lHU
-ibte- ,
**" 1
^
31--50
'
J-:fL<yL
. ,
19 4 9
. . .
-
. , , ,
,
. . . ,
, , ,
, ,
.
1935 . .
, . ,
. . . . . ,
. .
.
.
:
.
,
, (354,5 17 I 1939, . . 0.21 /0
1). , 1
, , . 60.
1*
?
, , . , ,
, , ,
. ,
, .
,
, ().
, .
, ,
, .
.
.
, .
: ,.
, .
,
.
^, .
. - . .
,
,
, .
.
1949 . 25-
. .
20-
, , , , .
, , , , ,
, , , ,
. . .
( ) ,
.1 .
, , ,
:
.
. ,
.
.
,
.
.
:
, , .
, , -.
- , . ,
,
,
: , , , , ,
, , , , .
,
.
,
.
1
, .
.
, , .
.
. . ,
.
.
, ( )
, .
.
:
=
= ,
= ,
= . ,
= . 9
= . bronzo,
I = . j,
$ = .
q =.
(') -: \ t\ \ \ \
, (.
.
: . = , . . =
, . .=- ; , : , , . fyd | fid
( = . fyd, . fid). .
: = , =
, . = , IIV, (), . . . ,
145.
1.
, .
. ,
, :
, . ,
,
. -, , ,
.
, ,
( 1 7 8 5 1 8 6 3 ) . 1 :
.2
1
, Geschichte der deutschen
Sprache 1848 Deutsche Rechtsaltertlimer, 1828.
2 Kleinere Schriften, I. 1864. . 290.
70
. .
, ,
. . .
. 1
. . . 2
, . . :
,
. . . ,
. .
, ,
.3
.4
. . . 5
. . ,
,
, , . 6
,
,
- , . ,
,
. , ,
.
- , ,
, .
, , -
1
., , . I (., 1861).
2
., .: , 1899;
, 1915;
, 1919.
3 . , . . ., V, 1946, . 2, . 77, 78.
4
; . 5, . 427.
5
, I, II, 1914; , III, 1928,
, . I, 1980, . II, 1935 ( ); , 1905 ( ).
6
.: IY, passim.
11>
. :
.
, ,
, . , , -,
, -,
.1
.
-, . ,
,
.
?
.
. . :
, . ,
, - ,
2 0 0 0 . ,
. , ,
.
, XIX . , .
, , , 9/10
. , ,
: .
, , , :
1. - ,
, ?
2. , . .
,
?
1 -, 1948 .. . 303.
70
3.
,
, ?
,
, . . ,
.
.
2. -
, X V I I I
XIX ., , ,
,,
, , ,
.
:
() , ^
, , , , , ,
, , , , ,,
- .
- , ? - , I I
. . , ,
.
-, , -, , I I . . .
, , , ; :,
, , , , , , , .
: , ; :
, , , , ; , : , , , .
- (,
), ,
.
, - , 4- .
. .
13>
, . -, .
- - . .,
4 0 0 0 .
() , , , , ,
, , ,
. , .
,
, ,
? ,
. , . . ,
, -
.
. ,
,
- ,
. ,
,
. ,
: , -
, , ,
, -,
, .
8.
- .
. ,1 .2
,
, , , , -1 . . , IIII. ., 18811887.
H. H t i b s c h m a n n . Etvmologie uiid Lautlchre der Ossetischen Sprache. Strassburg,
3.887.
2
70
, , , - ,
.
, , : ,
, , , , ,
(, .), , . ,
: ( V I I V .
. .), , , , .
, ,
.,;;.
,
, -
(. ).
, 3000 . -
. 1 ().
, , ,
, .
, .
, -, , , ,
.
, , , , ,
.
,
(
),
( ) ,
.
, , - , - *
.
. . ,
, ,
. ,
, : , , , , . , . . .
^ . -
19>
, . ,
, ,
. , ,
/ , , ptha '' fat. . .
pcda '* . fad, . . pathana '' . ftn . . ,
,
, , , brta '* rvad, . . abra ''. arv '',
. . tray '* , rtce, . . dru '' . ardu, . . druna
'* . rdun, . . udra '' . urd . .
, ,
,
.
; ,
.
.
, ,
. , , zrd ''
dl '', equus ''
. , , bad ''
bad '' , , .
4.
- .
,
, - , , .
,
, , . . , ,
, : ,
, . , ,
,
.
- ,
,
. 1
, ,
.
,
, .
.
70
, -
. -,
,
, .
, , ,
.
,
.
, , ,
.
-,
,
, ,
.1 ,
: , , , , ,
.;
, , , , , , , , . .;
: , , , , .;
, ,
, . .;
, ; : , , , , , .;
: ,
, , , , , ,
.
- , ,
, , , , , -.
, , ,
.
, .
,
,
,
,
, ,
, .
17>
: ;
; ; , , , . .;
; ; ( ).
-.
, .1
,
: . sr = ji#. . sarh, . . siras, , sar,
. sar, , , sar
^', f ', . () ';
: . cst = . . casman, , casm;
casm ';
: . rfyg | rfug ( *frug, . ,
. 15) = . . , . . , . , . ,
. , . , . .
: . qus |#$ = . . gansa, . . ghsa, , gos,
. ils;
: . = . Mm '9, , , . Gaumen,
'';
: . dndag = . . dant, . . dant, , dandn,
. dunduk, . dens dentis, . ;
: oc. vzag . . bizvct, . ^ ^ , . uzvn,
.
: . arm = . . , . . , . , .
Arm;
: . fad ( : fadqid * 9, wlfad
^ ' .;
= . .
1
( ) (),
VIIIIII . . .,
- . ,
. . , .
.
- , , , . .
( ''). , . . -. , . ,
, , .
(. .). .
- .
.
. .
70
); bazyr ] bazar
'' ( = . .
Hzura);
zng I zngce '5 ( = . . zanga, . zang, . .
jangh); . on '' ( = . . rna} , ran ''); fars ''
( = . . parsu, . . parsu ''); faxs '', <'
( = . . pansa); wyrg | '' ( = . . vrkkau, . velk)
.
: . xur | . . hvar, , xor xwar, . .
surya/ . sol, . ;
: . arv ( *;) = . . abra awra,
. . '5, . awr, , awr, , abr '', .
'';
: .
=
. , . . mas, . ;
: . sfaly | st'alu = . . star, . . star, .
sittar, . Stella, . , . Stem, . asti;
1
, - s h, ., . . setu = . . hciitu =
. id I xed '' . .
19>
70
21>
: . iw | ew = . . aiva, . iw\
: . duw = . . duva, . . duva, d m , , d,
. (tea, . dwo, . ;
: . / ( ) . . Oraya, . .
1/, . ^, . /res, . , . d m ;
: . cyppar | ^ = . . catvar, . . catvar,
. , , twar;
: .
= . . , . . paflca, , ^awj,
. ;
: . ^ s ^ ,
=
. #sms, . . sas, , sas,
.
. secAs;
: . ^ = . . hapta, . Aa/, , (
. ), . awi, . a^d, . . sa^/a, . septem,
. ;
: . as/ = . . as/, . . as/, , hast, .
as/, . as/, . /, . acht;
:
.
( nw-ds
''; '' far-ast ,
' ') = . . , . . nava, . , ( *).
. novem, .
70
: .
= . . # , . , .
. , ,
. . aham, . ego;
, : . mn . . , , maw, . .;
: . dy I du '=== . . tu, tvam, . . tvam, , tu,
, tu, . , . tu, . , , efo;
, : .
=
. tava, . ;
, : . max . . ahmkam, (. , ),
. . asmkam, , ma;
, : . $ # = . . yusmkam, .
, ( ): . = . . nah, . . was,
. , . wos;
, ( ); . ?^ = . . vah, . . ,
.
.
: . xdg | xwdg (m-xdg * ', d-xdg ' '
. .) = . . Ifivata, . . sm/a;
23>
: . xi | =),
. , . . svayam, . ,
svvs;
: . ( | ci: | ad) = .
. , . . ;
: . w I ( | ) = . . , . . a w ;
: . ci ( ) | & = . . , . . , , , .
, . te, . qui;
: . ?/ I ci = . . cit, , ci, .
: . (,( = ). . antara, . handara, . ander;
: . ^ = . . any , . .
: am '' ( = . . ahmi), | ''
{ = . . avahmi), keem '' ( = . . kalimi), aft | ot at
<' ( = . . avatha, atha), kd '' ( = . . &ada), weed
*' ( = . avada) .1
2
: . cryn ( crun || . . car, . . '',
'', ' ';
, : .mlyn \ mlun,maryn
| = . .
, , . . , , , murdan '', mard '',
'', . , , . morior ' ', . Mord
f
'; . marg '' = . . marka;
: . zajyn | zajun = ]iVx . z, . . j;
: . styn | stun
'', stajyn | stajun
'' = . . stci, . . sthci, . , . sto stare,
. stehen stand;
: . cwyn | cwun . . syav, . . cyav, .
s-udan, . , caw;
, : . xwyssyn ] xussun ( xufs-un) . . xufs
{ h up-i-s),
. . sup., . , . '';
, : . sjyn | sjun = . . say, . . say
( aye ' ');
: . li$yn \ legun . . , . . , , rextan
rz;
: . tryn | trun = . . tar, . . tar;
: . bttyn | bttun { bndyn, . bndn ''
ny-vndyn '') . . band, . . bandh, , bastem
band, . binden band;
nyr | '* = . . , ,
. . , . , . nun.
2 .
70
25>
,
. :
, , . ,
. , ..
:
-
. ,
, .
: ().
-
. , , 2 1 . () , , .
80-.
3 2 3 5
- .
.
,
..
, , ,
. - : k\ \ t\ \ \ q
. -
.
.
, ,
, - : , .
*.
, -
70
.
. .
. ,
-
. ,
- ,
,
.1
,
. .
, ,
: , ,
.
, ,
.
- :
, :
. cwyn cyd . . syav || syuta, . . cyav || cyuta;
. zajyn II zad = . . || zata,
. . j \\ jta;
. bttyn |j bast = . . band |] basta\
. legyn II ligd = . . raie jj rixta;
. sogun y sugd . . san || suxta;
. finsun ( finst (. fysi) = . . pins || pista, . pingo ||
Il pictus . n.
: , , .
.
( ) : cwon, cwaj, cwa . . '() ' . .
( )
: cwin, ewis, cwid . . '
' . .
, :
. trs j trs ' ' = . . tarsa, .
tars;
. trsd ' ' = . . tarsatu;
. trsnt ' ' = . . tarsantu.
1
, , , , .
27>
, s :
dym-yn ' 9 || dym-s-yn
'';
udaj-yn '' || uda-s-yn '';
tav-yn '' || tf-s-yn '' .
( ), , ,
.
,
,
: cw-gyn-n. cw-gyn-ce . . ' ' . .
, ,
- . ,
,
.
.
.
, ,
, ,
,
, : . bx-j '', bx-t-j '', - '', bx-t-n
'', . . -, -, -, -.
,
( , , ) .
- .
, -.
():
. (<a-cwyn '') = . . , . . , .
. af, v (. v-grdun '' krdim) = . . , .
. , . , . ab, . af;
. m (m-cyd ' ') = . . ham, . .
$, . ;
. r (r-cwyn '') . ara '',
"';
. (-cwyn '') = . . , . . ,
. ;
. fee (if-cwyn '', * ') = . .
70
1
,
,
,
.
29>
() tigraxauda, . . '
'.
cyrgxud | cirgxod.
iwcends '11',
duwads
' 1 2 ' . . (. ). . xrgfs
''
. *xara(k)-aspa,
, '-'.
. xrfyrt [ xwrifurt
'
( )',
*hvahar-putrab
. sygzrin | sugzarince '' *suxrazaranya, , ' ', . rtnagd ''
*ratha(n)haxta,
, ' ', . swxsid | swxsed * '
*sava-xsaita, . rmrin '' ( ) *arma-aratni;
.
cersgarm ' ' *arsa-carma,
. bgmvad '', bgmsar ' ' ronbgd ' '
*magna-pda,
*magna-sara *rna-magna,
. fsanduar
'' *span-dvara,
. fndarast ' ' ( ) *pant~rsta .
70
6.
, .
, .
, .
:
- .
?
?
,
, -
. - , - . ,
,
. ,
, ,
.
-, .
,
.
. , ,
,
.
.
.
, ^
- ,
,
.
. , ,
.
31>
, . 1
,
,
, . ,
.
, . ,
,
, ,
,
.
7.
,
, :
1. ,
?
2. ?
.
,
, ,
:
,
. .
, , , - ? ,
, ,
.
, , : ,
, , .2
?
, , . ,
.
, ,
.
1
,
- .
2
, , .
70
.
, :
1. ,
.
2. -
- .
3. .
4. .
5. .
6. .
7. .
8. .
. , .
1. , .
: (. brz . . barza),
(frw, . . . felaw ''), (talm ). .
tarmi), (xris | xrwes, wis | wes
. vaiti '').
.
,
. . (bal), (clawi), (at9ami),
(gifri)
.
(),
,
: xor | xwar jw.
(snfsir) , , (seen),
, . :
qurgeni, uva, raisin.
.
(ustra) .
tewa.
, , ,
. . . (dombaj).
, , , .
, -
- , .
33>
,
.
2. - ,
- .
(rx) () irgon, yrgon, a/rgin. . vzist | vzest ''
azves, - ezis, ezust.
, zrin - : zarni .
- (sad, sat .) - , ,
. vasa, vaza,
vsi, ilszo ''
vatsa, . . tvss.1
,
, , -
- .
, - .
3. 1 9 0 1 . . ( ) :
- .
.2
. ,
:
(. 30) .
- : , , ,
-. - .
,
. - - . , V I V I I I .
. . .
() .
:
1
, , ,
, . , ,
, -
, . .
J a c o b s o h i i . Arier imd Ugrofinnen, 1922.
2
. M u n k si. Alanische Sprachdenkmler im ungarishen Wortschatze. Keleti
Szemle, Y, 1904, . 304329.
3
. .
70
35>
, .
, qrccyga '', qaz '', coqqur '', arqan
'', argonaq '' .
( g).
birg '', tewa '', . ning '' .,
. . '', , tiva '', nanagh ''.
,
.
: . ,
. -, , . -, ,
. , -
. ? , ,
,
, ,
. , , , , (, )
. , ,
.
,
. . , ,
.
, ,
-
. ,,
, . ,
: cyxt | cigd '' , ,
cdgot ''.
( )
.
.
, Q*
70
.1 , ;
, .
, ,
,
. , , ,
kusart | kosart ',
, , ' . . ,
koser ' '.
() . , ,
.
8. -
, -
, , .
,
.
YII . . . I I I . . .
.
,
.
: , , , , , .
.
- .
.
.
,
, ,
,
.
. ,
1
() , ,
, . . . , . ( X ., . . , . . . . X , 1932, , . 116117).
37>
, . , , .1 ^
: , , ,
- ; . ,
, , .
.
(. , . 147 ). , .
. *
I saka. ,
. Saka sag '' ,
.2 ,
, .3
, , (foi): ( ) , , , , , , .
. , ta ice,
: Nart, Bort, Xsrtggat . .
-
. , , ,
' ' ( saw '' daryn ''). '' = . Sawrmat, '' (saw '' arm''). 4 ,
, .
Dandarii.
. , ,
, . . don ( dan) '' daryn ''.
, ,
1
, , .
, (
Ancient Society).
3
. .
4 . ,
. , , .
2
70
'
roxs = . roxs '' alan , ;1
. . urstualt ' ' .
. . . .
, ,
- (ors)
(sir ).
. ,
(. ) don '', '' ( dan).
, .
(,
,
) .
", . ,
axsaina ''.
-,
() ''.
'' . xsin *'
( xsinceg ' ').
. . . ,
, '-, . . . ,
ard, ,
(
aria, . asa); = . avd ''.
,
. .2
.
,
( Sugdak), . . sugdg '',
^'.
.
I ( 5 2 1 4 8 5 . .)
() Skunxa.
,
Skunxa. , .
Skunxa skunxt ',
- ', '', . . sk'wnxun '', '
- '.
39>
(V . . .), ,
Zarina. - '' (.
. zrince). , ,
zarina (. . zaranya, . . daraniya, , zarr).1
('),
, ,
: . . .
roxs
'' ana ( on, . ).
(. . JRoxsana) ,
.
, , , , , .
Y . . . III . . .
.
.
- .
, .
. , 2 0 0 0 2 5 0 0 .
= . nwg '',
;
= . zrond ( zarand) '';
= . fid '';
= . fyrt ] furt '';
= . lyman | limn '';
= oc. nomgin ( namgin) '';
" = . rdar, ldar ( arm-dar) '';
' = . rsog '', '', . rsugd '';
, = . osmarg '' ( os ''
'');
= . fndaraz '' ( fndag ''
arazyn '', '', . . fndarast ' ');
= . insgg, ( insg ''; insg
1
(II . . .) ,
, >,
, ,
. zrin '',
: (. 3. .
-, 1941, . 89).
70
, .
- f . ', ,
; . . . pita, putra,
. fid, furt.
tr rt; : , (. furt,
xsart, . . putra,
xsatra).
. . frman '' (. . . prman) f limn; :
.
h ;
hapta '' avd\ : , ''
, ''.
. (. . III, . 133)
. saiti '' ( . sati), Saita (. 0
45>
,
, ,
, , V I I . . .
I I I . . . .
,
?
, ,
, , , , .
V XIV . . . ?
.
, .
. 1 .
. -
?
?
, .
. .
, , , , , ()
, (), , , ,
.
1
, - - .
. ,
, . -
, , ,
.
70
,
, , , . . .
. ,
,
,
Bab-al-Alan
' ', (.
Oariala, Darialan) . Dar-i-Aln
' ',
porta Alanonim. - - (, ) .
, (XI .);
, ; .
: Eld, Aldce.
, , (),
(1175 .); . . mbal \ cenbal '',
. . -an
X ., ,
, . . .1
, ;
. . rvad '';
, ( .); . . . ''
( ) '' ( ), kordiat, ;
Eochar, ( .); . . jewxwar
'\ '
';
, ( .); . . idg '';
, () , (XIII .); . . Matrsa,
, ((;
, (1 .); . . sroj ''
( seer '');
, (II .)
; . . , .
, : , , , , , , . 2
V . ,
, X .
.
- : , , .
.
. 1930 .
1 . , . 260270.
2
. , . 253 .
43>
, XII . .!
:
( da ban xas) ' 5 = . d bon
.%warz\
(kinc) '' = $ | Jcingce '';
'' = . xsin j xsin\
' ', ' ' = . 9fsin ' ';
= . farn (. , . 40). 2
,
,
.
, , , . ,
-
,
. .
.
.
, ,
, , , ,
, , .
,
, . ,
.
, ,
. , , ,
, , .
- ,
.
,
, , , , , , , ,
, , . .
1
J . M a s i k. Barbarische Sprachreste in der Theogonie des Johannes Tzetzes,
Bysantinisch-Neugrichiscbe Jahrbiicher, Bd. VII, Heft 34, 1930, . 352365.
2
. , . 254 .
70
, ; , (. ), ,
, , ,
.
(IV .
. .) (XXXI, 2). . ,
,
,
. 1
, .
. , , , , ; ,
,
. ,
,
,
.
. ?
, , .
, ?
: ()
--
, .
? ,
.
, , ?
. , ,
, , , ,
?
. .2 , , ( , ,
)? .
.
1
. . . , , . 51.
. . . , . 13, . II, , 1899.
^. 114115.
2
45>
,
( ), (),
,
, , , ,
, .
, , :
,
. osi
^', Oseti ''. :
ir, digor, tuai, , , .
?
, -,
. , franais,
,
, -
.
, , , .
. , . ,
, (=) , - (allon smag).1 ,
, , , .
allon, , allon
. ,
, , .
.
alani , , . alanuroba,
.2
(Alaneti) (
. . . 3
? ,
X I I I X I Y .
-. .
.
1
. iron, .
. . () , 1914, . 193.
. , . , . , 1 9 0 4 ,
. 237.
2
70
. X ..
, (. )..
1
. : . . . , III, . 710; >
, .
47>
, , - . ,,
, ,
.
, ,
,
, , - ,
? A priori
.
, 2 .
,
, , .
, ,
, -
.
, , , , , , . , , , .
b y d y r '',
(dengyz)
(furd j ford). : Saw-dengyz, Saden$yz
' '. " , ford,
: Porata, .
(Alanus fluvius).
() ,
: . Idil
. don .
Taraqajy
bydyr,
Qiimy-bydyr, .
, , :
.1
1
,
, . ,
(. ),
Arvy-, , , . ,
, ,
. ,
, , , ,
. , ,
, , .
,
.
70
10.
, ,
,
.
,
, . -
-
- .
, , - .
(. 32),
, .
,
.
, .
, , .
, ,
, .
,
: ( brz, . . . bJiurja, . bras, .
.
xris | xrwes '' talm '', frv
f
'. Xrwes '' xr '' ( , ., , . xrmeg
' ',
xzrg
'', , ) wes '', '' ( . . vaiti). talm armi, . .
tulg | tolg (. . tolg-y).
.
. xumllg
'', ; .
(nzy | nm, . , nagv).
(), (<tgr, . , stair, . ().
,
49>
.
.
. , , .
vrka, varka (. . ).
warg warx-.
birg \ berg. ? :
,
. warg warx birg.
, , ,
, :
.
, wrxg
'', --:
. ars '' = . . arsa, . . rksa, . ursus,
. , . arj, . . art, , (. )
hartz;
. ruvas I rovas, robas = . . *raupasa, rrvsa, .
ruws, rawas, . . lopasa, . .
.
par excellence, . sag
saka, , ,
, . sag
,
: , saj, , sej, , sag (?).
, :
qwaz I gwanz = . . *gavasna, . awazn.
. sgut, .
rwes ' 9 .
, -
:
: . syc4 | s&'e, . . sWveri, , sveli;
: . gbidyr | gbodur, . , gugutur.
, ,
, , , ,
.
. myst J mist '' ( t | t
) = . . mus, . . mus, . , .
mus,
. , . . mus. . Maus\
. wyzyn I nzim '' = , . . , . ezis. .
, . 1
4
. .
70
:
qrccyga '' (. qacmya), ggyngg '' (. )
dudaq '' (. tutaq). Mqqyl ''
maqqal ''; ^ ( mqql)
, ,, , .
. .
kf: .
kava '', , . kp ''. : kcesag ^
1
qriqtipp \ cjurroj -
1
. cta '* ch
''. : c'a ''. : ' '*. ,
cta cacl '' .,
c'aj. .
4*
70
: , ;
. fsn, fsjnag '' = . spanah, . spin, . 9spn-.
. zrin ( sygzrin | sugzrin surx zrin '
') = . . zaranya, , zarina (=
Zaptva).
--
, :
, ,
:
57>
.
, , , , , , ,
. rdyn I rdwn ' 5 = . . drum, , durna;
. fat '' = . . ptha\
. arc '' = . . arsti, . . rsti;
. hard '', '' == . . harta, , hard; - . hard .;
oc*, xsrgard '' *xatraharta;
. frt '' = . . parasu, . . *parabu\
. wart '' = . . vartra\
. zgr '', '' 1 = . zgharah.
He- qama. ,
-
; . ., . qama, . aqama ( . qama).
: . top
'' = . top. . dambaca '' = . tapanca.
fijjag '' ,
(. . fih ''), a sart '', rs '',
arduan '', argvn *' . frt '' . .
asin ''.
, ,
, , ,
, ;
. xud I xod '' = . . xauda;
. hurt '' = . . qwrty (, , hurta)
'', . hmta\
. on '' = . . '', , ran, . ,
.
. hrc '', . . haras, harast\ , , , here ' ', .
her:
. nymt | nimt '', nimata,
. , nabad.
, , ;
.
(. cuqa '',
. . . , , , Vaba ' ', . .
Vaba .), .
1
70
, , ,
. gun, fsm, fest (. ),
:
. lvisyn | lvesum ( -lis-yn) '', . , rtan:
. nyvndyn | nivndun ' ' = . . ni-band;
. wafyn I wafun '' = . . val, vap, . . vap, .
baftan, . , .
. lvynyn I lvinun
'' ( *vrin) . . brin, . .
.
lxuj, wdrt, wcefti
. .
:
. xuyjyn j xujun '' = . . 1, . . su, siv, .
, . suo (. xud = . = . sutum);
. suin j sogin '' = . . suci, , suzn, , sozan
{ . . suc '', , );
. ndax '' ham-tak, . . ;
. sinag '' , szineg
^4 .
:
, , , , , ;
. wrdon '' . vcisa ( vrta), . vartan '';
. . ' ' = . . arma, . ;
. . rtnagd '' .
*ratha(n)-haxta, , ;1
. calx '' = . . , . . , , , .
;
rallia '7 , ,
, rtnagd \
2
,
: . sarg , sar .
55>
Tigrano-certa,
.
, .
,
.
- mcesyg | masug ' 9.
,
.
.
:
. fndag ' 9 = . . pant, . . panth\
. xid I xed '9 = . . haitu, . . seta.
: , xidi '9.
1
: ,
.: ' '', ' \
70
^
. fyng | fing
' '(. . ''), bandon '' ( bad-don ' '),.
'', ' ' (. . . ''),
avdcen '' ( a-udn), '' ( = . . barzis, .
. barhis, , blis, , barg), lystn | listn '',
(tbg ''),
(aguvz ''), (qulyg ''), (sasir
''), (joec '') .
: Warta ' ()', lalym'' .
. ,
- .
avg ( ''). ,
(uveg) (<abg), , - .
,
,
- .
, ,
.
,
,
.
. , , , ,
, , ,
cryn j crun . , .
fjjau
'', '', au.
, , : , ,
, , .
:
57>
,
, . : . xrg
'' = . . , . . , . ;
1
bx '' .
70
59>
.
,
.
, , , .
.
, ,
.
, guton | goton ; . , gutani, , gotan, . kutan, . kutan, .
kotan, , kutn. ''
(. , ). . asojn
. adg , - .
. syvyr I gubwr '' .
Dl i buduri n gotntt ( ) Xuareldari
.zar. ( ). 1
, . yava, , : . jw '', . . yava, . . yava.
. yavaj, . ''.
xor [ xwar, qbr xor, xvrna .2
, (bur-xor),
. . Burxor-Ali
.
mancew , , mn-jw ' '. 3
, ,
nart-xor, . . (
).
(qdur '', cxra '', zix
'' .).
:
rong celuton. ,
. Bong
1
. . , . ., . 2, 1927, . 142.
brfyn '' (, ), Tcr fiyn, ,
kr, ; . , keri ''.
3
. , . 587 .
2
70
722
. , . 338 .
65>
. ,
. , , , , , , ,
, .
, , .
,
.
, ,
.
, , -, Anigol. , myd | mud,
--,
: . . . madu, . . madhu, .
, . Met, . , ' ' .
-
.
, ,
vz I cefs (. vzk9ec, vzagod, vzn, vznqure, . fsyz .).
vz, fs - .
. . vawzaka ' - ', .
gvabz '', '', '', . . wafsa, , wafs,
. vaps, . ( ), . vespa ''.
, , : vabza vapsa,
vz fs.
. Acyruxs,
Acamong ( Wacyruxs, Wacamong). , vz, fs ,
, , , (. , ). vz, fs
mydybyn$ | mudbing '
'.
, ,
.
:
. kark '' = . . karka, . . krka, , kark,
, kurk, . cerc (=kerk);
. wasg '', was = . . vas '';
. blon ' ', . . balndis.
:
. ajk '' = . . *yaka, , liaik, . \
. , . .
7 22
: , ,
, . , :
. qaz '' = . qaz;
. '' = . ; , babusk, ..
;
. '' = . ggus ( ,?).
,
.
, , .
, ,
, ,,
:
. kusyn I kosun '' = , ksdan '';
. arazyn | arazim. '', '', '' -- eg,
'',
''
.; . . . raz, . ego*
. .
-
,
, .
. 1
-- (. . brta, . .
bhrat, . cervad ., . , . 20) ,
( ) , ;>,
.
cefsymcer | nsuveer,
.
.2
. | xivr
1
afsin,
(, ) , ; ,
, . . . .
, 1886, . I, . 245 . . .
-. . 1936., 2, .711;0 . . .
, 1935. JVL 2, . 4162. . ,
, .
2
: , ,
, , . . .
,
, ansmcr .
63>
'' ;
. mady | madi xivr (, )
; . xrfyrt | xwrifurt
(, ) ,
.
,
. ,
, ;
-
, ,
.
myggag [ muggag
myg I mug '' (. . mucus ''),
Jbinont, - | '
'. ,
.
, . adeem '' - . , .
, , ,
. . , .
, ,
, , :
kcesg ' ( )', Jcsgon '', ttr '',
iiirag ' 7 , '', iron '' . .1
.
: mbyrd |
mburd '' nyxas \ nixas '',
. : mbyrd =
. . *hamburta '', nyxas nyxasyn
''
''.
. ldar,
1
. : , ,
. . , adam * '', '' '' adjmag.
7 22
, , .
, , ,
, ,
, () . ,
(
, , .). Mldar
, arm-dar ''.
xsin.
,, , ldar.
, , xsin , ldar, : xsin
ksa(y) xsa(y), '',
'' ,
: xsid \ xsed '' xsidyn | xsedun ^', xsar
' ' .
X I I
. ,
, . ,
, ldar xsin,
. , , .
, . , ,
. .
. fsad '' spda '' sipah.
:
wacajrag. : .
,
, .
, vcr '',
, , ,
,
.
JEldar xsin, , wacajrag ,
.
. -
. ,
fsad ''. , -
65>
ximtg, '' ()
' ', ''.1
, ,
- .
, .
, .
, .
- , -
badeliat ( ), wzdan (''), frssaglg, admixatt (''), kavdsard, qumajag (' '), cagar ('') .,
,
.
.
.
gort saxar .
qw J gw, .
gavya '', , ,
, ,
, , .
, , - . ,
, .
, : kurd ''. : sisamajag ' ', durarazg
^', sabyrxujg
'' . . , , .
, : fsngurd, kurd ' ', zringurd
'', rxugurd ''.
, (kwrdty s ).
, .
:
1
, -,
- . :
(ra&aestar), (airavan)
('vastryo-fsuyant). , , , - .
: , , .
. .
7 22
r '*.
67
myzd, -,
: myzd
,
. ,
-, , .
myzd: ,
.1
, , .
,
.
, .
. .
,
,
, ,
. ,
, , ,
. ,
.
,
,
: - .
, ,
, ,
,
, .
, , . , , , .
.
, ,
,
.
.
1
,
.
5*
7 22
.
kadg, zarg | zar. Kadg ,
. Zarg
. kadg
. zarg , ,
, . zarg
, .
, kadg, zarg
. Kadg had ''
. Zarg | zar zar '', . . jar ''.
qyrnyn '', . . . grnati ' '.
, kadg,
, .
fndyr | fndur.
- (. . ).
(.,
, , pandgr, . pandir , panduri, . ).
fndyr .
.
, ,
. ,
. , ,
, , ,
.
: ,
, ?
.
.
. ,
, - ,
, - .
,
. .
,
, .
69>
7 22
. : (. ),
. (. ), (. ) . . ,
: , , .
, , ,
. .
,
, ,
.
, xtir | (. , . 18),
. Xurzcerin. hvr '' zaranya '': ' '. 1
Xurty
Xitrzrin
' '.
, art, AErtxuron,
.. . AErtxuron
. , .2 , , ,
, .
,
.
, . , ,
, .
,
.
warg warx-, . .,
, , ?
, , - Wrxg, . . .3
Saka sag ''
, - .
, , 1
XII .
(, ); . , 1940,
. 240.
2 . . . , , . 266267.
3
. , . 49.
75>
- Kurdalgon.
Kurd-Alce-Wrgon,
. . Wcergon. Wcergon
Vulcanus, -.
, , : . * warg, . * vulc.
, - ,
.1
zd |
izd, . yazata ' 9. , , .
,
, , . , ,
. -: farn,
cexsar {xsart), ard, arf, wac. , .
Farn .
jfxsar .
, , , ,
farn.
, , , , cexsar.
Farn . . hvarna ( hvr '');
. . , farna, , ( ), . fan . farr.
JExsar (xsart) = . . xsabra.
.
,
: (,
, Artaxsabra
.), (, .,
. ), (Burcefcernyg, Mxsar, jExsartceg).
Oc. ard ,
. , xueawy ard
' ard\ zcexxy ai*d *ard ', admy ard 'ard ' ., ard
.
, , . ,
,
() (. , . 38).
Ard . arta, . . rta ( ar, ''). . . , .
asa 1
. , . 692 .
7 22
, .
. arf , . . csti arf
, :
, . , . arf
. . cifr, ,
, frt '9 ''.
. wac .
: wac, wac-qiid "',
wac, wag '', '' (wagn aft aknync...
'
'...), . wag-imis ' ', . wagevz
''. wac vc '', . . . vac, .
vox, vocis '', . '. vc ''
- , . , .
, Waciroxs ' wac'a (. ),
Wagftaw ' wac' (. ), Wacamong ' -' ( ).
Wac , ,
. , ,
, ,
, Wac. , .. (Gerg) Wac-Gergi,
Wastyrgi, . (Ilia) Wac Ilia . .
.
, . , .
. rsugd '' sygdg ] stigdg '' sugyn ]
sogun, sygd I sugd '', ''. rsvg |
rsog ''. ,
, frsugyn '' sugyn ''.
' ' , , ,
. . bon '', . . '
', '', '', '', a bongyn ''.
.
(Bxfldisyn)
, .
,
ironvndag ,
.
77>
. ruxssag ut
' !'.
, , ,
, zrd. ,
, , , ,
, .
, : zrdm cwyn
'', , : fydzrd '', , , zrdruxs '', , , rystzrd '', , , zrd vryn '',
'', , , zrd dryn '',
, , zrdrgvd '', '', ,
, zrdyl daryn ', ,
. Zrd xsajy, xsajy ,
, , zrd gury ,
. Zrd baqarm is, ,
, zrd xcc ~kny , . Styr
zrd, ' ' . Mnzrd , , , , . , ,
.
, - , - / .
, ,
. : . fsarm '' . fsmon ''.
fsarm 2 5 0 0
: fsardma '':
. , sarm '', . , . , .
fsarm.
JEfsarm , , .
, fsarm
.
. fsmon '' . pas '' man
'', , , . ;, pasmn .
. . lymn | limn '' ,.
, . , . . frlman, . . .
7 22
- . .
-, , , .
-, ,
, ,
. -, , , , , , :
, . , , ,
- - . ,
,
. .
, .
, , - , .
- .
-
, ,
75>
, ,
.
,
.
, ,
.
, , ,
.
, . ,
, :
- - ;
; , .
,
.
. , - , . ,
. . , ,
, ,
. ,
-
. , , . - - ?
.
11.
- , ,
. ,
.
,
, ,
, . , ,
,
, ,
.
, .
( . . .) -
7 22
. ,
, ,
,
( , , )
. , . ,
, ,
.
, ,
-
. a priori
.
, -- ,
, ,
.
, ., , .
, , , ,
: , , , ,
, .
1 ,
. .
- .
, , .
((
- : \ \ t\ \ \ - ,
, .
, ,
.
, . . , ,
1
. , . 95108 109123,
77>
.
.
, . .
,
. , ; - -
, . hirg '' birg-n,
birg-t-n\ -
;
, t. ,
, ,
(, , ), , , ,
. , ,
. ,
, ,
() : , ,
, , .
,
. , , , .
, ,
: , (
, ), ,
- ,
(.
/ry , , ). .
, ^
^ , ,
.
: , . .
, , . , (. 16)
. JVIbi , ,
7 22
( , , .),
,
.
,
- .
, , , ,
-- .
.
:
. 9 I 9 '', . , kujg '';
. Wax '', . , '';
. I 9m '', . , zhok9 '';
. byl I bike '', . . p9il '', . p9iri '';
. '', '', . , laj '', , lagh '', .
Idgazw '' ( ).
. '', . , baqh '';
. dur I dor '', . , thulg '' .
,
: arm '', fad '', '' (. ,
. 17), jcefs J fsce '' ( . . aspa '', . ,
. 57). , , - . ?
,
. ,
, , .
, ,
. , ,
, - ,
, , :
, , , , .1
, - -
. , -
- , , ( ).
- .
79>
.
. , ,
.
. , . .
.
,
.
, ,
,
- ,
.
, , . . cskom '' cst '' ''.
, ''
- .
berkal '', 1er '' kal ''. . fyccag | ficcag ''
fyn$ | fing '' , , . -
, , pHrveli '' ^ ' ''.
.
,
: , digor, tuai .,
. , , - , .1
-
, , , , , . ,
.
,
,
:
, ,
- .
1
ir, iron
. ,
.
iron, a allon (<- allan), . . , . 245.
7 22
, ,
,
, .
? , ,
, , , , .
. - , - ,
.
. ,
, , . , ?
,
. ,
: ,
. ,
.
.
,
.
: , ,
, , .
.
, ,
, . , ,
; ,
:
, -, .
.
12.
, ,
. -
- ,
.
,
.
81>
. . ,
, ,
, , .
.
,
- .
,
.
.
, -
. .
, , ,
. ,
.
, ,
, :
, ( I II . . .),
( I I I XIV .), ( IV
XII . . .), ( , I . . .,
I V V . . .), , , ( V .) (V .), (V .), (V .),
( XIII .), ( XIIIXIV .).
1
.2 , ,
^ , .
,
,
.
: ,
, ,
, ,
, , , ,
1
2
. .
7 22
,
. ,
. ,
,
, .
,
- ?
, . , , ,
,
.
: .
, , , , .
; ,
, , .
-
. 30 ,
() . .
? , ,
, . : ,
,
, , , ,
.
: , , >
, , , . , - , ,
.
, ,
, , , , , , . ,
.
/ ( ) . -.
, don ''
, , .
83>
. 1
, , ,
, , ,
. , ,
, ,
, .
, , .
, frt '' rtn
'*, ,
. *parathu *thana, parasu rasana. , , ,
, .
farn,
, (, ), :
hvama
farn, , xwarn. , farn
, .
, ,
, , , --.
, ,
(. , . 31 .).
, ,
- .
- , I I I
.
- , , . -
[. zcerin() > zarni .] (. vzist J
vzest * , azves, . eziist).
, , -
(. gin, yrgn
. rxu).
- ,
.2
1
- -
. . , 1941, Ai 1, . 160.
2
. J a c o b s o h n . Arier und Ugrofinnen, 1922.
6*
7 22
, I I V I I I . . . . .,
. (xdon
'' .) , ,
, .
I I I . . .
, .
- ( XIII . . .)
, , ,
, , -, , -, ,
. , , -
sada, sad.
, -- ,
- .
X X I I .
.
,
.
, ,
. (. )
.
- : ladr (. ) '' asszony (. cexsin)
'', '', :
ezust (. avzist) '', uveg (. vg) '', hard '', vert (.
wart) '', hid (. xid) ''.
. , . , dengyz | dengiz ''
(. dengiz), rx '' (. arx, ardq), obaw '' (. oba)\
, dombaj '' (.
dommaj), scelavyr | slaur '' (. salaw), tin '' (. tiin),
qarccyqa '' (. qacdrga, qarcdga), dibdaq '' (. tutaq), bog
'' (. ), toqyl | toqul ' ' (. toqtu), jegar
' ' (. igar), qaz '' (. qaz), babyz '' (. babus)
.; ,
bolat '', top ', dambaca '' (. tapanca), . urunduq
'', tbg '' (. tabaq), cuqqa | coqa '' (. coxa),
qumac '' (. qiimac), $abyr | $abur '' (. cabur), sylar '-
85>
722
, ,
,
- , .
Axsen . .
- , , , .
.
.
, . . . , ,
. , :
, savi '' (<. saw), , bevri '' (< . . bewr),
. Jeudi '' (< . xud), , ludi ''
. luton), .
dogi '' (< . dug | dog), , '' (< . wcerm), , xidi
'' (<. xid), , uso ' ' (-* . us ''),
, '' (< . '';.
. kadg '', ''
'' (, kadagi). kad ''
, sa-si-kad-ido ''.
, , , : , , , . , naxseba ''
nyxas .
() .
.
(II . . .), . . ,
II , ,
, . Kse Farnug
xsay '', '',
xsin ''. farn, (farn-ug), ; . . frnug '
', Bor-Frnug. , Jodmangan : i-wod-mngon, , (
). , Zevax . zevg
1
,
d ||
xin^i ''.
87>
* '.
.
. .
, : . guar '', '' (, gvari), . Vwyri \ tfwre '' (. k'vira, .),
. I Were ' ' (<. k'veri), . Tarangeloz
(, mtavar-angelozi ''), . '' (.
marxva), . baryscH j barsWce '' ( . 'arask'evi '') .;
, : . '' ( - . c'arxali), . giVri ''
( . k4fri), . hdW\bolg ''
. 1), . ''
(, niori), . 1 '' (, bali), . elawi '' (.
Uiav) .; : . '' (.
'), . dic4 '' (. t4k4),
. Waba ' '
(, Waba), . c'ynda \ c'inda '', '' (.
c4nda\
. tyrysa j twrusa '' (, drosa, .), . c9yr j ''
(. ), . xyrx | '' (, ) .
,
. ,
- ,
: , , , . wcerdon
(vord, vardan), (<aiuarddn).
:
. rxys = , arxdsna? , ,
. ,
Vapanta
Vpn '', '' .
. . sk9e ''
sWveri '', . cxr '' .
* '' .2
, .
.
,
{. , . 4 5 .).
7 22
, .
. , ,
,
:
. ' ' = , rang ' 9;
. bst ' 9 , '9 = , biiast '9, ' 9, '9
;
. zj '9 = , zj, zak ' ', . . zvavi\
. j ' 9 = . Va ' 9;
. quna | '9 = , '';
. 1 I bil ' 9 . 1 ' 9 , . '9;
. JEfsati ' ' = . ApsaV ' 9.
. ,
(X .),
() . (. Jcsg) .
X V I . , ^
.
.
. , -, , , , : . gyll | gill '', '' (<.-. 1), . unaff '' (< .-. hunaf),
. guzawce '', '', .gurusxw '', . laz \ laz
'' (<. laz), . hezu '' .
.
: lyvz '', alyvvce '', cyvzy ' '
(. bps), fsap' '' .
, ,
-: '', aguvz '', . f a f f '',
guff ' ', zac'e | zaJe' '' .
: . sn j snce = .. san.
, - .
- .
: .-. abg (<. avg) '';
: . (<. fysym) ',,
'; : ,.-. sogen
(< . sawgin) ''.
89>
? , . , .
.
,
, .
, , ,
. ,
-
, ,
- .
:
, ,
, . , , ,
.
, ,
, , , ,
, .
, ,
, , ,,
, , .
,
.
,
, ,
,
.
, ,
. ,
, ,
, ; ,
.
. . ^
7 22
, ,
.
. abyrg | abreg '' = , , .-. ,
, . , , , . abragi, . abrak'i;
.
'' = , hag, . hajak, .-. jej\
. gui j 50Z ' ' = . c'wf '', ' ',
. kill '';
. gal ' ' = . kal, gal '', . kal '', .
x a r i '';
. fos I forts '', '' = , pans ' ',
poso, , lions '', , fos '';
. fysym I fusun ', ' = , husum,
, fiism, . bdSdm, . bdSdm, . psuma, . aps0ma;
. kaw '' = , '', .-. ,
'';
. krt '' = .-. kart '', , kert ''
( , . );
. kesena ' ' = . akasana, .-. kesane,
.-. kesene, .
' ';
. kurt '' = . kart ' ', . gurat
'', . gorde '', . Wvarti '' (. ,
. 53);
. k?j I j ' ' = . . . &';
. k'urt ' m ', k'urtton kark '' = .
gurtt '', . qurt '', . qurt '';
. lg '', '' = , lagh '', . lagh '', .
lak ' ', . hk '', .-. laj '',
. hg '', . hg-azw '', , (aw) {),
. myrik | murtk '' = .-. mvrtku '', .
marc'qvi '';
. nartxor I nartixwar '' = .nartux, . nartdxivd\
. nzy [ nzu '', naz '' = -. '1,
.-. nazd, '', , nagvi '';
. nyxas I nixas '', ', ' =
. , , (. ) naxseba '';
. . nost '' = . nus. . nustur, , nus
'', . nuskuL . noskal '', , ndse '',
. sa, . nusa '', , nusadia ' ', . nus
'';
. qdur | qdor '', '' = .-. qudoru, .
geder, , xnduri;
. rxys I rxis '', (( =
, raxas, . raxaz, . '';
91>
7 22
. .
cskom '' . ~1 '', -. .1
-.
