SKDARLI SFNN R- SF SML ESER ZERNE Alim YILDIZ*

Anahtar kelimeler: skdarl Sf, Divan Edebiyat, iir. ZET skdarl Sf 1862-1901 yllar arasnda yaam bir airdir. iir kitab bulunmaktadr. Bunlardan biri de ir-i Sfdir. Bu eser 1899 ylnda stanbulda baslmtr ve ierisinde 29 gazel bulunmaktadr. SUMMERY Uskudarli Safi is a poet who lived between years 1862-1901. There are three poem books belong to him. One of these poem books is Sir-i Safi. This book published in stanbul in 1899 and there are 29 poems (Gazel) in it totally.

skdarl Sf olarak tannan airin asl ad Mustafa Sfdir. Nkteci bir zat olan divn- muhsebt bakatibi air Tosyal Reidefendizde Mehmet Emin Nzhet beyin oludur. 1862 ylnda babasnn defterdar olarak alt Yanyada dodu. Bir sre sonra babasyla birlikte stanbula dnd ve skdar hsaniye mahallesinde yaamaya balad. lk tahsilini skdar Fndkl Mektebinde tamamladktan sonra Paakaps Rtiyesine girdi. Rtiye tahsilinden sonra bir sre Selimiye camiinde Abdurrahman Efendinin derslerine devam etti. Abdlkadir Efendi adnda birinden Farsa, Arapa ve edebiyat dersleri ald. 1880de skdar Bidayet Mahkemesi katipliine tayin edildi. Daha sonra Frka- Askeriyye Mhimme Katiblii greviyle Trablusgarpa gnderildi. stanbuldan Trablusgarba hareket ettii gn hdrelleze tesadf ettii iin: Devrn beni mev-y kadmimden ayrd Olduklar gn Hzr ile lyas mlk
1 2 3 beytini sylemitir . Buradaki grevinde iki yahut drt yl kadar almasna ramen asker frka komutan Arif Paa ile anlaamad ve:

Bir zamn da halefim bezl-i mes etsin Dmesin ukde-i tehre mr- frka
* C. . lahiyat Fakltesi Trk-slam Edebiyat Anabilim Dal. 1 bnlemin Mahmut Kemal nal, Son Asr Trk airleri, stanbul 1970, III, 1557. 2 Bkz. Tatldilzde Ahmed Sf (. 1926), Sefnets-Sf, Sleymaniye Ktp. (Mikrofilm arivi nr. 2096), X, 1121. 3 Bkz. Ali Cevad, Memlik-i Osmniyyenin Tarih ve Corafya Lgati, stanbul 1317, IV, 1130.

270

skdarl sfnin ir-i sf...

nziv-gh- kanatde yeter ey Sf Bana imdiden ger bir lokma ile bir hrka
4 diyerek grevinden istifa ile tekrar stanbula dnd . Damat Mahmut Celalettin Paann meclislerine devam etti. Paann olu Prens Sabahattinin zel hocaln yapt. Bir ara skdarda attar dkkan altrd. Paann Avrupaya kamasndan sonra, onunla olan mnasebetinden dolay yaplan bir ihbar zerine Halepe srld. Halep mektupu muavinlii grevinde iken 1901 ylnda vefat etti. Mezar Halepte 5 hkmet kona civarndaki Ceble kabristanndadr . Manastrl Rfat bey, mezar tana yazlmak zere, vefatna; Kalender ir-i yekts asrn Edb-i l-bli mr Sf

Tkendi bde-i zevk-i hayt Ecel cmn nihyet grd kf kp cem syledi trh-i fevtin Saf-y cennete azmetti Sf beyitleriyle tarih drmtr . Gen saylabilecek bir yata lmesine ramen, yaad dnemde eserleriyle dikkatleri zerine eken ve dneminin byk edebiyatlarnn vgsne mazhar olan 7 8 bir airdir . zellikle, slm- Hazret-i mer Yhud Bir Harika(stanbul 1308/1890)
4

