Вы находитесь на странице: 1из 719

Onorgame Nila Rachali

El Nuevo Testamento en el idioma ralmuli de la Tarahumara Baja del municipio de Guazapares, Chihuahua, Mexico

La Liga Bblica
Las Sagradas Escrituras para Todos
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

La Liga Bblica 1M primera edicin 2008 [tac] La Liga Bblica versin electrnica 2009 La Liga Bblica 2008 Publicado por

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja

Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin. No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Introduccin
Para obtener el mximo provecho de esta traduccin, hay que entender cmo fue hecha. Se usaron varias versiones del Nuevo Testamento y comentarios para llegar a una traduccin fiel al original que fuera lo ms clara y entendible posible. Cuando no se encontr una sola palabra en ralmuli que dijera exactamente lo que dice el original, se tradujo el significado usando ms palabras. Tambin se aadi informacin y algunas notas para hacer ms entendible el pasaje. Por esa razn esta traduccin es ms extensa que las versiones en espaol y a veces parece muy diferente, pero esperamos que lo que se hizo est dentro del marco aceptado por los comentaristas y consultores de Biblia que revisaron esta traduccin. Hubiera sido ms fcil hacer la traduccin de una forma ms literal, pero hubiera sido menos entendible para la gente y se hubieran introducido muchas formas no usadas en el idioma ralmuli quedando fuera de sus reglas gramaticales. Hay varios conceptos en el original que fue difcil traducir en ralmuli. A continuacin se encuentran algunos de ellos: 1. Divisiones polticas como: nacin, territorio, estado, etc. No se quiso usar palabras tomadas del espaol, pero de todos modos en algunos casos fue necesario utilizarlas para que hubiera un mejor entendimiento del contenido. 2. Figuras y parbolas. Se usan poco en ralmuli, pero en la Biblia hay muchas. Algunas veces slo se tradujo el significado de la figura o parbola, en otras se tradujo tal y como est en el original y en varias partes se hizo una combinacin de los dos. 3. Palabras como: pecado, oracin, amor, iglesia, bautismo, etc. Son palabras en espaol de las cuales no fue posible encontrar una traduccin en ralmuli que correspondiera exactamente al significado del original, aunque era parecido. Algunas veces no fue posible precisar el significado exacto. Por ejemplo, hay una palabra en ralmuli para bautizar, pero no significa exactamente lo que
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

significa el original. Por esa razn, algunas veces se introdujo la palabra nativa del ralmuli con una breve explicacin. Tambin se espera que el glosario que se encuentra en la parte de atrs, que es como un diccionario, ayude en el entendimiento del texto. Por ejemplo, el glosario explica cmo usaron los escritores del Nuevo Testamento los diferentes nombres para referirse a Jesucristo, que son: Jess, Cristo, Jesucristo y Cristo Jess.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Aclaraciones
Si usted sabe leer en espaol y quiere leer en ralmuli de la Baja Tarahumara con fluidez y compresin, tendr que saber cmo se pronuncian los sonidos representados por las letras l y r. La l se pronuncia con la punta de la lengua hacia atrs y la r tambin se pronuncia con la punta de la lengua hacia atrs, pero soltndola hacia el frente. Hay un signo en el alfabeto del tarahumara que representa un sonido que no existe en el espaol. Este signo es el saltillo () que indica una pequea pausa en la pronunciacin de la palabra, tal como sucede en la palabra sew mosca. Note la diferencia entre dicha palabra y la palabra sew flor. Cuando hay dos slabas seguidas no acentuadas, la vocal de la slaba que est ms cercana a la slaba acentuada se pronuncia ms corta y en ocasiones apenas se oye. Por ejemplo: alekeri por eso, el acento cae en ke, la primera vocal casi no se oye y algunos ralmuli quieren escribir la palabra sin la vocal, como alkeri. Cuando hay dos slabas acentuadas juntas, usualmente se pronuncia la vocal de la primera slaba como si fuera doble. Tambin cuando la ltima slaba de una palabra es chi y va en seguida de una slaba acentuada, la vocal de la slaba acentuada se pronuncia como si fuera doble. Hay muchas diferencias dialectales entre los hablantes del ralmuli de la Baja Tarahumara. Al final de esta obra se incluye una lista de algunas de ellas.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela jar ralmuli pet sewinriga rachame ko jena iwrachi


(Cambios dialectales de la Baja Tarahumara) Aplobo ejpergame ralmuli pet sewinriga rachame ju ralmuli raicha. Selgichi ejpergame pet sewinriga rachame jchig. Lige San Jos Ojkrale (Pinales) ejpergame ralmuli pet sewinriga rachame jchig. Lige Rokolobo ejpergame ralmuli pet sewinriga rachame jchig. Al San Jos Ojkrale ejpergame ralmulika ralmuli ani pe bil muk ralmuli anime kr, lige ralmali anik pe bil ri ralmali anime kr. Lige Rokolobo ejpergame ralmulika ralmuli anime ju bil muk olig o bil ri km. Lige San Rajuali ejpergameka ralmali anime ju bil ri olig o bil muk km, o ralmuli anime ju ma. Jena uch jar rachali napu pet sewinriga rachame niru ramu ralmuli: emume-imume, ye ok rachali pe bilepi rachali ker, wek ner alieri rachali pet sewinriga aniame pchigo bilepi rachali kereko abe. Jena uch jar rachali napu ramu ralmuli pet sewinriga aniame niru jar. Jar bilnami rigachi ejpergame tabil achigriga anime ju napurig uch bilnami rigachi ejpergame. Ye jkuru jar alu rachali: rejimalarijimala emeemi isnamiusnamiisnimiusnimi nejmalanijmala emumeimume senebsenibsinib napuapu napurigapirig napawilenapalenapule: napanpuriapanpuripanpuri nilainila anilameanilime okoku baki-baiki makoemakmaku gi makuji makuij maku bawba
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ymalayama ntagantaga chietichuyeti chierichuyerichuiri ya simawaa simawaa simabo nayulnawilnaul rulasirulastrisi komikoche rewagachi-reogachirewigachi wijchimobawijch amoba rachalirachili guiroguiri ichrimiechromi wanpalewalnpale achigrigalachigriga awpalaowpala San Jos Ojkrale rigame ralmuli ma tase newame ju chapoli. Rokolobo rigame ralmulika la newame ju alu chapoli napu al napisochi rel ajchig wajselime ju. Alu ralmuli al San Jos Ojkrale rigameka chapoli aneme ju alu mesagoli im mechrigame rem neraga newrigame. Jar rachali yol raichlila unilime niru napu suwbaga ralmuli rachame niru napu ju: treni (tren), Riosi kurab (Dios os cuida), enom (tomn una moneda espaola), misi (mis palabra antigua de Espaa para gato), rabeli (rabel un instrumento de los Moros de Africa). Nerchig jar rachali napu jar ralmuli rachame ju lige jar tabil, napu ju uba. Jar ralmuli la ralmuli raichlila rachame ju, ul anime ju, jar iwil anime ju. Alu ralmuli napu rigame ju al amulipi Wapalaina rewgachi lige San Rajuali rigame, alueka we rachame ju alu rachali napu rachame ju alu iweri. Alu ye rachali: piritachiri ketabil mulubamulipi abe/yabeabiena Jar ralmuli napu ejpergame niru amulipi napu simrome ju alu treni, abiena napu rigame niru amulipi alu yol rigichi, yol naloga rachame niru alarig ma wekualia ralmuli raichlila, abiena wekualia alarig rewalime ko ralmuli rachaga wek
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

tbiri. Ab mejkabemi rigameka tam amulipi yol ejperlachi, alueka ab tam naloga rachame ju yol raichlila napulige ralmuli raicha. Abiena ramu ralmuli napu rigame niru ab treni simrochi, ma arelachig alu ralmuli nila nchili. Ye osil rachaga emi ralmuli tase natawa tase la sbali newrigame ko ye rachali, alekeri ruw ramu alarigriga rachame nriga ramu ralmuli, jar yol raichlila uch jena, tase ner jar rachali yol raichlila ralmuli rachaga osiame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ndice
SAN MATEO ...........................................................................1 SAN MARCOS .......................................................................86 SAN LUCAS .........................................................................139 SAN JUAN ..........................................................................229 HECHOS .............................................................................297 ROMANOS ..........................................................................398 1 CORINTIOS ......................................................................436 2 CORINTIOS ......................................................................470 GLATAS ............................................................................497 EFESIOS ..............................................................................513 FILIPENSES .........................................................................525 COLOSENSES ......................................................................534 1 TESALONICENSES ...........................................................543 2 TESALONICENSES ...........................................................551 1 TIMOTEO.........................................................................556 2 TIMOTEO.........................................................................567 TITO ...................................................................................576 FILEMN ............................................................................581 HEBREOS ............................................................................584 SANTIAGO ..........................................................................615 1 PEDRO .............................................................................626 2 PEDRO .............................................................................637 1 JUAN ...............................................................................643 2 JUAN ...............................................................................653 3 JUAN ...............................................................................655 JUDAS ................................................................................657 APOCALIPSIS ......................................................................662

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo El Santo Evangelio Segn San Mateo

Onorgame Nila Rachali (La Biblia) okan chojkgame ju, abe pe bilnapi lbrochi uch. Pe naspasi libro Antiguo Testamento anilime ju lige chebil naspasi ka Nuebo Testamento anilime ju. Jena Nuebo Testamntochi na osil uch napu ruwime ju chusligo Esukristo. Ye na osilika San Mateo anilime ju bil, lige uch bil San Marko, lige uch bil San Lukasi, lige chebil San Juani. Alu ri Lukasi anilime abiena osale alu Hechos de los Apstoles anilime apeli, napu ruwime ju churig guriliga alu Onorgame Alawala alu Esukristo gompanirola akinana nujub Esukristo ma simis rewagachi. Matoka najkile napurig alu ralmuli israelita la nmamala Esusi (Esukristo) nligo Onorgamete julrigame alarig, napurig osriliru alu osil we ya. We la ruw Esusi nligo walula ralmuli nuleme. Osliru sin kachi bais maku bam o sin kachi ok li bam ab akinana napulige Esusi ku ajnale. Matoka sineko enom gobllome nile alu ralmuli romano ilime, lige ab akinana Esusi oyrale. Alueka nile alu bil maku ok ri Esusi oyrame, napu apstol anilime nile yol rachaga.

Reg Anime Osale Mateo Ruig Chusligo Esukristo Jena Wijchimoba Asag
Jena ruwimela chieri nligo alu Esukristo rijimala we ya mochgame tach ochrachi Esukristo

Jena aplichi uch suwbaga ralmuli rewal, alu napu Esukristo rijimalaa nlige, alu napu ya mochgame nlige 1

Esukristo tach ochrachi. Alu Rab lige Abrami abiena rijimala nile alu Esukristo, alu ralmulika we ya ejpergame nlechig tach ochrichi Esukristo. 2 Alu Abramika Isaki onola nile. Lige Iskika Akobo onola nile. Lige Akboka Jur onola nile lige alu Jur chega rijimala

a 1:1 Enesi glosario ancestor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO1 onola nile. 3 Lige Juraka Presi onola nile, lige abiena Srachig. Alu Presi lige Sara eylaka Tamari anilime nile. Lige Presika Esromi onola nile. Lige Esrmika Arami onola nile. 4 Lige Armika Aminarabi onola nile. Lige Aminarbika Naasoni onola nile. Lige Naasnika Salmoni onola nile. 5 Lige Salmnika Bosi onola nile. Lige Bosi eylaka Rajabi anilime nile. Lige Bsika Oberi onola nile. Lige Oberi eylaka Ruti anilime nile. Lige Obrika Isa onola nile. 6 Lige Isaka alu walula Rab onola nile. Lige Rabika Salomoni onola nile. Lige Salomoni eylaka Urasi anilime ri yula nile. 7 Lige Salomnika Roboami onola nile. Lige Robomika Abasi onola nile. Lige Abasika Asa onola nile. 8 Lige saka Josapati onola nile. Lige Josaptika Jorami onola nile. Lige Jormika Usasi onola nile. 9 Lige Usasika Jotami onola nile. Lige Jotmika Akasio onola nile. Lige Aksioka Esekasi onola nile. 10 Lige Esekasika Manasesi onola nile. Lige Manassika Amoni onola nile. Lige Amnika Josasi onola nile. 11 Lige Josasika Jekonasi onola nile lige alu chega rijimlachig. Alige bam otole alu sontalo Babilonia mochgame alu ralmuli israelita, preso otole. 12 Akinana napulige ku sebasa alu ralmuli ku al Israeli anilichi, Jekonasika Salatieli onola nile. Lige Salatilika Sorobabeli onola nile. 13 Lige Sorobablika Abiuri onola nile. Lige Abirika Eliakimi onola nile. Lige Eliakmika Asori

2 onola nile. 14 Lige Asrika Saroki onola nile. Lige Sarkika Akimi onola nile. Lige Akmika Eliuri onola nile. 15 Lige Elirika Eleasari onola nile. Lige Eleasrika Matani onola nile. Lige Matnika Akobo onola nile. 16 Akboka Jos onola nile alu napu Mara yula nlige. Lige alu Maraka Esusi eyela nile, alu napu Kristo anilime ju. (Krstoka aniame ju Onorgamete julrigame. Jpeko Esukristo anilime jkuru.) 17 Maku namana chojkgame nile alu Abrami rijimala Rab tach ochrachi, lige Rab ochrale. Lige alu Rab rijimala abechig maku namana chojkgame nile. Liko alu ralmuli israelita ma otleru al Babilonia anilichi. Lige akinana alu simrasa uchchigo maku namana chojkgame ochrale. Liko bij tach ochrale alu Kristo, alu napu Onorgame jlale.

la ruim ne churig ochriligo Esukristo: Maraka trigame nlekuru Jos yuga newmili nile, lige tabil cho yuga gojchichi Jos alu Mara yuga, alu Mara ma wal rojparale uttiri ajchgame nile rojpach, Onorgame Alawala sile napurig rojparmala alu Mara. 19 Lige Jos tabil che ikis nlele chusimia. Alu Joseka uch bil ri yuga gojchligo mayele alu Mara. Tabilchigo che anleko, we al ralmuli nile alu Jos, alu Joseka tabil chojkila neraga chewnilile

18Jipe

Jena ruwimela churig ochriligo Esukristo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

3 alu Mara. Alu Joseka tabil najkile napurig chijunmala alu Mara uch jar ralmuli yuga. Alekeri tabil che aninlile, lige tabil newima olale alu muk yuga. 20 Lige we ntale alarig simia, lige bil ruk remule bil santo njeli. Lige alu santo njeli anele alu Jos: Mu Jos, mueka Rab rijimala jkuru, alu we ya bejtgame. Tase majawa newa alu Mara yuga. Alu napu ranlimili ju Mara, alueka pecha bil ri ranala nmalag, pe Onorgame Alawala sile napurig ochramala alu uttiri. 21 Alu Maraka bil uttiri ranlimili jkuru, lige mueka Esusi anilime rew ujchmili jkuru. Esusi anik alueka aniame jkuru alu napu ralmuli buinmili ju al restirichi. Asriga la alarig nmala. 22 Suwbaga alarig ikile napurig anlige Onorgame. Alu ri napu ruyame nile napu Onorgame aneleb reg anile: 23 Bil muk tabil wesi ri yuga asig pe bineli asig rojparmala uttiri ajchgame nmala. Lige ochramala alu uttiri, lige Emanueli anilime nmala. Emanulika pe aniame ju Onorgame la ramu yuga ajt.c 24 Napulige Jos bujsasa, alarig sile napurig nullige alu santo njeli alu napu Onorgame jlale. Liko alu Jos ma otole Mara bon bejtlachi napurig bon

SAN MATEO1,2 yula neraga. 25 Tabilchigo yuga gojchile ko tach ochrachi alu uttiri, lige ma ochrasa alu uttiri, Joseka Esusi anilime rew ajchele alu uttiri.

Essika Beleni anilichi ochrale, al ejiro Jurea anilichi. Essika ochrale napulige Erore walula nulame kachi al alu we bogichi. Lige al wek rigichi Rusaleni anilichi sbale jar ri sopil we machime. Mago anilime nile alu ri yol rachaga. Lige nkatu napu raynali machname ju al Rusaleni asiruga, aleka neraga jsile alu ri. 2 Lige alu ralmuli mago al wek rigichi Rusaleni sbaga rukele alu walula Erore: Koche ajt alu walula ralmuli juro nuleme alu napu kul ochrale? Al nkatu napu raynali machname ju jena Rusaleni asiruga aleka engame etraturu bil sopil, lige alu sopilika pe ruyame ju ma ochriligo alu napu Walula nmili ju. Alekeri jsirp ramu we al nirniliga. 3 Lige alu walula Erore akis alu rachali, asriga wek ntale. Lige amin uch jar ralmulitiri al Rusaleni mochgame asriga wek ntalechig alu rachali akis. 4 Lige alu walula Erore suwbaga bal ewlala bayele, lige aminami alu ewlala Moisesi nila

Jena ruwimela jar ri we machime sligo alu ut Esusi enemia

b 1:22 Enesi glosario profeta. c 1:23 Enesi Isaas 7:14.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO2 nulal benrame abiena bayleru. Lige rukele koche ochrimili nliga alu Kristo, alu napu Onorgame julmili nlige. 5 Lige anile alu ralmuli: Al Beleni anilichi ochramili ke, al napu Jurea anilime ejiro ju. Alarig osale alu napu ruyame nlige napu Onorgame anlige, napu ya bejtgame nile. Lige reg anime osale: 6 Al wek rigichi Beleni anilichi napu ju Jurea anilichi ejiro, pe ukabi rigame ju al Beleni, wchigo najtkame krko metag suwbaga wek rigachi, alchigo ochrimili kame Walula, alu napu nech oyrame ralmuli israelita anilime repmili ju ab ilibeko.d 7 Liko alu walula Erore alu ralmuli mago bayele. Alu Erreka tabil najkile napurig uch jar ralmuli machimela alu ri yuga raichlichi. Liko rukele chiniko kachi machniliga alu sopil. 8 Liko al wek rigichi Beleni jlale, lige anele: Mi al Belnichi simwag alu uttiri enemia pala ajtig. Lige la rewisk alu uttiri, liko yati julwak bil ri nech ruyniliga, nchig simmp alemi enemia, lige we al niramia aminami. (Erreka pe melinliga anile alu uttiri.) 9 Lige gepusa alu rachali napurig anlige alu walula

4 Erore, liko yati simbale alu mago. Lige uchchigo sin etele sopil. Lige alu sopil repami rewigchimi neraga enale, bajchabemi enale napu eynale alu ralmuli mago, mi alemi enale napu asale alu uttiri. Lige asbale alu sopil al ambami neraga napu asale alu uttiri. 10 Alu baki ri etesa alu sopil, asriga raslle. 11 Lige galrale sbaga etele alu uttiri ab boig eyela ajtgichi Mara anilime. Liko chojkbisiga jbale we al nirame krig alu uttiri. Lige gajoni ipule, alu gajnika pe ekargame mochgame nile knilime asriga najteme. Oro kgile, lige aminami okutiri, lige aminami bil tbiri we al suw jkame mira anilime. 12 Lige okoka bitig alu mago, Onorgame remule, lige remugichi anele tabil simnilile ku napu aslige alu Erore. Alekeri ku ejperlachi simbale, sew boich simrale.

napulige alu ralmuli mago ku ejperlachi simasa, Jos bil santo njeli etele remuka. Lige alu njeli anele alu Jos: Ma assawa, yati simig ma mutuka alu uttiri lige ma yriwa mu upila, wam Ejipto anilime we bogichi simawa. Al mochiwa napulige ne an alige si. Erreka alu uttiri yaga einmala melinliga. Alekeri jmasawa jena mochiga.

Jena ruwimela Jos Ejipto otligo Esusi jmisiga simbaga


13Akinana

d 2:6 Enesi Miqueas 5:2.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

5 Jos ma assale lige uttiri mutule lige simile eylatiri yuga, lige ruk jmasale, Ejipto simiba. 15 Wam mi al Ejipto mochile napus Erore mukus. Onorgame ya anile alarig ikimeo. Alekeri lakile napurig osale bil ri napu ruyame nile napu anlige Onorgame. Reg anile: Neka baykuru ne inol al Ejipto ajtgachi.

SAN MATEO2
14Lige

alu Erore machis alu ralmuli mago ku simbaligo tabil ruig, asriga ayoga rejpile. Liko nulale melniliga suwbaga ukuchtiri ok bamgame gongana, al wek rigichi Beleni ochrigame, lige aminami al abemi wek rigichi ochrigimetiri. Alu ralmuli mago bajch etligame sopil anila ma ok bam nlekuru, alekeri melinlile ukuchtiri alu Erore ok bamgame lige tach ok bamime. 17 Lige alarig sbali ikile napurig osale alu ri napu ruyame nile napu Onorgame anlige napu Jeremasi anilime nile, reg anime osil: 18 Suwbaga alu ralmuli al wek rigichi Ram mochgame asriga akturu we sewkame nalachi bil muk alu muk Rakelie anilime asriga nal ajtigturu

16Napulige

Jena ruwimela Erore nulligo melniliga suwbaga ukuchtiri

kchila natemaka. Lige alu Rakeli tabil najkturu napurig guriwa, alu ukuchtiri mchigo suwligime.f 19 Napulige Erore mukus akinana, Jos etele remuka bil santo njeli. Onorgame nuleme nile alu santo njeli. Lige alu Jos Ejipto asale. Lige anele alu santo njeli alu Jos: 20 Ma assawa, ma ku yriwa ye uttiri lige eylatiri, ma ku mi simawa Israeli anilichi. Mchigo suwligame alu napu ye uttiri melinlime nlige. Alekeri jpeko la jkuru ku mi al simalia. 21 Lige assale alu Jos lige uttiri otole lige eylatiri ku mi al Israeli anilichi. 22 Lige napulige Jos machis alu Erore inol Arkelao anilime walula karao al Jurea anilichi ejiro, asriga majale alu Jos, tabil siminlile mi al. Lige Jos remule Onorgame. Lige Onorgame we al anele alu Jos napurig Galilea anilichi ejiro lina simela, alekeri simile alu Jos al Galilea anilichi ejiro. 23 Lige al sebasa Nasareta anilichi wek rigichi simbale ejperlimia. Alu ya mochgame ralmuli napu ruyame nlige, napu anele Onorgame anile al Nasartachi bejtlimio alu Esusi. Anile nasarenog anlime nmar Esusi.

e 2:18 Raklika Abrami upila nile. Alueka mukule we ya al ab Beleni anilichi. Alarig anik nalligo Rakeli, alueka aniame ju alu wek ukuchtiri eyela al Beleni mochgame nalligo. f 2:18 Enesi Jeremas 31:15. g 2:23 Enesi glosario nasareno.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO3
Jena ruwimela Juani, alu napu ralmuli rewarame nlige, rejcholi ruwligo bilena napu tabil wesi gal jgame nile

6 ejiro mochgame. Lige abiena jsile uch bilena wekan rigame nalebo nlige wal bak bogichi ejpergame, Jorani anilime bak. 6 Napulige ralmuli ruis we res nokig jrome kori, najkig nokale napurig Onorgame la ekmala, liko Juani rewarale alu ralmuli al Jorani anilichi bakochi. 7 Lige jar ri juro sbale okan chojkgame. Ye okan chojkgame bariseo nile jar, lige saruseo nile jar. We benrame nile napurig we al gatewa bil nchali, aboi lina tabilchigo sbali olame nlek. Alueka pe jsile najkig napurig rewarawa bawich bokobuga Junite. Lige Juani anele ewele rachaga: mika pe napurig sinow kchila alarig jkuru, asriga ygame jkuru emi! Chieri anbech jmasiwa napurig tabil gastigriwa? 8 Ma arwaguru alu tabil la nchali nocha napurig suwbaga ralmuli la etmala emi ma ku we al ntili ntame ko. 9 mika Abrami rijimala korime jkuru, alu we ya ajtgame, alekeri may emi Onorgame la ekamio. Tase alarig natawa, tabil chr rek rijimala nrige Abrami. Onorgameka pe napuypiri ralmuli ekame ju, pe la Onorgame yuga ntame nsak alu ralmuli. Onorgame alarig natsak rejttiri ma Abrami rijimala gainmalek. 10 Rejpilaka ma listo bo napurig roj metpua. Suwbaga roj napu ek tabil rakeme ju ma metkime

Akinana wek bam alu Juani napu ralmuli rewarame nlige, nawale al Jurea anilime ejrochi napu tawesi gal jgichi nlige. Lige al pee ukume nile, lige baw ename nile al. Lige rejcholi ruwile al sebasa. 2 Anile: Ma arewa alu chtiri ntili. Ma ku la natawa, mchigo pe we nawmili kame Onorgame suwbaga ralmuli nulemia. 3 Alu ri napu ruyame nlige napu anlige Onorgame, we ya bejtgame nlige, alu napu Isaasi anilime nile, alu sile os alarig nochamio alu Juani. Reg anime osale: Bil neome akerguru al napu pee ukume nile. Reg ewele raichchane: Newiwa bil bow Walula Onorgame. Newiwa bil bow la wajchgame.h 4 Lige alu Juani opchalaka kameyo anilime ajgame gupala newrigime nile. Lige wich wasbaligame nile. Lige ojch goyame nile alu Juani, lige aminami ijampre bawila melalo goyame nile, alu napu jami nergame nili. 5 Lige wam naka wek rigachika Rusaleni anilchika jsile ralmuli alu rejcholi akimea, lige wekan rigichika jsile al Jurea anilichi

h 3:3 Enesi Isaas 40:3.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

7 jkuru lige eksilime ju.i 11 Neka pe ilig bawite rewarguru, napurig ralmuli etmala emi ma arligo alu chtiri ntili. Ab ilibeko uch bil sebmala abchigo najtkame metig nech. Alueka Onorgame Alawala ymala ralmuli. Neka tabil ikir napurig ne alu ri akal otoa napurig pioni neraga. 12 Alueka ma wejpamoa chujkkuru rilig sonol eksimia. Lige raklaka ma gatmala bilena rekachi, lige sonolaka ma eksamala naite. Lige tajsin chomela alu na. Yeka pe ttali ju.

SAN MATEO3,4 Onorgame Alawala pkana engichi napuyeri bil baloma neraga. 17 Lige bil rachame anile pa rewigchika. Reg anile: Ye jkuru ne Inol napu we gal ne. Asriga la ganliga ajt ne alu yuga.

sbale Esusi al bakochi Jorani anilichi, al Galilea anilchika simile alu Esusi. Lige al ilile Juani, lige Esusi najkile napurig rewarawa alu Junite. 14 Napulige sebasa alu Esusi, lige Junika tabil rewarnilile alu Esusi, lige anele Juani alu Esusi: Ne nalina rewarrigame nmili jkuru muete. Chonig najk mu napurig ne mu rewarmala? 15 Lige Esusi anile: Abiena la julke mu nech rewar. Onorgameka larig najkiame, la we al sbali oliame jkuru napurig najk Onorgame. Liko Juani rewarale alu Esusi. 16 Napulige Esusi rewarsiga baich bokobuga lige ku machnasa amin suwemi, pa rewagachi ma ipriga ilbale lige Esusi etele

13Lige

Jena ruwimela ma rewarlirigo Esusi

Liko Onorgame Alawlate otleru Esusi mi bilena tabil rigachi. Remnisika we ygali olnilile Esusi napurig Esusi tabil la nochmala. 2 Essika ok li raw lige rukomi tabil goale. Akinana kul elule. 3 Lige Remnisika ab nawile yginiliga Esusi, lige anele Remnisi alu Esusi: La bijchi Onorgame Inol nrik, ban gainriwag alu wek rejt. 4 Lige Esusi nejele: Onorgame nila rachali an: Tase pe gomecho gog ejperlamala ralmuli, abiena semtiri rachali Onorgame nila rejcholi ntaga ejperlamala ralmuli.j 5 Liko alu Remnisi Rusaleni otole Esusi lige asriga rep ilgame wal reobachi amoba mrale, 6 lige anele: La bijchi Onorgame Inol nrik lgana opachpuag jena ilig. Reg an Onorgame nila rachali: Wek santo njeli julmala ne napurig mu repmala.

Jena ruwimela alu Satanasi we najkligo napurig Esusi ewmala alu Satanasi

i 3:10 Yeka pe ruyame ju, emi tabil la nochsak Onorgameka ma lgana injirnochi lumio. j 4:4 Enesi Deuteronomio 8:3.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO4 Alu santo njeli nokimela mu chapi sekate napurig ta iwgame chibmala mu lgana wijch.k 7 Lige Esusi anile: Abiena reg an Onorgame nila rachali: Tabil opochpua napurig Onorgame mu gurimala, mueka pe tonto neraga reeme kame.lOnorgameka tabil najk napurig bil tonto neraga opachpua. 8 Lige alu Remnisi uchchigo sin otole Esusi bilena rab rep ilgame, 9 lige anele al otos: Nee, aka enb bochgimi gawich napu mach lige suwbaga ralmuli etru napu ek moch jena wijchimoba, aka enb asriga la suwtiri kmp. Lige suwbaga ye ymala ne mu la chojkbisiga ilig nirsak mu nech. 10 Lige Essika anele: Mi simig mu Satanasi, cha ygame ke. Reg an Onorgame raichlila: Pe alu Walula Onorgamecho la niraga etewa, pe alekecho la ewiwa.m 11 Liko alu Remnisi ma wan simile al Esusi ajtgichi. Liko yati neraga jsile santo njeli goame yamia Esusi, lige aminami gurimia.

8 uchchigo ku Nasareta anilichi Galilea ejrochi. 13 Tabilchigo bejterlek al Nasareta anilichi, pe chebilena wek rigichi simile bejteramia Kapernaumi anilichi. Al ab nile wal baw ilgichi. Yako al sbale alu ralmuli israelita napu Sabuloni chojkgame nile, lige napu Neptal chojkgame nile napulige bajch sbalige alu ralmuli israelita al Kanani. Maku ok chojkgame nile alu ralmuli israelita. 14 Alueka al simlekuru, alarigchigo osligime ya bejtgame ri Isaasi anilime, napu ruyame nlige napu Onorgame anlige alarig ikimeo. Reg anime osale: 15 Alu we Sabuloni anilime lige Neptal anilime, napu wal baw il, al simrame bow bo, al ju, al napu Jorani anilime bak bo, alemi napu bokume ju raynali Jorani anilichi asiruga, napu jipe ju ejiro Galilea anilime, napu ejpergame nile ralmuli tabil juro. 16 Alu ralmulika tabil machime ju Onorgame. Jpeko mchigo sbako Onorgame Inol napurig bil rasali neraga. Lige alu ralmuli asriga restiri nchali nocha mochile. Jpeko ma sbaguru we al semtiri rasali. Jpeko ma nmamalek alu ralmuli.n

akele Juani galrale bajchriga ajtig. Lige simile Esusi


k 4:6 Enesi Salmos 91:11-12. l 4:7 Enesi Deuteronomio 6:16. m 4:10 Enesi Deutoronomio 6:13. n 4:16 Enesi Isaas 9:1-2.

12Esusi

Jena ruwimela Esusi pe kul sin ownaligo nocha al Galilea anilime ejrochi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

9 al sebasa Esusi, alige kul ownale rejcholi beniria. Reg anile: Ma arewa alu restiri nchali. Ma amul seba raweli napurig Onorgame suwbaga ralmuli nulmala. Alekeri ma ku la ntame gainawa.
Jena ruwimela Esusi bayligo na ri roch imume
17Lige

SAN MATEO4,5 ekin wek rigichi Esusi ruwile Onorgame raichlila rachali lige napu ekin ukuch juro reoblachi al sinagoga anilichi. We al semriga ruwile alu rachali churig nulamio Onorgame. Lige suwbaga ralmuli sawale napu ek naykame nile. 24 Liko suwbaga ralmuli napu ichrimi ejpergame nlige Siria anilichi ma akele alarig nocha ajtig Esusi. Lige apale suwbaga ralmuli napu ek naykame nlige, jar asriga awgame okome, lige jar ukuchpala remnisi mochgame, lige jar rekpame, lige jar sujrigame. Lige Essika ma suwbaga sawale. 25 Lige asriga wek ralmuli najtale alu Esusi. Al Galilea anilime ejiro mochgame, lige ejiro Rekpolisi mochgame ralmuli abiena najtale Esusi, lige Rusaleni mochgame ralmuli abiena najtale Esusi. Lige Jurea ejiro mochgame ralmuli abiena najtele Esusi. Lige al bakochi Jorani nalebo nlige omi niraga napu machnami ju raynali wek rigachi mochgame ralmuli abiena najtale Esusi.

enale suweke wal baw ilgichi Galilea anilichi. Lige alu Esusi ok ri etele bilepi ongame. Bil Simoni anilime nile. Ok rewgame nile alu Simoni, Pegro anilime nlechig. Lige uch bileka Antresi anilime nile. Lige alu ri baichkana pa uchule alu morali roch chapinliga alu morlite. 19 Lige anele Esusi alu ok ri: Jeka simasi nech yuga. Jpeko emi nokimela ralmuli guiria buyana chtiri bowechi eyname.o 20 Lige alu ok ri arele alu morali lige simbale alu Esusi yuga. 21 Lige ab amibemi eyniga Esusi uchchigo jar ri etele. Santiago anilime nile bil, lige uch bil Juani anilime nile. Sebereo kchila nile alu ok ri. Bil brkochi mochile alu ok ri onola yuga morali napisua. Lige Essika bayele alu ri. 22 Lige ma arele alu barko onola yriga, lige simbale Esusi yuga.

18Esusi

bochgimi eynale al Galilea anilichi ejiro. Napu

23Esusi

Jena ruwimela Esusi wek ralmuli benraligo

Napulige Esusi suwbaga ralmuli etesa, bilena rabomi simile lige asbale al rabomi. Lige alu oyrame ralmulika ab mochbale. 2 Lige Esusi ownale raicha ralmuli beniria. 3 Reg anile Esusi:

Jena ruwimela Esusi rejcholi benriligo bilena rabomi asig

o 4:19 Esusi anile: Ralmuli imume nmala emi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO5 Onorgameka we ganliga eteme ju (yol rachagak dichoso anime chujk) alu ralmuli la machime rokrik Onorgame awalila. Onorgame we al nulmala alu ralmuli. 4 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu jipe we seweka moch, alu ralmuli we al semati raweli yawa Onorgamete. 5 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu tabil rilame ju. Alu ralmulika la narmala alu napu Onorgame nejmili ju. 6 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu we al bijchi ewnilime ju napu Onorgame nulame ju. Onorgameka we al nab gurimala alu ralmuli napurig la bilepi natmala senib Onorgame yuga. 7 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu we natemame ju uch jar ralmuli. Onorgamechig achigriga natemmala alu ralmuli napu natemame ju alu uch jar ralmuli. 8 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu Onorgame yuga ntame ju. Bil raw etmala Onorgame alu ralmuli. 9 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu gurime ju uch jar ralmuli, napurig alu uch jar ralmuli la bilepi ntame nmala. Alu ralmulika reg anwali Onorgamete: mika ne kchila ju. 10 Onorgame we ganliga eteme ju alu ralmuli napu we

10 res oliame ju ralmulite napu la sbali olame ju napurig najk Onorgame. Onorgameka asriga la semriga nulmala alu ralmuli. 11 Onorgame we ganliga eteme ju emi napulige res anile ralmulite nech oyrame krik, lige aminami we ygiga raichasa alu ralmuli emi yuga napurig sairgame neraga. 12 We raslig mochwak napulige alarig nokachi ralmuli, mika wchigo la semtiri raweli narmili kame pa rewagachi. Alu chtiri ralmuli abiena cha olale alu ya ejpergame ralmuli napu ruyame nlige napu anele Onorgame.

Jnaka bil ttali ruyame ju. mika pe napurig on ju. Napurig we al ajkgame newame ju goame, lige aminami napurig tabil bikamela sap on ajchsiga, mika gurame ju ralmuli napurig tabil aminabi res noksimala. On ma najsawsak tabil ragame gainasa pecha sirbe nmalaw. Pecha uchchigo ku la gainmalag. Liko pe plime nmala alu on, lige ralmulika amoba eynamala rekeka. We al natawa choniame ka ye ttali. 14 Jena uchchigo bil ttali ruwime ju. mika napurig rasali ju jena wijchimoba. Bilena wek rigachi wal gawich amoba, pecha gainmili jk napurig chbamala, abirig mach ilimleke senib. 15 Abiena tabil rajeme ju ralmuli lmpara, lige

13

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali on lige rasali

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

11 pachrale elamia napu bo bil gajoni, ilig uch bilena elame ju napu ab la machgime rajisr, napurig suwbaga ralmuli galrale mochgame la machgichi mochmala. 16 Ye ttalika aniame ju we al sbali olawa napu nul Onorgame, lige napulige etea ralmuli, we al niraga etmala On Onorgame pa rewagachi ajtgame.

SAN MATEO5 nulechi alu ralmuli. 20 Neka anguru emi: Alu bariseo lige alu Moisesi nila nulalila benrame, we rachame ju Onorgame nulalila tabilchigo sbali olame jk rek lanime ke. Emi tabil ewsak napu nul Onorgame metag alu bariseo lige alu Moisesi nila nulal benrame, Onorgame tabil nulmala emi.

mika bijchigi ne alu Moisesi nulalila suwbimia nawig, lige abiena bijchigi emi ne nawig suwbimia alu ya nergame rejcholi, napu ruyame nile alu ralmuli napu Onorgame anlige. Neka pecha sew pamia nawako alu nulal nibil alu rachali rejcholi. Neka nawkuru ralmuli gurimia napurig la nmamala ralmuli alu nulal. 18 Neka la bijchi anguru, bij la bogichi ye gaw lige rewagtiri, tabil wesi osil bujwili ju alu rachali Onorgame nila, napus ma sbili ik napu sbili ikimeli ju jena wijchimoba. 19 Alekeri napulige bil ri tabil ewasa napurig an alu nulal, lige uch jar ralmuli sulisa napurig alu ralmuli tabil ewmala alu nulal, liko alu ri tam najtkame nmala napulige Onorgame nulechi alu ralmuli. Bil ri we al ewame nsak napurig an alu nulal, lige benrame nisa uch jar ralmuli napurig achigriga nochmala, liko alu ri asriga najtkame nmala napulige Onorgame

17

Jena ruwimela Esusi benriligo Moisesi nulalila

Emi we al mach reg anlirigo alu ya mochgame: Tase melig ilrowa ralmuli. Apipiri ri uch bil ri melis, alueka wal gastigo rewimeli ju. 22 Neka regchigo ang: Apipiri ri napu ayniga et uch jar ralmuli, abiena wal gastigo ywili ju Onorgamete rek ta meae. Lige bil ralmuli tabil la raichasa uch jar ralmuli olag, alueka gastigriwili ju alu ewlalate napu nuleme ju ralmuli juro. Lige bil ri anesa chebil ri: Mueka pecha najtkame jk, mueka pe tonto ju, alu alanmek gastigriwili ju Onorgamete naich eksiga lgana injirnochi. 23 Alekeri, goame ok simis mu al msachi napu Onorgame goame ilime ju, lige al sebasa nelasa mu, mu bon sewin olligo uch bil ri, 24 liko abal arlime jkuru alu goame na oweka neraga napu il alu mesa. Lige al aresa, ku mi simibk gatewa alu ri yuga. Napulige ma la sbali gatesa, alige kuka simibk, alige kul jawwak alu goame al msachi.

21

Jena ruwimela Esusi benriligo napurig tabil ayome niwa

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO5 Mu sewin sisa bil ri yuga, lige alu ri wallachi nejmala mu, liko tach seba we al gatlime jkuru. Alu riote nejsiga mu al wallachi, liko galrale bajchwili ju mu. 26 Ne la an mu tabil machnimio. Napulige ma suwbaga najttasa mu napu ek goblala alu walula, alige kul machnamala mu.

12 muk. 32 Neka uch bil rejcholi ruwimela. Bil ri bon upila aresa, lige alu muk uch bil ri rewis, liko alu muk wal restiri alawgame nmala. Alu bajch ajtgame ri chojkila nmala chonig areme ju muk. Alu nujub ajtgame rioka abiena tabil la nchame krlamala. Alu muk tabil alu ri nila ju. Lige alu muk sen ri yuga gochime nisa tach arela alu bajchab riote, liko alu rioka tabil restiri alawgame gainmala rek alu muk arig.

25

mika we al mach reg anlirigo alu ya mochgame: Tase yuga gochiboa uch jar umug alu napu tabil emi yula ju. 28 Neka regchigo ang: Bil ri rek tabil gochi uch bil muk yuga, lige pe we yuga gochinliga etesa liko alu rioka ma restiri alawgame nmili jkuru rek ta yuga gochi. 29 Chtiri natasa mu alieti etega, liko mach ppua alu bus lige ppuak. Ab la nmala pe buslacho wekawa mu, tabil la ju suwbaga mu sapala lgana injirnochi pasa. 30 Lige alu mu sekala wajton ilgame ssak napurig nochawa alu restiri nchali, ma rejpniga ppua. Ab la krko sek wekawa mu, tabil la ju suwbaga mu sapala lgana injirnochi pasa.

27

Jena ruwimela Esusi benriligo napurig tabil enewa bil muk yuga gojchinliga

Abiena anime nile ya mochgame: Bil ri muk aresa bon yula, liko bil apeli ilime jkuru anig ma arguru mu

Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil la ko bon yula muk arila


31

Abiena we al mach emi reg anlirigo alu ya mochgame: Onorgame eneg ajt la sbali olamio ne, alekeri la sbali olmala ne. 34 Tase aniboa: Onorgame la eneg ajt alekeri la sbali olmala ne. Pe la sbali olawa. Lige tase aniboa: La sbali olmala ne, la eneg ajtigame rewag. Tase reg aniboa: Al rewagachi nul ajtigame Onorgame. 35 Tase aniboa: Gaw la mach la sbali olamio ne. Tase aniboa alieti, gawika kame napu teka ajt Onorgame. Lige tase alarig aniboa: Rusalnika we al mach la sbali olmala ne. Tase alarig aniboa alu Rusalnika Onorgame nila kame. 36 Tase aniboa: Ne bon moola la machiame we al sbali olamio ne. Tase alarig aniboa mueka pecha gainmalag new roskame o chkame mu bon gupala, nibil bilepi gup. 37 Napulige la sbali olmoris

33

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu nulal

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

13 mu, la sbali olawa. Tabil gainsak sbali ol, pe aniboa: Tabil ikromala ne. Tabil sin ygili rupoa. Ygilik pe Remnisi raichlila ju.
Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil cha nokiame ko alu ralmuli yuga rek alu ralmuli we cha nokachi emi yuga
38

SAN MATEO5,6 we al guriwa alu ralmuli, alu napu tabil ganlime ju emi yuga. La tniwa Onorgame napurig Onorgame la gurimala alu chtiri rachame ralmuli, abiena alu napu cha nokame ralmuli ju emi yuga. 45 Alarig nokik emi, la alu On Onorgame kchila nmala emi, alu Onorgame napu pa rewagachi ajt, alu nuleme ju raynali napurig we al machgime rainmala alu chtiri ralmuli mochgichi, lige we al ralmuli mochgichi. Nuleme ju uk napurig ukumela al napu moch ralmuli napu la ewime ju Onorgame, lige abiena al napu moch ralmuli napu tabil ewime ju Onorgame. 46 Mu pe alu we al nirame ralmuli we al nirsak, liko mueka tabil la narmala Onorgame nila tbiri alarig skarik. Alu napu gobllome ju enom alarig nokame jchig. 47 Emi pe aboi amgola la reprisa, tachiri najtkame nmalaw. Alu ralmuli tabil Onorgame oyrame, alueka abiena alarig nokame ju. mika we al semriga nokimeli jkuru, tase napurig alu ralmuli. 48 We al sbali ntame ralmuli niwa napurig On Onorgame pa rewagachi ajtgame.

Abiena we al mach emi reg anligo alu ya mochgame: Bil ralmuli busila mach pasa uch bil ri, liko achigriga oliame jkuru alu ralmuli. Bil ralmuli ram olinasa uch bil ri, liko achigriga olinlime jkuru alu ri ramal. 39 Neka reg an: Tase ayniwa bil ri we nejkome. Bil ri nejchsak bilena banich, uchchigo bilena gulwak napurig uch bilena banach ochmala. 40 Bil ri bujnasak mu opchala, yati ywak, lige abiena ywachig alu wel opachap opchiga inlime. 41 Sontalo rejsak napurig otoboa bil tbiri bil mili metro mejk, mueka abchigo noli ok mili metro otobk. 42 Apipiri ralmuli tachi tbiri, yati ywak. Bil ralmuli tanega tsak bil tbiri, yati tanwak.

Abiena we al mach emi reg anlirigo alu ya mochgame: La galewa mu amgola, lige tase galewa mu sala. 44 Neka reg an: La we al galewa mu sala. La

Jena ruwimela Esusi ruwligo napurig la galeg etewa sairgame


43

Tase che nokig nokiboa napurig ralmuli etmala emi napulige Onorgame nul. Tase anig eynawa: Ramueka

Jena ruwimela Esusi benraligo churig gurilime ko uch jar

p 5:40 Alu wel opacha nile napurig chaketa.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO6 we al Onorgame oyrame niru. Pe alieti ntaga nokisk emi, liko emi Onola pa rewagachi ajtgame tabil ymala emi semati raweli. 2 Napulige gurilia alu tabil ngame ralmuli we resrik ejpergame, tase wek ralmuli etriga guriwa. Alarig nokame ju ralmuli we rilame napulige bil tbiri ya alu ralmuli tabil ngame al ukuch reobachi sinagoga anilime mochgichi. Alu alarig nokame ralmulika pe najkig nokame ju napurig we al nerawa ralmulite. Peka la sbali olame ke abopi. 3 Napulige ralmuli tabil ngame guria mu, napulige tabil wesi rigachi alige guriwak. Lige aminami tabil wesi ruywak, nibil mu amgola rek we al amigo ke. (Ralmuli israelita reg anime nile: Tase arewa napurig mu sekala oin ilgame etmala napu si smi mu sekala wajton ilgame.) 4 Liko mu asriga la narmala On Onorgame nila semati raweli, alueka suwbaga eteme kame napu ek tbiri nchachi ramu.

14 tnime ju iwrali Onorgame, pe napurig etewa suwbaga ralmulite. We ganlime ju alieti nchaga. pe ukabi raw we ganliga mochmala, Onorgameka tabil ymili ju semati raweli alu ralmuli. 6 Napulige mu Onorgame yuga raichnalasa, bineli simibk pachami galrale lige yrawak yochi, lige kul raichwaka mu Onola Onorgame yuga. Pecha etrame jk Onorgame kaka, alueka abinachigo la etig iwrali tnachi mu, liko Onorgameka asriga la semati raweli nejmala. 7 Napulige iwrali tania emi Onorgame, tabil wes simrawa bil rachali, lige aminami tabil raichawa alu tabil nmatame rachali. Ralmuli tabil machime Onorgame pe alarig nokame ju. Alueka ab la wek raichlika we al gepumia mayeme ju Onorgame. 8 Tase alarig nokiboa napurig nokame ju alu ralmuli. Alu emi Onola Onorgameka la mach alek najki bajch tach tachi emi. 9 Alekeri napulige raichalia Onorgame yuga, reg anewa: Mu On pa rewagachi ajtgame, ramueka najkike napurig nerawa mu ralmulite, 10 najkike napurig sebmala raweli napurig suwbaga ralmuli nulmala mu. Abiena najkike napurig nulmala mu jena wijchimoba napurig nulame ju mu pa rewagachi.

Napulige Onorgame yuga raicha emi, tase oweti jaga tniwa iwrali Onorgame al pach ukuch reobachi sinagoga anilime pe napurig etewa suwbaga ralmulite. Alarig nokame ju rilame ralmuli, peka la sbali olame ke abopi. Lige aminami al bilena napu wek ralmuli moch, alemi jaga

Jena ruwimela Esusi benriligo churig raichlime ko Onorgame yuga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

15 Lige abiena najkike napurig la sbali ikimela napu mu najk. 11 Pe rek ywag ramu goame napu senib raw nejime ju mu. 12 Ramueka ma ekaru ralmuli alu napu cha noklige ramu yuga, alekeri ramueka tnili ekali mu cha nokog nokigrik. 13 Pe rek anchaga ywag awal ramu napurig la umrowa Remnisi napulige alu Remnisi sew lnilichi ramu. Tase arewa ramu napurig natawa alu chtiri ntili.q Lige Esusi anile: 14 Emi la eksak uch jar ralmuli napulige alu ralmuli ekali tasa cha nokis emi yuga, liko emi Onola Onorgame napu rewagachi ajt la ekmalachig emi. 15 Emi tabil eksak lige tabil niraga etesa alu cha nokame ralmuli, liko emi Onola Onorgame tabil ekmala napulige emi cha nokis.

SAN MATEO6 ju napu Onorgame nejmili ju. 17 Napulige ayunalia emi bajch bisigwaguru lige we al techpuaka, 18 napurig tabil machimela ralmuli mu aynachi, pe mu Onola Onorgame la machimela, liko la we la semati raweli nejmala Onorgame.

Napulige ayunalia emi, tabil sewkame neraga eynawa. Alu we rilame ralmuli alarig nokame ju peka la sbali olame ke, pecha sewkame krko, pe najkime ju napurig niraga etewa ralmulite. Pe tabil ntame ju Onorgame yuga. Tabil narmili

16

Jena ruwimela Esusi benriligo churig ayunlime ko

Tase niga mochiwa ekargame tbiri we najteme jena wijchimoba mochiga, jena wijchimbaka we ochrame ju now lige ma pe inime ju suwbaga tbiri gatriga mochgame. Suwbaga suwime ju. Lige chigrigame abiena moime ju chigomia alu gatriga mochgame. 20 Tase wek natawa ye tbiri, ilig ab al ju Onorgame yuga natalia. Alarigk we al semriga narmala emi semati raweli napulige seba pa rewagachi. Tase nerume ju pa rewagachi now, lige tabil inime ju tbiri gatrigime, lige tabil eyname ju chigrigame. 21 Bil ri wek tbiri ngame nisa we najteme, lige pe alekecho natasa, tabil natmala Onorgame yuga. 22 Mu la gurisak uch jar ralmuli napu yliru mu Onorgamete yale mu, la Onorgame yuga ntaga gurisak mu uch jar, liko we al ntame ju mu, liko we al biwgame alawgame nmala mu.

19

Jena ruwimela Esusi ruwligo tase wek ekargame tbiri niga mochiwa

q 6:13 Jar osil abiena reg an: Mu kame napu nulame ju, mueka wal awal ngame kame, lige nab la sbali olame kame mu.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO6 tabil gurisak ralmuli napu yliru mu Onorgame yale mu, tabil la biwgame alawgame nmala mu. Chkame nmala mu alawala.r 24 Ok ewlala yuga nchame nsak alu pioni, pe tabil ganliga eteme ju bil alu walula, lige uch bil wallaka la ganliga eteme ju. Lige alu pioni bil walula la niraga etmala, lige bil tabil niraga etmala. Yeka anime ju: Bil ri tabil gainmala Onorgame yuga nata, pe wek enom mkame natsak. Lige alarigk tabil gainmala Onorgame oyeria. 25 Neka alekeri anguru: Tase reg natawa: Jipe raw tachiri gopach?, lige tachiri bajwach?, peka itkuru baw. Lige tachiri opachtuwach? Peka itkuru napurig raliboa nuebo opacha. Tacha ab najteme jk alaw metig goame? Lige tacha ab najteme jk mu alawala metig alu opacha? 26 Onorgameka abiena la nejmili jkuru goame lige opchatiri. We al natwabala aka alu chulug iniga oyame: tabil echame ke, tajsin wime kae, lige tajsin gateme ke goame rekachi. Onorgameka alu napu pa rewagachi ajtgame ju la yame k goame. Tacha ab najtkame ju emi metig alu chulug? 27 Chieri la ochramalaw uch pet owtiri

16 rek we ochrinilie?s Rek uch rajp ochrinilie emi, tase uch rajp ab rep jgame gainmala emi. Onorgame sime ju new rep jgame lige rel jgame. 28 Tachiri sirbe nmalaw pe opchacho natalia? We al natwabala churig ochrame ka sew jami nergame. Aka alu sewaka peka nchame jkuru, nibil opchati newame jkuru. 29 Neka anguru abchigo la semtiri ko metig alu walula ya bejtgame. Alu napu we ngame nlige, alu suwbaga metig we ngame ka Salomoni anilime nile. Asriga wek ekargame ngame nile napurig chin lige opchatiri asriga jino, abirigchigo tam semati nlek abe tase napurig alu sew jami nergame. 30 Onorgameka nab asriga la semtiri sewame gajsal echame ju jami, lige pe ma wakime ju alu gajsal lige ralmulika ma eksime jkuru. mika ab rajp najtkame jkuru metig alu gajsal. mika tabil bijchigi Onorgame nejkrimio opacha neja. 31 Liko tabil wek nata mochiwa: Tachiri gopbech jipe? Tachiri bajwach jipe? Tachiri opachtawach jipe? 32 Alarig nokame ju ralmuli tabil bijchgime Onorgame nila rachali. Alu ralmuli asriga ntame ju ye tbiri. Alu emi Onola Onorgame alu pa rewagachi bejtgame,

23Mu

r 6:23 Yol rachaga an (22-23): Los ojos son como una lmpara para el cuerpo, as que, si tus ojos son buenos todo su cuerpo tendr luz. Pero si tus ojos son malos todo su cuerpo estar en la oscuridad y si la luz que hay en ti resulta ser oscuridad, que negra ser la misma oscuridad! Mu busila la ak nsak pe aniame kr mu we al gurisak uch jar ralmuli. s 6:27 Enesi San Lucas 12:25.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

17 asriga la mach tachiri tbiri resl emi. 33 Ilig bajch Onorgame yuga natlime jkuru najkig napurig Onorgame nulmala. La newalime jkuru napu Onorgame najk. Alarig olsak emi Onorgame la nejmala nejkrali napurig niga mochmala goame lige opchatiri. 34 Alekeri tabil natmili ju: Chukimeli ju ne bel. Ilig napu nata ajt mu jipe alu lina natwaguru. Asriga wek nerkuru napurig gatewa jipe yati. Belika uch bil raw ju.

SAN MATEO6,7 ajtgame. (Yeka aniame ju emi chojkila neraga chewsak uch jar pe ut tbiriti kachi, tabil ntaga mu bon abchigo chojkila ke, tabil la ju.) 4 Mu we restiri nocha asis, chonmala mu bil amigo? Reg anmala mu: Ne la nejkrimala mach paa alu restiri napu mu nocha ajt? 5 Ilig bajch arwaguru alu chtiri ntili napu mu nata ajt, liko la sbali ntame nmala mu Onorgame yuga napurig gurimala mu amgola. Mueka pecha gainmili jk pe ut wejkol mach paa uch bil ralmuli buslachi chujkgame, mu bil gutumoli elgame nsak bon buslachi. 6 Tase ywak goame okoch alu goame Onorgame kgirime nsak. Lige aminami tase lpuak alemi napu uch gow alu we najteme rejt. Mu alarig olsak, liko gowika pe rekeka eynamala, lige sin kachi ku guliga emi ikmala alu gow. (Ye ttali jkuru aniame: We al natwar napulige Onorgame nila rachali ruy alu tabil Onorgame oyrame ralmuli yuga. Jar ralmuli tabil galeme ju alu rachali.) 7 Abichilubi tniwa Onorgame, liko Onorgame nejmala ntili. Abichilubi yawa emi lige la rewimela emi. Baywak Onorgame lige Onorgame ewame jkuru.t 8 Apipiri ralmuli la tmek la ilime jkuru. Lige alu la yamek la rewame jkuru. Alu baymeka la nejlime jkuru.

Tase chojkila chewawa uch jar ralmuli. Mu chojkila neraga chewsak, liko Onorgame chojkila neraga chewmala mu. 2 Onorgameka achigriga animela emi olag napurig aneme ju emi uch jar ralmuli. Emi tabil niraga etsak, liko Onorgamechig tabil niraga etmala emi. We al ttaga nejsak emi, la boch ajchig, liko we al sbali ttiga narmala michig, la boch ajchig. 3 Lige ta machis mu bon wal wejkol ajchgame ko mu bon buslachi, liko chonig reg aneme ju mu uch jar ralmuli: Murigo, aka ne mach ptirigo alu ut wejkol mu buslachi ajtgame? La mach ppua mu bon bajch alu wal wejkol mu buslachi ajtgame, aliko la mach pmala mu alu ut wejkol alu ri buslachi

Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil chojkila neraga chewlime ko uch jar ralmuli

t 7:7 Yol rachaga an Matoka: Llame a la puerta y se le abrir.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO7 Emi kchila ban tasa, mika tabil rejt ymili jkuru. 10 Lige roch tasa emi kchila, tabil sinow ymili jkuru emi alu ukuchtiri. 11 Emi napu chtiri ntame ke abinachigo la jebnigame jk emi we al goame kgiga emi aboi kchila. Liko abchigo la ak nejmala mu Onola Onorgame pa rewagachi ajtgame alu napu tnime ju. 12 Emi najkisk napurig we al nejkrimala apipiri ralmuli, liko emi bajch we al niraga gurimili jkuru apipiri ralmuli. Alarig ju napurig nulame ju alu rachali nulal napu Moisesi osale we ya lige napu osale alu ralmuli napu ruyame nlige napu Onorgame anlige.

18 sulachika. 16 We al nrkuru we al ntame ko we al nchali nochasa. Tabil la ralmuli nsak, liko tabil la nchali newmala. Tabil rakmala iwil (uba) al golalachi, lige aminami tabil rakmala alu chun al bilena bityachi. 17 Abiena alu we al rojaka we ak rakeme ju, lige alu tam la rojaka tam la rakeme ju. 18 Lacha chtiri rakmalaw alu la ak roj tabil nayume, lige lacha ak rakmalaw bil roj nayume. 19 Suwbaga roj tabil la ak rakmeka ma pe meteka lpili ju al naich napurig ma rajimela. 20 Liko we al machimela emi alu ralmuli pala la bijchi la bijchgili rejcholi nejime ka. Pe enniga napu nokame ju la machiboa. 21 Tabil suwbaga ralmuli moinmala pa rewagachi napu Onorgame nulame ju rek Walula aneme ke nech. Pe alu ralmuli napu ek la sbali olame ju napurig najk ne Onola Onorgame pa rewagachi ajtgame, pe alueka la sebmala. 22 Napulige seba raweli napu Onorgame gustisia olmala (napu Onorgame animela chieri la sbali olligo lige chieri tabile la sbali olligo), wek ralmuli anmala nech: Mu Walula nulame, mu awalila gite ramueka we al rejcholi yruturu ralmuli, lige abiena buinruturu ukuchpala remnisi napu ralmuli mochiga mochlige, lige abiena sawruturu naykame. 23 Alarig animela. Lige neka we al machgime ruymala reg: Neka pecha sin machime ktego

We ewrali olawa napurig moiboa al ut ygame galichi. Wal ygame ju al napu simrame ju ralmuli injirnochi simamia lige wel bogime ju bow napu sbame al injirnochi, lige wek ralmuli alu bow simbame ju, chchigo la wel bogime kame alu bow. 14 Lige pe ukabi ralmuli simbame ju al bowechi tabil wel bogime moimea al ut yochi al ejperlimia senib Onorgame yuga. 15 We majawa alu ygame ralmuli napu ruwime kor napu an Onorgame napu we al Onorgame oyrame korime ju, peka Onorgame oyrame ke. We al ak ralmuli krig jsime ju, asriga chtiri ntame krko

Jena ruwimela Esusi ruwligo ukabi ralmuli sebmili ko pa rewagachi


13

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

19 emi. mika tabil al nchali nchame jkuru. Mi simbaga. 24 Lige aplipi ri neraga la gepsak ye rachali, lige la ewasa ye rachali, liko alu ri napurig we machime ri neraga nmala, napurig alu ri gal newgame we rel joka elale gal. 25 Lige wal ukus lige ma bochile al gomichi lige galrale sbale, lige aminami asriga ekale, lige tabil namnale alu gal, cha la newrigime nligame alu gal we rel joka. 26 Apili ralmuli neraga we al gepsak ye rachali ne raichlila, lige tabil ewasa alu rachali, liko pe napurig bil ri tabil ntame, pe alarig nmala, pe napurig bil gal sateb galirrigime pe alarig nmala. 27 Lige wal ukus lige aminami asriga ekes, lige ma bochile baw al gomichi, lige ma omargame namnale alu gal. 28 Napulige Esusi ma suwnasa ye rachali beniria, ralmulika we raslle napurig benrale 29 napugiti Essika we al benig benrale, bon we al sbali machime nile, tabil benile uch jar benrame yuga, tase napurig alu Moisesi nila nulal benrame.

SAN MATEO7,8 neraga napu enale alu Esusi. Lige anile: Murigo Walula, mu la ynalisik nech, nech ywak napurig ne la lisensia ngame nmala napurig bajkimela ne al reobachi pach. 3 Lige Esusi nochale bon seklate alu ri, lige anile: La nmala, ma la sawgame nmala mu. Lige yati neraga sawile alu ri. 4 Lige anele Esusi alu ri: Tabil wesi ruywak ne mu sawligo. Ilig simibk bal ajtgichi napurig etmala mu ma sawgame ko. Lige goame kgiwak Onorgame napurig nullige Moisesi.v La suwbaga alarig olsak mu, liko uchchigo sin we al sbali niraga etewa mu ralmulite.

Liko napulige Esusi pa rabkana reknasa asriga wek ralmuli najtale. 2 Liko bil ri nayume sapach amobau chojkbisiga ilbale na oweka

Jena ruwimela Esusi naykame yligo

Esusi Kapernaumi anilichi sbachi, bil gapitani sontalo romano sbale Esusi ilgichi bil nejkrali tniniliga. Lige anile alu sontalo gapitani Esusi olag: 6 Mu Walula, ne pinila sujrigame ju, tabil gayena nok lige we res nilia ajt. 7 Liko anele Esusi alu gapitani: Sim ne yomia. 8 Lige anile alu gapitani: Neka tabil najtkame ri ju napurig mu bajkimela ne bejtlachi, neka pe apipiri ri ju. Pe ilig aniboa: Sawis la nmala

5Napulige

Jena ruwimela Esusi yligo bil sontalo pinila

u 8:2 Enesi glosario lepra. v 8:4 Kul sin raw ok baloma kgime nile lige bil tarali kachi kgime nile ok bo ranala.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO8 alu pioni, lige alu pinika ma sawimela, mueka cha wal ngame kame awal napurig alarig nulmala. 9 Neka la mach alarig nullime ko walula nriga. Alu uch jar walula nech nuleme ju, lige neka ukuchpala sontalo nuleme ju. Simawa, aneme ju ne jar alu sontalo, lige yati simbame ju. Lige Jeka sim, aneme ju ne bil, lige yati jeka simime ju. Lige bil tbiri newnilime ju ne pinila, lige alu pinika yati ewame ju. 10 Lige napulige Esusi akis, pe ikil ilbale eneg. Lige Esusi anele alu ralmuli Esusi najtame: La bijchi ye rioka la sbali bijchgame ju we al sawame ko ne Onorgame Alawala gite. Jena napu ejper ralmuli israelita pecha wesi ralmuli itk uch ab bijchgame napurig ye ri. 11 Neka anguru napulige Onorgame piesta newachi pa rewagachi Abrami yuga lige Isaki yuga lige Akobo yuga, asriga wek ralmuli napumio bochgimi gawich mochgame. 12 Wek ralmuli israelita tabil sebmala al pistachi rek Onorgameka we gurilige alu ralmuli, jar pecha Onorgame yuga ntame nligo tase napurig ye ri. Alu ralmulika pe machige mochmala tabil mochmala al pach piesta nergichi. Pe machige lpili ju asriga chonrale. Lige nal mochmala alu ralmuli aminami chin mochmala ramel. 13 Lige Esusi anele alu sontalo gapitani:

20 Ku simig galrale. Achigriga ikimela napurig mu bijchgale. Liko pe abalige yati sawile alu pioni.
Jena ruwimela Esusi yligo Pegro wasila

Esusi sebasa Pegro gallachi, Esusi etele alu Pegro wasila we nayua boig. Asriga in boile alu Pegro wasila. 15 Lige Esusi nochale Pegro wasila sekala, lige yati ajchbale inu alu Pegro wasila. Liko assale alu Pegro wasila, lige yati goame newale napurig Esusi gomela lige uch jar ralmuli.

14Napulige

raynali bokusa, apliru wek ralmuli ukuchpala remnisi mochgame pachgana. Lige Esusi ma buynale alu ukuchpala remnisi pe nulig. Abiena Esusi yole uch jar naykame ralmuli. 17 Alarig sile napurig la sbali ikimela napurig anlige ya bejtgame ri Isaasi anilime napu ruyame nlige napu Onorgame anele. Reg anile: Alu bon otole nawil napu ramu nayume nrige.w

16Napulige

Jena ruwimela Esusi wek naykame yligo

uch bil raw asriga wek ralmuli napule. Napulige Esusi etesa, nulale napurig listo ujchag mochmala bil barko simea nalebo nlige. 19 Tach

18Lige

Jena ruwimela jar ralmuli Esusi oyriligo

w 8:17 Enesi Isaas 53:4.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

21 simbachi, bil alu Moisesi nila nulal benrame ab nawile Esusi, lige anile: Neka mu yuga innili panpuri simichi mu. 20 Liko Esusi anile: Geychika la ngame jkuru res, lige chulugika la rasgame jkuru. Ne napu naw pa rewagchika napurig ri neraga, neka tabil as galgame ju napurig gojchimela. 21 Liko uchchigo bil ri alu Esusi oyrame, anele: Mu Walula, neka mu si simela, pe ilig elwag ne napurig ne onola tmala, alige sim ne mu yuga. 22 Liko Esusi anile: Alu ralmuli tabil Onorgame oyrame, alu nokimela alu mukgame toa. Mueka nech yuga simiboa.

SAN MATEO8 Lige assale Esusi, lige en anele Esusi alu ek lige bawtiri. Lige ma gelale alu ek lige bawtiri. 27 Lige alu oyrameka pe ikil jbele Esusi eneg. Lige reg anile: Tachiri awal ngame jpech alu ri si? La ewenti jkuru ek lige baw.

Esusi brkochi mole alu maku ok oyrame yuga. 24 Napulige ma brkochi eynigichi, asriga awgame eknale, lige baw asriga rep ilrale lige brkochi bajkile baw. Lige Essika gojchig boile. 25 Liko alu ralmuli Esusi oyrame ma ajchale Esusi gojchig bogichi. Lige anele ajchig: Murigo Walula, as nejkuri, ma bokuchi ye barko! 26 Lige Essika anile: Chonig aliena majlich emi? mika tabil bijchgilia Onorgame la nejkrimio napurig la tabil bokumala ye barko.

23Liko

Jena ruwimela Esusi ek gelchaligo lige baw

Esusi nalebo nlige Garara anilichi sebasa, ok ri buyale gaposntichika. Lige ab nawleru Esusi alu ok riote. Lige alu okraga ri ukuchpala remnisi mochgame nile, lige alu ri asriga jobtigame nile, tabil areme nile napurig ralmuli simramala alemi. 29 Lige ewele rachale: Mu Onorgame Inol, chonig naw mu jeka ramu mochgichi? Ramu gastigrimia naw mu? Tach sbachi raweli gastigo narkime. 30 Lige pe ab mejkab wek gow eynale gog. 31 Lige alu ukuchpala remnisi we tnele Esusi, reg anile: Mu buinsak ramu jena ye riochi mochgichi, liko mi wek gowichi julwag ramu. 32 Liko Essika anele: Yati simsig! Lige buysiga yati simbale, liko pachgana gowichi moile, liko suwbaga gow iwgame juma mobele lgana rejchkana. Ma rujsule wal baw ilgichi, alsko ma suwile. 33 Liko alu gow neseme, ma jmasale majaga, asriga iwgame

Jena ruwimela Esusi ok ri sawligo ukuchpala remnisi mochgame


28Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO8,9 jmasaga sbale wek rigichi. Lige ruwile alakligo alu ri ukuchpala remnisi mochgame. 34 Liko suwbaga ralmuli napu ek ejpergame nlige al wek rigichi simbale Esusi enemia. Napulige etesa, asriga iwgame anele napurig simela.

22 regchala ani: Oweti ilsiga yati einawa? 6 Jipe ne napu pa rewagchika nawgame ju napurig ri neraga,x la machrimala ne emi ralmuli wal awal ngame ko ne Onorgame nila napurig bujmala ne chtiri ntili jena wijchimoba nergame. Lige Esusi anele alu ri sujrigame: Yati ilsiwa. Lige yati ku galrale simiboa, ma pabega gem. 7 Lige ma sawgame ilsale alu ri, lige ma ku galrale simile. 8 Lige ralmuli napu ek al mochlige eneg asriga raslle. Lige anile alu ralmuli: Asriga la ju Onorgame, yale awal ye ri napurig ralmuli sawmala.

Lige Esusi brkochi mole, lige nalebo nlige simile. Lige bon bejtlachi sbale Kapernaumi anilichi wek rigichi. 2 Lige al sebasa, bil ri otleru sujrigame tabil gayname eyena. Pe tabachi rekag otleru. Napulige Esusi etesa alu ralmuli la bijchgio Esusi la umabamio alu sujrigame saw, liko Esusi anele alu nayume: We iwera tow, alu chtiri mu natlila lige napu sile mu ma ekrigime ju. 3 Liko jar alu Moisesi nila nulal benrame ralmuli mochile al, lige akele alanichi Esusi, lige anile abopi ntaga: Pe Onorgamecho ju napu ekame ju chtiri ntili. Ye rioka bonepi may Onorgame ko. La enrigarig julke liko. 4 Lige Esusi we al machile alieri nata mochigo alu benrame. Lige anele Esusi: Chonig aliena chtiri ntili nata mochpech emi? 5 Churig anila nalina ab al ntko? Pal reg anila: Mu ri ma buj ne mu alu chtiri ntili napurig la moinmala mu rewagachi,

Jena ruwimela Esusi bil ri yligo sujrigame

Esusi we enale chebilnami simi, lige alu Esusi bil ri etele ikil ajtgame bilena ut galichi enom goblalia, gobierno yuga nchame. Mateo anilime nile alu ri enom gobllome. Liko Esusi anele alu ri: Nab ne yuga. Lige alu rioka oweti ilsiga yati simile Esusi yuga. 10 Lige ab al, Esusi lige alu oyrame ralmuli yuga ikil mochile bilena galrale goame goy. Lige wek mochile al Esusi si napuka goame goy alu enom gobllome lige uch jar ralmuli napu tabil oyrame nlige alu Moisesi nulalila. 11 Lige al sbale

Jena ruwimela Esusi owligo Mateo


9Lige

x 9:6 Enesi glosario Hijo del Hombre.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

23 jar bariseo, lige anele alu Esusi oyrame olag: Alu emi benrame enom gobllome yuga ajtkuru goy, lige uch jar cha nokame ralmulitiri yuga. Chonig alu yuga goach? 12 Napulige Esusi akis alu rachali, bil ttali ruwile: Ralmuli we al ak tabil nayume, pecha najkime jk bil yome. Alu we nayume ralmulika, la najkime ju bil yome. Lige uch rajp ruwile: 13 Yati simawa beniboa alu napu ne ruimeli ju: Neka najk napurig ralmuli natemaka jromala abopi. Yeka abchigo najtkame jk metig goame kgilia Onorgame.y Neka nawkuru ralmuli bayemia napu la machime ju cha nokame ko. Neka tabil naw ralmuli bayemia napu tabil bijchgame ju cha nokame ko. 14 Lige pet ilibkorikchi sbale Juani oyrame ralmuli, alu Juani napu ralmuli rewarame nlige. Lige anile alu ralmuli Esusi olag: Ramu lige bariseo we ayname niru. Aka mu oyrameka, chonig tabil aynabech? Lige Essika reg anele: 15 Napulige bil ri newmichi, alu gompanirola napu nejkrimili ju napulige newichi, asriga raslig mochmala. Alekeri tabil ayunmala. Lige bil raw sebmala napulige alu newmili ri otoboa. Alige kul ayunmala

SAN MATEO9 alu ri newmili gompanirola, chchigo seweka mochmime kame. (Yeka ruwime ju bil raw smeo jar ri Esusi otomea. Alige kul we seweka mochimio Esusi oyrame.) 16 Lige aminami anele: Uch bil ttali ruymala ne emi. Napulige opchala la nisa krlasa napurig pachkawa, tase nuebo chinite pachkawa, pe abchigo wel chiwmala ichsiga choyoga. 17 Lige aminami tabil rowak ajkgame iwil bawilaz ochrame chiliwlachi wichite newrigime. Napulige alu iwil bawila ronas ma chiwmala alu chiliwila. Lige ma golmala alu iwil bawila. Lige aminami ma tabil sirbe nmala alu chiliwila. Bij pe kul la ronoa ilgichi alu iwil bawila sew roilime jkuru ab nuebo chiliwlachi, liko alarig la tabil wesi najsawmala. Yeka ruwime ju napurig tabil nalowawa Esusi nila rejcholi lige uch bil rejcholi yriga. 18 Napulige Esusi bij raicha ilgichi, bil ri sbale alemi ut reobachi nulame sinagoga anilime, lige chojkbisiga ilbale al ab napu ilile alu Esusi, lige alu ri anele alu Esusi: Ne malala pe ipebi muk, pe rek anchaga, simibak sekate nochamia napurig ku ajnamala. 19 Liko Esusi simile alu ri yuga, lige alu Esusi oyrame abiena simbale. 20 Ma boichimi ynigichi,

y 9:13 Enesi Oseas 6:6. z 9:17 Enesi glosario vino.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO9 bil muk ab nawiga chbale Esusi opchala. Alu muk nayume nile asriga welisi, rojpach nayume nile, tabil sin ajchbame nile elenia, ma maku ok bam nile alu muk nayua. 21 Lige alu muk ntale: Pe chbamala ne alu Esusi opchala napurig la sawimela ne. 22 Lige Esusi guliga ennale alu muk, lige anele: We iwera mu muk. Mueka la bijchgalekur ne la umabamio mu saw, alekeri la sawkur mu jipe. Pe yati neraga sawile alu muk. 23 Lige napulige Esusi bajkis alu walula gallachi, sinagoga anilichi nulame, etele flauta bujchig rabisime jgichi, lige aminami asriga wek ralmuli ewele nalame. 24 Lige anele Esusi alu ralmuli: Buysiga emi. Ye iweka pecha mukig boiko, pe gojchig bokur. Liko alu ralmuli achile alu Esusi lanichi, pe tabil bijchgale, mchigo mukug boligame. 25 Napulige ralmuli machige buyasa Esusi pach galrale bajkile napu boile alu iw mukgame. Lige sekach chapile Esusi alu iw, lige yati assale alu iw. 26 Liko suwbaga ralmuli rachiga eynale alu alieti bochgimi rigachi napu echul nlige al ejiro.

24 guwnaka eynale ewele raichasia Esusi olag: La natempua ramu, mu Rab rijimala! 28 Napulige Esusi bilena galrale pachami bajkis, alu ok ri abiena al sbale. Lige rukele Esusi alu ok ri: mika la bijchgilia ne la umabamio emi saw? Ramueka we al bijchgilia anile alu ok ri. 29 Liko alu Esusi nochale al alu ok ri buslachi. Lige anele nochag: Emi la bijchgasak ne la umabamio yoa, liko ku la gainmala enena emi. 30 Liko yati ku la machlale. Lige Esusi we anele alu ok ri: Tabil wesi ralmuli ruywak ye alieti. 31 Lige alu ok rioka arigchigo we ruwile akinana, asriga wek ralmuli ruyele al ichrimi rigichi. 32 Napulige pe kul simbachi alu ok napu tabil machlime nlige, jar ri bil ri apale tabil gayname raicha, pe ukuchpala remnisi mochgame nile. 33 Napulige Esusi ma buinasa alu ukuchpala remnisi, liko ma gaynale raicha alu ri. Lige suwbaga ralmuli pe ikil jale eneg, we raslme krle rek pe ikil jage, lige anile: Tajsin alarig nilituru jena Israeli. 34 Lige alu bariseo tabil ganliga mochile alarig ikis. Lige anile alu bariseo:

Esusi ma boichimi engichi, ok ri tabil machlime

27Napulige

Jena ruwimela Esusi sawligo ok siego lige bil ri tabil gayname raicha

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

25 Pe alu walula remnisi napu Satanasi anilime ju smi awal yaa napurig ye ri la buinmala ukuchpala remnisi.
Jena ruwimela Esusi we natemaka etligo ralmuli

SAN MATEO9,10 ukuchpala remnisi buinmala, lige aminami napurig wek ekargame nawal sawmala. 2 Jena uch alu maku ok ri rewal Esusi yuga jrome: alu Simoni napu ok rewgame nlige, Pegro anilime nligechig alu Simoni, lige bil Antresi anilime nlige napu Simoni bonila nlige, lige bil Santiago anilime nlige alu napu Sebereo inol nlige, lige bil Juani anilime nlige napu Santiago bonila nlige, 3 lige Belipe, lige Bartolom, lige Romasi, lige Mateo alu napu enom gobllome nlige, lige Santiago anilime nile bil, alu napu Alipeo inol nlige, lige Tareo anilime rewgame nile uch bil, 4 lige Simoni, alu napu geriyero nlige, lige Jurasi Iskariotec napu Esusi sala gurile Esusi chapiachi. 5 Ye maku ok ri nulele Esusi reg anig: Tase simwak al tabil juro ralmuli ejperlachi. Aminami tabil simawa al wek rigichi Samaritano ralmuli ejperlachi. 6 Ilig sin simwak alu ralmuli israelita ejperlachi. Alu ralmulika napurig bo eweggame, alarig eyname ju. 7 Napulige simalia, rejcholi nejwak alu napu reg anime ju: Amul seba raweli napurig Onorgame nulmala ralmuli alawlachi. 8 Lige asriga yowak naykame ralmuli, lige aminami ku ajnawa alu ralmuli

Esusi bochgimi wek rigachi simrale benrisia, lige ukuch reobachi al sinagoga anilime simrale benrisia Onorgame nila rachali napurig Onorgame ma la semriga nulamio suwbaga ralmuli alawlachi, lige abiena wek ekargame nawal sawasia. 36 Napulige wek ralmuli sebasa Esusi enemia, alu Esusi asriga natemaka etele alu ralmuli, tabil awal ngame niraga etele alu ralmuli, pe napurig bo tabil bolime, alarig etele. 37 Lige Esusi anele alu bon gompanirola: Asriga wel ju rilig echergime, lige alu wmeka asriga ukabi ju. 38 Alekeri Onorgame tniwaguru napurig uch rajp julmala wime napurig gurimala alu uch jar wime.a

35Liko

10

Lige Esusi bayele alu maku ok ri bon yuga jromeb napurig ab jmala al Esusi ilgichi. Lige awal yale Esusi alu maku ok ri napurig

Jena ruwimela Esusi nchali yligo alu maku ok ri bon yuga jrome

a 9:38 Essika pe anime krle wek ralmuli ma listo mochigo napurig guriwa, ilig pe ukabi ralmuli eyena Onorgame nila rachali benriga. b 10:1 Enesi glosario apstol. c 10:4 Iskariote anik pe Kiriote bejtgame aniame ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO10 suwgame napurig ku ajag mochmala. Lige abiena sawawa alu nayume amoba sapach napurig la lisensia ngame nmala reobachi simiba. Lige ralmuli ukuchpala remnisi mochgame ma buinwak alu ukuchpala remnisi. Tabil najtegachi narele emi alu awal napurig ralmuli ymala, tase gobllowa emi alu ralmuli. 9 Tabil ok simawa enom napu ju alu oro, plata, lige kobre. 10 Nibil morali napurig tbiriti ajchawa, nibil rasgame opchiga simawa. Aminami nibil rasgame akega simawa, nibil bil resola ok enawa, napugiti nchaga eyname ka, ralmulika la gurimala lige kgimala goame. 11 Panpuri wek rigichi sebsiga, bil ri galila ywak we al ri bejtlachi lige al chelebwak napus simalia uchchigo bilnami. 12 Bilena galrale sebsiga, la repriwa ralmuli. 13 Alu ralmuli al galrale mochgame we al nsak, liko Onorgame we al gurimala alu ralmuli. 14 Emi tabil lisensia ysiga napurig al chelebmala, lige tabil akinlisa emi raichlila, liko ma yati simwak al galrale mochiga. Lige al wek rigichi ma simawa. Ma sawwak we bemolila ronoch chujkgame. (Alueka pe ruyame neraga nmala ye alu ralmuli al wek rigichi mochgame gastigo naremio.) 15 Neka la bijchi anguru, napulige seba raweli napurig Onorgame gustisia olmala ralmuli yuga, alu gastgok

26 napu narmala alu wek rigichi mochgame, abchigo entiri nmala alu gastigo napu narmili ju alu cha nokame ralmuli napu Soroma ejpergame nile lige Gomora ejpergame.
Jena ruwimela jar ralmuli tabil galligo Esusi

Neka cha nokame ralmuli ejperlachi jula emi, alu ralmuli napurig ol bo gonlime! We al ntiga mochiwa napulige alu ralmuli yuga mochriga napurig tabil che ikiboa. 17 We al ntaga mochiwa, alu cha nokame ralmuli otomela emi al wek rigichi napu ewlala moch. Lige wejpismala gujsite al ukuch reobachi jwoga sinagoga anilime. 18 Lige aminami otoboli ju emi al napu moch alu ewlala selgame nulame, lige napu ajt alu walula rey napurig alu nokimela gustisia ol emi yuga, la nech oyrame krik, alekeri lolmala. Lige alarig la raichmala emi ne nila rachali alu ralmuli ewlala napu tabil juro ju. 19 Napulige emi al napu moch ewlala otosuga, tase wek natwak: Tachiri chonim ne? Churig ruymala ne? Napulige seba, Onorgame we nejkrimala napurig la semriga raichawa, 20 napugiti tabil emi nmala napu natmala alu rachali napu rachame ju emi, On Onorgame Alawala smala neja alu ntili. 21 Jar pe rijimala ke bachila o bonila sala gainmala. Lige al ewlala mochgichi nejmala napurig alu ewlala nokimela

16

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

27 me. Lige bil on abiena ma nejmala bon inol. Tabil natemmala rek bon inol kachi. Lige inolaka ma alu bon onola lige eylatiri sala gainmala, lige nejmala al ewlala mochgichi napurig alu ewlala nokimela me. 22 Nech oyrame krik, suwbaga ralmulite cha anewa emi. Emi tabil guwana rujssak, abirig jasa napus suw nech oyriga, liko pa rewagachi otom ne emi. 23 Napulige cha nokis bilena wek rigichi mochgame ralmuli, najtaga eynasa emi melinliga liko yati chebilena jmasawaguru. Neka la bijchi anguru, bajchab nawamio alu napu nawale pa rewagchika napurig ri neraga emi tach suwbichi ne nila rachali beniria bochgimi wek rigachi jena Israeli anilichi. 24-25 Tase majawa napulige cha anichi ralmuli. Ne abinachig cha anilime jchig, lige nech alarig ansiga, alu ralmuli abiena cha animela emi olag. Alarig ju bil benime yuga, napurig alu benrame. Bil nchame ju napurig walula. Lige Belseb ansiga nech, napu aniame ju Walula Suwbaga Ygili, alu ralmuli abiena alarig anmala emi olag.

SAN MATEO10 suwbaga napu alu ralmuli nokog eyena. 27 Liko tase majwaguru. Napulige ne ruwichi bil rachali ruk, mika raw ruipguru. Ne ruisk ikil rachaga emi najklichi ab chujk napurig tabil akmala uch jar, tase majwaguru ewele rachaga ruig raw galimopa jaga napurig wek ralmuli akimela. 28 Tase majawa alu ralmuli napu uch jar ralmuli meag eyname ju, alu ralmulika rek meame ke pecha umubmalag emi alawala me. Majwaguru Onorgame nalina napu la alawala nalina meame ju napu ma lgana injirnochi pame ju ma melis. 29 mika ralineme ju alu ok chulug pe bil psochi? Tabil me najteme ju alu chulug, On Onorgame we al machime ju napulige suwichi alu chulug. Lige alu chulug suwime ju napu lisensia yame ju Onorgame. 30 Onorgame asriga la ttiga ajt aplipi gujp emi molachi jgame, lige asriga repume ju aminami. 31 Lige alarig tabil majawa, Onorgameka asriga la repmili jkuru emi metig alu chulug, mika abchigo la najtkame kame metig alu wek chulug. 32 Alu ri tase chijnaga ruis alu uch jar ralmuli nech oyrame ko, lige nchig abiena we al ruymala Onorgame pa rewagachi ajtgame alu ri nech oyrame ko. 33 Jar emi tabil nech oyrame korig ruysak uch jar ralmuli, liko neka tabil machime korimela emi On

Tase majawa alu ralmuli. Rek cha nokachi ruk tabil machgichi, Onorgameka abiena la etea ajt suwbaga lige ab akinana ma machiboli ju

26

Jena ruwimela Esusi ruwligo chieri nalina majtko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO10,11 Onorgame pa rewagachi ajtgame ruyea.


Jena ruwimela Esusi ruwligo ralmuli nakomio

28 nech niralia. Jar ralmuli la nirsak nech, pe achigriga ju napurig Onorgame niralia, alu napu sile nech jula. 41 Bil ri la nirasa apipiri alu napu ruyame ju napu Onorgame anele, liko alu ri asriga la semati raweli narmala, achigriga napurig nareme ju alu ri napu ruyame ju napu Onorgame anele. Bil ri la nirsak uch bil we al ri napu we al sbali olame ju napu Onorgame najk, liko alu ri asriga la semati raweli narmala napurig nareme ju alu ri napu we al sbali olame ju napu najk Onorgame. 42 Apipiri ralmuli la ysak pe bil baso baw ne yuga jrome napurig bajmala, we al semati raweli narmala. Alueka we al bijchi ju.

Lacha may emi ralmuli ne nawligo ramamia emi ralmuli jena wijchimoba nakoga ejpergame? Neka ruw tase ramamia nawag. Neka ilig nawkuru sairrimia. 35 Lige bil ralmuli bon onola sairmala. Lige bil muk bon eyela sairmala. Lige molila bon wasila sairmala. 36 Alu napu bilnapi galrale ejpergame ju abpika sairmala.d Alarig ikimela napulige ralmuli owina nech oyeria. 37 Bil ralmuli we galeme nisa bon onola lige bon eyela metig nech, liko alu ralmulika tabil nech oyrame nmala. Bil ralmuli we galeme nisa bon inol lige bon malala metig nech, liko alu ralmuli tabil nech oyrame nmala. 38 Bil ralmuli tabil ewame napu nul Onorgame lige tabil res ikinlime, alueka tabil nech oyrame nmala rek nech yuga eyname ke. 39 Alu ralmuli majame ka nech oyriga, alueka tase rewimela semati raweli. Bil ralmuli tabil majme ka mukig nech oyriga, alueka we semriga natmala Onorgame yuga. Tabil chr rek mukug, alu ralmuli abiena la Onorgame yuga asimela. 40 Jar ralmuli la nirsak emi, pe achigriga ju napurig

34

11

Napulige alu Esusi we al ruyesa alu maku ok ri Esusi yuga jrome, alsko alu Esusi ma simile wekanami pueblo ralmuli benrisia rejcholi Onorgame nila. 2 Lige Juani galrale bajchriga asig akele Esusi we al benirio ralmuli Onorgame raichlila lige we al sawao naykame, alu Juani reg ntele: Pe ye Esusi krko Onorgamete julrigame napurig gurimala ramu, sin kachi pe alu krko Kristo anilime. Alarig ntele alu Juani. Liko jlale jar ri alu Juani napu aba alu Juani gompanirola nile 3 napurig reg rukmala:

Jena ruwimela Juani jlaligo jar ri Esusi rukniliga

d 10:36 Enesi Miqueas 7:6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

29 Mu ju napu nawmili nlige ramu gurimia, o chebilchala ju? 4 Lige Esusi nejele: Simasi Juani ruyewa churig ka rachali napu emi akele jena jipe, lige abiena ruywak napu emi etew jipe. 5 Ruywak alu tabil machlime ma ku machilio, lige sujrigame ralmuli ma ku la gayenio eyenia, lige alu ralmuli amoba sapach nayume ma ku sawligo lige ma lisensia ngame ko napurig simmala reobachi, lige alu najkacholo ralmuli ma ku akeo, lige suwgame ma ku ajanio, lige tabil ngame ma akea mochigo alu we alala rachali Onorgame nila rachali. 6 We ganliga et Onorgame alu ralmuli napu tabil guwana rujs. 7 Napulige alu ri Juani gompanirola simasa, Esusi chojkile ruyea ralmuli alarigriga nligo Juani. Reg anile: Napulige emi mi al simbalige al napu tabil me ukume ju, al napu Juani aslige nawsali ruyea ralmuli yuga, tachiri enemia simrupech? Pe bil ri napuypiri rejcholi oyrame?e 8 Tachiri enemia simruk liko? Simruchal enemia bil ri we al semtiri opchigime? Emi la machilke alu we al ak opchigime ralmulika alu ewlala gallachi mochime ko. 9 Liko tachiri enemia simrupech? Bil ri napu ruyame ju napu anele Onorgame,

SAN MATEO11 alu enemia simaru? Ju, alu enemia simbale emi. Aminami alueka we najtkame nchali ngame jp, metig alu uch jar ralmuli napu ruyame nlige napu anlige Onorgame. 10 Pe alu Juani olag an alu osil we ya nergame napu reg an: Neka julmala bil ri napurig ralmuli ruymala mu sebmili ko jena wijchimoba. Lige alu smala gatea bow napurig mu sebmala al.f Alu Onorgamete julrigame ka pe Juani ju. 11 Neka la bijcha anguru: Alu Juani napu ralmuli rewarame nlige, alu ju suwbaga ralmuli metig najtkame napu ek moch jena wijchimoba. Neka abiena ruw bil ri tase najtkame ko, napulige aresa napurig Onorgame nulmala, liko we al najtkame nimio Onorgame nriga metig Juani nochlila. 12 Napus Juani wek ralmuli benrasa, wek ralmuli cha nokame sairuga moch napu nul Onorgame. Lige ma naminnili alu nulalg (Alu ralmuli ju napurig bo golechi uchkame. Napulige nawame ju boelo ipumia, jmaka buyame ju.) 13 Suwbaga ralmuli we ya mochgame napu ruyame nile napu anile Onorgame, lige abiena alu Moisesi nila rachali, ruwile churig nmili nliga alu Juani ralmuli rewarame bawich jwaga. 14 Alu ralmuli anime ke uch bil

e 11:7 Matoka an: Pe napurig bil gajsal ko pe ekate nok ilgame? f 11:10 Enesi San Lucas 1:76. g 11:12 Sin kachi ye berskulo reg anime kr: Napus Juani wek ralmuli benrasa, wek ralmuli we najk napurig Onorgamete nulewa.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO11 napurig Elasih nawamio. Neka anguru alu Juani ko alu Elasi ju napu nawmili nligo. 15 La najkgame nrik napurig akiboa, asriga la geplime jkuru. 16 La chieti alu ralmuli jipe mochgame? Pe alu okan chojkgame kuch kuchi krkuru napu mochime ju al wek rigachi naspami reea, napu renilime ju uch jar yuga, napu reg aneme ju alu uch bilena chojkgame kuchtiri napu reeme ju: 17 Bucheru alu bak napurig emi yawimela, tabilchigo yawk emi. Lige we sewkame wik wikarruturu, lige emi tabil nalkuru. 18 Lige nawkuru Juani alu napu tabil wek tbiri goyame nlige, tase napurig uch jar ralmuli, lige aminami tabil bajime nlige alu iwil bawila rektame lige reg aneme jkuru alu ralmuli jipe mochgame: Alueka pe ukuchpala remnisi ajchgame ju. 19 Lige nawkuru alu Onorgamete julrigame pa rewagchika, lige suwbaga goame goyame jkuru napu ek goyame ju ralmuli jena wijchimoba mochgame, lige abiena bajime jkuru alu iwil bawila rektame. Lige reg anguru ralmuli: Alueka ma rasriga goyame jkuru, lige aminami asriga bajime jkuru, lige aminami we al amigo ju ralmuli yuga enom gobllome lige chejar ralmulitiri alu we restiri sulgame. Wchigo la

30 machgime nrko we al bengame ko Onorgame, we al machgime nrkuru ma la wek ralmuli sawligo. Suwbaga al sbali olame nile.
Jena ruwimela Esusi en anligo alu chtiri ralmuli

Esusi chojkile en anea alu cha nokame ralmuli al wek rigachi al napu ylige wek naykame alu Esusi. En anele pecha arligame alu chtiri nchali. Reg anele: 21 Resa emi ralmuli Korasini anilichi ejpergame! Resa emi ralmuli Betsira anilichi ejpergame! Neka we al sawigturu al ejpergame ralmuli Onorgame awallate napu tabil wesi ralmuli gayname ju alarig saw, lige emi abirig tabil arturu alu restiri nchali. Ralmuli ya ejpergame al Tiro anilichi ejpergame lige Sironi anilichi ejpergame abiena asriga we cha nokame ralmuli kturu. Ne we al sawasa alu ralmuli al, lige opachtimituru alu opacha we chajtigame, lige mochbimituru bilena najpisochi napurig machimela ralmuli ma arligo alu chtiri ntili. 22 Napulige seba raweli gastigo narmichi emi ralmuli Korasini ejpergame lige Betsira ejpergame, alige raw emi ralmuli uch rajp awgame gastigo narmala metig alu ralmuli cha nokame al Tiro

20Liko

h 11:14 Alu Elasika napu we ya bejtgame nile ruyame nile napu anele Onorgame tach ochrachi Juani.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

31 ejpergame lige Sironi ejpergame. 23 Emi ralmuli Kapernaumi anilichi wek rigichi ejpergame, mika la bijchi bijchigi pa rewagachi moinamio emi? Onorgameka tabil alarig nata. mika wam lgana injirnochi simmili jkuru. Neka al wek rigichi emi ejperlachi asriga la sawigturu ne naykame, mika tabilchigo arlek alu chtiri ntili. Alu chtiri ralmuli ya ejpergame Soroma anilichi wek rigichi, etsak aliena la umbigo ne saw ralmuli, ma armitib alu chtiri ntili, lige bij la wek rilimiturub al wek rigichi Soroma anilichi. 24 Neka anguru emi ralmuli Kapernaumi anilichi wek rigichi ejpergame, napulige raweli sebasa napurig Onorgame wanpamia chtiri ntame ralmuli (gustisia olmala), uch rajp awgame gastigo narmala metig alu ralmuli napu Soroma anilichi ejpergame nlige.

SAN MATEO11,12 tabil rilame napurig nmamala churig ko mu. Ralmuli alu tabil rilame ka, alueka we listo ju, alueka la we al nmaka akeme ju. 26 Mu On Onorgame, alarig ju. Alarig newig ganlame ju mu. 27 Lige Esusi anile: Ne Onola suwbaga yturu nech nchali, ntili lige awal. Tase wesi mach churig ko Onorgame Inol, pe On Onorgame la mach. Lige tabil wesi mach churig ko Onorgame, pe alu Onorgame Inol la machime ju churig ko On Onorgame. Ne, Onorgame Inol, we gurame ju ne uch jar ralmuli napu ne najk napurig alu uch jar ralmuli la nmamala churig ko Onorgame. 28 Suwbaga emi napu ek we resibaka moch wek ntaga, jeka simasi, ne la nejkramala napurig emi la resbamala. 29 La eliwa ne napurig ne smala benira, liko napurig ok ois bulurgame nmala ramu araro banasuka eynigime, sin kachi la benimela nchali ne benrichi. Neka we ikil ju. Lige aminami tabil rilame ju ne. Nech yuga benik la tabil wek ntame niwa, neka al asimmp emi guria. Lige aminami asriga la resbapua. 30 Ralmuli nech yuga nchameka asriga la ganliga mochmala. Tabil bejtgame ju nech yuga nochalia.

reg anile Esusi: Mu On Onorgame, mueka asriga wal jkuru lige mueka rewagachi nulame jkuru, lige aminami jena wijchimoba. Neka we al rachame ju mu olag, mueka tabil lisensia yale alu ralmuli rilame napurig nmamala alarig ko mu, alu ralmuli napu ntame ju abopi we al ejpnigime ko. Mueka wchigo al gurame jk alu ralmuli

25Liko

Jena ruwimela Esusi anligo nejkrimio napurig la resbamala ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

12

Jena ruwimela Esusi yuga jrome rijpniligo rilig bil raw resbulichi

Akinana bil raw resbalichi rilig

SAN MATEO12 echgachimi eynale Esusi alu bon yuga jrome yuga. Lige alu bon yuga jrome elule lige rejpnele rilig mulal lige goale rakala mojsika. 2 Napulige bariseo etesa alieti, anele Esusi: We al en alu mu yuga jrome. Jipe raw resbilichi jkuru tabil nochlichi ju, pecha rijpunlime jk rilig. 3 Lige Esusi anele alu bariseo: Tacha lerame ju emi osilichi napu ruyame ju churig sligo alu ya bejtgame ri Rab anilime napulige Rab elusa lige aminami alu ralmuli Rab yuga eyname nlige? 4 Alueka al Onorgame gallachi bajkile lige ban otole Onorgame kgilime al pach Onorgame gallachi mochgame. Alu Rabika lige alu ralmuli Rab yuga eyname goale alu ban, tabil lisensia ngame nile napurig gomela alu ban, pe baleka la lisensia ngame nile. 5 Tabil sin lerame ju emi alu apeli napu chujk Moisesi osilila, bal tabil resbame ko bil raw resbilichi? Abirig pecha restiri jk rek alu bal noche bil raw resbilichi. 6 Neka anguru, napu ne nul ab najtkame ju metig alu Moisesi nila nulal. 7 mika pecha la nmaka lerame jk alu Onorgame nila rachali. Reg an Onorgame nila rachali: Neka najk napurig emi we natemaka etmala uch jar ralmuli, tase pe ajgame meliame najk ne nech kgilime. Emi we al nmasak liko pecha chojkila neraga chewmiko alu ralmuli tabil res nokgame, 8 napugiti ne

32 kame Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga walula kame ne resbalichi raw.
Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri gajpligame sekgame resbulichi raw

Esusi uchchigo bilena simile, simile bil ut reob ilgichi sinagoga anilime. 10 Lige al asale bil ri bilena sekala sujrigame sekgame, lige alemi jale jar bariseo lige rukele pe machinliga choni anir alu Esusi, nejiwa olale sewinriga anisk. Reg rukele: La ju napurig bil raw resbilichi yowa naykame? 11 Lige Essika nejele: Bil raw bil bo wijchis emi bujkula bilena rejkolchimi bil raw resbilichi, Lacha ta mach pmala we emi natemaka? 12 Tacha ab najtkame jk bil ralmuli metig bil bo? Bil ralmulika uch rajp najtkame jkuru metig bil bo. Liko abiena la ikirleke napurig yowa ralmuli nayume bil raw resbilichi. 13 Liko Esusi anele alu nayume: Ma ku wajchinb sek. Napulige wajchinasa ma ku sawile. 14 Liko bariseo machige simbale lige chojkile raicha aboi churig la ntik meli Esusi.

9Lige

Esusi machis meliblik barisote, liko Esusi yati simile. Lige simis asriga

15Napulige

Jena ruwimela Onorgame raichlila we al ruwligo ya churig simio Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

33 wek ralmuli najtele guwana. Lige Esusi we yole ralmuli nayume napu alemi eynale alemi guwnami, 16 lige we anile ralmuli napurig ralmuli tabil ruwimela chieri ko bon, 17 napurig la sbali ikimela napurig ruylege Onorgame alu ab ya bejtgame ri Isaasi anilime napu ruyame nile napu Onorgame anlige tach ochrachi Esusi. Anile: 18 We al ensib. Ye jkuru ne yuga nchame. Yeka ne chapturu ne bon. Neka we gal ye ri, asriga ganliga ajt ne ye ri yuga. Neka ne alawala yama olguru. Lige alu smala suwbaga chojkgame ralmuli ruyea alu napu ne najk. 19 Alueka tabil res animela, nibil ewele raichmala, nibil sinmala alemi napu wek rigachi ju. 20 Alueka we al niraga etmala alu ralmuli tabil ngame napu tabil gayname ju bonepi nema. Alueka abisibi we nulmala napus ma al sbali ol ralmuli napu nul Onorgame. 21 Suwbaga chojkgame ralmuli jena wijchimoba mochgame we al bijchgimala we al gurimia alu.i

SAN MATEO12 tabil gayname nile alu ri raicha, ukuchpala remnisi ajchgame ri nile. Lige Esusi ma yole, liko ma machlile, lige aminami ma gaynale raicha. 23 Lige alu ralmuli napu najtale Esusi rukele abopi napurig majganti neraga: Ye jule Esusi Rab rijimala, alu napu ramu gurimili ju? Tabil machirb. 24 Lige alu bariseo akis alanichi alu ralmuli, lige anile: Napulige buyana ukuchpala remnisi ye ri, pe alu ukuchpala remnisi onola nejlala awalite buyname ju, alu ukuchpala remnisi onola napu Belseb anilime ju lige aminami Satanasi anilime ju. 25 Esusi we al machile alieti nata mochigo alu bariseo, alekeri anele: Bilena ejiro pe abopi nawasa ralmuli, liko tabil sirbe nmala alu ejiro. Abiena achigriga ju ralmuli wek rigichi mochgame, abiena alarig nili ralmuli bilena galrale rijim wekaka napuka rigame nisa lige pe nawame nisa aboi, tabil gayname ju bil tbiri nchali new. 26 Lige alu Satanasi mach pasa alu utabela remnisi, lacha awlimalaw alu Satanasi alarig ssak? Tabil gainmala bon nila nchali new. 27 Lige ne mach pame nsak alu ukuchpala remnisi Belseb awallate, chieri yame jk awal alu emi gompanirola

Esusi bil ri tabil machlime otleru, lige aminami


i 12:21 Enesi Isaas 42:1-4.

Jena ruwimela bariseo ruwligo Esusi Remnisi awalila ngame ko


22Liko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO12 napulige buyname ju alu ukuchpala remnisi? Remnisi nejime jl. mika tabil remnisi sime krguru. Liko tabil machig an emi nech chojkila neraga chewa. 28 Neka Onorgame Alawala awallate buyname jkuru ukuchpala remnisi. Yeka pe aniame ju Onorgame ma nul ajtig jena. 29 Bil ri tabil gainmala chigoa bil ri awgame gallachi, alu ri awgame tabil buluruga asisk. Napulige alu ri buluruga ajtgichi, aliko la gainmala tbiri chigoa.j 30 Tabil nech oyrame ka pe ne sala ju. Tabil nejkura mochime ka alu oyrame ralmuli bailichi, alueka mejk jula mochime ju al napu ne ajt, napurig ol bo majrime ju. Alarig ju alu ralmuli. 31 Abiena ruim ne bil rachali: Onorgameka la ekame jkuru suwbaga alu chtiri rachali napu rachame ju ralmuli, nobi tabilchigo ekame jk alu ralmuli napu we res aneg rachame ju Onorgame Alawala olag. 32 Jar ralmuli we gawliga raichasa Onorgamete julrigame pa rewagchika olag, Onorgameka abiena la ekmala alu ralmuli. Onorgame Alawala gawliga raichsak, liko Onorgameka tabil sin ekmala. Tabil sin ekmala jipe jena wijchimoba nibil ab ilibeko napulige mukusuga.k

34
Jena ruwimela Esusi ruwligo bil roj we allak ak rakeme ko
33

We al reppua bil roj liko la ak rakmala. Bil roj tabil al reptigame, alueka tabil ak rakmala. Rakala enniga machiame jturu pala la ka alu roj o tabil la ko ma. 34 mika pe napurig sinow kchila jkuru! mika asriga cha nokame ralmuli jkuru, lige lacha ak rachali raichmiliw emi, pe cha nokame ralmuli ke? 35 Bil ri we al ntame ka we al rachame jkuru, alu rioka wchigo al ntame nmime. Bil ri tabil al ntame ka, alu rioka tabil al tbiri rachame jkuru, alueka pecha al ntili ntame nmime. 36 Neka anguru, napulige raweli sbasa napurig Onorgame gustisia olmala, aplipi ri neraga ruimeli ju cha anig eynilig. 37 Mu raichlila we al nejkrisa napurig tabil narmala gastigo we al ak nsak alu rachali. Tabil ak nsak alu rachali, liko mu wal gastigo narmala.

jar bariseo lige jar Moisesi nila nulal benrame anele Esusi: Mu ri Onorgame nila rachali benrame, ramueka we etnili alu we semtiri tbiri

38Liko

Jena ruwimela alu cha nokame ralmuli Esusi owligo napurig Esusi we al semtiri tbiri newmala

j 12:29 Onorgame Alawala ma bulug ajchale Remnisi, alekeri la gayena ne ukuchpala remnisi buyana. k 12:32 Essika neocha alu ralmuli anligame Remnisi alawala ajchgame ko alu.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

35 newachi mu,l alu napu tawesi ri gayname ju new. 39 Lige Essika anele: Ye we inlime ralmuli, tabil sbali olame napu najk Onorgame la sbali olmiris, rejoa anguru napurig ne newmala we semtiri tbiri napu tabil gayname ju ralmuli. Neka tabilchigo newmalag napurig emi la machimela. Pe bilepi tbiri newmala ne ab ilibeko, pe alu napu ne newmili ju pe aba alieri nmala napu iklige alu ya bejtgame ri napu ruyame nile napu Onorgame anele, Jonasi anilime. 40 Alueka roch rojplichi aslekur baki raw lige baki ruk, alu wal roch napu wal bawich oyame ju. Alarig ikimela alu Onorgamete julrigame pa rewagchika, pach jena gawich boimela baki raw lige baki ruk. 41 Al wek rigichi napu Jonasi rejcholi nejile, aleka Nnibe anilichi nile. Napulige alu ralmuli akis al alu rejcholi, la arlekuru alu chtiri ntali nata. Napulige emi ruyechi ne ye rejcholi, mika tabil areme jkuru alu chtiri ntali nata. Neka abchigo wal najtkame jkuru metig alu Jonasi. Napulige seba raweli napu Onorgame gustisia olmala alu ralmuli chtiri ntame, liko alu ralmuli Nnibe mochgame chojkila neraga chewmala emi tabil ku guwana ntame korik. 42 Napulige sebasa raweli gastigo (juicio) narmichi ralmuli jipe

SAN MATEO12 ejpergame, alu walula muk napu nulame nile al Saba anilichi napu we ya bejtgame nile ku ajnamala alige raw, lige raichmala sairgame neraga alu ralmuli jipe ejpergame olag. Alu mukika napulige bij ajag asig we mejkaka nawlekuru gepumia alu Salomoni nila rejcholi we beneg rachame, lige jipe jena ajtkuru ne napu ab beneg rachame ju metig alu Salomoni, lige mika tabil gepnili ne nila rejcholi.
Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil la ko alu chtiri nchali arila tabil Onorgame yuga ntame nrik

Napulige alu utabela remnisi machnasa bil ralmulichi jami wakgichimi simime jkuru ysiga bilena we al surikchi resbamia, nobi tabilchigo rewame jk. 44 Liko reg anime ju: Ku sim ne napu ajt alu ri napu ne galila nlige, lige ku pachgana bajkim ne, al pachganaka ne gallachi kame. Lige ku al sbaga we al biwig ilgame eteme ju ab la gatrigime pechtigame, (pe tabil chesime neraga etwili ju alu ri. Abirigchigo tabil ajchgame krko Onorgame Alawala pachgana sulach.) 45 Liko alu utabela remnisi chchigo gichao ukuchpala remnisi, abchigo entiri napabume ju, lige suwbaga alu lak remnisi al pachgana alu riochi moime ju. Lige alu rioka abchigo cha nokame nmala

43

l 12:38 Enesi 16:1.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO12,13 metig bajchab raw. Alarig ikimela ye ralmuli tabil ak. Pe isnimi areme jkuru emi alu chtiri nchali, lige emi tabil ajchgame nsak Onorgame Alawala akinana raw, abchigo cha nokame gainmala emi.
Jena ruwimela Esusi ruwligo chieri ko eyela lige bonila lige wala
46Napulige

36 alekeri al brkochi mole Esusi, lige suwbaga ralmuli al bawich suweke jale. 3 Liko Esusi chojkile ralmuli beniria wek ttali rejcholi. Reg anele: Bil ri rilig echimea simile weroka. 4 Jar pe ukabi tal boichimi rujsule. Lige chulug jsile, lige ma goale alu rilig. 5 Lige jar tal pe we rejtrale rujsule, tabil me wal ajtgichi we, lige yati yawile. 6 Lige raynilite ma wakbale alu rilig yawis, pecha rel nawgame nligame. 7 Lige jar asriga rorgachi rujsule wejch jgichi. Lige ma yale alu wejch sawala, liko tabil gaynale alu rilig ewele ochera. 8 Lige jar tal we al wegachi rujsule, lige alueka we al yawile lige asriga la wliru. Jar rilig mulal bil siento rilig rakele. Lige jar usnisa maku rakele. Lige jar bais maku rakele. 9 Emi la najkgame nrik napurig akiboa, asriga la geplime jkuru ye rachali.

Esusi bij raicha ilgichi ralmuli yuga, sbale Esusi eyela lige suwbaga alu naspasi bonila lige naspasi wala al machige. Lige machige jale Esusi yuga raichnilia. 47 Lige bil ri anele Esusi: Mu eyela lige mu bonila lige mu wala machige jaw, mu si raichnilir. 48 Lige Esusi anele alu napu simile ruimea: Chieri jk ne eyela, chieri jk ne bonila lige ne wala? 49 Liko ennele alu oyrame, lige majoga reg anile: Ye ne yuga jrome ralmuli jkuru ne eylaka lige ne bonila lige ne wala. 50 Apipiri napu ek la ewame ju napurig nul ne Onola Onorgame, alu napu pa rewagachi ajt, suwbaga alu jkuru ne bonila lige ne wala lige ne eyela.

13

Alige raw Esusi ma simile al galrale asig lige mi wal ba ilgichi suwkimi asbale. 2 Lige asriga wek ralmuli napule al napu asale Esusi. Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali rejcholi bil ri rilig weroka echame

alu Esusi yuga jrome ab mochbale napu asale alu Esusi, lige reg anele alu Esusi: Chonig alarig anch mu alu ralmuli alu ttelite peka la nmame kachi alarig rachachi mu? 11 Lige Essika anele: mika we al machgime ruymala ne napu tabil nmale emi. Lige uch jar ralmulika tabil la machgime ruymala ne,

10Liko

Jena ruwimela Esusi ruwligo chonig ttilite benrame ko ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

37 napurig alu ralmuli tabil pet nmaka ejtebmala rek we al akee lige rek we al etee. 12 Alu napu la nmame ju bil rachali rejcholi ruila churig nulame ko Onorgame, Onorgameka uch rajp ymili ju ntili. Alu napu tabil nmame ju lige tabil beninlime ju Onorgame tabil lisensia ymala napurig benimela, liko alu ukabi napu nmame ju ma wekumala. 13 Alekeri alarig raicha ne, napugiti alueka rek la etee, tabil eteme kame, lige aminami rek la akeme ke, tabil akeme kame, lige aminami tabil nmame rek la akeme ke. 14 Alarig ikb napurig sbali ikimela napu anele Onorgame ya alu ri Isaasi anile. Reg anele: Rek akeme ke Onorgame nila rachali, tabilchigo nmame jk. Rek we al eteme ke, tabilchigo nmame jk. 15 Jipe ejpergame ralmulika tabil al ntame ju, ma naole najkala lige ma buslatiri ma naole napurig tabil etmala lige napurig tabil akimela, lige napurig tabil la nmamala alu, napurig tabil ku smela, lige napurig ymala ne.m 16 Onorgame we ganliga ajt napugiti emi we al machlime busgame kame, lige aminami we al akeme najkgame kame emi. 17 Neka la bijchi anguru. Asriga wek mochile we ya alu napu

SAN MATEO13 ruyame nile napu Onorgame anele, lige aminami asriga wek ralmuli we al, lige asriga etnilie ye tbiri napu emi eti jipe, tabilchigo etliko lige aminami asriga gepnilituru alu ye rachali napu emi gepua moch jipe, pecha itligime ye rachali.
Jena ruwimela Esusi ruwligo alu ttali alu ri rilig echgame
18

We al gepuwa chonig anime ko alu ttali bil ri echame rilig. 19 Ralmuli alu rachali gepume, alu napu ruyame ju alarig nulame ko Onorgame ralmuli alawlachi, lige pe tabil nmame ju, pe napurig alu tal napu boichimi rujsule alarig ju emi. Nawame ju Remnisi lige ma bujeme ju pekabi rachali napu la nmale. 20 Alu tal napu rejtrale rujsule, alueka pe napurig ralmuli rachali gepume we semriga, pe alarig ju, 21 nobi tabilchigo la relesi nawgame jk, tabil welisi oyrame ju Onorgame. Napulige ralmuli cha anis alu ralmuli olag, we gawlesa Onorgame oyrame krik, liko alu ralmulika ma areme ju alu we al rachali oyeria. 22 Alu tal wejchgichi rujskame ka, alueka pe napurig ralmuli pe tbiricho we korume pe alarig ju, alu ralmuli napu we korume ju opacha, goame lige aminami enom. Liko ma areme ju Onorgame raichlila oyeria. 23 Alu tal we al weechi echergime ka, alueka ju napurig

m 13:15 Enesi Isaas 6:9-10.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO13 ralmuli Onorgame raichlila gepume, pe alarig ju. Lige we al nmame ju alu ralmuli, lige asriga la ewame ju napurig an Onorgame nila rachali. Jar alu ralmuli napurig rilig mulal, alu napu bil siento rakgame ju, pe alarig ju. Lige jar napurig usnisa maku rakgame, pe alarig ju. Lige jar napurig bais maku rakgame, pe alarig ju.
Jena ruwimela Esusi ruwligo Remnisi bon gompanirola moligo al Onorgame oyrame ralmulichi

38 noklegerko alieti ech. Lige alu nchame rukele alu rilig echgame ri: Pala simawa alu chtiri gajsal bonaboa? 29 Lige anile alu ri rilig echame: Tase, pecha la nmalaw, pe rilig yriga bonumalek. 30 Pe arwag napurig rilig yuga ochramala. Napulige wlichi ne bon nulmala ralmuli nchame napurig rojniga napabmala alu chtiri gajsal, lige bulug roig eksamala. Lige riligoka ab nujub gatewa rekachi. (Alu chtiri gajsalaka pe napurig Remnisi gompanirola ju.)

uch bil ttali ruwile, reg anile: Napulige ralmuli la oyrasa napurig nul Onorgame, pe napurig bil ri rilig echgame we al we bogichi, pe alarig ju. 25 Napulige gojchig bitgichi, sairgame bajkile alemi echergichi lige al echale alu chtiri gajsal rakala. Lige napieri rilig alieri yawime nile alu gajsal. Lige ma simile alu sairgame alu gajsal rakala echis. 26 Napulige rilig ochrasa, ma mulele alu rilig, alige kul mach nrle alu chtiri gajsal nerugo al rilig echgichi. 27 Liko nchame al rilig echgichi, simbale ruyemia alu rilig echgame. Reg anele: Mu, la ak ke alu tal napu mu echlige? Kcheka machnalepech alu chtiri gajsal? 28 Lige anile rilig echgame: Bil sairgame

24Esusi

abiena ruwile uch bil ttali. Anile: Napulige Onorgame chojkichi nul ralmuli alawlachi, pe napurig gilib alsini echergime we al weechi, pe alarig ju. 32 Asriga ukich ju alu tal alsini rakala, lige asriga ewele ochrame ju alu gilib yawis, metig alu rilig. Lige chulug jsime ju lige al kbame ju.n 33 Lige uchchigo bil ttali ruwile Esusi ralmuli beniria. Reg anile: Napulige Onorgame chojkichi nul ralmuli alawlachi achigriga ju napurig bil muk napu wile pet kawali, napu baraga roele al arnachi lige alu kawali barrigame bochgimi nabale alu arnachi.

31Esusi

Jena ruwimela Esusi ruwligo chukime ka ralmuli napulige owina oyeria

n 13:32 Al Isralika alu gilib alsini we ya nergame we rep jgame ochrame nile alu gilib alsini.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

39 pe ttalicho rachale ralmuli yuga, pe alarigacho ruyele. 35 Alarig rachale Esusi napurig la alarig ikimela napurig anile alu ya ajtgame ri napu ruyame nile napu Onorgame anele. Reg anile alu ri: Pe ttalicho ruyema ne ralmuli. Reg ruyema ne ralmuli alu rachali napu we nchali kame ju nmalia. Napus Onorgame newlige ye gaw, ralmulika tabil nmale ye ttali.

SAN MATEO13 alu chtiri gajsal, alueka pe Remnisi kr. Lige alu wlime anik, alueka napulige gaw amul suwbachi aniame ju. Lige alu wime anik, alueka santo njeli aniame ju. 40 Achigriga napurig oliame ju alu chtiri gajsal, achigriga olwili ju alu Remnisi oyrame napulige ye gaw suwbachi. Emi we al mach pe naich llime ko alu chtiri gajsal. 41 Alu ri Onorgamete julrigame pa rewigchika, alueka santo njeli nulmala napurig amin lmala alu chtiri ralmuli jena wijchimoba mochgame, alu napu chtiri ntili yame ju uch jar ralmuli, al napu Onorgame nulame ju. 42 Ma naich lpua. Lige alu chtiri ralmuli nal mochmala we res nliga, lige majaga.o 43 Liko ralmuli la sbali olame napurig nul Onorgame, alueka napurig Onorgame alarig nmala. mi ralmuli we al najkgame nrik, la we al gepuwa ye rachali.

34Esusi

Esusi ma ku jlale suwbaga ralmuli napu mochile alemi, lige bajkile al pach galrale lige alu yuga jrome anele alu Esusi: Mu Walula, ruyrig ramu choniame ju alu gajsal riligochi jgame. 37 Lige anile Esusi: Alu napu we al tal echame ka, alueka pe Onorgamete julrigame ju pa rewagchika. 38 Al wechika napu echale alu tal echame, aleka pe napurig wijchimoba ju. Alu we al tal anik, alueka pe ralmuli we ak ralmuli aniame ju, alu napu la areme ju napurig Onorgame nulmala. Gajsal anik alueka pe ralmuli Remnisi oyrame aniame ju. 39 Alu sairgameka napu echale

36Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo choniame ka alu rilig ttali lige alu gajsaltiri

Napulige Onorgame we al semriga nulachi ralmuli alawlachi, pe napurig enom weechi ttigame, alarig ju. Bil ri wek enom ttigame rewis, abaj nasosa weete opliga. Liko asriga raslig asimela alu ri, ma simela ralinemia suwbaga tbiri napu ek tbiri ngame ju bon. Lige alu enomite ralimela

44

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame nulachi we najtkame ko

o 13:42 Mateo anile: Chinmala ramel.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO13 alu gaw napurig bon niga neraga asimela alu enom. 45 Abiena napulige Onorgame we semriga nulachi ralmuli alawlachi, pe achigriga ju napurig bil ri ralinega nchame, rejt yaga eyname alu we rojskame rewame bawich nergame napu perla anilime ju yol rachaga. 46 Napulige rewis bil we al jino rejt perla alu napu we najteme ju, lige alu rioka ralinmala napu ek tbiri ni bon, lige alu enomite ralimela alu we jino rejt. Pala la nmata emi ye ttali?

40 Esusi rukele: La nmilia emi ye wek ttali? Lige anile alu Esusi yuga jrome: Ramueka la nmilia. 52 Lige Esusi anele: Bil ri napu benrame ju Moisesi nila nulal napu we al benime ju churig nulame ko Onorgame, alueka pe napurig bil ri gal ngame, alarig ju. Rekachi mach buyname ju tabiri ochranti lige nuebo abiena. Alu rioka la machimela Onorgame raichlila, alueka la nmamala ya nergame rejcholi lige jipe nergame rejcholi abiena, alu napu ne ruw.

51Lige

Esusi uchchigo bil ttali ruyele ralmuli churig nulamio Onorgame ralmuli yuga. Reg anile: Pe napurig bil morali roch imula bawich pasa bil ri roch imume, wek buinasa napu ek roch oyame ju bawich. 48 Napulige bochisa al morlichi, alu roch immeka mi suwemi otome ju alu morali, lige al mochbame ju ab akalala roch rojana, alu lina romala wan atabechi. Lige alu tam aktirika alueka ma lmala. 49 Alarig nmala napulige gaw suwbachi. Santo njeli buymala ralmuli wanpamia alu cha nokame al ak ralmuli mochgichi. 50 Lige alu cha nokame ralmulika ma naich lpili ju, asriga enrikchi rajachi. Lige nalmala alu cha nokame ralmuli we res nliga.

47Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame ralmuli wanpimio alu tabil ak we ak ralmulichi mochgame

Esusi ma guwrisa ye ttali ruy, we ilile uchchigo bilnami simi. 54 Napulige sebasa al wek rigichi napu bejtgame nlige alu bon Esusi remal ka (Nasareta anilichi), chojkile ralmuli rachali beniria al ut reobachi sinagoga anilime. Lige ralmulika we eneg jale. Pe laa jale alu ralmuli: Koche benlepech suwbaga ye rachali? Koche narlepech awal napurig newmala ye we semtiri tbiri napu tabil gayname ju new ralmuli? reg rukele abopi rachaga. 55 Tacha ye ju alu sa lige mesa newame inol alu napu Jos anilime nlige? Tacha ye ju alu Mara ranala? Tacha ye ju alu Jacobo bachila lige Jos lige Simoni lige

Jena ruwimela Esusi simligo Nasareta napu bejtgame nlige ya


53Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

41 Jurasi? 56 Tacha jena ejpergame ju alu ri wala jena wek rigachi? Koche benlepech ye ri suwbaga alu tbiri? 57 Alekeri alu ralmuli majale lige tabil beninlile alu rejcholi. Alekeri Esusi anele alu ralmuli: Bil rachali ner reg anime: Bil ri napu ruyame ju napu an Onorgame eynachi al napu ochrame ju, aleka tabil niraga etlime ju. Uch bilnami einsak, we al nirlime ju. Emi alarig nokguru nech yuga. 58 Alu ralmuli tabil bijchgale alu Esusi raichlila, alekeri alu Esusi tabil wek ralmuli sawale.p

SAN MATEO13,14 anlige alu Erore tabil ikirek alu muk rewis alu Belipe yula. Alarig anlige alu Juani: Tase yula neraga asiboa alu muk, alu mu bonila upila. 5 Alsko alu Erore we melinliga etele Juani, pe ilig we majale ralmuli. Ralmulika wchigo la nirligime alu Juani, la machligame Onorgame nila rachali nareme nligo. 6 Lige napulige bambali sebrichi alu Erore, Erore bil piesta newale. Lige alu muk iw Erorasi ranala yawile al pistachi.q Lige alu Erore asriga galele alu iw yawis. 7 Lige alu Erore asriga wek ekargame tbiri ymorle alu iw yawigrika, napu ek tbiri najki ymorle, lige aminami suwbaga ralmuli akele napu anile. 8 Liko alu iweka anile: Neka najk napurig jeka apmala mu Juani moola bil bejtlichi ajchag. Alarig anile mchigo la anrigime nligame eylate. 9 Liko asriga wek ntale alu walula Erore. Tabil la nerale, lige mchigo akleko suwbaga ralmuli napurig anlige alu walula Erore wek ekargame ymorligo. 10 Alekeri nulale napurig rijpunawa alu Juani moola. Liko ma gujtach rejpinleru Juani. 11 Lige bejtlichi ajchig apliru alu Juani moola, lige alu iw yleru, lige alu iweka eyela yale.

4Junika

14

Akinana raw Erore, alu napu walula nlige al Galilea anilime ejiro, akele alarig nchame ko Esusi. 2 Liko alu Erore anele alu bon yuga nchame: Chieri jpech alu Esusi anilime? Sin kachi pe Juani kerk, alu napu ralmuli rewarame nlige. Sin kachi ma ku ajnalegerk. Alekeri la ngame nisa awal napurig sawmala ralmuli napu ma tabile sawimeli nile. 3 Aluchigo bon Erore nulligime Juani chapniliga ab yab lige ma galrale bajchale karnate bulug pe alu Erorasi chojkila gite napu Belipe upila nile alu bon Erore bachila. Alu Belpeka sen eygame nile.

Jena ruwimela Erore nulligo napurig meliboa Juani

p 13:58 Enesi glosario milagro. q 14:6 Enesi San Mateo 6:22.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO14 Juani gompanirola ralmuli jsile lige ma otole alu Juani gatemia. Lige simbale Esusi ruyemia.
Jena ruwimela Esusi goame yligo wek ralmuli
12Liko

42 Lige atab chiwnale alu ban. Lige yale alu maku ok bon yuga jrome napurig ralmuli ymala. 20 Suwbaga ralmuli goale lige asriga bosaga ejtebile alu ban gos roch yriga. Lige alu oyrame napubule atab rasriginti alu ban lige roch lige atabechi ajchale. Lige maku ok atab bochile. 21 Wek ralmuli goale, ritiri, lige umugtiri, lige ukuchtiri, maligi mili nile pe ewele riocho.

alieti akis alu Esusi, ma simile bil brkochi mi bilena tabil rigachi. Lige ralmuli machile alemi simi enligo alu Esusi, lige alu ralmuli ma simbale mimi wijch jaga napu sebmili nile Esusi. 14 Napulige sebasa Esusi brkochi, asriga wek ralmuli etele, lige asriga natemaka etele, lige yole napu ek nayume nile alemi sgame ralmuli. 15 Napulige ma al kachi, alu maku ok Esusi yuga jrome ralmuli anele Esusi: Asriga tabil wesi rigachi ju jena. Lige ma al jkuru. Julwaguru ralmuli napurig mi atabemi rigachi simmala goame ralimea. 16 Lige Essika nejele: Tabil asemi julawa, aba jena mochralek omaka. Emi aboi ywaguru goame napurig gomela ralmuli. 17 Lige anile alu oyrame: Pe malgipi ban nergerke lige pe okabi roch. 18 Lige anile Esusi: Jeka otosg alu ban lige rochtiri. 19 Lige nulale napurig ikil mochbamala ralmuli al wijch gajsalachi amoba. Lige napulige us alu maligi ban lige alu ok roch, anele Onorgame: Chelirab mu On Onorgame.

13Napulige

ilibeko Esusi jlale alu maku ok bon yuga jrome napurig brkochi jmamala napurig simmala uch bilena. Lige Essika al rejpile. 23 Napulige ma ralmuli simasa, liko Esusi ma simile bilena rab Onorgame yuga raichamia. Lige ma chonasa, alu Essika pe bineli asale. 24 Lige brkoka ma mi nasipa wal bawich enale, lige asriga iwgame eknale alemi engichi alu barko. Lige aminami asriga rep ilrole alu baw, awgame chbale baw al brkochi oweka neraga. Tabil gaynale simi. 25 Lige ma amul chelachi, Esusi simile oweti ilig baich amoba al mi napu barko enale. 26 Napulige alu Esusi yuga jrome etesa Esusi al baich amoba engichi, asriga majale. Pe chu kw alu! anile. Lige boch anile majaga. 27 Lige Essika anele: Tase majawa, pe ne ju! 28 Lige anile alu Pegro:

22Pet

Jena ruwimela Esusi amoba baich enligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

43 Mu Walula Esusi nsak, nech nulb napurig ne baich amoba teka eneg sebmala napu mu il. 29 Jeka simg liko anile alu Esusi. Liko alu Pegro reksele brkochi, lige amoba baich enale mi al simi napu ilile alu Esusi. 30 Napulige ne nlasa we ekao, ma majale. Lige ikil bokule al bawich, lige napulige ma bokua, ewele rachaga bayele Esusi: Murigo Walula, mach paki nech! 31 Lige Essika yati chapile sekate, lige anele: Mueka we pee bijchgame ju! 32 Napulige ma okraga jmasa ku brkochi, liko ma asbale ek. 33 Liko suwbaga ri napu ek mochlige al brkochi, asriga la neraga etele Esusi, lige anele: La bijchi mueka la Onorgame Inol jkuru.

SAN MATEO14,15
Jena ruwimela Esusi anligo tachriko alu chtiri alawgame newame ralmuli

15

sbale al ejiro Genesareta anilichi.r 35 Napulige al ejpergame ralmuli machis al ajtig Esusi, jlale jar ralmuli napurig chejar ralmuli ruymala al abemi mochgame suwbaga. Lige ralmulika suwbaga naykame apag jsile. 36 Lige alu ralmuli napu naykame apag jsile lisensia tnele Esusi napurig alu naykame Esusi opchilichi chbimia. Suwbaga napu ek chbale al Esusi opchilichi, ma sawile.

34Lige

Jena ruwimela Esusi yligo wek nayume

Lige jar bariseo lige jar alu Moisesi nila nulal benrame Rusalnika sgame, sbale al Esusi ajtgichi. Lige anile Esusi olag: 2 Mu yuga jrome ka tabil la sbali ol alu nulal pangilime napu nulale alu ya mochgame. Chonig alarig nokame ju? Alueka tabil pangime ju napulige goame gomea napurig nokiame niru ramu.s 3 Lige Essika rukele: mika chonig tabil la sbali olig napu nulale Onorgame we ya? Pe al sbali olame jkuru emi nulalila. 4 Reg nulale Onorgame: La niraga etewa aboi onola lige aboi eylatiri. Lige abiena nulale: Napuypiri napu chbiriga rachame ju onola olag lige eyela olag, alueka meliboli ju. 5 mika anime jkuru we al ko bil ri reg anea onola eylatiri: Tabil nejkrimala ne, neka Onorgame ymol suwbaga napu ek ngame ju ne, 6 lige apipiri napu anime ju reg, ma tabil gurimili ju bon onola lige eyela. Neka anguru ma tabil la sbali olame ko emi alu napu nulale Onorgame, tabil la nir emi Onorgame nila nulal, lige pe emi aboi nila ntili chapig mochigo emi. 7 mika la tabil ntanti! mika asriga la semriga rachame jkuru kaka

r 14:34 Tabil bajunile nal bonlige. s 15:2 Alu ralmulika mayele la pangisak liko la raslag asimeo Onorgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO15 raichlilak, nobi tabilchigo la ntame krko emi aboika, lige tabil la sbali olame ju emi. Alu ya bejtgame Isaasi anilime ri napu ruyame nile napu Onorgame anele, osale napurig anlige Onorgame. Asriga la machgime anile pe emi olag. Reg osale: 8 Ye ralmulika asriga la semriga rachame jkuru nech olag, ne napu ju Onorgame, tabilchigo oyrame jk nech. Pe sewinriga ntame ju. 9 We al nerame korime ju nech, tabilchigo la nirame krko, we al semriga raicha nobi pe ralmuli nulalila benrame kame, tabil Onorgame nulalila.t 10 Lige Essika alu wek ralmuli bayele, lige reg anele: La we al gepuwa. Pala la nmata emi? 11 Barisoka anime ju Onorgame tabil wimio alu ri goame gos tabil pangisa. Neka anguru tabil chr Onorgame nrik goame ka bajkime ju bil ralmulichi. Onorgame nrik ab najtkame ju alu rachali napu buyame ju chulachi. Chtiri rachali buysak liko Onorgame tabil ewmala alu ri. 12 Liko alu Esusi yuga jrome ab jbele, lige rukliru alu Esusi: Mach mu alu bariseo tabil ganliga ejtebligo alu mu raichlila ajkis? 13 Lige Essika nejele:

44 Napipiri gajsal, rojtiri, tabil ne Onola pa rewagachi ajtgame echgame, alueka ma bonargme nmala.u Alarig ikimela alu bariseo. 14 Pe arwag. Pe napurig bil ri tabil machlime uch jar tabil machlime otome, pe alarig ju. Bil ri tabil machlime uch bil ri tabil machlime otome pe okraga rujsmala bilena rejkolichi. 15 Liko Pgroka anele Esusi: Chonime ke an mu? Aka ruwb. 16 Lige Essika anele: michig tabil la nmaliachig? 17 Tacha mach emi suwbaga goame napu chuichkana bajk wam rojpachkana simrame ko, akinana machname ko? Tabil chtiri alawgame gayname ju. 18 Nobi rachali chuichika machname ka, alueka machname jk napurig ntame ju bil ri. Liko alu rachali tabil la nsak, liko alu ri ma chtiri alawgame gayname ju. 19 Bil ri chtiri ntame, pe ralmuli meg einmala alu ri, lige aminami pe apipiri umug yuga gojchig einmala lige aminami pe ritiri yuga gojchig einmala, lige chigoga einmala aminami, lige aminami we ygiga einmala, lige pe sairgame neraga rachame nmala apipiri ralmuli olag. 20 Alu chtiri ntili ntaga rachasa, ralmuli ma chtiri alawgame gayname ju, Onorgame tabil ganliga etmala

t 15:9 Enesi Isaas 29:30. u 15:13 Yeka aniame kr, Onorgame ma chajkena aremio apipiri ralmuli o apipiri rachali napu tabil Onorgame nila ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

45 alu ralmuli, pecha chrko rek ta panige sekala goame gomea.


Jena ruwimela Esusi ruwligo bil muk tabil israelita we al bijchgaligo la awal ngame ko Esusi napurig sawmala
28Liko

SAN MATEO15 Esusi anele: Mu muk, mueka la bijchigi la sawame ko ne apipiri nawil! La sawimela mu ranala. Lige yati neraga sawile alu muk ranala.
Jena ruwimela Esusi wek ralmuli yligo

Esusi simile al Tiro anilichi wek rigichi lige Sironi anilichi wek rigichi, napu ejpergame nile alu ralmuli tabil israelita. (Alu ralmuli israelita napurig okoch alarig neraga etele alu ralmuli.) 22 Lige bil muk al bejtgame napu tabil israelita nlige, alemi sbale napu enale Esusi lige anile ewele rachaga: Murigo Walula, Rab rijimala, la natempuak nech! Ne ranala iw bil utabela remnisi ajchgame ju, lige asriga res nilia ajt. 23 Lige Esusi tabil nejele. Lige alu yuga jromeka anele Esusi: Ma julawa alu muk jena, jeka guwnaka ewele raicha anguru. 24 Lige anile Esusi: Pe ralmuli israeltacho guriniliga nulrigime ju ne Onorgamete. Alu mukika pecha israelita jk. 25 Lige alu muk sbale al napu ilile Esusi, lige chojkbisiga ilbale, lige anele: Mu Walula nulame, nech guiri! 26 Lige Esusi anele: Tabil la ju uttiri ban bujila lige okoch yamia. 27 Abichilubi we anele alu muk: Bijchi ju napu an mu, alu okoch abirig goyame ju alu kuch ban mojgame rujskame.

21Liko

Essika simile al asig lige sbale suweke wal baw mangichi Galilea anilichi, lige pami rab simile lige al rabomi asale. 30 Lige asriga wek ralmuli sbale al napu asale alu Esusi, lige wek nayume apale ralmuli sujrigame, lige aminami tabil machlime, lige aminami tabil gayname raicha, lige al ab apliru napu Esusi ajtile. Lige Essika sawale alu naykame ralmuli. 31 Lige ralmulika we raslle napulige ma ku rachachi alu tabil rachame, lige alu sujriginti ma ku la eynachi, lige tabil machlime ma ku machlichi. Liko alu ralmuli anile asriga la nejkrame ko Onorgame, alu Onorgame napu gurime ju alu ralmuli israelita.

29Liko

Esusi bayele alu yuga jrome lige anele: Neka we natem ye ralmuli. Ma baki raw mochkuru jena nech yuga, lige tabil nutuggeme jkuru napurig gomela. Pe arig simsak ku galrale, pe boichimi rekupmala eluka. 33 Lige alu Esusi yuga jromeka anele:

Jena ruwimela Esusi na mili rasgame ralmuli goame kgiligo


32Liko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO15,16 Churig kchimiyna rewibw goame napurig ye ralmuli gomela? Jnaka pe jami jkuru tabil rigichi. 34 Lige Esusi rukele alu bon yuga jrome: Chek ban okame nruk emi? Lige nejele alu oyrame: Ramueka pe gichao ban okame niru, lige pe ukabi roch yriga anile. 35 Lige Esusi anele: Nulewa ralmuli napurig ikil mochmala wijch. 36 Lige chapile alu gichao ban, lige owtiri rewagachi ennaga cheliera yale Onorgame. Lige naspasi chiwnale ban lige rochtiri. Lige alu oyrame yale napurig nachutmala, lige nachtele. 37 Liko suwbaga goale lige asriga la ganliga ejtebile asriga bosaga. Weliko ma opasasa alu ralmuli, gichao atab bochile rasrigame goame. 38 Na mili nile pe riocho tase ttiga umug lige aminami tase ttiga ukuchtiri. 39 Ab ilibeko Esusi suwbaga ralmuli julasa ku ejperlachi, Esusi lige alu yuga jrome si, ma jmale brkochi lige mi ab Magarani anilichi wek rigachi simbale.

46 gayname ju, pe machinliga nokale pal Onorgamete julrigame ko. Mayele tabil gainamio new lige alarig ralmuli tabil oyramio Esusi. 2 Lige Essika anele: Napulige emi pa rewagachi enesa, we al machime jlek ukumeo o tabil ukumeo ma. Lige emi etea rewig we sejtniga ilgichi al, asriga la machime jlk emi melnala raw tabil nolgame rainamio. 3 Napulige be bel we sejtniga ilis pa rewagachi lige aminami nolega ilis, alige abiena la machime jkuru emi ukumeo. La tabil ntanti emi, aka mika we al nmame kp ye tbiri kaka nobi uchchigo jar tbiri tabilchigo nmame jk emi. Neka asriga wek ekargame newame jkuru we semtiri napu tabil wesi gayname ju ralmuli new, mika tabilchigo nmame jk tachiri ruyame ko alu. 4 Emi cha nokame ralmuli ma areme ju Onorgame natlila lige uch bil tbiri oyrame ju nalina napu tabil Onorgame ju, pe aminacho etnilime jkuru alu we semtiri tbiri. Pe bilepi tbiri etmala emi we semtiri. mika etmala we semriga ikichi ne ilibeko raw, alu napu etmala emi pe ruyame nmala napu ikile alu Jonasi anilime ri. Alueka baki raw bolekuru pachgana roch rojplichi. Pe bil tbiri ruwime krle alaki Jonasi. Lige Esusi simile al asig.

16

Jar bariseo lige saruseo simbale Esusi enemia. Owile napurig we semtiri tbiri newmala napu ralmuli tabil

Jena ruwimela alu bariseo lige saruseo nulligo Esusi napurig we semtiri tbiri newmala alu napu tawesi ri gayname ju

Esusi simile bon yuga jrome si bawich bajuniga nalebo

5Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu bariseo ko napurig kawali

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

47 nlige, lige tabil nleg simbale ban alu Esusi yuga jrome. 6 Lige Essika anele: La we al ntaga alu bariseo nila kawali lige saruseo nlatiri. 7 Lige alu oyrame anile abopi rachaga: Chonig alanbich? Pe ban tabil apsiga alanirko? 8 Lige Esusi la machile alani mochgichi, lige rukele: mika we pee bijchgime jkuru Onorgame we al nejkrimio. Chonig raicha emi aboi tabil apigrika ban? 9 Tach nama emi, lige tabil nl emi pe maligi banite bosrigo ne maligi mili ri? Tabil nl emi chek atab rasrigo ban? 10 Abiena tabil nl emi pe gichao banite bosrigo ne na mili ralmuli? Lige chek atab goame rasrigo?v 11 Lacha tabil nmatu pe tabil ban olag ani ne? Uchchigo sin ruim ne, la we la ntaga alu bariseo nila kawali, lige saruseo nlatiri. 12 Liko ma nmale tabil alu kawali olag anligo alu Esusi, nmale we al ntaga mochmilik nalina napurig tabil oilmala alu bariseo nile rejcholi, lige alu saruseo nila rejcholi.

SAN MATEO16 anile alu bon yuga jrome: Jar ralmuli an mu Juani kar, alu napu ralmuli rewarame nlige. Lige jar an mu Elasi kar, alu napu ruyame nlige napu anlige Onorgame, alu napu ya bejtgame nlige. Lige jar an mu Jeremasi kar napu abiena ruwime nlechig napu anele Onorgame. Lige jar an mu kar uch bil napu ruwime ju napu anele Onorgame. 15 Lige mika, chieri korig nech? anile Esusi. 16 Lige Simoni napu abiena Pegro anilime nile anile: Mueka pe Kristo ju Onorgame Inol, alu Onorgame napu nab ajag ajtime ju. 17 Lige Essika anile: Mu Simoni, Jonasi inol, pe Onorgame smi mu guira napurig mu la nmamala chieri ko ne, lige ralmulika tabil gurile napurig nmamala mu. 18 Mu Pegro, mu rewal rejt aniame kr. Mueka napurig bil rejt napu ajchilime ju al rel chojkich napu gal elwili ju, alarig ju mu. Mueka napurig bil benrame nmala nech oyrame ralmuli benrame. Lige rek suwig abiena nech si mochmala pa rewagachi. 19 Neka mu ymala lisensia napurig nulame nmala mu. Mu anisk we al ko bil ntili, Onorgame we al nirmalachig alu ntili. Mu anisk tabil la ko bil ntili, Onorgamechig tabil la nirmala alu ntili.

14Lige

Esusi sebasa al ab Sesarea Bilipo rewgichi wek rigachi, lige Esusi rukele alu maku ok ri bon yuga jrome: Chong ralmuli, chieri kor ne napu nawale pa rewagchika ri neraga?
v 16:10 Enesi San Mateo14:15-21.

Jena ruwimela Pegro ruwligo Esusi ko pa rewigchika julrigame


13Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO16,17 Esusi we al anele bon yuga jrome napurig tabil wesi ruymala Kristo ko bon, Onorgamete julrigame.
Jena ruwimela Esusi ruwligo ma meliboli ko alu Esusi
20Lige

48 rewimela pa rewagachi. 26 Tabil al ju rek bil ri wek meme ke enom, alu ri alawlaka wam lgana injirnochi simeli jkuru. Chek najttimala alu ri napurig bon alawala tabil simela injirnochi? 27 Ma pew uchchigo sin nawmala alu napu ju Onorgamete julrigame pa rewigchika, lige asriga la semriga nawmala Onorgame awallate lige aminami santo njeli si smela, lige ralmuli napu la sbali olale Onorgame yuga la narmili ju napu Onorgame ymili ju. Alu ralmuli napu tabil la sbali olale Onorgame yuga, alueka gastigo narmili ju. 28 Neka la bijchi anguru, jar ralmuli napu jena moch, tabil cho suwimela napus etesa alu napu pa rewagchika nawale ri neraga we semriga nulachi.

Esusi chojkile ruyea alu bon yuga jrome ma simeo al Rusaleni anilichi. Lige alu ewlala nulame, lige alu ewlala bal, lige alu Moisesi nila nulal benrame we res olamio alu Esusi lige ma melimeo, lige baki raw kachi ma ku ajnimio. 22 Lige Pegro amibemi chakena bayrale Esusi, lige nechale, reg anele: Mu walula tase alarig raichawa, tajsin sebrimili jkuru alu raw! Onorgame tabil armala mu alarig ikichi! 23 Lige Esusi ow enele alu Pegro, lige anele: Mu Satanasi, sew, simig mimi mejkami! Mueka pe nejkumega eyena nech yuga. Mueka ntame ju napurig ntame ju ralmuli, tase napurig Onorgame. 24 Lige anele Esusi alu bon yuga jrome: Jar ralmuli nech oyranilisak, nab raw ewmili ju napu ne nul lige ma armili ju alu napu bon najk. Rek we res nlie abirigchigo senib raw we al oyramili ju nech. 25 Alu ri napu majame ju meliblik nech oyrame krik, alueka tase rewimela semati raweli. Alu ri napu nech oyrame ju lige bil raw melisuga nech oyrame krik, alueka la semati raweli

21Alige

17

Akinana usani raw kachi Esusi otole Pegro lige Santiago, lige Juani, Santiago bonila, lige simbale bilena rep rab. 2 Lige al Esusi ma sewintiri gaynale alemi alu baki ri Esusi yuga jrome jgichi. Banal napuyeri raynali alieri gaynale. Lige opchalaka rojskame gaynale la rapanti napurig rasali. 3 Lige pe anaga neraga etele ok ri Esusi si raicha jgichi, bil Moisesi nile lige uch bil Elasi, alu napu ya ejpergame nlige. 4 Lige Pegro anele Esusi: Murigo nulame, lchigo jena naputiko ramu! La ikis

Jena ruwimela Esusi sewinati gaynaligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

49 koko newwa baki gal rojsate, napurig emi mochmala al, bil mu galila lige bil Moisesi galila, lige bil Elasi galila. 5 Napulige Pegro bij raicha ilgichi, bil nol rapame reknale pa rewigchikana, lige ma naplale suwbaga. Lige bil rachame anile nolralekana ewele rachame, pe Onorgame nile, reg anile: Ye Esusi ne Inol jkuru, asriga gal ne. Asriga ganliga ajt ne alu yuga. We al gepuwa napu an alu. 6 Lige alu akig wijch ajkan bitbale alu bakinika, pe asriga charig majale. 7 Lige Esusi ab nawile lige nochale lige anele: Yati ku omichsawa, tase majawa. 8 Napulige ennale alu baki ri, ma tabil wesi itele, pe Essicho. 9 Napulige ku pkana rabkana eyniga Esusi we sulile napurig tabil wesi ruymala alieti etligo. Reg anele: Tabil wesi ruyewa etligo emi alu Moisesi lige Elasi napus alu Onorgamete julrigame pa rewagchika ma ku ajnisa, alige kul ruyewa. 10 Lige alu oyrameka rukele: Chonig alu Moisesi nila nulal benrimeka aninch Elasi bajch nawmili ko lige alu uch billaka napu Onorgame julmili ju pa rewigchika napurig ralmuli gurimala, alueka nujub nawmili ko? 11 Lige Essika nejele: We bijchi ju Elasi bajch nawamio napurig gatemio

SAN MATEO17 suwbaga. 12 Neka anguru Elasika ma nawlig, lige alu rachali benrame pecha machg. Tabil machile, ilig we cha olale. Alu ewlala jena wijchimoba mochgame jipe we res olmalachig alu pa rewigchika julrigame napurig ri neraga. 13 Lige la machile alu Esusi yuga jrome Juani olag ani alu Esusi, alu Juani napu ralmuli rewarame nlige, Junika nligo napurig Elasi.

Esusi sebasa alu baki bon yuga jrome yuga al napu mochile wek ralmuli, lige bil ri ab nawile Esusi, lige chojkbisiga ilbale alu ri al owemi napu ilile Esusi, lige anele alu ri: 15 Mu Walula, pe rek natempuaka ne inol. Asriga rekpame ju, lige aminami asriga res nliga ajtime ju. Isnimi ma naich wijchime ju lige aminami baichimi. 16 Jena apigturu ne napurig sawmala alu mu oyrame, alueka tabilchigo umbatig saw. 17 Lige Essika anile: Tachiti ralmuli! Tabil bijchgime ju emi Onorgame awal ngame ko napurig la umbmala saw? Chek raw asiati krko ne emi yuga napurig emi we al benimela? Chiniko si anachamio ne emi yuga? Jeka otobg liko alu remal. 18 Liko Esusi nechale alu utabela remnisi lige machnale

14Napulige

Jena ruwimela Esusi yligo bil remal rekpame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO17,18 alu utabela remnisi alu remalichi, liko ma sawile alu remal, alige si tabil uch rekpale. 19 Lige pet ilibkorikchi alu Esusi yuga jrome Esusi si rachale aminami, amibemi wan rukele: Chonig tabil umabrupech ramu alu utabela remnisi mach pa? 20 Lige Esusi anele: mika tabil bijchgame kanko la umbame ko ne ralmuli saw. Emi rek pe bijchgie la awal ngame ka Onorgame, liko reg anesa emi bil rab: Uchchigo bilena ilibwak, la yati ewmikuru alu rab.w

50 unlime Rusaleni ilgame reob, Pegro enemia simbale, lige rukele: Pala najttame jk alu walula mu benrame? 25 Lige Pgroka nejele: Abiena. Napulige galrale sebasa, Esusi bajch rachale Pegro yuga, reg anele: Mu Simoni, mueka chongob? Chieri najttamargo enom alu ewlala nulame, napu jena wijchimoba moch, aboi kchila goblliga an o uchchigo jar ralmuli? 26 Uchchigo jar ralmuli anile Pegro. Lige anile Esusi: Kchika pecha najttimili jk. 27 Alarig jkuru ramu yuga, ramueka Walula On Onorgame kchila nrukuru, ramueka pecha najttilime jk alu on yuga. Jpeko abirig najttawalek napurig tabil ayoga ejtebmala alu enom gobllome. Alekeri mi baw ilgichi simibg benol pamia, napulige mu roch chewasa, al alu roch chulachi rewimela mu bil enom plata, lige mach ppuak, lige alu enom gobllome ywak. Aluete ma suwbaga najttarigime nmala, ntiri lige mitiri.

Esusi al Galilea anilichi ejiro asig, anele alu Esusi alu bon yuga jrome: Onorgamete julrigame pa rewagchika, alu cha nokame ralmulite chapiboli ju. 23 Lige ma meliboli ju. Lige baki raw kachi ku ajnamala. Napulige alu Esusi yuga jrome akis alu rachali, asriga seweka mochbale.

22Napulige

Jena ruwimela Esusi uchchigo sin ruwligo mukumeo

Esusi sebasa alu bon yuga jrome yuga al Kapernaumi anilichi wek rigichi, alu ralmuli napu enom gobllome nile wal reobachi

24Napulige

Jena ruwimela Esusi najttime nligo al wal reobachi

w 17:20 Jarena osilichi we ya nergame Onorgame raichlila tabil chujkume ju berskulo 21 napu reg anime ju: Yeti Remnisi tabil machname ju tabil tnilik nejkrali Onorgame lige tabil ayunalia.

18

Jena ruwimela Esusi ruwligo chieri ko ab najtkame

Algerikchi alu Esusi yuga jrome alemi abemi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

51 jbale napu asale Esusi lige reg anele: Chieri ab najtkame ju napulige Onorgame nulachi ralmuli alawlachi? 2 Lige Essika bayele bil ut tow lige al nasipa elale, lige reg anele alu bon yuga jrome: 3 Neka la bijchi anguru. Tabil arsak emi gunarua, lige niwa napurig ye uttiri napu tabil rilame ju, liko emi tabil sin elmala napurig Onorgame emi nulmala. 4 Alu tabil rilame alu nalina ab najtkame ju napulige Onorgame nulachi ralmuli alawlachi. 5 Emi la natemaka eteme nsak ye tow napu ne we natemaka et, liko la nech oyrame nmala emi.

SAN MATEO18 moinalia tpe bilepi sekega o pe bilepi ronega. Tabil la nmala la oknika sekega, o oknika ronega simi lgana injirnochi napu senib raj il. 9 Lige bil emi we chtiri natasa pe bil tbiri etega, mach ppua alu bus lige ma ppua, ab la nmala pa rewagachi simi, napulige mukusuga pe bilepi busega. Tabil la nmala la oknika busega simi lgana injirnochi napu raj il.

Bil ri restiri ntili yame bil ta tow kul benime Onorgame nila rachali, ab la nmala baich rojkgachi psiga wal majt goltiga. 7 We sewkame ju ralmuli jena wijchimoba mochgame cha wek ralmuli mochgame we res nokame, alu napu rejome ju uch jar ralmuli napurig oilmala res nokiachi! Alarig ikimela, nobi we restiri nmala alu ri uch jar ralmuli oilrisa restiri nochlichi! 8 Bil emi sekala o ronola km we res nokis, rejpnaga lpua lina. Ab al ju rewagachi

Jena ruwimela Esusi ruwligo napurig al ntaga mochiwa napurig tabil chtiri nchali nochawa

Tase gawliga etewa ye ukuchtiri. Neka la bijchi an, al pa rewagachi senib tani moch alu santo njeli Onorgame, napurig Onorgame gurimala alu ukuchtiri. 11 Alu Onorgamete julrigameka nawligime la bowechi jawamia alu ralmuli we inliga eyname.x 12 mika chonig? Bil ri bujkgame nisa bil siento bo lige bil bo wekasa, tacha yati simime jk yamia alu bo wekgame, al jami aresa alu gi makuesa maku na gi maku? 13 Lige ku rewis alu bo wekgame, we raslme ju alu bo wekgame etea, metig alu bo tabil wekgame napu arele al jami alu wekgame yamia simea. 14 Emi onola pa rewagachi ajtgame tabil najkchig napurig bil ukuchtiri wekmala.

10

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali bil bo wekgame

Mu cha olsiga bil riote napu Onorgame oyrame korime ju,

15

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig eklime ka uch bil Onorgame oyrame

x 18:11 Jar osil we ya nergame tabil chujk ye berskulo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO18 yati yuga raichawa wan la bineli, lige we al ruyewa bil rejcholi napurig la tabil che sika inmala. Ma la tabil che smorisk liko ma neyrigame krlamala mu. 16 Lige tabil la nirsik mu alu riote, liko ok ralmuli bayewa napurig testigo nmala la rejcholi ruyligo mu. 17 Lige tabil ewsachig alu ok ralmuli, liko ruyewa alu ewlala reobachi nchame we cha olrigo mu alu riote, lige tabil ewasa alu ri rek alu ewlala la rejcholi ruyesa, liko arewa lige etewa napurig bil ri tabil Onorgame oyrame. 18 Neka la bijchi anguru, Onorgame we al niramio napu emi nul alu Onorgame oyrame. 19 Abiena reg an ne, ok emi bilepi ntaga tnisa Onorgame napurig nejkramala, liko ne Onola Onorgame, alu napu pa rewagachi ajt, yati nejkramala. 20 Ok bakiami ri napusak bilepi ntili ntaga nech yuga, liko ne alawala al asimela napu napule alu ralmuli. 21 Liko Pegro rukele Esusi: Mu Walula, bil ri Onorgame oyrame abisibi cha olasa nech, chekis ekawa? Gichosa? 22 Lige Essika anile: Neka pecha gichosa ang. Pe ikis chasichi nab eklime jkuru, lige aminami nab we al etlime jkuru rek wes chasi.

52 nulachi. Pe achigriga ju napurig bil walula rey gobllile alu bon yuga nchame wikame. 24 Lige jlale bil wikame bayniliga, lige bil nawale alu ab wek miyoni wikame, 25 lige alu ri tabil enomgame nile napurig najttamala. Alekeri alu walula rey nulale napurig ralinewa alu ri ma muk yriga, lige ma kchilatiri lige suwbaga napu ek ngame nile. Lige alu enomika alu walula rey ok rejpmili nile, alu enomite ma najttirigime nmili nile alu nchame wikalila, napu ek wikame nlige alu nchame. 26 Liko alu nchameka chojkbisiga ilbale al ab alu walula ajtgichi, lige anile amul nalaka: Murigo walula la natempua nech, la ilibesi buwewa abiena la najttamala ne suwbaga. 27 Liko alu walula rey we natamale alu nchame, liko ma tabil gobllomorle, liko ma tabil najttimili nile alu nchame. Lige ma supnale. 28 Napulige ma machnasa alu ri napu we natemliru alu walula reyte, alu rioka najtpale uch bil ri nchame napu alu ri wikeme nile lige gujtach gamnale lige anele: Yati najttawa ne suwbaga napu ek wik mu nech! 29 Liko alu ri chojkbisiga ilbale al ab napu ilile alu napu natemaka etliru alu walula reyte, lige anele: La natempua nech la ilibesi buwewa, abiena la suwbaga najttamala ne. 30 Lige alu napu we natemaka etliru alu walula reyte tabil najkile, ilig ma galrale bajchale, napus

Ne bil ttali ruwimela churig ka napulige Onorgame

23

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali bil ri tabil eklig uch bil ri

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

53 najttasa mach pame olale. 31 Napulige uch jar nchame akis alasligo asriga seweka mochbale lige simbale walula rey enemia, lige suwbaga ruyele. 32 Lige alu walula reyka jlale bayniliga alu nchame napu la natemaka etlige lige anele: Mu chasime, neka la natemaka etgituru mu lige, alekeri pe arig arigturu ne napurig tabil najttimala mu. 33 Muchig achigriga natem tlikuru alu nchame yuga, achigriga napurig ne mu natemake. 34 Lige walula asriga ayole. Nulale napurig gastigriwa napus najteta suwbaga napu ek wikame nlige. 35 Liko Esusi ma guwrasa ye ttali ruwiy, anile: On Onorgame pa rewagachi ajtgame, achigriga gastigrimili jkuru emi, emi tabil natemsak uch bil Onorgame oyrame. La eklime jkuru, lige uchchigo sin ku la neraga etlime jkuru.

SAN MATEO18,19 sewinriga nejsak alu Esusi, liko nejimo lale. Reg rukele: Churig an ramu nila nulal? La ju bil muk arila ma newkame nriga? 4 Lige Essika reg rukele: Tacha lerame jk emi alu osil Onorgame nila napu ruwime ju ri lige muk newligo pe kul new ralmuli jena wijchimoba? 5 Lige alarig rukesa, kchigo reg anele Esusi alu bariseo: Alekeri reg anile Onorgame, bil ri ma armili ko bon onola lige bon eyela, lige rewimeli ko bil muk lige okaka la bilepi ntili natmili ko. 6 Alsko ma tabil ok ralmuli neraga nmala, pe bilepi krlamala. Onorgame napubule, alekeri tabil la ju rojanalia alu newkame. 7 Lige alu barisoka anele: Liko chonig la anile ko alu Moisesi la ko napurig bil apeli newawa al rachali gatlichi ruwime ma arligo bon upila? 8 Lige Essika anele: Emi chchigo res nokag jrome kanko umug areg lige uchchigo bil rewig, alekeri Moisesi anile la ko pe bil apeli newag arila bil muk. Ya chojkin raweka tabilchigo alarig nlek. Onorgameka tabil najkile napurig rojmala. 9 Neka reg anb: Bil ri aresa bon upila lige uch bil muk rewis, alu alarigaka we resriga ju. Abiena newisa uch bil muk arrigame yuga, abinachig wal restiri ju. Bil ri rewis bon upila sen ri yuga gojchichi, liko la ju arila alu muk, liko la ju uch bil muk yuga newilia.

19

Napulige alu Esusi ma suwnasa alu rejcholi ruy, ma simile al Galilea anilichi ejiro asig, simile nalebo nlige al Jorani anilichi bakochi omi neraga napu machname ju raynali. 2 Lige wek ralmuli alemi guwnami simbale, lige Essika alemi we yole naykame. 3 Lige jar bariseo jsile alemi napu Esusi asale lige rukele Esusi machinliga chonir Esusi,

Jena ruwimela Esusi rejcholi ruwligo napurig suwbaga newkame tabil rojmala

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO19 alu Esusi yuga jrome ka reg anele Esusi: Alarig nsak ri nriga, liko ab la ju tabil newilia. 11 Liko Essika anele alu bon yuga jrome: Tabil om ralmuli nama ye napu ne ruwimela, pe alu ralmulicho napu Onorgame wanpule napurig la nmamala. 12 Jar ri ochrame ju napurig galibrigame neraga. Lige jar ma ewele ochrisa galibume ju uch jar riote. Lige jar tabil newime ju Onorgame nila nchali nchiga. La nmapua ye la nmame nrik.

54 Mu benrame, tachiri chusima we al ju napurig moinawa pa rewagachi al asimea senib? 17 Lige Essika anele alu remal: Mueka, chonig rukch mu tachiri la ko? Onorgamecho ju we al sbali olame. La moinnilisak pa rewagachi mu, liko la sbali olawa napu nulale Moisesi we ya. 18 Lige alu remalika rukele: Tachiri nullek alu Moisesi? Lige Essika anele: Tase meliboa ralmuli. Tase esena umug yuga gojchiboa, pe mu bon uplacho yuga gojchiboa. Tase chigowa. Tase wesi ralmuli yuga yega raichawa. 19 We al nirawa mu bon eyela lige mu bon onola. We al niraga etewa apipiri uch jar ralmuli napurig nir mu bonepi. 20 Lige alu remalika nejele: Suwbaga alu la sbali olame ju ne yasi ut tow ka. Tachiri chuslime rokrko? 21 Lige Essika reg anele: Ralinewa napu ek tbiri ni mu, lige kgiwa alu enom alu tabil ngame, liko ne yuga einawa, aliko akinana semati raweli narmala mu pa rewagachi. 22 Alarig anesa alu Esusi, alu remal we sewele, lige ma ku simile chchigo wek ikargame ngame nligame. 23 Liko Esusi anele alu bon yuga jrome: Neka la bijchi anb, we nchali nmala bil ri we ngame nriga sbali ol napurig najk Onorgame. 24 Wek ralmuli we

10Lige

alu wek ralmuli apile jar ukuch kuchi Esusi alemi napu ilile, napurig nochag iwrali ymala alu ukuchtiri kuchi, lige napurig iwrali tnimala Onorgame, lige alu maku ok ri Esusi yuga jromeka yati sulile napurig tabil apmala ukuchtiri al. 14 Lige Essika anele: Arewa napurig alu ukuchtiri jeka smela tase suliwa. Onorgame nuleme ju sulach alu ralmuli napu ju napurig ukuch kuchi napu yati nareme ju napulige ila bil tbiri. 15 Lige alu Esusi alu ukuchtiri nochag tnale Onorgame napurig we al repmala alu ukuchtiri kuchi, lige simile.

13Lige

Jena ruwimela Esusi tnaligo Onorgame napurig tebmala ukuch kuchi

Esusi boichimi engichi, alemi npale bil remal lige reg rukele:

16Lige

Jena ruwimela Esusi rachaligo bil remal we ngame yuga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

55 ngame, wek bujkgame akas, chibtiri, botiri, tabil nlme ju Onorgame, alekeri tabil moinmili ju napu ajt Onorgame. Ab la nlme ju Onorgame alu tabil ngame.y 25 Alu Esusi yuga jrome tabil nmale alieti akea, lige rukele: Chieri la rewagachi moinmala napulige mukus? 26 Lige Essika ennele lige anele: Bil ri bon ntaga tabil lisensia yame ju napurig Onorgamete nulewa, Onorgameka la nejkrime ju, alarigaka la sebawa rewagachi. Onorgame nrik suwbaga tabil nchali kame ju. 27 Liko alu Pgroka anele alu Esusi: Ramueka ma areru suwbaga tbiri napu ngame nrige ramu mu yuga eynimia. Alekeri tachiri nchali ymala Onorgame ramu pa rewagachi. 28 Lige Essika anele: Neka we al bijchi an, napulige jena wijchimoba ku we al kachi, napulige alu napu Onorgamete julrigame ju napurig ri neraga ma chojkiasa nul al pa rewagachi, suwbaga emi abiena mochbamalachig al maku ok ewele sachi napu mochime ju alu ewlala nulame. Lige alak maku okan sachi mochiga, nulmala emi alu maku okan chojkgame ralmuli Israeli anilichi mochgame.

SAN MATEO19,20 ri napu arele bon galila, lige bonila, lige bachila, lige gochila, lige walatiri, lige onlatiri, lige eylatiri, lige upila, lige kchilatiri, nech oyriniliga, alueka bil siento uch rajp ymala Onorgame. Lige la pa rewagachi simela al asimea senib. 30 Wek napu bajch jnili, alueka pe guwana julwili ju. Lige alu we guwana jgame ka, alueka mi bajch julwili ju. Wek alu napu we ngame ju, alueka tabil narmili ju semati raweli pa rewagachi, lige wek napu tabil ngame ju jena wijchimoba, alueka we al semati raweli narmili ju pa rewagachi.

29Apipiri

Napulige Onorgame nulachi ralmuli alawlachi, pe achigriga ju napurig bil ri wek iwil echgame, napu simile jar nchame owimia napurig nochmala alu iwil echgichi. 2 La gatele alu nchame yuga, we al najttimorle napu ek meme nile bil ri nchaga bil raw, lige jlale al iwil echgichi. 3 Be, pewera rainasa, uchchigo simile al napu wek napume nile ralmuli, lige alemi etele uch jar ri pe alemi mochginti tabil nocha. 4 Lige anele: michig simasi nochawa

20

Jena ruwimela Esusi ruwligo bile ri wek iwil (uba) echgame we al najttiligo alu bon yuga nchame

y 19:24 Matoka reg anile: Ab tabil nchali olame ju bil kameyo simira wejch ewalachi, ab nchali olame ju bil we ngame moyena rewagachi napu ajt Onorgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO20 al wek iwil echgichi, lige la sbali najttimala ne, anele. Lige alu rioka yati simbale nochamia. 5 Alu iwil echgame ma rawil uchchigo simile al napu wek ralmuli napume nile, lige ma ab aligtili uchchigo simile al napu wek ralmuli napume nlige, lige owile jar ri napurig simmala nochamia al iwil echgichi. 6 Lige ma ab al, ma amul rapagachi, uchchigo simile al wek rioga ilgichi naspami, lige etele alemi uchchigo jar ri pe mochigo alemi tabil nocha, lige rukele: Chonig pe jemi mochripech mika rukuchgame tabil nchaga? 7 Lige alu pe alemi mochgame rioka nejele: Ramueka pe jemi mochiru pecha wesi rejome nochlichi, anile. Lige alu wek iwil echgame ri anele: michig simwaguru nochawa al napu ech ne iwil, lige we al najttimala ne. 8 Lige napulige ma chonasa, alu ri alu wek iwil echgame reg anele alu nchame nuleme: Bayewa alu nchame lige najttiwak, bajch alu ab al mogame najttiwa, lige kchigo ab tam al mogame, lige ab nujubaka alu be mogame pe kul raynachi. 9 Lige alemi jsile alu ri napu ma al moile nochamia ma amul rapagachi, lige rek pewera nchaga mele napu ek meme nile bil ri rukuchgame nchaga. 10 Lige alu be chojkime nocha pe kul raynachi, alu najttiru, lige mayele ab wek memio

56 metig alu al mogame, lige pe alak mele napu ek mele alu we al rapagachi chojkime. 11 Lige alu be mogame nocha ma najttisiga chojkile ayonia alu echergime ngame, 12 reg anig: Ye ralmuli ma al mogame nocha asriga la mkuru la napu ek metu ramu napu la rukachgame nocharu we rajtliga ramin. 13 Liko alu echergime ngame reg anele alu bil ayome ri: Mu ri, neka tase gaweli mu, neka tase ab ukabi najttiniliga smi mu, neka la sbali najteti mu napu ek najttimiori ne mu, tacha la raichruk bajch pe bil raw nochrigime najttimio ne? 14 Yati nareki napu ek mele mu lige yati ku simiboa. Neka abiena pe alak najttima ol ne alu napu ab al chojkile nocha, achig ek napu ek mele emi. 15 Tacha la jk napurig najttimala ne napurig ne bon najk?, napugiti ye enomika pe ne nila kame. O wchala enowliru alasichi ne, we al najttichi ne, neka wchigo al sbali olame ri kame? 16 Alarig alu ralmuli napu ntame ju we najtkame ko metig uch jar ralmuli, machimela tabil najtkame ko, lige alu napu la machime ju tabil najtkame ko, alueka machimela we najtkame ko anile Esusi.

yniga Rusaleni simiba, lige alu Essika wan

17Boichimi

Jena ruwimela Esusi uchchigo sin ruwligo ma meliboli ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

57 bayele alu maku ok Esusi yuga jrome, lige reg anele: 18 La gepsib, ya ma simawa al pa rab al Rusaleni anilichi. Ramueka a enrukuru Rusaleni simiba. Alu napu Onorgamete julrigame ju pa rewagchika ma chapiboli ju, lige ma otoboli ju al napu moch alu ewlala wal reobachi nulame lige alu Moisesi nila nulal benrame. Alueka animela melit alu ri, 19 lige ma otomela esena ralmuli mochgichi napurig meliboa. Lige tach me, alu sontalo we gawlimala lige akachpamala lige wejpispua, lige gulusichi ujchag meliboa, lige pe baki raw kachi ku ajnamala anile Esusi. 20 Alige alu Sebereo kchila eyela nawale alemi alu Sebereo kchila yuga, lige alemi sbaga yati chojkbaka ilbale owemi Esusi ilgichi lige tnale napurig bil nchali yawa alu ejtemali. 21 Lige Essika anele: Tachiri nchali ilime najk mu alu ejtemali? Lige alu mukika anele: Napulige ma chojkichi nul mu pa rewagachi, nulwak napurig ye ok ejtemali ne kchila mochmala al mu yuga, bil oin lige bil wajton. 22 Liko Essika anele: Tabil mach mu napu najk. La anachmala emi res nilia napurig ne?z Lige alu ejtemlika anele: Aka lgur.

SAN MATEO20 bijchi ju emi we res nlamala napurig ne anele Esusi ilig tabil ne smala mocha al napu ne asimela al anaguka. Onorgame bon la mach chieri mochiamia al anaguka napu ne asimela nul. 24 Napulige alu ok rijim alanichi, akele alu uch jar maku ri Esusi yuga jrome, lige we nawale alu ok ri yuga. 25 Liko Essika bayele alu maku ok ri bon yuga jrome, lige anele: Alu ewlala rey napu nuleme ju ralmuli tabil bijchgame Onorgame raichlila, alueka we nochrime ju alu ralmuli napurig ajgame neraga. 26 Emi ewlala nnilisak, tabil alarig nokimeli ju emi, bajch we al gurimili jkuru ralmuli. 27 Alu napu walula nnili, bajch pe nchame niraga nmili jkuru, lige aminami tabil gunarume nmili jkuru. 28 Nmili ju napurig alu pa rewagchika julrigame Onorgamete napurig ri neraga. Tase nawale napurig guriwa ralmulite, alueka ilig nawale gurimia ralmuli, lige mukumea wek ralmuli guriga.

23La

alu Esusi lige alu yuga jrome ma simasa al Jerik anilichi mochiga, wek ralmuli najtale. 30 Lige ok ri tabil machlime mochile al boichimi, lige akis alemi eneg Esusi, yati chojkile raicha, reg anea:

29Napulige

Jena ruwimela Esusi sawligo ok ri tabil machlime

z 20:22 Matoka reg osale, La bajmala emi alek bsochi napu bajmala ne?

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO20,21 Murigo Walula Nulame Rab rijimala, we al natempua ramu! 31 Lige ralmuli alemi si eynigime sulile alanichi alu ok ri tabil machlime, lige alu ok rioka aminabi ab awgame bayea mochile: Murigo Walula Nulame Rab rijimala, pe rek we natempua ramu! 32 Lige alu Essika ilbale lige bayele alu tabil machlime, lige anele: Tachiri choliame najkg emi? 33 Lige alu tabil machlimeka anile: Mu Walula Nulame, ramueka najki napurig ku la machlime gainmala ramu busila. 34 Liko Essika we natemale, lige nochale busila, lige pe yati ma ku la machlile alu ok ri tabil machlime, lige Esusi yuga simbale alu ok ri.

58 apwak alu bulito mukila ma alu ranala yriga. 3 Lige bil ri rukis chonig supanalio alu bulito, yati anewa: Alu Walula Esusi najk napurig tanewa ye bulito, pe yati ku rolonawa ramu, anewa anile Esusi. 4 Alarig ikile napurig la sbali ikimela napurig anlige we ya alu ri napu ruyame nlige napu anlige Onorgame, napulige reg anile: 5 Reg anwak alu Sioni (Rusaleni) ejpergame ralmuli: Emi ralmuli, alu walula rey napu emi nuleme ju, aleka en, we al ikil tabil che anisia, bil bulito ranala asig.a 6 Liko alu Esusi yuga jrome yati simbale lige alarig sbali olale napurig nullige Esusi. 7 Yati apale alu bulito mukila lige alu bulito ranala yriga, lige alu oknika bulito prale alu Esusi yuga jrome alu aboi gemala chin iweli, lige alu Essika yati asele bulito ranala, napu tabil sin asrigame nile. 8 Lige suwbaga ralmuli napu wek nile, alemi wijch pesia eynale alu chin iweli aboi gemala alemi boichimi, lige jarchigo rajk sawala roasia eynale boichimi. 9 Lige suwbaga ralmuli guwnami eynigime lige bajchabemi eynigime we raslsia eynale reg anisia: Hosana (salva)! La sbakuru mu jena! Mu Esusi Rab rijimala, mueka walula nmala napurig

Napulige ma amulipi eyniga amul seba Rusaleni rewgichi, sbale al bilena ab Betag rewgichi, Olibo anilichi rab releberi. Al sebasa Esusi jlale ok alu bon yuga jrome, 2 lige anele: Simbaga mi al rigachi, mi al napu machig ju, lige al rigichi sebasa emi, etmala emi bil bulito mukila chriga chujkgame bil ut bulito rangame. Supanasa, jeka

21

Jena ruwimela Esusi ma sbaligo Rusaleni rewgichi

a 21:5 Enesi Zacaras 9:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

59 alu walula Rab anilime ya ajtgame! We al semriga nulale alu, alarig nulmala mu! Hosana! Lchigo sbakuru mu jena! 10 Napulige alu Esusi ma sebasa al Rusaleni rewgichi wek rigichi, ralmulika majale lige anile: Chieri jch ye ri? 11 Lige wek ralmuli anile: Ye rioka pe ju Esusi, napu ruyame ju napu an Onorgame, al Nasareta ejiro Galilea bejtgame.

SAN MATEO21 Hosana! La sbakuru mu jena! Mu Esusi Rab rijimala, mueka walula nmala napurig alu Walula Rab anilime ya ajtgame! Alieti akis, we ayole alu ewlala bal lige alu Moisesi nila nulal benrame, 16 lige reg anliru Esusi: Mu Esusi, la ak mu alani jago alu ralmuli? Lige Essika anele: Ju, la ak ne. Tabilecha sin leera emi Onorgame nila rachalichi napu an: Alu ukuchtiri kuchi bij chiime chulachika machnamala Onorgame wikala? 17 Lige alemi arig alu ralmuli, ma simile al wek rigachi asig, Betania anilichi simile lige al chelbale.

bajkile Esusi al wal reobachi rapich Onorgame gallachi, lige ma mabule suwbaga napu ralineme nile, lige napu ralame nile al pach reobachi rapich mochiga, lige ma renubuga lule suwbaga mesa napu enom nakullichi nile, lige ma renubule alu banko napu jale alu wakali chulug baloma ralinlime. 13 Lige reg anele: Aka osiruga chujkch osilichi: Ne gallak Onorgame yuga raichlime jkuru, lige mika chigrigame resola newlekuru. 14 Lige jsile alemi al Esusi ilrachi tabil machlime ralmuli lige jar nalime, lige yati sawale Esusi. 15 Lige alu ewlala bal lige alu Moisesi nila nulal benrame ralmuli etele alu Esusi we al sawligo alu naykame, lige aminami akele alu ukuch ejtemali reg anichi:

Jena ruwimela Esusi ma mabligo alu ralineme ralmuli al wal reobachi rapich mochgame
12Lige

raw ku Rusaleni simi enale Esusi, elowile. 19 Lige etele bil chun lige simile enemia lige etele tabil pet rakgame ko alu chun, pe sawlacho, wek sawgame rewale, lige anele alu chun: Tabil sin gomela ralmuli mu chun rakala, mchigo ta sin rakmemp mu! anele. Lige pe yati wakbale alu chun. 20 Alieti etega alu Esusi yuga jrome tabil nmaka reg anile: Churig la wakbalach pe yati pe alansiga alu chun? 21 Lige Essika reg anele:

18Melnala

Jena ruwimela Esusi we en aneg nechaligo alu chun tabil rakeme

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO21 La bijchi ruw ne, we al bijchgime nsak emi wal awal ngame ko Onorgame, pecha pe bil chun wakebchimiko emi, mika la umabmikuru mimi wal baw mangichi el ye wal rab pe reg aneg: Sew iliboa, iliboa al nasipa wal baw ilgichi, lige yati ewmikuru ye rab. 22 We al bijchgiga tnisa emi Onorgame, liko suwbaga napu tani emi, Onorgame we al nejmala.

60 chonig ta bijchgirupach emi napu ani Juani? anile. 26 Lige ansik pe ralmuli jlaligo alu Juani, liko pe maj mochiwa ralmuli, sin kachi pe ramu sala niraga mochbamala ralmuli, napugiti suwbaga ralmuli we al machig mochgame Juani ruwime nligo napu anele Onorgame. 27 Liko pe reg anile: Tabil machir chirite julrigame nligo alu Juani. Liko alu Esusi anlechig: Nchig tabil ruwimela tachiri gite buynigo ne suwbaga ralmuli jena ye rapich wal reobachi mochgame ralinea. 28 mika chonig? Bil ri ok kchigame nile, lige alemi abemi simig napu ajtile alu bil, reg anele: Simig mu jipe nochawa al wek iwil echgichi. 29 Lige alu towika anile: Tabil siminali ne! Nobi wchigo cha llek alanis lige pet ilibeko yati simile nochamia. 30 Lige alu ri ok kchigame abemi simig napu ajtile alu uch bilela, lige achigriga anlechig napurig anlige alu uch bilela, lige alueka reg nejele: La ju, kulipi sim ne. Tabilchigo simlek. 31 Chieri nalina la ewlekob napu onola nulele? Liko alu ewlala bal lige juro ralmuli nuleme reg anile: Alu bajch nulrimeguru. Lige Essika anile: Neka la bijchi anb, alu enom gobllome lige alu wek ri yuga okome umug, alueka bajch la lisensia ymala napurig Onorgamete nulewa alawlachi,

al rapich wal reobachi bajkis alu Esusi, lige alemi ilgichi alu Esusi ralmuli beniria, yati alemi jsile alu ewlala bal lige alu juro ralmuli nuleme, lige anele: Tachiri gite buynach mueka alu ralmuli al wal reobachi rapich mochgame ralinea? Chirite ajchrigame jk mu Walula neraga? Tachiri najtkame nchali ngame jk mu si? 24 Lige Essika anele: Ne abichig rukmala bil rachali, lige la machgime nejisak emi, ne la ruwimela chonig tachiri gite buynigo ne ralmuli jena rapich mochgame ralinea. 25 Chieri jlale Juani ralmuli rewarniliga, Onorgame chal o ralmuli chal? Lige alu ewlala bal lige alu juro ralmuli nuleme abopi rukele, reg anile: Onorgame jlale anisk liko animela alu Esusi: Lige

23Napulige

Jena ruwimela ewlala rukligo Esusi chonig buynaligo alu ralmuli al rapich wal reobachi mochgame ralinea

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

61 tase napurig emi, 32 napugiti mika tabil bijchgiligame la rejcholi ruwichi alu Juani la ow jawamia ralmuli, lige alu enom gobllome lige alu wek ri yuga okome umug we al bijchgile rejcholi nejichi alu Juani, lige rek emi la etege suwgaba yeti, tabil pet ku guwana ntalekuru.

SAN MATEO21 Lige ma guwichmik bon inol jlale alu gawgame reg ntaga: Ne inolaka la niraga etwark. 38 Lige alu banaw tebume ka, napulige etesa alu gawgame inol, reg anile abopi: Alu bilepi jkuru alu ri gawgame inol, lige alu jkuru alu onola nila nachumili napulige onola mukus, alekeri meliboa. Alarig la ramu niga ejtebiwa ye gaw onola mukus, anile. 39 Lige chapis ma meale lige irachi machige pale. 40 Napulige nawasa alu gawgame, cholmalaw alu banaw repume? 41 Liko alu ewlala bal lige alu juro ralmuli nuleme anele Esusi: Alu we en nokgame ka ma meliboli ju tabil natemaka, lige uch jar ymala repniliga alu wek banaw jgame, lige alueka la rojanmala alu banaw rakala napulige ma rakesa. 42 Lige Essika anile: Tabil sin lerame ju emi osil Onorgame nila?, al napu anime ju: Bil rejt tabil galeg etrigame alu gal newame ralmulite tabil machime nile we al ko alu rejt chijtochi ajchila. Lige alu rejt ab al nile al chijtochi ajchala. Onorgame bon alarig elale. Napu Onorgame sile new we al semtiri ju ramu nriga.b 43 Neka we al bijchi anb Onorgame ma tabil nulamio emi

37

Gepsib uch bil ttali: Bil ri wel ngame wajs. Wek banaw jwale iwil anilime, lige we al yele, lige jole bilnami ipich al mechomia alu iwil rakala, napulige rakesa alu bawila mach pamia, lige newale bil gal rep ilgame napurig alu tebume al asig repmala alu wek banaw iwil. Lige owile repniliga jar ri al nchame, lige boneka simile bilnami mejkami. 34 Napulige sebasa raw iwliame, alu gawgameka naka jlale jar bon pinila napurig rojanmala naspasi, yamia napu ek mlap alu repume. 35 Alu tebuka mochgameka tabil rojannile lige ma chapliru alu gawgame pinila alemi jsichi. Bil ma chonliru, lige uch bilela ka ma meliru, lige uch bilela ka ma bajsibliru. 36 Lige alu gawgame ka uchchigo jar bon pinila jlale, lige alu banaw rakeme repume ka achigriga olale napurig alu bajch julrigame pioni.

33

Jena ruwimela Esusi bil ttali ruwligo iwil (uba) tebume ralmuli

b 21:42 Enesi Salmos 118:22-23.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO21,22 alawlachi, lige alu Onorgame nulmala uch jar ralmuli napu we al ewmili ju Onorgame. 44 Lige napipiri ri al rejtechi boibasa, ma chiwmala. Lige bil ri metchisa alu rejtete, ma chilaga rejpmala. 45 Lige alu rachali akig alu ewlala bal lige alu ralmuli bariseo, machile pe alu olag anligo alu Esusi alieti rachaga. 46 Liko alu ewlala bal lige alu bariseo we chapinlile alu Esusi, pe ilig we majale chapig, wchigo la bijchgilime suwbaga ralmuli la Onorgame raichlila nareme nligo Esusi.

62 napu ma bayrigame nlige goame goachi tabil simbale goame gomea al newigime nergichi, jar pe mi was bogichi simbale nochamia lige jar pe che jarnami simbale nochamia, 6 lige jarchigo napu tabil simnale al newigime nergichi ma chapile alu walula rey yuga nchame, lige we res olliru lige meliru. 7 Liko alu newime onlaka napu walula rey nile, we ayole machis ma mellirigo alu ralmuli julrigame alu ralmuli bayniliga, lige jlale bon sontlola napurig melimela alu ralmuli cha nokame, napu ma meale alu walula reyte julrigame, lige ma melliru alu cha nokame lige ma eksiliru suwbaga gal. 8 Liko alu walula rey alu newime remal onola anele alu bon pinila napu mochile alemi, reg anele: Gomeka ma listo il, ilig alu napu bayrigame nlige, alueka tabil simnili, ma tabil lisensia ngame ju napurig smela. 9 Alekeri yati simawa al napu eyname ju ralmuli, lige apipiri ralmuli napu eteru alemi baywak napurig smela goame gomea jena newigme nergichi. 10 Lige alu walula rey pinila ka simbale alemi napu napume ju ralmuli lige yati bayele suwbaga napu ek najtpale alemi, napurig simmala goame gomea al newigime nergichi, alarig la wek ralmuli jsile al alu remal newichi, suwbaga la goale alu goame. 11 Lige alemi bajkile alu walula rey alu newime remal onola, napu goy mochile alu ralmuli bayrigame newkichi, lige etele

anile: 2 Napulige Onorgame nulachi ralmuli alawlachi, achigriga ju napurig napulige bil walula rey napu wal piesta newile bon inol newichi. 3 Jlale bon yuga nchame bayniliga wek ralmuli napurig smela gomea, napu ma bayrigame nlige, lige alu bayrigame tabil simnili alu newigime nergichi goame gomea. 4 Liko alu newime onlaka jlale uchchigo jar bon yuga nchame napurig reg anmala alu ma bayrigame: Ruywak alu ralmuli napu ma baig ne yab ma newriga ilig goame, nulig ne melnaliga akas lige ajgame ab la sapgame lige suwbaga ma la listo ilig, yati bayewa napurig jeka smela goame gomea. 5 Lige alu

22

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali bil piesta newigime

Lige Essika uchchigo sin ruwile bil ttali, reg

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

63 bil ri tabil opchigime alu opacha napu opchaga simiame nile bilnami newigime nergichi. 12 Lige reg anele alu ri: Mu ri, churig la bajkch mu jena peka opchaga nawasa napu opchaga nawilime ju bil newigime nergichi? Lige alu rioka tabil pet nejele rukila. 13 Liko alu walula reyka anele alu napu goame roame nile: Ronola bulesi ye ri ma sekala yriga, lige al machige ppua chonrale napu nalmala res nliga lige napu chinamela ramal majaga. 14 Wekchigo kame bayrigame lige ukabi ju napu la sbame ju al newigime nergichi.

SAN MATEO22 ralmuli, machile pe Esusi res olniliga anligo, lige anile Esusi: Chonig alanbich mika pe res olniliga nech? mika we al rachame ju pe ilig chtiri ntame jk. 19 Aka jeka apsigo bil enom chijtligame napu najttiwili ju alu walula rey. 20 Lige Essika anele alu bariseo lige alu Erore gompanirola: Chieri moola ju ye mo jena enomichi ajtgame, lige chieri rewal chujk ye enomichi? 21 Lige alu bariseo lige alu Erore gompanirola anele: Aka alu walula rey Sesar anilime. Lige Essika anile: Napu alu walula Sesar nila ju, alueka alu walula Sesar ywaguru, lige alu napu Onorgame nila ju, alueka Onorgame ywaguru anile Esusi. 22 Alieti akig tabil machile churig nejemia lige simbale, tabil che olale.

pet ilibeko alu bariseo simbale alu Esusi rukemia jar rachali pe machinliga chonir. Sewin anisk yati chapib olale. 16 Lige alu bariseo jlale jar aboi gompanirola lige alu walula Erore gompanirola napurig reg anmala alu Esusi: Mu Esusi, ramueka we al machiaa we al ganlime ko mu la ow rachiga tase ygiga, lige we al benrame ko mu churig ka alu we alala bow. Lige we al machiaa ramu mu la niraga eteme ko ralmuli, rek ewlala kachi lige rek pioni kachi. 17 Alekeri najki napurig ruwimela mu: Pala la ju nejilia alu enom napu nejlime ju alu walula rey Sesar ilime? Tabilchala? 18 Alu Essika we al machile pe restiri ntaga anligo alu

15Alige

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame yalime ko napu Onorgame ywili ju

alige raw alu saruseo anilime ralmuli, alu napu anime ju tabil sbame ko rewagachi alu suwgame alawala, Esusi yuga rachale, reg anele: 24 Mu Esusi, ralmuli benrame. Moisesi arele bil osil reg anime we ya: Bil ri mukus lige bineli rejpisa muk tabil cho wesi kchiga, alu mukgame bonila rewimeli ju alu muk napurig kchigame nmala

Jena ruwimela Esusi ruwligo la rewagachi simbame ko alu ak ralmuli alawala napulige suwis
23Pe

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO22 alu muk gunmakame, alu mukgame bonila yuga asig, lige alu mukgame bonila kchila ochrisa napurig alu mukgame kchila krlamala anile alu ralmuli saruseo. Lige abiena reg anele: 25 Sinchigo mochile gichao ejtemali bilepi ongame, lige alu walula bachila rewale sineko, lige mukule bachila tabil cho wesi kchiga, lige alu ab utabela alu chega bonila rewale alu muk gunmakame, lige ma muklechig tabil cho wesi kchiga. 26 Lige alarig ikile alu utabela lige alu ab utablachig, lige alarig suwile suwbaga aboi najarmala. 27 Alu gichao ri suwrisa, mukule alu muk gunmakame. 28 Lige alarig anesa, kchigo reg rukliru Esusi: Napulige al rewagachi sebasa alu gichao ejtemali lige alu muk aleka, chieri nalina upila nmalaw alu muk? Jena wijchimbaka suwbaga gichao ejtemali upila nligame. 29 Liko Essika reg anele alu ralmuli: mika tabil machig moch. Tabil mach emi Onorgame nila rachali, nibil mach emi churig ko Onorgame awalila. 30 Alu napu ek seba rewagachi, nibil umug nibil ritiri newmala, aleka suwbaga ralmuli napurig santo njeli rewagachi mochgame nmala. 31 Aka alu bon Moisesi oslige pe ukabi osil, napu Onorgame anlige napu ruw rewagachi simbame ko alu

64 ralmuli suwis. Tabil sin lerame ju emi alu rachali? Anime ju: 32 Ne ju Onorgame napu Abrami, Isaki lige Akobo oyrame ju. Onorgame nrik tabil wesi suwgame kr, suwbaga ajgame ju. 33 Alieti rachali akis, wek ntale alu ralmuli, aliena la benig ruwichi alu Esusi.

Jena ruwimela Esusi ruwligo tachiri ko alu nulal rejcholi ab najtkame

akele we al benig nejligo alu Esusi, lige tabil aminabi rachiga jbigo alu ralmuli saruseo, liko alu barisoka napule omaka lige simbale napu ajtile Esusi. 35 Lige bil ri napu Moisesi nila nulal benrame nile, reg rukele alu Esusi pecha olniliga sewin anisk: 36 Mu Esusi, benrame ralmuli Onorgame nila rachali, tachiri jk alu nulal rejcholi we najtkame? 37 Lige Essika nejele: We galewa Onorgame, la bilepi ntili ntiga. 38 Alu ju ab najtkame nulal rejcholi. 39 Lige alu uch bil nulal rejcholi reg anime ju: Napurig gal emi aboi alawala, alarig galewa uch jar ralmuli. 40 We al sbali ewsak emi ye ok nulal rejcholi we najtkame, liko we al sbali olmala emi suwbaga alu uch jar nulal rejcholi napu osale Moisesi, lige uch jar napu ruyame ju napu an Onorgame.

34Liko alu bariseo ab ilibeko kachi

napuka mochgichi alu bariseo, Esusi reg rukele alu bariseo:

41Napulige

Jena ruwimela chieri ko alu Onorgamete julrigame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

65 chonig, chieri korig alu Kristo? Chieri rijimala kor emi alu? Lige alu barisoka anile: Pe Rab. 43 Lige Essika anile: Lige chonig walula aneme jch alu Rab alu Kristo olag? Onorgame Alawala gurale napurig animela reg: 44 Onorgame anele alu Walula Kristo nech nuleme: Jena as wajton napus neyuro ne mu sala yuga. 45 Aka alu bon Rab aneme ju nech nuleme alu Kristo, liko abchigo najtkame jlek alu Kristo metig alu Rab. 46 Lige tabil wesi ralmuli la gaynale nejea, lige alek raw si tabil wesi ewrali olale rukea aminabi rachali.

SAN MATEO22,23 awgame nuleme ju ralmuli, lige alu aboika tabil tbiri nchame ju. 5 Alueka we ganlime ju ujchag eynaga gor, lige sekach korea bulug eyname ju napu osirgime ju pe ukabi rachali Onorgame nila rachali, napurig ralmuli etmala. Lige aminami iweli reboso gemag eyname ju, napu anaguchi chitochi iweli sewgame ju. Alarig nokame ju napurig ralmuli natmala we al sbali oyrame ko Onorgame. 6 Lige najkime ju napurig we al semriga kgiwa bilena wal goame goachi. Lige mochime ju al napu mochmili ju alu ab ewlala al ukuch reobachi pach sinagoga rewgame, 7 lige aminami najkime ju napurig we la niraga repriwa uch jar ralmulite alemi napu wek ralmuli moch. Lige najkime ju napurig reg anewa ebreo rachaga: Rabb (napu aniame kr benrame). 8 mika tabilchigo alarig nokibg, tase najkime niwa napurig anewa benrame, pchigo bilepi kame alu benrame Onorgame nila rachali, pe alu napu ju Kristo, lige suwbaga mika bilepi Ongame jkuru napu ju Onorgame. 9 Lige tabil wesi on anewa alu uch jar ralmuli, Onoka pchigo bilepi kame, pe aluecho napu pa rewagachi ajt. 10 Lige tabil najki mochiwa napurig benrame anewa emi napugiti bon benrame ka pe bilepi kame pe Krstocho Onorgamete julrigame. 11 Alu napu walula ju

42mika

Pet ilibeko Esusi rachale alu wek ralmuli yuga lige alu bon yuga jrome, reg anele: 2 Alu ralmuli Moisesi nila nulal benrame lige alu bariseo, alueka ab mach churig ko alu Moisesi nila nulal. 3 mika we la ewiwa tabiri tbiri napu nul, pe ilig tase alarig nokiboa, napurig nokame ju alu bariseo, lige alu Moisesi nila nulal benrame, napugiti alueka reg anime kame: Jpeko reg nochtkuru. Lige pe sewinriga nchame ju bil nchali, tase napurig anlige. 4 We

23

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig ka bil ralmuli gunargame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO23 suwbaga gurimili ju. 12 Alu ri napu mayeme ju we najtkame ko, alueka pe tabil najtkame krlamala. Alu napu tabil rilame ju, alu nalina nmala ab najtkame Onorgame nriga. 13 Res emi Moisesi nila nulal benrame lige emi bariseo, tabil sbali olame ju emi la sbali olmiris! mika tabil areme kame ralmuli napurig ewmala Onorgame napurig Onorgame alu ralmuli nulmala. Lige emi tabil ewame ju. Aminami tase elime ju emi napurig sbali olmala alu uch jar ralmuli napu la sbali olnilime ju. 14 Resa emi ralmuli Moisesi nila nulal benrame lige emi bariseo, tabil la sbali olame ju emi! mika ma bujeme ju gal alu umug gunmakame galila, lige jame ju emi Onorgame tania iwrali reobachi welisi napurig suwbaga ralmulite etewa emi. Alekeri mika abchigo wal gastigo narmala. 15 Resa emi ralmuli Moisesi nila nulal benrame lige emi bariseo, tabil la sbali olame ju emi la sbali olmiris! mika ichrimi eyname ju ralmuli yuga rachiga napurig alu oyrame gainmala, lige emi oyrame gainasa abchigo res nokame ju metig emi, lige simmala injirnochi napurig emi. 16 Resa emi, mika uchchigo jar benriniliguru nobi tabilchigo nmame jk emi! mika pe siego neraga ju uch bil ralmuli siego otome! mika an bil ralmuli we al sbali olama

66 oris Onorgame yuga, anig alu reob eneg ilig napurig la sbali olmala, alarigaka tabil najtkame ju. La sbali olama oris Onorgame yuga anig alu oro pach reobachi ajtgame eneg ilig, napurig la sbali olmala, alueka la najtkame ju. 17 mika pe tonto julke lige aminami siego! Tachiri ab najtkame jk, oro o reobchala al napu oro ner? Tabil nerlasak oro al reobachi Onorgame gallachi, liko pe tabil me najtkame nmilik. 18 Abiena anis emi: We al sbali olama ol ne Onorgame yuga mesa eneg iligame al pach wal reobachi ilgame, liko tabil sbali olmili ju. Lige reg anis emi: We al sbali olame ne Onorgame yuga, eneg iligame goame rep msachi ilgame, liko we al sbali olame ne. 19 Emi we siego ju! Tachiri ab najtkame ju, goame Onorgame kgilime o msachala? Tabil msachi jsak goame, liko pe napuypiri goame neraga jmilike. 20 Alu ri napu we al sbali olmor anig alu mesa pach reobachi ilgame eneg ilig, pe abiena anig an alu goame msachi jgame abiena eneg jago. 21 Alu ri napu an we al sbali olmor anig reob enag ilig, abiena anig an Onorgame eneg ajtig napu al pach reobachi bejtgame ju, alekeri we al sbali olmor. 22 Alu ri napu we al sbali olmor anig rewag eneg ajtig, pe abiena anig an eneg ilig alu wal sa napu Onorgame ajtime ju, lige abiena eneg ajtig Onorgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

67 Resa emi Moisesi nila nulal benrame lige emi bariseo, tabil sbali olame ju emi napu an! mika wanpame ju pet alu gajsal we al sem jkame napu goame ajchilime ju (yerbabuena, ans, komino) Onorgame kgilime, lige alu ab al najtkame ntilika ma tabil nlme ju emi. Tabil sbali olame ju emi napu nul Moisesi al bilena osilichi, alu napu ju we al sbali gatlime rachali ralmuli yuga, lige la natemaka etlime ralmuli, lige la bilepi oyrilime pe Onorgamecho. Suwbaga ye jkuru napu la sbali olmili ju emi. 24 mika pe siego neraga kr napu otonlime ju uch jar ralmuli bilnami! mika al saweme ju alu baw tabil yriga bajimia ukuch sewal, nobi mchigo awame jk emi alu wal ajgame kameyo anilime!c 25 Resa emi ralmuli Moisesi nila nulalila benrame lige bariseo, mika tabil ewame ju napu an emi! Emi we al biweme ju alu baso lige alu bejtoli pe amoba, lige pachganaka we chligame ju. 26 Emi bariseo siego: we al biwewa alu baso pachgana lige bejtoli, napurig la biwgame nmalachig machmana. mika napurig alu baso lige alu bejtoli alarig ju emi. Ambaka we biig eyname ju nobi pachganaka we chtiri ntame ju emi. Abiena we al biwgame niwa pachganachig napurig alu baso.

SAN MATEO23 Resa emi ralmuli Moisesi nila nulal benrame lige bariseo, mika tabil ewame ju napu an emi! mika ju napuyeri suwgame bitgichi galila, napu we al semriga ju machgik, nobi pachganaka wek bitgame krko alu suwgame ochil lige wek sap bikgame. 28 Alarig ju emi, mika we al ralmuli kr enrik pchigo tabil la ntame jk emi, pe chibiyeti ntame krko. 29 Resa emi ralmuli Moisesi nila nulal benrame lige bariseo, mika tabil ewame ju napu an emi! mika pe galrime ju amoba napu bit alu ya suwgame ralmuli napu ruyame nile napu Onorgame anlige, lige ekargame we al semtiri tbiri jwame ju emi al amoba napu bit ttiga ralmuli we al sbali olame, 30 lige reg anime ju emi: Ya ejperlisiga ramu pecha schigo nokibk ramu me alu ralmuli, napu ruwime nlige napu Onorgame anele. 31 Alanig emi aboi anguru alu ya mochgame rijimala ko emi alu napu meale alu ya mochgame ralmuli, napu ruwime nile napu Onorgame anlige. 32 Suwnisig liko napu ma ownalepa alu ya mochgame emi rijimala! 33 mika ju napurig sinow! Churig la neysimala emi napurig tabil rujsmala lgana injirnochi? 34 Alemi julmala ne jar ralmuli ruwime napu

23

27

c 23:24 Yeka pe aniame kr alu bariseo we al ntaga la sbali olniliga alu nulal tam najteme, lige tabil la ntaga sbali olale alu ab najteme nulal Moisesi nila.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO23,24 an Onorgame, lige jarchigo we ejebnigame lige jarchigo benrame, lige mika jar ma melimela gulusichi ujchag, lige jarchigo ma wejpismala emi alemi ukuch reobachi sinagoga rewgame mochgichi, lige jarchigo ma najtamala emi ichrimi wekanami wek rigichi eynachi melinliga. 35 Alekeri emi narmala alu wal gastigo suwigrikb suwbaga alu we al ralmuli, suwbaga alu napu melliru napus melliru alu Abeli anilime ri we ya ajtgame. Alu Abeli melisuga akin si wek melliru napus ochero alu Sakarasi, Berekasi inol. mika al rapich meale alu Sakarasi al nasipa napu eksime nile ajgame Onorgame kgimia, lige alu wal reob ilgichi. 36 Neka we al bijchi anb suwbaga ralmuli jipe ejpergame wal gastigo naremio, cha wek ralmuli mellirigime we ya. mika pe alek chtiri ntili ntame ju napurig ntame nile alu ralmuli ya mochgame.

68 ejperlachi tabil rioga rejpmala, lige Onorgame tabil asimela al. 39 Neka we al bijchi an, jpes ma tabil etmala emi nech napus reg anichi emi: We al ju alu napu ju Onorgamete julrigame!

Esusi machnale al wal reobachi rapichila, lige alu yuga jrome ab nawile Esusi napulige machige ilgichi, lige anele: Asriga wal ju alu reob, asriga semati. 2 Lige Essika anele: La eti emi alu reob? Neka la bijchi an, ma naminwili ko ye reob. Tabil pe bil rejt rejpimio uch bil rejtechi amoba.

24

Jena ruwimela Esusi ruwligo ma naminwili ko alu wal reob

Emi ralmuli Rusaleni ejpergame, mika meame ju alu napu ruwime napu Onorgame an, lige aminami rejtete bajsibuga meame ju emi alu ralmuli Onorgamete julrigame! Neka wes we napabnilige emi napurig bil otol rakome ju bon atanala, nobi mika tabilchigo elrig! 38 We al ensib, emi

37

Jena ruwimela Esusi nalligo ralmuli Rusaleni ejpergame natemaka

al rab simbale Olibo anilichi. Napulige Esusi ikil ajtgachi al alu maku okraga Esusi yuga jrome nawile Esusi rukemia. Lige tabil najkile napurig uch jar ralmuli akimela rachachi. Reg anele: Ramueka machinlilike, ramu ruywak chiniko naminwili ko alu wal reob. Chieti tbiri nerlamala ruyame mu ku sebamio? Chieti tbiri nerlamala napulige gaw suibmichi? 4 Liko Essika anele: La ntiga mochiwa napurig tase ygiga raichmala che

3Liko

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig nimio napulige amul suwbachi gaw

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

69 jar ralmuli emi yuga. 5 Wek ralmuli smela Onorgamete julrigame korsiga, achigriga awgame awal ngame korimela napurig ne. Reg animela: Ne ju Kristo, alu napu ju Onorgamete julrigame. Lige alanig asriga wek ralmuli ygamala. 6 Emi la akimlek we nakro ralmuli ichrimi, tabilchigo majwag emi nriga. Abirig alarig nmili jkuru, nobi tachchigo gajmalag gawk. 7 Ralmuli bilena sewinriga rachame nakmala uch jar ralmuli sewinriga rachame yuga. Bil gobierno julmala wek sontalo napurig sayega nakmala uch jar sontalo yuga. Lige aminami asriga gurlamala goame. Lige aminami gawtiri nokimela ichrimi. 8 Alu tbirika pe kul la ruwime nmala alarig nimio ab ilibeko. 9 Liko al napu gatlime ju rachali nejwili ju emi napurig alu walula cha olmala. Lige aminami ma meliboa emi. Suwbaga ralmuli jena wijchimoba mochgame asriga aymala emi yuga nech oyrame krik, alekeri asriga cha olawa emi. 10 Napulige alarig ikis, wek ralmuli nech oyrame ma tabil oyramala nech, pe nawamala uch jar nech oyrame yuga, ma sairgame neraga mochmala. Lige al napu rachali gatlime ju nejmala. 11 Lige aminami asriga wek ralmuli nmala

SAN MATEO24 ygame. Onorgamete yrigame korimela nchali, lige pe lanig asriga wek ralmuli ygamala. 12 Aminacho wek tbiri buymili ju asriga entiri. Ma amul suwbaga ralmuli tabil ganliga jromala abopi. 13 Bil ri la abisibi oyrasak nech napus alu tbiri simiro, alueka la sebmili jkuru rewagachi nech yuga. 14 Alu we semtiri rachali, alu napu ruyeme churig nulamio Onorgame ralmuli alawlachi, alueka bochgimi ruitgame nmala jena wijchimoba napurig suwbaga chojkgame ralmuli akimela. Napulige ma suwbaga chojkgame ralmuli akis, alige kul suibmala suwbaga. 15 Alekeri napulige etea alu chtiri tbiri al reobachi, alu napu ma gajname ju suwbaga tbiri (Ranieli sile os ye rachali napu ruwime nile napu Onorgame anele, tal nmata emi.), 16 emi Jurea anilichi ejiro mochgame, ma jmasimili jkuru wam pami rab. 17 Alu ri rep galich amoba ilgame tabil reknimili jkuru tbiri mea, ilig pe msimili jkuru. 18 Alu ri jami nchame pecha simeli jk ku galrale alu wel opacha nolamia, pe ilig mi msimili jkuru. 19 Asriga enriga nmala umug opachgame nriga! Lige alu ukuchtiri chiranti nriga abiena we enrig nmala! Churig jmasamalaw? 20 La tniwa Onorgame napurig tabil alarig nmala we rulgachi, nibil raw resbilichi.d 21 We

d 24:20 Juro nulallala elame nile napurig eyniwa pe abemi raw resbulichi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO24 enrig nmala alige raw. Tajsin alarig ik napulige Onorgame gaw newasa, lige tajsin alarig nmala ab ilibeko. 22 Onorgame tabil armala napurig welisi nerlamala ye restiri tbiri. Tabil alarig nsak, pecha welisi anachmili ko ye ralmuli. Onorgame we galeme ju ralmuli napu bon wanpilige, alekeri tabil armala napurig welisi nerlamala ye chtiri tbiri. 23 Liko tase bijchgiwa rek reg anichi bil ralmuli: Jena ajtp alu Onorgamete julrigame, o reg anis ma: Mi ajtp alu Onorgamete julrigame. 24 Asriga smela ralmuli ygame. Lige jar ralmuli Kristo korimela Onorgamete julrigame napurig ralmuli gurimala. Lige jar ralmuli ruwime kolimela napu anele Onorgame, lige aminami asriga sem nokimela ralmuli yginiliga. Lige la umabsak abiena ygimala alu ralmuli napu Onorgame anile bon oyrame nmalag. 25 Ma ruykuru ne emi ye tbiri bij tach sbachi napurig la listo mochmala. 26 Lige napulige anis ralmuli: Nguru, mi al ajtkuru Kristo al napu tabil ri, tase simawa enewa. Lige aminami anis: Nguru, jena ajtkuru chboka, tase bijchgiwak emi alanichi ralmuli. 27 Napulige alu Onorgamete julrigame napurig ri neraga ku naw napurig alu uk newlala we rasame napu bochgimi machgime ju, alarig nmala. 28 Suwbaga ralmuli machime ju al napu napume

70 ju alu wil, al boig bil mukgame. Alarig nmala napu ne ku nawachi, suwbaga ralmuli machimela.
Jena ruwimela Esusi ruwligo churig nawamio uchchigo sin

Yati neraga pe simrisa alu restiri raweli, raynali ma chniga asibmala, lige mechaka tabil rasiga asimela, lige soplika ma rujsmala pkana rewagchikana. Suwbaga napu ek ner pa rewagachi ma nokimela. 30 Aliko la nllamala pa rewagachi ennilia alu ko napu Onorgame jlale jkana wijchimoba. Suwbaga chojkgame ralmuli jena wijchimoba mochgame ma nalmala sinaka we cha lag. Lige etmala alu ralmuli alu ri Onorgamete julrigame napurig ri neraga pkana engichi nolralekana. Lige asriga awag nawmala lige rasaga. 31 Lige akmala bil trompeta gusuchi, lige akig alu santo njeli simmala bochgimi gawich napabumia suwbaga ralmuli napu ek wanpilige bon kchila neraga. 32 Jpeko la benibk alu ttali churig ka alu chun: Napulige we chilame kachi chalawala lige yachi sawala, liko mika ma machime ju amul seba bamun. 33 Napulige emi etea ye restiri tbiri, abiena la machig mochiwa emi ma sebio alu napu ne ruwlige. 34 Neka la bijchi ruw suwbaga alarig ikimeo bajchab tach suwichi wek ralmuli jipe ejpergame. 35 Alu rewag

29

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

71 lige gaw suwibmili jkuru, ne nila rachalika tabilchigo sin suwibmalag. 36 Pecha wesi machg alige raw suwibamio, o alu ora alakimeo alu tbiri. Alu santo njeli pa rewagachi mochgame pecha machgchig, nibil alu Onorgame Inol machg, pe Onorgameka la mach. 37 Napulige uch nawachi alu pa rewagchika julrigame napurig ri neraga, pe achigriga nmala napurig ya napulige No aslige. 38 Napulige wal ukule, alige pe bajchab ralmulika asriga ganliga goy mochgeturu lige aminami iwil bawila bajiga rektame, lige aminami umugtiri rewig, napus napulige No bajkis brkochi. 39 Ralmulika tabil ukir mayele lige arig ma wal ukule, lige ma ulsale suwbaga alu ralmuli. Alarig nmala napulige alu Onorgame jullila nawmala pa rewagchika napurig ri neraga. 40 Napulige sebasa, lige ok ri nokis asarachi, bil otoboli ju, lige bil abaj arwili ju. 41 Lige ok umug uchusa rusi bil ma otoboli ju, lige alu uch billaka abaj arwali ju. 42 Alekeri la eneg mochlime jkuru, pecha machimea emi aliniko nawamio alu walula emi nuleme. 43 Bil ri gal ngame la machisk alu ora nawamio chigrigame ruk, we al listo asimkuru tabil aremia al galrale bajkichi. 44 mika we listo mochmili jkuru pecha machi emi alu ora nawamio

SAN MATEO24,25 alu ri pa rewagchika julrigame Onorgamete, pe bil raw nawmili jkuru tabil me buwechi. 45 Ruwim ne churig nchame ko bil nchame we al sbali nchame. Napulige bil batroni aresa bil nchame napurig ymala goame uch jar nchame, liko alu we al sbali olmili ju. La ymili ju goame. 46 Lige alu walula ku sebasa lige etesa alu nejkrime we al nchachi, liko alu nejkrime we al semtiri narmala tbiri alu walula nila. 47 Neka la bijchi anguru, alu walula la nejmala napurig suwbaga tbiri nocha asiboa alu walula nila nchali. 48 Sin kachi anisk alu tebtiga ajchrigame: Asriga wek raw tabil ne si alu walula. Pecha we nawmarko. 49 Lige owinasa alu che jar nchame wejpisoa, lige gos lige bajisa tgali yuga. 50 Liko napulige ku seba walula, tam buwechi lige aminami tam listo ajtgachi, 51 alu walula asriga awgame wejpismala alu nchame, lige julmala al napu moch alu uch jar ralmuli napu tabil sbali olale. Lige alu ralmulika ma nalmala lige aminami nolo chinmala ramal res nliga.

Lige Esusi uch rajp anile: Uchchigo sin ruim ne churig ka napulige Onorgame nulachi

25

Jena ruwimela Esusi ruwligo we al ntaga mochlime ko napulige ku nawachi Onorgamete julrigame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO25 ralmuli alawlachi. Pe napurig maku iw napu simbale alu ri newmili najtepamia lmpara ok aseitee roilime. Bilena newigime nergichi, pe alarig ju. 2 Lige alu maligi iw we al ntame nile, lige alu uch jar malgika tabil la ntame nile. 3 Alu maligi napu tabil la ntame nile, alueka tabil otole aseite uch roilime ma chois alu lmpara. 4 Lige alu napu ek la ntame ka, alueka la otole aseite botachi roig. 5 Lige ma alile lige taw nawale alu newmili ri, lige alu iweka ma gojchinlile, lige arig ma okole. 6 Liko nasipa rukrikchi mach anile bil siname, lige reg anile: Ma aleka en alu newmili ri, yati buysiga najtepawa! 7 Liko suwbaga alu iw ma omochsale lmpara rajemia. 8 Lige alu tabil la ntame napu tabil otole aseite anele alu uch jarela iw: Ramu aseite tanwak, ma tabil rajinali ye lmpara. 9 Lige alu iw we al ntame ka anile: Tabil, emi tansik tabil nachuwawa ramu nibil emi. Napurig tabil rokrlamala, simwag raliboa aseite mi ralinlichi. 10 Lige pe kul aminami eynigichi alu aseite ralimea alu newmili rioka ma nawale. Lige alu iw napu la niga mochile aseite moile alu newmili ri gallachi napu piesta olwili nile newika, lige alu ri newmili ma yrale yochi. 11 Lige alu iw aseite ralag eynamek, ab ilibeko sbale lige anile: Mu Walula, ip yochi! 12 Lige alu

72 ri newmili anele: Tabil. Neka la bijchi anguru tabil mach ne emi. Lige tabil ipule. 13 Alekeri emi we al listo mochiwa, pecha machiame emi aliniko nawamio alu napu Onorgame julmala pa rewagchika.

Napulige Onorgame nulachi ralmuli alawlachi, pe achigriga ju napurig bil ri napulige tach simi bilnami mejk bayele alu bon yuga nchame lige alu yale enom. 15 Bil ri maligi mili ijchirlime enom plata yale. Lige uch billaka pe ok mili yale. Lige uch billaka pe bil mili yale. Alu ab bengame nchaga, alueka ab wek yleru. Lige alu tam jebnigame nchaga, alueka pe ukabi yliru. Lige alarig yasa ma simile mejkami. 16 Lige alu maligi mili ichirlame enom yrigame yati simile nochamia alu enomite, lige uchchigo maligi mili enom mele. 17 Lige alu ok mili yrigame abiena nchale lige mele uchchigo ok mili. 18 Alu bil mili yrigame ka, alueka jole weechi, lige al gatele toka alu enom plata alu walula nila. 19 Lige akinana ma wek raw kachi ku nawale alu walula, lige bayele alu nchame machinliga chek mliga alu enom nchame yrigame. 20 Lige alu maligi mili enom narkame sbale

14

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali enom

e 25:1 Enesi glosario lmpara.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

73 al, lige yati yale alu walula maku mili. Lige anele ig alu enom nejgame repniliga: Mu walula, maligi mili ijchirligame enom nejgeturu mu, lige alu maligi mlite uchchigo maligi mili mraturu ne. 21 Liko alu walula enom ngame anele: We al ju, asriga la nchame ju mu lige aminami asriga la sbali olame. Mu we al sbali olkuru rek pe ukabi ysiga, jpeko uch rajp nejmala ne, we al ganliga asiboa ne yuga nocha. 22 Lige ab weliko nawale alu ok mili enom narkame, lige anile: Mu walula, ok mili nejgeturu mu, jena moch, lige alu ok mlite uchchigo ok mili merturu ne, jena mochkuru. 23 Liko alu walula enom ngame anele: We al ju, asriga la nchame ju mu, lige aminami asriga la sbali olame. Mu we al sbali olkuru rek pe ukabi ysiga, jpeko uch rajp nejmala ne, we al ganliga asiboa ne yuga nocha. 24 Lige pet nujubapi sbale alu pe bil mili enom narkame, lige alueka anile: Mu walula, neka we al mach tabil wesi natemame ko mu, mueka panpuri wime jturu rek tabil asemi echas, lige napubume ju mu rilig napu mu tabil wejpimole. 25 Alekeri neka majawturu, alekeri toka mochturu ne mu enomila. Jena mochkuru alu enom napu mu nej si. 26 Liko alu walula enom ngameka anele: La tachiti ri, la tabil sbali olanti, la

SAN MATEO25 machi panpuri wime ko ne rek tabil asemi echig ne, lige napubume ko ne rilig rek tabil wejpimoke ne. 27 Alekeri ytliko ye enom bil ri enom ngame napurig nochrimala alu enomite, alarig la mmikuru enom pe ukabi kab. 28 Liko alu enom ngame anele alu ralmuli napu jale alemi: Bujewa alu enom ye ri, lige yawa alu ri maku enom ngame, 29 napugiti alu ab ngame, alueka uch rajp ywili kame, lige alu napu tabil ngame ju, alueka ma bujwili ju alu pe ukabi napu ek ni. 30 Lige alu nchame tabil ntame ka, alueka mach ppua chniga ilgichi, lige al asig nalmala lige chinmala ramal res nliga.f

Napulige uchchigo naw wal awal niga jena wijchimoba alu Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga, lige suwbaga santo njeli yuga, alige kul asibmala walula neraga alu Onorgamete julrigame. 32 Alige napumala suwbaga ralmuli jena wijchimoba mochgame, lige rojanmala ralmuli napurig rojname ju bil ri alu chib bo yuga uchusa, wan uchchame ju chib lige wan uchchame ju bo. 33 Lige wajton mochimala alu ralmuli tabil res nokame, lige oin mochamala alu ralmuli res nokame.

31

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame wanpamala alu ralmuli chtiri ntame

f 25:30 Enesi San Lucas 13:28.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO25 Algeko alu Walula Onorgamete julrigame al nasipa asig reg anmala alu wajton mochgame: Jeka simasi emi napu iwrali yrigame ju Onorgamete. Jeka simasi napu ajt ne napurig ne kchila neraga. Neka ma la gatega ajt we yasi napulige gaw newlige Onorgame. 35 Napulige ne elowika eynachi, mika we al knaturu goame. Napulige ne balmachi mika we al nejturu baw bajlime. Pe mejkaka nawgame kturu ne lige mika la bayturu nech napurig pach galrale bajkimela ne. 36 Lige ne tabil opchigime kturu, lige mika nejturu opacha. Lige ne we nayume kturu, lige mika asriga la nesraturu nech. Lige ne galrale bajchriga ajtigturu, lige mika asriga la jsime kturu alemi nech enemia. 37 Lige alu ak ralmulika animela: Mu walula, chiniko etruk ramu we elowika eynachi mu napurig goame yawa mu? Ramueka tajsin yalw goame mu. Chiniko etruk ramu we balmaka eynachi mu napurig baw yawa mu? Ramueka tajsin yalw baw mu. 38 Chiniko etruk ramu mejkaka nawachi mu napurig galrale bayriwa mu? Ramueka tasin etliw mejkaka nawachi mu lige ta sin bailw galrale. Chiniko etruk ramu tabil opchiga ajtgame mu napurig opacha kgiwa? Ramueka tasin yalw opacha mu. 39 Chiniko etruk ramu we nayua ajtig mu o galrale bajchriga ajtgichi mu napurig

74 simawa alemi enewa alemi mu ajtgichi? 40 Lige alu walula animela: Neka we al bijchi anb, napulige emi gurile suwbaga ralmuli nech oyrame, napu tabil ngame nile, pe nech gurime krle. 41 Lige alu walula abiena reg anmala alu oin mochgame: Sew, aminami simasi emi napu ek gastigriwili ju al naich napu tabil sin choime ju, al napu ppili ju alu Remnisi alu bon gompanirola ukuchpala remnisi yriga. 42 Napulige ne asriga elowika eynachi mika tabil pet nejturu goame. Napulige ne asriga balmaka eynachi mika tabil pet nejturu baw. 43 Neka mejkaka nawturu lige mika tabil repraturu napurig ne emi gallachi bajkimela. Neka tabil opchigime kturu lige mika tabil nejturu opacha. Ne galrale bajchriga ajtgichi, mika tajsin nolnaturu nech enemia. 44 Liko alu we inlime ralmuli rukmala alu walula: Mu Walula, chiniko tabil yruk goame mu elowika eynachi lige balmaka eynachi? Chiniko tabil yruk opacha tabil opchaga eynachi mu? Lige chiniko tabil ennilek mu napulige galrale bajchriga ajtgichi mu? 45 Liko alu walula animela: Neka we al bijchi anb, emi napu tabil gurile alu ralmuli nech oyrame tabil ngame, tabil gurame kr nech. 46 Liko alu ralmuli tabil nejkrame simmala bilena we resrikchi gastigo naremia, al

34

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

75 napu senib res nilia mochime ju ralmuli. Lige alu la ak ralmulika we ganliga mochmala Onorgame yuga pa rewagachi senib.

SAN MATEO25,26 bil muk, lige bil botea rejtete newrigime okame nile. Pachgana botachi rogame nile baw sem jkame, lige asriga najteme nile. Napulige Esusi al mesa ilgichi ajtgichi, alu mukika alu baw sem jkame moch roele Esusi. 8 Napulige alu Esusi yuga jrome etesa alieti, asriga ayole lige anile: Chonig najsabch alu mukika alu baw sem jkame? 9 Ilig ralineti asriga wek enomichi, lige alu tabil ngame ralmuli guritkuru alu enomite. 10 Lige Esusi machig alanichi alu ralmuli, anele: Chonig alanilbach ye muk? Neka we al niraga eti ye muk alu baw sem jkame roechi. 11 Abiena mochmala jena ralmuli tabil ngame emi yuga, neka tabilchigo asimlag. 12 Napu sile ye muk, alanokame ju bil ralmuli mukus, baw we sem jkame roeme ju. We al natawa tachiri ruwime ko ne. Ma listriga smi nech napulige gatwili ju ne bilena resoch ne mukus. 13 Neka la bijchi anguru. Panpuri raichwili ju napurig sligo ne, abiena raichwili ju napurig sligo ye muk. Alarig la tabil wekwaga mochmala ralmuli alasligo ye muk.

Napulige Esusi ma we al ruis ye rachali, anele alu bon yuga jrome: 2 Emi la machilke ma okabi raw rokrik Pskua anilime piesta sebamio, lige ye pistachi chapiboli ju alu ri pa rewagchika julrigame Onorgamete napurig ri neraga, lige ma meliboli ju gulusichi ujchag. 3 Alige raw napule alu ewlala bal, alu Moisesi nila nulal benrame, lige alu ewlala ralmuli juro nuleme. Napule alu ab walula bal gallachi, alu napu Kaipasi rewgame nile. 4 Lige al napusa we al rachale abopi churig chapimea Esusi ygiga, lige melimea olale chapis. 5 Reg anile: Pecha che nokiame jk pistachika, ma aymala ralmuli bon gompanirola, alu ralmulika chchigo la niraga eteme Esusi.

26

Jena ruwimela Esusi sala ma chapinnilig Esusi

Esusi simile Betania anilichi wek rigichi, lige al Simoni gallachi ajtile, alu Simoni napu we nayume nlige sapach amoba ab ib. 7 Lige al sbale

6Lige

Jena ruwimela bil muk we sem jkame baw roligo Esusi molachi

bil alu maku ok Esusi yuga jrome, napu Jurasi Iskariote rewgame nile, simile al napu ewlala bal mochile, 15 lige rukele: Chek enom najttamala emi, ne nejkrisa Esusi chapi?

14Liko

Jena ruwimela Jurasi chojkligo nata churig la ka Esusi chapi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO26 Liko alu ewlala baleka bais maku ijchirlime enom plata najttamorle nejkrisak Esusi chapiachi. 16 Alige si chojkile alu Jurasi Iskariote nata chiniko la nliga alu Esusi chapi.

76 Essika anile: Alu ri napu chua chujk jena bejtlichi ne yuga, alu smala nejkura nech chapiachi. 24 Neka reg ruwb, alu napu ju Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga, mukumeli ju napurig an Onorgame nila rachali, lige resa alu napu nejkrimala chapiachi alu napu ju Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri. Ab al nlige tabil ocheria alu ri. 25 Aliko alu Jurasi rewgame, alu napu nejmili nile Esusi sala napurig chapimela Esusi, anile: Mu benrame, ne ju alu? Lige Essika anele: Juli, mu ju. 26 Napulige goy mochiga goame, Essika wile bil ban, alu ban napu tabil roig newrigime nile kawali, lige cheliera yale Onorgame, lige ma cheliera yasa Onorgame, lige chiwnale, lige yale alu bon yuga jrome lige reg anele: Gos, yeka ne sapala ju. 27 Lige wile alu baso iwil bawila rogame napu rektame ju, lige ma cheliera yasa Onorgame, yale alu bon yuga jrome reg anig: Bajisi omaka. 28 Ye pachgana mangime ne elal ju, alu el napu machnimili ju ne meliachi, lige ne mukug wal gurimili ju ne emi ralmuli, liko Onorgame la ekmala. Reg gatele Onorgame. 29 Neka la ruw tabil uch bajimio ne ye pachgana mangime iwil bawila napus chojk nul Onorgame ralmuli alawlachi.

23Liko

sebasa raweli Pskua pistachi ban goyachi tase kawali roig newrigime, alige raw alu Esusi yuga jrome rukele alu Esusi, reg: Koche la ntko goame newala napurig gomela mu orako ruk? 18 Lige Essika anile: Simbaga al wek rigichi, lige sebawa bil ri gallachi napu ma mach emi, lige anwak: Alu Walula ramu nuleme reg an: Ma pe ukabi raw rokr napurig meliboa ne. Mu gallachi newmala ne goame jipe goyame Pskua pistachi, ne yuga jrome yuga gom ol ne. 19 Lige alu Esusi yuga jrome simbale al wek rigichi napurig nullige Esusi, lige newale goame alige ruk goyame. 20 Ma ruk ma chonasa, Esusi al rel ilgame msachi ab kil bobale gayena sekate machoka wijch, alu maku ok bon yuga jrome yuga. 21 Napulige al goy mochiga, Essika anile: Neka la bijchi anb, bil emi, ne sala gurimio nech chapiachi. 22 Lige alu Esusi yuga jrome ka we cha lale alieti akis,lige chojkile reg rukea Esusi: Mu Walula, ne jp alasmili?

Jena ruwimela Esusi goligo goame Pskua anilime piesta sebasa


17Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

77
Jena ruwimela Esusi ruwligo Pegro tabil machirimla Esusi

SAN MATEO26 al alu Esusi reg anele alu bon yuga jrome: Jena mochisi buig, pewera sim ne Onorgame tnimia iwrali al minami simig. 37 Lige bayrole alu Pegro lige oknika alu Sebereo kchila (Santiago lige Juani) napurig alu yuga simmala, lige al we sewele, lige aminami asriga wek ntale Esusi alemi wan. 38 Lige alemi Esusi reg anele alu bon yuga jrome: Asriga sew nili ne pachgana ne alawlachi, amul muk ne seweka. mika jena ejtebwag lige la eneg mochwak. 39 Lige Essika ab amibemi simile, lige ajkan chujkbale gor wijch chega, lige reg anele Onorgame: Mu On, neka tabil najk napurig ralmuli res olmala nech. Mu alarig najkisk, al ju, res ikimlek ne. 40 Lige nawale ku al napu ejteblige alu baki ri bon yuga jrome, lige ma okoka bitgame rewale, lige anele Pegro: Tabil anacharu eneg mochiga bil ora? 41 We al eneg mochiwa, lige we al tania mochiwa Onorgame napurig ta neyrimala Remnisi natlila. mika we al sbali olnili, tabilchigo ngame jk awal. 42 Lige uchchigo simile Esusi Onorgame yuga raichamia, lige reg anele Onorgame: Mu On Onorgame, res ikimeli nsak ne al ju, res

gos goame, wikarale Onorgame wiklala, lige wikarasa simbale nalebo rab Olibo rewgichi. 31 Lige Essika anele: Suwbaga emi maku ok ri ne yuga jrome, ma armala emi nech jipe ruk. Aka reg anime chujkch al Onorgame nila osilichi: Ma melim ne alu bo bolome, lige alu boaka ma ral mobmala.g 32 Lige neka akinana ku ajnasa, al Galilea sim ne bajchchigo tach jsichi emi alemi. 33 Lige Pgroka reg anele: Rek suwbaga uch jar ma simbige, ma bineli aresa mu, neka abichilubi mu yuga einmala. 34 Lige Essika anele alu Pegro: Neka we al bijchi anb, jipe ruk beb tach sinachi otol, bais animela mu: Tabil mach ne Esusi. 35 Lige alu Pgroka uchchigo abichilubi reg anele: Rek melie ne, neka tabil majmala ruig we al machime ko ne mu. Suwbaga alu Esusi yuga jrome alanlechig.

30Ma

Esusi simile alu bon yuga jrome si, lige sbale al bilena Jetseman rewgichi wek rojgichi olibo anilime roj. Lige
g 26:31 Enesi Zacaras 13:7.

Jena ruwimela Esusi tnaligo Onorgame napurig la gurowa Onorgamete al Jetseman anilichi
36Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO26 ikimlek ne. Al sbali olnili ne napu najk mu. 43 Uchchigo ku nawale alu Esusi lige okkame rewale, wchigo gojchinalia mochligime. 44 Lige al arele okkame lige uchchigo simile Onorgame yuga raichamia achigriga napurig bebepi. 45 Lige Esusi uchchigo nawale alemi napu bitile okoka alu bon yuga jrome lige Esusi anele: A bij okoka bit emi? Ma sbap raweli, lige alu Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga, ma chapiboli ju alu inlime ralmulite. 46 Oweti mochisi, ma abeka en alu napu ne yuga eyname nlige, ma abeka en nejkrimia nech chapiachi. Nab najtepawa. 47 Bij raicha ilgachi alu Esusi alemi sbale alu Jurasi napu Esusi yuga ilrome nlige. Alu Jurasi wek ri yuga enale, lige alu wek ri siparina ok eynale, lige ewele gujstiri. Alu ewlala bal lige alu ewlala ralmuli juro nuleme, aluete julrigame nile alu wek ri Esusi chapniliga. 48 Alu Jurasi napu nejkrisia enale chapiachi Esusi, ma la reg anlige alu wek ri: Alu napu chumig repori ne alu ju Esusi, yati chapibak lige otobak. 49 Lige alemi sbaga Jurasi reg anele alu Esusi: Kuira mu benrame! Lige alarig anesa yati chumile banich. 50 Lige Essika anele: Mu gompaniero, la sbali olawa napu sima ol mu.

78 Liko alu wek ri napu yuga enale Jurasi abemi jbale, lige yati chapile alu Esusi. 51 Lige bil ri napu Esusi yuga eyname nile yati mach pale siparina lige alu walula bal pinila najkala rejpnale. 52 Liko Essika anele: Tase che spua alu siparnate, ku gat al gatlachi. Suwbaga napu ek siparnate meame ju, siparnate meliboli jchig. 53 Mueka may tabil julamio Onorgame jipe tnisa ne, napurig julmala pa rewagchika wek mili santo njeli napurig nech repmala? 54 Lige Onorgame nech gurasak jipe, churig la sbali ikimlew napu anime chujk osilichi? 55 Algerikchi reg anele Esusi alu ralmuli Esusi sala: mika chonig iweli siparniga lige gujsliga sch nech chapimea napurig bil chigrigame neraga? Neka nab raw ajtime kturu al rapich wal reobachi beniria Onorgame nila rejcholi, lige aleka tabil sin chapturu emi nech. 56 Peba alarig nmili nlige napurig an alu osil napu osale alu ya mochgame napu ruwime nile napu Onorgame anlige. Alsko suwbaga alu Esusi yuga jrome ma bineli arele Esusi, ma jmasale.

ralmuli Esusi chapgame ma otole Esusi al napu ajt alu ab walula bal alu Kaipasi rewgame, al napu napuka

Jena ruwimela ma otlirigo Esusi


57Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

79 mochile alu Moisesi nila nulal benrame, lige alu ralmuli juro nuleme. 58 Napulige Esusi otiachi alemi guwnami enale alu Pegro, lige alu Pegro alemi rapichimi si sbale al walula bal gallachi rapich, lige al asbale sujkliga reobachi tebume yuga. Machinliga slige chukumeli nlige Esusi. 59 Lige alu ewlala bal lige suwbaga alu uch jar ewlala, pe najkig nokale churig la nligo gastigrilia, lige meli alu Esusi. Alekeri owile jar testigo pe ygali rachame. 60 Wek ralmuli rachale Esusi echwaga, pe yega rachale, tabil chtiri nile napu anile alu ygame, alekeri tabil umbale me. Lige ab ilibeko alemi jsile ok ri 61 napu anile: Ye rioka anituru: Neka naminmala alu wal reob Onorgame galila, lige baki raw kachi uchchigo bil newmala ne. 62 Lige oweti ilsaga alu walula bal rukele Esusi: Tabil ak mu napu an mu echwaga? Tabil pet nej mu? Chong lanil mu alu ralmulite? 63 Lige Essika pe ikil ilile tabil nejega. Liko alu walula bal anele: Alu Walula Onorgame alu napu ajag ajt, we al eneg ajt, alekeri we al raichlime jkuru la bijchiga we al ruywag ramu, pala la Kristo ka mu, alu napu Onorgame Inol ju? 64 Lige Essika anele: Ju, aka mu we al machgime anch, lige aminami an ne etemio emi alu napu

SAN MATEO26 nile Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga, al wajton ajtgame napu ajt Onorgame wal awal ngame. Lige aminami abiena etmala emi ku pkana rewigchikana nolraleka engame. 65 Liko alu walula bal banasuka chiwnale bon opchala, reg anig: Ye ri tabil nirchine Onorgame! Ya ma we al sbali akirke, tase rokr uch bil ri testigo. mi we al akkuru tabil la nirchinio Onorgame ye ri Esusi. 66 mika chonig? Lige alu wek ralmulika anile: Melit alu ri alanime. 67 Liko bulele buich bil banislite, lige akachpale banach lige wejpale sekate banach 68 reg aneg: Mu Kristo, ruwb, chieri ka napu mu wejp?

Esusi, Pgroka al machige asale rapich, lige alemi nawile bil muk goame newame, lige reg anele: Muchig Esusi yuga eyname kturu alu Esusi Galilea anilichi bejtgame. 70 Lige alu Pgroka ygale reg anig suwbaga akriga: Neka tabil mach chonig ani mu. 71 Lige Pgroka alemi yochi ilbale, machimi simea enale, lige uch bil muk etele, lige alu mukchig anele alu alemi yochi jgame:

69Loliachi

Jena ruwimela Pegro anligo tabil machirligo Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO26,27 Ye ri abiena Esusi yuga eyname kturuchig, alu Nasareno anilime.h 72 Lige alu Pgroka uchchigo ygale, reg anig: Neka la bijchi an. Neka tabil machiw alu ri. 73 Lige pet nujubapi alu ralmuli napu alemi jale abemi jbale napu ilile Pegro, lige anele: Mueka Esusi yuga eyname knkoke, napugiti mueka napurig alu galileo ralmuli rachame kame. 74 Lige Pgroka yati reg anile: Neka la bijchi an. Neka tabil machiw alu ri. Onorgame nech gastigrimala tabil bijchi anisk ne. Algerikchi sinale otol. 75 Liko alu Pegro nlle napu anlige Esusi rapaknala al. Essika anlige alu Pegro: Tach sinachi bil otol, bais animela mu tabil machiri mu nech. Lige alu Pegro machnale al minami, lige nalale we chlag.

80 asriga seweka asbale alaskarik, ma ku yale alu bais maku ijchirlime enom plata alu ewlala bal lige alu ewlala ralmuli juro nuleme. 4 Lige Jurasi anele: Ne bon we res sleke. Nejleke ne bil ri peka chojkila kachi napurig meliboa. Lige alu ewlalaka anile: Ramueka pecha che anig alieti, mu bon machlik. 5 Liko alu Jurasi al reobachi pach lule alu enom, lige ma simile gujtach ojaga mukumea. 6 Liko alu bal ewlala wile alu enom, lige anile: Pecha la jlk al gajnichi ajchila ye enom, napu ralmuli mochime ju enom Onorgame kogia, ye enomika pe bil ri melinliga najttarigime kame. 7 Lige we al anig ejtebile napurig bil we ralimea aboi, lige alu weeka Sikol Newalichi anilime rewgame nile. Alu we ralale ralmuli tomia al Rusaleni suwgame, alu napu tabil al ejpergame nlige.i 8 Alges El We anilime ju alu we. 9 Alarig sbali olleru napurig anlige alu Jeremasi napu ruwime nile napu Onorgame anlige. Reg anile alu Jeremasi: Alu ewlala israelita unele alu enom bais maku ijchirlime enom plata, napu alu najtegala nile, 10 lige alu enomite rallekuru alu we Sikol Newlichi. Alarig nulleturu alu Walula Onorgame.

Napulige chelis, suwbaga bal ewlala, lige alu ewlala ralmuli juro nuleme, we al anile Esusi melimea. 2 Lige ma bulug otleru lige sontlochi nejleru, alu Ponsio Pilato sontlola. Alu Ponsio Piltoka pe walula selgame nile Rmaka julrigame.

27

Jena ruwimela ma nejlirigo Esusi al napu ajt Pilato

Jurasi, alu napu Esusi nejlige, etesa Esusi meliblik,

3Napulige

Jena ruwimela ma ojaga mukligo Jurasi

h 26:71 Enesi glosario nasareno. i 27:7 Jarchigo an bon Jurasi ab yab ralligo alu we.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

81
Jena ruwimela gustisia olligo Pilato alu Esusi
18Lige

SAN MATEO27 alu Pilato we al machile alu ewlala juro nokligo Esusi neja pe Esusi gichiga. Alekeri we al ntale churig supanamio Esusi. 19 Bij Pilato gustisia ol ajtgichi, alu muk Pilato yula nulale napurig anewa: Tase che olawa alu Esusi, alu rioka pecha chojkila jk. Neka asriga res nlaturu alu ri remuka beruko ruk. 20 Lige alu ewlala bal, lige alu ewlala ralmuli juro nuleme, we anele ralmuli napurig alu ralmuli we anmala Pilato napurig mach pmala Barabasi, lige aminami napurig Esusi meliboa. 21 Lige alu selgame uchchigo sin rukele alu wek ralmuli: Chieri la niti krko napurig supanawa? Lige ralmulika anele: Barabasi! 22 Lige Piltoka anile: Lige Essika, alu napu Kristo anelime ju, cholmala ne? Lige suwbaga nejele: Alueka gulusichi ujchig melibgur! 23 Lige Piltoka rukele: Chonig? Tachiri najsabgime kk? Ralmulika pe abisibi boch ani jale tabil akeme neraga: Meliboa gulusichi ujchig! anile. 24 Napulige Pilato etea tabil ewamio alu ralmuli, aminacho boich ani jago, liko pet baw

Pilato ajtgichi otleru. Alu Piltoka walula selgame nile. Lige rukleru Esusi: Mu ju walula ralmuli juro nuleme? Lige nejele: Alarig ju napurig mu an. 12 Liko napulige alu ewlala bal lige alu ewlala ralmuli juro nuleme, sairgame neraga raichasa alu Esusi olag, Essika tabil nejele. 13 Alekeri alu Pilato anile: Tabil ak mu suwbaga napu an mu olag sairgame neraga? 14 Lige Essika abiena tabil nejele. Liko alu selgameka pe ikil ilbale.

11Esusi

nab bam alarig sime nile alu walula selgame piesta nergichi Pskua anilime, bil ri mach pame nile galrale bajchrigame, alu napu la ik ralmuli napurig mach ppua. 16 Algerikchi ajtile bil ri galrale bajchriga lige ralmuli we machime nile alu ri. Barabasi anilime nile alu ri galrale bajchriga ajtgame.j 17 Liko napulige ma suwbaga ralmuli napuka mochgichi, alu walula Pilato rukele suwbaga ralmuli chieri la ka mach pasa. Reg anile: Chieri la nerago mika napurig mach ppua, Barabasi o Esusi, alu napu Kristo anilime ju?

15Pe

Jena ruwimela Pilato nulligo Esusi melniliga

j 27:16 Ok rewgame nile, Esusi Barabasi anilime nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO27 tale lige alu bawite pangile alu bon sekala napurig suwbaga ralmuli etmala. Lige anile: Neka tabil chojkila nmala ye ri melisuga. Emi aboi chojkila nmalak anile pangiga. 25 Lige ralmulika anile: We al ju alarig, gastigo nerlasak, ye ri melisuga, ramu narpuli jkuru, lige ramu kchilatiri abiena narmili jkuru alu gastigo. 26 Liko alu Pilato ma mach pale Barabasi, lige nulale napurig Esusi wejpispua, lige ma lisensia nejile napurig gulusichi ujchig meliboa. 27 Liko alu selgame sontlola ma otole Esusi al napu mochime ju alu sontalo, lige al suwbaga sontalo nolig napule napu illige alu Esusi. 28 Lige ma bujele opchala, lige uchchigo bil opacha sejtkame wel ujchele. 29 Lige aminami bil gorona wejchgame moktale moch. Lige bil bak wajton sekach chaprale, alu bak napurig bil res walula uneme nile. Lige sontloka chojkbisiga jbele al ab napu ilile alu Esusi, lige asriga gawlele. Reg anele: Kuira walula ralmuli juro nuleme! 30 Lige aminami akachpale. Lige alu bak wile, lige alekete wejpale molachi. 31 Lige ma alarig gawlesa, liko ma bujele wel opacha sejtkame, liko bon opchala opachtirile. Liko ma otole melimea gulusichi ujchig.

82 ri Sirene anilichi wek rigichi bejtgame nile. Lige alu rioka Simoni rewgame nile. Lige alu sontloka alu ri nulele napurig gulus majtramala napu Esusi ujchwili nile. 33 Alarig sbale al rab Glgota anilichi (napu aniame ju Anaywali Moola). 34 Lige al yleru Esusi iwil bawila pee awgame we chijpgame nalriga. (Alu bawlaka nile napurig tabil okmala alu Esusi.) Chbale Esusi chulachi alu bawila, nobi Essika tabilchigo chunurlek. 35 Napulige Esusi ma gulusichi ujchsiga, alu sontloka itaga reele. Chieri meta Esusi opchala? anile. 36 Lige abaj mochile Esusi repuka alu sontalo. 37 Lige al napu Esusi moega chujkule rep ambige ujchale bil rabileta osirgime, napu ruwime nile chonig mellirugo Esusi, reg anime nile: Yeka Esusi jkuru Walula Rey ralmuli juro nuleme. 38 Lige abiena uchuchliru gulusichi ok chigrigame, bil wajton ujchleru napu Esusi chujkule lige bil oin. 39 Ralmuli al abemi simriga moloka, asriga chtiri rachali rachale Esusi olag. 40 Reg anile: Mu jkuru alu wal reob naminmili, lige baki raw kachi uchchigo sin ku newmili jkuru mu. Bonepi nejkriwaguru. La Onorgame Inol nrik, ma reksiwaguru al gulusichi. 41 Abiena achigriga gawlile Esusi alu bal ewlala, lige alu Moisesi nila nulal benrame, lige alu ralmuli napu nuleme nile

simiba eyniga, boichimi bil ri najtpale. Alu

32Napulige

Jena ruwimela ma melriligo Esusi gulusichi ujchag

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

83 ralmuli juro. Reg anile aboi rachaga: 42 Alueka uch jar buynale chtiri bowechi, alu bonpika tabil gayena guiria. Walula nsak israelita nuleme la reksimala ke al gulusichi, aliko la bijchgiwimp ramu Onorgame jlaligo. 43 Alueka anime ke Onorgame we al gurame ko, jpeko Onorgame gurimalak, aluchigo bon koriame Onorgame Inol. 44 Ma alu chigrigametiri napu gulusichi uchule abiena gawlele Esusi.

SAN MATEO27 Arwag, pala nawara Elasi napurig gurimala. 50 Lige Esusi uchchigo sin sinale asriga awgame. Liko ma mukule. 51 Liko abalige napulige ewele sinale Esusi, alu wal chin napu wal reobachi chujkgame nlige, ma chiwale ok neraga nlale. Pkana chiwale, wam lgana si. Lige gawtiri abiena nokale, lige rejt ewele ma gajsile. 52 Lige ma ipriga jbale al napu bitile suwgame. Lige asriga wek ralmuli suwgame ku ajnele, alu napu Onorgame oyrame nlige. 53 Akinana ma Esusi bajch ajnasa, lige alueka asriga wek rigachi moile al Rusaleni anilichi, lige al wek ralmuli etele. 54 Liko alu gapitani lige sontlotiri napu Esusi repuka mochlige, napulige etesa gaw nokao, we majale lige anile: La bijchi Onorgame Inol nlekuru ye ri. 55 Lige asriga wek umug jale al mejkabeka eneg. Alu umugika Esusi oyrame nile al ejiro Galilea anilchika sgame, lige aminami gurame nile. 56 Bil muk Mara anilime nile Magalena bejtgame. Lige uchchigo bil muk Mara anilmechig, Santiago eyela lige Ostiri. Lige uch bil muk Sebereo kchila eyela nile.

rawilrikchi ma chniga ilbale bochgimi gawich, ma naspagana eneg ku raynale alu raynali, 46 lige ma ab alrikchi tach machgichi, Esusi ewele neole bon raichlila rachaga. Reg anile: El, El, lama sabktani? Yeka pe aniame nile, On Onorgame, On Onorgame, chonig bineli arpach mu nech? 47 Lige jar anile al abemi jginti akis: Ye rioka baig an alu napu ruyame nlige napu Onorgame anlige, alu ya bejtgame napu Elasi anilime nlige. 48 Lige bil ri al abemi ilgame, yati iwgame male bil chin nolamia, lige sanabchale iwil bawila chijpgame, lige iguchi ujchale al rep Esusi chulachi chbimia, napurig Esusi chunurmala alu iwil bawila. 49 Lige uch jar ralmuli anile:

Jena ruwimela ma mukligo Esusi


45Liko

ma al kachi, bil ri sbale we ngame enom Jos anilime ri. Arimatea anilichi wek rigichi bejtgame nile alu ri. Alu rioka abiena we oyrame nile Esusi. 58 Lige Pilato enemia

Jena ruwimela ma gatlirigo Esusi


57Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MATEO27,28 simile, lige tnale Esusi mukgame. Lige Piltoka yati lisensia yale. 59 Liko Joseka yati otole alu Esusi mukgame. Lige we al chin roskame biwgamechi kabile, 60 lige rekale bilena ewachi napu rekwili nile bil mukgame, napu bon nullige newniliga ab ib al bilena wejtos rejtechi. Lige ma yrasa al yochi bil wal rejtete, liko ma simile. 61 Lige Mara Magalena bejtgame al asale eneg, lige uchchigo bil Mara abiena asale al, al na oweka ewachi neraga mochile napu rekleru alu Esusi.

84 simbale lige sebasa bile tbiri ujchele al resoch yochi napu yrigame nile, machinliga pala tawesi ipura yochi. Lige sontloka abaj arleru tebuka. Napulige simrasa alu raw resbilichi pe kul rajp sin chelimechi romkichi, alu Mara Magalena anilime lige uchchigo bil Mara, mi ewachi simbale enemia. 2 Lige yati neraga nokale gaw. Lige bil santo njeli Onorgame yuga nchame reknale pkana rewagchika, lige al ewachi sebasa ma bujele rejt al yochi ajtgame, lige amoba rejtechi asbale. 3 Lige alu santo njeli napurig uk newime aliena rasame nile, lige opchalaka napuyeri gep aliena rojskame nile. 4 Lige alu sontalo, alu Esusi tebkame, ma wale majaga. Lige napurig suwgame alarig bitbale. 5 Lige alu santo njeli anele alu umug: Tase majawa, neka la mach emi Esusi yaga eyenio, alu napu gulusichi ujchig mellirige. 6 Alueka pecha bok jena, alueka ma uchchigo narlekuru awal napurig ku ajag asimela jena wijchimoba, napurig bon anlige ya. Aka jeka simwabala enewa napu bolige. 7 Lige yati simwak kumi, lige anwak alu oyrame: Alueka muklekuru kaka nobi mchigo ku ajag ajtk. Lige simela al Galilea anilime ejiro al buwemia, al etmalek emi. Pe ye rachilicho ruimeo olturu ne. 8 Liko alu umug yati ku simbale asriga iwgame napurig

66Lige

28

Jena ruwimela ku ajniligo Esusi

raw sawalachi, napulige resbame nile alu ralmuli juro, alu ewlala bal lige bariseo, simbale alu Pilato yuga raichamia. 63 Reg anele: Mu Walula, nlruke alu ri ygame napu ani ani: Akinana baki raw kachi ku ajnamala ne. Alarig anime kturu napulige bij ajag asig. 64 Alekeri nulawa mu repniliga baki raw al napu gatliru Esusi, napurig tabil smela alu oyrame ruk chigomia alu Esusi mukgame, napurig tabil animela ralmuli ab ilibeko: Ma ku ajnale. Liko alu ygali abchigo entiri nmala, metig alu ygali napu rachale abij ajag asig napulige anile, Kristo ju ne. 65 Lige Piltoka anele: Liko jar sontalo yuga simwag, lige asriga la reppua al napu bo alu Esusi.

62Melnala

Jena ruwimela sontalo we repuka mochligo alu ewachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

85 majame neraga, lige we raslag eynale. Lige asriga iwgame jmale rachali ruyemia alu oyrame. 9 Lige ma eynale napulige Esusi machnale alemi napu eynilige alu umug, lige Esusi reprale alu umug. Lige alu umugika ab nawile alu Esusi asriga la neraga gomurule chajpchigana. 10 Liko anile Esusi alu umug olag: Tase majawa. Yati simawa nech oyrame ruyewa napurig Galilea anilichi ejiro simmala, lige al etmalaw nech.

SAN MATEO28 tajch anewa emi, lige mika tabil che olawa. 15 Liko nattisiga alu sontalo, ma simbale alarig raichamia napurig anlirige. Alarig ruwime jkuru juroka jipe raw si.

boichimi eynigichi alu umug, jar alu sontalo napu tebume nlige al napu Esusi bolige mi wek rigichi simbale. Lige ruyele alu ewlala bal alakligo mi al. 12 Liko alu ewlalaka simbale ruyemia alu ewlala ralmuli juro nuleme, napurig la raichamia abopi chonokimeo. Lige asriga wek enom najttiliru alu sontalo. 13 Lige anleru: Anwak ralmuli rukechi: Okoka bitirgichi, alu Esusi oyrame ma chigole alu Esusi mukgame. 14 Lige alu walula selgame Pilato machisk, liko ramuchig we al rachawa alu walula selgame yuga, napurig

11Bij

Jena ruwimela napu ruwligo alu sontalo

alu maku bil Esusi yuga jrome, ma simbale al Galilea anilime ejrochi al bilena rab napurig anlige Esusi. 17 Liko napulige sbale al Esusi enemia, asriga la galeg etele. Lige jar aba tabil cho me la machile pala la bijchi Esusi ko. 18 Liko Esusi ab nawile alu oyrame, lige anele: Onorgameka awal ykuru nech napurig nulmala ne bochgimi pa rewagachi, lige aminami jemi wijchimoba. 19 Napulige simsiga emi al napu suwbaga chojkgame ralmuli moch, la benrawak churig ka nech oyrilia. Rewarwak alu ralmuli napurig la machimela churig ko On Onorgame, lige alu Onorgame Inol, lige alu Onorgame Alawala.k 20 Lige la benrawak napurig la sbali olmala napu ne nulig. Lige neka senib asimela emi yuga, napus suwiba gaw. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

Jena ruwimela napu anele Esusi alu maku bil Esusi yuga jrome
16Liko

k 28:19 Griego rachalika, alu rachali rewarlime isnimi tabil aniame kr bawich bokuka rewarlime, isnimi anime kr we al sbali oyrame niwa Onorgame yuga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo El Santo Evangelio Segn San Marcos

Sin kachi Marko bajch osligerko ruig churig bejtgame nliga Esusi jena wijchimoba. Mateo lige Lukasi lige Juani ab nujub osligerko. Marko osale bil li o bais maku bam akinana napulige Esusi ku ajnisa. Marko ok rewgame nile. Juani nile uch bil rewal. Alu eyela gunmakame nile lige Rusaleni bejtgame nile (Hechos 12.12). Sin kachi wek osligerko napu Pegro rachale. Sin kachi osligerko ye osil alu ralmuli Roma ejpergame ruig Esusi we res ollirigo lige nawligo alu Esusi suwbaga ralmuli buinamia tabil la boich eyname.

