Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
2009-2010
KONU-5
MOL KAVRAMI
MOL KAVRAMI
5.Konu: Mol Kavram Kazanmlar:
5. Bal atom ktlesi ve mol kavram ile ilgili olarak renciler; 5.1. kili hidrojen bileiklerinde, 1g hidrojen ile birleen dier element ktleleri temelinde bal atom ktlesini tanmlar. 5.2. Hidrojen ile bileik yapmayan elementlerin bal atom ktlelerinin nasl bulunabileceini aklar. 5.3. Elementler ve bileikler iin mol kavramn aklar. 5.4. Elementlerin mol ktleleri ve tek tek atomlarn ktleleri zerinden Avogadro saysn hesaplar. 5.5. Mol kavram ile Avogadro says arasnda iliki kurar. 5.6. zotop kavramn kullanarak baz elementlerin mol ktlelerinin tam say kmayn aklar. 5.7. Ktle, mol says, molekl says, atom says kavramlarn ilikilendiren problemleri zer. 5.1. Bal Atom Ktlesi, Bir atomun ktlesinin, standart atomun ktlesi dikkate alnarak hesaplanmasna bal atom ktlesi denir. Bu hususta ilk akla gelen element, younluu en dk olan H elementidir. Hidrojen elementin ktlesi -1g- olarak kabul edilmi, dier elementlerin ktleleri He kyaslanarak bulunmutur. 1 C atomu 1 O atomu 1 Mg atomu = 12 tane H atomu = 16 tane H atomu = 24 tane H atomu
5.1.kili hidrojen bileiklerinde, 1g hidrojen ile birleen dier element ktlelerinin belirlenmesi, Tablo dikkatlice incelendiinde, bileiin ktlesi biliniyorsa hidrojenle bileik yapan dier elementin ktlesi kolaylkla hesaplana bilir. Bileik HF HCl HBr HI H2O NH3 Bileiin ktlesi (g) 20 36,5 81 128 18 17 Hin Ktlesi (g) 1 1 1 1 2 3 Dier Elementin Ktlesi (g) 19 35,5 80 127 16 14
5.2. Hidrojen ile bileik yapmayan elementlerin bal atom ktlelerinin hesaplanmas, Bal Atom Ktlesi, 20. yz yln balarnda, standart olarak oksijenin atom tarts 16 alnm. Oksijenin bavuru deeri olarak alnmasnn sebebi o zaman kadar bulunan elementlerin ou ile bileik oluturmasndand. Ancak izotop atomlarn bulunmasndan sonra O=16 izotopuyla birlikte O=17 iztoplar kafalar kartrd. 1961 ylnda Uluslar Aras Kimyaclar Birlii toplantsnda bu sorun zld. Komisyon, tabiatta izotoplarnn bulunma ihtimali en fazla olan C=12 yi standart elementi olarak seti. Bu yeni lekte 1 tane
MOL KAVRAMI
12
Cun atom ktlesi tam olarak 12.00 olarak kabul edildi. Bu rakamn 12 de birine Atomik Ktle Birimi (akb) denir. Atomik Ktle Birimi (akb) 1 atomun ktlesi ok kk olduundan, 1 tane 12 Cun 12 de birine Atomik Ktle Birimi (akb) denir. 1 protunun ktlesi= 1 akb 1 ntronun ktlesi = 1 akb 1 tane 12C izotopu= 12 akb 1 tane 16O izotopu= 16 akb gibi. 1 tane CO2=44 akb
Mesela; 6,02.1023 tane elektron 6,02.1023 tane proton 6,02.1023 tane ntron 6,02.1023 tane atom 6,02.1023 tane molekl 1 mol elektron
5.3. Mol Kavram, Atomlar ve molekller normal yollarla saylamadndan, saylamayacak okluktaki tek eit bir maddenin miktar SI birim sisteminde mol birimi ile ifade edilir. Mol; n harfiyle gsterilir. Bu tpk budayn kile ya da ekerin kilo ile belirtilmesi gibidir. Mol Kavramn kavramlar: aklamakta kullanlan baz 5.4. Mol Ktlsi Bir mol atomun yada 1mol molekln ktlesine mol ktlesi(MA) denir. Atomlarn, atom ktleleri ayn zamanda mol ktlelerine de eittir. H:1, Mg:24, Al:24, Ca:40, Cu:64 Atomlar iin atom ktlesi denildiinde akb, mol ktlesi denildiinde g/mol anlalmaldr. rnek: H: 1 iin Hidrojenin atom ktlesi: 1 akb Hidrojenin mol ktlesi : 1 g
Atom: Elementlerin zelliini gsteren ntral ve en kk doal birimine denir. rnek: Ca, Mg, Al, Zn Molekl: Element ya da bileie ait olabilen; ntral ve doal birimine denir. Elementel Molekl: H2,N2, I2,O3, P4, S8 Bileik Moleklleri: CH4,C4H10, H2O,NH3 Avagadro Says: 6,02.1023 saysna Avagadro says denir. Ava gadro says: 6,02.1023 saysna avagadro says denir. Avagadro Says = NA = N0 = 6,02.1023
Ayn ey molekller iinde geerlidir. Molekl ktlesi denildiinde akb, mol ktlesi denildiinde g/mol anlalmaldr.
rnek: Avagadro Says kadar (atom yada molekl); 1 mol olarak ifade edilmitir. Tabi ki mol sadece atom ve molekl iin snrl deildir. Saylamayacak okluktaki, tm tek eit maddeler iin de mol kavram kullanlr. CO2: 44 iin CO2 nin molekl ktlesi: 44 akb CO2 nin mol ktlesi : 44 g
MOL KAVRAMI
rnek: Verilen eitliklerin, akb ve g cinsinden ne anlama geldiklerini aklaynz? H2 : 2 Fe : 56 N : 14 NOT: Atomlara ait atom ya da mol ktleleri her zaman verilmektedir. Ancak molekllerin mol ktlelerini hesaplamak durumundayz. O : 16 MgO : 40 Cl2 : 71 Ca : 40 S8 : 256 NaOH : 40 CaC2 : 64 K : 39 Mg : 24 5.4.1. Avogadro saysnn hesaplanmas, 1 mol maddenin ierdii tanecik saysna (atom ya da molekl) Avagadro Says denir ve NA ile gsterilir. Matematiksel olarak; 1 mol Cun ktlesinin, 1 C atomunun ktlesine oran, avagadro says denir.
12
6,02.1023mol-1
rnek: S:32, O:16, C:12, N:14, Fe:56, Cl:35,5, Ca:40, K:39, Al:27, Cu:64 olarak verildiine gre tabloda verilen bileiklerin mol ktlelerini hesaplaynz? Madde SO2 CO2 CS2 N2O5 Fe2O3 Mol Ktlesi Madde CaCO3 Ca(NO3)2 KAl(SO4)2 CaSO4 CaSO4.5H2O Mol Ktlesi
Avogadro Saysnn Bykl: Avogadro says (6,02 x1023) hayal edilemeyecek kadar byk bir saydr. Mesela: Eer bir fasulye taneciinin hacmi 0,1 cm3 ise, bir mol fasulye Trkiyenin yzeyini yaklak 30 km kalnlnda bir tabaka eklinde kaplayabilir. Mesela: Bir kiinin buday taneciklerini, 100 tane/dakika hzla sayabildiini varsayarsak, bir mr boyunca ancak yaklak 4 milyar tanecei sayabilir. Dnyadaki btn insanlar mrlerini buday tanecii saymakla geirseler bile Avogadro says kadar tanecik sayamazlar. stelik, bir mol buday tanecii insanlk tarihinde yetitirilmi buday taneciinden ok daha fazladr 5.4.2. Gerek Atom-Molekl Ktlesi
Forml Ktlesi Birok metal ametal bileiinin doal birimi bulunmaz. Her iyon belli sayda farkl iyonlarla sarlmtr. Bu rg tm kristal boyunca srer gider.
1 tane atomun ya da molekln gram cinsinden ktlesine gerek atom ya da molekl ktlesi denir.
