Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
tcef; (21)
A[djk yifqifa&;aumfrwD obmywd wuo Ouú| OD;pd;k ode;f rdechf eG ;f ajymaepOf (&efuek w
f uúov
kd b
f EYGJ iS ;f obifcef;r)
569
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
w,f/ tar&duefeYJ qdAk , D ufrmS q&m (1) a,muf ausmif;om; (24) a,mufuspD ½Syd gw,f/ tdref ;D csif;
tdE´d,jynfBuD;rSm ausmif;om; (32) a,muf q&m (1) a,muf½Sdygw,f/ jrefrmjynfrSm q&m (1)
a,muf ausmif;om; (26) a,muf½Sdygw,f/ tJ'Dvdk trSefa&mufatmif EIdif;,SOfapvdkygw,f/
(3) ynma&;qdkonfrSm vlxk\oabmxm;? vlxk\,HkMunfrIrsm;rSm tjrpfwG,faeygw,f/ vlxkoabm
xm;? vlxk\,HkMunfrIudk wr[kwfjcif; pGefYvTwfap&ef cJ,Of;ovdkyJ tjrpfwG,fNyD; ynma&;pepfudk
vnf; wr[kwfjcif; tjrpfrSEkwfypf&ef cJ,Of;wwfygw,f/ Oyrmjyr,fqdk&if b0opfzefwD;rIpDrHudef;
[m wuúov kd f wvrf;oGm;pepfrS pufrv I ufrtI oufarG;0rf;aMumif; ynma&;bufoYkd vrf;vT&J efjzpfí
(Dignity of Labour) ac: pufjzifhvkyf&onhftvkyf/ ,if;rrQwrIudk ukef;atmfaeaomfvnf; ,ck
ausmif;toD;oD;rSmaeMuwJh ausmif;om;aygif; (1) oef;cGaJ usmaf usmaf &m? olwYkdrb d ? aqGrsK;d ? rdwaf qGrsm;
a&m? wuúodkvf wvrf;oGm;ynm? vcpm;ynm (0g) uRefynmudkyif ESpfoufaeMuygao;w,f/
tay:,Hay:vmwJh ynma&;pepfav;udk ref;rIwfNyD; jyKjyifvdkYr&yg/ tjrpfwG,fxm;wJh vlxk\,HkMunf
rI? oabmxm;udk jyKjyifajymif;vJay;rS &Edkifygw,f/ jrefrmEdkifiHuJhodkY 'Drdkua&pDEdkifiHrSmawmh tJ'Dvlxk
\,HMk unfraI wG? oabmxm;awGajymif;vJypfzYkd&m tcsed af wmh enf;enf;Mumw,f/ 'gayrJh wcgajymif;vJ
NyD;&ifawmh urÇmwnfoGm;Edkifygw,f/ 'Drdkua&pD[m 'Dvdkoabmawmh ½Sdygw,f/
ynma&;pHkprf;rIaumfrwDonf vdk&myef;wdkifodkY a&mufatmif vrf;ESpfoG,fjzifh csDwuf&ef pDpOfxm;ygw,f/
wvrf;rSm ESpfwdkpDrHudef;? tJ'DpDrHudef;eJY ,ckvuf½Sdtajctaet& ajz½Sif;ay;EdkifwJh ynma&;jyóemudk csufjcif;
ajz½Sif;ay;r,f/ wvrf;rSm ESpf½SnfpDrHudef;? tJ'DpDrHudef;rSm wjznf;jznf; a&½Snfajz½Sif;ay;rS&rnfh jyóemrsm;yg0if
r,f/ oabmrSmawmh iSufzsm;zsm;NyD; acgif;udkufaewJh vlwa,mufudk yxracgif;udkufaysmuf&ef aq;wdkuf&ovdk
acgif;uduk af ysmufaq; wdu k w f mu ESpw f pkd rD u
H ed ;f ? tzsm;jywfomG ;atmif ukojcif;u ESp½f nS pf rD u
H ed ;f jzpfw,f/ tJ'aD wmh
ESD;aESmzvS,fyGJrSm acgif;udkufaysmufatmif? tzsm;jywfaq;[lí ESpfrsKd;ESpfpm;cGJNyD; pOf;pm;apvdkygw,f/
ESpwf pkd rD u
H ed ;f ud?k ESp½f n
S pf rD u
H ed ;f rsm;twGuf tcsut f vufrsm;udk ½SmazGonfah e&mrSm atmufygtcsut f vuf
uav;awGudk xnfhoGif;pOf;pm;apvdkygw,f/
1/ vlOD;a&oef; (20) ½Sd jrefrmEdkifiHawmfrSm ,ckynma&;twGufaiG (13) uka# oHk;pGJygw,f/ EdkifiHawmftwGuf
oHk;aiGtm;vHk;\ 10.6% jzpfygw,f/ tJ'DoHk;aiG (1) uka#eJY &mcdkifEIef; (2.5) u (16) ESpftwGif; wjznf;jznf;
wufvm&ygw,f/ vlOD;a&oef; (20) ½Sd ,dk;',m;EdkifiHrSm 10.5%? vlOD;a&oef; (20) ½Sd tD*spfEdkifiHrSm 11%? vlOD;
a& (10) oef;½Sd oD[dkVfrSm 18.1% ponfoHk;ygw,f/
2/ ,ck jrefrmEdkifiHawmfrSm txufwef;ausmif;om;aygif; (3) odef;eD;eD;½Sdojzifh vlOD;a&eJYpmaomf vl (60)
wGif txufwef;ausmif;om;aygif; (1) a,muf½adS eNyD; tdref ;D csiEf ikd if jH zpfwhJ tdE, d´ rSm vl (313) a,mufrmS txufwef;
ausmif;om; (1) a,muf? oD[dkVfwGif vl (38) a,mufwGif (1) a,muf? *syefwGif vl (26) a,mufrSm (1) a,muf?
qdkAD,ufEdkifiHjynfwjynfwGif vl (36) a,mufrSm (1) a,muf? ,l*dkpvm;AD;,m;wGif vl (35) a,mufrSm (1)
a,muf½Sdwm awGU&ygw,f/ *syef? qdkAD,uf? ,l*dkpvm;AD;,m;EdkifiHrsm;rSm txufwef;ausmif;ynmrSm roifrae&
jzpfygw,f/
3/ ynm&nftqifhtwef;rSmvnf; EdkifiHjcm;ynmawmfoif ausmif;om;aygif; ,cktcsdefrSm (500) ausmfrQ
½Sd&m oufqdkifwuúodkvfrsm;rS tJ'Dausmif;om;rsm;&JU ynm&nfwdk;wufrItwGuf auseyfw,fqdkwJh tpD&ifcHpmrsm;
&½Sdxm;ygw,f/
4/ pmoifMum;&rnfh tcsdefumvtydkif;tjcm;[m ta&;BuD;ygw,f/ tcsKdUausmif;om;rsm;[m oifcef;pm
wckudk jrefjrefoif,lEdkifNyD;? tcsKdUrSmawmh aES;Muygw,f/ aemufawmhrS &Muygw,f/ 'gaMumifh (3) cguspepf/
rufx&pf atmifcsufnHhrIrsm;udk atmufyg tcsuftvufrsm;udk rSDNyD; pOf;pm;xdkufygw,f/
(u) jrefrmEdkifiHrSm ausmif;om;wa,muf[m (15) ESpfjynfh&if wuúodkvf0ifcGifh&ygw,f/ tjcm;EdkifiHrSm
tenf;qkH; (17) ESpf½SdrS &ygw,f/ NAdwdefEdkifiHrSm (18) ESpf? w½kwfEdkifiHrSmvnf; (18) ESpfjzpfygw,f/
(c) jrefrmEdkifiHrSm ausmif;om;wa,muf wuúodkvfa&mufatmif ausmif;rSm (9) ESpf pmoif&ygw,f/
tjcm;EdkifiHrsm;rSm (11) ESpf (12) ESpfausmf ae&ygw,f/ NAdwdefrSm (12) ESpf? tdE´d,jynfrSm (11) ESpf?
w½kwfjynfrSm (12) ESpf jzpfygw,f/
(*) jrefrmEdkifiHrSm aygif; (13) ESpfausmif;aeNyD;&if 'D*&D&Edkifygw,f/ tjcm;EdkifiHrSm tenf;qHk; (14) ESpf
Mumygw,f/ NAdwdefEdkifiHrSm (15) ESpf? tdE´d,jynfrSm (13) ESpf? tar&duefrSm (16) ESpfjzpfygw,f/
572
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
tJ'vD kd urÇmYtajctaeeJY EIid ;f ,SONf yD;rS tMuHtÓPfrsm; ay;apvdyk gw,f/ 'grSvnf; ausmif;om;rsm;&JU
taMumif;jycsuf[m ydkrdkcdkifrmawmifhwif;vmygr,f/ ynmwwfyk*d¾Kvfrsm;\ tMuHÓPfay;csufrsm;eJY
vnf; wlvmNyD; trsm;&JU½dak oav;pm;rIukd &Edik v f mygvdrrhf ,f/ ,ckjynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf ausmif;
aygif;pHyk nma&;ES;D aESmzvS,yf BJG uD;[m jrefrmEdik if yH nma&;&mZ0ifwiG f wcgrQrMuHKbl;wJh 'Dru kd a&pDpepf
BuD;\ tajccHobm0w&yfjzpfygw,f/
tJ'aD wmh ed*;kH csKyftaeeJY ajymvdw
k mu rdryd g0iftMuHÓPfay;wJt h ydik ;f rSm &mZ0ifwiG o
f mG ;atmif tjyKoabm
jzifh wnfwHhcdkifjrJwJh ynma&;pepfBuD;wck ay:aygufvmatmif rnfonfh tarSmifyh a,m*rS ruyfapbJ 'dYk ArmjynfBuD;&JU
ynma&;pepfBuD;[m ArmyDyAD rmqefqef aumif;&rnf[al om jzLpifwhJ pdwaf epdwx f m;awGeYJ tMuHaumif;ÓPfaumif;
rsm; ay;Edkifygap[k qkawmif;tyfygw,f/
ynmrifBuD; pnfola'gufwmOD;buvnf; wufa&mufrdefYcGef;ajymMum;cJhonf/
ynmrif;BuD; pnfola'gufwmOD;b\rdefhcGef;
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf ausmif;om;aygif;pHkynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD;odkh te,fe,frS wufa&mufvmMuwJU
ausmif;om;^ol udk,fpm;vS,ftaygif;wdkh-
ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD; pwifzGifhvSpfwJhaeYrSm pum;tenf;i,fajym&vdkY rsm;pGm0rf;ajrmufrdygw,f/
,ck ausmif;aygif;pHkESD;aESmzvS,fyGJBuD; rnfuJhodkY jzpfay:vm&w,fqdkwmudk tm;vHk;odNyD;jzpfygw,f/ 'DESD;aESmzvS,f
yGBJ uD;rSm jynfaxmifpw k ckv;kH u ausmif;om;ud, k pf m;vS,rf sm; yg0ifawmh ausmif;om;ud, k pf m;vS,rf sm;[m e,faygif;
pHu
k ausmif;om;rsm;eJY twlpm;? twlae? twlaqG;aEG; jyKvky&f awmhr,f/ ynma&;oabmw&m;? vlraI &;oabmw&m;
eJY Munfhr,fqdk&if 'g[m tvGefaus;Zl;½Sdygw,f/ 'DESD;aESmzvS,fyGJBuD;om rjzpfajrmuf&if b,frSmwOD;eJYwOD; ,ck
uJhodkY awGUEdkifMurSmvJ/ 'gaMumifh tultnDay;wJh ynma&;pHkprf;rIaumfrwD[m rjzpfraeBudK;pm;vmwJh &efukef
wuúodkvfausmif;om;or*¾a&m rsm;pGmaus;Zl;wifzdkYaumif;ygw,f/ 'DvdktcGifhtcgrsKd; jrefrmjynf ynma&;&mZ0ifrSm
wcgrQr&ao;ygbl;/ 'DtcGifhtcgBuD;udk tjyKoabmoufoufeJY toHk;jyKNyD; rSwfwrf;wif? &mZ0ifxdk;avmufr,fh
tMuHÓPfrsm;udk &vdrfhr,fvdkY arQmfvifhygw,f/
'DE;DS aESmzvS,yf BJG uD;udk jynfaxmifpw k ckv;kH u apmifMh unfh em;pGiahf eMuw,f/ jynfaxmifpBk uD;wif ruao;
bl;/ jynfaxmifpBk uD;rSm½Sw d hJ Edik if jH cm;om;rsm;uvnf; apmifMh unfah eMuw,f/ bmaMumifv h nf;qdak wmh ,aeY ausmif;
om;rsm;[m aemifwaeY jynfaxmifpkBuD;rSm ae&mXmetoD;oD;uaeNyD; acgif;aqmif&r,f/ ynmrif;BuD;ae&mawG?
ygarmu©csKyfae&mawG? 'k-t"dywdae&mawG? 0efBuD;csKyfae&mawG? pufq&mBuD;ae&mawG? Adou k mBuD;ae&mawG? armifwYkd
r,fwdkY ,lMu&awmhr,f/ ]tayG;jrif tyifo}d qdkovdk armifwdkYr,fwdkY ,ckESD;aESmzvS,fyGJBuD;rS ay;onfhtMuHrsm;&JU
tqifhtwef;? tus,fteuf? ESD;aESmzvS,fyGJBuD;udk usif;yyHkrSaeNyD; ,ckacwfausmif;om;rsm;\ tem*wfudk od½SdcefY
rSe;f Edik rf ,f/ 'gaMumifh 'Dwm0efBuD;[m tifrwefta&;BuD;wJt h wGuf aumif;rGeaf om tMuHÓPfrsm;&½Sv d rd v
hf Ykd ,HMk unf
ygw,f/
,ck ES;D aESmzvS,yf BJG uD;udk usif;yay;wJt h wGuf Edik if aH wmftpd;k &rSm (0g) vlxrk mS aiGaygif; (5) aomif;ausmfrQ
ukefusygw,f/ tpdk;&uay;wJh c&D;p&dwf? pm;p&dwfeJYvnf; ausmif;om;udk,fpm;vS,fawG b,favmufvdrfhrvJ/
ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm;vnf; rdrdwdkYtdwfxJu tenf;i,fawmh aiGukefMu&OD;r,f/ 'gwifruao;bl; pDpOf
ay;wJh ausmif;om;awG? e,frSvm&wJh udk,fpm;vS,fausmif;om;awGvnf; awmfawmfyifyef;MuvdrfhOD;r,f/ tJ'Dawmh
aiGukefvlyef; usKd;eyf&atmif udk,fpm;vS,fausmif;om;rsm; BudK;pm;tm;xkwf&OD;r,f/ 'grS EdkifiHBuD;om;yDor,f/
udk,fhwm0efudkodwJh ausmif;om;rsm; jynfaxmifpkom;rsm; jzpfw,f/ ,ck'Dwm0efudk xrf;aqmifEdkif&ifawmh aemif
jynfaxmifpkwm0efBuD;udk xrf;aqmifEdkifwJh pGrf;&nf½SdNyD;vdkY rSwfwrf;wif&rSmyJ/
ynma&;pepf[m awmfawmfu h kd oem;p&maumif;w,f/ bmyJjzpfjzpf ynma&;yJ tjypfwifMuwmyJ/ aps;awG
wufuek Nf yD? ynma&;pepf nHv h Ykd y/J ynmwwfawG tvkyrf ½SMd ubl;? ynma&;pepfnv hH Ykd y/J (3) cguswmvnf; ynma&;
pepfnHhvdkYyJ/ rufx&pfatmifcsuf nHhw,f? ynma&;pepf nHhvdkYyJ/ ausmif;aqmifawG jynfhaeNyD ynma&;pepfnHhvdkYyJ/
trsKd;rsKd;a0zefoHawG Mum;&w,f/ 'gaMumifh tJ'Dvdka0zefoHawG aysmufoGm;atmif 0dkif;0eftMuHÓPf&½SdzdkY BudK;pm;&ef
vdktyfygw,f/
ynma&;pepf aumif;onfjzpfap? nHo h nfjzpfap oifMum;rI (Teaching) eJY oif,rl I (Learning) uawmh
½S&d r,f/ oifMum;ay;wm q&m? oif,w l m wynf/h tJ'aD wmh ,ckw;kd wufaewJh pdwyf nmt& q&m-wynfh qufqaH &;
573
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
[m oif,o l ifMum;wJah e&mrSm awmfawmfc&D;a&mufygw,f/ q&meJYoufqikd w f hJ udpaö wGuakd wmh jrefrmEdik if v H ;kH qdik &f m
ausmif;q&mrsm;toif;csKyfESifh yl;aygif;apmifha½Smufaeygw,f/ ausmif;om;rsm;bufu aumif;oxufaumif;oGm;
atmifawmh 'DESD;aESmzvS,fyGJBuD;rS ay:xGufvmygvdrfhr,fvdkY ,HkMunfygw,f/
tar&duefwdkY? NAdwdefwdkY pwJhEdkifiHjcm;awGrSm enf;rsKd;pHkeJY q&mwynfh qufqHa&;aumif;atmif BudK;pm;Mu
w,f/ tJ'Dwdkif;jynfu q&mawGu jrefrmjynfrSm q&mwynfqufqHa&; b,fvdkvJar;awmh q&mwdkYu jrefrmjynf
rSm Ak'¨bmom xHk;wrf;pOfvmt& tmp&d,*kaPmteaEÅm½Sdw,f/ q&m[m bk&m;eJYwef;wl teaEÅmteEÅ*dkPf;0ifvdkY
ajymawmh 'gjzifq h &mudo k ydwaf rSmufwmawG ½Srd mS r[kwb f ;l aemfvYkd ajymMuw,f/ olwYkd wawGxifovdjk zpfatmif q&m
awGeYJ ausmif;wGi;f udpaö wGrmS qufqw H t
hJ cgrSm teaEÅmteEÅ*P kd ;f 0if[k wrsK;d wnf;owfrw S &f ef (odYk r[kw)f owfrw S f
xm;Edkif&ef? ,ckESD;aESmzvS,fyGJBuD;rS enf;vrf;rsm; ay:aygufvmvdrfhrnf[k arQmfvifhygw,f/
pmudkoif,lwJhae&mrSm rSefygw,f/ q&muvnf; aumif;&r,f/ oif&rJhpmuvnf; wynfh&JU touf?
ynmÓPfyg&rDeYJ udu k n
f &D r,f/ wynfu h ,
kd w
f ikd u
f vnf; ausmif;om;rsm;eJYwal tmif rSerf eS Bf udK;pm;tm;xkwrf ½I &dS r,f/
armifwYkd r,fwYkd i,fi,fu zwfz;l cJMh uwJh vSn;f orm;eJYa&ewfom;&JU yH0k w¬KrSm vSn;f orm;wa,muf[m rdrv d n S ;f bD;
½THUxJrSmepfaeawmh a&ewfom;udkulnDygvdkY ½Sdcdk;awmif;yefw,f/ a&ewfom;u ]][,f vSnf;orm; udk,fwdkifcGeftm;
pdkufxkwfjcif;r½SdbJ ighudk½Sdcdk;aejcif;onf tv[óyifjzpf\/ oif\ykcHk;jzifh vSnf;bD;udkwGef;í EGm;udk½kef;apavmh}}
[kqdkrS vSnf;bD;udkykcHk;jzifhwGef;NyD; EGm;udk½kef;apawmhrS vSnf;[m ½THUAGufxJuvGwfoGm;w,f/ tJ'DvdkyJ rnfolYudkrS
tm;rud;k yJ vSn;f bD;udk ykc;kH jzifwh eG ;f ovdk ausmif;om;\tvkyu f kd aZmufcsNyD;vkyo f mG ;&if rdrwd Ykdv&kd mc&D;udk a&mufEikd Mf u
ygvdrfhr,f/
,ckausmif;aygif;pHkESD;aESmzvS,fyGJBuD;udk usif;yay;&jcif;[m EdkifiHawmftpdk;&\ 'Drdkua&pDudk ,HkMunfrI½Sd
aMumif; cdkifvHkwJhoufao om"uwckygbJ/ 'Drdkua&pDr,f ay:vpDac: pepfw&yf wDxGifr,fqdk&if rdk;ay:uusrvm
apygbl;/ oufqdkif&mwdkYESifh ESD;aESmzvS,fyGJNyD;rS ay:vpDudk jyKvkyf&ygw,f/ ,ck ynma&;pHkprf;rIaumfrwDu ausmif;
aygif;pHyk nma&;ES;D aESmzvS,yf BJG uD;udk ulnu D sif;yay;&jcif;[m xd'k rD u kd a&pD,MkH unfrEI iS hf aqmif½u G &f jcif; jzpfygw,f/
'Drdkua&pDrSm onf;cHpdwfawmfawmf arG;&w,f/ bmaMumifhvJqdkawmh 'Drdkua&pDrSm wOD;eJYwOD; oabmxm;tjrif
t,ltqjcm;em;jcif;udk vufc&H ygw,f/ trsm;oabmeJY n§Ed idI ;f NyD; taumifq;kH enf;vrf;udk trsm;aumif;usKd;twGuf
jyKvkyfay;&ygw,f/ aqG;aEG;wdkif;yifMuwJhtcgrSmvnf; 'Dvdk'Drdkua&pDpdwfeJY aqG;aEG;wdkifyifapvdkygw,f/ ynma&;
pHkprf;rIaumfrwDodkY tMuHÓPfrsm;ay;wJhtcgrSmvnf; 'Drdkua&pDpdwfxm;eJY ay;apvdkygw,f/
tJ'D 'Drdkua&pD,HkMunfrIt& ynma&;pHkprf;rIaumfrwDrSm a&;ajzolaygif; (600) ausmfxHrS tajzvTmrsm;
&½SNd yD;ygNyD/ aumfrwDukd (3) pkcNJG yD; jynfaxmifpw k 0Sr;f vH;k udk vSnv hf nfí oufaoaygif; (500) ausmx f rH S EIwjf zifth MuH
ÓPfay;csurf sm;udk ,lNyD;ygNyD/ Edik if aH &;? bmoma&;toif;tzGUJ toD;oD;eJYvnf; awGUqHak qG;aEG;NyD;ygNyD/ Ekid if jH cm;ynm
a&; yg&*lBuD;rsm;\ tMuHÓPfrsm;ukd EIwjf zifah omfvnf;aumif;? a&;om;apíaomfvnf;aumif; ,lNyD;ygNyD/ aumfrwDrmS
vnf; tpnf;ta0;aygif; (75) Budrf usif;yNyD;ygNyD/ ,ck aemufqkH;taeeJY ausmif;om;rsm;&JU oabmxm;ukd&,l&ef
,ck ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJMuD; usif;yay;&jcif; jzpfygw,f/
ed*kH;csKyftaeeJY ajym&r,fqkd&if ausmif;om;ukd,fpm;vS,frsm;[m &efukefrSm½SdpOf wOD;eJYwOD; &if;&if;ESD;ESD;
rdwfaqGrsm;zGJUNyD; cspfcspfcifcif aygif;oif;aexkdifapvkdygw,f/ NyD;awmhvnf; ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD;rSmvnf;
tvGeftzkd;xkdufwefwJh tMuHÓPfrsm;ay;EkdifMuNyD; urÇmwnfatmifckdifjrJrJh ynma&;pepfBuD; ay:aygufvmatmif
yl;aygif;aqmif½GufEdkifygapvkdY qkawmif;vdkufygw,f/
ESD;aESmzvS,fyGJonf yxrqkH;tBudrf usif;yjcif;jzpfNyD; tus,fjyefYqHk;ESifh pepftusqHk;jzpfonf/ A[dkjyif
qifa&;aumfrwD obmywd wuoOuú| udkpdk;odef;u rdefYcGef; ajymMum;cJhygonf/
A[djk yifqifa&;aumfrwD obmywd wuoOuú| udpk ;kd ode;f \rdechf eG ;f
<ua&mufvmMuwJU {nfUonfawmfrsm;ESifU &Jabmfausmif;ol^om;rsm;cifAsm;-
ausmif;om;ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJ zGifhyGJtcrf;tem;odkY <ua&muftm;ay;csD;jr§ifhMuwJh ynma&;0efBuD;?
ynmrif;BuD;eJY ynmydkif;qdkif&myk*¾dKvfrsm;? wuúodkvf 'k-t"dywdeJY wuúodkvfrS q&m^rrsm;? {nfonfawmfrsm;eJY
ausmif;om;&Jabmfrsm;udk jyifqifa&;aumfrwD&JUudk,fpm; aus;Zl;wifpum; uRefawmfajymMum;ygw,f/
uRefawmfwYkd jrefrmEdik if [
H m 'kw,
d urÇmppfBuD;twGi;f u ppfwvif;jzpfcyhJ gw,f/ ppfwvif;jzpfcw
hJ t
hJ wGuf
vlaetdrfajc? ausmif;ueftaqmuftOD? apwDykxdk;rsm;[m ppf'PfaMumifh ysufqD;cJh&ygw,f/ 'DysufqD;oGm;wJh t
574
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
- ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD; atmifjrifygap
- ynma&;jyKjyifajymif;vJrI &½SdEdkifygap
(1958 ckESpf? Mo*kwfv 9 &uf? paeaeY)
xdkESD;aESmzvS,fyGJwGif atmufygpmwrf;rsm;wifjycJUonf/
1/ ynma&;0g'wifjycsufpmwrf;
2/ oifMum;rIr@dKifbmom&yfESifh ywfoufaom oabmxm; (Language Policy)
3/ ynma&;vGwv f yfciG phf mwrf; (Academic Freedom)
4/ ausmif;om;or*¾pmwrf;
5/ rlvwef;ynma&;pmwrf;
6/ rlvwef;vGefynma&;pmwrf;
7/ pufrIvufrIESifh toufarG;0rf;aMumif;ynma&;pmwrf; (Teaching and Vocational Education)
8/ vlrsKd;pkynma&;pmwrf;
576
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
9/ oufBuD;ynma&;pmwrf;
10/ vlxkynma&;pmwrf;
11/ tvGwfynmoifausmif;rsm;jyóempmwrf;
12/ aq;odyÜHr[mXmepmwrf;
13/ tpdk;&pufrIvufrItxufwef;ausmif;pmwrf;
14/ ESD;aESmzvS,fyGJay:aygufvmyHkESifh tajccHoabmxm; taxGaxGtpD&ifcHpm
ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJjzpfajrmufa&;twGuf wuo\wifjycsuf
(1)
1948 ck? Zefe0g&Dv (4) &ufaeYwiG f jrefrmEdik if o H nf vGwv f yfaom Edik if w
H Edik if t
H jzpfoYkd a&muf½cdS ahJ yonf/
e,fcsJUorm;vufatmufrS vGwaf jrmufum vGwv f yfaom Edik if w H Edik if H jzpfvmonfEiS thf nD e,fcsJUorm;vufxufu
¤if;wdkYtusKd;pD;yGm;twGuf vkyfaqmifcJhaom pD;yGm;a&;taqmuftOD? vlrIa&;? ynma&;? ,Ofaus;rItaqmuftOD
wdkYudky,fcsum jynfolvlxktusKd;twGuf vlxktusKd;jyK taqmufttHkopfudk xyfrHwnfaxmif&rnf jzpfayonf/
odkYaomf ,Ofaus;rIa&;&m tygt0ifjzpfonfh ynma&;taqmuftODudkum; vGwfvyfaomjynfaxmifpk
jrefrmEdkifiHawmfESifh udkufnDpGm jyKjyifajymif;vJjcif; r½Sdao;ay/ odkYtwGufaMumifhvnf; ,aeY ynma&;avmuwGif
tcuftcJ tusyftwnf;rsm; ay:aygufaeNyD;vQif rvdt k yfaom tjzpftysufrsm; xGuaf y:aeonfrmS rsufjrifxif½mS ;
jzpfayonf/
þay:aygufrIrsm;udk wuotrIaqmiftzGJUonf tav;teufpOf;pm;cJhonf/ ynma&;tajctaeudk rsuf
ajcrjywf avhvmMunf½h cI o hJ nf/ ,aeYjzpfay:aeaom tcuftcJrsm; tusyftwnf;rsm;udk jyKjyifzmax;½Hjk zifh raysmuf
Edik af wmhbJ vuf½ydS nma&;pepfBuD;wckv;kH udk ajymif;vJvsu½f adS om jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf tajctaeESihf udu k n
f D
pGm jyKjyifa&;qGrJ o
S m ajyaysmufEikd rf nf[k awGU½Scd &hJ ayonf/ þodYk awGU½S&d onft h m;avQmfpmG vuf½ydS nma&;pepfBuD;udk
jyKjyifajymif;vJ&eftwGuf EdkifiHawmftpdk;&u OD;pD;um ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD; w&yfudk usif;yay;&ef wuorS
awmif;qdkcJhayonf/
,ckuJhodkY vIHYaqmfawmif;qdkaepOf 1957 ckESpf? ZGefv (8) &ufaeYwGif &efukefNrdKUawmfcef;rBuD;ü EdkifiHawmf
0efBuD;csKyfOD;Eku EdkifiHawmftpdk;&\ (4) ESppf rD u H ed ;f aMunmcsuf wGif ynma&;ESifhywfoufí atmufygtwdkif;awGU&
ayonf/
]ynma&;pDrHudef;w&yfudk a&;qGJapcsifw,f/} tJ'D ynma&;pDrHudef;[m-
1/ jynfaxmifpkeJY toifhawmfqHk;jzpfNyD; uRefawmfwdkY tajctaeeJY wu,fwrf; taumiftxnfazmfEdkifwJh
pDrHudef;jzpfapcsifw,f/
2/ ynma&;rSmpdwf0ifpm;wJh jynfaxmifpkom;rSeforQ pkaygif;wdkifyifa&;qGJwJh pDrHudef; jzpfapcsifw,f/
3/ wjynfaxmifpkvHk;u vufcHEdkifwJh pDrHudef;jzpfapcsifw,f/
wzef (4) ESpfpDrHudef;ñTefMum;csufwGif-
ynma&;onf ,ckvuf½Sdynma&;pepfudk jyefvnfoHk;oyfNyD;vQif jyKjyifapcsifw,f/ tu,fí vdktyfu
wckvHk;zsufypfNyD; topfwck jyefvnfa&;qGJapcsifonf[k ñTefMum;NyD; 0efBuD;csKyfu obmywdjyKvkyfum (9) OD;
ygaom ynma&;aumfrwDudk zGJUpnf;cJhayonf/ xdkaumfr½Sifudkyif aemufxyfcsJUxGifum zGJUpnf;cJhjyefonf/
þuJodkY ynma&;ESifhywfoufí jyKjyifajymif;vJoifhu ajymif;vJ&ef ynma&;aumfr½Sif zGJUvmjcif;onf
wuooabmxm;ESihf udu k n f o
D nfth m;avsmpf mG xdak umfr½Siu f kd wuoonf c&D;OD;BudKqdjk cif;jyKcJo h nf/ xdak umfr½SiEf iS hf
ywfoufí yl;aygif;ulnD&ef qHk;jzwfcJhayonf/
xdkYaemuf wuotrIaqmiftzGJUonf 24? 11? 57 &ufaeYwGif wuocef;rü EdkifiHawmf0efBuD;csKyfESifh
awGUqHu k m ynma&;ES;D aESmzvS,yf JG jzpfajrmufa&;twGuf wifjycJah yonf/ Edik af wmf0efBuD;csKyf OD;Ekuvnf; wuo\
wifjycsufudk ynma&;aumfr½SifwGif tav;teuf pOf;pm;ygrnf[k jyefMum;ajymqdkcJhayonf/ xdkaqG;aEG;csuft&
ynma&;aumfr½SifwGif wuoudk,fpm;vS,frsm; wufa&mufwifjycGifhudk &½SdcJhayonf/ wuoudk,fpm;vS,frsm;
wifjy&mwGif ynma&;aumfr½SifrS wuo\vdkvm;csufrsm;udk jynfhpHkpGma&;om;wifjy&ef ajymMum;cJhayonf/ xdk
ajymMum;csuft& wuotrIaqmiftzGJUrS pOf;pm;um ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJESifh ywfoufí ESD;aESmzvS,f&ef tcsuf
577
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(2)
ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJESifhywfoufí-
1/ ynma&;0g'csrSwfjcif;ESifh ynma&;pepfudk avhvmoHk;oyfjcif;
2/ ynma&;pDrHudef;a&;qGJjcif; [lí u@ESpf&yf ½Sdoifhonf[lí ,lqayonf/
xdo
k Ykd ,q
l onfh tm;avsmfpmG ynma&;0g'csrSwjf cif;? ynma&;pepfrsm;udk avhvmoH;k oyfjcif;ESihf ywfoufí
wuorS atmufygtwdkif; wifjyvdkayonf/
(2-u)
wdik ;f jynfwck\ ynma&;pDru H ed ;f onf wdik ;f jynf\ &nfreS ;f &myef;wdik o f Ykd csDwufa&;twGuf vH;k 0taxmuf
tul jzpfayonf/ wdkif;jynf\ pD;yGm;a&;pepf? vlaerIpepf? ,Ofaus;rIpepfwdkYESifh udkufnD&ayonf/ þodkY udkufnDrS
omvQif a&;qGJxm;aom ynma&;pDrHudef; (odkY) ynma&;pepfonf jynfoludktusKd;jyKaom pDrHudef;? wdkif;jynfu
vufcEH ikd af om pDru H ed ;f jzpfayvdrrhf nf/ xdu
k o hJ Ykdr[kwb f J wdik ;f jynf\ csw D uf&mvrf;aMumif;? wdik ;f jynf\tajctaeESihf
uif;vGwfum a&;qGJvQif xdkynma&;pDrHudef; (odkY) ynma&;pepfonf av;axmifhESifhpuf0dkif;uJhodkY cGifrusbJ tusyf
twnf;rsm; ay:aygufum ysufpD;&rnf jzpfayonf/
odkYtwGuf ynma&;pDrHudef;? ynma&;pepfwckudk a&;qGJrnfqdkvQif yxrOD;qHk; wdkif;jynf\ &nfrSef;&m
yef;wdkif? pD;yGm;a&;pepf (Economic System)? vlaerItaqmufttHkwdkYESifh udkufnDonfh ynma&;0g' (Education
Policy) udk csrSwfoifhzdkYvdkayonf/
Oyrm- w½kwfjynfolYor®wEdkifiHwGif ¤if;wdkY jyKjyifajymif;vJypfvdkufaom pD;yGm;a&pepf? vlaerIpepfwdkYESifh
udkufnDonfh ynma&;0g'udk EdkifiHvHk;qdkif&muGefz&ifhBuD;rS csrSwfvdkufí ynma&;pDrHudef;udk xdkcsrSwfvdkufaom
0g'tay:wGif tajccHum aemufrS a&;qGJay;cJhayonf/
ynma&;0g'ESif ywfoufí 1948 ckEpS w f iG ?f Edik if aH wmftpd;k &u 1946 ckEpS wf iG f zGUJ pnf;cJah om (Educational
Policy Enquiry Committee) \ tpD&ifcHpmudk tajcjyKum ynma&;0g'[lí atmufygtwdkif; aMunmzl;\/
1/ Adoption of a centralized control and administration of Education as in interim
and experimental measure;
2/ The discernment of the system of grant in aid; and the adoption of in its stead of a
system of state schools.