,
, .
, ,
:
.
Wyryzmg | Orzmg
= .
Orzmir
Urdzman, . rilzmeg, . Orezmek;
. Xmyc | Xmic
= . ,
.
Xdmds,
. Satana = .-. Sataj-xan,
Seli-Sata
. Satanaj, . Setenej, . Satinik;
. Sozniqo = . Soska, . Sosruq, Sosruqwa,.
. Sosruqwa, . Sasdrqwa;
. Batraz = . Pataraz, .-. Peterez'r
. Acmz = . Acimez, . Asemez\
. Soslan = . Solsa;
. JExsrtg ,
= . Sxurtuk .
, ,
.
,
, , ,
. , ., , .
, , .
, ,
,
. >
,
. , . 286.
93>
.
, :
Wastyrgy I Wasgergi ' ' = . .
Wacilla - = . , 1
Nikkola = . .
Basil, = . ,
Tutyr I Totur . .
Bonbettyr = . ( ),
Safa = . (?),
Flvra = . ,
Alardy [ Alaurdi , = . ,
Mykalgabyrt, = ,
Tarangeloz, . Mtavarangelozi ,
Atyng, = . ().
,
, : , , ,
.
.
Xticaw , Cyrysti |
Kiristi. , ,
.
,
, ,
(. , . 87).
.
- ,
,
.
: adm '', agal '', '',
alcemt '', amal '', aqaz '', bazar '', brkad
^', daw '', dune '', '', gawma '', gaur,
gaur '', gxxt '', lulcz f ', mulk ^',
nalat '', namys | namus '', nyfs '', '^', '',
padcax '', pajda '*, '', pyl | pil '',
qazuat ^', qdab ^', razy | razi '', sabi '',
sabyr I sabur '', salam '', saqat '', saxar ''.
saxat '', '', siirt '', tabu '', xabar '',
^ ', xajvan '', xarg '', xatyr | xatir
* ', '', xlar '', '',
' ', '', zaman '', '', zian
wac . , . 72.
7 22
,
, .
XVIII ,
.
.
,
.
, - ,
. ,
, - ,
,
, .
,
( . ) .
,
,
,,
,
. .
-. ,
,
, ,
.
,
.
-
.
- , . ,
- . , -
, .
: , ,
, ,
7 22
, ,
.1
. , , ,
., ,
. -, . . 2 , . ,3
- ,
- .
, , ,
, , ,
,
.
, ,
, -,
. , ,
-
, .
,
, . . ,
, ,
,
, ,
,
.
.
, , ,
,
. 4
1
2
3
4
. . . . ., . 1, 1925. . 492.
, 1844.
. IIII (18811887).
, 1844, . XYI, XVII.
9\
,
-
k\p\
t\ \ \ ,
k, , t, , .
. . , , ? <, -, - \ \ t \ -.1
, .2 . ,
,
, . 3
, , ,
. ,
,
. ,
:
; , , ,
- .
,
, , :
1) ,
2) ,
3) -,
4) .
1
. . . . ,
, 1928, . 163, 167. ,
, .
2
Op. cit. . 18, 22, 23. ,
, n, m - ( , . 9).
3 . , II, . 1718, . Grundriss der iranisclien Philol., Anhang
. . I, . 13.
. .
7 22
:
, .
, , , ,
. ,
, ;
. 1
- ,
par excellence. . : ,
- , .2
, , , ,
, , - , , . 3
,
.
s, s , ,
s i , . ,
,
,
.
,
.
,
-. , -
, , - , , , .
(. h k . .).
,
-
, -
,
.
1
. , . 512 .
. , II, . 71. . Grundriss . . . Anhaiig 27.
3
-
. 518 .
2
9\
, ,
, ;
.
, (resp. ) ,
- , .
,
, ,
,
: , -, .
, , .
. ,
. , , - ,
, , -
(). ,
,' ,
, ,
, , .
, , ,
, ( )?
. , , , : 1)
(, , ) (, . .),
(, , ),
( ,
),
; 2)
,
- , (( .
, , , . 1
1
. . . M .
JL, 1925. . 31 . . ,
. 7174 ( . .).
7*
,
, I, 1942,
100
eonptb
,
, .
:1
1) .
: kJux ''. : fid- ''.
. : k'ux-t-e ''.
2) .
- ,
- . , , , : '-,
'- ''. , , xel-is ''.
3) . -n .
,
: , , ,
: k'ux-n '', ' ', , xel-sa.
4) - . -cej.
, instrumentalis'a ablativus'a,
, , , , ; k'ux-j '', '
'. ,
,
: xel-it '
' '.
5) ( . ). - , - ( . .); : .- - (. ):
?- ' ', ' ' ' '.
,
(. . ), -ad\ xel-ad.
.
6) . ( )
: '-, . '- ' '.
: xel-si ' ' ( xelsa sina).
7) ( . adessiv).
-yl, -wyl, -bl\ k'ux-yl, k'ox-bl
' '. wl ''.
zeda '': xel-ze
* ' ( xelsa zeda).
8) , cociativus, comitativus.
-im, xcc '': Wux-im* .
1
, .
(. , II L . 142),
,
.
9\
. . 129 .
, , ,
.
3
. , , . 129140.
4 . , II, . 138.
5 Ossetica, 1904, . 28.
6 . , II, . 139.
7
iwm , iw
''.
2
7 22
- j aw;
n
; ,
, yl wl,
, . bl, im iwm ''.
, ,
, , -. ,
. ,
, , causativ'a, optativ'a conjnnctiv'a,
,
, .
, , -
. (futurum II
. , . , II, 199).
:
. .
. .
cr-gn-n
cr-gn-
cr-gn-j
cr-gin-an
cr-gin-ajt
cr-^n-nc
cr-gyn-n
cr-gyn-
cr-gn-is
cr-gy-stm
cr-gy-stut
cr-gy-sty
,
,
(cr), praesens
n, , j . . gyn {gn, gin, gy),
.
? . ,
, . ,
, ,
abstracta, 1 . rst-gin-ad '' vast ''.
, 2 -gyn, -gin
- .
, ,
.
, .
(. , II, . 201), ,
1 . , II, . 200201,
2 . ., I l l , . 104,
9\
-gin -gyn
, , -gin (-gun)
-gyn . -haina ( -Ua-aina), - j m , -gyn -.
, ,
.
- , - , , -
. ,
. 8 0 0
.
, (, )
4000. 1 , ,
20/ 0 - . , ,
:
, ,
(, , , , , , . .),
(, , , .),
, , .
: , , . 8 0 0 (20/0).
4 0 0
( 10/0), 2 0 0 0 , . . 50/ 0 , . , , :
1) ,
, ;
2) : , ,
,
1
. , .
7 22
,
.
.
() ' : .1 ,
'.
, , *am- (sa-c'm-isi
'', c'am-c'ami '') () . ,
*- '- '5-.
, ,
,
: '. ,
, :
. top, . top, . top, . Zopfu . .
, , ().2 , ,
, . . ', ,
? ,
, , ', ,
, , ^
*. ,
.
,
,
: - - - - .
, -- ? 3
,
-
, . ,
.
, , , .
1
.
F . K l u g e Etymol. Wrterbuch d. deutschen Sprache ,
(. Zopf).
3 '
^ (. , . 323).
2
9\
! -
,
- .
:
xacaw '', . . xacar ''; gwar '', '', '',
, gvari ''; JEfsati ' ', . Apsad Apsaf (. . .
1911, 759 .) .
. kaig id.;
id.;
'', . ''.;
. zhok '';
id.;
7 22
()
,
, , , .
.
, . : 1
-, , -, . ., -, . -,
;
-, . -, . fra-, . , far-,
;
. -, . -, . .
;
r-9 . . . '',
;
- I -, . m-, . m-, , m-, .
1
. , II,
.214217.
H xapdKmepucmuKe
107
: (
, ) (
),
. .
. ,
.
- , ,
.
. - , -
,
. , ,
-, - (-^--).
, , (), : 1) -
(, se-); 2) rba- (r-^ba-) (, - semo-).
, , , - - (, ), <-,
(, -), -, (, -):
.
.
.
.
a-eyd, .
ga-vida
-d, , gamo-vida
-cyd, , se-vida
rba-cyd, , mo-vida
J
)f
j
,
\
,
, ! ,
\
''
. r-cyd, , camo-vida ''
(
. ny-ccyd, , ca-vida
).
, .
.
7 22
,
, ,
.
,
(., .) .
,
.
, ,
, - ,
, , - , .
. . syrx bx-t ' ',
syrx-t bx-t.
, ,
: tyn ' ', , ; .
,
.
,
,
(, ), , , ( .),
. , .
| , , - , ,
, .
VII
(1932),
5780
- -
. . - , , ,
.
, .
. , -
,
, - .
. -
,
,
-
, .
,
.
: rerum varietates non temere esse minuendas (. .
). , , - ,
- ,
. 1 , , , ,
, .
,
, . .
.
7 22
, , , , .
? - , ?
-
, ?
.
, -
-- .
, . . ,
- , .
-
, ,
: ,
-. , ,
, .
, - , ,
, ,
,
, --
, .
:
-- , - . , , , ,
?
- .
, ,
, . - .
, : .
,
. ,
:
, -.
,
'
111
: , , ,
, ,
,
,
.
. . . Ossetica-Japhetica ,
, ,
, .1 . .
.
, . .
,
- .2 ,
.
,
,
.
(continuit)
. ,
, continuit, . ,
. , ,
, , ,
, -,
, , , ,
, .
, ,
. ,
,
, : , ,
.
, ,
.
1 . . , 1918, . 20992100.
. .
722
. , - , ,
( ) ()
. 4- ( ), ,
, ( ) ( f ) . , ,
-, , , , , , . (4-
) (). - ,
. , ,
, .
.
, ,
, .
. 1 , , (9 ),
(
: , , ,
, ). ,
, ,
, . , , ,
. ,
, , - ,
, ,
.
. . , . ]
. , . 13 .
'
113
; , , , , .
, .
,
- ,
, , ,
.
, .
, : , , , , ,
.
. , , , .
,
.
( )
. , ,
. - spgnta- ' ', . .
aiva martiya ' ', . , imam ' '. : . , xsyathiya
vazraka ' '. , : . , kra hya
' ', , , . ,
(gen. possessivus),
(. . Vistspahy pussa
' ', framtar- ' '),
(. , xsyathiya xsyathiynctm ' '). :
, , .: . avant dazdi
' '.
. , , ,
: styr padcax ' ', padcxty pad ' '.
.
, (
.), , , 8
. .
7 22
(, ) .
, , , ,
- , .
. , ,
; . radi, pati : avaJiy radiy '', ' ', xsapva pati-va ' '. pati
: patis Dadarsim ' '. : . ced '' '' ,
() , , : dbx
, (Bnbx ' '.
.
, .
, ,
,
. ,
, , , , , , . ,
, . ,
.
, , -.
, , , ,
.
, ,
,
. ,
.1
, , , , , , , ,
1
(. 10(3) , ,
() -, - ,
.
115
. . .
,
(Ossetica-Japhetica).
, ,
, . , , , ,
- .
,
, . ? , :
, ,
, . ,
.
, .
.
.
.
, ,
, .
, . . , ,
,
, ,
.
, , ,
? , ,
, ,
,
, ?
?
, ,
. ,
- ,
: Ueber das Conjugationssystem der Sanscritsprache . . . .
8*
7 22
,
. ,
?
, , , .
, , 9/10
.
, ? , . ,
. , ,
.
,
, .
,
. ,
,
, . , ,
,
, ,
, , . .
,
.
., , , , , , ;
,
.
, , ((
,
. , ,
, , , , , , ,
, , , , , , , . .?
, . , ,
, , , , -
'
117
, .
( ,
. .),
- , ,
. ,
,
.
,
, . , , , , , .
. , -, . ,
, .
,
, ,
,
,
. , ,, .
- ,
,, ,
.
,
,
- .
?
, .
, ,
, . : . k4txr
' '', . . kujg, . ? '', . . .
,
: . arm *% .
7 22
. . (, ) .
'
119
-, ,
. .
, , ,
:
.
.
, , :
, , . ,
,
, , . . ,
. -.
, , -1 . .
I.
7 22
II.
:1
, -
'
21)
22)
23)
24)
25)
26)
27)
28)
29)
30)
31)
32)
33)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
127
gwydyr . ';
tyrg.
gatriia '';
. tugur '';
sg . sk'or '';
k?id ( k\dybadg) . k's '';
Wbut . mk?ur '', . . k'lot '':
' . ' '':
. qst '';
pysult . qppcelt '';
lenh . (.?) '';
*id . '';
cysyl.
(.?) '';
vzr (.?). lguz '' .
.
. - ,
(. ), 9 0 0
. : ,
, , - .
,
, .
, .
,
? ,
, ,
, ,
, , , l i n g u a f r a n c a , . . .
, - , . -
-- ; -,
, ,
, ,
.
, ,
.
7 22
,
, . , :
1) , ,
,
;
2) , ,
;
3) , , ; , , ,
, , ; ,
.
, - , ,
, ,
- ,
,
-
.
, , ,
,
.
: ,
, , , , . .
, , , ,
.
, ,
, .
,
, ,
. , :?
, , :
. ,
, .
, ,
. . ,
, ,
, ,
, .
, ,
.
, , ,
, . .
,
, , ,
1
1-
1938 .
7 22
.
,
. . ,
, ,
.
.
.
.
,
-,
, , . , , ,
, : , ,
, . .
,
.
. , , ,
.
, . , ,
. ,
. , no
,
, .
.
.
- . ,
.
8 0 0 .
( ) , 8 0 0
20/ 0 .
,
. 8 0 0 , , .
. ? ,
125
: , ,
, . ,
, .
,
, . ,
,
. ,
. , - .
. soalaz
'' ,
,
. . fz
''
,
,
, ,
.
' 9 , ''
(, ). ffdmin '' | salad
^' .
, .
,
. .
,
.
, . .
. . . ,
-|-,
(( --.
: .
.
: *
.
:
. .
cskom '* ccest '' '\
berkal '' ber '' kaV\
,
, , -.
(,
) .
, . ,
7 22
. . .
, ,
.
,
az, anz '' cismcm \
. ,
.
-. , , ,
.
, ,
, ? ,
.
.
. , , ,
,
2030
, .
,
, , .
. ,
,
: ,
. .
:;
. , , .
. , ,
,
, . .
, ,
,
.
127
.
,
.
, , :
.
.
:
?
? ?
? ()? ?
? ?
:
(1. , 2.
, 3. , 4. -)?
- ?
? ?
? ?
( ) ?
( ) ?
( )?
(, ).
.
:
.
? ? ?
?
?
?
.
? ?
? ? ?
?
() ? ,
, ( , ,
, , , , , .)?
?
, (
).
? ? ? ?
, .
; (
, ,
. .)?
, , , . "
:
7 22
?
?
?
(, . .)?
: ;
; , ; .
.
, .
.
,
;
(, , , .).
- - ; - (, , ,
, ).
.
.
,
; , , ,
,
.
- , , ,
.
1
. . .
, .
1) -, -m, -m,
, ,
, ()
.
2) -yl, -wyl, . -bl, ,
,
. ( -, -)
, , .
.
1) ( -au).
2) ,
.
, ,
:
. .
. . '
. .
. . .
. .
. .
. .
. .
. .
-. .
. . .
. .
, .
. . .
. . .
. .
, .
( '
''
bxn ''
bxm * '
bxj ' , '
bxy ' '
bxyl ' '
bxim ' '
bxau ' '
(. ,
99102).
9
. .
7 22
,
,
. , , >
.
.
,
, ,
, ,
,
.
, :
() ;
, , (. )
. ,
(. . )
, .
,
, ,
- .
( ),
,
, , .
: . , ()
, : - , - . .
, : '' . . aj, . . am, ami, vj '' . . uj,
oj, . . , , ci, ha '' . . kj, , . .
km, kmi, , ci '' . . cj, . . cm, cmi.
, ,
() ()
. ,
73
,,
, -, 7, , (
), ; -,,
.
. ,
, - .
, -
, .
, ,
, , .
.. ,
, , , '
(
), () .
, .,
()
( - )
, . . , ; : phirsa..
scrams ' ' (p'ursa , , -
p'uri '').
, ,
, , ,
, , , ,
- .
. ? ,,
, . . ,
, , 1
, .
, . ^
, .
9*
7 22
, :
, ,
. ,
umardta 1 amardta [-] []
, ccil a tu nil homme ( lg . .),
[] [] , ccil a tu l'homme (
Icegy . .). , , - ,
: (
) .
,
, .
,
.
, -,
. cvg racgd ' ' ccevg
, 1
cvg . .
,
,
. bx
siftyng ' ' , ,
, bx
. bxy siftyng , , , , , - .
.
- ci '', ''
kj '' ( ) '' ( ). ,
,
, - ,
, ,
,
. ,
, , ,
3
.
. 155).
(.
1924,
73
(.),
(.). - ,
: amardta? ' ', kj amardta? ' '?.
? (kuyl bady?),mjio ?
(cuyl bady?). us yrxasta '' ( ), lppu
nyjjardta ' ' us '' lppu '' ,
rxasta? nyjjardta? ' ?, ' ?' kj
rxastakj
nyjjardta? ' ?', ' ?'. , , (
, ), , ,
( ): xir mjy bafarsta ' ' (mjy. .; -
).
,
, ,
, , .
, , - .
, ,
, ,
:
.
,
(
),
, ,
.
, .
- ci '' ''.
,
.
(), . . , , -
, ci (), . . .
- , ci ,
, ,
, . ci ''
fee?, (. .), ''
(. .); cj (. . )
7 22
. ? ,
, ,
, .
, : ,
() ,
, .
, ,
, ,
. . bx siftyng ' ' bxy
siftyng ,
, - , . ,
. , bx
'%
bx (, ) .
, . , , ,
. ,
, . 1
, ,
, ,
, , ;* . , ,
.
, . ,
.
, , - () (),
, ,
(, );
^ , : ,
( ), ,
1
(. . . , . II, 1938, . 42).
73
(
. . . ).
,
. , ,
, , ,
: , .
; :
()
, . ,
, . , , : ,
.
, -r, (
, . ).
, - , ,1 : Ein
Unterschied von ,,bestimmten ;i ,,unbestimmten i4 Acc., wie er sonst gelehrt
wird, ist bei der Setzung oder Weglassung dieser Partikel (-. . .)
nicht nachzuweisen (Persische Grammatik, . 27). 2 , , , :
( ) (
).
: ( ) - ,
- () . . ,
, . ,
,
:
,
. , , - 1
7 22
. , -
; ( ) ,
.
(, , , ) , - ,
.
, .1
, , ,
.
,
,
:
.
-
, ,
, (
).
. , ,
, :
() ;
, .
- .
, ; , , ,,
, -, ,
,
.
: ,
, ,
, ?
. - . ,
1
- -
() .
.
73
,
- . , , (( . .
, .
,
,
. ,
,
, , , ,
, . , ,
, . ,
-
, , ,
.
X (1940),
3-12
,
. .
, . . ,
, -
((,
.
( ),
,
( ?),
,
,
.
:
"? "
,
; , ,."
, -
. "? " , , ,
, "
, , " .1
, , ( , , .),
1
, I, 1933, . 14.
139
, , , ,
((, , ,
, ,
. ,
, ,
, , ,
. , ,
,
, ,
. ,
, , ,
, , , .
, ,
, .
, s t\
1) . fcert '' . parasu-, . ( - , . . )\
* farces;
2) . rtn '() ', '' .
rasan'' '', . rasan id.;
*rsn.
, : . s . s.
- s ^ t ,
, -
, s t .
, . s , , : . .
%ah- ''-. sali-, . ans-, . , dard- ''
. sard -, . sal '', . sarad- ''; . , '() , 5 . vis-, . vi-\ . , mabista- '' . masista-, . mahist .
. ,
7 22
: *-,
1 ,
frt rtn, .
, , , , : .
-.
barms naucaina ''
. barmis
, naucaina barmis () . Naucaina
. '', a darmis
" (hormis Jiya naucaina ',,
'?).
. . *karmi- (. krmi-) ''
kalm '', . , barmi- talm.
: . talm ' ', ' '.
barmi- ,
s (Herzfeld . surmnu),
talm ,
frt rtn. ,
, .
,
(, ), talm ,,
,
( I).
, , , ,
; . pada ( )2 . at,5 ,
, , ,
, , , s: . parus ''. 4
1
(25003000 )
, , , ,
,
.
2
Sten K o n o w . Saka Studies, 1932, . 163.
3 . L i d en. Studien zur tocharischen Sprachgeschichte. Goteborgs Hogskolas Arsskrift, 22, 1916, 3, . 18.
^ G. . .
145
,
'' rt(Bn, ,
,
s, . . , : . rasan ''.
, .
,
, , , .
. . .
, ,
, .
,
, .
. ,
, : Gurani fiihren yerbindungslinien bald zum Svand,
bald zum Zz, bald zum Smnn. Zugleich ergeben sich aber jedesmal
Kieutliche Trennungslinien, die von einem gewissen Sonderdasein dieser
Sprachen bzw. Dialekte zeugen. Es ist also eine gleichartig verwickelte
Lage, wie wir sie in ancleren Fallen kennen lernen: kein einfaches, sondern
ein mehrseitiges yerwandtschaftsverhaltnis, jedoch nicht mehr ganz
<eng und nab). 1
, .
,
. , , , ,
2 6 0 0 , . , .
.
: . , d
.
, . ,
. s, . . ss< . Or, . .
s
. sp, ( Persische Studien ),
3
7 22
.
: 36 , 5 1 , 2 : 3 . 1
, , , ,
. zarr
'' *zarna-.2
I ..
? zama-, a darardya
.
? - .
, ,
: . , ,
(vlaraniya)? , , , zarr ,
?
, , , ,
( )
, , resp. .
, ;
,
. .
, , , ., rbn '' ,
rasan.
, ,
, .4 , 1
, , : Le traitement pehlevi sassanide et persan 5 de
v.-p. initial est irregulier, la ou, comme il arrive souvent, le pesran a hr (ancien ),
c'est qu'il a emprunt la forme un parler mde du Nord-Ouest ( M e i l l e t - B e n v e n i s t e . Grammaire du Vieux-Perse, 1931, . 64). ,
3 / 5 .
, , .
2 Persische Studien, . 69, 259.
3 Meillet-Benveniste,
op. cit., . 152.
4 ( d s ),
(echt persisch) , ,
143
, -, ,
,
.
frt '' rtn '', , , - ,
, . , , . , , , ,
, , -.
, .
*
: ..
, I (1945),
7-12
1.
- ,
V I I I V I I . . .
I V . . . - . , . .
, . .
.
, Sarmatae. . , , ,
.1 ,
, ,
.
. . (1922)
(1926) , , ,
, , . . - -.2 , ,
, ,
, .
- .
,
1
,
.
2
. . . ,
, (.
. V, I).
10*
.152
.
, , , .
.
, , ,
.
- ,
, , , ,
, - ,
, , .
, ,
, ,
, : , , , .
, ,
, .
, ,
.
- , , ,
, ,
, .
.
, .
1.
, ? - ,
.
,
, . - . - , , .
2. ,
, .
,
153
(). ,. , , , . -
?
, ,
.
,
, . , ,,
- . . , ,
. , , (IV, 117).
. ,
,
- ,
.
.
, -, . ,
, ,
,
.
( , VII, 7, 4).
, -
.
:.
1. . . , III, 1887.
2. . . . ,
1886 .! . 2 3 2 2 8 3 .
3. . .
. . , . 47, 1913.
4. . . - . . . . .
. . , 26(1921), . 1 4 4 , 27(1922) . 2 5 2 3 3 2 .
5. . . . . 1922. . . V. . 1 4 3 .
6. . . 1926. . . V, . 1 9 1 2 2 3 .
7. . M i i l l e n h o f f . ber die Herkunft und Sprache der Skythen
und Sarmaten. Monatsberichte der Preuss. Akad. d. Wiss., 1866, VIII,,
. 549 .; . . Deutsche Altertumskimde, III, 1892, . 101
125, 2 0 5 2 1 1 .
8. F. J u s t i . Iranischcs Namenbuch, 1895.
.150
9. W. a s ch. . Kritik der ltesten Nachrichten liber den skythischen Norden, I I I . Sitzungsber. d. Wiener Akad. 116 (1887), 117
(1889); . Pauly-Wissowa, Realencyklopadie derklassichen Altertumswissenschaft: Alani, Aorsi, Dandarii .
10. J . M a r q u a r t . Untersuchungen zur Geschichte von Eran. Philologus, 54 (1895), 55 (1896), Supplem. 10 (1905).
1 1 . M . Y a s m e r . Untersuchungen liber die ltesten Wohnsitze der
Slaven. I. Die Iranier in Sudrussland, 1923.
12. Skythen, Sprache Reallexikon der Vorgeschichte (XII, . 2 3 6 2 5 1 ) .
13. . Iranisches aus Sudrussland. Streitberg-Festgabe, 1924,
. 3 6 7 3 7 5 .
14. . . Inscriptiones antiquae orae septentrionalis Ponti Euxini graecae,
et latinae, I (1885), I I (1890), IV (1901).
2.
, ,
, . .
.
, .
( )
:
. ,
, . , ,
.
,
.
, , .
, - . ,
, , ,
( ), .
:
? ,
, , 1000 .
, , .
.
151
?
,
. ,
, , ,
.
,
,
, .
, , .,
.
, .
. : Die Iranier in Sudrussland (1923),
.
, .
, , , .
: , , .
:
M. Y a s m e r . Untersuchungen iiber die ltesten Wolmsitze der Slaven. I:
Die Iranier in Sudrussland. Leipzig, 1923.
X
- '-', '-':
(), . () ', ' ( ) = . . - ' '
(, 13); . ;
() = . -das '', . . a-tars(, 34);
( ) = . -gas '', '', ', .
. a-ks-; . . Sar-agas I I .
(), , (), (), ();
: . egesz '', ''; . aksa;
^ ' () = . . a-sara- '^?oo' (, 34);
. sara.
.152
157
sw-gavd ; . sava
''.
lii. all a n ' ', '', ''
. allon; . -.
;ili > '', . *aliit, . liiton:
(); ; . () san ''; . . luton '
', ( )
aludi, iudi ''; alut
''; (. ale); olut '', .
als, '',
a m - , , . ham-,
m a '', . -, . :
' ' ( .)
ama-adaka ( 11); . ad
a m ', ', . - ( ):
' ' (, 31);
() = . . '', '' -+- . ..
maya '', '' (, 32); ()? (, 31);
_
() = . . -+- spada '' (, 32)..
a m y - (-my-) '', . amajm '':
- (), () = oc. amajg '' (, 31).
a m b u s t '' (?); ham-pus- (?) . . .:
- " ();
- ^ ().>
Ambustan ' . ' ( G o m b o c z . Osseten-Spuren
in Ungarn, . 9).
a n a - '', oc. n, . ana:
' ' ( .) =
ana-hvarti- '', . cence-xwlc; . hvar'', '',
a n d a i l '', . ndon\ . , andan, , ondun '', andanik
;
; . *han-dnu '':
- () (, 32);
() = asp-andan '', ' '; . aspa;
[] () i-as-andan-ak
' '; . As
' ', '', '',
- '' (>af>av); . . avg '', v-dew ' ()':
^ () = av-darak ' ', ' ' (cp
. don-darg id.)?
.154
159
(), (), () =
arsa-vahu
;
^
(),
a r s t i '' . arc, . , arsti-, . afsti-:
^ ();
, , , ; , .arc\n\-man = . . arsti-manu ,
; arcn-man . .
iwnds '', rtnagd ''; . manu
'', '';
() = . xwd-arc ' ', ''; . hvata.
a r t '' . -r-.
a r t a > ard ,
'', ' , ', . .
arta-, . osa-, . ard '',
, :
' '
( . . .),
, . . '', ' ' = ard-avd; . .
ard avd '' (, 72); .
, . 231 .; ,
, . ''.
^ 4 '
.156
157
. . ; ', I I I I I . (. . . .
. , II, 1941, . 169); Asprak
(Justi, 47) , ,
Asparuk;
I I I . Aspagur Asparug
(Br o s s e t , I, . 7 8 8 2 ) ; . ;
() == asfarug,
asparuk (. );
' () = asp-andan, andan '', '':
aspandan ; . andn;
(); = . '', '':
(, 36);
^ () = . . baivar-aspa ; .
. bewr '' (, 35);
1
( Jasi, , ), (Bojuk As, Kucuk As, Temes As .),
, , .
.158
' ' ( ) =
. . vanat-aspa , van '' (, 85);
(...) (); ,
a s p a i n a (?) '', . spana, spna, . pn, spin, oc. fsn,
fsjnag, , 9spn-:
() *'0 = aspaina . fsn-bazyg (. , 4 6 .
MSL 23,133).
a t a '', . ast, . . asta-:
() = .rdim-ast ' '; .
druna.
(), (), (<0)xar-ast xarakast ; 8 ;
'': far-ast ,
, ,
t a r , &- '', . tars, . . '', . art:
()? ()
. amond '', ', '; . .- Wac-among
;
' ' (
.);
fsand-art ' ', fsand . spanta'',
(, 57).
u s a ' ' , . aurusa, . ors:
' *, '', ;
' ', '', :
().
v , . .
a v d '', . hapta.
a x a i n a ', ', . , axsaina-, . xsin id, xsing
'':
' ' (,.
, ) , ;
; 1
1
Acta Universitatis Dorpatensis, , I, 3. [
: axsaina '' ''.
, '1..
159
(0) = -* (. .
-, . xrg ''); ; . , ' '
(.Bahrm-Gr);
,
; , ., Kugg '',
a z '', '', . az-:
^ () = . . nav-za- '', '
'; . nav '' (, 45).
b a d - '', upa-had- (), . badun
'':
() = . badg '' (
); () (, 35).
b a g a '', . . baga-, . baya 1 ; :
(), - , baga, . Bagadata '' . . (, 35); , , ^ (),
b a i v a r '', 10.000>-^bevar>beor; . beivr, . baevar-:
> () = . . baivar-aspa
,
(, 35); , aspa;
(0) = . . baivar-mya
(. . maya- '');
^ Beorgus (Beorgor) ' ,
' (, .) = . . baivar-gau (, 36);
. :
^ () - bewra-fsad ;
, .
; . spda '';
() = xum-bewar ,
; . . ''; . hurma;
'
' ( ), =.
ard-bewr ard'a; . arta;
' ' , . I V . (. , . . . , IV, 1943,
. 577 .) = . bewrcd-+ oc. gu/ryvi |
malacia ( . '')
bonacia, . . malacia malus ''. Maleventum
( . , . ) Beneventum.
( ) -. . W. H a v e r s . Neuere Literatur zum Sprachtabu, Wien, 1946, . 137.
.164
gorun ''; .
b a l a ' % '', , . bala-, . bal:
' ' ( .);
() varzta-bala ' ';
() = . . warz-bal ' '
' '; . vrz '' (. .
..., , 1886, ., . 254).
b n u '', ''; . bnu-, . bon '', '', '', '',
ban ()
(ta ban xwarz) ' '
(. , . 256):
();
Sangibanus ' . () = gi-ban, . congi-bon (bon)
(congi)y>\ . cang '',
b a s t a '', '', . upasta.
b a x s - '', ' ', baxs-:
^ () ,
. b a x t a '', '', . baxta-, bgdaivn
'', '', '':
^ () = baxta-vahu , (, 35); . vahu '';
( ) baxta-syva .
syva.
b a z u '', '', . bzu-, . bazug:
Bazuk ' I I I . . .' (Brosset, 6570);
^ Ambazuk ' I I I . . .,
Bazuk'a' (Brosset, ibid.); Bazuk = . bazug '',
Ambazuk = oc. mbazug. '';
- , (); xos ''; . sux '' (sux zmes ' ')
xus\ bazu '' (, 53);
, , ;
(); : (varkaf ()? . , 47.
() * . fsn-bazyg '', . aspaina '' (?).
b i n e - '', . bin\ . . bini '';
() ' ', . ; . bin ''
; . . 36.
161
.166
dnu
) = . dandk, . dndag;
, , -
(, 70);
() = dandak-sart, =
. sart '', , ;
xsabra '',
'', '' . (; , 38).
'', . dnu- '', . don '', '.
,
don ( dn),
, , :
' ' (, ), .
( ), , , , ., = darga-tava;
Tvat
'' (, 74);
' ' ( .),
. , . \ dn-*pr. =
' '
arf'': dn-pr ' '; . pra\
^ Danaster, Danastrus, , ' ' ( , , ),,
. , .
dn-*-Istr ' '; . " ' ()
';
; . ,
.; . , 62 .;
(, , ), Danuvius (.
, ) ' ';
' ' () = varu-dnu
)>;
(, , ), Dandarii () ' ',
dn-*-dr , . .
: . Dandarium '
'; : . ,
'' (); , dandr ,
. , ; .
, 38, 65;
163
, ();
Varazmak; . varza ''.
d r - '', '', ' ( )', . dar-, . darun:
^ , Bandarii
' ', ,
, . ;
' ' () = . Saivdarat
, saivdar ;
. . 2Eldart ldar . .;
.
(, 51);
^ " (, , , ) = . cerdar '', ''
rm-dar '', 'Handhaber'; . arma, ardar;
' ' (. ) = ska-dra .
sag-dar ;
() = v-dcirak ' '; .
don-darg, ,
, ; :
. avd-arag (, 30); . .
^ () = . sn-dar ''? =
( '' . .) (?) . Sana
''.
d a r a i l . . drn knun '', '', . . dar(drncit) '', '', . , ,^.
'':
() = pari-darana, . oc. fldrn (?).
d a r g a '', '':
' ' () =
. . darga-tava '' (?);
( ) . = (, 17).
d a s a '', . dasa, . ds:
() = . . man-das (
) , Decemvir.
d r u n a ' ()', . driina-, . rdin:
^ ' () = . rdun-gr
(?); . agar '', '';
() = . rdun-ast ; .
ast ''.
d v a r a '', '', . dvara-, . duar:
^ () = . duar-*- -;
(, 38)
f a r n a ' , ' ; . , farna-, .
livarma-, . fqrn; aria
xsabra11*
.168
; :
. :
() (, 55); . . Frniat;
() = . . farna-xhaira (, 55); .
xsabra:
( .) = arya-fama
farn'a (, 33); . :
() ' () '
() = Sait a-farn farn'a ; .
' '(); Saita Sa% . ,
. 219 .
' () . mcci-farn farn'a (, 43); . mah '';
() = . . hu-farna farn'a
(. 57); . - '', '' (
);
(); , . ;
'',
(Kondakoy-Tolstoi-Reinacli, Antiquits de la
Russie Mridionale, 180) = vaa-farna, . vac- ',
'.
^ () = aurva-farna?) (, 46); . arvant:
. -,
-:
^ (: , . , X) (, 55):
- , ( , . ) (, 55);
(, ) (, 55);
(), () =pit-farn-ak
farn'a (, 48), .
fidi farn farn; . pit '*4;
-, ^ () Jm-farnak
farn'a; f-*v ; . . Bon-vr- ( Bon-fcern-ori)
, , farn'a;
. -:
' II . . .' (. . , , 1942); . .
frmig ' farn'oM', Bor-Frnirg '
';
() . .
a r z e v - '' (?), . frzeiv ipari-yva):
^ (); , frzeir '", ?-
165
', ''
; . . zew '
() ',
f a s i i i - '', ( pas-nin), . fceznmn:
, () = . xor-fzm ,
,
f e d a n '', . fedn:
() . fedn-ag
;
. fed- , , . . pati-d-.
f i d - '', . pita.
f l i - '', . fri-.
f l i m a n '', . frimari.
f r k - '', '', . . prk-, . -:
() = . siv-rag- '', ''; . .
siv(m)-ragi ; . sava '',
f r a s a u k a '', '' (sauka '' -}- fra), .
rsog, rssog:
' () (, 49); . satdta.
f r a t a i n a '' ->radam-, . . pratama-, . fratama-, .
prt- ficcag '' fing '' (,
); fing, ,
; -
, , ;
,
radam-,
fratama:
' () radam-fvrt . .
fratama-pubra
, (, 48); . pura '';
' '=radam-sad- = . . fratamasyti (, 48); . sti '';
' () = radam-as- , . as
' ';
- , (, ) = radam-mizd = . . fratama-mizda
(, 48);
, Radamistus
(); . mida '', '';
' (), () (, 48);
(); (') (, 48).
f r i - ''
. . -. . fri-;
- () = . fry - (, 55).
f r i m a i t ' r\^fliman-*liman,
. limn; . . -;
fri-, - (. ):
.166
() , 55.
f u r t '', . .
g a r - '', . gar-, . igal '':
- , ' ' ( .), " '
' () = ct-gar- '' (?
g a m '' (?), . . guru, . gourv-:
() garu-gausa
(?) (, 37);
. gausa ''.
g a s t i '', , , , ,
; ^
'' ;
,
gasti '':
. ( , II).
g a u '', ''; . -, ( go-ha):
()? (, 36);
' .' () = -
; . - '', '';
> ' ' ( .) --
; ( 13, 5)
,
?
> Beorgus (.Beorgor) ' .' = bewr-go
(, 36); . baivar '',
g a u n a '' ->, . - ', '> . gun '':
' ' () = sah-gun-dah, .
sag-gun-dag ' '; .
(.
sag) '' tag, dag '' . :
zl-dag '', httag ( hn-tag) '',
g a u - '', . -, . qusyn | igosun:
() = . gosg (, 37); . .
167
Qusg
(XIY .).
g a n s a '', . gaosa-, . gos:
(X) (, 37);
() = . gouru-gaosa . . (?) (, 37)
' (0) = . . fraia-gausa '* (?)
(, 49).
g a v - ' 9 , '', . -. , w-, . gawm
'':
() = . fur-gawg
(. 55).
g u t a '', . giid* gudi . .
:
() . gud-igas ; . aksa, .
igas ', ';
() = . gud-sqiv (?); . syva, .
saw '';
() = . jes-gvdi , .
gnd) (jes).
h a m - , , . ., .
ham-, . m-\
Ambazuk ' I I I . . .' (Brosset,
6 5 7 0 ) = m-bazug ; . bzu '',
'';
() = am-buzt .(?); Ambustan; . . a-buz-un ', ';
() = . m-rtast (?); . . rtasnn ',
'; , amartast (?); . , 31 ;
'Ou () = . . ham-rasma-ka
(, 46).
h a m a r a '' (?), . , hamara-:
() hamara-mr (?); . , 32; . - '',
h a p t a ''->/^-<?, . avd, . hapta-:
(), () = hapta-ma-ka = oc. vdimag '';
Septimius (, 34);
' '
( V . . .) = . ard-avd ,
ard'aM, . . ,
: - -
.172
; . , avd-guary
guar9 (guar ' ', ''),
l i a t y a ', ', . haibya-, . , liasya-, . c-,
cg (<- acya-ka):
'' ' (, ) (, 12 .);
> () = = . cg: , , ().
' ().
h a z a h r a '' -> azar, . rz zr, . hazafira-:
() (, 30).
h u - '', '' ( ), . -:
" ' ' (iUhenaeus, XIII, 36)hu-dt
(, 45); . da- '', '';
(, ) = . . hu-stana
(. , 47); . stdna;
> () = hu + oc. meiv '', '':
; . maiva:
() = . hu-daina ,
. daim '', ''; . , 56;
- , () = . . hu-farna farn'a
(, 57); . farna.
h t i r m a '', . xum\ . H. W. B a i l e y .
Asica (. xwrm):
(0) = hmm-bevar = oc. xum-bewr
; . baivar '',
h u n a r a '', '', . hunara-:
(), (, 57).
h u k a '', . huska-, . xusW:
' ' (), ; . xusW ; : .
'' (, 64).
h v h - '', '' ., . xivajun; . -.
h v a n - '', '', . hvan-, . :
() = hvanaka = . xong ;
(.) = . xundiag ,
h v a r '', . hvar-, . :
() (, 56); = vc, . wac:
(?)
(, 56); = . xsnta-,
. xsad '': ;
~ ^, () =
. xor-fzm , ;
. . fzmyn ''.
169
.174
-
gn id.; kn
kttag '', '' ( kntag, . tag '');
. ( ?) '*:
kawa^t ' ' (, );
(. S c h r a d e r . Reallexikon . . . Hanf); keen, ,
, , ,
. . Kandak (),
= , kcen-dak ( ),
, '' *-, . kava, . , . , . kf:
' ' (, );
, 73.
, . . , :
- , '', ,
;
panti '' + '': ;
, :
, ;
. panti '';
- , . Cafa, Caffa ' ,
X X V .'; = , kafa
''; , 72, , . . kaiifa
''; au
: ,
fa, Kufa, Kafa; . arta\
> () = kaf
, -an -; *kfong ,
;
(); ;
- , '' (, ) = . wl-kf( f ) (?); . , . wl- ' ', '';
. Kfti-sr , ;
' ' ();
kap-erd ,
, . . ird '', '',
k a r s a ''(), ''(?), . karz, . - '', . . krsa-:
() . , 4 2 ;
- , () , 4 1 .;
'',
171
() = karsa-vc = . karz-wac ,
; . vac '',
k a r t a '', . kardta-, . hard:
(, );'
';
();
.172
man-
, :
'', '', '', '', '', . '', amond '',
'', mondag '', dlujmon '', .,
. . man-:
', ' (
.) = . xorz-amond = . .
Juvarz-mnt
; . hvarz- '':
'.' () = livarz-cvmn
.
m a n c j '', '', '', ; . . mendax
'':
Jodmangan II . . . (. , , . 21 .) = . i-odmng-on ''; . mceng-od .
m a n u ', ', . manu-, . . manu- ',
', . '', . ( *-), . mojnee ( man-) '':
() . . man-mar , ; -
. - .; .
';
() = . . -
; . Iceggag (
lgiag) , lg ''; . Iceg, , , ', ' . . man-, '' (-mojnee);
() = manu-dasa . . man-das, ( ) = . decemvir, ( ) ; .
dasa '';
' ' '' (),
= . . man-sag-a-ta
- (manusaka), . ska, . sag ''; ns->ss
. . xussar '' . .;
() = . . []-
, (arsti-manu)\ . arsti '',
- '', . -, . :
marha ' ' ( ), . .
margl ! ! !; . , 44;
^, (); = vra-mr-ta -
177
, . ();
' () man-mar ; . manu ',
':
() . . hamara '' -+- <\ ;
() = . os-marg (, 46);
() ? (, 44);
(); . . amcedtag (
amrddag*-a-mardi-ag)
''.
m a r z - '', '', . mardz-, . mrzun:
(II) = . mrzceg ( , 44).
m a s t a '', '' . . mad- ''), .
masta-, . mcesti, mst-gim id., , mast '',
'':
(II) (, 44);
( , , ),
m a t a '', . mata, oc. mad:
(II) ' ' (, 43).
m a t u k a '', . mretux, . malaxa-:
> ' ' ( .) =
matuka - ta;
, .
m a z ( a ) '', '', . maz-, . :
() (. 43);
' ' () (, 43);
> (), () = . . . Accemz ( ); vc '' ( )
^ (), () ; . , 46.
m i z d a '' . mizda-, . mizd, . ,
. :
', (.), Rdamistus ()=
radam-mizd . . fratama-mizda
(, 48); .
fratama
''.
'', . -. . marg, .. rniirg:
> ' ' (. .) =
mrga + ta; . .
'', '', '' (), . mug '', muggag '',
. . . mucus '':
^ (), = . sag-miigg-ag
; . saka ''.
.174
n m a '', . , . ( ) :
( ), () = . pati,- (?) (, 54);
n m g e n ( - + - -gen), . nomgin '':
() = . . nm-gin '' (, 45).
'', '', . nar-, . nl:
(), () , = . . -- , (, 13).
'', '', . narg, . , . :
' ' (
.), Naracustoma (), (. .) =
. . nrak, . narg (, 60 .).
n v '', . nv-, . . nv-, . ):
() = . . nv-za- *
(, 45); . z- '', '',
n a v a '', . nava-, . , nava-, . nceivg:
, () = oc. nivg,
(, 45); .