Ma Ma g= g 23 6,02.10 N0
Ma g 6,02.1023
Ma g N0
MOL KAVRAMI
rnek: CO2 nin gerek molekl ktlesini bulunuz? (H:1)
zm: CO2'molekl ktlesi = Ma 44 g= g=7,3.10-23 g N0 6,02.1023
II.yol: Orant yoluyla mol hesaplamalar 5.4.3. akb=g ilikisi Her ey kendisine zg birimle ifade edilir. Atom, molekl, iyon gibi kk zerreciklerin ktlelerini gram cinsinden ifade etmek bir sa telinin tonla ifade edilmesinden daha anormal ve tuhaftr Atom, molekl veya iyonlarn ktleleri akb ile ifade edilir. Btn ktle birimleri arasnda bir iliki olduu gibi akb ile gram arasnda da bir iliki bulunmaktadr. Bunun iin sabit deerlerden yola klarak orant kurulur. rnek: 4,4 g CO2 ka mol dr? (CO2 :44 )
Mol=n=
V V0
1 akb
1 1 g= g N0 6,02.1023
1, 67.10
24
g
5.5.2. Mol kavram ile ktle arasnda iliki,
n=
m MA
n = Mol says, m = Verilen ktlesi, MA = Mol ktlesi, Orantlarda kullanmak iin; 1 mol madde Ma gramdr
5.5. Mol says Hesaplamalar: Mol hesaplamalarnda 2 yol kullanlr. I.yol: Forml kullanarak mol hesaplamalar rnek: 2,2 g CO2 ka mol dr? (CO2 :44 )
Mol=n=
m MA
n=
m MA
2, 2 44
0,05 mol
N Mol=n= NA
N = Verilen tanecik says, NA = Avagadro says
MOL KAVRAMI
dev:I Aada verilen ktle- mol says ilikisiyle ilgili problemleri znz? 1. 1 mol CO2 ka gramdr ? ( C : 12 O : 16 ) 5. 11 g N2O ka moldr ? ( N : 14 O : 16 )
6. 8 g NaOH ka gramdr ? ( Na : 23 O : 16 H : 1 )
7. 16 g SO3 ka moldr ? ( S : 32 O : 16 )
MOL KAVRAMI
5.5.3. Mol kavram ile tanecik says arasnda iliki, 3. 0,5 mol Fe2S3 iin ; a) Ka tane atom ierir ? b) Ka tane molekl ierir ? (mi?)
n=
N NA
N = Verilen tanecik says, NA = Avagadro says Orantlarda kullanmak iin; 1 mol XmYn bileii 6,02.1023 tane molekl ierir. mol XmYn bileii 6,02.1023 tane tanecik ierir. 1 mol XmYn bileii (m+n).6,02.10 tane atom ierir.
23
4. 0,2 mol C2H4 iin ; a) Ka tane atom ierir ? b) Ka tane molekl ierir ? c) Ka tane C atomu ierir ? d) Ka tane H atomu ierir ?
n=
N NA
6,02.1022 6,02.1023
0,1 mol
5. 0,1 mol Mg3(PO4)2 iin ; a) Ka tane atom ierir ? b) Ka tane molekl ierir ? c) Ka tane Mg atomu ierir ? d) Ka tane O atomu ierir ?
n=
N NA
3,01.1022 6,02.1023
0,05 mol
dev: II Aada verilen tanecik says- mol says ilikisiyle ilgili problemleri znz? 6. 0,3 mol Al2(NO3)3 iin ; 1. 2 mol N2O5 iin ; a) Ka tane molekl ierir ? b) Ka tane atom ierir ? a) Ka tane atom ierir ? b) Ka tane molekl ierir ? c) Ka tane Al atomu ierir ? d) Ka tane O atomu ierir ?
7. 4 mol Na3PO4 iin ; a) Ka tane atom ierir ? b) Ka tane molekl ierir ? c) Ka tane Na atomu ierir ? d) Ka tane P atomu ierir ?
MOL KAVRAMI
5.5.3. Mol kavram gza maddelerin hacmi arasnda iliki, 2. 2,408.1023 tane C ieren C2H4 ka moldr ?
n=
V V0
v= Verilen hacim (L), V0 = NA da bir mol gazn hacmi (22,4 L) Orantlarda Kullanmak in: 1 mol GAZ N..A. ( 0 0C , 1 atm ) da 22,4 L hacim kaplar. 1 mol GAZ Oda Koullarnda ( 25 0C , 1 atm ) da 24,5 L hacim kaplar. Scaklk ve basncn eit olduu artlara ayn arlar altnda denir. Ayn arlarda gazlarn eit hacimlerinde ayn sayda molekl bulunur (Avogadro Hipotezi) Ayn artlarda da gazlarn mol saylarnn oran, hacimlerinin oranna eittir. 4. 1,505.1023 tane Cr ieren Fe2(CrO4)3 ierisinde rnek: NAda 2,24 L hacim kaplayan CO2 : ka mol dr? ka tane oksijen vardr ? 3. 1,806.1023 tane NO3 ieren Al(NO3)3 ka moldr ?
MOL KAVRAMI
7. 16 gram SO3 gaz N..A ka L hacim kaplar ? ( S : 32 O : 16 ) 12. N..A 8,96 L N2 gaz ka gramdr ? ( N : 14 )
8. 12 gram He gaz N..A ka L hacim kaplar ? ( He: 4 ) 13. N..A. 11,2 L N2O5 gaz ka tane molekl ierir ?
9. 10 gram H2 gaz N..A ka L hacim kaplar ? ( H : 1) 14. N..A. 1 mol H2O ka L hacim kaplar ?
MOL KAVRAMI
17. 3 mol N2O5 gaz N..A. da ka L hacim kaplar ? 23. N..A. 8,96 L hacim kaplayan SO3gaz ka mol dr?
19. 0,3 mol SO2 gaz N..A. da ka L hacim kaplar ? 5.6.1. zotop ve izotop atomlarn belirlenmesi, Proton says ayn ktle numaras farkl atomlara izotop atom denir.
35
Cl - 37Cl atomlar birbirinin izotopudur. nk, bu iki Cl atomunun ktle numaralar farkldr. Ktle numarasn farkl klan tanecik ntron saylardr. Atomlarn byk mevcuttur. ksmnn doal izotoplar
Ancak, sodyum, berilyum ve flor atomlarnn izotoplar yoktur. Klorun; 21. N..A 134,4 L hacim kaplayan O2 gaz ka moldr?
35
Cl (% 75,77) ve kalan
37
Cl dir.
Magnezyumun balca izotopu 24Mg ve aznlkta olan izotoplar 25Mg (%10,00) ve 26Mg (%11,01) dir. Kurunun drt doal izotopu vardr. 204Pb (%1,4), Pb (%24,1), 207 Pb (% 22,1) ve 208 Pb (% 52,4).
206
5.6.2. zotop atomlarn zellikleri: 22. N..A 5,6 L hacim kaplayan CO2 gaz ka mol dr? zotop atomlarn kimyasal zellikleri hemen hemen birbirinin ayndr. Ancak fiziksel zellikleri nemli lde farkldr. Fiziksel zelliklerini farkl klan sebep ntron saylarnn farkl olmasdr. 10
MOL KAVRAMI
Ktle Spektrometresi Ne onun izotoplar 20,21,22 ktle numaralar izotoplardr.
Bir elementte ka izotop bulunduunu, her izotopun tam olarak ktlesin ve bal miktarn saptamak iin ekildeki gibi bir ktle spektrometresi kullanlr. Buharlatrlm madde, elektronla bombardman edilerek + ykl iyonlar oluturulur. Bu iyonlar ykl bir levhaya doru ekilerek bu levha zerinde bulunan dar bir aralktan hzl geirilirler. yon demeti bu aamadan sonra manetik bir alan iinden geirilir. Ykl tanecikler magnetik bir alan iinde dairesel bir yrnge izlerler. Taneciin yk arttka, ktlesi dorusal yrngeden sapma da artar. azaldka
rnek: Klor gaznn ktle tayfnda Cl2+, Cl+ ve Cl+2 eklinde iyon gruplar oluturuyor. Klorun izotoplarnn 35 ve 37 ktle numarasna sahip olduu bilindiine ve doada bulunma orannn srayla nitel durumu nasl olmaldr? zm: 1- Bu 3 iyon 3 izgi grubu oluturur. 2- Yk byk olan izotop nce der. Koyu izgiler izotopun bolluk durumunu gstermektedir. 3- Yk eitse ktlesi kk olan nce der. 4-Cl2+ moleklnde 35-35, 35-37,37-37 izotoplar olma ihtimalini dnmeliyiz. %75 ve %25 olduuna gre; Klorun oluturduu ktle tayfnn
Bu nedenle, magnetik bir alanda + ykl bir iyonun izledii dairesel yrngenin yar ap o iyonun q/m deerine baldr.
r=
m.v q.H
q=Taneciin yk, m=Taneciin ktlesi, v=Taneciin hz, H=Magnetik alan iddeti, r=Sapan taneciin yar ap.
