Edebiyatn karanlk kahinleri: Aldous Huxley Vcut bulmu her ruh yalnzla mahkmdur Aldous Huxley nsanln yok

oluuna dair senaryolar ve teoriler retmek sanatn hemen her alanna yaylmtr. Sinema perdeleri, kitap sayfalar; anti topyalara ve bizlerin karanlk sonuna dair arpc saptamalarla doludur. Yaad dnemin sosyolojik yapsn son derece baarl bir ekilde gzlemleyen baz yazarlarn gelecee dair neredeyse doast denilebilecek varsaymlarda bulunmas anti-topya kahramanlar efsanesini yaratt. Bunlarn bir ksm oktan gerekleti ve tpk onlarn tahmin ettii gibi bu gerekleen kt kehanetleri kimse anlayamad ou zaman; anlamak istemedi. Distopya genellikle topik bir toplum anlaynn anti-tezini anlatmak iin kullanlr. Distopik toplum, otoriter totaliter bir devlet modeli veya daha farkl bir baskc sistem altnda karakterize edilir. Distopik kitaplar ve yazarlar ounlukla bilim kurgu trnn alt dal olarak grlr.William Gibson gibi modern yazarlar ise distopyay bilimkurguyla harmanlayp siberpunk kltrn yarattlar.Neuromancer her eyi balatan ilk kitapt. Matrix filminin ve getirdii felsefenin en nemli ilham kaynaklarndan biri olan bu kitap bir bilgisayar korsannn hikyesini anlatyor. Son yllarda yle veya byle hepimizin bir ekilde kulana alnan siber alem korsanlar, sanal dnyann dzen bozucu garip ve tehlikeli karakterleri olarak tantld. Kitabn ana karakteri, imdiye kadar yaplm en byk bilgisayar korsanln baarmak iin tutulur. Modern dnyann yapay zekya yeniliini ve insann robota dnn arpc bir gereklikle aktaran roman, sanki uurumun tam kysnda sallandnz hissini veriyor. Hikayenin en nemli olgularndan biri gittike devleen kresel holdingler ve irketler Dnyay ilgilendiren hayati kararlarn birka insann parmann ucunda oluunun ne anlama geldiini ve bize nelere mal olacan sade ve akc bir dille anlatan roman bilimkurgu trnn bir aheseri olarak kabul ediliyor, ama hala yeterince ciddiye alnmyor. Oysa yazar bize daha nce hi bakmadmz bir yn gsteriyor. Herkesi deimekle suluyorsunuz. Peki, siz ne kadar deitiniz? diyor. Gemiin sayfalarndan bize seslenen bu karanlk khinlere ve baz szlerine kulak verin. Onlarn hayatlar ve hikayeleri, puslu yarnlarmz aydnlatabilir. Aldous Huxley Belki bu dnya da baka bir dnyann cehennemidir. A. Huxley Aldous Leonard Huxley 26 Temmuz 1894 ylnda ngilterenin Sussex blgesindeki Godalmingde dodu. Birok nl bilim adam ve sanat yetitirmi olan Huxley ailesinden geliyordu. Oxforddaki Eton Collegeda okuduu sralar gzlerindeki bir rahatszlk yznden kr olma tehlikesiyle karlanca renimine ara vermek zorunda kald. Sonradan Balliol Kolejini bitirdi. Yaad hayat ve savunduu fikirler ou zaman adalarnn saldrlarna hedef oldu fakat o ei benzeri bulunmaz bir hatipti. Aldous Huxley hibir zaman ucuz sz cambazlklaryla vakit kaybetmemitir. O tam ortadan ikiye blnm bir ruh tayordu. Bir paras her zaman gizemi ve bilinmeyeni dnr, ruhun yapaca mistik yolculuklara kafa yorarken; dier parasysa son derece keskin ve rasyonel zekya sahip bir bilim adamdr. Dier yandan Huxley gelmi gemi en byk entelektellerdendir. ldnde pek ok akademik evre tarafndan modern dncenin ve en yksek entelektel bilginin sembol