, , ,
n i v z - '' (?), . nhvazun, nwazyn:
(0) = v ''-4-nwaz: (, 30)*
. '',
n i x '', . nix . . :
() = nix - -\
(, , ).
o d '', '', . od, . odor '', . hot '' .:
-^' () = (. ) -+- od; : *
;
^ () = . odi (. .) -{- ard ard'a; . arta;
() = (. ) -+- od-smag; . .
smag '', '' jodsmag gi
jes ;
^ Iodmangan ' I I . . .' (. *
, . 2 1 .) = . . i-odmangan , .
mng-od .
^ , / () = vaJiu ''
od -
? . valiu ''; v?
o r s '', . aurusa.
o s - '', '', . os, us . . yosit?
179
^ () = . os-marg (, 46);.
. - '';
(), () = . os-igas ; . aks;
() = . dl-os-g , ; . adari (->dcel) '', '%
''.
p a d a '', '' -> fad, . fd, . pada-:
^ () = . fced-araz *
; . rctz- '', '';
() =
xwrz-fced ; . Jivarz''; xwrzfd
fudvd
,
p a i s a '', '':
^ ' ' () = . . arya-paisa
( . # s) (, 12); . '',
'';
^ ' ' (), '' () = . . sparga-paisa
(?) (, 16).
p a n a k a '', . fjng; - '';
() = . fjnceg-fars
, , (fars)
(); . . ironside ; . parsu ''.
p a n t ( i ) '', . panta-, . . panthi-, . ( panti),.
. fndag:
' ' (, );
, 73,
, :
',
' =panti-kapa ; .
'';
^ () = . fnd[ag]-araz ,
(, 54); . .
( pada); . rz- '', ''.
p a r a d A a (da- '' -- para) '',
' ', . parabata- id.:
' ' ();
.180
, , (, 15);
. d-,
p a r i - '', '' ( ), . . pari,
. ,
. -, . , . per, . fr-, feel-:
> () pari-darana,
. . fldrn ;
> () = . fcerzeiv '', '' (jiva?); . . zew ' ',
p a r s u '', . par . . . par su, . fars:
() = pars-panak
(pars)
()>, , ironside; .
fcejng-fars ,
,
.
- '-' ( ), . -, . fur:
() = . fur-gawg ; .
gav '';
() = . . paru-yava = . fir-jw
(, 55);
> () paru-aryana ? (, 55).
p a s n '', . pasu-, . fus:
> () = . fus - + - - (, 55).
p a d a k a '^', . fcetg, pant-, - '',
. pab-, . , -:
, (), (),
177
.178
() , .
aspa ''; () asfa-rugJ Asparuk;
() = . . sava-rauca ; .
. rog- rog-ing '' (<-'');
. sava '',
r a u p a s a '', . . lopla-, . robas, rovas:
^ . .;
; , ; . , 75 .
r a n x s n a '', '' ->roxs, . raoxsna-:
'' (II) = . roxs -- -ana
(, 49); ,
, ; , , ;
' ' ' () = . roxs -+- . -an -+. -;
' ' ' (, ) = .
roxs + alan (, 49); .
' '; . .
r a v a '', '', . . rava-, . rwg:
. . . ( graffiti) 1 = . rwg.
r a x w a y - '' fra-kvh-, . rxivajun, rxojyn '';
. hvh- '' '':
^ ' () = . rxivaj-sag, rxoj-sag
; . ska '',
p a y - '', ( *fry-?), . rajyn, . . rad:
() = . f-rad, fe-rad ,
r z - '', a-rz- '', '', '', . arazun
id., . rz- '' .;
^ "-() = . fndag-araz ,
(, 54); . panti '',
'';
(); ^,
= . fd-araz , ; . ; . pada '';
, () = dcin-rctz
, m? (, 38);
. varza '':
1
. . .
saka
179
1
. skha- saxat
sk.
12*
.180
( ) Sadagarii ',
' ();
() = . . ska-daiva = . . sag-dew ''; . . v-dew '' p-daiva
;
Sagaris (), Saggarius () ' ', .
() (sag):
() = . xsz-sag-ar ()
(xsz) (sag) ; . xsas '';
' ' (); sak
sag '', ; ?
' ' () == . sag-gun-dag
' ' sag (<-ska) ''-gun (<-gauna) '' -+- tag, dag '', '';
. .
kttag ( keen-tag) '' (. '') . zmldag ''. 1
s a n ( a ) ''; - : oi
( , .
. Scythica, I, . 854), . snee '\
. sana *':
. (), ,
(pti-) . pay- '' (, 50);
() = san -*- -;
; . alu '' madu
'';
(); (darz-) ;
' ' ' () ().
S a r a '', . sarah-, . seer:
();
() = sar -+- - (, 50);
' ' () = sar -h- - (, 51);
( ), , ()
' .'; . . seeroj .
Saragas II . . . (
, .: . . ,
. 62) = . seergas , , m.akas '', '','';
1
;
,
( . Scythica. I, 855).
185
() = . sr-xsz
; . j sr xscez bach
;
( ) ' = . ard-avd ard'oB; . xsas '';
" () = . . a-sara = . -scer ''
(. 34); . - '-', '-';
' ' () = . mj-sr
(, 43); . mah '';
-> ' ' () = . gom-sr
; . '' '';
(), = . stir-sr -*-
'' (, 53); . stura '';
' ' (, XI,
14, 14: ,
,
, );
, . . sr-ppar = ;
Chorsari ' ' ();
sar ''; ( xor
''); qdZdlbas .
s a t a '*->sada, . sd, . satdm:
(), .
s t i '', '', . . -cad ( sad) n-cad '', . .
siyti-:
- ' ', , (radam)
(sadi)y>\ . fratama '' (, 48).
s a u k a '', . . soka- id., . sog '', '':
(, , ) = . sog ;
* () = . rsog '' = fra-sauka q. v.
s a v a '', . sava-, oc. sw- sivm '' .:
() == . siv-rag '', '', . .
swm-ragi ' '; . frcik '';
(); . sor- '';
() sav-rog (<r- sava-raiica)
, . , '';
() = . siv-gas
; . ; sceiv-gavd -^
(stvgavd fu! !
).
.182
^ (X) , , =
__
. scewmag ''.
s a v [ a ] '', . syva.
si-'', . sijun:
() = . siag '' (, 52).
s i r - ' ()', ' ( )', . siryn, serun:
', '
(), . . sirag , ,
( );
.
8 k - '', ' ', . sWwcznxun, . .
sk'unxt:
Shmxa ' , I '
( ),
s o r - '', . sorun:
() = . sorg (, 53).
s p & d a '' -> sfad ->fsad, . fsad, . spda-:
() = spctd - + - -ah (, 52);
' ' ();
,
(, 52);
' ' () =
spd - + - -in,
- (, 53);
*> ^:? () ama-spada
(, 32); . '';
() . (?), . . bewrce-fsad
; : ,
; . baivar '',
s p a n t a ', 9 -* sfand->fsand,
. spdnta, vzndg '
Alardy';
( ) ' ' ( .) =
. . fsand-rt ; . , r''.
s p a r - '', '', . cefsrun, . spar-, . ,
. . spora '':
Aspar ' ' ();
Rasparagamts 'rex Rhoxolanorum et Sarmatarum' (
) = fra-spara -+- ha -+- =
. ra-fsr-g-on, . . ra-fsrg
183
-ow, ;
JEfsrgt () JEfsrg
Asparak, JEfsrgon <-Asparagn.
(); . fat '' (?).
(); . tvaj- '9 (
) (?).
s p a r g a '', '', '', . -, . :
^ ' ' (), '' () = . . sparga-paisa
(. 16).
s t a n a '', '', '', '', '', ''; . .
sthna-, . , sterna-, . -ston (
):
' ' (, ,
) = . . varu-stna ;
.
(, 65 .); . varu '';
^ () = Jm-stna , ,
s t a v - '', '', . stu-, stav-, . staivun:
() = oc. staivg '' (, 53).
s t u r a '', . stura-, . stur:
^ () = stwr-+- -ak 'Magnus' (, 53);
() = stur -+- -an (, 53);
' ' (),
(, 53);
(), = . stir-sr
-ak (, 53); .
sara ;
(), = . mj ''; (. . ) ,
s u g d a '', '', . sugdg, sukta. suxta . .
suc- '', . :
' - ', '' =
. sugdg (, 71 .); , , ,
, . .
Suguda, , . Sogd.
s u x r a '' -> sur , . sur . . suxra-, , surx:
-n, () = surx - -ak (, 52).
s y v a '' >sciv-* . saw, . syva-:
() (, 52);
() = syva ka (, 52);
.188
188 -
^ (), ,
(, 51);
= . saw -+- (, 51); sava ''?
^ * ' ' ( ) =
. saw-dar-a-t ,
(, 51); . dr- ' ()';
Sawmag, Siirmag, Sauromaces '
' (Brosset, I, . 43,
27, 12, 4), = . sawarm -+- -; . '';
' ', '' (),
(), Sarmatae (,
.), = . saw-rm-a-t
; . Saurmag;
, , ^
, . , 51;
-> () = baxta-syva (->bagda-sav) ; . baxta '', '';
() = Sozir-saw , . . .
Sozir;
(); ;
tars-
785
'',
186
-
f
187
188
189
190
s . = Xsaftraka xsa$ra\
() ?).
x v a r - ', ', . xvar-, . xtvrun:
Eocliar ' .' ( . ) =
. jw-xwar '' (, 38); . yava '\
x v a r '' . hvar.
x v r n a '', . xvardna, . xwar ' ', '':
() (, 56); ;
(), . . xwar *sagun ' ()' (, 57).
y a p - '', '' ( vi-cip-?), . . -, . '', , yftan, . jjafun '', '':
() = . jjafg , (, 41).
y a v a '', . . yva- '', . yava- '', . jw
'':
(); - (, 40);
EocJiar ' .' ( . ) =
. jw-xwar (, 38);
() = . fur-jw (, 55).
y a z a t a '', ' ', . yazata-, . izd:
(); - (, 40);
^ () (, 41);
^ () = . izd-radt (, 41)..
zantu '', . zantu-:
' ' ( ) =
(. , 39).
z a r a n t '', . . jar ant-, . zarant-, . zrond:
? () = . oc. zarand (, 39).
z a r a n y a ', ', . zaranya-, . zrin:
' -' (); . .
Zrin;
(Toxaris)
; ; , /zrin() (, 39).
z e v a k ' ', . zevg id.; . , :
(); . . Zevg ;
, , Zevax II .
. . (. , . 21 .)
z u r a '', '' (?), . ztirali-, . , zura- '', '':
().
195
: arya ^aisa
'Arii : /
: arya farna
: arna
: j?ra xsay : arsa
/ : arsa /
: s
" : a sara
" : aspa
: as^>a andn
Aspar :
Asparuk : aspa rauka
: asp>a rauka
: aspa w^ra
: asjpa rauka
: maza
: iars: hatya
: varza
: vahu
: hapta
": aspa
: baxta syva
: ^ vahu
: ba#a
: bad- (*-upa-had)
Bazuk :
: baivar asjpa
Batoppiato : baivar mya
: m - asj9a
: bnu
: upasta
Beorgus : baivar <?
: baivar
: bora asjpa
: bora
: mrw sina
196 -
: brt
: bora
: baivar spdaQ)
: gau
: gasti
: guta syva
: garu gansa
: gansa
: guta aks
: gaus: d-
: a d w i os
: pra
[ : 2 varza
Danastrus,
: drm
Istr
: dant
: dant xsabra
: dnu dr : dnu
&[ :
: xsabra
: cfaara
: (pes ) guta
:
Eochar : yava
: farna
: cyav : s&a
:
: zarant
: zaranya
Zevax : smrfc
Ztptv : zaranya
:
" : arya
: tap : ckr
: carma
:
Thyrsagetae :
sfta
: yazata
: , s andn
Jassi: s
: /
': yp- (p-)
: yazata
: yazata rda
fradta
: vinsati
"--:
(Wita)
"Ispakai: aspa
: i od
: i od
Iodniangan : , od /
: kazanak
: kaina xsa&ra
: kma sara
Kandak (Candac) : taka (?)
iJcana
: kagr(J)
: ata
: karsa
: karsa
Carthasis : karta s
: ifearsa
: fcas : kas :
: fttrnza .
: hvarij) / : kuti
: hu
. : friman
, : friman
: xsay : varka
: mt
madu
: madu
: madu
: madu
: maza
: maza
: mah
: maisa
: mah farna
: mah sara
: manu mar : manu dasa
: manu
: marzmarha: mar : manu saka
: masta
: masta
: matuka
: maiva
: ska
: mrga
: nv z: nma
() : nara
: nava
: nix (anika)
: xsa^ra
: xsabra
Xse-Farnng : xsay- farna
: xsas, ska ar-
: varaza bala
* : hu d13 . .
193
: od arta
(. *0[/.) :
vira : upari taka
: upari
: ham rasm
: xsabra vc
: vara
: arvant
: arvant farna
: os
: aspaina bzu
: os aks
: vara
: varza
: varka ad : varu dn
: varz- bala
: vc farna
Vaxtang : varka tami
: vahu vc
: hurma baivar
: varka bzu
Oupyot : varka
: hu stna
: vahu varz : vahu m e
: panti
:
: paradta Cd-)
: parsu panaka
: panaka
: pati
: pati
: per :
: jpii
: pit farna
: porata
: pu&ra
: pubra
194
: sara
: sara
: xsaira pati
: xsabra
: sava aks (?): syva
: cyav- (?)
: syva dr
: sava
S a u r m a g :* syva arma
: syva a r m a (?)
: syva
: s a m frk
& : si : syva
^ : syva
& : syva
:
Skunxa : skunx : saw&a
: (( ) syva
: $'
: ^
: spda
: spda
: spda
: sparga pais
: spar:
: sfera
: s f e r a malt
: sfera sara
: s ^ r a
: stura
: s^ar : sor : sox (?) n bzu
: sara
: sara
: :
: taka s&a
: e?ar#a tava
: % r a tava
' . . . : rava
1fratama
':
as
'
puira
: fratama sti
: fraba gausa
: rapR a s p a r a g a n u s : spar : frasauka
/ : raxivy(hvh-)
s/
: rauka aryana
: rauxsna
' : rauxsna
: rauxsna
aryana
: raupasa
: tura
: jpada
:
: pari darana
: pant(i)
: ry-
: farzev (pari-jiva?)
: farna
: farna
: farna
: farna
xsa&ra
: fedan (pati-dna?)
: pita
: pit
: friman
: fri-
: friman
: fud (putaka?)
: paru gav : paru aryana
: paru yava
: /
: jpasw
195
: pubra
: huska
: pada rz-
: /-
: hvan : xara
: xara axsaina
: xara asta
: xvrna
^ : hvar pada
: hu daina
: xod-
: xauda
: hu maiva
: hvar vc
: hvar xsnta (?)
: livarz \hvarz mnChorsari : hvar (?) sara
: xvrna
: hunara
: liu farna
: hvar fasm : hvata arsti
: xod-
( 200 ), - . :
. . ,
. , , .
.
. .
, .
,
, farna, xsabra, arta. .
13*
196
, .
, ,
.
, Iranisches
Namenbuch . . .
,
, : farna 15 ,
xsara 9-, arta 4-. , ,
, ,
. , ,
, , yazata (3 ).
- .
((
aspa, . , , .
dnu '', , , , ,
.
, . , .
: pit '', mt ' 9 , pubra '', brt ''.
: manu '', '', os '', friman
'', '', ardr '', '', gasti ''.
: sara '' ( 10 ), arma '', bzu '
', '', parsu '', gausa '', '', dant ''.
: aspa (. ), ska '', arsa '', varka '',
kuti '', varza '', vara '', pasu '', '',
'', ''.
: yava '', ''.
: spda '', rasm '', karta '', arsti
*', druna ''.
: zaranya '', aspaina(?) '', andn ''.
: xvrna '', p '', alu '', sana '',
madu ''.
: syva '' (. 10 ), amusa
'',
axsaina '', '', ~1 '', suxra ''.
: nava '', zarant '', vaku '', stwa '', maza id., hatya '', karsa '', suxta
(sugda) '', '' .
, : , arvant, ugra, taka, tma, tava,
asu. . .
, . , .
: aiva \ xsas '6', hapta '7', asta '8', dasa ' 1 0 ' , vinsati
' 2 0 ' , sata ' 1 0 0 ' , hazahra ', baivar <10000', ''.
: ad- '', - ', rz- '', '',
as- '', '', dr- '', '' ., fri- '',
gaus- '', has- '', - '', marz- '', skunx'', sor- '', spar- '', stciv- '', varz'', xsay- '', '', yap- '' .
- : vc '', manu '', ska '', varka '', arsa
'', kuti '', '', alub '', '' .
,
,
, ,
, ,
,
.
? ,
. ,
.
: , , , , , ,
,
.
, ,
. .
, , ,
martya manu,
. 1
vira. manu
mojnce,
lg.
arma, (. arm), bzu (bazug), . zasta-,
, , span
spaka, a kuti (. kut, . $).2 *
masya, (. kcef.).
1
mart ( '',
, .) , , -
.
2
. . . .
198
en nordique
799
dnu (. don),
randa , , .
,
porata, , : ford ' ', ''.
, zar ant '', frasauka '',
, (zrond.
rsog). fjng, avra (. arv).
, ardr . rdar ''.
,
. ,
, , ,
, Don.
(alub) (sana), ,
.
,
= . fsurg ( aspa-ugra);
'' = . sawdar ;
= . fjngfars ( )
.
- , arf ( pra,
rpa) '', .
,
,
,
.
:
. (, ) = . Acmz '
';
. [] () = . Wrzmg '
';
. (), () = . Xsrtceg ( -an - ) ' ,
';
. () = . Zevg ' ' (, );
. () , . >
( );
200
. , (), . .
Bor-t Bor-Frnug;
. , (), . . Bor-Frnug
'
';
' , ' ()
Varka '' =
. Wrxg ' ', .
, .
,
, , , ,
. ,,
:
' ' = . Zrince , , ;
() = . Badg , , ;
= . Nwg , , ;
() = . Xwdarc
Xdarc-at;
(), . . Kugg $ ''.
, , , ,
. :
, .
manu , lg; manu
(mojn).
fratama (-> radam)
ficcag, fing '', .
aspa ''
'' (icefs), bx.
'' xvar- ad-,
, .
vahu '' , xorz j
xwar .
baxta '', maza '', tura '', varza '' , , .
, ,
205
.
.
, (,
, . .)
, ,
. , , , ,
; , , , . ,
.
. , ,
, (), , .
- (),
. .
: .
, , ,
,
. ,
, , . , ,
,
.
. , , , , , , , , , ,
^, , . .
.
farna, arta, xsa&ra, vac, - , , , , , , , .
,
,
. ,
. ,
, -
202
,
.
,
,
, .
: (). .
(. . taksaka). ,
- . (tak-skd). ,
,
. , ,
...
, , .
,
. ,
,
:
.
,
. , , . ,
, - , ,
.
3.
,
, :
.
, . * ,
:
: , , i, , m
au
: k, g, ,
t, d, , , , /', m, , , , , s, s,
h.
( )
, , - .
203
,
,
.
, . ,
. ()
. :
, , .
( ) . , , sav
.{), , syva''(. saw)
SA '' (.sic-). A
at , , a , ; ., = . . , =
. swrag '', = . ftg, ' . . . = oc. rwg .
, ( . . yazata) a
izd.
. ,
, : , , , , .
. ,
, dnu '' (. don), andn '' (. ndon),
zarant '' (. zrond), manu '', '' (. mojn), nma
*' (. ) . : , ,
, . , ,
, . , ', ,
, .
L .
.
.
.
, .
{). , ,
.
:
: , . . insg, . . vinsati, = oc. fid,
. . pit;
: , = oc. liman ( . );
( ) = . mizd, . . mizda.
204
, . (
. 47, . 80) . (Streitberg-Festgabe,
. 368), .
nomgin '', -gin , ,
-kaina -gen,
-gin, . = . . kaina-xsabra.
I I . .
. (IV . .)
, ti .
. . 28 , .
-
, . 1 , L
, ,
, (. , . 269).
:
: = . fwrt, . . pubra\ = . fsurgi |J fsorg; = oc. sugdg; = oc. kug\ .
luton\
: = . surx, . . suxra\ , [],
oc. stnr, . . stura; . rdun, . .
druna\
: (. ) stur; oc. mtuXy
. . matuka\ . ,
() (/. . 4 7 ,
. 89).
ai, au. , : , , ai , au ( ),
% .
(, ), (, ).
, : '' ( zaranya-^zaraina),
gun '' (
).
? , , , , ,
. . (. . kainaxsabra), () , (. . aurusa),
, , ai au.
1
205
1
et II . .
II . . (. M. L e j e u u e . Trait de phontique
grecque, 1948, . 199200; . H. S t ur t e a n t, . ., . 40, 41, 49, 50).
.
2
, , (h); . ,
. 243.
206
, :
Gissafarna - . Gibrataxma , Cispi
.
: = . xor-wac (livar-vcic) ;
. : = . . Aspacana.
:, = carmak, =:. cwg ?
= . cagar ?
.
: = anaxvarci ( anaxvarti
ti-*ci ) (?); = . cawnon * ' ? Sangibanus = . . cangi-ban ~ . - (?)..
,
(s) ; . = . . &.
: = . civg givg '' ( yav- '')
/ = vahu-vcica-ka,
oc. karz-wac
(karsavc):
, , , ( )
j (5); . wac wagn (ivagn aft
aknync ), wag-imis '', ''
Wag-ftaw
.
c=Z , . . patbc .
, vac.
.
.
.
Wac\ Was-Gergi,
Wac-Illa,
Was-Totur.
WacNikkola. , wac
.
. - ,
, Waciroxs Wac9
Wagftaim Wac Wacamongce}
, ,
, farna, arta, .
, wacce roxs Wac'. 2 ,
wac . Wac
, . :
, . ,
1
vac , ^
: - Sawanhavc (Yt. 5, 34; 9,14)
2
. . , 1939, . 57.
207
1
. . wat '' ( ).
, wat -, ,
^ , , .
208
: .
209
(. . masta, . mast)
(. . asta, .ast.)? .
h
, hv. .
, . ham am-: Ambazuk, .; hatya
atya. : , ; hapta aft, avd: ', .
, w h ; : . . hu
, /- (,
.), . . vahu, -, -, - (, .). h () , , , ,
: = hu-stna, " = hu-dt,
= hum-beoar.
hva () ,
, , (, , ,).
hvar.
,
:1
,
ai ai. e
, v(w)
Y 9 9
d
e , , i(y)
i. ai
zr i , g,(dz),j(dz),
, (?)
, t
bi (c ?)
, y
L . ( ) #
,
, ,
. ,
, , ,
1
, , ,
, , .
14 . .
210
. . 1 . , 2 ,
.
.
, ,
,
.
,
.
k
-, -, -g>
. ,
: || , |) ,
|| ", || , j| , ||
, || , [| , || . ska '9, aksa '9 , g: sk-, sg, aks, ags, igs (. );
. Aspamk . ,
, : 9;&, 9, 9, ", ,
, , , , , , >
, , , , , , ..
, g, :
, , , , 9, 9, ,
Basparaganus, ' ( frasatika), , - (varg) varka
'9 .
, ,
:
:
aft '9 ( 9) avd ( 9) hapta, . avd\
pit- '9 ( ) pid-y fid- ( , ) pit, .,
fid;
pant- '9 ( ) fand- () panta, pantiy
oc. fndag;
rgut- (9) rgud- (9) gruta? oc. argud.
t:
' 9, . ford ' 9 ;
dta '9 ( , ').
1
, 1886, ., . 269270 (
, );
., III, . 83.
2
Iranisches aus Siidrussland, Streitberg-Festgabe, 1924, . 367 .; Die Iranier in
Siidrussland 1923, . 2829 (die sarmatischen Sprachreste zeigen eine Reihe lautlicher Uebereinstimmungen mit dem Ossetischen. . . Es kann danach an einem naherb
Zusammenhang zwischen Sarmatisch und Ossetisch nicht gezweifelt werden).
211
^
, t d :
. pit, . fid\
mt, . mad;
brt, oc. rvad\
sata '', oc. sd;
yazad, yez[a\d ( , ) yazata, oc. izd\
irvid ( Gen. ) brta, oc. ilvid;
hvad- ( ) hvata, oc. xtvd;
radam ( .) fratama;
ard ( .) arta, . ard\
zarant, . zrond\
bagd ( )
sw^d- ( ) suxta, oc. sugdg .
. . , ,
j (3), (v->vj). ,
= xwdarc, ' =
cg. f->v (ea-varnak) en -f- farnac;
. Bonvrnon Bon-frn-on farn'a
( = ).
,
, , , , , I I I I I . .1 ,
. , . . t (), manu-saka-ta, Thyrsagetae tura-ska-ta,
(. . Suguda, . ) sukta.
,
, -
.
.
. , .
1
. . Streitberg-Festgabe, . 372373.
14
212
g , g
f. ( Inlaut'e)
,
t d.
?
g g : g g,
.
, g ^ g
->. ,
-* ->, g, . ,
, g, , . , g ,
, .
p->f. ,
,
,
.
( ). (
) f. -
,
--
p*f.
p-*f , , t,
, , , . ,
f .
pid- '' ( ) fid- ( .) pit, . fid(B\
purt- '' ( , ) furt ( ) pubra, .
furt;
pant- fand- '' panta, panti, . fndag (. );
asp- '' ( ", ", , .)
asf-, afs- ( , ") aspa, oc. fs\
spd- '' ( , ' .) fsd ( ?),
. fsad;
spar- '' ( Aspar, Basparaganus .) sfar- ( ?),
. fsrun;
'' ( ) kaf ( , Caffa), . kf.
:
paradta ();
pra ( , ), oc. arf\
, oc. ford;
parsu panaka ( , . oc. fjngfars) .
213
f:
pasu '' fus (), . fus;
paru '' fur ( .), . fw\
pari () > fal (), . feel-]
pta-^fud
(), oc. fud, fudag;
hapta^aft avd (, \), oc. avd;
p ylf- (), oc. jjafrn .
f :
. :
frasauka^rasog ('), . rsog '';
,frk- '' -> ( ), . \
fratama '' ->radam ( ', ' .),
;
friman ''->liman ( , ), . limn\
,
,
fliman ( , ).
.
. :
. .
-^: pu$ra->pur&->furb:
, , , .
furt;
xsa&raxsar&-:
, , , ,
., oc. xsart, xsar\
;
&r->r$: , , . art;
dr->rd: druna->ardun-: , , oc. rdun\
xr -+rx: suxra -> surx: , oc. sur -,
pr _> rp
rf: apra > rpa: , , oc. arf\
br->rb->rv: brta-^irvid:
", ", oc. ilvid.
" abra, avra '', . arv,
.
sp (sf)->fs:
asp- -*>afs-: ' ' , oc. fs(E\
spdasad:
~->, oc. fsad.
, ,
:
-*: () man-mar ''; .
, . mmm ' ' mn-mm [. .
ns-^ss: massag () man-sag '-', '-';
. . fyssyn f y n s y n , . finsun '' . .
214
, ,
ti->ci:
vinsati '' >insag: , . . insg, . insj yssg;
arsti ''
arc-: , oc. arc,
kuti '' ->kug: , . kug,
hatya '' -> -: , . cceg-,
' (, )
[h]atya, ti ci; '^ = fratama-sti , ti
ci [
i (g), ];
anahvarti '' > anaxvarci: .
. aryana '' , Alani, .
allon, , >1,
. . ;
. hatyaka-^ cceg, syva > sate . , , . syva ''
. ,
. , hatyaka (. cg),
.
,
(, ),
()? , . ,
.1
1
'.... ;
^ ( .).
Ile syva?
215
, ,
(. 208) , , 1. ,
.
,
: , . . ardun, . . drum
'';
7
'[^, . . ilvid, . . brita ''. . , . rvad,
. . brt; , . xsar, . . xsabra .
?
,
, .
,
, , , , ,
. , 1000 ,
, . .
, , . mutatis mutandis , , .
.
:
1. ai, au , ;
2. (
t) ;
3. p->f:
4. f ;
5. .:
dr-> rd, x r . pr->rp, br-^rb,
sp->fs;
6.
ri->l[i]\
7.
8. y :
9. ;
10. 1 .
.
, .
,
II III . . . (. . StreitbergFestgabe, . 3 6 8 3 7 3 ) . -
:
216
1. :
2. ;
3. s s, i ;
4. g
: .
4.
.
, ,
, , .
.
- , ,
:
. 1 . 0 ;
2. ;
3. t.
1.
( -)
, , : ( ). , , , . ;
.
*
:
.
.
, .
- -, *
- (. arc ''-. .
arsti), , (. bolg
''-. 1). ,
- (. sag ''
, ska, sog ''
. . sauka).
? , , . ,
; -, -, -, -, .
, .
217
-
,
. , ? *
, , ,
- -, . -at, -, .1 :
, ska,
paradta,
ary apaisa*
'
[h]atya . .
- -, - -:
' ' madu '',
- ( ') sti ''.
- ,
, , ,
, . :
. brasp ( braspa),
zarand ( zaranda),
"
liman (a limana} . .
.
-, I I I I . . . ,
.
, , (*
.), .
, , , ,
, . .
I I I . . ., I I I . . .
, ,
- - - .
2. tatpurusa,
,
1
. . . Xiyr
Artaxassa , Artafarna ', Bagaibra Parsa . , :
Bagabuxsa .
218
, . ,
. , ();
. sr-nez ' ' ( ).
, ,
, ,
,
I :
sri-gun '' ( ),
csti-sug '' ( ),
csti-xaw '' ( ),
toppi-xwas '' ( ),
xori-tun ,
madi-rvad ' ' ( ).
, :
= odi-ard ard,
Sangibanus = congi-bon .
, , .
I I I . . ., Sangibanus Y . . . . | , , . .
-1, - (. , . 216)
h (. , . 209), I I I Y .
i n .
3. (, )
- -ta ( , MHOH. -, -): , '', ',
, ', ', (3/, , , ,
', , &, , , ,
, , , , ^, ^, ,
^, , * .
,
. ,
, t
, - . ?
, : . . t ,
-t. -
t: , -t\ -1, . -, , -
( -t). (op. cit, . 3 7 3 3 7 4 ) . , -
219
(, , .), ,
-t
,
.
, ,
.
, .
-
. ,
,
. ,
,
, , ,
, -ta. , t, . , - - (-&).1 -
ta. -t
.
. , ,
; ,
: '', turk '' . . (. . ,
. .). , ,
- -ta.
, -,
-os , t - , , , .
:
.
: . sawdar
, a t (. sawdarat);
.
(III . . . )
^
(. . ). ,
1
MSL., X X , . 71 . P. T e d e s c o (Zeitschrift fiir Indologie und Iranistik
4 , 1926, . 149) . B e n v e n i s t e (Gram. Sogd. . 2. . 79), Gauthiot, -t ,
t.
220
. sawdar
Scolo{jpitus)
. . matuka
. . vahu
()
*
^
.
, -, -,
t , -
, -tva , -to. , , , .
, , , , . zulu-s, hindoo-s,
eskimo-s.
1
, ,
.== vira-mar-ta (. ) = . lg-mar-t ; -
.
221
5.
'
: , . . , ,
, .
, - , .2 ,
. ,
(, ) ,
() .
: - (-g) -on ( -an). .
, -ah,
-: -, -, -. --,
--.
, . ,
.
:
1. - - ;
2. -, - .
.
-g, ,
,
, , . krdg ,
- ( krdyn ''), xodg , ( xodun '').
, , . , . . , bandaka '' band- '*
(, ). -g nomina actoris.
, - ( ) : wajag '' wajyn '', kusag '' kusyn . . -ant
1
.
: Ateas, Azias (hatya), Azos (ati?),
Bages (baga), Banas (banu), Borys (bor), Pharns (farna), Phoros (fur), Gasteis
(gasti), Gaos (gau), Karsos (Karsa), Madvs (madu), Mas (mah), Mastas (masta), Mada (mata), Phidas (pita), Phurtas (), Sakai (ska), Sogos (sauka), Skunxa
(skunx), Tyras (tura), Uaras (vara), Saioi (xsay), Zarina (zaranya).
2
222
,
: zrond '' ( zar-ani), brzond '*
( barz-ant) . , - -ha nomen
actoris. -h , ., *nipk '' (. nyffyssg),
*nigsh
'' . .
, , , , -, , ,
.
-ah, -
:
adak '' ( Amadokoi, Uargadakos);
myak '' (.Amajakos), . $\
bdak, bdag '' (.Badakes, Badagos), oc. badg-,
baxsag '' '' (.BaksagosY,
cavag, gavag '' (Thiabogos, Zabagos), .
cwg, givg,
dadag ''? (Badagos), oc. ddtg',
darak '' . ( Abdarakos), . darg;
gavak '' ( Pliorgabahos), . gawg;
grosaft '' (Gosahos), . igosg;
hasah, hasag '', 'spectator' (Easahos,
Easagos), oc. hcesg;
mrah '' ( Osmarakos), . marg;
marzak '' (.Marzakos), oc. mrzg;
perak '' (Perakos), oc. pirg, . oc. perg;
rasparag '' ( Basparaganus), oc, rafsrg:
sogr '' (Siagous), oc. siag\
sirah ' ' (Sirahoi), .
soraft '' (Sorakos), . soragr;
stvak '' (Stauakos), . stawg;
xanak '', '' (Ghanakes), . xong;
xodak '' '' (Ghodekios), . xodg;
yfag '' (.Iaphagos), . jjafg.
mevah (.Meuahos)
, . . '', '', ''.
, (. . mivati,
. movere) , .
, -
227
.
,
. , -g
, , . zymg '' . . zima
sygdg '' . . suxta, nwg ''
nava. , -gr
,
, - *
. :
, (.Arnakes), . rng '';
, navak navag '' (.Nauakos, Nauagos), oc. niug '';
, zevak Zeuakos), oc. zevg '' . .
brdak
(Bradakos) brt & (Purthakes) pura.
, -g . ''
, Kugg . xsar (<- xsart) '',
, Xsrtg, . xgar ''
xgarg, Xgargat ()
, Xgar g .
- ars, arsg .
Arsg-t
Arsg. ,
-, -. :
, ,
Kugg, Arsg, Xgarg, Xsrtg,
-ak, - ( ):
Andnak (.Andanakos) andn, . ndon '', '',
Arsak (Arsokes) arsa '', oc. Arsg sg-t.
Aspak (.Aspakos) aspa '',
Fisak (Phosakos) pasu, oc. fus '',
Varazak (Uarazakos) varza '',
Borak (Borakos) '', '',
Syvak (Siauakos) syva '',
Sturak (Styrakos) stura '',
Farnak, Farnag (Pharnakes, PJiarnagos) farna,
Xsairak (Satrakes) xsaira, oc. Xsrtg,
Duarag (.Daaragos) dvara, . oc. Duarg, . . Xgarg;
Ardarak (Ardarakos) Ardar (Ardaros), . rdar '',
224
, , -ak, -,
, -, -ak ( -g -ak).
-g, -
.
1. , ,
. dojuag '', urussag '', bujnag '' . .
2. -, -, -, . lggag, ,
bndjnag , (bndn), xodujnag
.
3 . , (dukkag
''), -m (vdjmag '').
- (<- -k)
:
Bastk (Bastakos) ', '', . . bst '', '',
bstag '';
Avrg (.Avragos) , abra, . ( ) . rvon '';
Yazadg (Iazadagos) '' yazata\
Sark (SaraJcos) , sara, . sjrag\
Flimank, Limank (Phlimanakos, Limnakos) ),
oc. limjnag;
Spdk, Spdg (Spadakos, Spadagas) ;
225
226
. .
-an,
(. .
),
(Julianus, Octavianus, Glaudianus, Aurelianus . .).
,
.
-an.
-an, :
. -an :
'' (Alano) arya '', . allon\
pidn, fidctn '' (Pidanos Phidanoys), . fidon '',,
fi dee;
. -an :
Roksna , roxs '', , ocv
roxsn;
. -an :
I-od-mangn , . . od-mng, mnq-od '';.
Sturcin (Styranos) stura , . stur;
Xsarbn (Ksartanos) xsa&ra, oc. xsart.
, -ak -an
(. . xxxon '', qickkag
qwivon ' . .):
Stur an (Styranos) Sturak
(Styrakos),
Xsar&an (Ksartanos) Xsabrak
(Satrakes).
, :
-n-ak -ak-n:
Kaf-r-ag (Kaphanagos) '', . kf;
Roxs-n-ak (Roksanak) rauxsna '', . roxs;
Raspar-ag-an (Rasparaganus) = fra-spar-ak-an spar ''.
Ambustan -an ambust.
,
, -an:
Ardwdian(os)
, Mathan(os) ,
Bardan(os) , Ksiamphokan(os)
,
Gagan(os) ,
Reuroman(os) ,
Zorsan (9s)0 ,
Elman(os) ,
Thylogan(os) ,
Irgan(os) ,
231
Saumon ,
Sptagan(os) ,
Phorram(os) .
Chozania ' ', .
- (-) -an, ,
, .
, -ty
-d (. . -ta):
Ambust(os),
Ambusta^;
Amiast(os)?;
Amarbast(os)\
Argot(as), Argod(as), oc. argud '';
Amard-iakos, cp. oc. amard '' amtiag- ( amard-iag)
'';
Pharad(os) oc. farad '' ( rajyn '');
Irbid(os) . . Irbis, Alvid '', . . brita.
-man Uni an (.Leimanos), . limcen friman.
(( - Banarazmakos BanWarazmak, . . Wrzmg ' '
Varzman.
- , '' (Namgenos), .
, , , Kaskn(os).
-am, . . - , xsarbam (Ksartamos), xsa&rak (Satrakes), . Xsrtg; . . .
Arsaka.
-in Spadin(es), spada ''.
, , - .
() :
: a-rz- '' . (Phandarazos), . araz-; -spar'' (Aspar), . a-fsr-;
fra-: fra-xvy- '' (Bachojsakos), . rxwaj- | rcexoj-;
fraspar '' (Baspar agamis), oc. ra-fsr-,
pari-: fal-dar- '' (Phaldaranos);
ham-: am-buz- '' (?) (Ambustos).
, ,
. Ambazuk, . mbazug ''.
J 54
228
,
, ,
, , . . ,
composita . ,
, .
composita
bahuvrhi. Aleksarfhos
(Aryaxsaftra)
, .
, ,
bahuvrhi , , karmadharaya. Boraspos (Brasp)
, ,
.
, .
, ,
.
:
1. - ,
, , ( );
2. ,
( ).
:
1. ;
2 . - .
:
man-mar- (Mammaros) , . . lgmar
;
hamara-mr (Amromaros) ;
dn-dr- (Bandarii) , . dondar
(. v-dcirak,);
su-dr- (Saudaratai) , . sawdar sawdarg;
ar-dr- arm-dar (Ardaros) , Handhaber , .
rdar, ldar;
sga-dr- (Sagadares) ' ', oc. sagdar;
nv-z- (Nabazos) , . navza-;
xor-fazm- (Chophrazmos) , oc. xorfzm;
xvarz-mcm- (Chorsomanos) ?
? . xvarz-amon;
v-nivz- (bnozos) , . . nwaz- | niivaz- '';
229
fand-ctrz- (Pliandarazos) () , . .
fndarast ;
xsas-sg-r- (Ksessagaros) (?) . xszsagar;
go-ar- (Goar) , . -;
hu-mev (Giomeuos) , . . mvati '',
: mew ' 9 ,
'9, ' 9 ;
hu-vaba (, ) (?), . . xrz-waf;
rpa-xsaya (Arpoksais) ;
xor-xsaya (?) (.Kolaksais) -;
(Lipo)-xsaya (Lipoksais) ;
yav-xvcir- (Eochar) , . jw-xwar-,
xvrsag- (Chuarsazos) , . xwar-sag\
bevra-gur- (Beurazuria) , oc. bewr-gor.
,
- : nomen actoris (-ak), (-1, -d) .
v-dccrak (Abdarakos) , . . dondarg\
os-mrak (Osmarakos) , . osmarg;
fur-gavak (Phorgabakos) ;
varg-adak (Uargadakos) ;
amdaka (Amadokoi) ;
vah-vrzan (Ochoarzaris) ;
hu-dta (Odatis) ;
sana-pita (sanaptis) ;
yazad-radt (Iesdrados) , . . yazata -+- fradta,
izd -- radt.
, , ( karmadharaya
bahuvrhi):
arya-paisa (Ariapeitlis) ;1
a-far {.Aripharnes) farn;
al(y)a-xsarb- (Aleksarthos) ;
-farn- '(Chopharnos) farn (= farn 9 a);
ev-farnak (Eubarnaks) farn'a;
iu-den- (Chodairios) (= );
hu-stn- (Ustanos) ;
hu-mev- ([Chomeuos) ; mev ,
, (. , . 222);
xvad-arc- (Chdarzos) , ;
1
*' - .
230
ama-spd- (.Amospados) ;
-- (Ammaios) ;
sv-arm- (Saur mag, Sauromatai) ;
roxs-alan- (Roksolanoi Roksalano) ;
bor-asp- (Boraspos) ;
-asp- (Baioraspos) ;
beor-may- (Baiormaios) ;
vanad-asp- (Banadaspos) ;
fama-xsarb- (Pharnoksarthos) farn'a;
kena-ksarb- (Kainaksarthos) ; . Oosymoksarthos Didymoksarthos;
fsand-rt- (Psendartak) ;
radam-furt- (Radamophurtos) ;
radam-mizd- (Radameistos) ();
radam-sad- (Radamsadis) ;
radam-s-(Radamasis)
;
raa-gos- (Rathagosos) ;
xvarz-amant- (Ghorsamantis) ;
xvarz-fad- (Choarophadios) :
kma-sar- (Kamasary) ;
stur-sar- (Stosarakos) ;
may-sar- (Mawsara) ;
fur-yav (Phoriauos) ;
tur-scig- (Thyrsagetae) -;
taka-srika (Taksakis) ;
darga-tava (Targitaos) ;
vafa-vac-( Uachozakos) ;
karz-vc (Karzoazos) ;
Dn-Varazmak (Danarazmakos)]{(mcKovi .
, , , . ,
. ,
( tatpurusa):
Saita-farna (Saitapharns) farn ;
may-farn- (MaipJiarnos) farn;
vaca-farna (Uatapharns) farn ;
pit-farnak (Pitpliamakes farn'a;
varg-bz- (Urgbazos) ;
varx-tan- (Vaxtang) ;
cangi-bn- (Sangibanus) ;
odi-ard- (Odiardos) ard ;
scik-gun-dk- (sakyndake) ;
composita :
man-sg- (Massagetai) -, . . lg-syrd -;
231
tur-sag (Thyrsagetae) - ( );
circ-man- (Arthiemmanos) -;
scik-dev- (Sakdeos) -;
ard-agdak (Avdagdaks) () ard'a .
Alanorsoi dvandva (-), a karmadharya
(-).
- :
Eubarnaks . - ', ' . farnak ( f), farn'a;
Didymoksarthos . '' . xsabrcf '',
^', :
,
.
karmadharaya, tatpurusa
bahuvrhi :
, . , , , , ,
, .
, .
, , Ardabda.
, . .,
: ^ ]
232
, ;
.
.
:
, , , , . ,
, -- .
-
, , ,
, , ,
, : Ors-don '
', rs-garm ' ', saw-rfug '', vd-sron
' . .
, , , , . -,
,
:
xi-bar bar-xi '', '' (xi '', bar '%
'');
narg-astw astw-narg ' ';
ruxs-mrd
zrd-ruxs ' ', '' (
, . . ), . fyd-zrdce '
', '', ;
xliw-gyx hom-xliw ' ' (gyx ,,
);
rst-fcendag fcendag-rast, , .
, ,,
, , : :
sr-gubur ' ' (seer '', gubur '');
wng-mard '', , (wng '', mard
'') .
,
, , .
Xur-zrin -, ;
- -, ;
233
Kurd-Algon -, -;
Kf-qundar -- = ;
Batyr-as , ;
jFfs-urg ' 9 ( aspa-ugra ,
).
,
.
, , . . gunfuz
' 9 , ' 9 . gun-*-t'uz . duz-gauna
,
, . , dyz-gun ''. gun ''
, dyz-, Vuz- (<-du-) ''
, . fud-gun ' 9 .
, ,
, ( )
.
- ,,
, :
Agund-Bsugd
'-',
Bor-Frnug '- farn9OM9,
NiMioJa-Xwarz '-' (. ).
,
- , .
,
.
: ( )
,
.