Neon ktle tayf lerinde 2 izgi grubu verir. Bu izgiler, Ne+2 ve Ne+1 iyonlarna aittir. (I.grub: Ne+2 , II.grub:Ne+) Her grup ayrca 3 izgi ierir. Bu da neonun 3 izotopu olduunu gsterir. Her dizinin dar aralklar ktle farkndan kaynaklanr. nce yk byk, ktlesi kk olan izotop der. 11
Cl+2
Cl+1
Cl2+1
35 -3 35 5 -3 37 7 -37
35 37
35 37
MOL KAVRAMI
5.6.3. Ortalama (Alkl) Atom Ktlesi : Atom ktleleri iin 12 standart alnd halde, atom ktlelerini gsteren izelgede karbonun atom ktlesi 12,011 olarak verilmektedir. Standart olarak alnan karbon atomlar yalnzca karbon-12 atomlardr. Oysa doal karbonda ayrca
13
gerekletirirken soruda verilen byklk daima nce MOL e evrilir. Sonra istenen bykle dnm yaplr. Bu ilem bazen basit denklemlerin yazlmasn ve denkletirilmesini de gerektire bilir. Bunun iin 9.sf kimya konusunda grlen kimyasal denklemler ksmna baklmas faydal olacaktr.
C ve
14
C de vardr. Bu iki
izotopun varl gzlenen atom ktlesinin 12 den byk olmasn salar. Bir elementin atom ktlesi (arl izotoplarn doada bulunma oranlarna gre, arlkl atom ktlelerinin ortalamasdr. Doada bulunma yzdelerine gre arlkl ortalama alnmas ok yakn nemlidir. olmaldr. Karbon-12 Arlkl doada atom daha bol bulunduundan, arlkl atom ktlesi 12 ye daha ktlesi yle hesaplanr.
Ortalama A. Ktlesi = I.izotop ktlesi x I.izotopun bulunma % II.izoto ktlesi x II.izotopun bulunma %
rnek: NA da 8,96 L hacim kaplayan CO2 gaz ka gramdr? nce mol says bulunur. (CO2:44)
n=
v V0
8,96 22, 4
0, 4mol
rnek:
12 12
C=12.00 akb ve doada bulunma yzdesi=%98,9 , C=13.00 akb ve doada bulunma yzdesi=%1,1dir.
n=
Buna gre karbonun ortalama atom ktlesi nedir? zm: Ortalama Atom Ktlesi: 12 . 0,989 + 13. 0,011= 12,01115 g
m ise m=n.Ma=0,4.44=17,6 g Ma
n=
rnek:
35 37
v V0
44, 4 22, 4
2 mol
Cl=34,97 akb (doada bulunma yzdesi=%75,53 ) , Cl=36,5 akb (doada bulunma yzdesi=%24,77 ).
Buna gre klorun ortalama atom ktlesi nedir? zm: Ortalama Atom Arl: 34,7 . 0,7553 + 36,97 . 0,2477 = 35,453 g
n=
12
MOL KAVRAMI
dev-4 Aadaki problemleri znz? 1. N..A 44,8 L CO2 gaz ka tane molekl ierir ? 6. 1,204.1023 tane atom ieren N2 gaz N..A ka L hacim kaplar ?
2. N..A 5,6 L CH4 gaz ka tane atom ierir ? 7. 18,06.1023 tane atom ieren CH4 gaz N..A ka L hacim kaplar ?
3. N..A 6,72 L S2O3 gaz ka tane atom ierir ? 8. 8 g O2 gaz ka tane molekl ierir ? ( O : 16 )
4. 3,01.1023 tane He gaz N..A ka L hacim kaplar ? 9. 9,2 g NO2 gaz ka tane molekl ierir ? ( N :14 O:16 )
5. 9,03.1023 tane CO2 gaz N..A ka L hacim kaplar? 10. 4 g SO2 gaz ka tane atom ierir ? ( S : 32, O : 16)
13
MOL KAVRAMI
10 g CaCO3 ka tane atom ierir ? ( Ca: 40 C:12 O:16 ) 14. 4 gram S ieren SO2 iin ; ( S : 32 O : 16 ) a) Ka gramdr ? b) Ka moldr ? c) N..A.da ka L hacim kaplar ? d) Ka tane molekl ierir ? e) Ka tane atom ierir ? f) Ka gram Oksijen ierir ?
15. 16 gram H ieren C3H8 iin ; ( C : 12 H : 1 ) a. Ka gramdr ? b. Ka moldr ? c. N..A da ka L hacim kaplar ? 12. 1,204.1023 tane atom ieren AlBr3 ka gramdr? ( Al : 27 Br : 80 ) d. Ka tane atom ierir ? e. Ka tane molekl ierir ? f. Ka gram Karbon ierir ? g. Ka tane Hidrojen ierir ?
Ka moldr ? Ka gramdr ? Ka tane atom ierir ? Ka tane molekl ierir ? Ka gram Karbon ierir ? Ka tane Alminyum ierir ?
e. f.
gramdr?
14
MOL KAVRAMI
17. 1,2 mol H ieren C3H6 iin ; ( C : 12 H : 1 ) a) Ka moldr ? b) Ka gramdr ? c) N..A. ka L hacim kaplar ? d) Ka tane molekl ierir ? e) Ka tane atom ierir ? f) Ka gram Karbon ierir ? dev-5 Aadaki problemleri znz? 1. 1 tane CO2 molekl ka akb dir ? ( C : 12 O : 16 ) 18. N..A da 4,48 L hacim kaplayan N2O5 iin ; ( N : 14 O : 16 ) a) Ka moldr ? b) Ka gramdr ? c) Ka tane atom ierir ? d) Ka tane Oksijen ierir ? e) Ka gram Azot ierir ? f) Ka mol Oksijen ierir ? 2. 1 tane MgSO4 ka akb dir ? ( Mg : 24 S : 32 O : 16 ) g) Ka tane Hidrojen ierir ? Akb; mol,gram,tanecik says,hacim arasndaki ilikiler: Kyaslamak iin: 1 tane atom veya molekl, molekl arl ( Ma ) kadar akb dir. 1 g = N akb dir. ( N : 6,02.1023 )
19. Avogadro says kadar atom ieren N2O3 gaz iin; ( N : 14 O : 16 ) a. Ka moldr ? b. Ka gramdr ? c. Ka tane molekl ierir ? d. Ka tane Oksijen ierir ? e. Ka gram Azot ierir ? f. Ka mol Oksijen ierir ?
5. 28 akb He ka tanedir ? ( He : 4 )
15
MOL KAVRAMI
6. 200 akb NaOH ka tanedir ? ( Na : 23 O : 16 H :1) 13. 640 akb O2 gaz ka moldr ? ( O : 16 )
N 2(g) +H 2(g)
NH 3(g)
tepkimesi
gerei
ayn
artlarda 3 mol N2 ile ka mol H2 tepkimeye girer? 10. 20 gram SO2 molekl ka akb dir ? zm: 1. nce denklem denkletirilir.
2NH 3(g)
2. Sonra denklem yorumlanr. 11. 100 gram CaCO3 molekl ka akb dir ?
MOL KAVRAMI
dev-6 Aadaki problemleri znz?
4. CuSO4.xH2O bileiinin 25 gramnda 0,9 mol Oksijen atomu bulunduuna gre, X in deeri katr? ( Cu : 64 S : 32 O : 16 H : 1 ) 1. Bir atomunun ktlesi elementinin 12 gram , X + O2 XO2 4.10
-23
gram olan X
5.
