Вы находитесь на странице: 1из 138

Mnxann Mnxannonnu Kneanonnu

knaccuuecau neue6nm maccaw.


Camoyuueno





Bneenne

Hanepnoe, ner na cnere nme, xoropte ne cntmann t o maccaxe. Koneuno, n nepnym
ouepet on acconnnpyercx y nac c raxrnntntmn omymennxmn, ro ecrt c npnxocnonennxmn.
Onaxo nce xe nao nomnnrt, uro maccax +ro ynnxantnax n mnororpannax cncrema
nnnxnnx ne rontxo na ]nsnuecxym, no n na yxonnym c]epy uenonexa, onn ns nanonee
]nsnonornuntx meroon nosecrnnx na oprannsm, c nomomtm xoroporo moxno
npeynpexart n neunrt mnorne onesnn.
sannmamct maccaxem npo]eccnonantno nor yxe 15 ner, nmem omnpnym npaxrnxy,
mnoxecrno napaorox n mory cxasart, uro maccaxncr cponn nennrenm. Kora nomoraemt
uenonexy cnpannrtcx c rem nnn nntm neyrom nnn noccranonnrt cnnt nocne onesnn,
ncntrtnaemt orpomnym paocrt n yonnernopenne, noromy uro na rnonx rnasax
nponcxonr uyo: nmn nsannxmrcx or onn, operamr noxo n ynepennocrt n cee.
B +ro xnnre x xouy noennrtcx c namn cexperamn maccaxntx meronx, ncxyccrnom
nosnpamart nmxm cnnt n soponte. uro nam norpeyercx? Bnnmarentnocrt, ynopcrno n
nacrounnocrt n ocrnxennn nenn, ynepennocrt n rom, uro y nac nce nonyunrcx, n, xoneuno,
xenanne nayunrtcx npannntno enart maccax, ymenne omartcx co cnonmn xnnenramn.

Heunoro nc1opnn
Ftno t ne concem nepntm yrnepxart, uro maccax nsoperen n xaxo-ro onpeenenno
crpane. Bo-nepntx, nornaxnnanne n pacrnpanne +ro pe]nexropnte ecrnnx uenonexa
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
(ncnomnnre, xax nt naunnaere pacrnpart ymnnennoe mecro, urot onerunrt ont), a no-
nroptx, maccax n rom nne, n xoropom on omen o nac, npecrannxer coo cnnres
ncenosmoxntx meronx, n xaxt pemaer nx cex, xaxym ns nnx npenouecrt.
A nor nponcxoxenne cnona maccax n no ce ent ntstnaer mnoro cnopon. Tax, onn
]nnonorn cunramr, uro +ror repmnn nponsomen or ]pannyscxoro rnarona masser
pacrnpart, xoropt, n cnom ouepet, tn sanmcrnonan ns apacxoro xstxa: mass
xacartcx, rporart nnn masch nexno naannnnart. pyrne nonaramr, uro xopnn
cnona maccax cneyer ncxart n rpeuecxom, narnncxom n penneenpecxom xstxax, rpertn
n cancxpnre. B nmom cnyuae n snauennn cnona yer npncyrcrnonart npnxocnonenne.
Hepnte ynomnnannx o maccaxe ncrpeuamrcx n nannpycax, xoroptm yxe onee 5000 ner. B
pennem Knrae yuennxom no maccaxy moxno nasnart xnnry Kynr]y, n xoropo ne
rontxo nopono onnctnannct npnemt maccaxa, no n oocnontnanoct nx neuenoe
nosecrnne na uenonexa, oronapnnannct crenent annennx na xoxy n npoonxnrentnocrt
maccaxa nx xaxoro cnyuax. Hosxe no ncex nponnnnnxx Knrax tnn oprannsonant
npaueno-rnmnacrnuecxne mxont, re npaun onnaenann ncxyccrnom maccaxa n xya
npntnann ontnte nx neuennx maccaxem n ]nsnuecxnmn ynpaxnennxmn. Camax
snamennrax mxona naxonnact n Kan]ane, a ee npexrop nocnn rnryn neecnoro npaua.
Bocrounte nennrenn npononnn maccax ne rontxo mtmn, no n cycranon, o uem
cnnerentcrnyer cneymmee ntcxastnanne: Knrant pacrnpamr pyxamn nce reno, nexno
cannnnax nantnamn mtmnt, ocotm opasom pacrxrnnax cycrant rax, uro pasaercx xpycr,
cntmnmt na ontmom paccroxnnn. axe conpemennte ]nsnonorn n maccaxncrt
npnsnamr Kynr-]y onnm ns nanonee anropnrerntx ncrounnxon, onnctnammnx
meronxy n rexnnxy maccaxa.
Hpoonxennem rpannn Kynr-]y cranonnrcx onee nosnxx pyxonnct Xyan n H+
Hsnn (Tpaxrar Xenroro Hmneparopa o nnyrpennem, IX n. o n. +.). B +ro xnnre maccax
paccmarpnnaercx xax cnoco xomnnexcnoro neuennx mnoxecrna neyron, nopono
onnctnaercx ero nnnxnne na nepnnym n cocyncrym cncremt uenonexa. Taxnm opasom,
maccax cranonnrcx nexapcrnom ne rontxo nx rena, no n nx ymn. Ecnn no nosecrnnem
ncnyra, cxasano n Xyan n H+ Hsnn, nepnt n xponenocnte cocyt uenoneuecxoro
rena saxynopnnnct, reno uenonexa onemeno, ro c nomomtm maccaxa moxno nsneunrt ero.
B VI n. n Knrae tn orxptr nepnt n mnpe rocyapcrnennt mennnncxn nncrnryr, re
cryenram npenoanann maccax xax oxsarentnym ncnnnnnny, a n XVI n. nsana
+nnnxnonenx Can-Tca-Tynocn n 64 romax, re tnn copant n cncremarnsnponant nce
npnmenxnmnecx n ro npemx npnemt maccaxa: pacrnpanne, pasmnnanne, nnpannx,
noxonaunnanne, onncant pasnnunte osoponnrentnte nnxennx n rexnnxa nx ntnonnennx.
Hapannentno c Knraem maccax pasnnnancx n n Hnnn. B pennemnx rpaxrarax o
mennnne, oennenntx omnm nasnannem Ampnea, emy ornonnact anexo ne
nocnenxx pont, n rax xe nopono nsnarannct npnemt maccaxa n cnocot nx npnmenennx
na ro nnn nno uacrn rena. anexo sa npeenamn Hnnn tnn nsnecrnt n mnpoxo
npnmenxnnct rpyt Cympyrt, ocnonononoxnnxa nnncxo xnpyprnn, n xoroptx
nopono paccxastnanoct o rom, xax npnmenxrt rpenne (pacrnpanne), annenne (no-
nnnmomy, pasmnnanne), n npnnonnnct noxasannx x npnmenennm roro nnn nnoro npnema
maccaxa npn pasnnuntx naronornuecxnx cocroxnnxx oprannsma. A n cnennantntx
(meronuecxnx) yxasannxx, apeconanntx mennnncxnm cecrpam, coepxanoct rpeonanne
ymert enart maccax.
Maccax n Hnnn npnmenxncx npn onesnxx n npn yxycax sme, npn ycranocrn n ocoenno
npn rpanmax (ymnax, ntnnxax, nepenomax, pacrxxennxx). B 1553 r. ncnanen upancncxo
Honec e Iomapa npn onncannn Becr-Hnnn ntcxasan npenonoxenne o rom, uro maccax
ram xnnxercx nananee or ncex onesne.
Eme o name +pt ncxyccrno maccaxa pacnpocrpannnoct n na cocenne c Hnne Henan n
Henon. B nenoncxo neronncn Maxanamca, n xoropo nonecrnyercx o ncropnn crpant
naunnax c VI n. o n. +., ynomnnaercx maccax, npnmenxemt c nentm nsannennx or
pasnnuntx neyron. omemne o nac pennne nnctmena paccxastnamr, uro n 1000 r. o
n. +. na reppnropnn Henana cymecrnonann mennnncxne mxont, n xoroptx oyuann
maccaxy. a n ceuac na ynnnax Karmany n pyrnx ropoon Henana moxno nnert, xax
ponrenn nnn aymxn enamr erxm maccax c npnmenennem pasnnuntx macen.
B Ernnre, Hnnnn, Hynn n pyrnx crpanax A]pnxn maccax tn nsnecren eme n XV
XII nn. o n. +. Tax, sanncn, cenannte n Knnre npnroronnennx nexapcrn nx ncex uacre
rena, nsyuannct n XIX n. nemenxnm yuentm Ieoprom 3epcom. 3ror ynnxantnt
pennerpeuecxn rpaxrar, nasnannt nnocnecrnnn Hannpyc 3epca, coepxan oxono 900
penenron nexapcrn nx nsneuennx or pasnnuntx saonenann, a raxxe pexomenannn no
npnmenennm macen n antsamon npn maccaxe.
Hs Ernnra npnmenenne maccaxa n couerannn c ymamennem rena macnamn n masxmn, a
raxxe mnpoxnm ncnontsonannem ann npnmno n pennmm Ipennm. V rpexon no repmnnom
annrepannx nonnmancx ne rontxo neuent n rnrnennuecxn maccax, no n cnoprnnnt.
Emy oyuann n rnmnasnxx napxy c ]nsnuecxnmn ynpaxnennxmn. Hmenno n Ipennn,
xoropo npnnanexnr nouernax pont n ncropnn ]nsnuecxoro nocnnrannx, nauann
npnmenxrt maccax o n nocne pasnnuntx nnon ]nsnuecxnx ynpaxnenn.
Hepntm nponaranncrom maccaxa nx sopontx n ontntx nme n Ipennn cran
Ieponxoc (484425 rr. o n. +.), xoropt axrnnno sannmancx camomaccaxem. On onnm ns
nepntx ntrancx ntxnnrt nnnxnne maccaxa na px saonenann. Tem ne menee
ocnonononoxnnxom npnmenennx maccaxa xax neuenoro meroa npnnxro cunrart
Innnoxpara, nennuamero npaua penne Ipennn (459377 rr. o n. +.), xoropt saxnnxn,
uro npau onxen trt ontren no mnornx nemax n, mexy npounm, n maccaxe. B copnnxe
Koexc Innnoxpara, onnctnax nnnxnne na ontnoro npnemon maccaxa, on oxcnxn nx
neuenoe ecrnne c rouxn spennx crnmynxnnn ]nsnonornuecxnx nponeccon. Henrpantnoe
mecro on ornonn pasmnnannm, naroapx xoropomy paccnanennoe counenenne xpenner, a
ryroe enaercx nonnxntm.
Bpaun pennero Pnma sanmcrnonann ocrnxennx reopnn n npaxrnxn maccaxa y xnranen,
nnycon, ernnrxn, rpexon n cnococrnonann ero antnememy pasnnrnm. Bnpoxoe
npnmenenne n cncreme ]nsnuecxoro nocnnrannx n mennnne maccax nonyunn naroapx
pennepnmcxomy npauy Acxnennm (128-56 rr. o n. +.). pyro nsnecrnt pnmcxn npau,
onn ns nocneonarene Acxnennx, Ann Kopnenn Hentc, raxxe cunran, uro maccax
ocoenno narornopno ecrnyer na oprannsm. A nepntm menxom pennero mnpa,
sannrepeconanmnmcx ]nsnonorne, cran Knann Ianen, xoropt cunraercx
ocnonononoxnnxom +xcnepnmenrantno mennnnt. On nopono onncan cnocot
nornaxnnannx, pacrnpannx, pasmnnannx, naccnnntx n axrnnntx macxnpymmnx nnxenn n
onnm ns nepntx ncnontsonan maccax, cneyx onpeenenno meronxe.
Bnpoxo npaxrnxonann maccax n n pnmcxnx anxx n +noxy nmneparopa Kapaxannt.
Onaxo nosnee n cnxsn c pacnpocrpanennem n Enpone xpncrnancrna, nponosrnacnnmero
npenocxocrno yxa na nnortm, maccax xax osoponnrentnoe n neuenoe cpecrno naonro
ncues ns xnsnn enponenen. Ho napot, ncnoneonanmne pyrne pennrnn, npoonxann
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npnmenxrt ero n mennnne n n try.
Hen apacxnx menxon cnococrnonann pacnpocrpanennm maccaxa n crpanax Mano n
Cpene Asnn. Hpana, ero rexnnxa pesxo ornnuanact or xnaccnuecxoro maccaxa,
npnmenxnmerocx n pennem Ernnre n pennem Pnme. Ona nonyunna nasnanne nocrount
maccax.
Ero enann ne rontxo pyxamn, no n noramn, crapaxct ntannrt ns mtmn nenosnym
xpont (npnuem sauacrym nnxennx tnn nanpannent npornn roxa xponn) n npnart
rnxocrt cycranam. Maccax noramn, nnn nenantnt, npnmenxercx n ceuac, uame ncero n
cnoprnnno npaxrnxe, xora y nannenra ontmne n momnte mtmnt n pyxamn
npomaccnponart nx rpyno.
Cpen cnanxncxnx nnemen penne Pycn, xnnmnx n cypontx xnnmarnuecxnx ycnonnxx,
tno mnpoxo pacnpocrpaneno mtrte n anxx, conponoxanmeecx camomaccaxem c
noxnecrtnannem rena nennxom. 3ror nn maccaxa nastnancx xnomenannem. Taxoe
noxnecrtnanne ecrt ne uro nnoe, xax +neprnunoe pacrnpanne, nontmammee ronyc rena.
annt cnoco maccaxa tn ne npocro pasnneuennem, a nacymno norpenocrtm n
neoxonmtm ycnonnem xnsnn y pennepyccxnx nnemen, o uem cnnerentcrnyer ror ]axr,
uro uacro ono nnemx nnarnno pyromy ant epesontmn nennxamn. Bennunt maccax
tronan raxxe y ]nnnon n xapenon.
Xorx otua napnrtcx c epesontmn nennxamn yxonr xopnxmn n anexne npemena,
nentsx cxasart, uro on npnnanexnr rontxo npomnomy. Haoopor. 3arnxnnre n nmym
anm, n nt ynnnre, c xaxnm asaprom xnemyr cex n napnnxe, re or xapa rpyno tmart,
ceronxmnne nmnrenn epesonoro maccaxa. Hpnunna xnnyuecrn pennero otuax
ouennna: npocrax rnrnennuecxax nponeypa ocrannxer mope yonontcrnnx, a x romy xe
eme n nx sopontx nontsy npnnocnr.
Onaxo n penne Pycn ne orpannunnannct xnomenannem: npn neuennn penmarnuecxnx
one nnn rpanm c ycnexom npnmenxnn pacrnpanne cycranon n pasmnnanne mtmn, npn +rom
nontsonannct masxmn, xnpamn n cnapenntmn ns rpan n nncrten cnennantntmn cnaotxmn.
3amernym pont n paspaorxe n nayunom oocnonannn npnmenennx maccaxa ctrpann
pyccxne menxn. B xonne XIX n. neymne poccncxne npaun-xnnnnnncrt npnnnmann
axrnnnoe yuacrne n cosannn cncremt maccaxa n npnmenennn ero ne rontxo n xnpyprnn, no
n n pyrnx c]epax neueno npaxrnxn. Hocrenenno maccax ns ncnomorarentnoro cpecrna
npenparnncx n camocroxrentnt mero neuennx. B +ror xe nepno n Poccnn nosnnxnn
nenrpt nororonxn cnennanncron no neuenomy maccaxy. B Herepypre mxony maccaxa
ocnonana E. H. 3anecona, n Mocxne K. I. Cononten, n Knene B. K. Kpamapenxo.
Bnepennm maccaxa n xnnnnxax n xocmernuecxnx xannerax cnococrnonann rpyt H. B.
Cnerona n p. Hanontmax sacnyra n pasnnrnn reopnn n npaxrnxn maccaxa na pyexe XIX
XX nn. npnnanexnr pyccxomy yuenomy, npnnar-onenry Herepyprcxo noenno-
mennnncxo axaemnn H. B. 3anyoncxomy (18511906). On cosan crponym nayunym
cncremy, cranmym ocnono conpemennoro neuenoro, cnoprnnnoro n rnrnennuecxoro
maccaxa. B XX n. A. E. Bepax (18631934) nocnxrnn mnorouncnennte nccneonannx
nnnxnnm mexannuecxo nnpannn na oprannsm uenonexa n cosan pe]nexropno-
cermenrapnt mero maccaxa. B 1922 r. H. M. Capxnson-Cepasnnn oprannsonan npn
Iocyapcrnennom nenrpantnom nncrnryre ]nsnuecxo xyntrypt xypct no cnoprnnnomy n
neuenomy maccaxy, a n 1923 r. npn nncrnryre tna cosana xa]epa neueno
]nsxyntrypt, npauenoro xonrponx n maccaxa.
Hrax, renept n y nac ecrt nosmoxnocrt npnomnrtcx x pennemy ncxyccrny maccaxa. Bt
yxe snaere, uro c ero nomomtm moxno cnxrt ycranocrt nnn nororonnrtcx x ontmnm
]nsnuecxnm narpysxam, no+romy maccax neoxonm cnoprcmenam, a raxxe nmxm rex
npo]eccn, nx xoroptx xapaxrepnt snaunrentnte ]nsnuecxne n ymcrnennte narpysxn.
Bt moxere ncnontsonart ero n xauecrne camocroxrentnoro meroa nnn n couerannn c
pyrnmn meroamn neuennx. Onaxo ne cronr satnart, uro npnmenxrt maccax n neuentx
nenxx moxno rontxo no nasnauennm npaua.
annax xnnra nomoxer nam pasopartcx n npnnnnnax maccaxa, a raxxe n ero npnemax n
meronxax. Hycrt maccax craner nx nac rnopuecrnom. Tnopuecrnom, xoropoe ocnonano na
nonnmannn roro, uro nmenno mt enaem n nx uero mt +ro enaem. Ho+romy x npenaram
nam cneymmn nyrt: nent saaun peannsannx (pnc. 01).
//--
Pnc. 01. Cxema paort maccaxncra --//
3anomnnre +ror anropnrm. On ouent npocr n ynnnepcanen, n on nomoxer nam nonxrt
npnnnnn paort na xnnro. Cyx no romy, uro nt epxnre ee n pyxax, nt xorenn t
nayunrtcx enart maccax. 3ro n craner name nentm. uro nx +roro neoxonmo? B nepnym
ouepet, onnaert npnemamn n meronxamn maccaxa. 3ro craner saaue, pemenne xoropo
npnneer nac x ocrnxennm nenn. Kax xe moxno peannsonart nocrannennte saaun?
Ocnonn nce maccaxnte npnemt, nt cmoxere npnmennrt nx na npaxrnxe. Ecnn xe y nac
ecrt xonxpernax nent, nanpnmep nt xornre nomout cnoemy peenxy noccranonnrt soponte
nocne onesnn, ro ner neoxonmocrn unrart xnnry no nopxxy (xorx +ro n ne yer
nnmnnm). Haunnre c nsyuennx ro meronxn, xoropax npenasnauena nx neuennx
onpeenennoro saonenannx n nanpannena na ynyumenne xonxperntx ]ynxnn oprannsma, a
raxxe na noccranonnenne ronyca n nenom.
Bnonne nepoxrno, uro nama nent ne orpannunnaercx crenamn xnaprnpt, ro ecrt nt xornre
cenart maccax cnoe npo]eccne. urot onrtcx ycnexa na +rom nonpnme, nomnmo
nsyuennx maccaxntx meronx, nt onxnt noymart o pexname n nponnxennn cnonx
ycnyr, o cosannn omnpno xnnenrcxo ast. Hnox ror conar, xoropt ne meuraer crart
renepanom. Kro snaer, nosmoxno, uepes necxontxo ner nt cranere nnaentnem cern
maccaxntx xanneron. Ho na nmom nyrn x sanerno nenn neoxonmo cenart nepnt
mar. Tax nycrt nm craner +ra xnnra.