, ^
. : xori tunce
(, ). . ,
( tatpurusa)
: :
wr-gun ' 9 (, -),
sag-zarm ' 9 ,
xwri-furt '9 ( ) . .
234
,
, , :
jw-gf '', , (gf) (jiv);
don-guron (guron) (don);
zgllag-kom '', , (zgllag zgcer) ();
xf-fyng '', , (xf) (fyng);
cfxad cg-fad '', , (cg) (fad), . qus-cg '', , (cg) (qus).
,
Ardabda, . . .
. , ,srduiv fcb
( ^); sr-dmv '',
(duw) (sr), Ardabda '', , .
,
,
,
. . Ardabda .
,
.
. : , .
composit'a
Bagdoch(os). ,
bagd '', '' (. . baxta) vax '' (. . valiu). : - ().1 . , , valiu
baxta, :
, (gut durch Gluck, den
das Gltick zu einem guten Menschen gemacht hat).2 ,
, baxta vahu,
.
, bagd-ox
:
Arseuachos = arsa-vahu -,
Charaksenos = xar-axsen -,
. , xu-baxt .
Jr. Namenbuch, . 416.
239
Aspurgos = aspa-ugra -,
Asparuk = aspa-rauka . ,
Aspandanos = asp-andn -,
lasandanakos i-cis-andnak -,
Iodmangan = i-od-mangan - (),
Saragas = sar-ags - (),
Ossigasos = os-igcis - (),
Godigasos = gud-igcis - (),
Parspanakos = pars-panak , , [- ()]; ,
:
fjng-fars ;
Mugisagos = mug-sg -- (),
Sozirsauos Sozir-sw ,
Manor soi = -ors- -,
Atamazas = vca-maz- - (),
Dandaksartlios dandk-srt (?) -- () (?).
ardabda, . .
:
Ardabda ard-avd - (); .
. : Avd-guar .1
Saraksasos sar-axsas - (),
Mandasos = man-das decern-vir, , vir-decem,
Ardonastos = ardun-ast - (),
Ardonagaros ardun-agar - (),
Umbeuaros = hum-bevar - ().
- ()
kap-erd -.
caperd (?).
, ,
.
, ,
-don: Arydon, Fiagdon, Gnaldon,
Orsdon . . Don , ,
, : -, -, -
. . ' :
.
1
. . . , II, . 259. davda Artafta (. , arta hapta).
, . . .
. . (. , 104) ,
.
236
, , don
dan, dan , ,
: -, Banastr-, Danuvi-, ,
.
, , , ',
, ,
.
dnu '' .
. ,
, .
: ,
. - arf-don ,
Pars-panak fjng-fars .
,
.
, , Danastrus
-, -. , ? . *- - arf-, ,
. , .
(Apr ^ ) Arpoksais
.
, , , , . . , (),
: 1 ,
. , . .
&, , Danuvius dnu '', ,
() - . 2
.
,
, .
1 Archiv fur slav. Phil. 27, 1905, . 242 .
2
(. M. F s t ,
Zeitschrift fur slavische Philologie, I). ,
dan ?
237
( ) .
Pantikapa (, 73).
,
( , , II, 15, 44).
, , . ,
Pantikapa -
.
Pantikapa, ,
, . panti '' ''
-. ,
(. ).
,
: ,
, ,
pantikapa.
.
,
, ,
, , , .1
,
, , Kceftysr-Xujndon-ldar.
Kfty-sr . Xujn-don
( xujyn '',
''), . , .
: .
, ? ,
, , .
,
...
. : . . (,
1937, 1, . 236 .; , 1940, 34, . 309 .; , 1947, 3, . 194
.); - (, 1947, 2); . . M (. .,
VII, . 94105), , 1941, . 79 . ( - ).
, (. ),
baloq ''.
238
, ,
: 1.
2. .
composita . ,
? , .
,
: ,
(. . - -):
Rachoisakos = raxvy-sk -,
Uarzbalos = tvarz-bal -.
.
: (. , . 2 2 8 .)
,
.
.
:
' ' = tanu-vazarka -
().
' ' = cibra-vahsta
-- ().
: Dcirayavahu -.
6.
,
. ,
, . , ,
. ,
. , ,
-) (. airyanom vaej).
, 1 , 2 ,
. ,
1
239
. . - . , , - .
. . , , ,
, .
.
, . ,
. , : , -, , .
, -
- .
,,
.
,
. ,
,,
.
,
.
.
,
, , .
,
.
.
,
.
, :
1 . ,
2 .
.
240
'
:
.
-,
- - .
.
, ,
, - .
, ,
, .
.
-
(H. W. Bailey) Asica.1
-. ,2
: Achaemenes. Ariaramnes, Ariapeithes . . .3 ,
. , ,
,
.
-
. .
- -
. '
- . ,
. ,
, , , . Arier und Ugrofinuen 4
. .
-
- .
,
, . -
- - .
(, , , ,
1
241
, ) .
. , ^
.
- . alui ''
.
. . 1
.
(, 57 .).
(.AripJiarnes).
.
. . Mm. Soc. Lingu. (22, 1921, . 2 4 7 2 5 2 )
.
, .2
, , . .
. - ,
- .
, ,
.
,
- , , - .
,
. ,
, XV . .,
-
( ).
,
, . ,
-, - . . ? , .
1
16 . .
246
, .
,
.
I
(, VI, 5fi)
,
.
,
.1
, ,
. ,
, , .
, ,
. - , : ,
, ,
, , , .
: , .
, (. II . ), ,
,
-,
-, ((,
. ,
,
.
,
.
xsay-, , , , .
. - hsais -Apr
Peka. Apr arf ^.
1
, , ,,
.
243
Arpo-ksais = Apra-xsaya
-.
Kola Kolaksais
, , X, h . Huvaxsbra .
, . ,
. , hu-farna ()
farn'a. () , () ,
, , ..
) ,
.
, , I ,
, , ,
Kolaksais Xoraksais = Hvarxsaya -. .
Xorsd = Hvar-xsaita .
, (Arpoksais) , ,
, , ,
, .
Lipoksais. , , . ,
:
Lipo- :
II
,
- .
(. , . .
). . .
Saka '9, ''.1
, ,
, :
, sag '' sagt, sgut.
, , . . ,
, , -,
1 , 1886, ., . 181183.
16*
244
.1 skuta
skul-ta, ta .2
(- skul-ta)
, .
' ' ( IV, 78, 80).
' ' ( VII, 4, 3, 6), Scolopitus ' '
( II. 4). skuL skol,
- -
.
I I I I I . . . , ,
. , , ,
,
. .
-
. , , , ,
. , ,
skuL skol.
II. 1949.
1
2
. . .. V. . 143.
. ., V, . 196.
IRON, ALLON
, iron, .
, . . * ( ),
iron
*,1 . . Iran . . .
, ,
.
1. ,
. , ., midg, . medg . .
; . dad,
ir,
iron.
4. iron ai,
, 1
2
p. 36.
. , H u b s c h m a n n , E t y m . etc., . 41.
G a u t h i . t. Essai de gramm. sogdienne, Introduction III; GrlrPh Anhang,
246
, . . .1 iron , .
,
,
.
. . *, [ *al{y)ana, *), al(l)an] allon ( aryana)
llon ( aryana). , ,
.
; ; , ,
: ( , , ) ; -: am allon-billony
'smag cwy.
Allon-billon, . , allon, ,
, aryana.
(. . yes-bes '', ttoeg-mg '', . , kaz-maz id. .).
,
,
.2 ,
.
?
A priori , ,
: digor, twal .
. . . :3
: , hiri-ol,
Her-et-i .;4 vh1er
(> )
Erk'net,
Erio,
Ereda,
Eredvi?
. ,
, : , , vh~xer (rh^ir); - (),
,
, , . ,
,
.
1
. C h r i s t e n s e . Textes Osstes, p. 9 , 1924,
. 158.
2
(?) (V, 8), ,
. . , , . .
3
, . 15 30.
4
. , er-i .
iron, allon
247
, , -
, ,
, . , , digor, twal .,
- .
,
.
V (1927% . 105108
ALANICA
1 8 2 2 . X V I Annales des Voyages
). : Mmoire
dans leguel on prouve Tidenttie des Osstes, peuplade du Caucase, avec
les Alain s du moyen-ge.
.1
-
,
. . , - ,
.
- ,
, .2
.
- , , .
, ,
.
,
. . , - .3
, ,
, , , ,
1
. R. B l e i c h s t e i n e r ' a Berichte des
F o r s c h u n g s i n s t i t u t e s fur Osten und Orient, Bd. 2, 1918, . 4 1 6 .
2
. . (, .
III, . 52, 53).
3 ,
Be. M (. , III, . 3066) . ( , 1 8 9 9 ) . ,
, , 7 , ()
. , , ,
, , ,
. , - .
Aianica
249
(. ).
, , , ,
, . ,
,
,
, , , .
,
, ,
, ,
.
1.
, - ,
.
, , . :
, III, . 7 1 0 , ,
(. ).
,
,
, .
, ,
( }, .
,
alani.
. . () ,
. 193: alani ;
(), ,
, . ;alani-lbOci -, . . ,
, ,1 . -:
alanuroba-malanuroba
,
2 0 2 1 .
(. b b ^ W 5 ^ 0 , 1 9 1 0 , 170, . 2, Alanuroba
Samegrelosi);
(ialanuri, malanuri), ( ) -
,
; ,
, , ; -
k*ak*vi-gala .
- ,
1
, I, . 72.
250
, )) ( , ).
, , ,
, , . . , .1
. - .
2. ,
.
1 8 8 8 . , ,
. , , . 2
:
. . .
X I X I I . ,
= . . f'urt '' = . 1, .
AEnbaP (. , . 2 6 0 2 7 0 ) .
,
, ,
, ,. . 4
. ()
. (. M u n k c s i ) . 5 .
. S k o l d ) . 6
1 . , . 323330.
2
, III, . 110118.
3
. , , (XII .)
( , . . III, . 68.)
4
. , op. cit.; , op. cit., I l l , . 39 .
5 Arja eskaukazusi elemek a finn-magyar nyelvekben, Budapest, 1901; . Alanische Sprachdenkmler im ungarischen Wortschatze, Keleti Szemle, V, 1904, .
304329.
6 Die ossetischen Lehnworter im Ungarischen, Lunds Universitets Arsskrift, N .
F. Avd. I, Bd. 20, 4; . , Woher stammen die ossetischen Lehnworter im
Ungarischen? ZII, Bd. 3, Heft 2, 1925. . (G. Schmidt), . FinnischUgrische Forschungen, 18 1927) 19 (1928).
Aianica
251
,
:
1. . aladr ' ', . ldar
'', ''; , , . aldar
'' ( ), '';
, , arm-dar '' arm
'' dar- ''; . . xelmcHpe '', , '
'.
2. . asszony '' . 'xsi?i, xsin '',
'', '' (. , . 257).
3. . buz '' . bud\bod '', . -.
4. . egsz '', '', '' . gas id.;
. (, I, . 248).
5. . z '' . ad id., . d . -^,
. buz.
6. . eziist ''-. cevzist, vzestce id.;
; : , azves,
ezis.
7. . fizet-, fiizei- '', . fid-, fed- id.; *pati-da ' '.
8. . gaz ' ', ' ' . qd, gd '',
' (),* '', ''. .
9. . gazdag '' . qzdyg, gzdug id.
.
10. . hid '' . xid xed, id., . setu-, . haetu-.1
11. . hard '' . hard id., . hardta-, , hard;
- ,
, - .
12. . heszeg 'leuciscus' . hsag '' ( . , Die Sprache
der Osseten, . 10, 1 0 6 h*sag)\
; ,
.
13. . legny '', '', '' . ^ ' ' , . Iceqwn
'.'; (. ., III, . 1 0 5
106); .
14. . '', '' . - dlimon, dlujmon '
(. . '') ', ''; ,
* (. -
: xid-i '', , , , .
( F U F . 19, Anzeiger, . 27 .).
252
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
'');
, , (. , . 256).
. mreg '' . marg id. . mahrka- ''.
. mi, mu '', '' . mi, mime id., .
(, II, . 2 9 , 237).
. ravasz '', '', '' . ruwas,
robas ''; , -
.
. rg '' . rag- '', '',
, ragy, f', . pnik-, . . *frk- '',
''.
. rszeg '' . rasyg, rasug id. .
. tlgy '' ( toldy) . tulg. tolg id.;
- , , tulg. tolga:
.
. iistk ' ', '' . styg, stug '\
' ', . stk- id.
Aianica
253
() - .
- , ,
:
.
, , :
( VIII .)
,
, .
: , ,
. , , .
4.
(resp. , , )
, (),
, , , , .
.
,
, , :
.
, -
X I I I X I V . , ^
,
.1
, -,
. . () ( 1 3 6 9 .),
, , -, .
. . - (( (-)
- (. ., II, . 3, 1 9 1 4 , . 2 8 1 3 0 0 ) .
, -,
:
254
, ,
.1 . () X I Y .:
Demetrius, Stephanas,
Andreas.2
: (. 299),
----
(. 2 9 2 ) .
.
---
^
299), Matcersa
(matrsa = '', . . Qorq-maz
).
, . Sonaqotce Gaglojt (. . . . , II, 1 5 8 , 1 5 9 , 160). 3
-- ( ^
294 .) xorz, . xwarz ''; . Hurz,
4
Gombocz'eM . xorz, xwarz (op. cit., . 9).
-- (|Sf ^ j f c 2 9 1 , --
^ 2 8 3 2 8 5 ) , : Addac (Atax).
, . . .,
() X I V ., . .
.
5. (XII )
. .
. (. M o r a v c s i k ) : Barbarische Sprachreste in der Theogonie
des Johannes Tzetzes, 5
, ,
(XII .) :
, , , , .
. ,
,
.
. , , ,
1
, , .
. . . ., 1877. . 11 i t'Chrtiens d'Asie Centrale et d'Extrme-Orient. T'oung Pao., XV, 1914, . 641643.
2
G o m b o c z . Osstes et Jazvges, Rev. des t. Hongr. et Finno-Ougr., 1925,.
12, . 8.
3
. Cra, . ,
3 . . . Optativ'a, trsa. : , .
4
. .
- .
5
Byzantinisch-Neugriechische JaHrbucher, VII, 1930, Heft 34, . 352365..
Aianica
255
.1 , ,
. , .
. :
, , , ;
t t t [
]
, & [
[--]
:.
, , :
[/.*[
]
t t [ t [ - - ]
, , :
, , , ?
, ?
,
, , 15 . .
: Laut dem Versmass mussen nach noch fiinf Silben folgen,
doch da das Papier zerriss, sind hier nunmehr unlesbare Striche zu unterscheiden. : us der zweiten Hlfte des Verses fehlt uoch eine Silbe. In ist das sehr verschwommen, es kann
eventuell auch sein. Die fehlenden zwei Buchstaben nach sind
vermutlich nnd , doch kann dies nicht sicher festgestellt werden.
,
( ), da bon xorz '
' (. ' '), .
(Magyar nyelvor, 1 9 3 3 , , . 68, . 2).
. ,
:
1. - , , d\ , . b u d
. ,
, (. 250),
Anbal Bakatar - , .
(?) . ,,
d (da bon )
1
: , , .
256
(), .1
2. bon ,
(. . , Sprache der Osseten. Grundriss I, Anhang,
. 20); oc. bon '' = . bnu-, . bhcmu- '', ''.
,
, terminns ante quem non
.
:
))
))
don
kurojn
sont
golon
dordon
ginon
xwasdon
.-.
''
''
''
''
''
''
' 5
',
'2
dan
an
sant
qolan
dordan
gin an
( )
xastan
. (Mlanges J. J. Mikkola,
. 3 8 9 3 9 0 ) ,
-, , . , ,
, m . - -
? , .
, . . XIII . (. G. S c h m i d t , ibid., . 3 6 5 3 7 1 ) .
, bon '' XII .
* ( --), ,
.
3. , xorz '',
. ,
xwarz,
--.
,
1
, ta, da\ . . . tu, warn
'', tava ''. . D. G e r h a r d t , Alanen und Osseten (ZDMG.
Bd. 93, 1939, . 39). , .
2
. .
, .
Aianica
257
, . * d a ban
xwarz, .
, ,
. m e ' f s i n ' ' ( fsin).
. / s - ^
. I ()
. ->1 ,
. namaz-^lamaz
(. , I, . 68). ,
, , *afsil- ( *afsin-).
, sandhi: m a - t - a = me? , , .
fsin^1 . ,
'', '' (., , ,
. 258). , , , fsin . afsin,
, ( '). 1
. . , ''. 2
.
. , ,
, a (). ,
, :
,
.
'xsin, xsin ( 9xsiri), '', '',
'', ''. 3 (. , . 251).
, ( ),
; . . . ,
.
( ), 1
. . . Die alttiirkischen Inschriften und die arabischen Quellen,
1899, . 11, afsin .
2
, . ,
. (11101180), XV .
3 . 'xsin . , . 64.
17 . .
258
: ku'rdigj
civis()
( ) ?
( &)
( ).
. farn = . hvarmah-, . , . farr. . farn
- ( ), ,
: - , ,
, : fcemgun ajt, frnsyn
ut '
farn*'. farn ^
, , , >
, .
-
- .
. . kingce (. ) ''.
: . kintika '9,
. kdnd '' ,
' ', ''.
, ^' : . nostcey
. *nust ( fajnust).
, ^ (. )
: ' '.
, , (. fsiny
. )
, :
'': . . . us-padcax
'', , - . la femme professeur ( .
, . 44). ,
,
.
,
(. king, fsince), (, fsini), .
,
( ).
. 1
, ( ?) <[]
, ,
1
. , -
(Korsi Gsoma Archivum, I, Ergnzungsband III, 1937, . 270271); .
zarni ' zrin.
kin$ (kinc) fsin.
Aianica
263
.
. kjdr '-', '-', [] ( fzmyn '', ''?). , ?
. ,
. , ?
,
, ;
(* ban) '' .
1 8 8 8 . . .
. , .
. . , .
, .
X I X I I .
, :
1. , (, ) ;
2. , ,
;
3. , ,
-, X X I I . , ;
4 . ,
, .
, ,
. , .
, . . , . ,
,
, - ,
' . ,
?
, , .
. , ,1 .
.
,
1
. . - . , III, 1893, . 110118.
261
,
,
. ,
. , , , ,
(),
. ,
,
.
,
,
. . . ,
...
. , 2 0 . . . , , -
- . 3 , , ,
, . , , , , ,
, ,
,
.
, . .
, . , . . ,
1 8 8 8 , ,
. - , . , , .
. . , 2 . 2 , 2 ,
... ,
. . . , 1 8 9 2 .,
. , 4 0 4 5 -
, . . .
262
,
4- , , . .
,
,
, , , . , , ,
, , .
, 2 1 ,
. .
(?)
X . . .
(?)
< >(?)
(?)
. . .
(?)
( ?)
. .
, (
7, 9 1 0 , 14, 1 7 1 8 ) furt '' .
, ; furt,
, (-) . ,
, .1
, .
, - (
, ).
, .
, .
, , , . ,
: 6 5 2 1 , . . 1 0 1 8 . . .
X XII .
1
, , ,
(1174): .
263
O^Vvc
3 OA. . .
4
5
C X H
$\0\
[]
8
9
..
10
11
12
13
14
15
ot><?
Kd
^
16
17
18
19
20
21
&
,
~)
6>&0
j-jp
264
. .
1)
, .
( X m y c y fyrf
Batraz), (Aci furt Acmz) .,
, , . . Batraz Xmycy
fyrt
Acmz Aci furt. , . .
: Saxiri furt. ,
. , , ,
furt
, . . .
2)
, .
, , . , ,
. ()
, - ,
.
.
. 1
3) -,
,
, .
4) , ,
;
, , ,
; ,
;
.
5) ,
; ; , . .
, , ;
(. . ) , . ir '' ; , . .
1
. .
. . ., 1899, . I, . 242.
269
,
.
.
, . ,
, , ,
.
:
(?)
X . . .
X . . pa
.
. . . (?)
[ . . .]
[] . . .
[]
[] .
, , ?
1. ,
= wac '' '',
, - . wac,.
Nikkola. . ,,
,
-, .
, . . , . ,
.
2. , , . . , , ,
,
:
. , ,
. -. ,,
.
8- 9- , , . , :
1) , 2) , 3)
4) . , ,
.
, , -
266
. , ,
. . X I I .1
3. , ,
: 13-
( . ) 16-
.
: ,
.
4. , a .
21,
-cm, -on. -on
, , . ,
- (
X I V . . .), , -on: Sidmon,
Cmazon,
Qusgon. -on
, Qusg , . ,
-on (-an). , '
Ojnon Ion -f- on.
Alguz.
JSnbalon nbal, .
-on : Syrdon
( Sirdan),
jEfsceron, Kurdalgon -, ASrtxuron , Aminon
, Galgon .
: Soslan .
5. : , . [] . , , = . Lg.
, .
: Alg.2 . , .
'aci, ', ,
Martiya , I, martiya ''.
1
., . , 2 7 . . . . . . , .
. , VIII. 1900, . 293299. . . .
, . 375.
VIIX . , (28), .
, , [ ( ) . I I ,
<. 440].
2
. Algat .
267
6. , , ,
, : = cirt()
(. . ) . ,
- cirt() ( ?), ,
, a m '' (
. . at ''). , ,
, , : , ,
.
,
. 1
, , . , ,
{. ) , , : []
. ( ). :
1. ,
m ''; : ars, birg m ruvasy argaw ,
(, , ); m ; ,
(-) ruvas ''.
m.
2. Lg, ( )
, .
Lgan (Lg - -an),
, ,
g , .
: (Lg) ()
*', ''.
: .
.
. ,
- ? . . .
, .
:, , .
, , 1 ., , : xucaw, zxx udony ard m
bajjafd , ( ). , : - Arse -, . --.
268
, , , .
:
0 =
0 = 9,
.
. . ( ) ( = 2 8 )..
= 2 3 0 ;
0 = 9 , 2 3 0 ;
:
2 3 0 2 8 = 6 4 4 0 - 9 = 6 4 4 9 , 2 3 0 , 2 8
, 6 4 4 0 ,
9 , . 6 4 4 9
, 9 4 1 ( 6 4 4 9
5 5 0 8 ) . X I I X I .,
*! . , 9 4 1 .
X . 1
. .
, - .
, , X . 9 4 1 . .
, . *
- . .
, . . , , .
, ,
.
.
: ,
, , X .,
? ,
. .
, 1
XIII ., : ,,
, , .2
1
. . , (. VII, 194S
. 1, . 8081).
2
, X I I I .
269
,
, , .
, , ,
. ?
? , .1 ,
,
.
,
. , - , ,
. ,
,
. .
- .
, , ,
: (am), (.Lg), (Bqatr),
(Mribalan)?
,
,
.
() : ( S a x i r i ) ,
[] (Bqatri), (nbalan), (am), (cirt).
() : 4
{furt), : .
() .
= ban ''(. ,
. 255).
, , q (Bqatr).
, , g (Lg).
t (). : , , : .
, ,
- , .
, ,
.
1
2
. : , . 309 .
: (cirtae^.
270
2 0 -
(cirt cirt). . !
^ = . '' (. , . 2 5 9 ) .
,
, . ,
,,
- :
.
, :
, X X I I I . .
2, . 217226
V (194 4}
,
. .
. 1 9 2 9 .
, :
, ,,
. .
.
.
, , , ,.
,
.
, ; , ,
. , , , ,
, , , -, .
, , ,
,
, .
- .
. . (. . . 4 2 ) .
(W. Prhle) (Keleti Szemle X, . 8 3 ., , X V , . 1 6 5 .)
.
- ,
,
.
. . ,
. . . . ( ) .
: . ,.
272
:
. . , -
, , ,
. . ,
, , - .1 ,
. - , . .
.
, 1 9 2 9 , 1 9 3 0 1 9 3 1 .
- .
. 1 9 3 0 . .
(. -),
,
. ,
, , .
,
. , .
.
. , . ,
, ,
, ,
.
, . . .
.
: ,
(), , ,
, .
(Xur,uqq). ^
. . .
,' , : , ?
.
. , III, . 711.
273
, , . . . ,
, , .
.
, .
, , , , .
. - , . . .
,
, , .
1 5 0 . .
,
. . . .
, , ,
, . ,
,
. ,
. , ,
, .
, , -
, , . . , .
, , .
, - , .
, ,
: , , ,
... ? . . . ,
, .
.
- . , :
. . . .
.
, , .
, ,
18 . .
278
. (. ,
. 2 8 2 .). ,
. ,
- , ,
.
,
. , .
(. 8 0 0 )
. ,
.
.
, . ,
: - . ,
: . '4, (.
\
. gugwr '', gvgur (. gugwr) . .
, .
, 1 9 3 1 .
, , , , , .
. , ^
,
, .
.
.
.
(. ). ,
.
, , , ,
. , ,
, . '
,
.
... 1 8 6 8
, . 1 9 3 1 .
, ,
275
,
.
, , , .
, .
. ,
, , , , , .
, , .
, ; , - .
: . !..
, ,
- . ,
-
.
, , .
, , , ,
, .
: - ,
- , ,
.
-
, : ,
-, ,
- , , , ,
, .
, ^ - , .
. .
- ,
, ,
(( .1 , 1
(58 ) G. S c h m i d t
(Ueber die ossetischen Lehnwrter im Karatschajischen, Mlanges J. J. Mikkola,
. 364395). W. h i , - .
18*
276
, - ( , , ) .
- ,
: , ,
, . .
. ,
. - . ( ),
. , ,
(); - , ,
: (), (), (),
(), () ().
, . , , : . .
'', ., na$v-i;
' ' .
277
278
'Tanne', .
279
1
gdbd9s tugan, , , . kvds-ard .
280
281
, diiger
, a tegej .
,
gin, kicci, gice '' . gyccyl
gumux '' oc. Wumux id.;
cubur '' ; cubur '';
-- '' . gubur id.;
1 '' . uml id. (?);
mdstd '' oc. mas '';
gugur, gugur '', ''. gugur id.;
qolan '', '', '' . golon, qulon id.;
mutxuz, butxuz '', ' ' . mudxuz, .
;
zut, zut '' . zud '';
'' . furxwar id.;
'', '', '' . id.;
kstik ' ' . rng '' ( ). ;
Sdlxdr '' ( ,
) . slxr id.;
sant '', '', '', '' . sont id.;
Varia
bucxul, pusxul '', '' . buzgur '' pyxcul '';
zajm ' ' . . zajn id.;
''^. '' ( );
sagos '', '' . sags id.;
busman '', '' . fsmon, , pasimn
'',
'';
, xijng '', '', '' . xin id.,
'', '';
tolpar '' . id.;
xurxur '' . id.;
'' ( ) . id.;
^ '' ( ) . ^^
ddg9, deg9, d9g9 '' . . gugu. gigi id.;
, U7ZTM '' . 'a id.;
'' ( ) . id.;
. q9X '' ( ) .
282
. .
dua 2
4
9XS9Z
as 8
dds 10
duardds 12
dporddS 14
zxsdrdds 16
dsdds 18
ensey (dnsdg) 20
dumensey (duanc)
22
duu
cexsz
ast
ds
duuads
ciir.Tzrds
xsrdces
sds
insj (. dssg)
duu ma insj
cdparmensej (ciparmanc)
dxsdmensey 2 6
Qstensey 28
erten 3 0
dumerten 3 2 . .
hizizor 4 0
dumahr^or
4 2 . .
fini; 5 0
dumafinga 5 2 . .
axh (axsaj) 60
dumaxsg 6 2 . .
uvdagi (bddaj) 7 0
dumavda 72 . .
ds^agi (dszaj) 8 0
damassa 8 2 . .
nawgi () 9 0
damanaivgi 9 2 . .
S9dd 1 0 0
24
283
insj . .
rtin
cuizizor
fngaj
xsaj
vdaj
siajj
nicg
sd
, ,
.
:
dorbun '' . * dor-bun;
luxdun '', '' . -^
stawat ' .' . stonivat;
fadavan ' ', , . *fadtavn,
, '', . , pitba '', ''.
, , '', dan '',
'' .
(. , . , don, kurojn), ,
.
,
284
Nikkola . . . Nikkola . ;
Abdstol . . .
Amisiold.;
gor, ar, zor, zor '9 oc. war '', '', . , gvari id;
nart . nart id.;
Orizmeg . Uruzmg id.;
Satanaj . Satana id.;
Sosruqwa, Sosruq . Sozruqo id.;
Qara-savaj . Swaj id.;
mAcimez
, . Acmz id.;
Soslan tas . ( ?), tas ''
. Soslan ;
kepena, kefena, tepana . , . kepena id.
Stulu-fdk,
Sari-fdk,
Xolam-dfdk,
Sau-dfdk,
$uar-dfdk,
Baut-
. . fcg '';
Agas-tan, Sag-dan, - ( - d a n J , Sau-dan, Kor-dan . .
don '';
Sau-kam, Mdstd-kam, Ullu-kam . . . '';
Nal-bawat, gel-bawat, Sas-bawat,
XunuJc-bawat
.
buwat '';
Serbdt . . srvt ' ';
Musuk-su . . msug '';
Fdtdn . . ftn '';
Xwres dfdk . . xrwes '';
Getan-dor . . dor '';
Bawbun . . bun '', '', baj-bun ' ()';
Kizgi-cirt . . Mzgi-cirt ' ';
Erqazdn . . rqazn '', '':
Saw musgii . . saw '', msug '';
Zhtor . . . '';
Orusmwr
id. . ors ^or ' ';
FdZd . . fz '';
Banikam id. . donikom ' ';
Kefena . . '' (. ',
kefena');
Orsundak . . ors fndag ' ' (?);
Kurnojat . -. kuron-wat ' (wat), fyurorif \
Narga . . narg '', '';
Sau-dan, Sau-kam, Sau-dfcek, Sau-xunat, Sauardat . . . saw
'';
Sagdan . . sag '', don '', Sagdan ' ';
( Kurandan)
285
286
,
, - .
-. ^
: - tub, . , , ; - bet-Sdz '', , , . -gs; - qac, . givar, , ; - tumaq, . gwdmdga, , ;
- qabdrga . k?ul , ; - ,
. pd, , ; - auz, . ,
, ; cobeq, . ivis,
, ;
; gdbdds tugan
' ', . kvds-ard, , ; st bas '', . xsyry sr, ,
(); , -
- (- etmck, . ),
, , . . qdrqauz aj
(qdrq '') cpporsej
maj, cpporse
'' ( = ).
, ,
( , , .),
, ,
gm, - 1 ().
- . -, it-ca . kug-aiv . .
, -
^ , .
, ,
.
, .
,
,
.
: , ,
.
blas ,
balas -
287
, ,
, ,
), .
. ran '
' . ran '', . apsdn '' . fsin '' .
, ,
, tiin
, tin krc] ' []',
, , .
. acudas '' , , ,
() (tas). , .
dstdM kece ' (kece) '
, s^m '';
, dstdm kece ( ) . . drndk kistik ' ',
,
,
, (
).
- ,
,
, . .,
, , . .
(. ).
, .
, .
,
, , , , ,
. . . kld '' kalun '' (
). .
, . , ,
. . zmelt ' ',
part. prf. .
. . sdlxdr ''
288
,
scelqr sr-xld
() (xld)
(,seer). ,
.
,
:
. , , . brzce . ''
,
,
, . . ,
. bazug . bazdk '', . iwong . tvanuq
'' . , , . toqul . toqlu '
', . goncaruq . ' ' (. .
' ' car dq ''), . obaiv, obaj . '', . kuf-. kuf '' .
;
.
.
, , . , , . , , ( )
. ,
, ,
. ,
, ,
. , , . . .
, . .
. , . . - , . , .,
. kuf.
kuf ''.
, ? ,
. ,
,
, ,
. , ,
,
289
, .
. , : . kuf.
. kiif .
- . . (.
.
. . , . s . s .).
,
, ,
.
, , ,
, * .
, , ,
, .
.
, . bar dux . ivrdx . iverddxivd . dax , matraxi '', '', , . ztx,
. zdntxd . zantx , zmtx '', . murtg '' .
murtku,
marc'qu- '', . nzu. '', ''. -\ , ,
: . Mfsati - Apsatd . Apsaf
. Asivac\
,
: ,
-, ,
- . ,
. :
,
: sk sk - .
:
19 . .
Sirasko
Xocko
Rcovaski
Xumiski
K'orosko
MaxceskvB
Mosk'a
Zadlesk
K'iiseskae
Cajnaski
SiSki
Zaraski
Muzraki
SilbeSki
294 -
Frsk'-t
Zugusku
Qerbausku
Bodisku
, ))
, , sk.
:
1 -
.
2.
- .
3. , -, ().
4. - .
,
.
5. , , >
,
.
6. .
7. sk
.
I (1933), . 7189
Ossetica-Japhetica 1 H. . :
,
...
,
... . ,
.
(. 2 0 7 1 , 2 1 0 0 , 2 0 7 8 ) . . , , ,
, . . :
" ,
.
, ,
, ,
(. 2 0 7 1 ) .
,
, . .
, ,
-, -,
- . . (. 2 0 7 7 ) .
, . . - .
1 9 4 4 . .
.
.
. 2 ,
. .
1 , 1918, . 20692100.
2
1948
19*
296
. 1 9 2 8 . ,
. . . .
. , ,
-
(. , . 2 7 1 .). 1 9 3 1 . .
,
. .
,
-, , .
, ,
. : . JEfsati,
. Apsatg, .
Apsaf.
, , . rong . rang. -
.
, . , ,
, ,
.1 ,
- . , -
- . , .
. ,
. , 1 4 ,
1 9 4 4 . . . , .
. .
.
. , , , .
,
. 1
. (.)
(De Bello Persico I, 15).
295
, : , ,
, , .
: , , , ^ -.
,
.
. .
.
,
.
. , ,
.
4 5
, .
, .
)).
. . , ,
, , , , ,
. .
, .
. . , ,
.
:
, , .
. .
axe.
() ,
() , .
294
,
, . , .
. , ^ :
,
.
.
.
.
, ,
, , ,
.
, , , , ,
, , ,
: - (resp. -)
.
,
, , . ,
. ,
. 1
,
; , ; .
295
, .
3. . . (. zgmart4i)\
(.
, , . 16) . mug |
mog id.,
4. . '', (. . . . - , . 2 7 ) . . ning;
(. '', .
''). ( , ,
W-).
5. . basq '' . mck'u ''.
; . , marc'qu- '', . '
'.
6. . matata mat'at' , ''?
. ,
, : matatab ( -: ,
?) . mtatyk\tatiik
' .
. tatuk.
7. . tetfra.
teWer '' . tgr id., . . tdkdr id.
stajr '' ( t st , g j y . stajr = . tgr). . tek'ra
, ( )
?1. tek'ra .
.
{. gihra '', '', givigra '' .) , (
. . ). ;
, , , . tek'ra
tek'er. ?
,
.
8. . zdntx '' . ztx, . . zantx, . zdntxd id.
, .
, (-) ,
296
,
.
9. . geder '' . qdur | qdor '', ''; . .
qudoru, . a-qdd, . a-qdd-ra ''. qnduri, xnduri ' \
' '( ). *qdur,
q d.
, .
10. . '' . | gn, . . - id. ,
(kn): . kttag
'' kn-tag ' ', '
', zldag '' zl-tag ' '.
--
: . , . , . Hanf\ , kenaf\ , k'anapi
. ,
: , , : .
, ?
-
.
: --
. ,
, '' pis
.1
,
, .
, ?
11. . manas ''. mnw ''. . s manas (),
.
, mnw
(. , . 5 8 7 .).
.
12. . zad ''-. zad id. ^
:
zajyn '' ().
. . .
(. ) salad.
?
1
. . S c h r a d e r ,
295
13. . , ,
(. ); . . (, . 11) ,
, , - -. rnga ''.
. ''. .
14. . mdrsk '' . mlgyg | mulgug. - , . . maitrL , murceli, . .
*,
morsk. (. .
cHan&vela).
15. . darg ' 6 . 1 ' . drk' id.
, dek'euli ' '?
16. . dalisw (, daliis) ' 6 . 1 '
. dalys I dalis id.; : '' ( ). , ( |] . .),
. *.
, , ,
dar, , ?
17. . dombj ' ' . dombajt
'', . . dommaj
'', . a-dompej, . dombej, .
dombai ( ).
,
298
295
ta1
300
Varia
37. . bwasV '9, bwast' ' \ ' ', bwasty
' ', ' ' . bst '', '', mrdty bst ' '. , - (.
upasth- '', ''). .
38. . sivim-ra:
, - ,
-: , , ,
; , , sivip, , ; sim-\sem ; sama ' ' (. . ).
39. . Sdlxdf '', ,
, '' . slxr id. ( ), . . s id. [
sr-xld
' (xld)
(sr/].
,
.
4 0 . . Sx ' ', sagar '
' . zygar j zgar ' '.
- ; . , sagari '
', , c'agara '': . gagivar '' .
4 1 . . 1. ' ', 2. '
' . I burojn ', '. -on , ()\
, : gurana
(Jfe 18), rang ( 30).
.
,
1
H. . . . . . , 1911, . 759774;.
, - Sabajios-aswac' , , 1912,.
. 827833.
295
, , . .
. , ,
, ,
, ,
.
mand- '' mond, ' '
za- (lizal) '' za- ''.
-
: ,
, . , ztx ( 8),
ning ( 4), ivras ( 29) . tfal
( 34) .
( 3), cirt ( 26). sWel ( 36) , . ,
. , .
, , ,
1
, niori () .
. Giorgi Gurgy, Gergi.
306 -
(), ,
. 1
-
, , :
.
. : ,
(). zj, k9j, bil, JFfsati
( 1,2, 3 3 , 4 2 ) .
, zad, manas, inga, m9rskT rang, bwast\ mak9wsdag,
$
( 12, 11, 4, 14, 3 0 , 3 7 , 3 5 , 28),
.
, , .
, ,,
: Sdlxdr ( 39), zzntx ( 8), ( 23), ( 2 8 ) .
. ,
, gurana || kurojn '', , .
, -
, .
, , , .
, , ,
, ,
, .
.
:
. . a: dalis || dalisw, zad \\.zad, gabtr j] $, Satana [| Satanaj;
. . a: Nart |] Nart, wceras || woras\
oc. . a: bst || bwast9, drk9 || darg, mga || maga, k'j |J h9a>
gn , mk9wystg |J mak9wsdg,
mnw || manas .;
oc. y . a: zj || zah, mnw || manas, mk9wystg || mak9wsdag\
oc. II . e\ tgr || tek9er, Wrzmg. || Wergmeg;
oc. II . : slxr || sdlxdr^ cg || , kr$in || kdr$iny krdn \\
fordn;
. y . : dalis [| dalisw,
Xamic |l Xabig,
bil |] p4l.
> , .
1
- sav, , , .
. ( sav . . savar, sav . . saviar)f
- , ,
; . . dger - . *
^ , , . . , .
295
, : cirt=cirt
(
cirt), Xmic || Xbig, gabyr || gabdr, krgin ||
kdrgin; cg || .
* -: bil |]
1, tgr || tk?er\ : drky || darg.
. , : gn | :
kurojn II ana, Xmic [| Xabig.
Oc. f II . : j-Efsati || Apsat\
tfal || talapa.
arsan ( rasan);
(. ning).
: rang,
buran, gurana, Xabig, , burojn, kurojn, Xmic, gn. .
, : rong, cirt, kurojn ( 3 0 ,
26, 18).
,
.
-
. - . .
'' -, '' ma-jga,
'' - . .,
. - .
, , ^
. 1
- ,
: .
()
, . .
, , .
? ,
. . , (
. ,,
, . : , , . . .
. , , , . -
1
, , , . . . , warg
. work .
308 -
. , . ,
, ,
( ?) .
, ,
...
, .
:
.
.
.
, - ,
. , , - ,
: , , , . , .
: Orxugw-Satanaj,
:
Obur-Satanaj.
, -,
.
.
, , .
, . . . (
, , , ,
, , 8 5 , . ).
, , , .
.
, , , ! ( ).
.
. . 1 0 1 5 . ( ).
, ,
, , . ( , 1 1 0 ).
. .
(),
295
. :
, ,
! ,
:
. , . (
.
).
:
, .
: ,, ,
". , , . ,
, .
.
(). , ,
, .
. ,
. , .1 ( ).
. : ,, ".
, . . .
. .
.
. , .
, . ,
. , , ,
. , ,
".
. .
, : , ,
!" , ". ,
, " . .
. , !" , , ". ,
" . .
, : (?), , ".
1
(?) - (. ).
:
.
2 0 . .
306
. !" .
, , !" ( ,
:) , , ,
!"..
...
( . .
, , . . , , 1 9 3 9 ,
. 3 9 4 ) . 1
:
, . .
... ,
. !" , . , .
!" . .
, . . .
, .
.
. . , ,-
!". .
: ,
".
. ,
. :
". .
, .*
.
,
.
, , , , . ,
, , .
1
. . ,
, , .
2
(, 1946, . 136 .).
295
:
, , .
. ,
, .
,
, . , , , , . , , , ;*
; ,
, , , , ,
; , ;
, ; ,
, .
: , ,
, , .
, XX ., : , . ,
,
.
,
,
.
,
, , , ,
.
.
. .1 ,
. , 8 12. ,
. , .
, ,
. duwadstnon fndyr .
. .
. 2
1
2
cangi .
- , . 159.
20*
308
, . , , . . . , .
, ;
(. 10 29).
.
, ,
, .
, 1945 ., ,
, , . , , , .
,
, .
.
-
.
, . .
1. , , ,
, , . , ,
, . ,
.
,
,
, , , , , , . .
, ,
XVII XVIII . .1
.2 ,
, ,
,
, (. ,
. 249).
2. . , ,
(. , . 2 6 0 .).
3. ,
(VII .),
1
. . (XVII .).
2 . ,
. , . ., . 113 .
310
,
.1
4.
" (703 .) , .
. .
, , ,
, , .
:
, .
5. (X .) :
, .2
6. (X .),
. XIII . .
, . , .
7. , XI .,
, ,
.3 , - ,
. -
( ), -
( ). , ,
, ,
, , :
.
VII
XIII . () .
. , ,
,
Surx ( ) . surx ';
Sawsugit ( ) . saiv-sigit ' ';
Fars . fars '', . . Fars Doni-Ears
;
RosJcaw ' ' . roxs-gw ' ';
, , 1942, . 150 ( ).
. . ., . 38, . 56.
, . 196.
2
3
311
Zagdan
. sag-don ' ' ( sag-dan). ,
:
.1
, , ,
( D o ^ w a t ) , - .
, ,
. -
. ,
, .
, , , , ,
.
.
,
.
.
, , -
.
. , . , X. ,
. , .
.
.
,
, -.
,
. .
. , ,
,
. ,
, ,
. .
: , , .
.
1
. . ., . 44, . 4, . 21.
312
. .
, .
. .
,
, , .
: , , .
.
,
.
.
, , *
313
315
34. . -podma, -ps0ma ' ', ' ' . fysym | fusum? ' ';
fhimant, ( pasu
'', . fys), . : , (. , . 90).
35. . - ''. . .
''. lg '',
''. , , .
.1 ,
, . , ,
'' -
, , hgaz0 1 , .
. . , ,
1 '', ''. . , laj '',
, lagh .2
, , , . lag , , .
. ,
,
lgao ''. ,
,
. . . . a-wadcihg . oda '';
. *1 ''; ivadaldg, , , .
. femme de chambre ''.
. . (, . 54) , .
,
. id '', , glexi '' ( lexi g?).
2
316
45. . , At4ar-Gopa ' , ' . Coppaj, ldary Coppaj id. opa . Aflar, ldar, .
, ,
. . -,
1924 .
46. . Mdkamgaria
(. , . 4 . 78) . Mykalgabyrt
id.
47. . Dad-Iuana
' (), .
. Fyduani , Fyd-Iuane
. ( ?).
.
48. . Nart; Nartaa ,
. Nart id.
49. . Sasdrqa, Sosdrqa . Sozyryqo |
Sozruqo, .-. Sosruqwa.
. . . gon%i '.'
317
,
.
a (zar || zar,
bar I) kra, Batraz || Patraz .),
: lg || 1, cvg || , rng || , gn || .
(. . a): ivrdon [| ivarddn, sngf I) sxan$af, wras || ivaras.
,
-+- -+- (kar)
- -^ (kra). : gn || ,
kar kra, qd (| , || .
->* ~^>.
zdy || tsa ''.
