UNITED NATIONS United Nations Interim Administration Mission in Kosovo

UNMIK

NATIONS UNIES Mission dAdministration Intrimaire des Nations Unies au Kosovo

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF GOVERNMENT

Ligji Nr.2004/ 3

KUNDR DISKRIMINIMIT
Kuvendi i Kosovs Duke u bazuar n Rregulloren nr.2001/9, t dats 15 maj 2001, mbi Kornizn Kushtetuese pr Vetqeverisje t Prkohshme n Kosov, posarisht n dispozitat e Kreut 3.1, 3.2 dhe 5.7 dhe m tutje, Duke patur parasysh rndsin e prkrahjes s bashkjetess, mbrojtjes t s drejtave t njeriut, prfaqsimit t drejt t popullit t Kosovs n procesin e ngritjes dhe zhvillimit t institucioneve demokratike t vetqeverisjes, sigurimin e trajtimit t barabart dhe duke siguruar q nxjerrja e rregullave mbi kto shtje t jet n prputhje me standardet dhe normat prkatse Europiane dhe ndrkombtare, Miraton: LIGJIN KUNDR DISKRIMINIMIT KREU I DISPOZITAT E PRGJITHSHME Neni 1 Qllimi Qllimi i ktij ligji sht parandalimi dhe luftimi i diskriminimit, ngritja e shkalls s barazis efektive dhe realizimi i parimit t trajtimit t barabart t qytetarve t Kosovs para Ligjit. Neni 2 Parimet Rregullimi i shtjeve q kan t bjn me mosdiskriminimin mbshtetet n kto parime: a). Parimin e trajtimit t barabart q nnkupton se nuk do t ket kurrfar diskriminimi t drejtprdrejt apo t trthort ndaj personit, n baz t gjinis, moshs, gjendjes martesore, gjuhs, paaftsis fizike apo mendore, orientimit seksual, kombit, mendimit apo bindjes politike, religjionit apo besimit, prkatsis etnike apo sociale, races, prons, lindjes ose statuseve tjera; b). Parimin e prfaqsimit t drejt t t gjith personave dhe t t gjith antarve t komuniteteve lidhur me punsim n kuadr t organeve publike n t gjitha nivelet. c) Parimin e mirkuptimit dhe tolerancs ndretnike t qytetarve t Kosovs.

