OSTEMPERLEME Ostemperleme, demir esasl malzemelere uygulanan izotermal bir sl ilem olarak tanmlanr.

Paralar, atmosferik kontroll frnlarda yksek scaklklara stlr daha sonra su vermeye geilir. Su verme, 232-339 oC arasndaki scaklklarda, ergimi tuz banyosunda yaplr. Ostemperleme ileminin avantajlar; -Minimum deerde distorsiyon -Daha snek bir yap -Srekli ve homojen sertlik -Yksek anma dayanm -Yksek arplma ve yorulma dayanm -Hidrojen gevrekliine kar dayanm

Ostemperleme Isl lemi Ostemperleme aamada gerekletirilmektedir. Bu aamalar;

o 1.Malzeme 850-950 C scaklnda 1-2 saat sre ile stenitleme.

2.Perlit oluumunu engelleyecek hzda soutma 3.Ostemperleme iin 250-450 oC scaklk aralnda 1-4 saat izotermal bekleme

Grafik 1: Ostemperleme mekanizmas

Ostemperleme lemi (zotermal Bekletme) Ostemperleme genellikle 250-450 oC aralnda 1-4 saat sre ile yaplmaktadr. Ostemperleme scakl osferrit morfolojisini etkilemektedir. 330oC nin altndaki scaklklarda alt osferrrit baskn morfolojidir. Bu yapnn oluumu ostemperleme zaman ve dkme demir kimyasal kompozisyonundan bamszdr. Bununla birlikte, dk ostemperleme scaklklarnda C difzyonu ferritin C ile ar doymasna sebep olur ve ferrite karbr kelir. st osferrit ile 330oC nin zerindeki ostemperleme scaklklarnda baskn

morfolojidir. Yksek ostemperleme scaklklarnda serbest enerji deiimi kk olmasna ramen C difzyonu hzldr. Bu ferrit lamellerinin bymesi srasnda Cnun stenitle paylalmasna izin verir. OSTEMPERLENM GR DKME DEMRLER Ostemperlenmi gri dkme demirler 1930lardan bu yana belli aralklarla uygulamada yer bulmulardr. Su verme ve menevileme sl ilemleri yaplrken ostemperlenen gri dkme demirde atlaklarn olmad bulunmutur. Bu nedenle, yakn zamana kadar gri demirin ostemperlenmesinde birincil uygulama atlaksz ve sertletirilmi gri demir bileeni retmek olmutur. Ancak bugn, AGI ses snmleme, mukavemet ve iyi bir anma direnci zelliklerini salayan yaps ile daha ok ilgi toplamaktadr. Ostemperlenmi gri dkme demirler(AGI) gri dkme demirlere nazaran ok daha yksek mukavemet sergilemektedir. Ostemperleme Grafik 2: Gri dkme demirde ostemperleme ilemi sonunda gri dkme demirin matriksi esas olarak beynitten oluur. Dkme demire dnm scaklnn stnde bir scaklkta tutulan tuz, ya veya kurun banyosunda su verilir ve beynit dnm tamamlanncaya kadar bu scaklkta tutulur. Su verme scakl 760-900 C, banyo scakl ise 230-425 C arasndadr.

Grafik3: Gri dkme demirin20,30ve 40 snflar ile ostemperlenmi gri dkme demirin gerilme mukavemetleri

Osferritik faz gerilmesine bal martenzit oluumu nedeniyle srtnme arayz mekanik deformasyon srasnda sertleir. Osferritik yaplar perlitik dkme demirlere gre termal bozulmalara kar daha yksek kapasiteye sahiptirler. Gri demirin matris iindeki lamel grafitlerden dolay krlgan olmasna karn, stenit faz yumuak perlitik gri demirle karlatrldnda daha yksek tokluk verir.