olarak kabul edilmitir. Akln hayalin alamayaca byklkte bir renme arzusuyla insann hayat boyunca okuyup anlayabileceinden daha fazla kitap okumutur. Mistik dnrlere gre zellikle gnmz dnyasnda zeki grnmek birka sayfay ezberlemekten geiyor. nsanlar kendi benliklerine o kadar yabanc yayorlar ki, baka birinin okuduu kaln ve ou zaman gereksiz kitaplar ynna bakp o kitaplar okuyanlarn zeki olduunu dnyorlar. Oysa ayakl bir ktphane olmak zeki olmak demek deildir. te burada Aldous Huxleyi dierlerinden ayran noktay aka grebiliyoruz. rendii her yeni eyle kendisine yeni kaplar ve dnyalar yaratan yazar; yaamnn byk bir ksmnda neredeyse tamamen krd. Buna ramen aratrmaktan ve hayatn en u deneyimlerini yaamaktan ekinmedi. En byk kitaplarndan biri olan Cesur Yeni Dnyaya bir alternatif olarak yazd Ada adl kitab iin girdii derin aratrmalarn inanlmas g boyutunu kendi azndan yazd notlardan anlayabiliriz: Antik Yunan mitolojisi, Polinezya Antropolojisi, Sanskrite, ince veya Budist metinlerin evirisi, bitki ve ila zerine yzlerce bilimsel aratrma makalesi ve saysz deney raporu, nrofizyoloji, psikoloji ve eitim alannda yazlm saysz deneme ve aratrma yazs Bunun yannda aklnza gelebilecek her trden absrt yeni ve eski kitaplar, iir, eletiri yazlar, seyahat kitaplar, politik yorumlar ve her trden insanla yaplm binlerce rportaj. Filozoflardan aktrislere, akl hastalarndan Rolls Royce firmasnn yneticilerine kadar imdiye kadar aratrdm bu notlardan yola karak sanrm artk Aday yaratabilirim Kendi yazd kitabn anti-tezini yazmaya cesaret edebilecek az sayda insan vardr. Yazd ahesere verilebilecek en gl cevab da yine kendisi vermiti Yaadm ve deitim. diyor .Gen bir idealistken dnyay deitirmek isterdim, artk anladm ki evrende kesin olarak deitirebileceiniz tek ey bizzat kendinizsinizdir. Savalarn glgesinde bir gen umudunu yitirirse Bir gn gerei reneceksiniz, o zaman GEREK hepinizi delirtecek. A. Huxley Gzndeki problem yznden pek ok arkadann gittii 1. Dnya Savana katlamayan Aldous Huxley bunun yerine kendi i dnyasnda garip bir seyahate kmtr. Mistisizmle ve spritel dnyayla ilgilendii kadar tp ve bilimle de her zaman yakndan ilgiliydi. Fakat gzndeki skntlar onu hayatta en sevdii eyden, okumaktan alkoyuyordu. evresindeki dnya ise sava ve alkla her gn biraz daha sefalete srkleniyordu.

Huxley'in 453 numaral "bktm ulan topunuzdan!" bak nsanln gidiatndan olduka rahatsz olan Huxley bayapt Cesur Yeni Dnyay tamamladnda beat kuann gurularndan biri olarak kabul edileceini ve lmnden yllar sonra bile kitabnn genlerin baucunu ssleyeceini tahmin edemezdi. Ama kitap bir tokat gibi okuyan her yatan insan sarsyordu. Cesur Yeni Dnyay tarif etmek olduka zor, nk Orwellin totaliter ve baskc rejimindeki gibi iddet ve alttan alta kaynayan kaos yok burada. Orwell yaad zaman ektii skntlar

dolaysyla faizme, kominizme ve totaliter her trl dnceye karyd. Dolaysyla kitapta bu baskc rejimlere tamamen kar bir tutumla onlar en karanlk ekilde tasvir etmeyi uygun grm, oysa Huxleyin dnyas adeta bir liberal topyas lk bakta bir anti-topya olduunu anlamak bile zor. Hastalk yok, alk yok, sava yok. iler isyan etmiyorlar. Her gn mutlulukla hizmet edip glmseyerek evlerine dnyorlar. Golf oynayabilirler veya mucizev Somayla hayattan snrsz zaman alabilirler. Kitabn mucize uyuturucusu Soma gelecein laboratuarlarnda retilecek olan bir mucize ila. Onu aldnzda hayalinizdeki her hangi bir eyi tm gerekliiyle yayorsunuz. rnein iyerinizdeki 1 saatlik molanzda bir Soma yutabilir ve 1 haftalk Hawai tatiline kabilirsiniz. 