BLM 8-BORU AKII

Laminer ak: dzgn akm izgileri ve dzenli

hareket
Trblansl ak: hz alkantlar ve ok dzensiz hareket
Laminerden trblansa gei aniden
olmaz ve bir ara ak rejimi yaanr.
Trblansl aktaki hzl deiimlerin sonucunda,
akkann youn bir ekilde karmas, akkan
paracklar arasndaki momentum geiini arttrr.
Bu da yzeydeki srtnme kuvvetini ve
dolaysyla, gerekli olan pompa gcn arttrr.
Ak tam gelimi olduunda srtnme katsays
maksimum deerine ular.
Reynolds Says
Laminerden trblansl aka gei,
geometri,
yzey przll,
ak hz,
yzey scakl,
akkan tr ve daha birok eye baldr.

Osborne Reynolds, 1880 ylndaki detayl
deneylerden sonra, ak rejiminin esasen,
akkandaki atalet kuvvetlerinin, viskoz
kuvvetlere oranna bal olduunu kefetmitir.
Bu orana Reynolds says denir
ort ort
Atalet kuvvetleri
Re
Viskoz kuvvetler
V D V D r
n m
= = =
Hidrolik ap ve Kritik Re says
Akn trblansl olmaya balad Reynolds saysna kritik Reynolds
says denir. Farkl geometriler ve ak artlar iin kritik Reynolds saysnn
deeri farkldr. Dairesel borudaki i ak iin kritik Reynolds saysnn
genelde kabul edilen deeri 2300dr.
Re <= 2300 laminer ak
2300 <= Re <= 4000 gei ak
Re >= 4000 trblansl ak
Hidrolik ap:
4
c
h
A
D
p
=
Re
h
h h
D
VD VD r
m n
= =
Giri Blgesi
Akkan viskozitesinin neden olduu viskoz kayma kuvvetlerinin
etkisinin hissedildii ak blgesine hz snr tabakas veya sadece
snr tabaka denir. Varsaylan snr yzeyi, borudaki ak iki blgeye
ayrr: viskoz etkilerin ve hz deiimlerinin nemli olduu snr
tabaka blgesi ve srtnme kuvvetlerinin ihmal edilebilir olduu ve
zellikle radyal ynde hzn sabit kald dnmsz ak blgesi
(ekirdek ksm).
Giri Blgesi
Gelimekte olan ak blgesinde u = u(x, r) olmasna
karn tam gelimi blgede u = u(r)dir ve bir
boyutludur.
Boru eperindeki kayma
gerilmesi yzeydeki hz
profilinin eimi ile ilgilidir.
Hidrodinamik olarak tam
gelimi blgede hz profili
gibi bu blgede eper kayma
gerilmesi de sabit kalr. Zira
bu blgede hz profili ve
viskozite deimez.
Hidrodinamik giri uzunluklar:
,laminer
0.05Re
h D
L @
1 4
1 359
h,trblansl D
L . DRe =
Uygulamada 10D giri uzunluu nerilir.
BORULARDA LAMNER AKI
Dz bir borudaki daimi, sktrlamaz laminer viskoz
akn analizini yapacaz. Newtonun 2. yasas:
( ) ( ) ( ) ( )
2 - 2 2 - 2 0
x x dx r r dr
rdrP rdrP rdx rdx t t t t t t
+ +
+ =
Denklemin her iki yan 2tdrdx ile blnerek tekrar dzenlenirse,
( ) ( )
0
x dx x r dr r
r r
P P
r
dx dr
t t
+ +