Inana 1
Maccaa xax on ec1t. Cnc1eum uaccaaa
Ionopx o mnororpannocrn maccaxa, nentsx ne ynomxnyrt o ero xnaccn]nxannn. Hs-sa
mnoroopasnx mxon n cncrem, a raxxe naroapx ontmomy xonnuecrny noxoon,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
rpaxronox n cxem npnmenennx maccaxa, moxno cronxnyrtcx c nexoroptmn rpynocrxmn n
erantno xnaccn]nxannn. B pasnnuntx ncrounnxax +romy nonpocy yenxnoct ontmee
nnn mentmee nnnmanne. Mt xe nonpoyem pasopartcx n xnaccn]nxannn c npaxrnuecxo
rouxn spennx.
B nacroxmee npemx cymecrnymr pasnnunte ncropnuecxn cnoxnnmnecx cncremt, nnn
mxont. Ho cncremo maccaxa moryr nonnmartcx nanpannenne, pasnoopasne npnemon,
rexnnxa n meronxa nx ncnonnennx.
B xauecrne npnmepa moxno nasnart nocrounte cncremt: xnracxn roueunt maccax,
xnoncxn maccax mnany, racxn maccax. B crpanax 3anano Enpont nanonee
nsnecrnt mnecxax n ]nncxax cncremt.
B +ro xnnre peut noer o xnaccnuecxom maccaxe. Ho anntm repmnnom mt yem
nopasymenart oreuecrnennym cncremy, xoropax sa onrne rot ]opmnponannx nopana n
cex mnoxecrno npnemon n rexnnx nosecrnnx na oprannsm uenonexa.
Ornnunrentno uepro n necomnenntm nnmcom xnaccnuecxoro maccaxa xnnxercx ronxoe
n pasnoopasnoe nosecrnne na oprant n rxann (nanpnmep, na xoxy, mtmnt n cycrant), a
raxxe na cocyncrym n nepnnym cncremt.
Ecnn ronopnrt o nenxx n saauax maccaxa, ro moxno ntennrt cneymmne ero
pasnonnnocrn.
1. Osoponnrentnt maccax (nnn rax nastnaemt rnrnennuecxn). On npnmenxercx c
nentm yxpennennx sopontx, nontmennx conpornnnxemocrn saonenannxm n mtmeunoro
ronyca, ynyumennx ]ynxnnonantnoro cocroxnnx oprannsma. nnxercx npexpacntm
cpecrnom n opte c npo]eccnonantntmn npentmn ]axropamn n yromnennem.
2. Heuent maccax. Ocnonnax ero nent noccranonnenne n noepxanne ]ynxnn
oprannsma npn pasnnuntx saonenannxx n rpanmax.
3. Cnoprnnnt maccax. Ero npenasnauenne nomout cnoprcmenam n ocrnxennn
nanntcmnx pesyntraron nocpecrnom ynyumennx ]ynxnnonantnoro cocroxnnx oprannsma.
B cnom ouepet, cnoprnnnt maccax nopasenxercx:
na rpennponount xnnxercx neoremnemo uacrtm rpennponounoro nponecca, crannr
cnonmn saauamn nontmenne yponnx ]nsnuecxnx xauecrn n coxpanenne cnoprnnno
]opmt;
npenapnrentnt (nnn nororonnrentnt) ero ocnonnax saaua saxnmuaercx n
nororonxe pasnnuntx opranon n cncrem cnoprcmena x npecroxme ]nsnuecxo nnn
ncnxo+monnonantno narpysxe, on npononrcx nenocpecrnenno nepe ntcrynnennem nnn
rpennponxo;
noccranonnrentnt ero saaua maxcnmantno tcrpoe noccranonnenne ]nsnuecxnx n
ncnxo+monnonantntx ]ynxnn oprannsma nocne narpysox.
4. Kocmernuecxn maccax. Ero nent ynyumenne cocroxnnx orxptrtx yuacrxon xoxn n
ycrpanenne xocmernuecxnx e]exron, ro ecrt on npnmenxrcx xax nx npo]nnaxrnxn
xoxntx saonenann, rax n n neuentx nenxx.

Ho cnocoy nponeennx ntenxmr cneymmne nnt maccaxa:
cyxo (npononrcx es ncnontsonannx macen n xpemon);
c macnamn, xpemamn n masxmn;
c ncnontsonannem mea;
c mtnom n ane;
xpnomaccax (co ntom);
c ncnontsonannem cnennantntx nncrpymenron (maccaxepon, npncnoconenn nx
roueunoro maccaxa n r. n.);
anount;
annaparnt (c ncnontsonannem +nexrponpnopon, naxyymnt, nonont ym-maccax,
ym Bapxo n np.).

Kaxt npaxrnxymmn cnennanncr nanepnxxa cmoxer pacmnpnrt npenoxennt
cnncox, ocnontnaxct na cocrnenntx snannxx, npo]eccnonantntx nantxax n ontre.
B sanncnmocrn or npnnnnna ]nsnonornuecxoro nosecrnnx, n ocnone xoroporo nexar
cencopno-nererarnnnte pe]nexct, moxno ntennrt cneymmne nnt maccaxa:
roueunt;
nnnent;
cermenrapnt;
nepnocrantnt;
coennnrentno-rxannt.

Maccax moxer trt mecrntm (npn noxantnom nosecrnnn na xaxym-nno onacrt,
nanpnmep na cnnny, ronony n r. n.) nnn omnm (nocneonarentno maccnpymrcx nce yuacrxn
rena).
uacro orentntm noxom ntenxmr ercxn maccax, rax xax on nmeer cnom cnenn]nxy
nponeennx. Ho n nenom on nnnctnaercx n ntmenpnneennym xnaccn]nxannm.

Inana 2
H1o onaen sna1t n yue1t uaccaanc1

B nepnym ouepet neoxonmo snart n conmart +nemenrapnte npannna rnrnent. He
nmeer nnxaxoro snauennx, sannmaerect nt maccaxem npo]eccnonantno nno npocro enaere
ero nnsxnm n snaxomtm. nnnnte norrn, rpxsnte pyxn, necnexax oexa npx nn
ocranxr yonontcrnne xomy-nno (nam n rom uncne) no npemx nponeypt. Ho+romy
craparect ncera, axe n omamne ocranonxe, necrn cex xax npo]eccnonan. 3anomnnre
necxontxo npocrtx, no ouent naxntx npannn.

Hpannno 1. Bc1peuam1 no oeaxe
Bt onxnt ntrnxert onpxrno n yxoxenno. Xenarentno, urot paoun xocrmm tn ns
xnonuaroymaxno rxann n, esycnonno, uncrtm n cnexnm. 3ro nosnonnr nam uyncrnonart
cex xom]oprno, a oprannsmy tmart n nsannr or nnmnero noroorenennx. Pyxana
namero paouero xocrmma onxnt trt xoporxnmn, a cam on ne onxen crecnxrt
nnxenn. He saytre cnxrt xontna, uact n pyrne yxpamennx. Oparnre nnnmanne na
cnon pyxn: onn onxnt trt uncrtmn, a norrn xoporxo nocrpnxenntmn. Kpome roro,
cnenre, urot na namnx pyxax ne tno saycennen, opoanox, noreprocre n ccann.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpannno 2. Hounn1e o soponte
Ouent naxno epeut cnon cnnt n soponte. Cnennanncry nmo onacrn cneyer nomnnrt
o +rom n crapartcx nserart npo]eccnonantntx npenocre (ro ecrt nerarnnnoro
nosecrnnx na oprannsm, cnxsannoro c paoro). uro xe moxer crart nponemo nx
maccaxncra? anare nonpoyem pasopartcx. B nepnym ouepet, +ro paoun nncrpymenr
pyxn. Hepe nauanom paort ntnonnnre pasmnnxy nx pyx: nonpamare nmn n nneuentx,
noxrentx n nyuesanxcrntx cycranax n pasnnuntx nanpannennxx. Pasorpnre naonnte n
rtntnte nonepxnocrn xncre.
nx pasmnnxn pyx moxno ncnontsonart cneymmne ynpaxnennx.
1. Haont ynepert n naont, noxrn pasnecrn n cropont. Btnonnnrt naxnont naone
nnpano-nneno, nnepe-nasa (pnc. 2.1).
//-- Pnc. 2.1. Haxnont naone --//
2. Haonno nonepxnocrtm ono pyxn naannnnart na rtntnym nonepxnocrt pyro,
sarem cmennrt nonoxenne pyx (pnc. 2.2).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 2.2. Haannnnanne ono naontm na
pyrym --//
3. Onepertcx oenmn pyxamn na cron n ctmnrnponart nantnamn nrpy na nnannno.
4. Onepertcx noxrxmn na cron n npoenart xncrxmn xpyronte nnxennx ro n ony, ro n
pyrym cropony.
5. Onepertcx na noxrn, nantnt cnennrt n samox xax moxno cnntnee, orranxnnax naonn
pyr or pyra (pnc. 2.3).
//-- Pnc. 2.3. Orranxnnanne naone pyr or
pyra --//

//-- HPHMEuAHHE --//
Kaxoe ns ynpaxnenn nonropxercx no 56 pas xaxo pyxo.

nx pasmnnxn rynonnma nocnontsyrect cneymmnmn ynpaxnennxmn.
6. Haxnont rynonnma nnpano n nneno (pnc. 2.4).
7. Hpornt n noxcnnne nasa c ynopom xynaxamn (pnc. 2.5).
8. Cnennenne pyx n samox sa cnnno (pnc. 2.6).
//-- Pnc. 2.4. Haxnont rynonnma --//
//-- Pnc. 2.5. Hpornt n noxcnnne --//
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 2.6. Cnennenne pyx n samox sa cnnno --//
9. Vnpaxnenne xomxa-coaxa. Hcxonoe nonoxenne n ynope na npxmtx pyxax, crox
na xonenxx, pyxn n norn na mnpnne nneu. C noxom ntrnyrt cnnny, ro ecrt nepern n
nonoxenne xomxn (pnc. 2.7, a) nnn xaprounoro omnxa, xptmn oma, xopomo
npornyrtcx n nneuax (rax, urot na +rom yponne ne tno nepenoma npxmo no pyxam n reny
o rasa). Ionony narnyrt x xpemno xmxe, xnnor nrxnyrt. C ntoxom nepern n nosy
coaxn (pnc. 2.7, ), ro ecrt maxcnmantno npornyrtcx ncem renom x nony na npxmtx
pyxax. Ionona saneena nasa. Hepexo xomxa-coaxa naunnaercx c ronont n
saxanunnaercx nnxennem no yre.
//-- Pnc. 2.7. Vnpaxnenne xomxa-coaxa: --//
a nonoxenne xomxa;
nonoxenne coaxa

//-- HPHMEuAHHE --//
urot coxpannrt cycrant pyx sopontmn, nomnnre: npn ntnonnennn cnnontx
ynpaxnenn neoxonmo ncnontsonart nx orxromennx nec xopnyca, a pyxn cneyer
epxart maxcnmantno ntnpxmnenntmn.

Eme onn naxnt acnexr nnxnnannx sacrontx xnnenn n pyxax n norax. Hpome ncero
no oxonuannn paort neut na cnnny, nonxrt pyxn n norn nnepx n norpxcrn nmn 2030 c.
Hasonem +ro ynpaxnenne xyuox (pnc. 2.8). 3anomnnre ero n ne npeneperare nm.
//-- Pnc. 2.8. Vnpaxnenne xyuox --//
Xopome npo]nnaxrnxo napnxosnoro pacmnpennx nen nnxnnx xoneunocre xnnxercx
nenorpenaxep nnn nenocnne.
Homnnre o cnoe cnnne. 3opont nosnonounnx +ro sanor xopomero camouyncrnnx,
ntcoxo paorocnoconocrn n npnnonxroro nacrpoennx.
Hpo]eccnonantnomy maccaxncry sa cmeny npnxonrcx mnoroxparno mtrt pyxn, n +ro
moxer ntstnart cyxocrt xoxn. Ho+romy craparect npn mtrte ncnontsonart xpem-mtno n
opaartnart pyxn ynnaxnxmmnm n nnrarentntm xpemom.
Ecnn y nac ntancx nanpxxennt ent n xncrn pyx ouent ycrann (ocoenno moryr
yromnxrtcx nantnt nocne roueunoro, nepnocrantnoro maccaxa), nam nomoryr npocrte,
onaxo ouent +]]exrnnnte ynpaxnennx:
nonnmnre pyxn nnepx n norpxcnre nmn n reuenne 1520 c;
onycrnre pyxn n ncrpxxnnre xncrn;
npoenare naccnnnte nnxennx n cycranax xaxoro nantna, saxnartnax nanen mexy
ontmnm n yxasarentntm nantnamn pyro pyxn;
ntnonnnre pacrxrnnanne nantnen, saxnartnax nx mexy npoxcnmantntmn ]ananramn
yxasarentnoro n cpenero nantnen pyro pyxn, cxaro n xynax.

nx pyx ouent nonesnt cnennantnte nannouxn:
pasnenre n noe uanym noxxy nnrteno cot, crononym noxxy rnnnepnna n nononnny
uano noxxn namartpnoro cnnpra; pyxn ntmore nnn noepxnre n nannouxe n reuenne
10 mnn, nocne uero ntrpnre nacyxo n norpnre n xoxy xpem nx pyx: nem tcrpo
nnnrtnammncx, a neuepom xnpnt;
ntmore pyxn n nannouxe c renntm pacrnopom yxcycno xncnort nnn nnmonnoro coxa
nno n conenom pacrnope (100 r conn na 1 n not, nonapennym cont moxno samennrt
mopcxo);
cenare xonrpacrnoe ononacxnnanne xncre pyx, cmenxx rennym noy npoxnano.

Beuepom yxo sa xoxe onxen trt onee rmarentntm. Pyxn ntmore renno noo c
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mtnom, a nyume cenare nannouxy: rennym c pacrnopom yxcycno xncnort nnn nnmonnoro
coxa nno conenym. Hocne mtrtx nnn nannouxn pyxn nacyxo ntrpnre mxrxnm nonorennem,
nocne uero cmaxtre nx xpemom. Ero cneyer nrnpart no maccaxntm nnnnxm or xonunxon
nantnen o nyuesanxcrnoro cycrana.

Hpannno 3. Pao1an1e c xouqop1ou
Bame paouee mecro (xymerxa, cronnx nx maccaxa, npononmoro n nonoxennn cnx)
onxno coornercrnonart namemy pocry. Ecnn nt cranere oxom x xymerxe, ro xncrt pyxn,
ntrxnyro nont rynonnma nnns, onxna xacartcx paoue nonepxnocrn crona. Ha pnc. 2.9
nsopaxent npannntnoe n nenpannntnoe nonoxennx maccaxncra npn nponeennn maccaxa.
//-- Pnc. 2.9.
Honoxenne maccaxncra npn nponeennn maccaxa: --//
a npannntnoe;
nenpannntnoe

Koneuno, nce ouent nnnnnyantno n ocnonntm xpnrepnem npannntno oprannsannn
paouero mecra yer name yocrno.
Cnennantnte xymerxn nmemr pasnnunte xoncrpyxnnn: c npnnonnmaemtmn noxntm n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
rononntm xonnamn nnn c npncranntmn norononnnxamn n nonoxornnxamn. Cymecrnymr
xymerxn, ntcora xoroptx perynnpyercx c nomomtm mexannuecxoro nnn rnpannnuecxoro
npnnoa, a nnora ncrpeuamrcx n xymerxn c noorpenom. Moxno camocroxrentno
nsroronnrt xymerxy c nanonee noxoxmnmn nx maccaxncra napamerpamn: ntcora 60
80 cm, mnpnna 6568 cm, nnna 200210 cm, nannx namerpom 2535 cm (on
noxnatnaercx no norn nannenra nx npnannx yonoro nonoxennx) n manentxax
nnocxax noymxa. Cnepxy xymerxy noxptnamr nopononom n onnamr cnnrernuecxnm nerxo
mommnmcx marepnanom.
He pexomenyercx npononrt maccax na xecrxnx noxptrnxx n n mxrxnx xponarxx.
Ecnn nt uyncrnyere, uro cron nnsox, nonoxnre no noxxn epenxnnte pycxn, ecnn
ntcox nonpocnre cnennanncron yxopornrt noxxn nnn samennre cron.
3ro ouent naxnt momenr: nn n xoem cnyuae ne npeneperare cocrnenntm xom]oprom.
entrn, sapaorannte n rxxentx ycnonnxx, ne cmoryr xomnencnponart yrpauennoe
soponte!

//-- HPHMEuAHHE --//
Cymecrnyer naop cranaprntx rpeonann, npexnnxemtx x maccaxno xomnare.
Otuno +ro nannune ymtnantnnxa c ropxue n xonono noo, mtna, sepxana, nonorenna,
nyx crynten, nnctmennoro crona, perncrpannonnoro xypnana, rpa]nna c nnrteno noo,
craxana, mnpmt, mxa]a nx xpanennx xanaron. Heoxonmo nmert cnnpronte pacrnopt
oa, pnnnnanrono senenn, xne Fu-6, nnrt, nary, nexonnacrtpt, 3 %-nt nont
pacrnop ammnaxa, xannn nanepnant, nepexnct noopoa, rantx, noxnnnt, nnnner, necounte
uact (na 3, 5, 10, 25 mnn).

