Nhm 2: Nguyn Th Anh NHDK12 Bi Hoi Linh NHCK12 L Thanh Ti NHDK12 T Quang Ton TTQTCK12 inh Huy Cng

Cng TTQTCK12

A. Khi qut v ri ro hot ng

1. nh ngha L nhng s kin pht sinh d yu t con ngi, do h thng, do cng ngh hoc quy trnh kim sot ni b khng ph hp, hay do nhng s kin khch quan bn ngoi ( Khng bao gm nhng nguyn nhn gy ra ri ro th trng). 2. Nguyn nhn ca ri ro hot ng. Khng ging nh ca ri ro th trng, trong s tng gim ca th gi v gy ra tn tht cho ngn hng v nguyn nhn gy ra ri ro th trng thng l cc yu t khch quan bn ngoi. i vi ri ro hot ng th nguyn nhn bao gm c cc l do bn trong v bn ngoi. Bn trong:

+T chc, quy trnh +Yu t con ngi +H thng cng ngh thng tin Bn ngoi: Biu tnh, khng b, trm cp, thin tai, ha hon, giao thng tc nghn . 3. Phn loi ri ro hot ng Cn c vo nguyn nhn gy ra ri ro, c th phn loi ri ro hot ng thnh cc nhm sau: Ri ro qui trnh ni b. o H s cht lng km, khng y hoc sai. o Thiu s kim sot. o Li Marketing o Ra tin o Bo co sai hoc thiu o Li giao dch Ri ro con ngi. o Cc vn v sc khe, an ton o T l thay i nhn vin cao. o Gian ln ni b. o Tranh chp lao ng. o Qun l km. o o to nhn vin km. o Qu ph thuc vo nhn vin ch cht. o Hot ng mua bn la o. Ri ro h thng. o Nhp d liu sai. o Kim sot cc thay i km. o Kim sot cc d n km. o Li lp trnh.

o li vo cng ngh hp en. o Ngt qung dch v - li mt phn hoc ton phn. o Vn an ninh h thng ( Virus, tin tc) o S ph hp ca h thng. o S dng cng ngh mi hoc cha qua kim nh. Ri ro bn ngoi. o Cc s kin ca ngn hng ny nhng c tc ng trong ngnh o Gian ln, trm cp bn ngoi. o Ha hon o Thin tai o B tr thu ngoi khng thnh cng. o Trin khai cc quy nh mi. o Biu tnh dn s v bo lon o Khng b o H thng giao thng gin on khin nhn vin khng th n ch lm vic o Cc thit b dch v b hng. Ri ro php l.

B. Phn tch tng nhm ri ro hot ng.

1. Ri ro quy trnh ni b ( inh Huy Cng)
a. H s Cht lng km, ko y hoc sai S dng vn sai mc ch, khng c thin ch trong vic tr n vay:

a s cc doanh nghip khi vay vn ngn hng u c cc phng n kinh doanh c th, kh thi. S lng cc doanh nghip s dng vn sai mc ch, c la o ngn hng chim ot ti sn khng nhiu. Tuy nhin nhng v vic pht sinh li ht sc nng n, lin quan n uy tn ca cc cn b, lm nh hng xu n cc doanh nghip khc. Tnh hnh ti chnh doanh nghip yu km, thiu minh bch:

Quy m ti sn, ngun vn nh b, t l n so vi vn t c cao l c im chung ca hu ht cc doanh nghip VN. Ngoi ra, thi quen ghi chp y , chnh xc, r rng cc s sch k ton vn cha c cc doanh nghip tun th nghim chnh v trung thc. Do vy, s sch k ton m cc doanh nghip cung cp cho ngn hng nhiu khi ch mang tnh cht hnh thc hn l thc cht. Khi cn b ngn hng lp cc bn phn tch ti chnh ca doanh nghip da trn s liu do cc doanh nghip cung cp, thng thiu tnh thc t v xc thc. y cng l nguyn nhn v sao ngn hng vn lun xem nng phn ti sn th chp nh l ch da cui cng phng chng ri ro tn dng.

Gii php m bo xy dng c h thng tin hot ng c hiu qu Ngn hng cnphi hon thin h thng cung cp thng tin, bo co ni b, c s trao i thng xuyn gia cc chi nhnh trong ni b ngn hng. Mng li thng tin phi kt hp cht ch t trung ng n a phng. Tt c nhng thng tin v tn dng cn phi c tp trung v mt mi l phng thng tin tn dng ti trung ng. iu ny nhm m bo thng tinlin quan n d n v thm nh d n s c cung cp nhanh chng kp thi, y ,chnh xc khi cn thit. Ti phng thng tin tn dng trung ng cc thng tin cng nn c phn nhm theo tng nghnh ngh, lnh vc, khu vc khc nhau.

i vi ngun thng tin bn ngoi Ngun thng tin bn ngoi l ngun c thu thp t Phng thng tin tn dng ca Ngn hng Nh nc, ca cc Ngn hng thng mi khc, ri t pha bn hng, tcc c quan qun l{ khc nhau nh cc B Thng mi, B u t, t sch bo, tp ch,Ngun thng tin ny cng quan trng khng km ngun thng tin ni b. Tuy nhin, ngun thng tin bn ngoi thng a dng hn ngun thng tin ni b v c tin cy km hn. V vy, Ngn Hng Ngoi Thng cn c k hoch thu thp thng tin tbn ngoi mt cch hp l.

Ngn hng cn c b phn chuyn thu thp thng tin, cn c s gip ca cc cng ty kim ton kim tra tnh chnh xc v trung thc ca cc bo co ti chnh m doanh nghip xin vay vn trnh ln.

Ngoi ra, Ngn hng cng nn tham kho kin ca cc chuyn gia t vn k thut tr gip trong vic thm nh kha cnh k thut cng ngh ca d n, t xc nh chnh xc tng nhu cu vn u t. Trong iu kin hin nay, tm kim thng tin trn mng thng tin ton cu Internet ang rt c ph bin rng ri v cp nht.

b. Thiu s kim sot Lng lo trong cng tc kim tra ni b cc ngn hng:

Kim tra ni b c im mnh hn thanh tra NHNN tnh thi gian v n nhanh chng, kp thi ngay khi va pht sinh vn v tnh su st ca ngi kim tra vin, do vic kim tra c thc hin thng xuyn cng vi cng vic kinh doanh. Nhng trong thi gian trc y, cng vic kim tra ni b ca cc ngn hng hu nh ch tn ti trn hnh thc. Kim tra ni b cn phi c xem nh h thng thng ca c xe tn dng. C xe cng lao i vi vn tc ln th h thng ny cng phi an ton, hiu qu th mi trnh cho c xe khi i vo nhng ng r ri ro vn lun lun tn ti thng trc trn con ng i ti.

Li lng qu trnh kim tra, kim sot ng vn sau khi cho vay

Cc ngn hng thng c thi quen tp trung nhiu cng sc cho vic thm nh trc khi cho vay m li lng qu trnh kim tra, kim sot ng vn sau khi cho vay. Khi ngn hng cho vay th khon cho vay cn phi c qun l mt cch ch ng m bo s c hon tr. Theo di n l mt trong nhng trch nhim quan trng nht ca cn b tn dng ni ring v ca ngn hng ni chung. Vic theo di hot ng ca khch hng vay nhm tun th cc iu khon ra trong hp ng tn dng gia khch hng v ngn hng nhm tm ra nhng c hi kinh doanh mi v m rng c hi kinh doanh. Tuy nhin trong thi gian qua cc NHTM cha thc hin tt cng tc ny. iu ny mt phn do yu t tm l ngi gy phin h cho khch hng ca cn b ngn hng, mt phn do h thng thng tin qun l phc v kinh doanh ti cc

doanh nghip qu lc hu, khng cung cp c kp thi, y cc thng tin m NHTM yu cu. c. Li marketing Marketing ngn hng ti Vit Nam vn cn bc l mt s hn ch nht nh.