+ =
( )
0
d r
dP
r
dx dr
t
+ =
te yandan,
( ) du dr t =
Newton tipi akkan
d du dP
r
r dr dr dx

| |
=
|
\ .
Bu denklemin sa taraf sadece
xe sol taraf ise sadece rye bal
olduundan bu eitliin deeri
sabit, yani dP/dx sabittir. Basit bir
analizle bu sabitin
2
w
dP
dx R
t
=
olduu gsterilebilir.
Hz Profili:
d du dP
r
r dr dr dx

| |
=
|
\ .
Denklemi 2 kez integre edilirse,
( )
1 2
1
ln
4
dP
u r C r C
dx
| |
= + +
|
\ .
r = 0 da, du/dr = 0 (simetriden)
r = Rde ise u = 0 olduundan integral sabitleri bulunabilir.
( )
2 2
2
1
4
R dP r
u r
dx R
| |
| |
=
|
|
\ .
\ .
Ortalama Hz:
( )
ort
2
0 0 0
2 2
2 2
0
2
1 1 2
( ) ( )2
2
1
4
8
r R r R R
c c r r
R
V u r dA u r rdr u r rdr
A A R
R dP r
rdr
R dx R
R dP
dx
t

= =
= =
= = =
| |
| |
=
|
|
\ .
\ .
| |
=
|
\ .
} } }
}
Bu durumda;
( )
2 2
ort maks
2 2
2 1 1
r r
u r V V
R R




= - = -






Basn D ve Yk Kayb
( )
2
2 2 2
2 1 1 2
ort
2
8 8 8 8
D
P P P P R dP R R P
V
dx L L L
A


| | | | | |
= = = =
| | |
\ . \ . \ .
ort ort
1 2
2 2
8 32 LV LV
P P P
R D
m m
D = - = =
Bu denklem 1 ve 2 noktalar arasnda viskoz etkilerden tr
ortaya kan basn kaybn ifade eder ve GENEL olarak bu
basn kayb u ekilde ifade edilir.
2
ort
2
K
V
L
P f
D
r
D =
Bu denklem tm aklar iin
geerlidir. f srtnme faktrdr.
2
8
4
w
f
ort
f C
V
t
r
= =
Fanning
srtnme
katsays
Dairesel borudaki laminer ak iin AP ve AP
K
; eitlenirse, srtnme faktr
u ekilde bulunur:
ort
64 64
Re
f
DV
m
r
= =
Trblansl akta f ayrca yzey przllne de baldr.
SREKL YK KAYBI:
2
ort
(m)
2
K
K
V P L
h f
g D g r
D
= =
YATAY BORUDA HACMSEL DEB:
( ) ( )
2 2
2
1 2 1 2
ort
8 32 32
P P R P P D
PD
V
L L L m m m
- -
D
= = = Yatay boruda ortalama hz
( ) ( )
2 4
4
1 2 1 2 2
ort
8 128 128
c
P P R P P D
P D
V A R
L L L
p
p
p
m m m
- -
D
= = = = V
Yatay boruda pompalama gc: Basn kayb
ile hacimsel debinin arpmdr.
pompa,K K K K
W P gh mgh r = D = = V V
Yatay bir boruda olarak alnr. fakat eimli borularda veya
en-kesit alan deiken borularda durum byle deildir. Daimi,
sktrlamaz, bir-boyutlu akta, yk cinsinden (Bkz. Blm 5) enerji
denklemini yazarak bu durum aadaki gibi gsterilebilir:
K
P P D = D
2 2
1 1 2 2
1 1 pompa, 2 2 trbin,
2 2
f K
P V P V
z h z h h
g g g g
a a
r r
+ + + = + + + +
Veya,
( )
( )
2 2
1 2 2 2 1 1 2 1 trbin, pompa,
2
f K
P P V V g z z h h h r a a r

- = - + - + - +


Borunun yatay olmas, pompa ve trbin bulunmamas, ayrca boru kesitinin
sabit olmas halinde olacaktr. nn sadece VSKOZ ETKLERDEN
kaynakland unutulmamaldr.
K
P P A A =
K
P A
EML YERLETRLEN BORULAR
ekildeki akkan elemanna
Newtonun 2. yasas uygulanrsa;
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2 2 2 sin 0
x x dx r r dr
rdrP rdrP rdx rdx g rdrdx t t t t t t t u
+ +
+ =
sin
d du dP
r g
r dr dr dx