Neni 3 Termet Pr qllimet e nenit 2.a, termet n vijim kan kto kuptime: a). Diskriminimi i drejtprdrejt nnkuptohet kur nj person trajtohet, sht trajtuar, ose do t trajtohet n mnyr t pabarabart n krahasim me tjetrin, duke u bazuar n nj apo m shum nga bazat e prshkruara nn 2 a; b). Diskriminimi i trthort nnkuptohet kur nga bazat e prshkruara nn 2 a, nj dispozit, kriter apo praktik e paanshme n shikim t par e ven personin n pozit t pabarabart krahasuar me t tjer, duke u bazuar n nj apo m shum nga bazat q e ndalojn diskriminin, prveq n rastet kur dispozita e till, praktika apo kriteri mund t arsyetohet n pikpamje objektive me nj qllim legjitim dhe me mjete legjitime, t domosdoshme pr aritjen e qllimit; c). Ngacmimi konsiderohet diskriminin, brenda kuptimit t nenit 2 a, kur nj sjellje kundr dshirs (q prfshin por nuk kufizohet n sjellje t natyrs s padshirueshme seksuale dhe/apo psikologjike) dhe q bazohet n nj apo m shum nga bazat e prshkruara nn nenin 2 a, e cila ka pr qllim apo ndikim n shkeljen e dinjitetit t personit dhe krijimin e ambientit friksues, armiqsor, degradues, nnmues dhe fyes, si sht prcaktuar nga ai person; d). T udhzuarit pr t diskriminuar personat e tjer, sipas bazave t prcaktuara n nenin 2 a, do t konsiderohet diskriminim n vshtrim t nenit 2 a; e). Viktimizimi konsiderohet diskriminin brenda kuptimit t nenit 2 a, dhe i cili konsiderohet se ndodh kur personi prjeton trajtim t hidhur apo pasoja t hidhura si reagim ndaj ankimit apo procedurs, t vna n lvizje me qllim t vnjes n jet t parimit t trajtimit t barabart ashtu si sht definuar nn 2.a, dhe / ose rastet kur personi i till ofron informacione, dshmi apo ndihm tjetr n lidhje me ankesn ose procedurn. f). segragacioni do t konsiderohet diskriminin brenda kuptimit t nenit 2a, i cili ndodh n rastet kur nj ose disa persona veohen nga tjert prmes personave fizik, juridik, ose me kombinimin e dyave, nga sektori publik , privat apo nga dy sektort, dhe si i till bazohet n njrn ose n disa baza e prmndura nn 2 a, prveq n rastet kur veimi i till sht n baza t arsyesshme dhe objektive dhe mnyra pr arritjen e atij qllimi sht i nevojshm dhe proporcional. Neni 4 Fusha e zbatimit t ligjit Ky ligj zbatohet ndaj t gjitha veprimeve dhe mosveprimeve t personave fizik dhe juridik, t sektorit publik dhe privat, prfshir ktu edhe organet publike, t cilat cnojn t drejtat e personit/ve fizik dhe juridik, n fushat si vijon : a). kushteve pr qasje n punsim, vet punsim dhe t punsimin n profesion, prfshir ktu kushtet e punsimit dhe kriteriet e przgjedhjs, pa mar parasysh aktivitetin n t gjitha nivelet e hierarkis profesionale dhe avansimimet;

b). qasje n t gjitha llojet dhe nivelet e udhheqjes profesionale, trajnimeve profesionale, trajnimit t avansuar profesional dhe rikualifikimet prfshir edhe prvojn e puns praktike; c). kushtet e punsimit dhe kushtet e puns, prfshir shkarkimin nga puna dhe pagesn; d). antarsimin dhe prfshirjen n organizata t puntorve ose t pundhnsve ose t do organizate tjetr antart e s cils ushtrojn nj profesione t caktuara, prfshir edhe fitimet q mundsohen nga organizatat e tilla; e). mbrojtja sociale, prfshir skemn e ndihms sociale, sigurimin social dhe mbrojtjen shndetsore; f). lehtsit sociale, prfshir ndr t tjera edhe ndihmn humanitare; g) arsimin; h). qasje n vendbanim dhe format e tjera t prons (luajtshme dhe pa paluajtshme); i). qasje n furnizim e t mirave materiale dhe shrbimeve t cilat jan n dispozicion t opinionit publik; j). trajtimi i drejt para Gjykatave dhe t gjitha organeve tjera q administrojn drejtsin; k). sigurin personale; l). pjesmarrjen n shtjet publike, prfshir t drejtn pr t zgjedh dhe t drejtn pr t qen i zgjedhur; m). qasja n vendet publike dhe n). fardo t drejte tjetr t parapar me legjislacionin n fuqi;

Neni 5 Krkesat reale dhe pcaktuese me rastin e punsimit Pamvarsisht nga nenet 2 a, 3a dhe 3 b, nuk konsiderohet diskriminim dallimi n trajtim i cili bazohet n dallimet e dhna n bazat nn 2 a, mirpo i cili si i till paraqet karakteristikn reale dhe prcaktuese me rastin e punsimit, qoft pr shkak t natyrs s aktiviteteve profesionale ose t vet kontekstit n t cilin kryhen punt e caktuara profesionale, me kusht q qllimi t jet legjitim e krkesat proporcionale me qllimin. Neni 6 Masa afirmative 6.1.Pr sigurimin e barazis s plot n praktik, masat pr parandalimin apo kompenzimin pr disavantazhet e lidhura me bazat e dhna nn 2 a, nuk konsiderohet diskriminim, me kusht q kjo t jet n pajtim me standardet ndrkombtare t t drejtave t njeriut.