Ta c th thy rng Vit Nam cha c nhiu trng lp o to chnh quy chuyn ngnh Marketing. Nhn chung, ngun nhn lc v Marketing cn non tr v khan him. Bn cnh , cc ngn hng vn cha thc s quan tm ng mc ti cng tc o to i ng cn b nghip v chuyn su v Marketing. Chnh iu ny lm cho ni dung Marketing ca mt s Chi nhnh NHTM ngho nn, km tnh hp dn, khng c tnh chuyn nghip, cha thc s mang tnh hin i v hi nhp. Cng cn phi ni ti nhng chi ph m mt NHTM c php chi cho hot ng Marketing. Chi ph ca cc NHTM cho hot ng Marketing phi nm trong gii hn chi ph tip th do B Ti chnh quy nh. Thc t t l ny l qu thp so vi thng l quc t. Trong khi hot ng chi qung co ca mt s NHTM vn cn mang tnh cht l quan h vi c quan bo ch ch cha hon ton v mc tiu kinh doanh t hiu qu. Mt thc trng tn ti l s chng cho, trng lp trong hot ng Marketing gia Hi s chnh vi cc chi nhnh, v cc NHTM vi nhau. Chnh s chng cho ny i khi khng nhng lm gim ng k hiu qu ca cc hot ng Marketing ngn hng m cn c s phn tc dng khng mong mun. Gii php nng cao hiu qu hot ng Marketing.

Trn c s hc hi nhng kinh nghim t cc ngn hng hin i trn th gii, cc NHTM Vit Nam tin hnh hon thin, iu chnh ph hp vi hot ng Marketing ca ngn hng mnh, vi tnh hnh thc t ca nn kinh t t nc v h thng ngn hng Vit Nam. Cc NHTM phi xc nh con ngi l nhn t quan trng nht trong vic thc hin mc tiu pht trin cc sn phm ngn hng ni chung v pht trin cc hot ng Marketing ni ring.

Do cc NHTM cn m rng v nng cao cng tc o to chuyn vin v Marketing ngn hng. Cc ngn hng c th lin kt vi cc trng i hc khi kinh t a ni dung Marketing ngn hng vo ging dy su hn. Cng vi , cc ngn hng c th t chc cc bui hi tho, trao i kinh nghim trong ni b ngn hng, mi cc chuyn gia Marketing gii v ging dy, c cc b c kinh nghim v Marketing theo hc nhng kha o to chuyn ngnh Marketing ngn hng nc ngoi. Ngoi ra cc NHTM cn xc nh r vai tr ca hot ng Marketing i vi hiu qu hot ng kinh doanh ca ngn hng, t ch ng trong vic chi cho hot ng Marketing, trnh tnh trng trng lp hay chng cho gia cc chi nhnh NHTM.

d. Ra tin

Nhn din hot ng kinh t c kh nng l cng c ra tin Vit Nam.

Nhng nm gn y, th trng bt ng sn v th trng chng khon Vit Nam l hai th trng c tc pht trin rt kh d on, d i t trng thi pht trin nng chuyn sang ng bng. Khng i su vo din bin ca hai th trng ny, nhng nhn chung, ch s VN Index ca th trng chng khon lin tc tng cao trong nm 2007 v u nm 2008. Tng t, th trng bt ng sn cng tng cao trong na cui nm 2007, ni bt vi hnh nh nhng v chen ln nhau mua cn h cao cp ti thnh ph H Ch Minh, t cn h The Manor, Ph M Hng, The Mansio(3), sau l The Vista n Sky Garden 3 (4), vi gi bn c y t 1.600 USD ln n 2.800 USD /m2 ch trong vi ngy (5). iu ny cho thy, c mt lung tin rt ln, m vic kim tra ngun gc khng c quan tm ng mc, vo th trng ny. Ngay trong thng 3/2007, ng Phng Khc K - Ph Thng c Ngn hng nh nc (NHNN) c cnh bo ra tin tham nhng qua th trng chng khon: Ni n ngun trong nc, ti cng phi ni thm mt iu m lu nay bo ch v cc chuyn gia kinh t cha ni n l c mt lng tin hnh thnh t tin tht thot hay l tham nhng cng vy. Chng ta bit rng,

ngun vn xy dng c bn v ngun vn u t ni chung l rt ln; ch vi con s thanh tra nu l 10% tht thot vo ti cc c nhn trong cc lnh vc ny th cng l mt con s rt ln. V d, mt nm u t 200 ngn t th 10% th con s ny l 20 ngn t; s vn ny nu chuyn qua u t chng khon cng l mt yu t thc y s nng ln ca th trng trong thi gian qua (6) . Ngoi ra, ngun vn ca cc qu u t nc ngoi ang hot ng ti Vit Nam cng cha kim tra, gim st c, mc d s lng cc qu khng nhiu. i vi th trng bt ng sn, giao dch a s u thanh ton bng tin mt, nhng hot ng iu tra, phn tch cc giao dch ny cha c thc hin. Gii php phng chng ra tin Vit Nam

Nhn thc c tm quan trng ca cng tc PCRT, khng nh quyt tm ca Vit Nam chng ti phm ni chung v ti phm ra tin ni ring, Vit Nam khng ngng n lc xy dng khung php l, t chc b my qun l hiu qu, ng thi, st cnh vi cc quc gia trn th gii trong cuc chin chng ra tin. nng cao ton din cht lng cng tc PCRT, hng ti p ng cc chun mc quc t trong lnh vc ny, mt trong nhng nhim v cp bch cn c trin khai ngay chnh l vic hon thin khung php l v PCRT. Khung php l ny cn tp trung vo mt s lnh vc nh: Trin khai cc bin php ngn chn c hiu lc; tng cng yu cu v thu thp v qun l thng tin khch hng; gia tng hiu lc ca cc bo co v giao dch ng ng; qun l v gim st. c th m bo cng tc PCRT trong h thng ngn hng c hiu qu, gim thiu ri ro cng nh bo v li ch c ng, cc ngn hng cn xy dng chnh sch, quy trnh hng dn cch thc thc hin cng tc PCRT ti cc khu: M v s dng ti khon; quy nh v nhn bit khch hng, nhn bit khch hng gin n v tng cng. Phng php phn loi ri ro ra tin da trn ma trn ri ro: Ma trn ri ro ra tin c xy dng nh gi ri ro, kim sot cc ri ro c xc nh, nh gi tn sut xy ra v mc nh hng v xp hng ri ro. Cc ngn hng thng phn theo cc mc ri ro ra tin: Mc ri ro thp; mc ri ro trung bnh; mc ri ro cao. Cc ngn hng cn xc nh ri ro, cc du hiu ra tin trong tng sn phm dch v, tng hot ng kinh doanh, giao dch nh: Trong hot ng k ton giao dch; hot ng tn dng; hot ng ti tr thng mi; hot ng chng khon; hot ng th. Hon thin m hnh t chc ton din t hi s chnh,

chi nhnh n cc cng ty trc thuc trong h thng NHTM Vit Nam l iu kin v cng quan trng trong vic thc hin PCRT c hiu qu. Ti hi s chnh, phi c c b phn ph trch PCRT chuyn trch, chuyn x l phn tch cc bo co, thu thp d liu giao dch, khch hng. Ti chi nhnh v cc cng ty trc thuc mi mt n v cng cn phi c b phn x l PCRT chuyn trch v lin h lm vic trc tip, nhn h tr t b phn ph trch PCRT chuyn trch ti hi s chnh. Vic h tr v nhn thc ri ro v PCRT t ban lnh o cng l mt iu kin tin quyt cho mt h thng PCRT thnh cng, do vy, mi NHTM cn c mt lnh o ph trch v PCRT. Ngoi ra, kim sot tun th thc hin PCRT khng th thiu b phn kim tra, kim sot tnh tun th, thc hin ng chc nng nhim v, quy nh v PCRT. Gii php v h thng cng ngh h tr: H thng PCRT cn phi c 2 module thit yu l Filtering: ngn chn tc thi v Profiling dnh cho phn tch sau: i vi Profiling: Cc v d v kch bn ra tin a ra nhm ci t vo trong h thng, v kim nghim kt qu t cc kch bn ang c xy dng; thu thp tt c cc giao dch nghi ng phc v cho vic profiling; quy tc vi cc tham s xc nh cc thnh phn ca kch bn (v d: cc ti khon c giao dch ln hn 200,000 triu...; cc khch hng c nhiu hn 5 ti khon ti ngn hng; danh sch cc khch hng en, cc nc, quc gia khng hp tc v ra tin do cc t chc c uy tn cung cp hng nm i vi Filtering: Quy trnh cnh bo trong Filtering; h tr KYC, CDD, enhanced CDD; xp hng ri ro da trn ma trn ri ro, ma trn ri ro phi c xy dng da trn: sn phm dch v ca ngn hng m khch hng s dng, quc gia khch hng c tr...