u
| |
= +
|
\ .
( )
2 2
2
sin 1
4
R dP r
u r g
dx R
u

| |
| |
= +
|
|
\ .
\ .
( )
2
ort
sin
32
P gL D
V
L
r q
m
D -
=
( )
4
sin
128
P gL D
L
r q p
m
D -
= V
Yatay borularda tam gelimi laminer ak iin
daha nce elde edilen sonularda AP yerine AP
gLsinu yazldnda bu bantlar eimli
borular iin de kullanlabilir.
Dairesel Olmayan Borularda
Laminer Ak
Dairesel bir borudaki laminer akta srtnme faktr f = 64/Re ile
verilir. Ancak dairesel olmayan borularda hidrolik ap kullanldndan
f formlndeki sabit deiik deerler alr. Bunlar Tablo 8-1de
verilmitir.
Borularda Trblansl Ak
Mhendislik uygulamalarnda karlalan
aklarn ou trblansldr ve bu yzden
trblansn eper kayma gerilmesini nasl
etkilediini anlamak nemlidir. Fakat
trblansl ak, alkantlarn hakim olduu
karmak bir mekanizmadr ve bu alanda
aratrmaclarn yapt ok fazla sayda
almaya ramen trblansl akn teorisi
byk lde gelimemi olarak kalmaya
devam etmektedir
Trblansl ak, girdap olarak adlandrlan akkann dnen blgelerinin ak
boyunca rastgele ve hzl alkantlar ile karakterize edilir. Bu deiimler
momentum ve enerji geii iin ilave mekanizma olarak i grr. Laminer akta
akkan paracklar, yrnge izgileri boyunca dzgn bir ekilde akar ve
momentum ve enerji, molekler difzyon ile akm izgileri arasnda iletilir.
Trblansl akta dnen girdaplar, ktle, momentum ve enerjiyi akn dier
blgelerine molekler difzyondan daha hzl bir ekilde tar, nk ktle,
momentum ve s geii iddetlenir. Sonu olarak, trblansl ak daha yksek
srtnme, s ve ktle gei katsaylar deerleri ile ilikilidir (ekil 8-19).
Trblansl Ak
Trblansl akta hz ve dier byklkler bir
ortalama etrafnda alkantl bir deiim
sergilediinden zaman-ortalamal deerlerle
alma daha uygundur. Bir zelliin belirli bir
konumdaki ortalama deeri, zaman
ortalamasnn sabit bir deere ulamasna
yetecek kadar uzun bir zaman aral boyunca
ortalamasnn alnmasyla bulunur.
u u u

= +
P P P

= + T T T

= +
0 u

=
alkantnn ortalama etrafnda eit sald dnlr.
%(1 3 )
u
ile aras
u

=
alkant bileenleri ok kk olsa da
momentum, enerji ve ktle transferini ok
arttrr.
Trblansl akta kayma gerilmesinin, zaman-
ortalamal hz kullanarak laminer akta olduu gibi
tarif edilebilecei dnlebilir.
du dr t =
Ancak deneysel gzlemler trblans
alkantlarndan tr kayma gerilmesinin ok
daha byk olduunu gstermitir. Bu nedenle
kayma gerilmesinin iki bileenden olutuunu
dnmek yerinde yerinde olur.
toplam lam trb
t t t = +
Burada akkan tabakalar arasndaki viskoz srtnmeyi temsil eden ve
zaman-ortalamal hza gre tanmlanan laminer kayma gerilmesi u ekilde
ifade edilmi olur:
du dr t =
Trblans Kayma Gerilmesi
trb
t
Hz alkantlarndan dolay akkan
parac dA diferansiyel alan
zerinden dk hz tabakasndan
komu yksek hz tabakasna geer.
dA iinden ykselen akkan
paracklarnn ktlesel debisi
olacaktr ve dAnn stndeki tabakaya
olan net etkisi, daha dk ortalama
ak hzlarna sahip akkan
paracklarna momentum iletiminden
dolay bu tabakadaki ortalama ak
hznda meydana gelen azalmadr.
v dA
'
Bu momentum iletimi, akkan paracklarnn yatay hznn kadar
artmasna (st tabakada srklendii iin) ve bylece yatay yndeki
momentumun, st tabakadaki momentumda meydana gelen azalmaya eit
miktarda orannda artmasna yol aar.
u
'
( )
v dA u
' '
( )
v dA u
' ' Kadar bir momentum kazanan alt tabakadaki
parack, st tabakada bu kadar bir momentum
dmesine yol am olacaktr. Dolaysyla dAnn
zerindeki tabakadaki bir akkan parac iin
Newtonun 2 yasas;
( )( )
F v dA u u v dA d r r