Tpy maccaxncra cnxsan c ontmnmn +neprosarparamn, no+romy cneyer nayunrtcx
+xonomnrt cnnt n xax moxno ontme coxpanxrt paorocnoconocrt. anare oparnmcx x
npocrtm, no naxntm npannnam.
He enare nnmnnx nnxenn. B +rom nam nomoryr uerxo nocrannennte saaun n
npannntno ntpannax meronxa. enare nnmt ro, uro ecrnnrentno nyxno. nx +roro ne
nnmnnmn yyr snannx anaromnn n ronorpa]nn mtmn, cocyon n nepnon.
uepeyre. Paorare npano n neno pyxamn nonepemenno. Menxre nonoxennx
xopnyca n nor. Hepememarect ornocnrentno xnnenra, uepeyre nonoxennx crox n cnx.
Hanpnmep, ntnonnxx maccax cron, xncre, nnna, nonocncro uacrn ronont, nt nnonne
moxere npncecrt na cryn.
Paorare pannomepno. Hycrt nnxennx yyr nnanntmn n pnrmnuntmn, a txanne
rnyoxnm n ponntm. Bama paora onxna trt noxoxa cxopee na reuenne pexn
(ocnonarentnoe n nenpeptnnoe), uem na xonxy pon.
Ortxare. B reuenne paouero nx cneyer enart nepeptnt no 5-10 mnn. Ortxare
pannonantno. Bcrpxxnnre pyxn, norn. Btnonnnre nnannte nonoport n naxnont rynonnma.
Moxere npnneut na xymerxy n pnrmnuno, rnyoxo notmart. He cronr n xonne paouero
nx ntnonsart ns xannera n nsnemoxennn. 3anrpa nt onxrt xomy-ro yere nyxnt.
Paorare n yonom mecre. B neane name paouee mecro onxno trt renntm,
cnerntm n ymrntm. Houemy +ro naxno? Bo npemx maccaxa y xnnenra ycnnnnaercx
rennooraua, n mepsnyrt on naunnaer ropaso pantme, uem nt. Btno: n xannere onxno
trt renno, ne menee +2022 C. Hesaecrnonannte n paore yuacrxn rena cronr yxptrt
npocrtnxmn nnn nonorennamn. Ha ncxxn cnyua nmere no pyxo nne nnn oexno.
Paouee mecro onxno trt xopomo ocnemeno, noromy uro nam neoxonmo nnert
opaartnaemte yuacrxn, n nnert xax cneyer. Koneuno, cner ne onxen nrt n rnasa nam
n namemy xnnenry. Hnora no npemx ceancon penaxcnpymmero maccaxa moxno
ncnontsonart npnrnymennoe mxrxoe ocnemenne nycrt xnnenr paccnanrcx n nspemner. A
armoc]epa ymennoro renna n ymra nensmenno napnr ram, re paoraer npo]eccnonan,
nmxmn cnoe eno.

Pasymeercx, nnreptep namero xannera raxxe nmeer ontmoe snauenne. Xorx ecnn
nomemenne uncroe n xopomo nponerpnnaercx, +roro yxe ocrarouno. Onaxo raxne
arpnyrt, xax mystxantnoe conponoxenne, apomarnuecxne namnt n cneun, esycnonno,
naxnt: onn cosamr armoc]epy. Hcnontsyre nx n coornercrnnn c xenannxmn namero
xnnenra n ne crecnxrect npenarart.

Hpannno 4. Hap1nepc1no
uro +ro sa npannno raxoe naprnepcrno? 3ro ne crontxo npannno, cxontxo
neoxonmocrt: nnmt cran naprnepamn, ro ecrt nmtmn, xoroptx oennxer omax nent,
maccaxncr n ero xnnenr cmoryr onrtcx maxcnmantno +]]exrnnnoro pesyntrara. Mt
nomoraem rora, xora nam nomoraer nect mnp raxon npnnnnn, cnoero poa enns nmoro
npo]eccnonana n anno onacrn. 3ro snaunr, uro nmn, yuacrnymmne n nponecce, onxnt
trt sannrepeconant n ycnexe, ynepent n nem n npnnarart nce cnnt nx ocrnxennx
pesyntrara. Ecnn uenonex oparnncx x nam npocro noromy, uro emy nopexomenonan npau, a
cam on ornocnrcx x nponeype maccaxa cxenrnuecxn, ecnn on noancx moe nnn pemnn
nporn xypc maccaxa sa xomnannm, ro nam npnercx nno nepenocnnrart ero, nno es
npomenennx n xoneann npnsnart, uro on ne nam xnnenr (nnpouem, +ro ne nyumn
ntxo).
nx xauecrnennoro maccaxa nemanoe snauenne nmeer ne rontxo yponent
npo]eccnonantntx snann maccaxncra, no n ero omax xyntrypa. Maccaxncr onxen
pacnonoxnrt x cee nannenra, ymert ntcnymart ero n onaart xenannem nomout,
ncnontsyx cnon nantxn n ontr.
Bnnmarentnocrt n repnennnocrt, pyxenmne n raxrnunocrt nor xauecrna,
neoxonmte nam npn paore c nannenrom. Benre cex ponno, cnoxono n ynepenno +rnm
nt nomoxere emy nonepnrt n nenenym cnny maccaxa. Paccxaxnre nannenry o npnnnnnax n
meronxax cnoe paort. Ho npexe ncero ntxcnnre, uero xer or nponeyp cam nannenr.
Kaxax nama ncrpeua onxna nxnmuart n cex nox xanot, npoctt, npenoxennx. 3ro
xacaercx ne rontxo nepnoro ceanca. Kax onn ent ne noxox na pyro, rax n camouyncrnne
nannenra n peaxnnn na maccax moryr menxrtcx. Ho+romy nt onxnt rnxo pearnponart n
crponrt cnom paory n coornercrnnn c norpenocrxmn xnnenra, ero camouyncrnnem n
nacrpoennem. Onpeennre, xaxoe nosecrnne nx nero nanonee npnemnemo n annt
momenr (onee xecrxoe nnn mxrxoe, notcrpee nnn nomenennee).
Baxno yunrtnart npornnonoxasannx x nponeennm maccaxa. Ecnn onn ecrt n
orpannunnamr namy paory, oxcnnre +ro xoppexrno n ennxarno. Hanpnmep, onn ns
nannenron xenaer, urot emy cenann nnrencnnnt cnnono maccax nnxnnx xoneunocre
npn nannunn y nero napnxosnoro pacmnpennx nen. Kax nocrynnrt n +rom cnyuae? Koneuno,
cneyer oxcnnrt, uro raxo maccax emy npornnonoxasan. Hpoemoncrpnpyre cnoe
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nonnmanne nponemt: nopexomenyre nporn narnocrnxy na npemer napnxosno
npoxonmocrn n orcyrcrnnx rpomon. H npn naronpnxrnom creuennn ocroxrentcrn (ro
ecrt ecnn cocyt npoxonmt, es rpomon) nam xnnenr nnont oparnrcx x nam (na ce pas c
nanpannennem or npaua, re maccax yer paspemen). Honeptre, on yer naroapen nam sa
nnnmanne n npo]eccnonantnt noxo. H +ro craner nepntm marom x naprnepcrny.


Inana 3
Kax conepmae1cn uyo

3ra rnana ne npocro rax nonyunna cnoe nasnanne. Bcnomnnm onpeenenne: maccax
pannomepnoe nosecrnne na oprannsm uenonexa pyxamn nnn annaparntmn
npncnoconennxmn c neueno nnn npo]nnaxrnuecxo nentm. Mt moxem samernrt
peaxnnm oprannsma na maccax: ynnert noxpacnenne xoxn or npnnnna xponn,
nouyncrnonart nsannenne or onn n mtmnax n cycranax, nosnnxme nocne
npoonxnrentno rpennponxn, nnn oneruenne npn saonenannn. Onaxo rana
nennrentnoro nosecrnnx cxptra or namnx rnas, n sarnxnyrt nnyrpt cnoero rena, urot
nocmorpert, uro nponcxonr nnyrpn, nam, x coxanennm, ne yacrcx. Koneuno, xnnenram +ry
nn]opmannm snart ne oxsarentno, net onn npnxoxr x maccaxncry sa pesyntrarom. A nor
maccaxncr, urot ocrnut +roro camoro pesyntrara, onxen onaart rnyoxnmn
nosnannxmn n anaromnn uenonexa n nonnmart, xax maccax nosecrnyer na rxann n oprant
uenoneuecxoro rena, xaxne nponecct n mexannsmt nosnonxmr nannenry nouyncrnonart cex
nyume n n xoneunom nrore nsannrtcx or saonenannx. 3rn nponecct n ecrt uyo, rana, n
xoropym onxen trt nocnxmen maccaxncr.
Ecnn xe ronopnrt crpornm xstxom nayxn, ro n mexannsme nosecrnnx maccaxa na
oprannsm npnnxro ntenxrt rpn ]axropa: nepnnt, rymopantnt n mexannuecxn.

Hepnnmn qax1op nosenc1nnn
B nepnym ouepet maccax oxastnaer nosecrnne na nenrpantnym n nererarnnnym
nepnnte cncremt. Ha nauantnom +rane maccaxa nponcxonr paspaxenne penenropon,
xoropte pacnonoxent n xoxe, mtmnax, cyxoxnnnxx, cycranntx cymxax, cnxsxax n crenxax
cocyon. 3arem no uyncrnnrentntm nyrxm nmnyntct, ntsnannte +rnm paspaxennem,
nepeamrcx n nenrpantnym nepnnym cncremy n ocrnramr coornercrnymmnx yuacrxon
xopt ontmnx nonymapn rononnoro mosra. Tam n nosnnxaer omax cnoxnax peaxnnx,
ntstnammax ]ynxnnonantnte cnnrn n oprannsme.
3ror mexannsm tn nopono onncan n paorax pyccxoro ]nsnonora H. H. Hannona. Ho
ero mnennm, n ror nnn pyro penenropnt nepnnt npnop nocrynaer cnrnan or
oprannsma nnn nsnne, ro ecrt ns nnemnero mnpa. Cnrnan rpanc]opmnpyercx n nepnnt
nponecc, n xnnenne nepnnoro nosyxennx. Bosyxenne no nepnntm nonnam, xax no
nponoam, exnr n nenrpantnym nepnnym cncremy n orrya, naroapx ycranonnenntm
cnxsxm, no pyrnm nponoam npnnocnrcx x paouemy oprany, npenpamaxct, n cnom ouepet,
n ocot nponecc xnerox +roro oprana. Tax, naroapx npnunnno-cnecrnenno cnxsn
nponcxonr nsanmoecrnne ncex nnyrpennnx nponeccon n ocymecrnnxercx cnxst c
nnemnnm mnpom.
Pesyntrar nosecrnnx maccaxa na oprannsm uenonexa n ontmo crenenn sanncnr or
roro, xaxne nponecct n annt momenr npeonaamr n ero nenrpantno nepnno cncreme:
nosyxennx nnn ropmoxennx, a raxxe or npoonxnrentnocrn maccaxa, ero npnemon n or
mnororo pyroro.

Iyuopantnmn qax1op nosenc1nnn
B nponecce maccaxa napxy c nepnntm ]axropom neoxonmo yunrtnart n rymopantnt
(or rpeu. humor xnxocrt). eno n rom, uro no nnnxnnem maccaxa n xoxe opasymrcx
n nocrynamr n xpont nonornuecxn axrnnnte nemecrna (rxanente ropmont), npn nomomn
xoroptx conepmamrcx cocyncrte peaxnnn, nepeaua nepnntx nmnyntcon n pyrne
nponecct.
Pyccxne yuente . E. Antnepn, H. C. 3nonnnxn n pyrne n cnonx paorax oxasann, uro
no nnnxnnem maccaxa nponcxonr tcrpoe opasonanne rncramnna [1 - Incramnn
nponsnonoe amnnoxncnort rncrnnna. Coepxnrcx n opranax n rxanxx xnnorntx n
uenonexa; n snaunrentntx xonnuecrnax ocnooxaercx npn anneprnuecxnx peaxnnxx, moxe,
oxore; ntstnaer pacmnpenne xponenocntx cocyon, coxpamenne rnaxo mycxynarypt,
nontmenne cexpennn conxno xncnort n xenyxe n p.] n rncramnnonoontx nemecrn.
Bmecre c npoyxramn enxonoro pacnaa (amnnoxncnoramn, nonnnenrnamn) onn
pasnocxrcx roxom xponn n nnm]t no ncemy oprannsmy n oxastnamr narornopnoe nnnxnne
na cocyt, nnyrpennne oprant n cncremt. Tax, rncramnn, ecrnyx na nanoueunnxn,
ntstnaer nontmennoe ntenenne apenannna.

Mexannuecxnn qax1op nosenc1nnn
Tpern ]axrop nosecrnnx maccaxa na oprannsm uenonexa mexannuecxn
npoxnnxercx n nne pacrxrnnannx, cmemennx, annennx, npnnoxmnx x ycnnennm
nnpxynxnnn nnm]t, xponn, mexrxaneno xnxocrn, yanennm xnerox +nnepmnca n p.
Mexannuecxoe nosecrnne npn maccaxe ycrpanxer sacronte xnnennx n oprannsme,
ycnnnnaer omen nemecrn n xoxnoe txanne n maccnpyemom yuacrxe rena. uaxrnuecxn
name ocnonno nentm yer nsyuenne mexannuecxoro nosecrnnx, naroapx xoropomy
axrnnnsnpyercx nepnnoe n rymopantnoe nosecrnne.

//-- BHHMAHHE --//
antme nam npnercx ncnomnnrt xypc anaromnn. nocrapancx orpannunrtcx rontxo
camo neoxonmo nn]opmanne, es snannx xoropo nentsx cunrart cex
npo]eccnonantntm maccaxncrom, n npenonecrn ee rax, urot nam tno nnrepecno unrart.
He npeneperare +ro rnano: ecnn mt xornm crart nonmennxamn, ro npocro oxsant
snart, xax rnopxrcx uyeca.


Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Koaa

Hs mxontnoro xypca nonornn nt, onxno trt, snaere, uro xoxa cocrannxer oxono 20 %
or macct uenoneuecxoro rena, a ee omax nnomat ocrnraer 1,52 m. Ha omynt ona mxrxa n
+nacrnuna, no onaaer nexoroptm nanpxxennem rypropom. Ona uacrnuno noxptra
nonocamn n y nopmantno ynnranntx nme cnaxena xnpono npocnoxo.
Koxa samnmaer nam oprannsm or nenaronpnxrntx nnemnnx nosecrnn
(mexannuecxnx, xnmnuecxnx n nonornuecxnx). Cnoxnemne nponecct, npoxoxmne n
xoxe, ononnxmr, a nnora n ynnpymr ]ynxnnn nexoroptx nnyrpennnx opranon.
3oponax nonepxnocrt xoxn yuacrnyer n nponeccax txannx, omena nemecrn,
rennoomena, ntneennx ns oprannsma nnmne not n orpaoranntx npoyxron.
Koxa ntnonnxer ouent naxnym nx oprannsma ]ynxnnm ]ynxnnm rennoperynxnnn. B
pesyntrare rennonsnyuennx, rennonponeennx n ncnapennx not uepes xoxy ntenxercx
80 % opasymmerocx n oprannsme renna. Temneparypa xoxn y soponoro uenonexa na
pasnnuntx yuacrxax rena cocrannxer 32,0-36,6.

C1poenne xoan
Crpoenne xoxn uenonexa noxasano na pnc. 3.1.
//-- Pnc. 3.1. Crpoenne xoxn
uenonexa [2 - Hocone no nonornn nx nocrynammnx n nyst / Ho pe. A. B. Ianxnno.
2-e ns., Mn. Btm+max mxona, 1978.]: --//
1 +nnepmnc;
2 cocrnenno xoxa;
3 xnponax xneruarxa;
4 noronax n 5 cantnax xenest;
6 nonoc;
7 +nnrennantnoe xopnenoe nnarannme;
8 nepnnte oxonuannx;
9 xoxnax nena;
10 xoxnax aprepnx

Hnocxne oporonenmne xnerxn napyxnoro cnox nocrenenno ormenymnnamrcx n
samenxmrcx nontmn ns nnxnero cnox.
Porono cno ornnuaercx ynpyrocrtm, nnoxo nponycxaer noy n renno, saro xopomo
nponycxaer xncnopo n ornnuaercx ntcoxo conpornnnxemocrtm x mexannuecxnm n
armoc]epntm nosecrnnxm. Tonmnna poronoro cnox neonnaxona: on ronme na noomnax,
naonxx, n xronuno onacrn, ro ecrt n rex mecrax, na xoropte oxastnaercx ontmee
annenne. Hnxnn cno +nnepmnca nectma uyncrnnrenen x pasnnunoro poa
npnxocnonennxm. On ne coepxnr cocyon n nonyuaer nnranne ns mexrxanentx mene.
epma (cocrnenno xoxa) npecrannxer coo coennnrentnym rxant, cocroxmym ns nyx
nnon nonoxon: xonnarenontx n +nacrnuntx. B ne pacnonoxent noronte n cantnte
xenest, xponenocnte n nnm]arnuecxne cocyt, nepnnte nonoxna, uyrxo pearnpymmne na
renno, xono n raxrnntnte paspaxennx. Ee nepnnte oxonuannx cnxsant c nenrpantno
nepnno cncremo.
B xoxe nmeercx oxono 2 mnn norontx xenes, ocoenno mnoro nx na noomnax n naonxx.
Cama xenesa pacnonaraercx n epme, a ee ntnonax nporoxa ntxonr mexy xnerxamn
+nnepmnca. 3a cyrxn noronte xenest ntenxmr 600900 mn nora, cocroxmero n ocnonnom
ns not (9899 %). B cocran nora raxxe nxoxr mouennna, conn menountx merannon n p.
Hpn cnntntx ]nsnuecxnx narpysxax n nore nontmaercx coepxanne monouno xncnort n
asorncrtx nemecrn.
Innoepma (noxoxnax xnponax xneruarxa) npecrannxer coo ptxnym coennnrentnym
rxant, n xoropym nxnmuent rpynnt xnpontx xnerox, opasymmnx neontmne xnponte
ontxn. B noxoxnym xneruarxy neprnxantno nxoxr aprepnantnte cocyt, nnrammne
xoxy. Hymne or aprepn ronxne aprepnont n xannnnxpt nanpannxmrcx nnepx x
cocouxam n nrnyt noxoxno xneruarxn x norontm n cantntm xenesam, a raxxe x
nonocxntm cocouxam. Aprepnantnte cocyt conponoxamrcx nenosntmn n nmecre
opasymr noxoxnym n cocouxonym cert.
B nococouxonom cnoe naunnamrcx nnm]arnuecxne cocyt, opasymmne nococouxonym
n noxoxnym cert, a nmecre c mexxnerountmn npocrpancrnamn nnm]arnuecxym cncremy
xoxn.
Mtmnt, nenocpecrnenno cnxsannte c xoxe, pasenxmrcx na nonepeunononocarte n
rnaxne. Hepnte +ro mnmnuecxne mycxynt, xoropte ncrynamr n mecrnt xonraxr c
xoxe n npn coxpamennn cnnramr ee. Bropte naxoxrcx n momonxe, rpynom cocxe,
crenxax xponenocntx n nnm]arnuecxnx cocyon, onn conponoxamr nonocxnte nyxonnnt
(npn oxnaxennn nonepxnocrn rena ocnonanne nonoca naroapx rnaxomtmeuntm
xnerxam nonnmaercx, noxnnxercx rycnnax xoxa).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Koxa cnaxaercx xpontm c nomomtm aprepn. Hpnuem n mecrax, noneprammnxcx
ontmemy annennm, nx cert ryme, a camn onn nmemr nsnnnncrym ]opmy, uro
npeoxpanxer nx or pasptna npn cmemennn xoxn.
Crenent nactmennocrn xoxn xpontm ouent nennxa: n ne moxer naxonrtcx o ono
rpern nce xponn oprannsma.
Ho xponenocntmn cocyamn n xoxe pacnonoxena pasnernnennax cert nnm]arnuecxnx
xannnnxpon.
Btxo cantntx xenes, xax npannno, orxptnaercx n cymxn nonoc, no+romy onn
pacnonoxent n ocnonnom na nonocxntx yuacrxax xoxn. Fontme ncero cantntx xenes
naxonrcx na xoxe nnna. Xonecrepnnonte xnpt, ntenxemte +rnmn xenesamn, ne
pasnaramrcx mnxpooprannsmamn, no+romy onn xnnxmrcx xopome samnro xoxn or
nnemne nn]exnnn.
3a ent cantnte xenest ntpaartnamr or 2 o 4 r xnpa, xoropt pannomepno
pacnpeenxercx no nce nonepxnocrn xoxn. Konnuecrno ntenxemoro xnpa sanncnr or
nospacra, a raxxe or cocroxnnx nepnno cncremt.
Hecmorpx na cnoxnoe crpoenne, xoxa npecrannxer coo ennoe nenoe, n ee ]ynxnnn
recno cnxsant c exrentnocrtm ncero oprannsma n nenrpantno nepnno cncremt.

