1. ZASADY PRAWA PRACY Gwne zasady wynikajce z k.p. Polski kodeks pracy w art.

10-183 definiuje podstawowe zasady prawa pracy w nastpujcy sposb: kady ma prawo do podjcia pracy; kady ma swobod nawizywania stosunkw pracy; kady ma prawo do wolnoci pracy, tzn. ma prawo do zerwania stosunku pracy; pracodawca ma obowizek poszanowania dbr osobistych pracownika; pracownicy powinni by traktowani rwno; nie wolno dyskryminowa pracownikw ze wzgldu na ras, pe, wyznanie itp; pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia; pastwo ma obowizek chroni uprawnienia pracownikw, w oparciu o automatyzm prawny; pracownicy i pracodawcy maj prawo tworzy i przystpowa do organizacji zawodowych; pracownicy maj prawo do partycypacji w zarzdzaniu firm w zakresie spraw dotyczcych ich osobicie. Zasady wynikajce z art. 300 kodeksu pracy Ta regulacja odnosi si do przepisw kodeksu cywilnego i dopuszcza stosowanie jego przepisw, jeeli kwestie zwizane ze stosunkiem pracy nie s uregulowane przez kodeks pracy (luka prawna). Ponadto regulacje kodeksu cywilnego nie mog by sprzeczne z gwnymi zasadami prawa pracy. Zasady prawa pracy w rozumieniu art. 300 s metanormami, rekonstruowanymi z norm prawa pracy i dziel si na: 1. zasad ochrony interesu pracownika; 2. zasad ryzyka pracodawcy; 3. zasad odformalizowania dziaa pracownika. Zasady wynikajce z Konstytucji RP Z ustawy zasadniczej rwnie mona wyczyta zasady odnoszce si do prawa pracy, takie jak: 1. prawo koalicji; 2. zasada dialogu spoecznego; 3. zasada rwnoci; 4. ochrona pracy, zdrowia, ycia pracownika.

3. RDA PRAWA PRACY rda prawa pracy moemy podzieli na dwie grupy: Powszechne rda prawa pracy: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ratyfikowane umowy midzynarodowe, prawo unijne, kodeks pracy, ustawy i uchway, rozporzdzenia.

 Specyficzne rda prawa pracy: ukady zbiorowe pracy, regulaminy pracy, statuty, porozumienia. 4. STRONY STOSUNKU PRACY Pracodawc jest kada osoba fizyczna lub osoba prawna, ktra speniajc pewne wymogi prawne i spoeczne, zatrudnia pracownikw. Pracodawc jest jednostka organizacyjna, choby nie posiadaa osobowoci prawnej, a take osoba fizyczna, jeeli zatrudniaj one pracownikw. Do uzyskania statusu pracodawcy wystarczy wic, e jednostka organizacyjna zatrudni chocia jednego pracownika i stanie si stron stosunku pracy, uprawnion do nabywania praw i zobowiza z zakresu prawa pracy. Nie ma natomiast znaczenia forma prawna. Pracodawc jest bowiem kada osoba prawna (spka prawa handlowego, spdzielnia, szkoa itd.), jednostka nieposiadajca osobowoci prawnej i osoba fizyczna, jeeli zatrudniaj pracownikw. Obowizki pracodawcy Do podstawowego obowizku pracodawcy naley wyplata wynagrodzenia za prac, ktr wiadczy na jego korzy pracownik. Katalog obowizkw pracodawcy: zapoznawanie nowych pracownikw z ich prac, zakresem obowizkw oraz podstawowymi uprawnieniami, sprawne organizowanie prac, by w peni wykorzysta czas pracy i kwalifikacje pracownika, przeciwdziaanie dyskryminacji w zatrudnieniu, zapewnianie bezpieczne i higieniczne warunki pracy, wypacanie wynagrodzenie za prac w ustalonych terminach, umoliwianie podnoszenie kwalifikacji zawodowych, prowadzenie wymagan dokumentacj osobow pracownikw. Prawa pracodawcy: swoboda w doborze pracownika, moliwo stosowania sankcji wobec pracownika, za nieprzestrzeganie przez niego obowizkw pracowniczych. Pracownikiem jest osoba fizyczna wykonujca prac okrelonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierunkiem. W zamian otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie. Pracownikiem moe by tylko osoba fizyczna, ktra ukoczya 18 lat. Zatrudnianie osoby, ktra ma mniej ni 16 lat, jest zabronione, chyba e w celu przygotowania zawodowego. Moliwe jest jednak zatrudnienie modocianego, ktry ukoczy 16 lat i nie przekroczy jeszcze 18 roku ycia. O uzyskaniu statusu pracownika decyduje: wiek, zdolno do czynnoci prawnych. Status pracownika mona uzyska na skutek: 5. zawarcia umowy o prac, 6. powoania, 7. wyboru,