3/ The introduction of a pilot project for Compulsory Primary Education.
4/ The new grading of schools.
5/ The Provision of Vocational training and technical education and
6/ The adoption of Burmese as the medium of instruction in single unifiedsystem of
schools.
xdkYaemuf 1952 ckESpfwGif jynfawmfomynma&;pDrHudef; ESifh ywfoufí a,bk,srludk atmufygtwdkif;
aMunmcJhjyefonf/
1/ To ensure a universal knowledge of the three Rs* among the citizens of the Union.
2/ To ensure the production of a sufficient number of technicians and technologists.
3/ To train and equip young man and woman so that they can adequately and efficiently
perform their various duties as citizens of the Union.
4/ To eradicate illiteracy and produce man and woman who posses the five strengths
(Bala Ngadan) and
5/ To perpetuate democracy within the Union.
txufazmfjyygtwdik ;f ynma&;rl? ynma&;0g'rsm;yif½o dS nf[k qd&k jim;aomfvnf; wdik ;f jynf\ &nfreS ;f &m
yef;wddkif? pD;yGm;a&;? vlaerIpepfwdkYay:wGif pepfwusoHk;oyfum a&;qGJvmaom 0g'r[kwfjcif;? xdkynma&;0g'
aMunmcsurf sm;onf Edik if aH wmf0efBuD;csKyf vdv
k m;ouJo
h Ykd jynfow
l &yfv;kH yg0ifa&;qGx
J m;aom 0g'r[kwo f nft
h jyif
Note- the three Rs* - Reading, W'rting, A'rithemetic.
578
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(2-c)
xduk ohJ Ykd Edik if aH wmf\ &nfreS ;f csufyef;wdik o
f Ykd csDwuf&mwGif taxmuftuljyKNyD;vQif Edik if aH wmf\ pD;yGm;a&;?
vlaerIpepfwdkYESifh udkufnDaom ynma&;0g'w&yfudk csrSwfNyD;vQif xdk0g' taumiftxnfazmfa&;twGuf taxmuf
tuljzpfap&ef vuf½Sdynma&;pepfudk avhvmoHk;oyfjcif;? EdkifiHjcm;ynma&;pepfrsm;udk atmufygtwdkif; avhvmjcif;
jyKoifhonf[k wifjyayonf/
1/ vuf½Sdynma&;pepfrS jzpfyGm;ay:aygufvmcJhaom jzpf&yfrsm;ESifh aumif;usKd;qdk;usKd;rsm;/
2/ vuf½Sdynma&;avmuBuD; wckvHk;\ tajctaersm;? ausmif;rsm;? toufarG;0rf;aMumif;rsm;? q&mrsm;
ponf EdkifiHjcm;ynma&;pepfrsm; avhvma&;ESifhywfoufí-
(1) qdk½S,fvpfEdkifiHawmf wnfaxmifqJjzpfaom EdkifiHrsm;rS ynma&;pepfudkavhvmjcif;?
(w½kwfjynfolYor®wEdkifiH? ,l*dkpvm;AD;,m;)
(2) qdk½S,fvpfEdkifiH xlaxmifNyD;jzpfaomEdkifiHrS ynma&;pepfudkavhvmjcif;? (qdkAD,uf½k½Sm;)
(3) pufrIvufrIzGHUNzdK;aeaomEdkifiHrS ynma&;pepfudkavhvmjcif;? (tar&du)
(4) v,f,mpdkufysKd;a&;EdkifiHrS ynma&;pepfudkavhvmjcif;? ('def;rwf)
(5) vGwfvyfNyD;pEdkifiHrsm;rS ynma&;pepfudkavhvmjcif;? (tif'dkeD;½Sm;-tdE´d,)
(2-*)
txufazmfjyyg yxrydkif;jzpfonfh ynma&;0g'csrSwfjcif;? ynma&;avhvmokH;oyfjcif;ESifh ywfoufí
rnfonfhykHpHjzifh ESD;aESmzvS,fyGJjyKvkyfrnfudk wuorS atmufygtwdkif; oabmxm;cJhayonf/
___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ (aysmuf)
csDwuf&mwGif wjynfaxmifvHk;u yg0if&ef vdkayonf/ þodkYyg0ifrSomvQif atmifjrifayonf/ odkYtwGuf ynma&;
0g'csrSwf&mwGif wjynfaxmifvHk;u yl;aygif;csrSwfEdkif&efvdk\/ wenf;qdkaomf csrSwfvdkufaom ynma&;0g'onf
wjynfaxmifvHk;u vufcH&efvdktyfrnf[k ,lqayonf/
wzefvuf½Sd ynma&;pepfBuD;udk avhvmoHk;oyfa&;rSm jynfaxmifpkwGif;½Sd jynfolw&yfvHk; awGUMuHKcJhonf
jzpfí tm;vHk;ESifhoufqdkifjcif;? EdkifiHjcm;ynma&;pepfudk avhvmjcif;rSmvnf; ynma&;pepf a&;qGJ&eftwGufvnf;
aumif;? rdrw d Ykdynma&;pepfEiS hf EIid ;f ,SO&f eftwGuv f nf;aumif; jzpfonft h m;avsmpf mG jynfov
l xl w k &yfv;kH ESihf oufqikd f
ayonf/
þodYk oufqikd of nfh tm;avsmpf mG yxrydik ;f jzpfonfh ynma&;0g'csrw S jf cif;? ynma&;pepfukd avhvmoH;k oyf
jcif;ESihf ywfoufí wEdik if vH ;kH ½Sd jynfoYlu, kd pf m;vS,rf sm; yg0ifoifo
h nf[k ,lqayonf/ xdo k Ykd ,lqonfh tm;avsmpf mG
azmfjyyg tcsufrsm;twGuf ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD;wGif-
1/ EdkifiHa&;tzGJUtpnf;rsm; (zqyv? yrnw? r[mArm? qdk½S,fvpf? tvkyform; v,form; ygwD?
wdkYArm-------ponf)
2/ vlwef;pm;tzGJUtpnf;rsm; (awmifolv,form;? Awvp? wvnp? tvkyform;? wD,lpDbD? bDwD,lpD
ponf/)
3/ vlxktzGJUtpnf;rsm; (ausmif;om;vli,f? ukefonfyGJpm; ponf)
4/ ,ckvuf½Sdynma&;aumfr½Sif
5/ ynma&;Xmeudk,fpm;vS,frsm;
6/ ynma&;wwfuRrf;olrsm;
579
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
7/ vlrsKd;pkudk,fpm;vS,frsm;
yg0ifumEdkifiHawmftpdk;&\ OD;pD;acgif;aqmifrIjzifh usif;yjyKvkyf oifhonf[lí wifjyvdkayonf/
(3)
Edik if aH wmf½dS toif;tzGUJ aygif;pHk ynma&;ES;D aESmzvS,yf BJG uD;rS ]ynma&;0g'} w&yf csrSwNf yD;pDcv
hJ Qif xd0k g'udk
taumiftxnf azmf&eftwGuf ynma&;pDrHudef;w&yf wenf;qdkaomf ynma&;pepfw&yfudk a&;qGJ&ayvdrfhrnf/
þuJhodkY a&;qGJ&mwGifum; tpdk;&ynma&;Xme udk,fpm;vS,frsm;? ynma&;wwfuRrf;olrsm; yg0ifaom ESD;aESmzvS,f
yGJBuD; w&yfrSaeí wm0ef,lum a&;qGJ&rnf jzpfayonf/ EdkifiHawmf½Sd toif;tzGJUaygif;pHk taeESifhaomfum; rdrdwdkY
tvdu k s ynma&;0g'w&yf csrw S Nf yD;pD;onfh tm;avsmpf mG yg0ifvyk af qmif&ef wm0efr½Sad wmh[k ,lqayonf/ odYktwGuf
csrSwfxm;aom ynma&;0g'? ynma&;rlESifhtnD ynma&;pDrHudef;udk a&;qGJ&mwGif atmufygtwdkif; a&;qGJ&efvdktyf
ayonf/
(1) rlvwef;ynma&;
rlvwef;ynma&;wGif u@ESpf&yf yg0ifayonf/ emp&D (ac:) uav;oli,fausmif;ESifh rlvwef;ausmif;
jzpfayonf/
rlvwef;ausmif;onf ynma&;twGuf tajccHtkwfjrpfjzpfonfh tm;avsmfpGm ta&;tBuD;qHk; pOf;pm;&rnfh
tcsufjzpfayonf/ tajccHtkwfjrpf rcdkifrmvQif xdkynma&;pepfonf NydKuGJrnfjzpfayonf/ rlvwef;ynma&;udk
pOf;pm;&mwGif vlwdkif;ynmwwfa&;udk tajccHum roifrae&ynma&;pepfESifh xdkpepfjy|mef;cJhaomf pD;yGm;a&;t&
vkyfaqmifaeaom uav;oli,frsm; ynmoifMum;Edkif&ef pDpOfrIudkyg xnfhoGif;pOf;pm;oifhonf[k ,lqayonf/
þae&mwGif roifrae& ynma&;prf;oyfonfh (Project) tawGUtMuHKay:wGif tajccHoifhayonf/
(2) rlvwef;vGefynma&;
(5) wef;? (9) wef;rSonf wuúodkvf0iftxd yg0ifaom ynmoifMum;a&;yifjzpfonf/ þtqifhwGif
EdkifiHawmfynma&;0g'twGuf tav;xm;um pOf;pm;a&;qGJ&rnf jzpfayonf/
(3) txufwef;ynma&;
wuúodkvfESifh (Institute) rsm; tygt0if jzpfayonf/
(4) toufarG;0rf;aMumif;rIynmoifMum;a&;rsm;
rlvwef;atmifjrifNyD;í ynmqufvufroifMum;Edik af om uav;oli,frsm;twGuf vnf;aumif;? rlvwef;
vGeftqifh½Sd ausmif;om;rsm;twGuf vnf;aumif;? wuúodkvfodkY ynmqufvufrqnf;Edkifolrsm;twGuf vnf;
aumif;? 'D*&DbGJU& toufarG;0rf;aMumif;ynm&yfrsm;twGuf vnf;aumif; pOf;pm;a&;qGJ&rnf jzpfayonf/
(5) oif½dk;oifwef;rsm;
(Curriculum) ,ckvuf½dS oif½;kd oifwef;rsm;udk aocsmusepGmppfaq;í acwfaemufusjzpfaeaom oif½;kd
oifwef;rsm;? wdk;wufaomacwfESifh rudkufnDaom oif½dk;oifwef;rsm;udk avhvmjzKwfy,fjcif;? acwfESifhnDatmif
jyKjyifjcif;? EdkifiHawmfynma&;0g'udk taumiftxnfazmfaprnfh oif½dk;oifwef;rsm; jzpfap&ef pDpOf&rnfjzpfayonf/
(6) q&mjzpfoifwef;rsm;
(u) vuf½Sdq&m? q&mrrsm;wGif a[mif;EGrf;aomt,ltqrsm; 0ifa&muf cdkatmif;vsuf½Sd&m EdkifiHawmf\
0g'? ynma&;0g'ESifhtnD jyKjyifajymif;vJa&;/
(c) q&mjzpfoifwef;ausmif;rsm; Teachership Training rsm;ta&;/
(*) q&mrsm;tcGifhta&;? vpmaiGowfrSwfjcif;rsm;udk pOf;pmaqG;aEG;&rnf jzpfayonf/
(7) ausmif;oHk;pmtkyfxkwfvkyfa&;
(8) oufBuD;ynma&;ESifU tm;vyfcGifUoifwef;rsm;ta&;
(9) okawoe½SmazGa&; wdkhjzpfonf/
txufygtcsurf sm;udk Edik if aH wmfynma&;0g'ESit hf nD a&;qG&J mwGif ynma&;Xmeud, k pf m;vS,rf sm; ynma&;
wwfuRrf;olrsm;\ wm0ef½o dS nfah vsmuf vuf½zdS UJG pnf;xm;aom ynma&;aumfr½Sif yk*Kd¾ vfrsm;tjyif jyifyrS ynma&;
vkyo f uf&ifo h rl sm;? ynma&;aumfr½Sirf sm;? aumfrwDrsm;wGif yg0ifczhJ ;l olrsm;? ynma&;uRrf;usiforl sm;udyk g xyfrjH znfh
pGufum n§dEIdif;a&;qGJ oifhonf[kí ,lqygonf/
(4)
580
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
trIaqmiftzGYJ
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ (wuo)
&efukefwuúodkvf
aehpGJ- 7? 11? 57 &efukefNrdKY
jynfaxmifpjk refrmEdik if v
H ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm;ynma&;ES;D aESmzvS,yf JG
ay:ayguv
f myHEk iS hf tajccHoabmxm; taxGaxGtpD&ifcpH m
&Jabmfudk,fpm;vS,ftaygif;wdkhcifAsm;-
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;rsm;ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJ A[dkjyifqifa&;aumfrwDrS þ
ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJ ay:aygufvmyHk? ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD;udk rnfuJhodkY usif;yoGm;rnfudk tpD&ifcHvdkyg
onf/ txl;ojzifh ESD;aESmzvS,fyGJ\ tajccHoabmxm;udk azmfjytpD&ifcHrnf jzpfygonf/
þESD;aESmzvS,fyGJBuD; rnfonfhtwGufaMumifh rnfodkYay:aygufvmonfudk OD;pGmtpD&ifcHygrnf/ ESD;aESm
zvS,fyGJ obmywd\ rdefYcGef;wGif azmfjycJhNyD;jzpfojzifh þtcef;udk tusOf;rQom tpD&ifcHrnf jzpfayonf/
'kwd,urÇmppfBuD; NyD;qHk;NyD;aemuf vGwfvyfa&;&½SdcJhonfh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHwGif ynma&;avmuü
tusyftwnf; trsKd;rsKd;awGUMuHKcJh&onf/ þodkYawGUMuHKcJh&aom tusyftwnf;rsm;udk ajz½Sif;&ef ausmif;om;xk
onf tBudrfBudrf tHk<uawmif;qdk wdkufyGJ0ifcJhMuonf/ jynfolvlxkw&yfvHk;uvnf; ynma&;tusyftwnf;udk
ajz½Sif;&ef vdktyfonfudk od½SdvufcHcJhayonf/ tpdk;&onfvnf; ajz½Sif;Edkif&ef trsKd;rsKd; BudK;yrf;cJhayonf/
odkYaomf ,ckwdkif EdkifiHawmfonf ynma&;tusyftwnf;rS ½kef;xGufí r&Edkifao;ay/
udv
k ekd pD epf <uif;usef&pfaom tarGq;kd aMumifyh if þodYk tusyftwnf; awGUae&jcif; jzpfayonf/ tajccH
usus pepfwckv;kH udk jyKjyifajymif;vJ rypfEikd o f a½GU rnfoYkd yif jyKjyifzmax;onfjzpfap tusyftwnf; qufvuf
awGUaernfom jzpfayonf/
þtcsufudk ausmif;om;xkw&yfvHk;u ydkifEdkifpGm Munfh½IEdkifcJhojzifh ynma&;a&;pepfwckvHk; jyKjyif
ajymif;vJypfNyD; ynma&;0g'opfudkcsrSwfum ynma&;pDrHudef;w&yf a&;qGJEdkifa&;twGuf or*¾rsm;rSOD;aqmifum
wdkufyGJ0ifcJh ayonf/
þodkY wdkufyGJ0ifcJh&mwGif 1956 ckESpfwGif &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾rS wuúodkvfynma&;
jyKjyifajymif;vJa&;twGuf a<u;aMumfcJhonf/ xdkESpfwGif ausmif;om;xkqE´aMumifh wuúodkvfrS (3) cgusESifh
65% ausmif;wuf&ufpepfudk pHkprf;a&;aumfr½Sif zGJUpnf;cJhayonf/ pmwrf;wapmifudk xdkaumfr½SifrS xkwfjyefcJh
onf/ xdkpmwrf;tay: wuorS oabmxm;udk 31? 55? 67 aeYu xkwfjyef&mwGif jrefrmEdkifiH\ynma&;udk
zmax;Edkifa&;twGuf BuKd;yrf;½HkrQjzifh tusyftwnf;rsm;rS rvGwfajrmufEdkif/ ynma&; jyKjyifajymif;vJa&;twGuf
Edik if aH &;ygwDrsm;rS ud, k pf m;vS,rf sm;? vlxv k wl ef;pm;tzGUJ tpnf;rsm;rS ud, k pf m;vS,rf sm;? q&mrsm;? vli,fausmif;
om;rsm;ESifh ynm½Sifrsm;tm;vHk;\ awGUqHkaqG;aEG;yGJBuD;udk EdkifiHawmftpdk;&rS OD;pD;usif;y&ef wifjycJhayonf/
þodkY wifjyNyD;aemuf 8? 6? 57 &ufaeY EdkifiHawmf0efBuD;csKyf\ (4) ESpfpDrHudef;rdefYcGef;wGif ynma&;jyKjyif
ajymif;vJa&;twGuf azmfjycJah yonf/ (4) ESppf rD u H ed ;f tpdwtf ydik ;f w&yftjzpf ynma&;pHpk rf;rIaumfrwD zGUJ pnf;ay:
aygufvmcJhayonf/ þodkY ajymMum;cJhonfhrdefYcGef;ESifh zGJUpnf;cJhonfh aumfr½SifwdkYtm; ynma&;jyKjyifajymif;vJrI
tvm;tvmtwGuf c&D;OD;MudKjyKcJhayonf/
BuKdq½kd rHk Qru ydrk akd tmifjrifEikd af &;twGuf tMuHÓPfrsm; ay;cJah yonf/ Edik if v H ;kH qdik &f mynma&;ES;D aESmzvS,f
yGJudk vlxkvlwef;pm;rsm;? EdkifiHa&;ygwD? ynm½Sifrsm;? q&mrsm;? vli,fausmif;om; udk,fpm;vS,frsm; yg0ifNyD;
EdkifiHawmftpdk;&rS OD;pD;usif;yjyKvkyfay;&ef 7? 11? 57 &ufaeYwGif xyfrHwifjycJhjyefonf/
581
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
þodYk wifjy&mwGif ynma&;pHpk rf;rIaumfrwDEiS hf tBudrBf udrf awGUqHak qG;aEG;cJ&h m ausmif;om;rsm;\ wifjy
csuftwdik ;f jynfph okH nfh Edik if aH wmf½dS jynfovl x
l w
k &yfv;kH udk ud,
k pf m;jyKEdik o
f nfh ynma&;ES;D aESm zvS,yf BJG uD;w&yf
usif;yEdkifa&;udk oabmwlnDcsuf r&½SdEdkifbJ ausmif;om;rsm; ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD; usif;yEdkifa&;udkom
ulnDcJhayonf/ þodkY usif;yEdkifa&;twGuf wuotm; wm0efvTJtyfcJhNyD;aemuf usif;yvQif ynma&;pHkprf;rI
aumfr½SifrS ulnD&efwdkYudk ulnDcJhayonf/ rnfodkYyifjzpfap jynfolvlxkw&yfvHk;tm; udk,fpm;jyKEdkifonfh ESD;aESm
zvS,fyGJBuD;w&yf usif;yEdkifa&;twGuf tm;xkwfBudK;yrf;onfhtaejzifh ,ckausmif;om;rsm; ESD;aESmzvS,fyGJBuD;
atmifjrifa&;twGuf BudK;yrf;cJh&ayonf/
,ckE;DS aESmzvS,yf BJG uD;udk &efuek w f uúov kd af usmif;om;rsm;or*¾? rEÅav;wuúov kd af usmif;om;rsm;or*¾?
armfvNrdKifOypmaumvdyfausmif;om;rsm;or*¾? rauG;Oypmaumvdyfausmif;om;rsm;or*¾? ausmufjzLOypmaum
vdyfausmif;om;rsm;or*¾? ykodrfOypmaumvdyfausmif;om;rsm;or*¾ESifh ArmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;or*¾rsm;
tzGJUcsKyfwdkY yl;wGJum A[dkjyifqifa&;aumfrwDw&yf zGJUpnf;vkyfaqmifcJhayonf/
A[dkjyifqifa&;aumfrwD
wuorS
1/ udkpdk;odef; (obmywd) 6/ udkÓPf&if
2/ udkcifarmiftkef; (taxGaxGtwGif;a&;rSL;) 7/ udkcifarmifBuD;
3/ udkodef;½Sef 8/ udkatmifomausmf
4/ udkcifatmif 9/ udkvSwif
5/ udkatmifxGef; 10/ udkav;ñGefY
jynfaxmifpjk refrmEkid if v
H ;kH qdik &f m
ausmif;om;rsm;ynma&;ES;D aESmzvS,yf BJu
G ;D
A[djk yifqifa&;aumfrwD
( 1958 - 1959 )
Source: Oway Magazines
582
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
rwuorS armfvNrdKifrS
11/ udkapmvGif 16/ udkausmftkef;
12/ udkcsKd 17/ udkausmfvS
13/ udkwifa½T 18/ udkrif;axG;
14/ udkcifarmif0if; 19/ udkausmf½Sdef
15/ - 20/ rjrifhjzL?
rauG;rS ausmufjzLrS
21/ udkñGefYarmif 26/ udkbwif
22/ udkrif;ausmf 27/ udkpdk;0if;
23/ udkwifOD; 28/ udkxGm;csKd
24/ udkxGef;EG,fOD; 29/ udkbdk;wif
25/ udkcspfaiG 30/ udkpHvdIif
ykodrfrS Auorsm;tzGJYcsKyfrS
31/ udkcifxGef; 36/ udkaZmf0if;
32/ udkñGefY0if; 37/ udkvSjrifh
33/ udkjrifhodef; 38/ udkpGefwdwf
34/ udkarmifarmifpdef 39/ udkjrifhOD;
35/ - 40/ udkndK0if;
ESD;aESmzvS,fyGJOD;pD;tzGJY
1/ udkpdk;odef; (obmywd) 7/ udkñGeYfarmif
2/ udkapmvGif ('k-obmywd) 8/ udkrif;ausmf
3/ udkcifarmiftkef; (taxGaxGtwGif;a&;rSL;) 9/ -
4/ udkwifa½T (wGJbuf-axGaxGtwGif;a&;rSL;) 10/ -
5/ udkausmfvS 11/ udkcifxGef;
6/ udkrif;axG; 12/ -
&Jabmfudk,fpm;vS,ftaygif;wdkh-
rnfoYkdE;DS aESmMurnfenf;/ ES;D aESmNyD;aemuf Edik if aH wmftwGuf aumif;rGeaf om tMuHÓPfrsm;udk rnfoYkdpak ygif;
Murnfenf;/ þonfwdkYum; ta&;BuD;aom pepfuspGmpOf;pm;&rnfh tcsufBuD;rsm; jzpfayonf/ þtcsufrsm;
½Sif;vif;aqmif½GufEdkifa&;twGuf ,aeY&JabmfwdkY pkaygif;ESD;aESmMurnfh oabmtajccHrsm;udk wifjyvdkygonf/
OD;pGmyxr ES;D aESmzvS,yf \
JG qdv k ckd suEf iS t
hf jccHukd ½Si;f vdyk gonf/ ES;D aESmzvS,yf q
JG o
kd nfrmS &JabmfwYkdMuHKawGU
aeus tpnf;ta0;rsm;? nDvmcHrsm;uJhodkY r[kwfay/ pkaygif;awGUqHkum qHk;jzwfcsufrsm;csrSwf? awmif;qdkcsufrsm;
awmif;qdk&ef pnf;a0;awGUqHk nDvmcHoabmrsKd; r[kwf/ ESD;aESmzvS,fyGJrSm pkaygif;awGUqHkum tajctaew&yf?
583
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
&Jabmfw-hkd
,aeY Edik if aH wmfynma&;twGuf vdt k yfcsurf mS wdusaomtajctaeESihf udu k nf aD om ynma&;0g'opfw&yf
csrSwfEdkifa&;ESifh xdkcsrSwfaom ynma&;0g'tay:wGif tajccHí EdkifiHawmf\vdktyfcsuf tvHk;pHkudk jznfhpGrf;Edkifaom
ynma&;pDrHudef;w&yf a&;qGJEdkifa&;jzpfonf/
þynma&;0g'opfw&yf csrSwfEdkifa&;ESifh ynma&;pDrHudef;w&yf a&;qGJEdkifa&;wdkYtwGuf þESD;aESmzvS,f
yGJBuD;rS xrf;aqmifMudK;yrf; ay;Mu&rnf/ ynma&;0g'opfw&yf csrSwfEdkifa&;twGuf EdkifiHawmf\ ,cifESifh ,ck
vdktyfcsufrsm;ESifh ynma&;tajctaersm;udk wdusydkifEdkifpGm oHk;oyfNyD;aemuf EdkifiHawmf\ ,ckvuf½Sd tajctae?
EdkifiHawmf\ &nfrSef;csufrsm;ESifh tudkufnDqHk; ynma&;0g'opfw&yfudk csrSwfEdkif&ef vdktyfayonf/
xdkodkYcsrSwfaom ynma&;0g' tay:wGif tajccHí ynma&;pDrHudef;w&yf a&;qGJ&mrSm ynma&;yg&*lrsm;\
wm0efomjzpfayonf/ ynma&;yg&*lrsm; a&;qGJrnfh ynma&;pDrHudef;twGuf þESD;aESmzvS,fyGJBuD;rS tydkif;vdkuf?
u@vdkuf ydkif;jcm;um csrSwfxm;aom 0g'ay:wGiftajccHí tMuHÓPfrsm;ay;tyf&ef vdktyfayonf/ tMuHÓPfay;
csufrsm;rSmvnf; tao;pdwí f ausmif;wausmif;? NrdKUwNrdKU? a'owcktwGuf pdppfay;tyfcsufrsm; r[kwb f J ynma&;
pDrHudef;\ tpdwftydkif;? u@rsm;twGuf ay;tyfonfhu@rsm; jzpfayonf/
þtajccHoabmxm;rsm;ESihf ES;D aESmzvS,yf w JG iG f ta&;BuD;onfw h m0efrsm; xrf;aqmifEikd af &;twGuf ta&;
BuD;ayonf/ þES;D aESmzvS,yf rJG sKd;rSm Edik if aH wmf\&mZ0ifwiG f yxrqH;k tBudru f sif;yonfh ES;D aESmzvS,yf BJG uD; jzpfonfh
tjyif ES;D aESmzvS,yf JG tawGUtMuHKtvGeef nf;um nDvmcHrsm;? uGe*f &ufrsm;\ tawGUtMuHKrsm;ESihf a&maxG;oGm;rnfukd
txl;*½kjyK&rnf jzpfayonf/
xdkYjyif ESD;aESmzvS,fyGJBuD;twGif; aqG;aEG;Muaom aqG;aEG;csufrsm; tm;vHk;onf ynma&;twGuf tajccH
&nf½G,fum aqG;aEG;&rnf jzpfayonf/ &JabmfwdkY\ rwluGJjym;jcm;em;onfh ,kHMunfcsuf? ,lqcH,lcsufrsm; tm;vkH;
z,f½mS ;um Edik if aH wmf\vdt k yfcsurf sm; jznfph rG ;f Edik af &;ESihf &nfreS ;f csurf sm; xajrmufatmifjrifEikd af &;wdYk twGuf OD;wnf
aqG;aEG;&rnf jzpfayonf/
þodkY ESD;aESmzvS,fyGJtajccHrsm;udk ydkifEdkifpGm oabmaygufqkyfudkifrdum BudK;yrf;Mu&rnf jzpfNyD;vQif þ
ES;D aESmzvS,yf BJG uD;onf Edik if aH wmf\ tajctaevdt k yfcsufrsm;udk jznfph rG ;f Edik o
f nfh ynma&;0g'opfw&yf csrSwEf ikd Nf yD;
vQif xd0k g'ay:wGif tajccHía&;qGrJ nfh ynma&;pDru H ed ;f twGuf tvGet f a&;wBuD;vdt k yfrnfh tMuHÓPfay;csufrsm;
ay:xGufvmrnfjzpfayonf/
- ynma&;0g'opfcsrSwfEdkifa&;twGuf BudK;yrf;Mu
- ynma&;pDrHudef;opftwGuf tMuHÓ Pfay;csufrsm; xGufay:vma&;twGuf BudK;yrf;Mu
A[dkjyifqifa&;aumfrwD
1958 ckESpf? Mo*kwfv (9) &uf (paeaeh) (wuotaqmuftOD? &efukefwuúokdvf)
584
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
ynma&;vGwfvyfcGifUpmwrf;
( aumfr½Sif )
Mo*kwfv (11) &uf bGJYESif;obifcef;r (&efukefwuúodkvf)
ausmif;om;rsm;ynma&;ES;D aESmzvS,yf BJG uD;wGif ynma&;vGwv
f yfciG Ehf iS hf ywfoufí tajctae pmwrf;wck
wifjyaqG;aEG;&ef vdktyfayonf/
(1) ynma&;vGwfvyfcGifhoabmxm;
(2) ynma&;vGwfvyfcGifh ydwfyifrIaMumifh jzpfay:vmaomtEÅ&m,f
(3) aqmif½Gufxdkufonfh axmufcH&nfñTef;csuf (Recommendation) ponfh (3) ydkif;udk jyifqifa&;
aumfrwDrS wifoGif;vdkayonf/
(1) ynma&;vGwfvyfcGiUfoabmxm;-
ynma&;\&nfrSef;csuf (0g) OD;wnfcsufonf ausmif;om;vli,frsm;tm; rdrdwdkY\oabmtavsmuf
rdrdBudKufESpfouf&m rdrdwdkYoefpGrf;&mwdkYudk avhvmoif,lcGifh? A[kokwwdk;yGm;EdkifcGifh &½Sdjcif;jzifh vlrItaqmufttHk\
vdktyfcsufrsm;? ,if;\tusKd;twGuf jynfoljynfom;aumif; wa,mufyDyD OD;vnfrokef xrf;½GufEdkif&ef zefwD;ay;
Edik af om &nfreS ;f csufjzpf&ayrnf/ ¤if;jyif ynma&;\&nfreS ;f csufonf ausmif;om;vli,frsm;tm; rdrw d Ykd \ trsKd;om;
,Ofaus;rIudk av;pm;aponfhtjyif tjcm;vlrsKd;rsm;\ ,Ofaus;rIudkvnf; em;vnfav;pm;apjcif;jzifh ¤if;wdkYtm;
trsKd;om;vGwv f yfa&;? 'Dru kd a&pDtcGit hf a&;? Nidr;f csrf;a&;? tjcm;wdik ;f &if;om;rsm;\ jynforl sm;udk em;vnfav;pm;rI
½Sdapjcif;udk zefwD;Edkifrnfh ynma&;&nfrSef;csuf jzpf&ayrnf/
¤if;&nfrSef;csuf (0g) ynma&; &nf½G,fcsufrsm;\ tESpfom&toGifonf vlom;wdkY\ ESpfaygif;rsm;pGm
tywfwukwf BudK;pm;&if;rS ay;pGr;f Edik af om 0dZmÆ ynm&yfrsm;udk avhvmqnf;yl;jcif;jzifh vnf;aumif;? tjyKoabmjzifh
wd;k wufxeG ;f um;atmif aqmif½u G jf cif;jzifh vnf;aumif; ay:vGix f if½mS ;ap\/ qdv k o kd nfrmS ynma&;onf wckwnf;
aom vlrItaqmufttHk\ vdktyfcsufrsm;udk jznfhpGrf;Edkifaponfh oabm½Sd&rnf/ ynma&;ydkif;jcm;csufudk (Oyrm)
pufryI nm? pmayynm oif,&l rnfyh nm (Obligatory) ESihf oifvu kd oifEikd af omynm (Non-obligatory Training)
ponfh tqufqufukd pkaygif;pyfvsOf; avhvm&onf/ þavhvmjcif;jzifh ynma&;\ tESpfom&toGifudk aqmifap
onf/ ta&;BuD;aomtcsufrSm ynma&;udk rdrd\trsKd;om;bmom pum;jzifh t"duxm; oif,l&rnf/ odkY&mwGif
EdkifiHjcm;bmompum;udkvnf; txl;tm;ay;xdkufayonf/
txufyg&nfreS ;f csuEf iS hf tESpo f m&toGiu f akd qmifaom ynma&;onf 'Dru kd a&pDtoGiaf qmifonfh (Demo-
cratic Education) jzpfayonf/ þ&nfrSef;csuf tESpfom&udk taumiftxnfazmfaom ynma&;vkyfief;wGif-
- rlvwef;ESifh rlvwef;vGefynma&; oifMum;cGifh
- EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;? bmoma&; rcGJjcm;bJ vlwdkif;vGwfvyfpGm tcvGwf ynmoif,lcGifh
- tpdk;&rS wuúodkvfynm&yfudk vlwdkif; wufa&mufoifMum;Edkif&ef tcvGwfynma&; aqmif½Gufjcif;?