Bosenc1nne uaccaaa na xoay
Vxe anno nomeueno, uro uame ncero nepnte nnemnne npnsnaxn saonenannx
npoxnnxmrcx nmenno na xoxe. 3ro moryr trt noxpacnenne, nontmennax
uyncrnnrentnocrt xoxn, ee upesmepnax cyxocrt nno, naoopor, ptxnocrt. Koxa moxer
uecartcx, repxrt uyncrnnrentnocrt, ncntrtnart noxantnanne, noxptnartcx nxrnamn,
rnonnuxamn nnn ctntm. Hepeuncnennte npnsnaxn cnnerentcrnymr o napymennxx
paort nnyrpennnx opranon nnn o nauane saonenannx.
Tenept nt snaere, uro xoxa uenonexa nepasptnno cnxsana co ncem oprannsmom
xponenocntmn cocyamn, nepnntmn oxonuannxmn n r. . Hmenno no+romy mexannuecxoe
nosecrnne na xoxy n nponecce maccaxa ntstnaer ornernym peaxnnm oprannsma. Maccax
moxer ycnoxonrt n ntsnart nosyxenne, ycxopnrt n saropmosnrt nponecct
xnsneexrentnocrn. 3ro sanncnr or npnemon, cnnt, nnrentnocrn n remna nosecrnnx, a
raxxe or ocoennocre maccnpyemoro yuacrxa rena.
Cymecrnymr cneymmne mexannsmt nosecrnnx maccaxa na xoxy.
uepes xoxy paspaxenne nepeaercx n nenrpantnym nepnnym cncremy, xoropax
onpeenxer ornernym peaxnnm oprannsma n ero orentntx opranon.
Maccax cnococrnyer yanennm c nonepxnocrn xoxn orxnnmnx porontx xnerox
+nnepmnca, uro, n cnom ouepet, ynyumaer paory cantntx n norontx xenes.
B nponecce maccaxa ynyumaercx cnaxenne xoxn xpontm n ycrpanxercx nenosnt
sacro.
Temneparypa maccnpyemoro yuacrxa nontmaercx, a snaunr, ycxopxmrcx omennte n
]epmenrarnnnte nponecct.
Paccmorpnm pesyntrart nosecrnnx maccaxa na xoxy.
Maccnpyemax xoxa cranonnrcx posono n ynpyro ns-sa ycnnennoro xponocnaxennx.
Conpornnnxemocrt xoxn mexannuecxnm n remneparypntm nosecrnnxm snaunrentno
nospacraer.
Hornaxnnanne ycxopxer nnxenne nnm]t n nnm]arnuecxnx cocyax n ycrpanxer
sacronte xnnennx n nenax. Hpnuem noonte nponecct pacnpocrpanxmrcx ne rontxo na
maccnpyemt yuacrox rena, no n na nnsnexamne yuacrxn. 3ro rax nastnaemoe
orcactnammee ecrnne maccaxa, xoropoe oxcnxercx cnnxennem annennx n
maccnpyemtx cocyax.
Hontmaercx xoxno-mtmeunt ronyc, ynyumaercx nnemnn nn xoxn: ona cranonnrcx
nexno, rnaxo n +nacrnuno.
Vcxopenne omena nemecrn n xoxntx rxanxx nonoxnrentno nnnxer na omn omen
nemecrn n oprannsme.


Bny1pennne opranm

Bnyrpennne oprant pacnonaramrcx n nonocrxx rena (rpyno, pmmno n nonocrn rasa),
a raxxe n onacrn ronont n men. Onn yuacrnymr n omenntx nponeccax, nponcxoxmnx n
oprannsme, n cnaxennn ero nnrarentntmn nemecrnamn n ntneennn orpaoranntx
npoyxron omena nemecrn (pnc. 3.2).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//--
Pnc. 3.2. Bnyrpennne oprant uenonexa [3 - Kax ycrpoen nam oprannsm. CH.: H Hena;
M.: OHMA-HPECC, 2000.]: --//
1 nnmeno;
2 xenyox;
3 noxenyounax xenesa;
4 ronxax xnmxa;
5 roncrax xnmxa;
6 annennxc;
7 xenunt nystpt;
8 neuent

Knaccnqnxannn nny1pennnx opranon
B sanncnmocrn or nponcxoxennx, ocoennocre crpoennx, ronorpa]nn n ]ynxnn
nnyrpennne oprant oennxmr n cncremt, nnn annapart opranon. Tax, ntenxmr
nnmenapnrentnym, txarentnym, ntennrentnym n nononym cncremt. Oprant
nnmenapnrentno cncremt pacnonaramrcx n onacrn ronont n men, n rpyno n pmmno
nonocrxx, n nonocrn rasa; oprant txarentno cncremt naxoxrcx n onacrn ronont n men,
n rpyno nonocrn, a ntennrentno n nonono cncremt n pmmno nonocrn n nonocrn
rasa. Kpome roro, n rpyno nonocrn, pxom c opranamn txannx (nerxnmn), pacnonaraercx
cepne, ornocxmeecx x xponenocno cncreme, n pmmno nonocrn nmecre c opranamn
nnmenapnrentno cncremt naxonrcx cenesenxa. Ocoym rpynny opranon cocrannxmr
+noxpnnnte xenest, nnn xenest, ne nmemmne ntnontx nporoxon.
Ho crpoennm nnyrpennne oprant npnnxro ennrt na napenxnmarosnte n rpyuarte, nnn
nonte.
Hapenxnmarosnte oprant nocrpoent ns paoue rxann (napenxnmt), n xoropym nxoxr
cnennannsnponannte xnerounte +nemenrt n coennnrentnorxannax crpoma. K
napenxnmarosntm opranam ornocxrcx neuent, noxenyounax xenesa, nerxne, nouxn n p.
Crpoma ntnonnxer onopnym (mxrxn ocron) n rpo]nuecxym ]ynxnnn, n ne pacnonaramrcx
xponenocnte n nnm]arnuecxne cocyt, nepnt.
Tpyuarte (nonte) oprant nmemr nn rpyxn ontmero nnn mentmero namerpa
(nnmeno, xenyox, xnmxa, rpaxex, mouerounnxn n p.), crenxn xoropo orpannunnamr
nonocrt.

Bosenc1nne uaccaaa na nny1pennne opranm
Bosecrnne maccaxa na txarentnym cncremy npoxnnxercx n rom, uro naroapx
pe]nexropntm cnxsxm ynyumamrcx ponxonerounoe xponoopamenne n ponxnantnax
npoxonmocrt. txanne cranonnrcx rnyxe, cnoxonee n pexe, nocxontxy nerxne nocne
nponeypt nenrnnnpymrcx axrnnnee n snaunrentno pannomepnee, uem o nee. Maccax
rpyno xnerxn, ocoenno mexpeepntx npomexyrxon, ynyumaer ]ynxnnm txarentntx
mtmn, uro, n cnom ouepet, cnococrnyer nyumemy nactmennm oprannsma xncnopoom,
ntneennm npoyxron omena, cnnmaer uyncrno ycranocrn. Maccnpyx rpynym xnerxy,
cnnny, txarentnte mtmnt, a raxxe cannnnax rpynym xnerxy, moxno ynennunrt
nenrnnxnnm coornercrnymmnx cermenron nerxnx n xponoopamenne n nnx.
Ecnn ronopnrt o pmmno nonocrn, ro maccax crnmynnpyer nepncrantrnxy rnaxnx
mtmeuntx nonoxon, rem camtm ynyumax paory xenyxa n xnmeunnxa, ynennunnaer
ntenenne xenun, perynnpyer exrentnocrt xenes nnyrpenne cexpennn. Ocoenno
+]]exrnnno ero nnnxnne npn saonenannxx, cnxsanntx c ymentmennem axrnnnocrn rnaxnx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mtmeuntx nonoxon nnmenapnrentnoro rpaxra (n uacrnocrn, npn aronnuecxnx sanopax).
Maccax narornopno nosecrnyer na cncremy ntenennx, rax xax no ero nnnxnnem
ycnnnnaercx ntneenne npoyxron omena: asorncrtx oprannuecxnx nemecrn mouennnt,
moueno xncnort, mnnepantntx cone xnopncroro narpnx, neoprannuecxoro ]oc]opa.
Mnorne yuente n cnonx paorax ormeuann, uro nontmennoe moueorenenne n ntenenne
asora moryr npoonxartcx n reuenne 2026 u nocne nponeennx maccaxa.


Hepnnan cnc1eua

Xnsneexrentnocrt ncex cncrem oprannsma perynnpyer n xoopnnnpyer nepnnax cncrema.
Ee cymecrnennax pont saxnmuaercx n oecneuennn ]ynxnnonantnoro enncrna n
nenocrnocrn oprannsma. Ona oycnonnnnaer nsanmoecrnne mexy oprannsmom n nnemne
cpeo, perynnpyer ]nsnonornuecxne nponecct, nporexammne n xnerxax, rxanxx, opranax, a
raxxe xonrponnpyer paory cxenerntx mtmn, perynnpyx crenent nx nanpxxennx nnn
paccnanennx, cnny n cxopocrt mtmeunoro coxpamennx. Ona ynpannxer paoro cepna n
xenes nnyrpenne cexpennn, omenom nemecrn, nnxennxmn n +monnxmn.
Hepnnax cncrema uenonexa nopasenxercx na na ocnonntx orena: nenrpantnym (HHC)
n nepn]epnuecxym. K nepnomy oreny nenrpantno nepnno cncreme ornocxr cnnnno
n rononno mosr.
Cnnnno mosr nmeer cermenrapnoe crpoenne n cocronr ns 31 cermenra. Pasnnuamr 8
mentx, 12 rpyntx, 5 noxcnnuntx, 5 xpecrnontx n 1 xonunxont cermenr (pnc. 3.3).
//-- Pnc. 3.3. Cermenrapnoe enenne cnnnnoro mosra [4
- Bacnuxnn B. H. Heuent n rnrnennuecxn maccax: npaxrnuecxoe pyxonocrno / B. H.
Bacnuxnn. 3-e ns. Mn.: Fenapyct, 1997.]: --//
C ment oren;
Th(D) rpyno oren;
L noxcnnunt oren;
S xpecrnono-xonunxont oren

V xaxoro ns cermenron ecrt ne napt nepnon nepenne n sanne xopemxn. Hepenne
xopemxn ntxoxr ns nero, a sanne nxoxr. 3a npeenamn nosnonounoro xanana xopemxn
cnnnamrcx, opasyx npn +rom cnnnnomosrono nepn. Kaxomy cnnnnomosronomy nepny
coornercrnymr onn ns 31 cermenra n onpeenennax ]ynxnnx.

Ceruen1apnoe c1poenne 1ena
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Heontmoe, no ouent naxnoe ononnenne x +ro rnane. Hpexe uem npncrynnrt x
nsyuennm maccaxntx npnemon n npnmenennm nx na npaxrnxe, nam neoxonmo ncnomnnrt
o cermenrapnom crpoennn uenonexa (cm. npetymn nopasen), npome ronopx, o rom, sa
xaxo yuacrox rena orneuaer onpeenennt cnnnnomosrono nepn (cm. npetymn
nopasen).

//-- HPHMEuAHHE --//
B XIX n. anrnnuannn Ie n pyccxn xnnnnnncr I. A. 3axaptnn oparnnn nnnmanne na ro,
uro saonenanne xaxoro-nno nnyrpennero oprana ntstnaer nontmenne uyncrnnrentnocrn
na orentntx yuacrxax xoxn. Bnocnecrnnn +rn yuacrxn crann nastnartcx sonamn
3axaptnna-Iea. Homnmo nontmenno uyncrnnrentnocrn, n +rnx sonax moryr nanmartcx
nanpxxenne n onesnennocrt mtmn.

Kaxt cermenr nonyunn ycnonnoe oosnauenne, xoropoe npoennpyercx na
onpeenennt yuacrox rena uenonexa. Taxxe na rene nmemrcx pe]nexropnte sont,
orneuammne sa nnyrpennne oprant. Ha pnc. 3.4 uerxo nnno, uro nnora pe]nexropnte n
cermenrapnte sont moryr connaart, a nnora ner. Bosecrnne na pe]nexropnte sont
oxastnaer nosecrnne na coornercrnymmne oprant uenonexa.
3ra cxema (cm. pnc. 3.4) nosnonnr nerue yxastnart n naxonrt neoxonmt cermenr nx
nponeennx maccaxa na orentntx yuacrxax rena. Vcnonrt n sanomnnrt pacnonoxenne
cermenron, orneuammnx sa onpeenennt yuacrox rena, nomoxer ran. 3.1.
//-- Pnc. 3.4. enenne rena na cermenrt n pe]nexropnte sont: --//
1 cepne, nocxoxmax uacrt aoprt;
2 nerxne n ponxn;
3 xenyox;
4 xnmeunnx;
5 npxmax xnmxa;
6 neuent, xenunt nystpt;
7 noxenyounax xenesa;
8 cenesenxa;
9 nouxn, mouerounnxn;
10 moueno nystpt;
11 npecrarentnax xenesa;
12 xnuxn, npnarox xnuxa;
13 marxa, xnunnx
//-- Tannna 3.1. Coornercrnne cermenra nnyrpennnm opranam --//

Cermenr: C, D Opran: Herxne

Cermenr: C cnpana
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Opran: Cepne n nocxoxmax uacrt aoprt, noxenyounax xenesa, cenesenxa, xenyox,
nenanarnnepcrnax xnmxa

Cermenr: C Opran: Heuent n xenunt nystpt, xnmeunnx

Cermenr: D Opran: Cepne

Cermenr: D cnena
Opran: Xenyox

Cermenr: D cnpana
Opran: nenanarnnepcrnax xnmxa

Cermenr: D cnena
Opran: Hoxenyounax xenesa

Cermenr: D cnena
Opran: Cenesenxa

Cermenr: D cnpana
Opran: Heuent n xenunt nystpt

Cermenr: D-L Opran: Knmeunnx

Cermenr: D-L Opran: Marxa

Cermenr: D-L Opran: Houxn

Cermenr: D , L, S Opran: Hpecrarentnax xenesa

Cermenr: D, L Opran: Hpxmax xnmxa

Cermenr: D L, S Opran: Moueno nystpt

Cermenr: D, L Opran: nunnx

Cnnnno n rononno mosr cocroxr ns ceporo n enoro nemecrna. Cepoe nemecrno +ro
cxonnennx nepnntx xnerox nmecre c nx xoporxnmn pasnernnxmmnmncx orpocrxamn. Fenoe
nemecrno +ro nepnnte nonoxna, opasonannte nnnntmn orpocrxamn nepnntx xnerox.
3rn orpocrxn nmemr mnennnonym oonouxy, npnammym nonoxnam ent nner. Hepnnte
nonoxna opasymr nponoxmne nyrn cnnnnoro n rononnoro mosra, cnxstnax pasnnunte
orent HHC n pasnnunte xpa (nepnnte nenrpt) mexy coo.
Hepn]epnuecxax nepnnax cncrema cocronr ns xopemxon, cnnnnomosrontx n uepenntx
nepnon, nx nerne, cnnerenn n ysnon, naxoxmnxcx n pasnnuntx orenax rena uenonexa.
Hpn maccaxe nanontmemy nosecrnnm nonepramrcx xoxnte nepnt (pnc. 3.5).
//-- Pnc. 3.5.
Koxnte nepnt [5 - Bacnuxnn B. H. Heuent n rnrnennuecxn maccax: npaxrnuecxoe
pyxonocrno / B. H. Bacnuxnn. 3-e ns. Mn.: Fenapyct, 1997.]: --//
a cnepen:
1 nont (I nernt rponnunoro nepna);
2 nornasnnunt (II nernt rponnunoro nepna);
3 noopoount (III nernt rponnunoro nepna);
4 nepenne n narepantnte xoxnte nernn mexpeepntx nepnon;
5 mtmeuno-xoxnt nepn nneua;
6 menantnt napyxnt xoxnt nepn nneua;
7 napyxnte xoxnte nernn mexpeepntx nepnon;
8 menantnt xoxnt nepn npenneutx;
9 nepenne xoxnte nernn mexpeepntx nepnon;
10 napyxnt xoxnt nepn npenneutx;
11 napyxnt xoxnt nepn epa;
12 xoxnax nernt nonsomno-noupennoro nepna;
13 nononax nernt epenno-nononoro nepna;
14 xoxnax nernt epennoro nepna;
15 xoxnax nernt sannparentnoro nepna;
16 menantnt noxoxnt nepn nxpt;
csan:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
1 sanne nernn rpyntx nepnon;
2 sann xoxnt nepn nneua;
3 sann xoxnt nepn npenneutx;
4 nepxnn xronunt nepn;
5 rpymennnt nepn;
6 nnxnn xronunt nepn;
7 sann xoxnt nepn epa;
8 narepantnt xoxnt nepn nxpt

Hepnt xoxn enxrcx na mxxornte n esmxxornte. Fesmxxornte, nnn cnmnarnuecxne,
nepnnte nonoxna conponoxamr n onneramr xponenocnte cocyt. Mxxornte nepnnte
nonoxna repxmr cnom oonouxy n onacrn nepn]epnuecxnx oxonuann, xoropte nno
tnamr cnoontmn, nno coepxar anernnxonnn n p., uro cosaer naronpnxrnte
ycnonnx nx mtmeuno exrentnocrn, ycxopxx nepeauy nepnnoro nosyxennx or onnx
+nemenron x pyrnm.
Kpome roro, n sanncnmocrn or ntnonnxemtx ]ynxnn nepnnym cncremy moxno
nopasennrt na comarnuecxym n nererarnnnym.
Comarnuecxax nepnnax cncrema oecneunnaer cnxst nepnon c renom, a nmenno c xoxe n
cxenerntmn (nponsnontntmn) mtmnamn. 3ror oren nepnno cncremt orneuaer sa
nsanmoecrnne oprannsma c nnemne cpeo c nomomtm xoxno uyncrnnrentnocrn n
opranon uyncrn.
Bererarnnnax nepnnax cncrema orneuaer sa cnxst nepnon c nnyrpennnmn opranamn,
xenesamn, n rom uncne +noxpnnntmn, c nenponsnontno (rnaxo) mycxynarypo opranon,
xoxn, cocyon, cepna, a raxxe perynnpyer omennte nponecct no ncex opranax n rxanxx.
Baxno snart, uro nererarnnnax nepnnax cncrema, n ornnune or comarnuecxo, ynpannxer
nponcxoxmnmn no nnyrpennnx opranax nponeccamn, ne nounnxmmnmncx cosnarentnomy
xonrponm.