Reg Anime Osale Marko Ruig Chusligo Esukristo Jena Wijchimoba Asag
Jena ruwimela Juani ralmuli rewarame nligo ow jwaga ralmuli napurig la listo mochmala napulige Esukristo sbachi

Ye ju semtiri rachali napu ruwime ju alu nchali Esukristo nochlila, alu napu ju Onorgame Inol. 2 Peba alarig ownale ye rachili we ya napurig chujk jena aplichi napu Isaasi anilime ri osale, alu ri napu ruyame nile napu anele Onorgame. Isaasi reg anime osale: Alemi julmala ne bil ri nech gurame bajchab neraga napurig la ow jawmala ralmuli. 86

ri we ewele raichmala jami tabil rigichi, napu we wakgame gaw ju. Alu ralmuli al sebmala napu ajt alu bon, lige reg animela: La bigame nata mochiwa, ma pe we nawmala Walula. Alarig osale alu ri Isaasi. 4 Lige alakile napurig anile ye rachili, nawale alu Onorgame gurome, Juani anilime ri. Lige chojkile rewar, al bawich jwaga. Anele alu ralmuli ma arwag alu chtiri ntili lige rewarwag napurig Onorgame la ekmala. 5 Wek raw nokale simiba wek ralmuli Rusaleni mochgame

3 Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

87 lige wekan rigichi mochgame al napu nile Jurea anilichi ejiro rachili akimea Juani raichlila lige akis alu rachili lige ruwile we restiri ntili ntame ko alu aboi ralmuli. Lige Junika rewarale suwbaga alu ralmuli napu ek ekali tnele Onorgame al napu ename ju wal baw Jorani anilime bakochi. 6 Junika opchigime nile kameyo anilime ajgame gupala newrigimete, lige wich wajsbalagame nile, lige ojch goyame nile, lige jami nergame ijampre bawila abiena goyame nlechig. 7 Lige reg anime rejcholi ruyele suwbaga ralmuli: Pe ab ilibeko nawmala bil ri ab najtkame metag nech. Neka pe ab utabela ju, napurig bil pioni alarig ju ne. Napulige sebasa alu ab najtkame, we al niraga etmala ne alu ri.a 8 Neka pe rewarkuru suwbaga emi. Alu wallaka ab sem smala. Alueka Onorgame Alawala nejmala napurig michi mochmala bejtega alu Onorgame Alawala.

SAN MARCOS1 rewag, lige etele Onorgame Alawala pkana engichi napuyeri bil baloma neraga. 11 Algerikchi anile Onorgame pa rewagchika: Mu ju ne Inol. We gal ne mu. We ganliga ajt ne mu yuga anile Onorgame.

pe yati Onorgame Alawala otole Esusi bilnami jami we wakgichi tabil rojgichi lige tabil rigichi. 13 Esusi al mi asale ok li raw. Lige Satanasi (Remnisi)b alemi nawile ygimia napurig Esusi la ewmala Satanasi. Essika tabil ewile. Alige napulige Esusi al jami tabil rigichi ajtgichi, al napu we ner tbiri ajgame jobtigame, Onorgame jlale wek santo njeli napurig Esusi guromala.

12Alige

Jena ruwimela Satanasi we najkligo napurig Esusi ewmala alu Satanasi

bil raw napulige Juani rewar ilgichi, Esusi nawale al Galilea ejroka simig. Simile al napu Juani ilile. Alige Junika rewarale al napu ename ju wal baw Jorani anilime bakochi. 10 Napulige machnasa Esusi bawichika, etele ewag ilbago

9Alige

Jena ruwimela Juani rewarligo Esusi

bajchliru alu Juani, lige akinana Essika ku Galilea ejiro anilichi simile, lige rachale alu alala Onorgame nila rachali. 15 Reg anile: Ma seba raweli napu sebmili nlige napurig Onorgame nulmala ralmuli alawlachi napurig ewmala ralmuli. Aresi alu restiri ntili, tase cha nokiboa. La bijchgiwak alu rachili we al semtiri

14Galrale

Jena ruwimela Esusi ma chojkligo ralmuli beniria al ejiro Galilea anilichi

a 1:7 Yol rachaga anile Juani: No soy digno de desatarle las correas de sus huaraches. b 1:13 Enesi glosario Satans.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS1 Onorgame nila rachili anile Esusi.


Jena ruwimela Esusi owligo na ri roch wejame napurig yuga jrome nmala

88 anilichi. Ma sbachi resbulichi raw, Esusi bajkile al bilena ut reobachi sinagoga anilime, lige rachale Onorgame raichlila. 22 Ralmulika pe ikil mochbale eneg napulige rachachi Esusi, wchigo la semriga rachaligame, we al beneg, tase napurig alu Moisesi nila nulal benriame. Essika la Onorgame awallate rachame nile. 23 Bil ri asale al pach ut reobachi, alu rioka chtiri alaw ajchgame nile, lige alu chatiri alaw ewele neoka raichrile alu ri: 24 Mu Esusi Nasareta anilichi ajtgame Rab rijimala,f mueka pe nejkumemia nawale. Mueka nawapa ramu melimea? Ne la mach Onorgamete wanpurigame ko mu anile alu ri chtiri alaw ajchgame. 25 Alige alu Essika awgame nechale alu chtiri alaw, anele: Kil as! Yati machina ye riochi! 26 Alige alu chtiri alaw alu ri wijch rekbale we rawaruka chipoka borale alu ri. Alu chtiri alaw iwgame sinaka machnale al riochi. 27 Suwbaga ralmuli napu ek eneg jale pe ikil jbale. Lige reg rukeg jale abopi: Chieri jch ye ri? Tabil sin akirume kturu sineko ye ttili. La semriga rachanti jkuru la beneg. Alueka la walula neraga nulame ju

enale bilena bawich suweke, welesi mangime baw Galilea anilime.c Lige ok ri roch emume etele. Alu ok ri wal morali iwate newrigime okame, lige alu morlite imua uchule roch. Bil Simoni anilime nile lige uch bil Antresi anilime nile, Simoni bonila. 17 Esusi reg anele alu ok ri: Nab nech yuga, ralmuli napabniliga nulmala ne emi.d 18 Pe yati simbale alu ralmuli Esusi yuga alu wal morali roch wejiame al aresa. 19 Alige Esusi simile uch rajp. Lige pe kul etlimi enag Akobo najtpale lige Juani schig napu Sebereo kchila nile oknika. Al brkochie mochile alu ralmuli ku moyea alu morali roch wejiame napu chiwale. 20 Lige Esusi yati bayrole alu ok richig. Lige yati simbale oknika ma al aresa aboi onol Sebereo anilime alu bon nchame yriga.

16Esusi

lige alu yuga jrome sbale lige al Kapernaumi

21Esusi

Jena ruwimela Esusi mach pligo bil remnisi utabela bil riochi ajtgame

c 1:16 Enesi glosario Galilea. d 1:17 Esusi anile: Jpeko ralmuli imume nmala emi. e 1:19 Tam we wal nile alu barko napu uneme nile al Galilea. Sin kachi amul gi maku metro nile napu bochime nile maku ok na rasgame ralmuli. f 1:24 Enesi glosario ancestor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

89 nechiga alu chtiri alaw, lige la eweme ju alu chtiri alaw. 28 We yati akele suwbaga ralmuli Galilea anilichi ejiro ejpergame, alasligo Esusi.

SAN MARCOS1 simile min mejk tabil rigichi napurig ta nejkummala ralmuli raichlichi Onorgame yuga. 36 Alige napu omochsisa Simoni lige alu uch jar Esusi yuga jrome, simbale Esusi yamia. 37 Napulige rewis, reg anele: Wek ralmuli mu yaga eyena. 38 Alige Essika anile: Nab jarnami rigichi napu tam mejk ju. La ruyema ol nchig alu ralmuli Onorgame nila rachili. Alekeri naw ne jena wijchimoba. 39 Alige Esusi bochgimi eynale Galilea anilichi ejiro, lige napu ekin ukuch reobachi sinagoga anilime sbaga ruwile Onorgame nila raichlila, lige buynale suwbaga chtiri alaw napu ek ajchgame nile wek ralmuli.

alige buyasa al ut reobachi sinagoga anilime, Esusi simile Akobo yuga lige Juani ygachig napu ejpergame nile Simoni lige Antresi. 30 Simoni wasila we in boile. Napulige Esusi sebasa yati ruyleru we nayua boig Simoni wasila. 31 Alige Esusi abemi nawile, sekala chapig oweti ajchale. Alige yati sawile alu muk. Sawis yati goame newale napurig Esusi lige alu Esusi yuga jrome gomela.

29Napu

Jena ruwimela Esusi sawligo Simoni Pegro wasila

raynali bokuchi, ma chnachi, suwbaga ralmuli al rigichi mochgame napale al yochi napu Esusi ajtile. Lige apili ralmuli, naykame apag jsile, lige abiena ralmuli ukuchpala remnisi mochgame. 34 Esusi sawale suwbaga naykome, lige abiena buynale alu chtiri alaw. Esusi tabil arele napurig raichmala alu chtiri alaw, alu chtiri alaw la machligame chieri ko alu Esusi.g

32-33Napulige

Jena ruwimela Esusi wek nayume sawligo

amul chelachi, bij chniga ilgichi, Esusi assiga

35Be

Jena ruwimela Esusi rejcholi nejligo al Galilea anilichi ejiro

raw bil ri we chtiri nayume lepra anilime,h al ab simile napu Esusi ajtile, lige chojkbisiga ilbale, lige anele: Mu bon la machlike pala la umubtik ye nawil saw napurig la eliwa ne al ut reobachi bajkichi. 41 Essika we natemale alu ri, lige sekate nochale lige anele: Neka najk napurig sawimela mu. 42 Pe alanis alu Esusi, yati sawile alu ri. 43 Bajchab tach simichi, rejcholi ruyele Esusi alu ri, reg anele:

40Bil

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri sapach amoba nayume

g 1:34 Alu chtiri alaw remnisi gompanirola nile, lige alekeri Esusi tabil najkile napurig ruwimela chieri ko bon. h 1:40 Enesi glosario lepra.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS1,2 wesi ralmuli ruyewa ne sligo saw mu. Mi al simibak napu ajt alu bal napurig la machimela ma tabil nayume ko mu, lige goame kgiwak Onorgame napurig nulale Moisesi, napurig suwbaga ralmuli machimela ma tabil nayume ko mu, napurig ma la eliwa mu napurig la bajkimela al ut reobachi. 45 Lige simile alu ri. Lige alu ri tabil ewale napurig anlirige Essite. Pe ruwile bochgimi rigichi eynaga ma sawig nayua. Alekeri Esusi mejk tabil rigichi asale wek raw napurig tabil wesi ralmuli etmala. Esusi tabil najkile napurig wek ralmuli sebmala al Esusi enemia. Rek mi al ajtgichi, wek ralmuli sbale.

90 tabachi rekag. Alu naymeka tabil gayname nile ronola nok. 4 Tabil gaynale moy al napu Esusi ilile, cha wek rioga illigame al. Aliko arig al galimopa otole alu nayume, lige al galimopa ewarale napu ilile Esusi rachili ruy, lige algana rekibule alu nayume bil gemachi rekag, al napu ilile Esusi. 5 Napulige Esusi etesa alu ralmuli alanokachi, la bijchigio alu ralmuli, alige anele alu nayume: Mu remal, ya ma ekrigime ju mu alu chtiri ntili anele. 6 Al mochile jar ri Moisesi nila nulal benriame. Alu akele alanichi Esusi. Alige alu Moisesi nila nulal benriame reg ntale: 7 Alu Essika pe Onorgame gawliga an alani. Pe Onorgameka la ekmalek restiri ntili. Alarig ntale alu Moisesi nila nulal benriame. 8 Esusi la machile alarig nata mochgichi alu ralmuli. Alekeri reg anele: Tabil la nata moch emi, mika nata Onorgame gawliga ani ne. 9 Chieri ab nchali kame ju, ekalia o yolia? Reg anila: Ma ekragime ju mu, o regchala: Oweti as, romin mu gemala lige simig ku galrale? 10 Jipe la machimela emi, ne napu ju Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neragai la ngame ju ne Onorgame awalila lige lisensia ngame ju ne napurig ekmala apipiri ralmuli.

44Tabil

Akinana raw Esusi uchchigo nawale al wek rigichi Kapernaumi anilichi, lige suwbaga ralmuli akele ku al rigichi ajtig Esusi. 2 Lige wek ralmuli napale al galrale napu ajtile Esusi. Wek ralmuli jsile, ma boch ilbale al pach napus tabil gainrume ju alemi naspami simrilia. Lige al machige si abiena wek ralmuli jale, ma tabil ganrume al yochi bajki. Onorgame nila rachili beniria ilile Esusi alu ralmuli. 3 Napulige Esusi raicha ilgichi, na ri jsile bil sujgame majtoga bilena

Jena ruwimela Esusi ko walula la ekame restiri ntili

i 2:10 Enesi glosario Hijo del Hombre.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

91 Alige Esusi anele alu nayume: 11 Oweti ilsiwa, romin mu alu gem lige simig ku galrale anele. 12 Alige alansiga alu nayume, pe yati sawile, lige machnale gem majtoga. Suwbaga ralmuli napu ek mochlige alemi, pe kil mochbale napurig majgame neraga, we raslme krle abiena rek kil mochige napurig majame. Lige anile: Uja, la wal ju Onorgame! Tabil sin etrige ramu aliena semtiri nchali newachi alu napu eteru jipe! anile.

SAN MARCOS2 Moisesi nulalila benriame lige jar bariseo abiena mochile al, lige anele alu Esusi yuga jrome: Alu Esusi tabil gomeli jkuru alu enom gobllome yuga, lige nibil alu uch jar ralmuli cha nokame ygachig anele. 17 Essika akele alanichi, lige anele: Bil yome ka, naykame yome jkuru, tase tabil nayume. Neka achigriga sime jkuru. Neka gurimia nawkuru suwbaga napu ek la mach restiri raweli ngame ko aboi. Alu we al bigame alawgame korime ka, alu alieri ralmulika tabil gurimala ne.

uch simile Esusi al wal bawich suweke Galilea anilichi. Pe yati wek ralmuli napale al, lige Essika benrale Onorgame nila rachili. 14 Lige alemi etele bilena galrale bil ri enom gobilala ajtig, enom napu napublime nile alu walula rey romano ilime, lige alu rioka Leb anilime nile, Alipeo anilime ri inol. Lige Essika reg anele: Nab, muchig nech yuga ilrome niwa. Lige Leb ilsale, lige simile Esusi yuga. 15 Lige akinana raw Esusi lige Esusi yuga jrome bayleru napurig simmala gomea Leb bejtlachi. Alige raw wek napu nchame nile enom gobilalia, enom napu nejlime nile, lige uch jar ralmuli napu cha nokame nile, al mochile goy Esusi yuga lige alu Esusi si jrome yuga. 16 Jar

Jena ruwimela Esusi owligo Leb napurig alu yuga ilrome nmala
13Akinana

raw Juani yuga jrome lige jar alu bariseo ayuna mochgichi, lige jar ralmuli jsile al napu ajtile Esusi, lige anele: Chonig ta ayuna mu yuga jrome ka? Juani yuga jrome lige barisochig suwbaga alueka la ayuna anele. 19 Essika reg nejele: Napulige bil ri newichi, ralmulika tabil ayname ju alu ri yuga mochiga. Ma tabil ajtgachi alu ri, alige kul ayunmala. Lige alarig nokiame niru ramu. Ne yuga jrome ka tabil aynachig jipe, 20 nobi pe we nawmalag ne sala nech otomea, alige kul la ayunmala suwbaga alu ne yuga jrome. 21 Ne yuga jrome ne nila rejcholi oyrame nsak, lige ya nergame rejcholi oyrame

Jena ruwimela Esusi napulige alu salate otosuga alige kul ayunamio alu bon yuga jrome
18Bil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS2,3 nsachig, pe napurig chin pachkime nmala napurig pachokia bil chin ochrame bil nuebo chinite. Tabil la ju alarig sukia, bil chin nubok we choyome kame lige abchigo welesi chiwame ju al napu pachkirige. 22 Abiena reg anile Esusi: Pe iwil (uba) bawila rektume rolinti krlamala bilena ochrame chiliwlachi wichite newrigime. Alu iwil bawila rektume pe kul rorigame ka chiliwlachi wichite newrigime asriga awgame ronome ju, lige alu wich chiliwila ochrame nsak ma chiwame ju lige ma golime ju alu iwil bawila rektume, lige alu chiliwlaka ma pe chiwmala. Pe kul newalime iwil bawlaka la nuebo chiliwlachi wichite newrigime rolime ju anile Esusi.

92 ajtgame Rab anilime ri elowika. 26 Alu rioka bajkile Onorgame gallachi napulige Abiata anilime walula kachi al Onorgame gallachi, lige gol alu ban napu Onorgame kgilime nile. Tabil lisensia nile napurig gomela bil ri napu tabil bal nile, pe alu balecho la ngame nile lisensia napurig gomela alu ban. Nobi Rabika arigchigo goale ko rek tabil bal ke, lige nachtaga goale alu napu bon yuga oyame nlige. 27 Lige aminami reg anele: Onorgameka newale alu raw resbilime napurig gurowa ralmuli, tabil nejile napurig gastigririgame neraga mochiwa. 28 Ne, Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga, ne ju nulame resbilichi raw.

raw resbilichi, Esusi simrole bon yuga jrome yuga bilena rilig echgichi. Al sebasa, alu Esusi yuga jrome ka rilig mulal rejpniga mosika goale. Jar bariseo etele alanokachi alu Esusi yuga jrome. 24 Alu barisoka anele alu Esusi: En chonok nok mu yuga jrome. Ya mochgame nulale napurig tabil alarig nokiboa resbilichi raw. 25 Alige Essika anele: Tabil sin akenti ka anin emi alek rachili napurig sile alu ya

Jena ruwimela Esusi ko napu nejime ju lisensia tachiri nochtik napulige resbilichi raw ju
23Bil

Akinana uch bil raw resbilichi Esusi simile al ut reobachi sinagoga rewgame. Al asale bil ri sujgame sekgame. 2 Jar bariseo al jale eneg pala yoa sita ani. Tabil lisensia nile napurig yowa bil nayume resbilichi raw, alarig anime nile alu ralmuli juro nulalila. Esusi alu nayume ysak aliko alu bariseo yati ruyema olale ewlala napurig Esusi gastigriwa. 3 Alige alu Essika anele alu sujgame sekgame: Jeka sim. Jena nasipa il. 4 Alige Essika rukele bariseo: Chon emi nila nulal? Chusima la ju resbilichi raw?

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri sujrigame sekgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

93 Tachiri ab al ju, ralmuli naykame sawala o tabil sawala chal? Cha sika enalia o tabil cha sika enalia? Gurilia o meli? Barisoka pe ikil jbale tabil pet rachiga. 5 Lige Essika we ayole alu bariseo yuga, lige we seweka ilbale machis tabil natemao alu uch jar ralmuli alu bariseo. Lige Essika anele alu sujgame sekgame ri: Wajchin mu alu sek. Alige alu ri wajchnale sekala sujgame. Lige yati sawile. 6 Napulige etesa alu alieti yati machimi simbale alu bariseo. Alige napale alu bariseo, lige jar alu ralmuli juro napu nirame nile alu walula Erresi anilime, lige we al suriga rachale churig la ntik Esusi meli.

SAN MARCOS3 Sironi anilichi wek rigachi mochgame abiena jslechig, machligame we al yome ko Esusi. 9-10 Esusi wek naykome sawale, alekeri noli rajkibuga uchtale alu ralmuli Esusi nochniliga sawinliga. Liko anele alu Esusi bon yuga jrome: Senib la ntaga mochiwa la ujchug bil barko. Sin kachi wek napusa ralmuli brkochi moma ne anile. 11 Alemi jlechig jar ralmuli napu chtiri alaw ajchgame nile. Napulige sebasa al ab napu Esusi ilile, al napu Esusi ilile owemi neraga, alu chtiri alaw wijch lule alu ralmuli lige awgame rachale: Mu ju Onorgame Inol, napu rep rewagchika nawale! anile. 12 Lige Esusi we anele napurig tabil ruwimela chieri ka bon.

raw Esusi simile bon yuga jrome si al wal baw mangichi Galilea anilichi. Lige wek ralmuli Galilea ejiroj mochgame najtale. 8 Napulige Esusi ajtgichi al, jsile wek ralmuli Jurea anilichi ejiro mochgame, lige Rusaleni anilichi wek rigichi mochgame abiena jslechig, lige Irumea anilichi ejiro mochgame abiena jslechig, lige Jorani anilichi bakochi nalebo baona mochgame abiena jslechig, lige Tiro anilichi wek rigichi mochgame abiena jslechig, lige

Jena ruwimela Esusi wek ralmuli sawligo al wal baw mangichi Galilea anilichi suweke
7Bil

al Esusi simile bilena rab bon yuga jrome si. 14 Al sebasa alu ralmuli, maku ok owile bon napurig la nab bon yuga jrome nmala Onorgame raichlila beniria.k 15 Abiena la yale awal napurig la buinmala chtiri alaw napu ajchgame nile jar ralmuli. 16 Ye ju napu nile alu maku ok ri napu Esusi yuga jromili nile nab: Simoni, napu Pegro anilime rew yleru Essite, 17 Jakobo lige Juani, napu Sebereo

Jena ruwimela Esusi owligo maku ok ri napurig alu bon yuga jrome nmala senib raw
13Ab

j 3:7 Alu wal baw Galilea anilime al pach ju napu ju Galilea anilichi ejiro. Enesi glosario Galilea. k 3:14 Enesi glosario apstol.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS3 inol nile oknika, napu Boanrjesi anilime rew yleru oknika Essite. Boanrjesika aniame ju ralmuli jobtigame.l 18 Lige abiena Antresi, Belipe, Bartolom, Mateo napu Leb anilime nile sin ab yako, Romasi lige Santiago, napu Aripeo inol nile, lige Tareo, lige uch bil Simoni, alu napu we al bengame nile rachaga ralmuli guriga (sin kachi nekoga oyame nligerko), 19 lige Jurasi Iskariote, alu napu Esusi sala neraga ilbale akinana raw.

94 remnisi Belseb anilime, lige alu sime ju awal ya napurig alu Esusi la buinmala alu chtiri alaw napu mochgame ju jar ralmuli. 23 Alige Essika bayele alu Moisesi nila nulal benriame, lige ruyele bil rachili ok ttili ruwime. Anile: Alu walula remnisi tabil buyname ju alu chtiri alaw napu pe bon yuga jrome ju. 24 Bil selgame lige bon yuga jrome ma nawasa abopi, tabil welisi napuka nochmala. 25 Onol lige kchila ma nawasa, tabil welisi anachmala kchila al mochiga onol yuga. 26 Alarig ju Satanasi raichlilachig. Satanasi walula tabil nulame ju napurig buinawa alu chtiri alaw napu jar ralmuli niga moch. Pe alu bon nulsak napurig ku buysimala alu chtiri alaw, aliko ma najsumala alu Remnisi nochlila. Tabil welisi anachmala alu Satanasi walula asag. 27 We al natawa napurig animela ne jena. Bil ri chignilisa bilena galrale bil awgame ri bejtlachi, bulumeli jkuru bajch alige kul la umubmala chigoa. Achigriga smkuru ne, ma bulkuru ne alu walula Satanasi. Alekeri la buinmala ne alu chtiri ukuchpala alaw napu moch al jar ralmulichi. 28 La gepusi napu ruwimela ne jipe. Onorgame la anchame ju napulige ralmuli Onorgame

Alige pe yati ku sbale bilena galrale Esusi alu maku ok ri yuga, alu napu bon yuga eyname nlige. 20 Uchchigo wek ralmuli napale. Tabil cherig ikrole Esusi goame goy lige alu bon gompanirolachig, cha wek riligame. 21 Napulige alu Esusi chega rijimala machis wek ralmuli jsligo alemi alu Esusi ajtgichi, alu rijimlaka yati otom olale. Anile: Ma loiro alu Esusi.

Jena ruwimela Esusi chega rijimala mayligo ma tabil la ntaga eyneo Esusi

jar Moisesi nila nulal benriame sbale Rusalnika simbaga, lige alueka anile: Alu Essika pe Remnisi alawala ajchgame ju, alu walula

22Lige

Jena ruwimela alu ewlala Moisesi nulalila benriame mayligo Esusi pe Remnisi alawlate chapiruga eyneo

l 3:17 Boanrjesi abinachig aniame ju raname kchila.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

95 gawliga rachachi, Onorgame la ekame ju alarig rachachi alu ralmuli, la Onorgame tnasak alu ralmuli napurig ekmala, 29 nobi neruko jar ab chtiri rachili napu Onorgame tabil ganlime ju napulige alarig rachachi ralmuli, we chtiri rachili ju napulige ralmuli anichi pe Remnisi alawala ko napu ralmuli naykome sawao napulige pe Onorgame Alawala kachi napu ralmuli naykome saw. Onorgame tabil ekame ju alu alieri rachame ralmuli rek alu ralmuli Onorgame tanie napurig ekmala. 30 Alarig anele Esusi alu ralmuli yuga rachaga, Remnisi alawala ajchgame korligame Esusi olag alu ewlala napu Moisesi nila nulal benriame nile.

SAN MARCOS3,4 lige mu wala al machika ja chig, mu yaga eyena. 33 Lige Essika nejele: Jipe la anim ne chieri ka ne eyela, lige ne wala, lige ne bonila. 34 Lige ennaga alemi nolig mochgame, anile: Jena moch ne eyela lige ne bonila lige ne wala. 35 Suwbaga napu la bijchi Onorgame oyrame ju, alueka napurig ne bonila ju, lige napurig ne wala, lige napurig ne eyela, alarig etew ne suwbaga alu ralmuli.

pe yati sbale Esusi eyela lige jar napu nile Esusi naspasi wala lige naspasi bonila. Tabil chrig sebasa nlile Esusi ajtgichi, cha wek ralmuli mochligame, alige pe machika jbale. 32 Lige jlale jar ralmuli Esusi bayniliga. Lige alarig machile ralmuli al machika ilig alu Esusi eyela lige jar alu Esusi bonila lige wala.m Lige reg anele alu ralmuli napu mochile al ab pach galrale napu ajtile alu Esusi: Mu eyela al machika il lige mu bonila al machika jchig

Jena ruwimela Esusi ruwligo chieri ralmuli ko napu bon Esusi bonila ju lige wala ju lige bon eyela
31Alige

Uch bil raw Esusi ownale beniria Onorgame nila rachili bawich suweke, al wal baw mangichi Galilea anilichi. Wek ralmuli napale al bawich suweke. Alekeri Esusi tabil ga rachale, arig al brkochi mole lige pe ab rokgichi otole alu barko al asag raichamia, lige alu ralmulika pe al suw rejpile. 2 Lige al brkochi asag rejcholi ruyele ralmuli. 3 Lige anele: We al gepusi. Bil raw bil ri weroka echale rilig, 4 lige jar alu tal weroka echergime boichimi rujsule, alueka ma chulug goale. 5 Lige jar alu tal rujsule al bilena ipich napu tabil rungame we ajtgichi, alueka abal yati yawile, 6 nobi pchigo abiniko wakbale ko sawala lige nawlatiri, pe abiniko wakbale

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil rachili chukligo bil ri rilig weroka echame lige jar ralmuli tabil nmaligo

m 3:32 Esusi bonila lige wala Jos kchila nile nobi ralmulika tabil nmale ko.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS4 tabilchigo la awgame nawgame nligame. 7 Lige uch jar alu tal rujsule napu alu wek nawala wejch bitile, lige yale alu naw, liko tabil la semriga yawile alu tal napu rujsule al. 8 Lige alu uch jar alu tal rujsusa bilena napu we al weechi nile, alu talika we al semriga yawile. Lige alu ralmuli wek wile alu rilig. 9 Lige Esusi aminami anile: La bijchi beninlisak emi Onorgame nila rejcholi, liko we al semriga gepuwa napurig an ne. 10 Napulige Esusi ma suwnasa raicha, napulige ma simasa amul suwbaga ralmuli, alu maku ok bon Esusi yuga jrome lige uch jar ralmuli rukele alu Esusi: Ruw, chonime ke an alu ttili?n 11 Alige Essika anele: Emi la yleru Onorgamete lisensia napurig la machimela churig nuleo Onorgame emi ralmuli, nobi moch ko jar ralmuli tabil oyrame nech, alu ralmuli tabil la nirame, tabil sin nmamala. 12 Alu ralmulika senib eneg jame ju nobi tabilchigo sin eteme jk alu we semtiri napu nej Onorgame. Alu ralmulika senib gepua jame ju nobi tabilchigo sin nmame jk napu an Onorgame nila rachili. Yeka pe ruwime jkuru tabil Onorgame oyrame ko alu ralmuli. La nmame nsak

96 alu ralmuli ekali tnimili ju lige la ekwili ju alu ralmuli Onorgamete.o


Jena ruwimela Esusi we al ruwligo alu ttili alu ri echame
13Esusi

abiena la ruyele alu ralmuli: Tabil la nama emi ye rachili? Aliko churig la inmamach emi uch bil rachili rejcholi ok ntili ruwime? Lige ruyele choniame ka alani: 14 Alu ri napu echale, alu rioka napurig Onorgame nila rachili benriame, alarig jkuru. 15 Napurig ik jar ralmuli jipe, pe achigriga ju napurig ikile rilig weroka echergime napu bow bogichi rujsule. Lige alu ralmuli akis Onorgame nila rachili, yati neraga nawame ju Satanasi lige sewintiri ntili yame ju napurig alu ri yati wekumala Onorgame nila rachili. 16 Lige napurig ik jar ralmuli jipe, pe achigriga ju napurig ikile alu rilig weroka echergime napu rujsule tabil rungame we chujkgichi ipich. La gepume ju Onorgame raichlila lige la ganliga oyrame ju nobi tabilchigo welisi nmame jk alu alala rejcholi. 17 Napulige ekar anila uch jar ralmulite Onorgame oyrame krik, yati seweka mochbame ju, aliko ma areme ju Onorgame nila rachili oyeria. 18-19 Lige napurig ik jar ralmuli jipe pe achigriga ju

n 4:10 Enesi glosario parbola. o 4:12 Enesi Isaas 6:9-10.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

97 napurig ikile alu rilig weroka echergime napu rujsule wejch nawala bitgichi. Alu ralmulika we al gepume ju Onorgame nila rachili, nobi senib raw we res lag eyname jk ekargame tbiri, we nchame ju pe ntaga churigriga la wek enomgame gaintik, lige churig la wek ekargame ngame gantik. Pe alieti ntaga, ma tabil ntame ju Onorgame nila rachili, lige tabil sin sbili ntame gayname ju. 20 Nobi uch jar ralmulika sewin ik jipe, lige alu ralmulika achigriga ik napurig ikile alu rilig weroka echergime napu rujsule alu we alala we nergichi. Napulige ye ralmuli we la gepusa ye rachili Onorgame nila rachili, we al nirame ju, lige we al ganliga ejpergame ju senib raw, lige tabil reslag eyname ju wek ekargame tbiri. Alu ralmulika napurig rilig we al ochrigame, alarig ju, we ganliga ejpergame ju. Lige wek ralmuli la oyrame ju alu rachili Onorgame nila rachili napu benriame ju alu ralmuli.

SAN MARCOS4 Achigriga jchig ye rachili Onorgame nila. 22 Ye rachilika osirgime ju napurig alu ralmuli la inmomala alu ntili napu tabil inmome nile. 23 La akeme nrik emi, la gepuwa ye rachili anlechig. 24 Lige abiena anlechig: We al gepusi napu animela ne jipe, mi we al sbali olsak napu la namo liko Onorgame la gurimala emi napurig la inmomala uch rajp. 25 Emi we al sbali oyrasak Onorgame raichlila liko la sbali inmomalachig Onorgame raichlila. Lige ralmuli napu ek we najsname ka, Onorgame tabil guromala alu ralmuli napurig nmamala cherajp.

anlechig: Lige apipiri ralmuli bil chojp rajesa napurig la machlimala, tabil oplime ju bil sikolite, nibil gojchlachi pachrale tabtale rekame ju, alu ralmulika bilena repami elame ju nalina napurig la machlimala.

21Alige

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig la gainrume ko Onorgame raichlila nmalia

abiena anlechig Esusi: Achigriga ju napulige Onorgame nulechi ralmuli alawlachi achigriga ju napurig bil ri echis tal. 27 Ma suwnasa ech, senib al gojchime ju alu ri echgame lige senib be assime ju. Alu talika yawis abichilubi ochera jame ju. Lige alu ri echgamek tabil machime ju churig ochera jago. 28 Pe alu we sime ju yaria alu tal echergime. Bajch sawala ochrame ju, lige arig ma muleme ju, arig ma kilimi ulname ju alu rilig. 29 Napulige ma ulnasa, liko alu ri echgame ma wime ju alu wek rilig.

26Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo napulige rilig ochrachi achigriga ko napurig Onorgame nulachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS4,5
Jena ruwimela Esusi ruwligo alu gilib alsini (mostasa) rakala ochrachi achigriga ko napurig Onorgame nulachi

98 Aminami uch jar barko eynale alemi. 37 Nasipa wal bawich engichi alu barko, nolnale alu we awgame ek, asriga rep ilrole baw, wal manbale al ut brkochi, amul bochile baw al brkochi, lige amul bokule alu barko rel bawich. 38 Essika gojchig boile.q Alu yuga jromeka ajchale alu Esusi. Lige ewele rachiga anele: Mu Walula! Tabil chl mu rek ye barko bawich bokuchi? 39 Liko Esusi assiga nechale alu ek lige anele alu baw asriga rep ilrochi: Ma tase ayowa mu baw! anele. Lige yati ma tabil ekale lige alu baw tabil en sile. 40 Alige Essika anele alu maku ok bon yuga jrome: Chonig aliena majch emi? Emi tabil cho la bijchigi Onorgame la sbali nejkrame ko? anele. 41 Esusi yuga jromeka we majale. Lige pe abopi rachale: Chieri jch ye ri? Baw lige ek la akrinti jkuru!

anlechig: Churig ju Onorgame nulechi ralmuli alawlachi? Churig raichawa napurig la achigyri nmala napurig Onorgame nulechi ralmuli alawlachi, lige napurig la inmomala emi? 31 Napurig smi Onorgame ralmuli guiria, pe alarig jchig napurig alu alsini rakala napu we ut ju metag rilig rakala. 32 Alu gilib raklaka we ut ju nobi wchigo wal ochrame jk napulige yawis, lige chulug al jsime ju kbimia.p 33 Esusi we rachale rejcholi pe ttalite tabil inmutume napulige Onorgame nila rachili beniria ralmuli napurig nata mochmala chonime nligo alu rejcholi we nchili kame inmalia. 34 Pe alu bon yuga jromeka la ruyeme nile chonime nligo alu rachili napulige oni ejtebisa.

30Lige

al Esusi anele alu bon yuga jrome: Jpeko bajoniwa ye wal bawich lebo nlige sebawa. 36 Alige Esusi yuga jrome ka jmole al brkochi napu Esusi ajtile. Lige ariosi anis, simbale alemi owpomi bajonimia.

Jena ruwimela Esusi nulligo napurig tabil aminami ekemela


35Abalige

Alige sbale amin suw, aleka ma Gerasa anilichi ejiro nile. 2 Al brkochi rekisa Esusi, bil ri wek chtiri alaw Remnisi ukuchpala ajchgame nawale. Alu ri bon bejtlachika

Jena ruwimela Esusi buynaligo chtiri alaw napu mochile bil riochi

p 4:32 Al Israeli alu gilib alsini we ya nergame we rep jgame ochrame nile. q 4:38 Jar an Esusi boligo bil rejt mosobeka. Alu rejteka unelime nile napurig tabil gayena enmala alu barko.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

99 simig nawale, lige alu rioka napu suwgame bit al bejtgame nile. 3 We loriga eynale alu ri, tabil wesi umbale ikil ajch karnate buleg. 4 Wes ajchrigame nile karnate buleg ronola lige sekala, lige senib ma rijpnaga pame nile karena. Tabil wesi tbiri nirale alu ri. 5 Rukomi lige rawemi nab eyname nile napu bon bejtgame nile, panpuri eyname nile sinaka ejeliga rejtete mechoga bon. 6 Alek raw napulige Esusi etele mejkaka ilig, maga sbale alu ri mi al napu Esusi ilile, lige chojkbisiga ilbale al ab sbaga napu Esusi ilile. 7 Lige alu Remnisi alawala raichrile alu ri. Ewele rachaga anele alu Esusi olag: Mu Esusi, Onorgame Inol, tachiri najk mu nech yuga? Tase nijkumewa nech yuga. 8 Alarig anele ewele rachaga alu ri, reg anligame alu Esusi alu wek remnisi ukuchpala: Yati buyasi alek riochi. 9 Alige rukele Esusi alu ri: Cho anilime ju mu? Lige alu rioka anile: Neka Lejionir anilime ju, ramueka wek nrigime anile. 10 Alige alu ri we tnale Esusi: Tase mejk julwaka ramu! alarig raichrile alu wek ukuchpala remnisi alu ri. 11 Al abemi wek uchule gow gajsal goy. 12 Alige anile alu ri: Lisensia yawa ramu napurig ramu moiboa al wek gowchigana.

SAN MARCOS5 Essika lisensia yale napurig alu chtiri alaw moimela al gowchigana. Alige alu chtiri alaw alu riochi buysiga moile al wek gowchigana. Wek gow uchule al, amul ok mili. Lige ma jmasele al alu gow. Le owkana juma moibsale, baich rujsule, al suwile silika. 14 Lige alu rioka gow neseme majaga jmasele ruyemia suwbaga ralmuli al wek rigichi lige atabemi rigichi. Wek ralmuli simbale enemia alemi chukliga alu gow. 15 Lige sebasa alu ralmuli al napu Esusi ajtile, alemi etele ma la opchiga, ma we al kil ajtgame alu ri napu Lejioni rewgame korlige. Napulige etesa alu ri, we majale suwbaga alu ralmuli. 16 Napu ek mochlige al napulige suwichi gow, ruyele uch jar ralmuli jsichi. 17 Lige suwbaga alu ralmuli alemi sgame ayole Esusi yuga, lige anele: Mejk simig! anleru Esusi. 18 Napulige Esusi mochi ku brkochi, alu napu Lejioni anilime krle, alu rioka si siminliorle alu Esusi yuga. 19 Essika tabil arele napurig si simela alu ri lige anele: Ku galrale simibg, lige ruywak mu rijimala we al gurilirigo mu Onorgamete lige we natemliru mu. 20 Lige alu ri bochgimi simrale Rekpolichi ejiro ruyesia suwbaga ralmuli we al

13Alige

r 5:9 Lejioni anik wek aniame ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS5 gurilirigo Essite. Lige suwbaga napu ek akele we raslle lige tabil nmale napu sile Esusi.
Jena ruwimela Jairo bayligo Esusi napurig sawmala alu malala
21Napulige

100 sawliga. Abaj ilbale, lige guliga rukele ralmuli: Chieri noch nech opchala? 31 Lige Esusi yuga jromeka anele: Chonig rukch mu chieri nochligo mu opchala? Aliena wek rajchiga eynachi kachi ralmuli jena anele. 32 Lige Essika abiena echromi enena ilile machinliga chieri sligo noch. 33 Alu muk we majaga chojkbisiga ilbale, walia ilile majaga, wchigo la machligame sawliga bon. Ne sitig mu noch anile alu muk al ilig chojkbisiga. 34 Liko Esusi anele: Resa mu muk, mueka we al ntale la sawame ko ne. Alekeri Onorgame la sawkuru mu. Jipe we ganliga simiboa mu ku galrale, ma tabil nayume kame mu. Tabil uchchigo sin ujchbamala mu ye nawil. 35 Napulige Esusi bij raicha ilgichi alu muk yuga, jar ri jsile Jairo gallachika simbaga, lige anleru Jairo alu ralmulite: Ma mukp mu malala, ma tabil nejkumewa anele al sig. 36 Lige Esusi, napulige alanichi alu ralmuli, anile: Jairo, tase che lawa, we al niraga etewa nech. 37 Lige Jairo bejtlachi simile Esusi Jairo yuga, pe baki bon yuga jrome yuga: Pegro, Akobo, lige Juani Akobo bonila. 38 Esusi sbachi al galrale, ralmuli nal mochile, lige sinaka nal ma mukugrik ta tew. 39 Lige Esusi bajkile al pachami. Lige anele ralmuli:

Esusi bajonisa wal baw ilgichi na bilena suw, uchchigo sin napale wek ralmuli. 22 Bij ajtgichi Esusi al bawich suweke, bil ri sbale Jairo anilime, ut reobachi nulame sinagoga anilime. Lige ab simile napu Esusi ajtile eneg, chojkbisiga ilbale al owemi. 23 Lige anele: Ne malala we nayua bo. Amul muk. Nab enewa yati nech yuga nochwak mu napurig sawimela napurig la wek bam asimela ajag. 24 Esusi simile alu ri yuga, lige wek ralmuli simbale Esusi yuga. Tabil ga simile Esusi, cha wek ralmuli yniligime boichimi. 25 Bil muk enale alemi naspami napu maku ok bamlige el machina, nab tabil rejprile machina el. 26 Wek yome yole napurig sawimela alu muk, tabil wesi umbale saw, abchigo rajp res ikime nile alu muk yolia. Suwbaga enom suwbale yome najttiga. 27-28 Alu muk akele sawame ko Esusi, alekeri ntale: Ne Esusi opchala pe nochasa sawimrko ne, reg ntale alu muk. Lige guwnaka simig nochale Esusi opchala. 29 Lige yati machile ma sawliga bon, abis tabil machnale el. 30 Abalige yati sayele Esusi, bon Esusi awallate bil ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

101 Chonig aliena nal mochpech emi? Alu ta tew pecha mukug bok, pe gojchig bo. 40 Ralmulika pe achile alanichi Esusi. Ralmuli la machile mukug boig alu ta tew. Alige Essika mach jlale ralmuli, alige simile al napu boile ta tew, alu ta tew onola yuga, eylatiri, lige alu baki ri napu yuga jrome nile. 41 Lige alu ta tew sekala chapile Esusi lige anele: Talita kumi anele arameo rachaga napu rachame nile Esusi. (Alueka pe anig anile: Mu tew, assiwa.) Lige alansiga alu tew, 42 pe abiniko neraga oweti assile alu ut tew maku ok bamgame, lige eynale. Lige onola lige eylatiri ma raslle. Lige lale: Churig la ku ajchlech ye tew mukgame? 43 Lige Essika anile: Tabil wesi ralmuli ruyewa ye tew ku ajnilirigo ne. Lige anlechig: La yasi goame ye tew.

SAN MARCOS5,6 alak rachili? We al sawame ju naykome lige la ajal yame ju suwgame. 3 Tacha pe alu mesa newame ju, Mara ranala, Akobo bachila, Jos bachila, Jurasi bachila, lige Simoni bachlachig? Tacha jena rigichi moch alu ri wala? anile alu ralmuli. Tabil niraga etele. 4 Alige anile Esusi: Bil ri napu ruyame ju napu an Onorgame we al nirlime ju bochgimi rigichi, nobi al wek rigachi napu ochrale tabil la nirlime jk, nibil bon gallachi, nibil bon rijimlate. 5 Alekeri Esusi tabil wek sawale al napu bejtgame nile remal ka. Esusi pe ukabi la yole sekate nochig moola. 6a Lige Essika lale: Chonig ta bijchgich ne raichlila?

Lige simbale ku mi Esusi bejtlachi napu bejtgame nile remal, alu yuga jrome abiena si yuga ynale. 2 Resbilichi raw sebasa, simile ut reobachi sinagoga anilime, Onorgame raichlila benrimia. Wek ralmuli kil mochile gepuga Esusi rachachi. Lige rachale rukig abopi: Koche mach plech ye ntili? Koche benlech alueka

Jena ruwimela ralmuli Nasareta ejpergame tabil nirligo Esusi

Esusi wekan rigichi eynale Onorgame raichlila benriga. 7 Lige bilena sebasa, bayele alu maku ok yuga jrome lige yati napale, lige awal yale napurig la gainmala buyana alu chtiri alaw napu mochgame nile alu wek ralmulichi. Jlale ok riocho. 8 Esusi anele: Arig simwak, tabil tbiri ok, tabil goame ok, tabil gemtiri, tabil enomtiri, pe bil gujs resola ok simwak. 9 Tabil ok simwak opacha, pe alu opacha napu opchaga eyena emi, pe aluecho opchaga simwak.

6bLige

Jena ruwimela Esusi jlaligo alu maku ok bon yuga eyname napurig Onorgame nila rachili benramala

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS6 abiena anlechig: Napulige sebasa al bilena wek rigichi, lige bayrisiga al bilena rigichi, al mochwak welisi. Uch jar reprasa amin uch jarena galrale, tase simwak. 11 Sebasa bilena wek rigichi, lige tabil wesi reprasa napurig simmala emi al bilena galrale o tabil gepnilisa napu raicha emi, aliko sawwak we ronoch chujkgame napurig la machimela alu ma tabil gurimio Onorgame alu ralmuli, alige amin simwak uch bilena wek rigichi. 12 Aliko simbale alu Esusi yuga jrome la ruyemia ralmuli napurig la armala alu restiri ntili. 13 Ma buynale alu chtiri alaw alu ralmulichi mochgame. Lige jar naykome aseite ujchliru molachi lige alarig sawale.

102 Erreka napulige akis alanichi alu wek ralmuli, anile: Pe Juani ju alu ri, alu napu rewarame ke, napu ne nulag moola rijpunniliga. Ma ku ajnale anile. 17 Aluchigo bon Erore nulligime chapniliga alu Juani ab yab lige ma galrale bajchlige karnate bulug pe alu Erore upila chojkila gite, napu Erorasi anilime nile, napu Belipe upila nile bajch. Alu Belpeka alu Erore bachila nile, sen eygame nile Belpeka. 18 Alu Junika pe anlige alu Erore napulige ma bujesa alu bachila upila: Chonig bujch mueka alu mu bachila upila? Moisesi nulalila tabil el napurig alarig nokiboa. 19 Lige alsko alu Erore upila (napu Erorasi anilime nile) we melinliga ilrome nile alu Juani elig alu Erore tabil elile napurig melimela alu Juani 20 napugiti alu Erore wchigo majligime alu Juani meag, Junika wchigo la ri nligame we al Onorgame oyrame. Erore we ganlime nile Juani si rachaga nobi tabil sin nmame nile alu Juani raichlila. 21 Alige bamime nile Erore. Piesta newale, bayele ewlala nulame, alu sontalo ewlalachig lige chchigo jar wek enom ngame al Galilea mochgame, abiena baylechig. Ma napasa al mochile goy. 22 Alemi bajkile bil muk iw alu muk Erorasi ranala, napu ri mochile alemi yawile alu muk iw. We ganlile alu wek ri

10Lige

16Lige

walula Erore akele we sem sime ko Esusi wchigo ruig eynilagime suwbaga ralmuli we al umbame ko Esusi naykome saw. Lige anile: Alu ri Juani ju napu rewarame ke, alekeri we al ngame ju awal lige la umbame ju saw naykome. 15 Lige jarchigo anile: Pe Elasi ju, alu napu ya ajtgame nile napu ruyame nile napu anele Onorgame. Lige jarchigo anile: Pe uch bil ri ju napu ruwime ju napu ruw Onorgame, achigyri napurig ya mochgame nlige.

14Alu

Jena ruwimela Erore mayligo pe Juani ko alu Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

103 alu iw yawichi. Alu Erore anele alu iw: Twak suwbaga tbiri napu najk mu, ne la nejmala. 23 Neka la bijchiga an. We najkisk naspasi we nejmala ne napu nulame ju ne anele. Lige alu iweka tabil nejega, yati simile eyela rukemia. Lige reg rukele: Tachiri tniwa alu walula Erore? 24 Alige eylaka nejele: Juani moola tniwag. 25 Alu iw we yati ku nawale al napu asale alu walula Erore, lige anele: Neka najk napurig jeka apawa bejtlichi ajchag alu Juani moola, alu napu rewarame ju ralmuli. 26 Lige Erreka we seweka asbale napulige alanis alu iw. Tabil pe arig rejpnale mchigo akligime suwbaga ralmuli napu mochile al goy piesta nergichi, la mchigo la sbili olmorligame napu anlige bon, lige la sbili olale. 27 Erore pe yati bil sontalo jlale Juani moola rejpunniliga. 28 Lige alu sontloka bajkile al pach galrale napu ajtile alu Juani galrale bajchriga, lige Juani moola rejpnale, lige apale Juani moola bilena bejtlichi ajchag, lige alu muk iw yleru alu Juani moola, lige alu iweka eyela yale. 29 Napulige machis Juani yuga jrome Juani ma melrigo, simbale nolamia lige gatele bilena resoch newrigime napu gatlime nile suwgame. Alarig melliru Juani.

SAN MARCOS6
Jena ruwimela Esusi kgiligo goame maligi mili ralmuli amin uchchigo rajp

alu maku ok Esusi yuga jrome ku napale echromi wekan rigichi eynasa Onorgame nila rejcholi benriga, ruwile suwbaga napu nokligo alu aboi lige napu yligo, lige napu ek benriligo Onorgame nila rejcholi. 31 Wek jsile ralmuli. Jar simbachi uchchigo jar jsile, alekeri tabil chrig gos nlile Esusi lige bon yuga jromechig. Alige Esusi anele alu bon yuga jrome: Nab mi napu tabil ri napurig la ganliga resbupua. 32 Bilena brkochi jmale lige al mochiga simbale resbimia mi al napu tabil riole. 33 Nobi wekchigo ralmuli etlek simbachi, lige machile kochiena simiba ynaligo. Bochgimi ejpergame ralmuli jmale bawich suweke, bajchab sbale alu ralmuli al napu alu barko sebmili nlige. 34 Napulige reknachi alu Esusi al brkochi ma wek rioga ilile, lige Esusi alu ralmuli etesa, natemale, machligame pe oni mochigo napurig bo tabil boligime, alekeri benrile Onorgame nila rachili lige wek rejcholi. 35 Lige ab al bon yuga jrome anile: Ma al ju, kulipi chonmala, jena tabil it goame. 36 Julawa ralmuli mimi rigichi napurig goame ralimela napurig gommp. 37 Lige Essika anele: Emi ywaguru goame.

30Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS6 Lige Esusi yuga jromeka nejele: Asriga wek enom najkiblek napurig la umubawa alak ralmuli goyame goame ral, napu ek meme ju bil ri os na mech nchaga nejele. 38 Lige Essika anele: Rukwag ralmuli chek ban nutuggame ka. Lige alu maku ok Esusi yuga jromeka simbale rukemia, lige ku sbaga anele: Pe maligi ban okame ju ralmuli lige ok roch yriga. 39-40 Lige Esusi nulele ralmuli napurig mochmala mimi gajsalachi amoba, napurig emegami nam mochmala nasipa siento neraga, lige bil siento neraga. 41 Liko Esusi wile alu maligi ban lige alu ok roch yriga, lige oweti rewagachi eneg ilig lige cheliera yale Onorgame.s Alige tab chiwnaga alu ban, yale alu bon maku ok yuga jrome napurig alu ralmuli kgimala. Abiena achig olale alu rochchig, chiwnale alu ok roch lige ralmuli kgile. 42 Suwbaga ralmuli bosaga goale alu ban roch yriga. 43 Lige maku ok atab bochile alu ukuch ban mojgame rasrigame rochtiri yriga. 44 Maligi mili ri nile napu alu ban goale lige rochtiri. Abiena goale wek umug lige wek ukuchtiri.

104 jmamala al brkochi lige jlale napurig bajonmala al wal baw ilgichi napurig simmala al Betsira anilichi. Lige Essika abaj rejpile ralmuli kumi galrale julia. 46 Esusi pe ilibeko simile rep bilena rabomi lige Onorgame yuga rachale. 47 Napulige ma chonaso lige alu barko nasipa wal bawich enale, lige Essika bij al rep rab ilile. 48 Lige amul chelachi lige Esusi etele we nchali olao alu barko otoa alu bon yuga jrome we awgame ekligime, lige Essika simile bawich amoba simig tabil akega bajonimia nalebo tabil asig barko lige sbale napu alu bon yuga jrome mochile brkochi. 49-50 Lige alu bon yuga jromeka majale alu Esusi etesa al bawich amoba engichi. Mayele bil mukgame alawala ko lige boch anile majaga. Lige Essika yati anele: Ne Esusi ju, tase majawa! 51 Lige mole al brkochi Esusi, lige ma asbale ek. Lige alu yuga jromeka ntale: Churig la yati asbale ek? Churig la eyena bawich amoba? 52 Lige aminami ntale: Churig la bosrile alak ralmuli pe maligi banite lige ok rochite? Alarig ntale tabil cho machligame chieri ko Esusi.

pe yati nulale Esusi napurig alu bon yuga jrome

45Alige

Jena ruwimela Esusi bawich amoba enligo

sebasa wal bawich suw al napu Genesareta

53Napulige

Jena ruwimela Esusi naykame yligo

s 6:41 Alu israelita ralmuli ya mochgame alarig nokame nile napulige gomea, Onorgame yuga rachame nile, cheliera aneg Onorgame la nejgorikb goame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

105 anilichi nile, al arele chega alu barko.t 54 Napulige pe kul rekichi Esusi, suwbaga ralmuli al ejpergame machile Esusi ko alu brkochi rekime. 55-56 Lige ralmuli simbale naykame nolamia echrimi rigichi lige apale alemi napu Esusi eynale, panpuri napu eynale Esusi alemi apile naykame lige tnale Esusi napurig naykame Esusi opchala nochmala. Suwbaga naykame napu ek nochale Esusi opchala sawile nayua.

SAN MARCOS6,7 yati pangime nile tabil cho goy goame. We al pangisik la Onorgame kchila kolale aboi la sbili olame krik. Aminami we al pagome nlechig bejtoli lige sikol reg ntaga: We al pagmala ne bejtoli lige sikol, alarig Onorgame abichilubi natemmala nech, lige wek ekarriga nokale napurig nokame nile aboi.) 5 Alige bariseo lige alu Moisesi nila nulal benriame si rukele Esusi: Chonig mu yuga jrome ka tabil pangisa goch, napurig nokale alu ya mochgame ralmuli? anele. 6 Lige Essika anele: mika we al ntame kolale ke, peka alarig nulame kachi Onorgame. We al bijchi anile napulige rejcholi neja ya alu Isaasi alu napu ruwime nile napu anlige Onorgame, alu reg osale: Raicha emi napurig la nirame Onorgame, nobi tabilchigo Onorgame yuga ntame krko emi. 7 Rek la piesta newae pecha la jk pecha la Onorgame yuga ntame ka emi, mika pe aboi nulalila benriame ju, lige la Onorgame nulalila korime ju emi alu nchili newag. Ye rejcholi nejile alu Isaasi. 8 Alarig ju emi bariseo lige emi Moisesi nulalila benriame. Emi

Bil raw jar bariseo lige jar Moisesi nila nulal benriame abemi jbale napu Esusi asale, lige alu ralmulika Rusalnika jslige. 2 Napulige etesa tabil pangisa goy goame alu Esusi yuga jrome napurig nokame nile alu aboi, aliko ruyele ayoga tabil la ko alarig noki. 3 (Barisoka lige alu ralmuli Moisesi nila nulal benriame pe ralmuli juro nile lige alu ralmuli pangime nile sekala napulige gomea achigriga napurig nokame nile alu ya mochgame. Tase reg ntaga nokame nile: Pangime nb cha chligame sekgame kame ne, pe elig reg ntaga nokame nile: Pangime neba gomea, alarig Onorgame abichilubi la natemmala nech. 4 Napulige goame ralimea simasa ku sbaga

Jena ruwimela Esusi nechaligo alu ralmuli bariseo lige alu ralmuli Moisesi nila nulal benriame

t 6:53 Tabil sbale al Betsira anilichi, uchchigo bilena sbale.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS7 ma tabil ewame ju napu nul Onorgame, pe napurig nokame ju emi aboi, pe alueka la oyrame ju emi. 9 Abiena anele Esusi: Gulnaga raicha emi, ma arele emi Onorgame nila rachili, ma tabil nirame ju emi Onorgame nila rachali, pe aboi raichlila la nir emi. 10 Alu Moisesi osale Onorgame raichlila ya, reg anime: 11 La niraga etwak mu bon onola lige eylatiri. Bil tow onola lige eyela sala neraga rachame, alu towika otoboli ju meliboa. Alarig anime osale Moisesi. 12 Nobi emi ralmuika benriame jk we al krik tabil gurilia bon onola, eylatiri, emi we al benriame ju ralmuli napurig animela: Tabil ni ne enom, suwbaga napu ni ne alueka korban ju. (Korban anik: Onorgame kgilime aniame ju.) Lige anime jchig emi suwbaga napu ek alanime ka ma tabil gurimili ju bon onola lige eylatiri. 13 Alarig nokog ma Onorgame sala neraga raicha emi, lige abiena uch jar wek rachali benime ju emi, alu rachali Onorgame tabil galeme ju anele Esusi alu bariseo lige alu Moisesi nila nulal benriame. 14 Alige Esusi ralmuli bayele, lige anele: We al gepusi ye rachili. Tal nmota emi. 15 Bil ri chligame sekgame ka, alueka tabil restiri alawgame krlamala. Bil ri pe charig ntaga lige chrig rachaga restiri alawgame ju. 16 We al beninlisik we al gepuwa napu an ne anile Esusi.

106 ilibeko Esusi ralmuli arele, lige galrale bajkile. Lige alu bon yuga jromeka we rukele napurig Esusi ruwimela chonime ke anliga Esusi napulige alani. 18 Lige Essika anele: michig tabil namo napu an ne? Tabil mach emi tabil goame ko napu ralmuli restiri alawgame new? Goame ka tabil restiri ju. 19 Goame ka pecha sulach asbame jk. Gomeka pe rojpach asbame ju lige machname ju. (Alarig anile Esusi, Onorgame tabil restiri neraga eteo ralmuli rek pe apipiri goame goyachi ralmuli.) 20 Essika abichilubi rachale lige anile: Ralmulika restiri gayname ju wek ekargame ntaga lige chtiri nchali nchaga. 21 Suwbaga restiri ntili sulach ochrame ju. 22 Bil ri chtiri ntame pe apipiri umug yuga gojchig einmala, apipiri ralmuli melig einmala, pe chigoga einmala, wek ekargame tbiri koruka einmala, lige ygiga einmala, we riliga einmala, we gichiga einmala uch jar ralmuli, we sewinriga rachaga einmala peka la bijchi kachi (chisme), ruig einmala napu nokame ju uch jar ralmuli peka nchali ngame ke napurig ruig einmala, we gawliga einmala uch jar ralmuli, tabil la niraga eteme nmala uch jar ralmuli, lige ekarriga smala, suwbaga alu restiri ntalik sulach ochrame ju. 23 Suwbaga yeri ntili pe ralmulichika

17Pet

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

107 buyame ju, lige alarig natasa ma cha ikime kr alawala.


Jena ruwimela mach pligo Esusi bil chtiri alaw bil ut mukichi ajtgame tabil israelita muk
24Al 30Lige

SAN MARCOS7 alu mukika yati simile galrale, lige rewale ranala kil bogime tabachi gojchlachi ma tabil chtiri alawgame. Alu chtiri alaw ma machnilige.
Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri najkacholo lige tabil me la gayname raicha

yniga, Esusi simile al Tiro anilichi wek rigichi. Napulige sebasa bilena galrale bajkile napurig tabil wesi ralmuli machimela al ajtig. Abirig machile ralmuli. 25 Pe abiniko machile bil muk we al mach pame ko Esusi apipiri chtiri alaw. Alu mukika bil iw chtiri alaw ajchgame eyela nile, lige alu iw eyela galrale aresa alu iw, simile al napu ajtile Esusi lige chojkbisiga ilbale alemi owemi neraga napu Esusi ilile, lige we ewrili anele napurig mach pmala alu chtiri alaw napu ajchgame nile alu iw. 26 Alu muk iw eylaka tabil ralmuli israelita nile, sen rachame nile, pe griego rachame nile. 27 Lige Essika anele: La arewa napurig bajch gomela goame kuchi, tabil la ju ma bujila alu goame lige pe okoch ila alu goame. (Yeka pe aniame nile tabil la ko bajch ralmuli tabil israelita gurilia.) 28 Lige alu mukika nejele: Alarig ju napurig an mu, nobi abiena okoch msachi pachrale mochime, napulige bil uttiri goyachi abiena pet nachume ju rujskame alu okoch. 29 Lige Essika anele: Mueka we al machgame an. Simig ku galrale. Yam machina alu chtiri alawala mu ranlachi.

raw Esusi simile wek rigichi Sironi anilichi. Abiena simile ejiro Rekpoli anilichi. Alige ku sbale al wal baw ilgichi Galilea anilichi. 32 Lige alemi bil ri otleru najkicholo, tabil me la gayname raicha. Lige alu ralmuli we anele napurig nochmala sekate napurig sawimela. 33 Essika otole amin chajknami, lige maksate nochale najkach. Alige Esusi akasole maksala, lige nochale inal nayume. 34 Alige ennale rewagachi, sewkame iwile. Lige anile Esusi arameo rachaga: Epata! (Ipuga ilibawa, anime ke anile.) 35 Alige yati we la akeme gaynale alu ri, lige ma la gaynale raicha, lige ownale raicha we al machgame. Lige Essika anele ralmuli: Tase rupak emi ralmuli sawligo ne ye najkacholo lige tabil gayname raicha. 36 Lige alu ralmulika tabil ewale. Abinachigo ruwlik ralmuli rek wes anele. 37 Suwbaga alu ralmuli napu akele, anile: Churig la umbame jch saw alu tabil la rachame

31Akinana

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS7,8 lige tabil akeme? We al yole. Najkacholo ma la akeme newale. Tabil rachame ma la rachame newale.

108 ku ejperlachi, 10 lige Esusi mole brkochi yuga jrome si, lige simbale al Ralmanuta anilichi.
Jena ruwimela Bariseo machinalio Esusi tal bijchi Onorgamete julrigame ko

Akinana napulige alu Esusi bij alemi eynachi, uchchigo sin wek napale ralmuli al napu Esusi ajtile. Lige baki raw kachi ma suwale nutugala. Alige bayele Esusi alu bon Esusi yuga jrome, lige reg anele: 2 Natem ne ralmuli. Baki raw mochgame jena nech yuga. Ma suwale nutugala. 3 Ku galrale julmala ne, boichimi rekupmala jeloka, jar we emeg ejpergame nisa anile Esusi. 4 Jena tabil wesi bejt. Tabil as reiboa goame anele alu Esusi yuga jrome. 5 Lige rukele Esusi: Chek ban okame niru emi? Gichao anile alu yuga jrome. 6 Alige Esusi nulele napurig wijch mochmala ralmuli. Lige wile ban, cheliera yale Onorgame, atab chiwnale, lige yuga jrome yale. Lige alu Esusi yuga jrome ralmuli yale. 7 Abiena bitile pe ukabi ukuch roch. Lige Esusi cheliera yale Onorgame, lige alu yuga jrome yale alu roch napurig ymala ralmuli. 8-9 Na mili rasgame ralmuli nile. Suwbaga ralmuli goale, suwbaga opasale. Lige alu yuga jrome gichao morali bochile goame rasrigame. Lige Esusi jlale alu wek ralmuli

Jena ruwimela Esusi kgiligo goame wek ralmuli

alige Esusi sebasa al, jar bariseo simbale Esusi enemia. Al ownale raicha alu Esusi yuga reg anig: Aka sawawa bil nayume o yawa awal bil mukgame. Machinliru ramu pala la bijchi Onorgamete julrigame ka mu. 12 Liko Esusi sewkame iwile. Tabil galele lige reg anele: Chonig machinali emi pala la Onorgame jlaligo nech? Emi etriga tabil chesimia ne napu emi tani nech anele. 13 Lige brkochi mole yuga jrome si. Simbale nalebo nlige. (Pe ab nile napu alu ralmuli simbale.)

11Napu

yuga jrome ta nlle ban. Al brkochi bilepi ban ok mochile. 15 Lige Esusi anele alu yuga jrome: La ntaga. Alu bariseo, Erore si, napurig kawali ban roilime alarig ju anele. 16 Essika alan tabilchigo apligame ramu ban anile alu Esusi yuga jromeka abopi. 17-18 Esusi la machile tabil inmilig. Lige anele: Chonig alanich emi: Tabil aparu ban? Tabil inmolia

14Esusi

Jena ruwimela Esusi ruwligo bariseo we resiti ntame ko, lige abiena Erore

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

109 emi? Rek la busgame ke emi tabil machili emi. Rek la najkgame ke emi, tabil ak emi. Tabil nl emi, 19 napu alige ne chiwana maligi ban atab, maligi mili min rasgame ralmuli kgimia? Tabil nl emi alak rasrigo ban atab chiwgame? Maku ok atab rasiro reg nejele alu Esusi yuga jromeka. 20 Aminami ab yab napu alige chiwana ne gichao ban atab, na mili rasgame ralmuli kgimia, chek rasrik alige atab chiwgame ban? rukele Esusi. Lige alu Esusi yuga jromeka anile: Gichao morali rasiro aliko. 21 Alige anile: Chonig tabil cho nmulich lige? anele Esusi.

SAN MARCOS8 Jipe simig ku galrale, tase simibak al wek rigichi.


Jena ruwimela Pegro ruwligo Esusi ko Onorgamete julrigame
27Esusi,

sebasa Betsira anilichi, jar ri apale bil ri tabil machlime al Esusi ajtgichi. Lige we anele Esusi napurig sawmala nochag. 23 Liko Esusi chapile sekala, otole amin suwemi tabil rigichi. Al akachpale busila. Alige nochale busila, lige rukele: 24 Jipe la mach? La eti mu tbiri? Eti ne ralmuli eyname, la roj krpach nejele alu ri. 25 Lige Esusi uchchigo sin nochale busila, lige alu rioka ab la machlile. 26 Lige Esusi anele:

22Napulige

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri tabil machlime

lige alu maku ok ri bon yuga jrome, simbale Sesarea Belipo anilichi ejiro atabemi rigichi. Boichimi enag rukele Esusi bon yuga jrome: Chieri kor ralmuli nech? 28 Lige alu yuga jromeka nejele: Jar an mu ko Juani ralmuli rewarame, ku ajnaligo may. Lige jar an mu kar Elasi, napu ruwime nile napu anlige Onorgame we ya. Lige jar an mu kar uchchigo bil we ya ajtgame napu ruwime nlige napu anlige Onorgame anele alu Esusi yuga jrome. 29 mika, chonig? rukele Esusi. Lige alsko Pegro nejele: Mueka ju Walula Kristo.u 30 Lige Essika anele: Tabil wesi ruywak.

Esusi ruyele bon yuga jrome, alu Onorgamete julrigame napurig ri neraga we ejelmio lige we gawlimio alu ewlala juro lige alu ewlala bal lige alu Moisesi nila rejcholi benriame lige ma meliblik lige baki raw kachi ku ajnimio. 32 Suwbaga we al machgame ruyele. Alige Pgroka Esusi otole amibemi lige nechale:

31Alige

Jena ruwimela Esusi ruwligo ma meliblik alu bon

u 8:29 Enesi glosario Cristo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS8,9 Tase alarig raichawa. 33 Esusi gulile enemia uch jarela bon yuga jrome. Alige Esusi nechale Pegro. Anele: Sew al. Mueka raicha napurig Remnisi. Mueka tabil nata napurig Onorgame najk. Mueka nata napurig pe ralmuli. 34 Alige Esusi bayele ralmuli, lige bon yuga jrome. Lige anele: Bil ri nech oyrame nisa, tabil natmili ju alu ri napurig najk alu bon. Natmili jkuru napurig najkb ne bon. Anchaga asimeli jkuru rek res oliae lige tabil arig nech oyeria. 35 Bil ri tabil mukunlime res nliga nech oyrame krik abiena mukumeli ju, tabil simela rep rewagachi. Bil ri melisuga nech oyrame krik Onorgame nila rachili benriga eynaga, yati rep rewagachi simela alu ri bejtlimia Onorgame yuga. 36 Pecha la jk rek bil ri wek ekargame ngame ke, tabil la Onorgame oyrame nsak, ma chtiri gainmala bon alawala. 37 Alsko ma tabil gainmala rewagachi moyena. Abchigo najtkame ju biwgame alawega enalia. 38 Bil ri chijunasa nech oyriga lige ne raichlila benriga alige ne napu ju Onorgamete julrigame napurig bil ri neraga, we chijunmala nchig alu ri yuga napulige ne uch naw rewagchika wal awal niga Onorgame nila, santo njeli yuga. Lige aminami reg anele: Neka we al machgame ruw jar emi napu moch jena tabil suwimeo ma la etesa

110 bajch aliena la semriga nulao Onorgame jena wijchimoba.


Jena ruwimela Esusi ruwligo pewera sewintiri gaynaligo

raw kachi akinana, Esusi simile rep rab Pegro si, lige Jakobo si, lige Juani si. Napu alige moinasa, Esusi sewinati gaynale pewera. 3 Opchala roskame gaynale, we chrig roskame tawesi anaga. 4 Yati jsile al ok ri we ya ejpergame Elasi lige Moisesi. Rachale Esusi yuga. Lige alu baki ri Esusi yuga jromeka etele. 5 Lige Pgroka anele Esusi: Mu Walula, we al ju ramu jena jgichi. Jipe baki kuch gal newawa, bil mu galila, lige bil Moisesi galila, lige bil Elasi galila. 6 Pe alarig rachale, tabil machile chonimea. We majale alu baki ri Esusi yuga jrome. 7 Alige yati ntale al rab napulige al mochgichi. Lige mach anile bil rachili al nolraleka. Reg anime: Yeka ne Inol ju napu we gal ne. Ewwak napurig nul ne Inol. 8 Alige we yati neraga, alu baki ri Esusi yuga jrome echromi ennale lige tabil rewale Elasi lige Moisesi. Esusi bineli ilgame etele. 9 Napulige ku etegnasa, Esusi anile: Tase ruywak ralmuli napu eteru. Napu alige ne, napu julrigame ju Onorgamete napurig ri neraga, ku ajnasa, aliko la ju ruy. 10 Lige alu baki

2Ujsani

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

111 ri tabil ruwile. Wes anile abopi: Chonig alanlepu ku assimio? anile aboi. 11 Akinana, boichimi yniga, alu Esusi yuga jrome rukele alu Esusi: Chonig an alu Moisesi nila nulal benriame sebamio bajchab bil ri Elasi rewgame tach nawachi alu Kristo? 12 Lige Essika reg anele: Elasiv bajch sbale we al ow bowechi jawamia ralmuli jena wijchimoba napurig la sbili mochmala napulige sbachi alu Onorgamete julrigame. Lige ma sebasa alu Elasi ralmuli ow ajawamia, chonig alu osil alarig ruw we res olawa alu Onorgamete julrigame napurig ri neraga? 13 We al anim ne. Rek wek ralmuli we al ewlige alu Elasi, abiena we res olliru, napurig res olwili ju alu Onorgamete julrigame napurig ri. Suwbaga alu we ya osirgime nile alarig ikimeo jipe.

SAN MARCOS9 suwbaga alu wek ralmuli, lige we al niraga reprile. 16 Alige Esusi rukele alu ralmuli: mika tachiri raichalia alu Moisesi nila nulal benriame si? Boch ani anchaneguru. 17 Lige bil ralmuli nejele: Mu benriame, jeka ap ne ye tow, ne inol, chtiri alaw ajchgame ju, tabil gayname ju raicha. Ap ne napurig mu mach pmala alu chtiri alaw. 18 Wijch rekbame ju, ronuega borame ju chuala, chiname ju ramal awgame ikiga, awraga borame ju rekpaga, ma ruy ne mu yuga jrome, tabil umeba mach pa alu chtiri alaw. 19 Essika anele ralmuli: Chniko si la machimlach emi ralmuli lige emi ne yuga jrome churig ylime ka? Ma wek raw ajtkuru ne emi yuga. Jeka ot alu tow. 20 Liko al otliru alu tow. Napulige alu tow etesa Esusi, alu chtiri alaw yati wijch rekbale alu tow gajpalaka, ronugame chuega. 21 Esusi rukele onola: Chek raw ju alu chtiri alawala bajkis ye towichi? Lige onlaka nejele: Ma walub kachi bajkile. 22 Alu chtiri alaw panpurimi pame ju naichimi, lige bawichimi, melinliga. Natempuak ramu. Gurowak ramu la umubsak mu. 23 Lige Essika anele:

alige Esusi ku sebasa napu mochile alu Esusi yuga jrome, Essika etele wek ralmuli mochigo alemi lige etele jar Moisesi nila nulal benriame ewele rachachi ayoga alu Esusi yuga jrome yuga. 15 Napu alige etesa aleka enag Esusi yati simbale reprimia we raslag

14Napu

Jena ruwimela Esusi yuga jrome tabil umbaligo bil chtiri alaw mach pa

v 9:12 Alu Esusi Elasi ani pe Juani olag anile, alu Juani napu ralmuli rewarame nile bawich bokobuga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS9 Mueka chonig anch la umubsik mu? Mu la bijchgasak la umbame ko ne, la umubmala ne. 24 Alu tow onlaka anile: Ne la bijchigi la umbame ko mu. Tabil wek namo ne. Gurowak ne napurig ab la bijchgimala ne uch rajp la umbame ko mu. 25 Napulige Esusi etea nam mochbachi ralmuli alemi napu ilile, anele alu chtiri alaw alu towichi ajtgame: Mu sile najkacholo new ye tow. Mu sile tabil rachame new ye tow. Machini, tabil sin uch bajkibak ye towichi! anele Esusi. 26 Ma machnamia alu chtiri alaw, awgame sinale lige gajpalaka rekrale alu tow ronuega chuega, lige machnale, wijch rekbasa arele napurig mukgame neraga alu tow. Lige ralmulika anile alu tow etega: Ma mukgame ju! 27 Aliko Esusi chapile sekala, lige oweti elale. Ajgame nile. 28 Napulige bilena galrale mochiga, Esusi yuga jromeka rukele alu Esusi: Chonig tabil gainrupech ramueka mach pa alu chtiri alaw? 29 Lige Essika nejele: Napulige mach pa bil chtiri alaw bil ralmulichi ajtgame, we al natawa Onorgame yuga lige iwrali tnisa alige kul gainmala emi mach pa alieti alaw. Tabil tnisa emi iwrali

112 Onorgame, tabil umubmala emi anile Esusi.


Jena ruwimela Esusi uchchigo sin anligo meliboli ko lige ku ajnimili ko

simile Esusi lige bon yuga jrome. Simbale al ejiro Galilea anilichi. Lige Esusi tabil najkile napurig ralmuli Galilea ejpergame machimela al mochigo al Galilea alu Esusi lige yuga jrome. 31 Alu Esusi bineli asinlile beniria bon yuga jrome, lige reg anele: Napu ju Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga ma chapiboli ju pe wemi lige ma meliboli ju. Melisuga, pe baki raw kachi ku ajnamala. (Alu Essika pe bon olag anime ke anile.) 32 Alu Esusi yuga jromeka tabil nmale napu anile Esusi. Majale rukeg. Akinana Esusi yuga jrome boichimi yniga rachale aboi: Chieri nalina ab Walula jpu ramu? anile. 33 Napulige sebasa wek rigachi Kapernaumi anilichi moile pach galrale napu chelabmili nile lige Essika rukele alu bon yuga jrome: Tachiri choniae emi boichika ynaga? 34 Lige alu Esusi yuga jrome ka tabil nejele machligame ayomio Esusi. 35 Liko asbale Esusi, lige bayele alu maku ok bon Esusi yuga jrome lige anele: Walula nnilisik, gurimili jkuru suwbaga ralmuli. Tabil bonepi natemmili jkuru.

30Akinana

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

113 Esusi mutule bil ta tow lige anele alu maku ok ri: 37 Emi napu we al niraga et bil ta tow la nech oyriga, liko we al nirame ju nech. Emi nech nirasa liko la nirame ju Onorgame, alu napu jlale nech alarig anile Esusi. 38 Lige alu Juani, napu Esusi yuga ilrome nile, anele Esusi: Mu Walula, al mi ajt bil ri we buyname ukuch remnisi alawala ralmulichi mochgame reg anig: Esusi awallate buyasa la kp emi chtiri alaw, yati buyasi, arewa ye ri. Lige ramueka sulruturu, pecha ramu yuga oyame kame alu ri. 39 Liko Essika anele: Tabil che antliko. Bil ri buyname chtiri alaw reg anig: Esusi awallate buyasa la kp emi chtiri alaw, bil ri alarig nchame ka we al raichmala nech olag. 40 Ralmuli tabil sala nisa ramu, ramu gompanirola kr. 41 Bil ri rek pe bil alab baw yae emi nech oyrame krik, liko Onorgame la semati raweli ymala alu ri. 42 Bil ri resiti ntili yame bil ta tow kul benime Onorgame nila rachili, ab la nmala silika mukus baich rojkgachi psiga majt goltiga. 43 Mu we cha sisa mu bon seklate, ma rejpunawa alu sek. Ab al nmala Onorgame ewilia tabil sekega,

SAN MARCOS9 tase simi ok sekega owkana jirnochi al napu tabil sin choime ju na. 44 Al alu kuchili tabil sin armili ju ralmuli sapala goy. Lige al nab rajame ju na. Tabil sin choime ju.w 45 Mu res sika enasa mu ronlate, rejpunawa ronola. Ab al ju Onorgame ewilia tabil ronega, tase simi rel jirnochi ok ronega. 46 Al alu kuchili tabil sin areme ju ralmuli sapala goy. Lige al nab rajame ju na. Tabil sin choime ju. 47 Mu we chtiri natasa chtiri etega, mach buinawa alu bus. Ab al nmala Onorgame ewilia tabil busega, tase simi rel jirnochi ok busega,x 48 al napu alu kuchili tabil sin areme ju ralmuli sapala goy. Lige al nab rajame ju na. Tabil sin choime ju. 49 Apipiri ralmuli nech najtasak res ikimela. Alu res ikiame ju napurig on. 50 On we al ju la ajkabasa goame. Tabil ajkabasa goame, pe tabil la ajkabame ju alu on.y Alarig ju alu res ikiame napurig on. Alu res ikiame la gurame nisa ralmuli we al nata Onorgame yuga aliko napurig on la ajkabame alarig ju. Alu res ikiame tabil gurome nsak alu ralmuli we al nata Onorgame yuga, aliko tabil la ju. Liko alu res ikiame ju napurig on tabil ajkabame. Tase wekuawa alu res

36Alige

w 9:44 Enesi Isaas 66:24. x 9:47 Berskulo 44 lige 46 tabil uch alu we ya osirgime osilichi. y 9:50 Onaka abiena unilime ju yowa. Abiena unilime ju napurig tabil bikimela sap. Abiena unilime ju napurig biwewa jiero. Abiena unilime ju telsante niraga. Abiena uneme nile alu ralmuli ebreo napulige Onorgame kgime nile goame ruig Onorgame tabil sin chajkena ilbame ju, nab we al sbali olame ju napu an bon.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS9,10 ikiame gurome ko Onorgame si natalia liko we ganliga ejperlamala emi suwbaga.
Jena ruwimela Esusi rejcholi ruyligo suwbaga alu ralmuli newkame napurig tabil rojmala

114 ju. Alsko napurig bilepi ralmuli ntame nmala okaka, 9 lige Onorgame tabil najk napurig rojanawa napu bon napabule. 10 Ab al, napulige galrale mochiga, alu Esusi yuga jrome ka rukele Esusi: Chonime ke napu mu ruy ani kulipi? 11 Lige Essika nejele: Bil ri muk aresa, uch bil muk rewame ju, tabil la ju alu ntili. 12 Abiena we restiri ju alasima bil muk ri aresa uch bil ri rewis, tabil la ju alu ntili. We restiri ju alasima.

10

Al Kapernaumi asig, simile al bilena al ab bakochi Jorani anilichi, aleka napu machname ju alu raynali napu Jurea anilime nlechig napurig alu ejiro Jurea anilime.z Nab raw wek ralmuli napale. Lige Essika benrale rejcholi alu ralmuli. Alarig sime nile. 2 Lige al jsile bariseo pe rukemia chonir Esusi. Lige rukele: La ju bil ri muk area newkame? 3 Lige Essika rukele: Tachiri rejcholi nejile ko alu ri Moisesi ya? rukele Esusi. 4 Lige alu barisoka anile: Moisesi anile la ko bil muk arila, bil apeli ysik reg anime: Jpes ma tabil napaka ejperlamala napugiti ma rojgame kame ye ok ralmuli, ma tabil newkame, anime nsak alu apeli. 5 Essika anele: Ralmuli cha nokame kame. Alekeri Moisesi benrele alu rejcholi. 6 Ya bajchab Onorgame tabil benrele alu rejcholi. Onorgame nila rachili reg an: Napulige Onorgame newale gaw, newale bil ri, lige bil muk. 7 Alekeri newime ju lige wan galrime ju, 8 lige napuka okome

ukuch kuchi apile alemi alu Esusi napurig chapimela sekate. Napu alige machis alu yuga jrome, nechale alu ralmuli ukuchtiri. 14 Essika ayole alu Esusi yuga jrome yuga. Anele: Tase che anewa, arewa nalina napurig jeka smela alu ukuchtiri. Emi alu ukuchtiri etega, benimela emi Onorgame ewiga. Suwbaga ralmuli napu we al ewame ju napurig ye ukuchtiri, alueka we al nulalame ju sulach Onorgamete. 15 Neka we al bijchiga an. Emi tabil ewisa Onorgame napurig nokame ju ye ukuchtiri, tabil sin ganliga eynamala emi Onorgame yuga. Napurig bil uttiri we yati ewime Onorgame, achigriga

13Ralmulika

Jena ruwimela Esusi tniligo Onorgame napurig gurimala kuchi

z 10:1 Jarchigo an simriligo al ejiro Jurea lige bajunligo al bakochi Jorani anilime.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

115 nmili jkuru michig napurig alu uttiri la yati ewime Onorgame. 16 Alige alu Esusi mutule alu ukuchtiri lige moola nochale lige tnale Onorgame napurig repmala.

SAN MARCOS10 Simig ralinwak suwbaga alu mu nila tbiri, lige kgiwak alu enom alu ralmuli tabil ngame. Lige nech najtawa. Alarigk la narmala mu semati raweli pa rewagachi. 22 Liko alu ri kil ilbale, seweka simi kbale cha wek tbiri ngame nligame. Tabil ralinnele bon nila. 23 Liko Esusi enniga bon yuga jrome, anele: Wek alu ralmuli we ngame wek ekargame tabil elime ju napurig Onorgamete nulewa sulach. Pe napurig aboi nata, pe alarig la sbili nir. 24 Lige alu Esusi yuga jrome ka lale: Chonig anch Esusi alani? Lige Essika anele uchchigo sin: Wek ralmuli napu we ntame ju wek ekargame niga asinlime, tabil najkime ju napurig Onorgamete nulewa sulach. 25 Wek ri wek bukgame akas, chibtiri, botiri, tabil nl Onorgame. Bon bineli nata. We nchili olmala alu ri napurig lisensia ymala Onorgame napurig Onorgame nulmala.a 26 Lige akis alu Esusi yuga jrome, tabil inmole. Lige anile abopi: Chieri la sebmalaw al rewagachi? 27 Lige Essika enniga anele: Bil ri bon ntaga tabil sebmala rewagachi. Onorgameka

raw Esusi enale simi, lige bil ri naw we maga, lige chokbasiga ilbale al owemi napu Esusi ilig. Lige alu ri anele alu Esusi: Mu we al benriame, tachiri chusima la ju napurig bejtlamala ne pa rewagachi nab? anile alu ri. 18 Lige Essika anele: Chonig anch mu: We al benriame? Pe bineli Onorgame ju we al benriame. 19 La mach mu napu Onorgame nulale. Reg nulale Onorgame: Tabil meliboa ralmuli, tabil chigowa aminami, tabil sen muk yuga gojchiboa, tabil yega raichwak, tase bujewa bil ri tbiri ok engame ygiga, la niraga etewa mu onola lige mu eyela alarig anele Esusi. 20 Lige alu rioka anile alige: Neka we al sbali ol suwbaga alu nulal ut ka jipe abiena si. 21 Lige Essika we natemale, lige anele: Aba bil tbiri rokr. Bil tbiri tabil cho la sbali ol mu.

17Bil

Jena ruwimela bil ri we ngame tabil oyraniligo Esusi

a 10:25 Essika reg anile: We nchali olmala bil ri wek bukgame ajgame napurig lisensia ymala Onorgamete nulelia. Ab la tabil nchali olmala bil kameyo bilena wejch ewalachi simiria.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS10 la nejkrime ju, alarigk la sebawa rewagachi. 28 Alige Pgroka anele: Ramueka suwbaga tbiri arruch mu yuga eynimia anile Pegro. 29 Lige Essika anele: Apipiri ri aresa gal, rejimtiri, onlatiri, eylatiri, kchitiri, gawtiri, ne yuga eynimia, benrimia ralmuli Onorgame nila rachili, 30 Onorgame wal ganlili ymala. We ganlimala alu ralmuli Onorgame oyrame yuga. Abiena we res olawa lige res anewa cha nokame ralmulite. Lige mukus pa rewagachi asimlek nab. 31 Alu napu bajch ilinlime ju, alueka pe guwana julwili ju. Lige alu we guwana ilgame, alueka mi bajch elwili ju.

116 napurig ri neraga ma chapiboli ju, lige ma otoboli ju napu moch alu ewlala bal lige alu Moisesi nila nulal benriame. Alu ewlala otomela amin uchchigo bilena esena ralmuli mochgichi napu tabil juro ju napurig alemi meliboa. 34 Lige tabil cho me, alu ralmuli we gawlimala lige akachpamala lige wejpispua, lige meliboli ju. Mukus pe baki raw kachi ku ajnamala anile Esusi.

bowesia Rusaleni simiba. Esusi bajch enale. Lige alu wek oyrameka nujubami ynale, lige reg natasia eynale: Essika la tabil majanti! napugiti Essika abirig alemi Rusaleni simi enligime rek machi meliboli ko al Rusaleni. Uchchigo jar napu ab guwana eynale we majale. Lige Essika wan bineli otole alu maku ok ri bon yuga jrome. 33 Lige reg anele: Ramueka a enrukuru Rusaleni simiba. Alu napu ju Onorgamete julrigame pa rewagchika

Jena ruwimela uchchigo sin anligo Esusi ma meliboli ko ma bais nile alsko alani Esusi
32Eynale

Jakobo, lige Juani, Sebereo kchila, 36 abemi simbale Esusi ajtgachi lige anele: Mu benriame, pe rek, nchali ywak ramu. 37 Tachiri nchali najki emi? rukele Esusi. Napulige mu walula selgame asibasa, ramueka anaguka mochwak mu ajtgichi napurig eslikame ukuchpala nmala ramu, bil wajton, bil oin. 38 Lige Esusi anele: Emi tabil mach aliena nchali ko. Lacha anachasa jk emi nech yuga? Lacha anachmala emi res iki napurig ne res ikimela? 39 Abiena la anachwalek nejele Akobo lige Juani. Bijchi res ikimela emi. Meliboa ne. Abiena meliboa emi. 40 Tabil ne smala anaguka ewlala mocha emi. Pe Onorgameka la mach chieri mochiamio napurig nochmala alu nchali anile Esusi.

Jena ruwimela Jakobo (Santiago) lige Juani tnaligo nchali Esusi


35Alige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

117 jar Esusi yuga jrome machile nchali tligo, alekeri nawale. Lige Esusi bayele suwbaga alu maku ok bon yuga jrome, 42 lige anele: Emi la machguru napu ek ewlala we rilame ka, lige we iwgame nulame ka, napuchibi olag ralmuli, lige alu eslikame ukuchpala achigriga nulame ju. 43 Emi tabil alarig nulmili jkuru. 44 Alu ab walula nnilisi ka, gurimili jkuru uch jar ralmuli, tabil riliga, napurig nchame neraga. 45 Alu Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga tabil nawp napurig guriwa ralmulite. Alueka nawkuru gurimia uch jar ralmuli, alu bonepi mukug buinamia chtiri bowechi wek ralmuli.

SAN MARCOS10,11 raichmala. Lige alu rioka tabil ewale. Aminabi anile rek sullie: Mu Esusi, Rab rijimala, alu rab napu we ya asale, pe rek, natempog ne! anele. 49 Akis yati kil ilbale Esusi, lige anile: Jeka baywag. Lige alu Esusi yuga jromeka simbale bayemia. Lige anele nawiga: Tase chlwa. Mi simr mu. Esusi rep naka. 50 Liko alu ri tabil machlime alu gem wijch pasa, iwgame opochile, lige simile al napu Esusi ilile. 51 Essika rukele: Tachiri najk mu? Lige alu tabil machlimeka nejele: Mu benriame, najk ne napurig nech ymala mu napurig la machlimala ne ku. 52 Essika anele: Simig ku mu bejtlachi. Sawkuru mu, la bijchgiligame mu la sawame ko ne anele. Yati la machlile alu tabil machlime. Lige tabilchigo simleko galrale, pe simile alemi guwnami napu wek ralmuli ynale.

41Uch

sbale wek rigichi Jerik anilichi. Napulige Esusi ma simichi al Jerik yniga alu bon yuga jrome si, lige wek ralmuli napu Kapernamika si ynale, lige alemi boichimi asale bil ri tabil machlime, Bartimeo anilime (Bartimeo anik Timeo inol aniame ju). Al asale boich suwemi enom taa. 47 Napu alige alu tabil machlime machis Esusi Nasareta bejtgame abemi eneg, awgame rachaga bayele reg anig: Mu Esusi, Rab rijimala, Rab we ya ajtgame, pe rek natempuak nech! anile. 48 Wekaka sulile alanichi napurig tabil aminabi awgame

46Alige

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri tabil machlime

11

Napulige ma amul seba yniga al Rusaleni alu Esusi lige gompanirola jbale al Olibo rewgichi rab releberi, al napu okan wek rigachi nile, bilena Betag lige uch bilena Betania rewgachi. 2 Lige Essika anele ok alu bon yuga jrome:

Jena ruwimela ralmuli ewele rachaga anligo Walula ko Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS11 Simbaga al mi wek rigachi, mi al napu machig ju, lige al rigichi sebasa, emi etmala bil bulito ut chriga chujkgame tabil cho asilime. Lige ma supanasa jeka otobak banriga. 3 Lige bil ri rukis chonig supanalio alu bulito, yati anewa: Alu Walula najk napurig tanewa ye bulito, pe yati ku ronolawa ramu, anile Esusi. 4 Liko alu ok ri Esusi yuga jrome yati simbale lige al bilnami rigichi sebasa etele bil bulito ut chriga chujkgame bil otnachi al ab yochi galrale, lige supnale. 5 Lige jar ri jale al lige bil alu ri alemi ajtgame rukele: Chonig supanaru alu bulito? 6 Liko alu Essite julrigame ruyele la sbili napurig anlige Esusi. Liko alu ri rukeme yati la elile napurig la otomela. 7 Alsko yati otole alu bulito napu al Esusi ajtile. Lige alu apasa alu bulito, bujale alu iweli opacha aboi opchala lige prale alu bulito, lige Essika yati asele alu bulito, lige asig simile. 8 Lige wek ralmuli psiga ynale boichimi aboi opchala iweli, lige alu bulito alemi ambami simrole, lige jarchigo sa sawala roasia eynale alemi boichimi. 9 Suwbaga ralmuli guwnami ynigame lige bajchabemi

118 ynigame we raslsia ynale reg anisia: Walula ju Onorgame! We al sem sime ju alu Onorgamete julrigame! 10 Onorgame ma al nulmala ralmuli! Ma naw alu Rab rijimala! Suwbaga we semtiri nmala!b 11 Alarig bajkile Esusi al wek rigichi Rusaleni anilichi alek bulito asig lige rekile bultochi lige rekisa bajkile ab pachami al wal reob ilgichi rapich, lige we al enesa bochgimi al rapich, ma simile al Betania rewgichi tam wek rigachi,c ma we al nligame amul chnachi, alu maku ok ri yuga simile bon yuga jrome.

be ma simbale al Betania mochige, lige boichimi eyniga we elowile Esusi. 13 Lige etele bil chun alemi ilgame boichimi abemi lige Essika yati simile enemia pala rakgame ka alu chun, tabil rakega ilile alu chun, pe we al sawega ilile, tabil cho sbale raweli napu rakeme nile alu chun.d 14 Liko Essika anele alu chun: Tabil sin gomela ralmuli mu chun rakala, mchigo tabil sin rakmili kame mu anele.

12Melnala

Jena ruwimela Esusi we en aneg nechaligo bil chun napu tabil rakeme nile

b 11:10 Enesi Salmos 118:25-26. c 11:11 Rusalnika we wek rigame nile, lige Betniak tam we wek rigame nile. d 11:13 Al Israeli alu chun bajch rakeme ju marso mech napulige yame ju chun sawala. Lige abiena rakeme ju ab nujubame. Tabil raksak napulige yame ju sawala, tabil rakmili nile ab nujubapi. Sin kachi Esusi anile alu chun ju napurig alu bariseo. Barisoka we ak ralmuli kr nobi tabilchigo ak ralmuli nlek. Alu bariseo nile napurig alu chun napu we rakganti krle we sawega ilgame nobi tabil rakgame nliko.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

119 Lige alu Esusi yuga jromeka akele alanichi Esusi.


Jena ruwimela Esusi ma mabligo alu ralineme ralmuli al wal reobachi rapich mochgame
15Alige

SAN MARCOS11 ntale majaga wek ralmuli alu ri oyera. Lige tabil chrig meale alu Esusi napugiti we majligime alu ralmuli, cha wek nligame alu ralmuli alemi jgame we al ntaga gepua alu Esusi benrachi alu rejcholi. 19 Ma al ma chnachi simile Esusi bon yuga jrome yuga. Ma simbale al Rusaleni mochige.

sebasa ku al Rusaleni, Esusi bajkile al wal reobachi rapich, lige chojkile buyana alu ralmuli napu ek ralinea jale lige tbiri al rapich, ma renubuga lule suwbaga mesa napu enom nakullichi nile, lige mutuka ma renubule chulug baloma ralinlime wakali. 16 Tabil arele napurig alemi rapich mochimala ralnaga wek ekargame tbiri ralinlime. 17 Lige alu ekargame tbiri rujsuna lige gajuna we ruyele Onorgame nila rachili. Reg anele: Tacha mach emi reg anime chujkug al osilichi napu Onorgame nila rachili chujk? Reg anime chujkch: Ne gallak uneme nmala suwbaga ralmuli jena gawich ejpergame napurig raichmala Onorgame yuga lige napurig iwrali tnamala.e Alarig an Onorgame nila rachili. mika unguru ye reob Onorgame galila napurig pe bil res pe chigrigame resola niraga, tabil la nir emi anele.f 18 Lige alu ewlala bal abiena alu Moisesi nila nulal benriame akele alanichi alu Esusi lige chojkile nata churig la ntik meli alu Esusi. Melinlile lige

melnala be simbale al abemi alu chun ilgichi lige etele alu chun ma wakgame chojkich si, ma nawala yriga wakbale alu chun. 21 Lige Pegro nlle napu anile alu Esusi rapaknala. Reg anile Pegro: Mu Esusi Walula, enrigo ye chun napu mu nechale we en anig rapako, ma wakile. 22 Lige Essika nejele lige reg anele: Aka we al bijchgiwaguru la wal awal ngame ko Onorgame. 23 Neka we al bijchiga an, emi nulesa ye gaw Olibo anilime liko la simela mi mejk wal baw ilgichi napu ewele barko eyname ju, lige we al bijchgiga anesa emi we al nejkromio Onorgame bon awallate, liko Onorgame la nejkromala, liko la simela ye gaw mi wal baw ilgichi. 24 Apipiri tbiri la nejkromala Onorgame la bijchi bijchgiga tnasak mu alu

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig ka napulige la bijchgisiga la awal ngame ko Onorgame
20Uch

e 11:17 Enesi Isaas 56:7. f 11:17 Enesi Jeremas 7:11.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS11,12 nejkrili. 25-26 Napulige Onorgame yuga rachachi mu, la ekawa apipiri ralmuli alu napu we res sika ilrome nile mu yuga. Mu la eksak alu ri liko Onorgame la ekmalachig mu napulige iwrili tnichi mu. Mu tabil eksak liko alu Onorgame rewagachi ajtgame tabil ekmalachig anile Esusi.

120 alu Esusi, 32 Liko chonig ta bijchgirupach emi napu ani Juani? animela alu Esusi. Aka pe ralmuli nullech, anisk, alu ralmuli jena rapich mochgame we aymala ramu yuga, wchigo la bijchgiligame omaka ralmuli we la Onorgamete julrigame nligo alu Juani. 33 Algeko reg anile alu ralmuli Esusi olag: Tabil machiw chirite julrigame nligo alu Juani ralmuli rewarniliga. Liko Esusi anile: Nchig tabil ruwimlachig tachiri gite buynigo ne suwbaga ralmuli jena rapich ye wal reobachi mochgame ralinea.

ku sbale al Rusaleni, lige alemi wal reob ilgichi rapich eynachi alu Esusi, yati alemi jsile alu ewlala bal, abiena alu Moisesi nila nulal benriame, lige alu ralmuli juro nuleme. 28 Lige anele: Mu Esusi, tachiri najtkame nchali ngame ju mu? Chirite ajcharu mu napurig Walula nulame nmala mu? Tachiri gite buynach mu ralmuli wal reob rapich mochgame ralinea? 29 Lige Essika anele: Ne abinachig rukimela bil rachili, la machgame nejiwak, lige la machgame nejisak emi ne la ruwimela chonig tachiri gite buynigo ne ralmuli jena rapich mochgame ralinea. Nejisib: 30 Chieri jlaliga Juani ralmuli rewarniliga? Onorgame o pe ralmuli? 31 Aliko alu ewlala omaka chojkile raicha abopi rukeg, reg anile: Churig nejiawa? Onorgame jlale, anisk liko animela

27Lige

Jena ruwimela ewlala rukligo Esusi chonig buynaligo alu ralmuli al wal reobachi rapich mochgame ralinea

12

Lige chojkile Esusi reg anea alu ralmuli: Bil ri yele wel al bon gawlachi, lige wel echale wek banaw goame rakeme iwil anilime. Rejkolichi newale bilena ipich al mechomia alu banaw rakala napulige rakesa alu bawila mach pamia, lige newale bil gal rep ilgame napurig alu tebume al asag tebmala alu wek banaw rakeme. Lige owile jar ri nchame napurig tebmala, naspasi meka alu banaw rakala, lige alu ri gawgameka simile bilnami mejkami. 2 Napulige sebasa raw wliame, alu gawgame naka jlale bil pinila napurig rojanmala naspasi napu nachume nile alu ri gawgame. 3 Alu

Jena ruwimela Esusi ruwligo chonokligo alu wek banaw goyame rakeme tebume

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

121 tebuka mochgameka tabil nejnile lige ma chapile alu gawgame pinila al nawachi, ma chonale lige ma kumi jlale we ejechasa. Liko alu ri ma kumi simile tabil ok alu banaw rakala. 4 Liko alu gawgame uchchigo bil pinila jlale, lige ma sbachi alu pinila al mi ma chewliru moola bajsibuga rejtete lige ma kumi julliru neochasa. 5 Liko alu gawgame uchchigo bil pinila jlale, lige ma sbachi alu pinila yati melliru. Alarig olliru suwbaga napu ek ssiame alemi napu jlale alu gawgame al. Jar we ejelgame arele lige jar ma meale. 6 Alsko pe alu gawgame inolacho rejpile napu we al eteme nile we al galeg, lige abiena aluchig jlale mayega we al niraga etemio. Reg ntale: Yeka la niraga etmalak ne inol kame. Napulige alu gawgame inol sbachi mi al alu banaw jgichi, lige anile alu aboi tebkame: 7 Pe aluecho ju alu ri gawgame inol, lige alu jkuru alu onola nila nachumili ye gaw napulige onola mukus, alekeri meliboa, alarig la ramu niga ejtebiwa ye gaw onola mukus, anile. 8 Lige chapis ma meale lige ma pale irachi machmana anile Esusi. 9 Lige abichilubi anile Esusi: Alsko chusmalaw alu gawgame? Alueka nawmala suwbaga melimea alu tebume, lige uch jar mochimala tebtiga al.

SAN MARCOS12 Tabilchala mach emi napurig an alu osil napu chujk Onorgame nila rachili? Alu rejt napu gawlile nchame gal newame, lige alu rejteka ab al machnale al chijtochi ajchala. 11 Onorgame bon alarig elale. Lige ramu aboi nriga we al semriga natawa lige we al ganliga mochiwa we al semriga nejkrichi Onorgame anile Esusi.g 12 Alu ewlala bal, abiena alu Moisesi nulalila benriame, lige abiena alu ralmuli juro nuleme, abichilubi we melinalia jale alu Esusi we al inmaka akligime suwbaga alu ewlala nechiga anligo alu Esusi alani, ilig we majale chchigo wek jligame ralmuli alemi. Alsko pe arele alu Esusi lige ma simbale, tabil che olale.

10

alu ewlala bal lige alu Moisesi nulalila benriame, lige alu ewlala napu nuleme ju alu ralmuli juro, jlale jar bariseo lige jar Erore gompanirola rukniliga jar rachili pe machinliga chonir Esusi. 14 Lige alu bariseo lige alu Erore gompanirola alemi sig napu ajtile alu Esusi. Reg rukele: Mu benriame Onorgame nila rachili, suwbaga ramu we al

13Alsko

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame yalime ko napu Onorgame ywili ju

g 12:11 Esusi pe anime ke anile tabil galeg etmili nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS12 machiaa we al bijchiga ani mu suwbaga napu an mu. Tabil chlme ko mu napu an uch jar ralmuli. Rek cha anichi ralmuli mueka abisibi we al benriame ju Onorgame nila rachili. Mueka tabil ygali rachili benriame ju. Pala la ju nejilia alu enom napu jena nejlime ju alu walula rey Sesar ilime? Tabilchala? 15 Alu Essika we al machile pe restiri ntaga ani alu ralmuli, machile pe res olniliga ani Esusi alu ralmuli ygiga rachanelega, lige anile alu Esusi: Chonig alanbich mika pe res olniliga ygiga rachaga? Aka jeka apsigo bil enom. 16 Liko alu bariseo lige jar alu Erore gompanirola yati apile bil enom chijtligame bewrigame alu Esusi, lige Essika rukele: Chieri moola ju ye mo jena enomichi ajtgame, lige chieri rewal chujk ye enomichi? Liko alu barisoka lige alu Erore gompanirola anele: Pe alu Walula Sesar. 17 Liko Essika anile: Napu alu Walula Sesar nila ju, alueka alu Walula Sesar ywaguru, lige alu napu Onorgame nila ju, alueka alu Onorgame ywaguru anile Esusi. Lige alu barisoka lige alu jar Erore gompanirola ma aminabi tabil che anele, ma umrasiga Essite.

122 ju tabil sbame ko rewagachi alu suwgame, lige Esusi yuga rachale pewera, reg anele: 19 Mu Esusi ralmuli benriame, Moisesi arele bil osil we ya reg anime: Bil ri mukus, lige aresa muk tabil cho wesi kchiga, liko alu mukgame bonila rewimeli ju alu muk napurig kchigame nmala alu muk gunmakame alu mukgame bonila yuga asig, lige alu mukgame bonila kchila ochrisa napurig alu mukgame kchila krlamala anele alu ralmuli saruseo. Lige abiena reg anele: 20 Sinchigo mochile gichao ejtemali napu rejim nile, lige alu walula bachila rewale muk sineko, lige mukule bachila tabil cho wesi kchiga. 21 Lige alu bonila rewale alu repola lige ma muklechig tabil cho wesi kchiga, 22 lige alu ab utabela rewale alu repola lige ma muklechig tabil cho wesi kchigachig. Lige alarig ikile alu gichao napu chega rijimala nile. Alarig suwile suwbaga alu rijim. Alu gichao ejtemali suwrisa, mukule alu muk anile alu ralmuli saruseo. Lige alarig anesa, lige reg rukele: 23 Napulige al rewagachi sebasa alu gichao ejtemali lige alu muk, aleka chieri nalina upila nmalaw alu muk napu alu gichao ri gunmakame nile? 24 Lige Essika nejele: Tabil la nmaka moch emi tabil la mach emi Onorgame

jsile alemi alu saruseo anilime ralmuli, alu napu anime

18Abiena

Jena ruwimela Esusi anligo la rewagachi simbame ko alu we al ak ralmuli alawala napulige suwis

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

123 nila rachili, tabil mach emi churig ko Onorgame awalila. 25 Alu napu ek seba rewagachi nibil umug nibil ritiri newmala, aleka suwbaga ralmuli napurig santo njeli nmala, alu pa rewagachi mochgame santo njeli. 26 Aka alu bon Moisesi oslige pekabi osil napu ruw raj illigo alu ut roj, al pekabi osilichi ruw rewagachi simbame ko ralmuli suwis. Lige al ruw reg: Ne ju Onorgame lige Abrami nech oyrame ju, lige Isaki lige Akobo, anime chujkturu al osilichi.h 27 Onorgame nrik tabil it suwgame. Suwbaga ajgame ju. mika tabil mach.

SAN MARCOS12 jch: 31 Napurig gal emi aboi alawala, alarig galewa uch jar ralmuli. Ye ok nulal rejcholi we najtkame ju. Tabil it uch bil nulal ab najtkame anile alu Esusi. 32 Liko alu benrameka reg anile: We al ju napurig an mu, we al bijchiga anb mu bilepi ko Onorgame, lige tabil wesi itego uch bil Onorgame. Abiena we al ju napu an mu, reg ani: 33 Omaka we galewa Onorgame, la bilepi ntili ntaga Onorgame yuga. Napurig gal emi aboi alawala alarig galewa uch jar ralmuli. We al ju napurig an mu alarig olsik we al ganliga asimeo Onorgame. Onorgame nrik pecha me najtkame krko goame kgilia napu ju senteno lige rilig lige ban lige meli ajgame napu ju akas, bo, lige chib eksimia al amoba napu eksilime ju ajgame mayega we al nejkrimio Onorgame alarig olsik anile alu benriame. 34 Liko Essika akis we al machig rachachi alu Moisesi nila nulal benriame, reg anele: Amul we al el mu Onorgame napurig alu Onorgamete nulalime nmala mu alawlachi anele. Lige alsko ma tawesi aminabi rukele.

nawale bil alu napu Moisesi nila nulal benriame nile, alu benrameka akea asale alieri benrachi Esusi, akea asale we al nejechi alu Esusi. Lige alu benrameka reg rukele alu Esusi: Tachiri jk alu nulal we najtkame? 29 Lige Essika nejele: Alu we najtkame nulal reg anime jch: Emi ralmuli israelita, we al ntaga gepwak ye rachili. Bilepi ju Onorgame ab Walula. Tabil wesi it uch bil. 30 Omaka we galewa Onorgame, la bilepi ntili ntaga Onorgame yuga. Alu ju we najtkame nulal rejcholi. Lige uch bil nulal rejcholi reg anime

Jena ruwimela Esusi ruwligo tachiri ko alu nulal rejcholi ab najtkame


28Alemi

alemi ilile al wal reobachi rapich ralmuli beniria

Jena ruwimela Esusi ruwligo nchali yrigame ko Onorgamete


35Esusi

h 12:26 Enesi xodo 3:1-6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS12,13 Onorgame nila rejcholi. Lige Esusi reg rukele alu ralmuli napu jale alemi gepua: Chonig anch alu napu Moisesi nila nulal benriame ju ralmuli, pe Rab inol ko alu Kristo? 36 Aka aba alu bon Rab anlech ya, lige Onorgame Alawala gurile:

124 reobachi napurig pe aboi najkime ju napurig suwbaga ralmuli machimela. We al ntaga, alu Moisesi nila nulal benriame ma bujeme ju gal alu umug gunmakame. Alueka abchigo wal gastigo narmalag.
Jena ruwimela bil muk gunmakame nejligo reobachi suwbaga enom napu ngame nile
41Esusi

Alu Walula (Kristo) nech nuleme ju. Lige Onorgame anele alu Walula: Jena as wajton napus neyuro ne mu sala yuga. 37 Rab Walula aneme ju lige lacha Rab inol nmalaw alu Walula? Lige alu ralmulika we al gepua jale we raslag.

Essika abichilubi we benrile alu wek ralmuli, reg anile: Emi suwbaga ralmuli tase yuga eynawa alu wek ralmuli Moisesi nila nulal benriame, alueka we rilame ju iweli opchaga eynaga, lige we najkime ju napurig we al niraga repriwa alemi wek rigichi. 39 Lige mochnilime ju al napu mochime ju alu ab najtkame ralmuli al pach ukuch reobachi sinagoga anilime. Lige mochnilime ju goame gomea napu mochime ju ralmuli ab najtkame napulige piesta nergichi. 40 Lige welisi jame ju iwrali tania Onorgame al

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig ka bil ralmuli gunarume


38Lige

al reobachi asag kil ab napu gajoni boile enom mochgame, al etele Esusi wek ri we ingame enom mochichi al gajnichi. 42 Abiena etele bil muk gunmakame mochichi ok enom ejchirligame we pee najteme. 43 Liko alu Esusi bayele alu bon yuga jrome, lige anele: La bijchi ye muk gunmakame we restiri tabil wek enom mochkuru enom pe napu ek ngame nlige. Onorgame nrik ab najtkame ju napurig sile alu muk metag alu ralmuli we enomgame, 44 napugiti suwbaga ralmuli we enomgameka nejime ju enom pe rasrigame, lige ye mukika ma nejkuru suwbaga napu ek ngame nlige, goame ralimlek alek enomite. Tabil ngame nile uchrajp anile Esusi.

13

Napulige machnasa Esusi al rapich wal reobachi, bil alu yuga eyname anele: En mu, ramu benriame, chiena la ewele rejtete newriliga

Jena ruwimela Esusi ruwligo ma gajumio alu wal reob Onorgame galila

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

125 ye reob, lige chiena la wal reob newliru, we semtiri! 2 Lige Essika nejele reg anig: Jw, we semati jke, nobi mchigo gajunwili jk bil raw, suwbaga ye rejt napu et emi ye wal reob newrigime wijch mochmala gajuga.

SAN MARCOS13 gawich, lige we gurlamala goame, tabil itlimemp goame, lige nerlamala naultiri. Alakichi, tabil cho sebmala alek raw, uch rajp resriga nmala abe. 9 Abiena anele alu Esusi alu na ri bon yuga jrome: We al ntaga mochiwa emi. Sebmala bil raw napu alige otoboli ju emi galrale moamia. Abiena otoboli ju emi al ukuch reobachi napu sinagoga anilime ju, al otog wejpispua emi, lige abiena otoboa emi al napu ewlala selgame moch lige al napu ajt alu walula rey ruwimela emi we al bijchgime ko emi Onorgame raichlila. 10 Bajchib tach gajuchi gaw, bochgimi gawich sebmili jkuru ye rachili we alala Onorgame nila. 11 Napulige otow emi galrale moamia, tase wek natwak alarigriga animea. Napulige owina emi raicha mi al rachili gatlichi, Onorgame nejmala iwrali napurig la gainmala emi raicha, pe bilepi ntili raichmala emi, pe alu ntili napu nej Onorgame napugiti tabil oni nmala emi rachame, Onorgame Alawalai raichmala emi chulachi. 12 Lige bil ri bachirgame tabil oyrame nech, bon bonila nejmala al mi rachili gatlachi napurig chapiboa lige napurig meliboa chapis pe nech oyrame krik. Onola tabil oyrame nisa nech, lige kchila la oyrame nisa nech, onola ma nejmala al

Esusi simile al nalebo nlige gomichi Olibo rewgame rab lige alemi asbale. Lige alu yuga jrome Pegro, lige Santiago, lige Juani lige Antresi, al mochiga rukele alu na ri alu Esusi: 4 Chiniko gajmala alu wal reob napurig ani mu? Churig la machiboa ma sebamio raweli ma gajmili ko alu wal reob? 5 Lige Essika nejele, reg anile: We al ntaga mochiwa napurig tabil wesi ygamala sen rachili ruig napurig oyramala emi. 6 Eynamala wek ralmuli reg anisia: Ne jkuru la bijchi Onorgamete julrigame, animela. 7 Lige wek ralmuli bijchgimala alu ygali. Lige napulige ruysiga emi nak nerlimio, tabil majawa napugiti nerlimili kame naklime bajch, nobi tabilchigo cho suwibmili jk ye gaw. 8 Alu wek ralmuli bilena gawich ejpergame nakmala uch bilena gawich ejpergame sayega yuga. Lige gaw awgame nokamela ichrimi

3Alige

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig nimio napulige amul suwbachi gaw

i 13:11 Napu ju Espritu Santo yol rachaga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS13 rachili gatlachi alu kchila napurig meliboa alu kchila nech oyrame krik. Lige jar kuchi tabil oyrame nisa nech lige onlaka la oyrame nisa, ma nejmala alu aboi onola o eyela ma napurig meliboa nech oyrame krik. 13 Suwbaga alu ralmuli nech oyrame, wek ralmulite tabil galewa. Suwbaga ralmuli nech oyrame la anachasa napus suw, alueka la pa rewagachi sebmala.

126 tniwa napurig tabil rom nolnamala alu ri ygali benriame ralmuli, 19 napugiti cha resrik nmemp alige raw, tawesi raw anaga. Yako tabil sin aliena enrig nile, napus sebasa alu ri ygali ruyeme ralmuli alige kul we enrig nmala. Lige ab akinana tabil enrig nmala. 20 Onorgame tabil elmala napurig wek raw res ikimela ralmuli. Onorgame elsak napurig wek raw res nlamala ralmuli liko ma suwimela suwbaga ralmuli. Onorgame we gal alu ralmuli napu ek la bijchgame ju Onorgame nila rachili, alekeri pewera res nlimala ralmuli.

Napulige etea emi alu ri pe ygali ruwime al pach reobachi, we ygame napurig Remnisi, we al natawa napurig anime osale alu Ranieli we ya. Napu ek la osil rachame nile alu apeli we al inmaka rachawa. Alige raw napu ek mochrup al Jurea anilichi ejiro lige etsiga alu ygali ruyeme ralmuli yati jmisiwa chbimia al gawichkami. 15 Lige napu ek al galimopa mochiga etsiga alu ygali benriame ralmuli, tase moiboa al aboi gallachi pach tbiri mea, yati jmisiwa nalina. 16 Lige apipiri ralmuli al mi asarachi mochisa napu ju echiachi, al mochiga etesa alu ygali benriame ralmuli tabil simawa ku galrale wel opacha nolamia, amin jmisiwa nalina. 17 Resa alu umug napu rojpega moch alige raw o napu ek ukuch kchiga moch alige raw, tabil gainmala jmasia! 18 Onorgame

Jena ruwimela Esusi ruwligo bajkimeo bil ri al wal reobachi we chasime napurig Remnisi
14

anele Esusi: Napulige sebasa raweli, tase bijchgiwak napu an ralmuli. Jar ralmuli reg animela: Ensib, jena ajt alu Onorgamete julrigame ri ow jawniliga. Lige jarchigo animela: Enesi, mi ajt alu Onorgamete julrigame ri ow jawniliga. Tase oilawa, tabil Onorgamete julrigame ju alu ri. 22 Wek sebmala alu ygame Onorgamete julrigame korime ralmuli ow jawniliga, lige jarchigo ruwime korimela napu anele Onorgame. La suriga rachiga yegmala, we al sem nokimela, la yonti ka nokimela, napurig la najtamala suwbaga napu ju emi nech oyrame. 23 We

Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil bijchgilime ko napu animela alu ralmuli ygali ruwime
21Abiena

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

127 al ntaga, ne we al ruwguru jipe bajchab tabil cho alakichi.


Jena ruwimela Esusi ruwligo uchchigo nawamio

SAN MARCOS13 la ruw, suwbaga alarig ikimeo tach suwichi ralmuli jipe ejpergame.j 31 Rewag lige gawtiri sin raw ma tabil ne ikimela nobi ne nila rachalika tabilchigo sin wekmalag.

Napulige ma simrisa alu restiri raweli, rukumala, lige alu raynali ma tabil rasiga asimela, ma tabil mechega ilimela ruk, 25 lige sopil rujsmala, lige suwbaga nokomela al rewagachi nergame. 26 Alige etmala emi rekname alu Onorgamete julrigame al pa rewagchikana napurig ri neraga nolralekana (napu ju Esusi) , we awgame lige we semtiri, we al nirlime. 27 Lige yati julmala wek santo njeli al pa rewagachi mochgame alu ralmuli napubniliga napu ju alu Onorgame oyrame ralmuli, bochgimi gawich julmala alu santo njeli lige bochgimi al pami rewagachi julmala napubniliga.

24

We al benisb ye ntili churig ka bil chun: Napulige ku uch we chilame kachi alu chun atawala guwala, lige ma ku sawarachi, ma amul seba bamun aniame jturu. 29 Achigriga jkuru, napulige ma mukus raynali lige rujsuchi sopil, machiboa ma amulipi ko raweli Onorgamete Julrigame ku nawmichi. 30 Neka la bijchi

Jena ruwimela Esusi ruyligo bon yuga jrome amul sbachi bamun ma sawarame ko alu chun
28

Tabilchigo wesi machg aliniko alakimeo, nibil alu santo njeli pa rewagachi mochgame mach, nibil alu Onorgame Inol mach, pe Onorgamecho la mach aliniko alakimeo. 33 We al ntaga mochiwa, lige we al tania mochiwa Onorgame awalila napurig tabil che ikimela emi, pecha wesi machig mochgame aliniko ku uch nawamio Onorgame Inol. 34 Alu ntilika achigriga ju napurig alu ri napu simile mejkami, lige arele alu bon galila lige nchame arele reptiga alu gal, lige aplipi nchame yasa arele nchali iwana, lige ajchale bil ri al yochi lige we al anele napurig we al ntaga asimela we al repuka. 35 We al ntaga mochsig, pecha wesi la machig mochgame aliniko nawamio alu gal ngame, chnachi nawmar sin kachi o nasipa rukomi nawmarma sin kachi, otol sinachi sebmarma sin kachi, ma chelachi sebmarma, pecha machirua. 36 We al ntaga mochiwa la eneg, napurig la

Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil wesi la machi aliniko ku sebamio uch alu Onorgamete Julrigame
32

j 13:30 Jarchigo an la ikimeo tach suwbachi alu ralmuli juro. Lige jarchigo an la ikimeo napulige nawmili ju uchchigo Esusi. Tabil la machir.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS13,14 tabil okoka bitgame rewimela ku nawag. 37 Ye rachili napu ruy ne emi, ruw ne napurig suwbaga ralmuli machig mochmala. We al eneg mochsig!

128 (Yol rachaga nardo anilime ju alu naw.) We najteme nile, tabil nalgame baw. Alu muk ma gajsnale alu ut botea opalala lige Esusi molachi roele alu baw we sem jkame. 4 Lige jar alemi mochgame tabil galele, we ayole, lige reg anile aboi: Chonig suwbaga rolech alu naw bawila Esusi molachi? Ma cha olkuru, ma suwbaga golkuru. 5 We al najtegachi ralintlikuru, napu ek meme ju bil ri bil bam nchaga. Lige suwbaga alu enom alu we restiri ralmuli kgitlikuru tabil enomgame. Alarig anile alu ralmuli lige we ayoa mochile alu muk yuga. 6 Liko Essika anele alu ralmuli: Ma tabil chati nata mochisi. Ye mukika we al sem smkuru alu naw bawila we sem jkame roea nech moola. 7 Alu we restiri ralmuli tabil ngame, alueka senib mochmala napu emi moch, lige la gurinilisik emi, guriwag alu ralmuli tabil ngame enom napulige emi gurinilisa, nobi neka tabilchigo welisi asimlag emi yuga. 8 Ye mukika ma bajchab neraga rokuru nech alu naw bawila we sem jkame napu romili nlige nech napulige ne muk. Ye mukika we al sem smkuru. 9 Neka we al bijchi anb, napulige ralmuli napunpurimi gawich beniria Onorgame nila rachili, we al ruk raichmala napurig sile ye muk jipe raw, alarig la machig

14

Ma ok raw rokrle sebamia raweli wal omgachi napu wal piesta newame nile ralmuli juro, Pskua anilime omali napu ban goyame nile alu ralmuli juro, tase kawali (lebarura) roig newrigime ban. Lige alu ewlala bal lige alu wek ri Moisesi nlala nulal benriame ntale churig la nligo chapi Esusi ygiga rachaga, lige meli. 2 Lige jar alu bal lige jar alu Moisesi nlala nulal benriame anile: Tabil chrig meliboa wal piesta nergichi, cha wek rioga ilimmp, wek ralmuli mochmala Esusi machime, lige boch animela akin.

Jena ruwimela Esusi sala ma chapinnilig Esusi mikilichi raw

simlige al wek rigichi Betania rewgichi, Simoni rewgame ri bejtlachi napu ab yab we nayume nlige alu we chtiri wejchagoni (lepra anilime nayul yol rachaga). Napulige al galrale ajtgichi goame goy al rel ilgame msachi kil gayena asag goyame nile goame, alige bajkile bil muk alemi bil ut botea rejtete newrigime ok naw bawila rogame we sem jkame.

3Essika

Jena ruwimela bil muk baw roligo Esusi moola, we sem jkame baw

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

129 mochmala ralmuli, lige tabil sin wekumala.


Jena ruwimela Jurasi chojkligo sewinriga nata

SAN MARCOS14 okame bilena sikolichi, lige yati najtawa, 14 lige napu bajk al galrale osmana ilgame, anewa alu ri gal ngame: Alu walula ramu nuleme reg an: Koche gomela ne goame ne yuga jrome yuga alu goame jipe al goyame Pskua anilime piesta sebasa? 15 Lige al otoboli ju emi bil gal osmana ilgame, alu gal amoba ilgame tanwili ju emi, lige reg animela alu gal ngame: Ye gal amoba ilgame unwag, jena newawa goame, ma la sbali nerturu suwbaga tbiri napu unmala emi, animela. Lige emi al newawa goame, omaka ramu goame. 16 Lige alu ok ri Esusi yuga jrome simbale al Rusaleni lige najtpale bil ri baw okame bilena sikolichi, lige yati najtale lige moile pa amoba osmana ilgame galichi, lige etele ma la sbale nerugo suwbaga tbiri goame newala, lige al newale alu goame Pskua anilime piesta sbachi goyame. 17 Alige ma chonaso sbale Esusi bon yuga jrome yuga. 18 Lige ma al msachi mochiga goy, Esusi anele alu bon maku ok yuga jrome: Bil emi ne bon yuga eyname napu goy ajt jena ne yuga, ma ne sala kr. Nejkrimala nech chapiachi. 19 Napulige akis alu Esusi yuga jrome alanichi Esusi, suwbaga we sewele, lige aplipi anele alu Esusi:

alu Jurasi Iskariote, bil alu maku ok Esusi yuga jrome, simile alu ewlala bal yuga raichamia, reg anemia: Ne la nejkrimala Esusi chapi. 11 Napulige akis alu ewlala bal we al nerale lige we raslle, lige reg anile: Ramu najttiwa mu la nejkrisak Esusi chapiachi. Alsko alu Jurasi Iskariote chojkile nata chiniko kochiena la ko Esusi chapi.

10Algerikchi

raweli Pskua piesta oliame,k ban goachi tase kawali roig newrigime, alige raw napu ekin rigichi meliame nile galrale bil bo Onorgame kgimia. (Alueka pe ntaga nokame nile napulige alu santo njeli tabil meale alu bajch ochrigame ejtemali israelita al Ejipto.) Alige raw alu Esusi yuga jrome rukele alu Esusi: Koche la ntk alu goame newala Pskua piesta oliachi goyame? 13 Lige Essika jlale ok alu bon yuga jrome reg aneg: Simbaga al Rusaleni, lige al najtepmala emi bil ri baw

Jena ruwimela Esusi gompanirola newligo goame Pskua anilime piesta sebasa goyame
12Sbale

k 14:12 Alu ralmuli israelita piesta aneme ju aboka alu Pskua rewgame rek tabil yawime ke alige raw.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS14 Neka tabil jch. 20 Lige Essika reg anele: Pe bil ne yuga jrome ju, napu ne yuga goy ajt jena. 21 Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri neraga ma meliboli ju napurig an osilichi napu ju Onorgame nila. Lige alu ri napu nejkrimala nech chapi wal gastigo rewimela. Ab la ntlige alu ri tabil ocheria. 22 Napulige goy mochiga goame, Essika wile bil ban,l alu ban napu tabil roig newrigime nile kawali, lige cheliera yale Onorgame, lige ma cheliera yasa Onorgame, chiwnale alu ban, lige yale alu maku ok ri bon yuga jrome, lige reg anele: Gos, yeka ne sapala ju. Lige goale. 23 Lige wile alu baso napu roag bajlime nile iwil bawila rektame, lige ma cheliera yasa Onorgame, yale alu bon yuga jrome lige omaka bajile, 24 lige Esusi reg anele alu bon yuga jrome: Ye iwil bawila pachgana mangime ne elal ju, alu el napu machnimili ju ne meliachi, lige ne mukug wal gurimili ju ne emi ralmuli, reg gatele Onorgame ralmuli jipe ejpergame gurimia napurig la biwgame alawgame nmala. 25 Neka la ruw, tabil uch bajimio ne ye pachgana mangime iwil bawila, napulige uch choka

130 ralmuli Onorgame nulea, alige kul uchchigo bajmala ne. 26 Ma gos lige wikarale Onorgame wikala, lige wikarasa simbale nalebo nlige rab Olibo rewgichi.

Esusi reg anele alu maku ok ri bon yuga jrome al rab: Jipe ruk, suwbaga emi ne yuga jrome, ma armala emi nech. Aka reg anime chujkch bilena al Onorgame nila aplichi: Ma meliboli ju alu bo neseme, lige alu boaka ma ral mobmala ichrimi.m 28 Lige ne ku ajnasa, al Galilea sim ne bajchab tach jsichi emi alemi anile Esusi. 29 Lige Pgroka anele Esusi: Rek uch jar ma suwbaga simbige, neka abichilubi mu yuga einmala. 30 Lige Essika reg anele alu Pegro: Jipe ruk beb tach sinachi otol os, bais animela mu: Tabil mach ne Esusi. 31 Lige Pgroka uchchigo abichilubi, reg anele: Rek melie ne, neka tabil majmala ruig we al machime ko ne mu. Suwbaga alu Esusi yuga jrome alanlechig.

27Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo bineli arwali ko bon Esusi

sbale al wek Olibo nergachi Jetseman rewgichi,

Jena ruwimela Esusi tniligo gurili Onorgame al Jetseman anilichi


32Lige

l 14:22 Alu ban seuntiri nile tase napuyeri alu jena nergame. m 14:27 Enesi Zacaras 13:7.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

131 lige al alu Esusi reg anele alu bon yuga jrome: Jena ejtebwag emi, neka Onorgame tnimala iwrali. 33 Lige pe alu Pegro yuga simile alu Esusi, abiena alu Santiago (Akobo) lige alu Juani, lige we sewele alemi alu Esusi. 34 Reg anele alu Esusi alu baki ri: We chl ne, amul muk ne seweka. Emi baki jena ejtebwag, lige tase okpua, la eneg mochiwa. 35 Alsko alu Esusi simile ab amibemi wan Onorgame yuga raichamia, iwrali tnimia, lige al wijch chujkbale ajkan, lige tnale Onorgame napurig tabil res ikimela alu bon Esusi. 36 Reg anile Esusi: Mu ne Onola (Abba anile bon raichlila.), mueka wal awal ngame ju, neka tabil najk napurig ralmuli res olmala nech. Mu najkisk, abirig res ikimlek ne anile. 37 Lige sbale ku al napu arlige alu baki bon yuga jrome, lige ma okkame rewale. Lige Esusi anele alu Simoni (napu abiena Pegro anilime nile): Gojchig bo mu Simoni? Nibil pe bil ora anchap mu tabil gojchig? 38 We al eneg mochiwa, we tana mochiwa Onorgame napurig ta neyrimala Remnisi nila ntili. mika we al sbali olnilime ju, elig emi tabil sbali olame ju. 39 Essika uchchigo simile Onorgame yuga raichamia iwrali tnimia achigriga napurig pe bebepi. 40 Lige

SAN MARCOS14 uchchigo sin ku sbale napu arlige alu bon yuga jrome lige uchchigo sin okkame rewale. Noli ma tabil gayena eneg mochiga, lige nobi tabil chrig nejiasa nlile rukila Essite chonig okoka bitig. 41 Lige uchchigo sin simile Onorgame si raichamia lige uchchigo nawale Esusi al napu arlige bon yuga jrome, ma bais nile. Lige reg anele bon yuga jrome: Abij okoka bitir? A bujsirsib. Ma welisi okole emi, ya ma chapiboli jp ne jipe kulipi alu napu Onorgamete julrigame ju pa rewagchika napurig ri neraga. Ma aleka eyena alu ralmuli cha nokame. 42 Oweti mochisi, ma simawa, ma abeka en alu napu ne yuga eyname nlige, ma abeka en nejkrimia nech chapi!

raicha ilgichi Esusi alemi sbale alu Jurasi napu yabeko Esusi yuga eyname nlige. Jurasi wek ri yuga enale lige alu wek ri siparina ok eynale lige iweli gustiri. Lige alu ewlala bal lige alu Moisesi nila nulal benriame lige alu juro ralmuli nuleme, aluete julrigame nile alu ralmuli Esusi chapniliga. 44 Lige alu Jurasi napu nejkrisia enale chapiachi Esusi, reg anele alu wek ralmuli: Alu napu chumig repori ne alu ju Esusi, yati chapibak lige otobak, reg anele. 45 Lige alemi sbaga alu Jurasi reg anele alu Esusi:

Jena ruwimela ma chaplirigo Esusi


43Bij

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS14 Mu Walula ramu benriame! Lige alarig anesa, yati chumile banach. 46 Alsko alu wek ralmuli yati chapile alu Esusi. 47 Lige bil ri Esusi yuga eyname yati mach pale siparina lige ma rejpnale najkala bil alu walula bal pinila. 48 Lige Essika reg anele alu wek ralmuli: Chonig sirpach siparina ok igtiri nech chapimea? Chigrigame ju ne? 49 Aka ne al wal reobachi rapich asch emi beniria Onorgame nila rachili, aka aleka peka sin chapch emi nech. Peba alarig nmili nlige, sin raw chapiboli nlige ne napurig an alu Onorgame nila rachili. 50 Liko suwbaga alu Esusi yuga jrome ma jmasale, ma bineli arleru Esusi.n 51 Napulige Esusi otiachi, nujub enale bil remal, pe bil chin manta gemag, tase opchaga, lige alu Esusi otome ka melsale alu remal lige pe alu chin manta chapile, 52 ilig alu remalika neysale lige ma yeri ma kbale, pe alu chin manta chapig rejpile alu chapime ka.

132 Esusi otiachi, alemi guwnami enale alu Pegro naka boichika, lige alu Pegro alemi rapichimi sbale al walula bal gallachi rapich, lige al asbale sujkliga reobachi tebume yuga. 55 Lige alu ewlala bal lige suwbaga alu ewlala nuleme we jale rukea ekarriga, pe machinliga chonir lige churigriga la nliga meli alu Esusi, tabil rewale napurig meliboa Esusi. 56 Jar we jale ygali ruy, tabilchigo neyrale ko pe ichromi chibirig ruwligame, lige jarchigo sewinriga ruwligame, tabil bilepi ntale. 57 Lige jarchigo abinachig pe ygiga, reg anile: 58 Ramueka akirturu reg anichi ye: Ye wal reob ralmuli newlala ma gajunmala ne lige baki raw kachi uchchigo bil newmala ne, alueka tabil ralmuli newalila nmala anituru. 59 Wek rachale kkob, tabilchigo bilepi ntali rachale ko, cha ichromi chibirig ruwligame. 60 Liko alu walula bal oweti ilsale, lige al ilig rukele alu Esusi: Bijchiga an ye ralmuli napurig an? Chonig ta nej mu? 61 Essika tabil nejele. Liko alu bal walula uchchigo rukele, reg anele: Mu ju alu Kristo, alu Onorgame Inol?o

54Napulige

ma otliru alu Esusi alu walula bal bejtlachi. Al napale alu ewlala bal, lige alu juro ralmuli nuleme, lige alu Moisesi nila nulal benriame.

53Lige

Jena ruwimela ewlala gustisia olligo Esusi

n 14:50 Pe jena olag anime nile napulige ani Esusi ab ib (enesi 14:27): Ma ral mobmala alu bo lige bineli rejpmala alu boelo bo neseme. o 14:61 Yol rachaga, alu bal walula anile Hijo del Bendito. Alu ralmuli judo tabil sin anime nile Onorgame olag, cha najtkame nile alu rachili rew.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

133 ne ju anile alu Esusi. Lige emi etmala alu napu Onorgamete julrigame ju pa rewagchika ri neraga napulige ku pa rewagachi ajtgachi Onorgame yuga, lige abiena etmala emi napulige ku pa rewagchikana nolralekana engichi. 63 Liko alu walula bal banasuka chiwnale bon opchala. (Alueka ruwime nile we ayligo alu walula bal alanichi alu Esusi.) Lige reg anile: Ya ma we al sbali akirke, tase rokr uch bil ri napurig raichmala Esusi sala neraga. 64 Suwbaga emi we al ak Onorgame sala niraga raichio ye Esusi. mika chong? Choltkob? Lige suwbaga ralmuli we anile napurig meliboa alu Esusi rachaligo Onorgame sala neraga. 65 Jar ralmuli akachpale gawliga alu Esusi, lige bulele busila lige awgame ochole, lige reg anele: Machgob chieri si mu ochoa! Lige alu reobachi repmeka we ochole Esusi banach sekate.

SAN MARCOS14,15 Pgroka anele: Neka tabil machime ju alu Esusi, neka pecha machg chonig ani mu. Lige ab amibemi simile Pegro al yochi. Algerikchi sinale bil otol owila. 69 Lige alu muk goame newime bal walula napulige etesa al yochi alu Pegro, anele uch jar napu eynale alemi yochi: Ye ri Esusi yuga eyname ju. 70 Aliko Pgroka chchigo sin anile: Neka tabil machiw Esusi. Lige alu ralmulika reg anile: Bijchi mu alu Esusi yuga eyname ju, mu Galilea bejtgame kmechig, napugiti napurig Galilea ejpergame rachame kame mu. 71 Liko Pgroka uchchigo sin tabil machirle Esusi: Onorgame gastigrime ke nech ta bijchiga anisk ne anile Pegro. 72 Alige uch sinale otol, ma os nile sin. Liko alu Pegro nlle napu anlige Esusi. Reg anlige Esusi: Mu Pegro, tach os sinachi otol owila, bais yegmala mu, tabil machirimla mu nech. Alieti nleg, ewele nalale alu Pegro.

62Jw,

68Lige

Pegro al rapich ajtgichi, alemi nawale bil muk napu newime nile goame walula bal, 67 lige alu muk Pegro etesa alemi ajtgame sujkliga, welisi eneg ilile, lige anele: Muchig abiena yuga eynituru alu Esusi Nasareta bejtgame.

66Napulige

Jena ruwimela Pegro tabil machirligo Esusi

15

Napulige chelis, napale al alu ewlala bal lige alu juro ralmuli nuleme lige alu Moisesi nulalila benriame, napale al omaka raichamia machimea choltik alu Esusi.

Jena ruwimela walula selgame Pilato gustisia olligo Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS15 Ma suwnasa raicha, otole alu Esusi we al bulug sekala al mi walula selgame Pilato ajtgichi. 2 Lige alemi otos Piltoka rukele Esusi: Mu ju Walula rey alu ralmuli juro nuleme? Lige Essika anile: Jw, tase napurig mu nata anile Esusi. 3 Lige alu bal ewlalaka abiena wek raicha jale alu Esusi sayega, we cha skame krle Esusi. 4 Liko alu Pilato uchchigo rukele: Ta nejiama ol mu? La chek tbiri ruynguru alu ewlala bal. 5 Essika abirig tabil pet nejele. Alu walula selgame Piltoka lale: La chonig tabil majch? Peka nej anguru, lale.

134 nuleme? (Pe Esusi olag anile alu Pilato.) 10 Alarig anile alu Pilato, we al machligame pe gichiga otligo alu ewlala bal. 11 Lige alu ewlala baleka abchigo we jale ruyea ralmuli napurig we animela ralmuli mach pnalia alu Barabasi nalina tase alu Esusi. 12 Lige Pilato uchchigo sin rukele alu ralmuli: mika choliame najk alu napu emi Walula Rey ralmuli juro nuleme aneme ju? 13 Lige ralmuli reg anile awgame: Gulusichi ujchawa! noli boch anile. 14 Lige Piltoka uchchigo rukele: Tachiri chuskame jk ye ri? Lige ralmulika uchchigo anile ab awgame: Gulusichi ujchawa! anile omaka alu ralmuli. 15 Liko alu Piltoka mach pale alu Barabasi pe napurig la raslag ejtebmala ralmuli, tabil ayoga alu Pilato yuga. Lige nulale napurig wes wejpispua alu Esusi wichite jiero uchkame lige och. Lige ma wejpisosa, ma lisensia nejile napurig gulusichi ujchawa alu Esusi.

bam Pskua pistachi, Pilato supchame nile bil nejkgame galrale bajchriga ajtgame. Ralmuli aboi la anime nile chieri la ntik mach pasa. 7 Alige raw mochile jar ri megame galrale moriga, lige bil Barabasip anilime nile. Barabasi lige alu uch jar ri napuka eyname nile nakoga. 8 Lige alemi napale ralmuli, lige tnale alu walula selgame Pilato napurig mach pmala bil napurig sime nile alu Pilato napulige alu Pskua piesta nergichi. 9 Lige Piltoka rukele ralmuli: Najk emi napurig supanawa alu Walula Rey ralmuli juro

Jena ruwimela Pilato nulligo gulusichi ujchag melniliga Esusi


6Nab

alu sontalo otole alu Esusi al rapich walula selgame bejtlachi, lige al bayele suwbaga sontalo. 17 Wel opachtirile chnaga sejtkame

16Alsko

Jena ruwimela sontalo we gawliligo Esusi

p 15:7 Barabasi anik bil on inol aniame nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

135 chinite newrigime, lige ujchele moch gorona banaw wejchgame newrigime. 18 Lige reprale reg anig: Kuira mu Walula Rey ralmuli juro nuleme! 19 Lige moch wejpale wes bakate lige akachpale, lige chojkbaka jaga napurig we la nirame, pe gawliga anime ke anile. 20 Ma suwnasa gawelia Esusi, ma ku bujele alu wel opacha chname sejtkame chinite newrigime, lige ku opachtale bon Esusi opchala, (Bujliru opacha alu Esusi napulige Pilato nulligo wejpisniliga.) lige alsko ma otleru gulusichi ujchamia.

SAN MARCOS15 machnasa.) alige ujchliru Esusi gulusichi. 26 Lige alu sontloka ujchale alu bil rabileta osirgime al napu Esusi moega chujkule rep ambige napu ruwime nile chonig ujchlirigo alu Esusi al gulusichi, reg anime nile alu osil: Walula rey, ralmuli juro nuleme, anime nile alu osil. 27 Lige abiena ujchuchleru ok chigrigame gulusichi al ab napu Esusi chujklige. Bil chigrigame wajton ujchleru, lige bil oin ujchleru. 28 Alarig sbali olale napurig an alu Onorgame nila rachili reg anime: Res olliru alu ralmuli cha nokame yriga. 29 Napu ek ralmuli simrole al, napu chibi anele, reg anele moloka: Aj, mu napu naminmori alu wal reob, lige napu pe baki raw kachi ku newmori mu uch alu wal reob! 30 Ku rekiwa lige bonepi neysiwag! 31 Alu bal ewlala, lige alu Moisesi nulalila benriame, lige alu Esusi gawliga reg anile abopi: Esusi wek ralmuli gurile, bonpika peka gaynach neyusia. 32 Lige aminami reg anile we gawliga: Rekisa la kp al gulusichi alu Kristo, alu walula selgame rey israelita ralmuli nuleme, napurig la bijchgiwa la bijchi la nchali yrigame ko Onorgamete ani jale. Lige oknika chigrigame napu uchule Esusi chujkgichi anaguka, abiena we cha anele gawliga.

pe kul alemi otowachi alu Esusi gulusichi ujchamia, bil ri Sirene bejtgame Simoni anilime alemi seba enale napu Alejantro onola nile lige Rupo onola. Lige alu ri nulleru alu sontlote napurig nejkrimala alu gulus otowachi. 22 Lige otleru Esusi bilena rab al napu Glgota anilichi nile, napu Anaywali Moola, aniame kr. 23 Napulige al sebasa iwil rakala bawila yleru rektume mira anilime nalgame, lige Essika tabil chunule. 24 Alige rep gulusichi ujchleru klabo jwaga sekala, lige alu sontloka nachtale alu Esusi opchala bil reg reeka (napu dado anilime ju yol rachaga). 25 Be tabil cho rawilichi, (Baki ora engichi raynali

21Napulige

Jena ruwimela ma gulusichi ujchlirigo Esusi

ma rawilichi lige ma chnale raynali, lige chnaga

33Lige

Jena ruwimela mukligo Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS15 ilbale bochgimi al gawich. Naspagana enag ku raynale alu raynali. 34 Abalige ma ku raynachi alu raynali, Esusi ewele rachaga reg anile: Eloi, Eloi lama sabktani? (Pe arameo rachaga anile.) Pe reg anig anile: Murigo Onorgame ne Onola, chonig arch mu nech? 35 Lige alu ralmuli napu ek jale al ab, napu akele alanichi Esusi, anile: Gepusi! Elasi baychane, napu ruwime nile napu anlige Onorgame we ya! Tabil la nmaka akele alu ralmuli. 36 Alige bilchigo yati male bil chin sanabchamia banaw rakala bawlachi pee rektume we chijpgame lige iguchi ujchale banasoli kaboka, lige pa owele chuch napurig Esusi chunumela bawila, reg anig owele: Akab pala nolnara Elasi rekibumia gulusichi ye ri anig sile. 37 Lige Essika awgame sinale, lige ma mukule. 38 Lige yati chiwale owkana reknaga alu wal chin pach wal reobachi chujkgame. 39 Lige alu walula sontalo napu ilile al owemi napu Esusi chujkule, etesa sewinriga mukuchi Esusi, tase napurig uch jar ri, anile: Bijchi la Onorgame Inol nile ye ri. 40 Abiena jale jar umug eneg mejkaka, al ilile Mara Magalena,

136 Magalena anilichi bejtgame, lige uch bil Mara Santiago eyela lige Jos eyela (Santiago Jos bonila nile), lige uch bile muk Salom anilime. 41 Alu umug Esusi gurome nlige napulige eynachi Esusi ejiro Galilea. Lige uch jar umug jale al, napu abiena moynalige al wek rigichi Rusaleni anilichi Esusi yuga.

bil ri Jos rewgame, Arimatea bejtgame wek rigachi. Alu ri lige uch jar ralmuli ewlala, alu ralmuli juro nuleme nile. Alu rioka we al najklige napurig yati sebmala raweli napurig nulame nmala Onorgame ralmuli alawlachi. Lige alemi ilile alu Jos etea meliachi Esusi. Lige ma amul chnachi rapaknala resbilichi raw,q alu Jos simile napu Pilato asale lisensia tnimia otomea alu Esusi gatemia, napugiti chonsak ma resbilichi nligame. 44 Lige Piltoka lale: Macha muklepu. Lige yati bayele alu walula sontalo, lige rukele: Pala bijchi mukule Esusi? Lige alu walula sontloka anele: Ya ma mukule. 45 Liko Pilato alieri akis, Pilato yati la elile Jos napurig otomela Esusi mukgame, 46 lige Joseka yati ralale bil chin rojskame, lige rekabusa alu Esusi gulusichi ujchrigame, alu chinite kabisa,

42-43Asale

Jena ruwimela gatlirigo Esusi bilena ewarrigichi napuyeri wal res

q 15:42 Alu ralmuli juro nrik, abiena raw aneme nile ruk, lige raw abinachig.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

137 otole gatemia mi al ewarrigichi wejtos rejtechi pachami, ychika ut nile lige pachaka wel nile, lige yrale al yochi bil wal chijtligame rejtete we bejtgame. 47 Lige alu Mara Magalena anilime, lige alu Mara, Jos (lige Santiago) eyela, we al etea jale al rekalachi Esusi.

SAN MARCOS15,16 Tase majasi. Ne la mach Esusi yaga eyneo emi, alu Esusi napu Nasareno anilime nile, napu gulusichi ujchag melliru. Ma ku ajnale, tabil bo jena, aka ensib jena napu rekliru, ma tabil nr. 7 Simbaga lige anwak Pegro lige alu uch jar Esusi yuga jrome, Esusi ma simela bajchab al Galilea rewgichi tach sbachi emi alemi, napurig anlige tach muki.s Al Galilea etmala emi napurig anlige bon Esusi. 8 Liko alu umug jmaka buysele walisia majaga, lige tabil wesi ruyele boichimi eynaga majaga.t (Jar osil osirgime we ya nergame pe jena suwname ju. Lige jar osil osirgime ab wek osirgime ju, napu machname ju ab relgana.)

16

Raw resbilichi simrasa, alige alu Mara Magalena anilime, lige uch bil Mara Santiago (Akobo) eyela, lige Salom, alu baki umug ralale yow rakala Esusi bogichi mochiamia lige abiena ralale yow rusurgame we sem jkame alu Esusi ujchemia. 2 Lige ma romkichi,r be raynali machnachi, simbale alu yow we sem jkame ujchemia alu Esusi napu rekliru Esusi, 3 lige anisia eynale alu baki umug: Chieri la nejkrimala alu wal rejt sew ajchalichi al yochi ajtgame? 4 Napulige sebasa al yochi abemi, etele ma tabil al yochi ajtig alu wal rejt. 5 Lige moile al pachami ewargichi alu baki umug. Lige etele al mois bil santo njeli remal wajton ajtgame. Wel opchigime nile alu santo njeli we rojskame opacha. Lige alu umugika we majale, 6 lige alu santo njelika anele:

Jena ruwimela ku ajnaligo Esusi

ku ajnasa Esusi, Mara Magalena napu Magalena bejtgame nile, alu bajch etele alu Esusi be bel napulige chojkichi tarali (romkichi). Ab yab Esusi buynilige gichao remnisi ukuchpala alaw alak mukichi. 10 Alu mukika simile ruyemia alu uch jarela napu nile Esusi yuga jrome napu we seweka mochile nal bij. Ruyele Esusi ma ku ajnaligo. 11 Akis alu Esusi yuga jrome, tabil bijchgale.

Jena ruwimela Mara napu Magalena anilichi bejtgame nile etligo Esusi
9Napulige

r 16:2 Alu ralmuli nrik, yanchi al rapagasa chojkime nile resbilime raw. Yanchi ruk chelbaga resbilichi nile lige melnala rukachgame resbilichi nile. Esusi ajnasa aniwnala neraga nile. s 16:7 Enesi San Marcos14.28. t 16:8 Alu ri Mateo osale bon nila lbrochi napu anime ju alu umug we raslag eynaligo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN MARCOS16
Jena ruwimela ok ralmuli etligo Esusi

138 mukus. Lige suwbaga napu ek tabil bijchigi napu an alu Onorgame nila rachili, alueka we res ikimela, lgana naich moibmala. 17 Napu ek la bijchigi napu an Onorgame nila rachili, ne ymala awal napurig la buinmala remnisi ukuchpala alawala ralmulichi pachgana mochgame. Lige la gainmala sen rachili raicha yati neraga, 18 chapimela sinow we oporgimev lige tabil che ikimela alu oyrame, lige bajisa bil tbiri sow tabil che ikimela, lige sekate nochasa bil nayume, yati sawimela.

boichimi eynale ok ralmuli napu we al niraga eteme nlige yab tach mukuchi Esusi. Alemi boichimi machnale Esusi napuyeri pe apipiri ri lige alu ok rioka tabil machile. 13 Napulige ma la machis pe Esusi nligo, ku roile lige ku sbaga ruyele alu uch jarela Esusi yuga jrome, lige alueka tabil bijchgale.

12Akinana,

alu maku bil ri Esusi yuga jrome goy mochile, lige alemi machin ilbale Esusi napulige goy mochgichi msachi. Lige Esusi awgame nechale alu maku bil ri tabil bijchgiligame ku ajniligo Esusi, napulige reg ansiga ab yab uch jar ralmulite: Eteru ramu Esusi, ku ajnale. 15 Lige anele Esusi alu maku bil Esusi yuga jrome: Bochgimi gawich simrowak alu we alala rachili benrisia suwbaga ralmuli. 16 Ralmuli napu ek la bijchgame ju Onorgame nila rachili lige napu ar alu chtiri bow lige napu chap alu we alala bow,u alueka napulige mukus tabil res ikimela, alu alawlaka pa rewagachi moinmala

14Akinana

Jena ruwimela maku bil Esusi yuga jrome Esusi etligo

alu Esusi suwnasa raicha alu yuga jrome si, Onorgame rewagachi otole Esusi. Al sebasa, wajton asbale Onorgame ajtgichi. 20 Esusi yuga jromeka eynale bochgimi gawich ralmuli benrisia Onorgame nila rachili rejcholi. Lige Esusi Alawala gurile alu Esusi bon yuga jrome napurig la sawmala naykame napurig la oyramala alu Onorgame nila rachili rejcholi lige aminami napurig la bijchgimala la wal awal ngame ko Onorgame. Pe ik kp ye rachili. Wal chelirab.

19Napulige

Jena ruwimela ku rewagachi moynaligo Esusi

u 16:16 Marko osale alu osil rewarlime. Alu rachili rewarlime isnimi tabil aniame ju bawich bajkig rewarlime, abiena aniame ju napulige aresa alu chtiri bow lige chapis alu we alala bow. Enesi glosario bautismo. v 16:18 Al Israeli tabil tgame ju alu sayawi, abinachigo nergame jk sinow we opargime.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osil napu San Lukasi anilime ju we ya osirgime ju pet akinana Esusi mukus ma amul ok mili ju jpesko. Alu ri ye apeli osgame, Lukasi anilime nile. Alu ri Luksika bil ri nile yome alu Pulo yuga nchame, alu Pulo nochlilachi gurame nile. Jena ye osilichi ruwime ju chonig osliga alu Lukasi ye aplichi uchkame. Lige ruw churig ochriliga alu ok ri Juani lige Esusi. Lige abiena ruw churig chaojkliga alu Juani lige Esusi rejcholi benria ralmuli, abiena guriga wek ralmuli, lige tase napuka nchaliga (1:54:13). Lige abiena ruw alu rachili churig nchaliga alu Esusi napulige boichimi eneg alemi alu gaw bogichi Galilea rewgame, alemi eneg Esusi we benrisia enlige alu Onorgame nila rejcholi, abiena ylige alu wek ralmuli (4:149:50). Abiena ruwchig tachiri nchiliga alu Esusi napulige eneg bowesia simi al Rusaleni. Alemi eneg alu Esusi abiena we ruyesia enliga rejcholi alu wek ralmuli, abiena we yole alu wek ralmuli (9:5119:27). Alu Lukasi abiena ruw tachiri ruyliga Esusi alu ralmuli al Rusaleni ejpergame, abiena ruwile chonig churig chapliriga alu sairgamete, abiena ruwchig churig mellirigo (19:2821:38). Lige ab guwichmik ruw alu Lukasi churig ku ajniliga alu Esusi melisuga (22:124:53). Rek we ya osirgime ke ye libro abiena osirgime ju napurig benibachig ramu jipe ejpergame ralmuli. Alu ri Lukasi anilime abiena osale alu Hechos de los Apstoles anilime apeli, napu ruwime ju churig guriliga alu Onorgame Alawala alu Esusi gompanirola akinana nujub Esusi ma simis rewagachi.

Jena ruwimela chonig oslirigo El Santo Evangelio Segn San Lucas

Reg Anime Osale Lukasi Ruig Chusligo Esukristo Jena Wijchimoba Asag

Reg anele Lukasi alu Tepilo bilena osilichi:

Jena ruwimela chonig osliga Lukasi ye rachali

Kuira mu Tepilo. We la ganliga repori ne mu. Wek ralmuli osale aplichi napu nchale lige napu benrale Esusi jena wijchimoba. 2 Osale

139

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS1 napu akele napurig ruwile alu ralmuli napu Esusi yuga eynale alu napu akinana ralmuli benrime gaynale Esusi raichlila we al rachali rejcholi. 3 Mu ri Tepilo, we la nir ne mu. Ne bon we al ntaga ruk wes alu ralmuli Esusi yuga eyname reg: Churig ochrale ut tow ka lige churig nchale Esusi napulige si chojkile nocha alu Esusi lige napus suwnale nocha lige churig yole naykame lige churig benrale suwbaga ralmuli? Reg ruk ne alu ralmuli. Ne la ner nili napu ruwile, alekeri os ne ye osil jena aplichi la sbili ruig suwbaga churig nile, 4 napurig mu Tepilo la sbali machig asimela alarig nliga napu mu Tepilo benriliru alu wek rachali.

140 nile. Alu muk Sablika Aroni rijimala nile, Arnika we ya bejtgame nile lige Sablika we akinana ochrale.d 6 Alu Sakarasi lige upila si we al sbali ewame nile suwbaga napu Onorgame nulale we ya, lige Onorgame we al galeg etele alu oknika. 7 Tabil sin kchigame nile alu ralmuli. Aminami ma we ochrame nile oknika. 8 Sbale bil raw napu nchame nile Sakarasi alu wek bal yuga al wal reobachi alu bal napu al wal reobachi nulame nile. 9 Reeme nile, lige Sakarasi mele reeka bajkiame ab pach oku mollachi al wal reobachi. 10 Napulige Sakarasi molea ilgachi, ralmuli we jale Onorgame yuga raicha iwrali tania machige. 11 Lige yati neraga machin ilbale bil santo njeli Onorgamete julrigame rewagchika, al wajton ilbale al msachi napu eksilime nile oku al napu ilile Sakarasi. 12 Napulige etesa Sakarasi alu santo njeli, we majale. 13 Lige alu santo njelika anele: Mu Sakarasi, tase majawa. Onorgame we al ak mu alu Onorgame yuga rachachi tniga napurig ranlamala mu upila. Lige mu upila Sabeli ranlamala bil tow. Mu ajchmala rew alu tow Juani anilime rew. 14 We ganlimala lige mu. Abiena

alu Erorea walula selgame kachi al alu wal gaw bogichi Jurea anilichi, alige bejtele bil bal wal reobachi Onorgame gallachib nulame Sakarasi rewgame. Alu baleka alu Abasi chojkgame gompanirola nile,c alu Abasi napu we ya bejtgame bal nile metag Sakarasi, Sakarasika akinana ochrigame nile. Alu Sakarasi upila Sabeli rewgame

5Napulige

Jena ruwimela bil santo njeli ruwligo akinana ochrimio alu Juani

a 1:5 Enesi glosario Herodes. b 1:5 Enesi glosario templo. c 1:5 Nerule bil li na ok chojkgame bal napu tebume nile wal reob, lige aplipi bal wek gompanirogame nile. d 1:5 Enesi glosario ancestor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

141 wek ralmuli we raslmala alu tow ochrasa, 15 napugiti alu Onorgame Walula neraga etmemp wal ochrasa alu tow. Aminami tabil sin bajmala iwil (uba) bawila rektame. La Onorgame Alawala ajchgame nmala pachgana bajchab tach ocheria. 16 Wek ralmuli al Israeli ejpergame ku ow jbamala, Walula Onorgame oyrame gainmala alu Juani rejchlila akig. 17 Alu Junika rejcholi ruyeme nmala alu ralmuli wal awalite alu Onorgame nila, napurig alu Elasi rewgame napu ruwime nile napu anele Onorgame we ya. Alu Junika ku ow jawmala alu wek ralmuli napu kchiga mochmala, ku gelramala napurig ku ganliga ejperlamala kchila yuga, abiena napurig ku al ow natmala alu ralmuli napu we res nokag jrome nmala alige. Junika bajch tach nawachi alu Walula, we semriga benriga asimela wek ralmuli, napurig alu ralmuli we al galeg etmala nawachi al alu bineli neyriga Walula. 18 Sakarasika rukele alu santo njeli: Churig la bijchgamala ne alarig nimio suwbaga napu an mu? Aka neka ma we ochrame jpach, lige ne uplachig we ochrame ju. 19 Lige alu santo njelika reg anele: Neka santo njeli ju Gabrieli rewgame. Neka Onorgame yuga ajtime ju. Alu nul nech

SAN LUCAS1 napurig ne mu ruymala mu upila ranlimio bil tow mu inol. 20 Jipe mu tabil bijchigi ye rachali napu ne mu ruy. Jpeko tase rachame gainmala mu napus ochrisa mu inol, alige kul gainmala mu ku raicha. La bijchi alarig nmala napurig an ne. 21 Lige Sakarasi pach ilgichi, ralmulika machige jale buig, ani: Chonig taw machnach alu Sakarasika al pachaka ye wal reobchika? anile wek ntaga. 22 Arig machnale alu Sakarasi, ma tabil gayname raicha. Tabil gaynale alu ri raicha machnasa aleka, yati we machile ralmuli Onorgame alarig rekligo alu ri al pach wal reobachi. Pe sekate rachale Sakarasi, pecha gayniliga raicha. 23 Ma sbali olasa al wal reobachi napu ek raw nochmili nlige alu Sakarasi, ma ku galrale simile. 24 Akinana alu muk Sakarasi yula Sabeli rojparale. Lige maligi mech tabil as eynaga asale. Lige ntale alu muk: 25 Alu Walula Onorgame bon alarig rekile nech ye raweli napurig ranlamala ne, napurig la tase gawlimala ralmuli nech tabil kchime krik.

mech akinana rojparasa Sabeli, Onorgame jlale bil santo njeli Gabrieli rewgame mi al wek rigachi Nasareta anilichi

26Usani

Jena ruwimela bil santo njeli ruwligo alu Esusi ochrimio

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS1 napu pach ju Galilea anilime gaw bogichi napurig bilena ejiro. 27 Jlale alu muk iw Mara rewgame enniliga. Alu mukika amul newmili nile alu ri Jos rewgame yuga. Alu Jos Rab rijimala nile, Rab napu ab ya bejtgame nile tach ochrachi Jos. 28 Lige alu santo njeli sbale napu asale Mara, lige anele: Kuira mu muk wanpurigame Onorgamete. Walula Onorgame we al semriga guiri mu muk. 29 Alu muk alu santo njeli etesa, majaga wek ntale lige lale: Yeka chonig alarig reparbach? 30 Lige alu santo njeli uchchigo rachale, lige anele: Mu Mara tase majawa. Onorgame alarig rekile raweli mu. 31 Jipe rojparmala mu lige ranlamala mu bil uttiri tow.e Lige ajchmala mu Esusif anilime rew. 32 Alu rioka we najtkame nmala. Reg anlime nmala Walula Onorgame Rewagachi Ajtgame Inol. Onorgame Walula selgame anmala achigriga napurig alu we ya bejtgame Rab, 33 napurig nuleme nmala alu wek ralmuli israelita senib raw. 34 Liko Maraka rukele alu santo njeli: Lacha ranlamalaw ne? Neka tabil ygame jpach ri. 35 Liko alu santo njelika anele: Onorgame Alawala gite rojparmala mu tabil yuga

142 asag ri, Onorgame awalila alarig elmala mu. Alekeri alu mu inol la wanparigame nmala Onorgamete, lige Onorgame Inol anlime nmala. 36 Mu rijimala Sabeli abiena ranlamala rek ochrame ke. Ma usani mech ju wal rojpega asag. Wek ralmuli may tase ranlimio. 37 Onorgameka suwbaga gayname ju napurig bon nata. Alekeri bil muk rek ma ochrame ke la ranlamala Onorgame alarig elsak. 38 Liko Maraka anile: Neka pe nchame ju alu Onorgame yuga. Onorgame alarig elsak nech napurig an mu ranlamarko ne liko bil tow. Alsko ma tan iki kbale alu santo njeli.

pe akinana raw alu Mara we jigaga simile al bilena wek rigachi iwrachi napu nile Jurea anilime gaw bogichi. 40 Lige sebasa Sakarasi bejtlachi, pach galrale bajkile lige reprale pe abemi ilig alu Sabeli. 41 Napulige akis alu Sabeli Mara reporachi, alu uttiri Sabeli rojplachi ajtgame nokale. Lige Onorgame Alawala bajkile alu Sablichi pachgana 42 lige ewele rachaga anile Sabeli: We al semriga gurilia mu Mara Onorgamete tawesi uch

39Alige

Jena ruwimela Mara simligo enemia bon rijimala Sabeli

e 1:31 Pe alu Onorgame Alawala gite rojparale alu Mara. f 1:31 Esusi anik bujeme resiti ntili ralmuli aniame kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

143 jar umug anaga lige mu ranala abinachig. 43 Chieri jpach ne napurig nawmala mu Mara nech enemia mu napu ju alu Onorgamete julrigame eyela nmili? 44 Napulige akis ne mu reporachi, lige yati nok uttiri ne rojplachi raslag. 45 Mueka we al sbali bijchgime napurig anile alu Onorgame. Alekeri gite we ganliga bejtlamala mu. 46-47 Liko Maraka anile: Neka wal cheliera ya Onorgame napu bineli Walula ju. Neka we rasl napugiti Onorgame nech bujligame restiri ntili. 48 Onorgameka we la nir nech rek ne peka najtkame kachi. Jpes aminako ralmuli we al niraga etmala nech. 49 Alu Onorgame wal awal ngame ju, we al semriga guiri nech. Onorgame rewal we najtkame ju. 50 Onorgame senib la natemame ju alu ralmuli napu la nirame ju Onorgame, 51 machrile ralmuli wal awal ngame ko. La umrole alu ralmuli we gunarume. 52 Alu eslikame ri ma bujele nchali, alu tabil ngame nalina we najtkame nchali yale. 53 Alu ralmuli we elowika ejpergame

SAN LUCAS1 ma we ngame newale goame, lige alu we ngame rioka pe sekega arele. 54 We al semriga gurile alu wek ralmuli israelita napu Onorgame nochlilachi nchame ju. Tase sin arele natem alu ralmuli. 55 Alarig gurimiorle Onorgame alu we ya bejtgame Abrami aminami alu Abrami rijimala we akinana ochrigame napu ramu rijimala jchig, senib gurimiorle. Reg rachale alu Mara. 56 Alu Mara al asale baki mech alu Sabeli yuga, arig akinana kumi bejtlachi simile.

raweli akinana napu ochrimili nile alu tow Sabeli ranala, lige Sabeli ranele bil tow. 58 Alu uttiri ochrasa, alu amulipi rigame lige abiena alu rijimala napule al napu asale Sabeli, we raslag simbale omaka enemia alu Sabeli,g machis Onorgame we semati raweli rekligo alu muk napurig ranlamala rek we ochrame kachi. 59 Osn raw ajtgachi ochraga, sikirliru pet islala wichila napurig nokame nile alu ralmuli israelita.h Lige ralmulika ujchnale onola rewal Sakarasi anilime rew. 60 Eylaka anile: Tase. Juani anilime rew ujchewa.

Jena ruwimela ochriligo alu Juani


57Sebrale

g 1:58 Alu ralmuli israeltaka simbame nile napulige bil muk sawis uttiri ochrisa, we ras lag reprime nile. h 1:59 Enesi glosario circuncisin.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS1 rukele alu ralmuli: Chonig? Tase wesi itpach alarig rewgame alu Sakarasi rijimala. 62 Liko pe sekate rachaga rukliru alu Sakarasi machinliga chonilime rew ujchnelia. 63 Liko Sakarasika tale bil rabileta al osimea, lige osale reg anime: Juani anilime rew ujchewa. Liko suwbaga alu ralmulika lale: Chonig alanilime rew ujchnelech? lale. 64 Alige yati neraga ku rachale alu Sakarasi, lige anele Onorgame we raslag: Mu Onorgame we al semriga guiri mu nech anele. 65 Suwbaga alu ralmuli alemi amulipi ejpergame we majale machis. Abiena wek ralmuli napu ejperele alemi iwrachi napu Jurea anilichi nile ruig eynale suwbaga tbiri napurig ikile al. 66 Suwbaga ralmuli napu ek akele alu rachali anig eynale abopi: Tachiri nchame nmalaw alu tow wal ochrasa? Alarig anile napugiti la bijchi machligame alges wal awal yligo Onorgame alu tow.

144 napu gurime ju ramu ralmuli israelita. Jipe a nawkuru jena wek rigachi akabmana jawamia ramu. 69 Ma jlale Onorgame alu restiri ntili bujeme ralmuli Rab rijimala we ya ajtgame, alu Rab napu Onorgame nochlilachi nchame nile 70 napurig ruyele Onorgame alu ya ejpergame ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame, 71 semriga nejkrimio napurig ta neyrimala ramu sala, abiena alu we gichime ramu, 72 we natemamio alu ya mochgame ramu rijimala, we la nleg asimeo, lige julamio alu walula ramu gurime, jipe ma jlale. 73 Alarig gatele Onorgame Abrami yuga julamio Onorgame alu ramu gurime. 74 Ruwile Onorgame ramu gurimio napurig umrowa ramu sala, napurig nochawa Onorgame nochlilachi tase majaga, 75 la bigame alawega, la sbali olag napu an Onorgame nila rachali. 76 Mu Juani, ne inol, mueka bil ri nmala ruyame napu an Onorgame.i Mueka rachali rejcholi ruyeme nmala ralmuli napurig la niraga etmala

61Liko

Juani onola Sakarasi we al rejcheruga rachale Onorgame Alawala gite napurig ikimeli nliga ab nujubami, reg anile: 68 Wal awal ngame ju alu Onorgame
i 1:76 Enesi glosario profeta.

67Alu

Jena ruwimela Sakarasi wikarligo Onorgame wikala

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

145 Walula Onorgamete Julrigame sbachi, 77-78 napurig machiboa ramu ralmuli israelita ma bujrigame nrigo alu resiti ntili, lige Onorgame la nejkrimio we la natemaka napurig ta aminabi chtiri natawa. Ramu Onola Onorgame we galeg natem ramu. Walula Onorgame wam paka rewagachi asag we al nejkuria ajt 79 napurig la biwgame raweli narpua resriga ejpergame ralmuli, napurig pe bilepi semriga ntame niwa, napurig ntame niwa wal nejkrame ko Onorgame. 80 Alu tow Juani we rejchirgame ochrale, lige we al nirame Onorgame, lige simile bilnami jami tase bagichi, tase rojgichi, lige tase gajsalgichi, lige wek bam bejtele al jami napus chojkile ralmuli rachali rejcholi ruyea alu wek ralmuli israelita alemi jssime.

SAN LUCAS1,2 wallachi Sirenio selgame kachi al Siria anilichi. 3 Suwbaga simmili nile napu ochrigame nile ya sin aplichi uchuchamia aboi rewal. 4 Joseka simile al Beleni wek rigachi Nasareta asag. Nasartaka al pach nile Galilea rewgame gaw bogichi. Sbale al Beleni napu nile al pach Jurea rewgame gaw bogichi, napu ochrigame nile alu walula selgame rey Rab we ya, alu Joseka Rab rijimala nile, ab ya ajtgame wek bam tach ochrachi Jos. 5 Joseka simile al Beleni aplichi ujchamia bon rewal. Mara abiena si simile, alu Jos yuga newmili, lige alu mukika ma wal rojpgame nile. 6 Napulige al Beleni mochiga, 7 sebrale raweli napurig ochramala alu Mara ranala Esusi, lige ma ochrale alu ut tow Esusi. Pe kul bil nile Mara ranala alu tow ochrachi. Lige eylaka gemele banislite, lige rekale bilnami ganuwachi we la kabika napu goyame nile akas. Alemi rekale alu uttiri pecha bilena galichi nligame napu ochrale alu tow Esusi.

Ya alige ut kachi Juani, asale walula nulame rey Augusto rewgame. Alu rioka nuleme nile ralmuli romano lige israelita. Alu wallaka nulale aplichi uchuchnilia rewal napurig akinana enom nejmala suwbaga ralmuli wallachi. 2 Pe kul sin nile ralmuli simiba aboi rewal uchuchamia aplichi

Jena ruwimela ochriligo Esusi

jami Beleni rewgachi amulipi mochile jar boelo bo repuka ruk. 9 Lige pe yati neraga machin ilbale alemi bil santo njeli. Lige alu Walula Onorgame awalila gite nolig rasiga ilbale al napu mochile alu boelo. Lige alu boloka we

8Alemi

Jena ruwimela bil santo njeli ruwligo ma ochriligo Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS2 majale. 10 Liko alu santo njelika anele: Tase majawa emi. Neka we al semati rachali ruimea naw. Suwbaga ralmuli we raslmala akis ye alala rachali. 11 Jipe ma ocheri bil tow jena wek rigachi napu ochrilige Rab we ya. Alueka bujmala alu chtiri ntali emi lige suwbaga ralmuli, alueka Onorgamete julrigame ju napu walula nmala suwbaga ralmuli nuleme. 12 Napurig ab al bijchgimala emi, etmala emi alu tow gemriga bogime al ganuwachi. Napulige etesa emi, la machimela la bijchi ko suwbaga napu an ne. 13 Algerikchi pe yati wek santo njeli machin jbale pa rewagchika simbagame al napu ilile alu uch bilela santo njeli, lige anile we raslag: 14 We al ju Onorgame pa rewagachi ajtgame! We ganliga ejperlamala alu ralmuli napu semriga gurilia Onorgamete! 15 Napulige alu santo njeli ku pa rewagachi simasa, liko alu boelo anile abopi reg anig: Simwa liko al Beleni enewa napu ruw alu santo njeli napu alu Walula Onorgame jlale ramu ruynaliga alu rachali. 16 We sajpuka simbale enemia, lige sbale al napu mochile Mara, lige Jos, lige ut simaloni alu napu boile bilena ganuwachi. 17 Napulige etesa, simbale ichrimi

146 wek ralmuli ruyemia napu ruwile alu santo njeli churig nimia alu ut tow. 18 Alu wek ralmuli napu akele alarig nmaro wal ochrasa alu tow, we raslle. 19 Maraka al nirale suwbaga napu anile alu boelo, pe bonepi ntaga. 20 Alu boloka ku sbale napu arlige alu bo wal cheliera yasia Onorgame, we raslag napugiti la bijchi nligame napurig anlige alu njeli.

na raw ajtgachi ochraga alu tow, sikirliru pet islala wichila napurig nokame nile alu ralmuli israelita. Lige ujchele Esusi anilime rew. Alu santo njeli nullige yab alu Mara napurig Esusi anilime rew ujchmala tach rojparachi alu Mara.j 22 Napulige ma simrisa ok li raw omawa alu Mara, alsko simile al Rusaleni alu tow Esusi mutuka al wal reob ilgichi ruyemia Onorgame alu Onorgame nochlilachi nochamio alu tow wal ochrasa, lige aminami biwimea alu Mara napurig nulale alu Moisesi ya bejtgame. Abiena si simile alu Jos. 23 Alemi wal reobachi otleru alu tow napugiti bon Onorgame alarig nulligime osilichi, suwbaga alu bajchab ochrigame tow we najtkame nimio, Onorgame yuga nchame

21Os

Jena ruwimela alu tow Esusi otlirigo al wal reobachi

j 2:21 Tabil rewaraga ajchliru rew alu Esusi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

147 nimio. 24 Abiena kgile goame Onorgame napurig nulale Onorgame we ya ok baloma ok cholopoki km. 25 Ya alige raw bejtele bil ri Simioni rewgame al Rusaleni. Alu rioka we al oyrame nile Onorgame, lige buig asale napurig Onorgame julmala bil walula, ramame, napurig ma la ikil mochmala alu ralmuli israelita ku we la ganliga. Alu Onorgame Alawala we al semriga gurile alu Simioni 26 napurig machimela tach etea ka alu Onorgamete julrigame tabil cho mukumeo, etesa kul mukumeo. 27 Alu Simioni we siminali nlile al wal reob ilgachi, Onorgame alarig natrile. Napulige alu Esusi onola lige eyela apasa alu tow Esusi al wal reobachi Onorgame galila sbali olag napurig nulale Onorgame nila osil, 28 alu Siminika mutule alu tow, lige Onorgame yuga rachale we al niraga, reg: 29 Mu Walula Nulame, jpesko la nmala napurig ne mu oyrame mukimela, mueka ya ma sbali ol napurig an mu nech yab, we ganliga ajt ne. 30 Jpesko ma etikuru ne alu napu bujmala chtiri ntili ralmuli 31 napu mu jlale jena wijchimoba

SAN LUCAS2 napurig suwbaga ralmuli etmala. 32 Alu nmala Walula bujsireli yame alu tase ralmuli israelita, alekeri alu napu ju tabil ralmuli israelita we la nirmala alu ralmuli israelita mu kchila. 33 Alu Esusi eyela lige onola wek ntaga ejtebile we raslag akis alarig nmili nliga alu tow. 34 Liko alu Simioni anele Onorgame napurig iwrili ymala alu bakinika, lige anele alu Esusi eyela Mara: Ye tow wal ochrasa rejcholi ruymala jena alu ralmuli israelita. Ye tow wal ochrasa la mach nrlamala wek ralmuli tabil oyerio Onorgame lige wek ralmuli la oyerio Onorgame. Wek ralmuli tabil galmala ye tow wal ochrasa, gichiga etmala lige we res olmala, 35 lige la machgime nrik ilibmala churig ka alu ralmuli natlila. Lige mu Mara nriga, we chlmala etega alarig ikichi. 36 Al reobachi asale bil muk napu nile alu Onorgame nila rachali benrame ralmuli Ana rewgame, Panueli malala. Aserik chojkgame gompanirola nile alu Ana. Alu mukika ma we ochrame nile. We ut iw ka newile alu muk, pe gichao bam bejtele gunega lige mukrile riola. 37 Ma osnsa maku min na bam nile bineli asag alu muk gunmasa. Alu Ana we nawame

k 2:36 Alu Asrika Akobo inol nile. Enesi glosario los doce tribus.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS2 nile al wal reobachi ayunamia.l Al asame nile chelbali lige rukachgame Onorgame yuga raicha iwrali tania. 38 Napulige al wal reobachi mochgichi alu Jos, alu Mara, lige alu ut tow Esusi, sbale al alu Ana anilime muk, lige wal cheliera yale Onorgame, lige ruyele suwbaga alu ralmuli Rusaleni ejpergame churig nmili nliga alu ut tow Esusi wal ochrisa napu ek buig mochile napurig bujmala alu chtiri ntili. 39 Napulige ma sbali olasa al wal reobachi, ku Nasareta simbale napu ju pach wal gaw bogichi Galilea rewgame. 40 Lige alu tow wal ochrale we al rejchirgame we al ntame napugiti Onorgame we al semriga guriligime.

148 Alarig bil raw simbale bowesia. Arig chojkile yaa lige rukea rijimala lige machirume, 45 lige tase as rewale. Liko ku simbale yamia al Rusaleni. 46 Ma baki raw kachi kul rewale al wal reobachi al Rusaleni. Al ajtile alu remal Esusi alu wek ri yuga raicha napu nile Moisesi nila rachali rejchlila benrame. Abiena gepua asale rachali abiena rukea. 47 Alu jar ri Moisesi arlala rachali rejcholi benrame akis Esusi rachachi we al rejchiruga raicho, we al niraga, reg anile: Asriga machime ju ye tow, anile alu benrame. 48 Napulige alu onola lige eyela etesa aliena beneg raicha ajtgichi alu ralmuli yuga, pe ikil jbale, lige pet nujubapi eylaka anele: Mu tow, mueka chonig alasimpich? Ramueka we chlag eynilie yaga mu. 49 Liko alu remal Esusi anele: Chonig yrupach mika nech? Tacha machch mika neka nochmali ko ne Onola gallachi? 50 Lige onola lige eyela tase nmale alieti olag ani. 51 Liko simile ku Nasareta rewgachi onola lige eyela yuga, al asag al sbali ewile onola lige eyela. Eylaka bonepi tabil wekwaga ilrome nile napu ikile yasi napus alu santo njeli alu Mara yuga rachale ranlimio Mara bil tow. 52 Lige alu Esusi aminacho wal ochrale abiena

Esusi onola lige eyela nab bam simbame nile al Rusaleni alu Pskuam anilime omali sbachi napu oinlime nile yawiyame. 42 Napulige Esusi bamis maku ok, liko simbale bakinika al Rusaleni napurig nokame nile alu omali sebasa. 43 Napulige onola lige eyela ku ejperlachi simbachi ma guwrasa alu omali, alu tow Essika abaj Rusaleni rejpile. Lige alu onola lige eyela tase machile abaj rejpligo. 44 Mayele alu tow Esusi eneg yuga alu wek ralmuli.

41Alu

Jena ruwimela alu tow Esusi al wal reobachi rejpligo

l 2:37 Enesi glosario ayuna. m 2:41 Enesi glosario Pscua.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

149 we al rejchirgame, lige we al galeg etliru Onorgamete, abiena alu wek ralmulite.
Jena ruwimela Juani rejcholi ruyligo ralmuli jami bakochi tabil rigachi

SAN LUCAS2,3 machiboa ma areo emi chtiri ntili. 4 La bijchi alarig ikile napurig anile alu osil napu osale alu ri we ya ajtgame napu ruyame nlige napu anlige Onorgame, alu Isaasi rewgame. Alu osil reg anime: Mach animela bil awgame rachali rejcholi al jami, reg anime:p Newiwa bil bow Walula Onorgame, newiwa bil bow la wajchgame, 5 Bochgimi ren newiwa, tabil nerlamala gom, nibil gaw rep jgame, lige alu bow nojkligime la wajchgame nmala, lige la rewame nmala, bochgimi napurig ep neraga ilibmala. 6 Lige la etmala suwbaga ralmuli alu napu Onorgame julmala bujniliga ralmuli restiri ntili. 7 Napulige alu ralmuli sbachi al rewarrigame nimia bawich, lige Junika anele: We chtiri ntame ju emi. Chieri an emi tabil naremio alu gastigo napu jipe ma amulpika en? May emi tabil naremio alu gastigo ma rewarrigame krik? Rek la

Ma maku maligi bam walula gobierno kachi alu Tiberio, lige eslikameka nile Ponsio Pilato lige Erore lige Lisania. Alu Ponsio Piltoka al Jurea rewgame gaw bogichi nulame nile. Lige alu Erreka nulame nile Galilea rewgame gaw bogichi. Lige alu Belpekan nulame nile okan gawich Iturea lige Trakonite rewgachi. Lige alu Lisniaka nulame nile al Abilinia rewgame gaw bogichi. Lige alu gobierno Tibrioka nulame nile al bochgimi napu nulame nile alu eslikame. 2 Abiena mochile ok ewlala bal Anasi lige Kaipasi. Alige bam alu Onorgame alu Juani Sakarasi inol yuga rachale al bilnami jami gawich tabil me ukume nile, tabil gasalgichi, lige tabil rojgichi, lige al abemi ename nile baw Jorani rewgame bak. 3 Alu Junika simile alemi suweke bakochi rejcholi ruyemia ralmuli napurig armala alu restiri ntili, ruig alarig la ekamio Onorgame alu ralmuli. Anele: La rewarrigameo niwa bawich bokuka napurig

n 3:1 Belpeka alu Erore naspasi bachila nile. Enesi glosario Herodes. o 3:3 Napulige rewar alu ralmuli abopi tabil rew ajchag rewarame nile. Napulige rewar alu ralmuli pe ruig nokame nile ma areo chtiri ntili lige chtiri nchali. p 3:4 Jena ruwimela Juani rachaligo ttalite uch bil rachali ruwime. Enesi glosario parbola. Napu rachale, ruwime krle ralmuli la natmili nliga lige la ntaga mochmili napulige sbachi alu napu Onorgame julmili nile wanpurigame napurig Walula Nulame nmala, aniame kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS3 rewarrigame ke emi lige cha nokog jrome nisa emi, abirig narmala emi gastigo. 8 We al sbali olawa napurig nul Onorgame, arewa chati nocha napurig la machgime nrlamala ku guwana nata emi. Tase lawa emi abopi: Abrami rijimala niru ramu, alu we ya ajtgame, lige we najtkame niru ramu. Neka reg anb: Onorgame tabil nejkrimala rek alarig ntachi emi. Bon Onorgame najkisk rek pe rejt kachi la Abrami rijimala newmala. 9 mika napurig masana tabil rakeme alarig ju, alu masana napu ma naminlime ju rejpulate meteka chojkich ajchag lige eksilime ju ta raksak. Yeka ruwime kr emi ma eksiwili ko naich mochiga tabil la nchame kame emi. 10 Lige alu ralmulika rukele: Cho nokibch liko? 11 Junika reg anele: Jar emi ok opchigime nisa, lige bil kgimili jkuru alu tabil ngame. Lige jar emi we la ngame nisa goame abiena kgimili jkuru alu tabil ngame. 12 Abiena jsile rewarrigame nimia jar ri enom nareme alu enom napu nejlame nile al wallachi, lige rukliru Juani: Murigo benrame, ramueka churig nochawa? 13 Liko Junika anele: Tase rasgame tniwa enom ralmuli, pe sbali tniwa enom ralmuli napu ek nejmili ju.

150 jar sontalo reg rukele: Ramug churig nochawa? Lige Junika reg anele: Tase bujewa ralmuli tbiri res anig majriga, aminami tase echewawa alu ralmuli tabil chojkila kachi. La ganliga ejtebiwa emi napu ek meme ju emi. 15 Ralmulika we buig mochlige alu Kristo,q lige sebasa Juani ntale ralmuli abopi: Pala alu jpu Kristo? 16 Junika reg anele alu wek ralmuli: Neka rewarame ju bawich jwaga, nobi uch bil sebmalag ab najtkame. Alueka ab wal awal ngame ju metag nech. Neka pecha anmalag alu. Alueka la biwmala emi alawala Onorgame Alawlate, lige we al sbali olmala gustisia. 17 Alu rioka ma ok en rilig ekisula. Ma gatmala alu rilig rakala al rekachi, lige sanaglaka minami ajchag eksimala naich, alu na napu tasin choime ju.r 18 Ye we alala rachali rejcholi ruig Juani ruwime ke anile ma pe wemi sebamio bil ri ralmuli buyname chtiri bowechi. 19 Aminami alu Juani nechale alu selgame Erore rewgame napugiti muk bujligame alu bachila Belipe rewgame, alu muk napu Erorasi rewgame nile. Belipe sen eygame nile. Aminami wek ekargame chati nchigarik alu Erore, 20 nobi alu Erreka abchigo cha sile ko, galrale bajchale Juani.

14Abiena

q 3:15 Enesi glosario Cristo. r 3:17 Ye berskulo pe ruwime kr ma amul sebio raweli napulige ralmuli narmala gastigo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

151
Jena ruwimela Esusi rewarlirigo al bakochi

SAN LUCAS3 Semeka alu Oseki inol nile. Oskika alu Jur inol nile. 27 Juraka alu Joana inol nile. Jonaka alu Resa inol nile. Rsaka alu Sorobabeli inol nile. Sorobablika alu Salatieli inol nile. Salatilika alu Neri inol nile. 28 Nrika alu Melk inol nile. Melkika alu Ari inol nile. rika alu Kosami inol nile. Kosmika alu Elmorami inol nile. Elmormika alu Eri inol nile. 29-30 Erika alu Josu inol nile. Josueka alu Elieseri inol nile. Eliesrika alu Jorimi inol nile. Jormika alu Matati inol nile. Mattika alu Leb inol nile. Lebika alu Simioni inol nile. Siminika alu Jur inol nile. Juraka alu Jos inol nile. Joseka alu Jonami inol nile. Jonmika alu Eliakimi inol nile. Eliakmika alu Melea inol nile. 31 Melaka alu Mainani inol nile. Mainnika alu Matata inol nile. Mattaka alu Natani inol nile. Natnika alu Rab inol nile. Rabika alu Isa inol nile. 32 Isaka alu Oberi inol nile. Obrika alu Bosi inol nile. Bsika alu Salmoni inol nile. Salmnika alu Naasoni inol nile. 33 Naasnika alu Aminarabi inol nile. Aminarbika alu Arami inol nile. Armika alu Esromi inol nile

tach galrale bajchilichi Juani, wek ralmuli sbale alemi napu Juani asale rewarrigame nimia, abiena nawale Esusi rewarrigame nimia lige rewarliru alu Esusi. Napulige Esusi Onorgame yuga raicha ilgachi, lige rewag ewag ilbale, 22 lige alu Onorgame Alawala reknale al napu ilile Esusi napuyeri bil baloma neraga. Lige rewagchika mach anile bil rachali reg anime: Mu ju ne Inol napu we gal ne. Neka we raslag ajt mu etega.

21Bajchab

Esusi chojkligo beniria Onorgame nila rachali bais maku bamgame ka. Essika napurig Jos inol nile. Joseka alu El inol nile. 24 Elika alu Matati inol nile. Mattika alu Leb inol nile. Lebika alu Melk inol nile. Melkika alu Jana inol nile. Jnaka alu Jos inol nile. Joseka alu Matata inol nile. 25 Matataka alu Amosi inol nile. Amsika alu Naumi inol nile. Namika alu Esli inol nile. Eslika alu Naga inol nile. 26 Nagaka alu Maati inol nile. Matika alu Matatasi inol nile. Matatasika alu Seme inol nile.

Jena ruwimela chieri lige chek nliga alu Esusi rijimala ab ya ejpergame tach ochrachi Esusi
23Mayelia

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS3,4 Esrmika alu Presi inol nile. Presika alu Jur inol nile. 34 Juraka alu Akobo inol nile. Akboka alu Isaki inol nile. Iskika alu Abrami inol nile. Abramika alu Tar inol nile. Tareka alu Nakori inol nile. 35 Nakrika alu Serugi inol nile. Sergika alu Ragau inol nile. Raguka alu Pelegi inol nile. Pelgika alu Eberi inol nile. Ebrika alu Sala inol nile. 36 Slaka alu Kainani inol nile. Kainnika alu Arpsari inol nile. Arpsarika alu Semi inol nile. Smika alu No inol nile. Noeka alu Lameki inol nile. 37 Lamkika alu Matusaleni inol nile. Matusalnika alu Enoko inol nile. Enkoka alu Jareri inol nile. Jarrika alu Majalaleli inol nile. Majalallika alu Kainani inol nile. 38 Kainnika alu Enosi inol nile. Ensika alu Seti inol nile. Stika alu Arani inol nile. Alu Arnika Onorgame newale ya kul sin tach wesi ralmuli itgichi jena gawich.
Jena ruwimela alu Satanasi we najkligo napurig Esusi alu Satanasi ewmala

152 roj, nibil gajsal. Al asale ok li raw. 2 Lige alu Remnisika alemi nawile ygimia alu Esusi napurig tabil ewmala Onorgame, napurig pe alu Remnisicho ewmala. Lige alu Esusi tase goale goame alak raw, arig ma elowile. 3 Liko alu Remnisika anele: La bijchi Onorgame Inol nrik, nulewa liko ye rejt napurig ban gainmala. 4 Essika reg nejele: Alu Onorgame nila osil reg an: Tase pe goame gog ejperlamala ralmuli, abiena alu semati rachali Onorgame nila rejcholi ntaga ejperlamala ralmuli. 5 Liko alu Remnisika otole alu Esusi bilena rep rab, al tabil rojgichi lige tabil gasalgichi, lige etrele pe yati neraga sinpiriga suwbaga gaw napu echil ju jena wijchimoba. Lige anele: 6-7 Mu la ewsak, aminami la sbali nirasa mu nech, liko ne nejmala alu ye suwbaga napu echul eteri ne mu ye gaw, bochgimi gawich nulame nmala mu. Neka yrigame kame wal nchali we najtkame jena wijchimoba, lige ne alu nchali ymala mu napugiti neka al lisensia ngame kame napurig ymala alu nchali apipiri napu ynili ne, napulige nulame kachi mu la niraga etewa mu suwbaga ralmulite. 8 Essika reg nejele: Alu Onorgame nila osil reg an: Pe alu Walula

Alu Esusi we al sbali ewag alu Onorgame Alawala simile al bakochi Jorani rewgachi asag. Simile alemi tabil rigachi, tabil bawgichi, we wakgichi, tabil itgichi nibil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

153 Onorgamecho we al nirawa, pe aluecho ewewa. 9 Pe nujubapi Remnisi otole al wek rigachi Rusaleni anilichi, lige al sebasa, ab rep alu wal reobachi Onorgame galila mrale, lige anele: La bijchi Onorgame Inol nrik, lgana opochkab jena ilig. 10 Aka alu osil napu ruw churig ka Onorgame reg anch: Onorgame julmala wek santo njeli napurig repmala mu. 11 Chapimela sekate napurig ta iwgame chibmala mu lgana wijch. 12 Essika reg nejele: Aka abiena reg anch alu Onorgame nila osil: Tase nochawa bil nchali machinliga pala bijchi nira napu an Onorgame. 13 Alsko alu Remnisi tase umubsak umeria alu Esusi, liko arele pe ukabi raw.

SAN LUCAS4 Onorgame nila rachali rejcholi al ukuch reobachi sinagoga rewgame. Lige suwbaga ralmuli we al nirale alu Esusi. 16 Esusi ku simile al Nasaretas wek rigachi napu ya al asag wal ochrigame nile. Lige bil raw resbulichi bajkile al bilena ut reobachi sinagoga rewgame napurig sime nile bon lige al asbale pach. Lige pet ilibeko oweti ilsale osil raichamia. 17 Lige yliru apeli kabtigame osil napu oslige Isaasi we ya ochrigame napulige tach ochrachi Esusi napu nile Onorgame nila rachali rejcholi benrame ralmuli. Napulige ralanasa alu apeli kabtigame, lige pewera yasa al rewale lige rachale osil reg anime: 18 Alu Walula Onorgame Alawala we al guiri nech, napugiti wanpuligame nech nchali yag napurig ne benramala semati rejcholi alu ralmuli tabil ngame enom. Jula nech sulannaliga Remnisite chapiruga mochgame ralmuli, abiena napurig machlime newmala ne alu tase machlime ralmuli, abiena napurig gurimala alu res oliame ralmuli napurig tabil aminabi res olawa, 19 abiena napurig ruwimela ne ma sebio raweli

Esusi ku simile al Galilea, Onorgame Alawala we al gurile alemi engichi, lige suwbaga ralmuli napu ek riole bochgimi al Galilea anile: Alu ri Essika la bijchi Onorgamete gurilia reg anile abopi machligame we al gurilio Esusi Onorgamete. 15 Lige napu ekin rigachi sbaga we benrale alu

14Lige

Jena ruwimela Esusi chojkligo nocha al Galilea

s 4:16 Nasartaka pach nile Galilea rewgachi, lige Galilaka pach nile Israeli rewgachi. Galilaka napurig bil estado nile, lige Isralika napurig bil pas nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS4 we al semriga gurimio Onorgame emi.t 20 Alsko alu Esusi ku kabile alu apeli, lige yale al ut reobachi nchame ri lige kil asbale. Suwbaga ralmuli napu ek mochile al abichilubi we enag mochile alek Esusi. 21 Lige alu Essika rachile, reg anele: Ma la mach emi alarig iki napurig ruwile alu Isaasi ye osilichi, napu ruwime nile churig nmili nliga ne. Reg anele Esusi. Alueka pe bonepi olag anile bon alasimio. 22 Liko suwbaga ralmuli Esusi saega rachale napugiti tam al semriga rachaligame Esusi alu ralmuli nriga.u Lige anile abopi: Ye rioka pe Jos inol ke, lige ruy anguru ralmuli gurame nimio. 23 Liko Essika anele: Emi ralmuli anmala nech: Mu, ralmuli yome, ralmuli yowa jipe jena. Lige aminami anmala nech: Jena Nasartachi napu mu ochrale, achigriga nochawa napu ak ramu semtiri nchali nchaligo mu al wek rigachi Kapernaumi anilichi. Lige aminabi we rachale, anile: 24 Neka la bijchi ruwimela tabil wesi ri napu ruyame ju napu an Onorgame tabil galeg etlime nilio napu bon ochrale. 25 Neka la mach wek umug gunmakame mochligo jena wal gaw bogichi Israeli anilichi ya napulige bejtele alu

154 ri Elasi napulige tabil ukule baki bam min nasipa lige napu we gurule goame bochgimi jena Israeli anilichi. 26 Elasi tase julliru umug gunmakame gurimia jena Israeli, ilig nalina julliru wam chebilena mejk rigachi Sarpata rewgachi napurig gurimala al ajtgame muk gunmakame amulipi al Sironi rewgachi wek rigachi. 27 Abiena mochile wek ri jena Israeli sapach amoba nayume napulige asale alu Eliseo rewgame ri napu ruyame nlige napu anlige Onorgame, lige tase wesi ralmuli israelita naykame yleru Elisote, pe alu mi mejk bejtgame riocho Namani rewgame Siria rewgame gaw bogichi bejtgame yliru anile Esusi. 28 Alu rachali akis alu wek ralmuli al pach mochgame we ayole, pe nechaga anime krligame ralmuli alu Esusi. 29 Lige yati jsiga, wam otole al wek rigachi suw bilena rab pamia rajkibuga bilena rejkuata. 30 Lige alu Essika tabil neti neysale alemi, pe naspami simrole minami simi.

asag Esusi al Kapernaumi rewgachi wek rigachi reknale. Kapernamika Galilea rewgame gaw bogichi pach nile. Lige al Kapernaumi we benrame nile Onorgame nila rachali rejcholi

Jena ruwimela bil ri bile utabela Remnisi ajchgame nligo


31Nasareta

t 4:19 Enesi Isaas 61:1-2. u 4:22 Sin kachi tabil cho yati ayole ralmuli alarig anichi Esusi, sin kachi ab nujubapi ayole nalina, napu ju ma bersculo 28.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

155 alu wek ralmuli raw resbulichi al pach ut reobachi sinagoga anilime. 32 Ralmulika we raslle akig alarig benrachi, napugiti la bijchi Onorgame awalila gite rachaligame we rejchiruga. 33 Al pach napu napume nile alu ralmuli juro asale bil ri chtiri remnisi utabelav ajchgame, lige alu remnisi utabela ewele raichrile alu ri reg: 34 Wam simig mu! Mueka chonig nawbach nech mu Esusi Nasaretaw bejtgame? Mueka naw cha olamia ramu? Neka la mach mu: Mueka wanpurigame ju Onorgamete! 35 Lige Essika mach pale alu chtiri remnisi utabela alu riochi reg aneg: Tase che anig, arewa ye ri! Liko alu remnisi utabela wijch rekbale alu ri alu wek ralmuli jgichi, lige machnale al riochi tabil ejelriga. 36 Liko suwbaga ralmuli we majale, lige anile abopi rachaga: Churig la umroch ye rioka alu remnisi utabela pe rachaga, la machp smguru alu utabela remnisi ye riochi? 37 Lige suwbaga ralmuli ichrimi rigachi machile lige rachale abopi we al sawame ko alu Esusi.

SAN LUCAS4 rewgame, lige simile Simoni gallachi. Alu Simoni wasila we in boile, lige alu Esusi we ewrili tniliru ralmulite napurig ymala alu muk. 39 Liko Essika rojpchaga chujkbale al ab lige mach pale alu nayul inaw reg aneg: Arewa ye muk! Liko alu muk yati sawile in. Lige yati assiga kgile goame alu ralmuli alemi mochgame. 40 Raynali bokuchi, wek ralmuli naykame apliru alu Esusi, wek ekargame nawilite nayume ralmuli. Lige Essika nochale alu aplipi nayume lige yati sawile alu naykame. 41 Jar alu wek ralmuli nayume remnisi ukuchpala mochgame nile, alu ukuchpala remnisi abiena ma buynale, lige neole buysiga reg: Mueka Onorgame Inol jkuru! Lige alu Essika tase najkile napurig alarig anewa, alekeri nechale, tase arele napurig raichmala alu ukuchpala remnisi napugiti alu ukuchpala remnisika machime nligame Kristox ko alu Esusi.

Esusi simile al ut reobachi asag sinagoga

38Lige

Jena ruwimela Esusi naykame sawligo

simile al wek rigachi asag alu Esusi, simile aminami tase rigachi. Lige ralmulika we yale, lige

42Chelachi

Jena ruwimela tabil najkligo ralmuli napurig simela Esusi

v 4:33 Enesi glosario Satans. w 4:34 Alu Remnisika Nasareta bejtgame ani pe Rab rijimala ju mu, Rab we ya bejtgame anime ke anile. Enesi glosario nasareno. x 4:41 Enesi glosario Cristo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS4,5 napulige rewis ralmulika tase najkile napurig simela. 43 Lige Essika anele: Neka benrimili jkuru alu alala rejcholi Onorgame nila al uch bilena rigame ralmuli churig nimio napulige nulachi Onorgame jena wijchimoba napulige ma la sbali ikis napurig najk bon Onorgame. Alekeri gite julrigame kame neka Onorgamete. 44 Alsko eynale Esusi benriga alu rejcholi wekanami ukuch reobachi sinagoga rewgame alemi Jurea rewgame gaw bogichi.

156 suwnasa rachali rejcholi beniria, anele alu Simoni: Ot ye barko mi we rojkgachi, al ppua alu morali roch wejila, wek roch chewimela al. 5 Simnika reg nejele: Mu benrame, ramueka chelebaru imua roch, lige tabil wesi roch chewaru. Abirigchigo pmalag ne ye morali mu alarig nulame. 6 Napulige pasa alu morali al, liko wek roch chewale, amul chiwale morali bejtliga. 7 Liko sekate rachaga bayele alu chebilena ut brkochi mochgame ri napurig nejkrimala. Liko alu ri yati simbale alemi nejkrimia. Wek nile alu roch, napulige weji ma bochile oknika alu ukuch barko lige amul bokule bejtliga roch. 8 Etesa wek roch chewligo, alu Simoni Pegro chojkbisiga ilbale al ab napu ilile Esusi. Lige anele: Mu Walula, pe rek simig minami uch bilnami napugiti neka we restiri alawgame kame. 9 Alarig anile napugiti majligime napugiti machligame Onorgame awalila gite chewligo alu wek roch. Abiena majale alu uch jar ri napu al ut brkochi mochile si etesa wek roch chewichi. 10 Abiena majale alu Sebereo kchila Santiago lige alu Juani napu alu Simoni yuga nchame nile. Lige alu Essika anele alu Simoni:

4Napulige

Sinchigo raw alu Esusi beniria ilgachi al suweke wal baw ilgichi Galileay rewgachi, wek ralmuli napule al, rajchin jrole akinliga Esusi ruwichi tachiri najki Onorgame. 2 Esusi etele ok ukuch barko roch imula al bawich suweke uchkame arikame. Alu roch imume rioka ma eteglige, alemi bawich suweke uchule morali pagoa roch wejila. 3 Lige Essika mole al bilena brkochi al chujkgame bawich suweke napu nile Simoni nila. Lige nulale napurig ab amibemi bawich otoboa alu ut barko. Lige Esusi al brkochi mole lige asbale, lige al asag abichilubi we benrale alu rachali tachiri najki Onorgame.

Jena ruwimela alu roch imume wek roch wejligo

y 5:1 Abiena Genesareta anilime ju al wal baw ilgichi Galilea.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

157 Tase majawa mu ri, jpesko ma tabil roch imume nmala mu. Jpesko rachali rejcholi ruyeme nmala mu ralmuli napurig ku la natmala.z 11 Lige alu ukuch barko otos min wakgichi, al arele alu ukuch barko lige suwbaga tbiri, lige simbale Esusi yuga.

SAN LUCAS5 sawasa alu ri, aminacho we machile wek ralmuli la umbame ko saw Esusi, lige wek ralmuli napume nile alemi napu eyname nile Esusi, Esusi raichlila gepumia, lige jar napurig yowa nayume nsak. 16 Lige Essika isnimi amibemi uch bilnami simime nile tabil rigachi lige alemi ilig rachame nile Onorgame yuga.

15Esusi

raw Esusi ajtgachi al bilena wek rigachi wek gal jgichi, lige bil ri nawale al sapach amoba nayume lepra anilime nawil yol rachaga.a Lige alu ri etesa alu Esusi, al ab ilbale chojkbaka lige rojpchaga chujkbiga. Lige reg anele: Mu Esusi, mueka we al umbame ju saw Onorgame gite. Sawnilisak sawawa nech ye chati nayul. 13 Liko Esusi nochale sekate reg anig: La nmala. Jpeko sawimela mu! Lige pe yati sawile alu nayume. 14 Lige Esusi we al anele: Sin simiboa mu napu ajt alu bal, tase ichrimi rigachi eynaga. Kgiwa goame Onorgame napurig nulale alu Moisesi we ya, algeko alu wek ralmuli la machimela mu ma la sawgame ko, lige la lisensia ngame ko mu napurig yuga einmala mu alu la ak ralmuli.

12Bil

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri sapach amoba nayume

raw Esusi beniria ilgichi rachali rejcholi ralmuli, lige mochile jar ralmuli bariseo chojkgame alemi amulipi, lige abiena jar ri benrame rachali rejcholi napu arele Moisesi wekan rigachika sgame Galilea rewgame gaw bogichi lige Jurea rewgame gaw bogichi, abiena sgame Rusalnika wek rigachi. Lige Esusi Onorgame awalila gite we al semriga sawale alu wek ralmuli nayume alemi sgame. 18 Lige jsile jar ri majtgame bil ri sujrigame tabachi rekag. Lige pach galrale otonlile ab rekamia al napu ilile Esusi. 19 Lige tase gaynale pach moy napugiti cha rajchin jligame ralmuli al yochi. Liko jmole galimopa galichi lige ewarale al lige algana rekibule alu nayume, gemachi owiga iwate,b nasipa wek ralmuli jgichi al ab Esusi ilgichi. 20 Napulige Esusi machis we al bijchigio alu ralmuli alu nayume

17Bil

Jena ruwimela Esusi sawligo bil sujrigame

z 5:10 Essika anile: Jpeko ralmuli imume nmala mu. Lige ramueka ujcharu al berskulo napu ruwime ke anile alu Esusi. a 5:12 Enesi glosario lepra. b 5:19 Sineko bilena tabachi rekag apliru alu nayume. Napulige galimpagana rekibua alu ri nayume, pe gemachi ajchig rekibliru.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS5 apgame we al sawame ko Esusi, liko anele alu nayume: Mu ri, ma buj ne mu nila chtiri ntili, jpeko we al biwgame alawgame ju mu napurig la moinmala rewagachi. 21 Lige alu ri Moisesi rejchlila benrame abiena alu bariseo ntale: Chieri jpach ye rioka skani tabil niranti Onorgame? La bujenti kori anguru ralmuli chtiri ntili napurig la moinmala rewagachi. Pecha wesi ri bujmalag chtiri ntili ralmuli, pe Onorgameka la bujmala napurig la moinmala rewagachi, ntale. Alu bariseo nrik we chtiri nile alu napurig sile Esusi bujea chtiri ntili.c 22 Lige Essika la machile alarig ntachi alu ralmuli, lige rukele: mika chonig alieri nata mochpech? 23 Churig anila nalina ab la ntk pala reg anila?: Mu ri, ma buj ne mu nila chtiri ntili napurig la moinmala mu rewagachi, regchala anila: Oweti ilsiga, yati einawa! 24 Jipe ne napu julrigame ju Onorgamete pa rewagchika napurig ri neraga,d la machrimala ne emi ralmuli wal awal ngame ko ne Onorgame nila napurig bujmala ne chtiri ntili ralmuli jena wijchimoba ejpergame. Lige anele alu ri sujrigame: Oweti ilisi mu, simig kumi galrale ma majtoga gem.

158 alu ri sujrigame yati ilsale alu wek ralmuli etriga, wile alu gem napu ajchag rekiblirige, alsko simile kumi galrale, wal cheliera yasia enale Onorgame, ma la sawgame. 26 Alsko alu wek ralmuli we raslle, lige wal cheliera yale Onorgame. Lige aminmichig pet majaga reg anile: Jipe raw eteru alu Onorgame awallate sawame. Tabil wesi ralmuli alarig sawame ju bil sujrigame.

25Lige

pe nujubapi Esusi machnale, lige etele bil ri alemi ajtgame enom goblalia al napu ajtime nile enom narea, Leb rewgame. Alu enomika alu walula ilime nile al Roma nulame. Lige Essika anele: Nab nech yuga. 28 Liko alu Leb ilsile, suwbaga abaj aresa alu nchali simile Esusi yuga we la oyriga. 29 Lige Leb pe ab al wal goame newile alu Esusi al bon Leb gallachi. Lige wek ri enom gobllome napule al, abiena uch jar wek ralmuli mochile al ab msachi alu Esusi yuga. 30 Lige jar ri bariseo, lige jar ri Moisesi nila rachali rejcholi benrame, chojkile raicha alu Esusi yuga benime sayega. Reg anele: Chonig goch emi lige baj emi alu ralmuli enom gobllome

27Lige

Jena ruwimela Esusi bayriligo Leb napurig yuga einmala

c 5:21 Chtiri ntaga einalia ka pe achig aliena resriga ju napurig res sika einalia. d 5:24 Enesi glosario Hijo del Hombre.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

159 yuga lige aminami alu ralmuli we chtiri ntame yuga? 31 Lige Essika reg anele: Ralmuli tase nayume tase najk bil ri yome, pe alu nayume ralmulika la najkimela bil yome. 32 Neka tabil nawkuru alu ak ralmuli gurimia, ilig naw ne rachali rejcholi benrimia alu resiti alawgame chtiri ntame ralmuli napurig ma armala alu chtiri ntili. Neka nawkuru enemia napu ralmuli we resl moch bil nejkrime. 33 Lige alu ralmuli rukele alu Esusi: Alu Juani yuga benime, abiena alu ralmuli bariseo, chonig we ayname ju lige we tnime iwrali Onorgame? Lige chonig mu yuga benmeka tabil sin alarig nokame jch? 34 Lige alu Essika nejele reg anig: Lacha nulmalaw emi napurig ayunmala alu ralmuli klime newigichi sgame alu ri newmili si ajtgachi? Tabil nulmala emi. 35 Nobi sebmalag bil raw napulige meliboli ju alu newmili, lige alu ralmuli sgame ka oni ejtebmala. Alige kul ayunmala. 36 Abiena uch bil rachili ruyele reg anime: Tawesi ralmuli chiwanmala alu uch bil opacha tabil unrigame pachkimia alu opacha ochrame. Lige alarig olsiga alu opacha tabil unrigame ma

SAN LUCAS5,6 najsumala, aminami alu opacha ochrigame tase la ikirlamala alu tabil unrigame chin yriga. 37 Achigriga alu iwil bawila bij gayena ilgame tase roalime jkuru we ochrame chiliwlachi wichite newrigime. Alu iwil bawila bij gayena ilgame al rosiga, ma atmala alu chiliwila, lige alu iwil bawila bij gayena ilgame ma golmala. 38 Alekeri alu iwil bawila bij gayena ilgame tabil unrigame chiliwlachi roalime ju napurig ta atmala. Alu chiliwila tabil unrigame la ojtome ju alu iwil bawila bij gayena ilgame rosiga. 39 Ralmuli napu bajime ju alu iwil bawila ma we la gaynigime tase bajnilime ju alu bij gayena ilgame napugiti ab korume kame alu iwil bawila ma we gayniga ilgame. Essika pe reg anime ke anile: Tabil wesi arnili rachali rejcholi ya nergame. Neka benrimia naw alu jipe nergame rachali ne raichlila nobi tabilchigo wesi beninlig, pe alu ochrigame rachali nalina we gal.e

Jena ruwimela Esusi nulame korligo lige yome resbulichi raw

Bil raw resbulichi alu Esusi enale alemi rilig echgichi alu bon benrame yuga, lige alu ralmulika rejpunasia eynale rilig mulal lige mojsika gosisia rakala. 2 Lige alu jar ri bariseo etele lige rukele:

e 5:39 Essika pe ruwime ke anile tabil nalowlime ko Esusi nila rachali uch jar rachali yriga tabil Esusi nila rachali. Tase okraga natawa. Aminami reg aniame kr Esusi tabil apligo uch bil sen rachali, ilig apligo alu napu we yasi nergame nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS6 Chonig alarig nokch mika jipe raw resbulichi? Emi we al mach osligo Moisesi rachali rejcholi napu ruwime ju Onorgame tabil lisensia nejo napurig rijpunawa nibil pe ukabi rilig mulal raw resbulichi. 3 Essika reg rukele: Tacha machch emi alarig slego sin raw alu Rab ya bejtgame elowisa lige aminami alu ri yuga eyname? 4 Bajklekuru alu ri Rab pach Onorgame gallachi,f lige wlekuru alu ban Onorgame kgirigame lige goale, abiena kgile bon yuga eyname rek tabil ngame ke lisensia napurig gomela. Pe alu wek balecho la goyame nile alu ban. 5 Abiena reg anele: Ne napu julrigame ju Onorgamete pa rewagchika napurig ri neraga, neka la nulame ju resbulichi raw. 6 Uch bil raw resbulichi Esusi bajkile al ut reobachi sinagoga rewgame, lige beniria ilgichi ralmuli, lige al asale bil ri sujrigame sekgame wajton. 7 Lige alu ralmuli Moisesi arlala rachali rejcholi benrame lige abiena alu ralmuli bariseo we eneg mochile alu Esusi machinliga pala ysta raw resbulichi. Ysak liko nejiwa olale alu Esusi. 8 Lige alu Essika la machile alarig ntachi alu

160 ralmuli, lige anele alu ri sujrigame sekgame: Oweti il al nasipa. Liko alu ri oweti ilsale lige al nasipa ilbale. 9 Lige alu Esusi anele alu uch jar ralmuli: Ne bil rachali rukir emi. Tachiri chusima la lisensia ju raw resbulichi? Gurilia ralmuli, res olichal? Sawalia ralmuli, arilachal napurig mukumela? Churig nulale alu Moisesi? 10 Liko alu Esusi enniga aplipi alu ralmuli napu ek mochile alemi tachiri nej anir, lige tabil nejechi alu ralmuli anele alu ri sujrigame sekgame: Wajchin mu sekala! Lige alu rioka yati ewale lige ma sawile. 11 Lige alu barisoka lige alu Moisesi arlala rachali rejcholi benrame ralmuli we ayole etesa sawachi. Alsko chojkile raicha abopi churig la nliga alu Esusi meli.

raw Esusi simile bilena rab Onorgame yuga raichamia, lige chelbale Onorgame yuga raicha. 13 Lige raynali chbachi, bayele alu bon yuga benime wek ralmuli, lige wanpale maku ok ri napurig nulmala bon nochlalachi.g 14 Bil alu Simoni nile, lige ujchele uch bil

12Sin

Jena ruwimela Esusi wanpaligo maku ok ri napurig nulmala bon nochlalachi

f 6:4 We ya napulige bejtgichi alu Rab tabil itele alu wal reob Onorgame galila templo anilime yol rachaga. Al napu bajkile alu Rab ut reob nile, tabil napu echil alu templo. g 6:13 Enesi glosario apstol.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

161 rew Pegroh anilime. Uch bil alu Antresi nile. Alueka nile Simoni bonila. Lige uch bil alu Santiago nile, uch bil alu Juani nile, uch bil alu Belipe nile, uch bil alu Bartolom nile, 15 uch bil alu Mateo nile, uch bil alu Romasi nile, uch bil alu Santiago nile alu Alipeo inol, lige uch bilela Simoni napu nile geriyero bil chojkgame geriyero gompanirola alu al Roma mochgame ralmuli sala, 16 uch bil alu Jurasi nile alu Santiago bonila, lige uch bilela Jurasi Iskariotei napu akinana Esusi cha olale neja.

SAN LUCAS6 ke nochnilia jale, napugiti pe nochasa alu ralmuli yati machname nligame alu Esusi awalila, lige yati sawime nile alu ralmuli.
Jena ruwimela chieri we raslrilirigo Onorgamete

ma ku reknale alu maku ok ri yuga, lige sbale al bilena epomi. Lige al epomi jale wek ralmuli napu ejpergame nile wekan rigachi Jurea gaw bogichi, abiena napu ejpergame nile wek rigachi Rusaleni rewgachi, abiena napu ejpergame nile okan wek rigachi Tiro lige Sironi napu nile suweke al wal baw ilgichi Meriterneo rewgame baw. Alu ralmulika napule al gepumia alu Esusi rejchlila abiena napurig yowa jar ralmuli nayume, 18 abiena alu nayume alu chtiri ukuchpala remnisi mochgame. 19 Esusi ma buynale alu ukuchpala remnisi. Suwbaga alu ralmuli nochnilia jale alu Esusi, abiena pe opchala

17Esusi

Jena ruwimela Esusi benriligo wek ralmuli

alu Esusi enele alu bon benrime, lige anele: Onorgame we ganliga eteme ju emi (yol rachagak anime chujk dichoso) rek tabil enomgame ke emi napugiti we al gurilime emi Onorgamete. 21 Onorgame we ganliga eteme ju emi napugiti rek jipe elowika ejperege, we la opasaga ejperlimili kame emi. Onorgame we ganliga eteme ju emi napugiti rek jipe nalaka ejperege we chlag, we raslag ejperlimili kame emi. 22 Onorgame we ganliga eteme ju emi rek ta galile, rek mi mabulie, rek res anile, rek chibi anile pe nech oyrame krik ne napu ju pa rewagchika nawgame napurig ri neraga. 23 Alarig anile, we raslwa emi ralmuli napugiti narmili kame emi semati raweli pa rewagachi. Alu ya ejpergame napu ruwime nlige napu anlige Onorgame achigriga aliena res olliru alu tabil ak ralmulite napu nile rijimala alu jipe mochgame ralmuli tabil ak. 24 Resa emi ralmuli we ngame, mika wek raw ganliga

20Lige

h 6:14 Pgroka rejt aniame krle. i 6:16 Iskariote anik pe Kiriote bejtgame aniame ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS6 ejperkuru nobi tabilchigo narmilig emi semati raweli pa rewagachi nergame. 25 Resa emi ralmuli jipe la opasaga ejpergame, pe akinnami we elowika ejperlamala emi. Resa emi ralmuli jipe rilaga ejpergame we raslag, we ngarik suwbaga tbiri, pe akinnami we nalaka ejperlamala emi chalag. 26 Resa emi ralmuli we ak ralmuli ko ruwame ralmulite. Alu ralmuli ya ejpergame anime nlechig we ak nligo alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame. Abiena anele: 27 Neka nul reg aneg emi ralmuli napu gepua ja: Rek sairgame ralmuli ke, al galewa, la guriwa alu ralmuli emi gichime, 28 la niraga raichawa alu ralmuli yuga alu ralmuli chtiri ntame emi gichiga, tniwa Onorgame napurig Onorgame la ekmala alu ralmuli napu emi res aneme ju. 29 Bil ri nejchosa bilena banach, lige abiena owewa uch bilela banal napurig nejchmala. Bil ri nejposa alu gem chin gemag enlime, abiena yawa alu opacha. 30 Apipiri ri tachi bil tbiri, yati yawa, lige bil ri wsisa tbiri, tase ku tniwa. 31 Emi najkisk napurig la niraga nejkramala apipiri ralmuli, liko emi bajch we la niraga gurimili jkuru apipiri ralmuli. 32 Lige emi ralmuli galsak pe alu ralmuli napu emi machime ju, wecha al ju alarig noki?

162 Alarig nokame ju alu ralmuli napu galeme ju amin uch jar ralmuli napurig la galwachig. mika la galmili jkuru alu ralmuli emi galeme, abinachig alu ralmuli tabil galeme emi. 33 Emi ralmuli la gurisa pe alu ralmuli napu emi gurame ju, wecha al ju alarig noki? Alarig nokame ju alu ralmuli tabil oyrame Onorgame. mika ab ak ralmuli nmili jkuru, metag alu ralmuli tabil oyrame Onorgame. 34 Emi tanesa tbiri alu bil ri napu ku la gulinsar, wecha al nmalaw alarig noki? Alarig nokame ju alu ralmuli tabil oyrame Onorgame. Tanesa, buig mochime ju ku gulnilime. 35 La galewa nalina alu sairgame, la semriga guriwa, tanewa tbiri alu ralmuli lige tase nata mochiwa lige buig napurig ku nejmala ekargame tbiri napu tanele emi. Alarig la mach nrlamala Onorgame kchila ko emi alu Onorgame napu we galeme ju alu ralmuli napu tabil nlme ju Onorgame. 36 Emi la natemame niwa alu wek ralmuli, achigriga napurig Onorgame we natemame ju emi. Alarigk we al ju. Abiena anele: 37 Tabil che anewa ralmuli abopi we res nokag jrome nrik, we cha ansak emi, aboi we res nokag eyname ke liko Onorgamete gastigriwa emi. Tase nauka ejperlawa emi ralmuli, alarig Onorgame tase aynamala emi. La ekawa

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

163 emi uch jar ralmuli lige alarig ekmala Onorgame emi. 38 La kgiwa emi tbiri uch jar ralmuli, alarig Onorgame uch rajp wek tbiri ymala emi ralmuli. We al sbali ttiga nejsak emi, la rajchin ajchag, liko we al sbali ttiga narmala michig, la rajchin ajchag. 39 Lige aminami alu Esusi rukele: La yrimerle bil ri tase machlime uch bil ri tase machlime? Ta rujsmerl okraga al bilnami rejkolichi? 40 Tase wesi alu benime anaga bengame nmala alu benrame. Napus suwnasa ma suwbaga beni liko la anmala alu benrame. 41-42 Lige ta machis mu bon wal wejkol ajchgame ko mu bon buslachi, lige chonig reg aneme ju mu alu ri: Murig, aka ne mach ptirigo alu ut wejkol mu buslachi ajtgame? La mach ppua mu bon bajch alu wal wejkol mu buslachi ajtgame aliko la mach pmala mu alu ut wejkol alu ri buslachi ajtgame.j 43 Abiena anele: Bil masana tabil nayume tabil chtiri masana rakmala, we al ak rakmala. Alu masana nayume tabil ak masana rakmala, alueka chtiri masana rakmala. 44 Aplipi roj bilena galrale jgame napu rakeme ju pe

SAN LUCAS6,7 rakala etega la machirume ju. Tase rakmala alu chun rakala goame al bilena masana rojala atulachi. Tase rakmala iwil al gollachi. 45 Alu we alala ri we semati rachame ju napugiti we al ntame kame. Alu we chasime rioka we chtiri rachame ju napugiti we chtiri ntame kame. Bil ri rachame ju napurig nata bon.

Abiena anele: 46 mika chonig walula nulame anch nech, peka sbali olame ke napurig nul ne emi? 47 Neka la ruymala emi ralmuli tachiri krik alu ri napu jeka nawame ju rejcholi gepumia lige la sbali olame napurig nul ne. 48 Alu rioka krkuru alu bil ri napu la rel joka elale gal napu tabil namile rek awgame rajkichochi alu baw wal ukus lige wal boibasa baw napugiti we la rel illigame, we al awag. 49 Alu ri napu akeme ju rachali lige tase ewame, alu rioka kr napurig alu bil ri we amoba elgame gal tase rel joka napu ma namnaga pale alu baw wal ukus lige wal boibasa, awgame rajkichoga. Suwbaga ye rachali rejcholi ruwile Esusi alemi epomi.

Jena ruwimela Esusi sawligo bil walula sontalo yuga nchame

Esusi suwnasa rachali beniria alu wek ralmuli,

j 6:42 Essika pe ruwime ke anile bil ralmuli semtiri rejcholi ynalio alu uch jar ralmuli napurig ku la semriga natmala lige boneka abchigo chtiri res sika ilrome ke. Alu rioka, bon bajch la tnimili jkuru Onorgame napurig la bujmala alu chtiri ntili napu ntaga eyname ju alu bon, napurig la semtiri rejcholi ymala alu ri uch jar ralmuli.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS7 alige simile pe ukabi rigachi Kapernaumi rewgachi. Al asale bil walula sontalo romano. 2 Alu nulame sontalo ajchag asale bil ri nchame napu we galeme nile. Alu nchame tabil meka nchame nile enom napurig oliame nile jar ralmuli we ya.k Alu nchame we nayua boile, amul muki boile. 3 Lige alu nulame sontalo akis sawame ko alu Esusi, lige jlale jar ri ralmuli juro nuleme Esusi baynaliga napurig we sajpuka nawmala yomia alu ri nchame nayua bogime. 4 Lige alu ri julrigame Esusi baynaliga sebasa al Esusi ajtgachi, nawile ab alu Esusi, lige we sajpuka we ewrili bayrole, reg aneg: Alu ri nulame sontalo la nt gurilia 5 napugiti we al galeme ramu ralmuli juro.l Lige alu gite la gaynarukuru ramu nila sinagoga. 6 Liko alu Esusi yati simile alu ralmuli yuga. Napulige ma amulipi eynigichi seba al galrale, alu nulame sontalo jar machirume ralmuli jlale reg anniliga alu Esusi: Mu Walula, tase chrekar rek mu ta sbage al pach galrale, napugiti pe apipiri ri koriame alu sontalo, 7 alekeri tase nawagr mu yuga raichamia. Pe jena ilig sawmar mu alu nayume Onorgame awalila gite alu sontalo pinila. 8 Alu sontloka nullime kor ewlalate,

164 abiena nuleme kor sontalo ukuchpala napu nuleme ju bon. Napulige julasa bil sontalo alu bon, yati simime kar, lige napulige bayesa bil sontalo alu bon, yati nawame kar, lige napulige nulesa alu bon yuga nchame, yati ewame kar. 9 Ye rachali akis, Esusi napurig nbole alu sontalo, liko we raslle, lige enele alu wek ralmuli napu alemi si eynale, lige anele: La bijchi ye rioka la sbili bijchgame ju we al sawame ko ne Onorgame awalila gite. Jena napu ejper ralmuli israelita pecha wesi ralmuli iteko uch jar aliena la sbali bijchgime we al sawame ko ne. 10 Napulige alu julrigame ku galrale sebasa, rewale ma al sawgame alu ri nchame.

akinana Esusi simile uch bilena wek rigachi Nani rewgachi, lige si eynale alu bon benrame abiena uch jar wek ralmuli. 12 Lige al wek rigachi seba etele bil remal mukgame otowame tomia bilena tabachi rekag majtoga. Lige alu mukgame pe bineli nile, napugiti pe alu bilepi rangame nligame alu eyela gunamia. Wek ralmuli alemi rigame eynale alu mukgame otowachi. 13 Lige

11Pe

Jena ruwimela Esusi ku ajnilirigo bil mukgame bil muk gunmakame ranala

k 7:2 Enesi glosario esclavo. l 7:5 Alu juro ralmuli lige israelita lige ebreo pe aba alu bilepi chojkgame ralmuli kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

165 alu Esusi etesa alu muk, we natemale, lige anele: Ma tase nalpua mu muk. 14 Lige alu Esusi ab nawile alu mukgame, lige nochale alu tabali. Lige alu ralmuli majtoga eynigime ka kil jbale. Lige alu Esusi anele alu mukgame: Mu remal, oweti as! 15 Liko alu mukgame ku ajnale lige oweti assale, lige chojkile raicha alu remal. Lige Essika anele alu eyela: Ku otog mu inol remal. 16 Lige alu wek ralmuli etesa alu Esusi mukgame ajniligo, we majale, lige wal cheliera yale Onorgame lige anile: Onorgame ma jlale bil ri napu ruwime ju napu an Onorgame napurig ramu gurame nmala. 17 Suwbaga ralmuli napu ek ejperele al Jurea rewgame gaw bogichi abiena amulipi ejpergame machile alarig Esusi ajnaligo bil mukgame.

SAN LUCAS7 ok ri napu jlale Juani sbale al napu asale Esusi, lige anele: Junite jularu ramu, alu Juani ralmuli rewarame, rukniliga napurig ruwimela mu, pala mu ka napu nawmili nlige Onorgamete julrigame? Uch chal bil buwewa? 21 Alu ok ri sebasa alemi, Esusi we yoa ilile wek ralmuli saw ekargame naulite nayume ralmuli, abiena buyana ukuchpala remnisi ralmulichi mochgame, abiena machiria alu ralmuli tase machlime. Abichilubi we yole. 22 Pet ilibeko Esusi reg nejele: Ya kumi simbaga ruyewa Juani napu eti emi aminami napu ak emi. Ruyewa alu tase machlime ralmuli ku sawao ne, sujrigame abiena ku sawao ne, alu sapach amoba nayumen ku sawao ne, alu najkacholo ku la akeme newao ne, alu suwgame ku ajanio ne, lige alu ralmuli resiti tase ngame enom al ruyeo ne alu alala rachali Onorgame nila. 23 We ganliga moch apipiri ralmuli napu tase ayoga gepume ju ne raichlila. 24 Napulige ma ku simasa alu ok ri napu Juani jlale, Essika chojkile rachali ruyea alu ralmuli churig nliga alu Juani, reg rukega: Napulige emi eyenia enniga alu Juani al jami, chieti mayliko alu ri? Pchala

20Alu

ralmuli rewarame machile sawligo wek naykame lige ajniligo bil remal mukgame alu Esusi napugiti ruyligame alu ralmuli napu Juani benrame ju,m 19 lige jlale ok alu bon benrame al napu asale Esusi rukniliga pala alu nliga nejkrame napu nawmili nlige jena wijchimoba, uch bil chal buwmili nliga.

Jena ruwimela Juani jlaligo ok ri bon yuga benime rukniliga Esusi


18Juani

m 7:18 Junika galrale bajchriga asag jlale ok ri bon benrime ruknaliga Esusi. n 7:22 Enesi glosario lepra.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS7 mayelie nimio napurig pe bil gajsal ekate nok ilime? 25 Lige ta alieti ri enniga eynisik emi, liko tachiri enniga eynilich emi alemi? Enniga eynilie emi bil ri we semati opchigime? Lige emi we machguru alu ri we semati opchigime ka we ganliga semrikchi bejtgame ko al wal galichi napurig bil ri we enomgame. Liko tachiri enniga eynilich emi alemi alu ralmuli? 26 Enniga eynale emi alu napu ruwime ju napu an Onorgame? Ju, alu enniga eynale emi, alueka jkuru ab wal awal ngame metag alu uch jar napu ruwime ju napu an Onorgame. 27 Lige alu Juani jkuru napu al Onorgame nila osilichi ruw. Al osilichi ka we al sbali ruw alarig nmili nliga alu Juani, pe aba al osilichi napu ruwile we ya Onorgame churig nmili nliga ne. Reg ruw al osilichi: Ne jula bil ri ne nila rachali ruwime bajchab tach sbachi mu napurig beni mochmala alu ralmuli ne nila rachali. Alarig we al niraga etmala mu sbachi. Reg an al osilichi. 28 Alu ri napu Onorgame jlale pe Juani ju. Neka la ruw tase wesi ralmuli itego jena wijchimoba we najtkame nchali ngame metag alu Juani. Neka abiena ruw bil ri tase najtkame ke, ma biwis alawala alu ri liko we najtkame nimio Onorgame nriga metig Juani nochlila.

166 al alu enom gobllome lige uch jar ralmuli napu la niraga bijchgale napu nulale Onorgame ab yab napu la elile napurig rewarawa alu Junite yab bajchab raw, alueka we la niraga akele alu Esusi raichlila. 30 Lige alu barisoka lige alu Moisesi rejchlila benrame tabil elile ya raw napurig rewarawa Junite, alarig gawlele Onorgame. 31 Alu Esusi abiena reg anele: La chieti ralmuli jipe rigame! 32 Pe alu okan chojkgame kuch kuchi krkuru napu mochime ju al wek rigachi naspami reea, napu renilime ju napurig pe abocho najk. Napu reg aneme ju alu bilena chojkgame kuchtiri napu yuga reeme ju: Simrukuru ramu bil wik napurig yawimela emi, lige emi tase yaw. Wikarrukuru ramu bil wik we sewkame, lige emi tase nalag. Lige abichilubi rachale Esusi reg: 33 Nawlekuru alu Juani lige tase wek ekargame goame goyame ju lige tase bajime ju rektame, lige ralmuli jipe ejpergame tabil ewime jkuru, lige utabela remnisi ajchgame kor alu Juani ralmuli rewarame. 34 Lige nawkuru ne napu pa rewagchika nawgame ju napurig ri neraga, neka goyame jkuru wek ekargame goame, abiena bajime alu iwil bawila awgame newrigime. Lige emi we cha an nech, goyechi an, lige

29Mochile

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

167 bajechi an emi nech, lige an emi gompanirola ko ne alu res nokog jrome ralmuli, abiena alu enom nareme alu walula romano nareme. 35 Nobi lchigo machgime nrko Onorgame awalila ne nochlila gite, lige Juani nochlila gite.

SAN LUCAS7 Essika machig alarig nata ajtig alu bariseo anele: Mu Simoni, ne bil rachali ruwimela. Lige alu ri barisoka reg nejele: Ruwg mu benrame. 41 Essika anile: Ok ri wikele bil ri enom taneme, lige bil ri maligi siento enom wikame nile, bil wikame nile malgisa maku. 42 Lige oknika tase umbale ku gulina. Lige alu enom tanmek la ekale alu wikame oknika alu ri. Chieri nalina ab ganliga rejplekob alu ri enom taneme yuga? 43 Simnika reg nejele: Alu ri napu ab wek wikame nile. Essika reg anile: La bijchi an mu. 44 Liko alu Esusi enniga alu muk anele alu Simoni: La eti mu ye muk alarig sichi. Neka bajkkuru mu gallachi, lige mueka tase nejkuru baw napurig ne ralala pagmala. Lige ye mukika nech ralala pagkuru alu bon okilate, lige wakkuru bon guplate. 45 Mueka tase chumkuru nech napurig nokiame niru ramu,o lige ye mukika napus seba tase ar nech ralala chumi napugiti we al nirame nech. 46 Aminami mueka tase ujchkuru alu aseite ne molachi we al niraga napurig nokame niru ramu, lige ye

40Liko

ri bariseo bayrale Esusi bon gallachi goame kgimia. Lige alu Essika simile al alu bariseo bejtlachi, al sebasa asbale ab msachi. 37 Lige bil muk wek ri yuga gojchime napu bejtele al wek rigachi, machis Esusi simligo al bariseo bejtlachi goame gomea, alu mukika yati alemi sbale bil ut botea gajplame rejtete newrigime ok baw we sem jkame rogame. 38 Lige we nalaka ab Esusi ajtgichi al ab ralach chujkbale rojpchaga. Lige chojkile pagoa Esusi ralala alu bon muk bon okilate, lige wakele bon guplate. Abiena we chumile ralala napurig nokame nile, lige roele alu baw we sem jkame. 39 Etesa bon bariseo napu Esusi baylige, reg ntale: La bijchi ruwime nsak napu Onorgame an, liko machimkuru alieti muk ka ye muk, we chtiri muk jkuru wek ri yuga gojchime.

36Bil

Jena ruwimela bil muk wek ri yuga gojchime la bijchgiligo la Onorgame awalila ngame ko alu Esusi

o 7:45 Alu ralmuli israeltaka sekach chumig rejprime nile abiena banach rek pe ri ke napurig nokame ju seora jena ramu ejperlachi, alu seora napu banach anagupi chumig reporame ju anagupi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS7,8 mukika rokuru ne rallachi alu baw we sem jkame. 47 Alekeri an ne: Ye mukika wal ekrigime ju, machgime nrkuru napugiti we al nirame nech. Alu tam wal ekrigime ka, pee sem sime ju. 48 Alsko alu Esusi anele alu muk: Mu muk, wal ekrigime ju mu. Jpeko la sebmala mu pa rewagachi. 49 Alu ralmuli bayrigame napu mochile al si, alueka chojkile raicha abopi, reg anig: Chieri jch ye ri skani napu la ekgorianguru? Pe alu Onorgameka la ekame ju. 50 Lige Esusi abiena uchchigo anele alu muk: Mu muk, mueka we la bijchigi la ekame ko ne ralmuli, alekeri ma tabil gastigriwa mu Onorgamete. Ganliga enawa kumi.

168 alu muk Mara rewgame nile napu ochrigame nile Magalena anilichi, alu muk napu gichao ukuchpala remnisi buynirigame nile Essite. 3 Abiena si enale Juana rewgame muk, alu Chusa rewgame ri upila, alu ri napu walula nulame nile al walula selgame Erore bejtlachi. Abiena si eynale bil muk Rusana rewgame, abiena uch jar wek umug. Suwbaga alu umug napu si eynale Esusi yuga alemi apame nile tbiri goame napurig gomela Esusi lige alu maku ok ri napu nulame nile Esusi nochlilachi.

Pe akinana alu Esusi wekan wek rigachi eynale abiena pe tabemi rigachi benrisia Onorgame nila rachali rejcholi, we al machgime ruig churig ka napulige ma la sbali ikis napu najk Onorgame. Lige eynale si alu maku ok ri napu nulame nile Esusi nochlilachi, 2 abiena si eynale alu jar umug napu alu Esusi buynilige ukuchpala remnisi pachgana alu umugichi mochgame, abiena napu Esusi sawlige nayul. Bil

Jena ruwimela jar umug apime nligo goame Esusi

wek ralmuli napule napu sbale Esusi, napule wekan rigachi ejpergame ralmuli. Alu ralmuli alemi napusa, Essika rachale, reg anig:p 5 Bil ri simile rilig echimea, lige weroka echale ma sebasa bon gawlachi. Lige al bon gawlachi nasipa bogime nile bil bow lige jar rilig rakala rujsule al bowechi napu boile alemi asarachi, lige ma rekerle ralmuli alemi simriga, abiena ma chulug golele. 6 Lige jar rilig rujsule alemi napu nile ipich tabil rungame we ajtgichi, lige alu rilig yawis al, ma wakbale, pecha samime nliga alu we. 7 Lige jar rilig rujsule pe alemi suwkimi wejchrale, lige tabil

4Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo bil rachali chukligo bil ri rilig weroka echame

p 8:4 Enesi glosario parbola.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

169 la yawile alu rilig. 8 Lige jar rilig rujsule we al asarachi we al samichi, lige we al yawile, lige alu riligoka la wek rakele. Wek wile alu ri echgame. Reg anis Esusi, aminami reg anlechig awgame rachaga: Emi ralmuli la akeme niri ka, la nmaka gepuwa reg anile. 9 Lige alu maku ok ralmuli Esusi benrimeka anele: Ruy anguru mu jar rilig rujsligo tabil la weechi lige tabil la rakligo, lige jar rilig rakala rujsligo we al weechi lige we al rakligo. Lige rukele: Tachiri ruwime ke an mu? 10 Essika anele: mika al machgime ruymala ne napu tabil nmale emi. Lige uch jar ralmulika tabil la machgime ruymala ne tam nmutame, napurig alu ralmuli tabil pet nmaka ejtebmala rek la etee lige rek abiena la ake.q 11 Lige aminami anele alu Esusi: Ye rachalika ruwime kr Onorgame nila rachali neraga ko alu rilig rakala. 12 Alu boweka ruwime kr alu ralmuli napu pe kul chojkime ju Onorgame raichlila beni lige alu Remnisi nawasa ma bujeme ko alu Onorgame raichlila napurig ta oyramala napurig ta biwimela alawala. 13 Lige alu we tase rungame ka ruwime kr alu ralmuli napu akeme ju

SAN LUCAS8 Onorgame nila rachali rejcholi, ganliga gepume ko sineko lige tase welisi nmaka mochime ko. Napulige res iki ku areme ko alu rachali rejcholi. 14 Alu wejchaka, alueka ruwime kr alu ralmuli rek la ntaga akeme ke alu Onorgame nila rachali rejcholi lige tase areme ko alu tabil Onorgame nila rachali rejcholi, we ntame ko enom mliame lige alu uch jar ekargame tbiri nochlime tase la Onorgame nila, lige tase la ow nchaga eyname ko Onorgame nochlalachi. 15 Lige alu we allak alueka ruwime kr alu ralmuli napu rachali rejcholi akeme ju la sbali ewame ko, tasin areme ko ew alu Onorgame nila rachali rejcholi, senib la sbali olame ko. Abiena Esusi anele: 16 Tabil wesi ralmuli rajeme ju bil chojp wal bejtlite opliga rekamia, nibil elamia bilnami sejkchimi rajag, ilig repabo elame ju napurig la machlimala ralmuli alemi moime. 17 Ye rachalika ruwime kr jena wijchimbaka tase wesi ntili nerlimio nastigame, abiena akinana ma suwbaga machiboli ko churig nata ajtig bil ralmuli. 18 Liko la ntaga gepusi emi: Alu napu la nmame ju bile rachali rejcholi ruila lige uch jar ralmuli benrame alu rachali rejcholi, alueka uchrajp ywali ju ntili Onorgamete. Alu napu la nmame ju bil rachali

q 8:10 Enesi Isaas 6:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS8 rejcholi lige tabil benrame uch jar ralmuli alu rachali rejcholi, alu ukabi napu ek nmale ma wekumala reg anele Esusi.
Jena ruwimela Esusi ruwligo chieri ka la napurig Esusi eyela lige Esusi bonila lige wala

170 bokule. 24 Lige alu maku ok ri yati ajchale Esusi reg aneg: Murigo ramu nuleme! Ma bokuchi ye barko! Ma amul sililia ramu! Liko alu Esusi assale lige awgame nechale alu ek lige alu baw, ma kil elbale alu ek abiena alu baw awgame chbachi al brkochi, alsko ma asbale alu ek. Lige anele alu maku ok ri: 25 Chukirpech? Chonig tabil bijchigi emi pe Onorgame gite la asibamio ye ek? Lige alu ralmulika ekargame ntaga, abopi rukele: Chieri jch ye ri? Aka la ewrinti kae ektiri.

Esusi bij raicha ilgichi, alu Esusi eyela lige suwbaga alu naspasi bonila lige naspasi wala sbale al napu asale lige tase cherig ab nawile cha wek jligame ralmuli alemi. 20 Lige bil ralmuli ruyele alu Esusi reg: Mu eyela lige mu bonila lige mu wala al machika jaw lige mu yuga raichnili anele. 21 Lige Essika anile: Alu napu la ntaga gepume ju Onorgame nila rejcholi abiena la sbali olame napurig an alu rejcholi, alueka la napurig ne eyela jkuru lige napurig ne bonila lige napurig ne wala.

19Napulige

raw Esusi mole yuga alu maku ok ri alu bon Esusi benrame bil ut brkochi, lige anele: Wam lebo bajoniwa ye brkochi mochiga jena wal baw ilgichi Galilea anilime. Lige simbale al ut brkochi mochiga. 23 Lige alemi nasipa bawich eynaga Essika gojchile. Lige pe yati neraga awgame eknale alemi, lige awgame chbale baw al brkochi, wal manbale al pachgana, amul

22Bil

Jena ruwimela Esusi ek gelchaligo lige baw

sbale nalebo baona napu ejpergame nile alu ralmuli Garraka sgame, alu gawika boile nalebo bajoniga owpoka Galilea rewgachi gaw. 27 Esusi rekisa al brkochi lige sbale bil ri alemi abalemi bejtgame. Alu rioka ma wek bam lo nile alu remnisi ukuchpala gite. We chtiri natrime nile alu ukuchpala remnisi. Alu rioka tase opachtame nile, aminami tase bejtgame nile bilena galrale, pe resoch bejtgame nile napu roilime nile suwgame. 28 Lige alu ri Esusi etesa awgame sinale, lige male abemi napu ilile Esusi lige ab ilbale chojkbisiga napu ilile Esusi, lige ewele neoka anile: Tachiri najk mu Esusi, Onorgame pa rewagachi ajtgame

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri alu ukuchpala remnisi mochgame


26Arig

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

171 inol? Pe rek tase res olawa nech! 29 Alarig anile napugiti alu Esusi nulligime bil remnisi utabela napurig machnamala al riochi. Alu remnisi utabela isnimi we awgame newame nile alu ri lige we lo. Ralmulika buleme nile sekala alu ri abiena ronola karnate napurig ta ichrimi jmamala, lige alu rioka pe griga rejpname nile alu karena. Alu remnisi utabela gite msame nile jami loriga. 30 Essika rukele alu lo: Chonilime ju mu? Alu loika reg nejele: Neka Lejionir rewgame ju. Alarig anile alu ri napugiti wek remnisi ukuchpala mochgame nligame pachgana alu riochi. 31 Liko alu remnisi ukuchpala anele Esusi napurig ta lpua bilena we rel ewgachi tajsin chiblime. 32 Lige alemi amulipi wek gows uchule roj goy, lige alu remnisi ukuchpala lisensia tnale al gowichi moimea. Lige alu Essika la lisensia yale. 33 Lige alu remnisi ukuchpala buyale al riochi, lige moile al gowichi. Lige alu gow ma lorile, alsko jmasele bilena we gongana we enrikchi alu wal baw ilgichi Galilea rewgame, lige al ma suwile alu gow silika. 34 Alu gow neseme etesa alarig ikisao yati jmasele majaga, simbale ruyemia

SAN LUCAS8 ralmuli al wek rigachi abiena alemi we emeg rigachi. 35 Liko alu ralmuli akis alu rachali yati jmale enemia pala bijchi nliga. Lige sebasa al napu ilile alu Esusi, etele alu ri napu Esusi wek ukuchpala remnisi buynale, etele ab ajtgame ralach chega napu ilile Esusi, ma la opchiga abiena ku la ri. Liko al ajtgame etesa ralmuli, majale. 36 Lige alu ralmuli napu etele sawichi alu ri lo ruyele uch jar ralmuli sawligo alu ri napu wek ukuchpala remnisi mochgame nlige pachgana. 37 Suwbaga ralmuli Garara rewgachi ejpergame chojkile alu Esusi mabua napurig uch bilnami simela napugiti alu ralmulika majligime. Liko Essika ku mole al brkochi lige simile alu barko asag. 38 Lige alu ri napu Esusi wek ukuchpala remnisi buynirile, tach simichi Esusi, anele: Neka si siminali mu yuga. Lige Essika tabil elile napurig si simela, lige Essika anele: 39 Mueka ku galrale simiboa, lige suwbaga rupoa alarig guriliriga mu Onorgamete. Lige alu rioka yati simile lige chojkile wek ralmuli ruyea alemi wek rigachi ejpergame we al guriliga Essite.

r 8:30 Lejioni anik wek aniame kr al Israeli ejpergame nrik. s 8:32 Wek gow nile, ok mili neraga. Enesi San Marcos 8:32.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS8
Jena ruwimela Esusi sawligo ok umug

172 Tawsigur. Lige Pgroka anile: Mu Walula, alu ralmulika we nam jro jemi we rajchin. Chieri noch nech opchala sewala?, ani anguru mueka. Ramueka tabil machir. 46 Lige Essika reg anile: Aka bil ralmuli nochtub ne opchala sewala, aka ne la ne nili nlich saw alu ne nila awalite. 47 Liko alu muk tabil ikrisa mejkabemi simi chbamia, liko simile walisia, lige ab chujkbale rojpchaga napu ilile Esusi. Liko anele wek ralmuli akriga sawinliga gite nochligo alu Esusi opchala wel sewala, lige anele yati sawligo alu Esusi opchala sewala nochasa. 48 Liko alu Essika anele: Mu muk, jpeko ma sawgame ju mu lige ma la biwgame alawgame napugiti we al sbali bijchgiligame mu awal ngame ko ne. Jpeko we raslag enawa kumi. 49 Bij raicha ilgichi alu Esusi alu muk yuga, lige sbale al bil ri alu walula Jairo gallachika simgame. Lige anele alu Jairo: Mu malala ma muk. Ma tase aminabi bayrowa ye benrame Esusi. 50 Lige Esusi akis alu rachali, anele: Tase majawa mu ri mayega ma bijchi mukligo, pe la bijchgiwa la awal ngame ko ne, lige mu malala ku ajnamala. 51 Napulige sebasa al galrale Jairo bejtlachi, lige Essika tase

ku sebasa al nalebo, lige alu wek ralmulika we raslle ku nawachi Esusi napugiti suwbaga we buig mochligame. 41 Lige alemi nawale bil ri Jairo rewgame. Alu rioka nulame nile al ut reobachi sinagoga rewgame. Alu rioka al ab Esusi rallachi ilbale chojkbisiga, lige we ewrali bayrale reg anig: Pe rek, nab ne bejtlachi 42 napurig ymala mu ne malala anele. Alu rioka pe alu bilepi malgame nile maku ok bamgame, lige we nayua boile alu iw, amul muki boile. La ju. Nabg lk anele alu Esusi. Lige alu Esusi al Jairo bejtlachi simi engichi, wek ralmuli si simbale rajchin nam jrole simiba napu Esusi enale. 43 Lige alemi si enale bil muk ma maku ok bam nayume, alu mukika rojpach nayume nile, tabil sin sawime nile elena rojpach, rasgame elname nile. Lige ma suwbalige suwbaga enom yome najttiga, lige tase wesi umbale saw. 44 Lige alu mukika ab nawile alu Esusi alemi guwana simig, lige nochale alu Esusi opchala wel sewala, lige alarig sisa alu muk, lige yati sawile. 45 Liko Essika rukele: Chieri noch nech opchala sewala? Lige omaka anile:

40Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

173 elile napurig uch jar ralmuli si moimela al pach, pe baki bon benrime Pegro, Santiago, lige Juani, lige alu tew eyela, abiena alu tew onola. 52 Lige alu tew wekasa, alu wek ralmuli suwbaga we nal jale sulach ochoa abopi napurig nokame nile alu ralmuli.t Lige Essika anele: Tase nalasi emi. Ye ut teweka tase mukug bo, pe gojchig bo. 53 Lige ralmulika tase bijchgile, pe gawlele, la machligame mukug boig alu iw. 54 Lige Essika bajkile napu boile alu iw, lige chapile sekala, lige anele ewele rachaga: Mu iw, assiwa! 55 Lige alu iw ku ajnale, lige yati ku oweti assale. Lige Esusi nulale napurig kgiwa goame. 56 Lige alu onola eyela si we raslle. Lige alu Essika nulele napurig tabil wesi ralmuli ruymala ku ajnilirigo.

SAN LUCAS8,9 wijchimoba napu najk Onorgame, 3 Reg aneg jlale: Tabil tbiri ok simawa. Tase ok simawa resola, nibil sibula, nibil enom, nibil nutugega. Tase pabega simawa uch bil opacha rel ujchalime nujubami opachtilime. 4 Al bilena wek rigachi sebasa, la bilnapi galrale mochiga nochawa napulige yoa ichrimi eyniga, napus simiba uch bilena wek rigachi alige kul arewa alu gal. 5 Lige aminami alemi wek rigachi sebasa emi, lige al tase galsiga emi, liko yati uch bilena wek rigichimi simawa. Lige we al sawesa simawa we ronoch chujkbigame. Alueka ruyame nmala Onorgame gastigrimio alu ralmuli tabil nejgorik bil gal napurig al mochiga nochmala emi ralmuli yoa ichrimi eyniga. 6 Alsko simbale alu maku ok ri ichrimi, wek rigachi eynale benrisia ralmuli alu we alala rejcholi Onorgame nila, abiena naykame sawasia. 7-8 Alu walula selgame ri Erore rewgame akis suwbaga alarig si alu Esusi lige alu maku ok ri, ekarriga ntale lige tase machile chieri ri ka alu napugiti anligame jar ralmuli: Juani ku ajnale. Jarchigo mayele alu ya ajtgame ko Elasi rewgame napu ruwime nlige napu anele

Esusi bayele alu maku ok ri Esusi benrame, lige yale awal lige nchali napurig mach buinmala alu remnisi ukuchpala ralmulichi pachgana mochgame abiena napurig sawmala alu naykame. 2 Jlale napurig benramala churig nimia napulige sbali ikichi jena

Jena ruwimela Esusi jlaligo nochniliga alu maku ok ri Esusi benrame

t 8:52 Alu ralmuli israelita napulige bil ralmuli mukus, awgame nalame nile rijimala napurig yol lige aminami ochome nile abopi sullachi. Alueka ruwime nile we chalag mochigo alu ralmuli bil ralmuli mukus. Isnimi najttiga bayeme nile ralmuli napurig al smela awgame nalamia ochoga sulach.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS9 Onorgame, alu ku ajnaligo mayele. Lige jarchigo mayele ku ajnaligo uch bil ri alu ya ajtgame napu ruwime nlige napu anlige Onorgame. 9 Lige alu walula selgame Erore Antpasi rewgameka reg anile: Aka ma nuligch ne melniliga Junika lige ma aprigeturu ne alu Juani moola rijpniga gujtala, lige chieri jch alu ri? We ruwanti jkuru alu ri. Lige alu walula selgame Erore etnale alu Esusi. 10 Napulige ku sebasa alu Esusi nochlilachi nulame alu maku ok ri, ruyele la benriligo Onorgame nila rachali rejcholi ralmuli lige yligo ralmuli. Lige alu Essika bayrole alu maku ok ri al minami tase rigachi al amulipi pekabi rigachi Betsira rewgachi. 11 Lige ralmulika machis alemi simbaligo, yati najtale. Lige Essika we galeg etele alu wek ralmuli, lige ruyele churig nulame ko Onorgame, abiena sawale ralmuli naykame.

174 Lige alu maku ok rioka anile: Tase wek ner ban, pe malgipi moch, lige pe okabi roch bit. Wal ralisk goame la nmalek liko la opasmalek ye wek ralmuli. Koche ralibach alak goame? anile alu maku ok ri. 14 Wek ralmuli mochile al, wek umug lige wek ukuchtiri. Sin kachi maligi mili mochligerko pe riocho. Lige alu Essika anele alu maku ok ri: Wekan chojkgame neraga mochiawa malgisa maku neraga. 15 Liko alu maku ok ri yati alarig nulele ralmuli. 16 Lige Esusi wile alu maligi ban lige alu ok roch, lige pa rewagachi eneg ilig wal cheliera yale Onorgame. Lige Esusi naspasi chiwanasa alu maligi ban lige alu ok roch, yale alu maku ok ri kginiliga alu wek ralmuli. 17 Lige alu wek ralmuli we al sbali opasale, lige pe nujubapi napubule alu maku ok ri alu goame rasrigame, lige bochile maku ok ewele atab alu ban atab rasrigame abiena roch yriga.

ma alichi, alu maku ok ri nawile ab alu Esusi, lige anele: Mu Esusi, ya arewa ye ralmuli napurig simmala minami resbamia goame yamia minami wekan atabemi rigachi. Jena napu ramu mochiru tabil it goame. 13 Lige alu Essika anele: Aka emi kgiwagur goame.

12Lige

Jena ruwimela Esusi yligo goame wek ralmuli

raw alu Esusi Onorgame yuga raicha ilgachi wan bineli alu maku ok ri alu Essite benrilime alemi mochlechig. Lige rukele: Chieri kor alu ralmuli nech? 19 Alu ralmulika reg nejele:

18Bil

Jena ruwimela Pegro ruwligo Onorgamete julrigame ko alu Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

175 Jar ralmuli an mu Juani ko napu ralmuli rewarame nile bawich jwaga. Lige jarchigo ralmuli an Elasi ko mu. Jarchigo ralmuli an mu ko bil alu ya mochgame napu ruwgame nlige napu anlige Onorgame ku ajnaligo may. 20 Liko Essika rukele: mika chieri korig nech? Pgroka anile: Mueka pe alu Kristou ju. 21 Lige alu Essika we al ruyele alu maku ok ri napurig tawesi ruymala. 22 Lige anele Esusi alu maku ok ri: Ne napu julrigame ju Onorgamete pa rewagchika napurig ri neraga we res ikimela ne. We gawlimala nech alu ewlala ralmuli juro nulame abiena alu ewlala bal, abiena alu ralmuli napu benrame ju alu nulal napu arele we ya alu Moisesi. Lige arig ma meliboa ne, pe baki raw mukug bom ne lige Onorgame ku ajnirimala nech. 23 Alige pe nujubapi Esusi anele alu maku ok ri: Alu nech oyrinilime, nab raw ewmili ju napu ne nul, lige ma armili ju chtiri ntili nata. Alueka la sbali machig asimeli jkuru tabil majaga rek ralmuli ma melinlichi nech oyrame krik. Lige senib raw la oyrimili jkuru nech.

SAN LUCAS9 ri majame mukug nech oyriga, alueka tase rewimela semati raweli. Alu ri napu nech oyrame ju lige bil raw mukus, alueka la semati raweli rewimela rewagachi. 25 Churig la nmalaw rek bil ri we al ngame ke peka la ntame ri ke pe chibi sika eyname ke? 26 Lige bil ri we chijname nech oyriga mayega we cha anwali ko uch jar ralmulite nech oyrame krik, liko ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga chijunmalachig alu ri yuga napulige ne ku nawasa wal rasili nolig, niga alu awal ne bon Onola nila, abiena alu santo njeli awalila niga. 27 Jar emi napu jena moch jipe, bajchab tach suwiy la machimela churig nulame ko Onorgamev reg anile Esusi.