Tatldilzde a.g.e., X, 1121. Ali Cevad, istifa nedenini hastalna balamaktadr. Bkz. Ali Cevad, a.g.e., IV, 1130. 5 Bursal Mehmet Tahir, Osmanl Mellifleri, stanbul 1333, II, 292. Hayat hakknda ayrca bkz. Ali Cevad, Memlik-i Osmniyyenin Tarih ve Corafya Lgati, stanbul 1317, IV, 1130-1132; Tatldilzde Ahmed Sf (. 1926), Sefnets-Sf, Sleymaniye Ktp. (Mikrofilm arivi nr. 2096), X, 1120-1121; bnlemin Mahmut Kemal nal, Son Asr Trk airleri, stanbul 1970, III, 1557; Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi, Sf Mustafa Bey (skdarl Sf), stanbul 1990, VII, 413; Abdullah Uman, Sf, Byk Trk Klasikleri, stanbul 1990, IX, 208. 6 Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi, stanbul 1990, VII, 413, 7 rnein; Edebiyt- Ummiyye Mecmuasnda, Mirt- Sfden balyla verilen bir iirinin bandaki; Gayr-i matbu divanndan baz paralar iktibas edeceimiz skdarl Sf bey merhum memleketimizin en byk ir ve nzmlarndandr. Merhum, devr-i sbkn en sitem-dde ve rencdelerinden olduundan mteessf itihr etmemitir. sr- manzmesi keml-i itin ile mtlaa olunursa zamannda Nef ayarnda bir ir olduu tezhr eder ifadesi, irlii hakkndaki deerlendirme asndan ilgi ekicidir. (Bkz. Edebiyt- Ummiyye Mecmuas, nr, 68-37, s.694, 18 Mays 1918). Muallim Naci, Sfnin Cidl-i Sd b Mdde isimli kitabna yazd takrizde, Sf efendi, herkesin malmu olacak derecede hret alm bir ir olmad halde uar-y mehremizden ouna taban ve iktidren tefevvuk etmi bir gentir demektedir (Bkz. Sf, Cidl-i Sad B-Mdde, Kostantiniyye 1303, s. 5). Yine ayn esere bir takriz yazan Namk Kemal de; .... Rifat-i kadrine olur bd Nzm vye-dr- hret olur Kudret-i tabn eder izhr ifadelerini kullanmaktadr. (Bkz. a.g.e., s. 4.) Sleyman Nazif ise, 12 Haziran 1338 tarihli Peym- Sabah gazetesindeki Edebiyatmzda Gazel isimli yazsnda, ...Vadisinde bu airi kimse taklit edemez. Ernn ksm- azam, hayat gibi ve hayatyla beraber perian olmutur ifadelerini kullanmaktadr. Rza Tevfik de; u dada anlalmaz bir sad var msrayla balayan iiri iin; Evet, hakikaten bir eyler var! Gnlmzn hassas tellerine dokunuyor. Bu ir Sf pek ok kiilerin hibir ey duymadklar yerde bir ey duyuyor; grmedikleri yerlerde bir eyler gryor. Mistik bir ruh her eyde Allhn srlarn gryor. Demek her eyi bir mucize eklinde gryor. Bu gr, bu duyu herkese myesser olmu kabiliyetlerden deildir! ifadelerini kullanmaktadr. Bkz. Rza Tevfik, Hurf mezhebine slik bir ir: Sf, Yeni Sabah, 23 Haziran 1944).

alim yldz

271

isimli mesnevisi ile yine mesnevi tarznda Sdnin Glistanndan manzum olarak 9 tercme ettii Cidl-i Sad B-Mdde (Kostantiniyye 1303/1896) adl eseri ok 10 beenilmi ve okunmas tavsiye edilen kitaplardan olmutur . Gayr-i matbu bir divan 11 da bulunan Sfnin baslm bir dier eseri ise ir-i Sf adn tamaktadr. lmnden iki yl nce, 1317 (1899) tarihinde Dersaadet Kasbar matbaasnda baslan ir-i Sf isimli makalemize konu olan bu eser, Baz Gazellerim balyla verilen toplam 29 iirden olumaktadr. Genel olarak gazelin beyit says 5 ile 9 12 arasnda olmasna ramen , Sfnin bu eserinde yer alan gazellerden tanesi (10, 11, 18) beyitli (n-tamam gazel)dir. Dier gazellerinin beyit saylar yledir: 4 beyitli: 5 (7, 8, 14, 17) 5 beyitli: 13 (1, 2, 4, 9, 12, 13, 15, 21, 23, 24, 25, 26, 27) 6 beyitli: 6 (3, 16, 19, 20, 28, 29) 7 beyitli: 1 (5) 8 beyitli: 1 (6) Gazellerden sekizinde de (1, 3, 12, 15, 20, 22, 25, 28) mahlas kullanlmamtr. Vezin olarak aruzu kullanan Sfnin iirlerinde zihaf, imale ve medli imale gibi vezin kusurlarna fazlaca rastlanmaktadr. Sfnin gazellerinde yer yer ataszlerine ve ataszlerini artran ifadelere rastlanmaktadr. Bunlardan bazlar yledir: Derdi olan inler Feryd- b-karrm zannetmeyin tehdir 14 Derdi olanlar inler mehr bir meseldir (2/3) Her gzelin bir kusuru bulunur Mutlak her gzelin bir de kusru bulunur Grmemi kimse derim yle ser--p gzeli (14/2) nsann bana i gelir Dnd dnd bana gedi bu gerdn gy demin gr ki bandan ne felket geiyor (15/4)
13