, ,
:
318
319
-
.
1. , . .
. , ,
, ,
At4ar : , Afd, Afd, et4a, efla, At4ar Copay> (Afd
, - ).
. , ,
.
, ,
., . . , ,
. ,
.
. ,
.
, , , .
At'lar oEldary Coppaj
(. ).
2.
. A>ejpsaa
jEfsati, Apsat\
, AzQejpsaa,
Mfsati. -, -, , , ,
, , .
3. ,
Zdsxan, Alardy.
4. ()
, Anana-Gunda Anigol.
5. -
, , :
Kurdalagon, &0 ( Ajnar-zi ' '),
. ,
.
, .
. - , , , , , ,
(. . . .
, IV, I, . 82).
.
320
, ,
,
(. , . , . , I, . 87,
. , IV, I, . 102).
, , - .
. 1945 . ,
, , ,
. , .
.
, - , : .
.
, .
, - .
,
. (. ) , .
,
, ,
, ().
, (),
, ,
, .
(. ) - (. ).
, .! (), .
,
, . , . ,
Gmnbdv ,
. . ,
, ...
...
, ,
325
. .
, . . ,
.
: ,
, ".
. .
, . .
, ...
, . .
(As o 9)
. .
. , , , , , . 1
. ,
.
. ,
.
. , , , . ,
, ,
, .
, ,
. , . ,
>
-, .
. , ,
, .
. , off af pan. .
. ,
, .
, (
1
. : , ( ), 1940.
2 1 . .
66 ., 10 .), 50 .
. ,
.
.
, , .
' , wadyng.
.
, .
' , , . . .
, . . .
,
, ,
, .
,
.1 ,
: , .
, -
, .
,
. , ,
, ,
, .
, , , ,
...
- .
:
1. .
2. .
.
. . .
- , . 159.
. ,
: , - (),
, .
Ossetica-Japhetica (. .
, 1927, . 436)
. . , - ,
:
, , , . . - ,
. . . , .
:
, , , - () .
,
, , .
,
. ,
, , .1
.
? , :
1. ;
, , ,
2. , , .
,
- ,
.
1
. . () , 1914.
. . . () , 1910.
. . , , , 1938 ( ).
21*
324
, . . , .
.
, () . -
( ) .
. .
. Pali '',
' , - : dor ''.
- 1 2 .
, , , , -, , -,
, , .
, -
. - -
,
.
. - :
, . , : , asi . osi '', , xari . xogi '';
, ( . : . rge . Vga '', , e'er
. '';
. I |j . : , asuli . asuri '';
, . g, ng, d, nd: , xari . xogi '', , kmari .
komongi '', , cxviri. cxvindi '',
, s . sk, sk': , seni . skani ''.
- ,
,
.
. - .
. . 3.
1
2
3
. -
325
. .
, , :
1. ( ):
. '', . 1 '' . bil '',
, . gn '',
, kagaldi ( .) . gxxt,
, xari (
qar) '' . gal,
, xrili '' . glir .
; , , ;
.
2. :
, c'qali '' . cqal '',
, glexi ''. glex '%
, qbedi '' . k?bda id.,
, krtami '' . grtam,
, xrili . glir . (. , . 526 .).
,
. ex, tfq , . .
3. :
, c'arxali . cxra '',
, c'ala . c'ala '',
, gvari . gwar '' ., s s, i .
4. , , :
. Wven . Were '',
, e^veti . e^ete ''.
, 3- () ,
( )
, , ,
.
( )
, .
.
. ,
.
. . , , . ,
326
- (), ,
. ( ) , ,
-, - ,
: .
.
1. dor, dur,
''. . Pali '' '.
dor.
t'->d
: . 1->. . . (. ). . Vulg
'', , ,
Pali, fori. ,
.
2. , 9am '' ( sa-c'm-isi '', '' '')
. ffobi () . . ' ''.
( 'up) '',
,
.
3. , cxeli '', cecxli ( se-cxl-i) '' .
. cxr '', ' ', ''.
- ''. cxr
, , ,
*. ''
.
4. . ', '' . 4, *pingi . fing, fyng
'', . . -' '', . , '', . p4ncvi id.
.
. , ,
, pincvi,
, .
, - :
bil '' ( 1) fing fHoc' ( - .
9'<- . *$).
$%, .
5. , cxiri '' . *cxin$i (. . -$ ',
, ') . cging ''
( . ciging).
, , . , cxr (. ).
.
. g .
; . . .
Pfabh
331
328
,
, :
- .
tfela ( vela),
. sk'e ( . sk'eri), . - ( . -) . fing '' cging
. , ,
, , ,
.
. . . . : ,
,
... .
. . .
,
,
,
.1
. . . ,
, , ,
- - .2
,
, ,
, , , .
0 - .3
, . : , ,
. , :
,
1 Ossetica-Japhetica, . . , 1918, . 2077, 2078, 2100.
2
. . . ,
, . 120, 1935, . 116139.
3
. : , ,
, ,
329
, . -
.
. . (I, 1913,
. 56 .) .
,
. . . ,
,
- .
(XV .):
-: , , , ,
, 12 ,
( ).
.
, alani
, ,
(alanuroba).1
, ,
,
, ; . - , - ,
: , , , , , , ,
.
. - : .
dor '', cxr '', ' '', fing ''
.
,
,
- , .
, , , ,
, .
- .
, ,
, , . , . , Vela '' (. k*vela\
1 . , ,
. ., . 193,
330
, . . .
XIV , . . ,
, .
.
1. . ( ) kosart, ( ) kusart
, kosart knun | kusart knyn ' *! ',
kosrttag | kusrttag ', '.
kSr,
kosr ' '. t
, .
myst '', cst ' ' . , () (. ), t - .
2. . (. ) kgos '', ''.
; sygdg.
sugdg ,
kgos. qds '', ''.
.
.
. .
.1 .
, ( V I I X . . .).
,
, , , .
X . : . . . ( , )
() 2.
, .
(
, ). , ,
, , 1 S h , Die Juden in Bosporanischem. Reiche. Sitzbr. Preuss. Akad., 1897,
. 211 .
2 . . . . - X , 1932, . 117,
332
,
, .
, koser kados
, .
,
-1 kosart.
X U M i E T M
xumtgi (. ), xumtgy (
) '' xumtg
, , . xumtg?
,
.
, xumtg
( xumtgy) (
. ). ^ , . .
xumtgi | xumtgy, . xumtgy qaztaw lasy n ud
, ( ).
xumtg xumtg nul
! ! ,
,
. ,
xumtg , , ;xumtg
nuh : ! !
!.
, ,
,
(, ), kmiec '', '', ()
, , . ,
(comes), comitis ''. 1
. kumet
xumtg.
. . . xawun '' -, xf
'' kafa, xfs '' kasyapa, xssyn '' kars- .
- , , - ,
.
. xumtg, . xumllg ''.
, () ,
( ) xumtg. ^
1
, s. v.
334
xumtgi '', . .
, ,
. . , glaxa '', '', glexi ''.
, ,
, , ,
, .
-
, .
() nMem^xumcetg.
(IXIII . .
. ,
. ,
, , , , ().
1. avg .
- '';
.
. .
,
. .
.1
, ()
, ,
. (
) ,
, . ( ) bg '' . avg, iiveg.
,
, , . .
2. wrdon
vartana, . . vsa- (<varia-) '', . *vartan id.
,
.
: . . . , ,
. , , ,
.2
.
, ^
1
., , . . .
1918, . 137.
2
Ammianus Marcellinus, 31, 2.
.
, ,
. ,
, , .
.
. - vorda(m
*vardan) '' a-wardn ''
*vardan.
3. () - cvg.
cvyn '', ''
. .
salgd '', , () sal- '', ''.
cvg , .
() : . samag,
. cmag, . , . -.
sva '' saba ''. 1
, -
. ,
, ,
. , ,
, .
, , .
.
, , ,
-
.
4. xid \ xed
haitu (. . haetu-, . . setu- ''). xidi,
hid '', .
. bgny. ,
, luton.
-on . lut
: . alut, . olut, .
. . .
, , . .
sakpa '' ,
.
337
,
, , :
aludi. , . ludi ''.1
6. , ,
. ,
, .
. ,
, , , ,
: , , ; .
rangi, , rang, . rangi ' '. .
frna-*-ka; . . .
''. , spiritus
*' f' geistig ''
''.2
7.
. fysym [
fusum ' ( )'.
fsmant ' ', ''. , ,
, . .
: ->
, , .
: Qiusam),
(;fusm), (), (psivma), (-^).
,
. 3 ,
, .
. , luton.
. , rong.
3 . , . 271322.
2 2 . .
iELUTON
,
, , ,
.
luton, ijton. ,
,
.
, ,
.
, . !
. , : , !
). , ,
. ?
.
,
, ,
. 1
,
- ,
.
, ,
. . ? ?
, .
,
.
- , ,
.
.2
1
-- . .
150 , . : , (:
, . .) ,
, ;
, ;
, . , ,
, , , .
2
luton
339
.
. , ,
, , ,
. .
II,
, . 127 ,
, , ,
, . (
, 1939, . 62), , - (<luton-funx
bgni). ,
I - . ,
: , - .
1931 .
. - , ; ,
.
: , , ;
, ...
, .
,
- , :
.
.
, ,
.
*alut, -on
.
, , ahit .
. , '' (7) , .
alu alu.
alut.1 alut , -
. ,
,
, (J. l a p t h . Reise in den Kaukesus und nach
Georgien, II, 1814. . 384).
. S h r a d e r . Realexicon der indogermanischen Altertumskunde, Bier.
22*
340
- , als,
''. 1 olut '' .
, - al
, : .
alumen, . . , -^ ?
, . , ,
:
, , , - , . .
. , , *alud?
,
luton, ' *alut? ,
- ?
. , , ,
*alut, - *alud, *alut,
a *arud, luton, a *rudon.
, , - . ,
, ,
? ,
, , , ,
, luton ''
,
. .
luton? - alut
. , , .
t. , alud,
d. ^ , ,
- : -
1
. .
XVI . . . . , (
1560 . , . X X I . . 102).
2 0 . S h a d , Reallexicon, loc. cit.
3
(als) () d , , alud, alu ( . . ).
luton
341
(. , . 33). ,
, .
. olut
*alut.
? , .
, ., ,
.
.
?
. - , ,
, . ,
- ,
. - ? sn '', *alut ''?
I I . ,
alut '', -- - . . . xsrg '' ( xsr '')
, xsyrg , (
axsyr '').
luton
. , .
ludi. ,
ludi '' () alut ''
, .
. , , ?
. . , ,
- . ? ,
aludi! .
. alut ( )
, , ,
.
.
. 1
1
Aluda ( !)
pendant (Aluda Ketelauri
).
342
, alut
'' :
.-.
. . alu,
. ale
. * dut
olut
. *(du$ ()
oc. luton
*ALUD
*lui
.
cludi,
(.)
,
. alud.
ludi
, - alut
. (
), .
luton lton. , -, -on.
; ,
, , . . xston f' xst '',
iron ' ', ir ', ', '' max
'' . .
-on
- ,
-on : . . .
faron ' ', dyson ' ', znon '' far* dos, zin , -on. -on luton. ,
: .
luton
. ,
*</lyfov, /
.
luton
343
ttton , . ,
(. . . .. II. . 127).
, .
. . cevrun ivcerun ''
. . . fcenyk [| . fumk
'', . 1| . '' . .
. (ilceton), - . (. . . . 367).
:
, . -
? , .
, , , ( ) , >
? . . .
,
, - . .
- .
. .
: "1 .
,
" (). , ,
,
( ). , .
, " . .
. .
," , .
.
". . . .
,
, , ludiy
uludi. ().
.
-:
' * ()...
.
344
.
1
, , .
^
*6 - . ,
., .
.
,
.
? :
!. :
ziarba ar aris .
. ,
- . , , .
, , .
, , , , .
. . 2 : '
9 . ,
.
, , , .
. . . ,
. , . ,
.
. ,
,
(). .
, , ,
. . ,
luton, , bgny.
. - luton
, . ,
, .
1
1 , 0 1930, . 3940.
.
.
.
2
, .
luton
345
, , , . ,
, (ale) ().
, ,
. *
, ^. ,
-
- ,
. , ,
,
, bgny, , ,
''.
, ludi
, alut - , .
luton . . - . , , , . *
,
.1
,
.
- , , , .?
, , , ,,
.
. , luton. ,
, , . , , , . , , .
.
, , ,
.
1
346
, .
. .
.
, , . . , .
, , ,
. , ,
. .
, ,
,
, .
, , .,
. HIT,
XVIII ., , , ,
, .1
. .
(hagard) , ,
, .
,
, .
! , .
, ,
.-. ,
.
, , .2
, XIX ., , .
,
. , ,
.3
. ,
. ,
, : , .
, , .
, , 1
2
3
1941 . , . 111.
tuton
347
, , , .
. . , , . ,
, .
, ,
, ,
. : .
.
. celuton
, ,
, via Alanica.
RONG
-
, . . ,
. , .
. . , (Nart zdtim
mxrdr
mnozt wydysty). , . ,
, .
,
: ? -?
: ; ,
, ;
.
, ,
- , , , :
(rongy xwyzn ).
, ,
, ,
. , .
:
!
(Xyzy fyrt Soslanm gury: W mvztj harzdr ci u, umj ma
iu gbidyry sya rbaxssutfAEm
jyn vj baxasta).1
- , , ,
.
, , , ,
. .
, , .
, ,
1
, , 1946, . 343.
luton
349
. ,
. .
.1
() : ,
. . ,
.
,
. ,
. .
,
,
. , .
, ,
.
. ,
.2 , ,
, , , .
, , () ,
. ,
, .
,
.
, , ,
-
.
, .
1 9 3 1 ., , -
, .
,
.
, , ,
.
1
2
, . 2627.
, I, . 1925, . 38.
350
. . .
, , - , *
, , , .
, ,
, , ,
. , 1944 .
,
.
, , , . , , . , ,
.
: .
. , ,
. , ,
.
, , .
. , , ,
. , * .
. . .
,
, .
, , ,.
: 1
4 5 . ,
. ,
5 . . . . , ,
. , . ,
.
, , . ,
. ,
. - , ; .
. , , ,
luton
355
. ,
.
, . , - . , Met, ,
(... , .
...) ,
. . 1
,
- .
, , .
,
. ,
. . , ^ (rangi), : ^
sogoGo (taplis qvino), . . .2 , . ( ),
rangi.
: , ,
, rang, , .
, . 90-
. , . .
-0, , .
, - . . o ^ c g ^ o
(taplucH) : , , hydromel, boisson de miel
et de houblon. tapluc?i tapli ''.
rang || rong?
.
, . ,
.
-
rong:
1. rong
.
1
352
2. ,
(): , , ; .
3. vrong ''. v
* ', . . apa-xsabra ' ', . 'pw (*ap
apa-ava) '', . 'pw9 pz*m ' ' . . v-rong
; ,
( ,
); . v-
, .
, v-
.
4.
rong: rongacaw; ,
- . '',
' 9 , .
rong , - .
, ,
, rang. -g ,
-. :
-: xrg '', zymg '', rdg '' .
, ,
, g .
:
avg '' '';
mizg ' ' miz '';
marg '' '';
fynk '' \
wxsk '' *waxsa;
frsk '' parsu, . . fars '' .
rang g ran.
; , fr.
. ana '',
on ''. ,
rong fr, ( fro), rag '' ( *frk), lymn '' ( friman) .
*frna. ,
,
luton
353
.
rong. *fran (') 'haleine', 'souffle5
(R. G a u t h i o t . Essai de grammaire sogdienne, I, . 45).
. -> ,
, spiritus ''-'' geistig ''-''.
rong. , , ,
*frna, - ''. ,
spiritus, ,
.
rong ' '
vrong '', ' '.
, , - ,
. .
,
, ,
. , , . , , .
,
.
, - , (
) : , ,
, rang.
, , , ,
. , , , - , ...
23 . .
.
. 1
, ,
, ,
. ,
, ,,
, , .
, .
. :
.2
(.
(().
,
.
, ,
.
. 1
, --
1938 .,
, , , .
2 - . ,
. . ,
. 424 .
358
, , ,
. , ,
, , , , , ,
. ^ ,
, , . -
: ,
,
, , .
.
,
, ,
, , ,
. , ,
.
, ,
,
, ,
, .1 ,
, ,
, .
,
(18591906),
.
, 5/6 .
.
,
, -,
: ,
, .
1
,
. ,
, , :
.
359
, ,
. .
, , .
,
, , .
, , ,
, -,
, -,
.
. , ,
,
, .
, . . ,
, , , .
( )
.
. ,
, . (
) ,
1932 . ,
1937 . .
:
Argaraen kiuiiugae ( ), IIII. , 19331936 (Arg. kiim.)J
B a g s e r a t i S . Zserdi duar. , 1926 (Soz.).
B e s a t i T a z e . Dzilli zarg. , 1931 (Bes.).
e s a t i T a z e . Ka ? , 1934 (Ka ke).
G u r d z i b e t i . B. Digoron uadzimistae. . 1903 (Gurdz. Uadz).
G u r d z i b e t i B. ^iduli. , 1903 (Gurdz. jEdtdi).
G u r d z i b e t i B. Saxi rsesugd. , 1903 (Gurdz. Saxi rses.).
Iron literaturejy xrestomati, IIII. , 1933.
Qazbegti
Q a z b e g . Nseuseg cardi xsetl. , 1932 (Qazb.).
azbegti
Q a z b e g . Amondgun dogae. , 1938.
irguti
D z a n t e , Fseltaertse. , 1934 (Qirh.).
Literatursejy qazuatou (), 13, 19321933 (Lit. qaz.).
Max Dug (), 19331937 (MD).
. , IIII. M., 18811887.
, .
364
M i l l e r W. Die Sprache der Osseten. Strassburg, 1903.
. . M., 1902 (.).
. -- . . . , IIII, 19271934 (.).
M i W. und von S t a c k e l b e r g . B. Fiinf ossetische Erzhlungen in digorischem Dialekt. ., 1891 (MSt.).
Munkcsi
B. Bliiten der ossetischen Volksdichtung. , 1932 (Munk.).
, . II.
. , 1927 (. II).
Surx Digorse (), 19321936 (SD).
T u j g a n t i M a b g. Digoron kadsengse. , 1911 (Tuj g.).,
Faendag socializmmse ( ),
IIII. , 1931. (F. soc.).
C h r i s t e n s e n A. Textes osstes. , 1921 (Ghrist.).
A. . ., 1844.
: .. ., ., ., .
.
, ,
, .
- ,
, .
, ^
, ,
, ,
,
, , -.
. , . ,
.
. ai <\ : .-.
*maiga' . ... . , . .-. ai .
.-. xauda *' . ccodie
. xud ,
^ .-, .
365
.-. , , ()<
,
, ( ) ,
k, g, ? , , ,
';
g, q,
ojn (. -oj, . 14 ) .
, , ,
.-. (. fyssyn . finsun. . pins- '' . ., . 21, 28). 1
, , , .
, , . . . , (): . an,
ajtce, ne, . stcem, stut, sty.
.
. (. ). ,
. ,
, : nost '', uss '',
naff '', rft '', flvar ' ' ., , , :
. rusyng . k'razg '\ . mag . qanz '', . gomyg .
Wuiti '', . rtax . fing '' .
,
:
.
axadyn
undyn
itj
. jerun
axedun
ndeun
je
''
''
''
'', ''
1
, , ,
, .
w ()
j (. jedug . uidyg ' ., . 14 ); 3
/ (. kuj . '' ., 14 ); m (. .
1 '': . 19); sm, zm ns, > (. cans . casm ''
. fans . fsm *' ., . 20);. m (. gar .
qarm '* ., 19, .). .
- .
;
Rua
362
najyn
r-tnagd
sxon
. .
rtajun
ar
tdor
'
'
,
,
. ( ) je (<* aita).
,
, )) .
?
, , ,
, , , ( ,
,
: . ). ,
:
, ,
, ,
,
.
. (
. J? , j ,
, , g q )
(. , . 509 .).
II. Skld ()
, IX . . . , .1
,
, , ,
.
, ,
- .
( )
- , 3
H. S k l d . Die ossetischen Lehnvorter im Ungtrischen. Lunds Universitets
Arsskrift, N. F., Avd. I. Bd. X X , 4.- . Wolier stammen die ossetischen
Lfchnworter im Ungarischen? ZII, Bd. I l l , Heft 2, 1925,.
Alanica , . 248 .
363
- . . . , :
(, . .) ^ , ,
, . . . " ", " " "
- (Ossetica-Japhetica. . .
, 1918, . 2077).
,
,
,
. 1
,
- , , , :
.2
,
: , , -, . ,
, , .
,
. ,
, , ,
,
, , ,
.
,
, ,
, , ,
, , ,
.
.
. , . 95122.
2 :
, digor, tuai,
(. . . 245 .).
364
1. ,
( , ) , ,
.
2. ,
)) ,
, .
3. , ,
,
.
4. , , ,
, ; ., . mqqi (.-. meqir
mq) . satal ( ^ . satar) ' '.
, ,
.
.
, .
,,
,
.
.
I.
1 - ,
:
.
( , )
( , U, W)
( )
( )
1
- ,
.
2
().
365
, , a, ,
{ ) .
. , , ,
, .
2. . . ( ):
art
arv
sag
mad
''
''
(
'
''
''
. art
arv
sag
max
mad
. Wona
daryn
tfvda
euqqa
. .
. tfona
damn
Vvda
coqa
''
''
''
''
1. . . '', . axadyn
. axedun '' .
2. . qama . qma ''
.
3.' . = . (. ):
. don
. don
bon
bon
Jcron
Jcron
fong
fons
zonun
zonyn
xonx
xox
ironx
rox
fos
fons
kodta
Tiodta
kurojn
Jcuyroj
ncoj
ancojn
zngoj
zngojn
hom
hom
nom
nom, non
gom
qom
.
'4, ''
''
''
''
''
''
''
''
' ' (. Jcondta knyn ''
''
''
''
''
''
' '
.
. . or ''
m . .
. zond . zund '', . wrdon . wrdun ''
. w.
4 . i = . , . je (. ai):
%
iu
isyn
ivyn
xid
. jex
jeu
jesun
jevun
xed
''
''
''
''
''
366
meg
legun
rixi
rexe
''
''
''
:
. jegau
.
bodur ''.
''
. . :-. 3bidyr .
5. . , , ,
. , ., . xist . xist '',
) :
''
''
''
''
'', ''
''
idg
izr
igr
ivazun
inn
. idg
izr
igr
ivazyn
ir
inn
.
) :
.
sygznn
xsin
fsin
.
sugznn
xsin
fsin
''
''
' 5
) :
. crin
cris
crid
. .
. cnn
cris
crid
. ,
. i ( i f ) , uf.
. bijyn
sijyn
xuijyn
sin
xudinag
.
( byfyn)
( syfyn)
( xuyjyn)
( syin)
( xudyjnag)
' '
' '
' '
. i -t- / ,
. bijun
sujun
xujun
sujn
0 dujnag
''
''
''
''
''
6 . = . ( .\) (. au):
. urs
. uors, ers
''
ud
uod
''
, ''
urdygj
urdm
us
xud
xur
qus
qug
sug
cu
rdu
.
uordigj
uordm
uos, os
xod
xor
90s
909
sog
rdo
1.
. i:
. ugrdn
ugs
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
. (=
. igurdn
igus
367
" )
'*
2. , (. 3):
. bos
nos
bolat
zgoryn
. bos ( bons)
nos
bolat
zgorun
,
''
'', ''
''
. 12.
.
4.
,
. krdo
urdon
xor^en
tamako
tolppar
. krdtu
urdun
xur^in
tamaku
tulpar
7. . ( .
xor
sixor
xorz
xos
xojyn
axoryn
xordta
yfcgkot
Word
.
''
''
'', ' '
'
,
''
W) = . (. (x)v):
. xuar
sexuar
xuarz
xuas
xuojun
xuarun
xuardta
fcgkuat
khiar
' ( )'
''
''
'', ''
''
''
' '
''
''
. ( ) . u:
.
''
368
8. . = . (. ):
z
n
mn
du
ds
cryn
zrd
. z
n
mn
du
ds
crun
zrd
''
''
''
''
''
''
''
1. . , : . ( ) = . <\
.
yrt
ystm
yznag
yzmis
yrvad
yndon
yfscefnag
ymbijyn
.
. ma
rt
stfmag
(Bznag
zmes
rvad
ndon
fsfnag
mbujyn
''
''
''
''
'
''
'
''
, , , . . <, ,
.
u
2. , k\ g . .
(. . . ):
. xd
mxdg
dxdg
xryn
xrfyrt
xcyn
fxryn
1zyn
lt'cl
ugrdn
ugs
xcelmg
xxt
.
3.
. ml^yg
rmpg
fee
mra
urx
uxst
uxsk
vzryn
rgvyn
ursta
ufti
. xud
mxudg
dxudg
xurun
xuifurt
xucun
fxurun
k'uzun
k'ucl
igurdn
igus
xulmag
xunxt
( ) ''
' '
' ' . .
''
', '
''
''
'
'7
''
''
''
''
. , u . :
. mul%ug
rumpg
funuk
mura, pura
urux
uxst
usq
vzurun
rguun
iursta
uftin
'
''
''
'
''
''
''
', '
''
' ' (. II 71)
''
369-
:
. luton
. ilton
4.
' '
. . :
.
. lgz
lxst
drzg
vdrzyn
xrynk'a
nfryn
ligz
lixst
dirzg
vdirzun
xirink^a
nVirun
'
'
()'
'
'
:
. kri
. kr
5.
. m
fl
fsm
. . :
. ma
fal
fans
''
''
:
. lvrdta
fssta
vnldta
. lvardta
fsasta
vnaldta
'
' ' (. 71)
9. . = . (. ):
yssg (. 8, . 1)
fyd
myzd
xsyr
1
xyl
xyrx
fyns
fyccag
cyrg
fyssyn
xyncyn
uynyn
gdy
quydy
5
.
2 4 . .
. insj
fid
mizd
xsir
bil
bing
xil
xirx
fing, f i j
ficcag
min
cirg
finsun
xincun
uinun
gdi
gudi
si.
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
'' (.)
''
''
''
''
''
''
'', ' ' (.)
370
1. . . <\
. cyzy
nxuydtg
k'uyxt
Wuyri
xuyzdr
mk'uyl
xxuyrsyn
nyqquyryn
sguyxyn
ardygj
yntysyn
bajdydta
.
. civz
'
nxudt
' '
k'ucext
''
Kure
'
xuzdr
''
bKul
''
ixursun
''
niqqurun
''
sltunxun
''
ardgj ( ardigj) ''
ntsun
''
bajddta
' '
: . . . 8, . 1.
2. . . :
. qbys
qync'ym
qysqys
. gbes
gene un
qesqes
''
'
'',
10. . . (, ):
. fyrt
synt
myd
fys
ystyr
bydyr
byre
dy
Syrd
syly
.
. furt
bun
run
sunt
mud
fus
(u)stur
budur
burc
du
gurd
sulu
''
'', ''
''
''
''
''
''
'', '
''
''
''
'', ''
''
.
. un:
. badyn
dymyn
guryn
. .
. badun
dumun
gorun
''
''
''
. k, k\ g, q, , g
. , (wy)\
. kuyd
. kud
''
kuyrd
kuyroj
kuyst
k'uylyx
k'uymyx
ynk'uysyn
(y)sk'uynyn
mk'uystg
guybyr
guyr
guyryn
mceguyr
quydy
quyr
xuy
xuyz
xuylf
xuy m
xuyssyn
cexxuys
mguyd
urguyn
kuj
kurd
kuTOjn
kust
k'ulux
k'umux
nk'usun
isk'unun
mk'ustg
gubur
gurce
igurun
mgur
gudi
qur
xu
xuz
xurfce
xum
xussun
nxus
ngud
urgun
xxuyrsyn
. ixursun
nxuydtg
nxudt
nyqquyryn
niqqurun
sguyxyn
sk'unxun
(. . 9, . 1).
375-
''
''
''
''
''
''
''
''
' '
'*
''
''
''
''
''
''
''
'
'1, ''
''
''
''
'', ' '
. ^ . cnxgun
' .
' '
''
''
11. . , . , , : . (
) . ( ):
dard
m
naj
som
xs
qusyn
guyryn
grdyn
qal
qlgg
mysyn
rzyn
rox
srdyn
sfyn
tauyn
. igon
idard
inaj
ison
ixs
igosun
igurun
igrdun
igal
iglgg
imisun
irmn
ironx
isrdun
isfun
itaun
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
372
tyngyn
uazg
uaryn
xalyn
zajyn
.
itingun
iuazg
iuarun
ixalun
izajun
'', ''
''
''
'', ''
''
. i () , , ,
: bajgom (-igom),
bajdzag (ba^-t- i^ag), rymysyn (r~+ymysyn), bajsrdyn (ba-*-isrdyn), fesfyn (f-t-isfyn)
(. 13c), bajtauyn,
bajtyn^yn
bajuaryn, fexalyn, de'uazg (d-+-iuazg).
i ( ) . 5.
12. , ,
, . , , . , .
i . (. 4) :
. sovet
cement
artel
masin
.
. sovet
cement
artel
masin
''
''
''
''
. . (. 6) :
. kolxoz
poezd
gort
kartof
fyruba
.
. kolxoz
poezd
gort
kartof
Vuruba
''
''
''
''
''
.
13. (Umlaut, sandhi)
.
)
, (Umlaut):
. blas
. .
Umlaut ,
, Umlaut :
. bon, bont
az, azt
sag, sagt
qaz, qazt
unaff unafft
bdul, bdult
. .
. bntt
anz, nzt
sgt
qzt
unft
bdol bdltt
373-
''
''
'5
''
'' (. I I 145 a)
''
Umlaut . .,
:
. xorz
. xuarz
''
''
. xuyzdr
xxxon
. xuzdr
xunxon
''
''
. ,
, . 71 .
d) , (. )
-t: . . xrg ''
. . . xrgyt, . xrgut; . rasyg, . rasug '' . . . rasguyt, . rasgut . .
II.
14; j (w)
, .1
) . (w) . j ; . . , . . :
. uidag
uidon
uidyg
uigyn
. jedag
(j)idon
jedug
jegyn
(
(
(
(
uedag)
uidon)
uedug)
uegun)
''
''
''
''
w , .
, |(. 428 .),
w.
374
uilyn
uis
uisoj
jelun
( ueluri) ' ( )'
jes
( ues) ''
jesojn ( uesojn) ''
jinun
( uinuri) ''
.
. je:
.
. jerun
'',
' .
) . s ~ 3 ( ') . -j:
. yssg
xuylys
afg
rcyng
fyng
fsong
lxync9
.
. insj
kuj
xuluj
afj
rcij
f i j ( fin$)
fsoj
lxij
''
''
''
''
' '
''
''
''
) . -oj . -ojn:
. sm
. SOJ
mojn
moj
ncojn
ncoj
kurojn
kuyroj
jesojn
uisoj
sagojn
sagoj
. (, 21, .)
''
''
''
''
''
''
d) . ,; . :
. jfs
jxs
. fs
xs
''
''
) . . je:
. vgid
vdlyn
mcek
. jevged
jevdlun
jenceg
'
,' ' '
'
f) . . (w)
. frv
cyrv
nrv
. fru
ciru
nru
''
' '
'' ()
375-
g) () . au (<aw)
ua (wa):
.
suar
tuag
suari
suang
ruagy
quag
. caun
saur
haur
naur
taug
sauri
saung
ruagi
guag
''
' '
''
''
''
''
''
',' ''
''
:
. ran
qaggyn
. raun
''
guaggin
''
{w) , :
. sy
mi
. siu
miu
''
',' ''
:
. riuygyn
liuyryn
. ruegun
luerun
''
''
. ue.
III.
15
. , :
a) - () k%
t \ ';
b) 4- ( ),
s, f , :
. . xsig
srfza
gyr^a
gurwa
cyizizar cu-KTzar
dyxxag dmxag
. .; 1
''
' '
' '
' '
''
''
) q.
1
4- , , , .
, , /, , t, .
376
16
: (
) , \ j , .
,
k? k\ g , , .
, , :
. . h
9
9
9
:
.
cyzg
'
tyccy
(. . )
ffyldym
9
rc9i
syc9i
3WP
(. . lg)
adsyn
cxgyn
.1
.
.
s
y%yt
.
kiunug
. kizg
kins
tikki
karki
Were
Wildun
k9ir
rk9e
sk9e
gepp
ragi
lgi
adgin
cnxgun
' '
''
''
''
' '
''
''
'', ''
''
' '
''
''
'', ''
''
''
''
. g . g,
. '
si 1 it ( sigit)
'', ''
'', ''
17. , 9, , s, ,
, ( ) , ',
s,
:
.
cyxt
cyll
.
ci
cigd
cille
''
''
''
''
, .,
kexetk '' (Bes. 78).
c'yf
gyll
krgyn
simd
syvyl,?
si$r
syns
misyn
xsyr
zilyn
zian
zyng
vzist
yzdy
mysty
T. n.
Peu
ffete
c4f
Sill
ikko
krgin
sind
sibulg
segr
sin$
mesin
xsir
zelun
zian
zing
vzest
izdi
misti ( myst)
377-
'9
''
''
'', ''
' ()'
''
' '
''
''
'', ''
'', ' ?
''
''
''
''
''
''
''
,
,
.
18.' . q , .
, g (. ):
qavyn
qazyn
qal
qlgg
qarm
qaryn
qdyng
qdgom
qbys
qls
qd
qzdyg
qmp
qn
qr
qrzyn
qast
qu
. gavun
gazun
igal
iglgg
gar
garun
gding
gdgin
gbes()
gls
gd
gzdug
gmp
gn
gr
grzun
gast
gu
'', ''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
'', ''
''
''
''
''
''
''
'', '*
382
gun
gezmar
gel
ges
quyn
qizmar
qil
qis
qug
qui
qulon
qom
qus
quaz
quydy
quydtag
quyzyn
qyrnyn
quyn
gog
gol
golon
guanz
gudi
gudtag
guzun
girnun
gun
gig
gizun
m
qyzyn
.
' '
'', ''
''
'', ' '
''
''
''
' '
''
' '
''
''
''
. '', . ''
'.' ''
''
''
(
: ) . q q:
qaz
qalon
qama
qamyl
qaru
qbr
qbul
qdur
qz
qndil
quymac
quyr
.
.
. g . q:
. qaz
qalon
qma
qamil
qaru
qbr
qbol
qdor
qz
qndel
qumac
qur
''
''
''
''
'', ''
''
''
''
'', '!
''
'', ''
''
. (Bzgr
nyguylyn
. sqr
niqulun
''
'
19. . m ( , ') , , . :
.
rajsom
.
ison
''
''
fysym
c'yldym
xram
salam
nom
rgom
dam
bgmvad
simd
xuymgnd
nmgynn
cymdton
mk'aj
mgar
mguyd
mggd
T. n.
379-
fusun
' ' ( )
'', ''
xran
'', '', ' '
salan
''
non ( nom) ''
rgon
''
dan
'', '', ''
bgnbad
'' ( bgnsar, bagnzng)
sind
' '
xungnd
''
nngnn
' '
cundton
''
nk'aj1
'', ''
''
ngar
''
ngud
nggd
' '
1- . . .:
. xssm
xastarn
. .
. xssn
xastan
' '
'
m , :
.
qom
som
.
som
''
' ', gongs ''
''
:
. qarm
carm
fsarm
. gar
car
fsar
''
''
''
20. sm ns , zm nz :
. sasm
casm
fsm
fzmyyi
az (*azm)
.
. sans
cans
fans
fnzun
anz
''
''
' '
''
''
tuzmun
. m . n.
( )
''
380
21 ,
, , ,
( ) .
a) ss ns :
. (y)sss
xussar
fyssyn
fyssyn
(y)ssyn
(y)ssyr
(y)ssndyn
(y)ssonyn
. msj
xonsar
finsun
funsun
insun
nsur
nsndun
nsonun
''
''
''
''
'', ''
''
',' ''
',' ''
s . ns:
. fos
bos
. fons
bons
''
''
b) ( ) :
. xxst
xxuys
zxx
cxx
syx
xorzx
fydx
xaxx
rox
fyx
guyxxl
.
. nxst
nxus
xonx
znx
enx
sinx
xuarznx
fudnx
xanx
ironx
funx
honxul
''
''
''
''
''
''
''
'', ''
',' ''
''
',' ''
' '
c) :
. ggd
. ngd ''
d) w :
. vvaxs
bgvvad
. nvaxs
bgnvad
''
''
e) . -g . -ng:
. uasng
xsinng
garng
kadng
rezng
. uasg
xsing
qarg
kadg
rizg
381-
''
''
''
' '
''
.
f) tt (dt) ntt (ndt) nd , ,
nd Umlaut'y, t,
:
. ttm
dtt
krtt
xaltt
guttt
byrtt
zrtt
.
.
. ndm
dntt
krntt
xalntt
gotntt
bwrntt
zrndt
''
'' ( don)
'' ( kron)
'' ( xalon)
'' ( guton, goton)
'' ( byron, burojn)
'' ( zrond)
, :
. kuyrof
f il of
gdyncof
uisoj
kuysi
xuyfi
kurojn
fllojn
gdincojn
jesojn
kusin
xufin
''
'' ''
''
''
''
' '
. (. 14, ), , \ . .
:
.
kuyrjtt
flljtt
gdyncjtt
uisjtt
kuysi t
xuyfi t
kurntt
fllntt
gdincntt
jesntt
kusintt
xufintt
''
''
'
''
''
' *
g) zz jz :
. bazzajyn
aqazzag
. bajzajun
agajzag
''
''
-22. . . b:
ruvas
Syvyr ( )
sivyr
robas
gubur
sebur
''
''
' '
382
sibulg
zrbatukk
zbt
bgnbad (
bgnvad)
syvylg
zrvatykk
zvt
bgmvad
''
'9
''
''
23.
-:
m
Six
sysyt
uylyng
sguyxun
stigyn
axston
myrtk
grax
syssy
. c9ux ( Su%)
k?ex
sik9it ( sigit)
ulinV
sWunxun
sVegun
asfon
murk9
k9rax
siskH ( ztx)
''
''
', '
' ( )'
''
' '
''
''
''
''
:
, bulk9
. bolg
''
24. , :
. cyxt
kaft
k9axt
ulft
sft
nymc
. cigd
kavd
k9agd
uolvd
isavd
nimg
''
''
''
''
'' (. I I 63)
''
:
. cetn
cxra
sal
''
. geten
gxra
zal
''
''
' .' ''
:
. cyrd
card
zondsyn
ard
. curt
cart
zuntgin
art
'' (. I I 29)
''
''
''
cfxad
gbug
smudyn
gonyg
cfxat
gbok
smotun
cong
383-
'' (. II 124)
''
''
''
25. . . g:
. zalgd
zyndon
zaman
zygarg
xsyzgon
zgyn
. galgd
gindon ( zindon)
gaman
ggarg
xsigg, xsiggon
ggun ( zgun)
.
. d . g.
: . disny . u^est
'' ()
'
''
''
''
''
''
26. . I . :
. xuylf
guylfj
. xurf
gurfj
''
'';
: . rysk'f.
UsJff ''.
2 7 . . .
, , .
) - ni-, , ( ) : nycc, . niccun ' ' ( cuyn, cun ''), . nykkalyn, . nikkalun ',' '' ( kalyn, kaluri), . nyuuagyn, . niuuygun
'' ( uagyn, uagun) . .
, , ( )
ni-, f-\
. fcuyn
fkalyn
fuagyn
. .
. fccun
fkkalun
fuuagun
b) t ,
(, I), (, ) (i, )
. . Umlaut (. 13, );
384
xgar ()
amal
don dtt
kom
xaj
gdau
xrtt
amltt
dntt
kmtt
xjtt
gdutt
''
''
''
''
''
''
. n.
Umlaut, t ,
:
. bon, bont
qd$ul, qdgult
bdul, bdult
uadul, uadult
. .
. bon, bntt
gdol(), gdgltt
bdol, bdltt
uadol, uadltt
''
'' (. I I 1 5 0 )
''
''
. Umlaut'a , -in, t . . :
kusin,
kusintt
fsin, fsintt
nxtin,
nxtintt
'' (. II 50)
'' (. II 125)
'' (. II 143)
) ,
. :
. susgj
.
xudinag
krdo
cyzgyt
no$y
rdygj
midgj
dlij, ulij
m fydy stn
sosggy
xoddujnag
krttu
kizgutt
nikki
rdikki
medkkj
dllj, ullj
m fidi sttn
'' (. II 173)
'', '' (. I I 63)
''
''
''
' '
'' (SD. 289)
'', ''
' ' (. 55)
:
. cuqqa
sqqis
. coqa
sqes
''
' '
28.
.
) :
. . tas
hard
Jcron
. .
''
''
''
. mgron
. . das
xsargard
. ngron
385-
''
''
''
b) :
. . r + lasy(u)n->llasy(u)n
zaxta
zg- (g t) . .
''
' '
.
, (. 21).
c) (
. styr
styldr
. .
I)
. stur
stuldr
'' . .
28.
(), ,
:
fsymr ( * msyvr)
lxysW
rdyn
rgvdyn
nqvzyn
lymn
jpysyra
sasir
zoo
zyguymm
lqqug
. nsuvr
xsilk'
ndur ( rdun)
vgrdun
vgzun
niml ( Jimn)
gugu, sigi
pursa
sarsen
k'ozo
usqumm
qulg
' ()
''
' ()'
''
''
''
''
''
''
'' .
''
''
IV.
29.
.
30. :1
) ,
.
1
390
b) (. 1),
: frt '' frzyn ''.
c) , , : djmag ''.
d) ,
, , ,
: '', xussar '', fadt '',
'', tamko '' .
e) , ,
, ; frt 'ein Axt\
frt 'der Axt'.
31. . /
a)
, . .
b) , , : sdce '', nsuvr
'' (. fsymr), robs '' (. ruvas). Satan (. Satna
. -
, : stxin
?
'.
c) , ,
: brg
'' (. birg), dndg '' (. dndg), usng '' (. usg)
qdr '' (. qdr\ gxr '' (. cxcera), uadol ''
(. udul)? farstjmg '' (. frstjmag) . .
32. , ,
,
;
, ,
, .
33. (Satzakzent), , , , , : ,
,
;1 , :
a) ,
b) ,
c) ,
d) ,
e) .
. .
I.
1. 1
34.
.
35. , ,
t
.
. ,
,
.
36. t() (
, ), () , , (
, -g* -, -. -
).
. .
. .
. .
Wuyrit
. Wure
gai
galt
qust
gos
gu
qut
bx
bxt
lg
lgt
calx
clxyt
mystyt
mist
nmug
nmguyt
krdg
krdgyt
. k/uyri
qus
qu
bx
lg
calx
myst
nmyg
krdg
tfuret
galt
gost
gut
bxt
lgt
clxit
mistit
nmgut
krdgut
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
. ,
,
.
. .
.
. .
arg rgt
arv rvt
sarg srgt
darg drgt
arm rtt
mard mrdt
. .
. .
. id.
id.
id.
id.
id.
id.
id.
id.
id.
id.
''
''
''
''
''
, ,
.
25*
388
37.
: (, ). (. )
(?, w) Umlaut, . .
, , (. 13, ), (. 2 7
21).
38. ,
, , . .
-l-, d :
. .
. mad
fyd
rvad
. .
madlt
fydlt
rvadlt
. .
. md
fid
rvad
. .
maddlt
fiddlt
rvaddlt
''
''
''
. . . ,
. .
. .
. uos
nost
uxst
xatt
fest
sast
Jcust
cigd
mes
. 4.
uostlt
nostlt
uxstlt
xattlt
festlt
sastlt
Jcustlt
cigdlt
mestlt
39. : 1) , 2) , 3) , 4) , 5) -,
6) , 7) , 8) , 9) ( ).
, ;
xcc '', , ,
. ; , ,
, , , ,
.1 bx ''
.
1
. , . 129 .
.
.
.
.
-.
. .
. .
.
. bx
bxy
bxn
bxm
bxj
bxy
bxyl
bxau
bxim
.
.
.
.
-.
. .
. .
.
. .
. bx
bxi
bxn
bxm
bxj
bxi
bxbl
bxau
(bxi xcc)
. .