24Alu

rachali ruis, osn raw kachi nergirig akinana, Esusi simile bilnami rep rab Onorgame yuga raichamia alu baki ri yuga, Pegro, Santiago, lige Juani. 29 Lige bij Onorgame yuga raicha ilig alu Esusi, sewinati gaynale bon banal, abiena opchala, we rojskame gaynale, we rapame. 30 Lige yati neraga jsile ok ri al napu we ya ejpergame nile tach ajtgachi Esusi, lige Esusi yuga rachale.

28Ye

Jena ruwimela Esusi sewinati gaynaligo

u 9:20 Enesi glosario Cristo. v 9:27 Esusi ruwig anime ke anile, alu Pegro lige Santiago lige Juani etemio alu Esusi alu Elasi lige Moisesi yuga rachachi, o jar ralmuli etemio Esusi ku ajnachi, o al Rusaleni ilgame wal reob ma gajunlichi km.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS9 Lige bil nile Moisesi, lige uch billaka Elasi. 31 Lige al nolig we rasaga ilbale. Lige al rachale omaka churig mukimeo Esusi al wek rigachi Rusaleni pe akinana. 32 Lige alu Pegro lige oknika alu gompanirola okoka bitile lige yati bujsale, lige etele we rasiga ilig nolig napu jale alu baki ri. 33 Lige alu Moisesi lige Elasi ma simiba eynigichi al Esusi ilgachi, Pgroka anele alu Esusi: Mu nulame, lchigo jena naputuke ramu. Lige newawa baki gal rojsate, bil mu Esusi nila, uch bil Moisesi nila, lige uch bil Elasi nila. Lige alu Pgroka tabil machig, pe rachaga alarig anile. 34 Lige bij raicha jgichi, reknale bil nol lige ma naplale suwbaga alu usani ri. Lige we majale alu Essite benrilime nolite naplisa. 35 Lige anile bil rachali al nolrale reg anime: Ye Esusi ne Inol ju napu ne nchali ya, we al ewiwa emi baki ri ye ri nulachi. 36 Alu rachali mach anis, pe alige yati neraga alu baki ri etele Esusi bineli ilgame. Lige alu baki rioka tase wesi ruyele tabil cho mukuchi ka alu Esusi alakligo alemi.

176 bil ri anile alemi wek ralmuli jgichi naspami ilig awgame rachaga: Murigo Benrame, pe rek natemaki ne inol remal, pe ye bilepi ingame ju ne. 39 Alu utabela remnisite chapiame ju ye remal alawala, abiena ronowgame chuega borame ju. We res olasa, ku areme ju. 40 Neka ma nulug mu yuga benime napurig mach pmala alu utabela remnisi, lige tabilchigo umbalek. 41 Lige Essika reg anile: Emi ralmuli cha nokame tabil bijchgime, chiniko si asimlach ne emi yuga napurig la bijchgamala emi. Jeka ot mu inol. 42 Napulige alu remal onola al sekach chapig otochi al Esusi ilgachi alu remal, lige alu remnisi utabela yati wijch rekbale alu remal, lige borale ronobtiga chuala. Lige Essika nechale alu remnisi utabela, lige mach pale. Lige ku onola yuga jlale. 43 Lige suwbaga ralmuli napu ek etele, we raslle etesa alachil awal ngame ko Onorgame.

38Lige

raw ku etegnele al rabkana, lige wek ralmuli simbale najtepamia alu Esusi.

37Melnala

Jena ruwimela alu Esusi benrime tabil umbaligo saw bil remal nayume

Napulige suwbaga alu ralmuli we raslag mochgichi etesa Esusi mach pachi alu utabela remnisi, liko Essika anele alu maku ok ri aba alu bon Essite benrilime:

Jena ruwimela alu Esusi benrime tabil nmaka mochigo Onorgame rekligo napurig mukumela alu Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

177 al ntaga gepusi ye rachali, tase sin wekuawa: Ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, bil raw otoboli ju ne al sairgame mochgichi. 45 Lige alu maku ok rioka tase nmale alieti olag ani Esusi, napugiti bon abalarig rachaligame napurig ta nmamala, lige alu ralmuli Essite benrilimeka majale rukeg napurig ab al ruwimela alieti olag ani Esusi.

SAN LUCAS9 napurig buyname ju mu. Lige alu ri reg anig buyname ju alu ukuchpala remnisi: Esusi awalila gite la buyasa la kp muechi alu ukuchpala remnisi. Lige ramueka suliru, alueka pecha lisensia ngame kame napurig ralmuli yoga einmala, pecha ramu yuga eyname ka alu ri. 50 Liko alu Essika anele: Tase suliwa alu ri. Alu tase sairgame ju ramu yuga, alueka ramu gompanirola ju.

44We

alu maku ok ri chojkile raicha abopi ab najtkame nnilia bil. 47 Lige alu Essika machile alieti nata jago alu ralmuli, liko bil tow bayele lige al ab elale. 48 Lige anele alu ralmuli: Emi al natemaka eteme nsak ye tow napu ne we al natemaka et liko la nech nirame nmala emi. Lige nech nirk emi, liko la nirame ju emi Onorgame. Alu al natemaka eteme suwbaga ralmuli, alu nmala ab najtkame Onorgame nriga.

46Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo chieri ka ab najtkame ri

Junika anele alu Esusi: Mu Walula, ramueka eteru bil ri ukuchpala remnisi buynachi

Jena ruwimela alu Essite benrilime tabil najkile napurig yome nmala uch jar ralmuli
49Liko

ma sbachi raweli Esusi ku rewagachi moinmichi, we la iwega al bilepi ntaga simile Esusi al Rusaleni. 52 Al boichimi eneg jlale jar ri bajch al bilnami ralmuli samaritano ejperlachi yniliga gal okola. Lige alu ralmulika yati simbale bajch gal yamia al samaritano ejperlachi. 53 Lige alu ralmuli samaritnoka tase yale gal napurig alemi gojchimela alu Esusi lige alu yuga eynigime napugiti machligame alu Esusi Rusaleni simi enligo.w 54 Liko alu ok ri Essite benrilime, Santiago lige Juani, anele alu Esusi: Mu Walula, ta najk mu napurig nulawa napurig bil na pa rewagchikana reknamala napurig suwbaga rajimela alu ralmuli al rigame napurig sile alu ya ajtgame ri Elasi

51Napulige

Jena ruwimela Esusi nechaligo alu Akobo lige Juani

w 9:53 Alu ralmuli Samaria ejpergameka bilena rab simbame nile pe abal Samaria iwrali tnimia Onorgame lige tabil sin la nirame nile napurig alu ralmuli juro simmala iwrali tnimia Onorgame Rusaleni anilichi. Enesi glosario samaritanos.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS9,10 rewgame napu ruwime nlige napu anele Onorgame? 55 Lige alu Essika enele alu ok ri, lige nechale reg anig: Chonig eksinilich mika alu ralmuli? 56 Alsko simbale uch bilena rigachi.

178 anile uchchigo bil ri: Mu Walula, nchig abiena siminali mu yuga. Ilig pewera buwwago ne galrale rosa ruyemia galrale mochgame. 62 Lige Essika anele: Alu bil ri asar chujkgame, lige ku guwana enasia ename, alueka tase wajchgame asarmala.

61Lige

boichimi eyniga alu ralmuli, najtpale bil ri lige anele alu Esusi: Mu Walula, neka we al sbali oyrinili mu. 58 Lige Essika reg nejele: Geychika ngame jkuru res, lige chulugika la rasgame jkuru. Ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, neka tabil as galgame ju napurig gojchimela ne. Lige mueka la siminlir, mu bon machlek. 59 Esusi anele uch bil ri: Nab nech yuga nech oyriga. Liko alu rioka anile: Mu Walula, pewera buw nech, ne onola mukgame tomia sim ne bajch. 60 Lige Essika reg anele: Nulewa alu tase oyrame Onorgame napurig tmala alu mu onola mukgame. Mueka simiboa nalina wekan ichrimi ralmuli ruyemia churig ka napulige ma la sbali ikis napu najk Onorgame jena wijchimoba.

57Lige

Jena ruwimela chonligo alu napu Esusi oyranile

10

Pe nujubapi Esusi wanpale gichosa maku min ok ri, lige jlale bajchabemi pe okacho neraga iwana chojkgame. Jlale alemi wekan rigachi napu simrimili nlige alu Esusi. Tabil jlale si alu maku ok ri bon benrame. 2 Reg aneg jlale: We wel ju rilig echergime, lige alu wime ka we ukabi ju. Alekeri alu echergime ngame anewa napurig julmala wniliga uch jar wime.x 3 Lige anele: Simbaga emi okacho neraga. Neka jula emi napu moch we jobtigame ralmuli napurig ukuch bo atanala al napu ol eyname ju. 4 Tase ok simawa sibula goame raklime, aminami tase enom rakola, lige tabil pabega ak nujubami akarlime. Aminami tase jbawa boichimi ralmuli yuga welisi raicha. Pe bilepi ntaga eynawa pe

Jena ruwimela Esusi wanpaligo napurig nochmala gichosa maku min ok ri

x 10:2 Napulige Esusi reg ani: We welesi ju rilig echergime lige we rakega il, pe anime ke anile wek nligo ralmuli napu machinalia mochile Onorgame nila rachali. Lige napulige ani: Alu wime we ukabi ju, pe anime ke anile we ukabi nligo ralmuli Onorgame raichlila benrame. Napulige ani: Echirgame ngame anewa napurig julmala wniliga chejar wime, pe anime ke anile: tniwa Onorgame napurig julmala wek alu Onorgame nila rachali benriame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

179 benrilimecho ralmuli Onorgame nila rachali. 5 Napulige seba bilena galrale, repriwa alu ralmuli reg aneg: Onorgamete la ysiga la ke emi semati raweli jena galrale. 6 Al galrale we ganliga ejperlasa alu ralmuli, liko abchigo ganliga ejperlamala Onorgame nila rachali akis. Ta ganliga ejpergame nsak liko ab tabil ganliga ejtebmala tabil la nirasa Onorgame nila rachali. 7 La bilnapi galrale okpua al bilena wek rigachi, tase ichrimi galrale okpua al. Lige gopoa goame napu koni alu ralmuli al rigame, napugiti nchameka goame meka nchame kame. 8 Bilena rigachi sbachi emi, la ganliga etsiga emi al, lige goame kgisiga, yati gopoa alu goame tabil gawliga. 9 Abiena la sawawa ralmuli nayume al galrale rigame, lige anewa: Ma sbap raweli napu la sbali ikimeli nlige jena wijchimoba napurig najk Onorgame. 10 Lige emi sebasa al bilena rigachi lige tase galeg etsiga emi, yati sawewa alu we ralach chujkbigame napurig suwbaga ralmuli etmala lige reg aniboa: 11 Ye we napu chujkiba ramu rallachi jemi emi ejperlachi, ma sawil ramueka. Yeka ruwime ju ma tabil cheri kame nrigo ramu emi si. Lige Onorgame

SAN LUCAS10 ma tabil gurimala emi. La machig mochiwa ma sbigo alu raweli napulige Onorgame nulmili nile jena napu emi ejper, mika tabilchigo najkg napurig nulmala. Alarig anesa liko yati simawa minami uch bilena rigachi. 12 Neka la ruwb napulige seba alu gastigo al rigachi napu tabil ganliga etliru emi, alu gastgok uchchigo rajp ab awgame nimio metag alu napu Soromay sbale napu we cha nokame ralmuli riole we ya. 13 Resa alu ralmuli Korasini ejpergame. Resa alu ralmuli Betsaira ejpergame. We al semriga sawagturu ne al ejpergame ralmuli Onorgame awallate napu tabil wesi ralmuli gayname ju alarig saw, lige emi abirig tabil arturu alu restiri nchali. Lige ne achigriga semriga gurisa al Tiro ejpergame ralmuli lige Sironi rewgachi napu ejper alu cha nokame ralmuli, alueka opachtimikuru opacha we chajtigame lige mochbimikuru bilena najpisochiz napurig machimela ralmuli ma ku guwana ntame ko. Alu ralmulika ya ma la Onorgame oyrame nmikuru. Alu Korasini ejpergame lige alu Betsaira ejpergame etituru semriga nejkrichi ne lige tabil ku guwana ntaturu. 14 Napulige seba raweli gastigo narmichi alu

y 10:12 Soroma anilichi ejpergame ralmuli we cha nokag ejpergame nile abopi, abinachig we jobtigame, alekeri Onorgame ma meale suwbaga alu ralmuli wal naite. Enesi Gnesis 19. z 10:13 Napulige alu ralmuli ya mochgame we chl mochiga we chtiri nchigorik ab yab bajchab raw, alueka opachtame nile opacha we chajtigame lige mochbame nile amoba najpisochi tabil rajame. Alueka ruwime nile ma ku areo alu chtiri ntili.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS10 ralmuli Korasini ejpergame lige alu Betsira ejpergame, alige raw alu ralmuli uchrajp awgame gastigo narmala metig alu Tiro ejpergame lige Sironi ejpergame. 15 Lige alu ralmuli Kapernaumi ejpergame we gunarume, we ak ralmuli ko lame aboi lige mayeme otoboli ko al pa rewagachi, ilig lpili ju lgana Remnisi bejtlachi anile Esusi. 16 Lige anele alu ralmuli alemi jgame maku gichao min ok: Napu la bijchigi emi raichlila, alueka la nech oyrame nmala napugiti emi raichlila ka, alueka kame napu ne ya emi. Alu napu tabil la nir emi raichlila, alueka pe tabil la nirame krlamala ne raichlila. Lige alu ralmuli tabil la nirame nech, alueka tabil la nirame jchig Onorgame napu nech jlale. 17 Lige ku sebasa alu gichosa maku min ok ri, we raslag sbale, reg anesia Esusi: Mu Walula, alu remnisi ukuchpala we al ew ramu mu awalila gite. 18 Essika anele: Ne la etitig alu walula Remnisi pkana rewagchikana pasichi Onorgamete. 19 Neka wal awal ya emi napurig tajch olawa alu sinowite lige alu majchlite napulige ambami rekeka simrochi emi, lige napurig ta umrowa emi Remnisite. 20 Lige emi tabil raslwa umrome krik remnisi ukuchpala, ilig we raslwa nalina napugiti mi

180 rewal ma uchuchrigame kame al Onorgame nila aplichi al rewagachi. 21 Algirikchi Esusi we raslle alu Onorgame Alawala gite, lige anile: Mu Onorgame pa rewagachi ajtgame abiena jena wijchimoba, neka we raslag ajt etega we al semriga gurichi mu ralmuli jena wijchimoba ejpergame. Mueka la ya ntili suwbaga la kil ralmuli napurig la machgime nmamala churig nejkrime ka mu Onorgame jena wijchimoba, alu ntili napu tabil yale mu alu we jebnigame ralmuli, alarig najkligame mu bon On alarig anele Esusi alu Onorgame. 22 Lige reg anile aminami: Ne Onola suwbaga ya nech nchali, ntili, lige awal. Tase wesi mach chieri ko Onorgame Inol napu ne ju, pe ne Onola Onorgame la mach, lige tawesi mach chieri ka ne Onola Onorgame, pe bon Inolaka la mach, pe neka la mach. Lige la machimlachig alu ralmuli napu ek la najk ne napurig machimela. 23 Lige enele alu maku ok ri bon benrame, lige anele: We ganliga moch alu ralmuli napu etmala napu emi eti we al semriga yochi ne, la semriga benrachi ne, lige la semriga gurichi ralmuli ne. 24 Lige alu ya mochgame napu ruwime nlige napu anlige Onorgame we etnelie we al semriga yochi ne, we al semriga benrachi ne lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

181 we al semriga gurichi ne ralmuli, abiena alu ewlala nulame rey etnelie ye napu eti emi, tabilchigo etlek. Abiena akinlile ye napu emi ak, tabilchigo akleko.
Jena ruwimela we la ewelime ko napu nul Onorgame

SAN LUCAS10 Lige jar ri chigrigame najtpale boichimi, lige ma chigliru suwbaga tbiri ma opchatiri, abiena we wejpisosa arliru, amul mukume arliru. 31 Lige bil ri bal enale alemi boichimi lige etesa pe chajkena simrole. 32 Lige uch bil ri alu wal reob tebume Onorgame galila enale alemi boichimi, lige etesa alu ri abiena chajkena simrole. 33 Lige uch bil ri enale alemi boichimi Samaria bejtgame, alu rioka bulito mkame nile, alu rioka la natemale etesa alemi bogichi alu ri. 34 Lige ab nawile alu ri, lige yole chiwgichi, ujchele yow, abiena bulele banislite. Lige al rep bultochi ajchale, lige otole al bilena galrale gal gojchiame ilgachi, lige al repule. 35 Lige melnala be alu ri samaritano ma simea, najttile ok enom alu ri gal ngame, lige anele: La tebpua ye ri, lige wikag rejpsak ye ri, kuka simriga najttimala ne. 36 Essika ma suwnasa ye rachali ruy, rukele: Chieri alu baki ri ab natemaka etlekob? 37 Lige alu ri Moisesi arlala rachali benrameka anile: Alu riguru napu yole alu ri. Lige alu Essika anele: Muchig we natempua suwbaga ralmuli.

bil ri rachali benrame, alu rachali napu arele Moisesi we ya, simile ab Esusi yuga raichamia rukemia pe machinliga churigriga anir pala pet chajkena nejiara, lige reg rukele: Mu Benrame, chusmala ne napurig la moinmala ne pa rewagachi? 26 Essika reg rukele: Churig ang alu rachali napu arele Moisesi? Churig nmogo mu? 27 Alu rioka reg nejele: Reg anch alu rachalika: We al nirawa Onorgame la bilepi ntaga. We al niraga etewa apipiri uch jar ralmuli napurig nir mu bonepi. 28 Liko Essika reg anele: We al sbali nej mu. We la sbali olsak mu napurig an mu, aliko la moinmala mu rewagachi. 29 Lige alu ri rachali benrameka alu rachali napu arele Moisesi we ya, napurig al ri neraga reg rukele chonir Esusi, pala pet chajkena nejiara: Chieri ju alu uch jar ralmuli napu la niraga etmili ju ne? 30 Liko Essika anele: Bil ri enale reknasia gongana al Rusaleni yniga Jerik simea.

25Lige

anis Esusi uchchigo abichilubi we simile bowesia lige sbale al bilena pekabi rigachi. Lige sbale al galrale Marta

Jena ruwimela tabil achigriga ntiligo alu Marta napurig Mara


38Reg

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS10,11 bejtlachi, lige Mrtaka la ganliga reprale Esusi. 39 Alu Marta bingame nile Mara rewgame. Lige alu Maraka yati ab asbale Esusi raichlila gepumia. 40 Lige alu Mrtaka, tam iki nliga tabil nejkrachi alu binila goame newilichi, lige ab nawile Esusi lige anele: Mu Esusi bineli neyriga walula, tabil chl mu rek ne binila tabil gurie nech goame newalichi? Pe rek nulrig napurig gurimala nech. 41 Alu Essika nejele: Mu Marta, mueka pe wek gomecho newalime nata jipe kulipi rek ne jena ajtgichi. 42 Lige jipe kulipi ab al ju pe bilepi ntili, ab al ju ne raichlila gepulia emi nriga, lige Maraka pe alu ntili pe nech gepugmecho chapile, lige tabil wesi bujmala alu ntili nech gepugime.

182 Ramu najkike napurig we al nirawa mu suwbaga ralmulite. We yati nulasa la kkuru mu jena wijchimoba. 3 La sbali yawa goame ramu jipe raw. 4 Ekawa ramu suwbaga chtiri ntili, ramueka abiena la eklime kame alu res nokog jrome ralmuli res olag ramu. Tase arewa ramu napurig rujspua al napu ner chtiri ntili, ilig guriwa ramu. 5 Lige reg anile bil alu bon benrame yuga raicha: Mu bil ri machime nisa, lige mu bejtlachi sebasa nasipa ruk lige ansiga mu machika ilig: Murigo gompaniero, pe rek anchaga nech yrig baki ban, 6 alu bil machirume sbake al ne bejtlachi, lige tase nike ne ban napurig kgimala. 7 Lige mueka tabil reg nejimala al pachaka galrale: Tase nejkumewa mu, ma yriga il jena yochi, lige ne kchila we okoka bit jena yochi nech yuga ab yochi. Tase cherig umubmala ne ipua yochi. Tabil reg nejimala mu. 8 Abirig assimala mu yamia goame alu ri alemi ilgame goame taa napugiti pe alarig nokame kame ralmuli jemi, napurig tabil sewin lmala alu nawgame goame tame lige uch jar ralmuli. Assamala mu reg ntaga: Resa ye ri, yama ne ban. Bilena galrale

11

Sinchigo alu Esusi Onorgame yuga raicha ilile al bilena, lige suwnasa, bil alu bon benrame anele: Mu Walula, ramu beniri churig raichliame ka Onorgame yuga napurig Juani benrale alu bon benrame, alu Juani ralmuli rewarame bawich jwaga. 2 Lige Essika anele: Napulige Onorgame yuga raicha ka, reg anibaguru: Mu On pa rewagachi ajtgame.

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig raichlime ka Onorgame yuga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

183 yriga ilis yochi, ewrali olawa napurig ipmala yochi alu pach mochgame ralmuli. 9-10 Onorgame senib la ymala semati raweli napu ab la nir bon. Alekeri abichilubi tniwa Onorgame semati raweli, liko Onorgameka nejmala semati raweli. Yawa emi lige abiena la rewimela emi. Napulige tabil la semriga simichi bil nchali, tniwa Onorgame lige alu nejmala ntili churig nochtik napugiti alu kame ramu Onola. Apipiri ri napu la tnime ju iwrali Onorgame, alueka la narmala iwrali. 11 Mu ingame nisa, lige alu mu inol rem tachi, lacha rejt ymalaw mu? Lige bil roch tachi mu inol, lacha sinow ymalaw mu? 12 Lige bil gaw tachi mu inol, lacha majchili ymalaw mu? 13 Mu ri we res sime ke, la biwgame goame yame ju mu bon inol, lige alu Walula Onorgame pa rewagachi ajtgame, alueka abchigo semriga ymala alu bon alawala alu ralmuli napu tan Onorgame Alawala.

SAN LUCAS11 rachame gainasa. 15 Lige uch jar ralmulika tabil galele, lige anile: Ye rioka alu walula remnisi Belseb gompanirola ju alekeri la buyname ju remnisi ukuchpala. 16 Lige jar ralmuli anele Esusi pe gawliga lige umriniliga: Aka rekibb bil na pa rewigchika la Onorgame nila awal ajchgame nrik. 17 Lige bon Essika la machile chtiri ntaga ani alu ralmuli, lige anele: Bilena gawich ma pe nawasa ralmuli, pe ma suwimela abopi nakoga. Alu ralmuli bilena galichi rigame nawasa abopi, pe nauka ejperlamala. 18 Lige alu walula remnisi sairasa ukuchpala remnisi, ma bineli rejpmala alu walula remnisi. Lige neka alarig ruwguru, mika cha cha aniame, mika anguru mach buyname ko ne alu chtiri ukuchpala remnisi alu walula remnisi Belseb awallate. 19 Ne alu Belseb gompanirola nsak, lacha buinmapu ne alu ukuchpala remnisi ralmulichi pachgana mochgame? Emi yuga nchame la buyname ju alu remnisi ukuchpala Onorgame gite, algeko emi abiena la mach buyname ko ne ukuchpala remnisi Onorgame gite, pe ilig tabil la machgime ruwguru emi. 20 Lige neka la bijchi alu Onorgame awallate buyname jkuru alu chtiri remnisi ukuchpala. Yeka ruyame ju Onorgame ma nulao jena napu emi moch.

bil raw mach pa ilile utabela remnisi al bil riochi ajtgame napu tase rachame newale. Napulige alu chtiri Remnisi ma machnasa al riochi, alu rioka yati ku rachale. Lige jar ralmulika we raslle la ku

14Essika

Jena ruwimela wek ralmuli nechaligo Esusi Remnisi gompanirola krik

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS11 Napulige bil ri we awgame we al siparnaga asis, lige we al semriga repuka asimela bon galila. Alu wek tbiri al nergame tase che ikimela. 22 Lige sebasa uch bil lige ab awgame nlasa metag alu ri we al siparnagame, lige alueka ma umrimala, lige ma bujmala alu siparina napu mayele alu ri alu siparina gite tabil wesi chigomio, lige ma bujmala suwbaga tbiri lige ma nachutmala alu gompanirola alu tbiri. 23 Alu napu ta nech gurame ju, alueka pe nech sairgame ju. Alu napu tabil gurame ju nech ralmuli repua, alueka pe chtiri ntili ruig eyname ju ralmuli napurig tabil oyramala nech. Esusi abichilubi reg anele: 24 Alu bil utabela remnisi machnasa al bil riochi, eyname ju jami gawich wakgichi yaga bilena resbulime, lige tase as rewis alemi resbulime liko ntame ju: Ku sim ne napu ajtig ne yab sin. 25 Lige ku sebasa napu bejtlige, rewame ju we al pechtigame. 26 Lige simime ju uch jar gichao ukuchpala remnisi bayemia abchigo chtiri, lige suwbaga moime ju ejperlimia al riochi. Liko alu ri abchigo cha sime gayname ju metig ya bajch raw napulige pe bilepi utabela remnisi ajtgachi.

184 wek ralmuli jgichi awgame rachale reg anig: We al ganliga ajt alu muk napu ju mu eyela napu mu ochririle lige napu chiririle mu! 28 Liko Essika anile: Ab al ganliga ejper alu ralmuli napu la nmaka akeme ju abiena la ewame napurig nul Onorgame.

21

alu Esusi bij ruy ilgachi ye rachali, bil muk alemi

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig ka alu ganlili la bijchi


27Napulige

ralmulika aminacho wek napule al nolig napu Esusi ilile, liko Essika reg anile: Ralmuli jipe ejpergamek we chtiri ntame ju, alu ralmulika ani anguru: Aka rekibb bil na pa rewigchika la Onorgame nila awal ajchgame nrik. Neka wchigo la machgime ruimlag alu napurig sile alu Jonasi we ya ajtgame napu ruwime nile napu anele Onorgame: 30 Alueka nechale alu Nnibe ejpergame ralmuli. Lige achigriga olmalachig ne jipe ejpergame ralmuli, neochmala ne alu ralmuli, ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. Emi nrik ma tabil nultkuru nech napurig rekibmala ne na pa rewagchika, pe la ewtkuru napu nul ne. 31 Napulige sebasa raweli gastigo narmichi jipe ejpergame, lige alu walula nulame muk napu we ya bejtgame nile mimi oin tumi raynali bokuchi eneg iliruga ku ajnamala alige raw, lige neochmala emi ralmuli. Alu

29Alu

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu cha nokame ralmuli tabil la natnilio

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

185 mukika napulige bij ajag asag, we mejkaka nawlekuru gepumia alu Salomoni nila rejcholi we beneg rachame, lige jipe jena ajtkuru ne napu abchigo beneg rachame ju metig alu Salomoni, lige mika tabil gepnili ne nila rachali. 32 Alu ralmuli napu ejpergame nile al Nnibe rewgachi abiena ku ajnamala alige raw gastigo narmichi jipe ejpergame ralmuli lige neochawa emi alu mukite, napugiti alu ralmuli Nnibe ejpergame la ku guwana ntaligame napulige Jonasi ruyele Onorgame nila rejcholi. Lige jena ajt ne napu abchigo beneg rachame ju metag Jonasi lige emi tase arnili restiri ntili.

SAN LUCAS11
Jena ruwimela Esusi nechaligo alu ralmuli bariseo lige alu Moisesi rachali rejcholi benrame
37Napulige

Esusi abiena anele: 33 Tase wesi ralmuli rajeme ju bil chojp nasoka elamia, ilig we al rep mach elame ju napurig la machlimala ralmuli alemi moig.a 34-35 Aminami napulige bil ri rajesa bil chojp, lige we al machlame nisa, la machlimala. Tabil la machlame nsak, tabil la machlimala rek la rajriga ilgichi chojp.b 36 Mu la sbali ntaga insak, lige tabil chtiri ntame nisa mu, alarigk nmala napurig bilena la machig ilgachi chojp rajachi ruk.

Jena ruwimela Esusi ruwligo la sbali ntame rioka la tabil chtiri alawgame ko

alu Esusi aresa raicha, lige bil ri bariseo bayrale galrale goame goachi. Lige Essika yati oyrale, lige bajkile al pach galrale lige asbale al ab msachi, alu mesa we rel ilgame gayena boig goyame. 38 Lige alu ri barisoka sewin lale etesa tabil pangisa goyachi alu Esusi napurig nokame nile aboi napurig we al oyranti neraga Onorgame. 39 Lige alu Essika anele: Emi ralmuli bariseo pe machminach pagome ju bejtoli lige pachganaka tabil pagome ju napulige Onorgame kogia goame napurig la najtkame nmala Onorgame nriga. mika la semriga pangisa goyame ju napurig we al semriga oyrame Onorgame nobi pachganaka wchigo chtiri alawgame kr ko emi. 40 La churikanti emi ralmuli! mika tacha machbech alu Onorgame newligo emi sapala abiena alu emi alawala? 41 We la semriga gurinilisak emi alu tabil ngame bajch la biwgame ntame niwa. La biwgame ntame nsak emi liko la semriga gurimala emi apipiri ralmuli.

a 11:33 Essika pe ruwime ke anile raichamio Esusi bilena napurig la suwbaga la akimela. b 11:34-35 Essika pe ruwime ke anile bile ralmuli la semriga ntame la oyrimio Esusi nila rachali la biwgame alawega einamia. Lige we chtiri ntili ngame nsak tabil la oyramio Esusi nila rachali. Tabil la sbali nimio alu ri natlila ka.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS11 Resa emi ralmuli bariseo, la senib la kgime ju emi goame alu Onorgame, nobi tase la sbali olame jk emi ralmuli yuga, aminami tase la sbali nirame ju emi Onorgame. La ju kgilia Onorgame nobi abiena tabilchigo arwag nir alu Onorgame. 43 Resa emi ralmuli bariseo, mika pe richaga mochime ju al mutlachi al napu mochime ju alu ewlala al ukuch reobachi sinagoga rewgame, aminami najkime ju emi napurig we al niraga repriwa uch jar ralmulite alemi naspami wek rioga ilgichi. 44 Resa emi, mika ju pe napurig bilena suwgame bitgichi we tabil machin bitgame lige ralmuli ambami eyname ju tabil machig alemi bitig alu suwgame ttiga.c 45 Liko bil ri alu rachali benrame napu Moisesi benrale ralmuli nejele reg anig: Mu Esusi ralmuli benrame, mu alarig nechaga alu bariseo, pe ma ramu yriga nechame ke an mu, ramu napu rejcholi benrilime niru ralmuli alu rachali rejcholi napu Moisesi ralmuli benrale we ya. 46 Lige Essika reg anele: Resa emi ralmuli rachali benrame napu Moisesi benrale ralmuli we ya, emi wek ekargame nchali nuleme ju alu ralmuli, lige mika tabil pet gurame jkuru.

186 Resa emi ralmuli, emi ralmulika pe galrame ju amoba napu bit alu ya suwgame ralmuli napu ruwime nlige napu Onorgame anlige napu meale alu ralmuli ya ejpergame emi rijimala. 48 Lige emi ralmuli abalak nchali oyrame jkuru, chtiri nchali napu nchale emi rijimala ya rigame. 49 Alekeri Onorgame bon la machig alakimeo akinana reg anile: Julmala ne, ne napu ju Onorgame, jar ri ne nila rachali ruyeme ralmuli lige jar ri ne nila nchali nulame, lige jar ma meliboa cha nokame ralmulite, jar najtaga chapiboli nmala, reg anile Onorgame. 50 Abichilubi we rachale Esusi reg: Lige alu ralmuli jipe ejpergame Onorgameka wal gastigo ymala. Alueka tabil meale alu ya mochgame ralmuli napu ruwime nlige napu anlige Onorgame, Onorgameka abirigchigo gastigrimalag napugiti achigriga cha res nokag jrome kmechig napurig alu rijimala we ya ejpergame. Alu we ya ejpergame ralmuli cha olale, meale Onorgame nila rachali benrame ralmuli we ya ejpergame, 51 napulige pe kul bil ri melliru Abeli rewgame ya ajtgame, lige ab guwich akinana Sakarasid melliru napu melliru al wal reob ilgichi, Onorgame

42

47

c 11:44 Essika anig anile chtiri alawgame gayneo alu ak ralmuli pe alu bariseo ewiga tabil machig chtiri ralmuli ko alu bariseo napugiti alu bariseo pe sewinriga nchame nligame. Enesi Nmeros 19:16. d 11:51 Alu Sakarasi we ya bejtgame nile wekab siento bam ab ya tach ochrachi Esusi. Alu Sakarasi tabil Juani onola nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

187 gallachi machmana amulipi napu ilile tegoli mesa napu kgime nile goame ajgame Onorgame alu ralmuli.e Lige alekeri la ruw ne, alu Onorgameka emi ralmuli jipe ejpergame gastigrimio suwigrik alu ya ejpergame ralmuli Onorgame nila rachali rejcholi benrame ralmuli. 52 Resa emi ralmuli benrame rachali rejcholi napu Moisesi benrale ralmuli we ya, tabil sbali olame ju emi napurig an rachali napu Moisesi benrale ralmuli, aminami tase elime ju emi napurig sbali olmala alu uch jar ralmuli napu la sbali olnilime ju. 53 Napulige Esusi ruyesa ye rachali, alu ralmuli rachali rejcholi benrame napu Moisesi benrale ralmuli we ya abiena alu ralmuli bariseo, we ayole Esusi yuga lige wek ekargame rachali rukele, 54 machinliga pala la sbali nejiara, lige sewinriga nejisak nejnaliga nokale.

SAN LUCAS11,12 akinana rek nasoka sewinriga nokis emi, 3 alekeri rek emi rachalige jami chonrale jaga, abiena akimeli ju ralmuli alu rachali melnala raw. Lige suwbaga napu emi rachalige nasoka yriga mochiga pach galrale ab najkach, uch jar ralmulika asriga awgame raichmala napu nasoka rachale emi. Aminami reg anlechig: 4 Emi ruy ne ye rachali ralmuli nech yuga eyname: tase majaga jrowa emi alu ralmuli meame. 5 Neka la ruwimela chieri nalina la majtik. Majawa nalina Onorgame, alu napu ngame ju wal awal napurig melimela lige napurig lmala emi al lgana naich. Alueka la we majawa. 6 mika tabil najtegachi raliname ju alu ukuch maligi chulug, pe ok psochi ralineme ju emi, nobi Onorgameka wchigo al repuka ajtk alu maligi ukuch chulug. 7 Abiena alu gup emi molachi jgame, Onorgameka la sbali ttega ajt aplipi alu gup. Tase majawa emi, mika uch rajp najtkame ju metag alu wek ukuch chulug. Abiena anele Esusi: 8 Alu ri tase chijnaga ruyeme alu uch jar ralmuli nech oyrame ko, lige ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, abiena la semriga ruymala ne alu wek

12

Lige wek mili ralmuli napule al napu ilile Esusi, rajchin jrole cha wek nligame. Lige Essika chojkile raicha alu bon benrame yuga. Reg anele: La ntaga mochiwa emi, alu barisoka we semriga rachame ju, tabilchigo la sbali olame kr ko. Tase alarig nokiboa michig, 2 napugiti abirig machiboli kame

Jena ruwimela Esusi ruwligo napurig la ntaga noksimala ralmuli

e 11:51 Enesi glosario altar.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS12 santo njeli nech oyrame ko alu ri. 9 Lige bil alu ri tabil nech oyrame koris, liko ne ruymala alu wek santo njeli tabil nech oyrame ko alu ri. 10 Apipiri ri sewin anesa nech, ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, alu rioka abal ekwili ju Onorgamete la ekali tnisak Onorgame. Bil ri enriga rachame alu Onorgame Alawala olag, alueka tase sin ekwili ju Onorgamete rek we tachi ekali. 11 Napulige emi otosuga al ut reobachi sinagoga rewgame, sin kachi otosuga ma emi al napu rachali gatlachi ju, lige mika tase wek natawa alarigriga animea, 12 emi sebasa al, alu Onorgame Alawala we al semriga gurimala emi churigriga raichtik emi nriga.

188 wek tbiri ngame ke, alu wek tbiri ka tase nejkrimala Onorgame oyrilichi. 16 Lige aminami reg anele: Bejtele bil ri wel echame bon gawlachi, lige alu goame napu echale we rakele. 17 Lige alu rioka ntale: Cholama ne jipe alak goame? lale. Tase nkuru ne wal rekoa al gatlime alak goame. 18 Lige arig reg ntale: Gajunmala ne ye rekoa, lige bil ab wal rekoa newmala ne. Lige al gatmala ne ye goame, abiena alu uch jar wek tbiri. 19 Lige lmala ne bonepi: Jpeko wek goame in ne gatrigime wek bam goyame. Arema ne ech pekabi bam, we ganliga bejtmala ne, abiena we baja asim ne. 20 Lige alu Onorgameka anele: Mu ri tase la ntame, rek wek wige mu goame, jipe ruk mukumela mu ri. Alu wek goame napu mu wile, alueka chieri niga rejpmala lige? 21 Pe alarig ikime ju alu ri napu wek tbiri niga asinlime ju bon bineli, lige tam la oyrame ju Onorgame, pee suriga oyrame ju. 22 Pe nujubapi Esusi anele alu bon benrame: Neka la ruw: Tase pe gomecho mlime natawa jena wijchimoba ejperega, aminami tase pe opchacho najkiboa. 23 Pe alarig natlika tabil la ju, ilig Onorgame yuga we al sbali natlime ju nalina. 24 Aka alu golachi ta sin echame ke, senib goyame k goame napugiti

bil ri alemi naspami wek napuka jgichi alemi ilig anele alu Esusi: Mu Esusi ralmuli benrame, nulewa alu ne bachila napurig nech ymala alu napu ne nachumili ju napu ne onola nila nile. 14 Liko Essika reg anele: Mu ri, chieri ya ko nech nchali napurig ne rachali gateme nmala, rojname alu tbiri? 15 Aminami Esusi anile: We al ntaga, tase najkiboa alu wek tbiri. Rek bil ri

Jena ruwimela napurig la ntaga ejperlawa, tase najkig alu wek ekargame tbiri we najteme
13Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

189 Onorgame we al gurame kame. mika ab najtkame ju Onorgame nriga metag alu golachi! 25 Rek we rep jgame gainnilie emi, tase uch rajp rep jgame gainmala emi. 26 Tabil aminabi ochrame nsak bil ri pe napu echil ju, liko chonig cha lmala? Lige aminami chonig we cha lmala tabil ngarik goame, enom lige gal, lige ekargame tabiri tbiri? 27 Aka we la ntaga ensib Sempuali jami jgame aka chiena la semriga ochrame k. Tase sin nchame ju nibil sume ju opacha, nobi wchigo semriga jame jk sewag. Alu walula selgame Salomoni rek we semati opachtame ke tabilchigo aliena semati go anaga alu Sempuali jami jgame. 28 Onorgameka pe gajsal kachi la semriga nesrome k, alu gajsal napu pe jami jame ju jipe, alu napu pe ma naywili ju bil raw. La tabil machinti emi abchigo la semriga guriwili ko emi Onorgamete. 29 Alekeri emi tase natawa pe gomecho. 30 Alu ralmuli jemi wijchimoba ejpergame pe alieti ntaga ejpergame ju. Onorgameka napu emi oyrame ju la sbali mach emi alieti res laa mochigo. 31 mika tase alarig ntaga eynawa, abichilubi la sbali machig mochiwa churig nulame ka Onorgame, lige suwbaga we al sbali nejmala Onorgame res lasa emi bil tbiri. Abiena anlechig Esusi: 32 Tase majawa emi napu ne we al semriga rep. Rek pe

SAN LUCAS12 ukabi ke emi, Onorgame emi Onola we al semriga ganliga ajt bon awalila yamia emi. 33 Ralinewa emi napu ek tbiri nlige, lige kgiwa alu enom napu res lame ju. La sbali olawa napurig najk bon Onorgame, alarigaka la yawa emi semati raweli Onorgamete lige tabil wsite bujewa emi alu semati raweli. 34 Suwbaga tbiri napu ni emi, pe aluecho la repugime ntame ju emi, tabil la nleg Onorgame bil ri pe wek umug yuga gojchiame ntame nisa, alueka tabil la nirame ju Onorgame.

Abiena anile Esusi: 35 La ntaga mochiwa alu Onorgamete julrigame nawachi. 36 Niwa napurig jar ri nchame napu buig mochime ju bil ri walula napu eyena kliga al newkime nergichi, napu yati ipume ju yochi kuka nawachi. 37-38 We raslag etwili ju alu ralmuli ruk nchame gal repume la tase gojchig mochime ruk, la eneg mochime buig alu walula, naig napus seba, rek alu walula nawachi nasipa ruk chelchimi km. Lige alu wallaka we raslag etmala, lige mochimala al msachi goame kgimia. Lige alu walula anmala Neka we rasl. Emi tabil okole rek we weliko ruk sbachi ne. 39 Aka gepsib: Bil ri gal ngame la machis aliniko

Jena ruwimela Esusi ruwligo we al buig mochlime ko napulige ku sebmachi bon

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS12 nawamia alu chigrigame al galrale, liko eneg asimeli jkuru napurig alu chigrigame ta ipmala alu gal tbiri chigomia. 40 Lige achigriga emi la ntaga mochwachig. Bil raw tase santiga nolnamala ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. 41 Liko Pgroka rukele: Mu Walula, chieri nalina ruig an mu ye rachali? Pe ramuecho, suwbaga chal? 42 Liko rukele alu Esusi: Chieri krkob alu bil ri walubela nchalichi nulame la sbali olame? Pala alu ri krkob napu gal ngame areme ju repniliga alu gal napurig kgimala goame alu ralmuli nchame la sbali al, la tase cho we charig elowichi alu ralmuli? 43 We la raslag etwili ju alu ri alu gal ngamete alu ri la semriga nchaga ajtgame al galrale napulige ku nawachi alu gal ngame. 44 Liko alu gal ngame nulmala napurig nulame nmala lige repume napu ek tbiri ner al. 45 Pe ilig tabil la sbali olame nsak alu ri gal tebua ajtgame mayesa weliko sebamio alu gal ngame, lige chojkiasa res ol alu nchame abiena alu umug al galrale nchame, aminami chojkiasa goame goy napu tabil gomeli nlige abiena chokiasa baja rekuka, 46 lige alu gal ngame ku al nawasa tase saytiga alu gal tebua ajtgame, sebasa napulige tase buig ajtgichi pe baja iwil bawila rektame, alsko alu gal ngame wal

190 gastigo we chtiri ymala, lige ma otomela al napu moch alu uch jar ralmuli tase la sbali olame. 47 Bil ri nchame we machime nisa alarig najki alu walula lige tase sbali olasa, aminami tase ewasa, liko wal gastigo ywili ju we wejpisoka. 48 Lige bil ri nchame ta machig slasa lige chati nochasa, alueka tam wes wejpispili ju gastigo yaa. Bil ri wal nchali yrigame Onorgamete, la sbali nochmili ju ralmuli yuga. Alu ri la niraga etlime, alueka we owigime nmala. Abiena anile Esusi: 49 Neka nawkuru nawali oinamia jena emi ralmuli ejperlachi. 50 Lige neka sin raw res nlimili jkuru muki. Najk ne napurig yati alarig ikimela. 51 Lacha may emi ralmuli ne nawligo ramamia emi ralmuli jena wijchimoba nakoga ejpergame? Neka ruw tase ramamia nawag. Neka ilig nawkuru sairrimia. 52 Jipe si aminako maligi ralmuli rigame bilena galrale, baki alu ralmuli alu uch jarela ok ralmuli saygame nmala. 53 Alu onlaka bon kchila ejtemali sairmala. Alu eylaka alu ranala tew sairmala. Alu wasirgameka molila sairmala. 54 Alsko alu Esusi alu wek ralmuli yuga rachale, reg anele: Emi ralmuli etesa alu nol owichi al tuaka, lige la machime ju emi ukumeo, lige la bijchi ukume ju. 55 Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

191 ekachi oinaka raynali bokuchi eneg iliruga, la machime ju emi rajtlimio. 56 Rek mika la machime ke chiniko ukumeo lige chiniko rajtlimio, lige chonig ta machch emi alarig ikimeo nujubami raw rek la etee nech nochlila lige rek la akeme ke ne raichlila? Abiena anile Esusi: 57 Chonig ta gateme jk emi aboi alu nawali? 58 Bil riote nejsiga mu al wallachi, lige simiboa alu ri yuga, lige tach sebalia al napu ajt alu walula, gatewa alu nawali wan emi napurig ta sebawa al napu ajt alu walula. Al sebsik, alu wallaka nulmala alu sontalo galrale bajchniliga mu. Alsko al galrale bajchawa mu. 59 Lige neka la ruw wek raw asimeo mu al galrale lige ma suwbaga najttisa mu alige kul machnimio mu al galrale bajchriga asag.

SAN LUCAS12,13 Aka we al natsib emi, may emi mellirigo alu wek ri galileo we res nokame krik metag alu uch jar ri galileo? 3 Lige anile pe aba alu bon Esusi: Tabil, pe achigriga res nokame nile suwbaga. Lige emi ralmuli tase ku guwana natasa alu ntili lige res ikimela michig. 4 Lige uchchigo rukele: La bijchi may emi ralmuli wal gastigo ngame nligo alu maku osn ralmuli napu suwile al Silo alu rep ilgame galite metchaga, metag alu uch jar pe abal Rusaleni ejpergame? Lige anele: 5 Tabil, pe achigriga aliena restiri chtiri alawgame nile suwbaga. Lige emi tase ku guwana natasa, res ikimela michig. 6 Aminami Esusi anele: Bil ri echgame nile bil chun al naspami wek iwilf jgichi. Lige simile enemia pala rakega ilig, lige tase rakega ilile. 7 Liko anele alu ri napu repume nile alemi echergime: Neka ma baki bam nawguru jena enemia ye chun pala rakega ilig, lige tasin rakguru ye chun. Ma meteka ppua, pe nejkumea il jena iwil jgichi. 8 Lige alu echergime repmeka reg anile: Mu walula, pe arwa bij ye bamicho. Lige ne wepnamala alu we al chojkir lige wal boita ajchmala

13

Pe abalige yati ruyele jar ralmuli alu Esusi ye rachali: Kul mellirigar jar ri jena Galilea ejpergame al wal reob ilgachi al Rusaleni napu ajgame melis jale al rapich Onorgame kgimia. Alu walula selgame Pilato rewgame nullegara alu ralmuli melniliga. 2 Lige alu Essika rukele:

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig arilime ko alu tabil la nchali

f 13:6 Jar ralmuli ul anime ju lige jar pe uba aneme ju alu iwil.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS13 ne. 9 Alarig sin kachi la raksab, lige jipe bam ta raksak ma metpua.

192 otomea baw bajrimia? mukika Abrami rijimalag ju achigriga napurig niru ramu, lige nayua ajtkuru ye muk cha olsiga utabela remnisite, maku osn bam nayume jkuru. Lige tacha ywach ye raw resbulichi? 17 Lige alu Esusi reg anis, lige suwbaga alu ralmuli Esusi sala chijniga ejtebile, lige alu ralmuli tabil Esusi salaka we ganliga ejtebile asriga raslag alu Esusi we al sawasa alu muk nayume. 18-19 Lige anile Esusi: Churig ruysiga la nmalach emi napurig la nmamala churig ka napulige ralmuli la sbali olachi alu napu nul Onorgame? Bajch bil ralmuli benime ju Onorgame raichlila lige uch jar ralmuli benrame ju, lige pe yati wek ralmuli la oyrame ju alu rachali. Alu Onorgame raichlilaka napurig alu alsini rakala, alarig ju. We ut ju nobi wchigo wal ochrame ju metig rilig, lige chulug al jsime ju kbimia.h Ruwim ne bil rachali: Bil gajsal rakala we ut ke lige alu gajsal rakala yawis wal ochrame ju rep ilgame, lige alu chulug jsime ju lige al mochbame ju. Alarig jkuru Onorgame nulachi jena wijchimoba. 20 Abiena anile Esusi: Churig ruysiga la nmalach napurig la nmamala emi
16Ye

raw resbulichi, alu Esusi Onorgame raichlila beniria ilile ralmuli bilena ut reobachi sinagoga rewgame, 11 lige asale al bil muk ma maku osn bam nayume. Wal rumligame nile rejpopa alu muk. Alarig arliru bil utabela remnisite. Alu mukika tase gayname nile wajcha, rojpchaga oyame nile. 12 Lige alu Esusi etesa, bayele lige nochale rejpopa lige anele: Mu muk, jpeko ya ma saw mu alu nayul napu nayume nile mu. 13 Alige alu mukika pe yati la wajchile, ma la sawile alsko. Lige alu muk chojkile wal cheliera yaa Onorgame. 14 Lige alu nulame al ut reobachi we ayole napugiti alu Esusi yligame raw resbulichi. Lige alu nulame anele alu wek ralmuli: Ner usani raw napurig yoboa, alige raw yoboa, tase raw resbulichi ka. 15 Liko Essika reg anele alu nulame: Tabil sbali olame ju emi napurig an abopi! Tacha supname ju emi alu rol alu bulito km raw resbulichi

10Sinchigo

Jena ruwimela Esusi sawligo bil muk rejpopa rumligame bil raw resbulichi

g 13:16 Abramika ab ya bejtgame nile, alu muk rejpopa naymeka ab akinana ochrigame nile ok mili bam ab akinana. h 13:18-19 Al Israeli alu gilib alsini we ya nergame we rep jgame ochrame nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

193 churig ka napulige ralmuli la sbali olachi Onorgame raichlila? 21 Alueka ju napurig alu kawali (lebarura) alu arina naloasa bil muk. Lige bochgimi nabame ju alu kawali, lige la semriga apome ju alu arina wejstigame. Alu kawlika krke bil ri nawasa bilena rigichimi Onorgame raichlila benrimia lige pe ikilimi aminacho wek ralmuli oyrame ju Onorgame raichlila.

SAN LUCAS13 ruigturu semati rejcholi alemi ramu ejperlachi. 27 Lige alu rioka pachaka ilig animela: Neka ma ruw tase machi chieri ka emi. Ku simbaga emi suwbaga chtiri restiri nchame! 28 Lige nalmala emi, abiena we chinmala ramal we ayoga etega al pach mochigo Abrami, abiena Isaki abiena Akobo abiena alu wek ri napu ruwime nlige napu anlige Onorgame, lige nalmala emi machika arsiga. 29 Al pach moimela ralmuli, bochgimi mejkaka sgame moimela al pach. Lige al pach mochbamala goame gomea Onorgame yuga. 30 Wek alu ralmuli juro napu bajch akele alu Onorgame raichlila, alueka tabil moimela al pach galichi. Lige wek alu ralmuli tabil juro napu akele ab nujubapi, alueka la moimela al pach galichi.i 31 Pe alige raw sbale jar bariseo, lige anele Esusi: Mu Esusi, msawa jena Galilea asag, alu walula selgame Erore melinali mu. 32 Lige alu Essika reg nejele: Simasi enewa alu chasime ri napu pe majriga mabnili nech, lige ruyewa jipe raw lige bel mach buinamio ne alu remnisi ukuchpala, abiena sawamio ne alu naykame ralmuli, lige anuw kul suwnamio ne. 33 Lige jipe raweka abiena we enmili jkuru ne bowesia Rusaleni simi,

Esusi eneg bowesia al Rusaleni simi, lige we benrisia enale Onorgame nila rachali rejcholi alemi wekan wek rigachi simraga abiena pe ukabi rigachimi. 23 Lige bil ri rukele: Mu Walula, pala pe ukabi ju alu ralmuli napu moinmili ju rewagachi napulige suwis? Essika anele: 24 We ewrali olawa napurig moiboa al ut ygame galichi. Neka ruw wek ralmuli we moinlimio al yochi lige tase gainamio moy napugiti ma yriga ilimmp alu gal. 25 Alu ri gal ngame ilsiga yrisa yera lige emi ralmuli jar machika jaga reg animela: Mu ri, ip yochi. Lige alu gal ngameka animela: Neka tase mach chieri ka emi. 26 Liko emi ralmuli reg animela: Ramueka napuka gotuge goame, abiena mu

Jena ruwimela Esusi ruwligo we nchali kame ko moinalia rewagachi


22Alu

i 13:30 Gal anik Esusi, pe rewagachi anime ke anile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS13,14 ne napu ruwime ju napu an Onorgame al Rusaleni mukumeli kame, tase uch bilena. 34 Emi ralmuli Rusaleni ejpergame, meame ju alu ralmuli napu ruwime ju napu an Onorgame, lige aminami rejtete bajsibuga meame ju emi alu ralmuli napu Onorgame jlale! Neka wes we napubnilige emi napurig bil otol rakome ju bon atanala, lige mika tasin napukuru. 35 Lige alekeri Onorgame ma tabil asimela emi yuga. Lige jpeko tabil sin etewa ne napus seba alu raweli napulige emi reg animela: We al sbali nchame ju alu wal awal ngame napu Onorgame neraga naw.

194 Bil emi inol wijchis raw resbulichi, bil rol km emi bujkula al rejkolichi napu manbame ju baw bajlime ipich napu newalime niru ramu jena Israeli we rojkgachi, tacha ku mach pmala emi? Abajchala armala emi? 6 Lige alu ralmulika tabil anig ejtebile. 7 Alu jar ralmuli bayrigame al alu bariseo bejtlachi goachi, alueka alemi sig yati mochbale bajchami napu mochime nile alu ralmuli ewlala. Lige alu Essika etesa alarig nokachi, la ruyele bil bariseo uch jarela akriga: 8 Napulige mu baysiga al newigime nergichi, tase asibawa al mutlachi alu ab la semriga bayrigame ralmuli mochmichi we semriga bayrigame krik bonepi. Sebasa alu ri ab la semriga bayrigame al mutlachi asibmala, 9 lige alu repgame newigichi nolnamala reg anisia: Pe rek ya ye ri alu mutela napu mu ajt. Lige chijunmala mu ilsiga al mutlachi, lige simela mu yamia uch bil mutela napu mochime ju alu tabil la semriga bayrigame. 10 Napulige baysiga mu, lige sebasa mu al newigime nergichi, ilig asibawa al na guwnaka, lige alarig alu napu repale reg animela: Mueka asiboa mi bajch napu mochmili ju ab la semriga bayrigame. Al bajchmana ajchsiga mu, alarig la machimela alu uch jar ralmuli mu ri ab la semriga bayrigame ko. 11 Yeka aniame

14

Bil raw resbulichi alu Esusi simile goame gomea al galrale bil walula bejtlachi bariseo selnala, lige uch jar bariseo eneg mochile eneg chusi sita alek resbulichi raw pe chapinliga. 2 Lige al abemi asale bil ri bajbichigime, we nayume. 3 Lige alu Essika rukele alu rachali benrame rachali napu Moisesi benrale ralmuli, abiena alu bariseo alemi mochgame: Tacha la lisensia ju ylichi bil ri nayume raw resbulichi? 4 Lige alu ralmulika kil mochile tase nejega. Liko Essika chapile alu nayume, lige sawale, lige kumi jlale. 5 Lige Essika rachale alu bariseo yuga lige alu benrame yuga, lige rukele:

Jena ruwimela chonligo Esusi napulige sawasa bil nayume

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

195 krkuru alu ri napu mayeme ju we najtkame ka Onorgame nriga, alueka pe tabil najtkame krlamio. Alu pe kil ri, alu nalina nmio ab najtkame Onorgame nriga. 12 Lige Esusi abiena reg anele alu bariseo napu repale: Napulige goame kogia mu alu ralmuli, lige tase bayewa alu ralmuli mu gompanirola, aminami tase bayewa mu bachila, mu gochila, mu bonila, mu wala, abiena tase bayewa mu rijimala, abiena tase bayewa alu ralmuli we ngame jemi amulipi rigame najkig napurig ku repmala akinana. 13 Napulige goame new mu gomea wek ralmuli yuga, ilig baywak alu ralmuli we restiri tase ngame, lige alu tase gayname eyena, alu sujrigame, alu tase machlime. 14 Liko we ganliga etewa mu alu ralmulite. Alueka tabil sin raw ku gulnamala nibil pet goame, lige alarig wal raweli rewimela mu lige pa rewagachi moinmala mu napulige mukus. 15 Alu ye rachali akis alu al msachi mochgame, bil ri napu asale al anele alu Esusi: Asriga ganlimala alu ralmuli napulige goame goy al rewagachi Onorgame nila goame. 16 Liko Essika anele: Bil ri nulale wal goame newniliga. Bajchab tach new goame wek ralmuli bayele napurig goame gomela. 17 Napulige sebasa raweli goame gomechi ralmuli bayrigame,

SAN LUCAS14 ma gayniga ilgichi alu goame, jlale bil ri bon yuga nchame bayniliga alu ralmuli napurig smela al galrale goame gomea. 18 Alu ralmuli bailime ka tase ikromorle simiba goame gomea. Alu bil ri anile: Ral ne bil was, lige sim ol ne enemia, tabil ikrimala ne alemi simi goame gomea. 19 Lige uch bil reg anile: Ral ne malgana chojkgame ois asarame, lige asarama ol ne pala la asarara. Tabil ikrime ne simi. 20 Lige uch bil ri reg anile: We kul newkame ju ne, tabil ikrime ne simi. 21 Lige alu ri nchame ku sebasa, ruyele alu nulgame goame newniliga tabil wesi jsnali. Liko alu nulgame we ayole, lige anile: Jpeko uch bilena simiboa liko we sajpuka alemi napu moch alu ralmuli we restiri tabil ngame lige alu sujrigame lige tase machlime, jeka baywak. 22 Lige pe ab alimi alu nchame ku nawag anile: Mu ri, neka am sbali ol napurig nul mu, lige we ukabi rew ne ralmuli, lige goame ka we wal ju. 23 Liko alu nulgame goame newniliga anele alu nchame: Uchchigo simig yawa uchrajp ralmuli pe alemi wekanami boichimi eynigime, lige la sbali napabuwa napu ek najk ne. 24 Lige alu ralmulika la semriga bayrigame tase jskuru napu bajch baig ne, jpesko alu ralmuli tase sin gomela goame jena ne bejtlachi reg anile Esusi al ab msachi asag.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS14,15
Jena ruwimela we nchali kame ko Esusi oyrilia

196 Abiena anile Esusi: 34 Onakak la ju napulige bij ajkgame kachi. Alu on ma najsuwisa, tase sin ku al gainmala. 35 Aminami tase gomela ajgame, pe ppili ju alsko. We al ntaga gepusi ye rachali.

ralmuli Esusi yuga eynale, lige Essika gulile lige anele alu wek ralmuli: 26 Bil ri, ab nirame nisa bon onola, bon eyela, bon upila, bon kchila, bon bachila, bon gochila, bon bonila, bon wala, lige bonepi, metig nech, algeko tabil nech oyrame nmala alu ri. 27 Tabil res ikinlasa alu ri nech yuga eyenia, tabil nech oyrame nmala. 28 Lige bil ri wal gal rep ilgamej newnilisa, bajchako we al enmili jkuru alu ri chek enom sebtik. 29 Lige tal sbali enesa lige chojkiasa new gal, lige rokrlasa alu wek enom, liko alu wek ralmuli eteme gawlime ju alu ri. 30 Anime ju: Alu rioka pe chojkiasa, tase gaynale. 31 Lige anlechig Esusi: Bil ri walula selgame rey tase nejkome ju bil li mili sontalo sayega maku mili gompaniroga, senib bajch we al ntame ju. 32 Lige tase chrig neyrasa nlasa ka, liko tach seba, jlame ju jar ri ruyniliga alu sala tabil nejknilio. 33 Bil ri nech oyrinilisa ka tase we chrig najkime nmala suwbaga alu ekargame napu ek tbiri ni. Lige we chrig najkime nisa ka bil ri alu wek tbiri, tase nech oyrame nmala.

25Wek

15

Wek ri enom gobllome alu enom napu nejlime nile al wallachi. Lige abiena alu res nokog jrome ri, alemi jsile gepumia alu Esusi rachachi. 2 Lige alu napu benrame nile ralmuli Moisesi nila rachali, abiena alu bariseo napu jlechig alemi, tase galele alu Esusi, abopi rachaga reg anile: Ye rioka la galeme ju alu res nokog jrome ralmuli lige yuga goyame ju goame. 3 Liko Essika anele: 4 Bil ri bujkgame nisa bil siento bo, lige bil bo wekasa, tacha yati simime ju yamia alu bil wekgame al jami aresa alu gi makuesa maku min gi maku? Napus rewis areme ju yaa. 5 Lige yati gujtmachi rekag otome ju rewis alu bo we raslag. 6 Lige sebasa ku galrale, bayeme ju alu ab machirume abiena alu amulipi rigame, lige reg aneme ju: Bil bo wekwige ne lige ma ku

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame we raslme ko ku guwana ntasa bil ri we res sika ilrome

j 14:28 Sin kachi pe bil ut gal olag anime ke anile Esusi alani, rejt newrigime napu asame nile alu tebume echergime tebuka. k 14:34 Essika alarig anele napugiti alu ya nergame onaka we najsume nligame, lige pe pasime nile. Jipe nergame onaka tabil najsume ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

197 rew ne alu bo wekgame, lige we raslag eyena ne lige alekeri repari ne galrale goame goachi, animela. Emi ta lonikimrchig? 7 Alu Onorgameka achigriga raslmala etega ku guwana ntachi bil ri. Lige etega alu gi makuesa maku na gi maku ralmuli napu mayeme ju we ak ralmuli ko abopi, alu etega ka tase me alarig raslmala Onorgame. Aminami anile Esusi: 8 Abiena, bil muk maku enomgame enom plata lige wekawasa bil alu enom, lige tacha rajmalaw chop yamia alu enom lige arig tacha ma pechmalaw yaga la kil al galrale napus rew si alu enom? 9 Lige rewis alu enom, alu ab machirume umug lige alu uch jar umug alemi amulipi rigame reg anmala: We rasl ne napugiti ma ku rewagame ne alu enom napu wekwage ne, lige alekeri repari ne galrale goame goachi, reg anmala. 10 Neka la ruw, aliena semriga raslal nerlamio al rep rewagachi napu moch alu santo njeli Onorgame yuga nchame ku guwana natasa bil ri res sika ilrome. 11 Esusi abiena reg anile: Bil ri ok ingame nile. 12 Lige alu ab utabela remal anele alu bon onola: Nech yam yawa alu wek tbiri napu ne nachumili ju mu mukus. Liko onlaka ma rojnale, yale

SAN LUCAS15 alu wek tbiri alu ok ejtemali. pe ukabi raw kachi akinana, alu remal ab utabela ma rewniga ralinele alu napu ek tbiri nachule. Alsko mejk simile uch bilena gawich. Al gawich asag ma suwbaga suwbale alu enom, tabil la repule. 14 Napulige ma suwbaga suwbasa enom alu remal, lige sbale raweli we restiri, we gurule goame al gawich. 15 Alsko simile bil ri enemia wel ngame gaw nchali tnimia. Lige alu ri gaw ngame jlale gow nesniliga naminami bon nila wasachi. 16 Alemi eynaga gow neseg we elowile alu remal pe alu roj goale napu gow gog eynale. Tawesi ralmuli kgile goame alu remal. 17 Liko reg ntale: Wek ralmuli ne onola yuga nchame, alueka we ganliga nok nocha tabil elowika. Neka jemi eyniga ma amul muk elowika! 18 Alekeri kumi sim ne ne onola bejtlachi, lige reg anmala ne: Mu on, neka we res si sile yab napulige bij mu yuga bejtega napu tabil la ju Onorgame nriga lige mu nriga.l 19 Ma tase napurig mu inol neraga etewa ne. Jpeko pe bil ri mu yuga nchame neraga etewa ne, alarig anmala ne. 20 Aliko kumi simile alu remal bon onola bejtlachi. Lige bij anabeka engichi alu remal, alu bon onlaka etele, lige we natemaka etele alek
13Lige

l 15:18 Alu remalika we res skame krle napugiti alu remalika tniligame alu onola suwbaga tbiri napu nachumili nlige alu onola mukus, peka cho wekachi kachi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS15 remal. Lige male najtepamia, lige najtpaga gomuruka reprile. 21 Lige alu remal reg anile: Mu on, jpeko chtiri alawgame ju ne. Neka we res sile napu tabil la ju Onorgame nriga lige mu nriga lige uch jar ralmuli nriga, alekeri ma tase napurig mu inol neraga etewa ne. 22 Lige alu remal onlaka anele alu bil bon yuga nchame: We sapuka mach ppua opacha we alala, lige opachtiriwa ye remal, abiena ujchewa maksachi alu bil ut jiero chijtligame we najteme. Abiena akriwa. 23 Lige abiena nolawa alu ut rol ab al sapgame, lige meliboa. Lige abiena wal goame newasa raslag gopoa omaka ramu. 24 Ye remalika napurig ma mukgame neraga ke, jpeko ma napurig ku ajnigame ju. Lige we chtiri ntame ke yabeko, jpeko ma ku guwana ntale. Lige napurig wekgame ke yabeko, jpeko napurig ku rewurgame ju napugiti ma ku nawagame,m alarig anile alu onola. Abichilubi rachale Esusi: 25 Alsko chojkile alu wal yawiyame. Alu remal bachlaka mimi epomi echgichi eynale. Lige kuka seba anabeka eneg akele rabisime yawiyame. 26 Liko bayele

198 bil alu ri nchame lige rukele: Tachiri gite rabisa moch ralmuli al galrale? 27 Lige alu nchameka reg anele: Alu mu bonila ma ku naw, lige mu onola nul melnalia bil rol ranala ab sapgame napurig omaka gopoa, napugiti al nawagame tase nayume. 28 Lige alu remal bachlaka we ayole alarig ruysiga. Alsko alu remal bachila tase sebnale al galrale onola bejtlachi. Lige alu onlaka machnale bayemia napurig bajkimela pach galrale. 29 Lige alu remalika anele alu onola: Mu la sbali mach alak bam guiria ne mu. Lige neka senib la eweme ju mu, lige mueka tasin nejime ju nibil rek pe bil chib uttiri kachi napurig ne newmala bil yawiyame ne gompanirola yuga. 30 Lige jpeko nawlekuru mu inol napu mu nila enom suwbaga suwbale umug yuga eynaga, lige alueka la melguru mu alu besero napu ab sapgame nile. 31 Lige anile alu onlaka: Mu ne inol, mueka senib nejkrime ju, lige suwbaga napu ne ngame ju mu nila ju. 32 Jpeko la ju newala ye goame goyame raslag napugiti mu bonila napurig mukgame nligame lige jpeko napurig ku ajnagame ju. Weklige wek raw lige jipe napurig rewurgame ju.n

m 15:24 Alu remalika ma tabil lisensia ngame nile napurig ku sebmala onola bejtlachi, ku al bejteramia. Nobi abinachigo ku al nawale ko lige onlaka ku la ekale lige lisensia yale napurig ku al bejtermala alu remal. Yeka ruwime ju Onorgame la ekame ko apipiri ralmuli ku la semriga natasa alu ralmuli napu we res sika ilrome nlige yab bajchab sineko. n 15:32 Alu remal onlaka, napulige napurig mukgame ani pe anime ke anile: We chtiri ntame nligo alu remal. Lige napurig ajnagame anik pe anime ke anile: Ma arele chasika eyena lige res ntaga. Aminami alu ralmuli nrik napulige bil remal tnisa bon onola napu nachumili nlige alu onola nila napulige onola mukus, lige alu remalika ma mukgame neraga nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

199
Jena ruwimela Esusi ruwligo bil rachali bil ri nchalichi nulame tabil la nchaligo

SAN LUCAS16 wik ne.o Liko anile alu ri nchalichi nulame: La bijchi ju, jena chujk napu mu wik, asriga wek wik mu. Alekeri gurimala ne mu, pe naspasi najttimala mu, pe os nosa maku bote olibo rakala bawila, lige pe alak ujchawa jena aplichi mu bon. 7 Lige uch bil rukele: Mueka chek wikg alu walula nchali ngame? Lige alu ri rukilime ka reg nejele: Neka bil siento gostali rilig wikre. Liko anile alu ri nchalichi nulame: La bijchi ju, jena chujk napu mu wik, asriga wek wik mu, alekeri gurimala ne mu, pe os nosa maku gostali rilig najttimala mu, lige pe alak ujchawa jena aplichi mu bon. 8 Lige alu echergime ngameka anile alu nulame we rejchirgame nligo pe ukabi goblligo alu wikame ralmuli. Apipiri ri chati nchame we rejchirgame ju aboi nochlilachi nchaga. Lige Esusi abiena reg anile: 9 Neka la ruw: We la semriga gurowa ralmuli kgiga wek ekargame tbiri napu in emi jena wijchimoba napurig wek gompanirogame nmala emi, lige napurig Onorgame nejmala napu tabil sin suwbame ju napulige ma suwibasa suwbaga alu ekargame tbiri. 10 Bil ri pee ngame nisa, lige we gurame nisa ralmuli, algeko ab wek tbiri ngame nisa la

16

Alu Esusi abiena anele alu bon benrame: Bejtele bil ri nochlichi nulame, alu rioka nile gurame bil ri wel ngame gaw. Lige jar alu nchame simbale ruyemia alu ab walula echergime ngame reg: Tabil la nocha alu nchalichi nulame. 2 Liko alu nchali ngame bil ri jlale bayniliga alu nulame, lige ma nawasa alu nulame, anele: Tabil la nchame kar mu. Jpeko ma ku nejiwa mu alu nchali, ma suwbaga alu apeli yriga. Ma tabil nochmala mu ne yuga. 3 Lige alu nchalichi nulmeka ntale reg: Jpeko tachiri nochmalach ne bujsiga nchali? Tase bengame ju ne bejtgame nchaga, lige chijuna ne pe taga gog, alarig ntale alu ri. 4 Lige kchigo reg ntale: Pe reg olsiga la krko, napurig ne la galewa bilena galrale napulige ma tabil nocha ne, alige tach suwbaga neja ne ye apeli, iplipi baymala ne alu ralmuli napu wikeme ju alu walula nchali ngame. 5 Lige bayesa alu bil ri, rukele: Chek wik mu alu walula nchali ngame? 6 Lige alu rioka reg nejele: Bil siento min usnisa maku bote bil li litro chewame olibo rakala bawila

o 16:6 Alu olibo rakala bawila we sowime ju, lige alu ralmuli ya ejpergame alekete gisriga goyame nile goame, abiena we yow nile, abiena uneme nile lmparachi roag rajemia. Enesi glosario lmpara.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS16 wek ralmuli gurimala. Lige pee ngame nisa lige tabil gurame nisa ralmuli, akinana rek wek tbiri ngame ke, tabil gurimala ralmuli. 11 Lige alu ri tabil la semriga uneme nisa alu wek tbiri napu in jena wijchimoba, algeko churig la semriga uneme nmalaw alu Onorgame nila semtiri ntili. 12 Lige tabil la repume nisa alu tbiri uch jar ralmuli nila, alsko ma tabil yawa Onorgamete alu tbiri napu ywali nlige napurig bon niga neraga asimela. 13 Alu bil ri nchame tase al nochmala ok ri nchali ngame yuga, napugiti alu ri nchame tase galmili ju bil alu nchali ngame. Pe bilepi la sbali ewmala. Yeka reg ruwime kr: Tase we najkiboa pe enomicho lige wek tbiri napu ni emi, ilig we al oyrawa Onorgame. 14 Alu ralmuli bariseo pe enomicho najkime, ak mochile alarig rachachi alu Esusi, lige we gawlele ikir anig. 15 Liko Essika reg anele: Emi ralmulika la ak ralmuli korime ju abopi, nobi Onorgameka wchigo al machg emi alarig ntame ko. Ralmuli ntachi we al ko abopi lige we najtkame koris abopi, Onorgameka we gichime ju alu ralmuli natlila.

200 nerule alu Moisesi nila rachali rejcholi, lige alu rachali rejcholi napu ruwime nile napu anele Onorgame abiena nerlechig. Alu Juani ochrasa alige si akin ner rachali rejcholi napu ruwime ju churig ka napulige we la ntaga eynachi bil ri Onorgame yuga. Wek ralmuli ntame ju pe napurig aboi nata. Jar noli nakome ju uch jar ralmuli yuga reg anig: Alarig nul Onorgame napurig nakowa. 17 Ralmulika tabil sin lisensia nlamala napurig nokimela napurig aboi najk. Suwbaga alu Onorgame rejchlila senib nerlamala, lige we al sbali olmili ju ralmuli. 18 Aka regriga anrub alu Onorgame nila rejcholi: Bil ri aresa bon upila lige uch bil muk yuga rewis, alarigk we resriga ju. Abiena rewis uch bil muk arrigame yuga, abinachig wal restiri ju.

We ya tach ochrachi alu Juani ralmuli rewarame, ya ma

16

Jena ruwimela Esusi ruwligo tabil sin suwbame ko Onorgame nila semati rejcholi

Abichilubi rachale Esusi, reg anile: 19 Bejtele bil ri we enomgame, we akalala opacha opachtame we najteme, nab raw la ekargame goame goyame we rasati we najteme. 20-21 Lige bil ri bejtele tabil enomgame we nayume wejchagnite, Lasro rewgame. Al yochi alu ri we ngame bejtlachi ajchalime nile napurig

Jena ruwimela Esusi ruwligo ejperligo ok ri, bil ri we enomgame lige bil ri tabil enomgame Lasro rewgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

201 goame rujskame gomela, lige alu okoch alemi nawime nile chamimea al wejchgachi. 22 Lige bil raw arig ma mukule alu Lasro lige alu alawala otole alu santo njeli pa rewagchika sgame al ajchamia napu ajt Abrami we semrikchi. Alu ri we enomgame abiena muklechig akinana, lige otliru napolamia. 23 Lige alu ri we enomgame alawala asag al rel naich napu mochime ju alu cha nokame ralmuli suwgame alawala, we res nilia asale, lige etele wam pa rewagachi ajtgame alu Abrami alu Lasro yuga. 24 Lige ewele neole reg: Murigo Abrami, neka mu rijimala ju we akinana ochrigame, mueka we ya bejtele, pe rek natemkarig nech. Nulewa alu Lasro napurig sanabchamala pet alu maksala lige napurig jeka simela rulabchamia nech inal, asriga res nlia ajt ne jena rel naich. 25 Abramika reg nejele: Murigo tow, aka we al natb, mu asriga la ganliga bejtele bij ajag asag, lige alu Lsroka we res nliga bejtele bij ajag asag. Lige ye Lsroka jipe we al ganliga ajt jena, lige mueka we res nilia ajt al rel naich. 26 Aminami we rel enari kachi ju alemi, tase chrig gainawa ramu alemi etega, aminami muchig tase chrig gainmala jeka moa. 27 Liko anile alu ri napu we enomgame nlige al naich asag: Murigo Abrami, liko

SAN LUCAS16,17 julwag alu Lasro al mi ne onola bejtlachi, 28 al napu moch ne bachila lige ne bonila, maligi ju, napurig simela Onorgame nila rachali rejcholi ruyemia napurig la tase lpua jeka naich we res ikiachi. 29 Liko alu Abramika anile: Ya ma wes gep alu napu mu bachila ju lige bonila alu rachali rejcholi Onorgame nila alu napu Moisesi osale abiena alu napu osale alu napu ruwime nile napu anele Onorgame. Alueka alu rachali rejcholi geprale ko nalina. 30 Lige alu rioka napu we enomgame nlige reg anele: Murigo Abrami, alu ralmulika tase bijchgime ju rejcholi ruila, lige alu Lasro mukgame aluete nawsik alu ralmuli, ku guwana natmala resiti nocha. 31 Lige alu Abramika reg anile: Lige tase bijchgisa napurig ruwile alu Moisesi abiena napu ruwile alu napu ruwime nile napu anele Onorgame, abichilubi tabil armala chtiri natap rek ku ajnige bil mukgame.

17

Essika reg anele alu bon benrame: Senib raw mochmala jar ri alu semati ntili najsibume, rek ma simbage lige rek ma tan ikig, aba nawmala uch bil ri rachali najsibume, resa lige alu

Jena ruwimela Esusi ruwligo napurig al ntaga mochiwa napurig tabil chtiri nchali nochawa

p 16:31 Chtiri ntili natalia pe achig aliena resriga ju napurig chtiri nochalia.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS17 ri. 2 Wam wal bawich ptke alu rioka wal rejt rilig rusume goltiga napurig tabil aminabi benrimala chtiri ntili alu uch jar ralmuli tach la sbali machime Onorgame nila rachali. 3 We al ntaga emi! Cha ansiga mu bil riote, ruyewa alu ri alu we alala rejcholi, lige al sbali gepsak alu rejcholi, liko ku we al galeg etewa. 4 Napu ekis cha anis alu ri lige ku ekali tasa, yati ku ekawa alu ri. 5 Lige alu maku ok ri nulame Esusi nochlilachi anile: Ywag ramu alu ntili napurig ab al bijchgiwa napu an Onorgame raichlila. 6 Lige alu Essika anele: Rek emi pemili bijchgame nisa Onorgame raichlila liko anesa emi Onorgame: Op mu alu roj lige elawa al wam wal bawich nasipa lige wal ochririwa, lige Onorgameka yati ewmala. 7 Abiena anile Esusi: Bil ri nchali ngame bil ri ralis tabil najttiga nochrimiaq lige minami julasa asarniliga, lige kuka nawasa alemi sisa asar, mimi einasa ma ajgame nesig, lige lacha reg anmalaw alu ri nchali ngame?: Pachaka asag, goy as rem, lacha reg anmalaw? 8 Tase alarig anmala alu ri, pe reg nalina anmala: Wajsewa goame, lige la eneg asiboa tachiri rokrika jena msachi ne goy ajtgachi. Pe

202 nejubapi gopoa muk. 9 Lige lacha aneme jk alu ri ma bosasa chelirab? Tacha alieri niligo jar ralmuli? 10 Achigriga emi napulige ya ma sbali olasa suwbaga nchali napu nul Onorgame, reg aniboa emi: Mu Onorgame, ramueka pe nchame niru, lige napu mu nul sbali olaru.

eneg al Rusaleni simi, simrole alemi napu napu alu Samaria rewgame gaw Galilea rewgame gaw si. 12 Lige amulipi engichi al bilena ukabi rigachi, al simbale Esusi najtepamia maku ri sapach amoba nayume lepra anilime naulite yol rachaga. Lige al anabeka jbale alu naykame ri, 13 lige reg anele Esusi awgame rachiga: Murigo Walula Esusi, pe rek natempua ramu! 14 Lige alu Esusi etesa, reg anele: Simbaga bal enewa ut reob ilgachi sinagoga rewgame. Lige boichimi eyniga ma tan ikile alu naul alu maku ri saplachi. 15 Lige bil alu ri etesa ma tan ikligo alu naul, yati ku roile, lige ku sbaga napu ilile Esusi, wal cheliera yale Onorgame ewele rachaga, 16 chojkbisiga rojpchaga chujkbale ab napu ilile Esusi

11Esusi

Jena ruwimela Esusi sawligo maku ralmuli wejchagnite nayume

q 17:7 Enesi glosario esclavo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

203 wal cheliera ig. Alu rioka Samaria bejtgame nile. 17 Liko alu Esusi reg rukele alu ralmuli al jgame eneg: Tacha maku ri ke sawgame? Lige koche mobalech alu uch jar gi maku ri? 18 Ye riocho uch bilena gawich bejtgame la kuka nolina wal cheliera yamia Onorgame. 19 Lige Esusi anele alu ri: Ilsiga, ya ma biwgame alawgame ju mu jpes. Yati ku simig.

SAN LUCAS17 nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, napurig uk newlala we rasame alarig nmala nawachi ne al pkana rewagachi napulige alu raweli sebasa. 25 Lige bajchako meliboa ne ralmulite jipe ejpergame. Wek ralmuli pe gawliga gepmala rachali rejcholi ruwichi ne. 26-27 Alu ralmuli napu ejperele ya napulige bejtele No rewgame ri, alu ralmulika pe ejpergame nile, pe monoracho mochime nile lige goame goy lige baja rektame, aminami pe restiri nocha. Napus No bajkile bilena wal brkochi arele restiri nocha napugiti wal ukligame lige suwbaga ralmuli suwile silika. Achigriga nmalachig napulige sbachi ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. We chtiri nocha mochmala ralmuli lige tabil saymala nawachi ne. Abichilubi anile: 28 Achigriga ejperele alu ya ejpergame ralmuli napulige bejtele alu Loti rewgame ri. Pe goame goyacho mochime nile, lige baja rektume, lige ralag tbiri lige ralinea, lige pe ech mochime nile, abiena pe gal newag ejpergame nile, 29 napus alu ri Loti msasa al wek rigachi Soroma asag, napulige na rujsule abiena asupre rewgame rejt rajame pkana rewagchika, ma rewniga suwile alu ralmuli, ma suwbaga tbiri ma galtiri yriga rajale. 30 We resriga nmalachig uchchigo nawachi ne napu ju bineli neyriga

ralmuli bariseo rukele Esusi: Chiniko si la mach nrlamala Onorgame ma nulao? Lige Essika reg nejele: Napulige nulachi Onorgame, tase wesi etmala, 21 napugiti alu Onorgameka pachgana sulach asimmp, pecha wesi reg animela: Jena ajt nul Onorgame! Al min ajt nul Onorgame! 22 Liko reg anele bon benrame: Sebmala bil raw napu buwmala emi nech, ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, tabilchigo etmalag emi. 23 Lige jar reg animela: Jena ma nul Onorgame, lige jar reg animela: Al min ma nul Onorgame. Lige emi tase simawa enewa, aminami tase najtawa alu alanime ralmuli, pecha bijchi nimia. 24 Ne napu

20Alu

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig nulame ka Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS17,18 tabil sewin sime. Chtiri nocha mochmala ralmuli lige tabil saymala nawachi ne. 31 Napulige sebasa raw napulige ne kuka sbachi pa rewagchika, lige jar ralmuli galichi amoba mochisa, lige alu wek tbiri alu ralmuli nila al rel pach galrale mochisa, tase etegmili ju buinamia alu tbiri otomea jmisimia. Lige jar ralmuli wasachi eynasa, tase ku galrale simmili ju. 32 Aka churig ikliga alu muk Loti upila, ku guwana enesa ma on gaynale. 33 Alu napu jena wijchimoba nergame tbiricho we koruka eteme ju lige majame ju Onorgame raichlila benriga ralmuli pe meliboa mayega, alueka tabil narmala semati raweli. Alu napu tabil majame ju mukig Onorgame nochlilachi nchiga, alueka la narmala semati raweli pa rewagachi. 34 Neka la bijchi ruw. Alige ruk ok ralmuli bitimela al bilnapi tabachi okoka, lige alu bil otoboli ju pa rewagachi, lige bil abaj arwali ju. 35 Ok umug napuka rusi uchusa, bil otoboli ju pa rewagachi, lige bil abaj arwali ju. 36 Ok ri nokis nocha wasachi, lige bil otoboli ju pa rewagachi, lige bil abaj arwali ju. 37 Lige alu benmeka rukele Esusi: Mu Walula, koche ikimela lige alu alarig?

204 Lige Essika reg nejele: Al napu bo mukgame, al napumala gonoli lige wil.
Jena ruwimela Esusi ruwligo we al nejkrame ko Onorgame napulige iwrali tnachi apipiri ralmuli

18

Aminami Esusi rachale alu bon benrame yuga bil rachali napu ruwime nile senib raichlime ka Onorgame yuga.r 2 Reg anele: Bejtele bil ri rachali gatemes al bilena wek rigachi. Alu rioka tase nirame nile Onorgame, aminami tase nirame nile ralmuli. 3 Abal wek rigachi bejtlechig bil muk gunmakame. Lige alu mukika ya ma wes simlige alu ri rachali gateme enemia napurig gurowa nawili gatlichi. 4 Lige wek raw alu rachali gateme tase gurile alu muk nawili gatea. Lige arig reg ntale: Rek ne ta nirame ke Onorgame aminami tawesi ralmuli, 5 abirig la gurimala ne ye muk gunmakame napugiti cha nejkumeme napurig ta aminabi nejkummala lige napurig ta che animela ralmuli akin. 6 Lige anile alu Esusi: La natsib alu ri rachali gateme tase la sbali nchame ri ke, aka alu ri la gurilige alu muk, 7 lige alu Onorgameka, lacha tal semriga gurimalaw ralmuli Onorgame oyrame alu napu Onorgame yuga

r 18:1 Enesi glosario oracin. s 18:2 Yol rachaga juez anilime ju bil walula rachali gateme.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

205 rachame ju iwrali tniga? 8 Alueka tase welisi buwmala, we yati gurimala. Ne rukrab bil rachali emi: Napulige uchchigo naw ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, la rewimrle ne alu ralmuli bij la bijchigia mochgame we al nejkrame ko Onorgame napulige iwrali tachi apipiri ralmuli? 9 Esusi abiena anele alu jar ralmuli napu mochime nile alemi we gunarume lige gawliga eteme uch jar ralmuli. Reg anele: 10 Ok ri simbale al rep rab wal reob ilgachi, lige bil alu ri bariseo nile, lige alu uch bil rioka enom nareme nile napu nejlime nile al walula ajtgachi. 11 Lige alu ri barisoka oweti ilig Onorgame yuga rachale bonepi we gunaruga reg: Mu Onorgame, neka wal cheliera ya mu napugiti neka we al ri kame, tase chigoga oyame, tase chati nchaga oyame, tase wek umug yuga gojchime, lige tase napurig alu ri enom gobllome. 12 Neka we ayname ju tabil gog chelbaga lige melnala raw rukachgame yriga. Os ayname ju ne alarig bil tarali. Maku peso mesa ne, bil peso yame ju ne mu Onorgame. 13 Lige alu enom gobllomeka mi wan ilile rojpchaga tase ennaga pa rewagachi, pe ilig moloa ilile rojpchaga, reg ani: Mu Onorgame, pe rek ekrig nech, we chtiri alawgame ju ne. 14 Lige alu ri enom gobllome ma ku galrale simile, we al ekriga Onorgamete,

SAN LUCAS18 napugiti bil ralmuli napu ab walula neraga ntame ka bonepi metag uch jar ralmuli, alueka tabil natemaka etewa Onorgamete. Alu barisoka tabil natemaka etliru Onorgamete. Lige alu ab al niraga eteme uch jar ralmuli metag bonepi, alueka we natemaka etewa Onorgamete.
Jena ruwimela napurig we al oyriga noksiwa alu Esusi tase ntaga uch bil tbiri

alu wek ralmuli apile jar ukuchtiri Esusi al napurig chapimela Esusi alu ukuchtiri, lige alu Essite benrilime ralmuli etesa ukuchtiri apichi ralmuli, yati sulile napurig tabil apmala alu ukuchtiri al. 16 Lige Essika bayele alu ralmuli bon benrame, lige anele: Arewa napurig alu ukuchtiri jeka smela, tase suliwa. Onorgame yame ju awal alu ralmuli napu ju napurig ukuch kuchi napu yati nareme ju napulige ila bil tbiri. 17 Neka la bijchgaga ruw, alu ralmuli tase alarig nokis napurig alu ukuch kuchi, tasin elimio Onorgame napurig nulmala alu ralmuli.

15Lige

walula ralmuli juro nuleme rukele alu Esusi: Mu, benrame, we al ri, tachiri nochmili ju ne napurig moinmala ne rep rewagachi nab al asimea?

Jena ruwimela Esusi ruwligo we la nirlime ko Onorgame metag alu wek ekargame lige alu uch jar ralmulichig
18Bil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS18 reg nejele: Mueka chonig we al ri anch nech? Alu we alaka pe Onorgame ju. 20 Mu la sbali machguru alu osil napu arele Moisesi napu anime chujk: Tase wek umug yuga gojchiboa, pe mu bon uplacho yuga gojchiboa, tase meliboa ralmuli, tase chigowa, tase wesi ralmuli yuga ygiga raichawa, la nirawa mu bon onola abiena mu eyela. 21 Lige alu rioka reg anile: Neka we al ri ju yasi bij ut ri ka napurig nul alu Moisesi nila rejcholi. 22 Lige Essika alu rachali akis, reg anele: Bij tabil cho biwgame alawgame ri kr mu: Suwbaga tbiri ralinewa napu ek ni mu, lige kgiwa mu alu enom alu tabil ngame ralmuli, alsko la biwgame alawgame ri nmala mu Onorgame nriga. Alarig la mmala mu alu biwgame raweli pa rewagachi. Napulige suwbaga tbiri ralinesa mu, ku nawawa nech yuga einamia. 23 Lige alu ri alarig nulsiga, we sewele napugiti wek tbiri ngame nligame alu ri. 24 Lige alu Esusi etesa we sewligo alu ri, reg anele: We nchali nmala bil ri we ngame nriga sbali ol napurig najk Onorgame. 25 Bil ri we ngame pe we korua ajtime ju ekargame tbiri napu ni bonepi tabil nlag Onorgame,

206 alu rioka tabil sebmala pa rewagachi.t 26 Lige alu ralmuli napu akele alu rachali, reg anile: Liko chieri la sbali olmalach napurig Onorgame nul napurig sebmala rewagachi? 27 Liko Essika reg anile: Ralmuli jena wijchimoba ejpergameka tabil gayname ju la sbali ol napurig la otoboa Onorgamete pa rewagachi, pe Onorgame gite ka la sbali olame ju la moinamia pa rewagachi. 28 Alu Pegro abiena al eynale Esusi yuga, lige anile: Ramueka ma suwbaga areru alu wek tbiri napu ngame nrige ramu mu yuga eynimia. 29 Liko Essika reg anile: Tase me al ju Onorgame nriga rek we galeg etee alu tbiri napu ni bon bil ri, lige rek we al galeg etee bon upila, bon bachila, bon bonila, bon gochila, bon wala, bon onola, bon eyela, lige bon kchila, peka al sbali olae alu ri napurig najk Onorgame. Ab al ju la sbali ol bil ri napurig najk Onorgame. 30 Alarig sbali olame nisa bil ri liko Onorgame la ymala alu la biwgame raweli jena wijchimoba ajtgachi, lige pa rewagachi ajtgachi senib. Abiena bil muk nriga achigriga jchig.

19Essika

t 18:25 Lukasi osale reg anime napulige nchig ye rachali ya kul sin: Ab tam nchali olmala bil wal ajgame kameyo anilime al wejch buslachi simiria. Reg anime.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

207
Jena ruwimela Esusi ruwligo uchchigo sin churig mukumeo
31Alu 39Lige

SAN LUCAS18,19 alu ralmuli bajchabemi eynigime sulile napurig tajch ani asimela alu ri, lige alu rioka aminacho ewele rachale: Murigo Esusi, Rab rijimala, pe rek natemaki nech! 40 Liko Esusi ilbale lige nulale napurig aleka apiwa alu ri tabil machlime. Lige ma al apsiga alu ri, rukele: 41 Tachiri choliame najk mu? Lige alu ri tase machlime ka reg anile: Mu bineli neyriga wal awal ngame, neka najk napurig mu nech ymala busila napurig ku la machlamala ne. 42 Lige Essika reg anele: Ku machlimala mu, napugiti we al sbali bijchgame mu Onorgamete julrigame ko ne. 43 Lige pe yati ku machlale alu ri, lige alu Esusi yuga simile, wal cheliera yasia enale Onorgame raslag. Lige alu wek ralmuli napu ek etele ku la machilio alu ri, abiena wal cheliera yasia eynale Onorgame raslagchig.

Esusi wan bayele alu maku ok ri Esusi nochlalachi nulame lige reg anele: La gepsib, yam simawa al pa rab Rusaleni anilichi. Al sebmala raweli napurig osale alu ya ejpergame napu ruwime nile napu anele Onorgame alarig ikimeo ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. 32 Otoboli ju ne al napu moch tabil juro ralmuli, lige we gawliwili ju ne abiena we res anwali ju ne, noli akachpali ju ne. 33 Aminami we wejpispili ju ne lige ma meliboli ju ne. Lige neka pe baki raw kachi ku ajnamala melisuga. 34 Lige alu maku ok rioka tabil nmale alarig anichi alu Esusi. Onorgame tabil yale ntali napurig nmamala chonig anligo alu Esusi.

Esusi ma amulipi engichi al wek rigachi Jerik rewgachi, lige bil ri tabil machlime asale alemi boichimi taa enom. 36 Lige akis wek ralmuli simrochi alemi, rukele: Cho nokog an alu ralmuli? 37 Lige ralmulika anele: Alu Esusi Nasaretau bejtgame naka en wek ralmuli yuga. 38 Liko ewele rachale alu ri: Murigo Esusi, Rab rijimala alu ya ajtgame, pe rek natemaki nech!

35Napulige

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri tase machlime

19

Lige Esusi sbale al wek rigachi Jerik rewgachi. Enale alemi naspami wek gal jgichi. 2 Lige al bejtele bil ri we enomgame Sakeo rewgame. Alueka walula nile enom nareme al Roma anilichi wallachi enom nejlichi. 3 Alu rioka we etnile alu Esusi alemi engichi, lige

Jena ruwimela Esusi lige Sakeo napuka goligo

u 18:37 Enesi glosario nasareno.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS19 tase chrig etele alemi wijch ilig, cha wek riligame alemi lige aminami alu Sakeo cha rel ilgame ri nligame. 4 Liko alu ri bajchami male lige rep rojachi mole, al ilig enemia Esusi. Alemi simrimili nligame alu Esusi wek ralmuli yuga. Alu rojaka napuyeri chun nile jami jgame we rep jgame. 5 Lige alu Esusi alemi eneg, enele al repami rojachi, lige etesa Sakeo anele: Murigo Sakeo, we sapuka rek, nab mu bejtlachi, neka simeli ju alemi mu gallachi. 6 Lige alu Sakeo we sapuka rekile, lige we raslag anele: Nabg liko. 7 Alu wek ralmuli etesa alu Sakeo gallachi bajkig Esusi goame gomea, lige alu ralmuli chojkile abopi raicha sayega alu Esusi. Anile alu Esusi bajkligo al galrale enom bujeme ralmuli ri bejtlachi. 8 Lige alu Sakeo ma gos oweti ilsale, lige anele alu Esusi: Mu Walula, neka naspasi kgimala alu ralmuli tase ngame alu wek tbiri napu ne ni, lige chiggite ne enom ygiga alu ralmuli, jpeko naosa rasgame ku ymala ne aplipi. 9-10 Lige Essika reg anile: Ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, neka yasia naw res nokag ejpergame ralmuli semati rejcholi ruyemia, jipe ya ma ku arele ye ri chtiri ntili napu ju Abrami rijimala, alu Abrami napu we ya bejtgame nile. Alekeri guiri

208 ne napurig ku guwana natmala, lige la ku guwana nata.


Jena ruwimela Esusi ruwligo bil ttali enom

ralmuli napu alemi mochile gepua alu ye rachali, lige mayele alige yati pe al Rusaleni sebasa omaka Walula Rey gainamio Esusi al Israeli nulame. 12 Lige Essika reg anele sewinriga nata mochgichi: Bejtele bil ri we enomgame, lige mejk simile walula rey ajtgachi napurig walula selgame ajchawa, selgame nawamia bon gawlachi. 13 Lige tach simi, bayele alu maku ri bon yuga nchame, lige yale aplipi maku enom we najteme lige anele: Nochriwa emi ye enom napus ku nawachi ne. 14 Lige wek ralmuli al ejpergame napu bejtele alu we enomgame ri tase galele alu ri napurig selgame nmala, lige jlale nujubami sulniliga al mi walula nulame ajtgachi rigame ralmuli reg anniliga: Tabil najki ramueka napurig walula selgame nmala ye ri ramu gawlachi. 15 Alu rioka abirig walula selgame ajchliru, lige ku sbale bon bejtlachi. Lige ku sebasa bon gallachi, lige bayele alu maku ri bon yuga nchame rukemia chek mliga enom nochriga alu aplipi ri. 16 Lige alu bil ri bajch nawgame reg anile: Mu Walula, alu enom napu mu nej si

11Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

209 maku enom we najteme mer bil siento enom. 17 Liko alu enom ngame reg anele: We al sbali nchame ri ju mu, alekeri nulame newmala ne mu makumina wek rigachi. 18 Lige uch bil ri nchame sbale al. Alueka reg anele: Mu Walula, alu maku enom napu mu nej si, alueka pe malgisa maku mte. 19 Liko alu enom ngame anele alu ri: Mu ri, malgina wek rigachi nulame nmala mu. 20 Lige uch bil ri nchame sbale al, lige anele: Mu Walula, jena moch ye enom napu mu nej si. Neka ye enom bantochi rakoga gatega ajtig 21 napurig ta ewagmala, napugiti mu ri we en anime kame. Mueka niga asbame ju napu tabil mu bon nila ju, mueka wime ju bilena peka echis. 22 Lige anile alu ri enom ngame: Tabil ntanti. Mu la sbali mach ne we en anime ri ko, niga asbame ko ne napu tabil ne nila ju, lige wime ko ne napu tabil ech. 23 Lige chonig ta nochari ko mu alu enom al enom gatlachi moog? Alarigaka la uch rajp narmikuru ne alu enom ku nawag. 24 Lige alu ri enom ngame anele alu ralmuli napu jale alemi: Bujewa alu enom ye ri, lige yawa alu napu mele bil siento. 25 Lige alu ralmulika anile: Mu Walula, aka mchigo ni ko alueka bil siento enom napu mele!

SAN LUCAS19 Lige alu ri enom ngameka reg nejele: Neka la sbali ruw, alu ab mkame enom nochriga, alueka abchigo ab wek ymala ne. Lige alu tase mkame enom nochriga, alueka bujmala ne napu ek ya ne. 27 Lige alu ralmuli sairgame napu tase najkile napurig ne walula selgame nmala, alueka jeka apawa lige ma meliboa jena nech etriga, alarig anele.

26

nujubapi ma alarig raichasa alu Esusi, uch we simile Rusaleni simea, alsko rewin nile. 29 Lige amul seba Betag lige Betania muli rigachi napu nile releberi Olibo rewgachi rab lige al yniga jlale ok ri bajch napu nile bon benrime, reg anig: 30 Simawa al pari pekabi rigachi Betag rewgachi lige emi alemi sbaga rewimela emi bil bulito owiga ujchrigame bij ranala tach murtilime. Lige supanasa jeka otoboa owiga alu bulito. 31 Lige ralmuli ruksak chonig supanalia alu bulito, reg anewa: Alu Walula najk bulito. 32 Lige alu ok ri bon Esusi benrame simbale lige la rewale bulito napurig anile Esusi. 33 Lige alu bulito supana uchkachi, alu upuggame ka anele: Chonig supanlich emi alu bulito? 34 Lige alu ok rioka reg nejele: Alu Onorgame awalila ngame najk ye bulito.

Jena ruwimela ma sbaligo Esusi wek rigachi Rusaleni anilichi


28Pe

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS19 otile alu bulito Esusi al nalgana, lige alu ok ri gemala chin iweli bujus prale alu bulito lige al asrale alu Esusi. 36 Lige al rab moyena alu wek ralmuli bajchabemi psiga eynale gemala chin iweli napurig nokame nile napulige nawasa napunpuri rigachi bil walula rey. 37-38 Lige al rab Olibo nakolgana eyniga napu pe wechi machgime nile Rusaleni, suwbaga alu wek ralmuli alu Esusi oyrame chojkile ewele sinaka raicha raslag, abiena we al niraga raicha Onorgame. Reg anig: Jipe ma seba alu Walula Rey Onorgamete julrigame, Onorgame awalila ngame, ramueka we al niralia ye ri! Wal raslal ner pa rewagachi! Reg anile alu ralmuli napugiti wal awal ngame nligame alu Esusi, we sawame nile ralmuli tabil machlime, lige ajnarime nile alu suwgame. Abiena la opasrale maligi mili ralmuli ya bajchab raw maligi banite lige ok rochite. Onorgame yame nile awal bon nila. 39 Lige jar bariseo napu jale alemi wek ralmuli jgichi, alueka anile: Murigo benrame, suliwa alu mu yuga eyname napurig kil jmala. 40 Liko alu Essika reg nejele: Neka la bijchi an, ye ralmuli arsak sin aliko rejt sinaka raichmala. 41 Napulige Esusi enag al ma bochgimi machgichi Rusaleni,

210 lige nalale alu wek al rigame ralmuli natemaka, 42 reg anig: Neka we seweka en jipe alu ralmuli natemaka. We la kp alu ralmuli la ntaga akis jipe raw la biwgame alawgame gayname ko apipiri ralmuli la ntaga akeme alek rachali rejcholi napu benrige ne alu ralmuli yab raw, jpeko mchigo nastiga ajtk alu rejcholi, pecha bijchgilime alu ralmuli. 43 Lige sebmala bil raw we res ikimeli alu ralmuli. Alu sala al abeka tegchika we nam ajchmala nakomia aleka uchuka, moimea pachami, 44 lige ma rewniga melimela alu ralmuli Rusaleni ejpergame, abiena ma rewniga gajunmala gal. Alarig ikimela alu ralmuli pecha bijchgiligame Onorgame nawachi ralmuli gurimia ku guwana roinamia alu resiti nchame.

35Alsko

alu Esusi bajkile al rapich wal reobachi Onorgame gallachi, lige ma mach buynale alu ajgame ralineme ralmuli al. 46 Lige anele: Al bilena aplichi reg ruw: Ne gallak Onorgame yuga raichlime nmala lige iwrali tnilime, lige mika un napurig res chigrigame nila. 47 Alu Essika senib raw benrime nile Onorgame nila rachali al wal reobachi Onorgame gallachi, lige alu

45Lige

Jena ruwimela Esusi nechaligo alu ralineme al wal reobachi Onorgame gallachi mochgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

211 ewlala bal abiena alu Moisesi arlala rachali benrame ralmuli abiena alu ewlala nulame al wek rigachi, alueka ntale churig la nimio meli alu Esusi. 48 Lige tabil che ikis nlile alarig la nmio meli, cha wek ralmuli jligame al alu rachali rejcholi gepuga lige nata.

SAN LUCAS19,20 tase chrig rupoa pe apipiri ralmulite julrigame nligo. Alarig ruisk ramu liko ma melimela ralmuli bajsibuga ramu napugiti la machig mochgime Juani la Onorgamete julrigame nligo. 7 Alarig anile majaga alekeri tase machirle aluete julrigame nligo alu Juani ralmuli rewarniliga baich jwaga. 8 Liko Essika reg anele: Nchig tabil ruwimela liko chirite ajchrigame ka ne walula neraga.

20

Bil raw napulige Esusi ajtgichi al rapich reob ilgichi Onorgame galila, beniria Onorgame nila rachali wek ralmuli lige aminami rejcholi ruyea napurig we al ewmala napu nul Onorgame. Alige alemi abemi jbale alu ewlala bal, abiena alu napu benrame nile alu rachali rejcholi napu arele Moisesi we ya, abiena alu ralmuli juro nuleme. 2 Lige alu ralmulika reg anele alu Esusi: Mu Esusi, tachiri najtkame nchali ngame ju mu? Walula ju mu? Chirite ajcharu mu napurig walula nmala mu? 3 Liko Essika reg anele: Ne abichig rukumela bil rachali, lige chonir emi: 4 Chieri jlale Juani napurig rewarmala ralmuli baich jwaga, Onorgame o pe apipiri ralmuli? 5 Liko alu ralmulika chojkile raicha abopi rukeg, reg anile: Churig nejiawa? Onorgame jlale, anisgak, liko reg animela: Lige chonig ta bijchgilech emi? animela. 6 Lige

Jena ruwimela Esusi nechaligo alu ewlala

chojkile Esusi raicha ralmuli yuga, reg anig: Bil ri jwale wek iwilv bon gawlachi, lige owile repniliga jar ri nchame, lige alu bon ri iwil ngame ka simile bilnami mejk. Al mejk asale wekab bam, alak bam kachi ma chojkile rakea alu iwil. 10 Napulige ma rakesa lige ma wachi, jlale bil ri nchame napurig wmala alu iwil rakala napu nachumili nile alu ri iwil ngame. Lige alu owtigime iwil repkichi ma wejpisole alu ri julrigame wniliga, lige pe sekega jlale kumi. 11 Liko alu ri iwil ngame uchchigo bil ri nchame jlale wniliga. Abiena alu ri we neochliruchig, abiena wejpisliru, abiena tase yliru alu iwil rakala napu nliga julliru. 12 Lige

9Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo cha nokligo jar ri iwil echergime repume

v 20:9 Jar ralmuli ul aneme ju, lige jar pe uba aneme ju alu iwil.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS20 alu iwil ngame uchchigo bil nchame ri jlale iwil wniliga, lige abinachig we jchiga wejpisole, lige ma kumi jlale. 13 Lige arig ntale alu iwil ngame: Churig olsiga la nmalach? Jpeko julmala ne ne bon inol. Sin kachi alueka la nirwarko. 14 Liko alu owtigime ralmuli iwil jwame repniliga etesa alu ri al anabeka engichi, liko anile abopi rachaga: Alu ri jkuru alu onola nila nachumili napulige onola mukus, alekeri meliboa alu ri, alarig la ramu niga ejtebiwa ye was iwil jawrigame. 15 Liko alsko minami mejkab otog meale. Alarig anele Esusi alu ralmuli lige rukele: Cholmalaw alu was iwil ngame alu ralmuli alu remal megame? 16 Alemi simela lige ma melimela alu ralmuli owtigime iwil jawrigame repniliga, lige uch jar ymala alu iwil jawrigame repniliga. Lige akis alu ralmuli alanichi Esusi, lige reg anile: Tase sin alarig nokisuga la kp! anile majaga. 17 Lige Essika enniga anele: Lige tachiri ruwime ju alu osil napu uch osiruga al bilena aplichi napu uch Onorgame wikrila reg anime?: Jar ri gal newame gawlele bil rejt, lige alu rejteka we al awag asbale

212 al chijtochi ajchsiga.w Alanime jturu alu osil napu uch al bilena aplichi napu uch Onorgame wikrila. 18 Lige uchrajp anile alu Esusi: Apipiri ri al rejtechi boibasa, ma chiwmala. Lige bil ri metchisa alu rejtete, ma chilaga rejpmala. Alu rejt anik pe nech olag aniame kr.

bal lige alu Moisesi arlala rachali rejcholi benrame ralmuli, alueka chapinlile alu Esusi alige yati al, napugiti alu ralmulika we al machligame alieti olag ani alu Esusi rejt gawlirigime ruy, aminami we al machile neochalia alu ralmuli, ilig alu ralmulika majale alu uch jar ralmuli, alekeri tabil chapile. 20 Lige jlale jar ri napurig pe ikil eynamala Esusi enniga, la ak ralmuli neraga pala sewin anig enara alu Esusi lige sewin anig einsak yati chapiboa olale otomea al walula selgame ajtgachi. 21 Lige arig sin raw reg rukele: Mu, benrame, ramueka la machiaa we semriga benrame ko mu, suwbaga ralmuli la nirame ko mu, lige la sbali benrame ko mu napurig nul Onorgame. 22 Ruwb mu, pala al ju enom ila alu walula selgame rey al Roma ajtgame, tabilchala la ju?

19Ewlala

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame yalime ko napu Onorgame ywili ju

w 20:17 Enesi Salmos 118:22.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

213 Essika la machile chtiri ntaga rukeo alu ralmuli, lige anele: 24 Emi bil ralmuli, jeka otb bil enom. Lige bil ralmuli yati yale bil enom chijtligame bawrigame. Lige Essika rukele alu wek ralmuli: Chieri moola ju ye mo jena enomichi ajtgame? Lige chieri rewal ju napu chujk jena? Lige alu ralmulika reg nejele: Aka aluguru walula gobierno enom nareme. 25 Liko Esusi anele alu ralmuli: Napu alu walula nila ju, alueka ku aba alu ywaguru, lige alu napu Onorgame nila ju, alueka alu Onorgame ywaguru. 26 Lige alu Esusi tabil sewinriga nejele, alekeri tabil che ikile alu ralmuli rek otonalie. Alsko kil jbale alu ralmuli, suwbaga tbiri we beneg nejligime alu Esusi.

SAN LUCAS20 ri kchilaka alu mukgame kchila krlamar. Alanch alu osil napu osale alu Moisesi we ya ajtgame. 29 Sinchigo mochile gichao ejtemali aboi rijimala. Newile bil alu remal bajch ochrigame, lige ma mukule tach wesi kchiga alu muk yuga. 30 Liko alu ri mukgame bonila newile alu muk gunmakame yuga, abiena ma muklechig tase kchiga. 31 Alarig nokale suwbaga alu gichao ejtemali repola yuga newa, lige suwbaga gichao ejtemali tase kchiga suwile. 32 Alsko arig ma mukule alu muk. 33 Napulige al rewagachi sebasa alu wek ejtemali lige alu muk, aleka chieri nalina upila nmalaw alu muk? Alarig rukele rek tabil bijchgime ke rewagachi simbame ko suwgame. 34 Lige Essika nejele: Jena wijchimoba ka ri lige umugtiri newime ju, 35 alu napu ek seba rewagachi nibil umug nibil ritiri newime ju 36 aminami tabil sin suwimeli ju. Aleka suwbaga ralmuli napurig santo njeli nmala. Lige Onorgame kchila nmala al pa rewagachi ma senib neraga. 37 Aka aba alu bon Moisesi oslige pekabi osil napu ruw raj illigo alu bil ut roj, al pekabi osilichi ruw rewagachi simbame ko ralmuli suwis. Al pekabi osilichi ruw alu Abrami lige Isaki lige Akobo al pa rewagachi mochigo jipe Onorgame yuga, alu baki napu suwile we ya napulige tach

23Alu

nujubapi jar alu saruseo chojkgame ralmuli simbale Esusi yuga raichamia. Alu ralmuli saruseo napu tase bijchgime nile rewagachi simbame ko ralmuli suwis, reg anele alu Esusi: 28 Mu, benrame, bil ri mukus lige bineli rejpisa upila tase cho kchiga alu ri yuga, lige alu ri mukgame bachila o bonila rewimeli kar alu muk gunmakame, lige kchigame nmar alu muk yuga, lige alu

27Pe

Jena ruwimela ruklirigo Esusi pala bij ajag eyname ka alawala ralmuli suwis

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS20,21 ochrachi Moisesi.x 38 Onorgame nrik tabil wesi suwgame kr. 39 Algeko jar ewlala alu Moisesi rejchlila benrame anele: Mu, benrame, la bijchi ju. 40 Alsko ma tabil aminabi rukele alu ralmuli.

214 alemi wek rigachi. Lige mochnilime ju al napu mochime ju alu ewlala najtkame nchali ngame al ukuch reobachi sinagoga rewgame, lige najkime ju napurig la semriga kgiwa bilnami wal goachi. 47 Ma bujeme ju gal alu umug gunmakame. Welisi jame ju Onorgame tania iwrali reobachi welisi napurig pe aboi najkime ju napurig suwbaga ralmuli etmala. Nobi alueka abchigo wal gastigo narmalag.

rukele alu ewlala: mika chonig reg an Onorgamete julrigame pe alu Rab rijimala ko alu Rab we ya ajtgame? 42 Aka alu bon Rab oslech al osilichi Onorgame Wiklala: Alu Onorgameka anturu alu walula nech nuleme: Asag ne yuga jena wajton 43 napus ne ma umrasa mu sala.y 44 Aka alu Rab oslige walula nech nuleme anime, liko alu Onorgamete julrigame ab najtkame ju metig Rab.

41Essika

Jena ruwimela Esusi ruwligo ab najtkame ko Onorgamete julrigame metig Rab

ralmuli gepua mochile, lige alu Essika anele alu benrame: 46 We al ntaga alu yuga napu ju rachali rejcholi benrame napu Moisesi arele we ya, alueka we rilame ju iweli opchaga eynaga, lige najkime ju napurig la niraga repriwa

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu ewlala Moisesi rejchlila benrame sayega rachaligo alu olag
45Wek

Essika etele alu we enomgame ralmuli mochichi enom al gajnichi al wal reobachi Onorgame galila, 2 lige etlechig bil muk gunmakame we resiti pe ukabi enomgame suwbaga mochichi napu ek enomgame nile, pe okabi ejchirligame enom nile we pee najteme. 3 Algeko alu Esusi anile: La bijchi ye muk gunmakame we restiri tabil wek enomgame pe ok enom mochkuru, pe napu ek ngame nile. 4 Suwbaga ralmuli we enomgame ka pe ukabi mochime nile alu enom pe rasrigame lige ye mukika ma nej suwbaga napu ek ngame nile.

21

Jena ruwimela Esusi ruwligo Onorgame nrik we najtkame nligo alu enom napu nejile muk gunmakame

x 20:37 Enesi xodo 3:2-6. y 20:43 Enesi Salmos 110:1-2.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

215
Jena ruwimela Esusi ruwligo gajunwili ko alu wal reob

SAN LUCAS21 Alu wek ralmuli bilena gawich ejpergame nakmala chebilena gawich ejpergame sayega. 11 Awgame nokimela ichrimi gawich, lige abiena gurlamala goame, lige nerlamala naultiri, lige pa rewagachi we ekargame chtiri buyame etmala ralmuli. 12 Tabil cho alarig ikichi suwbaga ye tbiri, we najtawili ju emi lige ma chapiboli ju emi. Lige ma otoboli ju emi ewrali rukemia rachali al ukuch reobachi sinagoga rewgame, lige ma mowili ju emi galrale nech oyrame krik, lige ma otoboli ju emi alu ewlala mochgichi rachali gatlachi. 13 Alige al otosuga emi, mika la sbali machgime rupoa alarig ko ne. 14 Tabil ekarganti natawa bajchab churig nemtik, 15 ne nalina la nejmala semtiri ntili churig nemmala emi. Aliko tabil umrowa emi. 16 Lige otoboli ju emi napurig galrale moawa emi onlate lige emi eylate, lige emi bachlate lige emi rijimlate, lige emi yuga oyame. Lige jar emi ma meliboli ju. 17 Lige suwbaga ralmulite gichwili ju emi nech oyrame krik, 18 nobi neka la senib repuka asimlag emi. 19 La anachsak emi rek gichilie algeko la sebmala emi rewagachi. 20 Napulige emi etea nolig mochigo sontalo jena Rusaleni wek rigachi, machiboa ma pe yati gajunwili ko alu wek gal. 21 Algeko suwbaga emi napu

abiena etlechig jar ralmuli raicha mochigo alarig nligo alu wal reob Onorgame galila, lige aliena semati nligo alu ewele rejt alu wal reob newrigime, lige we semati nligo alu suwbaga tbiri napu uchchale lige napu jwale ralmuli al pach reobachi napu ralmuli apime nile Onorgame. Lige Essika anile: 6 Sebmala bil raw napulige ye wal reob Onorgame galila ma gajunwili ju, suwbaga ye rejt napu et emi wal reob newrigime wijch mochmala gajuga. 7 Aliko rukliru alu Esusi: Mu Walula, chiniko gajunwili jk ye wal reob? Churig la machiboa ma sebamio raweli gajunwili ko ye wal reob? 8 Essika nejele: We al ntaga mochiwa napurig tabil wesi ygamala sen rachali ruig napurig oyramala emi. Eynamala wek ralmuli ichrimi ralaga anisia: Ne jkuru la bijchi Onorgamete julrigame. Ma seba raweli napu emi gurimili nlige ne. Alarig animela alu ralmuli, nobi mika tabilchigo bijchgiwag. 9 Lige napulige ruysiga emi nak nerlimio, tabil majawa napugiti nerlimili kame nakoli bajch, nobi tabilchigo cho suwibmili nmalag ye gaw alige. 10 Lige aminabi ruwile alu Esusi:

5Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS21 moch alige al Jurea anilichi gawich ma jmasiwa rep rabomi. Lige suwbaga emi napu moch alige jena Rusaleni, ma jmisiwa. Lige suwbaga napu moch alige al mi jami, tabil ku sboa jena Rusaleni 22 napugiti we enrlamala alige alakichi. Alige ma alarig ikimela suwbaga napurig an wal aplichi chujkgame osil Onorgame raichlila alu apeli kabtigame. 23 Resa umug alu napu alige raw rojpega mochgichi, lige alu umug napu ukuch kchigame bij chiime alige raw, napugiti we resrik nmala alige raw jena wijchimoba. Onorgame alarig elmala. 24 Ajar siparnate ejchega meliboa, lige jar ma chapiboli ju lige bochgimi gawich otoboli ju. Lige alu tabil ralmuli israelita ma neyriga mochmala jena Rusaleni napus seba raweli napulige Onorgame ma tabil gurimala semtiri natlilate alu ralmuli tabil israelita. 25 We ekargame chtiri buymala al rep raynalichi lige mechachi lige sopilichi. Alueka ruwime nmala ma gajumio gaw. Lige jena wijchimoba wek ralmuli wekan rigame tabil machimela chonig alasi alige raw, lige we majmala en sichi awgame rolochi alu wal baw jena wijchimoba ilgame. 26 Lige alu wek ralmulika ma rekupmala majaga etega alarig ikichi ye gaw napugiti awgame nokimmp raynali, lige mechtiri, lige sopltiri alu pa rewagachi mochgame. 27 Algeko

216 etmala emi nech aleka engichi ne reknasia bilena nolichi wal awal niga lige rasali ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. 28 Napulige ya ma alakichi, we al iwriga mochiwa lige buig mochiwa napugiti pe akinana ma tabil res iki mochmemp emi. 29 Abiena reg anele: Emi la mach napulige roj 30 yachi, akinana sebamio bamunsili. 31 Achigriga napulige emi etea ikir ikichi al pa rewagachi, we al machiboa emi pe akinana uch ku nawamio ne. 32 Neka la bijchi ruw, suwbaga alarig ikimeo bajchab tach suwichi ralmuli jipe ejpergame. 33 Rewag lige gawtiri sin raw ma tabil ne ikimela, nobi ne nila rachalika tabilchigo sin wekmalag. 34 We la ntaga eynawa emi, tase ntaga eynawa bajlime lige ekargame tbiri mlime napu ner jena wijchimoba, alige raw tase santiga sebmala ne napu emi moch napulige emi tabil ntaga mochgichi 35 napugiti yati neraga nawmili kame ne lige suwbaga ralmulite etwili kame ne. 36 We la ntaga mochiwa Onorgame yuga raicha, awal tania napurig emi tabil che ikimela napulige ekargame tbiri cha ikichi jena wijchimoba, napurig la simmala emi tabil chijniga al napu asimela ne, ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga alanele Esusi alu ralmuli. 37 Essika raw we benrame nile al wal reobachi Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

217 gallachi, lige rukoka simime nile al nalbori naspari Olibo rewgame rab. 38 Wek ralmuli simbame nile senib be al wal reobachi gepumia Esusi raichlila.

SAN LUCAS21,22 newrigime. Alige raw napu ekin rigachi galrale meliame nile bil bo Onorgame kgimia. 8 Lige Esusi jlale alu Pegro lige Juani, reg aneg: Simbaga, newawa alu goame ramu goyame orako al chnachi. 9 Lige alu ok rioka rukele: Koche la ntko alu goame newala? 10 Lige alu Essika reg anele: Napulige emi sebasa al wek rigachi, al najtepmala emi bil ri sikol majtochi ilig engame baw rogame, lige emi alu ri najtawa napus seba bilena galichi, lige sebmala bilena galrale osmana ilgame, 11 lige anewa emi alu ri gal ngame ne napu ju benrame najki bil gal napurig gom ne emi maku ok ri yuga orako al chnachi. 12 Lige emi alu gal amoba ilgime nalina ywili ju abiena ma we al pechtigame, lige al newawa emi alu goame. 13 Lige alu rioka simbale lige rewale alu ri sikol majtochi ilig engame napurig anlige alu Esusi lige najtale. Lige jmole bilena galichi osmana ilgamechi, lige newale al alu goame alige raw Pskua omgachi goyame. 14 Napulige ma wajsig ilgichi goame lige ma roriga ilgichi, sbale Esusi gomea, al rel ilgame msachi kil bobale gayena sekate machoka wijch, alu maku ok ri nulame yuga. 15 Lige anile Esusi:

Ma amulipi enale raweli sebamia Pskua anilime omali napu ban goame nile tase lebarura ajchig newrigime,z 2 lige alu ewlala bal lige alu wek ri rachali rejcholi benrame ralmuli napu Moisesi arele we ya, ntale churig la nliga Esusi meli we nasoka napugiti we majligime alu wek ralmuli. 3 Liko alu Remnisi alawala chtiri bajkile al Jurasi Iskariote saplachi, alu Jurasi napu nile bil alu maku ok ri nulame Esusi nochlalachi. 4 Lige alu rioka simile enemia alu bal ewlala, abiena alu ewlala sontalo wal reobachi tebume Onorgame galila, lige al sebasa anele: Ne la nejkrimala chapi alu Esusi. 5 Lige alu ralmulika we raslle, lige enomite najttimorle alu Jurasi. 6 Alsko Jurasi chojkile nata: Churig chiniko la nmalaw chapi Esusi tase etriga ralmuli? reg ntale.

22

Jena ruwimela Jursichi bajkligo alu Remnisi alawala

raweli Pskuaa omgachi ban goyachi tase kawali roig


z 22:1 Enesi glosario levadura. a 22:7 Enesi glosario Pscua.

Jena ruwimela Esusi goligo goame Pskua omgachi tach meliachi


7Sbale

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS22 Neka we najki napurig napuka gopoa ramu ye goame jipe al chnachi Pskua omgachi bajchab tach muki ne. 16 Pe jipe gos goame emi yuga, welisi tabil uch ku napuka gopoa napus ma la sbali ikis napu najk Onorgame. 17 Lige chapile alu baso iwil bawila rektame rogame, lige ma cheliera yasa Onorgame, reg anele bon benrame: Nachtaga bajisi emi ye iwil bawila rektame. 18 Neka la ruw, tabil uch bajimia ne napus ma la sbali ikis napu najk Onorgame. 19 Pe nujubapi wile alu ban tabil kawali roig newrigime lige wal cheliera yasa Onorgame, chiwnale alu ban lige yale alu maku ok ri, lige anele: Gos emi. Ye ban ne sapala ju. Yeka ruwime ju ma meliboli ko ne, lige mukimeli ko ne emi neraga.b Lige emi la senib achigriga nokoboa akinana ne mukus nech nleg. 20 Lige abiena wile alu baso iwil bawila rogame napu rektame ju, lige anile: Ye pachgana mangime iwil bawila ne elal ju, alu el napu machnamili ju ne meli, lige ne mukug wal gurimili ju emi ralmuli. Reg gatele Onorgame ralmuli jipe ejpergame gurimia napurig la biwgame alawgame nmala. Lige al sbali alarig

218 ikimeli jkuru ne napurig an Onorgame nila rachali. 21 Lige alu ri napu gurimili ju ne sala nech chapi jena ajtkuru jipe ramu yuga jena msachi. 22 Ne Esusi napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga mukumeli jkuru ne napurig najk bon Onorgame, lige resa alu ri napu gurimili ju ne sala nech chapi. 23 Alsko chojkile rukea abopi alu maku ok ri chieri nliga gurimili Esusi sala Esusi chapi. 24 Alsko chojkile alu maku ok ri raicha we boch anig aplipi ewlala neraga mochniliga. 25 Lige Essika anele: Alu ewlala selgame al bilena wal gawich nulame, alueka we nochrime ju alu ralmuli napurig ajgame, lige alu ralmuli ewlalaka la semriga gurame mayeme ju alu ralmuli. 26 Lige emi ralmulika tase alarig niwa. Alu bil ri ab najtkame ka, alueka nmili jkuru napurig alu bil ri remal nchame tabil gunarume. Alu nulame ka nejkrime nmili jkuru napurig pe bil nchame. 27 Chieri jk ab najtkame, alu msachi asbame goame gomea, alu chal goame roame? Tacha alu msachi ajtgame ab najtkame ju? Neka pe napurig bil ri ju goame roame. michig achigriga niwa napurig ne. 28 mika senib nech yuga eynale nech res olnilichi ne

b 22:19 Guriga anik Esusi pe anime ke anile suwbaga ralmuli alawala la biwimeo la oyrasak Onorgame alu ralmuli.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

219 sala. 29 Neka alekeri ymala emi awal napurig ne Onola yale nech 30 napurig gomela emi lige bajmala al ne nila msachi mochiga napulige ne uch ku sebasa, lige al mochbamala emi mutlachi napu ju ewlala mochime napurig gatmala emi rachali alu maku okan chojkgame ralmuli israelita yuga. 31 Alsko alu Esusi Simoni yuga rachale reg: Mu Simoni,c alu Remnisika tala res olniliga emi, wejpisniliga napurig rilig wejpimkime napurig armala emi oyeria ne nila rachali rejcholi. 32 Neka wchigo tnigo Onorgame napurig tase sin armala mu bijchigia la gurilime ko mu Onorgamete napulige ma chajkena otosuga mu alu Remnisite. Napulige ma ku uchchigo ku oyrasa mu nech, lige guriwa mu gompanirola ruig wal awal ngame ko Onorgame. 33 Lige Pgroka anele: Mu Walula, neka abal sim ol mu yuga rek galrale bajchale, rek meliruge. 34 Liko Essika nejele reg aneg: Pegro, bel be napulige tach sinachi otol, bais yegmala mu ta machirik nech. 35 Lige Esusi rukele aba alu maku ok ri: We rokr bil tbiri napulige jlige ne emi tabil ok sibula tabil enomtiri, lige tabil pabega ak nujubami akarlime?

SAN LUCAS22 Lige alu ralmulika nejele: Tabil tbiri rokr. 36 Algeko Esusi reg anele: Jpeko la otoboa chiwela, lige enomtiri. Lige bil emi tabil nlasak siparina liko ralinewa bon opchala, siparina raliboa lige. 37 Neka la ruw: Bijchi meliboli ju ne napurig an alu osil Onorgame nila we ya newrigime tach ochrachi ne, reg anime: We res olwili ju alu ri, napurig pe apipiri ri cha sime alarig etwili ju. Alarig ruw alu osil, lige la bijchi alarig ikimeli ju napurig ruw alu osil Onorgame nila. 38 Lige bil alu maku ok rioka anele: Mu Onorgame awalila ngame, jena bit ok siparina. Lige Essika reg anele: Al ju.

Esusi simile Rusaleni nalebo rabori Olibo rewgachi napu simime nile bon Onorgame yuga raichamia, lige alu yuga benime najtale. 40 Lige sebasa al rabori anele: Tniwa iwrali Onorgame napurig ta neyrimala Remnisi natlila. 41 Lige Esusi al amibemi wan simile, lige al chojkbisiga ilbale Onorgame yuga raichamia, lige Onorgame yuga raicha reg anele:

39Lige

Jena ruwimela Esusi rachaligo Onorgame yuga al Rusaleni nalebo rabori Olibo anilichi

c 22:31 Alu Simoni ok rewgame nile, Pegro anilime nlechig. Lige isnimi Esusi Simoni Pegro anilime nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS22 On, neka tabil najk napurig ralmuli res olmala nech. Mu abalarig najkisk, abirig res ikimlek ne. 43 Lige pe yati neraga machnale bil santo njeli al paka rewagchika simgame awal yamia Esusi. 44 Lige Esusi wek ntaga res nliga, we iwgame rachaga Onorgame yuga we chilnale napieri el lige wijch pachule. 45 Lige ku oweti ilsisa al napu chojkbaga ilile Onorgame yuga raicha, lige ku simile napu mochile bon nochlalachi nulame, lige ma okkame rewale, ma okole resibaka chlag wek ntaga. 46 Lige anele: Chonig okoka bitirch mika? Mochsiga oweti, raichawa Onorgame yuga, iwrili tniwa napurig ta neyrimala Remnisi nila ntili.

220 bil alu Esusi nila nchalichi nulame rejpnale najkala wajton ilgame alu ri walula bal yuga nchame. 51 Lige Essika anele: Tase che olawa, arewa emi! Liko Esusi ku nachchale alu ri najkala. 52 Lige Esusi anele alu ewlala bal abiena alu ewlala sontalo alu wal reob Onorgame galila tebume abiena alu ewlala ri ralmuli juro nuleme, napu sbale otomea alu Esusi: mika wek siparina, igtiri ok si. Chigrigame ju ne? 53 Napulige ne nab raw ajtgachi al wal reobachi, lige tase sin che ol emi nech. Lige jpeko am seba raweli napulige emi res olmala nech. Ma umrilia emi resiti ntalite.

42Mu

50Lige

bij raicha ilgichi, alu Jursika napu nlige bil alu maku ok ri Esusi nila nchali nulame wek ralmuli yuga sbale alemi. Lige ab nawile Esusi, banach chumig reprile napurig nokame nile alu ralmuli, 48 lige Essika anele: Mu Jursika nech chumi banach pe ruig smi mu ne ko Esusi napu yaga eyena ne sala, ne alu ri napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. 49 Alu Esusi benrameka etesa alarig oliachi Esusi, reg rukele: Mu Onorgame awalila ngame, pala ssiwa ramu siparnate?

47Esusi

Jena ruwimela Esusi chaplirigo salate

alsko chapliru alu Esusi lige otliru al walula bal bejtlachi. Lige alu Pgroka najtasia enale pe mejkabeka. 55 Lige al rapich nasipa nayasa mochbale alu sala, alemi mochbale sujkliga, Pegro abiena alemi asbalechig. 56 Lige bil muk goame newame etesa alemi ajtgachi Pegro sujkliga, kil ilbale eneg, lige anile: Neka eteme ke ye ri Esusi yuga eynachi. 57 Lige alu Pgroka ygale reg anig: Mu muk, neka tase mach alu ri. 58 Lige pe nujubapi bil ri etele alu Pegro, lige anele:

54Lige

Jena ruwimela Pegro tabil machirligo alu Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

221 Ne abiena et mu Esusi yuga eynachi. Lige Pgroka nejele: Mu ri, neka tase yuga eyene alu ri! 59 Pe nujubapi uch bil ri anile: La bijchi ye rioka Esusi yuga eyname ju, napugiti napurig Galilea rewgachi ejpergame, alarig rachame kame. 60 Lige alu Pgroka reg anele: Mu ri, neka tase mach tachiri olag ani mu! Pe abalige yati bij raicha ajtgachi alu Pegro, sinale bil otol. 61 Lige alu Essika gulile lige enele alu Pegro. Lige alu Pgroka nlle alarig ansiga alu Essite rapaknala al, yegamio bais alu Pegro tach sinachi bil otol. 62 Liko alu Pegro machnale al minami, we chlag nalale.

SAN LUCAS22,23 alu Esusi al rachali gatlichi. 67 Lige al iwgame rukliru: Ruw: Pala mu ju nejkrimili Onorgamete julrigame?d Lige alu Essika nejele: Rek anis ne ne ju, emi tase bijchgimala, 68 lige ne rukis emi chieri ka ne, lige tase ruwimela emi chieri ka ne. 69 Ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, jpesko asimela ne al we najtechi napu ajt alu Onorgame wal awal ngame. 70 Lige suwbaga alu ralmuli reg rukele: Liko mu Onorgame Inol korime ke an mu? Liko Essika reg nejele: Ju, aka emi we al machgime anch aboi. 71 Liko reg anile alu ralmuli: Ya ma la sbali machirke, tase rokr uch bil ri machime napugiti bon la sbali ruyame.

ralmuli Esusi tebkame we gawlale alu Esusi lige akurami chibi olale abichilubi we gawliga. 64 Busila bulesa banaslite abichilubi we chibi olale lige rukele: Machgob chieri si nejchoa? 65 Aminami wek ekarriga chbiriga anele.

63Alu

Jena ruwimela gawlirigo Esusi

23

chelachi napule ewlala ralmuli juro nuleme, abiena alu ewlala bal, lige alu Moisesi rejchlila benrame, lige otliru

66Lige

Jena ruwimela Esusi otlirigo ewlalachi rachali gatlichi

Alsko suwbaga alu ewlala jsele lige otole Esusi al napu asale alu selgame Pilato anilime, napu nchali yrigame nile alu romano ewlalate napurig al Jurea nulmala. 2 Lige al chojkile echewa reg aneg: Ramueka etelia ye ri ramu ejperlachi ramu nila gaw bogichi sen rachali ruyachi, tase najttiwar ramu alu walula

Jena ruwimela Esusi otlirigo alu selgame Pilato ajtgichi

d 22:67 Napulige Esusi rukila: Pala mu napu nejkrimili ju Onorgamete julrigame? Pe reg rukilime krle: Pala mu ju Kristo?

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS23 gobierno Roma nulame, abiena ruw alu Onorgamete julrigame ka, lige aminami walula gobierno kor. 3 Liko rukele alu selgame Pilato: Mu ju walula rey ralmuli juro nuleme? Essika reg nejele: Ju, ne ju. 4 Alsko alu Pilato ruyele alu walula bal abiena alu uch jar ralmuli reg aneg: Ne nrik, tabil cheri kanti kw ye ri. 5 Liko alu ralmulika aminabi anele we awgame rachaga: Tabil la rachali beniri ralmuli jena Jurea rewgame gaw bogichi ejpergame. Al Galilea anilime gaw bogichi chojkile sineko, lige jpeko ma jeka Jurea seba. 6 Lige alu Pilato akis al Galilea anilichi chojkligo, rukele pala Galilea bejtgame ka alu ri Esusi. 7 Lige ruysiga Galilea bejtgame ko Esusi, liko nulale otniliga al napu asale alu selgame Erore napu nile selgame al Galilea anilime gaw bogichi nulame. Alige raw eynale alu walula selgame Erore al Rusaleni rewgachi.

222 etnile aslige pala la bijchi ko awal ngame ko. 9 Lige wek rachali rukele lige alu Essika tase nejele. 10 Abiena al jale alu ewlala bal abiena alu ralmuli rachali rejcholi benrame alu Moisesi arlala, lige we iwgame echewa jale. 11 Liko alu selgame Erore lige abiena alu sontalo chojkile gawelia. Lige opachtarile alu opacha we semati napu alu bon selgame Erore opachtame nile, lige pe gawliga lolale. Lige alu selgame Erore nulale napurig ku al Pilato ajtgachi otoboa alu Esusi. 12 Lige alsko alu selgame Erore lige selgame Pilato we al gompaniero gaynale, yab bajchab raweka nauka jrome nlige.

alu walula selgame Erore Esusi etesa we raslle. Ab yabesi wek raw we etnilia aslige alu Esusi, napugiti akligime Onorgame awalila ngame ko alu Esusi. Lige we

8Lige

Jena ruwimela Esusi ma otlirigo napu asale alu walula selgame Erore

alu selgame Pilato bayele alu ewlala bal, abiena uch jar ri ewlala, abiena wek ralmuli, 14 lige anele: mika akin ap ye ri rachali najsibuga eyname krik. Lige neka ma la rukkuru emi akriga, lige ne nrik tabil sewin skame k ye ri napurig emi echewmala ye ri rachali najsibuga eyname ko. 15 Nibil alu selgame Erore nriga tabil chieri kame k napurig meliboa ye ri. 16 Pe nulmala ne napurig wejpispua ye ri, lige pe yati ku elmala ne napurig simela aminami anile Pilato. 17 Napulige Pskua omgachi sebasa senib bam, alu Pilato mach pame nile bil ri galrale

Jena ruwimela uchchigo otlirigo Esusi alu Pilato ajtgichi


13Liko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

223 bajchrigame, alekeri pe wejpisosa armorle alu Esusi. 18 Ilig alu wek ralmuli tase elale, lige chojkile neoa reg aneg: Tase pe wejpisosa arewa alu ri! Barabasi nalina mach ppua! 19 Alu ri Barabsika galrale bajchriga asale napugiti nak ownaligime al Rusaleni wek rigachi abiena melige bil ri. 20 Pilato tabil bajchnile galrale alu Esusi, alekeri uchchigo sin ruwile pe yati ku elimio napurig minami simela, 21 lige alu ralmulika abchigo awgame neole liko reg anig: Gulusichi ujchawa! Gulusichi ujchawa! 22 Lige Pilato uchchigo reg anile, alsko ma bais nile: Tachiri chtiri nasibule ko ye ri? Ne nrik tabil sewin skame ju ye ri napurig meliboa. Lige neka pe nulmala napurig wejpispua, lige pe yati ku elmala ne napurig simela minami. 23 Lige alu ralmulika abichilubi we nulale ewele neoka napurig gulusichi ujchawa alu Esusi. Lige we neole alu ralmuli abiena alu ewlala bal, arig ma umbale anig napurig najkile aboi. 24 Liko alu Pilato ewale napurig najkile alu ralmuli. 25 Liko mach pale alu uch bil ri galrale bajchrigame napu alu ralmuli najkile mach pasime napu nak ownalige al Rusaleni wek rigachi abiena napu melige bil ri. Liko alu Pilato elile alu

SAN LUCAS23 ewlala bal napurig alarig olmala napurig najkile aboi.
Jena ruwimela Esusi majtrilirigo alu wal gulus
26Napulige

sontalo ma yuga eyniga Esusi guluse majtriga al gulusichi ujchamia, lige bil ri chapile alemi eyname kliga Sirneka nawgame Simoni rewgame napurig gurimala gulus majtrilichi. Lige majtriliru napurig guwana enmala majtoga napu Esusi enale. 27 Lige wek ralmuli eynale najtasia, abiena wek umug ewele nalasia eynale chlag natemaka Esusi otowachi. 28 Lige alu Essika enele lige anele: Emi umug jena Rusaleni ejpergame, tase nalpua nech natemaka, pe ilig emi abopi natemaka nalina nalpua abiena emi aboi kchila. 29 Sebmala raweli we resiti raweli tase anachrume lige alu umug chiime atangame abiena ojtabgame alueka uchrajp ab res nlimala, lige tam we rasig res nlimala alu umug tabil kchigame ka. 30 Abiena anile: Alu wek ralmuli najkimela napurig amoba gajmala rep jgame rab nokog. Abiena najkimela napurig napliwa rel jgame rabote. 31 We cha nokame ju ye ralmuli, ne la Onorgamete julrigame kachi chiena we res oli ne, lige akinana abchigo res olwili jkuru emi.

e 23:26 Mayelia sin kachi Esusi majtrilirigo alu gulus rep owepo nasipa bogime rabileta rungame alu gulus newalime. Mayelia alu uch bilela rabiltaka oweti ilgame ma al rab illigo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS23 yuga eynale ok ri gulus majtrigachig we inlime melimea alu Esusi yrigachig.
Jena ruwimela Esusi gulusichi ujchlirigo
32Abiena

224 Mu nrik Onorgamete julrigame, bon neysiwa, abiena guriwa ramu napurig neysiwa! 40 Lige alu uch bil rioka nechale alu uch bil ri, reg aneg: Mueka tacha majawch alu Onorgame? Ramueka achigriga meliboli jkuru napurig ye ri. 41 Ramueka asriga wal gastigo narigguru, najttiga napu res nokarp ramu. Lige ye rioka tabil inlame ri jkuru. 42 Lige alarig anesa alu ri lige Esusi yuga rachale. Anele: Mu Esusi, we al sbali nlwa mu nech napulige rewagachi moinasa ma la sbali olasa jena wijchimoba. 43 Lige Essika reg nejele: Mu ri we al nir nech, alekeri jpesko we al sebmala mu nech yuga asimea al pa rewagachi.

sebasa bilena rab Anaywali Moola rewgachi,f gulusichi ujchliru Esusi melimea, nasipa ujchliru. 34 Lige alu Esusi al rep gulusichi ujchsiga Onorgame yuga rachale reg: Mu On, pe rek ekwag ye ralmuli rek lonokachi, tase mach res nokao ye ralmulika. Alsko alu sontloka chojkile reeag chieri meta alu Esusi opchala. 35 Lige alu wek ralmuli alemi jale eneg, abiena alu ewlala ralmuli juro nuleme, lige we gawlele alu Esusi, reg aneg abopi: Esusi wek ralmuli gurile, jpeko bonepi neysamale ke la bijchi Onorgamete julrigame nsak. 36 Alu wek sontalo abiena gawlele alu Esusi abemi jaga iwil bawila pee awgame we chokgame owig 37 reg aneg: Mu Walula, rey nrik ralmuli juro nuleme, bonepi neysiwag. 38 Lige alu sontloka ujchale bil rabileta osirgime al gulusichi al morkana napu Esusi chujkule reg anime: Ye ju walula rey, ralmuli juro nuleme. 39 Abiena alu bil ri cha sime al chujkgame we gawlele, reg aneg:

33Lige

ma rawilichi ma chnale raynali, lige chnaga ilbale bochgimi gawich. Naspagana enag ku raynale alu raynali. 45 Napulige chniga ilibasa, alu chin al wal reobachi Onorgame gallachi chujkgame naspagana chiwale. 46 Lige Esusi awgame rachaga reg anele Onorgame: Mu On, ma ku otobg ne alawala, lige we la reppua. Alarig anis, ma mukule. 47 Napulige alu sontalo walula wek sontalo nuleme etesa alarig

44Lige

Jena ruwimela mukligo Esusi

f 23:33 Yolika Calvario aneme ju alu rab, lige aminami Glgota. g 23:34 Alu reig napu reele alu sontalo al napurig dado nile alu reig.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

225 ikis, lige we al niraga rachale Onorgame reg anig: La bijchi ye ri we al ri nile, tase sewin skame. 48 Lige alu wek ralmuli napu jale etea mukuchi Esusi lige wek ekarriga ikichi, minami simbale sulach ochosia chlag napurig nokame nile aboi bile ralmuli mukus. 49 Alu wek ralmuli napu ek nile alu Esusi machime, abiena alu wek umug napu si eynale Galilaka Esusi yuga, alueka anabeka mejkab jale eneg alarig oliachi.

SAN LUCAS23,24 rejtechi pachami bajkig napu tach wesi mukgame gatrigime nile al. 54 Alige raw we jigale tach rapagachi alak yanchi raw, napugiti rapagsak ma resbilichi nligame melnala rukuchgame abiena. 55 Lige alu umug napu si eynale alu Esusi yuga Galilaka, alueka la etele alemi alarigriga gatlichi alu Esusi. 56 Lige ku sebasa al galrale napu bejtbaga mochile, lige gajsal basule we sem jkame alu mukgame roemia alu gajsal bawila, lige gajsal yow rusule alu Esusi mukgame ujchemia. Lige resbulichi, resbale napurig nulame nile Moisesi nila rachali rejcholi.

bil ri juro we al ri Jos rewgame, Arimatea rewgachi ochrigame wek rigachi napu nile pach Jurea rewgame gaw bogichi, alueka bil walula nile ralmuli juro nuleme. 51 Alu ri Joseka tase najklige napurig meliboa Esusi. Uch jar ewlala juroka we najklige napurig meliboa Esusi. Alu Joseka we al oyrame nile alu Onorgame nila rejcholi, lige buig asale bil raw napu sebmili nile napulige ma la sbali ikimeli nlige jena wijchimoba napurig najkile Onorgame. 52 Lige alu ri simile enemia alu Pilato, lige lisensia tnale al gulusichi chujkgame mukgame Esusi rekibumia otomea aminami gatemia. 53 Lige rekibusa al gulusichi chujkgame, lige kabile rojskame chinichi, lige otole lige rekale bilena ewarrigichi wejtos

Jena ruwimela Esusi gatlirigo bilena ewachi napu ewarrigime nile napu rekwili nile bil mukgame
50Ajtile

24

Romkichi we be simbale alu umug al napu boile alu Esusi pach napu reklirige gatriga. Lige ok simbale alu baw we sem jkame lige alu gajsal yow rusurgame ok. 2 Lige al ewgachi sbaga, etele chajkena ajtig rejt napu ajchrigame nile machmanaka yriga al napu rekliru Esusi. 3 Lige moile, lige tase rewale Esusi mukgame al gatrigime. 4 Alsko kil jale nata: Chuklech Esusi? laa jale. Lige yati neraga etele ok santo njeli napu Onorgamete julrigame nile, otoskame rasame opchigime al abemi jgame. 5 Lige alu umugika majaga wijch rojpchaga uchpale. Lige bil alu santo njelika rukele:

Jena ruwimela Esusi ku ajniligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS24 Chonig yamch mika Esusi jemi suwgame gatlachi? 6 Ma ku ajnalech, tabil nr jemi! Aka la natsib alarig rachaligo al Galilea asag. 7 Ruwile alu napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, nejwili nliga al ewlala ralmuli mochgichi napu we res nokame ju, lige alu bon Esusi ma gulusichi ujchag res olwili nliga, lige ma mukumeli nliga al gulusichi chujkug, lige pe baki raw kachi ku ajnamio. 8 Liko alu umugika nlle alarig anlirigo alu Essite. 9 Lige pe nujubapi yati kumi simbale galrale, lige ruyele alu maku bil ri Esusi nochlilachi nulame abiena suwbaga alu uch jar ralmuli al. 10 Alu umug napu eynale al napu Esusi gatlirige nile Mara Magalena rewgachi bejtgame, lige Juana, lige Mara alu Santiago eyela, lige uch jar umug. Alu umug nokale ruyea alu maku bil rih Esusi nochlalachi nulame. 11 Lige tabil bijchgile alu maku bil rioka alu umug alarig ruwichi, ilig reg ntale: Lacha bijchi nmalaw napurig an ye umug? 12 Lige alu Pgroka machnale lige yati male enemia al mi napu bolige gatriga Esusi. Lige al sebasa pe chinicho rewale, liko ku galrale simile, we natasia enale kumi ta rewisk alu Esusi gatrigime al ewarrigichi.

226 gatriga, alige raw simile alu ri Kleopasi rewgame lige uch bil ralmuli yuga, simbale al pekabi rigachi Emausi rewgachi napu ejpergame nile alu ralmuli. Emasika pe amulipi nile al Rusaleni. Alu ok ralmulika tabil nulame nile Esusi nochlilachi, pe gompanirola nile alu Esusi yuga nchame maku bil ri. 14 Lige alemi boichimi eynaga bij raichasia eynale we chlag etesa mukligo alu Esusi al gulusichi. 15 Lige raichasia eynigichi alu ralmuli, lige pe yati neraga machnale alemi Esusi, lige si simile. 16 Rek la etee lige tase machile alu Esusi ko. 17 Lige Essika rukele: mika tachiri raichasia inrik jemi bowesia? 18 Liko alu ri Kleopasi reg nejele chlag: Suwbaga ralmuli machch alarig ikliga kulrikchi al Rusaleni. Lige pe muecho tabil mach alarig ikliga al? 19 Lige Essika rukele: Chukir ko al? Lige bil alu ralmulika reg anile: Ma melliru alu Esusi Nasareta bejtgame,i alu napu ruwime nile napu anele Onorgame. We la bengame nile wek ekargame nchaga abiena rejcholi ruig napugiti Onorgame awalila ngame nligame. Onorgame we al nirale suwbaga napurig sile alu Esusi abiena ralmulichig.

raw napu alu Pegro ronasa napu boile alu Esusi

Jena ruwimela alemi Emausi simime bow bogichi machnaligo Esusi


13Alige

h 24:10 Napulige Esusi melisuga alsko ma pe maku bil ejtebile la Esusi oyrame napugiti Jursika ma tabil oyriligame Esusi. i 24:19 Enesi glosario nasareno.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

227 alu ewlala bal lige ramu nuleme ewlala ma nejile napurig meliboa gulusichi ujchag alu Esusi. 21 Ramueka mayelie alu Esusi simio amin jula alu ramu sala napurig tach olawa ramu jena Israeli ejpergame. Ya ma baki raw ju mukus Esusi. 22 Aminami jar umug ramu yuga eyname simbale chelachi al napu boile gatriga Esusi, 23 lige tabil rewale alu Esusi gatrigime. Lige ku jsturu galrale ruwisia jar santo njeli Onorgamete julrigame etliga, lige alu santo njeli ruwligo ku ajniligo alu Esusi. Rek la machgime ruwichi ramueka tam la bijchguru. 24 Jar alu Esusi nochlilachi nulame simbale al ewarrigichi napu Esusi gatriga boile, lige alueka abiena etele napurig anile alu umug, etele tabil nrek Esusi al. 25 Algeko alu Esusi anele: La tabil ntanti ju emi, tabil om bijchginti napu anlige alu ya mochgame napu ruwime nile napu anele Onorgame! 26 Tabilecha res olwili nlige alu ri Onorgamete julrigame napulige tach moyena ku rewagachi Onorgame yuga asimea? 27 Lige chojkile ruyea suwbaga alu rachali napu uch al aplichi Moisesi osilila lige abiena suwbaga napu ruwile napu anele Onorgame napu ruwime jchig churig nochmili nliga alu Esusi. 28 Napulige sebasa pe ukabi rigachi Emausi rewgichi napu simiba eynale alu Kleopasi

SAN LUCAS24 lige alu uch bil ralmuli, lige Essika aminabi abichilubi we simliti ka si sile. 29 Lige alu ralmulika bayrole alemi galrale, reg aneg: Jena chelebwaguru ramu yuga ramu gallachi, ma we al kame, ma amul chona. Liko Essika simile alemi galrale. 30 Lige alu ok ralmuli yuga asag al msachi, wile alu ban napuyeri rem, lige Onorgame cheliera yasa, lige naspasi yale aplipi alu ok ralmuli. 31 Alige alu ralmulika pe yati neraga machile pe Esusi ko alu ri. Lige pe yati abaj tan iki kbale. 32 Lige reg anile abopi rachaga: La bijchi alu Esusi nlige alu ri, gite we al ga kanti rachanitig naka boichika eneg ruy alu Onorgame nila rachali rejcholi. Bochgimi sulach we al ga kturu aki alu rachali. 33 Liko tase wek ntaga, ku yati simbale al Rusaleni. Lige rewale napuka mochgame alu maku bil ri nulame Esusi nochlalachi, abiena mochile uch jar ralmuli Esusi oyrame. 34 Lige alu wek ralmuli anele alu ok ralmuli: La bijchi ku ajnale alu Esusi! Aka alu Simoni (Pegro) la bijchi etgorch. 35 Liko alu ok ralmulika ruwile al boichimi machnaga ikligo bil ri. Lige napulige alu ri ban yasa alu ok ralmuli al galrale alige kul machligo Esusi nligo alu ri.

20Lige

bij raicha jgichi alu rachali, lige yati neraga

Jena ruwimela Esusi machnaligo alemi alu wek ralmuli jgichi


36Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN LUCAS24 ilbale al nasipa alu Esusi, lige reporale reg aneg: Riosi kuira. 37 Alu ralmulika we majale, pe bil alaw ko lale. 38 Nobi Essika anele ko: Chonig majawch emi? mika tabil cho bijchigi ne Esusi ku ajniligo. 39 Aka ensib nech sekala, lige nech ronola. Chieti ka go. Nech nochsib, bil alawaka tabil sapgame ju lige tabil ochgame napurig eti emi nech. 40 Lige reg anesa, etrale bon sekala lige bon ronola. 41 Lige alu ralmulika etea alu Esusi lale: Lacha Esusi jpu? Aka Essika ma melliruch. Ku ajnalegerm? Akurami la bijchgale. Lige Essika rukele: Ta ner goame jena? 42 Lige alu ralmulika yale pet roch awrigame, 43 lige Essika yati nareka goale alu ralmuli etriga. 44 Lige anele: La sbali alarig ikile napurig ne ruiy napulige ne bij emi yuga eyena, la alarig ikimeli nlige ne napurig an alu Moisesi nila rachali rejcholi, abiena napurig an alu osil we ya osirgime napu osale alu napu ruwime nile napu anlige Onorgame, lige napurig an alu apeli Onorgame Wikrilime uchkame. 45 Liko Esusi ma la machrale alu osil Onorgame raichlila chujkgame, 46 reg aneg: Alu osilika ruwime ju mukumeli nliga ne Onorgamete

228 julrigame lige pe baki raw kachi ku ajnamili nliga ne melisuga. 47 Lige alu rachili we al ralanrigame nmala napurig suwbaga ralmuli la machimela alarig ikimeli nligo ne. Jena Rusaleni owinmala emi, suwbaga ralmuli jena wijchimoba mochgame ruyea ye rejcholi napurig ku guwana natmala alu ralmuli chtiri resitiri nchaga jrome. 48 Lige emi la machig mochmili jkuru, lige la machgime ruymili ju ralmuli ku ajniligo ne. 49 Lige ne nejmala alu awal napu Onorgame nejmorle napu al pa rewagachi asag ymorlige, lige mika jena mochiwa wek rigachi Rusaleni napus ma nar emi alu awal Onorgame nejlala alarig anile Esusi.

Essika yuga simile alu wek ralmuli al napami rab chebilena rigachi Betania anilichi amulipi. Lige bon sekala owniga, iwrali yale suwbaga alu ralmuli. 51 Lige ma iwrali yasa, ma simile rewagachi. 52 Alu ralmulika ma ku etegnele Rusaleni we raslag. 53 Lige al wal reobachi Onorgame gallachi senib mochime nile we raslag semriga raicha awal ngame ko Onorgame. Pe ikipi kp ye rachali. Wal chelirab.

50Alu

Jena ruwimela Esusi rewagachi simligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Alu napu osale ye osil Juani sile, alu napu Sebereo inol nile, alu napu nile bil alu maku ok ri Esusi yuga eyname. Ner na rachali osiruga churig eyname nligo Esusi jena wijchimoba asag. Bil alu osil osale Mateo, lige uch bil osil osale Marko, lige uch bil osil osale Lukasi. Lige ye osilika ab nujub osirgime ju napu osale Juani. Ralmuli may Juani osligo al wek rigachi Ebeso anilichi asag sin kachi naosa maku bam o bil siento bam akinana napulige ochrasa Esusi. Bon Juani ruw osligo ye osil .napurig la bijchgamala emi Esusi ko alu Kristo, napu julrigame nile Onorgamete rewagchika, alu Onorgame Inol. Lige emi la bijchgiga mochisa ye ri Esusi Onorgame nboligo, alige la nareka mochmala emi iwrali napurig la ganliga ejperlamala emi jena wijchimoba lige alarig simmala emi pa rewagachi ejperlimia (Juan 20:31). Juani abiena osale baki apeli napu ju 1 Juan lige 2 Juan lige 3 Juan, lige osale alu osil napu Apocalipsis anilime ju.

Jena ruwimela chonig oslirigo El Santo Evangelio Segn San Juan

Reg Anime Osale Juani Ruig Chusligo Esukristo Jena Wijchimoba

Tach nergichi gaw lige rewag, alu Kristoa Onorgame yuga bejtgame nile. Nab asame nile, Onorgame nile. 2 Alu Krstoka Onorgame si asale ya bajch raw napulige Onorgame tach newachi ye gaw lige rewagtiri. 3 Ya bajch tabil tbiri nerule, lige napu alu Kristo ntale, yati neraga nerule gaw

Jena ruwimela chusligo Esusi jena wijchimoba

lige rewag. Suwbaga napu ek ner jena, alu sile new pe bon ntaga. 4 Alu Krstoka bon alawala yale ralmuli jena wijchimoba mochgame napurig la natmala Onorgame yuga lige napurig tabil eynamala chnagachi. 5 Alu Onorgame natlilak ju napurig rasali lige ma sbale al napu moch alu ralmuli chtiri ntili ntame, nobi alu chtiri ntalik tabilchigo neyramalag Onorgame natlila yuga.

a 1:1 Yol rachaga verbo o rachali anime chujk Bbliachi.

229
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN1 asale bil ri Juani anilime. Onorgameka jlale napurig benrimala ralmuli. 7 Alu Juani benrale ralmuli churig ko alu napu rewigchikana nawale. Alueka pe ruwime nile napurig alu ralmuli la bijchgimala alu rachali alu napu rewigchika nawale. 8 Tabil Juani nile napu rewigchika nawlige. Alueka pe ilig benrale napurig alu ralmuli la bijchgimala alu raichlila alu napu rewigchika nawale napu ju napurig rasali. 9 Alu napu rewigchika nawale, alu rioka la bijchgili rachame nile, lige alu rioka aplipi ri yame nile ntili napu ju napurig rasali napurig aplipi ri la nmamala churig ko Onorgame. 10 Alueka suwbaga tbiri newale napu ek ner jena wijchimoba nobi ralmulika tabilchigo machig etlek alu ri. 11 Nawale jena wijchimoba napu mochile alu ralmuli Onorgamete rojanrigame, nobi alu ralmulika tabil galeme nile, lige tabil nirame nile. Pe ukbika la nirale, 12 lige suwbaga napu ek la nirale, alu napu la bijchgale napu Onorgame anile, alueka la lisensia yleru napurig la Onorgame kchila nmala alu ralmuli. 13 Liko alu ralmuli narele Onorgame Alawala, alekeri Onorgame kchila ju. Tabil alu alaw alawega ochrame ju ralmuli napulige ochrasa, sen alaw nareme ju alu ralmuli ma Onorgame oyrasak. 14 Ye ri napu rewagchika nawale pe jena ochrale lige wal

230 ri ochrale napurig ralmuli, lige aba jena ajtile bejtega ramu yuga, ramueka eteru wal awaliga ochrigo napurig Onorgame Inol. Alueka tabil tbiri reslle napu Onorgame nejime ju, pe bilepi bon nila nligame, suwbaga napu ek rachale asriga la suwbaga la bijchi nile. 15 Juani we al ruwile churig nimio alu napu pkana rewagchika nawmili nlige, reg anile iwgame rachiga: Neka ma ruyturu emi churig nimio ye ri. Reg anituru ne: Alu ri napu nawmili ju, alu rioka abchigo najtkame ju metag nech. Alueka asriga yasi bejtgame nile, napulige ne tabil cho ochrachi ma asale. 16 Alu rioka asriga la sbali ntame ju. Aminami we al semtiri ntili nejime ju. Ramueka asriga omaka naretu alu semtiri ntili napurig ntame ju alu ri. 17 Yako nartuturu nulal Moisesi nejlala. Onorgame yale alu nulal napurig Moissika ramu benramala. Jpeko abchigo la semtiri ntili nej Esukristo, peba alu bon smguru nejkuria rek sen ntili ntame nrige, lige aminami asriga la bijchi beniri ramu. 18 Ralmuli jemi mochgame ka pecha sin etg alu Onorgame, pe ilig machiaa napu ruwile alu ri napu pe napuypiri ri neraga nawale rewagchika napu ju Onorgame Inol. Jpeko Onorgame si ajt uchchigo sin.

6Jena

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

231
Jena ruwimela Juani, napu ralmuli rewarame bawich bokobuga, bil rachali ruwligo

SAN JUAN1 ewlala ku sebasa. Chong mueka? 23 Lige Junika anele napu anile alu ri ya ajtgame Isaasi anilime, alu napu ruwime nile napu anele Onorgame.b Anele Juani: Neka pe bil ri ewele rachame ju, alu napu ewele rachame ju al napu pee ukume juc reg anig: We al ow gatesi alu bow napu simrimili ju Walula Onorgame. (Yeka anime ju suwbaga ralmuli ma tabil chtiri ntili ntame nmili ko.) 24 Uch jar napu julrigame nile al Rusalnachika, alueka bariseo nile, 25 lige alueka rukele: Mu tabil alu rewagchika nawgame nsak, lige tabil Elasi nsak mu, lige tabil alu uch bil ri nsak mu napu ruwime nile napu anele Onorgame, liko chonig rewar mu ralmuli? 26 Lige Junika nejele: Neka pe ilig bawite rewarame ju. Bil ri ajt jena ab napu moch emi, napu emi tabil mach chieri ko alu ri. 27 Alu napu pew nawmili ju, ab walula ju metig nech. Neka ju napurig bil pioni, pe ab utabela ju ne.d 28 Alakile al Betania anilichi, al bajoniga bakochi Jorani anilichi omi niraga napu raynali machname ju, al napu asale Juani ralmuli rewar.

ewlala juro Rusaleni anilichi mochgame napulige machis ralmuli rewar ajtig Juani, alige julliru jar bal, lige jar ralmuli napu lebita anilime nile, napurig reg rukmala alu Juani: Chieri ju mu? 20 Lige Junika we al machgime ruyele napurig la sbali nmamala. Reg nejele: Tabil ne ju alu napu rewigchika julwili nile ralmuli gurimia, alu napu Kristo anilime ju, neka tabil alu ju. 21 Liko rukleru Juani alu ralmulite: Algeko, mu ju alu ya bejtgame napu Elasi anilime nlige, alu napu ruwime nile napu anele Onorgame? Lige Junika anele: Neka tabil ju. Lige ralmuli uchchigo sin rukele: Alu napu ruwime nile napu anele Onorgame, alu napu nawmare, alu jleke mu liko? anile alu ralmuli. Lige Junika anele: Tabil. 22 Lige alu ralmulika anele: Chieri ju mu liko? La rupagur napurig ramu la machgime ruywamp alu

19Alu

melnala raw be bel Junika etele Esusi amibeka

29Lige

Jena ruwimela Juani etligo Onorgame Inol

b 1:23 Enesi Isaas 40:3. c 1:23 We pee ukume nile, abiena nergame nile bajisoli lige nergame nile gomichi napu ename nile baw, al rewarame nile Juani. d 1:27 Junika anile: Neka tabil ikir napurig gurimala ne alu ri akal korala supana.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN1 engichi. Lige Junika anele ralmuli: We al enesi, jeka enkuru bil ri napu Onorgame jlale pe napurig bil bo neraga napu meliboli ju napu alu ralmuli buinmili ju chtiri bowechi! 30 Tacha nl emi napu ne ruyni yab? Regriga anituru ne: Pe we nawmala bil ri ab rajp najtkame metig nech. Alueka abchigo yasi bejtgame nile tach ochrichi ne. Alueka nab bejtgame ju. 31 Neka tabil machike alu ko. Neka ilig pe rewaramia naw bawite ralmuli israelita napurig alu ralmuli israelita la machimela churig ko alu napu nawmili ju rewagchika. 32 Lige sin raw Juani anile: Neka la etturu Onorgame Alawala sbachi jena wijchimoba, napurig bil baloma neraga, alarig nawturu, lige alu baloma Essichi asbaturu. 33 Neka pecha machi ko chieri ri nimio, napulige Onorgame nech nul ralmuli rewarniliga bawite alige ruy Onorgame nech reg: Napulige mu etea Onorgame Alawala pa rewigchika reknichi al alu riochi asibasa, alu ri nmala ralmuli rewarame bon Onorgame Alawlate, ye Onorgame Alawala ymala ralmuli. 34 Lige etturu ne narechi Onorgame Alawala, neka emi ruyguru ye rioka Walula Onorgame Inol ko.

232
Jena ruwimela pe kul chojkligo Esusi oyeria jar ralmuli

raw alu Juani ilile uch jar ok ri yuga bon yuga jrome. 36 Lige Junika uchchigo sin etele Esusi alemi eynachi lige anile alu Juani: We al enesi, alu ju Onorgame jullila pa rewigchika pe napurig bil bo neraga napu meliboli ju napurig alu ralmuli buinmala al tabil la bowechi eyname! 37 Liko napulige alu ok ri akis alanichi Juani, yati simbale Esusi najtamia. 38 Liko Esusi, napulige gula etele alu ok ri guwnaka eynigo, lige rukele: Tachiri yaga eynili emi? anele. Lige alu ok rioka nejele: Mu benrame, koche chelbame ju mu? 39 Liko Essika anele: Nech yuga simasi, alige la machimela emi. Pe be bel nile pewera rainasa napulige npale Esusi. Lige simbale alu Esusi yuga, lige la machile alemi chelbame nligo. Lige al mochile alu yuga rukachgame raw.e 40 Ye ok ri, Antresi anilime nile bil, napu Simoni Pegro bonila nile. 41 Lige alu Antresi yati simile bon bachila yamia Simoni (Pegro) anilime, lige rewis anele: Ma rewir alu Mesasi. (Mesasi anik pe Kristo aniame ju.)f

35Melnala

e 1:39 Jarchigo mayele al nligo napulige simbilige Esusi yuga. f 1:41 Enesi glosario Cristo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

233 mi otur Simoni bon bonlate Antresi anilime al napu asale Esusi. Lige Essika Simoni etesa, reg anele: Mueka Simoni anilime ju Juani inol. Akinana raw Sepasi anilime nmala mu. (Sepasi anik pe Pegro aniame ju. Alu oknika, Sepasi lige Pegro, pe rejt aniame ju.)
Jena ruwimela Esusi bayligo alu Belipe lige Natanaeli
42Lige 47Napulige

SAN JUAN1,2 Esusi etesa alu Natanaeli sbachi napu Esusi asale, Essika reg anele: En, aleka en bil israelita asriga la, tasin ygiga rachame. 48 Natanalika akele alanichi Esusi lige anile: Churig machg mu nech? Lige Essika nejele: Neka al mi chunachi pachrale ilgichi et ne mu ab bajchab tach bailichi mu Belpete.h 49 Lige Natanalika anele: Mu benrame, mu ju Onorgame Inol. Mu ju Walula ralmuli israelita nuleme. 50 Lige Essika nejele: Neka la machig ajtigturu mu bil chun ilgichi pachrale ajtig, alekeri la nir mu nech. Ab ilibeko raw abchigo la semtiri ekargame etmala mu. 51 Lige reg anele uchrap: Neka la bijchi angur. Mueka etmili jkuru rewag rapachi, lige abiena etmala mu alu santo njeli jmochi pari rewagachi, lige abiena etmala mu alu santo njeli etigichi napu ajt ne. Neka bil ri ju pe napurig emi. Ne ju rewagchika nawgame napurig ri neraga.

raw Esusi simeli nlige Galilea anilichi ejiro, lige simile, lige al Galilea anilichi najtpale Belipe anilime ri. Lige Esusi anele alu ri: Nab. Nech oyriwa. 44 Belpeka Betsira anilichi rigichi bejtgame nile, lige alu Antresi lige alu Pegro abiena al Betsaira ejpergame nlechig. 45 Lige alu Belpeka Natanaeli najtpale, lige anele: Moisesi osale we ya bil ri nawamio, napu Onorgame julmili nlige, lige abinachig alarig osale alu ralmuli napu ruwime nlige napu anele Onorgame, jipe ma eteru. Pe Esusi ju napu Nasareta anilichi rigichi bejtgame ju, napu Jos inol nlige. 46 Lige Natanalika anele: Tabil wesi it ak ralmuli al Nasareta anilichi.g Lige Belpeka anele: Jeka simig enewa, liko la machiboa.

43Melnala

Lige akinana baki raw kachi bil newigime nerule al wek rigichi Kan anilichi, napu al wal ejiro bogichi

Jena ruwimela newigime nerligo al Kan anilichi

g 1:46 Alu ri Natanaeli bejtgame nile al Kan anilichi wek rigichi. Ab nile Nasareta anilichi, lige ab wal nile Kan. Sin kachi tam ganliga ejpergame nile alu ok pueblo, anaguka nakoga ejpergame nile. h 1:48 Essika la ngame nile awal, rek mejk ajtig abirig machime nile ekargame tbiri lige ralmulitiri.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN2 Galilea anilime, lige al asale Esusi eyela. 2 Esusi lige alu Esusi yuga jrome abiena bayrigame nile al newigime nergichi. 3 Liko al newigime nergichi iwil bawila rektame ma suwile. Lige Esusi eyela anele alu Esusi: Ma suw iwil bawila. 4 Lige Esusi nejele: Mueka, chonig alanch? Tach sbago ne nila raweli. 5 Liko, Esusi eyela anele alu wek ralmuli nchame: La ewawa suwbaga napu nul alu. 6 Usani sikol jale al, rejtete newrigime sikol. Apili sikol os naosa maku litro amin pe ut bochime nile.i 7 Lige Essika anele alu nchame ralmuli: Bochiasi baw al sikolichi. Lige omaka nchame ma bochiasa arele, 8 liko Essika anele: Jpeko bil alabate tuka mach pasi pet baw, lige otowa napurig bajmala ye jena newigime nulame. Lige alarig nokale alu ralmuli nchame. 9 Lige alu newigime nulame bajile alu baw. Napulige alu ri bajichi alu baw ma iwil bawila gaynigime nile, lige tabil machile koche ynika machnigame nligo alu iwil bawila, alu wek nchame ka la machile. Lige alu newigime repmeka bayele alu ri napu newmili nlige, 10 lige anele:

234 Suwbaga ralmuli bajch mach pame ju iwil bawila we al gaynigime bajch bajimia. Lige napulige ma suwbaga suwasa alige kul mach pame ju alu ab tam en kame iwil bawila. Nobi mueka tabilchigo alarig smk. Mueka nujub mach pkuru we la gaynigame iwil bawila. 11 Ye nlekuru napu newlige alu Esusi we semtiri napu tabil gayname ju new apipiri ri tabil gurasak Onorgame. Al Kan anilichi rigichi newale bawite alu iwil bawila rektame pe bon ntaga. Alarig la machile ralmuli alu Esusi la gayenio we semtiri new. Alu Esusi yuga jrome ka asriga la bijchgale alu Esusi nligo napu Onorgame julmiorle. 12 Lige pe ab ilibeko simbale al wal gomchitu tumi neraga, Kapernaumi anilichi wek rigichi simbale, al suwkimi napu il alu wal baw Galilea anilime. Lige simile Esusi alu bon eyela yuga lige bon naspasi bonila yuga, lige bon naspasi wala yuga, lige alu Esusi oyramechig, lige al Kapernaumi anilichi mochile pe ukabi raw.

ma amul sbachi wal piesta Pskua anilime napu ralmuli juro newame ju nleg napulige alu Onorgame njelila

13Napulige

Jena ruwimela Esusi simligo al wal reobachi

i 2:6 Alu sikolichi mangime baw uch bilena roame nile napu wal rejkolichi nile, lige al bajkime nile bil ralmuli, suwbaga bokume nile al. Lige alarig nokog anime nile Onorgame ku we al narmala alu ralmuli. Alarig nokame nile napulige sawis bil naulite nayupasa o bil mukgame nochasa, lige napulige chibi ikis, lige aminami we al natniliga Onorgame yuga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

235 tabil meligo alu ab bajch ochrigame ukuchtiri israelita al Ejipto anilichi, lige Esusi moynale Rusaleni anilichi. 14 Lige al wal reob rapichlachi rewale jar ralmuli otol ralinea mochgame, lige botiri, lige baloma ralinea mochgame. Alu ajgame ralis, Onorgame kgilime nile. Lige abiena etele jar ralmuli enom nakula mochgame, alu romano enomila lige juro enomila. 15 Liko Esusi ma mabule suwbaga ralmuli napu ek al mochlige al reob rapichlachi, lige alu botiri, lige alu otoltiri. Esusi jar iwa napubusa lige moyesa, aluete wejpsiga mlele alu ajgame al uchkame. Lige alu wek mesa napu al jale enom mochgame ma namnale, lige alu enomika ma rujsule ralaga alemi. 16 Lige Esusi ewele rachaga anele alu baloma ralineme: Ma buinasi ye baloma jena jgame. Ye galika ne onola galila jkuru. Ye gal pecha alekeri newrigime jk napurig ralinewa jena. Ma arlime jkuru yeti nocha! 17 Alige alu Esusi yuga jromeka nlle akinana ku ajnasa Esusi alu rachili napu uchule ya osirgime Onorgame raichlila. Reg anime rachili: Neka asriga gal ye gal ne onola galila lige we al rep ne, alekeri meliboli jkuru ne. 18 Liko napulige etea ma suwbaga ralmuli mabuchi, alu ralmuli juroka anile:

SAN JUAN2 Mu al nulrigime nsak Onorgamete napurig alasmala, newwag liko bon ntaga we semtiri tbiri napu tabil gayname ju ralmuli new napurig ramu machibmp la Onorgamete yrigame ko mu alieri awal. 19 Lige Essika nejele: Ma naminasi ye reob ne ku newmamp, pe baki raw kachi ma gainmala ne new. 20 Lige anile alu ralmuli juro: Ok li amin usani bam nochrigame ju ye reob new, mueka pe baki raw kachi ma gaynimor. Churig la gaynimi olch mu aliena yati pe baki raw kachi? 21 Tabil nmale alu ralmuli juro Esusi tabil alu reob olag anligo napu napume nlige alu ralmuli juro, pe bonepi olag anile, napulige melisuga alu Esusi ku ajnamio pe baki raw kachi. 22 Liko akinana napulige melisuga lige uchchigo sin ku ajnasa alu Esusi, alu Esusi yuga jrome nlle napu anlige alu Esusi, aliko abchigo la bijchgile napurig anile Onorgame nila osil ya nergame,j lige alu Esusi raichlilatiri.

Rusaleni anilichi asag piesta Pskua nergichi, asriga wek ralmuli etele alu Esusi we sem sichi pe bon ntaga, lige asriga la galeg

Jena ruwimela Esusi la machime nligo chieti ko alu ralmuli


23Napulige

j 2:22 Enesi Salmos 16:10.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN2,3 etleru Esusi alu ralmulite lige aminami asriga la machile Onorgamete julrigame ko. 24 Essika tabilchigo me wek rachale ko alu ralmuli yuga. Tabil la ruwile chieri nligo alu bon. Boneka we al machile churig ko ralmuli, aliena tabil la ntame ko. 25 Essika asriga la machile alieri ko alu ralmuli natlila, tabil ruilime najkile Esusi alu uch jar ralmulite, pe boneka we al machile.

236 nobi rokr ko alu uch bil alaw la biwgame, alu Onorgame Alawala. Ta naresi ka Onorgame Alawala, tabil lisensia ymala napurig Onorgamete nulewa. 6 Bil rioka alaw nareme ju napulige ochrasa bon eylachi, nobi akinana napulige la elisa Onorgame napurig nulewa Onorgamete, liko Onorgameka bon Alawala ymili jkuru. Yeka uchchigo sin ochrilime niraga jkuru. 7 Liko tase wek natawa reg anichi ne: Os niraga ochrimili jkuru suwbaga ralmuli tabil injirnochi siminlisak. 8 Ekaka panpuri oyame jkuru. Isnimi akirume jkuru ek nobi tabilchigo machirume jk aleka eneg nibil etrume jchig alemi mao. Alueka tabil etrume ju. Alarig jkuru Onorgame Alawlachig, tabil etrame ju, panpuri eyname ju, lige tabil machiaa chieri ralmulichi bajkimeli ko, nobi lchigo machirume jk napulige bil ralmuli la narligo alu Onorgame Alawala, ma ku akabmana ntame ju. 9 Liko Nikormioka uchchigo rukele: Churig la alarig nmalaw ye? Churig la gainmalaw bil ri Onorgame Alawala narea? 10 Lige Essika nejele: Mu Nikoremio, mueka benrame jkuru alu ralmuli israelita lige tabil nmaguru mu ye. Chonig? 11 Neka la bijchi an: Ramu napu alawgame niru Onorgame Alawala napu ek ejebnigame niru lige napu

Bil ri bariseo asale Nikoremio anilime, alu rioka walula nile ralmuli juro nuleme. 2 Chboka simile bil ruk napu asale Esusi, lige anele: Mu benrame, we al machiaa ramu Onorgamete nulrigime ko mu napurig benramala. Pe Onorgame Awallate la gainawa alu semati ekargame napu new mu pe bon ntaga. 3 Liko Esusi anele: Neka la bijchi ruwgur, bil ri tabil os neraga ochrasak liko tabil lisensia ymala alu ri napurig Onorgame nulmala. Onorgame tabil sin ymala awal. 4 Lige Nikormioka rukele: Churig la uchchigo sin ochrimalew bil ri ma wek bamgame nisa? Ku eyela rojplachi bajkimela napurig uchchigo sin ochramala? 5 Lige Essika nejele: Neka la bijchi angur. Bil ri napulige ochrasa, alawgame ju

Jena ruwimela Nikoremio Esusi yuga rachaligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

237 ek eteru pe lak ruyguru, nobi mueka tabilchigo bijchgigo ye ramu raichlila. 12 Mueka tabil bijchigi ye rachili napu ne ruw, ye rachilika ruyame jkuru alaki jena wijchimoba. Liko ne ruisk alaki pa rewagachi, aliko abchigo pecha nmamalag mu. 13 Tabil wesi moynale rewagachi, pe aluecho napu pa rewagchika nawale napurig ri neraga. 14 Alarig napu sile Moisesi al napu tabil me ukume nile, Moisesi ujchale bil sinow jirote newrigime bilena iguchi lige oweti elale napurig tabil suwimela ralmuli. Alarig olwili ju alu ri napu nawale pa rewagchika, bilena gulusichi ujchwili ju.k 15 Aliko suwbaga napu ek nirame ju napurig sime ju alu ri (napu ju ne Esusi) ralmuli guriga, alu ralmulika la rewagachi mochmili jkuru napulige suwis. 16 Onorgameka we galele ralmuli, alekeri bon bilepi Inol jlale napurig alu smala ralmuli guiria. Suwbaga ralmuli napu ek la Onorgame Inol oyrame ju, alueka tabil simmili jkuru injirnochi. Alueka pa rewagachi simmili jkuru ejperlimia nab. 17 Onorgameka pecha jlalek bon Inol napurig lgana injirnochi julmala ralmuli. Alueka jlale napurig buinmala ralmuli chtiri bowechi. 18 Bil ri la narsak alu Onorgame Inol natlila, liko

SAN JUAN3 Onorgameka tabil sin sala neraga etmala alu ri. Bil ri tabil bijchgime ka napurig sile alu Onorgame Inol, alueka asriga wal gastigo narmala napugiti pecha bijchgime kame churig nile alu bilepi ri Onorgame Inol. 19 Alu Onorgame Inol nawale napurig rasili jena gawich, nobi ralmulika abchigo nirleko lina alu chnali napu ju alu ntili napu pe Remnisi nej. Alu ralmulika gastigriwili ju. 20 Suwbaga napu ek tabil la nirame ju, tabil narnilime ju alu semtiri awal Onorgame nila. Tabil najk napurig Onorgamete etewa we cha nokame ko aboi, napugiti pecha najki napurig Onorgamete gastigriwa. 21 Bil ri la sbili olame napurig Onorgame najk, alu rioka tabil majame ju Onorgamete etelia, alu rioka najk napurig ralmuli la machimela la Onorgame natlila ntame ko. Alu rioka tabil chnigichi eyname ju. Alueka la rasigichi eyname ju, tabil chonrale.

Esusi simile bon yuga jrome si al Rusaleni mochiga lige letu gomichi simbale. Lige al gomichi mochiga rewarale ralmuli. 23-24 Lige abiena eynale al abemi alu Juani, alu Juani tach bajchala galrale. Enoni anilichi ajtile, ab al

22Akinana

Jena ruwimela Juani ruwligo pe nejkrame ko

k 3:14 Enesi Nmeros 21:4-9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN3,4 Salima anilichi. Lige wal baw ilgame nile al. Lige ralmulika simbale al Juani ajtgichi, lige Junika rewarale baich bokobuga suwbaga ralmuli al jsime. 25 Lige boich anile nawaka jar alu Juani yuga jrome bil ralmuli juro yuga machinliga tachiri ruwime ko napulige bil ri bawich bokobuga rewaralia. 26 Lige Juani yuga eynameka simbale Juani ajtgichi, lige anele: Mu benrame, alu ri napu mu si ajtigrik yab Jorani anilichi bakochi nalebo nlige bajoniga, alu napu mu raichia ani, ralmuli rewar ajt, lige suwbaga ralmuli simiba napu alu ri ajt. 27 Lige Junika anele: Bil ri pecha ngame jk alu nchali Onorgame tabil ysak alu ri napurig alu ri ralmuli rewarmala. 28 Emi aboi la nlwa napu ne ani: Neka tabil Kristo ju napu naw pa rewagchika, neka pe bajchabemi engame jkuru gatesia ralmuli yuga. 29 Ralmulika alu si simbaguru napugiti alu kame walula ab najtkame metig nech. Neka pe nejkrame jkuru. Neka pe napurig bil amgola ju napu gurime ju napulige newichi bil ri. Lige napulige ak ne alu ri rachachi we raslme ju ne, lige jpeko we ganliga ajt ne. 30 Alu rioka ab najtkame nmili jkuru, lige neka ma tam najtkame nmili jkuru.

238 Alu pa rewagchika nawgame, alu ju suwbaga ralmuli nuleme. Neka pe jena wijchimoba bejtgame ju, neka pe napu ek ben jena wijchimoba pe lak rachame ju ne. Alu napu rewagchika nawgame ju, alu jkuru suwbaga bengame lige suwbaga nulame. 32 Alueka ruwime jkuru napu etele bon lige napu akele al pa rewagachi, nobi wek ralmuli jena wijchimoba mochgame tabil bijchgig. 33 Ralmuli la bijchgime ka alu rachali, we al machimela la bijchgili rachame ko Onorgame. 34 Alu napu Onorgame jlale pa rewagchika, alueka rachame ju napu anliru Onorgamete. Onorgameka asriga la raslig yale alaw bon alawala, napurig alu ri la gainmala Onorgame raichlila raicha. Alu rioka tabil res lame ju napugiti Onorgame yame kame suwbaga. 35 Alu On Onorgameka we gal bon Inol, lige awal yale napurig suwbaga ralmuli nulmala. 36 Bil ri la oyrasak Onorgame Inol, alueka asriga la semriga natmala jena wijchimoba asag, lige aminami nab bejtega asimela Onorgame yuga pa rewagachi napulige mukus. Bil ri sairgame nsak Onorgame Inol yuga, alueka tajsin bejtlamala Onorgame yuga, Onorgameka pe aminacho restiri raweli ya asimela.

Jena ruwimela Onorgame sligo Esusi jula pa rewagchika


31Abiena

anile Juani:

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela Esusi rachaligo bil muk yuga Samaria bejtgame

Alu wek bariseo machile abchigo wek ralmuli

239 oyrame ko alu Esusi metag alu Juani, lige aminami ab wek rewarao ralmuli alu Esusi. 2 (Tabilchigo Esusi nlik napu rewarale, pe alu bon oyrame nokale rewar.) 3 Lige alu Esusi we al machile alieti nata mochigo alu bariseo. Tabil najkile napurig nak nermala alu bariseo yuga alekeri simile al Jurea anilichi asag. Simile uch bilena al mimi niraga napu bo alu ejiro Galilea anilichi. 4-5 Simroma olale napu bo Samaria rewgame ejiro, lige sbale al napu nile ejiro Samaria Sikari anilichi wek rigachi. Ab nile al we bogichi napu Akobo ylige alu bon inol Jos anilime.l 6 Lige al ilile bil poso we rel jtigime napu alu Akobo jlige we ya. Lige alu Esusi we risibaka sbale al, lige al ab asbale al jtigichi, rawil nile. 7 Lige al sbale bil muk Samaria anilichi bejtgame, alu mukika sbale baw tumia. Lige Esusi anele alu muk: To pet baw, we balama ne. 8 Alu Esusi oyrameka al wek rigachi simbalige goame ralimea, lige tach sbale kuka alu goame pabega. 9 Lige alu muk Samaria bejtgame ka anele: Mueka ralmuli juro ju. Ralmuli Samaria ejpergame ka tabil yuga rachame ju alu ralmuli juro yuga. Mueka chonig tnibach nech baw bajimia? Neka Samaria bejtgame muk jkuru.

SAN JUAN4 nejele Esusi: Mu la machisk alieti nejime ko Onorgame, lige mu la machisk chieri ko napu an: To pet baw, liko tmili jkuru mu lige neka nejmili jkuru alu baw bajichi machname napu ename ju. (Alueka ruwime kr Onorgame awalila ko.) 11 Lige alu mukika tabil nmale lige anile: Mu Walula, mueka tabil ni bil sikol, asriga rel rojkgichi il baw. Liko koche ni mu alu baw napu en il? 12 Mueka ju ab najtkame metag alu Akobo napu ramu rijimala nlige, napu we ya bejtgame nlige? Alu slekuru ye rekol new lige aminami jena bajlekuru baw alu ri, lige aminami alu kchilatiri abiena bajile, lige alu ajgame alu ri bujkula abiena jena bajile baw. 13 Lige Esusi nejele: Suwbaga napu ek bajime baw jena ilgame uchchigo sin balmumala. 14 Alu baw bajsak napu ne nejmili ju tajsin balmumala emi. Alu baw napu ne nejmili ju, alu baw tajsin suwimeli ju, nab en ilimela. Alu baw bajsak la nab ejperega mochiwa Onorgame yuga. 15 Liko anele alu muk: Mu Walula, nech ya alu baw napurig ne tajsin raw balmaka einmala, lige aminami napurig tajsin tmimp ne alu baw jena ilgame. 16 Lige Esusi anele alu muk:

10Liko

l 4:4-5 Enesi Gnesis 33:19 lige Josu 24:32.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN4 Jeka baywag alu ri mu gunala, lige muchig uchchigo sin nawawa alu ri yuga. 17 Lige anile alu muk: Neka tabilchigo ygame jk ri. Lige Essika anele: Mueka la bijchi an tabil ygame kor mu ri. 18 Mu mukika maligi ri ygame nlekuru, lige alu napu mu yuga ajt jipe, tabil la mu yula ju. 19 Lige anile alu muk: Mu Walula, mu rachanti ju napurig bil ri napu ruwime ju napu an Onorgame. 20 Ramu samaritano nab jena rab newalime kturu alu goame Onorgame kgimia, nobi emi juroka ang pe al Rusalnicho nmili ko alu goame kgilime. 21 Lige Essika anele: Mu muk, la bijchgiwa ye: bil raw sebmala napu tabil kgiwa goame On Onorgame nibil jena nibil al Rusaleni. 22 mika piesta newame jkuru nobi tabilchigo machime jk alu ko Onorgame. Ramu juroka asriga la machiaa chonig newilime ka piesta. Alu ri napu ralmuli akabmana jawmili ju, alu rioka pe juro ri nmili ju. Alekeri newalime jkuru piesta ramu jena wijchimoba. 23 Sbakuru raweli napurig Onorgame Alawala ralmuli gurimala napurig la Onorgame yuga ntaga mochmala nab raw panpuri mochiga. Alu wal On Onorgameka yaga eyena chieri

240 al ewame ko alu Onorgame raichlila. 24 Onorgame pe alaw ju. Alu jkuru ralmuli alaw yame. Alekeri we al bilepi ntaga mochlime jkuru Onorgame Alawala yuga, lige la ewiwa Onorgame Alawala. 25 Lige alu muk anele: Neka la mach nawamio bil ri napurig ramu buinmala al chtiri bowechi, alu napu Kristo (Mesasi) anilime ju. Napulige alu sebasa, suwbaga tbiri benramala ramu. 26 Lige Esusi anele: Alu napu mu yuga raicha il jipe pe Kristo ju. Ne jkuru alu. 27 Alige raicha jgichi, sbale alu ralmuli Esusi oyrame, lige alu oyrame pe ikil jale eneg nata: Chonig yuga raicha ilpach alu muk Samaria bejtgame yuga? Tabilchigo che anleko nibil tbiri ruklechig.m 28 Lige alu muk ma simile, abaj aresa sikol, lige simile alu muk mi wek rigachi, lige anele ralmuli al ejpergame: 29 Mi ajtte bil ri, neka tajsin eteme kte alu ri yako, lige suwbaga ruwguru, lige aminami abiena mach alieri nchaga oyame ko ne. Nab enewa al mi. Kristo krm sin kachi alu. 30 Lige simbale alu ralmuli alu Esusi enemia. 31 Lige tach sbachi alu ralmuli wek rigichi mochgame, alu ralmuli Esusi oyrame ka we gonlale

m 4:27 Alu ralmuli juro tabil sin rachame nile alu Samaria ejpergame yuga, alekeri ntale Chonig raicha ilch alu Esusi alu muk Samaria bejtgame yuga?

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

241 Esusi alu goame napu rallige, anele: Mu Benrame, yati go. 32 Lige alueka anile: Neka ngame ju goame napurig gomela. mika tabil mach chieti ka alu goame. 33 Lige alu oyrameka tabil nmale napu anile alu Esusi, lige anile alu oyrame abopi rachaga: Sin kachi pe jar ralmuli aplegerko goame? 34 Lige alu Esusi ab la ruyele alu oyrame, reg anele: Neka tabil chl ye goame. Neka we al sbali olnili alu nchali napu ylige Onorgame nech. Lige aminami anele: 35 Tabil aniboa: Na mech rokr napurig wiwa goame. Neka anguru: We la enewa la ntaga alu echergime. Ma la nt wilia. Ralmuli wek mochkuru we reslme, lige we al listo mochiwa emi napurig nejkrimala alu ralmuli. Pecha builime jk. 36 Nchame ka yati najttilime ju echergime wisa. (Echergime aniame kr napurig la benimela ralmuli Onorgame raichlila, alu ralmulika we al ejperlamala nab Onorgame yuga pa rewagachi.) Alu echmeka asriga ganliga moch napulige we wel nergichi echergime, lige abinachig alu wime abiena asriga la ganliga moch. 37 Bil rachali ner reg anime: Bil ri echame jkuru lige uch bil napabume jkuru napulige ma rakesa alu echergime. Ye rachalika asriga

SAN JUAN4 la bijchi ju. 38 mika pecha bajch benrele ko ye rachali, uch jar asriga awgame nchale ye rachali benriga. Alekeri napulige benrame ju emi, wek ralmuli we al oyrame ju alu rachali. mika wime jkuru napu uch jar echale. 39 Napulige alu ralmuli Samaria ejpergame tach simbachi al wek rigichi mochiga, alu muk anele alu ralmuli Esusi we al ruwligo alieri nchaga oyame nligo alu muk ab ya bajchab raw. Essika rek tabil etee abiena machirle. Liko alu ralmuli yeti rachale akis, asriga la bijchgale alu rioka Onorgamete julrigame nligo pa rewigchika. 40 Liko alu Samaria ejpergame sebasa al napu asale Esusi, lige we owile napurig al asimela Esusi alu ralmuli yuga. Liko Esusi ok raw asale al. 41 Liko alu uch jar ralmuli Samaria ejpergame napulige alu rachili gepusa alu Esusi raichlila, asriga al bijchgale alu wek ralmuli Esusi Onorgamete julrigame nligo. 42 Lige alu ralmuli anele alu muk: Bajch la bijchguru napu mu ruyni alani ye ri. Jpeko ramu aboi akiguru alu raichlila, alekeri la machiguru ye rioka we al bijchi alu ko napu suwbaga ralmuli buyname ju al restiri bowechi.

Esusi simile al asis, mimi simile uch bilena ejiro Galilea anilichi. 44-45 Al napu

43Anawnala

Jena ruwimela Esusi sawligo bil tow nayume

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN4,5 Galilea anilime ejiro bogichika, al wal ochrale alu Esusi. (Essika anlige: Ralmuli tabil nirame ju bil ri napu ruwime ju napu an Onorgame bon bejtlachi asag.) Napulige Esusi sbachi al Galilea, alu ralmuli al mochgame we al ganliga reprale, aboika la etligame napu sile al Rusaleni napulige nerule alu piesta Pskua anilime. Pe bon ntaga wek ralmuli sawale. 46 Liko alu Esusi uchchigo sin simile al Kan anilichi wek rigichi. Al wek rigichi nile napu alu Esusi pe bon natlilate newale iwil bawila rektame pe bawite. Lige al sbale bil walula romano Esusi bayrimia al Kapernaumi anilichi napurig sawmala alu ri inol, we nayume nile alu ri inol. 47 Al Kapernaumi asale alu walula romano, lige napulige akisk Kan sbaligo Esusi, lige alu rioka simile al Kan anilichi wek rigachi owimia Esusi napurig simela alu ri inol yomia, ma amul muki boile alu ri inol. 48 Lige Esusi anele alu ri: mika ta etak ne saw bil ralmuli pe bon awallate, tabil bijchigi ne raichlila. 49 Lige alu walula romnoka anele: Mu Walula, nab yati tach mukuchi ne inol. 50 Lige Esusi anele: Ma ku galrale simiboa. La ku sawimela mu inol. Alu rioka we al bijchgile napu anile alu Esusi, lige yati simile.

242 tach sbachi galrale, alu bon pinila najtpale lige ruwile ma al sawig ajtig alu nayume. 52 Napulige rukechi chiniko sawligo, anleru: Rapako rawil ajchbaturu in. 53 Liko alu ri nayume onola we al machile pe alige yati sawligo napulige Esusi ruwlige sawimro alu nayume napulige reg anlige: La ku sawimela mu inol. Liko alu uttiri onola we al bijchgile Esusi raichlila. Suwbaga alu ralmuli napu ejpergame nile al napu alu nayume ajtime nile, suwbaga oyrale alu Esusi. 54 Pe kul naw Esusi al Kan Juraka simig, iwil bawila rektume newale bawite pe bon ntaga. Uch os nawag, sawale alu tow nayume pe bon awallate bon ntaga.

51Napulige

Ab akinana raw, uchchigo sin simile Esusi al Rusaleni piesta nergichi napu newame nile ralmuli juro. 2 Tegtigame nile we rep ilgame tegoli nolig al wek rigichi Rusaleni anilichi. Wekan ygame nile alu tegoli napurig moimela ralmuli lige ajgamechig. Bilena yochi Bo Simrome anilime nile, lige ab al yochi wal baw mangime nile napu Betsata anilime nile. Betstaka bil rachali ju ebreo raichlila (o arameo raichlila). Maligi ulum rojsate nettigime

Jena ruwimela Esusi sawligo bil sujrigame ab napu wal baw man

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

243 jale ab al baw mangichi. 3 Alu ulum jgichi wek nayume ralmuli bitile we restiri. Jar tabil machlime nile, jar tabil gayname oweti jasia, tabil gayname simiba, napurig sujrigame, lige jar tam nokame bochgimi saplachi. 4 Pe isnimi nokame nile alu baw, pe napulige sebasa bil njeli pa rewagchika. Lige apipiri ralmuli bajch bajkis algana bawichkana napulige nok ilgichi alu baw, yati sawime nile alu ralmuli apipiri nawil. 5 Boile al bil ri napu ma bais maku na os na bam nayume nile. 6 Essika etele ikil bogichi alu nayume lige machile wek bami alu nayua. Alige Esusi rukele: Sawinale mu? 7 Lige alu naymeka nejele: Mu Walula, alu baw nokachi tabil wesi it napurig nech otomela al baich. Neka tabil gayena simi lige senib neyuro uch jar. 8 Essika anele: Oweti ilisi, romin mu gemala, lige simig. 9 Pe abiniko ma sawile alu nayume. Lige ma rominasa bon gemala lige simile. Alu raw napu alu ri yliru bil raw sawalachi nile napu alu ralmuli juro resbame nile. 10 Liko alu ewlala ralmuli juro anele alu yrigame olag: 11 Jipe raweka wal resbulichi jkuru lige bon gemala otuk wal resbulichi raw tabil nerlime niraga jkuru ramu nila nulal.

SAN JUAN5 Lige alu rioka nejele: Alu ri napu nech sawale an nech: Romin mu gemala lige simig. 12 Alige rukleru alu ri: Chieri jk alu ri napu anile: Romin mu gemala lige simig? 13 Alu ri yrigame ka tabil machile chieri nligo alu ri. Abiniko tan ikligame Essika, cha wek riligame al. 14 Ab akinana Esusi etele alu ri al rapich wal reobachi, lige anele: La machguru mu, ma la sawgame ri jkuru mu. Ya ma pe al si arewa cha si. Tabil aresa ka mu alu chtiri ntili, aliko abchigo cha ikimela mu. 15 Liko simile alu ri lige ruyele alu ralmuli juro ewlala Esusi sligo alu ri yoa. 16 Liko alu ralmuli juro ewlala Esusi najtale chibi olniliga, napugiti yligame alu raw resbulichi. 17 Liko Esusi anele alu ewlala juro: Ne Onola Onorgame senib nocha ajt rek resbilichi raw kachi, nchig abiena alarig nocha. 18 Liko alu ewlala juroka melinlile Esusi. We ayole alu nayume sawrigorik Esusi alu raw resbilichi. Lige we ayoa mochlechig napugiti anligame Onorgame bon Onola ko. Yeka anime nile achigriga krle napurig Onorgame. 19 Alige Esusi anele alu ralmuli juro ewlala: La bijchi ju napu ne ruwimela jena. Alu napu ju Onorgame Inol (napu ne ju) pecha bon

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN5 benile ko yoga. Alu rioka pe achigriga smguru napurig etele alasichi alu bon Onola Onorgame. Bil towika achigriga smguru napurig smi bon onola. 20 Bil onoka la we la niraga eteme ju bon inol lige benrame ju suwbaga napu new bon. Onorgame ne onola benrimala nech bil ntili ab semtiri metig napulige sawale ne alu ri. Lige emi eneg jbamala. 21 Walula On Onorgame alaw ku yame ju suwgame napurig uchchigo ajnamala. Lige Onorgame Inol abiena yame ju alawchig napu ek alu bon najk. 22 Lige alu On Onorgame tabil gustisia olame ju ralmuli. Alu Onorgameka ye nchali yale alu bon Inol. 23 Onorgame yale ye nchali alu bon Inol napurig ralmuli animela alu Onorgame Inol walula ko lige aminami napurig we al nirawa. Bil ri tabil niraga eteme Onorgame Inol tabil niraga eteme jchig Onola napu ju Onorgame, Onorgame napu jlale bon Inol. 24 Abiena la bijchi ju napu ne ruwimela jena. Alu ri napu la gep ne raichlila lige napu la nir Onorgame, alu rioka la senib bejtlamala Onorgame yuga. Onorgameka tabil sin gastigrimala alu ri napu la nir Onorgame, alu rioka mchigo narligime Onorgame Alawala. Tabil sin wan bejtlamala napu Onorgame bejt. 25 Neka la bijchi anguru. Jipe ya ma seba raweli napulige ralmuli akmala alu

244 Onorgame Inol rachachi, alu ralmuli napu tabil machime ju Onorgame ko Walula, lige alu napu la gepume ju lige ewame ju la semriga ejperlamala Onorgame yuga ntiga. 26 Ne Onola Onorgame bon Alawala ngame ju napurig uch jar ymala. Lige Onorgame bon Alawala yale alu ri bon Inol napurig uch jar ymala. 27 Onorgameka nech ykuru napurig gustisia olmemp ne alu ralmuli napugiti neka nawagame pa rewagchika napurig ri neraga. 28 Tase ekargame natawa emi napu ne alanichi. Bil raw sebmala napu suwbaga suwgame akimela ne rachachi al gaposntochi. 29 Lige alu ralmuli napu la semriga nokale napu bij tach suwiy, alu ralmulika ku ajnamala napurig la semriga ejperlimala Onorgame yuga, lige alu ralmuli napu we cha noklige, alueka ku ajnamala wal gastigo naremia. 30 Neka pecha bon ntiga gustisia olago ralmuli, neka napurig Onorgame nul alarig ewguru. Lige napu ne an la bijchi ju. Neka pecha napu ne bon nata, pecha alarig ruwg. Neka ruwguru napurig an alu napu nech jula. Lige Esusi aminabi rachale, reg anile: 31 Ne bonepi ruisk chusime ko ne, alu rachali ka tabil najtkame ju. 32 Neka anguru uch bil ma ruig chieti ko ne, lige alu rioka Juani anilime nlekuru. Neka la mach la bijchi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

245 ko napu anile. 33 Lige mika jlale jar ri Juani rukniliga chieti ko ne, lige Junika tabil ygiga ruwile. 34 Neka tabilchigo res lg napurig bil ri la semriga ruwimela nech olag churig ko ne. Neka pe ruwguru ye rachali emi guriga lige napurig la buysamala emi al restirichi. 35 Junika napurig bil rasali nile napurig emi la etmala chnagachi. Alueka tabil ygali ruwlekuru lige la gurilikuru suwbaga ralmuli Onorgame yuga natlichi. Alueka ruwlekuru chieti ko ne, lige mika we al raslag mochile we ganliga pe ukabi raw alu rachali akis. 36 We najtkame ju napu Juani ruwile, napu ne ruw abchigo najtkame ju. Etega alu nchali napu ne new, alige kul la nmamala emi Onorgamete julrigame ko ne. 37 On Onorgame napu nech jlale jkana, alu bon ruw chieri ko ne. mika tabil sin cho ak Onorgame rachachi, lige aminami mika tabil sin etchig Onorgame. 38 Tabil bijchigi emi napu an alu napu Onorgame jlale napugiti mika tabil oyera Onorgame raichlila. 39 mika we al benime ju Onorgame raichlila aminabi beninliga. mika la benimeli may ye rachali churig ejperlatik Onorgame yuga senib niraga, nobi tabilchigo nmago emi ye rachali. Ye rachali Onorgame raichlila ruw chieti ko ne, 40 nobi mika tabilchigo bijchginilig napu

SAN JUAN5 ne ruw napurig la ganliga ejperlamala emi Onorgame yuga nata. 41 Neka tabil chl rek la nirachi nech emi o rek tabil la nirachi nech. 42 Neka we al sbali mach emi, lige la mach ne emi tabil la ganliga eteo Onorgame. 43 Ne Onola Onorgame jula nech pa rewagchika, bilepi ntame niru ramueka, lige mika tabil la oyeri nech. Sin kachi bil ri sebasa bil nchali ok napu pe bon nata, algeko emi la semriga oyramala alu ri. 44 mika we ganlime ju tabiri nchali newig napurig uch jar la semriga nirmala, napurig we al niraga raichmala emi olag. Nobi tabilchigo la ntago la sem nokiame napurig we al niraga raichmala Onorgame emi olag. Alekeri tabil la bijchgamala napu ne ruw. 45 Emi tase mayewa ne emi sala niraga raichamio napulige Onorgame yuga rachachi ne. Uchchigo bil ri ma rachale emi sala niraga. Moisesi ju alu napu emi sala niraga rachale, alu napu emi we galele. mika buw moch napurig gurimala nobi alueka mchigo emi sala niraga rachale ko, lige osiruga chujk aplichi napu rachale Moisesi. 46 La bijchi ju emi tabil bijchgiligo Moisesi raichlila, alueka nech guriga osale lige mika tabil bijchginilig napu ne ruw. 47 Emi tabil bijchgasak napu Moisesi osale, liko tabil bijchgimala napu ruwimela ne.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN6
Jena ruwimela Esusi yligo goame maligi mili ri tase ttiga umug lige ukuchtiri

246 om nachumilig rek naspasi chiwnaga yala aplipi ralmuli. 8 Lige Antresi, napu Simoni Pegro bachila nile, alu napu abiena Esusi oyrame nlechig, lige alu rioka anele Esusi: 9 Jena ajt bil remal maligi ban okame sebrate newrigime lige ok roch, nobi asriga ut goame jk napurig gomela alak ralmuli. 10 Lige Esusi anile: Jena rab kil mochniliwa ralmuli. We gajsalgichi nile al rab. Ikil mochbale alu maligi mili pe riocho ttiga, tabil ttiga umug nibil ukuchtiri. 11 Lige Esusi alu ban wile lige cheliera yale Onorgame lige suwbaga ralmuli yale al mochgichi. Achigriga olale alu roch yuga. Ralmuli kgile napus ma bosasa. 12 Napulige ma bosasa alu ralmuli, Essika alu bon gompanirola nulele: Ma napubuwa suwbaga napu rasrigame. Tabil pet ppua. 13 Ma napubule suwbaga goame rasrigame lige bil rosena atab bochile. 14 Lige etesa alu ralmuli alasichi Esusi, alu ralmulika anile: Bijchi ye ri ruwime ju napu an Onorgame, alu napu nawmili nlige jena wijchimoba. 15 Essika machile umriga otoboli ko alu ralmulite walula rey nulame newniliga, alekeri chbika simile bilena rab bineli asinliga.

Lige nujubapi ma raichasa Esusi ye ralmuli yuga al Rusaleni, simile al wal baw ilgichi napu Galilea anilime ju. Lige abiena Tibriasi anilime nlechig al napu alu baw man. Lige bajonile al wal baw mangichi.n 2 Wek ralmuli Esusi najtale, etligame alu ralmuli we al semriga sawachi jar ralmuli we nayume. Pe bon ntaga sawale Onorgame awallate. Alu ralmuli etele Onorgame gurio alu Esusi. 3 Lige Essika bilena rabomi simile lige alemi asale alu maku ok ri Esusi oyrame yuga. 4 Pe ukabi raw rokrle napurig sebmili nlige raweli napu piesta newame nile alu ralmuli juro napu Pskua aneme nile alu aboi. 5 Essika etele wek ralmuli moyena eynigichi alrimi Esusi ajtgichi. Alige Esusi anele Belipe: Koche raliboa ban napurig gomela alak ralmuli? 6 Alarig anele Esusi, pe machinliga pal bijchigio wal awal ngame ko Esusi. Essika ma la machile churig yamio goame alak ralmuli, Essika pe rukele. 7 Belpeka nejele: Ne, rek enomgame nsak os na mech nochrigame, pecha sebrimilik ne ban ral alak ralmuli kgimia, pecha

n 6:1 Alu wal baw bilena amul maku bil kilmetro niraga nile, lige bilena bil li amin bil kilmetro neraga nile, lige we rojkgame nile malgisa maku metro neraga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

247
Jena ruwimela Esusi bawich amoba enligo

SAN JUAN6 ralmuli yuga. Aliko reg ntale: Kochiena ajt Esusi? 23 Lige jar barko jsile al wek rigichi Tibriasika simbigame. Al ab sbale relege napu alu wek ralmuli golige ban napu Esusi cheliera ylige Onorgame. 24 Lige machisk tabil ajtig Esusi lige alu bon Esusi oyrame, suwbaga alu ralmuli jmole al jar brkochi lige simbale wek rigachi Kapernaumi anilichi Esusi yamia.

alige raw ma al, alu maku ok ralmuli Esusi yuga jrome ku wal baw mangichi simbale, pe ab nile napu goame goale ralmuli. 17 Lige bil brkochi jmole alu ralmuli lige simbale al wek rigichi niraga Kapernaumi anilichi, pe al baich bajuniga ju al wek rigichi Kapernaumi. Ma chnale bij brkochi mochiga eynigichi alu ralmuli. Tabil enale Esusi alu ralmuli yuga. 18 Asriga awgame ek ilile lige we opocha ilile baw al brkochi. 19 Napulige ma welmana eynaga alu barko asag maligi o usani kilmetro welmana al baich amoba, lige alu maku ok Esusi yuga jrome etele Esusi naka engichi baich ambaka, napurig weechi amoba neraga enale baich kachi, lige we majale suwbaga alu maku ok ralmuli. 20 Lige Essika reg anele: Pe ne ju, tase majawa. 21 Liko ma tabil majale alu ralmuli, bayele napurig mmala Esusi al brkochi alu ralmuli yuga. Lige pe yati neraga ma sbale alu barko al wek rigichi.

16Pe

melnala raw ralmuli napu tach bajuniga ejtebile al baw mangichi, alu ralmulika machile pe bilepi barko chujkligo al, lige Esusi oyrame al brkochi simboligo, lige Esusi tabil simligo al brkochi alu

22Lige

Jena ruwimela ralmuli Esusi yaga eyniligo

ma seba bajuniga, al asale Esusi, lige alu ralmulika rukele: Mu benrame, chiniko seba mu jena? 26 Essika nejele: Neka la bijchi an, mika nech yaga eyena lchigo semriga bosligimemp emi alu banite napu ne ya. 27 Tabil la ju pe gomecho meka gonliga nochalia. Gomeka tabil anchame ju. Ab al jkuru yama alu ab al ntili napu nej alu ri napu naw pa rewagchika. Alu alala ntili chapisk la nab mochmala emi pa rewagachi. Alu ntili ab al ju metig goame. On Onorgameka we raslig ajt alu ri yuga. 28 Liko alu ralmulika reg anele: Chonikiboli ju ramu napurig la chapiboa alu ntili? 29 Lige Essika reg anele: Onorgameka pe najkguru napurig la bijchgiwa alu ri

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu nchali napu Onorgame yligo


25Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN6 raichlila napu Onorgame jlale. 30 Lige anile alu ralmuli: Newg pe bon awallate ntaga alu nchali we semtiri napurig la etwamp ramu. Algeko la oyriwa alu mu natlila. Chusimi olg mu? 31 Moissika newale bil nchali semtiri napurig narmili nlige alu rijimala ya mochgame.o Al we wakgichi, Moisesi yale goame rewagachi nergame napu man anilime nile. Reg an ya nergame rachali. Mu Essika, chusimi olg? 32 Essika anile: Neka la bijchi anguru. Ok ban nerkuru rewigchika sgame. Napu Moisesi yleru alueka pe goame nile. Uch billaka ab najtkame ju. Ne Onola Onorgame sime ju neja. 33 Onorgame nila ban, alueka ju alu ri napu rewagchika nawgame ju lige alaw yame ju ralmuli jena wijchimoba mochgame. 34 Lige ralmulika anele: Mu Walula, ramu yawa alu ban senib raw. 35 Lige Essika nejele: Ne ju alu ban napu alaw nejime ju. Alu ralmuli napu la oyera napu an ne senib la iwriga bejtlamala, tabil sin elumala lige tabil sin balmumala. 36 Nobi mika lchigo etg nech napu new ne, abirigchigo tabil oyramala emi nech. 37 Ne Onola Onorgame ya nech nchali lige wek ralmuli, lige ne yuga

248 noksamala alu ralmuli. Neka tabil mabmala alu ralmuli. Neka la gurimala alu ralmuli. 38 Ne rewigchika nawkuru tase pe napu ne newnili newamia. Neka la newamia nawkuru napu najk alu ne Onola napu nech jlale. 39 Alu ne Onlaka najk napurig tabil wesi wekumala ne alu ralmuli napu ya nech. Onorgameka najk napurig ku la ajnamala napulige Onorgame gustisia olachi alu ralmuli. 40 Ne Onola Onorgameka najk suwbaga alu ralmuli napu ek oyrame ju nech napu Onorgame Inol ju ne. Neka ku ajnirimala alu ralmuli napulige ma guwich kachi ye gaw. Alu ralmulika ejperlamala Onorgame yuga pa rewagachi senib. 41 Liko ralmuli juro Esusi sala neraga rachale napugiti bonepi reg anligame Esusi: Ne ju ban rewigchika nawgame. 42 Lige rukig jriga abopi anile: Tacha Esusi ju ye ri, alu Jos inol? We al machiame ke ye ri onola, lige we al machia ye ri eyela. Algeko chonig rewigchika nawgame korbech? 43 Lige reg nejele Esusi: Ma arewa alieti raicha. 44 Tabil wesi oyramala nech tabil baysak Onorgame alu ralmuli, alu Onorgame napu nech jula pa rewagchika, uchchigo ku ajnirimala alu ralmuli napulige seba raweli Onorgame nawmili gustisia olamia ralmuli. 45 Reg anime

o 6:31 Enesi glosario ancestor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

249 osale alu ralmuli we ya napu ruyame nile napu anele Onorgame: Onorgame benrimili ju suwbaga alu ralmuli. Alu napu la ben Onorgame raichlila lige napu la nmaka benime ju, alu ralmuli jkuru napu nech oyrame ju. 46 Jena tabil wesi etiguru On Onorgame, pe necho, neka napu Onorgame ajt aleka nawagmp. Pe necho jkuru Onorgame etgame. 47 La bijchgowa ne raichlila. Alu ralmuli napu la oyera nech raichlila lige napu la ew napu ne nul, alueka la Onorgame yuga asimeli jkuru senib. 48 Ne jkuru napurig alu ban awal nejime napurig la ejperlawa jena gawich. 49 Alu ban napu goale alu emi rijimala ya mochgame, man anilime, alu ban napu goale bilena wakgichi eyniga tabil rigichi, alu banika tabil yale iwrali alu ralmuli napurig sebmala rewagachi. 50 Ne jkuru alu ban napu pa rewagchika nawgame ju, lige alu ralmuli napu la bijchgime ju napu ne ruy, alueka la senib ejperlamala. 51 Lige aminabi anele: Neka napurig ban ju, alu napu rewigchika nawale. Bil ri ye ban gosk, senib niraga bejtlimili jkuru. Ye banika ne sapala jkuru lige neka ne bon sapala nejguru napurig meliboa ne napurig ralmuli jena wijchimoba ejpergame buysimala chtiri bowechi alarig anile Esusi. 52 Lige ralmuli juro we ayoga rachale abpika. Lige anile:

SAN JUAN6 Churig bon sapala nejmalabech ye ri napurig gomela ralmuli? Alarig anile tabilchigo nmalak napu anile Esusi. 53 Lige Essika aminabi anile: Neka la bijchi anguru, emi tabil gosk ne sapala, ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga, lige tabil bajsak ne elal, liko emi tabil Onorgame Alawala alawgame nmala. Tabil la natmala Onorgame yuga. 54 Bil ri napu ne sapala goyame ju lige ne elal bajime ju, alueka la Onorgame Alawala ngame ju lige la senib la Onorgame yuga bejtlamala. (Essika pe anig anile: Alu ri napu la chapime ju ne raichlila lige la ewame ju, alueka la Onorgame yuga asimela.) Lige anile: Neka alaw ymala uchchigo sin napulige emi suwis. Reg smala ne napulige seba raweli napulige Onorgame wanpachi alu ralmuli chtili ntame lige we al ntame. 55 Ne sapala gosk ab al ju metag goame goya. Alueka la bijchi la rewagachi sebrime kame. Abinachig ab al ju ne elal bajilia, alu kame la bijchi sebrime ju pa rewagachi. 56 Alu napu go ne sapala lige napu baj ne elal, alueka la nech saplachi asimeli ju lige neka alu saplachi asimeli jchig. (Yeka reg anime jkuru, emi la oyrasak nech, neka tabil sin armala emi. Ne alawlaka la senib la emi saplachi asimela.)

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN6 Onorgame jkuru alaw nejime, alu slekuru nech jula pa rewagchika. Neka alu alawlate bejtkuru napu ya nech. Bil ri la oyrasak nech, alige neka bon alawala ymala alu ri. 58 Alarig ju ban napu rewagchika naw. Tabil napurig ban ju napu goale alu israelita ya mochgame, alu banika napu goale alu ya mochgame tabil gurale rewagachi moyena. Bil ri la goyame ka ne nila ban, alueka la senib bejtlamala. Rek ma mukig, uchchigo sin ku narmala alaw. (Ye rachalika reg anime jkuru: Bil ri la ewame Onorgame raichlila, alueka la tabil injirnochi simela.) 59 Alarig rachale Esusi napulige benrile juro ralmuli al ut reobachi sinagoga anilime, al Kapernaumi anilichi wek rigichi.

250 Alawala jkuru iwrali nejime napurig la semriga ejperlawa. Ralmulika tabil la semriga ejperlamala tabil Onorgame Alawala ygak. La oyrasak rachali napu ne raicha, alige la nlamala emi alaw napu nej ne. 64 Nobi jar emi tabilchigo bijchginilig ne raichlila. Essika la machile napus ownale ye nchali, chieri ralmuli tabil bijchgimili ye rachali lige la machlechig chieri smio neja alu Esusi. 65 Lige aminabi rachale Esusi: Jar emi tabil bijchginili ne raichlila, alekeri anturu ne emi yab bajchab raw tabil wesi gainamio nech oyeria tabil narsak On Onorgame nila iwrali. 66 Liko wek Esusi yuga eyname ma tabil aminabi si simbale Esusi yuga, mchigo guwana rujsligame. 67 Lige Esusi rukele alu maku ok ri Esusi oyrame napu ab gompanirola nile Esusi yuga: michig simnili lige ma arnili emi nech? 68 Lige Simoni Pgroka reg anele: Mu Walula, chieri yuga simwaw ramu? Mu jkuru napu rachame ju rachali napu la nejkrame ju napurig rewagachi sebawa lige la Onorgame yuga ejperlewa senib niraga. 69 La bijchgiliguru ramu mu raichlila lige la machiachig mu ko Onorgamete wanpurigame napurig gurimala ralmuli. 70 Liko Esusi anele:

57On

akesa ye rachali wek Esusi oyrame, anile abopi: Asriga nchali kame ju ye rachali beniaa. Tabil wesi nmamala. 61 Essika tabil akele reg rachachi ye ralmuli, nobi lchigo machleko sewinriga raicha jago alu ralmuli, lige reg rukele: Ya ma guwana rujsnale emi tabil nmame krik? Ma tabil oyranili emi nech? 62 We ekargame natlika ne la ruwichi ye rachali, chulmalach emi nech etea napulige rep rewagachi simichi ne napu asale ne yab bajchab raw? 63 Onorgame

Jena ruwimela jar ralmuli tabil bijchgiligo Esusi nila rachali


60Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

251 Ne bon wanapa emi maku ok ri, lige emi bil tabil la nata, ma riablo natlila ntale! 71 Jurasi olag anile, alu napu Simoni Iskariote inol nile. Jursika bil nile alu maku ok ri Esusi oyrame, nobi ab ilibkomi ma nejliru Esusi alu riote napurig Esusi ma otoboa alu Esusi sala mochgichi.

SAN JUAN6,7 Tabil cho seba raweli napulige Onorgame jula nech al napu Jurea anilichi ejiro ju. Pe mika la simmala napuyniko simnili. Tabil chr rek pe napuyniko simibie, mika pecha Onorgamete nulrigime ka. 7 Cha nokame ralmuli jena mochgame ka tabil ayoga eti emi abopi. Lige mika tabil ayoga etichig alu ralmuli, pe abopi kame emi, nobi nechika tabilchigo ganliga etig alu ralmuli. Neka la ruyguru ralmuli jena wijchimoba ejpergame tabil la ko napurig nok alu ralmuli. 8 Simasi emi al piesta nergichi. Neka tabil cho simela, tabil cho sbamp raweli napurig simeli ju ne. 9 Reg anig, al Galilea anilichi rejpile.

Ma akinana Essika eynale bochgimi ejiro Galilea anilichi. Tabil eynale al Jurea anilichi napugiti alu ewlala ralmuli juro nuleme yaga eyniligime alu Esusi melinliga. 2 Ma amul sbachi nile alu piesta napu newame nile rojsate ukuch gal lige al okome nile. (Alarig nokame nile alu ralmuli juro nleg churig nokame nligo we ya napulige eynilige alu ralmuli israelita Moisesi yuga we wakgachi tabil rojgichi.) 3 Alige alu Esusi naspasi bonila lige naspasi wala reg anleru Esusi: Ma arewa ye ejiro Galilea, mi Jurea anilichi ejiro simiboa napurig mu oyrame ralmuli la etmemp we sem sichi mu. 4 Najkik napurig wek ralmulite najtawa mu, tabil chbaka rejplime jkuru. La simiame jkuru napurig ralmuli la etmala. Mueka wek ekargame sem smguru pe bon ntaga. Alekeri simibaguru napurig ralmuli la etmala. 5 Reg ani jale, tabil bijchgiga Onorgamete julrigame nligo Esusi. 6 Lige Esusi reg anile:

Jena ruwimela alu Esusi naspasi bonila lige naspasi wala tam la nirligo Esusi

napulige ma simasa alu Esusi naspasi bonila lige naspasi wala alu piesta klimia, Esusi abiena simile ab nujubapi. Essika chbika simile. Tabil najkile napurig alu wek ralmuli etmala. 11 Alu ralmuli juro ewlala we yaga eynale Esusi al pistachi, reg anig abopi: Koche ajtpu alu ri? 12 Lige alu ralmuli juro tabil ewlala abiena rachiga eynale alarig ko Esusi, pe ikil rachaga eynale alu ralmulika napurig tabil akimela alu uch jar ralmuli alanig eynachi alu ralmuli. Jar ralmuli we al ri krle Esusi. Jarchigo tabil la ri krle Esusi, lige pe ygiga rachame krle.

10Lige

Jena ruwimela Esusi simligo al pistachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN7 ralmuli juroka napu ek tabil ewlala we majaga eynale alu juro ewlala, alekeri ikil rachiga eynale. 14 Alu piesta ma os no raw kachi suwbame nile, lige ma naspasi raw engichi alu piesta newsiga, lige Essika simile al wal reobachi rapich lige benrale. 15 Lige juro ewlala pe eneg ejtebile, lige reg anile alu ralmuli abopi: Ye rioka tabil simgame ke eskulachi. Churig la machbech suwbaga alu rachali? 16 Essika akele alanichi alu ralmuli, lige reg nejele: Ye rachalika napu ne beniri tabil ne nila ju. Ye rachalika Onorgame nila ju, alu napu nech jlale. 17 Bil ri la sbali olnalisak napu Onorgame najk, algeko alu ri la machimela la Onorgame nila ko ne raichlila o tabil Onorgame nila ko. 18 Bil ri wallate julrigame napurig rejcholi ruymala uch jar ralmuli, lige alu ri rejcholi ruysak uch jar ralmuli napurig we al niraga etewa alu bon tase alu walula, alarig ka tabilchigo la jk. Nobi bil ri la najkime ka napurig la nerawa alu walula napu ajchame ju, alueka we al rachame ju tabil ygali. Alu rioka la semriga ntame ju. Essika aminabi rachiga rukele: 19 La bijchi ju Moisesi sligo beniria alu nulal emi? Lige emi tabil wesi la sbali ol alu nulal. Liko chonig nech yaga eynach emi nech melinliga?

252 ralmulika anile: Mueka Remnisi alawala ajchgame ju. Chieri ri melinali mu? 21 Lige Essika anile: Ne bil ri yturu sawalachi raw, napu ju resbalichi raw, lige mika we ekargame nata mochkuru. 22 Moissika emi nullekuru napurig rijpunawa islala pet guwala wichila ukuch kachi os na raw kachi ochrisa, lige isnimi emi abirig rijpname ju napulige raw resbulichi ju os na raw ajtgachi. (Lige aminmichig mika pe wekaga rachale tabil machig. Moissika tabil alu bon sile ye rachali new. Ye rachali nulal we yasi nergame nile tach ochrachi Moisesi.) 23 Lige pe la sbali olniliga napurig nulale Moisesi, lige chonig aybech emi nech yuga la yochi ne bil ri sawalachi raw napu resbulichi ju? 24 Tabil ayowa nech yuga pe etega napu smi ne. We al natawa Onorgame yuga. Alarig machimela emi ne we al sbali olao. 25 Lige jar ralmuli napu Rusaleni ejpergame nile reg anile: Tabil ye ri ju napu ewlala melinliga eyena? 26 Machin raicha ilkuru lige alu ewlalaka tabil che angur. Ma mayligirm alu ko napu Onorgame julmorlige jena napurig ralmuli gurimala, alu Kristo anilime? 27 Ramueka tabil mayelia Kristo ko ye ri. Kristo sebsak pecha machibg chieri publoka nawig. Ramueka la machiaa kochinaka nawig ye ri.

13Alu

20Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

253 alieti akig Esusi napulige beniria ilile al rapich, anile awgame rachaga: mika la mach nech, lige kochiena bejtgame ko ne, nobi tabilchigo machg emi alu walula napu nech jula jkana. Neka tabil pe bon ntaga naw jena. Neka julrigame jkuru alu gite napu la bijchi ju. Lige mika tabil mach alu. 29 Neka la mach, neka alu yuga bejtgame kame. Alu smi nech jula jkana. 30 Lige alu ralmuli Esusi chapinnile nobi tabilchigo umbale ko alu ralmuli. Onorgame tabil cho najkile napurig ralmuli Esusi chapimela. 31 Wek ralmuli la bijchgile Onorgamete julrigame ko Esusi, lige anile: Ye rioka la semtiri nchame ju pe bon ntaga napu tabil umbame ju new uch jar ralmuli. Chieri uch bil arig ntame nmalaw? Bineli alu Kristo jkuru we al semriga newame pe bonepi ntaga. 32 Jar bariseo machile alarig rachiga eyenio uch jar ralmuli pe tabil bariseo. Alige jar alu bariseo lige bal ewlala jlale jar alu yuga nchame sontalo Esusi chapniliga. 33 Lige Esusi reg anile: Neka pe ukabi mech asimela jena emi yuga, lige ma simea ol ne ku napu ajt alu napu nech jula. 34 mika nech yamala, mchigo tabil rewimlag emi

SAN JUAN7 nech. Pecha gainmalag seba napu ne asimela. 35 Lige alu ralmuli juro abopi reg anile: Kochiena sim olw ye ri napu ramu tabil rewiboa? Al uch bilena rigachi sim olale napu jar ralmuli juro moch alu uch jar ralmuli yuga napu sewinriga rachame ju, aminchigo uch jar ralmuli benrimia? 36 Ye ri an ramu simwaro yawa alu ri lige tabil rewibro, lige aminami tabil sebwaro napu asimeo bon. Chonirbech alarig? 37 Lige ma ab guwich kachi, napu ab wallachi raw kachi, Essika oweti ilsale lige bil rachali ruwile awgame rachiga:p We balmisik lige la oyrasak ne raichlila, akin simasi lige bajiwa baw. 38 Alarig anime nile Onorgame raichlila ya nergame: Alu ri napu la oyeri nech alek riochi baw machnamala baw napu nejime ju iwrali napurig la ejperlawa. 39 Ye rachali ka ruwime nile ralmuli napu ek la bijchgime ju Esusi raichlila la narmili nligo Onorgame Alawala. Ralmulika tabil cho narea mochile alu Alaw, tabil cho moga asligame Esusi ku pa rewagachi. 40 Jar ralmuli akesa alanichi Esusi, anile alu ralmuli: La bijchi ye ri ruwime ju napu an Onorgame.

28Lige

p 7:37 Ye pistachi suwbaga ralmuli Onorgame tnale napurig la ukumela. Alige abiena simbale baw tumia bilena bajsochi reobachi otomea. Alu baw napu bajsisochi machname ju baw ajgame anilime nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN7,8 jar reg anile: Ye ri Esusi alu Kristo ju, napu ralmuli buinmili ju chtiri bowechi. Lige jar reg anile: Krstoka pecha ejiro Galilachi ochrimili jk. 42 Ya nergame rachalika Onorgame raichlila an Kristo Rab rijimala nimio lige al Beleni anilichi ochrimio napu bejtgame nile Rab.q 43 Lige wek nata mochile, lige wek rachale abopi. Jarchigo la galeme nile Esusi, lige jarchigo tabil galeme nile. Alarig nata mochile. 44 Jar ralmuli Esusi chapinnile nobi tabilchigo wsite chapliriko Esusi. 45 Lige ma ku roisa alu sontalo, alu ewlala bal lige bariseo rukele alu sontalo reg: Chonig tabil aprupach? 46 Lige sontloka nejele: Tabil sin akeme nrige ramu aliena semtiri rachame napuyena alu ri. 47 Lige barisoka anile: Ma umriru michig alu riote alarig rachiga? 48 Alu ewlala ralmuli juro nuleme lige alu bariseo ewlala ma bijchgile alu ri raichlila? Tabil sin bijchgilime niru ramueka nibil alu ewlala. 49 Ralmulika napu ek Esusi raichlila bijchgame tabil pet mach Moisesi nila rejcholi. Alu Esusi oyrameka pe sewinriga ntame ju. Onorgame ma suwbamala suwbaga alu ralmuli.

254 bil ri Nikoremio anilime ruwile bil rachali. Alu rioka bariseo nile lige simile bil ruk Esusi enemia Lige anile: 51 Reg an ramu nila rachalika: tabil lisensia ngame niru ramu napurig gastigriwa bil ri tabil aksiga ramu aboi alanichi bil ri. La we al machiame jkuru bajch. 52 Chonig alanbich mu? anile uch jar ralmuli. Muchig Galilea bejtgame jchig? Alu ri gompanirola niraga raicha mu? We al enewa osil ya nergame Onorgame nila. Lige al machimela mu tabil Galilaka nawamio bil ri napu ruwime ju napu an Onorgame. 53 Alige aplipi ralmuli simbale ku aboi ejperlachi.

41Lige

50Liko

Essika simile al rabomi al ab napu ju Rusaleni anilichi napu wek jale roj Olibo anilime. 2 Lige melnala ma chelis, Essika al wal reobachi rapich simile. Suwbaga ralmuli napu al wal reobachi rapich mochile abemi jbale alemi napu Esusi sbachi, liko Esusi al asbale lige benrale. 3 Alige alu wek benrame napu Moisesi raichlila benrame nile lige aminami jar bariseo bil muk apale al. Alu mukika bilnami rewirgame nile uch bil ri yuga gojchichi napu tabil alu bon muk yula nile.

Jena ruwimela aplirigo bil muk chtiri nchame al napu Esusi ajtile

q 7:42 Tabil machile alu ralmuli alu Esusi al Beleni ochrigame nligo. Ab akinana Galilachi bejtele Esusi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

255 Lige al nasipa elale. 4 Lige anliru Esusi: Mu benrame, ye mukika chapir gojchi bogichi bil ri yuga napu tabil bon yula nlige. 5 Moisesi raichlila anime jturu meliame ko rejtete basibuga bil muk alasime napurig sile ye muk. Mueka chong? 6 Alu ralmuli benrame lige bariseo alarig rukele. Alu ralmulika pe najkig nokligime napurig Esusi sewinriga animela tase napurig anile Moisesi, lige gastigriniliga nokale Esusi sewin anisk. Liko Esusi rojpchiga wijch enag asbale lige osale maksate wijch weechi. 7 Lige alu wek benrame lige bariseo aminabi rukele, lige Esusi oweti ilsiga alu ralmuli mochgichi enele lige anele: Apipiri napu tabil res sika ilrome ju, alu bajch basibmili ju ye muk. 8 Uchchigo ku rojpchiga asbale lige abichilubi osale wijch weechi. 9 Lige ralmuli akis alanichi Esusi, liko alu ralmuli simbale. Bil bajch simile lige uchchigo bil. Ab bajch simbale alu ab ochrame ralmuli.r Ma bineli rejpile Esusi al pe alu mukicho yuga napu bij al ilile. 10 Alige Esusi oweti ilsiga, lige rukele: Koche simbale? Tabil wesi itkuru napu mu bajsibuga melinlile. Lige alu mukika reg nejele:

SAN JUAN8 tabil wesi it.s Lige Essika anele: Nchig tabil che olmala mu. Jpeko simig lige tase sewin sika einawa.
Jena ruwimela Esusi ruwligo napurig rasali ko bon
11Ma

Esusi uchchigo rachale alu ralmuli yuga al rapich, reg rachiga: Ne jkuru napu rasili nejime ju jena gawich. Pe necho ju ralmuli gurime Onorgame yuga natlichi. Alu napu nech oyrame ju, alueka la nlimala Onorgame nila ntili napurig la machimela churig ko Onorgame, lige aminami napurig la machimela chieti ko ralmuli cha nokame. Alu nech oyrame ka tabil Remnisi yuga natmala. Alueka tabil chnagachi niraga eynamala. 13 Liko alu bariseo reg anele: Mueka ruw churig ko mu bonepi. Tabil najtkame ju alarig. Rokr bil ri napurig ruwimela churig ko mu. 14 Alige Esusi reg anele: Tabil chr rek bonepi ruy ne churig ko ne. Ye rachali napu ruw ne we najtkame ju. Neka la mach kochinaka nawag ne lige kochiena simea ne, mika pecha machg kochinaka nawag ne lige kochiena simea ne. 15 mika tabil ewame ju napu an Onorgame, mika pe ewame ju napu an ralmuli. Neka la

12Liko

r 8:9 Sin kachi alu ralmuli alu muk yuga okrigirko. s 8:11 Jar osil we ya osirgime tabil uchkame ye osil napu ju 7:53-8:11.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN8 ewame ju napu an Onorgame lige tabil gustisia olame ju ne ralmuli. 16 Ne gustisia olsak jar ralmuli, lige napu ne ruimeli ju la bijchi nmala, nchig yuga ajtigmp alu Walula On napu nech jula. 17 Emi bariseo nila rachalika anime jkuru: napulige ok ri la achigriga ruwis bil rachali, la najtkame ko alu rachali napu ruw alu ralmuli. 18 Neka ruwguru napu nocha ne bon lige alu ne Onola napu jlale nech ruwguruchig napu nocha ne. Alekeri la najtkame ju napu ne ruw. 19 Liko rukliru Esusi alu ralmulite: Kochiena ajt mu onola? Lige Essika reg anele: mika tabil mach chieri ko ne, lige tabil mach chieri ko ne Onola. La machime nsak emi chieri ko ne algeko la machimeli ke emi chieri ko ne Onola. 20 Esusi ye rachali ruwile al wal reobachi al rapich ilig al napu enom ajchame nile ralmuli Onorgame kgiga. Alige tabil wsite chapliru Esusi, tabilchigo cho sbachi nligame raweli napurig chapiboa Esusi.

256 alu ralmuli juro ewlala reg anile: Alu rioka ruwguru tabil sin gainwaro simiba ramu al napu simeli ju alu bon. Pe bonepi melinliga anirma? Alasniliga anirma napurig tabil rewibmp ramu simsiga alu yasia? 23 Essika reg anele: mika pe napurig ralmuli jena wijchimoba mochgame alarig ntame ju. Neka napurig Onorgame alarig ntame jkuru. mika jena wijchimoba ejpergame jkuru. Neka jena wijchimoba bejtgame ju, nobi pa rewagchika nawgame jk ne. 24 Neka ma la anituru suwimeo emi tabil la biwig alu chtiri ntili, emi yuga rejpimio alu chtiri ntili. Tabil bijchgasak emi ne ko napu an ne liko suwimela emi chtiri ntili yuga. 25 Lige alu ralmuli juro reg rukele: Chieri ju mu? Lige Essika reg nejele: Neka ma ruwturu yab bajchib raw. 26 Wek ekargame rachali ner napu tabil ruim nk rek ne emi sala niraga rachie, we cha nokgame krig emi, nobi tabilchigo ruimlig ne napu ne bon nata. Jena wijchimbaka pe napu ak ne alu walula raichlila, pe aluecho ruwimela ne. Alu walula napu jlale nech, alueka nab la tabil ygiga rachame ju. 27 Alu ralmuli tabil machile alu On Onorgame olag ani.

22Lige

Esusi reg anele: Neka simela lige mika nech yamala, lige suwimela emi tabil biwig chtiri ntili. mika pecha gainmalaw simiba napu ne simeli ju.

21Liko

Jena ruwimela alu ralmuli cha nokame tabil sin simmili ko napu ajt Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

257 Esusi reg anele alu ralmuli: Jpeko napurig bil ri, alarig ju ne napurig emi. Napulige ne gulusichi ujchag melisuga, ne napu ju Onorgamete nulrigime pa rewagchika napurig ri neraga, lige ma ku rewagachi simis ne, alige kul machimela emi ne ko napu ne korin ne bon.t Neka tabil wesi nchali newame ju ralmuli natlilate. Neka pe napurig nuleru On Onorgamete, pe alarigacho nchame ju ne. 29 Alu napu nech jula, ne yuga ajt jena wijchimoba. Ne Onola tabil bineli ar nech. Neka nab la sbali olame ju napu la galeme ju alu bon, alekeri jena ajt nech yuga. 30 Ye rachali ruy ilgichi Esusi, wek ralmuli la bijchgale. La bijchgale alu ri ko napu korlige bon.

SAN JUAN8 Ramueka Abrami rijimala niru we ya bejtgame. Lige tabil sin napurig ralirgame ralmuli niru ramu bil wallate. Algibech, chonig alanch mu napurig bil wallate ralirgame ralmuli nrigo ramu? Peka ralirgame nrigichi ramu. 34 Lige Essika reg anele: Neka tabil ygiga anguru. Bil ri we res sime, alu rioka chtiri ntalite chapirgame jkuru. 35 Bil ri la bon onola ranlaka la lisensia ngame ju napurig nulmala bon bejtlachi achigriga napurig bon onola, lige bil pe ralirgame, alueka tabil lisensia ngame ju napurig nulmala al galrale. On mukusk, pe bon inolacho niga rejpmala alu onola nila. 36 La nmasak emi ne raichlila, liko la Onorgame kchila nmala emi, tase napurig bil ri ralirgame nmala emi. 37 Neka la mach Abrami rijimala ko emi, nobi tabilchigo bijchginilig emi napu ruw ne, lige alekeri mika ma melinali nech. 38 Neka la sbali olguru napu ne Onola nul nech. Lige mika la sbali olguru napu emi onola nul. 39 Alu ralmuli juroka reg anele: Ramueka Abrami rijimala niru. Alueka pe napurig ramu onola, alarig ju. Nobi Essika regchigo anlek: Emi la bijchi Abrami rijimala nsak, achigriga nokimlak emi napurig sile Abrami. 40 Neka

28Lige

Esusi reg anele alu ralmuli juro napu la bijchgile alu Esusi raichlila: Emi aminabi chapsiga noksasak ye rachali ne raichlila, algeko la bijchi nech oyrame nmala emi. 32 Alige we la machimela emi la bijchi rachali. Lige tabil chapiruga mochmala emi alu Remnisi natlilate. Lige tabil nochmala emi pe napurig ralirgame niraga. 33 Lige alu ralmuli juroka reg anile:

Jena ruwimela wek ralmuli we chtiri ntali chapime nligo


31Liko

t 8:28 Essika pe ruwime ke anile Onorgame ko bon.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN8 tabil ygiga ruwguru churig benrigo Onorgame nech, nobi abirigchigo ma melinligo emi nech. Abramika tabil sin alarig sile. 41 mika achigriga nokguru napurig nokame nile alu mi onola. Lige alu ralmuli juroka reg anele: Ramueka la bijchi Onorgame kchila niru. Tabil wan ongame. Ramueka pe bilepi Walula Ongame niru napu ju Onorgame. 42 Lige Essika reg anele: La bijchi Onorgame kchila nsak emi, alige emi la ganliga etmilik emi nech, neka Onorgamechika nawgame kame lige nocha ajt ne jena nchali napu bon Onorgame ya nech. Neka tase pe bon ntaga naw jena wijchimoba. Alu napu nech jula, alu smi nech ajch jena. 43 Chonig tabil nmach emi napu ruw ne? Tabil aknili ne raichlila? 44 mika Remnisi kchila jlek liko, lige we al ewguru emi napu nul alu emi onola. Remnisika we nejkgame ju wek ralmuli megame lige tabil sin la bijchgame ju alu la tabil ygali rachali. Alueka tabil pet bijchigi alu la semtiri rachali la tabil ygali. Alu ju la bijchi ygame metig suwbaga, lige onola ju suwbaga ralmuli napu ygiga rachame ju. Alueka senib napu raicha, pe ygalicho rachame ju. Alieri ju alu Remnisi. 45 Neka tabil ygiga ruwguru lige mika tabil

258 bijchginili ye ne nila rachali. emi la machg ne cha sika ilrome ka? Ruisg. Neka peka sin ygiga rachame kachi, lige chonig tabil bijchgibech emi napu an alu rachali? 47 Bil ralmuli napu la Onorgame ranala ju, alueka we al gepume ju Onorgame raichlila. mika tabil gepnilime ju ye rachali, tabil Onorgame kchila kame emi. 48 Liko alu ralmuli juro reg rukele: Tabil bijchi ju al wal ejiro Samaria anilichi bejtgame ko mu?u Lige remnisi ukuchpala alawala ajchgame ju mu? 49 Essika reg nejele: Neka tabil remnisi ukuchpala alawala ajchgame ju. Neka la nirame ju ne Onola, nobi mika tabilchigo nirg nech. 50 Napulige sem sichi ne, neka tabil najkig smi napurig ralmuli walula neraga etmala nech. Abiena ajt uch bil napu najk napurig ralmuli la walula neraga etmala nech lige we al niraga. Alu napu gustisia olame ju ralmuli, alueka Onorgame ju. 51 Neka tabil ygiga anguru, la bijchi ju napu ruw ne. Bil ri la sbali olsak napu nul ne nila rachali, alu rioka tabil sin mukumela. 52 Reg anile liko alu ralmuli juro: Jpeko ab la bijchi mayelia bil remnisi ajchgame ko mu. Ma mukule Abrami lige alu ya
46Chieri

u 8:48 Enesi glosario samaritanos.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

259 mochgame ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame, lige mueka an: Bil ri la sbali olsak napu nul ne nila rachali, alu rioka tabil sin mukumela. 53 Mueka ab najtkame ju metig alu Abrami napu ramu rijimala ju, alu napu ya asale jena? Alueka ma ya mukule lige alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame ya mochgame abinachig ma suwile. Mueka chieri korg mu bonepi? 54 Lige Essika anele: Bon anisk ne we najtkame ko ne, lige we awgame ko ne, wal ngame ko ne awal, aliko tabil najtkame ju alu rachali. Neka tabilchigo alarig ang. Ne Onola Onorgame ju napu an we najtkame ko ne, lige alu ju napu nech ya iwrali. mika abiena alanchig emi Onola ko alu Onorgame. Aba alu ju napu we al niraga et nech. 55 mika tabil mach alu Onorgame nobi neka we al machg. Ne anisk tabil machime ko ne alu Walula Onorgame, liko we ygame nmili ke ne napurig emi. Neka lchigo machg alu Onorgame lige la sbali olame ju ne napu nech nul Onorgame. 56 Emi rijimala, alu napu we ya bejtgame nile, Abrami anilime, we raslig asale, alueka mchigo la machig asligame sin raw nawmili nligo ne jena wijchimoba. Alueka etele nech, alekeri we raslle.

SAN JUAN8,9 alu ralmuli juroka reg anile: Mueka pecha malgisa maku bamgame jk, lige mueka la etgor alu Abrami. Napulige bejtele alu Abrami jena ma wek siento bam jkuru. 58 Neka la bijchi an anile Esusi tabil cho ochrachi Abrami, neka ma jena ajtigturu. Neka nab jena ajtime ju.v Alarig ju. 59 Liko rejt wile alu ralmuli juro Esusi basibumia, nobi Essika simile al nasipa wek jgichi ralmuli al rapich wal reobachi.

57Lige

Lige Esusi abisibi we eynale, lige alemi eneg etele bil ri tabil machlime, alu rioka aba alieri ochrigame nile. 2 Lige alu Esusi oyrame rukele: Mu benrame, chonig tabil machlime ochrile ye ri? Cha nokale alu bon onola lige eyela, alekeri gite alarig ochrale? O alu bon we res sika ilrome nile?w 3 Lige Essika nejele: Alu rioka tabil sin res sika oyame nile napurig naymala, nibil alu onlatiri cha sika oyame nile nibil eylatiri. Ye rioka tabil machlime jkuru napurig ralmuli etmala chiena awgame ko Onorgame, lige la bijchi sawame ko Onorgame.

Jena ruwimela Esusi sawligo bil ri tabil machlime

v 8:58 Esusi ani Neka nab jena ajtime ju, pe ruig anile Onorgame ko bon. w 9:2 Alu ralmuli Esusi oyrame mayele alu ri tabil cho ochrachi ma resitiri alawgame nligo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN9 yma olgur jipe. Abirig sawmili jkuru ne napurig nul Onorgame jipe tach sbachi restiri raweli. Pe we sebmili jkuru chtiri raweli, lige tawesi ralmuli gainmala saw bil nayume. 5 Ne bij jena wijchimoba eyena we guriga suwbaga ralmuli napurig la machimela chiena awgame ka Onorgame. Napurig bil rasali niraga ju ne napurig alarig la buysiwa al restiri bowechi. 6 Pe nujubapi alu Esusi napulige raichasa, al wijch akichile lige pet we wejsole akiate, lige alu ri tabil machlime buslachi ujchele. 7 Lige anele: Simig bisigome al mi wal bawich napu Silo anilichi ju. Siloeka pe, julrigame aniame ju. Liko Essite julsiga alu ri tabil machlime, liko simile lige bisigole, ma pagole bon busila, lige napulige ma ku naw ma machlime nawale. 8 Liko al abemi rigame napu yasi eteme nile alu ri tabil machlime, anile abopi: Tabil ye ri ju alu napu ikil asag enom tame ke? 9 Lige jar anile: Alu ri jpech. Lige jar anile: A lalanti jke kaka, nobi tabilchigo alu jk. Lige alu ri bon anile: Ne jpech. 10 Liko rukleru: Churig la machili mu jpeko? 11 Lige alu rioka reg nejele:

260 Alu ri napu Esusi anilime ju pet we wejs akiate lige ujch ne buslachi, lige anturu: Simig mi wal bawich Silo anilime lige bisigwak. Lige neka yati simturu al wal bawich bisigomia. Lige ma bisigosa ne, yati la gaynaturu ne machilia. 12 Liko rukleru: Koche ajtiko alu ri? Liko alu ri anele: Neka tabil mach. 13 Liko chapig otleru alu ri napu tabil machlime nlige al mi napu mochile bariseo. 14 Alige raw napulige Esusi yole alu tabil machlime wal raw nile sawalachi raw napu juro resbume nile, alueka tabil nchame nile lige tabil yome nile alige raw. Alige alekeri alu ralmuli chapile alu ri napu tabil machlime nlige lige otleru mi al napu mochile alu bariseo. 15 Alu barisoka tabil ganlile Esusi alieti yosa alige raw wal raw resbulichi, alekeri we iwgame rukleru alu yrigame ri churig la machilia. Lige alu rioka reg nejele: Wejsog ujch ne buslachi lige neka bisigturu, lige we al machili ne jipe. 16 Liko jar bariseo anile: Alu rioka napu ye yole pecha Onorgamete nulrigime jk, napugiti pecha nerame kame wal raw. Alekeri tabil Onorgame oyrame jkuru alu ri. Lige jar anile: Churig la gaynabech aliena la saw napu we res sika ilrome ke?

4Neka

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

261 Tabilchigo la achigriga ntiga anleko alu barisoka. 17 Liko uchchigo sin rukleru alu ri napu tabil machlime nlige ab ya: Mueka, chong alu ri olag napu yole mu? Lige alu rioka anile: Neka anguru pe bil ri ko napu ruwime ju napu an Onorgame. 18 Lige alu juro ewlala tabil bijchgale alu ri tabil machlime nligo lige ylirigo Essite alu ri. Liko alu ri onola lige eyela bayleru. 19 Lige rukleru: Emi inol ju ye ri napu tabil machlime korini emi, napu tabil machlime ochrigame korini emi? Churig la machlibech jipe? 20 Lige eyela lige onola reg nejele: La machiguru ye ri ramu inol ko lige aminami tabil machlime ochrigo ya. 21 Tabilchigo machig churig jipe la machilia, lige aminami tabil machiguru chieri sligo busila yoa. Rukwag bon, ma la rumlek alu sligo yoa, ma wal kame. 22 Alu eyela lige onola pe lanile majaga. Wchigo la machligame mabwilik nechiga alu jurote al ut reobachi napu sinagoga anilime ju napuypiri ralmuli napu bijchigi Esusi Onorgamete julrigame ko. 23 Alekeri ani mochile: Alu bon rukwaguru, mchigo wal ri kame. 24 Liko alu bariseo uchchigo sin bayele alu ri napu tabil machlime nlige ya, lige anele:

SAN JUAN9 La machgime rupoa, Onorgame gastigrimala mu tabil la ruisk, ramueka la machiguru asriga wal restiri skame ko alu Esusi. 25 Liko alu rioka anile: Neka tabil mach alarig ko alu ri aliena restiri ko. Neka pe bilepi tbiri machguru, ne tabil machlime kturu lige jpeko la machliguru ne. 26 Lige uchchigo sin rukleru alu ri: Churig la sawruk mu alu riote? 27 Lige alu rioka reg nejele: Ma ruw ne, mika tabilchigo bijchginilig. Chonig najkch emi napurig uchchigo sin ruyewa? michig alu oyrame gainnili? 28 Liko alu barisoka asriga en anig rachale alu ri olag. Lige anele: Mueka alu ri oyrame jkuru, lige ramueka Moisesi oyrame nrukuru. 29 Ramueka we al machiguru Onorgame Moisesi yuga rachiligo, nobi alu uch bil rioka tabil machiaa. Tabil machiaa alemi bejtgame ko alu ri. 30 Liko alu ri reg nejele: La choninti emi? mika tacha ewlala niru? Ye rioka asriga la nchali nchiga eynaguru, la sawkuru nech. Lige mika tabil machirguru kochiena ajtgame ko. mika tacha machbech ye? 31 We al machirguru Onorgameka tabil gepume ko alu ralmuli napu we res nokig eyname ju,

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN9,10 Onorgameka pe alu napu tabil res nokig eyname ju, pe aluecho gepume ju, pe aluecho napu la ewame ju napu Onorgame nul. 32 Tajsin akiame kturu bil ri Onorgame awalila ngame ko napurig bil ralmuli sawmala tabil machlime ochrigame. 33 Alu ri tabil ngame nsak Onorgame awalila liko pecha gainmalak saw bil ri tabil machlime ochrigame. 34 Liko alu bariseo anele we ayniga: Mueka, asriga restiri sulega ochrale, alekeri tabil machlime ochrale mu. Churig la benrumalaw mu ramu? Liko ma mabliru al napu ewlala mochile. 35 Liko alu Esusi akele ma mablirigo al ut reobachi alu ri napu tabil machlime nlige, lige Esusi simile yamia alu ri lige ma rewis alu ri, anele: Mueka la bijchigi ma nawligo alu Onorgamete julrigame pa rewagchika napurig ri niraga? 36 Lige alu rioka anile: Mu Walula, nech ruywag chieri ka alu napurig ne la nirmemp aminami la bijchgimemp ne alu ri raichlila. 37 Lige Essika nejele: Ma eti mu. Alu napu mu yuga raicha, alu jkuru. Ne jkuru. 38 Liko alu rioka chojkbisiga ilbale al owemi niraga napu ilile Esusi, lige anele: Mu Walula, neka la bijchigi alu rachali napurig mu ani an.

262 Alu rioka asriga la niraga etele alu Esusi. 39 Liko anile alu Esusi: Neka jena wijchimoba nawkuru gustisia olamia ralmuli. Lige abiena naw ne yomia alu napu tabil machlime ju, lige alu tabil machlime newamia alu napu la machlime ju. 40 Jar bariseo napu Esusi si napuka jale akele alanichi alu Esusi. Lige alu bariseo alieti akis rukele: Tachiri rachali jpech alu? Ramuchig tabil machlime niru? 41 Liko Essika aminabi rachale reg anig: Tabil machlime nsak emi, pecha emi chojkila nmelik wal res nokgame ka emi. mika asriga la machlime krguru. Yeka aniame jkuru mika we al nmame ko Onorgame raichlila, ilig mika tabil sbali olame jkuru napurig nul Onorgame, alekeri we chojkila ju emi.

