Na osnovu lana 10 stav 1 taka 2 Zakona o ivotnoj sredini ("Slubeni list RCG", broj 12/96) Ministarstvo zatite ivotne

sredine donijelo je PRAVILNIK O KRITERIJUMIMA ZA IZBOR LOKACIJA, NAINU I POSTUPKU ODLAGANJA OTPADNIH MATERIJA (Objavljen u "Sl. listu RCG", br. 56/00) lan 1 Ovim pravilnikom ureuju se kriterijumi za izbor lokacija, nain i postupak odlaganja otpadnih materija koje nastaju u procesu proizvodnje ili potronje dobara, a sadre opasne i tetne materije ( u daljem tekstu : opasan otpad ). Kategorije opasnog otpada date su u Prilogu broj 1 koji ini sastavni dio ovog pravilnika. lan 2 Nain i postupak odlaganja opasnog otpada, u smislu ovog pravilnika, je sakupljanje, prevoz, privremeno odlaganje, obrada i konano odlaganje, obiljeavanje, evidentiranje i izvjetavanje o koliinama i vrstama opasnog otpada. Odlaganje opasnog otpada vri se na privremenom i konanom odlagalitu. lan 3 Sakupljanje opasnog otpada podrazumijeva prikupljanje i sortiranje na mjestu njegovog nastanka. Opasan otpad se sakuplja zavisno od vrste, koliine, agregatnog stanja, fizikih osobina, hemijskog sastava i meusobne kompatibilnosti. Opasan otpad mora biti odvojen od ostalog otpada. lan 4 Opasan otpad se sakuplja u posude izraene od materijala koji obezbjeuje njegovu nepropustljivost, korozionu stabilnost i mehaniku otpornost, i to: - otpadna ulja i rastvarai u burad sa zatvaraima, zapremine najmanje 100 litara; - vrsti i poluvrsti organski opasni otpad u elinu burad sa poklopcem, zapremine najmanje 100 litara; - neorganski teni opasni otpad u plastine posude ili polietilenske cistijerne, zapremine najmanje 100 litara i odgovarajuih mehanikih karakteristika za transport; - neorganski vrsti opasni otpad i mulj u elinu ili plastinu burad sa poklopcem, zapremine

najmanje 100 litara; - ostali vrsti opasan otpad u kontejnere zapremine najmanje 1000 litara; - opasan otpad u tenom ili vrstom stanju velike zapremine sakuplja se i transportuje posebnim vodovima do konanog odlagalita. lan 5 Prevoz opasnog otpada i radnje koje su u vezi sa tim transportom od mjesta nastanka do privremenog odlagalita i dalje do konanog odlagalita vri se u skladu sa Zakonom o prevozu opasnih materija ("Slubeni list SRJ", br.27/90 i 45/90). lan 6 Pravno i fiziko lice kod koga nastaje opasan otpad odreuje privremeno odlagalite za odlaganje opasnog otpada. Veliina privremenog odlagalita mora biti dovoljna za odlaganje dvogodinje koliine opasnog otpada koji nastaje u procesu proizvodnje ili potronje dobara. lan 7 Privremeno odlagalite mora biti ograeno, obiljeeno, zatieno od prodiranja atmosferskih padavina i imati: portirnicu sa rampom, mjesto za detoksikaciju vozila, vagu, hidrantske ureaje za protivpoarnu zatitu i dr. lan 8 Pravno i fiziko lice kod koga nastaje opasan otpad moe vriti obradu istog (reciklau, ponovnu upotrebu, tretman, spaljivanje, solidifikaciju i dr.). lan 9 Opasan otpad sa privremenog odlagalita, koji se ne moe obraivati konano se odlae na mjesto ( zatvoreni ili otvoreni prostor ) namijenjeno za odlaganje opasnog otpada ( u daljem tekstu: konano odlagalite) Konano odlagalite, pored uslova propisanih za privremeno odlagalite mora biti opremljeno sa pokretnom opremom koja se koristi za razastiranje, kompaktiranje zemlje i opsluivanje opasnog otpada ( buldoer sa gumama, vibracioni kompaktor, bageri podizai, cistijerne sa vodom i dr.) lan 10 Konano odlagalite moe biti locirano: - na ravnim povrinama, povoljnog geolokog sastava, ininjersko geolokih i hidrogeolokih odlika terena ;