//-- BHHMAHHE --//
Orner oprannsma na nnemnee paspaxenne nocpecrnom nepnno cncremt nastnaercx
pe]nexcom. Pe]nexropnt mexannsm tn onncan n paorax pyccxoro ]nsnonora H. H.
Hannona n ero nocneonarene. Hmn tno oxasano, uro n ocnone ntcme nepnno
exrentnocrn nexar npemennte nepnnte cnxsn, xoropte opasymrcx n xope ontmnx
nonymapn rononnoro mosra n orner na pasnnunte nnemnne paspaxnrenn.


Bosenc1nne uaccaaa na nepnnym cnc1euy
Bnnxnne maccaxa na nepnnym cncremy, xax n na pyrne cncremt oprannsma, sanncnr or
crenenn n cnocoon nosecrnnx na npopaartnaemte sont n nnnnnyantntx
ocoennocre nannenra.
Inynna nosecrnnx. Hpn rnyoxom maccaxe (cnntnoe naannnnanne) nanmaercx
cnnxenne nosyxennx (ropmoxenne), n ro npemx xax nonepxnocrnt maccax (cpene n
mano cnnt) ronnsnpyer oprannsm.
Cxopocrt ntnonnennx. Hemanonaxnoe snauenne nmeer n cxopocrt ntnonnennx maccaxa.
Tax, tcrpt remn ynennunnaer nosynmocrt nepnno cncremt, a menennt cnnxaer.
Cpenn remn n npnemt, ntnonnennte co cpene cnno, oxastnamr nerpantnoe
nosecrnne, nnsxoe x ycnoxannammemy.
nnrentnocrt maccaxa. Ha nponecct nosyxennx n ropmoxennx nnnxer raxxe
npoonxnrentnocrt maccaxa. nnrentnt n rnyoxn maccax, ntnonnxemt n menennom
remne, ntstnaer ropmoxenne; xparxonpemennt n nonepxnocrnt, ntnonnxemt n
tcrpom remne, naoopor, nosyxaer nepnnte nponecct.
Hpopaartnaemte sont. Hpn mexannuecxom nosecrnnn na xoxy nepno ncera
pearnpyer nepnnax cncrema, noctnax nmnyntct n xopy rononnoro mosra. 3arem n
sanncnmocrn or nosecrnnx rononno mosr noaer cnrnant ocrantntm nnyrpennnm
opranam. C +roro, moxno cxasart, n naunnaercx neuenoe nosecrnne maccaxa. C nomomtm
maccaxntx npnemon, ocoenno nnpannn, moxno axrnnnsnponart nepnt, perynnpymmne
exrentnocrt xenes nnyrpenne cexpennn. Hanpnmep, ncnontsyx npnem nnpannn n onacrn
xenyxa, moxno ycnnnrt ntenenne xenyounoro coxa, a nosecrnyx na onacrt neuenn
nopmannsonart ]ynxnnn orenennx. Vapnte npnemt na rpyno xnerxe, na onacrtm
cepna, samenxmr n ycnoxannamr cepeunym exrentnocrt, uro oxcnxercx
pe]nexropntm nnnxnnem na nernn nyxammero nepna.

Maccax raxxe snaunrentno nnnxer na omee camouyncrnne uenonexa n ero nacrpoenne;
ynyumaer paory nepnno cncremt, nontmaer paorocnoconocrt n coecrnyer
penaxcannn. Heapom n nocnenee npemx maccaxnte xannert, panno xax n xannert
ncnxonornuecxo pasrpysxn, nce uame crann noxnnxrtcx na xpynntx npenpnxrnxx n n
oprannsannxx, re nmn ncntrtnamr nontmennte ymcrnennte nnn ]nsnuecxne narpysxn,
a raxxe paoramr n nnrencnnnom pexnme.

//-- BHHMAHHE --//
Heoxonmo yunrtnart, uro npn mnoroxparnom npnmenennn moxer ntpaartnartcx n
saxpennxrtcx ycnonnt pe]nexc na maccax. Cpen cymecrnymmnx npnemon maccaxa
nanonee ntpaxenntm pe]nexropntm ecrnnem onaaer nnpannx (ocoenno
mexannuecxax).



Cepeuno-cocync1an cnc1eua

K cepeuno-cocyncro (xponenocno) cncreme ornocxrcx cepne n xponenocnte cocyt.
Ona rpancnoprnpyer xpont, a nmecre c ne xncnopo, nnrarentnte n perynxropnte
nemecrna (rnmxosy, enxn, ropmont, nnramnnt n p.) x opranam n rxanxm n ntnonr ns nnx
npoyxrt omena nemecrn. Kponenocnte cocyt orcyrcrnymr nnmt n +nnrennantnom
(noxponnom) cnoe xoxn n cnnsncrtx oonouxax, n nonocax, norrxx, poronnne rnasnoro
xnoxa n cycranntx xpxmax.
Ocnonnax ]ynxnnx xponenocno cncremt oecneuenne omena nemecrn mexy rxanxmn
n nnemne cpeo: cnaxenne rxane xncnopoom n +neprernuecxnmn nemecrnamn n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
yanenne npoyxron omena.

Opranm cepeuno-cocync1on cnc1eum
Kponenocnax cncrema cocronr ns ontmoro n manoro xpyron xponoopamennx. B ontmom
xpyre xponoopamennx aprepnantnax xpont ns nenoro xenyouxa cepna nocrynaer n aopry,
aprepnn, aprepnont, xannnnxpt, nenynt, nent. B manom xpyre xponoopamennx nenosnax
xpont ns npanoro xenyouxa cepna nocrynaer n nerounym aprepnm, aprepnont n
xannnnxpt nerxnx, re ona nactmaercx xncnopoom n no nerountm nenam nnnnaercx n
nenoe npecepne.
Inannt opran xponenocno cncremt cepne, pnrmnuecxne coxpamennx xoroporo
nponnramr xpont no cocyam. Cocyt, necymne xpont or cepna x opranam, nastnamrcx
aprepnxmn, a npnnocxmne xpont x cepny nenamn. Mtmnt, coxpamaxct, npnnoxr n
nnxenne nenosnym xpont. B nenax naxoxrcx cnennantnte xnanant, xoropte
oecneunnamr nocrynarentnoe nnxenne xponn x cepny n npenxrcrnymr ee oparnomy
roxy. Cxopocrt nnxennx xponn n nenax nnxe, uem n aprepnxx. annenne nenosno xponn
nesnaunrentno.
B opranax n rxanxx xponenocnax cncrema opasyer cert menxnx cocyon xannnnxpon.
Kannnnxpt moryr nsmenxrt cno npocner n sanncnmocrn or axrnnnocrn oprana. He nce
xannnnxpt nocroxnno orxptrt (ro ecrt nponycxamr xpont). B axrnnno paorammnx
opranax n rxanxx uncno orxptrtx (]ynxnnonnpymmnx) xannnnxpon ynennunnaercx, uro
cnococrnyer nnrencnnnomy nporexannm nponeccon omena nemecrn.
Hnm]arnuecxax cncrema cocronr ns nnm]arnuecxnx cocyon, pasnernnxmmnxcx n opranax
n rxanxx: menxne xannnnxpt cnnnamrcx n onee xpynnte cocyt n anee n
nnm]arnuecxne crnont n nporoxn. Omee xonnuecrno nnm]arnuecxnx cocyon no mnoro
pas npentmaer xonnuecrno xponenocntx cocyon. Onn opasymr na nnm]arnuecxnx
crnona, xoropte nnaamr n xpynnte nent oxono cepna.
Hnm]a omtnaer nce xnerxn oprannsma. Ona nnxercx ncnecrnne onee ntcoxoro
annennx n nnm]arnuecxnx cocyax, uem n xponenocntx, nannunx ontmero uncna
xnananon, npenxrcrnymmnx ee oparnomy roxy, coxpamennx oxpyxammnx ee cxenerntx
mtmn, npncactnammero ecrnnx rpyno xnerxn npn noxe n nyntcannn xpynntx
aprepn. Cxopocrt nnxennx nnm]t 4 mm/c. Ho xnmnuecxomy cocrany ona nnsxa x
nnasme xponn.
Ocnonnax ]ynxnnx nnm]arnuecxo cncremt +ro ncactnanne ns rxane not,
xonnonntx pacrnopon enxontx nemecrn, +myntcn xnpontx nemecrn, nnopontx uacrnn
n axrepn. Bmecre c rem nnm]arnuecxne cocyt moryr cnyxnrt nyrxmn pacnpocrpanennx
nn]exnn n onyxonentx xnerox.
Hnm]arnuecxne ysnt cxonnennx nnm]onno rxann. Bennunna nx tnaer or 1 o 20
mm. Pacnonaramrcx onn rpynnamn: na nnxnnx xoneunocrxx (naxonte, epennte,
noxonennte), na rpyn (nomtmeunte), na nepxnnx xoneunocrxx (noxrente), na mee
(mente), na ronone (sartnounte n nouenmcrnte).
Hnm]arnuecxne ysnt ntnonnxmr ouent naxnym nx oprannsma ]ynxnnm, nastnaemym
aptepno. Onn npecrannxmr coo cnoeopasnte mexannuecxne n nonornuecxne
]nntrpt, npoxox uepes xoropte nnm]a ocnooxaercx or nsnemenntx n ne uacrnn.
Kpome roro, n nnm]arnuecxnx ysnax opasymrcx nnm]onnrt, xoropte ynnuroxamr
nonaammne n nnx onesnernopnte axrepnn n nnpyct.

Bosenc1nne uaccaaa na cepeuno-cocync1ym cnc1euy
Fnaroapx maccaxy ynennunnaercx xonnuecrno ]ynxnnonnpymmnx xannnnxpon,
ycnnnnaercx mecrnt xponorox n axrnnnsnpyercx xponoopamenne n nenom. Hponcxonr
nepepacnpeenenne xponoroxa mexy axrnnntmn n nepaorammnmn opranamn n rxanxmn,
ycnnnnaercx xponocnaxenne mtmn n xoxn, cneonarentno, nontmaercx nx ronyc.
Ocooe snauenne maccax nmeer nx nenosno cncremt, ocymecrnnxmme (nmecre c
nnm]arnuecxo cncremo) penax rxaneno xnxocrn n opranax. Kpont nnxercx no nenam
menee nnrencnnno, uem no aprepnxm, ocoenno n cncreme menxnx cocyon, n cnxsn c +rnm
uacro cosamrcx ycnonnx nx nosnnxnonennx sacrontx xnnenn n orexon n rxanxx n
opranax. Maccax ynyumaer nnxenne xponn no nenam, npenxrcrnyer ee sacrom n ycrpanxer
oreunocrt.
Orentno cneyer ormernrt nnnxnne maccaxa na cncremy xoxntx xannnnxpon, xoropte
ocymecrnnxmr omen nemecrn mexy xpontm n oxpyxammnmn ee rxanxmn (nnm]o). Ho
ecrnnem maccaxa xannnnxpt pacxptnamrcx, a remneparypa maccnpyemtx n nnsnexamnx
yuacrxon xoxn nontmaercx na 0,55, uro cnococrnyer ynyumennm oxncnnrentno-
noccranonnrentntx nponeccon n onee nnrencnnnomy cnaxennm rxane xpontm.
Bosnnxammee npn maccaxe pacmnpenne xannnnxpno cern xoxn n ynyumenne nenosnoro
xponoopamennx oneruaer paory cepna.
B nexoroptx cnyuaxx maccax moxer ntsnart nesnaunrentnoe nontmenne aprepnantnoro
annennx n ynennuenne xonnuecrna rpomonnron, nexonnron, +pnrponnron n remornonna
n xponn. Ho ncxope nocne oxonuannx nponeypt cocran xponn npnxonr n nopmy, a
aprepnantnoe annenne cnnxaercx.
Maccax ynennunnaer n ycxopxer orrox nnm]t or opranon n rxane. Hpn rpanmax n
saonenannxx onopno-nnrarentnoro annapara rox nnm]t samenxercx, noxnnxmrcx sacron
n orexn, uro yxymaer nnranne xnerox. Maccnpyx nonpexennym uacrt, moxno
nnxnnnponart sacronte xnnennx xax na nonpexennom yuacrxe, rax n na nepn]epnn (ro
ecrt n onacrxx, pacnonoxenntx nosne nero). Touno rax xe maccax nosnonxer ypart n
orexn pasnnunoro nponcxoxennx.
Hpn maccaxe nnxennx pyx onxnt trt nanpannent no xoy roxa nnm]t, n cropony
nnsnexamnx nnm]arnuecxnx ysnon (pnc. 3.63.8):

//-- BHHMAHHE --//
urot npannntno nponecrn maccax, neoxonmo nomnnrt, uro nce nnxennx
ntnonnxmrcx no xoy nnm]arnuecxnx cocyon. Hpn onesnenntx n npnnyxmnx
nnm]arnuecxnx ysnax maccax ne nponsnonrcx: ycnnenne roxa nnm]t moxer npnnecrn x
pacnpocrpanennm nn]exnnn n oprannsme.

npn maccaxe ronont n men cnepxy nnns, x noxnmununtm ysnam;
npn maccaxe nepxnnx xoneunocre x noxrentm n nomtmeuntm ysnam;
npn maccaxe rpyn or rpynnt n cropont, x nomtmeuntm ysnam;
npn maccaxe nepxne n cpene uacre cnnnt or nosnonounoro crona n cropont, x
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nomtmeuntm nnannam;
npn maccaxe noxcnnuno n xpecrnono onacre cnnnt x naxontm ysnam;
npn maccaxe nnxnnx xoneunocre x noxonenntm n naxontm ysnam.

axe camte npocrte n ne rpeymmne ocotx ycnnn npnemt maccaxa, raxne xax
nornaxnnanne, moryr ntsnart onopoxnenne nnm]arnuecxnx cocyon n ycxopenne roxa
nnm]t. A pacrnpanne nnn yapnte npnemt moryr npnnecrn x snaunrentnomy pacmnpennm
nnm]arnuecxnx cocyon.
//--
Pnc. 3.6. Honepxnocrnte nnm]arnuecxne cocyt [6 - Bacnuxnn B. H. Heuent n
rnrnennuecxn maccax: npaxrnuecxoe pyxonocrno / B. H. Bacnuxnn. 3-e ns. Mn.:
Fenapyct, 1997.] --//
a nnxnnx;
nepxnnx xoneunocre

//-- Pnc. 3.7.
Honepxnocrnte nnm]arnuecxne cocyt [7 - Bacnuxnn B. H. Heuent n rnrnennuecxn
maccax: npaxrnuecxoe pyxonocrno / B. H. Bacnuxnn. 3-e ns. Mn.: Fenapyct, 1997.]: --//
a nepene;
sane nonepxnocre rena
//-- Pnc. 3.8. Honepxnocrnte nnm]arnuecxne
cocyt nnna, ronont n men (no B. A. Branre) [8 - Tam xe.] --//
Taxnm opasom, nosecrnne maccaxa na xponenocnym n nnm]arnuecxym cncremt
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
onennnaercx noxxo: c ono cropont, on cnococrnyer onee axrnnnomy cnaxennm
opranon pasnnuntmn nnrarentntmn nemecrnamn, a c pyro onee tcrpomy ntxoy ns
oprannsma npoyxron pacnaa.


