Kriminoloki glosarij

Kriminologija 1- Uvod

Kriminoloki glosarij

Osnovni pojmovi u kriminologiji

Kriminoloka literatura

Problem: Povrna, nejasna, i neprecizna terminologija (?)

kriminalitet; kriminal; zloin; prijestup; delikt; delinkvencija; antisocijalnost; asocijalnost; devijantnost itd.

nepravilno se definiu, odnosno koriste kao poseban tip ponaanja kojima se kriminologija bavi; esto se izmeu ovih pojmova (pogreno) postavlja znak jednakosti (?!)

Osnovni pojmovi u kriminologiji

Zato je definiranje pojmova bitno za kriminologiju?

precizna i dosljedna upotreba termina jeste uslov za razvoj nauke; jasno odreenje pojmova otklanja mogunost kontradikcija i sporenja meu naunicima; odreenje sadraja kljunih pojmova neposredno doprinosi kvaliteti kriminolokih istraivanja a samim tim i aplikaciji njihovih rezultata.

1. Kriminalni fenomen

najiri pojam koji obuhvata delinkventa kao individualnu, delikt kao pravnu i kriminalitet kao socijalnu pojavu.

djelo

reakcija kriminalni fenomen

poinitelj

kriminalitet

rtva

2. Zloin

individualno kriminalno ponaanje (injenje ili neinjenje), odnosno pojedinano djelo kojim se kri krivini zakon, to za posljedicu moe imati kanjavanje poinitelja. # crimen (lat.); crime (eng.); verbrechen (germ.); reato (ital.)

zloin (krivino djelo) radnja

posljedica

uzrona veza r.-p.

proptivpravnost odreenost u zakonu

3. Kriminalitet

masovna pojava koja predstavlja ukupnost svih zloina u odreenom vremenu i odreenom prostoru.
kriminalitet primarni sekundarni

4. Socijalna devijacija

krenje odreene drutvene norme na koju se neformalno reaguje (moralne, religijske, kulturne ...)

5. Delinkvencija

Ukupnost, u pravnom sistemu, zabranjenih djela (delikata). predmet prouavanja kaznenog prava (krivino pravo)

posebna znaenja:

maloljetnika delinkvencija(?!) preddelinkventno ponaanje(?!)

krivina djela prekraji privredni prijestupi povrede discipline

6. Kriminalizacija

Individualna kriminalizacija (kriminogeneza): proces nastajanja kriminalca (vrenje zloina od strane pojedinca)

Socijalna kriminalizacija: krivinopravni proces u kome od drutva odreeni subjekti ponaanje pojedinca oznaavaju kao kriminalno

10

7. Poinitelj

Zloinac ili kriminalac: osoba koju karakterie kriminalna karijera (poinitelji teih djela, povratnici, vre djela po navici...)

Prijestupnik: osoba koja je izvrila djelo pod uticajem (najee) situacionih faktora (obino prvi put i/ili lakih krivinih djela)

11

8. rtva

fiziko lice, pravno lice, drutveni poredak ili druga drutvena vrijednost koja je povrijeena (oteena ili unitena) ili ugroena (konkretno ili apstraktno) zloinom ili drugim delinkventnim ponaanjem. viktimizacija (viktimogeneza); viktimitet.

12

9. Socijalna kontrola

Formalna socijalna kontrola: djelatnost zvaninih organa krivinopravnog progona koji zakonske norme stvaraju, tumae i primjenjuju.

Neformalna socijalna kontrola: skup mjera kojima drutvo svoje lanove podstie na potivanje opteprihvaenih normi ponaanja.

13

Kriminoloka literatura
- literarne tvorevine koje omoguuju potpunije upoznavanje kriminalnog
fenomena, a plod su njegovog sistematskog prouavanja naunim metodama.(Ignjatovi, ., 2005.)

udbenici, sistemska i monografska djela; materijali sa naunih savjetovanja i strunih skupova; specijalizovane biblioteke i baze podataka, izvori na internetu.

14

Udbenici, sistemska i monografska djela

Udbenici i sistematska djela:

pokuaj cjelovitog izlaganja svih osnovnih pojmova kojima se kriminologija bavi; na produbljen nain se bave obradom jednog ili niza povezanih problema koji ulaze u predmet kriminologije i najee su plod istraivanja;

Monografska djela:

15

Udbenici kriminologije na b-h-s jezicima:

Bokovi Milo: Kriminologija i socijalna patologija (Novi Sad); Horvati eljko: Elementarna kriminologija (Rijeka); Ignjatovi ore: Kriminologija (Beograd); Konstatinovi S. i Nikoli V.: Kriminologija (Ni); Kupevi-Mlaenovi Rajka: Kriminologija (Sarajevo); Milutinovi Milan: Kriminologija (Beograd): Nikoli Z.: Kriminologija sa socijalnom patologijom (Beograd); Perovi K.: Kriminologija (Niki); Pei Vukain: Kriminologija (Titograd); Petrovi B. i Meko G.: Kriminologija (Sarajevo); Singer Mladen: Kriminologija (Zagreb); eparovi Zvonimir: Kriminologija i socijalna patologija (Zagreb);

16

Materijali sa naunih savjetovanja i strunih skupova

European Society of Criminology (ESC); International Society for Criminology (ISC); American Society of Criminology (ASC); British Society of Criminology (BSC); Societe internationale de defense sociale (SIDS); European Institute for Crime Prevention and Control, affilated with the UN (HEUNI); UN Interregional Crime Research Institute (UNICRI); World Society of Victimology (WSV); Dani kriminalistikih nauka (Sarajevo) Dnevi varstvoslovja (Ljubljana) ...

17

Specijalizovane biblioteke i baze podataka, izvori na internetu

Specijalizovane biblioteke i referensni centri

(Washington, Chicago, Boston, Freiburg, Tbingen; Torino, Helsinki,..., Ljubljana, Beograd, Split)

Baze podataka (Dialog Information Service, Criminal Justice

Periodical Index, Criminal Justice Abstracts, Sociological Abstracts, Institute of Scientific Service- Social Science Citation Index, ...)

Internet
www.ncjrs.gov www.ojp.usdoj.gov/nij/ http://www.aic.gov.au/library/cinch/ ...

18

Elektronske baze
ELEKTRONSKI KATALOG Uzajamna baza COBISS Biblioteka FKN u sistemu COBISS COBISS.NET BAZE PODATAKA EBSCO obuhvata jedanaest baza podataka EMERALD :oblasti menadmenta, inenjerstva, informatike, tehnologije i bibliotekarstva SCIENCE DIRECT :baza izdavaa Elsevier, indeksira veliki broj naunih asopisa WEB OF SCIENCE :Science Citation Index Expanded, Social Sciences Citation Index i Arts & Humanities Citation Index. DOAJ (Directory of Open Access Journals) ZAKONI BOSNE I HERCEGOVINE EUR-LEX propisi, sporazumi i sudska praksa Evropske unije ODS dokumenti Ujedinjenih nacija

19

Literatura

Kriminologija, Ignjatovi, ., Slubeni glasnik, Beograd, 2005., (str. 20-38); Kriminologija, Petrovi, B., Meko, G., Pravni fakultet, Sarajevo, 2004., (str. 11-17); Criminology, Siegel, J., L., Thomson Learning, London, 2006., (str. 1-26); Prevencija kriminaliteta, Krivokapi, V., FKN, Sarajevo, 2006., (str. 1-11); Krivini zakon Bosne i Hercegovine, Slubeni glasnik BiH, broj 3/03.

http://www.fknbih.edu/

20