NO NO2 N2O5
+ O2 + O2
NO2 N2O5
+ H2O HNO3
Yukardaki kademeli reaksiyona gre 12,6 gram HNO3 elde etmek iin N..A. ka litre NO gaz ile reaksiyon balatlmaldr ? ( H : 1 ( Denklemler denkletirilecek ) N : 14 O : 16 )
2.
6.
H2CO3 + NaOH Na2CO3 + H2O Yukardaki basamakl tepkimelere gre 10,6 gram Na2CO3 elde etmek iin gerekli olan CaCO3 n ktlesi 3. 8 gram Ca nn yeteri kadar HCL ile reaksiyonundan N..A. ka litre H2 gaz oluur ? ( Ca : 40 ) ka gramdr ? ( Na: 23 Ca : 40 C : 12 O : 16 ) ( Denklemeler denkletirilecek )
Baarlar dilerim 17
MOL KAVRAMI
Test-1 1. I. Bal Atom Ktlesi ksaca, bir atomun ktlesinin standart atomun ktlesinin ka kat olduunun hesaplanmasdr. II. Standart atomla ile ilgili ilk akla gelen element, younluu en dk olan H elementidir. III. Hidrojen elementin ktlesi -1- olarak kabul edilmi, dier elementlerin ktleleri He kyaslanarak bulunmutur. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) I ve II D)I, III C)II ve III E) I, II ve III 5. 2. I. Bal Atom Ktlesi karlatrmalar; atom ktlesi hesaplanacak elementle hidrojenin hangi oranda bileik yapt temel alnarak yaplmtr. II. Hidrojen o elementle bileik oluturmuyorsa atom ktlesi bilinen baka bir element kullanlmtr. III. Bu yntemle oksijenin ktlesi: 14,85 olarak bulunmutur. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) I ve II D)I, III 3. BLEK BLEN KTLES(g) X 17 18 HDROJENN KTLES (g) 1 3 Z DER ELEMENTN KTLES(g) 35,5 Y 16 6. I. Uluslar Aras Kimyaclar Komisyonu, tabiatta izotoplarnn bulunma ihtimali en fazla olan C=12 yi standart elementi olarak seti. 12 II. Bu yeni lekte 1 tane Cun atom ktlesi tam olarak 12.00 olarak kabul edildi. III. Bu rakamn 12 de birine Atomik Ktle Birimi (akb) denir. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) I ve II D)I, III C)II ve III E) I, II ve III C)II ve III E) I, II ve III I. Bal Atom Ktlesiyle ilgili olarak; 20. yz yln balarnda, standart olarak oksijenin atom tarts 16 alnmtr. II. Oksijenin bavuru deeri olarak alnmasnn sebebi o zaman kadar bulunan elementlerin ou ile bileik oluturmasndand. III. O=16 alnnca hibir elementin deeri 1 den kk kmyor ve ou elementin atom tarts tam say olarak bulunuyordu. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) I ve II D)I, III C)II ve III E) I, II ve III 4. BLEK BLEN MA SI(g) 81 Y 18 HDROJENN MASI (g) 1 1 Z DER ELEMENTN MASI (g) X 127 16
I II III
verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) I ve II D)I, III C)II ve III E) I, II ve III
I II III
I. X: 36,5 g II. Y: 20 g III. Z: 1g verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) I ve II D)I, III C)II ve III E) I, II ve III
18
MOL KAVRAMI
7. I. 1 tane protunun ktlesi= 1 akb dir. II. 1 tane O izotopu= 1 akb dir. III. 1 tane ntronun ktlesi = 1 akb dir. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) I ve II C)II ve III verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) I ve II C)II ve III
16
10. I. Atomlar ve molekller normal yollarla saylamaz. II. saylamayacak okluktaki tek eit bir maddenin miktar SI birim sisteminde mol birimi ile ifade edilir. III. Avagadro Says kadar (atom yada molekl); 1 mol olarak ifade edilmitir.
E) I, II ve III
E) I, II ve III
I. Mol, sadece atom ve molekl iin snrl deildir. II. Mol, saylamayacak okluktaki, tm tek eit maddeler iin de mol kavram kullanlr. III. Mol; n harfiyle ifade edilir.
verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) I ve II C)II ve III verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) I ve II C)II ve III
E) I, II ve III
E) I, II ve III
9. I. Atom, molekl, iyon gibi kk zerreciklerin ktlelerini gram cinsinden ifade etmek anlamszdr. II. Atom, molekl veya iyonlarn ktleleri akb ile ifade edilir. III. Btn ktle birimleri arasnda bir iliki olduu gibi akb ile gram arasnda da bir iliki bulunmaktadr.
12. I. 1 mol Cun ktlesinin, 1 mol C atomunun ktlesine oran, avagadro says denir. II. 1 mol Cun ktlesinin, 1g C atomunun ktlesine oran, avagadro says denir. III. 1 mol Cun ktlesinin, 1 C atomunun ktlesine oran, avagadro says denir.
verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) Yalnz II C) Yalnz III
E) I, II ve III
E) I, II ve III
19
MOL KAVRAMI
Test-2 1. I. 1 mol maddenin ierdii tanecik saysna (atom yada molekl) Avagadro Says denir. II. Avagadro Says, NA= N0 ile gsterilir. 23 -1 III. Avagadro Saysnn deeri; 6,02.10 mol dir. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) Yalnz II C) Yalnz III 4. I. 1 mol H2SO4 bileiinde, 4. 6,02.10 tane O atomu bulunur. II. 1 mol H2SO4 bileiinde, 6,02.10 tane H atomu bulunur. III. 1 mol H2SO4 bileiinde, 6,02.10 tane S atomu bulunur. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
23 23 23
E) I, II ve III
2. I. II. III. 6,02.10 tane elektron, 1 moldr. 6,02.10 tane proton, 1 moldr. 6,02.10 tane ntron, 1 moldr.
23 23 23
5. I. 1 mol CaCO3 bileiinde 6,02.10 tane O atomu bulunur. 23 II. 1 mol CaCO3 bileiinde, 6,02.10 tane Ca atomu bulunur. 23 III. 1 mol CaCO3 bileiinde, 6,02.10 tane C atomu bulunur. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
23
verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
3. I. II. 6,02.10 tane CO2 molekl, 1 moldr. 6,02.10 tane CO2 moleklnde, 1 mol C vardr. III. 6,02.10 tane CO2 moleklnde, 1 mol O atomu vardr. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
23 23 23
6. I. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2. 6,02.10 tane O atomu bulunur. 23 II. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2. 6,02.10 tane S atomu bulunur. 23 III. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2. 6,02.10 tane Al atomu bulunur. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
23
20
MOL KAVRAMI
7. I. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2 mol Al atomu bulunur. II. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2 mol S atomu bulunur. III. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2 mol O2 molekl bulunur. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III 10. I. 1 mol CO2 bileii, 1 tane C atomu bulunur. II. 1 mol CO2 bileii, 12 g C atomu bulunur. III. 1 mol CO2 bileii, 32 akb O atomu bulunur. (C: 12, O:16) verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz II D)II, III B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III
11. 8. I. 1 mol Al2(SO4)3 bileiinde, 2 tane Al atomu bulunur. II. 1 mol Al2(SO4)3 bileiinde, 3 mol S atomu bulunur. III. 1 mol Al2(SO4)3 bileiinde, 12 mol O atomu bulunur. IV. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III I. 1 mol H2SO4 bileii, 98 gramdr. II. 1 mol CO2 bileii, 98 akb dir. III. 1 mol CO2 bileii, 98 ton dur. (H: 1, S:32, O:16) verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
12. I. 1 mol Al2(SO4)3 bileiinde, 54 g Al bulunur. 9. I. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 2 tane Al atomu bulunur. II. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 4 tane S atomu bulunur. III. 1 mol Al2(SO4)2 bileiinde, 4 mol O2 molekl bulunur. II. 1 mol Al2(SO4)3 bileiinde, 3 tane S atomu bulunur. III. 1 mol Al2(SO4)3 bileiinde, 12 tane O atomu (Al: 27, S:32, O:16) verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I verilen ifadelerden hangileri yanltr? D)II, III A) Yalnz I D)II, III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III E) I, II ve III B) Yalnz II C) Yalnz III
21
MOL KAVRAMI
Test-3 1. I. 1 protonun ktlesi 1 akbdir. II. 1 ntronun ktlesi 1 akbdir. III. 8O nin ktlesi 8 akbdir. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)I, II B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III A) B) C) D) E) Buna gre, en az ka tane Mg ve Ti atomu alndnda ktleleri eit olur? Mg 1 2 1 3 2 Ti 1 4 2 4 1 4. Magnezyum atomunun ktlesi 24 a.k.b ve Titan atomunun ktlesi 48 a.k.b dir.