e. Bo co sai hoc thiu & li giao dch

Ngy nay, nhng vic gian ln trng mc ngn hng i xa hn l s gi mo checks. Cc tin b ca k thut in t cho php nhng tn trm c c sng to, n cp tin t nhng

trng mc ca ngi khc bng nhiu phng cch m trong mt vi nm trc y, khng mt ai tng tng ra c.

Trong mt trng hp in hnh mi y, my tn o chch nh ngh ny dng nhng mu n gi mo v quan h th t gia ngn hng v khch ca h ly nhng thng tin c nhn ca khch hng. Cc mu n c gi n khch hng c du hiu (logo) hn hoi ca ngn hng cng nh cc th t u c in tn ca ngn hng trn, mang ni dung cho bit l c mt cuc iu tra ang tin hnh bi b phn kim sot s gian ln ngn hng.

Nhng tn ti phm cho bit l trng mc ngn hng ca khch c minh bch nhng hon tt cuc iu tra, chng yu cu khch hng cung cp nhng tin tc rt ring t v ti chnh ca h. Mt bao th c dn tem sn v mt s in thoi min ph (toll free number) c gi km khch hng gi cho k gian nhng tin tc m chng cn.

Khi bn nhn c mt loi giy t nh th qua bu in, tt nht l bn nn n thng nh bng hi xem l h c gi nhng loi th t khng bnh thng nh th hay khng.

Cng tc lm vic vi c quan cng lc cng nh cc c quan lin h, ngn hng ca bn c th cung cp mt danh sch kim sot' (checklist) chn ng s gian ln v bo v tin bc khi tht thot bi k gian. - Checklist phng s gian ln + Bo v s trng mc ngn hng ca bn

Khng bao gi cung cp s trng mc ngn hng cho mt ngi l, cho d ngi t gii thiu l lm vic cho ngn hng ca bn. Trong tay ca cc tn ti phm, s trng mc ngn hng ca bn s l ci hc c m rng cho h ly tin ra. + Bo co cho ngn hng bit ngay nu cun s k checks ngn hng ca bn b nh mt hay b nh cp. Nh bng s ngng ngay vic tr tin cho nhng t checks y nu c ai s dng gi mo. + Ct gi nhng ci cancelled check ( c dng ri), cng nh { n nhng ci checks mi mt cch cn thn. + Bo tin cho nh bng bit sau khi nhn c nhng c in thoi i hi tin tc mt cch kh nghi. Chng hn nh ni rng nu bn a s trng mc ngn hng th bn s nhn c mt mn qu, hay xc nhn mt h s giy t ca cuc iu tra gian ln. + Phi lun gi ring mt cch k lng v khng cho ai bit m s th ATM (th rt tin t my) ca mnh v nu k gian bit c h s n cp tin ca bn t trng mc ngn hng mt cch d dng. + Lun lun kim sot s tin cn li trong ngn hng mt cch thng xuyn. Nu bit dng computer, bn c th kim sot hay theo di nhng thay i ca trng mc ngn hng trn my in ton mt cch thun tin. + Hc hi cch thc lm sao gim thiu vic s dng h s, giy t. Nu c th, bn th dng li tr tin bills qua h thng in t v nh bng no cng c phng php ny.

2. Ri ro con ngi ( Bi Hoi Linh)

Ngn hng l ngnh kinh doanh c bit, nhy cm, gn cht vi tin, v lun i mt vi nhiu ri ro. Trong cc vn ri ro, dng nh ri ro con ngi ang l mt nguy c ngy cng ln i vi cc ngn hng. Ri ro con ngi c xc nh nh l 1 loi ri ro lin quan n nhn vin ca ngn hng. Ngn hng thng tuyn b nhn vin l ti sn qu nht, tuy nhin chnh nhn vin ca ngn

hng li thng l ngun cung cp ch yu ca cc s kin ri ro vn hnh. S kin ri ro con ngi thm ch c th xy ra trong b phn qun l ri ro. ng ng Vn Thnh, ch tch tp on Sacombank nhn mnh: ti sn qu gi nht ca mt t chc chnh l con ngi, nhng ri ro ln nht cng l con ngi. i khi, ri ro trong kinh doanh vn mang li li nhun nu khu v ri ro tt. Nhng, nu chng ta c c m hnh tt, chin lc pht trin tt m cng tc qun tr nhn s yu km th kh thnh cng. Bi khi , ri ro nm trong lng t chc, ri ro ca mi ri ro l con ngi. Cc lnh vc thng hay dn n ri ro con ngi l: Cc vn sc khe v an ton T l thay i nhn vin cao Gian ln ni b Tranh chp lao ng Qun l km o to nhn vin km Qu ph thuc vo cc nhn vin ch cht Hot ng mua bn la o V d v ri ro con ngi: Gn y, khi v n Cng ty ALC II thuc (Agribank) b phanh phui. Bn cnh con s thit hi ln n hn 500 t ng th iu lm mi ngi bt ng nht l cc quan chc DN ny th hin ti nng c bit trong nng khng gi ti sn ln n c ngn ln khi nh gi v cho vay. Trc , cng ti Agribank H Ni, thng 5/2012, c quan cng an cng khi t, bt giam nguyn Gim c, Trng, Ph Phng Tn dng Chi nhnh Hng H c Hng khi li dng chc v, quyn hn k khng 8 bo lnh khng h s, khng hch ton, khng thu ph bo lnh cho 1 s cng ty, vi tng s tin hn 345 t ng. Chiu 15/8/2012, Vin KSND tnh Bnh nh cho bit, c quan ny va mi ph chun quyt nh khi t b can i vi cc i tng gm: ng on Vn uang, nguyn Gim c, ng on Hng Sn, nguyn Trng phng Tn dng, Nguyn Vn To, Ph Phng

Tn dng; L Vn Sn, cn b hu kim ca Chi nhnh Ngn hng Agribank Tuy Phc, huyn Tuy Phc (Bnh nh). Cc b can u b khi t v ti thiu trch nhim gy hu qu nghim trng theo iu 285 B Lut Hnh s v c hnh vi bung lng qun l{ trong hot ng tn dng ti Ngn hng, lm sai quy nh, thiu kim tra, kim sot h s, chng t cho vay to s h Huznh Ch Trung, nguyn l nhn vin tn dng thuc Agribank chi nhnh huyn Tuy Phc Bnh nh, li dng chim ot tin ca Agribank Tuy Phc gn 20 t ng. Ngy 4/10/2012, C quan cnh st iu tra B Cng an tng t quyt nh khi t b can v thc hin lnh bt tm giam i vi H ng Trung, H Vn Long, nguyn gim c v trng phng tn dng Ngn hng Nng nghip v pht trin nng thn Vit Nam (Agribank) chi nhnh 6, v hnh vi c { lm tri cc quy nh ca Nh nc v qun l kinh t gy hu qu nghim trng. Hay mi y nht, chnh l vic ACB khi c hnh vi c lm tri ca mt s c nhn nguyn l lnh o NH ny ra ch trng ACB y thc cho nhn vin gi tin VN v USD vo 29 ngn hng hng li sut cao hn trn li sut do Ngn hng nh nc quy nh gy thit hi hn 700 t ng. V khng dng li , nhng ri ro dng ny tip tc c nhc n trong bo co mi nht ca y ban kinh t uc hi chnh l nhng nguy c t s hu cho v vic cho vay lng vng i vi cc DN "sn sau" ca cc ng ch NH. c nhng v d c dn ra cnh bo v vic cc ng ch NH, nhng ngi lin quan s dng cc "chiu tr ti chnh" huy ng vn, chuyn tin qua li nhm to li nhun mt cch bt hp php. C v nh trong tt c mi s kin ng tic din ra th v n ng Nguyn c Kin ang c iu tra l mt v d cho thy tnh cht phc tp, mc v quy m ca nhng ri ro ny trn th trng ti chnh Vit Nam ang tng ln v tr thnh mt vn bo ng. Nguyn nhn pht sinh ri ro con ngi trong hot ng ngn hng