= - = -
olacaktr.
v u
' '
fadesine trblans kayma gerilmesi ya da Reynolds
gerilmesi denir.
trb
u v t r

= -
Bu ifade J. Boussinesq tarafndan;
trb t
u
u v
y
t r m


= - =

olarak nerilmitir.
t
Trblans viskozitesi
( ) F m u o o ' =
Dolaysyla trblansl akta toplam
kayma gerilmesi;
( ) ( )
toplam t t
u u
y y
t m m r n n

= + = +

Trblans ya da girdap viskozitesi kavram olarak ok ekici olsa
da, deerini bulmak zordur. L. Prandtl trblans kayma
gerilmesini,
2
2
trb t k
u u
l
y y
t m r

= - =

olarak nermitir. Burada karm uzunluudur. Ancak karm
uzunluu da ak alannda sabit olmayp ortalama ak zelliklerine ve
eperden olan uzakla bal olarak deiir.
k
l
0 u v
' '
= =
DKKAT !....
olmasna karn,
0 u v
' '
=
Girdap hareketi eper yaknnda iddetini
kaybeder ve kaymama koulundan tr
(hareketsiz eperde ve ikisi birden sfrdr)
eperde sona erer. Bu yzden hz profili,
trblans snr tabakasnn ekirdek
blgesinde ok yava, fakat epere bitiik
ince tabakada ok keskin deiir ve bu
durum eper yzeyinde hz gradyenlerinin
bymesine yol aar. Bundan dolay
trblansl aktaki eper kayma
gerilmesinin, laminer aktakinden daha
byk olmas srpriz deildir
Trblans hz profili
eper boyunca trblansl akn, eperden
uzaklk ile karakterize edilecek ekilde, 4
blgeden olutuu dnlebilir. Viskoz
etkilerin baskn olduu epere yakn ok ince
tabaka viskoz (veya laminer veya dorusal
veya eper) alt tabakadr. Bu tabakadaki hz
profili dorusala ok yakndr ve ak akm
izgileri halindedir. Viskoz alt tabakasnn
yannda trblans etkilerinin nemli olmaya
balad fakat akta viskoz etkilerin hala
baskn olduu bir tampon tabaka vardr.
Tampon tabakann stnde trblans
etkilerinin daha nemli olduu fakat hala
baskn olmad ve atalet alt tabakas da
denilen rtme tabakas (veya gei
tabakas) vardr. Bunun da zerinde trblans
etkilerinin molekler yaynm (viskoz) etkilerini
bastrd ve akn geri kalann temsil eden
d tabaka (veya trblans tabakas) vardr.
VSKOZ ALT TABAKAda hz dorusala ok yakn olduundan,
w
du u
dy y
t v = =
w
u
y
t v

=
Oranna trblans hz profili analizinde sk rastlanr ve bunun karekk
m/s biriminde olmasndan tr buna srtnme hz ad verilir.
Srtnme hz
* w
u t =
O halde
2
*
w
u
u
y
t v

= =
*
*
yu u
u v
=
Viskoz alt
tabakadaki
boyutsuz hz
profili
Bu denklem EPER (Wall) YASASI olarak adlandrlr ve,
*
0 5 yu v s s
in przsz yzeylerden elde edilen deneysel
sonularla iyi uyum gstermektedir.
( )