2.
akb, gram arasndaki bant iin; I. 1 akb = 1 g II. 1 akb = 1/No gram III. 6,02.10 akb= 1 g verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II,III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III 5. Bal atom ktleleri hesaplanrken, aadaki elementlerden hangisi kyas elementi olarak kullanlmaktadr? A) Hidrojen D) Demir B) Oksijen E) Azot C) Karbon
23
3.
1 g hidrojen 6,02.10 akb dir. Buna gre; I. 1 akb = 1/N0 g. dr. II. 1 gram = 1 akb dir. III. 1 oksijen atomu 16 akb dir. (H:1, O:16) verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II,III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
23
6.
Bir elementin atomlar ile ilgili olarak; mol ktlesinin Avogadro saysna blm, aadaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir? A) B) C) D) E) Mol says Gerek atom ktlesi Gerek molekl ktlesi Bal atom ktlesi Avogadro says
22
MOL KAVRAMI
7. Bir fosfor (P4) moleklnn gerek ktlesi aadakilerden hangisidir (g)? (P 31) A)31/6,02.10
23
11. 1 Mol CuSO4.5H2O bileiiyle ilgili olarak; I. 1 tane Cu atomu ierir. II. 60,2 . 10 tane H atomu ierir. III. 9 mol O omu ierir. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II,III B) Yalnz II E) I, II ve III C) Yalnz III
23
B)124 . 6,02.10
23
23
C)124 / 6,02.10
D) 31 . 6,02.10
23
23
E) 6,02.10
8.
Bir fosfor (P4) moleklnn molekl ktlesi aadakilerden hangisidir (g)? (P 31) A)31 D) 31 . 6,02.10 B)124
23
C)124 E) 6,02.10
23
12. 6,02 . 10 tane CH3COOH molekl iin; I. 1 moldr. II. 24 g C ierir. III. 2 tane O atomu ierir. verilen ifadelerden hangileri dorudur?
23
9.
Bir tane O2 moleklnn ktlesi ka tane He atomunun ktlesi ile dengelenebilir? ( 0:16, He:4) A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
A) Yalnz I D)II,III
B) Yalnz II E) I, II ve III
C) I ve II
13. I. 1 tane atomun ktlesine, mol Ktlesi denir. II. N tane atomun ktlesine, mol Ktlesi denir. III. 1 tane atomun ktlesine,gerek atom ktlesi denir. 10. 1 tane NH4NO3 moleklnn ktlesi ka akb dir? (N:14, H:1, 0:16) A) 56 B) 60 C) 64 D) 72 E) 80 verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D)II,III B) Yalnz II E) I, II ve III C) I ve II
23
MOL KAVRAMI
Test-4 1. I. 1 tane O2 molekl II. 1 mol O atomu III. 1 gram O2 molekl Yukarda verilenlerin ktlelerine gre sralan nasldr ? ( O : 16 ) A) I>II>III B) II>III>I II>I>III C) I>III>II E) III>I>II D) 4. 36 gram H2O iin ; I. II. inde 34 gram oksijen vardr. N..A. 44,8 litre gelir.
III. 2 molekl ierir. yarglarndan hangileri yanltr ?(H:1 O:16) Yalnz I B) Yalnz II D) I ve III C) Yalnz III E) I, II ve III
2.
1,204.10 tane NH4NO3 iin ; I. II. 1,8 mol atom ierir. 0,8 gram hidrojen ierir. 5. Azot gaznn 5,6 gram iin ; I. II. 0,1 mol C4H8 ile eit ktlededir. 0,2 tane N2 molekl ierir.
23
23
III. 160 gramdr. yarglarndan hangileri dorudur ? ( H: 1 N: 14 O: 16 ) A) Yalnz I D) II ve III B) Yalnz II C) I ve II E) I ve III
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
3.
Avogadro says kadar atom ieren CH4 gaz iin ; I. II. 16 gramdr. N.K. da 4,48 litre hacim kaplar. 6. I. 16 tane O atomu II. 16 gram O atomu III. 0,5 mol O2 molekl IV. 1 tane O2 molekl Yukarda verilenlerin ktlelerine gre sralan nasldr ? ( O : 16 ) A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III A) I = II > III > IV C) IV > II = III > I B) II = III > I > IV D) IV > III > II > I D) I ve II E) I, II ve III
24
MOL KAVRAMI
7. CH4 bileiinin 8 gram iin ; I. II. 2 tane H atomu ierir. Toplam 2,5 mol atom ierir. 11. 1 tane hidrojen atomunun bal ktlesi 1 akb dir. Buna gre ; I. II. 1 tane H2 moleklnn bal ktlesi 2 akb dir. 1 mol H2 2 gramdr. III. 1 gram H2 N tane atom ierir. ifadelerden hangileri dorudur ? C) Yalnz III ( N : Avogadro says ) A) Yalnz I D) I ve II 8. Yapsnda 1,204.10 tane molekl bulun duran C3H4 gaz ka gramdr ? ( C:12 H:1 ) 12. Molekl saylar eit olan XY4 ve X2Y2 gazlar ile ilgili A) 0,4 B) 0,8 C) 1,2 D) 2,4 E) 8 olarak ; I. II. Mol saylar Atom saylar
22
III. Tam yandnda 1 mol O2 harcanr. yarglarndan hangileri yanltr ? ( C : 12 H : 1 A) Yalnz I O : 16 ) B) Yalnz II
D) I ve II
III. N..A. hacimleri niceliklerinden hangileri kesinlikle farkldr ? 9. I. 1 atom gram hidrojen 1 gramdr. II. 1 gram hidrojen gaz 22,4 litre dir.
23
A) Yalnz II
B) Yalnz III
C) I ve III
III. 6,02.10 tane hidrojen atomu 1 gramdr. Yukarda verilen bilgilerden hangileri dorudur ? (H:1) A) Yalnz I B) Yalnz II E) II ve III C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
D) I ve III
13. C2H6 bileii ile ilgili ; I. II. 10. 1 iyon gram I. II.
+ NH4
iyonu iin ;
B) Yalnz II
C) Yalnz III
D) I ve II
E) II ve III
A) Yalnz I
B) Yalnz II E) I, II ve III
C) I ve II
D) I ve III
25
MOL KAVRAMI
Test-5 1. I. 8 gram CH4 II. N.K. da 11,2 litre H2 A)H2 : 2 D) CaC2 : 64 B) O2 : 32 C) Ca : 40 E) NaOH : 40 III. N/4 molekl ieren C3H8 Yukardaki maddelerin ierdikleri H miktar lar iin aadaki karlatrmalardan hangi si dorudur ? (C:12 H:1 N:Avogadro says ) A) I=III>II B) I=II>III D) I<II<III E) I>II=III C) I=III<II 5. Aada verilenlerden hangisi molekl arldr? 4. Aada verilenlerden hangisi atom arldr?
A)H2 : 2 D) CaC2 : 64
B) O : 16
C) Ca : 40
E) NaOH : 40
2.
0,01 mol Al atomuyla ilgili, I. 1 molnden 100 kat atom eksiktir. II. 0,27 gramdr. III. 6,02.10 tane atom ierir. ifadelerden hangileri dorudur ? ( Al : 27 N: 6,02.10 ) A) Yalnz I D) II ve III B) I ve II C) I ve III
23 21
6.