10

Liko Esusi anile: Bil gol iligturu rejtete tegoka newrigime, lige yrigame kturu alu tegoli. Lige bil ri ilime kturu yochi tebuka. Lige bil ri sbaturu al golechi lige alu ri tabil bajkigturu al yochi simriga, pe repami ambami mraturu, alu rioka pe bil ri chigrigame jkuru. 2 Alu bujkgame ka napu bo neseme ju mimi jami, alueka la al yochi bajkimeli jkuru. 3 Lige alu napu

Jena ruwimela Esusi bil ttali ruwligo bil boelo bo neseme

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

263 tebuka ilime ju al yochi, alueka ipmili jkuru alu bo neseme sebasa al. Lige alu boaka asriga la gepume jkuru alu boelo raichlila. Lige alueka asriga la rewag bayeme jkuru aplipi alu bo bon bujkula, lige alu boaka yati buysime jkuru.x 4 Napulige ma suwbaga buyasa alu bon bujkula, liko alu boloka bajch ename jkuru lige alu boaka guwana eyname jkuru alu boelo najtiga, napugiti wchigo la machime kame alek anchinio neoa. 5 Tabil sin najtamala alu bo bil ralmuli tabil machime nsak alu bo alu boelo. 6 Essika ye rachali rachame nile nobi ralmulika tabilchigo nmame nlek alieti ruyame ko ye rachali. 7 Alekeri Essika uchchigo bil rachali ruyele. Reg anele: Neka la bijchi an. Neka napurig bil yochi napu bo simrame ju, pe alarig ju ne. Yeka aniame jkuru ralmuli napu ek la moinnilime ju rewagachi, asriga la ewmili jkuru napu ne nul. 8 Suwbaga ri napu ek sbale al golechi bajch tach sbachi ne pe napurig chigrigame nile, pe alarig nile alu ralmuli. Lige alu boaka tabil ewame ju alu ralmuli nulachi. Pe achigriga ju alu ne oyrame yuga. Alueka tabil ewame ju uch jar ralmuli nulachi, pe nechika la ewime ju. 9 Napulige alu bo ma mois al pachami golechi

SAN JUAN10 liko alu bo ma tabil che ikimeli jkuru. Napulige buysisa alu bujkgame yuga abiena tabil che ikimeli ju. Pe achigriga ju ralmuli alu nech oyrame. 10 Bil ri chigrigame ka pe chigomia nawame ju al golechi, pe melig suwbimia suwbaga ajgame. Neka pecha alasmia nawk. Neka ralmuli gurimia nawkuru napurig ab la ganliga ejperlamala, napurig we al sbali ralmuli nmala. 11 Neka pe napurig bil ri boelo ju napu we al nesrame ju bon bujkula bo. Bil ri bujkgame bo we al neseme ju bujkula, alueka tabil chlme ju rek muki nemika napulige ajgame jami oyame o ralmuli chigrigame chignilichi alu bo alu ri bujkula. 12 Bil ri pe ilig enom meka neseme ajgame, alueka tabil alarig ju napurig bukgame ri, napulige etea bil ol (lobo) naka engichi pe areme ju bo. Pe bonepi natemame ju, alekeri msame ju. Tabil chlme ju lige tabil natemame ju alu ri pecha bon bujkula kame alu ajgame napu neseka eyena. Lige alu ol bo melsachi lige uch jar boaka ma suwbaga ral moibmili jkuru majaga. 13 Alu rioka pe msame ju napugiti alu rioka pchigo nchame kame, tabil chlme ju rek alu ajgame olite chigrige pecha bon bujkula kame. Pe enom meka nchame kame.

x 10:3 Jar bo neseme moale al golechi lige melnala be apili bayele bo aboi bujkula. Alu bo nesmeka bajch ename nile, tase napurig jena iwrachi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN10 Neka asriga la repume ju alu nech oyrame ralmuli. Neka asriga la machguru alu nech oyrame ko, lige alu nech oyrameka asriga la machguru nech, 15 napurig ne Onola we al mach nech, lige nchig we al mach ne bon Onola. Neka mukumeli jkuru alu nech oyrame guriga, algeko ma listo ajt ne mukumea. 16 Uchchigo jar ralmuli moch, alu napu tabil ralmuli juro ju. Aluchig abiena nech oyramili ju, alueka gepmili jkuru napurig an ne, lige abiena nech oyrame gainmala achigriga napurig alu ralmuli juro. Neka Walula nmili jkuru suwbaga ralmuli nuleme, napurig bil bo neseme. 17 Neka ma listo ajtkuru mukumea lige uchchigo sin naremia alaw napurig uchchigo ajag asimmp ne. Alekeri ne Onola Onorgame we gal nech. 18 Tawesi melimela nech, ne tabil nejsak lisensia napurig nech melimela. Neka la lisensia nkuru, neka mukumeli jkuru napulige ne bon mukunali, lige abiena la lisensia ngame ju ne napurig ku ajnamala ne. Alu ne Onola Onorgame nul ye ntili. 19 Napulige alu ralmuli juro akis ye rachali, tam la ganliga ejtebile. 20 Jar alu ralmuli juro reg anile: Alueka bil remnisi alawala ajchgame ju pachgana, pe lo ju. Chonig geplibech?

264 jar anile: Bil ri utabela remnisi alawala ajchgame nsak pachgana pecha aliena la semtiri raichmilik napurig raicha ye ri. Bil utabela remnisika pecha gainmalag bil ralmuli tabil machlime saw.
Jena ruwimela jar ralmuli juro tabil galeme nligo Esusi
21Lige

14

nile alige. Al wek rigichi Rusaleni anilichi wal piesta nerule, alu piesta nllime aliniko gatlirigo alu wal reob,y nab bam piesta newame nile alige raw. 23 Lige Essika al wal reobachi rapich eynale napu bil bortali ilile napu Salomoni anilime nile alu bortali. 24 Liko wek ralmuli juro napule nolig al napu ilile Esusi rukniliga uch rajp. Lige rukele: Chiniko ruim ol mu chieri ko mu bon? La bijchi ruipguru, mu ju Kristo napu buinmala ralmuli chtiri bowechi? 25 Lige Essika nejele: Ma ruw ne, tabilchigo bijchginilig emi. Ne Onola Onorgame ya nech bil nchali napurig we al semtiri tbiri nochmala ne bon ntaga napu tawesi ri newame ju. Emi ma etituru ne alieri nchachi, alekeri la machiati krkuru chieri ko ne. 26 Nobi mika tabil bijchgigo napu ne ruw, pecha nech oyrame kame. mika napurig

22Rom

y 10:22 We ya bil siento na bais maku maligi bam tach ochrachi Esusi, alu ralmuli Siria ejpergame we restiri nchale al wal reobachi pach tabil niraga Onorgame. Lige ab akinana alu ralmuli juro la gatesa alu reob lige ma suwnasa, newale wal piesta napu hanukk anilime nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

265 bo tabil ne bujkula, alarig ju emi. 27 Alu bo la ne bujklaka, alueka asriga la machime ju ne raichlila, alekeri la najtame ju nech. 28 Neka alaw yguru alu nech oyrame napurig uchchigo sin ku ajnamala napulige suwis, lige alu nech oyrame ka pecha wesi nejpsimalag. 29 Alu nech oyrame ne Onola nejkuru. Alueka asriga wal jkuru suwbaga metig, napu ek alu nlaka pecha wesi umabmalaw bujea, napugiti bon neseme kame. 30 Ne lige ne Onola si pe bilepi ntili ntame niru. 31 Liko alu ralmuli bariseo uchchigo sin bajsibnilile alu Esusi napurig ab ib. 32 Lige Essika anele: Neka asriga wek semtiri nchali nchaturu napurig emi etmala, On Onorgame awallate newturu ne alu semtiri nchali. Tachiri nchame korig bajsibwach ne? 33 Lige alu ralmuli juroka reg nejele: Tabil alekeri gite bajsibuwa mu we semtiri tbiri newigrik. Bajsibuwa mu napugiti pecha nirame kame mu alu Onorgame. Mueka pe apipiri ri ju, pe alarig jkuru, pe ilig napurig Onorgame neraga raicha mu, peka Onorgame ke, pe ilig ri ke. 34 Lige Essika reg anile: Alu emi nila rachalika reg an, alu napu Onorgame anlige: mika napurig Onorgame jkuru. 35 We la machiguru alu napurig anile Onorgame we ya (lige napu anile Onorgame ya

SAN JUAN10 abiena sirbe ju jipe). Onorgame anele alu ralmuli napurig Onorgame ju emi, alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame. 36 Lige alarig nisa, lige chonig gastigrinilich nech Onorgame Inol korichi ne bon? Onorgameka nech wanpale lige alekeri jlale nech jkana wijchimoba. Chonig lanch mika ne tabil nirame ko Onorgame? 37 Ne tabil sbali olsak napu najk ne Onola, liko tabil bijchgilime jkuru ne raichlila. 38 Tabil bijchgilik napu ne an, abirigchigo la bijchgilime jk napu ne sbali ol napu Onorgame najk. Sin kachi la ewame nsak ne napu nul alu Onorgame, liko emi nriga la bijchgilime jkuru ne wal awal ngame ko napu Onorgame yale nech. Aminami neka we al ntaga eyname ju Onorgame natlila. 39 Lige uchchigo sin chapinlile, pe ilig tabil chapliru Esusi. 40 Liko alu Esusi simile al bakochi nalebo nlige Jorani anilichi omi niraga napu raynali machname ju, lige al sbale Esusi (napu Betnea anilichi ju). Al ju bilena napu ya asale Juani rewar ralmuli. 41 Wek ralmuli simbale alemi enemia Esusi, lige anile aboi rachaga: Junika tajsin newturu we semtiri nchali napurig Esusi, tabil sin sawale ralmuli naykame. Suwbaga napu rachale Juani alu Esusi olag, we al bijchi nlekuru.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN10,11 ralmuli napu ek al napule we bijchgale napu anile Esusi al, aminami asriga la ewele napu anile.
42Wek 8Liko

266 alu oyrame anele: Mu Benrame, pe kulrikchi alu ralmuli juro al mochgame mu melinlituru bajsibuga. Chonig uchchigo ku al siminali che mu? 9 Liko Essika nejele: Maku ok ora machig ilime ju rasiga. La raw eynilik tabil toroka eyniwa wchigo la machig ilime kame raweka. 10 Ruk eynilik asriga toroka eyniwa napugiti pecha machig ilime kame rukk.z 11 Lige Esusi uchchigo rajp anile: Alu Lasro ne gompanirola ka, ma gojchlekuru, nobi neka ma ajchmalag. 12 Liko alu oyrameka reg anile: Mu Walula, pe gojchig boisk, aliko la sawimela? 13 Bon Essika anig anile: Ma mukug bo. Lige alu oyrameka la bijchgale pe gojchig boig alu Lasro. Tabil nmale ralmuli alarig rachachi Esusi. 14 Liko we al machgime ruyele: Lsroka ma muklekuru. 15 Ras la ne tabil asis al napulige Lasro mukuchi. Alarig we al ju napurig bijchgimala Onorgame awal yame ko nech. Nab enewa. 16 Liko alu Romasi napu Kuate anilime nlige, anile uch jar oyrame yuga: Ramu abiena simasa Esusi yuga, alu ralmuli juro melimela ramu. Chusmalaw rek suwiyae ramu, Esusi yuga simawa.

11

Bil ri asale Lasro anilime, we nayua, lige alu ri Betania anilichi pekabi rigichi ejiro Jurea bejtgame nile. Alu umug Lasro gochila Mara anilime nile bil, lige Marta anilime nile uch bil, abiena al ejpergame nile. 2 Ye Mara smili nile alu napu botachi mangime akinana romili nile alu Esusi ronola, baw we sem jkame, lige yati wakmili nile bon guplate alu bon Mara. 3 Lige alu ok umug jlale jar ri Esusi ruyniliga: Mu Walula, alemi jula ramu mu ruynaliga we nayua boig alu ri napu mu gompanirola ju. 4 Napulige alu Esusi akis alanichi ralmuli, anile: Mukumeli jkuru nobi tabilchigo mukug rejpmili jk. Alu rioka we awgame nayul chujklekuru pe napurig machiboa chiena la sem sime ko Onorgame, lige abiena chiena la sem sime ko Onorgame Inol. 5 Esusi we galeg eteme nile alu baki rijim, 6 nobi napulige Esusi akis rachali we nayua boig Lasro, tabil yati simile enemia, uchchigo ok raw rejpile al napu aslige. 7 Liko anele alu oyrame: Nab uchchigo sin al mi Jurea anilichi ejiro.

Jena ruwimela mukligo Lasro

z 11:10 Yeka aniame jkuru alu Esusi oyrame ka tabil che ikimeli ko. Alu chtiri ralmuli juro tabil chibi olmili ju rek chibi olnilie, napulige Onorgame lisensia yasa alige kul cha nokimela.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

267 napulige sebasa al Betania anilichi, alu Lsroka ma na raw boile mukug al resoch ewachi. 18 Al Betania pe ab nile Rusaleni anilichi pe baki kilmetro niraga. 19 Wek ralmuli juro eynale alemi enniga alu Mara lige alu Marta napurig tabil chlmala alu bonila mukus. 20 Napulige alu Marta akis aleka enegro Esusi, yati machnale najtepamia. Alu Maraka pe galrale rejpile. 21 Liko alu Marta anele alu Esusi: Mu Walula, mu jena asisk, pecha mukumeli ke ko ne bonila. 22 Nobi neka lchigo machg Onorgame suwbaga nejimio napu mu tani. 23 Lige Essika anele: Mu bonlaka ku ajnamala. 24 Liko alu Marta anile: Neka la mach ku ajnimio napulige ma guwich kachi napulige Onorgame nawasa ralmuli gustisia olamia. 25 Lige Esusi anele: Ne jkuru ralmuli ku yame alaw napulige suwis napurig ku ajag mochmala, lige aminami ne ju ralmuli awal yame napurig we ganliga ejperlamala. Tabil chr rek bil ri mukug, pe la bijchgame nsak Walula ko ne, liko la ymala ne alaw napulige mukus. 26 Suwbaga napu ek ngame ju ne alawala lige aminami napu ek la bijchgime ju ne raichlila, rek mukug, bon alawlaka tabilchigo mukumlig. La bijchigi mu napu ne an? 27 Lige Mrtaka anele:

SAN JUAN11 Juli mu walula, neka we al bijchigi mu ko Kristo anilime Onorgame Inol, alu napu nawmili nlige jena wijchimoba. 28 Ab weliko napulige ma raichasa Marta, ma simile Mara bayemia. Lige ikil rachale tabil akriga uch jar ralmuli. Reg anele: Jena ajt alu benrame, lige mu bayea ajtkuru. 29 Napulige akis alu rachali yati niraga ilsale lige yati simile al napu ajtile alu Esusi. 30 Lige Esusi tabil cho sbalige al pekabi rigichi, al mi ajtile abaj napu najtpilige alu Marta. 31 Lige alu ralmuli juro napu Mara yuga mochile al Mara gallachi, napulige etesa Mara ilsachi lige simichi machimi, yati simbalechig alu ralmuli juro Mara najtasia. Alu ralmuli juroka pe mimi simea mayele resoch nalamia napu boile Lasro, alarig mayele. 32 Liko alu Mara napulige sebasa al Esusi ajtgichi, yati niraga chojkbisiga ilbale al abemi Esusi ronlachi anig nalale: Mu Walula, mu jena asisk pecha mukumeli ke ko ne bonila. 33 Napulige Esusi etesa alu Mara nalachi, lige etlechig alu ralmuli juro abiena nalsiga eynigo, lige asriga sewele Esusi, 34 lige anile: Kochiena rekaru ko alu mukgame? Lige anleru: Mu Walula, aka simwa enewa.

17Liko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN11 Essika ma nallechig. anile alu ralmuli juro: Alueka asriga la gompanirola nligekuru alu Lasro. 37 Nobi jarchigo ralmuli juro sewin anile ko, reg anile: Alueka bil tabil machlime la ku sawturu. Chonig tabil ylech alu Lasro napurig tabil mukumela? 38 Lige Esusi al resoch sbale al ewachi napu bolige alu Lasro, lige uchchigo sin we sewele, asriga wek ntale. Lige bil wal rejt ajchriga ajtile al resoch yochi. 39 Lige anile alu Esusi: Sew ajchawa alu rejt. Liko anile alu Marta alu mukgame gochila: Mu Walula, asriga cha jublek al pachami, mchigo na raw kame mukus. 40 Lige Essika anele: Ne ma anturu mu la bijchgasak napurig an ne, liko la machimela mu chiena awgame ko Onorgame. 41 Liko ma sew ajchale alu wal rejt. Lige alu Esusi pa rewagachi eneg ilig anile: Mu On, wal cheliera ya ne mu, mu we al semriga gepmp ne raichlila. 42 Neka la mach mu nab la akeo nech. Pe yecho an ne napurig ye ralmuli la machimela ye ntili, napurig la bijchgimemp mu sligo nech jula. 43 Lige ab ilibeko ye raichasa, ewele rachale: Mu Lasro, yati machina! 44 Lige ma machnale alu napu muklige. Lige bochgimi
36Alekeri

268 opligime nile asriga wel chinite. Lige moch bil banito opligime nile. Lige Esusi anele alu ralmuli: Ma bujewa ye chin lige banito abiena bujewa, lige arewa simichi.
Jena ruwimela bariseo Esusi melinligo

35Lige

alieti etega wek ralmuli juro napu napulige Mara bejtlachi la bijchgale Onorgame Inol ko alu Esusi. 46 Nobi jarchigo pe ilig bariseo yuga raichamia simbale ko. Lige ruyele napu sile Esusi. 47 Lige jar bariseo lige alu ewlala bal jlale napurig napabniliga alu uch jar ewlala, lige anile aboi rachaga: Chonokiboa? Ye rioka asriga ikir si simguru tabil sin etrume. 48 Arsak ye ri napurig aminabi alieri smala liko asriga wek ralmuli oyramala ye ri, alige alu sontalo romano napu jena nulame ju ma tabil elmala napurig nocha mochmala ramu jena wal reobachi lige aminami bochgimi jena Israeli. 49 Lige alu bil Kaipasi anilime nile, alu napu walula bal nile bineli neyriga nulame ya alige bam, alueka anile: mika tabil machime ju. 50 Ab la ju bilepi ri mukus, uch jar tabil suwis la ju. Tabil mach emi ye ntili? 51 Alueka tabil bon ntalite anile ye rachali. Alu nile walula bal, alekeri Onorgame yale ntili napurig la gainmala ruiy akinana mukumeo Esusi alu ralmuli juro guriga.

45Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

269 abiena alu Esusi mukug wal nejkramili ju uch jar ralmuli yuga. Asriga wek ralmuli gurimili ju Onorgame kchila napu ek ejpergame ju jena wijchimoba. Nejkramili ju napurig la bilepi ntame nmala Onorgame natlilacho. 53 Liko alige raw alu juro ewlala we al ntale alarig meliati ko alu Esusi. 54 Alekeri alu Esusi ma tabil me eynale al wek ralmuli juro mochgichi. Uch bilena wek rigichi simile al abemi napu tabil wek mochile alu Esusi melinlime, al pekabi rigachika Eprani anilichi nile al ab wal gaw wakgachi napu tabil me ukume nile. Al asale Esusi alu ralmuli oyrame yuga. 55 Pe ukabi raw rokrle napurig sebmala ralmuli juro pistala alu Pskua anilime piesta.a Asriga wek ralmuli simbale al pa Rusaleni anilichi bawich moimea tach sbachi alu piesta, napurig la gainawa bajki al wal reobachi. 56 Lige ralmulika we yaga eynale Esusi. Napulige raicha jale al wal reobachi rapich, reg rukig jrale abopi: mika chonig? Pala nawamio mayelia mika Esusi napulige nergichi alu piesta? 57 Alu bariseo lige alu ewlala bal galrale bajchamio olale Esusi, alekeri jlale jar ralmuli rukniliga la machisk la rummp koche ajtig Esusi, lige ruysiga pe chapinliga.

SAN JUAN11,12
Jena ruwimela Mara roligo we sem jkame baw Esusi ronlachi

52Lige

12

Ujsani raw kachi bajchab tach sbachi alu piesta, Esusi uchchigo simile al Betania napu bejtgame nile alu Lasro, alu napu Esusi ku ajnalige napulige muklige alu Lasro. 2 Lige goame newale al Lasro bejtlachi napurig Esusi gomela, lige uchchigo jar bayele. Alu Marta nejkrale goame yaa ralmuli. 3 Lige Mara baw apale naspasi litro neraga we sem jkame baw. Alu baw we najteme nile. Lige Esusi ronlachi roele, lige bon guplate wakele. Bochgimi pach galrale we sem juka ilbale. 4 Lige napulige alu goame goy mochgichi ralmuli, al asale alu Jurasi Iskariote anilime, Simoni inol. Alu rioka bil nile alu maku ok ri napu Esusi oyrame nile. Lige alu Jurasi smili nile alu Esusi neja napurig cha olawa alu Esusi salate. Anile: 5 Chonig tabil ralinrupech ye baw we sem jkame napurig alu enom tabil ngame ralmuli kgiwa? Asriga najteme jkuru alu baw sem jkame, napu ek meme ju bil ri bil bam nchiga. 6 Jursika pecha la ralmuli tabil ngame natemaka anleko, alueka pe lanlekuru napugiti pe chigrigame nligame sika ani, pe bon chapinliga anile alu enom. Alueka nile enom ajchala repume napu ajchame nile alu maku ok

a 11:55 Enesi glosario Pascua.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN12 ri Esusi oyrame, lige chigome nile alu Jurasi alu enom. 7 Liko Essika anele: Arwag. Ye mukika ma bajchab niraga roguru nech alu baw we sem jkame napu romili ju nech napulige ne muk. 8 Alu ralmuli tabil ngame senib emi yuga mochmala, nobi neka tabilchigo nab yuga asimlig emi. 9 Wek juro akele Esusi alemi ajtigro, lige simbale enemia. Lige abiena enema olale alu napu Lasro anilime nile, alu napu ku ajnilige Esusi. 10 Alu ewlala bal we al rachale abopi, abiena melimorle Lasro. 11 Wek alu juro asriga la nirale etesa Esusi yochi alu Lasro, lige alu juroka mchigo la oyera mochligame alu Esusi. Alekeri alu ewlala bal ma melinlile alu Lasro lige Essitiri.

270 nile napurig anlige Onorgame raichlila we ya. Reg anile: 15 Tase majawa emi ralmuli jena Rusaleni mochgame. Aleka en walula mu nuleme bulito ranala asag.b 16 Alu Esusi oyrameka tabil nmale tachiri ruyame ko alu rachali Onorgame raichlila churig ko Esusi, lige akinnaka la nmale. Napulige Esusi uchchigo sin naresa alaw napulige mukus, liko alu oyrame la nmale ye rachali la ruwligo churig simio alu Esusi. La nlle bijchi achigriga nligo napurig anlige Onorgame raichlila we ya. 17 Wek ralmuli sbale al napu enale Esusi bulito asag napugiti ralmuli etligame napulige Esusi ku ajnilige Lasro. Alu napu etele simbale raichasia, lige wek ralmuli akele. 18 Alekeri wek jsile al Esusi enemia. 19 Lige alekeri alu bariseo anile aboi rachiga pe Esusi ayniga, reg anile: Alu rioka ma neyraguru! Suwbaga ralmuli ma alu ri oyraguru!

melnala raw Esusi mimi Rusaleni anilichi neraga enale. Wek ralmuli mochile al Rusaleni napugiti piesta nerligime. Napulige akis alu ralmuli enegro Esusi, 13 rajk sawala ok simbale najtepamia, lige awgame rachaga reg anile: Hosana (salva)! We al ju Onorgame! We al ju alu Onorgamete julrigame! We al jkuru alu Walula alu ralmuli Israeli ejpergame nuleme! 14 Lige Essika bil bulito majalgame asag enale. Alarig

12Lige

Jena ruwimela wek ralmuli simbaligo Esusi enemia

jar ralmuli sbale al Rusaleni piesta nergichi Onorgame niramia. Griego rachame nile alu ralmuli. 21 Lige ab jbale Belipe anilime ri ilgichi. Alu Belpeka al Betsira anilichi bejtgame nile ejiro Galilea anilichi. Alueka Esusi

Jena ruwimela jar ralmuli griego rachame Esusi yaga eyniligo


20Lige

b 12:15 Enesi Zacaras 9:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

271 oyrame nile. Lige alu jar ri reg anele: Mu ri, ramueka Esusi si raichamia jsir. 22 Lige simile Belipe lige Antresi ruyele, lige okaka simbale Esusi ruyemia. 23 Lige Essika anele: Ne ju alu ri napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. Ya ma sbaguru raweli napurig ralmuli nech etmala churig ko ne. Asriga la niraga etmala Onorgame nech. 24 Jena ruim ne bil rachali. We al bijchi ju napu ruw ye rachali. Bil rilig tabil weechi echiruga asisk, pecha yawime jk. Lige tabil nerlamala napurig wiwa. Napulige la weete opliga echiruga asisk, liko we al yawimela. Neka napurig rilig rakala alarig ju ne. 25 Ralmuli jena wijchimoba mochgame napu we ngame ju asriga ganliga ejpergame ju aminacho nata tabiri tbiri korua nobi akinana suwbaga tbiri tabil niga mochbamala. Alu ralmuli napu tabil ntame ju tabiri tbiri niga asinlime, alueka abisibi we al ganliga bejtgame ju jena wijchimoba lige abiena pa rewagachi. 26 Bil la nejkrinilisa nchame niraga ne yuga, alueka nech najtimili jkuru. Napu ne ajt, al simmili jkuru alu nchamechig. Lige ne Onlaka asriga la niraga etmala alu nech gurime.

SAN JUAN12 Jpeko asriga wek nata ne. Wek nata ajt ne alakimeo ne. Chonimela ne? Tnamala ne Onola Onorgame napurig tabil che ikimela ne napulige res ikimeli ju ne pe we? Tabil tnamala ne alieti. Neka jena wijchimoba nawkuru res ikimea. 28 Liko Esusi anele Onorgame: Mu On, ralmuli etriwa chiena la sem sime ko mu. Liko Onorgame pa rewigchika, reg anile: Neka ma eteri ralmuli aliena la sem sime ko ne, lige uchchigo sin etrimio ol ne. 29 Ralmuli al jgame akele al alu rachali. Jar bil reome anirle pa rewagachi. Lige jar bil santo njeli raicha orile. 30 Liko anile alu Esusi: Onorgameka pecha nech guriga anile ko ewele raicha. Alueka ewele rachalekuru napurig emi akimela. 31 Ma pew nawmili ko Onorgame gustisia olmia. Ma pew nawmala Onorgame alu walula Remnisi rekbamia, alu napu nul ajt jena wijchimoba. 32 Rep bil gulusichi ujchsiga ne, suwbaga ralmuli machimela chieri ko ne. 33 Alarig anile Esusi napurig machimmp ralmuli alarig mukumeo. 34 Lige ralmuli anile: Alu Onorgame raichlila ya nergame we al ruwime ju alu ri napu ramu buinmili ju al restiri bowechi, alu ri la nab bejtlimili ju. Lige chonig lan mu alu rewigchika nawgame gulusichi chujkug mukumeli ko? Chieri jpach lige alu ri pa rewigchika nawgame?

27Lige

Jena ruwimela Esusi ruwligo churig mukimeo bon

Esusi aminabi anile:

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN12 Essika anile: Alu we al nejkramilik napurig we al natmala emi ma pe ukabi raw asimeli ju jena napurig rasali. La alu yuga natlime jkuru bij jena ajtgachi alu, napurig tabil neyramala alu chtiri ntili. Bil ri chtiri ntiga oyame ka tabil machime ju alemi eneg bon. Alueka napurig bil ri ruk oyame neraga ju, nobi bil ri la ewame ka ne raichlila, alueka la raw neraga eyname ju. 36 Ne jkuru ab la ntili nejime. Bij jena asag, la bijchgilime jkuru ne raichlila napurig la Onorgame kchila niwa Onorgame natlila ntame. Napulige ma guwrisa raicha, ma simile, ma chbale, lige tabil wesi ralmuli etele.

272 napurig siego niraga mochmala, napurig tabil nmamala alu we al semtiri ntili napurig tabil Onorgame oyrame nmala, lige napurig neka tabil buinmala restiri bowechi. 41 Alanile Isaasika Onorgame etriligime. Lige etele Esusi tach nawachi, etele nawamia we semriga nochamia jena wijchimoba. 42 Wek ralmuli juro bijchgale Esusi raichlila. Wek alu juro ewlala la bijchgale, pe ilig tabil che anile napugiti wchigo maj mochligame alu bariseo. Ntale bariseo mabnilia mayele al ut reobachi sinagoga anilichi mochgichi. 43 Alu ewlalaka najkile napurig la niraga etmala ralmuli alu abopi, tabil chlle rek Onorgame ta nirae.

35Lige

pe bon ntaga ekargame semati newale, nobi ralmulika tabil bijchgili ko Onorgamete julrigame nligo Esusi. 38 Alarig nmili nlekuru, asriga ya osirgime nlekuru alu osil napu oslige alu Isaasi anilime ri napu ruwime nile napu anele Onorgame. Reg anime nile: Mu Walula, ralmulika tabil bijchigi ramu raichlila. Chieri ralmuli etig chiena awgame ka mu? 39 Alu Isaasi abiena osale chonig tabil bijchgia alu ralmuli. Anile: 40 Onorgame bon alarig rekile ntili napurig tabil nmamala,

37Essika

Jena ruwimela jar ralmuli juro tabil bijchlig Esusi ko Onorgamete julrigame

awgame rachale Esusi: Napulige bil ri nech oyrame, tabil nechicho oyrame ju, abiena oyrame ju napu nech jlale pa rewagchika. 45 Napulige bil ri nech etee abiena et alu napu nech jlale pa rewigchika. 46 Neka pe napurig rasali ju. Neka jena wijchimoba nawkuru ralmuli gurimia napurig tabil chonrale eynamala. 47 Ne raichlila gepume ka lige tabil ewsak alu rachali, neka tabil alu ju napu gustisia olmili

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu napu we al nirame ju Esusi abiena nirame ko Onorgame
44Liko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

273 ju alu ralmuli. Neka ralmuli buinamia nawkuru al restiri ntalichi. 48 Bil ralmuli tabil oyrame nech lige aminami tabil ewasa napu ne nul, Onorgame gastigrimili ju alu ralmuli. Onorgameka ruymala tabil bijchgiligo alu rachali napu ne ruy. 49 Neka pecha bon ntaga rachak. Alu ne Onola Onorgame napu nech jlale, alu nulturu tachiri rupoa lige churig rupoa. 50 Alu rachalika napu ne ruyleru Onorgamete napurig raichmala ne, alu rachalika ju napurig ralmuli la nab ejperlamala pa rewagachi. Alu napu ne ruw pe achigriga ju napurig nulele Onorgame nech napurig raichmala ne ralmuli yuga. Lige bil ralmuli tabil bijchgisa ne raichlila pe tabil bijchgime kr Onorgame nila rachali.

SAN JUAN12,13 aslechig. Ribloka ma chtiri ntili ajchele al Jurasi sullachi, ntili ajchele napurig Esusi nejmala. 3 Esusi we al sbali machile Onorgame nejligo awal napurig Walula nmala Esusi. Abiena machlechig bon Esusi Onorgame sligo jula pkana rewagchika, lige akinana raw simeo ku pa napu Onorgame ajt. 4 Alarig ntaga alu Esusi oweti ilsale goy ajtig, lige opacha bujale wel amoba chujkgame, lige bil chinite bulale al umichipo, 5 lige baw roale bilena sikolichi. Lige alu maku ok Esusi oyrame ronola pagole alu bawite. Lige ma wakele alu chinite napu umichipo bullige bon. 6 Napulige pagoma ollige alu Simoni Pegro ronola, ye ri Simoni Pgroka reg rukele: Mu Walula, nech ronola pagoma ol mu? 7 Lige Essika nejele: Jpeko tabil nmaguru mu chonig pag ne emi ronola, nobi ab ilibkoka lchigo nmamalag mu. 8 Lige Pgroka anele: Nechika pecha sin pagmalag mu, mueka pecha pioni ka. Lige Essika anele: Ne tabil pagsak mu ronola, algeko tabil ne gompanirola nmala mu. 9 Lige anile alu Simoni Pegro: Liko mu Walula, la ju, pagkig liko nech ronola, sekala lige moola abinachig. 10 Lige Essika anile: Alu ma bigame ka ma bigame jkuru, pecha uchchigo

13

Ma amul sbachi alu piesta Pskua anilime lige rapaknala nile, Essika we al machile ma sebio raweli napurig ma simeo jena wijchimoba asag ma tabil jena bejtlimio, ya ma simeli nlekuru bon Onola Onorgame yuga. Essika asriga nab la galeme nile ralmuli jena wijchimoba mochgame, alu napu Onorgame oyrame nile. Tabil wekwale alu ralmuli, nab la galeg etele. 2 Esusi lige alu Esusi oyrame goy mochile al. Jurasi Iskariote anilime, Simoni inol, abiena al

Jena ruwimela Esusi pagligo alu bon gompanirola ronola

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN13 sin pagkime jk, pe ronlacho pagkime jkuru napugiti ronoka cha aku chligame gayname kame. Emi suwbaga asriga la biwgame jkuru, pe bilepi tabil. 11 Alu ubrigame anik, pe anime ke anile Esusi ma bujligo alu wal restiri gastigo. Lige abiena ruwile bil ri tabil biwgame karao, we machile cha simio alu ri. Pe Esusi res olnilia ajtligo alu ri. 12 Lige Esusi napulige ma pagosa ronola, liko ma uch ku opachtale alu amoba chujkgame opacha. Lige uchchigo sin asbale al msachi, lige rukele: La nmilia chonig pag ne emi ronola? Neka pagkuru mu ronola napurig la nmamala emi, churig guritika ralmuli. 13 mika benrame aneme jturu nech lige aminami wallatiri, napugiti mika lchigo machig aniame, neka aluchigo kame napu emi an. 14 Neka benrame jkuru lige wallatiri. Ne emi ronola pagosa, michig abiena pagmili jkuru ronola anagupi nakriga. 15 Neka pagkuru mu ronola napurig emi alarig nokimela, napurig tabil rilame niwa asriga la suwbaga gurilime jkuru. La achigriga nochlime jkuru napurig nocha ne. 16 Neka we al bijchi ruwguru. Bil ri nchame ka pecha ab najtkame jk metig bil batroni. Napulige bil ri julasa uchchigo bil ri tbiriti nliga, alu napu apame

274 ka pecha ab walula jk metig alu nulame. 17 La nmasak emi ye rachali lige aminami la sbali olsak, alarig nokisk napurig an ye rachali liko we raslag mochmala emi. 18 Neka pecha suwbaga emi yg ye rejcholi. Neka la mach alu napu ne chapligo napurig nech oyramala. Aba alarig ikimeli jkuru napurig anlige Onorgame raichlila we ya. Reg anile: Alu napu nech si ajtile goy, alueka ma sairgame gaynale jipe nech yuga.c 19 Neka ye rachali ruwguru tach sbachi raweli. Napulige sebasa ye raweli liko emi abchigo la nmamala ne ko alu napu senib bejtgame ju. 20 Neka la bijchi anguru. Napulige bil ri oyrasa napu ne jula, pe achigriga ju napurig oyrilia nech, lige bil ri nech oyrasak, pe achigriga ju napurig Onorgame oyrilia, alu napu nech jlale.

napulige ma raichasa ye rachali, asriga seweka asbale Esusi. Lige la machgime anele: Neka we al bijchi ruwguru, emi maku ok nech oyrame bil jkuru nech sala niraga gainmili. 22 Lige alu Esusi oyrameka anagupi ennale abopi, tabil machile alu olag ani Esusi. 23 Bil alu maku ok ri Esusi oyrame napu Juani anilime nile napu Esusi we gallige, alueka

Jena ruwimela Esusi anligo Jurasi Esusi sala niraga gainmili ko


21Lige

c 13:18 Enesi Salmos 41:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

275 Esusi si goy asale. 24 Simoni Pegro sekate rachale Juani lige anele: Ruk chieri ka alu ri napu Esusi sala gainamio. 25 Liko alu Juani abchigo ab asbale napu aslige alu Esusi, lige rukele: Mu Walula, chieri jk? 26 Lige Essika anile: Pet ban sanabchamala ne, lige alu napu kgira ne, alu ri ju napu ne sala gainmala. Liko alarig sile, ban sanabchale, lige alu Jurasi yale, alu Simoni Iskarioted inol. 27 Abiniko neraga Jurasi ban gos, Remnisi alawala yati neraga pachgana Jursichi bajkile. Liko Esusi anele alu Jurasi: Alu napu mu smili ju, we yati olwag. 28 Alu amin jareka napu ek goy mochlige tabil wesi nmale alanime ko alu rachali Esusi raichlila. 29 Alu Jurasi nile repume alu maku ok Esusi oyrame enomila. Alekeri jar mayele jliga ani Esusi alu ri napurig ralimela bil tbiri al pistachi otowame, o napurig goame yawa ralmuli tabil ngame. 30 Napulige alu Jurasi gos alu ban, yati simile. Ma ruk nile.

SAN JUAN13 napurig ri neraga, jipe asriga la etmala emi aliena la sem sime ko ne. Alu nchali napu ne nocha, ralmulika etmala we al semriga nochio Onorgame. 32 Lige ralmuli we al nirsak Onorgame etega we al semriga nchachi ne, liko Onorgame we al niraga etmala nech, ne napu nawgame ju pa rewagchika napurig ri neraga. Lige Onorgame we yati gatmala ye ntili. 33 Neka we gal emi napurig ne bon kchila neraga. Ma pecha welisi asimeli jk ne emi yuga. mika nech yaga eynimili jkuru, nobi tabilchigo gainmalag simiba al napu simeli ju ne. Neka we ya anturu ye rachali alu ewlala juro, jpeko emi ruyguru ne. 34 Neka nuebo nulal nejguru: We al niraga jrilime jkuru emi abopi, lige we al niraga jrilime jkuru uch jar ralmuli. Neka asriga la galeg eteme kturu emi. Alarig la galeg eteti krkuru emi aboi anagupi. 35 Emi la galeg eynasak abopi lige la niraga liko ralmuli jena wijchimoba mochgame la machimela emi la nech oyrame ko.

weliko napulige Jurasi ma simis, Esusi anile: Ne jkuru alu ri napu nawgame ju pa rewagchika

31Ab

Jena ruwimela Esusi ruwligo nejimio uch bil nuebo nulal

Esusi anlige tabil gainamio simiba ralmuli napu simeli nlige bon, lige Simoni Pegro Esusi rukele: Mu Walula, koche sim ol mu?

36Napulige

Jena ruwimela Esusi ruwligo Pegro tabil machirimla Esusi

d 13:26 Iskariote anik pe Kiriote bejtgame aniame ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN13,14 Lige Essika nejele: Napu sim ol ne, tabil gainmala mu nech najatia. Pe ab ilibeko najtamala mu nech. 37 Liko Pgroka anele: Chonig tabil najtawa mu jipe? Tabil chr rek meliruge ne, neka abirig we al listo ajtkuru mu si simea. 38 Lige Esusi nejele: La bijchi listo ajt mu napurig meliboa mu nech gurame krik? Neka tam may nili. Neka la bijchi anguru. Bel be otol tach sinachi, tabil machirimla mu nech bais neraga.

276 uch rajp nejime awal napurig la ajag mochiwa. Tabil wesi sebmala napu ajt On Onorgame bon awalila gite, ne awalila gite la sebmala emi. 7 Emi ma asriga la mach alu ko ne. Alekeri we al machimela emi ne Onola Onorgame. Ma machguru emi Onorgame, mchigo wes eteme kame Onorgame, nech etega. 8 Liko alu Belipe anele: Mu Walula, la elawa napurig ramu enewa alu On Onorgame. Pe ensiga al nmalek. 9 Liko Esusi anile: Mu Belipe, ma asriga wek raw ajtkuru ne emi yuga, bij tabil cho mach mu nech? Bil ri nech eteme ka, alueka ne Onola Onorgame abiena eteme jkuru. Liko chonig tnebech mu nech napurig elawa napurig mu la etmala alu On Onorgame? 10 Tabil bijchigi mu ne On Onorgamechi ajtig ne lige On Onorgameka nechichi ajtig? Alu Onorgame lige ne si pe bilepi ntame niru. Alu rachili napu ne ruw, alueka pecha bon ntiga ruwg ne, alu On Onorgame napu ne saplachi ajt, alu smguru nocharia nech. 11 We al bijchgiwa ne raichlila, neka Onorgamechi ajtkuru lige Onorgameka ne saplachi ajtkuru. Tabil bijchginilisak alu rachali napu ne ruw, pe al bijchgisa la ju alu nchali napu ne nocha. 12 Neka we al bijchi an, alu napu ek la nirame ju nech, alueka la gainmala saw

14

Lige Esusi anile: Tase seweka mochiwa tase wek ntiga. La nerawa Onorgame, lige la nerawa nech. 2 Al pa ne Onola gallachi asriga wekan ner napurig ejperega mochmala emi. Ta bijchi nsak, pecha anim ko ne al simeo we al gatemia napurig emi ejperlamala. 3 Lige akinana ne simis lige ma gatesa, uchchigo ku nawama ol ne emi otomea pa rewagachi napurig emi al bilena mochmemp napu ne asim ol. 4 mi la machguru bow napu sbame ju napu ne sim ol. 5 Lige anele alu Romasi: Mu Walula, tabil machiaa ramu al napu sim ol mu. Lige churig machibw alu ko bow al simime? 6 Lige Esusi reg anele: Ne jkuru alu bow. Neka la bijchiga ruwguru, ne jkuru

Jena ruwimela Esusi ruwligo rewagachi gatemio ramu galila

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

277 napurig ne, lige aminami ab wal nchali newmala. Neka al napu walula On Onorgame ajt, al sim olguru. Liko al asig ymala ne awal emi. 13 Lige emi nech tnasak awal bilepi ntili ntaga nech yuga, liko la ymala ne napu ta emi. Neka alasima olguru napurig ralmuli etmala chiena la ka On Onorgame. 14 Emi tsak napuypiri tbiri la niraga nech, liko we ganliga nejkrimili jkuru ne.

SAN JUAN14 michig. 20 Alige raw napulige ne naresa alaw uchchigo sin napurig ku ajnamala ne, alige la machimela emi Onorgame si ajtig ne. Neka bon alawala ymili jkuru emi napurig emi nech yuga natmala. 21 Alu napu la akeme ju ne nulalila lige la ewame ju, alueka we al galeme jkuru nech. Liko ne Onola Onorgame we al ganliga asimela alu ralmuli yuga, lige nchig we ganliga asimela alu ralmuli yuga. Ne bon la machrimala churig ko ne bon. 22 Lige Jurasi asale al, alu napu tabil Jurasi Iskariote nile, lige anile: Mu Walula, churigriga jpach? Chonig pe ramuecho benrama olch mu chieri ko mu, lige chonig tabil benrama olch mu uch jar ralmuli chieri ko mu? 23 Lige Essika nejele. mika we galguru nech, lige uch jareka tabil gal nech. Alu napu ek we gal nech, alueka la ewame jkuru alu ntili ne nejlala. Ne Onola Onorgame we galmala alu ralmuli napu ek nech we galeme ju. Ne Onola lige ne si moiboa al riochi, lige abal ejperlawa ramu. Alueka ramu alawala ngame nmili jkuru. 24 Nech tabil galeme ka, alueka tabil ewame ju ne raichlila. Ne raichlilaka pecha ne bon natlilate machname jk, pe ne Onola Onorgame natlila jkuru, napu nech jlale. 25 Neka suwbaga ye rachili ruwguru jipe bij emi yuga

Esusi aminabi anile: Emi la nirsak nech liko la we al ewmala napu nul ne. 16 La ewsak emi liko tnime ne Onorgame napurig Onorgame julmemp uch bil nejkrame lige nab emi yuga asimmp. 17 Ye nejkrame ka pe Onorgame Alawala ju, alueka asriga la bijchgili benrame ju. Ralamuli tabil nech oyrame ka, alueka tabil narmala alu alaw, pecha nmame kame ye ntili churig ka Onorgame Alawala, alekeri tabil gainmala narea, nobi mika lchigo machg. Ye alawaka emi yuga rejpmili ko lige aminami emi saplachi rejpmili ko. 18 Tabil oni armala ne emi napurig baligchili. Abiena nawmala ne emi si asimea. 19 Pe ukabi raw kachi ralmuli napu ek tabil nech oyrame ju, alueka tabil uch etmala nech, mika la etmala nech. Neka uchchigo ajnamili jkuru mukus lige

15Lige

Jena ruwimela Esusi anligo Onorgame Alawala nbolimio

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN14,15 asag jena. 26 Napulige ne simis napu Onorgame ajt, Onorgame nomala bon alawala ne gite. Alueka la bijchi ruimeli jkuru napurig la nlmala emi suwbaga napu ne ruwlige. 27 Neka awal arguru napurig tabil wek ntaga ejtebmala emi, tabil seweka, napurig we al sbali ralmuli nmala emi. Ye awalika pe ne bon nila jkuru. Ralmuli jena wijchimoba mochgame we benrame ju churig ka alu awal napurig tabil wek ntaga mochiwa, tabilchigo ngame jk ne awalila. Emi nriga tabil wek ntaga mochlime jkuru, tase majaga. 28 Ma akele emi ralmuli ne ma simeo, lige uchchigo sin nawamio ne emi si asimea. Emi we galsak nech, liko we raslmilikuru ne simichi On bejtlachi, alu kame abchigo najtkame metig nech. 29 Neka bajchab neraga ruwguru tach sbachi alu raw. Napulige sbachi alu raw, mika ma ntaga mochmala ne anligo ye ruy. Liko abchigo la semtiri narmala ne nila ntili. 30 Tabil wek raichmala ne emi yuga, yam nawmili kame alu walula jena wijchimoba, alu Remnisi anilime. Alueka tabil ngame ju awal napurig nech umramala. 31 Abirigchigo arema olg neka napurig res olmala nech alu Remnisi, napurig ralmuli jena wijchimoba

278 mochgame la machimmp ne we galeo On Onorgame, napurig la etmemp ne la ewame ko napu ne Onola Onorgame nul. Liko Esusi anele alu oyrame: Ma mochsiwa. Ma simawa.

15

Liko Esusi bil ttilite rachali ruwile. Reg anile: Neka pe napurig bil bani we ragame rakeme, pe alarig ju ne. Alu ne Onola Onorgame sime ju bani repua. 2 Alueka ma rejpname jkuru napuypiri atuala tabil rakeme. Lige alu wakgame atuwgame nsak ma rejpname ju napurig la rakmala alu bani.e 3 mika ma biwgame alawgame jkuru we al oyriligame ne nila raichlila. 4 La bilepi ntaga noksiwa pe ne natlilacho lige ne bilepi ntili natmala emi yuga. Bil bani atuala pecha rakmalaw ma rijpunsik alu atuw. Abirig chgame nmili jkuru abe al baniachi. Yeka ruwime jkuru emi tabil gainamio we semtiri ntili nata tabil nech yuga natsak emi. 5 Neka napurig bil bani alarig ju, mika napurig alu bani atuala ju. Bil ri nech yuga ntaga insak lige ne abiena we yasa iwrali, alueka asriga la semriga bejtlamala. Tabil ngame nsak ne nila awal, liko tabil la semriga bejtlamala.

Jena ruwimela Esusi ruwligo napurig bil bani ko bon

e 15:2 Yeka aniame jkuru bil ri tabil ewsak Onorgame nila rachali, liko Onorgameka ma sew pmili jkuru.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

279 ri tabil nech yuga ntaga rejpsak, alueka pe napurig bil chalaw ptigime niraga rejpmala. Ma wakisk chalaw lige alueka pe eksilime jkuru. 7 Emi la nech yuga natsak lige aminami la ewsak, liko we tmili jkuru ekarginti, liko asriga la nejmala ne. 8 Napulige emi we al sbali olasa, liko we al machimela ralmuli emi nech oyrame ko. Lige aminami ralmuli asriga la nermala Onorgame. 9 Ne Onola Onorgameka asriga galguru nech, alekeri nchig we galguru emi. We al natawa nech yuga napurig la ganliga eynawa emi abopi. 10 La ewsak emi alu napu ne nul, we al ganliga asimela ne emi yuga. Alarig jkuru ne ne Onola yuga. Neka la ewguru Onorgame napu nech nuleme ju, alekeri alueka we gal nech. 11 Neka alarig ruyguru emi napurig we ganliga mochmala napurig ne. Alarigaka la raslag mochiwa. 12 Ne nulallaka ye jkuru: We al ganliga jrowa emi abopi lige aminami uch jar yuga, achigriga napurig galeme ju ne emi. 13 Bil ri mukusk bon amgola guriga, tabil ner bil ntili ab semtiri metig alieri ntili. Liko alarig la machiboa ye ri we galligo alu bon amgola. 14 mika nech amgola jkuru la ewsak napu ne nul. 15 Neka ma tabil pioni anmili jkuru emi. Bil pinika pecha machime jk alu batroni natlila. Neka amigo aneme

SAN JUAN15 ju emi. Suwbaga napu ek beniri On Onorgame nech, neka emi benruguru suwbagachig. 16 mika pecha owile nech. Neka la owkuru emi napurig si simmala emi napurig semtiri rachali benrimia alu ralmuli, lige aminabi noksimala benrisia, lige uch jar abinachig alarig noksimala, lige tabil ku guwana rujsuka noksimala. Liko On Onorgame la suwbaga nejmala napu ek tnili la ne natlila ntame niri ka. 17 Ye nulal jkuru napu ne nej: We la ganliga jrowa abopi.

6Bil

Ralmuli tabil oyrame Onorgame tabil sin ganliga eteme ju emi. Nibil nchig ganliga etlime kturu yako, ne tach yuga eynachi emi. 19 Emi alu ralmuli gompanirola nsak, liko we galmilikuru emi napurig galeme ju aboi gompanirola, nobi tabilchigo alarig jk. mika yako alu cha nokame ralmuli gompanirola nlekuru, lige ne bayturu emi. Jpeko ma pecha alu gompanirola jk emi. Alekeri tabil ganliga moch alu cha nokame ralmuli emi yuga. 20 La nlwa napurig anlige ne: Bil nchame ka pecha ab najtkame jk metig bil batroni. Nech cha anesa, emi abinachig res anwali jkuru. Alu ralmuli napu ek la ewale ne nila rejcholi, abinachig ewmala alu rejcholi napu emi nila ju.

18

Jena ruwimela alu cha nokame ralmuli tabil ganliga mochligo Esusi oyrame yuga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN15,16 cha nokame ralmuli we cha olmala emi nech oyrame krig. Alueka tabil machime ju alu napu nech jlale, alekeri we res olwili ju emi. 22 Neka jena nawturu lige ralmuli yuga rachaturu ne. Alekeri napulige we res nokig jrisa, asriga wal chojkila ju. La machime ju napulige chtiri nchiligo. 23 Ralmuli tabil galeme ka nech tabil galeme jchig ne Onola. 24 Neka asriga la semtiri ntaga newturu napu tawesi ri gayname ju new. Lige alu ralmuli etituru alu napu ne bon ntaga new, lige rek etee alu semati ekargame newrigime, tabil ganliga etele nech, lige alu ne Onola ygachig. 25 We ya osirgime osil reg an: Neka peka chtiri nchige abirigchigo nab tabil ganliga etu ne. Liko alu cha nokame ralmuli jipe ejpergame ma sbali olguru napurig anile ya nergame rachali. Alarig nmili nlekuru, tabil galwili nile ne. 26 Bil raw sebmala Onorgame Alawala napu we natemame ju. Ye alawaka asriga la bijchiga rachame nmala, lige asriga la ruwimela alieti eteme ka larig nchame ko ne. 27 michig abiena ruymili ju uch jar ralmuli alieti etligo emi nech yuga eyniga ya kul sin. Neka ye rachali ruwguru napurig emi tabil armala ne nila rejcholi. 2 Lige emi ma mabuwa al ut reobachi sinagoga anilime mochgichi

280 alu cha nokame ralmulite. Ma pew alu ralmuli ma emi melinlimala Onorgame gurame krik. 3 Alanokimela alu ralmuli napugiti pecha sin oyrame ka On Onorgame nibil nechtiri. 4 Neka yeti ruwguru napurig emi napulige ye raweli sbachi la nelmemp ne anligo yeti ikimeo jena wijchimoba. Neka sink tabil che anturu emi ye rachali bij emi yuga ajtig.

21Alu

16

Jpeko ma sim ne alu napu nech jlale jkana alu yuga asimea. Lige mika tabil ruk nech: Koche sim ol mu? 6 Ilig mika we sewelkuru alanichi ne. 7 Neka we al bijchi an. Napulige ne simis, julmala ne alu Onorgame Alawala. Alekeri emi nrik ab la jkuru napurig ne simela. Ne tabil simisk liko pecha nawmalag alu napu we natemame ju ralmuli, alu napu Onorgame Alawala ju. Ne simisk liko la julmala ne alu natemame jeka napurig emi guira asimmp. 8 Napulige alu ralmuli natemame nawasa, yati machrimala ralmuli jena wijchimoba ejpergame napurig nmamala we chtiri ntali ntaga eyenio, lige we al ruwimela nerugo bil ntili we semtiri lige we animela napurig oyriwa alu ntili, lige abiena ruwimela Onorgame gustisia olamio ralmuli. 9 We al machgame nrlamala we chtiri ntali ntaga eyname ko alu

Jena ruwimela Esusi ruwligo chusime ko Onorgame Alawala

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

281 ralmuli napugiti tabil la oyrime nmime nech. 10 Lige we al machgame nrlamala alu alala ntali, napugiti Onorgame yuga simi kibmimp ne napu emi tabil wesi etmala nech. 11 Lige we al machgame nrlamala Onorgame we al sbali olame ko gustisia, napugiti Onorgameka ma umriga asimmp alu napu ju jena wijchimoba nulame napu jp Remnisi, neyriga asimela Onorgame. 12 Asriga wek rachali ruimeli jkuru ne, ilig emi lina tabil anachmala jipe. 13 Napulige sebasa alu Alaw we al bijchi benrame la ruwimela suwbaga la bijchi. Pecha bon ntaga benrimilig. Alueka benrimili jkuru pe napurig nul Onorgame. Lige abiena ruwimela alakimeo ab ilibeko jena wijchimoba. 14 Ye alawaka ralmuli benrimili jkuru. Ye alawaka asriga la akeme ju ne raichlila napurig an ne, lige ku emi ruyeme ju. Lige ralmuli asriga la niraga etmala nech. 15 Suwbaga napu ek ngame ju ne Onola, nchig abiena si nila ju. Alekeri anguru ne ye alawaka la gepume ju nech lige emi ruymala.

SAN JUAN16 Tachiri ju alu napu ruy an? Reg aninguru: Pe ukabi raw kachi pecha etmalaw emi nech. Lige aninguru: Pe ab ilibeko la etmala emi nech. Lige aminami aninguru: Neka On bejtlachi simeo olguru, alekeri tabil etmala emi nech. 18 Lige alu oyrame uch rajp rukele: Tachiri ruyame ju napulige alarig raicha pe ukabi raw kachi ani? Tabil nmalia ramu alieti rachiga ani. 19 Lige Esusi machile ekargame ruknilia jago, lige Esusi anele: Neka anituru pe ukabi raw kachi emi ma tabil etemio nech. Lige anturu ne pekabi raw kachi ma ku etemio emi nech. Alu ju napu emi abopi rukea moch? 20 Neka la bijchi anguru. mika nalmala lige aminami asriga seweka mochmala, nobi alu ralmuli napu tabil oyrame ju nech, alueka asriga ganliga mochmala. Nujubaka ku we al raslag mochmala emi. 21 Napulige bil muk ranlimili nisa, asriga seweka ajtime ju, lchigo machime kame okomio. Napulige ma ranega asagaka liko ma wekwame ju alu oklime. Ma asriga la raslag ajtime ju napugiti ma ochriligame alu uttiri. 22 Alarig jkuru emi yuga. Jpeko we seweka mochkuru emi, nobi pew ku la asriga raslag mochmala emi lige aminami tabil wesi gainmala emi sewelgame new uchchigo sin. 23 Napulige seba raweli liko ma pecha rukmala emi nech,

Ma pew mika pecha etmalag nech, nobi pe ab ilibeko la etmala emi nech. 17 Liko anile jar alu oyrame abopi rachaga:

16

Jena ruwimela Esusi ruwligo alu bon gompanirola seweka mochligo lige ku we raslig mochbaligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN16,17 Onorgame Alawlaka mchigo la beniria asimmp. Lige alu On Onorgame nejmala napulige emi tnisa bil tbiri napu ngame ju alu bon, emi la bilepi ntiga mochsak pe nechicho ntiga, lige emi la ewsak napu ne nul. 24 mika tach tniguru Onorgame, pecha cho la bilepi ntame kame emi. Jpeko la jkuru tnilia, yati nejmala lige mika yati narmalachig, lige asriga wal ganlili narmala emi.

282 rachali. 30 We al machir mueka suwbaga la namio, mueka we al mach alieti nata mochigo ralmuli, asriga la nejimala napu chibiyeti rukinali tach rukilichi. Alekeri la machiaa Onorgame bejtlachika nawgame ko mu. 31 Lgeko Esusi rukele: La bijchi bijchigi emi? 32 Ma pew emi ma pecha napuka mochmala. Asriga ralaga mochmala emi. Ma bineli armala emi nech, nobi alu ne Onola Onorgame schigo ajtk ne yuga. Alekeri tabil bineli ajt ne. 33 Neka ye rachali ruwguru napurig emi la sbali ralmuli nmala tabil wek ntame, lige aminami napurig la bilepi ntame nmala emi. mika asriga res nlimala jena wijchimoba, nobi tabilchigo seweka mochwag, we iwriga mochiwa tabil seweka, napugiti neka mchigo umrigame alu chtiri ntili.

Neka ttilite ruwguru napulige bij jena wijchimoba asag napurig natmala emi churig ko ne natlila, nobi pe we ma tabil alarig raichama olago ne, pe ilig we al biwgame raichama ol ne napurig la nmamala emi churig ko ne Onola Onorgame. 26 mika la tnimili jkuru Onorgame, nech yuga ntaga. Neka tabil tnamala Onorgame napurig emi gurimala, 27 Onorgame we galeme ju emi. Onorgame emi galguru napugiti mika nech galeme kame, lige mika we al bijchgile ne raichlila. mika la machguru Onorgame bejtlachika nawgame ko ne. 28 Neka Onorgame bejtlachika nawturu, lige jeka wijchimoba nawturu ne. Lige jpeko ma sim ol ne, ma ku On Onorgame bejtlachi. 29 Lige alu oyrameka anile: Jpeko la nmatame raicha mu, we al nmilia ramu alu

Jena ruwimela Esusi ma umriligo alu cha nokame ralmuli lige jipe neyriga ajtig
25

17

Ma ruwis Esusi ye rachali, pa owtiri enele lige Onorgame yuga rachale, reg anile: Mu On, ma seba raweli, mu Inol ju ne, guiri nech napurig suwbaga ralmuli la nmaka etmala chiena sem sime ko ne. Ne napu mu Inol ju, la suwbaga ralmuli gurimala beniria chiena sem sime ko mu Onorgame. 2 Mu nech awal ya napurig ne nulmala suwbaga ralmuli napu mu wanpale, lige napurig

Jena ruwimela Esusi Onorgame tniligo napurig al repmala bon oyrame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

283 la rewagachi ejperlamala senib niraga mu yuga. 3 La mu Onorgame oyrasak ye ralmuli lige nech oyrasak, liko la rewagachi simmala alu ralmuli. Mu jkuru la bijchi bineli Walula Onorgame, lige mueka nech jlakuru jena wijchimoba. 4 Ne beniri alu ralmuli chiena al ko mu, ma suwaba ne alu nchali napu mu nul. 5 Mu On, jpeko mu yuga asinali ne uchchigo sin. Nech yawa alu awal uchchigo sin napurig nile yab tach nergichi ye gaw, napulige mu yuga ajtig ne. 6 Alu ralmuli napu mu wanpale ya napurig nech oyrame nmala lige ne la ruyturu chieri ka mu. Mu ju alu Walula alu ralmuli nuleme lige repume lige mu ya nech awal napurig ne smala nulea alu ralmuli. Suwbaga alu ralmuli la ew napu nul mu raichlila. 7 Ne ruy alu ralmuli, suwbaga napu ne ngame ju, alueka mu Onorgame nejturu. 8 Ne ruy alu rachali napu mu ya nech, alu ralmuli la bijchigi ye rachali. La mach alu ralmuli napu mu ajt, aleka nawligo ne. Lige la bijchgile mu sligo nech jula jena wijchimoba. 9 Ne tan napurig la gurimala mu alu nech oyrame. Tabil tan ne napurig suwbaga ralmuli gurowa, pe alu ralmulicho napu mu ya nech napurig nulmala ne. Alu ralmuli mu nila ju. 10 Suwbaga alu ralmuli napu ne nul mu nila ju, lige suwbaga alu ralmuli napu mu

SAN JUAN17 nila ju abiena ne nila ju, lige etega uch jar ralmuli chiena la sbali olame ko alu nech oyrame, lige we al nir nech. Napulige uch jar ralmuli machis churig ko ye ralmuli mu raichlila oyrame, alige la machimela rewagchika nawag ne napu mu ajt. 11 Ne pew sim ol napu mu ajt, tabil jena wijchimoba asim ol ne. Suwbaga napu nech oyrame ju, alueka jena wijchimoba mochmala. La reppuaka mu alawlate alu ralmuli napu mu wanpale. Mu On, mu ju bilepi Onorgame, lige mu alawala ju napu ralmuli gurame ju napurig la bilepi ntili ntame nmala napurig mu lige ne si la bilepi ntili ntame niru. 12 Napulige ne bij alu ralmuli yuga eyena, neka mu alawlate repume kturu alu ralmuli. Ne repume kturu lige tabil cho wek, abiena wek bil, Jurasi anilime ju alu ri. Alarig anile Onorgame raichlila ya nergame, lige la sbali ikimeli ju napurig anlige alu rachali. 13 Pe we sim ol ne napu mu ajt. Ne ruy ralmuli alu rachali bij jena wijchimoba asag, napurig la ganliga mochmala napurig ne. 14 Ne la beniri alu ralmuli ramu oyrame alu rachali napu beniri mu nech. Suwbaga ralmuli napu tabil oyrame ju nech senib tabil ganliga mochime ju napugiti tabil achigriga ntame kame. Neka tabil nata napurig ntame ju alu ralmuli tabil oyrame nech. 15 Tabil tan ne napurig ma buinawa jena gawich alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN17,18 ralmuli nech oyrame, pe we repkiame najk ne napurig la tabil chapimela alu chtiri ntili. 16 Neka tabil oyrame ju alu chtiri ntili napu ner jena gawich, alu ralmuli napu ne si eyname ju, alueka tabil oyrame ju alu chtiri ntili. 17 We al niraga etewa alu napu mu oyrame ju, nchali yawa napurig mu najk. La ntili yawa napurig la rejchirgame nmala benriga mu raichlila. Mu raichlila la bijchi ju. 18 Ne nul alu ralmuli napurig gurimala uch jar ralmuli napurig mu nul nech suwbaga ralmuli guriniliga. 19 Jena ajt ne la listo mukumea napurig alu ralmuli nech oyrame la biwgame alawgame nmala napurig wan mochmala, tase napurig alu ralmuli chtiri alawgame. 20 Neka abiena ta ajt napurig gurowa alu ralmuli napu nujub oyramili ju nech napulige akis alu rachali napu ruimeli ju alu nech oyrame ralmuli jipe mochgame. 21 Mu On, tan ne napurig gurimala mu napurig la bilepi ntili ntame nmala suwbaga alu nech oyrame. Najk ne napurig la bilepi ntili natmala pe ramuecho yuga, napurig ne la pe bilepi ntili nata pe muecho yuga. Bilepi natlime najk ne napurig bijchgimala uch jar ralmuli mu sligo nech jula. 22 Neka we al nir alu ralmuli napurig mu we al nir nech napurig la bilepi ntame nmala napurig ramu bilepi ntame niru. 23 Mu

284 smi alaw ya nech lige nchig alaw ya alu ralmuli napurig la sbali bilepi ntili ntame nmala, napurig uch jar ralmuli la machimela mu sligo nech ajch jena napu ajt ne jipe, lige napurig la machimela mu we galeo ne alu ralmuli napurig gal mu nech. 24 Mu On, mu sile nech ya suwbaga ye ralmuli napu la oyrame ju nech, lige najk ne napurig suwbaga alu ralmuli ne yuga mochmala senib, lige napurig la machimela chieri ko ne, napurig la machimela we al ganliga etligo mu lige iwrali yligo mu nech. Mu we al galeg etele nech napulige tabil cho nergichi ye gaw. 25 Mu On, mu ju napu la sbali olame ju. Tabil me suwbaga ralmuli mach chieri ko mu, neka lchigo machg chieri ko mu, lige alu ralmuli napu la oyrame ju nech la bijchiga nir mu sligo nech jula. 26 Ne ma la sbali ruy chieri ko mu, lige aminabi ruymala ne napurig la galeg etmala mu alu ralmuli achigriga napurig gal mu nech, lige napurig la ne alawala alawega mochmala.

18

Ma raichasa Esusi ye rachali, simrole al gomichi napu Segroni anilime gom nile, suwbaga alu maku bil ri napu Esusi yuga jrome nile. Al bilena napu wek jale roj olibo anilime, al simile bon yuga jrome yuga. 2 Jurasi, napu Esusi sala gaynale, alu richig

Jena ruwimela ma chaplirigo Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

285 abiena machime nile al, Esusi ma wes napublige alu ralmuli al. 3 Lige alu ri Jursika simile najtasia Esusi wek sontalo yuga, alu gobierno romano sontlola, lige jar sontalo ygachig, alu wal reobachi tebume. Jlale alu ewlala bal lige alu bariseo. Ewele siparnaga ynele alu sontalo. Lmpara aseite rorigame ok eynele lige chojp rajigchig. 4 Essika ma machig asale suwbaga alakimeo, alekeri etesa, pet simile najtepamia, lige rukele: Chieri yama emi? 5 Lige nejele alu sontalo: Esusi, Nasareta anilichi bejtgame. Alige Esusi anele: Ne ju. Alu Jurasi abiena al illechig alu sontalo yuga. 6 Napulige Esusi anesa, Ne ju, suwbaga alu sontalo guwana bitbale wijch. 7 Algeko Esusi uchchigo sin rukele: Chieri yama emi? Lige sontloka nejele: Esusi, Nasareta anilichi bejtgame. 8 Yam ruwkuru ne ko anile Esusi. Nech yama ka, ye uch jar ralmuli arewa napurig simmala. 9 Reg anile napurig al alarig nmala napurig anile yab bajchab raw. Anile bon: Tabil wesi ralmuli wekmala, alu ralmuli napu On Onorgame wanpale napurig ne bon repmala. 10 Alige Simoni Pegro anilime bil siparina okame nile,

SAN JUAN18 lige mach pale, lige rejpnale bil ri najkala Malko anilime, wajton ilgame najk. Mlkoka alu walula bal pinila nile. 11 Lige Essika nulele Pegro: Ku rek alu siparina al napu mach pa mu. Ne Onola Onorgamete ajchrigame ju ne napurig ejelmala. Tabil may mu la sbali olamio ne ye res ikiame?

alu sontalo romano lige alu walula sontalo si, lige alu uch jar sontalo ma chapile Esusi, lige ma bulele, 13 lige Anasi bejtlachi otleru. Alu ri Ansika Kaipasi sil nile napu walula bal nile alek bam. 14 Ye Kaipsika pe aba alu nile napu anile tabil mukusk Esusi algeko alu sontalo romano wek juro melimro, lige ab la nirale napurig pe bilepi ri mukirik tase wek.

12Alige

Jena ruwimela ma otlirigo Esusi Anasi bejtlachi

ma otosuga Esusi, Simoni Pgroka lige uch bil Esusi oyrame Esusi najtasia eynale. Alu ri napu Pegro yuga enale ma wes etrigame nile alu bal wallate, alekeri napulige Esusi bajkichi al rapich alu walula gallachi, abiena la yleru lisensia alu ri alu yochi repmete napurig la bajkimela al rapich. 16 Pgroka machika rejpile al ab ychika. Alige alu uch bil ri napu bajkile al rapich ku yati

15Napulige

Jena ruwimela Pegro anligo tabil machirligo Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN18 machnale lige rachale alu muk yuga napu tebuka ilile al yochi. Alige ku uchchigo bajkile, Pegro yuga. 17 Lige alu mukika al yochi repume reg rukele Pegro: Tabil alu ju mu alu ri gompanirola napu aparu? Tabil anile Pgroka. Tabil alu gompanirola ju ne. 18 We rulgachi nile, lige alu sontalo wal reobachi tebume lige nchamechig nayasa sujkliga jale. Lige Pgrochig al simile sujklimia alu ralmuli yuga.

286 Alarig nejeme ju mu ye walula bal? 23 Essika reg nejele: Ne sewin charig anik, ruwg churig ko. Lchigo la bijchi kgob napu an ne. Lige chonig wejppach mu nech? 24 Alige Ansika Esusi jlale sekach bulug Kaipasi ajtgichi.

galrale, alu walula bal chojkile rukea Esusi chieri ko alu suwbaga ralmuli napu Esusi gompanirola nligo lige tachiri nligo napu alu Esusi benrile alu ralmuli Esusi oyrame. 20 Essika reg anile: Neka la senib la benrite al bilena napu la suwbaga alu ralmuli la machgime akimela. Ma suwbaga beniri ne al ut reobachi sinagoga anilime lige abiena al wal reobachi rapich, al kame napu wek ralmuli napume ju, tase sin chboka beniri ne. 21 Chonig nech rukliach suwbaga ye rachali? Alu ralmuli napu nech gepule, alu rukwaguru suwbaga rachali rukewa napu anligo ne. Alu ralmuli la mach suwbaga napu anligo ne. 22 Reg anichi Esusi, bil sontloka, alu wal reobachi nchame, Esusi wejpale banach, lige reg anele:

19Pach

Jena ruwimela Esusi we awgame rachiga ruklirigo bil walula balete

alakichi ye, Simoni Pgroka bij sujkliga ilile al ab nabeta. Lige uchchigo rukleru Pegro uch jar ralmulite, reg rukleru: Tacha Esusi gompanirola ju mu? Lige Pgroka ygiga nejele: Neka tabil Esusi gompanirola ju. 26 Al ilile bil ri alu walula bal pinila, alu ri rijimala napu Pegro najkala rejpnale. Lige reg rukleru Pegro alu riote: Tacha et ne mu al napu wek ja roj olibo Esusi yuga eynachi mu? 27 Lige uchchigo sin anile Pegro tabil alu ri ko. Algerikchi bil otol sinale.

Jena ruwimela Pegro uchchigo sin rachaligo tabil machirligo Esusi


25Napulige

chelachi mach pliru Esusi Kaipasi gallachi, otleru Esusi alu walula selgame romano bejtlachi. Alu juro ewlala napu otole Esusi, alueka tabil moile al galichi Esusi yuga, napugiti alarig nokame nligame alu abopi ka, alu juroka tabil moime nile

28Ma

Jena ruwimela ma otlirigo Esusi Pilato bejtlachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

287 tabil juro bejtlachi bil piesta nergichi. Wal piesta nile Pskua anilime. Ma moisk algeko tabil ellime nile alu goame goyachi piesta nergichi. 29 Alekeri alu selgame Pilato anilime machnale al pachaka galralek, lige reg rukele: Tachiri gite nejiga eynilia emi ye ri? 30 Reg nejele alu ewlala juro: Tabil cha ssak ye ri, algeko pecha apwili ko ramu ye ri. 31 Piltoka reg anile: Emi otog go, lige bil gastigo yawa we al sbali napurig oliame ju. Alu ewlala juroka ku reg nejele: Ramu juroka tabil lisensia ngame niru napurig meliboa bil ralmuli, pe emi ralmuli romnoka la lisensia ngame ju. 32 (Ya bajchab raw Esusi alarig anile bil gulusichi chujkug mukumorle.) 33 Piltoka ku pach simile bon gallachi Esusi bayemia yuga raichamia. Lige reg anile: Mu ju alu juro walula rey? 34 Lige Esusi reg nejele: Mu bon alarig machinali? O pchala pe ilig ruk mu napugiti uch jar ralmuli aniame? 35 Piltoka reg nejele: Neka tabil chl walula ko mu o tabil walula ko mu. Neka tabil juro ju. Alu ralmuli juro lige alu bal ewlala nokale mu neja. Mu juro jchig. Tachiri chuskame jk mu? 36 Essika reg nejele:

SAN JUAN18 Napu ne nulame ju, tabil jena wijchimoba ju. Alarig nsak, algeko suwbaga ne gompanirola nakmilik napurig tabil otoboa ne al napu moch ewlala juro. Neka tabil nulmili ju jena wijchimoba. 37 Alige Piltoka reg rukele: Liko mu ju walula rey ralmuli juro nuleme? Essika reg nejele: Walula ju ne napurig an mu. Naw ne jena wijchimoba lige jena ochrigame ju ne napurig walula nmala. Naw ne bil rachali raichamia we najtkame. Suwbaga ralmuli napu la ewame ju alu la bijchi rachali, la gepume ju ye rachali napu raicha ne. 38 Lige Piltoka reg rukele: Tachiri jk alu la bijchi rachali?

Lige ma ruksak, Piltoka machnale alu ralmuli juro yuga raichamia, lige reg anele: Neka tabil sewinriga eti ye ri napurig meliboa. Tabil cha skame ju. 39 Senib bam Pskuachi bil juro supname ju ne napu yriga moch, lige ma supansak, ma tabil uch ku chapiame ju alu. Najk emi napurig supanawa ye ri Esusi, walula rey ralmuli juro nuleme? 40 Algeko suwbaga alu ralmuli juro anile: Ye rioka tabil supanawa! Barabasi lina supanawa!

Jena ruwimela Pilato nulligo napurig meliboa Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN18,19

288 Ramueka regriga machiaa ye rachali Onorgame nulalila, ye ri melitik, alu ri Onorgame Inol korinturu. Tabil che animeli ju ye ri napuyeti Onorgame kori. Abirig mukumeli ke. 8 Napu Pilato akis reg anichi ye ralmuli, uch ab majale. 9 Ku pach galrale bajkile Esusi yuga, lige rukele: Koche bejtgame ju mu? Essika tabil tbiri nejele. 10 Alige Pilato reg anele: Nech tabil nejmala mu? Tabil mach mu ne ko walula napurig nulmala ne mu meliachi bil gulusichi ujchug, lige napurig supanmala napurig simela mu? Tabil mach mu? 11 Essika reg nejele: Mu tabil lisensia ysiga Onorgamete napurig walula nmala mu, tabil nulmilikuru mu nech melniliga. Alu ralmuli napu nech apale jena, alu ralmuli ab wal cha nokgame ju, peka napurig mu. Alu ralmulika sewin nokale, tabil napurig nul Onorgame. 12 Alige si Pilato we ntale churig supanamio Esusi. Tabil najkile napurig meliboa. Lige uchchigo sin rachale ralmuli juro yuga, lige alu ralmuli juro ewele rachaga anile: Ma supansak mu Esusi, algeko tabil alu walula nulame rey gompanirola ju mu, alu napu Roma ajt. Alu bon Esusi anituru walula rey ko, suwbaga ralmuli nuleme, algeko sala ju alu walula yuga Roma ajtgame.

19

Barabsika geriyero nile, napu galrale bajchriga ajtile. Lige Pilato jar sontalo nulele napurig otomela Esusi wejpisomia. 2 Lige alu sontalo newale bil goronaf wejchate lige Esusi molachi ajchele. Algeko bil chnaga sejtkame chinite gemele napurig bil walula neraga. 3 Aliko alu sontalo al ab jbale Esusi ilgichi lige reg anele, chibi anig gawliga: Mu ri juro Walula Rey, wek bam bejtlasa la ju! Lige banach wejpig nokig anile alu ralmuli sontalo. 4 Alige Pilato uchchigo machnale lige rachale alu ralmuli juro yuga, lige reg anele: La enesi, mach pmala ne ye ri napugiti tabil machiame ne chonig meliboli ko ye ri. 5 Lige pachaka machnale Esusi wejch gornaga, lige chnaga sejtkame chin gemag. Alige Pilato reg anile: La enesi, jena ilkuru ye ri! 6 Lige alu bal ewlala lige alu sontalo napu repume ju alu wal reob, Esusi etesa, awgame rachaga anile: Bil gulusichi ujchug melibguru alu ri! Alige Pilato reg anile: Emi abopi otogg. Lige bil gulusichi ujchug meliboa. Neka tabil mach tachiri chuskame ka ye ri napurig meliboa. 7 Alu ralmuli juroka reg anile:

f 19:2 Enesi glosario corona.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

289 Pilato akis alanichi alu ralmuli juro, mach pale Esusi uchchigo sin. Lige Pilato asbale al bil sachi napu gustisia oliame nile ralmuli al napu anilime nile Gabata ebreo rachaga. Gabata anik Rejt Chijprigime Ptigame aniame kr. 14 Bil raw bajchab nile napu newame nile wal piesta Pskua anilime.g Amul rawil nile. Algeko Pilato reg anele alu ralmuli juro: Jena il walula rey emi nuleme! 15 Alu suwbaga ralmuli juro uchchigo awgame rachaga reg anile: Otog, otog ye ri, bil gulusichi ujchug meliboa! Piltoka reg anile: Najki emi napurig meliboa ye ri emi nuleme bil gulusichi ujchug? Lige alu ewlala bal reg nejele: Alu rioka tabil walula ju ramu nuleme. Bilepi walula ju, alu napu ajt al Roma anilichi. 16 Alige Pilato lisensia nejile napurig meliboa Esusi bil gulusichi ujchug. Alige sontalo ma otole Esusi.

SAN JUAN19 oweti elale alu gulus. Abiena uch jar ok ri ujchlechig uch jar gulusichi al ab napu ujchliru Esusi, lige Esusi al nasipa ujchliru alu ok ri uchkichi. 19 Piltoka nulele alu sontalo romano napurig ujchawa bil rabileta osirgime al gulusichi, mooch ambage napu chujkule Esusi. Reg anime osil: Esusi Nasareta anilichi bejtgame, alu walula rey ralmuli juro nuleme. 20 Wek ralmuli juro ennale lige lerale alu osil, ab nligame Rusaleni anilichi napu ujchliru Esusi alu uch ok ri yriga. Alu osil baki sewinriga rachiga osirgime nile, napurig rachame nile ralmuli juro, lige romano, lige grigochig. 21 Alu ewlala bal tabil galele napurig reg ujchawa alu osil. Lige alekeri anele alu Pilato: Walula rey ralmuli juro nuleme, anime ju alu osil, lige ramueka tase najkiae napurig alanime ujchawa. Reg anime ujchawa lina: Ye ri Walula rey kor ralmuli juro nuleme. 22 Lige Piltoka anele: Napurig ujch ne, alarig rejpmala. 23 Lige alu sontalo ma rep gulusichi ujchasa Esusi, ma napabule Esusi opchala, lige chiwnale namana neraga alu opacha lige alu abpika nachtale. Na sontalo nile alu nok. Lige ajtlechig bil opacha wel Esusi opchala napu rel ujchame nile (napu tnika aniame

13Napulige

bon otole alu gulus majtoga, lige sbale bilena rab Anaywali Moola anilichi. Alu ralmuli juro Glgota aneme nile. 18 Al wijch rekag klabo jwale sekach lige ronlachi, lige

17Esusi

Jena ruwimela Esusi bil gulusichi ujchag mellirigo

g 19:14 Enesi glosario Pscua.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN19 ju yol rachaga), moyriga newrigime nile, tabil suka newrigime. 24 Lige alu sontalo anile abpika: Tabil chiwanawa alu wel opacha, bil reg repua napurig la machiboa chieri neyrira. Alarig la sbali ikile napurig anile Onorgame raichlila yab bajchab raw, reg anime rachili: Ma nachtale ne opchala, lige bil reg reele ne opchala mniliga.h Alarig nokale alu sontalo. 25 Esusi eyela, lige Esusi ichilala, lige Mara napu Kleopasi yula nile, lige Marachig napu Magalena anilichi bejtgame nile, suwbaga alu ralmuli al jale, al ab napu Esusi chujkule gulusichi. 26 Esusi etele alu bon eyela lige bil alu Esusi gompanirola yriga etlechig, alu napu Esusi we galeg eteme nile.i Alige Esusi anele alu bon eyela: La reppua ka ye ri napurig mu bon ranala neraga. 27 Algechig alu ri anleru Essite: La reppua ka ye muk napurig mu bon eyela neraga. Alige si we al repule ye ri la napurig bon eyela neraga.

290 ab ilile bil sikol iwil bawila we chokgame rorigame. Bil banasoli sanabchasa alu iwil bawlate, bil balichi ujchale alu banasoli, lige Esusi chulachi owele alu banasoli. 30 Lige napulige Esusi ma chunus alu banasoli reg anile: Suwbaga ma la sbali ol ne. Algeko ma gon rojpchiga chujkbale moola, ma mukule.

29Al

machig anile napu ma sbali olligo napu anligo alu Onorgame raichlila yab bajchab raw. Alige reg anile: We balamu ne.

Jena ruwimela ma mukligo Esusi


28Essika

raw rapaknala nile napu newame nile wal piesta Pskua anilime lige sawalachi nmili nile resbulichi raw, lige alu ralmuli juro tabil najkile napurig bakinika ri gulusichi ejtebmala resbulichi raw. Alekeri alu ralmuli anele Pilato: Ma gajponawa alu baki ri gulusichi uchkame gajsila napurig ab al yati suwirlik. Abiena najklechig alu ralmuli napurig ma rekabuwa alu ralmuli al gulusichi uchkame. 32 Alige alu sontalo simbale alu baki ri gajsila gajponamia. Bajch bil ri gajsila gajpnale. Lige uch bil ri gajsila gajpnale. 33 Alu sontalo machile ma mukug chujkligo alu Esusi, alekeri tabil gajponliru Esusi gajsila. 34 Abirigchigo bil sontalo bil sel okame nlek lige ejchele aluete achigachi relege, lige Esusi wal elnale aminami bawtiri machnalechig. 35 Alu

Jena ruwimela bil selate ejchlirigo Esusi achigachi relege


31Bil

h 19:24 Enesi Salmos 22:18. i 19:26 Jipe may ralmuli Juani nligo alu ri.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

291 ri Esusi oyrame suwbaga ye etele, lige akinana ruw napurig la machimela emi alakligo. Alu rachali napu ruwile ye ri la bijchi ju. Alu bon la mach la bijchiga rachiligo napurig emi la bijchgimala. 36 Alakile ye suwbaga napurig la sbali nimia napurig anile Onorgame ya bajchab raw. Reg anile: Tabil wesi ochila gajponwili ju.j 37 Alu Onorgame raichlila anlechig ya bajchab raw: Emi etmala alu napu ejchliru selate.k

SAN JUAN19,20 ok ri napurig nokame nile alu ralmuli juro bil mukgame gatemia. 41 Al ab napu mukule Esusi ajar iwis rakeme jale lige al ab ilile bil res newrigime napurig bil mukgame rekawa. Tabil wesi mukgame rekrigame nile al ewachi. 42 Al rekliru alu Esusi la ab nligame, lige ma chojkimichi nile resbilichi napulige suwbaga ralmuli juro resbame nile. Resbilichika yanchi al chojkime nile rapagachi lige sawalachi al suwname nile.

ma suwbaga alakis, bil ri Jos anilime Arimatea anilichi bejtgame, lisensia tnale Pilato alu Esusi otomeo. Joseka bil Esusi oyrame nile, tasin ruwile Esusi oyrame ko alu ewlala juro majaga. Piltoka la lisensia yale, algeko alu ri Jos anilime otole Esusi ma mukgame. 39 Abiena enlechig alu Nikoremio anilime, alu napu yab sin ruk simile Esusi yuga raichamia. Alu ri Nikoremio bais maku kilo niraga ok enale gajsal yow, ok nalrigame, alu Esusi mukgame ujchemia. Alu okan chojkgame gajsal mira anilime nile bil lige loe anilime nile uch bil gajsal. 40 Alu ok ri kabile Esusi wel chinite lige alu gajsal nalrigame ajchig algana chinichi. Alanokale alu

Jena ruwimela ma otlirigo Esusi rekamia bilena resoch newrigime


38Lige

Romkichi be tach chelachi, Mara, napu Magalena anilichi bejtgame nile, simile al napu rekliru alu Esusi mukgame. Al sbaga etele alu wal rejt ma sew ajtig napu ajchrigame nile al res yriga. 2 Ku we maga simile al napu asale Simoni Pegro lige alu uch bil ri napu Esusi we galeme nile,l lige reg anele: Ma tabil it alu mukgame napu al resoch rekrige, tabil mach ne koche boig. 3 Lige Pegro lige uch bil ri simbale al resoch napu rekliru Esusi. 4 Oknika ri we awgame jmaka simbale. Pgroka tam we sajpume nile, alu uch bil ri bajch sbale al napu Esusi bolige. 5 Lige alu ri pachami resoch ennale. Lige pe alu chin roskamecho etele alemi ltiga

20

Jena ruwimela ma tabil rewlirigo Esusi napu rekliru gatega

j 19:36 Enesi Salmos 34:20. k 19:37 Enesi Zacaras 12:10. l 20:2 Alu uch bil ri Juani anilime nile, alu napu osale ye osil.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN20 mochigo, tabilchigo bajkleko pachami resoch. 6 Lige sbale Simoni Pegro. Alueka bajkile pachami resoch, abiena pe chin roskamecho etele. 7 Lige abiena etele Pegro alu uch bil chin napu Esusi moola bulliru. La suriga rominriga ajtile wan. 8 Lige alu uch bil ri bajkile lige aluchig tabil asemi etele alu mukgame, alige la bijchgile napu anlige Mara. 9 Tabil cho la nmale alu ralmuli napu anlige Onorgame yab bajchab raw Esusi ku ajanamio. 10 Lige alu ok ri napu Esusi oyrame nile ku galrale simbale.

292 Lige Mara alu repume mayega, reg anele: Mu ri, mu ssak alu Esusi otoa, ruyewa ne koche boig, lige ne bon smala ku jena ap. 16 Lige Essika reg anele: Mara! Lige Maraka gulile napu Esusi ilile, lige reg anele juro raichlila rachaga: Raboni! (Raboni ani ka pe benrame anirle alu abopi ralmuli juro.) 17 Liko reg anele Esusi: Tach chapiboa ne,m tabil cho seba ne napu Onorgame ajt, lige anewa ka alu ne gompanirola ralmuli, ne ma simeo napu ajt Onorgame napu ne Onola ju lige alu ne oyrame Onola jchig, alu Onorgame napu nech tebume ju lige abiena tebume ju emi. 18 Alu Mara napu Magalena anilichi bejtgame nile yati simile alu Esusi oyrame ruyemia alu Walula Esusi etligo lige ruymiachig napu anligo Esusi al napu Mara etele.

sin sbale Mara al resoch lige al resoch machika asbale nal. Bij nalaka pachami ennale, 12 Lige ok santo njeli etele pachami mochigo napu Esusi rekrilige. Bil napu Esusi moega boile, al ajtile alu santo njeli, lige bil napu ronega boile Esusi. 13 Lige alu santo njelika rukele alu Mara: Mu muk, chonig nal mu? Maraka reg nejele: Ma pecha nrko Esusi jena napu rekrilige, lige tabil mach ne kochiena boig. 14 Reg anis ma pet guwana simile ma ku simea, lige al etele bil ri. Tabil machile Esusi nligo. 15 Lige Esusi reg anele: Mu muk, chonag nal mu? Chieri yaga eyena mu?

11Uchchigo

Jena ruwimela Esusi ilbaligo napu ajtile alu Mara napu Magalena anilichi bejtgame nile

ma ab al romkichi, suwbaga Esusi oyrame napuka mochile bilena galrale we la yriga. We maj mochile ewlala juro sir mayega. Alige al machin ilbale Esusi pe yati neraga, suwbaga alu ralmuli mochgichi ilbale, lige anele:

19Alige

Jena ruwimela Esusi ilbaligo alu maku bil bon oyrame mochgichi

m 20:17 Jar an supan ne anile Esusi Mara olag.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

293 La sbali ralmuli niwa emi Onorgame yuga ntame. 20 Ma alanis, bon Esusi getrile alu ralmuli bon sekala napu klabo jale al gulusichi chujkgichi, lige napu ejchliru alu selate. Suwbaga alu ralmuli we raslle alu Walula etega. 21 Lige Esusi uchchigo anele: La sbali ralmuli niwa emi, bilepi ntili ntame niwa pe Onorgamecho yuga. Onorgame nech jlale lige neka emi nulguru. 22 Essika buchig anele alu ralmuli: Naresi Onorgame Alawala. 23 Emi eksak alu ralmuli cha nokame, Onorgame chig la ekmala alu ralmuli. Emi tabil eksak alu ralmuli cha nokame, Onorgamechig tabil ekmala alu ralmuli.

SAN JUAN20 galrale mochile, lige Romasi la ajtile alige raw. We al yriga mochile yochi, lige Esusi al machin ilbale tabil ipuga yochi, al nasipa ilbale alu ralmuli mochgichi. Lige reg anig reprale reg anig: La sbali ralmuli niwa emi Onorgame yuga ntame. 27 Lige reg anele Romasi olag: Ne sekala enb, maksate noch, lige sekate nochb napu ejcheru ne selate lige la bijchgiwa pe abalu ko ne. La bijchgiwa uchchigo ku ajag ajtig ne. 28 Lige Romsika reg anele: Mu ju Walula ne nuleme lige aminami Onorgamechig! 29 Alige Esusi reg anele: Mu ma et nech, alekeri la bijchgiwa ku ajag ajtig ne. Uch jar ralmuli la bijchgimala ku ajag ajtig ne rek tabil etee nech. Lige alu ralmuli we al narmala napu nej Onorgame. We al ganliga mochmala rek tabil etee nech.

nawachi Esusi alu oyrame yuga, tabil asale Romasi anilime ri napu nile bil alu maku ok Esusi oyramechig. Romsika Kuate anlime nile. 25 Ma ilibeko kul ruyele alu ralmuli alu Romasi etesa, reg anele: Eteru ramu alu Walula Esusi. Ma tabil mukug bo. Lige Romasi anile: Tabil etsak ne alu Esusi sekala napu klbote ulunluru, lige tabil nochasa ne al achigachi relebege, algeko tabil bijchgamala ne Esusi ko alu ri. 26 Ma bil tarali kachi, alu ralmuli Esusi oyrame bilena

24Al

Jena ruwimela Esusi Romasi yuga rachaligo

bij alu bon oyrame yuga asag, pe bon ntaga ekargame semriga newale napu tabil wesi ralmuli gayname ju achigriga nok. Tabil os ne suwbaga jena lbrochi napu sile Esusi. 31 Napu os ne ye jena lbrochi bil rachali ju napurig la bijchgamala emi Esusi ko alu Kristo, napu julrigame nile Onorgamete rewagchika, alu Onorgame Inol. Lige emi la bijchgiga mochisa ye ri Esusi

30Esusi

Jena ruwimela Juani la ruwligo chonig osligo ye libro

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN20,21 Onorgame nboligo, alige la nareka mochmala emi iwrali napurig la ganliga ejperlamala emi jena wijchimoba lige alarig simmala emi pa rewagachi ejperlimia.
Jena ruwimela Esusi al ilbaligo napu gichao alu bon oyrame mochlige

294 Alarig nokale alu ralmuli, alige wek roch buynale alu morlite, we bejtgame asbale ma tabil umbale banisk otoa. 7 Lige alu ri napu Esusi we najklige anele Pegro: Alu ri ju Walula Esusi! Simoni Pegro akis Walula ko Esusi, alu bon opchala umuchipo bulis, bawich opochile. 8 Akega sbale al suw napu Esusi ilile. Uch jar ralmulika alu brkochi mochiga sbale, alu morali ok sbale banriga boch ajchag roch. Al napu roch wejale, bil siento metro niraga nile sebamia al bawich suw. 9 Brkochi etigisa ynale alu ralmuli, lige etele raj ilig lige aminami etele bil roch al amoba sawichi bogame lige abiena etlechig bil ban. 10 Esusi reg anele: Jeka apasi pekabi roch alu napu pe kulipi wej emi. 11 Lige Simoni Pegro mole al ut brkochi lige wijch banriga otole abemi suw alu morali boch ajchig roch. Bil siento malgisa maku na baki roch bitile al morlichi. La wek roch kachi tabil chiwale alu morali. 12 Lige Esusi reg anele: Jeka simasi, ma gopoa. Suwbaga alu ralmuli mayele ye ri Walula Esusi ko, nobi majale ko rukea pala la Walula Esusi ko. 13 Lige Esusi ab naibeta ilbale, lige alu ban wile lige nachtale suwbaga ralmuli. Alu roch abiena nachtale. 14 Alges ma bais nile napulige alu ralmuli ku etea Esusi ma ku ajnasa.

Ab akinana Esusi machnale al napu alu bon gompanirola mochile al wal baw mangichi al napu Tibriasi anilichi nile napu Galilea anilime nlechig. 2 Napuka mochile Simoni Pegro, lige Romasi napu Kuate anlime nile, lige Natanaeli napu Kan anilichi bejtgame nile Galilea ejiro, lige ok ri Sebereo anilime ri kchila, lige uch jar ok ralmuli Esusi gompanirola. 3 Lige Simoni Pegro anele suwbaga alu ralmuli: Roch imumia sim ol ne. Ramuchig simawa mu yuga anile alu uch jar ralmuli. Lige bilena brkochi simbale alu ralmuli, lige chelbale roch imua tabilchigo wesi roch mach pale ko. 4 Ma chelachi nile lige Esusi al suw ilbale, nobi alu brkochi eyname tabilchigo machile Esusi ko. 5 Alige reg rukele Esusi alu brkochi eyname: Emi gompaniero, tabil wesi roch boinaru? Lige nejele alu ralmuli: Tabil wesi. 6 Lige Esusi reg anele: Pasi alu morali al mi wajton, alige la boinmala roch emi.

21

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

295
Jena ruwimela Esusi Pegro yuga rachaligo

SAN JUAN21 opochtime kturu ichrimi einamia, napulige mu ochrame ka sekala wajchnaga opochtiriwa mu lige ma otoboa mu rek tabil siminalie.o 19 Ye rachalika pe ruwime nile churig mukumeo Simoni Pegro ab akinana bam, lige Simoni Pegro mukus wek ralmuli we al niramio Onorgame. Esusi reg anele: Nabg! 20 Simoni Pgroka gulile lige etele alu ri engichi, alu ri napu Esusi we galeme nlige, alu ri napu ab asale goy Esusi yuga napulige napuka golige bij tach chapi Esusi, alu napu reg rukele: Chieri ju alu napu mu sayega ilibmala? 21 Simoni Pgroka etesa alu ri engichi, reg rukele alu Esusi: Mu Walula Esusi, alu rioka chukimeli ju? 22 Essika reg nejele: Ne bon arsak napurig tabil mukumela ye ri napus ne ku bon nawasa, tachiri chureko mu si? Mueka pe ilig nech yuga enwaguru. 23 Alekeri chojkile abopi raicha alu wek ralmuli Esusi oyrame, alu rachali napu reg anime ju tabil mukumeli ju ye ri, nobi Essika tabilchigo alarig anime ke anile. Pe anile: Ne bon nersak napurig tabil mukumela ye ri napus ne ku bon nawasa, tachiri chureko mu si? pe reg anile.

gos goame, Essika Simoni Pegro yuga rachale, lige reg anele: Simoni Pegro, Juani inol, we al galeg et mu nech metig ye ralmuli lige tbiri? Lige Simoni Pgroka reg anele: Alarig ju. Mu la mach, ramu okaka we al gompaniero niru. Lige Esusi reg anele: Liko we al semriga yawa goame ne bujkula bo.n 16 Lige uchchigo sin rukele Esusi: Simoni Pegro, Juani inol, we la galeg et mu nech? Simoni Pgroka reg nejele: Alarig ju, mu we al mach we al gompaniero nrigo. Lige Esusi reg anele: We al reppua ne bukula bo. 17 Lige ma bais niraga rukele Esusi: Simoni Pegro, Juani inol, we al gompaniero niru ramu? Lige Simoni Pgroka we seweka asbale uchchigo alarig ruksiga. Alige reg nejele Simoni Pegro we seweka: Esusi mu la mach suwbaga. Mu la sbali mach we al gompaniero nrigo. Esusi reg anele: We al semriga yawa goame ne bukula bo. 18 La bijchi an ne. Abij remal ka mu bon

15Ma

n 21:15 Napulige Esusi reg ani: Ne bujkula bo pe ne oyrame anime ke anile. o 21:18 Jarchigo an napulige anile Esusi sekala wajchnaga, pe ruwime ke anile Pegro mukumeo gulusichi chujkag.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SAN JUAN21 bon ri anile ye rachili ruy lige bil aplichi osale. Lige alu ri ne ke. La sbali machir la bijchi ko ye rachali. 25 Abechig wek ekar sile Esusi. Suwbaga osisuga ka aplichi, tabil asemi

296 nerlimalek gawich bilena napu mochiawa alu apeli rachali newrigime, ma bochmikuru, asriga wek nmilik. Pe ikipi rachali ruim nb. Wal chelirab.

24Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osil aplichi ujchuchrigame we ya osleru amul ok mili bam. Lige griego rachaga osleru ye osil, lige alu Lukasi anilime ri sile os ye osil. Lige alu ri Lukasi osele alu Tepilo anilime ri. Lige al osilichi ruwime nile churig ikliga alu ralmuli Esukristo oyrame, akinana alu Esukristo rewagachi simis. Lukasi bajch osale uch bil osil aplichi ujchuchrigame churig sligo Esukristo napulige jena wijchimoba asag napu San Lukasi anilime ju.

Jena ruwimela chonig oslirigo Los Hechos de los Apstoles

Reg anime osale Lukasi Ruig Chonokligo Alu Ya Mochgame Esukristo Oyrame

Kuira mu Tepilo. 1-2 Ne Lukasi we ya nbolige uch bil osil aplichi ujchachrigame mu ruig napurig sile Esukristo bij jena wijchimoba asag tach simi al pa rewagachi. We al benrale rejcholi alu napu bon Esusi owile.a Lige Onorgame Alawala gurile alu Esusi napurig la we semriga benrimala. Alu Esusi mukus, ku ajnale. 3 Lige ku ajnisa Esusi, rachale alu maku bil ri yuga, ok li raw yuga eynale napurig alu ralmuli la machimela la bijchi ajgame ko alu bon Esusi. Lige abiena ruyele Esusi alu ralmuli churig nulame ko Onorgame jena wijchimoba.

raw napulige goy mochlige, Esusi anele alu maku bil ri: Tase simawa emi ralmuli jena wal wek rigachi Rusaleni anilichi, emi ralmuli la buwig mochiwa Onorgame Alawala. Onorgame bon la anituru ya napurig nejimio bon alawala, julmori al pkana rewagchikana, napurig we semriga gurimala emi ralmuli jami ichrimi eynachi alu rejcholi ruig. Lige alu rachali ma ruyturu ne emi ya. 5 Yako, Juani anilime ri nulea ilime nile napurig moimela al wal bawich alu ralmuli napurig

4Bil

a 1:1-2 Enesi glosario apstol.

297
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS1 machiboa Onorgame oyrame ko, alarig rewarame nile alu Juani. Pe ukabi raw kachi Onorgame rewarmili ju emi ralmuli bon alawlate alarig anile alu Esusi.
Jena ruwimela Esukristo ku al rewagachi moynaligo

298 etleke ralmuli rek pari eneg jage. 10 Ralmuli pari eneg jgichi, sbale ok santo njeli, otoskame opchigime. 11 Anele: Emi ralmuli Galilea ejpergame, tase eneg jawa owtiri. Essika ma ku pa rewagachi simile, pe nujubapi ku nolnamalek pe abalieri napuyeri kbige.

al ajtgachi, rukele alu ralmuli alu Esusi, anele: Mu Walula, jpeko mu ewlala niraga mochimala ramu ralmuli israelita napurig nlige ya napurig tabil pinila niraga mochmala ramu?b alarig rukleke alu ralmuli. 7 Lige Essika anele: Onorgame tabil el napurig emi machimela alu ntili alarig nimio, bineli mach Onorgame, alueka walula kame, bon we la sbali mach. 8 mika ma pew narmala Onorgame Alawala. Napulige naresa emi, aliko we la sbali awgame alawega mochmala emi. Liko la ichrimi eynamala emi. mika ruymala ralmuli chieri ka ne, napurig sile ne, napu benrilige ne. Emi ruymala ralmuli jena wek rigichi Rusaleni ejpergame, lige alu ralmuli ejiro Jurea mochgame, al ejiro Samaria mochgame abinachig. Lige emi ruymala bochgimi gawich ejpergame anele. 9 Lige suwnasa raicha, Esusi rewagachi simile. Suwbaga ralmuli etele napu ek rilige al, Esusi primi boku kbachi nolrilimi. Alsko ma tabil

6Lige

alu ralmuli suwbaga, lgana simbale al rab mochige. (Al rab Olibo anilichi al yniga simile Esusi rewagachi.) Alige ku Rusaleni simbale alu ralmuli, pe ab nile. 13 Al sebsak, simbale min bilena galrale osmana ilgame gal. Al sebsak jmole al napu chelbame nile. Al mochile wek ri napu nile Pegro, Santiago, Juani, Antresi, Belipe, Romasi, Bartolom, Mateo, uch bil Santiago napu Alipeo inol nile, lige Simoni napu geriyero nile, lige Jurasi napu Santiago inol nile. 14 Uch jar ralmuli abiena mochlechig al. Alu Esusi naspasi bonila lige naspasi wala, lige Esusi eyela Mara abiena aslechig al, uch jar umug abiena wek mochile al. Nab raw napule ralmuli al galrale cheliera yamia Onorgame lige we al ntaga tnimia Onorgame. 15 Al napule ralmuli bil siento rasgame min bil litiri mayelia. Suwbaga alu ralmuli Esukristo oyrame nile. Lige bil raw

12Lige

Jena ruwimela Jurasi nila nchali uch bil ylirigo

b 1:6 Alu ewlala ralmuli romano nuleme nile alu ralmuli israelita.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

299 al nasipa napu suwbaga alu ralmuli napuka jale al ilig alu Pegro, lige anele: 16 Emi Esukristo oyrame napurig ne, yako Onorgame Alawala gurale osachi alu ya bejtgame Rab anilime ri, oslekuru napurig smala alu ri Jurasi. Oslekuru we ya Jurasi gurimili nligo chapiachi Esusi alu Esusi salate. Achigriga napurig oslige alarig nmili nile alige akinana. 17 Alu Jurasi ramu gompanirola nile yako, ramu yuga nchame nile. 18 Lige Jurasi gurile Esusi sala napurig chapimela Esusi. Alu Esusi sala najttale wek enom alu Jurasi napurig nejkrimala. Akinana ojale bonepi alu ri Jurasi bil roj atulachi lige al chujkug mukule. Lige al chujkug, ma wijchile, ma atale rojpala, lige machnale siwala. Lige alu ralmuli ewlala juro ralale gaw alu Jurasi enomlate ma mukus alu ri.c 19 Alige alu ralmuli Rusaleni ejpergame machis mukligo alu ri Jurasi, lige alu gaw Akelama anilime rew ujchele napu el aniame ju. 20 Alu Rab osale bil rachili we ya tach ochrachi Jurasi: Tawesi bejtgame nmala al gawich. Alu gawika nab bineli ilimela. Abiena osale alu Rab: Alu nchili napu in alu ri, uch bil ri ywag. Anig osale alu Rab ya alige.d

HECHOS1,2 Alekeri uch bil ri ywa alu nchali. Bil ri napu la etele Juani rewarachi bawite, lige napu alu Walula Esusi yuga eynilige, lige napu la etele alu Esusi rewagachi simichi, alu ri yawa nchali. Alu rioka la ruymala uch jar ralmuli alarig ku ajnaligo alu Esusi. 23 Lige wanpale ok ri. Matasi anilime nile bil. Uch bil Jos napu Barsabasi anilime nile. Abiena Justo anilime nile. Baki rewgame nile alu ri. 24 Alige alu ralmuli tniga nejkrali Onorgame, anele: Mu Onorgame, mu la sbali mach alarig ntame ko ralmuli. Chieri nalina yawa alu nchali, 25 alu nchali napu Jurasi arlige? Yako alu Esusi ylige alu nchali, lige alu Jurasi tabil la ntale, ma simile napu simeli nile alarig anele. 26 Alige ukuch rejt luka reele. Chieri meta? anig nokale. Alu Matasi mele. Lige yleru nchali napu Jurasi nila nlige. Alsko kchigo ma la maku ok ri nile uchchigo.

21-22

Napulige sbale piesta rilig wlichi (napu Pentekostesi anilime nile yol rachaga), napule suwbaga napu ek alu Esukristo oyrame nile. 2 Lige al mochiga akele napurig iwgame ekame. Alarig anchane pa rewagchikana. Sbale lige al

Jena ruwimela ma sbaligo Onorgame Alawala

c 1:18 Enesi San Mateo 27:3-8. d 1:20 Enesi Salmos 69:25 LigeSalmos 109:8.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS2 galrale napu mochlige alu ralmuli. Bochgimi al pachami bajkile alu napurig ek anime pkana. 3 Lige napuyeri na alieri reknale al moochkana apili ralmuli molachi, napurig na rajame chamlome niraga. 4 Pe Onorgame Alawala krle alu na. Alarig narele Onorgame Alawala alu Esukristo oyrame. Alige ownale raicha wek sewinriga raicha, abpika tabil sin benile alu rachali. Onorgame Alawala gurile. Sineko tabil alarig rachame nile. 5 Wek ralmuli juro simbale Rusaleni anilichi piesta olamia, ichrimi mochgame ralmuli jsile al. Ntale piesta newalime, alarig naki mayele Onorgame. We al oyrame nile Onorgame alu ralmuli. Rachale wek rachili sewinriga. Onorgame Alawala gurile alu ralmuli Esukristo oyrame napurig la gainmala raicha sewintiri rachali napu rachame nile alu ichrimi emeg mochgame ralmuli napu sbale al. 6 Napulige akis alu ichrimi mochgame, wek napule ralmuli al. We nata jale. Anile: 7 Churig la alarig rachabach alu ralmuli Esukristo oyrame? Pe Galilachi ejpergame kw alu ralmuli, tabil ramu ejperlachi mochgame kw alu ralmuli. 8 Aka abalieri rachame jpach? Churig jpach? Ramueka wanchigo ejpergame niru. 9 Jar Partia ejpergame ralmuli ju ramu. Uch jar chchigo

300 bilena ejpergame Melia anilichi ejpergame ju jar. Uch jar Elami ejpergame ju. Uch jar Jurea ejpergame ju. Uch jar Mesopotamia ejpergame ju. Uch jar Kaparosia ejpergame ju. Uch jar Ponto ejpergame ju. Uch jar Asia ejpergame ju. 10 Uch jar Pirigia ejpergame ju. Uch jar Pampilia ejpergame ju. Uch jar Ejipto ejpergame ju. Uch jar Libia anilichi ejpergame ju, pe ab ju Sirene anilichi. Jar Roma anilichi mochgame ju. 11 Jar ralmuli juro ju. Uch jar tabil juro ju, ma juro gaynale jpeko. Abiena moch ralmuli Kreta ejpergame, al Arabia ejpergame abinachig. We la rachame ju alu ralmuli Esukristo oyrame ramu raichlila, wek sewinriga rachali. Rachame ju napurig Onorgame newale ekargame we semtiri alarig anile. 12 Suwbaga al jale eneg. Tabil machi alarig ko. Jar rukele machinliga: Chonig alieri raichlich? anile. 13 Uch jar gawlele. Anile: Wal bajile alu iwil (uba) bawila rektame nokog ani anile.

Pegro, uch jar maku bil ri napu Esusi ylige nchali, alu suwbaga oweti jsele, ewele rachaga anele Pegro alu ralmuli napu napule al: Emi Jurea ejpergame, suwbaga ralmuli napu ek

14Lige

Jena ruwimela Pegro we benraligo wek rachali

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

301 moch jena Rusaleni ejpergame abinachig, we la gepsigob ne raichlila. 15 Tabil tgili niru ramu, pecha bajilia. We be ju bij. 16 We yako osale bil ri napu ruwime nile napu anele Onorgame, Joeli anilime. Osale napu ruyele Onorgame. Onorgame ruyele alu ri churig nimio jipe. Anele Onorgame: 17 Napulige gaw amul gajuchi, alige julmala ne ne Alawala. Napulige naresa emi kchila ne Alawala, alige alueka raichmala ne raichlila. Ne Alawlate etrimala alu ejtemali lige umug iw napurig wek tbiri etmala. Ne Alawala gurimala alu ochrame napurig remmala nech. 18 Alu ralmuli napu ek nech yuga nchame ju, ne ymala ne Alawala. Aliko la ruwimela napurig an ne. 19-20 We ekarriga smala rewag. Raynali mukumela. Mech sejtkame nlimala napuyeri el. Jena wijchimoba wek ekarriga smalachig. Pe neka la gainmala alarig nocha. We nermala el, natiri, moltiri. Napulige ma simarsa alu wek ekargame, alige nawmala Walula Onorgame ralmuli gurimia.

HECHOS2 Alu raw nmala wal raw we semati. 21 Napu ek la tan ekali alu walula Onorgame, liko la buysamala alu ralmuli chtiri bowechi eyname. Alarig anele Onorgame alu Joeli we ya. 22 Lige aminabi rachale Pegro. Anile: Emi ralmuli juro napurig ne, we la gepusi ne raichlila. Alu Esusi Nasareta bejtgame napu Rab rijimala nile,e wek ekargame we semtiri sile napu tabil gayname ju ralmuli alarig nok. mika la etele alarig sichi. Alekeri we la mach emi Onorgame nulligo alu Esusi. Onorgame gurile alu Esusi. 23 Emi nokale Esusi chapi. Lige yale emi Esusi alu ralmuli we cha nokame. Gulusichi ujchag meale. Onorgame we la machile ya sin alarig nokimeo emi. Alekeri we la eneg asale Onorgame. 24 Napu alige mukus Esusi, Onorgame yale cherajp iwrali lige awal. Yati ku ajnale. Onorgame tabil arele napurig welisi mukug bomela. 25 Alu ri Rab anilime ya bejtgame la ruwile Esusi tabil welisi mukumeo. Anile: Onorgameka la nech yuga eyname ju. Tabil sin areme ju. Nech yuga eyname ju napurig tajch ikimela ne. 26 Alekeri we la ganliga ajt ne.

e 2:22 Enesi glosario ancestor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS2 We ganliga rachame ju ne. Rek mukug la mach ne ku ajnamio. 27 Onorgame tabil armala ne alawala napu mukgame bit. Lige aminami tabil armala ne sapala napurig bikmala. 28 Onorgame benrituru nech napurig la sebmala ne rewagachi. Al sebsak we ganliga asimela ne Onorgame yuga. We yako alarig anile Rab. 29 Lige aminabi rachale Pegro. Anile: Emi ralmuli juro napurig ne, we la nmatame raichmala ne. Ramu la machi Rab ramu rijimala nligo. We ya mukule. Bilena resoch gatliru. Alu resoka pe joka newrigime nile. Abal il bij alu res. Ramu la machia al gatlirigo. 30 Alu Rab ruwime nile napu anele Onorgame. Onorgame gurile napurig machimela alarig nmio akinana. Onorgame ruyele Rab bil bon rijimala ralmuli walula nimio, alu walula nimio napurig Rab. 31 We la bijchi an Onorgame. Alekeri Rab la machile Onorgame yamio uch rajp iwrali mukus alu ri napu Onorgame julmorlige napu Kristo anilime nlige. Alekeri la ruyele Rab Onorgame tabil welisi aremio alu Kristo alawala mukug bogichi. La machile tabil bikimeo alu Kristo sapala. Tach muki Rab suwbaga la machile suwbaga alieti. 32 Esusi ju alu Kristo. Napu alige mukus, Onorgame yale uch rajp ajal.

302 Ramu la machiguru bij bejtego, ramueka la eteru. 33 Onorgame bayele ku rewagachi. Alige rewagachi sebasa walula newliru Onorgamete. Alige Onorgame yale bon Alawala alu Esusi. Liko Essika jlale alu Alawala pkana. Narturu ramu alu Alaw. Alekeri la wek sewinriga raicharu ramu Onorgame Alawala gite. Emi etele suwbaga alieti aminami akele. Alu Esukristo nejkrile napurig alarig raichawa ramu. 34 Alu Rab tabil gurile. Alu Rabika tase alarig simile rewagachi napurig simile Esusi. We ya alarig osale Rab: Onorgame anele ne Wallala: Asag jena ab wajton. Mu abinachigo Walula kame. 35 Ne la umromala mu sala, rekeka asimela mu alu mu sala, anele Onorgame. Alarig osale Rab. 36 Alige anele Pegro uch rajp: Emi ralmuli Israeli ejpergame, we la gepuga. La bijchi an ne. Esusi ju alu ri Walula, alu napu emi aboi ujchale al gulusichi. Jipe Onorgame ajchale alu ab walula napurig ralmuli guiria asimela jena wijchimoba. Alueka pe Kristo ju alarig anile Pegro. 37 Napulige alanichi Pegro, alu ralmuli kil mochile we seweka. Alige ralmuli rukele Pegro uch jar maku bil Esusi yuga jrome si: Emi ralmuli israelita napurig ramu, chukiboa jipe? 38 Lige anele Pegro: Abis arwak chtiri ntili. Tabil cha nokiboa aminabi, la

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

303 kil mochsiga nalina la nmala. Alige alarig rewarwak al baich bokubuga napurig la machimela ralmuli la Esukristo oyrame ko emi. Alarig nrik la ekmala Onorgame. Liko Onorgame la ymala bon Alawala. 39 Onorgame ymala bon Alawala emi kchilachig, alu nujub ochrigame, la bijchgisak napu Onorgame la sbali olmiorle. Suwbaga napu ek bay alu Walula Onorgame, alu suwbaga ymala bon Alawala. Ya bon la anile alarig simia anile Pegro. 40 Pegro rachale wek rachili we semtiri, wek rejcholi ruyele alu ralmuli. Anele: Ku la natawa. Tase oyrawa ralmuli chtiri ntame napu jipe ner anele. 41 Lige alu ralmuli napu la bijchgale, alige raw rewarrigame gaynale. Alige raw baki mili ralmuli chojkile Esukristo oyeria napurig anlige Pegro. 42 Lige alu baki mili ralmuli we la gepule napu benrilige alu maku ok ri napu Esusi yale nchali. Lige napuka ejperele alu ralmuli. We ganliga mochile. Bilepi ntaga mochile suwbaga. We tnele Onorgame napurig la gurimala. Aminami tab chiwnale alu ban lige goale napurig la ntaga mochmala Esusi. Alarig benrale bon Esusi ya tach muki.

HECHOS2,3 maku ok ri. Onorgame gurile alu maku ok ri napurig wek ekarriga nokimela, lige ralmuli sawmala. 44 Suwbaga alu Esukristo oyrame napuka mochile. Tabiri napu aboi ngame nlige, omaka nachtale, yale alu tabil ngame napurig la niga mochmalachig. 45 Jar gal ralinele. Alek enom yale uch jar ralmuli. Uch jar wek ekargame ralinele abinachigo. Enom yale napurig la niga mochmala suwbaga alu ralmuli. 46 Nab raw simbale al wal reobachi. (Yol rachaga templo anilime nile.) Alige simbale galrale. Chiwnale alu ban al pach galrale, abopi atab chiwnaga nachtale gomea alu ban napurig ntaga mochmala Esusi. Abiena we ganliga goale uch jar goame al galrale, bilepi ntaga Onorgamecho. 47 Wek rachale Onorgame raichlila we semtiri. Wal cheliera yale Onorgame. Suwbaga alu ralmuli Rusaleni ejpergame we la eneg mochile alu Esukristo oyrame. Nab raw uch rajp ralmuli bijchgale Onorgame raichlila napu rachale alu Esukristo oyrame.

alu ralmuli we la eneg mochile alanokachi alu

Jena ruwimela alarig ejpergame nligo alu Esukristo oyrame


43Suwbaga

Bil raw Pegro lige Juani simbale al wal reobachi, ma al ma tgana naspagana ajtgichi alu raynali. Ralmuli israelita Onorgame yuga rachame nile al ma tgana naspagana ajtgichi alu raynali

Jena ruwimela sujrigame rongame ri sawlirugo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS3 nab raw. Pegro lige Juani sbale al reobachi. 2 Lige al asale bil ri sujrigame, tabil gayname nile eyena alu ri sujrigame. Abalieri ochrale alu ri. Lige ralmuli nab raw otole al wal reobachi alu ri sujrigame, napurig al rapich yochi asag tmala enom. Lige al alu rapich yochi Semati anilime nile alu yochi. 3 Alu Pegro lige Juani al sbachi, alu ri sujrigame tneleke enom. 4 Lige alu Pegro lige Juani kil jbale eneg alu ri sujrigame. Lige alu Pegro anele alu ri sujrigame: Aka ramu enrigo mu ri anele. 5 Lige alu ri sujrigame we al enele lige: Tachiri yrilib ne? lale. Lige Pegro anele: Tabil ok ne enom anele Pegro alu ri sujrigame. 6 Lige anele Pegro aminabi: Abiena la nejkrimala ne. Alu Esukristo al Nasartachi bejtgame napu Rab rijimala nile awal yale nech napurig sawmala ne mu. Alekeri la ymala ne mu. Oweti ilb, sim anele alu Pegro. 7 Lige Pegro chapile sekate al wajton, lige oweti elale. Lige alu ri sujrigame yati sawile. Ma tabil sujrigame rongame nile. 8 Lige jibchile alu ri sawis, liko ma la eynale. Lige alu Pegro al pach wal reob rapichila bajkile Juani yuga. Lige alu ri napu sujrigame rongame nlige, al si bajkile, lige al pach alemi rapich jibchiga eynale alu ri raslag. Lige cheliera

304 yag eynale Onorgame, wes cheliera yale. 9 Lige suwbaga ralmuli etele napu ek mochile al rapich alu ri cheliera nejiga eynachi. 10 Lige alu ralmuli we majaga ejtebile. Churig sawlepech alu ri?, lale. Lige alu ralmuli we al machile alu ri wek bam sujrigame nligo. Lige aminami we al sbali machile alu ralmuli alu ri ko napu al rapich ylachi nawame nlige enom tamia.

rapich suw simbale portlichi napu Salomoni anilime nile alu portali. Alu ri napu sujrigame nlige aba alu Pegro lige Juani yuga eynale. Alu sujrigame we chapig eynale alu ok ri, tabil supniga eynale alu ok ri. Alige yati wek napule ralmuli. Al sebasa, eneg jale alu ralmuli. 12 Pegro anele alu ralmuli: Emi ralmuli Israeli mochgame. Chonig eneg ja emi? Yome maylek emi ramu? mika maylek we al awal ngame ko ramu, alekeri la sawligo maylek alu ri. Tabil bijchi ju. Esusi jkuru sawame ka. 13 Onorgame, napu oyrame nile alu Abrami, lige Isaki lige Akobo, alu Onorgameka we al nirale alu Esusi napu suwnale Onorgame nila nchali, lige emi nejile alu Esusi al wallachi. Napulige alu walula Pilato sulchi napurig tabil meliboa, mika tabilchigo ellek napurig

11Al

Jena ruwimela Pegro al rapich benrame nligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

305 armala, napurig tabil meliboa. Esukristo we al ntale Onorgame yuga, tabil sin chesile. Emi anile: Tabil arewa alu Esusi. Ilig alu ri nejkome nalina arwaguru. Alarig anile emi. 15 Esukristo ju napu yame ju Onorgame Alawala alu ralmuli. Emi nejile napurig meliboa alu Esusi. Napulige mukule Esukristo, ku ajnale. We la bijchi ani ramu. Ramu eteru akinana ku ajniligo. 16 Alu ri napu sujrigame nlige, emi we la machguru. Ne la ruwimela alarig yligo. Ramu we al machirguru Esusi la yome ko. Alu ri al machlechig Esusi la yome ko. Alekeri la sawile alu ri. Esukristo yale awal napurig la sawimela. Emi etele ma ku sawligo. 17 Emi ralmuli juro napurig ramu, ne we al mach: emi tabil machile Onorgame jlaligo alu napu emi nulale melniliga. Alu ralmuli ewlala napu nuleme ju emi, alueka tabil machlechig. 18 Alu ya mochgame napu ek Onorgame yale ntili napurig ruymala ralmuli, alueka alarig benrale we res ikimeli nligo alu Kristo napu Onorgame julmorlige walula niraga. Esusi nile alu walula napu jlale Onorgame. 19 Jipe la mach emi we cha olligo emi, ma meale emi alu Esusi. Jipe wek nata emi melis alu Esusi. Jpeko alekeri ku roiwa, we al ntaga jrowa Onorgame yuga. Alarigaka la ekmala Onorgame. 20 Onorgame
14Alu

HECHOS3 natlala ntaga jrowak, liko we ganliga mochiwa, tabil majaga. Pe nujubapi Onorgame julmala pkana rewagachi alu Kristo napurig gurimala emi. Esusi ju alu Kristo. 21 Alu rejpmala rewagachi napus seba alu raweli napulige Onorgame we la gatesa jena wijchimoba napurig slige ya. Alarig ruyele Onorgame suwbaga alu ri we ya mochgame napu ruyame nile napu anele Onorgame. Alige alu ralmuli alarig ruyele uch jar ralmuli. 22 Alu ri Moisesi anilime ya ajtgame anile: Alu Walula Onorgame ruyele nech napurig ne benrimala alu ralmuli Onorgame raichlila. Ab akinana Onorgame ymala ye nchali uch bil ri napurig ruwimela Onorgame raichlila. Alu ri nmala napurig ne. We la gepwak alu rachali. We la ewewa napurig nul alu ri nawasa. 23 Suwbaga ralmuli napu ek tabil ewame ju, ma buinwili ju al wek rigachi. Alarig anile alu ri Moisesi anilime. 24 Uch bil ri we ya ajtgame Samueli anilime napu ruwime nile napu anele Onorgame, abiena ruwile napurig nokale jena. Suwbaga alu ri napu ruwime nile napu anele Onorgame, alu akinana ejpergame, achigriga ruwile, 25 alu ralmuli napu emi rijimala nlige. Onorgame we al ruyele alu rijimala gurimio napugiti emi rijimala kame. Onorgame ruyele alu ri ya bejtgame Abrami anilime. Anele Onorgame: Bil alu ri nujubapi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS3,4 nawgame, mu rijimala nmala, gurimala suwbaga ralmuli jena wijchimoba mochgame. Alarig anile Onorgame. 26 Esusi nile alu napu nawale. Onorgame ajchale alu walula. Onorgame jlale napurig gurimala ramu, napurig ramu arewa alu chtiri ntili. Ramu ralmuli juro bajch benriru alu ntili. La natalia ka Onorgame we la ganlili nejmala alarig anile Pegro.

306 alu Kaipasi anilime nile. Uch bil Juani anilime nile. Uch bil Alejantro anilime nile. Alu baki Anasi rijimala nile. 7 Napu alige napusa alu ewlala, alu Pegro lige Juani nasipa jawliru. Alige bil alu walula rukele Pegro lige Juani: Chieri nej lisensia napurig yowa alu sujrigame? anele. 8 Alige Onorgame Alawala gurile Pegro napurig raichmala. Anile Pegro: Emi ewlala ralmuli juro. 9 mika rukguru ramu: Chonig guiri alu ri sujrigame? mika machinali: Chieri nulliga ramu napurig yowa alu ri? 10 We la ntaga gepuwa ye rachali napu ne raicha. Suwbaga emi ralmuli Israeli ejpergame we al gepuwa. Alu Esukristo Nasareta bejtgame napu Rab rijimala nile, nej awal napurig yowa alu sujrigame. Emi ujchale gulusichi alu Esukristo. Napulige mukus, Onorgame uchchigo sin yale awal. 11 Yako osliru Onorgame julmorle bil walula napu selgame neraga nmili nlige. Abiena osliru wek ralmuli tabil niramio alu walula. Esukristo nile alu walula. Ya osliru alu nimio napurig bil rejt. Reg anime: Napu new uchule bil gal, pale alu rejt tabil najtkame mayega, lige uchchigo bil otole alu rejt lige unele alu rejt we najtkame krik.

Bij benria mochile Pegro lige Juani, jar bal juro sbachi al. Alu walula reob repume abiena sbalechig. Uch jar juro, saruseo anilime, sbalechig. 2 We ayoga sbale alu ralmuli saruseo anilime. Pegro lige Juani ruyele mukus, ku ajnaligo alu Esusi. Abiena ruyele mukus uch jar ralmuli, ku ajnamio. Alekeri we ayole alu ralmuli saruseo. 3 Alige chapliru Pegro lige Juani, galrale moliru. Alige raw tabil gustisia olleru, we al nile. 4 Tach chapiachi, wek ralmuli akele Pegro, lige Juani rachachi. Jar la bijchgile. Alu Esukristo oyrame suwbaga amul sbale maligi mili ri, umug uch rajp wek nile. 5 Yati pe melnala raw napule al wal wek rigichi Rusaleni anilichi, napule alu wek ewlala juro. Alu napu ruwime nile ya nergame rejcholi abiena sbalechig. 6 Bil alu walula bal Anasi anilime nile. Uch bil

Jena ruwimela Pegro lige Juani si gustisia ollirugo al bal ewlala mochgichi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

307 Alarig olliru alu Esusi napurig tabil najtkame neraga, pe apipiri ralmuli neraga. 12 Alu Esukristo bilepi ju ralmuli ekame lige buyname ralmuli restiri bowechi eyname. Onorgame jlale pe aluecho. Jena gawich tabil wesi it uch bil napurig ekmala ralmuli. Bilepi ju Esukristo ramu ekame anile Pegro. 13 Napulige akis alu ewlala, anile: Tabil majaga raicha alu ok ri, we ejebniga raicha rek tabil ejebnigame ke osag. Tabil sin mochgame nile eskulachi, pe apipiri ralmuli ju. Ilig Esusi yuga ejpergame nile alu ralmuli. Alekeri tabil majaga rachame ju alarig anile. 14 Alu ewlala tabil chrig anis nlile: Ye ok ri we cha nokag eyena, napugiti al ilgame alu napu sujrigame ri nlige. We al sawig. 15 Alige alu ewlala mach jlale alu Pegro lige Juani alu sujrigame yriga. Alige rachale alu abopi ewlala ka. 16 Anile: Cholsiga la nmala alu ok ri? La sawale alu sujrigame. Suwbaga alu Rusaleni mochgame machguru aliena la sawliga. Alekeri tabil chrig anewa, pecha aniboa tabil sawale. 17 Tabil najki ramueka napurig akimela uch jar ralmuli alu Esusi raichlila. Alekeri anewa Pegro lige Juani: Tabil aminabi raichawa. Aminabi raichsak gastigriwa emi. Alarig anewa alarig anile ewlala. 18 Lige ku bayleru alu baki ri, lige anleru:

HECHOS4 Tabil ruiboa aminabi alu Esusi nila rachali anleru. 19 Lige Pegro anele: We la natawa emi. Onorgame nul ramu napurig raichawa. mika nul napurig tabil raichawa. Ramueka nokiboa napurig nul Onorgame. 20 Ramueka raichwalek napu ek eteru, napu ek aker, suwbaga alu. Ramueka tabil arwalek alu raicha, alueka Onorgame nulmp ramu anele Pegro. 21 Alige uchchigo sin ruyele alu ewlala. Anele: Tabil ruiboa aminabi alu Esusi nila rachali. Alarig anleru alu baki ri. Lige ku supnale, tabil umbale gastigaria, we majale ralmuli Rusaleni mochgame. Alekeri tabil gastigrile. Alu ralmuli al Rusaleni mochgame wal cheliera yale Onorgame, la sawrigame alu ri sujrigame. 22 Ma ochrame nile alu ri sujrigame. Ma ok li minchigo rasgame bamgame nile alu ri.

lige Juani, napulige ku supinsiga simbale napu mochile uch jar Esukristo oyrame. Al sebasa ruyele napurig anlige ewlala. 24 Napulige akis, suwbaga alu ralmuli yati rachale Onorgame yuga bilepi ntaga suwbaga. Lige anile bil alu Esukristo oyrame: Mu Onorgame nulame ju suwbaga. Mu newale rewag,

Jena ruwimela Esukristo oyrame tneligo Onorgame napurig tabil majame nmala
23Pegro

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS4 raynalitiri, mechtiri, sopoltiri, suwbaga gaw, lige bawtiri abinachig. 25 Mu Alawala gurile alu Rab anilime ya bejtgame napurig raichmala napurig najkile mu. Anile alu ri: Chonig we nawach suwbaga jena gawich ejpergame? Lige chonig ntach alu chtiri ntili? Tabil gayena rek natie. 26 Suwbaga alu napu ek ewlala ju jena wijchimoba ejpergame sala niraga moch Onorgame, lige alu Kristo napu Onorgame jlale abiena sayega moch.f 27 Alarig nokale akinana jena wek rigachi. Alu walula Erore, lige alu Ponsio Pilato anilime, wek alu ralmuli israelita, alu esena ralmuli abiena, suwbaga alu Esusi sala nile, alu Esusi napu mu Onorgame jlale jena. Mu nulele Esusi napurig nuleme nmala ralmuli. 28 Mu we al machile ya bajchab raw. Mu elile alu cha nokame ralmuli napurig res olmala Esusi. 29 Mu Walula Onorgame, we al enag asiboka lige we la repuka napu alu ralmuli cha nokame cha olnilichi ramu. Mu nulallate nochlime ju ramu. Gurowak ramu napurig tabil majaga raichawa mu raichlila. 30 Sawawa alu nayume mu awallate. Gurowak ramu napurig ekarriga gayname

308 nmala ramu mu awallate, alu napu tabil gayname ju ralmuli. Alarig nokiboa alu awalite napu Esusi ngame nile napulige jena ajtig, we la sbali olale napurig nullige mu Onorgame. Alueka nab mu yuga ntame nile alarig tnale Onorgame alu Esukristo oyrame. 31 Napulige suwnasa awal tania Onorgame, Onorgame nokele alu gal napu mochlige alu ralmuli. Alige Onorgame Alawala ab awgame yale awal alu ralmuli al mochgame napurig tabil majaga raichmala Onorgame nila rachali. Suwbaga napu ek mochlige al narele awal.

alu Esukristo oyrame bilepi ntame nile. Tabil wesi anile bineli ngame kori. Omaka nila korile. Alarig nile suwbaga alu Esukristo oyrame. We al kniga goyame nile alu goame. 33 Alu maku ok ri napu Esukristo yale nchali, wek rachili benrile ralmuli Esukristo raichlila. We al semriga rachale, tabil majaga. Aboi etorle ku ajnachi Esusi. Onorgame we la gurile suwbaga alu Esukristo oyrame. 34 Bil tbiriti reslsak jar alu Esukristo oyrame, bil ri ralineme nile bil was o bil gal. Alige alek enom narsak, 35 yame nile alu maku ok ri

32Suwbaga

Jena ruwimela omaka la nakriligo Onorgame oyrame

f 4:26 Enesi Salmos 2:1-2.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

309 lige alueka yame nile alu uch jar ralmuli tabil ngame. Alekeri we al niga mochile suwbaga. 36 Bil ri napu bil was ralinele, Jos anilime, Chipre bejtgame nile yako alu ri. Leb rijimala nile alu ri, alu Leb napu ya bejtgame nile. Alu maku ok ri napu Esukristo ylige nchali sen rew ujchele alu Jos. Bernab anilime rew ujchliru. Alu Bernab ani ka ralmuli oilrime aniame ju. We al ralmuli nile alu. 37 Napulige ralinesa alu was, alek enom yale alu maku ok ri napurig ymala uch jar tabil ngame.

HECHOS4,5 napu ek etele alu mukgame we majale. 6 Alige jar ejtemali kabile mntachi roskame, alige otole min tomia. 7 Alige alu Ananasi upila peyati, baki ora kachi, nawale al napu ajtile Pegro. Tabil machig nawale mukligo alu ri. 8 Lige Pegro etrale alu enom lige rukele: Suwbaga ju ye enom alu was ralinrigame? Juli, suwbaga jpech anile alu muk. 9 Alige anele Pegro: Mueka, mu gunala si bilepi ntame nile. Chonig sala niru alu Alaw napu jlale alu Walula Esukristo? Enwagr! Alu napu beb mobage tomia mu gunala, am ku aleka eynakuru. Jpeko mu otomela. 10 Yati mukule alu muk abaj. Napu alige sbale alu ejtemali, ma mukgame rewale alu muk. Alige otole tomia napubriga rekale alu ri yuga. 11 Suwbaga alu Esukristo oyrame we majale. Uch jar ralmuli esena abiena majlechig akis.

Uch bil ri Ananasi anilime lige bon upila, Sapira anilime, ralinele bil was. 2 Alu ri yale naspasi alu enom alu maku ok ri, tabil suwbaga yale. Anile suwbaga ygorle, pe lanile, tabil bijchi anile. Alu oknika la bilepi ntame nile. 3 Alige anile Pegro: Mu Ananasi. Chonig bilepi ntame ju mu Remnisi yuga? Mu ygale Onorgame Alawala. Tabil suwbaga apale mu enom alu was ralinrigame. 4 Aka mu nila kpach alu was? Napulige ralinesa alu was, aka enom abinachig mu nila jpech. Alekeri la gaynale mu napurig najkile mu. Tabil ygatlikuru mu. Mueka pe ramuecho ygaga iliro ollek, Onorgame abiena ygaga iliro mu anile Pegro. 5 Napu alige akis, mukug boiba alu Ananasi. Suwbaga

Jena ruwimela tabil la ntiligo bil ri lige bon upila

gurile napurig ekarriga we semriga nokimela alu maku ok ri. Ralmuli tabil sin gaynale alieri aliena semati nok. Suwbaga alu ralmuli napu ek Esukristo oyrame nile napule al wal reobachi bortlichi, Salomoni anilime bortali. 13 Alu ralmuli tabil bijchgame tabil eynale alu Esukristo oyrame

Jena ruwimela Onorgame guriligo alu maku ok ri napurig wek ekarriga we semriga nokimela
12Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS5 yuga. Abiena la nirame nile kaka, ilig majale. 14 Nab raw aminacho wek ralmuli oyrale alu Walula Esukristo, ritiri lige umugtiri. 15 Ralmuli otole wek naykame, al boich mochile naykame pera (petate) peka, jar gem peka. Al boich mochleke napurig sawmala alu Pegro klilate. 16 Alu ralmuli amulipi ejpergame al Rusaleni abiena otlechig alu ralmuli naykame al. Ukuchpala remnisi alawala mochgame abiena otliruchig al. Suwbaga ralmuli napu ek naykame nile sawliru al.

310 Alu ewlala tabil cho machile buysiligo. Napulige alu walula bal sebasa gompanirola yuga al napu rachali gatlime nlige, bayele suwbaga alu uch jar ewlala. Napulige napusa suwbaga alu ewlala, jlale buinniliga alu maku ok ri galrale morigime rachali gatemia. 22 Napulige sbale al galrale, tabil rewale alu maku ok ri, lige kuka sebasa anile: 23 We yriga ilile al yochi, tabilchigo mochile ko alu rioka al pach. Alu napu al aslige repuka tabil sayele buyachi, abal asale kaka. Pe alarig ilile kaka yriga. Napulige ipsik tabil itele. Pe arig ilile alarig anile. 24 Napulige akis, wek ntale alu walula sontalo alu napu reob repume nile lige alu ewlala bal. Jipe chonokibbech? anile alu ewlala. 25 Lige sbale bil ri. Lige anile: We al gepusi emi ewlala. Alu ralmuli napu emi galrale molige, mi wal reobachi rapich moch ralmuli beniria anile. 26 Lige simile alu walula sontalo, gompanirola abinachig, alek si simile nolamia. Al sebasa, we la kil bayrale. We majaga nlale nepabasa mayele alu ralmuli al mochgame. Ralmuli al reobachi rapich mochgame we galele alu maku ok ri. 27 Alu maku ok ri pe yati jsiga simbale alu sontalo yuga. Napulige ku sebasa

alu bal walula, abiena alu ralmuli saruseog anilime, tabil galeg etele alu maku ok ri. 18 Alige alu walula bal nulale chapniliga alu maku ok ri, lige galrale moliru. 19 Alige ruk jlale Onorgame bil santo njeli napurig ipmala yochi. Ma buynale alu maku ok ri. Anele alu santo njeli: 20 Simasi al wal reobachi rapich. Al rapich raichwak, rupk alu rachali napurig Esukristo gurile napurig la ganliga ejperlawa lige napurig la moinawa rewagachi anele. 21 We al gepule alu maku ok ri. Alige chelisk simbale al wal reobachi rapich ruyemia alu ralmuli napu ek al rapich sbame nile.

17Alige

Jena ruwimela ewlala tabil galeme nligo alu maku ok ri Esusi oyrame

g 5:17 Enesi glosario saduceo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

311 al napu moch ewlala, nasipa mochiliru alu maku ok ri. Alige anele alu walula bal: 28 Ramu la anituru kul napurig tabil sin raichmala alu Esusi raichlila. mika tabil ewale arigchig. mika ma bochgimi wek rigichi ralnalekuru ye rachali alu Esusi raichlila. mika echewa ramu alu Esusi mukus! alarig anele alu walula bal. 29 Lige anile Pegro: Ramueka Onorgame nalina ewriguru, tase pe ralmuli raichlila! 30 Emi nulele Esusi melniliga gulusichi ujchag. 31 Alige Onorgame uch rajp yale ajal. Onorgameka wajton ajchale Walula neraga. Gurome ju alu Esusi napurig ramu ralmuli israelita ku arewa chtiri ntili. Alueka la ekmala ke ramu. 32 Ramu we al ruy napurig sile Esusi. Ramu aboi etewturu napu sile alu ri. Alu Onorgame Alawala nej awal napurig machimela ralmuli la bijchi ka napu raichalia ramu. Onorgame ya bon Alawala alu ralmuli napu la eweme ju Onorgame alarig anile Pegro. 33 Napulige akis ewlala, we ayole, melinlile alu maku ok ri. 34 Lige bil ri oweti ilsile, Gamalieli anilime nile alu ri. Bariseo nile alu ri benrame ntili ya nergame rejcholi. Suwbaga ralmuli we al nirame nile alu ri. Napulige ilsasa oweti, mach jlale alu maku ok ri napu Esusi ylige nchali. 35 Lige anele Gamalieli alu uch jar ewlala:

HECHOS5 Emi ralmuli israelita, we la natwak napu nok emi. 36 Yako bil ri Terasi anilime ri napu walula krle, na siento gompanirogame nile alu ri. Lige melliru akinana. Lige ichrimi ralale bon gompanirola. Alsko abis suwbale alu ntili. 37 Lige akinana napulige ttale ralmuli alu gobierno, alu ri Jurasi Galilachi bejtgame sairale alu gobierno. Jursika wek gompanirogame nile. Lige Jurasi ma melliru. Lige ichrimi ralale gompanirola. 38 Ilig arsiga la jlek nalina alu maku ok ri. Tabil che olawa. Ye ralmuli pe abopi ntaga alanokag eynasak, ma pe suwibmala alu ntali. 39 Onorgame la gurisak alu maku ok ri, mika pecha umubmalag cha ol alu ralmuli. La ntaga mochiwa, tabil sairaga mochiwa Onorgame. Alekeri ab la jkuru arila alarig anile alu Gamalieli. 40 Alu ewlala we galele lanichi alu Gamalieli. Lige bayleru alu maku ok ri napu Esusi ylige nchali. Lige wes wejpisliru iwgame wichite. Tabil sin raichawa alu Esusi raichlila anele wejpisoka. Alige arele napurig buysimala alu maku ok ri. 41 Lige alu maku ok ri simbale we raslag napugiti we res nligame lige we res olriligime Esusi oyrame korik. Onorgame elale napurig res ikimela. Alekeri we raslle. 42 Nab raw simbale al wal reob rapichila raichamia alu rachali we al bigame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS5,6 napurig Onorgame nulele Esusi napurig gurimala ralmuli. Wekan galrale abiena simbale raichamia.

312 gichao ri: bil Siteba anilime nile. We al bijchgame nile Onorgame raichlila. Bilepi ntame nile Onorgame Alawala yuga. Uch bil Belipe anilime nile. Uch bil Prokorosi anilime nile. Nikanori anilime nile uch bil. Timoni anilime nile uch bil. Parmenasi anilime nile uch bil. Nikolasi anilime nile uch bil. Alu Nikolasi wek rigachi Antioka anilichi bejtgame nile yako. Tabil juro nile sink, ma juro gaynale akinana. 6 Napulige owisa alu gichao ri, bayrale alemi napu mochile alu maku ok ri. Lige al sebasa, alu maku ok ri tnele Onorgame napurig gurimala alu gichao ri. Mooch nochale. Liko yale alu nchili napurig ewlala nmala alu gichao ri. 7 Nab raw wek ralmuli akele Onorgame raichlila alu tach akeme. Al Rusaleni mochgame wek ralmuli chojkile Esukristo oyeria. Wek bal juro abinachigo.

Aminabi wek nile alu Esukristo oyrame. Jar ralmuli al Rusaleni ejpergame sewinati rachame nile, griego anilime nile bil rachali. Alu ralmuli abiena oyralechig Esukristo. Lige naule alu ralmuli. Anile: Alu umug gunmakame griego rachame tabil nareme ju goame anile. Lige alu ralmuli napu rachame nile ebreo anile: Tabil bijchi kw anile. 2 Lige alu maku ok ri napu Esusi nchali ylige bayele suwbaga alu Esukristo oyrame, lige anele: Tam la kw ramu goame nachutalia. Goame nachtame nrik ramu tabil cherig ikriwa beniria ramu alu ralmuli Onorgame nila rachali. 3 Ilig uch jar ywag minami gichao ri, napurig nachutmala alu goame, alu ab al rejchirginti nalina. Al nirlinti ralmulite suwbaga alu gichao ri, Onorgame Alawala awalila ngame. Ye gichao ri reptuwa ye nchali. 4 Ramueka abisibi noksiwa Onorgame yuga raicha. Ramueka aminabi benriwa Onorgame raichlila alarig anile alu maku ok ri. 5 Suwbaga alu ralmuli we al galele alu rachali. Lige owile

Jena ruwimela gichao ri ylirugo bil nchali

ri Siteba anilime, Onorgame yale ntili napurig we semriga raichmala. Onorgame yalechig napurig wek ekargame we semtiri gainmala new napu tabil gainrime ju bon tabil gurisik Onorgame. Alekeri Siteba wek ralmuli sawale. 9 Lige jar ralmuli Siteba sala nile. Jar alu sala mochgame nile al Rusaleni napu il bil ut reob napu sinagoga anilime ju. Alu ralmuli

Jena ruwimela chaplirigo Sitaba


8Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

313 al eyname, alueka libertado anlime nile yol rachaga.h Uch jar ralmuli Siteba sala, alueka yako mejkaka sgame nile al Rusaleni, jar Sirene anilichi ejpergame nile yako. Uch jar Alejantra anilichi ejpergame nile yako. Uch jar Silisia anilichi ejpergame nile yako. Lige uch jar Asia anilichi ejpergame nile yako.Lige alu ralmuli chojkile raicha najisk Siteba yuga. 10 Siteba sala tabil gaynale neyuria. Onorgame Alawala gurile Siteba napurig raichmala. Alekeri la neyrile Siteba. 11 Lige alu Siteba sala najttiga nulele jar ralmuli napurig raichmala Siteba sayega. Najttale napurig raichmala ygaga. Anile: Ramu we al akir sayega rachachi alu Siteba Moisesi olag. Lige Onorgame sayega rachachi abiena akirchig ramu. We chtiri raicha alu Siteba alarig anile alu sala. 12 Lige alu Siteba sala wek ralmuli oilrile alu Rusaleni mochgame napurig raichmala Siteba sayega, lige alu ewlala ri abinachig, alu ralmuli napu ya nergame rejcholi ruwime nile abinachig. Lige alu ralmuli ma chapile alu Siteba. Lige ma otole gustisia olamia al napu asale alu walula bal lige uch jar ewlalachig. 13 Lige uchchigo najttale jar ralmuli napurig raichmala ygaga. Anile alu enomite najttirigime:

HECHOS6,7 Ye ri Siteba tabil sin guwbame ju raicha chtiri rachali. Sayega asame ju alu wal reob al napu ajtime ju Onorgame, lige Moisesi nulalila abinachig sayega asame ju. 14 Akrituru ramu Siteba rachachi, lige anichi alu Esusi Nasareta bejtgame napu Rab rijimala nile, gajunmorle alu wal reob lige nakulmorle Esusi suwbaga Moisesi natlilatiri alarig anile suwbaga alu ygame. 15 Lige Siteba banal we al nrek asale napurig bil santo njeli. (Bonchigo Onorgame sligame alarig ajch.) Al gustisia oliachi mochgame, suwbaga we ow enele.

Lige alu walula bal rukele alu Siteba: La bijchi ju napu an alu ralmuli? anile. 2 Lige Sitbaka alarig nejele: Emi ralmuli israelita napurig ne lige napu ewlala ju we al gepuwa ne raichlila. Alu Onorgame napu rachale ramu rijimala yuga al nolraleka, abiena rachale alu Abrami anilime ri yuga, alu ab ya ajtgame. Ramu rijimala nile alu ri. Onorgame rachale alu ri yuga bij al Mesopotamia ajtgachi, tach simichi Jarani anilichi wek rigachi. 3 Onorgame anele: Arewa alu mu gawila lige mu rijimlatiri, suwbaga

Jena ruwimela napu Siteba rachale

h 6:9 Sin kachi yako ralirgame nlerko esklabos, alu ralmuli awgame nochriniliga, nobi ab akinana ma buysile alu ralmuli.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS7 arewa. Simiboa napu moch uch jar ralmuli, ne la ruwimela al ko, anele Onorgame al ajtgichi. 4 Lige Abramika simile al asag napu mochlige alu ralmuli Kalrea rachame napu Mesopotamia anilime nile alu gaw. Uch bilena simile Jarani anilichi wek rigichi. Lige al bejterale. Napulige mukus onola, Onorgame nulele Abrami napurig jena nawmala napu ejpergame ju emi. 5 Onorgame tabil yale gaw. Tabil pe ut yale. Pe lisensia yale napurig jena asimela. Onorgame ymorle gaw alu Abrami rijimala napu akinana ochrimili nile. Onorgame la bijchi anile. Abrami tabil cho ingame nile alige. 6 Onorgame abiena anele Abrami: Ab nujubapi mu rijimala buysimala jena. Al uch bilena sebasa (Ejipto), akinana ralinrigame niraga mochmala alu mu rijimala. Na siento bam kachi we res ikimela al alu mu rijimala. 7 Lige gastigrimala ne alu ralmuli nokao napu mu rijimala res ol. Lige mu rijimala ku smela jena. Napulige sebasa jena, nech oyramala, anile Onorgame. 8 Lige Onorgame nulele ochrisichi islala rejpunniliga pe ut guwala napurig tabil wekumala Onorgame kchila ko. Napulige Abrami inol ochrasa, akinana os no raw kachi abinachig rejpnale islala pe ut guwala. Isaki anilime nile alu Abrami

314 inol. Lige akinana alu Isaki ingame nile. Akobo anilime nile alu inol. Akinana Akobo maku ok ingame nile. Suwbaga alu ralmuli ramu rijimala nile. 9 Bil alu Akobo inol Jos nile. Uch jar alu Akobo inol tabil galeg etele alu Jos. Chapile alu Jos, lige ralinele uch jar ralmuli. Lige alu ralis, otole alu ralgame Ejptochi anilichi. Mejk simile, Onorgame abiena la yuga eynale. 10 We res oliachi, Onorgame we la gurile. Alekeri tabil mukule rek res oliae. Lige alu walula Ejipto nulame we galeg etele alu Jos. Baraonii anlime nile alu walula al Ejipto nulame. Onorgame gurile alu Jos napurig we al natmala. Alu Baraoni we al gepule alu Jos rejcholi ruwichi. Lige Baraoni walula selgame neraga ajchale alu Jos bochgimi al Ejipto. Al galrale ajchale nulame nergachig napurig nulmala nchili al nergame. 11 Akinana al Ejptochi we gurule alu goame. Al napu ejperele Jos rijimala abinachig, Kanani anilichi. We res ikile al. Lige alu Jos rijimala tabil rewale goame. Al Ejipto tam we gurule goame. Al nuteka mochile goame, ewele rekochi moag muchile goame. 12 Lige alu Akobo jlale bon kchila al Ejipto goame pabniliga. Akinana jlale uchchigo sin. Sink tabil machile Jos ko. 13 Akinana kul bon alu Jos ruwile: Ne emi

i 7:10 Baraoni anik pe bisirente aniame ju, tabil ralmuli rewal nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

315 bonila jpach, anile alu Jos. Liko la machile. Sink tabil machile Baraoni chieri rijimala nligo alu Jos. Akinana machile alu rijimala sebasa al. 14 Lige alu Jos anele: Jeka simawa emi omaka napurig jena mochiwa, anele. Alige jsile al napu Jos ajtile alu Jos rijimala napu gichosa maku min maligi ralmuli nile. 15 Lige akinana mukule alu Akobo lige kchilatiri al Ejipto mochiga. 16 Lige akinana otleru alu Akobo kchila ochila al mi Sikmichi anilichi.j Al ilile bil res napu rallige Abrami ya bajchab raw. Alu Jamori anilime kchila, alu ralinele alu res. Al roliru alu Akobo kchila ochila. 17 Akinana wek bam kachi wek nile alu Jos rijimala al Ejipto ejpergame. Lige tam wek bam rokrle napurig ymala alu gaw Kanani anilichi napurig anele Onorgame alu Abrami we ya. 18 Lige we ya mukule alu Baraoni, alu napu Jos gurilige ya. Lige akinana ajtgame walula al Ejipto nulame tabil machile chieri ko Jos. 19 Lige alu walula tabil nirame nile alu Jos rijimala. Reg aneme nile alu bon yuga nchame: Ukuch ochresichi alu ralmuli israelita kchila, wam mach lpua al bitig suwirlik, aneme nile. 20 Lige ochrale bil ri napu Moisesi anilime nile. We semati tow nile. Onorgameka we galeg etele alu tow. Lige onol, eylatiri we galeg etlechig,

HECHOS7 baki mech nasoka mochile alu ut tow. 21 Als ma tabil ikrole nasoa, mi wal bawich rekale alu ut tow bilena ganstachi bakate newrigime. Lige Baraoni malala rewale al bawich engichi. Lige otole nesramia napurig bon ranala neraga. 22 Lige Moisesi wal ochrasa we al benile napu ek benrilige al Ejipto asag. Suwbaga we al benile napu ek nchali nerlige al. Ma wal ochrasa we semriga rachale lige we al sbali nchale alu ri. 23 Ma ok li bamgame ka, Moisesi ntale simea klimia alu ralmuli israelita bon rijimala. 24 Lige al sbaga Moisesi, etele bil ri ejipsio wejp chukgachi bil ri Moisesi rijimala. Lige Moisesi gurile alu bon rijimala. Meale alu ri Ejipto bejtgame. 25 Suwbaga ne rijimala we al machimela jpeko Onorgame nulligo nech. Ne la nejkrimala napurig buinmala alu ne rijimala napurig simmala uch bilena. Alarig ntale Moisesi. Alu rijimala tabil alarig ntale. 26 Lige melnala Moisesi etele ok bon rijimala nak uchkachi. Lige Moisesi tabil najkile napurig aminabi nakmala. Anele: Aka rijimala jpach emi, chonig naklich?, anele. 27 Lige alu ab chojkila rajkibule Moisesi. Anele: Mueka pecha selgame jk napurig gustisia olmala nech. 28 Melim ol mu nechchig napurig meale mu alu ri ejipsio?, anele. 29 Napulige alieti

j 7:16 Alu Akobo ochila uch bilena otliru Ebroni anilichi. Enesi Gnesis 49:29-33.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS7 akis alu, Moissika yati msale mejk. Mariana anilichi simile. Lige al bejterale. Pe al asale nocha, pe nawgame nlige. Lige al rewale muk. Ok inorale alu ri al. 30 Al asale ok li bam. Bil raw eynale al napu tabil rigachi nile. Aminami we wakgachi nile al. Al ilile bil rab Sina anilime. Al minami alu ri najtpale bil roj wejchgame napurig bainoro raj ilime. Al nasipa ilile Onorgame bil santo njeli neraga. 31 Moisesi we ow eneg ilile. Alige simile ab ab enemia alu roj wejchgame rajame. Al sebasa, akele Walula Onorgame rachachi. 32 Ne ju Onorgame, anile. Alu ya mochgame mu rijimala Abrami, Iskitiri, Akbotiri, we la nirame kturu nech, anile Onorgame. Liko Moisesi we majale, we walia ilile. Lige sew enena ilile, tabil ennele napu ilile Onorgame. 33 Lige anele alu walula Onorgame: Buj mu akal. Jena we najtkame ju napugiti jena ajtigame Onorgame, anile. 34 Ne la etirub ne kchila we res nlia moch al Ejipto. Ma tabil anacha ne. Naw ne jena buinamia alu res nilia mochgame ralmuli mi Ejipto. Al julmala ne mu napurig buinmala mu ne kchila, Onorgame anele alu ri Moisesi. 35 Lige ku Ejipto simile alu Moisesi. Onorgame ajchale alu Moisesi walula neraga napurig buinmala alu bon rijimala al Ejipto mochgame napurig

316 simmala uch bilena napurig tabil res nlamala. Yako alu Moisesi bij al Ejipto bejtgachi, tabil galliliru aboi rijimlate. Anele alu rijimala: Mueka tabil selgame ju napurig rachali gatega einmala ramu yuga, anele. Onorgame napurig bil njeli niraga napu Moisesi etele al mi oweti ilgame wejchachi nasipa raj ilgame, alu Onorgameka jlale alu Moisesi. 36 Moisesi slikuru buyana alu ramu rijimala napurig simmala uch bilena. We ekarriga sile we semriga alu Moisesi Onorgame awalila gite. Bajonile bilena wal bawich, Wal Baw Sejtkame anilichi. Ok li bam eynale al mi jami wakgachi napu tabil rigachi nile wek ralmuli yuga. Lige alemi eynaga we ekarriga sile alu Moisesi alu ralmuli guriga. 37 Alu Moisesi anele alu rijimala: Onorgame uch ab nujubapi julmala uch bil ri napu ruimeli ju napu anele Onorgame napurig ruyame ju ne, anele. 38 Alu Moisesi eynale al wakgachi napu tabil rigachi nlige alu ya ejpergame ralmuli yuga. Alu Onorgame napuyeri santo njeli, Moisesi yuga rachale al mi rabomi Sina anilichi. Lige alu Moisesi Onorgame raichlila ruyele uch jar ralmuli. Napu ramu niga mochiru ye rejcholi, alu Moisesi nejlala ju. 39 Ramu rijimala ya ejpergame tabil ewale. Tabil galliru alu Moisesi selgame kachi. Ralmuli ku Ejipto simniliorle. Liko Moisesi pa rabomi simile. 40 Lige alu ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

317 anele Moisesi bonila, Aroni anilime: Tabil machir alu Moisesi koche simligo, alu napu ramu buynilige naka Ejptochi. Jpeko newwag jar mono napurig ramu tebume nmala, anile. 41 Lige newale bil besero. Lige wek ekargame ajgame meale alu besero kgimia. Lige aminami wal piesta newale alu ralmuli. We raslag mochile alige alu besero newasa napurig Onorgame neraga eteme nile. 42 Onorgame tabil galele alu alarig nokame. Alsko Onorgame arele alu ralmuli. Am tabil gurile alu ralmuli. Lige alu ralmuli tabil oyrame nile Onorgame. Pe mech oyrame nile. Pe raynali, pe sopil oyrame nile. Yako Onorgame jar ri yale ntili napurig ruymala ralmuli. Alu jar ri osale napurig anile Onorgame. Onorgame anile: Emi ralmuli israelita mika eynale ok li bam al jami napu tabil rigichi ju. mika melis alu ajgame pe senchigo kgile, tabil nech. mika tabil tbiri kgile nech. 43 mika newale bil tbiri napuyeri raynali, napu Moloka anilime ju. Lige aminami newale napuyeri bil sopil napu Repani anilime ju. mika alieti newasa gurili tnime nile napurig Onorgame niraga. Alekeri gastigrimala ne emi. Mejk julmala al wek rigachi Babilonia anilichi aminami.

HECHOS7 Alarig osale alu ralmuli napurig anile Onorgame anile Siteba. 44 Alige anile uch rajp alu Siteba: Napulige alu ramu rijimala ya ejpergame ralmuli bij jami eynachi, Onorgame nulele Moisesi napurig newmala bil reob wichite newrigime napurig anele Onorgame. Onorgame al nawmorle ralmuli yuga raichamia alu reob gainasa. Alu reob wichite newrigime supanlime nile, lige pabega eynale nab alu ralmuli al jami. 45 Napulige Moisesi mukus, liko Josu ajchleru walula niraga. Lige ma supanasa, pabrale alu reob wichite newrigime napulige moile al Kanani anilichi wal gaw bogichi. Onorgame suwbaga mabule alu bon sala. Lige al ilile alu reob wichite newrigime wek bam napus Rab walula asbachi. 46 Onorgame we galeg etele alu Rab. Lige alu Rab Onorgame tnile lisensia napurig newmala bil wal reob tabil wichite, rejtete newrigime nalina. Najkile bil reob napu Onorgame al asimela bejtega, alu bon Onorgame napu Akobo oyrame nlege we ya raw. 47 Onorgame tabil lisensia yale lige. Akinana lisensia yale alu Rab inol, Salomoni anilime, napurig newmala alu wal reob, Onorgame galila. 48 Alu Walula Onorgame rep ajtgame tabil bejtgame ju al pach reobachi napu newame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS7 ju ralmuli. Bil ri napu ruwime nlige napu anele Onorgame, ya bajch raw osale napurig anlige Onorgame. Onorgame anile: 49 Neka pe rewagachi ajtime ju lige bochgimi wijchimoba teka asame ju ne. Chieti gal elimo olago mu nech, napurig ne resbumala? Ne nul suwbaga. Neka panpuri eyname kame. Neka panpuri resbame jkuru. 50 Neka ma newagame suwbaga tbiri jena wijchimoba lige rep rewagachi abiena. Alarig anele Siteba alu wek ralmuli. 51 Alige we awgame anele Siteba: Emi ewlala, we neyrigame ju emi, tabil akenti, lige tabil ewame ju emi napurig Onorgame nul. Pe abalieri kturu emi rijimala alu ya mochgame. Nab saygame mochime ju emi Onorgame Alawala yuga. 52 Emi achigriga nokame ju napurig emi rijimala ya ejpergame. Alu emi rijimala tabil nirame nile alu ralmuli napu ruwime nlige napu anele Onorgame, lige melliru alu ralmuli napu anile uch bil nawamio ralmuli gurimia. Jipe pe kul kachi nejile emi alu gurame Esusi. Emi nulele melnalaga alu. 53 Emi narele Onorgame nulalila napu emi ylirige santo njelite. mika peka oyrame ke Onorgame nulalila!

318 eneg jale ayonia alu Siteba lige ma ramaltiri chin jale ayoga. 55 Onorgame Alawala gurile uch rajp alu Siteba. Lige alu Siteba oweti rewagachi ennale. Lige we semati etele alu Siteba al pa rewagachi napu ajt Onorgame. We rap ilile. Esukristo al pa rewagachi ilile Onorgame yuga, wajton. Anile lige alu Siteba: 56 Ensirig pa rewagachi. Ewag ilbakuru rewag. Neka et aba alu napu Onorgame jlale pa rewagchika napurig bil ri neraga.k Al pa ilkuru wajton Onorgame yuga anile alu Siteba. 57 Lige alu ralmulika najkala namale ta akinliga, aminami awgame neoa jale. Liko yati jmaka chapile alu ralmuli alu Siteba. 58 Lige otole al mi suwemi tabil rigachi. Alu ralmuli bujale alu wel opacha amoba chujkgame aboi opchala Siteba bajsibumia. Lige alu wel opacha bujis alu ralmuli, alemi paka yale bil ri Sauli anilime napurig repuka asimela alu Siteba bajsiblichi. Alu ri Sauli we remal nile. 59 Napulige rejtete bajsibua uchkachi alu ralmuli melinliga alu Siteba, lige alu Siteba rachale ewele sink, anile: Mu Walula Esusi, narpogo ne alawala anele. 60 Alige alu Siteba chojkbisiga ilbaga ewele sink anele Onorgame: Mu Walula, tabil aynawag ye ralmuli napurig nok. Tabil

alu ewlala iwgame ayole Siteba yuga. We chtiri


k 7:56 Enesi glosario Hijo del Hombre.

54Liko

Jena ruwimela Siteba rejtete basibuga melriligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

319 chlag etewa ye ralmuli rek cha nokame ke anele. Lige alanis yati mukule alu Siteba. Alu Salika bilepi ntame nile alu ralmuli yuga napu Siteba meale.

HECHOS7,8 rigichi ruwisia alu Esukristo raichlila. 5 Lige bil alu Belipe anilime ri simile al bilena wek rigachi al ejiro Samaria anilichi. Lige al sebasa, alu ri Belipe ruyele alu Esukristo raichlila alu ralmuli al mochgame. Anele lige: Onorgame nulele alu Kristo napurig gurimala ramu ralmuli anile alu ri Belipe. 6 Lige wek ralmuli napule al alu rachili gepumia. Lige alu ralmuli we al gepule alu Belipe rachachi al. Lige etele alu ralmuli alu Belipe we ekarriga semriga sichi al. Alu Onorgame gurile alu ri Belipe napurig la gainmala alarig si. 7 Lige alu ralmuli wek ukuchpala remnisi mochgame nile al pachgana sulach. Lige alu Belipe ma buynale alu remnisi ukuchpala. Lige ewele sinale alu remnisi ukuchpala buysiga al ralmulichi. Lige uch jar ralmuli mochile tabil gayname nok. Lige mochlechig jar ralmuli sujrigame al. Lige alu Belipe suwbaga alu ma sawale. 8 Alekeri alu ralmuli al wek rigachi we raslle. 9 Al mi wek rigichi asale bil ri Simoni anilime. We inlame nile alu ri, we sujkurgame. Tabil machile ralmuli alarig sime ko alu ri. Lige suwbaga alu Samaria ejpergame we enag mochile alarig sichi alu ri. Boneko walula korile. 10 Lige alu ralmuli tabil ngame we bijchgale alasichi alu ri, lige alu ralmuli we ngame abiena

ri napu la sbali olame nile napurig Onorgame nul, alu otole al mi tomia alu Siteba mukus. Lige we seweka nokale alu ralmuli alu Siteba toa. We nalaka nokale alu ralmuli chlag. Lige abalige raw we res olleru alu ralmuli alu Esukristo oyrame al Rusaleni mochgame. Alarig nile akinnasi al wek rigichi. Lige ma ralale alu ralmuli Esukristo oyrame ichrimi. Jar ralmuli simbale ejiro Jurea anilichi lige jar ralmuli simbale ejiro Samaria anilichi. Alu maku ok ri, alu napu Esusi nchili ylige ya bajch raw napurig nulmala lige ruwimela Onorgame nila rachali, alueka tabil simbale al Rusaleni, abe abaj mochile. 3 Lige alu Sauli nile alu we res olame alu Esukristo oyrame. Lige bochgimi galrale eynale alu ri Sauli alu Esukristo oyrame yaga. Lige rewisk, banasuka buynale al galrale pach mochgame. Lige suwbaga galrale moale alu ri napu ek nile alu Esukristo oyrame, alu umugtiri abinachig.

Jena ruwimela Sauli suwbaga melinliligo alu Esukristo oyrame


1-2Jar

ralasa alu Esukristo oyrame, simbale ichrimi wek

Jena ruwimela Esukristo oyrame ralmuli rachali ruyligo alu Samaria mochgame
4Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS8 bijchgalechig. We al gepule napulige rachachi alu ri. Mayele alu ralmuli: Ye rioka Onorgame awalila ngame ju. 11 Wek bam asale alu ri ralmuli yegia, alekeri ralmulika la ewime nile bijchgaga alu ygali. 12 Napulige alu Belipe sebasa al, lige rachaleke alu Esukristo raichlila. Lige alu ralmuli ri umugtiri yati bijchgaleke alu Belipe rachachi al sbaga. Lige alu Belipe ruwile ma sbaligo Onorgame awalila ralmuli gurimia. Abiena ruwile Esukristo ko alu awal nejime. Lige alu ralmuli napu ek la bijchgale alu rachili, baichkana bokuka bochgimi, alarig rewarame nile, napurig la machimela alu uch jar ralmuli alu Esukristo oyrame ko. 13 Lige alu Simoni abiena bijchgile alu rachili, lige abiena rewarleru. Lige alu Simoni eynale alu Belipe yuga. Alu Belipe we ekarriga sile we semriga. Onorgame gurileke alu Belipe napurig la gainmala la si. Lige alu ri Simoni we eneg ilile alarig sichi alu Belipe. 14 Lige akis alu maku ok ri al Rusaleni mochgame, alu ralmuli al Samaria mochgame la oyraligo Onorgame, lige alu maku ok ri jlale ok ri napu abopi nile, Pegro nile bil, lige uch bil Juani, alu julliru al Samaria napurig gurimala alu ralmuli al Samaria ejpergame Onorgame oyrame. 15 Lige al Samaria sebasa alu ok ri,

320 Onorgame tnele napurig la semriga ymala Onorgame bon alaw alu ralmuli al Samaria mochgame. 16 Tach narkame nile alu ralmuli Onorgame Alawala, pe ilig rewarrigame nile nalina napurig la Esusi oyrame niraga mochmala. 17 Lige Pegro lige Juani, al sebasa, nochale alu ralmuli molachi al mochgame alu Esusi oyrame, lige alu ralmuli narele Onorgame Alawala. 18 Lige alu Simoni etesa alu ralmuli narechi Onorgame Alawala napulige alu Pegro lige Juani nochachi alu ralmuli moola, alu bon Simoni alarig najkile alu awal napurig la ymala Onorgame Alawala alu uch jar ralmuli. Lige enom ymorle alu ok ri napurig alu ok ri ymala alu awal. 19 Lige alu Simoni anele Pegro lige Juani: Nech ywak alu awal napurig ne nochsachig alu ralmuli molachi, liko la narmala Onorgame Alawala. Ne najttimala enomite. 20 Lige alu Pegro anele we awgame rachaga: Pe injierno simela mu alu enomite, mueka raliame kollek Onorgame Alawala! Tabil chrig raliboa napu Onorgame nej tabil goblliga! 21 Tabil la ntame ju mu Onorgame yuga. Mueka pecha la ralmulika napurig alu awal narmala. 22 Arwag alu restiri ntili. Onorgame ekali tniwag napurig la nejkrimala napurig la ku ekmala mu. 23 Neka la

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

321 mach mu ma chapiruga ajtig alu chtiri ntalite. 24 Lige alu Simoni anile we majaga rachaga: Ekali tniwag emi Onorgame nech neraga napurig ne tam we res ikimela napurig an emi alanile alu Simoni. 25 Lige Pegro lige Juani tabil cho ku simbale Rusaleni, al wekan wek rigachi ruyele churig we al semriga guriliga Onorgame alu ok ri. Abiena benrale Onorgame raichlila. Liko ma ku simbale al Rusaleni.

HECHOS8 asag enale. Alu kartaka pe chitlame ralgame nile. Lige alu ri kareta asgame, osil raichasia enale alu osil napu oslige alu ri Isaasi anilime ya bejtgame, alu napu ruyeme nile ralmuli napu anele Onorgame. Alu osil raichasia enale alu ri alu kareta aseg alemi. 29 Lige Onorgame Alawala anele alu Belipe: Simig al mi napu en alu ri kareta asag, al abemi enwak. 30 Lige alu Belipe yati iwgame mleke la ansiga Onorgame Alawlate, male al napu enale alu kareta. Lige alu ri Belipe akleke alu ri osil raichasia engichi alemi. Akele napu raicha asale alu ri. Akele napu Isaasi oslige we ya, alu Isaasi napu ruyame nile napu anele Onorgame. Lige alu ri Belipe rukele alu ri osil raichasia engichi: La namo mu alu osil napu mu rachasia en? 31 Lige anile alu ri: Tabil, pecha wesi itig napurig ruymala nech. Lige bayleru alu Belipe al rep napurig al si enmala al asag. 32 Lige alu ri aba we raichasia enale alu osil napu Isaasi oslige, ansiga enale: Napurig bil bo meliame alieri nile alu ri. Napurig bil bo napulige gupala siki tabil nalame ju, alieri nile alu richig. Kil ri nile alu ri. 33 Lige tabil nirliru alu ri, pe napurig bil ajgame pe alarig etliru alu ri.

Onorgame jlale bil santo njeli napurig ruymala bil rachali alu Belipe. Lige anile alu santo njeli al sbaga napu asale alu Belipe: Yam ilsiga chapiboa alu bow alu Rusaleni simime bow lige Gasa simime napu we wakgichi ju napu tabil rigachi ju. 27 Lige yati ilsiga simile alu ri, lige simile al mimi boichimi. Al mimi boichimi enag najtpale bil ri al Etiopa bejtgame. Alu rioka enom napubume nile al wal pasichi napu Etiopa anilichi nile napu nulame nile alu muk selgame napu Kanrasi anilime nile. Lige alu ri enom napubume al naka Rusalnika simile. Lige al wal reob rapichila melige bil ajgame alu ri Onorgame kgimia. 28 Lige ma ku galrale simi enale alu ri napulige alu Belipe najtpale. Alu rioka kareta

26Lige

Jena ruwimela alu Belipe guriligo alu walula ri al Etiopa bejtgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS8,9 Pe gastigriliru alu ri ralmulite, pe tabil niraga olale. We cha nokame nile alu ralmuli al mochgame. Ma meale alu ri. Alarig tabil kchigame nile alu ri napu melliru.l Alarig osale alu Isaasi anilime ri ya ajtgame. 34 Lige alu ri Etiopa bejtgame rukele alu Belipe: Pe rek, chieri ri nile alu napu tabil galeg etliru, napu meliboli nile? Aluchala Isaasi nile, o uch bil nile? 35 Lige alu Belipe nejele: Pe alu Esusi nile alu napu tabil galliru napu melliru anile. Liko la ruyele alu rachali we semati napu an jlaligo Onorgame alu Esusi napurig buinmala ralmuli al tabil la bowechi. 36-37 Lige aba we simbale alu al kartachi mochiga, lige sbale al baw ilgichi. Aka jena la ilpach baw, chonig ta rewarwabach mu nech? Ma la oyrame ju ne Esukristo anile alu ri Etiopa bejtgame al baw ilgichi sebasa. Lige anile alu Belipe: La nmalek. 38 Napulige sebasa al baw wal ilgichi, lige alu ri nulleke ujchbanalaga alu kareta. Lige al sebasa etegsile alu oknika ri lige al bawich moile. Lige alu ri Etiopa bejtgame bochgimi bokule al bawich. 39 Onorgame

322 Alawlaka yati mejk otleke alu Belipe. Lige alu Etiopa bejtgame rioka tabil rewale alemi kbaga alu Belipe. Lige alu ri Etiopa bejtgameka uchchigo simile al mimi boichimi, we raslag enale alu ri alemi boichimi napugiti ma Esukristo oyrame nligame alu ri, alekeri we raslag enleke alu ri. 40 Lige alu Belipe pe kulipi niraga sbale al mi uch bilena wek rigichi Asoto anilichi. Lige al sbaga rachale alu Belipe churig nliga Esusi. Lige uch bilena simile alu ri alu rachali ruwisia. Wekan wek rigichi simile ruwisia alu rachali, lige al sbale al Sesarea anilichi wek rigichi.

Alu Sauli wek raw eynale we ayoga melinliga alu Esukristo oyrame. Lige al mi simile napu asale alu walula bal, 2 lige tnale bil apeli osirgime lisensia taga mach buinniliga alu ralmuli napu oyrame nile alu nuebo bow (Esukristo oyrame) napulige mochlige al wek ukuch reobachi napu sinagoga anilime nile al wal wek rigichi Ramskochi. Mach buinnile alu ma suwbaga ritiri lige umugtiri. Lige abiena la lisensia tnale alu ralmuli Esukristo oyrame karnate bulug otow al Rusaleni. Lige alu apeli newsiga, pe yati simile alu ri al

Jena ruwimela alu Sauli ma arligo alu resiti ntili

l 8:33 Enesi Isaas 53:8.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

323

HECHOS9

Ramasko. 3 Lige amul sbachi al Simibak al mi galrale al wal wek rigichi lige rasale bow Wajchgame anilime bogichi al pkana rewagchika. Lige alu Jurasi bejtlachi. Lige al rukbok ri we rasleke. 4 Lige ma wijch alu ri al Trsochi ochrigame bobale. Lige al boig akele bil ri ya bajch raw napu Sauli rachili. Anile alu rachili: anilime ri ju. Jipe nech yuga Sauli, Sauli chonig sairgame raicha ajt lige aminami ekali niraga ajtpich mueka nech yuga tana ajt nech. 12 Ne ma anturu anile alu rachili. Sauli mu Ananasi simlik al 5 Chieri ju mu Walula napu ajt alu Sauli napurig sikani? rukele alu Sauli. nochmala mu alu ri napurig Neka pe Esusi jke, pe aba la ku machlimala alu Sauli busila alu ju ne napu mu yuga ayome alarig anile alu Esukristo. 13 Lige anele alu Ananasi: ju. 6 Jpeko ilsiwa simibk al mi wal wek rigichi. Al buwwak, Mu Walula, wek ralmuli an ne julmala bil ri alemi napurig alu ri Sauli we cha sime ri ko. ruymala chusmilik mu Tabil la nirame karch alu mu alarig anile alu rachili. oyrame, ma melinlime karch 7 Sauli gompanirola, alu alu mu oyrame al Rusaleni ralmuli abiena akele alu rachali mochgame. 14 Jpeko abinachig lige tabil wesi etele. Lige we lisensia ngame karch napurig majaga mochile. 8 Lige ku assile chapimela alu mu oyrame jemi alu ri Sauli. Lige rek enene Ramskochi mochgame. Alu tabil machlile alu ri. Lige alu ewlala wal reobachi nulame, gompanirolaka chapile sekala. alu lisensia yale napurig Lige sekach chapig otole al chapimela alu napu nejkrali mi wal wek rigachi Ramasko. tnime ju mu Esukristo anele 9 Lige baki raw asale alu Sauli alu Ananasi. tabil machliga, lige aminami Lige tabil siminlile alu ri tabil gog ajtile goame, lige Ananasi napu asale alu Sauli. We aminami tabil bawtiri bajiga. majale alu ri alu Sauli. 10 Lige asale bil ri al wek 15 Lige anele Esukristo: rigachi Ramasko anilichi, Ananasi Yati simibaguru tase che anig, anilime ri. Lige Esukristo oyrame ewwagur napurig nul ne. Aka nile alu ri Ananasi. Lige ne ma owtuba alu ri, jipe ma Esukristo etrole bon alu ri. Lige nech oyrame jturu alu ri alu Esukristo anele alu Ananasi: Sauli. Ne julmala alu ri Sauli Ananasi! al mimi napu tabil ralmuli juro Lige alu Ananasi anele: moch napurig ruwimela alu ri Tachrib, mu Walula. Jena ne nila rachali, al napu ewlala ajtke neka. gobierno moch abinachig, al 11 Lige alu Walula anele alu ri napu moch alu uch jar ralmuli Ananasi: israelita abinachig. 16 Lige we

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS9 res nliga einmala alu ri alemi, we najtepmala alu ri we cha nokame ralmuli napulige ne nila rachali ruig eynachi anile Esukristo. Alarig ruyele alu Esukristo alu Ananasi. 17 Lige simile alu Ananasi al galrale napu asale alu Sauli. Lige al galrale sbaga alu Ananasi al pach bajkile lige nochale alu Sauli. Lige anele: Mu Sauli napu Esukristo oyrame ju napurig ne, alu Walula Esusi, alu napu rachale mu yuga al boichimi, jula nech napurig yomala ne mu napurig ku la machlimala mu busila. Lige we al bilepi natmala mu Onorgame Alawala yuga anele alu Ananasi. 18 Lige pe yati rujsule alu napu opliga chujklige alu busila.m Lige alu rujssak pe yati machlile alu ri busila. Lige assile alu ri lige rewarliru al bawich bochgimi bokule napurig ralmuli la machimela alu ri ma la Esukristo oyrame ko. Lige ma rewarsik 19 lige alu ri ma goale goame. Lige alsko ma awal narele alu ri.

324 Sauli eynale al wekan ukuch reobachi napu sinagoga anilime nile. Lige al sebasa rachale alu ralmuli juro yuga. Anile: Aka alu Esusi la Onorgame Inol jpach al pkana rewagchika nawgame. 21 Lige alu ralmuli we eneg jale alu Sauli Onorgame nila rachali rachachi al ut reobachi ilig. Anile: Ye ju alu ri napu tabil galeme nile alu ralmuli Esusi oyrame? Tabil nawale alu ri jena chapimea alu Esusi oyrame ralmuli napurig otomela al Rusaleni ewlala bal yamia? anile alu ralmuli. 22 Lige alu Sauli aminacho we al benile lige ab al benig rachame nile tabil chijnaga tabil chlag. Benrile Onorgame raichlila napu ya osirgime nile, napu anime nile Esusi nligo alu Kristo napu Onorgame julmili nligo napurig gurimala ralmuli. Lige alu ralmuli napu akele alu rachali la nmale la bijchi ko, tabilchigo ewale ko alu ralmuli. Lige alu ralmuli abis tabil che anig jbaleke. Arig neyrileke alu Sauli.

Sauli asale al wal wek rigichi Ramasko anilichi pe ukabi raw alu ralmuli Esukristo oyrame yuga. Lige alu

20Alu

Jena ruwimela Sauli rachaligo Onorgame nila rachali al Ramskochi

napule wek ralmuli al akinana wek raw kachi. Lige rachale alu wek ka napusa al. Anile: Melib alu ri anile alu ralmuli napusa al wek ka.

Jena ruwimela alu Sauli neysaligo alu ralmuli juro melinlichi


23Lige

m 9:18 Alu napu busila opliga ujchule nile pe alieti napuyeri alu roch gajela napu anilime ju escama yol rachaga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

325 bil ri ruyele alu Sauli meliblik: Nab iwig moch ralmuli jena Ramskochi mu melinalia, rukomi rawemi abiena, al yochi moch anele. Lige al wal wek rigachi Ramskochi we rep ilgame nile alu tegoli nolig al suweke, lige we rungame nile alu tegoli. 25 Lige bil ruk jar alu Sauli gompanirola simbale alu Sauli yuga al mi wek rigachi suweke al tegochi ewgachi. Lige al sebasa, atabechi ajchag owiga kolgana mach rekibule.

HECHOS9 alarig yligame alu ntili alarig ruwile alu Bernab anilime ri. Lige alu ralmuli alu Esukristo oyrame ma al bijchgale alsko. La bijchi jk anile. 28 Alsko napule alu Sauli alu Esukristo oyrame yuga Rusaleni mochgame. Lige alu Sauli eynale al wal wek rigichi Rusaleni bochgimi alu Esusi raichlila ruig. Lige tabil majaga rachale alu ri Sauli alu Esusi raichlila ruig. 29 Lige we awgame rachale alu ralmuli juro yuga napu griego rachame nile. Lige alu ralmuli ma melinlele alu ri Sauli. 30 Lige alu jar ralmuli alu Esukristo oyrame machile alu ri Sauli meliboli ko. Lige alu ralmuli chboka simbale Sauli yuga al mi uch bilena wek rigichi Sesarea anilichi wek rigichi. Lige alsko uchchigo bilena mejk jlale alu ralmuli alu ri Sauli. Tarso anilichi wek rigichi nile al napu julliru alu ri Sauli. Lige al ochrigame nile alu ri Sauli ya bajch raw. 31 Lige alu Sauli simisk al uch bilena mejk, tabil nauka mochile alu ralmuli juro Esukristo saygame alu Esukristo oyrame si pewera, alu oyrame napu ejpergame nile al ejiro Jurea lige al ejiro Galilea lige al ejiro Samaria. Lige alu Esukristo oyrame ab rejchirgame gaynale lige we al nirame nile alu Walula Esukristo. Lige alu Onorgame Alawala ab al oilrile alu ralmuli lige

24Lige

machnasa alu ri Sauli al Ramasko anilichi, simile al Rusaleni anilichi wal wek rigachi. Lige al Rusaleni alu Esukristo oyrame tabil najkile napurig si asimela alu ri Sauli. Lige alu ralmuli alu Esukristo oyrame tabil bijchgale alu ri Esukristo oyrame ko. Pe majaga etleru alu ri Sauli al. 27 Lige alu Bernab anilime ri gurile alu Sauli al. Bayrole al mi napu mochile alu maku ok ri napu nulame nlige Esusi nochlilachi. Lige alu Bernab ruyele alu ralmuli alu ri Sauli etligo alu Esusi al boichimi engichi napu bo bow Ramskochi simime, lige al rachiligo alu Esukristo alu Sauli yuga. Lige anile alu ri Bernab: Al Ramskochi tabil majaga ruwile ye ri Sauli alu Esusi raichlila napugiti alu Esusi

Jena ruwimela alu ralmuli juro melinliligo alu Sauli al Rusaleni


26Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS9 aminacho wek ralmuli oyrale Esukristo.


Jena ruwimela Pegro sawligo bil ri sujrigame

326 alu lani pe chomal aniame nile griego rachaga. Lige alu muk nab we semriga ntame nile Onorgame yuga. Aminami we al nirame nile uch jar ralmuli, we al gurame nile alu ralmuli tabil ngame. 37 Lige naynale alu muk, lige mukule alu muk nayuka. Lige alu ralmuli we al ubrele, napurig nokame nlige alu ralmuli. Lige bil gal nile osmana ilgame. Lige ma ubarsa alu muk mukgame, al galimopa rekale alu muk mukgame. 38 Napulige mukuchi alu muk, alu Pegro al wek rigichi Lira asale. Lige al Lira pe ab nile al Jopa yniga. Lige alu ralmuli alu Esukristo oyrame al Jopa ejpergame akele alu Pegro alemi ajtigro. Lige yati jlale ok ri napurig baymala alu Pegro. Lige alu ok ri sebasa al napu ajtile Pegro, yati bayrole, anele: Pe rek, yati simawa ramu yuga! anele al sebasa. 39 Lige alu Pegro yati simile alu ok ri yuga al mi napu mochile alu ralmuli. Lige al sebasa yati otliru al rep napu boile alu muk mukgame. Lige al wek umug gunmakame mochile. Boch ani ilile nal alu umug al rep, al napu boile alu muk mukgame. Lige alu opacha napu slige alu muk mukgame, enrale nalaka alu Pegro alu umug. 40 Lige alu Pegro le wich jlale alu umug al mochiga anichi. Lige alu Pegro al le wich julasa alu umug gunmakame, lige chojkbisiga ilbale al ab napu boile alu muk mukgame.

Pegro wekan wek rigichi eynale alu Esukristo oyrame guriga. Lige sbale al bilena wek rigichi Lira anilichi wek rigichi, alu Esukristo oyrame klimia simile alemi. 33 Lige al najtpale bil ri we nayume, Enasi anilime ri. Lige alu ri sujrigame nile. Lige os na bam pe bogime nile alu ri, tabil gayname nile asisia. 34 Pegro anele alu ri nayume: Mu ri Enasi, ye Esukristo la ymala mu jipe, jpeko ma sawimela mu nayua. Yati assiwa mu, rominawa ptigame anile alu ri Pegro. Lige alu ri nayume yati assile, ma sawile nayua alu ri. 35 Lige alu ralmuli al wek rigichi Lira anilichi mochgame, lige alu Saroni mochgame, napule al napu asale alu ri yrigame. Pe enemia jsile alu ralmuli alu ri sujrigame sawgame. Lige alu ralmuli napu ek nile al sbagame, ma suwbaga bijchgale alu Walula Esukristo raichlila. Ma Esukristo oyrame gaynale alu ralmuli.

32Alu

wek rigichi Jopa anilichi asale bil muk, Esukristo oyrame nile alu muk, Tabita anilime nile alu muk. Lige griego rachaga ka Rorka anilime nile alu muk. Lige

36Al

Jena ruwimela ku ajniligo bil muk mukus

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

327 Lige Pegro al chojkbisiga ilig, lige tnele Onorgame napurig gurimala alu muk mukgame. Lige ma tnesa Onorgame, lige anele alu muk mukgame: Mu Tabita ku asisi anele al ilig. Lige lansiga yati ennele alu muk mukgame. Lige alu muk etele alu Pegro al ilgichi. Lige oweti assile alu muk. 41 Lige alu Pegro sekach chapig oweti elale alu muk. Lige ma oweti elasa lige bayele alu Esukristo oyrame al ku rep napurig enmala alu muk ku ajnagame. Lige alu gunmakame umug abiena baylechig napurig enmala alu muk ku ajnagame. 42 Lige pe yati bochgimi machleru larig nligo al wek rigichi Jopa. Lige wek alu ralmuli yati we al bijchgile Walula ko Esukristo. Lige ma Esukristo oyrame nile alsko alu ralmuli. 43 Lige alu Pegro wek raw asale bejtega al Jopa anilichi wek rigachi al Simoni gallachi, alu Simoni napu waketa newame nile.

HECHOS9,10 we al ntame nile Onorgame yuga. Lige alu upila abinachig alieri nile, we al nirame nile Onorgame. Lige alu kchila abinachig alieri nile, we al nirame Onorgame. Lige alu Kornelio we al nirame nile alu uch jar ralmuli, lige we al gurime nile alu ralmuli tabil ngame. 3 Lige sin al al naspagana ajtgachi alu raynali, pe yati niraga Onorgame etrale alu Kornelio bil santo njeli, alu napu jlilige Onorgame al rewagchika. Al ab sbale alu santo njeli napu ajtile alu Kornelio. Lige anele alu santo njeli al sbaga: Kuira ganili Kornelio! anele al sbaga alu santo njeli. 4 Lige alu Kornelio we majale alu alieti etega. Lige alu ri Kornelio rukele: Tachiri najk mu Walula? anele alu ri Kornelio. Lige anele alu santo njeli: Onorgame la ak mu ekali tnichi. Lige Onorgame we galeg eti mu Kornelio napugiti we al gurime kame mu alu ralmuli tabil ngame. 5 Jpeko julawa mu ok ri al mi wek rigachi Jopa anilichi napurig baymala alu ri ok rewgame napu Simoni anilime ju lige aminami napu Pegro anilime ju. 6 Al ajt alu tokyola yuga napu Simoni anilime ju, alu waketa newame, al ab baw wal ilgichi, al bejtgame ju alu ri anele alu santo njeli. 7 Lige alu Kornelio bayele ok ri napu nchame nile al

10

Al wek rigachi Sesarea anilichi asale bil sontalo walula, alu sontalo gapitani. Kornelio anilime nile alu ri. Lige usani siento sontalo nuleme nile alu sontalo gapitani. Lige alu wek sontalo suwbaga al Italia anilichi pasichi mochgame nile. 2 Lige alu Kornelio nab raw tnime nile ekali Onorgame,

Jena ruwimela Onorgame nulligo alu Pegro napurig gurimala alu walula sontalo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS10 galrale lige bil alu sontalo abiena. We al oyrame nile alu sontalo Onorgame. Nab raw yuga eyname nile alu sontalo alu Kornelio tebuka. 8 Lige alu Kornelio ruyele alu baki ri napurig anele alu santo njeli. Lige Kornelio jlale alu baki ri al wek rigichi Jopa anilichi napurig baymala alu Pegro. 9 Lige melnala raw mole alu Pegro al rep galimopa Onorgame yuga raichamia. Lige alu baki ri pe bij naka boichika eynale, tach sbale al galrale. Lige rawil nile alu Pegro al rep galimopa mochi. 10 Lige alu Pegro elule al galimopa asag. Alu goame tabil cho wajsile al galrale. Lige al rep galimopa asag Onorgame etrale goame alu Pegro. Lige etele alu rewag ewag ilbachi. 11 Lige etele alu apieri gem al pa alkana ewgachika machnachi. Pe kil enale al pkana, nagana chijtochi chapirgame, alarig enale alu gem al pkana. 12 Lige al amoba wek ajgame uchkame nile: alu na rongame ajgame (gow, bo, chib, akas) lige alu wek sinow, lige och lige alu ajgame napu inime ju, (chulug, wil, aw), lige uch jar wek ekargame ajgame uchule al. 13 Lige alu Pegro akele bil rachili. Anile alu rachili: Pegro, ilsiwa, yati meg gopak alu ajgame reg anele alu rachili.

328 alu Pegro anele: Mu Walula, neka tabil chrig gomela alu ajgame, pecha elrigime nriga ramu ralmuli juro. Neka tabil sin goyame ju alu ajgame napu tabil ellime ju napurig gopoa anile alu Pegro. 15 Lige alu rachili anele: Tase che aniboa mu Onorgame yuga. Ne la el napurig mu meag gomela alu ajgamen reg anile alu rachili. 16 Lige bais chojkgame etrale Onorgame Pegro alu gem alu ajgame uchkame. Lige ma tabil etrale Onorgame alu gem, ma ku pa rewagachi mole alu gem. 17 Lige alu Pegro wek nata asale alu alieti etesa. Tachiri ruwime ke smw alu alieti lasi, la asale al alu Pegro. Lige alu nata ajtgichi bij alu Pegro, lige sbale alu baki ri alu napu jlalige alu Kornelio. 18 Lige alu baki ri rukele al yochi jaga alu ralmuli al mochgame: Tala as ajt jena alu Simoni napu Pegro anilime jchig? anile al sbaga alu baki ri. 19 Lige alu Pegro bij al rep al galimopa asag, wek nata asale. Lige Onorgame Alawala anele alu Pegro: Mu Simoni, al ja baki ri mu yame. 20 Reksiga reprawa lige yuga raichawa. Tase majawa alu yuga simi. Ne jula alu ralmuli anele Onorgame Alawala. 21 Lige yati reksele alu Pegro. Lige anile alu Pegro al yochi ilbaga alu ri al jgame etega:

14Lige

n 10:15 Alu ralmuli juro tabil goyame nile ajar ajgame. Alueka anime nile tabil biwgame krle jar ajgame. Alueka aniame ju tabil lisensia ngame nile napurig gomela alu jar ajgame. Enesi glosario purificar.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

329 Ne ju napu emi ya. Chonig yam emi nech? anele Pegro. 22 Lige nejele alu baki ri: Kornelio anilime ri sontalo gapitnila, aluete jularu ramu al naka. Alu ri we al oyrame ju Onorgame. Lige ralmuli juro we al nirame ju alu ri, napugiti we al ri kame. Bil santo njeli nulele alu Kornelio napurig julmala ramu jena napurig bayrowa mu. Simrtu mu al mi rachili ruyemia anele alu baki ri napulige etesa alu Pegro. 23 Lige alu Pegro al pachami bayrole alu baki ri. Lige al pach mochiga, goame kgile alu baki ri. Lige ma bossak, yale gem napurig gemag okmala napurig al chelabmala alu baki ri. Lige al chelabasa, be simbale. Lige alu Pegro simile alu baki ri yuga, lige uch jar ralmuli napu Esukristo oyrame nile al Jopa mochgame, abiena simbale alu ralmulichig. 24 Lige simasa, melnala kul sbale al Sesarea anilichi wek rigichi. Lige alu Kornelio al asale buig alu ralmuli. Lige alu bon Kornelio rijimala abiena mochile alchig. Lige alu Kornelio gompanirola abiena wek mochile alchig alu ralmuli buig. Alu ralmuli Kornliote bayrigame nile. 25 Napulige alu Pegro al sbachi, yati machnale al galrale alu Kornelio alu Pegro najtepamia. Lige alu Kornelio alu Pegro najtpaga, lige chojkbisiga chukbale al bajchabeka. Alasile alu ri Kornelio, pe Onorgame

HECHOS10 neraga etele alu Pegro. 26 Lige alu Pegro chijnale lasichi alu ri Kornelio. Lige sekala chapig anele: Ilsiwa oweti. Neka pe ilig ri ju napurig mu, tase Onorgame ju ne anele alu Pegro. 27 Lige al pachami simbale raichasia al napu mochile alu uch jar wek ralmuli. 28 Lige anile alu ri Pegro al pach ilig: La we al sbali machia emi napurig niru ramu ralmuli juro. Ramueka tabil sin oyame niru al napu ejper alu ralmuli tabil juro. Onorgameka reg benrile nech suwbaga ralmuli we al nirwar, rek tabil juro kachi abiena we al nirwar. Onorgame newale suwbaga ralmuli. 29 Lige napulige Kornelio jlale alu ralmuli nech bayniliga, ne yati ew tabil chlag rek mika esena ralmuli kachi. Chonig jula mu Kornelio alu ralmuli nech bayniliga? Tachiri nakig emi ralmuli? 30 Lige alu ri Kornelio nejele. Kul, ma na raw ju, ne raicha ilgichi Onorgame yuga, naspagana ajtgichi alu raynali, lige al machnaturu bil ri rapame opchigime, pe yati niraga machnaturu alu ri al. Pe santo njeli nile. 31 Lige anile alu santo njeli: Onorgame la ak mu rachachi alek yuga lige we la sbali mach mu we al gurime ko alu ralmuli tabil ngame. 32 Jpeko julwag jar ri al mi Jopa anilichi napurig baymala alu ri Pegro al Jopa ajtgame. Pegro al mi Simoni bejtlachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS10 ajt napu waketa newame ju. Alu Simoni anilime ri bejtgame ju al ab napu alu baw wal ilgichi. Alarig anile alu santo njeli rapame opchigime. 33 Lige jlaturu ne alu ralmuli napurig baymala mu. La yati ewale mu. We la ju mu nawasa. Lige jpeko jena mochrukuru ramu, lige Onorgame la etiguru ramu jena mochrigo. Jpeko buig mochrukuru ramu akinalia alu rachili. Napurig Onorgame nulele mu napurig ruymala mu alu rachili jena jipe, alek rachili akinalia mochiru ramu jipe jena anile alu Kornelio.

330 simile al Galilea, lige al chojkile ralmuli guria lige yoa ralmuli napu Remnisite chapirgame nlige. Alarig la gaynale napugiti Onorgameka alu yuga asligame. 39 Lige ramu la etruturu larig yochi naykame alu Esusi al mi wal wek rigachi Rusaleni, lige al uch bilena wekan wek rigachi mi al napu ejpergame ju ralmuli juro. Lige ramu al mochrigituru etea larig yochi Esusi. Lige alu ralmuli tabil nirame nile alu Esusi, ma meale alu Esusi al gulusichi ujchag. 40 Lige mukus alu Esusi, pe baki raw kachi Onorgame ku ajnale alu Esusi. Lige jena eynituru alu ri Esusi ku ajnasa. 41 Lige tabil suwbaga ralmuli etele jena eynachi napulige ku ajnasa. Pe ramu ukabi ralmuli eteru, pe napu ek chaplige bon Onorgame napu ramu ralmuli nlige. Ramueka napuka gotgeturu lige bajruturuchig alu si napulige ku ajnasa. 42 Lige alu Esukrstote nulrituru ramu napurig ramu ruyewa Onorgame raichlila. Lige aminami nulruturu napurig ramu ruymala Onorgame ajchligo walula niraga alu Esusi napurig wanpame nmala alu resiti ntame ralmuli, alu napu bij ajag moch lige suwgame abiena. 43 Suwbaga alu ralmuli we ya ejpergame napu ruwime nile napu anele Onorgame, anile nawamio alu Esusi lige napu ek ralmuli la bijchgime ju Esusi raichlila, alueka la ekawa Onorgamete restiri alawgame la bijchgame ka chieri ka Esusi.

alu Pegro anile: Jpeko la nama ne napurig an Onorgame. Onorgame suwbaga ralmuli la we al nirame ju rek tabil juro kachi. 35 Onorgame nareme ju apipiri ri napu we al nirame ju Onorgame napu we al sbali olame ju Onorgame yuga. 36 Alu rachili napu nulele Onorgame ramu ralmuli Israeli ejpergame, alu rachili an Esukristo ko Walula suwbaga ralmuli nuleme jena wijchimoba mochgame. Lige alu ri napu we al nirame ju alu Esukristo, alueka la sbali nmala, tabil wek ntame nmala. 37-38 mika we al sbali mach napu ikligo wekan jena Israeli. Onorgame yale Esusi bon alawala we awgame awal, alu Esusi napu bejtgame nile al Nasareta. Napulige Junite rewarsiga alu Esusi, lige kul

34Lige

Jena ruwimela napu rachaligo Pegro al Kornelio bejtlachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

331
Jena ruwimela ma bajkligo Onorgame Alawala al ralmulichi tabil juro

HECHOS10,11
Jena ruwimela Pegro ruwligo napu lakliga al Sesarea

alu Pegro bij raicha ilgichi al pach galrale, Onorgame Alawala bajkile suwbaga ralmulichi. Lige pe sinpiriga bochgimi bajkile alu alaw al ralmulichi. 45 Lige alu ralmuli alu napu napuka jslige Pegro yuga, alu ralmuli juro napu ma oyrame nile Esukristo, alueka we eneg jale alu ralmuli Onorgame Alawala bajkichi. Aboi ralmuli juroka tabil mayele Onorgame Alawala bajkirao alu ralmulichi tabil juro, alekeri we eneg jale. 46 Lige alu ralmuli napu ma ngame nile Onorgame Alawala, alueka chojkile raicha wek sewintiri rachili napu yako tabil alarig rachame nlige. Rachale chiena semriga ko Onorgame. 47 Lige Pegro anile: Alu ralmuli ma ngame ju Onorgame Alawala napurig ramu. Pecha che anwag napurig tabil rewarrigame nmala alu ralmuli bawich bochgimi bokuka anile Pegro. 48 Lige Pgroka nulele rewarniliga alu ralmuli, napurig alu uch jar ralmuli la machimela alu ralmuli ma arligo napu bajchab ntame nlige lige la bijchi alu Esukristo oyrame ko. Lige alu ralmuli we anele alu Pegro napurig al asimela pewera alu ralmuli yuga.

44Napulige

11

Alu maku ok ralmuli napu Esusi nchili ylige, lige alu uch jar ralmuli Esukristo oyrame al Jurea anilichi ejiro mochgame, suwbaga alu ralmuli machile alu ralmuli tabil juro ma oyriligo Onorgame nila rachali. 2 Napulige sebasa alu Pegro al Rusaleni, alu ralmuli Esukristo oyrame al Rusaleni mochgame sairaga rachale alu Pegro olag. 3 Anele: Mu ri, chonig sim mu alu ralmuli klimia al tabil juro ralmuli ejperlachi? Lige al goame goale mu alu ralmuli yuga. Lige alu ralmuli tabil alarig nokame ju napurig nokiame niru ramu.o anele alu ralmuli. 4 Lige Pgroka we al ruyele napurig iklige bon: 5 Ne al wek rigachi Jopa anilichi ajtigturu. Lige Onorgame yuga raicha ajtig ne al. Lige al asag Onorgame etraturu nech wek ekargame. Etturu ne napuyeri gem al pkana rewagchikana machnachi. Lige al pkana owkana enturu alu gem. Lige alu napuyeri gem napurig nagana chitochi chapirgame alarig enturu alu gem al pkana rewagchikana. Lige al ab asbaturu napu ne ajtig. 6 Lige ne we al enturu alu

o 11:3 Enesi glosario circuncisin.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS11 napuyeri gem al asibasa. Lige etturu ne al amoba wek ajgame na rongame uchkachi al gemachi. Lige uchuke alu wek ajgame al galrale bukurgame, lige alu jami oyame abiena, lige alu inime, lige alu sinow, lige uch jar jami oyame ajgame. 7 Lige ak ne bil rachili. Anchane alu rachili: Mu Pegro, ilsiwa mu al, lige meg gopoa alu ajgame. 8 Lige neka anturu: Tase alarig aniboa mu Walula. Neka alu jar ajgame tabil sin goyame ju, tabil alarig nokiame niru ramueka. 9 Lige alu rachili anchane: Tase saega raichawa mu Onorgame olag. Onorgame la el napurig alu ajgame meg gomela mu, alarig anchaneturu alu rachili. 10 Lige bais anchane alu rachili alarig. Lige ma bais anis alu rachili, lige ku al rewagachi kbuturu alu apieri gem. 11 Lige al galrale napu ne ajtig, alige seba baki ri napu alu Kornelio jlalige al naka Sesarachi anilchika. 12 Onorgame Alawala ruyturu nech alu ralmuli al galrale sbaligo napu ajtig ne. Lige anturu Onorgame Alawala simr ne alu baki ri yuga. Alekeri ne tabil wek ntaga sim ne. Lige usani ri alu Esukristo oyrame al wek rigichi Jopa mochgame, alu si simbaturu nech yuga al Sesarea anilichi. Suwbaga ka simruturu ramu al Kornelio bejtlachi. 13 Lige alu Kornelio ruyturu bil santo njeli etorituru al bon bejtlachi.

332 Anirturu alu santo njeli: Mu ri, julawa jar ri al wek rigichi Jopa napurig baymala alu ok rewgame ri, alu Simoni napu Pegro anilime ju. 14 Alu ri baysiga la ruwimela churig la machnamala mu al resiti bowechi lige churig la buysimili ko alu resiti bowechi alu ralmuli napu ek moch jena mu bejtlachi. 15 Lige alu Kornelio suwnasa raicha, lige ne ralmuli rejcholi ruyea ajtgichi al, Onorgame Alawala yati bajkile alu ralmulichi. Alu alaw bajkile al ralmulichi pe achigriga napurig bajkile alu alaw ya ramuechi. 16 Lige ne nata napurig anlige alu Walula Esusi. Anituru alu Walula: Alu Junika pe bawite rewarame nile. Jipe mika Onorgame Alawlate rewarrigame nmala, anituru Esusi. 17 Onorgame ysak bon Alawala alu ralmuli tabil juro achigriga napurig yale ramu napulige ramu la bijchgirige alu Walula Esukristo ko, lige ne lacha animela tabil la ko Onorgame Alawala bajki alu ralmulichi? Chieri ju ne napurig Onorgame saega asimela? 18 Lige alu ralmuli al Rusaleni mochgame, alu rachali akis, tabil che anig mochbale. Tabil nechale alu Pegro. Pe ilig cheliera yale nalina Onorgame. Anile: Onorgame la elile alu ralmuli tabil juro napurig la armala alu ralmuli alu resiti ntili, napurig la bigame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

333 alawega mochmala pa rewagachi nab Onorgame yuga!


Jena ruwimela bijchgiligo Onorgame raichlila alu ralmuli Antioka mochgame

HECHOS11 ri Bernab anilime al Antioka. 23 Lige alu ri al Antioka sebasa, etele Onorgame we al guirio alu ralmuli al mochgame. Lige we raslg asale alu Bernab etega we al gurio Onorgame, alekeri we raslle. Lige ruyele alu ralmuli bil rejcholi napurig alu ralmuli la nab oyramala Walula Esusi tabil wek ntaga, la bilepi ntaga. 24 Lige alu Bernab we al ri nile, Onorgame Alawala alawgame nile. Lige we al bijchgime nile Onorgame raichlila. Lige alu uch jar wek ralmuli napu ek akele alu Bernab raichlila, we al oyrale alu Walula Esusi raichlila. 25 Lige alu Bernab simile al Tarso anilichi wek rigichi alu ri Sauli bayemia. 26 Lige rewis alu Sauli, lige yuga simile al Antioka. Lige al Antioka sebasa al mochile bil bam alu ok ri, Esukristo raichlila beniria alu wek ralmuli al mochgame Esukristo oyrame. Lige al chojkile pe kul sin Kristiano ani alu ralmuli Onorgame oyrame. Kristiano anik Kristo Oyrame aniame ju. 27 Lige pe akinana sbale jar ri Esukristo oyrame napu benlige Onorgame raichlila. Lige alu ri al Rusalnika simbagame nile. Sbale al Antioka. 28 Lige alu bil ri Agabo anilime al ab ilbale napu mochile alu Esukristo oyrame ralmuli. Lige

melliru Siteba, jmasele wek alu ralmuli Esukristo oyrame wekan ichrimi. Lige jar ab mejk simbale al ejiro Bensia anilichi. Lige jar simbale al Chipre anilichi rab al nasipa wal bawich, lige jar al Antioka anilichi wal wek rigichi. Lige alemi sebasa we ruyele alu Esukristo raichlila alu ralmuli juro napu al mochgame nile. Tabil ruyele alu ralmuli tabil juro. 20 Lige jar ralmuli Rusaleni jmasilige Chipre mochgame nlige lige jar Sirene mochgame nlige. Lige alu jmisiga sbale al Antioka. Lige al sebasa chojkile rachali ruyea alu ralmuli juro lige alu ralmuli tabil juro abinachig napu griego rachame nile.p Ma ruyele alarig nligo alu Walula Esusi. 21 Onorgame guirile alu ralmuli napurig la ruwimela, lige wek ralmuli la bijchgile alu rachali, liko ma wek ralmuli arele bon ntili lige oyrale alu Walula Esusi natlila. 22 Lige alu wek ralmuli Esukristo oyrame al Rusaleni mochgame akele alaki alu ralmuli al Antioka mochgame. Lige alarig akis, jlale alu

19Napulige

p 11:20 Alu ralmuli Chipre ejpergame lige Sirene ejpergame griego rachame nile. Lige alu Barnabasi Chipre bejtgame nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS11,12 al ilig rachale alu ri. Lige Onorgame Alawala gite machig anile alu ri rachali ruy alarig nimio akinana raw. Lige we gunarmer alu goame al, tabil nermar goame al bochgimi gawich wek raw kachi. Lige la bijchi nile. (Lige akinana alu Klurio anilime ri walula nlige tabil nerule goame. Lige al Jurea wal ejrochi abchigo rajp, tabil itele goame.) 29 Lige alu ralmuli al Antiokachi ejpergame alu Esukristo oyrame, ntale jullime al ejiro Jurea anilichi jar ri alu Esukristo oyrame, enom otriga julamia, napurig gurimala alu ralmuli Esukristo oyrame al Jurachi ejpergame. Aplipi ralmuli nejile enom napu ek ikiro. Jar ab ngame, alueka ab wek nejile, alu tabil wek ngame pekabi nejile. 30 Lige ma napabusa, julliru enom otriga alu Bernab anilime ri lige alu Sauli si al mi Jurea napurig ymala alu ewlala napu Esukristo oyrame nuleme nlige al Jurea mochgame.

334 juro tabil Esukristo oyrame we raslag rejpile alu Santiago melisuga. Lige alu ri walula Erore machis alu ralmuli we raslag mochigo alu Santiago melisuga, lige nulale alu Erore napurig chapibachig alu ri Pegro anilime. Napulige piesta newliru napu goyame nile alu ban tabil rorigame kawali, alige chapliru alu Pegro. 4 Lige chapisuga alu Pegro, galrale bajchliru. Lige al napu asale alu Pegro galrale, al mochile maku usani sontalo alu Pegro tebuka. Naoka repume nile sin, lige uch jar na ab ilibeko repume nile. Lige alu Erore otiame ntale gustisia olamia al wek ralmuli mochgichi nujubapi, ma suwis alu piesta Pskua anilime. Najkile napurig wek ralmuli etmala. 5 Lige alu piesta tach suwnachi, lige alu uch jar ralmuli alu Esukristo oyrame we iwgame tania mochile nejkrali Onorgame napurig tach olawa alu ri Pegro al galrale.

12

Lige alu ri walula Erore napu nulame nlige al Jurachi, cha olnile alu ralmuli Esukristo oyrame, lige alekeri nulele alu sontalo chapniliga jar alu ralmuli Esukristo oyrame. 2 Liko chapliru alu Santiago (Akobo) lige melliru wel siparnate. Santiago Juani bachila nile. 3 Lige alu jar ralmuli

Jena ruwimela alu walula Erore we res olligo alu Esukristo oyrame

rapaknala ruk napulige alu ri Erore mach pnilichi alu ri Pegro, lige Pgroka we gochig boile alu ok karnate bulriga. Alu bil karena guwala alu sontlochi chrigame nile, lige alu uch bil karena guwala al uch bilena sontlochi chrigame nile. Lige alu uch jar sontalo al yochi repuka mochile. 7 Lige pe ab ilibeko pe yati niraga machnale alu santo njeli al napu boile

6Lige

Jena ruwimela Onorgame we al guriligo Pegro

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

335 Pegro, alu santo njeli napu alu Walula Esukristo jlale. Lige alu santo njeli ajchale achigachi nochag. Lige anele ajchasa alu Pegro: Wriga Pegro, ilsiwa oweti. Lige alu karena pe yati rujsule sekach bulurgame. Pe aboi supale alu karena. 8 Lige anele alu santo njeli: Yati opachtawa, lige yati akarawa. Lige alu ri Pegro yati ewale lanila. Lige anile alu santo njeli: Nech najtawak anile. 9 Lige alu Pegro yati simile alemi guwana napu enale alu santo njeli. Lige alu Pegro tabil la machile, tabil bijchi kolale alu. Pgroka pe remua boig mayele. 10 Lige simrale al napu alu ok sontalo mochile al abemi alu Pegro repuka. Lige alemi simrale napu mochile uch jar sontalo. Lige arig sbale al napu ilile alu we enati yera. Lige alu yera jirote newrigime nile. Lige alu yera jiero pe bon ipule alemi sbachi lige buysele alemi machimi. Lige buyasa pewera eynale okaka al mimi wek rigichi niraga. Lige pe alemi si pe yati tan ikile alu santo njeli. 11 Liko alu Pegro la bijchgile alu santo njeli sligo mach pa galrale bajchriga ajtgachi. Anile alu Pegro: Neka la mach alu Walula Esukristo jlaligo bil santo njeli mach pamia galrale bajchriga ajtgachi ne res olnilichi nech alu Erore lige aminami alu

HECHOS12 ralmuli juro. Alu Walula Esukristo sile nech guiria. 12 Lige machis alu Pegro la bijchi ko, lige we yati simile napu Mara bejtlachi nile. Alu Mara alu Juani eyela nile, alu Juani napu Marko anilime nlechig. Al napu Mara bejtgame nile wek mochile ralmuli Esukristo oyrame al napuka Onorgame tania napurig alu Pegro tabil meliboa al galrale bajchriga ajtgachi. 13 Lige alu Pegro al ychika reporle al galrale sbaga alu muk Mara bejtlachi. Lige bil muk iw simile al yochi enemia. Alu muk Rora anilime nile. 14 Lige alu muk Rora yati machile alu Pegro raichlila ko. Lige machis Pegro ko, we raslle lige we yati male ruyemia uch jar ralmuli napu mochile al nibil ipusa yochi, tabil nlbale alu yera iplime. 15 Lige alu ralmuli al pach mochgame anele: La ab tntatiri jpach mueka anleru alu muk ruyachi. Lige alu muk anile: Neka tabil yega an, la bijchi ju anile alu muk. Lige anile alu ralmuli: Pe Pegro alawlala jlek alu aleka ilgame anile alu ralmuli. 16 Lige alu Pgroka abchigo awgame rejporale al ychika. Lige alu ralmuli arig ipule alu yera. Lige alu ralmuli etele alu yera ipusa aleka ilig alu Pegro. Lige we majale alu ralmuli alu Pegro etega. 17 Lige alu Pegro sekate sulile alu ralmuli. Lige anele:

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS12 Kil jasi emi ralmuli! anele. Lige ruwile alu Pegro Onorgame mach pliga al galrale bajchriga ajtgichi. Lige anile: Ruyesi Santiago alu napu Esusi naspasi bonila ju, chukligo ne, lige abiena alu uch jar ralmuli Esukristo oyrame. Lige pe ukabi raichasa, simile chbamia uch bilnami. 18 Lige chelis wek nata mochile alu sontalo alu Pegro repkame. Koche kiba alu Pegro? anile alu sontalo. 19 Lige alu walula Erore we awgame nulale ynaliga alu Pegro. Lige alu sontalo tabil as rewale alu Pegro. Lige alu sontalo tase rewis alu Pegro, alu Erore la iwgame rukele alu maku usani sontalo, alu napu Pegro repuka mochlige galrale bajchriga ajtgachi. Lige tabil ruyele koche ajtig Pegro, pecha machliga alemi ajtig alu Pegro. Lige alu Erore uch jar sontalo owile napurig melimela alu sontalo Pegro repkame. Lige pe akinana alu walula Erore simile Rusaleni asag lige letu simile Sesarea anilichi wek rigichi, lige alemi wek raw asimeli nile alu ri Erore.

336 yuga abiena we ayoga asale alu ri Erore. Lige alu ralmuli machis alu walula Erore we ayoa ajtig, lige rachale alu wek ralmuli abopi ka, napurig simmala alu walula Erore enemia. Lige alu ralmuli al Sesarea sebasa, lige gompanitale bil ri al ajtgame Blasto anilime ri. Alu ri Blasto alu Erore galila repume nile al. Lige alu Blasto gatele napurig raichmala alu ralmuli alu Erore yuga. Alu ralmuli al okan wek rigichi mochgame tabil najkile napurig ayoga asimela alu Erore napugiti alu goame al nlame nligame alu ralmuli, alu Tiro mochgame. Lige alu Sironi mochgame ralmuli abinachig al nlame nile goame, al napu Erore nulame nile. 21 Lige napulige sbale alu raw napu raichwili nile, alu Erore opachtale bil opacha we semati tawesi anaga. Lige alu opachtasa, asbale al wal mutlachi. Lige al asag rachale bil rachili. 22 Lige alu ralmuli anile alu rachali akis, ewele rachaga anile: Tabil ralmuli ju alu sika ani, pe bil Onorgame ju sika ani alu! anile alu ralmuli. 23 Lige alu santo njeli sbale al pe yati neraga. Lige alu santo njeli we awgame nayul yale alu Erore. Alu ri walula Onorgame mayrime nligame. Alekeri Onorgame ntale nayul yamia. Lige alekeri nayul yale alu santo njeli. Lige ma kuchile alu ri. Lige mukule alu ri Erore kuchiga.

alu walula Erore we ayoga asale alu ralmuli wek rigachi Tiro mochgame yuga. Lige alu ralmuli al wek rigachi Sironi mochgame ralmuli

20Lige

Jena ruwimela mukligo alu walula Erore

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

337 alu ralmuli alu Esukristo oyrame wekan simbale Onorgame raichlila benrisia alu ralmuli, al ichrimi wek rigichi. Lige alu wek ralmuli aminacho wek oyrale Onorgame raichlila. 25 Alu Bernab, lige alu Sauli, ma nachutasa alu enom al Rusaleni, lige bayrole alu Juani napu Marko anilime nlechig, lige ku sbale al Antioka anilichi.

HECHOS12,13 alu rachili akis alu ralmuli, aminabi aynale alu ralmuli lige awal tale. Lige moch nochale alu ok ri napurig we al sbali nochmala alu nchali, lige jlale alu ok ri al mimi.
Jena ruwimela Bernab lige Sauli ruwligo Onorgame raichlila al Chipre
3Lige

24Lige

13

Al wek rigichi Antioka anilichi mochile wek ralmuli alu Esukristo oyrame. Lige jar alu Esukristo oyrame ruwime nile napu anele Onorgame. Lige uch jarchigo ri mochile Onorgame raichlila benrame. Bil alu Bernab anilime nile, lige uch bil Simoni napu Chkame anlime nile, lige uch bil Lusio, lige uch bil Manaeni, lige uch bil Sauli. Alu Lusio al Sirene ochrigame nile. Lige alu Manaeni napulige ya bij utaka, Erore gompanirola nile, alu Erore napu akinnaka walula nlile. 2 Lige bil raw ayuna mochile alu ralmuli, lige awal tania alu Walula Onorgame. Lige awal ta jaga alu ralmuli, akele Onorgame Alawala rachachi. Lige anile ye rachili: Neka najk napurig julmala emi alu Bernab lige alu Sauli si al uch bilena napurig benramala ralmuli al mochgame ne nila rachali anile alu rachili.

Jena ruwimela Onorgame Alawala nchili yligo ok ri

Onorgame Alawala jlale alu ok ri al Selusia anilichi wek rigichi al wal bawich suweke. Lige al sebasa al mi uch bilena simbale alu ok ri. Brkochi simbale. Lige al napu sbale alu ok ri, Chipre anilichi nile al napu ilile wal gaw wal bawich nasipa. We rigame nile al abiena. Wekan wek rigichi nile al rab. 5 Lige sbale alu ok ri al bilena wek rigichi Salamina anilichi. Lige al sebasa, simbale alu ok ri al ut reobachi sinagoga anilime. Lige wekan ukuch reobachi eynale alu ri alemi. Lige alu ok ri alemi bilena ut reobachi sebasa, lige benrale Onorgame raichlila. Lige alu ri Juani napu Marko anilime nile, abinachig eynale alu ok ri yuga alemi, nejkriga eynale alemi. 6 Lige wekan wek rigichi eynale, arig sbale al Papo anilichi wek rigichi. Lige al natpale bil ri juro napu sujkurgame nile. Ok rewgame nile alu ri, Bar-Esusi anilime nile bil rewal, lige Elmasi anilime nile uch bil rewal.q Lige we ygame

4Lige

q 13:6 Bar-Esusi anik Esusi inol aniame nile. Elmasi anik pe sujkurgame aniame nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS13 nile, Onorgame raichlila nareme krle alu ri. 7 Lige alu walula Chipre nulame pe sujkurgame gompanirola nile. Lige alu ri walula Serjio Pulo anilime nile lige we rejchirgame nile rachaga, we al ntaga gateme nile rachali. Lige alu ri walula bayele alu Bernab lige Sauli si napurig smela al napu ajtile alu ri walula napurig ruwimela alu rachili Onorgame raichlila al sbaga alu ok ri. 8 Lige alu ri sujkurgame ma sairale alu ok ri. Lige tabil najkile napurig alu walula bijchgamala Onorgame nila rachali. 9 Lige alu ri Sauli anilime ri ok rewgame nile, lige uch bilela rewal Pulo anilime nile. Lige Onorgame Alawala we semriga gurile alu Sauli. Lige alu Sauli ow enele alu ri sujkurgame. 10 Lige anele ow eneg ilig alu Sauli alu ri sujkurgame: Mueka pe Remnisi inol jke. Pe ralmuli ygiga oyame ri ju mu. We inliga eyname ri ju mu. Pe saygame ju mueka suwbaga alala. Pe nasabua ajtime ju mu Onorgame nejlala ntili. Chonig tabil akabmana rekame jpach mu alu bow Onorgame nila? 11 Jpeko Onorgamete gastigriwa mu. Jpeko ma tabil machlime gainmala mu napus Onorgame najk. Lige alu ri yati tabil machlime gaynale ansiga. Alu nriga ka ruk niraga nile. Lige tabil machlime gainasa alu ri, lige yale bil ralmuli sekate nochag napurig otomela al

338 minami sekach chapig. 12 Lige alu walula lakime etesa alu ri tabil machlime gaynichi, lige we al semriga bijchgale alu rachali napu ruwlige alu Pulo al ilig. We al nir ilile alu ri walula alu Pulo rachachi.
Jena ruwimela simbaligo alu ralmuli uch bilena

al Ppochi brkochi jmale alu ri Pulo (Sauli) lige alu gompanirola si, lige bajonile al nalebo nlige uch bilena Perge anilichi wek rigichi al Pampilia anilime ejrochi. Lige alu ri Juani pe al Prgechi roile alu Pulo yuga eneg, pe ku guwana simile, ku al Rusaleni anilichi sbale alu ri. 14 Lige alu ralmuli simbale al mi uch bilena Antioka rewgichi wek rigachi. Lige Pisilia ejiro nile al. Lige al sebasa, bil raw sawalachi resbulichi nile, simbale alu ok ri al mi ut reobachi sinagoga anilime. Lige al reobachi sebasa, al pach moile alu ok ri. 15 Lige al pach bil ri rachale alu osil napu alu Moisesi oslige ya bajch raw. Abinachig rachale alu osil napu oslige ya raw alu ralmuli napu ruwime nlige napu anele Onorgame. Lige alu ralmuli reobachi nulame bayele alu Pulo napurig raichmala al reobachi. Lige anele: Emi ralmuli israelita napurig ramu, nersak bil rachali napurig oilriwa ralmuli napu ek jena moch, anibaguru jipe. 16 Lige oweti ilsale alu Pulo lige sekate anele napurig kil

13Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

339 mochmala alu ralmuli. Lige anele: La gepusi emi ralmuli israelita napurig ne, lige abinachig emi ralmuli tabil israelita napu ek la we al nirame ju Onorgame. 17 Alu Onorgame napu ramu ralmuli israelita we la nir, alueka we yasi we gurile alu ralmuli israelita napurig la wek ochramala napulige bij Ejipto mochiga pe sgame niraga. Lige akinana Onorgame bon awallate buynale alu ralmuli israelita al Ejipto mochgichi. 18 Lige alu ralmuli israelita ok li bam mochile al jami wakgachi napu tabil wesi ralmuli ejperele. Lige we inlime nile alu ralmuli israelita al jami mochiga, nobi Onorgame abirigchigo la anchale ko. 19 Lige Onorgame gurile napurig la neyrimala alu ralmuli israelita alu uch jar esena ralmuli Kanani mochgame yuga nakoa. Lige alu ralmuli israelita ma alu gaw niga ejtebile Kanani nergame. Alu ralmuli Kanani mochgame wekan chojkgame rachame nile, gichomana chojkgame rachame nile alu ralmuli al Kanani mochgame. Lige al ejperele alu ralmuli israelita napurig la aboi gawila niraga. 20 Bajchaka Ejipto mochile na siento bam, lige naosa maku bam mochile al wakgachi, lige maku bam nokale nakoa Kanani anilichi. Lige Onorgame ajchale bil walula selgame rachali gateme, lige mukusk chchigo bil ajchliru. Lige akinana wek bam kachi,

HECHOS13 alu Samueli nachule alu selgame asiblime. 21 Lige alu ralmuli al mochgame Onorgame tnele napurig ajchmala bil ri ab walula bochgimi gawich nulame al Israeli. Lige Onorgameka alu Sauli anilime ri ajchale napurig walula nmala napu alu Siso inol nile. Alu Benjamini rijimala nile alu Siso, alu we ya ajtgame ri. Lige alu Sauli ok li bamile al walula asag. 22 Lige alsko alu bon Onorgame bujele nchili alu Sauli. Lige bon Onorgame uchchigo bil walula ajchale napu Rab anilime nile. Lige alu bon Onorgame ruyele alu ralmuli alarig ko alu ri Rab. Lige anile Onorgame: Isa inol ju alu Rab anilime. Lige alu Rab la bilepi ntame ju nech yuga. Lige la sbali olmala alu ri napurig nulmala ne bon, anile Onorgame. 23 Bil alu Rab rijimala nujub ochrigame Esusi nile. Onorgame jlale napurig ralmuli israelita akabmana jawmala. La bijchi nile napurig anlige Onorgame ya. 24 Lige pe bajchab ab yab bij tach nchachi alu Esusi, alu ri Juani anele suwbaga alu ralmuli Israeli mochgame: Arewa alu chtiri ntili, lige la rewarrigame niwa al bawich bochgimi bokuka nalina emi ralmuli napurig alu uch jar ralmuli la machimela emi ralmuli Onorgame oyrame ko. 25 Lige napulige amul muki alu Juani, anile alu Juani: Emi ralmuli buwewa bil walula napu Onorgame julmiorle. Neka tabil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS13 alu ju, neka pe sen ju. Alu napu emi buw, alueka ma amul seba, pew pekabi raw kachi ma sebmala alu walula. Alueka we najtkame nmala. Neka tabil alarig najtkame ju, neka pe apipiri ri kame. 26 Emi ralmuli juro Abrami rijimala, lige emi ralmuli tabil israelita, emi napu we al nirame ju Onorgame, suwbaga emi we al gepusi ye rachili rejcholi. Ye rejchlika ju napurig buysiwa restiri bowechi. Suwbaga emi nila ju ye rejcholi. 27 Alu ralmuli napu al Rusaleni ejpergame nile, lige suwbaga alu ewlalachig, tabil nmale alu osil alu napu oslige alu ya mochgame ri napu ruwime nlige napu anele Onorgame. Al osilichi we la ruwime nile churig nmala alu Esusi. Lige nab raw sawalachi resbulichi we akeme nile alu rachali alu ralmuli. Lige abirigchigo tabilchigo nmale ko. Lige alu ralmuli Rusaleni mochgame anile: Meliblek alu Esusi. Lige alarig la sbali olale napurig osirgime nile ya raw. 28 Lige alu ralmuli alu Rusaleni mochgame, napulige chapis alu Esusi, tabil chrikme nile Esusi napurig meliboa. Lige alu ralmuli pe alarig tnale alu walula Pilato napurig meliboa. 29 Lige la alarig olliru alu Esusi napurig oslige alu ya mochgame ralmuli, lige ma melis al gulusichi ujchag alu

340 Esusi, lige rekibliru alu Esusi ma mukgame, lige otole mi resoch joka newrigime rekamia alu mukgame. 30 Lige alu bon Onorgame uchchigo sin ajnale. 31 Lige alu ralmuli napu Esusi gompanirola nlige napulige Galilachi simasa mi Rusalnichi si sebasa tach mukuchi, alu ralmulika wes etele Esusi akinana napu Esusi ku ajnasa. Jpeko alu ralmuli jkuru napu rachali ruig eyena ralmuli juro churig nliga Esusi ya raw lige jipe churig ka Esusi. 32 Lige ramu jipe jena mochiru napurig rupoa alu rachili semati. Onorgame bon anele alu ralmuli ya mochgame ramu rijimala ralmuli gurimorle. 33 Jpeko ma al sbali olale. Napulige ku ajnisa alu Esusi, ma al sbali olale napu anlige ya. Lige al bilena aplichi napu uch alu osil Onorgame raichlila, al uch jar osil wikarame (napu Salmo anilime ju yol rachaga), lige alarig wikarame ju alu wik:r Mueka la nech inol jkuru, jpeko ma ajchmala ne mu napurig walula nmala mu jena wijchimoba bochgimi nulame. Alarig anile Onorgame. 34 Napulige mukule Esusi Onorgame ku ajchale, jpesko ma tabil sin mukumela alu Esusi. Alu rachali ya nergame ka alarig an:s Ne la gurimala mu napurig anele ne alu Rab anilime ri ya bejtgame. Lige la

r 13:33 Enesi Salmos 2:7. s 13:34 Enesi Isaas 55:3.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

341 bijchi an ne, anile Onorgame. 35 Lige al uch bilena aplichi napu uch alu osil alu wikarame, anime ju: Onorgame tabil aremio orile napurig bikimela alu ri sapala mukus alu ri napu we biwgame sulgame ju. 36 Lige alu Rab nchale napurig nulele Onorgame. Lige mukule alu Rab akinana. Lige al resoch rekliru gatega alu Rab rijimlala yriga. Lige ma bikale alu sapala al boig. 37 Alu Essika, alu napu Onorgame ku ajnilige, alueka tabil bikale. 38-39 Neka najk napurig machimela emi, pe Esusi la biweme ju restiri ntali ramu natlila. Rek la sbali ollige napu nullige Moisesi tabil sin narruturu bil ekali ramu. Pe bilepi Essicho jkuru la ekame ramu. Alu Esusi gite la biwig mochrukuru ramu jipe. 40 La we al ntaga emi ralmuli napurig tabil che ikiboa napurig anlige alu ralmuli napu ruwime nlige napu anele Onorgame. Reg anile: 41 Emi ralmuli, napulige etesa napu nocha ne, tan iki mobawa, napugiti rek etee emi ne sem sichi, tabil bijchgamala emi, rek jar we semriga machgime ruwichi. Pe ikipi ruwile alu ri Pulo. 42 Lige alu Pulo lige alu Bernab al ut juro reoblachi buyachi, alu ralmuli al mochgame uch akinana sawalachi resbulichi uch bayliru alu ri Pulo lige alu Bernab. 43 Lige alu ri Pulo lige alu

HECHOS13 Bernab, al reobachi buysiga simbale kumi. Lige alemi napu eynilige alu ok ri lige napuka eynale alu ok ri yuga wek ralmuli juro lige abinachig alu ralmuli tabil juro napu oyrame nile alu juro natlila. Lige alu Pulo lige alu Bernab rejcholi ruysiga eynale alu ralmuli suwbaga napu ek si eynale alu ok ri yuga napurig tabil guwana rujsmala Onorgame oyeria. 44 Lige akinana uch bil tarali sawalachi resbulichi, wek ralmuli napule al ut juro reoblachi. Amul suwbaga ralmuli napu ek ejperlige al wek rigichi napule akimea Onorgame raichlila al reobachi. 45 Lige alu ralmuli juro tabil oyrame Esukristo napulige etesa alu wek ralmuli napuka mochgame al reobachi, tabil ganliga rejpile, we gunaruga etele alu ok ri, lige saega rachale napu anlige Pulo. 46 Lige alu Pulo lige alu Bernab, we awgame rachale tabil chlig, tabil majaga. Lige anile alu Pulo: Onorgameka najk napurig emi juro bajch akimela ye Onorgame raichlila. Lige mika nasibua alu rachali napu Onorgame nej. Lige pe emi aboi ojchigila ju jpeko. mika tabil mochnilinti krke al pa rewagachi Onorgame yuga senib. Jpeko alekeri tabil ruyewa ramu emi alu ye rejcholi. Jpeko simawa rachali ruyewa alu ralmuli tabil juro. 47 Onorgame alarig

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS13,14 nulele ramu ya bajch raw. Onorgame alarig anile: Neka nulguru mu napurig ruymala mu ne raichlila alu ralmuli tabil juro napurig buysimala al we restiri bowechi. Mejk simela mu bochgimi al gawich ruyemia Onorgame raichlila alu ralmuli al mochgame. 48 Lige napulige akis alu ralmuli tabil juro napu al mochile akea, we raslle. Lige anile: We semati ju Onorgame raichlila anile alu ralmuli. Lige alu ralmuli al mochgame napu bon Onorgame wanpulige pa rewagachi mochmala Onorgame yuga nab, alueka la bijchgale Onorgame raichlila. 49 Lige wek ralmuli akele al bochgimi rigame. 50 Lige jar alu ralmuli juro tabil galeg akele alu rachali. Lige alu ralmuli ma al rachale jar umug yuga la nirame Onorgame napu we ngame nile, lige jar ri yuga napu we ngame nlechig, napurig saega raichmala alu Pulo olag lige Bernab. Lige alu suwbaga ralmuli cha anele alu Pulo lige alu Bernab, ma mabliru alu ok ri. Lige arig jlale al mejk napurig ta abemi eynamala alu ok ri alieti rachali ruig. 51 Lige alu ok ri tach simiba ak bujale, lige ak bujas lige sawele alu ak. Yeka ruwime nile tabil bijchgiligo alu ralmuli juro Onorgame

342 raichlila. Lige simbale alu ok ri al wek rigichi Ikonio anilichi. 52 Lige alu ralmuli alu Esukristo oyrame al Antiokachi we ganliga mochile. Lige la bilepi ntali ntame nile Onorgame Alawala yuga.

14

Napulige sebasa alu ok ri al wek rigichi Ikonio anilichi, simbale al ut juro reoblachi alu Pulo lige Bernab. Lige al reobachi sebasa, rachale Onorgame raichlila. Lige alu ralmuli alu napu akele alu rachili, alu ralmuli juro lige alu ralmuli tabil juro abiena, we la bijchgale alu rachali. 2 Lige alu ralmuli juro, alu napu tabil bijchgile alu Onorgame raichlila, alueka pe sayega rachale alu ok ri olag. Lige alu ralmuli juro chtiri ntaga rachale alu ralmuli tabil juro yuga napurig alu ralmulichig najisk raichmala alu ok ri olag. 3 Lige alu ok ri abal mochile abchigo wek raw. Lige tabil majaga rachale alu ok ri. Lige abiena we ekarriga gaynale nok alu ok ri napu binlika tabil gainawa ekar si ta nejkrisak Onorgame. Alarig gurile Onorgame napurig la bijchgimala ralmuli napurig anlige Pulo lige Bernab. 4 Lige jar ralmuli alu Ikonio ejpergame, alu Pulo lige alu Bernab gompanirola gaynale, lige alu uch jar ralmuli pe

Jena ruwimela jmasiligo alu ok ri Ikonia anilichi wek rigichi mochiga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

343 sala gaynale alu ok ri napu Onorgame jlale. 5 Lige napu ek alu Pulo sala ralmuli juro lige alu tabil juro abinachig rachale alu ewlala yuga napurig melimela alu ok ri rejtete basibuga. 6 Lige alu ok ri machis meliboli ko al, lige yati jmasele mejk alu ok ri. Lige alu ok ri al jmisisa lige sbale al bilena wek rigichi Listra anilichi lige simbale uch bilena wek rigichi Lerbe anilichi. Alu okan wek rigichi ejiro Likonia nergame nile. Lige al uch jarnami wek rigichi amulipi abiena simbale alu ri. 7 Lige al abiena ruwile alu we alala rachali.

HECHOS14 Lige yati ilsiga oweti opochile alu ri lansiga, lige alemi eynale alu ri. 11 Lige alu ralmuli alu napu ek etele alu ri ronola sawis, ewele sinale alu ralmuli aboi rachaga napurig rachame nlige alu al ejiro ejpergame aboi ralmuli. Anile alu ralmuli: Ma etegnele alu ok riosi napuyeri ralmuli neraga! anile alu ralmuli. Lige pe risicho kolale alu ok ri alu Pulo lige alu Bernab. 12 Bernabeka riosi Seusi (Jpiter) anilime rew ajchliru. Lige Puloka riosi rmesi (Mekurio) anilime rew ajchliru. Alieri rew ajchliru alu ri Pulo, alueka abchigo rachame nligame. Lige Bernabeka tam rachame nligame.t 13 Al pet suwemi al wek rigichi ilile bil reob rmesi nila. Lige bil bal nulame nile al reobachi. Lige alu bal nlale jar rol napurig meliboa al wek rigichi suwemi yochi napurig kgimala alu Pulo lige alu Bernab riosi krik alu ok ri. Lige alu sewtiri abiena yriga apale al alu rol yriga. 14 Lige alu ok ri machis larig olio, lige pe yati chiwnale alu aboi opchala. (Yeka aniame nile tabil la ko napu alarig nok alu ralmuli.) Lige ma chiwanasa opacha, lige pe yati jmasiga al nasipa jbale napu jale wek ralmuli. Lige al jaga rachale ewele sinaka alu ok ri. Sinale:

alu ok ri al Listra mochgichi, al asale bil ri sujrigame rongame. Tabil gayname nile alu ri eyena, pe abalieri ochrigame nile alu ri. 9 Lige al asale alu Pulo Onorgame nila rachali ruyea alu ralmuli al mochgame, lige alu ri sujrigame al asale gepuga. Lige alu Pulo etele alu ri al ajtgichi. Lige pe etega la machile Pulo alu ri we al galeg gepligo Onorgame nila rachali ku sawinliga. Lige Pulo ow enele alu ri sujrigame. 10 Lige anele iwgame rachaga: Oweti ilisi bineli anile alu ri Pulo.

8Napulige

Jena ruwimela bile ri sawligo nayua

t 14:12 Alu riosi rmesika rachali otime nile alu uch jar riosi, anime nile alu ralmuli al mochgame. Lige alu Seusi walula nile suwbaga riosi nuleme nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS14 alarig nokibach mika? Ramueka pe ilig ri niru napurig emi, tase riosi niru ramueka anile alu ri al jaga napu alu ralmuli wek jgichi jaga. Jipe jena jaru ramu napurig ruyewa emi napurig tabil alarig nokimela emi. Pe Onorgame al rewagachi bejtgame ka, alueka la bijchi Onorgame jkuru. Alu Onorgame nalina oyrawaguru. Alu Onorgame al rewagachi ajtgame newale ye gaw, lige ma wal bawtiri. Suwbaga napu ek tbiri ner jipe jena wijchimoba Onorgame rewagachi ajtgame newalila jkuru ye suwbaga. Bilepi rep ajtgame Onorgame newalila jkuru suwbaga tbiri. 16 Lige yako areme nile ye Onorgame napuchibi nokag jromala alu ralmuli. 17 Alueka nab we al natemaka etu ramu. We semriga ukrime nile Onorgame, aminami we semriga rakrime nile alu goame napurig gopoa ramu ralmuli jena wijchimoba mochgame, napurig la ganliga mochiwa ramu ralmuli jena wijchimoba anile alu ok ri al jaga. 18 Rek anlige tabil riosi ko, abirigchigo piesta olmorle ko alu ralmulika. Tabil bijchgileke alu ok ri tabil riosi korichi. Riosi maylek aboika. Alu ralmuli we melinlele alu rol alu ok ri kgimia riosi krik. Abirigchigo tabil meleko alu rol, alu ok ri pecha elligime. 19 Lige jsile jar alu ralmuli juro al Antioka ejpergame.

344 Abinachigo jsile al jar ralmuli juro napu Ikonio wek rigichi ejpergame nile. Lige alu ralmuli juro sayega rachale al jsis. Alu suwbaga ralmuli ma bilnapi nlele, ma gompanirotele. Ma tabil wesi gompanirole alu ok ri. Lige alu wek ralmuli rejtete basibule alu Pulo. Lige basibuga ma rekbale natagega. Ma mukgame mayele. Lige otole al mi wek rigichi suweke al pamia, pe banag otole wijch rekag. 20 Lige al pasa alu Pulo, ma ku simbale alu wek ralmuli. Liko al sbale alu ralmuli Esukristo oyrame. Lige alu Pulo ma ku assile al natagega bois. Lige assisa ku al wek rigichi nasipa simile. Lige melnala simbale Pulo lige Bernab al uch bilena wek rigichi Berbe anilichi. 21 Lige al wek rigichi Berbe sebasa alu ok ri lige abiena ruyele Onorgame raichlila alu ralmuli al mochgame. Lige alu al mochgame ralmuli wek la we semriga bijchgale Onorgame raichlila. Lige ma Onorgame oyrame gaynale alu ralmuli al mochgame. Lige alsko ku roile alu ok ri. Lige bajch sbale al wek rigichi Listra anilichi, lige al wek rigichi Ikonio, lige kchigo al wek rigichi Antioka anilichi. 22 Aplipi wek rigichi napu sbame nlige, oilrime nile alu Esukristo oyrame ralmuli, lige rejcholi ruyeme nile napurig tabil armala Onorgame nila rachali oyeria. Lige abiena anile alu ok ri:

15Chonig

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

345 We res nliga lisensia yalime ju ramu napurig Onorgamete nulmala ramu. 23 Lige alu Pulo lige Bernab ewlala mochile pe ukabi ri al bakin wek rigichi napurig alu ewlala ralmuli gurime nmala Esukristo oyrame ralmuli. Lige aynale alu ri napulige alu ewlala mochbasa alu al apili wek rigichi. Lige tnale Onorgame napurig repmala alu ralmuli napu la bijchgime nile alu Esukristo raichlila.

HECHOS14,15 ok ri, nulale bayniliga suwbaga alu ralmuli alu Esukristo oyrame napurig akimela alu ri rachachi napurig Onorgame we al semriga guriliga alu ok ri. Lige alu ok ri rachale al napusa alu ralmuli. Anile: Onorgame we semriga nejkuro napurig la we semriga bijchgimala alu ralmuli tabil juro Onorgame raichlila, napurig Onorgame oyrame nmala alu ralmuli napurig ramu juro. 28 Lige Pulo lige Bernab wek raw mochile al alu Esukristo oyrame ralmuli yuga.

alu ok ri al bakin wek rigichi simrasa, simrele al bilena ejiro Pisilia anilichi. Lige sbale al uch bilena ejiro Pampilia anilichi. 25 Lige al bilena wek rigichi sbale alu ok ri napu Perge anilichi nile. Lige al sebasa, ruyele alu ralmuli Onorgame nila rachali. Lige al eyniga, simbale al alu wek rigichi Atalia anilichi. 26 Lige al wek rigichi pe wal bawich suweke nile. Lige al eyniga brkochi jmale alu ok ri, lige alu barko al mi uch bilena Antioka simime nile. Lige al owsigime nile alu ok ri ya sin. Al nile napu alu Esukristo oyrame Onorgame tnele napurig Onorgame we al semriga gurimala alu ok ri al mimi eynachi alu Esukristo raichlila benriga. Lige ma sbali olale alu ok ri napurig nullirige. 27 Lige al sebasa alu

24Lige

Jena ruwimela alu ok ri ku sbaligo al napu aboi ejpergame nlige

15

Lige jar ralmuli jsile al naka Juraka simbagame. Sbale al wek rigichi Antioka anilichi, napu mochile alu ralmuli Pulo lige Bernab. Lige al sebasa, benrile alu ralmuli Esukristo oyrame. Anele alu ralmuli al mochgame: Emi ralmuli rijpunwak pet alu guwala alu islala. Lige emi ta rijpunsak alu islala pet guwala, tabil moinmala emi rewagachi al napu Onorgame ajt. Aka larig anch alu rejcholi napu ruwile alu ri ya ajtgame Moisesi anilime anile alu ralmuli al Jurea ejpergame ralmuli al sig. 2 Lige Pulo lige Bernab we iwgame rachale najisk alu ralmuli yuga. Lige tawesi gaynale gatea alu rachali rek we boch ani. Lige alu ralmuli Esukristo oyrame al Antioka

Jena ruwimela nerligo bil wal napukime al Rusaleni

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS15 mochgame jlale al pami Rusaleni anilichi wek rigichi napurig gatmala alu rachili al simbaga. Julliru alu Pulo lige alu Bernab. Lige uch jar ralmuli yriga julliru al napurig raichmala yuga alu maku ok ri napu yliru Essite nchali lige alu uch jar ewlala ygachig al mochgame, alu Esukristo oyrame nulame. 3 Lige alu ralmuli yati simbale julsiga, lige simrale alu ralmuli okan ejiro. Bilena ejiro Benise anilichi, lige uch bilena ejiro Samaria anilichi. Lige alemi ejiro sebasa, ruyele alu ralmuli Esukristo oyrame ma la Onorgame oyrame gaynaligo wek ralmuli tabil juro. Lige alu ralmuli Esukristo oyrame akig, we raslag mochbale. 4 Lige al Rusaleni sebasa alu Pulo lige alu Bernab alu uch jar ralmuli yuga, alu ralmuli al Rusaleni mochgame we raslag etele alu ralmuli al sisao. Al mochile buig alu maku ok ri napu yliru nchali Esukrstote lige alu uch jar ewlalachig, lige alu uch jar Esukristo oyramechig. Lige alu Pulo lige Bernab ruwile churig la semriga guriligo Onorgame alu ok ri alemi ichrimi eynachi napurig la Onorgame oyramala alu ralmuli tabil juro. 5 Lige alu ralmuli Esukristo oyrame napu bariseo nlige, anile bij raicha jgichi alu ok ri al: Nulewa alu ralmuli tabil juro napurig rijpunmala pet islala guwlala, nulewa napurig

346 la sbali olmala napurig nul Moisesi anile alu ralmuli al jaga. 6 Lige alu maku ok ri napu nchali yrilige Essite lige alu uch jar ewlala napule al napu mochile alu ralmuli Pulo lige alu Bernab, alu suwbaga napule alu rachili gatemia. 7 Lige ma wek ralmuli raichasa lige oweti ilsale alu ri Pegro, lige anile: Emi ralmuli juro napurig ne, emi ralmuli la mach napurig Onorgame yligo nech ya bajch raw alu ye nchili napurig ruymala ne Onorgame raichlila alu ralmuli tabil juro. Lige wek ralmuli we la bijchgile ye rachili napu ne ruyele, alu ralmuli tabil juro. 8 Onorgame we al sbali mach suwbaga ralmuli churig nata. Lige we al sbali machile alu ralmuli tabil juro ma bijchgiligo alu Esukristo raichlila. Alekeri Onorgame yale bon Alawala alu ralmuli napurig yliru ramuchig. 9 Onorgameka suwbaga pe alarig etu bilepi niraga. Lige alu bon Onorgame biwele alu ralmuli alawala, napugiti we semriga bijchgilime alu Esukristo natlila rejcholi. 10 Chonig alanokibach emi Onorgame tabil niraga? Alu islala rijpunlime nulalika napurig bil mosogola we bejtgame tabil anachlime, alarig jkuru alu islala rijpunali ka. Alu ralmuli ramu rijimala ya mochgame tabil anchale

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

347 alu alarig nulal. 11 Ramu we semriga sebawa al rewagachi al napu ajt Onorgame napugiti Esukristo we semriga galligime ramu, alekeri la sebawa ramu al rewagachi. Lige mukule alu Esukristo, ntaga mukule napurig ramu nila gastigo bujmala. Lige ramu jipe la machia alekeri la moinawa al rewagachi ramu. Pecha alu nulalite rijpunlime alu pet isila, pecha alekete gite moinawa al pa rewagachi. Lige alu ralmuli tabil juro pe achigriga moinmala al rewagachi anile alu Pegro. 12 Lige alu uch jar ralmuli ma kil mochbale alu rachili gepuga. Lige alu ri Pulo lige alu Bernab, uchchigo sin chojkile rachili ruy. Anele alu ralmuli: Alu Onorgame rewagachi ajtgame, we semriga guiri ramu ralmuli al mimi ichrimi eynilichi ramu napurig ramu we semriga gainawa ekarriga nok napu tabil wesi ri gayname ju jena wijchimoba mochgame. Alu ekarriga nokiachi we semriga nejkuro Onorgame. Lige ramu ekarriga nokiae al napu ejper alu ralmuli tabil juro. 13 Lige Pulo lige Bernab suwnasa raicha alu ri Santiago (Akobo) chojkile raicha. Anile alu ri: Emi ralmuli omaka Esukristo oyrame we al gepuwa ye

HECHOS15 rachili. 14 Alu ye ri Simoni (Pegro) we al sbali ruwguru napurig Onorgame gurile alu ralmuli tabil juro. Lige alu bon Onorgame wanpale jar alu ralmuli napurig bon kchila niraga mochmala. 15 Alu ya mochgame ri napu ruwime nile napu anele Onorgame osale ye rachili. Napurig anile alu bon Onorgame, alarig osale alu ralmuli. Lige anime ju alu osil: 16 Ku galirmala ne alu gal Rab galila, ku gatmala ne napu gajlige gal ku oinmala ne alu gal, 17 napurig suwbaga alu ralmuli napu tabil juro ju, napu ne wanapa, nech ymala. Alarig an Onorgame napu suwbaga tbiri newame ju 18 napu nab machime ju suwbaga ye ntili.u 19 Lige aminabi anile alu Santiago anilime ri: Neka reg nata nili boneko, ma tabil umriga nulewa alu ralmuli tabil juro napurig la sbali olmala alu ntili we nchali kame, alu ralmuli napu ma la Onorgame kchila ju jipe. 20 Ab la jkuru bil apeli osig nolia alu rejcholi ruwig napurig ta gomela alu sap napu kgilime nile alu tbiri rejtete newrigime napu eteme nile

u 15:18 Yeka ruwime ju Onorgame gatemio alu ralmuli juro yuga napurig Onorgame raichlila sebmala napu moch alu ralmuli tabil juro.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS15 Onorgame neraga. Lige aminami alu ri muk ygame, tabil sen muk yuga gojchimeli ju. Lige alu muk tabil sen ri yuga gojchimeli ju, pe bon gunala yuga gojchimeli ju. Lige aminami tabil gomela alu ajgame sapala tabil mach psirigime elal. Lige aminami tabil gomela alu elalchig. 21 Alarig ruwile Moisesi we ya, lige wek ralmuli tabil juro ma akele alu rachali napugiti wekan wek rigichi ner alu ukuch juro reobala sinagoga anilime napu rachame ju alu Moisesi osilila nab sawalachi resbulichi. Tabil najki ramueka napurig saega mochiwa alu raichlila yuga. 22 Lige alu maku ok ri napu Esukrstote yrilige nchali, lige alu uch jar ewlala selgame, lige suwbaga alu uch jar Esukristo oyrame, ma napuka rachale la ko julalia jar ri napurig simmala alu ok ri yuga, alu Pulo lige Bernab si, napurig otomela alu apeli al Antioka anilichi wek rigichi. 23 Bil alu ri julrigame Jurasi anilime nile. Alu uch bil Silasi anilime nile. Alu Jurasi ok rewgame nile, Barsabasi anilime nlechig. Alu ok ri we la nirlime nile alu wek ralmulite. Alu apeli osirgime reg anime nile: Ramu maku ok ri napu nchili yrilige Essite, lige aminami ramu ralmuli ewlala jena Rusaleni mochgame, suwbaga ramu we repralia emi Esukristo oyrame tabil juro napu wek rigichi

348 Antioka mochgame ralmuli ju, lige napu ejiro Siria mochgame ralmuli ju abinachig, lige emi ralmuli al Silisia mochgame we reprilia ramuchig. 24 Ramu akir bil rachili jena mochiga. Jena Rusaleni mochgame ri simbale al mi napu ejper emi ralmuli lige alu ri we sewinriga rachale emi ralmuli yuga al sebasa. Emi alu rachali akis, tabil ganliga akele, we nejkumele alu rachali emi yuga. Ramueka pecha asemi julalia alu ralmuli al mi emi ejperlachi. 25 Alekeri bilepi natlituru ramu ok ri julamia alemi ok ri napubriga bil Bernab anilime lige bil Pulo napu we al ralmuli ju ramu yuga. 26 Amul usuwile isnimi alu Walula Esukristo raichlila ruig eynachi Pulo lige Bernab. 27 Lige ramu julruturu alu Jurasi lige alu Silasi napurig ab la ruymala emi la anime ko alu rachali aplichi osirgime napurig tabil nejkumega eynamala alu uch jar ri alemi. 28 Lige Onorgame Alawala guiri ramu ralmuli jena mochgame napurig ramu al natawa napurig tabil nolawa bil ntili nejkumeme. Pe nolawa nalina napurig la sbali olmala emi bil ntili ab res llime. 29 Arwag alu sap goy alu napu kgilime ju alu tbiri rejtete newrigime. Lige alu el tabil gopachig. Lige alu sap alu ajgame sapala melirgame alu tabil mach ptigime elal, alu sap tabil gopachig. Lige aminami tabil sen muk yuga gochiboa, pe bon upila si. Lige alu muk tabil sen ri yuga gochimela,

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

349 pe bon gunala yuga gochimela. Lige alarig nokisk emi liko we al nmala. Pe ek jp ye rachili, chelirab, arisib emi ralmuli. 30 Lige alu ralmuli al Rusaleni mochgame jlale alu na ri al Antioka anilichi. Lige alu ri sebasa al Antioka, lige bayele alu ralmuli al Antioka mochgame ralmuli alu Esukristo oyrame. Lige wek napubusa alu ralmuli al Antioka, lige yale alu apeli alu ralmuli Antioka mochgame. 31 Lige alu ralmuli alu napu narele alu apeli rejcholi rachame, lige naresa yati rachale alu osil. Lige ma rachasa alu osil, we raslag mochime nile alu ralmuli. 32 Lige alu ri Jurasi lige alu Silasi wek rachale al jaga napu Onorgame ylige alu rachali. Oilrile alu ralmuli al Antioka mochgame Esukristo oyrame napurig aminabi noksimala Esukristo oyera napurig tabil wekumala alu ntili. 33 Lige mochile alu ralmuli al wekab raw. Lige ku julliru al Rusaleni alu Jurasi lige Silasi wal cheliera yniliga al Rusaleni mochgame ralmuli Onorgame oyrame. 34 Nobi Silsika abaj rejpnaleke al Antiokachi. 35 Lige Pulo lige Bernab abal Antioka ejteblechig. Alu ok ri uchchigo jar si Onorgame raichlila beniria mochile al.

HECHOS15 enewa chonok mochiga anele alu ri. Simwa enewa alu ralmuli alu napu ramu ruylige alu Esukristo raichlila ya alemi wekan wek rigichi anele alu Pulo. 37 Lige alu Bernabeka bayrole alu Juani napu ok rewgame nile, Marko anilime nlechig, napurig si simlachig napurig ya. 38 Lige alu ri Puloka tabil najkile napurig si simela uchchigo napugiti ya bajch raw tabil sbali olligime alu ri si simis. Pe al Pampilia si ku roile. Pecha si simliga nejkrimia Onorgame raichlila benrilichi alu ralmuli. 39 Lige alu ok ralmuli we boch anile alu alieti rachaga, Pulo lige Bernab. Lige arig tabil napuka simbale alu ok ralmuli anig. Pe iwana simbale. Lige alu ri Bernab alu Marko yuga simile bilena brkochi. Lige alu barko al Chipre anilime gaw ilgachi al bawich nasipa, al simime nile alu barko. 40 Lige alu Puloka uch bil ri bayrole napurig si simela. Alu Silasi anilime ri nile. Tach simbachi alu ok ri, alu ralmuli al mochgame tnele Onorgame napurig we al semriga repmala alu ok ri mimi boich eynigichi. 41 Al Antioka anilichi wek rigichi al chojkile simiba, lige eynale al ejiro Siria Esukristo oyrame yuga raichasia. Lige simrale alu ok ri raichasia alu ralmuli Esukristo oyrame yuga alemi ejiro Silisia anilichi. Oilrile suwbaga alu ralmuli Esukristo oyrame

pe ab akinana, lige anele Pulo alu Bernab: Uchchigo sin simwa alu ralmuli Esukristo oyrame

36Lige

Jena ruwimela Pulo lige Bernab uchchigo simbaligo, ma os nile simiba

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS15,16 alemi mochgame. Lige alu ralmuli oilrisiga lige abinachig we welag eynale alu ralmuli alu Esukristo oyrame.