- u prirodnim ili nastalim uvalama (pozajmita gline, povrinski kopovi i sl); - u rudnicima koji su naputeni, ako nema opasnosti od prodiranja podzemnih voda, ako se iznad i ispod mjesta deponovanja nalazi sloj vodonepropustljive formacije dovoljne debljine i ne postoji rizik od stvaranja metana i drugih eksplozivnih gasova; - na stjenovitim terenima u povoljnim geolokim formacijama izvan zone tektonskih lomova i moguih pojava nestabilnosti terena. lan 11 Lokacija konanog odlagalita mora biti: - udaljena od naseljenog mjesta najmanje 1 km; - udaljena od obala rijeka najmanje 1 km; - udaljena od granice zatienog prirodnog dobra i spomenika kulture najmanje 3 km; - najvii nivo podzemne vode najmanje 1m od prvog sloja deponije opasnog otpada; - zaklonjena prirodnom ili vjetakom barijerom; - rua vjetrova povoljna. lan 12 Konano odlagalite ne smije biti locirano: - u uoj i iroj zoni sanitarne zatite izvorita za snabdijevanje vodom za pie; - u slivu rijeka ija voda slui za snabdijevanje vodom za pie; - u intenzivno skarenom terenu sa brojnim povrinskim i podzemnim karstnim oblicima, kroz koji se odvija brza cirkulacija podzemnih voda; - u dobro propusnim stijenama intergranularne poroznosti u okviru kojih je zastupljen zbijeni tip izdani; - u nestabilnim i potencijalno nestabilnim terenima sa pojavama paleoklizita i aktivnih klizita; - u terenima gdje su mogue pojave likvifakcije u dinamikim uslovima; - u seizmiki aktivnom terenu gdje se dogaaju zemljotresi intenziteta 80 preko 80 MCS - na terenima sa padom prema rijeci veim od 3% - iznad infrastrukturnih instalacija ili objekata;

- na rastojanju bliem od 500 m od vodovodnih instalacija, eljeznike pruge, magistralnih puteva, obradivog poljoprivrednog zemljita i objekata za navodnjavanje; - na rastojanju bliem od 200 m od sporednih puteva, kanalizacionih podzemnih objekata i odvoda i dalekovoda; - na movarnim i pjeskovitim terenima i terenima plavljenim u poslednjih 100 godina; - u okviru vodonosnih sredina razliite strukture poroznosti koja mogu predstavljati potencijalna leita izvorita podzemnih voda za vodosnabdijevanje naselja. lan 13 Konano odlagalite mora biti obloeno troslojnom oblogom. Prvi sloj mora biti izgraen od vodonepropusnog materijala (gline propustljivosti najvie 10-8 cm/sec, a debljine najmanje 10 m; nepropustljivog sintetikog materijala odgovarajuih fiziko hemijskih karakteristika odnosno kombinacijom istih). Drugi sloj mora biti izgraen od drenanog materijala u kome su poloene perforirane cijevi pomou kojih se sakupljaju sekundarne procjedne vode i vri njihova drenaa. Isti je prekriven sa membranom izraenom od sintetikog materijala veoma male propustljivosti. Trei sloj mora biti izgraen od drenanog materijala u kome su poloene perforirane cijevi pomou kojih se sakuplja vei dio primarnih procjednih voda i vri njihova drenaa. Isti je prekriven sa prirodnim materijalom ili sintetikom membranom velike propustljivosti. lan 14 Sakupljene procjedne vode iz konanog odlagalita se usmjeravaju ka sabirnom kanalu i odvode na ureaj za preiavanje. lan 15 Na konanom odlagalitu opasan otpad se odlae na odreenom prostoru - eliji zavisno od vrste, agregatnog stanja, fizikih osobina, hemijskog sastava, meusobne kompatibilnosti i dnevne koliine. Skup kompatibilnih elija, od ostalih se razdvaja pregradom-nasipom od gline ili nepropustljivog sintetikog materijala odgovarajuih fiziko-hemijskih karakteristika i zemljanim prekrivaem. Preko odloenog opasnog otpada razastire se i kompaktira sloj zemlje minimalne debljine 0,5 m. lan 16 Posuda, privremeno i konano odlagalite moraju biti na vidnom mjestu obiljeeni sa dva znaka i to: znakom za opasnost za ivotnu sredinu pored koga se stavlja natpis "OPASNO PO IVOTNU SREDINU" i znakom opasnosti zavisno od karakteristika opasnog otpada pored koga se stavlja odgovarajui natpis, u skladu sa odredbama Odluke o obiljeavanju otrova u prometu ("Slubeni list SRJ", broj 38/97).