Grafik 4: 20,30 ve 40 snflarna ait gri dkme demir ile ostemperlenmi gri dkme demirin farkl scaklklardaki titreim snm katsaylar

AGI in en nemli zellii matrisinde bulunan osferrit faz ve grafit tabakalarndan dolay sesi absorbe etmesidir. Ostemperlenme scakl azaldka, AGIin salaml artmaktadr bu da snm katsaysn oluturur. Ayrca bu grafit lamelleri AGIin mukavemetinin minimum noktalarn da belirler. Metal matris iinde bu tabakalar asal boluk gibi davranr ve maksimum dayanmn 450 MPa dan daha yksek olmasna izin vermez. AGI in dk maliyet ve iyi dklebilirlik gibi avantajlar vardr. Darbelerin ve evrimsel gerilmelerin nemli olmad yerlerde dk Grafik5: Ses snmleme kabiliyeti maliyeti, karmak yaps, iyi bir mukavemet ve anma direnci uygulamalarndan dolay iyi bir aday malzeme-sre kombinasyonu oluturmaktadr. Yaygn olarak dizel motorlarn silindir gmleklerinde kullanlr. Bu uygulamada silindir gmlekler gri dkme demirlerin yan sra daha iyi ses snmleme, anma direnci ve patlama gcn arttrc bir etki sunmaktadr.

AGI komponentin mkemmel bir dklebilirlik zellii olduu ekil 1 deki karmak bir hasat makinesi parasndan anlalmaktadr. Gri dkme demir iyi dklebilirlik ve ilenebilirlik zelliine sahiptir. Kamn karmak ekli ostemperlenme ilemi srasnda korunur. Osferritik matris kama dayankllk ve iyi bir ses snmleme kabiliyeti iin anma direnci salar.

ekil 1: AGI hasat makinesi paras

Motor reticileri emisyonu azaltmakla sktrld gibi, dizel motor reticileri de imdiye kadar enjeksiyon basnlar artan motorlar tasarlamaktadrlar. Bu olurken, gri dkme demir yorulma kapasitesiyle snrlar zorlamtr. Yksek alaml pik dkmde kullanlan, ancak daha yksek alamlarla dkm gibi retilebilen ve ayrca ilenebilirlii ve segman saysn azaltan ince, sert metal karbrlerin retimi ortaya kmtr. Silindir gmleklerinin anma zelliklerini ve mukavemetlerini arttrmak iin indksiyonla sertletirme uygulanabilir. Bununla birlikte, i kovann flan alanlarnda indksiyonla sertletirilmi tutarl bir tabaka elde etmek zordur. Bir silindir gmlek piyasa tedarikisi AGIden yaplm silindir gmlekleri tedarik ederek dizel motorlarn yeniden yaplandrlmas iin nclk etmitir. Uygulanan testlerden indksiyonla sertletirilerek retilen gmleklere nazaran osterperlenmi gri dkme demirden retilen gmleklerin sergiledii performansn daha iyi olduu gzlemlenmitir. AGI silindirlerinin bir gmlek boyunca tpk kar bir tabaka oluturmu gibi mukavemetli olmutur ve daha iyisi de ekil2: Tipik dizel silindir gmlek mkemmel bir anma direnleri vard. AGI gmlekler motor tasarmclarna yorulma mukavemeti zellii ve matris iindeki metal karbrlere zarar vermeden iyi bir anma direnci salayabilirler.

KAYNAKLAR:

http://www.ductile.org/magazine/2008_3/DIS%20EXCERPT%20%20Agricultur al%20Applications%20of%20Austempe.pdf http://metalurji.kocaeli.edu.tr/files/DersNotlari/mmt312-04.pdf http://tr.scribd.com/doc/40093276/Ostemperleme-Is%C4%B1l%C4%B0%C5%9Flemi http://www.appliedprocess.com/Custom/Document/GetFile/f921df64-fa334a22-8016-0e124bf821f3 http://www.joinville.udesc.br/portal/professores/guesser/materiais/ADI_applicati ons.pdf http://home.uludag.edu.tr/users/mumintutar/edm/12.pdf