axmufyHhaMu; vHkavmufpGmay;a&;? ausmif;aqmif ae&mxdkifcif; vHkavmufí oufomacsmifcsda&;
- þausmif;om;taqmufttHkyHkpHudk pepfwusjyifjcif;jzifh vlrItaqmufttHkwGif ausmif;om;rsm; rdrd
wdkYyg0ifonfh tcef;u@wdkif;ü vG,fvifhwul 0ifa&mufxrf;aqmifjcif; ponfhvkyf&yfrsm; (0g) vkyfief;
rsm;udk OD;aqmifaponf/
odkYvQif txufyg &nfrSef;csuftESpfom&ESifh vkyf&yfyHkpHwdkYjzifh wnfaqmufxm;aom ynma&;udk csKyfudkif
onfh oabmonf ynma&;vGwv f yfciG u hf kd ay;pGr;f Edik o f nfo h abm ouf0ifvmonf/ þ'Dru kd a&pDusaom ynma&;ü
ynma&;vGwfvyfcGifhonf þodkY½Sd&rnf/
(u) ausmif;\vkyfief;wGif vGwfvyfcGifh? vkyfudkifaqmif½GufEdkifcGifh oabm½Sd&rnf/ þuJhodkY vkyfudkif&mü
ausmif;om;? rdb? q&m oH;k yGiq hf ikd cf sdecf iG o
f zG,f (Balanced Participation) yl;wGaJ qmif½u G &f rnf/
(c) ausmif;\wdk;wuf&mwdk;wuffaMumif; vkyfief;rSeforQ vkyf&mwGif raESmifh,Sufonfhjyif rdrdwdkY\ rlrrSef
aom oabmw&yfudk ausmif;xJwGif roGwfoGif;ap&ef aqmif½Guf&rnf/
(*) pD;yGm;a&;ESihf Oya'vGwv f yfciG hf tmrcHcsuf ½S&d rnf/ wcsed w f nf;wGif avmu"gwfoyd EHÜ iS hf ,Ofaus;rIynm
wdk;wuf&m wdk;wufaMumif; avhvmvdkufpm;cGifh ½Sdap&rnf/
585
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
wuúov kd vf rl sKd;pktoif;tzGUJ aygif;pHEk iS hf em;vnfr&I ½Sad tmif aqmif½uG &f jcif;? A[djk yifqifa&;aumfrwDrS udck sKd (rEÅav;
wuúodkvf) ESifhtcsKdU EkwfxGufoGm;onfrSvGJí usefESD;aESmzvS,fyGJBuD;udk 13? 8? 58 &uf? eHeufykdif;wGif wuo
Ouú| udkpdk;odef; acgif;aqmifonfh wyfOD;tkyfpku atmifjrifpGm usif;yNyD;pD;cJhonf/
ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD;ESifh apwemrSefESifh ½dk;om;pGm&yfwnfjcif;udk odem;vnfonfESifhtrQ 0efBuD;csKyf
onf ESD;aESmzvS,fyGJ wufa&mufolrsm;udk npmjzifh {nfhcHonf/ azsmfajza&; tpDtpOfrsm;ygonf/ yxrwGif rlt&
vufcjH cif;rjyKcJah om txuausmif;om;or*¾rS ud, k pf m;vS,rf sm;twGuf c&D;p&dwx f wk af y;&ef 0efBuD;csKyfu oabm
wlcJhygonf/ qufoG,fa&;wm0efcH ynma&;okawoet&m½Sd OD;bjrifhtm; xdkwm0efudk aqmif½Guf&ef 0efBuD;csKyf
u ausmif;om;rsm;a½SUüyif EIwfrdefYay;cJhavonf/
þESD;aESmzvS,fyGJaMumifh tpdk;&\odu©mrsm;pGm wufoGm;onf/ tpdk;&ESifhausmif;om;Mum; tjrJwrf;uP³
aump jzpfaerIrsm;udk ausmif;om;tzGJUtpnf;ESifh tpdk;&yl;aygif;vkyfaqmifEdkifjcif;? em;vnfrI½Sdvmjcif; jzpfonf/
þES;D aESmzvS,yf JG tusKd;qufrmS yDuif;NrdKUawmfwiG f usif;yrnfh urÇmah usmif;om;or*¾ (I.U.S) nDvmcHoYkd Auorsm;
tzGJUcsKyf? wuoESifh usefaumvdyfwuúodkvf or*¾udk,fpm;vS,frsm; wufcGifh&&ef vrf;yGifhoGm;jcif; jzpfayonf/
jynfaxmifpjk refrmEdik if v
H ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm;ynma&;ES;D aESmzvS,yf rJG S
xkwfjyefaMunmcsuf
1/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtwGif;½Sd wuúodkvfESifhaumvdyfaygif;pHkrS OD;pD;usif;yum jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHvHk;
qdkif&m ausmif;om;rsm;ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJudk 1958 ckESpf? Mo*kwfv (9) &ufaeYrS (13) &ufaeYtxd &efukef
wuúodkvf bGJUESif;obifcef;raqmifü usif;yjyKvkyfcJhonf/ wuúodkvfESifh aumvdyftoif;tzGJUrsm;rS udk,fpm;vS,f
aygif; (215) a,muf? EdkifiHawmftpdk;&wef;jrifhausmif;rS udk,fpm;vS,faygif; (441) a,muf? NrdKUe,fausmif;om;rsm;
or*¾rS udk,fpm;vS,faygif; (110) a,mufESifh pufrIvufrIESifh pdkufysKd;a&;ausmif;om; udk,fpm;vS,faygif; (11)
a,muf wufa&mufí pkpkaygif; udk,fpm;vS,f (789) a,muf wufa&mufMuonf/
2/ ESD;aESmzvS,fyGJBuD;wGif jyifqifa&;A[dkaumfrwDrS a&;qGJum-
1/ ynma&;0g'wifjycsufpmwrf;
2/ oifMum;rIr@dKifbmom&yfESifh ywfoufí oabmxm;wifjycsuf
3/ rlvwef;? rlvwef;vGefynma&;ESifh tvGwfynmoifausmif;pmwrf;
4/ twef;vGefynma&;pmwrf;
5/ pufrIvufrItoufarG;0rf;ausmif;ynma&;pmwrf;
6/ vlrsKd;pkynma&;pmwrf;
7/ ynma&;vGwfvyfcGifhESifh or*¾zGJUpnf;cGifhpmwrf;
8/ vlxkynma&;ESifh oufBuD;ynma&;pmwrf;[lí pmwrf;aygif; (13) ck a&;om;wifjycJhonf/ aumfr½Sif
(8) pkcGJum aqG;aEG;cJhonf/
3/ ynma&;0g'wifjycsufpmwrf;udk 1958 ckESpf? Mo*kwfv (10) &ufaeYwGif wufa&mufvmaom udk,fpm;
vS,frsm;tm; tpk (5) pkcGJum aqG;aEG;cJhonf/ xdkaqG;aEG;yGJrsm;wGif wufa&mufvmaom udk,fpm;vS,fawmfrsm;
pdwtf m;xufoefpmG yg0ifaqG;aEG;Muonf/ ynma&;0g' wifjycsupf mwrf;udk wufa&muf aqG;aEG;olrsm;u oabmwl
nDí vIdufvSJpGmvufcHMuygonf/ pmwrf;a&;om;rIESifh ywfoufí EdkifiHawmftpdk;&\ ynma&;0g'ESifh ynma&;
vkyfief;rsm;udk oHk;oyfa0zef&mwGif ydkrdkjynfhpHkvHkavmufpGm a0zef&efoifhaMumif;udk wifjyaqG;aEG;Muonf/ þwifjy
aqG;aEG;csufuv kd nf; jyifqifa&;A[dak umfrwDrS wifjycsufjzpfaom ynma&;0g' (8) &yfEiS yhf wfoufí wufa&mufol
rsm;u ,ckxufydkNyD; tcsuftvufjynfhpHkpGm a&;oifhaMumif; tMuHay;&m A[dkaumfrwDrS vufcHoabmwlnDaMumif;?
wufa&mufol udk,fpm;vS,frsm;xJrS tcsKdUolrsm;u e,fcsJUya'o&mZfqefYusifa&; [laomtcsufudk tcsufw&yft
jzpfEiS hf vnf;aumif;? 'Dru kd a&pDynma&;0g'udk tcsuw f csut f jzpf vnf;aumif;? (cultural autonomy) ,Ofaus;rI
vGwfvyfcGifh[laomtcsufudk vnf;aumif;? pm&dwår@dKifjr§ifhwifa&;? vlwdkif;usef;rma&;twGuf upm;ckefpm;tm;
ay;a&;[laomtcsufukd vnf;aumif;? Ak'b ¨ momrl Ak'y¨ nma&;jzpf&rnf [laomtcsufrsm;udk vnf;aumif; jznhpf u G f
csrSwfoifhaMumif; wifjyaqG;aEG;Muonf/ xdktcsufrsm;ESifh ywfoufí jyifqifa&;A[dkaumfrwDESifh oabmxm;jcif;
wlnrD rl ½Syd g/ rwlnrD o I nfh taMumif;jycsuu f rkd u
l m; aumfr½Sitf oD;oD; wifjyaqG;aEG;csuuf kd tpD&ifcaH om oD;jcm;pm
588
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
ynma&;jyKjyifajymif;vJrI atmif&rnf
A[dkjyifqifa&;aumfrwD
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m
ausmif;om;rsm;ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJ
wuotaqmuftOD
1958 ckESpf? Mo*kwfv (13) &uf (Ak'¨[l;aeh) &efukefwuúodkvf
590
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(tay:-,m) ulrif;[dw
k ,fa½Sw
Y iG f EIwq
f ufaysmjf rL;MupOf
591
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
EdkifiHwuma&;&mrsm;ESifUywfoufí oabmxm;rsm;ESifUoabmwlnDcsufrsm;
1/ tEkjrL EsL;uvD;,m;vufeufrsm; prf;oyfazmufcGJjcif;udk &yfpJa&;? vufeufavQmhaygha&;? ppfpmcsKyf
ppftkyfpkrsm; zsufodrf;a&;twGuf awmif;qdk&efESifh urÇmYNidrf;csrf;a&; xdef;odrf;umuG,fMu&ef?
2/ 1959 ck? azazmf0g&Dv (2) &ufaeYrS (8) &ufaeYtxd tD*spftm&yfor®wEdkifiH udkif½kdNrdKUwGif usif;yonfh
tm½S-tmz&duvli,fnDvmcHBuD;tm; axmufcHBudKqdkaMumif;/
593
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(i) cGx
J u
G cf iG Ehf iS hf ½Sr;f ausmif;om;rsm;aMunmcsuf
&efukefNrdKY ? ½Srf;jynfausmif;ol^ausmif;om;rsm;toif;
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHwGif;rS ½Srf;jynfcGJxGufEdkifcGifUESifUpyfvsOf;í
&efukefNrdKY ? ½Srf;jynfausmif;ol^ausmif;om;rsm;toif; trIaqmiftzGJY\
oabmxm;xkwfjyefaMunmcsuf
½Srf;jynfoltaygif;wdkhcifAsm;-
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH? zGJUpnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya' tcef; (10) yg yk'frrsm;t& vGwfvyfa&;&NyD;aemuf
(10) ESpfausmfvQif ½Srf;jynfonf jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtwGif;rS cGJxGufvdku cGJxGufEdkifcGifh &½Sdxm;ayonf/
odYk &½Sx d m;onfukd ½Sr;f jynfu xdck x JG uG cf iG hf pGeYf vw
T &f ef tajccHOya' tcef; (10) yg yk'rf rsm;udk vdt k yfovdk
jyifqifzdkY erfhcrf;trwf OD;xGef;at;u ,ck 1959 ckESpf rwfvwGif awmifBuD;NrdKUwGif usif;yrnfh ½Srf;jynfe,faumifpD
tpnf;ta0;wGif tqdkwifoGif;rnf[k 11?2? 59 aeY &efukefxkwf ]ae;½Si;f } owif;pmwGif twdtvif; aMunmxm;
onfudk awGU½Sdzwf½I&ojzifh uRefawmfwdkY &efukefNrdKU ½Srf;jynfe,fausmif;om;rsm;toif; trIaqmiftzGJUu xdkudpu ö dk
av;eufpGm pOf;pm;oHk;oyfMuNyD;vQif oabmxm;udk xkwfjyefaMunmvdkufayonf/
OD;xGef;at; taMumif;jycsufrSm ½Srf;jynfu jynfaxmifpktwGif;rS cGJxGufEdkifcGifh½Sdaejcif;onf-
1/ jynfaxmifpkwnfjrJa&;twGuf tEå&m,fjzpfapí
2/ wdkif;wyg;wdkh 0ifa&mufpGufzufEdkif&eftwGuf vrf;cif;ay;&ma&mufonf [lí jzpfayonf/
odYk aomf trSew f &m;rSm OD;xGe;f at;\,lqcsufEiS hf ajymif;jyef jzpfaeayonf/ trSerf mS cGx J u G Ef ikd cf iG hf r½Sjd cif;
(0g) cGJxGufEdkifcGifhudk zsufodrf;jcif;wdkYuomvQif jynfaxmifpkwnfjrJa&;udk tEÅ&m,fjzpfapí wdkif;wyg;wdkY 0ifa&muf
pGufzufEdkif&eftwGuf tuGufaumif;qifay;&m a&mufayonf/ owdcsyfoifhonfrSm uRefawmfwdkY\ EdkifiHonf
jynfrESifhjynfe,frsm; pdwfwloabmwl yl;aygif;wnfaxmifxm;Muaom jynfaxmifpkEdkifiHBuD;wck jzpfaMumif;yif
jzpfayonf/ jynfaxmifpw k &m;ay:wGif tajcpdu k íf zGUJ pnf;wnfaxmifvmcJah om uReaf wmfwYkd jynfaxmifpt k "dygÜ ,fukd
tjynft h 0aqmifapNyD; jynfaxmifpk xm0&wnfjrJa&;udk tBuD;rm;qH;k aom taxmuftuljzpfapí udv k ekd eD ,fcsUJ orm;
wdkY\ tEÅ&m,fudkwGef;vSefEdkifum vlrsKd;pkcsif; ppfrSefcdkifjrJaom cspfcif,HkMunfrIudk wnfaqmufEdkifayonf/ wcGef;xJ
qdk&vQif þcGJxGufEdkifcGifhudkom tajccHOya'wGif cdkifcdkifrmrmBuD; xnfhoGif;xm;jcif; rjyKcJhygu jynfaxmifpkBuD;yif
ay:aygufEdkifcJhrnf r[kwfay/ þodkYjzpfvQif vGwfvyfa&;udk aMunmEdkifcJhMurnf r[kwfay/ tb,faMumifhqdkaomf
1947 ck yifvpkH mcsKyfBuD; rcsKyfru D ½Sr;f paom vlrsKd;rsm;u? ArmvlrsKd;BuD;tay: twdw&f mZ0ifu taMumif;rsm;aMumifh
pdwcf s,MkH unfjcif; r½Scd ahJ omaMumifjh zpfayonf/ odYkaomf zufqpf*syefqefYusiaf &;wGif vufwv JG yk u
f ikd cf zhJ ;l í waMumif;?
vlrsKd;pkrsm;tay: AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY\ oabmxm;rSefuefcJhí waMumif; þtaMumif;wdkYaMumifh yifvHkpmcsKyfudk
csKyfqdkEdkifcJhNyD; jynfaxmifpk wnfaxmifEdkifcJhjcif; jzpfayonf/
txufuqdkcJhonfhtwdkif; ½Srf;paom vlrsKd;pkrsm;u ArmvlrsKd;BuD;tay:wGif twdwf&mZ0ifu taMumif;
rsm;aMumifh pdwfcs,HkMunfjcif; r½SdjzpfaecsdefwGif AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYu ½Srf;wdkY\ pdk;&drfaMumifhMurIrsm; yaysmufoGm;
atmif-
1/ vGwfvyfa&;udk ArmjynfeJY vufwGJ,lyg/
2/ vGwfvyfa&;&NyD;wJhtcg ArmawGeJY aygif;csifrSaygif;Muyg? raygif;csifvnf;aeMuyg/
3/ ArmawGeJYaygif;vdkY½Sd&if ArmawGu rESdyfpuf&atmif Oya'awGbmawGeJY pepfwuscdkifcdkifvHkvHk pDrHjy|mef;
ay;ygr,f/
4/ tJ'Dvdk aygif;wmvnf; tjrJxm0pOf aygif;oGm;&r,f? b,fawmhrS cGJrxGuf&bl;&,fvdkY r[kwfygbl;?
oabmusoavmufaygif;? oabmrus&if cGJxGufoGm;Muyg/
5/ aygif;aewJhtcgrSm ]Armwusyf? ½Srf;wusyf} qdkwJh tcGifhta&; wef;wlnDrQrIeJY aygif;ygr,f/
6/ ½Srf;jynf&JUjynfwGif;a&;rSm bmrS0ifa&mufpGufzufjcif; rjyKygbl;/
7/ ½Srf;jynf&JUudk,fydkifjy|mef;cGifhudk ½dkaoav;pm;yghr,f ponfjzifh oabmxm;rSefuefpGmjzifh uwday;onfh
twGuf ½Srf;jynfu jrefrmjynfeJYvufwGJí vGwfvyfa&;wdkufyGJ0if&ef auseyfpGmqHk;jzwfvdkufNyD; yifvHk
pmcsKyfudk csKyfqdkcJhjcif; jzpfayonf/
594
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
xdkodkY yifvHkpmcsKyf csKyfqdkMuNyD;aemuf vGwfvyfa&;&NyD;vQif ½Srf;? Arm? u&if? u,m; tp½Sdaom trsKd;om;
rsm; rnfuJhodkY yl;aygif;zGJUpnf; aexdkifMurvJqdkonfh jyóemudk pOfpm;ajz½Sif;&eftwGuf wdkif;jyKjynfjyKvTwfawmf
ac:í jynfaxmifpzk UJG pnf;yHk tajccHOya'udk a&;qGMJ uayonf/ tajccHOya'a&;qGMJ upOfu ½Sr;f jynftwGuf ta&;BuD;
qHk; jyóemrSm jynfaxmifpkxJwGif rnfuJhodkY yl;aygif;aexdkifoGm;MurvJ qdkonfhtcsufyif jzpfonf/ þtcsufudk
pOf;pm;&mü wd;k wufaeaom Edik if BH uD;rsm;wGif aqmif½u G Mf uouJo h Ykd vlrsKd;pkrsm;\ ud, k yf ikd jf y|mef;cGiu hf kd tjynfth 0ay;
&ef qHk;jzwf owfrSwfcJhMuayonf/
]udk,fydkifjy|mef;cGifUqdkonfrSm ½Srf;jynf\ ,aeh vGwfvyfa&;&NyD;? eufjzefwGif cGJxGufí oD;jcm;EdkifiHxlaxmif
csifonfqdkvQif xlaxmifEdkifcGifU½Sd&rnf/ xdkhtjyif ½Srf;jynfwGif ½Srf;jynfoltrsm; BudKufaompepft& tkyfcsKyfoGm;EdkifcGifU
vnf; ½Sd&rnf} [líyif jzpfayonf? þtcsufudk rnfolrQ jiif;y,fEdkifrnf r[kwfay/
þodkYr[kwfbJ ]cifAsm;wdhk usKyw f ehkd hJ bmyJjzpfjzpf tjrx J m0&aygi;f ae&r,f? usKyw f o hkd abmuswUJ tkycf sKyaf &;
rsKd;yJ wnfaxmif&r,f} [líqdkvQif ½Srf;jynf\vGwfvyfa&;rSm wef;zdk;r½Sd? udk,fwdkifjy|mef;cGifhvnf; t"dyÜg,fr½Sd
jzpfoGm;ayvdrfhrnf/
odkYaomfvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYu ]vGwfvyfa&;&NyD;&if? jynfaxmifpkwckvHk; wdk;wufBuD;yGm;atmif
(5) ESppf rD u H ed ;f Bu;D (2) ckavmuf aoaocsmcsma&;qGNJ y;D vkyjf yyg&ap/ 'Dvkd wd;k wufatmif vkyjf yNy;D vdhk rauseyfao;bJ
½Srf;jynfu udk,fUzmomudk,f MuHpnfvkyfaqmifcsifao;oyqdk&if cGJxGufNyD; oabmusvkyfyg/ 'D (10) ESpfudkawmU
onf;cHNyD; ESpfOD;ESpfzuftusKd;twGuf yl;aygif;aeapcsifao;ygw,f} [lí apwemjzifh azsmif;zsajymqdkonfh twGuf
uRefawmfwdkY ½Srf;jynfolYacgif;aqmifrsm;uvnf; vdkufavsmoabmwlMuNyD; ](10) ESpftwGif;awmU jynfaxmifpkxJ
rSmyJ aeoGm;yghr,f? aemif (10) ESpfausmfNyD;rS b0tajctaetopft& wrsKd;wzHk jyefvnfpOf;pm;oifU&if pOf;pm;
yghr,f} [lí uwdjyKcJhMuayonf/
xdkodkY jynfaxmifpk zGJUpnf;yHktajccH Oya'a&;qGJpOf tcgu uRefawmfwdkY ½Srf;jynfolUacgif;aqmifBuD;rsm;\
tajrmftjrifBuD;pGmjzifh awmif;qdkBudK;yrf;rIaMumifh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH zGJUpnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'tcef; (10)
yg yk'rf rsm;t& vGwv f yfa&;&NyD;aemuf (10) ESpaf usmfvQif ½Sr;f jynfonf jynfaxmifpk jrefrmEdik if t H wGi;f rS cGx
J u
G vf u
kd f
cGx
J u G Ef ikd cf iG u
hf kd &½Scd jhJ cif; jzpfayonf/ þodYk cGx J u G Ef ikd af om tcGit hf a&;onf ½Sr;f jynfow l &yfv;kH twGuf tvGejf rwfE;dk
zG,&f maumif;aom tcGit hf a&;BuD; jzpfayonf/ tb,faMumifq h akd omf þcGx J uG Ef ikd af om tcGit hf a&;onf ½Sr;f jynfol
w&yfvHk;\ vGwfvyfpGm udk,fydkifqHk;jzwf vkyfaqmifEdkifa&;twGuf tajccHOya't& tmrcHxm;aom aomhcsuftcGifh
ta&;BuD; jzpfaomaMumifhwnf;/ þcGJxGufEdkifaom tcGifhta&;udk tajccHOya'wGif xnfhoGif;xm;jcif;onf (10)
ESpjf ynfv h Qif cGx J u G Ef ikd &f eftwGuf xnfo h iG ;f xm;jcif;r[kwaf y/ ,ckvnf;cGx J u G &f ef vHUI aqmfaejcif;r[kwaf y/ odYk aomf
jynfaxmifpkoabmrSm qdkif&mjynfe,frsm;\ oabmqE´tavsmuf wu,fharwåmppfESifh ESpfOD;ESpfzuf tusKd;&½Sda&;
twGuf yl;aygif;aqmif½u G jf cif;om jzpfoifah yonf/ þodYk jzifh yl;aygif;aqmif½u G rf o S mvQif ppfreS af om yl;aygif;aqmif
½Gufjcif; jzpfEdkifNyD; jynfaxmifpkBuD; xm0&wnfjrJoGm;Edkifrnf/ ]rif;wdkhbmyJjzpfjzpf rcGJxGuf&bl;? yl;aygif;ae&r,f}
[lí t"r®pepfjzifh Ncdrf;ajcmufNyD; "g;rdk;aygif;cdkif;jcif;onf rrSefuefay/ ]½Sr;f wusy?f Armwusy}f qdkonfh wef;wlnD
rQaom tcGifhta&;awGvnf; tjynfht0&rnf/ ½Srf;jynf\jynfwGif;a&;udkvnf; vHk;00ifa&mufpGufzufjcif; rjyKbl;
qdkvQif ]a[U ½Sr;f awG rif;wdjhk ynfaxmifpx k u J cGx J uG Mf u} [lí twif;armif;xkwfonfh wdkifatmif cGJxGufrnfr[kwf
ay/
þodkY rcGJxGufjcif;rSm obm0usayonf/ Oyrm vifESifhr,m; qufqHa&;udk Munfhyg? vifu r,m;udk
xrif;0atmif rauR;? t0wfvnf; vSatmifrqifay;? t𝔲l vmNyD; ½du k v f nf;½ku d ?f qJvnf;qJao; ti,ftaESmif;
vnf; xm;ao;qdkvQif ]]ighudkruGm&bl;}} [lí aoewfjzifh &if0udkawhum Ncdrf;ajcmufonfhwdkifatmif b,frdef;rurS
ruGmbJaernf r[kwfay? uGmrSm aocsmonf/ þodkY uGmjcm;onfrSm obm0usí rSefuefayonf/ odkYaomf tpm
vnf; 0atmifauR;? t0wfvnf; vSatmifqifay;? vcvnf; tukeftyf? cifcifrifrif ,k,k,,aernfqdkvQif
]]rde;f ra& rif;uGmcsif&ifumG a[h}} qdo k nfw h ikd af tmif b,fred ;f rrS uGmcsifrnfr[kwaf y/ wlEpS u f , kd &f moufyef ½d;k ajrus
aygif;oGm;rnfom jzpfayonf/ aocsmayonf? þodkYaygif;oifjcif;onfvnf; obm0us rSefuefvSayonf/
odYk twGuaf Mumifh ta&;BuD;onfrmS ]]rif;wdYk ½rS ;f awG cGrJ xGu&f bl;}} qdNk yD; vufeufjzifh Ncdr;f ajcmuf&efrvdak y/
]]rif;wdYk cx JG u G &f r,f}} qdNk yD; twif;ESix f wk &f efvnf;rvdak y/ wu,frcGx J u G af pcsiv f Qif wu,frcGx J u G af tmif apwem
jzLjzLpifpifESifh wef;wl&nfwl aygif;oif;qufqHoGm;Mu&efom t"duvdktyfayonf/ ESpfOD;ESpfzufvHk;u oabmxm;
rSefuefzdkY um,uHajrmuf vufawGU tjyKtpk? t,kt,½SdzdkYomvQif y"mejzpfayonf/
595
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
trIaqmiftzGYJ
½Srf;jynfausmif;ol^ausmif;om;rsm;toif;
&efukefNrdKY
(15? 2? 59)
596
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(p) wuúov
kd t
f ufOya'udjk yifqifa&;ESihf ausmif;om;rsm;
tpdk;&rS 1959 ck? Zefe0g&D (17) &ufaeYwGif usif;yaom wuúodkvfaumifpD tpnf;ta0;wGif &efukef
wuúodkvftufOya'udk jyifqif&eftwGuf wifjycJhayonf/
xdktcg ausmif;om;rsm;or*¾ (wuo) u atmufygtwdkif;jyefMum;cJhygonf/
1/ vuf½SdEdkifiHawmftpdk;&onf tdrfapmifhtpdk;& jzpfonf/ w&m;0iftpdk;&tzGJU jzpfay:vma&;twGuf w&m;rQ
waom a½G;aumufyu JG si;f yay;&efEiS hf Mum;umvtwGi;f wdik ;f jynfukd xde;f odr;f apmifah ½Smufxm;&ef wm0efom jzpfonf/
wdkif;jynftwGuf ta&;BuD;aomtufOya'udk? jyifqifcsufrsm;udk jyKvkyf&ef wm0efr½SdonfhtwGufvnf;aumif;/
2/ tufOya'jyifqifcsufudk avhvmvQifvnf; wuúodkvf0,fwOD;wnf; tmPm½Sifpepf jzpfay: vmap&ef
ESifh ynma&;vGwfvyfcGifhudk xdyg;um tjyiftyrS 0ifa&mufpGufzufEdkif&ef jzpfonf[lívnf;aumif;/
wuorS ausmif;omxkESifh jynfolvlxktm; wifjyí tufOya'jyifqifjcif;udk uefYuGufcJhayonf/ xdkodkY
uefYuGufonfhtwGuf wuúodkvfaumifpDrS axmufcHcsuft& jyKvkyfjyifqif&ygonf[laom tMuHtpnfysufjym;
í wuúodkvfaumifpDwGif tMuHÓPfawmif;cHjcif;om jzpfygonf[k aemufqkwfcJhavonf/
wuúodkvfaumifpDrSvnf; wOD;wnf; tmPmydkifpepfodkY a&muf½Sdaprnfh jyifqifcsufrsm;ESifh ynma&;
vGwfvyfcGifhudk xdyg;aprnfh jyifqifcsufrsm;udk jznfhpGufxkwfy,f tMuHÓPfay;jcif; jyKcJhayonf/
xdkodkY ausmif;om;xku jyKvkyfcJhaomfvnf; azazmf0g&D (8) &ufaeYwGif usif;yaom jynfolYvTwfawmf
tpnf;ta0;yGw J iG f &efuek w f uúov kd f tufOya'jyifqifcsuf rlMurf;wifoiG ;f &ef txl;trdeYfjyefwrf; xGuaf y:vmonf/
¤if;wGif wuúov kd af umifprD S wuoud, k pf m;vS,f (2) OD;udk xkwyf pf&ef jyifqifcsuf ygvmonf/ þonfrmS
tdrfapmifhtpdk;&\ r½dk;om;aom tjyKtrljzpfonf/ wuúodkvfaumifpDwGif wifjypOfu ryg½SdcJhaomtcsufrsm;udk
,ckrSwifoGif;jcif;onf wuúodkvfaumifpDudk vSnfhjzm;apmfum;vdkufjcif; jzpfavonf/ tpdk;&tzGJU\ *kPfodu©mudk
xdcdkufapaom vdrfvnfrIBuD;w&yf jzpfayonf/
wuúodkvfaumifpDwGif wuoudk,fpm;vS,f (2) OD;udk jzKwfypfí ausmif;om;rsm;u rJjzifha&G;aumuf&rnfh
udk,fpm;vS,f (2) OD;udk tpm;xdk;jcif;onf-
1/ wuoonf ausmif;om;xkw&yfvHk;u w&m;0ifwifajr§mufxm;onfh tzGJUtpnf;jzpfonf[laom tcsuf
udky,fcsum ausmif;om;xktm;vHk;\ udk,fpm;vS,fr[kwf[laom oabmxm;oufa&mufjcif;? wenf;qdkaomf
&mZ0if tpOftquf½SdcJhaom wuo\tcef;u@udk ESdrfhcsapmfum;jcif; jzpfonf/
2/ wuo\tcGifhta&;rsm;udk ,ckuJhodkYxdyg;um or*¾tcGifhta&;rsm;udk ydwfyif&ef MuH½G,fjcif;jzpfonf/
xdkrQruao; ausmif;om;wdkif; or*¾0ifjzpf&rnf[laom tcsufudk zsufodrf;um or*¾zGJUpnf;cGifhudk yifydwfyif&eft
wGuf pwifjyifqifvmaom ajcvSrf; jzpfonf/
3/ wuoudk,fpm;vS,f (2) OD;udk jzKwfcsNyD;aemuf ausmif;om;rsm;u 'D*&D&NyD; (11) ESpf oufwrf;½Sdaom
tjyiftyrS yk*dK¾ vf (2) OD;tm; rJjzifh a½G;aumuf&rnf qdkjcif;onf ausmif;om;xkw&yfvHk;\ w&m;0ifoabmxm;udk
wuúov kd af umifpw D iG f wifjyjcif;rjyKEdik &f ef pDpOfjcif;vnf; jzpfonf/ tjyiftyrS wuúov kd w
f iG f 0ifa&muf ta½G;cH&jcif;
onf wuúodkvfe,fajrudk jyifyEdkifiHa&;tzGJUrsm; ,SOfNydKifp&m ppfwvif;tjzpfodkY a&muf½SdoGm;&ef um,uHajrmuf
jyKusifhvdkufjcif;yif jzpfonf/
þodkY jyKvkyfonfhtjyif q&mrsm;? XmerSL;rsm; cefYxm;jcif;ESifh ywfoufívnf; ynma&;vGwfvyfcGifhudk
0ifa&muf pGufzufvmonf/
xdo
k Ykd ausmif;om;rsm; vIy½f mS ;rIrsm; jzpfay:vmaomtcgwGif ppfum;rsm; wuo0if;xJoYkd a½SU0ifaygufrsm;
u 0ifvmum ppfom;rsm; ckefqif;vmNyD; ausmif;om;rsm;tm; 0ifa&muf zrf;qD;Muavonf/ udkaZmf0if;? udkpdk;odef;?