350 mochgame. 5 Lige alu rachili ruysiga abchigo awgame sulega mochile alu ralmuli alemi wek rigichi mochgame Esukristo oyrame. Nab raw wek ralmuli napu tabil bijchgime nlige, ma la bijchgile alu Esukristo raichlila. Lige alu napu bijchgile alu raichlila ma alu Esukristo oyrame gaynale.
Jena ruwimela Onorgame etraligo Pulo bil ri

16

Lige alu ri Pulo lige Silasi sbale al wek rigichi Rerbe anilichi. Lige pe ab nujubapi sbale al wek rigichi Listra anilichi. Lige al Lstrachi najtpale alu ri Timoteo anilime. Esukristo oyrame nile alu ri. Lige alu ri Timoteo eyela alu Esukristo oyrame nlechig. Lige alu Timoteo eyela ralmuli juro nile. Lige alu onlaka tabil juro nile, pe griego nile alu rioka. 2 Lige alu ralmuli al Listra mochgame alu Esukristo oyrame, we al nirame nile alu Timoteo. Lige alu ralmuli al wek rigichi Ikonio mochgame Esukristo oyrame we al nirame nlechig alu ri Timoteo. 3 Lige alu ri Pulo najkile napurig si simela alu ri Timoteo. Lige bajch alu Pulo nulele rijpunniliga pet alu islala alu Timoteo napurig nokame nlige alu ralmuli juro. Alu ralmuli napu eynale alemi la machile Timoteo onola tabil juro nliga. 4 Lige wekan wek rigichi eynale alu ri alemi simasa, we ruwile alu rachili napurig nullige alu ralmuli al Rusaleni mochgame ralmuli, alu maku ok ri napu Esusi ylige nchili ya, lige alu ralmuli napu ewlala nile alu Esukristo oyrame yuga al Rusaleni

Jena ruwimela alu ri Timoteo simligo alu Pulo lige Silasi yuga

Onorgame Alawala tabil najkile napurig simmala alu baki ri al napu bo alu wal gaw Asia rewgame napurig ruymela alu Esukristo raichlila alemi simbaga alu baki ri, tabil elile. Alekeri uch bilena simrele alu baki ri. Pe alemi simrele napu boile alu ejiro Prisia rewgame. Lige alu uch bil ejiro Galasia anilime gaw pe al chega boile aluchig. Lige alu ri alemi simrele naspami, napu nile alu ok ejiro. 7 Napulige sbale ejiro Misia anilichi, wal gaw Bitinia anilichi simninile, ilig tabilchigo elliko Esusi Alawala. 8 Lige alekeri pe sin simbale al bilena wek rigichi Trasi anilichi. Lige alemi wek rigichi Trasi alu baw wal pe ab ilile al yniga. 9 Lige al sebasa, weliko ruk alu Pulo Onorgamete etrale bil ri al wal gaw Maseronia ajtgame ri. Lige anele alu ri: Pe rek jeka Maseronia simasi emi ri, pe rek ramu jena Maseronia mochgame ralmuli guriwak emi ri, we sapuka

6Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

351 simasi anele alu ri napu Onorgame etrale. 10 Napulige alu Pulo anele ramu napu etele, omaka ramu ma yati jigruturu.v Omaka la natalia ramu Onorgame la bayligo ramu napurig simawa al Maseronia anilichi napurig benriwa Onorgame raichlila alu ralmuli al mochgame.

HECHOS16 pekabi umug lige al mochiga raichruturu ramu alu umug yuga. Lige wek raichruturu ramu Onorgame raichlila alu umug yuga. 14 Lige bil muk ajtigturu al, Liria anilime muk, al Tiatira anilichi ochrigame nile alu muk. Lige alu muk chin we alala ralineme kturu alu muk, chin chniga-sejtkame we alala. Lige alu muk we al ntame nile Onorgame yuga. Lige alu muk akea asale Onorgame raichlila lige Onorgame bon yale ntili alu muk napurig alu muk we al nmamala Onorgame raichlila napu ruwile alu Pulo. Lige alu muk we semriga oyrale alu rejcholi alu napu ruwile alu Pulo al asag. 15 Lige ma rewarrigame gaynale alu muk al wal bawich bochgimi bokuka. Lige alu ralmuli alu napu ek mochile al napu bejtele alu muk, ma rewarrigame gaynalechig, Esukristo oyrame anilime gaynale alu ralmuli. Lige anile alu muk: Emi la bijchi la bijchgisak la Esukristo oyrame ko ne, liko simwag al ne gallachi napurig emi al ne bejtlachi mochmala wekab raw anile alu muk. Lige wes anile alu muk reparia lige arig simaru ramu alu muk bejtlachi. 16 Lige uch akinana raw simruturu ramu al bakochi suweke al napu napume nile alu ralmuli juro Onorgame

alsko brkochi simruturu ramu al Samotrasia simime barko. Lige sin simruturu ramu al mi rab napu il alu gaw Samotrasia anilime gaw. Lige alu Samotrasia anilichi, al bawich nasipa ilgame ju alu gaw. Lige al eyniga uch melnala simruturu al lebo nlige baona wek rigichi Nepolisi anilichi. 12 Lige alsko simruturu al primi wek rigichi Bilipo anilichi. Lige al wek rigichi wek ralmuli mochile al wekanaka sgame. Alu Romano anilime ralmuli wek mochile al ejperega. Lige al mochruturu ramu pe ukabi raw. 13 Lige bil raw sawalachi resbulichi simruturu ramu al minami wek rigichi suwemi napu ab bakochi nile yamia koche napume ko ralmuli juro Onorgame raichlila gepumia lige Onorgame yuga raichamia. Lige sebruturu ramu al bakochi suweke, al napu napume nile alu ralmuli juro. Lige al mochlituru

11Lige

Jena ruwimela galrale moriligo Pulo lige Silasi

v 16:10 Jena Lukasi chojkile Pulo yuga eyena.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS16 yuga raichamia al mochiga, lige ramu alemi boichimi eynaga najtepruturu bil muk iw. Lige alu muk iw utabela remnisi ajchgame nile, alekeri alu muk we al machime nile alarig nimio pe nujubapi. Jar ri bujk niraga nuleme nile alu muk. Lige alu ri we meme nile enom alu mukite napugiti alu muk we al machime nligame alarig nmio akinana raw. 17 Lige alu muk iw najtele Pulo lige ramu. Lige we iwgame rachaga anile alu muk: Ye ralmuli nchame ju alu Walula Onorgame yuga napu rep rewagachi ajtgame ju. Alueka anguru churig la buysitika alu tabil la bowechi alansiga enale alu muk alemi nujub. 18 Lige wekab raw eynale alu muk lanig alemi. Lige alu ri Pulo arig nasnale alu alieti rachili akea. Boneka la nnlile tabil la ka, tabil ganliga eynale napugiti alu utabela remnisi we nejkumligime. Lige alu muk lanechi Pulo, Puloka guliga ilbale lige anele ayniga alu Remnisi: Mu remnisi machnawa al mukichi. Neka nul Esukristo awalila gite machnawa mu remnisi al iw muk sullachi anele alu ri Pulo. Lige alu utabela remnisi al sulach ajtgame pe yati machnale al alu muk sullachi ajtig, alu Pulo alanis. 19 Lige alu ri napu ajchig mochile alu muk, napulige machis tabil la ko alu enom

352 melia alu mukite, lige chapliru alu Pulo lige alu Silasi. Banasuka otliru wijch roog alu ok ri al napu mochile alu ewlala 20 al naspami wek rigichi. Alu ralmuli al napume nile alu rachili gatemia. Lige anile bil ri al apasa alu ok ri: 21 Ye ok ri pe juro ju, lige asriga cha nok ye ri jena jsis. Ma sewinati rachili beniria ralmuli jena mochgame. We nejkumea moch alu ok ri. Lige ramueka tabil najki alu alieti rachali napugiti ramueka pe ralmuli romano nrigime, alekeri tabil najki ramu alu rachili anile alu ralmuli al apasa alu ok ri. 22 Lige alu ralmuli napu ek akele alu ralmuli lanichi al jaga, suwbaga alu ralmuli ma sairale alu ok ri Pulo lige Silasi. Lige alu ralmuli ewlala nulale alu opacha bujnalaga alu ok ri. Lige ma bujesa alu opacha, lige nulale wejpisniliga gusite alu ok ri. Lige la iwgame wejpisole alu ok ri. 23 Lige ma suwnasa wejpisoa alu ok ri, otliru galrale moamia. Ewlala nulele galrale repume napurig we la repmala napurig ta buysimala al mochiga. 24 Lige alu ri al galrale morigame repume moale al galichi ab pachami napurig ta buysimala alu ok ri. Lige al pach mochile ronola moig al rabiltachi ewgachi alu ok ri. Lige alu ri Pulo lige alu Silasi al moag mochileru alu ronola. Lige ma tabil gaynale nok ronola.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

353 pe aba alige nasipa ruk alu ok ri Onorgame yuga raicha mochile aminami wikar mochile Onorgame wikala we raslag, tabil sewele alu ralmuli rek galrale moriga mochige. Lige uch jar ralmuli galrale moriga mochlechig al, lige alu akea mochile alu ok ri Onorgame awal tnichi, lige aminami wikarachi Onorgame wikala. 26 Lige pe aba alige yati nokale gaw, we awgame nokale gaw. Lige alu gal ma nokale napugiti cha awgame nokligame. Lige alu gal yrila ma ipriga ilbalechig. Lige alu ralmuli galrale moriga mochgame, ma supsile karnate buluruga mochgame. Lige pe bon supsale alu karena alu rabileta bulurgame cha awgame nokligame alu gaw. Lige alu ralmuli napu ek mochlige al pach, ma tabil bulriga mochbale. 27 Lige alu ri galrale morigame repume pe al amibemi galrale boile gojchig. Lige pe yati assiga enele alu yera alu gal napu mochile galrale morigame. Lige etele ipriga ilig alu gal. Lige larig ilgame rewis alu gal lige we wek ntale alu ri. Mayele ma buysiligo alu ralmuli. Lige mach pale alu siparina napu okame nlige alu ri bon. Lige mach pasa bonepi melim olale alu rioka napugiti alu rioka alu ralmuli ma buysiligo mayega. Machime nlige meliblik alu ewlalate. 28 Lige Pulo etele alu ri siparina mach pachi. Lige iwgame rachaga anele:

HECHOS16 Tase che spua mu ri, ramu ralmuli napu ek galrale morigame mochiru jena mochiru suwbaga anele alu ri lasime etesa. 29 Lige alu ri repume alu chojp rajig tale we sapkame al pachami enemia. Lige we maga bajkile al pachami al napu jale alu Pulo lige alu Silasi. Lige alu ri we majsiga male alemi, wilisia male alu ri majaga. Lige al pach sebasa al napu jale alu ri Pulo lige alu Silasi, lige al ab chojkbisiga ilbale alu ri repume we al niraga alu ri Pulo lige alu Silasi. 30 Lige yati mach buynale. Lige alu ri repume mach buinasa alu ralmuli Pulo lige alu Silasi, lige rukele bil rachili: Emi ri churig smala ne napurig la ekmala Onorgame nech? anile alu ri al ilig. 31 Lige alu Pulo lige alu Silasi nejele, anile: Mu ri la bijchgawaguru alu Esusi raichlila napurig nul. Lige alu ralmuli napu ek moch al galrale mu bejtlachi, alu we semriga bijchgiwa alu Esusi raichlilachig. Lige larig nokisk emi we al ekmala Onorgame emi ralmuli anile Pulo lige alu Silasi. 32 Lige Pulo lige Silasi we ruyele Onorgame nila rachali alu ri repume lige suwbaga ralmuli napu ek mochile al alu repume bejtlachi. 33 Lige pe abalige ruk alu repume pagole alu ri Pulo al chiwgichi, lige alu Silasi abinachig. Lige yati

25Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS16,17 ma rewarleru al wal bawich bochgimi bokuka suwbaga alu ralmuli, ma Esukristo oyrame gaynale alu ralmuli. 34 Lige alu ri repume, bayrole alu ok ri bon bejtlachi alu Pulo lige Silasi. Lige al galrale sebasa, goame kgile Pulo lige Silasi. Lige suwbaga alu ralmuli repume bejtlachi mochgame we raslag mochile napugiti ma Onorgame oyriligame alu ralmuli. 35 Lige melnala be alu ewlala nulame al Bilipo anilichi wek rigichi jlale jar ri gapitani napurig anmala alu repume napurig ma ku buinmala alu ok ri galrale morigame. 36 Lige alu ri repume akis, anele alu ri Pulo lige alu Silasi: Alu ewlala ma nulleke nech napurig buinmala ne emi. Alekeri la kil simwag emi, tabil ekargame rachaga. 37 Lige alu Pulo anele alu ralmuli sontalo gapitani: Aka ramu ralmuli romano nrupachchig napurig emi. Lige chonig lolrupach ramu jena? Chonig aliena iwgame wejpistupach ramu al wek ralmuli mochgichi jwaga? Lige wejpisosa, galrale mokuru emi nokis. Lige emi napulige al wek rigichi apasa, peka pet rukkuru ramu tachiri nasibliga ramu emi yuga. Lige pe jipe nasoka buinnili emi nokis. Lige ramueka tabil simawa alarigk. Lige jpeko jeka sirlek alu ewlala ramu buinamia anele Pulo.

354 alu ralmuli gapitani ruwile alu rachali napurig anlige alu Pulo, ruyleke alu ewlala al mi mochgame. Lige alu ewlala we majale alu rachili ruysiga, alu ok ri romano nlechig. 39 Lige alu ewlala simbale al mi napu mochile alu Pulo lige Silasi. Lige alu ewlala al sebasa napu mochlige alu Pulo lige Silasi, ekali tnele napurig tabil nejmala uch jarena ab ewlalachi alu Pulo lige Silasi. Lige ma ekali tnisa, lige mach buynele alu ok ri al galrale moriga mochgame. Lige anele: Pe rek jpeko simwag minami mejk jena wek rigichi anele. 40 Lige al buinsiga alu ri Pulo lige Silasi, lige simbale alu ri al min napu bejtele alu muk Liria anilime. Lige al napule alu ralmuli Esukristo oyrame. Lige Pulo lige Silasi, we semriga ruyele napurig we al semriga awgame sulega mochmala alu ralmuli Esukristo oyrame. Lige Pulo lige Silasi simbale al wek rigichi mochiga. Uch bilena wek rigichi simbale.

38Lige

17

Lige simrele alu ok ri bilena wek rigichi Anppolisi anilichi. Lige uchchigo bilena Apolonia anilichi wek rigichi simrele alu ok ri. Lige al okan wek rigichi simrasa, lige sbale al uchchigo bilena wek rigichi Tesalnika anilichi.

Jena ruwimela wek ralmuli ayniligo alu Pulo lige Silasi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

355 Lige al ilile alu ut reob juro reobala, sinagoga anilime. 2 Puloka simile al reobachi bon gompaniero si, bil raw sawalachi resbulichi. Lige alarig nokame nile alu ralmuli. Lige baki tarali sawalachi raw resbulichi simbame nile al reobachi. Lige Pulo rachame nile alu ralmuli yuga al reobachi asag. Wek ekargame rachali abopi rukig machinliga. 3 Lige benrale churig ani alu rachili al osilichi uchkame rachili Onorgame nila rachali, alu ya nergame rejcholi. Lige Pulo raichia ilile alu apeli leraga lige ruyea ilile ralmuli churigriga Onorgame arligo napurig res ikimela lige mellirigo alu ri napu bon Onorgame jlalige al pkana rewagchika. Lige ku ajniligo alu ri melisuga. Lige anile alu Pulo: Alu Esusi, alu napu nawale jena wijchimoba kul pe ukabi bam kachi, alu nile napu Onorgame julmili nlige al pkana rewagchika. Alu ju napu ruy ne emi ralmuli. 4 Lige alu rejcholi ruysiga alu ralmuli, jar alu ralmuli juro we al oyrale alu rejcholi. Lige aminami alu wek ralmuli alu griego rachame ralmuli napu we al nirame nile Onorgame, alueka we al oyrale alu rejcholi alu napu ruyele alu Pulo al reobachi ilig. Lige aminami alu umug napu we al nirame nile lige we nchame nile, wek alu umug we semriga oyrale Onorgame raichlila. 5 Lige

HECHOS17 alu ralmuli juro, alu napu tabil oyrale rejcholi napu ruyele alu Pulo, alueka we gawelia mochile alu ralmuli etea. Lige alu ralmuli juro owile jar ralmuli we najsinkuli, pe jami eyname, pe chtiri rachaga chibi anig eyname alu ralmuli. Lige alu wek ralmuli napule alu ralmuli juro yuga, alu tabil bijchgime Onorgame nila rachali. Lige alu uch jar wek ralmuli abiena napule alu yuga, gepumia alu chtiri rachali. Lige alu wek ralmuli cha nokame napusa, lige la iwgame cha anig eynale alu ralmuli. Lige suwbaga alu ralmuli al wek rigichi mochgame ma ayole. Lige sbale al bilena galrale alu ri Jasoni anilime ri bejtlachi alu Pulo lige Silasi yasia. Lige al mochigo mayele alu ok ri. Alu ok ri chapinliga nokale alu ralmuli otonliga napu mochile alu ewlala. 6 Lige al Jasoni bejtlachi tabil rewliru alu ok ri. Liko pe alu ri Jasoni al bejtgame chapile alu ralmuli. Lige chapis, wijch rekag banasuka mach pliru alu ri Jasoni. Lige alarig banag otole al mi napu mochile alu ralmuli ewlala. Lige alu uch jar ralmuli Esukristo oyrame ralmuli ma chapliruchig. Lige abiena otliru alu ralmuli al mi napu mochile alu ralmuli ewlala. Lige al sebasa, alu ralmuli napu otole alu uch jar ralmuli ewele sinaka neole: Alu ok ri napu jsile jena we cha anig eyena jemi bochgimi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS17 wek rigichi. 7 Lige ye ri Jasoni al bon gallachi mochiga ajtime ju alu ok ri. Lige we gompanirola ju ye ri alu ok ri. Lige ma sayega rachame ju alu ralmuli alu walula nulame ri romano olag. Lige anir alu ralmuli uch bil walula selgame ajtigr, napu Esusi anilime kar anile alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. 8 Lige alu rachili akis alu ewlala lige alu uch jar ralmuli napu ek mochile al, alu uch rajp la iwgame ayole alu Esukristo oyrame yuga. Lige la iwgame wek rachaga nechale. 9 Lige alu ewlala gobllile alu ri Jasoni napurig machnamala, lige Jasnika bon najttisa, machnale. Lige alu uch jar ralmuli Esukristo oyrame najttiga buyale.

356 akele alu rejcholi napu ruwile alu Pulo al ilig. Lige nab raw benime nile alu apeli osirgime Onorgame raichlila machinliga pala la bijchi ka napurig ruwile alu Pulo. 12 Lige wek ralmuli juro al Berea mochgame we la bijchgale alu rejcholi napu ruwile alu Pulo al ilig. Lige aminami alu wek umug alu griego rachame, we nchame umug, alueka we al oyrale alu rejcholi. Lige aminami alu wek ri griego rachame, alueka la oyralechig alu rejcholi napu ruwile alu Pulo. 13 Lige alu ralmuli juro al Tesalnika mochgame akele alu ri Pulo alemi eynaro alu Esukristo raichlila benria ralmuli Berea mochgame.w Lige machis alemi eynaro alu Pulo, lige yati simbale alu ralmuli alemi napu ajtile alu Pulo enemia. Lige alu ralmuli al Berea sebasa, asriga chtiri rachili rachale. Lige sewinriga ruyele alu rachili al Berea mochgame ralmuli, napurig alu ralmuli Berea mochgame aynimala alu Pulo. 14 Lige jar ralmuli alu Esukristo oyrame al Berea mochgame, yati lgana bayrole alu Pulo al mi bawich suweke, al wal baw ilgichi. Lige alu ri Silsika abaj al Berachi rejpile alu Timoteo yuga. 15 Lige alu ralmuli napu alu Pulo yuga simbale, we mejk simbale Pulo yuga brkochi simbale wam wal wek

alu ralmuli Esukristo oyrame yati jlale alu Pulo lige alu Silasi al wek rigichi Berea anilichi. Pe ruk julliru alu ok ri chbaka napurig ta chapiboa salate. Lige al Berea sebasa alu ri Pulo lige alu Silasi, lige pe ab ilibeko simbale alu ralmuli al ut juro reoblachi. 11 Lige alu ralmuli juro al ejpergame la we beninlime nile alu rachili, tase napurig alu ralmuli al Tesalnika mochgame. We galeg

10Lige

Jena ruwimela Pulo lige Silasi simbaligo al Berea anilichi wek rigichi

w 17:13 Alu ralmuli juro tabil galeme nile alu ya nergame rachali Onorgame raichlila napu ruwime nile nawmili ko Esusi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

357 rigichi Atena anilichi. Lige al wek rigichi Atena anilichi roile alu ralmuli alu Pulo yuga simbagame. Lige alu ri Puloka al wek rigichi Atena rejpile. Lige Pulo anele alu ralmuli al Berea mochgame ku simbachi: Jeka julwak alu ri Silasi lige alu Timoteo we yati neraga anile Pulo al Atena anilichi rejpiga.
Jena ruwimela alu ri Pulo al Atnachi asligo

HECHOS17 nile ekargame tbiri. 18 Lige jar ralmuli mochile al Pekurio oyrame. Lige jar mochile alu Seno anilime rachili oyrame ralmuli.x Lige alu ralmuli anile akis Pulo rachachi: Chieri jk ye ri we wek rachanti, ramueka tabilchigo nmatug? Lige jarchigo anile: Pe uch bil riosi najtilime najkig ani kw ye ri. Alu ri Pulo ruwile alu Esusi raichlila, lige abinachig rachale ku ajniligo Esusi mukus. Alekeri mayele alu ralmuli: Pe uch bil riosi najtilime najkig ani kw ye ri. 19 Lige bayleru alu Pulo al bilena Arepago anilichi, al napu napume nile alu ralmuli alu rachili gatemia. Lige anile alu ralmuli al mochgame: Ramu ralmuli machinliru alu rachali, tachiri ruyame ko alu rachili, alu napu mu ruy an? 20 Yako tasin akiame ke alarig rachame jemi. Suwbaga alu rachali machinliru ramu ralmuli. 21 Lige alu ralmuli al Atena mochgame we beninlime nile alu uch bil rachili sen nuebo. Lige we raichnilime nile alu rachili alu apipiri rachili sen nuebo. Alarig nile alu ralmuli yasi. Lige al Atena wek ralmuli mejkaka sgame wek mochile al Atena ejperega. Lige alu ralmuli

Pulo al Atnachi asale alu ok ri buig Silasi lige Timoteo. Lige al asag, alu Pulo etele larig nokao alu ralmuli al Atena wek rigichi mochgame. Lige alu ralmuli al Atena mochgame wek ekargame newame nile. Lige alieti newasa Onorgame neraga eteme nile lige ekali tnime nile alu ralmuli al Atena mochgame. Lige alu Pulo alieti etega, tabil ganlile. Wek ntale, we sewele. Boneka la machligame tabil la ko. 17 Lige alu alieti etesa alu Pulo, lige simile al ut juro reoblachi sinagoga anilime, simile raichamia alu ralmuli yuga. Lige al reobachi rachale alu ralmuli juro yuga lige griego rachame ralmuli yuga napu we la nirame nile Onorgame. Lige nab raw we rachale alu Pulo apipiri ralmuli yuga al wek rigichi ilig, al napu ralinlime

16Lige

x 17:18 Alu ralmuli napu Pekurio oyrame nile tabil bijchgame nile ajtig Onorgame. Pe mochime nile goy lige baja, lige we newame nile yawiyame, we ganliga mochime nile pe abopi ntaga. Alu ralmuli napu Seno oyrame nile bijchgame nile bochgimi ajtig Onorgame, lige pe kil mochime nile, anchaga mochime nile, tase napurig alu Pekurio oyrame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS17 abiena we beninlime nile alu uch bil sen rachili nuebo. 22 Lige alu Pulo oweti ilsale al Arepago raichamia al wek ralmuli mochgichi. Lige anile alu Pulo oweti ilsisa: Emi ralmuli jena wek rigichi Atena mochgame, neka eteme ju emi wek riosi ngame ko lige we tnime ju awal alu riosi emi. 23 Ne jemi eynaturu enniga, wek ekargame etituru ne emi aboi newlala emi aboi risila. Lige al rew ne bilena napu kgime nile Onorgame. Lige jar rachili osil uch al anime: Sin kachi ajtigrko bil Onorgame tabil machirume. Jena jawawa alu goame napurig gomela alu Onorgame. Lige Onorgame napu tnime ju emi tabil machig, we al mach ne alu ko Onorgame. Lige ne la ruwimela chieri ko Onorgame napu emi ralmuli tabil mach. 24 Onorgame newale ye gaw, alueka suwbaga nulame ju jena wijchimoba lige pa rewagachi abiena. Onorgame tabil bejtgame ju al reobachi, alu reob alu ralmuli newlila jena wijch ejpergame. 25 Lige Onorgame tabil resl napurig guriwa ralmulite. Onorgame nejguru alaw lige buchguru suwbaga ralmuli. Alueka suwbaga nejime jkuru napu ek reslru ramu. 26 Lige sineko pe bilepi ri newale Onorgame. Lige Onorgame we al gurile napurig wek ochramala ralmuli jena wijchimoba.

358 Algesko wekan ochrale ralmuli sewinriga rachame, abopi raichlila rachame. Bon Onorgame la ntale koche ochramala ralmuli lige chiniko. Arig ntale we ya wek bam tach new ralmuli. 27 Lige Onorgame newale alu ralmuli napurig la natmala, Koche ajtig Onorgame lige churig ko Onorgame? lige alarig la oyrawa Onorgame, lige sin kachi alu ralmuli la oyramala Onorgame. Lige Onorgame tabil mejk ajt napu mochiru ramu ralmuli, ramueka tabil etewa al ajtg Onorgame. 28 Lige Onorgame gite ajluru ramu ralmuli jena wijchimoba mochgame. Lige machlime nrukuru ramu Onorgame gite, lige akeme nrukuru ramu ralmuli Onorgame gite. Lige Onorgame ta nejkrisak, lige pecha ajliwak ramu ralmuli jena wijchimoba mochgame. Achigriga la anime osale jar ralmuli jena mochgame la jebnigame osag, la anime osale: Onorgame kchila nrukuru ramu, Onorgame newale ramu ralmuli, anime ju alu osil. 29 Bijchi Onorgame kchila niru ramu ralmuli. Lige Onorgame kchila nriga, lige alu tbiri aboi newrigime lacha Onorgame nmalaw? Lige alueka pe jena wijch mochgame ri newlila jkuru, pe rejtete newrigime ju, lige rote lige pltate, lige alu ralmuli pe aboi ntaga newlekuru alu tbiri. 30 Ya bajch raw tabil echwale

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

359 Onorgame alu ralmuli, jpeko Onorgame najk napurig buymala restiri ntalichi. 31 Lige Onorgame ma anile chiniko olamio gustisia ralmuli. Lige alu bon Onorgame nulmala alu bil ri napurig ruwimela chieri ka restiri ntame lige chieri ka tabil restiri ntame. Suwbaga ralmuli la machguru ye ri we al bijchi animeli ju napugiti Onorgame ajniligame alu ri. 32 Lige alu rachili akis alu ralmuli Onorgame ku ajnaligo bil ri, lige jar ralmuli we gawliga akele alu rachili. Lige alu uch jar ralmuli anile: Ramueka najki napurig uchchigo sin nawawa alu rachali raichawa anile alu ralmuli. 33 Lige alu Pulo arele alu raicha ilig al, lige simile. 34 Lige jar alu ralmuli najtele alu Pulo lige we al niraga akele alu rachali. Lige alu bil alu Onisio anilime ri, walula nile nulame al wek rigichi. Lige bil muk nile Ramrisi anilime muk. Lige uch jar ralmuli abiena we galeme nile Onorgame raichlila.

HECHOS17,18 anilichi ochrigame nile. Lige pe kul nawgame nile alu ri Akila al Korinto alu upila yuga napu Prisila anilime nile. Al naka simbale alu ok ralmuli al napu moch alu ralmuli italiano rachame. Al wek rigichi wallachi Roma ejpergame nile yako. Abij al Roma mochiga Akila lige Prisila, alu walula napu Klurio anilime nile suwbaga alu ralmuli juro ma mabule, lige jar alu ralmuli juro al Roma mabsiga ma jmasile lige sbale al Korinto. 3 Lige alu Pulo simile alu ralmuli klimia Akila lige Prisila. Lige alu Pulo pe aba alu nchili ngame nile achigriga napurig alu ralmuli. Lige alu Pulo al asale nocha alu ralmuli yuga. Alu Puloka ukuch gal newame nile gem napisligamete.y 4 Lige alu Pulo al asag, nab raw sawalachi resbulichi simime nile al alu ralmuli juro reoblachi sinagoga anilime. Lige al reobachi ilig ruwime nile alu Pulo Onorgame raichlila. Wek ralmuli juro mochile al lige abiena mochile wek alu ralmuli tabil juro. Lige alu ralmuli we rukeme nile. Lige alu ri Pulo najkime nile napurig alu ralmuli la bijchgimala alu rachili napu ruwile alu Pulo. 5 Lige sbale alu ok ri alu Silasi lige alu Timoteo ejiro Maserniaka simbaga. Lige alu sebasa al, arele alu Pulo nocha alu gem napisua napu newalime

18

Lige akinana simile alu Pulo al wek rigichi Korinto anilichi. 2 Lige al wek rigichi Korinto najtpale bil ri juro Akila anilime. Lige alu ri Akila al wek rigichi Ponto

Jena ruwimela Pulo simligo Korinto anilichi wek rigichi

y 18:3 Alu gemaka chib gujplate newrigime nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS18 nile gal, alsko pe Onorgame nila rejcholi ruyeme nile. Ruyele alu ralmuli juro Esusi nligo napu Onorgame jlale napurig gurimala alu ralmuli. 6 Lige jar alu ralmuli juro al mochgame sairaga mochile lige we gawlele alu Pulo raichlila. Lige alu Pulo alu opacha bujas sawele. Alueka ruwime nile tabil chokila ko. Lige anile alu Pulo alasika: Onorgame gastigrimala emi ralmuli, liko neka tabil chokila nmala. Lige jpeko ne simela al napu moch alu ralmuli tabil juro alu ye rachili rejcholi ruyemia anile alu Pulo. 7 Lige alu Pulo ma lanis, machnale al reobachi. Lige alu Pulo al machnasa, lige simile al ab uch bilena galrale al napu bejtele alu Justo anilime ri. Alu ri we al nirame nile Onorgame. Al reob ilgachi chega bejtgame nile alu ri. 8 Lige alu Krispo anilime ri napu walula nile al reobachi nulame, alu ri we al bijchgile alu Esukristo raichlila napu ruwlige Pulo al ilig, we la oyrale, lige suwbaga alu ralmuli al galrale mochgame alu Krispo bejtlachi we la oyralechig alu Esukristo raichlila. Lige wek alu uch jar ralmuli al wek rigichi Korinto mochgame we la oyralechig alu napu ruwlige alu ri Pulo. Lige ma rewarliru alu ralmuli al wal bawich bokuka bochgimi.

360 bil ruk Onorgame etrale alu Pulo alu Walula Nulame Esukristo. Lige anile alu Esukristo: Tase majawa mu ri Pulo, aminabi rupoa ne raichlila. 10 Neka nab al ab ajtkuru mu repuka napurig tabil wesi cha olmala mu. Neka najk napurig aminabi ruwimela mu ne raichlila, wek ralmuli mochgame jena wek rigichi napu oyrimili ju alu rachali anile alu Esukristo. 11 Lige alu ri Pulo asale al wek rigichi Korinto bil bam min nasipa. Lige we semriga beniria asale alu ralmuli al wek rigichi Korinto mochgame Onorgame raichlila. 12 Lige alu ri Galioni selgame kachi al ejiro Akaya anilichi, al napu wal wek rigichi Korinto bo, lige wek alu ralmuli juro sairale alu ri Pulo. Lige alu ralmuli juro chapile alu Pulo, lige chapis, otole al napu gatlime nile alu rachili, al napu asale alu ri walula Galioni anilime. 13 Lige anele alu ralmuli juro alu walula Galioni: Ye rioka we an ralmuli napurig Onorgame oyramala nobi seunriga ruwg Onorgame oyrilime tase napurig nul ramu nulalila.z 14 Ma amul rachale Pulo, lige yati neraga bajch rachale alu walula Galioni. Alu ri Galioni anele alu ralmuli juro:

9Lige

z 18:13 Bil nulal romano anime nile tabil chojkiawa uch bil nuebo rachali napurig oyramala ralmuli. Lige alu ralmuli juroka anile Pulo uch bil nuebo rachali raicha ajtigr, tase napurig Moisesi benrilige.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

361 Emi ralmuli echewa moch ye ri chibi sime krik o nejkome krik, liko alarig nsak, la gatmala ne. 15 Lige alu napu emi ruw pe emi aboi raichlila krkuru, lige emi aboi nulalila. Alueka pe emi aboi gatwag al minami simbaga. Neka tabil walula nnili alu alieti rachili gatlichik. Neka pecha alu nchali ngame kame anile alu ri walula. 16 Lige lanesa, alu Galioni ma buynale alu ralmuli juro al napu gatlime nile rachali. 17 Lige tach simbachi alu ralmuli juro, chapile bil ri Sstene anilime napu nulame nile alu juro reobala. Lige alu ri chapis al, wejpisliru. Lige alu walula Galioni lige alu uch jar ewlala pe al jale eneg. Lige alu ri Galioni tabil chlle rek alieti etea, tabil chesile.a

HECHOS18 rewniga ajchag alu Pulo,b liko ma jmale al brkochi. 19 Napulige bajonisa, lige al wek rigichi Ebeso sbale. Lige alsko alu Prisila lige alu Akila uchchigo bilena simbale, lige alu Pulo al rejpile bineli. Lige alu Pulo simile al naminami ut juro reoblachi. Lige alu Pulo al reobachi ilig, alu wek ralmuli juro yuga rachale al. 20 Lige alu ralmuli juro anele alu Pulo: Mu Pulo, pe rek wekab raw asibk jena wek rigichi anleru alu Pulo. Lige alu Pulo tabil welisi asinlile al.c 21 Lige ariosi anele alu ralmuli al mochgame, lige anile: Uch nawame ne jeka emi ralmuli enesia, Onorgame la elsak anile alu Pulo. Lige alanis, simile brkochi asag alu Pulo. Lige simile al uch bilena wek rigichi mejk Sesarea anilichi. 22 Lige al wek rigichi Sesarea sebasa alu Pulo, primi simile al wek rigichi Rusaleni anilichi alu ralmuli Esukristo oyrame klimia. Lige al wek rigichi Rusaleni asis pewera, lige uchchigo bilena simile alu Pulo. Simile al Antiokad anilichi. 23 Lige al Antioka pewera asis lige uchchigo bilena simile alu Pulo. Simile al mimi ichrimi wek

alu Pulo al Korinto asale wekab raw. Lige wekab raw asis, ariosi anele alu wek ralmuli Onorgame oyrame, lige ma simile. Lige jmole al brkochi alu Pulo alu muk Prisila anilime si, lige alu Prisila gunala Akila abiena si simile, lige uch jar ralmuli abinachig. Tach jimia brkochi al Senkrea anilichi, sikale bon gupala

18Lige

Jena ruwimela Pulo ku simligo al Antioka

a 18:17 Enesi I Corintios 1:1. b 18:18 Alu gujp sikik, alueka aniame ju Pulo cheliera ya asale Onorgame napugiti we la repliga krik al Korntochi. c 18:20 Sin kachi Pulo pe al siminlime ke anile Rusaleni anilichi piesta oliachi. Alekeri we jigale. d 18:22 Al Antioka chojkile beniria Onorgame nila rachali ya sin baki bam.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS18,19 rigichi enamia rachali ruig alu Esukristo oyrame napurig ab la natmala Onorgame yuga. Okan ejrochi eynale, bilena Galasia anilichi lige uch bilena Prijia anilichi.
Jena ruwimela nawligo alu ri Apolo al wek rigichi Ebeso

362 simela. Lige jar alu ri Esukristo oyrame osil osale napurig ok simela alu Apolo. Lige anime nile alu osil: La we semriga galeg etwak ye ri Apolo al wek rigichi Akaya sebasa, anime nile alu osil. Lige alu Apolo al Akaya sebasa, we semriga gurile alu ralmuli al mochgame, alu ralmuli napu Onorgame gurilige napurig we al bijchgime nmala Onorgame raichlila. 28 Lige alu Apolo we awgame rachale Onorgame raichlila alu ralmuli juro yuga. Lige alu ralmuli abinachig we awgame rachale rukig alu Apolo. Bon Apolo we al machgime ruwile Onorgame raichlila alu Esusi nligo alu napu Onorgame julmiorlige. Lige alu ralmuli juro tabil sin neyrale alu Apolo yuga.

raw sbale bil ri juro al wek rigichi Ebeso anilichi, Apolo anilime ri. Lige alu ri Apolo al wek rigichi Alejantra ochrigame nile. Lige alu ri we al bengame nile Onorgame raichlila rachali ruig. 25 Lige alu ri uch jar ralmulite benriligame nile ya churig sile alu Walula Nulame Esusi. Lige alu ri Apolo we al semriga ruwile alu rejcholi. Alu ri al nmale Juani rewarligo ralmuli napurig armala alu tabil la ntili. Alu Apolo tabil machile alu ralmuli narligo Onorgame Alawala pet nujubapi Esusi mukus. 26 Napulige sebasa al Ebeso, simile al ut juro reoblachi sinagoga anilime lige ruwile Onorgame nila rachali tabil majaga. Lige alu muk Prisila lige alu Prisila gunala Akila, alu ok ralmuli akele alu Apolo al ruy ilgachi. Liko alu ok ralmuli bayrole alu Apolo al aboi ejperlachi napurig ruwimela ab la churig ko Onorgame bowela. 27 Lige akinana alu ri Apolo siminlile al ejiro Akaya anilichi Onorgame raichlila ruyemia. Lige alu ralmuli Esukristo oyrame al Ebeso ntale we la ko napurig

24Alige

19

Lige alu ri Apolo al wek rigichi Korinto ajtgichi, alu ri Puloka enale al mimi iwrachi. Lige arig sbale alu ri al mi bilena wek rigichi Ebeso anilichi. Lige al wek rigichi Ebeso Pulo najtpale jar ri Esusi oyrame. 2 Lige alu Pulo rukele alu al mochgame ralmuli: Napulige emi la bijchgilige Onorgame raichlila, la bajkile Onorgame Alawala al michi? Lige alu ralmuli al mochgame nejele: Ramueka tabil machike Onorgame Alawala bajkime ko al ralmulichi.

Jena ruwimela Pulo ruwligo chukligo al Ebeso

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

363 alu Pulo uchchigo sin rukele, anile: Lige tachiri gite rewarrigame jk emi? anile alu Pulo. Lige alu ralmuli uchchigo nejele, anile: Rewarrigame niru ramu ralmuli napurig anlige Juani. 4 Lige alu Pulo anele: Alu Juani rewarale pe bawite alu ralmuli napu arele alu restiri ntili. Lige anile alu Juani: La bijchgiwa alu ri raichlila, alu napu nawmili ju pew, anile alu Juani. Lige alu ri napu nawmili nile akinana, alueka Esusi nile. 5 Lige alu rachili akis alu ralmuli, lige ma rewarrigame gaynale alu ralmuli, alu Walula Nulame Esusi oyrame nmala. 6 Lige alu Pulo alu ralmuli molachi nochale. Lige Onorgame Alawala bajkile al ralmulichi. Lige alu ralmuli Onorgame Alawala bajkis, lige chojkile alu ralmuli sewinriga raicha napu tabil gaynalige raicha bajch. Liko ma chojkile ruyea Onorgame nila rachali. Sineko tabil nmale alu rachali. Onorgame Alawala gurile. 7 Lige suwbaga alu ralmuli maku ok ri nile. 8 Lige Pulo nab tarali sawalachi resbulichi simime nile al alu ut juro reoblachi. Baki mech alarig sile. Awgame rachale alu ralmuli yuga napu napume nile al reobachi. Ruwile Onorgame churig nuleme ko alu suwbaga ralmuli. Lige alu ralmuli wek rukele. 9 Lige ajar

HECHOS19 alu ralmuli tabil beninlile lige aminami tabil bijchgile alu Pulo raichlila. Lige we gawlele alu we semati ntili we alala bow napu wek ralmuli oyrame nile. Alekeri Pulo ma tabil simile al juro reoblachi lige bayrole Esukristo oyrame. Simile bilena eskulachi, Tirano anilime nila nile alu eskuela. Al napume nile nab raw. 10 Lige larig benrale alu Pulo al ok bam, lige wek ralmuli jsime nile al eskulachi Onorgame raichlila benimea. Lige alu ralmuli al akis alu rachili, lige al mimi simbaga ruyeme nile alu ralmuli al mimi mejk mochgame. Lige alarig suwbaga alu ralmuli al ejiro Asia mochgame akele Onorgame raichlila. Jar alu ralmuli juro nile, lige jar tabil juro nile. 11 Lige Onorgame we awgame awal yale alu Pulo napurig we la semriga sawmala ralmuli naykame. 12 Lige alu ralmuli otime nile banasoli napu Pulo bulame nlige mooch napurig ta simromala alu chili al buichkana. Lige abiena otoime nile alu lantaria napu ujchug nchame nile alu Pulo. Otoime nile al mi napu asale alu nayume, lige chbale alu nayume alu banisoli lige lantaria. Lige alarig olasa, yati sawime nile alu nayume. Lige wek ukuchpala remnisi al ralmuli sullachi mochgame ma buysime nile. Lige pe Onorgame gite sawile alu ralmuli nayua. 13 Lige jar alu ralmuli juro, alu napu alu utabela remnisi

3Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS19 buynele al ichrimi eynaga, alueka anele alu utabela remnisi al ralmulichi mochgame: Emi remnisi ma buysiwa al mochiga. Ramu nulame niru alu Esusi awalila gite napurig buysiwa alu ralmuli sullachi. Ye Esusi ju alu napu ruwime ju alu Pulo anele alu ralmuli alu remnisi al ralmulichi mochgame mach buyniga. 14 Lige bil ri juro nile Eskeba anilime, walula bal nile al reobachi. Lige alu ri gichao ingame nile. Lige alu gichao ejtemali yome nile alu ralmuli naykame napu remnisi ukuchpala mochgame nile. Esusi awallate yome niru ramu, la anig yome nile. 15 Nobi sin nejele alu utabela remnisi, anele: Neka la mach alu ko Esusi, lige alu Pulo aba ak nchig. Lige mika, chieri jpach nokag ani? anile alu remnisi utabela. 16 Lige alu ri napu ajchgame nile alu utabela remnisi, nejksile alu gichao ejtemali yuga. Lige asriga awgame nile nejkoga alu ri remnisi ajchgame sulach. Asriga jechliru wejpisoka alu gichao ejtemali. Lige alu ejtemali opchala ma chiwnale wejpisokia al pach galrale. Lige alu ejtemali al galrale pe yeri buysile elnasiga. 17 Lige suwbaga alu ralmuli juro al Ebeso ejpergame, lige alu ralmuli tabil juro, napulige akis la ikligo alu ejtemali walula bal kchila, lige al iwgame majale alu akis. Lige anile alu ralmuli:

364 Ye Esusi ju la Walula, tawesi umrame anile we la niraga. 18 Lige alu ralmuli alu Esukristo raichlila bijchgime, ma suwbaga bejsarale al oweka jaga napu we res nokame nile. 19 Lige wek ralmuli al Ebeso ejpergame we chtiri benime nile al aplichi enniga napurig sujkurgame nmala. Lige alu ralmulika ma apale alu wek apeli kabtigame osirgime eksimia al napu wek ralmuli mochile eneg. Lige ma eksisa lige ntale chek najteme nligo alu apeli osirgime. Lige malgisa maku mili enom napu plata nile, alak najteme nile alu apeli osirgime. 20 Lige larig la wek ralmuli aminacho wek benile alu Walula Nulame Esukristo raichlila. Nab raw we wek benile alu Esukristo raichlila ralmuli. Lige alu rachili we awgame nejkrale. 21 Lige Pulo ntale simiame al Rusaleni wek rigachi. Bajchaka siminlile al ejiro Maseronia anilichi. Lige alsko uch bilena ejiro siminlile Akaya anilichi. Lige alsko siminlile al Rusaleni anilichi wek rigichi. Bon ntaga anile: Al Rusaleni sk arig simeli ju ne al Roma anilichi wal wek rigichi. 22 Lige jlale ok ri bon gurame al Maseronia anilichi ejiro. Timoteo anilime nile bil lige Erasto anilime nile alu uch bil. Lige alu Puloka al wek rigichi Ebeso rejpile wekab raw.

raw alu ralmuli al wek rigichi Ebeso mochgame

23Alige

Jena ruwimela wek ralmuli nawaligo al wek rigichi Ebeso anilichi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

365 we ayole, tabil galeg alu we semati ntili Onorgame boil. 24 Lige al asale bil ri Remetrio anilime. Lige alu Remetrio newame nile alu ukuch reob apieri alu wal reob napu ilile al wek rigichi Ebeso, lige pltate newame nile alu ukuch reob. Lige alu wal reob al Ebeso ilgame alu mono Riana (Artemisa) nila nile alu reob al ilgame.e Lige alu ri ralineme nile alu ukuch reob pltate newrigime, we wek enom meme nile alu ri lige alu uch jar ralmuli nchame abinachig. 25 Lige alu Remetrio, bayele suwbaga alu yuga nchame, lige abiena alu uch jar ralmuli abinachigo napu mele ralinega alu ukuch reob. Lige anele alu suwbaga bayesa al: Emi ralmuli, ramu ralmuli napu ek alu ukuch reob ralineme niru, we ganliga mochiru jena wek rigichi Ebeso ejperega napugiti we al meme nrigime enom alu ukuch reob ralinega. 26 Alu Pulo we cha an jena wek rigichi nawasa. Emi ralmuli la etiguru alu Pulo lasichi jena wek rigichi nawasa. Lige la akguru emi ralmuli alieri rachili benirio. Alu ri anguru: Alu tbiri napu ralmuli new, tabil la bijchi Onorgame ju. Lige wek ralmuli jena wek rigichi mochgame ma alu Pulo oyrame jkuru. Lige amul bochgimi jena ejiro Asia

HECHOS19 larig moch alu ralmuli alu Pulo raichlila oyeria. 27 Lige tabil la nmala alu ralmuli suwbaga alu Pulo oyrasa. Pew ma tabil la raichmala alu ramu nochlila olag. Lige ma tabil napunili ralmuli al mono Riana reoblachi. Ma tabil nirmala ralmuli alu walula Riana. Jipe bochgimi jena ejiro Asia alu Rianaf oyrame ralmuli nrukuru. Lige aminami bochgimi gawich alarig nrukuru. Lige pe ab ilibkomi alu ralmuli ma armala alu Riana oyeria. 28 Lige alu ralmuli alu rachili akis, lige la iwgame ayole alu ralmuli alu Pulo yuga. Lige awgame sink neole: Ye Riana walula ju napu ramu ralmuli oyrame niru jena wek rigichi Ebeso mochgame! sinale alu ralmuli. 29 Lige suwbaga alu ralmuli napu ek mochile al wek rigichi Ebeso la iwgame ayole alu Pulo yuga. Lige ok ri Pulo gompanirola chapliru alu ralmulite. Bil Gayo anilime nile, lige bil Aristarko. Lige alu ok ri chapis, lige wijch rekeg banag otole al mi napu napume nile alu ralmuli al wek rigichi Ebeso mochgame rachili gatemia. 30 Lige alu Pulo siminlile al napu otleru alu ok ri. Lige alu ralmuli alu Esukristo oyrame tabil elile napurig simela alu Pulo al mi napu otleru alu ok ri. 31 Lige

e 19:24 Enesi glosario dolo. f 19:27 Alu ralmuli Ebeso ejpergame tnime nile nejkrali alu mono Riana napurig la kchigame nmala. Enesi glosario dolo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS19,20 alu uch jar ri ewlala al ejiro Asia ejpergame, napu alu Pulo amgola nile, alu ralmuli nbole rachali anime napurig tabil simela Pulo al napu otliru alu ok ri. 32 Lige alu ralmuli napu napule al, la iwgame neole al jaga. Wek alu ralmuli tabil machile chonig napuliga al. Lige pew chibi ani jale alu ralmuli al jsis. 33 Lige alu ralmuli juro jlale bil ri al napu mochile alu ralmuli tabil juro napurig alu ruymala alu ralmuli juro tabil chojkila nligo, Pulo nalina chojkila nligo. Alu ri julrigame Alejantro anilime nile. Lige alu Alijantro sekate anele napurig alu ralmuli ikil jmala napurig la gainmala raicha. 34 Lige alu ralmuli machis juro ko, lige abchigo boch anile alu ralmuli. Lige ok ora jale alu ralmuli neoa al. Lige sinale alu ralmuli: Ye Riana walula ju napu ramu ralmuli jena wek rigichi Ebeso mochgame oyrame niru! sinale alu ralmuli al jaga. 35 Lige bil ri walula al wek rigichi, alu rioka la umbale alu ralmuli kil jawia al lani jgichi. Lige anele kil jbasa alu ralmuli: Suwbaga ralmuli napu ek ejperliru jena wek rigichi Ebeso, ramu ralmuli nlirukuru alu nchili napurig reppua alu wal reob jena wek rigichi ilgame, alu walula Riana reobala. Lige alu walula napu al rewagchika wijchile napu alu Riana ju, alu abiena repugime jkuru ramu ralmuli jena wek rigichi mochgame. 36 Napu an

366 ne la bijchi ju. Tabil wesi che animela tabil bijchi ko. Alekeri kil jawa emi ralmuli, pecha che aniboa tach la machig. Bajch we al natawa. 37 Lige alu ok ri napu emi apale jeka, alu ri peka wesi tbiri chiglekuru al reobachi. Lige aminami peka sayega rachaguru alu Riana yuga. 38 Lige alu Remetrio, lige alu uch jar napu newame ju ukuch reob pltate, aysika alu ri yuga, lige la nerkur bil raw napurig gatewa alu rachili. Lige aminami la mochkur alu ralmuli ewlala alu rachili gateme. Alu yuga gatlime jkuru alu rachili. 39 Lige tabil gatsiga al, liko uchchigo bilena gatlime jkuru ab wallachi. 40 Ewlala sontalo jsisk jena napu ramu moch, chonewa? Pecha chrik nliga ramueka. Alueka ramu yuga aymala, ramu nejkumea mochiga mayega. Lige alu ewlala ayosa, lige we en nokimela. 41 Lige alu ri walula larig anis, ma ku jlale alu ralmuli aboi ejperlachi.

20

Lige ma kil mochbasa alu ralmuli al wek rigichi, lige alu ri Pulo bayele alu ralmuli Esukristo oyrame al mochgame ralmuli. Lige alu Pulo al napubusa alu Esukristo oyrame, anele napurig tabil majaga mochmala alu ralmuli lige aminabi noksimala Onorgame oyrisia. Liko ariosi

Jena ruwimela Pulo ntiligo simea al Siria anilichi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

367 anele alu ralmuli al mochgame, lige simile uch bilena al ejiro Maseronia anilichi. 2 Lige al ejiro Maseronia sebasa alu Pulo, we wekan wek rigichi eynale oilriga alu Esukristo oyrame ralmuli. Lige al eyniga uch bilena ejiro simile alu Pulo, Gresia anilime ejiro. 3 Lige al ejiro Gresia asale alu Pulo baki mech. Lige alsko brkochi sim ollige al Siria anilichi, lige tach moa al brkochi, machile al brkochi enamio jar ri juro alu Pulo sala alu Pulo melinlime. Liko Pulo larig machisk, anile: Pe wijch ilig ku al Maserniami simroma ne anile alu Pulo. 4 Jar ri ynale Pulo yuga. Bil alu ri Spate anilime nile, lige alu Spate al wek rigichi Berea bejtgame nile, Piro inol nile. Lige uch bil ri Aristarko anilime nile napu enale Pulo ygachig, lige uch bil Segunto anilime nile. Alu ok ri al ejiro Tesalnika mochgame ri nile. Lige uch bil ri Gayo anilime si enale alemi alu Pulo yuga, Rerbe bejtgame nile. Lige alu ri Timoteo abiena enlechig alemi. Lige alu ri Tkiko, lige alu Trpimo abiena ynalechig alemi. Alu ok ri al ejiro Asia mochgame nile. 5 Lige bajch simbale alu Tkiko lige alu Trpimo al wek rigichi Trasi anilichi. Al buwele alu ralmuli ramu. 6 Ramueka bajch, tach simiba al Trasi, Bilipo simruturu. Napulige piesta suwis napu goyame nile ban tabil kawali rorigame, lige

HECHOS20 brkochi simruturu al Trasi anilichi. Maligi raw enruturu al brkochi. Lige alu ralmuli alu bajch simbagame al, wek rigichi Trasi mochile. Lige ramu al Trasi sebasa, al mochruturu gichao raw alu ralmuli yuga.
Jena ruwimela welisi rachaligo Pulo Onorgame nila rachali

kul bil raw sawalachi ruk, napututuru ramu al bilena galrale ban chiwinamia atab napurig ramu ralmuli la nlwa alu Esukristo. Lige alu ri Pulo wek rachale Onorgame nila rachali bajch tach goy. Melnala uch bilena wek rigichi siminlile alu Pulo, alekeri welisi rachale nasipa ruk si. 8 Lige alu gal napu mochile alu ralmuli gepuga, baismina chojkgame nile alu gal we rep ilgame. Al ab rep galichi mochile alu ralmuli gepuga. Lige al pach wek uchule rajame asitete rajrigame. 9 Lige bil ri remal Etiko anilime, al bentnachi asale gepuga alu rachali. Lige alu remal gojchi asale lige arig gojchile alu rachali gepuga ajtig, cha welisi raicha illigame Pulo. Lige alu remal gojchig ajtig al bentnachi, ma wijchile al bentnachi ajtig, lige ma mukule al wijch wijchig. 10 Lige alu ri Pulo yati rekile alu remal wijchisao al. Lige sbaga napu boile alu remal mukug, gomuruka chujkbale alu ri mukgame, lige anele alu uch jar ralmuli al jgame:

7Pe

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS20 Emi ralmuli pecha majawa, pecha sewpua, ye ri Etiko ma ku ajnale anele Pulo alu ralmuli. 11 Lige alu Pulo ku al pa mole al galichi napu mochlige sin. Lige alu ri ku al rep sebasa, lige chiwnaga nachtale alu ban al napurig alu ralmuli Esukristo oyrame ralmuli we al ntaga mochmala alu Esukristo. Lige alu ban gos bajch, lige nujub goale alu uch jar goame. Lige bosasa, liko uchchigo sin chojkile raicha alu Pulo, lige napus chelis arele raicha. Lige simile alu Pulo uch bilena wek rigichi. 12 Lige alu ralmuli ma ku galrale yrale alu remal ku ajnigame. Lige we raslle alu ralmuli alu remal ma ku ajniligame.

368 Samos anilime. Lige uch melnala sebruturu al wek rigichi Mileto anilichi. 16 Pulo we jigaga enale, yati sebnilile al Rusaleni al pistachi asinliga, alu napu Pentikostesi anilime ju napulige wile rilig. Alekeri tabil ujchbale barko al Ebeso anilichi wek rigichi, ejiro Asia. Pe simrale.

ramueka bajch simruturu al brkochi mochiga al wek rigichi Asoni anilichi. Lige alu ri Pulo pe wijch ilig simile als. 14 Lige alu Pulo ramu najtepasa al wek rigichi Asoni, lige alu Pulo mturu al brkochi ramu yuga. Lige simruturu suwbaga ramu al brkochi mochiga al wek rigichi Mitelene anilichi. 15 Lige melnala uchchigo sin simruturu brkochi. Lige simruturu al abemi napu gaw il bawich nasipa Kio anilime. Lige uch melnala sebruturu al uch bilena bawich nasipa ilgame gaw

13Lige

Jena ruwimela Pulo we jigligo sebnilia al Rusaleni

sebasa al wek rigichi Mileto anilichi, alu Pulo jlale jar ri baynaliga alu ewlala Esukristo oyrame nulame napurig simmala al napu asale bon Pulo. 18 Lige alu ralmuli ewlala sebasa al napu ajtile Pulo, lige alu Pulo anele alu ewlala: Emi ralmuli we al machguru chusime nlige ne napulige nawasa jena ejiro Asia. 19 Lige nab raw ewturu ne napurig nullige Esukristo nech. Neka tabil sin riliga eyname ke. Isnimi we seweka eyname ke ne. Isnami juro ralmuli res olnile nech, abirigchigo la eweme kturu ne alu Walula Esukristo. 20 Lige ne tabil arturu rejcholi ruyea emi ralmuli, suwbaga Onorgame nila rejcholi, napugiti Onorgame nila rejcholi ka we al kame emi ralmuli yuga. Lige neka ruwturu Onorgame raichlila panpurimi, wek rigachimi o pachami galrilimi. 21 Lige ne la iwgame ruyturu alu rachali alu ralmuli juro lige alu ralmuli tabil juro

17Lige

Jena ruwimela Pulo rachili ruyligo alu ralmuli alu ewlala al Ebeso mochgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

369 abinachig, napurig la ewmala Onorgame napurig ma armala restiri ntili, lige napurig la bijchgimala alu Walula Esusi nila raichlila. 22 Lige jpeko al Rusaleni sim ol ne. Pe Onorgame Alawala gite sim ol ne al Rusaleni, lige ne tabil mach alarig nimio al Rusaleni. 23 Pe yeka la mach ne: napulige ne mimi ichrimi wek rigichi eynachi, Onorgame Alawala aneme ke galrale bajchwar ne lige we res ikimar ne. 24 Lige neka rek alu alieti machi, neka tabil chl rek meliae ne akinana. Neka pe la sbali olnili napurig nul alu Walula Esusi. Jlaturu ne ruyniliga chiena la ko Onorgame ralmuli yuga. 25 Neka la sbali mach tabil uch etmala emi nech, tabil wesi. Ne ma la ruy emi churig nul Onorgame. 26 Alekeri jpeko tabil chojkila nmala ne emi ralmuli injierno simsak napulige suwis. 27 Neka la ruwturu suwbaga napurig najk Onorgame. Suwbaga we la machgime ruyturu ne emi. 28 La ntaga mochiwa emi ralmuli ewlala abopi. Abiena we la reppua suwbaga Onorgame oyrame napu Onorgame Alawala yale napurig reppua. Alu Esusi mukule guriga alu ralmuli napu bon oyrame nlige. 29 Ne la mach, napulige ne simis jena, jar ralmuli jsmela jena ralmuli najsibumia pe napurig bil ajgame jami oyame niraga. 30 Jar emi aboi abinachig alarig

HECHOS20 nmala. Alueka ygiga raichmala lige jar emi bijchgimala lige ma si simmala. 31 We la ntaga emi ralmuli, tase wekawawa napurig sile ne. Baki bam ruykuru ne suwbaga ye rejcholi. Rawemi rukomi ruy ne emi nalaka napurig chapimela emi alu ntili Esusi nila. 32 Lige jipe tani ne Onorgame napurig Onorgame we al repmala emi ralmuli. Onorgame raichlila we la gurimala emi napurig la sbali ralmuli nmala emi napurig la narmala emi napu Onorgame nejmorlige. 33 Lige neka tabil sin koruka eyena uch jar ralmuli nila enom nibil opacha. 34 Emi ralmuli we al sbali machguru larig ko ne. Napulige ne bil tbiri res lsak, bon seklate nchame nchiga meka neka napu ne bon res la. Lige aminami alu ye ralmuli napu ne yuga eyena jena, ne yame jkuru alu napu res la alu ralmuli. 35 Lige ne nab we al ruwguru churig nochmala emi ralmuli. Nochwaguru emi ralmuli omaka nakriga, alu nayume lige alu napu tam we ikronti ju nchaga, gurowa nchaga. Tabil wekawawa napu an alu Esusi raichlila: Ab al ju kgilia metag narekia. 36 Lige ma lanis alu Pulo, lige chojkbisiga ilbale. Lige ma suwbaga alu ralmuli chojkbisiga jbale. Alu ri Pulo tnele Onorgame napurig la gurimala alu ralmuli ewlala Onorgame oyrame. 37 Lige alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS20,21 ralmuli nalaka gomurule lige chumile alu Pulo we chlag. 38 We seweka mochile napugiti Pulo anligame ma tabil uch etwili nliga. Lige alu ralmuli al si simbale Pulo yuga al napu barko chujkule.

370 alu ralmuli yuga mochiru gichao raw. Lige alu ralmuli Esukristo oyrame Onorgame Alawala gurile napurig la machimela alakimeo alu Pulo al wek rigichi Rusaleni. Lige alekeri anele alu ralmuli alu Pulo: Tase simiboa mu ri al wek rigichi Rusaleni anele alu ralmuli alu Pulo. 5 Lige alu Pulo tabil ewale rek lnile. Arigchigo simruk uchchigo sin. Lige alu ralmuli al mochgame alu Esukristo oyrame ri lige aboi yula umug, lige alu kchila abiena, alu suwbaga eynigituru ramu yuga al suwemi ab al napu il alu wal baw, lige al sebasa chojkbisiga jbarituru ramu omaka iwrali tnimia Onorgame. Lige ariosi aneru alu wek ralmuli al jgame. 6 Lige ma ariosi anesa, jmirituru al brkochi ramu. Lige alu wek ralmulika pe al roile, ku al aboi gallachi simbale. 7 Lige ramu al wek rigichi Tiro eynaga, sebruturu al wek rigichi Tolemira anilichi. Lige al sebasa, reporruturu ramu alu wek ralmuli Esukristo oyrame al ejpergame. Lige ramu bil raw mochruturu al alu ralmuli yuga. 8 Lige melnala be uchchigo sin simruturu ramu napu ek enrige al alu ri Pulo yuga. Lige pe aba alige raw sebruturu ramu al bilena wek rigichi al Sesarea anilichi. Lige ramu al sebasa, simruturu al alu ri Belipe bejtlachi. Alu ri Belipe

Lige ramueka jmirituru al brkochi, alu ralmuli abaj ejtebige. Lige simruturu ramu brkochi sin al Kos anilime gaw ilgachi bawich nasipa. Lige al chelabaru ramu. Lige uch melnala simruturu ramu al Rrasi anilime gaw ilgachi bawich nasipa. Lige al simasa, sebruturu Ptara anilichi wek rigichi. 2 Lige als najteparu bil barko napu simime nile al Benise rewgachi. Abal ejiro Siria nile. Lige ramu alu brkochi jmirituru, lige simruturu ramu. 3 Lige ramu bawichimi naspami eynaga etruturu alu gaw bawich nasipa ilgame alu Chipre anilime gaw. Lige ramueka al wajton niraga simruturu, alu gawika al oin niraga iligturu alu Chipre anilime. Lige ramu simruturu al mimi wek rigichi Tiro anilichi napu ejiro Siria ju. Al sbale alu barko napugiti rekibmili nligame al alu karga napu muruka enale alu barko. 4 Lige ramu al brkochi etigisa simruturu al nasipa wek rigichi. Lige ramu al wek rigichi najteparu jar ralmuli Esukristo oyrame. Lige ramu

21

Jena ruwimela Pulo simligo al Rusaleni

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

371 we al benrime nile Onorgame raichlila. Alu Belipe nile bil alu gichao ri napu owliru alu maku ok ri gite al Rusalnichi alu goame nachutlichi.g Lige ramu ralmuli al mochruturu alu ri Belipe bejtlachi. 9 Lige alu ri Belipe na malgame ri nile, bij iw nile, tabil cho ygame. Alu ri nile napu ruwime nlige napu anele Onorgame napurig aminabi ruymala uch jar ralmuli. 10 Lige ramu wekab raw mochruturu alu ri Belipe bejtlachi. Lige ramu al mochrigichi nawturu bil ri al Juraka simgame napu Agabo anilime nile napu ruwime nile napu anele Onorgame. 11 Lige alu ri Agabo anilime al nawag, bujele alu ri Pulo wasbala. Lige alu wasbala bujesa lige bulele alu Pulo ronlachi lige aminami seklachi. Lige anile alu ri: Onorgame Alawala ruw ye rachili napurig ne mu ruymala: Al Rusaleni mochgame ralmuli juro, alu ralmuli bulmala alu ri ye wasbala okame. Liko ma ywali ju alu ralmuli tabil juro napurig gastigrimala. 12 Lige ramu Pulo gompanirola lige alu ralmuli al abaj mochgame, napulige alu rachali akisuga, we awgame anruturu Pulo: Tase simiboa mu al Rusaleni! anruturu ramu alu ri Pulo. 13 Lige Pulo nejele alanila: Emi ralmulika, chonig naligabach pe nech sewtig?

HECHOS21 Tabil chrikw rek ralmulika nech bul, lige rek meae nech al Rusaleni mochgame ralmuli. Neka ma jena ajtkuru mukumea alu Walula Esusi oyriga anile alu Pulo alanila. 14 Pulo tabil ewale rek sulilia. Liko ma tabil che aneru ramu. Liko pe aneru: Olwog napurig najk Onorgame anruturu ramu alu Pulo. 15 Lige pet ilibeko ma jigruturu ramu lige ma simruturu ramu alu Pulo yuga al primi Rusaleni anilichi wek rigichi wijch jaga. 16 Lige jar alu ralmuli al Sesarea mochgame alu Esukristo oyrame ralmuli, alu si simbaturu ramu yuga. Lige ramu ralmuli al Rusaleni sebasa, lige simruturu Manasoni bejtlachi lige wekab raw mochruturu ramu al. Alu ri Manasoni yako al Chipre anilichi bejtgame nile. Alu ri we yasi Esusi oyrame nile.

alu ralmuli al Rusaleni mochgame Esukristo oyrame we rasl ramu al sebsiga. 18 Lige melnala alu Pulo si simturu ramu yuga alu Santiago si raichamia. Lige al alu ri Santiago bejtlachi wek ri mochile alu ewlala napu repume nile alu Esukristo oyrame. 19 Lige alu Pulo al sbaga reprile alu ralmuli, lige

17Lige

Jena ruwimela Pulo rachaligo Santiago yuga

g 21:8 Enesi Hechos 6:5.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS21 ruyturu alu rachili napurig sliga Onorgame alu Pulo yuga al mimi eynachi wekan wek rigichi alu ralmuli tabil juro ejperlachi. 20 Lige alu ralmuli alu rachili akis, lige yati cheliera yale Onorgame. Lige alu aboika anele Pulo: Mu Pulo Esukristo oyrame napurig ramu ralmuli, la machiguru alu ralmuli juro wek mili mochigo alu Esukristo oyrame jipe jena. Lige alu oyrame anime ju napurig la oyrawa alu nulal napu nulale alu Moisesi. 21 Lige alu ralmuli suwbaga la akrguru mu saega rachachi Moisesi nila nulal olag. Akrguru mu alanig eyenio: Tase nokiboa emi napurig nullige alu Moisesi ya ajtgame ri, lige tase rijpunawa alu emi kchila islala napurig nokiame niru ramu ralmuli juro, lige tase oyrawa napurig nokiame niru ramu, alarig akrguru. 22 Chonokiboa ramu jipe? Napulige alu ralmuli akis mu jena ajtigro, wek napumala mu sala. Tabil ganlimala jena ajtgachi mu. 23 Alekeri la sbali olawa napurig ani ramu. Jena wek rigichi moch na ri alu Esukristo oyrame. Lige alu ri yam sbali olale napurig anlige ya Onorgame napurig ab la natawa Onorgame yuga.h 24 Mu ri Pulo bayrowak alu na ri al mi wal reobachi, lige al baich bajkiboa alu ralmuli yuga. Yeka aniame ju ma la biwgame ju

372 mu alawala napurig nul Moisesi raichlila napurig la bajkimela mu al reobachi napu ajt Onorgame. Lige ma najttawa alu ajgame napu kgime ju Onorgame, liko ma la rijpunawa rewniga alu ralmuli gupala. Alarig la machimela alu ralmuli juro mu la oyrame ko alu Moisesi nila rejcholi. Machimela tabil bijchi ko napu anlige alu uch jar ralmuli juro mu sala. 25 Alu ralmuli Esukristo oyrame alu tabil juro, ma ruyrugame niru we ya ramu alu rejcholi napurig tajch lag mochmala alu ralmuli alu Moisesi nila rejcholi gite. Pe ukabi alu Moisesi nila rejcholi la ju oyrilia, napurig juro tabil aymala alu ralmuli yuga. Tabil gopoa alu sap alu tbiri rejtete newrigime kgilime. Lige aminami tabil eltiri gopoa. Lige aminami tabil gopoa bil ajgame tabil mach paka melirgame elal. Lige bil ri muk ygame, tabil sen muk yuga gojchimeli jkuru. Lige alu muk gungame, tabil sen ri yuga gojchimeli jkuruchig. Pe ye rejcholi pekabi la oyramili jkuru alu ralmuli tabil juro.

alu Pulo bayrole alu na ri. Lige melnala bajkile al baich alu ralmuli yuga, ma biwgame alawgame aniame nile napurig nulame nile Moisesi. Lige wal reobachi bajkile alu bal ruyemia gichao raw kachi melim

Jena ruwimela Pulo we res ikligo


26Lige

h 21:23 Enesi glosario dedicar a Dios.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

373 orile alu ajgame Onorgame kgimia napurig Onorgame ma ku al narmala alu na ri. 27 Lige amul guwrachi, jar ralmuli juro mochile al reobachi ejiro Asia mochgame, alu ralmuli etele alu Pulo al reobachi ajtig. Lige alu ralmuli we cha anile al jaga. Lige alu uch jar ralmuli al mochgame ma nawale alu Pulo yuga, alu ralmuli ejiro Asia mochgame cha chrig ruwligame alu rachili. Lige alu ralmuli chapile alu ri Pulo. 28 Lige anile alu ralmuli ewele rachaga: Emi ralmuli israelita, nejkrisi gastigrilichi ye ri. Ye ri ju bochgimi wek rigichi eyname chtiri rachali benriga ralmuli juro lige aminami tabil juro. Lige ye ri tabil nirame ju Moisesi nila nulal. Lige aminami tabil nirame ju reob. Ma bayele jar ralmuli tabil israelita napurig jena wal reob rapichila eynamala napu tabil lisensia yalime ju napurig alemi eynamala. Onorgame tabil najk napurig alarig nokimela alu ralmuli. 29 Lige alarig anile alu ralmuli napugiti yabesi etligame alu Pulo alu ri yuga eynachi al Ebeso bejtgame ri alu Trpimo anilime. Lige alu ralmuli mayele alu Trpimo al wal reob rapichlachi bajkligo alu Pulo yuga. Lige alu Trpimo tabil juro ralmuli nile. 30 Lige suwbaga alu ralmuli al wek rigichi mochgame we ayole Pulo yuga. Lige we

HECHOS21 jmaka jsile alu ralmuli al napu ilile Pulo lige ma chapile. Lige alu ralmuli Pulo chapis, lige banasuka banag mach pale al reob rapichlachi. Lige al mach pasa, ma yrale al yochi. 31 Lige alu ralmuli la iwgame wejpisole alu Pulo. Lige melinliga nokale alu Pulo al. Lige bil ri male alu ab walula sontalo ruyemia, al napu mochile alu sontalo. Lige al sebasa, anele: Mu ri walula, ye ralmuli jena wek rigichi Rusaleni mochgame la iwgame naawa anile alu ri al sebasa napu asale alu walula sontalo. 32 Lige alu ab walula sontalo, yati bayrole jar sontalo gapitnila, lige wek sontalo yuga. Lige simbale jmika alu wek ralmuli nawame enemia. Lige alu ralmuli alu Pulo wejpisoa uchule, lige alu ralmuli wek sontalo etesa, arele wejpisoa. 33 Lige alu walula sontalo al ab simile. Lige nulale chapniliga alu Pulo. Lige nulale bulniliga ok karnate alu Pulo. Lige ma bulug ajchasa alu Pulo, lige alu walula sontalo rukele alu ralmuli. Anele: Chieri ju ye ri? Tachiri nasib ye ri emi ralmuli yuga? anele alu ri. 34 Lige alu ralmuli pe napuchbiriga neoa jale al. Tabil la bilepi rachale alu ralmuli. Lige alu ri walula sontalo tabil la nmale lanichi alu ralmuli al jaga. Lige alu ralmuli cha boch ani jligame. Lige alu walula sontalo nulale napurig

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS21,22 otoboa alu Pulo al galrale napu mochime nile alu sontalo. 35 Lige amul seba galrale napu ilile mul, owniga otliru alu Pulo napurig ta melimela alu ralmuli, cha ayligame alu ralmuli Pulo yuga. 36 Guwana eynale we nesiga: Melis alu ri! ansiga eynale.

374 alu ralmuli, lige anele alu wek ralmuli ebreo rachaga: Emi ralmuli juro napurig ne lige emi ewlala juro abinachig, we la gepusi ye rachili churig la nemime ne. 2 Lige alu ralmuli alu ebreo rachachi akis, abchigo kil mochbale alu ralmuli al. Lige alu Pulo anele alu ralmuli: 3 Neka pe bil ri juro jke, al Tarso anilichi wek rigichi ochrigame, al ejiro Silisia anilichi. Lige ulubk jena Rusaleni bejter ne. Lige jena asag benruturu ne alu Gamalieli anilime riote alu nulal ya nergame. Lige ne we oyrame ju Onorgame napurig nokame ju emi ralmuli. 4 Lige ne yako we najtame ke ne alu ralmuli napu oyrame ke alu Nuebo Bow, ritiri lige umugtiri. Lige ma chapis, nejime ke ne al ewlalachi napurig melimela. Ne chojkila kturu napurig suwimela alu ralmuli. 5 Lige alu ab walula bal, lige alu uch jar ewlala al wal reobachi nulame, suwbaga alu ralmuli we al machguru ne alarig sligo. Lige alu ralmuli yturu nech osil napurig otomela ne al wek rigichi Ramasko anilichi, napurig ne ymala alu ralmuli juro al Ramasko mochgame napurig eliwa ne napurig chapimela ne alu ralmuli Esukristo oyrame alemi mochgame, napurig jeka Rusaleni apmala ne bulug napurig gastigriwa jena alu ralmuli.

22

sontalo amul bajchachi alu Pulo al alu aboi gallachi, lige rukele alu Pulo alu walula sontalo griego rachaga: La lisensia nej mu walula napurig ne raichmala pe ukabi rachili? Lige alu walula nejele: La bengame ju mu griego rachaga, neka tabil machi mu griego rachame ko. 38 Tabil mu ju alu ri Ejipto bejtgame napu geriyero nlige, napu yuga eynilige na mili geriyero jami mejkami tabil rigachi? 39 Lige alu Pulo anile: Neka pe juro ju, al wek rigichi Tarso anilichi ochrigame ju ne, al wallachi wek rigichi ejiro Silisia anilichi. Pe rek lisensia ywag ne napurig raichmala ne alu ralmuli yuga. 40 Lige alu walula sontalo la elile napurig alu Pulo raichmala alu ralmuli yuga. Lige alu Pulo oweti ilsale al gal mulchiri rep ajtig. Lige alu Pulo oweti ilsiga, lige sekate rachaga, ikil mochbale

37Alu

Jena ruwimela Pulo ruwligo tabil chojkila ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

375
Jena ruwimela Pulo ruwligo churig arligo alu restiri ntili
6Pulo

HECHOS22 chapig banruturu nech al min wek rigichi Ramasko anilichi. 12 Lige al wek rigichi Ramasko anilichi asale bil ri Ananasi anilime. Lige alu ri we al sbali olame nile alu Moisesi nila nulal. Lige suwbaga alu ralmuli juro al wek rigichi Ramskochi mochgame we al nirame nile alu ri Ananasi. 13 Lige alu ri Ananasi nawturu al napu ne ajtig nech enemia. Lige anituru alu ri al nawasa: Mu Sauli, ramu okaka juro niru, ku la machlime nmala mu. Napulige ne lansiga, yati ku machili ne, lige etituru ne alu ri. 14 Lige aminami anituru alu ri Ananasi: Onorgame we gurile alu ralmuli ya mochgame ramu rijimala, Onorgameka ntale we ya napurig mu ri la machimela churig olnilia Onorgame ramu, lige aminami napurig mu la etmala Esusi la sbali olame tajsin chesime, lige aminami napurig mu akimela bon alu ri rachachi. 15 Lige Onorgame najkguru napurig mu suwbaga ralmuli ruymala alu napu etele mu abiena napu akele mu. 16 Lige jipe tabil aminabi buwewa mu. Lige yati rewarrigame niwa mu ri al wal bawich bochgimi bokuka, alu Walula Onorgame tniga ekali napurig ekmala mu natlila. 17 Lige alu Pulo aminabi ruwile rachili: Lige ne ku jena Rusaleni sebasa, simigturu ne al wal reobachi Onorgame yuga raichamia. Lige

uch rajp rachili ruwile, lige anile: Lige ne mi alemi bowichimi engichi al Ramasko simea, lige amul sbachi ne al wek rigichi Ramasko anilichi, lige raw kturu amul rawilichi, lige awgame rasaga ilbaturu al pkana rewagchika. Lige nolig rasiga ilbaturu al napu ne ilig. We rasrume kturu alu rasali. 7 Lige ne ma wijch bobaturu. Lige al wijch boig bil rachali akturu ne. Lige anituru alu rachali: Sauli, Sauli, chonig sayega eyena mu ri nech yuga?, anchane alu rachali al. 8 Lige ne anturu: Chieri ju mu sikani?, anturu ne alu rachili. Lige anituru alu rachali: Ne ri ju Nasareta bejtgame alu Rab rijimala napu nawmili nlige, napu mu najatu res olniliga, alu ju ne. 9 Lige alu ralmuli napu ne yuga eynilige alemi, alueka we al sbali etele alu rasali, lige we majale. Lige alu rachili napu ne akele, alu ralmuli tabil akele. 10 Lige neka rukturu: Mu Walula, chusmili jk ne? Lige alarig nejele: Ilsiwa mu al, lige yati simiboa al mimi wek rigichi Ramasko anilichi. Lige mu ri al wek rigichi Ramasko sebasa, al bil ri ruymala mu churig smio mu. 11 Lige alu rasili ma tabil machlime newturu ne busila. Lige alu ralmuli alu napu ne yuga eynilige, alu ralmuli sekach

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS22 ne al ilig Onorgame yuga raicha, Onorgame etituru ne 18 lige etituru ne alu Walula napu nech nuleme ju. Lige anituru alu Walula: Mu Pulo yati simiboa jena Rusaleni asag. Alu ralmuli jena Rusaleni mochgame pecha bijchgimilig mu raichlila churig ko ne, anituru alu Walula. 19 Lige ne anturu: Mu Walula, suwbaga ralmuli jena mochgame we al sbali mach ne we ichrimi ukuch juro reoblachi eyname ko ne alu ralmuli mu oyrame yaga, lige ne nuleme ke napurig chapimela galrale moamia alu ralmuli, lige aminami nulame ke ne wejpisniliga alu ralmuli mu oyrame. 20 Lige alu Siteba meliachi, alu mu raichlila ruwime, lige ne al iligturu alu ri meliachi. Lige ne we al nirturu napurig meliboa alu ri. Lige aminami ne repturu alu ralmuli opchala napu bujale alu ralmuli alu Siteba bajsibumia. 21 Lige alu Walula an nech: Simiboa mu al mimi mejk napurig benrimala mu Onorgame nila rachali alu ralmuli tabil juro.

376 arewa alu ri jena alarig sinale alu ralmuli al jaga. 23 Lige alu ralmuli bij we neoa jgichi al, opacha bujag lowag anile alu ralmuli ayoga, lige aminami alu wetiri pari paka anile. 24 Lige alu ab walula sontalo nulele alu uch jar sontalo alu Pulo chapniliga, napurig al galrale bajchawa alu aboi sontalo gallachi. Lige aminami nulele napurig alu sontalo wejpisoka rukmala alu Pulo tachiri najsibliga alu ralmuli yuga, chonig aliena ayliga alu ralmuli alu Pulo yuga. 25 Lige amul wejpi alu Pulo alu wich sipanrigamete, lige anele alu Pulo alu sontalo gapitnila al ilgame: La lisensia ni mu napurig wejpismala bil ri romano peka cho rukig tachiri najsibliga ne? 26 Lige alu gapitani alu rachili akis, simile alu ab walula sontalo enemia. Lige simig alu gapitani al anele: We al ntaga, sin kachi cha smirpoku mu alu ri yuga. Alu rioka we najtkame ju, lige aminami romano ju anile alu ri simig al mimi alu ab walula sontalo enemia simi. 27 Lige alu ab walula sontalo yati simile enemia alu Pulo. Lige rukele alu ab walula sontalo alu Pulo nawiga al: La bijchi romano ju mu? anele. Lige alu Pulo nejele: Jw anile alu Pulo. 28 Lige alu ab walula sontalo, anele:

alu lak rachali gepusa alu ralmuli, lige uchchigo sin chojkile alu ralmuli boch ani neoa. Lige ewele sink anile al jaga: Yati meliboa alu Pulo, cha sime ri ju alu, tabil welisi ajag

22Lige

Jena ruwimela wek sontalo wejpisnaligo alu Pulo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

377 Ne nrik wek enom najtig romano gainalia anile alu ab walula sontalo. Lige alu Puloka nejele: Romano ju ne, ne onlaka romano nligame, alekeri romano ju ne anile alu Pulo. 29 Lige alu sontalo alu Pulo wejpisnalime ku amib simbale. Lige alu ab walula sontalo we majaga etele alu Pulo machisk romano ko.

HECHOS22,23 wejpisniliga raicha ilgichi. Nulleke alu ralmuli al amulipi jgame napu alu Pulo ilile. Lige alu Pulo nejele alu bal lanime akis, anile: 3 Onorgame wejpimela mu ri. Mu ri we semriga asag an kaka ambaka, lige alu mu alawlaka we chligame ke asag an al. Mu we al rejcholi ruytkuru, lige pe chtiri rachili ruy an mu alu ralmuli. Mueka chonig nulbech nech wejpniliga? Pe sayega raicha mu ri alu we alala rachili yuga. Lige alu ralmuli al mochgame anele alu Pulo: 4 Mu ri nalina we chtiri raicha alu walula bal yuga, alu napu Onorgame yale nchili anele alu ralmuli. 5 Lige alu Pulo anele: Emi ralmuli, neka tabil machi alu ri walula bal ko. Neka pecha larig raichmilik alu ri olag, la machisk ne walula bal ko alu ri. Alekeri gite an alu osil Onorgame raichlila: Tabil chtiri raichawa alu walula nulame yuga. 6 Lige alu Pulo machile jar ri mochigo al saruseo lige uch jar bariseo. Lige alekeri anile alu Pulo ewele rachaga: Emi ralmuli juro, ne ri pe bariseo ju, ne onola lige ne apolchila, bariseo kturu suwbaga. Lige mika nech gastigrinili anig ne we cha sime krik. Lige neka la bijchgime ju bil ri mukus, ku ajname ko, pe alekeri gite gastigrinili emi nech. 7 Lige alu rachili akis alu ralmuli saruseo lige bariseo

melnala alu ab walula sontalo, we machinlile tachiri najsibliga alu Pulo alu ralmuli yuga, chonig aliena ayonia alu Pulo. Lige nulale mach pniliga alu Pulo. Lige nulale napurig suwbaga napubuwa alu bal ewlala, lige aminami alu ralmuli ewlala selgame abiena ma bayliru alchig napurig napubuga mochiga rukmala alu ralmuli tachiri najsibliga alu Pulo alu ralmuli yuga. Lige alu ralmuli suwbaga ma napusa, lige alu Pulo al owemi elleru alu wek ralmuli mochgichi. Lige alu Pulo we ow enele suwbaga alu ewlala al mochgame. Lige Pulo anele alu ewlala: Emi ralmuli juro napurig ne, la ewame ju ne napurig nul Onorgame yasi, lige jipe abiena, lige tabil chlag Onorgame yuga. 2 Lige alu walula bal Ananasi anilime, nulele Pulo chuala

30Lige

Jena ruwimela Pulo ruwligo ewlala juro yuga rachaligo

23

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS23 abopi rachale alu ralmuli rukega. Lige we boch anile alu ralmuli, lige arig nawale anig alu ralmuli saruseo alu bariseo si. Lige alarig ma tabil bilepi ntili ntale alu ralmuli. 8 Lige alu ralmuli sarusoka tabil bijchgame nile ku ajname nligo bil ri mukus, lige tabil bijchgime nile neruga alaw nibil santo njeli. Lige alu ralmuli barisoka we al bijchgime nile suwbaga alu, napurig ku ajname ko bil ri mukus, lige la bijchi neruga bil alaw lige santo njelitiri. 9 Lige abchigo boch anile nauka alieti rachiga. Lige jar alu bariseo napu benrame nile alu Moisesi nulalila, alueka oweti jsele. Lige anile: Ye ri pecha che sika eyneleko jemi. Sin kachi Onorgame Alawlate we al rachame krlek ye ri. Lige sin kachi alu santo njeli yuga rachame krlek ye ri. Lige ramu ralmuli lanelia ye ri, pe sayega raichwalek Onorgame yuga anile alu ralmuli. 10 Lige alu wek ralmuli nawale alu rachili akis. Lige alu ab walula sontalo abchigo iwgame majale alu ralmuli lak aliena boch anichi nauka. Lige alu walula sontalo lale, ma atab chiwanmala ye Pulo, lale. Lige alarig jar sontalo jlale mach pniliga alu Pulo al wek rigichi ajtgame napurig ku al mi otomela alu sontalo gallachi. 11 Lige weliko ruk sbale Esukristo Walula Nulame al

378 sontalo gallachi napu ajtile Pulo lige ab ilbaga anele alu Esukristo: Mu Pulo tabil chlwa, mueka we la ruyele churig ko ne jena Rusaleni mochgame ralmuli yuga, achigriga alarig ruyewa al wek rigachi Roma mochgame ralmuli.
Jena ruwimela wek ralmuli juro melinliligo alu Pulo

melnala jar ralmuli juro abopi rachale melinliga alu Pulo. Anile: Ramu ri napu ek alu Pulo melinlime niru omaka bilepi natawa, lige tabil goame gopoa ramu, lige tabil bawtiri bajiwa ramu napus melis alu Pulo. Alige kul gopoa ramu goame. Lige ramu ta melisuga alu Pulo, lige ramu najkiboa napurig Onorgame gastigrimala ramu ralmuli anile alu ralmuli alu Pulo melinlime. 13 Lige wek ri nile alu Pulo melinlime, ok li rasgame ri nile. 14 Lige alu wek ralmuli alu Pulo melinlime simbale al napu mochile alu ewlala bal, lige alu uch jar ewlala ralmuli juro nuleme. Lige alu Pulo melinlime anele alu ewlala: Ramueka ma gatruturu ye rachili anirturu ramu. Lige we la sbali olwar, napus Pulo melis alige kul gopr goame lige aminami alige kul bajwar baw. Lige ta melisk ramu alu Pulo, ramu najkibr napurig Onorgame gastigrimala ramu

12Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

379 ralmuli anile alu wek ri alu Pulo melinlime. Abiena anile: 15 Tniwa emi alu ab walula sontalo napurig bel jeka apmala alu Pulo napurig bil rachili gatmala emi alu Pulo yuga. Lige ramu al mi boich mochiwa chboka Pulo buig. Lige ramu aleka engichi meliboa alu Pulo, tach sbachi jeka. 16 Lige alu Pulo gochila ranala remal machile alu ralmuli juro alu Pulo melinalio. Lige alu remal machis larig ani alu ralmuli, lige simile alu remal al mi alu sontalo gallachi al napu asale alu Pulo. Lige al sebasa, ruyele alu Pulo alani mochigo alu ralmuli. 17 Lige alu Pulo alu rachili ruysiga, bayele bil alu sontalo gapitnila. Lige al sebasa alu gapitani, lige anele: Ye remal otobk al mi napu ajt alu ab walula sontalo, ye remal bil rachili raichmala alu ab walula sontalo yuga. 18 Lige alu sontalo gapitnila otole alu remal al mi napu asale alu ab walula sontalo. Lige al sebasa, alu sontalo gapitnila anele alu ab walula sontalo: Alu ri napu galrale bajchriga ajt alu Pulo anilime, aluete jularu ne ye remal otriga bil rachali raichmili ju mu yuga. 19 Lige alu ri ab walula sontalo chapile alu remal sekala, lige minami otole alu rachili rukemia. Lige rukele: Tachiri rachili ruim ol ko mu? anile alu walula sontalo.

HECHOS23 nejele alu remal: Alu ralmuli juro ma la gatega moch rachali abopi tnimala mu walula sontalo napurig mu al otomela alu Pulo napu moch alu ralmuli napurig ab la gatmala alu rachali. 21 Lige mu walula tabil bijchgiwak rek alanichi alu ralmuli. Ok li rasgame ri ju al boichimi buwmili ju chboka Pulo melimea. Lige anile alu ralmuli: We al gatewa bilepi ntili ramu ri, tabil gopoa ramu alu goame, lige tabil bawtiri bajiwa ramu napus melis ramu alu Pulo, alige kul gopoa ramu alu goame. Ramu ralmuli ta melisk alu Pulo, najkiboa ramu ralmuli napurig gastigrimala Onorgame ramu, anile alu ralmuli juro. Jpeko alu ralmuli buig moch tal otomela mu alu Pulo al. 22 Lige alu walula ku jlale alu remal alanig napurig tawesi ruymala.

20Lige

alu ab walula sontalo bayele ok gapitani. Lige anele ma al sisao alu gapitani: Ruywak wek sontalo napurig yati jigmala napurig simmala al Sesarea anilichi wal wek rigichi. Simmala jena gi maku ora kachi jipe ruk. Ok siento sontalo wijch jaga simmala, lige gichosa maku gaw asig, lige che ok siento sel okame. 24 Lige aminami nulale jar gaw yniliga napurig alu Pulo asig

23Lige

Jena ruwimela Pulo otriligo al napu ajtile alu walula gobierno Plisi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS23 enmala boichimi. Lige alu ab walula sontalo, anele alu ok gapitani simbachi alu Pulo ok: Asriga la reppua ye Pulo al mimi boichimi, napurig tabil wesi ralmuli che olmala ye Pulo boichimi engichi. Semriga yawa alu walula selgame alu wek rigichi Sesarea ajtgame ri Plisi anilime. 25 Lige alu sontalo ab walula bil apeli osil otriga jlale alu wek sontalo, lige alu apeli osirgime alu selgame al Sesarea ajtgame ywili nile alu apeli osirgime. Lige anime nile alu apeli: 26 Ne ri Klurio Lisia, we repori ne mu ri walula selgame al wek rigichi Sesarea ajtgame Plisi. 27 Ralmuli juro jena mochgame, chapile alu ri Pulo jena. Amul melliru alu ri Pulo. Neka la machituru romano ko, alekeri simturu ne sontalo yuga napurig aminabi tabil che olawa. 28 Neka machinlituru chonig chapligo alu ralmuli alu Pulo. Alekeri ot ne napu napume ju ewlala juro rukemia tachiri najsibliga alu Pulo alu ralmuli yuga. 29 Lige ne al la mach alarig ko alu. Pe aboi natlila gite chapile alu ralmuli juro alu Pulo. Lige pecha nergek napurig meliboa alu Pulo, lige aminami pecha galrale bajchlime ntko alu Pulo. 30 Lige jipe mach ne wek ralmuli juro napuligo alu Pulo melimea jena. Lige alekeri mu ri Plisi jula ne alu Pulo. Lige ne an ye ralmuli jena mochgame napurig

380 alemi simmala alu ralmuli alu rachili gatemia mu ri yuga. Pe ek jp ye rachili. Arisib mu walula Plisi. 31 Lige alu sontalo, napurig anlirige ma sbali mochleke. Lige bayrole alu Pulo, lige simbale aba alige ruk gi maku ora kachi. Lige al simasa, sbale al Antipatri anilichi wek rigichi. 32 Lige alu sontalo wijch jaga eyname ka pe al ku roleke. Lige ku al gallachi napu mochime nile alu sontalo, ku al sbale alu al roisa. Lige alu gaw asgameka aba we simbale al Sesarea alu Pulo yuga. 33 Lige al wek rigichi Sesarea sebasa alu sontalo, lige yale alu apeli osirgime alu napu nbolige alu sontalo Klurio, yale alu walula selgame Plisi, lige aminami alu Pulo al sbaga. 34 Lige alu ri walula selgame al Sesarea ajtgame alu osil lerasa, rukliru alu Pulo koche ochrigame ri nligo. Lige alu Pulo anele: Neka al ejiro Selisia ochrigame ri ju anele alu Pulo. Lige alu ri walula ma akis alieti, 35 anele alu walula alu Pulo olag: Ne al gepmala alu rachili napu ruwimela ju alu ralmuli juro jeka jsis alu mu chapgame. Alige we al gatmala ne alu rachali anile alu walula selgame ri. Lige alu Pulo julliru al wal galichi, alu gal napu bejtgame nile isnimi alu walula Erore ya.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

381 Lige jar sontalo yuga jlale alemi napurig repmala alu Pulo al ajchag.

HECHOS23,24 ye pe ukabi rachali. 5 Ramu ralmuli machiaa ye Pulo we chtiri ri ko. Lige we bochgimi gawich eyname ko ye ri pe alu ralmuli juro nawitiga alemi wekan wek rigichi mochgame ralmuli. Lige walula nulame ju ye Pulo alu wek ralmuli nuleme napu uch bil ntili chapile napu Nasareno anlime ju. 6-7 Lige aminami tabil nirame ju alu wal reob ramu ralmuli nila. Lige ramu ralmuli alekeri chapirturu ye ri Pulo, ma najsibnilime ramu nila rejcholi.i 8 Lige mu bon la rukewa alu Pulo napurig la machiboa pala la bijchi ko. 9 Lige alu ralmuli juro napu ek mochlige al, anile: La bijchi ju napurig an anile alu ralmuli. 10 Lige alu walula selgame nulele sekate rachaga napurig alu Pulo raichmala al. Lige alu Pulo yati rachale nulsiga. Anile: Neka we raslag ruwimela ye rachili jena ilig mu ajtgichi, neka pecha choklak. Neka we al mach mu ri wek bam ajtig mu jena wekan wek rigichi rachali gatea. Lige alekeri ne we al mach mu ri we al bengame ko rachali gatega. 11 Ne pe kul seba al wal wek rigichi Rusaleni, pe kul maku ok raw ju ne al sebasa. Neka al simturu wal cheliera yamia Onorgame. 12 Lige ne tabil wesi

Lige maligi raw nujubapi kachi sbale alu walula bal Ananasi anilime ri Rusaleni ajtgame, sbale al Sesarea anilichi. Lige jar ewlala juro yuga nawale alu ri al. Lige alu ri Trtulo anilime abiena nawale alchig. Alu ri Trtulo anilime we bengame nile alu rachili gatega, alekeri apliru al. Lige alu ralmuli al jsile napu asale alu walula selgame Plisi anilime. Lige alu ralmuli alu rachili ruimea jsile, napurig saega raichmala alu Pulo olag. 2 Lige Pulo al apsiga, lige alu ri Trtulo alemi amulipi simig napu asale alu Plisi lige anele: Wal chelirab mu walula selgame, ramu ralmuli we ganliga mochiru tabil chlag. We raslag mochiru ramu ralmuli, napurig nul mu ri walula we al ju, we semriga nulame ju mu ri walula Plisi. We semriga gurime ju mu ralmuli. 3 Lige alu napurig nul mu ri, bochgimi la larig noki ramu wek ralmuli. Lige we raslag mochiru ramu ralmuli. Wal chelirab. 4 Neka pe ukabi rachali ruwimela, ramueka tabil welisi resibtinile mu. Neka tan napurig we la gepmala mu

24

Jena ruwimela Pulo rachaligo walula Plisi yuga

i 24:6-7 Jar aplichi anime ju: Lige alu ab walula sontalo alu Lisia anilime, alu nolnaturu ramu chapiachi alu Pulo al. Lige pe yati wsituru alu Lisia we enriga nawag wek sontalo yuga nawag.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS24 che anig rachaturu alu Rusaleni mochgame ralmuli olag. Lige ne tabil wesi ralmuli nawitige al wal reobachi. Lige al ukuch juro reoblachi tabil nawiti ne alu ralmuli. 13 Lige rek we rukelie alu ralmuli, tabil as ruwimela alu ralmuli napurig ne alieti najsibuga eyena. 14 La bijchi ju Onorgame oyrame ju ne napurig alu ya mochgame ne rijimala. Abinachig oyrame ju ne alu ntili napu Nuebo Bow anilime ju. We la bijchgame ju ne suwbaga napu Moisesi oslige lige abinachig bijchgame ju ne napu oslige alu ralmuli ya mochgame napu ruwime nlige napu anele Onorgame. 15 Neka bijchigi Onorgame ku ajnimio alu ralmuli suwgame, alu ak ralmuli lige tabil ak ralmuli. Alu suwbaga bijchgime ju ne. Ye ralmuli juro jena mochgame abiena la bijchigi ye rachali. 16 Alekeri nab we jirtime ju ne alu rejcholi napurig tabil chtiri natmala ne Onorgame yuga, lige aminami napurig alu ralmuli yuga tabil chlag asimela ne. 17 Lige akinana wekab bam kachi ne ichrimi einasa, lige akinana ku al Rusaleni simturu ne enom yamia alu ralmuli tabil ngame al mochgame, lige aminami melimea bil ajgame al wal reobachi cheliera yamia Onorgame. 18 Napulige ne al baich bajkis, ma bigame alawgame aniame nile, lige nujub etturu nech alu ralmuli juro al reobachi goame kogi

382 ilgichi ne Onorgame. Tabil wek ralmuli eynituru nech yuga lige tabil wesi eynituru nejkumega. 19 Alu ralmuli juro napu al eynilige Asia mochgame nile. Alu nligekuru napurig jena mochmili ne tabil nirame nsak alu wal reob, alu ralmuli etligame ne al ajtgachi. 20 Lige aminami ye ralmuli juro napu moch jena, la animliguru tachiri gite nejriligo ne al Rusaleni ajtgachi alu ewlala juro mochgichi. 21 Sin kachi pe alekeri nejligerko nech, sin ne: Napulige bil ri mukus, ku ajnamala, anituru ne. Sin kachi pe alekeri chojkila krko ne anile alu Pulo. 22 Alu walula selgame Plisi we al machime nile alarig nokame ko alu ralmuli napu Bow Nuebo aneme nile, alu Esukristo oyrame ralmuli. Lige alu Plisi akis alu rachali, lige yati arele alu rachili gatlime. Anile: Napulige alu ab walula sontalo Lisia anilime nawasa, alige kul gatewa alu ye rachili anile alu walula. 23 Lige alu walula Plisi, nulele bil sontalo gapitnila napurig aminabi repmala alu Pulo. Lige yabal lisensia ngame nile alu Pulo napurig abemi einmala. La elile napurig sebmala alu Pulo amgola napurig tebmala alu Pulo. 24 Lige pe ukabi raw kachi, nawale alu walula Plisi al alu upila si napu Brusila anilime nile napu juro nlige. Lige al sebasa, bayele Pulo napurig nawmala

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

383 al napu walula asale bon upila yuga. Lige alu oknika akele Pulo rachachi. Anile: La bijchgiwa chieri nliga alu Kristo Esusi napu rewagchika nawlige. 25 Lige alu Pulo al asag alu ralmuli yuga, lige ruwile alu wek rachili rejcholi. Ruwleke napurig la bilepi ntaga bejtlawa Onorgame nila ntili ralmuli guriga. Lige aminami napurig tabil oyrawa alu ralmuli tabil la ntame. Lige aminami ruwile bil raw sebamio Onorgame gastigrimia alu ralmuli cha nokame, lige alu ralmuli tabil cha nokame Onorgame yuga simmala. Lige alu ri walula Plisi we majleke liko alu rachili akis. Lige anele alu ri Plisi alu Pulo: Jpeko ma la sbali ju, ya simibg al ku min. Lige napulige ne bon la ikiro, uch sin baymala ne mu napurig ku nawmala mu jeka raichasia anele alu walula. 26 Lige alu ri walula selgame Plisi we najkile napurig alu Pulo najttimala enomite napurig machnamala alu Pulo. Lige pe alekeri aku bayele aleka alu walula Plisi raichamia Pulo yuga. 27 Lige ok bam olliru al alarig ol alu Pulo. Lige alu ri Plisi arig ma machnale walula selgame asag al. Lige alu ri Plisi machnasa selgame asag al, lige alu ri Porsio Besto anilime asbale walula. Lige alu ri Plisi we al niraga etlime

HECHOS24,25 najkile alu ralmuli jurote, alekeri arliru alu Pulo galrale bajchriga.

Lige alu ri Besto selgame asibasa al Sesarea anilichi, baki raw nujub kachi simile al wal wek rigichi Rusaleni. 2 Lige alu ralmuli al Rusaleni mochgame, alu bal ewlala, lige alu ralmuli juro selgame ewlala, alu ewlala anele alu walula Besto al nawasa, la suriga rachiga anele: 3 Mu ri walula pe rek julawa alu ri Pulo baynaliga bil rachali gatewa jena ramu alu ri yuga. Lige alu ralmuli abopi alarig rachale pe boichika engichi melim ollige alu Pulo. 4 Lige alu ri Besto nejele, anile: Alu Pulo al Sesarachi galrale bajchriga ajt. Ne bon la simrko pew al napu ajt alu Pulo. 5 Ne yriga julawa ewlala napurig gatmala alu rachali. Alu ri bil tbiri najsibsak liko al gatewa anile alu ri Besto. 6 Lige alu ri Besto asale pe osn raw al Rusaleni, sin kachi pe maku raw krm. Lige pe lak raw asis al, lige ku al Sesarea simile alu Besto. Lige alu ri Besto al Sesarea sebasa, pe melnala simile al min napu gateme nile rachili alu ri, al mutlachi asag. Liko Besto nulele bil sontalo napurig apmala Pulo napu ajtile bon. 7 Lige

25

Jena ruwimela Pulo rachaligo walula selgame Besto yuga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS25 alu Pulo al bajkichi, lige jar ralmuli juro Rusalnika sgame ab simbale al napu ilile Pulo. Lige alu ralmuli chojkile raicha Pulo saega. Pe ygiga rachale wek ekargame najsabume krle. Tabil gaynale la bijchi rachali mach pa chuskame ko alu Pulo. 8 Lige alu Pulo ruwile alu rachili tabil chojkila ko, tabil as che sligo alu ralmuli yuga. Anile alu Pulo: Neka tabil as wesi chrikw emi ralmuli yuga, neka pecha as saega rachago alu ramu ralmuli juro nila nulal. Lige aminami tabil tbiri wesi najsib ne al wal reobachi. Lige aminami pecha saega raicha ne alu walula gobierno romano olag, alu napu Sesar anilime ju anile alu Pulo. 9 Lige alu ri walula selgame Besto we al gurinile alu ralmuli juro. Alekeri Besto rukele alu Pulo: Mu Pulo, siminali mu al Rusaleni napurig ne gatmala alu rachali al sebasa? 10 Lige alu Pulo anile: Neka tabil siminali al mi Rusaleni. Aba jena Sesarachi gatewa ye rachali. Alarig nulturu alu walula gobierno (bisirente) Sesar anilime. Neka ye ralmuli juro yuga pecha tbiri najsibua. Mu asriga la sbali machguru alu alarig ko ne. 11 Lige ne najsibsak bil tbiri, liko la nmala me nech emi. Tabil bijchi nsak napu an alu

384 ralmuli juro, tabil wesi nejmala nech alu ewlala ralmuli juro mochgichi. Alekeri tabil sim ne al Rusaleni. Neka najk napurig alu walula gobierno al Roma ajtgame gatmala ye rachili! anile alu Pulo. 12 Lige ma bajch raichasa Besto alu ralmuli rejcholi ruwime yuga, anele alu Besto alu Pulo: Jipe ma tnikuru mu napurig al Roma simawa gatewa ye rachali alu walula gobierno Sesar yuga. Lige jipe alekeri al jula ne mu al Roma napurig gatmala mu alu rachili alu walula gobierno Sesar yuga.

akinana wekab raw kachi, simile alu walula selgame Agripaj anilime al Sesarea, alu gochila si napu Berenisi anilime nile. Simbale alu walula selgame Besto reprimia al Sesarea. Lige alu ralmuli al Sesarea wekab raw mochile alu walula bejtlachi. 14 Lige alu walula selgame Besto ruyele alu ok ralmuli churig nliga alu Pulo. Anele: Jena ajt bil ri, Pulo anilime, napu alu walula Plisi galrale bajchriga arlige. 15 Lige ne napulige al Rusaleni eynachi, alu wek bal ewlala, lige alu wek ralmuli juro ewlala wek ekargame rachili ruw alu Pulo sayega. Lige we tale awgame napurig ne nulmala

13Lige

Jena ruwimela Pulo rachaligo alu walula Agripa yuga

j 25:13 Enesi glosario Herodes.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

385 alu Pulo gastigriniliga. 16 Lige ne anturu alu ralmuli la anichi: Ramu ewlala Romano tabil larig nokame niru. Pecha gastigrilime jk bil ri tabil la machig alu alieti najsibliga. Lige bajchako napubriga mochiga ruklime jkuru alu ri chapime alu aynime yriga. Lige kul gastigrilime jkuru alu ri ma al machis alu alieti najsibliga. 17 Lige alekeri jeka jsis alu ralmuli, lige yati chojkturu ne alu rachili gatea bil raw akinana kachi. Lige asag ne al mutlachi napu alu rachili gateme ju ne, lige yati jula ne alu Pulo bayniliga napurig al apawa. 18 Neka we chrig ruim mayke alu ralmuli oweti jsiga. Lige tabil larig nleke. 19 Pe lanile Pulo saega rachame krle alu juro nulalila olag. Lige aminami anile tabil bijchi ko napu anile alu Pulo bil ri Esusi anilime ajag ajtig. Aboika mukgame krle. Pe alu rachali gite saega mochile Pulo yuga. 20 Lige neka tabil la macheke alu alieti rachili gatega. Lige alekeri ne alu Pulo rukturu, anturu ne lige: Mu Pulo, pala la siminali mu al wek rigichi Rusaleni ye rachali gatemia? 21 Lige alu ri Pulo nejele: Neka pe najk napurig alu walula gobierno Sesark gatmala nech yuga ye rachili, anile alu Pulo lanila. Ne alekeri nulturu napurig alu sontalo repmala alu Pulo al ajchag, pe napus

HECHOS25 ne ikiru alemi jula al mi napu ajt alu walula gobierno Sesar. 22 Lige alu walula Agripa anele alu Besto: Nchig akis nleke alu Pulo raichlila. Lige alu Besto nejele: Bel la akimela mu alu Pulo raichlila anile alu ri walula Besto. 23 Lige melnala raw alu walula Agripa lige alu Berenisi sebasa al, al pachami moile we al semriga al napurig we al nirawa alu ralmulite, lige alu wek sontalo ewlala moile al alu ralmuli yuga. Lige alu uch jar ralmuli al wek rigichi mochgame ewlala si moile al. Lige alu ralmuli al pach mois, lige alu walula Besto nulale alu Pulo baynaliga. 24 Lige alu walula Besto anele alu ralmuli napu al mochlige: Mu walula selgame Agripa, lige emi ralmuli suwbaga napu ek moch jena napuka jipe, jena ajtke ye ri. Lige wek ralmuli juro we saega rachale ye Pulo olag al wek rigichi Rusaleni, lige jena abinachig jsile alu ralmuli saega raichamia Pulo olag. Lige alu lak ralmuli tabil arele sin Pulo melnaliga. 25 Lige neka tabil rew tachiri chusligo Pulo napurig meliboa. Abirig julmala ne al Roma walula ajtgachi napurig gatmala alu yuga, alarig tligame bon Pulo. 26 Lige ne tabil ni bil rachili napurig osmala ne alu

k 25:21 Enesi glosario Cesar.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS25,26 walula bil osil tachiri najsibliga ye Pulo. Lige alekeri jena ap ne ye ri napu ajt mu walula Agripa lige uch jar emi si, napurig emi we al gepmala ye rachili ye Pulo raichlila napurig suwbaga la rukmala ye Pulo alu alieti najsibliga, napurig ne la nlimala bil rachili napurig ne la newmala bil osil alu walula gobierno nbolime. 27 Neka tabil chrig julasa nili bil ri galrale bajchniliga tabil machig tachiri najsibliga.

386 la ruwimela ruinlasak, neka ma wal ri ka bariseo gaynaligo. Ramu barisoka we la sbali olame niru Moisesi nulalila metag uch jar ralmuli. 6 Jpeko nej oli ne, neka la bijchgame kame napu anligo Onorgame we yasi ku ajnamio orligo ralmuli suwgame. 7 Lige ramu ralmuli israelita maku okan chojkgame buig mochiru napurig la sbali olmala Onorgame napurig anlige. Alekeri la nirali ramu Onorgame lige la ewil rawemi rukomi napurig bon nul. Mu walula Agripa, neka la bijchgame kame Onorgame ku mochimili ko suwgame, alekeri nejliru ne. 8 mika chonig ta bijchgame jk Onorgame ku ajnarime ko suwgame?

Lige alu ri walula Agripa anele alu Pulo: Mu Pulo la lisensia ni napurig nemmala mu anele. Lige alu Agripa alanesa Pulo lige Pulo oweti ownale sekala, lige anile alu Pulo: 2 Mu walula Agripa, ne we raslag nem ye rachili jena asag mu walula ajtgichi, napurig ne la suwbaga la ruwimela ye rachili napurig lanil ne ye ralmuli jurote. 3 Lige alu rachili suwbaga ruim ne napugiti mu walula we al suwbaga mach churig nrigo ramu ralmuli juro, ramu tabil bilepi ntame nrigo isnimi. Alekeri pe rek la ntaga gepwag mu walula ye rachili. 4 Lige uch rajp rachale alu Pulo, anile: Alu ralmuli juro suwbaga we al machguru churig nliga ne ut kachi, lige aminami al Rusaleni napu ne wal ochrale al asag. 5 Lige alu ralmuli abiena

26

Jena ruwimela Pulo nemligo

Pulo uch rajp rachili ruyele: Ne boneko yako lame ke, we cha nokiame nuleme ke ne alu Esukristo oyrame ralmuli yuga, alu Esukristo Nasartachi ochrigame Rab rijimala. 10 Lige ne arig simturu al wek rigichi Rusaleni anilichi. Lige alu bal ewlalate yreturu ne bil apeli lisensia yag nech napurig galrale momala ne alu ralmuli Esukristo oyrame. Lige napulige melliru alu ralmuli galrale morigame, we al nirame ke ne alu suwbaga larig. 11 Wes simturu ne al ukuch juro reoblala jgichi gastigrimia

9Lige

Jena ruwimela churig najtaligo Pulo alu ralmuli Esukristo oyrame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

387 alu ralmuli Esukristo oyrame napurig animela: Tabil Esukristo oyrame ju ne. Lige wek rigichi mejk esena ralmuli ejperlachi napu seunriga rachame nile, mi alemi eyname kturu ne ralmuli najtaga Esukristo oyrame gastigrimia.
Jena ruwimela Pulo ruwligo churig arligo chtiri ntili

HECHOS26 napurig mu ri nech yuga nchame nmala. Lige aminami ruymela mu uch jar ralmuli tachiri eti mu jena, lige aminami napu akinana etmili ju mu, lige alu suwbaga ruimeli ju mu. 17 Lige ne la nejkrimala napurig tabil meliboa mu alu ralmuli jurote lige tabil jurote. 18 Julmala ne mu al alu ralmuli ejperlachi napurig mu la ruymala alu rejcholi, napurig armala alu ralmuli alu restiri ntili napurig we al natmala Onorgame yuga, napurig ta nulmala Satanasi, napurig la Onorgame nalina nulmala, lige aminami napurig la bijchgimala ne raichlila. Lige la ekligime nmala alu we restiri alawgame, lige aminami narmala suwbaga napu ek Onorgame ya alu ralmuli napu bigame alawgame ju napugiti la bijchgile ne raichlila.

Pulo uch rajp rachili ruwile. Anile: Lige bil raw enegturu ne al boichimi wek rigichi Ramasko simea alu Esukristo oyrame ralmuli najtasia. Alu apeli osirgime ok eneg ne, alu bal ewlala newlila lisensia ig nech. 13 Mu walula, ne al boichimi engichi amul sbachi ne al Ramasko, lige rasaga iliba pa rewagchikana amul rawilichi, lige we rasrume nile metag raynili. Lige nolig rasiga iliba al napu ramu jale. 14 Lige ramu ralmuli ma wijch bitibruturu alu rasalite rasoga. Lige al wijch boig akturu ne bil rachili. Lige anituru ebreo raichlila rachaga: Sauli, Sauli, chonig saega eyena mu ri nech yuga? Chonig echbach mu alu gusite napu rol ejchela ju napurig ow simmala? Alarig sim mu, tabil oyrame ju mu nech. 15 Lige anturu ne: Chieri ju mu walula sikani? Lige anituru alu rachili: Neka pe alu Esukristo ju napu mu we najtame ju res olniliga, anile alu rachili. 16 Jpeko ilsiwag yati, neka alekeri raicha jena

12Lige

uch rajp ruwile. Anele: Mu walula Agripa, neka ewturu napurig nulale alu rachili al rewagchika. 20 Lige ne pe nujubapi chojk ruy al Ramskochi lige Rusalnichi lige ejiro Jurachi lige ruyturu ne alu ralmuli tabil juro. Lige an ne alu ralmuli: Ma arewa emi ralmuli alu restiri ntili, emi ralmuli la oyrame niwa Onorgame. Lige la suriga nakriwa emi napurig alu uch jar ralmuli la machimela emi la Onorgame oyrame ko. 21 Lige pe ye rejcholi ntili gite chapirkuru ne

19Pulo

Jena ruwimela Pulo la ewligo napurig nullirige Esukrstote

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS26 alu ralmuli jurote al wal reob rapichlachi al Rusaleni anilichi, lige ma melinali nech alu ralmuli. 22 Nobi Onorgameka we al gurigo nech, alekeri la bij ajag ajt ne jemi. Lige alekeri la ruyguru ne suwbaga ralmuli Onorgame nila rejcholi. Lige alu ralmuli ewlala, lige alu pe apipiri ralmuli abiena we ruy ne. Tabil sin che an ne bon ntaga, pe aluecho napu Moisesi ruwile lige napu ruwile alu ralmuli napu ruwile napu anele Onorgame. Pecha wesi ruwg neka uch bil rachali, pe bilepi Onorgame raichlilacho ruwguru neka. 23 Lige alu ya nergame rejcholi Onorgame raichlila anime ju Onorgame julmiorligo al pkana rewagchika alu Kristo ramu ralmuli akabmana jawamia. Lige alu ri we res ikimeo jena wijchimoba eynaga. Lige alu ri melisuga lige ku ajnamio. Lige alu ri nile bajch napu mukus ku ajnale. Lige alekeri la machir ramu ralmuli juro, lige alu ralmuli tabil juro, napulige suwisuga ramu abiena ku ajnawili ju.l

388 alu Pulo nejele alu rachili akis. Anile: Mu walula selgame Besto, neka pecha lo ri jk. Ye rachili pe reg ju. Ye rachili napu ne ruw, we la bijchi ju, lige we la nmatkuru alu rachali. 26 Jena ajt ye ri walula Agripa, lige alu ri we al sbali mach ye rachali larig ko. Ne alekeri we semriga ruw ye rachili jena napu ajt ye walula, lige tabil chlag ruw ne ye rachili. Neka machiame ye ri walula we al machi ye rachili. Lige alu napurig sile alu Esusi tabil chboka sile, ilig wek ralmuli etriga sile. 27 Mu walula Agripa, la bijchigi mu napu an alu ya mochgame ralmuli napu ruwime nlige napu anele Onorgame? Neka la mach mu la bijchigo napu ruwile alu ya mochgame ralmuli. 28 Lige anile alu walula ri Agripa: Mueka la ikpit rachilite Esukristo oyrame gainmala ne? 29 Lige alu Pulo nejele: Tabil chrikw rek pe ukabi rachili ke, lige rek wek rachili ke tabil chrikwchig. Lige neka tani Onorgame napurig emi ralmuli jena mochgame la Onorgame oyrame nmala napurig ne, emi ralmuli suwbaga napu ek moch jena, pe ilig neka tabil najk napurig emi ralmuli galrale moriga mochmala napurig ne anile alu Pulo.

25Lige

alu ye rachili ruwichi alu Pulo, lige alu ri Besto oweti ilsiga anile: Pe logame ri kw mu Pulo! Mu Pulo cha wek ekargame benime kame, alekeri lorile mu anile alu ri Besto.

Jena ruwimela Pulo najkligo napurig alu walula bijchgimala Onorgame nila rejcholi
24Lige

l 26:23 Napu sile Esusi lige napu anile Esusi napurig bil rasali ju napurig gurimala ramu moyena rep rewagachi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

389 alanis alu Pulo, ilsele alu walula Besto, lige jsele alu uch jar ok, alu walula Agripa lige alu Berensichig, lige alu uch jar ralmuli napu mochile al suwbaga jselekechig. 31 Lige alu lak ralmuli al minami wanchigo simbale alu rachili gatewa. Lige anile alu abopi rachaga alemi mochiga: Ye rioka tabil tbiri najsibule napurig meliboa. Lige aminami tabil galrale bajchtleke ye ri, pecha tbiri najsibliga. 32 Lige alu ri Agripa anele alu walula Besto: Aka la supan tligipach ye ri, alu bon tabil tasa ka napurig al Roma otoboa napurig al gatmala ye rachali alu walula gobierno al Roma ajtgame yuga.

HECHOS26,27 al napu wekan uchpame ju alu barko al napu Asia anilime ejiro bo. Lige Aristarko anilime ri si enegturu ramu yuga al brkochi. Lige alu ri Aristarko al wek rigichi Tesalnika anilichi bejtgame ke napu ejiro Maseronia ju al wek rigichi. 3 Lige melnala raw kachi sebruturu al bilena wek rigichi Sironi anilichi napu alu barko uchpame ju, lige alu sontalo Julio we al niraga etele alu Pulo, lige lisensia yale alu Pulo napurig simela al napu ejpergame nile alu bon Pulo amgola napurig alu Pulo amgola kgimala napu res lle alu Pulo. 4 Lige ramu ralmuli al wek rigichi Sironi al eyniga simruturu, lige nujub etruturu ramu alu gaw Chipre anilichi al bawich nasipa ilgame wal gaw. Lige oin nalina iligturu alu gaw ramu alemi enrigichi. Lige ramu al nakolnaka nalina simruturu napurig tam we awgame chibmala ek. 5 Lige alu wal ejiro Silisia anilime gaw bogichi al amulipi simruturu ramu. Lige alu wal ejiro Pampilia anilime gaw bogichi al amulipi simruturu ramu al brkochi mochiga. Lige al si sebruturu ramu bilena wek rigichi Mira anilichi napu ejiro Lisia nlige. 6 Lige alu sontalo gapitnila gatele napurig ramu simawa al brkochi napu Alejantraka simgame nile. Lige alu barko al Italia anilichi sebmili nile, al napu ju wek rigichi

30Lige

Lige alu walula Besto yriga jlale bil sontalo gapitnila alu Pulo otriga al Roma anilichi wal wek rigichi uch jar galrale morigame yriga. Alu sontalo Julio anilime nile. Alu bon nochlilaka nile napurig otomela ralmuli galrale moriga mochgame napurig gatmala alu rachili al Roma napu ajtlige alu walula gobierno Sesar anilime. 2 Lige ramu ralmuli jmirituru al brkochi. Lige alu barko al naka Agramitio anilchika simgame nile alu barko napu ramu chapir. Lige alu barko simime nile al napu bo alu wal ejiro Asia anilime rewgame. Lige simromili nile

27

Jena ruwimela Pulo julriligo al wek rigichi Roma anilichi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS27 Roma anilichi. Lige alu sontalo gapitnila nulturu napurig ramu alek brkochi jmopua napurig ramu we simawa bowesia. Alu wek sontalo abinachig simbaturu. 7 Lige ramu wek raw enruturu kil alek brkochi mochiga. Lige we nchili olag sebruturu ramu ralmuli alu brkochi eyniga al bilena napu chukbame ju alu barko al ab Gniro anilichi wek rigichi. Lige alu ek we awgame ekturu oweka nalina napu ramu eynilige, alekeri chakena simruturu. Lige al nakolnaka nalina simruturu alu gaw ilgachi al nasipa bawich Kreta anilime al pe abemi napu Salmoni anilichi nile. 8 Lige aminabi simruturu we nchali olag al ab Kreta anilichi, lige sebruturu bilena napu uchpame ju barko napu Buenos Puertos anilichi nile. Lige al yniga ab kturu alu wek rigichi Lasea anilichi. 9 Ma wek raw we nchali olag einaru ramu, alekeri amul sbale romsali.m Lige alu Pulo ruyele alu ralmuli al eynigime bil rejcholi. 10 Anele: Emi ralmuli, neka jipe we majaw bawich enag, ma amul seba romsali. Lige wek ekargame pab wekawawa may nili ne al bawich eyniga. Lige aminami alu barko ma wekawawa may nili ne. Lige sin kachi ramu ma suwibrpaku anleke alu Pulo.

390 alu ri brkochi nulame uch bil ntili ntale, alu sontalo gapitnila alu lina ewile. Napu anile Pulo tabil ewile. 12 Lige al napu mochile alu ralmuli, aleka tam we al nile rom mochilia. Lige alekeri amul suwbaga alu ralmuli simnili uch bilena. Lige anile: Simwalek jena, pala la sebara ramu al Benise al napu uchpame ju alu barko anile alu ralmuli. Al Benise tam we awgame sbame nile alu ek. Alekeri al simnilile alu ralmuli, al mochimia rom. Lige al wek rigichi Benise pe aba alu wal gaw ilgachi nile nasipa bawich Kreta anilime.

11Lige

alige ekale alu ek al oinaka, lige pe kil ekale alu ek. Lige alekeri ntale alu ralmuli uch simnilia. Lige alu ralmuli tabil che ikir mayleke. Lige alu ralmuli simbale al brkochi, lige alu barko al mimi bawich enale ab alu Kreta anilime gaw ilgachi bawich nasipa. 14 Lige pe akinana la iwgame awgame ekale alu ek al naka wajtonaka niraga napu alu gaw Kreta anilime ilgachi. Aleka nolina alu ek we awgame. 15 Lige alu ek alu barko ma sewimi rajkibroleke. Lige alu barko tabil chrig simile al owemi napu simnili alu ralmuli

13Lige

Jena ruwimela alu barko we cha ikligo al bawich enag

m 27:9 Jena tabil an amul sbale romsali, pe an ma simrale alu wal piesta Yom Kippur anilime.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

391 napugiti alu ek cha awgame ekligime lige sewimi nalina enale alu barko. Lige alu ralmuli alu barko otome arig arele owemi otoa alu barko. Arleke napurig otomela alu ek alu barko. 16 Lige ramu ab simruturu al napu il alu gaw Kura anilime, alu gaw al bawich nasipa ilgame. Lige alemi tam we awgame ek alu ek. Lige alu ut barko alu napu alu wal barko banag enale al guwnaka ujchag, alu we nchili olag moiburu al rep amoba wal brkochi rek. 17 Lige alu ralmuli alu wal barko otome we majale ma supara mayele alu wal barko, alekeri bochgimi bulele iwate. Lige we majale alu ralmuli alu wal barko al sateb ma chibara mayele. Alu sateb Sirte anilime ajtgichi. Lige rekibule alu rungame chin alu ek chapime. Lige alu chin ma rekibusa, arele alu barko napurig bon we mmala alu ekate.n 18 Lige melnala, bij we awgame ek ilile. Lige alu pab napu muruka enale alu barko, alu ralmuli bawich lleke. 19 Lige uch melnala amul suwbaga bawich lleke napu ek tbiri ngame nile alu barko. 20 Lige wek raw tabil eteru ramu alu raynili, nibil sopltiri, nibil mechtiri cha awgame uki illigame nab raw lige rukomi. Lige ramu la bijchi tabil neysira mayleke. 21 Lige wek raw mochiru ramu al brkochi tabil goame gog. Lige alu Pulo oweti

HECHOS27 ilsituru al napu ramu mochile. Lige anituru alu Pulo oweti ilsiga al: Emi ralmuli, ab al nlikuru emi ralmuli la ewsak napurig ani ne al naka Kreta. Abaj moch tlikuru ramu al Krtachi. Lige jipe asriga res jkuru jemi cha awgame ekame. Lige jipe asriga wek ekargame wekurukuru ramu jena bawich eynaga. 22 Lige jpeko emi ralmuli tabil chlwag rek aliena res ke jemi bawich naspami. Pecha wesi ri mukumela kaka rek ramu ye barko wekawrige. 23 Be ruk nawturu bil alu santo njeli al ab napu ne ilig, alu napu Onorgame jlale. Neka Onorgame nila kame, lige neka Onorgame gurime ju. 24 Lige anturu nech alu santo njeli: Pecha chlwa, tabil majawa mu Pulo. Mu ri sebmili kame al Roma alu walula gobierno ajtgichi, alekeri we al repmala Onorgame alu ralmuli napu ek moch jena brkochi, anturu alu santo njeli nech. 25 Alekeri emi ralmuli tabil chlwa, tabil majawa. We iwega mochiwa nalina. Neka la machiame alarig nmio. La bijchi nimia napurig anele nech alu santo njeli. 26 Pe ilig ye barko rakichmala bawich enag bil gaw bawich nasipa ilgame anleke alu Pulo. 27 Lige alu wal bawich napu eynilige ramu alu Agritiko

n 27:17 Jar nata bil jiero bejtgame pale al guwana napu al brkochi guwana chriga chujkule al brkochi napurig tam iwgame mmala. Enesi glosario ancla.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS27 anilime nile al alu baw wal. Lige ramu ok tarali enruturu alemi alu ek we awgame ekachi. Lige alu ek pe ichrimi ot alu barko tabil as la bilnapi. Lige bil ruk, nasipa ruk kachi, machile alu ralmuli al brkochi nchame alu barko al we ajtgichi abemi enag. 28 Lige machis lige ttile alu baw chiena rojkgame ka alu baw al. Lige alu baw al pee rojkgame nile, pe bil li min gichao metro rojkgame nile alu baw. Lige pe amibemi uchchigo sin ttile alu ralmuli, lige aleka ab tam we rojkgame nile, pe maku usani metro rojkgame nile almika alu baw. 29 Lige alu ralmuli rakichora mayele alu barko ewele rejtechi. We majale alu ralmuli. Lige na jiero ewele we bejtgame iwate owisa al brkochi lige bawichkana rajkibule al guwnachi napurig alu barko tam iwgame simela. Lige alu ralmuli Onorgame tnele napurig la yati chelimela. 30 Lige alu ralmuli al brkochi nchame we majale. Lale alu ralmuli: Jipe churig neysiwa ramu ralmuli jena bawich? Ma silporko ramu, lleke alu ralmuli. Liko anile alu ralmuli brkochi nchame: Ramu rekibuwa alu ewele jiero al mimi bajchabemi anile alu ralmuli. Pe ygaga anile alu ralmuli lani. Lige lanig, chokile rekibua alu ut barko. Lige alu ralmuli ntale napurig pe alu oni

392 neysimala al bawich. 31 Lige alu Pulo yati anele alu walula sontalo gapitnila: Alu ralmuli jena brkochi nchame tabil rejpisa jena wal brkochi, liko tabil neysimala emi. 32 Lige alu sontalo kapitnila nulele alu uch jar sontalo napurig rijpunmala alu iwa alu ut barko owrigime. Lige alu ut barko al bawich wijchile. 33 Lige amul chelachi, alu Pulo najkile napurig alu ralmuli goame gomela. Lige anile alu Pulo: Emi ralmuli ma ok tarali ju tabil gojchi, lige aminami tabil goame goy majaga barko bawich bokuta mayega. 34 Neka tan napurig gomela emi goame. Emi bil awal najkguru napurig la ajag eyenmala. Lige la tabil che ikimela, nibil pe bil gup wekumala emi. 35 Lige alu rachili raichasa alu Pulo, lige wile bil ban lige Onorgame cheliera yale al wek ralmuli mochgichi ilig lige chiwnale alu ban. Lige chiwinasa bon goale alu ban. 36 Lige alu ralmuli etesa goyame lige omaka oyralechig, lige suwbaga alu ralmuli goale alu ban. 37 Lige ramu wek ralmuli nrigeturu al brkochi eynigime. Ok siento min gichosa maku min usani ralmuli, alak nrige ramu ralmuli al brkochi eynigime. 38 Lige ramu ralmuli ma gos napu ek goame gonlile ramu, lige alu rilig napu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

393 barko muruka enlige ma baich ltuturu cha bejteg enrigime alu barko napurig tam we bejtgame enmala al bawich napurig la sebmala al sateb.
Jena ruwimela Pulo ruwligo ma rajkichligo barko

HECHOS27,28 cha awgame simligame alu ek baw yuga. Lige alu barko ma atab gajpleke. 42 Lige alu wek sontalo ma melinlile alu wek ralmuli galrale moriga mochgame al eynigime napurig ta neysimala, napurig tabil jmasimala akega al mimi suwemi. 43 Lige alu walula sontalo gapitnila najkile napurig alu Pulo tabil mukumela al. Lige alekeri tabil arele napurig alu sontalo melimela alu ralmuli. Lige alekeri nulale alu gapitani napurig alu ralmuli ab al ejebnigame akega, alu jibchimala al bawich, napurig la sebmala al min napu ajtile alu sat. 44 Lige abiena nulele napurig alu ralmuli tabil ejebnigame akega, alueka rabileta gajpgame ok simmili nile bawich. Lige alu ri gapitani lanesa, yati ewale alu ralmuli, yati jibchile al bawich. Lige suwbaga la sbale alu ralmuli al min suwemi sateb, tabil wesi silile.

chelis, tabil machile alu ralmuli al brkochi nchame chonilime ko alu gaw. Etele kaka wal ajtig sat al mimi sijkchimi. Lige alu ralmuli ntale alemi simnilia lige reg ntale: Pala la sebara ye barko al napu wal sat ajt. 40 Lige alu ralmuli alu sat etesa, rijpnile alu iwa alu ewele jiero bulrigame. Lige arele alu barko napurig we mmala al mimi bawichimi. Lige botnale alu iwa alu ig bulrigame napurig la owemi simela alu barko al sekochi napu ajt alu wal sat. Lige alu chin bajchmana chujkgame ownale alu ek chapime napurig alu barko owemi simela. Lige alu barko we male al mimi owemi al napu ajtile alu sat. 41 Lige alu sat al bawich rel ajtgame, wal rumlame nleke. Lige alu ralmuli alu barko otome tabil etele alu sat al wal rumlagame ko. Lige alu barko alu bajchmana engame ma al sateb rel toka ilbaleke. Lige al ilbale alu barko chujpala satechi rel bokuika. Lige tabil gaynale simi alu barko al ilibasa. Lige alu barko al ilibasa ma gajpole al naka guwnaka alu bawite,

39Ma

28

Lige ramu ma suwbaga sebasa al bawich suweke, lige machirturu Malta anilime gaw ko al bawich nasipa ilgame. 2 Lige alu ralmuli al ejpergame we natemaka etele ramu al sebsiga. Lige alu ralmuli wal nayturu al bawich suweke. Lige aleka nolnaga reparu al min napu raj ilile napurig ramu sujkliwa al simbaga. Ramueka we ukwaga

Jena ruwimela Pulo sinowite ikriligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS28 einruturu alemi, cha ukiame lige we rulagame. 3 Lige Pulo sebasa al napu raj ilile, lige minami simig napubgturu pe ukabi ig tam samime. Lige alu ig al naich ro chujkugturu alu Pulo, lige bil sinow we chtiri we opargame machnaturu al igraleka rajtliga alu ig rajnachi. Lige Pulo seklachi ikruturu alu sinowite. Lige al ojaga chujkbaturu alu sinow Pulo seklachi. 4 Lige alu ralmuli al ejpergame, abopi anile alu sinowite iklime etesa: Ye ri pe nejkgame krpuku, lige rek al bawichika neysige ye ri, Onorgame gastigrile ye ri napurig mukumela jemi anile alu ralmuli. 5 Lige Pulo sawturu alu sinow al naich. Lige Pulo tabil che ikturu rek sinowite iksiga al seklachi. 6 Lige alu ralmuli bajnara mayele Pulo sekala al sinowite ikrigichi. Lige lale alu ralmuli: Pe yati niraga mukumrpuku, lale alu ralmuli. Lige ma welisi kachi ma tabil che ikile alu Pulo al seklachi alu sinowite ikrigichi. Lige alu ralmuli al ejpergame sewinchiriga ntale liko. Lige alu ralmuli al ejpergame pe Onorgame mayele alu Pulo. 7 Lige al amulipi napu ramu ralmuli mochrige, al pe ab alemi boile bil ri gawila, Publio anilime ri gawila. Al gaw nasipa bawich ilgame, selgame nile alu ri al wek rigachi. Lige alu ri Publio we al ganliga etturu ramu. Lige ramu baki

394 raw mochruturu alu ri Publio bejtlachi. 8 Lige alu ri Publio onola we nayua asale al, we iname nile, lige we wijtabume nile el. Lige Pulo simile alu nayume enemia. Lige Pulo al sebasa napu ajtile alu ri nayume, lige Onorgame yuga raichasa liko Pulo nochale alu ri nayume majtoglachi. Lige alu nayume sawile nayua. 9 Lige alu ralmuli al Malta ejpergame machis alu Pulo yome ko, lige uch jar ralmuli nayume jsile al napu asale Pulo. Lige alu Pulo sawale suwbaga ralmuli napu ek jsile al. 10 Lige alu ralmuli al mochgame we la niraga etturu ramu lige we la gurituru ramu. Lige akinana uch bilena brkochi jmochi ramu, lige wek goame kgiru ramu napurig gossiga inawa boichimi.

mech mochrigituru ramu al Malta anilichi gaw nasipa bawich ilgame. Lige uchchigo sin mruturu ramu bil brkochi, al naka Alejantraka anilchika simgame. Lige alu barko al Malta chujkule buig napurig simromala romsali. Lige alu barko chuplachi uchkame kturu ok mono napu tnime nile nejkrale alu ralmuli barko otome. Bil alu mono, Kastor anilime kturu lige bil Plusi anilime kturu. 12 Napulige ramu simasa, sebruturu al bilena barko

11Baki

Jena ruwimela Pulo sbaligo al wallachi wek rigichi Roma anilichi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

395 uchpamechi Sirakusa anilichi. Lige al mochruturu ramu baki raw. 13 Lige als simruturu al mimi ab suwkimi. Lige arig sebruturu ramu al bilena wek rigichi Rejio anilichi. Lige melnala abiena ekale lige guwana ekale napu enale barko. Lige ok raw kachi sebruturu al wek rigichi Puteoli anilichi. 14 Lige al najtepruturu ramu jar ralmuli alu Esukristo oyrame. Lige alu ralmuli repruturu napurig ramu bil tarali mochiwa al alu ralmuli yuga. Lige alsko wijch jaga simruturu ramu. 15 Ralmuli al Roma mochgame Esukristo oyrame ma machig mochile ramu alemi boichimi inrigo. Lige alekeri alu ralmuli al naka boichika eynele ramu najtepamia. Lige alu ralmuli bajch simbagame al Rmaka, alu ralmuli sbale al Apio anilichi, al napu wek goame ralinlichi nile. Al najtepruturu ramu alu ralmuli. Lige alu ralmuli ab nujub simbagame pe kul al napu rew Baki Gal Jgichi Gojchiame, aleka eynele alueka bij, al najtepruturu ramu alu ralmuli. Lige alu Pulo alu ralmuli najtepasa alemi, cheliera yturu Onorgame lige Pulo wal awal narele Onorgame gite. 16 Lige ramu al Roma sebasa, lige alu Pulo wanchigo ajchruturu. Tabil napubuga mochiaru alu uch jar ralmuli yuga galrale moriga mochgame. Lige bil alu sontalo yriga ajchruturu alu Pulo al napurig alu sontalo repmala alu Pulo.

HECHOS28
Jena ruwimela Pulo benraligo ralmuli Onorgame nila rachali al Roma sebasa

baki raw nujubapi alu Pulo al Roma sebasa, alu Pulo nulele bil ri napurig baymala suwbaga alu ewlala ralmuli juro al ejpergame. Lige alu ralmuli ewlala, ma napusa al, alu Pulo anele alu ralmuli: Emi ralmuli juro, neka peka asemi che sich alu ralmuli juro yuga. Lige aminami tabil as nasib ne alu rejcholi alu ya nergame napurig nullige alu ralmuli ya mochgame. Lige abirigchigo chapir ko ne al Rusaleni, lige nejiru ne al ralmuli romano mochgichi. 18 Lige tabil as la machile alu ralmuli chusligo ne tachiri najsibliga ne alu ralmuli juro yuga. Lige ma supannale nech, tabil as la machisk ne alieti najsibliga. 19 Lige alekeri ne bon tturu napurig apawa ne jena Roma wallachi napurig gatmala ne alu rachali alu walula gobierno Sesar yuga. Lige ne tabil tbiri chrikw alu ralmuli juro yuga, pecha tbiri najsibua neka alu ralmuli yuga, abopi ralmuli nrigime ramueka. 20 Lige jipe pe alekeri repituru ne jena napurig ne ruwimela alu rachili churig nliga al napu ne eynilige. Lige ramu ralmuli israelita pe al rewagachi moinmili krik, pe alekeri gite karnate bulriga ajtkuru ne jena. 21 Lige alu wek ralmuli anele alu Pulo:

17Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HECHOS28 Ramu ralmuli jena mochgame tabil pe bil osil naretu al Juraka simgame osil napu ruwime ju churig nlige mu. Lige alu ralmuli juro naka sgame tabil wesi saega raicha mu olag. 22 Lige ramu machinliru napu mu nata. Ramueka machiame alu ralmuli bochgimi mochgame saega raicha alu ye nuebo rejcholi olag. 23 Lige alu wek ralmuli la rachale alige raw napumia. Lige alige raw wek napule al napu Pulo asale. Lige alu Pulo alige raw rukuchgame rachale. Ma chnachi arele raicha. Ruwile alu Pulo Onorgame Walula ko ralmuli nuleme. Lige aminami ruwile churig anligo Moisesi, we al machgime ruwile Moisesi churig nmili nliga Esusi. Lige aminami Pulo ruwile alu ralmuli ya mochgame napu ruwime nlige napu anele Onorgame abiena ruwligo churig nmili nliga Esusi. 24 Lige jar ralmuli we al semriga gepule alu rachali napurig ruwile alu Pulo al asag. Lige jar ralmuli tabil bijchgile alu rachali. 25 Lige jar alu ralmu tabil la bilepi ntaga mochile alu uch jar ralmuli yuga. Lige alekeri chojkile jar alu ralmuli ku ejperlachi simiba. Lige alu Pulo anele alu ralmuli simbachi: We la bijchi rachale Onorgame Alawala alu ya ajtgame ri yuga Isaasi anilime napu ruwime nlige napu anele

396 Onorgame, lige alu Isaasi ruyele ralmuli napurig ruylige Onorgame Alawala. Anlekuru: 26 Simig al mi napu moch alu ralmuli lige anwak alu ralmuli: Rek we la gepue emi alu rachali, tabil sin nmame ju emi alu rachili. Rek we al enene, tabil sin nmame ju emi napu et. 27 Emi ralmuli we bewrigame sulgame ju. Nagame najkgame ju emi napurig tabil akmala emi alu rachili ruila. Lige we nagame busgame ju emi napurig tabil etmala napurig tabil nmamala napurig ta ku oyramala nech napurig ta sawmala ne emi. Alarig anile alu Isaasi. 28 Lige we al machig mochiwa emi ralmuli juro. Onorgameka julmala jar ralmuli napurig ruymala alu ralmuli tabil juro churig Onorgame la bujeme ko chtiri ntali napu ntame ju alu ralmuli. Alu ralmulika la gepmala. 29 Lige Pulo ma anis ye rachali, aliko simbale alu ralmuli juro we enniga rachaga abpika.o 30 Pulo ok bam asale gal najttiga bejtega, lige we semriga eteme nile alu ralmuli al jsime alu Pulo yuga raichamia. 31 Lige

o 28:29 Jar ralmuli nata tabil osligo Lukasi ye berskulo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

397 alu Pulo we semriga ruyele Onorgame ka Walula suwbaga ralmuli nuleme. Lige aminami we semriga benrale alu ralmuli alu Walula Esukristo nila rejcholi.

HECHOS28 Lige alu ralmuli tabil wesi che anele alu Pulo napurig armala alu rejcholi ruy. Pe ikipi ruim ne. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osilika ruw la biwgame alawgame gayname ko bil ralmuli we la bijchgisak la semriga nejkrame ko Onorgame lige la rewagachi moyname ko napulige mukus. Puloka al wek rigachi Korinto anilichi asag nole ye osil malgisa maku na gichao bam simrichi akinana napulige ochrasa Esusi napu Esukristo ju. Pulo simile Roma Onorgame nila rachali benrimia ralmuli al Roma ejpergame. Ilig bajch Rusaleni simile enom otomia alu ralmuli we pobre Onorgame oyrame. Napulige Rusaleni sebasa, alu ralmuli juro ewlala ma melinlile alu Pulo, pe ilig alu sontalo romnoka tabil elale, ilig galrale bajchliru alu Pulo. Liko al asale Pulo bil bam galrale bajchriga. Alu sontalo romano al galrale mach pasa otole Roma anilichi napu asale alu walula rey napu Sesar nile (Sesar anik walula rey aniame kr.) Enesi Romanos 15:2329 lige Hechos de los Apstoles kaptulo 1828. Al ab la machgime ruwimela.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta del Apstol San Pablo a los Romanos

Ye Ju Alu Apeli Napu Osele Pulo Alu Ralmuli Napu Roma Ejpergame Nlige

Kuira emi ralmuli Roma ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo nul osniliga ye osil,a neka wanpurigame ju Kristo Essite. Alu Kristo Essite nulrigime ju ne napurig nuleme nmala ne lige benrame Onorgame nila rachali.b 2 Ye rachali Onorgame nila we ya mochgame ralmuli osale,

alu napu ruwime nile napu anele Onorgame,c osale bilena aplichi, napu ju Onorgame nila osil. 3 Alu rachalika ruwime nile tachiri nchali ngame nmili nliga Walula Esukristo Onorgame Inol, alu napu ramu nuleme ju. Alueka ralmuli nile napurig ramu, alu napu Rab rijimala nile.d 4 Lige we la machiaa la bijchi la

a 1:1 Enesi 16:22. b 1:1 Enesi glosario apstol. c 1:2 Enesi glosario profeta. d 1:3 Enesi glosario ancestor.

398
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

399 Onorgame Inol nligo napugiti Onorgame Alawala ajal yligame napulige melisuga. 5 Onorgame nulele alu Esukristo napurig wanpamala nech napurig Onorgame nila nochlilachi nochmala ne, lige napurig benramala ne alu ralmuli tabil juro churig ko Onorgame napurig wek ralmuli la bijchgimala Onorgame raichlila lige napurig we la ewmala Kristo. 6 mika ma al wanpurigame ju Esukrstote napurig emi Esukristo oyrame nmala, emi napu al Roma ejpergame ju. 7 Reporali nwala ne, emi napu we galila Onorgamete, lige napu wanpurigame ju Onorgamete napurig la Onorgame oyrame nmala emi, Onorgame napu ju Walula ramu Onola lige Walula Esukristo ramu nuleme we al semriga gurisa la kp emi, lige aminami la bilepi ntili yasa la kp emi.

ROMANOS1 gurimala emi ralmuli 10 lige Onorgame we al mach senib tnime ko ne napurig elmala nech napurig simela ne al napu emi ejper, la nirsak alarig Onorgame. 11 Neka emi etnili lige oilrinili ne emi napurig ab raslag mochmala emi aboi alawlachi napurig tabil guwana rujsmala emi Onorgame oyeria. 12 Alarig la oilrimala ne emi lige emi la oilrimala nech. 13 Emi Esukristo oyrame napurig ne, we siminali ne alemi lige tabilchigo gaynigo ne alemi simi. Neka we siminali alemi napu emi ejper emi benrimia Onorgame nila rachali, achigriga napurig beniri ne uch jarnami, napurig wek ralmuli la oyramala Onorgame. 14 Neka benrimili jkuru Onorgame nila rachali rejcholi suwbaga ralmuli, ralmuli griego rachame o tabil griego rachame, we jebnigame o tabil jebnigame. 15 Alekeri we siminali ne ye rachali benrimia al wek rigachi Roma anilichi napu emi ejper.

wal cheliera ya Onorgame napugiti Onorgameka Esukristo nulligime napurig bujmala tabil al ntili napu ntame nile emi. Bochgimi we al semriga raicha ralmuli emi olag, ralmulika raicha we la bijchgame ko emi napu an Onorgame. 9 Neka we la ganliga benrime ju ralmuli Esukristo nila rachali rejcholi, lige Onorgame bon we al mach tnime ko ne Onorgame, napurig we al

8Neka

Jena ruwimela Pulo we siminalio al Roma anilichi

tabil chijniga benriguru Onorgame nila rachali rejcholi, alu rachalika Onorgame awalila ju lige suwbaga ralmuli napu la nirame ju alu rachali lige napu la oyrame ju alu rachali, suwis la rewagachi moinmala. Tabil chr rek juro ke o rek tabil juro ke. 17 Alu alala rachalika we

16Neka

Jena ruwimela Pulo churig ka napulige bijchgilia napu an Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS1 al machgime ruwguru churig gatligo Onorgame napurig ralmuli la natmala napurig Onorgame najk. Aka reg anch Onorgame nila rachali: Alu ralmuli napu la Onorgame oyrame ju, alueka la bijchgame ju la sbali olame ko napu an Onorgame.e
Jena ruwimela Pulo Onorgame ma oni arligo ralmuli cha nokame

400 napu tajsin mukume ju, pe we al nirame ju wek ekargame tbiri, lige iwrali tnime ju, alu ekargame tbiri ka ju napuyeri ri napu pe mukume ju sin raw lige napuyeri chulug lige napuyeri alu ajgame na rongame lige aminmichig napuyeri alu ajgame wijch bitig eyname napu ju sinow. Suwbaga alieti tbiri newasa iwrali tnime ju. 24 Alekeri Onorgame ma oni arele alu ralmuli, alekeri alu ralmuli we cha nok napugiti tabil al ntame kame.f Tabil chijname ju richok okoka. 25 Lige tabil bijchigi napu an Onorgame, pe we la bijchgime ju alu ygali, we tnime ju iwrali napu Onorgame newale napu pami rewagachi moch lige apipiri tbiri napu newale Onorgame lige ma tabil tnime ju iwrali la Onorgame. Nab we la raichlime ju Onorgame olag, lige we la wikarlime ju Onorgame wikala. Alarig jp. 26 Alekeri Onorgame oni arele alu ralmuli, alekeri alu ralmuli we cha nok napu nokanali aboi. Abinachigo jar umug pe umugchok newime ju, 27 lige aminami jar ri tabil newnili umug yuga, pe richok newime ju, nobi jpeko we res nilia mochiko. 28 Alu ralmulika ma arele Onorgame oyeria lige ma tabil al nata, alekeri Onorgame oni arele alu ralmuli, alekeri

we ayoga ajt alu ralmuli inlime yuga tabil la nirame Onorgame, alu ralmuli napu tabil najk napurig uch jar ralmuli benimela Onorgame raichlila. 19 Alu ralmulika we al mach suwbaga churig ka Onorgame napugiti bon Onorgame we al etriligime suwbaga napu bon newale. 20 Rek tabil etrume ke Onorgame, lchigo etrume jk napu newale Onorgame, lige etega ralmuli suwbaga tbiri napu newale Onorgame we al machir wal awal ngame ko Onorgame. Alekeri pecha animeli jk tabil machime ko churig ko Onorgame. 21 Rek we al machime ke churig ko Onorgame, tabilchigo nirame jk Onorgame aminami tabil yame ju cheliera. Ilig pe ekargame chbiriga ntaga eyname ju, alekeri tabil la nata. 22 Alueka we jebnime kor, nobi tabilchigo jebnime jk, 23 pecha nirame kame Onorgame

18Onorgameka

e 1:17 Enesi Habacuc 2:4 lige Glatas 3:11 lige Hebreos 10:38. f 1:24 Enesi berskulo 29-30.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

401 alu ralmuli we cha nok napu nokanali aboi. 29 We cha nokame ju alu ralmuli, we korume ju napu tabil aboi nila ju, napume ju cha nokimea, lige we enowlame ju, lige meg eyname ju uch jar ralmuli, lige we nauka ejpergame ju alu ralmuli uch jar ralmuli yuga, lige we ygiga rachime ju. 30 We chrig rachame ju uch jar ralmuli olag, we gichime ju Onorgame, we gawliga rachame ju, we gunarume ju lige we rilame ju. Ntame ju churig cha olamia bil ralmuli, lige tabil ewame ju napu nul aboi onola. 31 Tabil bijchgime ju bil rachali ruila, tabil sbali olame ju la sbali olmiris bil nchali, tabil sin ekame ju lige tabil natemame ju uch jar ralmuli. 32 We al mach alu ralmuli Onorgame ani ma meliati ko alu ralmuli alanokame, abinachigo res nokag ejpergame jk, lige we raslag eteme ju uch jar ralmuli we inlime.

ROMANOS1,2 sika ilrome kchig, tase mayewa pe arig aremio Onorgame mu tabil gastigriga. 4 Mueka tabil najkirko napurig Onorgamete natempua. Onorgameka tabil yati gastigrime ju napulige cha sisa mu, lige mueka abichilubi we cha sika ilrome ju. Onorgameka najk napurig armala mu chibi sika eyena. 5 Abichilubi chibi sika einsak mu liko Onorgame awgame gastigrimala mu napulige seba raweli napulige Onorgame gastigrimili ju ralmuli napuchil res nokale. 6 Onorgame semati raweli ymala ralmuli la sbali olsak napu Onorgame najk lige gastigo ymala alu napu tabil sbali olame ju. 7 La rewagachi moinmala alu ralmuli napu ek ewime ju Onorgame, alu napu najkime ju napurig natemaka etewa Onorgamete lige alu napu la moinnilime ju pa rewagachi napulige suwis. 8 Lige we awgame gastigrimala alu ralmuli napu tabil natemaka eteme ju uch jar ralmuli lige napu tabil ewame ju napu Onorgame najk. We ayniga etmala Onorgame alu ralmuli. 9 We res nlamala suwbaga alu ralmuli napu cha nokame ju, alu ralmuli juro lige abiena alu ralmuli tabil juro. 10 Onorgameka we la nirmala alu ralmuli napu ek tabil inlime ju, alu napu la natemaka eyname ju uch jar ralmuli. Aminami Onorgame we alala ntili ymala alu ralmuli, alu juro lige abiena alu tabil juro.

Mu napulige neocha uch jar ralmuli pe mu bon chewime kr, napugiti mu abiena cha sika ilrome kmechig napurig uch jar cha nokame ralmuli. 2 We la machiaa Onorgame we la etea ajtig cha nokiachi lige tabil pe arig aremio tase gastigriga. 3 Mu napu nechame ju ralmuli cha nokame krik lige mu bon we cha

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame la sbali gastigrime ko bil ralmuli we cha sime

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS2 achig aliena natemame ju suwbaga ralmuli. 12 Ralmuli tabil juro tabil machime ju chonime rachali chujkug Moisesi nila nulal napu Onorgame yale, nobi lchigo machime jk tabil la ko cha noki. Lige alu ralmuli juro napu cha nokame ju rek we al machime ke Moisesi nulalila, alueka we mach Onorgame wal gastigo nejimio. 13 Pecha wesi ralmuli biwime jk alawala pe gepuga alu nulal Moisesi nila, ilig la sbali olame ju suwbaga napu an Moisesi nulalila, alueka la biwimela alawala. Abinachig la biwimela alu ralmuli alawala napu la sbali olame ju suwbaga aboi rejchlila. 14 Alu ralmuli tabil juro napu tabil ngame ju alu Moisesi nila nulal lige la ewame aboi nila rejcholi rek tabil ngame ke alu Moisesi nila nulal, alueka la ak ralmuli ju 15 napugiti tabil inliga jrome kame. Bon Onorgame rekile alu ntili. Chibi nokas yati ne nlime ju. Alekeri machime ju tabil la ko chibi noki. Lige we al nochasa abiena we la ne nlime ju. We al machime ju tabil al ko chasima lige we al machime ju we al ko tabil cha nokog eynilia. 16 Napulige raweli sebasa Onorgame ralmuli gustisia olmachi, Onorgame Esukristo julmala gatniliga ralmuli yuga. Esukrstoka wal gastigo ymala alu ralmuli we

402 chtiri nata mochsak lige tabil gastigo ymala la nata mochime ka. Alarig ruyeme ju ne ralmuli.
Jena ruwimela Pulo bil ralmuli la bijchi la Onorgame oyrame ka tabil chrikme ko rek sikirtigame ke pet guwala islala
17mika

11Onorgameka

juro kor lige we rasl emi juro krik lige we machime ju emi Moisesi nulalila lige we rasl emi la Onorgame oyrame kame. 18 mika we al machime korime ju napu Onorgame najk, lige aminami we ejbnigame kor emi nchaga napurig Onorgame nul. 19 Lige nata emi la umubamio beniria alu tabil machime ralmuli churig ka Onorgame.g 20 mika anime ju la jebnigame ko emi rejcholi ruyea uch jar ralmuli, alu tabil rejchirgame napu pe yati simbame ju uch jar ralmulite bayrilia, lige abiena alu ralmuli napu pee machime ju Onorgame nila rachali. mika niga mochime ju alu Moisesi nila nulal lige alekeri we ejbnigame kor emi suwbaga ntili lige senib raw la alala rachali rachame kor emi tabil ygali. 21 mika we la rejcholi benrame ju uch jar ralmuli, lige emi chonig tabil la benime jk bajch? mika benrame ju ralmuli tabil la ko chigolia, lige chonig chigome jk emi? 22 mika tabil la korime ju uch jar umug yuga okokia tabil la

g 2:19 Yol rachaga ka reg an: mika umbame kor otoa emi alu ralmuli tabil machlime lige rasali ko emi alu ralmuli chonrale mochgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

403 emi yula, lige chonig mika la yuga okome jk alu che jar umug yuga tase la emi yula? mika we al ruyeme ju ralmuli tabil al ko iwrali tnilia alu ekarganti tbiri napu pe ralmuli newlila ju, lige chonig mika chigome jch tbiri napu ner alemi pach alu tbiri napu iwrali tnime ju alu ralmuli napu tabil oyrame ju Onorgame? 23 mika we machime ju napu Onorgame najk, tabilchigo la ewame krko emi napu Onorgame najk. Lige ralmuli etega alanokachi emi tabil la nirame ju Onorgame. 24 Alekeri Onorgame raichlila reg an: Emi ralmuli juro tabil ewame ju napu nul Onorgame alekeri alu ralmuli tabil juro tabil la niraga rachame ju Onorgame olag.h 25 Sikirtigame nisa emi pet islala guwala lige la ewame nisa emi napu najk Onorgame, alarigaka we al najtkame ju. Lige sikirtigame nisa emi pet islala guwala lige tabil ewasa napu najk Onorgame, liko tabil najtkame nmala rek sikirtigame ke emi pet islala guwala. 26 Ralmuli tabil juro rek tabil sikirtigame ke pet islala guwala lige la ewame nisa napu nul Onorgame, alu ralmulika nmala napurig alu ralmuli napu sikirtigame ju pet islala guwala alu napu la ewime ju Onorgame. 27 Napulige emi etea alu ralmuli napu tabil

ROMANOS2,3 sikirtigame ju pet islala guwala we la sbali olao alu nulal napu Onorgame yale Moisesi, lige mika we chijunmala etega tabil la sbali olame ko emi alu nulal rek we la machime ke alu nulal lige rek la sikirtigame ke pet islala guwala. 28 Bil ralmuli napu la bijchi la Onorgame oyrame ju, tabil chr rek sikirtigame ke pet islala guwala. 29 Alu la bijchi la Onorgame oyrame ka, alueka la Onorgame Alawala alawgame ju lige la ewame ju napu nul Onorgame. Onorgameka we al raslag ajt alu ralmuli yuga napugiti eteme alu ralmuli natlila. Lige pe ralmulika tabil eteme ju alu uch bil ralmuli natlila, ralmulika we najtkame nerame ju nalina alu sikirkime bil ri pet islala guwala. Tabilchigo machg tachiri nata ajtig. Tacha la jk juro nriga lige sikertigame nriga pet islala guwala wichila? 2 We la jpach juro nriga lige sikirtigame nriga pet islala guwala napugiti Onorgame yligame alu bon Onorgame nila rachali alu ralmuli juro ya ejpergame lige jipe bij alu rachali oyrilime niru. 3 Lige chukimlaw ma aresa Onorgame oyeria jar alu ralmuli lige napu la sikirtigame nile pet islala guwala wichila? Lige lacha alekeri ma tabil sbili olmalaw Onorgame napu sbili olmorlige? 4 Tabil alarig

h 2:24 Enesi Isaas 52:5 lige Ezequiel 36:20-23.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS3 ju, Onorgameka sbili olame ju rek ralmulika tabil sbili olame ke. Reg anch Onorgame nila rachali: Mu Onorgame, mueka tabil sin ygali ruwime ju, alekeri napulige ralmuli anichi we ygali rachame ko mu, mueka senib neyrimala.i 5 Reg ntame ju jar ralmuli: Napulige cha nokisuga lige ku guwana natsiga, suwbaga enesi chiena la sem sime ko Onorgame ka. Liko tabil la ju Onorgame gastigaria ramu napulige cha nokisuga. (Reg rachame ju ralmuli napu tabil Onorgame oyrame ju.) 6 Tabil la ju alarig natalia. Onorgameka tabil ygimala napulige raweli sebasa napu Onorgame gastigo ymili ju ralmuli. 7 Abirigchigo jarchigo reg anime ju: Napulige ne ygali rachachi, Onorgame gurame kr ne. Onorgame pecha gastigromili jk nech. 8 Jar ralmuli anime ju, alarig nejime kar ne rejcholi, tabilchigo bijchi jk, alu ralmulika gastigriwili ju.

404 an ne, suwbaga ralmuli tabil al alawgame niru rek jar juro nrige lige aminami jar tabil juro ke. 10 Reg an Onorgame nila rachali: Tabil wesi ralmuli moch biwgame alawgame. 11 Tabil wesi it la nmame churig ka alu alala ntili. Tabil wesi it la oyrinilime Onorgame. 12 Suwbaga ma arele Onorgame oyeria, pe napuchbiriga ntaga eyena, suwbaga we cha nok. Tabil wesi ralmuli moch la semriga ntame, nibil pe bil.j 13 Napulige raicha pe chibiyeti rachame ju, lige we ygali rachame ju.k Asriga en nlime ju ralmuli alu rachali gepua napurig kame ju bil sinow sowel.l 14 Lige we gawliga rachame ju ralmuli olag, we ayniga ralmuli.m 15 Lige we jigame ju ralmuli meliachi. 16 Asriga resriga areme ju ralmuli, asriga pobre areme ju. 17 Alu ralmulika senib nauka ejpergame ju.n 18 Tabil nirame ju Onorgame, tabil majame ju Onorgame.o

ak ralmuli niru ramu juro ab al ntame metag uch jar ralmuli? Tabil. Napurig

Jena ruwimela Pulo ruwligo suwbaga tabil al alawgame nrigo jena wijchimoba ejpergame
9Ab

i 3:4 Enesi Salmos 51:4. j 3:12 Enesi Salmos 14:1-3 lige Salmos 53:1-3 lige Eclesiastes 7:20. k 3:13 Enesi Salmos 5:9. l 3:13 Enesi Salmos 140:3. m 3:14 Enesi Salmos 10:7. n 3:17 Enesi Isaas 59:7-8. o 3:18 Enesi Salmos 36:1.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

405 Reg an Onorgame nila rachali. 19 We la machiaa we la machgime ani alu rachali al osilichi napu ju Moisesi osilila napurig la machiboa alu napu ngame niru alu osil tabil wesi mochigo jena wijchimoba la sbali olame, ye rachalika jkuru napurig machiboa alu napu ngame niru alu osil suwbaga ralmuli tabil al alawgame niru jena wijchimoba ejpergame, lige suwbaga we cha nokame Onorgame gastigrimala. 20 Rek la sbali olame nrige alu nulal Moisesi osilila pecha biwgame alawgame nruk. Onorgameka pecha animlag: Ye rioka la tabil sewin skame neraga etew ne. Alu nulal Moisesi osillaka osirgime jkuru pe napurig la machiboa tabil al alawgame nrigo.

ROMANOS3 alawgame ju, lige tabil sbali olame ju napu Onorgame najk. 24 Onorgameka we natem ramu, alekeri jlale Kristo Esusi napurig otomela suwbaga tabil al ntili (pecado). Alu sile suwbaga gatea. 25 Onorgameka Kristo Esusi jlale napurig ramu neraga mukumela gulusichi. La bijchgisik ramu, ramu neraga mukumea nawligo Kristo Esusi liko Onorgame la ekmala ramu. Reg we la machgime nrkuru chiena la natamao Onorgame ramu. Lige machgime nlkuru Onorgameka tabil yati gastigriligo alu ya mochgame napugiti Onorgameka we la buweme kame napurig ku guwana natawa ramu. 26 Achigriga jipe we la machgime nrkuru chiena la natemao Onorgame ramu. Lige we machgime nrkuru bij we la natamame ko Onorgame alu ralmuli napu la Esusi oyrame ju. 27 Ramueka pecha reg anwag Onorgame: Ramueka we la sbali olame niru alu nulal Moisesi nila. Pecha la ju rek alarig ani, pecha la sbali olame nrigime. Onorgameka we natem ramu napugiti ramueka Esukristo oyrame nrigime. 28 Onorgameka pecha reg animlag: Ye rioka we al alawgame ju napugiti la sbali olame kame napu nul alu nulal Moisesi osilila. Onorgameka ilig reg animela: Ye rioka we al alawgame ju napugiti la bijchgime kame napu an ne. 29 Onorgameka tase pe jurocho ralmuli natemame

Moisesi lige alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame la machgime ruwile tabil chrik Onorgame nriga rek tabil sbali oliae alu napu nul alu nulal Moisesi osilila. 22 Onorgameka la niraga et suwbaga ralmuli napu la bijchgime ju napu anile Esukristo lige napu la ewame ju. Onorgameka pecha chlg rek tabil juro ke ralmuli o rek juro ke ralmuli. 23 Suwbaga ralmuli tabil la bijchi la biwgame

21Alu

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame nwiligo Kristo Esusi napurig otomela suwbaga tabil al ntili napu nerlige jena wijchimoba

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS3,4 ju, Onorgameka natemame ju suwbaga ralmuli rek tabil juro ke. 30 Onorgameka pe bilepi ju, lige Onorgame jkuru napu oyera suwbaga ralmuli napu oyrame ju Esukristo, alu juro ralmuli lige alu tabil juro ralmuli. 31 Rek Esukristo oyrame nrige pecha reg natwag: Ramueka ma la bijchgime niru napu an Esukristo, ma pecha najtkame jk alu nulal Moisesi nila. Ilig tase arewa alu nulal Moisesi nila. Alu Moisesi nulallaka abiena najtkame ju. Napulige Esusi mukus suwbaga la sbali ikile napu an alu nulal Moisesi nila.

406 etele alu Abrami: Ye ri la rewagachi moinmala napugiti we la bijchgiligame napu an ne.p 4 Napulige bil ri nochasa enom meka, alu enomika tabil pe kgilime nmala alu enom alu nchame, alu enomika ma mtigame jkuru, alu nchame mlekuru. 5 Onorgameka we la biwgame alawgame neraga eteme ju bil ralmuli rek cha skame nlige napugiti alu ralmulika la bijchgiligame napu anile Onorgame. 6 Aka alu bon Rab anlege Onorgame we la neraga eteme ko apipiri ralmuli napu la bijchgime ju napu an Onorgame. 7 Reg anime osale: We ganliga moch alu ralmuli napu ekrigime ju Onorgamete. 8 We ganliga moch alu ralmuli napu Onorgame ekame ju.q 9 Chieri jk alu ralmuli napu we rasl moch, napu tabil gastigrile Onorgame? Pe alu napu ju la sikirtigame pet islala o alu tabil sikirtigame pet islala? Aka Onorgame we la neraga etlige alu Abrami, we la bijchgilime napu anile Onorgame? 10 Chiniko la neraga etlek? Bajch tach sikirekia pet alu islala guwala o mchala nujub ma sikirsiga? Aka tach sikirkiaguru pet islala. 11-12 Lige akinana Abramika ma sikirliru pet alu islala

Reg aniboa: Churig la natemaka etele Onorgame alu Abrami ramu rijimala ye ya ajtgame? 2 Onorgame we galeg etesa alu Abrami pe etega we la sbali olame ko ekargame napu Onorgame nulele, liko Abrami animkuru: Neka we la sbali olame ju napu Onorgame nul, alekeri la rewagachi moinmala ne. Reg animkuru, nobi Onorgameka tabilchigo reg ntaga etlek alu Abrami: Ye rioka la rewagachi moinmala la sbili olame kame napu ne nul. Pecha alarig ntalek Onorgame pe la sbili olagrik alu Abrami. 3 Aka reg anch alu osil Moisesi osilila: Onorgameka reg ntaga

Jena ruwimela Pulo ruwligo Abrami we la bijchgiligo napu anile Onorgame

p 4:3 Enesi Gnesis 15:6. q 4:8 Enesi Salmos 32:1-2.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

407 napurig machimela ralmuli ma al oyrame ko Onorgame. Lige tach sikirekia, alueka la bijchgime nile napu Onorgame anile, lige Onorgame we al niraga etele. Liko Abramika ju suwbaga ralmuli onola napu la bijchgame ju napu an Onorgame lige Onorgameka la nir alu ralmuli, tabil chr rek sikirtigame ke pet alu islala o tabil sikirtigame ke.
Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame la sbali olame ko bil tbiri la sbali olmiris

ROMANOS4 nila nulal, nobi tabilchigo alarig jk. Tabil wesi ralmuli umbame ju sbali ol alu nulal Moisesi nila rek we iwrali olae sbali olniliga alu nulal Moisesi nila, abirigchigo gastigriwili ju. Lige napulige ralmuli la bijchgisa la sbali olame ko Onorgame napu anile, liko tabil gastigo narmala alu ralmuli. 16 We la najkik napurig la nejkrimala Onorgame, liko we la bijchgilime ju napu an Onorgame. Alarig suwbaga ralmuli la guriwa Onorgamete la najkisk emi napurig guriwa. Onorgame tabil lale: Neka gurimala pe aluecho napu we la sbali olame ju alu Moisesi nila nulal. Onorgameka lale lina: Neka we la gurimala lina alu napu la bijchgime ju napu an ne napurig bijchgile alu Abrami. Alekeri suwbaga ramu onola ju alu Abrami. 17 Aka reg anch Onorgame nila osil: Neka mu ajch walula wekan gawich mochgame ralmuli onola neraga. Alu Onorgame jkuru napu oyrale alu Abrami, alu Onorgame napu ajal yame ju suwgame lige napu machime ju suwbaga napu ikimeli ju. 18 Napulige Onorgame anesa ochrimio alu Abrami inol lige apalchila, ochila, umlila, lige eglila, lige aminacho wek, we la bijchgile Abrami alanichi Onorgame. Lige ochrale alu Abrami inol lige apalchila lige ochila, lige umlila lige eglila lige aminacho wek, lige wekanami gawich simbale

anele alu Abrami lige alu Abrami rijimala we akinana ochrigame: Suwbaga ye gaw emi nila nmala. Onorgameka pecha reg ntalek: Abramika we la sbali olame ju napu an alu nulal, alekeri ymala ne suwbaga ye gaw. Pecha alarig ntalek Onorgameka. Onorgameka alarig anele alu Abrami lige alu Abrami rijimala akinana ochrigame napugiti Abramika wchigo la bijchgiligame la sbali olame ko Onorgame bil tbiri la sbali olmiris, alekeri Onorgame sbali ri neraga etele alu Abrami. 14 Onorgame la biweme nisa ralmuli alawala pe aluecho napu la sbali olame ju alu Moisesi nila nulal, liko pecha sirbe nmilik rek we la bijchgilie napu an Onorgame, lige tabil sin la biwgame alawgame nwilikuru. 15 Jar ralmuli ntame ju rewagachi simamio pe la sbali olag Moisesi

13Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS4,5 ejperlimia. 19 Rek ma we ochrame ke Abrami, tabil chlle, ma amul bil siento bamgame nile, lige ma we la machig asale alu Abrami ma pe akinana mukumeo, mchigo ma we ochrigame nligame, lige we la machig asale tabil sin rojparligo alu Abrami upila napu Sara anilime nile, tabil sin kchigame nligo, tabilchigo chllek, ilig alu Abramika we la bijchgale la bijchi alarig nimio napurig anile Onorgame, Onorgame la elimio alu upila napu Sara anilime nile napurig la kchigame nmala. 20 Abramika tabil gawliga akele alanichi Onorgame, ochrimio alu Abrami inol, ilig alu Abramika abchigo la bijchgale sin raw la ranlimio alu Sara napurig anile Onorgame. Lige alu Abramika anele Onorgame wal awal ngame ko Onorgame 21 lige la sbali olame ko bil tbiri la sbali olmiris. 22 Alekeri Onorgame la sbali olame ri neraga etele alu Abrami la biwgame alawgame neraga. 23-24 Onorgame nila rachalika ruw Onorgame we la biwgame alawgame neraga etligo Abrami napugiti Abrami we la bijchgiligame napu anile Onorgame. Lige ye rachalika ruwime ke an Onorgame we la biwgame alawgame neraga eteo ramu achigriga napurig Abrami, napugiti ramu we la bijchgime nrigime napu an Onorgame lige la bijchgime nrigime Onorgame ajal yligo

408 Esusi napu ju ramu nuleme. 25 Onorgame alarig elale napurig meliboa alu Esusi napurig otog mukumela suwbaga alu gastigo napu ramu narpuli nlige, lige napurig ku uch ajnamala Esusi napurig Onorgame we la biwgame alawgame ralmuli neraga etmala ramu.

Onorgame we la sbali olame ralmuli niraga et ramu napugiti ramueka la bijchgime nrigime la sbali olame ko Onorgame bil tbiri la sbali olmiris, alekeri la ganliga ejpergame niru la iwrali tniga Onorgame. Walula Esukristo napu ramu nuleme ju, ma la gatele, gulusichi mukule ramu nila gastigo otog napurig ramu la ganliga ejpergame niwa. 2 We raslig mochiru, ramueka wchigo la machiame we la nejkura ajtig Onorgame napugiti ramueka we la bijchgime nrigime la nejkrime ko Onorgame. Abiena we raslag mochiru napugiti we la machiame la rewagachi moinawio Onorgame yuga mochimia napulige suwisuga. 3 Abinachigo la ganliga ejperliruk rek isnimi we res nliga ejpergame nrige. Wchigo la machiame alarig benrame ko anchaga rek res nliga ejperlirige. 4 Lige benisgak anchaga rek res nliga ejpergame nrige isnimi, we la ganliga etewa ramu Onorgamete,

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame la biwgame alawgame neraga eteo ramu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

409 lige alsko la machig mochiwa la sbali olamio napurig anlige bon Onorgame. 5 Lige alsko tabil chijunawa, Onorgame we natemaka et ramu, alekeri nole bon alawala napurig asimmp ramu alawlachi. 6 Yako tabil ak ralmuli nrigeturu, pe chibi nokog jrome nrigeturu. Ramu aboi ralmulika tabil machime nrige churig la moinawa rewagachi, alekeri Esukristo muklekuru ramu guriga. Onorgameka ma la machig asale aliniko mukumeo Kristo. 7 Napulige meliboli nisa bil ri tabil chesika oyame, lige uch bil ri etesa meliblik alu ri tabil chesime, sin kachi reg animela alu ri al ilgame etea meliblik alu ri tabil chesime: Nech lina meliboa, tase alu ri. Sin kachi tabil che animrm. 8 Esukrstoka melliru bilena gulusichi ujchag ramu nila gastigo otog rek we cha nokame nrige ramu, rek alu Esukristo sala nrige ramu, lige we al machiaa Onorgame we natemao ramu. 9 Jipe Onorgame we la sbali olame ralmuli neraga et ramu aka Kristo muklepech bilena gulusichi ramu nila gastigo otog, alekeri Onorgame la biwgame alawgame neraga et ramu. Onorgame tabil gastigrimala ramu napulige ma sebasa raweli napu Onorgame gastigrimili ju suwbaga ralmuli cha nokame, napulige rewagachi

ROMANOS5 otomeli ju Onorgame oyrame ralmuli. 10 Onorgame sala nrige, lige ma gatele alu bon inol noliga napurig meliboa bilena gulusichi. Jpeko Onorgame kchila niru lige la rewagachi simawa napugiti Krstoka pa rewagachi ajtigame we tania Onorgame napurig Onorgame la gurimala ramu. 11 Lige aminami we la rasl mochiru Walula Esukristo mchigo la gatligime napurig la Onorgame gompanirola niwa.

ya bajch bejtgame ri Arani anilime tabil la sbali olale napu nullige Onorgame lige mukuler lige al si sewinrig ikile alu ya bajch bejtgame ri natlila lige jpes ejpergame tabil al ntame ju ralmuli lige suwbaga suwiboli niru. 13 Alu we ya ejpergame ralmuli napulige tabil cho ochrachi Moisesi tabil cho nerule alu nulal napu Onorgame yale alu Moisesi, mchigo la machime nlek tachiri ntili la alala ko, lige la machime nile Onorgamete gastigriwio cha nokisk, abinachigo cha nokame nlek. 14 Abirigchigo suwleko rek Onorgame tabil rachige alu ralmuli yuga ruig

Jena ruwimela Pulo ruwligo pe bil ri chojkila gite tabil al alawgame ochrame ko ralmuli lige pe bilepi ri sligo suwbaga gatea napurig biwgame alawgame gainmala ralmuli
12We

r 5:12 Alu Arani tase yati mukule napulige tabil ewisa Onorgame. We akinana mukule. Tabil gosk alu masana rakala napu tabil gonliga ajchrigame nile alu Arani, pecha mukumeli nlek nibil ramu pecha suwiboli nlek.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS5,6 tachiri chusima la ko lige tachiri chusima tabil la ko napurig ruyele Onorgame alu Arani lige Moisesi. Essika nile napurig apipiri ralmuli napurig alu Arani nobi Essika wchigo la ewime nlek Onorgame. 15 Ya chojkin raw Arani tabil ewele Onorgame lige tabil al alawgame gaynale. Alu Arani chojkila ju lige jpeko suwbaga ralmuli abischigo chewguru lige alekeri tabil al alawega eyena. Alu biwgame alaw napu nej Onorgame we la ju. Onorgame jlale alu Esukristo napurig alu Esukristo nejmala alala ntili. 16 Alu tabil alala ntili napu ntale alu Arani tase achigriga ju napurig alu alala ntili napu nejile Onorgame. Suwbaga alu ralmuli napu tabil ewame ju napu Onorgame najk napurig sile Arani we ya, alueka narmala wal gastigo. Lige alu ralmuli napu la ewame ju napu Onorgame najk napurig sile Esukristo, alueka la tabil narmala gastigo rek we cha nokgame ke. 17 Ya bajch raw napulige Arani tabil ewele Onorgame, al si akinana suwbaga ralmuli tabil al alawgame ochrame ju lige jar ab wek bamig suwime ju lige jar tam wek bamig, lige we la bijchgisak Onorgame Esukristo jlaligo napurig otomela suwbaga alu tabil alala ntili, lige aresa cha nok liko la moinmala pa rewagachi napulige suwis. 18 Pe bil ri chojkila gite tabil ewagrik ya chojkin raw napu Onorgame nulale, alges ma

410 restiri alawgame ochrame ju ralmuli, lige pe bilepi ri sile suwbaga gatea napurig tabil restiri alawgame nmala ralmuli. 19 Yeka pe aniame krkuru pe tabil ewligame Arani ya chojkin raw napu Onorgame nulale, ma restiri alawgame ochrame ko ralmuli. Abinachigo wek ralmuli tabil restiri alawlamalag napugiti Esukristo la ewligame Onorgame. 20 Onorgame yale Moisesi alu nulal napurig machimela ralmuli tachiri chusima tabil la ko lige tachiri chusima la ko. Lige napulige ralmuli ma machis we cha nokao napu Onorgame tabil najk liko alu ralmuli abchigo cha nokame ju, liko Onorgame ab natemame ju alu ralmuli. 21 We yasi chojkin raw we cha nokale ralmuli, jpes abalarig eyena, alekeri suwime ju, lige Onorgameka we la natemaka guira ralmuli jipe ejpergame napurig ewmala napurig najk Onorgame, napurig la rewagachi simmala napulige suwis. Walula Esukristo ma gatele napurig Onorgame najk.

Chonokibach liko? We cha nokiboa napurig Onorgame ab natemmala ramu? 2 Lacha bij inliga jrome nwach, ma argame nrige alu tabil al ntili, lige lacha bij natwach alu tabil al ntili?

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame yligo ajal alu Kristo napulige melisuga, achigriga ya awal ramu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

411 nl emi? Suwbaga ramu napu la bijchgime niru Kristo Esusi mukligo ramu guriga, jpeko Onorgame awalila awalgame niru. Ma Onorgame oyrame niru. Sewinriga ntame niru. 4 Napurig Onorgame la yale ajal alu Kristo napulige alu Kristo melisuga, achigriga la nej awal jipe napurig ramu la umabawa area alu tabil al ntili napugiti Kristo ku ajniligame, alekeri ramuchig napurig ku ajnigame ralmuli niru napugiti ma la arrigame alu tabil al ntili napu ntaga eyname nrige. 5 Ramu ma bijchgisik Kristo al gulusichi mukligo, liko la ku ajnarigame niwa ramuchig napulige suwisuga napurig ajnaliru alu Kristo. 6 Kristo mukule bilena gulusichi ramu nila gastigo otog napurig ramu ma tabil ejperlawa napurig ejpergame ju alu ralmuli napu tabil umbame area chibi nok. 7 Napulige Kristo alawala bajkis bil ralmulichi chojkime ju nulea alu ralmuli, lige alu ralmuli ma tabil umriwa alu tabil al ntalite. 8 Alu Kristo alawala bajkis ramuechi liko la gainawa ew napurig najk Onorgame. 9 Ramu la machiaa alu Kristo ku ajnaligo lige tabil sin ku mukumeo. 10 Alu Krstoka mukule ramu nila gastigo otog. Pe sinepi mukule. Ma tabil che sin mukumela. Alueka ma Onorgame yuga ajt. 11 Emi we la ewawa napu najk Onorgame, mchigo al ntame kame emi Kristo Esusi

ROMANOS6 natlila, lige alu Kristo Esusi alawala nejkrime ju napurig tabil natawa Remnisi natlila. 12 La listo mochiwa napurig tabil neyrimala Remnisi natlila. 13 Tase arewa napurig emi sekala cha nokimela, tase arewa napurig emi chuala chtiri rachali raichmala. Ilig la eliwa lina napurig Onorgame nulmala emi alawlachi, lige la oyrawa Onorgame. mika napurig suwgame kturu napugiti chtiri bowechi eyname nligame. 14 Jpeko alu tabil al ntili ma tabil umubmala emi nulea napugiti mika pecha reg nata mochgime: Neka la rewagachi moinmala neka la sbali olame kame alu Moisesi nila nulal. Ilig mika la bijchigi la nejkrime ko Onorgame.

3Tabil

ma tabil reg ntame nsak: Neka tam we chl rek tabil umebe ne sbali ol Moisesi nulalila, lige lacha alekeri cha nokog eynamalaw emi. 16 mika la machguru bil ri napu nchame ju bil batroni yuga pe alu bilepi batroni eweme ko. Emi we cha nokig eyname nisa lige ma arnalasa emi cha nok, sin kachi tabil gainmala emi area. Lige la Onorgame eweme nisa emi la semriga ejperlamala. 17 mika we cha nokog jrome nile yab raweka nobi jpeko wchigo al

15mika

Jena ruwimela Pulo ruwligo bil ri napu nchame ju bil batroni yuga pe alu bilepi batrnicho eweme ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS6,7 ewg emi napu benriliru. Lige alekeri we raslag ajt ne, lige wal cheliera ya ne Onorgame. 18 Jpeko ma la Onorgame nila nchalichi nchame ju emi. Ma tabil Remnisi nochlilachi. 19 Jipe ruim ne la machgime tabil nchali kame rachalite napugiti mika tabil cho nmame kame ye rachali. mika Remnisi nochlilachi nchame nile napulige tabil cho oyeria Onorgame, alekeri mika we cha nokame nile. mika yuga okome nile tabil aboi upila lige ikir chibi nokag jrome nile. Jpeko la Onorgame nila nochlilachi nochmili jkuru emi. 20 Napulige emi bij tabil cho oyrame ka Onorgame, reg ntame nile emi: Ramueka pecha chlg tabil ewiga Onorgame napugiti ramueka pecha oyrame nrigime Onorgame. 21 Tachiri mtuk lige emi alanokig eynaga ilig pe chijnaga eyena emi jipe alanokis napugiti mika we gawlime nligame Onorgame? 22 Jpeko mchigo tabil nchame kame emi Remnisi nochlilachi, jpeko ma la Onorgame nila nochlilachi nchame ju emi, lige alarigk we la ju, napugiti Onorgame nila nochlilachi nochliak la Onorgame yuga mochmili kame emi napulige suwis. 23 Alu ralmuli napu tabil eweme ju Onorgame lige cha nokame, alueka tabil Onorgame oyrame nmala jena wijchimoba mochiga nibil napulige suwis, tabil moinmala rewagachi. Onorgameka la gatele napurig

412 ralmuli la Onorgame oyramala jena wijchimoba lige napurig pa rewagachi moinmala ejperlimia napulige suwis Walula Kristo Esusi yuga.
Jena ruwimela Pulo ruwligo bil muk gungame pe bilepi ri yuga bejtlimio

Emi Onorgame oyrame, mika we la mach tachiri gite osirgime ko alu nulal Moisesi nila, lige mach emi we la sbali olwili ko alu nulal bij ajag mochiga. 2 Emi we la mach bil muk gungame pe bilepi riocho yuga bejtlimili ko napulige bij la ajag ajtgachi alu ri napu jp bon gunala. Lige alu ri alu muk gunala ma mukus, liko alu muk la ikirlamala uch bil ri rew. Alarig an alu nulal Moisesi nila. 3 Lige alu muk sen ri rewisk bij gungame ke, wal gastigo rewimela. Lige alu ri alu muk gunala ma mukus liko alu muk la ikirlamala uch bil ri rew. 4 Yeka aniame kr Kristo mukligo, lige ma tabil sbali olwili ko napu an alu Moisesi nila nulal napurig la moinawa rewagachi. Kristo mukule ramu otomea rewagachi. Lige ku ajnale, alekeri Kristo yuga newkame krliru, lige la umbawa sbali ol napu Onorgame najk. Liko ramu napurig alu muk gunmakame krliru, lige Krstoka ju napurig alu muk gunala napu mukule. Napulige Kristo mukus ma otole alu gastigo napu ramu narpuli nlige. Liko ma tabil ewrali

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

413 olawa beni alu Moisesi nila nulal napurig la rewagachi moinawa. 5 Napulige we cha nokog ejpergichi ramu ya bajch raw tach oyeria Esukristo, lige alu Moisesi nila nulal machisuga ramu chusima we la ko lige chusima tabil la ko alges ramu oyriliru alu cha nokiame lina, lige alu cha nokiame oyraga tabil Onorgame oyriliru. 6 Jpeko ma tabil reg ntame niru: Ramueka la rewagachi simawa napugiti la ngame nrigime Moisesi nila nulal. Ma pecha reg ntame nruk. Ilig reg ntame niru napulige melisuga Kristo ma sewinriga ikligo. Lige jpeko Onorgame Alawala gurame ju ramu napurig la gainawa ew napu Onorgame najk.

ROMANOS7 ju tabil la ko napulige cha si. 9 Napulige tabil cho la nama ne alu Moisesi nila nulal, tabil machime ke ne tabil la ntili ko ekargame tbiri najki, ma akinana napulige lerasa ne alu nulal, mach ne chieri ntili tabil alala ko, lige mach ne tabil al alawgame ko ne. 10 Onorgameka nejile ye nulal napurig machiboa chusima tabil al ko, lige als la mach ne tabil al alawgame ko ne. 11 Remnisi ygaturu nech. Napulige ne la nmasa napu an alu Moisesi nila nulal tabil la ko chasima, lige Remnisika anituru we al ko chasima. 12 Alu nulal Moisesi nila we al ju, Onorgame nila kame. 13 Alu nulal Moisesi nila we al nsak, liko lacha alu nulal Moisesi nila nul napurig chasmala ne? Tabilgur. Alu Moisesi nila nulal leraga we la mach ne tabil al alawgame ko ne. Lige la mach ne chiena enrig nimio tabil la natsiga bij ajag mochiga. 14 We la machiaa we la ko alu Moisesi nila nulal, neka abinachigo tabil umbag area alu tabil al ntili. 15 Neka tabil al ntame ju rek we al natnilie ne. Neka tabil nama chonig alasime ko ne. 16 Napulige nata ne bil ntili napu tabil natnili ne, alarig we la mach ne we la ko alu nulal Moisesi nila. 17 Alu tabil al ntili napu nata ne tabil Onorgame natlila ju, alu ntilika Remnisi natlila ju. 18 Neka we al natnili, tabilchigo gainrig, alekeri napu nata ne tabil la ju alu ntili.

sirbe ju alu nulal Moisesi nila? Abinaguru, napugiti neka we la machiame chusima la ko, pe alu nulal leraga. Neka pecha machimk chusima al ko lige chusima tabil la ko tabil machisk ne alu nulal. Tabil machisk ne reg anime osil chujkug al nulalichi: Tase wek ekargamea tbiri niga asinliwa. Onorgame tase alarig najk, pecha machim ko ne tabil la ko alarig natlila. 8 Machis ne alu nulal, als akin chojk ne ekargame tbiri najki, peka la kachi alarig natalia. Napulige bil ralmuli tabil cho machi alu Moisesi nila nulal, tabil mayeme

7Tabil

Jena ruwimela Pulo ruwligo tabil machime nligo chieri ntili tabil al ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS7,8 Alu ntili ju napu nata ralmuli, alu ntilika ntame ju ralmuli napus Arani tabil ewale napurig nulale Onorgame. 19 Tabil al ntili nata ne rek we al natnalie ne. 20 Chasime ju ne rek tabil chasnilie ne. Neka we chasime ju napugiti pe Remnisi natlila ntame kame ne. 21 We la mach ne senib tabil al ntame ko ne rek al natnalie ne. 22 Neka we la nir alu nulal Onorgame nila, 23 aba bil ntili ner ne alawlachi alu napu tabil ar nech napurig natmala ne napurig ne natnili. Lige alu tabil al ntilika ma umero nech. 24 Res ik ne! Chieri la nejkrimala napurig ne we al natmala? 25 Pe alu Walula Esukrstocho la umubmala nejkura. Alekeri neka wal cheliera ya Onorgame suwbaga la gatligime bon. Neka we al nlme ju Onorgame nobi tabilchigo umbago ne la sbali ol napurig alu najk.

414 Moisesi nila nulal leraga. Alekeri Onorgame jlale bon Inol Esukristo napuyeri ri neraga napurig tabil umrowa Remnisi natlilate. 4 Napurig sbali olawa napu an alu Moisesi nila nulal, napurig tabil ewawa alu tabil al ntili napu ramu aboi natalia, ramueka sbali oliame ju lina napu najk Onorgame Alawala ma la Onorgame Alawala alawgame nrigime. Ma tabil ewlime niru alu tabil al ntili napu owsale napulige cha sile Arani. 5 Alu ralmuli napu ewame ju tabil al ntili, alueka tabil ewame ju napu nulame ju Onorgame Alawala. Alu ralmuli napu eweme ju Onorgame Alawala, alueka tabil eweme ju chtiri ntili. 6 Pe aboi natlila ewalak pe arilime kr Onorgame nila ntili, lige la ewalak napu najk Onorgame Alawala la bilepi ntili ntame niwa la Onorgame natlilacho. 7 Alu we ewime tabil al ntili, alueka Onorgame sala ju napugiti tabil ewame kame napu najk Onorgame. Aminami tabil umbame ju sbali ol napu najk Onorgame rek la sbali olnilie. 8 Alu napu ejpergame ju tase la sbali olag napu najk Onorgame, alu ralmulika tase la niraga etewa Onorgamete, alueka ejpergame kame napurig aboi najk. 9 Emi ralmuli tabil ewime ju napu najk aboi, ilig mika we la ewame ju napu najk Onorgame Alawala napugiti

Suwbaga napu Kristo Esusi oyrame ju tabil narmala gastigo, alu napu tabil ejpergame ju pe napurig aboi najk, alu napu ejpergame ju napurig najk Onorgame Alawala. 2 Onorgame Alawala napu ajal nejime ju ma buj nech alu tabil al ntili. 3 Ralmuli tabil umbale area tabil al ntili pe

Jena ruwimela Pulo ruwligo ku ajniwili ko la asisk ramu alawlachi alu ajal napu ku ajnale Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

415 mika la Onorgame Alawala alawgame kame. Bil ralmuli tabil alawgame Kristo Alawala tabil Kristo oyrame ju. 10 mika Kristo Alawala alawgame ju, rek suwig emi cha skirik Arani la rewagachi moinmala emi napugiti Onorgame oyrame kame emi. 11 Onorgame Alawala ju napu ku yale ajal alu Esusi napulige mukus, alu alaw alawgame nsak emi ku ajnamala emi napulige suwis. 12 Alekeri emi Onorgame oyrame ma tabil ejperlawa pe napurig najk emi aboi, ilig ejperlawa napurig Onorgame najk, 13 emi ejperlasak napurig emi aboi najk, ma areme krlamala emi Onorgame oyeria. Onorgame Alawala la gurisa emi napurig emi ma tabil cha nokinliga jrome nmala, liko we la oyramala emi Onorgame, 14 napugiti suwbaga ralmuli la ewame kame napu najk Onorgame Alawala, alueka la Onorgame kchila kame. 15 Onorgameka nejile bon alawala lige pecha nejlek napurig majawa, ilig la Onorgame kchila jkuru emi jpeko napugiti la Onorgame Alawala alawgame kame emi. Ma la Onorgame kchila gainasa emi ma la ikir reg anea Onorgame: On, ne Onola!s 16 Onorgame Alawala we la machiri ramu ma la Onorgame kchila nrigo. 17 La Onorgame kchila nrik la narpua napu Onorgame nejmala

ROMANOS8 achigriga napurig Kristo narmala. La anachsik napurig Kristo anchale res oli, napulige ramu pa rewagachi moinsiga Onorgame we al niraga etmala ramu achigriga napurig niralia alu Kristo Onorgamete. 18 Rek jpeko we res nilia mochrige, pa rewagchika asriga ganliga mochiwa. 19 Ye gaw lige suwbaga napu Onorgame newale we res nili lige abichilubi res nlamala napus ma machis ralmuli jena wijchimoba ejpergame la Onorgame kchila nrigo. 20-21 Onorgame elale napurig res ikimela ye gaw lige suwbaga napu Onorgame newale, Onorgameka abinachigo la elmalag napurig ku la semriga nmala jena gawich lige suwbaga napu Onorgame newale, abiena Onorgame we la gurimala ramu. 22 We la machia senib we res nilio ye gaw lige suwbaga napu Onorgame newale napurig res nlime ju bil muk napulige ochrimichi bil uttiri. 23 Lige abiena ramuchig we res nilia mochiru ramu napu alawgame niru Onorgame Alawala. La alawgame niru Onorgame Alawala nobi abinachigo tabil cho la ntame nruk napurig Onorgame najk. Buig mochiru napurig Onorgame sbali olmala. 24 Esukristo ma otole ramu nila gastigo napurig ramu la biwgame alawgame niwa lige buig mochiru napurig ku la semriga nmala jena gawich. Bil

s 8:15 Yol rachalika Abba Padre anime chujk osilichi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS8 ralmuli la etea napurig ikimeli ju, liko alu ralmuli ma pecha buig asimeli jk. 25 Tabil cho etewa ka napurig ikimeli ju liko la builime ju napus seba alek raw we la anchaga rek res oliae. 26 Achigriga ju Onorgame Alawala we la nejkrime ju Onorgame yuga raichlichi napugiti tabil ejebnigame nrigime Onorgame yuga rachaga. Onorgame Alawlaka awgame tnime ju Onorgame napurig Onorgame ramu gurimala. Alu alawaka pecha rachalite tnime jk Onorgame, alueka nalame ju napulige najki napurig Onorgame ramu gurimala. 27 Lige Onorgame we la eteme ju tachiri ntame ko ralmuli lige abiena la mach tachiri tnilio bon alawlate. Onorgame Alawlaka tnime ju Onorgame napurig ralmuli gurimala, napurig najk bon Onorgame.

416 oyrame nimio, alu ralmuli wanpale, lige alu napu wanpale we la gurile napurig sbali olame nmala napu Onorgame najk, lige we la niraga etele. 31 Churig jk liko? Onorgame la ramu repuka asisk, liko chirite umriwaw ramu? Tawsitegur! 32 Onorgameka pecha reg ntale ko: Pe meliblek ne Inol wijchimoba julsak ne. Ilig Onorgameka jlale bon Inol napurig mukumela bilena gulusichi ralmuli nila gastigo otog. Lige lacha ta nejmalaw suwbaga tbiri napu la ju? 33 Onorgame ma la gurile napurig sbali olame nmala emi. Lacha animlaw ralmuli pe cha nokame ko emi? Aka bon Onorgame ma la machgime anch tabil gastigo naremio alu napu guriliru Onorgamete napurig la sbali olame nmala? 34 Pecha animlag ralmuli wal gastigo narpuli ko ramu napugiti Kristo kame napu mukule, lige alu kame napu ku ajnale, lige jpeko Onorgame yuga ajtkuru we tania Onorgame napurig ramu gurimala. 35 Liko tachrite umriwa ramu napurig ma tabil oyrame niwa ramu alu Kristo? Tabil tbirigur. Krstoka abichilubi repmala ramu. Rek we res nliga ejperlisiga, lige rek we res ansiga ralmulite, lige rek we elowika eynisiga mimi mejkami, lige rek we ejelsiga ukbaga mejkami eynaga, lige rek amul melisuga ramu, ramueka pecha arewa oyeria Kristo napugiti bon Kristo abichilubi we

la machiguru Onorgame we la gurime ko alu ralmuli napu la nirame ju Onorgame, ralmuli napu Onorgame wanpale napurig sbali olmala napu Onorgame najk. 29 Onorgame ma la machig asale yasi chieri la Onorgame oyrame nimio, lige nimio napurig alu bon Inol Kristo. Lige alu Kristo nimio walula bachirgame neraga. 30 Alu ralmuli napu Onorgame ma la machig asale Onorgame

Jena ruwimela Pulo ruwligo tabil guwana rujspoli ko rek res ikie
28We

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

417 la nejkrimemp. Lige rek ma suwisuge, abiena alu Kristo yuga mochiwa. 36 Reg anime osiruga chujk Onorgame nila osilichi: Mu oyrame krik ramu, ralmulika ma melinali ramu napurig bo napu ju meliboli alarig et ramu.t 37 Ramueka abiena tabil guwana rujspua napugiti Kristo we natem ajtigame ramu lige we al nejkura ajtigame. 38 Neka la mach tabil tbirite umriwilik ramu napurig ma tabil oyrame niwa Kristo. Rek suwisuge, Kristo abiena ramu yuga asimela. Lige nibil santo njeli nibil tabil al alaw neyramala. Nibil napu ek jipe lige napu ikimela ilibeko tabil neyrimala. 39 Nibil tbiri napu moch pa rewagachi, lige nibil tbiri napu ner le gongana neyrimala. Alarig gatele Onorgame alu Walula Kristo Esusi jlaga napurig mukumela ramu nila gastigo otog.

ROMANOS8,9 Onorgame oyeria mochgime napugiti ne abiena juro kmechig, alekeri we chl ajt ne. 3 Alu ralmuli juro gastigriwili ju. Neka armikuru Kristo oyeria la biwimeli nsak alu ralmuli alawala ne arsak Kristo oyeria. 4 Rek Onorgame we la gurige alu ralmuli juro lige abijchigo wek alu ralmuli tabil oyrig Onorgame. Onorgame wanpale napurig la Onorgame oyrame nmala alu ralmuli. Napulige simasa al Ejipto mochiga Onorgame otole alu ralmuli. Lige Onorgame anele alu ralmuli we la gurimio, abiena yasa arele alu nulal alu Moisesi. Onorgame we la benrale alu ralmuli churig tnilime ka iwrali Onorgame. We la anele we la gurimio alu ralmuli lige la sbali gurile napurig gurimiorlige. 5 Alu ralmulika alu Abrami lige Akobo lige Isaki rijimala ju we akinana ochrigame. Alu Kristo abiena juro nlechig, lige Onorgame nulame ju bochgimi jena wijchimoba. We la kp senib reg anis suwbaga ralmuli: We la nejkrime ju Onorgame. 6 Neka pecha ang tabil sbali olligo Onorgame napurig olmorlige, pecha suwbaga Israeli (Akobo) rijimala la Onorgamete yrigame kame nchali. 7-8 Onorgameka tabil yale nchali alu Abrami inol napu Ismaeli anilime nile, pe alu Iskicho la yale lige bil Isaki

Neka la bijchi anb, tabil ygiga napugiti neka Kristo oyrame kame. Napu nata ne la Onorgame Alawala natlila ju, alekeri la mach ne tabil ygali ko napu ruw ne, 2 we seweka ajt ne lige we chlag ajt ne napugiti wek alu ralmuli juro tabil

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame wanpuligo alu ralmuli juro napurig Onorgame oyrame nmala

t 8:36 Enesi Salmos 44:22.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS9 inol Akobo anilime lige alu Akobo kchila yliru nchali lige aminacho akinana ochrisime. 9 Napulige tabil cho ochrachi Isaki, Onorgame reg anele alu Abrami: Napulige ma sebasa raweli uch nawmala ne alige mu upila Sara ranlamala bil tow. Alarig anele rek tabil sin rojparame kachi alu Sara. 10 Napulige tach ochrachi alu kuate, Onorgame anele alu Rebeka Isaki upila: 11-12 Alu bachirgame tabil nulmala alu bonila. Alarig anile Onorgame napulige tabil cho etea, napurig la machimela ralmuli alu bon Onorgame ma wanpuligo alu utabela pe alarig najkligame bon. 13 Reg anime chujk Onorgame nila osilichi: Alu Akobo anilime tow we galeg etturu ne lige Esa anilime ka tabil galeg etturu ne. 14 Churig jpach lkob? Onorgame jar tabil galeg et? 15 Aka Onorgame reg anlech alu Moisesi: Neka we la galeg etmala alu napu ne bon najk. 16 Liko pecha chrko rek bil ri la sbali olame ke, Onorgame apipiri galeg eteme ju napu bon najk. 17 Aka Onorgame reg anlech alu walula rey al Ejipto nulame: Neka mu ajch napurig mu nmala walula nulame napurig ralmuli machimela chiena wal awal ngame ko ne, lige napurig machimela suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame chieri

418 ko ne.u 18 Liko Onorgame we natem ralmuli napu alu bon najk, lige tabil ewame newame ju apipiri ralmuli napu tabil ewame newnili. 19 Lacha anmalaw Onorgame emi we inligame ralmuli ko? Peka wesi ralmuli ab walula neraga ntame kachi metig Onorgame. Sin kachi bil emi reg animela: Alarig nsak, liko chonig gastigari Onorgame nech? Neka la sbali olame ju napu Onorgame najk. 20 Chieri jpach mueka napurig alarig anmala Onorgame? Bil sikol wejcholite newrigime lacha reg anmalaw alu ralmuli sikol newgame: Chonig alieti sikol newpech mu nech? 21 Alu ralmuli sikol newame, newame ju napu chibiyeri newnili alu wejcholite. Wejchol josa bil ri ok sikol newame ju abalek wejcholite, lige uneme ju napurig bon najk, bil we la uneme ju baw roig lige bil uneme ju goame kgimia Onorgame. 22 Onorgameka achigriga ju ralmuli yuga napurig alu ralmuli sikol newame. Jar ralmuli la elime ju napurig abichilubi we res nokimela lige welisi anchame ju lige tase yati ayome ju, ma akinana ayome ju lige we awgame gastigrime ju napurig ralmuli la machimela Onorgame wal awal ngame ko. 23 Jar tabil gastigrile ilig we la gurile napurig machimela ralmuli we natemame ko

u 9:17 Enesi xodo 9:16.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

419 Onorgame suwbaga ralmuli. 24 Lige tabil chlag etele rek jar juro ralmuli nlige napurig ramu lige jar tabil juro kachi. 25 Reg anime osale alu Osea anilime ri: Alu ralmuli napu tabil nech oyrame ju la oilrimala ne alu ralmuli napurig nech oyrame nmala. Lige we natemmala ne alu ralmuli napu yako tabil natemame ke ne. 26 Lige alemi napu anliru ralmuli: mika tabil nech oyrame ju, alanewa ralmuli: mika ma Onorgame kchila ju alu Onorgame napu ajal nejime ju. 27 Lige aminami reg anime osale Isaasi: Rek wek ke alu ralmuli juro napurig sat rejsioli napu mochime ju wal bakochi suw, nobi pchigo ukabi ralmuli juro nmalag la rewagachi moinmili napulige suwis. 28 Ma pewemi Onorgame sbali olmala napu sbali olmorlige. Nawmala reg animea: mika lgana injirnochi simmala, anmala alu we cha nokame ralmuli. Lige alu la Onorgame oyrame ralmulika reg anmala: mika la rewagachi simmala. 29 Aka reg anime oslech Isaasi:

ROMANOS9 Onorgame Bineli Walula tabil bujsak ramu nila gastigo pe ukabi ralmuli israelita, liko achigriga suwiboli kkuru napurig alu ralmuli Soroma ejpergame lige Gomora ejpergame.v
Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame la biwgame alawgame newligo alu ralmuli tabil israelita

rachilika pe anime kr: Onorgame la biwgame alawgame newligo alu ralmuli tabil juro. Alu ralmuli tabil juroka tabil oyrame nile Onorgame abirig la oyrale Onorgame. 31-32 Lige alu juro ralmulika pe gawliga etliru Onorgamete napugiti tabil bijchgiligame wal awal ngame ko Onorgame lige napugiti pe la sbali olag alu nulal Moisesi nila la biwgame alawgame gainnilime ko rek tabil bijchgie Onorgame julamio alu Kristo ralmuli nila gastigo bujemia napurig anlige Onorgame we ya.w Alekeri pe napurig pe rejt neraga ju alu Kristo, napu ralmuli torome ju eynaga. 33 Aka reg anch Onorgame nila osil: Bil rejt ajch ne al Rusaleni anilichi (Sioni) napurig toroka bitibmala ralmuli,

30Ye

v 9:29 Enesi Gnesis 19. w 9:31-32 Enesi Romanos 10:5.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS9,10 Lige alu ralmuli napu ek tabil gaweli alu rejt (Kristo) tabil chijniga ejperlamala.x Emi Onorgame oyrame napurig ne, neka najk lige we tani ne Onorgame napurig la biwgame alawgame nmala alu ralmuli juro napurig ne. 2 Neka we mach we nochnilio alu israelita ralmuli Onorgame nila nchali, tabilchigo la sbali machime jk lina napu Onorgame najk. 3 Alu ralmulika tabil nmale tachiri najki Onorgame napurig ralmuli la ntame nmala napu Onorgame najk. Lige alu ralmulika mayele we la sbali olsak alu nulal Moisesi nila, liko la ganliga asimeo Onorgame.y Onorgameka tabilchigo alarig nullek. 4 Krstoka nawlekuru mukumea napurig ralmuli tabil aminabi ewrali olmala sbali ol alu nulal Moisesi nila rewagachi moinniliga. Lige als akin suwbaga ralmuli napu la bijchgime ju Kristo nawligo ralmuli alawala biwemia, alu ralmulika la rewagachi moinmala. 5 Aka Moisesi reg anime oslech: Onorgameka anime ju: Bil ri la rewagachi moyname nsak pe la sbali olag napu nul Moisesi nila nulal, liko pe la sbali olmili nmikuru napu nul Moisesi nila nulal, nobi tabilchigo wesi umbame jk

420 la sbali ol. 6-7 Bil ri napu la oyrame ju Kristo, alu rioka la mach Kristo la sbali olligo napurig la rewagachi simawa napulige suwisuga. Alekeri gite nawale Kristo. Bon ku ajnale lige ab akinana ma rewagachi simile. Lige ramu napu la oyrame niru Kristo la rewagachi moinwachig pe la Kristo oyriga. Pecha reg anibg: Chieri la nejkrimalaw napurig rewagachi moinawa? Chieri nejmalaw alaw napulige suwisuga? Kristo ma gatele. 8 Moisesi abiena reg anlechig: mika we al gepule alu rejcholi napu nul we la bijchgilime ko napu an Onorgame.z Alu rejcholi ju napu ramu benriru emi. 9 Liko emi we la ruysak uch jar ralmuli alu Esusi Walula ko ramu nuleme, lige aminami emi la bijchgisa Onorgame sligo ajal ya alu Esusi napulige mukus, liko emi la biwimela alawala alige yati la bijchgisa lige la rewagachi simmala emi napulige suwis. 10 Napulige la bijchgisiga napu an Onorgame nila rachali liko Onorgame la raslag etmala ramu. Ramu la bijchgisiga Walula ko Esusi ramu nuleme, lige ramu raichlilate ekali tnilime ju Onorgame, lige la biwiame ju ramu alawala lige la rewagachi moinawa. 11 Aka reg anch Onorgame nila osilichi: Suwbaga napu la bijchgiga oyrame ju Onorgame,

10

x 9:33 Enesi Isaas 28:16. y 10:3 Enesi Romanos 10:5. z 10:8 Enesi Deuteronomio 30:12-14.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

421 tabil sin chijunmala. we la gurame kame suwbaga ralmuli napu la tnime ju iwrali rek juro ke o tabil juro ke. Onorgameka pecha chleg eteme jk. 13 Aka reg anch Onorgame nila osilichi: Suwbaga ralmuli napu we al bijchgiga tnime ju ekali Onorgame la rewagachi moinmala napulige suwis, napugiti ma la biwrigame nmemp alawala bij aj mochiga. 14 Lige churig la tnimalach iwrali peka oyrame ke alu Kristo? Lige churig la oyramalach Onorgame alu ralmuli, peka cho sin eynach alemi Onorgame nila rachali benrame? 15 Lige churig la simmalach alu ralmuli Onorgame nila rachali benrimia amin uch jarnami peka wesi itgichi napurig julmala? Aka reg anch Onorgame nila osilichi: We la ga kame ju eteria alu ralmuli sbachi napu benrimili ju Onorgame nila rachali. 16 Tabilchigo suwbaga la oyralek Onorgame nila rachali. Aka reg anlech alu Isaasi we ya: Chieri la bijchi la oyralekob Onorgame napulige ramu benrisiga Onorgame nila rachali alu ralmuli? Tabil wsiguru. 17 Napulige ralmuli ruwichi Onorgame jlaligo Kristo, lige ralmuli we la bijchgisa alu rachali ma la Kristo oyrame ju. 18 Aka rukirb ne bil rachali: Bijchi jl tabil sbaligo
12Onorgameka

ROMANOS10 Onorgame nila rachali benrame ralmuli alemi napu moch jar ralmuli juro? Pecha alarig jk. Aka Onorgame nila rachali reg anch: Ma eynale ralmuli bochgimi alemi alu ralmuli ejperlachi. 19 Aka chchigo rukirb ne: Tabil cho sin eyniligarm alu ralmuli al Israeli anilichi Onorgame nila rachali benrame ralmuli? Aka ma la eynilich. Alekeri la akele, tabilchigo la bijchi la oyralek. Aka Moisesi reg anime oslech: We la gurimala ne (Onorgame) alu ralmuli tabil juro, napulige etea alu ralmuli juro we la gurichi ne alu ralmuli tabil juro we ayoa mochmala. Neka nautamala emi ralmuli juro alu ralmuli yuga napu tabil ngame ju Onorgame nila rachali.a 20 Aka alu Isaasi reg anime oslech: Al napu tabil sin eyname nile benriga Onorgame nila rachali benrame, jpeko al wek moch Onorgame oyrame. Al napu tabil wesi ralmuli oyrame nile Onorgame jpeko ma oyrame ju Onorgame nila rachali.

a 10:19 Enesi Deuteronomio 32:21.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS10,11 abiena oslech Isaasi: Senib raw gurinilige Onorgame alu ralmuli israelita we gawlime Onorgame.b
Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame wanpuligo alu ralmuli juro napurig nochmala Onorgame nila nchalichi
21Lige

422 alu gichao mili ralmuli juro napu tabil tnime ju iwrali alu tabil Onorgame alu Bali anilime napu pe newrigime ju. 5 Jpechig we ukabi ralmuli israelita moch la Onorgame oyrame, rek wek israelita ralmuli mochige. Lige Onorgame we natem alu ralmuli napurig la Onorgame oyramala alu ralmuli. 6 Onorgameka tabil natemale alu ukabi ralmuli napu jipe la Onorgame oyrame ju we la ntame krik, pe ilig natemale bon. 7 Alu ralmuli israelita we ewrali olame nile la sbali olniliga alu Moisesi nila nulal la biwgame alawgame gainniliga. Onorgame la niraga etele alu ukabi ralmuli israelita napu bon najkile. Lige uch jareka tabil nirale lige tabil nmame newale tachiri najki Onorgame. 8 Aka reg anch Onorgame nila rachali: Onorgame tabil nmame newale. Lige jipe abalarig ju, tabil nmame ju.e 9 Lige Rabchig abiena reg anime osale: Wal gastigo naresa la kp alu ralmuli napu wal goame newame ju piesta newag 10 napurig tabil nmame nmala napu et

11

Regchala may emi Onorgame ma tabil gurio alu ralmuli israelita? Pecha alarig jk. Alu ralmuli israeltaka wanpuliru napurig nochmala Onorgame nila nchali. Neka israelita jchig. Neka Abrami lige Benjaminic rijimala ju alu napu we ya ejperele. 2 Onorgameka ma la nata asale wanpamia napurig nochmala Onorgame nila nchali alu ralmuli juro we ya tach ochrachi alu ralmuli juro. Tacha machch emi napu anile alu ri napu Elasi anilime nile napu ruwime nile napu anele Onorgame? Alueka Onorgame yuga rachale juro ralmuli ayniga. 3 Reg anele: Mu Walula Onorgame, ma melliru alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame, lige ma gajnale al wekan mesa tegoli.d Pe necho rejpp ajag, lige abiena melinali nech. 4 Nobi Onorgameka regchigo anlek: Neka tabil ar napurig meliboa

b 10:21 Isaas 65:1-2. c 11:1 We ya tach ochrachi alu Pulo, alu ri Akobo anilime maku ok ri kchigame nile, bil alu Benjamini anilime nile. Alu ri Akobo ab akinana ma wal ri kachi alu Akobo chebil rew yliru Onorgamete, Israeli anilime rew yliru Onorgamete. Lige als akin ochrale alu ralmuli israelita. d 11:3 Enesi glosario altar. e 11:8 Enesi Deuteronomio 29:4.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

423 napurig we res nliga eynamala senib.f


Jena ruwimela Pulo ruwligo abchigo wek ralmuli tabil juro la biwimeo alawala la Onorgame oyrame
14Neka

ROMANOS11 najk napurig alu ralmuli juro we ayoa mochmala emi etega we la oyerio napu ne beniri emi ralmuli tabil juro, lige arnimala cha nok. 15 Napulige alu ralmuli juro aresa Onorgame oyeria, liko alu Onorgame nila rachali benrame uch jarnami simbale napu ejpergame nile alu ralmuli tabil juro. Lige chukimlaw jena wijchimoba napulige alu ralmuli juro ku la oyrasa Onorgame? Alu ralmuli juro lige alu ralmuli tabil juro ma la biwimela alawala. 16 Alu Abrami lige alu uch jar we ya ejpergame ralmuli israelita Onorgamete wanpurigame nile napurig Onorgame nila nchali nochmala, abiena alu ralmuli israelita jipe ejpergame Onorgamete wanpurigame ju napurig Onorgame nila nchali nochmala.g 17 Bil olibo galrale ilgame rijpunliru pekabi atuala lige al nachuchliru alu olibo jami ilgame atuala. Ye rachalika pe aniame kr alu ralmuli juro ko napurig alu olibo galrale ilgame olibo jino.h Lige emi ralmuli tabil juroka ju napurig alu olibo jami jgame alu olibo pe koriente. 18 Lige emi ralmuli tabil juro tabil gichiga etewa alu ralmuli juro napu tabil oyrame ju Onorgame, napugiti mika kame

neka rukguru emi: Alu ralmuli juro pala tabil uch sin oyrame nmalaw Onorgame? Aka abiena ku lguru. Jpeko tabil oyrame ju Onorgame ma guwana rujsligame nobi uchchigo ku la oyrame nmalag. Jipe etea alu ralmuli juro we la oyerio Onorgame alu ralmuli tabil juro lige we la guirilio Onorgamete alu ralmuli, abchigo wek ralmuli juro la oyramala Onorgame lige la biwimela alawala. 12 Napulige alu ralmuli juro aresa Onorgame oyeria liko Onorgame nila rachali benrame uchchigo bilnami simbale benrimia uch jar ralmuli napu tabil juro ju. Liko napulige uchchigo sin oyrasa Onorgame alu ralmuli juro, liko asriga wek ralmuli aminacho la machimela chiena la nejkrime ko Onorgame. 13 Jpeko raichmala ne emi yuga napu tabil juro ju, Onorgame jula nech napurig benramala ne emi Onorgame nila rachali, lige ne nrik alu nchali we najtkame ju, lige we ganili ne alek nchali nchaga.

11Aka

f 11:10 Enesi Salmos 69:22-23. g 11:16 Puloka reg anime osale: Alu bajch wajsrigame ban Onorgame kgiwili nisa, lige abiena suwbaga alu uch jarela ban abiena Onorgame nila nmalachig. Roj nawala Onorgame nila nisa, liko abinachig alu roj Onorgame nila nmala ma suwbaga atuala yriga. h 11:17 Alu olibo napu echil masana alachil ju. Lige alu olboka rakeme ju aseituna anelime.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS11 napurig alu olibo koriente atuala al jino olbochi nachuchrigame, lige alu ralmuli juroka ju napurig olibo jino atuala lige nawala. 19 Sin kachi jar emi animela: Alu olibo jino atulaka rijpunliru pekabi al nachuchamia alu olibo koriente atuala jami ilgame na mejkaka aprigame. 20 La bijchi ju napu animela emi, alu olibo jino atuala ma rijpunlirigo napugiti ma arligame Onorgame oyeria. Tabilchigo gunarume nwag emi, ilig we majawa lina areg Onorgame oyeria. 21 Aka Onorgame tabil eklige alu ralmuli juro, may emi Onorgame la ekamio emi arsak Onorgame oyeria? Pecha ekmalig. 22 We la natsib. Onorgame we natemame ju alu ralmuli la sbali olame napurig Onorgame najk lige we awgame gastigo yame ju alu ma areme Onorgame oyeria. Lige we natempua emi Onorgamete tabil arsak Onorgame oyeria. Ma arsak emi Onorgame oyeria ma tabil natempua emi Onorgamete. Algeko ma rijpunrigame krlamala emi al jino olbochi jgame ataw. 23 Lige alu ralmuli juro ma uch ku la oyrasak Onorgame liko Onorgameka uch ku la ekmala alu ralmuli. 24 mika ju napurig alu olibo koriente atawala, alu napu nachuchliru al olibo jnochi. Aka Onorgame la nachchalige alu olibo jnochi

424 alu olibo koriente, lige tacha la ku nachuchmalaw Onorgame alu Olibo jino atawala ku al olibo jnochi napu rijpunlirige?
Jena ruwimela Pulo ruwligo aminacho ab wek ralmuli israelita oyrimio Onorgame napulige ma oyrasa wek ralmuli tabil israelita

ralmuli tabil israelita, ruim ne bil ntili napu emi tabil mach napurig nata ajt Onorgame, napurig tabil gunarume nmala emi. Ajar ralmuli israelita ma arele Onorgame oyeria nobi abinachigo ku la oyramalag Onorgame alu ralmuli. Alu ralmuli israelita tabil oyrame nmala Onorgame napus ma la Onorgame oyrasa suwbaga alu tabil israelita ralmuli napu ek Onorgame najk napurig Onorgame oyrame nmala. 26-27 Alige si suwbaga alu ralmuli israelita ma biwgame alawlamala napurig an Onorgame nila osil. Alu osilika reg an: Julmala ne Rusalnika ye ri napu we al ntili ymala suwbaga alu ralmuli israelita. Alarig gatmala ne.i 28 Alu ralmuli israelita ma arele Onorgame oyeria, alekeri alu rachali Onorgame nila emi ralmuli tabil israelita lina benriliru. Lige Onorgame abiena we la natem alu ralmuli

25Emi

i 11:26-27 Enesi Isaas 59:20-21.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

425 juro rek ma areg Onorgame oyeria. Onorgameka mchigo la anligame alu Abrami we la gurimio alu ralmuli israelita 29 lige Onorgameka senib la sbali olame ju bil tbiri la sbali olmoris. 30 mika tabil oyrame nile Onorgame nobi jpeko wchigo natemlig emi Onorgamete napugiti ralmuli israelita arligame Onorgame oyeria. 31 Alu ralmuli juro arele Onorgame oyeria napugiti gawliga gepligime napulige we la ruila Onorgame nila rachali. Liko napulige uch sin la oyrasa Onorgame alu ralmuli juro Onorgame we la natemmala alu ralmuli etega we la natemakio Onorgamete emi ralmuli tabil juro. 32 Bon Onorgame elale napurig cha nokame nmala suwbaga ralmuli, alarig elale bon Onorgame we natemamia suwbaga ralmuli tabil ewame. 33 We al ntame ju Onorgame, tawesi anaga. Lige pecha wesi anmalag Onorgame. 34 Chieri la mach napu nata Onorgame? Chieri la ruymala rejcholi Onorgame? 35 Chieri ralmuli kgile bajch Onorgame napurig la nejmalachig Onorgame?j 36 Onorgame newlila jkuru suwbaga napu ner jena wijchimoba lige rewagachi. Lige alekeri bon nila ju. Senib we la oyrisiga Onorgame la kp la semriga rachaga Onorgame olag. Alarig olsiga la kp.

ROMANOS11,12
Jena ruwimela Pulo ruwligo sbali oliame ko napu najk Onorgame

12

Emi Onorgame oyrame napurig ne, Onorgame we natem emi. Alekeri tani ne napurig emi la senib la sbali olame nmala napu Onorgame najk. La alarig oliame jkuru emi la Onorgame oyrame nrik. 2 Tase alarig ejperlawa napurig ejpergame ju ralmuli jipe ejpergame napu tabil Onorgame oyrame ju. La lisensia yawa Onorgame napurig sen ntili nejmala. Lige alarig la machimela emi alu ntili napu alala ju, alu ntili napu Onorgame galeme ju. 3 Neka we natemaka etume ju Onorgamete achigriga napurig chejar lige Onorgamete wanpurigame ju ne napurig Onorgame nila rachali benramala ne ralmuli, alekeri ye rejcholi ruymala ne suwbaga emi: Natwak Onorgame sligo ntali ya emi. 4 Ramueka sekgame niru, rongame niru, najkgame niru, lige busgame niru. Sekaka nchame ju, lige ronoka simime ju, najkaka akeme ju, lige busika eteme ju. 5 Achigriga ju. Wek niru ramu, lige aplipi ramu sen nchali ngame niru, nobi suwbaga ramu pe abalu bilepi Kristo oyrame niru. 6 Aka Onorgame ylige aplipi ramu Onorgame oyrame napurig najk bon Onorgame.

j 11:35 Enesi Job 36:22-32.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS12 Onorgame nejsak napurig raichawa Onorgame nila rachali, eliwa napurig Onorgame nejkrimala napulige mu rachachi rejcholi ruyea ralmuli. 7 Onorgame nejsak napurig guriwa uch jar ralmuli, we al guriwa. Onorgame nejsak napurig benriwa uch jar ralmuli, we al benriwa. 8 Onorgame nejsak napurig oilriwa uch jar ralmuli, we al oilriwa. Emi gurisak uch jar ralmuli, tabil chlag guriwa. Onorgame nejsak napurig walula niwa, we la sbali nochawa. Onorgame nejsak napurig guriwa ralmuli ochrame lige naykame, we al ganliga gurilime jkuru.

426 oyrame ju. La lisensia yawa napurig mu bejtlachi okmala uch bilnaka jsime napu ju Onorgame oyrame. 14 Napulige uch bil ralmuli chibi sisa, lige mu nriga tabil che anewa alu ralmuli. Pe ilig reg anewa lina Onorgame: Mu Onorgame, rek chibi si alu ri, abiena la gurowa. 15 Napulige we raslag sis chejar ralmuli al emi ejperlachi, we raslwachig. Napulige we seweka jsis alu ralmuli emi ejperlachi la iwrali yawa. 16 La ganliga ejperlawa emi uch jar ralmuli yuga. Tase gunarume niwa, la niraga etewa ralmuli napu tabil ngame ju, alu we pobre. Tabil natawa ab ejebnigame ko emi metig uch jar. 17 Cha sisa bil ralmuli tabil che spua mu nriga. La ak ralmuli niwa napurig etmala che jar ralmuli, lige napurig la reg animela emi olag: Alueka la Onorgame oyrame ju. 18 La niraga etewa suwbaga ralmuli napurig tabil aymala emi yuga. 19 Emi napu ne we natem, napulige chibi sisa bil ralmuli, mueka tase che olawa, ilig arewa napurig Onorgame smala gastigaria. Onorgame nila osilichi reg an: Ne smala gatea, ne smala gastigaria alu cha nokame ralmuli.k Alarig anile bon Onorgame. 20 Lige reg anchig Onorgame nila rachali: We res

al niraga jrowa abopi. Tase pe aniboa: Neka we ganliga et mu, peka ganliga eteme ke. Tabil oilriwa tabil al ntili, we la oilawa lina alu alala ntili. 10 Onorgame oyrame niru alekeri la ganliga eyniwa abopi. 11 La Onorgame oyriga benriwa ralmuli napulige beniria Onorgame nila rachali. 12 La ganliga mochiwa buig Onorgame la sbili olame ko napu an. La anachawa rek res kachi. Lige tabil sin arewa Onorgame yuga raicha. 13 La kgiwa chejar ralmuli napu res laa napu Onorgame

9We

Jena ruwimela Pulo ruwligo napurig we al nakriga ejperliwa

k 12:19 Deuteronomio 32:35.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

427 anilime nisa mu bil ralmulite, lige bil raw we elowika sebasa mu bejtlachi goame tasia, la kgiwa goame, lige balmaka sabasa baw tasia, la yawa baw. Tase reg natawa mu nriga: Lacha ywaw goame ye ralmuli we res aneme nech. Alarig we chijunmala alu ralmuli.l 21 Ayori nisa goame tachi alu ralmuli ilig we raslag yawa lina goame alu ralmuli, tase ayoga. Suwbaga ralmuli ewmili jkuru napu nul ewlala napu mochirigime ju bilena wek rigachi, Onorgame elile alu ralmuli napurig ewlala nmala. 2 Lige apipiri napu tabil ewame ju napu nul alu ewlala pe Onorgame gawlime krlamala. Lige apipiri napu tabil ewame ju gastigriwa alu ewlalate. 3 Alu ewlalaka pecha mochirigime jk napurig majaga ejperlimala alu la sbali olame ralmuli napu nul ewlala, alueka mochirigime jkuru napurig majmala alu cha nokog eyname ralmuli. Emi tabil majaga mochnilisak alu ewlala, liko tabil che nokog eyniwa. Tabil cha nokog jrowa, tase inliga, alarig la reg animela alu ewlala: Ye ralmulika la tabil cha nokog jrome ju, tabil inliga, 4 napugiti alu ewlalaka yrigame kame nchali Onorgamete napurig nulmala ralmuli bilena wek rigachi. We cha sika ilrome nsak mu,

ROMANOS12,13 we inliga, liko senib majaga bejtlamala mu alu ewlala. Alu ewlalaka lisensia ngame ju napurig gastigrimala ralmuli, Onorgame yale lisensia alu ewlala napurig gastigrimala ralmuli chibi nokame. 5 We la sbali olawa pe bon ntaga napu najk bil walula napugiti alarig kame, pecha lawa: La sbali olsik tabil gastigriwa ramu. Lige aminami tase pe alarig mayewa, ilig pe la bon ntaga sbali olawa napugiti mika we la machiame alarig najki Onorgame. 6 Lige aminami la najttilime jkuru enom napu senib bam najttilime ju (impuesto), alu ewlala ilime kame napugiti alu ewlalaka Onorgame guriga nchame kame. 7 La najttilime jkuru wikame nrik alu enom napu najttilime ju senib bam ewlala ilime. La niraga etewa suwbaga alu ewlala, tase gawliga. 8 Bil ralmuli enom tanesa mu, yati najttawa, lige la niraga etewa uch jar ralmuli, lige la natemaka. Alu napu la niraga eteme ju uch jar ralmuli, alueka la sbali ol alu nulal Moisesi nila. 9 Alu nulal Moisesi nila reg an: Tabil sen muk yuga gojchiboa napu tabil mu yula ju. Tabil nejkowa ralmuli yuga. Tabil chigowa. Tase wek ekargame niga asinliwa. Onorgame tabil alarig najk. Lige aminami reg anlechig Moisesi: We al natemaka etewa uch jar ralmuli

13

l 12:20 Enesi Proverbios 25:21-22.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS13,14 napurig mu bonepi. 10 Bil ralmuli la natemaka eteme uch jar ralmuli napurig bonepi, alueka tabil sin gawliga etmala nibil sin chibi olmala uch jar ralmuli. Alu la natemaka eteme ka uch jar ralmuli, alueka la sbali olame krkuru alu nulal Moisesi nila. 11 La ganliga etewa uch jar ralmuli, napugiti aminacho ukabi raw rokrekme napurig nawmala Walula Esukristo ramu otomea. Aminacho ukabi raw rokr napurig nawmala Walula Esukristo, tase napurig ab ya napu pe kul chojkilichi Esukristo oyeria. 12 Ma amul seba raweli napurig nawmala Walula Esukristo. Ma arewa alu tabil al ntili, tabil al natlika tabil al alawgame niwa. La sbali olik napu najk Onorgame la biwgame alawgame niwa. 13 La semriga ntaga eynawa, tabil chibi nokog, tase bajiga eynawa, nibil okoka eynawa esena umug napu tabil emi aboi yula ju, tabil nakoga eynawa, nibil enowlame niwa, lige nibil nauka ejperlawa. 14 Ilig we tniwa Walula Esukristo napurig nejkrimala, la nejkrisak ma tabil chtiri ntaga einmala mu. Lige tase ejperlawa pe napurig emi aboi najk.

428 nul Onorgame. Tabil me la bijchgasa jar tbiri ntili alu ralmuli, tabil che anewa. 2 Jar ralmuli ntame ju tabil la ko goaa ajar goame. Alu ralmulika alarig ntame ju napugiti alueka tabil cho me la nmame kame napu nul Onorgame. Lige jarchigo ralmuli tabil chlme ju napuypiri goame gog, napu ek goame ner. 3 Alu napu la goyame ju ekargamea goame tabil gawlimili ju alu uch jar napu tabil goyame ju ajar goame. Lige achigriga, alu napu tabil goyame ju ajar goame tabil gawlimili ju alu napu goyame ju napuypiri goame. Onorgameka suwbaga la niraga et. 4 Pecha aniame jk bil ralmuli nchame tabil la nchachi tabil alu ri batrnila nrik: La ab najsinkuliti ri, tabil benganti nchaga. Alieti nsak alu nchame, pe bon batrnila machlek. Bon Onorgame la animela pala la nchame ko o pala tabil la nchame ka alu ralmuli. Lige bon Onorgame we al gurimala napurig la semriga nochmala alu nchame. 5 Aka reg jturuchig jar ralmuli, ntame ju bil raw ab najtkame ko metig chejar raw. Lige jarchigo ntame ju suwbaga raw pe abisibi najtkame ko. Aplipi ralmuli reg natmili ju: We la jpach napu nata ne. 6 Jar ralmuli anime ju ab najtkame ko sawalachi raw, lige jar anime ju ab najtkame ko romkichi raw. Alu okan chojkgame ralmuli alarig

14

Jena ruwimela Pulo ruwligo tabil gawlilime ko ralmuli napu tam la nmame ju napu nul Onorgame

La niraga etewa tase gawliga alu ralmuli napu tam la nmame ju napu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

429 ntame ju nobi abinachigo la Onorgame oyrame krko. Lige aminami alu napu goyame ju apipiri goame we la nawesasa goyame ju la nejgorikb goame Onorgame. Lige alu napu tabil goyame ju jar goame we la nawesasa goyame jchig goame la nejgorikb goame Onorgame, nobi abinachigo la Onorgame oyrame krko napugiti la nawesasa goyame kame goame. 7-8 Onorgame ju ramu nuleme napulige bij ajag mochrigichi lige alu nulame jchig napulige suwisuga. Liko we al ewawa napu Onorgame najk. Bij ajag mochrik Onorgame kchila niru lige suwisgak abiena Onorgame kchila niru. 9 Alekeri mukule Kristo lige ku ajnale ralmuli ajgame nuleme nimia lige alu suwgame ralmulichig. 10 Liko chonig gawliga eteme ju mu alu uch jar ralmuli Onorgame oyrame? Onorgame bon animela: mika la sbali ollep napu ne najki. Lige bon Onorgame animela: mika tabil sbali ollep napu ne najki. 11 Reg an Onorgame nila osilichi: Neka la bijchi an: Suwbaga ralmuli chojkbaga jbamala napu ne ajt, lige suwbaga animela: Mueka Walula Onorgame ju, we al nejkrime. 12 Aplipi ramu ruywili jkuru Onorgame napu raicharu napulige bij mochiga jena wijchimoba lige napu chibi nokir ramu.

ROMANOS14
Jena ruwimela Pulo ruwligo tabil che aniame ko emi abopi napurig tabil guwana rujsmala uch jar Onorgame oyeria
13Alekeri

tabil che aniboa emi abopi, abopi gawlesa ka emi liko guwana rujsmala emi Onorgame oyeria emi ilig we la nakriga noksiwa. 14 Jar ralmuli mayeme ju bil ralmuli gos goame napu tabil goame kr, alueka mayeme ju Onorgame gastigrimio gosk. Nobi Walula Essika wchigo la lisensia nejg napurig gopoa napuypiri goame. Lige bil ri ntame nisa reg: Tabil la ju alu goame goaa, Onorgame gastigrimala gosk alu goame, liko tabil gomeli ju alu goame. 15 Mu gosk goame uch jar Onorgame oyrame etriga alu goame napu tabil goyame ju alu ralmuli, liko tabil nirame krlamala mu alu ralmuli. Tase la ju alarig, mu gosk goame napu tabil goyame ju uch jar ralmuli, lige etesa alek goame goyachi mu, liko alu ralmuli ma tabil oyramala Onorgame. Kristo mukule alu ralmuli guriga. 16 Tase etriga gopoa alek goame alu uch jar ralmuli napurig tabil lmala: Ye rioka goyame ju napu tabil nej lisensia Onorgame napurig gopoa. 17 Onorgame nrik pecha chrko napuypiri goame goyae, lige bajilia. Onorgameka pe ilig najk napurig la sbali olawa napu bon najk, lige najk napurig tabil ikurgame chtiri tbiri ntaga ejperlawa lige napurig la

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS14,15 ganliga ejperlawa. Onorgame Alawala sime ju nejkuria napurig tabil ikurgame chtiri tbiri natawa lige napurig la ganliga ejperlawa. 18 Kristo nila nchali nochalia ka, Onorgame we raslag asimela, lige ralmuli we al niraga etmala ramu. 19 Alekeri la ganliga ejperlawa emi, lige oilriwa emi abopi napurig aminabi we al oyramala Onorgame nila rachali. 20 Suwbaga goame we al ju go. Ilig etriga gosuga alu goame napu tabil goyame ju jar ralmuli, alu ralmuli aymala, ma guwana rujsmala Onorgame oyeria. 21 Ilig tabil gopoa alek goame lige tabil bajiwa alu iwil bawila rektume alu uch jar ralmuli Onorgame oyrame etriga, napugiti etsak alu uch jar ralmuli Onorgame oyrame liko alu ralmuli ma pe abis armala Onorgame oyeria. 22 Mueka la machig bejtlawa tabil sulo Onorgame apipiri goame goyachi lige iwil bawila bajlichi. La ganliga ejpergame ju alu napu lame ju we al ko apipiri goame go lige we la ko bajilia alu iwil bawila. La ganliga ejpergame jchig alu napu reg ntame ju: Neka jar goame tabil goyame ju. 23 Bil ri lasa: Pala aymalaw Onorgame ye goame gos ne o tabil aymerm? lige abirig gos, alueka pe bonepi tabil al alawgame gayena, alueka majaga goyame bil tbiri goame Onorgame ayora mayega.

430
Jena ruwimela Pulo ruwligo we la gurilime ko alu uch jar napu tabil cho la nmame ju Onorgame nila rachali

15

Ramu napu we al machiaa tachiri najki Onorgame tase pe abocho la ganliga mochiwa. Ilig la guriwa lina alu napu tach la nmame ju Onorgame nila rachali napurig aminabi ab al oyramala Onorgame napurig ab al bijchgimala napu an Onorgame. 2 Omaka we al guritkuru alu napu tach la nmame ju Onorgame nila rachali. Alarig ab al oyramala Onorgame. 3 Kristo senib sbali olale napu Onorgame nulele, tase napurig bon najkile. Aka reg anch Onorgame nila osilichi: Mu Onorgame, neka we nir mu, alekeri ralmuli chibi anechi mu, pe nech chibi aneme kr.m 4 Suwbaga alu osil napu osiruga chujk al Onorgame nila osilichi, alueka pe ramu benrame kr napu najk Onorgame. Napu an alek osilichi la oilrime ju ramu napurig tabil guwana rujspua lige napurig la machig mochiwa la sbali olamio Onorgame napu an. Alekeri la machir Onorgame la sbali olamio napu an. 5 Onorgame we la nejkrame ju napurig la anachawa rek res anile lige nejkrame ju napurig la tabil seweka mochiwa, alu tani ne napurig la gurimala emi napurig we al niraga

m 15:3 Enesi Salmos 69:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

431 jromala emi abopi napurig sile Kristo Esusi. 6 Alarig suwbaga napuka emi we al raichmala Onorgame olag, alu Onorgame napu alu Walula Esukristo Onola ju. 7 Liko alarig we al niraga jrowa emi abopi napurig nirale Kristo emi. Lige alarig we al niraga raichmala ralmuli Onorgame olag. 8 Kristo nawlekuru ralmuli juro gurimia napurig etmala ralmuli Onorgame we al sbali olame ko napu sbali olmorlige. 9 Abiena nawale napurig ralmuli tabil juro animela we al nejkrame ko Onorgame. Aka reg anch Rab Onorgame nila osilichi: Bochgimi napu ejper alu ralmuli tabil juro alemi eyniga raichmala ne we al ko mu Onorgame lige wikarmala ne mu nila wik.n 10 Lige abiena reg an Onorgame nila osilichi: We raslag mochiwa emi ralmuli tabil juro napu la Onorgame oyrame ju.o 11 Lige abiena reg an Onorgame nila osilichi: Reg aniboa suwbaga emi ralmuli tabil juro lige abiena emi ralmuli juro: Onorgame la semriga nejkrame jp.p

ROMANOS15 abiena reg anime osale alu Isaasi we ya: Ochramala bil ri ma wek bam nujub ma tabil itgichi alu Es ramu rijimala we ya ajtgame.q Alueka walula nmala ralmuli tabil juro nuleme. Lige suwbaga alu ralmuli tabil juro we al bijchgiga mochmala we al nejkrimio alu ri we akinana ochrigame (Isaasika pe alu Esukristo olag anime ke anile).r 13 Onorgame napu nejime ju iwrali we raslrisa la kp emi napurig la ganliga mochmala emi napugiti mika we al bijchgame kame napu an Onorgame. Lige aminabi tani ne Onorgame napurig gurimala emi bon alawlate napurig aminabi bijchgame nmala emi la sbali olame ko Onorgame bil tbiri la sbali olmiris. 14 Emi Onorgame oyrame napurig ne, neka we al machig ajt we natemaka eteme ko emi uch jar ralmuli. Lige we machig ajt ne we ejpnigime ko emi benriga abopi Onorgame nila rachali. 15 Abiena bil rejcholi ruy ne emi jena ye osilichi napurig tabil wekumala emi. Neka la machgime ruy emi

12Lige

n 15:9 Enesi Salmos 18:49. o 15:10 Enesi Deuteronomio 32:43. p 15:11 Enesi Salmos 117:1. q 15:12 Es (Isa) walula rey Rab onola nile. r 15:12 Enesi Isaas 11:10.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

ROMANOS15 napugiti Onorgame ma la alarig nata asligame, 16 napurig benramala ne alu ralmuli tabil juro alu rachali napu ju Onorgame nila. Lige ralmuli alu rachali akig we al oyramala Onorgame lige Onorgame we la nirmala. Onorgame Alawala sile gatea napurig we la nirawa Onorgamete. 17 Neka we raslag ajt napugiti Kristo Esusi we la gurimp nech napurig benramala ne alu ralmuli Onorgame nila rachali. 18 Neka tase sewinriga ruwimela, neka pe ruwimela Onorgame bon najkligo napurig benramala ne Onorgame nila rachali alu ralmuli tabil juro napurig la oyramala Onorgame, lige bon Onorgame smguru napurig suwbaga la semriga machnamala 19 napulige sawachi ne ralmuli we naykame (milagro) lige napulige rachachi ne Onorgame nila rachali. Lige ma bochgimi benruturu ne Onorgame nila rachali al wek rigachi si Rusaleni anilichi wam wal gawich Iliria anilichi si. 20 Neka tabil sin benrituru Onorgame nila rachali alemi napu ma eynale uch jar ralmuli Onorgame nila rachali benriga ralmuli, ilig neka beniri lina ralmuli Onorgame nila rachali we al ntaga alemi napu tabil sin cho akirume nlige Onorgame nila rachali nibil alu rachali napu ruwime ju churig ka Kristo. 21 Neka sbali

432 olturu napurig an alu osil ya nergame tach ochrachi Esusi: Ralmuli napu tabil sin akeme nile Onorgame nila rachali we la nmamala churig ka Kristo.s
Jena ruwimela Pulo ruwligo alu bon Pulo we siminalio Roma
22Tabil

ikiri ne alemi Roma anilichi simi emi enemia, rek senib siminalia ajtig ne alemi. 23 Jpeko la ikrimark ne simi alemi emi yuga asimea napu emi ejper. Ma wek bam jp siminalia ne alemi napu emi ejper. 24 Al Roma napu emi ejper simromol ne napulige simi enag Espaa anilichi. Ok mech asim ne al Roma, baki mech km. Bajch Rusaleni simromol ne. Napulige al Roma ynaga simichi ne amin Espaa anilichi, najk ne napurig jar emi nech gurimala pab paberia lige aminami najk ne napurig yriwa ne Espaa anilichi si. 25 Jipe ytik al Rusaleni anilichi sim ol ne enom otomia alu ralmuli Onorgame oyrame al Rusaleni ejpergame. Lige al Rusaleni yniga Roma sim ne. 26 Jena Maseronia lige Akaya (Gresia) anilichi ejpergame ralmuli Onorgame oyrame aboi ntaga napabule enom napurig otowa Onorgame oyrame ralmuli Rusaleni ejpergame we pobre. 27 Aboi ntaga napabule enom napugiti alu ralmuli juro

s 15:21 Enesi Isaas 52:15.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

433 nokligame beniria Onorgame nila rachali alu ralmuli tabil juro, alekeri guriguru, enom napablekuru napurig otowa alu ralmuli juro. 28 Napulige ma yasa ne alu enom alu ralmuli al yniga sim ne al Espaa anilichi, bajch al Roma sebmala ne emi yuga asimea. 29 We mach ne napulige sebasa ne al napu emi ejper, we la gurimio Kristo emi napurig la nmamala emi napu ne emi beniri. 30 Emi Onorgame oyrame napurig ne, neka we tani Onorgame napurig repmala nech napurig tabil che ikimela ne, lige najk ne napurig emi we tnimalachig Onorgame achigriga napurig ne, napurig repmala Onorgame nech, 31 napurig tabil che olmala nech alu ralmuli tabil oyrame Kristo napu moch al Rusaleni, lige napurig la semriga narmala alu enom Onorgame oyrame al Rusaleni ejpergame tabil ngame, 32 Onorgame elasa la kp we al sebasa ne we la raslag napulige emi etea ne al napu ejper emi, lige Onorgame nejkrisa la kp napurig resbamala ne al emi ejperlachi. 33 Alu Walula Onorgame la aminabi emi repuka asis la kp, Onorgame napu nejkrime ju napurig tase ekargame chibiyeti ntaga jrowa.

ROMANOS15,16 Alu mukika we la oyrame ju Onorgame lige we nejkrime ju napulige napukichi al Sinkrea anilichi. 2 La niraga etewa napugiti Walula Onorgame oyrame kame, napurig nirlime ju apipiri alu Onorgame oyrame. La guriwa napugiti alu mukika la guriligime wek ralmuli lige nechtiri abiena la gurituru. 3 We repriwa alu muk Prisila anilime lige alu Prisila gunala Akila anilime ri. Alu oknika nchame kturu ne yuga Kristo Esusi nila nchalichi. 4 Alu ralmuli sin amul suwturu nech guriga. Alekeri we raslag ajt ne lige abiena we raslag mochchig suwbaga alu ralmuli Onorgame oyrame napu tabil juro ju. 5 Abiena we la repriwa alu ralmuli Onorgame oyrame napu napume ju Onorgame nila rachali benimea al Prisila lige Akila ejperlachi. We repriwa alu ri Epeneto anilime, we machime ju ne alu ri. Alu ri jturu napu bajch oyrale Kristo al Asia anilichi. 6 We repriwa Mara, alu napu senib yasi we guiri emi. 7 We repriwachig alu Antrniko lige alu Junasi napu juro jchig napurig ne, lige napuka mochrige ramu galrale moriga. Esukristo yale nchali alu ok ri napu we la machirume ju wek ralmulite. Lige alu ok ri bajch oyrale Onorgame nech metig. 8 We repriwachig alu Ampliato anilime ri, alu ri we machime ju ne, lige we la oyrame ju Onorgame. 9 We

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

16

Jena ruwimela Pulo we nwiligo reporali suwbaga ralmuli napu Onorgame oyrame ju

Neka ruwb churig ka alu muk Pebe anilime.

ROMANOS16 repriwachig alu Urbano anilime ri, alu napu jchig Kristo nila nchilichi nchame, lige abiena we repriwa alu Etakisi anilime ri, alu ri napu we la nir ne. 10 We repriwachig alu ri Aplesi anilime. Alu rioka wes we res ikgame ju pe Kristo oyriga. Lige abiena we repriwa suwbaga alu ralmuli Aristbulo anilime ri gallachi ejpergame. 11 Abiena repriwachig alu ri Erorioni anilime, alu ri abiena juro ju napurig ne, lige alu ralmuli Narsiso anilime ri gallachi ejpergame napu we la oyrame ju Onorgame. 12 We repriwachig alu Tripena anilime muk lige Triposa anilime muk napu nchame ju Walula Onorgame nila nchilichi. We repriwachig alu Prsire, we machime ju ne alu muk, lige we nocha alu muk Onorgame nila nchalichi. 13 We repriwachig alu Rupo anilime ri, napu Onorgame yale nchali we la semriga, lige alu eylachig napu we natem nech napurig bon ranala neraga. 14 We repriwachig alu maligi ri, alu Asnkrito anilime, lige Plegonte, lige rmesi, lige Patrbasi, lige rmasi, lige suwbaga alu ralmuli Onorgame oyrame napu napume ju Onorgame nila rachali benimea alek maligi ri gallachi. 15 We repriwachig alu maligi ralmuli, Pillogo anilime ri, lige alu Julia anilime muk, lige alu Nereo anilime ri, lige alu wala, lige alu Olmpasi anilime ri, lige suwbaga

434 alu ralmuli napu napume ju Onorgame nila rachali benimea alu maligi ralmuli gallachi. 16 La ganliga reporawa abopi la chumig banach napurig reporame niru ramu. Ralmuli napu ne yuga moch napu Onorgame oyrame ju napu wekanami ejpergame ju abiena nolachig reporali. 17 Suwbaga emi Onorgame oyrame la ntaga, tase yuga eynawa alu ralmuli nawali owname yuga. Alu ralmulika pe gawliga nokame kr alu semtiri ntili napu ne beniri emi. Tase yuga eynawa alu ralmuli 18 napugiti alu ralmulika pecha alu Walula Esukristo nila nchalichi nchame kame. Alu ralmulika la semriga rachame ju pchigo ygali rachalite rachame krko ralmuli yuga. 19 Suwbaga ralmuli we la mach we la ewame ko emi napu najk Onorgame, alekeri we raslag ajt ne. Alekeri najk ne napurig emi we la ntame nmala, najk ne napurig la ewmala emi napurig la bijchi la Onorgame najk. 20 Alarig Onorgame napu la bilepi biwgame ntili nejime ju, ma umrimala alu Satanasi lige alsko emi tabil umriwa alu Satansite. Alu Walula Esukristo la semriga gurasa la kp emi. 21 Alu Timoteo napu ne yuga nchame ju abiena nwala reporali. Abiena nwalachig reporali Lusio lige Jasoni lige Sospatro anilime ri. Ye ralmuli juro ju napurig ne. 22 Ne Tersio, neka abiena Onorgame oyrame jchig, lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

435 neka ye osil os napu Pulo nul osniliga, ne abinachig nola reporali. Abisibi ossimala ne napu nul Pulo osniliga. 23 Abiena nola reporali Gayo anilime ri. Ne Pulo al Gayo gallachi gojchime ju ne, lige abiena al napume ju ralmuli benimea Onorgame nila rachali rejcholi. Abiena nola reporali Erasto, enom gateme napu ner jena Korinto anilichi alu enom napu gobierno nila ju. Abiena alu Kurtosi anilime ri napu abiena Onorgame oyrame ju abiena nola reporali. 24 Alu Walula Nulame Esukristo we la gurasa la kp emi. Alarig ju.

ROMANOS16 Alarig ruyturu ne emi napulige emi ruyea ne alu we al rachali Onorgame nila. Lige aminami we la ruyturu ne tachiri gite nawligo Esukristo. Onorgame ma la alarig nata asale ya bajch napulige tach new ye gaw, pe ilig ralmuli tabil wesi machig mochile tachiri gite nawligo Esukristo. 26 Nobi jpeko mchigo la machig tachiri gite nawligo Esukristo napugiti ma nergame alu osil napu osale alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame. Aminami Onorgame napu senib asimeli ju alarig nulale napurig suwbaga ralmuli we la oyramala Onorgame lige napurig ewmala napu najk Walula Onorgame. 27 Onorgame napu bineli neyriga machime ju suwbaga tbiri, la nirawa Onorgame. La semriga raichawa Onorgame olag. La cheliera yawa Onorgame la machiame chusligo Esukristo. Pe ek kp. Chelirab.

la semriga raichawa Onorgame olag! Onorgameka la gurimala emi napurig emi la bilepi ntili ntaga eynamala pe alu bilepi ntilicho napu Esukristo nej.

25We

Jena ruwimela Pulo ruwligo we la semriga raichlime ko Onorgame olag

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Pulo simile Onorgame raichlila benrimia alu ralmuli Korinto ejpergame bil li bam akinana Esusi mukus. Jar ralmuli al mochgame la bijchgile alu rachali lige chojkile napua benimea Onorgame raichlila. Lige ok o baki bam akinana napulige Pulo ma tabil ajtgichi al, akele alu Pulo jar alu ralmuli tabil la oyerio alu Onorgame raichlila lige nauka ejperego alu ralmuli abopi. Lige Puloka osele ye osil rejcholi ruig ralmuli. Wek ralmuli jipe mochgame we mach alu kaptulo 13, napu ruwime ju churig la ganliga jrilime ko abopi nriga.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Primera Carta del Apstol San Pablo a los Corintios

Ye Ju Alu Apeli Napu Bajch Osele Pulo Alu Ralmuli Napu Korinto Ejpergame Nlige

Kuira emi ralmuli Korinto ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Kristo Esusi jlale nech napurig ne nochmala alek nila nchali.a Ye ri Sstene Esukristo oyrame ju napurig ramu, lige alu smi nech guiria os ye apeli. 2 Neka emi ralmuli osguru napu Kristo Essite wanpurigame ju al wal Korinto anilichi napume. Lige abiena wanpule uch jar ralmuli bochgimi gawich ejpergame napurig we la sbali olame ralmuli nmala napurig

najk Onorgame. Suwbaga alu ralmuli lige suwbaga ramu we tnime niru awal alu Walula Esukristo napu ramu nuleme ju. 3 We la gurasa la kp On Onorgame lige Walula Esukristo napurig tabil wek nata mochmala emi.b

nab cheliera yame ju Onorgame emi gurigirik. Onorgameka we galeg etele emi lige alekeri jlale Kristo

4Neka

Jena ruwimela Pulo wal cheliera yligo Onorgame

a 1:1 Enesi glosario apstol. b 1:3 Enesi glosario la gracia que da Dios.

436
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

437 Esusi napurig emi gurimala. 5 Onorgame we la nejkrile Kristo Esusi jliga. Kristo Esusi awal yale napurig we la nmamala emi alek nila rachali lige alarig we la nmaka ruymala emi uch jar ralmuli 6 napugiti mika we la bijchgilime Kristo nila rachali, alu napu ramu benriru. 7 Napulige emi buig mochgichi napulige ku nawachi Walula Esukristo tabil rokrlamala napu Onorgame Alawala nejime ju. 8 Onorgame we la gurimala bon alawlate napurig tabil guwana rujsmala emi lige napurig tabil wesi chojkila neraga raichmala emi olag napulige ku nawachi Walula Esukristo gustisia olamia suwbaga ralmuli. 9 Onorgameka nab sbali olame ju napu sbali olmor. Alueka repturu napurig ramu bilepi ntali ntame niwa pe Onorgame Inol natlila Esukristo anilime, alu napu walula ju ramu nuleme.