A)0,1 D)0,0001
B) 0,01 E) 0,00001
C) 0,001
A) 4 3. Aada verilenlerden hangisinin ktlesi en byktr? ( H:1 C : 12 O:16 ) 8. A) B) C) D) E) 3,01.10 tane molekl ieren O2 N..A 11,2 L hacim kaplayan H2O 10 g CO2 0,75 mol CH4 1 molekl gram Hidrojen gaz
22
B) 8
C) 16
D) 32
E) 64
2 mol CH4 gaznn ierdii atom says aadakilerden hangisinde doru olarak verilmitir ? ( NA : 6,02.10 )
23
A) 6,02.10
21
B) 6,02.10
23
22
C) 6,02.10
25
24
D) 6,02.10
E) 6,02.10
26
MOL KAVRAMI
9. ii. iii. iv. Ayn koullarda eit mol sayl F2 ve C4H10 gazlar iin; Molekl saylar Hacimleri Atom saylar niceliklerinden hangileri eittir ? Yukarda verilen maddelerin molekl saylarnn karlatrlmas aadakilerin hangisinde doru olarak A) Yalnz I B) Yalnz II D) I ve III E) I, II ve III C) I ve II verilmitir ? A) I > II > III D) II > I > III B) III > I > II C) III > II > I 12. I. II. III. 8,4 g N N.K. da 4,48 L O2 1 mol N atomu ieren N2O
A) 1,12 D) 6,72
B) 2,24 E) 8,96
C) 4,48
A. 0,1 mol N2O3 B. N.K. da 5,6 L N2O C. E. 1,204.10 molekl N2 5,6 gram N ieren NO2
23
11. I. 3,01.10 tane H2 molekl II. 5 mol atom ieren CH4 gaz III. 80 gram CH4 gaz Yukarda verilen maddelerin N..A da hacimlerinin karlatrlmas aadakilerden hangisinde doru olarak verilmitir ? A I = II > III B) I > III > II D) I = III > II E) I = II = III C) II > III > I A) 1,4 B) 2,8 C) 4,2 D) 5,6 E) 14 14. 3,6 g Mg ieren Mg3N2 bileiinde ka g N bulunur ? ( Mg : 24 N : 14 )
24
27
MOL KAVRAMI
Test-6 1. Yapsnda 0,25.N tane atom ieren Al2S3 bileii ka gramdr ? ( Al : 27 S : 32 ) 28. N..A da 1,12 L hacim kaplayan NO2 gaz ka
A) 7,5
B) 15
C) 22,5
D) 37,5
E) 75
A) 0,1 D) 0,05.N
B) 0,05 E) 0,15.N
C) 0,15
A) 0,2
B) 8
C) 16
D) 40
E) 80
III. 0,3 forml gram NaCl IV. 0,4 molekl gram H2 Yukarda verilen maddelerin mol saylarna gre sralan aadakilerden hangisinde doru olarak 26. 2 mol H2SO4 bileii ka gramdr ? ( H:1 S:32 O:16) verilmitir ? A) I > II > III > IV A) 49 B) 98 C) 196 D) 136 E) 490 B) IV > III > II > I C) II > IV > III > I
30. I. 0,2 mol N2O5 II. 3,01.10 tane CO2 molekl III. N..A da 4,48 L CO gaz 27. 10,8 gram N2O5 gaz ka tane molekl ierir ? ( N : 14 O : 16 ) Yukarda verilen maddelerdeki oksijen atom saylarnn karlatrlmas verilmitir ? A) 0,1.N D) 1.N B) 0,2.N E) 2.N D) I = II < III E) I < III < II C) 0,5.N A) I > II > III B) I = II > III C) I < II < III aadakilerden hangisinde doru
23
28
MOL KAVRAMI
31. 8,4 g C3H6 gaz iin aada verilen bilgilerden hangileri dorudur ? ( C : 12 H : 1 ) i. ii. iii. iv. v. 0,2 moldr. 12 mol H atomu ierir. 7,2 gram C ierir. N..A da 22,4 L hacim kaplar. 1,204.10 tane C3H6 molekl ierir.
23
34. N..A da CO2 gaznn hacmi V ktlesi m ise mol ktlesi aadakilerden hangisidir ?
A)
m.22, 4 V
B)
m.2, 24 V
V.m
C)
V.22, 4 m
D)
V.2, 24 m
E)
22, 4
A) I, II ve III
B) III, IV ve V D) I, III ve V E) II ve IV
C) I, IV ve V
35. 32. I. 88 g CO2 II. 72 g H2O III. 160 g SO3 IV. 88 g N2O Yukarda verilen maddelerden hangileri eit sayda oksijen atomu ierir ? ( S : 32 N : 14 A) I ve III D) I ve II C : 12 O : 16 H : 1 ) B) II ve III C) II ve IV E) III ve IV 36.
A tanesinin ktlesi m gram olan bir gazn N..A da 1 litresinin ktlesi nedir ? ( N:Avogadro says )
a)
N.22, 4 m.A
N.m
b)
c)
A.22, 4 N.m
d)
A.22, 4
e)
m.22, 4
A) 15
B) 16
C) 31
D) 62
E) 10
33.
N 2
37.
( Na : 23 C : 12 O : 16 )
16 8O
A) 53
B) 21,1
C) 26,5
D) 4,6
E) 23
A) 22
B) 44
C) 2,2
D)4,4
E) 8,8
29
MOL KAVRAMI
Test-7 1. I. 1 atom Fe II. 1 gram O2 III. 1 molekl gram NO2 Yukardaki bilgilere gre 1 tane X2Y molekl ka Yukarda verilen maddelerin O : 16 ktlelerine Fe : 56 ) gre gramdr ? ( No : Avogadro says ) A) 44
22
karlatrlmas aadakilerden hangisinde doru olarak verilmitir? ( N : 14 B) N 0 D) N 0 A) II > I > III D) I > II > III B) III > II > I C) II > III > I E) 22
44
C) 44.No
5. 2. Bir Mg atomunun ktlesi, bir C atomunun ktlesinin iki katdr. Buna gre ; I. 1 Mg atomu 24 gramdr. II. 1 mol Mg 24 gramdr. III. 1 atom gram Mg 24 gramdr. Yarglarndan hangileri dorudur ? A) Yalnz I D) II ve III B) Yalnz II C) Yalnz III
12
Atomik ktle birimi akb iin ; I. 1 akb, 1 tane karbon atomunun ktlesine eittir. II. 12 akb, 1 karbon atomunun ktlesine eittir. III. 1 akb, N gramdr.
1
D) II ve III
E) I, II ve III
3.
1 tane Ca atomunun ktlesi 40 akb dir. Buna gre ; I. 1 mol Ca 40.6,02.10 akb dir. II. 1 mol Ca 40 gramdr. III. 1 tane Ca atomu
23
olduuna gre ;
I. 1 tane azot atomu 14 gramdr. II. 1 mol N2 28 gramdr. III. 1 tane azot atomunun ktlesi 14 akb dir. Yarglarndan hangileri dorudur ? A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve II
II. III.
40 gramdr. 6,02.1023
D) II ve III
E) I, II ve III
30
MOL KAVRAMI
7. I. 1 tane O2 molekl II. 1 mol O atomu III. 1 gram O2 molekl Yukarda verilenlerin ktlelerine gre sralan nasldr ? ( O : 16 ) A) Yalnz I A) I > II > III B) II > III > I C) I > III > II D) I ve II B) Yalnz II C) Yalnz III 10. Avogadro says kadar atom ieren CH4 gaz iin ; I. II. 16 gramdr. N.K. da 4,48 litre hacim kaplar.
E) I , II ve III
8.
CS2
3 O2
CO2
2 SO2 11. 36 gram H2O iin ; I. inde 34 gram oksijen vardr. N..A. 44,8 litre gelir.
Tepkimesine gre 8,8 gram CO2 olutuunda ; I. 0,2 mol CS2 yaklmtr. II. 12,8 gram SO2 olumutur. III. N..A. 22,4 litre O2 harcanmtr. Verilen bilgilerden hangileri dorudur ? ( C : 12 H:1 O : 16 ) B) Yalnz II D) I ve II C) Yalnz III
II.