Th nht, ri ro con ngi tn ti do chnh s ni lng kim sot, thiu cc chnh sch

cho vay, thiu cc tiu chun r rng, thiu s kim sot cht ch, khoa hc t pha ngn hng. Th hai, ri ro con ngi trong hot ng kinh doanh ngn hng xut pht t chnh s thiu hiu bit ca nh qun tr ngn hng. Vi th trng ti chnh ngy cng pht trin, nhiu sn phm ti chnh mi phc tp v a dng ra i nh cc sn phm phi sinh, chng khon ha i hi ban iu hnh cc ngn hng phi kp thi nm bt v hiu r bn cht v mc ri ro ca cc sn phm ti chnh, ng thi c nhng chnh sch qun tr ri ro cng nh ngun lc v ti chnh v nhn lc nhm kim sot c mc ri ro ca sn phm ti chnh c p dng. Tuy nhin, thc t cc cuc khng hong ti chnh cho thy nhiu ban lnh o ngn hng thm ch khng hiu r cc sn phm ti chnh phc tp, khng a ra c cc chnh sch qun l{ v kim sot ph hp v ct li l h vn thc hin u t cc sn phm ti chnh vi cch thc kim sot khng ph hp. Ngoi ra, vic p dng nhng sn phm phi sinh ti mt s ngn hng trn th gii cng nhm mc ch che giu nhng khon n xu.

Th ba l do s thiu gim st t pha c quan chnh ph, c ng v ngi gi tin.

Ngi gi tin thng tin tng vo mc tn nhim ca cc NHTM v kh nng hon tr cc khon tin gi; ng thi tin tng vo kh nng thc hin bo him ca cc cng ty bo him tin gi. T gc ngn hng, danh ting v v tr trong x hi c coi l nhng tiu ch c bn nhm xy dng hnh nh ca ngn hng trong mt ngi gi tin. Cc cuc khng hong ti chnh tin t th k 19, u th k 20 v 21 minh chng rng thm ch i vi cc ngn hng c mc thanh khon tt cng khng th thot khi nh hng ca cc cuc khng hong ti chnh lm cho ngi gi tin rt tin t. Thc t cho thy hng lot cc NHTM mt kh nng thanh ton mc d c tham gia bo him tin gi. Nh vy, nhng h thng ti chnh c gim st cht ch s gip gim mc thit hai cho ngn hng, cng nh gip cho c quan qun l{ d on hoc ngn chn c trc nhng s c xy ra.

Tc hi ca ri ro con ngi

i vi ngn hng, khi ri ro con ngi xy ra i vi hot ng tn dng, ngn hng khng thu c vn tn dng cp v li cho vay, nhng ngn hng phi tr vn v li cho khon tin huy ng khi n hn, iu ny s lm cho ngn hng mt cn i trong vic thu chi, vng quay vn tn dng gim lm cho ngn hng kinh doanh khng hiu qu, chi ph ca ngn hng tng ln so vi d kin. Nu mt khon vay b mt kh nng thu hi th ngn hng phi s dng cc ngun vn ca mnh tr cho ngi gi tin, n mt chng mc no , ngn hng khng c ngun vn tr cho ngi gi tin th ngn hng s ri vo tnh trng mt kh nng thanh ton, c th dn n nguy c gp ri ro thanh khon. V kt qu l lm thu hp quy m kinh doanh, nng lc ti chnh gim st, uy tn, sc cnh tranh gim khng nhng trong th trng ni a m cn lan rng ra cc nc, kt qu kinh doanh ca ngn hng ngy cng xu c th dn ngn hng n thua l hoc a n b vc ph sn nu khng c bin php x l{, khc phc kp thi. Bn cnh , khi cc ngn hng bn b vc ph sn, vng ly ca ri ro ngy cng chm su v khi cc ngn hng hu nh khng cn g mt nn sn sng thc hin cc hot ng u t cc k mo him v ri ro nhm cu vn tnh th.

i vi nn kinh t, bt ngun t bn cht v chc nng ca ngn hng l mt t chc trung gian ti chnh chuyn huy ng vn nhn ri trong nn kinh t cho cc t chc, cc doanh nghip v c nhn c nhu cu vay li. Do , thc cht quyn s hu nhng khon cho vay l quyn s hu ca ngi gi tin vo ngn hng. Bi vy, khi ri ro tn dng xy ra th khng nhng ngn hng chu thit hi m quyn li ca ngi gi tin cng b nh hng.

Khi mt ngn hng gp phi ri ro tn dng hay b ph sn th ngi gi tin cc ngn hng khc hoang mang lo s v ko nhau t n rt tin cc ngn hng khc, lm cho ton b h

thng ngn hng gp phi kh khn.

Ngn hng ph sn s nh hng n tnh hnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip, khng c tin tr lng dn n i sng cng nhn gp kh khn. Hn na, s hong lon ca cc ngn hng nh hng rt ln n ton b nn kinh t. N lm cho nn kinh t b suy thoi, gi c bin ng, sc mua gim, tht nghip tng, x hi mt n nh.

Trn thc t, khi nh ch ti chnh, NHTM sp , chnh ph thng a ra cc gi cu tr. y khng phi l s u i, m ch trnh mt s sp ln hn i vi c mt h thng, mt nn kinh t. Chnh cu chuyn ny cng dn n mt s nh ch ti chnh, NHTM c th "lm n liu", bi h cho rng, kiu g chnh ph cng phi cu khi h c vn , bi nu khng c h thng s sp .

Gii php hn ch ri ro con ngi Tht cht kim sot, qui nh cht ch cc tiu chun, cc chnh sch cho vay. La chn, b tr s dng cn b hp l. nh gi ng nng lc cng nh phm cht, t cch o c ngh nghip ca cn b NH. Ban iu hnh cc ngn hng phi kp thi nm bt v hiu r bn cht v mc ri ro ca cc sn phm ti chnh, ng thi c nhng chnh sch qun tr ri ro cng nh ngun lc v ti chnh v nhn lc nhm kim sot c mc ri ro ca sn phm ti chnh c p dng. H thng ti chnh phi c gim st cht ch bi c quan chnh ph, c ng v ngi gi tin d on hoc ngn chn trc nhng s c xy ra.