. bxt
bxty
bxtn
bxtccm
bxtj
bxty
bxtyl
bxtau
bxtim
389-
''
''
'() '
' ', '
'', ' '
' '
' '
' '
' 9
. bxt
bxti
bxtn
bxtm
bxtj
bxti
bxtbl
bxtau
(bxti xcc)
: 1) : . . . (. 9),
2) , . .: . (. -m)
. -m, 3) :
. -yl . -bl. ,
j ( . 43).
40. , . .
, t\ , ,
. , ,
. ,
, <, , ,
. . ,
, , , ,
, . . .
. , ,
. ., . .
, .
, ,
390
. ,
, , . , .
, .
-d, -t
. mad
.
fyd
()rvad
cad
had
rad
ad
qd
cd
ud
xud
jcend
hnd
c'ynd
myzd
myst
syst
lyst
cst
vzist
%idrt(t)
meet
st
cyt
mad
fid
rvad
cad
had
rad
ad
gd
cd
tiod
xod
fnd
hnd
c*und
mizd
mist
sist
listez
cst
vzest
udrt
mt
st
cit
''
''
''
''
'', ''
''
''
''
' '
''
''
''
''
' '
'', ''
''
''
''
''
''
' '
''
''
*'
- j , -
. h\e
xg
syng
by
ryng
nymc
rvg
Mgyng
. Wg
xg
sing
bing
ring
hing
nimg
rvg
cging
''
'', ''
'', ''
'.'
' '
''
''
'', '
''
qdyng
uadyng
tulg
syvylg
arc
kxc
k-rc
brc
drg
urx
urcc
byrc
gdingr
uading
tolg
sibulg
arcce
kxc
kccrc
brc
drgcce
urxc
urccce
burcce
, xos
us
tuas
minas
as
bas
blas
traz
gbaz
qbys
gis
frmz
bcBzn
uz
fz
qz
xuyz
pyxs
jcexs
jfs
xfs
trs
krz
bcerz
g-rz
. xuas
uosce
tuas
minas
as
basce
bcelasce
traz
gbazce
gbes
ges
frzn
bzn, bzd
ucBz
fz
qzcB
XUZ(B
pixs
cexs
fs
xfs
trs
krz
bcerzce
grz
' ()9
'9
<9
' 9
'9
' '
'9
'9
'9
'9
'9
'9
-s
'9
'9, ' 9
'9
'9
'9, '9
9
9
'9
'9
'9
'9
'9, ' 9
'9, '9
'9
' 9
'9
'9
'9
'9
'9
'9
'9
'9
'9
' 9
'9
-I, -
. cl
xal
. cl(B
'9
'9
395-
392
xyl
byl
syl
tyl
qil
1
sc4l
k'gil
qndil
Wuystil
qui
bdul
uadul
zbul
gagul
qbul
qdur
rdyn
yssyr
mgar
xgar
xuyr
xo
guyr
fsir
lcHr
xilce
''
bil
''
sil
''
tul
''
gel
''
Fel
'', ''
sWel
'', '', ''
k'gel
''
qndel
''
k'ustel
' '
gol
''
bdol
''
uadol
''
zbol
'', ''
sagol
' '
qbol
'' ( )
qdor
''
ndur rdun
' ()'
nsur
''
~kar Tcar
''
ngar
''
xgar
''
xur
''
xur
''
gur
''
fser
''
lk'er
''
-m, -
qmp
urm
flm
qn
sn
gn
tn
uidon
ron
af'on
by ron
ysson
kuyroj
. cum
xum
gmp
urm
flm
gn
sn
gn
tn
jidon
ron
afon
burojn
insojn
kurojn
''
'', ''
''
''
'', ''
'', '"
''
''
''
''
''
'', ''
'cop'
' '
''
soj
moj
ncoj
kfoj
gdyncoj
zngoj
uisoj
sagoj
flloj
tyn
sin
cin
xin
fsin
xsin
asin
su gin
syzgrin
kuysi
xuyfi
lxui
ufti
sojn
mojn
ncojn
kfojn
gdincojn
zngoin
jesojn
sagojn
fllojn
tun
sujn
cin
xin
fsin
xsin
sin
so gin (B
sugzrin
kusin
xufin
lxuin
uftin
''
''
''
' '
''
''
''
''
'', ''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
'' ()
''
''
-f
c'yf
syf
(y)st'lf
xuylf
. c4f
sif
sflf
xurf
''
''
''
''
-g, -
byg
tyx
rx
zxx
cxx
xaxx
xorzx
fydx
xyrx
tyrg
rnq
sg
mig
tig
. bug
tux
rx
znx
cm
xanx
xuarznx
fudnx
xirx
turg
rng
sg
meg
teg
''
''
'', ''
''
''
'', ''
''
''
''
''
''
''
''
''
393-
394
-. -L -
uidag
ksag
cyzg
fyng
mng
zng
uasg
kadg
qarg
rizg
cinyg
uxsk
fynk
synk
xuysW
knk
ksnk'
fark
drk?
urykk
msW
tsW
lystf
zul
bulk'
.
mug
jedag
ksalg
kizg
fing
mng
zng
uasng
kadnq
garng
rezng
kiunug
usq
fink
sunk'
xusW
knk
ksuk^
fark
drW
urikk
ms
tsW
UsV
zolk'
bolk', bolg
''
''
''
''
''
''
'', ''
''
''
' '
' '
''
''
''
''
''
'', ''
''
''
''
' '
''
''
''
''
''
'', ''
- (-w)
xsv
frv
cyrv
mi
sy
dau
kau
. xsv
fru
drum
miu
siu
dau
kau
''
''
' '
'', ''
''
''
''
- j
mj
k?cej
cJj
zj
. mj
k\ij
tfj
zj
''
''
''
''
uj
inaj
uj
naj
395-
''
''
:
. -ad
-
. xecauad
rstad
xuarzginad
: . xicauad
rstad
xorzgwad
b)
. -ad
-ginad
''
''
''
, :
. -
: . uajag
xrag
. -ag
. ucyag
xurag
''
''
) , :
: -don
. -don
: . krkdon
skrdon
T. n.
. krkdon
skrdon
''
''
41.
, :
. zrd
bst
dyuu
rt
sd
byr
kuat
arf
lyvz
uynaff
guyzav
guyff
lxst
dymg
. zrd
bst
duu
rt
sd
kir
kuat
arf
lbz
unaff
guzav
guff
lixst
ditng
''
''
''
''
''
''
''
'', ''
' '
'', ''
''
' '
''
''
396
;
( , . 40)
( , . ., ) (
, . 47).
,
; :
.
.
.
. zrd
zrdjy
zrdjn
. .
. zrd
zard
zrdn
''
''
''
.
,
, - - ; , m zrdyl luuy ' ', , '
', . . zrdyl ( zrd-), zrdjyl\
m bsty ' ', . . bst bsty
( bst-), bstjy, . .
42. -?,
, , ,
, . ., :
. .
.
.
.
.
-.
, .
. .
.
. .
sift
sifti
siftn
siftm
siftj
sifti
siftbl
siftau
''
(, . .)
, ( , 5), ^
:
sifm
sifbl
siftm
siftbl
. sifm,
. sifbl
siftm
siftbl
43. , , .
) . . . . .
-,
j (. 39):
.
, . .
cxra
cxrjy
397-
''
i
j , :
.
, . .
gxra
gxaraj
''
b) -. . . -j
j: cxraj\ -j : gxrajj.
, ,
:
. 4.
. .
.
. cxra
.
cxrajy
.
cxrajn
.
cxram
-. cxraj
. .
cxrajy
. .
cxrajyl
.
cxrajau
cxraim
. cxrat . gxrat
. gxra
gxraj
cxraty
gxrati
gxrajn
. . ( 39).
gxram
xrajj
gxraj
gxrablj
gxrajau
(gxraj xcc)
44. ! , , ,
-- ( ., -. . .
) --, ( ., , . .):
.
.
.
.
-.
. .
. .
.
avd
avd
avd
avd
avd
avd
avd
avd
, ,
,
, ( ,
, ).
398
(. 39).
45. . . , , ,
, , , .
,
(. 30, ; . , 1924, . ., . 153).
:
... sirebl lg ma uos badtj ... I lg ma i uos gorunc ...
( i Mann und e i Fran)..
( d e r Mann nnd d i e Frau) . . .
(. I I 57).
Ku raxleut'j i ciuan agj i sau znxbl i tvd has ( d e r K e s s e l . . .
d e r Boden . . . d i e Suppe).
rqan j Jcldrbun i ars y ( d e r Bar)
(Bes. 76).
46. .
( .
).
, : . nuds, . nuds f 1 9 \
iu
dyuu
rt
cyppar
fong
xsz
avd
ast
farast
ds
. jeu
duu
rt
euppar
fong
xsz
avd
ast
farast
ds
'
'2'
f
3'
'4'
f
5'
f
7'
8'
f
9'
f
10'
f
, iunds
dyuuads
rtynds
eypprds
fyndds
xsrds
avdds
sts
nuds
yssS
. jeunds
duuads
r tin ds
cupprds
findds
xsrds
vdds
sts
nuds
insj
13*
14*
4 5*
46*
f
17>
18>
49*
<20*
47. ,
( .),
( 44) : ., , . .
--, ., . . . - - :
.
.
.
duu '9
duuej
duuemn
.
-.
. .
. .
.
399-
duuem
duuemj
duuemi
duubl
duujau
48. , , , :
-w,
jmag ( m+ag):
fyccag
dykkag
rtykkag
cypprm
fngm
xszm
vdm
stm
farstm
dsm
. ficcag
dukkag
rtikkag
cupprjmag
fngjmag
xszjmag
vdjmag
stjmag
farstjmag
dsjmag
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
,
jmag: . vdjmag ''.
49. , .
, :
ds
insj
rtin
cuppor
fngaj
axsaj
vdaj
staj
nwg
sd
''
.
, >
'' J
' 3 0 ' ( ds ma insj)
' 4 0 ' (
- duuinsgi)
' 5 0 ' (
ds ma duuinsgi)
' 6 0 ' (
rtinsgi)
' 7 0 ' (
ds ma rtinsgi)
' 8 0 ' (
cupparinsgi)
' 9 0 ' (
ds ma cupparinsgi)
0 0 '
. , sd \ , , ,
fondz yss^y , ' () '.
,
, ,
.
400
2.
50. 1- 2- ,
, ,
:
1- . . z
2- .
dy
. . . max
s(y)max
. z ''
du ''
. max ''
sumax ''
1- . mn,
2- . du.
, (. 39),
.,
mn, du, .: max
symax, sumax.
51. 3- ., , :
. . je, jej '', '', . . . udon . jet '', ''
je, jet '', '' ,
.
,
.
3- .
:
. .
.
.
.
.
-.
. .
. .
.
.
.
.
.
-.
. .
1
.
uj
umn
um
umj
1
uul
ujau
uim
. .
. udon9
udon, udony
udonn
udonrn
udonj
udony (um)
''
. je '', ''
uoj
uomn
uom
uomj
uomi1
uobl
uojau
(uoj xee)
. jet '', ''
uoni
uonn
uonm
uonj
(uomi)
. .
.
udonyl
don au udonim
401-
uonbl
uoniau
(uoni xcc)
udon ''
udtt, . udon,
. . udon. udtt, .
. udtt udon ,
: () .
52. , , ,
:
. .
.
. m, d, j (j)
. m, d, (j)
.
, dyn, (j)yn
min, din, in
.
mm, dm, (j)m
m m, dm, im
-.
m, d, gy
mi, di, gi (si)
. .
m, d, gy
mi, di, gi (si)
. .
myl, dyl, (j)yl
mbl, dbl, ibal
.
n, u, s
nin, uin, sin
nm, um, sm
ni, ui, si (gi)
ni, ui, si (gi)
nbl, ubl, sbl
, 1) ( 1- 2- . . .) , ;
2) -. . . ; 3) . . .
: . - . -.
. m, d
n, u, s
. mi, di
ni, ui, si
53. , , , . . (. 62)
2 6 . .
402
. m-,
m-,
m-,
m-,
m-,
m-,
m-,
m-,
d-,
d-,
d-,
d-,
d-,
d-,
d-,
d-,
xudg
xi
xeen
xem
xeej
xemi
xebl
xejau
. .
, . n-, u-, sxdg
. n-, u-, sxudt
n-, u-, sxuydtg
.
54.
: . a, aj, . a, aj '', . . . adon, . at ''.
3- .: . uj, . je, '', . . . udon, . jet '' (. 51).
''
uj, je '':
. .
.
.
.
.
. .
. .
.
.
.
.
.
1
.
. a, aj
oj
amn
amaj
am1)
auyl
ajau
aim
. .
. adon
adon, adony
adonn
adonm
''.
a, aj '
oj
amn
amj
ami1)
abl
ajau
(aj xee)
. at
ani
ann
anm
-.
. .
. .
.
407-
adonj
adony (am)
adonyl
adonau
adonim
anj
anmi
anbl
aman
(ani xcc)
. aci lg
jeci (uoci)1 lg
' '
' '
. m
d
j
. .
. m ''
d
1- .
2- .
3- .
. n
us
. n
u
s
,
(. 50, 51):
. .
1- . . mn
2- . .
du
3- .
uj
1- .
2- .
3- .
. mn ''
du
uoj
. .
. max
symax
udon(y)
. max
sumax
uoni
. mn, du , m, d.
uoci, . , .
(., ,, . II 94).
26*
404
,
(. 53):
. mxe ' '
dxe
.
dxi
. . .
-on:
. .
1- .
2- .
3- .
.
duon
ujon ( .)
. 'le mien'
dceuon
uojon ( .)
. .
1- .
2- .
3- .
.
s(y)maxon
udonon
.
sumaxon
uonion
()
-on:
.
dxion
. . .
, , .
.
:
. .
,
.
. ,
,
. .
. , mxeon
mnoni, mxeoni
. .
, . mnutt
mxiutt
.
mnutty
mxiutty
. .
mnont
mxiont
mcenonty
mxionty
. mnont,
mnonti,
mxeont
mxeonti
405-
5 7 . ( ) :
.
kcy
.
ci
kci
''
''
'9
,
kj, cj
kmn, cmn
km, cm
kmj, cmj
km,1 cm
kuyl, cuyl
kjau, cjau
kim (cem), cim
ka, ci
ke, cj
kmn, cmn
km, cm
kmj, cmj
kmi,1 cmi
kbl, cbcel
kjau, cjau
(ke xcc, cj xcc)
,
, '':
.
.
.
kj
ci, ,
t ( ty) . .: 2
.
.
.
.
-.
. .
. cit, cyt
kjty, cjty
kmnty, cmnty
kmty, cmty
kmjty, cmajty
kmyty, cmyty
. .
. kat, cit
keti, cjti
kmn ti, cmnti
kmti, cmti
kmjti, cmj ti
kmiti, cmiti3
,
( 39), .
kcy '',
, 1
''.
. (Sprache der Osseten. Grundriss der iranischen
Philologie, B. L, Anhang, . 53): . kjtn, kjtj, kjtm, cyty, cytn, cytj,
cytm, . citi, citn, citj, citm .
3
kmyty, cmyty, . . km, cm, ,
i kmi, cmi, kmiti, cmiti.
2
406
(. 43);
:
.
.
.
.
-.
. .
. .
.
. kcy
kcyjy
kcyjn
kcym
kcyj
kcyjy
kcyjyl
kcyjii
kcyim
. kci
kcij
kcimn
kcim
kcimj
kcimi
kcibl
k ijau
(kcij xcc)
kcy, kceci
.
5 8 .
,
--, - - ; , .- (. 47 44), :
cal ''.
.
.
.
.
-.
. .
. .
cal
calej
calemn
calem
calemj
calemi
calebl
''
''
id,
'' (. ppt)
,id. (ne gas, ue gas, se gas * , , ')
id.
* '
'' ()
'' ()
'' (MD 1937 I 29)
''
id.
407-
59 M :
. isci
nici
al ci
isty
nicy
alcy
. jeske
neke
alke
jesti
' neci
alci-
'-'
''
''
'-'
''
''
( ) ,
ci, '' , ci '' (. 67).
inn ''.
3.
60. ; ^ '':
. .
. .
. dn
d
, is, i
. .
. dn
d
j, jes
' '
. (y)stm
(y)stut
()&
. an
ait
nc
, 3- . . . . .
,
61. ^ . . :
-, <
. .
. .
. uydtn
uydt
uydis (tiydi,
uyd)
. .
. adtn
adt
adtj
' '
.,uydystm
uydystut
uydysty
. adtan
adtajt
adtnc
62, , . ( 60)
, . . . , -.
. . . .
63. ; cryn '':
. .
. card-dn
card-d
card-is (-, ^)
. .
. card-dn
car d-d
card-j
' '
. card-ystm
card-ystut
card-ysty
card-an
ard-ajt
card-nc
408
64. . .:
. .
. crgyn-n
crgyn-
crgn-is (-, ^
. .
. cr$n-n
crsn-
crgn-j
. crgy-stm
cry-stut
ccergy-sty
. crgin-an
crgin-ajt
crgn-nc
65. .
. . . . . ( )
:
:
. .
. .
-ikkam (crikkam,
-ikkat
-ikkoj
cardaikkam)
:
-in (crin, cardain)
-is
-idce
-ian (crian,
-iajt
-ionc
cardajjan)
66.
.
, , :
a) 2- . . . . . , , :
. -ut
, -et
. -oj
. -
cronc
'() 9
c) 2- . . . . . . :
. -at
. -ajt
409-
. .
. .
1- .
2- .
. -"5~
. -gnsn-
1- .
2- .
3- .
-gy-gin-gy-gin--gn(. 64)
67. r
(. ^
40):
a) . , . . (. 65);
b) 2- . , :
. cr
crut
. cr
cret
''
) 3- . . :
. crync
farstoj
crnt
. .
. crunc
farstonc
crnt
'
' '
' 1
d) 2- . . . :
. crut
crat
. .
. cret
crajt
' '
'() '
68.
.
. , . un ''.
. . (. )
. .
. dn
d
u, is. i
. .
. dn
d
#3, jes
. (y)stm
(y)stut
(y)sty
. an
ajt
nc
. . (. )
. vajjyn
vjjys
vjjy
. un
uis
uj
. vjjrn
vjjut
vjjync
. un
uet
unc
414
. .
. uydtn
uydt
uyd(is)
. adtn
adtce
adtj
. uydystm
uydystut
uydysty
. adtan
adtajt
adtncce
. .
. uygynn
gy
uyjn(is)
. uognn
uojn
uognj
. uygystm
uygystut
&
.
uoginajt
uognnc
. . ( )
.
. .
.
uaisce
uaid
.
nais
uaid
. uaijan
uaijajt
uaijonc
.
uaikkat
uaikkoj
. . ( )
.
uis
uid
.
ids
uid
. mcn
uiajt
uionc
. uikkam
uikkat
uikkoj
. .
. uydain
iydais
uydid
. adtajn
adtajs
adtajd
. iiydaikkam
uydaikJcat
uydaikkoj
. adtajjan
adtajjajt
adtajjonc
. .
.
non
l'oj
. um
uat
uoj
. uon
uaj
ua
. .
2- .
3- .
. un
uajt
uonc
. .
.
.
ud
ud
. ut
unt
. uot
untce
. .
. .
. .
. uvg
fiag
' 9
' '
415-
. uvgce, iivgijre .. uog, j ''
! . . . .
(uin, uis . .) , :
f-uin, ys-uin.
2. fun, , ,
un . , f-, un ys-, is- (ys-uyn, is-un, ys-dn, isdn), ba- (-, ba-un, ba-dn), rba- (rba-uyn, rba-un, rba-dn) . .
un .
fun , un
, .
, un
.
a) ,
. :
. fvjjyn, ysvjjyn
fvjjys, ysvcejjys
fvjjy. ysv'ijjy . .
. fun, isun
fuis, is ids
fvj, isv.j . .
b) . . . un
.: fdn. fddn ' ',
ysdn, isdn ' ' ( '' '').
c) . . , ; , , . f-vydtn, ys-uydtn, . f-, is-adtn, .
d) . . , 3- . . .,
. . ^ --:
. f-c-i(s),
ysrs-i ( ys-e-i), -- (s)r xha-c-i (s)
. f-c-j, is-c-j, -c-j, rba-c-j
. f-c-an, is-c-an, f-c-ojtce, is-c-ait . .
e) . . . :
1) 2) --:
. f-uain
. f-uain
f) . . . :
1) 2) -c-, ;
. f-uydain f-c-adain,
. f-c-adajn, is-c-adajn
ys-uydain
. .
ys-c-adiin
412
69.
. cryn
. crun ''.
. .
. .
. .
. cryn
crys
cry
. crun
cris
crvj
. crm
crut
crync
. crn
cret
crunc
. .
. cardtn
cardt
card(is)
. cardtn
cardt
cardj
. cardystm
cardystut
car dy sty
. cardan
cardajt
cardnc
. .
. crgynn
crgyn
crsn(is)
. crgnn
crgn
crgnj
. crgystm
crgystut
crgysty
. erginan
crginajt
crgnnc
. .
. .
. .
. crin
cris
crid
. crin
cris
crid
. crikkam
crikkat
carikkoj
. carian
cariajt
ccnrionc
. .
. cardain
cardais
cardaid
. cardain
cardais
cardaid
. cardaikkam
cardaikkat
cardaikkoj
. cardajjan
cardajjajt
cardajjonc
. .
. cron
cwraj
cfa
. cron
craj
cra
. crm
crat
croj
. crn
crajt
cronc
413-
. .
2- .
3- .
. .
. cr
crd
. cr
crd
. crut
crnt
. cret
crnt
. .
. .
. .
. crg
crd
crinag
. crg
card
crujnag
''
'', ''
' '
. crg, crgj
. .
. .
. .
. farston
farstaj
farsta
. farston
farstaj
farsta
. farstam
farstat
farstoj
. farstan
farstajt
farstoncce
71. , . . .
:
. a
ce
a a
bad
bad
badt
''
uaf
ucevd
''
bdt,
sem
zel
bast
sind
zild
''
''
''
ce ce
a
i i
y
sim simd
zil zyld
CE
e
e
414
au
xud
gur
tau
cu
zon
( fyss
} byr
xudt
5yrd
tyd
cyd
zynd
fyst
byrd
0 - xod
Sor
au
tau
zon
fins
i
bur
xudt
Surd
tud
- cud
zund
finst
burd
''
''
' 9
''
''
''
''
,
- , ; , -, : . , . .
:
jjaf
fsad
nuaz
cevnal
saf
araz
fceraz
celvas
(y)zgal
(y)zdax
ivaz
xal
Icemar
Icedar
jjft
cefscest
nucest
1 cevnceld
sceft
arcezt
fcercezt
celvcest
cezgld
cezdcext
ivcezt
xceld
Icemcerst
Icedcerst
. jjaf (ejjaft
cefsad cefsast
niuaz niuast
cevnal vnald
isaf
isavd
araz arazt
fceraz frazt
relvas celvast
gzal gzald
izdax - izdaxt
ivaz ivazt
ixal
ixald
Icemar Icemarst
Icedar ldarst
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
' '
, - ,
:
.
mbl
rgvd
fscexs
ysWr
vr
yzmnt
yzdx
yzgl
scef
scerd
rvz
mbld
cergcevst
fcescexst
ysWcerd
cevrd
yzmst
yzdxt
yzgceld
sceft
srst
irvzt
. cembcel
vgrd
fscexs
stfr
vr
zmnt
zdx
gzl
isf
isrd
jervz
mbald
vgarst
fsaast
sk'ard
vard
zmast
zdaxt
gzald
isavd
isarst
jervast
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
415-
. vzar vzurst
iuar iurst
''
'
:
.
. sim simd
sir sird
is ist
xudxudt
. sem
ser
jes
xod
sind
sird
ist
xudt
' '
' '
''
''
72. ( ) . .,.
. ., ,
, d t
s. (
), . .
-yd, . .
. .
.
. uund
bll
bzz
flmc
fcezm
haf
Ju
mys
nr
nt
qav
qaz
qrz
quyz
qyrn
tlf
tyn$
uundyd
bllyd
bzzyd
byryd
flmcyd
fzmyd
haf yd
luuyd
mysyd
nryd
ntyd
qvyd
qazyd
qrzyd
quyzyd
qyrnyd
tlf yd
tynsyd
. uund uundt
bll
bld
bzz
bzt
bur
burd
flmc flmast
fnz
fnzt
kaf
kaft
lu
lud
imis
imist
nr
nrd
nt
ntt
gav
,9aft
\gaz
gazt
qrz
grzt
guz
guzt
girn
girnd
'tlf
tlft
tung
tunst
''
''
''
''
''
''
''
''
''
''
',' '*
''
''
''
''
'', '"
''
''
416
uar
uas
ulf
xc
xuyss
yzml
zar
uaryd
uasyd
ulf yd
xcyd
xuyssyd
yzmlyd
zaryd
uar
uas
uolf
xuc
xuss
zml
zar
uard
uast
uolft
xust
xust
zmald
zard
''
'' ( );
''
''
''
''
''
73 ( 6 0 7 2 )
,
, .
:
.
.
74. .
1. ( 70) , . . , ,
: , .
, :
,
. , . .
, ,
:
.
zaryd(is)
hafyd(is)
mysyd(is)
qavyd(is)
. zardta ( zardj)
leaf ta
imista
gavta
qazyd(is)
gazta
uaryd(is)
uardta
uasyd(is)
uasta
aftyd(is)
raftudta
, , , :
. xaudta1
sqiudta
tyngydta
kuydta
niudta
grzydta
. xaudtj
sqiudtj
tunstj
kudtj
niudtj
grztj
417-
2. , : knyn '',
'', lasyn, daryn .
:
a) ''
knyn '', un '': . ferox
kodton, . feronx dn ' ';
b) fndyn '' , ( ?) un: . fnd' adtj '',
ku fnd ' ' . .;
c) . irgvyn '',
, jergvun jergf knun\
d) '' - nqlm ksyn, - ngl ksun.
3. .
2- . . . . . , -is -:
. 1$
kni
zoni
. .
' '
' '
' '
(. legis)
(. knis)
(. zonis)
xaudis.
2 7 . .
418
. uo-g-j
cr-g-j
ccer-gi-an
''
' '
' '
(. uo-gcen-j)
(. ccer-gcen-cej)
(. ccer-gin-an)
(Soz. 15, 17. 23, 24, 25. 34, 62; Qazb. 7. 16. 2 0 , 21; MD 1934
I I I I V 85).
. . , s,
g ( . .):
. feusscenj
ksscenj
lasscej
nibbuxssinan
isarazzinan
' '
' '
' '
' '
' '
, , (. 21).
5. (uagun, saguri) 2- .
. . , , ., ,
. .:
. niuuaxt!
nissaxtce!
'!'
'!'
(. niuuagetce)
(. nissaget)
(. I I 68, 118; . 22, 24, 44; Arg. kinn. I l l 11, 36; Qazb. 15.
24; Soz. 22).
6. kcenun '' 2- . . . ,
kcent (. knetce) (. II 60); . rauajt! '!' .
rauajetce.
7. - .
: / '!' (. , ). .. . .
. . .: cug ut! '!%
-tee: cceugit! '!' margitee! '!' (MD 1936 I I 14).
75.
.
1.
iu (cardis iu ''), cid, jeu (cardcej cid, cardj
jeu).
, .,
, .
:
bon kud fae'e'eex uidee, uotee see kcercegej rajerionc, , (Lit. qaz. 1, 38);
blcestce cid rtasun knidce () (MSt. 9, 1);
419-
?
?
. cj, ,
, :
syvllon bylj fcjxaudi
asinyl kuy 'rcjcydi ud
j k' fezdyxst
, , ,
,
cj:
racjjevgudj m dog
niccjkaldj m msug
racjjevgudj niccjkaldj
rajjevgudj, nikkaldj, .
76. ,
, . ,
, 27*
420
: , , , . . (. . .,
. VII, . 7 678). ( , . ) .
, , :
II. -
rrhafcra-
rrbafeenira(i)s-
, - (
c-, ) ; ,
-, -, , , , :
. -
ra-cuyn
. -
ra-cun
''
' '
,
(. ) .
77. -, ni- :
cuyn '',
nyccuyn ''
ni-,
f-:
niccun '', fccun '' (. 27, ) (. fcuyn).
78. -, -, rba-, f-, ny-(ni-), -
, ,
( ) --,
() -j-, -
ni- f- j :
. acarazyn
. bajagorun
rbacarazyn
rbajarazun
fcarxajyn
fajjarxajun
nyccaxsyn
mjjaxssun
racaxsyn
rajaxssun
421-
79. ( );2
:
.
.
.
.
422
. ,
, .
. () -, , , . 76.
83.
: ) ,
, ) , , ) , .
84. , :
1. - -, '':
dongon ' ' ( don ''); babuzt uasunc dongnti baltj
(Qazb. 8); ma Tajmuraz fccudnc
dongonm rtajunm (Arg.
kiun. I I 7);
bilgon ' , ' ( bil ', '); m gu ludtp
() ;
gugon ' , ' (gu ''); mfsad gugoni rludtj
.
- . -: '' ( ''); m coqa
(Sam. 108);
surxgon '' ( surx ''); %... surxgon baxursta
tfgxt (Qazb. 57).
c'xgon '' ( tfx '', '', '');
c'xgon zinnuj rdoz: (Mal. 19).
Wolgon ' ' ( Jc'ol ''); mnut Wolgon raunti... rauz bauz knuncy>
(Ka 29).
(. -) - . -
(, syrxgomau, c'xgomau, Wulgomau '' .),
- . -,
-au (. m , , . 19).
2. - , ,
(?): '' (Arg. kiun. 1 1 5 ) , xudgka ' '
(SD 2 9 2 J , '' (SD 280 2 ).
3. ( ?)
:
mn
dl
rrst
darg(?)
'', mn
' ', dl
'', . rast id.
'', darg
423-
.
1. -
-kkag:
8 5 . ,
srkkag
bunkkag
rbunkkag
kronkkag
. kk (gk) :
fstekkj '' . fstij
ndekkj '' . dtij
medgkj '' (SD 289) medgj, . midgj
ardigkj, ardikki '' (SD 99) ardigaj, . ardygj
uordigki '' (Arg. kiun. I l l 17) uordigj, . urdygj
nigki '' . noyy
sosgkj '' (Arg. kiun. I l l 31) sosgj, . susgcej (. 27, ).
2. () - () ra- ( r- -):
kdimajdima
Akula rsugd...
msugi srj raksid
(. I I 26).
3. . -gyn,
-, . - , ;
. -:
zrdegen
8 6 . , .
1. () r-
, , :
''.
424
. rzudton
rxattn
rkodta
rkodta
rflmstnc
. bazydton, zonyn,
zonun
fxattn. xtyru
xtun
rakodta knyn,
kmm
bakodta
baflmcydysty,
flmcyn, flmcnn
2. -;', ,
- , (
) :
.
.
.
.
.
.
stoj
k?goj
sajgoj
gosoj
congoj
k'axoj
'', st ''
'', k?g ''
'', sajyn ''
'', gos ''
'', ''
'', Wax ''
3. . -, . -in, ,
, ,
:
togin
zldagin
crmin
tunin
izdin
agorin
singin
kauin
sojnin
nugin
4. . -, . -c,
, , , , :
. drgc
urxc
igurc
xuasgrc
''
''
''
''
. drg.
urx,
rqjguyrd,
xosgrst,
darg ''
urx, urux ''
guyryn, igurun ''
xos krdyn, xuas krdun
' '
ixlc
iure
klfxulc
''
''
''
425-
5.-
-igon (. -), :
sumigon
rftigon
iuxattigon
6. , -au
:
uniau (SD 178 4 , 185 3 , 257 2 ), un '';
knuniau, cuniau (SD 2 83 4 , 286 4 ), knun,
7. . . -, . . -on, ,
, - (-),
-on:
. sixag
zrdiag
taxyng
asiag
. sinxon
zrdton
taxinon
sson
.
'').
. zymgon
'' .
zujmon
(zymg,
zumg
8. , - :
. faron
r 1
znon
dyson
cyryn
xsnag
xluarg
susg, susgj
zarg
fistg
uarykk
qndil
. far
zin
dos
kir
xsn
xlaur
sos, sosj ( sosg)
zar
fest ( festg)
ur ( urikk)
qndel, qndelg
' '
''
' '
''
''
''
'', ''
''
''
''
''
426
.
.
88 , ()), . .),
(
. .), -:
sosg-uarz
k'ex-frs
gndl-kaf
tux-tr
fst-tr
rxun-xussr
rxun-bad
ggl-bad
$gl-xt
des-gor
kozbau-sor
fud-nbl
gla-ks
list-ks
dlbun-ks
adgin-gar
mstj-mar
masti-fic
1. , , ,
, ; , gla-ks, kex-kast ' '.
2. ,
.
, . .
, , . .
.
.
89. -
.
, , , , ,
,
. .
90. . (, , , , ),
,
, -
427-
.
. , d '' n ''
.
.
:
. ul-vndag
dl-vndag
fs-k?vda
mid-bylty
tt-duar
. .
' ',
' ',
' ',
' ',
' ',
.
.
.
.
.
fndagy ulij
fndagy dlij
Jc'vdajy fst
bylty midg
duarn ttij
:
, ,
( - , ).
1. d '' (. ), , , :
. d-xsv-ad-bon
d-srd-d-zumg
d-kstr-d-xestr
d-gr
d-fsad
' ',
' ',
' ',
' ',
' '
. axsvj-bonj
srdj-zymgj
Icstrj-xistrj
qrim
fsadim
3. dl ''.
., dlfinkj '- ', . fyncy
bynj.
428
. nd-qu
' ', . quy'dtij
nd-sk'ola ' ' (SD 2 4 4 J .
6. fs ''.
. fs-mrd ' ' (Lit. qaz. 1 35), . amardy fst.
91.
, ; . 79.
. , '' '': jeu xatt, '': iu xatt .
, , , .
92. (
) ( ) , , : , .
. cmn isafis m? ?
cmn m safys? [ m safys (. isafis), cmn ''].
. ka fzzguj din d lz . . . . . .
(Bes. 61), : ci dyn fzgy d laz [
din fzgy,
(. )\
.
( : 1. , 2. ,
3. )
N a r t y W y r y z m s e g Xsemycy f y r t B a t r a z y
kadg
U r n z m a e g m a X se m i ci f u r t B a t r a z i
kadsengse
1. .2
1 . V, 1941 . 159162.
H , .
429-
2 . .
, .
3. , .
, . , ,
.
4. .
:
, ?
5. :
, ,
, .1
| .
430
435
435-
9. ,
. : ,
, , ,
,
?
10. ..
,
: , ?
11. , : () ,,
, , .
, .
12. , , ,
432
433
434
435
436
437
zseg wselsewyl dunejsen! Margse else ksenyn, mse fydy-fydy myn nyrong ksej
fefxserdtaj, u j tyxxsej.
29. U, sez dse mad, dse fydy wazseg semse myn mse udy tserigsedy ma
bacu, mse mulk iwyldser dsewsen ratgynsen.
30. Batraz sem nse bajqwysta. Kard yslasta semse wsejygsen jse sser
ak'wyrdta.
Jsexsedseg wsejygy avd k'sebicy bakodta semse j y n jse mulk, jse fos rambyrd kodta. Stsej Alsegy sexsyry cady cynadta semse Alseg jse usgury zamany
kwyd wyd, aftse festadi.
31. Aftmj duwwse nserton lsegy Wask'wyppy bserzondmse Narty
gwyppyrsarty razmse ysmidseg ysty. Nart dser syl csewylnse cin kodtajkkoj!
32. Xwycaw zony, csejbsere fsecin kodtoj. Stsej dywwse dengyzy rsesugd
razmse racydi, semse Batraz jemse uskafyd. Ksersegijy zserdsemse bacydysty,
bon zsegse wselsebsel dujnejsen! Margse dse kamun, mse fidi-fidi min nurmse
ke fefxwardtaj, oj tuxxsen.
29. , sez dse madse, dse fidi iwazseg sema min mse odi mondi ma baco,
mse mulk ewgursej dser dsewsen ratgsensen.
30. Batraz imse nse bajgusta. Kard islasta ma wsejugsen se sser r a k'wserdta.
iExwsedseg ba wsejugi avd medseggoni bajgon kodta ma in se mulk,
se fons ramburd kodta. Wsedta Alsegi sexsiri cacli nirtaclta ma Alseg se osgori
jamani kud adtsej, otse festadsej.
31. Otemaj duwwse nserton lsegi Wask'uppi bserzondmse Narti guppursarti razmse ismeclseg sencse. Nartse dser ssebsel csemsennse cijnse kodtajoncse!
32. Xucaw zonuj, csejbsercse fseccijnse kodtoncse. Wsedta duwwse
dengizi rsesugd razmse racudsej, sema Batraz se xseccse iskafta. Ksersegej
, .
29. , ,
, .
30. . .
, .
,
.
31.
. !
32. , .
, . ,
438
:
.
3 3 . , ,
:
, , ^ ()
. , ,
, ,
, . .
34. .
.
439
,
, .
:
1) , ;
2) , ,
;
3) , ,
.
, , ,
.
- 1
I. ,
, : . . , .
; , (. .359 .).
440
III
445
442
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
III
443
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
vzk'ee . (.).
vzn ' , '.
vzngo ' '.
vznqure . . .
xcin ' '; . xabizgyn id.
xeul ', '; . iuzrdyg id.
xsgkag ''; . eik' id.
xsmfz . (.).
xsrc'nkk '' (?); . . xsrg, . . xsrsdtg id.; .,
, ''.
110. xsin ''; . . . xsing ''.
111 : xsneun: xsniud '', xsneun ' '; . . amajyn
'', amajn frt ' '; . xsniuyn . .; .
xsnyf ''.
112. zdirxun (zdirvun): zdirxt ', ()'; . . vdrzyn, . avdirzun id.
113. zgelun: cezgild ', '; . ', . ' id.
114. zgeun: zgiud '', '', ' ';
. . tssond '', ''.
115. zguli '', ''; . . golgo.
116. zgeri, . gzeri.
117. zmor ', , '; . zrnur . p., fydx.
118. znm ' '.
119. znmun ''; . . znt ' '.
120. , -, , -,
.
121. babj '', '', , . ta.
122. ( +) ''; , - id.
122. bagrbaz .
123. bajuant ' , '; . . . ungt id.
123 . bala '' ( ); . id.; ur. urykk ''.
124. balata ' , '.
125. baler, balir '', balergau ''; . . . faler id.
126. baraggenj, baragginj ' , , '.
127. bareg '', ''; . . brc, . bre id.
128. bargon '', ''; . barqom . .
129. bark'az ''.
130. basma ''; . . xsgkag, . eih'.
130 . baun '' (.)
131. bget, bgit ' ()'; bgit id. . .; . . gagyr id.
444
132.
133.
134.
135.
III
445
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
446
III
447
448
3
2 6 3 . gagur ''; . sart id.
2 6 4 . galan knun ' ' (,
. .); . rvg knun, tfapp knun.
2 6 5 . gansaq knun ', '; . . qlba knun id.; . . gaqula, gfqu; ng.
2 6 6 . ganxurn . .
267. gaqula ', '; . . gansaq, gfqu, ng.
2 6 8 . gasxa ' '.
2 6 9 . gatma ', '; . . tyrg ', '.
2 7 0 . gaxana, gaxan-maxan, gaxan-aman ''; . zyndan, . gindon id.
2 7 1 . gfqu ' , '; . gansaq, gaqula, gr (. qr), q]ba
(. id.), ng, stuf sun.
272. ggel ', ', . . zbid.
273. gaWolon ''; . malusg, . malosg id.
2 7 4 . glv 1: . ,
.
2 7 5 . glv 2: is-glvj ' '.
276. gcendl ''; . syndg, cadg id., . kindg (?), .
sabyr, sabur.
^2.17. gxu, gxu ''; . k'ala id. . k'ala ''.
278. gbl '', geb knun ', '; . . fstiat
knyn.
279. gegen ''; . . ergen; . . c'olobi, . 1.
2 8 0 . gelk'or ', '.
281. giba '', ', '; . snttad id., . Vuydipp id.
2 8 2 . gilag ''; . axil, aul> qaun, fltr.
2 8 3 . gilik'u ' '; . . xuysVl id.
2 8 4 . ginau-minau '-, '; . zyna-nzyna id.
2 8 5 . ging ', '.
2 8 6 . gingalo knun ' ()'; . . cstyt gagult
knyn . . uozgalun.
287. gismg ''.
288. gorga ''; . sird id.
289. gos ' ( . )'; . cxdon.
2 9 0 . guass: r-guass-nc ' , '.
2 9 1 . gubandi ', '; . nyxas, . nixas id.
292. gugar ' ' (.).
292 . gugur ', ', . . lxurg id.
2 9 3 . gukk ' '; , fdg id.
2 9 4 . gurnard '' (?).
2 9 5 . gumarg ' '; . zym id.
III
449
450
III
451
452
9
381 . gdrxsng ' ', . qdox.
3 8 2 . gdmrest ( gd+mrest, . ) '' (?).
383. gdqezg ', '; . . sqi-s. . sqes.
3 8 4 . gla ', , '; . . dyly, . duli, . rra;
. qla . .
3 8 5 . glglag ''; . qlqlag . .
3 8 6 . gngug ', '; . . qan, . gn.
3 8 7 . gngls ', '; . xliugyx id.
388.. gwg: xedi gngit ' ', ''.
3 8 9 . grasast ''; . qurasast id. ( asast id.), . fsus id.
390. argurojn ' ' (gr+kurojn), . rmguyroj id.
391. grong ' '.
3 9 2 . ' '; . . rduz, . rdoz, . mra,
gdmrest.
3 9 3 . gojdun ' '; . qolo id.
3 9 4 . gonc ir, gonc* ''; . stlg id.
3 9 5 . gosin: 1) '', 2) ''; . 1) aguri, 2) duryn.
396. gulg '', ''; . . qyg.
3 9 7 . gink'onbos ''; . astubos id.
I
398.
399.
400.
401.
(. 45).
idf knun, idf un ' , , *.
idun ''; . duag.
idujun ''; . sysyn, . isusun id., . fedujun id., . . vidig ''.
4 0 2 . iggn ''; . znyg id.
4 0 3 . i$xsun: igaxst ''; . . rgxsun id., . ggdyn id.
4 0 4 . igulwn: iguld ', '; . . rajyn, tin knyn id.
4 0 5 . igajun ''; . . agajyn, kajyn, . agajun, kajun.
4 0 6 . igaun, . jegaun.
4 0 7 . igetun: igitt ' - , '; . gityn . .
4 0 8 . igndun: igst ', ', ' ( )'; . . flgndun; . . qst, . gst ', , ';
. . amntyn ''.
4 0 9 . ikHnsun (kHnsun): ikHnst ', , '.
4 1 0 . ilivd ' , ', .
. gllag id.
4 1 1 . Hug (iluk), ilugt, illuggon, iluggojn, iliggyn, iliggojn '': .
zgllagilwm) id.
4 1 2 . imonau ', >; . . , . hoc id.
413. infun ''; . ulfyn, . uolfuv id.
III
457
4 1 4 . irags, . ruags.
4 1 5 . irugd, iruxt, iruxst, ', '; . rygd . ., . .
roxst id., . ruxsun.
4 1 6 . irux ', '; . rgom, . rgon id.
4 1 7 . isrxun, izrxun: isarxt ', '; . zyrxyn. . p.;
. . irxfsyn id.
418. iuxsun: iuxst '()'; . lvsyn id.; . . ruxsun.
4 1 9 . wrzuri* iursun: ivrst ', , '; . .
zrd vryn id.
4 2 0 . izazn ', '; . . mcHs id.; . izazun.
4 2 1 . izazun ' ()'.
4 2 2 . izlu ' '; . zldag, . zldag '', ''.
4 2 3 . izrxun. . isrxun.
4 2 4 . izol ', '; . dard, . idard id.
J
425.
426.
427.
428.
429.
430.
431.
432.
433.
434.
435.
436.
437.
jai:, . au.
je '', ''; . uj i^jet ' \ ''; . udon id. (. 51).
jeci ''; . , . uoci id.
jeg? ueg ' '; . id.
jefstag '', . gzm, stm, . stn id.
jefstagm ', '; . xattj-xatt,
iskudj-iskudm*
jefun ''; . . c'efun, k'efiin, , . tfyrxyn.
jegaun:jegaud, igaun ' , '.
jellag: fste nijjellag cej ( ).
jelqina ' '; . . xer. xec'ro, n.xirin ''.
jerisx, jerisq ', , , ' (?).
jesap ', '.
jeugron, jeuguron * , '; nak knunm jeugur on qu!aj
n fj ( ke 85); . . iuyl id.