Ayrca, Ali Enverin Semhne-i Edeb isimli eserinin banda Sfnin bir takrizi bulunmaktadr. Bkz. Ali Enver, Semhne-i Edeb, stanbul 1309. 8 Bu eser iin bkz. Alim Yldz, skdarl Sfnin slm- Hazret-i mer Yhud Bir Harika Mesnevisi, D.E.. lahiyat Fakltesi Dergisi, Say: XIII-XIV, zmir 2001, s. 219-249. 9 Bkz. skdarl Sf, Cidl-i Sad B-Mdde, Kostantiniyye 1303 (1886). 10 rnein Necib Asm, Kitb isimli eserinde Hangi Kitaplar Okumal? bal altnda Sfnin Cidl-i Sad B-Mdde isimli eserine de yer vermektedir. Bkz. Necib Asm, Kitb, stanbul 1311 (1893), s. 179. 11 Bkz. Tatldilzde a.g.e., X, 1121. 12 Gazellerin beyit says ile ilgili bkz. Ahmet Ar, Gazelin Beyit Says ve Konusu Hakknda Yeni Bilgiler, Trklk Bilimi Aratrmalar, Say: 24/III, Harvard 2000, s. 1-5. 13 Mahlasla ilgili bkz. . Faruk Akn, Divan Edebiyat, DA, stanbul 1994, IX, 394-396. 14 Verdiimiz rakamlardan ilki iir, ikincisi beyit numarasn gstermektedir.

272

skdarl sfnin ir-i sf...

Kimse, kimsenin halini bilmez Bilir mi ehl-i skn dil ne vecde mstarak Olur mu kimsenin gh kimse hlinden (27/3) Gazelleri arasnda, kasidede bir blm olan fahriye niteliinde, baz ifadelerine de tesadf edilmektedir. kinci gazelinin makta beytinde, sz syleme sanatnda zorlama ve gsterii braktn syleyerek, kne her hnn bir gazel olduunu mbalaal bir ekilde ifade eder. Fenn-i beynda Sf terk-i tekellf etdim Her h- knem gy ki bir gazeldir (2/5) Bir baka gazelinde de, her divan airinin ideali olan, kendisinden nce bir 15 baka air tarafndan sylenmemi bulunan ve adna bikr-i mazmn denilen orijinal bir syleyi yakaladna dikkat eker. Bikr-i mazmnuna dikkatle bakn Sfnin Resmedin levha- takdre o zb gzeli (14/4) Bir dier beytinde, iirinin saf bir baldan daha saf ve ar-duru olduunu syleyerek, sz sylemede zevk sahibi olan tatl dillileri bu duruma ahit tutar. Saf-y ir-i Sf var mdr ehd-i musaffda Sorun ey zevk-drn- shan rn-zebnlardan (18/3) Sfnin iirlerinde dikkatimizi eken bir baka konu sevgidir. Muhabbetdir redifli gazelinde tamamen sevgi konusu zerinde durur. Ona gre insanlar ve cinler seven konumunda olduu gibi, kintn ruhu da sevgi zerinedir. ns cn hep muhibdir ey Sf Rh- kevn mekn muhabbetdir (4/5) Her ne kadar tm insanlar seven konumunda grse de, bir baka gazelinde sevginin sadece aklara ait bir sermaye olduunu, saf cahillerin ise serveti sermaye zannettiklerini syler. Sermyeyi ak ehli muhabbetde bulurlar Sf chel serveti sermye sanrlar (26/5) Sfye gre dnya bir imtihan yeridir. nsan dnyada yaad mddete bir ok zorlukla karlaacak, bana trl belalar gelecektir. nsan, vefasz dnyada imtihan iinde olduunu bilerek, bu durumdan ikayette bulunmamaldr.