Cyc1anm

C1poenne cyc1ana. Cyc1annon annapa1
Cycrant nonnxnte coennennx xocre, xapaxrepnsymmnecx nannunem mexy xocrxmn
nonocrn. Ocnonnax uacrt cycrana, n xoropo, cocrnenno, n nponcxonr counenenne nyx
xocre, nastnaercx cycranno cymxo. Hocpecrnom coennnrentntx rxane ona xpennrcx
x mtmeuntm cyxoxnnnxm (pnc. 3.9).
//-- Pnc. 3.9. Crpoenne cycrana [9 - Mamenxo
M. B. Fnonornx: Vue. nocone nx 9 xnacca omeopasonarentno mxont c pyccxnm
xstxom oyuennx / M. B. Mamenxo, H. B. Axynnu, A. I. Xpnnxona. Mn.: Hap. acnera,
2000.]: --//
1 mtmna;
2 cycrannax nonepxnocrt xocrn;
3 cycrannax nonocrt;
4 cycrannax xancyna

Cycrannax cymxa nmeer na cnox: nnyrpennn (cnnonnantnt) n napyxnt (]nposnt).
Cnnonnantnax xnxocrt, ntenxemax nnyrpennnm cnoem n cycrannym nonocrt, ymentmaer
rpenne, nosnnxammee mexy xocrxmn, a raxxe noepxnnaer nnranne xpxmeno rxann,
xoropax noxptnaer cycrannte nonepxnocrn xocre. B rnynne napyxnoro cnox nnn nosne
nero naxoxrcx cnxsxn.
Ho ]opme cycranntx nonepxnocre pasnnuamr cneymmne pasnonnnocrn cycranon:
maponnnte, +nnnnconnte n noxonnnte. Or crpoennx cycranon sanncxr nx
nomexannuecxne cnocrna, raxne xax npounocrt, ynpyrocrt, nonnxnocrt.
Cycranno annapar ntnonnxer upesntuano naxnym ]ynxnnm: on oennxer xocrn
cxenera n ennoe nenoe, yepxnnax nx nmecre n oecneunnax nm ontmym nnn mentmym
nonnxnocrt (pnc. 3.10).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 3.10. Cxener uenonexa [10 -
Mamenxo M. B. Fnonornx: Vue. nocone nx 9 xnacca omeopasonarentno mxont c
pyccxnm xstxom oyuennx / M. B. Mamenxo, H. B. Axynnu, A. I. Xpnnxona. Mn.: Hap.
acnera, 2000.]: --//
1 uepen;
2 rpynna;
3 nneuenax xocrt;
4 xocrn npenneutx;
5 ras;
6 xncrt;
7 epennax xocrt
8 xocrn ronenn;
9 crona

Bosenc1nne uaccaaa na cyc1anm
Ho nosecrnnem maccaxa ynyumaercx xponocnaxenne cycrana n nnsnexamnx rxane,
ycxopxmrcx ntpaorxa n nnxenne cnnonnantno xnxocrn, n n pesyntrare cnxsxn
cranonxrcx onee +nacrnuntmn, a raxxe yxpennxmrcx cyxoxnnnx n cymouno-cnxsount
annapar.
Bcnecrnne nepenecenntx narpysox n rpanm cycrant moryr orexart, cranonnrtcx
manononnxntmn, a cycrannte cymxn cmopmnnartcx. Maccax ne rontxo nomoraer
nsannrtcx or +rnx manonpnxrntx xnnenn, no n nosnonxer npeynpexart saonenannx
cycranon, ynyumax nnranne cycranntx rxane. Bonpemx nponeennt maccax cnyxnr
sameuarentno npo]nnaxrnxo nonpexennx xpxmeno rxann, neymero x nosnnxnonennm
aprposon. C nomomtm maccaxa moxno ynennunrt amnnnryy nnxenn n rasoepennom,
nneuenom, noxrenom, mexnosnonxontx cycranax.
Hpn rpanmax xocre maccax cnococrnyer cxopememy opasonannm xocrno mosonn,
crnmynnpyer exrentnocrt onopno-nnrarentnoro annapara, ynyumaer +nacrnunocrt
cnxsounoro annapara, npeynpexaer arpo]nm mtmn.
Maccax nesamennm n npn mnxporpanmarnsannn cycranon, xoropo nonepxent
cnoprcment, paornnxn pxa npo]eccn n nmn, crpaammne nstrountm necom, n
xoropax npnnonr x pasnnrnm raxnx saonenann, xax aprpos, aprpnr n r. .
B noccranonnrentnom neuennn rpanm n saonenann onopno-nnrarentnoro annapara
maccax xnnxercx oxsarentno nponeypo, rax xax on crnmynnpyer pereneparnnnte
nponecct, n rom uncne xocrno rxann, npeynpexaer pasnnrne arpo]nn, xonrpaxryp,
cnococrnyer tcrpomy noccranonnennm ]ynxnn.


Mmmeunan cnc1eua

B uenoneuecxom oprannsme nmeercx rpn nna mtmn, snaunrentno ornnuammnxcx no
cnonm ]ynxnnxm n crpoennm: rnaxne, nonepeunononocarte n cepeunax.

C1poenne ummeunon cnc1eum
Inaxne mtmnt pacnonaramrcx n crenxax nnyrpennnx opranon, xponenocntx cocyon n
xoxe. Onn nxoxr n cocran aprepn n nen, nourn ncex opranon nnmenapnrentnoro rpaxra,
xenunoro n mouenoro nystpe, marountx rpy, marxn n r. n.
Coxpamennx rnaxnx mtmn nounnent rax nastnaemo nererarnnno nepnno cncreme
or nee sanncnr nx cnna n uacrora, a raxxe ronyc rnaxo mycxynarypt. Coxpamennx
rnaxnx mtmn nponcxoxr nenponsnontno, ro ecrt ne no xonrponem cosnannx.
Cepeunax mtmna onaaer cnocrnom, orcyrcrnymmnm y pyrnx mtmn: ona
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
coxpamaercx anromarnuecxn n ne npexpamaer cnom paory n reuenne nce xnsnn uenonexa.
Pnrmnuecxne coxpamennx cepeuno mtmnt (n ornnune or cxenerno mycxynarypt) ne
xonrponnpymrcx cosnannem, no+romy onn xnnxmrcx nenponsnontntmn, a nererarnnnax
nepnnax cncrema perynnpyer nnmt uacrory, cnny n pnrmnunocrt coxpamenn.
Honepeunononocarte (cxenernte) mtmnt npnxpennxmrcx x xocrxm n npnnoxr nx n
nnxenne; yuacrnymr n opasonannn crenox nexoroptx nnyrpennnx opranon (rnorxa,
nepxnxx uacrt nnmenoa, roprant), a raxxe nonocre rena, nanpnmep porono, rpyno,
pmmno, rasono; nxoxr n uncno ncnomorarentntx opranon rnasa (rnasonnrarentnte
mtmnt); oxastnamr ecrnne na cnyxonte xocrouxn n apaanno nonocrn. C nomomtm
cxenerntx mtmn ocymecrnnxmrcx txarentnte, rnorarentnte nnxennx, ]opmnpyercx
mnmnxa, a reno uenonexa noepxnnaercx n pannonecnn n nepememaercx n npocrpancrne
(pnc. 3.11). Omax macca cxenerno mycxynarypt snaunrentna. V nonopoxenntx ona
cocrannxer 2022 % or macct rena, y nspocnoro uenonexa 40 %.
//-- Pnc. 3.11.
Mtmeunax cncrema uenonexa [11 - Hocone no nonornn nx nocrynammnx n nyst / Ho
pe. A. B. Ianxnno. 2-e ns. Mn.: Btm+max mxona, 1978.]: --//
a cnepen:
1 rpynno-xnmununo-cocnennnax mtmna;
2 nepenxx syuarax mtmna;
3 napyxnax xocax mtmna xnnora;
4 nyrnanax mtmna;
csan:
1 rpanennennnax mtmna;
2 mnpouamax mtmna cnnnt;
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
3 ontmax xronunax mtmna;
4 nyrnanax mtmna epa;
5 nxponoxnax mtmna

V noxnntx nme macca mtmeuno rxann necxontxo ymentmaercx (o 2530 %). Hpn
+rom 80 % omero neca mtmn npnxonrcx na xoneunocrn.
B rene uenonexa oxono 400 cxenerntx mtmn. Ionopx o xpacore uenoneuecxoro rena, mt
npexe ncero nmeem n nny nx rapmonnunoe pasnnrne n pacnonoxenne.
Bce cxenernte mtmnt enxrcx na mtmnt rynonnma, mtmnt ronont n mtmnt
xoneunocre. Mtmnt rynonnma, n cnom ouepet, nopasenxmrcx na sanne (mtmnt
cnnnt n sartnxa) n nepenne (mtmnt men, rpyn n xnnora).
Mtmnt cocroxr ns mtmeuntx nonoxon, ocnonnoe cnocrno xoroptx nosynmocrt n
coxparnmocrt. Fnaroapx +romy cxenernym mtmny moxno cunrart ocotm opranom uyncrn,
nepeammnm cnrnant n nenrpantnym nepnnym cncremy. Ha oparnom nyrn nepnnt
nmnyntc, npoxox uepes nepnno-mtmeunoe oxonuanne, cnococrnyer opasonannm
anernnxonnna, ntstnammero nosyxenne mtmeunoro nonoxna.
Mt yxe ronopnnn o rom, uro anernnxonnn nepeaer nepnnoe nosyxenne or ono
xnerxn x pyro, no+romy ero ycnnennoe opasonanne npn maccaxe nontmaer omym
paorocnoconocrt mtmn.

Bosenc1nne uaccaaa na ummnm
Maccax ynyumaer xpono n nnm]oopamenne n mtmnax. Fnaroapx +romy mtmeunax
rxant nyume cnaxaercx xncnopoom n nnrarentntmn nemecrnamn n axrnnnee
ocnooxaercx or npoyxron pacnaa, npexe ncero or monouno xncnort n pyrnx
npoyxron omena, uro narornopno nosecrnyer na yromnennte nocne ]nsnuecxo
narpysxn mtmnt. Ho anntm +xcnepnmenrantntx nccneonann, paorocnoconocrt
yromnenno mtmnt nocne maccaxa nospacraer n 57 pas.
Hpn onpeenenntx ycnonnxx maccax cnnmaer ont, ycrpanxer oepenenenocrt,
npnnyxnocrt, enaer mtmnt mxrxnmn n +nacrnuntmn.
Pasmnnanne mtmn nosecrnyer na ]ynxnnonantnoe cocroxnne mosrontx nenrpon, rem
camtm nontmax omym nosynmocrt oprannsma. To, xaxnm opasom maccax nonnnxer na
ronyc mtmnt, sanncnr or xapaxrepa npnmenxemtx npnemon: npn maccaxe tcrpom,
xoporxom n nonepxnocrnom ronyc mtmn nontmaercx; npn menennom, nnrentnom n
ntnonnxemom c ontmnm ycnnnem cnnxaercx.


mxa1entnan cnc1eua

txanne cnoxnt xnsnenno neoxonmt nonornuecxn nponecc, n pesyntrare
xoroporo mexy oprannsmom n oxpyxamme cpeo nponcxonr nocroxnnt omen rasamn:
oprannsm ns nnemne cpet norpenxer xncnopo, a ntenxer yrnexncnt ras n noy.
Hmn ne moryr cymecrnonart es xncnopoa, rax xax on yuacrnyer no ncex es ncxnmuennx
meraonnuecxnx nponeccax.

Cnc1eua opranon mxannn
Henpeptnnoe nocrynnenne xncnopoa n oprannsm oecneunnaer cncrema opranon
txannx, cocroxmax ns nosyxonocntx nyre (noconax nonocrt, nocornorxa, roprant,
rpaxex n ponxn), no xoroptm npoxonr ntxaemt n nttxaemt nosyx, a raxxe ns
antneon n antneonxpntx xoon nerxnx, re conepmaercx rasoomen mexy ntxaemtm
nosyxom n xpontm (pnc. 3.12).
//-- Pnc. 3.12. Cncrema opranon
txannx [12 - Kax ycrpoen nam oprannsm. CH.: H Hena; M.: OHMA-HPECC, 2000.] --
//

enc1nne uaccaaa na mxa1entnym cnc1euy
Pasnnunte nnt maccaxa rpyno xnerxn (pacrnpanne n pasmnnanne mtmn cnnnt,
mentx n mexpeepntx mtmn, onacrn npnxpennennx na]parmt x pepam) ynyumamr
txarentnym ]ynxnnm n cnnmamr yromnenne txarentno mycxynarypt.
Perynxpnt maccax oxastnaer narornopnoe nnnxnne na rnaxym nerounym mycxynarypy,
cnococrnyx opasonannm ycnonntx pe]nexcon. Tax, pesyntrarom maccaxntx npnemon,
ntnonnenntx na rpyno xnerxe (noxonaunnanne, pynenne, pacrnpanne mexpeepntx
npomexyrxon), xnnxercx pe]nexropnoe yrnynenne txannx.
Ocot nnrepec y nccneonarene ntstnamr pe]nexropnte cnxsn nerxnx c pyrnmn
opranamn, ntpaxammnecx n nosynmocrn txarentnoro nenrpa no nosecrnnem pasnoro
poa mtmeuntx n cycranntx pe]nexcon.


Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
enc1nne uaccaaa na ouen nemec1n n qynxnnm nmenennn
nx nopmantno xnsneexrentnocrn oprannsma neoxonmo nocroxnnoe nocrynnenne n
nero nnrarentntx nemecrn, not, mnnepantntx cone, nnramnnon n xncnopoa, a raxxe
yanenne nencnontsyemtx, npentx npoyxron omena. Taxnm opasom, omen nemecrn
xnnxercx oxsarentntm ycnonnem cymecrnonannx ncex xnntx oprannsmon or npocremnx
o camtx cnoxntx. C npexpamennem omena nemecrn npexpamaercx n xnsnt.
Paora opranon conponoxaercx nenpeptnntm nx ononnennem: onn xnerxn
paspymamrcx, a pyrne nx samenxmr. V nspocnoro uenonexa n reuenne cyrox rnner ona
nanarax uacrt xnerox xoxnoro +nnrennx, nononnna ncex xnerox +nnrennx
nnmenapnrentntx opranon, oxono 25 r xnerox xponn n r. .
enenne n pocr xnerox nosmoxnt rontxo n rom cnyuae, ecnn n oprannsm nenpeptnno
nocrynamr nnrarentnte nemecrna n xncnopo.
Oprannsm uenonexa npecrannxer coo orxptrym cncremy: on nonyuaer nnrarentnte
nemecrna ns oxpyxamme cpet, nepepaartnaer nx, coxpanxx ro, uro neoxonmo nx
xnsneexrentnocrn, n ntenxer xoneunte npoyxrt omena.
Ocnonnax ]ynxnnx opranon ntenennx noepxanne nocroxnno nnyrpenne cpet
oprannsma. Hapt not n yrnexncnt ras yanxmrcx ns oprannsma nerxnmn. Xnxne
npoyxrt omena, coepxamne asor, cepy, ]oc]op n r. n., ntnoxrcx nouxamn n norontmn
xenesamn.
Haxonnenne npoyxron omena nanocnr npe oprannsmy, n yponent nx coepxannx n
nnasme xponn moxer xoneartcx nnmt n neontmnx npeenax.
Hayxe anno nsnecren ror ]axr, uro maccax ycnnnnaer moueorenenne n ynennunnaer
xonnuecrno ntnonmoro ns oprannsma asora. Hpnuem raxoe ecrnne npoonxaercx n
reuenne cyrox nocne ceanca.
Ecnn nponecrn maccax nenocpecrnenno nocne ]nsnuecxo narpysxn, ro ntenenne
asorncrtx nemecrn nontcnrcx na 15 %. Kpome roro, ycxopnrcx ntneenne ns oprannsma
monouno xncnort.
Maccax, nponeennt o ]nsnuecxo narpysxn, nontmaer rasoomen na 1020 %, a nocne
nee na 96-135 %.
Bce +rn nn]pt cnnerentcrnymr o rom, uro maccax, ntnonnennt nocne ]nsnuecxo
narpysxn, cnococrnyer onee tcrpomy nporexannm noccranonnrentntx nponeccon n
oprannsme. A ecnn nepe maccaxem nponecrn rennonte nponeypt (napa]nn, rpxsente nnn
ropxune nannt), ro cxopocrt noccranonnrentntx nponeccon eme ynennunrcx. 3ro
oxcnxercx rem, uro n nponecce maccaxa opasymrcx npoyxrt pacnaa enxon, xoropte,
ncactnaxct n xpont, cosamr +]]exr, cxont c ecrnnem nporennorepannn. Kpome roro,
maccax, n ornnune or ]nsnuecxnx ynpaxnenn, ne neer x nepenstrxy monouno xncnort
n oprannsme, a snaunr, xncnorno-menounoe pannonecne n xponn ne napymaercx.
V nme, ne sannmammnxcx ]nsnuecxnm rpyom, nocne rxxeno narpysxn nosnnxaer ont
n mtmnax, ntsnannax ontmnm cxonnennem n nnx monouno xncnort. Ceanc maccaxa
nomoxer ntnecrn ns oprannsma nnmnmm xnxocrt n ycrpannrt onesnennte omymennx.

enc1nne uaccaaa na qynxnnonantnoe coc1onnne oprannsua

Ecnn npoanannsnponart nce ntmecxasannoe, nanpamnnaercx onosnaunt ntno: c
nomomtm maccaxa moxno nenenanpannenno nsmenxrt ]ynxnnonantnoe cocroxnne
oprannsma.
Cymecrnyer nxrt ocnonntx rnnon nosecrnnx maccaxa na ]ynxnnonantnoe cocroxnne
oprannsma: ronnsnpymmee, ycnoxannammee, rpo]nuecxoe, +neprorponnoe, nopmannsymmee.

Tonnsnpymmee enc1nne
Tonnsnpymmee ecrnne maccaxa ntpaxaercx n ycnnennn nponeccon nosyxennx n
nenrpantno nepnno cncreme. Ono oxcnxercx, c ono cropont, ynennuennem noroxa
nepnntx nmnyntcon, nepeanaemtx n xopy ontmnx nonymapn rononnoro mosra or
penenropon maccnpyemtx mtmn, a c pyro cropont nontmennem axrnnnocrn
pernxynxpno ]opmannn rononnoro mosra (pernxynxpnax ]opmannx oren rononnoro
mosra, nnnxmmn na nce nnt nepnno exrentnocrn). Tonnsnpymmee ecrnne maccaxa
ncnontsyercx nx ycrpanennx orpnnarentntx xnnenn npn rnnonnamnn, ntsnanno
ntnyxenntm manononnxntm opasom xnsnn nnn pasnnuntmn naronornxmn (rpanmt,
ncnxnuecxne paccrpocrna n r. n.).
Cpen maccaxntx npnemon, oxastnammnx ronnsnpymmn +]]exr, moxno ntennrt
cneymmne: +neprnunoe rnyoxoe pasmnnanne, ncrpxxnnanne, norpxxnnanne n nce yapnte
npnemt (pynenne, noxonaunnanne, noxnontnanne). urot ronnsnpymmn +]]exr tn
maxcnmantntm, maccax neoxonmo npononrt n tcrpom remne n reuenne xoporxoro
npomexyrxa npemenn.

Ycnoxannammee enc1nne
Vcnoxannammee ecrnne maccaxa npoxnnxercx n ropmoxennn exrentnocrn nenrpantno
nepnno cncremt, ntsnannom ymepenntm, pnrmnuntm n npoonxnrentntm paspaxennem
penenropon. Hyume ncero ycnoxannammn +]]exr ocrnraercx raxnmn maccaxntmn
npnemamn, xax pnrmnunoe nornaxnnanne nce nonepxnocrn rena n pacrnpanne. Btnonnxrt
nx nao n menennom remne n reuenne onontno nnrentnoro npomexyrxa npemenn.