3. Ri ro h thng ( T Quang Ton)

a. Nhp d liu sai: Vi th trng ngn hng ngy cng pht trin, vic ghi nhn d liu sai gy hu qu khn lng trong hot ng ca ngn hng. Vic sai d liu c th do x l sai d liu (d liu b sai nh

vic phn loi sai, tnh ton sai do chng trnh x l khng chnh xc). Cung cp thng tin khng y , tin cy, chnh xc, bo co c th chuyn giao khng ng ngi nhn. Hu qu ca vic nhp sai d liu tc ng trc tip n ngn hng. Lm cho, cc thng tin cng nh nhng nh gi ca ngn hng tr nn sai lch, nh hng trc tip ti vic kinh doanh ca ngn hng. V d: vic nhp thng tin v li sut sai, s dn ti nhng d bo v li sut tr nn sai lch, nh hng ti qu trnh iu trnh ca ngn hng. b. Kim sot cc thay i km: Trong hot ng ca ngn hng cc thay i v iu chnh ca ngn hng lun lun l vic m ngn hng phi lm hng ti cc kt qu hot ng kinh doanh tt hn trong tng lai. Tuy nhin trong tnh hnh kinh t th trng lun lun c nhng din bin rt kh lng, nhng thay i c th tt khi mi c a ra c th tr nn l nhng thay i yu km trong thi gian sau . Vic kim sot thay i ny, i hi nhiu h thng ca ngn hng. Nhm b p cc yu km do s thay i gy ra. Kim sot cht ch hu qu khng m rng v tr nn kh kim sot v kh lng. V d: vic cho vay khng kim sot cht ca HBB nhm m rng nhanh chng lng khch hng trong thi gian qua, dn ti vic ngn hng ny trong nguy c ph sn v phi st nhp vo SHB, y l minh chng cho vic kim st km cc thay i km. iu ny dn ti nhiu hu qu, vi mt ngn hng nh c th vic ny khng my tc ng cho th trng, nhng vi nhng ngn hng ln hoc vi nhng thay i t ra tch cc trong thi gian u v s c nhiu NH p dng v t ra bt cp trong thi gian ti, s dn ti s sp h thng. Vi chc nng cung cp thng tin chnh xc v nh gi kp thi, h thng cng ngh ca cc ngn hng phi tch cc d on nhng thay i v nhng mt tiu cc ca chnh sch i vi s pht trin ca ngn hng. c. Kim sot cc d n km:

Vic cho vay ca ngn hng ch yu nhm ti tr cho cc d n. Tuy nhin trong qu trnh ti tr cho cc d n, nhng ri ro i vi ngn hng rt ln. Nhng ri ro ny do thng tin bt cn xng hoc do s la di (ri ro o c) ca ch d n nhm u t tin vay vo nhng d n mo him. Khi vic kim sot ca ngn hng cho ch d n thc hin ng nh quy trnh d n, s dn n vic u t d n khng hiu qu, tr thnh cc d n yu km, c kh nng gy cho ngn hng nguy c mt vn. Vic kim sot ca h thng phi c thc hin ngay t u ca d n, nhm trnh vic x dng vn sai mc ch. Tuy nhin, vi s c la di ca ch d n, khi c s c xy ra, ngn hng phi tin hnh kim sot d n nhm a d n i ng hng vi nhng g ch u t trnh by ban u. Tuy nhiu, khi d n ph sn phi tin hnh i n, sit n. Vi nhng vic ny, vic c s tham gia ca h thng cng ngh cao s tr nn thun tin, nhanh chng. d. Li lp trnh: Ngy nay, gn nh tt c cc ngn hng u s dng mng my tnh x l tnh ton, cung cp thng tin v khch hng. Cc giao dch, s liu, s sch, u c nhp vo my tnh. Nn tm quan trng ca my tnh cng nh h thng phn mm l v cng quan trng. Vic b li trong phn mm s tr nn rt tai hi trong hot ng ca ngn hng. V d: s liu chuyn tin ca ngn hng, nu ch cn thm 1-2 con s 0 s li nhng hu qu rt ln. Vic ny i hi ngn hng phi tin hnh qun l phn mm tt, i hi i ng lp trnh vin ca ngn hng, cng nh cng ty cung cp phn mm cho ngn hng phi l ni c uy tn, phn mm c lp trnh v kim nghim k cng. iu ny cng ch lm cho dch v ca ngn hng ngy cng hon thin trnh ri ro cho c ngn hng v khch hng. e. vo cng ngh hp en Hp en l thit b lu tr thng tin. Cng ngh hp en y ta c th hiu l cng ngh lu tr thng tin ca cc ngn hng. D sao tuy c nhiu thng tin nhng ngn hng cng phi tin hnh kim tra gim st.

f. Ngt qung dch v Vic x l thng tin v s liu ca ngn hng ngy cng c s dng h thng cng ngh hin i, cng nh vic thanh ton khng dng tin mt ang ngy cng tr nn ph bin. i hi tc x l thng tin cao, dch v cung cp kp thi vi tnh hnh sn xut kinh doanh ca khch hng. Tuy nhin, trong h thng x l ca ngn hng c th xy ra li ca my tnh hay h thng phn mm, lm cho vic thanh ton ca khch hng tr nn kh khn. y l mt ri ro ca ngn hng, c th dn ti vic mt uy tn ca ngn hng trong mt khch hng. V d: khi khch hng mun chuyn tin qua ngn hng cho mt d n, nhng do li ca h thng my tnh m vic chuyn tin khng th din ra c, iu ny nh hng ti d nh ca khch hng, kt qu kinh doanh ca khch hnh, to ra mt uy tn ca ngn hng. g. Vn an ninh h thng Khi tin hnh s dng h thng thng tin vo trong qun l{ iu hnh ngn hng, cc ngn hng phi i mt vi nguy c cao v ti phm mng v cc phn mm c hi tn cng h thng. Mi nm th gii c tnh thit hi hng trm t USD, v s tn cng ca ti phm cng ngh cao, cng nh cc m c hi xm nhp. Chng c xm nhp nh cp cc ti khon ca khch hng nhm chuc li cho c nhn, khng nhng th cn c nhng ti phm cng ngh cao tn cng lm t lit h thng ca cc ngn hng, iu ny gy thit hi ln v c th gy mt hon ton thng tin khch hng, gy thit hi ln cho ngn hng. Tch cc bo v nng cao kh nng chng cng nh mua nhng phn mm hin i nht chng s xm nhp ca cc m c hi l iu cn lm. D b tn cng hay cha xy ra tn cng cng nn lp h thng tng la v cc cng c ngn chn tip cn h thng my ch cng nh ti khon khch hng. h. S ph hp ca h thng

Vic hot ng ca ngn hng phi c mt h thng ph hp nhm m bo h thng vn hnh hiu qu ht cng xut nhm m bo hot ng ca ngn hng trn tru. Vic h thng ca ngn hng khgn ph hp vi chc nng ca ngn hng s gy kh khn trong hot ng cng nh nhng sai xt trong vic x l thng tin, d liu ca ngn hng v khch hng. i. S dng cng ngh mi hoc cha qua kim nh Vic p dng cng ngh mi l iu v cng cn thit trong hot ng ngn hng, nhm tng tc x l thng tin v d liu ca ngn hng. iu cng to cho ngn hng nhng li th cnh tranh ln trn th trng. Tuy nhin, vic vi vng p dng nhng tin b cng ngh c th gy ra hu qu kh lng. Vi cc cng ngh mi, pha qua tin hnh kim nh kim tra k lng trc khi a vo s dng. Nhng c th c ngn hng mi thy mt tch cc ca cng ngh mi ny vi vng s dng sau cc li v cng ngh bt u xy ra gy rt nhiu kh khn trong s dng v khc phc. tranh iu ny, tuy rng bit chc chn rng cng ngh mi c th to li th cnh tranh cho ngn hng, nhng ngn hng phi i cc kt qu th nghim cng nh tin hnh th nghim quy m nh, trc khi p dng cho ton h thng ca mnh.