4 3 8 . jeugur '', jeugurj, jeugurj dr, djeugur ' , , '; . iuyldr, gasj, pptaj id.
4 3 9 . jix '', jix knun ', '; jix! !
( ).
454
444.
446.
446.
447.
448.
449.
450.
451.
452.
453.
454.
455.
456.
457.
458.
459.
460.
461.
462.
463.
464.
465.
466.
467.
468.
469.
470.
471.
472.
473.
474.
475.
knon ''.
krggux ' (, ); . krdcyg id? . qllg, . qlng id.
krongs ' '.
ksaut knun ', , '.
kstau knun ' ( )'.
kt ' , '.
', '.
kelar, kerta '' (.).
klbet ', , '; , gebet, . .
', '; . cem, id. . .
, ', '.
: 1) '' (?), 2) '' (?).
ken, kin ', , ', du ken
mbl jes ( - ) ; ken
xatun ', ', . . mast xatun, . mast isyn id.
kenges knun ' ; ', c
', ' ( . .)'.
kenkegaz ' '.
kese ' '; . . uyryssagxom id.
', , , '; . ciz id. . .
kezu ''; . rad id.
kilf ' ' (.); . cHlf.
kin, kim ''; . 1 id.; . kinzela ''.
kindg '' (?) = . syndg (?).
', '; . kivzu id.
kirdic . (.) (?).
kirs ''; . cyrs id. . ., . . xa!as() id.
kivzu ', '; . kipu id.
kobsa ' '.
kolduf ' ( , )9.
kom$fj ' ', ''.
', '.
kuf si ' '; . blamyqq, k'lua id.
kurgus knun ', ' (?).
kus ', '; . s id.
'
III
455
456
515.
516.
517.
518.
519.
520.
521.
522.
534.
535.
536.
537.
III
550.
551.
552.
553.
554.
555.
556.
557.
558.
559.
560.
561.
562.
563.
564.
565.
566.
567.
568.
457
lppr, . lvrn.
lp'da ', '; . lWrd, lquma.
lqun ', '; . lppu id., . lppo . .
lquma ' '; . . lp'da, lWrd.
lsg , '' (?); . . . rgaj ''.
lser, lsed (xsr) ' '.
lsetj ', '; . lsps id. (?).
lsuf . , '' . (?).
lVo ' ( . .)' . . glmz\ ..
. gkkor id.
lurdm ', (, )'.
luzngojn ' , , '.
lvrn, lppr ' '; . . f y f y l id.
lxcorn ', '; . xsrgn id.
liag ''; . . xudinag, . xodtujnag id.
lic', . liq.
liq '', . . ?l id.
listuq ''; . tu. id., . Jixsun.
livz '', '', ''; : lyvz | livz '
'.
lixsun: lixst ''; . tu knyn; . listuq.
M
458
584.
585.
586.
587.
588.
589.
590.
III
459
460
III
461
462
III
463
464
755.
756.
757.
758.
759.
760.
761.
762.
763.
764.
765.
765 a .
766.
767.
768.
tabka, . tapka.
tadxualit knun ', ' (. 9).
taj ' ' (?) (Gurdz, iiduli).
talaWi ', ', . flguyr.
talgr () ' ()'.
tapka, tapga, tabka ''; . tapga id. . p.
taqina '' (. ).
taturus ' '.
tatxa 4 .
taung: taung kark '', taungi badun ' ';
. khiyrtt, tfuyrtton kark, tfuyrtty badyn id.
769. taus ', , '; . fauys . p.
770. taurt knun ', '.
771. taveg, tabe ', , ', ',
'; . tavic id. . .
772. taxun: taxt '', '', '', '', .
. flyndyn, . flundun.
773. tblng, tpplng: fttpplng'j
', ,
, . .'.
774. tkku\ zlikul ', '; . . kHrnbus.
775. tk'uzg ''; . c'uj id.
776. tln ''.
777. tlin '' (.) (?); . f uin.
778. tlx ', ' (?).
779. tlxr (tlx?): tlxr miut knuj .
780. tmg (meg) (?).
781. tms, tmst ', ', tmssag, tmssgt id., desttmst id., . dissgt 'm tmssgt id. . p.
782. tngaz ' , '; . . agdrbynt.
783. tMiadol ''; . k?misn id.
784. tpplng, . tblng.
785. tppzt cgdun ' '; . gngxt cgdyn id.
7 8 5 \ trenqal .
786. trf ' , , ', . trf id. . .
787. tux. taux . (.).
787 . tx. tax (?) '', '^', . tx . .
788. txsal . ('' ?).
III
465
789.
790.
791.
792.
793.
466
823.
82 .
824.
825.
826.
827.
828.
III
857.
858.
859.
860.
861.
862.
863.
864.
865.
866.
867.
868.
869.
870.
871.
872.
873.
467
468
III
921.
922.
923.
924.
925.
926.
927.
928.
929.
930.
931.
932.
469
933.
933\
934.
935.
936.
937.
474
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
III
471
53.
54.
55.
56.
57.
58.
''; . - id.
bal '' nbal, mabal; . ml (nal, maual).
bgdaond ', '; . bygduan, bgduan id.
bWul ' (, )'; . mk'uyl id., . lasg (I 536)
blu ''; . blon id.
brag ' -', ' - 9,
. bar, . bar\ . m brg = . m bar ' '.
5 9 . brnxst ''; . brn id.
472
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
id.
D
75. dllj ''; . dle, dlij; . ullj.
76. dmun ', , '; . . domyn '^
'.
77. drgc, urxc, . 86 4 .
78. degol, gegol ''; . gigyl id.
79. donug '', ''; . dojny id.
80. dumggag ' (, )'; . dymg, fcci, . I 2 6 0 .
81. duuex ' r \duuexknun ' '; . dix id.
3
82.
83.
' 84.
85.
86.
III477
89. far. ' '; farikkon ''; . faron id., . flvr ' ' (I 313).
90. fldajun: fldad ', '; . udajyn, . uodajun id.;
. fldajyn . .
91. fldesond ', '; . fldyst, ysfldyst id. ( fldisyn,.
fldesun '').
92. fltaugi, fltaugn ( fltau) ' '; . fltau id.; . cvedtonge, caldng, ualdng, nerng, nurongi, fudnngi.
93. fnd un ( ) ''; . fndyn ( ) id. r
. 74 2 .
94. fnduag ' '; fndiag id.
95. fsabrc ' '; , fsarc id.
96. jfasto ''; . /fe^i id.
97. fstekkj ''; . fste, fstij; . . ndekkj.
98. /iei ''; . ftn.
99. fest() ''; . fistg, . festg id.
100. fexsujun: fexsud ', '; . ixsijyn id.
101.
''; . fidiug, . *fedeug' id.
102. fudiraj ', '; . nraj, . niraj, id.
103. funuktHz ', '; . fnykguyz id., ,
.
G
104. geiew ', '; . cetew id.
105. guajn ' () ,
'; . id. (.).
0
106. grmicund ' '; . qrmxuypp id.
107. gdgin ' ()'; qdgom id.
108. gr ( . '', '', '', . ) '', '', ''; . qraj id., . gr nizzardta
. qrj zar yd ' '.
109. guaj knun ''; . qaqqnyn, qaliknyn id.
110. , ginc'iin ', , '; . qyne^ym id.
111. geut knun ''; . . qdqiut '' (.).
112. gigkag '' ( ); . qyqqag id.
I
113. idajun: idad ''; . : bajdajyn,
rajdajyn
''.
114. idi , = . jed, jd id.
115. igast ''; . . rajdzast id.
474
III
475
'
1 4 1 Fbuci ''; . k'bys, . k'bis, k'bus id.
142. k'gal, Wsal-m$al ''; . . . W${), k'3()-m3()
id.
143. k'los ', '; . . tfls id.
144. k'el ( sel) ''; . sc4l id.; . . k'elgo '',
k'eltg id.
145. k'oxmrzn '', ''; . klmrzn id.
1 4 6 . tfozo '', ''; . zoko ''.
147. Wuduron ', , '; . k'uydyr id.
148. k'mnlxij ' '; . kuyrmlxync'
id.
149. Wuru ( tfurma) ''; . tfuyrma id.
L
150.
151.
152.
153.
154.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
476
4
176.
176\
177.
178.
179.
180.
181.
III481
t'axtin
id.
U
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
478
221.
222.
223.
224.
id.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240
241.
242.
243.
244.
245.
246.
248.
248.
zajn (?)
zak?, zek' '', ''; zac'e '', roc'o ''.
zar ''; . zarg id.
zjn '', ''; . zjc (. zjc . .).
III. ,
()1
, , .
III 483
480
36. badn '', ' ' , gocitn jes badnt (SD 292)
(); . badn ''.
3 7 . baruag '', ' '; . bar uagyn, . '
()'.
3 8 . brz ' ' , mulgugbrz ' '; . . . brzond
'', ''.
39. bek' ' ' ; . biW ''; . . naff ''; . . ',
. ', . ' ''.
4 0 . , . .
4 1 . bujnag (bujn, bijnag) '', ' ' ; . ''; . .
nymt '', '', . nimt ''.
III
481
482
III
483
484
L
96. lasun '' ., a ' ' xsir balasta '
'; . lasyn '' ., . xsyr bacaxsti .
M
9 7 . madlt*
' (.'').
N
III
485
S
113. sagadaq ' ()'; . sagadaq '' (?), . . rdyn, . rdun, ndur ''
114. saung ' ' ( = . iudagyg); allisaung id.; . suang '
'; . . nosi '', . ux ''.
116. sjg ( sjun '') ''; . sjg id.,
''; . sjgdon . ryncyndon ''.
116. si . . 3- . . . . s, . gy . . 3- . . ., . j.
117. sos, sosj = . susg, susgj '', '', ^ .
' ' ; . . sus .
118. stun, istun '', ' ' , d razi istnt. d razy luunt;
; . bastadj=. baluuyd, . styn '',
luuyn ''.
119 sug '', ' ' , ' ' ; . csty syg ''.
486
arx II axid I 32
ardauyn || avinsun 1 31, nsedun I 71
I I I 2
ark'au I I I 3
ark'au || o,rgvn I 17
army^agj [xube^stj I 927
art^st II Vr I 822
aryn H jerun I I 126
aryng I) amntn III 1
asiag II sson II 43
astujdlm || dlaggur I 244
astubos || gunk1 onbos I 397
axadyn || axedun II 12
axm || auxn II 11, uxn II 213
axoryn D xuarun II 240
axst II sk'rtn I 739
axston II ast'on I 25. II 8
axsyn II axssun I I 13
axxos I) laz I 537, llag I 549
azld || zgndor 1 934
A:
dppt || djeugur, jeugurjdr I 40
dte II ndegj II 24
dyly II gla I 384
(B^llag II ilivd I 410
sux II nosi I I I 17, saung I I I 114
fsryn I I I 8
fsnajyn || gud knun I I I 79
fson [I ruon, ruag I 696, I I I 107
1 438.
1
, .
-
iBlmrin || cngrijn I 187
*lqivyn || vdozun I I I 29
luton \\ilton II 119
jzlvsyn I I I 12
lvsyn || iuxsun I 418
lxysk' Il xsilk' II 49
<zlyg II rg I 81
m, jm \\ im II 120
m || ma, ma II 21
mbaryn || ldrun I 541
-cembly || ngezuj I 65
mbijyn knyn || mbaun I I 22
mbisbon II rft I 688
*cembudt || k'mbodt I 492, k'embur
I 507, k'bot I I I 93
mbulyn\\ molun I I 164
m^gd |] r%f I 80
4%% |{ maqari I 571
-mrast || rrst II 37
mtgj j| nxucj 1 77
mery || mbugul I 57
rjenmng || duag I 38
nvnld || gajng I 47
~ncyyldt\]nqirdt
I 68
ndax || xal I I I 128
ndr I I I 13
ndraz^flvar I 313
ngs I I I 14
nk*ard y rxun I 88, mVl I 585
nqlm
ksyn || ngl ksun II
xezun I I I 134
nqvzyn |] vgzun II 46
*<Bntauyn I I I 19
ntysyn I I I 20
<nud y nqut 1 69
nud I I I 16
cenusy I I I 17
<epparyn |] gl%un I 341
ppt II nkkt I I 29
487
28,
I 746
xsyzgon II xsiTyg II 48
xxssyn || qrtun 1 658
zgllag(kom) \\ ilug(t) 1 411
znag y ndog 1 59
b j dag is rajeudag j I I 12 7
badn I I I 36
a
Bals%y calx || Ojnoni calx I 623
bandon I] k'ela I 505
bar II brag I I 58
bllyn y xic knun; balliccag || xiccig I 916
blon II blu II 57
brn y brnxst II 59
brzj II vgrdn I I I 30
bsty II fltau I I I 69
bstyxaj || avar I 28
bxtrg || bx^org I I I 63
bik1 II naff I 603
1 III 39
0
cadg II 3ndl I 276
cagd I I I 43, 44
calynm || caldn I I 67
mr [| tugur I 812
cf knyn || rgvun I I I 22
cngt I) ciuan I 199
cnkuyl y cmpul I 185
cst fldaxg \\flxat. cst flxatg I 314
488
cuan III 46
III 54
cydriddr || cidr II 70
cyrg knyn || insu I I I 80
III 53
cyryq I I I 55
cyxcyr I) eux cur n II 73
cyxtaxsn || c4rtaxsn I 229
'
c'upp 58
c\ass I I I 57
c'gg II colaq I 200
c'l II liq I 565
c4l\\kin
I 463
c'olobi y c'ilobi II 74
c'uj H tk'uzg I 775
2ib
11 nost I 621
cyrgd || ceten I 192
cyryn || kir I I 134
cysyl \\ mngj, mngi,
I 590
minkyi,
mnKf
c'icyn II sk'etun II 41
c'irppabos || k1 zma I 503
Vizi II cumur 1 234
vyrxyn
II 8 I 279
I 431
dyzy III 60
dygoppon II ububupp, sajtankark
dyrg II rz I 700
dyson y aos II 16
I 851
%uryn III 63
%yguyr I I I 64
Zylak1 uy II c'osgdin^ I 233
Zyn^alg (j c7xula I 217
%yrga II lirgg IL 83
489
fndon I I I 71
fndyn II fnd un II 93
fnykguyz II funukt1 iz I I 103
frazyn || blsun I 136, uodnsun I 857,.
buxsun I 178
frazyn || flgazun I 307
frsyn ('') || argaun I I I 2
fsarc\\fsabrc II 95
fsk'au || psk'u I 627
fstiat knyn || %bl knun I 278
fsus II grasast I 389
ftn \\ft II 98
ftk I I I 68
fxt II fst I I 96
fzdg H quc I 671
feftauyn II ftudtag nnun II 18
fidiug H fedog I I 101
fistg || fest II 99
fycyn II irajun I I I 81
fydx (I zmor I 117, bulgaq I 168, geg<B
I 353
I 42
G
gamxud || salfxod I 707
gbr II geruz 1 354
gdy tikis I 796
gkkuyri || nk'ulx I 66
gn^xt cgdyn tppzt c'gdun [ 785
gppl II qul I 672
grn II goren I 372
grzt H qpplt 1 655
gzm | jefstag I 429
gogra I I I 73.
guanym 11 guajn II 105
ingn II cirt I I I 53
irdg [j rdg I I 35
irtasyn II rtasun II 38
irxfsyn isrxun I 417
is [| bes I 151
is H ci] es I I 72
j
ixsijyn II fexsujun II 100
j II II 15
ju y fag I 298
jugf II zrna I I I 61
jed }| idi II 114
490
M
mqqi || satal I 714
mra || I I 175
msty II turg I 817, zust I 953
msty (j mstgun II 160
mogor H kolduf ^ 470
mur qul I 672
mydy cyrgd l| btrnan I 141
mylyt y mutult II 165 a
myng II nidn I 612
mysalg II glmz I 343
mystulg || rvg I 86
N
nymr H mednimr II 161
nymt II bujnag I I I 41
nymxsyn || rimxsun II 186
nymd I I I 100
nyrma II nern I 611
nysan knyn || bldat knun I 132
nyv I I I 101
II trnix II 199
nyxas 11 7,ubandi I 291
nyxas |j xorbadn I I I 137
nyxilyn I] gezun I 355
nyxsyn II nixssun, nxsun II 166, xssun
II 234
najyn II rtajun I 83
najyn I I I 98
nal II nbal I I 54
nl xuy II tusk7a I 818
nmyg () \\ fat I I I 67
nu II zld I 935
nu I I I 99
nesi II misi II 163
nikuy II maiinaiddr I 570
no^y I) nikki II 168
nuazn || sinon I 735
|] muxcur I 600
nury y bodn I 159
nyguylyn II ftujun I I I 10
II tuppur
I I I 120
ocani \\ftirik'u,
tiftirik1u
I 45
491
pirn U xsinnt I I I 33
purti 11 qazmuz I 648
pyrxn I) purfn II 173
pyrxyt I) c'ppit I 211
qabaqq I I I 102
qacyn I I I 74
qalj || asgi, uasgi I 19
qalgn || urk1 in I 848
qaqqnyn || guaj knun II 109
qaru II qaur II 176
qdgom || gdgin II 107
ql m lggj qazyn\\ si rinai ti gazun
I 737
qls || qur I I I 105
qlfyn II I 592
qndil || qbuza I 650
qpprisg qborisg II 176 a
qr \\ ng I 606, stuf I 751
qrmxuypp || grmicund II 106
qstarg || qstarg II 178
qellau knyn \\ glleu knun I 342, qedau knun II 179
\\1
dig-dig
knun
11 8 5
qy<iq<*g\\9igk4 112
ron% Il r^ I 686
492
ta H babj I 121
taxyng (I taxi no II 197
tbg II tefseg 1 790
tbyn II sundak' 1 755
tf (komy-) || tulf I 814
tlfyn D azdodun I 35
tppal |1 k'ulli I 524, xppil
tssond II zgiud I 114
tszrd |j qrabuga I 656
tintyVi II squn I 723
topp d xtl II 130
toppy fat H ftk'urn I 321
toxsi [I qlqa I 653
tu y listuq I 566
1 902
T
Vang II xlor I 898
faxti H Vadxi II 203
t'yfyl
(xosy-)
U
uadyn% I] xtl I I I 130
8 II nlug I 607
uagr [j uanbrg I 832
ual y bal II 54
ualynm || ualdn II 204
uarynxuyz [I uarungar II 206
ud [I dta I 41, madta I 569
udta 111 123
ugdy || uotid I 865
ulngaj || ul^n I 844
uldaj I I I 124
uldajdr || bustondr II 66
ule y ullj II 208
ulivyx I] ulvicg I I 209
natif yfal || tfal II 198
ulx^ar || ulin^ I 845
undon II ^stxez, zqr I 44, I 939
undyn y ndeun I 60
urx II urux II 222
urdon\] urdun II 211
urm y k'agd I I I 91
urykk II ur II 210
utr II uotar II 220
-
xlburc9 Wxlbinc'it II 228
xliu II xbt^ I 890
y gngls I 387
xluarg || xlaur II 227
xlynbyttyr II bittir II 63
xrinaghnn || clgnn I 184
xrrg || xrng I 230
xsnag {i xsn II 233
xssyn II xrsun II 231, 232
xrv H p'ar, p'aru I 631
xst I* tugd I 813
xtl I I I 130
xtyn I I I 131
xec'ro II jelqina I 434, xirin I 918 a
xer {I jelqina I 434, xirin I 918 a
xibarj \\ xebrag I I 235
xil III 133
xilag I I I 132
xilun, xizyn (I rdxsun I 684
xistjrag || xesnag, xestag II 237
xivnd II xevast I 915
xizn [I xezn II 238
493
xizyn I I I 134
xo II xur II 243
ojrag, xrinag || xuallag
xollag II sajn I 704
xoliag I I I 138
I I I 138
III 136
yssivyn [I ntaun I I I 19
yssyn I I I 80
yzmst II lk'un
I 548
zaVe\\rex
I I I 110
zac'e I I I 140
zarg |l zar II 247
zbul\\-gel 1.272, glleu I 342
zmbyn || I 150
zppa- || obaj I I 120, I I I 125
zrston || nu I I I 99
zrd vryn || wrzun l 419
zrdiag j| zrdton II 249
zrond II zru II 250
zryn i| rgnun I G89
zian II zran I 940
zilyn II gud nnun I I I 79
, ,
1 9 2 6 1 9 2 7 .
,
- .
, ,
,
.
. , ,,
. , , , .
- . , , . , . ,
, . . , , , -
.
. , . , : , ^
, (), , , ..
-
, .
,
. 1846 . Ueber die
Ossetische Sprache, - . , , , ,
-
49>
.
, . -, , , , . -,
,
; ,
, : , -
() , , ^ ,,
. , , , .
, ,
-, , . ,
-, cysajnag, . . , ,
, .
. - , , :
.
, .
, - ,
. , . ,
? .
: - , .
. . , .
, , . : ,
, . . , .
. , . ,. , , ,
. ,
: : -,.
, 1, , , . ,
,
Urs-tua'-tae, . . .
1Dvaleti.
496
, , ,
-.
. () - ,
. .
? :
1) , <\
2) ;
3) .
j , . . s z\ sryn, oczar cryn, xgar.
.
, , ,
. ,
,
- .
;
-, , , -, , ,
,
.
:
. ,
, ,
, ,
.
sawykojmag k'wyda.jrag, . .
, . ,
. . . . ,
. , ,
.1
, :
1
. . , , , ( .
, V, 1925, . 313322).
49>
, ,
. . , s . ,
. ,
, .
: j und 3 werden
dialectisch sehr hufig miteinander verwechselt. 3 3
,
. , ,
, , .
. . . . . . ,
1 8 0 2 . , ,
.
, ;
3 m ( ), i s.
''
cryn ''
cryn
sryn
3 :
1) : yncajyn '';
2) i, d: ftgydn. ' ';
3) : xcc ''.
, , 7 0 8 0 , :
g, \ , , ,
:
, 3, \
() , - , . , ,
.
3 2 . .
498
,
.
: '', '', '', lgy ''. : ci, , $, 1.
, , .
. .
,
, , , , .
, s ,
s , s i ,
. -.
. .
, , . , , , , s .
s n i s
,
, .
, .
, , s : .
qii . qus '', . zaryn . zaryn ''.
, .
, ,
,
.
, . . . , : - , -. , , , , , .
, ,
. , , ,
, , , , , .
, ,
49>
, . ,
,
.
-, . , .
,
. . ,
: 3 . . . .
. -zen (.-#8), . wyzen (), . ivy$n\
3 . . . . . , . . t (
d): srit, sardait ( ), . crid, cardaid\ 3 . . . ,
. t d: srt ( ), . . crd.
,
.
,
.
, , . . III
, 1883 .,
:
(), (), (); s (), ().
(, ), ()
. .1
, - . .
.
, .
Y f s a t i j y zarseg
1. Dywwadaessej Badilatae bafend kottoj: Somut Sseccyn kommae,
yfsati nyn ksed isty rattit.
2. Ui sse bsex uyd sy gdseg sawloxag, uj s se topp uyd sygdseg ersezypp,
u j sse kard uyd sygdseg saw qangal, u j s se nymaet sygdseg andiag.
. III, 1887, . 170177.
32*
500
a 1
1. [ ] 2 :
[ ] , .
2. [] 3 ,
4 ,
q 5 ,
3. : , !
4. , , . :
5. : [],
... ( . .). , , :
, !4;
6. : [. . ].
7. . [] .
1
Yfsati , ,
.
2
Badilat .
3
Sawloxag (sawloxag) ! .
4
erzypp, ergypp .
qangal. qangal .
6
.
49>
8. [] [], [,
].
9. , . []
, .
10. :
. : \
;
.
11. , 2 , - .
12. . ,
, .
13. .
14. .
[] , .
15. .
( B a i r
1927, . 88. .
,
,
, . ,
, 200 . , ,
. ,
,
, , . , , -
, .
, .
,
, :
1. , ;
2. ,
, , ;
1
2
6, yrci , ,
f,utty
Kui .
502
3. w
; v: Jvvyn ' ' . , dvn '' . divn;
4. s, i ,
, s, : , , . . .
- .
.
, , , , ,
.
, ,
,
. , , . , , .
, , ., ( . , ) ,
.
.
liaeri ''
'', . lobio
''
faro
' '
kombosfo
''
chvanili
'', .
Mtfvanili
kondari
' '
vardi
''
''
qaqaso
'', . qaqaco
xaxwy
'', . xaxvi
khvaxi ''
sazantro, zazantro '', .
sazamtro
sfapilo ''
k'ak'ali ''
arumbali '', . alubali
afami ''
komsi '-'
gulabi ' '
lobia
simindi
mamali ''
guffi* lutfi, zuk4 '', . '
,
49>
toxi ''
lamgan '', . mangali
ffewri '', . Henri
' '
fftH '', . k'etH
cobaxi ''. .
iaragi ''
xelna ' '
meseri ''
samedi '', . sabgeli
begeli ''
satorne ''
''
ezo ''
''
c'ala '', . c'ala
bari ''
' ''
9wall '', ''
''
manati ''
''
gergi '', ''
matfoni ''
muraba ''
504
''
''
sidedri
''
megware
' '
' ()'
''
mama ''
saxlitfaci
maqari
simamri
deda
asi
atasi
''
''
''
p4rveli
''
ubeduri
''
hosa ''
abstracta
unda ''
knba ' '
loca , .
locva
' '
'', .
sernoba '', . seirnoba
, .
tforet
' ', .
stforet
''
'!'
ercidqwid
' ', . ert
isew
'', . mxolot
rodi '', .
. rodis ''
''
axla ''
xoloi
'', ''
''
''
nefaivi
'utinam!'
aba
siPqvit
,
. pexebsa,
,
' : '!'
gmo : ' !'
wici ' '
cempexemsa
,
.
akmeli
lamgan
zaci
loca, erboWercxi
aklemi
<-
\, -> \
,
c'oret,
mangali
ercidqivid
3, ( , )
zaki
' e f f . c'ewri
-k?evri,
,
pardagi^pardagi
xolot
locva,
r-stforct,
ert
erbok'vercxi
mxolot
sifqvit
Wet4,
arumbali
<-
alubali
9 9
49>
zazantro
sazamtro
indouli,
cobaxi
indouri
comaxi
, .
- . , , ,
() .
.
, , ,
( )
, , .
ezo (.) krt (.) '', wyng '', manati som
'', lejbi ' ' , tepsi tbg ''.
, . . -,
. -,
, , .
.
. , , ,
.
.
, .
, , ,
, ,
: jaxijyl nyccafta kwyd (.) rogorc (.) mgeli
, - , aha (.)-^ (.) -
!; nyr (.)-axla (.) knon? - ?
, , .
,
: - (.) - t (.), cekmebit '9
''.
,
lapsus lingvae, . .
506
,
, . ,
, ,
. ,
, , ,
.
, , , , ,
,
.
:
(), .
, , ,
. ,
.
,
, ,
.
* I (1935), . 8797.
150
, ,
, .
, , , -, .
, , , , , ; -, , ,
,
,
.
, , ,
, , .
, 150 ,
, , ,
.
? , ,
.
1. . . ^
. . , <:
* ', -> ragy
'' . .
, , , .
. 510
150
517
, 1899 .. ,
:
Jw izser ta sse serxasta sae fydbylyz
Arryqqy nyxmae.
Nal isyn nwazinag zahta nse fydsyl - z
Ragsej mse .
fydbylyz fydsyl ^, , . ,
! yz, z. . , , . ?
, .
, , , -
, ,
, , .
, ,
.
3. ^ q.
.
. XIX .,
g :
tar gd ( tar qd) ' ', saw givyn ( saw qwyn) '
', . . ,
' .
, , ,
., w : (nivg -> nog '') .
1 0 0 1 5 0 .
- -
II (1935), 23523.
. . : t
. ,
,
, :
1. , t ( >) t
(, ), t, m part. perf. (. fyst), . . (fyston), . .
. . . (stm, stut, sty) .
2. t . t,
t . . . 1
, (
),
. #, , , :
1. ,
, , ;
2.
. .
.
. . , ,
,^
d: acydysdy (), t (.
acydysfy (, 1842; , , 1864), t (, ): acydysty (. ).
, 6>,
fe,
, , skarym,
sgaryn. '', '', xknyn xgnyn '', rxcy
rxgy, '', lppu, lbbu lbpu '', dykkag dygkaq '',
fytcag fycgag '', uryccyt urygzyt '' . .
' ? , , (-), - ,
. ( ) -
1
Jahrbucli der Georgischen
, 1924, . 2231.
Sprachwissenschaftlicheri
Gesellschaft,
III,
513
, (
): 1. , 2. , 3. -
() , , 4- .
I
9
d
3
5
II
1
t
III
f
'
'
IV
4-
, , ,
. :
=
=
=
=
t
d
,
, . .
, 4- ,
:
1. s, . f .
2. .
.
4- :
ysmryn '', '', ysxuyxyn '', ysxllad '',
xsxard '', ysniy ' ', isxuy '-', isxj '', isxmn '-' . .; frsy. '', f r s x j ,
frsxn ., uxsx. '', uxsxj .: '', cxyr '', ''; ,
, s, , f . .: tasx tasyn '', uasy.ee uasyn ('', '' .), xoesy.ee xssyn '',
tcexy.ce txyn '', tuxx tuxyn '', sxuyxx
sxuyxyn '', safy.ee safyn '', xafx xwfyn '',
kafx kafyn '', xuyfx xuyfyn '' .,
, . : tuxxin '', cnxxun '', jesxe '-', . .
t 4- . . .
, part. perf. ; , ,
part. perf. () ^ 3 3 . .
. 518
t, d, ( )
- s, , f \
; :
, - , , . . , . . : ystm,
ystut, ysty, : uydystm, dystm, cugystm . .
, , ,
, :
ystg (), ystaj '', ystiir ' ', sty
'', ystong ''; ast '', astj, astn .;
ystm '', ystyn '', ystajyn '', ystauyn
'
', , ystryn '', astryn ' ',
ystigyn ' ', isty '-', istmj,
istmn,.
istyt; bst '', . qst '', . nost '', xst
'', x s t y .; qast '', , mast
'', '', '', myst '', syst '', cst '', ystavd.
'', lystg '', lystyt '', lystn '', fistg *', xistr
'', kstr '', xstg '', fstag
'', fst '', fstau '', istug '', ystj '',
t, cyxtj, cyxtyt . . '', fxt, fxtj . . '', kaft
'' .
4- , .
4- fscwin '', '' -:
.
4- : syscy '',.
yscyt '', isci '-', frscyt '', ivxscyt '', xs '', nyfscyn '', rxcy '' .;
-g , s, , f . ..
fyscyt, xscyt, kscyt, txcyt, tuxcyt, kafcyt, uafcyt,
safcyt,.
sWfcyt .
,
, 4- (). .
, , . ,
, , , ,
575
, , . . 4- .1 ,
, - : yxtong '', sxtg '', sftg '', syftr '', iftong '', yftauyn '', iftyngyn '', '', '', kxc ' ', '', yfcceg '', '',
syfcj '', zfcj ' '.
4- : - .
, Mskwy '', , , . ,
, ,
4- , :
fys-+-t fyst '', fys^;
ys-*-knyn ysknyu '', ysxnyn.2
, (2- ) (4- )?
.
,
. , ,
( -),
, , .
.
, t, , th, , . , t, s, : .
nahts '', . stairno '', . speivan '', 10. skaban '' . . (. . G r a m t. Trait de phontique, 1933, . 237).
, , ,
: " , 1 . . . ,
. , s:
->
->
. M. L e j e u n e . Trait de phontique grecque, 1947, . 50, .
, , , , ,
4 - ,
33*
. 520
,
.
4- , , , .
() 4 -
.
;1
fyd -+- dr fyrrr (), fyddr
uat - t uvt (), utt
, , :
>
>
->
bb>
dd >
- . .
,
; ,
, . .
4- . 2
;
:
(), dyxxag (), lyxxag (), wryxx (), bwzyn (),cymn ( ), c a r ^ n ( ), cx'
(), (), qttag (), quyvzag (), lizizu
(), yizizt (), yizizaryn ), xcc (), liccynn ( ), ficcynn
( ), fcci (), qafyn
(), (), tuccyn ().
4
,
, (, ),
.
,
f ( .), . nyttryn tryn '', fkkun
kun ' ' .
2
. A. K l i n g e n h e b e n . Stimmtonverlust bei Geminaten. Festschrift Meinhof. B r o c k e l m a n n . Grundriss der vergleich. Grammatik der semitischen Sprachen, Bd. I, 41. - A. H. . . ,
1929, . 333. . . . . I, . 135.
517
4-
. , -
.
,
, . xsty ' ' xsry ' ',
qazty '' qasty ' ' .
II (1926), . 475480.
, . . ,
, , :
- (
. . , . . ,
. . ).
,
, ,
.
, .
, , , , ,
' .1
- - .
- , ,
, - , : . . ,
)) , , . . . .
,
- , ,
.
,
-
.
, ,
, - ,
, . -
- (-. -> . 1\ . ?->. V . .), 1
. . . .
. Africana, I, 1937, . 21, 25 .
519
. .1
-
, .
- , . ,
-
,
, , ,
.
, ,
<-,
, , .
. - 9:
&'&<-. ( .) k9 aba ' ',
&'&<-. ( .) k9ameci '',
k9ala
, ( .) k9ala '',
y
k alati<- , Valati '',
Ibivyri j k'ivrc <- , ( .) k9vira '',
ffyr I k'ir4*- . kHri '',
J 9 ere <- , k'veri '',
Z0k90<~ . sok9o '',
k9j <- . 9 '', '',
. k9ela*- . k'vla '',
k9utr I k9otr <- . k9otr '',
k9uml
. 9 ornai '',
9
zac e I zaW . zak9a '' .
. - 9:
<-. ( .) c'a '',
9<- . ' '',
c9ynda I c4nda<-rpj3. c4nda '',
''
. c4rva '' .
. - t9:
bit9na , ( .) p4fna '',
at9ami*-, afami '' .
, -,
, , :
1
. , . 515.
. 520
- ,
.
, -, .
, - ,
. ,
, . ( )
:
1
. ., XV11I, 1941, . 41 .
525
1. . 2. - 3. . : .
-.
-.
. -
.
, ,
, , : . ,
, -
, , .
- . , . , , ,
, :
j
kiwnug
pec <- . ,
kapek
. ,
soldat
. ,
xamut
. ,
gort<- . (),
kartof*- . ,
xlepa
. () .
- ,
tfanaw
. ,
k'abusk'a
. ,
k'uler <- . ,
tfyruba <- . ,
p 9 ol<- . ,
bulk'on <- . ,
bapHros -> . .
, k'abusk'a .
:
-, ; k'arPof. kartof; Peirad. tetrad;
k'ap'ek, kapek: Walxoz, kal-
. 522
, -, , . , , -
.
, , ,
- -
. ,
,
, -
:
trun '' (. . tar-) ;
m- (<-), n-iryn, ' '
-;
tuxyn '' n-fuxyn ' (,
. .)';
due- (. , dxtan: doz) v-duz-yn '
, ' d, r-t'uz-yn ' '
-
krdyn '', '' (. . hi-) Vrt knyn
'';
tlfyn ' ' y s f l f y n ' ', '';
kusyn '' nHusyn ''.
, , - , . ,
- khvyryn '',
'', fyssyn
'', c4st knyn '', '', c'l knyn
^', ''.
, Ixync' '' (. .
), - ,
, , .
- , -
. . :
1. , ;
527
2. .
:
'',
k'up knyn k'up-Wup knyn '',
Vp '', '' (trp knyn, Vp-Vp knyn),
tfup, - '', '',
tfrc '', '' (k'rc Wnyn, k'rc-k'rc k'nyn),
k'p *TmV(k?p knyn '', Wp-k'p knyn '', ''),
khvyrtt, k4vyrt-k\vyrtt
'',
khcyzzit '',
c'yggivyt ' ( . .)',
c'yrtt ' ()',
qinc' '',
c'yk '', c'yk-c'yk '' . .,
c'ep knyn '', '',
p'rt knyn '', ' '.
-:
Wr-k'r '',
k's-k's '',
k'wys-k'wys ' ',
khvyr-k'wyr ', ',
k'ybar-k'ybur '', '',
*ys-c*ys '',
?-* '', '' '',
'-' '',
cHtv-eHw ,
p'r-p'r ' ( )', ' '.
k'zyn | k'wzun '' xWurc '' ;, , .
-
, . :
(( . . . , , , - () , ,
.
. ,
, ,
- ,
. 524
^. ?
, ,
: - (. ), ,
...
- , , : s.
- (sk?ola.
sf*ol .), :
st'aly I sfalu ' . . star-,
sttt ' ' . . fsu-kata-,
stfryn \ sk'run '' <- . . skar-,
sHwyjyn I sk'ujun '', skhvynyn ] stfunun '',
sku-: skunti '' . (Walde-Pokorny, II, . 552),
sk'fyn I sk'cefun '', . . schaffen,
xus '', . . huska-,
lysk' I UskVe '', . . . liksa-.
. ..
, s
, 4-0 (.
, . 514 .) , ,
-.1
( ) , , - : k'anng '' . .
kanyaka, nHard '' han-kar-. . - *! ? ?
, , -
, ,
. .
, .
. . ., VII, . 6162.
525
, , -, , , . . . ,
k?j '' kj '', '',
k9 us '' kus '',
k9ul '' kul ' ',
k9rt '' krt '',
k9rc '' krc '',
c9aj '' caj '',
c9l '' cl '',
c9as '' cas '',
'' ciw ' ?'
t9p '' tp '' .
.
. ,,
, - , ,
, - (. ,,
. 2 8 8 .).
. . ; .1
20 :
, () .
: .
, :
:
1. cgyng I cging '' <- . *cxwji ( ,
cxiri '' $ ' ;
');
2. cqal . ''<-. c'qali '';
3. cxr '', ''
, cxeli '', . * ( ), . , ce-cxli '', . da-cxuri ''; 2
4. c'nud I c'nod '', '' , c'nori '', .
*cinodi(l! );
5. 'ma . '', ''-, ', c'rela '';
6. glex . ''
, glexi '';
7. glxur '', ''<-. glexuri '';
8. glxxa . '' 3 <- , glaxa '';
. . ., XVIII, 1941, . 41 .
2
. . -- ,
1938,. 158.
3 . . :
, . , . . Si^r ():
so%g g&lxxa (") (. Dzilli zaraeg, 1931, . 30).
527
,
, . , . . hiwnug*- . , .
Wurupa
. .
. , :
ystyr I ustur, stur ''
. . stura-,1
xsar '' <- . . xsabra-;
rgv- '', ''
. . grab-;
fsad ''
. . spda- .
, , , hhvnug <- .
,
. , fc'wwpa . ,
.
1
styr, , st'ol
^', sk'ola '' .
. 528
, , :
1. ;
2. ,
;
il j 3. ,
();
4. : , , , , .
( . ,
1924, -) , , (. 154155):
, . , . , , (
, ) ,
. .
, , .
,
?
, . ,
:
1. 1 ;
2. ;
3. . . ;
4. , - + - ( !);
. ,
( ) : , ta, dr .,
. ( ) m, d,j (j). n, iv> s
.
; ,
. , . .
:
1. bx^n qwy max .
bx n^qwy max = .
2. iw ivrdn^arazymm
qvyd = () .
Iw^wardon razymm qvyd = () .
1
.
3 4 . .
. 530
,
,1
,
, 2
,
, ,
, ,
, . ,
, , ,
, .*
,
,
, ,
:4
A n d r e a s ' o (A. C h r i s t e n s e n , Textes Osstes, 1922, . 9) , Andreas' , . M u n k c s i (Bliiten der ossetischen Yolksdichtung, 1932, . 911, 8990). ,
,
.
2
. . , . . , 1939.
3
,
. ,
. , , , , ,
,
( ) ,
. , , ,
,
/ :
1. ksgon bxyl = .
ksgn^bxyl
= () .
(ksgon '' '').
2. qwy zxx = .
m x ^ q w y ^ z x x .
( qwy 3 . . . . . qwyn ' ',
Gen. qw '').
3. Oktjbyry zod rwaxza HO^masinjy iiB 120 .
Oktjabyry^zavod
rwaxia 120^masinjy
= 120
.
( oktjabyryLocat.
i n t . , G e n . ) .
4. dmarzwT^iw sg^= , , .
iw^sag = .
5. rdmT^ rcu = - .
drdm m^racu
4
. . , 1924, . 152 .
. .
535
) "
, ,
;
) ( )
,
, (
) : , , , , ( ) : , ;
) , , fg '%,
m ^ m y l ^ k u l ! ( );
) ,
, , ( ,,
, ): kwyrdj '', cy^xbar^u?
? ( );
) , , ,
( - ,
, . ): dyiviv '', d^byny ( );1
) , , (fizong ''), (saqt ''), e ,
, a-,
-, - (maryn '', raxizyn '' . .), ,
, ,
( '', , mxon '', max, xdim
f
c ', xud, sgoj , 3 . . . . . sugyn
'', . .); 2 , ,
, , ,
, : c ^ m a ^ n ^ t r s y ?
? ( a);
) , /
( , , a ), , ,
, , : kwyrdi = 'un
moulin', kwyroi = *le moulin'; bxyl = sur un cheval, bxyl sm le
( ,
) : mn ' ', wri ' ', wl '
', dl ' '. , , : wl '',
dl ''. cj' ', ,
: cj^mal ? -!' ( cj ).
2 :
.
35*
. 532
cheval', syrx^tyrysa
drapeau rouge', syrx^tyrysa
*le drapeau
ouge' . .; , -
,
(. 155);
) , sysiyr '', mysyn '', ''
., (
) , (. . isistun, imisun) , ,
. - , .
tyng^xorz
' ' tyng^xorz
( ), . .
itwg . tyng.
, : . ( )
: Sozyrygo, Satna, Batyrag . .1
, , . , , .
:
) ( )
{, , ),
, - : fid '',
gurumq '', zugzrin '', n ^tikis ' ', r-min-cgd
* ';
) (, , ), : gatm '', raxaston ' ', to ' ';
) ,
: flvr ' ', imonu '', xebrg ''.
, - .
,
, .
, ,
.
, . . ,
.
1
?
. ., II, . 48, .
533;
1.
,
(
).
( 2- ) ,
.1
:
. .
1 .
2 .
3 .
. . ( ) 2 m
j (j)
d
. .
myn
dyn
0)yn
. .
mm
( j ) m
dm
. .
myl
dyl
(j)yi
. . .
m (mi) d (di) 5 (gi>)3
. .
1 .
. . ( ) n
. .
nm
. .
. .
nyl
. . .
n(ni)
2 .
w
wyn
wm
wyl
iv(ivi)
3 .
s
syn
sm
syl
s(si)
dy^j
rdm rk ,
j^jyn
,
rttd^nyn
ynsy^koj
,
wd^sm
mgyngj rkast ,
cxx^yl
kn fizongyl , ,
lvr^d
,
ftmj^gy
fcrdi hv^az
( )
;
rkotta^s
bir^zvacajrgt
.4
1
, ,
. . , .
2
. , -.
3
. .
.
: . . i (m mi).
4
,
, , , ( ) ,
, , .
. 534
- , '
-: ,
ta. dr, wal, iw, dam, zgg.
ma ' 9 , '-':
Tajmrzn^ma
wydi iw^fsymr
y
;
dy^m m c^razys? ?;
syrd^ma
km^$ry\
! [
s y r d ^ m a
; , ,
(syrd = 'la bte9),
];
c j ^ m a , c y ^ m ^ k n y s ? -, ?
(. ?); c j ^ m a
. , . 531, . 1;
rjs^ma d^fndyrl
- !;
z g ^ m ^ m y n l - !
ksyt^ma
tagd\ - !,
ta '', '', '-':
Sozyryqo^ta
nywazn bjgag^ko^a
;
wd^t
fsmdis zrond^ Wlxg
;
kark bmbuli^dirzy,
fys^t qwyn ,
;
n y r ^ t kdm^lifyn - ?,
daer '', '', ' ':
donn^dr^ta
;
yz^dr
nyccywn dlm ,
wal '':
x w y s s ^ w a l ^ m ^ w a r z o n , ;
dy^ta^wal
m ws\ !;
fs^wal m m^srm xizd wzgyl
;
mn^wl
yncd yrwg\ !,
iw, , :
mt^iw
kwy^wryd
wd^iw
nyzzryd W$x^lgty
,
, , , , ()
.
darn, , - '', '',
'' '' (. inquit):
yz^dm
Nrty Wyryzmg^ dn! , , ;
mx^dam
Lrsag^ysim
, , ;
535;
xfsn^dam
j^lTzizyn xry^tyn
, , (. . ) ;
kd^dm
cfj n^mlys.
wd^dyn
rxwyst , ,
, ().
zaeggae, (. zgyn ''):
kcon^d^zgg^j
frsync , , .