1 saatlik youn deneyim ve sinirsel uyarnn ardndan yenilenmi ve huzurlu olarak iinize geri dnebilirsiniz. Byle mkemmel bir ila olsa kimse evinden kmaz, herkes kendi kurduu hayal dnyasnda yaard diyebilirsiniz. Ama bu sistemde kimse sorumluluklarn ihmal etmiyor ve herkes sabah olduunda grevinin bana geiyor. Grnte mkemmel. Sokakta a gezen sahipsiz hayvanlar yok. Hibir ocuk ailesi tarafndan terk edilmiyor. nk tm sistem aslnda dev bir yetimhane Bydnzde bile iinden kamadnz, daha da kts kmak istemediiniz bir dzenek. Cesur Yeni Dnyada insanlar yapay yollarla ve bir kast sistemiyle oluturuluyorlar. Her snf kendi zel genetik koduyla yaratlyor ve hepsine farkl isimler veriliyor alpha, beta, epsilon gibi. Her trn kendine has bir grevi var. Tplerde beslenen bebekler doar domaz artlandrmayla eitiliyorlar. Yani yaratltan itibaren bir memur ya da bir ii veya bir ynetici olarak yetitiriliyorsunuz. Zaman gelince grevi bana geen kimsenin aklna kar kmak dahi gelmiyor. Bir bilet satcs olabilirsiniz Bir bilet satcs olmak iin dnyaya geldiniz. Yaamnz byle bir klelik ilzyonuyla geip gidiyor. Her distopik romanda olduu gibi burada da durumdan hi memnun olmayan bir ana kahraman sistemi kknden sarsyor. Soma ise hayatn bu monoton ritminden sklp bunalanlar iin ellerinin altnda hazr. nk artk seks yapmak bile bir grevdir. nsanolunun seri retimi veya her eyi zecek olan mucize ila gibi fikirler baz insanlara hala olduka bilim kurgu olarak gzkebilir. Fakat her ne kadar tamamen fantastik bir dncenin rn olsa da, banz kaldrp evrenize gerekten baktnzda baz garip benzerlikleri grebiliyorsunuz. rnein bilgisayar oyunlar Tamamen yapay bir dnyada, yapay zeknn size izin verdii oranda bir zgrlkte yaanan hayatlar ele alalm. u anda siz bunlar okurken milyonlarca insan internetin banda sanal dnyada yaratlm alternatif bir gezegende savayor, ordularn kuruyor ve gruplar oluturuyor. nsanlar facebook zerinde boanp tekrar barabiliyorlar. Dnyay etkisi altna alan Oyun Bamll aslnda lmcl bir illet olabilir. Yllar nce oynadm bilgisayar oyunlarndan birinde unutamadm bir uyar vard. Oyunun ok gzel ve elenceli olduunu bizde biliyoruz ama oyuncular ltfen yemek ve uyku gibi hayati ihtiyalarnz 6 saatten fazla ertelemeyin. Bu cmle son yllara kadar gerek d bir cmle olarak kabul edilebilirdi. Ta ki Japonya ve Amerikada bilgisayar oyuncusu pek ok kii hayatn kaybedene kadar Uyumay ve yemek yemeyi bile unutup kendisi iin yaratlm yapay bir dnyada lene kadar kalmay tercih eden bu yeni nesli ve zellikle son yllarda gittike atelenen genetik bilimi ve kopyalama tartmalarnn nda bu gnlerde Cesur Yeni Dnya yeniden okunmaldr. Seim yapamadnz, sizin yerinize her eyi seen insanlarn bulunduu, ama yine de hep mutlu olduunuz bir yer, herkesin herkesi elde edebilecei, rekabetin sfr olduu bir evre. Kitabn yazld dnemde henz klonlama denen kavramn bile var olmad dnlnce, Huxleyin genetik biliminin geleceine dair dnceleri nnde saygyla eilmemek imkansz. Romanda bireyler, mutlu olduklarna o kadar inandrlmlardr ki, asla bir epsilon, alfa olmak istemez, bir hademe bir mdr olmak istemez, bir sosyal hizmetli bir doktor olmak istemez. Herkes olduu durumu benimsemitir. Ona yzde yz adapte olmak ve sisteme itaat etmek iin yaratlmtr. Toplumun yneticileri her tr insan duygulardan, isteklerden, tutkudan, korkudan, hatta kendi tarihinden bile uzak bireyler tasarlam, bu sayede istikrar salamtr. Kii olmak,