udkbaumif;? udkcifarmiftkef;wdkh xGufajy;Muavonf/
597
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
OD;cifarmiftek ;f
(1958-59)
Source: Oway Magazines
wuúov kd t
f if*sief ,
D mr[mXme ausmif;om;rsm; qE´jyoydwaf rSmufco hJ nf/ tif*sief , D mr[mXmerSL; a½TUajymif;
ay;&\/ AdkvfcsKyfBuD;ae0if; tpdk;&vufxufwGif wuúodkvftufOya' jyifqifcsufjyKvkyfonf/ tufOya'
jyifqifcsuft& wuúov kd af umifpw D iG f yg0ifaom wuo ud, k pf m;vS,Ef pS Of ;D tm; xkwyf pfjcif;? ausmif;om;
a&;rSL;rsm; cefYxm;jcif; jyKvyk cf \
hJ / ausmif;pnf;urf;ESihf ywfoufívnf;aumif;? wuúov kd t
f ufOya' jyifqif
csuftwGufvnf;aumif; ausmif;om;rsm;qE´jyjcif; jyKcJhMuonf/
wuúovkd w
f iG f ygarmu©csKyf a'gufwmxifatmif Ekwx
f u
G o
f mG ;ojzif?h ygarmu©csKyf a'gufwmvSjrift
h m; cefYxm;
onf/ tcuftcJrsm;Mum;rS pwkw¬tBudrfajrmuf wuúodkvfausmif;om;yGJawmfBuD;udk usif;yEdkifcJhonf/
1959 ck? {NyDv (3) &ufaeYwiG f Adv k cf sKyfBuD;tpd;k &u wuotaqmuftODukd 0dik ;f um ausmif;om;acgif;aqmif
rsm;udk zrf;qD;onf/ Ouú| udkcifarmiftkef;? trIaqmif udkzdk;omab;wdkY tzrf;cH&NyD;? 'k-Ouú| udkbaumif;
ESihf twGi;f a&;rSL; udck ifatmifwYkd wdr;f a½SmifaecJ&h onf/ wuo twGi;f a&;rSL;a[mif; udak tmifbef;? trIaqmif
a[mif; udkjrifhOD;wdkYvnf; tzrf;cHcJh&\/ udkcifarmiftkef;? udkzdk;omab;wdkYtm; EdkifiHtusOf;om;rsm;ESifhtwl
uduk ;kd uRef;odYk ydYk aqmifjcif;cH&onf/
udck ifarmiftek ;f onf wuúov kd w f iG f ynmqufvufqnf;yl;qJ jzpfonf/ (6) Budraf jrmuf ArmEdik if v H ;kH qdik &f m
ausmif;om;rsm;or*¾tzGUJ csKyn
f v D mcHrS Ouú|tjzpf a½G;aumufwifajr§mufjcif;cH&í ,ckwm0ef,l vkyaf qmifvsuf
½Sdonf/ (tdk;a0) 1962 rwfv (2) &uf tmPmodrf;rIESifh ywfoufonfh xkwfjyefrIaMumifh Ouú|tjzpfrS
z,f&mS ;cH&onf/ OD;cif armiftek ;f onf rd;k [de;f uk?d cifarmiftek ;f ponft
h rnfrsm;jzifh Edik if w
H umta&;tcif;rsm;ESihf
ywfoufí EG,feDr*¾Zif;? rdk;*sme,fwdkYwGif a&;om;cJhonf/ 2006 ckESpf? arv (5) &ufaeYwGif &efukefNrKdUwGif
uG,v f eG o
f nf/
598
&efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ trIaqmiftzGUJ (1958-1959)
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1958 rS 1959 - 'Drdkua&pDa&; 'Drdkua&pDynma&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
jynfaxmifpjk refrmEkid if v
H ;Hk qkid &f m
ausmif;om;rsm;ynma&;ES;D aESmzvS,yf JG
oD;jcm;u@tvdu
k f ae&mcJí
G aqG;aEG;Muonf
Source: Oway Magazines
599
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
1958 ck? Mo*kwvf (9) &ufaehrS (13) &ufaehwikd f &efuek w f uúov kd f bGEYJ iS ;f boifcef;raqmifwiG f jynfaxmifpjk refrmEkid if v
H ;kH qdik &f m
ausmif;om;rsm; ynma&;ES;D aESmzvS,yf BJG u;D usi;f yjyKvyk pf Ofu pkpak ygi;f ud, k pf m;vS,f (789) a,muf wufa&mufco UJ nf
(0J) vlrsK;d pku, k ifpmG jzif?h (,m) ES;D aESmzvS,yf JG Ny;D qH;k rnfn
kd pf m;vS,rf sm; pHv U wGif ud,
k pf m;vS,af wmfrsm;tm; uyGrJ sm;jzifU *kPjf yK{nfcU MH uavonf
atmifjrifpmG usi;f yNy;D qH;k aemuf? bGEYJ iS ;f obifcef;rrS wuotaqmuftODohkd csw
D ufvmMupOf
Source: Oway Magazines
600
w½kwjf ynfoo
Yl r®wEkid if ?H ,leefjynfe,fomG ; 601
&efuek w
f uúov
kd f ausmif;om;cspMf unfa&; rdwq f uftzG0YJ ifrsm;ESiUf
w½kwt f rsK;d om;? trsK;d oD;® rsm;
ulrif;a[mfw,fa½Y w S iG f ½ku
d uf ;l xm;pOf
tcef; (22)
1959-60 wuotrIaqmifrsm;rSm
udkvSwif Ouú|
udkpdef0if; 'k-Ouú|
udkAaqGav; aiGxdef;
udkndK0if; taxGaxGtwGif;a&;rSL;
udkjroef; wGJbuf-taxGaxGtwGif;a&;rSL;ESifh jyefMum;a&;XmerSL;
udkausmfvIdif EdkifiHjcm;qufoG,fa&;XmerSL;
udkudkMunf vlxkqufoG,fa&;XmerSL;
udkatmif0if; ausmif;om;oufomacsmifcsda&;
rcifcifapm tdk;a0wm0efcH
udkatmifodrf;Edkif pmMunfhwdkufrSL;
tdk;a0wm0efcH
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
wuotaqmuftOD? &efukefwuúodkvf
(rSwfcsuf- 1959-60? twJG (1)? trSwf (10)? tdk;a0r*¾Zif;rS 0efcHcsufudk jyefvnfwdkufqdkif ul;,lazmfjyonf/)
trIaqmiftzGYJ
&efukefwuúodkvfrGeftoif;
&efukef
604
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(C) jrefrm&mZ0ifta&;
&efuek w f uúov kd af usmif;om;rsm;or*¾rS aemufqufwpJG mar;yGt J a&;? jrefrm&mZ0ifo;D jcm;oifa&;ESihf 0&rf;
xkwfcHxm;&aom ausmif;om;rsm;ta&;twGuf ZGefv (24) &ufaeYwGif wuúodkvft"dywd EdkifiHawmf0efBuD;csKyf
ESifh oGm;a&muf awGUqHkaqG;aEG; awmif;qdkcJhygonf/
xdak qG;aEG;yGw J iG f aemufqufwpJG mar;yGJ usi;f ya&;ESiyhf wfoufí wuorS Edik if aH wmf0efBuD;csKyftm; ynma&;
tajctaeaumif;rGefí ausmif;om;rsm; pmar;yGJtatmifrsm;ygu wuúodkvfpmar;yGJwckom ½SdoifhaMumif;? odkYaomf
wuúov kd w f iG f ynma&;tajctae aumif;rGev f matmif rvkyEf ikd bf J pmar;yGw
J ckwnf;om usi;f yojzifh ausmif;om;rsm;
pmBudK;pm;aomfvnf; pmar;yGJtusrsm;í epfem&aMumif;/ ,cifESpfpmar;yGJrsm;\ atmifcsuf&mcdkifEIef; rrDaMumif;?
jyKjyifajymif;vJvdkufaom ynma&;pepfwckonf ausmif;om;rsm;udk tusKd;jyKap&rnfhomjzpfNyD; ausmif;om;rsm;
epfemxdcu kd rf I rjzpftyfaMumif;? odYk aomf ausmif;om;rsm; epfemae&ojzifh aemufqufwpJG mar;yGJ jyKvkyaf y;oifah Mumif;
tus,fw0ifh wifjycJhygonf/
Edik if aH wmf0efBuD;csKyfuvnf; xdt k a&;ESiyhf wfoufí ¤if;oabmxm;udk wuo trIaqmifrsm;tm; jyefvnf
aqG;aEG;ojzifh t,ltqcsif; zvS,fEdkifcJhonf/ aemufqufwGJpmar;yGJusif;ya&;udk qD;edwftzGJUodkY wifjyay;rnf[k
jyefMum;vdkufygonf/ odkYaomf wuoESifh or*¾toD;oD;rS awmif;qdkcJhaomfvnf; 29? 6? 60 &ufaeYwGif usif;yaom
qD;edwftpnf;ta0;rS aemufqufwGJpmar;yGJ rusif;yay;awmh[k qHk;jzwfvdkufaMumif; xkwfjyef aMunmcJhonf/
jrefrm&mZ0ifudkvnf; ausmif;om;xktm; vSnfhpm;onfhoabm trnfajymif;½Hkom ajymif;ay;cJhonf/ odkYtwGuf
or*¾rsm;u jrefrm&mZ0ifudpu ö dkvnf; qD;edwfrS rvdkufavsmhcJhaMumif; xif½Sm;onf[k ,lqayonf/ þjyóemrsm;
omru wef;cGJwef;cspepfudkyg qD;edwfrS xyfrHtwnfjyKvdkuf jyefonf/
xdktcg ausmif;om;xkonf wcJeuftHk<uum 29? 6? 60 &ufaeYn ygarmu©csKyf a'gufwmvSjrifh\
aetdrfodkY 0dkif;0ef;qE´jycJhMuonf/ ygarmu©csKyfonf ausmif;om;xk\ a½SUarSmufwGif atmufygtcsuf (2) csufudk
uwday;cJhonf/
1/ qD;edwf txl;tpnf;ta0; ac:ay;&ef t"dywdodkY wdkufwGef;ay;rnf/
2/ qD;edwf txl;tpnf;ta0;wGif ausmif;om;xk\ qE´bufrS rdrd&yfwnfí awmif;qdkay;rnf/
odkYaomf aemufwaeYreufwGif ygarmu©csKyfonf wuoudk,fpm;vS,frsm;ESifh awGUqHk&mü tav;teuf
ay;cJhaom uwdrsm;udk rddrdodu©mudkyif rapmifhxdef;awmhonfhtvm; y,fzsufcJhjyefonf/ xdktcsdefü tpdk;&ESifh ausmif;
om;xkrSm qufqHa&; ajyvnfvsuf½Sdonf/ ¤if;tajctaeudk ysufjym;atmif ygarmu©csKyfu vkyfaqmifaeouJhodkY
½Sdonf/ ausmif;om;rsm;\ vIyf½Sm;rIrsm; jzpfay:vmayonf/ qE´jyMu&m-
- aemufqufwGJpmar;yGJ usif;yay;a&;
- jrefrm&mZ0if oD;jcm;oifay;a&;
- tpdk;&ESifU ausmif;om;xkqufqHa&; ysufjym;atmifrvkyfeJh
- ausmif;om;xkqE´ rkcsatmif&rnf
605
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(yH)k
ocifudk,fawmfrdIif;
pm;vS,af wmfrsm;? avhvmolrsm; yg0ifcyhJ gw,f/ zqyvtpd;k &&JU or*¾zsuford ;f a&;trdeYf ukd uefYuu G &f if; or*¾rsm;
wnfwchH ikd jf rJa&;eJY ynma&;jyKjyifajymif;vJa&;twGuf trsKd;om;a&;aqG;aEG;yGBJ uD; jzpfajrmufa&;? Nidr;f csrf;pGm ynmoif
Mum;Edkifa&; vkyfief;pOfrsm;udk nDvmcHBuD;rSm csrSwfEdkifcJhygw,f/ azmfjywJh ynma&;wm0ef&yfrsm;udk acgif;aqmifNyD;
taumiftxnfazmfzdkY twGuf uRefawmfwdkY trIaqmiftzGJUudk vTJtyfcJhygw,f/
nDvmcHNyD;wJah emufyikd ;f rSm cufcw J chJ sKyfcs,frrI sm;wJh vrf;c&D;udk jzwfoef;&jcif;jzpfvYkd ESppf Ofnv D mcH ac:,l&
rSm jzpfayrJh rusif;yEdkifcJhygbl;/ 1957 ckESpf rEÅav;rSm yxrOD;pD;nDvmcHeJY 1958 ckESpf &efukefwuúodkvfrSm
'kwd,wdk;csJU OD;pD;nDvmcH xyfac:EdkifcJhw,f/ vkyfief;awGtay:rSm ppfaq;wm? a0zefwm? a½SUvkyfief;pOfawG twGuf
jyifqifwmawGudk vkyfEdkifcJhNyD; 'DaeYnDvmcHuGef*&uf ac:qdkEdkifwmjzpfygw,f/
1957 ck zqyvtpdk;&? 1958 ck zqyvtuGJ oefY½Sif;tpdk;&? 1959 ck AdkvfcsKyfae0if;tpdk;&? 1960
ckESpf yxp oefY½Sif;zqyvtpdk;&qdkwJh EdkifiHtkyfcsKyfa&; ajymif;vJrItrsKd;rsKd;rSm tzGJUcsKyfwm0efrsm;udk xdef;odrf;vkyf
aqmifcJhwmrdkY or*¾rsm;&JU tqifhtaetxm;& trsKd;rsKd;ajymif;vJcJh&ygw,f/
or*¾wnfwHhcdkifjrJa&; wdkufyGJwavQmuf 1957 ckESpftwGif;rSm ausmif;ol^ausmif;om;aygif; (20) ausmf
tzrf;cH&NyD;? ausmif;ol^ausmif;om;aygif; (300) eD;yg; ausmif;xkwfcHcJh&wJhxd &Jabmfrsm;[m wm0efudkra½SmifbJ
vkyfaqmifMucJhygw,f/ uRefawmfwdkYeJY jynfolawG nDñGwfvmwJhtcg? oabmxm;awmif;qdkrIawG rSefuefwJhtcg
vIyf½Sm;rIt½SdefMoZmaMumifh 1958 ckESpf oefY½Sif;zqyvtkyfcsKyfa&;rSm tzrf;cH&olawG jyefvTwfay;cJh&w,f/ ausmif;
xkwfxm;olawG ausmif;jyefoGif;ay;cJh&w,f/ Ncdrf;ajcmufrIawG ½kwfodrf;ay;vm&w,f/
&mZ0ifrmS rMuHKbl;ao;wJh 1958 ckEpS f Mo*kwv f ausmif;om;rsm;ES;D aESmzvS,yf BJG uD; usif;yEdik cf NhJ yD; or*¾awG
w&m;0if&yfwnfciG ?hf or*¾*P k o f u d m© awGukd jrifrh m;atmif vkypf rG ;f Edik cf yhJ gw,f/ a½SUrSmqufvufNyD; 'D atmifjrifraI wGukd
taumiftxnfazmfzdkY jyifqifae&if; uRefawmfwdkYwawG yDuif;NrdKUawmfrSm usif;ywJh urÇmYausmif;om;rsm;or*¾
tzGJUcsKyf uGef*&ufrS jyefra&mufrD EdkifiHa&;tajctaeajymif;vJNyD; ppftpdk;& wufvmcJhygw,f/ wygwnf; ynma&;
avmurSm ppfrkefwdkif;awG xefcJhw,f/ EdkifiHeJYt0Srf; usD;vefYpmpm; ocFsKdif;wpjyifvdk jzpfae&pOfrSm usefae&pfcJhwJh
trIaqmifrsm;[m or*¾wm0ef&yfawGudk qufvufacgif;aqmifcJh&ygw,f/ or*¾qdkwmudk tpwkef;ZD0defcsKyfatmif
vkyfcJhwJh tEÅ&m,fudk [efYwm;EdkifcJhwJh BuD;rm;aomwm0efudk ,lEdkifcJhygw,f/ txl;ojzifh wuúodkvf? aumvdyfor*¾
awGrSm a½G;aumufyGJawG jzpfajrmufcJhw,f/ or*¾vIyf½Sm;rIawG vkyfaqmifcJhwm[m or*¾&JUacgif;aqmifrI tquf
rjywfwmudk oufaocHjcif;ygyJ/
{nfUonfawmfrsm;? udk,fpm;vS,fawmfrsm;eJh avhvmolrsm;cifAsm;-
trsK;d om;ynma&; wnfaqmufa&;vkyif ef;awGrmS wuf<upGmwm0ef,v l yk af qmifcv
hJ Ykd atmifjrifpmG usi;f yEdik f
cJhwJh 1958 ck? Mo*kwfv ausmif;om;rsm;ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJBuD;rSm or*¾awG[m wcrf;wem;yg0ifcJhNyD; tzGJUcsKyf
&Jabmfrsm;[m wm0efausyeG pf mG ,lcw hJ ,f/ uReyf nma&;rS trsK;d om;ynma&;udk ul;ajymif;Edik af &;wm0efawG[m rNyD;qH;k
ao;ygbl;/ pyful;ryful;umvrSm rwnfrNidrfjzpfae&wJh 'Dynma&; jyKjyifajymif;vJa&;pcef;rSm or*¾awGomr½Sd&if
rjzpfb;l vdYk em;vnfreI YJ twl vGwv f yfa&;acwfwavQmufv;kH rSm or*¾awGupkd nf;½H;k NyD; trsKd;om;wnfaqmufa&;vkyf
ief;awGeYJwygwnf; ynma&;jyKjyifajymif;vJa&;rsm;udk aqmif½u G cf jhJ cif; jzpfygw,f/ uReaf wmfwYkdrmS jrefrmEdik if yH nma&;
0g' (ay:vpD)? ynma&;pepf? ynma&;vkyif ef;eJYywfoufNyD; aqG;aEG;ES;D aESmcsufawG &,lxm;NyD;ygNyD/ ausmif;om;rsm;
ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJ&JU atmifjrifcsufawG &½Sdxm;ygNyD/ 'Dxuf ydkrdkus,fjyefYwJh wrsKd;om;vHk;udk,fpm;jyK aqG;aEG;rJh
ynma&;aqG;aEG;yGJBuD;rSm wifjyppfaq;cHNyD; or*¾rsm;&JU wm0efcef;taeeJY ,laqmif&ef tqifoifhjzpfaeygw,f/
wavmuusif;ywJU q&mBuD;rsm;nDvmcHudk avUvmjcif;jzifU EdkifiHawmftpdk;&rSm-
(1) ynma&;tusyftwnf;jzpfaeaom
(2) jznfhpGufa&;twGuf pepfwckpkaygif;½SmazG&ef qdkwJh vufcHrIudk tuJcwfvdkY&ygw,f/
'Daumif;rGeaf om vufcrH u I kd rlwnfNyD; rMumrDumvrSm trsKd;om;ynma&;ES;D aESmzvS,yf BJG uD; jzpfajrmufa&;
twGuf jyifqifzdkYvdktyfovdk 0dkif0ef;vkyfaqmif&ef tpdk;&eJY q&mBuD;rsm;? rdbjynfolrsm;udk yefMum;ygw,f/ tpdk;&
oabmudk jynfolausmif;om;awGrSm csjy? aqG;aEG;jyNyD; tMuHÓPfaumif;awG ,loifhw,fvdkY wifjycsifygw,f/
ynma&;udk trsKd;rsKd;prf;oyfcJhvdkY EdkifiHrSmepfemcJhwmawGudk tpdk;&taeeJYoifcef;pm,lwwfzdkY tav;teufwifjycsif
ygw,f/ ynma&;vdktyfcsufawG zefwD;ay;a&;[m t"dujzpfygvdrfhr,f/ rxdkifcif ajcqif;vdkY r&ovdk tajctae
r½Sdao;? rjyKjyif rjznfhpGufEdkifao;bJ pepfwckudk t&rf;vkyf&if ratmifjrifbJ xdcdkufrSmawG pdk;&drf&ygw,f/ uRef
awmfwdkY ausmif;om;awG&JU wifjycsuf? ausmif;om;rsm;ESD;aESmzvS,fyGJrS &,lcsufawGudk 'Drdkua&pDudk av;pm;ygw,f
608
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(q) &efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ 1959-60 trIaqmiftzGUJ tpD&ifcpH m
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
( 1959 - 1960 )
trIaqmiftzGt
YJ pD&ifcpH m
1/ zGJUpnf;jcif;
2/ trIaqmiftzGJU0g'ESifh vkyfief;pOfrsm;
3/ trsKd;om;a&;twGuf aqmif½Gufcsufrsm;
4/ ausmif;om;tcGifhta&;rsm; xdyg;vmjcif;ESifh aqmif½Gufcsufrsm;
5/ ynmoifMum;a&;ESifhywfoufaom aqmif½Gufcsufrsm;
6/ yGJobiftcrf;tem;rsm;
7/ taxGaxGvkyfief;rsm;
8/ Xmeqdkif&mvkyfief;rsm;
9/ aus;Zl;wif½Sdjcif;
10/ ed*Hk;
611
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(1)
zGJYpnf;jcif;
(u) a½G;aumufyt JG &m½Scd efjh cif;- 1959-60 ckESpf &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ trIaqmifrsm; a½G;aumufyGJ
twGuf wm0ef,laqmif½Gufrnfh 1958-59 ck &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ Ouú| udkcifarmiftkef; tzrf;cH
ae&NyD; 'k-Ouú|jzpfaom udkbaumif;rSm 0&rf;xkwfxm;rIaMumifh wdrf;a½SmifaecJh&onf/ xdkYaMumifh 1959-60 ckESpf
trIaqmifa½G;aumufyt JG wGuf 1959 ck? Mo*kwv f (8) &ufaeYwiG f jyKvkyu f si;f yaom 1958-59 ckEpS f &efuek w f uúovkd f
ausmif;om;rsm;or*¾\ tvkyftpnf;ta0;rS a½G;aumufyGJt&m½Sd udkndK0if;ESifh a½G;aumufyGJt&m½Sdtm; ulnD&ef
(Fore Teller) (4) a,mufudk a½G;aumufwifajr§mufcJhayonf/
xdo
k Ykd a½G;aumufyt JG wGuf a½G;aumufyt JG &m½Srd S BudK;yrf;jyifqifaepOf 1959 ck? Mo*kwvf (14) &ufaeYwiG f
rEÅav;wuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾? Ouú| udkapmvGiftm;vnf;aumif;? Mo*kwfv (16) &ufwGif rEÅav;
wuúov kd af usmif;om;rsm;or*¾ 'k-Ouú| udpk ed jf rift h m;vnf;aumif; zrf;qD;jcif;twGuf a½G;aumufyt JG &m½Srd S ,if;uJo
h Ykd
zrf;qD;jcif;udkuefYuGufí zrf;qD;xm;aom ausmif;om;rsm;tm; tjrefjyefvTwf&ef awmif;qdkcJhayonf/
pmMunfUwdkufaumfrwD
rcifcifapm pmMunfhwdkufwm0efcH
udkeef;a0 twGif;a&;rSL;
udkAaqGav; (bDat) aiGxdef;
udkoef;atmif (0dZÆmodyÜH-u) aumfrwD0if
udkarmifudk (OypmodyÜH-c) aumfrwD0if
udkMunfrif; (0dZÆmodyÜH-u) aumfrwD0if
udkatmifoef; (0dZÆmodyÜH-u) aumfrwD0if
ausmif;om;acsmifcsda&;aumfrwD
udkatmif0if; wm0efcH
udkpdef0if; (oHk;cG) wuo'k-Ouú|
udkAaqGav; (bDat) aiGxdef;
udkwifvIdif twGif;a&;rSL;
udkjrifhaz (aq;ausmif;) aumfrwD0if
udkav;&D (0dZÆmodyÜH-c) aumfrwD0if
rpdefjrifh (0dZÆm-u) aumfrwD0if
rtrmpef; (bDat-tD;'D) aumfrwD0if
udkjroef;- (17) Budrf? udkausmfvIdif- (19) Budrf? udkwifarmifaqG- (13) Budrf? udkudkMunf- (17) Budrf?
udkatmif0if;- (17) Budrf? rcifcifapm- (15) Budrf? udkatmifodrf;Edkif- (15) Budrf/
(2)
trIaqmiftzGJY0g'ESifU vkyfief;pOfrsm;
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ 1959-60 \ Ouú|opf usrf;opömusdefqdkyGJudk 1959 ck? pufwif
bmv (25) &ufaeY &efukefwuúodkvf? ,k'oefcef;raqmifwGif usif;yjyKvkyfcJhNyD; &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;
or*¾ 1959-60 \ 0g'ESifhvkyfief;pOfrsm;udk atmufygtwdkif; aMunmcJhonf/
0g'
1/ ausmif;om;tcGifhta&; umuG,fa&;? tqifhtwef;jrifhaom ynma&;ESifh ausmif;om;b0 om,majzmifhjzL;a&;?
2/ ausmif;om;nDñGwfa&;ESifh w&m;rQwaom ausmif;om;ta&;jyóemwdkif;wGif aqmif½Gufvdkaom ausmif;om;
tiftm;pkrsm;? ausmif;om;tzGJUtpnf;rsm;ESifh yl;wGJaqmif½Gufa&;?
3/ Nidrf;csrf;pGm ynmoifMum;a&;? ,Ofaus;rI xdef;odrf;jr§ifhwifa&;ESifh ausmif;om;tcsif;csif; &if;ESD;pGmaygif;oif;
qufqHa&;/
vkyfief;pOfrsm;
1959-69 ckESpf vkyfief;pOfrsm;udk a,bk,s ausmif;om;xk vdktyfcsuftajccHrsm;udk csrSwfvdkufygonf/
xdktajccHvkyfief;rsm;udk rlwnfí tao;pdwfvkyfief;csJUxGif vkyfaqmifoGm;rnf jzpfygonf/
1/ ,aeYtcsdeftcgwGif 'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm; ½kyfodrf;cHae&onf/ 'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm; qHk;½IH;ae&onf/
ausmif;om;xktygt0if jynfov l x
l \k 'Dru
kd a&pDtcGithf a&; umuG,af &;wdu k yf u JG kd wuotaeESihf qifEw JT u kd yf JG
0ifrnf/
2/ ausmif;om;tcGifhta&; ½kyfodrf;cH&NyD; qHk;½IH;vsuf½Sdonf/ wuúodkvfaumifpDwGifvnf;aumif;? ausmif;aqmif
aumfrwDwGifvnf;aumif; ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm; z,fxkwfjcif;cH&onf/ pepftrsKd;rsKd;? pnf;urf;trsKd;rsKd;
udk ausmif;om;xkqE´rygbJ jyKvkyfvsuf½Sdonf/ ausmif;om;xkqE´rygbJ ausmif;aqmifrlopfudk twif;csrSwf
vkyaf qmifco hJ nf/ rvduk ef mEdik o
f nfh pnf;urf;rsm; twif;tusyv f yk cf ikd ;f vsuf ½So d nf/ xdt k csurf sm;rSm ausmif;om;
tcGifhta&; ½kyfodrf;cH&jcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh ausmif;om;tcGifhta&; umuG,fa&;vkyfief;rsm; wuouvkyf
aqmifrnf/
3/ ynma&;wDxiG cf suf a<u;aMumfojH zifh ynma&;jyifqifcsurf sm; vkyaf qmifc\ hJ / xdjk yifqifcsuaf Mumifh ausmif;om;xk
ynma&;tusyftwnf;ESihf &ifqikd &f \/ ausmif;vcay;&jcif;? pmar;yGpJ epfopfaMumifh ynmoifMum;rI tcGit hf a&;
qHk;½HI;&jcif;? (2) cgusvQif ausmif;rSxGuf&jcif; ponfh tusyftwnf;rsm;ESifh &ifqdkifcJh&\/ xdktcsufrsm;rSm
ynma&;wDxGifcsufaMumifh jzpf\/ wuoonf ynma&;wDxGifcsuf ysufokOf;a&;twGuf wdkufyGJ0ifoGm;rnf/
ynma&;jyKjyifajymif;vJa&;twGuf aqmif½Gufrnf/
4/ aESmifBudK;wnf;í pGufzufrI½Sdonfh tar&duef\ wuúodkvftaxmuftyHhrsm;onf ,aeY ausmif;om;xktwGuf
vnf;aumif;? tem*wfwuúodkvftwGuf vnf;aumif; BuD;pGmaomtEÅ&m,f jzpfayonf/ wuúodkvfe,fajrudk
0dik ;f &Hvsuf½adS yonf/ aESmifBudK;wnf;í pGuzf ufr½I o dS nfh tar&duef\ wuúov kd o f Ykd axmufyrhH rI sm; wm;qD;a&;udk
wuorS aqmif½Gufrnf/
5/ rSefuefaom vkyfenf;vkyf[efESifh ppfrSefonfh ausmif;om;tusKd;jyK oufomacsmifcsda&;vkyfief;rsm; wuou
wdk;csJUvkyfaqmifoGm;rnf/
6/ tqifhtwef;jrifhaom wuúodkvfjzpfvma&;? wuúodkvfoD;jcm;vGwfvyfcGifh umuG,fa&;twGuf q&mausmif;om;
cspfMunfpGm yl;wGJvkyfaqmifa&;udk taumiftxnfazmf vkyfaqmifoGm;rnf/
(3)
trsKd;om;a&;twGuf aqmif½Gufcsufrsm;
jrefrmEdkifiHtwGif; wuúodkvfESifhausmif;toD;oD;wdkYü ynmoifvsuf½SdMuaom ausmif;ol? ausmif;om;rsm;
onf jynfolvlxk\ tpdwftydkif;w&yf jzpfonf/ jynfolvlxk\ &ifESpfom;orD;rsm;om jzpfayonf/ xdkYaMumifh
614
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(u) yk'fr (5) ESifU vdyfaomifuRef; / / 1958 ck? atmufwdkbmv (28) &ufaeYwGif ygvDreftpnf;ta0; ac:,l
um? 0efBuD;csKyfO;D Ek Ekwx
f u
G Nf yD; Adv
k cf sKyfBuD;ae0if; acgif;aqmifaom tpd;k &tzGUJ wufvmNyD;onfah emuf Nidr0f yfjym;a&;
yk'fr (5) ESifh ta&;ay:yk'frrsm;xkwfum ausmif;om;ESifhEdkifiHa&;orm;rsm;udk zrf;qD;cJhonf/ ausmif;om;rsm;ESifh
EdkifiHa&;orm;rsm;udk udkudk;uRef;odkY ydkYcJhonf/ xdkYaemuf udkudk;uRef;rS jyefvnfac:,lNyD; tcsKdUudkom jyefvTwfNyD;
tcsKdUudk qufvuf csKyfaESmifxm;onhfjyif AdkvfcsKyfae0if;tpdk;&onf xdkolrsm;tm; vdyfaomifuRef;odkY ydkYaqmif&ef
jyifqifcJhjyefonf/
þodYk tEÅ&m,frsm;vSaom vdyaf omifuRe;f odYk ydYk aqmifjcif;onf oem;n§mwmrIuif;rJph mG n§O;f yef;ESyd pf uf&m
oma&mufojzifh ¤if;wdkYtm; vdyfaomifuRef;odkY rydkYaqmifyg&efESifh jyefvTwfyg&ef EdkifiHawmf0efBuD;csKyf OD;ae0if;xHodkY
awmif;qdk arwåm&yfcHpmydkYcJhonf/
(c) ygvDrefa½G;aumufyGJ rJay;a&; / / 1960 ck? azazmf0g&Dv (6) &ufaeYwGif usif;yjyKvkyfcJhonfh jynfolYvTwf
awmf a½G;aumufyGJBuD;onf jrefrmjynfolwdkY\ tem*wfta&;udk qHk;jzwfapNyD;? aoa&;½Sifa&;wrQ ta&;BuD;vSaom
a½G;aumufyJG jzpfayonf/ ausmif;om;rsm;onfvnf; Edik if o H m;jzpfonfth m;avsmfpmG rdrwd Ykd yikd q
f ikd af om rJjzifh yg0ifq;kH
jzwf&rnf jzpfayonf/
odkYtwGuf a½G;aumufyGJwGif Nidrf;csrf;a&;ESifh 'Drdkua&pDa&;wGif tvm;tvm½Sdí ynma&;wGifvnf; jynfol
vlxkw&yfvHk;u vufcHaom ynma&;pepfa&;qGJum ynma&;wDxGifvkyfaqmifcsufrsm;udk jyKjyifay;jcif;? ynma&;
toHk;p&dwf wdk;jr§ifhay;jcif;rsm;udk vkyfaqmifygrnf[k twdtvif;uwday;olrsm;tm; axmufcHtm;ay;Mu&ef wdkuf
wGef;cJhonf/
wuúodkvfausmif;ol? ausmif;om;rsm; vGwfvyfpGmrJay;Edkifa&;twGuf avQmufvTmyHkpH (18-u) jzifh rdrdwdkY
wuúov kd rf oS m rJay;Edik af &; pDpOfay;cJoh nf/ avQmufvmT rsm;udv k nf; wuorS vnf;aumif;? c½dik t f oif;rsm;rSwqifh
ydrk v
kd ,
G u f al &;twGuf wm0ef,x l wk af y;jcif;jzifh vnf;aumif; aqmif½u
G cf o
hJ nf/ odYk twGuf e,fraS usmif;ol? ausmif;
om;rsm;onf rJqE´ay;jcif; jyKEdkifcJhonf/
(4)
ausmif;om;tcGifUta&;rsm; xdyg;vmjcif;ESifU aqmif½Gufcsufrsm;
tpdk;&tzGJUonf jynfolvlxk tusKd;jyKjzpfap&efrSm jynfolvlxk udk,fydkifa½G;cs,fjcif;jzifhom &Edkifrnfjzpf
onf/ 'Drdkua&pDenf;t& wufvmaom tpdk;&omvQif jynfolYtpdk;&jzpfayrnf/ ygvDref'Drdkua&pDenf; r[kwfbJ
tpd;k & tmPmajymif;,lco hJ jzifh Adv
k cf sKyfae0if;tpd;k &tm; wuorS uefYuu G cf ahJ yonf/ wuorS BudKwifazmfjycJo h nfh
twdik ;f yif jynfov l x
l tk wGi;f zrf;qD;jcif;rsm;? Ncdr;f ajcmufjcif;rsm;tm;jzifh 'Drukd a&pDtcGit
hf a&;rsm; ydwyf ifccH &hJ onf/
jynfov l xl \
k om;orDrsm;jzpfaom ausmif;ol? ausmif;om;rsm;wGiv f nf; &½Sx d m;onft
h cGit
hf a&;rsm; ydwyf ifc&H jcif;?
zdESdyfcsKyfcs,frI trsKd;rsKd;udkcHcJh&jcif;rsm; jyKcJhayonf/
(p) aumifpDa½G;aumufyGJ / / 1959 ck? rwfv (2) &ufaeYwGif usif;yaom jynfolYvTwfawmf nDvmcHrS
&efukefwuúodkvftufOya' jyifqifcsufudk twnfjyKcJhavonf/ &efukefwuúodkvftufOya' jyifqif&eftwGuf
wuúodkvfaumifpDwGif tMuHÓPfawmif;cHpOfu rygcJhaom ]wuo udk,fpm;vS,fvlBuD; (2) OD;tm; jzKwfypf&ef}
jyifqifcsufudkvnf; txl;trdefYjyefwrf;xkwfum xnfhoGif;jyifqifcJhonf/
xdkodkY jyKvkyfjcif;onf wuoonf ausmif;om;xkw&yfvHk;\ udk,fpm;vS,fr[kwf[laom oabmouf
a&mufNyD;vQif wuo\ tcGit hf a&;rsm;udk ydwyf if&efjyKvkyjf cif;? ausmif;om;wdik ;f or*¾0ifciG u
hf kd zsuford ;f í or*¾zUJG
pnf;cGifhudk ydwfyif&ef jyKvkyfjcif;? wuúodkvfe,fajrudk EdkifiHa&;tzGJUrsm;,SOfNydKif&m ppfwvif;tjzpfodkY a&muf½Sd&ef
jyKvkyfjcif; jzpfojzifh wuorS qE´jyuefYuGufcJhonf/
ausmif;om;rsm; qE´jyuefYuGufonfhMum;rSyif wuúodkvftufOya'jyifqifcsufudk 1959 ck? rwfv (2)
&ufaeYwGif usif;yaom jynfolUvTwfawmfnDvmcHrS vufcHtwnfjyKcJhonf/ wuoonf xdktufOya'jyifqifcsuf
zsufodrf;a&;? wuo udk,fpm;vS,f aumifpDvlBuD; (2) OD; &½Sda&;twGuf qufvufawmif;qdk wdkufyGJ0ifrnfjzpf
aMumif; aMunmcJhonf/
617
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
wuúov kd t
f ufOya' jyifqifcsut f & ausmif;om;ud, k pf m;vS,f wuúov kd af umifpv D Bl uD; (2) OD; a½G;aumuf
yGJudk 1959 ck? 'DZifbmv (17) &ufaeYwGif usif;yrnf[k wuúodkvfaumifpDrS aMunmcJhonf/ wuo\qE´ESifh
udkufnDrIr½Sdaomfvnf; ausmif;om;udk,fpm;vS,f trnfcHum ausmif;om;qE´twdkif; raqmif½Gufaom wuúodkvf
aumifpDvlBuD; (2) OD; rjzpfap&efESifh ausmif;om;qE´rsm;udk wuúodkvfaumifpDwGif wifjyEdkif&eftwGuf ausmif;om;
udk,fpm;vS,f aumifpDvlBuD; (2) OD;tm; wuoonf toif;tzGJUaygif;pHkESifh n§dEIdif;a½G;cs,fum 0ifa&muf,SOfNydKifap
cJhonf/
EdkifiHa&;tzGJUtpnf;rsm;odkYvnf; (1) wuúodkvfe,fajrwGif EdkifiHa&; ppfwvif;rjzpfa&;? (2) ausmif;om;
tusKd; epfemcsufrsm;udk ausmif;om;xkqE´? ausmif;om;xktjriftwdkif; aqmif½GufEdkifa&;twGuf wuúodkvfaumifpD
ausmif;om;udk,fpm;vS,f a½G;aumufyGJwGif 0ifa&muf,SOfNydKifjcif; rjyK&ef arwåm&yfcHcJhayonf/
odkY&mwGif EdkifiHa&;tzGJUtpnf;wckjzpfaom oefY½Sif;zqyvrS 0ifa&muf,SOfNydKif&ef jyifqifvmjcif;aMumifh?
oefY½Sif;zqyv\ qE´t& wuoonf (3) Budrfwdkifwdkif awGUqHkaqG;aEG;cJhonf/ xdkodkY aqG;aEG;&mwGif oefY½Sif;
zqyvESihf wuoonf (1) 'Dru kd a&pDa&; aqmif½u G rf rI sm;wGif wlncD surf sm;½Sod nf? (2) ynma&; oabmxm;rsm;wGif
em;vnfrrI sm; ½Scd jhJ cif;wdYkaMumif?h ,aeY wuúov kd af usmif;om;xk\ vdv k m;csurf sm;jzpfonfh ynma&;vkyaf qmifcsurf sm;
y,fzsufay;a&;? ynma&;epfemcsufrsm;udk aumifpDwGif wifjyawmif;qdkay;a&; ponfh rl (2) csufudk vufcHNyD;
Edik if aH &;tzGUJ tpnf;jzpfonfh oefY½iS ;f zqyv\ ud, k pf m;vS,t f aeESihf r0ifb?J wuo\a½G;cs,faom ud, k pf m;vS,f
tjzpf 0ifrnfqdkygu wuorS axmufcHay;rnf[k wifjycJhonf/
odYk aomf oefY½iS ;f zqyvtaeESihf vufrcHaomaMumifh wuoonf wuo\ aiGxed ;f a[mif; OD;wDy0D rf;ESihf
Ouú|a[mif; OD;armifarmifausmf wdkYtm; udk,fpm;vS,ftjzpf a½G;aumufum oefY½Sif;zqyv udk,fpm;vS,f OD;0if;?