,
, , .
: -
-, ,
, , :
. . , .
( ), , , , . .;
-,
: dr, ta, , wal, dam, iw:
n y r ^ t ^ s y n ^ j s ^ c y z g y ,
;
M^nyr^dr^ta^jm
c*yndcS4j siong^gdy
Jcsy
, , ;
r d n n : ^ n y n ^ s y / ^ W a s , z y r i ! , !;
dy^t^wal^mm^j
rdm yrbk
;
m ^ w a l ^ d a m ^ i w ^ j wg , , .
2. ((
,
( ). ,
,
, .
, -, : n, , nal (
n -t- wal).
<':
n^zonyn
m^mdy^rvdyd
,
'' Imperativ'e Optatiy'e:
m^kut!
! m^trsl
!;
ma^iw^bawwnd
Qbanyl! !;
...mys Vtu ma^grda
.. .() ,
nal ' ':
zrd nl^agury
qzyn .
. 536
n , :
nicy '': nicy^zonyn
;
'' ( Imper, Opt.): mcy^dyV^yrcwd
;
'': nikm^bagurgn
;
'' ( Imper, Opt.), mci^'rbacwd
;1
nicwal ' ' ( nicy -- wal);
macwcd ' ' ( Imper, Opt.);
nkwy '', '', nkwycj '', nikwydm '';
makivy id. ( Imper. Opt.), makwydm '' . .;
nma ' ': nma^m^'vdly
.
.
n : n ^ d r , m a ^ d r '' ( ): n ^ d r
crg^kny.
n^dr mlg , .
( ) : '', ci
'' ( : cmn, cwyl, cmj,2 kj, kmny
kwyl . .), km '', kdm '', kcj '', kd '',
kdj ' ', kwy '' ( ),
kwyd '', cmn '', cwyln ' ' . ., : kcyrdm ' ', kcyrdygaj ' ', cj^tyxxj
' '.
cj^rwsy
' ', kdj^nyrm
' % kj^ong '
' . .:
cy^wygan n^fidan?
?;
c ^ z o n y (, ?);
^^,
j yssry , ;
kj^brviton
krg? ?;
kmn^is,
uj j^fydy^fydn^dr
dg^way
y
(), ();
k j ^ f y r t ^ d ? ? k m ^ w y w ? ?;
kdm^cwys?
?;
1
, : nicmen, nikmeny nikj, makj, macmj
. .
2 cmj (. . '') : , .
, (. kd): dm cmj^crync,
dy^dr
mj ( ) , ; ft bk, cmf
fizong^dr
ma^basuga ym wxst^dr ,
.
541;
k d ^ r j g w y r ^ ? () ?;
kd^cwgn,
j^brg nj () ,. ;1
trkn s^rgaw
kwy^ftardi,
rgwgs icd^burv->oj y , () ();.
kwyd^crgynn
yn^dw? ?;
d^bx
m^grdnm
cmn^baivaxtaj?
?
?;
civyln^zarm,
cwyln^kafm,
kj^cy^qyg^darm!
, , !;
kdj^nyrm^wary!
!.
brg, - - , ;,
: , , ::
w ^ q r ^ m a brg^nykko^a, f l ^ j ^ n i c i ^ f e q w y s t a ,
, , , .
, . . , -, () . ( )
, , , , (
) , -
.
,.,
( ) ..
:
n l ^ m ^ z o n y s ? ?;
r
n^ta^myn^gy^ravza
() (n ^ '', ta -
'', gy - '', ' ');
ci^ta^n^qyg^gary?
? (ci '' - qyg^dary
'',
ta-,
n '' );
c m n ^ i w ^ m m ^ k a s ' z i m ^ s f t ^ x u r y ^ x a j ? , ,,
? (cmn ''
kasii '', iw '' -, mm ' '
-);
1
kd ', '',
, : j^bn kd rvity<
zyntj. . . . . .
. 538
kd^dm^iw^dyn^s^ask'ron
xzynm d^bxt?
,
, , ? (kd '' , dam, , dyn, s , ask'ron ).
'', '' ( ), km '', kdm '', kcj '', kd '', kwy
ici., kivyd '', cmn '', cwyln ' ' .,
, ,
. (
: )
, ( ),
-
( ) (
),
-. 1 :
fsmon^fkna,
du rs^xsyrj
cl^n^bafssia
, ;
Bb j^iyxzj^zylyri^u,
j^cyzgy
vndonj
mqjm^kj^
, ;
j^fsymry
km^nywwaxt,
rdm yrbcyd , () ;
w^cyzgy
$ kd^yrvitut>
j^myn
zg
, ;
xlagudy^dwarj
kwy^bksi
ym^cyz$y
kwy^f^,
wd zx . . . , ... ;
kwy^nlci^ta^zmlydis
dmj...
... ;
rv hvyd^nry,
ft n^cvy
() ,
() ().
3.
ym ('m, 'm), kn, fl, wd, yvi (vi), cym, cyma, yv$a
(vga), yndra (ndra),
kiira.
( )
. ,
. ( ),
( ) ,
1
kd '', cmj ' , calynm* kwyddr ' ',
,
.
539;
; , . , (
, , ,
,
),
.
,
, , , , , , ,
, .
, () .
, ,
( ym yvi) ,
.
.
, , .
:
(, ') V :
fras^^bony^'m
frasi^yxsvy
cyngxsv fk^-oj
( 'm , , );
cyzg bwad dengyzm ym^lenk^ko^a
(ym ,
lenk^kowa
ym,
, );
ym~^syn~^
Syrdon ( syn -
, , , ,
, syn );
ssrut^j
m^myn^j^yrknut
( 'm
j
yrknut, , , );
Wyryzmgbacwyymrxcy
mlixxn j^xar^qcculyl
(
ym ,
,
,
ym, ym).
. 540
, , , ym ,
, . .
(. ), ,
, ym ,
. , ^
:
yz^m
dy
cxx^ym
krgyn (-)
bx^ym
wrddn
cyzg^m
1
lg^ym us .
, , '
: m dy, bx ym wrddn . . , ( yz, bx . .) ,
() . .
(. , . 531).
kaenae ', '':
blr^w wrzynym^wyn^ratgynn
kn^ynsy^cardkn^
ynsy^koj
, ;
j^dyn
kn^m^kard,
kn^ m^bx,
kn^m^qyrimag
, , *
( kn ,
);
kn^jyl^rjsom
nl^bon
ko^ajd?
? ( kn
jyl rjsomr
).
kn
kn kn.
aelae '':
.. .fl^ta^rksgnis
xur . . .
.. .fl^ma^km^bzzad
ugrdn mnn? . . .
? ( , , kn: fl
ta
, ).
fl fl ,
waedae ' ', '':
cr^wd
gbxj! -! [wd
cr;
wd ,
cr^wd
( ), ];
541;
wd^ta^dam^myn^gy^
xatyr rakur , ,
[wd (ta
dam gy) xatyr
( xatyr )].
wd . wd
, wd
?
!, :
Uj Cermn nw ; Wd? wd^cl^u?
? ?;
Tyng^axivyr^u?
?; Wd!
mj^axwyrdr n^qwy
nj A ! ,
yvi (aevi, 4 i ) '' ( , ):
lg^vi
s? . ?.
,
ym (. ).
, -:
c y m ^ c l ^ u ? ? ( , ?),
'':
axm^gwyr^gwyr
yssydi, cyma^k? gx^ rakaldi
, .
yvaeSa (seyaeSa) ' ', ' ':
y v g a ^ x r z ^ f m i n a s ^ k o ^ a m ,
yndaera (aendaera) f a ':
yncd bad, yndra^d^mryn
, .
- , ,
, :
t v a g ^ j , k ^ r a ^ c y ^ k n i d , , .
, , , (yvga, yndra, km"zra), (fl, wd, kn, cym, ),
., . . kwra, kwra, kwr . .
4
.
cj^wd!
'
cj^Syrdon!
', !'
.
. 542
-:
a c u t ^ m ^ x u r t ! , !,
kwyd^wyd
d^xbar^
Wyryzmg? , ?.
a ^ W l x s y ^ f y r t ! , !,
h^xorz^cyzg!
, !,
'gs^mm fe^ Sozyryqoh , !,
d ^ b o n x o r z ^ i v a ^ K ' a r m a g o n ! , !,
^ Sozyryqo! , !,
bjwar.^Nrton^lg!
, !,
n y w w s y t ^ m ^ N a r t y ^ q a l t ! , !
j^xwyzn^sylgojmag
nikj^xdzarj^raksgnis^yrt^
Nart! , () !,
Sozyryqojy^dissgtm
c^n^kasii^Batyrag!
, !,
c y ^ g u r y s ^ m g w y r ^ l g ? , ?.
, , :
cy^k^qj^d^mad^d^bynyl^bazzaja,
don
cuyln^rbaxast a j ? , , ?
( d mad d bynyl bazzaja
, , -);
cyng^d^rynt^baxron,
nxlm^fndagy^bar^myn
rantf
, , ! (
cyndz ,
caj, hj! '!', d rynt baxron
).
-:
n^zrond^lg,^d^razj
mxj nyxsy^bar
nkmn^i&
, ;
yz dyson bonm fyny^myxxagj
nicy^feiTon,
fl^ne^'fsin^
^dxdg cy^fyn^fe^j,
don gr ;
, , , ,
( ne 9fsin fl
dxdg);
wd^myn^Wlxg,^me^'rtT^syzgrin^nywazny
kwy^rxas^aj, wd^myn
cwyln^fenyn^knys
d^qrygyn^gwyrd?
y , , , ? ( wd
Wlxg
m ^ r t
^ syzgrin^
nywazny).
543;
, , ,
. . , , , , ,
:
xorz d^xj
wt, Wlxgl , .
5. :
, : ,,
, , , ( .
),
.1
, ,
, .2
,
, :
, *
, :
Wyryzmg ysxzy Sadngyzy^kalacy^msysrm.
( . );
Wlxgy^xrg^
me^'rt^syzgrin^nytvazny
fxs^a
- ;
c'x^ntuivyl
rba^ys^y
()
( c'x^nwwyl '
', ,
: tfx^nwwyl;
, c'x^nwwyl
: sur le gazon vert);
ym^jm^Xry^cyzg
rwadis
[ Xry^cyzg
( Gen. ) 1
, , -- , , : , , -, ( ,
, , .).
: ;
, . .
,
, . . . ,
, ,
, .
2
, : ^
zndy xrzknd, rs^d^lr^-Ku , , .
. 544
, ym
- jm (. , . 539)];
Wlxsy^hsr^l-TM^jm
rwadis
.
() .
:
Nrty Wlxg .
,
, :
Nrty^
Wlxg ( , )
.
, :
ft^rsugd
,
tyng^$bx
( ,
tyng iting).
, . . (
), :
f j n ^ ' s ^ s ^ c f y .
( )
, . ^.
; :
sd^sd
iwsion^galt,
sd^sd
dysont, sd^sd
yrtysiont...
( , ,
...
6. :
. , ,
msy^srm.
.
msysy srm, . msyg
'', a srm . sr ', ', : ( ?).
srm '', . , : .
, . ,
, . , ,
, ( ), , 1
1
, -, , , , ,
- , .
545;
,
,
. :
raz '', fst '', wl '', dl '', sr (srm) '',
'', as^w '', xsn (yxsn) '', midg '', '',
wlqus '', vzyj () '', falyj (fale) ' ', tyxxj
*-', '', rwagy '', frcy id., bsty '', drgy ' ', fdyl '' .
,
, , ,
:
yz sfty^wrgty^fdyl
cuyn
(fdyl -. fd '',
; .
e sfty mrgty fdyl: ?);
fgj^afgme
dny^byn
fcydysim
( '' '');
N r t y ^ a s t w dyngyr^c'yryn^xgar
() () (asiw adv. '',
subst. '', '');
sxi^midg
trxon knync .
: d
(yd) '' n (yn) ''.
. ,
:
d ^ b x ,
n^mtj
fcr .
7.
; : , ., ,
, . ,
.
, , , .
, , , , . ,
, , . .
3 5 . .
. 546
, ,
.
-
: ,
.
sug sttyn .
, :
sg^sttyn
n^zdnys
,
sg^stgj
j^tfx
frtj nyccfta , .1
, (
, ) :
:
sg yrs/ !,
xorz cr! !.
,
-
:
yz sg^yrstsynn
dy^ta
rt^yskn!
,
!
(art^yskn ), , , , ,
, (
) ( ).
, , . , , ,
:
c y ^ m ^ k n y s ? s u g ^ s ^ y n < () ? ( ).
1
, actoris
^ . :
sugs^g ''
dnxcessg ''
ksagaxsg '' . .
p a r t i c i p i u m f u t u r i :
sugsiTinag , , -
. .
547
, : sg swyn* . . .
,
:
, .
,
, (,
), ,
,
.
, ,
, , ,
, ,
.
, , ,
( ) . ,
,,
, , ( ),
, ,
();
(), (),
(), . . , , .
:
uj brc fos kd yrysk'maj,
wd ma d cy qwy?
() , ?.
()
uj brc '', , ,
:
j^brc^fos^kd^yrysk'rmaj,
wd^ma^d
cy^qwy?1
, fos '',
:
j^brc
fos^kd^yrysk'rmaj,
wd^mu^d
cy^qwy?
1
(. , . 555).
35*
. 548
,
, yrysk'r^aj
'' ( kd '' ),
:
j^brc
fos kd yrysk'r^aj,
wd^m^d
cy^qwy?
, : -4-
,
, . . , ,
:
Snaty^Besln
( , ).
, .
, ,
, , , . , ,
:
ermn swy sg (s^/^sug
).1
, , , , ,
. s g ^ s w y n
sg^stgj
, svtyn sug
stgj sug .
wyn ''
knyn ''. , ,
, : ,
,
:
ermn ^, j ^ m d ^ t a x g a r y ^ b a w i
( ), . ,
^ , : () , ( , x g a r y ^ b a ^ i ).
:
ermn .
, , :
-+- . ,
1
:
,
: Besln Snaty , Xazbi
Alyxxaty
.
549;
wyn knyn ( ) a-, r-, ba-, rba-, ra-, ys-(s-), f-(fe-). ny-.
Cermen sug sasza
,
saha -, : Cermen
sug asasia, , wyn knyn
( lasyn daryn), , (, ),
, :
rf^myn
( ).
, :
arf -, , arf:
r-arf ^
^\
, (
).
, xwyr dn ( ),
s-xwyr^dn
( ),
kngni
b-ein^kngnl
,
yrdiag ny-rdag^kona
. . , ,
, . 1
, , ,
, - , ,
(. , . 5 3 5 .), , :
n ^ c n ^ k o n a ,
m ^ m y l ^ c i n ^ k n ,
n l ^ j ^ q w y d y ^ k n y s ? ?,
n i c w a l ^ m a s t ^ f e n a ,
nkmj^nicy^xs^daryn
() ,
cmn^m^fydbonj^marut?
?
( fydbonj marut, ,
),
1
: rf r-ko^a, xwyr s-dn, tin b-kn^ni, yrdiag -.0-, . , (
).
. 550
k y d ^ r s y ^ f e s i y s ? ?,
k w y d ^ q r j ^ z a r y s ? ?,
kwyd^rsugd^d,
kwy! , !,
Wyryzmg
qwydy
bjdajy, cy^gdwj^
^ airvzon^ zgg
, , ,
kwy^bfynj
dn, mj bonm nicy^fyn^fewon
,
.
:
, ,
. , , .
, :
, :
cy^'xsv^ta^j
bqaqqnon ;
, . .
, ,
:
cy^'xsv^ta^j
yz^bqaqqnon
( , ),
n y r ^ t d y ^ s r t ^ k n ( . . . ),
... ym^s^xSTy^qry^xwyzn^kwy^cwy
. . .
( x s ^ y ^
qry^xwyzan
).
? ' ?', cavr? '?' cmn? '?' . ., , : .
c y ^ q y g ^ d a ^ b a c y d i s ? ?,
c y ^ d ^ f y d b y l y z ^ d ^ ' r x a s i a ?
?.
, ( )
,
:
s^lwn j^sr^ralygko^a,
nnmn j^cdng
, ;
s ^ w n , j ^ s r
\ j ^ s c n r ^ r a l y g k o i i a , , ja sr ''
j ^ c o n g '' (. ,
. 547); ra-lyg-kowa , lyg-
551;
. 552
cwyl (- ''),
, mas^z knut
'' (. 549).
fgj^afgm
dony^byn
iwm^kwy^fcydyszm
() ;
dony^byn
(. 544 .); iwm...
fcydyszm
. . . , ,
iwm: ; kwy.
, , ,
.1
j m^fsymr
Yxsrtgy^us^u
;
Yxsrtgy^us^u
, ,
Yxsrtgy,
, ;
Yxsrtgy^us
, ; ' f s y m r ' ',
, , : aj
m^'fsymr^
^
Yxsrtgy^us^u.
krgjyl cm knync - ;
cm knync ,
, , , , ,
- (. 546). kr-
1
,
, , :
) , ( ): '', ci '', '', kwy
'', kwyd '' .
) : n, nicy, ni ci . .;
) : cmn '', kd '' . .;
) -: '', ta '', wal '', dr '' . .
) -: m '', d '', j '' . . :
) sg kwy^sasia,
j^k'ax wd^jcf () ,
;
) j sg n s^y, j art n^kny , ;
) sug nsTzys
fl^rt^ta^cwyln^knys?
, -
?;
) sg dr^yrstzynn,
ym rt^dr^yskngynn
,
;
_
) m j qygdar, sg siiy , .
( ) :
1) - ( , . , . 535);
2) - ( , .
);
3)
();
4) .
n l ^ j ^ q w y d y ^ k n y s , s u g * ^ s t i y n ^ t a ^ m y n ^ k w y ^ n ^ k w y m ^ a j l
, () ? (. . ,
?).
553;
gijyl : krgijyl^cin^knync;
krgijyl
cln^knync
( ).
m^dongarz^dr^myn^
nyc'c'l^kona
'm^myn^m^pysult^dr
nysk'wyn^kona
()
;
dongarz
9?1^
jpysult
nysk'wynce^kona
, , dongarz
, ,
pysult ''; m '' dongarz pysult
, a dr ; 'm .
. , , ; n y c V l ^ k o n a
c'lknyn '', - ( ),
nysk'wyn^kona
ystfwym
knyn .'',
ysk'wyn
. . ppf. skhvijyn '', , skhuym knyn , .
iv^fydy^fyd
Wltgynyl nyxxs^is
ym^j^
babrg^knut
, ;
j^babrg^knut
, uj
( ) : ;
brg knyn '' ba-r a xus wyn - ( ):
nyxxs^is''.
kd j^brc^tyxgng^
ys^ut... () ...;
j^brc^tyxgng
()
(tyxgng
. .) ,
; ystut
, , ,
: .-,..
c y ^ f y d ^ b o n ^ j ^ x a j ^ f c i s ? ?;
fyd^bon
M j ^ x a j fcis '';
(. , . 549 .).
fstm zdxon^kwyd^
ft^jm
rzyndis iw^cydr
..
4' , -...:,
kwyd , ,
: dm '', zgg '' (. 534 .),.
;
: zdxon,
kivyd^zx^a,
yz^cy^fndagyl^cwyn,
um mrg^atxg
kwy^n^wndy
, ;
y z ^ c y ^ f n d a g y l ^ c w y n
( yz '% .
, . 550);
. 554
, ()
yz: , . . . ; ,
; mrg^atxg
, , ,
atxg ( ),
; . . . k w y ^ n ^ w n d y , . . . . ,
. kivy n wndy.
d^csiyt
rton
cs^yty ^ xwyzn
ys^zy,
yndraT^
dyri~^d^brzj
xawyn^ko^ain
, ;
norton^lgy^cs'zyty^xwyzn
; xwyzn ,
(. 5 4 4 .); ,
( )
ysiy '', ; yndra , dyn,
d^brzj;
xawyn^ko^ain
,
- ( c a u s tiv'a knyn: xawyn '', xwyn knyn
' ', . . '').
hv^xaj
mnn^dccn,
dyww jxicn^isgn
, ;
mnn^dccn
jxicn^isgn
,
mnn jxicn ,
: . . . , . . . . . . ;
I w ^ x a j ' '
.
aj kwyd^ynamond^dn!
lg^myn
lvrtt 'm^s
cwyln^iskj^bakivymvzon? () !
. , () - ?;
() kivyd '' cwyln ' ',
ynamond dn ' ' iskj
bakwymtion
'- ', ,
, ,
(. . 549); '' , , , , ; 'm (
) s ' ' , , ,
.
aj^myn
xdrz^xxxon^gyly^'rxas'zaj
fizonxxag ()
;
xrz^xxxon^gyly
( ) -
555;
'rxastaj', fizoncexxag,
, ; , , .
kdm^ba'ZTys'zy.
ivdm fbnys^y
, ;
,
, (kdm), .
xis^rj^ gurut v^fynt^'vi
ks^rj? - -?;
xistrj^gurut
, ,
xs^rj,
ksrj (-...
-~)\ w^fynt
' '
, , ,
.
Kgity^ Satana 9m^Nrty^Satana
CaTHa;
Kgity Narty
,
,
(. 544); ,
:
Kgity Satna, Nrty Satna.
.
,
, ,
, , , . ,
,
, ,
.
JL (), -^-(),
.
,
, :
. 556
Nrty^qwm
fndg znut?
?;
xiSTrj^gurut
w^fynt
'vi^kszrj?
- -?.
, ,
:
cy^zx^j?
? ( ? .
) :
kdm ^ cwys?
? ( ?).
:
cy^zxiaj?
kdm^ cwys?
:
dxdg cy^fyn^fewdj,
udon gr
, ;
cwyn^qom
^ j
jxocdg^racwt
, ;
nrton^ f os kwy ^n^
komj, wd siv^galy^sr
rlyg^knut
,
...;
kwy^nici^zmlyd
wlm yrt^Nartj,
wd fs^adis Wlxg
,
;
clymm^dyl
cwg^ymbl,
wlymm fs'zm
m^razdx
, .
557;
,
.
.
( -).
. , , ,
, ,
, ,
,
:
Km^rzync,
| km^crync
|
D^xdt
\ d^md?
Txdy, ] txdy, |
Kmn^is
| d^crd!
( Dzyvyldar).
, ,
, .
. ,
.
,
. ,
Bvrgy I szut^myn
m'^mrd
Nlcmn \ ^ival^wyd
d \~^crd
( Zonyn),
()
, ,
( :
:
Tyzmgj | ^mm m^ks.
|
M^fydy
I ^zrond,
O^ zrd | m m^xss
|
M^zrd
\jy^kond.
w
^
^
w
w w | ^
^ w ^
^ |
^
w ^
^
( Xyfs).
Xlon I bargavst | syngyl . . . | ^ |
j ^
Wad ty I myg xs | sy... | ^ | ^
Sw^aj I ngy^ryngyl
|
w ^ ^
^
Nry I ^qw xwys | sy. w ^ | ^
( ccSissergses)
1- 3-
...
. 558
,
,
. ,
, , , . ,
.
, - ,
, ! .1
,
- . ,
. , , ,
, .
. , ,
.
, :
, 5 . ,
; ,
,
, ,
. - .
:
, ,
. . . ,
, . . .
,
,
(. . . . , 1 9 3 7 , . 77 .).
.
. . : , , 1
, . M u k s i
(Bliiten der ossetischen Volksdichtimg, 1932), (.
. ., I l l I V , . 318).
, ,
(. , . , I, 45, . M u k s i, op. cit., 8).
. , , .
559;
, , ,
(ibid., . 79). , , ,
, ,
( . , . 529 .).
. ,
, , ,
.
,
. ,
e .
, ,
, , ,
. . . () .1
, .
.
,
. , ,
(, , ),
,
. 2
, , ,
, . , .
1
, Satzakzent,
Wortakzent , ,
, . Wir sind gewohnt,
von der Wortakzentuation auszugehen und deren Beeinflussung durch. die Satzakzen-tuation als etwas Sekundres aufzufassen. Sprachgeschichtlich ist das aber wohl falsch,
denn. . . man spricht in Stzen und nicht in Worten, oder wenn dies geschieht, so vert r i t t das betreffende Wort einen ganzen Satz. Deshalb ist jedenfalls auch die Satzakzentuation das Primare gegeniiber der Wortakzentuation und hat zur Festlegung der
letzteren vermutlich in entscheidender Weise beigetragen. ( A l f r e d
Schmitt.
Untersuchungen zur allgemeinen Akzentlehre. Heidelberg, 1924, . 30).
2 e, .
( ) , .,
, , , ; , , , - (
). ,
, .
. 560
, ,
, , ,
.
,
: , . : , , ,
, ,
.
, , ,
.
,
, , , ,
, ,
, ,
.
, ,
,
.
,
,
, .
, .
M.JL, 1939, . 96134.
1\
,
.
, ,
.
:
. , ,
,
;
. : , , ;
.
(mlyn '', '' . .);
. , s (tavyn '', i'syn '' .);
. ,
^
( - ), -
(. , . 109).
,
. , , , .
,
(((),
.
, ,
,
, , .
, , ,
.
,
: .
3 6 . .
. 562
, . , , ( ), ,
. .
,
.
,
'', '':
"'2/m (igat-im) ' ' (-iw 1 . . . '' .
);
farston
farstaj
farsta
farstam
farstat
farstoj
* '
| -an
| -ajt
| -onc
, ,
.
563
, (d)
.
?
() . marddn,
tarstn
mmard-dn,
tarst-dn . ., dn, d, is\j, ystm\
an, ystut\ajt,
ysty\nc
wyn\un ''. ,
- .
()?
-on, -;, - . .? . ,
(frson, frsaj, frsa . .),
, .1
, ,
,
, ., .
d
marddon .
,
, , ,
,
, , , -on, -aj, -
,
, - .
wyn '',
. :
won
waj
wm j wn
wat
tvajt
woj
wonc
,
marddon ' '
marddaj
mardda . .
mard-won
mard-waj
mard-wa . .
1
W.
36
Miller.
. 564
d marddon .
w: dtv->dd. s, ,
f\ , g,
:
.
.
, , ,
. .
, .
:
mardain | -ain ' '
mardais | -ais
mardaid | -aid
mardaikkam | -aian
mardaikkat | -aiajt
mardaikkoj | -aionc
marddain |
marddais |
marddaid |
marddaikkam
marddaikkat
marddaikkoj
,
d (mardain ' ', marddain ' '). ,
,
. ''
:
win I -
wis -
tvid I - . .
ain I -
ai s I -
aid | - . .1
wain -
wais
-
wais - . .
1
,
Be. Me .
565
.
' 9 .
:
: mard-dn . .,
: mard-won . .,
: mard-ain . .
, ,
; mard-dn ' ' ' ', mard-won ' ' ' ' ..
, mard-won ( mard-ain) .
()
(). -
('mard-won . .), ,
.
, ( ) ( ),
. ,
: .
?
,
: (mlyn
', Tclyn '', sfyn '' .)
{ '', kahjn '', safyn '' .).
, , .
, , ,
; , mlyn ''
'' mard; hlyn ''
kalyn '' \ sfyn '' safyn ''
sft . .
, ,
,
.
.
, '' '',
'': .
, ,
, wain;
. 566
. :
. , . . , , xawyn ''
pparyn '', givyryn '' '' .;
. , , , klyn
'' kalyn '', nk'wysyn '' nWusyn ''
. .;
. , ,
, qwysii ' ', qwysta ' ' . .
. , , badyn '', badyn knyn
'' (iknyn ''); arazyn '',
arzt cwyn '' (cwyn ''); najyn
'', xi najyn '' (xi '').
, ,
.
,
: :
sttyn '' '',
xizyn '' '',
m syn '' '', 1
fycyn '' '', 2
xsidyn '' ''.
:
sastis ' ', sasfa ' ',
xyzfis ' ', xyzta ' ',
sygdis ' ', sygta ' ' . . 3
( knyn
'') , :
xcc knyn '' '',
knyn '' '',
bir knyn '' '',
1
2
2
. 568
569
, .
:
zarg ( zaryn '') '', () ''; 1
tvlxujg ( wl-xujyn
'') '',
'';
sndg ( sndyn '', . sttyn '',
ssndyii '') , , ->
, . .
-g
, ,
:
rizg ( rizyn '') '', ()
'';
xsnyrsg ( xsnyrsyn '') '', '';
xwyfg ( xwyfyn '') '', '';
xwyssg ( xwyssyn '') '', ''.
xudg ( xudyn ''):
'', '', ''.
-g, ,
, , (,
), ( ; )
-g, . , . .
, ,
, .
-g :
ducg qug ' ' ( ducyn ''),
krdg dur ' ' ( Tirdyn ''),
trg bx ' ' ( tryn ''),
.. xwrg nas ' ', = '' ( xwrun ''),
zong '' ( zonyn ''),
cywc '' ( '').
-g
.
-g :
cwg don ' ', '' ( cwyn ''),
wajg bx ' ' ( wjyn ''),
fycg bas ' ' ( fycyn ''),
xsidg bgny ' ' ( xsidyn ''),
xudg ' ' ( xudyn ''),
zyng '' ( zynyn ' '),
1
. 570
-d , ,
. , :
kond ( knyn '') '', '',
'', '';
xrd ( xryn '') '', '';
nozt ( nwazyn ''), '', '';
wynd ( ivynyn '') '', '', '';
qazt ( qazyn '') '', '';
farst ( frsyn '') '';
zond ( zonyn '') '';
kivyst ( kusyn '') '';
zagd ( zgyn '') '';
xst ( xcyn '') '' .
-i, -d
, , , .
. tagd '' . .
tak- '', '', '' (. . txyn ''). -
571
: '', ''
''.
, , tagd
-g, -g (. ).
rdxord ' ( )' ard
xryn '', ndiud '' ndeun ''.
, -1,
,
. sinon-xast '',
, (xasi) (sinon)-.
( xssyn '') '' '', ''.
xast myfs-xast '',
, (nyrs).
,
, .
.
13 , (krdg
'', dymg '', zond '' .).
: ,
, .
. ,
, ,
.
-t I -tse.
. , cst ''
(. . caiman-) -t ,
. .- 1 -t ,
, casm '',
. casman-. , , :
-> casm
*csmt -> cst ->cst.
, cst ,
-t j -t:
myst j mist '', . . mus;
syst j sist '', . . spis;
nost . '', . . *snaus-, . . snus-;
sftg '', . . safa\ saf-
, -ta -g.2
(t -> d) . zld
' ', '' (. . . zari-, . , ),
. . zarifa- '', .
-11 -t -,
-ta -ta. ti ,
s t, . sftg
.
-t? , . -1 ( #??),
^ , ,
, , , ,
, . , , , -
, .
- I - ( - 3 | - 3 ) .
. ti.
(. drgc '' darg '' . wrxc '' tvrx
1
. , II, . 106.
-tg, ( !)
. (Sprache der Osseten, . 94), .
2
573
'') , - c .1 ,
, , :
brc I brc '' | '';
bale I balci '', '' *br-ti, bar ' '
, , . . barg '';
xlc I xwlc '' xvar-ti, . xryn | xwrun '';
fxlc I fxivlc '', '', apa-xvar-ti
. . xvar-, . . xvara- ' ( )',
.f,xryn | fxwrun '', '';
rg j rg '', rgj ' ', aryn '';
gwyrg I igurg '' gwyryn | igurun '', '';
zjc . '' zajyn '', . , -;
nymc [ nimg '' (<-*ni-m-ti), nymajyn | nimajun '';
. '', '', . . man- '
', mond\
fidyc fidawc | fedaivc '', '' fidawyn | fedaun
' ', '';
flgonc '', '', *pari-krn-ti, . kiyn '', kond
'', ''.
. mond . , kond flgonc ( fl-konc)
., -ti -ta,
. .
-ond.
. brzord '', ''
zrond '', '' (. ., II, . 110) :
mbisond | mbecond '', '' m-mis-ond. . mysy ? | imisun '', '', . . -mrs
mm
mb . mbolun '' m-molun (. molun '');
faidesond . '', '', fldesun '', '',
. . *pari-dais-.
-ond
-ant.
- n | - n .
. , . :
fyn I fun '' (<- hvafna-), byn | bun ''
farn ''
(<_livarna) .2 ,
, -,
:
1
. 574
57S
~5 I
. - -+- -aim, a -gyn | -gin . . - -+- -.
-'.
:
fyrk'a '', fyr '',
cwk'a '' cw id.,
syk'a ' ()' sy '',
grk'a ' ', . . id.
-'
-
. , , , . MgliWa .
, '', ' gagli '', Lomik'a lomi '
1K?urdglik9a k?urdgeli ''. 1
,
,
. ? . ,
, ,
.
1
. .
. . ,
, .
CAO
, ,
(verba sentiendi), : () : ,
, , , . ., () : , . .
, .
: ' '
' ';
, : ' ', '. ' (
' '). , : mi-qvar-s ' '
(, ), m-gul-s ' '(, ),
-si-a ' ' (, ) m-c'quri-a ' ' (,
) . .
, . , ,
- ,
. (
).
, . ( ).
, .
.
, ,
, ,
,
. ,,
. . .
37*
580
,
.1
sentiendi , , , .
. ,
, , , , , , , ,
,
.2
, ,
. , -
: , .
, . 3
, ,
. -
? ?
,
. 4
, ,
. ,
.
v e r s . Handbuch der erklrenden Syntax, 1931, . 103104.
2 , . 105.
3
(W. Fay), : The problem ( ) resolves itself into a question
of semantics or definition, r a t h e r t h a n one of syntax (The impersonals of emotion. The
classical Quarterly, v. X I , 1917, . 89).
\ ,
:
di et amo. Quare id faciam, fortasse requiris.
Nescio sed fieri sentio et excrucior.
: Il existe assurment un amour atroce, cruellement torturant,
f a i t de invincible enlacement de deux tres disparates, qui se dtestent en s'adorant
<L , epingle).
. . . . -
, ,
, - , , ,
, ! (, II ., 6 . ,).
55/
.
: zivarzyn
' ' (. mn fndy ' ', ).
war - '' vargr.
vorgu (. , , . )
''. . (. , ),
, , ..
- (. . -, . fr-) , . - , , : . -fr- '',
' , '.
- '' . ,
.
. afnt- ;
, . . , .
.
:
, . . ; .:
. -
( ) (
, ). , , ,
, , , , .
vorgu '',
varz
''. vorgu '' vorg''. , ,
, . M , 1 . vorgu vorg-,
. ,
: , .
-,
, , .
warz- ''. .
afr- '' fr- ''.
1
582
-- verg || vorg-, , . warz- '', , . .: . '', '', '', ' ', . wirken '', Werk '', '', .
work id., . vardz- '' , . - , , , . -
( ) ' ',
' '. , . . .
, , ,
: . vardz- '' . warz'. ,
.
: -, ''. ()
() ,
. ,
* varz- , ,
, .
varz , , ,
; : . waz(<-varz~) ''. 1
, , , ,
, . ,
. : ,
. . ,
,
par excellence, .
.
: kar- '', . - '', . kras '', . . . - ,
kar || .
,
1
G.
M o r g e n s t i e m e .
, 55/
-
i
-
I
.
1. fr-, fr- ,
-.
fr- '' frln '!', '!' frdan '', ''.
, . 1
, . : afrn '!' ! ,
. frdan
'',
,
, .
fr- arf.
, arf knyn .
xucawy arf , xucaw dyn raarf
knd ,
. csty
arf .2 , ,
1
2
584
,
: )), )) .
fri- . , .
, lymn
I limn '' ( friman).
2. . znag '' . lgitg '' ( lgityn ''}
. . , : de ''mag aft
( ) de 4gitg aft ( )
. ,
, , .
3. : xzgul '' fydgul ''.
'' (leur -> ->gui).
(xzgul
xrz-kur, xrz
xorz '', ''), - (fydgul fyd-kur, fyd '', ''). ->gui , , xrzkur ( xrz): xrzkur
xrzgur -> xrzgul -> xzgul. , , I fydgul.
'' , kurdiat
. kurdiat
.
, , -: ,
, : -
. - , xrz
fyd, : xzgul , fydgul -> .
4. , . , , . . sacer.
, , , : .
. sacer , ,
.
. . raks- .
mqra- '' : sjpdnta- mqra- ' ' -mqra- ' \
afsn ''.
55/
:
1. , , .
2. ,
: , , , ; ,
-
.
3. , ; , , , , , , .
4. , ( ,
)
, ,
5. , , , sentiendi ( )
;
.
, , ,
. , ?
- , , ,
. ? , , , .
- , ,
.
(),
, ,
.
,
: .
,
,
. : . , ,
. .
, sentiendi , .
, < , -
-
586
. , , , ,
, . ,
sentiendi
. ,
,
- .
, .
. , .
,
. , , . , , .
. .
1935, . 121124.
MJENJSW ''
, ,
m:
mnw '';
mnrg '';
mzroeiv ,
;
mtatdk id.,
mhrz .1
m ,
. , ,
, ,
.
, m ,
- , ,
.
:
, . .
. 2 ,
, m.
,
, , , , ,
-.
, , .
1. mnw ''. , , m- - , ,
1
mglda (?).
. (. Munkcsi): . mnrg . , .
nantir (Keleti Szemle IV, . 380), , ,
, . mnrg.
2
588
: mn-w.
, yw, . .
. . '', . yavaj, , jaw, ., . yava- id.
2. mnrgid) ''. m-nrg(d). nfgid) *nngd, *nndg,
; . malusg manusg
'', lamaz warned ' ()', dmvadstlon duwadstnon ''.
ning '' , , , : .
. , '', . '', . id.
3. mzrw . m,
zriv, zr-
, , , : . liari-, . zairi-r
. zelvas, . holus.
: zrston
, , .: (stori)
() (zr zr%vl)\ zridaw
; . zld , .
4 . mtatdh . m
, tatujc .
. mkrz . m
krz, ;
, .
, .
m-? , . ,
, , :
. , ..
, , mn-iv,
mn. , , m mn? , ..
( )
1- ,
1- , . .
man, . , . , , mn-w
{*mn-yw) , (
), m-zrw . .
-
m-.
-, ,
.
, . ,
' ; -
mnw *'
589
. . .
, ,
.
, .
. ,
1- ,
1- .
1-
, ?
. .
, :
.
( = ),
.
, .
,
, . 1
,
. ,
, . , , ,
, ?
, m, mn,
,
: yv, *nmq, *zrw, tatuk *krz.
I (1933), . 6770.
1
1- ,
, . Madonna, . Notre-Dame ,
. monsieur, madame. ,
mnw, mzrw .
?
- , , (. mnw), (. Madonna)
(. monsieur)?
FyCCG
'
. .8
,,
raz- ^ ( )
(razj '', razzag '' .) - (ragj '', ragy, '', ''). ,, . . frh, frafc,
fyccag.
,
, . raz- fing-r .
'' (. fyn$, . f i j fin$). . fin$i ! ( .
, II, 139 2 .) ' !'1 . (.
), * razj /; finggwg '', . , . razgwg id.; d nivm
1
Be. M e p. ., , I I , . 162.
Gr. Ir. P h . I, Anhang, . 49.
, ,
(W 1 d - k o . Vergl. Wrterbuch d. i.-g. Sprachen. I I , . 32 .) .
. yiper '', yipe '', , xlxra '', xlxm
' , xlx '', ''. p'irveli '"' . .
2
fyccag * '
59
1
. . 516.
2 g , ^ bttyn*
' bndyn, sttyn '' sndyn.
YULCANUS
-
.
: Nom de divinit dont l'tymologie est
indtermine. 1
,
, Vulcnus,
Volcnus. *vulc-, *volc- '
, -cm-(-, . F r . S t o l z . Historische
Grammatik der lateinischen Sprache, I Band, 2 Hlfte: Stammbildungslehre,
1895, . 4 8 0 4 8 2 ) .
:
,
.
. , , .
,
.2
?
-, , vulcus, volcus
; ; lupus.
lupus . , ,
- .3 ,
- *ulquos ( vfka-, ),
*vulcus, *volcus. ?
, ,
(). , - . *vulcus,
1
u t et M e i 11 e t . Dictionnaire tymologique de la langue latine, 1939,
; S. V.
. 2 .
( . . . 1938, . 317 .).
3
. s t l i o f f Indogerm. Forsch., 4, 279,
. -.
Vulcatius
593
, , lupus. ,
, Volcae\
. ,
, , Vulcnus .
? ,
! ?
, ,
.
, . , ,
.
, ,
, ,
. , , , -
.
Vulcnus,
.
,
. , -
, *wrx *iurg .
. birg | berg, , (), birgga. , , .
. .
-.
Kurd-Algon
.
: Kurd-Alwgon1 Kurd-Al-Wrgon,2
,
, . Al
'', '', , :
. , - Wrgon . ?
Vulcnus, . .
wrg, wfc-, -on, -an*
1
2
594
-an- -on
. -, - . .
: . Aemilianus '
')\ . ' 7, '.
. Viilcmiis ( . War g on) .
, -an-,
Diana, . ( '').
,
. ,
. ,
. ,
. -. ,
,
. ]>-:
.
3G8RAG .
:
. ?
:
. .
. . :
1. , ;
2. , , , xorz .1
, .2
. ,
.
, xorz ''
- ,
, , , ,
, .
, , ,
. .
.
, , - .
xwarz , : xwarz Nikkola Nikkola xwarz f '.3 ,
( ) ,
, . ,
-
3
, III, . 241258.
. . . . , 1938, . 336.
3
., :
. 138140.
2
38*
2,
1927,
600
,
. . - ()
orz ' ,
(). . .
. , ,
. . . ,
.1 ,
.
1944 . ,
- .
.
, ,
. , ,
. , , , . ,
, ,
. Gege, , .
$ -Gege .
- - -
. :
.
,
. , ,
: ( , ), ,
.
, , f9,
g
(Sggra-Gege-).
. , IV, . .
DARU ''
N
H
Hu
* (
598
dr .
druva as druva '', , (druva) (as).1 .
, druva *zrva-.
,
- : . zelvas '', .
*gelwa (. geb) '', . helvus.
*ghel- (. zar-). -wo,
, ,
. druva (vrddhi)
; . . , mrgava '' Margus
'' ( ).
, , dr dru '' dar '', druva '' zar-,
'', '', '', '' .
'' , , ''.
() '', '',
'' ''. : 1. '', 2. ' ', 3. '', 4. ''. 2 xos | xtvas,
'', . . .
. dr ''
dru
''? .
, , , ''
'', . dr, dru, '' '', . . , ( diraxt),
.
: darmn. . . dharmna- ''. 3
. ,
zar ''. mn
. -mn
, , . Ustmn Mst ''. dar zar-, darmn
*zar-mn ''.
. , I, 1945, . 132.
, '' '' .
, ,
(, )
.
3 P. H o r n Grundriss der Iranischen Philologie, , I, 2 Abt ? , . 102,
2
.
3
(
)
1. .
2. -
3.
4.
, , ,
5. ,
6.
7.
8. -
9. -
10.
-
11.
12.
-
9
9
12
13
15
17
18
19
20
21
22
23
25
30
31
36
il
48
48
52
56
62
75
80
95
109
123
129
138
1. ?
2, , . , , . , , , * ,
t * * < * - . ' ?
147
147
150
600
3.
4.
5.
6.
.
202
216
221
238
I.
II.
iron,
Alanica
,
xumaetsegi '' . . . .
selnton
rong
242
243
245
248
260
271
291
309
323
331
333
335
338
348
A.
I. .
II.
.
IV.
.
I.
400
.
B. . .
.
.
-
(-)
357
357
360
364
364
373
375
385
387
387
387
407
421
426
428
439
439
486
494
150
-
. . . .
.
509
512
518
526
529
561
567
573
60i
,
maenaew ''
fyccag ''
Vulcnus
Dzgarg . );
dar '7
.
579
587
590
592
595
597
-
*
M. II. ,
. .
. .
. .
3130.
9/YI 1949 .
-19510. . . 37% .-. . 4
3000. . 1382
1-
, . .. 9 12
m
/
..