hatta insan olmak yok edilmitir, birey sadece toplumun devamlln salayan bir paradr Bu romandan yllar sonra Aldous Huxley Cesur Dnyay Ziyaret adl yeni bir kitapla yeni dnemin sosyal ve politik atmosferini son derece baarl yorumlamay baard. Nihayetinde Huxley Dou mistisizminde arad baz cevaplar buldu. topyas Adada, Cesur Yeni Dnyann anti-tezi olan mkemmel bir toplum yaratt. Deliliin ve cinnetin zincirlerinden kurtulmu bir toplum Snrlar ortadan kalktnda ou insann genel olarak bir cehennem kavramna ve yaptklar her ktln lmsz bir iskelet tarafndan cezalandrlacana inanyor olmas, onlarn yine de sanki lm henz hibir ekilde kantlanmam bir sylentiymiesine rahat davranmalarna engel olmamtr. A. Huxley Aldous Huxleyin ok bilinen baka bir yn onu neredeyse meslektalarnn bile aforoz etmesine neden olmutur. Huxley bir keresinde yle demitir: Daln ucuna gitmekten korkmaynz. Meyve oradadr. Hayat boyunca bu felsefeyle yaayan dnr, zellikle antik kltrlerin bitki bilimi ve botanik bilimiyle yakndan ilgileniyordu. Bir gn gen bir psikiyatrist olan arkada ona meskalin adl bir maddeden sz etti. Bu Meksika yerlilerinin peyote adn verdii kutsal bir bitkinin zdr. Dinsel ayinlerde binlerce yldr kullanlan bu bitki ok kuvvetli sanrsal bir madde olan meskalin iermektedir. Meskalin alg ve gereklik kavramlarn tamamyla deitiren gl ruh halleri meydana getirir. Psikiyatrist, Huxleye bu maddeyi ve zelliklerini anlattnda, ok gen yata olmamasna ramen pek ok kiinin cesaret edemediini hemen yapmaya karar verir. Arkadana kendisinin gzetiminde bu ok gl uyuturucuyu denemek istediini syler. Burada ilgin olan nokta udur: Tm bunlar 1950li yllarda geiyordu. Dnya 68 kuann getirdii zgrlk felsefesiyle henz tanmamt. Henz hippiler ya da LSD ortalarda yoktu ve toplum bilmedii her eyden nefret ettii gibi eski zamanlarn bu gizemli iksirlerinden de nefret etmeye hazrd. Aldous Huxleyin o gn verdii karar ve sonrasndaki deneyimlerini anlatan kitab yllar sonra bir dneme damgasn vurdu. 6 Mays 1953 ylnda sabah 11.00 sularnda arkada psikiyatrist Humpry Osmondun gzetimi altnda ve bilimsel laboratuar koullarnda 400mg meskalin slfat ier. Sonrasnda olanlar anlatt kitab Algnn Kaplar bir kuan adeta kutsal kitab olacaktr. Huxleye gre beynimiz srekli olarak bizleri artlandrr ve grp hissettiimiz her ey bu algnn kaplarndan, yani bir nevi sansrden geer. Huxley bunu una benzetir: Her taraf kirli balkla sval bir pencere dnn. Dary hibir ekilde grmenize imkan yok. O kirli pencerenin ardndan gereklii anca varla yok aras bir hayal olarak seebilirsiniz. te bizler bu amurun ardndan seyrediyoruz her eyi. Kendimizi bile Meskalin benzeri maddeler o balk svanm kirli camn ufak bir noktasnn bir anlna temizlenmesine benzetilebilir. O bir anlk temiz noktadan her eyi olduu gibi seyredebilirsiniz. lk defa gerekten grebilirsiniz. Eer algnn kaplar temizlenebilseydi, her ey insana olduu gibi grnrd: Sonsuz Bu dier dinlerdeki akn zikirleri hatrlatt bana. Ses olduundan farkl anlamlara brnyor. Ve insanlar srekli ayn ritimde bir eyi mantra gibi tekrar ettiklerinde heyecanlanyorlar, kalp atlar hzlanyor. Sonunda beyne giden glikoz bir anlna azalyor