6.2. T gjith personat q ushtrojn funksione publike duhet t sigurojn se palt t cilave u japin kontratn publike, huan, dhuratn , ose ndonj prfitim tjetr prpilojn nj dokument i cili tregon se ato jan n pajtim me kt ligj , dhe se t promovojn dhe respektojn politikn e mosdiskriminimit gjat tr kohs s ekzekutimit t detyrimeve. 6.3. Nse pala e cila pranon kontrat publik, hua, kontribut financiar ose prfitime tjera t prmendura n nenin 6.2, shkel cilndo nga dispozitat e ktij ligji, kontrata publike, hua, kontribut financiar ose prfitimt tjera, shpallen t pavlefshme nga organi q i ka dhn. KREU II PROCEDURA DHE SANKSIONET Neni 7 Procedura 7.1. fardo ankese pr diskriminim sipas ktij ligji do t vendoset apo gjykohet n pajtim me ligjin n fuqi nga organet administrative dhe gjykatat kompetente t cilat kan jurisdiksion pr shtjet konkrete t prfshira n ankes. 7.2. Organet administrative dhe Gjykata veprojn n pajtim me dispozitat e ktij ligji pr t vendosur lidhur me nj parashtres. 7.3. Pas kompletimit t procedurs s ankess pr diskriminim sipas ligjit n fuqi mbi procedurat e prgjithshme administrative, ankuesi i paknaqur mund t paraqes ankes n pajtim me Kapitullin e titulluar Dispozita t veanta n ligjin mbi kontestet administrative n gjykatn e cila sht kompetente sipas ligjit n fuqi. 7.4. do procedur e ndrmjetsimit ose pajtimit t cilat i parasheh legjislacioni n fuqi, mund t shfrytzohen sipas zgjedhjes s parashtruesit/ve t krkess, pr t adresuar shkeljet n baz t ktij ligji. 7.5. Shfrytzimi i procedurave t parapara nn 7.4, nuk e prjashton mundsin e paraqitjes s krkess-ankess para organit administrativ apo Gjykats kompetente. 7.6. Shoqatat, organizatat apo subjektet tjer juridik mund t inicojn apo prkrahin procedura ligjore n emr t parashtruesit/ve, me marrjen e plqimit e tyre, pr zhvillimin e procedurave administrative apo gjyqsore t parapara pr zbatimin e obligimeve nga ky ligj. Neni 8 Barra e provave 8.1. Kur personat t cilt e konsiderojn se parimi i trajtimit t barabart nuk sht zbatuar ndaj tyre, paraqesin faktet para organit administrativ apo Gjykats kompetente, nga t cilat mund t supozohet se ka pasur diskriminim t drejtprdrejt apo t trthort, barra e provs bie mbi paln e paditur, e cila duhet t dshmoj se nuk ka pasur shkelje t parimit t trajtimit t barabart. 8.2. Paragrafi 8.1 nuk ndalon zbatimin e rregullave t dshmimit t cilat jan t favorshme pr paln paditse. Paditsi mund t mbroj rastin e tij t diskriminimit edhe me metoda te tjera prfshir edhe shfrytzimin e dshmive statistikore. 8.3. Paragrafi 8.1 nuk zbatohet n procedurn penale dhe kundrvajtse. 4

Neni 9 Sanksionet 9.1. Gjykata kompetente ose organi administrativ q ka konstatuar se sht br shkelje e ktij ligji mund t shqiptoj sankcione varsisht nga natyra dhe lloji i shkeljes si dhe ndikimi i saj n viktimn apo viktimat. 9.2. Saksionet e parapara me vendimin e organit kompetent ndaj personit fizik dhe juridik t cilt cnojn dispozitat e ktij ligji prfshijn: a). Kompezimin pr dmin material dhe moral i shkaktuar nga cnimi i dispozitave t ktij ligji, prfshin kthimin e t drejtave dhe masat e tjera t parapara me legjislacionin n fuqi, e t cilat organi kompetent i vlerson si t prshtatshme b). do personi fizik dhe juridik ose kombinim i tyre, i cili ka cnuar dispozitat e ktij ligji, i shqiptohet dnimi me gjob n baz t natyrs dhe shkalles s shkeljes, si n vijim: (i) (ii) (iii) (iv) (v) personi fizik, kontraktuesi i pavarur, personat juridik personi fizik brenda personit juridik i cili sht prgjegjes pr shkelje prej 500 deri 1.000 euro; prej 1.000 deri 5.000 euro; prej 1.000 deri 10.000 euro; prej 500 deri 2.000 euro;