15

Bkz. skender Pala, Ansiklopedik Dvn iiri Szl, Ankara, tsz, s. 324.

alim yldz

273

Mihen mek yasa bama ikyet etmem Bu cihn- b-vefya ben o imtihna geldim (25/5) Her air gibi Sf de iirlerinde edeb sanatlara yer vermitir. iirlerinde yer alan edeb sanatlarda orijinal bulular, farkl syleyiler bulunmamakla birlikte bu sanatlara rnek olan beyitlerden bazlar yledir: Akis: Bir dize ya da cmlenin anlaml iki parasndan birini nce, dierini sonra sylemek sanatdr. Aks-i tam ve aks-i nks olarak ikiye ayrlr. Aadaki beyit aks-i nksa rnektir. mdan subha kadar inlemedir knnum Subhdan ma kadar alamadr hengim (20/5) tikak: Ayn kkten tremi olan en az iki szc bir dize ya da beyit ierisinde kullanma sanatdr. Aadaki beyit bu sanata rnektir. Saf-y ir-i Sf var mdr ehd-i musaffda Sorun ey zevk-drn- shan rn-zebnlardan (18/3) Tecahl-i Arif: Bilinen bir gerei, bir nkteye dayanarak bilmiyormu gibi syleme, bilmezden gelme sanatdr. Bir beyitte nedenini bildii halde, gzyann niin krmz (kan rengi) olduunu sormaktadr. Bu beyitte istifham sanat da bulunmaktadr. Derd-i hicrn ile benzim sararup solmadadr Gzmn yalar bilmem ki neden al oluyor (19/5) Tekrir: Szn etkisini kuvvetlendirmek amacyla yaplan tekrarla oluan bu sanata rnek olabilecek beyitlerden birka yledir. Mest-i zevk evkinim ferydm mazr tut Mest-i zevk u evk olan b-sabr u b-temkn olur (8/3) Mehcr- vislin olal sne-zen oldum Bir sne-zenim imdi ki bir sneden oldum (9/1) Gayri zikretse de Sf yine maksad sensin Gizli gizli aarm cmle niktmda seni (10/3)

274

skdarl sfnin ir-i sf...

Telmih: Herkes tarafndan bilinen, gemiteki bir olaya, nl bir kiiye iaret 16 ederek onu anmsatmak sanatdr. Sf, iki ayr iirinde, Hz. Yakub ve onun hzn 17 evi beytl-hazen/ beytl-ahzn olarak bilinen evine telmihte bulunmaktadr. irim de hazn ben de haznim yine Sf Yakb-sft mlik-i beyt'l-hazen oldum (9/5) Hk ile yeksn eder dil-hnemi Beyt-i ahzn yle tahtn olur (16/5) Hz. Sleymann veziri saf telmihte bulunulan kiilerdendir.
18

ile byk mutasavvf Abdlkadir Geylan19 de

Srme-i em olal hk-i kudm-i saf Sfiy kuhl-i mdv da gzmden kd (13/5) Ak ile devrn eder Sf gibi Mazhar- esrr- Geyln olur (16/6) Sf, mehur Kerbel hadisesine
20

de telmihte bulunmaktadr.

Ceml-i mh pertevi hicb- ihtifdadr O bir iim sudur fakat fez-y Kerbeldadr (23/1) Tenasp: Bir konu zerinde, aralarnda eitli ilgiler bulunan en az iki szck, terim veya deyimi bir dize ya da beyit iinde rastgele, sralama amac gtmeden kullanmaktr. Bu sanata rnek olan baz beyitler unlardr. Yine gzm dkecek zannma gre brn Hev-y htrmn tre bir sehbesi var (7/2) Saf-y tb- muhabbetle mestdir Sf Ne bir sebs elinde ne bir karbesi var (7/4) Sen gl-bedenin evki ile blble dndm Amm ki cihnn nazarnda diken oldum (9/3)

16 17

Hz. Yakubla ilgili ayetler iin bkz. Bakara, 2/122, 136, 140; li mrn, 3/84; Nis, 4/163; Enam, 6/84; Hd, 11/71; Ysuf, 10/38; Meryem, 19/49; Ankebt, 29/27; Sd, 38/45. Beytl-hazen iin bkz. . Pala, a.g.e., s. 84. 18 saf iin bkz. . Pala, a.g.e., s. 45; A. Talat Onay, Trk Edebiyatnda Mazmunlar (Haz. Cemal Kurnaz), Ankara 1993, s. 44; Hasan Akta, ada Trk iirinde Tarihi ahsiyetler ve Eserler, Konya 2002, s. 166. 19 Kdiriyye tarikat kurucusu Abdlkdir-i Geyln iin bkz. Sleyman Uluda, Abdlkdir-i Geyln, DA, stanbul 1988, I, 234-239. 20 Kerbela olay hakknda bkz. Ahmet Cevdet, Ksas- Enbiya ve Tevrh-i Hulef, Dersaadet 1331/1913, II, 202-233. Ayrca bkz. nal Kl, Tartmalarn Odandaki Halife Yezid b. Muaviye, stanbul 2001, s. 209265.