v v

= =
Buna gre viskoz alt tabaka kalnl kabaca;
alt tabaka
*
5 25 v v
y
u u
o
o = = =
olarak ifade edilebilir.
u
o
Viskoz alt tabaka bitimindeki hzdr ve borudaki ortalama hzla yakndan
ilgilidir. Dolaysyla viskoz alt tabaka kalnl kinematik viskozite ile doru,
ortalama ak hz ile ters orantldr. Dier bir ifadeyle hz (dolaysyla
Reynolds says) arttka, viskoz alt tabaka bastrlr ve gittike incelir. Bunun
sonucunda hz profili neredeyse yass hale gelir ve bu nedenle ok yksek
Reynolds saylarnda hz profili hemen hemen niform olur.
*
v u
Bykl uzunluk boyutundadr ve bu
sayede eperden uzaklk olan yyi
boyutsuzlatrmada kullanlr.
*
*
yu y
y
v u v
+
= =
Benzer ekilde,
*
u
u
u
+
=
Bylece VSKOZ ALT TABAKAda; u y
+ +
= yazlabilir.
Kinematik viskozite
RTME TABAKASI
rtme tabakasndaki hzn deneysel verileri, eperden uzakln
logaritmasna gre izildiinde dz bir izgi halinde grlmektedir. Hem
boyut analizinin gsterdii hem de deneylerin dorulad udur: rtme
tabakasndaki hz, uzakln logaritmas ile doru orantldr ve bu hz profili,
Logaritmik yasa:
*
*
1
ln
yu u
B
u v k
= +
0.40, 5.0 B k = =
Sabitler yerine konur ve boyutsuz hz ve mesafe kullanlrsa,
*
*
2.5ln 5.0
yu u
u v
= +
2.5ln 5.0 u y
+ +
= +
niversal (Evrensel) Hz Profili
logaritmik yasa, ekilde grld gibi
epere ok yakn ve boru merkezi
yaknndaki blgeler hari, tm ak
blgelerinde deneysel verileri baarl bir
ekilde temsil etmektedir ve bylece
borularda veya levha zerindeki trblansl
akta niversal hz profili olarak
grlebilir.
eper yasas
logaritmik yasa
30 y
+
>
in logaritmik yasa ok
uyumlu
5 30 y
+
< <
Olan tampon tabakada ise her iki modelde de sapma
yksektir.
TRBLANS TABAKASI
Boru merkezinde maksimum hz oluur. Dolaysyla,
*
*
1
ln
yu u
B
u v k
= +
fadesinde y = R r = Rde u= maksimum hz
koulundan yukardaki denklemdeki B sabiti belirlenebilir.
Kappa = 0.40 alnarak,
maks
*
2.5ln
u u R
u R r

Trblansl d tabaka:
Olarak elde edilir.
maks
u u farkna hz azalmas, yukardaki bantya
ise hz azalmas yasas ad verilir.
Bu bant, borudaki trblansl akn ekirdek blgesindeki boyutsuz hz
profilinin, merkez izgiden uzakla bal, akkann viskozitesinden ise
bamsz olduunu gstermektedir.
Kuvvet Yasas Hz Profili
Trblansl boru ak iin daha bir ok deneysel hz
profilleri vardr. Bunlarn arasndan en basit ve en iyi
bilineni kuvvet yasas hz profilidir ve;
1
maks
n
u y
u R
| |
=
|
\ .
1
maks
1
n
u r
u R
| |
=
|
\ .
ya da
Burada n = 7 alnmas genellikle iyi sonu verir ve bu durumda 1/7nci
kuvvet yasas adn alr. Bu sabit Re saysna baldr. Ancak bu yasa
eperdeki kayma gerilmesinin hesabnda ie yaramaz, nk y sfr
olduunda kayma gerilmesini sonsuz vermektedir. Ancak bu elikili
blgeler akn kk bir ksmn oluturur ve kuvvet yasas profili,
borudaki trblansl ak iin yksek doruluklu sonular verir.
MOODY DYAGRAMI
Tam gelimi trblansl boru akndaki srtnme faktr, Reynolds saysnn
yan sra boru przll ortalama yksekliinin boru apna oran olan bal
przllke baldr. Nikuradsenin 1933 ylnda yapay olarak przl hale
getirdii borulardaki debi ve basn lmlerinden elde ettii ok sayda deneysel
veriye dayanarak Colebrook 1939da aadaki ifadeyi elde etmitir.
1 2.51
2.0log
3.7
Re
D
f f
e