Tpoqnuecxoe enc1nne
Tpo]nuecxoe ecrnne maccaxa, cnxsannoe c ycxopennem roxa xponn n nnm]t,
ntpaxaercx n ynyumennn cnaxennx xnerox xncnopoom n pyrnmn nnrarentntmn
nemecrnamn. Ocoenno nennxa pont rpo]nuecxoro nosecrnnx maccaxa n noccranonnennn
paorocnoconocrn mtmn.

3nepro1ponnoe enc1nne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
3neprorponnoe ecrnne maccaxa nanpanneno n nepnym ouepet na nontmenne
paorocnoconocrn nepnno-mtmeunoro annapara. Ono ntpaxaercx n cneymmem:
n axrnnnsannn no+neprernxn mtmn;
ynyumennn omena nemecrn n mtmnax;
nontmennn opasonannx anernnxonnna, uro neer x ycxopenno nepeaue nepnnoro
nosyxennx mtmeuntm nonoxnam;
nontmennn opasonannx rncramnna, pacmnpxmmero cocyt mtmn;
nontmennn remneparypt maccnpyemtx rxane, neymem x ycxopennm ]epmenrarnnntx
nponeccon n nontmennm cxopocrn coxpamennx mtmn.

Hopuannsymmee enc1nne
3ror rnn nosecrnnx ocoenno naxen npn pesxom npeonaannn n nepnno cncreme
nponeccon nosyxennx nnn ropmoxennx. Ho nnnxnnem maccaxa n sone nnrarentnoro
anannsaropa cosaercx ouar nosyxennx, xoropt no saxony orpnnarentno nnyxnnn
cnocoen noannrt ouar sacronoro, naronornuecxoro nosyxennx n xope rononnoro mosra.
Taxnm opasom, perynnpyercx nnamnxa nepnntx nponeccon.
Hopmannsymmee ecrnne maccaxa nmeer ontmoe snauenne npn neuennn rpanm, rax xax
ono cnococrnyer cxopememy noccranonnennm rxane n ycrpanennm arpo]nn.
nx nopmannsannn ]ynxnn pasnnuntx opranon, xax npannno, npnmenxercx
cermenrapnt maccax onpeenenntx pe]nexcorenntx son.



Inana 4
3ao1nucn o nnaneu
B conpemenno xnnnnuecxo mennnne rpyno ortcxart onacrt, re maccax ne namen
t cnoero npnmenennx. Ero moxno n nyxno npononrt npn neuennn saonenann na pasntx
cranxx, a raxxe na nporxxennn ncero noccranonnrentnoro nponecca. Maccax ncnontsyercx
nx npo]nnaxrnxn onesne, nontmennx ]nsnuecxo n ymcrnenno paorocnoconocrn.
On mnpoxo npnmenxercx n cnopre n xocmeronornn, n pasnnnammnx meronxax npn paore c
ertmn n n opte c npentmn npo]eccnonantntmn ]axropamn.
Baxno nomnnrt, uro xaxt uenonex ynnxanen n ynnnepcantno meronxn ne
cymecrnyer. Hpenapnrentnt onpoc rpeyer maxcnmantnoro raxra n ocropoxnocrn, net
nannenr ne ncera moxer nopono n orxponenno paccxasart o cnonx nponemax.
Cymecrnyer nepoxrnocrt, uro na nonpoc, sauem emy nonaonnoct nporn xypc maccaxa, on
ornernr xoporxnm xouy!.
Bo nropo rnane yxe ynomnnanoct o rom, nacxontxo naxno cosart naprnepcxne
ornomennx c nannenrom, pacnonoxnrt ero x cee. Heoxonmo, urot on nonnocrtm
onepxn nam n ne crecnxncx orneuart na namn nonpoct (a nx nosnnxaer onontno mnoro).
are emy nonxrt, uro or +roro sanncnr +]]exrnnnocrt maccaxa. uro nt onxnt ysnart y
nannenra npn ero nepnom nocemennn? Pasymeercx, neoxonmo ntxcnnrt, xaxo nmenno
nn maccaxa emy rpeyercx n ner nn y nero xaxnx-nno npornnonoxasann. Hpenonoxnm, x
nam npnmna xenmnna c pacrxxennem cnxsox na nore. Maccax xnnxercx npexpacntm
cpecrnom nx cxopemero saxnnnennx nonpexennoro mecra, no n nponecce ecet
ntxcnxercx, uro y name nannenrxn napnxosnoe pacmnpenne nen. Hpn noonom
saonenannn maccax enart ne cneyer, no+romy nt onxnt xax moxno raxrnunee
oxcnnrt, nouemy e nyume orxasartcx or +ro nponeypt. Hmn ne ncera cpasy
nonnmamr, oruero onn ne moryr nonyunrt xenaemoe, rax uro nam npnercx npoxnnrt
maxcnmym repnennx. Homnnre: or npenapnrentno ecet yyr sanncert pesyntrart
maccaxa.
Hrax, urot maccax ncera ocrnran maxcnmantnoro +]]exra, maccaxncr onxen:
onaart neoxonmtmn snannxmn n nantxamn;
npannntno onpeenxrt narnos nannenra n ero cocroxnne;
conmart npannntnoe nonoxenne no npemx ceanca;
onpeennrt npoonxnrentnocrt nponeypt n xypca maccaxa.

Bo npemx npenapnrentno ecet c nannenrom nponenre nnemnn ocmorp n nantnannm
(npomyntnanne) rex yuacrxon, na xoroptx yer ntnonnxrtcx maccax. Hpn +rom oparnre
nnnmanne:
na xoncrnrynnm xnnenra n ero ocanxy;
nner xoxn (ona moxer trt neno, xenrymno, c noxpacnennxmn);
nnaxnocrt xoxn (nsnnmne cyxax nnn xapaxrepnsymmaxcx nontmenntm
noroorenennem);
ctnt, xpononsnnxnnx;
nonpexennx xoxntx noxponon (ccannt, napannnt, pynt);
noxoxno-xnponym xneruarxy;
mtmnt (nx ronyc, pasnnrne);
cycrant (]opma, nonnxnocrt, npnnyxnocrt, onesnennocrt);
cocyt (onesnennocrt, ynnornennx).

Ecnn, na nam nsrnx, ecrt xaxne-nno orxnonennx or nopmt, nocraparect ntxcnnrt nx
npnunny n coornecrn nx c noxasannxmn nnn npornnonoxasannxmn x maccaxy.
Paccmorpnm omne noxasannx n npornnonoxasannx x npnmenennm maccaxa.
3aonenannx n rpanmt onopno-nnrarentnoro annapara. Aprpnrt, aprpost, ymnt,
pacrxxennx cnxsounoro annapara n mtmn, nepenomt, xonrpaxrypt, ocreoxonpos, cxonnos,
anxnnosnpymmn cnonnnoaprpnr (onesnt Fexrepena), mnoronnuecxn cnnpom,
nnocxocronne, paxnrnuecxne nsmenennx.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx n nepno ocrptx n noocrptx xnnenn, xoropte conponoxamrcx
ntpaxenntmn nocnannrentntmn peaxnnxmn (ont, orexn nocnannrentnoro xapaxrepa,
nontmennax remneparypa rena, omnpnte xpononsnnxnnx); npn nannunn nesaxnnmnx pan,
rnonnxon, onepannonntx mnon; npn ocreomnennre, onyxonxx xocre n cycranon,
ryepxynesnom nopaxennn xocre.

3aonenannx opranon txannx. Fponxnrt, nnenmonnx, +m]nsema nerxnx,
nnenmocxnepos, ponxnantnax acrma n mexnpncrynnt nepno.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx npn ocrpo crann +xccyarnnnoro nnenpnra, nerouno
neocrarounocrn III crenenn, orexe nerxnx, ponxo+xrarnuecxo onesnn n crann
rxanenoro pacnaa, axrnnno ]opme ryepxynesa, onxonornuecxnx nponeccax n opranax
txannx.

3aonenannx cepeuno-cocyncro cncremt.
Innepronnuecxax onesnt, rnnoronnuecxax onesnt, cocyncrte ncronnn, nmemnuecxax
onesnt, nopoxn cepna, nn]apxr mnoxapa, ]ynxnnonantnte neporennte paccrpocrna
cepeunococyncro cncremt, mnoxapnoncrpo]nx.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx npn nopoxax cepna n crann exomnencannn; neocrarounocrn
xponoopamennx IIF n III crenenn; ocrptx nocnannrentntx saonenannxx mnoxapa;
anenpnsmax cocyon, aoprt, cepna; rpomosax; rpomo]nenrax; ocrpo cepeuno-
cocyncro neocrarounocrn; apnrmnxx (mepnarentno n napoxcnsmantno); rnnepronnn III
crenenn; na nosnnx cranxx arepocxneposa cocyon rononnoro mosra.

3aonenannx nepnno cncremt. Hocnecrnnx napymenn mosronoro xponoopamennx,
nocnecrnnx nonpexenn nosnonounnxa n cnnnnoro mosra, ercxn nepepantnt
napannu, nenpnrt n nenpanrnn, nocnecrnnx nonnomnennra, panxynnrt, nnexcnr,
nenponarnn, onesnt Hapxnncona.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx npn nocnanennxx rononnoro n cnnnnoro mosra n mosrontx
oonouex; nopaxennxx nepnon, xopemxon n cnnerenn c rpytmn anaromnuecxnmn
napymennxmn; onyxonxx cnnnnoro n rononnoro mosra; cyopoxntx npnnaxax;
ncnxnuecxnx saonenannxx c upesmepntm nosyxennem; oocrpennn saonenann
nererarnnno nepnno cncremt.

3aonenannx xenyouno-xnmeunoro rpaxra. Xponnuecxne racrpnrt, xonnrt, xsnennax
onesnt xenyxa n nenanarnnepcrno xnmxn, xponnuecxne saonenannx neuenn n
xenuentnoxmnx nyre, ncxnnesnn xenyouno-xnmeunoro rpaxra.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx npn romnore n pnore; onyxonxx opranon pmmno nonocrn;
cxnonnocrn x xponorounnocrn; ntpaxenntx onxx nnyrpennnx opranon; xonenncrnre,
xsnenno onesnn xenyxa n nenanarnnepcrno xnmxn n nepno oocrpennx.

3aonenannx nonono c]ept. V myxunn: xponnuecxn npocrarnr, aronnx
npecrarentno xenest, nononte nc]ynxnnn; y xenmnn: cnaeunte nponecct, amenopex,
ncmenopex, ecnnone, xponnuecxne saonenannx rpy, rasono pmmnnt, cnaocrt
mycxynarypt marxn, xnnmaxrepnuecxne nenpost.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx y myxunn npn ocrptx nocnannrentntx nponeccax npocrart n
yperpt, y xenmnn npn nonoopasonannxx marxn n npnarxon; marountx xponoreuennxx;
xponorouamnx +posnxx mexn marxn; ocrptx nocnannrentntx nponeccax nonontx opranon;
n nepno epemennocrn (ocoenno n nepnte 68 neent n na nocnenem mecxne);
n nocnepoono nepno n nocne aopra.

3aonenannx xoxn. Cyxax ceopex nonocncro uacrn ronont, ntnaenne nonoc, ncopnas
n crann perpeccnn n pemnccnn, yrpenax ctnt nnna n rynonnma.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax ne npononrcx npn nn]exnnonntx saonenannxx xoxn; rnonnuxontx
saonenannxx xoxn (nnoepmnrax); rpnxontx saonenannxx xoxn n norre; nonpexennxx
n paspaxennxx xoxn.

Honeem nrorn. Maccax noxasan ncem sopontm (nnn ycnonno sopontm) nmxm c
yuerom nx nospacra n cocroxnnx oprannsma. ercxn maccax ne onxen trt cnnmxom
npoonxnrentntm n +neprnuntm, a maccax nx noxnntx n ocnanenntx nme onxen
trt ocoenno maxmnm.
Homnnre, uro npornnonoxasannxmn x nponeennm maccaxa xnnxmrcx:
ntcoxax remneparypa rena;
ocrpte nocnannrentnte nponecct;
onyxonente nponecct;
cyopoxnte npnnaxn;
cnexne pant n pyrne nonpexennx xoxn;
ocrpte onn nensnecrnoro nponcxoxennx.

Inana 5
Yunucn ena1t uaccaa

3a nocnenne ner ecxrt tno onynnxonano raxoe xonnuecrno cnennantntx n
nonynxpntx nsann, nocnxmenntx ncenosmoxntm nnam, meronxam n npnemam maccaxa,
uro naunnammero +ro moxer sanecrn n rynnx. uro x, nonpoyem pasopartcx.
nx nauana xouy art nam necxontxo ynnnepcantntx coneron, a saono n npeocrepeut or
pacnpocrpanenntx omnox. Bo-nepntx, maccaxnte npnemt cneyer cpasy xe nayunrtcx
enart xaxo pyxo. Ontr noxastnaer: ecnn nepnte necxontxo ceancon maccaxncr
ntnonnxer rontxo neno (a nenma npano) pyxo, ro on tcrpee n xauecrnennee
onnaenaer rexnnxo ntnonnennx npnemon maccaxa oenmn pyxamn.
Bo-nroptx, nnmt ocnonn onn npnem maccaxa na ncex uacrxx rena, moxno nepexonrt x
nsyuennm cneymmero. 3arem na ncex uacrxx rena ntnonnxmrcx nce npnemt maccaxa n
xomnnexce (no 23 pasa xaxt).
B-rpertnx, nanpannennx maccnpymmnx nnxenn ornmt ne nponsnontnt. Btnonnxrt nx
cneyer no xoy roxa xponn n nnm]t n nanpannennn x nnsnexamnm nnm]arnuecxnm
ysnam, o uem mt yxe c namn ronopnnn n rnane 3.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- HPHMEuAHHE --//
He satnare, uro maccnponart nenocpecrnenno nnm]arnuecxne ysnt nentsx.

Kaxt npnem maccaxa cocronr ns necxontxnx ]as n nmeer cnon nmanct. Hanonee
pacnpocrpanennte npnemt moxno c onpeenenno one ycnonnocrn pasennrt na
ocnonnte n ncnomorarentnte. Xorx n pxe cnyuaen ncnomorarentnte npnemt cranonxrcx
ocnonntmn.
Mnoronernn ontr noxastnaer, uro nx nponeennx nmoro ceanca maccaxa ne rontxo
rnrnennuecxoro, no n cnennantnoro (cnoprnnnoro, neuenoro) ocrarouno ocnonrt
cneymmne ocnonnte npnemt:
nornaxnnanne;
ntxnmanne;
pacrnpanne;
pasmnnanne;
nnpannm n yapnte npnemt.

Bcnomorarentnte npnemt maccaxa:
norpxxnnanne;
ncrpxxnnanne;
yapnte npnemt n p.

Ocnonnte npnemt raxxe moxno pasennrt na cpenernyoxne (nornaxnnanne,
pacrnpanne, ntxnmanne), rnyoxne (pasmnnanne) n yapnte (nnpannx).
Kaxt maccaxnt npnem cnyxnr nx ocrnxennx xonxperntx pesyntraron, oxastnaer
cnenn]nuecxoe ]nsnonornuecxoe nosecrnne na coornercrnymmne rxann n ntnonnxercx
npn onpeenennom ncxonom nonoxennn nannenra. Tax, n onnx cnyuaxx maccaxncr
onxen croxrt nnnom x ontnomy (nepnennxynxpno), n pyrnx oxom (npoontno).
Hpn nponeennn maccaxa npnemt nyxno uepeonart, ne enax nepeptnon mexy nnmn.

//-- COBET --//
Haunnre ocnannart npnemt maccaxa na cee. Hpn +rom nt nomere, xaxne omymennx
yyr ncntrtnart namn nannenrt n xaxo +]]exr onxnt oxastnart re nnn nnte
maccaxnte npnemt.

Haunnart maccax cneyer mxrxo n nexno, sarem nnrencnnnocrt nnxenn neoxonmo
nocrenenno ynennunrt, a sanepmnrt ero nyxno nonropennem paccnanxmmnx npnemon.
Konnuecrno nonropenn orentntx maccaxntx npnemon pasnnuno n sanncnr or
nnnnnyantntx ocoennocre nannenra (nospacr, cocroxnne sopontx n r. n.). Onn
npnemt npnxonrcx nonropxrt o 45 pas, pyrne pexe.
Ouent naxno npannntno paccunrart cnny n npoonxnrentnocrt maccaxa. Ipyte,
roponnnnte, eccncremnte n nepnrmnunte nnxennx, a raxxe upesmepnax nnrentnocrt
ceanca moryr ntsnart onente omymennx, cyopoxnte coxpamennx mtmn, paspaxenne
xopt rononnoro mosra n nepenosyxenne nepnno cncremt. Maccax raxoro poa npnnecer
cxopee npe, uem nontsy.
He cneyer naunnart maccax pesxnmn nnxennxmn n nnesanno optnart. Hepnte ceanct
ne onxnt trt nnrencnnntmn n nnrentntmn: mtmnt nyxamrcx n cnennantno
nororonxe.
Heoxonmo menxrt cnny annennx nantnen na reno n rmarentno anannsnponart
nosnnxammne omymennx.
urot ynonnrt uyncrno noxoxmero nx nac pnrma, npn xoropom pyxn nnxyrcx
nenpeptnno, a onn npnem cmenxercx pyrnm, xenarentno nponecrn necxontxo
rpennponountx ceancon.
Hpn maccaxe nepxnnx xoneunocre nnxennx onxnt nanpannxrtcx or xncrn pyxn x
noxrenomy cycrany, sarem or noxrenoro cycrana x nomtmeuno nnanne.
Hpn maccaxe nnxnnx xoneunocre nnxennx onxnt trt nanpannent or cront x
xonennomy cycrany, sarem or xonennoro cycrana x naxono onacrn.
Hpn maccnponannn rynonnma, men, ronont nnxennx onxnt trt nanpannent or
rpynnt n cropont x nomtmeuntm nnannam, or xpecrna nnepx x mee, or nonocxnoro
noxpona ronont x noxnmununtm ysnam.
Hpn maccaxe xnnora npxmte mtmnt maccnpymrcx cnepxy nnns, a xocte, naoopor,
cnnsy nnepx.
Haunnart maccax cneyer c xpynntx yuacrxon rena, a sarem nepexonrt x onee menxnm:
raxax nocneonarentnocrt cnococrnyer ynyumennm nnm]oopamennx n xponoopamennx
oprannsma.