alim yldz

275

Sularn seyrini grdke gnl c etdi Alaya alaya dery da gzmden kd (13/2) Tebih: Sz daha etkili bir duruma getirmek iin, aralarnda trl ynlerden ilgi bulunan iki eyden, benzerlik bakmndan gsz durumda olan nitelike daha stn olana benzetmektir. Sf bir beytinde, gnln dilberin rahat ve huzur meydanna, gzn ise yine dilberin sahil sarayna benzetmektedir. Bu beyitte geen saf kelimesinin gece aan ve gndz kapanan bir iek anlamna geldii de gz ard edilmemelidir. Gnl sahn- saf-y dil-berimdir Gzm shil-sary- dil-berimdir (6/1) Tevriye: ki anlama gelen bir szcn bir anlam beytin genel anlamna uyar, teki anlam uzaktan ya da dolayl olarak ilgili olursa tevriye sanat meydana gelir. Aadaki beyitte geen Sf kelimesi hem airin mahlas olarak, hem de saf anlamnda kullanlmas ynyle tevriye sanatna rnektir. Sermyeyi ak ehli muhabbetde bulurlar Sf chel serveti sermye sanrlar (26/5) Tezat: ki dnce, duygu ve hayal arasnda birbirine kart olan nitelikleri ve benzerlikleri bir arada sylemektir. Aadaki ilk beyitte yer alan vuslat ve hicran kelimeleri ile ikinci beyitteki vefat, lmek ve hayat kelimeleri arasnda tezat sanat vardr. Ne vuslat isterim Sf ne hicrn Merm ancak rz-y dil-berimdir (6/8) Yine rhum sever esn-y veftmda seni lrm terk edemem hl-i haytmda seni (10/1) Tehis: nsan dndaki varlklar dnen, duyan ve hareket eden bir insan kiiliinde gstermek, kiiletirmektir. Bir beyitte gze, canllara ait olan irade ve istek vasf verilerek tehis sanat kullanlmaktadr. Gzm yalar dkp sndrmek ister Dehnmdan saldka erre (28/3) BAZI GAZELLERM 1 Mefl mefiln feln

276
s. 3

skdarl sfnin ir-i sf...

Mihrinle yanar bir ahterim ben Yandm yanal mnevverim ben Seyyre-i b-karr isem de Mehprem ile berberim ben

Can ulesini vcdum rter Toprakda kalan mcevherim ben Mirt- dilim cemle hayrn Bilmem ki ne srra mazharm ben Akn beni ll eder velkin Ol syede bir suhan-verim ben 2 Mefl filtn mefl filtn s. 4 Meftnu olduum ey bir hsn-i b-bedeldir Gnlmde bir emel var bilmem nasl emeldir Bir bahr-i b-girnda rhum sebhat eder Bir shili ebeddir bir shili ezeldir Feryd- b-karrm zannetmeyin tehdir Derdi olanlar inler mehr bir meseldir Ben izdiyd- gamdan gnden gne zebnum Lkin o mh-prem dnden bugn gzeldir Fenn-i beynda Sf terk-i tekellf etdim Her h- knem gy ki bir gazeldir 3 Filtn filtn filtn filn Pre pre eyledi gamzen dern- kalbimi Katre katre gzlerimden dkd hn- kalbimi Gh zlfn gh ruhsrn gelir endeme Renkden renge koyar hergn n- kalbimi s. 5 Kuvvet-i kalbim metnet gsterirken dalara

alim yldz

277

Bir nighn eyledi muhtel skn- kalbimi Hecr-i srden ikyet eylemezdim bir zamn Mmkn olsa gzlerim grse butn- kalbimi Bin muamm-y hakkat kef eder bir noktada Eylese tefsr bir rif mtn- kalbimi Gz yumup ekl-i gn--gn- lemden bugn Bir pernin ryuna adm uyn- kalbimi 4 Feiltn mefiln feiln (Filtn) (faln) Cn iinde nihn muhabbetdir Cnma cn katan muhabbetdir ki lemde zevk- rhn ki badan olan muhabbetdir En hazn m-cer sirik-i revn En gzel dsitn muhabbetdir s.6 Dile dil-dr eyleyen manzr Arada parlayan muhabbetdir ns cn hep muhibdir ey Sf Rh- kevn mekn muhabbetdir 5 Feiltn feiltn feiln (Filtn) (faln) Seni bizzt dilerken senden Beht ile sen beni aldn benden

Hsnn grmek in hakkyla Nr alr dde dil-i renden

O tebessmleri yd etdike Gl kopardm sanrm gl-enden

278

skdarl sfnin ir-i sf...