ve akn bir ruh haline geiyorsunuz. Meskalinde belki bu prensip gibi alyordur. Beyin o kadar gizemli ve byk ki Kitap yaymlandnda eletirmenler ve saygn akademik evre bir anda tepetaklak oldu. nk Aldous Huxley o dnemin en saygdeer isimlerinden birisiydi. Bir laboratuara kapanp tehlikeli uyuturucular iecek son kii gzyle baklyordu. Huxley her eyi gze alarak ve belki tm kariyerini tehlikeye atarak bu kitab yazmay tercih etti. O yllarda bu, saygn bir yazarn bir anlk samalamas olarak grlp unutuldu ama kstl ve ok zel bir evre kitaba hak ettii deeri verdi. William Burroughs, Allen Ginsberg,Jack Kerouac gibi isimler kitabn mesajn anlamt ve beat kuayla birlikte sadece edebi bir akmn deil yeni bir yaam tarznn da fitili atelenmi oldu. Bir gn Jim Morrison adnda henz hayattan ne istediine tam olarak karar verememi bir gen Aldous Huxleyin Algnn Kaplar (Doors of Perception) adl kitabn okudu. Kitaptan esinlenerek adn The Doors koyduu grubuyla mzie ve bir kuaa airane bir tarzda damgasn vurdu. Algnn Kaplar Jim Morrisonun baucu kitabyd. Huxleyin kural tanmaz snrsz tavrlar ada olan akademisyen ve dnrlerini uykularndan etmitir. 1968 ylnda LSD adl halusinatif uyuturucunun kefi duyulduunda bu ismi duyulmam maddeyi derhal denemekten ekinmemitir. Uyuturucularn tarihi her zaman biraz gariptir. nk bugn lanetlediimiz pek ok ar uyuturucu (rnein kokain ve morfin) 50li yllarda di karan bebeklerin zel toniklerinde dahi kullanlyordu. zellikle modern dnyann pek ok uyuturucu maddesi hayatmza eczaneler ve labaratuarlar vastasyla girmitir. Daha sonra binlerce insann hayatna mal olacak olan bu tehlikeli zehirlerin ou zaman olduka masum grnl gemileri var. Hemen hepsi bir dnem yasaksz olarak eczanelerde satlmtr. Hepsi gnlk hayatlarmza sessizce girmiler ve zararlar anlalana kadar toplum onlarn tamamen zararsz olduunu farz etmitir. bebelere ifa niyetine eski zamanlarn ksr "uuran" uruplar Gelelim Huxleyde bir deprem etkisi yaratan Lysergic Acid Diethylamidea yani Lsdye Onun hikayeside en az dierleri kadar enliklidir. LSD hepimizin ok yakndan tand Sandoz ila fabrikasnda retilmi bir maddedir. Gen kimyager Albert Hoffman mide arsna iyi gelebilecek bir ila zerinde alyordu. LSD, Hoffmann zerinde alt bir buday kfnden elde ettii kimyasal bileene verdii isimdi. Fakat LSDnin garip yan etkisi hakknda hibir fikri yoktu. Farknda olmadan deri yoluyla madde vcuduna girmiti bile. imdiye kadar bir laboratuarda ayrtrlan en gl halsinatif maddelerden biriyle temas ettiini fark etmeyen Doktor Hoffman sviredeki laboratuarndan kp bisikletiyle patikadan evine giderken aniden bisiklet yolculuu bambaka bir yolculua dnt. Hayaller gren ve rasyonel bir bilim adam olan Hoffman, her ne kadar kabullenmek istemese de bu deneyimin ayn zamanda son derece ruhani olduunu kendine itiraf etmek zorunda kalmtr. Hoffman inanlmas g bir karar verir ve ayn hafta sonu ailesini ehir dna gndererek evinde tek bana kimseye haber vermeden ilk defa LSDyi alr.(Huxley ile ok iy anlaacaklar kesin. Birbirlerini yanan bir binaya girmeye ikna etmezlerse tabii.) Dozaj konusunda bir bilgisi olmad iin aslnda bir insann alabilecei normal dozun drt kat fazlasn aldn daha sonra fark edecektir. Uyuturucunun