OD;&m½Spw f YkdEiS hf ,SONf ydKifco
hJ nf/ wuoud, k MkH unfjcif;? ausmif;om;xk\ tpOftvmESio hf pömudck ,
H íl ausmif;om;tusK;d
o,fy;kd xrf;½Gurf nfh wuoud, k pf m;vS,rf sm;udk ,HMk unf&if;pG½J jdS cif;wdYk aMumifh wuoud, k pf m;vS,rf sm;u tEdik &f ½Scd hJ
ayonf/ trdwuo\ *kPfodu©mudk pnf;vHk;nDñGwfjcif; t&nftaoG;jzifh wifay;vdkMuojzifh armfvNrdKif? ykodrf?
ausmufjzLaumvdyf or*¾rsm;ESifh ausmif;ol? ausmif;om;rsm;rS nDñGwfpGm rJay;cJhMuonf/
wuoonf aumifpaD ½G;aumufyw JG iG f wuoud, k pf m;vS,f (2) OD; tEdik &f cJah omfvnf; wuoud, k pf m;vS,f
aumifpDwGif yg0ifcGifh&½Sda&;rludkum; qufvuf udkifpGJjrJudkifpGJí wuúodkvf jyifqifcsuftufOya' y,fzsufa&;udk
qufvufwdkufoGm;rnfom jzpfayonf/
(5)
ynmoifMum;a&;ESifUywfoufaom aqmif½Gufcsufrsm;
(u) waehESpfbmomrajza&; / / wuúodkvfqD;edwftzGJU\ qHk;jzwfcsuft& 1959-60 ckESpf wuúodkvf pm
ar;yGJrsm;wGif waeYvQif ar;cGef; (2) ck ajzqdk&awmhrnf jzpfaMumif; aMunmcJhonf/ ausmif;om;xktwGuf
vHk;0tusKd;rjyK aom xdkqHk;jzwfcsuftm; wuorS uefYuGufcJhonf/ xdkYaMumifhvnf; Oypmwef;wGif waeYwbmom
pDom ppfaq;rnfjzpfaMumif; jyifqifaMunmcJhonf/
0dZmÆ wef;rsm;tm; waeYar;cGe;f (2) ck ajzqdak &;rlum; aumifprD v
S ufct H wnfjyKcJoh nf/ þtqdu k kd aumifpD
rS vufcHtwnfjyK&mwGif aumifpDü ausmif;om;xkqE´rygbJ vufcHtwnfjyKcsufom jzpfonf/
odkYtwGuf wuo\ ausmif;om; udk,fpm;vS,fvlMuD; (2) OD;rS aumifpDudk tjrefac:qdkcdkif;vsuf wzuf
wGif 0dZmÆ wef;rsm;wGif qE´vufrw S rf sm;udk vdu
k vf aH umufccH o
hJ nf/ vufrw S af ygif; (2000) ausmf&½Scd sdew
f iG f qD;edwrf S
waeYwGif ar;cGefwckomajz&ef wuo\awmif;qdkcsufudk jyefvnfíqHk;jzwfcJhonf/ ausmif;om;rsm;twGuf vHk;0
tusKd;r½Sdaom rrSefuefonfh jyKrlvmcsufonf ausmif;om;xktm;aMumifh aemufjyefqkwfoGm;&jcif;jzpfonf/
EdkifiHwGif ESpfpOfusif;yaom pmar;yGJwdkif;vdkyif csKdU,Gif;csufrsm; jzpfay:cJhonf/ 1960 ck? azazmf0g&Dv (16) &uf
aeYrpS í usif;yaom wuúov kd 0f ifwef;pmar;yGw
J iG v
f nf; csKdU,Gi;f csufrsm; jzpfcjhJ yefonf/ t*Fvyd pf mar;cGe;f tcsKdUwGif
pmrsufESm wzufryg½Sdjcif;? ar;cGef;trSwf (4) wGif bmomjyefyg (odkYr[kwf) tusOf;a&;yg[lí cGJr&Edkifaom rwd
usaom ar;cGef;udkar;jcif;? ocFsmar;cGef;vTm (2) ü t*FvdyfbmomESifh jrefrmbmom *Pef; (2) rsKd; jzpfaejcif;?
(7) yk'f ajzyg[lí jrefrmbmomwGif ryg0ifjcif; paomcsKdU,Gif;rIrsm; jzpfcJhonf/
xdbk momrsm;onf r,lrae&bmomBuD;rsm; jzpfjcif;aMumifh ausmif;ol? ausmif;om;rsm; twGuf BuD;rm;aom
epfemcsufrsm; jzpfayonf/ xdkYaMumifh ausmif;om;rsm; repfemap&ef aqmif½Gufay;&efESifh xdkodkYaqmif½GufrIrsm;udk
wuúodkvf0ifpmppfbkwftzGJUrS twdtvif; xkwfazmfaMunm&ef awmif;qdkcJhonf/
t*Fvyd Ef iS jhf refrmbmom&yf (2) ckpvH;k udkd oifMum;rIr@dKifbmom&yftjzpf owfrw S uf m wpwpzsuford ;f &ef &nf½, G f
vsuf ½Sdayonf/
tcsKUd aomyk*Kd¾ vfrsm;rSm &efuek w f uúovkd u f kd t*Fvefrv
S nf;aumif;? tar&duefrv S nf;aumif; yHwk u
l ;l csvakd y
onf/ jrefrmtrsKd;om;wuúodkvftpm; EdkifiHjcm;yHkwlwuúodkvfjzpfcJhvQif jrefrmEdkifiHtusKd;udk xrf;½GufEdkifaom
wuúodkvf jzpfvmrnf r[kwfay/ jrefrmESifht*FvefwdkY &yfwnfyHkudk rEIdif;,SOfbJ BudK;pm;jcif;onf? jrefrmtrsKd;om;
a&;udk qefYusifonfh oabm½SdaeaMumif; xif½Sm;aeonf/
wdkif;jynfwdkif;rS &mZ0ifudk tav;xm;oifMum;&mwGif rdrdwdkYtrsKd;om;,Ofaus;rI tpOftvmudk xdef;odrf;
jcif;? wdik ;f jynfEiS v hf rl sKd; wnfwahH tmif jyKrljcif; tajccHjzpfay&m jrefrmEdik if w
H iG f jrefrm&mZ0ifonf oifuo kd ifoifah om
bmom&yfjzpfonf/ wuúodkvfwm0efcH wa,mufajymif;wdkif; rdrdwdkYqE´tavQmuf bmom&yfrsm; wdk;jcif;? zsufjcif;
jyKaevQif wuúodkvf\ tem*wfonf &ifav;zG,f jzpfayonf/
jrefrm&mZ0if oD;jcm;oifMum;jcif;rS rcdik v f akH omtaMumif;jycsufjzifh &yfqikd ;f xm;jcif;onf jrefrmwrsKd;om;
vH;k tm; *,uf½u kd cf wfvsuf ½Sad yonf/ wuoonf aEG&moDausmif;ydw&f uf arv (17) &ufwiG f Edik if aH &;tzGUJ tpnf;
rsm;? toif;tzGUJ rsm;? oHCmawmft½Sijf rwfrsm;odYk zdwMf um;um jrefrm&mZ0ifo;D jcm;oifa&;ESihf aemufqufwpJG mar;yGJ
jyKvkyfay;a&;udk ½Sif;vif;wifjycJhonf/ jynfaxmifpkoHCmhtzGJUcsKyfESifh wdkufe,foHCmrsm; tzGJUtpnf;udk,fpm;vS,f
rsm;rS tMuHay;aqG;aEG;Muayonf/ ,if;jyóemtwGuf wuoonf ygarmu©q&mrsm;tm; vdkufvHawGUqHkum
wifjyjcif;? ar;jref;jcif;rsm;jzifhvnf; BudK;pm;cJhayonf/
wuorS tBudrfBudrf wifjyawmif;qdkonfhMum;rS EdkifiHawmf0efBuD;csKyfOD;EkrS jrefrm&mZ0if oD;jcm;oifMum;
a&;tjyif jrefrm&mZ0if acgif;pD;vufatmufwGifom ta½SUzsm;&mZ0ifudk oD;jcm;oif&ef qD;edwfodkY tMuHay;cJhonf/
þonfukd qD;edwrf S vdu k af vQmjcif; r½Sjd yefojzifh aemufq;kH aumifprD S q&mudak c:,l&½Sv d Qif jyefvnfí oD;jcm;oif&ef
[laom qHk;jzwfcsufcsum xm;½Sdaom tajctaeodkY a&mufvmcJh&ayonf/
1960 ck? ZGev f (29) &ufaeYonf &efuek w f uúov kd f armifr,fopfviG af eYjzpfonf/ wuúov kd t
f "dywdonf
xdktcrf;tem;odkY wufa&mufcg rdefYcGef;ajymMum;rnf jzpfonf/ odkYtwGuf wuorS ausmif;om;xkESifh t"dywd\
vmjcif;udk aumif;aomvmjcif;tjzpf todtrSwfjyKum BudKqdk&if; ausmif;om;xk\ aemufqufwGJ&a&;udk qE´jyum
0dkif;0ef;arwåm&yfcHyGJ jyKvkyfcJhonf/
1960 ck? ZGefv (29) &ufaeY nwGif wuúodkvfqD;edwf tpnf;ta0;usif;yum wuúodkvf aemufqufwGJ
pmar;yGJusif;y ray;EdkifaMumif; qHk;jzwfNyD;vQif xkwfjyefaMunmcJhonf/ ausmif;om;xkw&yfvHk; ½kwfjcnf;tHk<uum
(29) &ufaeYnrSmyif ygarmu©tm; 0dik ;f 0ef;ta&;qdk qE´jycJMh uonf/ pdwv f ukd rf mefyg tajctaewif;rm;rI rjzpfap&ef
wuorS 0ifa&mufxdef;odrf;cJhonf? wm0ef,lcJhonf/ ygarmu©csKyftaejzifh ausmif;om;xkbufrS &yfwnfum
aemufqufwGJ pmar;yGJusif;ya&; awmif;qdkay;rnf[k tcdkiftrm uwday;cJhonf/
odYk aomf aemufwaeY (30) reufwiG f uwdzsufvu kd jf yefco
hJ nf/ xdYk aMumifh aemufqufwpJG mar;yGJ usif;ya&;
ESifh jrefrm&mZ0ifudk oD;jcm;,cifuuJhodkY oifMum;a&;twGuf (30) &ufaeYwGif rD;wkwfudkifqE´jyyGJudk wuorS
atmifjrifpmG jyKvkycf o hJ nf/ xdqk E´jyyGaJ Mumifh Zlvikd v f (5) &ufaeY Edik if aH wmf0efBuD;csKyfO;D Ek\owif;pm½Si;f vif;yGw J iG f
aemufqufwGJ pmar;yGJjyKvkyfí jzpfEdkifonfhenf;vrf;udk wifjyvmcJhonf/ ygarmu©csKyfrsm; qD;edwftzGJUrSvnf;
oabmwl vufcHcJhayonf/
þodkYtajctaersm; jyóemrsm; ajyvnfaumif;rGefvmpOfwGif ZGefv (29) &ufESifh (30) &ufaeYrsm;wGif
qE´jyjcif;aMumifh ausmif;om;rsm;pnf;urf; azmufzsufonf? xdkYaMumifh ygarmu©csKyftm; aemifwGif þodkYrusL;vGef
yg[k uwday;awmif;yef&rnf[k ygarmu©csKyf (17) OD;u vufrSwfa&;xdk;í aMunmcJhonf/ (29) &ufaeY qE´jyjcif;
wGif wuorS 0ifa&mufxed ;f odr;f ojzifh at;csr;f oGm;aMumif;udk BudKqdak xmufco H ifyh gvsuf (30) &ufaeYn wuou
OD;pD;NyD; pepfwusqE´jyrIudk ½Iwfcsxm;ayonf/
wuoonf þjzpf&yfudk oabmxm;&mwGif xdkuJhodkY qE´jycJhMujcif;onf ausmif;om;xk\ w&m;aom
vdkvm;csuftwGuf rSefuefpGm awmif;qdkcJhjcif; jzpfonf/ xdkYaMumifh wuoESifh ausmif;om;xk\ awmif;qdkqE´jyrI
onf rSefuefonf/ odkYaomf rSefuefaom awmif;qdkcsufrsm;udk awmif;qdk&mü epfemcsufrsm; BuD;rm;í jyKrlrIrsm;udk
rcHr&yfjzpfveG ;f aomaMumifh pdwv f u kd rf mefyg jyKrlcrhJ rI sm;½Scd ahJ yonf/ xdpk w d vf u kd rf mefyg jyKrIcrhJ rI sm;twGuf owfowfukd
awmif;yef&ef 0efrav;yg[k aMunmcJhonf/
wuotaeESihf wuúov kd \ f at;csr;f om,ma&;? Nidr;f csr;f pGmynmoifMum;a&;? q&mausmif;om; em;vnfrI
wdk;wufa&;? yl;wGJvkyfaqmifa&;udk vHk;0vdkvm;ayonf/ xdktcsufrsm; atmifjrifa&;udkvnf; tpOfwpdkuf BudK;pm;
cJhayonf/ odkYaomfvnf; jzpfvmaom jyóemrsm;udk ajyvnfpGm ajz½Sif;Edkif&ef vdktyfonf[k ,lqayonf/
xdkYaMumifh ,if;jyóemwGif q&mrsm;taeESifh wm0ef½Sdaom jyóemrsm;ay:wGif wm0ef½Sdonf? wm0ef,l
onf[k azmfjyajz½Sif;&ef vdkayonf/ ausmif;om;rsm;taeESifhvnf; wm0ef½Sdaom jyóemrsm;tay:wGif wm0ef½Sd
aMumif; azmfjyajz½Sif;í wm0ef,l&ef vdkayonf/ rdrdwdkYwm0ef½Sdaom tydkif;rsm;udkwm0ef,lí wm0efruif;aMumif;
azmfjyajz½Sif;MurSomvQif ppfrSefaom q&m? ausmif;om;tMum; qufqHa&; ajyjypfrIudk&rnfjzpfNyD; at;csrf;om,m
aom wuúodkvfudk tmCmwr½Sd zefwD;EdkifMurnfjzpfaMumif; wifjycJhonf/
odkY&mwGif Zlvdkifv (23) &uf wuúodkvfqD;edwf tpnf;ta0;rS xdkjyóemudk aumifpDodkYvTJum qHk;jzwf&ef
wifxm;qJyif jzpfonf/
aemufqufwGJpmar;yGJudpw ö Gif wuoonf oabmxm;rSefuefpGmjzifh ausmif;om;xkESifhwom;wnf; &yf
wnfrIwdkYaMumifh rSefuefaomwdkufyGJrS rSefuefaomatmifjrifrI pmar;yGJudk &½Sdjcif;jzpfonf/ odkY&mwGif q&mESifh
ausmif;om;wdkY\ qufqHa&;wGif wif;rmrItcsKdU ½Sdaeao;jcif;twGufum; 0rf;enf;zG,fyif jzpfonf/
(6)
obiftcrf;tem;rsm;
(u) usrf;opömusdefqdkyGJ / / &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ 1960-61 \ Ouú| usrf;opömusdefqdkyGJ
udk 1959 ck? pufwifbmv (25) &ufaeY? aeYvnf (12) em&Dww d w
d iG f &efuek w
f uúov
kd f ,k'oefcef;rü usif;ycJoh nf/
usrf;opömusdeq f ykd o
JG Ykd ausmif;ol? ausmif;om;rsm;? or*¾trIaqmifa[mif;rsm;? xif½mS ;aomyk*Kd¾ vfBuD;rsm; wufa&muf
Muonf/
1958-59 ckESpf wuoOuú|a[mif; udkcifarmiftkef;rSm udkudk;uRef;odkY tydkYcH&aomaMumifh wuo Ouú|
a[mif;ESifh EdkifiHawmf0efBuD;csKyfa[mif; OD;Eku wdkifay;um Ouú|opf udkvSwif usrf;opömusdefqdkcJhonf/
tcrf;tem;wGif txl;{nfhonfawmftjzpf AdkvfrSL;csKyfa[mif;ausmfaZm? yxrqHk; wuoOuú| OD;ausmfcif
wdkYrS rdefYcGef;toD;oD; csD;jr§ifhMuonf/ wuotrIaqmiftzGJU\ 0g'ESifhvkyfief;pOfudk aMunmcJhonf/
xdkusrf;opömusdefqdkyGJtwGuf tpOftvmt& ausmif;aeY0uf ydwfay;aeusudk ygarmu©csKyfrS ydwfray;jcif;?
ygarmu©csKyfESifh q&mrsm; rwufa&mufMujcif;onf 0rf;enf;p&mjzpfonf/
(*) trsKd;om;atmifyGJaeh / / (39) Budrfajrmuf trsKd;om;atmifyGJaeYudk 1959 ck? Edk0ifbmv (25) &ufaeYwGif
wuo? Auorsm;tzGUJ csKyfEiS hf &uoausmif;om;or*¾ (3) ckrS yl;wGu J sif;ycJo
h nf/ Advk cf sKyfae0if;tpd;k &ESihf vlxt k zGUJ
tpnf;rsm;odkY wckwnf;aom trsKd;om;aeY usif;ya&;twGuf yefMum;cJhonf/ (39) Budrfajrmuf trsKd;om;atmifyGJaeY
udk wuúov kd ef ,fajr? Adv
k af tmifausm&f ifjyifü usi;f ycJo
h nf/ trsK;d om;nDñw G af &;wnfaqmufa&;? trsK;d om;ynma&;
wnfaqmufa&;ESihf trsK;d om;vGwv f yfa&; xde;f odr;f a&;paom tqdrk sm;wifoiG ;f qH;k jzwfco hJ nf/ a[majymcsurf sm;udk
tpdk;&rS toHoGif;,lcJhonf/ trsKd;om;atmifyGJaeYnwGif yef;csDjyyGJ? ausmif;om;vIyf½Sm;rI "gwfyHkjyyGJ? tNidrfhuyGJ?
wuo &efyakH iGtwGuf pmaomufqikd rf sm; a&mif;jcif;rsm;ESihf wuo taqmuftODukd rD;xGe;f n§jd cif;rsm; jyKvkycf o hJ nf/
(i) Adkvfatmifausmfaeh / / (21) Mudrfajrmuf AdkvfausmfaeY tcrf;tem;udk 1959 ck? 'DZifbmv (20) &ufaeY
wGif Auorsm;tzGUJ csKyf? &uowdYk EiS hf yl;wGu
J m Adv
k af tmifausmf\ ocFsKdi;f *lwiG pf ½k ;kH oGm;a&muf yef;acGrsm;csí t"d|mef
pmwrf;zwfMum;í t"d|mefjyKcJhonf/
624
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(7)
taxGaxGvkyfief;rsm;
1959 ck? 'DZifbmv (7) &ufaeYwiG f &efuek w f uúov kd f "gwkaA'Xme ygarmu©q&mOD;bd;k omonf uG,v f eG f
tedpaö &mufcJhayonf/ &efukefwuúodkvfwGif (35) ESpfMumrQ trIxrf;cJhaom ynm½Sifq&mwOD; uG,fvGefoGm;jcif;udk
wuorS0rf;enf;aMumif; aMunmí wuúov kd Ef iS ahf umvdyaf ygif;pHak qG;aEG;yGJ ud,k pf m;vS,rf sm;ESit hf wl ydYk aqmifcohJ nf/
wuúodkvfESifhaumvdyfaygif;pHk ajy;ckefupm;yGJudk ausmif;om;or*¾rS ESpfpOfusif;ycJhMuonf/ xdkodkY usif;y
&mwGif wuúodkvfupm;ckefpm;aumifpDrS aiGESifh tjcm;tultnDrsm; ay;jrJjzpfí odkYjzpfjcif;aMumifh 1959-60 ckESpf
ajy;ckefupm;yGJtwGuf wuúodkvfaumifpDrS aiG (2000) usyf xkwfay;&ef taMumif;Mum;cJhonf/ odkYaomf r&cJhyg/
1959 ck? 'DZifbmv (18) &ufwiG f usi;f ycJah om &efuek w f uúov kd f bGUJ ESi;f obiftcrf;tem;wGif wuúov kd f
t"dywd EdkifiHawmf0efBuD;csKyf AdkvfcsKyfae0if;\ rdefYcGef;tm; wuorS BudKqdkcJhonf/ rdefYcGef;wGif ]q&m? ausmif;om;
jyóemudk Oyrmjyí b,fudpörqdk jyifyya,m*r0if&if q&mESifUausmif;om; n§dEIdif;ajz½Sif;vdkh&aMumif;}? ynma&;
pepfESifhywfoufí ]vuf½ydS nma&;pepfBu;D udk jyKjyifajymif;vJ&efvt kd yfaMumif;? acwfEiS &Uf ifabmifwef;Edik af om ynma&;
pDrHudef;rsm;vdkaMumif;} jzifh ajymqdkcJhonf/ xdkYaMumifhwuorS BudKqdkaxmufcHjcif; jyKcJhonf/
1959-60 ckEpS f pmar;yGrJ sm; ajzqd&k awmhrnft h wGuf ausmif;om;rsm; pmMunfEh ikd &f ef wuo tpnf;ta0;
cef;rtm; eHeufcif;rS n (12) em&Dxd zGifhvSpfí Zefe0g&D (26) &ufaeYrS pwifcGifhjyKcJhonf/ pmMunfhEdkifa&;twGuf
tpDtpOfESifh vdktyfcsufrsm;udk jyKvkyfay;cJhonf/
&efuek w
f uúov kd ?f yif;,aqmif o[m,ESihf pmzwftoif; trIaqmif? or*¾0if ud0k if;armifonf azazmf0g&D
v (22) &ufaeYnu uG,v f eG t
f edpö a&mufcjhJ cif;? ynma&;XmerS aeYausmif;olwOD;jzpfol rwifwifat; (bDattD;'D)
yxrESpfonf 1960 ck? rwfv (6) &ufaeYwGif uG,fvGeftedpöa&mufcJhjcif;? oxHkausmif;aqmif 0dZÆmodyÜH (u)
wef; ausmif;om; udkcspf0dwfonf 1960 ck? {NyDv (2) &ufwGif uG,fvGeftedpöa&mufjcif;wdkYudk wuorS tokb
ydkYaqmifcJhonf/
1960 ckESpf? Zlvvdkif (7) &ufaeY t*Fvefjynf? udef;b&pfNrdKUwGif ygarmu©q&mBuD; zmeDA,f uG,fvGef
tedpö a&mufomG ;cJo h nf/ q&mBuD;onf jrefrmjynfwiG f 1902 ckEpS rf pS í tdik pf t D ufpb f 0ESihf trIxrf;cJNh yD; e,fcsJUacwf
vGwv f yfa&;acwf wavQmufv;kH ESihf uG,v f eG o f nfah eYtxd jrefrmjynf\ okawoevkyif ef;rsm;udk tpOfwpdu k v
f yk cf ohJ l
jzpf\/ xdkYtwGuf wuorS q&mBuD;uG,fvGefojzifh rsm;pGm0rf;enf;aMumif; aMunmcJhonf/
rEÅav;aqmifwGif tpm;taomufrsm;aMumifh ausmif;om;rsm; rl;a0atmhtefum "gwfavQmukefMu\/
odYk twGuf ausmif;aqmift&m½Srd w S qifh ausmif;aqmifaumfrwDoYkd xdu k of ifoh vdk ta&;,laqmif½u G yf g&ef taMumif;
Mum;cJhonf/
(8)
Xmeqdkif&mvkyfief;rsm;
(u) jyefMum;a&;Xme / / wuo owif;ESifhjyefMum;a&;XmerS tcgtm;avsmfpGm owif;vTmrsm; xkwfa0
cJhonf/ wuo\vkyfief;rsm;? oabmxm;rsm;? owif;rsm;udk ausmif;ol? ausmif;om;xkodkY rjywfjzefYcsdcJhonf/
wBudrfvQif apmifa& (2000) cefY½dkufí xkwfa0cJhonf/ 1960-61 ckESpf armifr,fopfvGif tBudKowif;vTm
xkwfa0cJhonf/
&ufaeYwGif jyKvkyfusif;yjrJ jzpfayonf/ pmqdkawmfaeY\ tBudKaeYjzpfaom 1959 ck? Edk0ifbmv (29) &ufaeYnwGif
uavmiftoif;? pme,fZif;toif;wdYk EiS hf wuowdYk yl;aygif;um wuo taqmuftODwiG f pmqdyk nm½Sirf sm;jzpfaom
OD;at;armif? OD;azarmifwif? OD;odef;[ef? rif;ok0PfwdkYtm; uefawmhylaZmfyGJjyKvkyfum vli,fpma&;q&mrsm;\
a[majymyGJrsm;udk jyKvkyfcJhonf/
(9)
aus;Zl;wif&Sdjcif;
1959-60 ckESpf wuotrIaqmif\ vkyfief;rsm;udk wifjycJhNyD;jzpfonf/
wuoa½G;aumufyGJtwGuf aqmif½Gufay;aom a½G;aumufyGJBuD;Muyfa&;tzGJUESifh q&m? q&mrrsm;tm;
627
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(10)
ed*Hk;
&Jabmfw-hkd
1959-60 or*¾oufwef;onf? ql;ajimifhcvkwfrsm;jzifh jynfhvQrf;aeaom tMurf;wrf;qHk;c&D; jzpfonf/
wjynfvHk;wGif 'Drdkua&pDqdwfokOf;um? jynfolw&yfvHk;rSm tylvHk;<uvsuf½Sdaom umvjzpfonf/ jyif;xefaom
rkew
f ikd ;f Mum;0,f or*¾onf rm;rm;&yfEikd pf rG ;f ygrnfavm[lí &ifwrrjzpfc&hJ onf/ ]ausmif;om;jynfot l m;udk rnforl Q
rwm;Edik ?f wm;qD;Edik af om&mZ0ifonf urÇmwGirf ½S}d [laom oabmudk w½kwjf ynfoYl or®wEdik if H ausmif;om;jynfow l Ykd
\wdu k yf ?JG tm&yfjynfaxmifpo k r®wEdik if H ausmif;om;wdYk \ wdu
k yf ?JG tD&wfausmif;om;wdYk \ wdu
k yf ?JG *syefjynfausmif;
om;vli,frsm;\ *syef-tar&duef pmcsKyfzsufodrf;a&;ESifh uD½SDtpdk;& EkwfxGufay;a&;wdkufyGJ? awmiftmz&duESifh
tJvf*sD;&D;,m; ausmif;om;vli,frsm;\ trsKd;om;vGwfajrmufa&;wdkufyGJ? awmifudk&D;,m;ESifh wl&uD½Sd ausmif;om;
vli,fwdkY\ zufqpftmPm½Siftpdk;& wdkufzsufa&;wdkufyGJrsm;wGif txift½Sm;jyvsuf ½Sdacsonf/
or*¾&aJ bmfw-hkd
wuoonf BuD;rm;aomtEÅ&m,fESifh &ifqdkifcJh&NyD; ausmif;om;jynfolwdkYtwGuf aqmif½Gufcsufrsm;?