Gn doar matla- ikblimden Bir nigh eyler isen revzenden Hayra kar gelir akama kadar Kim grrse yzn erkenden s. 7 Meyl-i mesken ediindir dim Beni vre eden meskenden Sfiy fark edemem hayretle 21 Zdi-i* pr-hatar memenden

6 Mefln mefln feln Gnl sahn- saf-y dil-berimdir Gzm shil-sary- dil-berimdir Haytm inbistndan ibret Vcdum hk-i p-yi dil-berimdir iekler hande-i dil-dra benzer Sular sret-nm-y dil-berimdir Fevnlar* kadd-i yrimden nine Temyller ed-y dil-berimdir Nesm-i subh-dem h- dernum Seher vakti lik-y dil-berimdir s. 8 Serim sevdl efkrm pern Dernum pr-hev-y dil-berimdir Vakrm ihtiytm neng rm Heyl-y vef-y dil-berimdir
22

Ne vuslat isterim Sf ne hicrn

21

22

Msrada Zd eklinde yer alan kelimenin grebildiimiz szlklerde (el-Mevrid, el-Mncid, Kms- Osmn, Kms- Trk, Ahter-i Kebr, Gencne-i Gftr Fehreng-i Ziy, el-Muceml-Frisiyyl-Kebr Fehreng-i Bzrg-i Fris vb. ) anlamn bulamadk. (A. Y.) Msrada yer alan Fevn kelimesi, baka trl okunmaya msait deildir. Bununla birlikte bu kelime yukarda iaret ettiimiz szlklerde de yer almamaktadr. (A. Y.)

alim yldz

279

Merm ancak rz-y dil-berimdir 7 Mefiln feiltn mefiln feiln Gnl binlarnn snede harbesi var Harb- gnlmn alnmda bir kitbesi var Yine gzm dkecek zannma gre brn Hev-y htrmn tre bir sehbesi var Tark-i akna girdim slk shibiyim O nzik ellerine gnlmn inbesi var Saf-y tb- muhabbetle mesttir Sf Ne bir sebs elinde ne bir karbesi var 8 Filtn filtn filtn filn s. 9 ltiftn ehl-i evke ol kadar rengn olur Bir tebessm eylesen gnlmde ehr-yn olur ve-i hilm gazabda shiriyyet gsterir Gh bir h o gzler gh bir hn olur Mest-i zevk evkinim ferydm mazr tut Mest-i zevk u evk olan b-sabr u b-temkn olur Byle gy eyleyen tesr-i hicrndr beni Telh-km olduka Sf szlerim rn olur 9 Mefl mefl mefl feln Mehcr- vislin olal sne-zen oldum Bir sne-zenim imdi ki bir sneden oldum Bir mevhibedir min-tarafi'llh bu cilve Bd-i taalluk ne sen oldun ne ben oldum Sen gl-bedenin evki ile blble dndm Amm ki cihnn nazarnda diken oldum

280

skdarl sfnin ir-i sf...

s. 10 Gam-hnede mihnet keder etrfm ald Bir bama kaldmsa da bir encmen oldum irim de hazn ben de haznim yine Sf Yakb-sft mlik-i beyt'l-hazen oldum 10 Feiltn feiltn feiltn feiln (Filtn) (faln) Yine rhum sever esn-y veftmda seni lrm terk edemem hl-i haytmda seni leme remz ederim fart- muhabbetle btn Trl trl harekt u sekentmda seni Gayri zikretse de Sf yine maksad sensin Gizli gizli aarm cmle niktmda seni 11 Mefiln feiltn mefiln feiln (faln) Gnl bir te-i pinhn vcd hkister Trb- cism ile muber iimdeki cevher Nasl tahamml olunsun bu hl-i makse O ha cn veririm ben rakb cn besler s.11 ikeste eyledi mirt- kalb-i Sfyi Bu cilve-ghda benden ne grd ol dil-ber

12 Mefl filt mefl filn Ehl-i zemne lem-i bly sylesem Asam dehn- rzm dnyy sylesem Nm u nin dil-berimin mncel olur Halleylesem rumzu muammy sylesem Mirt- hsn ire neler grd gzlerim Hayrn kalrsnz o temy sylesem Ry iindeyiz bu cihnda ummumuz

alim yldz

281

Bilmem kimi bulup da bu ryy sylesem Mznin ehl-i hle abesdir tezekkr Bir gn zamnm olsa da ferdy sylesem 13 Feiltn feiltn feiltn feiln (Filtn) (faln) Levha- dehri tem da gzmden kd Ser-te-ser sret-i ey da gzmden kd s.12 Sularn seyrini grdke gnl c etdi Alaya alaya dery da gzmden kd Kapasam gzlerimi anda da lem grrm Badem hb da ry da gzmden kd Katre katre gzme durdu olup hn- sirik Bu harbt da sehb da gzmden kd Srme-i em olal hk-i kudm-i saf Sfiy kuhl-i mdv da gzmden kd 14 Feiltn feiltn feiltn feiln (Filtn) (faln) Bir dil-rya deimem ben o yekt gzeli Grseniz sevdiimi h ne dny gzeli Mutlak her gzelin bir de kusru bulunur Grmemi kimse derim yle ser--p gzeli