III. 2 mol molekl ierir. Yarglarndan hangileri yanltr ? ( H : 1 O : 16 ) A)Yalnz I B) Yalnz II D) I ve II C) Yalnz III E) I , II ve III
A) Yalnz I
E) II ve III
12. Azot gaznn 5,6 gram iin ; 9. 1,204.10 tane NH4NO3 iin ; I. II. 1,8 mol atom ierir. 0,8 gram hidrojen ierir.
23
I. II.
0,1 mol C4H8 ile eit ktlededir. 0,2 tane N2 molekl ierir.
23
III. 160 gramdr. Yarglarndan hangileri dorudur ? A) Yalnz I D) II ve III B) Yalnz II C) I ve II E) I ve III
III. 0,4.6,02.10
E) I , II ve III
31
MOL KAVRAMI
Test-8 1. I. 16 tane O atomu II. 16 gram O atomu III. 0,5 mol O2 molekl IV. 1 tane O2 molekl 4. I.1 atom gram hidrojen 1 gramdr. II.1 gram hidrojen gaz 11,2 litredir. III.6,02.10 tane hidrojen atomu 1 gramdr. Yukarda verilen bilgilerden hangileri dorudur ? Yukarda verilenlerin ktlelerine gre sralan nasldr ? ( O : 16 ) A) Yalnz I A) I=II > III > IV B) II=III > I > IV C) IV > II=III >I D) I ve III D) IV > III > II > I E) II > III > IV > I E) II ve III B) Yalnz II C) I ve II (H:1)
23
5.
1 iyon gram NH4 iyonu iin ; I.1 mol proton ierir. II.10 mol elektron ierir. III.7 mol ntron ierir.
2.
CH4 bileiinin 8 gram iin ; I. II. 2 tane H atomu ierir. Toplam 2,5 mol atom ierir.
14 7N
1 1H
C) I ve II
III. Tam yandnda 1 mol O2 harcanr. Yarglarndan hangileri yanltr ? ( C : 12 H : 1 O : 16 ) A) Yalnz I D) I ve II B) Yalnz II C) Yalnz III 6. 1 tane hidrojen atomunun bal ktlesi 1 akb dir. Buna gre ; I. 1 tane H2 moleklnn bal ktlesi 2 akb dir. II. 1 mol H2 2 gramdr. 3. Yapsnda 1,204.10
22
E) I , II ve III
E) I , II ve III
III. 1 gram H2 N tane atom ierir. fadelerden hangileri dorudur? (N : Avogadro says) A) Yalnz I ve II B) Yalnz II C) II ve III D) I
gaz ka gramdr ? ( C : 12 H : 1 )
A) 0,4
B) 0,8
C) 1,2
D) 2,4
E) 8
E) I , II ve III
32
MOL KAVRAMI
10. 0,01 mol Al atomuyla ilgili, I. 7. Molekl saylar eit olan XY4 ve X2Y2 gazlar ile ilgili olarak ; I. II. Mol saylar Atom saylar II. 1 molnden 100 kat atom eksiktir. 0,27 gramdr.
21
III. 6,02.10 tane atom ierir. fadelerden hangileri dorudur ? ( Al : 27 N: 6,02.10 ) A) Yalnz I D) II ve III B) I ve II C) I ve III
23
E) I , II ve III
A) Yalnz II D) II ve III
B) Yalnz III
C) I ve III
E) I , II ve III
11. 8 er gram Ca ve Br2 den en ok ka gram CaBr2 bileii oluturmak mmkndr ? ( Ca : 40 Br : 80 ) 8. C2H6 bileii ile ilgili ; I. II. 1 mol 30 gramdr. 1 moleklnde 8 atom vardr. A) 10 B) 12 C) 14 D) 8 E) 4
III. 1 tane molekl 30 gramdr. Yukardakilerden hangileri dorudur ? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III 12. X2Y3 bileiinde ktlece
X Y
D) I ve II
E) II ve III
oran
9 16
dr. X in atom
9. I. 8 gram CH4 II. N.K. da 11,2 litre H2 III. N/4 molekl ieren C3H8 A) 12 B) 24 C) 32 D) 64 E) 80
Yukardaki maddelerin ierdikleri H miktarlar iin aadaki karlatrmalardan hangisi dorudur ? ( C : 12 H : 1 N : Avogadro says ) A) I = III > II D) I < II < III B) I = II > III C) I = III < II 13. 15 gram azot oksit bileiinin 8 gram oksijendir. Bileiin forml nedir ?
A) NO B) N2O
C) NO2
D) N2O3 E) N2O5
E) I > II = III
33
MOL KAVRAMI
Test-9 1. I. Bir elementin tm atomlarnn atom numaras ayn olmak zorundadr. II. Ayn elementin baz atomlarnn ktle numaralarnn farkl olabilir. III. Ntron saylar farkl tm atomlara izotop atomlar denir. I. Sodyum, berilyum ve flor atomlarnn izotoplar yoktur. II. zotop atomlarn kimyasal zellikleri hemen hemen birbirinin ayndr. III. zotop atomlarn fiziksel zellikleri nemli lde farkldr. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III 4. zotop atomlarla ilgili olarak;
D) I ve II
E) II ve III
D) I ve II
E) II ve III
2.
35 17
37
Cl
17
Cl
5.
Klorun izotoplar;
35
Cl (% 75,77) ve kalan
37
Cl dir.
Buna gre Clun ortalama atom ktlesi aadakilerden Elementleriyle ilgili olarak; I. Birbirinin izotopudur. II. Ktle numaralar farkldr. III. Ntron saylar farkldr. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III A) 32 B) 33 C) 35 D) 35,5 E) 36 hangisidir?
D) I ve II
E) II ve III 6. Magnezyumun balca izotopu Mg ve aznlkta olan izotoplar Mg (%10,00) ve Mg (%11,01) dir.
25 26 24
3.
zotop atomlarla ilgili olarak; I. Ktle numarasn farkl klan tanecik ntron saylardr. II. Atomlarn mevcuttur. III. zotop atomlarn fiziksel zellikleri ayndr. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III A) 24,3 B) 25,6 C) 26,1 D) 27 E) 28 byk ksmnn doal izotoplar Buna gre Mgun ortalama atom ktlesi aadakilerden hangisidir?
D) I ve II
E) II ve III
34
MOL KAVRAMI
7. Kurunun drt doal izotopu vardr.
206 204
Pb (%1,4),
Pb (%24,1),
207
Pb (% 22,1) ve
208
Pb (% 52,4).
Buna gre Mgun ortalama atom ktlesi aadakilerden hangisidir? A) 204 B) 205,1 C) 206,8 D) 207,2 E) 208 10. zotoplarn
2021 22 2021 22 Ne+2 Ne+
belirlenmesinde,
Ktle
Spektrometresinde gerekleen olayla ilgili olarak ; I. Ykl tanecikler magnetik bir alan iinde dairesel 8. Ktle Spektrometresi ; I. Bir elementte ka izotop bulunduunu, bir yrnge izlerler. II. Taneciin yk arttka, ktlesi azaldka dorusal yrngeden sapma da artar. II. Her izotopun tam olarak ktlesinin tespitini, III. Her izotop bal miktarn saptamak iin kullanlr. III. Bu nedenle, magnetik bir alanda + ykl bir iyonun izledii dairesel yrngenin yar ap o iyonun q/m deerine baldr. verilen ifadelerden hangileri dorudur? verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III D) I ve II D) I ve II E) II ve III
+ + +2
B) Yalnz II
C) Yalnz III
E) I, II ve III
11. Klor gaznn ktle tayfnda Cl2 , Cl ve Cl 9. zotoplarn belirlenmesinde, Ktle Spektrometresinde gerekleen olayla ilgili olarak ; I. Buharlatrlm madde, elektronla bombardman edilerek + ykl iyonlar oluturulur. II. Bu iyonlar ykl bir levhaya doru ekilerek bu levha zerinde bulunan dar bir aralktan hzl geirilirler. III. yon demeti bu aamadan sonra manetik bir alan iinden geirilir.
eklinde
iyon gruplar oluturuyor. Klorun izotoplarnn 35 ve 37 ktle numarasna sahip olduu bilindiine ve doada bulunma orannn srayla %75 ve %25 olduuna gre; Klorun oluturduu ktle tayfnn nitel durumu iin aada verilen ifadelerden hangisi yanltr? A) Bu 3 iyon 3 izgi grubu oluturur. B) Yk byk olan izotop nce der. izgiler izotopun bolluk durumunu gstermektedir. verilen ifadelerden hangileri dorudur? A) Yalnz I D) I ve II B) Yalnz II C) Yalnz III D) Yk eitse ktlesi kk olan nce der. E) Cl2 moleklnde 37-37, 35-37,35-35 izotoplar olacak ekilde derler.