= - +

Trblansl akta srtnme faktr
Colebrook denklemi, fnin kapal fonksiyonudur ve dolaysyla EES gibi bir denklem
zcs kullanlmazsa, srtnme faktrnn bulunmas iin biraz iterasyon
yapmak gerekir. fnin yaklak ak bants 1983te S. E. Haaland tarafndan
aadaki gibi verilmitir:
1.11
1 6.9
1.8log
Re 3.7
D
f
c
(
| |
~ +
(
|
\ .
(

Bu denklem Colebrook denkleminden % 2 civarnda sapma gsterir.
Colebrook denkleminin deneylerden sapmas % 15 mertebesindedir.
MOODY DYAGRAMI-COLEBROOK DENKLEMNN GRAF
AKI PROBLEM TPLER
Boru akyla ilgili problemler 3 ana grupta toplanabilir:

1. Verilen bir debi (veya hz) iin boru uzunluu ve ap verildiinde basn dnn
(veya yk kaybnn) hesaplanmas
2. Verilen bir basn d (veya yk kayb) iin boru uzunluu ve ap verildiinde
debinin hesaplanmas
3. Verilen bir basn d (veya yk kayb) iin boru uzunluu ve debi verildiinde
boru apnn hesaplanmas
Bu 3 problem de gerek Moody diyagram gerekse Colebrook (veya Haaland)
denklemleri kullanlarak zlebilir. Ancak zm dngseldir (iteratif) ve zaman
alr. % 2 civarnda bir ilave sapma gze alnabiliyorsa, bu durumda aadaki
denklemler rahatlkla bu 3 tr problemde kullanlabilir.
2
0.9 6 2
5
8
10 10
1.07 ln 4.62
3.7
3000 Re 3 10
K
D
L D
h
D
gD
e
e n
-
- -


< <

= +

< <

V
V
0.5 0.5
5 2
3
3.17
0.965 ln e 2000
3.7
K
K
gD h L
R
L D
gD h
e n






= - + >








V
0.4
4.75
5.2
6 2
2
1.25 9.4
8
10 10
0.66
5000 Re 3 10
K K
D
L L
D
gh gh
e
e n
- -



< <

= +

< <


V
V
Tip 2
Tip 3
Tip 1
YEREL KAYIPLAR
Bir borulama sisteminde akkan, borulara ek olarak birok
balant eleman, vana, dn, dirsek, T, giri, k, genileme
ve daralmalardan geer. Bu paralar akkann dzgn akn
kesintiye uratr ve ak ayrdklar ve akn karmasna yol
atklar iin ilave kayplara neden olurlar. Uzun borulardan
oluan bir sistemde bu kayplar, borulardaki toplam yk kayb
(srekli yk kayplar) ile karlatrldnda kk kalr ve
bunlara yerel kayplar denir.
Yerel kayplar ounlukla kayp katsays cinsinden (diren katsays
olarak da bilinir) yle ifade edilir:
( )
2
2
K
K
h
K
V g
=
Yerel kayp katsays deneysel olarak belirlenir. Bunun iin
yerel kayp oluturan elemann neden olduu yerel basn
kaybnn llmesi gerekir.
Vanal ve sabit apl borunun bir
elemannn (gsterilen srgl
vana gibi) kayp katsays, yol
at ilave basn kaybnn llp
borudaki dinamik basnca
blnmesi ile bulunur
( )
2
2
1
2
2
K K
K
h P
K
V g
V r
D
= =
K K
P gh r D =
nk:
TOPLAM YK KAYBININ HESAPLANMASI
,toplam ,srekli ,yerel
2
2
,
2 2
K K K
j
i i
i L j
i
i j
h h h
V
L V
f K
D g g
= +
= +

Eer boru ap sabitse;
2
,toplam
2
K K
V L
h f K
D g

= +

eitli elemanlara ait yerel kayp katsaylar TABLO 8-4te verilmitir.