1 CORINTIOS1 Pulo oyraguru, lige uch jar reg anime kar: Neka Apolo oyraguru. Lige uch jar reg anime kar: Neka Sepasi (Pegro) oyraguru. Lige uch jar reg anime kar: Neka pe Kristo oyraguru. Suwbaga emi asriga rilame kar. 13 Pe bilepi ju Walula, napu ju Kristo. Ne Pulo pecha gulusichi ujchig melirgame jk emi alawala biwemia. mika pecha rewarrigame jk napurig nech oyramala. 14 Asriga la nile ne tabil rewargarik wek emi, aka ne pe okabi ri rewir si alemi, alu napu Krispo anilime ju lige uch bil napu Gayo anilime ju. 15 Tabil wesi che animeli jkuru rewarligo ne napurig nech oyrame nmala. 16 Abiena bij nl nili ne rewar alu Estpana gallachi ejpergame ralmuli. Tabil machi nili ne pala rewirliga ne amin chejar ralmuli, tabil chrikw. 17 Krstoka tabil jlale nech napurig ne rewaraga einmala, ilig alueka jlakuru nech napurig ne ralmuli ruymala alu alala rachali Onorgame nila. Alueka tabil nulguru napurig we la semati rachalite raichmala ne. Neka tabil napuypiri awalite ruyeme ju ralmuli, neka Onorgame nejlala awalite ruyame jkuru napurig ralmuli we al narmala alu nejkrali alu Walula Esukristo nejlala napulige muki.

oyrame napurig ne, neka Walula Esukrstote nulrigime ju, alekeri neka we awgame anguru emi napurig la bilepi ntali ntiga mochmala emi tabil nakoga emi abopi, ilig we la ganliga ejperlawa bilepi ntali ntaga. 11 Ralmuli al Kloe gallachi ejpergame ruwguru emi we nauka ejperego emi abopi. 12 Reg anituru alu ralmuli, jar emi reg anime karao: Neka

10Emi

Jena ruwimela jar ralmuli tabil bilepi ntili ntaga mochligo Esukristo yuga

ralmuli napu cha nokag eyname ju, alueka reg anime

Jena ruwimela churig nejkrame ko Onorgame awalila


18Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS1 ju: Alu rachali napu ruyame ju churig mukligo Kristo tabil nejkrime ju napurig ralmuli alawala biwmala. Ramu napu ma la biwgame alawgame niru, we la machia alu rachali Onorgame awalila ko. 19 Aka reg anch Onorgame nila rachali we ya osirgime: Neka tabil machime newmala alu napu we machime ju. Neka tabil la ntame newmala alu napu we la bengame ju. 20 Alu ri we machime ka pecha neyrimili jk Onorgame yuga. Onorgameka pe tabil la ntame neraga etmala alu ri we machime, Onorgameka cha bengame kame metig alu ri. 21 Ralmulika pe aminabi benig la machir maylek churig ko Onorgame. Tabilchigo alarig jk. Onorgameka gatele napurig tabil alarig machiboa. Ilig Onorgameka la akabmana jwame ju ralmuli napu we la bijchgime ju alu rachali napu ramu benriga eyniru, rek jar may tabil nejkrime ko ye rachali. 22 Alu ralmuli juroka ta etak ramu sawlichi bil ralmuli sujrigame, pe tabil bijchginili alu rachali napu ramu benriga eyniriru. Lige alu ralmuli griego rachame ka gepnilime ju alu rachali napu rachame ju alu ralmuli napu we machime ju. 23 Ramueka pe ilig benriga eyniru churig melriligo Kristo gulusichi ujchug. Alu juroka tabil bijchgime ju alu

438 rachali, pe cha anime korime ju. Lige alu ralmuli tabil juro pe ygali neraga akeme ju alu rachali. 24 Nobi alu ralmuli Onorgamete wanpurigame napurig oyramala, alu ralmuli rek juro ke o rek griego ke we la machime ju Onorgame jlaligo Kristo wal awaliga. Alarig ntale Onorgame napurig Kristo ralmuli gurame nmala. 25 Rek ramueka tabil nmalia napu smi Onorgame, nobi wchigo najtkame jk napu smi Onorgame. Rek Onorgameka tabil awganti krek nobi wchigo awgame jk metig suwbaga ralmuli. 26 Emi Onorgame oyrame la nlwa churig nliga emi napulige Onorgame wanpachi. Ralmuli nrik, asriga ukabi nlikuru emi la ejebnigame. Pe ukabi kturu emi ab ewlala. Pe ukabi ralmuli kturu emi riko ongame. 27 Napurig chijunmala alu we machime, Onorgameka wanpale alu ralmuli napu tabil ntame kr ralmuli nrik. Lige napurig chijunmala alu ralmuli we awgame, Onorgameka wanpale alu ralmuli napu tabil awgame kr ralmuli nrik. 28 Onorgameka alu tam najtkame ralmuli wanpale, lige aminami wanpale Onorgame alu ralmuli napu tabil galilime ju uch jar ralmulite. Lige bon Alawala yale napurig we al ntame ralmuli nmala. Alarigriga sime ju Onorgame napurig machimela ralmuli tabil al ko alu tabil Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

439 oyrame ralmuli natlila. 29 Liko tawesi ralmuli itlamala reg aneme Onorgame: Ne bon we al semriga nocha ne bon awallate. Pe Onorgame awallatek la gainmili jkuru bil ri we al nocha. 30 Nobi Onorgame sile napurig ramu we la oyrame niwa Kristo Esusi lige pe Kristo Esusi oyriga we la ejebnigame ju emi. Lige alek oyriga we la sbali olmala emi. Lige alek oyriga wanpaga moch emi. Lige aminami alek oyriga emi akabmana moch. 31 Alekeri reg anime osliru we ya: Bil ri we al semriga raichmili jkuru Walula Onorgame olag, tase bonepi neraga.

1 CORINTIOS1,2 nlekuru emi pe ralmuli nila rachali ilig Onorgame nila rachali oyrimili nlekuru emi, aluchigo sligame awal yaa emi, tase ralmuli.
Jena ruwimela Onorgame Alawala we al machirio ramu chieri ko bon

Emi Kristo oyrame napurig ne, napulige ne pe kul sin seba al emi ejperlachi, neka tabil wek rachali rachame kturu alu we semtiri rachali we riliga. Neka pe ilig ruwturu alarig nocha ajtig Onorgame. 2 Neka pe ntaturu raichlime churig ko Esukristo alu napu ma pa rewagachi ajt, lige abiena nata ne raichlime chonig mukliga Esukristo gulusichi chujkug. 3 Napulige ne mi alemi sebasa we alala rachali ruyemia, we wilia ajtig ne maj. 4 Lige neka tabil raicha we semriga napurig emi we la ewmala. Ilig Onorgame Alawala sile napurig ewmala emi. 5 Alarigaka la tabil oyrimili

Jena ruwimela churig ko Esukristo alu napu gulusichi chujkag mukule

ramu napu benrame niru, napulige ramu raicha alu ralmuli yuga napu ma ab al nmame ju Onorgame nila rachali, liko la raicharu semati rachalite alu ralmuli yuga, nobi tabilchigo raichrik napu benrame ju alu ewlala lige chejar ralmuli jena wijchimoba ejpergame, napugiti alueka pe bil raw ma tabil ewlala nmemp. 7 Ramueka ruy napu Onorgame tabil ruwile we ya, pe kul jipe la ruw napu nata asale Onorgame we yasi napulige tach new ye gaw. Alarig sile napurig ramu la nmapua tachiri najki Onorgame, lige aminami napurig la narpua napu Onorgame nejmili ju. 8 Napu ramu ruy tabil wesi ewlala jena wijchimoba mochgame nmale. La nmasak pecha melibk alu Walula Esukristo napu ju Onorgame Inol napu we sem sime ju. 9 Alarig ju napurig oslirige Onorgame raichlila ya. Reg anime: Onorgameka ma la gatega ajt we semati raweli napu ymili ju alu ralmuli napu we la niraga eteme ju alu

6Suwbaga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS2,3 nobi tawesi ralmuli etg nibil akg nibil nata chieti ko.c 10 Onorgame Alawala we nejkura beniria alarig nimio ye suwbaga. Onorgame Alawlaka suwbaga machiri ramu. Abiena ruw napu Onorgame nata ajt. 11 Bil ri tabil machimela alieti nata ajtig chebil ri, pe alu ri boneka la machimela alieti nata ajtig bon o bon alawala abiena la machimela alieti nata ajtig alu ri. Alarig jkuru Onorgame yuga. Bil ri pecha machimeli jk alieti nata ajtig Onorgame, pe Onorgame Alawlaka la nmamala alieti nata ajtig. 12 Liko alu Alaw napu Onorgame nejlige pe tabil ralmuli alawala nile. Onorgame nejile bon Alawala napurig we al nmapua suwbaga alu napu Onorgame nej. 13 Napulige ramu ruy napu sile Onorgame ramu guriga, tabil raichalia napu ramu aboi natalia, ilig ramueka raichalia napu Onorgame Alawala benrale ramu. 14 Bil ri napu tabil alawgame ju Onorgame Alawala, alueka tabil la niraga akeme ju napu benrame ju Onorgame Alawala, pe tabil najtkame niraga akeme ju lige alekeri tabil nmaka akeme ju napu an alu rachali napugiti pecha alawgame kame Onorgame Alawala. 15 Bil ri la Onorgame Alawala alawgame nsak la animela pala la ko bil

440 nchali o tabil la ko ma. Nobi bil ri tabil alawgame Onorgame Alawala, tabil nmamala la nchame ko o tabil la nchame ko alu ri Onorgame Alawala alawgame. 16 Aka reg anch Onorgame nila rachali we ya osirgime: Tabil wesi ri it machime alieti nata ajtig Onorgame. Lige aminami tabil wesi ri it napurig Onorgame benrimala.d Nobi ramueka Onorgame Alawala alawgame nruk lige alekeri natlime niru napurig Kristo.

Emi Onorgame oyrame napurig ne, napulige ne alemi ajtig emi yuga, neka tabil beniri emi we machime neraga Kristo nila rachali, ilig neka beniri emi napurig ralmuli we pee machime neraga churig ko Kristo. 2 Neka benrituru alu ttali tabil nchali kame nmalia, napugiti mika ukuch kturu bij chiime napu tabil cho goyame ju goame. 3 mika bij ntame kame napurig alu ralmuli tabil cho oyrame Kristo nila rachali, napugiti mika pe korua mochime kame uch jar nila lige aminami enuela lige naawa mochime kame emi abopi. 4 Lige jar emi reg anime ju: Neka Pulo oyrame ju, lige uch jar reg anime ju: Neka Apolo oyrame ju, mika

Jena ruwimela churig nochmili ko alu napu nchame ju Onorgame nila nochlichi

c 2:9 Enesi Isaas 64:4 lige Jeremasi 3:16. d 2:16 Enesi Isaas 40:13 lige Romanos 11:34.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

441 achigriga nokame ju napurig alu ralmuli tabil Kristo oyrame. Tabil mach emi alarig nokame ko alu ralmuli cha nokame? 5 Chieri ju ne lige chieri ju Apolo? Ramueka pe Onorgamete nulrigime niru napurig emi benriwa napurig emi la oyramala Kristo. Lige aplipi ramu benriru napurig nul Onorgame. 6 Neka benrituru mi alu we alala rachali Esukristo nila, lige Aploka aminabi benrale Esukristo nila rachali, nobi pe Onorgame sile awal yaa napurig emi la oyramala Esukristo. 7 Tabil chrko chieri bajch benrame ko alu alala rachali lige aminami tabil chrko chieri benrame ko nujub, pe Onorgame cho ju awal nejime napurig aminabi oyrawa Onorgame. 8 Aplipi alu napu benrime ju bilepi ntali ntame ju, lige Onorgameka semati raweli ymala aplipi alu benrame we la benrasak. 9 Apolo lige ne pe abalek nchali nchame niru Onorgame nila nchali. mika ju napurig bile was rilig echergime, lige Onorgame sile alu was ech, mika ju napurig wal gal rep ilgame napu Onorgame sile new. 10 Onorgame we nejkura napurig ne benrimala ralmuli alu tabil me machime alarig ko Onorgame. Akinana uch jar ralmuli aminabi benrimili ju. Lige aplipi alu ralmuli we la benrimili jkuru. 11 Tabil wesi ralmuli benrimili jkuru sewinriga alu rachali Esukristo

1 CORINTIOS3 nila rachali, napu benriru ramu bajch. 12 Alu ralmuli napu benrimili ju akinana we al benrame nsak o tabil la benrame nsak 13 we la machiboa napulige raweli sbachi napulige Esukristo nawmili ju gastigrimia ralmuli napu cha nokame ju. Alu ralmuli napu tabil cha nokame ju, alueka ju napurig alu rejt napu tabil che ikime ju rek eksilia. 14 We la benrisak alu ralmuli, liko Esukristo we la semati raweli ymala. 15 Lige bil ralmuli tabil la benrisak liko Esukristo tabil niraga etmala napu benrale alu ralmuli, nobi Esukrstoka la biwgame alawgame niraga etmalag alu ralmuli. 16 mika tabil mach emi Onorgame kchila ko? mika tabil mach Onorgame Alawala pachgana bejtgame ko emi alawlachi? 17 mika ju napurig Onorgame galila neraga, lige apipiri gajunasa Onorgame galila, Onorgame abiena gajunmili ju alu ralmuli Onorgame galila gajname. Onorgame galila we najtkame ju lige mika Onorgame galila ju. 18 Tase natawa we ejebnigame ko emi aboi. Bonepi natsik we bengame ko alu ntali ntaga napu benrame ju ralmuli tabil Onorgame oyrame, ilig arewa alieti nata. Lige rek ralmulika tonto anechi emi olag, tabil chrko. Ilig beniboa Onorgame nila rachali. 19 Onorgame nrik tabil la ju napu benrame ju alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. Aka reg anch

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS3,4 Onorgame nila rachali we ya osirgime: Onorgameka ma la gatega ajt napurig alu ralmuli tabil sin sbali olmala rek we la sbali olnilie.e 20 Aka abiena reg anch: Walula Onorgame we al mach tabil al ko napu ntame ju alu ralmuli napu tabil Onorgame oyrame ju.f 21 Alekeri emi tabil rilamili jkuru alek ralmuli oyrame krik napu tabil Onorgame oyrame ju. Onorgame suwbaga tbiri newale emi guriga. 22 Pulo, lige Apolo lige Sepasi (Pegro), lige suwbaga ewlala emi gurame jkuru. Lige aminami Onorgameka gatele napurig ajag mochmala ralmuli, emi guriga sile, lige aminami gatele napurig suwimela ralmuli, pe emi guriga sile. Napu sile Onorgame we ya pe emi guriga sile. Lige napu smili ju Onorgame ab ilibkomi abiena pe emi guriga smala. 23 Lige mika Krstote nulalime jkuru lige Krstoka Onorgamete nulelime jkuru.

442 ralmuli la niraga etmala. 3 Neka tabil chl rek emi lige ewlala nulame machinlie chiena la nchame ko ne o tabil al. Neka pecha ntame jk bonepi chiena la nchame ko ne o tabil al. 4 Neka tabil machi nili cha sligo ne, rek tabil machi ne, pecha animlag ne tabil chokila ko ne. Pe Onorgame la mach ne natlila, pe alu bon gastigromala nech cha skame nsak ne. 5 Alekeri, tabil wesi echewawa emi tach nawachi Walula Esukristo. Alu Walula nawasa, alige gustisia olmala ralmuli yuga, lige alu we al machimela we al ko o tabil la ko napu nokale. Lige la machimela napu nata aplipi ralmuli. Alige Onorgame ymala semati raweli apili ralmuli napu la sbali olale. 6 Emi Onorgame oyrame napurig ramu, neka ruwguru napurig emi la machimela ramu etega ne lige Apolo we al sbali olame nrigo, aka reg anch Onorgame nila rachali ya osirgime napu reg an: Tase seunriga raichawa napu an Onorgame nila rachali. Alarig nokisk emi, tase rilaga eynawa reg anig: Nee alu rioka chiena la benranti ju Onorgame nila rachali. Nee alu chebil rioka, tabil la benranti ju Onorgame nila rachali. 7 Aka Onorgame slech seuntiri ntali ya aplipi emi, alekeri emi tase natmili jkuru

Neka najkguru napurig emi etmala ramu pe nchame neraga Kristo yuga. Alu smi ramu jula napurig ramu benriwa napu Onorgame tabil ruwile we ya. 2 Bil ralmuli napu nchali yrigame ju, alueka we la nochmili jkuru napurig

Jena ruwimela tachiri nchali ngame nligo alu ralmuli Esukristo nochlilachi nchame

e 3:19 Enesi Job 5:13. f 3:20 Enesi Salmos 94:11.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

443 ab jebnigame ko emi benraga Onorgame nila rachali metig uch jar. Suwbaga ntali napu ntame ju emi pe Onorgame sile alek ntali yaa, liko chonig emi we rilame jpach la emi aboi natlilate ntame krik. 8 Jipe mika ngame ju suwbaga napu najk emi, lige achigriga nokame ju emi napurig nokame ju alu ewlala rey, la tabil res lanti ka nok emi ramu nila. La bijchi ewlala rey nisa emi, ramuchig ewlala nwili jkuruchig emi yuga nulame! 9 Ramu napu ek nchali ngame niru napu Esukristo nej, Onorgame nujub jwale ramu napurig jar ri galrale morigame napu meliboli ju. Niru napurig ralmuli getmala ramu lige ajchmala, lige aminami alu santo njelitiri. 10 mika we machime kollek abopi lige ramueka pe tabil la ntanti neraga etlime ju. mika Onorgame awalila ngame kolae lige mika eteme ju ramu tabil ngame niraga alu awal. mika we la kolae napulige ralmuli we la niraga etechi emi lige ramueka tabil. Nobi alarig natlika tabil la ju. 11 Senib we elume niru ramu lige aminami asriga balmilime niru ramu. Lige asriga ochrame opchaga eyname niru ramu. Lige ralmulika asriga res olame ju ramu. Lige aminami tabil galgame niru ramu, pe ichrimi eyname niru ramu. 12 Lige aminami asriga resiblime niru ramu awgame nchiga goame

1 CORINTIOS4 meka. Napulige ralmuli we cha anichi ramu olag, ramueka reg anlime ju: Onorgame la gurasa la kp. Napulige we res ikiachi ramu, asriga la anachlime niru ramu, tabil res anig. 13 Napulige alu ralmuli cha anichi ramu olag, ramueka tabil ayoga raichlime ju alu ralmuli yuga. Lige ralmulika eteme ju ramu napurig tabil najtkame neraga. Napurig repuga neraga etlime ju ramu. 14 Neka pecha osg ye rachali napurig emi chijunmala. Neka osguru bil rejcholi ruig napurig ne bon kchila neraga napugiti neka we galeme emi. 15 Rek wek nokae emi beniria, nobi ne si bajch benria emi, lige alekeri emi napurig ne kchila neraga ju. 16 Alekeri neka nulguru napurig achigriga nokimela emi napurig smi ne. 17 Alekeri jula ne Timoteo alemi, alu napu ne we galeg et napurig ne inol neraga, lige napu we al sbili olame ju napurig najk Onorgame. Lige we al nir ne. Timotoka we al animela napu ne benrame ju napu ju Kristo Esusi raichlila. Alu ju napu ne benrime ju bochgimi al napu napume ju ralmuli Onorgame oyrame. 18 Jar emi reg ani moch: Ma tabil sin nawmala Pulo jeka. Alekeri we riola moch emi. 19 Neka pe yati neraga simela Onorgame la elsak nech, lige kul we al machim ne tal Onorgame awalila ngame ko alu ralmuli alanime. 20 Bil ralmuli la Onorgamete nulelime nsak,

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS4,5 we la machirume ju napu sime ju. Jar ralmuli Onorgamete nulelime korime ju, nobi tabilchigo la sbali olame jk napu najk Onorgame. 21 Churig najk emi napurig ne simela emi klimia? Bil gus ok emi wejpisomia, o wchala la ganliga?

444 alawala tabil gastigriwa napulige ku nawachi Walula Esusi. 6 Tabil rilimili ju emi tabil che nokame krig, aka ma la machch emi reg anime rachali: Bil ralmuli cha sime pe arig arsiga tabil gastigriga, ma uch jar ralmuli achigriga nokimela.g 7 Ma tabil eliwa napurig alu ri bajkimela al napu emi napume ju, napurig uch jar tabil achigriga nokimela. Aka mika ma la biwgame alawgame jpach napugiti Krstoka melriligame bilena gulusichi ujchag ramu guriga.h 8 Alekeri ma arewa chibi nok ilig aminacho we la oyrawa Kristo, ma arewa alu ntali chibi nokianti natlime. Ilig we la bijchi raichawa, tabil chibi nokiboa lige aminami tabil natawa chibi olianti uch jar ralmuli. 9 Neka uch bilena aplichi ruyturu napurig emi tabil napuka eynamala alu ralmuli yuga napu pe uch jar umug yuga okoka eyname ju napu tabil aboi yula ju. 10 Neka tabil anime ke an napurig emi tabil napumala alu ralmuli yuga napu tabil Onorgame oyrame ju napu pe wek umug yuga okoka eyname ju lige koruka eyname ekargame tbiri tabil aboi nila, lige alu napu chigoga eyname ju, lige alu napu pe ekargame tbiri oyrame ju napu

Jar ralmuli an bil emi we cha siro metig bil ralmuli tabil Onorgame oyrame. An bil alu Onorgame oyrame bejtego bil muk yuga napu onola yula ju. 2 Lige we ganliga mochgara emi abisibi we riola. Ilig we chijuntkuru lige seweka mochtkuru. Alu ri alasime ma tabil eltkuru napurig bajkimela al napu beniame ju Onorgame nila rachali. 3 Rek ne tabil ajtig napu emi moch, nobi ne alawlaka al ajt napu emi moch, la al ajtganti kr ne. Lige neka anguru alu ri olag chojkila ko. 4 Napulige emi napusa Onorgame nila rachali benimea, ne alawlaka al ajtchig lige aminami al ajtchig Walula Esusi Awalila. Neka Essite nulrigime ju, 5 lige neka alekeri nulguru ma tabil elwak napurig bajkimela alu ri al napu emi napume ju napurig Satanasi abichibi olmala alu ri napurig bon najk lige alarig alu ri ku guwana natmala. Lige alarig bon

Jena ruwimela Onorgame oyrame ka tabil cha nokimlik

g 5:6 Pulo anile: Pet kawali rosiga arina, bochgimi prisichi nalome krig. h 5:7 Enesi glosario Pscua.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

445 tabil Onorgame ju. Aka jena gawich ejperlirik abirigchigo ejperlawag alu ralmuli yuga napu cha nokame ju. 11 Neka pe reg anig ani emi tabil napumio alu ralmuli yuga napu anime ju: Neka la Onorgame oyrame ju. Lige pe tabil ewame nisa napu Onorgame nul lige pe etgili eyname nisa, chibi nokig eyname. Tabil gomeli ju emi alu tabil ewame ralmuli yuga. 12 Neka tabil lisensia ngame ju napurig gustisia olmala alu ralmuli yuga napu tabil Onorgame oyrame ju. Alueka Onorgame smili jkuru gastigaria, 13 nobi mika la lisensia ngame ju napurig gastigrimala bil ri Onorgame oyrame cha sisa. Alekeri mika ma tabil elmili jkuru napurig alu chasime bajkimela napu emi napume ju Onorgame nila rachali benimea.i

1 CORINTIOS5,6 emi nokimela jpach rachali gatea ralmuli jena ejpergame yuga. Liko chonig tabil gateme jpach emi alu nawili? 3 Tabil mach emi gatmili ko alu santo njeli yuga ramu napu Onorgame oyrame niru? Aka alekeri abchigo la gatwili jk ye jena gawich nergame nawili! 4 Liko chonig mika gateme jk alu nawili alu ewlala mochgichi napu tabil Onorgame oyrame ju? 5 Neka yeti ruwguru napurig emi la chijunmala. Aka mochch jar Onorgame oyrame we ejebnigame napurig gatmala nawili nerlasak. 6 Lige mi nawasak, chonig simbame jpach al napu moch ewlala nulame napu tabil Onorgame oyrame ju napurig gatmala alu nawali? 7 We entiri ju nakolia emi abopi nriga. Pe akwaguru chibi anichi emi olag. Lige aminami pe etwaguru emi nila chigochi. 8 Ilig mika we res nokame ju, ma chigome ju emi alu uch jar Kristo oyrame nila tbiri. 9 Tabil mach emi alu cha nokame ralmuli tabil simbame ko al napu ajt nul Onorgame? Emi ralmuli, tase tonto niwa. Ralmuli alu tabil aboi yula umug yuga okome lige alu Onorgame neraga eteme alu ekargame tbiri napu tabil Onorgame ju, lige aminami alu richok okome, 10 lige chigrigametiri, lige ralmuli alu napu we niga mochnilime

Napulige jar emi nawame nisa uch bil oyrame yuga, liko chonig mika nejkrili tnime jk alu ewlala napu tabil Onorgame oyrame ju napurig gatmala alu nawali? Ilig tniwakuru nejkrili bil Onorgame oyrame napurig gatmala alu nawali. 2 Tabil mach emi abiena gatlime ko ramu suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame? Aka

Jena ruwimela nausak jar ralmuli Onorgame oyrame abopi gatmili ko

i 5:13 Enesi Deuteronomio 17:7 lige 22:21.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS6 ju wek tbiri, lige alu we bajime rektame, lige alu chtiri rachame uch jar ralmuli olag, lige alu ygametiri napu pe ygiga bujeme ju enom uch jar nila. Alu ralmulika tabil sin simmala al napu ajt nul Onorgame. 11 Jar emi achigriga nokame nile napurig cha nokame, nobi Onorgame lchigo eklek, lige wanpale napurig alek oyrame nmala. Alu Walula Esukristo awalila sile gatea, lige aminami Walula On Onorgame Alawala si sile gatea.

446 Onorgame Alawala ajchgame jkuru, liko mika napurig Esukristo alarig jkuru alu napu pa rewagchika julrigame nlige Onorgamete. Alarig nsak, liko emi nriga tabil yuga okmili ju alu umug napu wek ri yuga okome ju. Alanokik tabil la ju! 16 Tabil mach emi, emi yuga oksak alu umug wek ri yuga okome, ma pe bilepi sap gainamio emi sapala yriga lige alu umug sapala yriga? Pe achigriga ju napurig anlige Onorgame alu Arani lige Eba we ya. Reg anele: Emi ok ralmuli pe bilepi ralmuli neraga nmala. 17 Bil ri la oyrame nsak Walula Onorgame la Onorgame Alawala alawgame ju. Lige alekeri bil ralmuli lige Onorgame pe bilepi alawgame ju. 18 Lige neka alekeri nulguru: Tabil ewiwa alu muk wek ri yuga gojchime repachi! Ilig yati simawa sew! Jar chtiri nchali tabil res olame ju bonepi. Napulige bil ri yuga gojchis bil muk wek ri yuga gojchime, asriga res ikime ju bonepi. 19 mika tabil mach emi ko Onorgame Alawala reobala, lige Onorgame Alawala michi bejtgame ko, alu alaw napu emi yliru? Aka Onorgame k ramu nuleme. 20 Onorgame jlale bon Inol napurig mukumela emi guriga napurig emi buymala al restirichi. Alekeri we la nirawa Onorgame lige aminami we la ntaga jrowa emi abopi.

15mika

emi reg anime ju: Onorgameka la lisensia nej napurig suwbaga nchali newawa, nobi jar nchali tabil la ju newala. Neka alekeri tabil nocha chtiri nchali napugiti alieti nchalika pecha gainmarko ne area. 13 Lige abiena reg anime ju jar ralmuli: Gomeka ropach asbame ju, lige ropaka goame ajchilime ju. La bijchi ju, nobi Onorgameka ma suwamio ye ok tbiri napu ju rop lige goame. Onorgameka pecha newale ko ramu napurig apipiri umug yuga okpua. Onorgameka newlekuru ramu napurig Onorgame Alawala pachgana ramuechi asimela, napugiti ramueka Onorgame nila niru. 14 Bil raw Onorgame bon awallate ajnamala ramu napurig ramu ajag mochiwa achigriga napurig ajnale Walula Esukristo.

12Jar

Jena ruwimela tabil cha nokiame ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

447
Jena ruwimela churig ejperlimio alu ralmuli napu ygame ju

1 CORINTIOS7 gunmakame ab la ju tabil uch rew. 9 Alu napu tabil anchame ju tabil muk yuga gojchig, ab la julke napurig newmala napurig tabil natmala muk yuga gojchianti. 10 Neka ye nulal yguru alu ralmuli napu newkame ju lige abiena alu napuka mochgame. Ye nulalika tabil ne nila ju, pe Onorgame nulalila ju: Mukika tabil armili jkuru bon gunala. 11 Sin kachi arsak, liko tabil la ju napurig uchchigo sin rewimela sen ri, ilig ab la jlek tabil rew o ab al jlek ma napurig alu muk chchigo sin pe aba alek ri yuga asimela napu yuga ajtlige. Lige tabil la ju napurig bil ri armala muk bon yula. 12 Alu uch jar ralmuli Onorgame oyrame, neka yeti rejcholi ruyguru. Yeka tabil Onorgame nulalila ju, yeka pe ne nila rejcholi ju. Bil ri Onorgame oyrame ygame nisa bil muk tabil Onorgame oyrame, alu muk tabil arnilisa alu ri, liko alu ri tabil armili jkuru alu muk bon yula. 13 Bil muk Onorgame oyrame bil ri ygame nisa tabil Onorgame oyrame lige alu ri tabil arnilisak alu muk liko alu muk tabil armili jkuru alu ri bon yula. 14 Onorgameka la niraga et alu ri napugiti alu muk napu bon yula ju Onorgame oyrame kame. Lige alu ri la oyrame nisa Onorgame lige alu mukika tabil, liko Onorgameka

Jpeko ne nejmala alu napu emi nech ruklige ib osilite rachiga. Tal ju napurig bil ri bineli bejtega asimela tabil muk yuga? 2 Aka la jpach nobi abchigo la ju napurig bil ri reimela bil muk napurig tabil natmala bil muk yuga gojchianti. Lige aminami bil muk reimela ri napurig tabil natmala ri yuga gojchianti. Omaka machiguru tabil la ka jipe jena wijchimoba. 3 Bil ri upgame, alueka la ju napurig yuga gojchimela bon upila. 4 Bil muk ri ygame, alueka la ewmili jkuru bon yula. Napulige ri yuga gojchinlisa alu muk yuga, alu muk la ewmili jkuru bon gunala. Achigriga ju ri yuga. Napulige alu muk yuga gojchinlisa alu ri bon yula, liko alu ri la ewmili jkuru alu muk bon yula. 5 Emi la nirsak napurig tabil napuka okmala pe ukabi raw la ju, pe ukabi raw raichnilisak emi Onorgame yuga. Lige akinana ma raichasa Onorgame yuga, ku napuka okmili ju napurig tabil chtiri ntili ymala Satanasi. 6 Neka pe bil rejcholi ruwguru, tase bil nulal. 7 Neka ab la nir nili napurig emi mochmala napurig ne, tabilchigo omaka alarig nruk. Nobi Onorgameka seuntiri ntali yame ju aplipi ralmuli. 8 Alu oni mochgame ab la ju tabil rew, lige alu umug

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS7 la niraga et alu muk napugiti alu ri napu bon yula ju la Onorgame oyrame kame. Liko Onorgameka we la tebmala alu ralmuli kchila napugiti bil alu onola la Onorgame oyrame kame. 15 Bil ri tabil Onorgame oyrame bil muk ygame nisa Onorgame oyrame, lige arnilisa alu ri alu muk, liko armili jkuru. Bil muk tabil Onorgame oyrame bil ri ygame nisa Onorgame oyrame, lige arnilisa alu muk alu ri, liko armili jkuru. Onorgameka tabil najk napurig nawak ejperlamala. 16 Ab la ju napurig tabil rojmala emi. Ilig emi Onorgame oyrame gurimili jkuru emi aboi yula la napurig Onorgame oyrame nmala. 17 Aplipi ralmuli achigriga ejtebmili jkuru napurig nlige napulige Onorgame baylige napurig alu ralmuli Onorgame oyrame nmala. Bineli asisk, liko peba bineli asimeli jkuru. Ygame nsak liko yuga asimeli jkuru. Alarig nul ne suwbaga ralmuli napu ek Onorgame oyrame ju. 18 Bil ralmuli juro nsak, tabil armili jkuru napurig nokame ju ralmuli juro. Lige bil ralmuli tabil juro nsak, tabil achigriga smili jkuru napurig nokame ju ralmuli juro.j 19 Onorgame nrik peba abisibi najtkame ju ralmuli rek juro ke o tabil juro ke, napugiti abchigo najtkame kame we la sbali oli napu Onorgame

448 nul. 20 Aplipi ralmuli achigriga ejtebmili jkuru napurig nlige napulige Onorgame oyrale. 21 Jar emi ralirgame nsak napurig nochmala emi tabil najttiga, tabil chlwa. Lige alu walula napu emi nuleme ju reg anis: mika ma tabil nochmili ju napurig ralirgame neraga, liko alarigaka asriga la ju. 22 Bil ralmuli ralirgame nsak, lige we la oyrame nisa Onorgame, Onorgame ysak we la ntali liko alu ralmuli ma tabil ralirgame niraga ntame nmala. Lige alu ralmuli napu tabil ralirgame ju, alueka natmala napurig ralirgame neraga Onorgamete. 23 Onorgame ma najttale Kristo jliga jena wijchimoba napurig mukumela ramu guriga, alekeri Kristo smi ramu nulea. Ma tase ralmuli nokame ju ramu nulea, Kristo smi ntali ya ramu. 24 Alekeri emi Onorgame oyrame napurig ne, achigriga ejtebmili jkuru emi napurig nlige napulige Onorgame oyeria. 25 Jpeko rejcholi benrimala ne alu ralmuli napu tabil cho ygame ju. Ye rejchlika pe ne nila ju, lige Onorgame smi nech guiria napurig ne we la benig benrimala ye rejcholi. Onorgame we la natem nech, alekeri gurame ju nech. 26 Neka ab la nir nili napurig emi tabil rewimela napugiti jipe pecha la ka jena wijchimoba, napugiti we resriga kame jena wijchimoba.

j 7:18 Enesi glosario circuncisin.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

449 ri muk ygame nsak, tabil arewa. Tabil ygame nsak muk alarig rejpiwa. 28 Bil ri muk rewis, al ju, lige bil muk ri rewis abiena la ju. Nobi alu ralmuli ygameka isnimi tabil ganliga mochmala. Neka tabil najkike napurig res nlamala emi. 29 Emi Onorgame oyrame napurig ramu, neka ye ruwguru. Tabil wek raw rokr wek ekargame tbiri simrimia asriga entiri, lige aminami gawtiri ma gajmala. Bil ri nriga muk ygame pecha mukicho nata asiame jk, ab la ju Onorgame nila ntali natalia. 30 Alu ralmuli napu we seweka moch, alueka we ganliga mochmili jkuru, lige alu napu we ganliga moch, alueka we seweka mochmili jkuru. Alu napu we enomgame ju, alueka napurig tabil enomgame niraga mochmili jkuru. 31 Ralmuli napu we uneme ju wek ekargame napu ner jena wijchimoba, tase me natawa alieti unlinti, ilig ab la ju ewalia napu nul Onorgame, napugiti ma pe ukabi raw rokr kame napurig suwibamia ye gaw. 32 Neka najki napurig la ganliga ejperlamala, tabil wek ntaga. Bil ri Onorgame oyrame napu tabil ygame ju muk, alueka pe Onorgamecho natlila nata ajtime ju napurig la ganliga asimela alu ri yuga. 33 Nobi alu napu muk ygame ju, alueka wek ntame ju jena wijchimoba nergame tbiri napurig bon yula ganliga

1 CORINTIOS7,8 asimela. 34 Bil ri muk ygameka asriga wek tbiri ntame ju. Bil muk Onorgame oyrame tabil ygameka, alueka pe Onorgame nochlilacho ntame ju la sbali olag napu Onorgame najk. Bil muk ri ygameka abchigo ntame ju tbiriti nochlime napurig bon yula la ganliga asimela. 35 Neka ye rachali ruwguru nejkriga, pecha nechaga ang neka. Neka najkig an napurig emi ab la nochmala Onorgame nila nochlilachi, tabil chr rek ygame ke o tabil ygame ke. 36 Bil ri muk taga asisk, lige okraga ma ewele nisa, lige napunilisa, liko ab la ju newa napurig napuka mochmala, Onorgameka tabil gastigrime ju ralmuli newichi. 37 Bil ri tabil rewinlisak bil muk, lige tabil ntame nisa muk yuga gojchiame al ju rek tabil rewae. 38 Al ju rek bil ri muk rewae nobi abchigo al jk tabil rewae. 39 Bil muk ri ygame, alu mukika aba alu ri yuga ochrimili jkuru. Alu ri mukusk liko alu muk chebil ri reimeli jkuru. Ilig alu ri Onorgame oyrame nmili jkuru. 40 Neka ntaguru ab la ganliga asimeo alu muk bineli asag, tabil uch rewis. Neka may nili Onorgame Alawala nejo ye ntali.

27Mu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela tabil che anilime ko alu ralmuli napu pe kul la oyrame ju Onorgame

Jpeko ne nejmala alu uch bil rachali napu emi

1 CORINTIOS8,9 rukni, tal la ko goaa alu goame napu mono kgirime ju napu tabil Onorgame ju o tabil la km. Suwbaga ramu la bengame niru pee ko, nobi napulige benisuga wek tbiri we rilaga eynilime niru ramu. Ilig la niraga etlime jkuru ralmuli tabil rilaga, alanokik ab la ju. 2 Bil ri we bengame neraga ntame ka, pe tabil bengame ju. 3 Onorgameka we la mach chieri ralmuli we niraga eteme ko Onorgame, lige Onorgameka we galeg eteme ju alu ralmuli. 4 Liko chonokiboa? Gopoa alu goame napu kgilime ju alu mono? We la machiguru ramu alu mono pe tabil Onorgame ko, lige pe bilepi ko Onorgame. 5 Jar ralmuli we tnime ju nejkrali alu ekargame tbiri napu ner pa rewagachi lige jena wijchimoba, 6 nobi ramueka machig pe bilepi ko Onorgame napu ju ramu Onola. Alu sile suwbaga tbiri new. Lige ramueka alek oyrame niru. Lige aminami pe bilepi ju Walula napu ju Esukristo. Onorgameka nulele Esukristo napurig newmala ye gaw lige rewag, lige Esukristo sime ju awal neja napurig ejperega mochiwa ramu. 7 Nobi jar ralmuli Onorgame oyrame tabil la machime ju yeti tbiri. Alueka ntame ju alu mono ajgame ko, lige bijchgime ju alu goame kgirime ko alu la bijchi Onorgame, nobi alu ralmuli alu goame gosk, wek ntame ju mayega we cha nokligo alu goame gos. 8 Nobi

450 Onorgame nrik tabil chr rek goae o tabil goae alu goame. Rek gosuga alu goame, pecha ab la natwili jk Onorgame yuga o tabil gosuga ma. 9 Nobi suwbaga emi la ntaga gopoa suwbaga alu goame napu goyame ju emi napurig alu uch jar ralmuli napu kul la oyrame ju Onorgame tabil chlmala. 10 Jar alu ralmuli etesa emi goame goy mochgichi alu mono kgirime, liko alu ralmuli natmala we al ko goame goaa mono kgirime lige aminami maymala ajgame ko alu mono. 11 Liko alu napu pe kul la oyrame ju Onorgame we la klmala alu mono oyrilia, lige ma armala Kristo oyeria, alu napu mukule alu ralmuli guriga. 12 Pe mu chojkila nmala alieti ntachi alu ralmuli napu pe kul la oyrame ju Onorgame. Krstoka tabil galeme ju alanokiachi ramu. 13 Neka alekeri tabil sin gomela alu goame napu kgirime ju alu mono napugiti ne gosk alu goame, pe guwana natmala alu ralmuli napu pe kul la oyrame ju Onorgame.

Neka Esukrstote nulrigime ju. Neka etgimp Esusi ramu nuleme. mika chojkile Onorgame oyeria napulige la bijchgile emi napu ne benrie. 2 Rek jar ralmuli natie ne tabil Esukrstote nulrigime ko, nobi mika wchigo la bijchgilik napugiti mika Onorgame

Jena ruwimela tachiri nochmili ko bil Esukristo nochlilachi nchame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

451 oyrame kame, lige alekeri we la machin nr la Esukrstote nulelime ko ne. 3 Neka reg anguru alu ralmuli napu we cha anime ju nech olag: 4 Tacha la ikir napurig Bernab lige ne goame taa? 5 Lige aminami, tacha la ikir napurig ramu la rewiboa umug la Onorgame oyrame napurig ramu si eynamala achigriga napurig sime ju alu Pegro lige alu uch jar Esukrstote nulelime, lige achigriga napurig nokame ju suwbaga alu Walula Esusi bonila? 6 Pecha ramuecho nochwili jk Bernab lige ne goame meka? 7 Chieri sontalo nchame ju bonepi najttiga goame? Bil ralmuli echis iwil, tacha goyame ju alu iwil rakala? Lige bil ralmuli napu tebume ju bon bukula chib, tacha bajime ju rech chib sunasa? 8 Yeka tabil ne nila ntili ju. Alarig an Moisesi nila nulal. 9 Aka reg anime osil oslipech Moisesi: Tabil bulewa rol chuala napulige nochalia rilig ol, ilig la eliwa napurig gomela atabemi. Onorgameka tabil reg rachiga anile pecha rolocho natemaka anile ko. 10 Onorgameka pe ramu natemaka anile. Tal bijchi ju? Abiena napulige bil ri asar, lige napulige bil ri rilig wejpich, we al machime ju akinana raw gomeo. 11 Pe achigriga niru ramu. Alu napu ramu benriga eyniru, alueka ju napurig rilig echiame. Liko tacha la ikir napurig emi nejmala atabemi

1 CORINTIOS9 goame. 12 Uch jar ralmuli la ikir goame narea, ramueka abchigo la ikirliwa goame narea. Liko ramu abiena ikir napurig narpua alu tbiri. Ramueka tajsinchigo tlime jk bil tbiri. Tabil najki napurig ralmuli natmala ramu we meme nrigo, lige aminami tabil najki napurig natmala ralmuli ramu pe Onorgame raichlila ruig meme nrigo. Neka pe ilig najk napurig ralmuli pe Kristo raichlilachi natmala. 13 Ralmuli alu napu nchame ju wal reobachi pach we goyame k ralmuli aplala goame alu Onorgame kgilime. Lige abiena alu ralmuli napu nchame ju al wal reobachi machige mesa repuka we goyame k goame napu ek goame jwame ju ralmuli Onorgame kgimia. Emi we al machguru alu alarig ko. 14 Aka abiena nulch Onorgame napurig alu ralmuli napu benrame ju Onorgame nila rachali narmili ko goame ralmuli aplila alu napu gepume ju Onorgame nila rachali. 15 Neka pecha wesi tbiri tame jk. Neka pecha osg emi napurig emi bil tbiri nejmala. Neka mukus nili elowika tabil tbiri tniga emi. Neka ab ganlame ju benriga tabil tbiri taga. 16 Neka tabil rilame ju napulige Onorgame raichlila ruyea ralmuli. Pe ne nochlila ju. Ne tabil benrasak ye rachali liko Onorgame nech gastigrimala. 17 Ne bon natsak ye rachali

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS9 benrimia ralmuli, liko we la nmili nlekuru napurig ralmuli najttamala nech. Nobi pe Onorgame sile ko nul napurig ne benrimala ye rachali, liko ne pe la sbali olguru napu nul alu. 18 Liko chonig tabil gobllome jpach ne Onorgame raichlila benriga? Tachiri narmalach ne? Neka we ganlame ju ralmuli benriga. Neka tabil najk napurig ralmuli najttamala nech. Pe alarig la ju. 19 Rek tabil wesi nul nech, neka pe pioni neraga eyname ju ralmuli guriga. Alarig gurame ju ne wek ralmuli napurig la bijchgimala Kristo nila rachali. 20 Napulige ne eyena alu juro ejperlachi, neka napurig juro neraga eyname ju. Neka guriniliga siame napurig we la bijchgamala Kristo nila rachali alu ralmuli. Alekeri we la sbali olame ju ne napu nul Moisesi nila nulal tabil che anig. 21 Napulige eyena ne alemi napu ejper alu ralmuli napu tabil juro ju, neka oyame ju napurig alu ralmuli napu tabil juro ju, neka guriniliga siame napurig we la bijchgamala Kristo nila rachali alu ralmuli. Nobi neka tabilchigo areme jk Onorgame nila nulal napugiti neka Krstote nulalime kame. 22 Napulige ne ajtig alu ralmuli ejperlachi napu pe kul la oyrame ju Onorgame, nchig achigriga oyame ju napurig alu ralmuli

452 napugiti neka pe guriniliga siame alu ralmuli napurig Kristo awal ymala alu ralmuli. Lige aminami neka we la ntaga eteme ju churig ntame ko aplipi ralmuli. 23 Neka alarig sime ju napugiti neka we ganliga benrime kame Onorgame nila rachali, lige ne alarig sisa la narmala ne semati raweli. 24 Aka ne bil ttali ruymala emi napurig emi we la nmamala. Aka bil roib nergichi al Gresia anilichi, aka wek ralmuli jmame jpach roweka, nobi pe bilepi meme jpach. Aka achigriga jpach Kristo oyrilia napurig bil roib. Liko we jmpua la sbali olamia napu Onorgame najk. 25 Napuypiri ri napu rowmili ju, we al ntame ju beb neraga tach pasichi roib. Alu rioka alarig sime jkuru mnilia bil gorona aurlite newrigime, alu tabil wek raw anchame. Ramueka nochlime niru Onorgame nochlilachi mniliga alu tbiri napu senib anchame ju.k 26 Napulige ne new alu nchali napu Kristo yaa nech, neka tabil nchame ju napurig bil ri roweme alu napu tabil ntame ju mlime. 27 Neka we la ntame ju alu napu ne beniri, lige we la sbali olame ju ne alu napu ne beniri. Neka tabil najkiame napurig Onorgame animela tabil naremio ne semati raweli pecha sbali olligime

k 9:25 Ralmulika tabil roweme ju bil gorona mniliga. Alueka pe meme ju chin, lige banasoli. Lige aminami tabil ntame ju churig memia alu roib.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

453 ne napu ne nul napurig sbali olmala uch jar ralmuli.


Jena ruwimela we la ewlime ko alu we la bijchi Onorgame lige aminami we la raichlime ko alu olag

1 CORINTIOS9,10 napurig nokale alu ralmuli we ya mochgame. Aka Onorgame nila rachali reg anch: Ralmulika pew goy mochile lige aminami baja mochile lige aminami yawile al owemi rawega jaga napu ilile alu besero rote newrigime.m 8 Lige aminami tabil yuga gojchiame jkuru bil muk tabil bon yula. Alarig nokale jar alu ralmuli, alekeri suwile bil li amin baki mili ralmuli bil raw kachi. 9 Tabil chibi nokiboa pe machinliga chiniko gastigrimio Onorgame. Jar alu ralmuli alarig nokale, alekeri Onorgameka sinow jlale napurig alu ralmuli suwimela sinowite uchsiga. 10 Tabil che aniboa Onorgame tabil la sbali olame ko napu sbali olmorle. Jar ralmuli alarig nokale, lige alekeri Onorgame jlale bil santo njeli ralmuli meame. Alu sile alu ralmuli me. 11 Napu ikile alu ralmuli ya ejpergame, alueka pe ttili nile ramu yuga. Lige alekeri osliru al aplichi napurig ramu la machiboa napu jipe raw ejpergame niru, napurig machiboa alieti tbiri tabil newati ko. Ma pe ukabi bam rokr gaw suwibamia. 12 Alu napu ntame ju ma tabil che nokimeo, we la ntaga tase guwana rujspua! 13 Aka suwbaga ralmuli isnimi cha nokinlime k, nobi Onorgameka wchigo la gurame jk napurig tabil cha nokimela.

10

Emi Kristo oyrame napurig ne, we la natwak emi, alu emi rijimala we ya mochgamel napulige jmasa al Ejipto mochiga, nol bajchabemi enale napu eynale alu ralmuli, lige suwbaga alu ralmuli simrale al wal baw ilgichi napu Baw Sejtkame anilichi ju. 2 Alekeri we al machir alueka la Moisesi oyrame nligo, napugiti alu Moissika walula nligame alu ralmuli nuleme. 3 Suwbaga alu ralmuli goale alu goame napu Onorgame yale. 4 Lige abiena bajile alu baw napu Onorgame yale napu machnale bilena wal rejtechi. Alu rejteka pe Kristo nile napu alu ralmuli yuga oyame nlige. 5 Amul suwbaga alu ralmuli tabil ewale napu nulale Onorgame. Alekeri Onorgameka tabil ganliga asale alu ralmuli yuga. Onorgameka meale alu ralmuli al jami tabil bagichi. 6 Suwbaga ye pe ttali ju ramu yuga napurig ramu tabil korpua chibi nokianti napurig nokale alu ralmuli. 7 Alekeri emi tabil tniwa nejkrali alu mono napu ralmuli we la niraga etele napurig Onorgame neraga

l 10:1 Enesi glosario ancestor. m 10:7 Enesi xodo 32:6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS10 Lige alekeri we la bijchgilime ju Onorgame we la nejkrime ko. 14 Emi napu ne we galeg et, tase tniwa iwrali alu mono napu tabil Onorgame ju. 15 Emi ralmuli asriga la ntame jkuru, alekeri we al nmaka gepuwa alu napu ne ruimeli ju machinliga pala bijchi ko o tabil. 16 Napulige bajilia alu iwil bawila, bajch cheliera ilime jkuru Onorgame nleg Esusi mukligo bilena gulusichi ramu nila gastigo otog, lige aminami goame jturu ban nlag churig mukligo Esusi lige churig ku ajnaligo. Yeka pe aniame kr ramuchig ku ajniwili ko. 17 Rek asriga wek nrige ramu, pe abalek ban goyame niru. Yeka ruyame kr ramu pe bilepi ntali ntame nrigo napu ntame ju Kristo. 18 Aka la natwabala alu ralmuli al Israeli ejpergame, aka sap goyame jch Onorgame kgilime al msachi ajchrigame. Alueka pe aniame kr alu ralmuli pe bilepi ntali ntame ko Onorgame yuga. 19 La nmilia emi napu ne ruw jipe? Alu mono napu kgilime ju, alawgame ju? Lige la bijchi la Onorgame ju? We najtkame ju alu goame napu kgilime ju alu mono? 20 Tabil. Alu mnoka tabil alawgame ju. Alu ralmuli napu kgime ju alu mono, pe remnisi ukuchpala kgime kr alu goame, tase Onorgame. Neka tabil najk napurig emi alek

454 ukuchpala remnisi gompanerola nmala. 21 mika tabil bajmili jkuru alu iwil bawila napu bajlime ju Esukristo nlag emi bajime nsak iwil bawila napu remnisi ukuchpala kgilime ju. Lige aminami pecha gomeli jk emi alu ban napu goyame ju Esukristo nlag emi goyame nsak alu ban napu remnisi ukuchpala kgilime ju. 22 mika najki napurig aymala Onorgame? Ramueka pecha awgame niru napurig Onorgame.

emi reg anime ju: Neka abichibi smala napu ne bon najk. Al ju nobi jar nchali tabil la jk lige aminami tabil nejkrime ju napurig oyrawa Esukristo. 24 Ilig natawa uch jar ralmuli gurilinti, tase pe bonepi gurilininti nata asiboa. 25 Suwbaga goame gopoa emi napu ralinlime ju al napu sap ralinlime ju. Tase rukuboa tala la mono kgirime ko o tabil. Lige alarig la tabil wek nata asimela alu goame gos. 26 Aka, Onorgame nila jpach suwbaga ye gaw lige suwbaga tbiri napu ner jena.n 27 Jar ralmuli tabil Onorgame oyrame reprisa goame goachi, lige mu simis goame gomea alu ralmuli yuga, we al jkuru goaa goame napuypiri goame. Lige aminami tabil wek ntiga

23Jar

Jena ruwimela we la gurilimi ko uch jar ralmuli

n 10:26 Enesi Salmos 24:1.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

455 gopoa alu goame. 28 Bil ri asisk al Onorgame oyrame lige reg ansiga mu alu riote: Ye sapaka pe mono kgirime ju napu tabil Onorgame ju, liko mu nriga tase gopoa napurig tabil chlmala alu ri. 29 Mueka ma machguru la ko napuypiri goame goaa, nobi ilig tabil gopoa alek goame napurig tabil chlmala alu ri napu pe kul la oyrame ju Onorgame. Chonig tabil gomeli jpach bil goame pe bil ralmuli natasa tabil la ko? 30 Ne cheliera ysak Onorgame alu goame gomea liko, chonig cha anilbich ne alu goame goyachi? 31 Napuypiri nchali napu mu nchame ju, goame gog lige aminami bajiga o uchchigo bil tbiriti nchaga, Onorgamecho ntiga nochlime jkuru lige goyame jkuru lige bajlime jkuru napurig ralmuli la nirmala Onorgame. 32 Ramueka tabil najki napurig alu ralmuli juro guwana rusmala nibil alu tabil juro, lige nibil alu ralmuli napu Onorgame oyrame ju. Alekeri la ntaga. 33 Neka najk napurig suwbaga ralmuli we ganliga akimela ne benrachi Onorgame nila rachali. Neka tabil beniri pe bonepi akabmana einniliga, neka pe uch jar ralmuli guriga smguru napurig la akabmana eynamala. Achigriga nokiboa napurig sime ju ne. Neka

1 CORINTIOS10,11 achigriga sime ju napurig sime ju Kristo.


Jena ruwimela bil muk Onorgame yuga raicha ilis tabil banito opliga ilig tabil la ko Onorgame nriga

11

we ganliga ajt emi yuga, emi wchigo la nleg mochgame nech. Lige aminami we al ewame kame napu ne beniri emi. 3 Abiena najk ne napurig emi la nmamala ye rachali: Krstoka suwbaga ralmuli nuleme ju jena wijchimoba ejpergame, lige bil rioka nuleme ju bon yula muk, lige Onorgameka nuleme ju Kristo. 4 Bil ri Onorgame yuga raichasa, o ruy napu Onorgame najk tabil goypaga ilig, liko alueka tabil nirame krlamala Walula Kristo. 5 Bil muk Onorgame yuga raicha ilis o ruy napu Onorgame najk tabil banito opliga, liko alueka tabil nirame krlamala alu bon yula ri, pe achigriga ju napurig rewniga ajchig sijkargame gupala pe tabil nirame krik bon yula. 6 Bil muk tabil banito opolnisa, liko sijkimeli ju gupala. La chijunsak gup sijkig, liko banito opolmili ju.o 7 Bil ri pecha goychiga ilimeli jk pach reobachi, aka Onorgameka walula nulame neraga ajchlige ri napurig nulame ju Onorgame jena wijchimoba lige pa rewagachi, alekeri ramu we la nirlime niru Onorgame, alekeri we la

2Neka

o 11:6 Al mi Korinto anilichi alarig nokame nile ralmuli napulige bil muk sen ri yuga gojchis, liko rewniga ajchig sijkame nile gup, alueka pe gastigriga nokame nile alanok.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS11 nirwili ju Onorgame. Bil mukika napurig ri neraga newrigime ju, lige we la nirmili ju bon gunala. 8 Onorgame tabil bajch newale muk, ilig ri lina bajch newale. Alu ri bujliru bil achiglila alu muk newamia. 9 Nibil alu ri newleru napurig gurame nmala alu muk. Ilig alu muk gurimili jkuru alu ri. 10 Alekeri alu muk opolmili ju bil banito, alarigaka machiboa la nirame ko bon gunala lige abiena la nirame ko suwbaga alu santo njeli. 11 Ramu nrik napu Onorgame oyrame niru, rioka resl bil muk, lige mukika resl bil ri. 12 Bijchi ju Onorgame sligo muk new bil achiglila bujesa alu ri napurig alu ri si bejtega asimela. Abiena bijchi ju suwbaga ri pe umugichi ochrigame ko. Onorgame sile suwbaga alarig nata. 13 We al natawa emi abopi. Tal ko bil muk Onorgame yuga raicha tabil banito opliga ilig al napu napume ju ralmuli Onorgame oyrame? 14 Bil ri iweli gujpega einasa, tabil la nmala. Tabil sijkame nsak gupala asriga chrikrle. 15 Bil muk iweli gupgame we al ikirle. Aka Onorgame ntale napurig muk iweli gujpgame nmala. 16 Bil ri tabil nirsak alarig, liko raichmili jkuru. Ramueka senib benriga eyname niru bil muk banito opolmili ko napulige Onorgame yuga raicha ilig o napulige ruy ilig napu Onorgame najk. Lige aminami achigriga benrame ju

456 suwbaga alu uch jar ralmuli napu benrame ju Onorgame nila rachali.
Jena ruwimela jar ralmuli tabil la niraga goyame ko alu goame napu goyame ju Kristo nlag
17Neka

we osnilituru ye rachali emi nechaga. Jar ruy anguru pe we boch anime ko emi napulige napusa. Pe tabil niraga jrome kar emi abopi. 18 Suwbaga ralmuli ruy an napulige emi napusa tabil ganliga jrome kar emi abopi, lige aminacho ma tabil bilepi ntali ntame kar emi. Jar rachali bijchi krpuku. 19 Nobi suwbaga yeti ikimeli ju napurig machiboa chieri ralmuli la bijchi Kristo oyrame ko. 20 Napulige emi napusa goame gomea Kristo nleg, tabil niraga goyame kar emi. 21 Aminami ruy an jar emi napulige napusa, jar emi we sapuka goyame kar alu goame napu emi apale pe tabil buig uch jar ralmuli, lige jar pe eluka ejtebime kar, lige jar pe etgame kar bajiga. 22 Tabil galgame niru emi napurig gomela emi lige napurig bajmala? Chonig tabil nirame nruk emi napulige napusa alu ralmuli Onorgame oyrame? Lige aminami, chonig gawliga eteme nruko emi alu ralmuli napu tabil ngame ju? Choneme ne emi? Neka pecha animeli go we ak ralmuli ko emi.

uchchigo sin ruwimela napu benrale Walula Esusi churig

23Neka

Jena ruwimela churig nokiame ko napulige goy goame napurig nullige Esusi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

457 goame ko alu goame napu goyame ju Esusi nleg. Abalige ruk napulige Jurasi nejile alu Esusi, lige Essika wile alu ban, 24 lige ma cheliera yasa Onorgame, naspasi chiwnale reg anig: Yeka ne sapala ju napu meliboli ju emi guriga. Akinnami achigriga nokiboa nech nleg. 25 Lige aminami pet ilibeko wile bil baso iwil bawila rektame roag lige reg anile: Ye iwil bawlaka ne elal ju. Yeka ruyame kr ne mukumeli ko emi guriga. Akinana achigriga nokiboa nech nlag. 26 Napu ikis goy emi ye ban lige napu ikis baja ye iwil bawila, mika ruk nokguru Walula Esusi mukligo ramu guriga. Abisibi alanokiboa napus uchchigo nawachi Esusi.

1 CORINTIOS11,12 Onorgame pecha gastigrimili go. 32 Napulige Onorgame gastigaria ramu, alueka gastigari ramu napurig ramu ku guwana natawa lige aminami napurig tabil gastigriwa ramu alu ralmuli yuga napu tabil Onorgame oyrame ju, napulige ku nawachi Walula Esusi gastigrimia suwbaga ralmuli cha nokame. 33 Alekeri emi Kristo oyrame napurig ne, napulige napusiga goame gomea, gopoa goame napulige suwbaga ralmuli napusa. 34 Bil ralmuli elusak, ab la ju bon bejtlachi goy, napurig tabil gastigriwa Onorgamete napulige goame goyachi uch jar ralmuli yuga. Uch jar rachali napu emi ruk nech, alueka ruim ne alemi simis ne emi klimia.

bil ralmuli we cha sime nisa alu ban gos lige alu iwil bawila bajisa, alueka tabil nirame krlamala Walula Esusi mukligo ramu guriga. 28 Bij tach goy alu ban lige tach baja iwil bawila, we la natmili jkuru emi tachiri cha nokligo emi yabeko. 29 Bil ralmuli tabil nirame Walula Esusi gos alu ban lige bajisa alu iwil bawila, liko alu ralmuli gastigriwili ju Onorgamete. 30 Alekeri jar emi we resriga moch nayua, lige jar ma suwile. 31 La we al natsik bajch tach goy alu ban lige tach baja iwil bawila liko

Jena ruwimela bajch tach goy alu goame we la natlime ko tachiri cha nokligo emi ab ib
27Alekeri

12

Emi Onorgame oyrame napurig ne, neka najk napurig emi machimela churig ko alu nejkrili napu nejime ju Onorgame Alawala. 2 Napulige emi tabil cho oyrame ka Kristo, mika nejkrali tanime nile alu mono napu tabil rachame ju. 3 Alekeri neka najkguru napurig emi we la nmamala. Aka bil ralmuli napu gurilime ju Onorgame Alawlate, alueka pecha che anig raichmalag Esusi olag. Suwbaga alu ralmuli napu gurilime ju Onorgame Alawlate, alueka we la machime ju Esusi ko Walula.

Jena ruwimela churig nejkrimili ko apili alu ralmuli napu yliru nejkrali Onorgame Alawlate

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS12 ralmuli napu Onorgame oyrame ju seunriga gurilime ju napurig gurame nmala uch jar ralmuli, nobi suwbaga alu nejkrali pe Onorgame Alawala nila ju. 5 Ralmuli Onorgame oyrame seunriga nakrame ju abopi, nobi pe abalek Walula Esusi sime ju guria. 6 Alu ralmuli napu gurilime ju Onorgame Alawlate, aplipi alu ralmuli seuntiri ntali yalime ju, nobi pe abalek Onorgame sime ju guria. 7 Onorgame Alawala seunriga gurame ju aplipi ralmuli Onorgame oyrame, napurig alu ralmuli la gurame nmala uch jar ralmuli Onorgame oyrame. 8 Onorgame Alawala gurame ju ralmuli napurig jar ralmuli we la benig ruyeme nmala rejcholi uch jar ralmuli lige napurig jar ralmuli we la benime nmala Onorgame nila rachali. Nobi pe Onorgame Alawala sime jk guiria. 9 Jar ralmuli gurilime ju napurig we la bijchgame nmala Onorgame we la sbali olame ko. Lige jar ralmuli gurilime ju napurig we la sawame nmala nayume. 10 Jar ralmuli gurilime ju Onorgame Alawlate napurig yome nmala alu tabil machlime ralmuli lige aminami napurig ajname nmala suwgame.p Lige jar ralmuli gurilime ju napurig rachame nmala napu Onorgame najk. Lige jar ralmuli gurilime ju napurig la machimela Onorgame Alawala

458 lige aminami la machimela alu tabil al alaw. Lige jar ralmuli la gurilime ju napurig rachame nmala seunriga napu tabil nmame ju aboi, lige jar ralmuli gurilime ju napurig la nmamala napulige rachachi ralmuli seunriga rachame. 11 Nobi pchigo Onorgame Alawala sime ju suwbaga ye nejkrali ya ralmuli, lige alu la mach churig gurimio aplipi ralmuli. 12 Aka ramueka sekgame niru, lige rongame, lige mogame. 13 Aka Esukristo oyramechig wekan chojkgame k. Jar juro ju lige jar tabil juro ju. Lige jar griego rachame ju lige jar seunriga rachame ju. Lige jar ralirgame ju lige jar tabil, pe nchame ju. Nobi suwbaga pe bilepi alawgame niru ko, pe Onorgame Alawala. 14 Ramueka pecha moocho niru ko. Abiena sekgame niru lige rongame. Tabil suwbaga ralmuli juro ju lige aminami tabil suwbaga ralmuli ralirgame ju. 15 Aka mooka pecha ntame jk ab najtkame ko metig ron. Lige aminami mooka tabil anime k: Neka tabil sek ju, alekeri tabil najtkame ju ne, ilig ab la jlek nech rejpunalia. 16 Aka bil najk pecha sulagoma jk, nobi wchigo najtkame jk alu najk. 17 Tabil najkgame nrik, pe busgamecho nrik, liko churig akibch? Tabil ajkgame nrik, liko churig jluwapach? 18 Aka Onorgame newlige ramu najkgame, busgame,

4Alu

p 12:10 Enesi glosario milagro.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

459 rongame, ajkabgame, chugame, mogame napurig bon la nirale. 19 Tabil rongame nsiga ramu, nibil sekgame nibil mogame, chieti nwapu ramu? Busgame nsiga lige tabil najkgame nsiga, o pe akgame nsiga lige tabil rongame nsiga, chieti nwapu ramu? 20 Aka najkaka we najtkame jpach lige bus lige ajkab lige ron. 21 Aka busika pecha ab najtkame jk metig sek. Aka mooka pecha ab najtkame jk metig ron. Aka mooka peka reg anime k: Neka tabil resl alu ron. 22 Jarnami opliga eynilime niru. Tam we najtkame kr nobi wchigo najtkame krko. 23 Abchigo la replime niru metig alu uch jarnami. 24 Jarnami napu ju sekachimi, mochimi, tabilchigo alarig replime jk, peka napurig muyach lige chojkbachimi. Alarig newale Onorgame. 25 Alarig nrukuru ramu Onorgame oyrame. Anagupi replime nrukuru ramu. Jar tabil ewlala krkuru, tam najtkame kr. Abirigchigo la repligo. 26 Bil Onorgame oyrame we res nlasa, ramuchig omaka res nlia mochiru. Lige we la semriga raichasa uch jar ralmuli emi olag, liko we la ganliga mochiru ramuchig. 27 Aplipi ralmuli Onorgame oyrame we najtkame ju, lige Onorgame yale alu ntali

1 CORINTIOS12 napurig uch jar ralmuli guriga jromala. 28 Jarchigo yrigame ju nejkrali napurig nulame nmala Esukristo nochlilachi. Lige jarchig yrigame ju nejkrali napurig we la ruymala uch jar ralmuli napu Onorgame najk jipe. Lige uch jareka benrimili jkuru Onorgame nila rachali. Jarchigo yrigame ju nejkrali napurig yome nmala alu ralmuli tabil machlime lige napurig ku ajnamala suwgame. Jarchigo ralmuli alarig yrigame ju nejkrali napurig naykame enniga jromala lige jar ralmuli we restitirichig lige tabil ngame goame. Jarchigo yrigame ju nejkrali napurig oilrimala uch jar ralmuli napurig nochmala. Jarchigo yrigame ju nejkrali napurig raichmala seuntiri rachali napu tabil nmame niru ramu. 29 Suwbaga emi nulame niru Esukristo nochlilachi? Tabil. Suwbaga ruyame ju emi napu Onorgame najk? Tabil. Suwbaga emi benrame ju? Tabil. Omaka ajname ju emi suwgame? Tabil. 30 Omaka emi yome niru? Tabil. Suwbaga emi la rachame niru alu napu tabil nmutame ju? Tabil. Suwbaga emi la nmame niru alu ralmuli rachachi tabil nmutame rachali? Tabil. 31 Abirigchigo la tniwag Onorgame alu ntali napu ab la gurame ju uch jar ralmuli.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS12,13 Neka jena benramala pe ukabi rachali napu abchigo najtkame ju.

460 tabil ayome ju pet sewin ansiga uch bil ralmulite. Lige aminami tabil senib nata ajtime ju napu chibi ollige yabeko. 6 Tabil galeg eteme ju alu cha nokame ralmuli ilig we galeg eteme ju alu ralmuli napu we la rachali rachame ju tabil ygali. 7 Alu ralmuli napu galeg eteme ju uch jar ralmuli, alueka tabil guwana rujsume ju, lige senib we la bijchgime ju la aremio chasika eyena. Alueka la anchame ju rek chibi iki. 8 Alu ralmuli napu galeg eteme ju uch jar ralmuli, alueka senib galeg etmili ju uch jar ralmuli. Bil raw sebmala napu tawesi ralmuli ruwimela chukimeli ko ab ilibkomi lige aminami tabil raichmala ralmuli seuntiri rachali napu tabil nmutame ju, lige aminami ma pecha reslmalag alu ralmulika, ma la machig mochmemp Onorgame natlila. 9 Jipe tabil la machir suwbaga napu Onorgame najk, lige aminami tabil me ejebnigame niru Onorgame nila rachali beniria. 10 Napulige ramu nmasiga suwbaga napu tabil nmame nrige ramu, ma tabil res lawa aminabi beniame alu rachali. 11 Ne ut ka, ut neraga ntame kturu ne. Wal kaka, ma tabil nata ne ut neraga. 12 Jpeko tam machiame niru Onorgame nobi la nmasik suwbaga napu tabil nmame niru, alige kul la machiboa churig ko Onorgame, napurig Onorgame machime ju ramu.

13

Rek ne suwbaga ekargame rachali rachame ke ne napu rachame ju ralmuli jena wijchimoba ejpergame lige aminami napu rachame ju santo njeli nobi neka tabil galeg etg uch jar ralmuli, neka pe napurig bil gapin napu tabil la anime ju, alarig ju ne. 2 Lige rek ne we la machime ke tachiri chukumeli ko ab ilibkomi lige la nmame nsak ne napu Onorgame nata ajt, lige ne we la bijchgame nsak Onorgame we la sbali olame ko, liko ne la umubmili ke alu rab sew el pe ntaga, ne tabil galeg eteme nsak uch jar ralmuli, pe rioksi nmili ke liko. 3 Lige rek ne suwbaga kogie alu ralmuli napu tabil ngame ju, pe rioksi nmala ke tabil galeg eteme nsak ne alu ralmuli. Rek ne melisuga Onorgame nila rachali ruyame krik, pe rioksi nmala ke, ne tabil galeg eteme nsak uch jar ralmuli. 4 Alu ralmuli napu la galeg eteme ju uch jar ralmuli, alueka anchame ju rek chibi anile, lige senib gurame ju uch jar ralmuli. Alueka tabil enulame ju lige aminami tabil rilame ju. 5 Alueka tabil che anig rachame ju uch jar ralmuli olag. Alueka we la kniga goyame ju napu ngame ju aboi. Lige aminami

Jena ruwimela we la niraga etlime ko uch jar ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

461 ntali ner napu tajsin suwbame ju. Bil ntali ju ye: We la bijchgilime ko Onorgame we la sbali olamio. Lige uch bil ntali ka ye ju: Abisibi buig mochlime ko napus Onorgame la sbali ol napu sbali olmorlige. Lige ab nujub ntilika ye ju: galeg etlime ko uch jar ralmuli. Nobi abchigo najtkame jk alu ntali galeg etlime ralmuli.
Jena ruwimela chieri nekrali ko ab najtkame napu nejile Onorgame Alawala
13Baki

1 CORINTIOS13,14 alueka pe bonepi gurame ju, nobi alu napu benrame ju Onorgame nila rachali, alueka benrame ju napurig aminabi benimela ralmuli Onorgame oyrame. 5 We la nisa la kp napurig suwbaga emi ralmuli seunriga rachame nmala napu tabil nmutame ju. Nobi neka ab la nir nili napurig emi benramala napu Onorgame najk. Ab najtkame ju benrilia napu Onorgame najk, metag raichalia seunriga. Bil ri seunriga raichask Onorgame nila rachali, alige asis bil ri la nmame alu seuntiri rachali, alu ruimeli jkuru achigriga napu anile alu seunriga rachame napurig ralmuli Onorgame oyrame aminacho la benimela. 6 Emi Onorgame oyrame napurig ne, ne simis emi klimia lige ne benrisa Onorgame nila rachali seunriga rachaga napu emi tabil nmame ju, churig nejkramalaw? Ne ruisk la suriga napu Onorgame beniri nech, lige aminami ruis ne napu mach ne, lige ruis ne napu Onorgame najk, lige ne benrisa bil ttali liko ne la machgime benguru, liko la nejkrime nmala alu rachali. 7 Alu rabislime napu ju alu bak buchilime, lige alu rabeli, tabil machgime rabisime nsak, liko chieri ralmuli la machimlaw tachiri wik rabislia alu bak bujchig lige alu rabeli. 8 Lige bilena nak nergichi, tabil la buchsak alu trompeta anilime, pecha

14

We al nisa la kp emi we al galeg etesa uch jar ralmuli, lige aminami we la tnisa la kp gurili Onorgame Alawala napurig gurimala napurig ruyeme nmala emi uch jar ralmuli napu Onorgame najk. 2 Emi gurisik Onorgame Alawlate napurig emi raichmala seuntiri rachali napu emi tabil rachame ju, pe Onorgame yuga rachame krlamala emi, tase ralmuli yuga, napugiti alu ralmulika pecha nmamemp napu emi raicha. mika pe Onorgame Alawlate raichmala nobi alu napu emi raicha tawesi ralmuli machimela. 3 Alu napu ruyame ju napu Onorgame najk, alueka benrame ju napurig uch jar ralmuli aminabi benimela Onorgame nila rachali. Lige alarig la oilrime ju emi alu ralmuli napurig we la ganliga mochmala. 4 Alu ralmuli napu rachame ju seuntiri rachali,

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS14 wesi machimlag nak nerumio. 9 Achigriga ikime ju emi yuga, emi tabil la raichsak napurig la nmapua, churig machibach napu ani moch emi? mika pe oni rachame krlamala. 10 Jena wijchimoba wek ekargame seunriga rachame ralmuli moch. Nobi mochk jar ralmuli we la nmame alu rachali napu rachame ju alu ralmuli seunriga rachame. 11 Bil ralmuli seunriga rachame raichasa ne yuga, pecha nmamalag ne napu an alu ralmuli. Alu ralmulika natmala pe nawgame ko ne. Lige nchig pe abalarig natmala pe nawgame ko alu ralmuli, napugiti alu ralmuli pecha nmamalag napu ne an. 12 Alekeri emi napu we najkime ju alu nejkrili napu nejime ju Onorgame Alawala, tniwa emi Onorgame napurig nejmala alu nejkrili napu gurilime ju wek ralmuli. 13 Alu ralmuli napu sewinriga rachame ju, we tnimili jkuru nejkrili Onorgame napurig Onorgame gurimala napurig la nmamala, lige napurig la beneg benramala uch jar ralmuli. 14 Ne raichsak Onorgame yuga sewinriga rachaga pe ne alawala sime ju Onorgame yuga raicha napugiti neka pecha nmemp napu ne an. 15 Alarig nsak, lige chusmalach ne? Raichmili ju ne Onorgame yuga ne bon alawlate, abiena raichmili ju ne Onorgame yuga we la nmatume

462 rachilite. Lige aminami wikarmili ju ne Onorgame wikala, ne bon alawlate, lige abiena wikarmili ju ne we la nmatume wik. 16 Mu wikarsak Onorgame wikala lige cheliera yasa mu Onorgame sewintiri rachilite, liko ralmuli churig cheliera ymalaw Onorgame mu yuga pecha nmame kame napu mu an? 17 Alu rachali napu mu raicha il Onorgame yuga, we la semati krko, nobi pecha wesi ralmuli nmago, lige alu ralmulika pecha aminabi benimlig Onorgame nila rachali. 18 Neka wal cheliera ya Onorgame napugiti nejkriligime napurig ne raichmala seuntiri rachali metig suwbaga apipiri emi. 19 Napulige napusa Onorgame oyrame Onorgame nila rachali benimea, ab al ju pe ukabi rachali raichalia la nmatume, tase raichalia wek rachali tabil nmatume. 20 Emi Onorgame oyrame napurig ne, tabil ntame niwa napurig ntame ju ukuchtiri. Ab la ju natalia napurig ntame ju ewele ochrame Onorgame oyrame, tase chibi nokianti. 21 Aka we ya osirgime rachali Onorgame nila rachali reg anch: Neka julmala al napu emi ejper alu ralmuli tabil nmatame rachame. Nobi rek alieri rachie alu ralmuli, mika tabil ewmalago nech. 22 Bil ralmuli raichasa seuntiri rachali, ralmuli tabil Onorgame oyrame akis rachachi alu ralmuli, reg

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

463 natmala: Nee alu ralmulika la chieti rachanti ju, nobi tachiri chonig anw? Machinali nili ne chonig ani alu ralmuli. Nobi bil ralmuli Onorgame oyrameka pecha achigriga natmili go napurig ntale alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. Alueka ilig najkimela we la benrilime napu Onorgame najk. 23 Mueka chulasi nili? Suwbaga ralmuli Onorgame oyrame napusa Onorgame nila rachali benimea, lige emi chojkiasa raicha sewinriga napu tabil rachame ju emi, algirikchi bajkis bil ri tabil Onorgame oyrame al napu emi moch Onorgame nila rachali beni, alueka lmala emi ma loriligo. 24 Suwbaga emi we la benrame nisa napu Onorgame najk, liko alu ri we la nmamala, lige natmala, we chasime ri ko, 25 napulige gepuga ilig, alige chojkimala ruy suwbaga napu chasile alu ri, liko chojkbaka ilig we la niraga raichmala Onorgame olag reg anig: Bijchi ju Onorgame ajt jena napu moch emi.

1 CORINTIOS14 ralmuli, lige jar raichmili jkuru sewintiri rachali, lige jar ruyame nmili jkuru napu an alu ralmuli sewinriga rachame, nobi suwbaga emi gurimili jkuru napurig ralmuli aminabi benimela lige aminabi oyramala Onorgame. 27 Jar ralmuli raichasa seuntiri rachali, tase omaka raichmili jkuru, bajch chojkimili jkuru bil lige uchchigo bil, lige bil ralmuli ruimeli jkuru napu ani aju alu ralmuli, 28 tabil wesi mochsak tabil nmame alu sewintiri rachali al napu emi moch napuka Onorgame nila rachali beni, liko alu ralmuli tabil raichmili jkuru o tase ewele raichmili jkuru alu ralmuli Onorgame yuga. 29 Lige aminami jar ralmuli mochisa napu ruyame ju napu Onorgame najk, tase omaka raichmili jkuru, bajch chojkimili jkuru bil, lige uchchigo bil. Lige jar we la ntaga gepmili jkuru tal la bijchi Onorgame nila rachali ko o tabil. 30 Nobi Onorgame benrasak bil ntali bil ralmuli napu ajt al gepua, liko alu ralmuli napu raicha il armili jkuru raicha napurig raichmala alu ralmuli napu yliru ntali Onorgamete. 31 Aliko la suwbaga ralmuli napu nareme ju Onorgame nila rachali la raichmala, lige alu ralmuli napu gepua moch la benimela lige aminabi oilrimala Onorgame oyeria. 32 Alu ralmuli napu ruwime ju napu Onorgame najk, alueka we la natmili

Onorgame oyrame napurig ne, napulige emi napusa Onorgame nila rachali benimea, jar emi wikarmili jkuru Onorgame wikala, lige jar benrimili jkuru, lige jar ruimeli jkuru napu Onorgame anele napurig ruymala

Jena ruwimela napulige napusiga Onorgame nila rachali benimea, we la sbali oliame ko
26Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS14,15 jkuru chiniko raichamio lige chiniko aremio raicha, 33 napugiti Onorgameka pecha galeme kame napurig omaka raichmala, ilig Onorgameka galeme ju napurig bil raichmala lige uchchigo bil. Napurig nokiame niru ramu napu Onorgame oyrame niru, 34 umugika tabil raichmili ju al napu napulime ju Onorgame nila rachali benimea, napugiti pecha lisensia ngame kame napurig raichmala. Aka Moisesi reg anime oslech we ya: Umugika kil gepuga mochiga benimeli jkuru. 35 Bil rachali machinlisak, rukmili jkuru bon yula napulige ku sebasa aboi ejperlachi. Pecha la ikir ko napurig umug raichmala al napu napulime ju Onorgame nila rachali benimea. 36 mika pecha bajch narleko Onorgame nila rachali, lige aminami pecha micho narleko Onorgame nila rachali. 37 Bil ralmuli reg ntame nsak: Neka la Onorgame nila rachali ruyame ju o neka la ewime ju suwbaga napu nul Onorgame Alawala, alueka we la machimeli jkuru ye napu ne os emi Onorgame nulalila ko. 38 Tabil machisk, Onorgamechig tabil machig etmala alu ralmuli. 39 Emi Onorgame oyrame napurig ne, we la oyraga raichwak napu Onorgame najk, lige tase sulwak napurig raichmala seuntiri rachali napu tabil nmame ju bon. 40 Lige suwbaga la suriga benrimili jkuru la niraga.

464
Jena ruwimela Pulo ruwligo Kristo ku ajniligo

15

Emi Onorgame oyrame napurig ne, neka najk napurig emi nlmala alu we la rachali napu ne beniri emi, lige jpes abiena la bijchigi emi alu we alala rachali. 2 Emi abisibi we la bijchgisak alu alala rachali, liko emi we la semati raweli rewimela. Nobi emi bijchime nsak uch jar rachali napu tabil bijchi ju, liko tabil semati raweli rewimela. 3 Neka benrituru emi alu rachali napu ne ben, alu rachali we ya nergame napu ruwime ju Kristo mukligo chtiri ntali otog ramu nila. 4 Lige rekliru bilena ewachi napu gatwili nile suwgame, lige baki raw kachi ku ajniligo. Alarig anlige Onorgame nila rachali we ya osirgime alarig ikimea. 5 Lige yati neraga machin ilbaligo alemi napu ilile Sepasi (Pegro) anilime ri, lige aminami ab ilibeko yati neraga machin ilbaligo alemi napu mochile suwbaga alu maku bil ri napu nchame nile Esukristo nochlilachi. 6 Lige ab akinana yati neraga machin ilbaligo al napu mochile alu maligi siento rasgame ralmuli Onorgame oyrame, lige amul suwbaga alu ralmuli bij ajag moch. Jar ma suwile. 7 Lige ab akinana yati neraga machin ilbale al napu ajtile Santiago, lige akinnami yati neraga machin ilbale al napu mochile alu maku bil ri napu Esusi yuga jrome nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

465 ab nujubami ka yati neraga machin ilbaturu alemi napu ne eneg, ne napu ju napurig pe bil tow napu ochrale tabil cho la sbachi raweli. 9 Lige alekeri alu maku bil ri napu Esukristo yale nchali ab najtkame ju metig nech. Lige tabil ikir napurig ralmuli nech olag animela ne Esukristo nochlilachi nchame ko, napugiti neka we res olame kturu alu ralmuli Onorgame oyrame. Lige neka alekeri we chijnaguru. 10 Nobi Onorgameka we la natemaka etliko nech lige alekeri neka we la nocha lige beniria ajt ne metig uch jar napu Esukristo yuga jrome nile nobi tabilchigo ne bon awallate benrigo, pe Onorgame awalila smi nech guiria. 11 Tabil chr rek jar ab rajp benirie alu alala rachali, nobi abchigo najtkame jk benrilia alu alala rachali, lige alu rachali ju napu emi oyrale.

1 CORINTIOS15 ko alu suwgame liko ramu pe ygiga ruig eyniwarko Onorgame nila rachali napugiti ramueka ruig eyniru Onorgame slego ku ajania alu Kristo. 16 Bijchi tabil ku ajname nsak alu suwgame liko Kristo tabil ku ajnelerko, 17 liko Kristo tabil ku ajnasak liko tabil najtkame ju rek emi bijchigie Kristo nila rachali, liko emi pe abij chtiri ntame jlek. 18 Liko alu ralmuli napu Kristo oyrame nile we ya napu ma suwile, alueka napurig ewaggame neraga mochlik. 19 Najtkame nisa Kristo oyrilia pe abij ajag mochiga lige ma tabil najtkame nisa ma suwisk, liko resa ramu. 20 Nobi Krstoka ku ajnale tabil sin mukumea uchchigo sin lige ab akinnaka alu suwgame ku ajnamala. 21 Pe bil ri (Arani) chojkila gite suwime ju ralmuli lige pe bil ri gite (Kristo) ku ajnimili jkuru suwgame. 22 Napus chasile alu Arani, suwbaga ramu ma chtiri alawgame gainaru lige alekeri suwiboli ju ramu. Nobi ramu Kristo oyrisik, ku ajniwili ju ramu. 23 Aplipi ralmuli ajnimili ju napulige seba raweli nobi bajchaka Kristo ku ajnale. Lige ab akinnami napulige Kristo uch ku nawasa, ajnamili ju suwbaga alu napu Kristo oyrame nile. 24 Alige ma guwich nmala napurig tan ikimela gaw, napulige Kristo umrasa suwbaga alu ewlala nulame cha nokame lige alu ukuchpala remnisi. Lige Kristo reg anmala

8Lige

ju alu alala rachali napu ramu ruig eyniru: Kristo ku ajniligo. Liko chonig anch jar emi suwgame tabil ku ajname ko? 13 Tabil ku ajname nsak alu suwgame, liko Kristo tabil ku ajnalerko, 14 lige tabil ku ajnasak alu Kristo, liko ye alala rachali napu ramu benriga eyniru pe tabil sirbe jlek liko, lige pe rioksi julke rek emi bijchigie Kristo nila raichlila. 15 Bijchi nsak tabil ku ajname

12Ye

Jena ruwimela Pulo ruwligo ramu abiena ku ajniwili ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS15 alu On Onorgame: Jena ajt suwbaga nchali napu mu nul. 25 Krstoka nulmili jkuru bochgimi jena wijchimoba napus ma umrisa suwbaga alu bon sala. 26 Napulige Kristo neyrasa, ma tabil sin suwimeli ju ralmuli. 27 Aka Onorgame nila rachali reg anch: Onorgameka walula nulame neraga ajchale alu Kristo napurig nulame nmala suwbaga napu ner jena wijchimoba lige pa rewagachi,q nobi Krstoka tabil nulmala bon Onola napugiti Onlaka walula neraga ajchligame napurig nulame nmala. 28 Napulige ma nulachi suwbaga alu Onorgame Inol, alige nulwili ju Onorgamete, lige alarig Onorgame nmala suwbaga nulame jena wijchimoba lige pa rewagachi. 29 Alu suwgame tabil ku ajnimili nsak, liko chonig jar ralmuli rewarame jpach alu suwgame neraga? Chonig alanokame jpach peka bijchgime ke ku ajnamio alu suwgame? 30 Tabil ajnamili nsak alu suwgame, liko chonig akuepi amul suwiyame nrupach ramu? 31 Aka emi we la machch ne isnimi amul mukume ko. We bijchi ju napu ne an, abiena bijchi ju napulige ne etea emi, we ganliga eteme ju ne emi napugiti mika wchigo la oyrame kame Walula Kristo Esusi. 32 Tabil ku ajname nsak alu suwgame, liko chonig tabil majame nlepach ne alu

466 ralmuli yuga raicha napu we jobtigame nile? Tabil ajnamili nsak suwgame liko ab la jlek ganliga ejperelia pe goame gog lige bajiga napugiti pe belimi ma suwiboli kame. 33 Tase bijchgiwa napu an alu ralmuli cha nokame. Emi ewsak napu an alu ralmuli, michig achigriga nmala napurig alu ralmuli. 34 We la natwak napu nok emi lige ma arwak tabil ewa Onorgame. Aka jar emi chijuntkuru peka machime kame emi churig ko Onorgame.

ralmuli reg ntame krpuku: Churig ajname krle alu suwgame? Chieti sapgame jpu? 36 La chieti ntanti ju jar ralmuli. Aka suwbaga napu ech emi ma bikame ju lige alsko ma sawarame ju alu tal ma nawarasa. 37 Suwbaga napu echiame ju pecha sawala echiame jk bajch, ilig tal echiame ju bajch, lige alu tal echisuga bajch nawarame ju lige kchigo sawarame ju. 38 Lige bon Onorgame seuntiri tal newale aplipi tal, lige seuntiri yawime ju napurig bon Onorgame najkile. 39 Aka ralmulika tabil achigyri sapgame k napurig ajgame, lige alu chulug seuntiri sapgame ju lige rochchig seuntiri sapgame ju. 40 Aka

35Jar

Jena ruwimela churig ku ajnimio alu suwgame

q 15:27 Enesi Salmos 8:6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

467 santo njelika pa rewagachi mochgame seuntiri sapgame k, lige ramu ralmuli jena wijchimoba ejpergame seuntiri sapgame niru, lige ramu sapala lige alu santo njeli we semati ju. 41 Aka raynali seuntiri rapame jpach tase napurig alu mech lige tase napurig sopil. 42 Achigriga niru ramu, ramu sapala mukumeli ju lige bikimeli ju. Sewintiri sapgame niwa ramu napulige ku ajnisiga, napugiti ma pecha suwiboli kame. 43 Aka bil ralmuli mukume kae, lige tlime ju, lige alu sapaka pe bikame ju, nobi ma ku ajnasak alu ralmuli, alu ralmuli saplaka we semati nmala lige la we awgame, lige ma tabil sin mukumela. 44 Aka bil ralmuli mukusk, pe sap mukume ju nobi ku ajnaka pe uch bil sapega ajname ju napu tabil sin mukume ju. 45 Aka Onorgame nila rachilika reg anch Onorgame slego bajch ajtgame ri new napu Arani anilime nlige, nobi uchchigo bil Arani nawlek napu pe Kristo nile napu nejime ju awal napurig ku ajniwa. 46 Aka bajchaka pe ilig sapgame niru napu mukume ju. Ma akinana napulige suwisuga, seuntiri sapgame niwa napu tabil mukume ju. 47 Aka bajch newrigime rioka pe weete newrigime nile. Alu nujub nawgame rioka pe rewagchika nawale. 48 Apili

1 CORINTIOS15 ralmuli achigyri sapgame ju napurig alu ri Arani, napu weete newrigime nile, nobi alu ralmulika napu oyrame ju Kristo, alueka bil raw sapgame nmala napurig alu Kristo napulige pa rewagachi simasa. 49 Jpeko napurig Arani alieri sapgame niru, nobi bil raw sapgame niwa napurig sapgame ju Kristo napu rewagachi ajt. 50 Emi Kristo oyrame napurig ne, neka ruwguru bil ralmuli pe ilig sapgame lige ochgame, alueka tabil sebmala al napu ajt Onorgame. Ye ramu saplaka pe bil raw mukume ju, tabil senib ajag ajtgame ju. 51 Neka bil rachali ruwimela napu Onorgame tabil ruwile ab ib: Pecha suiboli jk jar, nobi suwbaga sewintiri sapgame gainwag. 52 Pe anaga neraga napulige alu nujub trompeta buchchinichi, alige ajnamala alu ralmuli suwgame seuntiri sapega, lige ma tabil uch suimela. Lige ramu napu ajag mochiru abiena seuntiri sapgame gainawa. 53 Ramu sapala napu mukume ju seuntiri gainmala, napu tabil sin mukume ju. 54 Napulige suwbaga ye tbiri ikis, ma la sbali ikimela napurig an we ya osirgime osil: Bil ralmuli Onorgame oyrame tabil mukug rejpmili ju. 55 Ku ajnimili ju lige tabil sin mukumeli ju.r 56 Pe cha nokig suwiyame ju.

r 15:55 Enesi Isaas 25:8 lige Osea 13:14.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 CORINTIOS15,16 Aka Moisesi nila nulal ruwch alu cha nokame gastigriwili ko. 57 Wal cheliera yawa Onorgame napugiti alu kame napu we la nejkuri napurig la umrowa alu Remnisi natlila la oyrisik ramu alu Walula Esukristo! 58 Alekeri emi Onorgame oyrame napurig ne, tabil guwana rujsuka noksiwa, abisibi we la nchaga noksiwa Onorgame nila nochlilachi. Emi we la machguru tabil rioksi nochlime ko Walula Esukristo yuga.

468 Maseronia anilichi ejpergame. 6 Sin kachi al asimrko ne emi ejperlachi suwniga rom, lige jar emi ne si simmili jkuru al uch bilena napu simeli ju ne. 7 Neka tase pewera asinali al emi ejperlachi, neka ilibesi asinali al emi ejperlachi Onorgame la elsak. Alekeri tabil sim ne alemi jipe. Ab ilibeko sim ne alemi. 8 Al Ebeso anilichi asimela ne napus ma sebasa alu piesta Pentekostesis anilime. 9 Rek wek ralmuli al ejpergame tabil ganliga et nech nobi Onorgameka lchigo nejg raweli napurig benramala ne ralmuli Onorgame nila rachali. 10 Alemi sebasa alu Timoteo, we la ganliga etwak napurig we la ganliga asimela al emi ejperlachi. Alueka ralmuli benrame ju Walula Esukristo nila rachali napurig ne. 11 We la ganliga etwak lige aminami gurowak napurig we ganliga einmala jeka simi nech enemia napugiti neka lige uch jar ralmuli Onorgame oyrame we buig mochiru. 12 Jena ajt alu Apolo napu Onorgame oyrame jchig napurig ramu. Neka we anigturu napurig simela emi klimia nobi tabilchigo ikritigo alemi simi, nobi pe ab ilibkomi simrko. 13 We la ntaga mochwak tabil areg Esukristo oyeria, tabil guwana rujsk, la iwega mochiwa lige tase majaga. 14 Lige suwbaga

16

Neka jipe ruwimela churig olmili ko emi napu enom nejmili ju ralmuli Onorgame oyrame ilime Rusaleni ejpergame. Achigriga nokiboa napurig nulig ne Onorgame oyrame Galasia ejpergame. 2 Bil tarali mtigame enom, senib romkichi apili emi pe ukabi enom nejmili ju. Napulige ne sbachi alemi enom nolamia, tabil najk ne napurig emi eynamala enom napabuga. 3 Napulige ne sebasa alemi, jar ralmuli napu emi la nir napurig simmala Rusaleni, apeli ok julmala ne lige enom alu napu emi napabule. 4 Emi la nirsak napurig ne si simela, simrko ne alu ralmuli yuga.

Jena ruwimela churig gurimili ko alu ralmuli Onorgame oyrame

sebmala emi klimia bajch klisa alu ralmuli

5Neka

Jena ruwimela koche simrimio lale alu Pulo al Korinto simi

s 16:8 Enesi glosario Fiesta de Pentecosts.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

469 nchali new we la ganliga newwak. 15 Suwbaga emi napu Onorgame oyrame ju napurig ne, emi we la machguru alu Estpana lige alu rijimala alu nligo bajch oyrame alu alala rachali al Akaya anilichi, lige alu nokame ju uch jar oyrame guiria. Neka emi nulguru 16 napurig emi we la ewmala lige gurimala alu Estpana lige alu rijimala lige aminami uch jar oyrame napurig Estpana. 17 Neka we rasl jemi sbachi alu Estpana lige Portunato lige alu Akaiko. Alu nokguru nech guiria napugiti mika pecha gaynamp nech guria napugiti cha mejk mochgemp. 18 Neka asriga raslag ajt alu ralmuli yuga napugiti la oilrimp nech napugiti neka we seweka ajtig, achigriga napurig oilrilige emi napulige yuga mochiga. Alekeri we la ganliga etwak alu ralmuli.

1 CORINTIOS16 Onorgame oyrame Asia ejpergame we nola rejprali lige abiena Akila lige Prisila lige alu ralmuli napu napume ju alu Akila lige Prisila ejperlachi Onorgame nila rachali benimea, we nola rejprali. 20 Suwbaga ralmuli Onorgame oyrame jena ejpergame we nola rejprali emi. We la ganliga rejporwak emi abopi la banach chumig napurig nokame niru ramu. 21 Ye nujub uchkame osil, ne bon seklate os ne emi. 22 Jar ralmuli tabil nirame nsak Walula Esukristo we al nisa la kp Onorgame gastigaria alu ralmuli. We al nisa la kp uchchigo naw Walula Esukristo! 23 We al kp Walula Esusi aminabi iwrali ya emi. 24 Neka we galeg et suwbaga emi napugiti suwbaga emi Kristo Esusi oyrame kame. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

19Ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La Segunda Carta del Apstol San Pablo a los Corintios

Pulo ma os osele ye osil alu Onorgame oyrame napu ejpergame nile al Korinto anilichi wek rigachi. Al wek rigachi riole we cha nokame ralmuli. Remnisika abalemi eynale alu ralmuli chapinliga napurig tabil la natmala Onorgame nila rejcholi. Isnimi abopi nawale alu ralmuli Esukristo oyrame. Isnimi sime nile alu ralmuli tabil Onorgame nila rachali benrime. Bajch osale Pulo napurig gatewa abopi napurig tabil nauka mochiwa. Jar la gatnilie lige jarchigo tabil gatnilile. Jar Pulo sala nile. Alekeri uch bil apeli osale bonepi nemika, lige aminami benriga rejcholi. Lige abinachig najkile napurig napabuwa enom napurig guriwa alu ralmuli tabil ngame Rusaleni ejpergame. Pulo osligerko ye osil bil li bam akinana napulige Esukristo mukus.

Ye Ju Alu Apeli Nujub Osirgime Napu Pulo Osele Alu Ralmuli Napu Korinto Ejpergame Nlige

Kuira emi ralmuli Korinto ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo os ye osil. Kristo Esusi wanpale nech napurig ne nulame nmala alek nila nchali. Ye ri Timoteo, Esukristo oyrame ju napurig ramu, alueka jena ajt ne yuga. Ose ne emi ralmuli Esukristo oyrame napu napume ju al bilena galrale Onorgame nila

rachali benimea, lige alu Onorgame ekali tnimia, lige cheliera yamia Onorgame, emi al wek rigichi Korinto ejpergame ralmuli. Lige abiena os ne emi ralmuli Onorgame oyrame napu ejpergame ju al wekanami wek rigichi napu Akaya anilime gaw ju.a 2 La kkuru emi ralmuli Onorgame ramu Onola we al nesrasa. Lige alu Walula

a 1:1 Al Korinto pebal bilnapi kr alu Akaya anilichi wal gaw bogichi, napurig bil pas neraga ju alu Akaya.

470
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

471 Esukristo we al nesrosachig, napurig we al ganliga mochmala emi ralmuli abopi, tase wek ntaga pe bilepi.
Jena ruwimela Onorgame we la natemame ko ramu

2 CORINTIOS1 meliboli maylike al, lige ramueka ma tabil neysiwa maylike al Asia. Lige pe bon Onorgame alarig elleke napurig ramu alarig natawa. Lige ramu alarig la machir Onorgame we al bengame ko nejkriga. Ramu ta gurisik Onorgamete, tabil chrig neysiwake ramu. Lige tabil chrko rek ramu meliruge al, alu Onorgame la ku mochimili ju ramu suwisk. 10 Onorgame we semriga gurikuru ramu aliena resrikchi mochgichi ramu. Jpeko tabil chrikw rek uchchigo alakiruge ramu, napugiti Onorgame we semriga nejkrimili kame uchchigo sin. Lige napurig an ne la bijchi ju. 11 Emi ralmuli tniwa Onorgame napurig ramu gurimala napulige ramu res ikiachi. Napulige ramu we res ikichi, lige Onorgame la nejmala alu awal uch rajp. Lige Onorgame la sbali olasa napurig tnilige emi ralmuli, lige emi we al sbali machimeli jkuru alu Onorgame we al sbali olame ko. Lige animela emi ralmuli: Wal chelirab mu Onorgame, we semriga nejkuri mu, animela emi.

ju Onorgame, alu napu Walula Esukristo Onola ju. Lige Onorgame we la natemame ju ramu napurig bil on. Lige Onorgame senib nejkrime ju napulige chibi ikisuga, bil tbiri tabil la nisa. 4 Esukristo we al natemame ju ramu, lige ramu alekeri gite we la natemtkuru alu uch jar ralmuli res ikichi, napurig natemame ju Onorgame ramu. 5 Ramu ralmuli we res ikichig, napurig ikile Esukristo ya. Lige ramu res ikiachi, lige Esukristo guiri ramu. 6 Alarig beniaa ramu napurig ramu emi guriwa, emi chibi ikis. Lige Onorgame we natemame ju ramu, ramu abinachig alarig beniboa we natemaka jrowa emi. Lige alarig emi we al anachmala napulige emi res iki. 7 Tabil chrikw rek emi we res iki napurig ramu, Onorgame la semriga gurimala emi. We la machguru emi la anachamio. 8 Ramueka rupreke bil rachali napurig ikliga ramu we res iki al wal gaw bogichi wekan wek rigichi al Asia anilichi. Lige ramu la najki napurig emi la nmaka akimela ye rachali. Ramu ralmuli amul suwirkuru al Asia anilichi eynaga. 9 Lige ramueka a

3Walula

tabil chijnaga rupoa alu rachili panpurimi eynaga. Alu rachali napu ramu benrilie, suwbaga we al ju. Aka ramu tasemi ygiliguru emi. La suwbaga rachili we al

12Ramueka

Jena ruwimela chonag ta simligo Pulo al Korinto

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS1 ow rachame niru ramueka emi yuga. Onorgame nejguru bil awal. Lige la sbali oliame ju ramu napurig ani lige napurig natalia ramu. Lige Onorgame guiri ramu napurig ramu we al sbali olawa. Ramueka tabil ygiga eyenlime jkuru, tase napurig alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. 13 Lige ramueka osiguru ye osil, lige ye osil suwbaga we al bigame rachame ju, la machgime ruwime jkuru ye rachali napurig la nmaka akimela emi ye rachili. 14 Lige emi we pee nmame ju churig nrigo ramu, lige pe ab ilibeko ab wek rachali nmame nmala emi. Lige ab ilibeko napulige ku reknasa alu Walula Esukristo jena wijchimoba, lige we ganliga mochmala emi ramu yuga, alarig napurig ramu we ganliga mochwachig emi yuga. 15 Lige neka la machituru emi ralmuli uch rajp beninalio churig nrigo ramu. Lige ne alekeri os siminlituru al Korinto. Lige ne os simisk al, liko uch rajp ab al benimlike emi alu rachali. 16 Lige ne al Maseronia anilime gaw wekan wek rigichi bogichi simi, alemi simromala olae ne. Lige ne ku jeka eneg aleka simromala olae ne. Lige alarigaka ab al benimtigo emi Onorgame nila rachali. Lige ne al Korinto sebasa, emi ralmuli nech gurimili kturu, pet goame neja napurig sebmala ne al alu wal ejiro Jurea anilichi wekan wek

472 rigichi. 17 Lige ne la alarig sim olae napurig anile ne al osilichi. Neka tabil alieri ju napurig alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. Alu ralmuli tabil Onorgame oyrame, isnimi we al rachame ju, nobi tabilchigo sbali olame jk. Ne alarig la anisk, neka la simela. 18 Lige Onorgameka la sbali olame jkuru napurig an. Lige ramuchig la sbali olame niru napurig aniame ju ramu. 19 Lige Esukristo Onorgame Inol we la sbali olame ju napurig an alu bon, lige ramueka alarig rutkuru ye rachali, ne Pulo, Timoteo lige Silasi. 20 Lige Onorgame anile ya bajch raw julmorle bil ri nejkrime napurig nejkrimala. Lige Onorgame we al sbali olale napurig anile bon. Jlale alu Kristo napurig nejkrimala. Lige ramueka alu Esukristo oyrame niru, alekeri jipe alu Esukristo nejmili jkuru bil awal. Lige la sbali olawa ramu napurig ani ramu. Alu ralmuli etesa ramu we al sbali oliachi lige machimela alu ralmuli Onorgame we al gurio ramu. Lige alu ralmuli we al ganliga mochmala Onorgame yuga. Lige animela alu ralmuli, Walula ju Onorgame. 21 Lige Onorgame ju ramu gurame napurig ramu we al sbali oyrame niwa Kristo. Onorgame nejkuru ye rachali beniame. 22 Lige Onorgame nejkuru bon Alawala la awgame napurig ramu ralmuli la machiboa la Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

473 kchila nrigo ramu. Lige ramu ralmuli alekeri gite la machiguru Onorgame bil raw nejmio bil raweli we semtiri. Lige napurig anile alu bon Onorgame, la sbali olamio. Onorgameka etea ajtkuru. La machguru la bijchi ani. 23 Neka tabil simrote al Korinto napurig ani ne napugiti neka machiame pecha cho la sbali ka emi ralmuli napurig la gepmala emi alu rejcholi napu ne ruimeli nlige al sebasa napu emi ralmuli moch. Lige ye rejcholi napu ne ruimeli nile we awgame nmili nile emi ralmuli nriga. Lige emi ralmuli alu rachali akis, lige seweka mochmili nile emi. 24 Lige neka tabil awgame nulnili. Emi we al ntame jpach alu Esukristo yuga. Lige neka pe ilig najk napurig napuka beniboa ye Onorgame raichlila napurig la ganliga mochmala emi, nobi emi ralmuli tach me la sbali nile napurig la benimela alu rachali, alu napu ne ruimeli nile al sbaga. Alekeri tabil os simiru ne alemi. Lige ne al sebsak, alu rachali ruwisk ne al, lige emi ralmuli we seweka mochbamili nmilikuru alu rachali akis. Neka tabil seweka mochinili emi uchchigo sin. 2 Neka tabil sebnili al emi tabil arsak alu chtiri ntili. Neka najk napurig la ganliga mochmala emi lige we al ntaga bilepi ntili. Alarig nokisk emi, liko we ganliga sebmala ne alemi.

2 CORINTIOS1,2 bil apeli nbolegturu al mi napurig la gatewa alu rachali emi abopi la ganliga. Ne bon tabil gatnili al sbaga. Neka tabil raichnali chibiyeti rachali. Neka la ganliga sebnili al. Lige ne we al ganliga asimela napulige emi ralmuli we al benig mochgichi alu rejcholi. Lige emi ralmuli we ganliga mochmalachig al. 4 Lige ne we seweka situru alu osil os, lige nalaka situru ne. Lige we gal ne emi, alekeri os ne emi. Alu osil, tabil neog kr.

3Ne

ajt bil ri we inlime we res ol emi ralmuli, pe bonepi gompanirola ke wal seweli ya emi. Ne abinachig we seweka ajt alarig mochgichi emi. mika abchigo res nilia moch alu ri chojkila gite, tabil ganliga mochkuru emi nibil ntiri ganliga ajtkuru. Neka tabilchigo neochnilig alu ri uch rajp. 6 mika mchigo gastigrilime sin. Ma la jkuru. 7 Jpeko emi ekmala ke alu ri, ku amigo niraga etewa. Jpeko ku natempua alu ri napurig tabil armala Onorgame natlila nata. 8 Jipe ne tan napurig simmala emi alu ri enemia, napurig emi anmala alu ri ma ku la galeo emi alu ri. 9 Neka osguru emi pala la ewara emi, pala la ekara emi alu ri. 10 Emi la eksak alu ri liko ne abinachig la ekmala alu ri. Neka abiena la

5Al

Jena ruwimela napurig ekaga noksiwa alu ralmuli rek cha nokame ke

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS2,3 nata ajt napurig suwbaga ku la ganliga noksimala emi ralmuli. Alu Krstoka wchigo la eneg ajtigame nech, alekeri gatnili ne napulige ralmuli ekur nokog eynachi, sin kachi la gatmala ne. 11 Alarig alu Remnisi tabil chrig neyromala. La machir alieri ko alu Remnisi. Alu sime jkuru Onorgame raichlila najsabua.

474 ko al injierno anilichi, nobi alu ralmulika tabilchigo ntame jk. Lige alu ralmuli Kristo oyrame, napulige ak ramu raichlichi, we la machguru pa rewagachi simamio. Onorgame awal ngame jkuru napurig la semriga machnamala suwbaga ye. 17 Ramueka pecha benriligo Onorgame nila rachali pe enom koruka napurig nokame ju uch jar ralmuli, pe ilig ikil ruilguru ralmuli napurig la natmala. Ramueka Onorgamete nulrigime nrigime, lige Onorgameka ramu eneg ajtkuru nab raw. Lige Kristo wal awal nejchig. Lige sin kachi emi maylek ramu we gunarume nrigo, lige ramueka tabil alieri niru. Ramueka pecha anig: We jebnigame niru ramu, tase alani ramueka. Ramueka tabil reslala napurig bil apeli newawa anig we la ralmuli krik ramu. 2 Bil ri machinlisak churig natlime ko ramu, liko aboi emi enniga la machibaguru alu ri ma la akabmana mochgame kame emi napugiti emi ma la sbali olligime napu ramu benrilige. 3 Jipe emi ralmuli Onorgame Alawala ngame jkuru al sulach, alekeri we al oyrame ju emi Onorgame. Lige alekeri la machgime nrkuru ye ntili, napurig ramu we al sbali benrilige emi, napugiti emi ralmuli we al oyrame kame Onorgame. Onorgame osale alu nulal ok rejtechi napurig Moisesi niga asimela, nobi mika ngame

ne al wek rigichi Trasi anilichi sebasa, ne la ruwturu alu rachali Kristo nila rejcholi. Lige Onorgame we al nejkrale nech beniria napurig la semriga machnamala alu rachali. 13 Lige ne boneko tam we ganliga rejpkuru nalina, pecha ajtig alu ri Tito anilime alu ne gompanirola. Lige alekeri simturu ne uchchigo bilena al Maseronia anilime gaw bogichi, Tito yasia alemi. 14-15 Rek neka arig alu rachali beniria al wek rigachi Trasi anilichi, Onorgameka abinachigo la nejkrigo rek panpuri eynachi ne. Ralmulika ye rachali akig, benime ju Onorgame nila rachali. Jar ralmuli la benime ju ye rachali, lige jar ralmuli tabil benime ju ye rachali. Rek ta benime ke, we la mach aboika Kristo oyrame nrigo ramu. 16 Alu ralmulika tabil Kristo oyrame ju, napulige ak ramu raichlichi, we al machguru rel simmili

Jena ruwimela Onorgame nuebo rachali nulligo napurig la sbali olmala alu ralmuli
12Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

475 ju alu nulal al sulach. Ma la nattkuru Onorgame yuga lige we al ewiwa. 4 Alu Kristo ykuru ramu bil ntili napurig ramu we al machiboa la sbali ollikuru la semriga benrilekuru ramu emi. Onorgame la eneg ajtkuru ramu, we la ganliga ajt ramu yuga. Lige alekeri ramu tabil gunarume nrukuru. Ramu aboi tabil aniboa we al ju. 5 Ramueka ruy bil ntili napurig an Onorgame. Pecha aniboa ramueka: Ramueka we ejebnigame niru benriga, tase alaniboa ramueka. 6 Ralmuli la machguru chiniko cha nokliga alu osilichi enniga, alu osil napu Onorgame yale alu Moisesi, nobi tabilchigo awal ngame nlek napurig tabil buysimala al tabil la bowechi. Jpeko ye Onorgame Alawlate awal ngame niru ramu. Jpeko alekeri we la beniria mochrukuru ramu ye rachali. 7 Lige bil raw alu ri Moisesi we rasrutume banega asleke al wek ralmuli mochgichi. Onorgame bon alarig ajchleke rapame banega alu ri Moisesi napurig alu ralmuli la machimela alu ri Moisesi Onorgame yuga eyname ko lige napurig alu ralmuli la machimela alu Moisesi nulalila we najtkame rachame nligo, bon Onorgame nulalila nligime. Lige alu ralmuli israelita we rasleke alu ri alarig ajtgichi al. Lige tabil gaynaleke alu ralmuli owemi enena. Welisi

2 CORINTIOS3 rasleke alu ralmuli, rek welibeko tam rapame banega ajtgichi kachi abiena rasleke alu ralmuli. 8 Lige alu rejcholi napu benrale alu ri Moisesi we semati nleke kaka, nobi alu rejcholi napu jipe beniaa uch rajp ab semati ju, metag alu ri Moisesi rejchlila, napugiti jpeko Onorgame Alawala ngame niru ramu ralmuli. 9 Chiena la nlige alu nulal napu alu Moisesi benrile alu ralmuli napurig machimela chibi nokliga, jpeko ab al jkuru Onorgame nejile bon Alawala napurig la awal ngame niwa ramu ralmuli napurig la sbali olawa napurig nul Onorgame. 10 Ye ntili nuebo ab al jkuru, tase napurig alu ya nergame. 11 Ye ntili tabil sin suwime nmala. Lige alu ya nergame ntilika abiena la semati nlekuru. Abchigo la semati jkuru ye ntili nuebo, ab al sbali ju. 12 Lige ramu ralmuli tabil chijnaga ruy ye rejcholi napugiti alueka we al kame, lige aminami tabil sin suwbame jkuru ye rejchlika. Lige alekeri tabil chijnaga ruyelia ramu ralmuli ye rachali apipiri ralmuli. 13 Ramueka tase napurig alu ri Moisesi, tabil alieri niru ramu. Alu ri Moisesi napulige rapame banega asis, lige ku tam rapame banega asag, we chijnale. Lige chijnaga alu ri arig pet chinite opliga asbaleke banal napurig ta etmala alu ralmuli tam rapame banega ajtgichi alu ri. Alu ri Moisesi tabil najkleke napurig alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS3,4 ralmuli machimela ma suwbiliga alu awal napu ngame nlige alu ri Moisesi. 14 Lige alu ralmulika abirigchigo machlek alu ri Moisesi ma suwbiliga alu awal. Lige wek ralmuli jipe ejpergame al Israeli, alueka we rachame ju alu osil napu ner al lbrochi, napurig rachale alu Moisesi we ya. Lige pe abopi la sbali olame korime ju alu rachali, 15 nobi rek wes akee alu rachali, tabil sbali olame jkuru. Pe Esukristo awallate la sbali olmili ju. 16 Lige bil ri alu Esukristo oyrasa, lige alu Onorgame Alawlaka gurimala napurig alu ri we la semriga machimela alu ko nuebo ntili we alala. 17 Alu Walula Esukristo pe bilepi ju alu Onorgame Alawala nejime ju, napurig la natawa alu semati ntili. Napulige ngame niru ramu alu Onorgame Alawala, liko la sbali ewawa ramu Onorgame yuga. Liko tabil ewiwa alu Remnisi. Lige alarig la we semriga beniboa alu Onorgame nila rejcholi. 18 Lige ramu ralmuli we al sbali benis alu Onorgame nila rejcholi, lige ramu ralmuli we semriga rachame niwa. Lige aminami we semriga benrame niwa ramu ralmuli alu Onorgame raichlila. Alu ralmuli la etmala Onorgame Alawala ramu gurichi napurig ewiwa Esukristo. Aminacho ikilimi la natwarko Esukristo natlila.

476 Onorgame nejile ye bil ntili napurig benriga noksiwa uch jar ralmuli. Ramueka we restiri nrukuru, nobi Onorgame arigchigo nejlek ye bil ntili, aminabi nej iwrali. 2 Ramueka la benriliguru alu Onorgame nila rachali napurig an. Ramueka pecha wek ntili ntaga raichligo, pe bilepi natlime ju Onorgame nila natlilacho. Ramueka pecha enom meka nokig alu Onorgame raichlila benriga. Suwbaga ralmuli machguru ramu we la bigame benrilia. Onorgameka la eneg ajtkuru ramu. 3 Ramueka benriliguru churig la buysiwa al tabil la bowechi. Lige wek ralmuli tabil bijchgiga ak alu rachali rek la nmaka akee alu rachali alanime ko. Lige ramueka tabil chojkila niru, alu ralmuli ma eweggame ju. 4 Alu Remnisika napu nab najsibua ajt jena gawich, we awgame chapig ajt alu ralmuli, alekeri tabil sin nmame ju churig ko Kristo raichlila we semtiri. Pecha sin nmame jk tachiri gite nawligo Onorgame jena gawich napurig ri neraga. 5 Ramueka tabil ewlala kori we najtkame, tase alani ramueka. Alu Esukristo ju la Walula ka, ramueka pe ilig ukuchpala ralmuli niru. Ramueka gurili emi napugiti ramueka oyrinili napurig sile Esusi jena wijchimoba. 6 Napulige Onorgame newale gaw, Onorgame raichlila alarig anguru, sineko chniga illigo, liko Onorgame nejligo

Jena ruwimela ramu sapala ko napurig bil sekol wejcholite newrigime

Alekeri tabil guwana rujsing ramueka napugiti

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

477 bil rasali. Lige ramueka chkame sulgame nrigekuru yako napurig ilile gaw, nobi Esukristo biwleko ramu sulala. Alu gite la machiguru Onorgame. 7 Lige ramu aboi ntagak tabil gainawa ramu la sbali ol napurig nul Onorgame, pecha awgame alawgame nriga ramu nika. Ramueka pe napurig bil sekol, yati gajsime. Alarig nrukuru ramu napurig suwbaga ralmuli alarig la machimela alu bon Onorgame nejo alu awal napurig ramu la gainwala sbali ol napurig nul Onorgame. 8 Alekeri ramu la neysilime jkuru rek napuchibi ikie. Napulige chibi ikie, tabil che ikis emi, nobi ramueka tabil sin guwana rujsung. 9 Ramueka we res oli wejpisoka amul meag arele ramu, nobi Onorgame tabilchigo arg ramu. 10 Panpurimi res nliga eyniliguru ramu napurig res nliga eynale Esusi. Abirigchigo la ku buysirik ramu. Alarig jkuru la machin nrkuru la Esusi Alawala ngame nrukuru ramu. Alarig machimela alu ralmuli alu awalite buysiligo al tabil la bowechi. 11 Ramu ralmuli tach suwiy, nobi isnimi amul melig ramu Esusi raichlila benriga eynilichi. Alarig jkuru la machin nrkuru la Esusi awalila ngame nrigo. 12 Ramueka we res nliga eynakuru pe Onorgame

2 CORINTIOS4 raichlila benriga eyniga, nobi mika wchigo la semriga beng Onorgame raichlila lige abinachig alu Onorgame awalila. 13 Onorgame nila rachalika reg anguru: Onorgameka la bijchi nejkrame jkuru rek abichibi ikiae, alekeri aminabi benraliae ramu alu rejcholi Onorgame raichlila.b Lige ramu ralmuli we ganliga mochruchig Onorgame yuga, napugiti Onorgameka we al sbali olame kame napurig an bon. Lige alekeri tabil chijnaga ruy ramu Onorgame raichlila panpurimi. 14 We la machirguru napulige ramu suwisuga, Onorgame ajnamilik ramu napurig ajnaliru alu Esusi, napurig pa sebmili ju emi yuga napu ajt Onorgame al pa rewagachi. 15 Onorgame guiri nech napurig anachmala ne napulige res nilia ajtgichi ne napurig gurimala ne emi. Lige wek ralmuli la niraga etmala Onorgame, lige cheliera ymala la nejkrime krik. 16 Alekeri ramu ralmuli tabil guwana rujsuna alu rejcholi beniria. Rek ramu saplaka we res iki, ramu alawlaka aminabi la nar awal alu Onorgame nejlala. 17 Jena we res nlia mochiru ramu nobi tamchigo wal krko, pe yati simramalak. Jipe jena we res nilia mochiru ramu, lige alekeri Onorgame we la ganliga etmala ramu al rep rewagachi. Tabil chieri kw rek

b 4:13 Enesi Salmos 116:10.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS4,5 res nilia mochrige ramu jena, we ganliga mochmili ju ramu al rep rewagachi. 18 Alekeri tabil wek ntaga mochlime jkuru jena gawich, pe yati suwimela alu res nliame ilig ab la natlime ju churig nimia al pa rewagachi napu senib mochbuli ju ramu.

478 we al nirligo ramu alu Esukristo. Alueka nab eneg ajt ramu rek ramu tabil etuwe. Lige ramueka la machiame alu Esukristo la sbali olamio. Alarig ejpergame niru ramu ralmuli we la niraga alu Walula Esukristo. 8 Ramueka tabil majawa alu mukiame. Ramueka buysinilike al ramu saplachi napurig a simela ramu alawala al napu ajt alu Walula Esukristo. 9 Alekeri la sbali olnilime niru napurig najk alu Esukristo jena gawich mochiga bij ajag mochiga lige abiena al rep rewagachi mochiga. 10 Bil raw gatmala alu Kristo ramu yuga (gustisia olmala), al rukimela pala la sbali olliga ramu alu yuga o tabil napulige jena mochrige ajag, lige gastigrimala tabil sbali olsiga ka, nobi la sbali olsiga ka we al semati raweli nejmala.

Ramu saplaka pe napurig bil gal ju, nobi ramu alawlaka tabil sin che ikime jk. Ramu saplaka pe mukume jkuru, lige rep rewagachi uch bil sap narpua ramu, Onorgame nejmili ju. Alu tabil sin suwbame sap nmala. 2 Napulige bij jena gawich mochiru ramu we seweka ejpergame niru, nobi lchigo machig pe bil raw simwilik al rep napu Onorgame nejmala uch bil nuebo sap. 3 Alu nuebo sapaka napurig bil opacha nmala napurig tabil yeri mochmala ramu alawala. 4 Ramueka la sapega mochnili napu ju nuebo sap napu tabile sin che ikimela. 5 Onorgame nejkuru bon alawala, alekeri la machiguru ramu, abinachigo alarig nejmili ju sap we alala napurig ramu alawala al rep rewagachi mochmala. Alekeri newlikuru ramu. 6 Lige la machiguru napulige bij jena mochrigo ye sapega, tabil Esukristo yuga mochrikuru ramu. 7 Lige ramu jena mochgak peka sin etuwguru alu Esukristo, nobi abirigchigo

Jena ruwimela uchchigo bil nuebo sap ngame nwilik pa rewagachi

machirguru nerumia bil gustisia, alekeri la niraga etewa alu Esukristo, lige alekeri we la ruyewa alu ntili uch jar ralmuli. Onorgame la sbali machguru chonok mochriga ramu, lige najkguru napurig we al machimela michig. 12 Ramueka tabil gunaruga raichalia, ilig najki nalina napurig la nmamala emi napurig Onorgame ntaga mochmala. mika ramu gurimili jkuruchig ruyea ralmuli napu ntame ju pe napu etee, tabil ntame ju napu al

11La

Jena ruwimela Kristo mukligo ramu guriga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

479 sulach ajt. Alueka pecha machg ramu Onorgame yuga nata mochrigo. 13 Jar alu ralmuli lo aneme ju ramu olag, nobi Onorgameka la sbali machguru. Ta chrikw rek alu ralmuli la ani, ramueka emi ralmuli guriga nokiae lige benriga bil rachali. 14 Kristo we natemame ju ramu, alekeri benriga eynilia ramu. La sbali machiguru alu Kristo mukliga ramu neraga, lige abinachig muklekuru suwbaga ralmuli guriga. Alekeri benriga eyniliguru ramu. 15 Alu Esukristo muklekuru napurig ramu ralmuli arewa alu chtiri ntili, napu ntame ju ramu ralmuli pe aboi ntaga. Lige alu Esukrstoka najkiame napurig oyrawa ramu alu bon Esukristo napugiti napulige alu Esukristo mukule ya lige alu bon Onorgame ku ajniligame. Alarig sile Onorgame ramu guriga. 16 Jpeko napulige bil ralmuli etuwa ramu, tabil alarig natalia napurig ya. Jpeko alarig natalia Kristo mukliga alu ralmuli guriga. Yako ramu ralmuli alu Kristo pe apipiri ri neraga etume ke. Alekeri tabil nirlime ke ramu alu Kristo. Jpeko ramu tabil alarig ntame ralmuli niru, jpeko tase alarig niru ramu. 17 Bil ri la bilepi ntaga asisk, pe bilepi Kristo ntaga, alu rioka la bigame sulgame nmala. Alu chtiri ntili ma tabil ntame ju, pe alu nuebo ntalicho. 18 Alarig ntale Onorgame napurig la gompanirola neraga

2 CORINTIOS5,6 mochiwa alu bon Onorgame. Onorgame nulele Kristo napurig la gatmala napurig la ganliga mochiwa abopi la gompaniero niraga. Lige Kristo nejlekuru ye ntili napurig aminabi ruyewa ralmuli napurig la amigo niraga etewa Onorgame. 19 Onorgame bon la ruwguru alu ntili ramu ralmuli napurig la gompanirola niwa Onorgame yuga. Alekeri Onorgame nullekuru alu Kristo napurig la gatmala. La bijchi mukligo ramu guriga, liko Onorgame tabil chleg et ramu, lige julrukuru ramu napurig ruyewa ye bil ntili alu ralmuli. 20 Ramu ralmuli ngame nrukuru Kristo nila awal, lige napulige ramu ruwiyae alu rejcholi, lige alu ralmuli la machime ju alu rejcholi Onorgame noligo pe napurig bon Onorgame raichlila niraga. Kristo nulele ramu napurig emi ralmuli la armala alu restiri ntili napurig la Onorgame yuga natmala. 21 Onorgame nulale napurig Kristo bujmala alu ramu gastgola. Kristo tabil chesime nile nobi abirigchigo gastigriliruk alu Kristo. Onorgame bon alarig elile napurig mukumela alu Kristo ramu nila gastigo otog. Alekeri Onorgame tabil chrikme neraga et jipe ramu. Onorgame we semriga guiri emi ralmuli, alekeri la semriga naregime ju napu Onorgame nej. Napu alige nareg alu semati ntili, tabil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS6 ku guwana arewa, tabil chebil ntili chapiboa. 2 Onorgame anile we ya: Ma sbakuru raweli. Akturu ne napulige tniru ne alu awal. Jpeko gurimala ne emi napurig la sbali nmala. Ne Pulochig anguru ma sbakuru alu raweli. Jipe ju napu Onorgame buyana ajt ralmuli chtiri bowechi eyname.

480 rachali. Onorgame nejguru ye awal napurig benriga eynawa alu Onorgame nila rachali, lige napurig nempua napulige lanichi: Tabil la ju alu Onorgame raichlila. 8 Isnimi we la niraga etuime ju ramu, isnimi tabil la nirlime ju ramu. Isnimi we al niraga rachame ju ramu olag, isnimi tabil niraga rachame ju ramu olag. Isnimi ygame anilime ju ramu rek la bijchi raichlichi. 9 Isnimi tabil machirume neraga etume ju ramu rek we al machime ke. Isnimi amul suwiyguru, abirigchigo al ajag noksilig ramu. Rek wejpisolia ramu, tabilchigo suwiyg. 10 Lige ramueka isnimi we sewlime ju nobi wchigo la ganliga mochrik, ramueka we al machia ye rejcholi we al nimio. Lige ramu tabil ngame nrukuru, nobi Onorgame nila rachalika napu ramu benrilia uch jar ralmuli, we najtkame ju. Rek tabil tbiri ngame nrige, Onorgame jkuru Walula On, alu suwbaga nila jkuru. 11 Lige ramueka we al niralia emi ralmuli al Korntochi ejpergame. Ramueka raichliguru we ak gompaniero niraga. Ramueka we al natalia emi yuga, tabil chtiri natalia ramu. 12 Lige ramueka nab we al galila emi, nobi mika tabil la galeme jkuru ramu. 13 Neka taguru napurig emi onola niraga: We la nirawa nech, neka we la niraga etguru emi.

tabil najki napurig bil ri animela: Neka tabil nir alu rachali, pecha sbali ol alu bon Pulo. Ta sin alakime kturu. 4 La machgime nrkuru Onorgame nata mochrigo ramu. La anachlime jturu napulige res iki emi, rek tabil arlime ke ramu napurig aminabi eynawa, 5 rek wejpisokia, rek galrale moala, rek wek ralmuli napume ju ramu melinliga, rek we awgame nochralie, rek tabil gainalia ruk gojchi, rek tabil itgichi goame. 6 Rek napuchibi ikiae ramu tabil chibiyeti natligo, la natliguru ramu napurig nata Onorgame, ramu we la anachlime ju, we la gurime ju ramu alu uch jar ralmuli. Alarig niru ramu napugiti Onorgame nejligime bon alawala. Alu alawlate la niraga jaro alu ralmuli, tabil chtiri ntaga. 7 Alu alawlate abiena aminabi benriga eynowa alu la bijchi

3Ramueka

Jena ruwimela alu Pulo we res ikligo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

481
Jena ruwimela Onorgame ramu yuga ajtig

2 CORINTIOS6,7 Buysiwa alu ralmuli pecha la ntame ka nech yuga. Tabil oyrawa alu chtiri ntili. Napulige la tabil oyrasa chtiri ntili, liko ne we la galmala emi. 18 Abiena anile Walula Onorgame napu ab awgame ju: Ne nmala emi ralmuli onola, lige mika ne kchila nmili jkuru. Emi ralmuli ne amgola, Onorgame we la sbali olame jkuru napurig an bon. Alekeri arewa alu chtiri ntili. Alu chtiri ntili ma chkame newmala ramu alawala, alsko ma naypua pecha la ntame nriga. Ab la jkuru la sbali olame ralmuli nriga la niraga etewa Onorgame.

ri we la ntame nsak Onorgame yuga, tabil gompaniroga einmala alu ri napu tabil la ntame ju Onorgame yuga.c Bil ri biwgame alawgame nsak, tabil la bilepi natmala alu ri chtiri alawgame yuga. 15 Alu Esukristo tabil gompanirola jkuru alu Remnisi. Lige emi ralmuli tabil gompanirola niwa bil ri tabil Esukristo oyrame. 16 Pecha la jk al Onorgame gallachi bajki tniga enalia bil mono newrigime napu tabil Onorgame ju. Lige Onorgame Alawlaka jena ramu sullachi bejtkuru. Ramu saplaka Onorgame bejtlachi ju. Alekeri tabil la jkuru alu Remnisi natlila natalia, tase napubuwa alu we alala ntili si. Ramueka Onorgame galila nrukuru, alekeri we la biwgame niwa. Yako reg anlekuru Onorgame: Ne alawala asimela bejtega emi ralmulichi. Lige emi ralmuli panpuri eynachi, alu alawaka aba alemi einmala emi yuga. Alu la nech oyrame ralmuli, neka we al galmala alu ralmuli. Lige alu ralmuli nech oyrame, nab nech oyrimili jkuru. 17 Abiena anile Onorgame:

14Bil

la ganliga etewa ramu, ramueka pecha sin benriligo chtiri ntili emi, nibil alu uch jar ralmuli. Lige aminami tabil asemi wesi ralmuli bujelia enom ygiga. 3 Neka pecha che ang chibieti emi. Ne ya anituru we galeme kturu ne emi. Neka tabil chl rek muki ne emi guriga. 4 Neka la mach emi we la sbali olame ka, alekeri we ganliga ajtkuru ne emi yuga. Neka we al welag ajtkuru, lige we al raslag ajtkuru ne, rek chibi iki ne.

2We

Jena ruwimela Pulo we ganliga asligo alu ralmuli Korinto mochgame yuga

c 6:14 Pulo nata ajt napulige asaraga eynachi bil ri napurig la anari awganti ju alu ois.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS7 sbalige ramu al wal gaw Maseronia anilichi, tabil sin resbulia ramu. Lige alu ralmuli al ejpergame la iwgame cha an ramu al sebasa. Lige ramu la iwgame majawa alanila al alu ralmulite. Lige ramueka tabil machieke alakiboa al alu ralmuli alanichi. Lige ramueka we seweka mochiru alanila al. 6 Lige alu Onorgame jlaleke alu ri Tito anilime al napu ramu mochlige. Alarig ju Onorgame, we al gurame ju ralmuli napulige seweka mochgichi. Lige alu ri Tito wal nejkuri sebasa al napu ramu mochrige. Alarig Onorgame la wal oyrali yale ramu. 7 Lige alu ri Tito jena sbaga we al ruw alarig olriga emi ralmuli al Korinto. Lige alu ri la we al galeg etrigor alu emi ralmulite. Lige ramu alu rachali akis lige wal raslruke. Lige alu Tito ruy nech emi ralmuli al ejpergame we etnilia nech. Lige aminami ruw emi ralmuli we seweka mochigo nech sewtisa. Lige aminami ruw alu rachali, emi ralmuli we nejkrinilia mochigo. Lige neka alu rachili akisk uch rajp ab la ganliga rejpke. 8 Emi we seweka mochbale napulige naresa emi alu apeli napu ne nechaga osele, pchigo pewera seweka mochliko emi. Neka sewturu emi seweka mochgichi, pchigo pewera sewlek emi, 9 wchigo la machina ko. mika yati gatele emi abopi, alekeri we la ganliga

482 ajtkuru ne. Alarig najkliko napurig emi seweka mochmala. 10 Bil ralmuli chibi ssak lige we seweka asimela la machig cha sligame napu Onorgame tabil galeme ju, liko alu ralmuli armala alu chtiri ntili, ku la ganliga asimela. Nobi bil ralmuli chibi ssak, lige tabil sin ntame ju chibi sliga napu Onorgame tabil galeme ju, lige alu ralmuli tabil sin armala alu chtiri ntili. 11 Nobi mika Onorgamete yliru alu seweli, lige yati gatele, tabil narniliga alu gastigo. mika we ayole alu ri yuga napu cha sile, liko emi gastigrile alu ri. We majale emi ne ayora mayega. Najkile napurig ne gurimala. mika we al ntale. mika we la sbali olale. 12 Neka bil apeli osigturu nobi tabil os ne napurig gastigrimala emi alu ri, lige neka tabil oskuru napurig gurimala alu ralmuli tabil cheskime, pe os ne alu osil machinliga pala la bijchi ewnokir emi lige machinliga pala la bijchi galea emi nech. 13 Napurig nokale emi, we la ganliga mochiru. Aminchigo we la ganliga mochiru ramu napulige machisk Tito we la ganlime nile emi yuga. Emi wal gurile, alekeri tabil wek nata asale. 14 Ne bon ruigtig emi we al ralmuli ko lige bon Tito la etlikuru la bijchi ko. Alu suwbaga rachali napu ruylige alu Tito emi la bijchi jkuru. Alu rachali napu

5Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

483 ramu ruyelie emi, abinachig bijchi kturuchig. 15 Alu Tito ab al ganliga asale napulige etesa emi we al sbali olligo alu Onorgame raichlila napu benrile. We la niraga etele emi alu ri. 16 We al rasl ne, mika we al sbali olame kame napurig nul Onorgame.

2 CORINTIOS7,8 tabil asemi nullikuru napurig napubmala alu enom. Pe aboi la sbali ntaleke ralmuli gurimia uch jar ralmuli tabil ngame. 4 Alu ralmulika alankuru ramu olag: Pe rek, ramueka guriwareke alu ralmuli tabil ngame al Rusaleni ejpergame. 5 Lige ramueka tabil wek enom napubura maylike alu ralmuli. Lige alu ralmulika la wek sebreleke alu enom napubua. Lige pe kul chojka alu ralmuli enom napubua, bajch Onorgame tnele napurig la gainmala alu ralmuli napubua enom. Lige aminami anleke alu ralmuli nokog: Ramueka la semriga guriwa alu Pulo anile. 6 Ralmuli al Maseronia ejpergame we al sbali olale. Emi abinachig we la sbali olale. Ttoka wek napubule enom emi yuga napurig alu ralmuli tabil ngame gurimala alu Rusaleni ejpergame. Jpeko tnilie ramu alu Tito napurig gaynamala napabua alu enom al napu moch emi. 7 Emi ralmuli we al sbali olame jkuru. We al sbali bijchgime jkuru emi ralmuli Onorgame raichlila. Aminami we al semriga ruwime jkuru emi ralmuli Onorgame nila rachali. Lige emi we al machime jkuru churig nejkrime ko Onorgame. Lige aminami we al galeme jkuru ramu ralmuli. Lige emi ralmuli we al sbali olmili jkuru alu enom napubusa napu chojkile emi ralmuli ya.

Emi ralmuli Esukristo oyrame, jpeko uch bil rachali akimela emi. Ramueka jpeko najki napurig emi ralmuli we al machimela alu ralmuli al Maseronia ejpergame, Onorgame we al gurile alu ralmuli napu napume nile al bilena alu rejcholi benimea. Alu ralmuli al ichrimi mochgame ju al Maseronia anilime gaw bogichi. 2 Lige alu ralmulika we res ikime jkuru kaka. Aminami tabil ngame gayniguru alu ralmuli aliena res oli, lige tabil tbiri ngame nlekuru alu ralmuli, nobi Onorgame yuga ntaga we raslag ejpergame nile alu ralmuli. Lige rek alu ralmulika tabil ngame ke, wek enom napubule alu ralmuli gurimia alu ralmuli tabil ngame Rusaleni ejpergame, lige al otiame nleke alu enom. 3 Ne we al eti alu ralmuli wek enom napubligo, ne alekeri la sbali machguru alu ralmuli la napubligo alu enom. Lige alu ralmuli napu nejile, amul suwbaga nejkuru alu napu ngame nlige. Lige ramueka

Jena ruwimela napurig guriwa alu ralmuli tabil ngame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS8 tabil umraga nul napurig napubuwa alu enom al Rusaleni otowame. Neka pe machinale pala la sbali olame ka emi ralmuli lige pala la natemame ka emi alu uch jar ralmuli yuga. 9 Lige emi ralmuli we al machguru we semriga gurilekuru ramu ya alu Walula Esukristo. Esukrstoka al rewagachi asag we semati wek ekargame ngame nlekuru, lige al pkana rewagchika nawlekuru ramu ralmuli gurimia jena, lige alu Esukrstoka jena wijchimoba asag tabil ngame nlekuru. Tabil ngame gaynale ramu guriniliga. 10 Jena ruim ne churig gurilime ka alu ralmuli tabil ngame. Emi ya bam chojklekuru alu enom napubua. Lige we al welag napubule alu enom. 11 Lige neka jpeko najkguru napurig emi ralmuli la gainmala napubua alu enom. mika we al wlag napubuwa alu enom napu chojklige emi ya bajch napubuwa alu enom abirig noksiwa we al wlag. 12 Nejiwa napu ikiri neja emi, pe ilig la ganliga nejiwa, tabil wek ntaga. Alarig najk Onorgame. 13 Ramueka tabil najki napurig suwbaga nejmala emi. Emi suwbaga nejsak, ma tabil niga ejtibmala emi. 14 Ramueka najki napurig la omaka niga mochmala rek pe atab ngame

484 ke. Sin kachi akinana tabil ngame nisa emi, la nejkrimala alu ralmuli Rusaleni mochgame. Alarigaka la omaka niga mochmala enom. Alarig la tabil sin gurlamala goame. 15 Alu Onorgame raichlila napu ya osale Moisesi, anguru: Alu ralmuli napu wek napubule alu goame man anilime, tabil rasrale. Alu napu ab ukabi napubule alu goame man, la sbali sebrime nile.d

8Neka

cheliera ya Onorgame abiena la yligame Tito alu ntili napurig gurimala emi, achigriga napurig Onorgame yale nech. 17 Lige napulige ne jula alu ri Tito al Korinto, napurig gurimala emi ralmuli, alu ri Ttoka we yati ew napurig nul ne, napugiti alu ri we galeme ju emi achigriga napurig ne we galeme ju emi. 18 Bil ri jula ne Tito yuga. Alu ri we semriga ruyame ju Onorgame nila rachali. Lige alu ralmuli jena ejpergame napu napume ju Onorgame nila rejcholi benimea, anile: Alu ri la ju julalia anile. 19 Alu ralmuli jena ejpergame alu Esukristo oyrame, alu ralmulika korule alu ri napurig al Rusaleni simela ramu yuga. Lige ramueka otolia alu enom alu ralmuli tabil ngame yawa

16Neka

Jena ruwimela Pulo jlaligo Tito al Korinto

d 8:15 Puloka an sin kachi alu enom tabil kgisak alu uch jar ralmuli tabil ngame, liko ma wekmala alu enom. Enesi xodo 16:18.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

485 napurig alu ralmuli la cheliera ymala alu Onorgame, lige aminami napurig alu ralmuli la machimela ramu ralmuli la semriga guirilio. 20 Lige ramueka we al sbali gateru alu rachali napurig pe nujubapi kachi tabil wesi che animela alu enom gite, lige aminami napurig we al sbali sebmala alu enom al Rusaleni. 21 Lige Onorgame we al sbali machguru alarig nochalio ramu. Lige ramueka najkiguru napurig alu ralmuli we al machimlachig churig ka ye nejkrali. 22 Lige ramueka julawa uch bil ri alu ok ri yuga. Alu ri we al sbali olame ju napurig najk Onorgame. Ramueka wes eteme niru alu ri we al sbali olachi. Alu ri we la nata napurig emi we la sbali olamio alu enom napubua. 23 Ne bon jula alu Tito, lige alu ralmuli Esukristo oyrame jena Maseronia jula alu uch jar ok ri. Alu ok ri we la sbali olame ju napu nul Kristo. 24 Pe rek la nirwag emi alu ri alemi eynachi. Lige ramu la wes ruyeru alu ri emi we ak ralmuli ko. Lige ramueka alekeri najki napurig alu rachali la bijchi nmala. Lige akinana ku jeka sig la ruimeli jkuru alu ri alarig olrilige emi ralmulite al. Ruymili jkuru ralmuli jena ichrimi mochgame, alu Esukristo oyrame ralmuli, we la niraga etliru. Neka tabil uch aminabi osnili ye osil emi ralmuli napurig napubmala enom emi.

2 CORINTIOS8,9 Pe ye osilite la sbali nmala napurig la sbali olmala emi. 2 Lige neka we al mach emi ralmuli we al welag mochigo napurig gurimala emi uch jar ralmuli. Lige neka jena mochgame ralmuli ruy alu rachali emi we al sbali nejkrinilia mochigo. Lige emi ralmuli napulige chojkile napubua alu enom ya bam, lige alu ralmuli jena Maseronia mochgame akis, amul suwbaga alu ralmuli chojklechig napubua enom. 3 Lige ne jula alemi alu baki ri ne gompanirola napurig emi ralmuli we al gatega mochmala al sbachi alu baki ri. Lige jena mochgame ralmuli we al ruy emi we al napubua mochigo alu enom napu otoboli ju al Rusaleni. Neka tabil yegnili. 4 Lige jar ralmuli jena Maseronia ejpergame si simmili jkuru ramu yuga. Lige emi ralmuli tabil cho napubuga mochsak alu enom, liko ramu we chijunwili jkuru. Lige emi ralmuli abinachig chijunmili jkuru. 5 Lige napurig ta chijunmala emi napulige ramu sebasa al napu emi moch, lige alekeri jula ne ye baki ri alemi alu Esukristo oyrame, napurig emi ralmuli we al gatega mochmala alu napu ek otoboli ju al Rusaleni anilichi. Lige ramu ralmulika tabil najki napurig nejmala bil ralmuli napugiti uch jar ralmuli we awgame tnichi, pe nejmala napu ek la ikroba neja, lige la we al ganliga nejmala.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS9
Jena ruwimela churig gurilime ko alu uch jar ralmuli napu tabil ngame ju
6Lige 10Lige

486 alekeri tabil chrkuru rek bil ri wek neje enom al Rusaleni otowame, napugiti Onorgame we al aminabi ymili kame alu wek enom alu ri napurig alu ri la aminabi ymala uch jar ralmuli. Alarig ju napurig bil ri echame guriniliga uch jar ralmuli, Onorgame ab wek ymili ju tal, lige ab wek rakmala alu echargame. 11 Onorgame we al aminabi ymala emi ralmuli ab wek enom lige aminabi awal napurig emi la aminabi noksimala alu wek ralmuli guiria. Lige suwbaga alu ntili we semriga machnamala. Lige alu ralmulika al Rusaleni mochgame wal cheliera ymala Onorgame, napugiti semriga guriligime ramu ralmuli. 12 Lige ye enom napu nej emi wek ralmuli, wek ralmuli we semriga narmala alu enom. Lige abinachig wek ralmuli we la nirmala Onorgame. 13 Alu ralmuli napu ye enom narmili ju, cheliera ymili jkuru Onorgame. Alu ralmuli alarig la machimela emi we la eweme ko Onorgame napurig nul Kristo. Lige we la niraga etmala Onorgame napugiti we la nejkrigorik emi la napubligo alu enom. 14 Lige alu ralmuli alarig we al cheliera ymala Onorgame napugiti Onorgame yligame alu ntili emi ralmuli alu Korinto ejpergame lige Onorgame tnimala napurig aminabi ymala

emi ralmuli la nmaka akiboa ye rachali: Alu ralmuli pe ukabi tal echgame ka, pe ukabi wmala. Alu ralmuli wek echgame ka, alueka ab wek wmala. Emi ralmuli la wek nejisa alu al Rusaleni otowame, lige emi ralmuli wek narmala ku pe akinana kachi. 7 Lige bil ri nejnilisak, lige alu ri sbali olmili jkuru, tabil yegmili jkuru alu ri. Lige tabilchigo ewrili jk kaka, pe ilig la sbali oliame jke nalina. Onorgame we la galguru alu ralmuli napu we al ganliga nejime ju, napu tabil wek ntaga nejime ju. 8 Lige Onorgameka nejmili jkuru napu ek tbiri res laru, napugiti Onorgameka ngame kame alu wek ekargame tbiri. Lige alekeri alu Onorgame we semriga nejmili jkuru alu ekargame napu res lalia ramu, lige emi ralmuli we semriga nochmili jkuru alu Onorgame nejlala awalite. 9 Aka alarig anime jpach alu Onorgame nila rejcholi: Alu ri we semriga gurilekuru alu ralmuli tabil ngame, lige ab wek ymala. Lige alekeri Onorgame tabil sin wekawmala alu ri we la semriga guriligo alu ralmuli tabil ngame.e

e 9:9 Enesi Salmos 112:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

487 alu awal emi. 15 Wal cheliera ymala Onorgame napugiti asriga wal gurili nbole emi ralmuli. Onorgameka pecha gobllome jk rek wal nejkurie. Ramueka tabil ngame niru bil rachali la najteme cheliera yalime Onorgame. Ramueka pecha sin sebrirug alu ntili.

2 CORINTIOS9,10 mochrukuru nakoa Remnisi si pe Onorgame awallate gite ka la neyrowarek. 5 Ye awalila gite la suwbaga umrome ju ne apipiri tabil la ntame ri yuga, alu napu sairgame ju alu napu ramu benrilia Onorgame nila rachali. Ramueka tnilia Kristo napurig biwmala aplipi ralmuli natlila napu chtiri ju lige napurig la bilepi ntaga mochmala. 6 Lige ramueka la ntaga mochrukuru napurig neochawa ramu alu ralmuli tabil sbali olame napu Onorgame nul. Emi we al natsak Onorgame nila rejcholi, lige bil raw tabil sbali olsak, ramueka we la eneg mochiwa emi. 7 Lige emi ralmuli pe apipiri ri neraga eteme ju ramu. Emi ralmuli la Kristo oyrame ka, la natawa ye: Aka ramu ralmuli Kristo oyrame nrupach. 8 Alu Walula Esukristo yguru nech awal napurig gurimala ne emi. Alueka pecha nejg awal napurig ne emi res olmala. Tabil chijniga ruw ne. 9 Lige emi ralmuli tase mayewa ne oso napurig ne emi majrimala alu osilite, tase alarig natawa emi. 10 Jar ralmuli anime ju alu osil we en anig osirgime kar, alarig osame kar ne, lige ne jena sebsak, tabil alarig rachame kar ne, pe tabil beneg rachame kar ne. 11 Jar ralmuli alarig anime ju, tabilchigo bijchi jk. La sbali olame ju ne napurig os ne. Napurig an ne al osilichi alarig sime ju ne al sebasa. Neka najk napurig emi ralmuli we al nmaka mochmala ye rachali.

10

Kristo we al kil ri nile, Onorgame awalila ngame nile. Nab la ntaga ajtime nile gurimia uch jar ralmuli. Lige neka abinachig alarig nnili napurig nile alu Kristo, alekeri ne la kil eynaguru. Lige alu uch jar ralmuli anime ju ne we majalgame ri kar alu wek ralmuli yuga. Lige anime jkuru alu ralmuli, ne mejk asagk we awgame nulame osil osame kar tabil majaga. Lige napulige ne ab asagk, liko ikil ajtime kar ne, pe maj ajtime kar ne. Lige alu rachalika tabil pet bijchi jkuru napurig anime ju alu ralmuli. 2 We la ntaga mochiwa. Napulige simis ne alemi emi enemia, tabil cha nokiboa napurig ne tabil neochmala emi. Tabil alarig natawa ne nechame ko pe apipiri ri neraga. Nechame ju ne alu Onorgame awallate. 3 Bijchi jkuru ne apipiri ri neraga ko, tabilchigo nechag ne napurig apipiri ri niraga. 4 Napulige ne neocha, tabilchigo ralmuli awallate neg ne, pe Onorgame awallate gite. Ramueka jena

Jena ruwimela Pulo nulame ko Esukristo nila nochlilachi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS10,11 tabil alieri niru tase napurig alu ralmuli we gunaruga oyame ralmuli. Alu ri we gunaruga oyame ka, pe ntame ju napurig bil ri lo niraga. Alu ri alarig lame ju: Neka ab la jke metig alu uch jar ralmuli. 13 Ramueka pe bilepi ntili ntame niru Onorgame yuga. Lige bon Onorgame we nejkrime jkuru napurig ramu we al machiboa pala la sbali oliao ramu. Onorgame jlalekuru ramu al Korinto napurig emi benriwa. Pe yecho raichawa ramu. 14 Uch jar ralmuli tabil che animela emi aboi benriga Onorgame nila rachali. Napulige ramu sebaru al napu emi ralmuli moch, tabil wesi ralmuli itig al napu beniame ju Onorgame nila rejcholi. 15 La kp bil raw emi we la Onorgame oyrasak, lige emi we al gurimala ramu napurig simawa amin uch bilena gawich napu tabil sin akeme ju alu ralmuli Onorgame nila rachali. Ramueka tabil benrili Onorgame nila rachali alu ralmuli napu ma akeme ju Onorgame nila rachali. 16 Lige alarig emi ralmuli we al gurimala ramu ralmuli al uch bilena simlichi uch jar ralmuli benrimia. Tabil benriwa ramu napu uch jar ma benriliru. 17-18 Lige alu ri bonepi insak, lige alarigaka tabil la ju. Bon Onorgame ruisk we al sbali ri ko, liko la ju. Bil ri

488 raichnalesak uch jar ralmuli yuga churig nejkrime ko Onorgame, al ju. Ramu aboika tabil reg aniboa: Ramueka we ejebnegame niru. Ilig we al guriwa rachali ruyea uch jar ralmuli. Onorgame awalila gite benrilia ramu. Ramu oni tabil gainawa bil ntili nata.
Jena ruwimela Pulo rachaligo sairgame niraga alu ralmuli yuga napu tabil al benrime ju Onorgame nila rachali

12Ramueka

11

Pe rek ekwag nech ye rachali ruwichi ne, tam we al kp ye rachali kaka napu ne ruimeli ju. Pe gunaruga raichlime ju ye rachali.f Neka alarig raichmala napugiti emi alarig rachame kame, napurig emi we al ntaga gepmala ye rachali. 2 Lige ne bajch ye rachali ruwimela. Onorgame nejile ye ntili napurig ne la galmala emi. Napulige sebasa ramu al napu ajt Kristo, neka emi ymol alu Kristo la sbali la biwgame. Alarig anturu ne Esukristo ya bajchab raw. Napurig ynili bil on bon malala alu remal napurig newmala alu iw si we la biwgame sulgame, alarig ynili ne emi Esukristo. Tabil najk ne napurig uch bil ntili beniboa. Abinachig najk ne napurig biwgame alawgame niwa. 3 Lige emi ralmuli la machlek ygiliga alu Eba anilime muk ya, alu napu Arani

f 11:1 Alu Pulo raichmor napurig bil ri lo noli chuachika ronobchaga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

489 yula nlige. Lige neka alekeri maj emi ralmuli, sin kachi achigriga ikisb emi ralmuli. Lige emi ralmuli bil raw tam la ntaga mochisa, lige alu Remnisika nasibmala emi ralmuli. Lige alu Remnisi ma sen ntili ymala emi ralmuli. Tabil la bilepi natmala emi Kristo yuga. 4 Lige emi ralmuli tabil la ntaga mochinti jkuru. Pe apipiri ralmuli raichlila we yati bijchginti jkuru emi. Lige bil ri ruis reg: Krstoka tabil alarig ju, tase napurig ruwime ju Pulo, anis, lige emi ralmuli yati bijchgame jkuru. Lige bil ri anis uch bil alaw nergar, lige mika ralmuli yati beninlime jkuru alu ntili. Pecha anime jk emi ralmuli: Tabil la ju alu rachali, tabil anime ju emi. Lige bil ri anis alu Esukristo tabil akabmana jwame ju, mika yati bijchgame ju. 5 Emi la akisk alu ralmuli we rilame ko napurig ewlala, napulige ne ruwichi abinachig al geptkuru. Ne ab la mach metig alu ralmuli. 6 Neka tam la rachame jkuru al wek rigachi, neka wchigo la machime krko Onorgame raichlila, wek beniri ne emi. Lige emi ralmuli la machlek alarig ko ne. Aka ne wes ruych emi ralmuli ye rachali. 7 Lige ne peka sin raw gobllome jkuru emi ralmuli alu rachali benriga. Owchala resitiri ju tabil gobllilia? Neka tabil benrime ju napurig ne najtkame nmala. Neka pe najk

2 CORINTIOS11 napurig emi we najtkame nmala. 8 Lige nech we guiri alu ralmuli Esukristo oyrame al ichrimi mochgame. Enom we nejime ke alu ralmuli, lige neka nareme kturu alu enom alu ralmuli nejichi napurig ne la aminabi einmala beniria al Korinto asag. 9 Lige ne al emi ralmuli yuga asag, enom res lame ke ne isnimi, lige neka tabilchigo sin tniko emi ralmuli enom, neka lchigo aplime kame alu enom alu ralmuli al Maseronia mochgamete. Alu ralmuli al Maseronia mochgame nokame ke alu enom ap al Korinto, lige alu enom nareme ke ne. Ne boneka we al ntame ke ne emi ralmuli yuga. Lige neka aba we innili alu rachali beniria, lige neka tabil nejkumega benrie ne emi. 10 Neka la bijchi an ye rachali. Aka alu Kristo la bijchi rachame nlekuru. Lige ne alieri ri jkuruchig. Bilepi ntame ju ne alu Esukristo yuga. Neka tabil sin narmala alu enom al wal ejiro Akaya anilichi mochgame ralmuli nejlala. 11 Chonig alarig raicha ne? May emi ne tabil galeo emi? Onorgame la sbali machguru we al galeo ne emi. 12 Alu ralmuli tabil la benrime ye rachali, we gunaruga rachame ju, lige alu ralmulika najk napurig ramu narmala alu enom napu nej emi ralmuli napurig nareme ju aboi. Ramueka tabil nakiguru alarig. Lige ramueka we ak ri nruke tase

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS11 napurig alu ralmuli. 13 Lige alu ralmuli rachali benrame anime ju: Kristo jlale ramu napurig ramu nulame niwa alek nila nchali, anime ju alu ralmuli. Lige alu ralmulika tabil pet bijchi anime jke alarig alani, pe emi enom bujniliga anime ju alu ralmuli alani. 14 Lige alu Satanasi anilime we ygame jchig. Anime ju alu Satanasi: Ne ju alu santo njeli, alu Onorgame gurame ju ne, anime ju alu Satanasi. Lige alu ralmuli alu Satanasi oyrame, lacha ta ygame ralmuli nmalachig? 15 Lige ramueka la machia alanig eyname ko alu ralmuli. Anime ju: Ramueka we semriga oyrame niru alu Onorgame. Ramueka Onorgame gompanirola niru, anime ju alu ralmuli. Lige rek alarig rachaga oyame ke alu ralmuli, abirig al injirnochi simmala alu ralmuli suwis, pecha la bigame alawgame ke aniw alu ralmuli. Lige alu bon al Onorgame alarig olmili jkuru alu ralmuli, napugiti alu aboi ralmuli alarig nokligame. Alekeri alu bow mlekuru alu ralmuli.

490 alu Walula Esukristo tabil sin rachale napurig bil ri lo, neka raichmili jkuru napurig bil ri lo napurig emi we al gepmala ye rachali, alarig raichlichi we al gepume kame emi ralmuli. 18 Lige alu tabil Esukristo oyrame ralmuli, alarig rachame jkuru napurig bil ri lo neraga. Lige emi ralmuli we al gepume jkuru alu rachali. Lige alekeri alarig raichama ol ne. 19 Lige emi ralmuli we semati rachali beni ol alu alieti rachali akig, lige we al ejebnigame kl emi. 20 Lige emi ralmuli pe apipiri ralmuli we eweme jkuru. mika yati ewame jkuru napu chbiriga nulale. Rek napurig bil ajgame alarig nulale, yati ewame jkuru emi. Lige emi ralmuli tabil chlme jkuru rek rewniga bujile alu napu ngame ju emi. Lige abiena we galeme jkuru emi alu ri rek inlime kachi. Lige aminami tabil chlme jkuru emi ralmuli napurig bil bulito alarig nochrilie. Lige emi we al nirame ju alu ralmuli napurig ewlala neraga rek napuchibi nokame kachi. Rek wejpisokie emi alu gujsite, mika abiena we la galeme jkuru alu ralmuli. 21 Neka pecha alarig olame jk emi. mika najk napurig wejpispua? Najkichal napurig bujewa enom? Najkichal napurig we rilaga raichawa? Lige emi ralmuli uch rajp ab ak mayele ke alu ralmuli metag ramu. Bil lo niraga raicha ne, napurig la natawa. Lige ne alarig raichmala napurig bil ri lo napurig la

ganlime ju ne alarig raicha. Raicha ne napurig lo neraga, tabilchigo lo jk ne. Lige emi ralmuli we gepume jkuru nech napulige napurig bil ri lo alarig rachachi ne. Lige ne alekeri alarig raichmala, napurig emi ralmuli we al gepmala ye rachali napu ne ruimeli ju. 17 Lige

Jena ruwimela Pulo we res ikligo


16Tabil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

491 machimea emi tabil la ntame ko. 22 Ebreo ralmuli ju alu ygame ralmuli? Nchig ebreo ju. Israelita ralmuli ju alu ygame ralmuli? Nchigo israelita ju, alu ralmuli napu Onorgame rojnale napurig Onorgame oyrame nmala. Abrami rijimala ju alu ygame ralmuli? Nchigo Abrami rijimala jchig.g 23 La Kristo oyrame ju alu ralmuli? Neka ab rajp la Kristo oyrame ju. Neka pe bil ri lo neraga rachame ju, alu rachali alchigo la bijchi krko. Neka abchigo awgame nchag, lige abchigo mejkami eynag alu Onorgame raichlila benriga. Lige neka ab wes galrale bajchilg pe Onorgame nila rachali benriga eynachi ne. Lige aminami ab awgame wejpiskiame jkuru ne. Lige wes amul muki ne. 24 Lige malgisa chapirgame ju ne alu ralmuli al Israeli mochgamete, alu ralmuli tabil Esukristo oyrame. Lige napu ikis chapis, bais maku min gi makuesa wejpir ne alu wich sipinrigamete. 25 Bais wejper ne alu gusite. Sinchigo amul melir ne rejtete bajsibuga. Sin raw napu ne asag enale alu barko al wal bawich, ma boku kiba, lige ne al bawich rejp pet alu rabileta chapig, bil ruk lige bil raw. Lige sinchigo abinachig ma boku kiba barko al wal bawich enag. Lige uchchigo sin eneg ne al brkochi abinachig ma boku kiba al wal bawich. 26 Neka

2 CORINTIOS11 ichrimi eyname ke, isnimi al bakchimi simrome ke ne, isnimi amul silime ke ne. Isnimi we majame ke ne alu chigrigame ralmuli napulige alemi bowsiga enrigichi. Lige isnimi alu ralmuli Israeli mochgame melinlime kturu nech. Lige isnimi alu ralmuli tabil Israeli mochgame abinachig melinlime kturu nech. Lige ne al wek rigichi ajtgichi, lige isnimi alu ralmuli we chapinlime kturu nech. Lige al jami eynachi, we majame ke ne alu ajgame jobtigame. Lige napulige ne eynachi al brkochi isnimi amul chiglime ke ne. Isnimi amul meliame ke ne alu ralmulite napu Onorgame oyrame kor, tabilchigo Onorgame oyrame ke anile ko. 27 Lige neka nchame kturu la iwgame tabil resbika. Amul tabil anchame kturu ne isnimi. Lige isnimi la iwgame gojchinliga oyame kturu ne. Lige aminami la iwgame ejelime kturu ne balmaka. Isnimi tabil gog sime kturu ne nocha. Lige jarnami la iwgame ukwame kturu ne, pecha itgame ka alu gem napurig gemaboa. 28 Lige neka we res nliame kturu. Lige aminabi uch rajp wek ntaga ajtime ke ne alu ralmuli alu Esukristo oyrame ralmuli yuga, alu napu napume ju alu Esukristo raichlila benimea. 29 Lige alu ralmuli Esukristo oyrame res ikichi, lige ne we

g 11:22 Abrami bajch owsigime nile alu ralmuli ebreo yuga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS11,12 chlme jturu napurig ne bon res ikime niraga. Lige alu ralmuli Esukristo oyrame chibi sisa, lige ne we chijname ju napurig ne bon chibi skame niraga. 30 Neka pecha che ang we la ralmuli ko ne lige we la anchame. Neka we restiri ju, tabil awal ngame ju ne. Neka pe anguru napurig la machiboa Onorgame bilepi we awgame ju. Alu simguru nech guria. 31 Onorgame jkuru alu Walula Esukristo Onola, lige alu ralmuli Onorgame oyrame nab cheliera ymili ju Onorgame. Lige ye rachali napu ne ruw, la bijchi jkuru. Onorgame la machguru ne la bijchi raicho. 32 Ne ruwimela churig guriliga Onorgame nech al Ramasko anilichi wek rigachi napu tegtigame ju nolig we rep ilgame. Alu ri ab walula Artasi anilime ri al Ramskochi ajchale bil ri selgame ab utabela. Lige alu ri selgame utabela wek sontalo jlale nech chapnaliga. Bochgimi nolig moch al wek rigichi napurig ta machnamala ne. 33 Lige ne we maj yama alu sontlote, lige la natemturu ne al wek rigichi ajtgichi, lige mach pt ne al wal golechi tegoli ytigichi. Al rep al ut ewgichi algana mach pt ne alu wal atabechi ajchag owiga rekiburu ne al. Lige alarig alu Onorgame we al semriga gurikuru nech, lige alarig tabil chapir ne.

492 sin kachi pecha nejkrimerko ye rachali emi ralmuli nriga. Lige neka abirig ruimeli jkuru ilig tabil riliga. Ruim ne napu Onorgame etrale nech. 2 Neka mach bil ri Kristo oyrame simliga al rewagachi napu Onorgame ajt, ya nile maku na bam. Lige pala la ajag simliga alu ri o pe alu alawlacho simleger Bon Onorgameka al sbali machlek. Neka tabil la mach. 3-4 Lige neka la mach alu la sbaligo al napu ajt Onorgame, al napu we semrikchi ju. Pe alu bon Onorgameka la machlek alarig moynaliga alu ri al rewagachi. Lige al rewagachi ruyleru alu ri bil rachali. Lige Onorgame tabil lisensia yale napurig ruwimela alu ri alu rachali napu akele al rewagachi. Ne kturu alu ri napu simile al pa rewagachi. 5 Uch bil ri nsak, lige neka la raichmala ke napu ikile, nobi tabilchigo uch bil ri nlek, pe ne kturu. Alekeri tabil uch rajp raichmala ne, neka tabil gunargame nnili. Onorgame sile nech otoa. Neka pecha awal ngame ka. 6 Ne raichsak napu ikile ne pa rewagachi, la bijchi nmala ke. Rek reg raiche, pecha lo krko ne. Tabilchigo aminabi animlag ne. Ralmuli pecha machg churig ikliga ne al rep rewagachi, pecha machg ne yega ani. Alekeri ab al ju tabil raichalia. 7 Lige aminami bon Onorgame lisensia yale alu Satanasi napurig nejkummala nech yuga. Lige

12

Jena ruwimela Pulo ruwligo napu Onorgame etraligo

Lige neka chijuna ruy napu iklige ne. Lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

493 ne ri alarig la tabil gunarume nmala alu Satanasi nejkumesa. Lige ne tajch olsigak alu Satansite, lige we rasig gunarume nmala ne, ne we semati etrume krik Onorgamete. Alekeri Onorgame lisensia yale napurig alu Satanasi sewin olmala nech napurig tabil gunarume nmala ne. 8 Lige ne bais tani alu Walula Esukristo napurig bujmala alu napu nech res olale alu Satanasi, 9 lige an nech Esukristo: Ne awalila we la ju, aluete we la anachawa. We la machgime nrkuru napulige ne gurichi alu bil ralmuli we restiri. Alekeri we la ganliga ajt ne rek ne chibi iki, la sbali nr Kristo nejkrime ko napurig la anachawa. 10 Lige ne we al raslag ajt rek we res iki ne, alu Esukristo uch rajp ab al semriga gurame ju nech. Lige ne isnimi we rasig res ikime ju, tabil chrig neysisa nili. Lige isnimi alu ralmuli nech melinlime jkuru alu Esukristo raichlila ruig eynachi ne. Isnimi la iwgame resriga oyame ju ne, tabil chrig neysisak nili. Lige neka tabil bil awal ngame jkuru napurig neysimala ne al. Lige neka abirigchigo la neysime jkuru napurig bil ri wal awal ngame niraga, lige pe Onorgame awalila gite la neysime jkuru ne.

2 CORINTIOS12 napurig la akimela emi. mika we la semriga rachame ju alu chtiri ralmuli yuga. La raichtkuru nech olag rek pe utabela ke ne, napugiti neka ab najtkame rachame kame metig alu ralmuli napu mayeme ju ewlala ko Krstote julrigame. 12 Onorgame yale nech alu awal napurig ralmuli sawmala ne napulige ne emi yuga ajtig. Abinachig wal awal yaru ne Onorgamete napurig la anachmala ne napulige we res oliachi ne. Alarig nejkrile Onorgame napurig la machig mochmala emi Krstote julrigame ko ne. 13 Neka tabil nar alu enom napu nech ymorle emi. Neka pe narturu alu uch jar Onorgame oyrame ralmuli nejlala. Tabil la nsak alu emi nila enom narega, liko ekibog ne. Neka tabil chibi sliga may ne. mika pe abisibi najtkame ju napurig alu uch jar ralmuli. 14 Lige neka uchchigo ma sbali gatega ajtkuru alemi simea ne napu emi ralmuli moch. Ma bais nmala ne alemi simi. Lige ne al uch sebasa, neka tabil najk napurig emi ralmuli nejmala enom, ilig neka najk nalina napurig emi ralmuli la bilepi ntaga mochmala alu Esukristo natlilacho. Alu enomika tabil najk ne. Lige neka napurig bil kuchi onola alarig ju. Bil onoka yame ju goame alu kuchi. Kuchi pecha nchame ka napurig yame goame onola. 15 Sin kachi res lsiga ka emi, neka abal nejmala suwbaga alu

napurig bil ri lo niraga raicha ne, alarig rachame ju ne

Jena ruwimela wek nata asligo Pulo chonik mochigo alu Onorgame oyrame ralmuli al Korinto mochgame
11Pe

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS12,13 napu ek ni ne. Lige neka wek raw nochmala emi ralmuli guriga sin kachi res lsiga ka. Ta cheri kw ne mukusk emi guriga. Neka ab galesa emi ralmuli, lige emi ab la galmili jkuru nech, nobi tamchigo la alarig galeme krko emi nech. 16 Neka pecha nejkumg al, nobi jarchigo ang pe ygiga ol ne. Tabil bijchi ju. 17 Tasemi jula ne bujniliga enom. 18 Ne jleturu Tito uchchigo bil gompaniero yriga napu emi la machime ju. Pe ygile Tito emi yuga? Tabil ygile. Alu Tito emi gurile napurig ne. Tabil tbiri bujlik. Alu lige nchig Onorgame Alawala ajchgame niru sulach. Bilepi ntame nrukuru. Ramu okaka Kristo oyrame nrukuru. 19 Lige sin kachi emi mayrko ramu pe alarig rachame ko pe napurig emi we ak ralmuli. Ramueka Esukristo oyrame niru, lige Onorgame we al repguru ramu napurig ramu tabil yega raichawa. Lige ramu we al galela emi ralmuli. Ramueka benrilia emi napurig we al benimela Onorgame nila rachali, lige emi ralmuli la alarig la awgame sulgame nmala. 20 Wek nata ajt ne, lige ne al Korinto sebasa, machimela ne pala la sbali olliga emi Onorgame yuga. mika tabil ganliga etmala nech napugiti neka emi gastigrimala ta sbali olsak Onorgame nila rachali. Sin kachi napulige ne al sebasa jar emi we cha ani mochmala, lige jarchigo we najkuelia mochmala

494 uch jar nchame etega, jar we yati naumala lige jar ralmuli wek ka napusa we boch ani mochmala, pe uch jar neochia, we ganlime ju uch jar ralmuli nechaga pe tabil akriga alu ralmuli, lige jar we rilame ju, we jebnigame korime ju, lige wek ka napusa abopi rachame ju tabil niraga uch jar ralmuli. 21 Onorgame bon la machrimala ne aliena inlime ko emi. Liko we chijnaga rejpmala ne, lige nalmala ne alu wek ralmuli wek raw we inliga eynachi alu wek ralmuli cha nokog, lige tabil ku akabmana ntame ju alu ralmuli. Tabil areme ju wek umug yuga okoa, lige tabil sin tame nile bil ekali, pecha nirame nliga Onorgame nulalila.

13

Neka ma os simkuru al emi ejperlachi, wek ralmuli etguru emi we cha nok mochigo. Onorgame raichlila ya nergame an pecha gastigrilime jk bil ri ta itlasak ok restigo o baki ma, 2 lige ne we al machguru emi ralmuli alarig ko, wek ralmuli etiguru emi we inliga eynachi, lige uch simig ne al, ma la gatmala ne emi yuga alu tabil la ntili. Neka ya la anituru napurig la gatega mochiwa. Jpeko uchchigo sin nbola ne ye osil. Napulige ne al sebasa, we awgame gastigrimala ne emi napu we ya we cha nokog

Jena ruwimela Pulo uchchigo sin julligo napurig la gatmala alu ralmuli yuga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

495 eynilige emi. 3 Lige emi la machimela alu Kristo nuleo nech. Gateme ne emi yuga napurig Kristo niraga. Alueka pecha najsname jk gatega emi yuga. Abchigo awgame gateme jkuru emi yuga. 4 Bijchi jkuru alarig arligo napulige gulusichi ujchag melliru napurig tabil awgame niraga, nobi napulige ma ku ajnasa, liko la machgime nrkuru wal awal ngame nligo. Ramu abinachig tabil awal ngame krkuru, nobi ramueka wal awal ngame niru ko sulach Onorgame nila awalila, lige alu awalila gite guriliguru ramu emi. 5 Lige emi ralmuli we la natawa pala la bijchi Onorgame oyrame ka emi. Lige mika anguru la bijchi Kristo Esusi oyrame ko. Pala la bijchi ka, rukiboa emi abopi. Lige la bijchgime nsak emi Onorgame nila rejcholi, tabil mach emi ralmuli al sullachi ajtig bejtega alu Kristo Esusi? Alarig jkuru emi ralmuli la bilepi ntaga ejpergame nsak alu Esukristo yuga. 6 Emi la bilepi ntaga mochsak Esukristo yuga liko abinachig la machimela neka bilepi ntame ka Esukristo yuga. 7 Lige ramu ralmulika tniwa Onorgame napurig alu Onorgame we al semriga gurimala emi, napurig emi tabil sin resiti natmala. Neka tabil chl rek tabil niraga etuwe nech. Neka ilig najk napurig emi ralmuli we ak nmala Onorgame yuga. Rek

2 CORINTIOS13 mika may ramu tabil sbali olame ko, ab la ju emi we ak ralmuli nmala. 8 Ramueka tabil aniboa we al nocharu ramu o tabil la nocharu ramu, tase aniboa ramu. Ramueka we al sbali ow einaru tabil chrig ygiwa Onorgame. Ramueka we al sbali bijchiga ruw. 9 Napulige ne chibi sika einsak, pe bon Onorgame la mach pame ju nech, lige we la ganliga ajt ne. mika ye etega ab al niraga etmala Onorgame lige ab la narmala Onorgame awalila. Ramueka we tnilia Onorgame napurig emi we la sbali olame nmala. 10 Tabil gastigrinili ne emi, abopi ku natwaguru. Alekeri os ne emi, napurig ma gatega mochiwa, ne tach sbachi al. Ta gatsak emi liko gastigrimala ne emi Esukristo awalila gite. Onorgameka pecha nej ko alu awal napurig ne res olmala emi. Alueka nejkuru napurig gurimala ne emi napurig la sbali olame nmala emi.

ralmuli Esukristo oyrame, pe ikipi kp ye rachali, pe ikipi rachali ruim ne, we ak ralmuli nisa la kp emi. La oilawa, lige la bilepi ntaga noksiwa omaka la nakriga noksiwa. Alarig la kp. Onorgame jkuru we galeme ramu, lige nejime ju bil iwrali napurig tabil wek ntaga mochiwa, tabil chlag, tabil seweka, lige tabil majaga. 12 Lige emi ralmuli we al niraga reprime niwa emi abopi. 13 Alu

11Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 CORINTIOS13 ralmuli alu Esukristo oyrame jena mochgame napu ne ajt, alu suwbaga wal reporali nbola. 14 Emi ralmuli we al semriga niraga naresa la kp alu napu nej Walula Esukristo, alu napu pa rewagachi ajt. We semriga

496 naresa la kp emi ralmuli alu ganlili napu Onorgame nej. Abinachigo we la ntaga eynawa Onorgame Alawala yuga. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osilika Pulo osele jar ralmuli Esusi oyrame napu ejpergame nile al Galasia rewgame gaw bogichi napu jipe Turka rewgame ju. Wam Israeli rewgichi naomi ju. Alu Puloka ma la benrilige ab yab alu rejcholi napu Onorgame nulele benriniliga alu ralmuli. Pe ukabi bam nile bij Pulo alu rejcholi benrasa alu ralmuli Galasia ejpergame. Jena ye aplichi osag alu Pulo nechale alu ralmuli rek la Esukristo oyrame kachi. Alu Puloka nechale alu ralmuli napugiti ku arligame oyeria alu rejcholi napu benrilige Pulo ab yab pekabi bam bajchab napulige al aslige alu ralmuli ejperlachi al napu nile Galasia rewgachi. Alu Puloka we la ruylige pe Esusi we la oyrilia nalina la nligo, lige we la oyrilik alu Esusi, liko Onorgame Alawala la gurimio alu ralmuli napurig la nmamala alu rejcholi lige la gurimio alu ralmuli napurig la sbali olmala napu an alu rejcholi. Lige jar ri jsile al Galasia rewgachi lige alueka ruyele we la sbali olsak napu an alu Moisesi arlala nulal rejcholi la moinmili nligo rewagachi alu ralmuli al Galasia ejpergame. Puloka pe gichiga anime ke anile alu ri natlila alemi sgame, pecha la alarig nligame. Ye lbroka nejkrame ju napurig la machiboa churig la ganliga mochiwa la bilepi ntili ntaga, la alala ntili, pe Onorgamecho la nlegme ju, lige aminami we la machgime ruw churig la tabil chapiboa uch bil ntili napu pe jena wijchimoba nergame ju tase napu la Onorgame nej.

Jena ruwimela chonig oslirigoLa Carta del Apstol San Pablo a los Glatas

Yeka Ju Alu Osil Napu Osele Pulo Alu Ralmuli Galasia Mochgame
Tabil wesi ralmuli ajch nech napurig nulame nmala ne, pe Esukristo lige Onorgame ajch nech napurig nulame nmala ne napu Onorgame najk, Onorgame napu wal awal ngame ju napu 497

Kuira emi ralmuli Galasia rewgachi ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo os ye osil, ne napu ju Esukrstote julrigame napurig ne nulame nmala alek nila nchali.a

a 1:1 Enesi glosario apstol.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS1 Esukristo ku ajnale napulige mukus. 2 Ne, lige uch jar napu jchig Onorgame oyrame napu ne yuga moch jena, oselia emi ralmuli. 3-4 Onorgame lige Walula Esukristo abichilubi we la semriga gurasa la kp emi napurig abichilubi la Walula Esukristo oyrame nmala emi, alu Walula Esukristo napu mukule ramu nila gastigo nareka.b Alarig narele gastigo ramu neraga napurig apipiri ramu ralmuli la biwgame alawgame niwa la bijchgisik wal awal ngame ko Esukristo, napurig najk Onorgame ramu Onola. 5 Omaka ralmuli la Onorgame oyrasa la kp senib raw.

498 ramu. Rek bil santo njeli ke lige sen rachili benrisia nawasa emi tabil la Onorgame nila, Onorgame injirnochi julasa la kp. 9 Uchchigo sin ruwim ne: Bil ralmuli pe sewinriga benriga einasa uch jar ralmuli, pe ygiga, alueka injirnochi julsiga la kp Onorgamete. 10 Emi la machguru tase rachaga eyenio ne napurig la ganliga etewa ne ralmulite. Neka najk nalina napurig la ganliga etewa ne Onorgamete. Ne rachame nsak pe napurig ralmuli najk, liko tabil la Kristo oyriga benrimikuru ne alu rejcholi emi.

nami ne chonig aliena yati arligo emi Onorgame oyeria, alu Onorgame napu jlale Kristoc buinniliga emi chtiri bowechi. Jipe pe sen rachili oyraga jaro emi. 7 Tabil it uch bil rachali, pe ilig moch nalina uch jar ralmuli napu najsibume ju alu alala rachali Kristo nila. 8 Onorgame wal gastigo yasa la ke nech lige ne gompanirola tabil la Onorgame nila rachali benriga eynisik

6Tabil

Jena ruwimela alu Galasia mochgame ralmuli sen ntali benligo

Onorgame oyrame napurig ne, neka we la machgime ruwb tabil pe apipiri ralmuli nila ko suwbaga rachali napu emi beniri ne. 12 Tabil wesi ralmuli beniri nech ye rachali napu ne emi beniri, pe Esukristo beniri nech ye rachalika akinana ku ajnasa.d 13 Ma akilek emi yabesi churig sligo ne. Napulige we la sbali ol Onorgame oyrame krig we la bijchgime ke ne la rewagachi moinlime ko pe la sbali olag napu nulale Moisesi

Jena ruwimela churig la nchaligo Pulo Esukristo nochlilachi


11Emi

b 1:3-4 Gastgok ju napu narpuli ju napulige suwisuga we cha nokame nrik jena wijchimoba mochiga lige aminami tabil ewsiga napu najk Onorgame. Lige apipiri ralmuli rek tabil chibi sime ke abiena restiri alawgame kr tabil la oyrame nsak Onorgame. c 1:6 Puloka na rew uneme nile Esukristo rew, isnimi Kristo anime nile, lige isnimi Kristo Esusi anime nile, lige isnimi Esukristo anime nile, lige isnimi Esusi anime nile. Enesi glosario Cristo lige Jess. d 1:12 Mayelia benrilirigo alu Pulo alu Essite alu we alala rachali maligi bam akinana alu Esusi ajnasa.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

499 we ya napurig oyrame ju alu ralmuli juro, aminami wek ralmuli me ne napu ek Esusi oyrame nile. 14 Ma umeri ne suwbaga ralmuli juro lige we la nchili yaru ne we najtkame alu ralmuli juro nriga, rek pe aba aliena remal ke alu ralmuli napurig ne, pe aba lak bamgame. Lige reg nulame ke ne: La sbali oyrawa Onorgame la achigriga napurig nokame nile alu ya ejpergame ralmuli juro, tase wekwaga. Lige aminami nchig la sbali olame ke napu nulame ke ne bon. 15-16 Onorgameka ma nata asale nech wanpamia napulige tach ochrachi ne, wanpamia asale nech napurig Esukristo nech nulmala napurig simela ne Onorgame raichlila benrimia alu ralmuli tabil juro. Napulige Esukristo nech yuga raichasa al abemi amul sbaga Ramaskoe anilichi, neka tabil sim chejar ralmuli rukemia churig nochlime ko Esukristo nochlilachi. 17 Lige tabil sim ne al wek rigachi Rusaleni rewgachi raichamia alu ralmuli yuga, alu ralmuli napu Esukristo nochlilachi nchale ya, alu napu bij ejper jipe. Pe uch bil gaw bogichi sim ne Arabia rewgichi. Lige akinana ku Ramasko anilichi sim ne, napu wek rigachi ju.

GLATAS1 akinana Esukristo oyrasa baki bam kachi, lige sim ne Rusaleni anilichi Pegro (Sepasi) machimea lige yuga raichamia, alu napu nile Esusi yuga nchame ya napulige jena ajtgichi Esusi. Maku maligi raw ajt ne al Pegro bejtlachi. 19 Tabil wesi eti ne alu uch jar napu Esusi yuga nchame nile, pe alu Pgrocho la eti ne. Abiena etturu nchig Santiago,f nobi alueka tabilchigo nchame nlek alu Esusi nochlilachi, alu napu Esusi naspasi bonila ju. 20 Onorgame etea ajt nech ne os chujkgichi. Tabil ygali ju ye rachali napu ne os. 21 Lige akinana al Rusaleni yniga sim ne al Siria rewgame gaw bogichi, lige kchigo Silisia rewgame gaw bogichi. 22 Lige alu ralmuli napu ek Esukristo oyrame ju Jurea anilichi mochgame tabil cho sin eteme ke nech, 23 alu ralmulika pe anig eynale abopi nech olag: Alu Pulo yako ramu ralmuli melinlime karae, ramu napu Onorgame oyrame niru napu jena Jurea mochiru, lige jpeko machiaa ma la oyriligo alu rachali ntili napu ramu Onorgame oyrame beni mochiru wekanami reobachi. 24 Alsko alu ralmuli Jurea mochgame reg an: We al ju

18Lige

e 1:16 Puloka yamia enale Esusi oyrame ralmuli galrale moamia lige bij tabil cho sbachi alu Pulo al Ramasko anilichi we chrig rasiga ilbale alemi napu enale alu Pulo, we chrig rasole alu Pulo. Lige algerikchi alu Esusi alu Pulo owile napurig alu Esusi oyrame nmala alu Pulo. f 1:19 Alu Santiago ok rewgame nile, Akobo anilime nlechig. Lige tabil yliru bil nchali (apstol) Essite napulige Esusi bij jena wijchimoba ajtgichi. Ab akinana napulige mukus Esusi, walula gaynale al Rusaleni alu Esusi yuga eyname benrame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS1,2 Onorgame, we la ntili yale alu Pulo.


Jena ruwimela uch jar napu nchame ju Esukristo nochlilachi we la etligo Pulo

500 oyrame ju alu ralmuli juro, alu ralmuli juroka tabil wekwaga noksime ju sikirlime pet islala wichila ukuchtiri ejtemali pe kul ochrisime napurig nokame nile alu ab yab ejpergame ralmuli. Alu ewlala nulame nrik la sbali oyriga enale Esukristo alu Tito rek tabil sikirtigame ke alu Tito pet islala wichila. 5 Lige ramueka tabil ewiru alu chtiri ntame ralmuli napurig emi ralmuli abichilubi we al oyraga noksimala Onorgame napurig oyera moch emi jipe alu Onorgame. 6-7 Lige alu ewlala al reobachi nulame napu Esusi yuga eyname nile we rachaturu nech ygachig, lige suwbaga napu ruy nech neka ma machime ke. Lige tabil sewinrikrle alu nriga napu benriga eynale ne alu ralmuli tabil juro. Alueka we la nirturu nalina, alueka yati machile la Onorgamete nulrigime ko ne alu Onorgame raichlila benriniliga alu ralmuli tabil juro, achigriga napurig nulliru alu Pegro Onorgame raichlila benriniliga alu ralmuli juro. Tabil chr rek ewlala ke al reobachi nulame, Onorgameka najk nalina napurig ralmuli we la biwgame alawgame nmala nalina. 8 Alu Esukristo napu nchali yale Pegro napurig nulame nmala lige benrame nmala alu ralmuli juro, pe abalek Esukristo smi nech nchali ya napurig nulame

Akinana ku Rusaleni sim ne al Silisia yniga, Bernab yuri ne lige Ttochig, alsko ma maku na bam kturu napulige Esukristo ne yuga raichasa al Ramasko abemi. 2 Onorgame jula nech remugichi napurig al Rusaleni simela ne. Lige ma al Rusaleni sebasa ne, neka rachaturu alu Pegro yuga, lige alu Juani, lige Santiago wan yriga mochiga napu nile ewlala al reobachi nulame lige ruyturu ne napurig machimela alu ralmuli tabil juro benriga eyenio ne chiena la semriga nejkura ajtig Onorgame. Lige we la machgime ruy ne alu ewlala al reobachi nulame napurig la kil mochmala benria ralmuli bilepi ntili, napurig tabil rioksi nmala napu beniri ne alu ralmuli tabil juro. 3 Lige rek tabil juro kachi alu Tito, alu ewlala nulame tabil nulale napurig sikireka ppua alu Tito pet islala wichila,g 4 rek jar ralmuli moig al pachami we sem anime anemia alu ewlala nulame napurig nulmala sikirniliga alu Tito islala pet wichila. Alu ralmulika pe ewrali nulamia moile alemi napurig ku uchchigo oyrawa ramu alu Onorgame napurig

g 2:3 Enesi glosario circuncisin.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

501 nmala ne lige benrame nmala ne alu ralmuli tabil juro. 9 Alekeri alu Santiago lige Pegro (Sepasi)h lige Juani napu nile ab ewlala, napu nile al reobachi nulame, la nirale lige reg anturu: Ye ok ri Pulo lige Bernab la bijchi la Onorgamete mochirigime ju napurig benrimala Onorgame raichlila alu ralmuli tabil juro. Lige aminami reg anituru: La emi gompanirola niwa ramu Onorgame nochlilachi. mika simmala benrimia alu Onorgame nila rachali alu tabil ralmuli juro, lige ramueka aba jena ejtebiwa alu Onorgame nila rachali beniria ralmuli napu ju juro. 10 Lige aneru ramu oknika napurig senib la nleg noksiwa suwbaga ralmuli tabil ngame. Neka senib la gurame ju alu ralmuli tabil ngame, yasi jipe abinachig.

GLATAS2 gompanirola, lige ikilimi ma arturu yuga goy neochara mayega. 13 Lige uch jar juro Antioka ejpergame abichig ikilimi ma arturuchig alu ralmuli tabil juro yuga goy. Lige alu Bernab ne gompanirola abichig ma arturuchig ikilimi alu tabil juro yuga goy. 14 Alekeri ma neocha ne alu Pegro suwbaga ralmuli etriga reg aneg: Aka mueka ma aregch alu ralmuli juro nila ntili rek juro ke mu, lige chonig alasimch mueka? Chijuna smguru mu alu tabil juro ralmuli yuga gog. Liko mueka tabil cho argame kr alu ralmuli juro nila ntili. Lige alu ralmuli tabil juro alieti etega lmala we la ko alu ralmuli juro nila ntili peka la kachi.

wekab bam kachi akinana napulige alu Pegro al Antioka anilichi nawasa napu ne ajtgichi, we awgame neocha ne alu Pegro suwbaga ralmuli akriga. 12 Alu Pgroka we la goyame ke alu ralmuli tabil juro yuga, lige akinana napulige jsis jar ralmuli Santiago gompanirola, alges ikilimi alu Pegro ma tabil yuga goturu alu ralmuli tabil juro yuga napugiti majligime alu Santiago

11Ma

Jena ruwimela Pulo nechaligo alu Pegro

ralmuli juro nrukuru, tase tabil ralmuli juro alu ralmuli napu tabil mach churig ka Onorgame oyralia. Ramueka la machime nrukuru churig oyrilime ka Onorgame. 16 Lige ramueka we la machime nrukuru bil ralmuli la biwime ko alawala la bijchgame nsak wal awal ngame ko Esukristo. We la machime nrukuru tabil biwgame alawega mochime ko ralmuli rek we ewrali olame

15Ramueka

Jena ruwimela Pulo ruwligo suwbaga ralmuli rek tabil juro ke abiena la moinmili ko pa rewagachi la bijchgasak Esukristo nila rachali

h 2:9 Pgroka ok rewgame nile, Sepasi anilime nlechig.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS2,3 ke napu nulale Moisesi we ya tabil bijchgame nsak nawligo Esukristo ramu nila gastigo otomea napu ramu narpuli nlige. 17 We la oyrilia Kristo lige uchchigo oyrilia ramu alu Onorgame pe napurig oyrame ju alu ralmuli juro, we la sbali olag napurig nokame ju alu aboi ralmuli juro, alarig ka tabil la ju. 18 Alu Kristo ju napu nej alu ntili napurig uch ku oyrawa Onorgame pe napurig alu ralmuli juro oyrame ju? Alu Krstoka tabil alieri ntili nej, napugiti tabil la kame ku uch chapi alu ntili tabil alala ma la arrigame. Napulige ku chapis ne alu chtiri ntili ma ku chtiri alawgame gainmala ne bon. 19 Neka ma ar alu ralmuli juro nila ntili, neka we la sbali oyeri nalina Onorgame, tase pe napurig ntame ju ralmuli juro. 20 Ne boneka tabil ni awal. Neka pe Kristo nejlala awalite bejtkuru. Onorgame jlale alu Kristo alaw otriga napurig nech ymala. Lige we la nejkrame ju alu Kristo napu we galilime ju Onorgamete. Jpeko alu Kristo Alawala ne saplachi pachgana ajt. We la gal alu Kristo nech. Ne wal gastigo narmili ke, alu Kristo nalina narele nech niraga. Alarig mukule alu Kristo ne nila gastigo nareka. Alekeri mukule alu Kristo. 21 Neka tabil gaweli Onorgame nejkrachi. La moinwili nrik pa rewagachi pe la sbali olag napurig nokame ju alu ralmuli juro, liko tachiri gite mukumeli nmich Kristo?

502
Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame Alawala we la semriga gurame ko ralmuli

Emi ralmuli Galasia mochgame, la tachriti. Chieri smk emi ygiga? Ne chiena la anituru al gulusichi ujchag mukligo alu Esukristo alu napu ku pa rewagachi simile. 2 Aka nejisib bil rachali. Naretu emi alu Onorgame Alawala pe la sbali olag napu Moisesi nulale o pchala we la bijchgiga wal awal ngame ko Onorgame? Napulige we la sbali oyrisiga alu rachili napu Esukristo ruwile, aliko la narkime ju Onorgame Alawala. 3 Aka mika ma we la oyrach Onorgame Alawala, lige ku arwarb Onorgame Alawala oyeria lige uchchigo oyriwar alu Onorgame pe napurig oyrame ju alu ralmuli juro? La tabil ntanti jke emi. 4 Pe rioksi oyrale emi alu Onorgame? 5 Napulige Onorgame emi yachi bon alawala lige sawachi wek emi ralmuli tabil juro tabil machlime, mika llek: Ramueka we la sbali olame niru. We la sbali oyrame niru Onorgame la napurig nulale Moisesi. Aminami llek: We newsiga piesta la we nejkrimala Onorgame, llek emi ralmuli. Tabilchigo alarig jk. Onorgameka nejime ju bon alawala lige we la nejkrime ju napulige emi we la bijchgiga gepuchi alu rachali napu ruyeme ju ne emi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

503 we la bijchgale we ya napu Onorgame anele yamio ralmuli bon alawala akinnami wek bam. Alsko Onorgame we la sbali ri neraga etele alu Abrami. 7 We la machiboa emi suwbaga napu ek la bijchgime ju napu anile Onorgame, alueka la sbali oyrame nimio Onorgame napurig Abrami. 8 Onorgameka reg anele alu Abrami we ya: We la sbali ralmuli neraga etmala ne suwbaga ralmuli tabil juro napu ek la bijchigi napu an ne, lige aminami ne bon alawala ymala ne alu ralmuli.i 9 Alekeri gite suwbaga ralmuli we la natemaka etelia Onorgamete al bijchgime napu an Onorgame achigriga napurig natemale Onorgame alu Abrami napu we la bijchgile napu anile Onorgame. 10 Osil ya nergame reg an: Wek ralmuli mayeme ju la rewagachi moinlime ko pe la sbali olag alu napu Moisesi osale, tabilchigo wesi la rewagachi moyname jk pe la ewrali olag. Alu alarig nokame ka pe Riblote chapiruga mochgame kr.j 11 Alu ralmuli we la sbali olame, alueka ju napu we la bijchgime ju napu an Onorgame lige napu la ewame ju. 12-13 We ewrali oli sbali olag napu nulale Moisesi mayega rewagachi moinliame ko la sbali

GLATAS3 olsik, pe sewinriga kr alu ntili, ab la ju nalina bijchgisiga Esusi nawligo mukumea bilena gulusichi ramu neraga alu gastigo nareka napu ramu narpuli ke, alarig natsik la rewagachi moinawa. Onorgame raichlila reg an: Alu we chtiri rioka bilena gulusichi ujchug meliame ju.k 14 Mukule Kristo Esusi napurig suwbaga alu tabil ralmuli juro la narmala alu Onorgame Alawala, alu napu la bijchgame ju napu an Onorgame lige abiena suwbaga ralmuli napu la bijchgime ju napurig anele Onorgame alu Abrami.

6Abrami

Onorgame oyrame napurig ne, apipiri ralmuli bil osil newasa la sbali olmirik bil nchali ma tabil guwana wijchimeli jkuru, ma pecha che ikimeli jk rek ma tabil sbali olnilie. 16 Onorgameka anele alu Abrami we ya: Neka julmala bil mu rijimala napu ajchgame nmala ne Alawala napu ochramala nujubami wek bam akinana napurig emi la alawgame nmalachig ne Alawala. Alu Abrami rijimala Kristo nile, alu napu ramu nila gastigo narele. Alu Kristo yame ju bon alawala suwbaga ralmuli

15Emi

Jena ruwimela Onorgame we la sbali olame ko napu sbali olmiorle

i 3:8 Enesi Gnesis 12:3. j 3:10 Yol rachaga estn bajo una maldicin. (Enesi Deuteronomio 27:26.) k 3:12-13 Essika tabil chtiri ri nile jena wijchimoba eyena, tabil res sika eyname nile. Napulige muki ma chtiri alawgame gaynale gastigo nareka napu ramu narpuli ke napulige suwisuga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS3 napu la oyrame ju Onorgame. pe ruig an mika we la sbali olag ejpergame ko alu nulal rejcholi napu arele Moisesi we ya na siento bam na bais maku ab akinana alu Abrami mukus. Moisesi nrik tabil chrle napu Onorgame anele alu Abrami. 18 La moinlime nsak rewagachi pe la sbali olag napu nul Moisesi liko tabil che anmepech Onorgame alu Abrami alu Kristo julamio. Abramika pe la bijchgile napu anile Onorgame. 19 Lige tachiri gite osale Moisesi alu nulal rejcholi napu ya osale? Alu nulal rejcholi osis simile Moisesi napurig machimela ralmuli we chtiri alawgame ko rek tabil cha nokame ke jar, lige we rokrligo bil alu ralmuli buyname chtiri bowechi. Jipe ma sbap lige alu ralmuli buyname al chtiri bowechi napu nawale alu Onorgame Alawala aremia. Aminami Onorgame jlale jar santo njeli napurig nulmala osniliga alu Moisesi alu nulal rejcholi. Lige Moissika osale napurig ralmuli machig noksimala tachiri najki Onorgame. 20 Napulige Onorgame alu Abrami ruyea wek bam kachi akinana nawamio bil alu Abrami rijimala,l alige alu Onorgame bon rachale alu Abrami yuga. Lige jipe, alu ralmuli napu la oyrame ju Onorgame, alueka la ajchgame ju Onorgame Alawala.
17Neka

504 Lige alu Onorgame Alawala gite we la semriga ejpergame ju alu ralmuli. 21 Lige alu nulal rejcholi napu yliru Moisesi Onorgamete an, tabil la ko napu anele Onorgame alu Abrami? Tabil. La rewagachi moinliame nsak pe la sbali olag alu osil nulal rejcholi napu osale Moisesi we ya, liko ma la rewagachi moinwikuru pe la sbali olag napu osale Moisesi. 22 Onorgame raichlila an suwbaga ralmuli we chapiruga mochigo Remnisite, lige alu nulal rejcholi napu arele alu Moisesi an tabil la biwgame alawgame nrigo ramu ralmuli. Lige suwbaga ralmuli napu la oyrame ju Esukristo, alueka la buyamio al chtiri bowechi lige la naremio alu Onorgame Alawala.

tabil cho nawachi alu ralmuli buyname chtiri bowechi eyname, alu wek bal juro we la ruw rejcholi napurig tabil guwana rujspua Onorgame oyeria napus seba alu Esusi. 24 Alu nulal osil rejchlika natrime nile ramu napurig we al nata mochiwa sin raw nawmili nligo alu napu buynale ralmuli al chtiri bowechi, lige Onorgame we la ganliga etemio suwbaga alu napu la

23Napulige

Jena ruwimela we la bijchgime nrik Kristo nila rachali liko la narpuli ko napu nejmorlige Onorgame

l 3:20 Enesi glosario ancestor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

505 bijchigi la Onorgame jlaligo alu chtiri bowechi eyname ralmuli buyname. 25 Lige ma sbale alu ralmuli buyname al chtiri bowechi eyname. Ma tabil najki napurig animela alu Moisesi osilila nulal rejcholi Kristo nawamio napugiti ma nawligime alu Kristo. 26 Emi ma la Onorgame kchila ju napugiti we la bijchgime emi napu an alu Kristo Esusi raichlila 27 napugiti ma ajchgame kame emi alu Kristo Alawala. 28 Ma tabil chr rek ralmuli juro ke, tabil chr rek sen ralmuli ke, tabil chr rek pioni ke, tabil chr rek tabil pioni ke, tabil chr rek ri ke, tabil chr rek muk ke. Suwbaga pe aba alu bilepi ntili ntame niru pe Kristo oyrilime. 29 Lige emi ma la Kristo oyrame ka ma la Abrami rijimala ju lige ma la narele emi Onorgame Alawala napu Onorgame ymorlige alu Abrami rijimala nujubami ochrigame. Abichig ruim ne ye rachili: Bil ri ma ingame mukus lige ngame nisa wek ekargame tbiri, wel ngame nisa gaw, wek bujkgame nisa akas, lige alu inol nachumili nisa suwbaga napu ngame nile alu onola, tabil cho wal ocheria alu ut tow, tabil cho nachumala alu tow napu ngame nile alu onola. Pe abisibi najtkame

GLATAS3,4 nmala alu tow napurig alu ri pioni napu pe nchame ju. Alu pinika tabil nachume nili napu ngame nile alu tabil onola napu ju pe batrnila. 2 Napulige alu mukgame inol bij we ut tow ka repugime ju jar ralmulite, lige tabil cho nareme ju alu onola nila, alu towika narmala napus ma wal remal ka. 3 Achigriga nrige ramu napulige tach sbachi Esukristo, napurig ukuch ejtemali nrige. Ramueka we la nirlime nrige alu ntili pe napurig ntame ju alu ralmuli tabil la sbali oyrame Onorgame. 4 Lige sbale raweli, lige Onorgame jlale bon Inol Esusi napu ochrale bil mukichi we la sbali olame napu nulale Moisesi we ya. 5 Alu Essika nawale bujemia alu ramu nila ntili, ramu napu juro niru, napurig la Onorgame kchila niwa. 6 mika ma la Onorgame kchila ju, lige jpeko reg an Onorgame Alawala ramu ntalichi: On,m reg an alu alaw alu Onorgame. 7 Lige mi ma tabil bijchgime ju la rewagachi moinlime ko pe la sbali olag napu nulale Moisesi we ya, ilig mika ma la Onorgame kchila ju napugiti ma arligame nata napurig ntame nlige ya, lige jpeko ma la narmala emi napu nejime ju Onorgame.

m 4:6 Alu Puloka Abba anime osale. Abba anik on aniame krle, lige alu ralmuli juroka alarig anime nile napulige we raslag etea onola, napurig anime ju nuchugega bil ut tow tabil onola etega.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS4
Jena ruwimela Pulo we seweka ajtig machinliga chonok mochigo alu oyrame

506 alemi ajtgichi ne emi beniria we nayua tabil gichturu emi nech rek we chtiri nawil nayuchi ne. Aminami we la raslag etituru emi nech la napurig bil santo njeli pa rewagchika julrigame Onorgamete. We la raslag etituru emi nech la napurig Kristo Esusi neraga. 15 Lige jpeko, chonig ma tabil raslag mochripech emi? Neka we la ruwb, emi noli we ewrali olmituru napurig ku la sawimela ne. Lige busila nayume nsak ne noli ma ymikuru emi nech emi busila napurig ku la machlamala ne. 16 Lige sairgame neraga etwarb emi nech pe la bijchiga anichi ne ma ku guwana rujsuo emi Onorgame oyeria? 17 Alu jar ralmuli juro napu ma la oyrame ju Esukristo napu alemi Galasia sbale we ras ani moch, nobi pchigo restiri ntili yniliga nokg emi. Alu ralmulika pe najkig nok napurig ma armala emi alu rachali napu emi beniri ne. Aminami alu ralmulika najkig nok napurig alu ralmuli gompanirola nmala emi. 18 Tabil chrikw rek we la gompanirola gaynige emi apipiri ralmuli nobi wchigo la ntaga mochwag nalina, we la machiboa chonokinliga nokao. 19 mika napurig ne kchila ju, we chalag ajt ne napugiti emi ma ku tabil la bijchgemp napu ne ruy emi, lige we chlag asimela nen napus ma la bijchgisa emi

tabil cho la machia emi Onorgame, mika we la oyrame nile ekargame ntili tabil Onorgame nila ntili. 9 Yabeko tabil machime nile emi alarig ko Onorgame, lige jipe ma la machi emi alarig ko Onorgame, lige chonig uchchigo ku alu ntili oyrinilich emi, alu ntili chtiri tabil najtkame Onorgame nriga napu oyrame nile emi yab tach machia alarig ko Onorgame? 10 mika aku newame ju yawiyame napurig nokame ju alu ralmuli juro napu we la sbali olame ju alu Moisesi nila nulal rejcholi mayega la rewagachi moinamio emi alek yawiyame newag. 11 Neka chlag ajt napugiti emi tam la ew nokame. Lige aminami pe rioksi nmiknkuru suwbaga napu beniri ne emi. 12 Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, pe rek la napurig ne niwa. Neka ma arturu alu nulal nchali rejcholi napu nulame ju alu ralmuli juro. Tabil oyrawa emi alu ntili. mika tabil sin sewinriga etituru nech. 13 Neka naynaturu al emi ejperlachi, lige nayupasa welibesi bejter ne al emi yuga, lige al asag taw ikiria simi chebilnami arig chojk ne beniria emi Onorgame raichlila. 14 Lige

8Napulige

n 4:19 Yol rachagak tengo dolores de parto anime chujk al aplichi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

507 napu an Kristo raichlila. 20 Ab al ke al asis ne emi yuga jipe kulipi, al emi yuga asisk ne la ikil suriga ruwimkuru ne la nmatame. Mejk asir ka we nchili jke osilite raichalia.

GLATAS4 rejcholi. Yale napurig ralmuli israelita la machimela we restiri alawgame nligo alu ralmuli israelita napu ya ejperele, tabil sin la nmaligo napu ruwime nile alu nulal, lige tabil sin raw bijchgime nile nawmili nligo bil alu napu bujmili nile alu ralmuli alu chtiri ntili, lige alu ralmuli israeltaka tabil buwea mochile alu napu nawmili nile alu gastigo bujemia alu ralmuli israelita ya ejpergame. Alu ralmuli israeltaka we ewrali olame nile la rewagachi moinlime mayega pe la sbali olag napu nulale Moisesi. 25 Alu Sina anilime raboka al Arabia rewgame gaw bogichi il. rabe rachaga ka Agari anilime nile alu rab Sina. Al Sina osale Moisesi alu osil nulal rejcholi. Lige jipe al Rusaleni wek bal moch napu nulame ju napurig sbali olawa alu nulal rejcholi. Reg nile ye nchali napugiti alu Rusaleni ejpergame ralmuli pe we ewrali olag ejpergame nligame alu nulal rejcholi napu osale Moisesi mayega la sbali olao lige mayega la rewagachi moinamio alanokig. 26 Ramueka tabil alarig ntame niru, ramueka ntame niru pe la sbali

ralmuli napu we la oyrinili napu osale Moisesio we ya, tabil mach emi napu an alu osil? 22 Al osilichi ruw ok ejtemali ochriligo Abrami kchila. Bil la bon upila ranala, lige uch bileka pe al Abrami gallachip nchame muk ranala, alu napu tabil meka nchame nile enom, alu napu nile alu la Abrami upila gurame. 23 Alu muk al Abrami gallachi nchame tabil meka enom, alu napu Agari anilime nile, alu muk ranlaka pe ilig ochrale, lige alu la Abrami upila muk, alu ranlaka ochrale la napurig anlege Onorgame alu Abrami.q Alu la Abrami uplaka Sara anilime nile. 24 Ye ok umugika ok tbiri ruwime kr. Agrika ruwime kr al Sina rewgachi rabr Onorgame alu Moisesi yligo nulal

21Emi

Jena ruwimela Pulo ruwligo ramu nrigo napurig la Sara kchila neraga

o 4:21 Moissika osale maligi libroGnesi, ksoro, Lebtiko, Nmero, lige Reuteronomio. Alek maligi lbrochi napu osale alu Moisesi jarnami ruwime ju churig nliga we ya jena wijchimoba, lige jarnami al osilichi ruwchig tachiri najki Onorgame. Lige jarnami alek osilichi ruwchig chonokligo alu ralmuli israelita al bilnami we wakgichi eyniga napulige Canani rewgame gaw bogichi simiba eyniga. p 4:22 Abrami galila bosiki gemate newrigime nile lige suwbaga alu Abrami gompanirola alarig galgame nile. Napulige alu Abrami bejtgichi jar pe ichrimi mochime nile chib lige bo nesea, we bukgame nile chib lige bo. q 4:23 Enesi Gnesis 16:1 lige 17:15. r 4:24 Alu ralmulika la sbali ol mayele suwbaga napu nul alu Moisesi nila nulal rejcholi nobi tabilchigo sin la sbali olame krlek rek we sbali olnilie.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS4,5 bijchgisiga napu anile Onorgame la rewagachi moinlime ko.s 27 Onorgame we la natrile alu Isaasi napurig osimela ye rachali reg anime: Mu muk we ganliga asiboa, mu napu tabil sin rangame ju. Noli sinpua ganliga, mu napu tabil mach aliena en kame ko napulige bil uttiri ochrachi. Alu muk napu tabil sin rangame nile, alueka wek rangame nmala metig alu napu la yati ranele.t 28 Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, mika we la bijchgime ju napu an Onorgame raichlila achigriga napurig bijchgile alu Abrami napulige Onorgame anis bil uttiri ranlimio alu Sara alu Abrami inol. La bijchi ochrale bil uttiri tow lige Isaki anilime rew ujchliru. 29 Alu remal Agari ranala napu pe ilig ochrale we gawlime nile alu uttiri alu Sara ranala, alu napu ochrale la napurig anile Onorgame.u Achigriga ju jipe, alu tabil la Onorgame oyrame we gawliga et ramu. 30 Alu osil Onorgame raichlila reg an: Ma mabuwa mi mejk alu muk napu pe

508 nchame ju mu bejtlachi, ma ranala yriga mabuwa, alu napu mu upila gurame ju, napugiti pecha narmili kame alu napu mu armili ju napulige mu ma mukus.v 31 Onorgame oyrame tabil oyrame niru jena gawich nergame ntili. Ramueka oyrame niru napurig an Onorgame. Lige ewame niru napurig nul Onorgame.

We la ntaga noksiwa omaka. Aka Kristo ma otch alu gastigo napu ramu narpulik. Tase uch ku oyriwa alu ntili napu ngame ju alu ralmuli juro, alueka we la sbali olame ju napu an alu osil napu Moisesi osale. 2 Neka we la machgime ruwb, emi oyrasak alu ntili la rewagachi moinamio ralmuli la sikirtigame nsak pet islala wichila ukuch ejtemali, liko Onorgame nrik pecha la biwgame alawgame krlamalag rek ani emi: Ramueka ma la Kristo oyrame nrup. 3 Neka la ruwb, apipiri ralmuli la bijchgame la rewagachi moyname ko bil ralmuli la sikirtigame nsak pet islala wichila, liko alu ralmuli ma

Jena ruwimela Pulo ruwligo abisibi we la oyraga noksilime ko Kristo

s 4:26 Yol rachaga ka reg anime chujk: Al pa rewagachi ner bil Rusaleni lige ramueka alu Rusaleni kchila niru. t 4:27 Enesi napu ju Isaas 54:1. Alu muk tabil rangame ko rek la gungame ke, alueka Sara nile. Alu muk napu la yati ranele, alueka Agari nile. u 4:29 Alu Agari ranlaka sin kachi maku usani bamgame mayelia napulige gawliga etea alu Sara ranala, lige alu Sara ranala pe okabi bamgame mayelia napulige gawliga etelia alu Agari ranlate. v 4:30 Enesi Gnesis 21:10.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

509 pecha gainmalag ku area alak ntili rek ku la arnilie. 4 Emi we la sbali olag ejpergame nisa la biwgame alawgame gainamio mayega la sbali olag suwbaga napu an alu osil nulal rejcholi napu Moisesi arele, pe chajkena ntame krlamala emi, alsko ma tabil narmala emi napu nej Onorgame. 5 Lige ramueka ma la machig mochiru tabil narpuli nrigo gastigo, napugiti ramueka ma narkame nrigime Onorgame Alawala pe we la bijchgiga la sbali olamio Onorgame napurig anile. 6 Kristo Esusi nrik tabil chrikw rek tabil sikirtigame nrige pet islala wichila napurig an al osilichi napu arele Moisesi. Kristo Essika pe najk nalina napurig we la Onorgame oyraga ejperlawa, we la niraga uch jar ralmuli la bijchgiga napu an Onorgame raichlila. 7 mika ma we la bijchgime kturu napu an Onorgame raichlila. Lige chieri smbach sewintiri ntili ya emi napurig emi armala la Onorgame oyeria? 8 Ye ntilika tabil Onorgame nejlala ju, alu Onorgame napu emi yale ntili napurig emi la Onorgame oyramala.w 9 Pe ut ajchsiga lebarura rilig rusichi la bochgimi nabame ju alu prisi. Pe achigriga ju napulige bil ralmuli we la ntaga eyene, lige pet sewinrigariga natasa, ma cha ikime ju suwbaga alu alala ntili. 10 Neka tabil may

GLATAS5 sewinriga natamio emi. Neka may Onorgame gite we la semriga natamio emi. Nobi Onorgameka wchigo awgame gastigrimalag apipiri ralmuli napu sen ntili benriga eyena emi. 11 Emi Onorgame oyrame napurig ne, ne bij we nulig ensak napurig la sikirtigame niwa pet islala wichila, liko alu ralmuli juro ma tabil aymikuru rek ruyechi ne bilena gulusichi mukligo Esusi. 12 Alu napu ek nulag eyena napurig sikirtigame nmala emi pet islala wichila, ab la kepa abopi galibusa. 13 Emi Onorgame oyrame napurig ne, Onorgame we semtiri ntili yale emi, alekeri tase chtiri ntili ntaga eynawa. Ilig we la galewa uch jar ralmuli, la niraga etewa, la guriwa, tabil che anewa, omaka la nakriga nochawa abopi. 14 Suwbaga alu nulal rejcholi napu arele Moisesi reg anime kr: We la ganliga etewa uch jar ralmuli napurig natem mu bonepi. 15 Emi we nauka rachame nisa abopi, ma tabil bilepi ntaga eynamala emi omaka, ma tabil Onorgame nila ntili ntaga eynamala emi.

la ewiwa napu nul Onorgame Alawala, alarigaka la

16We

Jena ruwimela Pulo ruwligo we la ewlime ko napu nul Onorgame Alawala

w 5:8 Onorgameka yale ntili napulige pe kul sin oyrichi ralmuli, jipe bij neja ajt ntili napurig abichilubi we la oyramala apipiri ralmuli alu Onorgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS5 tase ewmala emi alu chtiri ntili napu nata emi.x 17 Alu ntili napu pe emi ntame ju, alueka tabil achigriga ju napurig alu ntili napu la Onorgame Alawala nej, alu emi natlilak pe najsibume ju alu ntili napu Onorgame Alawala ju, pe nejkumeme ju rek la natnilichi kachi emi. 18 Emi ma la oyrame nsak alu ntali napu nej Onorgame Alawala liko emi ma tabil ewmili jkuru alu ntili napu pe emi aboi ngame ju. 19 We la machgime nrekme ju napulige bil ralmuli tabil la ewachi napu nul Onorgame. Napulige ralmuli Onorgame oyrame ma aresa Onorgame oyeria, yati sewin nokame ju, pe apipiri umug yuga okome ju tase la aboi upila, jar richok napuka okome ju, tabil anchame ju tabil sewin nokog, 20 we tnime ju iwrali apipiri tbiri tabil Onorgame, lige we galeme ju sujkumuga beniame, lige we gichiga eteme ju uch jar ralmuli, lige tabil sin gurame ju uch jar ralmuli, pe chibiyeti ani mochime ju, lige we nauka ejpergame ju, tabil chlme ju lasika uch jar ralmuli ejperlachi, tabil ganliga, wekan chojkgame rojname ju ralmuli napurig pe nauka mochmala, lige tabil la achigriga ntame ju omaka, 21 pe chibiyeti nata mochime ju, tabil anchame

510 ju tabil bajiga, pe ichrimi eyname ju napurig nokame ju ejtemali reegochi. Jipe ruim ne napurig ani ne ya bajchab raw: Suwbaga ralmuli napu ek alarig ntame tabil la suriga etwili ju Onorgamete. 22 Napulige bil ralmuli Onorgame oyrasa, lige we la ewisa Onorgame Alawalay tabil chtiri ntame ju, lige we la niraga eteme ju uch jar ralmuli. Alueka we ganlime ju lige tabil ekargame chtiri ntame ju. Tabil ayome ju, we la ras olame ju uch jar ralmuli yuga. We la sbali olame ju suwbaga napu an. 23 We la natemaka eteme ju suwbaga ralmuli. We la anchame ju tabil chesika. Alu Moissika tabil anime ujchale: Tabil la jp napurig ralmuli we la ganliga ejperlamala omaka. 24 Ramu napu ma la oyrilime niru Kristo Esusi ma tabil chibi nokig eyname niru rek chtiri ntaga ikisuga, napulige ntaga ikisuga apipiri umug yuga gojchiame lige wek ekargame niga mochnilime pe tabil nleg Onorgame. 25 Ramueka ma Onorgame oyrame nrukuru lige ma la Onorgame Alawala ajchgame nrukuru, liko abichilubi we la sbali olag noksiwa omaka napurig najk Onorgame Alawala. 26 Tabil rilame niwa, tase che anewa ralmuli najkig pe napurig

x 5:16 Essika napulige tach muki anile julamio bon alawala napulige mukus, napurig alu alawala la nejkrimala la semriga nataria ramu. Enesi Hechos 1:4. y 5:22 Yeka aniame kr la Onorgamete Alawala ewame ko apipiri ralmuli napulige ma naresa Onorgame Alawala.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

511 nauka ejperlamala, napurig najkuelia mochmala mu chojkila gite.

GLATAS5,6 bonepi, lige tachiri ntili ntaga eyneo. 6 Lige alu ralmuli napu rejcholi yliru we la ganliga etmili ju alu napu rejcholi nejile. 7 Tase chibi nokog eynawa mayega Onorgame tabil eta ajtig chibi nokag eynachi emi, alalsak emi liko pe abopi res ik emi. 8 Bil ralmuli yati sewin snalisak yati sewin sime ju, alueka resitiri raweli narmala jena wijchimoba pe bon chasika. Bil ri we la ewime Onorgame Alawala, alueka we la semtiri raweli narmala jena wijchimoba lige pa rewagachi simis la ganliga narmala. 9 Tabil sin najsinawa beniria ralmuli Onorgame nila rachali, lige la rejcholi ruyea alu ralmuli sewin nokame, lige ralmuli guiria, suwbaga nchali napu we la gal Onorgame. Sin raw la mach nrlamala we la sbali olligo emi we la sbali olsak emi la tabil guwana rujsk. 10 Liko bij la mochriga jena guriwa ralmuli alu Onorgame oyrame. Lige abiena guriwa alu tabil Onorgame oyrame, suwbaga la ganliga guriwa.

Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, bil emi sewin sisa la machi chtiri ko alu nchali, lige emi napu la Onorgame Alawala ajchgame ju, we la rejcholi ruyewa alu sewin skame la tabil awgame rachaga lige we la ntaga napurig tabil oyramala michig alek chtiri nchali. 2 We la nakriga noksiwa omaka emi rejcholi nejiga anagupi, la rejcholi ysak emi apipiri alu ralmuli napu sewin nok, liko la ewame krlamala emi napu najk Kristo. 3 Bil ralmuli pe nechaga eyname uch jar ralmuli, mayega boneka la tabil sin sewin sika eyname ko, liko alu ralmuli bonepi abchigo sewinriga nmala. Lige aminami alu ralmuli lag einasa: Neka la tabil sin sewin sika eyname ju, tase napurig alu uch jar ralmuli napu sewin nokag eyena, alarig ntame ka abchigo sewinriga nmala bonepi. 4 Liko aplipi emi we la ntaga ejperlawa, algeko la machimela emi pala la bijchi la Onorgame nleg ejpergame ko emi, aminami la machimela emi tabil nattik ab al ak ralmuli ko emi. 5 Aplipi ralmuli we la ruymili ju Onorgame tachiri nchali nchaga eyneo

Jena ruwimela Pulo ruwligo we la nakrilime ko omaka

ma guwich chujkgame osil ne bon os emi, la etmala ewele osil osligo ne. 12 Jar ralmuli juro jsile alemi Galasia napu emi moch, alu ralmulika ma la oyrame ju Esukristo nobi abinachigo nulame jk napurig emi sikirtigame nmala pet islala wichila, alueka pe alanokame ju napurig tabil cha

11Jena

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

GLATAS6 anewa alu uch jar ralmuli jurote napu tabil cho oyrame ju Esukristo. 13 Lige alu napu nulame ju napurig sikirtigame niwa pet islala wichila guwala tabil la sbali olame kr aboi suwbaga napu an alu nulal rejcholi napu arele alu Moisesi. Alu alarig nulame ka pe najkig nok napurig we la niraga etewa, napurig etmala emi we jebnigame ko rejcholi nejiga napurig la niraga etewa uch jar ralmulite. 14 Ne nrik tabil chr rek tabil we la niraga etelie ralmulite. Neka najk nalina napurig Onorgame gurimala nech la bilepi ntili ntaga napurig benramala ne emi la rewagachi moinlime ko we la bijchgilik gastigo otog mukligo Walula Esukristo bilena gulusichi alu gastigo napu narpuli ke ramu. Lige neka ma ar alu sewintiri ntili napu ntame ju alu ralmuli napu mayeme ju la rewagachi moinamio la sbali olag napu an alu osil napu osale Moisesi lige alu ralmuli ma tabil aminabi yachig

512 nech sewintiri ntili. 15 Ma la Esukristo oyrame nrik tabil chr rek sikirtigame nrige pet islala wichila guwala lige aminami rek tabil sikirtigame nrige al, Onorgame nrik pe la Onorgame Alawala nartigime nsiga lige la biwgame alawgame nsiga la ju. 16 We la ganliga mochiwa emi ralmuli napu we la bijchgime ju napu ne ruw. Onorgame abichilubi we la natemasa la kp emi suwbaga la Onorgame oyrame. 17 Tabil wesi ralmuli che olasa la kp nech, napugiti neka Esukristo nochlilachi nchame kame, lige we belgame ju ne wejpissiga napulige ralmuli nech melinlichi Esusi nila rachali benrime krik. Tabil wesi laa mochmili ju: Alu Puloka lacha ngame jch lisensia napurig osimela ye osil. 18 Emi Onorgame oyrame napurig ne, alu Walula Esukristo napu ramu nuleme ju, we la gurisa la kp emi. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Pulo osele ye osil ralmuli Onorgame oyrame napu Ebeso ejpergame nile bais maku bam akinana napulige mukus Esukristo. Napulige os ye osil galrale bajchriga ajtile Roma anilichi wek rigichi. Puloka ruw Onorgame ntiligo we yasi Esukristo (enesi Glosario Jess lige Cristo). Walula nulame nimio suwbaga napu newale Onorgame. Abiena ruw suwbaga Esukristo oyrame bilepi ntili natmili ko Esukristo natlilacho. Lige abiena ruw suwbaga ralmuli napu Onorgame oyrame ju we la sbali olmili ko napu nul Walula Esukristo. Lige ma tabil ejperlimili ko napurig ejpergame nile ab yab. Abiena ruw we la ntaga mochwili ko napurig tabil oyriwa Remnisi natlila. Napurig la machiboa chukligo Pulo napulige bajch simligo Ebeso anilichi Esukristo raichlila benrimia ralmuli, enesi Hechos de los Apstoles kaptulo 19. Ruw Pulo ajtligo Onorgame nila rachali beniria al Ebeso anilichi ok bam o baki bam krm. Lige akinana alu napu Pulo gurame nlige Timoteo anilime simile alemi Onorgame nila rachali benrimia ralmuli Onorgame oyrame.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta del Apstol San Pablo a los Efesios

Ye Ju Alu Apeli Napu Pablo Osele Alu Ralmuli napu Ebeso Ejpergame Nlige

Kuira emi ralmuli suwbaga Ebeso ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo os ne suwbaga ralmuli Onorgame oyrame al Ebeso rewgichi ejpergame, al Ebeso wek rigichi, alu

napu la bijchgime ju Kristo Esusi raichlila. Neka julrigame ju Kristo Essite napurig ne nulame nmala alek nila nchali. 2 Neka najkb napurig Onorgame ramu onola lige Esukristo napu ramu nuleme ju we la semriga

513
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

EFESIOS1 ganliga etesa la kp suwbaga emi ralmuli, lige napurig la ganliga ejperlamala emi.
Jena ruwimela Pulo ruwligo wal cheliera ilime ko Onorgame
3Onorgameka

514 nrige. Alueka bon we al sbili olag machiri ramu chieri ko alu Kristo. 10 Onorgameka we la sbali olmala napu ntalige we ya. Napulige sebasa raweli, Onorgameka Kristo ajchmala napurig nulame nmala, alige Kristo bineli neyriga Walula Nulame nmala jena wijchimoba lige pa rewagachi. 11 Onorgameka we la wanpalige ramu napurig ramu nochawa alu Onorgame nila nchali. Onorgameka ma alarig ntalige la sbali olame ju Onorgame apipiri nchali napu sbali olnili. 12 Alarig gatele bon Onorgame napurig la machgime nllamala la semriga nejkrime ko Onorgame, la machgime nllamala napugiti ramu we la semriga raicha mochmemp Onorgame olag, alekeri gite mochirigime niru ramu, ramu nrigime napu bajch bijchguru Kristo nila rachali. 13 mika we la gepule alu alala rachali napu we la bijchi ju alu rachali, lige Kristo gite la Onorgame oyrame ju emi, lige Onorgame Alawala alawgame ju emi, alu alaw napu Onorgame nejmorle. 14 Ramu napu la alawgame niru Onorgame Alawala we la machiaa la narpuli ko napu Onorgame nejmorle bil raw napulige ma la buinasa suwbaga bon kchila al restiri bow bogichi, napurig we la semriga raicha mochmala Onorgame kchila Onorgame olag.

we al nejkrame ju, alu napu ju Esukristo Onola, lige nejile bon alawala ramu guriga. Alarig gatele Onorgame napulige julasa Kristo jena gawich. Lige alekeri wal cheliera ilime jkuru Onorgame. 4 Bajchab tach new gaw, bon Onorgame ntalige ramu wanpamia napurig tabil chtiri alawgame niwa ramu napurig la bilepi ntili ntame niwa ramu alu yuga. Onorgame ma la ntalige 5 napurig bon kchila niraga niwa ramu. Alueka Esukristo jlale napurig alu smala gatea napurig najk bon Onorgame. 6 Alekeri we la semriga raichalia Onorgame olag, we la nejkuro ajtigrikb ramu natemaka. Onorgameka Kristo jlale, alu napu bon we galeg et. 7 Onorgameka we gal ramu, lige ramu buynale al restiri bowechi bon Inol jliga napurig meliboa, lige alu Onorgame Inol mukule bilena gulusichi chujkug ramu alawala biwig, lige ma ekale ramu. Onorgameka we la nejkrime ju. 8 Alueka we la machiri ramu we la galeo ramu, we la machgime nrkuru napugiti nejime we la ntili napurig la rejchirgame niwa. 9 Onorgameka we la machrile ramu napu sineko tabil machime

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

515
Jena ruwimela Pulo tniligo Onorgame napurig we la ntili ymala alu napu la Onorgame oyrame ju

EFESIOS1,2 nuleme nmala suwbaga ralmuli Onorgame oyrame. 23 Ramueka la sbali olame niru napu najk Kristo, alueka kame Walula Nulame lige ramueka napurig pioni neraga niru. Krstoka we la sbali olale napurig nulale Onorgame, lige ramueka we la sbali olame niru napurig nul Kristo. Ramueka suwbaga ngame niru napu Kristo ngame ju, lige Krstoka suwbaga ngame ju napu Onorgame ngame ju.

alekeri yeti akeg we la mach emi we la bijchgame ko Esusi ko walula nulame lige emi we galeo suwbaga napu Onorgame oyrame ju. 16 Neka alekeri napulige Onorgame yuga raicha wal cheliera yame ju ne, Onorgame we la gurame kame emi. 17 Neka we tani Onorgame Walula Esukristo Onola napurig gurimala emi, lige napurig we ejebnigame nmala, napurig ab la machimela emi churig ka Onorgame. 18 Neka we tani Onorgame napurig la gurimala nata tachiri gite wanpuligo alu ralmuli Onorgame oyrame, lige napurig machimela ralmuli chiena la semriga ka alu nejkrali napu ya Onorgame suwbaga ralmuli alek oyrame. 19 Neka we tani Onorgame napurig machrimala emi chiena awgame ko Onorgame Alawala napu ya ralmuli napu la ewame ju napu nul Onorgame. 20 Alu awal napu ya ralmuli alu Onorgame pe aba alu awal ju napu ylige Esukristo napulige melisuga, napulige ku ajnasa alu Kristo, lige asbale al wajton napu ajt Onorgame al pa rewagachi. 21 Lige yale nchali napurig bineli neyriga Walula Nulame nmala metig suwbaga ralmuli lige suwbaga alu santo njeli napu wek nchali ngame ju, 22 lige napurig senib

15Neka

Ab yako, mika napurig suwgame neraga nile tabil al alawgame nile cha cha nokame nligame emi. 2 mika pe Remnisi (Riablo) oyrame nile napurig nokame nile uch jar ralmuli Remnisi oyrame, lige aminami we la eweme nile emi alu alaw napu pe pami ekrale eyname ju, alu alaw napu we aneme ju alu ralmuli napurig tabil oyramala Onorgame. 3 Alarig nrige ramuchig tabil ewame nrige napu nul Onorgame, pe ramu aboi cha nokag. Cha nokame nrige ramu napu chibiyeri nokinliru, pe ramu aboi natlila oyriga. Alekeri gite wal gastigo narpuli ju ramu, napurig alu uch jar ralmuli we enliga eyname. 4 Lige rek Onorgame etee ramu alanokiachi Onorgame yati la nejkrile. Onorgame we la galele ramu. 5 Lige uch bil alaw nejile Onorgame napurig ku la ajgame neraga

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame ko napu nejime ju awal

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

EFESIOS2 mochiwa ramu achigriga napurig ku ajnale alu Kristo. Ramueka napurig suwgame nrige cha cha nokame nligame ramu, we enlime. mika ma la buinrigame ju al chtiri bowechi alu Onorgamete napugiti we galeme ramu. 6 Uch bil alaw nejile Onorgame achigriga napurig yale Kristo lige awal nejile napurig ramu nulame niwa Kristo nila nochlichi. 7 Alarig nejkrile Onorgame najkig napurig akinana machimela suwbaga ralmuli Onorgame we la guria ajtig Onorgameka we gal ramu, alekeri jlale Kristo Esusi jena wijchimoba. 8 Onorgame awallate we la buyale emi al chtiri bowechi napugiti we la bijchgiligame emi we la nejkrime ko Onorgame. Tase emi aboi gaynale buy al chtiri bowechi, pe Onorgame sile emi buyana. 9 Pecha emi aboi nochlila gite buyale ko emi al chtiri bowechi, alekeri tabil wesi rilame niwa emi. 10 Onorgame sile ramu ya we al semtiri ntili, lige muklekuru Kristo Esusi napurig ramu la semriga ejperlawa lige uch jar ralmuli guriga jena wijchimoba ejpergame, napurig najkile Onorgame we ya.

516 napu sikirtigame nile pet islala wichila, alueka anime nile emi olag: mika tabil sikirtigame ju pet islala wichila, lige alekeri tabil gurilia emi Onorgamete. 12 We la natawa, tabil ejpergame nligo emi al Israeli anilichi gawich. mika tabil nareme nile awal napu Kristo nej jipe. mika tabil Onorgame oyraga ejpergame nile. Tabil nareme nile semati tbiri napu Onorgame ymorlige bon oyrame. 13 Emi napu tabil Kristo Esusi oyraga ejpergame nlige we yako, jpeko la Kristo Esusi oyrame ju emi napugiti Kristo mukligame emi alawala biwig. 14 Kristo sile gatea napurig la ganliga ejperlawa. Jpeko pe bilepi ntili ntaga ejpergame niru rek juro ralmuli nrige jar lige rek tabil ralmuli juro nrige jar. Ma tabil nauka ejperliru. 15 Napulige Kristo mukus, gatele napurig bilepi nulal nerlamala tase wek. Alu juroka nulale napurig okan chojkgame neraga nmala emi lige juro ralmuli, nobi jpeko pe bilepi chojkgame jk emi lige alu juro ralmuli. Alekeri la bilepi nulal arele napurig tase nauka ejperlamala. 16 Kristo gatele suwbaga al bilena gulusichi mukug, napurig ma tase aminabi nakmala anaguka saega okan chojkgame ralmuli, lige napurig pe Onorgamecho oyrame nmala. 17 Krstoka nawale benrimia ralmuli Onorgame nila rachali napurig tabil nawali nerlamala lige napurig la gepmala emi

emi napu tabil juro ju we la natawa we yako tabil nareme nligo emi alu Esukristo nejkrala. Lige alu ralmuli juro

11Alekeri

Jena ruwimela Pulo ruwligo bilepi alaw alawgame nrigo Kristo Esusi nila

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

517 napu tabil machime ju Onorgame nila rachali, lige aminami napurig gepmala alu napu ab la machime ju Onorgame nila rachali. 18 Jpeko suwbaga ramu napu niru juro lige tabil juro la gainaru Onorgame yuga raicha napugiti Kristo mukligame ramu guriga, lige alekeri Kristo Alawala ramu guriguru napurig la gainawa Onorgame yuga raicha. 19 Alekeri, Onorgame tabil mejkaka sgame neraga et emi. mika ma la Onorgame oyrame kame. mika ma la Onorgame kchila ju lige achigyna semriga nar emi napu Onorgame nila ju. 20 Suwbaga emi napu Onorgame oyrame ju napurig gal ju emi we la newrigime. Alu ralmuli napu Esusi yale nchali lige alu ralmuli napu ruwime nlige napu anele Onorgame we ya, alueka ju napurig alu bil tegoli napu gal newwili ju. Lige Kristo Essika ju alu rejt ab najtkame napu ajchilime ju bilena chijtochi. 21 Alueka aminacho wek ralmuli wanpame ju napurig alu ralmuli nmala napurig Walula Esukristo galila. 22 Alarig ju emi napulige omaka bilepi ntaga ejperega pe Esukrstocho yuga ntaga, alige omaka bilepi chojkgame ralmuli ju emi, liko Onorgame Alawala michi bejtgame ju.

EFESIOS2,3 tabil juro we al guriga emi, alekeri jena ajt ne galrale bajchriga. 2 Emi ma la machlek Onorgame nchali yligo nech napurig emi benrimala ne, Onorgameka wchigo natemame emi. 3 Onorgameka we la nata asale ma ab bajchab lige jpeko ma la machiri nech alu napu tabil wesi ralmuli machime nile, napurig ruy ani ne al pe ukabi osilichi guwnaka ye osilichi. 4 Napulige rachisa emi ye osil, alige machimela emi tachiri nata asligo Kristo, alu ntili napu tabil wesi ralmuli machile ab ya, 5 alu ntili napu machrile Onorgame Alawala alu maku ok ri Esusi nochlila nchame lige alu napu ruwime ju napu an Onorgame. Onorgameka tabil machrile alu we ya ejpergame ralmuli. 6 Reg ju alu ntili napu tabil machiame nrige ramu: napulige alu Kristo benrale alu rachali napu ruwime nile achig aliena la semriga guriwili nligo Onorgamete alu ralmuli juro lige ralmuli tabil juro napugiti ma la bilnapi chojkgame kame lige la bilnapi simmili ju rek jar juro ke lige rek jar tabil juro ke, ma alarig gatligime napurig anlige ya Kristo Esusi. 7 Onorgame la ylige nchali nech napurig emi benrimala ne ye rachali Esukristo nila. Onorgameka we natem nech lige alekeri guiri nech bon awallate. 8 Neka ju napurig alu Onorgame oyrame ab utala pe kul chojkime beni Onorgameka abirigchigo yleko nchali nech

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela Pulo benriligo Onorgame nila rachali alu ralmuli tabil juro

Neka Kristo Esusi raichlila benrime ju emi ralmuli

EFESIOS3,4 napurig benrimala ne Onorgame nila rachali alu ralmuli tabil juro, napurig machimela chiena la nejkrime ko Kristo. 9 Lige Onorgame napu suwbaga tbiri newale nul nech napurig la machgime machrimala ralmuli churig nata asligo Onorgame. 10 Onorgameka najk napurig alu santo njeli ramu etega la nmamala churig ko Onorgame lige chiena la bengame ko ntaga Onorgame. 11 Ye ju napu nata aslige Onorgame we yasi, lige ma la sbali ikile napu nata asale bon Kristo Esusi jliga napu ramu nuleme ju. 12 Kristo mukule ramu neraga, lige we la bijchgame niru ramu Kristo raichlila, lige alekeri we la ganliga raichalia Onorgame yuga. 13 Alekeri tabil sewpua emi rek emi guriga res iki ne napugiti alarig etega emi abchigo la ewame nmime napu najk Onorgame.

518 Alarig la emi bilepi ntili nata, lige we la galeg et emi uch jar ralmuli. 18 Abiena tani ne Onorgame napurig emi lige suwbaga uch jar Kristo oyrame la nmamala chiena la nejkrame ko Kristo. Ramueka pecha natliko aliena la semriga nejkrime ko Kristo. 19 Neka we tani Onorgame napurig emi la machimela chiena al natemao Onorgame emi, rek tabil sin nmalie churig ko Onorgame. Najk ne napurig tabil tabiri rokrlamala napu Onorgame nejmili ju. 20 We la raichasa la kp Onorgame olag. Lige Onorgame ab wal nejkromala tase napurig ramu tnilia o natalia. Ramueka we la ntame niru napugiti Onorgame ma la nejligime bon Alawala. 21 Suwbaga napu ek Kristo Esusi oyrame niru, senib we la raichwili ju Onorgame olag jena wijchimoba lige rewagachi. Alarig nisa la kp.

neka chojkbaka ilig raicha On Onorgame yuga. 15 Onorgame ju napu suwbaga ralmuli newale lige suwbaga santo njeli. 16 Alekeri we tani ne Onorgame, napurig bon alawlate yawa awal emi napurig la awgame alawgame nmala emi, 17 lige napurig Kristo emi alawlachi bejtlamala lige napurig emi we la bijchgime nmala Kristo raichlila. Alekeri we tani ne Onorgame napurig aminabi ymala iwrali emi.

Jena ruwimela Pulo ruwligo Kristo we natemao suwbaga ralmuli


14Alekeri

Neka jena galrale bajchriga ajt Walula Esukristo oyrame krik. Alekeri nul ne napurig la sbali olame nmala emi napu wanpurigame ju Onorgamete. 2 Tase gunarume niwa, tabil sin ayoga eynawa uch jar ralmuli yuga, we la kil ruyewa rek ralmuli tabil la nmachi. La ganliga jrowa emi abopi. 3 Onorgame Alawala bilepi ntili nejime ju lige la sbali olawa napu nul alu alaw.

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ko Onorgame oyrilia

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

519 Alawlaka pe bilepi ju, lige suwbaga napu Onorgame oyrame ju bilepi ntili natmili ju, aka Onorgame wanpulige emi semati nejkrali yamia. 5 Pe bilepi ju Walula napu ramu nuleme ju, lige pe bilepi ju alu we al ntili, tabil it uch bil, lige pe sinepi ju rewarlime bawich bokobuga Onorgame oyrimia, 6 lige pe bilepi ju Onorgame napu suwbaga ramu onola ju, lige alu ju napu suwbaga enag ajtime ju lige repuka, lige pe bilepi ju On Onorgame napu bochgimi ajt. 7 Aplipi ramu nchali yrigame niru Krstote napurig guriwa uch jar ralmuli. 8 Alekeri ye rachali Onorgame nila reg an: Alu napu simile pa rewagachi, ma otole alu Remnisite chapiruga mochgame, lige nchali yale bon Onorgame oyrame jena ejpergame. 9 Choniame may emi alu rachali reg anime simile pa rewagachi? Alu rachalika reg aniame krkuru, pkana rewagchika reknagame nligo. 10 Liko alu napu reknale pkana rewagchikana pe aba alu ju napu simile pa rewagachi bochgimi nulame nimia. 11 Lige alu bon rewigchika reknigame nchali yale apili ralmuli, napurig jar nulame nmala Esukristo nochlilachi, lige jar napurig nareme nmala Onorgame raichlila, lige jar napurig benrame nmala ralmuli napu tabil oyrame ju Onorgame, lige jar napurig al reobachi

EFESIOS4 nchame nmala ralmuli guriga Onorgame oyrame lige benriga. 12 Alu rewagchika reknagame alieri nchali yale alu oyrame ralmuli napurig aminabi nmamala Onorgame nila rachali lige napurig gurimala alu uch jar ralmuli Onorgame oyrame, 13 napus suwbaga ramu la oyrisik Onorgame lige la benisuga churig ko Onorgame Inol, alige si natawa bilepi ntili pe Kristo natlilacho. 14 Napulige ma benisuga churig ko Onorgame Inol, alige ma tabil niwa napurig ukuch napu yati sen rejcholi chapime ju lige napu pe chibi ikime ju pe sen rejcholi chapis, pe ekargame rejcholi oyrasa, alu ralmuli ygame nila rachali napu we jebnigame ju ygiga uch jar ralmuli. 15 Ilig ramueka we la bijchi raichawa we la niraga ralmuli. Lige alarig aminacho we la ewiwa napu nul Kristo napu ramu nuleme ju. 16 Lige alu ju napu guiri aplipi ramu napurig nochawa ramu napurig nul Onorgame. Lige nejkuri napurig guriwa uch jar ralmuli napurig la bilepi ntili ntame nmala. Napulige omaka la bilepi ntili ntaga ejperlisik we la niraga uch jar ralmuli lige we la nchiga alu nchali napu Onorgame nej liko la semriga machname ju bil nchali.

4Onorgame

rejcholi nej napu nul Walula Esukristo, neka najk napurig ma tase aminabi

Jena ruwimela Pulo ruwligo ma tabil ejperliwili ko napurig ralmuli tabil oyrame Esukristo
17Neka

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

EFESIOS4,5 ejperlamala emi napurig alu ralmuli napu tabil oyrame ju Onorgame, alu napu ejpergame ju pe napurig aboi nata, 18 lige alu ralmulika napurig chnigichi ejpergame ju. Alu ralmulika tabil Onorgame oyriga ejpergame ju, pe sen ntili ntaga ejpergame ju tase alu ntili Onorgame nejlala, alueka pecha bijchgime kame la ruila napu najk Onorgame cha sen ntili oyrame kame. 19 Ma tabil la nata alu ralmuli, chibi nok napu nokanali aboi. Alueka tabil chenili rek alanokae pe aminami chibi nokog eyname ju. 20 mika tabilchigo alarig nokimea oyrale ko Kristo. 21 mika we la ntaga gepule chieri ko Esusi lige we la benile emi tachiri chusimio nawligo Esusi. 22 mika benriliru napurig armala emi alu ntili napu emi ntame nlige ya, alu ntili pe chtiri bowechi otome ju emi. 23 Benriliru emi napurig Kristo nila ntili natmala emi napurig nuebo neraga nmala emi. 24 Lige abiena benriliru emi napurig la sbali olame nmala emi napurig najk Onorgame, tase napurig najk uch jar ralmuli. 25 Alekeri tase ygame niwa, ilig la bijchgili rachali raichawa emi abopi, napugiti suwbaga Kristo oyrame nrigime. 26 Napulige aysiga tase chibi spua lige aminami tase rukuchgame ayowa. 27 Tase ewawa Remnisi napurig ekargamea ntili nejmala. 28 Alu napu chigome ju ma armili ju chigoa, ab al ju

520 nochalia nalina napurig la mpua napu najk emi. Alarig nchaga la umubmala guiria emi uch jar ralmuli napu tabil ngame ju. 29 Tase chtiri rachali raichawa, we al semtiri rejcholi benriwa nalina alu ralmuli. 30 Tase sewtiwa Onorgame Alawala. Onorgameka bon Alawala yale emi. Ma Onorgame Alawala alawgame nsak emi liko Onorgame kchila jkuru emi, lige Onorgameka tebmala emi napus ku nawachi Kristo emi otomea pa rewagachi. 31 Tabil ekargame ntili nata asiboa. Ma arewa ayoa. Ma tase opargame niwa. Ma tase aynime niwa ralmuli, ma arewa alu ntili. 32 La ak ralmuli niwa, la nakriga ejpergame niwa emi aboi lige la ekawa emi abopi cha nokgame nrik, achigriga napurig Onorgame ekale emi Kristo jlaga napurig la gurimala emi.

Emi napu Onorgame kchila ju, napu Onorgame we galeg et, la achigriga ntame niwa napurig Onorgame. 2 La ganliga eynawa la natemaka abopi, napurig alu Kristo la natemale ramu, lige bilena gulusichi mukule ramu guriga. Esukrstoka nile napurig bil ajgame Onorgame kgilime, alarig nile napulige gulusichi muki. Onorgameka la nirale alarig ikichi Esusi.

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ejperlimili ko Onorgame oyrame ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

521 napu Onorgame oyrame ju, mika we al sbili olmili ju. Tabil natmili ju emi esena umug yuga oklime napu tabil aboi yula ju lige tabil raichmili ju emi alu chibi nokiame nibil kormili ju emi ekargamea tbiri. 4 Tabil raichawa sen chtiri tbiri ruwime rachali, alu rachali napu pe alu tonto ralmuli rachame ju, ilig reg ani mochiwa: Onorgame we la nejkrame ju lige bineli neyriga Walula ju ramu nuleme. 5 mi we al mach alu napu wek umug yuga okome ju tase aboi yula, lige alu cha nokame, lige we korume ekargame tbiri, la mach emi we chtiri ko alarig noki. Alarig nokik tabil nirlime ju Onorgame. Lige alekeri tabil nulwili ju emi Onorgamete nibil Krstote. 6 Tabil arewa napurig bil ralmuli sewintiri rachali ruwimela, pe ygali. Napulige alu ygali rachali oyrisiga, alige nejime ju Onorgame gastigo napugiti ma tase ewame nmime alu ralmuli napu Onorgame najk. 7 Algeko tabil oyrawa alu ntili napu we chtiri ju. 8 Yako emi la oyrame nile alu ygali rachali, lige jpeko la bilgame bow najtaga ejpergame ju emi, mchigo la guriligime emi alu Walula Esukrstote. La suriga ejperlawa, napurig oyrame niru alu tabil ygali. 9 La suriga ejpergame

EFESIOS5 nrik, liko uch jar ralmuli achig nokimlachig, we la suriga ejperlamala napurig najk Onorgame, tabil oyriga ejperlamala alu ygali rachali. 10 Aminacho la beniboa tachiri galeme ko Onorgame. 11 Tabil gompanirola niwa alu inliga eyname ralmuli alu napu pe ygali benrime ju napugiti pe chnali neraga kame alueka, ilig mika we la ruyewa tabil la ko alanoki. 12 We chijunrume ju ruw we inliga eyneo ralmuli aminami chbika. 13 Napulige bil ralmuli we la benis Onorgame nila rachali machime ju chieri rachali tabil la ko lige chieri rachali la ko napu ralmuli benrame ju. 14 Onorgame nila rachalika ju napurig bil rajil napu rajilime ju chniga ilgichi. Alekeri bil rachali ab ya osirgime, reg anime ju: Ma bus, mu napu gojchig bolige, ma assiwa mu napu bo al napu bit suwgamea lige Kristo we la gurimala mu. 15 Aliko we la ntaga eynawa, tase ejperliwa napurig ejpergame ju alu ralmuli napu tabil ewame ju Onorgame nila rachali, ilig ejperliwa napurig ejpergame ju alu ralmuli napu we al ewame ju Onorgame nila rachali. 16 Senib ntaga mochiwa uch jar gurilime napugiti wek ralmuli mochgimemp we cha

3Emi

a 5:14 Ye rachalika pe anime kr: Tabil yuga einawa mu napu tabil oyrame ju Onorgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

EFESIOS5 nokame. 17 Tabil tonto niwa. We la natawa suwbaga. La machig mochiwa suwbaga napu najk Walula Esukristo. 18 Tase rekuka bajiwa napugiti lige rekusa pe chibi nokame ju emi. Ab al ju Onorgame Alawala emi nulea. 19 Napulige napasa Onorgame nila rachali benimea, la wikarawa Onorgame wikala napu wikarlige Rab. Lige aminami wikarawa napurig wikarame ju alu uch jar Esukristo oyrame ruig Onorgame we la nejkrime ko. Lige aminami wikarawa Onorgame Alawala nejisa ntili napurig wikarawa. 20 Senib wal cheliera yawa On Onorgame napugiti mika nullime kame Walula Esukrstote.

522 emi napu muk ygame ju, we la galewa emi alu muk bon yula, achigriga napurig Kristo we la natemale emi. Alueka muklekuru emi guriga. 26 Alarig mukule ramu wanpamia napurig ramu la alekecho oyrame niwa. Ramu alawala biwlikuru napulige ramu oyrisiga Onorgame nila rachali. 27 Krstoka muklekuru ralmuli alawala biwig napurig we la sbali olame nmala, tabil chtiri ntame. Wanpale napurig pe alekecho oyrame nmala. 28 Napurig bil ri we galeme ju bon, alarig galmili jkuruchig alu bon upila. Bil ri napu we galeme ju bon upila, abiena we galeme ju bonepi. 29 Tabil wesi ri gichime ju bonepi, we la repume ju nalina goame ig. Krstoka abiena la suriga repume ju ramu 30 napugiti ramueka Kristo oyrame nrigime. 31 Aka reg anch Onorgame nila rachali we ya osirgime: Bil ri napu newime ju bil muk yuga, onola armili ju napurig napaka mochmala pe okaka, lige bilepi ntili natmili ju.b 32 Onorgame ab yako tabil benrale ramu tachiri ruwime ko ye rachali, alekeri we nchali kame ju beniaa ye rachali nobi wchigo we la bijchi jk. Ye rachalika we la ruyame ju churig ka Kristo lige alu oyrame. 33 Lige abiena ruwime ju bil ri we la repmili ko bon yula lige la galeg

25Suwbaga

napu la nirame ju Kristo, achigriga nirawa emi abopi. 22 Alu umug napu ygame ju ri, la ewame nmala alu ri nulachi, napurig ewame ju Walula Esukristo nulachi. 23 Krstoka suwbaga bon oyrame nuleme ju lige alu sime ju akab jawa ralmuli, lige Krstoka la lisensia yale ri napurig nulame nmala bon bejtlachi. 24 Ralmuli Kristo oyrame we la sbali olame ju suwbaga napu Kristo najk. Achigriga ju bil muk napu ri ygame ju, we la ewmili ju alu ri nulachi.

21Emi

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ejperlimili ko Onorgame oyrame

b 5:31 Enesi Gnesis 2:24.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

523 napurig bon. Lige alu mukika we la nirmili jkuru bon yula.
Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ejperlimio ralmuli aboi ejperlachi alu Onorgame oyrame
9Alu

EFESIOS5,6 nchali ngame we la suriga repmili jkuru emi nchame napu ek emi ralale nochrimia, tase ayniga. We la nleg noksiwa emi Onorgame ko walula nuleme lige aminami alu ralirgame ralmuli nuleme, alu napu ju Onorgame pa rewagachi ajtgame, lige Onorgameka tabil chleg eteme ju rek jar ralirgame kachi o rek jar walula nchali ngame kachi.
Jena ruwimela Pulo ruwligo chusmili ko bil ralmuli Onorgame oyrame napurig tabil umramala Remnisi natlila
10Lige

Emi kuchi we la ewawa napulige emi onola nulachi. Alarig ju napulige Walula Esukristo nulachi. 2-3 Napulige Onorgame yale Moisesi alu maku nulal, alu bil nulal nul we la nirlime ko ramu onola, lige ruw alarig olsik we la ganliga ejperrawili ko wek bam. Uch jar nulal, tabil ruwime ju chukiboli ko la sbali olsik, nobi yeka wchigo la ruwime jk. 4 Lige emi napu kchigame ju, tase iwgame neochawa emi kchila, pecha la nmalaw alarigk, ab la ju gurilia lige rejcholi ila, lige benrilia napurig najk Walula Esukristo. 5 Emi ralmuli napu ralirgame ju napurig nochmala tabil meka, we la ewiwa alu ri nchali ngame, la niraga etewa alu nchali ngame napurig Kristo. 6 Tase pe napulige etelia emi, tase pe algecho la sbali olame niwa pe napurig la suriga raichmala emi olag. Ilig we la sbali olame niwa senib napurig Krstote ralirgame neraga, we la Onorgame oyriga. 7 La ganliga newawa bil nchali napurig nochlime ju Walula Esukristo nochlila. 8 Emi we la mach we la gurimio Onorgame emi we la sbali olame nsak rek pe ralirgame ke emi o tabil ralirgame ke.

jpeko uch pe ukabi rejcholi ruyeme ne emi napurig la suriga noksiwa jena gawich. La awag mochiwa, la narpua alu nejkrali napu nej Walula Esukristo. 11 We la tniga noksiwa iwrali Onorgame, napurig tabil neyrimala Remnisi natlila. 12 Pecha ralmuli sayega mochrigime, Remnisi sayega mochiru, lige Remnisi gompanirola napu tabil etrume ju, napu ma nulea moch wek ralmuli jena wijchimoba. 13 Alekeri la tniga noksiwa iwrali alu Onorgame, napurig tabil neyrimala Remnisi natlila. Alarigaka la anachmala emi napulige sebasa resiti raweli, napugiti ma la iwega mochmime emi. 14 Liko la iwega mochiwa, la bilepi ntili ntaga. Napu an Onorgame la bijchi ju, lige Onorgameka la sbali olame ju bil tbiri la sbali

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

EFESIOS6 olame oris. 15 Senib la ntaga mochiwa Onorgame nila rachali benrimia ralmuli napurig tabil wek ntaga mochmala. 16 Emi we la bijchgisak napu an Onorgame lige la sbali olsak emi napurig najk Onorgame liko la tabil umriwa emi Remnisi natlilate. 17 Onorgame ma biwsak emi alawala lige emi we la nmame nisa Onorgame nila rachali liko emi la umrimala Remnisi natlila. 18 Tabil arewa Onorgame yuga raicha lige iwrali tania, Onorgame senib tniwa nejkrali, Onorgame Alawala we la nejkrimala. We la ntaga mochiwa, tabil guwana rujsuka, lige we tniwa Onorgame napurig gurimala suwbaga napu Onorgame oyrame ju. 19 Tniwachig Onorgame napurig nech gurimala napurig la tabil majaga benrimala ne Onorgame nila rachali, alu rachali napu tabil cho la nmame ju ralmuli. 20 Onorgame ya nech ye nchali napurig ralmuli benrima ne Onorgame nila rachali, alekeri

524 galrale bajchriga ajt ne jipe. We tniwa Onorgame napurig tabil majaga raichmala ne, lige aminami napurig la benag raichmala ne. najk napurig emi we la machimela chieti ajtig lige chusi ajtig ne, alekeri jula ne alemi Tkiko anilime ri, napu we la oyrame ju Walula Esukristo napurig ne. 22 Neka tabil najk napurig seweka mochmala emi. Neka najk lina napurig emi abichilubi we iwriga noksimala Onorgame oyeria. 23 Suwbaga emi napu Onorgame oyrame ju napurig ne, we la gurasa la kp On Onorgame lige Walula Esukristo napurig tabil ekargamea nata mochmala emi. La ganliga etesa la kp Onorgame lige Esukristo napugiti mika ma la bijchgame kame Onorgame nila rachali. 24 Onorgame we la gurasa la kp suwbaga emi napu senib we la niraga eteme ju Walula Esukristo. Pe ek jp ye rachali. Wal chelirab.