4. Ri ro bn ngoi ( Nguyn Th Anh)

Nhng ri ro bn ngoi xy ra: a. S kin ca ngn hng ny nhng c tc ng rng ri n h thng ngn hng. Nguyn nhn do cc ngn hng l mt h thng c quan h cht ch v vn, uy tn. V d in hnh l cuc khng hong ti chnh M 2007-2008 c nguyn nhn trc tip l s xp ca h thng ngn hng, bt u t vic ph sn ca ngn hng Lehman Brothers tng l ngn hng u t ln th 4 ca M, v c coi l v ph sn ln nht trong lch s M vi tng n 613 t USD. S xp ca Lehman Brothers gy nh hng su sc vi cc khng ch cc ngn hng

M m cn vi cc ngn hng trn ton th gii, tnh trng thanh khon i vi cc ngn hng M tr nn cc kz bo ng. S nh hng ln nhau ca cc ngn hng trong cng mt h thng l iu tt nhin, chnh v vy ri ro xy ra do tc ng qua li ca cc s kin xy ra vi cc ngn hng l iu tt nhin. hn ch phn no ri ro th i hi bn thn ngn hng nm bt thng tin kp thi t a ra gii php nhanh chng khng b nh hng qu nhiu t cc s kin xy ra vi cc ngn hng khc. b. Gian ln v trm cp bn ngoi Ti Vit Nam nhn chung thit hi gy ra do gian ln v trm cp bn ngoi khng ln lm, nguyn nhn v loi hnh ti phm ny ti nc ta cha pht trin hn na cng v tnh trng an ninh trong h thng ngn hng l tng i tt. Hi thng 11/2010 ti ng L Trng Tn, thnh ph H Ch Minh xy ra v ct trm bung ATM chim ot gn 1.3 t ng. khc phc nhng thit hi loi ny cc ngn hng cn cng c h thng bo v, phi hp hn na vi c quan chc nng nhm tng cng an ninh ca ngnh ngn hng ni ring v c c x hi ni chung. 3. Ha hon: Ha hon xy ra thng l do nguyn nhn con ngi, ch quan hay khch quan. Hu qu do ha hon gy ra l cc kz ln. hn ch ha hon cng nh gim thit hi do ha hon gy ra cn nng cp h thng phng chy cha chy, tin mt v cc giy t quan trng cn c tr ti t cha c bit, ph bin cng tc phng chng ha hon cho cng nhn vin. Ti Vit Nam nhng v ha hon xy ra i vi h thng ngn hng him khi xy ra. Tuy nhin gn y c s vic hng lot cy ATM b bc chy trong m, s vic ny mang tnh hnh s v bin php khc phc n cng ging nh bin php phng chng gian ln, trm cp. c. Thin tai:

i vi thin tai th hin ti vn cha c bin php ngn chn c n, chng ta vn ch c th d bo trc v s dng cc bin php hn ch thit hi do n gy ra. Gii php: + Nm bt thng tin kp thi t ra bin php kp thi khi d bo c thin tai xy ra, hn ch ti a hu qu v ngi v ti sn. + Ngn hng cn nm r tnh hnh a l{, kh tng ca mi a im trc khi quyt nh t hi s cng nh cc chi nhnh. Trnh nhng ni thng xuyn xy ra thin tai. + Phi hp vi cc c quan chc nng trong cng cuc phng chng hu qu do thin tai gy ra. 5. Trin khai cc quy nh mi S trin khai cc quy nh mi c nh hng trc tip n s vn hnh ring l ca cc ngn hng v i vi c h thng. Trong mi giai on ngn hng nh nc thc hin cc chnh sch v m khc nhau, cc ngn hng thng mi l trung gian truyn tc ng n nn kinh t, v trong mi giai on khc nhau ngn hng nh nc c ban hnh mt s quy nh v trn, sn li sut, hn mc tn dng, quy nh v nhm cho vay c u tin hay hn ch. Mi quy nh nh vy s trc tip tc ng n doanh thu, chi ph v li nhun ca ngn hng Cui nm 2011 va ri, quy inh v tng vn iu l chnh th c hiu lc v gy ra nh hng ln i vi h thng ngn hng Vit Nam, s sp nhp ca cc ngn hng nh s mang li nhiu hiu qu tch cc: to lng tin cho dn chng, trnh c s v mang tnh h thng ca h thng ngn hng. H thng ngn hng l cu ni vn cho nn kinh t, s cc quy nh tt c th s khng c li cho bn thn mi ngn hng nhng xt trn ton b h thng ngn hng hay ton b nn kinh t th s c nhng hiu ng tch cc, v lu v di s tc ng ngc tr li v mang li li ch cho cc ngn hng. Gii php:

+ Cc ngn hng cn ch ng nm bt tnh hnh, a ra nhng d bo v a ra cc bin php nhm i ph trc vi nhng d bo v s i mi ca quy nh. + Nghim chnh chp hnh theo quy inh ca c quan chc nng. 6. Biu tnh dn s, bo lon, khng b. Biu tnh dn s, bo lon, khng b s ngn cn nhng hot ng bnh thng ca ngn hng thm ch khin cc ngn hng phi tm ng ca. Thit hi ro cc s vic trn gy ra c th l khng ng k cng c th l rt ln. Nguyn nhn ca cc s vic trn l do yu t con ngi: chnh tr bt n, xung t tn gio hay chin tranh, mu thun gia ngi lo ng vi t sn Nhn chung cch hn ch thit hi do nhng nguyn nhn trn gy ra l cng c h thng an ninh, phi hp kp thi cng vi cc c quan chc nng. 7. H thng giao thng gin on khin nhn vin khng th n ch lm vic. H thng giao thng khng p ng c lu lng phng tin di chuyn vo gi cao im hin ang l vn nhc nhi ti Vit Nam. Cc v tai nn hay mt s vic khc nhiu khi gy ra gin on giao thng nh hng n cng vic ca nhiu nhn vin. Thit hi ca ngn hng v l do giao thng nhn chung l nh, v tn sut ca n thp cng vi vic thit hi khi xy ra gin on giao thng thng l khng ln. i vi tnh trng giao thng n tc vo gi cao im nh Vit Nam hin nay th ngi lao ng ch c cch khc phc l c gng i lm sm c th n kp gi. H qu l thit hi i vi ngn hng l khng ln nhng thit hi vi ngi lao ng l khng h nh. Theo c tnh th n tc giao thng gy thit hi gn 27 t ng mi ngy Gii php cho ngn hng: + Xy dng hi s chnh v cc chi nhnh ti nhng a im c tnh trng giao thng tt, t xy ra n tc, gin on. + Cc ngn hng cng c th cn nhc iu chnh gi lm hp l trnh gi cao im.

+ To iu kin cng nhn vin c th c ch gn ni lm vic. 8. Cc thit b dch v hng hc Vic hng hc cc thit b gy ra hu qu i vi ngn hng theo nhiu hng: Th nht l lm tn tht ti sn ca ngn hng; Th 2 l nh hng n cht lng dch v ca ngn hng, t nh hng xu n uy tn v kh nng thu ht khch hng s dng dch v. Vic hng hc cc thit b dch v ca ngn hng c nguyn nhn rt a dng c th l ch quan hay khch quan, do con ngi hay phi con ngi. Cc ngn hng thng phi b ra mt khon chi ph tng i ln mua sm v bo tr cc thit b ny. Mc d trch khu hao ( Tc l trch chi ph d on c) nhng vn cn c nhng khon chi ph khc khng d on c xy ra do nhng s kin t xut, gn y nht l s vic hng lot cy ATM b t trong m . Gii php: + Tng cng an ninh ti nhng a im t cc thit b dch v ca ngn hng ( Gn camera, thu bo v...) + Bo v thit b nhm hn ch hng hc do thi thit (Nng, ma, m cao). Gia c chng li nhng i tng c { ph hoi v trm cp. Vo thng 11/2011 c mt v ph hoi my ATM vi { trm tin, theo hung th Sn en camera, ph my rt tin ATM