8. mianowania, 9. spdzielczej umowy o prac. 5. NAWIZANIE I ZMIANA TRECI STOSUNKU PRACY Kodeks pracy wyraa zasad, e nawizanie stosunku pracy oraz ustalenie warunkw pracy i pacy, bez wzgldu na podstaw prawn tego stosunku, wymaga zgodnego owiadczenia woli pracodawcy i pracownika. Zasada ta wyraa autonomi woli stron w zakresie nawizania stosunku pracy bez wzgldu na jego podstaw prawn. Dla pracownika oznacza on swobod wyboru pracodawcy, a dla pracodawcy - swobod wyboru pracownika. Obie strony stosunku pracy musz zgodnie zdecydowa o podstawie prawnej, na jakiej ma je czy stosunek prawny, ktry zamierzaj nawiza. Decyzja taka dotyczy bdzie tego, czy strony zamierzaj nawiza stosunek pracy na podstawie powoania, mianowania, wyboru, spdzielczej umowy o prac czy te umowy o prac. Zgodne owiadczenie woli pracodawcy i pracownika, ktre jest warunkiem nawizania stosunku pracy powinno by wyrane i ujte w formie pisemnej. Decydujce znaczenie dla nawizania stosunku pracy ma dopuszczenie pracownika do pracy i wypacanie mu za to wynagrodzenia. Stronom pozostawia si swobod decyzji co do rodzaju umowy o prac, jaka ma je czy, a take co do warunkw pracy i pacy. Wane jest, aby strony dogaday si co do warunkw pracy. Swoboda ta jest ograniczona zasad, e postanowienia umw o prac i innych aktw prawnych, na podstawie ktrych powstaje stosunek pracy, nie mog by dla pracownika mniej korzystne ni przepisy prawa pracy. Zmiana treci stosunku pracy Porozumienie zmieniajce nie podlega adnym ograniczeniom. Nie moe ono jedynie zawiera postanowie mniej korzystnych dla pracownika ni przepisy prawa pracy (art. 18 1 k.p.). Omawiana czynno prawna wywiera zamierzony skutek prawny z nadejciem ustalonego przez strony terminu, a jeeli termin nie zosta ustalony, to z chwil zawarcia porozumienia. Zmiana treci stosunku pracy Wypowiedzenie zmieniajce warunki pracy i pacy- jednostronna czynno prawna dokonywana przez pracodawc, ktrego gwnym celem jest zmiana treci stosunku pracy, natomiast celem ewentualnym rozwizanie stosunku pracy. Do wypowiedzenia warunkw pracy i pacy (zwanego te wypowiedzeniem zmieniajcym) stosuje si odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu definitywnym stosunku pracy. Wypowiedzenie zmieniajce warunki pracy i pacy Wypowiedzenie warunkw pracy i pacy uwaa si za dokonane, jeeli pracownikowi zaproponowano na pimie nowe warunki (art. 42 2 k.p.). W przypadku umw zawartych na czas nieokrelony pracodawca jest zobowizany do przeprowadzenia odpowiedniej procedury konsultacyjnej ze zwizkami zawodowymi, podania przyczyny uzasadniajcej wypowiedzenie zmieniajce, zachowania okresw wypowiedzenia oraz formy pisemnej. Wypowiedzenie zmieniajce warunki pracy i pacy Przedmiotem wypowiedzenia zmieniajcego s warunki wynikajce z umowy o prac. Inne elementy wpywajce na warunki wykonywania pracy, takie jak np. zakres czynnoci w ramach uzgodnionego rodzaju pracy, czy te zmiany treci regulaminu pracy, nie wymagaj wypowiedzenia warunkw pracy i pacy. Wypowiedzenie warunkw pracy i pacy powinno zawiera pouczenie:

- o przysugujcych pracownikowi rodkach prawnych od wypowiedzenia, a take -o tym, e pracownik moe do poowy okresu wypowiedzenia odmwi przyjcia nowych warunkw. Wypowiedzenie zmieniajce warunki pracy i pacy W przypadku, gdy pracownik do poowy okresu wypowiedzenia przyjmie proponowane warunki (w sposb wyrany lub domniemany), z upywem okresu wypowiedzenia nastpuje zmiana treci stosunku pracy. W przypadku, gdy pracownik odmwi przyjcia zaproponowanych nowych warunkw, stosunek pracy rozwizuje si z upywem okresu wypowiedzenia. Zmiana umwionej pracy na podstawie jednostronnych czynnoci pracodawcy Umwiona praca moe by zmieniona przez pracodawc jednostronnie (bez zgody pracownika) w razie: -przeniesienia pracownika do innej pracy oraz -powierzenia pracownikowi na okres przejciowy innej pracy. Pracodawca jest zobowizany przenie pracownika do innej pracy w celu uchronienia pracownika przed szkodliwym wpywem wykonywanej pracy na jego zdrowie. Ma to miejsce m.in. w przypadku: -ciy pracownicy, Przeniesienie pracownika do innej pracy - stwierdzenia u pracownika objaww powstawania choroby zawodowej, czy te -niezdolnoci pracownika do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, jeeli pracownik nie naby prawa do renty z tytuu niezdolnoci do pracy. Przeniesienie nastpuje na podstawie orzeczenia lekarskiego. Pracodawca moe pracownikowi powierzy wykonywanie innej pracy: - w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy na okres nieprzekraczajcy 3 miesicy w roku kalendarzowym, jeeli nie powoduje to obnienia wynagrodzenia za prac i odpowiada kwalifikacjom pracownika (art. 42 4 k.p.); - na czas przestoju (art. 81 3 k.p.). 6. USTANIE STOSUNKU PRACY Stosunek pracy moe usta poprzez: wyganicie - w przypadkach wyranie wskazanych w Kodeksie pracy lub w przepisach szczeglnych np. w art. 631 1 K.p., rozwizanie - przy pomocy jednego ze sposobw okrelonych w art. 30 K.p. Zgodnie z art. 30 K.p. umowa o prac moe by rozwizana: 7. na mocy porozumienia stron, 8. przez owiadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwizanie umowy o prac za wypowiedzeniem), 9. przez owiadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia), 10. z upywem czasu, na ktry bya zawarta, 11. z dniem ukoczenia pracy, dla ktrej wykonania bya zawarta. Owiadczenie woli kadej ze stron stosunku pracy o wypowiedzeniu lub rozwizaniu umowy o prac bez wypowiedzenia powinno nastpi w formie pisemnej. Z uwagi na to, e zgodnie z art. 77 K.c., znajdujcym zastosowanie przez art. 300 K.p., jeeli umowa zostaa zawarta na pimie, jej uzupenienie, zmiana albo rozwizanie za zgod stron, jak rwnie odstpienie od niej powinno

by stwierdzone pismem rozwizanie umowy na zasadzie porozumienia stron powinno take nastpi na pimie. 8. CZAS PRACY Zgodnie z art 128 KP przez czas pracy naley rozumie czas, w ktrym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakadzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Aby dany okres czasu mona byo uzna za czas pracy musz wic zosta spenione dwie przesanki: pracownik musi pozostawa w dyspozycji pracodawcy przez dyspozycj naley rozumie gotowo do wykonywania polece, wykonywanie tyche polece. pracownik musi przebywa w zakadzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Jak z powyszego wynika faktyczne wykonywanie pracy nie jest konieczne do tego aby dany okres by do czasu pracy wliczony. Wystarczy e pracownik jest w dyspozycji pracodawcy, czyli oczekuje na polecenia pracodawcy bdc gotowym do ich wykonania. Normy czasu pracy zakrelaj grn granic czasu pracy. Wymiar czasu pracownika moe by wic krtszy od normy czasu pracy nie moe jednak by duszy. Przyjo si uznawanie podstawowej normy czasu pracy za cay etat. Jeeli pracownik zgodnie z umow o prac powinien pracowa w wymiarze wynoszcym poow normy czasu pracy uwaa si, i pracuje on na p etatu.