Seri ve Paralel Bal Borulama Sistemleri
1 2 2 1
2 1
,1 ,2
2 2
1 1 2 2
1 2
1 2 1 2
2 2
K K
h h
L V L V
f f
D g D
V f L D
V f L D g
= =
=
Paralel borularda yk kayplar eit olmaldr:
2
1 1 1 2 2 1
2
5
2
2 2 1 1
2 1
2
5
1 1 2
2
/ 4 1
2
/ 4
AV D f L D Debi
D
f L D
f L
ebi A V f L D
D D
p
p
= = =
Pompal ve Trbinli Borulama Sistemleri
Borulama sisteminde bir pompa ve/veya trbin
bulunduunda, birim ktle iin daimi ak enerji denklemi
aadaki gibi ifade edilebilir:
2 2
1 1 2 2
1 1 pompa, 2 2 trbin,
2 2
f K
P V P V
gz w gz w gh a a
r r
+ + + = + + + +
Veya ykler cinsinden;
2 2
1 1 2 2
1 1 pompa, 2 2 trbin,
2 2
f K
P V P V
z h z h h
g g g g
a a
r r
+ + + = + + + +
pompa, pompa,
/
f f
h w g =
trbin, trbin,
/

h w g =
Uygulamadaki borulama sistemlerinin ounda akkan bir depodan dierine
tayacak tek bir pompa vardr. 1 ve 2 nolu noktalarn depolarn serbest yzeyleri
alp, serbest yzeylerdeki hzlar ihmal edip basnlar da atmosferik basn
aldmzda, faydal pompa yk iin enerji denklemi aadaki ekle indirgenir:
( )
pompa, 2 1 f K
h z z h = - +
pompa,
pompa,mil
pompa
f
gh
W
r
h
=
V
pompa,
elektrik
pompa motor
f
gh
W
r
h
-
=
V
Santrifj (merkezka) Pompal Bir Borulama Sistemi iin Genel Karakteristikler
Deneysel olarak bulunan bu hpompa,f ve qpompa,f - erilerine karakteristik (veya
arz veya performans) eriler denir. Gerekli yk dtke pompa debisi artar.
Pompa yk erisinin dey eksenle kesitii nokta tipik olarak pompann
salayabilecei en byk yk temsil eder. Yatay eksenle kesitii nokta ise
pompann salayabilecei en byk debiyi (buna serbest debi denir) gsterir.
V
DEB VE HIZ LM
Akkanlar mekaniinin ana uygulama alanlarndan biri de akkanlarn debilerin
belirlenmesidir ve ak lmek amac ile yllar boyunca saysz cihazlar
gelitirilmitir. Ak lerler karmaklk, byklk, fiyat, doruluk, ok ynllk,
kapasite, basn d ve alma ilkeleri seviyelerine gre geni bir aralkta
yer alr.
c
VA = V
Pitot Statik Tpleri
2 2
1 1 2 2
1 2
2 2
P V P V
z z
g g g g
+ + = + +
( )
1 2
2 P P
V

=
c
VA = V
Teorik debi:
Engelli Ak lerler
1 1 2 2
AV A V = = V
( ) ( )
2
1 2 1 2 2
V A A V d D V = =
| = d/D
g
V
g
P
g
V
g
P
2 2
2
2 2
2
1 1
+ = +

( )
( )
1 2
2
4
2
1
P P
V
|

( )
( )
1 2
2
4
2
1
P P
A
r b
-
=
-
V
Teorik debi:
( )
( )
1 2
2
4
2
1
d
P P
C A
r b
-
=
-
V
Gerek debi:
2.5
2.1 8
0.75
91.71
0.5959 0.0312 0.184
Re
d
C
|
| | = + +
0.5
0.5
6.53
0.9975
Re
d
C
|
=
0.98 (Re 30 000)
d
C = >
DEB KATSAYILARI
DKKAT!.
RENCLER
SAYFA 369DAN 8. BLM SONUNA KADAR ANLATILAN DER
AKI LERLERLE LGL BLGLERDEN SORUMLUDUR.