5. Ri ro php l ( L Thanh Ti)

a. Lut iu chnh hp ng

Khi xc lp giao dch mua bn hng ho, dch v vi thng nhn nc ngoi, ngn hng Vit Nam v thng nhn nc ngoi c quyn tha thun la chn lut nc ngoi lm lut iu chnh hp ng. Trng hp php lut Vit Nam hoc iu c quc t m Vit Nam l thnh vin dn chiu n vic p dng php lut nc ngoi th php lut nc c p dng, nu

vic p dng hoc hu qu ca vic p dng khng tri vi cc nguyn tc c bn ca php lut Vit Nam; trng hp php lut nc dn chiu tr li php lut Vit Nam th p dng php lut Vit Nam. Nu ngn hng Vit Nam v thng nhn nc ngoi khng tha thun c th lut iu chnh hp ng, th php lut Vit Nam vn c p dng trong nhng trng hp sau: hp ng lin quan n bt ng sn Vit Nam; hp ng c giao kt ti Vit Nam v thc hin hon ton ti Vit Nam; hp ng c thc hin Vit Nam nhng hp ng khng ghi r ni thc hin v doanh nghip Vit Nam l bn a ra ngh giao kt hp ng. Trong hot ng mua bn hng ho, dch v quc t, khi m phn hp ng, mi bn u mun chn lut ca nc mnh lm lut iu chnh hp ng. Do , nu nguyn tc bnh ng v cng c li khng c cc bn tn trng, th quan h mua bn hng ho, dch v gia cc bn kh c th thc hin c v hp ng s khng c xc lp. Cho nn, dung ho li ch gia cc bn v bo m tnh khch quan, cc bn la chn lut ca nc th ba lm lut iu chnh hp ng. Do vic la chn mt h thng php lut khc c th khng c php hoc b hn ch theo php lut ca quc gia ni thc hin hp ng, nn cc bn thng chn mt h thng php lut pht trin minh bch (nh h thng php lut ca vng quc Anh) hoc h thng php lut c p dng ph bin trong thc tin thng mi quc t i vi mt s giao dch chuyn bit. Thc t, c mt s giao dch thng mi quc t, ngn hng Vit Nam khng quan tm n lut iu chnh hp ng m ch quan tm n li ch thu c t giao dch vi mong mun, hy vng khng c tranh chp xy ra trong qu trnh thc hin hp ng. Cho nn, ngn hng Vit Nam chp nhn lut iu chnh l lut ca nc ni c tr s ca bn i tc nc ngoi, trong khi ngn hng Vit Nam hu nh khng bit php lut ca nc c chn lm lut iu chnh hp ng. Ch cho n khi c tranh chp xy ra hoc bn nc ngoi khng tun th ng nhng cam kt, tha thun trong hp ng, ngn hng Vit Nam mi hiu c mc ch, ngha ca vic la chn lut iu chnh hp ng. Do vy, ngn hng Vit Nam khng ch ng khi kin bn nc ngoi bo v quyn, li ch hp php ca mnh hoc b thua kin trong v tranh chp lin quan n giao dch thng mi v i

chiu vi lut iu chnh hp ng, th c mt s iu khon ca hp ng c li cho bn Vit Nam v bt li cho bn nc ngoi b v hiu.

b. Bi thng thit hi v pht vi phm hp ng

phng nga mt bn vi phm hp ng gy thit hi cho bn kia, cc bn thng tha thun trong trng hp mt bn vi phm hp ng gy thit hi cho bn kia, th bn vi phm phi bi thng thit hi cho bn b vi phm. Php lut Vit Nam quy nh gi tr bi thng thit hi bao gm gi tr tn tht thc t, trc tip m bn b vi phm phi chu do bn vi phm gy ra v khon li trc tip m bn b vi phm ng l c hng nu khng c hnh vi vi phm. Cn c bn b vi phm yu cu bn vi phm bi thng thit hi l: c hnh vi vi phm hp ng; c thit hi thc t; hnh vi vi phm hp ng l nguyn nhn trc tip gy ra thit hi. Tuy nhin, gn y mt s ngn hng nc ngoi cung cp dch v t vn ti chnh cho ngn hng Vit Nam yu cu a vo hp ng quy nh bn Vit Nam c ngha v bi hon cho bn nc ngoi tt c cc thit hi pht sinh t/hoc lin quan hp ng trong trng hp bn Vit Nam vi phm hp ng dn n gy thit hi cho bn nc ngoi v trng hp bn nc ngoi phi bi thng cho bn th ba trong thi gian ngn hng nc ngoi cung cp dch v t vn ti chnh cho ngn hng Vit Nam theo hp ng ni trn. i chiu vi quy nh nu trn ca php lut Vit Nam, th quy nh trong d tho hp ng do bn nc ngoi a ra l khng c li cho bn Vit Nam. Bi v, theo yu cu ca ngn hng nc ngoi, ngoi ph t vn theo tha thun trong hp ng, bn Vit Nam phi tr cho bn t vn nc ngoi c nhng thit hi trc tip v thit hi gin tip lin quan n hp ng cung cp dch v t vn ti chnh. Vic ngn hng Vit Nam phi bi hon cho bn t vn nc ngoi thit hi trc tip l c th chp nhn c v tha thun ny ph hp vi quy nh ca php lut Vit Nam. Nhng i vi nhng thit hi gin tip (nh trng hp bn t vn nc ngoi b mt cp hoc gy thit hi cho ngi th ba), bn Vit Nam kh c th kim sot c v khng c ngha v bi hon cho bn nc ngoi theo quy nh ca php lut Vit Nam. Hn na, trong trng hp c thit hi gin tip, bn t vn nc ngoi c

th c li khi gy thit hi cho bn th ba. Do vy, li ch m bn Vit Nam nhn c t hp ng mang li c th khng b p chi ph bi hon pht sinh t / hoc lin quan n hp ng cung cp dch v t vn ti chnh trong trng hp c ri ro xy ra v bn Vit Nam phi bi hon cho bn nc ngoi theo tha thun trong hp ng (bao gm c thit hi trc tip v thit hi gin tip). Chnh v nhng l trn, ngay t khi m phn hp ng, bn Vit Nam cn c thi kin quyt ngh sa i iu khon ni trn theo hng bn Vit Nam ch bi thng cho bn nc ngoi thit hi trc tip v thc t pht sinh t/hoc lin quan n hp ng v yu cu ca bn nc ngoi trong d tho hp ng khng ph hp vi quy nh ca php lut Vit Nam. Ngoi ra, i vi dch v t vn ti chnh, thng tin m ngn hng Vit Nam cung cp cho bn t vn nc ngoi v thi hn hon thnh cng vic theo ng tha thun trong hp ng l rt quan trng, nn bn Vit Nam cn ch ng a vo hp ng iu khon pht vi phm hp ng vi mc ti a bng 8% gi tr ngha v b vi phm v pht vi phm l mt iu khon tuz nghi do cc bn t tha thun; trng hp cc bn khng c tha thun pht vi phm, th bn b vi phm ch c quyn yu cu bi thng thit hi.

c. C quan gii quyt tranh chp v ni gii quyt tranh chp

Trong nhng nm qua, mt s doanh nghip Vit Nam, khi tham gia quan h mua bn hng ho, dch v vi thng nhn nc ngoi, khi kin bn nc ngoi ti c quan gii quyt tranh chp v bn nc ngoi vi phm hp ng. Chng hn nh trong hp ng, cc bn tha thun c quan gii quyt tranh chp pht sinh t/hoc lin quan n hp ng l trung tm trng ti quc t ti Singapore nhng iu khon v bi thng thit hi li tha thun bn nc ngoi ch phi bi thng thit hi cho bn Vit Nam khi bn nc ngoi c li, vi phm hp ng, gy thit hi cho bn Vit Nam v c bn n, quyt nh c hiu lc ca ta n. R rng vi tha thun ny, bn Vit Nam khng th yu cu bn nc ngoi bi thng thit hi c v c bi thng, bn Vit Nam phi khi kin bn nc ngoi ra ta n, trong khi cc bn tha thun trong hp ng c quan gii quyt tranh chp l trung tm trng ti quc t ti Singapore. Cho nn, cn c tha thun ca