lan 17 Evidentiranje i izvjetavanje o tipu, karakteristikama, sadraju i koliini opasnog otpada pravno i fiziko lice vri prema obrascima datim u Prilogu broj 2 koji ini sastavni dio ovog pravilnika. Pravno i fiziko lice popunjene obrasce iz stava 1 ovog lana dostavlja polugodinje Ministarstvu zatite ivotne sredine. lan 18 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Republike Crne Gore". Broj: 01-612/4, Podgorica, 24. novembra 2000. godine Ministarstvo zatite ivotne sredine Prilog br.1 KATEGORIJE OPASNOG OTPADA
I Tipovi opasnog otpada prema mjestu nastanka Y1 Kliniki otpadi iz bolnica, medicinskih centara i klinika Y2 Otpadi iz proizvodnje i pripreme farmaceutskih proizvoda Y3 Otpadi od farmaceutskih proizvoda, droga i ljekova Y4 Otpadi od proizvodnje, formulacija i korienja biocida i fitofarmaceutskih proizvoda Y5 Otpadi od proizvodnje, formulacija i korienja hemikalija za zatitu uma Y6 Otpadi od proizvodnje, formulacija i korienja organskih rastvaraa Y7 Otpadi iz termikih procesa koji sadre cijanide Y8 Otpadna mineralna ulja koja ne odgovaraju svojoj prvobitnoj namjeni Y9 Zauljene otpadne vode,smjea voda ugljovodonik, emulzije Y10 Otpadne materije i predmeti koji sadre ili su zagaeni polihlorovanim bifenilima (PCBs) ili polihlorovanim terfenilima (PCTs) i/ili polibromovani bifenilima (PBBs). Y11 Rezidualni otpad od rafiniranja, desti lacije i svakog drugog pirolitikog tret mana. Y12 Otpadi od proizvodnje, formulacija i korienja mastila, boja, pigmenata, ljekova, voskova Y13 Otpadi od proizvodnje, formulacija i korienja smole,lateksa, plastifikatora, ljepkova, adheziva Y14 Otpadne hemijske materije nastale u istraivakim i razvojnim aktivnostima koje nijesu identifikovane i/ili su nove i iji efekti na ovjeka i/ili okolinu nijesu

Y15 Y16 Y17 Y18

poznati Otpadi eksplozivne prirode koji ne podlijeu drugim zakonskim aktima Otpad od proizvodnje, formulacija i korienja fotografskih hemikalija i materijala za razvijanje Otpadi od povrinskog tretmana metala i plastike Otpadi od prerade industrijskog otpada

II Otpadi koji u svom sastavu sadre

Y19 Y20 Y21 Y22 Y23 Y24 Y25 Y26 Y27 Y28 Y29 Y30 Y31 Y32 Y33 Y34 Y35 Y36 Y37 Y38 Y39 Y40 Y41 Y42 Y43 Y44 Y45 Y46 Y47 Metalni karbonili Berilijum i njegova jedinjenja Jedinjenja estovalentnog hroma Jedinjenja bakra Jedinjenja cinka Arsen i njegova jedinjenja Selen i njegova jedinjenja Kadmijum i njegova jedinjenja Antimon i njegova jedinjenja Telur i njegova jedinjenja iva i njena jedinjenja Talijum i njegova jedinjenja Olovo i njegova jedinjenja Neorganska jedinjenja fluora, osim kalcijum fluorida Neorganski cijanidi Kisjeli rastvori ili kisjeline u vrstom stanju Bazni rastvori i baze u vrstom stanju Azbest ( praina i vlakna ) Organska jedinjenja fosfora Organski cijanidi Fenoli, jedinjenja fenola i hlorofenoli Etri Halogeni organski rastvarai Organski rastvarai iskljuujui halogene rastvarae Jedinjenja polihlorovanog dibenzo furana Jedinjenja polihlorovanog dibenzo-p-dio-ksina Organohalogena jedinjenja osim materija koje se navode u ovom Aneksu Opasni otpadi iz domainstava Otpad iz procesa spaljivanja otpada iz domainstava