+
C) Koyu
E) I, II ve III
35
MOL KAVRAMI
1.
2 mol CO ile yeteri kadar oksijenin reaksiyonundan N..A. ka litre CO2 oluur ? A) 22,4 B) 2,24 C) 44,8 D) 4,48 E) 6,72
5.
N.K. da
girdiklerinde
hacminin balangta kapta bulunan gazlarn hacmine oran nedir ? (Oluan Su gaz fazndadr) A) 5/3 B) 2/3 C) 3/5 D) 1/2 E) 1
2.
5,6 gram C2H4 yakmak iin gerekli O2 miktar ile ka mol CH4 yaklr ? ( C : 12 O : 16 H : 1 ) A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5
6.
Kapal bir kapta 36,6 gram KClO3 kats stldnda, KClO3 KCl + 3/2 O2
eklinde ayrr. Oluan O2 gaz yeteri kadar C2H4 ile yandnda N.K. da ka litre CO2 gaz oluur ? ( K : 39 Cl : 35 O : 16 ) A) 2,24 B) 3,36 C) 6,72 D) 33,6 E) 67,2
3.
Mg + Cl2
MgCl2
Tepkimesinde 1,2 gram Mg harcandna gre en ok ka gram MgCl2 elde edilebilir ? ( Mg : 24 Cl : 35,5 ) A) 2,40 B) 3,55 C) 4,75 D) 7,10 E) 8,20 7. 60 litre NO ile 50 litre O2 reaksiyona sokularak N2O3 elde edilirken hacimce deime ka litre olur ?
A) 20
B) 30
C) 40
D) 45
E) 60
4.
4 gram hidrojen gazn yakabilmek iin N.K. da en az ka litre O2 gaz gereklidir ? ( H : 1 A) 11,2 B) 22,4 C) 44,8 O : 16 ) D) 67,2 E) 89,6
8.
n mol Y2 nin bir ksm 2 mol X2 ile birleerek 2 mol X2Y, kalan ksm ise 1 mol Z ile birleerek 1 mol ZY oluturuyor. Buna gre balangtaki Y2 nin mol says katr ? A) 0,5 B) 1 C) 1,5 D) 2 E) 2,5
36
MOL KAVRAMI
9. Ayn koullarda X2 ve Y2 gazlarnn tepkimesinden X2Y3 bileii olumaktadr. Bu tepkimeyle ilgili olarak ; b) Eit hacimlerde X2 ve Y2 nin tepkimesi sonucunda hacimde grlr. c) Eit ktlede alndklarnda Y2 artar. A) B) C) D) E) A) Yalnz I D) II ve III B) I ve II E) I , II ve III C) Yalnz III Molekl says artar Molekllerin ortalama hzlar artar. Toplam basn artar. Molekllerin ortalama kinetik enerjileri deimez. Molekldeki atom says artar. % 50 orannda azalma 12. Sabit hacimli kapta ve sabit scaklkta N2O4(g) molekllerinin NO2
(g)
molekllerine dnmesi
d) 1 mol X atomu ile 3 mol Y atomu tepkimeye girerek 1 mol X2Y3 bileiini oluturur. Verilen bilgilerden hangileri kesinlikle dorudur ?
Tepkimesi gerekletiriliyor. Buna gre ; I. II. III. X2 den 1 gram artar. Oluan Z 8 gramdan azdr. X2 den 1 / 16 gram harcanr.
Yukardaki tepkimeye ilikin; a. b. Tepkime sresince toplam molekl says artar Mg3N2 ve H2O nun eit molleri alnrsa H2O dan artar. c. Tepkimeye giren Mg3N2 ve H2O nun ktleleri toplam, oluan MgO toplamna eittir. Yarglarndan hangileri dorudur ? A) Yalnz I D) I ve III B) Yalnz II E) I , II ve III C) I ve II ve NH3 n ktleleri Yarglarndan hangileri dorudur ? ( X : 1 Y : 80 ) A) Yalnz III D) II ve III B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III
11. 27,8
gram
FeSO4.
nH2O
tuzu
yapsndaki
su 14. Bir ksm oksitlenmi 40 gramlk bakr paras yeterince HCl ile 26,8 gram CuCl2 oluturuyor. Bakr parasnn yzde ka bakr oksittir ? ( Cu : 64 O : 16
tkeninceye kadar stlyor. Ve geriye 15,2 gram kat madde kalyor. Tuzun yapsndaki n says katr ? ( Fe : 56 S : 32 O : 16 A) 4 B) 6 C) 7 H:1) D) 8 E) 10
Cl : 35 ) A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10
37
MOL KAVRAMI
Test 11 (Karma Klasik Sorular)
1.
0,3 molnn ktlesi 7,2 gram olan X elementinin mol ktlesi ka g/mol dr?
6. 15,2 gram X2O3 bileiinde 0,4 mol X atomu vardr. Buna gre X in atom arl katr? ( O : 16 )
2. XO bileiinin 0,3 molnn ktlesi 9 gramdr. Buna gre X in atom arl ka g/moldr? ( O : 16 ) 7. 23 gram XO yeterli miktarda O2 ile reaksiyona sokulursa 35 gram X2O5 elde ediliyor. Buna gre Xin atom arl katr? ( O : 16 )
3. Al2(XO3)3 bileiinin 0,5 mol 117 gramdr. Buna gre X in atom arl ka g/moldr? ( Al : 27 O : 16 )
8. 6 gram X ile 12 gram Y tamamen tepkimeye girdiinde 10 gram Z ve N..A. 2,8 litre T gaz oluuyor. Buna gre T gaznn 1 mol ka gramdr?
4. X2Y3 bileiinin 0,2 mol 15,2 gram, XY2 bileiinin 0,1 mol 4,6 gramdr. Buna gre X ve Y atomlarnn atom arl ka g/moldr?
tepkimesi gerekletirilirken 0,4 mol madde artarken 25,6 g XO2 oluuyor. Buna gre Xin atom arl katr? ( O : 16) 5. 6,02.1022 tane CaSX3 bileii 13,6 gramdr. Buna gre X in atom arl katr? ( Ca : 40 S : 32 )
38
MOL KAVRAMI
10. X + Y Z + H2 13. XYO3 + 2 HCl XCl2 + YO2 + H2O tepkimesine gre, 12 gram X ile 49 gram Y den 0,5 mol H2 gaz olutuuna gre Z nin mol ktlesi nedir ?( H : 1 ) Tepkimesine gre 8,4 gram XYO3 yeterli HCl ile tepkimeye sokulursa 4,4 gram YO2 ve 1,8 gram H2O oluuyor. Buna gre, X ve Y elementlerinin atom arlklar katr? ( O : 16 H : 1)
11. 20 gram X ile 15 gram Y artansz tepkimeye girerek rn olarak 26,2 gram Z ile N.K. 4,48 litre R gaz oluuyor. Buna gre R nin mol ktlesi ka gramdr?
14. 5 gram Mg3N2 nin tamam, Mg3N2 + 3X 3Y + 2Z denklemine gre bir miktar X ile birleerek 6 g Y ve 1,7 g Z oluturmaktadr. Buna gre Xin mol ktlesi ka gramdr? ( Mg : 24 N : 14 )
12.
X + 2 HCl
XCl2 +
H2 15. X + 2 HNO3 X (NO3)2 + H2 Yukardaki denkleme gre 4 g X ten 16,4 g X(NO3)2 ve 0,2 g H2 meydana geliyor. Buna gre Xin atom arl katr? ( H : 1 N : 14 O : 16 )
Tepkimesinde 32,5 gram X harcandnda N.K. 11,2 L H2 gaz olumaktadr. Buna gre Xin atom arl katr?
39