21Neka

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta del Apstol San Pablo a los Filipenses

Puloka osele ye apeli alu Kristo oyrame ralmuli al Bilipo rewgichi ejpergame. Alu Puloka ma la benrilige Onorgame raichlila al Bilipo rewgichi wekab bam bajchab. Napulige os Pulo ye osil, galrale asag osale, sin kachi al Roma asag galrale bajchriga, lige alu ralmuli al Bilipo ejpergame Onorgame oyrame enom nole napurig goame ralig gomela al pach galrale asag. Alekeri Pulo osele we raslag ajtig. Abiena oslechig ye apeli we la machgime ruig we la ganliga ajtig napugiti Esukristo we la guriligime rek galrale bajchriga ajtig, lige rek tabil machi pala meliboli ko o tabil meliboli km. We la ruig osale napurig tabil guwana rujsmala al Bilipo rewgichi ejpergame, abichilubi we la ganliga noksimala napurig sile alu Esusi rek we en oli jar ralmulite. Abiena we la ruig osele napurig la ntaga ejperlamala, tabil ewiga alu ralmuli napu pe chtiri bow rekime ju.

Ye Ju Alu Apeli Napu Osele Pulo Alu Ralmuli Napu Bilipo Ejpergame Nlige

Kuira suwbaga emi ralmuli Bilipo ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo os ye osil. Timoteo jena ajtchig. Ramueka pe nchame niru napu nul Kristo Esusi.a Neka os ye osil suwbaga emi al Bilipo rewgachi
a 1:1 Enesi glosario Cristo lige Jess. b 1:1 Enesi glosario dicono.

ejpergame al napu ju bilena wek rigichi suwbaga emi ralmuli napu la Kristo Esusi oyrame ju. Jar emi ewlala ju Esusi oyrame nuleme lige jar emi pe nejkrime ju bil nejkrime rokrlasak.b 2 Onorgame we al semriga gurisa la kp emi.

525
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

FILIPENSES1
Jena ruwimela Pulo tniligo Onorgame napurig la semriga gurimala suwbaga la Onorgame oyrame

526 najteme Onorgame nila rachali, napurig tabil chrikme nmala emi napulige uchchigo nawachi Kristo. 11 Alarig alu Esukristo we la gurimala emi napurig la senib la nllamala la Onorgame nochlilachi nchame ko emi la bilepi ntaga.

nla ne emi, wal cheliera yame ju ne Onorgame. 4 We al ganliga tnime ju ne napurig la semriga gurimala suwbaga emi, 5 napugiti mika la benrame kmechig ralmuli alu Onorgame nila rachali, napurig ne napuka chojkirituru nocha napu nul Onorgame. Jpes tabil cho guwana rujs emi. 6 We la machig ajt ne abichilubi yamio iwrali Onorgame emi napus uch ku naw Kristo Esusi. 7 Neka we la semriga natem lige nl ne emi napugiti mika nchame kame napu nul Walula Onorgame, pe aba alu Onorgame napu yuga nchame ju ne. mika abichilubi we al iwriga nokisi rek ne jena ajtgichi galrale bajchriga, lige emi la achigriga la bilepi ntali ntame ju ne yuga napulige ne alu ewlala yuga rachachi al napu nchame ju alu ewlala napulige ne ruyechi Onorgame we al semriga nejkrime ko. 8 Lige Onorgame we al machig ajt aliena la semriga natemao ne lige we nlo ne suwbaga emi, pe Kristo Esusi nej ntili napurig aliena natemmala ne emi. 9 Neka Onorgame yuga rachaga we la tnime ju napurig emi gurimala napurig abichilubi ab natemaka noksimala emi abopi omaka lige aminabi benig we la biwgame Onorgame nila rachali tachiri najki Onorgame, 10 napurig senib la machig gepmala emi chieri rachali ka la

3Napulige

emi Onorgame oyrame achigriga napurig ne, neka najk napurig machimela emi, jipe akinana galrale bajchsiga ne abchigo we elao ne ralmuli beniria tachiri gite nawligo Kristo. 13 Arig jpesko ma suwbaga sontalo jena nchame lige suwbaga ralmuli jena Roma ejpergame mach bajchriga ajtig ne jena galrale pe Kristo oyrame krik. 14 Lige wek, amul suwbaga alu Onorgame oyrame, nech etega jena ajtgichi ne galrale bajchriga, abchigo tabil majaga beniri jpeko alu Onorgame nila rachali jena pach galrale lige mach. 15 Jar pe nech gichime kr nobi wchigo semriga benrame jk ralmuli Kristo nila rachali rejcholi, abiena lchigo jar jk ab la bijchi la oyrame Kristo, la ow ntame, 16 napu la natemaka nok nech, ne jena ajtigrikb galrale bajchriga. Lige jar pe we riliga nokame ju abopi pe napurig sewmala ne jena galrale bajchriga asag. 17 Aba alu uch jarlaka we la natemaka nok nech, alueka machiame pe Onorgame bon alarig rekligo nech napurig ne jena apawa, napurig jena nemmala ne, ruig we al ko Onorgame nila rachali. 18 Tabilchigo chrko rek

Jena ruwimela Pulo ruwligo senib ewime ko napu najk Kristo


12Suwbaga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

527 jar ralmuli jena Roma ejpergame raichie tabil nleg Onorgame, neka abirigchigo la raslag napugiti alu ralmuli abiena la Kristo raichlila benrame ju uch jar ralmuli.c 19 Neka la mach la machnimio ne jena galrale Esukristo awalila gite, napugiti emi we la tnime wal nejkrali Onorgame. 20 Neka tabil chijniga rejpnili pe bon tabil la ewiga Onorgame, neka najk nalina napurig la machgime nllamala jipe lige senib Kristo we la guirio nech rek ma melie ne ralmulite. 21 Neka bij jena asag ajag la Kristo oyriga bejtgame ju ne, napulige ne mukusk ma rewagachi moinmala ne Kristo yuga asimea, alarig ka ab la nmala. 22 Lige ne bij jena ajag asag aminacho beniria asimela ne Kristo nila rachali, alekeri tabil mach ne churig ab al ka, yati mukusuga o ab welisi asisuga. 23 Tabil mach ne tachiri churig ab la ka. Isnimi ab la ner ne mukiame, napugiti ma mukusk ne liko ma la Kristo yuga asim ne. 24 Lige emi nrik ab la ju ajag ajtig ne napurig ab la aminabi benrimemp ne emi Kristo nila rachali. 25 We la mach ne bij welisi asimeo ne ajag emi yuga emi guiria rejcholi ruyea napurig aminabi la bijchgimala emi la wal awal ngame ko Esukristo. 26 Alarig asriga la raslmala emi napulige ne ku emi yuga ajtgichi lige abchigo la bijchgimala emi la semriga guriligo Kristo Esusi

FILIPENSES1,2 nech, lige alarig Kristo Esusi we al gurimala emi. 27 Lige jpeko mika we ak ralmuli niwa, napurig ne we la machig asimmp la bilepi ntali ntaga mochigo emi omaka, la napurig najk Kristo. We al beniria mochiwa Kristo arlela rachali suwbaga ralmuli, 28 la tabil majaga alu ralmuli emi sala alu napu tabil galeme ju Onorgame nila rachali. Tabil majaga benrasak emi, yeka pe ruyame nmala alu ralmuli pe alanokig abopi ma naich lpili ko napulige suwis lige mika la rewigachi moinmili ko suwis. 29 Onorgameka rek emi napurig la Kristo oyrame nmala. Rek emi ma la Onorgame oyrame ke abiena res ikimela emi. Onorgame rek napurig res ikimela emi Kristo oyriga. 30 Emi la etturu al Bilipo res olrigo ne Onorgame nila rachali ruwichi ne, lige jipe abiena la machguru emi abisibi res iki ne jena, emi we res olichig al Bilipo.

mika we la yala iwrali Krstote, lige emi la machguru Kristo we la natemao emi, lige Kristo Alawala emi saplachi ajt. 2 We la raslriwa nech la ganliga ejperega la bilepi ntaga pe Onorgamecho la nleg, la natemaka emi abopi.

Jena ruwimela Pulo ruwligo Kristo we natemao suwbaga ralmuli Onorgame oyrame

c 1:18 Alarig anile Pulo napugiti jar al Roma ejpergame we la semriga rachame nligame nobi tabilchigo al biwgame alawgame nlek.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

FILIPENSES2 gunuruwa, tabil ewlala nniliwa emi, ab najtkame neraga etewa nalina uch jar ralmuli. Tase ab najtkame koripoa emi abopi. 4 Tabil bineli nochnilime niwa bonepi ntaga, la guriwa uch jar ralmuli. 5 michig la semriga ntame niwa napurig ntame nile Kristo Esusi. 6 Kristo Essika rek Onorgame ke tabil sin ruig eynale Onorgame nligo, alueka pe napurig bil ri neraga eyname nile. 7 Kristo Essika jena wijchimoba ochrale, lige nchale we la sbali ewiga Onorgame. 8 Lige jena wijchimoba ochrisa melliru gulusichi ujchug. Alu Kristo Essika pe aba alarig mukumea nawale, Onorgame alarig nulligime. 9 Alekeri Onorgameka we najtkame newale pa rewagachi sebasa metag apipiri ralmuli, we najtkame newale alu Esusi rewal, 10 napurig alu rewal akig animela we najtkame ko Esusi metag alu suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame, alu ajag mochgame lige alu suwgame ralmuli, lige metag alu wek remnisi rel mochgame, lige aminami metag alu santo njeli pa rewagachi mochgame, 11 napurig suwbaga akig animela Esukristo Walula Nulame ko. Lige aminami animela we la nirawa wal awal ngame ko Onorgame.

528 ne emi yuga ajtgachi, we al eweme ke emi nech. Abchigo la ewawa jipe ne we mejk ajtgichi. Neka we najkb napurig emi abichilubi alarig ejperlamala napurig ejper emi we la nleg Onorgame. 13 Pe Onorgame rek napurig emi we la oyramala Onorgame we la niraga lige napurig la sbali olmala emi alu Onorgame nila rachali ruyea ralmuli. 14 Suwbaga emi Onorgame oyrame, nochawa alu nchali napu nul Onorgame tabil che anig napulige nulachi Onorgame, tabil gawliga uch jar ralmuli, 15 napurig tabil wesi ralmuli che animela emi olag la tabil gawliga eynasak, napurig nmala emi Onorgame kchila we al ntame napulige eyena emi alemi alu we inlame ralmuli mochgichi benriga rachali napu nej Onorgame, alu rachali napu wal iwrali yame ju ralmuli. 16 Alarig nokisk emi liko we raslmala ne napulige uch nawachi alu Kristo, napulige machis ne tabil rioksi ko suwbaga napu beniria ajt ne emi. 17 Tabil chr rek ne we res iki lige rek meliboli ke ne emi guriga napurig emi la ak ralmuli nmala la napurig Onorgame najk lige la oyrame Onorgame. Tabil chr rek we res iki ne, neka we raslag ajt. 18 Neka najkguru napurig emi la ganliga mochmalachig ne lakichi.

3Tabil

ne gompanirola napu we natem ne emi, napulige

12Emi

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame najki we la ewlime ko napu nul bon

Walula Esusi elasa, julnili ne Timoteo al napu

19Alu

Jena ruwimela Pulo ruwligo julamio alemi Bilipo alu Timoteo lige Epaprolito

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

529 emi moch napurig ku nawag ruwimela chieti mochigo emi, we la ganliga asim ne lige machis we la mochigo emi. 20 Jena tabil wesi ri it napurig Timoteo aliena galeme emi machinlime chieti mochigo emi. Timoteo we gal emi napurig ne. 21 Ralmulika pe ntame ju napurig nchame ju aboi, tase napurig najk Kristo Esusi. 22 Emi la machguru we la guirio nech alu Timoteo Onorgame raichlila benrichi ne emi. Alueka nejkuri napurig bil tow bon onola gurime. 23 Napulige machis ne alolabo ne jena, we yati julmala ne Timoteo alemi. 24 Onorgame elsak napurig la machnamala ne jena, ne bon simela al mi napu emi moch. 25 Neka we la nir ye ri Epaprolito rewgame julamia alemi napu emi moch, ye ri napu Onorgame oyrame ju napurig ne, napu ne gompanirola ju nchalichi napu we iligchig nema ruy we al ko Onorgame nila rachali napulige bajchsiga ne jena galrale, napu emi jlale napurig gurimala nech bil tabiri rokrlasa. 26 Ye rioka we nla ajt emi lige wek nata ajtig napulige emi we nata mochgichi chieti ajtig napulige nayuchi ye ri Epaprolito. 27 Alarig ju. Ye ri we nayue jena, amul mukug, Onorgameka wchigo la natemale ko lige we la gurile napurig tabil mukumela, nech we natemlechig Onorgame lige

FILIPENSES2,3 tabil arele napurig mukumela alu Epaprolito napurig ne tabil aminabi sewmala. 28 Alekeri neka abchigo we lag julnili ye ri napurig emi we raslmala etea ye ri lige aminami napurig ne ma tabil seweka asimela napulige emi ku we la raslag mochgichi. 29 We la galeg etewa emi ye ri, ye rioka we la Onorgame oyrame kame. Achigriga aliena natemaka etwachig apipiri ralmuli alarig nchame napurig ye ri. 30 Ye rioka Kristo nochlalachi nchaga amul muk we awgame nayue jena nawasa nech gurimia napugiti mika tabil gaynaligime jeka jsi nech gurimia napugiti cha mejk kame.

Jpekob, emi napu Onorgame oyrame ju napurig ne, we raslwa. Neka uch bil rachali os emi, tabil resib ne emi oseg aba pe alu rachali napugiti wal nejkrali kame ye rachali emi nriga. 2 Tabil bijchgawa alu rachili ygali napu ruw alu ralmuli tabil la ntame. Alu napu nulame ju sikirniliga pet islala wichila,d napu anime ju: Alarig nokisk emi aboi la rewagachi moinmala emi napulige suwis. Alarig anime ju alu ygame ralmuli. 3 Pe ramueka la bijchi la moinawa rewagachi, ramu napu la Onorgame tnilime niru

Jena ruwimela Pulo ruwligo ab najtkame ko beniaa Kristo nila rachali

d 3:2 Enesi glosario circuncisin.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

FILIPENSES3 iwrali Onorgame alawala gite, lige tabil aniame niru ramu aboi gite we la gainrime nrigo Kristo Esusi oyeria. We raslag mochiru, machiame jpeko la Kristo Esusi oyrame nrigo. 4 We ekarriga nokame ke ralmuli Onorgame oyeria nobi neka abchigo ekar sime kk metag alu ralmuli. 5 Ne abiena sikirtigame jchig pet islala wichila pe kul osn raw ajtgachi ne ochrasa napurig nulale Moisesi aplichi osag, lige israelita ju ne, lige ne onola israelita ke, lige ebreo rachame ju ne napu rachame ju suwbaga israelita, lige bariseoe ke ne, lige alu Benjamini rijimala ju ne, alu Benjamini napu we ya bejtele tach ochrachi ne. 6 Neka we melinlime ke alu Esusi oyrame, mayega alarig najki Onorgame. Lige tabil wesi ralmuli sewin aneme ke nech napugiti neka we la senib sbali olagnturu napu nulale Moisesi aplichi osag. Tabilchigo al biwgame alawgame nliko ne napus ma la Esukristo oyeria, alige kul la biwgame gayena ne alawala. 7-8 Neka Kristo oyriga ma ar suwbaga napu benig ne reg anig: Pe tabil la ntame nile ne. Lige reg anig ar ne suwbaga alu ntili: We al machisgakf Kristo Esusi nalina ab la ju metig alu ntili napu ntame nile ne. Suwbaga

530 alu ntili napu ne ntame ke pe napurig repuga nile mi mejkami pasime. 9 Neka al semriga nata pe bilepi ntili natniliga pe Kristo nllimecho. Lige neka tabil najk napurig ralmuli animela we la ri ko ne pe we la sbali olag bejtgirik pe napu nul alu nulal nchali napu Onorgame nejile napu nul napurig tabil chigowa lige napurig tabil meliboa. Neka we la najk nalina napurig la galeg etewa ne Onorgamete la bijchgame ju ne wal awal ngame ko Kristo. 10 Neka najk napurig alu Kristo Alawala pachgana ne saplachi asag ab al nejkrimala.g Neka najkchig alu awal napu Onorgame yale alu Kristo napurig ku la ajnamala, lige abinachig we al natnili ne napurig ntale Kristo, 11 napurig Onorgame la ku la ajnirimala nech napulige ne mukus napurig rewagachi simela ne.

me la sbali olame ju ne napurig najk Onorgame. Tabil cho suwbaga mach ne. Neka la bijchi uch rajp ab la ntaga bejtnili napurig najkile Kristo Esusi napulige pe kul mach pa nech alu

Jena ruwimela Pulo ruwligo aminabi oyrilime ko Onorgame tase guwana rujsuka
12Tach

e 3:5 Enesi glosario fariseo. f 3:7-8 Alu rachali machisuga ani Pulo pe anime ke anile we al ko Esusi oyrilia nalina o arila ma alu chtiri ntili. g 3:10 Yol rachaga reg anime chuk: Lo que quiero es conocer a Cristo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

531 chtiri bowechi.h 13 Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, neka tabil cho sbali ol napurig Onorgame najk. Neka lchigo oyrag Onorgame. Tabil ku guwana wijch ne. 14 Neka we la ewrali ol naremia napu Kristo Esusi nejmili ju pa rewagachi. Onorgame gite la alarig nata ne. 15 Suwbaga ramu we la oyrame nsak la alarig natwikuru ramu, lige emi rek tabil umebe alarig nata abiena la nejkrimala Onorgame napurig la semtiri ntili natmala emi. 16 Liko, emi we la machime ju Onorgame nila rachali rejcholi, we al sbali olag ejperlawa napu ek nmame ju emi tabil sewin nokig. 17 Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, ejperlawa napurig bejt ne, we la ntaga mochiwa churig ejperego alu ralmuli napu et emi benrilichi ramu ne Pulo Timoteo si alu semati rejcholi. 18 Wes ruwguru ne lige wek ralmuli tabil bijchgiguru ramu ralmuli guriga mukligo alu Kristo al gulusichi chujkug. We seweka ajt ne lige alu ralmuli alarig ntachi. 19 Alu ralmulika owkana simmala, tabil eweme Onorgame. Pe nchame ju pe napurig najk aboi. Pe bajlimecho ntame ju, lige pe

FILIPENSES3,4 gomecho. We gunargame ju alu ralmuli. Chijunati kkuru. Alu ralmulika tabil nlme ju Onorgame. 20 Ramueka tabil alarig niru, lige la machiaa ma la rewagachi moinwili ko. Buig mochiru ramu alu awali ngame Esukristo napurig nolnamala ramu otomea pa rewagachi. 21 Sewinriga newmala ramu sapala, alsko niwa napurig bon Esukristo, achigriga aliena wal awal ngame niwa ramu pa rewagachi. Bij jena wijchimoba mochgak, we restiri sapega ejpergame niru, napulige rewagachi moinsik sewintiri sapgame niwa tabil restiri.

Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, we etnali ne emi. Onorgame nejile napurig we ganlimala ne emi etega we al oyerio emi Onorgame nila rachali. Neka najk napurig la nab alarig ejperlamala emi napurig najk Onorgame. 2 Emi ok umug Eboria lige Sntike napu Bilipo ejpergame ju la Onorgame oyrame, la ganliga ejperlawa, okaka la achigriga la bilepi ntili ntaga churig oyritik Onorgame. 3 Mu ri Ssigo rewgame, we

Jena ruwimela Pulo ruwligo nab rasllme ko napugiti Esukristo la semriga nejkrime kame

h 3:12 Napulige alu Pulo engichi Ramasko simi amulipi rachale Esusi Pulo yuga reg aneg: Chonig sairgame niraga ajtpach mueka nech yuga? Lige Puloka anele: Mueka chieri jpach? Lige Essika anele: Neka Esusi ju. Lige pe ukabi raw tabil machlile alu Pulo napus ku sawsiga Essite. Akinana we la oyrale Onorgame alu Pulo. Enesi Hechos 9:3-6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

FILIPENSES4 la gompaniero Onorgame nochlilachi, pe rek guiri alu ok umug we la semtiri natlichi, alu umugika oknika nech guiri yab raw Onorgame nila rachali rejcholi benrichi ne al Bilipo ejpergame ralmuli, aminami alu umugika alu Kilimente si nocha yab raw, abiena uch jar ralmuli si napu jipe ma uch suwbaga alu ralmuli rewal al lbrochi napu niga ajt Onorgame, suwbaga alu ralmuli napu la rewagachi moinmala suwis. 4 La nab raslwa napugiti la semriga nejkrime Esukristo alu ramu nuleme. Uchchigo sin an ne emi: We raslwa! 5 La ganliga ejperliwa napurig la suwbaga ralmuli etmala we al ak ralmuli ko emi. La ganliga ejperliwa omaka, alu Esukristo napu ramu nuleme ju we la eneg ajt we al ganliga ejperego emi, lige ma pew nolnamala Esukristo rewagchika. 6 Tabil wesi tbiri wek natawa. Ilig Onorgame yuga raichawa lige nejkrali tniwa, lige wal cheliera yawa Onorgame. 7 Lige alarig nokisk emi, Onorgame ymala iwrali napurig tabil wek tbiri natmala emi, napurig tabil bajkimela emi natlilachi chtiri ntili, alsko la ganliga mochmala emi. Esukristo ju awal nejime napurig tabil chtiri natawa, pe Onorgame bon alarig el. Onorgameka la

532 semriga nejkrime ju napu tabil wesi ralmuli mach chiena wal nejkrime ka Onorgame.
Jena ruwimela Pulo ruwligo we la ntaga natlime ko lige we la ganliga etlime ko suwbaga ralmuli

pe ukabi rachali ruim ne. We la ntaga etewa alu we al ralmuli napu tabil ygali rachame ju, alu napu la niraga etliame ju uch jar ralmulite, alu napu tabil cha nokame ju, napu la bilepi ntili ntame ju, alu napu la ganliga eteme ju uch jar ralmuli, alu napu ruyame ju we al ralmuli ko. La ganliga etewa suwbaga alu ralmuli. 9 La alarig ntame niwa napurig beniri ne emi. La achigriga nochawa napurig etele emi ne nchachi, lige Onorgame napu nejime ju semati raweli la emi yuga asimela.i

8Uch

Esukristo rep ajtgame suwbaga ramu nuleme, wal ganlili yame ju nech napugiti mika uchchigo ntaligame nech gurinilia. mika la bijchi la gurinilia mochile nech, pe ilig buig mochile emi chiniko uch la nliga nech gurilia. 11 Neka tabil res lag an napurig emi nech gurimala, neka ma ben raslag bejtega, alekeri tabil

10Alu

Jena ruwimela alu ralmuli Bilipo ejpergame we la guriligo alu Pulo

i 4:9 Pulo sin kachi pe reg ruwime ke anile: We la niraga etewa alu ak ralmuli, ilig we la ntaga etewa pala la we nocha napurig etele napurig ne nchachi lige napu akele napu ne benrale. Alarig tabil oyramala emi uch bil ntili.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

533 tbiri reslag an ne. 12 Neka we la ben we la raslag bejtega rek tabil nige ekargame tbiri lige goame isnimi, rek elowika bejtege ta itigrik goame isnimi. Neka ma la ben alarig bejtega napurig pe abisibi ganliga bejtlamala ne rek nige goame lige rek ta nige goame. 13 Neka we al ben pe abisibi raslag bejtega pe Kristo gite. 14 mika abirigchigo we la ntaga mochile ko nech guiria napulige ne we res nilia ajtgichi. 15 Emi ralmuli Bilipo ejpergamej napulige ne pe kul chojka beniria Onorgame nila rachali rejcholi wekan ichrimi al Maseronia eyniga, pe micho Bilipo ejpergame we la guiri nech enom ya, omaka nakriga nej. Abiena ejper wek chojkgame ralmuli Onorgame oyrame nobi alueka tabilchigo guiri go nech. 16 Napulige ne bij al Tesalnika ajtgichi we la guiri emi nech os norale enom emi omaka nakriga. 17 Neka tabil pe we yalime najkig an enom, neka pe najk nalina napurig Onorgame we la semati raweli ymala emi. 18 Lige neka jipe we la nkuru enom, alu enom

FILIPENSES4 napu emi alu ri Epaprolito otriga jlale, bij la mochiga ajtkuru ne. Achigriga rasl ne alu enom yachi emi nech, achigriga napurig raslme ju Onorgame sem nokachi emi. 19 Onorgame, napu oyrame ju ne, wal nejkrile Kristo Esusi jlaga jena wijchimoba. Alekeri jpeko tabil tbiri rokrlamala napugiti mika la oyrame Onorgame lige napugiti mika la gurame nech. 20 La nab reg anewa Onorgame ramu Onola: Wal awal ngame ju mu On. Alarig kame.

la repori ne emi ralmuli Kristo Esusi oyrame. Lige Onorgame oyrame ralmuli napurig ne jena mochgame ne yuga abiena alu we nolachig reporali. 22 Abiena suwbaga alu we la sbali oyrame Onorgame jena Roma anilichi ejpergame abiena we la nolachig reporali, al alu walula selgame rey bejtlachi nchame, alueka we nolachig reporali. 23 Alu Walula Esukristo we semriga gurisa la kkuru emi ralmuli. Pe ek kp. Chelirab.

21We

j 4:15 Alu ralmuli Bilipo ejpergame filipense anelime nile yol rachaga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La carta del Apstol San Pablo a los Colosenses

Pulo osele ye osil alu Esukristo oyrame ralmuli Colosa ejpergame bais maku bam akinana Esusi mukus. Puloka galrale bajchriga ajtile, tabil la machir koche ajtligo, sin kachi Roma anilichi ajtligerm o sin kachi Ebeso anilichi krm. Alige osele alu Esukristo oyrame Kolosa ejpergame napugiti jar alu ralmuli sen rachali oyera mochligame. Ralmuli napu oyrame nile alu rachali reg anime nile: Tabil me najtkame ju Esukristo raichlila, lige Puloka osale ye rachali reg anime: Esukristo raichlila abchigo najtkame jk metig uch jar rachali, lige bilepi ntili natwili ko ramu pe Esukristo natlilacho. Ye apeli napu osliru Kolosa ejpergame, achigyri ju uch jar apeli napu Pulo osele alu Bilimoni lige Ebeso ejpergame ralmuli.

Ye Ju Alu Apeli Napu Osele Pulo Alu Ralmuli Napu Kolosa Ejpergame Nlige

Kuira suwbaga emi ralmuli Onorgame oyrame Kolosa ejpergame. Ne Pulo lige Timoteo nulia ye apeli emi ralmuli Kolosa ejpergame, emi ralmuli napu Onorgamete wanpurigame ju, lige napu la bijchgime ju Kristo Esusi raichlila. Neka Kristo Essite wanpurigame ju napurig nulame nmala ne lige benrame ne suwbaga ralmuli Onorgame nila rachali. Alarig najkile Onorgame. Timotoka Onorgame

oyrame jchig napurig ne. 2 mika Krstote wanpurigame ju, lige mika asriga al oyrame ju alu. Neka we najk napurig emi we semriga narmala nejkrali On Onorgame nejlala, lige aminami najk ne napurig emi tabil wek ekargame ntame nmala. 3 Senib napulige raichalia Onorgame yuga, ramueka cheliera ilime niru Onorgame wal gurigorikb emi, Onorgame napu ju Walula

534
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

535 Esukristo Onola. 4 Uch jar ralmuli ruw emi we la bijchgame ko we la nejkrime ko Kristo Esusi, lige ruwchig we la galeg eteme ko emi suwbaga alu napu wanpurigame ju Onorgamete. Alekeri cheliera il Onorgame. 5 mika we la bijchgame ju lige la ganliga eteme ju emi alu oyrame napugiti machiame emi Onorgame we semtiri raweli ngame ko pa rewagachi emi ilime. mika ma la gepule alu la bijchi rachali. 6 Alu rachali Onorgame raichlila napu akele emi, jipe ma la gep wek ralmuli jena wijchimoba ejpergame, lige wek ralmuli ma la semriga ntame ju achigriga napurig ntame ju emi napus gepule Onorgame we la gurame ko ralmuli. 7 Alu ri Epprasi anilime sile ye rachali beniria emi. Alu rioka Kristo nila rachali benrame ju napurig ramu. Ramueka we galeg eteru alu ri, lige ramu nuleru napurig simela emi benrimia. 8 Alu rioka we la ruw emi we la gurilio Onorgame Alawlate napurig emi la natemaka etmala uch jar ralmuli. 9 Alekeri ramueka we raichalia Onorgame yuga tniga napurig uch rajp gurimala emi lige napurig Onorgame Alawala abiena gurimala emi napurig machimela tachiri najki Onorgame. 10 Lige abiena we tnilia Onorgame napurig guriwa emi napurig la semriga ejperlamala emi la napurig

COLOSENSES1 Walula Esukristo oyrame neraga, napurig Onorgame we ganliga asimela emi yuga, sbali olag suwbaga napu nul Onorgame. Alarig ab la nmamala emi churig ko Onorgame. 11 Ramueka we tnilia Onorgame napurig ab wal awal yawa emi Onorgamete. Alueka la ngame ju awal napurig la anachmala emi napulige res iki lige napurig we la ganliga 12 cheliera ymala On Onorgame wal nejkrigorik, alu Onorgame napu ma la wanpale emi napurig emi narmala semati raweli napu Onorgame nejmorlige. 13 Onorgame ramu Onola sile alu chtiri ntili bujea ramu, napurig ramu ma tabil chtiri ntili ntame niwa. Lige bon alawala nejturu napurig ramu mochiwa napu nulame ju Onorgame Inol Esukristo. 14 Alu Onorgame Inol sime ju chtiri bowechi buyana ramu napulige mukus, lige ekame ju we cha nokisuga ramu.

Onorgameka tabil etrume ju, nobi alu Inolaka lchigo etruk napu Esukristo anilime ju. Ye Esukristo pe abalieri jchig napurig Onorgame. Alueka we yasi ajtgame ju tabil cho nergichi ye gaw. 16 Alu sile new suwbaga napu ek ner jena wijchimoba lige napu ek ner pa rewagachi, suwbaga

Jena ruwimela Pulo ruwligo we la ganliga ejperlirigo napugiti Esukristo ma mukligame bilena gulusichi chujkug
15On

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

COLOSENSES1 napu ek eteru jena lige napu ek tabil eteru, lige alu santo njeli napu wek nchali nchame ju, lige alu wek alaw napu tabil etrume ju. Pe alu Onorgame Inol sile suwbaga new napu ek bon najkile. 17 Krstoka asriga yasi bejtgame nile tach nergichi ye gaw lige rewagtiri, alu jkuru suwbaga gateme napurig la semriga nmala jena wijchimoba. 18 Aminami Kristo jkuru Walula alu oyrame nuleme lige alu jkuru bajch ajnigame pa rewagachi simea. Alarig sile bineli walula nulame nimia. 19 Onorgameka asriga raslag asale Esukristo yuga. Esukristo suwbaga ngame ju napu ek niga ajt Onorgame jipe, alueka Onorgame ju. 20 Onorgameka alu Esukristo jlale napurig ku la ganliga ejperlamala suwbaga ralmuli jena gawich ejpergame. Alarig sile Onorgame napurig jena gawich mukug Esukristo bilena gulusichi la ganliga ejperlamala ralmuli. 21 mika tabil Onorgame yuga ntame nile yako, pe Onorgame sala neraga mochile emi, pe asriga chtiri tbiri nchaga. 22 Onorgameka suwbaga gatele Kristo jliga jena wijchimoba, nawlekuru napuyeri ri neraga lige ma melliru ralmulite bilena gulusichi ujchag. Pe alarig gatele Onorgame napurig emi alawala ma biwrigame nmala lige tabil chojkila nmala. 23 Alarig nmala emi la aminabi ewsak Onorgame raichlila, lige tabil

536 guwana rujsusa alu rachali beni. mika we la mach aliena la nimio aminabi oyrilia we semati rachali Onorgame nila. mika ma ak ye rachali. Ye rachalika bochgimi ruirgame ju ralmulite Onorgame oyrame napu echil ju jena wijchimoba. Neka Onorgamete nulrigime ju napurig ne benrimala ye rachali napurig la nmaka akimmp suwbaga ralmuli ye Onorgame nila rachali.
Jena ruwimela Pulo ruwligo suwbaga ralmuli Onorgame oyrame gurame ko

asriga ejela ajt jena jipe emi guiria, lige asriga raslag ajt ne. Tabil seweka ajt ne rek we ejele. Nchig achigriga res ik napuyena res ikile Esukristo jena wijchimoba. Alueka res iklekuru alu oyrame ralmuli guriga. Nchig aliena res iki ajt alu Onorgame oyrame guriga. 25 Onorgameka nulele nech napurig ne emi gurimala Onorgame raichlila benriga, napurig la machgime nmamala suwbaga emi. 26 Alu rachali napu ralmuli tabil machime nile ya, jpeko Onorgame beniri alu ralmuli napu bon wanpale Onorgame oyrame ralmuli. 27 Onorgameka najk napurig nmamala alu ralmuli tabil juro, alu we al semtiri rachali napu tabil nmale ya mochgame ralmuli, lige alu we semtiri rachalika pe Kristo ju napu ma ajt emi alawlachi, emi napu Onorgame oyrame ju. Alekeri we

24Neka

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

537 al machig moch emi Esukristo nejimio Onorgame awalila. 28 Ramueka ichrimi eyniga we la ruy chieri ko Kristo. Ramueka rejcholi ruilguru ralmuli, lige gurilia napurig we al nmaka ejtebmala, lige napurig la sebmala aplipi Kristo ajtgichi sbali olag. 29 Neka we iwriga nocha lige aminami asriga al benrame ju ne napurig ralmuli la sebmala al napu ajt Kristo. Neka Kristo awallate nocha lige beniri ne. Neka najk napurig emi la machimela we awgame nochio ne lige aminami emi benriga lige aminami Laorisea anilichi wek rigichi ejpergame lige aminami suwbaga napu tabil cho machime ju nech. 2 Neka suwbaga alu ralmuli guiri napurig oilriga mochmala lige la raslag mochmala alu ralmuli napurig tabil wek nata mochmala, napurig la bilepi ntili nata mochmala lige la abopi galeg, lige napurig la nmamala churig ko Kristo. We yako ralmuli tabil la nmale churig nligo alu Kristo. 3 Suwbaga napu tabil la nmame ju ralmuli churig ko Onorgame, pe Esukristo oyriga la machiboa churig ko Onorgame. 4 Neka ye ruwguru napurig tabil wesi ralmuli ygaga raichmala emi yuga, ruig churig ko Onorgame. Pe alarig ntame ju aboi, we semriga rachame ju nobi tabilchigo bijchi jk. 5 Neka pecha emi yuga ajt ko, nobi wchigo nlg ne emi, lige we

COLOSENSES1,2 ganliga ajt ne we al ejpniga nchame kame emi, lige aminami we la bijchigia mochgame emi Kristo raichlilachi.
Jena ruwimela Pulo ruwligo napulige oyrilia Kristo pe bilepi ntili natwili ko

we al eweg noksimili jkuru Kristo Esusi napurig ownilige emi ya napulige chojka Kristo Esusi oyeria. 7 Pe bilepi ntili natmili jkuru emi pe alu Esukristo natlilacho, la oyrimili jkuru emi alu ntili aminabi senib raw la napurig benile emi ya, la senib cheliera anega Onorgame. 8 We al ntiga eyniwa alu ygali nawsali ruyame yuga. We la ntaga, alueka pe emi yegniliga eyena pe alu ygali rachalite. Alueka tabil ruwime ju Kristo ewlime, alueka pe ntame ju napurig ntame ju ralmuli napu tabil Kristo oyrame ju. 9 Krstoka achigyri ju napurig Onorgame. Onorgame awalila ngame ju lige pe bilepi ntili ntame ju pe Onorgame yuga. 10 Lige mika ye awal ngame ju lige aminami Kristo Alawala napugiti mika alek oyrame kame. Alu kame Walula bineli neyriga, umrale suwbaga alu ewlala napu Remnisi gompanirola ju. 11 Napulige emi ma tabil ewesa alu chtiri ntili, we la nlramala Kristo emi nuleo. Jar ralmuli Onorgame oyrame korime ju napugiti sikirtigame kame pet islala wichila, nobi tabilchigo areme

6mika

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

COLOSENSES2 jk chtiri ntili. Kristo sime ju chtiri ntili bujea. 12 Napulige emi ma rewarsiga bilena bawich, alueka pe anime kr Kristo mukligo lige ku ajniligo ramu alawala biwig. mika we la bijchgime ju Onorgame wal awal ngame ko napurig ymala awal bil mukgame. 13 Ab yabeko emi alawala napurig suwgame nile napugiti mika cha chtiri alawgame nligame. Nobi jpeko Onorgame mchigo la yleko bon alawala emi achigriga napurig yale Kristo. Onorgameka ma bujele alu chtiri ntili napu ntame nrige suwbaga ramu. 14 Tabil gainaru sbali ol Moisesi nila nulal, nobi Onorgameka gatlek Kristo jliga napurig mukumela bilena gulusichi. 15 Ma neyrile Onorgame napulige uchchigo sin yasa ajal alu Kristo napurig ku ajag asimela. Onorgame ma bujele awalila suwbaga ewlala napu ek Remnisi gompanirola nile. We chijniga moch Remnisi gompanirola ma metiruga mochgemp. Onorgameka buluruga otoginti kr alu Remnisi gompanirola napurig suwbaga ralmuli etmala.

538 jch alu pee rektume alek raw. Jar ralmuli tabil la korime ju jar goame go. Lige jar nab la sbali oliame korime ju apipiri piesta, lige jarchigo nab mech oliame korime ju piesta napulige mech ut engichi, lige jarchigo anime ju nab tarali la sbali oliame ko la neraga resbilichi raw. 17 Suwbaga alueka pe ruwime kr churig nmili nligo akinana raw, pe ruyame ju churig nawale Kristo jena wijchimoba lige churig ku nawamio jena wijchimoba. Ab la ju Kristo emi nulea. 18 Moch jar ralmuli napu asriga la nerame korime ju alu santo njeli lige napu we al ak ralmuli neraga eyname ju, lige napu we eteme korime ju ekargame tbiri remugichi, tase arwak napurig ygali raichmala emi yuga, alueka pecha la Onorgame oyrame kame. Alu ralmulika pe aboi nila ntili bijchgime ju. 19 Suwbaga alu ralmuli tabil oyrame ju Kristo, alu Kristo napu nuleme ju suwbaga oyrame, lige napu aminacho awal yame ju alu oyrame. Krstoka suwbaga tbiri yame ju napu resl alu oyrame. Onorgameka ma la ntalige churig yamio bilepi ntili. 20 mika yako ntame nile napurig uch jar ralmuli, nobi jpeko mchigo la bilepi ntili ntame jk emi pe Krstocho yuga napu mukule emi guriga. mika ma pecha achigriga nokimeli jk napurig nokame nlige emi ya. Lgebich chonig oyriliach ye nulal napurig oyrame nlige emi ya, alu nulal

neyriga ajt Onorgame, alekeri ma tabil wesi sewin animeli jkuru tachiri goame goytik, pecha animeli jk: ye gomeka tabil goyame jch alek raw, lige tabil bajlime

16Ma

Jena ruwimela Pulo ruwligo we la oyrilime ko Onorgame napu pa rewagachi ajt

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

539 napu anime ju: 21 Tabil chapiboa alu tbiri, tabil gopoa alu goame? 22 Alu rejchlika pe ralmuli rejchlila ju, alu rejchlika pe akinnami ma tabil najtkame ju. 23 Alu rachali we la Onorgame raichlila krkuru. Wek ralmuli we la oyrame ju ye rachali. Ramueka alekeri we la niralia napugiti ruyame kame churig la tabil nasinkuli niwa, lige churig tabil rilame niwa, lige churig la ntaga eynawa ramu. Nobi alu nulalika tabil biweme ju ramu natlila. mika ma alawgame ju Kristo Alawala, la semriga oyrimili jkuru emi alu rewagachi nergame ntili napu ajt Kristo al wajton napu ajt Onorgame. 2 Pe Onorgame natlilacho ntaga noksimili jkuru emi, tase alu chtiri ralmuli natlila, alu napu jena wijchimoba moch. 3 Napulige Kristo melliru gulusichi ujchag, michig napurig suwgame nlechig, nobi jpeko ma ku ajgame neraga moch emi, mchigo alawgame kame emi Kristo Alawala, lige Krstoka Onorgame Alawala alawgame ju. 4 Kristo jkuru awal nejime napurig we al natawa. Napulige Onorgame uchchigo sin julasa alu Kristo napurig ralmuli la etmala, lige emi abiena etwachig ralmulite alek yuga napugiti mika alawgame kame Onorgame nila.

COLOSENSES2,3 wijchimoba ejpergame. Tase yuga okpua esena umug tabil emi aboi yula. Ri nriga tase rewiboa bil ri. Tase pe umugicho nata mochiwa. Tase natawa chtiri nochlime. Lige tase wek ekargame najkiboa. We najkik ekargame tbiri liko pe ab nerlime krmala alu ekargame tbiri peka najkig Onorgame. 6 Alu chtiri ntali natalia pe gastigo rewiyame ju, alekeri Onorgame ayome ju lige oni areme ju. 7 Ab ya emi we chtiri ntame nile lige we cha nokame nile emi. 8 Nobi jpeko ma arewa suwbaga alieti ntili. Tase ayowa, tabil natawa chibi olianti uch jar, tabil chibi anig raichawa Onorgame olag nibil uch jar ralmulitiri olag. 9 Tase ygiga raichawa emi abopi, mika ma tabil oyrame kame alu ya nergame ntili napulige tabil cho oyeria Onorgame. 10 mika ma alawgame jkuru Onorgame Alawala. Lige mika aminacho oyrame jkuru Onorgame, alu napu bajch bejtgame ri newale. 11 Liko pecha chrko rek jar griego ke, rek jar ralmuli juro ke. Tabil chr rek jar sikirtigame ke pet islala guwala Onorgame oyrame krig, o rek tabil sikirtigame ke. Tabil chr rek jar mejkaka sgame ke. Lige tabil chr rek we machime ke o tabil machime ke. Lige tabil chr jar ralirgame ke tabil najttaga nochrilime, lige tabil chr rek jar tabil ralirgame ke. Nobi abchigo najtkame jk Kristo Alawala napu suwbaga Onorgame oyrame ralmulichi ajt.

ma arewa alu chtiri ntali napu ntame ju ralmuli jena

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ntame nligo bil ri tabil cho oyrame ka Onorgame lige churig ntame ko jipe Onorgame oyrame ka
5Alekeri

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

COLOSENSES3,4 wanpule emi napurig pe alekecho oyrame nmala. Onorgameka we galeg et emi. Alekeri we la sbali olag ejperlawa. Lige we la natempua uch jar ralmuli, la we la rejchiruga mochiwa gurimia uch jar ralmuli tase rilaga, la we la anchaga eynawa rek res iki emi. 13 La we la natemaka eynawa emi abopi, la ekawa emi abopi nauka eyname nsak. Napurig Walula Esukristo ekale emi, achigriga ekawa michig. 14 Alarigaka we najtkame jkuru we la natemaka jrilia emi abopi, lige alarigaka la bilepi ntili natawa. 15 Neka najk napurig Kristo Alawala emi gurimala la semriga nata. Onorgameka emi wanpalekuru napurig la bilepi ntali ntaga noksamala. Lige la cheliera ilime jkuru Onorgame wal nejkrigorikb. 16 Neka najkb napurig tabil sin wekuawa alu semtiri rachali napu benrale Kristo. Napulige beniria uch jar we la benriwa, lige wikarawa Onorgame nila wik wal cheliera ig Onorgame we la nejkrime krik. 17 Suwbaga napu ek nchali nocha emi lige napu beniri emi, lige napu raicha emi, we la oyriga nokiboa Walula Esusi, wal cheliera ig On Onorgame Esusi jliga krikb.

540 emi ri umug ygame la galeg etewa aboi yula umug lige aminami tabil chibi anig. 20 Emi napu kuchi ju, we al ewlime jkuru emi eyela lige emi onlachig suwbaga tbiri nulachi. Alarig nokik we ganlime jkuru Walula Esukristo. 21 Emi ri lige umug napu ek kchigame ju, tase en anig nulewa emi aboi kchila napurig la tase sewmala. 22 Emi napu ralirgame ju, we la ewiwa alu walula emi nuleme. La ewiwa napulige eneg ilgichi alu walula napulige tabil eneg ilgichi abiena la ewwachig, jar pe napulige eneg jgichi alu ewlala, pe algecho la ewame ju. La ganliga ewawa la niraga Walula Esukristo. 23 Napu ek nchali nochalia asriga la nochawa la ganliga, la napurig Esukristo nulgame neraga nochawa, tase pe bil ri nulgame neraga. 24 mika la mach alarig nochlika la semati raweli naremio emi ab ilibeko napu Walula Esukristo nejmili ju. mika alek oyrame kame. 25 Bil ralmuli cha sime, alueka gastigriwili jkuru Onorgamete. Onorgameka gastigrime ju suwbaga napu cha nokame ju, tabil chr rek we ngame ke o tabil ngame ke. Emi ewlala napu nchame nuleme ju, la yawa goame lige napu ek tbiri res la alu ralmuli napu emi ralale nochrimia. We la machguru emi bil Walula Nuleme ko emi napu rep rewagachi ajt.

12Onorgame

19Suwbaga

umug ri ygame, la nirawa emi aboi yula ri, alarigchigo kame ma la Walula Esukristo oyrame nrik.

18Emi

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ejperlimili ko ralmuli napu Esukristo oyrame ju

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

541 la ntiga raichawa Onorgame yuga lige la cheliera yawa Onorgame. 3 La tniwa Onorgame napurig tabil wesi nejkummala ramu benrilichi churig ko Kristo napu ralmuli tabil machime nlige ab ib. Neka pe alu rachali ruigrik galrale bajchriga ajt ne jena. 4 La tniwa Onorgame napurig ne la gainmemp ye rachali beniria. 5 We al ntaga eynawa alu ralmuli yuga, alu napu tabil Kristo oyrame ju. We la ruilime jkuru napu ikis rukechi ralmuli churig ko Kristo. 6 La semriga raichlime jkuru alu ralmuli yuga, we la ga kanti tase napurig bil ri ayganti neraga, lige aminami la benig nejlime jkuru bil rachali rukechi.

COLOSENSES4 yuga, we nola reporali, lige Marko abinachig nola reporali, alu napu Bernab rijimala ju. Neka ma nolaturu bil apeli ruwime chieri ko Marko anilime. Alu ri sebasa alemi la ganliga etewa, lige la ganliga repriwa. 11 Uch bile ri napu Esusi anilime ju napu Justo anilime ju abiena nwala reporlichig. Alu baki ralmuli juro ju, lige ne yuga benrame ju ralmuli Onorgame nila rachali, lige neka we ganliga ajtkuru we la nejkura mochgime alu ralmuli. 12 Lige Epprasi abiena we nola reporali, napu senib la ewame ju napu Kristo Esusi nul, napu aba al wek rigichi bejtgame jchig napu emi ejpergame ju. Alu Epprasi we tania ajtime ju Onorgame napurig emi la sebmala la sbali ralmuli gayenia lige napurig la sbali olame nmala emi we la ntame napurig Onorgame najk. 13 Ne bon la mach alu ri Epprasi we nata ajtig chonik mochigo emi lige chonik mochigo alu ralmuli Laorisea ejpergame, lige abiena nata ajt chonik mochigo alu ralmuli Erpolosi ejpergame. 14 Alu yome, Lukasi anilime ri we nola reporali, alu ri napu ramu we galeg etelia. Lige alu ri Remasi anilime abiena we nola reporali. 15 We repriwa alu ralmuli Onorgame oyrame napu ejper Laorisea rewgichi. Lige abiena repriwa alu Nimpa anilime muk lige alu ralmuli napu napume ju Onorgame raichlila benimea al galrale Nimpa bejtlachi. 16 Lige

2Senib

Tkiko napu Onorgame oyrame jchig napurig ramu, napu we nejkrime ju beniria Walula Esukristo raichlila. Alu la ruwimela alaki ne jena asag. 8 Alekeri alemi jula ne alu Tkiko anilime ri napurig ruwimela alaki mochigo ramu jena napu mochiru ramu lige napurig alu la ymala iwrali napurig abisibi la oyriga noksimala Kristo. 9 Uch bil ri simlachig Tkiko yuga alu Onsimo rewgame napu abiena Onorgame oyrame jchig napurig ramu napu we galeg etuime ju ramu. Alueka abiena al Kolosa bejtgame ju. Alu okaka nokimeli jkuru emi ruyea napu iki mochiru ramu jena. 10 Aristarko anilime ri jena ajtchig galrale bajchriga ne

7Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

COLOSENSES4 ma etesa emi chonime ka ye apeli mi Laorisea anilichi wek rigichi nola napurig al mochgame ralmuli enmemp chonime ka ye apeli, lige alu Laorisea anilichi mochgame abiena nomala uch bil apeli napu ne oseg al napu emi moch napurig emi enmala alu apeli chonime ka. 17 We la ruyewa alu Arkipo ye rachali napu ruw ne, reg anewa: We

542 la sbali olawa nchali alu napu Walula Esukrstote yaru mu napurig sbali olmala mu. 18 Ne Pulo nola ne reporali napu os ne ne bon seklate, ne bon osilila ju ye: La nlwa nech jena galrale bajchriga ajtgichi ne. We la nisa la kp Onorgame we semriga guiria emi. Pe ek jp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Sin kachi bil li bam akinana ma mukus Esusi, Pulo lige Silasi eynale ichrimi Onorgame nila rachali benriga. Lige sbale al wek rigichi Tesalnika anilichi. Al benrale Onorgame nila rachali nab sawalachi baki tarali, lige wek ralmuli we al oyrale ye rachali. Lige alu ewlala juro tabil galele alu rachali, lige we ayole, lige simbale Pulo lige Silasi yamia chapiboa olale, tabilchigo rewlek. Pulo lige Silasi jmasale ruk. Akinana raw, napulige Pulo asag al wek rigachi Atena anilichi, osale ye osil, alu Onorgame oyrame osele Tesalnika ejpergame. We oilriniliga sile napurig abisibi we al ewmala alu Onorgame nila rachali. Abiena osale chukiame ko akinana napulige mukusuga. Puloka wek osil osale napu uch jena Nuebo Testamntochi. Ye napu Pulo osele alu Onorgame oyrame Tesalnika mochgame ralmuli, ab bajch osirgime ju.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Primera Carta del Apstol San Pablo a los Tesalonicenses

Ye Ju Alu Apeli Napu Bajch Osele Pulo Alu Ralmuli Napu Tesalnika Ejpergame Nlige

Kuira suwbaga emi ralmuli Tesalnika ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo, lige Silasi, lige Timoteo, osiguru jena aplichi emi nolimia, emi napu ek Onorgame oyrame ju, napu Tesalnika anilichi wek rigachi napume ju. mika pe bilepi ntili ntame ju pe On Onorgamecho natlila lige Walula Esukristo natlila, alu napu pa rewagachi

ajt Onorgame yuga. Neka najkguru napurig we guriwa emi Onorgamete napurig la sbali olame ralmuli nmemp emi napurig tabil wek ntaga mochmala.
Jena ruwimela Pulo ruwligo alu Tesalnika ejpergame we al oyrame nligo Onorgame

wal cheliera ilime ju Onorgame napu nokame ju emi. 543

2Nab

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TESALONICENSES1,2 napulige raichalia ramu On Onorgame yuga anilime ju emi we al nchame ko. mika we al bijchgame ju Onorgame awal nejime ko, alekeri we al semriga machina emi nochlila. mika asriga la galeme jkuru ralmuli, alekeri asriga awgame nchame ju emi alu ralmuli guriniliga. mika asriga la anchame ju we al machiame emi alu Walula Esukristo asriga la sbali olamio napurig anlige bon. Alekeri emi tabil guwana rujs. 4 Emi Onorgame oyrame napurig ramu, asriga galila emi Onorgamete. La machia ramu Onorgame wanpiligo napurig emi Onorgame oyrame nmala. 5 Napu emi ruile ramu alu ak rachali Onorgame raichlila, Onorgame Alawala smi la awgame nejkuria, napurig ramu emi ruyewa ye rachali, lige mika asriga la inmaturu ye rachali. Emi la mach churig nligo ramu emi yuga. Pe bilepi kturu ramu natlila pe emi gurilimecho. 6 Lige mika napurig ramu achigriga nokturu, aminami napurig alu Walula Esusi. mika asriga ganliga gepturu napulige ramu Onorgame raichlila ruila emi. mika asriga res nilia mochlekuru abinachig we raslag geplekuru emi alu rachali Onorgame nila. Onorgame Alawala gurile napurig we ganliga mochmala emi. 7 Suwbaga napu ek Onorgame oyrame ju napu Maseronia anilichi ejpergame

544 ju lige napu Akaya anilichi ejpergame ju emi akega napu an uch jar ralmuli, achigriga nokinali alu napurig nokame ju emi. 8 Alu ralmuli napu gepule alu Walula Esusi nila rachali napu emi ruwile, ma ruyea moch ichrimi ejpergame ralmuli. Alekeri wek ralmuli ma mach emi we al oyrame ko Onorgame. Lige alekeri pecha ruwiboa ramu churig ko emi. 9 Alueka we al mach emi kliga eynilio ramu, lige we al raicha emi olag, emi we al semriga etligo ramu. Lige anchig ma arligo emi oyeria alu tbiri napu pe newrigime ju igute o rejtete km, Onorgame lina oyriniliga alu Onorgame napu nab ajag ajtime ju lige napu la bijchi Onorgame ju. 10 Abiena raicha ralmuli emi we buig mochigo napurig uch sebmala Onorgame Inol pa rewagchika, alu napu uch ku ajnale sin mukus, alu Onorgame Inol Esusi anilime. Alu jkuru gastgochi buyname ramu, alu gastigo napu ab ilibeko nerlimili ju.

3Nab

Emi Onorgame oyrame, emi abopi we al machguru tabil rioksi nligo ye nchali, nchale emi benriga Onorgame nila rachali. 2 Bajchab tach seba napu emi mochlige, Bilipo anilichi wek rigachi eynilituru emi we al machguru aliena tabil la gallirigo ramu al

Jena ruwimela Pulo benriligo alu ralmuli Tesalnika ejpergame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

545 mochgame ralmulite lige asriga res olaru ramu.a Napulige sebalia napu emi moch abiena we res olaru ramu, nobi Onorgame wchigo nejkrik napurig ramu tabil majawa Onorgame nila rachali benriga emi. 3 Ramu nila rachalika pecha ygali jk, lige ntalitiri asriga la biwgame ju. Ramueka pecha ygiga benriligo emi. 4 Ramueka raichliguru Onorgame nejgemp alu nchali emi benrilime alu alala rachali. Pecha najkig raichligo napurig ralmuli we al niraga etmala ramu, ramueka pe najki napurig la nirawa ramu Onorgamete. Onorgame la mach chieti ka ramu natlila pala we al ntili ka o tabil la ka alu ntili. 5 Emi we al machguru ramu tajsin rachame nrigo we semriga napurig emi we al niraga etmala ramu, lige tajsin rachame nrigo we semriga pe bil tbiri bujniliga emi. Onorgameka we al mach tajsin larig nrigo. 6 Ramueka pecha lonok mochruk napurig emi lige uch jar ralmuli we al niraga etmala ramu napurig ewlala niraga. 7 Alu Kristob alu smi ye nchali neja napurig nuebo nchali owinawa. Alekeri nchali ngame niru napurig awgame nulawa, nobi tabilchigo sin alarig nokirk. Ramueka napurig bil eyela napu repume ju bon kchila, alarig nokir. 8 Ramueka we galila emi, alekeri

1 TESALONICENSES2 asriga la ganliga benriru ramu emi Onorgame nila rachali. Lige aminami ma la ntaga mochrige ramu napurig gurowa emi rek suwiyae emi guriga. 9 Emi ralmuli napu ek Onorgame oyrame ju napurig ramu, emi asriga la nlguru asriga awgame nchaligo ramu nab raw goame mea, be oinasa lige weliko ruk arilturu. Ramueka tabil najkir napurig emi goame knimala. Tabil najkiguru napurig emi res lmala goame. Alarig nokituru napulige emi ruile Onorgame nila rachali. 10 Emi napu we al bijchgame ju napu an Onorgame, we al etele emi semriga nchiligo ramu emi ejperlichi. Lige Onorgame abiena etele. Bilepi ntili ntame nrige ramu Onorgame yuga. Lige la sbali olaru napurig najk Onorgame. Tabil che nokir ramu napurig tabil che animela ralmuli cha nokirugo ramu. 11 Emi la mach churig nokir ramu napurig emi la ow jbamala. Ramueka asriga natamatu emi aplipi neraga napurig bil on bon kchila yuga, alarig natamatu ramu emi. 12 Ramueka iwrali yruturu emi. Emi yuga mochruturu ramu napulige emi we res nilia mochgichi, lige rejcholi yruturu emi napurig nab la sbali olmala napurig najk Onorgame. Onorgame jkuru bayeme napurig lisensia nejmala

a 2:2 Enesi Hechos 16:19-40. b 2:7 Napulige Pulo ani Esusi, Kristo, Esukristo, lige Kristo Esusi, pe bilepi ralmuli ju. Enesi glosario Cristo lige Jess.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TESALONICENSES2,3 emi napurig Onorgame nulmala emi alawlachi. Alarig nokik we semtiri ju. 13 Napulige emi la bijchgile ye rachili napu ruile ramu, mika la napurig Onorgame nila rachali alarig bijchgile, tase napurig ramu raichlila neraga. Ye Onorgame nila rachalika we guiri emi, emi napu ek Onorgame oyrame ju. Alekeri wal cheliera il Onorgame. 14 Emi Onorgame oyrame, alarig ikile napurig ikile alu ralmuli Kristo Esusi oyrame napu napume nlige Onorgame raichlila benimea al Jurea mochgame. We res olliru alu ralmuli jurote. Alarig res ikile emi al napu emi moch. 15 Jar ralmuli juro noklekuru me alu Walula Esusi lige abiena melliru alu napu ruwime nile napu anele Onorgame, lige ramutiri ma mabruturu jar ralmuli jurote. Alueka tabil nchame ju napurig Onorgame najk. Alueka suwbaga ralmuli sairgame neraga moch. 16 We cha anime ju ramu olag napurig ramu tabil gainawa raicha alu ak rachali alu ralmuli tabil juro. Tabil el napurig Onorgame alu ralmuli buinmala al restirichi. Ye ralmulika cha nokig eyniga pe sewintiri ntili ntaga eyena. Lige Onorgameka ayoga ajt alu ralmuli yuga, Onorgame ma tabil gurimala alu ralmuli.

546 alu cha nokame ralmuli ma mabuge ramu al napu moch emi, ramueka we nla mochiru emi. Asriga etnili ramu emi. Isnimi amul simlituru emi enewa. 18 Asriga simnilituru ramu emi klimia, nobi alu Satansika jbale napurig tabil simawa ramu alemi. Ne Pulo asriga wes siminalia ajtigturu alemi. 19 Napulige uchchigo sin nawasa alu Walula Esukristo, lige rukesa chonikir ramu, neka we al raichmala churig ko emi ralmuli. Tabil chijunmala ne. Asriga raslmala ne alieti raicha. 20 La bijchi ju, ramueka we raslag mochiru emi yuga. Napulige ramu we etnilie emi, tabil gainali ramu simibia emi enemia. Alekeri nataru ramu jena Atnachi ejtiblime pe ukabi raw ne lige Silasi. 2 Mayeru ab la nligo Timoteo julalia alemi, lige ramueka Atena anilichi ejtebiru. Alu Timotoka Onorgame oyrame ju, lige Onorgame yuga nchame ju napurig ramu, ruig churig nligo alu Kristo. Jularu ramu napurig oilrimala emi napurig we al natmala emi Onorgame yuga, 3 napurig alu nejkralite la anachmemp emi napulige res iki. Emi we al mach Onorgame elame ju napurig res ikiboa ramu. 4 Napulige ramu emi si mochiga, ruirturu we res ikiboli nligo ramu bil raw, lige larig ikkuru. Emi asriga la mach alieti. 5 Neka we machituru alu ralmuli tabil la nocha mochigo emi yuga. Napulige ne ma tabil anacha, machinliga pala la Onorgame

ralmuli Onorgame oyrame napurig ramu, rek

Jena ruwimela Pulo we siminalio Tesalnika anilichi uchchigo sin


17Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

547 yuga nata emi, Timoteo jlaturu ne napurig ruwimela. Neka wek nata ajtig alu ygame Remnisi anilime ma ygali ruyligo emi, lige sin kachi emi ma tabil oyrame kr ko alu rachali napu ramu benriru. 6 Timotoka ma ku sbaturu emi mochgichi einasa, lige an we al nir mochigo emi Onorgame, lige aminami we ganilia emi abopi. Abiena anchig emi we rasl mochigo napulige ramu nl sem nokame nligo ramu. Lige abiena ruw emi we etnilio ramu, achigriga napurig ramu we etnili emi. 7 Emi Onorgame oyrame, ramueka asriga res iki mochrukuru, asriga cha nok ralmuli ramu yuga. Napulige nllia ramu we al Onorgame yuga nata mochigo emi, rek cha iki emi, liko ku raslrime ju ramu ma tabil seweka mochiru. 8 mika asriga la semriga oyera mochkuru alu Walula Esukristo, alekeri ramueka we raslag mochiru. 9 Napulige Onorgame yuga raichalia we raslru ramu rachaga alieti tbiri nchame ko emi. Wal cheliera yawa Onorgame we al gurilimp emi. 10 Napulige raichalia Onorgame yuga raw lige rukomi, asriga tnilia napurig la nejmala bil raw napurig ramu emi enewa. Ramueka we gurinili emi napurig amin ab benimela Onorgame nila rachali. 11 Ramueka najkiguru napurig ramu Onola Onorgame lige alu Walula Esusi si we nejkrimala napurig ramu la sebawa napu

1 TESALONICENSES3,4 emi moch. 12 Abiena najki napurig alu Walula Esusi la nejkrimala napurig la ganliga jromala emi aboi lige we al nirlichi uch jar ralmuli, napurig nirlime ju ramu emi. 13 Ramueka najkiguru napurig wal ymala awal pachgana sulach napurig tabil chtiri natmala emi, lige napurig la sbali olame ralmuli nmala emi Onorgame yuga napulige mochiga emi Walula Esusi yuga napu ajt Onorgame ramu Onola.

Jpeko pe ukabi rachali ruim ne. Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ramu, ramueka we al benrituru emi alu ak rachali churig ewlime ko Onorgame. Lige mika la sbali olguru. Jpeko najkiguru ramu napurig emi abichilubi we al ewmala napurig najk Onorgame, napurig la raslmala Onorgame. Walula Esusi awallate la sbali olmili ju emi. 2 mika la machig moch alu ak rachali napu ramu benrilige. Alu Walula Esusi nejturu ye nchali napurig emi benriwa. 3 Ne la ruwimela alieti najki Onorgame. Onorgameka najkguru napurig emi la sbali ralmuli gainmala bilepi ntili ntame pe Onorgamecho, lige aminami napurig tabil okmala emi uch jar umug yuga alu napu tabil emi aboi yula ju.

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ollime ko napurig najk Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TESALONICENSES4 aminami aplipi emi we al niraga etmili ju emi aboi yula napurig ralmuli napu we al ntame ju Onorgame yuga. 5 Tase niwa napurig alu ralmuli tabil machime Onorgame alu napu tabil la ntame ju. Alu ralmulika pe napuchbiriga nokinali aboi alarig nokame ju, pe apipiri umug yuga okome ju. 6 La ntaga mochiwa tase che olawa uch jar ralmuli. Sen muk yuga gojchik uch bil ri yula, liko we cha oliame ju alu muk yula. Pecha ygalime jk uch bil ri. Onorgame gastigrimala ralmuli alanokame. Ma ruitturu ye rachali, ma anruturu suwbaga ralmuli napurig tabil cha nokimela. 7 Onorgame tabil rep napurig chtiri ntili ntame niwa, Onorgameka najk napurig we al biwgame ntili ntame niwa lige aminami asriga la sbali ntame ralmuli niwa. 8 Ye rachalika pecha pe bil ri nila jk, ye rachalika Onorgame nila jkuru. Bil ri tabil nirsak ye rachali, alueka tabil la nirame krlamala Onorgame, alu napu nejime ju bon alawala. 9 Onorgame yale iwrali emi napurig we ganliga jromala emi abopi niraga. Alekeri ramueka pecha aminabi nejwili jk rejcholi. 10 Emi we al galguru suwbaga alu ralmuli Onorgame oyrame al Maseronia anilichi mochgame. Ramueka najki napurig emi abisibi we al nirame nmala alu uch jar ralmuli. 11 We al natawa napurig we al ganliga ejperramala emi,

548 tabil uchtamala emi uch jar ralmuli nila nochlilachi. Sekate nochawa napurig nullige ramu ya, 12 napurig we al niraga etwamp emi alu tabil Onorgame oyrame ralmulite, lige napurig tabil tbiri res lmala emi. Alarig ka tabil taga eynamala emi goame.

4Lige

Onorgame oyrame napurig ramu, ramueka najki napurig la nmamala emi chukime ko bil ralmuli mukus. Tabil najki napurig seweka mochmala emi napurig mochime ju ralmuli alu tabil Onorgame oyrame. Alueka tabil moinmili ju pa rewagachi napulige suwis. 14 Ramueka la bijchgiliguru alu Esusi mukligo, lige ku ajnaligo. Alekeri la bijchgilia Onorgame otomeo Esusi lige bon oyrame napu ma suwile al napu ajt Onorgame. 15 Ramueka ruwiy napurig anlige Walula Esusi, alu rachali ruyruturu ramu Esukristo oyrame napu ek ajag moch napulige Esusi nawasa, ramu tabil bajch inawa pa rewagachi simiba. 16 Napulige alu Walula Esusi jkana wijchimoba rekinia, ewele rachaga nulmala, lige alu walula santo njeli abiena ewele raichmala. Lige abiena ewele rabismala Onorgame nila rabiskime alu buchig rabiskime (trompeta anilime), lige alu oyrame napu ab ib suwlige ajnamili ju. 17 Lige napu ek ajag moch, abiena

Jena ruwimela Pulo ruwligo uch ku nawamio alu Walula Esukristo


13Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

549 otiboli ju alu suwgame yriga pa rewagachi, lige suwbaga ramu nolrale jmempu najtepamia alu Walula Esukristo nab alu walula yuga ejperlimia. 18 Alekeri we al oilriwa emi abopi ye rachali rachaga.

1 TESALONICENSES4,5 tase natawa ramu napurig Remnisi kchila neraga, Remnisi kchilaka tabil mach en ikimeo bil raw. Alueka napurig okoka bitgame, alarig moch. La eneg mochiwa, lige aminami asriga la ntaga. 7 Ralmuli tabil Onorgame yuga ntame ka pe napurig okkame alarig moch o napurig tgili km. 8 Ramu napu la Onorgame yuga ntame niru, we al ntaga mochiwa, lige la machig mochiwa Onorgame la nejkrime ko, lige we al galewa uch jar ralmuli. We al machiguru Onorgame simio alu restirichi buyana ramu lige aminabi nab la repmala. 9 Onorgameka pecha gastigrimia bayele ko ramu. Alueka baylekuru ramu al restirichi buinamia. Jlale alu Walula Esukristo napurig ramu la buyawa al restirichi. 10 Alueka ramu guriga muklekuru. Alekeri tabil chr rek ajag mochrige o suwisuga, alu yuga mochwili ju nab pa rewagachi. 11 Liko la oilriwa anagupi nakriga rejcholi nejiga. mika ma alarig nok mochkuru.

6Alekeri

Emi Onorgame oyrame napurig ramu, pecha osiboli jk chiniko sebamio ye raweli, nibil osiboa ramu tachiri tbiri simrimio bajch, emi ma machiame. 2 Emi ma mach alu Walula Esusi uch nawamio napulige ralmuli ma tabil buwechi aliniko sebamio. Napurig bil chigrigame ruk sbame tbiri chigomia, tabil machirume ju aliniko sebamio, lige tabil machia chiniko nawamio Esusi. 3 Napulige ralmuli ani mochgichi: Suwbaga asriga la ju, tabil che ikimeli ju, lige yati neraga asriga en ikimela. Achigriga ikimela napurig ikime ju bil muk uttiri ranlimili nisa, yati neraga okome ju rojpach. Ralmulichig we res ikimeli ju. 4 Nobi emi Onorgame oyrame wchigo la machig mochk bil raw Esukristo uchchigo nawamio lige we la rejchiruga mochmili jkuru emi. 5 Suwbaga emi Onorgame kchila jkuru, we al guriliguru suwbaga emi On Onorgamete napurig la nmamala emi en ikimeo bil raw jena wijchimoba. Ramueka pecha Remnisi kchila nruk.

Jena ruwimela Pulo ruwligo listo mochlime ko napulige ku nawachi Esusi

emi Onorgame oyrame ju napurig ramu, we najki napurig la nirawa emi alu ralmuli napu emi guriga nchame ju. Alu Walula Esukristo sile ye nchili yaa alu ralmuli napurig rejcholi ymala emi. 13 Asriga la galeg etlime jkuru

12Jpeko

Jena ruwimela Pulo we al rejcholi yligo alu Onorgame oyrame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TESALONICENSES5 lige la niraga alu ewlala, lige we al ganliga ejperlawa suwbaga ka. 14 Ramueka emi Onorgame oyrame we anilguru napurig rejcholi ruymala emi alu ralmuli nasinkuli napurig alu ralmuli la nochmala. We oilriwa alu ralmuli napu we kil ralmuli ju. La guriwa ralmuli alu napu tabil cho la nmame ju napu nul Onorgame, lige tase ayoga nulewa. 15 Bil ralmuli we cha sisa emi yuga, lige emi nrik tase che olawa alu ralmuli. We al nakriwa emi abopi, lige uch jar ralmuli abiena la gurimili jkuruchig. 16 Nab la raslag mochlime jkuru. 17 Nab natawa Onorgame yuga. 18 La cheliera yawa Onorgame suwbaga nejime korik, tabil chr rek we nchali kame ke isnimi alu napu Onorgame nej. Alarig najk Onorgame, emi Kristo Esusi oyrame kame. 19 Tabil che aniboa napurig sewmala Onorgame Alawala. 20 Tase gawliga raichawa alu Onorgame raichlila nareme ralmuli olag. 21 Ilig ab la ju we al natalia napu ruw alu ralmuli, la machibmp pala bijchi ko o tabil bijchi km. We al beniboa la ak rachali

550 napu tabil ygali ju. 22 Tase gepuwa alu chtiri rachali, lige tabil ewawa. 23 Onorgame ju ralmuli gurame napurig tabil wek ekarginti nata mochmala ralmuli. Gurilime ju napurig we al sbili ralmuli nmala. Neka najkguru napurig Onorgame emi gurimala napurig emi la sbali olmala napu Onorgame najk, napurig la sbali olame ralmuli gainmala emi. Najk ne napurig alu emi alawala lige ntili la biwgame nmala napulige uch sbachi alu Walula Esukristo anilime. 24 Alu napu emi bayele Onorgame ju, suwbaga la sbali olame jkuru, suwbaga la sbali olame kame napu an.

Onorgame oyrame napurig ramu, la tniwa Onorgame napurig la gurimala Onorgame ramu. 26 We la repriwa ka suwbaga Onorgame oyrame. 27 Neka nulguru napurig raichmala (leramala) emi ye osil suwbaga ralmuli napu ek Onorgame oyrame ju. Alarig najk alu Walula Esusi. 28 Najk ne napurig gurua emi alu Walula Esukrstote. Alarig ju. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

25Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La Segunda Carta del Apstol San Pablo a los Tesalonicenses

Ye osil napu osele Pulo alu Onorgame oyrame ralmuli napu Tesalnika ejpergame nile, ye ju ab nujub osirgime osil. Ab ib osale bajch engame osil. Jar ralmuli al ejpergame bijchgile Esukristo uch ku nawamio pe yati, lige alekeri tabil nocha mochile alu ralmuli, pe taga goy mochile. Alekeri Pulo osale ye osil ruig tabil machia chiniko nawamio uchchigo sin Walula Esukristo, lige nochwili ko napurig mpua goame. Lige abiena osele napurig tabil guwana rujsmala res oli alu cha nokame ralmulite.

Ye Ju Alu Apeli Napu Nujub Osele Pulo Alu Ralmuli Napu Tesalnika Ejpergame Nlige

Kuira suwbaga emi ralmuli Tesalnika ejpergame napu ek Onorgame oyrame ju. Ne Pulo noli ye rachali, Silasi lige Timoteo jena moch ne yuga. Noli ne emi ralmuli napu Tesalnika anilichi wek rigachi napume ju Onorgame raichlila benimea, emi ralmuli napu we la oyrame ju Onorgame ramu Onola lige Walula Esukristo. 2 We najki napurig On Onorgame lige Walula Esukristo we la semriga gurimala emi napurig la bilepi nata mochmala.

Onorgame oyrame napurig ramu, ramueka senib raw cheliera yala Onorgame. Onorgame we la gurame ju emi, alekeri cheliera yala. Ye gurilite emi aminacho la oyrame ju Onorgame, lige aminacho asriga la ganili emi abopi. 4 Alekeri we ruyame ju churig ka emi napulige raichalia bilnami reobachi we ganliga. We ruyame ju we la anachio emi rek we najtalia

Jena ruwimela Pulo ruwligo we anchame nligo alu ralmuli rek chibi oliae cha nokame ralmulite
3Emi

551
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 TESALONICENSES1,2 emi alu cha nokame ralmulite, lige we la anachio emi napulige we en oliae emi alu cha nokame ralmulite. mika tajsin areme ju ew Onorgame raichlila. 5 Alarig we la machgime nr we la semriga gurilio emi Onorgamete, lige Onorgame we al gatligo napurig emi we al sbali ewmala. Alekeri we al ju Onorgame area napurig res nlimala emi. 6 Aminami aka we la jpach gastigaria Onorgame alu ralmuli napu we cha nokame ju emi yuga. 7 Lige we la jkuru akinana la gurisa Onorgame suwbaga emi napu we res nilia moch jipe napurig ma la tabil res nlamala. Achigriga gurisa la kkuruchig ramu. Alarig nejkrimala Onorgame ilibeko napulige uch naw Esukristo wek santo njeli yuga pa rewagchika napurig ma la resbopua ramu. Nawmala Esukristo pa rewagchika narale. 8 Ralmuli gastigrimia nawmala alu tabil Onorgame oyrame, lige tabil ewame alu rachali napu ruyame ju chieri ko alu Walula Esusi. 9 Alu ralmuli gastigriwili ju alu gastgote napu tabil suwbame nmala, lige ma lpua alu ralmuli mi mejk napu tabil pet nrlamala Onorgame alemi nibil Onorgame awalila. 10 Alarig ikimela napulige alu Walula Esukristo seba napurig we la ganliga etewa alu ralmulite napu oyrame ju Esukristo. mika ma la oyrame ju alu rachali napu ruyrige emi. Alekeri mika

552 napuka mochmili jkuru uch jar oyrame yuga alige raw napulige sbachi Esukristo. 11 Alekeri ramu we tnilia Onorgame napurig Onorgame awal ymala emi napurig we al sbali olmala napu najk emi. Onorgame sime ju ye ntili ya, lige la sbali olag ye, Onorgame we al ganliga etmala emi. 12 Alarig tnili ramu Onorgame napurig emi nmala napurig alu Walula Esusi lige napurig ralmuli we al nirmala Esusi, lige alu Esusi we al nirmala emi. Alarig ikimela Onorgame lige Walula Esusi asriga la sbali olmili ju emi yuga.

Jena ruim ne churig nimio napulige uch nawachi Walula Esukristo pa rewagchika, lige aminami churig napupili ko ramu al alu Esukristo yuga. 2 Ramueka we tnalia emi napurig tabil guwana rujsmala emi wek tbiri ntaga. We al natawa bil ralmuli anichi Onorgame rachali yligo. Lige we al natawa bil ralmuli anichi ramu jligo bil rachali osiruga anig ma ku sbiligo alu Walula Esukristo jena wijchimoba. Tabil majawa, nibil bijchgiwa. Sin kachi bilnami osilichi machnamala alanime rachali. 3 Tabil bijchgiwa, bajch we al rukiboa. Tabil cho sbachi alak raw napulige nawmachi Walula Esukristo, wek ralmuli sairmala Onorgame, alige machnamala

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig ko alu cha sime ri

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

553 alu ri napu ygame ju, alu ri napu julwili ju injirnochika Onorgamete. 4 Alu rioka Onorgame sala ju, lige alueka tabil nirmala napu ralmuli nirame ju. Ma reobachi pach al mesa ilgichi nawmili ju lige aleka ilig Onorgame korimela. 5 Tacha nl emi ne ye tbiri ruwichi ne emi si eynaga? 6 Lige emi we la mach chonig tabil cho machnimio alu ri chtiri ygame napus ma sebasa raweli alige kul machnamala alu ri. 7 Alu ri chtiri ygame ma we la sbali nata ajt churig res olamio ralmuli, pe rokr napurig mi chajknami elawa alu napu il alemi raama. 8 Alige machnamala alu ri napu ju we chtiri we ygame, alu Onorgame sala. Lige alu Walula Esusi ma rekbamala alu ygame ri pe buchig. Pe Esusi etega rasiga ilgichi mukumela alu ri ygame. 9 Alu rioka sebmala we awgame napugiti Satanasi guira asimmp alu ri awal ya. We awgame nmala alu ri napulige seba jena. Asriga wal nlamala awal, ekargame nchali nochmala napu tawesi ralmuli gainsar. 10 Alu ri we inlame we la benlimala ygiga alu ralmuli napu tabil bijchgile Onorgame nila rachali, alu napu tabil nirame nile alu we la bijchi rachali napurig la buysimili nlige al restirichi. Alu ralmulika lgana injirnochi simmala. 11-12 Alekeri Onorgame el alu ralmuli napurig bijchgamala alu ygali rachali

2 TESALONICENSES2 alu Remnisi raichlila, napurig alu ralmuli lgana injirnochi simmala napu ek tabil la oyrale alu rachali Onorgame nila rachali, alu ralmuli napu pe we ganlime ju alu chtiri tbiri nchaga, tase la Onorgame nila nchali. Alueka tabil mach res nokig jario.
Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame repligo napurig la buysawa al restirichi

Onorgame oyrame napurig ramu, Onorgame we gal emi, alueka we yasi ntaligame napurig emi buymala al restiri bowechi. Lige Onorgame Alawala wanpale emi, lige mika we al bijchgale alu bijchgili rachali. Alekeri wal cheliera ywili ju Onorgame. 14 Onorgameka bon nila rachalite bayele emi, alu rachali napu ramu emi benrilia, napurig narmala emi alu Walula Esukristo awalila. 15 Liko emi Onorgame oyrame, tase guwana rujspua, lige tabil wekuawa alu rachali napu ramu emi benriru napuka mochiga lige isnimi aplichi osag. 16 Alu Walula Esukristo lige Onorgame ramu Onola we al sbali olame ju. We galele ramu lige tabil sin areme ju ramu oilaria. Alekeri la machiaa ramu buyawa alu tabil al bowechi. 17 Alekeri tani ne Onorgame lige Esukristo napurig wal awal ymala emi napurig we al sbali machnamala suwbaga napu nok emi lige napu raicha emi.

13Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 TESALONICENSES3
Jena ruwimela Pulo najki napurig Esukristo raichlila sebmala bochgimi

554 ya ramu napurig ramu emi tebpua, alekeri nulelia ramu emi napurig tabil napuka eynamala alu oyrame yuga napu we najsinkuli ju, napu tabil sbali olame ju alu rejcholi napu ramu benriru emi. 7 Emi aboi we la mach churig ejperlitik emi nriga napurig la achigriga ejperlamala napurig ramu. Ramueka tabil najsinkuli neraga mochrigeturu napulige emi si mochiga, 8 lige tajsin naretu alu goame napu emi ynili ramu. Ramueka rukuchgame nochruturu lige abiena rukomi goame meka napurig tabil sewin lmala emi. 9 Ramueka emi benriga eynilituru, lige la nlige napurig emi goame knimala, nobi ramueka najkir napurig emi benimela nchaga ramu etega. 10 Napulige emi yuga mochiga ramu ye rejcholi benririgeturu: Bil ri tabil nochsak tabil gomeli jkuru. 11 Ramueka akir tabil nocha mochigo jar emi, pe nejkumega eyname kar. 12 Alu Walula Esukristo nchali yale ramu napurig emi reppua, alekeri nulelia ramu alu ralmuli najsinkuli napurig nochmala napurig mmala goame. 13 Emi Onorgame oyrame napurig ramu, tabil achigriga niwa napurig alu ralmuli najsinkuli, tase najsinawa la nchali nchaga. 14 Jar ralmuli oyrame tabil ewsak napu an ye apeli napu ramu osir. We la natwak churig ka alu ri, lige tase gompanirola niwa alu ri napurig alu ri la chijunmala. 15 Tabilchigo

Pe ukabi rachali ruim ne. Emi Onorgame oyrame napurig ramu, jpeko najk ne napurig emi Onorgame tnamala napurig ramu gurimala, napurig alu Walula Esukristo raichlila la yati sebmala bochgimi, lige napurig la oyramala ralmuli alu rachali we la ganliga, achigriga napurig oyrale emi. 2 We la tniwa Onorgame napurig tabil armala napurig res olawa ramu alu cha nokame ralmulite. Pecha suwbaga ralmuli bijchgame kame Onorgame nila rachali napu ramu ruy. 3 Alu Walula Esukrstoka we al sbali olame ju napu anime ju, wchigo la bilepi ntili ntame kame, lige alueka we al nejkrimala napurig la bilepi ntili ntaga jromala emi, lige we la nejkrimala napurig tabil cha olawa emi alu cha nokame ralmulite. 4 Lige we al machiaa ramu emi abichilubi la sbali olamio napu ramu nulala. Walula Esukristo nej alu ntili. 5 Neka najki napurig alu Walula Esukristo nejkrimala natlichi napurig emi we la galmala ralmuli, achigriga napurig galeme ju Onorgame suwbaga ralmuli, lige napurig anachmala napurig anchale Kristo.

oyrame napurig ramu, alu Walula Esukristo nchali

6Emi

Jena ruwimela Pulo churig nochwilik

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

555 sala neraga etwag alu ri, we la ruyewa lina rejcholi napurig Onorgame oyrame neraga. Esukristo we la gurimala emi senib napurig tabil wek ntili natmala emi lige napurig la ganliga ejperlamala emi.
16Najk ne napurig alu Walula 17Ne

2 TESALONICENSES3 Pulo reparnili ne bon seklate osig ye jena nujub engame osil. Nab alarig osame ju ne napulige nolia bil rachali.a 18 Neka najkguru napurig alu Walula Esukrstote guriwa emi senib. Alarig ju. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

a 3:17 Uch bil ri osale ye osil napu Pulo anele. Pe jnacho osale bon seklate.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La Primera Carta del Apstol San Pablo a Timoteo

Ye aplika Pulo osele alu Timoteo anilime ri. Timoteo eylaka ralmuli juro nlige, lige Onorgame oyrame nlige (enesi Hechos 16:13). Timotoka Pulo si eynilige. Lige akinana alu Timoteo walula nlige Kristo oyrame nuleme napu napume nlige al wek rigichi Ebeso anilichi. Puloka Timoteo os napurig la ntaga asimela napugiti cha wek mochgemp ygali benrame. Lige osele alu Timoteo oilriga napurig aminabi oyramala Esukristo, lige napurig we la tibmala uch jar oyrame. Sin kachi Pulo machniligerko galrale bajchriga asag al Roma napulige osale ye apeli, nobi pe akinana uchchigo sin galrale bajchlirugerko lige mellirugerko.

Ye Ju Alu Apeli Napu Bajch Osele Pulo Alu Timoteo


natempua mu, lige aminami napurig la senib Onorgamecho yuga nata asimela mu, tabil wek ekarginti.
Jena ruwimela Pulo ruwligo we la ntaga mochwilik napugiti cha wek mochgemp ralmuli ygali benrame

Kuira mu Timoteo. Ne Pulo ye apeli os ne. Neka nulrigime ju Onorgamete lige Kristo Essite napurig nulame nmala ne lige benrame ralmuli alu Kristo Esusi nila rachali. Onorgame ju ramu alawala biweme, lige bijchgiga Kristo Esusi raichlila, liko we semati raweli rewiboa ramu. 2 Neka mu Timoteo osguru. Mueka napurig ne inol neraga ju, napugiti mueka we la ewmp napu ne nuleg. Neka alekeri we la tania napurig we la guriwa Onorgamete ramu Onola lige Walula Kristo Essite napu ramu nuleme ju, lige aminami napurig we la

ne tach simi al Maseronia anilichi, neka we anturu mu napurig mu rejpmala al Ebeso anilichi napurig nulmala mu alu ralmuli napu pe ygali benrame ju napurig tabil aminabi alanok mochmala. Jpeko uch sin an ne napurig mu rejpmala al. 556

3Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

557 anewa tabil la ko aminabi beniaa alu ygali rachali we ya nergame napu ruwime ju churig ejpergame nligo we ya ejpergame ralmuli. Alu ralmuli napu gepume ju alu rachali ygali pe tabil sin la bilepi ntali ntame ju, lige alsko pe nawali owname ju abopi, lige alekeri tabil machime ju tachiri najki Onorgame. We la bijchgame nrik Onorgame nila rachali liko we la machiboa tachiri najki Onorgame. 5 Lige neka najkguru napurig mu benrimala napurig la niraga jrowa abpika. Lige la biwgame alawgame nsak, tabil chtiri ntame lige we la bijchgame nsak Onorgame la sbali olamio napu anile, liko we la ganliga jrowa abpika. 6 Jar ralmuli benrame ma tabil oyrame ju ye rachali, pe tabil la rachali rachaga nawame ju. 7 Alueka benrame gainnilime ju Moisesi nila nulal, nobi tabil nmame jk alu nulal, lige pe tabil machig we la benrame kolae aboi. 8 Suwbaga we la machiaa we la ko alu nulal, we al sbili olsik napurig najk Onorgame. 9 Abiena machiaa Onorgame tabil yligo Moisesi alu nulal napurig gastigriwa la ak ralmuli, ilig yale alu nulal napurig gastigriwa ralmuli napu cha nokame ju, alu ralmuli napu tabil ewame ju, lige alu napu tabil nirame ju Onorgame, lige

1 TIMOTEO1 aminami alu napu meg eyname ju aboi onola lige alu eyela lige aminami uch jar ralmuli, 10 lige aminami alu ralmuli napu uch jar umug yuga okoka eyname ju napu tabil aboi yula ju, lige aminami alu umug napu uch jar ri yuga okoka eyname ju napu tabil aboi yula ju, lige aminami alu ralmuli napu pe riocho ka okome ju, lige aminami alu umug napu pe umugicho ka okome ju, lige aminami alu ralmuli napu ralinega eyname ju ralmuli napu tabil najttiga nochrilime ju, lige aminami alu ralmuli napu ygali rachali rachiga eyname ju, lige aminami alu napu we la bijchi ruwime korime ju. Onorgameka nulale ye nulal napurig suwbaga ralmuli napu chibi nokame ju machimela tachiri najki Onorgame. 11 We la ju alu nulal napu Onorgame nul napurig benrimala ne ralmuli.

4We

cheliera yguru Walula Kristo Esusi ramu nuleme, napugiti alueka we la niraga etmp nech, lige alu sime ju awal neja napurig ne la sbali olame nmala napurig najk alu. 13 Neka ab yako asriga chlag rachame ke ne Kristo Esusi olag, lige we najtame ke ne Kristo Esusi oyrame ralmuli cha olamia.a Nobi Onorgameka we natemaka etlek nech, lige

12Neka

Jena ruwimela Pulo wal cheliera yligo Kristo Esusi

a 1:13 Enesi Hechos 8:3.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TIMOTEO1,2 ekale nech, neka pecha cho bijchgame kturu Kristo Esusi nila rachali, alekeri neka pecha machik alasi. 14 Nobi Walula Esukrstoka wchigo la niraga etlek nech rek ne we cha sime ri kachi. Awal nej napurig ne we la bijchgimala napu anlige Kristo Esusi lige aminami napurig ne we la niraga etmala uch jar ralmuli. 15 Napu ne ruwimela we la bijchi ju, we la ntaga gepwak emi ye rachali. Kristo Esusi nawale jena wijchimoba, cha nokame ralmuli alawala biwemia. Lige neka abchigo cha sime ke metig suwbaga alu ralmuli cha nokame. 16 Nobi Onorgameka wchigo la natemlek nech. Lige alarig machrile ralmuli chiena la buwligo Esukristo napurig ne ku guwana natmala. Napulige alu ralmuli etesa chiena la guriligo Onorgame nech rek ne we cha sime ri kachi, liko we la bijchgimala Kristo Esusi nila raichlila lige la simmala pa rewagachi napulige suwis Onorgame yuga mochimia senib. 17 We la kp suwbaga ralmuli we la semriga raichasa Walula Onorgame olag napu senib nulame ju lige napu tajsin mukume ju, lige napu tabil etrume ju. Senib we la raichasa la kp ralmuli alu olag, alarig nisa la kp. 18 Mu Timoteo, napu ju napurig ne inol, neka ye rejcholi nejguru,

558 napurig anlige mu olag alu ab ib mochgame ralmuli napu ruwime nlige napu Onorgame anlige.b Mu we la sbali olsak ye rejcholi, liko mu we la bengame nmala raicha metig alu cha nokame ralmuli napu tabil oyrame ju Walula Esukristo. 19 Tabil sin arewa Kristo oyeria, ilig we la natawa. Jar ralmuli ma arele Onorgame nila rachali oyeria pe tabil la ntaga. Lige ma tabil bijchgime ju Onorgame nila rachali. 20 Ok ye ralmuli napu ma tabil ewame ju Onorgame nila rachali, bil alu Imeneo anilime ju lige uch bileka Alejantro anilime ju. Neka ma tabil ar napurig napuka eynamala Onorgame oyrame yuga. Satansika asriga res olmala lige alarig machimela tabil la ko sairuga raichalia Onorgame olag.c

Napu ne ruimeli ju we najtkame ju. Neka najk napurig suwbaga Onorgame oyrame tnimala Onorgame napurig gurimala suwbaga ralmuli, abiena najk ne napurig tnimala Onorgame napurig natemaka etmala suwbaga ralmuli. Lige najk ne napurig wal cheliera ymala Onorgame wal nejkrame krik. 2 Neka abiena najk napurig emi

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig raichmili ko ralmuli Onorgame yuga

b 1:18 Enesi I Timoteo 4:14. c 1:20 Enesi I Corintios 5:3-5.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

559 tnimala Onorgame napurig we la gurimala suwbaga ewlala nulame, lige aminami uch jar ukuchpala ewlala napurig la ganliga ejperliwa suwbaga pe Onorgamecho oyriga tabil nawaka. 3 Onorgame napu ramu alawala biweme ju, we la ganliga ajt napulige ramu nejkrili tnilichi lige aminami napulige cheliera ilichi. 4 Onorgameka najk napurig suwbaga ralmuli biwgame alawgame nmala, lige aminami najk napurig suwbaga ralmuli nmamala churig ko alu la bijchi rachali, 5 napugiti pe bilepi kame Onorgame, lige aminami pe bilepi kame alu ri napu la umbame ju ralmuli alawala biwea napurig la simmala al napu ajt Onorgame, alueka pe Kristo Esusi ju napu nawale jena napurig ri neraga. 6 Kristo Esusi mukule suwbaga ralmuli nila gastigo bujega, alu napu la bijchgame nile alu nila rachali, alarig anile Onorgame alakimeo alige raw. 7 Kristo smi nchali ya nech napurig nulame nmala ne lige benrame nmala ne ye we al rachali alu ralmuli napu tabil juro ju. Napu ne an la bijchi ju, tabil ygali ju. 8 Neka najk napurig suwbaga ralmuli Onorgame oyrame panpurimi ejpergame Onorgame yuga raichmala la kil jaga, tabil ayoga nibil chibi anig. 9 Abiena najk ne napulige ralmuli napuchi Onorgame yuga raichamia lige aminami benimea Onorgame nila rachali, tabil najk ne napurig umug we

1 TIMOTEO2 umugliga eynamala we najteme chinite newrigime sipchiga, lige tabil najk ne napurig ekargame tabiri we najteme uchchamala guplachi, lige tabil najk ne napurig ekargame we najteme uchchiga eynamala napu alu rote newrigime ju, lige alu napu semati rejtete newrigime ju. Ilig natlime jkuru Onorgame nila rachali tase alieti tbiri unlinti. 10 Neka ilig najk napurig ralmuli reg animela emi etega: Nee chiena la nchanti ju alu umug, lige aminami chiena la niranti ju Onorgame. 11 Aminami najk ne napurig emi umug we la niraga gepmala napulige uch jar benrachi Onorgame nila rachali. 12 Neka tabil el napurig umug nokimea beniria Onorgame nila rachali napulige napusa ralmuli Onorgame nila rachali benimea, lige aminami tabil najk ne napurig umug nulmala aboi yula, ri ygame nsak, lige uch jar ri. Neka najk napurig ikil mochmala tabil che anig. 13 Alarig nul ne napugiti Onorgame bajch newligime alu Arani, lige baka pe nujubapi newrigime kame. 14 Lige Remnisika pecha ygiliko alu Arani, elig alu muk lina ygiliru, lige alu Eba ma ygilisik, ma chtiri alawgame gaynale. 15 Onorgameka gastigrile umug napurig we okmala uttiri ochrimichi nobi wchigo ku la biwgame alawgame gainmalag alu umug we la bijchgame nsak

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TIMOTEO2,3 Esukristo nila raichlila, lige aminami we la galeg eteme nsak uch jar ralmuli.d
Jena ruwimela Pulo ruwligo churig nchamili ko alu ewlala Onorgame oyrame

560 la sem sime ri ju, metag uch jar ralmuli. Alekeri ye nchili yaru ne. Alarig ntame nsak alu ri liko Onorgame ma ku bujmala alu nchali napu ngame ju alu ri, napurig Onorgame bujele alu nchali alu riablo. 7 Lige aminami alu ri napu nulame nnili we la niraga etlime nmili jkuru ralmulite napu tabil Onorgame oyrame ju. Tabil nirlime nsak alu ri liko pe nawili owmala, liko alu ri pe asriga res ikimela Remnisi trmpalachi wijchig.

We la bijchi ju napu ne ruwimela jipe. Bil ri walula nnilisak uch jar Onorgame oyrame nuleme, we la ju alu ntali. 2 Bil ri napu nuleme nmili ju uch jar oyrame, we la ri nmili ju. Bilepi muk ylimili ju, lige aminami we la natmili ju, lige we la niraga etwili ju ralmulite, lige aminami we la ganliga etlime ju alu ralmuli napu sbame ju alu ri nulame bejtlachi. Lige aminami we la benrimili jkuru Onorgame nila rachali. 3 Tabil rekuka bajmili jkuru, lige aminami tabil nejkome nmili jkuru, ilig we la ri nmili jkuru, la ikil nmili jkuru, tabil pe enomicho korume. 4 Alu rioka we la repmili jkuru bon yula, lige aminami bon kchila, lige alu kchilaka we la ewmili jkuru we la niraga. 5 Alu ri tabil la repume nsak bon yula lige bon kchila, liko churig la umbmalaw repua suwbaga ralmuli Onorgame oyrame? 6 Alu ri napu nulmili ju tabil pe kul la oyrame nmili ju Onorgame. Alarig nsak alu ri, sin kachi pe asriga rilimala lige reg natmala bon: Neka asriga

ralmuli napu gurinilime ju alu ewlala nulame, achigriga nmili jkuru napurig alu nulame, lige we la niraga etlime nmili jkuruchig uch jar ralmulite, lige aminami tabil ygali raichmili jkuru, lige aminami tabil rekuka bajmili jkuru, lige aminami tabil natmili jkuru wek mlime enom. 9 Lige aminami asriga la bijchgimili jkuru alu alala rachali Onorgame nila. Lige aminami tabil natmili jkuru chtiri ntali. 10 Tabil cho chojka nocha ye nchali alu ri, alu ewlalaka we la natmili jkuru tal gurame ko ralmuli. We al gurame nsak alu ri nochnilime, liko la nochmili jkuru ewlala guriga. 11 Alu

8Alu

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig nimio alu ralmuli ewlala nulame gurame

d 2:15 Jar lbrochi reg anime ju: Pero se salvar engendrando hijos, si permaneciere en fe, amor y santificacin, con modestia.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

561 umug napu yula ju alu guriga nchame ewlala abiena we la niraga etlime nmili jkuru uch jar ralmulite. Tabil chibi anig raichmili jkuru uch jar ralmuli olag, lige aminami tabil me bajmili jkuru alu rektame. Lige aminami la kil ralmuli nmili jkuru. Lige aminami asriga la sbali olmili jkuru napu an aboi. 12 Lige aminami bil ri napu nchame ju guriga alu ewlala nulame, alueka pe bilepi muk ygame nmili jkuru lige asriga la tebmili jkuru bon kchila lige bon yula. 13 Alu ri napu gurimili ju alu ewlala nulame, we la nchame nsak, liko ralmuli we la niraga etmala alu ri, lige alu ri we al bijchgamala Kristo Esusi raichlila.

1 TIMOTEO3,4 lige alu santo njeli we la etele napu sile alu. Alu nila rachilika suwbaga ralmuli tabil juro ruyliru, lige wek ralmuli we la bijchgale alu nila rachali, lige ma otliru pa rewagachi napurig Onorgame yuga asimea.
Jena ruwimela Pulo ruwligo we la ntaga mochmilik napugiti cha wek mochmemp ralmuli ygali rachali benrame

pe wemi sim ol mu klimia. Neka abirigchigo osg mu ye rachali. 15 Sin kachi taw sebasa ne al mi, nobi mueka lchigo la nmamalag ye rachali churigriga nokimeli ko suwbaga napu Onorgame oyrame ju. Ramueka Onorgame kchila niru alu napu senib ajag ajt, lige ramu benrame niru bijchi la Onorgame nila rachali. 16 We najtkame ju ye nulal nobi pchigo ukabi ralmuli la nmame jk ye nulal. Ye nulalika reg anime ju: Kristo nawale jena wijchimoba napurig ri neraga, Onorgame Alawala ruwile we la ko napu sile Kristo,

14Neka

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame nawligo napurig ri neraga

Onorgame Alawala we la ruw jar ralmuli ma aremio Onorgame nila rachali oyeria, lige pe oyrimio uch jar nulal remnisi ukuchpala nulalila. Alarig ikimela ab akinana amul sbachi uchchigo sin Walula Esukristo. 2 We la ewmala alu ralmuli napu pe ygali rachame ju, alu ralmuli napu tabil chijname ju chibi nokis. 3 Alu ralmulika tabil elame ju napurig bil ri newmala bil muk yuga lige aminami tabil elime ju napurig gomela jar goame, alu goame napu Onorgame newale napurig gomela suwbaga alu ralmuli Kristo oyrame napu la machime ju alu la bijchi rachali. 4 Suwbaga napu ek Onorgame newale asriga la jkuru. Lige alekeri gopoli jkuru suwbaga goame napu ek ner jena wijchimoba, pe ilig we la cheliera yasa Onorgame. 5 Alekeri asriga la ju suwbaga goame goaa napugiti alarig ruyame alu Onorgame nila rachali, lige napugiti ramueka ma cheliera

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TIMOTEO4 yrigame Onorgame goame nejgorik.


Jena ruwimela Pulo we la ruyligo alu Timoteo chusmilik
6Mu 11Ye

562 rachali benrimili jkuru mu uch jar ralmuli. Lige aminami nulmili jkuru mu napurig we la ewmala. 12 Tabil chr rek ralmuli reg anichi mu olag: Alueka pe we remal ju, lacha benlamalaw ralmuli benriga? Lige alarig anichi ralmuli, mueka we la benriwa la semriga rachiga la benig lige aminami we la nirawa suwbaga ralmuli, lige tabil arewa bijchigia Kristo nila rachali, lige tabil che sika einawa. 13 Napus ne seba al mi, mueka abisibi we iliboa Onorgame nila rachali raicha lige aminami beniria, lige aminami oilriga Onorgame oyrame ralmuli. 14 Ab ya, alu ewlala Onorgame oyrame aboi seklate nochale mu molachi reg anig: Benriame nmala mu Onorgame nila rachali. Onorgame Alawala gurile alu ewlala, alekeri tabil arewa ralmuli beniria. 15 We la ntaga benriwa suwbaga napu mu beniri, napurig suwbaga ralmuli la etmala chiena la beneg benrime ko mu metig ab ib. 16 Mu Timoteo, we la ntaga ilriwa, lige la ntaga benriwa uch jar, la alarig ssak mu, liko Onorgame tabil cha animela napulige uchchigo ku naw gatemia (gustisia olamia) suwbaga ralmuli yuga, lige aminami alu ralmuli napu gepume ju napu mu

we la benrisak ye rachali alu Onorgame oyrame ralmuli, liko mu we la benrame nmala Kristo Esusi nila rachali. Liko mu aminabi benimeli jkuru alu rachali napu mu we la oyrale. Aminabi benisk mu, tabil guwana wijchimela mu. 7 Tabil ntaga gepuwa alek rachali napu ruyeme ju alu ralmuli tabil Onorgame oyrame, ilig aminabi beniboa Onorgame nila rachali. 8 Bil ralmuli we rachiwnilime nisa senib rachuekae oyame ju. Achigriga ju Onorgame nila rachali beniaa. Bil ralmuli we al oyrinilime nisa Onorgame, aminabi benimeli jkuru Onorgame nila rachali lige we la ewag. Lige alarigaka asriga la nejkrimala Onorgame jena wijchimoba lige pa rewagachi. 9 Ye rachali napu ne os we la bijchi ju, lige alekeri we la bijchgilime jkuru. 10 Ramueka alekeri senib benrame niru ralmuli la ganliga. Lige ramueka la bijchgilia Onorgame ajgame ko, alu napu awal ngame ju napu akabmana ajumala suwbaga ralmuli. Nobi akabmana jwame jk alu pe ralmulicho napu we la oyrame ju Onorgame.

e 4:8 Alu ralmuli israelita tabil reeme nile rachueka. Puloka reg anile yol rachaga ejercicio fsico.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

563 beniri, aluchig tabil che anwali ju.


Jena ruwimela Pulo ruwligo churig gurilime ko uch jar ralmuli Onorgame oyrame

1 TIMOTEO4,5 aminami tabil alawgame ju Onorgame Alawala. 7 Alekeri we nulewa suwbaga ralmuli napurig la sbali olmala napu ne an, napurig tabil wesi ralmuli cha animela emi olag. 8 Alu napu tabil gurame ju aboi rijimala o aboi eyela, onola km, alueka tabil la sbali olame ju napurig nul Onorgame, alu ralmulika abchigo entiri ju metig alu ralmuli tabil oyrame Onorgame. 9 Napurig ujchawa bil muk gunmakame rewal bilena aplichi napurig guriwa, ma we ochrame nmili jkuru usnisa maku bamgame o ab wek km, alu napu pe bilepi ri ygame nlige. 10 Lige we machirume nmili jkuru napu sile alu muk. We la nesrome bon kchila, we la yame goame bon bejtlachi sbame ralmuli, lige we la gurame Onorgame oyrame ralmuli.f Lige aminami we la gurame nile alu napu we res nilia moch. Al aplichika ujchmili jkuru alu umug gunmakame rewal napu we la sbali olale napu najk Onorgame. 11 Tabil ujchawa al aplichi alu umug gunmakame rewal we ukabi bamgame napugiti alueka pe uchchigo sin newnimala, lige pe ma armala guiria Onorgame oyrame ralmuli. 12 Lige rek reg anis alu muk: Neka tabil sin newmala. Lige kchigo newisa alanis, liko chojkila nmala pe bon tabil

Tase neochawa bil ri ochrame, elig oilriwa napurig mu onola neraga. Lige ejtemlika we la niraga etewa napurig mu bonila neraga. 2 Abiena we la oilriwa alu ochrame umug napurig mu eyela neraga, lige alu iw we la niraga etewa napurig mu wala neraga. 3 We la guriwa alu gunmakame umug napu tabil rijimgame ju napurig gurimala. 4 Bil muk gunmakame la kchigame nsak lige la mochisa uslatiri lige aklatiri, liko alu nokimeli jkuru guiria suwbaga napu res la alu muk, achigriga gurimili jkuru napurig gurile alu muk ab ib. Alarig nokik, Onorgameka asriga la gal napugiti alarig najkiame napurig alarig nojkiboa ramu. 5 Alu gunmakame tabil rijimgame nsak napurig guriwa, lige alu gunmakame we la bijchgame nisa Onorgame nila rachali lige alu muk rawemi lige rukomi rachame ju Onorgame yuga gurili tniga. 6 Bil muk gunmakame pe piesta nergichi inlime ntame nisa, lige abichibi sk oyame nisa napurig bon najk, liko alu muk tabil oyrame ju Onorgame, lige

f 5:10 Puloka reg anile: Pagole Onorgame oyrame ronola.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TIMOTEO5,6 sbali olagrik. 13 Sin kachi pe asriga najsname ganmala alu muk, lige pe ichrimi rigichi einmala, ekargame rachali rachiga einmala, napu tabil machime ju bon. 14 Neka alekeri rejcholi nejguru napurig alu iw gunmakame uchchigo sin newmala, lige kchiga mochmala, lige we la reppua aboi kchila. La alarig olsak emi, liko tabil che animela emi olag alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. 15 Jar iw gunmakame ma arele Kristo oyeria, jpeko pe Satanasi lina oyrame ju. 16 Bil muk Esukristo oyrame rijimgame nisa bil muk gunmakame, alu muk we la gurimili jkuru. Lige uch jar Onorgame oyrameka gurimili jkuru uch jar gunmakame napu tabil rijimgame ju napurig gurimala. 17 Alu ewlala Onorgame oyrame napu we la nchame ju, alueka we la niraga etwili jkuru, abchigo rajp niraga etwili jkuru alu ewlala napu benriga eyname ju alu alala rachali. 18 Aka reg anch Onorgame nila rachali we ya osirgime: Tase bulewa rol chuala napulige nocharia rilig ol, ilig la eliwa napurig gomela atabemi. Lige Esusi abiena reg anile: Alu nchameka najttilime kame.g 19 Bil ralmuli saega raichasa bil walula olag napu nuleme ju uch jar Onorgame oyrame,

564 tabil ewiwa tabil itlasak ok testigo o baki km. 20 Bil walula napu nuleme ju uch jar Onorgame oyrame chibi sika einasa lige tabil aresa chibi si, liko neochawa wek ralmuli mochgichi napu Onorgame oyrame ju, napurig uch jar nchame la majmala cha nok. 21 Onorgame lige Kristo Esusi lige suwbaga santo njeli napu Onorgame wanpale, suwbaga alu we la enag moch. Neka alekeri nulguru napurig la sbili olawa suwbaga napu ne nul. Tase jar ab la niraga etewa, suwbaga la niraga etewa. 22 Nchali yaa bil ri napurig nochmala Onorgame nila nochlilachi, we la natawa bajch, napugiti alu ri chibi sisa, muchig abiena chojkila nmili jkuru alasichi alu ri. We al ntaga. 23 Mu Timoteo napu we senib nayume ju rojpach, tase bajwak pe bawicho, abiena bajwak pet iwil bawila rektame. 24 Isnimi we la machirume ju cha sisa bil ralmuli tach otiachi galrale bajchamia. Nobi isnimi tabil machirume ju cha sisa bil ralmuli, ma akinnami machirume ju cha sligo. 25 Achigriga ju ralmuli yuga napu we al gurame ju uch jar ralmuli. Jar alu ralmuli we al gurame uch jar ralmuli lige tabil wesi ralmuli machime ju, nobi akinnami machibg. Onorgame oyrame napu ralirgame ju tabil

g 5:18 Enesi Deuteronomio 25:4 lige San Lucas 10:7.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

565 najttiga nochrilime, we la nirawa alu napu emi nuleme ju, napurig tabil wesi che animela Onorgame olag nibil napu ramu benrame niru. 2 Jar alu napu emi nuleme ju Onorgame oyrame nisa, alu ri napu nochrilime ju tabil najttiga abchigo la nirmili ju napugiti alu nulame Onorgame oyrame kame napurig alu napu tabil najttiga ncharilime ju, napugiti oknika Onorgame oyrame kame.

1 TIMOTEO6 napu niga mochiru. 7 Napulige ocheria tabil tbiri niga ochriru, napulige suwisuga pecha tbiri otobg. 8 La ngame nrik goame lige opacha la ganliga mochiwa. 9 Alu ralmuli napu we ntame ju aminabi mliame enom, alu ralmulika rujsume ju Remnisi trmpalachi, napugiti Remnisi chtiri ntali yame kame napurig wek ekarginti kormala napu pe suwbame ju, lige pe alask asriga res nlime ju. 10 Napulige bil ralmuli we ngame gainnilisa, alige chojkime ju ekarganti chtiri ntali nata, lige ma tabil ewame ju Onorgame nila rejcholi, lige pe lasika we res nilia ajt.

Ye rejcholi benriwak mu Timoteo lige aminami oilriwa ralmuli napurig ewmala. 3 Jar ralmuli benrame ju ygali rachali, tase napurig benrilige Walula Esukristo. Napu benrilige Walula Esukristo, alueka najkrime ju napurig ramu ejperlawa napurig Onorgame najk. 4 Alueka pe we rilame ju lige we ejebnigame kolae aboi kaka peka ejebnigame ke, we jame ju raicha tachiri chonime ko jar rachali. Pe alieti rachiga nawili owname ju, pe chibi anig jrome ju ralmuli olag, lige we chtiri ntame ju, 5 pe we nakome ju uch jar ralmuli saega napu abiena pe chibiyeti ntaga eyname ju, lige pe alanokig tabil machime ju alu la bijchi rachali, lige mayeme ju Onorgame oyrasak la wek memio enom. 6 Bijchi ju Onorgame oyrame nrik napurig we ingame niru napulige we la ganliga mochsiga

Jena ruwimela Pulo ruwligo Onorgame oyrame nrik napurig we ngame nrigo

Timoteo napu Onorgamete nulrigime ju, tase natawa wek mlime enom, ilig natawa we la ewlame tachiri najki Onorgame, lige we la oyrilime Esukristo. We la niraga etewa suwbaga ralmuli Onorgame oyrame. Napulige we res kachi, la anachawa, lige la galeg etewa uch jar ralmuli. 12 Abichilubi we la oyrame niwa Esukristo tabil guwana wijchig napugiti Onorgame wanparigame napurig senib bejtramala Onorgame yuga. Onorgame wanpale mu al wek ralmuli mochgichi gepuga napulige mu reg anichi: Neka we la bijchgime ju Onorgame we la nejkrimio. 13 Onorgame napu suwbaga tbiri newale, we la

11Mu

Jena ruwimela Pulo we al rejcholi ruyligo alu Timoteo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 TIMOTEO6 eneg ajt, lige aminami Kristo Esusi, alu napu we la rachale al walula Ponsio Pilato ajtgichi, aluchigo we la eneg ajt. Neka alekeri nulguru: 14 We la sbili olawa suwbaga nulal napu ne nul, napurig tawesi ralmuli cha animela mu olag. We la sbali olawa napus nawachi Walula Esukristo, 15 alu napu nawmili ju napulige najkis Onorgame napurig nawmala, napugiti Onorgame kame bineli Walula Nulame bochgimi jena. Onorgame ju ab rajp awgame metig suwbaga ewlala. Lige ralmulika we la rachame ju alu olag. 16 Alu ju napu senib bejtgame ju, lige bejtgame ju al bilena napu we rap il napu ralmuli tabil ab eynasarikr. Tawesi ralmuli eteme ju Onorgame. Suwbaga ralmuli la niraga raichasa la kp alu olag. Senib la nulasa la kp Onorgame. Alarig ju. 17 We la ruywak alu ralmuli napu we ingame ju napu jena wijchimoba ejpergame ju napurig tabil rilame nmala, aminami napurig tabil natmala tabil sin suwbame ko enom, napugiti enomika pe anaga suwbame

566 kame. Ilig we la ruyewa ab al ko Onorgame oyrilia, napugiti alueka asriga la natemame kame ramu lige nejime ju suwbaga napu reslru ramu. 18 Aminami we la ruywak napurig machig mochmala gurilime ko uch jar ralmuli. 19 Alarig olsak emi liko Onorgame we la ganliga asimela emi yuga, lige alekeri Onorgame we la semati raweli ymala jena wijchimoba lige pa rewagachi. 20 Mu Timoteo napu we al sbali olame ju napu nul Onorgame, tase gepwak alu rachali napu rachame ju alu ralmuli napu tabil oyrame ju Kristo nila rachali, nibil gepwak we chibi anichi alu rachali olag napu ramu benrame niru. Alu ralmulika we la machime kr chieri rachali la bijchi ko, nobi tabilchigo machime jk. 21 Jar alu ralmuli ma arele Onorgame oyeria pe alieti rachali akig. Neka we tani Onorgame napurig we la gurimala mu lige uch jar ralmuli. Alarig nisa we la kp. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Napulige Pulo osale ye rachali galrale asag, osale al Roma anilichi wek rigichi. Alueka pe akinana meliboli nile sontlote Onorgame raichlila benrame krik. Bon gompanirolaka maj mochile alemi simbiga enemia. We bineli asale lige we seweka. We ewrale osele ye rejcholi alu Timoteo. Anguru napurig tabil oyramala alu ralmuli tabil Onorgame oyrame, anele napurig ab la Onorgame nalina oyramala. Abinachig anguru napurig we la ntaga benrimala ralmuli Onorgame raichlila, tabil majaga.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Segunda Carta del Apstol San Pablo a Timoteo

Ye Ju Alu Apeli Napu Nujub Osele Pulo Alu Timoteo


napurig tabil wek natawa ramu, bilepi ntili ntaga Onorgame natlilacho.
Jena ruwimela Pulo we tniligo Onorgame napurig la semriga gurimala Timoteo

Kuira mu Timoteo. Ne Pulo os ye osil. Alu Kristo Esusi napu pa rewagchika julrigame nlige Onorgamete nejturu bil nchali. Alarig lale bon Onorgame. Onorgame anile: La oyrisik Kristo Esusi liko semati raweli rewimela emi. Onorgameka tabil sin ygame ju. Nab bijchi ruwime ju. 2 Neka mu Timoteo osguru. Neka asriga natemaka eteme ju mu napurig ne bon inol neraga. Onorgame jkuru ramu Onola, lige Esukristo jkuru ramu nuleme. We semriga nejkrasa la kp Onorgame, lige Esukristo semati bambali nejisa la kp. Alueka we natemame ju ramu. Semriga nijkrasa la kp Onorgame

lige rukomi rachame jturu ne Onorgame yuga, cheliera ig wal gurilio mu aluete. Neka israelita ju. Neka Onorgame nochlilachi nchame jkuru, napurig nokale alu ralmuli israelita ya mochgame. Neka la biwgame ntame ju, ne natlilak asriga la biwgame jkuru. 4 Neka we ganliga ajtigturu mu bejtlachi, lige neka we la nl, ma simichi ne, ma nalagturu mu. Alekeri mu

3Raw

567
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 TIMOTEO1 yuga raichnili ne Onorgame raichlila uchchigo sin, napurig we ganliga raichawa ramu okaka. 5 Neka we nl, mu la bijchgime ke Onorgame raichlila, achigriga bijchgime kturu mu usula napu Lira anilime nlige, lige mu eylatiri napu Unisia anilime nlige. 6 Alekeri neka najkguru napurig aminabi ssimala mu Onorgame raichlila benrisia Onorgamete yliru mu alu nchali napulige ne seklate noch mu. 7 Onorgameka pecha majrime ntili nejlek. Alueka wal awal yale ramu napurig la niraga etewa chejar ralmuli, la natemaka suwbaga, lige napurig ta guwana rujspua ramu, la bilepi ntaga jrilime jkuru tabil ikir nokog. 8 Alekeri tabil chijunawa ralmuli rachali ruyea we la ko alu walula Onorgame ramu nuleme. Tabil chijunawa ruig ne galrale bajchriga ajtig. Neka galrale bajchriga ajtkuru Esukristo raichlila benriga. Neka asriga res nilia ajtkuru ye rachali benriga ralmuli. Muchigo abiena res ikimeli jkuru napurig ne. Onorgame nej awal napurig anachawa. 9 Alu slekuru ramu akabmana jawa, alu slekuru nchali ya ramu napurig Onorgame nila nochlilachi nochawa. Ramueka tabil bengame niru Onorgame nochlila nchaga. Onorgameka abirigchigo benrile ko ramu natemaka. Napulige Onorgame

568 tach new ye gaw, we la ntale bon churig gurimio, nata asale Kristo Esusi julamia. 10 Ma sbalekuru Esukristo ramu akabmana jawamia. La machir Onorgame we la nejkrime ko. Onorgameka Remnisi umralekuru, ma la mochtkuru napurig Onorgame najk, lige aminami napurig nab Onorgame si mochiwa pa rewagachi. 11 Onorgamete yrukuru ne ye bil nchali napurig gatewa Onorgame yuga sairgame neraga mochgame. Lige abiena nullekuru nech napurig nulame nmala ne lige abiena benrame nmala ne Onorgame raichlila alu ralmuli tabil juro.a 12 Neka lchigo sbali olame kame alu nchali nulsiga, alekeri we res nilia ajt ne. Abirigchigo tabil chijnago ne rek galrale bajchriga ajtig. Neka asriga la mach alu Esukristo, alu napu ne oyrame ju. We la bijchiga ajt ne, alueka wal awal yturu nech napurig awgame nocha asimela ne ye Onorgame raichlila benria ralmuli, napus ku bon naw jena wijchimoba. 13 Tabil arwaguru beniria napu ne beniri mu. We la ewewa Kristo Esusi, lige we la galewa. Alarig we la benrimala mu. 14 We la reppua alu nchali Onorgame nila. Onorgame Alawlaka ramu si bejtgame jkuru, lige nejkrame jkuru repkichi alu Onorgame nejlala nchali.

a 1:11 Alu ralmuli juro anik, pe ralmuli israelita aniame kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

569 ma machguru, suwbaga ne gompanirola al Asia anilime wal gaw wekan rigachi mochgame ralmuli ma bineli arig nech. Alueka tabil anchale, bil Pigelo anilime kturu, lige bil Ermjeni. 16 Lige uchchigo bil kturu alueka la anchigeturu, alueka Onespora anilime kturu. Alueka asriga wes nejkrituru. Alueka tabil chijname kturu jena naw ne galrale bajchriga ajtgichi. Onorgame natemasa la kkuru alu ri lige kchila yriga. 17 Alueka nawlekuru jena wal wek rigichi Roma anilichi nech enemia. Wel sile nech ya. We nchali olag rew nech. Abirigchigo la rewale ko nech jena asirgichi galrale bajchriga. 18 La kkuru Onorgame we la natemasa alu ri napulige raweli sbachi gustisia olachi Onorgame. Mu we la machguru ye ri Onespora la gurigo nech al wek rigichi Ebeso anilichi.

2 TIMOTEO1,2 Onorgame oyrame ju. Alueka aminchigo uch jar ralmuli benrimili jkuru. 3 La anachawa napulige res nlilie napurig Kristo Esusi sontlola. 4 Bil we la sontloka pecha chebilena chujkrame jk, pe ilig sbali olime ntame ju nchali napu alu gapitani ylige napurig sontalo nmala. Alu sontloka najkguru napurig we ganliga asimela alu gapitani alu bon sontalo yuga. Alarig ju ramu Esukristo oyrame pe bilepi natlime jkuru napurig nul bon Esukristo. 5 Bil ri we roweme nisa, la sbali olmili jkuru napurig ju bil reg. Tabil sbali olsak, liko tabil mmala. 6 Abinachigo alu echame, bajch gomeli jkuru alu goame rakgame. 7 We la ntawa napurig an ne. Onorgame la nejkrimala napurig la nmapua suwbaga ye rachali. 8 We la natawa ye. Esukrstoka uchchigo sin narlekuru alaw sin mukus, ma ku ajag ajt. Lige Esukristo alu walula nulame Rab rijimala nile we ya ajtgame.b Ye rachali jkuru napu ne ruw, 9 alekeri we res nlia ajt ne. Karnate buluruga ajt ne napurig bil ri ralmuli meg ilrome, nobi rek neka buluruga ajtig, Onorgame raichlilaka tabilchigo buluruga ajtk. 10 Neka la anchame jkuru rek we res olie uch jar ralmuli guriga, alu ralmuli napu Onorgame

15Mu

Mu Timoteo, napurig ne inol neraga ju mu, Esukristo awallate nochwak napurig la sbali olmala mu alu Onorgame nejlala nchali. 2 Mueka asriga la benile rejcholi napu ne ruw wek ralmuli akriga. Mueka we la ruywak uch jar ralmuli napu ek

Jena ruwimela Pulo ruwligo la anachlime ko rek we resriga etuwe

b 2:8 Alu ralmuli israelita anime nile: Alu akabmana jwame ralmuli, alueka Rab rijimala nmala akinana ochrigame, arig anile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 TIMOTEO2 baylige, napurig la akabmana eynigime nmala la Onorgame oyriga. Kristo Esusi sime ju buyana akabmana jawa. Alu ralmulika asriga la semriga mochmala senib pa rewagachi Onorgame yuga. 11 Alu napu jipe ruwimela ne, we la bijchi ju: La bijchgisik Esukristo mukligo napurig akabmana jawniliga lige tabil chtiri bowechi mochisa, liko ramu abinachigo Esukristo yuga mochiwa. 12 Napu ek la anchame ju, la nochmala Esukristo yuga. Tabil machirisga chiriko Esukristo, liko Esukristo tabil machi orimela liko ramu. 13 Ramu tabil oyrisik Esukristo raichlila, alueka abirig sbali olmili jkuru napurig anlige bon. Alueka abirig sbali olame ju, alueka Onorgame kame, pecha ygime jk. 14 We aku ruyewa napurig la ntaga mochmala ye rachali alu ralmuli. Ruyewa pecha la jk nauka mochilia abopi, ruyewa Onorgame asriga la eneg ajtig. Alarig raichalia, pecha la jk. Pe najsibume ju alu we la gepume ralmuli. 15 Napus gainaru si nochawa alu nchali napu mu ni napurig Onorgame la we nchame neraga etmala la sbali olame, liko la tabil chijunmala mu. We la gepuwa alu we la bijchi rachali, lige aminami

570 we la ewawa. 16 Pecha la jk tabil neraga raichalia Onorgame. Ralmuli tabil Onorgame ntaga rachame ka, aminacho wek raichmala sairgame neraga Onorgame yuga. 17 Ralmulika yati oyramala alu cha nokame ralmuli raichlila. Alu ok ri we cha nokame, bil Jimeneo anilime ju, lige uch bil Bileto anilime ju, 18 alu nok Onorgame raichlila najsibua. Alu ok ri anile: Ma simrale raweli napulige uchchigo sin ajnamare suwgame. Pe ralmuli najsibuga an alu la Onorgame oyrame. 19 Tabil chr rek alu cha nokame ralmuli lani, pe Onorgame raichlila tabil weksak la jkuru. Onorgameka pecha wekumili jk alu oyrame. La machiguru alarig ko napugiti Onorgame raichlila regchigo aniame: Alu Walula Onorgame we la mach bon kchila ralmuli. Abiena reg an: Ralmuli la bijchi oyrame ko Walula Onorgame, la ngame ju awal napurig armala cha nok. 20 Bil wal gal ilgichi wek ekargame newrigime ju rote lige pltate, lige aminami igtiri ekargame newrigime ju lige wejcholtiri. Jar goame ajchilime ju lige jar pe repuga ajchlime ju. 21 Bil ri arsak alu restiri raweli, liko alu ri asriga al nmala, asriga rejchirgame suwbaga nchali nchaga napu Onorgame ya. Asriga la ri nmala, la Onorgame oyrasak, liko napurig bil bilato rote newrigime nmala, tase napurig bil sikol repuga ajchala.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

571 arewa alu chtiri ntili napu mu ntame nile remal ka. We la niraga etewa ralmuli. We la sbali ri nnilisik, asriga la sbali olawa napurig an Onorgame nila rachali. Asriga la galeg etlime jkuru ralmuli, asriga la niraga aminami. Alarig nrukuru la bigame sulgame nrik. 23 Tabil gepuwa uch jar ralmuli nauka raicha jgichi, pecha la jk alu rachali. Alu ralmulika pe tabil Onorgame ntiga rachame ju. Pecha raichlime jk alu ralmuli yuga. Rek rukechi pecha nejlime jk. Mu alu ralmuli yuga raichsak, pe nawili owmala. 24 Mueka Walula Onorgame yuga nchame jkuru, alekeri tabil nejkmili jkuru mu uch jar ralmuli yuga. Elig ab la ju gompanirola niraga etelia uch jar ralmuli. Asriga la ntaga asiame jkuru napulige alu ralmuli Onorgame raichlila ruyea. Tabil chleg etlime jkuru alu ralmuli. Tabil chr rek alu ralmuli cha nokame ke, napurig la machimela Onorgame nila rachali. 25 Asriga la rejcholi ilime jkuru alu ralmuli napu sairgame neraga moch, tabil rilame ri neraga yawa rejcholi. Sin kachi la gurimala Onorgame alu ralmuli napurig la bijchgimala alu la bijchi rachali. 26 Alarigk we la natmili jkuru, lige ma armili jkuru alu Remnisi natlila. Jpeko Remnisi asriga chapig ajt alu ralmuli, lige alu ralmuli ewame ju napu Remnisi najk.

2 TIMOTEO2,3
Jena ruwimela Pulo ruwligo pewemi sebamio restiri raweli

22Ma

We la gepuwa ye rachali: Napulige amul suwbachi gaw, we restiri bam nmala, asriga chrig nmala. 2 Ralmuli pe abopi natemaka jromala. Pe wek ekarginti kormala. Lige aminami asriga riliga raichmala, asriga ak ralmuli kolmala aboi metig uch jar ralmuli. Aminami asriga chtiri raichmala uch jar ralmuli olag. Tabil ewmala napu an onola lige eyela. Lige aminami tabil cheliera nejmala rek la gurasa alu ralmuli. Tabil nirmala Onorgame. 3 Tabil galmala uch jar ralmuli. Tabil ekmala uch jar ralmuli. Lige sairgame neraga raichmala uch jar ralmuli olag, cha olniliga. Cha nokimela napulige cha nokinlisa tabil niraga uch jar ralmuli. Napurig ajgame jami oyame alieri nmala, asriga ayoga etmala suwbaga la semtiri. 4 Lige aminami uch jar ralmuli ygimala. Lige tabil ntame nmala, pe napuchibi nokog jrome nmala. Ma sbali ejebnigame maymala aboi, ma tabil wesi tbiri reslame neraga natmala. Ab la korimela chibi nokog eynilia metig Onorgame yuga natalia. 5 Lige asriga la Onorgame oyrame korime nmala nobi tabilchigo ntame krko, tabil tnime Onorgame napurig la ntaga eynamala. Mu Timoteo, tase gompaniero gainawa alu chtiri

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 TIMOTEO3 ralmuli yuga, pecha bijchgame ka Onorgame nila rachali. 6 Alu ralmulika we semtiri rachame ju napurig la bayrowa al alu umug ejperlachi napu moch alu tabil la ntame umug. Alu umugika we restiri alawgame ju, we chtiri ntame ju, we koruka eteme wek ri. Alekeri alu chasime ri tabil nchali olmala alu umug gompanirola gayena. 7 Ye umugika wek nchali beninliguru nobi tabil sin ewame jk napu an Onorgame nila rachali. 8 Alu rioka tabil nirame ju alu la ak rachali. Achigriga ju alu ri napurig nlige alu ok ri sujkurgame ya mochgame, alu napu sairgame neraga mochlige Moisesi yuga. Alu ralmuli bil Janesi anilime nile, lige bil Jabresi anilime nile.c 9 Alu ralmuli cha nokame ka tabil wek gompanirotamala. Suwbaga ralmuli machimela alu ralmuli tabil la ntame ko, achigriga napurig alu ok ri Ejipto mochgame. 10 Mueka asriga la machguru alieti benrame ko ne, lige chusime ko ne, lige tachiri gite beniri ne. Mu la machilke ne we la oyrame ko Onorgame. Abiena mach mu ne tabil me ayome ko ralmuli yuga. Lige we galeme ko ne ralmuli. Lige aminami abiena mach mu ne we anchame ko rek rasriga etume ke. 11 Asriga najtilime kturu ne

572 alu chtiri ralmulite, lige alekeri asriga res nilia ajtkuru ne. Mu we la machilke alarig etlirigo ne al Antioka anilichi wek rigichi, lige al Ikonio anilichi wek rigichi, lige al Lstrasi anilichi wek rigichi. Ye lakin wek rigichi asriga anacha ne res nliga eyniga, lige walula Onorgame we guiri nech napurig ne la machnamala res nliga eynachi. 12 La bijchi ju, suwbaga napu ek la Esukristo oyriga ejpernilime ka asriga najtawili ju alu chtiri ralmulite. 13 Alu chtiri ygame ralmulika aminacho wek ekargame chtiri nochmala. Ma ygamala, pe abopi yegmala alu ralmuli. 14 Nobi mu Timotoka, tabilchigo arwag Onorgame raichlila napu mu benlige. Mueka ma machguru la bijchi ko alu rachali. Mueka asriga la machguru ralmuli alu napu nokale mu benria. 15 Mueka asriga ut ka benlekuru Onorgame raichlila. Ye rachalika we nejkrimala machiachi churig machnawa al resiti bowechi. Alu rachali ruwime ju alu Esukristo napu Onorgamete julrigame nlige pa rewagchika, alu buinmala ramu al restirichi. Alu oyrilime jkuru. 16 Suwbaga ye rachali, Onorgame slekuru nwala napurig ralmuli benriwa. We la ju napurig rejcholi ruyewa ralmuli napulige

c 3:8 Sin kachi alu ok ri sujkurgame kareturu al Ejipto mochgame we ya raw, alu napu Moisesi saega mochlige. Jar ralmuli an pe geriyero aniame ko Janesi anik. Lige jar ralmuli an pe sairgame niraga aniame ko Jambresi anik.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

573 tabil al ntachi, napurig ku la natmala. Lige aminami guriwa machiachi we la ko la tabil cha nokame nrigichi. 17 Ye rachalika reg jkuru napurig bil ri Onorgame oyrame we la ntaga asimela la sbali olag, napurig la Onorgame oyriga asimela.

2 TIMOTEO3,4 ralmuli niwa. Lige ralmulika asriga wek benrime napubmala, lige alu wek benrime we la korimela napurig nochmala ralmuli napuchbiriga nokinali aboi, tabil chrig korimela rek cha nokame ke. Ye chtiri rachali gepnili alu cha nokame ralmuli. 4 Ma pecha gepnilig alu la bijchi rachali. Pe elig alu tabil la ntalicho ntiga noksimala. 5 Nobi mu Timotoka, wchigo la natwag suwbaga napu ek la ak ntalicho, la anachawa alu res nlilime, we la anewa alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. La semriga sbili olwaguru suwbaga napu Onorgame benrale mu. 6 Alu napu ne nocha ajt jipe Onorgame nochlila, alueka pe jpecho nmala.d Ma sbali ajt ne Onorgame yuga bejtlimia pa rewagachi. Ma amul seba raweli napulige mukumeli ju ne. 7 Neka ma la nchakuru napu ne nulrige. Ma la sbali olaka ne, tabil guwana wijchig.e 8 Jpeko alu mtigame buwmala ke ne alu semati gorona anilime, napu semati raweli aniame ju napu Onorgame yame ju alu la nchame ralmuli. Onorgame jkuru bineli neyriga Walula. Alu jkuru asriga la sbali gastigrime ralmuli, alueka asriga la semtiri nejmala akinana napulige raweli seba. Pecha necho jk alu meme, suwbaga ralmuli narmili jkuru napu ek we najkime napurig

Onorgame wchigo la eneg ajtigame lige Esukristo abechig. Alu smala ralmuli gustisia ol alu napu ajag moch jipe lige alu napu ma suwile. Lige Esukristo ku jena nawmala, lige Walula nmala alu Esukristo jena suwbaga ralmuli nuleme. 2 Alekeri we la anig ajchmala ne mu napurig we la ruymala mu alu ralmuli Onorgame raichlila oyrame. La ruywak alu ralmuli rek sairgame neraga mochige alu rachali Onorgame raichlila. Ruywak napulige ruynili mu lige napulige tabil ruynili mu. La ruilime jkuru rejcholi alu ralmuli napurig ku la natmala. Lige aminami la ruyewa nawsali napurig la oilrimala ye rachali. La benriwa, tase guwana rujspua aminabi jawa benria ye rachali napulige alu ralmuli tabil nmachi ye rachali. 3 Ab ilibeko wek ralmuli tabil gepmala ye rachali, ye rachali napu we nejkrime ju napurig la sbali

Jena ruwimela Pulo ruwligo nab we la nata mochlime ko benria Onorgame raichlila

d 4:6 Yol rachaga an: Ser ofrecido en sacrificio. e 4:7 Yol rachaga an: He peleado la buena batalla, he llegado al trmino de la carrera, he mantenido la fe.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 TIMOTEO4 Onorgame jena wijchimoba nawmala, alu napu we nlme ju Onorgame (Esukristo). 9 We jigasa la kp napurig yati sebawa jena napu ajt ne. 10 Alu Rmasi anilime ri we galele alu tabil Onorgame yuga ntame ralmuli. Alekeri ma arele nech, lige ma simile al wal wek rigichi Tesalnika anilichi. Alu ri Kresente anilime we la ri ju, elig pe simile al wal gaw bogichi wekan rigachi Galasia anilichi. Lige Ttoka ma simlechigo wal gaw bogichi wekan rigachi Ralmasia anilichi. 11 Pe Lukasi la jena ajtkuru nech yuga. Marko ywag, lige yati yuga nawwak. Alueka la nejkrime kturu ye nchali, lige uchchigo nejkrimala jena. 12 Bil ri jlaturu ne al Ebeso anilichi wek rigachi, Tichi anilime ri. 13 Napulige mu Timoteo ku jeka naw, gem apwak. Al Trasi anilichi wek rigichi arigturu ne Karpo anilime ri bejtlachi. Lige abiena apwak alu bak wel gaplame osirgime kabtigame, lige alu osil wichparachi osirgime kabtigame. Ye wichpara kabtigame ab rajp res la ne.f 14 Alu Alejantro napu jiero mechoga nchame ju, asriga res ol nech. Onorgameka we la mach tabil sbali olligo. Onorgame gastigrimala pecha sbali olligo. 15 La we ntiga asiboa mu, asriga chasime ju

574 alu ri. Alueka cha sairuga neraga rachame nligame alu rachali napu ramu benrilia. 16 Napulige ne otor gustisia olamia pe kul sin, tabil wesi mochgeturu ne gompanirola, suwbaga asriga majaw nech yuga simbiga. Neka abirig la niraga eti alu ralmuli napu arele nech, lige abiena najk ne napurig Onorgame we la niraga etmala alu ralmuli. 17 Pe Onorgamecho rejp nech yuga lige awal ya nech napurig Onorgame raichlila benriwa napurig gepmala alu ralmuli napu tabil juro ju. Alu Remnisi ma amul chapituru nech,g nobi Onorgameka wchigo nejkrik napurig ne la ku machnamala al restirichi. 18 Alu Walula Onorgame smala mach pa nech suwbaga restiri bowechi, lige Onorgame pa rewagachi otomela nech, al napu nulame ju bon Onorgame. Asriga la ju Onorgame la niraga etelia ralmuli nriga. Alarig ju.

muk lige aminami alu ri Akila abiena nwala ne reporali. Lige alu Onespora yula lige kchila abinachig repori ne. 20 Alu ri Erasto al Korinto anilichi wek rigichi rejpile. Lige alu Trpimo anilime Mileto anilichi wek rigichi arturu ne we nayume. 21 Mu Timoteo, we jigaga napurig sebawa jena tach rom kachi. We nola reporali ye

19We repori ne alu Prisila anilime

f 4:13 Sin kachi alu osirgime kabtigame wal rachame rachali gatlime nile, sin kachi alu Onorgame raichlila ya nergame rachame nile, uch jar rachali abiena. g 4:17 Yol rachaga, me sac de la boca del len.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

575 ralmuli Ebulo, lige Purente abiena, lige Lino abiena, lige alu ri Klurio abiena, wek amin uch jar napu ek Onorgame oyrame ju. 22 Semriga gurisa la kp Walula Esukristo napurig la awgame

2 TIMOTEO4 sulgame nmala mu. Abinachig gurisa la kp Onorgame suwbaga alu ralmuli napu ek moch al mu yuga. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Alu Tito pe ilig bil ri nile tabil israelita. Sink tabil Onorgame oyrame nile, nobi sin raw akele Pulo rachachi Onorgame nila rachali. We galeg akele. Alsko ma oyrale Onorgame nila rachali. Lige wes yuga eyene Pulo Onorgame nila rachali ruig ralmuli. Sin simbale al Kreta anilichi al wal rab nasipa wal bawich ilgame. Al rachale Onorgame nila rachali wek rigachi. Ralmulika we galeg akele alu rachali Onorgame nila. Alsko ma oyrale Onorgame nila rachali. Puloka simile al asag, uch bilena simile. Ttoka abaj rejpile beniria Onorgame nila rachali. Ma simis, Pulo osele Tito churig beniri ajtig ralmuli al. Isnimi tabil la ntame ralmuli nile, rek Onorgame oyrame ke. Ye osilika Pulo osale bais maku bam nujub Esusi mukus. Tabil la sbali la machir chiniko nliga.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta del Apstol San Pablo a Tito

Ye Ju Alu Apeli Napu Pulo Osele Alu Tito


napurig oyrimala, napurig la senib raw Onorgame yuga mochiwa napulige suwisuga. Tach new ye gaw, alarig ntalekuru Onorgame rewagachi mochiga asinlile ramu alu yuga. Onorgameka tabil sin ygame jkuru. 3 Napulige raweli sebasa napurig ralmuli nmamala alu rachali, Onorgamete nulrituru nech napurig benrimala ne alu rachali. Onorgameka buyname jkuru ramu restiri raweli okame nrigichi lige akabmana jwame jkuru ramu. 4 Os ne ye apeli mu

Kuira mu Tito. Ne Pulo os ye apeli. Neka Onorgame yuga nchame kame. Esukristo yturu nech nchali napurig ralmuli nuleme nmala ne lige benrame. Onorgameka we ya bon wanpuligame jar ralmuli napurig oyramala Onorgame. Abiena beniri ne alu bijchi Onorgame nila rachali napurig la semriga ejperlamala napurig najk Onorgame. 2 Alarig beniri ne, ne we la mach napulige Onorgame bayechi ramu

576
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

577 Tito. Mueka we la bijchgituru alu rachali napu ne ruy mu. Ne lige mu bilepi ntili ntame niru. Alekeri la narmala mueka semati raweli napu Onorgame nejmala, tabil wek nata asiboa mu. Onorgame ju ramu Onola lige Kristo Esusi akabmana jwame jkuru ramu. Alu jkuru alu semati raweli nejime jena wijchimoba.
Jena ruwimela Pulo nulligo Tito napurig alu Tito mochimala alu ewlala

TITO1 jsichi napurig eliwa napurig al chelebmala, alasima ka we la jkuru. La kil ntame ri niraga we la jchig la sbali olame ri nriga, la niraga etelia uch jar ralmuli Onorgame oyrame. 9 Bil ri walula we la sbali olame jkuru alu la bijchi la rachali napu benile, la uch jar benrimili jkuru alu alala rachali, lige abiena ku gulinmili ju alu sen bow okame. 10 Wek mochguru alu tabil ewame, pe raicha mochime jkuru pe nejkumega. Jar ralmuli we nulame ju napurig sikirmala pet isila wichila guwala, reg mayega: Alarig ka la Onorgame oyrame niwa ramu. 11 Alu ralmuli we nejkumeme ju. Alu ralmulika sullime jkuru napurig ta nejkumea mochmala. Pe enom koruka anime ju alu ralmuli, pe ralmuli najsibuga anime ju alu ralmuli ma onola ma kchila yriga, ma suwbaga rijimlatiri, alu najsibuga anime ju. 12 Bil ri Kreta ajtgame napu ruwime ju napu anele Onorgame, anguru: Ralmuli Kreta mochgame we ygame ju, lige we jobtigame ju, lige we goyechi ju. 13 Alu rioka la bijchi anile. Alekeri we awgame anewa alek ralmuli Onorgame oyrame napurig la ow inmala Onorgame oyerisia, 14 lige napurig tabil ewmala alu ygali rachaga eyname ralmuli juro. 15 Ralmuli la bigame alawgame Onorgame gite

arturu mu al Kreta anilichi, napu wal gaw il wal bawich nasipa,a napurig la gurimala ralmuli Onorgame oyrame. Neka nuligturu napurig mochimala jar ewlala nulame aplipi wek rigichi napu moch ralmuli Onorgame oyrame. 6 Bil ri walula la bigame alawgame nmili jkuru tabil chesika eyname, pe bilepi muk ygame nmili jkuru tabil wek, lige kchila ybechig la Onorgame oyrame nmili jkuru, alueka tawesi ralmuli chlag etmala pecha cha nokog jrome ka, we la bigame alawgame ralmuli nmili jkuru. 7 Bil ri Onorgamete yrigame nchali, la kil ri nmili jkuru, tabil opargame, pee bajime, tabil nejkome, pecha mlime ka lasika enalia, pecha la jk lasima. Pecha nul Onorgame lasimime. 8 Onorgameka nulguru napurig la guriwa ralmuli galrale

5Neka

a 1:5 Yol rachagak isla anilime ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

TITO1,2 ntame ju suwbaga la suriga. Ralmuli tabil bigame alawgame, alueka we restiri ntame ju. Tabil sin la ntame ju. Tabil sin che nokame kllike aboika. Alueka tabil ne nligo aboika alanokae eyene. 16 Aboika we la oyrame korime ju Onorgame, lchigo machgime nrko tabil nirame ko. We cha nokame jkuru napu tabil gal Onorgame, we inlame ju lige tabil nirame ju. Alueka tajsin ak ralmuli nmala.

578 la repume bon bejtlachi lige napurig la gurame nmala uch jar ralmuli, lige la napurig la ewmala aboi yula. Alarig ka tawesi gawlimala Onorgame nila rachali. 6 Abinachig rachawaguru mu Tito alu ejtemali napurig la awgame alawgame nmala, la sbali olame ejtemali. 7 Mu bon Tito we la sbali olame niwa napurig la niraga etewa mu alu ejtemlite. Napulige beniria la kil ruywaguru la natemaka, tabil ygiga, 8 alarigaka tawesi nemmala, alarigaka la chijniga natmala. Liko la tabil gawlimala ramu. 9 We la ruywaguru alu tabil najttiga nochrilimeb napurig la ewmala nulala batrnite, napurig la ak ralmuli nmala, tabil nejeme nulila, 10 la yati ewame napurig tabil chigoga eynamala, napurig we la nirame nmala. Alu nchame etega alu uch jar ralmuli animela la sutiri ko alu rachali Onorgame nila, alu Onorgame ramu akabmana jwame. 11 Ma sbakurub Onorgame awalila ramu akabmana jawamia. Suwbaga ralmuli machguru ma sbago. 12 Ye awalika ramu benrame jkuru napurig tabil oyrawa chtiri bow lige aminami tabil tbiri oyriwa uch jar ralmuli tabil la ntame. Ab la jkuru we la ntaga mochriga napurig najk Onorgame jena wijchimoba.

Mu Tito, la Onorgame oyriga benriwa alu ralmuli. 2 Benriwa alu ochrame ri napurig la kil ralmuli nmala, lige la napurig la nirlime nmala suwbaga ralmulite, lige napurig la sbali ralmuli nmala, la sbali olame lige la bijchgame, la natemame, lige tabil chlme rek we chibi anila. 3 Abiena achigriga alu ochibrigame umug, we la benriwa napurig abichilubi la we la oyramala Onorgame, napurig tabil neochmala ralmuli, lige napurig tabil rekuka bajmala. 4 We la rejcholi ruyewa alu umug ochibrigame napurig ruymala rejcholi alu pe kul newkame napurig la niraga etmala aboi yula lige aboi kchila, 5 napurig la sbali olame umug nmala, tabil ichrimi eyname,

Jena ruwimela Pulo nulligo alu Tito napurig we la rejcholi benrimala ralmuli

b 2:9 Enesi glosario esclavo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

579 natwalik tach ku nawachi Esukristo, alu napu jp ramu Onola napu ramu la akabmana jwame ju. 14 Alu bonepi mukule ramu natemaka, ramu bonepi akabmana jawniliga lige biniliga ramu alawala napurig la Onorgame kchila niwa ramu we rejchirgame napurig la nochawa ramu napu bon Esukristo nul. 15 Suwbaga ye rachali benriwa uch jar ralmuli, oilriwa alu ralmuli Onorgame oyrilichi lige tabil la sbali olk nechiga ruyewa. Tabil chlwa rek jar chibi ani, rek gawliga eyene, abichilubi we iwriwa Onorgame nila rachali beniria ralmuli.

TITO2,3 la ntaga. We restiri raweli oyrame nrige ramu yako. We cha nokame nrige ramu, nasuliga eyname nrige bil nchali, bujniliga uch bil ri nila nchali. Aminami tabil etnilime nrige ralmuli. 4 Onorgameka we galele ramu, alekeri buinlirukuru ramu resiti bow okame nrigichi. 5 Alarig slekuru napugiti we natemligame ramu. Ramueka we res nokog eyname nrigime, Onorgameka abirigchigo la eklek. Onorgameka ma bujlekuru alu chtiri ntili. Ma la ekale ramu. Onorgame Alawala slikuru ramu alawala biwea. 6 Onorgameka Esukristo jlale napurig nejmala ye Onorgame Alawala. Alu ramu alawala biwele restiri alawgame nrigichi. Alarigaka tabil chojkila nrukuru ramu napurig Onorgame ramu gastigrimala uch sin raw, 7 liko la nab Onorgame yuga mochwalek. Alarig buwea mochiru. 8 Ye rachalika we bijchi ju. Najk ne napurig mu Tito we ewrili benrimala ye rachali alu ralmuli Onorgame oyrame napurig alu ralmuli la sbali olame nmala napurig Onorgame nul. Ye rachali we la jkuru, lige ye rachali akig ralmuli ku la natmala. 9 Tabil chujkriwa alemi alu ralmuli yuga napulige alu ralmuli boch anichi we machime krik chieri nliga alu ralmuli ya ejpergame, lige aminami tabil chujkriwa alemi alu ralmuli yuga napulige alu ralmuli boch anichi we machime

13Alarig

Mu Tito, uch ruywaguru alu Onorgame oyrame napurig la ewmala alu gobierno napurig nul, lige napurig nul eslikame, we la ruyewa napurig la bilepi ntili ntaga eynamala, napurig we la rejchirgame nmala we la nchali ngame nmala. 2 Lige anwaguru napurig tabil che anig jromala chejar ralmuli olag, napurig la kil ralmuli nmala, la guriwa uch jar ralmuli tabil che anig, tam we riliga ilrowa tabil gawliga uch jar ralmuli. 3 Napulige ramu tabil cho oyeria Onorgame, tabil inmame nile Onorgame nila rachali, tabil eweme Onorgame. Pe chibi nokog eyname nrige, tabil

Jena ruwimela Pulo ruwligo churig nokimeli ko ralmuli Onorgame oyrame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

TITO3 krik alu Moisesi nulalila. Pe abopi nauka mochime ju. Alarigaka tabil la ju, pe abopi nauka mochriga. 10 Bil ri Onorgame oyrame ma neochasa uch jar ralmuli Onorgame oyrame peka che nokachi, liko alu ri yuga raichwaguru sin, os km, lige tabil ewsak liko ma sew julwaguru. 11 Alu rioka ma sen ntili chapgame nmime, la machgame nllamala alu ri resitiri ntili ntame ko.

580 guriwaguru abe alu ok ri napu alemi moiba, Senasi anilime ri ju bil napu rachali gateme ju, lige uch bil ri Apolo anilime ju.c 14 We la jkuru alu Onorgame oyrame ralmuli benis uch jar ralmuli guriga. Lige abiena we la jkuruchig benis alu ingame ralmuli guriga.

13Abinachig

julmala al mi alu ri Artmasi o Tkiko. Napulige ma sebasa al Gresia liko yati simibaguru mu al Nikpoli anilichi napu ne asimela rom.

12Ne

Jena ruwimela Pulo we la anligo chusmili ko alu Tito

napu ek jp ne Pulo gompanirola reporali nbilia mu. Abinachig reporali nbilia alu ralmuli Onorgame oyrame ramu amgola napu moch al napu ajt mu. Semriga gurisa la kkuru emi Onorgamete suwbaga emi. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

15Suwbaga

c 3:13 Jar ralmuli may ma sbaligo alu ok ri napu ajtile Tito, abiena may otligo ye apeli.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Yako napulige Pulo osale ye rachali, wek ralmuli pe ralirgame nile napurig nochmala. Alu ri ralgame repuka ajtime nile, ilig tabil najttame nile nochrigichi. Alu ralmuli ralirgameka tabil simbame nile uch bilena nchali yasia. Bil ye ri ralirgame Onsimo anilime nile, lige alu ralgame ka Bilimoni anilime nile. Bilimnika Onorgame oyrame nile, lige Pulo amgola nile. Sin raw Onsimo sewin sile, alekeri simile Pulo yasia gurili tnimia napurig gatmala alu rachali alu ralgame yuga. Jar may msaga simligo alu Onsimo, lige simligo Pulo yamia. Pulo ma galrale bajchriga ajtile Onorgame nila rachali benrame krik. Tabil machir koche ajtligo galrale bajchriga. Jar may wal wek rigichi Ebeso anilichi ajtligo o jarchigo may wal wek rigichi Roma anilichi ajtligo. Napulige Onsimo sebasa napu ajtile Pulo, Puloka ruyele Onorgame nila rachali napurig la chapimela semati bow. Liko Onsimo we la ganliga akele lige we ganliga ewele alu rachali Pulo raichlila. Liko Pulo osele ye rachali Bilimoni, lige nole ye osil alu Onsimo yuga napurig Bilimoni we la nirmala Onsimo Onorgame Inol niraga, tase napurig ralirgame niraga. Onsimo anik, we la nejkrime aniame kr. Wek ralmuli ralirgame yliru ye rew Onsimo. Pulo osale ye rachali bais maku bam nujub ma Esusi mukus, tam la machir chiniko nligo. Ye rejchlika reg anime jkuru: Onorgame we la ekame jkuru ramu lige ramu abechig la eklime jkuru uch jar ralmuli.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta del Apstol San Pablo a Filemn

Ye Ju Alu Apeli Napu Osele Pulo Alu Bilimoni


Kuira mu Bilimoni. Pulo we repori mu. Neka jipe jena ajt galrale bajchriga. Galrale bajcharu ne alu Kristo
1Ne

Esusi raichlila benriga eynachi. Ye ri Timoteo we nolachig reporali. Ye ri we oyrame ju alu Kristo Esusi napurig mu lige 581

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

FILEMN napurig ne. Ramueka we ganliga etuwa mu, mu abiena alu nchali nchame kame napu nejile Onorgame. 2 Abiena we repori ne alu muk Apia anilime, alu Esukristo oyrame napurig ramu. Abiena repori ne alu ri Arkipo anilime. Alu ri Arkipo nejkuri alu Onorgame nila rachali beniria napurig ramu. Lige abiena we repori ne alu ralmuli napu jsime ju al napu mu Bilimoni bejt alu Onorgame nila rachali benimea. 3 Onorgame ramu Onola la gurisa la kp emi, lige abinachig alu Walula Esukristo, napurig la bilepi ntaga mochmala emi Onorgamecho, tabil wek ntaga.

582 nmamala mu chiena la ka Kristo oyrilia. 7 Lige ne jipe we raslag ajt, napugiti mu we la galeme kame alu ralmuli Esukristo oyrame, mu we semriga oilrime kame alu ralmuli Esukristo oyrilichi. Alekeri we raslag ajt ne.

wes cheliera yame jturu Onorgame, Onorgame we la gurimp mu. Neka akturu we la oyrame ko mu alu Walula Esusi raichlila, lige we la galeme ko mu Esusi, lige we la natemame ko mu Esukristo oyrame. Alekeri cheliera ya ne Onorgame. 5 Jar ralmuli an mu we al bijchgime ko alu Esukristo raichlila. Abinachig an mu we la ganliga eteme ko suwbaga ralmuli napu Onorgame oyrame ju. 6 Neka tnime ju Onorgame napurig awal ymala mu napurig la ewmala mu Onorgame nila rachali. Alarig ka aminacho la

4Neka

Jena ruwimela Pulo ruwligo we raslag ajtligo napugiti Bilimoni we galeme ko ralmuli Esukristo oyrame

we al machguru mu we al ri ko, alekeri ruwimela ne bil rachali. Ne ngame jkuru bil nchali napurig nulmala ralmuli, alu nchali napu alu Kristo yale nech, 9 neka tabilchigo nulnilig mu. Neka pe najk napurig mu we la natemmala alu ralmuli. Ne Pulo yam ochrame kame, alekeri la niraga etewa ne. Jena galrale bajchriga ajt ne jipe, pe alu Esukristo raichlila ruwime krik. 10 Najk ne napurig la natemmala mu Onsimo. Jipe alu ri Onsimo napurig ne bon inol neraga alarig ju, napugiti we al semriga bijchgame alu On Onorgame nila rachali. Ne ruigturu alu rachali galrale bajchriga asag. 11 Alu ri nchale al mu bejtlachi ma wek raw. Lige tam wal nejkrile kaka, pecha Onorgame oyrame nliga. Jpeko uch rajp ab wal nejkrimala alu ri mu yuga lige akin abinachig. 12 Lige ne jipe jula alu ri Onsimo al napu mu ajt. Jipe we la niraga etewa alu ri napurig ne neraga. 13 Neka mach mu we al gurimio

8Ne

Jena ruwimela Pulo najki napurig Bilimoni natemaka etmala alu Onsimo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

583 nech, alekeri amul tam jula ne alu ri Onsimo, alu ri jena wal nejkrime nmilig. 14 Tabil nulnili ne mu. Bon ntaga guriwag nech. 15 La nlike msasa. Jpeko ma ku seba mu bejtlachi, jpeko la Onorgame oyrame jkuru tase napurig ib. 16 Ne we al gal alu ri Onsimo. Mueka jpeko abchigo rasig gal alu ri, mu yuga nchame kame, lige Esukristo oyrame kame. 17 Mu Bilimoni ne gompanirola ju, alekeri jipe we al niraga etewa alu ri Onsimo napurig ne. 18 Alu Onsimo cha sile ib. Onsimo wikask enom, liko ne Pulo najttamala alu enom mu Bilimoni. 19 Ne bon os ye rachali. Neka la bijchi an la najttimia napu wik alu Onsimo. We la niraga etewa nech. Neka la semriga nejkrituru napulige mu resrik eynachi. 20 Ne Pulo lige mu Bilimoni, ramueka oknika niru alu Esukristo oyrame, alekeri oilawa napu ne najk. Oilriwa nech Kristo oyrachi.

FILEMN la mach la sbali olmala ko mu, lige uch rajp ab al semriga olmala mu lige, alekeri os ne mu. 22 Abiena ma la gatewa al mu bejtlachi napu ne gojchimela al sebasa, ne la sebsakab al mu bejtlachi. Mu we al tniwa Onorgame napurig la alarig nmala.

21Neka

ri Epprasi jena ajt ne yuga galrale bajchrigachig, alu Esukristo raichlila benrime krik ralmuli. Lige alu ye ri Epprasi we reporali nolachig. 24 Alu Marko, lige Aristarko, lige Rmasi, lige alu Lukasi we reporali nolachig. Suwbaga ye ralmuli abinachig nchame ju napurig ne, alu Esukristo raichlila ruy. 25 Semriga gurisa la kp alu Walula Esukristo emi ralmuli napu ek al ejpergame ju. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

23Ye

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osilika osrigime nlige alu ralmuli juro (ebreo) napu Esukristo oyrame nlige. Jar alu ralmuli ku beninlile alu ya nergame ntili Esusi tach ochrachi. Tabil cho wal awal ngame nile alu ya nergame rachali. Ye osilika reg anime ju ab najtkame ko Esusi raichlila metig uch jar ralmuli raichlila. Esukristo ab najtkame rachame ju tawesi anaga. Ye osil anime jchig churig nliga alu ralmuli Esukristo oyrame we ya mochgame napu we la bijchgile Onorgame we la sbali olame nligo napu anlige Onorgame alu ralmuli. Jpeko ramu abinachig we la natwalik napurig ntale alu ralmuli. Ta chrko rek res ikiruge ramu jena wijchimoba. Tabil machir chieri oslige ye osil. Sin kachi osirgime nlegerm bais maku bam kachi ok li bam krm akinana Esusi mukus.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta a los Hebreos

Ye Ju Alu Apeli Napu Osliru Alu Esukristo Oyrame Napu Ebreo Rachame Nlige
Jena ruwimela Esukristo we najtkame ko metig alu santo njeli

Kuira suwbaga emi ralmuli. We ya wek bam alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame wes ruyele ramu rijimalaa napu anele Onorgame.b 2 Lige akinana Onorgame bon Inol jlale napurig ralmuli benrimala uch

bil nuebo rachali. We ya, tabil cho sbachi Onorgame Inol jena wijchimoba tach itgichi gaw, Onorgame nulele bon Inol napurig newmala gaw lige rewagtiri pe bon ntaga. Liko ma suwbaga bon nila ju, napu ek ner jena wijchimoba lige pa rewagachi. 3 Onorgame Inolaka wal awal ngame ju Onorgame awalila, lige achigriga napurig Onorgame alarig nulame ju.

a 1:1 Enesi glosario ancestor. b 1:1 Yol rachaga profeta anilime nile alu ralmuli.

584
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

585 Alu awalila gite nab repuka ajt suwbaga tbiri. Napulige jena wijchimoba sebasa, alueka muklekuru napurig ralmuli ma armala chtiri ntili. Lige napulige ma sbali olasa, ma ku pa rewagachi simile Walula Onorgame si asimea wajton napu ajt Onorgame napurig nulmala. 4 La nrkuru Onorgame Inol ab najtkame ko metig alu santo njeli. Onorgame Inolaka ab najtkame nchali ngame ju. 5 Onorgameka tabil sin che anele bil santo njeli reg: Mu ne Inol jkuru. Jpeko ne mu Onola jkuru. Ye rachali anele Onorgame bon Inol. Abiena reg anele Onorgame: Neka ju alu Onola, lige alu ne Inol ju.c Onorgameka tabil sin alarig anele bil santo njeli. 6 Abiena napulige Onorgame jlale bon Inol jena gawich, reg anile: Neka najkguru napurig suwbaga alu santo njeli la niraga etmala ne Inol, lige napurig animela: Wal awal ngame ju lige we najtkame ju. 7 Aminami Onorgame reg anile alu santo njeli olag: Napurig bil ek lige na alarig ju alu santo njeli, alueka Onorgame gurame ju. 8 Aminami Onorgame reg anile bon Inol olag:

HEBREOS1 Mu Onorgame ne Inol, mueka senib nulmili jkuru. We al semriga nulmili jkuru we al sbali. Tabil sin suwibmala alu nulal. 9 Mueka nab la ntaga ilrome jkuru napurig ralmuli we al semriga natmala Onorgame yuga, lige mueka aynime jkuru alu ralmuli alu tabil Onorgame oyrame yuga, alekeri ne Onorgame mu Onola we al nchali ya ne mu asriga najtkame metig alu mu gompanirola. Mueka asriga raslag asimela alu nchali niga.d 10 Onorgame abiena reg anele bon Inol: We yasi mu jkuru nulame, mu slekuru gaw new lige rewagtiri pe bon ntaga. 11 Lige ab ilibeko tabil itlamala ye gaw nibil rewagtiri, ma suwibmala suwbaga, mueka abisibi asimela. Alu gawika pe ochraga suwibmili jkuru lige alu rewagtiri achigriga, napurig opacha iwime ju ochraga alarig ikimela. 12 Mueka pe rominmala ye gaw lige rewag abinachig,

c 1:5 Enesi Salmos 2:7. d 1:9 Yol rachaga ka untado con el aciete de alegra. Enesi Salmos 45:6-7.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS1,2 pe alarig olmala mu, napurig nokame ju ralmuli napulige ma tabil gemanlasak alu gemate, aman ajchame krig romniga. Mueka sew ajchmala napurig nokame ju ralmuli. Opacha bujis sen opachtime ju aman ajchame krig, alarig olmala mu ye gaw lige rewag. Mueka peba alarig rejpmili jkuru lige senib bejtega asimeli jkuru mu. Alarig anele Onorgame bon Inol.e 13 Onorgameka tajsin che anele bil santo njeli ye rachali: Jena asibk nech yuga wajton napu ne ajt napurig walula neraga napus ne roaba mu sala.f 14 Alu santo njelika pe napurig bil alaw niraga ju mimi jullime ju ralmuli guriniliga, alu ralmuli napu Onorgame buinmala al restiri bowechi.

586 ralmuli la ewlekuru alu nulal napu Onorgame jlale otriga alu santo njeli napurig ymala alu Moisesi, lige jar ralmuli sairgame neraga mochlekuru, alueka wal gastigo narele. Alu Esukristo nulalila ab awgame ju lige ab najtkame. 3 Tabil ewsigak alu nulal Esukristo nulalila, liko ramu abchigo wal gastigo narpua. Alu ralmuli napu akele Esusi rachachi, alueka ramu ruyele. 4 Onorgameka asriga ikir sile napu tawesi ri gayname ju lasi, pe machriniliga sile ye rejcholi we al ko. Lige Onorgame abiena jlale bon alawala napurig ralmuli gurimala napurig alu ralmuli we la sbali olmala napurig bon Onorgame najk. 5 Onorgameka tabil jlale alu santo njeli jena wijchimoba napurig jena nulame nmala. Ilig jlale bon Inol. 6 Reg anime osliru we ya: Sineko napurig bil ri neraga newale alu bon Inol, lige ramueka tam awgame niru peka napurig alu santo njeli. 7 Pe ukabi bam eynale jena wijchimoba, tam awgame nile, peka napurig alu santo njeli. Akinana Onorgame wal awal yale bon Inol we la niraga, 8 lige ajchale Walula neraga napurig bochgimi nulmala jena wijchimoba.

Liko alu Onorgame Inol ab najtkame nchali ngame ju metig alu santo njeli, liko we al beniame jkuru napu benir napurig tabil sin arewa beni, napurig tabil wekuawa ikilimi, aminabi bensiwa. 2 Jar

Jena ruwimela we al ntaga akiame ko Esusi raichlila

e 1:12 Enesi Salmos 102:25-27. f 1:13 Enesi Salmos 110:1.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

587 Jpeko tabil nulanti krke alu ri jena wijchimoba napurig Onorgame najklege, 9 uch sin ku suwbaga sewinriga nmala. Napulige jena wijchimoba eyena tam awal ngame nile peka napurig alu santo njeli. Nobi jpeko bineli neyriga wal awal ngame jk napugiti mukligame lige ku ajniligame uchchigo sin ramu gurimia. Onorgame yale alu awal bon ntaga. 10 Onorgameka najk napurig wek ri we al sbali olame nmala napurig bon, alekeri arele napurig Esukristo we res ikimela, napurig la sbali olame nmala. Alu Esukristo we al benile churig nrigo ramu, lige alarig la gainmala ramu guiria, lige ramu we al gainawa oyeria napu bon Esukristo nul. Alueka bajch we la sbali ollekuru, alekeri jpeko ramu guiria ajtkuru. 11 Esukrstoka gatlekuru napurig ralmuli al sbali olmala napurig Onorgame najk. Alu ralmuli napu nochnili napurig Onorgame najk, alueka ma bilepi ongame nmala, alueka Onorgame kchila nmala. Alekeri Esusi tabil chijname ju rachaga alu oyrame yuga napurig bon bonila niraga lige napurig bon walatiri. 12 Essika reg anile: Ne ruymala ne bonila lige ne walatiri churig ko Onorgame, napulige napusiga Onorgame nila rachali benimea, neka la wikarmala Onorgame.

HEBREOS2 anile: Neka Onorgame lisensia ymala napurig nech nulmala. Lige abiena anile: Onorgameka jar ralmuli yturu nech napurig repmala ne alu ralmuli. Lige jipe alu ralmuli jena mochkuru ne yuga. 14 Onorgame kchilaka we res nlime jkuru, alekeri Esukrstoka ralmuli gaynalekuru res ikinliga alu ralmuli yuga. Napulige mukus Esukristo lige ku ajnasa, ma umrale Remnisi. Remnisi ma tabil ngame nile awal napurig ralmuli melimela. 15 Napulige Esukristo ma ku ajnasa, ralmulika ma tabil majale suwiy. Ma machile Esukristo ma umriligo alu Remnisi. 16 Esukrstoka pecha alarig gurame jk alu wek santo njeli, Esukrstoka ralmuli gurame jkuru alu napu we al ganliga mochime ju Onorgame yuga napurig nlige Abrami napu nlige ramu rijimala, alu Abrami napu asriga ya bejtgame nile. 17 Esukrstoka achigriga smili nlekuru napurig ralmuli, napurig Esukristo la nmamala chiena res nilia mochiga alu ralmuli, lige napurig la natemmala aminami alu ralmuli napurig bal walula neraga. Alarig we al gaynale sbali ol alu nchali Onorgame tnilime napurig Onorgame la gurimala ralmuli. Alarig bujlekuru chtiri ntili. Alu chtiri ntili tabil areme ju

13Abiena

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS2,3 ralmuli napurig alu ralmuli simmala Onorgame ajtgichi. 18 Esukrstoka we res ikile napurig ramu. Remnisi we nawime nile chtiri ntili yniliga alu Esukristo, pe ilig alueka tabil sin umubluru chtiri ntili nataria, alueka bineli neyralekuru. Alekeri Esukristo la gurame ju ramu.

588 Onorgame anele churig nmili nlige nujub raw. 6 Nobi Krstoka napurig inol niraga, we al sbali nulame ju al Onorgame gallachi napu ramu niru alu gal. Ramueka Onorgame oyrame niru tabil guwana rusuka tabil majaga, we al natsak ramu Onorgame yuga mochiwa senib. Alarig ruil ralmuli, tabil chijniga. 7 Alekeri emi la alarig ewawa napurig nul Onorgame Alawala. Ya wek bam Onorgame Alawala bil ri gurile napurig osimela, reg anime: Napulige emi akis Onorgame rachachi, 8 la we al ewlime jkuru, tase alarig niwa napurig nlige ya ejpergame emi rijimala napulige panpuri eyname nlige tabil rigichimi, alueka pecha ewleko Onorgame, we chtiri ntame nlekuru, tabil chlme nlikuru Onorgame yuga natlime. 9 Alueka tajsin ganliga mochime nile Onorgame yuga. Onorgameka ok li bam gurile nobi alu ralmulika abirigchigo sairgame neraga mochleko Onorgame yuga. Onorgameka we wel anchale. 10 Onorgameka we ayoga asale alu ralmuli yuga, lige anele: Alueka tabil sin ewguru ne nulalila

Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, napu we al sbali olame ralmuli ju napurig nul Onorgame, Onorgame jlale Esusi napurig ramu nuleme nmala. Abinachig jkuru walula bal neraga Onorgame tnime ramu natemaka. Alekeri we la natawa emi Esusi yuga alu napu benrime ju ramu. 2 Essika nab la sbali ewale napurig nulele Onorgame. Alarig nile napurig Moisesi, Moisesi we al ewale napurig nulele Onorgame napurig repmala ralmuli Onorgame oyrame. 3 Ramueka pe napurig bil gal nrukuru. Esusi newame jkuru alu gal. Alu galika ramu nrukuru. Alu bon baykuru ramu napurig la sbali olawa napurig bon najk. Moisesi pe nchame nile. Esusi jkuru la bijchi nulame. Alekeri la nirlime jkuru metig Moisesi. 4 Bil ri bil gal newame jkuru, nobi Onorgameka sile suwbaga new. 5 Moissika la sbali olale ralmuli repua napurig bil nchame niraga. Alueka anele ralmuli napu

Jena ruwimela Esukristo ab najtkame ko metig Moisesi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

589 lige aminami tabil sin nmamala alarig ko ne. Alu ralmulika nab sen bow chapime ju we restiri. 11 Alekeri Onorgameka we ayoga awgame anguru reg: Alu ralmuli tajsin narmala ne awalila napurig la ganliga mochmala. Pe abopi awallate natmala. 12 Emi la Onorgame oyrame, we al nata mochiwa, tabil natawa Remnisi natlila, lige aminami tabil sairgame niwa Onorgame yuga napu tabil sin mukume ju. 13 Ilig ab la ju abopi beni bil rejcholi nab raw. Alarig olawa bij la gainalia. Alarig noksiwa nalina napurig tabil ewewa Remnisi natlila, alueka cha ygime kame. 14 La aminabi oyriga noksili ka alu rachali napu benrilige Esukristo, liko we ganliga mochiwa ejperega pe alu Esukrstocho yuga ntaga. 15 Pe achigriga ju napurig osirgime nile ya napu reg anile: Napulige gepulia Onorgame raichlila tase alarig nokiboa napurig noklige ya ejpergame ralmuli jami eyniga tabil ralmuli rigachi, we wakgachi. Alueka Onorgame sala gaynale. 16 Emi we la machguru chieri nligo alu ya ejpergame, alu ralmuli israelita napu Moisesi buynilige ya al wal gaw bogichi Ejipto anilichi. 17 Onorgameka we ayoga asale

HEBREOS3,4 alu ralmuli yuga ok li bam. Alu ralmuli we cha nokale lige al suwile al we wakgachi napu tabil wesi rigame nile. 18 Emi we al nlleke we awgame anligo Onorgame alu ralmuli, alu ralmuli napu sairgame neraga mochile Onorgame yuga. Lige anile: mika tajsin nlamala ne awalila napurig la ganliga ejperlamala. Tabil sin resbimala jena wijchimoba lige tabil sin moinmala rewagachi. 19 Alueka pecha sin ewliga napurig anile Onorgame, alekeri la machir tajsin narliga awal napurig la ganliga ejperlamala. Pecha sin bijchgilime napu anile Onorgame.

Onorgame la anele alu ya ejpergame ralmuli awal naremio alu bon awalila, jipe pe aba alu jkuru. Alekeri we al nata mochiwa napurig ye awalite ejperega mochmala emi. Aboi awallate mochrik pecha la ganliga mochwag. 2 Onorgame nila rachali jipe nergame napu ruyele ramu, we al ruw churig ka ye awal, achigriga napurig ruyele Moisesi alu ralmuli napu alu yuga eynilige. Alu ralmulika we al geplekuru nobi tabilchigo ewlek. Liko alu rachalika tabil nejkrime nile. 3 Ramu la nareme ka alu Onorgame awalila lige aminami la ewame, ma tabil ejperlirukuru ramu aboi awallate, pe ilig Onorgame awallate ejpergame niru.

Jena ruwimela Esukristo awalila gite eyniwilik

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS4 Onorgameka anele ralmuli napu ek tabil bijchgame nile: Neka la anguru awgame ayniga alu ralmuli tabil bijchgame, tajsin naremio ne awalila napurig la ganliga ejperlamala. Onorgameka asriga la yligituru awal alu ralmuli we ya ejpergame napulige napus newale alu ya bajch bejtgame ri. 4-5 We ya osirgime reg anime: Napulige Onorgame gaw newasa usani raw kachi, lige melnala resbele. Lige Onorgame anele alu ri ma tabil nochamio bon awallate, pe Onorgame gurimorle alu nchali nochlichi. Ralmuli napu ek tabil bijchgame ju Onorgame la gurimio, alu ralmulika tabil sin narmala Onorgame awalila, tabil sin resbime ju Onorgame yuga nata. 6 Jar ralmuli ab ilibeko bijchgimala lige aminami la narmala ye awal. Ralmuli we ya mochgame, pecha ewlek alu rachali, tabil narele awal. 7 Napurig anlige Onorgame ya jipe abiena najtig. Onorgame bajch anele Moisesi lige wek bam akinana Onorgame anele alu Moisesi rijimala Rab anilime: Jipe napulige aki ne raichlila la ntaga akiboa, tase sairgame neraga mochiwa napulige ne bil rachali ruwichi.

590 sbilige alu ralmuli israelita al gawich Kanani anilichi napu Onorgame ymorlige napurig ejperlamala, alu walula nulame napu Josu anilime nile, alueka tabil yale awal napurig we al ejperlamala. La machin nrkuru tabil yligo awal Onorgame, anile nujub raw ymorle, alige kul narmili nile awal alu ralmuli. Tabil narlekuru ye awal al Kannichi seba. Napulige la Onorgame la ewsigak liko la narpua alu awal. 9 Ralmuli napu ek la bijchgime ju napurig an Onorgame nila rachali, alu ralmulika la narmili jkuru ye awal. Yeka pe aniame ju pe ilig we la ganliga ejperlimio jena wijchimoba rek we res nlilie, lige aminami pa rewagachi achigrigachig. 10 Ralmuli napu ek Onorgame awallate nchame ju ma pecha aboi awallate nchame jk, alueka Onorgame awallate nocha mochkuru. Napulige Onorgame resbale gaw newasa, alueka pe ttali nile, ramuchig abiena resbilime niru la narsik Onorgame Alawala. Resbili anik, alueka pecha aniame krko kil asag resbilime. Pe ilig aniame ju nchame nligo Onorgame awalila gite. Alu awal gite tabil wek ntaga mochlime jkuru. Alarig jkuru resbili anik. 11 Liko pe ilig we al natlime jkuru napurig we al ewawa napu Onorgame nullige, tase sairgame neraga eyniwa, tase napurig alu ralmuli napu Moisesi yuga eynilige.

8Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

591 we al natlime jkuru napurig an Onorgame lige aminami la ewlime jkuru. Onorgame raichlilaka we al nejkrame ju machiachi alieti nata mochrigo ramu, we al nata mochrigo o tabil al nata mochrigo ramu. Lige abiena nejkrame ju napurig machiboa pala la ka alu rachali o tabil la km, lige aminami pala la tabil che sika eyname ko bil ri o we cha sika eyname ko. Onorgame raichlila ka napurig bil macheta we olame, alarig ju, alueka ma rijpname ju relmisi ma ochlatiri enemia tachiri ajtig rel al ochlachi. 13 Pecha wesi tbiri iteko napurig tabil machimela Onorgame jena wijchimoba nibil pa rewagchimi, Onorgameka suwbaga machime ju bochgimi sapach napu ek ralmuli saplachi ju. Bil raw Onorgame gatmala aplipi ralmuli yuga. Boneka la machiame pala la sbali olliga jena wijchimoba mochiga, pala la ntaliga o tabil la ntaliga.

HEBREOS4,5 asriga la nmame ju chonig tabil la sbali oliame ko ramu. Napulige jena wijchimoba eynilige Esusi, Remnisika we neyriniliga sile napurig tabil gainmala Esusi alu semati nchali nocha, alekeri we al mach Esusi alarig nrigo ramu, pe ilig alueka tabil sin che sile, napulige sbachi alu chtiri ntili Remnisi natlila, Essika abirig la neyrale. 16 Alekeri Onorgame tniwa napurig biwmala ramu nila ntili napurig la gainawa nejkrili tania Onorgame tabil majaga, liko Onorgameka we natemmala ramu. Lige Onorgameka ramu gurimala napulige ramu we res llichi. Ramu la benisk napurig nile alu israelita balela, liko la machiblik napurig nlige alu Esukristo. Alu baleka pe ttali nile ramu yuga napurig ramu la beniboa lige nmapua alarig sligo Esukristo. Alu ralmuli israeltaka yale nchali jar alu aboi ralmuli israelita napurig bal neraga mochmala. Alu baleka Onorgame tnime nile napurig Onorgame la gurimala alu ralmuli. Alueka Onorgame kgime nile goame alu uch jar ralmuli aplila. Lige abiena Onorgame kgime nile alu ajgame sapala napurig la bigame sulgame nmala alu ralmuli. 2 Alu bal pe ralmuli nile lige abinachig pe inliga jrome nile, pe apipiri ralmuli nligame. Alekeri we la machime nile churig nokame ko ralmuli, lige alekeri we natamame nile.

12La

15Alueka

suwbaga machguru alarig nrigo ramu, alekeri arilime jkuru napurig nejkrimala Onorgame. Esusi Onorgame Inol ju, lige walula bal niraga ju ramu yuga. Alu smi ramu guiria, alueka simile pa rewagachi Onorgame tnimia napurig ramu guiria asimela. La natlime jkuru, Esukristo la sbali olamio napurig anlige.

14Onorgameka

Jena ruwimela Esukristo walula bal ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS5 bil bal bil ajgame meame nlekuru Onorgame kgimia alu gastigo najttimia alu bon bal cha skirik. Alarig sile ralmuli ku biwig napulige cha nokis, lige bon abinachig alarig sime nile biwinliga bon chasisa. 4 Onorgame bon smili jkuru ye nchali yaa bil ri napurig alu ri bal neraga nochmala. Bil ri binlika pecha gainmili jk ye nchali nocha. Alarig kturu bajch ajtgame bal Aroni anilime. Onorgame sile alu ri wanapia nchali yamia we ya asriga wek bam. 5 Pe achigriga jkuru Kristo yuga, Onorgame yale nchali Kristo napurig gurimala ramu achigriga napurig walula bal. Alu boneka pecha bon ntaga nchago. Onorgame sile reg anea: Mu jkuru ne Inol, jpeko ye nchali ymala ne mu napurig nochmala mu ye nchali we najtkame. 6 Onorgame abiena reg anele: Mu nochlilak senib nermili jkuru napurig alu bal napu Melksare anilime nile we ya ajtgame.g 7 Napulige jena wijchimoba asag alu Esusi, naleturu lige aminami ewele sinturu Onorgame tniga tabil mukunliga. Lige Onorgame wchigo la ntaga asame nliko, Esusi nab la ewame

592 nligame. 8 Pe Onorgame Inol nlekuru kaka nobi abirigchigo res ikimeli nlek lige ewmili nlekuru suwbaga napurig nulele Onorgame. 9 Essika suwbaga ewale napu ek Onorgame nullige, lige ralmulika la machile Onorgame yligo nchali napurig bal nmala lige aminami napurig ralmuli gurame nmala. Suwbaga ralmuli napu ek la ewele Esukristo ma sebmili nlekuru pa rewagachi napurig Onorgame yuga mochmala nab. 10 Onorgameka yale nchali alu Esusi napurig walula bal nmala napurig Melksare anilime bal.

3Alekeri

wek nerkuru napurig benriwa ramu emi, pe ilig emi we ikil benime ju, tabil yati benime ju emi ye rachali, alekeri tabil gayena ne rek wek benrimia olae. 12 mika ma ejebnigame niti kkuru Onorgame raichlila benriga ralmuli, nobi tabilchigo cho la beng emi. mika bij rokrkuru napurig benimela bajch engame rejcholi Onorgame nila. Pecha alarig niti kk. Aminabi oyrilime jkuru, uch rajp aminabi beniame jkuru. mika pe napurig bil ut alarig jkuru, bij chiime niraga, tabil cho goyame sap. 13 Tabil cho nmame bij alu la bijchi rachali, alu rachali napu la

Jena ruwimela la ntaga mochlime ko napurig tabil guwana rujspua


11Asriga

g 5:6 Tabil machir churig la bal gayniliga ye ri Melksare anilime, lige tabil machir chukliga alu ri. Yeka pe ttali ju napurig ralmuli la benimela alu Esukristo nochlila ka tajsin suwibamio. Enesi Salmos 110:4.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

593 gurame ju ralmuli napurig alu ralmuli sbali natmala Esukristo yuga. 14 Alu la nab oyrame ka lige ewame, alueka la gainmili jkuru namia ye chieri we al ka lige chieri tabil al ka. Asriga la jkuru napurig la sbali olame ralmuli gainawa, alekeri tabil la ju wek natalia alu rejcholi napu bajch beniruge churig nimio Kristo. Ilig ab la ju natalia napurig la sbali olame ri niwa. Alu bajch engame rejchlika pe jkuru churig gattik Onorgame yuga napulige chibi nokisuga (napurig tnime ju ekali bil tow bon onola), lige aminami napurig ku al Onorgame oyriwa. 2 Tabil wek natawa churig rewartik, o churig yatik, o churig ku ajnamala bil ralmuli mukus. Lige tabil wek natawa churig ka al injirnochi. 3 We al natsiga la nmala ke napurig la sbali olame ralmuli niwa. Alarig natawa, la elsak Onorgame. 4 Ralmuli la gepsak alu la bijchi rachali Esukristo raichlila, lige naresa alu we semtiri napu nejime ju Onorgame Alawala alu oyrame yuga, 5 lige la nmasa aliena la semati ka Onorgame raichlila, lige aminami Onorgame la gurisa bil ri, 6 lige ku guwana wijchis alu ralmuli, liko alueka tajsin tnimala ekali Onorgame. Liko alueka nab sairgame neraga einmala alu Onorgame Inol yuga. Alu ralmulika pe achigriga ju napurig alu ralmuli napu Onorgame Inol

HEBREOS5,6 melige gulusichi ujchag, lige asriga chtiri rachale ralmuli alu olag. Uchchigo sin alarig nmala mu chojkila gite, ralmuli we cha animela gawelia alu Esukristo olag. 7 Ralmuli la ewsak alu rewagchika nawgame yuga, lige la naresa alu nejkrali napu nejime ju Onorgame, liko la ewmala napurig najk Onorgame. Alu ralmulika pe napurig bilena asarachi alarig ju napu we la ukume ju, we la semriga ilime krig echergime. 8 Ralmuli napu ek tabil ewame ju napu Onorgame najk tabil ak ralmuli ju, sin kachi Onorgameka ma machige buinmala. Alu ralmuli ju napurig bilena asarachi tajsin rakeme rek echiae, pe wejchacho buyame ju al, lige ma eksilime ju. Alarig ju alu ralmuli. Alarig ju ye ttali.

rachalika we awgame ju, nobi mika wchigo machirume jk, alekeri ramueka we galila emi, we al bijchi ju emi la narmala alu we la semtiri nejkrali napu Onorgame ymili ju alu ralmuli napu mach buynale al chtiri bowechi. 10 Onorgameka we al sbali olame ju. Alueka tajsin wekumala alu we semtiri ntili napu emi we al sbali olame ju. Lige abiena tabil wekumala napulige emi uch jar ralmuli gurichi. Napulige

9Ye

Jena ruwimela Onorgame la sbali olame ko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS6,7 emi gurichi uch jar ralmuli, la machiguru emi we galeo Onorgame. 11 Najki napurig emi aminabi noksimala ralmuli guiria, lige abinachig benig noksiwa napurig Onorgame gurame ju alu bon oyrame. La benig noksiwa napus suwir. Alarig la bijchi sebmala emi napu ajt Onorgame. 12 Tase najsinkuli niwa, aminabi asriga la beniame jkuru. Achigriga nokiboa emi napurig alu ralmuli napu we semriga beni moch napu anlige Onorgame ya. Alueka we al bijchgame ju we al sbali olamio Onorgame, alekeri we al ikil buw alu ralmuli napurig Onorgame we al sbali olmiorlige. 13 Napulige Onorgame anlige Abrami gurimiorlige alu bon rijimala napu akinana mochgame nlege (napu Esusi nlige), alu bon anile la sbali olmorle nab napurig anlige. Pecha it ko uch bil Onorgame napurig tniwa bil nejkrili. 14 Lige Onorgame anele alu Abrami: We la bijchi ju ne la nejimio napu mu res la, lige aminami mu upila ranlamala bil tow napurig alu wek kchigame nmala mu rijimala.h 15 Lige Abramika wek bam buwele. Alueka we al machile la bijchi nimio, Onorgame we la sbali olamio napurig anlige, liko la bijchi sbali olale Onorgame napu anlige. 16 Napulige bil ri la sbali olmoris, tnime ju Onorgame napurig we eneg

594 asimela pala la sbali olara, alarig gateme ju lchigo machiame Onorgame la eneg ajtig. 17 Napulige Onorgame olmoris bil nchali lige ralmulika la machime ju Onorgame la sbali olmoris, pecha wesi itega Onorgame angame, lige bon Onorgame la eneg asimela. 18 Onorgameka pecha guwana wijchime jk napu anlige, pecha sin sewinriga sime jk, Onorgameka aba alarig ajtime jkuru, lige asriga la ju nab. Napulige Onorgame gatele bil rachali ralmuli yuga, la natrile churig nliga bon Onorgame. Alarig anile napurig ramu tabil guwana rujspua, ramueka yamguru alu we semtiri ntili napurig la ganliga ejperlawa Onorgame yuga ntaga. 19 La mochnalisik Onorgame yuga, pecha ku guwana rujspuag. Aminabi la ow enbolik napu Onorgame ajt. Tabil eyniwa panpurimi napurig bil bulito tabil chrigame. Al wal reobachi, Esusi ma bajkile al napuchami napu chujkule alu chin al napu ajt Onorgame. Alarig sile ramu guriga. 20 Alu Esukristo ju alu walula bal napu gurame ju ramu napurig alu bal Melksare anilime. Nab alarig nmala.

Jena ruwimela Esusi nligo napurig alu bal Melksare

Ye ri Melksare anilime walula rey nile al

h 6:14 Enesi Gnesis 22:17.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

595 wek rigachi Salemi anilichi, Onorgame yale nchali napurig bal nmala alu ri, Onorgame rep ajtgame napu suwbaga nulame ju. Ye rioka simile Abrami najtepamia napulige alu Abrami ma kuka engichi neyrasa nejkoga alu uch jarela rey yuga lige sontlotiri. Lige alu Melksare anilime bal we tnale Onorgame napurig Onorgame wal awal ymala alu Abrami. 2 Liko alu Abramika yale alu Melksare wek ekargame napu nejkoga mele alu Abrami.i Melksare anik pe aniame ju we la semriga nulame ju alu walula. Alu walula rey napu al Salemi bejtgame nlige anik pe aniame ju napus nul alu ri al si we la ganliga moch ralmuli, tabil chlag. 3 Tabil machir chieri nligo alu Melksare onola, lige tabil mochir chieri nliga alu eyela, lige aminami tabil machir koche ochrigame nligo, nibil machir alige mukligo tabil mukleger ma. Alu Melksare nile napurig Onorgame Inol, alueka senib bal nmili nlekuru. Alarig nile ye ttali. 4 Alu ya bejtgame ri Abrami ebreo rachame nile. Ya bajchako tach ochrachi Abrami tabil mochgame nile ralmuli ebreo rachame. Alekeri we najtkame nile alu Abrami, lige napulige Abrami yale wek ekargame Melksare, yeka pe aniame ju Melksare ab walula nligo metig alu Abrami. 5 Lige abiena ab

HEBREOS7 walula nile alu wek bal nuleme alu napu Leb rijimala nlige. Alu Leb pe Abrami rijimala nile napu akinana bejtgame nile. Alu wek bal abiena narele pe tab napu alu uch jar ralmuli israelita nchiga mlige. Alarig nulele Moisesi alu ralmuli. 6 Ye Melksare tabil rijimala nile alu Leb napurig bal nmala, tabil alarig nchale napurig alu bal Leb rijimala. Lige Abramika abirig pe ut yale alu mtigame nejkoga, alueka wchigo la machligame walula nligame. Lige Melksare sile Onorgame tania napurig awal ymala Abrami. Abramika tabil tnale Onorgame napurig Onorgame awal ymala Melksare. Yeka anime ju alu Melksare ab walula nligo metig alu Abrami. 7 Alu napu tan napurig Onorgame ymala awal uch bilela, alueka ab walula ju, lige uch bilela ka utabela ju. Suwbaga machiguru ye. 8 Alu bal napu Leb rijimala nlige la nchale lige akinana suwile, nobi alu Onorgame nila rachalika tabilchigo sin che ang mukligo alu Melksare. Liko alu Melksare pe ttali nile churig sebamio bil ri akinana wek bam kachi napurig senib asimela. 9-10 Ye ri Leb anilime wek bam asale akinana alu Abrami mukus, Abrami rijimala nile alu Leb. Tabil cho ochrale alu Leb napulige Abrami yuga rachale Melksare yuga. Abramika pe ut yale alu Melksare, alueka ylime

i 7:2 Abrami maku peso msaka, bil peso yale Melksare.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS7 krlekuru alu Leb alu Melksare, rek tach ochrachi kachi alu Leb, napugiti alueka rijimala nmala alu Abrami. Pe aniame ju Melksare ab walula nligo metig alu Leb. 11 Alu bal Leb rijimala la awal ngame nsak ralmuli gurilime napurig alu ralmuli la sbali olame nmala, liko pecha uch bil bal asim ko napurig Melksare ralmuli guiria. 12 Najkisk uch bil sewintiri bal liko uchchigo bil sen nulal nuebo nerlamala. 13 Alu nuebo baleka tabil Leb rijimala nmili nile, alueka pe Jur rijimala nmili nile.j Alu Jur rijimala tabil sin nchale bal niraga al ut reobachi wichite newrigime napu tabernkulo anilime nile. 14 Alu Walula Esukristo Jur rijimala nile. Moisesi tabil sin che anile bal nimio alu Jur rijimala, alekeri la machir nuebo ko suwbaga ye rachali. 15 Alu napu sika eynale alu Melksare, Esusi abinachig alarig nile, tase napurig alu bal Leb rijimala. 16 Liko alu Esusi tabil bal nile pe Leb rijimala kri, pecha Leb rijimala nligo, alueka bal nlekuru napugiti wchigo awgame nligame, tabil wesi umrale. Lige tabil sin chasile. 17 Aka reg anime oslige alu Rab we ya: Mueka bal ju senib achigriga napurig Melksare.k 18 Alu nulal napu bal niga mochlige alu Leb rijimala, alueka

596 tam wal awal ngame nile. nulal Moisesi nila tabil me nejkrale napurig la sbali olame nmala alu ralmuli. Onorgame gurile alu ralmuli chchigo sin sewinriga Esusi jliga, ab la gurile napurig la sbali olame ralmuli nmala napurig la Onorgame yuga mochmala. 20 Napulige gatele alu ntali chebil nuebo, suwbaga Onorgame awallate gatele. Onorgameka anile nab eneg asimorle lige repuka. Onorgame we al anele ralmuli we al sbali olmiorle napurig anlige kul sin. Onorgameka tabil che anele napulige bal gaynichi alu Leb rijimala. 21 Onorgameka anile bon we la nochmili ko alu nuebo bal nochmili napu Esukristo anilime ju. Onorgame anile: Neka we la sbali olmorituru, liko abirig sbali olmala ne. Mu ne Inol, mueka napurig bal ju, alarig nejkuria asimela mu senib.l 22 We al machiguru ye etega alarig sligo Esusi. Liko la machia ye ntili nuebo kul machnigame we al ko metig alu ab ya nergame. 23 Alu ya nergame ntili nergichi wek bal mochile jena, aba alarig nmili nlekuru, napulige bil mukus uchchigo bil bal asbame nile. 24 Essika nab bejtgame ju, alekeri tabil uch
19Alu

j 7:13 Alu Jur tase alu Jur ju napu Esusi nejile. Alu Jur we ya bejtgame nile. k 7:17 Enesi Salmos 110:4. l 7:21 Enesi Salmos 110:4.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

597 bil bal asbalekuru. Alu bon nila nchali bal neraga nochlime tajsin suwbame ju. Alu Esusi senib bejtgame nmala. 25 Liko nab asimela buyana alu restiri alawgame ralmuli al restiri bowechi napulige tachi ralmuli. Liko Esukrstoka nab tniguru Onorgame napurig ramu gurimala, napurig la sbali ralmuli niwa ramu. 26 Yeti bal res lleturu ramu. Alueka we la sbali olame ju. Tabil chtiri nchame ju, lige aminami tabil chtiri ntame ju. Alueka nab Onorgame yuga ajtime ju. 27 Uch jar baleka nab raw melimeli nlekuru ajgame res nokig jrame krik aboi ralmuli, lige aminami uch jar ralmuli. Esukrstoka tabil alarig nchale. Alu bon muklekuru napugiti wchigo res nokig jrame nligame ralmuli. Alueka tajsin mukumeli jkuru uchchigo sin, Esukrstoka nibil melimeli jkuru bil ajgame. 28 Alu ya mochgame baleka napu Moisesi ajtlige pe ilig ralmuli nlekuru pe napuypiri neraga we restiri, tabil wal awal ngame, lige nujub anile Onorgame bon ajchmorle bon Inol napurig walula bal nmala. Onorgame we al gurile napurig la sbali olame nmala, napurig la gainmala senib alu nchali new, alu napu we res lala ramu.

HEBREOS7,8 bal napu jipe ajt asriga la bal ju, alueka nab si ajtime jkuru Walula Onorgame yuga nul wajton napu ajt Onorgame. 2 Alueka tabil alarig ju napurig jemi mochgame bal, aminami tabil ralmuli newalila reobachi nchame ju, alueka Onorgame yuga nchame ju nab pa rewagachi. 3 Jena wijchimoba mochgame bal wek ekargame kgile Onorgame. Essika tabil wek ekargame kgile Onorgame, ilig pe bonepi mukule Onorgame kgimia. 4 Jipe jemi einsak alu Esukristo, pecha nochmik alu nchali napu nchame ju alu bal jena jipe. Ma wek bal ju napu kgime ju bil ajgame mukgame biweme krig chtiri ntili napurig nulame ju alu nulal Moisesi nila. 5 Alu ut reob wichite newrigime napu tabernkulo anilime nile napu nchame nile alu bal, alueka pe ttali ju churikrko al pa rewagachi napu Onorgame ajt. Alekeri napulige Moisesi reob newale wichite, Onorgame anele: La we al ntiga newawa alu nchali reob new, la alarig newawa napurig ne mu benrige napulige napuka mochrige al wal rab. 6 Alu Esusi nochlila ka asriga alala ju metig alu bal nochlila jena wijchimoba mochgame. Lige alu rachali napu Esusi gatlige ab la ju metig Moisesi gatlala. Onorgameka anile Esusi ab la semriga gurimio ralmuli. 7 Tabil rokrlasak alu rachali gatlime Moisesi nila, liko we la

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela Esusi anligo ab la sbali olamio alu ya nergame rachali

Alu napu ne ruinali, ye jkuru: Alu ye walula

HEBREOS8,9 sbali ntkuru napu nokame ju bal. 8 Onorgameka anile tabil sbali nligar alu gatlime. Rek ralmulika we semriga noche al reobachi, Onorgameka etele alu ralmuli tabil la sbali olachi, alekeri Onorgame anele ralmuli: Uch bil rachali gatmala ne suwbaga alu ralmuli Israeli ejpergame yuga lige Jur ejpergame yuga. 9 Ye rachali tabil alarig nmala napurig ya napulige buynilige ne alu ralmuli al wal gaw bogichi Ejipto anilichi. Neka napurig bil ri sekach chapig engame bon inol, alarig simturu ne alu ralmuli israelita yuga. Lige alueka tabil ewturu ne rachali ruwichi, alekeri arturu ne. 10 Alu rachali napu ne gatmollige ralmuli israelita yuga alarig nmala: Pachgana asim ne aplipi ralmulichi lige gurimala ne oyrilichi napurig ne nul. Liko ne yuga mochmala alu ralmuli, lige alueka ne kchila nmala lige pe nech si natmala. 11 Liko alu ralmuli ma tabil ruymili ju uch jar ralmuli chieri ko ne, suwbaga alu napu ek narkame ju ne nila ntili la machimela nech, tabil chr rek ewlala ke lige rek pe nchame ke.

598 la ekmala ke cha nokog jrome. Ma eksak, ma tabil nlmala ne alu chtiri ntili alu ralmuli nila, neka ma la ekgemp. 13 Napulige Onorgame nuebo korichi ye rachali, pe ruwime ju alu ya nergame rachali ma ochrame ko. Alu ya nergame ka ma la sbali olguru napurig Onorgame najk.

12 Neka

Ruim ne churig nliga alu Moisesi nila rachali gatlime. Ye rachali ka ruyame nile churig nliga alu reob wichite newrigime napu newale alu ralmuli lige churig tniwa ekali Onorgame al reobachi. 2 Alu reobaka yrigame kori pe bil chin chujkgame nile al yochi, lige ab pachaka uchchigo bil chin chujkgame nile napurig okan nmala al pach. Lige pe ukabi tbiri nergame nile al pachami, al yochi napach almika bil kantelabro anilime ilile. Lige bil mesa ilile ban mochala, alu banika Onorgame kgilime nile. Al nchale alu wek bal. 3 Al ab na pachk ab najtkame nile, alk Onorgame nawame nile. 4 Lige alk bil mesa ilile rote newrigime napu oku mollachi nile. Lige aminami boile bil gajoni oro ujchrigame. Napulige

Jena ruwimela alu reob wichite newrigime pe ttali nligo churig la sebawa ramu napu Onorgame ajt

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

599 Onorgame yale nulal, nulele napurig newmala ye gajoni. Lige al pachgana bil sikol ilile rote newrigime, lige alu sikol pe ut goame ajchgame nile Onorgame nejlala napulige eynilige alu ralmuli israelita al mi wakgachi tabil wesi rigachi. (Man anilime nile alu goame.) Lige abiena boile bil gujs resola Aroni nila, alu Aroni napu Moisesi bachila nile. Napulige alu Aroni ye resola ok ilgichi, Onorgameka ntale napurig ye resola yati ymala. Alu gujsika pe wakgame nile sineko, abirigchigo la yleko. (Yeka pe ttali nile Onorgameka alu Aroni wanpale napurig bal neraga nmala.) Abiena mochile ok rejt ichibrigime ipich nergame napu Onorgame oslige nulal. 5 Lige ok napuyeri santo njeli chojkbisiga mochile al amoba gajnichi, alu napu Kerubini anilime nile. Lige alu gajnika ma naplile alu santo njeli analate. Alueka pe ruwime nile al ajtig Onorgame. Al nab bamig bachmame nile el alu walula bal napurig Onorgame ekmala ralmuli. Jpeko ma tabil wek raichmala ne churig ka alu reob wichite newrigime. 6 Napulige kul sin newleru ye reob, baleka nab raw moime nile al pach nochamia, al napu tabil asale Onorgame. 7 Lige al ab napach napu asale Onorgame, aleka pe bil walula balecho bajkime nile. Lige bil

HEBREOS9 bam pe sinepi bajkime nile alu bal. Napulige al bajki, el otome nile bil ajgame elal, Onorgame kgimia. Alueka el kgile napurig la ekmala Onorgame alu walula bal restiri sulgame biwinliga. Lige abinachig kgile el Onorgame alu wek ralmuli biwig napulige alu ralmuli tabil machile cha nokligo aboi.m 8 Lige alarig alu Onorgame Alawala ruwime nile tabil cho la nlligo churig la sebawa napu ajt Onorgame. (Moisesi nulalila gite, tabil sbale ralmuli napu Onorgame ajtile. Napulige bij ilgichi alu reob wichite newrigime, ralmuli tabil moime nile al pachami napu asale Onorgame napulige Esusi sebasa lige gatele.) 9 Yeka pe bil ttali nile rek goame kgilie Onorgame, tabil biweme nile alu chtiri ntili. 10 Alu yasi nergame rachalika, alueka pe goame rachame nile lige alu bajlime yriga lige alu rewarlime bawich bochgimi bokuka. Tabilchigo biime nliko bon alawala rek goame kgilie Onorgame rek bawich bokuka rewarage. We najtkame nile napus sbale alu nuebo ntili. Alu nuebo ntilika, alueka rachame nile churig biwtik alawala, lige aminami churig la nattik alu we al ntili napurig arewa alu chtiri ntili. 11 Ma sbakuru alu Kristo, jpeko walula bal jkuru

m 9:7 Alu goame napu kogi Onorgame tabil nile napurig gomela Onorgame, Onorgameka tabil goyame ju. Pe biweme nile chtiri ntili.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS9 semriga nejkrime. Alueka tabil bajkimeli nile al reobachi alu reob ralmuli newlila. Alueka bajklekuru ramuechi. Napu simile alu, tabil jena wijchimoba ju napu ajt Onorgame. Al napu bajkile ab najtkame ju, metig alu reob wichite newrigime. 12 Alueka pecha meleko chib nibil besero pa Onorgame ajtgichi sebamia. Alueka bon muklekuru ralmuli guriga. Lige jpeko tajsin mukumeli jkuru. Jipe ralmuli la bijchgisak napurig slige alu Kristo, liko alu ralmuli ma armili jkuru Remnisi natlila. Tabil sin Remnisi kchila nmala uchchigo sin. 13 Alu ya nergame ntili bil ri bil tbiriti chbasa bil ajgame mukgame o bil ralmuli mukgametiri, alueka pe asriga tabil la nile, we restiri alawgame nlile, lige tabil elliru reobachi bajkichi. Napulige bil bal bachmasa el uchchigo sin alige kul bajkime nile alu ri. Alu baleka rol elal bachmame nile lige abinachig chib elalate bachmame nile, lige aminami besero eksirigame najpislate, alueka bawite barrigame nile, ligen abiena bachmame nile. Yeka pe biwlime nile napurig al moimela al pach reobachi. Tabil nile napurig la biwewa ntili. 14 La nejkrime nsak alu ajgame meli, jpeko abchigo la nejkrimala alu Kristo mukligame gulusichi chujkug. Bonepi yale Onorgame

600 biwniliga ramu natlila restiri ntili napurig ta chapiboa restiri bow, napurig oyrawa alu la bijchi Onorgame! Alu Onorgame Alawala, alu napu tasin mukume ju, alueka gurile alu Kristo napurig biwmala ramu alawala. 15 Alu Kristo ju gateme napurig Onorgame gurimala alu ralmuli napu bon wanpale napurig pa rewagachi mochmala senib napurig anlige ya bon Onorgame. Napulige mukule alu pa rewigchika nawgame, we la gatesa arele napurig alu ralmuli la buysimala al chtiri bowechi cha nokligame napulige bij nergichi alu ya nergame rachali napu Moisesi arlige. 16 Ralmulika suwimeli jkuru napurig narmala alu kchila alu tbiri napu arele alu mukgame. Napulige ramu suwis alu ramu kchila nachumili ju ramu nila ekargame. Ramueka bajch suwiboli jkuru. 17 Alu apeli newrigime napu ruwime ju tachiri nachuwmili ju alu kchila tabil najtkame ju tabil cho mukuchi alu onola lige eyela napu jslige new, ma mukus ko liko la najtkame ju alu apeli newrigime. 18 Pe achigriga ju ye napulige kul sin mellirige ajgame Onorgame yamia. 19 Napulige Moisesi ma ruis chieti nliga alu nulal napu Onorgame nejlige, jar roj sawala wile isopi anilime rewgame nile alu roj, lige pe ut bosiki yriga, lige

n 9:13 Enesi Nmeros 19:9.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

601 sejtkame nile alu bosiki, lige besero elal ujchele lige chib elaltiri baw naloga, lige al napu osirgime nlige alu nulal lige ralmuli abiena bachmale. 20 Lige anile lasika: Ye elaka pe ruyame ju Onorgame gatligo bil rachali nuebo ralmuli yuga, lige mika ewmili jkuru. 21 Lige bachmale al reob wichite newrigime lige aminami suwbaga ekargame napu ek nerlige al pach. 22 Napurig gateme nlige alu Moisesi suwbaga ralmuli chibi nokgame elate bachmalime nile napurig la ku biwimela. Tabil melisk bil ajgame liko alu ralmuli pecha buysimili nlek al restirichi bowechi. Amul suwbaga biwimeli nile elate. (Alarig nile ye rejcholi we ya nergame, yeka pe ttali nile alu Esukristo mukumeli nligo napurig ralmuli ma tabil restiri sulgame nmala.) 23 Alu ajgame ka meliame nile reob biwniliga lige napu ek nerule al pach reobachi. Alueka pe ttali nile churig ko al pa rewagachi. Napurig biwgame alawgame gainmala ralmuli napurig pa rewagachi moinmala, alekeri meliboli nile alu Kristo. Alu Walula Esukristo mukusk ab rajp la nile metig alu bil ajgame meli. 24 Kristo pecha bajkile ko ralmuli newalila reobachi ralmuli gurimia, alueka sin simlekuru napu ajt Onorgame pe ramu guriniliga. Alu reobaka pe ttali nile. 25 Krstoka pecha bajkime nliko al rewagachi

HEBREOS9,10 nab bam Onorgame tnimia napurig Onorgame biwmala ralmuli alawala, napurig sime nlige alu walula bal napulige bajkime nlige al reobachi ab napach uch bilena el yamia Onorgame napu tabil bon elal nile, al napu ab najtkame nlige napugiti Onorgameka al asame nligame. 26 Esukrstoka pecha meleko bil ajgame Onorgame goame kgimia ilig bon lina muklekuru. Alueka tabil nab bam mukumeli nile napulige Onorgame gaw newale lige jipe si, alueka pe sinepi muklekuru ralmuli alawala biwega napurig tabil eynamala chtiri bowechi alu ralmuli. Pe sinepi muklekuru alu Esukrstoka, alekeri ma sbali nile napurig ralmuli tasin raw restiri alawgame nmala. 27 Bil ralmulika pe sinepi mukume jkuru, lige akinana Onorgame ma gastigrimala, ta biwgame alawgame nsak alu ralmuli. 28 Esukrstochig pe sinepi melliru ralmuli akabmana jwaga. Alueka ku nawmili jkuru jena wijchimoba nobi tabilchigo alaw biwmili jk, pe ilig nawmili ju ralmuli otomea pa rewagachi, alu ralmuli napu we buwea moch.

10

Alu Moisesi nulallaka pe ttali nile churigriga nimio akinana raw. Alu nulalika tabil ngame nile awal napurig ralmuli gurimala napurig

Jena ruwimela Esusi mukligo sinepi ramu alawala biwig

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS10 alu ralmuli la oyramala, alueka pe ilig ttali nile. Alueka pecha nejkrimili jk napurig ralmuli la sbali olmala, rek alu walula bal meae alu ajgame Onorgame kgimia nab bam. 2 Bil ajgame melik la biweme nsak alawala liko, chonig wes melibich ajgame Onorgame kgimia? Ralmulika asriga meame jkuru ajgame, abirigchigo tabil akabmana mochime jk, pecha la nchame kame nok. Pecha biwlek sulach. Tabil biwgame gaynale aboi natalia. 3 Alu ajgame melik nab bam pe natlime nile napurig la machiboa we cha nokame ko ralmuli. 4 Chib melik lige roltiri tabil biimela restiri ntili napu ralmuli nata moch. 5 Alekeri napulige Kristo jena wijchimoba ajtgichi, anele Onorgame: Mueka tabil najkituru napurig goame kgiwa ralmulite. Mueka nech jlale jeka wijchimoba napuyeri ralmuli neraga napurig jena meliboa ne napurig kgime nmala ne bonepi. 6 Mueka tabil najk napurig ralmuli knimala alu ajgame eksirigame, nibil alu goame najkguru mu alu ralmuli nejlala. Alu ralmuli mayele goame kgisa la ku bir mayele. 7 Alekeri ne anituru: Mu Onorgame, jena ajtkuru ne

602 napurig meliboa ne napurig biwmala chtiri ntili. Neka nawturu we al sbali olamia napurig najk mu. Asriga ya osirgime nile alarig ikimeli nligo ne. Mu Onorgame, neka nawkuru la sbali olamia napurig mu najk. 8 We al natwabala chonliga Esukristo napulige rachale, anile: Mu Onorgame tabil galeme jkuru mu napurig yawa goame ajgame sapala nibil uch bil gometiri. Nibil ganliga ajtime ju mu napulige alu ajgame eksilichi mu yamia, lige aminami tabil ganlime ju mu napurig goame kgiwa napurig tabil restiri sulgame niwa. Tabil ganliga ajtime ju mu ye goame etea. Alu nulal alarig anime nile ralmuli goame nejimio, nobi mueka tabilchigo nareme jk. 9 Lige Esukrstoka aminchigo anile: Jena nawkuru ne la sbali olamia napurig mu najk. Yeka aniame ju alu Esusi nulalila ab najtkame ko metag alu Moisesi nulalila. 10 Alu Esusi sile napurig najkile Onorgame, alekeri ramueka la nlirukuru bil awal napurig la sbali olawa napurig nul Onorgame. Esusi sin mukule lige ma tabil sin uch mukumela. 11 Baleka nab raw mochime jkuru reobachi nocha, lige aminami nab raw yame jkuru goame Onorgame, pe aba alu goame yame ju. Ye gomeka pecha nejkrame jk ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

603 yuga napurig la biwmela alaw. 12 Esukrstoka pe bon sapala nejlekuru napurig tabil resiti sulgame nmala ralmuli, lige al ajt jipe Onorgame yuga wajton napu ajt Onorgame. 13 Jpeko pe buig ajt Esukristo alu sala napu chojkbiga aju ma umrisiga alu Esukrstote. 14 Esusi pe sinepi mukule napurig la sbali olame nmala alu ralmuli napu Onorgame wanpale. 15 Alu Onorgame Alawala gurile alu ri Jeremasi anilime napu ruwime nlige napu Onorgame anele we ya. Reg anile: 16 Ralmuli tabil sbali olale alu ya nergame rachali napu Moisesi benrilige. Alekeri uch bil rachali benrimorle Onorgame. Ralmuli asriga la nmala napu najk Onorgame, alu bon alawala ymala alu ralmuli napurig la natmala. 17 Liko anile: Ma tabil natmala ne napu chibi nokliga, ma ekrigime kame. 18 Onorgame la eksak alu ralmuli cha nokog jrome, liko ma tabil sin uch melimela bil ajgame Onorgame kgimia biwinliga, ma pecha rokrko alueka, ma mukligame bon Esukristo.

HEBREOS10 tabil majaga nawiwa Onorgame. Esukrsto muklekuru nejkriga napurig tabil majaga nawiwa Onorgame. 20 Alu ut reob wichite newrigime pe ttali nile churig la sebawa napu ajt Onorgame. Alu walula bal alemi simrole napu chin chujkule sebamia napu ajtile Onorgame. Esusi napurig alu wal chin alarig ju. Napulige mukule, pe napurig alu chin iprigame alarig ju. 21 Esukristo ju walula bal ramu nuleme lige napu repume ju Onorgame kchila. 22 Onorgameka ma biwlikuru ramu alawala lige ntilitiri, alekeri la gainawa alu yuga raicha, ma tabil majaga eynawa ntaga ramu tabil al sbali olligo Onorgame yuga. Owemi jawa napu Onorgame ajt, tabil majaga ntaga Onorgame gastigrimio ramu. 23 Onorgame we al anligame napurig la sebawa napu ajt bon. Onorgameka la sbali olame jkuru napurig anlige. Alekeri la oyritkuru ye ntili, tabil arlime jkuru ye ntili. 24 La we al natlime jkuru churig la oilriwa alu uch jar ralmuli napurig la sbali olmala lige napurig la niraga etmala uch jar ralmuli lige la guriga la natemaka. 25 La omaka napuka raichawa napurig beniboa. Jar ralmuli ma tabil napume ju Onorgame nila rachali benimea. Asriga entiri raweli sebmala, alekeri wekaka napukime jkuru napurig oyriwa Onorgame nila rachali.

ralmuli Onorgame kchila napurig ne, ma la biwgame niru ramu, alekeri

Jena ruwimela napurig ab la ntaga noksiwa Onorgame yuga


19Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS10 machirguru Esukristo mukligo ramu alawala biwig, nobi aminabi chibi nok mochsiga ka la machig tabil la ko, liko pecha sin biwgame alawgame nwag. 27 Alarig noksasak emi, we majaga eynawa la machig Onorgame nulmala napurig emi eksiwa naich. Alarig suwibmala alu Onorgame sala. 28 Bil ri tabil ewsak alu nulal Moisesi nulalila, lige ok baki ralmuli etesa tabil ewliga, liko alu ri ma meliame nile, tabil wesi natemame nile alu ri. 29 Alarig ssak bil ri, tabil al ewsak bil nulal Moisesi nulalila, abchigo enriga nmala bil ri sairgame neraga gainsak Onorgame Inol yuga, alu napu Esukristo anilime ju. Bil ri alu napu sairgame neraga ajt Onorgame Inol yuga anime ju: Tabil la ju rek mukug Esusi. Ye rioka pe najsabua ajtkuru napu Onorgame gatlige alu ri guriga. Alueka pe gawlilekuru Onorgame Alawala napu Onorgame jlalige napurig gurimala alu ri. 30 We al machirguru alarig ko Onorgame alu napu anile: Neka la ikirkuru gastigaria alu ralmuli inliga jrome. Rek bil ri Onorgame ranala ke, abirigchigo gastigrimalag ta sbali olsak nech yuga. 31 Onorgameka ajag ajt, alu tabil la ntame ralmuli we majati krkuru alu gastigo napu nejmili ju Onorgame. Onorgame ju napurig bil na napu eksime ju repuga.

604 al ntale napulige emi kul sinemi oyrilige Esukristo. mika asriga res nlilekuru, abirigchigo la anchalek emi. 33 Isnimi alu cha nokame ralmuli tabil la rachale emi olag, we chibi anele. Lige isnimi wejpisliru emi. Isnimi napulige uch jar oyrame cha oliachi, mika tabil majlekuru al jaga alu Onorgame oyrame yuga. 34 mika uch jar Onorgame oyrame gurilekuru, alu napu galrale moriga mochlige. Napulige alu cha nokame ralmuli suwbaga tbiri nejpsisa emi nila, mika abisibi ganliga mochlekuru. Emi we al machile Onorgame we al semtiri raweli nejimio akinana raw. Alu napu Onorgame nejime ju tabil sin suwime ju. Alekeri we ganliga rejpile. 35 Alekeri pecha majlime jk. Emi we la bijchgisik Onorgame we la nejkrime ko, liko asriga la semtiri raweli narmala emi. 36 We la anachlime jkuru. La oyrilime jkuru alu alala ntili. Pecha oyrilime jk uch bil ntili tabil al. Napulige la sbali olsik napu Onorgame nul, Onorgameka abiena la nejmala napu nejmorlige. 37 Ma pew nawmala Esukristo jena wijchimoba, tabil weliko. Alarig anile alu ri ya bejtgame napu ruwime nlige napu Onorgame anele. Abiena reg anile: Alu la sbali olsak, alu la bijchgisak napu an Onorgame.

26La

32We

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

605 Alu ri napu la nirlime ju Onorgamete, alu ri ju napu al oyrame ju Onorgame nila rachali. 38 Bil ri oyrasa Onorgame lige aresa Onorgame oyeria, Onorgame tabil ganliga asimela alu ri yuga. 39 Ramueka tabilchigo guwana rujslime jk, ramueka tabil gastigo narpuli ju. Ramueka we bijchgime niru Onorgame la nejkrimio, alekeri bil raw ramu alawala pa rewagachi Onorgame yuga mochmala.

HEBREOS10,11 alu Abeli melige bil ajgame Onorgame kgimia. Lige alu Abeli bonila napu Kani anilime nile, abiena kgilige goame Onorgame. Nobi Onorgameka we al semriga etele napu ylige alu Abeli napugiti Ablika la bijchgilime napu anlige Onorgame nobi tabil la etele napu ylige alu Kani. Kanika tabil bijchgime nlige napu anlige Onorgame. Rek Ablika ma mukug we ya wek bam, alu ralmuli jipe mochgame abiena lani napu slige Abeli tach muki. 5 Uch bil ri we ya bejtgame napu Enoko anilime nlige, we al nirame nile Onorgame. Lige Onorgameka ma otole alu ri ajgame wam pa rewagachi, alu rioka tajsin mukule. Lige ralmulika we yale nobi tabilchigo rewleko, mchigo otligime Onorgame pa rewagachi. Napulige Enoko bij jena gawich ajtgachi, Onorgameka we galeg etele alu Enoko. 6 Onorgameka tabil ganliga ajtime ju alu ralmuli yuga napu tabil bijchgime ju napu anlige Onorgame. Alu ralmuli napu la Onorgame oyrinilime ju, alueka bijchgimili jkuru Onorgame ajgame ko, lige alarig bijchgiwa, Onorgame la semati raweli ymili ju alu napu we al bijchgime ju alu ko walula. 7 Uch bil ri we ya bejtgamechig we la bijchgale Onorgame ajgame ko lige we la sbali olame ko napurig anlige

11

La bijchgisik napu an Onorgame, lige la sbali olsik napu nul Onorgame, la machirguru Onorgame la sbali olamio napu anlige. Alarig la machiboa bilepi Onorgame ajtig, rek tabil etelie. 2 Alu ewlala ya mochgame reg ntale lige Onorgameka asriga ganliga etele alu ewlala. 3 We la bijchgime niru ramu Onorgame newligo gaw pe bon ntaga. Tabil tbiri itele, lige yati neraga gaynale gaw. 4 Asriga wek ralmuli Onorgame oyrame mochlige napulige Esukristo tabil cho nawachi jena wijchimoba, alueka we al bijchgale Onorgame al sbali olamio napurig anlige, lige nawmiorlige gatemia suwbaga ntili akinana raw. Alu Arani lige Eba ranala napu Abeli anilime nlige, alarig ntale, alekeri

Jena ruwimela churig nligo alu ralmuli napu bijchgilige napurig anlige Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS11 Onorgame, alu rioka No anilime nile. Onorgameka we al anele we entiri tbiri simrimio, lige abiena ruyele oplimio bawite bochgimi ye gaw. Lige alu Noeka asriga la nirame nile Onorgame, alekeri No bil barko newale napurig tabil suwimela alu bon upila lige bon ukchila, lige bon mollala. Lige uch jar ralmulika ma suwile. Alekeri la machiguru alu ralmuli tabil bijchgime nligo napu anele Onorgame. Alu Noeka asriga la bijchgale napurig anlige Onorgame, alekeri we semtiri raweli narele. Ramueka abinachig la narpili jkuru la ewsiga napu an Onorgame. 8 Uch bil ri napu we al bijchgale Onorgame ajgame ko, lige we la sbali olame ko napurig anlige, alu rioka Abrami anilime nile. Onorgameka bayrole mi mejk napu nlige al mi Kanani anilichi. We wel nile, wek rigachi. Abramika simile yamia rek tabil la machime ke koche simea. Onorgame ymorle alu wal we alu ri, napurig alu ri la bon niga asimela. 9 Liko napulige sebasa al we bogichi, wek bam asale nobi tabilchigo sin bon gawila nlek. Pe ilig ichrimi oyame nile lige napu bejtbaga ajtime nile, aleka gemate newrigime galgame nile, pe jami eyname nile alu ri. Onorgame abiena anele alu Abrami inol napu Isaki anilime nlige, abinachig narmili nile alu gaw. Achigriga anele Isaki

606 inol napu Akobo anilime nile. alarig bejtgame nile, lchigo machligame Onorgame we al semriga yamio nujub raw. Abinachig la machile Onorgame yamio we semriga pa rewagachi napu Onorgame we al semriga gatega ajt. Alekeri tabil chlag eynale panpurimi. 11 Abiena alu Abrami we bijchgale napulige Onorgame anele bil rangame nimio alu bon upila Sara. Oknika ma we ochrame nile, lige alu Sara tabil sin rangame nile yako, abirigchigo la nirame nlek napurig anele Onorgame. 12 Ta chrko rek we ochrame ke alu Abrami, abirigchigo la ingame nlek. Lige alu Abrami inolaka wek kchigame nile. Lige alu inol kchila abchigo, wek kchigame nile napurig wek sopil, lige napurig sat gomichi nergame, napu tabil gainrime ju tetia. 13 Napulige suwile suwbaga ye ralmuli ya mochgame, tach narkame nile napu anlige Onorgame ya. Lige we al machile we al semati raweli naremio napulige suwis akinana. Alekeri we ganliga mochile buig jena wijchimoba tach suwiy. Ani mochile: Ramueka pe sgame niru, pe simrime niru jena gawich. 14 Ralmuli alarig rachame ka pe ygiga anime ju bilena napu ab al ju bejteralia. 15 Tabil gaw olag an napu ya ngame nlige. Gaw olag anisk napu ya ngame nlige, liko ku simtligipach aboi gawlachi. 16 Nobi tabilchigo gaw
10Abrami

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

607 olag anleko, pe pa rewagachi mochlime olag anile Onorgame yuga, we la karao pa rewagachi. Alekeri Onorgame tabil chijnale napulige alu ralmuli Onorgame oyrame korichi. Onorgameka we najk napurig alu ralmuli Onorgame yuga mochmala. Onorgameka we al newale bilena napu mochmili ju alu ralmuli. 17 Napulige Onorgame nulele Abrami melniliga bon inol Isaki anilime napurig Onorgame kgimia, alarig sime ollige Abrami rek pe aluecho kachi bon inol. 18 Onorgameka anlige alu Abrami alu bon inol Isaki wek kchigame nmili nligo, lige alu Isaki kchila abiena wek kchigame nmili nligo. 19 Lige Abrami we la machile Onorgame we la sbali olame ko napurig anlige. Lige Onorgame nulele alu Abrami napurig bon inol melimela, napurig bil bo alarig meliboli nile alu Isaki Onorgame kgimia. Lige Abrami we la ntale alu Isaki melisk, uchchigo sin yamio alaw napurig ajag asimela uchchigo sin. Alekeri Abrami we la ewmili nile napurig nulele Onorgame, melimeli nlekuru, lige Onorgameka anele, Tabil meliboa mu inol Isaki, anele Onorgame, ilig bil bo yale napurig melimela. Yeka pe ttali neraga nile akinana bon Onorgame Inol meliboli nligo ramu guriga, lige ku yamio alaw napurig ajag asimela. Lige alarig sile. 20 Akinana napulige alu Isaki ma ochrame ka, abiena we la bijchgime nile Onorgame

HEBREOS11 we al sbali olamio napurig anlige. Alu boneka tabil etele napu Onorgame newmili nlige. Alueka tnale Onorgame napurig gurimala Onorgame alu Isaki inol okraga napu Akobo anilime nile bil lige bil Esa anilime nile. 21 Liko alu Akobo achigriga sile napulige amul muki, Onorgame tnale napurig gurimala alu ochila alu Akobo inol kchila napu Jos anilime nile, napurig la oyramala ye ntili we la sbali olamio napu an Onorgame. Napulige ye tania ilgichi, bil gujs reslaga chujkule rojpchiga Onorgame tania ilgachi. Onorgame asriga la ju, anile. 22 Jos abiena we la bijchgame nile Onorgame la sbali olame ko napurig an. Napulige amul muki alu Jos, anile akinana Onorgame buinamio alu ralmuli israelita al Ejipto mochgichi, lige anile: Napulige ma simiba jena mochiga, ma ok simwak ne ochil, anile alu Jos. 23 Asriga akinana wek bam kachi alu Moisesi onola lige eyela nasole alu Moisesi baki mech napulige pe kul ochrisa. Alu walula Ejipto ajtgame nulale napurig meliboa suwbaga ukuch ri alu napu ek israelita nile, lige alu Moisesi onola lige alu eyela tabil majale. Alueka reg ntale: We semtiri ju ye uttiri, sin kachi abe bil raw wal ochrisa ye tow wal nejkrimerko. 24 Alu walula Ejipto ajtgame malala rewale alu Moisesi lige bujkurule. Napulige alu Moisesi wal ochrasa, tabil

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS11 narnilile alu napu nachumili nile alu muk ranala krik. Alueka Onorgame mach buinamia mayele alu ralmuli israelita al Ejipto mochgichi. 25 Alu ralmuli ejipsio we res olale alu ralmuli Onorgame oyrame, alu israelita, lige alu Moisesi ntele we al ko napurig res nlamala bon alu uch jar ralmuli israelita yuga. Alueka tabil asinlile alu ralmuli ejipsio yuga napu tabil gurule goame, we restiri nile alu ralmuli. Boneka la machligame tabil welisi ganliga mochmili nligo alu ralmuli ejipsio. 26 Alueka narnilia asale napu Onorgame ymorlige alu ralmuli israelita. Moisesi al machile Onorgame julamio bil ri napu ku buinamio al tabil la bowechi napu Kristo anilime nile. Alekeri Moisesi tabil asinlile al Ejptochi rek wek ywili nlige enom al asisk. 27 Tabil majale alu walula rey al Ejipto nulame rek ayoge napulige msale al Ejptochi. Al machile alu Moisesi Onorgame al eynaligo guriga, nobi tabilchigo etlek. 28 Napulige Moisesi ku nawasa al Ejpipto ab akinana wek bam, Onorgame anile bon julmorle melimea alu bajch ochrigame ri al aplipi galichi, tabil el chujkgame nsak al yochi. Alueka la bijchgale napu anile Onorgame lige nulele alu ralmuli israelita napurig ujchmala alu el al yochi napurig tabil meliboa alu bajch ochrigame ri israelita.

608 alu ralmuli israelita jmasile al Ejipto mochiga, liko Onorgameka wanpale alu wal baw napu Baw Sejtkame anilime ju napurig la wakgachi simromala alu ralmuli. Alueka we al bijchgale napu anele Onorgame, tabil armorle napurig suwimela. Napulige alu wek ejipsio sontalo sbalechig abalemi simromia, ma eynachi naspami, Onorgame yati ku bochbale alu baw, lige suwbaga alu sontalo ejipsio ma silile. 30 Ab akinana naosa maku bam kachi alu ralmuli israelita wes nolrale al suweke wek rigichi napu rep ilgame tegtigame nile napu Jerik anilichi nile. We la bijchgale Onorgame la gurimio napurig neyrimala alu sairgame yuga napu al pach mochile, ma gichao raw sbachi ma gajule alu tegoli, liko alu ralmuli israelita meale wek alu ralmuli amul suwbaga. 31 Al pach asale bil muk napu Rajabi anilime nile napu wek ri yuga gojchime nile. Alueka tabil melliru, alueka guriligime alu ok ri israelita napulige alemi eynilige enniga. Alu mukika we la bijchgale Onorgame la guiria asligo alu ralmuli israelita, alekeri alu muk la gurile alu ok ri. 32 Neka ma la ruwturu napurig emi we al bijchgimala Onorgameka la sbali olame napu an. Tabil ikiru ne ruy churig nokliga alu uch jar ramu rijimala ya mochgame,

29Liko

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

609 napu nile Gereoni, lige Baraki, lige Sansoni, lige Jeptesi, lige Rab, lige Samueli, lige alu ya mochgame napu ruwime nile napu anele Onorgame. 33 Alueka we al bijchgile Onorgame we al sbali olamio napurig anlige, lige alekeri we al ewele Onorgame. Alekeri la neyrale jar alu ralmuli nakoga alu chejarela ralmuli ewlala rey yuga lige alu wek sontlola yuga. Lige aminami jar eslikame nile, we la ntale Onorgame yuga. Jar alu ralmuli la narele napu Onorgame nejmorlige. Jar neysale napulige amul meli mawiyate. Onorgame namale chuala alu mawiy. 34 Jar tabil rajale napulige alu ralmuli eksilichi wal naich. Jar amul melliru machtate. Jar tabil ngame awal ma narele awal Onorgame awalila napurig la neyromala wek sairgame yuga nakoa, lige ma mabule alu ralmuli. 35 Abiena jar umug alu Onorgame raichlila bijchgime, alu umug kchila suis, Onorgameka uchchigo sin yale alaw napurig ku ajag mochmala. Jar rek la eweme ke Onorgame, we ejelile lige jar ma suwile. Alu ralmuli tabil al, alueka anele alu ralmuli Onorgame oyrame napu chapiruga mochile: Emi chibi ansak Onorgame liko la supanawa ramu emi. Nobi alu ralmulika tabil sin chibi anele Onorgame. Alueka we al machile Onorgame we al

HEBREOS11 semtiri nejimio pa rewagachi akinana napulige suwis. Alekeri tabil guwana rujsule. 36 Lige jar Onorgame oyrame we gawliru lige wejpisliru, jar ma bulliru karnate al pach galrale moasa. 37 Jar rejtete bajsibuga melliru, lige jar serchote rejpunleru lige jar iweli rejpigate ejchega melliru. Pe ichrimi eyname nile bo wichila opchiga lige chib wichlatiri. Jar tam ngame nile goame. Asriga wek ekargame res ikile tabil natimliru alu cha nokame ralmulite. 38 Alu ralmuli tabil nirame Onorgame, alueka tabil nirale Onorgame oyrame ralmuli. Anile alu cha nokame ralmuli: Ab la jk ye ralmuli suwis, nobi Onorgameka we la nirale alu bon oyrame. Alu Onorgame oyrame ka pe panpuri mochime nlekuru tabil bawgachi lige aminami tabil wesi ralmuli ejpergichi. Lige resochimi ejpergame nile lige aminami relemi weralemi ejpergame nile. 39 Alueka we la ewale napurig anlige Onorgame, tabilchigo narleko jena wijchimoba napu anile Onorgame. 40 Ramu jipe jena ejpergame ab la nmame niru napu nocha ajt Onorgame. Ramueka ma eteru churig guriligo Onorgame ralmuli, pe bon Inol jkana jlale napurig gurimala. Alu ralmuli ya mochgame pe buig mochile napurig sebmala alu Onorgame Inol. Tabil etele, ma suwligame. Jpeko ma sbakuru,

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS11,12 alekeri jpeko alu ralmuli lige ramu napuka la gainwalek sbali olame ralmuli gayenia.
Jena ruwimela napurig la anachawa napurig Onorgame kchila niwa Onorgame awalila gite

610 alu rejcholi napu Onorgame ylige alu Onorgame oyrame. Napurig bil on kchila ruyeme ju, alarig nile. Reg anile: Emi oyrame ne kchila. Tabil res ani mochiwa napulige ne ruwichi, we al natawa nalina. Tabil sewkime jkuru napulige ne gastigrichi. 6 Neka we la ruyguru alu ri napu we gal ne, lige gastigari ne alu napu ne kchila ju, napurig bil on. 7 Alekeri la anachlime jkuru rek we en ke napurig la sbali natawa Onorgame yuga. Onorgameka napurig bil bon inol alarig etiguru emi. Bil ri kchigame we la ruyeme ju bon kchila napurig la benimela lige la sbali olmala. Ta ewsak abiena gastigrime ju. 8 Suwbaga napu ek Onorgame kchila ju Onorgame la ruyeme jkuru. Ta ewsik abiena gastigrime ju. Onorgame tabil la ruysak, liko emi tabil Onorgame kchila ju. 9 Suwbaga napu ek ramu onola ju jena wijchimoba ejpergame, alarig ruyame jkuruchig. Lige asriga la nirlime jkuru napulige ruwichi. Liko abchigo rajp la nirlime jkuru alu Walula On Onorgame napu repume ju ramu alawala. Alarig la semati raweli ngame niwa ramu. 10 Alu ramu onlaka pe ukabi bam ruyeme ju ramu, lige ruyeme ju napu bon nata, lige asriga al ju alu ntili, ilig isnimi tam la machname ju. Nobi Onorgameka

12

Liko wek ralmuli mochile napu ya we al bijchgame nile napu anlige Onorgame lige we al ewile Onorgame. Alekeri la sbali olawa napurig alu ralmuli ya mochgame. Arewa alu chtiri ntili napu we nejkumeme ju napurig la ow eynawa Onorgame oyrisia, napurig gatele Onorgame we ya. 2 Arewa alu chtiri ntili lige we al natawa churig bejtligo Esusi jena gawich, alu nlekuru napu ramu benrale churig ejperlitik Onorgame yuga ntaga, alu jkuru nejkrime napurig ramu la sbali olame ralmuli niwa. La anchame nile alu Esusi napulige gulusichi ujchag meli. Boneka tabil chijnale rek al gulusichi ujchag meli, lchigo machligame akinana raw nerlimia bil ganlili. Jpeko ajtkuru wajton napu ajt Onorgame. 3 We la semriga natwak churig al anchame nliga Esusi napulige alu cha nokame ralmulite res oli. Alarig ntaga we al anachmala michig. 4 mika tach res nliguru napurig uch jar ralmuli Onorgame oyrame napu we res nliga suwile. 5 Ma tabil nlru

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

611 we al benrime jkuru ramu. Alueka suwbaga machguru napurig al sbali ralmuli niwa ramu napurig bon Onorgame. Isnimi tabil gepnilime jkuru bil rachali rek we al rachali kachi. 11 Lige apipiri gastigo pecha ga kame jk, nobi wchigo la nejkrime jk napurig la sbali natawa uch sin raw, sin kachi la benisk.

HEBREOS12 ek narmili nlige napulige onola mukus, suwbaga alu nakulile goame gite. 17 Emi la mach, akinana narnilituru, lige onola tabil arele. Rek nalae nobi tabilchigo gaynalek narea. 18 Jpeko nuebo ntili nlerukuru. Alu ochrame ntilika napu Onorgame newlige we ya, we majrime nile. Alu gaw napu Onorgame ajtile raj ilile. Asriga chniga ilile, lige asriga chkame nolega ilile lige aminami abiena newile. 19 Lige bil trompeta buchele, (alu ajgame awala newrigime napurig trompeta bujchlime) lige asriga ewele anile, lige Onorgame al wal gaw ilgichi anile sin. Lige ralmulika asriga majale. Tase raichawa!, anele alu ralmuli Onorgame olag. 20 Tabil anchale alu Onorgame raichlila akea. Reg anile Onorgame: Bil ralmuli o bil ajgame reksak ye wal gaw rep ilgame, ma yati meliboli jkuru rejtete bajsibuga. 21 Alu napu ek etgame ka asriga majale. Moisesi anile: Ma wali ne majaga. 22 Nobi mika tabil abemi jmili nlikuru napu alu gaw rep ilgame il napu alu ralmuli we majame nile. mika ma al jbalekuru uch bilena gawich napu Sioni anilime ju, lige Sioni abiena Rusaleni anilime ju napu pa rewagachi ju, napu bejtgame ju Onorgame napu ajag ajt. Al asriga wek mili santo njeli moch, alueka asriga ganliga moch al. 23 Al moch alu

la bijchgiwa napu an Onorgame. 13 Yawa alu bow la ow engame. La suwbaga asriga la gatewa alu ntili napu ek tabil la ju, napurig tabil guwana rujsmala alu ralmuli tabil awgame alawgame napurig la bilepi bow najtamala. 14 La niraga mochiwa omaka uch jar. La sbali olame ralmuli niwa la Onorgame yuga ntame. Alu tabil la ntame ka, tabil sin etmala alu Walula Esukristo. 15 We la ntiga narpuak alu nejkrali napu Onorgame nejmili ju napurig ramu we semriga mochiwa. Jar ralmuli tabil narsak ye nejkrali, alueka napurig ayome niraga mochmala, lige ralmuli ayome ma tabil la natmala, chtiri ntili oyramala lige ma wek ralmuli najsabmala. 16 Tase natawa wek umug yuga gojchiame, tase pe gomecho natawa napurig slige alu ri Esa. Alueka pe gomecho ntelekuru, lige suwbaga napu

Jena ruwimela la ntaga mochlime ko napurig la narpua napu Onorgame nejime ju


12Alekeri

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS12,13 ralmuli napu Esukristo oyrame nlige, napu Onorgame osale al lbrochi alu ralmuli rewal napu al pa rewagachi mochmili nlige. Alu Onorgame Walula Nulame ju. Alueka sbali machime ju chieri la ka lige chieri tabil la ka. Al pa rewagachi mochchig alu alala ralmuli alawala, alu ralmuli napu ya mochgame nlige napu buig mochile napurig sebmala alu Esusi jena wijchimoba napurig la sbali nmala. 24 Lige Esusi abiena ajt al, alu napu Onorgame tania ajt ramu gite napurig ramu la oyrawa alu rachali napu gatlige Esusi napulige mukule. Bon elalate biwlekuru ramu alawala. Napulige mellirige Esusi wek ralmuli gurile, najttiga alu ralmuli nila gastigo, tase napurig napulige Abeli melrilige. Abeli bajch melliru jena wijchimoba. Napulige mukule tabil wesi ralmuli gurile. 25 We al ntaga emi ralmuli. Tase gawliwa alu Esusi raichlila. Alu ralmuli ya mochgame gastigo narele napulige tabil ewale napu Moisesi nulachi, liko ramueka ab wal gastigo narpua tabil ewsik napu jula Esukristo pa rewagchika. 26 Napulige Onorgame rachale al wal rab Sina anilichi, ma gaw nokturu. Jipe Onorgame an: Pe che sinepi nokmala ne jena wijchimoba, lige abiena rewagchichig.o 27 Napulige yeti anis, pe aniame ju pe suwbaga

612 suwbaniliga an napu ek eteru jena wijchimoba lige raynali lige mech lige sopil abechig. Pe alu tajsin suwbamecho ekargame rejpmala, alu napu tabil etrume ju, napurig alaw. 28 Lige napulige suwisuga, mi bilena sebawa napu Onorgame ajt, napu suwbaga nulame ju Onorgame, al napu tajsin suwbame ju, alekeri la narkime jkuru nejkrali napu Onorgame neja ajt jipe. La we la niraga etlime jkuru Onorgame. Wal cheliera yawa napu nej Onorgame. 29 Onorgameka la sbali olame jkuru, alekeri ma suwbaga eksilime jkuru alu napu ek tabil la sbali ju.

13

Jpeko uch pe ukabi osim ne. We la niraga jrilime jkuru abopi napurig rijimala neraga. 2 La kgilime jkuru ralmuli tabil machirume napulige mu bejtlachi sebasa, (lige la ellime jkuru napurig al chelebmala). Sin kachi pe santo njeli nmala alu ralmuli, pecha machibw. 3 La nllime jkuru alu Onorgame oyrame ralmuli napu galrale moriga moch. We la natempua emi alu galrale morigame mochgame. Abiena we al natempua emi alu ralmuli napu res olrigime ju

Jena ruwimela Onorgame we ganliga ajtime ko napulige bil ralmuli we al oyrachi Onorgame

o 12:26 Enesi Hageo 2:6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

613 cha nokame ralmulite. We al nllime jkuruchig alu ralmuli napu res nilia moch, sin kachi bil raw abinachig res nilia mochwalek ramu. 4 Newkame nsak bil ri bil muk si la nirlime jkuru. Bil muk nrik tase yuga gojchiboa tabil bon yula nsak. Lige ri nrigak, tabil yuga gojchiboa uch bil muk. Onorgameka gastigrimala alu ralmuli alanokisk. Lige jarchigo richok newime ju, lige umug abinachig alanokame ju, umugchok newime ju, Onorgame gastigrimala alu ralmuli. 5 Tabil natawa wek mlime enom. Pe we ganliga mochiwa napu ek ngame niru. Onorgameka reg anile: Neka tajsin oni armala emi. Neka nab gurimili jkuru emi. 6 Alekeri ramu ralmuli tabil wek ntaga aniboli jkuru: Walula Onorgame smi nech guiria. Tabil sin majame ju neka. Alu cha nokame ralmuli tabil gainmala nech umeria. 7 La nlwa alu ralmuli napu emi benrilige Onorgame raichlila ya. La we al natawa churig nokame ka alu. La ewawa michig napurig alu ralmuli. 8 Esukrstoka nab la ntame jkuru lige nab la nejkrime jkuru napurig nejkrilige ya. Lige aminami uch sin abal alarig nejkrimili jkuru. 9 Alekeri we la ntaga mochiwa, tase

HEBREOS13 oyriwa uch bil ntili alu napu tase alarig ju napurig benrilige Esukristo. Jar ralmuli anime ju: Onorgame kgilime goame gosuga pistachi we la natlime kar Onorgame yuga. Goame pecha nejkrime jk, Onorgame jkuru awal nejime ka napurig la semriga natawa. 10 Alu ya mochgame bal meame nile ajgame Onorgame kgimia al msachi jirote newrigime (altar) lige pet goale, lige alu gomete bejtgame nile. Esukristo yale bon, alarig Esukristo (Onorgame) mukule ramu gite. Lige alu awallate mochrukuru jipe. Alu bal ya mochgame, tabil alu awal ngame nile. 11 We yako alu walula baleka pachami bajkime nile alu ajgame elal ok al reobachi wichite newrigime. Al ab na pachaka napu ajtile Onorgame liko el bachmale napurig la bimela al pachage napurig bimela suwbaga alu ralmuli chtiri ntame. Alu ajgame mukgame saplaka tabil otiame nile al pachami reobachi, saplaka mejk otiame nile mi suwemi rigachi eksimia napugiti alu sapaka we restiri nligame. 12 Esukrstochig al mi wek rigachi suw we res nlile lige mukule. Lige bon elalaka biwele bon oyrame. 13 Liko tabil chijunlime jkuru napulige Esukristo oyrilia rek mellirige al mach napurig we inlame ralmuli neraga, 14 napugiti tabil yalime ju semati raweli jena gawich, yalime ju

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

HEBREOS13 ramu we al semtiri raweli pa rewagachi. La machiguru we al semtiri raweli narpili ko ramu pa rewagachi. 15 Jpeko Esukristo ajtkuru Onorgame tania ramu neraga, liko aku aniboa: We al ju Onorgame. Onorgame jlale Esukristo napurig mukumela ramu guriga, alekeri we la ganliga mochiru ramu Onorgame yuga, lige alekeri tabil chijunaru ramu Esukristo oyeria. Alarig najk Esukristo, tabil najk napurig meliboa ajgame Onorgame kogia. Alueka najkguru napurig we la semriga raichawa Onorgame olag. 16 Lige abiena tabil wekuawa alu we alala ntili, la knime niwa abopi, alarigaka la we ganliga ajtime ju Onorgame, tase napurig goame kgilia. 17 La we al nirawa alu ewlala. Onorgame yame ju nchali tebkime emi. Tabil la sbali olsak, Onorgame gastigrimala. La ewawa nulachi napurig alu ewlala la ganliga mochmala alu nchali yuga, tabil seweka. Alu ewlala pecha gainmili jk guiria, emi tabil ewsak alu ewlala. 18 We tniwa Onorgame napurig la aminabi gurimala ramu. We al machia ramu natlila we al biwgame ko. Tabil ojchogila niru. Nab al sbali oli ramu suwbaga yuga. 19 Neka najkguru napurig Onorgame tnimala emi napurig

614 Onorgame la gurimala nech, napurig ne la yati romala emi enemia. nejkrisa la kp napurig ramu la bilepi ntaga mochiwa pe aluecho yuga. Alueka uchchigo sin ylerukuru alaw alu Walula Esusi, Onorgame oyrame tebume. Esukristo mukule ramu guriga. Alu nejkrili tabil sin suwimeli ju. Alarig gatele Onorgame napurig la akabmana eynawa. 21 We al nejkrisa la kp Onorgame napurig la sbali ralmuli niwa napurig la sbali olawa napurig najk bon Onorgame. Onorgame jlale Esukristo napurig gurimala ramu. We al semriga raichawa senib churig ka Esukristo. Alarig nisa la kp. 22 Emi Esukristo oyrame napurig ne, najk ne napurig emi we la ganliga gepmala ye pe ukabi rejcholi. 23 Najk ne napurig machimela emi alu Timoteo napu Onorgame oyrame ju napurig ramu, alueka ma machnale al galrale napu bajchriga aslige. We yati sebsak alu Timoteo, alu si sim ne emi enemia. 24 We reporali noli ne alu ewlala lige alu uch jar Onorgame oyrame napu al abemi ejpergame ju. Ralmuli jena mochgame Italia ejpergame we noli reporali emi. 25 Onorgame we al gurisa la kp emi. Pe ek kp. Chelirab.

20Onorgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta de Santiago

Ye osilika osirgime ju pe ukabi bam ab akinana napulige Esusi ku ajnasa. Sin kachi ye osil nile alu napu bajch osirgime nile napulige melisuga alu Esusi. Sin kachi ye osil oslegerko alu Santiago anilime ri, alu napu naspasi bonila nile alu Esusi. Aminami Onorgame nila rachali benrime nile alu wek ralmuli Esusi oyrame al Rusaleni ejpergame. Santiago osele ye rachali alu ralmuli napu we la oyrame nile alu Esusi napu mochile echromi ralaga al mejk tabil Rusaleni napu we res nilia mochile. Ab akinana uch jar ri osale aplipi libro. Lige ab akinana napabliru suwbaga ye libro lige bilnapi ujchliru, napu jipe Nuebo Testamento anilime ju.

Ye Ju Alu Apeli Napu Santiago Osale

Kuira suwbaga emi Onorgame oyrame. Ne Santiago os ye aplichi. Neka Onorgame nochlila nchame ju lige aminami ramu nuleme Esukristoa yuga. Alueka nech nuleme ju. Alu maku okan chojkgame ralmuli israelita os ne napu mejk moch ralaga, tabil jena Rusaleni.
Jena ruwimela Santiago ruwligo churig natlime ko napulige res iki

Onorgame oyrame napurig ne, napulige en iki emi la we raslag mochlime


a 1:1 Enesi glosario Cristo lige Jess.

2Emi

jkuru. 3 mika we la machguru, napulige emi we la nir mochgachi Onorgame lige yati neraga en ikis emi, alueka jkuru napurig emi ab al natmala lige tabil guwana rujslime ko rek en ikiae. 4 La anachlime jkuru emi nriga napurig la gainawa la semriga ntame gayena. Alarigaka la tabil sin guwana rujsmala emi napulige res iki. 5 Tabil bengame nsak rejcholi nejiga bil emi gompanirola, Onorgame tnilimili jkuru napurig Onorgame we la bengame newmala rejcholi

615
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SANTIAGO1 benriga alu ri, Onorgameka suwbaga asriga la ganliga gurame jkuru, tabil en anig. Napulige mu Onorgame tnisa napurig nejkramala Onorgameka asriga yati nejkrame jkuru. 6-7 Pe ilig we la niraga tnimala mu, tabil mayega tabil nejkromio, napugiti alu mayeme ka tabil la nejkromio Onorgame, alueka napurig baw anagumi otowame mi wal baw ilgichi, alarig ju. Alueka pecha ywili jk 8 Onorgamete alu Onorgame nila. Alu ralmuli bil raw bil nchali nochlime ntame lige uch melnala uch bil nchali nochlime ntame, alu ralmulika tabil sin la sbali ntame ju. 9 Bil ralmuli Onorgame oyrame tabil ngame, Onorgame nrik we najtkame ju, alueka asriga la raslmili jkuru napugiti Onorgame oyrame kame. 10 Bil ralmuli Onorgame oyrame we enomgame nisa, aluchig abiena we la ganliga asimeli jkuru napugiti Onorgame oyrame kame, alueka pecha raichmili jk we enomgame ko. Alu enomika pecha anchame kame, alu we ngame ka pe napurig gajsal sewal alarig ju. 11 Raynali chbame ju bil sewachi lige rajtgame ek lige ma wakiame ju alu sew lige wijchime ju alu sew, liko ma tabil semtiri ju alu sew. Alarig ikime ju alu we ngame.

616 Pe abiniko neraga tabil niga asibmala napu ni. 12 We raslag ajtame ju bil ri napu la anchame ju rek res iki. Napulige la anachsak bil ralmuli Onorgame la gurimala napurig la raslag bejtlamala alu ri.b Onorgameka asriga la ymorle semati raweli suwbaga ralmuli napu ek la oyeri Onorgame. 13 Napulige nochnilia chtiri nchali pecha reg aniame jk: Onorgame smi nech tabil la nocharia. Tabil alarig ju. Onorgameka tabil chtiri nochnilia ajt, nibil sin yame ju Onorgameka ntili napurig bil ralmuli chtiri natmala. 14 Chtiri ntili ner, alu napu buyame ju napulige tabil Onorgame yuga nata mochrigichi. We la semtiri krlamala alu ntili, nobi oyrisik alu ntili sewinchigo nokinliwag ramu. 15 Napulige ye chtiri ntili oyrisiga algeko ma sewinriga sika ilrome niwa. Napulige asriga iwgame chapig mochrigichi ye chtiri ntili liko ma tabil gainawa ramu Onorgame oyeria, liko ma Onorgame sala niwa.

Onorgame oyrame napurig ne, neka we gal emi. We la natawa, tase sewin nokiboa mayega tabil machimeo Onorgame sewin nokachi emi.

16Emi

Jena ruwimela la oyrilime ko Onorgame raichlila

b 1:12 Santigoka ye rachali osale griego rachaga reg anime corona de la vida.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

617 ntili we alala, pe Onorgame nej, aminami alu Onorgameka pecha sin sewinriga ntame jk.c 18 Onorgameka la biwlekuru ramu alawala bon nila rachali gite, napurig Onorgame kchila niwa napurig bajch ochrigame kuchi. Alarig najkile bon. 19 Emi Onorgame oyrame napurig ne, neka we gal emi. Aplipi ralmuli asriga la ntame nmili jkuru napurig gepmala bil rachali, pecha tabil ntiga raichmili jk, aminami tabil opargame nmili jkuru. 20 Bil ri opurgameka tabil gayname ju bil nchali new napu Onorgame najk. 21 Liko asriga la nirlime jkuru Onorgame lige aminami ma sew pkime jkuru alu chtiri ntili, lige aminami la narkime jkuru alu la bijchi rachali napu Onorgame nejile. Ye rachalite Onorgameka biweme jkuru ramu alawala. 22 Wek ralmuli pe elig gepume ju Onorgame nila rachali lige tabil ewame ju napurig an Onorgame raichlila. La ewilime jkuru. Ralmuli tabil ewmeka Onorgame nila rachali, alueka res ik bonepi chojkila gite. 23-24 Onorgame raichlilaka machrime ju aliena chtiri nchame ko alu ralmuli, lige alu ralmulika pe abiniko tabil

SANTIAGO1,2 nlme ju napu anlige Onorgame, alsko ma tabil sbali olame ju napurig an Onorgame raichlila.d 25 Ye rachalika we la sbali ju, tabil ygali. Bil ri napu gepume ye rachali, aminabi la oyrame, tajsin wekwame, lige la sbali olame napurig an ye rachali, liko alu rioka asriga la raslag nochmala apipiri nchali napu ekiana nocha. 26 Bil ri mayeme nisa bon la bijchi Onorgame oyrame ko lige tabil la natasa napulige raicha bil rachali,e liko alu rioka pe bon najsuka smi peka la bijchi Onorgame oyrame ke. 27 La Onorgame oyrame nrik la kgilime ju tbiri napu res la moch ukuchtiri tabil eygame lige umug gunmakame tabil niga mochisa bil tbiri napurig goame lige we chlag mochisa, lige tabil chtiri ntili natlime jkuru napurig ntame ju alu Riablo (Remnisi) oyrame ralmuli. Onorgameka we semtiri kor ye nchali, tabil chtiri kor.