etkisindeyken cansz nesnelerin soluk aldn gren Hoffman kendi deyimiyle bir nevi aydnlanma yaamtr. Evinin bahesine ktnda her bir yapra ve bitkiyi tek tek ve canl renklerle olduundan gl bir ekilde tm duyularyla hisseden Hoffman,Bir ekilde tm evrenin birbirine bal olduunu grdm. Ve ok farkl bir keif yaptm nihayet anladm. diyerek, bulduu bu sra d maddeyi meslektalaryla paylamtr. Hoffmanla yllar sonra yaplan bu rportaj seyretmek ok ilgin. nk yukardaki cmle tipik kafas gzel insanlarn samalayaca Hey dostum bar ve kardelik. Hepimiz biriz felsefesini andrr. lk bata iyidir ama 17 yl sonra o kiiyi hala ayn divanda yatp ierken grdnzde felsefesine olan gveniniz ypranabilir. Fakat burada size bunlar syleyen bir duman bulutunun ardnda mora boyal rasta salaryla sitar alan bir parti canavar deil. Orta yan zerinde, gzlkl, laboratuar nlkl, salar seyrelmi ciddi bir bilim adamdr. Hoffman her eyden nce bir bilim adamyd. Rasyonel ve analitik olmal, bu buluunu hemen test etmeye balamalyd. Peki sonrasnda ne yapt? Hemen ertesi hafta ciddi ailesini ciddi ocuklaryla birlikte akrabalarna gnderdi ve ciddi labaratuar nlklerini karp Beatles yelerinin tmnn bir haftada alabilecei dozajdaki LSDyi tek bir seferde ald. Buraya kadar anlatlan olaylarda hibir yasad uygulama yoktur. Madde yasad deildir. lk rnekler Amerikaya gnderildiinde Harvardl psikiyatristler zgrce LSD deneyleri yapmlardr. Daha nce deiik maddelerle deneyler yapan Harvard niversitesinin saygn profesrlerinden Timothy Mc Leary kendisine ilk rnek gnderildiinde tpk Huxley ve Hoffman gibi tereddt etmeden denemitir. Sonrasnda ise bir tr LSD gurusu olup km ve Harvard terk edip hippilerle bir yaam tercih etmitir. Koskoca bir profesrlk kariyerini uruna bir rpda sildii LSD sayesinde tamamen baka bir anlay kavradn belirten Leary insanlara aleni bir ekilde LSD datyor ve herkesin denemesi gerektiini savunuyordu. Genler kilisede papazn nnde diz ktkleri gibi kp Learynin elinden LSD alyorlard.Yaananlar Amerikan halkn ve aileleri ok ederken genleri kontrol etmek her zamankinden daha zorlayordu. Eski kabilelerin kadim zamanlarda kullandklar ok kuvvetli sanrsal bitkilere benzeyen bu maddenin 1960 Amerikasnn baskyla sindirilmi nesline snrsz bir ekilde datlmas, adeta bir saatli bombay kurmaya benziyordu. Yasalara bir kez kar kan bir daha bakaldryor, sonrasnda sistemi sorguluyor ve giderek dzenin arklarna isyan ediyordu. Aldous Huxleyin 68 dneminde baucu kitab olmasna amamak gerek. Ne yazk ki ksa sre sonra Souk Sava tehdidi dnyay etkisi altna ald ve parti sona erdi. Hkmetlerin gizli servisleri ksa srede LSD hakknda bilgi sahibi olmulard. ncelikle bu maddeyi sorgulamada kullanmay dndler, fakat LSD etkisi altndaki kiinin gereklik kavram bir hayli deitiinden sorgulama imkansz hale geliyordu. ngiliz ordusunun bir tabur askeri zerinde yaplan LSD deneyi bugn internet zerinden rahata seyredilebilir. Sonuta LSDnin sorgulamada bir ie yaramayaca anlald. Ama farkl bir amaca hizmet edebilirdi. Madde tatsz ve kokusuz olduundan kolaylkla insanlarn ikilerine katlabilirdi. CIA bunu siyasi arenadaki rakip devlet adamlarn kk drmek iin kullanmay tasarlyordu. Bu ekilde bu insanlarn kendilerini siyasi sahnede kk drmelerini ve otoritelerini zayflatmay amalayan yetkililer olduka etik d olduu kaydedilen ve yllar sonra ortaya kan raporlarla kesinleen pek ok beceriksizce planlanm deneye kalkmtr. (Sahiden Boris Yeltsin ou zaman ikisine bir veya pek ok ey katlm gibi toplant salonlarnda uuyordu. Yeltsin siyasi kariyerinin neredeyse tamamn Jim Morrison gibi uarak geirmi

olabilir. LSD deneyleri sk sk baarszlkla sonulanp sona erdirilse de deneyler doksanlarn sonuna kadar devam etmitir.)