personi i cili ushtron funksion publik i cili sht prgjegjs pr shkelje prej 500 deri 2.000 euro;

9.3. Gjykata mund t shqiptoj edhe urdhresa t tjera sipas vlersimit t saj. 9.4. T gjitha mjetet e grumbulluara nga shqiptimi i denimeve me gjob nn 9.2 b, grumbullohen n nj fond t veant, i cili do t dedikohet pr ndihmn juridike falas personave fizik dhe juridik, t cilt ankohen se i sht shkel e drejta n trajtim t barabart e parapar me kt ligj. 9.5. Mjetet e grumbuluara nga gjobat e parapara nn 9.2 b, do t administrohen nga nj organ i caktuar administrativ apo Gjyqsor, deri n themelimin e Qendrs pr Trajtim t Barabart. 9.6. Shqiptimi i cilit do sanksion q parashihet me kt ligj nuk prjashton shqiptimin e ndonj ligji tjetr q sht n fuqi n Kosov.

KREU III ORGANET PR PROMOVIMIN TRAJTIMIT T BARABART Neni 10 Organi ekzistues Organ i autorizuar pr pranimin dhe hetimin e ankesave q kan t bjn me shkeljen e t drejtave n baza diskriminuese sht Ombudspersoni i Kosovs, i cili do ti shqyrtoj rastet n prputhje me autorizimet dhe prgjegjsit q ka sipas legjislacionit n fuqi. 5

KREU IV DISPOZITAT KALIMTARE DHE T FUNDIT Neni 11 11.1. Me hyrjen n fuqi t ktij ligji pushojn t zbatohen t gjitha ligjet e mparshme nga kjo fush. 11.2. Dispozitat e legjislacionit q do t nxirren dhe dispozitat n fuqi lidhur me mbrojtjen e parimit t trajtimit t barabart vlejn dhe duhet t zbatohen edhe m tutje nse jan m t favorshme se dispozitat e ktij ligji.

Neni 12 Zbatimi i Ligjit 12.1. Asnj nga dispozitat e ktij ligji nuk mund t interpretohet sikur i jep Institucionit t Prkohshm t Vetqeverisjes n Kosov, nj grupimi apo nj individi, fardo t drejte q t ndrmar nj veprimatri ose t kryej nj akt q ka pr qllim zhdukjen e t drejtave ose t lirive t njohura me legjislacionin n fuqi, ose kufizime m t gjra t ktyre t drejtave se ato t parashikuara n legjislacionin n fuqi. 12.2. Kufizimet q n baz t ktij ligji, u bhen t drejtave dhe lirive t lartprmendura mund t zbatohen vetm pr qllimin pr t cilin jan parashikuar. 12.3. Qeveria e Kosovs pr zbatimin e dispozitave t ktij ligji mund t nxjerr akte prkatse nnligjore. Neni 13 Hyrja n fuqi 13.1. Ky ligj hyn n fuqi 30 dit pas miratimit nga Kuvendi dhe shpalljes nga PSSP-ja. 13.2. Menjher pas shpalljes s ktij Ligji nga PSSP-ja, Qeveria udhheq nj program pr vetdijsimin e publikut lidhur me kt Ligj. Ligji Nr.2004 / 3 19 Shkurt 2004 Kryetari i Kuvendit t Kosovs __________________________ akademik Nexhat Daci