17Suwbaga

Emi Onorgame oyrame napurig ne, alu Walula Esukristo Onorgame yuga ajt, la oyrasa nlisak Onorgame, pecha ab nerlime jk jar

Jena ruwimela we la niraga etlime ko suwbaga ralmuli

c 1:17 Santigoka ye rachali osale griego rachaga reg anime Padre de las luces napu aniame kr Onorgameka we la etea ajtig suwbaga tbiri chonok mochigo aplipi ralmuli, lige we la machig ajtig suwbaga ntili napu ek nata moch aplipi ralmuli. d 1:23-24 Santigoka anime osale jar ralmuli ko pe napurig alu ralmuli napu espjochi enname ju pala chinaga eyena moola lige pe yati tabil nlme ko chinaga eyenio moola. e 1:26 Yol rachiga ka anime chujk ye osil napu Santiago osale we ya napu reg an no frena su lengua.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SANTIAGO2 ralmuli metig uch jar, suwbaga rewniga natempua. 2 Bil ri bajkis reobachi we la opchigime lige we najteme ut chijtlame ano ujchgame maksachi rote newrigime we semati lige bajkis bil ri tabil ngame, asriga chiwgame opchigame, 3 lige emi etesa alu ri we semtiri opchigime ko, lige anesa emi: Jena asiboa we al mutlachi, lige anesa emi alu ri tabil ngame: Al na guwnaka ilibg, o reg anesa ma: Jena wijch asiboa, 4 alsko ma sewin nok emi. Asriga res ol emi alu ralmuli. Asriga galeg et emi bil lige uch billaka tabil galeg eti emi. 5 Emi Onorgame oyrame napurig ne napu ne we najk, we la gepuwa ye. Onorgameka suwbaga ralmuli tabil ngame wanpale jena wijchimoba mochgame napurig alu ralmuli tabil ngame la semriga oyramala Onorgame. Alu tabil ngame narmili jkuru alu semtiri ntili napu Onorgame nejmili ju. 6 mika tabil natemale ralmuli tabil ngame. Tabil alu ri we ngame nok res ol alu ralmuli tabil ngame lige bilnami ewlala mochgichi otoa wejpisomia rejcholi yamia? 7 Tabil alu ralmuli we ngame nok gawelia alu rachali napu Onorgamete yliru emi? 8 Emi la sbali olsak, la sbali napurig an Onorgame raichlila, reg anime: La we la ganliga etewa alu abemi ejpergame lige mejk ejpergame

618 ralmuli napurig natemame ju mu bonepi, liko asriga la sem nokimela emi. 9 Emi ab natemsak pe jar ralmuli metig uch jar, liko we res nok emi. Alsko we chtiri alawgame gayena emi. 10 Bil ri amul suwbaga sbali olasa Onorgame nulalila lige pet sewinriga nochasa, liko abirig resiti raweli narmala alu ri. 11 Onorgame napu reg anile: Tase wek umug yuga okpua, pe aba alu Onorgame anile reg ani: Tase meliboa uch jar ralmuli. Tabil wek umug yuga okpua aminami tabil wek ri yuga okpua umug nrik, lige melisuga bil ralmuli liko ma abirig tabil la bigame alawgame niwa. 12 mika raichmili jkuru lige nochmili jkuru napurig alu ralmuli napu we la sbali olmili ju napu Onorgame nul. Alueka nulguru bil ntili napu buyname ju ramu al chtiri bowechi. 13 Apipiri ralmuli tabil galeg eteme uch jar ralmuli, alueka resiti raweli yama Onorgame tabil natemaka. La nirsak emi ralmuli liko la tabil chtiri nchigame neraga gurowa emi Onorgamete.

Onorgame oyrame napurig ne, chiena la ju Onorgame oyrame kori lige tabil sbali olame nriga? Rek alarig natalie tabil sebawa al pa rewagachi. 15 Bil ralmuli

14Emi

Jena ruwimela we la sbali oliame ko napu raichalia bon

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

619 Onorgame oyrame sebasa emi ejperlachi, lige we resitiri opchigime nisa, lige tabil nutuggeme nisa, 16 lige emi reg anesa: We iwega enawa boichimi, tase ukwiga lige aminami tase eluka, lacha la nmalaw alarig anila bil ralmuli peka la kgilie goame alu we resitiri opchigime tabil nutuggeme napurig gomela boichimi? 17 Onorgame oyrame korisuga, lige tabil gurame nriga ralmuli, liko pe laniboa peka Onorgame oyrame nriga. 18 Sin kachi bil emi animrm: Mueka we la oyrame kor Onorgame, neka pe we la nchame ju Onorgame nochlila. Lige neka an: Mu tabil la sbali olasa nchali napu nulame ju Onorgame, tabil mach pala la Onorgame oyrame ko mu. Neka we la sbali olame ju nchali napu nul Onorgame, alekeri mu nriga la machgime nrkuru la semriga oyrame ko ne Onorgame. 19 Mueka we la bijchgame ju pe bilepi ko Onorgame pa rewagachi ajtgame. We al ju alarig natalia. Nobi Remnisika abienachigo alarig ntame jk, lige noli wilia mochime ju majaga. 20 Mueka we rilame jkuru. Tacha machinligo mu tabil la ko pe ntaga ilrome nriga tabil la sbali olag? 21 Onorgameka etele Abrami ramu rijimala we ya ajtgamef napurig we

SANTIAGO2 al ri napugiti Abramika we la sbali ewligame napu Onorgame nulele. Abramika amul meale eksiga bon inol Isaki rewgame Onorgame kgimia la sbali ewag napu nulele Onorgame, al napu ajgame sapala eksilime nile Onorgame kogia. Onorgameka alarig nulele alu Abrami machinliga pala la ewara alu Abrami, lige Abramika la ewale, lige Onorgameka tabil elile napurig melimela bon inol. Alsko Onorgameka pe bil bo yale napurig Onorgame kgimala.g 22 We la machgame nl alu Abrami we la nirame nliga Onorgame, aminami we la sbali olame nligo napurig anlige Onorgame. Napulige ewasa napu nullige Onorgame, liko abchigo la bijchgale wal awal ngame ko Onorgame. 23 Asriga la sbali olale napurig an Onorgame raichlila napu reg an: Abramika we la oyrame nile Onorgame lige Onorgameka asriga la sbali ri neraga etele. Alekeri Onorgame oyrame anliru alu ri.h 24 Liko machgime nrkuru bil ri la Onorgame oyrameka la sbali olmili ko napu nata, lige tase pe ntacho asimeli ko tabil sbali olag napu nata. La sbali olsak, la sbali ri niraga etmala Onorgame. 25 We la natawa napurig alu muk napu Rajabi anilime nlige

f 2:21Enesi glosario ancestor. g 2:21 Enesi Gnesis 22:1-14. h 2:23 Enesi Gnesis 15:6.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SANTIAGO2,3 napu asriga ya ajtgame nlige. Alu mukika asriga wek ri yuga gojchime nile, lige Onorgameka la ku ekale napugiti alu mukika alu ok ri israelita guriligime napurig jmasimala al wek rigachi mochiga Jerik anilichi. Alu ralmuli al mochgame ma melinlichi alu ok ri.i 26 Bil ri saplachi tabil itlasa alaw, liko pe mukgame nmala alu ri. Lige alu ri abiena Onorgame oyrame kris lige tabil sin sbali olame nisa alu ri napu najk Onorgame, liko pe nata ajt alu ri we la sbali oliame nobi tabilchigo la sbali olg. Liko pe napurig bil mukgame pe alarig nmala, pe chtiri alawgame, pe jami chonrale eyname.

620 sewinriga ntaga eyname, napugiti alu ntilika kame napurig alu freno bil gaw ujchalime chulachi. La natlika la Onorgame yuga inlime kr. 3 Bil frnote bil gaw la ewame ju, la akab simime ju. Yeka aniame jkuru: La replime ko bon chuala napurig la ow raichwemp, nobi tabilchigo gainrume jk ramu la aboi chuala neochalia nibil freno ujchala napurig we raichawa nobi la natlik la napurig freno ujchala bon chuala, alarig ju. Wchigo la rachame kame la natlik. 4 Pe achigriga ju barko bawich eyname, asriga wal nisa bil barko asriga awgame chbame ju ek, nobi bil rioka lchigo anagumi gulchame jk alu barko pe bil ig chijprigamete, napurig la ow simela alu barko. 5 Pe achigriga ju ramu chulachig,j asriga ut ju nobi asriga wekchigo chtiri rachali rachame krko lige tabil la natlika asriga riliga raichrume ju lige alsko pe nawali gayname ju alu rachali. Liko alu rachali napu rachame niru aysiga, napurig bil na alarig ju, bil na rojasrale wijchis suwbaga rojas rajname ju asriga wel. 6 Ramu chuala pe napurig bil na alarig ju, asriga entiri rachali buyame ju ramu chulachi, alarig raichsik ramu napurig bikgame sapgame

Emi ralmuli Onorgame oyrame napurig ne, we la natawa bajch tach nochalia rejcholi ruig einalia ralmuli. Suwbaga napu ek benriame ju, alueka we al nochmili jkuru Onorgame nochlila. Onorgameka awgame gastigromala metig uch jar tabil rejcholi nejime sewin ssak alu rejcholi nejime. 2 Asriga wes pe chibi anig inrume jkuru. Bil ri la sbali olame nisa napu nul bon lige tabil sewinriga rachame nisa, liko alu ri la sbali ri nmala tabil

Jena ruwimela tabil naloga raichlime ka bil rachali alala uch bil rachali chtiri yriga

i 2:25 Enesi Josu 2:1-21. j 3:5 Santigoka tabil chuala olag anime ke anile, alueka pe inal olag anile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

621 niwa ramu. Remnisi nulguru ye suwbaga. 7 Apipiri ralmuli la umbame ju tabil majalgame new suwbaga napu ek ajgame jami oyame ju, ajgame we jobtigame lige ajgame bawich ejpergame. 8 Nobi tabilchigo wesi umbago la ow rachame new abopi ralmuli chuala. Alu chtiri rachame chu asriga chtiri ju napu tabil wesi ralmuli umbame ju la ow rachame new, alu rachali alek chuachi buyame napurig nayul alarig ju, bil ralmuli nayupasa alu nayulite uchchigo jar ralmuli chujkeme ju. Aliko bil ralmuli chtiri rachali raichasa, uch jar ralmuli chtiri rachali rachame jchig. 9 Abalek chuate isnimi reg aniame ju: Onorgameka we la nejkrame ju. Lige isnimi pe gawliga raichlime ju uch jar ralmuli olag rek la Onorgame kchila kachi. Tabil wesi ralmuli gawliga raichtkuru. 10 Pe abalek chuachi machname ju we la semtiri rachali lige alu chtiri rachali abiena. Emi Onorgame oyrame napurig ne, tabil alarig nisa la ju. 11 We la natawa, baw bajlime lige chtiri baw tabil bajlime tabil bilnapi bajischika machnigame ju.

SANTIAGO3 masana rakala rakeme ju, lige bil iwil banilichi tabil chun rakala rakeme ju, nibil bilena we al bajichi on nalgame baw machnamala.k 13 Bil emi rejcholi benriame nisa, asriga la semtiri ralmuli jkuru alu nchali ngame lige tabil gawlimili jkuru alu ri uch jar ralmuli olag. Alu rioka la sbali olmili jkuru napurig beniria alu bon. 14 Emi we najkulime nisa lige pe abopi koruka nokis, pe enom mniliga, liko tabil rasl mochiwa we jebnigame krik rejcholi benriga alarig natlika, pe tabil la semriga ntaga benrimala emi. 15-16 Bil rejcholi benrilika tase napurig la nul Onorgame, alu rejchlika pecha Onorgame nila jk. Alu rejchlika pe alu uch jar ralmuli cha nokame alu nila ju, alu rachalika pe Remnisi nila ju, napulige we najkuelia mochgichi ralmuli, pe nawali nergame kame alemi. 17 Bil ralmuli we la bengame Onorgame rejchlila benriga Onorgame gite, alu ralmulika asriga la sbali ju, lige asriga la gurome ju ralmuli napurig la sbali nmala tabil wek ntame, tabil awgame nulame ju, alueka we rejchirgame ju bil rachali geplichi uch jar ralmuli rachachi, la nejkrome ju gatlichi napulige tabil ow engichi bil nchali, la nejkrome ju napulige bil ralmuli nejkrali tachi, la semtiri nchali

Onorgame oyrame napurig ne, bil chunachi tabil

12Emi

Jena ruwimela napurig we la nmapua Onorgame natlila lige riablo natlilachig

k 3:12 Ye rachalika ruwime kr tabil la ko we semtiri rachali raichalia lige pe akinana rachalia chtiri rachali.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SANTIAGO3,4 nchame ju, la tabil natemame ju ab pe jar ralmuli metig uch jar lige la tabil sewinriga ntame ju napu an. 18 Ralmuli we la sbali, alu napu gurome ju alu uch jar ralmuli, alueka asriga la semtiri raweli narmala. Suwbaga we la nchali we al buyame ju napulige we la semriga ntaga eynachi ralmuli. Koche owime ju nakoli? Lige Koche owime ju nawili? Machname jkuru napulige bil ralmuli tabil la nata ajtgichi. 2 mika asriga najki mochime ju napu tabil emi nila ju, lige meame ju emi uch jar ralmuli neyriga mochniliga nobi tabilchigo sin sebrame jk napu najk emi aboi, pecha rachame kame tniga emi Onorgame. 3 Napulige tani emi Onorgame, tabil nareme ju emi napugiti pecha la suriga tnime kame emi. mika pe tnime jkuru napurig nata emi aboi. Tabil oyriga tnime ju emi Onorgame. 4 mika Onorgame oyrame kor nobi pchigo Remnisi natlila ntame jk emi. Tabil mach emi, Onorgame sala neraga eyenia napulige chtiri ntili ntaga eynachi emi napurig ntame ju alu tabil al ntame ralmuli. 5 Mueka nata tabil bijchi ko Onorgame raichlila alu rachali napu an we neyriga asinalio Onorgame Alawala napu Onorgame nejile? Tabil najki napurig

622 uch bil ntili oyrawa. 6 Lige Onorgameka we la nejkriga ajt cherajp nejime jkuru nejkrali aminami we ganliga. Aminami reg an Onorgame raichlila: Onorgameka we gich alu we rilame ralmuli. We la gurome ju alu we ikil ralmuli.l 7 Alekeri la ewlime jkuru Onorgame. La Remnisi sala neraga natlime jkuru, aliko alu Remnisi ma msamala. 8 We la niraga oyrowa Onorgame, liko Onorgameka we la repmala emi. Emi restiri ntame nisa ma sew ppua alu chtiri ntili. Emi Onorgame oyrame aminami we korume ekargame tbiri jena wijchimoba nergame, la bilepi ntili ntame niwa nalina, pe Onorgamecho la oyriga. 9 We seweka mochlime jkuru Remnisi natlila oyrame nrik, lige aminami nalpua, tase achi mochiwa, tase raslag mochiwa. 10 Mi ppua alu chtiri ntili napulige raichalia Onorgame yuga, aliko Onorgamete yawa emi alu iwrali we la sbali ri krik lige we la nirame.

Onorgame oyrame napurig ne, tase najkuliga raichawa emi abopi. Aminami tase nechiga einawa ralmuli tabil chrikme nrik alu ralmuli yuga. Lige nechiga eyname nsak emi pe apipiri

11Emi

Jena ruwimela la sbali rejcholi yalime ko uch jar ralmuli napulige sewin nokachi

l 4:6 Enesi Proverbios 3:34.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

623 ralmuli peka chrikme ke emi si, liko pe gawlinti krlamala emi alu nulal napu Onorgame nejile. Alsko ma tabil sbali olame krlamala emi napu nul Onorgame, alsko pe napurig bil walula rachali gateme krlamala emi. 12 Pe bilepi ju napu newale alu nulal, lige pe alu bilepi ju napu animela pala la gastigo narmili ko bil ralmuli. Pe Onorgamecho jkuru napu umbame ju ralmuli mach pa gastigo bogichi rewagachi julamia, lige pe aluecho ju napu jlame ju injierno. Chieri jk emi napurig pe nechiga eynamala apipiri ralmuli peka chrikme kachi napurig alanokig eynamala emi? 13 We la natawa, jar emi anime ju: Jipe o bel km simawa al wek rigachi bil bam mochiwa ramu al, lige nocha mochiwa ramu al, lige ralinea suwbaga ekargame tbiri napu muruka simawa ramu alemi, lige asriga wek mpua enom lige ekarginti tbiri. 14 mika pecha machg alakimeo belimi. Sin kachi bajchab suwibrma. Pe napurig bil mol nrukuru ramueka, bil mol pewera la mach ename ju, pe abiniko tabil ne ikime ju. 15 Ab la ju ani: Onorgame la nejsak raweli la nochawa napu nochnili ramu. 16 Nobi mika wchigo rilame jk senib we la gainamio mayeme ju bil nchali

SANTIAGO4,5 napu nocha emi. Tabil la ju alarig natalia, wal gastigo rewiyame ju alasima. 17 Bil ri la machime nisa churig nulao Onorgame lige tabil la nochasa, alueka wal gastigo rew ajtkuru. We la natawa emi ralmuli we ngame nriga, la nalpua lige aminami sinpua chlag napugiti we res ikimeli kame emi. 2 Wek ekargame napu emi niga moch jipe tabil la ju. Lige emi opchila ma chiwale, tabil la ju, ma ewasole. 3 Alu oro lige alu plata emi nila ma bemorsigame jum lige aba pe alu oro lige plata gite we en ikimela emi. Emi we ngame gaynale pe kul jipe ma guwichimi, ma pewemi ma tan ikimela suwbaga ye gaw. 4 La nlwa tabil najttiligo emi alu ralmuli nochrisa goame wriga. Alu ralmuli wgameka nal mochkuru jipe mu laskirik, lige Onorgame ma akele, alu napu santo njeli sontalo nuleme ju. 5 mika asriga wek tbiri ngame jkuru jena wijchimoba, pecha res nliga mochiko mi. mika pe bajiga eyname jkuru echromi, mika asriga wal gastigo napabguru, alekeri gastigriwili jkuru emi Onorgamete. 6 Emi ralmulika tabil ngame galrale molekuru alsko ma melekuru emi alu we la nchame ralmuli, lige alueka tabil nemile rek meliae.

emi Onorgame oyrame we la anachmili jkuru

7Alekeri

Jena ruwimela we la ntaga inlime ko tabil ayoga

m 5:3 Alu oro lige alu plata napu nergame nile we ya, napulige Santiago osale ye osil, bemorsame nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

SANTIAGO5 emi napus alu Walula Onorgame (Esusi) ku seba. La we la natawa churig nokame ka weechi echame. Tabil jigame ju napulige pe kul sin seba uk lige akinnami napulige rak, la ikil eyname ju tabil jigaga. 8 Emi la ikil buwmili jkuru, la bilepi ntiga rejplime jkuru pe Onorgamecho ntiga we la nlag. Tabil wek raw rokr napurig sebmala alu Onorgame. 9 Emi Onorgame oyrame, tase najkuliga raichawa emi aboi ralmuli. Emi alarig nokisk, Onorgameka emi gastigrimala. We la ntaga, alu napu gustisia olmili ju ma buig ajt oinamia gustisia ol. 10 Emi Onorgame oyrame, we la natawa churig nligo alu ya mochgame ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame. We la machgame nrkuru we la anchaga mochligo tabil res anig rek res olie. 11 We la natawa, alu la anchameka asriga la raslag mochime kmpu. Emi la mach churig anchiligo alu ya bejtgame ri napu Jobi anilime nlige napu we la anchale rek res iki. Emi we la mach we semati raweli yligo Onorgame napulige alu ri anachasa. Onorgameka asriga natemame ju suwbaga ralmuli jena wijchimoba mochgame.n

624 sbali olnilisa bil nchali tase reg aniboa: Alu rewag la gurisa la kkuru nech, reg ma: Ye gaw nech la gurisa, la kp, napurig nokame ju ralmuli juro. Pe reg aniboa nalina: Neka la bijchi la sbali olmala, lige la sbali oliame jkuru. Pe echil aniame jkuru, tase rep ajchig raichawa. 13 Emi nriga cha ikisuga yati raichlime jkuru Onorgame yuga iwrali tniga. Lige we raslag mochrik liko wikar mochiwa Onorgame nila wik. 14 Bil ralmuli tabil nlisak awal bil raw we nayua bois lige tabil gainasa la nata, yati baymili jkuru alu ewlala Onorgame oyrame nuleme napurig nawmala, lige napurig raichmemp Onorgame iwrali tniga, olibo rakala wiila ujcheg molachi alu nayume napurig Onorgame la ymemp iwrali. 15 Lige alu ewlala juro ralmuli nuleme la we la oyriga lige la bijchgiga tnisa Onorgame, la yati nejkrome ko Onorgame, aliko la yati sawimela alu nayume. Lige alu nayume res sika ilrome nisa napulige we la oyriga tnisa, Onorgameka la ekmala. 16 La ruwame jkuru emi aboi napulige sewin nokis. Lige la tnilime jkuru Onorgame napurig la ekmala mu gompanirola napulige alu mu gompanirola sewin sisa, napurig la sawimela lige napurig la Onorgame yuga

Onorgame oyrame napurig ne, napulige emi la

12Emi

Jena ruwimela la raichlime ko Onorgame yuga

n 5:11 Enesi alu libro napu Job anilime ju al Antiguo Testamntochi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

625 natmala. Bil ri we la ri nisa la Onorgame oyrame, napulige tnisa Onorgame iwlali napurig la ekmala sewin skame ri, liko Onorgame we la eweme jkuru. 17 Alu ri ya bejtgame napu Elasi anilime nlige, alu rioka pe napurig ramu nile. Lige alueka Onorgame tnile napurig tabil ukumela, lige tabil ukule jena Israeli baki bam min nasipa. 18 Lige akinana tnile uchchigo sin Onorgame napurig

SANTIAGO5 ukumela alige la ukule, lige asriga la rakele goame.o 19-20 Emi Onorgame oyrame napurig ne, alu ri napu la rejcholi ruyeme ju alu we chtiri ntame ri napu pe chtiri bowechi eyena, alu ri rejcholi ruyame ka la mach pame ju alu chtiri ntili. Alu ri napu we restiri ntaga eynilige ma tabil restiri ntaga einmala, ma tabil chtiri bowechi. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

o 5:18 Enesi 1 Reyes 1720.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osilika nulrigime nile osniliga alu Pgrote we ya bais maku bam ab akinana Esukristo mukus. Ye osilika nulale osniliga alu Pegro napurig we oilrimala uch jar alu Onorgame oyrame al wekanami ejpergame al Asia anilichi. Lige alu ralmuli napu la narele ye osil we res nilia mochile. Mayelia ye bilepi osil sink otlirigo bilena pueblo lige uchchigo bilena, mayelia arig wekanami sbaligo. Ye osilika ruwime ju tachiri gite nawliga Esukristo jena wijchimoba. Lige aminami ye osil we la machgime ruw churig ejperlitik ralmuli napu la Onorgame oyrame niru.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Primera Carta del Apstol San Pedro

Ye Ju Alu Apeli Bajch Osirgime Napu Osale Pegro


nmala emi napu Onorgame najk. Onorgame bon Alawlate biwele emi alawala napurig la ewmala emi alu Onorgame. mika ma la biwgame alawgame ju napugiti Esukristo ma mukligame bilena gulusichi emi nila gastigo otog. Onorgame la natemasa la kp emi napurig emi we la ganliga ejperlamala.
Jena ruwimela Pegro ruwligo la narpulik napu Onorgame nejmorlige

Kuira suwbaga emi ralmuli Onorgame oyrame. Ne Pegro Esukrstote yrigame ju nchali napurig nulame nmala ne lige napurig einmala ne ichrimi ralmuli benriga Onorgame nila rachali. Reporali nwala ne suwbaga emi napu moch jipe ichrimi sew napu tase la emi aboi ejperlachi ju. Jar emi mochkuru jipe al Ponto anilichi, lige jarchigo Galasia anilichi, lige jarchigo Kaparosia anilichi, lige jarchigo Asia anilichi, lige jarchigo Bitinia anilichi. 2 Suwbaga emi osguru ne napu Onorgame ma la nata aslige bajchabchigo emi wanpamia napurig la ewame

we al aniboa we al nejkrame ko Onorgame alu Esukristo Onola napu ju ramu nuleme. Napulige Esukristo ajnasa als akin we 626

3Senib

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

627 al semriga ejperliru ramu napugiti Onorgame we al natemligame ramu, lige we al machig mochiru ma la biwgame alawgame nrigo. 4 Abiena we al machig mochiru we al nejimio Onorgame napu nejmorlige napulige moinsiga rewagachi. We al semriga ju, pecha sewin ikimlag. 5 mika we la bijchigi napu an Onorgame, alekeri Onorgame we al rep emi bon awallate napurig la narmala emi napu Onorgame nejlala ju napulige ma sebasa raweli napulige narpuli ju napu nejmorlige. 6 Alekeri we al raslig moch emi, rek isnimi we res iki emi alemi napu emi moch. 7 mika we res ikguru napurig la machimela emi pala la bijchi la bijchgame ka emi napu an Onorgame. mika we la bijchigi napu an Onorgame. We al ju alu ntili metig alu oro. Alu roka naich wajslime ju bilena sikolichi napurig la biwgame machnamala alu oro. Achigriga jkuru emi natlila, Onorgameka elame jkuru napurig res ikimela emi, lige emi tabil arsak Onorgame oyeria rek we res iki emi liko la biwimela emi aboi alawala. Alarig Esukristo we al semriga raichmala emi olag napulige uch ku nawasa jena wijchimoba. 8 mika we la nirame ju alu Esukristo rek emi tabil sin eteme kp, lige jipe we al bijchgiga napu an Onorgame we al rasl emi, lige tabil

1 PEDRO1 gayena emi ruy chiena rasl mochigo emi, pecha itig rachali alarig ani, 9 napugiti mika aminabi we al nmame churig ka napulige we la bijchgilia napu an Onorgame. Aminami we la bijchgiga emi we al biwimela emi alawala. 10 Suwbaga napu ruwime nile napu anele Onorgame we al machile churig la biwime ko ralmuli alawala lige we al rachaturu tachiri yamio Onorgame emi. 11 Kristo Alawlaka we al machrile alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame chiena res ikimeo Kristo lige chiena al semati raweli naremio kchigo alu Kristo ab akinana lige alu Onorgame nila rachali nareme ka we ewrali olale machinliga chiniko ikimeo suwbaga alarig. 12 Lige Onorgameka we la machrile tabil pe aboi niga ejtebimio alu rachali alu Onorgamete nulalime napurig benrimala ralmuli. Onorgameka machrilekuru alu bon nuleme ralmuli, alu nujub ejperlimili ralmuli benimeo alu rachali, alu ralmuli napu narmili nile semati raweli. Alu jkuru rachali napu benriliru emi Onorgame Alawala awallate, alu Alaw napu pa rewagchika julrigame ju. Alu santo njeli rewagachi mochgame we machinlilechig chiniko ikimeo suwbaga alarig.

we la ntaga mochiwa, we al machig tachiri chonok

13Alekeri

Jena ruwimela Pegro ruwligo ejperliwilik napurig Onorgame najk

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 PEDRO1 mochigo emi aboi napurig la gainmala bil nchali. We al machig mochiwa we al nejkrimio Onorgame napulige Esukristo uch ku nawasa. 14 La ganliga ejperlawa, la napurig alu kuchi we al ewame. Tase ejperlawa napurig ejpergame nile emi ya napulige tach oyeria Onorgame, tase cha nokiboa chibi nokinlisiga. 15 Ilig jpeko la ganliga ejperlawa la napurig Onorgame najk napugiti Onorgame napu emi wanpale, pecha chtiri ntame kame. 16 Aka Onorgame nila rachali reg anch: La ganliga ejperlawa la napurig ne najk, neka la biwgame alawgame kame. 17 Onorgame napu la sbali gastigrime ju ralmuli tase reg anig: Yeka tabil gastigrimala ne rek res skame ke. Emi On aneme nsak Onorgame, liko emi la nirmili ju senib raw Onorgame napulige bij jena gawich mochiga, 18 napugiti Onorgame we la machriligame emi tabil la ko alu ntili napu benriliru emi alu ya mochgame emi umlilate rek alu emi umlila we al kolae alu aboi natlila. Lige emi aboi la mach tase pe tabiri tbirite najttiligo Onorgame napurig emi we al ntame nmala, alueka pecha rote najttilek, 19 ilig Onorgameka alu Kristo elalate najttile, napugiti napulige melisuga alu Kristo bilena gulusichi ujchag, alueka nligame napurig bil bo meliame Onorgame kgilime. Alarig nlekuru alu Kristo.

628 ye tbiri napu ruw ne, Onorgameka ma la nata asale bajchibchigo tach new gaw, ilig pe ma guwich nawale Kristo jena wijchimoba we kul. Bon Onorgame alarig nata asale tachiri la ko emi nriga. 21 mika we la oyrame jkuru Onorgame napugiti Kristo nawligame bilena gulusichi mukumea emi nila gastigo otog lige aminami we la machiame emi Onorgame ajal yligo alu Kristo lige walula neraga ajchligo al pa rewagachi, alekeri emi la bijchigi napu an Onorgame. 22 mika we la biwgame alawgame gaynale napugiti emi we la ewligame alu Onorgame nila rachali napu tabil ygali ruwime ju. Onorgame Alawala we la gurile emi napurig la ewmala emi Onorgame. Liko la ganliga jrowa omaka emi. 23 mika napurig uch ochrigame alarig jkuru, nobi tabilchigo emi aboi eyela rojplachig, emi eylaka ma suwime ju sin raw, mika napurig uch sin ochrigame alarig jkuru napugiti mika la bijchgiligame Onorgame nila rachali, lige alu rachalika senib nerlamala. 24 Aka reg anch Onorgame nila osilichi: Suwbaga ralmuli napurig gajsal alarig ju. Alu gajsal jami jgame we la semati sewame ju nobi mchigo wakbame jk alu gajsal lige ma rujsume ju alu sewal. 25 Alu Onorgame nila rachalika tabil sin che ikime ju.

20Suwbaga

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

629 Alu rachali jkuru napu benriliru emi. Liko emi nriga ma tase cha nokiboa, tase ygame niwa, tase neochawa ralmuli we cha nokame nrik, tase nejkemewa napulige bil ralmuli we la nchachi, lige tase rupoa uch bilnami bil ygali pe bil nawali oinniliga. 2 Napurig ukuch kuchi pe kul ochrigame aboi eyela chiwala yame jturu chinlichi, emi achigriga yawachig alu alala ntili. We la yasak emi alu alala ntili liko aminacho Onorgame oyrame nmala emi lige la biwgame alawgame nmala emi. 3 mika wchigo la machiame chiena la semriga nejkrime ko Onorgame.

1 PEDRO1,2 nulmala emi. Bon Esukristo we la guiri napurig emi la ewame nmala napu an Onorgame. Lige michig achigriga ju napurig alu rejt, lige Onorgame emi nulmala napurig emi benrimala ralmuli napurig la Onorgame oyrame nmala aminacho wek ralmuli. 6 Aka reg anch Onorgame nila osilichi: We la ensib, ye rejt ajchmala ne jena Sioni anilichi wek rigichi, ye rejteka ab alala jkuru metig suwbaga che jarela, lige suwbaga ralmuli napu ek la nirame ju alu rejt, tabil sin chijniga eynamala. 7 Lige emi nrik napu we la bijchgame ju napu an Onorgame nila rachali, we najtkame ju alu rejt, lige la tase gawliga et emi alu rejt we alala. Lige ma sebrilekuru raweli alu ralmuli napu tabil la nirame nile napu an Onorgame. Al Onorgame nila osilichi reg an: Alu rejt napu ralmuli nchame pe gawliga etele, ab alala rejt ju jipe, ab al asbagame. 8 Abiena reg anchig Onorgame nila osilichi: Bil rejt napu tormala ralmuli, rejt napu ralmuli robamala. Alu ralmuli ma toroka eyena napulige tabil ew napu an Onorgame nila osil. Alarig gastigari Onorgame alu ralmuli.

aminacho ab al oyriwa alu Esukristo napu ju napurig bil rejt napu ralmuli gawliga etele napulige alu wal reob new, nobi alu rejteka abchigo najtkame jk, napu Onorgame tabil gawlele.a 5 Yako al reobachi bejtgame nile Onorgame Alawala. Jpeko ramu alawlachi pachgana ajt, liko ramu niru napurig bil reob wal. Ramueka niru napurig bil rejt alu wal reob newrigime. Abiena nir ramuchig napurig ewlala bal napu nchame ju Onorgame nila nchalichi. Liko we la eliwa napurig Onorgame

4Liko

Jena ruwimela Pegro ruwligo Krstoka ko napurig alu rejt napu ralmuli gawliga etele

a 2:4 Napulige Pegro rejt ani pe Esukristo olag an.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 PEDRO2
Jena ruwimela ma la Onorgamete wanparigame nrigo
9mika

630 raichmala Onorgame olag, lige animela we la nejkrime ko Onorgame napulige Onorgame nawachi gustisia olamia jena wijchimoba. 13 We la ewiwa emi napulige nulachi alu ewlala napu Onorgame mochile jena wijchimoba, we la ewawa alu ab walula selgame. (Yol rachagak emperador anime chujk al Onorgame nila osilichi.) 14 Lige we la ewawa napulige nulachi alu eslikame napu mochirigime ju alu ab walula selgamete, napurig gastigrimala alu we cha nokame ralmuli, lige napurig la gurimala suwbaga napu ek la ak ralmuli ju. 15 Aka Onorgame najkch napurig la tabil cha nokame ralmuli nmala emi la ewame napurig tabil chibi animela emi olag alu ralmuli tabil machime tachiri najki Onorgame lige we gawlime Onorgame. 16 mika lisensia ngame ju napurig eynamala Onorgame nila rachali benriga ralmuli, nobi tabilchigo reg anigg: Ramueka pecha neochwag rek chibi nokie napugiti ramueka la lisensia ngame nrigime napurig ichrimi eyniwa. mika benrimili jkuru la napurig la Onorgame nila nchalichi nchame. 17 We al niraga etewa suwbaga ralmuli. We al niraga etewa alu ralmuli Esukristo oyrame. We la oyriwa Onorgame. Aminami we la nirawa alu ab walula selgame.

wanparigame ju Onorgamete napurig Onorgame nochlilachi nochmala emi. Emi ralmuli ju napu Onorgame wanpale. Emi ralmuli la Onorgame oyrame ju. mika nokimela suwbaga ralmuli beniria chiena la semriga nejkrame ko Onorgame, napugiti mika Onorgamete buinrigame kame al we resrikchi napurig la akabmana eynamala emi. 10 Yabeko emi tabil wanparigame nile Onorgamete. Jpeko la wanparigame jkuru emi Onorgamete. Yabeko tabil natemaka etlime nile emi Onorgamete, jpeko la natemaka etlime ju emi Onorgamete.

Onorgame oyrame, neka we gal emi, neka rachaguru emi napurig pe sgame neraga jemi wijchimoba. Neka najkguru napurig tabil sewin nokimela emi rek sewin nokinali nlisa emi. Onorgame Alawlaka ku roina ajt bil ralmuli sewin snilichi. 12 We al ntaga eynawa emi al mi napu ejper alu tabil Onorgame oyrame ralmuli. Rek jipe we ani mochige alu ralmuli we cha nokame ralmuli ko emi, lige etega alu ralmuli tabil cha nokame ralmuli ko emi, arig ikilimi we al semriga

Jena ruwimela napurig la tabil cha nokog ejperliwa napurig tabil che animela ralmuli
11Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

631
Jena ruwimela Pegro ruwligo Esusi tabil chllig rek res oliae
18Emi

1 PEDRO2,3 olliru napurig emi alawala la biwgame nmala. 25 Yako emi napurig bo eweggame alarig eyname kturu. Jpeko ma jslikuru emi napu ajt Kristo napu ju napurig bo neseme napu mi repume ju.

ralmuli napu nochrilime ju bilena galrale tabil najttiga we la niraga ewime niwa alu emi aboi batrnila. Tase pe alu batroni tabil che anime we al ewime niwa, abiena alu we cha anime batroni we al ewwachig. 19 We al jkuru anachalia rek res olie emi peka res nokgame ke emi, mika pe Onorgame oyriga la anchame kame. 20 Emi nriga pecha najtkame jk anachalia napulige gastigrilia pe cha nokgame nsak emi, pe rioksi anachlinti krlamala. Emi we res olie peka res nokgame ke emi, liko we la guriwa emi Onorgamete, liko pecha chrlamalag rek res oliae emi. 21 mika Onorgamete wanpurigame jkuru napurig res olwachig emi. Napurig anchale Esukristo jena wijchimoba emi alawala biwea, michig la anachawa res oliae. 22 Alu Esukrstoka pecha sin inliga ilrome nleko lige aminami pecha ygali rachali rachalek. 23 Napulige Esusi jechalia lige chibi anila, alueka pecha chibi anig nejlek. Essika ilig we la Onorgame yuga rachame nile napurig Onorgame otomela alu Esusi alawala, Onorgame napu we la sbali gastigrime ju ralmuli. 24 Alu bon otlekuru ramu nila chtiri ntili napulige melisuga bilena gulusichi ujchag, alarig muklekuru napurig ramu ma arewa cha nok. Krstoka res

Emi umug we la ewmili jkuru ri emi aboi yula napurig alu ri we la etmala we la ak ko emi umug la sbali olame napu nul emi aboi yula. Liko jar emi yula tabil oyrame nsak Onorgame la bijchgimala napu an Onorgame pe emi umug etega we al ak umug ko emi la ewime emi aboi yula, 2 lige we la machimela we la ewime umug ko emi lige we la Onorgame oyrame. 3 Umug, tase umuglame niwa rek we ak sipchigame nrige lige we najteme, lige we najteme ekargame tbiri uchchiga emi guplachi, lige wel rote newrigime, lige goloka we najteme. 4 Onorgame nrik pecha najtkame jk suwbaga alu tbiri we najteme. Ab al ju lina we al muk nriga we al ntame we la biwgame alawgame, alu alawaka pecha che ikimlag. Suwbaga tbiri napu tabil alaw ju, alueka suwbame ju. Alarigaka we najtkame jkuru emi Onorgame nriga. 5 Alarig nile alu umug ya mochgame Onorgame oyrame lige napulige nulachi la ewime

Jena ruwimela Pegro ruwligo churig ejperlimili ko alu ralmuli newkame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 PEDRO3 nile ri aboi yula. 6 Alarig nile alu Sara we ya bejtgame, we la ewime nile alu bon yula Abrami rewgame. Reg aneme nile alu Sara alu Abrami: Murigo walula nulame. Emi napurig alu Sara kchila krkuru we la ewime nsak aboi yula tabil majaga. 7 Emi ri umug ygame achigriga nwachig emi aboi yula umug yuga, we la natempua, we la nirawa umug, alueka pecha me awgame kame. Alu emi yula umugika abiena la Onorgame oyrame kame, lige narmili ju napu nejmili ju Onorgame rewagachi. We la reppua emi yula umug napurig we la najtkame nmala napulige emi Onorgame yuga rachachi iwrali taga.

632 we la tabil che anig raichmili jkuru uch jar ralmuli olag, tase ygali rachaga. 11 We la guriwa uch jar ralmuli. Tase chibi nokog eynawa. Senib we la niraga ejperlimili jkuru emi uch jar ralmuli, tase chibi anig. 12 Onorgameka we al repuka ajtigame alu ak ralmuli tase inlime lige we la gepume ju napulige tachi iwrali, nobi Onorgameka wchigo ayoga ajtk alu inlime ralmuli yuga. 13 Chirite cha olwaw emi la senib la ak ralmuli nsak emi, tase inlime? Tabil wsiguru. 14 Napulige emi we res oliae Onorgame oyrame krik, we raslag mochiwa. Tase wesi ralmuli majawa, nibil tbiri majawa, 15 ilig we la nirawa Kristo napu ramu nuleme ju. Senib we la rejchiruga mochiwa, la benig nejiawa napulige ralmuli rukechi chonig emi we la oyrame ko Esukristo. 16 We la ikil nejiawa tase aygame rachaga, la niraga. Tase chibi anig rachiwa napurig chijniga ejtebmala mi alu napu gawelia mochime ju emi olag, emi napu Kristo oyrame ju. Alueka chijniga ejtebmala etega we la rachame ko emi. 17 Ab al ju we al nochalia rek res iki emi, bon Onorgame alarig najkisk napurig res ikimela emi.

we la bilepi ntaga mochiwa, we la ganliga, we la natemaka abopi, lige we la nakriga. 9 Napulige jar ralmuli we cha nokachi, mika tase che olawa alu ralmuli cha nokame. Napulige jar ralmuli we cha anichi mika tabil che anewa, ilig mika we tniwa Onorgame napurig gurimala alu ralmuli cha anime napurig la semtiri ntili ymala napugiti alarig najkiame Onorgame lige alarig nokisk emi Onorgame semati raweli ymala. 10 Reg anch Onorgame nila rachali: Bil ralmuli we ganliga bejtlenilisa bonepi

Jena ruwimela Pegro ruwligo we la anachlime ko rek chibi anile


8Omaka

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

633 abiena res ikile, lige pe sinepi res ikile biwig ramu alawala. Esukrstoka rek tabil che skame ke abirig melliru, alu cha nokame ralmuli neraga. Alueka muklekuru napurig ramu la Onorgame oyriwa. Rek meliruge, Onorgame ku ajnirile. 19 Lige ku ajnasa Esukristo, simile reg anemia alu alaw galrale moriga mochgame Riblote chapiruga: We la ju res iki emi, pecha la nirligime emi nech. 20 Alu ralmuli napu tabil ewlige ya napulige alu No bij bejtgichi jena wijchimoba, ya alige Onorgame we la buwlekuru alu alaw napurig la Onorgame oyramala napulige No newachi alu barko nobi tabilchigo ewlek. Pe osnpi la moile al brkochi. Lige akinana wal ukus, tabil suwile silika. 21 Alu bawika pe ruwime kr alu baw napu rewarlime niru. Napulige rewaralia ramu bawich nasipa jaga pecha jk napurig biwiboa chicholi, alueka jkuru napurig uch jar ralmuli etmala la Onorgame oyrame nrigo, lige ma bujrigime nrigo alu chtiri ntili napugiti Esukristo ma la ku ajnaligame, 22 lige jipe pa rewagachi ajt Onorgame yuga al wajton napu Onorgame ajt, lige jpeko alu ju nuleme suwbaga santo njeli rewagachi mochgame lige suwbaga alu ewlala nuleme napu nulame ju rewagachi.

1 PEDRO3,4 chltko rek res ikiae, napugiti alu res ikime ka, pe alu chtiri ntili areg res ikime kame 2 we la semriga bejtlimia bij jena wijchimoba asag napurig Onorgame najk, tase napurig najki ramu aboi. 3 mika we yako pe napurig ralmuli tabil Onorgame oyrame alarig ejpergame nlekuru emi chibi nokame, najkig eyname nlekuru emi peka aboi nila ke, lige aminami wek umug yuga okome nile emi, we rasig bajime nlekuru emi rektime, we newame nlekuru emi piesta we la oyriga alu ekargame tbiri napu emi aboi ralmuli newame nile iwrali tnimia napurig Onorgame niraga peka la Onorgame kachi. 4 Lige jpeko alu ralmuli napu tabil oyrame ju Onorgame we gawlime ju emi olag, mika mchigo tabil yuga eyname kame alu ralmuli cha nokame. 5 Alueka ruymili jkuru Onorgame suwbaga napu ek tbiri res nokale alu aboi, alu Onorgame napu ma la ntaga ajt gatemia ralmuli suwgame lige ajgame yuga. 6 Onorgame nila rachalika ma la ruyrigame nligame alu ralmuli bij ajag mochgichi lige alekeri suwbaga ralmuli mach we res nokligo. Bil raw gastigriwili ju alu ralmuli alawala. 7 Tabil wek raw rokr ye gaw suwibamia alekeri we la ntaga mochiwa Onorgame yuga raicha lige iwrali tania. 8 Lige la we la ganliga ejperliwa emi abopi la galeg, napugiti reg

18Esukristo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela Pegro ruwligo aplipi emi yrigame ko nchali napurig la sbali olmala ralmuli guria

Kristo we res ikile napulige meliae, alekeri ramu pecha

1 PEDRO4,5 kame: Bil ralmuli napu la galeg eteme ju uch jar ralmuli, alueka la gainmala ek napulige res sichi uch bil ralmuli. 9 La eliwa napurig emi ejperlachi okmala lige la yawa goame najkisk, tase ayoga bonepi. 10 Aplipi emi yrigame jkuru nchali napurig emi sbali olmala ralmuli guria, alekeri la alarig guriwa. 11 Alu napu Onorgame nila raichlila benrame ju ralmuli we la raslag benrimili jkuru ralmuli alu rachali la napurig an alu rachali tase sewinriga. Bil ralmuli napu uch jar ralmuli gurame ju, alueka we la bijchi la gurimili jkuru la alu awalite napu Onorgame nej. Lige ralmuli etea we la raslag benrime ko, animela: Onorgameka we la nejkrime ju. Pe Esukristo Alawala we la oilrimala napurig alarig animela alu ri. Alarig nisa la kp senib.

634 la emi yuga ajtigame. 15 Emi res nilia mochgame, tase res nokogrik res nilia mochiwa, tase res nilia mochiwa pe ralmuli meagrik o pe chigrik o pe panpuri res sika ilrigorik. 16 We res anila emi Onorgame oyrame krik tabil chijunawa, ilig we raslag mochiwa napugiti ma la Onorgame oyrame kame emi. 17 Jipe ma seba raweli napulige Onorgame we awgame gastigrimili nile sin raw suwbaga ralmuli jena wijchimoba, lige we awgame gastigriliaguru ramu Onorgamete rek la Onorgame oyrame nrige, lige abchigo res ikimela alu ralmuli tabil Onorgame oyrame. 18 We nchali olag sebsiga pa rewagachi ramu ralmuli rek la Onorgame oyrame nrige, liko chukimlach alu napu tabil Onorgame oyrame ju rek la rewagachi moinnilie? 19 Alekeri emi napu Onorgame oyrame ju, tase guwana rujspua rek res nliga ejpergame ke, Onorgame bon alarig el, abichilubi we la ak ralmuli niwa, lige la eliwa Onorgame napurig emi repmala, alu Onorgame napu emi newale napu senib la sbali olame ju bil nchali ol.

napu ju Onorgame oyrame napurig ne, napulige we res iki emi tase lawa: Chonig alakiche ne? Napulige res iki emi, alueka nmala pala la bijchi la bijchgime ka emi napu an Onorgame. 13 Ilig we la raslwa res iki napurig res ikile alu Kristo, alarigaka emi la raslmalachig napulige uch ku nawachi Kristo wal awal niga. 14 We ganliga moch emi rek we res anilime ke ralmulite pe Onorgame oyrame krik napugiti Onorgame Alawala senib

Jena ruwimela Pegro ruwligo we rasllime ko napulige res iki


12Emi

Bil rejcholi ruymala ne alu ewlala napu nulame ju reobachi. Neka abiena walula jchig nulame reobachi, lige neka

Jena ruwimela Pegro bil ruwligo bil nawsali benriligo alu ralmuli Onorgame oyrame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

635 etuturu res ikichi Kristo. Ilibeko etewa chiena awgame ka Kristo napulige uch ku nawachi pa rewagchika. 2 We la tebpua alu ralmuli Onorgame oyrame napu Onorgame we la repniliga arele, napurig repume ju ralmuli alu bo aboi bujkula. We la ganliga reppua la napurig Onorgame najk, tase reppua enom koruka, 3 tase awgame nulewa, tase niwa napurig bil batroni we ayoga nulame. Ilig we la reppua analina napurig lmala alu ralmuli: Alu rioka we la Onorgame oyrame ju. 4 Alarig we la nmala. Napulige nawasa alu walula emi ewlala repume, alige emi narmala bil goronab napu tabil che ikime ju, napu la nab niga mochmala emi. 5 Emi ejtemali achigriga nwachig, we la nirawa alu ewlala reobachi nulame, omaka emi ejtemali we la nirawa emi abopi, aka reg anch alu osil Onorgame nila: Onorgameka tabil galeme ju alu gunarume ralmuli, ilig we la galeg eteme ju alu tabil gunarume. 6 We la ikil ri niwa, tase rilame, la ewag napu nul Onorgame napurig alu Onorgame we la najtkame newmala mu. 7 We seweti nsak Onorgame ruywaguru. Onorgameka wchigo natemame emi, ewwagur napurig nejkrimala. 8 La ntaga mochiwa, alu Remnisi napu ju ramu sala,

1 PEDRO5 alueka pe ralmuli robiniliga eyena, enniga eyena chieri la ka rekabalia, alueka eyena napurig bil mawiy we opurgime. 9 We la anachawa rek we en sichi Remnisi, we la oyriga Onorgame, we la bijchgiga napu an Onorgame, we la machig emi we ejela mochgochig uch bilnami jena wijchimoba uch jar napu jpchig Kristo oyrame napurig emi. 10 Lige ma res ikis emi pe ukabi raw, Onorgame we la semriga ntame newmala emi la bilepi ntili ntame lige la awgame sulgame, tase umrilime Riblote. Alarig gurimala Onorgame emi, alu Onorgame napu we natem ramu napu najk napurig la rewagachi simawa ramu napulige suwisuga Esukristo yuga mochiwa. 11 Onorgame wal awal ngame ju. Alarig ju.

ukabi osil nola ne, Silbano os ye osil napu emi nola ne, ye ri Silbano napu we la oyrame ju Onorgame. Neka we la niraga et ye ri Silbano. Neka osil nola emi napurig tabil guwana rujsmala emi. Tabil sin arewa Onorgame oyeria. Pecha natwag tabil nejkrimio Onorgame. 13 Ralmuli napu ek Onorgame oyrame ju, napu jena Babiloniac ejper, reporali nwalia emi. Alu ralmulika Onorgame wanpale napurig Onorgame oyrame nmala napurig emi, lige Marko

12Pe

b 5:4 We yako al Gresia anilichi bil ri mesa roweka (carrera) bil gorona moktilime nile. Alu gornaka sewate newrigime nile. c 5:13 Mayelia sin kachi pe Roma olag anligo napulige Babilonia ani.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 PEDRO5 napu ju napurig ne inol abiena nwaliachig reporali. 14 We al reporaga jrowa emi abopi nriga, we la ganliga tase

636 seweka suwbaga emi napu Kristo oyrame ju. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Napulige nulale osniliga ye apeli alu Pegro sin kachi ajtligerko Roma anilichi. Osele Onorgame oyrame napu napume nlige al wekan wek rigachi Asia anilichi napu jipe Turka anilichi ju. Onorgame oyrame nlige alu ralmuli napu Pulo benrilige Onorgame nila rachali ab ib. Sin kachi Pulo ma muklige may, lige Pgroka tabil najkile napurig alu ralmuli armala Onorgame oyeria. Alekeri osele oilriga alu ralmuli napurig we la ntaga mochmala napu benrame ju alu ralmuli ygali rachali. Sin kachi Pegro pe akinana melrirugerk al Roma anilichi.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Segunda Carta del Apstol San Pedro

Ye Ju Nujub Osirgime Apeli Napu Pegro Nulale Osniliga

Kuira suwbaga emi ralmuli Onorgame oyrame Asia ejpergame. Ne Simoni Pegro Esukrstote nulrigime ju ne napurig nulame nmala ne Onorgame nila nochlilachi. Alekeri nule ne ye apeli we la ruig ye rachali rejcholi emi napu we la bijchgame ju Onorgame nila rachali achigriga napurig ramu. mika we la bijchgame ju napugiti Esukrstoka we la sbali olligime, alu napu ramu alawala biwele. Alueka pe Onorgame ju. 2 We la nisa la kp Onorgame we la gurasa napurig aminabi we la machiboa churig ko Onorgame lige Esusi napu ramu

nuleme ju. Lige alarigaka we la ntili natmala emi.


Jena ruwimela Pegro ruwligo churig la sbali olmili ko suwbaga ralmuli napu la Onorgame oyrame ju

la machisk churig ko Esusi, liko ab la nmapua churig ko Onorgame awalila, lige la umubawa la sbali ol napurig najk alu. Ramu wanpale napurig ramu la narpua alu semtiri tbiri napu nejime ju alu. 4 Onorgameka bon awallate la sbali olmala napu la sbali olmorlige. An we la sbali olsik napu nul alu, liko we la natwar Onorgame nila

3Ab

637
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 PEDRO1 ntali lige ma tabil oyrawar alu chtiri ntali napu ner jena wijchimoba. 5 Alekeri neka ye rejcholi ruy emi napurig ab la oyrame nmala Onorgame: Alekeri we la niraga etewa ralmuli, lige aminacho la beniboa churig ko Onorgame, 6 lige aminami tase arewa napurig neyramala alu chtiri ntali. We la anachawa rek res iki emi, tase guwana rujsuka, we la oyriga mochiwa Onorgame. 7 We la niraga etewa uch jar ralmuli Kristo oyrame napurig emi aboi rijimala neraga. Suwbaga ralmuli la niraga etewa. 8 Emi aminacho la sbali olame nsak ye rejcholi liko we la ganliga ejperramala emi. Napu emi ben churig ko Walula Esukristo, la gurimala napurig emi la ganliga ejperlamala. 9 Emi tabil sbali olsak ye rejcholi, liko mika tabil nrme ju Kristo ma biwligo emi alawala. mika tabil machlime neraga moch. 10 Liko emi napu Onorgamete wanpurigame ju napurig alu oyrame nmala, aminabi we la sbali olawa napu nulame ju Onorgame. Lige alarigaka tabil sin guwana rujsmala emi. 11 Lige alu Walula Esukristo napu ramu nuleme ju, lige napu ramu alawala biweme ju, we la ganliga rejprimala napulige sebasa emi al napu ajt senib nul alu. 12 Alekeri akuepi nlramala ne emi we la sbali oliame ko napu Onorgame nul, rek emi

638 we la machip we la oyrilime ko Onorgame lige aminami rek tabil guwana rujsue emi Onorgame oyeria. 13 Neka we ilimela we la rejcholi ruyea emi jipe bij ajag asag ne, napurig la machig noksamala emi tabil sin arilime ko Onorgame oyeria. 14 Alu Walula Esukristo we la machgime ruw ma pe wemi mukumeo ne, alekeri rejcholi nej ne. 15 Neka we machgime benrimala emi ye rachali rejcholi napurig emi la nlmala ye rachali nujubami napulige ma mukus ne.

napu ruyeru emi larig ko Esukristo awalila lige chiena wal awaliga nawamio Esukristo napulige uch ku naw jena wijchimoba, alu rachalika tabil ygali kturu, napugiti ramueka etrigame asriga la semriga illigo al rab semriga rasiga, napu nlige Onorgame awalila, 17 lige aminami ramueka akea jrigeturu napulige Onorgame we la niraga reg anechi Esusi: Yeka ne Inol ju alu napu ne we gal. Neka we raslag ajt ye ne Inol yuga.a 18 Ramueka aboi akea jrigeturu alanechi Onorgame alu Esusi al rab napu Onorgame nrik we najtkame nlige, ramueka Esusi yuga mochrigeturu. 19 Alekeri we la bijchgilia ramueka la bijchi ko napu ruwile

16Rachali

Jena ruwimela Pegro etligo Walula Esusi napulige Onorgame yuga rachachi

a 1:17 Enesi San Mateo 3:17.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

639 alu ralmuli ya mochgame napu ruwime nile napu anele Onorgame. Alueka anituru Onorgame julamio bil nejkrime. Alekeri we la gepuwa alu rachali ya nergame, alu rachilika we la ruwime ju churig ejperlitik napus ku nawachi Kristo. 20 We la machiboa emi alu rachali napu narele alu ralmuli tabil pe aboi natlila nligo. 21 Alu ralmuli napu ruwime nile napu anele Onorgame tabil ruwile pe aboi ntaga napu anele Onorgame, Onorgame Alawala sile guiria napurig la semriga ruwimela.

2 PEDRO1,2 emi nila enom. Onorgameka asriga ibesi la enag ajt gastigrinilia alu ralmuli napugiti Onorgameka pecha sin gojchime kame, ma naich lmala. 4 Onorgameka tabil ekale alu santo njeli napulige cha nokis, ilig wal gastigo yale, injirnochi luka we chniga ilgichi we rel, lige al moch karnate buluruga, al mochmala napus seba raweli napulige Onorgame gastigrimichi suwbaga alu cha nokgame santo njeli. 5 Aminami Onorgame tabil ekale alu ralmuli napu cha nokog ejpergame nile ya napulige ajtgichi jena wijchimoba alu No anilime ri, Onorgameka eleg wal ukrile alu ralmuli melimea, pe alu No anilime riocho we la repule napugiti Noeka la tabil ygali rachame nligame, ilig we la rejcholi ruyeme nile napurig la semriga ejperlamala. Onorgameka tabil meale uch jar gichao ralmuli napu No rijimala nlige. 6 Onorgameka abiena gastigrile alu ralmuli Soroma ejpergame lige Gomora ejpergame, ma meale naite lige ma najpis gaynale suwbaga ralmuli al okan wek rigichi ejpergame, ma galtiri yriga ma najpis gaynale. Onorgameka alarig gastigrale al okan wek rigichi ejpergame ralmuli napurig la natmala alu cha nokame ralmuli chujkimeli ko akinnami alu cha nokame ralmuli. 7 Nobi tabilchigo meale ko bil ri Loti anilime, alu

Nobi al Israeli anilichi wek ralmuli mochile reg anime: Neka ruwime ju napu an Onorgame nech. Pe lanime nile peka bijchi kachi. Achigriga nmala al napu emi moch, wek mochmala alieti anime ralmuli. Alueka ruwimela tabil la bijchi rachali. Lige aminami ruwimela Esukristo tabil walula ko, nobi Onorgameka pe yati neraga melimela alieti anime ralmuli. 2 Wek ralmuli oyramala alu ralmuli raichlila, lige achigriga nokimela napurig nokame ju alu ralmuli we cha nokame. Etega alarig nokame ko alu ralmuli, uch jar ralmuli we cha nokame ralmuli korimela Onorgame oyrame ralmuli olag. 3 Alu ralmulika pe we mnilia mochmala enom, lige pe ygali benriga ma nejpomela enom

Jena ruwimela Pegro ruwligo chukimeo alu ralmuli napu tabil la rejcholi benrame ju

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 PEDRO2 rioka we al ri nligame napu we seweka asale etea ekarriga nokachi alu ralmuli al okan wek rigichi ejpergame. 8 Alu ri Loti anilmeka nab we eteme nile napuchbiriga nokachi al ejpergame ralmuli lige we res nlime nile alieti etega. 9 Onorgameka asriga la mach alarig gurimio alu ralmuli la Onorgame oyrame napu res nilia moch napulige etea we cha nokachi uch jar ralmuli. Lige asriga la mach Onorgame churig gastigrimio ralmuli cha nokame napulige seba raweli Onorgame gastigrimala suwbaga ralmuli cha nokame. 10 Onorgameka ab rajp gastigrimala alu ralmuli napu tabil eweme ju Onorgame, lige alu napu chibi nokog ejpergame ju napu chibi nokinali aboi. Alu benrame napu ygali benrame ju asriga rilame ju, lige tabil majame ju chibiyeti anega alu santo njeli. 11 Alu santo njelika abchigo awgame jk metig alu benrame, lige napulige Onorgame yuga raicha jgichi, tabil chibi aneme ju alu benrame napu ygali benrame ju. Alueka buig mochime ju napurig Onorgame smala gastigaria. 12 Alu ygali benrameka napurig ajgame jami oyame, alarig ju, napu pe chapis meliame ju. Sairgame rachame ju napu aboi tabil nmame ju. 13 We res ikimela alu ygali benrame napugiti cha res olligime uch jar. Asriga ganlime ju chibi nokog eynaga

640 rawemi. Tabil buweme ju napus chonasa. Asriga chijunrigame ju napu nokog eyena alu emi si eynaga. 14 Alu ygali benrameka napu emi si eyena pe umug enniga eyname ju pe yuga okniliga. Alueka tabil areme ju cha nok. Alu benrameka asriga ygiga rachame ju alu ralmuli yuga napu tabil cho la bijchgime ju churig ko Kristo. Alueka asriga ejpnigime ju churig bujemio uch jar ralmuli nila. Nobi Onorgameka gastigrimalag alu ygali benrame. 15 Alu ygali benrameka napurig ewaggame neraga eyena napugiti ma arligame Onorgame ewea. Alueka pe Balami natlila lina oyrale napu Beori inol nlige, alu we ya bejtgame. Alu Balamika wek enom meme nlige pe ygali rachali benriga. 16 Onorgameka awal yale bil bulito napurig raichmala napurig rachame ju ralmuli. Lige rachale alu bulito Balami nechaga. Liko Balamika abisibi arele ygali rachali beniria. 17 Alu ygali benrameka pe napurig bil bajisoli wakgame, pe alarig ju, lige pe napurig bil bemol ekrale mame. Onorgameka gastigrimala alu ygali benrame lgana injirnochi jliga napu we chniga ilgame ju. 18 Alu ygali benrameka we semriga rachame ju ralmuli yuga napu pe kul la oyrame ju Onorgame. Alueka ruwime ju wek umug yuga okome ko lige we ngame korime ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

641 Alarig ruyame ju napurig alu ralmuli napu pe kul la oyrame ju Onorgame achigriga nokimela. 19 Alu ygali benrameka ruwime ju tabil ewlame ko Moisesi nila nulal nobi alueka eweme ju alu chtiri ntili. Napulige bil ralmuli we la oyrame nisa alu chtiri ntili, ma tabil umbame ju area alu ntili nata rek arnilie. 20 Walula Esukristo ju ramu alawala biweme lige ramu nuleme ju. Napulige bil ralmuli ma aresa alu chtiri ntali oyeria napugiti ma nmame kame churig ko Walula Esukristo, lige kchigo oylasak alu chtiri ntili liko abchigo chasime gayname ju. 21 Ab la nlige alu ralmuli tabil machis churig ko Walula Esukristo, nobi jpeko mchigo la machg, lige arsak Onorgame nulalila oyeria, abchigo cha nokame nmala metig ab ib. 22 Alarig nokame ju alu ralmuli napurig an ye rachali: Okoch bon yos, ku goyame ju, lige bil gow we la ubrigame anaga wejsogachi bajkime ju.

2 PEDRO2,3 Walula Esukristo napu ramu alawala biweme ju. Lige ramu maku ok ri napu Esusi yuga eyniru ruyeru napu Esusi benrale ramu. 3 We al ntaga ejperlawa emi napugiti ma amul suwbachi gaw jsimela wek ralmuli we cha nokame napu nokinali aboi lige asriga gawlimala emi olag. 4 Lige reg animela: Esusi uchchigo sin nawmaorituru. Koche ajt? Napus Onorgame newale ye gaw, suwbaga peba alarig ju. 5 Tabil bijchi ju. Alu ralmulika tabil nmame ju. Onorgmeka we ya newale gaw lige rewagtiri pe bon ntaga, lige wan elale baw lige wetiri. 6 Lige aminami tabil wekuawa Onorgame bawite oplirigo gaw we ya. 7 Lige aminami alu rewag lige ye gaw napu jipe ner Onorgameka we la nata ajt chiniko julamio na napurig rajimela ye gaw lige rewagtiri napulige gastigriwili ju suwbaga alu ralmuli cha nokame. 8 Aminami emi ralmuli napu ne we galeg et, tabil wekuawa Onorgame nrik, bil raw napurig bil mili bam nerame ju lige bil mili bam napurig bil raw nerame ju. 9 Wallaka tabil najkig smi napurig emi gastigriwa tabil oyrame krik, alu Onorgameka najk napurig suwbaga emi armala cha nok. Alekeri tabil anaga gastigrime ju. 10 Nobi napulige Walula Esukristo ku naw, nawmala pe yati neraga napurig nawame ju bil chigrigame. Alige raw

Suwbaga emi napu ne we galeg et, ye ju nujub osirgime apeli napu ne emi nola napurig emi tabil armala alu alala ntili nata. 2 Neka najk napurig emi we la nlmala napu ruwlige alu ralmuli we ya napu ruwime nlige napu anele Onorgame. Lige aminami tabil wekuawa alu nulal napu nejile

Jena ruwimela Pegro ruwligo Esukristo uchchigo sin nawamio jena wijchimoba

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 PEDRO3 suwibmala rewag lige sopiltiri, awgame rolmala napurig anime ju na. Suwbaga napu ju ye gaw lige suwbaga napu ner jena ma tan ikimela rajag. 11 Suwbaga suwibmili ju alarig. Liko emi pe Onorgamecho ewmili jkuru lige la sbali olamili jkuru emi napu Onorgame najk. 12 La ntaga mochiwa Onorgame nawamio bil raw gustisia olamia suwbaga ralmuli. Alige raw Onorgame eksimala rewag, sopil, raynali lige mechtiri. 13 Nobi ramueka we la buig mochiwa Onorgame newamio uch bil rewag nuebo lige gawtiri napurig anlige bon, alarig newmala aliko suwbaga ralmuli la sbali olmala napu Onorgame najk. 14 Alekeri emi napu ne we galeg et, we la buig mochiwa lige suwbaga la sbali olawa pe Onorgamecho yuga ntaga. 15 Aka reg anime oslige Pulo napu ramu we galeg eteru: Onorgameka tabil anaga gastigrime ju bil ralmuli chasisa. Alueka buweme jkuru napurig alu ralmuli ku la

642 natmala. Onorgame sile ye ntali ya alu Pulo lige nchig alarig ntame jchig. 16 Apili aplichi napu Pulo osale achigriga anime ju. Isnimi jar rachali we nchali kame ju nmilia. Alekeri jar ralmuli napu tabil nmame ju Onorgame nila rachali, alueka pe sewinriga ruyeme ju alu rachali suwbaga Onorgame nila rachali, lige alekeri gastigriwili ju alu ralmuli. 17 Emi napu ne we galeg et, emi we la machguru ye rachali. Liko we la rejchiruga mochiwa napurig alu napu pe ygali benrame ju, tabil umbmala emi yegaria. mika ma we al nata mochkuru napurig ne, lige tabil najk ne napurig rujsmala emi. 18 Neka najk napurig aminabi benimela emi churig ko Walula Esukristo. Aminacho we la beniboa churig ka Walula Esukristo napu ramu alawala biweme ju lige aminami ramu nuleme ju. Lige senib we la raichawa alu olag. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Alu Juani napu ye osale alu Juani ju napu Esusi yuga nchame nile, lige alu napu osale alu San Juani rewgame libro. Junika abiena osale uch jar ok apeli. Jena ye aplichi osale ruig napugiti mochligame ralmuli mayeme tabil sin nawligo Esusi jena wijchimoba napurig bil ri neraga. Junika lchigo machleko alu Esusi, abiena uch jar ralmuli la machlechig alu Esusi, alekeri jena osale ruwig la machligo alu Esusi. Abiena os Juani alu ralmuli Esusi oyrame nulig napurig la ewmala napu nul Onorgame nila rachali, napurig la ruwimela ma areo alu chtiri ntili napu ntaga eyname nile, lige napurig la galeg jromala uch jar ralmuli, napurig tabil oyramala alu chtiri ntili napu nata moch uch jar ralmuli. Lige abinachig napurig la machig mochmala alu Esusi abiena Onorgame ko.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Primera Carta del Apstol San Juan

Ye Ju Alu Apeli Napu Bajch Osale Juani

Kuira suwbaga emi ralmuli Onorgame oyrame. Ne Juani jena os ne emi we la sbali ruig ma asligo we ya alu Esukristo napulige tach itgichi ye gaw. Lige ma nerligo napu ramu akir. Lige jena wijchimoba nawligo Esukristo ruwimea churig la ganliga ejperliwa. Ramu, lige uch jar, eteru lige nocharu ramu aboi seklate. 2 Lige la machin eteru ramu, ne lige uch jar, lige ruila emi jena wijchimoba nawligo Kristo,

la oyrisik alu Esukristo liko la senib ejperliwa ramu lige apipiri ralmuli alu Onorgame yuga. 3 Ramu la ruiliwa emi napu eteru ramu lige napu akir napu anile alu Esukristo, napurig emi lige ramu napuka la Onorgame oyrame niwa, napurig oyeria mochiwa Onorgame. Ramueka Onorgame oyrame niru lige alu Inol napu ju Esukristo. 4 Neka ye nawsali osguru emi napurig suwbaga ramu we la ganliga ejperliwa.

643
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 JUAN1,2
Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame we la ntame ko, tabil sewinriga
10Tase

644 sin raw sewin nokame korik ramu ralmuli, liko aninti krlawa: Onorgameka pe ygame ju. Alsko tabil korume niwa Onorgame nila rachali.
Jena ruwimela Juani ruwligo Esukristo ramu gurame ko

ntili rejcholi ju napu benriru ramu Esukrstote, lige ramueka emi ruila napu an alu Esukristo. Krstoka anturu we la ntame ko Onorgame, tabil tase sewinriga, lige tabil sin sewinriga ntame ko. 6 We la Onorgame oyrame korusk, lige kchigo pe sewin nokag eynisik liko pe ygame niru, lige pe tabil ewame niru napu najk Onorgame. 7 La tabil che nokag eyname nrik, lige la semriga ntaga napurig najk Onorgame, liko la ganliga ejpergame niwa ramu omaka, napugiti ma la biwligame ramu alawala alu Onorgame Inol Esusi napulige mukis.a 8 Reg anisgak: Ramueka ma la Onorgame oyrame niru, lige jipe ma tabil chtiri ntili ntame niru, pe la alala ntalicho. Liko Onorgame nrik ma chtiri ntame niru, alsko pe ramu abopi res ikiame niwa. 9 We la ekali tnilime nrik Onorgame napulige cha nokinlisa, cha nokisuga ma,b liko Onorgameka la yati nejkrimala, napugiti Onorgameka la sbali olame kame napu an bon, alueka tase lmala bil ralmuli we cha sika eynachi: Rek cha skame ke ye ri, tabil gastigrimala ne.

5Ye

Emi napu ne we najk, neka os emi ye rachali napurig tabil chtiri ntaga eynamala emi, lige tabil cha nokag. Lige neyrisak alu chtiri ntili lige cha nokis emi, liko Esukristo tniwa nejkrali alu Esukristo napu la nejkrime ju, liko Esukristo Onorgame tnimala napurig Onorgame we la nejkrimala. 2 Alueka muklekuru ramu restiri ntili bujig. Esukrstoka tabil pe ukabi ralmuli guriga muklekuru, Esukrstoka suwbaga ralmuli guriga muklekuru napu ek jena wijchimoba ejperliru. 3 La ewsik napurig nulale Esukristo, aliko la machiboa la oyrame nligo Esukristo. 4 Bil ri anis: Neka la oyrame ju Esukristo, lige tabil ewasa alu ri napurig nul Esukristo, liko ygame nmala alu ri. 5 Bil ralmuli la sbali oyrame Onorgame nila rachali, alu ralmulika la galeme nmala Onorgame, lige we la niraga etmala uch jar ralmuli, achigriga napurig Onorgame

a 1:7 Junika reg anime osale: Alu Esukristo elal ramu alawala biweme ju. Lige ramueka reg anime osir: Ma la biwele ramu alawala Esusi napulige muki. b 1:9 Chtiri ntaga einalia ka tabil la ju Onorgame nriga achigriga resriga ju napurig cha sika einalia.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

645 gal ramu. Lige la nlegak Onorgame, la machiboa Onorgame oyrame nrigo. 6 Bil ralmuli we la oyrame krisk Onorgame, alueka achigriga natmili jkuru la napurig ntale Esukristo jena wijchimoba asag.

1 JUAN2 tabil rasiga ilgichi, alu ralmulika pe napurig siego krlamala. Ye rachalika ruwime kr alieri ralmulika bij tabil cho la biwgame alawgame ko. 12 Neka osguru emi napu pe kul chojk Esukristo oyeria, emi napu ma bujrigame ju chtiri ntili Esukrstote, alu Esukrstoka sile sbali gatea, alu restiri ntili bujig, napurig ma senib biwgame alawgame nmemp emi. 13 Lige abiena os ne emi napu ma la sbali oyrame ju Esukristo. Emi we la mach Esukristo we nejkrime ko suwbaga nchalichi lige ntalichi, lige aminami abiena oyrame ju emi alu napu yasi ajtgame ju tach gaynichi ye gaw. Abiena os ne emi napu ben churig ko we la sbali oyrilia Onorgame ralmuli nriga, emi abichilubi we jale alu Remnisi natlila area, lige arig ma la umbale emi alu Remnisi natlila area. Aminami os ne emi napu pe kul eyena alala bowechi, ewasia napu nul Onorgame. 14 Neka aminami osguru emi napu ma la sbali oyrame ju Esukristo, alu napu yasi ajtgame ju tach gaynichi ye gaw. Abiena os ne emi napu ben churig ko we la oyralia Onorgame, emi napu tabil bijchgame ju alu ygali rachali, mika pe Onorgamecho we la bijchigi, emi napu ma umrole alu Riablo. 15 Tabil wek nata mochiwa, tase najki mochiwa wek ekarginti, suwbaga alu ntili asriga chtiri ju Onorgame

napu we galila Onorgamete, neka pecha nuebo nulal ruwg, pe aba alu rachali ruw ne napu akele emi yasi. 8 Pe ilig jpeko abechig la nmatume ruw ne. Jipe la mach emi tachiri gite mukligo Esukristo, lige churig sbali ol ajtig Esukristo jipe emi guiria, lige la machig ajtig choni mochigo emi. 9 Bil ralmuli Onorgame oyrame we la nmame koris chonime ko ye rachali tabil ygali, lige tabil la ganliga eteme nisa uch jar ralmuli, liko alu ralmuli tabil la ewame kr Onorgame nila rachali. 10 Bil ralmuli Onorgame oyrame we la galeme uch jar Esukristo oyrame ralmuli, lige we la niraga eteme, alu ralmulika we la ewame kr ye tabil ygali rachali. Alueka tabil che nokag eynamala, napurig uch jar ralmuli tabil che nokimmpchig. 11 Ralmuli we ayome ka uch jar Esukristo oyrame ralmuli yuga, alueka tabil nmame nmala alu napu ju la tabil ygali rachali, alu ralmulika napurig chnigichi eyname pe alarig krlamala,

7Emi

Jena ruwimela Juani ruwligo Esukristo sligo sbali gatea

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 JUAN2 nriga. Emi alu ntili oyrasak, liko ma tabil oyrinilime nmala emi Walula On Onorgame natlila. 16 Alu ntilika tabil Onorgame nejlala ju, pe ramu aboi natlila ju alueka, napurig wek ekarginti najkig jrilia lige umugtiri, lige uchchigo jar tbiri. 17 Suwbaga alu ntilika ma suwibmala, nobi Onorgame natlilak lchigo senib nerlamalag, lige we la ju la suriga natemaka gurilia ralmuli, napurig Onorgame najk.

646 la machguru bil ri we la rachame ka, tabil ygiga rachame ko. 22 Bil ri, tabil Onorgamete julrigame korime Esusi rewigchika, liko alu rioka ygiga rachame nmala, alueka Kristo korime nmala bonepi, lige On Onorgame sala nmala. 23 Suwbaga napu ek anime ju tabil Onorgamete julrigame ko Esusi tabil machime ju churig ko On Onorgame. Bil ri we la ruyeme nisa we la biwgame chieri ko Onorgame Inol, alueka ma la oyrame ju Onorgame. 24 We la ntaga mochiwa, la ewawa, we la oyriwa napu aklige emi ya napu pe kul oyeria emi Esukristo. Alarig nokisk emi, liko asriga la oyrame nmala emi Esukristo, lige aminami On Onorgame. 25 Alarigchigo anligame Esukristo la simawio rewagachi lige al ejperliwio senib neraga napulige suwisuga. 26 Neka ruyguru emi alarig ko alu ralmuli ygali ruyeme emi. 27 Onorgame Alawala pachgana ajtkuru emi saplachi, alekeri tabil rokrkuru bil alala ntili benrime. Onorgame Alawala suwbaga benrime ju, we la bijchi tabil ygali. Alekeri napurig an alu Onorgame Alawala la Esukristo natlila ntaga mochiwa suwbaga napurig benrile Onorgame Alawala ya. 28 Jipe emi napu ek pe kul la owina Esukristo oyeria, tabil arewa Esukristo natlila. Liko

la mach bil ri sebmaro Kristo korime ralmuli buyname korime al restiri bowechi, ma wek mochkuru alanime ralmuli, alekeri la machgime nrkuru ma pe we gajumio ye gaw. 19 Alu ralmuli napu ralmuli buyname korime al restiri bowechi, ib bajchabeka ramu yuga eynituru pchigo sewintiri ntili ntaga eyname krlek. La bijchi la oyrame nsak Onorgame napurig ramu, la bij ramu yuga eynimikuru, ma rojale, alekeri mach nrkuru tabil la Onorgame oyrame nligo. 20 mika tabilchigo alarig jk. mika Onorgamete yaru Onorgame Alawala. Onorgame Alawala gite we la mach emi alarig ikimeo. 21 Emi we la nmame ju Onorgame nila rachali, alekeri os ne emi Onorgame nila rachali. mika wchigo la nmame. Emi we

Jena ruwimela Juani ruwligo wek eynimio Kristo korime abopi


18Emi

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

647 napulige uchchigo sin nawachi alu Esukristo pa rewagchika la tabil majaga etewa alu Esukristo, lige tabil chijunawa napulige alu Esukristo nawachi. 29 Emi la machguru Onorgame nab la sbali olame ko napu an. Alekeri la machguru emi napulige bil ralmuli we la nchachi napurig nul Onorgame, la Onorgame Alawala narkame ko alu ri.

1 JUAN2,3 napugiti bil ri restiri alawgame gayname kame napulige tabil ewasa Onorgame nulalila. 5 Emi asriga la machguru Esukristo jena wijchimoba nawligo alu restiri ntili bujemia napu niga mochrige. Emi la machguru Esukristo tabil restiri alawgame ko. 6 Suwbaga napu ek Esukristo yuga ntame ju aminabi tabil cha nokag jrome ju. Suwbaga napu ek abiena cha nokag jrome tabil cho la nmame ju alarig ko Esukristo. 7 Emi napu ne we najk, we la ntaga mochiwa napulige uch jar ralmuli ruwichi chibiyeti rachili. Tabil la nili alu ralmuli. Ralmuli we la nchame ka napurig Onorgame najk, alueka we la sbali ralmuli jkuru. 8 Ralmuli we cha nokag jrome, alueka Remnisi oyrame jkuru. Remnisika asriga tabil la nchame ju napus jena wijchimoba nawasa. Alekeri Onorgame jlale bon Inol jeka wijchimoba napurig mabuwa alu Remnisi alek Onorgame Inolate. 9 Suwbaga napu ek Onorgame Alawala alawgame ju, alueka tabil cha nokig eyname ju, mchigo Onorgame Alawala ngame kame alu ralmuli. 10 Alarig la machiboa chieri ka la Onorgame oyrame ralmuli, lige chieri ka Remnisi oyrame. Suwbaga napu ek ta oyrinilime Esukristo napurig najk Onorgame, chibi nokig jrome ju, lige aminami tabil la ganliga etega uch jar ralmuli, alueka tabil Onorgame Alawala alawgame ju. Alu ralmulika tabil Onorgame kchila ju.

We la machiboa, Onorgame chiena galeo ramu, lige asriga la niraga etuwo ramu. Alekeri la narkiaguru Onorgame Alawala, jpeko alu alawate Onorgame kchila nrukuru, la bijchi alarig ju. Ralmuli tabil oyrame Onorgame, tabil nmame ju alu rachali, lige tabil mach churig ntame nrigo ramu, napugiti tabil oyrame kame Esukristo. 2 Emi napu we galila Onorgamete, Onorgame Alawala ngame nir ramu. Rek tabil machiae alarig nmio ab ilibeko nujub raw, lchigo machirg napulige Esukristo uchchigo sin nawachi jena wijchimoba achigriga nimio napurig alu Esukristo. 3 Suwbaga napu ek la bijchiga napurig ikimeo, alueka ma la biwgame alawgame gayniguru ikilimi napurig alu Esukristo. 4 Suwbaga napu ek cha nokag jrome ka, chibiyeti nchaga, alueka restiri alawgame gayena,

Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame Alawala alawgame nrik, la Onorgame kchila nrigo

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 JUAN3
Jena ruwimela Juani ruwligo we la ganliga jrilime ko omaka
11Ye

648 jar ralmuli: Esukristo asriga la natemale ralmuli, lige arig mukule ralmuli guriga. Ramuchigola natemtkuru uch jar ralmuli. 17 Bil ri wek ekargame ngame lige goame, lige tabil gurame nisa ralmuli tabil ngame, alu rioka tabil la galeg natemame nmala ralmuli. Alueka tabil alawgame ju Onorgame Alawala. 18 Emi napurig ne kchila, tase pe natemame koripoa ralmuli. Napulige guiria bil ralmuli la bijchi la natemaka guriwa lige la galeg.

rachalika ruyame ju churig ka Onorgame, lige ruyame ju alarig oyratika Onorgame, pe aba alu ju napu akir yabesi napulige pe kul oyeria Esukristo. Onorgame nejturu ye rachali napurig galeg jrowa abopi omaka ralmuli. 12 Tase napurig Kani, alu Arani lige Eba inol, tabil alarig niwa, alueka pe Remnisi gompanirola nile, alekeri meale bon bonila. Chonig meale? Alu Kanika melekuru wchigo chtiri ntaga eyname nligame. Kani bonlaka we la ri nile, alekeri melliru.c 13 Emi Onorgame oyrame napurig ne, tabil chlag mochiwa napulige alu ralmuli tabil oyrame Onorgame we gichichi emi. 14 La machirguru ma tabil chapiruga mochrigo ramu alu Remnisite. Onorgame jkuru ramu nuleme. We la machiguru wchigo la ganliga jrilime kame la niraga uch jar ralmuli. Suwbaga ralmuli napu ek tabil natemame ju uch jar ralmuli Onorgame oyrame alu ralmulika bij Remnisite chapiruga mochgame kr, 15 pe napurig bil ralmuli meag oyame alarig jkuru. La machguru emi bil ralmuli meag oyame tabil alawgame ko Onorgame Alawala. 16 Jena ruwim ne churig ka alu ralmuli napu we ganliga eteme ju uch

alarig gurisik aliko la machiboa la oyrilio alu rachali Onorgame nila. 20 Ramu aboi laa mochsiga: Chonig aliena tabil la natemaka gurame jch neka uch jar ralmuli lige tabil la galeg? Alarig natlika, Onorgameka we la mach alarig ntaga eynachi ramu. 21 Emi napu we la galila Onorgamete, ramu aboi tabil ekargame nata mochsiga liko tabil chijniga aminami tabil majaga raichawa Onorgame yuga, iwrali tania. 22 We la machiaa napu ek tbiri tnilia yati la nejimio Onorgame, napugiti la sbali olag ejperlirigime napu nul Onorgame, lige ramueka la semriga natalia, lige la semriga gurilia ralmuli la napurig

19La

Jena ruwimela Juani ruwligo tabil chijniga raichlime ko Onorgame yuga

c 3:12 Enesi Gnesis 4:8-16 lige Hebreos 11:4.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

649 najk Onorgame. 23 Onorgameka najkguru napurig we la oyriwa alu Esukristo, alu Onorgame Inol napu jipe pa rewagachi ajt. Lige aminami najk Onorgame napurig la nab la niraga jrowa uch jar ralmuli. 24 Bil ri la sbali olame ka napurig nul Onorgame, alu rioka la Onorgame yuga ntame jkuru, lige Onorgameka la semriga guriguruchig alu ri. Alarig la machiboa Onorgame we la nejkura ajtig, bonchigo alawala nejligime.

1 JUAN3,4 jkuru. Emi machguru rachali napu ruwime ju sebamio alu ralmuli we chtiri ntili ntame lige sewintiri rachali benrime ralmuli, napu alawgame ju alu chtiri alaw napu eyena jena wijchimoba. 4 Emi napu ek alawgame ju Onorgame Alawala ma Onorgame kchila ju emi. Ma umrilekuru emi alu ralmuli sewintiri rachali benrime uch jar ralmuli, Onorgame Alawlaka wchigo awgame kame metig Remnisi alawala. 5 Alu ralmulika napu Remnisi alawala alawgame ju, napurig Remnisi najk alarig benrime ju. Lige ralmuli napu ek Remnisi gompanirola ju we la oyrame ju alarig benriga eynachi alu ralmuli. 6 Ramueka Onorgame kchila niru, bil ri Onorgame Alawala alawgame we la gepume ju napulige ramu alu Onorgame nila rachali benriga jrilichi. Ralmuli tabil alawgame Onorgame Alawala tabil gepume ju ramu napulige alu rachali beniria jrilichi. Alarig machia bil ralmuli Onorgame Alawala alawgame ko, Remnisi alawala alawgame km. Alarig la machirguru bil ri we la bijchi rachali benrime ko o ygali benrime km.

Emi napu we la galila Onorgamete, tase pe apipiri rachili oyriwa. La machig gepuwa pala la Onorgame raichlila ko. Wek ralmuli Onorgame nila rejcholi benrime korime ju, pchigo ygali benrime jk ralmuli. Alueka tabil Onorgame nila rachali benrime kr. 2 Reg ju napurig emi machimela bil ralmuli Onorgame Alawala alawgame ko: Bil ri la bijchgame Esukristo napu ajt jipe rewagachi alu ko napu jena nawale ri neraga, liko la Onorgame Alawala alawgame nmala alu ri. 3 Jar ralmuli tabil bijchgame Onorgamete julrigame ko Esukristo jkana napurig ralmuli gurimala chtiri ntili bujea, alu ralmulika tabil Onorgame Alawala alawgame jkuru, liko alu ralmuli pe Esukristo sala alaw alawgame

Jena ruwimela Juani ruwligo we la ntaga geplime ko pala Onorgame raichlila ko

ralmuli napu we galila Onorgamete, we la ganliga etega jrowa mi abopi, we

7Emi

Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame we la ganliga eteme ko ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 JUAN4 la niraga, napugiti mika ma alawgame kame Onorgame Alawala napugiti mika ma la oyriligame Onorgame. Suwbaga alu ralmuli napu ek la ganliga eteme ju uch jar ralmuli, alueka ma la alawgame ju Onorgame Alawala, lige asriga la mach churig nejkrime ko Onorgame. 8 Bil ralmuli tabil alarig galeme ka uch jar, alu ralmulika tabil oyrame ju Onorgame. Onorgameka we ganliga eteme ju ralmuli. 9 Onorgameka jlalekuru bon Inol Esukristo jeka wijchimoba ramu natemaka napurig biwmala ramu alawala napurig ejperliwa la napurig najk alu bon Onorgame, napurig ejperliwa alu Esukristo awallate. 10 Ramueka tabil oyrame nrige Onorgame, Onorgameka abirigchigo la galeme nlek ramu. We la natemale ramu, lige jlalekuru bon Inol Esukristo napurig gastigo narmala, alu gastigo napu ramu narpuli nlige chibi nokag jrame ka ramu. Liko alu nawlekuru gastigo naremia ramu neraga. 11 Emi napu we galila Onorgamete, Onorgameka asriga galturu,d liko ramu achigriga galeti krkuru uch jar ralmuli. 12 Tawesi eteme ju Onorgame, tabil machir chieti ko Onorgame. La we la galeg jrilik uch jar ralmuli, liko la mach nr Onorgame la nejkura ajtig napurig we la

650 galewa uch jar ralmuli. Alarig la mach nllamala la ramuechi pachgana ajtig Onorgame Alawala. 13 La machia Onorgame kchila nrigo napugiti ramu ma alawgame nrigo Onorgame Alawala, napugiti bon Onorgame nejligime bon Alawala. 14 Napu ramu eteru la ruila ramu uch jar, Onorgame jlaligo bon Inol ralmuli bujniliga alu chtiri ntili. 15 Bil ralmuli napu la niraga ajt Onorgame Inol ko alu Esukristo, alu napu nawale jena wijchimoba, liko alu ri la Onorgame oyriga eyname ju, la ewag, lige la Onorgame Alawala alawgame ju. 16 Alarig we la bijchigia mochiru we galilo ramu alu Onorgamete. Onorgameka we natemame ju ramu. Lige apipiri ralmuli napu we ganliga eteme ju uch jar, alu ralmulika la Onorgame oyrame krlamala, lige Onorgameka la gurame krlamala alu ralmuli napurig la galeg etmala uch jar ralmuli. 17 Napulige we ganliga etelia ralmuli, reg we la machiaa we la ganliga nejkurio Onorgame. We la machiaa suwbaga la biwgame alawgame nrigo, alekeri napulige raweli sbachi Onorgame gustisia olamia ramu ralmuli tabil majawa, wchigo la Onorgame yuga ntame nrigime. 18 We la ganliga eteme nrik uch jar ralmuli la napurig Onorgame najk, liko tabil majaga eyniwa, we

d 4:11 Enesi glosario amor.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

651 majaga eynilik pe wal gastigo nmala, napugiti alu pe majaga ejpergamek pe bij tabil cho la oyrame nmime Onorgame. 19 Onorgameka bajch we galele ramu, ramu tach galilichi alu Onorgame, alekeri ramu we la nirwachig Onorgame. 20 Bil ri we la nirame kris Onorgame, lige we ayome nisa Onorgame oyrame ralmuli yuga, liko alu ri we ygame nmala, tabil nirame nmala Onorgame alu ri. Bil ri tabil nirame nisa ralmuli rek we la etee, lige lacha nirmalaw Onorgame? Onorgameka pecha machin ajtig. 21 Jena ruim ne churig nulliga Onorgame: Ralmuli napu ek galeg jrome ju Onorgame, achigriga galeg etmili jkuru Onorgame oyrame ralmuli. Reg nulale Onorgame.

1 JUAN4,5 we la niralia Onorgame lige la sbali oli napurig najk, alarig la machiboa la galilo uch jar ralmuli. 3 We la nirlik Onorgame we la ewlime jkuru napu nul Onorgame. 4 Suwbaga ralmuli napu ek Onorgame Alawala alawgame ju we la umubmala alu chtiri ntili umeria. Ramu la umubawa alu chtiri ntili umeria la lisensia ysik napurig nejkrimala Onorgame. 5 Chieri la umrame ju Remnisi? Pe alu ralmuliguru alu napu la bijchigi la Onorgame Inol ko Esusi napu jena wijchimoba nawale.

2Napulige

Suwbaga ralmuli napu ek la bijchigi la Onorgamete julrigame nligo alu Esusie pkana rewagchika, napurig buinmala ralmuli al restiri bowechi, alu ralmulika nmala napurig uchchigo sin ochrigame napugiti Onorgame ma sen alaw yligame napu ju bon alawala. Suwbaga ralmuli napu ek we la nirame Onorgame abiena we la nermalachig alu napu ju napurig uchchigo sin ochrigame.
e 5:1 Enesi glosario Jess lige Cristo.

Jena ruwimela Juani ruwligo suwbaga ralmuli napu alawgame ju Onorgame Alawala alueka la umubamio alu chtiri ntili umeria

napulige rewarsiga chojkile rejcholi beniria ralmuli churig la rewagachi moyname ka ralmuli. Lige ma mukule bilena gulusichi napurig mukumeli nlige. Essika mukule gastigo nareka, alu gastigo napu ramu narpuli nlige. 8 Onorgame Alawala we la ntale suwbaga la bijchi la alarig ikligo. 9 Napulige bil ralmuli ruwichi alarig ko bil tbiri, we la bijchgime niru. Napulige Onorgame rus tachiri gite nawligo Esukristo jena wijchimoba abchigo bijchgitkuru alueka la bijchi kame. Onorgameka ma ruwlekuru, lige la machgime ruwlekuruchig alarig ko bon Inol. 10 Bil ralmuli we la oyrame Onorgame Inol, alueka ma alawgame nmala Onorgame

6-7Esukrstoka

Jena ruwimela Juani ruwligo tachiri gite nawligo Esukristo jena wijchimoba

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

1 JUAN5 Alawala. Alu Onorgame Alawlaka we la gurimala napurig alu ri la machig asimmp jena wijchimoba nawligo Esukristo. Bil ralmuli anime tabil Onorgame Inol ko Esukristo alu rioka we ygame kor Onorgame olag, tabil bijchginilimp la bijchi nawligo Esukristo jena wijchimoba alu Onorgame Inol. 11 Reg ju napu sile Onorgame napurig la machiboa ye la bijchi ko: Onorgame bon alawala nejturu napurig ejperliwa jena wijchimoba napurig najk Onorgame. 12 Ralmuli napu ek la oyrame ju Onorgame Inol, alueka la alawgame jkuru Onorgame Alawala napurig ejperlamala napurig najk Onorgame. Ralmuli tabil oyrameka Onorgame Inol, alueka tabil alawgame ju Onorgame Alawala.

652 ntili napulige bil ralmuli Onorgame oyrame tam chrig sewin sika eynachi, lige Onorgameka la yati bujmala alu ntili la tam en sika einsak alu ralmuli. Ner bil ntili ab restiri napu tabil tnilime ju Onorgame napurig bujmala. Napulige bil ralmuli nchachi alu we restiri nchali, Onorgameka ma abisibi tabil gurame ju. 17 Apipiri chtiri ntili tabil la ju Onorgame nriga. 18 We la machiaa suwbaga napu ek Onorgame Alawala alawgame ju tabil sin estiri nchali nchaga eynimio. Esukristo we la rep alu ralmuli, lige tabil gainmala Remnisi alu ralmuli umeria. 19 We la machiaa Onorgame kchila nrigo ramu, lige Remnisika chapig ajtig suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame napu tabil oyrame ju Onorgame. Alu Remnisi sime ju nul napurig alu ralmuli res nokag eynamala. 20 Abiena we la machiaa nawligo alu Esukristo Onorgame Inol ramu gurimia, lige nejligo semtiri ntili napurig la nmapua churig ko Onorgame lige la oyrame nrigo Onorgame Inol. Alu Esukristo ju Onorgame lige alu ju nejime bon Alawala napurig la alu yuga ejperliwa senib. 21 Emi napu ne we najk, we la ntiga mochiwa. Tabil natawa uch bil ntili nerugo ab semtiri metag Onorgame natlila.f Pe ek jp ye rachali. Wal chelirab.

osil osguru ne emi napu ek Onorgame Inol oyrame ju napurig la machimela emi aboi la Onorgame yuga ejperlimio emi senib. 14 Napulige Onorgame yuga raichalia apipiri tbiri tnaga tabil majaga tnilime ju we la machiame Onorgame la akeo. 15 We la machik la akeo napu tnilia ramu algeko la machig mochiru la nejimio napu bon we la ner. 16 Onorgame tnilime jkuru napurig bujmala alu restiri

13Ye

Jena ruwimela Juani ruwligo apipiri chtiri ntili tabil la ko Onorgame nriga

f 5:21 Yol rachagak an Hijitos, cudense de los dioses falsos.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye osil osele alu Juani bil muk lige alu muk kchila yriga lige ruyele we natemao, lige najki napurig abichilubi we la sbali olag ejperlamala napu an Onorgame nila rachali, alu rachali napu tabil ygali ju. Aminami ruyele alu Juani alu muk lige kchila we gicho alu ewlala napu tabil alala rachali benrale. Pe ukabi rachali osale, ilig siminlile nalina alu muk lige kchila yuga raichamia.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Segunda Carta del Apstol San Juan

Ye Ju Uch Bil Apeli Napu Osale Juani


Kuira. Juani, napu ju repume Onorgame oyrame ralmuli, os ne mu muk napu Onorgamete wanpurigame ju, abiena os ne mu ukchila,a napu we ganliga et ne, emi napu we galilime ju uch jar ralmulitechig alu ralmuli napu machime ju alu Onorgame nila rachali lige napu we la oyrame ju alu rachali. 2 Neka we la gal emi napugiti emi lige ne we la oyrilime nrigime alu Onorgame nila rachali, alu rachali napu tabil ygali ruwime ju. Lige senib alu rachali oyriga noksiwa. 3 Onorgame la gurisa la kp, mu muk lige mu kchila, we la natemasa la kp, la bilepi ntili yasa la kp pe alu ntalicho
1Ne

napu ju Onorgame nleg inlime. Ramueka we la oyrilime niru alu rachali Onorgame nila napugiti Onorgame we la galeme ramu. 4 Neka we raslturu napulige machis ne we la elo mu kchila napurig Onorgame Alawlate nulewa napurig najk Onorgame. 5 Neka os mu muk ruig napurig we la ganliga etega noksiwa omaka. Ye rachalika tase pe kul machnigame ju, we yasi nul Onorgame reg: We la ganliga ejperliwa omaka, we la nakriga.b 6 We la ganliga etega ejperlirik omaka, la ewame krliwa napu najk Onorgame, napurig akele emi yasi napulige pe kul chojka Onorgame oyeria.

a 1:1 Jar ralmuli may napulige Juani ani mu muk pe anime ke anligo suwbaga emi napu napume ju bilnami Onorgame nila rachali gepumia lige aminami benimea anime ke anime may. Yol rachagak congregacin aniame ju. b 1:5 Enesi glosario amor.

653
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

2 JUAN
Jena ruwimela Juani ruwligo jipe wek ralmuli mochigo jena wijchimoba napu Onorgame oyrame kor

654 alueka la oyrame nmala On Onorgame lige alu On Onorgame Inol. 10 Jar ralmuli jsis al mi napu emi ejper, tabil la ak rachali benrimia, tabil lisensia yawa napurig raichmala alu rachali napu benrimia si al napu moch emi Onorgame nila rachali gepua nibil reg anewa: Mochisi pachami!, 11 napugiti alu napu reg an alu ralmuli: Lchigo jskuru emi, mochisi pachaka! Alarig aneme ka ma alu tabil la ak rachali benrame ralmuli gompanirola gayena emi. 12 Wek raichnili ne mu muk yuga lige mu kchila yuga, pe ilig tabil osilichi osig raichnili ne, sin kachi pe wemi sim rek ne emi yuga raichamia napurig ab la raslag mochiwa omaka, mu muk, mu kchila, lige ne Juani.

mochkuru jena wijchimoba napu Onorgame oyrame kor, nobi tabilchigo bijchgime jk jena wijchimoba nawligo Esukristo napuyeri bil ri neraga. Alu ralmulika pe ygiga eyname ju, sen ntili benriga ralmuli, lige anime ju Onorgamete julrigame ko ralmuli buinniliga al chtiri bowechi eyname. 8 Mu muk lige mu kchila we la oyriga ejperliwa Onorgame, we la ntaga mochiwa napurig tabil guwana rujsmala emi abichilubi beni napu najk Onorgame, abichilubi beniboa napurig la narmala emi napu Onorgame nejmili ju. 9 Mu muk lige mu kchila naloasa alu alala rachali Kristo nila rachali alu pe sen rachali yriga pe ygali ruwime, liko tabil al oyrame nmala emi Onorgame. Alu la Kristo nlacho rachali oyrame ralmuli,

7Wek

mu gochila kchila wal reporali nawa mu, alu mu gochila napu wanpurigame ju Onorgamete. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

13Alu

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Jena ruwimela chonig oslirigo La Tercera Carta del Apstol San Juan

Ye osil osele Juani bil ri Onorgame oyrame Gayo anilime we la ruig we la semriga guiria ajtig alu Gayo alu Onorgame nila rachali benrame ralmuli, la ya goame lige gal okola napu ek jsime ju alemi napu Gayo ajt. Aminami ruyele bil ri ajtig alemi napu Gayo ajt Ritrepe rewgame walula neraga chujkrime pe nejkumega. Abiena ruyele uch bil ri ajtig la oyrame Onorgame Remetrio rewgame.

Ye Ju Alu Apeli Nujub Osirgime Napu Osale Juani


Kuira mu Gayo. Juani, napu repume ju Onorgame oyrame ralmuli, os ne mu Gayo, mu napu we galila Onorgamete, napu ne we galeg etchig.
1Ne

ri Gayo, Onorgame we la guiri mu la bilepi ntili nata pe la Onorgamecho oyrilime, achigriga la kpchig napurig we la semriga gurisiga mu Onorgamete napurig we al machnamala mu nochlila, lige aminami tabil nayuka ilrosa la kp mu. 3 We rasl ne napulige machis we la oyriga eyenio mu Onorgame nila rachali tabil ygali, jar jena ejpergame ralmuli Onorgame oyrame napu

Jena ruwimela Juani ruwligo we raslo napugiti alu Gayo we la oyrame nligo Onorgame
2Mu

eynale al napu mu ajt ruwturu la oyriga eyenio mu alu rachali tabil ygali ruwime. 4 Neka we raslag ajt machiame ne we la oyriga eyenio mu Onorgame nila rachali, emi napu ne beniri Onorgame nila rachali napulige pe kul benichi emi. 5 Mu napu we galila Onorgamete, mueka la lisensia yame ju napurig chelebmala mu bejtlachi suwbaga napu Onorgame nila rachali benrisia jsime ju alemi, alu pe kul sin jsime alemi Onorgame nila rachali benrimia rek tabil sin eteme ke mu yabesi, 6 suwbaga alu ralmuli we la ruyele ralmuli Onorgame oyrame jena ejpergame we la lisensia yame ko mu napurig chelebmala al alemi eynachi, lige we la yame kar mu goame napurig

655
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

3 JUAN nutugega simmala bilnami simiba Onorgame nila rachali benrimia. 7 Asriga la jkuru alarig gurichi mu alu ralmuli napugiti alu ralmulika eyname alemi we la oyriga Onorgame tabil nareka ekargame tbiri ila, nibil gometiri ila alu ralmulite napu tabil oyrame ju Onorgame. 8 Alekeri ramu we la guritkuru alu ralmuli napu Onorgame nila rachali benriga eyena al mi napurig gompanirola niwa.

656 ejperlachi, yati sulime ju lige ma tabil elime ju napurig simela al mi Onorgame nila rachali gepumia napu napume ju suwbaga emi Onorgame oyrame. 11 Mu ri Gayo we galilime Onorgamete tase oyriga ilriwa alu chtiri rejcholi, ilig al rejcholi oyriwa nalina. Alu we alala rejcholi oyrame ka, alueka la Onorgame kchila nmala, alu pe tabil al rejcholi oyrame ka pe tabil Onorgame oyrame krlamala.

os bil rachali alu ralmuli Onorgame oyrame napu ejper al napu mu ajt ruig alemi eynigo jar alu Onorgame nila rachali benrame ralmuli napurig gurimala emi pe ilig we nejkumeme alu ri Ritrepe rewgame, we walula neraga chujkrime ju pe nejkumega, tam ganliga ajt napurig emi nuleme nmala ne. 10 Alekeri napulige alemi simis neochmala ne alu ri lige we la machgime ruymala ne napurig tabil ygiga einmala chtiri rachali benriga eyenio ramu peka la bijchi kachi, lige pe alieti ntaga tabil lisensia yame ju napurig chelebmala al, alemi jsime ralmuli Onorgame nila rachali benrimia ralmuli, lige jar la lisensia ynilisa napurig chelebmala aboi

9Neka

Jena ruwimela Juani ruwligo we nejkumeme nligo alu ri Ritrepe anilime

ralmuli ruw we al oyrame ko alu Remetrio alala rejcholi, ramuchig ruwiy we la oyerio Remetrio alu alala rejcholi, lige emi we la mach la bijchi ko napu ruy ramu we la oyerio alu Remetrio alu alala rejcholi. 13 Neka wek rachali raichnili mu yuga, nobi tabilchigo aminabi osimlag ne. 14 Pe wemi simea ne alemi napu mu ajt mu yuga raichamia.

12Suwbaga

Jena ruwimela Juani ruwligo Remetrio we la oyrame nligo Onorgame

la bilepi ntili ntaga asis la kp mu. We nbole reporali suwbaga napu mu machime ju napu jena moch. Muchig we repriwak suwbaga machirume. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

15We

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Alu ri Jura, Santiago bonila nile, abinachig naspasi bonila nile Esusi. Jura osale ye rachali bais maku bam nujub napulige Esusi mukus gulusichi chujkug, tabil la machir chiniko nligo. Osele ye rachali rejcholi jar ralmuli Onorgame oyrame napugiti uch jar ralmuli tabil Onorgame oyrame sbiligame al napu napume nlige alu ralmuli Onorgame oyrame, pe alanig eyname, pe nejkumega. Jura osele alu la bijchi oyrame napurig la ntaga mochmala napurig tabil bijchgamala alu ralmuli ygame. Abichig osele napurig we la oyriwa alu rachali Onorgame nejila we ya raw.

Jena ruwimela chonig oslirigo La Carta del Apstol San Judas

Ye Ju Alu Apeli Napu Osale Jura


Kuira suwbaga emi ralmuli. Jura anilime ri os ye rachali rejcholi. Alu Esukristo rep ajtgame, aluete yrukuru ne bil nchali. Neka utala bonirgame niraga ju Santiago yuga. mika Onorgamete bayrigame nlekuru napurig emi Onorgame oyrame nmala, alekeri neka emi osguru. On Onorgameka asriga la galeg etlekuru emi. Lige Esukristo we nejkura napurig tabil che ikimela emi ralmuli. 2 We la kkuru Onorgame natemasa emi, aminami wal nejisa awal napurig ta wek nata mochmala emi. Lige Onorgame we la ganliga etesa, la jkuru emi.
1Ne

ne amgola, neka asriga ruinlituru jena osag bon

Jena ruwimela Jura ruwligo jar ri sbiligo al ygali benrame


3Emi

Onorgame lchigo nejkrilik emi lige nchig, lige tach osiachi, uchchigo bil ntili machnaturu. Jpeko nawsali nomili jkuru ne napurig la nemmala emi sewin nokachi uch jar ralmuli, alu ralmuli napu sairgame ju alu rachali napu Onorgame benrale bajch raw mochgame ralmuli napu Onorgame oyrame nile. Alu rachali ya nergame la sbali nlikuru, tabil tase rokr. 4 Jar ri ma alemi moch napu emi moch. Alu ralmulika Onorgame oyrame korguru aboika, tabilchigo Onorgame oyrame ke ang, pe lan ygiga. Alu ralmuli asriga awgame gastigo narmili jkuru Onorgame nila. Alarig anile Onorgame raichlila we ya, ma asriga wek bam ju.

657
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

JUDAS Alu ralmulika tabil Onorgame yuga ntame ju. Aboika an we la narnili alu Onorgame nejlala nawsali, tabilchigo la ntame krko aboika, pe wek umug yuga oknilime ke an. Alu ralmuli tabil bijchigi Esukristo ko bilepi walula nulame jena wijchimoba ramu yuga. 5 Neka uch natrime oleke emi napurig emi machimela alakimeo alu cha nokame ralmuli. mika ma machlk alieti ruimeo ne, abirig uchchigo sin ruim ne alu chukimeli ko alu cha nokame ralmuli, pe achigriga nmala napurig iklige ya mochgame ralmuli. Onorgame suwbaga ralmuli napu ek nlige israelita ma buynale al Ejipto mochgichi. Alu ralmuli israelita pe napurig ralirgame nile al Ejipto. Alekeri Onorgame ma buynale al Ejipto. Onorgameka gaw nuebo ymorle, nobi tabil ewele ko Onorgame la ruwichi. Liko Onorgameka ma suwbale suwbaga alu ralmuli napu ek tabil oyrale Onorgame raichlila, tasin sbale al gaw nubochi. 6 Abinachig achigriga ikimeli ju alu ralmuli cha nokame napu ejper napu emi moch, napurig ikile jar santo njeli. Alueka tabil ejtebile al napu Onorgame ylige napurig mochmala, alueka pe sew simbale. Liko Onorgame ma gastigrile alu santo njeli,

658 wam chonrale mochile karnate bulug. Tabil sin buysamala al karnate buluruga mochiga. Onorgameka al mochimala bulug napus bon nawmala alu santo njeli gastigrimia. 7 Alu ralmuli abichig alarig narmala alu gastigo. Abinachig gastigrimala alu ralmuli napurig alu ralmuli al wal wek rigichi Soroma anilichi ejpergame lige Gomoraa anilichi ejpergametiri lige aminami uchchigo jarnami wek rigichi ejpergame al abemi. Ralmuli alu napu ek ri nlige asriga wek umug yuga okole, lige aminami riocho ka okole. Liko Onorgame ma gajnale suwbaga gal alu wekan wek rigichi jgame lige aminami ralmulitiri ma suwbaga suwbale napu ek ejpergame nlige al wekan wek rigichi, ma eksale naite. Yeka ruwime ju Onorgame naite suwbimio ralmuli cha nokame, lige tajsin choimela alu na. 8 Lige abiena alu ralmuli napu chtiri eteme ju remuka, alu ralmuli anime jturu: We la oyrawa alu remug. Alu ralmulika ma najsab suwbaga alala rachali napu ner jena wijchimoba, ma bon saplatiri. Tabil najk alu aboi ralmuli napurig Onorgame nulmala. Pe gawliga eteme ju Onorgame lige santo njeli lige Remnisitiri.b

a 1:7 Al Soroma lige Gomora rewgichi we cha nokame ralmuli ejpergame nile ya napulige bejtgichi Abrami. Onorgame ma eksale suwbaga ralmuli ma galtiri yriga. Enesi Gnesis kaptulo 18 lige 19. b 1:8 Alu Remnisi yako we al santo njeli nlige, ilig chasile liko Onorgameka pa rewagchikana pale. Enesi glosario Satans.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

659 walula santo njeli Migeli rewgame, aka alu Migeli peka che anlige Remnisi, lige alu ralmulika tabil ikirkuru napurig gawlimala alu Remnisi. Alu Migeli Remnisi si raicha ilile napulige mukule alu Moisesi. Alu Remnisika alu Moisesi sapala otonlile, lige alu Miglika pe tabil che anele, pe la niraga etele alu Remnisi. Pe ilig reg anele: Bon Onorgame machlk mu Moisesi sapala otosk. 10 Asriga chtiri rachali rachame ju napuypiri rachali napu ek tabil nmame ju abopi. Pe napurig eyname ju ajgame pe alarig eyniniliga an alu ralmuli, pe gomecho lige okkime ntame ju alu ralmuli, lige pe umug yuga okkime. Pe aliricho ntaga eyname kame napurig jami oyame ajgame. Pecha sin ntame jk alueka Onorgame yuga. Napulige bil ri alieti nata, liko alu rioka pe bonepi cha ikimela. 11 Asriga resrik nmala alu ralmuli nriga. Alu ralmulika napurig Kani alarig ntame ju napulige ayole bonila yuga. Lige aminami pe ntame ju alu ralmuli napurig alu Balami pe enom mniliga. Benrale we la ko Onorgame saega mochriga. Lige alu ralmulika abiena napurig Korc anilime ri alarig ntame ju,

JUDAS alueka pecha oyralega Onorgame nila rejcholi lige sairgame neraga gaynale alu ewlala yuga. Alu ralmuli napu ek sairgame neraga moch, suwimela napurig melliru alu Kor anilime.d 12 Ye wek ri cha nokme ka emi si napuka goyame jkuru alu goame newrigime napu emi goyame ju al napusa Onorgame raichlila benimea, tabilchigo Onorgame oyrame krko alu ralmuli. Pe asriga jobtigame ju napurig rejt rel baich mochgame rejprame krig reksiga pecha machgime ka rel baichika. Alu ralmulika tabil chijname ju. Pe ilig abopi niraga ntame ju. Alueka pecha gurame jk uch jar ralmuli. Alueka pe napurig bil nol wakgame ekralimi jmame, pe alarig jkuru. Alu ralmuli we bajch uchtame, tabilchigo sbali olame jk lige. Lige abiena napurig bil masana tabil rakeme, alarig ju alu ralmuli, lige pe ma boniboli ju alu masana. 13 Lige aminami alu ralmuli napurig baw gomichi ename alarig ju. Alu baw asriga wek repuga areme ju gomichi suwkimi. Alarig jkuru alu cha nokame ralmuli. Asriga wek ekargame cha nokog eyname ju, tabil niraga abopi. Tabil chijname ju. Lige aminami alu ralmuli pe

9Alu

c 1:11 Alu Koreka sairgame nile Onorgame lige Moisesi, liko Onorgameka gasnale alu gaw lige algana rusule alu Kor ma gompanirola si, lige kchigo naoga ilbale gaw. Enesi Nmeros 16:1-35. d 1:11 Kanika nile bajch ochrigame Arani inol. Enesi Gnesis 4:3-9. Alu Balamika sujkurgame nile. Ygime nile ralmuli napulige Moisesi nulechi alu ralmuli israelita. Enesi Nmeros 2224.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

JUDAS napurig alu sopil wajsgame,e alarig ju, pe eyname ju. Napulige suwis, nab chnagachi mochmala, tasin buysiga. Lige alu ralmuli tajsin buysiga mochmala al chonrale. 14 Enoko rewgame nile bil ri we ya ajtgame. Arnika Enoko bichelaf nile. Alu Enoko ruwile alarig ikimeo alu cha nokame ralmuli akinana raw. Reg anile alu ri: We la buig mochiwa, ma sebmili jkuru alu Walula Onorgame wek mili santo njeli yuga, 15 lige gustisia olmala suwbaga ralmuli, lige aminami alu gastigo ymala alu napu ek tabil ntame ju Onorgame natlila. Alu ralmulika asriga wek ekar nokog eyname jkuru tabil Onorgame nulalila ntaga. Lige aminami asriga tabil la rachali rachame jkuru Onorgame olag. 16 Alu ralmulika we cha anig nokame ju sairgame neraga rachame ju Onorgame olag. Pe alu chtiri ntalicho ntaga eyname ju pe abopi ntaga. Lige asriga najtkame korig eyname ju abopi. Lige aminami asriga la semriga rachame ju uch jar ralmuli olag napulige gurilime najkig.

660 alu rachali napu rachilige alu maku ok ri napu Walula Esukristo yuga eynilige. 18 Reg anime: Alige raw napulige ma amul suwbachi gaw, asriga wek ralmuli mochmala Onorgame gawlime, asriga chtiri rachali raichmala Onorgame olag. Alu ralmulika pe napu nchame ju aboi, pe aluecho oyramala. Alu ralmulika tabil natmala Onorgame yuga. 19 Alu rachali napu ruwlige alu ralmuli, jipe ma la bijchi machnaguru. Ye cha nokame rioka wek ekargame ntame ju napurig emi tabil bilepi ntili ntaga mochmala. Alu rioka pecha Onorgame Alawala alawgame jk, alueka ju pe napurig bil ajgame, tabil ntame Onorgame yuga. 20 Emi ne amgola, la nakrilime jkuru abopi nriga napurig emi we la ewmala alu Onorgame nila rachali. Tniwa Onorgame napurig bon alawala gurimala ramu Onorgame yuga raichlichi. 21 La we la niraga jriwa la guriga uch jar ralmuli, la ganliga eyniwa uch jar yuga achigriga napurig galeme ju Onorgame ramu. Uch sin sebmala alu Walula Esukristo ramu natemaka. Asriga la buig mochiwa alige raw. Alu smili jkuru ramu awal ya napurig ramu alu awalite la nab ejperlawa rewagachi.

Onorgame oyrame napu ne we galeg et, natwaguru

17Emi

Jena ruwimela Jura ruwligo uch pekabi rejcholi

e 1:13 Ralmulika an: Napulige paka ilis sopil wajsgame, bil tbiri ruwime kar. Tabil la bambali ruwime kar. f 1:14 Alu Enoko onola, Jareri anilime nile. Enoko ochila ka, Majalaleli anilime nile. Enoko umlila ka, Kainani anilime nile. Enoko eglila ka, Enosi anilime nile. Enoko geychila ka, Seti anilime nile. Enoko bichela ka, Arani anilime nile. Alu Arani anilime ri nile ya bajch ajtgame tawesi cho ri itgichi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

661 ralmuli anag ntame ju, bilena tabil la niraga, bilena we la niraga, pecha machime ka ye Onorgame raichlila. Sin raw natmarko abe. We la natempua alu ralmuli. 23 Jar moch asriga cha nokame ralmuli. Liko bil rejcholi ysiga la jlek alu cha nokame ralmuli napurig ku la ow natmala. Jpesko la ntaga noksiwag napurig tabil res ikimela emi. Alu ralmulika we cha nokame ju. Tabil galtkuru napurig nokame ju alu ralmuli, alueka pe sairgame neraga kame Onorgame yuga.

JUDAS Onorgame. Ramueka we cha nokog eyname nrikuru kkob, Onorgameka abirigchigo la ekale ko. We la raslag jwaguru owemi napu Onorgame ajt, Onorgameka la semriga kame. 25 Bilepi Onorgame ju. Napulige Onorgame sbale jena wijchimoba bil ri neraga Esukristo rewega, alu slekuru ramu buyana al restirichi. Alueka wal awal ngame kame napurig aminabi noksiwa tabil guwana rusuka. Alu Onorgame Alawala gite al sbali otoboa ramu napu ajt Onorgame rep rewagachi. Suwbaga ralmuli we la niraga etewa Onorgame. Asriga awgame ju. Alu jkuru bineli neyriga Walula. Alarig nile ya napu tach itgichi ye gaw. Abalarig jkuru jipe, alarig nmili jkuru nab. Pe ek kp ye rachali. Wal chelirab.

22Jar

Onorgamecho ju napurig emi repmala napurig tabil sen bow chapimela emi. Pe aluecho ju napurig nejkrimala napurig la ab owemi neraga jawa napu ajt

24Pe

Jena ruwimela Jura ruwligo we la raslag jrilime ko nab

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Ye rachalika Juani osale. Junika bil alu nile maku ok ri napu Esusi yuga eynale napu apstol anilime nile napulige Esusi jena eynachi. Napulige Esusi mukus, malgisa maku bam akinana (Tabil la machir aliniko nligo ab ya kr ma.), Juani osale ye rachali. Napulige tach os ye rachali, Juani eynale Onorgame raichlila benriga Onorgame oyrame ralmuli al Asia ejpergame wekan wek rigichi. Alige bam alu Onorgame oyrame we res nlile alu ralmuli romano gite. Alu ralmulika chapile alu Juani lige otole galrale bajchamia Ptmosi anilichi al napu rab il nasipa bawich. Gi maku kilmetro wel bilena lige uch bilena usani kilmetro nile alu rab. Napulige al ajtgichi, Onorgame yale wal awal napurig etmala alu napu tabil wesi ralmuli eteme nlige. Bon Onorgame benrale churig nocha asale jena wijchimoba, lige churig nochamio nujub raw. Liko akinana Juani nule ye rachali alu ralmuli Onorgame oyrame napu moch gichao wek rigachi al Asia anilichi. Napulige ye osil rachaga (leraga), we la ntaga raichawa, isnimi bil rachali ok ntame ju. Babilonia anik wal wek rigichi aniame kr, abinachig aniame kr chtiri ntili napu ner jena wijchimoba. Juani abiena wek nmero osale jena osilichi. Apili nmero iwana rachame krkuru. Alu nmero gichao ka la sbali ruwime krkuru. Alu nmero na ka suwbaga gawich ruwime krkuru. Alu nmero maku ok ka napurig maku ok apstol ruwime krkuru, o maku ok chojkgame israelita neraga ruwime krkuru. Alu nmero ok ka, ok testigo ruwime krkuru. Ye rachalika ma guwich osirgime ju, jena osilichi anguru churigriga nimio nujub raw rep rewagachi. We la oyrilia ka ye rachali, rek res nilia, mochrige ramu abinachigo Onorgame nata mochrukuru.

Jena ruwimela chonig oslirigo El Apocalipsis (Revelacin) a San Juan

662
El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

663

APOCALIPSIS1

Ye Ju Alu Apeli Napu Osale Juani Ruig Churig Nimio Jena Wijchimoba Nujub Raw

Kuira suwbaga emi ralmuli Onorgame oyrame. Ne ju Juani. Os ne ye bil rachali. Onorgame jlale bil santo njeli ruyniliga nech chusimio Esukristo napulige uch sin naw jena wijchimoba. 2 Jena os ne ruig suwbaga napu et ne lige suwbaga napu ak ne chukimeo pe wemi. 3 Ralmuli ye osil lerame ka napurig gepmala uch jar ralmuli, alueka we la semriga narmala Onorgame nila awal, lige alu ralmuli gepume we la ewasa abiena we la semriga narmala Onorgame nila awal. Ma pe wemi sebmala alu raweli napu alarig ikimeli ju napurig ruw ye rachali.

Juani osguru emi ralmuli Esukristo oyrame gichao wek rigichi mochgame al Asia anilichi wekanami rigame. Neka najkguru napurig Onorgame we la gurimala emi napurig emi ralmuli tabil wek chtiri ntili ntaga noksamala. Neka

4Ne

Jena ruwimela Juani osligo alu Esukristo oyrame gichao wek rigichi mochgame

najkguru napurig Onorgame we la gurimala emi, alu Onorgame napu jipe Onorgame ju, lige napu nab ajtile asriga yasi, lige napu nawmili ju. Abiena najk ne napurig alu gichao alawgamea we la gurimala emi, alu alaw napu al owemi ja napu ajt Onorgame. 5 Abiena najk ne napurig we la semriga guriwa emi alu Esukrstote napu la ow ruwime ju napu etele, alu napu pe kul bil ju napu ajana mukus, alu napu nuleme ju jipe suwbaga alu ewlala selgame napu ek moch jena wijchimoba, alu Esukristo napu asriga natemaka galeme ju ramu, napu mukule bilena gulusichi pe ramu buynaga chtiri bowechi inrigichi. 6 Lige alu Esukrstote wanpurigame niru ramu napurig nochawa napu Onorgame nul, alu Onorgame Esukristo Onola. We la semriga raichasa la kp suwbaga ralmuli alu Onorgame olag, lige Onorgame senib emi nulesa la kp. Alarig nisa la kp. 7 We la ntaga mochiwa. Esukristo bil raw uch nawmala bilena nolichi lige suwbaga ralmuli etmala

a 1:4 Gichao ruwime ju la sbali. Gichao alawgame pe ruwime ju Onorgame Alawala, napu we la sbali ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS1 napu ek ejper jena wijchimoba, lige suwbaga ralmuli napu ek najkile napurig alu Esusi meliboa, napu tabil galele Esukristo, suwbaga alu ralmuli abiena etmalachig. Suwbaga ralmuli wekan ejpergame jena wijchimoba, rek jar sewintiri rachame ke, suwbaga ma nalmala machig ma sebio raweli gastigo narkime. Alarig nmalab. 8 Onorgame wal awal ngame ju napu asriga yasi ajtgame ju lige napu jipe abiena ajt, lige napu nab asimeli ju, reg an: Ne jkuru napu gaw newale lige ilibeko ma suwibasa ye gaw abiena bij abichilubi bejtlamala ne. Ne jkuru suwbaga emi nuleme.

664 napu il wal baw Meriterneo rewgame napurig res nilia asimela ne tabil gayniga ku bajuna, napurig ma tabil aminabi benriga einmala ne Onorgame nila rachali, lige napurig ma tabil aminabi benriga einmala ne tachiri gite nawligo Esusi jena wijchimoba. 10 Bil raw resbilichi, Onorgame bon awalila yturu nech napurig ne wek tbiri etmala napu tabil wesi eti ralmuli, lige bil rachali akturu ne guwnaka we awgame lige we la machgime,b 11 reg anime: Bilena aplichi osibak napu ek tbiri etmala mu, lige nolawak napu osimela mu alu Onorgame oyrame ralmuli napu moch gichomana wek rigachi al Asia anilime gaw bogichi mochgame napu ju bilena chojkgame Ebeso anilichi wek rigichi mochgame, lige uch bilena chojkgame Esmirna anilichi wek rigichi mochgame, lige uch bilena chojkgame Prgamo anilichi wek rigichi mochgame, lige uch bilena chojkgame Tiatira anilichi wek rigichi mochgame, lige uch bilena chojkgame Srisi anilichi wek rigichi mochgame, lige uch bilena chojkgame Pilarlpia anilichi wek rigichi mochgame, lige alu uch bilena chojkgamechig napu Laorisea anilichi wek rigichi mochgame ju. 12 Lige neka guliga enturu machinliga chieri ilig ani raicha,

Juani napu abiena Onorgame oyrame jchig napurig emi, ne we res nilia ajt, achigriga napurig res nilia moch emi, gawliga etelia ne lige chibi anila ne Esusi oyrame krik, ne napu emi yuga nchame ju Onorgame nochlilachi jena wijchimoba napurig nul Onorgame, neka jena apruturu Ptmosi rewgichi napu ju rab nasipa bawich

9Ne

Jena ruwimela napu Juani etele napulige rewrale Esukristo al Ptmosi rewgichi

b 1:10 Yol rachaga napurig trompeta rachale alu ri.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

665 lige etturu ne gichao tbiri rote newrigime napu kantelabro anilime ju, gichao gantela jawlime aplipi kantelbrochi. 13 Lige al nasipa alu gichao kantelbrochi iligturu bil ri wel opchigime, lige rote newrigime sbala rekgame kturu sulachipo. 14 Lige asriga rojskame gupgame kturu napuyeri nos lige napurig gep, lige buslaka napurig na rajame alieri kturu, 15 rallak asriga sejtkame kturu napuyeri jiero rajtabchirigame. Lige raichlilaka napurig baw wal bakochi ename alieri anime kturu. 16 Lige wajton sekach gichao sopil ok iligturu. Lige chuch bil siparina ikiga iligturu, lige banalaka napuyeri raynali napulige we awgame rayena, we rasagame alieri kturu. 17 Napulige alu etesa ma bobaturu ne al ab alu ri ilgichi ma rekpaga, napurig ma mukgame neraga bobaturu ne al ab. Lige alu ri wajton seklate nech nochturu, lige anturu nech: Tase majawa. Neka jkuru bajch ajtgame lige tajsin wekmili ju ne lige nab asimela ne.c 18 Ne napu ajag ajtime ju senib, mukugturu ne, jpeko kchigo la ajag ajt ne lige tabil sin mukumeli ju ne. Lige alu awpala ni ne al yochi iplime napu bit suwgame, lige ne bon la buinmala alu ralmuli suwgame, pe aba al armala ne

APOCALIPSIS1,2 ma al arnilisak. 19 Mu Juani, la osibak napu ek tbiri et mu alarig ko jipe, lige alarig nimio ilibeko. 20 Mu boneka tabil machimela tachiri ruwime ka alu gichao sopil napu et mu jena ne seklachi wajton mochgame, lige tachiri ruwime ka alu gichao gantela jawala, alekeri la ruwim ne tachiri ruwime ka: Alu gichao sopilika ruwime kr alu santo njeli napu repume ju alu gichomana wek rigichi mochgame ralmuli Onorgame oyrame. Lige alu gichao kantelabro rote newrigime, alueka ruwime kr Onorgame oyrame gichao wek rigichi mochgame al Asia anilichi.

Mu Juani, osibak napu ne ruwimela napurig alu santo njeli otomela alu osil alu ralmuli yamia alu bilena chojkgame ralmuli Onorgame oyrame al Ebeso ejpergame al wek rigichi. Reg anime osibak: Alu napu gichao sopil ok il wajton sekach napu eyena al nasipa napu ja alu gichao gantela jawala rote newrigime, reg an: 2 Neka la mach we la semriga gurame ka emi uch jar ralmuli, lige tabil guwana rujspua emi lige tabil eliwa emi napurig chtiri ntili ruyewa emi, lige mochkuru

Jena ruwimela Juani ruwligo napu anligo Esukristo alu ralmuli Onorgame oyrame al wek rigichi Ebsochi ejpergame

c 1:17 Onorgameka tajsin owsale, nab aslekuru, lige abiena nab asimeli ju. Tabil sin mukumeli ju.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS2 jar ralmuli Esukrstote yrime korime nchali napurig nulame nmala lige ruyeme nmala alu ralmuli Onorgame nila rachali, lige mika we la rukeme jkuru machinliga, lige machime jkuru emi tabil Esukrstote nulrigime ko alu ralmuli napurig ruymala ralmuli Onorgame nila rachali, yati machime ju emi pe ygame ko alu ralmuli. 3 mika we res nilia moch napugiti we gawliga etlime kame emi nech oyrame korig, mika tabilchigo sin najsina go nech oyeria, ilig mika abichilubi beniria moch Onorgame nila rachali. 4 Rek we la benirie emi Onorgame nila rachali tabil najsnaga nech oyeria, abiena tam we la ow eyname kr emi napugiti tabil la bijchi la ganliga eyname emi. Ya napulige pe kul sin ownale emi nech oyeria we la semriga galeg jrome kturu emi aboi, jpeko tabilchigo aliena la semriga ganliga jrome jk emi. 5 Ku we la natawa nalina, uch ku we la ganliga jrowa aboi. Tabil ku we la galeg etega jrisak emi aboi liko alemi sim ne napu emi moch lige ma bujmala ne emi alu gantela jawala. 6 Rek tam la galeg etega jrome ke emi aboi, wchigo gichime jk emi alu ralmuli napu chtiri ntili benrame ju. Alu ralmuli napu nikolaita anilime ju we la krme nile rek bil ri uch jar umug yuga okoe tase la aboi upila. Neka tabil gal alu ralmuli napulige alarig nokachi. 7 La tabil

666 najkacholo nrik la geplime jkuru napurig an Onorgame Alawala suwbaga emi Onorgame oyrame al gichomana wek rigichi ejpergame. Bil ri la umrisa riablo natlila, alueka la ymala ne lisensia napurig gomela alu roj rakala, alu roj napu il al Ereni anilichi.d
Jena ruwimela Juani ruwligo napu anligo Esukristo alu ralmuli Onorgame oyrame al wek rigichi Esmrnachi ejpergame
8

Jpeko alu uch bilena chojkgame ralmuli Onorgame oyrame Esmrnachi ejpergame oswak napurig alu santo njeli otomela alu osil. Reg anime oswak: Ne napu we yasi ajtgame ju lige napu abichilubi nab asimeli ju, ne napu mukug lige napu ku ajana, reg an ne: 9 Neka la mach aliena res nilia mochigo emi, lige tabil ngame ko emi, wchigo la ntame krko emi, la Onorgame nleg. Aminami we la mach ne we gawlilime ko emi uch jar ralmulite napu Onorgamete wanpurigame korime ju alu napu pe riablo oyrame kr. 10 Tase majawa emi rek res olwili ke emi pe wemi. Remnisi galrale momala jar emi, pala arera emi nech oyeria. Maku raw res nilia mochmala emi, mika abiena tabilchigo arwag nech oyeria, la tabil arsak emi nech oyeria rek galrale morige lige rek meliae liko

d 2:7 Yeka ruwime kr alu napu la tabil oyrame ju alu chtiri ntili, Onorgame la yamio awal napurig la senib asimela rewagachi Onorgame yuga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

667 la rewagachi moinmala emi ne yuga mochmala senib.e 11 Tabil najkacholo nrik we la gepuwa ye rachali napurig an Onorgame Alawala suwbaga emi gichao wek rigichi mochgame Onorgame oyrame. Bil ri la umrisa Riablo natlila, alu rioka la tabil ppili ju lgana injirnochi.

APOCALIPSIS2 alu umug moabita napurig alu israelita ri bayromala goachi sap al napu kgilime nile ajgame alu wek tbiri pe rejtete newrigime tabil Onorgame nulalila nile, lige napurig bayromala napurig alu israelita mochgame ri alu umug moabita yuga okmala.f 15 Lige jar emi achigriga nokame ju napurig nokame ju alu ralmuli nikolaita. Alu ralmuli we la korime ju rek bil ri uch jar umug yuga okoe tase la aboi upila. Lige jar emi achigriga nokame jchig, wek umug yuga okome ju, mayega tabil restiri ko rek alanokae. Alarigk tabil la ju ne nriga. 16 Liko ma mabwak alu ralmuli alanokame, ta mabsak emi liko ne bon simela alemi alu ralmuli mabumia ne siparnate napu ne ikiga il. 17 La tabil najkacholo nrik we la gepuwa ye rachali napurig an Onorgame Alawala suwbaga emi gichao wek rigichi ejpergame Onorgame oyrame. Emi napu ek la umeri alu Satanasi natlila la ymala ne alu man anilime goameg napu ne we la ajchig ajt bil ut rejt we la gajpligame tabil chajtigame ymala ne, we la rojskame napu chujk bil rew napu tabil wesi mach chieri rewal ka alu rew, pe alu napu alu rejt ymala ne, pe alueka la machimela chieri rewal ka alu rew napu al rejtechi chuk.

Jpeko alu jar ralmuli Onorgame oyrame al Prgamo rewgichi ejpergame oswak napurig santo njeli otomela alu osil al. Reg anime oswak: Reg an alu ri napu siparina ikiga ilig: 13 Neka la mach emi ejperego al napu suwbaga ralmuli chapig ajt Satanasi, emi lchigo abichilubi oyera mochk nech, rek bil ri meliruge nech oyrame krig, alu ri Antpasi rewgame. 14 Rek emi we la oyeria mochige nech, ilig bilena tam la ner ne. Jar emi goyame kame sap napu kgirime ju alu rejtete newrigime tbiri tabil la Onorgame lige abiena jar emi uch jar umug yuga okome ju tase la aboi upila. Achigriga nok emi napurig nokame nile ya alu ralmuli israelita. Alu Balami ruyele chtiri rejcholi alu Balaki, alu Balamika anele alu Balaki napurig julmala

Jena ruwimela Juani ruwligo napu anligo Esukristo alu ralmuli Onorgame oyrame al wek rigichi Prgamochi ejpergame
12

e 2:10 Yol rachagak van a recibir la corona de la vida, anime chujk. f 2:14 Enesi Nmeros 25:1-3. g 2:17 Alu goame man anilime, Onorgame yale alu goame napulige simbale alu ralmuli israelita al Ejipto mochiga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS2
Jena ruwimela reg anime osligo Juani alu ralmuli Tiatira rewgichi ejpergame

668 ntili. 22 Alekeri neka nata napurig awgame nayupmala, napurig we ejeliga boimela. Abiena nata ne napurig awgame nayupmala alu napu ek oyrame ju alu Jesabeli natlila, tabil arsak oyeria alu Jesabeli natlila. 23 Alu napu ek tabil ar oyeria alu muk natlila, ma melimela ne. Alsko suwbaga ralmuli napu ek nech oyrame ju machimela ne, neka we la machime ju chieri ralmuli tabil la nata ajtig, lige chieri la semriga nata ajtig, lige ne gastigrimala alu napu ek tabil la nata moch. 24 Emi nech oyrame al Tiatira ejpergame napu tabil oyrame ju alu Jesabeli natlila, napu tabil oyrame ju Satanasi natlila, reg an ne emi: Abichilubi we la oyriwa nech, tabil guwana rujsuka, 25 tabil areg alu ntali napu ne ya emi, napus ne naw alemi. 26 Apipiri emi la umrisa alu Satanasi natlila lige la senib la sbali olag eynasa emi napu ne najk, liko ne ymala nchali emi napurig bochgimi jena wijchimobah nulame nmala emi, 27 achigriga napurig Onorgame ajch nech lige awgame nulmala emi lige suwbaga napu ek tabil ew ma gajpnaga lmala emi wejpisk napurig sikol wejcholite newrigime, 28 lige emi we la neyrimala ne awalila gite suwbaga napu emi sala ju.i 29 Tabil najkacholo nrik la gepuwa

Jpeko alu uch bilena wek rigichi ejpergame Tiatira rewgichi ejpergame Onorgame oyrame oswak napurig alu santo njeli otomela alu osil alu ralmuli al ejpergame. Reg anime oswak: Alu Onorgame Inol napu napuyeri na busgame ju, lige rallak napuyeri jiero rajtabchirigame ju, alu reg an: 19 Neka asriga la mach asriga la galeg eteme ko emi amin uch jar ralmuli, lige la bijchgime ko emi napu an ne. Lige we la mach ne we la guira mochigo emi alu uch jar ralmuli nech oyrame, lige tabil guwana rujspua emi nech oyeria, abichilubi oyeria mochiwa emi nech, lige jpeko abchigo la oyeri mu nech, tase napurig ya bajch raw. 20 Ilig bilena chojkgame tabil la nir ne. Emi el alu muk Jesabeli napurig anmala alu la nech oyrame ralmuli tabil chrko rek bil ri uch jar umug yuga okoe tabil la aboi upila ke. Lige aminami ruyeme ju tabil chrko goyae alu goame napu kgirigame ju alu tbirite ralmulite newrigime. 21 Neka asriga wek raw igturu alu muk napurig armala alu restiri ntili napurig ku guwana natmala, tabilchigo arniligo alu

18

h 2:26 Jar ralmuli may pe anime ko ye rachali bochgimi wijchimoba ani, pe alu tabil juro ralmuli olag anime ke anligo Juani. i 2:28 Yol rachagak reg anime ju: Le dar la estrella de la maana. Ymala ne emi alu sopil napu be bel machname ju. Ralmuli ka chelispili aneme ju, lige jar ralmuli wal sopil aneme ju. Sopil anik pe Esukristo anime krle (enesi Apocalipsis 22:16) alu ri rojskame mogame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

669 ye rachali napurig an Onorgame Alawala suwbaga emi ralmuli Onorgame oyrame napu gichao wek rigichi ejpergame ju.
Jena ruwimela Juani ruwligo napu anligo Esukristo alu ralmuli Onorgame oyrame al wek rigichi Srisichi ejpergame

APOCALIPSIS2,3 Onorgame oyrilime, lige alueka la ne yuga eynamala la rojskame opchaga napugiti alueka la ewame kame napu ne najk. 5 Apipiri ralmuli napu ek la umeri alu Satanasi natlila, alueka narmala rojskame opacha, lige opachtamala, lige tabil sin wekmala ne alu ralmuli rewal al aplichi uchuchrigame, alu apeli napu rep rewagachi ajt. Lige we la ruymala ne, ne Onola lige alu santo njeli we la oyrame ko nech alu ralmuli. 6 Tabil najkacholo nrik la gepuwa ye rachali napurig an Onorgame Alawala suwbaga emi Onorgame oyrame gichomana wek rigichi ejpergame.

Jpeko alu uch bilena wek rigichi ejpergame Srisi rewgichi ejpergame Onorgame oyrame, oswak napurig alu santo njeli otomela alu osil alu ralmuli al. Reg anime oswak: Alu rojskame gupgame ri napu ma narkame ju alu gichao Onorgame Alawala lige alu gichao sopil okame wajton sekach, reg an: Neka asriga la mach we la oyranti krik emi Onorgame, tabilchigo la oyrame krko. 2 We la natasi emi suwbaga, rek la oyrame ke emi Onorgame, tam we wl emi Onorgame oyrilime, Onorgame nriga ma amul ar emi Onorgame oyeria. Ku we la iwriga noksiwa omaka la nakriga abichilubi beni Onorgame nila rachali. 3 Napulige pe kul oyeria emi nech, we la oyrame ke emi Onorgame. Tase arewa Onorgame oyeria, ilig ku we la iwriga noksiwa nalina omaka. Tabil la ntaga mochsak emi, liko alemi simela ne emi gastigrimia tabil saintiriga pe abiniko neraga. 4 Abinachigo jar emi Onorgame oyrame la tabil chtiri alawgame jk, la biwgame, la we la wlme

Jpeko alu uch bilena wek rigichi ejpergame Pilarlpia rewgichi, Onorgame oyrame, oswak napurig alu santo njeli otomela alu osil alu ralmuli al. Reg anime oswak: Alu Kristo napu tabil sin cha sile, napu tabil sin ygali rachame nile, napu ajchrigame ju napurig wanpamala alu la Onorgame oyrame ralmuli napurig rewagachi moinmala, alueka tabil elmala alu ralmuli tabil oyrame Onorgame napurig moinmala rewagachi. 8 Neka we la mach we la oyrame ko emi nech lige we la gurame ko emi uch jar ralmuli. We la ntaga mochisi, neka ipuga armala al yochi napu tawesi umbame ju

Jena ruwimela Juani ruwligo napu anligo Esukristo alu ralmuli Onorgame oyrame al wek rigichi Pilarlpiachi ejpergame
7

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS3 yeria. Lige mika rek we ukabi ke nech oyrame lige tabil ngame ke, abinachigo we la oyrame jk emi nech tabil sin chijniga rek chibi anile. 9 Alemi Pilarlpia ejper jar ralmuli napu Onorgamete wanpurigame korime ju napu pe ygame kr, alemi julmala ne alu ralmuli napurig chojkbaka jbamala we chijniga machig we la natemao ne emi. 10 mika senib la ewame ju napu ne najk we la anchaga rek chibi anile, lige we la anachmala emi napulige seba raweli we res ikiachi, napulige res ikimeli ju suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame, rek res iki tabil guwana rujsmala emi Onorgame oyeria. Ne la gurimala napurig la anachmala emi napurig la tabil guwana rujsmala. 11 Pe we nawmala ne, we la ntaga mochiwa tabil arig Onorgame oyeria, napurig tabil wesi wsimala alu gorona napu apili emi mokkame ju napu semati raweli anime ju. 12 Apipiri napu ek umeri alu Satanasi natlila, alueka napurig alu reob otnala nmala,j lige al otnachi ujchmala ne Onorgame rewal, lige aminami ujchmala ne Nuebo Rusaleni anime napu aniame kr Onorgame nila wek rigichi rewal. Alu Nuebo Rusaleni anik anime kr napu mochmili ju alu la Onorgame oyrame. Alu wek rigachik bon Onorgame rekibmala

670 pa rewagchika. Lige aminami ujchmala ne, ne rewal nuebo al otnachi.k 13 Tabil najkacholo nrik we la gepuwa ye rachali napu ruy Onorgame Alawala alu ralmuli Onorgame oyrame, gichomana wek rigichi ejpergame.

Jpeko alu uch bilena wek rigichi ejpergame Laorisea rewgachi, Onorgame oyrame, oswak napurig alu santo njeli otomela alu osil al. Reg anime oswak: Ye ri we la tabil ygame lige we la ow ruyame napu etele, napu sile ye gaw new,l reg an: 15 Neka we la mach churig ko mu natlila. Mueka krkuru bil goame tabil rajtgame nibil rulgame. Neka najkip napurig we la rulgame nmala mu, o we rajtgame km. 16 Mueka pe napurig jerlikeme ju, alekeri pe yog pama ol ne mu.m 17 Alarig olama ol ne mu napugiti mueka anime kame: Neka we la ngame ju lige we la oyrame ju ne Onorgame lige tabil tbiri rokr. Rek alani mu, Onorgame nrik tabil la sbali ntame krko mu, lige tabil ngame kr mu, napurig tabil opchigime kr mu, lige napurig tabil machlime kr mu. 18 Neka la

Jena ruwimela Juani ruwligo napu anligo Esukristo alu ralmuli Onorgame oyrame al wek rigichi Laorisachi ejpergame
14

j 3:12 Ye rachalika anime kr bil ralmuli la senib sbali olame ka la Onorgame yuga asimeo senib. k 3:12 Enesi Apocalipsis 22:4. l 3:14 La bijchi Onorgame ju alu ri. m 3:16 Ye rachali ruy Esukristo pe nechame ke anile alu ralmuli tabil la sbali oyrame Onorgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

671 ruimlab bil rejcholi: La oro ralibguru nalina la rusurgame la biwgame, la ronrigame napurig la semriga biwgame nmala, algeko la bijchi la we al ngame nmala mu. Lige la biwgame wel opacha raliboa, lige la rojskame, lige alu opachtawa napurig tabil yeri einmala mu, lige la yowa busila napurig la machlime nmala mu. 19 Neka we la rejcholi ruyeme ju mu napugiti we la natemame ne mu, nobi tabil ewsak mu awgame wejpismala ne, alekeri we la bijchi la oyriwa Onorgame, ma ku arewa alu chtiri ntili. 20 Ne ma jena ilkuru jipe jena yochi machika repor bajkinalia pachami, lige mu la ipsak yochi liko ne yati bajkimela pachami lige mu yuga gomela ne. 21 Apipiri ralmuli napu la umero alu Satanasi natlila, alueka la lisensia ymala ne napurig ne yuga asimela napu ne asimela, achigriga napurig ne ma la umero alu Satanasi natlila lige ne la Onorgame yuga asbaturu al napu ajtime ju Onorgame. 22 La tabil najkacholo nrik la gepwak ye rachali napu ruy Onorgame alu Onorgame oyrame gichomana wek rigichi ejpergame.

APOCALIPSIS3,4 rewagachi, lige akturu ne rachanti al rewagchika we awgame rachame, lige we la machgime alu rachali napu ab ib rachalige, lige ani nech olag: Jeka sim nech yuga. Ruim ne churig nmala uch sin raw. 2 Lige Onorgame bon awalila yturu nech, lige etturu ne bil sa we semtiri napu Onorgame ajtime ju lige bil ri ajtigtur al we semtiri sachi napu Onorgame ajtime ju. 3 Lige al we semtiri sachi ajtgame ri napuyeri rejt rapame kturu, we semtiri rapame, napuyeri alu rejt jaspe anilime lige alu kornalina anilime, lige al nolig boigturu bil benol chijtliga we siykame. 4 Lige al nolbali bil li na sa jgeturuchig we semtiri, lige al sachi mochgeturu ewlala nulame, rojskame iweli opacha opchigime lige rote newrigime gorona mokkame kturu alu ewlala. 5 Lige al nasipa ajtgame sachika we newime kturu lige aminami napurig trompetan gusume kturu lige aminami reome kturu, lige gichao chojp rajame jgeturu al owemi neraga napu ilig alu wal sa al nasipa ilgame. Alu gichao chojp rajame ka pe alu gichao alaw ruyame kr.o 6 Lige abiena iligturu wal baw asriga biwgame al owemi neraga napu ilig alu wal sa we semtiri al nasipa ilgame. Lige al ab napu ilig alu sa nasipa ilgame, al nolig na

Jena ruwimela napu Juani etlige al pa rewagachi

Pe abalige yati etturu ne ipriga ilgame al pa

n 4:5 Alu tromptaka pe bo awlate newrigime nile. Ebreo rachagak shofar anilime nile. o 4:5 Alu gichao alawaka pe alu Onorgame Alawala ruyame kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS4,5 ajgame uch kturu, lige bochgimi busgame kturu, bajchmana lige guwnaka. 7 Bil napuyeri bil mawiy kturu, lige uch billaka napuyeri bil besero kturu, lige uch bilela ajgameka napuyeri ralmuli alieri mogame kturu, lige uch bilela ajgameka napuyeri aw inime alieri kturu. 8 Lige aplipi neraga alu ajgame usani angame kturu. Lige alu bochgimi busgame aku reg anime kturu: Mu Onorgame bineli neyriga Walula ju napu bineli neyriga wal awal ngame ju, alu napu yasi Onorgame nile tabil sin ochrigame, lige napu jipe abiena ajt, lige napu nawmili ju. 9 Napu ekis alu na ajgame alarig anichi, 10 lige alu bil li na na ewlala al nolig uchpaturu chojkbaka wijch si moega al nolig napu ajtig alu nasipa ajtgame sachi, lige al owemi sachi mochbale alu ewlala alu gorona, alu bil li na na ewlala gornala, lige reg anime kturu: 11 Mu ju Walula Onorgame napu oyrilime niru ramu, we la jkuru napurig anewa mu: Mu Onorgame bineli neyriga Walula ju napu bineli neyriga wal awal ngame ju, lige mu slekuru suwbaga tbiri new napu ek ner jena wijchimoba

672 lige abiena napu ek ner pa rewagachi. We ya kul sin tabil tbiri itele, tabil itele ye gaw, nibil raynali, nibil ajgame, nibil ralmuli. Mueka we yasi asale, lige mu sile suwbaga tbiri new.
Jena ruwimela Juani ruwligo Esukristo supnaligo alu apeli kabtigame gichao seyo ujchrigame

Lige etturu ne bil wel apeli kabtigame alu al nasipa sachi ajtgame wajton seklachi bogime. Alu apeli anaguka osirgime kturu, lige gichao sel ajkabligamete nachuchrigame kturu napurig tabil wesi ralanmala. 2 Lige bil santo njeli etituru ne alu santo njeli walula ewele sink reg anime: Chieri la yrigame ju lisensia Onorgamete napurig la gojinmala alu gichao sel lige napurig ralanmala alu apeli kabtigame? 3 Lige tabil wesi ralmuli anituru: Neka la yrigame ju lisensia. Tabil wesi itgeturu nibil rewagachi, nibil jena wijchimoba, nibil rel weechi itgeturu lisensia yrigame Onorgamete napurig ralanmala alu apeli. 4 Lige we nalturu ne machis tabil wesi yrigame ko lisensia napurig ralanmala alu apeli kabtigame, lige napurig leramala. 5 Lige bil alu ewlala anturu nech:

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

673 Tase nalpua, alu Mawiyp anlime napu Jurea anilichi bejtgame nile, napu walula selgame rey Rab rijimala nile,q alueka wal awal ngame ju napurig bujmala alu sel lige ralanmala alu apeli kabtigame. 6 Lige etturu ne bil bo melirgame neraga, al amoba sachi chujkgame etturu ne, alu sachi al nasipa ilgame, alu na ajgame uchkichi nasipa ilgame sa, al nasipa ilgame sa napu moch alu bil li na na ewlala. Lige alu bo gichao awgame kturu lige gichao busgame. Alu gichao awlaka lige gichao bus ruyame kr alu gichao alaw Onorgame Alawala, napu bon Onorgame jlalige bochgimi napu echel ju jena wijchimoba. 7 Lige al abemi simig, alu bo alu apeli kabtigame chapturu, alu apeli al nasipa ajtgame ri seklachi bogime apeli, al wajton seklachi. 8 Lige alu bo ma chapis alu apeli, alu na ajgame lige alu bil li na na ewlala rir al nolig mochgame al owemi uchpaturu chojkbaka napu chujkug alu bo. Suwbaga alu ewlala ri lige alu na ajgame aplipi neraga bil arpa okame kturu lige bejtoli oku mollime okame kturu rote newrigime, lige al bejtlichi oku ajchgame kturu. Alu okuka ruwime nile alak rachali rachame nligo

APOCALIPSIS5 alu Onorgame oyrame alu Onorgame yuga raicha bambali tnime nile, lige raweli. 9 Lige bil wik wikarturu napu tabil sin wikarlige, reg anig wikarturu: Mueka la yrigame ju lisensia Onorgamete napurig la chapimela alu apeli kabtigame lige napurig gojinmala alu sel napu nachuchrigame ju alu apeli, napugiti mueka melirgame kame napurig mu elal ramu alawala biwmala napurig la Onorgame kchila niwa rek sewintiri rachame ke jar, lige rek uch bilnami mejk ejpergame ke jar. 10 Lige mu slekuru wanapa ramu napurig nochawa napurig Onorgame nul, lige nulame niwa bochgimi jena wijchimoba. 11 Lige yati neraga etturu ne aminami asriga wek mili santo njeli raicha jgame nolig al, napu mochige alu bil li na na ewlala nolig napu uchuke alu na ajgame, wek miyoni kturu alu santo njeli, 12 reg ani jgeturu alu santo njeli: Alu bo napu melliru

p 5:5 Alu napu Mawiy anlime ju, alueka Esukristo ju. q 5:5 Enesi glosario ancestor. r 5:8 Bil li amin na ewlala ri pe sin kachi okan chojkgame ju. Bil chojkgame maku ok apstole napu Esusi yale nchali lige uch bil chojkgame maku ok ri Akobo kchila nile. Sineko pe ukabi nlige, pe maku ok ri, arig wek gaynale napu jipe ju ralmuli israelita.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS5,6 alu jkuru Walula suwbaga ramu nuleme suwbaga tbiri alu nila ju lige we la bengame jkuru ntaga lige wal awal ngame ju. Lige la oyritkuru we la niraga reg anig: Alu bo napu melliru we la ngame ju awal bineli neyriga alu jkuru ramu repume alekeri we la raslag mochiru alekeri la wikritkuru. 13 Lige akturu ne rachame suwbaga alu napu newale Onorgame napu pami rewagachi mochgame ju, lige napu ner jena wijchimoba napu ju ajgame ralmuli, lige suwgame ralmuli, lige suwbaga ajgame napu ner bawich, reg anituru suwbaga alu ralmuli lige alu ajgame: Alu bo napu al nasipa ilgame sachi chujk, napu pe Esukristo kr we la ngame ju awal bineli neyriga alu jkuru ramu repume, alekeri we la raslag mochiru, alekeri la wikartkuru. Alarig nokisg la kp senib. 14 Lige alu na ajgame napu uchuke al nolig reg anituru: We la bijchi jp! Lige suwbaga alu bil li na na ewlala al nolig mochgame al ab aboi salachi uchpaturu chojkbaka wijchs rojpchaga, lige anituru: We la nejkrime ju mu, abichilubi we la nejkrisa la kp mu.

674
Jena ruwimela Juani ruwligo alu Bo Ranala gojniligo alu sel apeli kabtigame nachuchrigame

Lige etituru ne alu Bo Ranala, gojnaturu bil alu sel alu apeli kabtigame nachuchrigame, lige akturu ne bil alu na ajgame, al ab nolig uchkame, awgame rachame napuyeri uk reome, reg anime: Jeka sim! 2 Lige neka ennaturu, lige etturu ne bil gaw we rojskame, lige bil ri napu alu gaw asgame bil iw okame kturu. Lige bil gorona yruturu alu ri lige yati mokturu alu gorona lige simturu nejkomia lige memia nejkoga. 3 Lige pe nujubapi etituru ne alu Bo Ranala gojnachi uch bil sel alu apeli kabtigame nachuchrigame, lige alu uch bil ajgame napu uchuke al nolig al nasipa ajtgame sa ilgichi, reg anituru: Jeka sim! 4 Lige neka ennaturu lige uch bil gaw etturu ne. Alu gaweka we sejtkame kturu lige bil ri napu alu gaw asgame ke yruturu awal napurig ralmuli ma nawatamala lige napurig ma suimela nakoga. Lige bil wal siparina yruturu. 5 Lige pe nujubapi etituru ne alu Bo Ranala gojnachi uch bil sel alu apeli kabtigame nachuchrigame, lige alu uch bil ajgame napu uchuke al nolig al nasipa ajtgame sa ilgichi, reg anituru: Jeka sim!

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

675 Lige neka ennaturu lige uch bil gaw etturu ne. Alu gaweka chkame kturu, lige bil ri napu gaw asgame ke okame kturu rilig lige sentenos pesrala. 6 Lige akturu ne napurig bil ri rachame al nasipa napu uchuke alu na ajgame, reg anime rachali: Bil litro rilig ymala ne bil ri bil raw nochrigame, lige baki litro senteno ymala ne bil ri bil raw nchigime, lige tabil najsibuwa alu baw wiime lige alu rektume. 7 Lige pe nujubapi etituru ne alu Bo Ranala gojnachi uch bil sel alu apeli kabtigame nachuchrigame, lige alu uch bil ajgame napu uchuke al nolig al nasipa ajtgame sa ilgichi reg anituru: Jeka sim! 8 Lige neka ennaturu lige uch bil gaw etturu ne, alu gaweka we chet kturu we nayume, lige bil ri napu alu gaw asgame ke Mukgame anilime kturu, lige uchchigo bil ri enegturu al guwnaka Injirno anilime ri. Lige alu ok ri yruturu Onorgamete napurig wek ralmuli melimela amul naspasi,t bil siparnate, lige napurig tabil ukramala napurig tabil rakmala goame, lige napurig awgame naynamala napurig nayuka suwimela ralmuli, lige napurig elmala alu ajgame jobtigame napurig ralmuli melimela.

APOCALIPSIS6 pe nujubapi etituru ne alu Bo Ranala gojnachi uch bil sel alu apeli kabtigame nachuchrigame, lige gojinasa alu sel etituru ne bil mesa napu kgime ju goame Onorgame, lige al mesa ilgichi chojkir wek alaw etturu ne alu suwgame ralmuli alawala, alu napu mellirige Onorgame oyrame krig, aminami melirgame alu ralmuli napugiti Onorgame raichlila benriga eyname krig. 10 Lige ewele rachaga reg ani mochgituru alu wek alaw: Murigo Onorgame, mu napu ju Walula Nulame, napu tabil sin chtiri ntame ju, la bijchgiga rachame, chiniko gastigrima ol mu alu ralmuli napu ramu meale? 11 Lige Onorgameka rojskame opacha yturu alu alaw al mochgame lige alu alawaka yati opachtaturu lige aminami Onorgame reg anturu: Uch pe ukabi raw buwewa, pe wemi melim ol ne alu emi sala, napus ma melisuga alu napu ek meliboli ju emi gompanirola achigriga napurig melliru emi ne Onorgame nila rachali benriga eyname korig. 12 Lige pe nujubapi etituru ne alu Bo Ranala gojnachi alu sel uch bil apeli kabtigame nachuchrigame, lige etituru ne wal gaw nokachi, lige etituru ne raynali chniga asbigo ma mukug, lige alu

9Lige

s 6:5 Alu senteno ka napurig alu rilig ochrame ju lige ab tam najteme ju, peka napurig alu rilig. Alu rachalika pe reg anime ke an: Tabil najsibuwa alu goame, cha gurgime. t 6:8 Yol rachagak una cuarta parte anime chujk.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS6,7 mechaka napuyeri el gaynaturu. sopilika ma jkana wijch rujsunturu napurig rujsume ju alu chun rakala napulige we awgame ekas rek we siykame ke. 14 Lige rewagk napurig betate rominlime alakturu, lige ma tan ikturu, lige suwbaga ewele gaw rep jgame ma gajturu lige mejkami chipoa mobaturu, lige alu gaw al bawich nasipa jgame ma gaj mobaturuchig. 15 Lige suwbaga napu ek ewlala selgame rey ke, lige alu sontalo ewlala, lige alu we ngame ralmuli, lige alu we ejebnigame nakoga, lige alu ralmuli napu ek ralirgame lige alu tabil ralirgame, suwbaga alu ma chbaturu wekanami resochimi, 16 liko arig anlekuru alu gaw lige ewele rejt alemi jgame: Al machgik asibwak al ychika yriga ye res yriga napu ramu mochiru chbaka napurig tabil etmala ramu alu napu al wal sachi ajt nasipa ajtgame sa, lige tabil najki napurig alu Bo Ranalau ramu gastigrimala, 17 napugiti ma seblimp raweli napu sebmili nlige napu alu al wal sachi ajtgame suwbaga ralmuli jena wijchimoba mochgame gastigrimili ju. Lige chieri la ajag rejpmala?
13Lige

676 chijtochi jgame aplipi neraga jena wijchimoba alu na ek najteka napurig tabil ekemela jena wijchimoba, nibil al wal baw ilgichimi, nibil roj jgichimichig. 2 Lige uchchigo bil santo njeli etituru ne nkatu machname napu machname ju raynali, bil seyo okame Onorgame nila, Onorgame ajal nejime, lige sinchaturu alu uch jar na santo njeli napu al chijtochi jale, alu na santo njeli napu awal ngame nile napurig najsibmala ye gaw lige alu bawtiri. Reg anituru: 3 Tase najsibuwa gaw, nibil bawtiri, nibil rojtiri. Napulige alu ralmuli Onorgame nochlilachi nchame seyrisiga gowlachi Onorgame nila syote, alige kul najsibuwa gaw. Lige alu seyo etega la machimela suwbaga ralmuli la Onorgame kchila ko, lige abiena la machimela Onorgame buinamio al restirichi mochgichi alu ralmuli. 4 Lige ma suwnaturu alu seyo ujchea alu santo njeli suwbaga alu Onorgame nochlilachi nchame, lige akturu ne anichi alu santo njeli: Bil siento amin ok li amin na mili ju alu Onorgame nila syote seyririgame. Suwbaga pe israeltacho. 5 Bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Jurasi rijimala nile. Uch bilena chojkgame maku ok mili

Lige pet nujubapi na santo njeli etituru ne nagana

Jena ruwimela Juani na santo njeli etligo

u 6:16 Alu Bo Ranala anik pe alu wal sachi ajtgame aniame kr, alu al nasipa ilgame sa. Alu al nasipa ajtgameka pe Esusi kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

677 ralmuli Rubeni rijimala nile. Uch bilena maku ok mili ralmuli Gari rijimala nile. 6 Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Aseri rijimala nile. Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Neptal rijimala nile. Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Manasesi rijimala nile. 7 Uch bilena maku ok mili ralmuli Simioni rijimala nile. Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Leb rijimala nile. Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Isakari rijimala nile. 8 Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Sabuloni rijimala nile. Uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Jos rijimala nile. Lige uch bilena chojkgame maku ok mili ralmuli Benjamini rijimala nile.

APOCALIPSIS7 sawala okame kturu alu ralmuli. suwbaga sin jgeturu reg: Alu Onorgame gite napu ajt alu wal sachi lige alu Bo Ranala gite lchigo arrik alu chtiri ntali, jipe ma tabil cha nokame niru. 11 Lige suwbaga alu santo njeli nolig jgeturu, al napu alu bil li na na ewlala mochgichi, alemi nolig jgeturu alu wek santo njeli.v Lige alu santo njeli al nolig jaga wijchimi si uchpaturu chojkbaka al nolig napu jlige, 12 reg anig uchpaturu alemi wijchimi: Alarig ju. We la semriga oyraga ejperlisiga la kp Onorgame, Onorgame napu we bengame ju ntaga, napu wal awal ngame ju, wal cheliera yawa lige we la nirawa senib. Alarig nisa la jkuru nab. 13 Lige bil alu walula rukturu nech reg: Chieri ju ye ralmuli rojskame opchigime? Kcheka si? 14 Lige neka nejturu: Mu ri walula, mu bon la machilke. Lige alu rioka reg nejturu: Ye ralmulika ju alu napu we res ikile ya Onorgame oyriga. Lige we la rojskame newale aboi opchala alu Bo Ranala elalate.w 15 Alekeri al anabeka
10Lige

nujubapi etturu ne wek ralmuli jgame alemi mejkabeka tam ab abalemi owemi neraga alu al nasipa ilgame sa ilgichi napu chujkule alu Bo Ranala. Asriga wek kturu alu ralmuli tabil umubrume tetia. Jar sewintiri rachame kturu alu ralmuli, lige alu ralmuli ichrimi wekan jena wijchimoba ejpergame kturu. Suwbaga alu ralmuli we rojskame opchagame kturu, lige rajk

Jena ruwimela Juani etligo wek ralmuli sewintiri rachame suwbaga alu ralmuli otoskame opchigime
9Pet

v 7:11 Alu bil li na na ewlala al nolig mochime nile al napu alu na ajgame uchule lige napu ilile alu wal sa. w 7:14 Ye rachalika pe aniame kr ma otligo alu Esusi napulige mukule alu gastigo napu ramu narpuli nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS7,8 jkuru owemi neraga napu il alu wal sa Onorgame nila. Lige ye ralmulika, senib jena jame jturu napu ja kulipi we la semriga raicha Onorgame olag lige alu napu al wal sachi ajt, alu sa napu nasipa il, alu we la repmala senib. 16 Lige ye ralmuli ma tabil sin elowmala, lige aminami tabil sin balmamala, lige aminami tabil sin rajtlimala 17 napugiti we la repmili kame alu Bo Ranala napu chujk alemi owemi neraga napu il alu wal sa, lige otomela bilnami bajichi we la semrikchi napurig bajmala baw alemi. Lige alu Bo Ranala napu Onorgame ju, ma bujmala alu cha lrime seweli.

678 kturu alu santo njeli sekach oku eksala, rote newrigime bejtoli. Lige wal yruturu oku napurig molmala napulige Onorgame yuga raicha jgichi suwbaga alu alemi jgame we la oyrame Onorgame. 4 Lige alu mol napu machina al bejtlichi pa owtiri neraga kbaturu lige Onorgameka we la semriga ganliga akturu alu ralmuli rachachi Onorgame yuga. 5 Lige alu santo njelika chapturu alu bejtoli oku eksala lige bochturu saw rajame, lige pkana rewagchika asag jkana wijchimoba pasturu alu bejtoli. Lige wes ranturu pa rewagachi, lige aminami asriga entiri returu, lige we newturu, lige aminami gaw nokturu.

Lige pet nujubapi etituru ne alu Bo Ranala gojnachi alu sel guwich ajtgame alu wel apeli kabtigame nachuchrigame, lige suwbaga seweka ilbale tase achchaneturu bochgimi lige tabil wesi raichchaneturu.x 2 Lige etturu ne gichao santo njeli jgame al owemi Onorgame ajtgichi, lige yruturu bil alu awgame buchilime aplipi, trompeta anilime yol rachaga. 3 Lige uch bil santo njeli sbaturu, al owemi neraga ilbaturu napu ilig alu mesa napu kgilime ju goame Onorgame. Lige bejtoli okame

Jena ruwimela Juani ruwligo Bo Ranala gojniligo guwich ajtgame sel apeli kabtigame nachuchrigame

alu gichao santo njeli napu apili ok jage alu buchilime trompeta anilime, ma listo jbaturu buchumea alu trompeta. 7 Lige bil alu santo njeli buchturu alu trompeta, lige wal ukturu rejsisi lige natiri, el nalgame kturu alu rejsisi. Lige wekan ichrimi jena gawich rajturu roj lige gajsal, tam naspasi rajale. Bij usani santo njeli rokrikturu napurig buchmela alu trompeta napu ok jage apili. 8 Lige uch bil santo njeli buchturu alu trompeta, lige

Jena ruwimela Juani ruwligo gichao santo njeli buchligo alu trompeta
6Lige

x 8:1 Napurig ruk tabil wesi tbiri akirume jturu nibil chulug nibil ralmuli rachame. Alu rukuchluka abiena la akirume ju. Al rewagchika abchigo tabil tbiri gusume mach anile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

679 bil tbiri napuyeri bil wal rab pturu Onorgame, lige alu tbiri napuyeri rab al nasipa wal baw mangichi wijchi kbaturu lige ma el gaynaturu alu baw amul naspasi. Alsko bij maligi santo njeli rokrikturu napurig buchmela alu trompeta napu yliru apili. 9 Lige amul naspasi suwturu wek ajgame al bawich ejpergame. Lige wek barko amul naspasi rajnaturu napu ek neruge barko al wal bawich lige ma napilturu bawite. 10 Lige uch bil santo njeli buchturu alu trompeta lige wijchturu pa rewagchika bil wal sopil rajame lige wek bak lige wek bajisoli napliga asbaturu amul naspasi napu ek bak lige bajisoli neruge jena wijchimoba. Algesko bij na santo njeli rokrekturu napurig buchumela alu trompeta napu yliru apili. 11 Lige alu sopil Chijpgame anilime kturu. Lige alu sopil wijchis jkana wijchimoba, wekan ichrimi bakochi lige bajchimi mangime baw bajlime jena wijchimoba ma chijpgame gaynaturu, amul naspasi napu echil ju baw bajlime jena wijchimoba mangime, lige wek ralmuli suwturu alu baw bajiga. 12 Lige uchchigo bil santo njeli buchturu alu trompeta, lige ma tabil rajtgame raynaturu, ma pe napurig napulige nolega ilig, alieri raynaturu alu raynali. Lige abiena ma mukturu alu mech amul naspasi neraga. Lige

APOCALIPSIS8,9 abiena suwturu wek sopil amul naspasi neraga napu ek ner pa rewagachi. Tam la raynaturu raw lige tam la mechega iligturu rukomi. Alsko bij baki santo njeli rokrikturu napurig buchmala alu trompeta napu yliru apili. 13 Lige yati neraga, etturu ne pa rewagchimi mame inisia bil aw, lige reg anituru alu aw: Asriga enriga res ikimela ralmuli jena wijchimoba mochgame, alu napu ek we cha nokame ju, baki gastigo narmala ralmuli we cha nokame! Napulige alu uch jar baki santo njeli buchesa trompeta, alige res ikimela alu ralmuli jena wijchimoba mochgame, alu napu we cha nokame ju! Lige uch bil santo njeli buchturu alu trompeta, lige etturu ne bil sopil al pkana rewagchikana wijchgame, lige bil awpala yruturu napurig ipmala al yochi lgana simime bow bogichi, asriga rel rojkgichi tabil sin seblime lgana napu bit suwgame. 2 Lige ipturu yochi, lige ma ipusa, wal mol machnaturu al rejkolchika. Asriga wal raj iligturu al rel. Lige asriga wal mol chujkbaturu rep ekrale lige ma kaga ilbaturu. 3 Lige wek ojch buinturu al molraleka, lige alu ojch we jobtigame gaynale, awgame negime napurig majchili. 4 Lige anleru alu santo njelite napurig tabil che olmala roj, nibil gajsaltiri. Alu ojchika yliru lisensia napurig

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS9 pe ralmulicho ikmala, alu ralmuli napu tabil bawrigame nile gowlachi Onorgame nila syote. 5 Lige tabil yliru lisensia alu ojch napurig meag ikmala ralmuli, alu ojchika pe we okgame nejkmili nile nalina napurig we okoka eynamala iksiga, maligi mech neraga. 6 Lige alu ralmuli asriga suwinlimili nile okoka alu ojchite iksiga, nobi tabilchigo gainmili nlek suwiy. 7 Lige ojch napuyeri gaw kturu bilena naklichi otowame nakomia. Lige mokkame kturu napuyeri gorona, lige rote newrigime kari kturu, lige banalaka napuyeri ralmuli alieri bangame kturu. 8 Lige gupgame kturu alu ojch napuyeri umug gupala lige ramalaka napuyeri mawiy ramal alieri ramgame kturu. 9 Lige jiero ujchgame kturu bajchmana napurig tabil chewimela atnalia, lige napulige ina awgame chiname kturu napurig wek kareta jmame nakomia alu kareta napu naklichi unilime ju, 10 lige wek wajsgame kturu napuyeri majchili wajsila, lige selgame kturu al wajslachi, lisensia ngame kturu napurig maligi mech naytamala ralmuli ikisa. 11 Lige alu ojch nuleme bajch ilgame Abaroni anilime kturu ebreo rachaga, lige griego rachagak Apolioni anilime kturu napu Remnisi gompanirola ju awpala ngame al rejkolichi iplime. Abaroni lige Apolioni anik pe Ralmuli Meame aniame ju. 12 Lige akinana maligi mech kachi ma tabil okoka eynituru

680 alu ralmuli alu ojchite iksiga, ma simraturu bil gastigo napu narmili nlige alu ralmuli we cha nokame jena wijchimoba ejpergame. Abiena bij rokrikturu napurig ok gastigo narmala alu cha nokame ralmuli. 13 Uch bil santo njeli buchturu alu trompeta, lige rachame akturu ne al na awach al nawgana chijtochi jgame al wal mesa rote newrigime mesa napu al owemi neraga ilig napu Onorgame ajtig. 14 Lige anruturu alu santo njeli napu ok ilig alu trompeta: Yati botanawa alu na santo njeli napu buluruga moch al wal bakochi Euprate anilichi. 15 Lige ma botanleru alu na santo njeli napu buluruga mochige. Alu santo njelika buluruga mochiliru Onorgamete, supanamia la algerikchi napulige sebasa raweli napu supanwali nile napurig melimela wek ralmuli amul naspasi neraga napu ek ejper jena wijchimoba. 16 Lige asriga wek gompanirogame kturu alu na santo njeli, ok siento miyoni sontalo karturu. Lige gaw asgame kturu alu sontalo. 17 Etturu ne alu gaw, lige alu ralmuli gaw asgame. Alu gaw lige alu ralmuli jiero ujchgame kturu bajchmana sulach. Lige alu jiero we sawargame kturu, we sejtkame kturu aminami, lige we siykame kturu aminami. Alu gaw molaka napuyeri mawiy moola alieri mogame kturu, lige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

681 na machina situru chulachika, lige moltiri, lige rejt rajmechig napu asupre anilime ju. 18 Lige alek naite lige alek molite lige alek rajame rejtete ma suwturu wek ralmuli amul naspasi jena wijchimoba ejpergame. 19 Aminami wajslate meturu alu gaw wek ralmuli, alu gaw wajslaka napuyeri sinow kturu, mogame kturu lige nejchume kturu, lige ma suwime kturu ralmuli alek sinowite uchsiga. 20 Lige ralmuli napu ek ajag ejtebige, tabil sin reg anturu: Pe rek ku ekawa ramu mu Onorgame we res nokag ejpergame niru ramu. Lige aminami tabil sin arturu iwrali tania alu Remnisi nibil alu tbiri rote newrigime, lige pltate newrigime lige brnsete newrigime, lige rejtete newrigime, lige abiena alu tbiri igute newrigime alu napu tabil machlime ju, lige tabil akeme, lige tabil eyname. 21 Lige aminami tabil anituruchig: Murigo Onorgame, pe rek ekrig ramu asriga seweka mochiru cha wek ralmuli meligime ramu we la ko mayega alanokog eynilia. Lige aminami tabil arele sujkumua ralmuli, lige aminami tabil majale Onorgame uch jar umug yuga okoka tabil la aboi upila nile. Lige tabil chijnale chigoga. Tabil lale: We restiri raweli rekmala Onorgame nech aminabi chigoga einsak ne.

APOCALIPSIS9,10
Jena ruwimela Juani ruwligo bil santo njeli apeli ralinrigame okame nligo

10

Lige etturu ne uch bil santo njeli walula, al pa rewagchika rekname nolite kabtigame opchaga, bil benol si enegturu al molachika, lige banalakay napuyeri raynali kturu, lige suwbaga ronola (pierna) umichipo si lige ralala si napuyeri na kturu oweti ilgame. 2 Lige bil ut apeli ralinrigame okame kturu sekach kabika gatlime apeli, osil uchkame. Wajton ilgame ronola wal baw ilgichi amoba teka ilbaturu, lige oin ilgame ronlak wakgichi teka ilbaturu. 3 Lige asriga ewele sinturu napurig mawiy, lige ma sinasa alu santo njeli, abiena mach anturu gichao tbiri we awgame ranag rachame. 4 Lige alu gichao tbiri awgame ranag raichasa, aplichi ujchama olturu ne suwbaga tbiri napu ak ne alige, pe ilig bil rachali akturu ne pa rewagchika, reg anime: Tabil rupk napu ak mu alu gichao tbiri napu awgame ranag rachale, lige aminami tabil osibak. 5 Lige alu santo njeli alu napu wal bawich teka ilig oweti ownaturu wajton sekala. 6 Lige anituru: Onorgame we la mach la bijchi ko napu an ne. Napu ne an, Onorgame we la sbali olmala. Onorgame napu senib

y 10:1 Yol rachagak la cara anime kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS10,11 bejtgame ju, napu sile new napu ek ner pa rewagachi, napu sile ye gaw new lige suwbaga tbiri napu ner jena wijchimoba, napu sile new alu wal baw jena wijchimoba mangime lige suwbaga tbiri ajgame al wal bawich ejpergame, Onorgame we la sbali olmala napu anile. 7 Napulige alu santo njeli guwich buchesa alu trompeta, alige ma sebmala raweli napurig Onorgame anlige alu ya mochgame ralmuli. 8 Lige uchchigo sin akturu ne rachachi rewagchika nech olag pe alu rachame napu aklige ne pe bebepi, alu awgame ranag rachame, reg anituru: Simig lige upoa alu apeli ralinrigame napu alu santo njeli ok il, alu kabika gatlime alu santo njeli bawich teka ilgame lige bilena wakgichi teka ilgame. 9 Lige neka yati simturu al napu ilig alu santo njeli, lige al sebasa tnituru ne alu apeli ralinrigame kabika gatlime. Lige reg anturu nech alu santo njeli: Chap ye apeli ralanrigame lige gopoa. Chuchika asriga ajkgame nmala napurig melalo, lige rojpachika we chijpgame nmala. 10 Lige neka yati chapturu alu apeli ralanrigame napu ok ilig alu santo njeli lige chapis goturu ne, lige chuchika we ajkgame kturu napurig melalo ijmpirichika machnigame, lige rojpachika we chijpgame gaynaturu. 11 Lige reg anturu nech alu santo njeli:

682 We la ruymili jkuru mu cholwili ka Onorgamete alu ralmuli ichrimi jena wijchimoba ejpergame, mejkami ejpergame, abemi ejpergame, sen rachali rachame, wekan gawich napu bilepi walula ju nulame, lige pe ukabi gawich napu bilepi walula ju nulame. Abiena alu eslikame we la ruymili ju mu cholwili ka Onorgamete.
Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame julamio ok ri Onorgame nila rachali benrame

11

Lige bil bak yruturu ne ttilime, lige anruturu ne: Ttiwa alu wal reob Onorgame reobala, lige abiena alu mesa ttiwa napu il al reobachi napu kgilime ju goame Onorgame, lige aminami ttiwa chek ralmuli jaga alemi iwrali tania Onorgame. 2 Lige al reobachi rapichika tase ttiwak, aleka pe ralmuli tabil israelita rapichila kame, lige alu ralmuli alemi eynamala we cha nokig, napurig ajgame ma buysigame golechi ma mog alemi ychimi. Alarig nmala alemi naosa maku na ok mech al Rusaleni rewgichi. 3 Lige julmala ne ok ri nech oyrame we la ruynaliga ne nila rachali suwbaga ralmuli al Rusaleni ejpergame, opchaga julmala ne alu opacha ochkame napu opachtame ju ralmuli napulige we seweka mochiga bil rijim mukugrik. Lige alu ok ri abalek bil mili ok siento amin usnisa maku raw (ok

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

683 li na ok mech) eynamala ne Onorgame nila rachali ralmuli benriga, pe abalige napulige ma luka eynachi ekargame tbiri ichrimi galrilimi alu tabil Onorgame oyrame. 4 Alu ok ri roj oliboz neraga ju, lige aminami alu ok ri alu kantelabro neraga ju napu gichao gantela jawlime ju, napu alemi owemi ja napu Onorgame ajt. 5 Jar ralmuli cha olnilisa alu ok ri, alueka na mach pame ju chuchika, lige ma eksime ju alu naite. Alarig suwimeli jp. 6 Lige alu ok ri ngame ju awal napurig tabil ukrimala abalek ok li na ok mech, lige aminami ngame ju awal napurig el gainrimala baw, lige aminami ngame ju awal napurig ochririmala wek ukuch ajgame negime napu ju ajt, rejpuchtiri, chnchitiri, wichtiri lige wek amin uch jar ukuch ajgame negime napurig res olmala ralmuli bochgimi jena wijchimoba ejpergame napu ekis res olnili. 7 Napulige ma simrisa alu naosa maku na ok mech, lige alu ajgame we opurgime machnamala lkiri injirnochika lige nejkmala alu ok ri yuga, lige ma meliboli ju alu ok ri alu opurgime ajgamete lkiri injirnochika machnigame. 8 Lige alu ok ri suwgame al min nasipa wek rigichi nasipa rowili ju al Rusaleni rewgichi al napu

APOCALIPSIS11 melliru Esusi bilena gulusichi. Al Rusaleni ejpergame ralmuli we inlame ju tabil nirame ju, achigriga napurig al uch bilena wek rigachi ejpergame ralmuli, Soroma rewgachi lige Ejipto rewgachi wekan gawich napu bilepi ju walula nulame. 9 Suwbaga ralmuli bochgimi gawich mochgame, wek sewintiri rachame, etmala alu ok ri suwgame baki raw amin nasipa, lige tabil elmala suwbaga alu ralmuli napurig tpua alu ok ri. 10 Lige ralmuli jena wijchimoba ejpergame asriga raslmala alu ok ri suwis, lige ekargame tbiri kniga jromala abopi, napugiti ye ok ri asriga awgame nawil jlame nligo napurig alu ralmuli tabil ganliga mochmala, alekeri asriga raslag mochmala alu ok ri suwis. 11 Napulige ma baki raw na nasipa kachi, Onorgame ku ajal yale napurig ku ajag eynamala alu ok ri, lige alu ok ri yati oweti jsele, lige wek ralmuli alu ok ri ajag jgichi etesa, asriga majale. 12 Lige alu ok ri ku ajnigame, rachame akele pa rewagchikana neraga, reg anime rachali: Jkiri simasi: Lige bilena nolichi mobaturu primi rewagachi. Lige suwbaga napu nile alu ok ri sala eneg jgeturu napulige alu ok ri pa rewagachi simbachi. 13 Lige al Rusaleni anilichi wek rigachi

z 11:4 Alu olibo rakala goame ju lige newalime ju aseite lige yow. We najtkame nile alu olibo.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS11 peba alige yati neraga nokturu gaw asriga awgame, lige wek gal gajunturu, lige wek ralmuli suwturu, gichao mili ralmuli. Amin jar ralmuli alu napu tabil suwile, alueka asriga majaga ejtebturu, lige ownaturu ani: Asriga wal awal ngame ju mu Onorgame pa rewagachi ajtgame. 14 Ma ok gastigo kturu aluete lige abiena bij bil gastigo rokrekturu.

684 Chelirab mu Onorgame, mu jkuru jena wijchimoba nulame we la mach nrkuru. Mueka wal awal ngame ju. 18 Alu tabil oyrame Onorgame we ayoga mochige nobi mchigo sbaleko raweli napu gastigrimili nlige mu alu ralmuli tabil oyrame Onorgame, lige aminami ma sbale raweli napu tabil gastigrimala mu alu ralmuli napu ma suwig bit napu oyrame nile mu Onorgame napulige bij ajag mochiga, lige aminami tabil gastigrimili nlige mu alu mu nila rachali benrame ralmuli lige suwbaga uch jar napu la mu oyrame ju, alu napu ek pioni ju lige alu napu ek ewlala ju. Lige aminami seba raweli napulige melimeli nlige mu alu ralmuli napu ek melig eyname ju, lige aminami napu ek chibi olag eyname ju uch jar ralmuli. 19 Lige alu wal reob Onorgame nila ma ipuga ilbaturu yochi al pa rewagachi ilgame, lige al pach reobachi bogturu alu gajoni we najtkame napu gatlime ju alu rejt ichibrigime napu oslige Moisesi alu nulal rejcholi. Lige la ab en aninituru we newturu lige aminami napurig trompeta

uch bil santo njeli buchturu alu trompeta napu yliru, lige asriga awgame rachame mach anituru pa rewagchika, reg anime: Jpeko Onorgame napu ramu nuleme ju lige alu Kristo napu bon jlale pa rewagchika napurig ralmuli gurimala, alu okraga nul bochgimi jena wijchimoba. Lige alu Onorgame nulmala nab. 16 Lige alu bil li amin na ri ewlala napu nolig mochige napu ajtig Onorgame, alemi owemi uchpaturu chojkbaka wijch si rojpchaga, 17 lige reg anituru: Chelirab mu Onorgame, mu napu wal awal ngame ju metig suwbaga tbiri. Mueka asriga yasi ajtgame jkuru, lige tabil sin mukume jkuru mu.

15Lige

Jena ruwimela Juani ruwligo bil santo njeli buchligo trompeta ma guwich

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

685 ka anchaneturu, lige aminami rechaneturu jena wijchimoba lige aminami awgame nokturu gaw, lige wal ukturu rejsisi.

APOCALIPSIS11,12 asimeli ju napulige walula neraga asig. Lige yati bujruturu alu uttiri alu muk, bil santo njeli simturu bujea lige ma otturu Onorgame ajtgichi al wal sachi al pa rewagachi. 6 Lige alu mukika, alu uttiri eyela, ma msituru mejkami tabil bagichi, lige aminami nibil rojgichi napu Onorgame ma la listo arlige la suriga gatega napurig al ajchag nesriwa alu muk bil mili ok siento amin usnisa maku raw (naosa maku na ok mech). 7 Lige wal nak owinturu al pa rewagachi. Migeli anilime santo njeli, lige wek santo njeli Migeli gompanirola alu gichao mogame chtiri tbiri saega nakturu. Lige alu ajgame napuyeri och alu gichao mogame gompanirola santo njeli abiena nakturu alu Migeli gompanirola saega, 8 lige ma neyrituru alu Migeli gompanirola santo njeli lige ma mabturu al pa rewagchika alu chtiri ajgame napuyeri och gichao mogame lige alu gompanirola. 9 Lige alu chtiri ajgame napuyeri och pa rewigchika ptuturu alu napu pe sinow nlige we ya, Riablo anilime ju lige Satanasi anilime ju, napu pe ygime ju suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame, ma ptuturu pa rewagchika, ma gompanirola yriga. 10 Lige rachame akturu ne al pa rewagchika asriga awgame, reg anime: Ma nawapa jena rewagachi alu napu bujmala alu chtiri ntili suwbaga ralmuli al

12

Bil muk etituru ne pa rewagachi raynali opchaga ilgame lige aminami raynali sipchaga, lige al amoba mech ajtgichi iligturu, lige al amoba molachi maku ok sopil mochgeturu napurig gorona neraga, alu muk pe bil ttali ruwime krle churig nimio akinana raw. 2 Lige alu muk wal rojpgame kturu ma ranlimili ke lige asriga ewele nalturu okoka, mchigo ochrachi nligame uttiri tow. 3 Lige bil ajgame etturu ne al pa rewagachi napuyeri och, asriga wal we sejtkame, lige gichao mogame kturu alu ajgame, lige maku awgame kturu, lige gorona mokkame kturu apili molachi. 4 Lige wajslate asriga wek sopil rujsnaturu pa rewagachi mochgame amul naspasi neraga napu ek mochige al pa rewagachi, lige jkana wijch rujsnaturu alu sopil, lige al abemi nawturu alu wal ajgame napuyeri och we chtiri al alu muk ajtgichi, pe abiniko gomea alu uttiri pe kul ochrasa. 5 Lige ochraturu uttiri tow alu muk ranala napu walula nmili nile napulige wal ochrasa, suwbaga ralmuli nuleme jena wijchimoba ejpergame. Lige bil sel jirote newrigime ok

Jena ruwimela Juani etligo bil muk wal bochgame

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS12,13 wijchimoba ejpergame, ma seba Onorgame awalila, jpeska la awgame nulmalab Onorgame, lige abiena nulmala alu napu pale Onorgame al wijchimoba, napugiti ma algana ptigime alu napu pe ygime ju alu Onorgame oyrame ralmuli napurig ramu, alu napu ygime ke alu Onorgame oyrame senib raw lige rukomi. 11 Onorgame oyrame ma neyrile, napugiti Esukristo ma mukligame alu ralmuli guriga napurig tabil wal restiri alawgame nmala, tabil majale suwiyame Onorgame oyraga. 12 We raslsi emi jena rewagachi ejpergame. We res ikimela suwbaga emi napu ejper al wijchimoba napugiti alu Riablo ma rekligame alemi emi ejperlachi we ayoga, napugiti machiame ma pe wemi ma tabil umubamio emi yegia. 13 Napulige ma psiga alu chtiri ajgame pa rewagchika we ayole lige melsale alu muk, alu napu ranele alu ut tow. 14 Liko alu muk aw anal yruturu napurig inmala mejkami tabil bawgachi nibil rojgichi napurig tabil chapiboa alu chtiri ajgamete napuyeri och, al mejkami napu Onorgame ma la listo arlige la suriga gatega napurig al asimela alu muk naosa maku na ok mech. 15 Lige alu chtiri ajgame napuyeri och wal baw gomturu chulachika al guwnami alu muk machi

686 napurig ulsimala. 16 Lige ilig alu weeka wal renale lige bajile alu baw. Alu weeka pe alu muk guriga sile alasi napurig tabil ulsimala alu muk. 17 Alsko alu chtiri ajgame napuyeri och we ayturu alu muk yuga pecha sbaliga, lige simturu alu muk kchila yuga nejkomia, alu muk kchila napu la oyrame ju pe Onorgamecho, alu napu we la oyrame ju napu Esukristo ruwile. 18 Lige alsko alu wal chtiri ajgame napuyeri och al wal baw mangichi suweke chujkbaturu.

13

Lige uch bil ajgame etituru ne asriga entiri al wal baw mangichika machname. Lige gichao mogame kturu alu ajgame lige maku awgame, lige apili awlachi bil goronaa chijtligame ajchgame kturu alu ajgame, lige osirgime kturu al aplipi molachi, we chtiri rachali ruwime, pe Onorgame gawliga. 2 Alu ajgame napu ne et napuyeri bil reswili kturu, lige ronlak napuyeri oj ronola alieri rongame kturu, lige chulaka napuyeri mawiy alieri chugame kturu. Lige alu wal chtiri ajgame napuyeri och walula nulame newturu alu ajgame napuyeri reswili. 3 Lige alu bil mo alu ajgame moola we jechrigame kturu ma rapgame lige ku

Jena ruwimela Juani etligo ok ajgame opargime

a 13:1 Alu gorona pe ruyame nile walula nulame neraga nligo alu ajgame.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

687 sawturu alu ajgame moola, lige suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame anituru: La chiena la ku la sawig ik alu ajgame anituru. Lige alu ralmuli we la oyraturu alu ajgame napurig Onorgame neraga, 4 lige tnituru iwrali alu wal chtiri ajgame napuyeri och napu walula nulame newlige alu uch bilela ajgame napuyeri reswili (leopardo anilime yol rachaga). Abinachig tnituru iwrali alu ajgame napuyeri reswili. Lige reg aninituru suwbaga alu ralmuli jena wijchimoba ejpergame: Tabil wesi it amin uch bil aliena awgame napuyena awgame ju ye ajgame. Tabil wesi it napurig neyrimala ye ajgame yuga nejkoga. 5 Lige Onorgame lisensia yturu alu ajgame napuyeri reswili napurig raichmala rachali we chtiri, pe Onorgame gawliga, we riliga. Lige abiena lisensia yturu napurig nulmala jena wijchimoba naosa maku na ok mech. 6 Lige ownaturu raicha alu ajgame napuyeri reswili we chtiri rachali, Onorgame gawliga, lige suwbaga napu moch pa rewagachi gawliga. 7 Lige Onorgame abiena lisensia yturu napurig nejkmala Onorgame gompanirola saega lige napurig umrimala Onorgame gompanirola. Abiena Onorgame ajchturu walula napurig nulmala suwbaga chojkgame ralmuli napu ek ejper jena wijchimoba, alu

APOCALIPSIS13 napu sewinati rachali rachame ju aplipi chojkgame. 8 Lige suwbaga ralmuli napu ek tabil uchuchrigame ju rewal alu Bo Ranala nila aplichi, alu ralmuli we la oyrituru alu ajgame napuyeri reswili. Alu ralmuli Onorgame oyrame al aplichi uchule rewal we ya tach itgichi ye gaw. Alu Bo Ranala napu melliru, alu sile uchucha alu ralmuli rewal. 9 La akeme nrik, we la gepuwa ye rachali. 10 Onorgame elasa napurig chapiruga asimela bil ri, alarig nmala, lgechig Onorgame elasa napurig siparnate ejchega meliboa bil ri, alarig nmala. Onorgame oyrame ralmuli we la anachmili ju rek alaki tabil guwana wijchig Onorgame oyeria. 11 Lige uchchigo bil chtiri ajgame etituru ne, alueka wereleka machnaturu. Alueka ok ukuch awgame kturu napuyeri bo ranala, lige we chtiri rachame kturu 12 lige alueka nulalime kturu alu uch bilela chtiri ajgamete, alu uch bilela ajgame napuyeri reswili, napulige napuka uchuka. Lige alu awgame ajgame, asriga ewriga anturu ralmuli jena wijchimoba ejpergame napurig iwrali tnimala alu ajgame napuyeri reswili, alu napu sawig ikig moola we ejelgame. 13 Abiena we la bengame kturu ikir sika, la umbame kturu na wijchiria pa rewagchikana suwbaga ralmuli etriga. 14 Alarig, asriga la umbame kturu ralmuli yegia jena wijchimoba ejpergame, pe

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS13,14 na paka pa rewagchikana. Lige pe alarig ygali ruig we la semriga nulturu ralmuli napurig newmala bil reswili achigyri napuyeri alu reswili ajgame ku sawgame. 15 Lige alu awgame ajgame awal yruturu napurig ajnamala alu reswili tabil ajgame pe newrigime. Liko ajnale lige rachale alu pe newrigime reswili. Lige alu chtiri ajgame weraleka machnagame nulele napurig ralmuli tnimala iwrali alu ajgame pe newrigime. Lige nulele melniliga suwbaga ralmuli napu tabil iwrali tnime nile alu reswili newrigime. 16 Aminami alu ajgame weraleka machnagame nulturu napurig suwbaga ralmuli bawriwa wajton seklachi o gowlachi km ye nmero usani siento na baki li na usani (666), suwbaga ralmuli rek we ngame ke, rek tabil ngame ke, rek batroni ke, rek pioni ke, suwbaga rewniga. 17 Aminami bil ri tabil ujchgame nisa alu nmero napu ju usani siento na baki li na usani (666),b tabil nlamala lisensia napurig ralinmala o napurig ralimela. 18 We la ntaga geptkuru ye rachali. We la bengame nrik ttiga, ttiwar alu osil bil ri rewal, ye nmero buinrub usani siento na baki li na usani (666) napurig la nmaka mochiwa.

688 al rab chujkugturu Sioni anilichi rab, lige bil siento na naosa maku na na mili (144,000) ralmuli mochgeturu al napu alu ut Bo Ranala chujkug, suwbaga alu ralmuli gowlachi osirgime kturu alu Bo Ranala rewal lige alu Bo Ranala Onola rewal osirgime kturu gowlachi, 2 lige akturu ne bil tbiri pa rewigchikana napuyeri baw iwgame mame lige abiena napuyeri awgame raname, lige wek arpa rabiskime rabisime akturu ne. 3 Lige wikarchaneturu alu wek ralmuli arpa rabisime, wik nuebo, al owemi jaga al wal sa ilgichi napu Onorgame ajtime ju, al napu alu na ajgame uchuke, al napu mochige alu bil li na na ewlala. Lige pe alu bil siento amin ok li amin na mili ralmuli Onorgamete buinrigame al chtiri bowechi eynachi, pe aluecho la benturu alu wik. Amin uch jareka tabil benturu. 4 Suwbaga alu ralmuli napu la benile alu wik, alueka tabil umug yuga okome nile napu tabil aboi yula nile. Alu wek ralmulika nile napu eyname nile alu ut Bo Ranala eynachi. Alu wek rioka kturu napu Onorgame buynale al chtiri bowechi eynachi. Alu ralmulika nile napu bajch buinliru napulige Onorgame pe kul sin buynachi jar ralmuli al chtiri bowechi. 5 Alu ralmulika tabil sin ygame nile, lige aminami

14

Jena ruwimela Juani ruwligo ralmuli Onorgame oyrame wikarligo

Lige pet nujubapi etituru ne alu ut Bo Ranala,

b 13:17 Ye nmeroka 666 pe alu awgame ajgame bawel kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

689 tabil sin cha nokag eyname nile.


Jena ruwimela Juani ruwligo baki santo njeli benraligo suwbaga ralmuli

APOCALIPSIS14 yuga okome kturu, lige aminami riocho ka napuka okome kturu, lige suwbaga ralmuli wekan chojkgame jemi wijchimoba ejpergame achigriga nokturu, al Babilonia owsale alu chtiri ntili. 9 Lige uch bil santo njeli machnaturu al pami, lige alueka anituru: Ralmuli napu ek tani iwrali alu ajgame bawichika machnigame napuyeri reswili, lige aminami alu reswili pe newrigime we tnisa iwrali, lige aminami elasa napurig bawriwa seklachi o gowlachi km, 10 aluchig ma oyrame krlamala alu chtiri ntili, lige Onorgame we aymala alu ralmuli yuga, lige tabil sin armala gastigaria, lige aminami naite we rajtgamete gastigrimala we cha jkame naite. Alarig gastigrimala Onorgame alu ralmuli alu wek santo njeli etriga lige alu Bo Ranala etriga,c 11 lige mol we cha jkame tabil sin armala moloa, rawemi lige rukomi. Tajsin armala ralmuli gastigaria, alu ralmuli napu we tnime ju iwrali alu chtiri ajgame napuyeri reswili, lige alu reswili pe newrigime, lige aminami alu ralmuli napu ek ujchgame ju alu nmero usani siento na baki li na usani (666) napu alu reswili bawel kr reg anituru alu santo njeli. 12 We la mach nrlimala tabil guwana rujsumio alu ralmuli la Onorgame oyeria rek chibi

bil santo njeli etituru ne rep machi, Onorgame nila rachali okame, alu napu we la machgime ruwime ju we la ko Onorgame oyrilia senib. Alu santo njelika ok maturu alu rachali suwbaga ralmuli benrimia alu rachali jena wijchimoba ejpergame napu suwbaga chojkgame ralmuli napu ek moch jena wijchimoba, alu napu iwani rachali ngame ju aplipi chojkgame, 7 lige reg anisia maturu alu santo njeli: La bijchi la oyrawa Onorgame, la niraga napugiti ma sbamp raweli napurig Onorgame gustisia olmala ralmuli, reg aniboa: Bineli neyriga wal awal ngame ju Onorgame. Lige we la tniwa iwrali Onorgame, alu napu sile new rewag, raynali, mech, sopil lige napu sile new ye gaw lige wal baw, lige alu baw napu machina bajchimi. 8 Lige uch bil santo njeli machnaturu al pami, lige alueka anituru: Ma tabil wesi ralmuli itp al Babilonia rewgichi napu wallachi nile. Ralmuli al wek rigichi Babilonia anilichi ejpergame asriga cha nokag ejpergame kturu, wek umug

6Lige

c 14:10 Alu Bo Ranala al nasipa ajtgame sachi chujkgame pe Esukristo neraga kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS14,15 olie pe tabil oyrame krik alu ajgame napuyeri reswili lige aminami tabil tnime krik iwrali alu reswili pe newrigime, napu la sbali olame ju napu nul Onorgame lige napu tabil sin areme ju oyeria Esusi. Alu ralmulika napu Onorgame nulalila oyrame ju lige abiena we la oyrame ju Esusi, alueka wal anachmili jkuru. 13 Lige bil rachali akturu ne al pami mach anime, reg anime: Osibak rachali reg anime: We la semati raweli narmala alu ralmuli napu meliboli ju Onorgame oyrame krik. Bijchi ju, ma la resbamala, lige ma tabil res nlamala napugiti Onorgame we la machig ajtigame tabil sewin nokame nligo alu ralmuli.

690 anituru ewele rachaga al nolichi amoba ajtgame: Yati sijkiboa alu rilig, ma sbakuru wlime. 16 Lige alu napu ajtig al nolichi amoba yati sijkturu suwbaga alu rilig, lige ma sijkiruga ilbaturu. 17 Lige uch bil santo njeli machnaturu al pa rewagachi al wal reobachi napu ju Onorgame reobala al pa rewagachi ilgame. Alueka osa okame kturu we olame. 18 Lige bil santo njeli napu alu mesa napu oku eksilime repuka ilgame machnaturu al reobachi pachaka lige anturu ewele rachaga alu osa okame santo njeli: Yati rejpunawa alu uba ma wligame jena wijchimoba. 19 Lige alu santo njeli osa okame yati rejpnaturu alu iwil (uba), lige mochbaturu suwbaga alu iwil bilena rejkolichi bawila mach pamia. Yeka ruwime kr Onorgame ralmuli gastigrimio. 20 Lige alu rejkol mejk iligturu tabil rigichi, lige al rejkolichi welisi rekreturu, napurig oliame nile alu uba bawila mach pa, lige pe el machnaturu al rejkolchika, tase alu uba bawila, lige wal kturu alu el, rojkgame napu echil bil gaw chul rep (bil metro neraga rojkgame) lige welmana bil mili na usani siento estaria (ok siento na gi makuesa na usani kilmetro kr).

ennaturu ne al pami rewagchimi napu mach ani alu rachame lige etturu ne bil nol rojskame lige al amoba nolichi ajtigturu napuyeri bil ri, alu napu ju Onorgamete julrigame alu krikturu, lige bil gorona mokkame kturu rote newrigime, lige bil osa rilig sijkirela okame kturu we olame. 15 Lige uch bil santo njeli etituru ne al wal reobachi machname, alu wal reob napu ju Onorgame reobala al pa rewagachi ilgame lige reg

14Lige

Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame otomeli ko bon gompanirola gastigrimio alu cha nokame ralmuli

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

15

Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame jlaligo gichao santo njeli napurig ralmuli gastigrimala

Lige etituru ne al pa rewagachi gichao santo

691 njeli gichao gastigo okame, we entiri gastigo. Ma pe aluecho nile alu gastigo napu ralmuli narmili nile, ma tabil aminabi gastigrima olale Onorgame alu ralmuli. 2 Lige etituru nchig wal baw napuyeri bigrio na nalgame kturu, lige al suweke jgeturu alu ralmuli napu tabil elile alu chtiri ajgame napuyeri reswili napurig ujchewa alu baw al seklachi o gowlachi km, alu napu tabil tnale iwrali alu ajgame napuyeri reswili, alu napu la bijchi la Onorgame oyrame nile. Alu ralmuli arpa ok jgeturu napu Onorgame ylige. 3 Lige alu ralmuli bil wik wikarturu alu napu Moisesi wikarame nlige, napu Onorgame yuga nchame nile. Abiena alu wik wikarame nlige alu Bo Ranala. Reg wikarturu: Mu Onorgame, bineli neyriga Walula ju, we raslag mochiru napugiti mueka ma yligame wal gastigo alu we cha nokag ejpergame ralmuli lige we la repume kame mu suwbaga ramu. Mueka we la mach chieri ralmuli la gastigritik lige chieri tabil gastigritik. Mueka Walula ju bochgimi jena wijchimoba nulame. Mueka nuleme ju alu ralmuli la alala

APOCALIPSIS15 lige aminami alu tabil alala. ralmuli tabil nirmalaw mu Onorgame, lige chieri tabil la semriga raichmalaw mu olag? Aka pchigo muecho kago bineli neyriga la bijchi Onorgame. Suwbaga chojkgame ralmuli napu ek ejper jena wijchimoba, sebmala napu mu ajt iwrali tnimia mu, napugiti mueka la sbali olligime napurig smili nlige. 5 Lige pet nujubapi etituru ne ipriga ilbago alu chin al reobachi pach chujkgame, napu bo alu gajoni alu rejt mochgame napu osale Moisesi alu maku nulal rejcholi. 6 Lige al pach reobchika buinturu alu gichao santo njeli napu okame ke alu gichao gastigo. We otoskame opchigime kturu alu santo njeli, lige asriga biwgame lige rapame, lige rote newrigime wasbalaga eynigituru sulachipo bogime wasbala. 7 Lige bil alu ajgame al ab alu wal sa ilgichi chujkule yturu alu aplipi santo njeli bil bejtoli rote newrigime boch mangime alu iwild bawila rektume, alu uba bawila pee rektume napu ruwime krle pe alu gastigo nligo napu ralmuli narmili nile. Onorgame alarig elale, alu Onorgame napu nab asimeli ju. 8 Lige al reobachi ma boch
4 Chieri

d 15:7 Enesi glosario vino.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS15,16 ilbaturu mol. Alu molika ruyame nile al asligo alu Onorgame wal awal niga, lige tabil wesi gaynaturu al reobachi pachami moy napus alu gichao santo njeli ma la sbali olasa alu gichao gastigo we restiri.
Jena ruwimela Juani ruwligo gichao santo njeli nulrime ko napurig gastigrimala ralmuli cha nokame
4Lige

692 uch bil santo njeli golturu alu iwil bawila rektume al bejtlichi mangime, alueka bochgimi ewele bakchimi golwituru lige bajchimi. Lige alu baw bochgimi bajichi mangime lige bakochi ename ma el gaynaturu. 5 Lige akturu ne bil santo njeli rachachi, alu santo njeli baw repume, reg anturu Onorgame: Murigo Onorgame, mu napu bineli bilepi Onorgame ju, mu napu yasi Onorgame nile lige napu jipe Onorgame ju, we la sbali ol mu gastigaria alu cha nokame ralmuli. 6 Alu cha nokame ralmuli ma meale mu oyrame ralmuli ya ejpergame, lige mu nila rachali benrame ralmuli mueka, alekeri ma el newkuru baw napurig alu el bajmala, we la ju alarig ol mu alu ralmuli. 7 Lige akturu ne rachame al reobachi pachaka anime, al msachika machname napu eksilime ke alu oku, reg anituru: Mu Onorgame Walula Nulame, mueka la sbali ol gastigaria alu cha nokame ralmuli. 8 Lige uch bil santo njeli golturu iwil bawila rektume, alueka al raynalichi amoba golturu alu iwil bawila rektume, lige alu raynali asriga rajtgame raynaturu amul tam anachrume. 9 Lige ralmuli we rajtliga, we ayoga, asriga cha ani mochgituru Onorgame olag. Abirigchigo tabil artigo

16

Lige rachame akturu ne al reobchika pachaka, reg nulrituru alu santo njeli: Yati simawa emi gichao santo njeli lige goliawa alu uba bawila al wijchimoba, alu uba bawila al gichao bejtlichi mangime. 2 Lige bil santo njeli golturu alu iwil bawila rektume al bejtlichi mangime pkana rewagchikana, lige suwbaga alu ralmuli napu ujchgame ke ye nmero usani siento na baki li na usani (666) ma wejchnaturu sapach amoba, alu ralmuli napu oyrame ke reswili newrigime. Lige bij usani santo njeli rokrikturu napurig pkana golinmala alu iwil bawila rektume. 3 Lige uch bil santo njeli golturu alu iwil bawila al bejtlichi mangime, alueka al wal baw ilgichi golturu, lige alu bawika ma el gaynaturu, chkame el napuyeri mukgame elal we entiri lige rewniga ajgame al wal baw ilgichi ejpergame ma suwturu. Lige bij maligi santo njeli rokrikturu napurig pkana golimala alu iwil bawila rektume.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

693 cha nok ralmuli jena wijchimoba mochgame we cha nokame. Alsko bij baki santo njeli rokrikturu napurig golimala iwil bawila rektume. 10 Lige uch bil santo njeli golturu alu iwil bawila rektume al wal sachi napu chujkume ke alu chtiri ajgame napuyeri reswili. Alu ajgame ka pe al asag nuleme nile alu ralmuli bon gompanirola. Lige ma chniga ilbaturu bochgimi napu nulame ke alu chtiri ajgame. Lige suwbaga ralmuli alu chtiri ajgame oyrame ma asriga res nlituru noli ma inal ikiga jgeturu okoka. 11 Liko alu ralmuli asriga chtiri rachaturu Onorgame olag, we en nliga okoka wejchagnite nayuka, abirigchigo tabil artigo alu ralmuli cha nok. Alsko bij ok santo njeli rokrikturu napurig golimala alu iwil bawila rektume. 12 Lige uch bil santo njeli golturu alu iwil bawila rektume al wal bakochi Euprate anilichi, lige ma wakbaturu baw al bakochi ename, napurig al bakchika simromala alu ewlala eslikame rey napu ejpergame nile napu raynali machname ju. 13 Lige etituru ne baki alaw buyame. Bil alu alaw machnaturu alu chtiri ajgame chulachika napuyeri wal och, lige uch bil alu alaw machnaturu alu chtiri ajgame napuyeri reswili chulachika. Lige uch bil

APOCALIPSIS16 alu alaw machnaturu alu napuyeri bo awgame ajgame chulachika, alu ajgame napuyeri bo awgame napu reg anime nile: Neka ruwime ju napu Onorgame an nech. Lige napuyeri rem kturu alu baki alaw. 14 Alu alawaka pe alu ukuchpala Remnisi alawala nile we sem nokame kturu pe ralmuli ygime, lige simbaturu napubumia suwbaga alu eslikame rey bochgimi jena wijchimoba ejpergame napurig nakmala. Alige raw Onorgame gastigrimala alu ralmuli we cha nokame, alu napu ju bineli neyriga Walula. 15 Yati nawmala ne tabil buwechi emi nech, an alu Esukristo. We la semati raweli narmala alu napu we la nata ajt. Alu napu la mochiga ajt opacha napurig tabil yeri machnamala pachaka galraleka, alueka tabil chijniga machnamala, alarig an Esukristo. 16 Liko alu alaw ma napubturu alu ewlala eslikame rey bilena Armajeroni rewgichi ebreo rachaga. Alsko bij bil santo njeli rokrikturu napurig golimala alu iwil bawila rektume. 17 Lige uch bil santo njeli golturu alu iwil bawila rektume al pami ekralimi, lige bil rachali machnaturu al pa rewagachi ilgame reobchika pachaka alu wal sa ilgichika, alu sa napu ajtime ju Onorgame, reg anime kturu alu rachali: Ma la sbali jp, pe ekipi gastigo nomala ne.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS16,17 newturu, lige awgame returu al pa rewagachi, lige asriga enriga nokturu gaw. Tabil sin aliena awgame nokigturu ye gaw, pe algecho. 19 Al wek rigichi Babilonia rewgichi bakin neraga gajturu alu gaw nokag, lige aminami uch jarnami wek rigichi ma gajunturuchig suwbaga gal. Lige Onorgame senib la nleg eynale gastigrimia alu Babilonia ejpergame ralmuli, lige ma gastigrituru asriga awgame. 20 Lige suwbaga gaw al nasipa bawich ma bawich jgame gongana bokuturu alu gaw nokachi, lige suwbaga rab ma gajunturu, lige ewele gawtiri rep jgame ma gajunturu. 21 Lige asriga ewele rejsisi ukturu, ok li kilo neraga bejtgame aplipi rejsisi, lige wek ralmuli ma suwturu alu rejssite mechsiga. Lige ralmuli we chtiri rachali rachaturu Onorgame olag, napugiti Onorgame ewele rejsisi ukriligame.

694 wekan bajichi amoba,e 2 napu yuga okole alu ewlala eslikame rey jena wijchimoba mochgame, lige abiena ralmuli jena wijchimoba mochgame achigriga nokale alu ewlala eslikame rey etega alu muk enname, ma korlechig ralmuli uch jar umug yuga okkime. Nab al, lige etrimala ne chiena awgame gastigrimio ne alu muk. 3 Lige neka Onorgame Alawlate yruturu napurig simela ne santo njeli yuga. Liko santo njelika bayrituru nech jami wakgachi tabil rojgichi nibil bagichi. Lige alemi otosuga ne, etituru ne bil muk bil chtiri ajgame asgame. Asriga chtiri kturu alu ajgame, we sejtkame. Lige osirgime kturu bochgimi alu ajgame, reg anime: Onorgame bineli neyriga Walula ju, Onorgame ralmuli buyname al chtiri bowechi eynigime, alarig anime osirgime kturu. Alu osilika pe Onorgame gawlime kturu. Lige alu ajgame gichao mogame kturu lige maku awgame kturu. 4 Lige alu muk we siykame sipchigame kturu lige we sejtkame opchame kturu. Lige alu muk we semtiri wel ujchgame kturu, rote newrigime, lige golkame kturu ukuch rejt ajkabligame we najteme lige we semati, lige aminami alu we najteme lige we semati rejt uchkame kturu

18Lige

17

Alu napu gichao santo njeli nlige alu bejtoli okame, lige bil nawturu napu ne ilig, lige nech bayrituru reg anig: Nab napu ajt alu muk wek ri yuga gojchime napu ajt al

Jena ruwimela Juani ruwligo napu etligo napulige santo njeli bayrale mi mejk jami wakgachi

e 17:1 Sin kachi muk anik pe Babilonia olag anligo alu Juani, napu ab nile al Euprate rewgichi bak bogichi. Babilonia anilchika wek rigichi nile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

695 alu sipucha bochgimi.f Lige okame kturu bil bejtoli sekach suwbaga chtiri tbiri ajchgame kturu alu bejtoli napu ek nchiga oyame nlige alu muk. 5 Lige osirgime kturu alu muk gowlachi, napu ralmuli tabil nmale. Reg anime osirgime kturu: Babilonia pe eyela ju alu uch jar umug wek ri yuga okome, lige alu eyela chojkile bajch suwbaga alu chtiri nocha. 6 Lige etituru ne alu muk rekul ajtig ralmuli Onorgame oyrame elal bajiga, alu ralmuli napu Onorgame nchali nochmili nlige. Alu muk meale alu ralmuli napu tabil guwana rujsume nile Esusi oyriga. Napulige alu muk etesa, lturu ne we majaga: Chieri jch alu muk alu chtiri ajgame asganti? 7 Lige alu santo njelika anturu nech: Tabil mach mu tachiri ruwime ka alu muk lige alu ajgame we entiri alu gichao mogame lige maku awgame? Ne la ruwimela. 8 Alu ajgameka napu mu etele yako ajgame kturu lige jpeko ma tabil ajgame jkuru, lige ma pe ukabi raw rokr lkiri rejkolchiri machnimia napu we rojkgame ju tabil sin sebrume. Napulige machnasak, Onorgameka ku lgana pmala ma mojnaga. Lige alsko ma tabil sin ajnamala alu ajgame napu et mu. Lige alu ralmuli napu bij

APOCALIPSIS17 ejperlamala jena wijchimoba napu tabil ujchliru rewal al Onorgame nila aplichi, alu ralmulika lmala alu ajgame etega: Churig la moynalech lkiri alu ajgame? Alalmala alu ajgame etega napu ajgame nile, lige napu ma melliru, lige napu ku ajnamala. Ye ralmuli tabil mach Onorgame la mach cholamia alu ajgame wam ku lgana pmala mojnaga. 9 We bengame nsak ntaga, pe reg ju: Alu gichao mooka pe ruwime krkuru alu gichao rab napu ajt alu muk. Lige abiena ruwime kr alu gichao ewlala eslikame. 10 Lige alu maligi ewlala ma suwile, lige bil bij walula selgame rey ju, lige napulige alu napu bij ajt walula selgame rey neraga mukus, uchchigo bil asibmala walula selgame rey neraga. Lige alueka pewera asimela walula neraga. 11 Lige alu ajgame we entiri napu yako ajgame nlige napu asgame ke alu muk, alu ajgame napu jipe ma tabil bejt, alu ku asibmala pe nujubami alu uch bilela selgame rey mukus, alu ajgame we entiri ma sin walula nlige ab ya, lige ma atabemi mojnaga ppua Onorgamete, lige alsko ma tabil ajnamala.g 12 Alu maku awaka pe ruwime kr alu maku eslikame rey napu mochbimili ju ilibeko, maku ri napu tabil cho ewlala

f 17:4 Yol rachagak perla anilime ju alu rejt. g 17:11 Pe gichao nile alu ewlala eslikame, pe ilig bil os asbale walula selgame rey neraga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS17,18 ju, lige napulige ma mochbasa eslikame neraga pe bilepi ora nulmala aplipi alu maku eslikame. 13 Lige aplipi alu ewlala eslikameka rey la nermala napurig walula nmala alu ajgame we entiri. 14 Alu eslikame lige alu ajgame we entiri alu Bo Ranala yuga nakmala, lige alu Bo Ranala neyrimala, alu Bo Ranala kame bineli neyriga Walula jena wijchimoba. Lige alu Bo Ranala oyrame Onorgamete bayrigame ju lige wanpurigame lige we la sbali olame ju napurig nul Bo Ranala. 15 Lige aminami reg anturu alu santo njeli nech: Alu baw napu amoba ajt alu muk wek ri yuga gojchime, alu baw pe ruwime kr wek ralmuli ichrimi gawich ejpergame, jar sewintiri rachame. 16 Lige alu ajgame lige alu maku aw napu et mu alek entiri ajgame molachi jgame, we aymala alu inlame muk yuga, alu muk wek ri yuga gojchime, ma bujmala opchala, lige ma ojtnaga uchmala omaka goy alu muk sapala, lige ma eksimala alu muk sapala rasrigame. 17 Bon Onorgame rekile ntili napurig alu maku ewlala eslikame rey la nermala napurig walula nmala alu ajgame we entiri napurig alu maku ewlala eslikame rey nuleme

696 nmala. Napulige ma walula asibasa alu ajgame we entiri, Onorgame tabil che olmala yati ka, napus sbali olasa napu anlige Onorgame, alige kul gastigrimala alu maku ewlala eslikame lige alu ajgame we entiri. 18 Alu muk napu mu etele, alueka pe ruwime kr bil wek rigachih napu ju wallachi wekan gawich nuleme.

18

Pe alige yati uchchigo bil santo njeli etituru ne pa rewagchikana rekname. Alu santo njeli la ngame kturu lisensia napurig nulmala. Asriga rapame kturu, nobi tbaga ilbaturu we la machig bochgimi jena wijchimoba alu santo njeli reknachi. 2 Lige asriga ewele rachaturu, reg anituru: Ma suwbaga gajule gal al wek rigichi Babilonia anilichi, al napu we machirume nile. Jpeko pe alu remnisi ukuchpala ejper, abiena pe alu ekargame chtiri tbiri alaw, lige alu chtiri ajgame napurig wil, sopich, lige utugulu.i 3 Suwbaga chojkgame ralmuli napu jena wijchimoba ejper ma oyrale alu chtiri ntili al Babilonia owsigime ntili lige suwbaga alu ewlala eslikame rey okole umug yuga tabil aboi ujubila,

Jena ruwimela Juani ruwligo ma suwbaga gajligo gal al wek rigachi Babilonia anilichi

h 17:18 Jar may Roma anilichi nligo, lige jarchigo may Babilonia anilichi nligo. i 18:2 Alu ralmuli israelita nrik we chtiri nile alu wil, lige alu sopich, lige alu utugulu.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

697 lige alu ralmuli napu ngame ju ewele tienta, alueka we yati we ngame gaynale pe alu ralinega napugiti alu muk najkligame we najteme. 4 Lige uchchigo sin akturu ne rachanti al pami rewagachi napu pe Onorgame krle alu rachame, reg anchaneturu: Suwbaga emi napu ek nech oyrame ju ma buysiwa al wek rigichi napurig tabil oyramala emi alu chtiri ntili al Babilonia owsigime ntili lige napurig tabil narmala emi alu gastigo napu Onorgame julmala. 5 Ralmuli al wek rigichi mochgame ka asriga wal resitiri raweli ngame ju, lige Onorgame we la mach, lige awgame gastigrimala. 6 Ralmuli al wek rigichi mochgame asriga res olturu emi, emi abchigo res olawa. 7 Alu ralmuli al Babilonia ejpergame we ngame ekargame we gawlime nile uch jar ralmuli olag alekeri we wejpispua, napugiti alu ralmuli reg nata mochgime: Ramueka we la ngame niru, lige suwbaga ralmuli nuleme niru, lige tabil sin seweka mochiwa ramu, peka napurig bil muk gunmakame. 8 Alekeri bil raw sinpiriga alu al Babilonia ejpergame ralmuli wal gastigo narmala, we suwimela ralmuli, we seweka mochmala, lige gurlamala goame lige eksiwili ju suwbaga gal, napugiti Onorgameka cha wal awal ngame kame, alu napu ngame ju lisensia napurig gastigrimala alu ralmuli.

APOCALIPSIS18 alu ewlala eslikame rey jena wijchimoba mochgime napu gompanirola ju alu Babilonia anilichi mochgame, napu oyrame ju alu Babilonia anilichi mochgame, napu oyrame ju alu chtiri ntili al Babilonia owsigime ntili, napulige etea wal molochi suwbaga alu gal rajnaga ma nalmala lige we sewmala. 10 Jena wijchimbami panpuri mochiga oweti jbamala majaga, alarig gastigrichi Onorgame alu ralmuli Babilonia mochgame lige reg animela ralmuli: Res ikgurub ralmuli al Babilonia ejpergame, al wek rigachi napu ke wallachi. Lige yati neraga asriga wal gastigo sbakuru alu ralmuli gastigrilime. 11 Lige alu ralmuli ekargame ralineme bochgimi wijchimoba mochgame ma nalmala tabil wesi itlimemp alu ekargame tbiri ralame al Babilonia rewgichi ejpergame lige we seweka mochmala alakichi, 12 alu oro ralineme, lige plata, lige alu rejt we semtiri lige we najteme, lige ukuch rejt ajkabligame we najteme napu perla anilime ju yol rachaga lige chin asriga jino lino anilime we najteme, lige alu chin ojchilgime siykame lige alu chin sera anilime, lige alu chin we sejtkame, lige ig we sem jkame, lige alu elepante ramalate newrigime, alu wel ram, lige suwbaga tbiri igute newrigime lige brnsete newrigime, lige jirote

9Napulige

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS18 newrigime, lige alu mrmola anilime rejtete newrigime. Ma pecha itlimala, alekeri ma nalmala alu ralmuli. Lige suwbaga tbiri goame lige sem jkame ma tabil itlimalachig 13 napurig alu kanela, lige alu ekargame tbiri we sem jkame goame ajchilime, lige oku, lige baw we sem jkame, lige alu iwil bawila rektame, lige alu aseite gisriga goyame, lige rilig, lige rilig rusurgame, lige bulito, lige bo, lige gawtiri, lige kareta gawete banrilime, lige ralmuli ralinlime. 14 Lige alu ekargame ralineme ralmuli bochgimi wijchimbami mochgame animela: Ma tabil ni alu ralmuli alu ekargame tbiri napu we galeme ke aboi, lige suwbaga napu ngame ke. 15 Alu ralineme ralmuli bochgimi wijchimoba mochgame napu we ngame gaynale alu ekargame ralinega we najtegachi, bochgimi wijchimbami mochiga oweti jbamala we majaga alarig gastigrichi Onorgame alu ralmuli, lige we nalmala lige we sewmala, 16 lige reg animela: Res ikgurub ralmuli al wek rigichi ejpergame. Alu ralmuli al ejpergame we ngame kturu opacha lino chin we jino newrigime opachtame kturu alu we semtiri opacha. Lige aminami we ngame kturu opacha alu ojchilgime siykame chinite newrigime. Lige aminami

698 we ngame kturu opacha sejtkame chinite newrigime lige opachtame kturu alu opacha. Lige we ngame kturu ekargame tbiri rote newrigime alu ukuch karena goloka eynilime, weltiri lige ekargame alieti tbiri napu uneme nile alu ralmuli. Lige we ngame kturu alu ukuch ajkabligame rejt we najteme perla anilime.j 17 Res ikgurub, pe yati neraga ma suwbaga rajnakuru suwbaga alak tbiri we najteme lige aminami suwbaga alu galtiri lige suwbaga tbiri napu ek tbiri ngame ke alu ralmuli. Lige suwbaga alu ewlala alu barko otome, suwbaga alu brkochi eynigime, suwbaga alu brkochi nchame, lige suwbaga alu barko ngame napu nochrime nile alu barko enom meka, oweti jbamala alu mol etega, suwbaga alu gal rajame molila etega. 18 Lige animela: Kochiena uch bilena jgame kp aliena la semtiri gal napuyeri al wek rigichi jgame gal? 19 Lige we biwgame ajchmala abopi moola we seweka,k lige reg animela: Res ikkurub ralmuli al wek rigichi ejpergame, suwbaga ralmuli napu ek ngame ke barko asriga ngame gaynale, alu brkochi apag ralinega tbiri lige pewera kachi ma rajnakuru suwbaga tbiri ma galtiri.

j 18:16 Lige we ngame kturu uch jar ukuch rejt we najteme napu ujcheme ke alu ralmuli alu opacha lige napu ujchame ke moochimi. k 18:19 Alarig nokame nile alu ralmuli we seweka mochiga.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

699 Abiena akturu nchig rep rewagachi rachame, alarig anime: 20 Suwbaga emi napu ek melliru Onorgame nila rachali benrame krik, lige nulame krik Onorgame nila nchali, lige suwbaga napu melliru napu ruyame nile napu Onorgame anlige napu jipe rewagachi moch, we raslag mochiwa napugiti Onorgame ma gastigrimp alu ralmuli Babilonia ejpergame. 21 Lige bil santo njeli we awgame ownaturu bil wal rejt napuchil alu rejt rusume, lige pasturu al wal baw ilgichi, lige tan iki kbaturu alu wal rejt al bawich, lige anituru alu santo njeli: Yeka ruwime kr Onorgame ma gajunamio suwbaga alu gal al wek rigichi jgame lige ma tabil sin uch jamio wek gal al Babilonia rewgichi, nibil pe bil gal. 22 Ma tabil sin mach animela alu arpa alemi Babilonia rewgichi, nibil wikarame, nibil alu bak buchame we semtiri lige alu trompeta buchame we semtiri, nibil wesi mochmala nchame we jebnigame nchaga, nibil mach animela rusume, 23 pe chniga ilimela ruk alemi, lige ma tabil mach animela alu rabisime napurig nokame ke ralmuli bil piesta newalichi, napulige wal piesta new newika, napugiti alu ralineme napu nile

APOCALIPSIS18,19 al wek rigichi al wek rigichi mochgame pe chigoga eyname nligame lige sujkumuga. 24 Al ejpergame ralmuli chojkila gite mellirigame wek ralmuli jena wijchimoba ejpergame napu Onorgame nila rachali benrime nile lige alu uch jarchig we la niraga Onorgame oyrame ralmuli. Lige aminami wek uch jar ralmuli melliru al. Lige pe yati alu santo njeli suwnasa raicha, asriga awgame rachame akturu ne pa rewagchika, wek ralmuli reg anime: Onorgame jkuru ralmuli akabmana jwame! Onorgame bineli Walula ju, napu bineli neyriga wal awal ngame ju, 2 lige tabil gastigriga areme ju ralmuli cha nokame, alueka la bijchi la gastigrime ju ralmuli tase pe arig, alekeri ma wal gastigo yale alu muk wek ri yuga gojchime,l napugiti alu muk chojkila nligame. Ma achigriga nokame ju ralmuli jena wijchimoba ejpergame. Alu muk chojkila gite wek ralmuli suwile jena wijchimoba ejpergame Onorgame oyrame, alekeri Onorgame ma meale alu muk.

19

l 19:2 Wek ri yuga gojchime anik Juani, pe ruig anime krle we resriga ejpergame nligo alu ralmuli Babilonia ejpergame, we chtiri ntaga, cha nokag jrome, chigoga pe ygali benriga ralmuli, lige aminami uch jar ri yuga okome nligo alu umug tabil la aboi gunala, lige ritiri uch jar umug yuga okome nligo tase la aboi jubila.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS19 uchchigo sin awgame raichchineturu al pa rewagchika, reg: Bineli neyriga Walula ju Onorgame! Lige ma rajturu alu muk lige wal molturu, tabil sin armala moloa. 4 Lige alu bil li na na ewlala lige alu na ajgame ikil chojkbaka uchpaturu wijch, lige reg anituru: Alarig ju! Onorgame bineli Walula ju, napu bineli neyriga wal awal ngame ju! 5 Lige rachame akturu ne al wal sachika napu al nasipa ilgame ju, reg anchaneturu: Reg anesi alu Onorgame ramu Onola: Mu Onorgame, mueka asriga la repume ju ramu. Alarig anewa emi suwbaga napu ewlala ju nulame lige pe nchame.

700 Alu muk napu newmili ju ma la listo ajt newimia. 8 Alu mukika asriga la rojskame opacha yliru alu lino chinite newrigime, we rojskame, we la biwgame napu ruwime kr la biwgame alawgame ko alu ralmuli napu opachtame ju alu opacha. 9 Lige alu santo njeli napu bejtoli okame ke anturu nech: Osibak napu ne ruwimela: Ralmuli bayrigame ka napurig sebmala al pistachi napu newmala alu Esukristo, asriga la raslag moch. Lige aminami anituruchig: Ye rachali ju napu Onorgame rachale, tabil ygali ruwime rachali. 10 Liko chojkbisiga ilbaturu ne al owemi we la niraga napurig bil walula. Lige alu santo njelika anturu nech: Tase chojkbapua oweka ne ilgichi napugiti neka pe nchame kame Onorgame nochlilachi pe achigriga napurig mu lige napurig uch jar la oyrame Onorgame lige napu la ewame ju napu nulale Esusi! Mi aminami nalina la chojkbaka iliboa napu ajt Onorgame. Alu Esukristo raichlila we la gurime kame ralmuli. Ne raichlila tabil najt.

3Lige

akturu ne ralmuli rolkame rachame, pe wal baw manti kanituru we najkturume. Ewele rekame raichsinituru. Alu ralmuli pe reg anime ke anituru: Onorgame bineli Walula ju, jena wijchimoba nulame! 7 We la ganliga mochsiga la kp, asriga la ganliga rachaga Onorgame olag, la Onorgame nla, mchigo sbigame piesta napurig newmala alu Bo Ranala.

6Lige

Jena ruwimela Juani ruwligo newmili ko Bo Ranala

rewig etituru ne ipriga ilgame, lige bil gaw rojskame

11Lige

Jena ruwimela Juani etligo bil gaw roskame machname pa rewagchika

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

701 machnaturu al rewagchika, lige alu bil ri napu alu gaw asgame ke Sbali Olame anlime kturu, lige aminami Tabil Sin Ygili Ruwime anlimechig lige napulige ralmuli gastigaria la sbali gastigrime napuchil gastigritikr, lige napulige nejkoa tam rasig inliga nejkome nile ralmuli gastigriga. 12 Lige buslaka napuyeri na kturu, lige gorona mokkame kturu rote newrigime, lige bil rew ujchgame kturu gor napu pe boneka la machime nile tachiri rewal nliga alu rew. 13 Lige wel opchigime kturu we elgame. Lige alu rioka reg rewgame kturu: Onorgame Raichlila. 14 Lige alu gaw engichi guwnami wek sontalo eynigituru pa rewagachi mochgame, lige asriga jino opacha opchigime kturu lino anilime chin we najteme we otoskame, we biwgame, lige gaw otoskame asgame kturu. 15 Lige alu ri gaw asgame chulachika machina situru asriga olame siparina, res olamia suwbaga wekan chojkgame gawich mochgame ralmuli napu ek moch jena wijchimoba. Lige we awgame nulmala alu ralmuli tabil majaga, bil selate nulmala jirote newrigime. Ye ri gaw asgame we awgame rekmala iwil bawila mach pamia. Yeka ruwime ju Onorgame we awgame gastigrimala,

APOCALIPSIS19 Onorgame napu bineli neyriga Walula ju. 16 Lige al opchichi lige gajslachi osirgime kturu reg anime: Bineli neyriga Walula suwbaga ralmuli metag.m 17 Lige bil santo njeli etituru ne, al raynalichi iligturu, lige awgame sink bayturu suwbaga wil napu ek iniga oyame ju pami, reg anig bayturu: Jeka simasi, napurig gomela emi napu Onorgame nejmala. 18 mika alu chtiri ralmuli sapala gomeli ju tabil nirame ju Onorgame napu ewlala eslikame rey sapala lige aminami ewlala sontalo sapala, lige aminami alu ukuchpala sontalo sapala, lige aminami alu naklichi otowame gaw sapala ma alu asag eynigime yriga, suwbaga ralmuli sapala tabil oyrame Onorgame rek batroni ke lige aminami alu batrnila yuga nchame sapala, lige alu ewele ochrame ralmuli sapala ma ukuchtiri yriga sapala gomeli ju emi. 19 Lige etturu ne alu ajgame we entirin gichao mogame lige maku awgame, lige aminami alu ewlala eslikame rey ma la yuga jgame alu sontalo aboi gompanirola alu rojskame gaw asgame saega nakomia lige alu gompanirola saega nakomia. 20 Lige alu entiri ajgame ma chapirturu, alu gichao

m 19:16 Yol rachagak Rey de reyes y Seor de seores anime chujk. n 19:19 Enesi 13:1-2.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS19,20 mogame lige maku awgame, ma alu yriga reg anime: Neka ruwime ju napu an Onorgame nech, napu we la bengame ke ikir sika, na wijchriga pa rewagchika, napu alarig asriga la umbale ralmuli yegia napurig elmala ujchilichi alu ye nmero usani siento na baki li na usani (666) lige napu la yati chojkbaka jbale owemi al napu chujkule alu ajgame pe rejtete newrigime. Liko alu chtiri ajgame lige alu ygali rachali ruwime ma naich lluru asupre raj ilgichi abij ajgame kachi.o 21 Lige alu ewlala eslikame rey lige alu sontalo aboi gompanirola napu nakmili ke alu rojskame gaw asgame gompanirola saega, ma melruturu alu siparnate napu machina si alu rojskame gaw asgame chulachika. Lige suwbaga wil asriga opasturu, wal goturu napus tabil gayena aminabi goy.

702 napu jena wijchimoba aslige we ya napulige newliru ye gaw napu pe Remnisi ju napu abiena Satanasi anilime ju. Lige alu santo njeli ma bulturu alu chtiri ajgame napuyeri och bil mili bam ajchturu bulug,p 3 lige ma pasturu al rejkolichi napu we enrikchi ju we rojkgichi, lige ma yrituru yochi, lige we la suriga nachchiga ujchturu bil tbiri al yochi machinliga pala ipligo al yochi. Al pasturu napurig tabil aminabi ygamala suwbaga wekan chojkgame gawich mochgame ralmuli bil mili bam. Akinana bil mili bamis algana rejkolichi we enrikchi ma ku supanwili kturu alu karena lige ipwili kturu napurig machnamala pewera. 4 Lige etituru ne ewele sa napu mochime ju ewlala, lige al sachi mochgeturu alu ewlala ralmuli lisensia yrigame napurig nulmala. Lige etituru ne suwgame ralmuli, alu ralmuli napu melliru gujtala rejpniga Esusi oyrame krik lige aminami benriga eyname krik Onorgame nila rachali, napu tabil tnime nile iwrali alu ajgame gichao mogame napu pe newrigime nile achigyeri napuyeri alu ajgame asriga entiri gichao mogame. Alu ralmuli tabil elale napurig ujchewa gor nibil sekachimi alu nmero usani siento na baki li

Lige bil santo njeli etituru ne rewigchikana rekname, lige awpala okame kturu yochi iplime al rejkolichi iplime napu we enrikchi ju we rojkgichi, lige abiena karena okame kturu. 2 Lige alu santo njeli chapturu alu chtiri ajgame napuyeri och, alu chtiri ajgame pe sinow nlige

20

Jena ruwimela Juani ruwligo alu Remnisi bil mili bam ajchriligo buluruga

o 19:20 Aspreka rejt ju sawargame, lige napulige raj asriga rajtgame rajame ju lige we en jkame ju. p 20:2 Enesi glosario Satans.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

703 na usani (666). Lige etituru ne ku ajnigo alu suwgame napu melliru, lige bil mili bam gurituru alu ralmuli ku ajnasa alu Esusi napurig nul Esusi. 5 Lige uch jar wek ralmuli suwgame napu jena wijchimoba bitig ichrimi, alueka tabil ajnaturu alige raw, ajnaturu bil mili bam kachi. 6 Asriga la semati raweli narmala alu napu melliru gujtala rejpniga napu ku ajnale napu wanpale Onorgame napurig la Onorgame oyrame nmala napurig Onorgame najk lige tabil uch suwimela. Alu ralmulika Onorgame nila nchali ngame nmala, aminami alu Kristo nila nchali, alak bam, bil mili bam.

APOCALIPSIS20 oyrame ralmuli sala. 10 Lige alu Riablo napu alu asriga wek sontalo ygilige, ma ptuturu naich asupre raj ilgachi asriga rajtgichi, abal napu lluru alu entiri ajgame gichao mogame lige alu ygali rachali ruwime. Al mochmala we res nilia senib raw lige rukomi.

suwibasa alu bil mili bam, ma ku supanwili ju alu Satanasi lige ma ku machnamala al rel rejkolchika we rojkgichi, 8 lige machnasa ygimala suwbaga ralmuli jena wijchimoba ejpergame Onorgame sala napu Gog ejpergame ralmuli ju lige Magog ejpergame, lige asriga wek sontalo napabmala nakomia Onorgame oyrame ralmuli saega. 9 Lige bochgimi wijchimoba mochgame napuchituru alu sontalo, lige nolig jbaturu napu mochige alu ralmuli Onorgame oyrame napu Onorgame we natem. Lige Onorgameka pasturu na al pa rewagchikana, lige ma rajturu suwbaga alu sontalo, Onorgame

Jena ruwimela Juani ruwligo Onorgame ma umriligo Remnisi


7Napulige

bil wal sa rojskame etituru ne, alu sa napu Onorgame ajtime ju, lige al ajtigturu Onorgame. Lige ma tan ikturu ye gaw, lige sopiltiri, raynalitiri, mechtiri. 12 Lige etituru ne ralmuli suwgame, ochrame lige ejtemali, ma ku mochsale lige al owemi neraga jgeturu napu ilig alu wal sa, lige ma ralaga mochbaturu alu apeli kabika gatlime. Abiena alu uch bil apeli ralaga asbaturu napu ralmuli rewal uchkame ke, alu ralmuli napu Onorgame yuga ejperlimili ke senib al rewagachi. Lige bon Onorgame ma gastigrituru napu ek we cha noklige napulige ajag mochiga, napugiti bon Onorgame ujchligame al aplichi napu ek tbiri cha nokag eynale alu ralmuli. Lige tabil gastigruturu alu napu we la oyrale Onorgame. 13 Lige suwbaga napu ek suwile bawich ma buyturu lige al owemi neraga jbaturu napu ilig alu wal sa. Aminami alu suwgame ichrimi bitgame ma buinturuchig lige al owemi

11Lige

Jena ruwimela Juani etligo bil wal sa roskame napu Onorgame ajtime ju

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS20,21 neraga jbaturu napu ilig alu wal sa, lige bon Onorgame gastigrituru napu ek cha noklige napulige ajag mochiga, napugiti bon Onorgame ujchligame al aplichi napu ek cha nokag eynale alu ralmuli. Lige tabil gastigrituru alu napu tabil cha nokale napulige ajag mochiga. 14 Ma tabil suwile ralmuli, pecha itliga koche simmala alu suwgame.q 15 Lige apipiri ri rewal tabil chujkusk al Onorgame nila aplichi napu uchkame ju ralmuli Onorgame oyrame rewal, liko ppili ju al naich we rajtgichi asupre rajachi.

704 ralmulika alu Onorgame kchila nmala. 4 Onorgame smala alu ralmuli sewlila bujea, lige ma tabil suwimeli ju, lige ma tabil wesi nalmala res nliga, napugiti ma tabil nerlimemp seweli, ma we sewinriga nmala. 5 Lige al sachi ajtgame napu Onorgame ke, reg anituru: Jpesko we sewinriga nmala. Lige aminami anturu nech: La osibak napu ruwimela ne napugiti la bijchi kame napu ne ruwimela. 6 Lige reg anituru: Ma la sbali ol ne. Ne jkuru napu ownale suwbaga nchali lige ne jkuru napu gaynale suwbaga nchali. Lige alu napu balama moch, ne ymala alu baw al bajichi we semrikchi mangime machname napurig bajmala, lige tabil tbiri goblliga. 7 Ralmuli napu ek umero alu Riablo, la ymala ne suwbaga napu ne ynili: semati raweli, lige alsko we la repmala ne alu ralmuli, lige la ne kchila nmala. 8 Suwbaga alu ralmuli napu maj nech oyraga, ma lmala ne al naich we rajtgichi asupre rajachi. Lige alu ralmuli napu ma arele nech oyeria, lige alu ralmuli napu apipiri umug yuga okoka eyname ju tabil la aboi upila, napu we tnime ju iwrali alu ekargame tbiri pe newrigime, lige alu napu meag eyname ju uch jar ralmuli, lige alu sujkurgame ralmuli, lige

Lige etituru ne ma la sewinriga ilgame rewagachi napu mochime ke sopil lige mech lige raynali. Lige etituru ne ma tan ikig alu gaw bajch ajtgame lige uch bil machnaturu we la sewintiri, nuebo. Ma tabil mangime kturu wal baw alu gaw. 2 Lige etituru ne reknasia engichi al gawich wek rigichi Nuebo Rusaleni anilichi, Onorgamete julrile alu wek rigichi Rusaleni rewgame. Alu wek rigichi Rusaleni rewgame we la semtiri kturu napuyeri bil muk newmili. 3 Lige asriga ewele rachame akturu ne al wal sa ilgichi neraga. Reg anchaneturu: Jpeko Onorgame asimela ralmuli yuga bejtega, lige alu

21

Jena ruwimela Juani etligo gaw nuebo

q 20:14 Yol rachaga La muerte y Hades fueron tirados en el lago de fuego.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

705 alu ralmuli riocho ka okome ju, suwbaga alu ralmuli ma lmala ne al naich.
Jena ruwimela Juani etligo alu Nuebo Rusaleni

APOCALIPSIS21 neraga napu raynali bokume ju al bakin yochi kturuchig, lige ganaka neraga bakin yochi kturuchig, lige gituna neraga bakin yochi kturuchig. 14 Maku ok rejt ewele mochgame kturu alu tegoli kul chojkilachi. Lige al aplipi rejtechi osirgime kturu bil ri rewal, alu maku ok ri napu alu Bo Ranalas yuga nchame nile ya napulige bij jena ajtgichi. 15 Alu santo njeli napu ne yuga raicha ilig bil tbiri rote newrigime okame kturu napuyeri gujs, alekete ttimia alu tegoli na chijtgame al wek rigachi nolig suweke ilgame tegoli, lige ttimia al yochi. 16 Alu wal tegoli na chijtgame kturu, relege suweke nolig maku min ok mili estaria kturu (napu ju ok mili na ok siento kilmetro kturu), lige owtiri rewin nagana chijtochi abechig lak maku min ok mili estaria kturuchig (napu ju ok mili na ok siento kilmetro). 17 Lige bil siento min naosa maku min na chitog (napu ju usnisa maku na na metro) ralgame kturu alu tegoli we rep ilgame. Alu napu santo njeli ttame nile lige ralmuli pe aba aluete ttame nile. 18 Alu na chijtgame teglika, rejt jaspe anilime we semati alekete tegtigame kturu, lige alu wek galika rote

nawturu bil santo njeli al ne ilgichi alu usani santo njeli gompanirola, napu ok jage alu gichao gastigo bejtlichi ajchag, lige reg anturu nech: Nab, etramala ne mu alu muk napu newmili ju alu Bo Ranala yuga. 10 Lige alu santo njeli otturu nech alawala bilena rab we rep, lige al ilig etruturu ne rewagchikana engame alu gaw wek rigachi Rusaleni anilime gawich wek rigichi napu ejpergame ju alu ralmuli we la oyrame Onorgame. 11 Lige al wek rigichi we rasiga iligturu Onorgame awalila gite. Rasaga iligturu napurig bil rejt rekchili biwgame napurig bil bigrio. 12 Lige alu wek rigichi napu reknasia eneg rewagchikana, wal tegtigame kturu na chijtgame, lige maku ok ygame kturu alu tegoli, lige aplipi yochi bil santo njeli iligturu. Lige aplipi yochi osirgime kturu bil rew alu maku okan chojkgame ralmuli israelita rewal.r 13 Al napu raynali chbame ke be bel bakin yochi kturu, lige alemi

9Lige

r 21:12 Alu maku ok ralmuli israelita, alueka Akobo kchila nlekuru, rewalk: Rubeni anilime nile bil, lige bil Simeoni, lige bil Leb, lige bil Jur, lige bil Isakari, lige bil Sabuloni, lige bil Rani, lige bil Neptal, lige bil Gari, lige bil Aseri, lige bil Jos, lige bil Benjamini. Enesi Ezequiel 48:30-34. s 21:14 Bo Ranala anik pe Esusi anime ke anile alu Juani.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS21 newrigime kturu. Lige asriga la natawika machgime kturu al rochi napurig baw asriga la machgime, lige we la rewame kturu alu oro napurig bigrio. 19 Lige alu maku ok iweli rejt al relege bitgame napu alu rejt roag tegtigame ke alu wal tegoli wek ekargame rejt nachuchrigame kturu we semati. Alu bajch bogime rejt jaspe anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt. Lige ab nujub bogime rejteka sapiro anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt. Lige ab nujub bogime rejteka gate anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka meralta anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt. 20 Lige ab nujub bogime rejteka nise anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka kornalina anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka krislito anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka berilo anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka topasi anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka krisopasa anilime rejt uchkame kturu

706 amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka jasinto anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt, lige ab nujub bogime rejteka amatista anilime rejt uchkame kturu amoba we semtiri rejt.t 21 Alu maku ok yochi maku ok perla kturu. Aplipi yochi bil rejt prlate newrigime kturu. Lige al nasipa wek rigichi bil bow bogime kturu rote newrigime lige napuyeri bigrio kturu. 22 Lige tabil wesi reob itgeturu al wek rigichi, napugiti Onorgame asligame alemi alu napu bineli neyriga walula ju, lige aminami alu Bo Ranala napu Esukristo ju. 23 Al wek rigachi tabil rokr raynali nibil mechtiri napurig la machlamala napugiti bon Onorgame gite la rasiga iligame, lige aminami alu Bo Ranala gite la machig iligame, napugiti alemi ajtigame Onorgame lige abiena alu Bo Ranala. 24 Suwbaga wekan chojkgame ralmuli jena wijchimoba mochgame napu ek Onorgame oyrame asriga la ganliga eynamala alu rasilite. Lige suwbaga ewlala eslikame rey napu ek jena wijchimoba mochmala lige animela: Onorgame bineli neyriga wal awal ngame ju. 25 Tajsin yriga ilimela al wek rigichi bochgimi yochi, napugiti pecha chonmemp al wek rigichi.u 26 Lige suwbaga

t 21:20 Ye rejteka we semati ju, jar isiykame ju, jar eserkame ju, jar ulkame ju, jar ojchilrigime ju. u 21:25 We ya al Rusaleni lige napu ekin wek rigichi, napulige ma chnachi al ma yrime nile al bochgimi yochi al ewele tegoli jgichi.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

707 wekan chojkgame ralmuli jena wijchimoba mochgame animela: Suwbaga tbiri napu ek niga mochiru, pe Onorgame nila kr. 27 Al wek rigichi tabil sebmala alu chtiri ntili, nibil moimela alu ralmuli we cha nokame. Pe alu ralmuli la moimela napu la uchuchrigame ju rewal al alu Bo Ranala nila aplichi. Lige alu santo njeli rewruturu nech wal baw ename, we biwgame baw napu Onorgame awalila ju. Alu baw al wal sachika machina iligturu, alu sa napu alu Bo Ranala ajtime ju napu Onorgame kr. 2 Al napu bo alu bow, al wek rigachi naspatu bogime, al anaguka jgeturu alu roj napu nab mechach rakeme ke.v Alu rojaka wal awal ngame nile napurig ramu bilepi ntaga mochiwa Onorgame yuga. Lige alu roj sawlaka asriga la kturu napurig yowa alu suwbaga wekan chojkgame ralmuli napu ek jena wijchimoba moch, 3 lige pe abisibi ma tabil aminabi gastigrimala Onorgame alu ralmuli al Rusaleni ejpergame, lige alu wal sa al ilimela, alu sa napu alu Bo Ranala ajtime ju, alu Bo Ranala napu Onorgame kr, lige alu ralmuli al wek rigichi we semrikchi ejpergame we la ewmala napu nulmala Onorgame, 4 lige alu ralmuli

APOCALIPSIS21,22 we la etmala Onorgame al owemi jaga, lige Onorgame rewal ujchgame nmala gor alu ralmuli. 5 Ma tabil sin chonmala al Rusaleni wek rigichi, lige tabil res nlamala raynali lige uch bil tbiri rajame napurig machlamala napugiti bon Onorgame gite la rasiga ilimmp, lige alu ralmuli al mochgame senib napuka nulmala Onorgame yuga.

22

reg anturu nech alu santo njeli: Ye rachalika tabil ygali ruwime ju, we la semtiri rachali ruwime ju. Alu Walula Onorgame napu we la ruyeme ju alu ralmuli napu ruwime ju napu an Onorgame, alu jlalekuru santo njeli napurig etrimala alu Onorgame nila nchame chukimeo pe wemi. 7 Lige reg anituru alu Esukristo: We la ntaga mochiwa. Pe wemi uch ku nawmala ne. Asriga ganliga mochmala alu ralmuli napu ek la bijchgime ju ye rachali napurig osiruga chujk jena ye aplichi, alu rachali napu ruwime ju chuki jipe lige chukimeo pe wemi. 8 Ne Juani we la etituru ne napu etriru nech lige we la akturu ne lige akis ne al ab

Jena ruwimela Juani ruwligo pewemi uch ku nawamio Esukristo


6Lige

v 22:2 Jar ralmuli an alu roj sin rakega maku ok chojkgame sewinati rakeme nligo. Sin kachi wek jligerko ye roj.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

APOCALIPSIS22 alu santo njeli ronlachimi neraga chojkbaka chujkbaturu ne alu santo njeli, alu santo njeli napu etriri nech chuki jena wijchimoba, lige reg anturu ne: Mueka la wal awal ngame ju. 9 Lige alu santo njelika reg anituru: Tase alaspua lige tase alarig anewa nech, napugiti neka pe nchame kame napu nul Onorgame, pe achigriga napurig mu, lige napurig alu ralmuli Onorgame nila rachali benrame ralmuli, lige napurig alu ralmuli napu la ewame ju napurig an ye osil jena aplichi. La reg anewa alu Onorgame we la oyriga: Mu Walula Onorgame, mueka bineli neyriga wal awal ngame ju. 10 Lige aminami reg anturu nech alu santo njeli: Tase ku kabpua ye apeli napu ruwime ju chukimeo pe wemi, lige tase ujchewa alu sel, mchigo amul sbame raweli napulige Onorgame sbali olmili ju napurig an jena ye aplichi. 11 Alu ralmuli napu we cha nokag jrome ju, alueka peba la nokog jromala, lige alu chtiri ntili ntaga eyname ka, alueka pe alarig ejtebmala, lige alu ralmuli la tabil cha nokame ka, alueka la abichilubi tabil cha nokag eynasa la kp, lige alu napu wanpurigame ju Onorgamete napurig nochmala

708 Onorgamecho nila nchalichi, alueka abichilubi tabil guwana rujsusa la kp. 12 Lige reg anituru Esukristo: We la ntaga mochiwa, pe wemi uch ku nawmala ne lige listo nawmala ne gastigrimia alu cha nokame ralmuli napu ek cha nokale, lige ma listo nawmala ne gurimia alu la tabil cha nokgame ralmuli. 13 Neka yasi ajtgame ju tach new ye gaw, lige ilibeko ma suwibasa ye gaw abichilubi bejtlamala ne. Neka suwbaga newturu, alekeri gastigrimala ne alu cha nokame ralmuli lige aminami tabil gastigrimala ne alu tabil cha nokgame ralmuli. 14 We ganliga moch alu ralmuli napu la suriga ichome ju aboi opchalaw al wek rigichi moimea Rusaleni rewgichi, gomea alu roj rakala al nasipa wek rigichi ilgame, Onorgame awalila naremia. 15 Lige alu ralmuli we cha nokame ka machige ejtebmala, tabil eliwa napurig al wek rigachi moimela, alu napu ju sujkurgame, alu napu pe riocho ka okome ju napuka, lige umugicho ka okome napuka, lige apipiri ri yuga okome umug tabil aboi gunala lige alu apipiri umug yuga okome ri tase la aboi jubila, lige aminami alu ralmuli pe meag eyname uch jar ralmuli, lige alu ralmuli napu we tnime ju iwrali

w 22:14 Aboi opchala ichome anik pe alu la sbali olame napu Onorgame nul, aniame kr.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

709 ekargame tbiri pe newrigime, lige alu napu we ejebnigame ju ralmuli ygiga. 16 Ne Esusi jlaturu bil santo njeli napurig ruymala suwbaga alu rachali suwbaga emi wekan chojkgame Onorgame oyrame. Neka Rab rijimala ju, alu we ya ajtgame, lige alu sopil ju ne napu machname ju paka be bel chelachi.x 17 Lige alu Onorgame Alawala lige ralmuli Onorgame oyrame, alu trigame Onorgamete napurig bil muk trigame, reg an: Jeka nawasa la kp Esusi. Lige ralmuli napu ek ak ye rachali napu os ne abiena reg anis la kpchig: Jeka nawasa la kp Esusi. Suwbaga ralmuli napu ek balmime ju, jeka jsis la kp bajimia alu baw napu machina al wal sa ilgichika tabil tbiri goblliga, abiena alu napu ek bajnilime ju alu baw al wal sachika machnigame, jeka jsis la kp.

APOCALIPSIS22 Juani we la ruy suwbaga alu ralmuli napu ek la ak ye rachali napu osiruga chujk jena ye aplichi, rachali napu ruwime ju chuki jipe lige chukimeo pe wemi, reg ruy ne: Bil ralmuli sewinriga ujchasa ye rachali napu ne os, Onorgame wal gastigo ymala, alu gastigo napu ruw ye aplichi. 19 Lige bil ralmuli bujesa rachali ye aplichi chujkgame napu ruwime ju chuki jipe lige chukimeo ilibkimi, Onorgameka ma tabil elmala napurig gomela alu roj rakala napu il al nasipa wek rigichi napu ju Onorgame awalila, lige aminami ma tabil elmala Onorgame napurig moimela al wek rigichi Rusaleni rewgichi. 20 Alu Esusi napu ruw suwbaga ye rachali, reg an: Pe yati ku nawama ol ne. Lige ne Junika an: Alarig jp, yati ku nawawa mu Walula Esusi! 21 Esukristo we la gurisa la kp emi ralmuli Onorgame oyrame. Pe ik kp ye rachali. Wal chelirab.

18Neka

x 22:16 Esusi napulige ani Rab rijimala ju ne, lige napulige ani sopil be bel machname ani, pe ralmuli buyname al restiri bowechi aniame ke anile.

El Nuevo Testamento en el tarahumara baja La Liga Bblica 2008, 2009

Вам также может понравиться