cc bn trong hp ng, ta n s khng c c s th l n khi kin yu cu i bi thng thit hi ca bn Vit Nam (cc bn cha tha thun chn ta n l c quan gii quyt tranh chp). V vy, phn tha thun trong hp ng v trch nhim bi thng thit hi ca bn nc ngoi i vi bn Vit Nam ni trn s b v hiu (hp ng b v hiu tng phn). Mt khc, ni gii quyt tranh chp cng l ni dung m cc bn rt quan tm khi thng lng v m phn hp ng. L{ do l ch nu ni gii quyt tranh chp l nc ni bn nc ngoi c tr s giao dch hoc nc c l thuc v kinh t vi nc ni bn nc ngoi c thnh lp, hot ng, th e rng bn n, quyt nh ca ta n hoc quyt nh ca trng ti s khng bo m tnh khch quan. Hn na, khi tham gia gii quyt tranh chp ti nhng a im ny, bn Vit Nam phi chu nhiu chi ph pht sinh hn bn nc ngoi, nh: chi ph n , i li trong qu trnh tham gia t tng V vy, khi m phn v tha thun v iu khon gii quyt tranh chp trong hp ng (c quan gii quyt tranh chp v ni gii quyt tranh chp), cc doanh nghip Vit Nam cn nh gi cc c s khng cng nhn bn n, quyt nh dn s ca ta n nc ngoi hoc quyt nh ca trng ti nc ngoi ti Vit Nam theo quy nh ca php lut Vit Nam cng nh tin liu cc ri ro theo quy nh ca php lut lin quan (php lut Vit Nam, php lut ca nc ni tin hnh hot ng xt x hoc php lut iu chnh hp ng). Trng hp khng bit hoc cha hiu, th ngn hng Vit Nam cn c chuyn gia php lut c nng lc v kinh nghim h tr, gip . d. Ngn ng ca hp ng Thc t, cc hp ng mua bn hng ho, dch v m bn nc ngoi l bn bn hng v/hoc cung ng dch v, th hp ng thng ch lp bng ting nc ngoi. Nhng i vi hp ng mua bn hng ho, dch v gia ngn hng Vit Nam vi bn nc ngoi m hp ng c thc hin Vit Nam, th hp ng mua bn hng ho, dch v c lp bng ting Vit v ting nc ngoi (ting Anh). Cho nn, khi m phn v ngn ng ca hp ng, bn Vit Nam thng xut a vo hp ng quy nh trng hp c s khng nht qun gia bn hp ng bng ting Vit vi bn hp ng bng ting nc ngoi, th bn ting Vit s c u tin p dng. xut ny ca bn Vit Nam ch c th c bn nc ngoi chp nhn nu php lut Vit Nam c quy nh hoc hp ng phi c c quan c thm quyn ca Vit Nam

chp thun v c thc hin ti Vit Nam hoc bn nc ngoi mong mun c tham gia giao dch thng mi . Ngn ng ca hp ng theo xut trn y, c th khng cn l li th ca bn Vit Nam nu bn nc ngoi ngh v c bn Vit Nam chp thun: ngn ng gii quyt tranh chp pht sinh t/hoc lin quan n hp ng l ting nc ngoi (ting Anh). V vy, bn Vit Nam cn tng hp, nh gi cc iu khon lin quan khc ca hp ng trc khi ng { vi bn nc ngoi v chn ngn ng ca hp ng. Trng hp bn nc ngoi khng chp nhn xut nu trn, bn Vit Nam c th tha thun vi bn nc ngoi nh sau: hp ng c lp bng ting Vit v ting Anh c gi tr php l{ ngang nhau; nu c s khng nht qun gia bn ting Anh vi bn ting Vit, th c quan c la chn gii quyt tranh chp trong hp ng ny c quyn quyt nh bn hp ng no c gi tr php l{ sau cng cn c quy nh ca php lut c la chn lm lut iu chnh hp ng hoc php lut ca nc iu chnh hot ng t tng ca c quan gii quyt tranh chp.

Kin ngh gii php hn ch ri ro v thit hi cho cc doanh nghip Vit Nam khi tham gia mua bn hng ho, dch v vi thng nhn nc ngoi trong iu kin hi nhp quc t, ngoi mt s xut ti phn I nu trn, chng ti xin c thm mt s kin ngh nh sau: Th nht: Ngn hng Vit Nam cn tm hiu thng nhn nc ngoi trc khi xc lp giao dch thng mi mua bn hng ho, dch v vi thng nhn . C nhiu cch lm cng vic ny, nh: kim tra i tc thng qua cc phng tin truyn thng quc t (k c bo in t), c quan i din Vit Nam nc ngoi ni c tr s ca i tc , cc c s ca cc t chc kinh t Vit Nam ti nc ni c tr s ca i tc nc ngoi hoc thng qua cc t chc t vn quc t c mt ti Vit Nam Ty theo iu kin c th ca tng doanh nghip v tnh cht ca quan h mua bn m bn Vit Nam c s la chn hnh thc kim tra, xc minh cho ph hp.

Th hai: Ngn hng Vit Nam cn lm quen vi cng vic thu lut s c lp bn ngoi hoc s dng chuyn gia php lut ni b c nng lc, kinh nghim son tho hp ng hoc r

sot, gp { d tho hp ng do bn nc ngoi cung cp. Thng qua cng vic ny ca lut s hoc chuyn gia php lut ni b, ngn hng Vit Nam c th pht hin ra nhng im bt li cho mnh ngh bn nc ngoi sa i, b sung hp ng theo hng bo m nguyn tc bnh ng, khch quan v cng c li khi tham gia giao dch thng mi . Trong qu trnh m phn hp ng vi bn nc ngoi, ngn hng Vit Nam cng cn c lut s hoc chuyn gia php lut ni b tham gia bo m tnh hp php ca hp ng theo quy nh ca php lut Vit Nam.

Th ba: Hin nay, hu ht cc ngn hng thng mi Vit Nam u c b phn php ch (phng php ch c lp hoc thuc phng chuyn mn khc) vi nhng cn b chuyn trch c o to chnh quy ti cc trng i hc c uy tn trong nc v quc t. Cho nn, cc ngn hng cn xy dng quy nh/quy ch ni b hng dn th tc phi hp gia cc phng nghip v kinh doanh vi b phn php ch trong qu trnh x l{ cng vic nng cao trch nhim ca tng b phn, tit kim thi gian v tn dng cc c hi kinh doanh sn c: b phn php ch m nhn thm nh tnh php l{ ca hp ng, cn b phn nghip v kinh doanh c trch nhim thm nh tnh hiu qu, kh thi ca hp ng .

Th t: Trong iu kin hi nhp, ngn hng Vit Nam cn c i ng cn b gii v ngoi ng (nht l ting Anh) v hiu bit v tp qun thng mi quc t. nc ta hin nay, c rt nhiu c s o to ngoi ng v kinh doanh quc t. Do , cc doanh nghip cn c k hoch, chin lc v con ngi thu xp, to iu kin cho cn b ca mnh tham d cc kho o to ni trn. Trong thi gian cha kp o to v o to li cn b sn c ca mnh, ngn hng c th tuyn ngi gii v ngoi ng v c kinh nghim v thng mi quc t hoc thu chuyn gia t vn m phn, thng lng hp ng mua bn hng ho, dch v vi thng nhn nc ngoi.

Th nm: trnh hp ng b v hiu hoc khng c cng nhn v cho thi hnh ti nc ni c tr s ca bn nc ngoi, trc khi k{ kt hp ng, bn Vit Nam cn kim tra thm quyn ca i din bn nc ngoi k{ kt hp ng mua bn hng ho, dch v vi mnh cng

nh kim tra tnh hp php ca hp ng theo quy nh ca php lut ca nc ni bn nc ngoi c thnh lp, hot ng. Bn Vit Nam c th yu cu bn nc ngoi cam kt trong hp ng v cung cp { kin php l{ ca vn phng lut s c lp c thm quyn theo quy nh ca php lut nc ni bn nc ngoi c thnh lp v hot ng i vi nhng vn nu trn.

Th su: i vi ngnh Ngn hng, hng nm hoc su thng mt ln, Hip hi Ngn hng Vit Nam cn tng kt thc tin thc hin hp ng mua bn hng ho, dch v gia ngn hng vi thng nhn nc ngoi rt kinh nghim. ua , cc ngn hng thng mi c th rt ra nhng bi hc qu{ bu hn ch hoc trnh c nhng ri ro, tn tht m mt s ngn hng gp phi; ng thi, k tha, pht huy nhng u im m trc mt s ngn hng thc hin thnh cng giao dch thng mi vi thng nhn nc ngoi.