Yllar getike Huxleyin zayf gzleri ona iyice ihanet etmeye balamt. Yenilgiyi kabullenmeyen Huxley, Bates Metodu adnda bir yntemle grn arttrabileceine inand. Bir retmen yardmyla aylarca alan Huxley sonunda gne ndan yararlanmak iin Llanoda ln ortasnda bir kulbeye yerleti. Azmiyle krl bir kez yenen ve bu sayede Oxford niversitesinde eitim alabilen Huxley ksa sreli baarlar elde edebildi. Fakat nihayetinde sonu deimiyordu. Ksa sre sonra arkadalarna gzlk yardm olmadan okuyabildiini ve gayet iyi sonular aldn syledi. Baz iyi gnleri olmuyor deildi ama ounluk neredeyse koyu bir karanlkta yayordu. Yazarn arkada yaymc Bennet Cerf 1952 ylnda Huxley grme Sanat adl kitabn tantm gecesinde yapt mehur konumasnda yanndayd: Gzlk takmyordu ve krsdeki katlar sakince takip edebiliyordu. Sonra birden duraksad ve hemen hepimiz tatsz gerei kavradk. Kattaki notlara bakmyordu bile. Sayfalarca konumay tamamen ezberlemi ve adeta hatmetmiti. Hafzasn tazelemek iin kad gzlerine iyice yaklatrd ve buna ramen okuyamad. Sonunda sessizlik dayanlmaz bir hale geldiinde cebinden bir byte karp kada dikkatle bakmaya devam etti. Benim iin bu ok ac bir and. renmeye bu kadar hevesli bir ift gz bizlerin nnde karanla bouldu. Huxley ksa sre sonra eserlerinden ok etkilendii Krinamurti ile tanma frsat bulur. evresini hissederek yaamay renen Huxley ksa sre sonra dnyaya yeni gzlerle bakmay balad. Yazar yaam boyunca gzlk kullanmad fakat cebinde her zaman bir byte tad. Hzl yaamna devam eden Huxley Fahrenheit 451 kitabnn yazar unutulmaz Ray Bradburyi LSD ve meskalinle tantrm ve onun lgn tarzna nayak olmutur. 1955 ylnda kars Maria gs kanserinden hayatn kaybetti. Bir yl sonra Huxley kendisininde kanser olduunu renecekti. Bir yazar olan Laura Archera ile ikinci evliliini yapt ve hastalk hzla ilerlerken topyas Aday tamamlad.

huxley zevk sefa alemlerinde lm yatanda konuamayan Huxley yazl olarak einden kendisine 100 mg LSD enjekte etmesini istedi. Kars Huxleyin dediini yapt ve bir ka saat sonra 22 Kasm 1963 tarihinde Huxley glmseyerek ve uarak bu dnyay terketti. ronik bir ekilde lm bomba gibi baka iki haberle glgelendi. Ayn gn Amerika John Kennedynin suikast haberiyle sarsld. Daha gn bitmeden rlandal nl yazar C. S. Lewisin lm edebiyat dnyasna bir bomba gibi dt. Bu ilgin tesadf yllar sonra Peter Kreeftin Cennet ve Cehennem arasnda: lmn tesinde John Kennedy, C. S. Lewis ve Aldous Huxley ile diyaloglar adl kitabnda lmszleti. Etkiledii kuakla, modas, mzii, yaam tarzyla bir dneme damgasn vuran beat kuann ve distopik roman anlayn en nemli temsilcilerinden biri olan Aldous Huxley yllar sonra Orwellin 1984n okuduktan sonra unu sylemitir. Benim hayali gelecekteki

dnyamda yarattm diktatrlk daha sonra Orwellin mkemmel bir biimde tasvir edecei diktadan ok daha yumuaktr. Huxley kitab yazdnda henz Hitler ve yaratt kbus balamamt. Tm bu korkun kbuslar bizzat yaayan baka bir ismin distopyas ise bizi sanki bize anlatr gibi