wuovkyif ef;wdYk ukd zsufq;D &ef w&m;rJph mG vkyMf uHjcif;rsm; cHcMhJ u&onf/ odYk wapvnf; igwdYk wuoonf oufwrf;
(30) jynfah jrmufco
hJ nfwikd af tmif ausmif;om;xktwGuf ud, k u f sKd;rzufaom&mZ0if? jynfov
l xl t
k wGuf opömrzsuf
cJhaom tpOftvmrsm;udk tav;teufjyKum MuHUMuHUcH &yfwnfEdkifpGrf;cJhMuonf/ ausmif;om;jynfolwdkY tm;aMumifh
'Drukd a&pD\ qefYusibf uftrdu k of m;rsm;onf ,m,Dtm;jzifh z,f½mS ;oGm;cJah yonf/ odYk aomf qufvufí BudK;yrf;&ay
OD;rnf? or*¾ysujf ym;ap&ef MuH½, G cf surf sm;½Sad eay&m or*¾wnfwchH ikd jf rJa&;twGuf qufvufcsw D ufMu&ef vkad yonf/
rSefuefaom oabmxm;ESifh ausmif;om;jynfolwdkY\ tiftm;onf atmifyGJudk qifETJEdkifrnfomwnf;/
628
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
OD;vSwif
(1959-60)
Source: Oway Magazines
wuúov kd f tufOya'jyifqifcsut
f & ausmif;om;ud,
k pf m;vS,f wuúov kd af umifpD vlBuD; (2) OD;udk ausmif;om;
xk rJqE´jzifha½G;cs,f&m wuorS wifoGif;aom udk,fpm;vS,f (2) OD; a½G;cs,fcH&onf/
wuúov kd w
f iG f pmayoifMum;ydYkcs&mü bmom&yfrsm;ESiyhf wfoufí ajymif;vJjcif;rsm; jyKvyk cf \ hJ / jrefrm&mZ0ifukd
bmomw&yftjzpf oifMum;ae&mrS &yfqikd ;f ypfojzifh ausmif;om;jynforl sm;u uefYuu G Mf uonf/ wuúov kd f
aemufqufwJG pmar;yGu J si;f ya&;twGuf BuD;rm;aom ausmif;om;xkqE´jyrIBuD;rsm; ay:aygufco hJ nf/ ygarmu©
csKyftrd u
f kd 0dik ;f í ta&;qdjk cif;rsm; jzpfco
hJ nf/ wuúov kd t
f "dywd Edik if aH wmf0efBuD;csKyf OD;Eku jrefrm&mZ0ifukd
qufvufoifMum;apjcif;? aemufqufwJG pmar;yGu J si;f y&ef wduk w
f eG ;f qH;k jzwfjcif;rsm; jyKco
hJ nf/ aemufqufwJG
pmar;yGrJ sm;udk pufwifbmvwGif usif;yay;cJo h nf/
(wzufpmrsuEf mS rS)
udkpdef0if;Ä (oHk;cG)- 1959-60 ck wuo ESpfywfvnftpD&ifcHpmonf wuoordkif;wGif txl;jcm;qHk; tjynfhpHkqHk;xJrS wckjzpfonf/
1971 ck? arvrS ZGefvtxd uRef;pepfzsufodrf;a&; tpmiwfcHqE´jywdkufyJGwGif wdkufyJG0ifcJhNyD;? uRef;pepfysufNyD; tif;pdef
(wJGzufaxmif) odkY olYtm; vlemxrf;pOfjzifho,fum uRef;wdkufü tusOf;csxm;cJhonf/ uRef;wdkufyJG aemufxyf
ESp&f ufo;kH &ufqufygu udpk ed 0f if;yg aoqH;k oGm;Edik o
f nf/ ¤if;'Pfrsm;aMumifh aoqH;k csed tf xd use;f rma&;csKUd ,Gi;f cJ&h onf/
aemufq;kH tBudrf axmifxaJ &muf awmhvnf; ¤if;'Pfrsm;aMumifyh if uG,v hJ nf/ (OD;vSaz rSwcf suf- jirf;? udpk ed 0f if;-
f eG cf o
oHk;cG? pm- 12? trSwfpOf- 4? ar 2000/ w,fvDzkef;ar;jref;csuf)
1988 ck? pufwifbmv ppfwyftmPmodrf;tNyD; e,fpyfodkYxGuftvm rlvusef;rma&; csKdU,Gif;aom'PfaMumifh vrf;c&D;
zifhaES;aeNyD; ajcaxmufwGif'Pf&m&um e0w\ zrf;qD;jcif;cH&onf/ 1990 'DZifbmwGif tonf;toefaeraumif;
jzpfí 1991 Zefe0g&Dvqef;wGif tif;pdefaxmifaq;½HkodkY wifvdkuf&onf/ 1991 ck? Zefe0g&Dv (10) &ufaeYwGif
axmifaq;½HkwGif uG,fvGefonf/ (tusOf;axmifxJrS tmZmenfrsm;? {&m0wDpmtkyfwdkuf? 1999? pm-18/ atatyDyD)629
&efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ trIaqmiftzGUJ (1959- 1960)
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
&efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ - td;k a0r*¾Zif;aumfrwD (1959-1960) Source: Oway Magazines
Adv
k cf sKyBf u;D tpd;k &acwf wuo (17) vc&D; ("gwyf u
kH @)
631
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
632
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
633
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
634
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
635
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
636
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
(Ouú| udv
k w
S if rdechf eG ;f ajymaepOf)
637
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
638
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
udak tmiford ;f Edik f - vufrSwfxdk;xm;ol tdk;a0wm0efcH udkatmifodrf;Edkifonf AuyodkY awmcdkoGm;cJhNyD; vlxka':trmom;tBuD; udkpdk;0if;ESifh
twl jzKwf? xkwf? owf- ao'Pfay;ta&;,lcH&onf/ 639
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
640
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1959 rS 1960 - 'Drdkua&pDa&; vltcGifUta&; Nidrf;csrf;a&; trsdK;om;a&;toGif
641
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
tcef; (23)
(c) &efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ (1960-61) Ouú|opf usr;f opömused q
f ykd JG
Ouú|opfudkwifat;rdefhcGef; (1960 ck? Edk0ifbmv 17 &uf)
{nfUonfawmfvlBuD;rif;rsm;? q&m^q&mrrsm;? &Jabmfausmif;ol^om;rsm;cifAsm;-
(31) ESpaf jrmuf wuoOuú|tjzpf uReaf wmfu h kd wm0efay;MuwJth wGuf 0rf;ajrmuf0rf;om *kP,
f rl yd gw,f/
ay;tyfwJhwm0efudkvnf; xrf;aqmifyghr,fvdkY usrf;opömusdefqdkNyD;ygNyD/
ausmif;om;xku ,Hk,HkMunfMunf ay;tyfwJh ausmif;om;wm0efrsm;eJY rdbjynfolrsm;uay;tyfwJh trsKd;
642
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
vlBuD;rif;rsm;cifAsm;-
'DuaeY wuúodkvfBuD;&JU*kPfodu©m[m wdkif;jynfrSmtawmfyJ usqif;aeygw,f/ wuúodkvftaMumif;
raumif;owif;rsm; ysHUvGiahf eygw,f/ 'g[mrrSeu f efwhJ tkycf sKyfa&;aMumifh jzpfygw,f/ ynmoifMum;rIqikd &f myk*Kd¾ vf
tcsif;csif; rnDñGwfrI? av;pm;tyfaom Oya'pnf;rsOf;rsm;udk rvdkufemrIaMumifh ray:ayguf rjzpfoifhaom udprö sm;
jzpfyGm;&jcif;udk uRefawmfwdkY pdwfraumif; jzpf&ygw,f/ 'gaMumifh q&meJYausmif;om; wOD;udkwOD; em;vnfpGm
BudK;yrf;Mur,fqdk&if wuúodkvf&JU*kPfodu©mudk jr§ifhwifEdkifygw,f/ 'Dvdkjr§ifhwifzdkYtwGuf uRefawmfwdkYu a½S;OD;pGm
vufurf; BudKqdkygw,f/
644
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
vlBuD;rif;rsm;cifAsm;-
ed*Hk;csKyftaeeJY trsKd;om;a&;wm0efawGudk EdkifiHwuma&;&m wm0efawGeJY uRefawmfeJY uRefawmfhtrIaqmif
tzGJUu uwdwnfwnf opöm½Sd½SdeJY OD;aqG;qHjrnfh xrf;aqmifygrnfqdkwmudk {nfhonfawmfrsm;? q&m? q&mrrsm;
ESifhwuG &Jabmfausmif;ol? ausmif;om;rsm; a½SUarSmufrSm t"dXmefjyKvdkufygw,f/
(*-2) tar&duefoH½Hk;qE´jyyGJ
tar&duefe,fcsJUusL;ausmfrItwGuf wuorS BuD;rSL;í tpnf;ta0; usif;ycJhonf/ rpöwmt,f*s,fvm
[laom uyÜvDwOD; wufa&mufcJhonf/ ¤if;onf wuo&Jabmfrsm;udk qufoG,fí tar&duefe,fcsJU usL;ausmfrI
rsm; qefYusifa&; vlxktpnf;ta0;odkY wufa&mufonf/ wuo tpDtpOfrSm pnf;urf;½Sd½Sd at;csrf;pGm qE´jy&ef
omjzpfonf/ tar&duefoH½Hk; 0ef;usifwGif yxptpdk;&u t"du½kPf;ESdrfESif;a&; &Jabmfrsm; csxm;onf/
odYk &mwGif oH½;kH a½SUa&mufaomtcg rpöwmt,f*s,fvmonf oHq;l BudK;tumt&Hrsm;udk OD;aqmifí z,f½mS ;
avonf/ xdkYaemuf &&mcJrsm;jzifh aygufrIjzpfvmonf/ &Jrsm; rsuf&nf,dkAHk;oHk; vlpkcGJNyD;? t"du½kPf;EdSrfeif;a&;&Jrsm;
u rn§mrwm ausmif;om;rsm;udk eHygwfwkwfrsm;jzifh ½dkufESufMuonf/ udkwifatmifjrifh (zsmyHk) tar&duefoH½Hk;
axmifhwGif t½dkufcH&onf/ ygarmu©csKyf a'gufwmomvSudk,fwdkif vdkufvmum wuo&Jabmfrsm;udk twlxdef;í
jyefac:oGm;onf/ ausmif;om;rsm; qE´jyyJGNyD;aomf ab;rSy&dowfrsm;u ausmif;om;rsm; t½dkufcH&í a'goxGufum
ausmufwHwm;*wfudk 0dkif;&mrS &Jrsm;u aoewfjzifhypfcwfí vlaoMuonf/
645
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ xkwfjyefaMunmcsuf
&efukefwuúodkvfygarmu©csKyf cefYxm;jcif;ESifhywfoufí &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾u 26?
1? 61 aeYwGif ]ygarmu©ae&mtwGuf avQmufxm;ol oHk;OD;rSwOD;jzpfol a'gufomvSu 24? 1? 61 aeh oH½Hk;
wck {nfUcHyGJwGif olonfygarmu©csKyfjzpf&ef (75) &mcdkifEIef; aocsmonf/ olonfygarmu©csKyfjzpfvQif wuo
ESiUf ausmif;om;rsm;udk tjywftowf ESrd ef if;ypfrnf} [k ajymqdck o hJ nf/ xdu k pd u
ö kd a'gufwmomvSu r[kwaf Mumif;
jiif;qdkcJhonf/
wuoonf ausmif;om;tusK;d ? jynfot l usK;d rSeo f rQ &J&0J 0hH ahH ½SUwef;rS aqmif½u G cf o hJ nf/ rnfonft h cgrQ
yk*Kd¾ vfa&;tm;jzifh tmCmwxm;um &efwu kd af y;½d;k xH;k pHr½Scd ?hJ jyKvnf; rjyKcJ?h jyKrnfvnf; r[kwaf y/ ausmif;om;
xktm;? wdkif;jynftm; vdrfnmcJhaom tpOftvmr½SdcJhonfudk ordkif;u oufaocHvsuf½Sdonf/
xdak eYu oH½;kH {nfch yH w
JG iG f a'gufwmomvSonf þpum;rsm; xkwaf zmfajymqdck ahJ Mumif; wuou tcdik t f
rm od½Sd&onf/ xdkaeYu oH½Hk;{nfhcHyGJodkY wuoOuú| udk,fwdkifwufa&mufcJhonf/ þpum;rsKd; ajymqdkonf
rajymqdo k nfrmS a'gufwmomvSomvQif todq;kH jzpfayonf/ þtcsuEf iS yhf wfoufí ajz½Si;f rnfqv kd Qif wuo
toifh½Sdonf/ wuotaejzifh udk,fawGUMum;cJholrsm;yif wifjyEdkifayonf/
a'gufwmomvS þodkYajymqdkcJhjcif;rSmvnf; ,ckrSomr[kwf? wuoESifh ausmif;om;xktm; qefYusifcJh
aom pum;rsm;udk tpOftvmuyif ajymqdkcJhonfrSm jiif;uG,fí r&Edkifay/ xif½Sm;vSayonf/
wuotaejzifh ,ckrQavmuf xkwfazmfa&;om;jcif;udkyif rvdkvm;ay/ odkYaomf vuf½Sdygarmu©csKyf
a½G;cs,af &;ESihf ywfoufí ausmif;om;rsm;? q&mrsm;ESihf qufqaH &;ajyjypfrnfo h ?l wuúov kd yf nma&; wd;k wufa&;
aqmif½GufEdkifrnfhol? wuúodkvf Nidrf;csrf;om,ma&; aqmif½GufEdkifrnfhol? vlawmfvlaumif;rsm; &½Sda&;twGuf
xkwfazmf aMunm&jcif;jzpfayonf/
- wuoudkxdyg;rnfUtEå&m,f umuG,fMu
- wuúodkvfNidrf;csrf;om,ma&; BudK;yrf;Mu
aehpJG-27? 1? 1956 trIaqmiftzGJY
&efuefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
&efukefwuúodkvf
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ xkwfjyefaMunmcsuf
&Jabmfausmif;ol^om;taygif;wdkh-
,aeY 28? 1? 61 &ufaeYwGif ygarmu©csKyftopfa½G;cs,fonfh wuúodkvfaumifpDtpnf;ta0;udk usif;y
cJhonf/ ygarmu©csKyf a½G;cs,fyGJESifhywfoufí &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ taeESifh-
1/ wdkif;jynf\ ynma&;wdk;wufa&;udk aqmif½GufEdkifrnfhol?
2/ wuúodkvf wdk;wufom,ma&;udk aqmif½GufEdkifrnfhol?
3/ q&mrsm;? ausmif;om;rsm;ESifh qufqHa&;ajyjypf aumif;rGefrnfhol?
4/ Nidrf;csrf;pGm ynmoifMum;a&;twGuf aqmif½GufEdkifrnfhol?
5/ tusifhodu©m aumif;rGefjzLpifonfh oludkom a½G;cs,fcefYxm;&ef wifjycJhayonf/
xdkwifjycsufudk wuúodkvft"dywd? yxpXmecsKyfESifh aumifpDtzGJU0ifrsm;odkY wifjycJhayonf/ xdkodkY
wifjyaepOfrSmyif oufqdkif&mtpdk;& wm0ef½SdoltcsKdUu ausmif;om;rsm;ESifh qufqHa&;rajyjypfol wOD;tm;
rdrdwdkYtvdkus ygarmu©csKyftjzpf cefYxm;a&;twGuf BudK;yrf;cJhayonf/ wuúodkvftmPmudk vkyfMuHrIjyKvkyf
cJhayonf/ ygarmu©csKyftjzpf 0ifa&mufta½G;cHol a'gufwmomvSuvnf; ausmif;om;xkESifh wuotay:
racsiHaom pum;rsm; ajymqdkcJhayonf/ xdktcsufrsm;udk wuotaejzifh tav;teuf uefYuGufcJhayonf/
,aeY ygarmu©csKyf a½G;cs,f&ef aumifpDtpnf;ta0; usif;yaomtcgwGifvnf; wuoESifh wuúodkvf
toif;tzGJUtpnf;rsm;u OD;aqmifí oifhawmfaom aumif;rGefoludkom ygarmu©csKyfa½G;cs,fa&;? tqifrajyol?
racsiHoludk ygarmu©csKyftjzpf ra½G;cs,fa&;? wuúodkvftmPm vkyfMuHrIwm;qD;a&;wdkYtwGuf aumifpDtpnf;
646
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
&Jabmfausmif;ol^om;taygif;wdkh-
,ck ygarmu©csKyftopfum; a½G;cs,fNyD;oGm;NyD jzpfayonf/ wuotaeESifhum; wuúodkvfwGif rvdk
vm;tyfaom jyóemrsm; ray:aygufa&;? wdkif;jynfynma&; wdk;wufa&;? wuúodkvfom,m wdk;wufa&;?
Nidrf;csrf;pGm ynmoifMum;a&;twGuf qufvufBudK;yrf;oGm;rnfjzpfayonf/ wdkif;jynf\ynma&; wdk;wufa&;?
tem*wfwuúodkvf wdk;wufom,ma&;? Nidrf;csrf;pGm ynmoifMum;a&;rsm;twGuf qefYusifvmvQif ausmif;om;
xk a½SUwef;rS qufvufwdkufyGJ0ifoGm;rnf jzpfaMumif; aMunmvdkufygonf/
wuúodkvftmPmvkyfMuHrItwGuf qufvufwm;qD;Mu
ausmifom;tcGifUta&; umuG,fMu
ausmif;om;xk nDñGwfMu
aehpJG-28? 1? 61 trIaqmiftzGJY
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
&efukefwuúodkvf
(*-4) ref;aq;ausmif;om;rsm;vIyf½Sm;rI
rEÅav;wuúodkvfaq;odyÜHausmif;om;rsm;or*¾rS-
1/ (4) cgusESifh ausmif;xGufcJh&aom ausmif;om; (39) a,muftm; jyefvnfvufcHyg&ef
2/ (4) cgusNyD;rsm; pmar;yGJaemufxyf (2) Budrf ajzqdkcGifh&½Sdyg&efESifh
3/ pmar;yGJppfcsdefrsm; ajymif;ay;yg&ef
-ponfh awmif;qdkcsufrsm;udk ynma&;bkwftzGJUodkY ay;ydkYcJhonf/
ynma&;bkwftzGJUrS tcsKdUudk vdkufavsmí (4) cgus ausmif;om;rsm;tm; jyefvnfvufcHum aemufxyf
pmar;yGJ (1) Budrf ajzcGiahf y;rnf/ pmar;yGpJ pfrnfh tcsed rf sm;udk ,cifvESihf ZGev
f tpm; ,ckrwfvESihf pufwifbmvrsm;ü
ppfaq;ay;rnf[k ygarmu©rsm;tzGJUu twnfjyKvdkufonf/
(*-5) [oFmwausmif;om;rsm;vIyf½Sm;rI
[oFmwNrdKUe,fausmif;om;or*¾\ trIaqmiftzGUJ tpnf;ta0;yGw J &yfukd Zlvikd v
f (10) &ufaeY? aeYvnf
(12) em&D [oFmwNrdKU? igrsufESmbk&m;0if;twGif;½Sd ig;uefavomZ&yfwGif usif;yonf/ tpnf;ta0;ü Ouú|
udkwifaiGu obmywdtjzpf vnf;aumif;? twGif;a&;rSL;tjzpf udkaomif;u vnf;aumif; aqmif½GufMuonf/
tpnf;ta0;wGif obmywdu rdefYcGef;ajymMum;NyD;aemuf NrdKUay:½Sdvrf;rsm;wGif ydkpwmrsm;uyfí wdkufyGJ
0if&ef? ausmif;om;xkBuD;\ epfemrIrsm;udk atmifjrifonftxd or*¾EiS ahf usmif;om;xk vufww JG u
kd yf 0JG if&ef? &yfuu
G f
tvdkuf a[majymyGJrsm; jyKvkyf&efwdkYudk wnDwñGwfwnf; qHk;jzwfonf/
xdkYaemuf ]aemufqufwGJ atmifpm&if; tjrefxkwfay;? wef;cGJwef;cs tjref&yfqdkif;ypf? OD;bdkwdk ausmif;om;
xkudk rvSnfUpm;ESifU? ynma&;0efBuD;OD;at;armif razmufjyefESifU? bD½SDxHk;ESvHk;rlavmU? or*¾w&m;0if&yfwnfcGifUay;}
ponfh a<u;aMumfoHrsm; [pfa<u;cJhonf/
647
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(*-6) ref;ausmif;om;rsm;vIyf½Sm;rI
1961ck Mo*kwfv (15) &uf? eHeuf (7) em&DrS pwifí rEÅav;c½dkifAuorS OD;pD;NyD; em&Daygif; (60)
tpmiwfcq H E´jyyGuJ kd rEÅav; taemufawmifusK;H axmifw h iG f usi;f y&m ausmif;om; (600) ausmyf g0if tpmiwfcq
H E´jy
Muonf/
ausmif;om;rsm;onf (2) cgusausmif;xkwfpepf &yfqdkif;ypf? wef;cGJwef;cs &yfqdkif;ypf? trsKd;om;ynma&;
ES;D aESmzvS,yf JG usi;f ya&;? ausmif;om;ta&; ygvrD efwiG qf ;kH jzwfay;yg? at;csr;f pGm ynmoifMum;a&;twGuf tpmiwfcH
qE´jyygonf [laom ydkpwmrsm;axmifí tpmiwfcHqE´jyMuonf/
(*-8) udkvdkeDpHepfqefhusifa&;aehvIyf½Sm;rI
21? 2? 61 &ufaeYwGif vli,fausmif;om;? trsKd;orD;tzGJUtpnf;rsm;u OD;aqmifaom udkvdkeDpepfqefYusif
a&;ESihf e,fcsUJ usL;ausmrf I uefYuu
G q
f E´jyyGJ usi;f ycJo
h nf/ xdq
k E´jyyGEJ iS yhf wfoufí yxptpd;k &u tMurf;zufErdS Ef iS ;f NyD;
taMumif;trsKd;rsKd;jyum vlaygif;rsm;pGm zrf;qD;cJhonf/
xdkYodkY zrf;qD;xm;aomolrsm;udk vTwf&ef udkvdkeDpepfqefYusifa&;aeY vli,fausmif;om;? trsKd;orD; yl;wGJ
aumfrwD (wuoaqmuftODu) awmif;qdkcJhavonf/
(C) &efuek w
f uúov
kd f vlrsK;d pkausmif;om;rsm;tzGUJ csKyf
( 1960 - 61 )
1960-61 ckESpf &efukefwuúodkvf vlrsKd;pkausmif;om;tzGJUcsKyfudk zGJUpnf;í u@opfw&yf zGifhvSpfEdkifcJh
onf/ vlrsKd;pkordik ;f rSm armfueG ;f wifco
hJ nf/ vlrsKd;pkausmif;om;rsm;tm;vH;k wnDwñGww
f nf; pkaygif;NyD; vlrsKd;pkrsm;
&JU ynma&;? ,Ofaus;rIeJY trsKd;om;a&;udk yl;wGJaqmif½Guf&ef MuH½G,fcJhMuonf/
trIaqmifrsm;
obmywdtzGYJ0ifrsm;
1/ pdkif;cGef;tHkwdkif (½Srf;)
2/ udkapmarmif (&cdkif)
3/ rif;axG;vHk;ausmf (rGef)
4/ puGef;vGif (u&if)
5/ *Gef*sef (ucsif)
6/ udkaz0if; (u,m;)
7/ pDcdkifrif; (csif;)
648
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
0g'
1/ rnfonfhtpnf;t½Hk;? rnfonfhEdkifiHa&;ygwDrsm;\ vufatmufcH MoZmrjzpf&/
2/ vkyfief;pOftm;jzifhjzpfap? &nf½G,fcsuftm;jzifhjzpfap wlnDaom rnfonfhtoif;tzGJUESifhrqdk yl;wGJvkyf
aqmif&rnf/
3/ ynma&;? ,Ofaus;rIESifh trsKd;om;a&;rsm;udk vkyfaqmif&rnf/
&nf½G,fcsuf
1/ vlrsKd;pk ausmif;ol^om;rsm;tcsif;csif; cspfMunf&if;ESD;a&;? em;vnfrI&½Sda&;? pnf;vkH;a&;ESifh twlwuG
ylaygif;vkyfaqmifa&;?
2/ vlrsKd;pkrsm;\ ,Ofaus;rIrsm;udk xdef;odrf;jr§ifhwifzvS,fa&;?
3/ vlrsKd;pkrsm;\ wef;wlnDrQa&;ESifh vGwfvyfa&;pdwf"gwfudk azmfxkwfjr§ifhwifay;a&;?
4/ ausmif;om;rsm;\ tcGifhta&;udk &,lxdef;odrf;umuG,fa&;/
Source: AAPPB
Source: KW
ide;f u,ef;xef (c) OD;a½Tat; a'guwf mausmufcsr;f a,mifa0 OD;vSaz (c) OD;wifaU Zmf OD;ombef;
(u,ef;) (c) ,l*sif;odkuf (½Srf;) (&cdik )f (&cdik )f
idef;u,ef;xef (c) OD;a½Tat; - 1962 ck? Zlvdkif (7) &uf ta&;tcif;jzpfyGm;csdefwGif &efukefwuúodkvfwGif aemuf
qH;k ESpf ausmif;om;wa,mufjzpfNyD; ¤if;ta&;tcif;wGif yg0ifco hJ nf/ xdu k mvwGif vlrsKd;pkausmif;om;rsm;tzJUG csKyf\
twGif;a&;rSL;csKyftjzpf aqmif½GufcJhonf/ 1963 jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;? (6) c½dkifqE´jyyJGwGif vlrsKd;pkausmif;om;rsm;
tzJGUcsKyfrS wuf<upGmyg0ifEdkifa&;udk OD;aqmifrIay;cJhonf/ Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yJGysufí tzrf;tqD;rsm;aMumifh wdrf;
a½SmifaecJh&onf/ 1964 ck? Mo*kwfv (8) &ufwGif u,ef;jynfopfygwD wnfaxmifaomtcg twGif;a&;rSL;tjzpf
pwifwm0ef,lcJhonf/ u,ef;jynfopfygwD Ouú|tjzpf 2006 ckESpf? Mo*kwf (21) &ufaeY uG,fvGefcsdeftxd wm
0ef,lcJhonf/ touf (65) ESpfwGif uG,fvGefonf/ (cspfMunfa&;? twJG- 4? Edk0ifbm? 2006? pm- 20)
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
( 1960 - 1961 )
trIaqmiftzGt
YJ pD&ifcpH m
1/ zGJUpnf;jcif;
2/ trIaqmiftzGJU0g'ESifh vkyfief;pOfrsm;
3/ trsKd;om;a&;twGuf aqmif½Gufcsufrsm;
4/ ausmif;om;tcGifhta&;rsm; xdyg;vmjcif;ESifh aqmif½Gufcsufrsm;
5/ ynmoifMum;a&;ESifhywfoufaom aqmif½Gufcsufrsm;
6/ yGJobiftcrf;tem;rsm;
7/ taxGaxGvkyfief;rsm;
8/ Xmeqdkif&mvkyfief;rsm;
9/ aus;Zl;wif½Sdjcif;
10/ ed*Hk;
(1) zGJYpnf;jcif;
(u) a½G;aumufyGJrsm; / / 1960-61 &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾? Ouú|? 'k-Ouú|ESifh aiGxdef;wdkYudk
a½G;aumufwifajr§muf&ef yxrtywf wuoa½G;aumufyGJudk 1960 ckESpf? Mo*kwfv (19) &ufaeYwGif usif;yrnf[k
a½G;aumufyGJt&m½Sdu aMunmcJhonf/ ,SOfNydKifta½G;cHvdkolrsm;\ avQmufvTmrsm;udk 1960 ck? Mo*kwfv (16)
652
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
pmMunfUwdkufaumfrwD
udkjrodef; wm0efcH
udkeE´ (aiGxdef;)
udkwifarmif 'k-Ouú|
udkjroef; twGif;a&;rSL;
udkvSodef; aumfrwD0if
udkarmifarmifwifh aumfrwD0if
udkpdk;0if; aumfrwD0if
ausmif;om;oufomacsmifcsda&;aumfrwD
udkombef; wm0efcH
udkwifarmif 'k-Ouú|
udkeE´ (aiGxdef;)
udkjrifhaz twGif;a&;rSL;
udkatmifausmfEk aumfrwD0if
udkpHausmfarmif aumfrwD0if
rjrifhjrifh aumfrwD0if
owif;ESifUjyefMum;a&;aumfrwD
udkapmarmif wm0efcH
udkwifarmif 'k-Ouú|
udkausmfcif twGif;a&;rSL;
udkrsKd;jrifh aumfrwD0if
udk0if;BudKif aumfrwD0if
udkjrifh aumfrwD0if
udkav;&D aumfrwD0if
vlxkqufoG,fa&;aumfrwD
udkvSMunf wm0efcH
udkwifarmif 'kOuú|
udkeE´ (aiGxdef;)
udkudkMunf aumfrwD0if
udk0if;Akdvf aumfrwD0if
udkatmifjrifh aumfrwD0if
udkjrifharmif aumfrwD0if
rcifoef;jrifh aumfrwD0if
654
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
(i) trIaqmiftzGJYtpnf;rsm;
wuotrIaqmiftpnf;ta0;udk (18) Budrfusif;ycJhonf/ tdk;a0wm0efcHESifh pmMunfhwdkufrSL;rsm; twGuf
(17) Budrfom jzpfayonf/ trIaqmifrsm;ESifh tpnf;ta0; wufaomtcsdefrsm;rSm atmufygtwdkif; jzpfonf/
udkwifat;- (18) Budrf? udkwifarmif- (12) Budrf? udkeE´- (18) Budrf? udkAaqGav;- (18) Budrf?
udkapmarmif- (13) Budrf? udkxGef;Munf- (17) Budrf? udkvSMunf- (13) Budrf? udkombef;- (17) Budrf?
udkrif;axG;- (12) Budrf? udkjrodef;- (11) Budrf? udkvSa½T- (17) Budrf/
655
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(6) yGJobiftcrf;tem;rsm;
(u) usrf;opömusdefqdkyGJ / / 1960-61ck &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ Ouú|opf\ usrf;opömusdef
qdkyGJtcrf;tem;udk 1960 ck? Edk0ifbmv (17) &uf? aeYvnf (1) em&DtcsdefwGif wuocef;rü usif;ycJhonf/
usdrf;opömusdefqdkyGJodkY ausmif;ol? ausmif;om;rsm;? or*¾trIaqmifrsm;? q&m? q&mrrsm;? EdkifiHjcm;oH½Hk;rsm;rS
{nfhonfawmfrsm; wufa&mufMuayonf/ usrf;opömusdefqdkyGJodkY q&mBuD;ocifudk,fawmfrIdif;u o0PfvGmay;ydkYcJh
onf/ usrf;usdeyf u
JG kd wuo\ yxrqH;k Ouú| OD;ausmfcif vma&muf usrf;usdeaf y;cJoh nf/ xdu
k srf;opömusdeq
f ykd w
JG iG f
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ trIaqmiftzGJU\ 0g'ESifhvkyfief;pOfrsm;udk aMunmcJhayonf/ usrf;opömusdef
qdkyGJwGif tpOftvmtm;jzifh ausmif;aeY0uf ydwfxm;cJhaomfvnf; ,ckESpfwGif ygarmu©csKyfu ydwfray;cJhacs/ þodkY
ygarmu©csKyf\ tjyKtrltwGuf wuoonf 0rf;enf;aMumif; rSwfwrf;wifcJhayonf/
a&; tajctaewdYkukd aqG;aEG;cJoh nf/ þnDvmcHBuD;rS ynma&; jyKjyifajymif;vJa&;? ynmoifMum;rI tajctaewd;k wuf
aumif;rGefa&;ESifh 'Drdkua&pDa&;? jynfwGif;Nidrf;csrf;a&; awmif;qdkcsufrsm;udk csrSwfEdkifcJhayonf/
(p) Adkvfatmifausmfaeh / / (22) Budrfajrmuf AdkvfatmifausmfaeY tcrf;tem;udk 1960 ckESpf? 'DZifbmv (20)
&ufaeYwGif Auorsm;tzGJUcsKyf? &uowdkYESifh yl;wGJum Adkvfatmifausmf usqkH;cJhaom Adkvfatmifausmfvrf;wGif usif;y
cJhonf/ xdkaeYtcrf;tem;wGif ynma&;? ausmif;om;tcGifhta&; tqdkrsm;udk wifoGif;qkH;jzwfcJhMuonf/
(7) Xmeqdkif&mvkyfief;rsm;
(u) Edik if jH cm;qufo, G af &; / / ausmif;om;xkEiS hf jynfov l xl t k wGuf wuo\ ajymifajrmufaom wdu k yf rJG sm;aMumifh
vnf;aumif;? urÇmYausmif;om;tcsi;f csi;f aoG;pnfnñ D wG af &;vkyif ef;rsm;aMumifh vnf;aumif;? wuo\ *kPo f u
d m©
onf urÇmYwdkif;jynfrsm;wGif xif½Sm;ay:vGifcJhonf/ wuoonf EdkifiHwumausmif;om; tzGJUtpnf;rsm; jzpfonfh
(International Union of Students, Co-ordinating Secretariat) rsm;ESiv hf nf;aumif;? vli,ftzGUJ tpnf;rsm;
jzpfonfh (W.F.D.Y, W.A.Y) wdkUESifhvnf;aumif; qufqHcJhayonf/ txl;ojzifh (I.U.S, W.F.D.Y) wdkYESifh yl;wGJí
udkvdkeDqefYusifa&;? e,fcsJUqefYusifa&;? Nidrf;csrf;a&;? EdkifiHwumausmif;om;vli,fwdkufyGJrsm;udk vkyfaqmifEdkifcJh
ayonf/ xdkYjyif urÇmYEdkifiHt&yf&yf½Sd ausmif;om;tzGJUrsm;ESifh qufoG,fEdkifcJhayonf/ tdE´d,? *syef? w½kwfjynf?