III Karakteristika opasnog otpada Klasa ifra 1 H 1 EKSPLOZIVNE MATERIJE

Eksplozivna materija ili njen otpad je vrsta ili tena materija ili otpad ( ili mjeavina materija ili otpada) koja hemijskom reakcijom oslobaa gas na odreenoj temperaturi i pritisku, i odreenom brzinom bude uzrok oteenja ivotne sredine. 3 H 3 ZAPALJIVE TENOSTI

Zapaljive tenosti su tenosti ili mjeavine tenosti, ili tenosti koje sadre vrste materije u rastvoru ili suspenziji koje oslobaaju zapaljive pare na temperaturama koje nijesu iznad 60,5 stepeni C, pri ispitivanjima u zatvorenoj komori ili iznad 65,5 stepeni C pri ispitivanjima u otvorenoj komori. 4.1 H 4.1. ZAPALJIVE VRSTE MATERIJE

vrste materije ili vrsti otpaci, osim onih koji su klasifikovani kao eksplozivni, koji su pri normalnim uslovima transporta zapaljivi, ili mogu prouzrokovati ili doprinijeti nastajanju plamena trenjem. 4.2 H 4.2. MATERIJE ILI OTPACI SKLO-NI SPONTANOJ ZAPALJIVOSTI Materije ili otpaci koji se pod normalnim uslovima korienja zagrijavaju spontano ili se zagrijavaju pri kontaktu sa vazduhom a zatim se mogu zapaliti. 4.3 H 4.3 MATERIJE ILI OTPACI KOJI U KONTAKTU SA VODOM OSLOBAAJU ZAPALJIVE GASOVE Meterije ili otpaci koji u kontaktu sa vodom se mogu spontano zapaliti ili oslobaaju zapaljive gasove u opasnim koliinama. 5.1 H 5.1 OKSIDIRAJUE MATERIJE Materije ili otpaci koji dok sami po sebi ne moraju biti zapaljivi, generalno, oslobaanjem kiseonika prouzrokovati ili doprinijeti paljenju drugih materijala. 5.2 H 5.2 ORGANSKI PEROKSIDI Organske materije ili otpadi koji sadre bivalentnu strukturu -o-o-, koje su toplotno nestabilne materije i koje podlijeu egzotermno samoubrzajuem raspadanju. 6.1 H 6.1 OTROVNE MATERIJE Materije ili otpaci, koji ili mogu prouzrokovati smrt, ozbiljne povrede ili tetiti zdravlju ljudi ako se progutaju, inhaliraju ili dou u kontakt sa koom. 6.2 H 6.2 ZARAZNE MATERIJE Materije ili otpaci koji sadre mikro-organizme ili njihove toksine, koji su poznati ili se sumnja da prouzrokuju oboljenja kod ivotinja ili ovjeka. 8 H 8 KOROZIVNE MATERIJE Materije ili otpaci koji, hemijskim djelovanjem, prouzrokuju ozbiljna oteenja u kontaktu sa ivim tkivom, ili u sluaju procurivanja mogu otetiti, ili unititi druge proizvode ili prevozna sredstva i koji mogu biti uzrok drugih opasnosti. 9 H 9 MATERIJE KOJE OSLOBAAJU TOKSI-NE GASOVE U KONTAKTU SA VAZDUHOM ILI VODOM Materije ili otpaci koji, u kontaktu sa vazduhom ili vodom, mogu isputati toksine gasove u opasnim koliinama. 9 H 11 TOKSINE MATERIJE (odloeno ili hronino)

Materije ili otpaci koji, ako se udiu, gutaju ili prodru kroz kou mogu izazvati odloene ili hronine efekte, ukljuujui i karcinom. 9 H 12 EKOTOKSINE MATERIJE Materije ili otpaci koji, ako su prisutni izazivaju trenutni ili produeni nepovoljni uticaj na okolinu usljed bioakumulacije i/ili, utiu svojom toksinou na biotike sisteme. 9 H 13 Materije koje poslije odlaganja mogu odtetiti druge materije ( npr. Procurivanjem) koji posjeduju bilo koju karakteristiku naprijed navedenu.