Gzlerim nrlanr cilve-i ddrndan Nazar- Hak ile etdike tem gzeli s.13 Bikr-i mazmnuna dikkatle bakn Sfnin Resmedin levha- takdre o zb gzeli 15 Feiltn feiltn feiltn feiln (Filtn) (faln)

282

skdarl sfnin ir-i sf...

Karmzdan yine seyr ile o fet geiyor Refte refte sanrm devr-i tarvet geiyor Meyl-i reftrn grmek ne byk frsattr Ey gnl gafleti terk eyle ki frsat geiyor Firkatin sati bir sl kadar hkmediyor Vakt-i frsat ne kadar olsa o sat geiyor Dnd dnd bama gedi bu gerdn gy demin gr ki bandan ne felket geiyor Nergise yol grnr gl diken stnde durur Ne abuk revnak- gl-zr- muhabbet geiyor 16 Filtn filtn filn Lehesi gitdike nrn olur Subh- evvel farz edin sn olur s.14 Pek yakndr cna ol matlb- dil Beynimizde zevk-i rhn olur Her zamn etmez tecell talati Ylda bir nevrz- sultn olur Hbda ddrn seyr eylerim Grdm ry da Rahmn olur Hk ile yeksn eder dil-hnemi Beyt-i ahzn yle tahtn olur Ak ile devrn eder Sf gibi Mazhar- esrr- Geyln olur

17 Mefl mefl mefl feln Cn verdiim f-y uhd etmek indr Mahvolduum isbt- vcd etmek indr

alim yldz

283

Ecsd gibi menzil-i sflye tenezzl Ervh gibi ara sud etmek indr s.15 Set ekdiim imkn- huzztma kar Hep nefsime tayn-i hudd etmek indr Ser-mest-i mdm olduu Sf-i hakrin Terk-i elem-i bd nebd etmek indr 18 Mefln mefln mefln mefln Verir dil dem elbet bir civna nev-civnlardan Ne mmkin kendini almak cihnda dil-sitnlardan eker miydi gnl byle muhabbet cilve-i sahtin ekilmek kbil olsayd eer ebr-kemnlardan Saf-y ir-i Sf var mdr ehd-i musaffda Sorun ey zevk-drn- shan rn-zebnlardan 19 Feiltn feiltn feiltn feiln (Filtn) (faln) Dem-be-dem ddelerim giryeye meyyl oluyor Yeti ey rh- revnm bana bir hl oluyor Haftalarca oturup alasa gnlm yeri var Mhm grmeyeli ben bu kadar sl oluyor s.16 Gnlme bakaca tesr ediyor her hlet Neeler hzne saflar kedere dl oluyor Rzgr sanrm h ediyor ber-mehcr Sular zannederim gzya seyyl oluyor Derd-i hicrn ile benzim sararup solmadadr Gzmn yalar bilmem ki neden al oluyor Hasret-i dilber ile bunca zamndr Sf Felein mihnet endhuna p-ml oluyor 20

284

skdarl sfnin ir-i sf...

Feiltn feiltn feiltn feiln (Filtn)

(faln)

Heyetimden beni zanneyleme h u engim Ne kadar en grnrsem o kadar dil-tengim Deli mihnetine byle szldm kaldm Yanal teine kl gibi oldu rengim Kkln ukde brakd dil-i pr-tbmda Ruhlarndan hele fet-zede-i nrengim s.17 Gnlmn lyk bir dil-ber-i mstesn yok Ancak ey server-i hbn sen olursun dengim mdan subha kadar inlemedir knnum Subhdan ma kadar alamadr hengim Bir zaman ben dahi ak ehline tan eyler iken km imdi melmet-zede-i b-nengim 21 Mefln mefln mefln mefln Gidp dergh- yre arz- hct eylerim her gn Huls-i kalb ile arz- mnct eylerim her gn Zamn- iftirk artyor gnden gne heyht Telakk nerde ben tecdd-i m-ft eylerim her gn Mermm mey deildir maksadm skyi grmekdir Muhabbet ehliyim azm-i harbt eylerim her gn Misfir-hne-i dnyda bir mddet bulunsam da Sefer kasdyla tertb-i mhimmt eylerim her gn s.18 Garaz Sf shanden iddi-y iriyyetse Ben ol davy srmla isbt eylerim her gn 22 Filtn filtn filtn filn Ak- rz-efznuma czce noksn gelmesin Htr- meysuma mmd-i dermn gelmesin