AD,uferf? puFmyl? tD&wf? ½k½Sm;? zifvef? qGDZmvef? *smrPD? awmiftmz&du? t,fvf*sD;&D;,m; ponfhwdkif;jynftoD;
oD;\ ausmif;om;tzGJUrsm;ESifh tquftoG,f &½SdcJhayonf/ odkY&mwGif tm½S-tmz&du pnf;vHk;nDñGwfa&;twGuf
tm½S-tmz&du wdkif;jynftoD;oD;ESifh auseyfjynfhpHkvHkavmufonftxd qufoG,frI tcdkiftrmr½SdcJhay/ (World
University Service W.U.S) tzGJUESifhvnf; 1958 ckESpfrSpí ,aeYtxd qufoG,frItjynfht0 r½SdcJhay/
wuoonf e,fcsJUqefYusifa&;tcef;wGif Auorsm;tzGJUcsKyfESifhtwl Armjynf ausmif;om;vli,frsm;
e,fcsJUtEÅ&m,fESifh e,fcsJUqefYusifa&;ta&;awmfyHkrsm;tm; rsufajcrysufapa&;? trsKd;om;pnf;vHk;nDñGwfa&; tif
tm;jzifh wdkufyGJ0if&ef tpOftjrJvIHUaqmf OD;aqmifcJhayonf/ ¤if;jyif e,fcsJUqefYusifa&;tcef;ESifh qufpyfí Armjynf
tm; w½kwfjzLrsm; wdkuf½dkufusL;ausmfrI? tar&dueftpdk;&\ wdkuf½kdufpGufzufrIrsm;udk wuoonf tpOfowd½SdcJh
ayonf/ xdYk aMumifh w½kwjf zLusL;ausmfr?I tar&duefpu G zf ufrI uefYuu G ½f wI cf syGrJ sm; jyKvkyo f nfEiS hf wqufwnf;wGif
Edik if aH wmftpd;k &tm; e,fcsJUtay: jywfom;vmap&ef wdu k w f eG ;f cJah yonf/ txl;ojzifh tar&dueftpd;k &onf Armjynf
ESifh w½kwfjynfolYor®wEdkifiHESifh ___ &if;ESD;a&;udk rvdkvm;onfh tavsmuf ppfa&;? EdkifiHa&; ___ taESmifh
t,Sufay;aeonfudk wm;qD;&ef vdktyfcJhonf/ ___ ___ ArmpmcsKyf csKyfqdka&;? Ek-acsmif rlig;csufESifh
ArmEdkifiHMum;ae0g' ___ cJhayonf/ xdkYjyif tar&duefonf Armjynf\ pD;yGm;a&;? ___,Ofaus;rIwdkYwGif
0ifa&muf pGufzufEdkifa&; ___ qD;wdk;tkyfpkwGif;odkY yg0ifa&;wdkYtwGuf ___ ___ rsm; nDvmcHudk (Zefe0g&D
25 - azazmf0g&D __) ___aqmifí ygupöwef u&mcsdNrdKUwGif ___ ___ \ aumufuspfpOf;vJrIudk
azmfxkwfcJhayonf/ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ _______________/
EdkifiHwumausmif;om;rsm; cspfMunf&if;ESD;a&;twGuf wuo tESpf (30) ajrmuf yÍötBudrf ausmif;om;
yJGawmfodkYwufa&muf&ef EdkifiHwumvli,fausmif;om;tzJGUrsm;udk zdwfMum;cJhayonf/ (I.U.S) ___ eH,rf;
wuúodkvfausmif;om;or*¾rS o0PfvTmrsm;&½SdcJhonf/ *smref'Drdku&ufwpfor®wEdkifiHrS vli,fowif;pmq&m
rsm;tzJUG ? w½kwjf ynfoYlor®wEdik if \ H Edik if w
H umvli,fawGUqHak qG;aEG;yJG ud, k pf m;vS,t f zJUG ? (Co-sec) rS ud, k pf m;vS,?f
MopaMw;vQjynf ausmif;om;tzJGU Ouú| wuoodkY vma&mufcJhonf/
wuo\ Edik if w H umqufqaH &;wGif jynfwiG ;f vIy½f mS ;rIrsm;aMumifh pmtquftoG,rf sm;jzifo h m jyKvkycf &hJ í?
wuoud, k pf m;vS,rf sm; jyifyodYk xGucf mG cGirhf &cJah y/ tD&wfEikd if H b*¾'wfNrdKUwGif usif;yaom urÇmYausmif;om;or*¾
nDvmcHoYkd vnf;aumif;? armfpudNk rKdUwGif usi;f yaom Edik if w H umvli,fawGUqHak qG;aEG;yJo G Ykd vnf;aumif; wufa&muf&ef
Edik if u H ;l vufrw S f xkwyf a;&efawmif;qdck &hJ m yxptpd;k &rS jiif;qefcahJ yonf/ þodYk tm;jzifh yxptpd;k &onf ausmif;
om;or*¾rsm;\ 'Drdkua&pDtcGifhta&;udk ydwfyifcJhayonf/ Armjynf\ wnfhrwfaom Mum;aea&;0g'udk rrSefruef
usifhoHk;cJhayonf/ zqyvtpdk;&? ppftpdk;&ESifh ,aeY yxptpdk;& vufxuftxd tpOftjrJ ausmif;om;vli,frsm;
\ EkdifiHwumqufqHrI tcGifhta&;udk ydwfyifcJhayonf/ yxptpdk;&\ jyKrlcsufESifh ywfoufí wuoonf jynf
662
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
wGif;jynfy ½IwfcsuefYuGufcJhonf/
(*) wuooufomacsmifcsda&;Xme / / ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ __/
wuopm;aomufqdkifESifh ywfoufí vGefcJhaom 1959 ckESpf trIaqmiftzJGUrS wif'gpepfjzifh a½G;cs,fum
zGiv
hf pS af pcJah om or*¾pm;aomufqikd o f nf wif'gpnf;rsO;f t& 1960 ckEpS w f iG f oufwrf;aphNyD; jzpfojzpf wif'gaumfr
wDzUGJ pnf;um pepfwus rlrsm;csrSwí f rljzifth uku d t
f nDq;kH jzpfol OD;oGi-f a':oef;wdYk tm; wif'gay;í qdik zf iG v hf pS af pcJh
onf/ pm;aomufqikd o f pfukd {NyDvwGizf iG vhf pS cf &hJ m oefY½iS ;f aumif;rGef vyfqyfaom tpmtm[m&rsm;&½Sad &;? rQwaom
aps;EIef;jzifh 0,f,lpm;oHk;Edkifa&;ESifh pepfwusjzpfa&;wdkYtwGuf oufomacsmifcsda&;Xmetaejzifh wm0ef,lvkyfaqmif
vsu½f adS yonf/ ,ckEpS w f iG v
f nf; wuo oufomacsmifcsad &;qdik u f kd ydrk jkd ynfph akH umif;rGepf mG wnfaxmifEikd af &;twGuf
BuKd;yrf;vsuf½Sd&m rMumjrifhrD qdkifzGifhvSpfrnf jzpfayonf/
wuowdYk yl;aygif;um wuocef;rwGif pmqdak wmfynm½SiBf uD;rsm; jzpfMuaom q&mBuD;ocifu, kd af wmfridI ;f ? q&mBuD;
OD;azarmifwif? q&mrif;ok0PfESifh q&mOD;rsKd;rif;wdkYtm; uefawmhylaZmfyGJ usif;ycJhonf/ ¤if;aemuf a[majymyGJudk
usif;y&m q&mrif;ok0PfESifh OD;rsKd;rif;wdkYu a[majymMuonf/
(8) taxGaxGvkyfief;rsm;
1960 ckESpf? pufwifbmv (12) &ufaeY jynfolYvTwfawmfwGif ynma&;0efBuD; ajymMum;aom tpD&ifcHpm
twGuf EdkifiHa&;tzGJUtoD;oD;udk zdwfac:rnf/ wwdkif;jynfvHk;ESifh aqG;aEG;rnf[laom tcsufESifh ynma&;pHkprf;rI
aumfr½Siw f iG f Edik if aH &;tzGUJ tpnf; ud,k pf m;vS,rf sm;udk xnfo h iG ;f aqmif½u G af prnfqakd om ajymMum;csuw f Ykdukd wuo
u axmufcHcJhonf/ trsKd;om;ynma&;ESD;aESmzvS,fyGJ wckjyKvkyf&ef vdktyfaMumif;udkvnf; wifjycJhonf/
1960 ckEpS ?f Ed0k ifbmv (31) &ufaeYrS pí &efuek w f uúov kd f bGUJ ESi;f obifcef;rwGif usi;f yaom tm½Sta½SU
zsm;qdik &f muif;axmufnv D mcHoYkd jrefrmh&efol w½kwjf zLud, k pf m;vS,f wufa&mufjcif;ESihf nDvmcHusif;yaepOf bGUJ ESi;f
obif taqmuftODwGif w½kwfjzLtvH vTifhxlxm;jcif;udk wuorS uefYuGufcJhonf/
1960 ckEpS ?f pufwifbmv pmar;yGw J iG b
f UJG &olrsm;tm; 1961 ckEpS f 'DZifbmvwGif jyKvkyaf om bGUJ ESi;f obif
odkY wufa&mufcGifh rjyKjcif;udk uefYuGuf&efESifh wufa&mufcGifhjyK&ef awmif;qdkcJhonf/ odkYaomf ae&mrvHkavmufrI
taMumif;jyum wufa&mufcGifhrjyKcJhay/
(12) ESpfwdkif rw&m;zrf;qD;csKyfaESmifjcif; cHcJh&aom udk,fvufroefol 'kud©wBuD; ocifaza|;tm; tjref
qHk;vTwfay;a&;twGuf awmif;qdkcJhonf/
,cifESpfwGif b@ma&;tusyftwnf;aMumifh rwyfqifEdkifaom pum;ajymaMu;eef; (w,fvDzkef;) udk
wuo udprö sm;ESifhwuG ausmif;ol? ausmif;om;rsm; vG,fvifhwul qufoG,fEdkifa&;wdkYtwGuf ,ckESpfwGif jyefvnf
wyfqifcJhonf/
1960 ck? rwfvwGif usif;yrnfjzpfaom wuúodkvfpmar;yGJrsm;tm; ausmif;ol? ausmif;om;rsm; vGwfvyf
at;csrf;pGm pmMunfhEdkif&ef wuocef;rudk 23? 1? 61 &ufaeYrS pwifum pmMunfhcef;tjzpf zGifhvSpfpDpOfay;cJhonf/
0dZÆmodyÜH (u) ausmif;om; udkat;xGef;onf 1960 ck? pufwifbmv (__) &ufaeY uG,fvGeftedpö
a&mufoGm;jcif;? OypmodyÜH (u) ausmif;om; udkav;vGifonf 1960 ck? Edk0ifbm (24) &ufaeYwGif uG,fvGeftedpö
a&mufjcif;? Oypm0dZmÆ (c) ausmif;ol rjrwfreG o f nf 1960 ck? 'DZifbmv (16) &ufaeYwiG f uG,v f eG t
f edpö a&mufjcif;?
OypmodyÜH (u) ausmif;om; udkcifarmif&ifonf 1961 ck? azazmf0g&Dv (24) &ufaeYwGif uG,fvGef tedpaö &mufjcif;/
0dZÆmodyÜH (c) ausmif;om; udkudkat;onf 1961 ck? {NyDv (15) &ufaeYwGif uG,fvGeftedpöa&mufjcif;? 0dZÆmodyÜH
(u) ausmif;om; udkaZmf0if;xdefonf 1961 ckESpf? Zlvvdkifv (11) &ufaeYwGif uG,fvGeftedpö a&mufjcif;wdkYudk
wuorS tokbydkYaqmifcJhonf/
664
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1960 rS 1961 - 'Drdkua&pDa&; vlrsKd;pkausmif;om;ta&; Nidrf;csrf;a&; trsKd;om;a&;toGif
(9) aus;Zl;wif½Sdjcif;
1960-61 ckESpf wuotrIaqmiftzGJU\ vkyfief;rsm;udk wifjycJhNyD;jzpfonf/
wuo a½G;aumufyGJwGif yg0ifulnDay;Muaom ausmif;om;udk,fpm;vS,f aumifpDvlBuD;rsm;? wuo
Ouú|a[mif;rsm;? wuo trIaqmifrsm;tm; vnf;aumif;? urÇmYausmif;om;aeYESifh ausmif;om;yGJawmfwGif yef;csDjyyGJ
twGufulnDaom yefcsDq&m OD;eef;a0tm; vnf;aumif;? ausmif;om;yGJawmf acwfaMu;rHk umwGef;jycef;twGuf
ulnDaom jrefrmEdkifiH umwGef;q&mrsm;toif;tm; vnf;aumif;? wuotESpf (30) ajrmuf? yÍörtBudrfajrmuf
ausmif;om;yGJawmfwGif wufa&mufzGifhvSpfay;aom wuo yxrOuú| OD;ausmfciftm; vnf;aumif;? ausmif;om;yGJ
awmftwGuf aiG 1000d^- ulnaD om wuúov kd af umifpt D m; vnf;aumif;? ausmif;om;yGaJ wmfwiG f ausmif;om;vIy½f mS ;
rIordkif; jycef;twGuf "gwfyHkrsm; iSm;&rf;ulnDMuaom jrLrif;BuD;a[mif; OD;xGef;tHk? wuúodkvfxifBuD;ESifh wyfrawmf
armfuGef;wdkuftm; vnf;aumif;/
'd;k ywfNydKifywJG iG f tuJjzwfvBl uD;rsm;tjzpf aqmif½u G af y;aom ygarmu©O;D atmifvS trSL;jyKaom *Dwynm½Sif
BuD;rsm;tm; vnf;aumif;? *Dwya'omazsmfajzcef;wGif ulnDMuaom a':aroef;trSL;jyKaom ynm½Sifrsm;udk vnf;
aumif;? pmayNydKifyGJwGif pmrlrsm;udk wnfjzwfa½G;cs,fay;Muaom q&mBuD;rsm;tm; vnf;aumif;/
jyyGw J iG f yg0ifun l aD y;Mu aom wuúov kd pf me,fZif;toif;? wuúov kd "f gwfyt
kH oif;? aq;odyaHÜ usmif;om;
rsm;or*¾? &efuek w f uúov kd f vlrsKd;pktoif;rsm;tzGUJ csKyf? Adouk mtif*sife, D mausmif;om;rsm;toif;ESihf oH½;kH toD;oD;
tm; vnf;aumif;/
uyGJwGifyg0ifujyaom wuúodkvftif*sifeD,mausmif;om;rsm;or*¾? aq;odyÜHausmif;om;rsm;or*¾?
wuúodkvfvlrsKd;pktoif;tzGJUcsKyf? o[m,ESifh pmzwftoif;rsm;? w½kwftrsKd;om;ausmif;ol^om;toif;ESifh tjcm;
toif;tzGJUrsm;tm; vnf;aumif;/
jyifyrS vma&mufun l MD uaom pE´,m;cspfaqG? wuúov kd jf rwfav;? tqdak wmf udck ifarmifviG Ef iS hf *Dwynm
½Sirf sm;tm; vnf;aumif;? pmqdak wmfaeYwiG f <ua&muftuefawmhcí H pmaya[majym cs;D jr§iMhf uaom q&mrif;ok0PfEiS hf
q&mOD;rsKd;rif;wdkYtm; vnf;aumif;? &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾wGif w,fvDzkef;wyfqifa&;twGuf tul
tnDay;aom vef'ef*dk;zvdyf OD;0if;½Sdeftm; vnf;aumif;? &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾rS txl;aus;Zl;
wifaMumif; rSwfwrf;wiftyfygonf/
(10) ed*Hk;
wuúovkd af usmif;om;rsm;or*¾onf (31) ESpf wif;wif;jynfch NhJ yD; jzpfayonf/ wuoonf e,fcsUJ qefYusif
a&;? trsKd;om;vGwfajrmufa&;ESifh trsKd;om;ynma&;twGuf e,fcsJUvufatmufüyif ajymifajrmufpGm wdkufyGJ0ifcJhay
onf/ Armjynforl sm;\ trsKd;om;vGwaf jrmufa&; wdu k yf w
JG iG v
f nf; wuoonf a½SUwef;rSwu kd yf 0JG ifco
hJ nf/ wuo
onf jynfol\opömw&m;udk tpOfapmifhodcJhonfyif jzpfayonf/
,aeYwGif wuotm; zsufqD;rnfh tEÅ&m,frsm;ESifh &ifqdkifae&onf/ wuo\ajymifajrmufaom tpOf
tvm? xGef;ajymifaom ordkif;tpOfudk arS;rSdefap&ef rvdkolrsm;u MuHpnfaeMuonf/ wuo odu©musa&;twGuf
BudK;yrf;ae Muayonf/
wuoonf wuownfwHhcdkifjrJa&;? t"GefU½Snfa&;twGuf rSefuefaom oabmxm;ESifh ausmif;om;
jynfolwdkY\ tiftm;ay:wGif tajcpdkufum a½SUodkYqufvuf ___ ___ ___ /Ä
(yk)H
wifarmif
'k-OuúX
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
(1960-61 ckESpf)
OD;wifat; (NrKd rY )
(1960-61)
Source: Oway Magazines
&ef u k e f N rKd U NrKd U rtrsKd ; om;ausmif ; ausmif ; xG u f j zpf o nf / NrKd U rausmif ; om;a[mif ; rsm;tzJ G U wG i f
&moufyeftrIaqmifwOD; jzpfonf/ NrdKUrOD;wifat;[k vlord sm;aom a½SUaeBuD;wOD;jzpfonf/ ,ckpmtkyaf &;om;
&mwGif ulnDcJhrIjzifh 1998 ESpfOD;wGif zrf;qD;cH&NyD; axmif'Pf (7) ESpfcsrSwfcH&onf/ awmifilaxmifrS 2003
Mo*kwv f qef;wGif jyefvw G vf monf/ axmifruscifuwnf;u cg;ema&m*g&Scd NhJ yD;? axmifwiG ;f ü ydrk q
kd ;kd ½Gm;vmum
axmifrS vGwfajrmufNyD; (2) veD;yg;tMum 2003 ckESpf? atmufwdkbmv (2) &ufaeYwGif uG,fvGefonf/
aoqHk;csdefwGif touf (73) ESpf&Sdí om;orD; (4) a,mufusef&pfcJhonf/ (atatyDyD? udkcGef;qdkif;)
&efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ trIaqmiftzGUJ (1960- 1961)
tcef; (24)
(u) &efuek w
f uúov
kd af usmif;om;or*¾ trIaqmiftzGUJ (1961-62)
Ouú| udkAaqGav;
(c) uarmufurynma&;wdu
k yf JG
(c-1) jzpfay:vmyHk
1960 ckESpf ynmoifESpfwGif ausmif;om;or*¾rsm;u OD;aqmifí jrefrmwjynfvHk;rS ausmif;om;rsm;onf
uarmufurynma&; zsufodrf;a&;wdkufyGJBuD;udk t½Sdefjyif;pGm qifETJcJhMuayonf/ vGwfvyfa&; (14) ESpf umvwGif
ynmoifESpfwck qef;vmwdkif; wdkif;jynf\ taxGaxGynma&;tusyftwnf;rSm ydkíBuD;rm;vmcJhonf/ ausmif;oHk;
pmtkyfrsm; aps;BuD;jcif;? aep&mausmif; r½Sdjcif;? oifay;rnfh ausmif;q&m r½Sdjcif;? ausmif;p&dwf rvHkavmufjcif;?
&mcdkifEIef; (90) ausmf us½HI;onfh atmifpm&if;rsm;ESifh &ifqdkif&jcif;? pmar;yGJusonfhtwGuf ausmif;xkwfcH&jcif;?
tvkyfvufrJhb0a&mufjcif; jyóemrsKd;pHk awGUMuHKae&onf/ jyóemrsm; twdkiftqBuD;rm; us,fajymvmNyD;wdkif;
vlaerIpepfESifh ,aeYynma&;pepf\ tHacsmfaeonfudk jyoayonf/ yxptpdk;& vufxufwGif wuúodkvf0ifESifh
ausmif;xGufpmar;yGJ cGJjcm;onfhpepf? wef;cGJwef;cspepfudk twif;tusyf jyefvnfusifhoHk;vmonf/ (2) cgusausmif;
om;? ausmif;olrsm;tm; ausmif;rSxkwfypfjcif; jyóemrsm; &ifqdkifvm&onf/
1961 ck? azazmf0g&DvwGif ppfaq;NyD; ZGev
f wGif xkwjf yefvu kd o
f nfh wuúov
kd 0f ifEiS hf wef;jrifah usmif;xGuf
atmifpm&if;rsm; xGufvmaomtcg rajzolatmifaompm&if;? rajzonfhbmom *kPfxl;xGufonfh atmifpm&if;?
uarmufuratmifpm&if; jzpfvmonf/ xdktcg rajzolatmifNyD; rdrdwdkYusaeonfhtjzpfudk ausmif;om;rsm; &ifqdkif&
aomtcg uarmufurynma&;pepf'Pf cHpm;&csuf? wdkif;jynf\ vlaerIpD;yGm;a&;pepfESifh rudkufnDaom ynma&;
uarmufurjzpfrI? (2) cgusausmif;xkwfpepf wef;cGJwef;cspepfwdkYaMumihf ausmif;om;? ausmif;olrsm; aygufuGJ
667
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(c-2) vIyf½Sm;rI
ArmEdik if v
H ;kH qdik &f m ausmif;om;or*¾rsm;tzGUJ csKyfu wjynfv;kH rS ausmif;om;rsm;\ epfemcsufukd qkyu f ikd í
f
OD;aqmif wdkufyGJ0ifavonf/ 26? 6? 61 &ufaeY wGif Auorsm;tzGJUcsKyfonf ausmif;om;rsm; epfemcsufrsm;jzpfonfh
awmif;qdkcsuf (4) csufudk EdkifiHawmftpdk;&odkY wifjyawmif;qdkcJhonf/
(1) wuúodkvf0ifESifh wef;jrifhausmif;xGuf pmar;yGJ cGJjcm;ppfaq;jcif;jzpfonfh wef;cGJwef;cs pepf&yfqdkif;
ay;&ef?
(2) ESpfcgus ausmif;xkwfpepf rusifhoHk;&ef?
(3) wuúov kd 0f ifEiS hf wef;jrifah usmif;xGuf pmar;yGaJ tmifpm&if;rsm; uarmufurjzpfraI Mumifh tajzvTmrsm;?
trSwfpm&if;rsm; jyefvnfppfaq;NyD; pmar;yGJatmifpm&if; xyfrHxkwfay;&ef? xdkYodkYjzpfrIrsm;? csKdU,Gif;
csufrsm; rjzpfay:a&;ESifh wm0ef½Sdolrsm;tm; ta&;,la&;twGuf EdkifiHawmftpdk;&u pHkprf;a&;aumfr½Sif
wckzGJUí pHkprf;ay;&ef?
(4) vuf½Sdynma&;pepfonf udkvdkeDynma&;udk zmax;onfh vlaerIpepfESifh rudkufnDbJ uarmufur
jzpfaeonf/ xdkuarmufur ynma&;udk zsufodrf;í ynma&;jyKjyifajymif;vJa&;/ trsKd;om;ynma&;
wnfaqmufa&;twGuf trsKd;om;ynma&;ES;D aESmzvS,yf BJG uD;wckukd Edik if aH wmftpd;k &u BuD;rSL;í tjref
qHk;usif;y&ef/
þawmif;qdkcsuf (4) csufudk wjynfvHk;rSm ausmif;om;? ausmif;olrdbrsm;onf wcJeufaxmufcHí
wdkufyGJ0ifcJhMuayonf/
30? 6? 61 aeYwGif &efukefc½dkifausmif;om;rsm;or*¾rS OD;aqmifí &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾
cef;rwGif ausmif;aygif;pHk pnf;a0;yGBJ uD;jyKvkyu f m awmif;qdck suBf uD; (4) csuu
f kd wcJeuf awmif;qdck \
hJ / jrefrmjynftESYH
ausmif;om;xkqE´jyyGJrsm; qufwdkufjzpfay:vm\/ 14? 7? 61 wGif rEÅav;c½dkifausmif;om;rsm;or*¾rS OD;pD;í
ausmif;om;xk (3000) ausmfwufa&mufaom ausmif;om;xkqE´jyyGJBuD; vkyfavonf/ 21? 7? 61 aeYwGif Auo
tzGJUcsKyfrS OD;aqmifí wjynfvHk;twdkif;twmESifh uarmufurynma&;wdkufyGJ yg0ifMuonf/ &efukefNrdKUwGif ausmif;
om;xk waomif;ausmf yg0ifqE´jyMu\/ wjynfvHk;tESHYtjym; wdkufyGJ0ifMuavonf/ &cdkif? ½Srf;? weoFm&D? jrpf0
uRef;ay:? ajrvwf? csif;wGif;? ucsifjynfe,ftESHYtjym;ü qE´jyyGJrsm;? a&arQmyGJrsm;? rD;wkwfudkifqE´jyyGJrsm;? uarmuf
urynma&; tavmif;aumifrD;½IdUyGJrsm;jzifh yHkpHtrsKd;rsKd; wdkufyGJ0ifcJhav\/ a&eHajra'orS ausmif;q&mr wOD;onf
ausmif;om;rsm;\wdkufyGJwGif udk,fwdkifyg0if qifETJcJhonf/
(c-4) yHkpHajymif;vJjcif;
ygvDref qE´jyaumfrwDonf þyHkpHajymif;vJjcif;ESifh ywfoufí aumfrwDtwGif;0,f jyif;xefpGm aqG;aEG;
cJhMuonf/ ¤if;aumfrwDu zdESdyfcsKyfcs,frI uefYuGufa&;? uarmufurynma&; zsufodrf;a&;? ausmif;om;xk qE´
jyyGJudk 24? 8? 61 wGif wuocef;rü jyKvkyfcJhayonf/ ausmif;om;xk\ yg0iftm;rSm avsmhenf;oGm;avonf/
ausmif;om;xk Ncdrf;ajcmufcH&jcif;? vIyf½Sm;Edkifonfh &Jabmf (au'g) rsm; avsmhenf;oGm;jcif;? tcsdef½kwfw&ufajymif;
vJpDpOf&jcif;twGuf vIHYaqmfrItwdkif;twmrSmvnf; enf;oGm;onf/ toHcsJUpufoHk;cGifhrSpí rsm;pGmzdESdyfjcif;cHcJh&
ayonf/
ygvDrefqE´jyaumfrwDonf ygvDrefqE´jya&; oabmxm;udk ausmif;xdkifq&mawmfrsm;tzGJUcsKyftm; 22?
8? 61 aeYwGif avQmufxm;cJhayonf/ q&mawmfrsm;rSvnf; ausmif;om;wdkY\ wdkufyGJrSefuefaMumif;? ulnDrnfjzpf
aMumif; rdefYMum;cJhayonf/
uarmufurynma&;zsufodrf;a&;ESifh ywfoufí ygvDrefqE´jya&;tpDtpOfESifh ywfoufí tzGJUcsKyfu
csrSwx f m;aom oabmxm;rSm tajctaeay:wGif rlwnfjcif;jzpfaomaMumifh rSeu f efonf[k ,HMk unfonf/ vkyef nf;
vkyf[efrsm;ESifh ywfoufí csKdU,Gif;csufrsm;? rnDñGwfrIrsm;½Sdrnfjzpfaomfvnf; oabmxm; taejzifhum; rSm;,Gif;rI
r½SdaMumif; vufawGUtawGUtMuHKt& xif½Sm;ayonf/
ynma&;rif;BuD;a[mif; (3) OD;yg0ifaom uarmufuratmifpm&if; pHpk rf;a&;aumfrwDu uarmufurjzpfrI
rsm;twGuf pHpk rf;rIrsm; jyKvkyo
f nf[q k o
kd nf/ Auorsm;tzGUJ csKyfukd vma&mufawGUqH&k ef ac:qdo k nf/ Auorsm;tzGUJ
csKyfrS oGm;a&mufrawGUacs/ ]]pmar;yGaJ tmifpm&if; uarmufurjzpfonfrmS wdik ;f odjynfojd zpfonf/ xdahk Mumifh pHpk rf;&ef
rvdk}} [laom oabmxm;ay;ydkYcJhonf/ pHkprf;a&;aumfrwDtpD&ifcHpm xGufvmaomtcg cyfzHk;zHk;tpD&ifcHcsufom
jzpfonfudk awGU½Sd&ayonf/ ausmif;om;rsm;taeESifh þtpD&ifcHpmudk tHMojcif;r½SdvSay/ aemufqHk; tpdk;&\aemuf
qufwJG atmifpm&if;rsm; xkwaf y;awmhrnf[k cdik rf maomowif;rsm; xGuv f mavonf/ þowif;tay: ausmif;om;
rsm;\ cdkifrmvSaom ,HkMunfcsufum; qufvufwdkufyGJ0ifawmif;qdk&ef vdktyfonf[k oabmaygufMuavonf/
10? 9? 61 &ufaeYwGif Auorsm;tzGJUcsKyf? &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾? &efukefc½dkifausmif;
om;rsm;or*¾wdkY yl;wGJí ausmif;om; (52) a,mufyg0ifaom em&D (50) tpmiwfcHqE´jyyGJBuD;udk &efukefNrdKU ql;av
bk&m;vrf;axmifhESifh taemf&xmvrf;axmifhwGif jyKvkyfavonf/ vlxk\axmufcHtm;ay;rI rsm;pGm&½SdcJhonf/ tpm
iwfcH ausmif;om;rsm;onf rdk;xJavxJ0ifvmí tm;ay;Muonf/ vlxkBuD;uvnf; rdk;xJavxJrSmyif vmítm;ay;
Muonf/ tpmiwfcpH Of oH;k pG&J efaq;0g;rsm; awmify&kH myHk jzpfaeayonf/ Nidr;f csr;f a&;zcifBuD; q&mBuD;ocifu, kd af wmf
rIdif;u &ifxkremjzifh tpmiwfcHausmif;om;rsm;xH arwåmo0PfvTm ay;ydkYcJhavonf/
yxptpd;k &onf ausmif;om;trsm;pk\ qE´ukd qefYusifvsufyif½\ dS / ynma&;0efBuD; a'gufwm{armifu
]tpdk;&rSm &efolrsKd; (6) yg; 0dkif;wdkufaew,f} [kajymqdkNyD; ]ausmif;om;rsm;tm; &efoleHygwf (1)} wGifxm;í ajym
qdkavonf/
uarmufurynma&; zsufodrf;a&;wdkufyGJonf tqufrjywf t½Sdef½SdcJhayonf/ xdkYaMumifh &[ef;oHCm
awmfrsm;ESifh vlxk\ axmufcHrIjynfh0pGm &½SdcJhayonf/ vTwfawmftrwfrsm;yif vTwfawmftwGif;ü ausmif;om;rsm;
wifjycsuu f kd tav;ay; ajymqdv k mcJoh nf/ awmif;qdck suf (4) csutf euf tpd;k &onf wpdww f a'oudk vdu
k af vsmrnf
[k uwday;vmonf/
670
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1961 rS 1962 - 'Drdkua&pDa&; ausmif;om;xkcGifUta&;umuG,fa&; trsKd;om;a&;toGif
a&wdkwdkufyGJ
uarmufurynma&; zsufodrf;a&;twGuf ,ckESpfydkif; tBuD;rm;qHk;? tiftm;taumif;qHk;? wefzdk;t½SdqHk;?
txufjrufqHk; wdkufyGJBuD;wckudk zefwD;um oufqdkif&mwm0ef½SdolwdkYtm; awmif;qdkwdkufyGJ0if&ef vdkayonf/ þ
xufjruftm;aumif;aom wdkufyGJBuD; w&yfqifETJEdkifa&;twGuf oufqdkif&mor*¾rsm;onf ausmif;om;xktwGif;ü
ynma&;oabmxm;rsm; em;vnfoabmayguf jrifodonfhtwdkif; pnf;½Hk;aqG;aEG;Mu&rnf/ igwdkYESifh rqdkif[laom
oabmxm; ausmif;om;twGif;0,f r½Sdatmif BudK;yrf;½Sif;vif;wifjyum ausmif;om;xkw&yfvHk; 'ifjynfhtm;jynfh
yg0ifaom wdkufyGJyHkpHwckudk a½G;cs,fvIyf½Sm;Mu&rnf/ þwdkufyGJwGif 'Drdkua&pDcsKyfcs,frI uefYuGufa&;? uarmufur
ynma&; zsufodrf;a&;wdkYudk OD;wnfMu&rnf/
a&½SnfwdkufyGJ
a&½SnfwdkufyGJ[lonf igwdkYausmif;om;rsm;u qGJac:aom wdkufyGJr[kwf oufqdkif&mwm0ef½Sdol tpdk;&\
oabmxm;ay:wGif wnfonf/ igwdYk \ uarmufurynma&; zsuford ;f a&;onf rSeu f efonf/ ausmif;om;xkw&yf
vHk;uvnf; tm;½SdpGmaxmufcHonf/ &[ef;½Sifvljynfol w&yfvHk;uvnf; taustvnfoabmayguf odjrifum
þwdu k yf u
JG kd axmufco
H nf/ Edik if aH &;tzGUJ tpnf;rsm;uyif igwdYk\wduk yf u
JG kd axmufcv
H mMuonf/ odYkaomf oufqikd &f m
tpd;k &u oabmxm; wif;rmvGe;f onft h ay:wGiu f m; igwdYk \ uarmufurynma&;wdu k yf rJG mS a&½Snw
f u
kd yf t
JG oGio
f Ykd
a&mufEdkifonf/ a&½SnfwdkufyGJonf ausmif;om;xkvIyf½Sm;rIomru oabmw&m;a&;&m wdkufyGJvnf;yg0ifonf/
or*¾ &Jabmfrsm;onf ,aeY ynma&;rwnfNidrfrIudk ausmif;om;xk? jynfol? &[ef;ESifh vlwef;pm;rsm;xH csOf;uyfum
uarmufurynma&;
zsuo f rd ;f a&;wduk yf uJG mvtwGi;f
Source: Aung Tun's Original Copy
671
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(c-6) ig;c½dkifqE´jyyGJ
&efukef? tif;pdef? [Hom0wD? yJcl;? om,m0wDwdkYrS ausmif;om;xkyg0ifaom (5) c½dkif ausmif;om;xk
qE´jyyGJBuD;udk Edk0ifbmv (14) &ufaeY uefawmfrifyef;jcHü usif;yonf/ qE´jyyGJrwdkifrDtwGif; Auorsm;tzGJUcsKyf
onf pnf;½Hk;a&;wm0efcH trIaqmifrsm;onf (5) c½dkifa'orsm;odkY jzefYqif;um cufcJBuD;pGm jyifqif&avonf/
aiGaMu;cufcJrI jyóemrsm;? yxptpdk;&\ ydwfyifwm;qD;rIrsm;? Ncdrf;acsmufrIrsm; &ifqdkifí jyifqif&av\/
ynma&;0efBuD; a'gufwm{armifonf yJcl;odkYa&mufvmNyD; (5) c½dkifqE´jyyGJwGif yJcl;tpdk;&ausmif;rS ausmif;om;rsm;
ryg0ifap&ef q&mrsm;u jyKvkyf&rnf[k ausmif;tkyfq&mBuD;rsm;odkY trdefYay;avonf/ &efukef &Jrif;BuD;rSmvnf;
uefawmfrifyef;jcHwGif qE´jycGifhudk ray;bJxm;avonf/ tcsdefeD;uyfrS qE´jycGifhjyKonf/ om,m0wDc½dkifrS ausmif;
om;rsm;onf um;iSm;r&í &xm;jzifhcsDwufMu&\/ rdk;ndKrSausmif;om;rsm;vnf; um;r½Sdí (10) rdkifc&D;udk vrf;
avQmufNyD; rif;vSodkY vm&\/ yJcl;rS ausmif;om;rsm;onf ausmif;tkyfq&mBuD;\ ydwfyifrIudk qE´jyqefYusifNyD;
qE´jyyGJodkY csDwufvmMu&avonf/ qE´jyyGJwGif ausmif;om;aygif; (4000) cefYyg0ifavonf/ &efukefwNrdKUvkH;odkY
(10) rdkifausmfcefY c&D;½SnfcsDwufNyD; qE´jyMu\/ jynfolvlxk\axmufcHrI wcJeuf&½Sdonf/ vli,f? trsKd;orD;
tzGJUtpnf;rsm;rS c&D;½SnfcsDwufqE´jyyGJ vrf;c&D;wavQmufwGif a&rsm;? tazsmfrsm; qD;BudKwdkufauR; avonf/
NrdKUvlxku xrif;xkyfrsm;ay;í ulnDavonf/ xrif;xkyfxJwGif aiGrsm;? aq;vdyfbl;rsm;? axmufcHtm;ay;pmrsm;
xnfhoGif;í ay;Muavonf/
jynfov l x
l \
k qE´tavsmuf jzpfay:vmrIukd tpd;k &taeeJU rSeu f efat;csr;f pGm ajz½Si;f &rnfth pm; 'Dru
kd a&pD
qefYusifaom tMurf;zufenf;rsm;udk toHk;jyKcJhonf/ &JtzGJUudk wkwfay;í rauseyfí aoewfxkwfay;&mrS ,cktcg
oHcsyfumum;awG wyfqifNyD;aMumif; ArmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;or*¾rsm;zGJUcsKyf Ouú| udkcifarmiftkef;u zdESdyf
csKyfcs,frI uefYuGufa&;ESifh uarmufurynma&;zsufodrf;a&; (5) c½dkif ausmif;om;xkqE´jyyGJwGif ajymMum;oGm;\/
¤if;qE´jyyGw J iG f (5) c½dik rf S ausmif;om; (2000) ausmf wufa&mufMu\/ udck ifarmiftek ;f u qufvufajymMum;&mwGif
1961 ckESpftwGif; vlxkqE´jyyGJrSm yxp 'Drdkua&pDtpdk;&aMumifh vl (3) a,muf aocJh&NyD;jzpfonf/ azazmf0g&Dv
(21) &ufaeY e,fcsJUqefYusifa&;qE´jyyGJwGif (2) a,mufESifh Edk0ifbm (10) &ufaeY Zmwf½Hka½SUqE´jyyGJwGif (1)
a,muf aocJhonf/ 'DtjyKtrlawG qufvufusifhoHk;ae&if yxptpdk;&[m ykvdyftpdk;& jzpfvmrnfjzpfaMumif;/
yxptpd;k &[m ykvyd jf yóem aomif;ajcmufaxmifukd tcGit hf a&;,lNyD; e,fcsJUvkyMf uHrEI iS hf ppftmPm½Sit
f EÅ&m,fawG
udk pdk;&drf&aMumif;? owif;pmtm;vHk;u tpdk;&&JU 'Drdkua&pDqefYusifaom Oya'zsufodrf;&ef ta&;qdkvmaMumif;?