alim yldz

285

Hod-be-hod olsun fed cn u tenim ol gamzeye smndan cyna bir baka kurbn gelmesin Almamak artyla verdim cnm cnnma Gelse de rz- kymet cismime cn gelmesin Sz- akmdan hazer klsn hayl-i m-siv Gnlm te-gh- gamdr anda pek yan gelmesin 23 Mefiln mefiln mefiln mefiln Ceml-i mh pertevi hicb- ihtifdadr O bir iim sudur fakat fez-y Kerbeldadr Vislinin husldr yegne maksadm benim Ben ol fakre benzerim ki fikri kmydadr s.19 Ol fitb- r gibi sitre-i eref mi var Ne re ben zemndeyim o mh-r semdadr Liykat- visl yok dil-i zafde henz Tekarrbm o dil-bere makm- ilticdadr Kalrsa hl-i dil-berde olur muhl-i Sfiy Fakat mdimiz bizim inyet-i Huddadr 24 Mefl mefl mefl feln Andka ser-i kyn sahrlara smam Ulviyyet-i efkr ile dnylara smam Ukbda dahi vsl- cnn olamazsam Cennetlere glenlere mevlara smam k-i beden eyler karm hrice bir gn Rhum sklr yle heyllara smam Mhiyyetim idrk ile olmaz mutasavver Bir havsala-szm ki sveydlara smam s.20 Sf ararm fevk- avlimde avlim

286

skdarl sfnin ir-i sf...

Ulviyyet-i efkr ile dnylara smam 25 Mtefiln feln mtefiln feln Dolaup diyr- hecri der-i dil-sitna geldim Gam, iftirk, derdi, elemi beyna geldim Grp ol ceml-i pki bu cihndan yle gitsem Sanrm meserretimden yeniden cihna geldim Beni almamak lisna o vefsza der mi O vefszn yznden bu kadar lisna geldim O nasl bu hsn nla mteferrid-i zamnsa Bu zamnda ak ile ben o kadar yegne geldim Mihen mek yasa bama ikyet etmem Bu cihn- b-vefya ben o imtihna geldim 26 Mefl mefl mefl feln Hrleri cennetde sana dye sanrlar Balarda tarlar seni prye sanrlar s.21 Ol hsn ile yneye olduka mukbil Ay aksediyor safha- deryya sanrlar Ddrn bir cevher-i n-yb tanrlar klarn mflis-i b-vye sanrlar Kyunda rakbi beni dem-beste grenler Yek-dgere dargn iki hem-sye sanrlar Sermyeyi ak ehli muhabbetde bulurlar Sf chel serveti sermye sanrlar 27 Mefiln feiltn mefiln feiln (faln) Visle vermedi bir reng-i r-y alndan Bir iltift yz grmedim cemlinden

alim yldz

287

Hayl hb gibi gedi ol per amm Gzmde hb eseri kalmad haylinden Bilir mi ehl-i skn dil ne vecde mstarak Olur mu kimsenin gh kimse hlinden s.22 Hikye eylerim elbet sabh- maherde Bu ekdiim elemi firkatin leylinden Sevd- nme-i ernn btn Sf Siyh-rzi-i hicrn kar melinden 28 Mefln mefln feln Dile asa ne rtbe yr yre Gnl bir yresin amaz o yre Yakam kurtulmad dest-i sitemden Girbn oldu amm pre pre Gzm yalar dkp sndrmek ister Dehnmdan saldka erre Beni vaslnla kurtar gzyandan Aman deryya ddm al kenre Cihnda olmad vuslat myesser lnce bri konsak bir mezra s.23 Gzmden ben ayrmazken o hu Beni almaz nigh- itibra 29 Mefiln feiltn mefiln feiln Ceml kym vech-i ahseni ararm Bahr blblym bezm-i gl-eni ararm Yolunda cn teni eylerim fed cmle Ne cnma bakarm ben ne de teni ararm Sabh- maher olup da anca gzlerimi Yine seni sorarm ben yine seni ararm23 Leyl-i firkatin encm-mr olmakdan Garaz budur ki o hurd-i reni ararm Harm-i vuslatn cstc eder giderim Ne var ben ne diyr ne meskeni ararm
23

Beytin yannda tercmedir ibaresi bulunmaktadr.

288

skdarl sfnin ir-i sf...

Benimle yr meer yek-vcd imi Sf Felekde gafleti seyret ki ben beni ararm