owif;pm? ausmif;om;? &[ef;? ukefonf? trIxrf;awGudk &efoltjzpf aMunmvmwJh tpdk;&[mb,folrS udk,fpm;jyK
Edkifrnf r[kwfaMumif;? ausmif;om;xk&JU rSefuefwJhawmif;qdkcsufrsm;udk atmifjrifonftxd wdkufyGJ0ifoGm;rnfjzpf
672
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1961 rS 1962 - 'Drdkua&pDa&; ausmif;om;xkcGifUta&;umuG,fa&; trsKd;om;a&;toGif
(tay:)
21? 2? 1961
&efuek cf ½kid af usmif;om;rsm;o*¾rS
Bu;D rI;usi;f yaom
uarmufurynma&;zsuo f rd ;f a&;
ausmif;om;xkqE´jyyGJ
(tv,f)
1961 ck? pufwifbmv
(10-11-12) &ufaehrsm;wGif Auo?
wuo? &uowdkhrS
Bu;D rSL;usi;f yaom
uarmufurynma&;zsuo f rd ;f a&;
em&D (50) tpmiwfcq H E´jyyGJ
(atmuf)
(5) c½kid af usmif;om;rsm;
uarmufurynma&;pepftm;
c&D;½Sncf swD ufqE´jy uefu h u
G pf Of
r[mAE¨Kvvrf;axmifüU awGY jrif&yHk
Source: Aung Tun's Original Copy
673
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
(*) wuúov
kd t
f wGi;f rS *,ufrsm;
Edk0ifbmv (11) &uf wuúodkvfaumifpDtpnf;ta0;rS csrSwfcJhaom &efukefwuúodkvf jrefrmpmXmewGif
ygarmu©csKyf OD;{armiftm; jyefvnfcefYxm;&ef qHk;jzwfvdkufonf/ xdkudpEö Sifhywfoufí jrefrmpmXme ygarmu©csKyf
tjzpf acwå0ifa&muf trIxrf;vsuf½adS om OD;0ef\bufawmfom;rsm;u qlyu l efYuuG í
f vIy½f mS ;rIjzpfatmif zefw;D Mu
onf/ OD;{armifESifh OD;0efjyóemwGif rludkab;csdwfNyD; wuúodkvftmPmydkifrsm;onf yk*¾dKvftmPmudk a½SUwef;odkY
xkwfcJhonf/ OD;0efbufrS wyfOD;uacgif;aqmifí vdkufygvmavonf/ ygarmu©OD;0ef vufxufwGif udkbaumif;?
udk,k paomolrsm;udk jrefrmpmXmewGif uxdursm; cefYaomaMumifh wyfOD;rsm;u OD;0efudk aus;Zl;qyfonfhtaeESifh
qlyluefYuGufMuoavm[k xifjrifp&mrsm; jzpfvmonf/ ygarmu©OD;0ef vufxufwGif udkbaumif;? udk,kESifhwuG
tjcm;wyfOD;acgif;aqmif (7) OD;tm; ta&;ay:q&mrsm;tjzpf cefYxm;cJhavonf/
675
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
OD;AaqGav;
(1961-62)
Source: Oway Magazines
bduk av;Zmwd jzpfonf/ ausmif;om;nDñw G af &;wyfO;D tzJUG 0ifwOD;jzpfonf/ 1959-60 wGif wuo aiGxed ;f
tjzpf aqmif½GufcJhonf/ 1959 ckwGif Oya'0dZ¨myxrESpf wufa&mufcGifh wuúodkvf½Hk;rS y,fzsufaMumif;
aMunmaomfvnf; ygarmu©csKyfudk,fwdkif rodvdkufaom jyKrlcsufaMumifh ygarmu©csKyfrS0efcHNyD; oludk,fwdkif
ausmif; jyef0ifcGifhay;cJhonf/ 1960-61 wGif wuo taxGaxGtwGif;a&;rSL;tjzpf a½G;aumufwifajr§muf
cH&onf/ 1961-62 aemufq;kH wuo\ Ouú|tjzpf aqmif½u G cf o
hJ nf/
1963 ck wuúov kd rf sm; jyefziG ahf omtcg wuo ae&ma[mif;wGif wJx;kd í wuojyefvnfzUGJ pnf;a&; vkyif ef;
rsm; jyefvnfvyk af qmifco hJ nf/ odYkaomf jynfwiG ;f Nidr;f csr;f a&;vIy½f mS ;rI t½Sed t f [kejf r§iv
hf mojzifh ¤if;vIy½f mS ;rIukd
tav;xm;vkyaf qmif vmMuonf/ wuo? Auo? &uowdYku jynfoYlaumfrwDEiS hf ndE§ idI ;f í ajcmufc½dik Nf idr;f
csr;f a&; qE´jycsw
D ufyu GJ kd vHaI qmfco
hJ nf/ 1963 ck? Ed0k ifbmv (14) &ufaeYwiG f Nidr;f csr;f a&;aqG;aEG;yJG ysujf ym;NyD;
zrf;qD;rIrsm; pwifjyKvkyv f monf/ ¤if;aemuf ausmif;rsm;ydwv f u kd af Mumif; aMunmcJNh yD; ppfwyfrS wuúov kd f
twGi;f odYk 0ifa&mufp;D eif;NyD; ausmif;om;rsm;tm; twif;tusyf tdrjf yefyYkdco hJ nf/ wuo ,m,Dwu J kd zsuq f ;D
ypfvdkufonf/ ausmif;om;acgif;aqmif trsm;tjym; tzrf;cH&onf/ udkAaqGav;ESifh tjcm;ausmif;om;
acgif;aqmifrsm; wdr;f a½SmifaeMuNyD; AuyodYk awmcdo k mG ;Muonf/ (or*¾pmpOf? twJ-G 1? trSwf (3)? Zlvikd v f
2005? qJAif;Zlvikd -f odrhk [kw-f ausmif;om;or*¾tpOftvmudak zsmufzsujf cif;? armifrkef;atmif)
676
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1962 - 'Drdkua&pDa&; ppftmPm&Sifpepfqefhusifa&; trsKd;om;a&;toGif
tcef; (25)
(u) Zlvikd v
f (7) &uf ta&;awmfyBkH u;D
(7) &uf Zlvdkifvta&;awmfyHkonf zufqpfqefaom zdESdyfcsKyfcs,fa&; vIyf½Sm;rIBuD; w&yfyifjzpfonf/
jrefrmEdkifiHordkif;wGif 'kwd,urÇmppfBuD;aemufydkif; wcgrSray:aygufcJhbl;ao;aom &ufpufrIvnf; jzpfonf/ þ
ta&;awmfyHkwGif wdkif;jynf\ tem*wf om;aumif;&wemrsm;pGm a&wdrfepfcJh&onf/ &efukefwuúodkvf e,fajronf
&J&eJ aD om ausmif;om;xk\ aoG;rsm;acsmif;pD;rwwf jzpfc&hJ onf/ wuúov kd yf &0Pfwckv;kH usnfqefEiS hf ,rf;aiGUrsm;
vTrf;rdk;cJhonf/ ppfwvif;yrm tavmif;csif;xyfum jrifraumif;aom ½Icif;onf wuúodkvftm; ted|m½kHum;csyf
BuD;tjzpf zefwD;cJhonf/
&efukefwuúodkvftufOya'udk ½kyfodrf;onfUOya'
yHk
(Adkvfae0if;)
Ouú|
EdkifiHawmfawmfvSefa&;aumifpD
1962 ckESpf? arv (9) &uf
(C) wuúov
kd af umifpu
D kd zsuo
f rd ;f jcif;
arv (10) &ufaeY? (1) em&Dcw JG iG f &efuek Nf rdKU? '*H&k yd o
f mü Edik if aH wmfawmfveS af &;aumifpD Ouú| Adv
k cf sKyfBuD;
ae0if;onf wuúov kd af umifpt
D zGUJ ud,
k pf m;vS,f toD;oD;jzpfMuonfh ynmrif;BuD; OD;bd;k xd?k ygarmu©csKyf a'gufwm
omvS? aq;wuúov kd rf S a'gufwmarmifarmifat;? a'gufwmarmifarmifc? NrdKUawmf0efO;D ausmfrif;? twGi;f 0ef OD;ausmf
ñGefY? q&mBuD;OD;azarmifwif? OD;tkef;? ygarmu©rsm;jzpfonfh OD;vSoGif? OD;at;vIdif? OD;bwkwf? OD;atmifcif? a'gufwm
bvSD tp½Sdonfh yk*¾dKvfrsm;? ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm; pkpkaygif; (28) OD;eJY awGUqHkcJhonf/
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u-
]]ausmif;awmfBuD;\ ta&;BuD;qHk;jzpfysufaeonfh tajctaeudkajym&vQif ausmif;om;ESifhq&m olYr½dkao?
ighr½dak oqdo k vdk jzpfaeonft h csuf jzpfw,f/ q&mavmua&m ausmif;om;avmua&m Edik if aH &;ya,m*0ifvmaeMu
w,f/ ½Sif;½Sif;ajym&vQif ta½SUtkyfpka&m? taemuftkyfpka&m ya,m*awG0ifvmaeMuw,f/ udk,fem;vnfxm;wJh
q&morm;qdk&mrSm udk,fhzmomynmwwfae½HkeJY rNyD;bl;/ tusifhpm&dwåaumif;&rJhtjyif? tcufcJqHk; ywf0ef;usifvl
trsm;&JU ½dak orI&½Sad &;yJjzpfw,f/ þausmif;awmfBuD;rSvv JG Qif ArmEdik if üH ynmay;&rnft h aqmufttHk r½Sad wmhaMumif;?
'Dtwdkif;qufoGm;ae&if wdkif;jynfb,fawmhrS aumif;rSmr[kwfbl;/ wuúodkvfavmuwGif tpdk;&tmPm½Sdol
awGuvnf; 0ifa&mufNyD; EdkifiHa&;upm;aeMuw,f/ 'DuaeY aumifpDvlBuD;awGudk ac:NyD;ajym&wmuawmh wuúov kd f
aumifpDudk zsufodrf;vdkufNyDqdkwmbJ}} ajymMum;cJhonf/
10/ OD;bwkwf
11/ ynmrif;BuD; OD;bdk;xdk
12/ rpöwmwDaubGef; (bJGU&olrsm;udk,fpm;vS,f)
13/ OD;pdefvS
14/ OD;atmifaz
15/ OD;ausmfjrifh
16/ OD;xGef;wif
17/ OD;at;armif (&efukefbm;aumifpD)
18/ OD;zdk;apm (aq;aumifpD)
19/ OD;yk (EdkifiHawmf&mxl;cefYxm;a&;tzJGU)
20/ OD;ausmfrif; (&efukefaumfydka&;½Sif;)
21/ OD;&m½Spf (ygvDrefudk,fpm;vS,f)
22/ ocifcspf
23/ OD;ausmfrif;
24/ apmqdk[kef; (ygvDrefudk,fpm;vS,f)
25/ OD;boif
26/ OD;oef;armif
27/ rpöwmwDyD0rf; (ausmif;om;udk,fpm;vS,f)
28/ a'gufwmarmifarmifausmf (ausmif;om;udk,fpm;vS,f)
29/ OD;jrwfxGef; (jrefrmEdkifiHausmif;q&mrsm;toif;udk,fpm;vS,f)
30/ a'gufwmOD;azarmifwif (t"dywdudk,fpm;vS,f)
31/ a'gufwmbvSD
32/ OD;tkef;
33/ OD;rdk;jrpf (ynma&;Xme)
34/ OD;ausmfñGefY (b@ma&;Xme)
35/ aq;odyHÜr[mXme-XmerSL;
36/ tif*sifeD,mXme-XmerSL;
37/ ynma&;r[mXme-XmerSL;
38/ OD;armifarmifpdef (t&m½Sd^ armfuGef;xdef;-oifMum;a&;)
39/ OD;vSatmif (t&m½Sd^ armfuGef;xdef;-tkyfcsKyfa&;)
40/ aiGpm&if;t&m½Sd
wuúodkvfaumifpDudk jyefvnfzJGYpnf;jcif;
17? 5? 62 &ufaeh awmfvSefa&;aumifpD trdefhtrSwf (30)
1962 ckESpf? arv (17) &ufaeYwGif awmfvSefa&;aumifpD trdefYtrSwf (30) udk xkwfjyefaMunmNyD;
wuúodkvfaumifpDudk jyefvnfzJGUpnf;cJhonf/
t"dywd - AdkvfrSL;csKyfoef;az
tzJGU0ifrsm; - AdkvfrSL;csKyfpef;,k
AdkvfrSL;BuD;oef;pdef
AdkvfrSL;BuD;wifpdk;
ygarmu©csKyfOD;um
(i) Zlvikd v
f (7) &uf ta&;awmfypkH wifjcif;
Zlvdkifv (7) &uf? aeYv,f (1) em&DwGif &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;
or*¾rS BuD;rSL;í ausmif;aqmifpnf;urf; ½kyfodrf;ay;a&;qE´jyyGJ usif;y&m
obmywdtjzpf wuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ Ouú| udkAaqGav;u aqmif
½GufNyD;? tcrf;tem;rSL;tjzpf udkom'dk;u aqmif½Gufonf/ ausmif;om; (2000)
cefY wufa&mufMuonf/ xdktpnf;ta0;wGif ausmif;aqmifpnf;urf;rsm; zsuf
odrf;a&;? ausmif;aqmifaumfrwDwGif ausmif;om;udk,fpm;vS,f yg0ifcGifhay;&ef?
ausmif;aqmifvdkolwdkif; ausmif;aqmif&a&;twGuf ausmif;aqmifopfrsm;
aqmufvkyfay;&ef? zdESdyfcsKyfcs,fonfh ausmif;aqmifpnf;urf;rsm;udk ½kyfodrf;a&;
twGuf uefYuGufyGJrsm;usif;yí qE´jyvSnfhvnf&ef qHk;jzwfonf/
Source: Oway Magazines
wJh ausmif;om;awGuo kd m enf;trsK;d rsK;d ajymif;vJNy;D zdEydS cf yUJ gw,f/ 'DaehwufvmwJaU wmfveS af &;tpd;k &[mvnf; ynma&;
jyKjyifajymif;vJa&;udk rvkyfygbl;? trsKd;om;ynma&;twGuf pDrHudef;rsm;vnf; csrSwfjcif; r½Sdao;ygbl;/ 'gayr,fU
wuúov kd yf nma&; tqift U wef;edru Uf saerI[m pnf;urf;csK, Yd iG ;f rIawGaMumifU jzpfw,fqw
kd UJ urÇmrSmr½Sad o;wJU ynma&;
oabmeJh ausmif;zGiu Uf mpu pwifNy;D wif;usyw f pUJ nf;urf;awGukd wzufowf vkyaf qmifvmygw,f/ pnf;urf;qdkwm
Source: The Student Movement and Civil War in Burma: page-84 (unknown)
Zlvikd v
f (7) &uf ausmif;aqmifpnf;urf;rsm;½kyo
f rd ;f a&; pnf;a0;yJt
G Ny;D wuotaqmuftODrS ausmif;om;rsm;qE´jy&ef xGuv
f mMupOf
683
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
wuo taqmuftODa½SY
t"dywdvrf;rBu;D ay:wiG f
&JEiS aUf usmif;om;
y#dyu©jrifuiG ;f
Source: Aung Tun's Original Copy
685
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
Zlvikd v
f (7) &uf ausmif;om;ESi&Uf J
tjyeftvSef y#dyu©jzpfymG ;Ny;D
ausmif;om;rsm;xyfrH zrf;qD;rIrvkyEf ikd &f ef
t"dywdvrf; t"dut0ifayguf wHcg;Bu;D udk
ausmif;om;rsm;u ydwx f m;vduk o f nf
rEåav;aqmifEiS Uf
tr&aqmifEpS cf Mk um;rS
'Pf&m&olrsm;
1/ udkrif;vGif yif;,aqmif bDtufpD (c) wef;
2/ udkpdk;ñGefY waumif;aqmif tdkiftufpD (c) wef;
3/ udkÓPf '*Hkaqmif tdkifat (c)
686
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1962 - 'Drdkua&pDa&; ppftmPm&Sifpepfqefhusifa&; trsKd;om;a&;toGif
687
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
tzrf;qD;cH&olrsm;
1/ udkjynfñGefY awmifilaqmif 0dZÆm (u)
2/ udkwifaiG (45)? tmwD;,m;vrf; OyZÆm (u)
3/ udkwifxGef;(c)udkodef;xdkuf OyZÆm (u)
4/ udkcspfarmif tr&aqmif 0dZÆm (c)
5/ udk0if;Munf rEÅav;aqmif 0dZÆm (c)
6/ udkxdef0if; rEÅav;aqmif 0dZÆm (c)
7/ udkb&if oufBuD;wuúodkvf 0dZÆmodyÜH (u)
8/ udkouf Auo-Ouú| 0dZÆm*kPfxl;aemufqHk;ESpf
9/ udkBuD;pdef OypmodyÜH (u)
10/ udkÓPf0if; &uo-twGif;a&;rSL;
11/ udkAaqGav; wuo-Ouú|
12/ udkouf0if; yJcl;aqmif OypmodyÜH (c)
13/ udknDav;(c)udk&Jatmif ynmwefaqmifausmif;
14/ udkapmr& tif;0aqmif 0dZÆm (u)
15/ udkcsKdcsKd(c)udkjroef; oxHkaqmif 0dZÆmodyÜ H(c)
16/ udkrif;atmif(c)atmifatmif awmifilaqmif Oypm (c)
17/ udkxGef;wif aq;odyÜHaemufqHk;ESpf
18/ udkcifxGef; atmufMunfhjrifwdkifvrf; t&yfom;
19/ udkav;jcpf(c)udkwifvIdif trSwf (72)? vdIifjrpfvrf; t&yfom;
20/ udkwifat; awmifilaqmif
21/ udk0if;Munf rEÅav;aqmif
688
Nidrf;csrf;a&; 'Drdkua&pDa&;BudK;yrf;rI - 1962 - 'Drdkua&pDa&; ppftmPm&Sifpepfqefhusifa&; trsKd;om;a&;toGif
Source: Aung Tun's Original Copy
Source: Unknown
689
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rIordkif; - atmifxGef;
Source: The Student Movement and Civil War in Burma: page-84 (unknown)
(1)
À trSefw&m;&JU
&rufuGef,ufxJ À rm,meJU vSnfhpm;xm;wJh
igh - ayvTmawG
awmfvSefa&;twåawG jcaoFh (2) aumifu
0JysHoGm;w,f/ [m;wdkuf&,farm
csKd;jzLwdkY&JUcg;oD;yHk&dyf
(2) tdk;a0wdkY&JUawmifvdkyHkwJh
À twdwf&mZ0ifqdk; [pfa<u;oH
yJhwifoH[m bGJUESif;obifcef;ru
tmPmpufoHrPdtdrfudk &ifcGifydkufxm;wkef;bJ/
jymcs À O'gef;raMu
&J&ifhwJhtem*wfrsKd;qufysKd urÇmwnfr,fh trSwfw&
urÇmraMuwJh vufoD;qkyfxJ Adkvfatmifausmf
tm;rmef ausmufwdkifuajym
acgif;ndwfwcsuf or*¾ajrrIefUawG
tjyHK;wvSnfh em;pGifhodrf;xm;w,f/
tpfudkBuD;opfykwfyif À [dk; - cyfvSrf;vSrf;u
uMunfh wkdif (18) wkdifeJY
'gayr,fh *syfqifacgif;avmif;rSm
ppfbdeyfoHawG aoG;pufawGeJY/
ppfaoewfoHawG À 'g -
ppfrsuf&nf,dkAHk;awG cGyfa'gif;wdkY&J
ppf*ef;ydkufvHk;awGaMumifh xm0&tjyHK;w&m;ay:uowÅd
olYtoJtrm&Gwfu ol&Jaumif;tmZmenfwdkY&JU
awmufacgufaew,f/ armfuGef;awGyJ/
À uHah umf
pdefyef; (3)
pG,fawmfawG[m À arceJYrvdcom;awmf
'@m&Dr[kwfwJh ]]r[m{&m0wD}}a&
usnfqHawGudk jynfolawG&JU
a'gormefeJY zsm;emaewJhvGwfvyfa&;
tHBudwfMunfhaew,f/ tm;emaewJhom,mrI
acgifrvHkwJh aysmf½TifrI
ted|m½Hkyef;csDum;xJu
trJa&mifaq;pufawG
'gawGudk -
rif;&JUopömw&m;eJY
691
oefYpify,f½Sm;
'Drdkua&pDtysKd&nfzsufol
vlYtcGifhta&;yef;a>col
jynfolYtaoG;udkaomuf
tom;udktjrnf;yGJvkyfaewJh
rdpämewfqdk;arG;pm;
rdef;rysuf&JUom; (5)
bmr[kwfnmr[kwf À tawG;acguf rsKd;wHk;
vlpmG vkyf todÓPfu edrfh½IH;
bmrxl;nmrxl; tEkynmu a0;qHk;jzpfapwJh
wPSmcyf½l;½l;eJY vrdkuf
yv’ifay:wuf oufMum;tdk
rsKd;rppfwJh &ifjyifudk
[dk[mpm;wJh rif;&JUa'gif;aowJh
0pDyg'fawGeJY xkwfydk; qifaowJh
0dyguBudrfwHeJY a&pD;tm;rmefeJY
&mZ0wfom;awG wdkufpm;
uGyfrsufwJh ]oHvGif} a&
cHukef;rSm - a&mifeDNzKd;armuf
rif;&JUtm;rmefeJY t½kPfta&muf
ajrjr§KyfoN*KØ[fay;cJhyg &ifjyifopfodkY ydkYaqmifay;cJhyg/
]r[m{&m0wD} a& - /
(6)
(4) À t½dk;NzdKif;NzdKif;
À a&½dkif; cg;udkif;udkif;
ajr½dkif;u tykyfeHYwvdIifvdIif
yef;½dkif;awG uifqmawmifrEdkif
uEÅm&rJhtkdatppfawGjzwf acsmif;w[Gwf[Gwfqdk;
ppfrJh&yf0ef;qDtoGm; emwm½Snpf u JG yf
odu©mysufyumawG&JU tyifysuf
w&m;ysufwJhpum; [dkra&muf'Dra&muf
tem;rowfwJhoGm;Mum;rSm tyGifh
[dkrSmwpfyGifha<uus [dkrwnfh'Drwnfh
'DrSmwpfyGifhajrc toD;
useftyGifhawG - [dkvdkvdk 'Dvdkvdk
aA'gysHtHudkcJ tjrpf - awGckwfvSJ
]'kwÅm0wD} a& ajrr[DrSm
rif;&JUOD;vnfrokefwJh pdrf;vef;
tMuifemw&m;eJY Nidrf;csrf;wJh
aEG;axG;ay;cJhyg/ ESif;yef;awG
pdkufay;cJhyg
]ppfawmif;} a&
692
(7) waqGvufopf
À awmfvSefa&; toGifeJY
ESvHk;ysuftm;aq; aEGobm0udkzsuf
aomufcsifolrsm; 'Dawmh -
awmfvSefa&; jcpfjcpfawmuftylcsdefrSm
aemufxrsm; ukwftusÐxlxl0wf
awmfvSefa&; rD;xdkifvIHae&w,f/
aiGpkpmtkyf À aEGxJuwaygif;
vkyfcsifolrsm; waygif;xJu vli,fopfwdkYpsmye
awmfvSefa&; waygif;xJu oHzaemifhatmuf
rsufrSefpdrf; jzLpifwJhvGwfvyfa&;yef;yGifhrsm;
wyfMunfholrsm; waygif;xJrS awmfvSefa&;awGx
'Dolrsm; - aerif;u rsufaxmifheDeJYMunfh
'Dolrsm; - ik0gcufay:u rsuf&nfpuftwGuf
]upäye'D} a& wdrfoufwefYawGyifhouf½dIuf
rif;&JUvIdif;eJY aeMuw,f/
o,faqmif À aEG&JUt&dyf[m
a&atmufocsØKif;rSm avjyifudkjzwf
eef;awmfwnfaqmuf ½dk;rudkazmuf
olwdkYudk awmifawGudkausmf
urÜnf;wif wdkufyGJ0ifvG,ftdwfvG,f
ae&may;vdkufyg/ aoG;*vJhpm;
OD;xkyfudkaqmif;
(8) tpdrf;a&mif
À aEG[m - oHvGifcufudkcsD
&moDtdrfr[kwf trsKd;om;vGwfajrmufa&;twGuf
oP²mef½kyfryD ,rf;aiGUudky,f
a0'emav[yf (4) &ufaeYtysKdrudk
iSufzsm;pGJuyfaew,f/ u,fwifzdkY
À trSm;zufwJh w&m;ysufawG a'gif;jynfudk
ykwD;wzufudkudkif jzefYusufcJhao;w,f/
ightwGufqdkwJh
rmewufwJh (9)
pum;tufawGeJU À rdk;[m
"g;wpfvufudkqGJ ZGef? Zlvdkif&JU
ighaqGighrsKd; *E¦0iftedpaö wG
y&rJhawGzuf jyefac:n§d
'ku©dwpmaA' Mo*kwfv&JUaeUopfrSm
aoewfwpfvufudkxrf; yef;ykxktoday;
tkdemusKd;uef; teufa&mifpufwifbmaeYudk
'óeduawGwyfqif tkwf*loGif;zdkY
um&efrJhtqdyfawGvTwf uwdjyKvdkufw,f/
693
À ezm;BudK;wyfcH&wJh
csnfwdkifuEGm;
jcHapmifhacG; (10)
nwa&;Edk; À ESif;ouú&mZfpuf
tdyfa&;ysufoHeJY jrLcdk;em&DtdkrSm
iSuf½kyfqdk;aMumif; tvif;a&mifawG
rdk;pufyGifhvuFmawG pkwfjyJjcpm;
om;aMumjywf tpawG zGmvefMuJ
rsKd;qufopfuAsmawG ,Ofaus;rIawGrIdwuf
udk,f0efysufusoGm;w,f/ 'DZifbmaqmif;[m
À rdk;xJurkwfokH tyl'D*&DqufcJh&w,f/
rkwfokHxJrSm À aoG;r&SdwJh
a½T0ga&mifpyg;ESHawG t"r®0g'D
OD;armh ayw&mrSm tMurf;zuf
rkwfokHxJrSm jynfolawG toufquf
pmtHoHawGwdwf aqmif;tvSawG ysufcJh&w,f/
rkwfokHxJrSm À aqmif;xJu ESif;&nf
awmfvSefa&;awGquf ESif;&nfxJu rsKd;qufawG
wdrfjymutm;ay; b0udkay;
a0[ifuvufckyfwD; tnMw toufawGpaw;
ESif;qDjzLawG tm;wufcJhMuw,f/ awmfvSefa&;u aoG;ykwfudkaq;
À rdk;&JUedrdwf[m yv’ifodrf;yGJ
a&jyifudkMuufajccwf ½IH;edrfholawG
urf;ajcudkajy;uyf usdefpmqdk
ajcmufaoGUrIudkab;iwf vrif;rsufvHk;rSm
ppfiwfrGwfolwdkYtwGuf ta&mif[yf
Zmwfodrf;cef;c&mrIwf ydawmufeJYtwl
ppfESvHk;emolwdkYtwGuf ryGifhwJhca&awG
at;Nidrf;wJhyef;awmfquf a<ucJh&w,f/
trsKd;om;vGwfajrmufa&;twGuf À aqmif;&JUqHNrdwf[m
cJawmifhawGy,f a0[ifudkodrf;
(4) &ufaeY tysKdrudk ta&mifawGudkxdef;
vufqGJEIwfqufzdkY tdkufpyfpyfudkpdrf;
a'gif;jynfudk oHajcusOf;cwfcH&olawG
vTrf;jcHKcJhao;w,f/ jrL;<u
wHcg;txyfxyfaemufolawG
pdwfus
trsKd;om;vGwfajrmufa&;twGuf
aMu;pm;awGudkz,f
(4) &ufaeY tysKdrudk
vufcsif;,SufzdkY
a'gif;jynfudk
AsL[mcif;cJhw,f/
694
(11)
À tzdk;rIdif;a&
trsKd;½dkif;awGu
½kyfawGudkcsKyfaESmif
pdwfawGudkydwfavSmif oli,fcsif;awG&JU acwfopfrSmaEG; - atmif
cHpm;rIawGysufjym; tartdk&JU rsuf&nfudkwdwf
qmavmifawGBuD;xGm; cspfolawG&JU pdk;½GHUrIudktdyf
aygufuGJrIudk ESrysKdawG&JU ½dIufoHudkydwf
avjzwfatmif tdrfolawG&JU EGrf;vsrIudkrSdwf - atmif
taoowfaew,f/ trdajr -
À tzqef;a& tzEdkifiHrSm -
trsKd;uef;awGaMumifh rvGwfvyfrIawG
vufxdyftopfeJY usqHk;zdkY
tdyfr&wJhn awmfvSefa&;apmifudktkyf
ausmcif;topfeJY aq;pufcyfrsm;rsm;
tusOf;cswJhn pkwfcsufcyfjyif;jyif;
a'gufajcusOf;eJY awmfvSefa&; yef;csDum;qGJ
wdkufydwfcH&wJhn ighcE¨m urÇmrSm
tdyfrufr[kwfwJh awmfvSefa&; ZD0ydk;rTm;awG
'Dn - x<uaomif;usef;
'Dn - EdkifiHwumrSmtvHpdkuf
awmfvSefa&;rsufpdn awmfvSefa&;twGuf
a&wdrfepfatmif ighonf;ajc
vkyfaeMuw,f/ taerwwfawmhbl;/
À tzdk;rIdif;eJY
tzqef;a& (13)
awmfvSefa&;u 'l;raxmuf À Owå&avawG
awmfvSefa&;u OD;rñGwf tdrfjyeftem;,lwJhtcg
awmfvSefa&;u t½HI;ray; awmifolawG
awmfvSefa&; tzsuform;rsm; ,mrD;½dIUNyD;wJhtcg
pdwfawGarSmufrSm; aumufopfpm;yGJawG
aoG;avacsmufjcm;aew,f/ usif;ywJhtcg
cgumbdk&mZD awmifxdyfa&muf
(12) v&dyfvIHaewJh
À tztdk&JU rajywJha<u; (4) &ufaeYtysKdr
nDtpfudkawG&JU toufeJYaoG; tjrefjyefvmyg/
&JabmfawG&JU acwfa[mif;rSmaqG; À awmfvSefa&;om;ysKdav;
usef;rmygap/
(atmifxeG ;f )
695
ausmif;om;vIy&f mS ;rI "gwyf t
kH csKUd
Source: Unknown
'kw,
d urÇmppftNy;D u &efuek w
f uúov kd f
wuúov kd af umifpcD ef;r
S E´jyyGJ (0Jr,
tif;0aqmifa½Y q S m xdik af eolrsm;-
696 udck ifarmiftek ;f ? udak tmifcif? udek efZifvm)
&efuek w
f uúov
kd af usmif;om;rsm;or*¾ Ouú|rsm;
(1930-1962)
1/ udkausmfcif 1930-31
2/ udkxGef;pdef 1931-32
udkbdk;ul; / udkxGef;pdef EkwfxGufí Mum;jzwfa½G;aumufyJGjzifh a½G;cs,fonf/
3/ udkpHazmfatmif 1932-33
4/ udkodef;armif 1933-34
5/ udkzdk;at; 1934-35
6/ udEk k 1935-36
7/ udk&m½Spf 1936-37
8/ udkb*srf; 1937-38
9/ udkatmifqef; 1938-39
udkA[def; / udak tmifqef; oufwrf;ukeaf tmif raqmif½u
G b
f J wdYk Armtpnf;t½H;k
odkY 0ifoGm;í udkA[def; qufvufaqmif½Gufonf/
10/ udkvSa½T 1939-40
11/ udkAaqG 1940-41
12/ udkvSarmif 1941-42
697