Hornaannanne

Texnnxa nmnonnennn npneua
Hornaxnnanne cunraercx onnm ns pennemnx maccaxntx npnemon. Ono oxastnaer
nonepxnocrnoe nosecrnne na oprannsm, a noromy cunraercx nanonee maxmnm n nerxnm.
Ho+romy nmenno nornaxnnannem naunnamr n sanepmamr ceanc. Kpome roro, nornaxnnanne
ncnontsyercx nocne xaxoro ns yapntx npnemon (o nnx noronopnm uyrt nnxe).
Hpexe ncero nornaxnnanne nosecrnyer na xoxy: ono ounmaer ee or oporonenmnx
uemyex n ocrarxon cexpera norontx n cantntx xenes. Hpn +rom ynyumaercx xoxnoe
txanne, ycnnnnaercx ntennrentnax ]ynxnnx norontx n cantntx xenes n coxparnrentnax
]ynxnnx xoxntx mtmn, uro, n cnom ouepet, cnococrnyer ntneennm ns oprannsma
npoyxron omena. Hontmaercx n xoxno-mtmeunt ronyc. Koxa enaercx rnaxo,
+nacrnuno, ynpyro.
Herxoe noxpacnenne xoxn npn nornaxnnannn cnnerentcrnyer o nxnmuennn n paory rax
nastnaemtx pesepnntx xannnnxpon n o ycnnennn xponoopamennx, n pesyntrare uero
axrnnnsnpyercx nocrynnenne xncnopoa n xnerxn xoxn.
Hornaxnnanne cnococrnyer ymentmennm orexon, rax xax nomoraer orroxy nnm]t n
xponn.
Hpn nornaxnnannn nnrencnnnee yanxmrcx npoyxrt pacnaa, no+romy nponecc
ounmennx oprannsma ynyumaercx.
Hornaxnnanne cnococrnyer cnxrnm onentx omymenn npn rpanmax n pasnnuntx
saonenannxx.
Ocoo cneyer ormernrt nosecrnne nornaxnnannx na nepn]epnuecxym nepnnym
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cncremy. Bcnomnnre: npn ncenosmoxntx rpanmax nepntm nenponsnontntm noyxennem
uenonexa xnnxercx crpemnenne nornanrt nonpexennym onacrt. Hornaxnnanne nomoraer
npnrnymnrt ont n ycnoxonrtcx. txanne samenxercx, cranonnrcx ponntm n cnoxontm.
Hornaxnnanne n pe]nexcorenntx onacrxx (meno-sartnouno, nepxnerpyno,
nonoxeuno, onacrn xnnora) oxastnaer repanenrnuecxn +]]exr npn saonenannxx
nnyrpennnx opranon n rxane.

//-- HPHMEuAHHE --//
Bnnxnne nornaxnnannx na nepnnym cncremy sanncnr or nnrencnnnocrn: rnyoxoe
nornaxnnanne oxastnaer nosyxammee ecrnne, a nonepxnocrnoe, naoopor,
ycnoxannammee.

Hrax, nornaxnnanne ycnoxannaer n cnnmaer onente omymennx npn pasnnuntx rpanmax
(ymnax, pacrxxennxx, nepenomax). Hpn nepnntx paccrpocrnax cnasmax, xopexx
(noeprnnannxx), ncrepnn, napymennn cna n r. . ono nomoraer paccnanrtcx n cnxrt
nanpxxenne. 3ror npnem raxxe nororannnnaer mtmnt x nocneymmnm maccaxntm
npnemam.
Hornaxnnanne ntnonnxercx paccnanenno xncrtm, naonno nonepxnocrtm. uertpe
nantna onxnt trt comxnyrt, a ontmo orneen o npeena.
Heoxonmo saxnarnrt pyxo xax moxno ontmn yuacrox rena: uem ontme xoxnt
noxpon yer saecrnonan npn nornaxnnannn, rem +]]exrnnnee oxaxercx pesyntrar.
Cymecrnyer necxontxo pasnonnnocre npnema nornaxnnannx, xoropte npnmenxmrcx n
sanncnmocrn or saau maccaxa n or roro, na xaxom yuacrxe on npononrcx.

//-- BHHMAHHE --//
Baxno nomnnrt, uro naunnart ceanc maccaxa nyxno c nonepxnocrnoro nornaxnnannx n
nnmt nocne nero moxno nepexonrt x rnyoxomy nornaxnnannm. Hpn nornaxnnannn ne
cneyer oxastnart nsnnmnee annenne na maccnpyemt yuacrox, rax xax n pesyntrare y
nannenra moryr noxnnrtcx nenpnxrnte nnn onente omymennx.

Pyxn npn nornaxnnannn onxnt trt paccnanent: onn cnonno cxontsxr no nonepxnocrn
xoxn, npnxacaxct x ne ouent nerxo.
Btnonnxrt nornaxnnanne cneyer n onom nanpannennn, xax npannno, no xoy
nnm]arnuecxnx cocyon n nen.

//-- BHHMAHHE --//
Hcxnmuenne cocrannxer nnocxocrnoe nonepxnocrnoe nornaxnnanne, xoropoe moxno
npononrt nne sanncnmocrn or nanpannennx nnm]oroxa. A npn orexe nnn sacroe naunnart
nornaxnnanne nyxno c ntmenexamnx onacre, urot onerunrt orrox xnxocrn.

Fonee rnyoxnm onxno trt nornaxnnanne crnarentntx nonepxnocre xoneunocre:
nmenno sect npoxoxr camte xpynnte xponenocnte n nnm]arnuecxne cocyt.
Btnonnxmrcx nce npnemt nornaxnnannx menenno, pnrmnuno; n reuenne mnnyrt cneyer
cenart npnmepno 2025 cxontsxmnx nornaxnnann.

//-- BHHMAHHE --//
Hentsx ntnonnxrt nornaxnnanne cnnmxom pesxnmn n tcrptmn nnxennxmn, urot ne
nponcxonno cmemenne xoxn. Haonn onxnt nnorno npnnerart x maccnpyemo
nonepxnocrn. Hpn ntnonnennn xaxoro ceanca nornaxnnannx moxno ntnpart rontxo re
ero nnt, xoropte yyr nosecrnonart na annt yuacrox rena nanonee +]]exrnnno.

Cymecrnyer necxontxo pasnonnnocre nornaxnnannx. Ocnonnte merot:
nnocxocrnoe;
oxnartnammee.

B sanncnmocrn or nanpannennx nnxenn cymecrnymr cneymmne pasnonnnocrn
nornaxnnannx:
npxmonnnenoe;
xomnnnponannoe;
npoontnoe (npxmonnnenoe) nornaxnnanne ono nnn nymx pyxamn;
nonepeunoe;
mnnneopasnoe;
rnaxenne.

ononnnrentno moxno ncnontsonart cneymmne pasnonnnocrn nornaxnnannx:
snrsaroopasnoe;
cnnpanennnoe;
xpyroopasnoe;
xonnenrpnuecxoe;
rpeneopasnoe;
rpaneopasnoe;
xpecroopasnoe.

Paccmorpnm xaxym pasnonnnocrt nornaxnnannx noponee.

Hnocxoc1noe nornaannanne
Hnocxocrnoe nornaxnnanne npnmenxercx na ponntx n omnpntx nonepxnocrxx rena,
nanpnmep na cnnne, xnnore, rpyn. Hpn raxom nornaxnnannn xncrt pyxn paccnanena,
nantnt ntnpxmnennte n comxnyrte (pnc. 5.1).
Hanpannennx nnxennx moryr trt pasnnuntmn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.1. Hnocxocrnoe
nornaxnnanne --//

//-- HPHMEuAHHE --//
Moxno ntnonnxrt nnxennx nonepeuno, npoontno, no xpyry nnn no cnnpann. Fonee
nopono rexnnxa nponeennx +rnx pasnonnnocre nornaxnnannx yer onncana nnxe.

Hornaxnnammne nnxennx moxno nponsnonrt xax ono, rax n nymx pyxamn.

Oxna1mnammee nornaannanne
Oxnartnammee nornaxnnanne ncnontsymr nx maccaxa nepxnnx n nnxnnx xoneunocre,
onacrn xronn, men, a raxxe oxontx nonepxnocre rynonnma. Hponsnoxr
oxnartnammee nornaxnnanne paccnanenno xncrtm pyxn, npn +rom ontmo nanen
onxen trt orneen n cropony, a ocrantnte nantnt comxnyrt (pnc. 5.2).
//--
Pnc. 5.2. Oxnartnammee nornaxnnanne --//
Kncrt onxna nnorno oxnartnart maccnpyemym nonepxnocrt. nnxennx moryr trt
nenpeptnntmn nno npeptnncrtmn (n sanncnmocrn or nocrannenntx nene).
Btnonnxrt oxnartnammee nornaxnnanne cneyer ono nnn nymx pyxamn, npn +rom
pyxn onxnt nnrartcx napannentno n pnrmnuno. Ecnn nornaxnnanne nponsnonrcx na
ontmnx yuacrxax rena, n xoroptx cocpeorouen nstrount noxoxnt xnpono cno,
moxno ntnonnxrt npnem orxromenno xncrtm. B +rom cnyuae ona xncrt xnaercx na
pyrym cnepxy, n rem camtm cosaercx ononnnrentnoe annenne.

Hpnuonnnennoe nornaannanne
Hpxmonnnenoe nornaxnnanne (pnc. 5.3) nponsnoxr naontm. Hpn +rom xncrt
paccnanena, a nantnt npnxart pyr x pyry, xpome ontmoro, xoropt cneyer ornecrn n
cropony.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//--
Pnc. 5.3. Hpxmonnnenoe nornaxnnanne --//
Haont onxna nnorno npnnerart x maccnpyemo nonepxnocrn. Herxne, cxontsxmne
nnxennx cneyer nponsnonrt ontmnm n yxasarentntm nantnamn.

Kounnnponannoe nornaannanne
3ror nn nornaxnnannx oennxer npxmonnnente, snrsaroopasnte n cnnpanennnte
nnxennx (pnc. 5.4, a, , n).
Btnonnxrt xomnnnponannoe nornaxnnanne nyxno nenpeptnno, n pasntx nanpannennxx.
//-- Pnc. 5.4.
Komnnnponannoe nornaxnnanne: --//
a nymx pyxamn;
na epe, n na nore

Hpoontnoe (npnuonnnennoe) nornaannanne onon nnn nyun pyxaun
nx ntnonnennx npoontnoro nornaxnnannx nyxno ontmo nanen ornecrn xax moxno
antme, a sarem nanoxnrt xncrt nont maccnpyemo nonepxnocrn. nnxennx cneyer
nponsnonrt xonunxamn nantnen nnepe.
Ecnn npoontnoe nornaxnnanne ntnonnxercx nymx pyxamn, nnxennx neoxonmo
nponsnonrt nonepemenno.

mnnneopasnoe nornaannanne
annt nn nornaxnnannx (pnc. 5.5) npnmenxercx npn maccaxe cyxoxnnn, nantnen
xncrn, cront, ymntx paxonnn, nnna, noca, a raxxe neontmnx mtmeuntx rpynn.
Hantnt nyxno cnoxnrt mnnneopasno n, saxnartnax mtmny, cyxoxnnne nnn xoxnym
cxnaxy c nomomtm ontmoro, yxasarentnoro n cpenero nantnen, nponsnonrt
npxmonnnente nornaxnnammne nnxennx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.5.
Bnnneopasnoe nornaxnnanne --//

Honepeunoe nornaannanne
Honepeunoe nornaxnnanne nymx pyxamn ntnonnxercx na cnnne, noxcnnne, rpyno
xnerxe, xnnore, xoneunocrxx.
Honepeunoe nornaxnnanne moxer trt xax nnocxocrntm (pnc. 5.6), rax n
oxnartnammnm (pnc. 5.7).
//-- Pnc. 5.6.
Honepeunoe nnocxocrnoe nornaxnnanne --//
Pyxn maccaxncra nonepemenno nnramrcx cnepxy nnns nenocpecrnenno no
maccnpyemomy yuacrxy. Kncrn onxnt trt pacnonoxent nepnennxynxpno nanpannennm
nnxennx. Fontmo nanen neoxonmo maxcnmantno ornecrn, uro nosnonnr ynennunrt
nnomat xacannx.
//-- Pnc. 5.7.
Honepeunoe oxnartnammee nornaxnnanne --//

Inaaenne
Inaxenne npnem mxrxn n nexnt, no+romy ero uacro ncnontsymr n ercxom maccaxe.
Inaxenne ntnonnxmr npn maccaxe xoxn n mtmn nnna n men, a raxxe cnnnt, xnnora n
noomn. Inaxenne c orxromennem ncnontsyercx nx maccnponannx nnyrpennnx opranon.
Btnonnxercx rnaxenne ono nnn nymx pyxamn. Hantnt pyx cneyer cornyrt n nxcrno-
]ananrontx cycranax no npxmtm yrnom. Ecnn rnaxenne neoxonmo nponecrn c
orxromennem, na cxarte n xynax nantnt ono pyxn nyxno nanoxnrt xncrt pyro pyxn.
Homnmo ocnonntx nnon nornaxnnannx, cymecrnymr eme n ncnomorarentnte, xoropte
nmemr cnom meronxy nponeennx.

3nrsaroopasnoe nornaannanne
Hpn nponeennn snrsaroopasnoro nornaxnnannx xncrt pyxn onxna conepmart tcrpte
n nnannte snrsaroopasnte nnxennx, nanpannennte nnepe. 3nrsaroopasnoe
nornaxnnanne ntstnaer omymenne renna n ycnoxannaer nenrpantnym nepnnym cncremy.
Btnonnxrt +ror nn nornaxnnannx moxno c pasnnuno cnno annennx.

Cnnpanennnoe nornaannanne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Cnnpanennnoe nornaxnnanne ntnonnxercx es nanpxxennx, nerxnmn n cxontsxmnmn
nnxennxmn, xax n snrsaroopasnoe. Tpaexropnx nnxennx pyx onxna nanomnnart
cnnpant. Taxoe nornaxnnanne oxastnaer ronnsnpymmee nosecrnne.

Kpyroopasnoe nornaannanne
Hpn maccnponannn menxnx cycranon moxno npnmenxrt xpyroopasnoe nornaxnnanne.
Ocymecrnnxrt xpyronte nnxennx cneyer ocnonannem naonn n cropony mnsnnna. Hpn
+rom nnxennx, ntnonnxemte npano xncrtm, yyr nanpannent no uacono crpenxe, a
neno npornn nee.

Konnen1pnuecxoe nornaannanne
nx maccaxa xpynntx cycranon moxno ncnontsonart nnoe xpyronoe nornaxnnanne
xonnenrpnuecxoe. Haonn cneyer nonoxnrt na maccnpyemt yuacrox, pacnonoxnn nx
nnsxo pyr x pyry. Hpn +rom ontmne nantnt yyr nosecrnonart na napyxnym
cropony cycrana, a ocrantnte na nnyrpennmm. Taxnm opasom, ntnonnxercx nnxenne n
]opme noctmepxn. B nauane nnxennx naannnnanne cneyer ycnnnrt, a x xonny nemnoro
ocnanrt. Hocne +roro xncrn pyx onxnt nepnyrtcx n ncxonoe nonoxenne n nonropnrt
nnxenne.

Ipeneopasnoe nornaannanne
Ipeneopasnoe nornaxnnanne ncnontsyercx npn rnyoxom maccnponannn xpynntx
mtmn n cnnnno n rasono onacrxx, a raxxe na naonno n noomnenno nonepxnocrxx.
Taxoe nornaxnnanne nomoraer nponnxart n rnynny maccnnntx mtmeuntx nnacron; ero
raxxe npnmenxmr npn snaunrentntx noxoxntx xnpontx ornoxennxx. Ipeneopasnoe
nornaxnnanne ntnonnxercx c nomomtm xocrntx ntcrynon ]ananr nonycornyrtx nantnen.
Hantnt xncrn nyxno crnart cnoono n es nanpxxennx, ne cneyer nnorno npnxnmart
nx pyr x pyry. Btnonnxrt rpeneopasnoe nornaxnnanne moxno xax ono, rax n nymx
pyxamn.

Ipaneopasnoe nornaannanne
Ipaneopasnoe nornaxnnanne npnmenxercx npn maccaxe mexpeepntx npomexyrxon,
nonocncro uacrn ronont, a raxxe na rex yuacrxax xoxn, re neoxonmo oorn
nonpexennte yuacrxn. nx ntnonnennx rpaneopasntx nnxenn nyxno paccrannrt
nantnt xncrn n ntnpxmnrt nx. Hantnt onxnt xacartcx maccnpyemo nonepxnocrn no
yrnom 45. Hpononrt rpaneopasnoe nornaxnnanne cneyer n npoontnom, nonepeunom,
snrsaroopasnom, xpyroopasnom nanpannennxx. Btnonnxrt npnem moxno ono nnn nymx
pyxamn. Ecnn nnxennx ntnonnxmrcx nymx pyxamn, pyxn moryr nnrartcx napannentno
nnn nocneonarentno. urot ycnnnrt annenne, rpaneopasnte nnxennx moxno enart c
orxromennem (nantnt ono pyxn naxnatnamrcx na nantnt pyro).

Kpec1oopasnoe nornaannanne
Kpecroopasnoe nornaxnnanne otuno ncnontsyercx n cnoprnnnom maccaxe (npn
maccnponannn xoneunocre). 3ror nn nornaxnnannx raxxe npnmenxmr n cncreme
peannnrannonntx mep nocne rxxentx onesne n onepann. B raxnx cnyuaxx moxno
enart xpecroopasnoe nornaxnnanne cnnnt, rasono onacrn, onacrn xronn, sannx
nonepxnocre nnxnnx xoneunocre. Hcnontsyercx +ror npnem n nx npo]nnaxrnxn
nponexne. Kpecroopasnoe nornaxnnanne ntnonnxercx nnyrpennnmn nonepxnocrxmn
naone oenx pyx, npn +rom xncrn nyxno cnennrt n samox n oxnarnrt maccnpyemym
nonepxnocrt.


Pac1npanne

Texnnxa nmnonnennn npneua
Bcne sa nornaxnnannem ntnonnxercx npnem, xoropt oxastnaer onee rnyoxoe
nosecrnne, nocxontxy npn ero ntnonnennn nponcxonr nepennxenne, cmemenne n
pacrxxenne rxane rena. Hpn pacrnpannn nantnt nnn xncrn ne cxontsxr no xoxe, xax npn
nornaxnnannn, n pesyntrare uero ycnnnnaercx xponoopamenne n ycxopxercx xponorox.
Txann nonyuamr ontme xncnopoa, nnrarentntx n xnmnuecxn axrnnntx nemecrn, tcrpee
yanxmrcx npoyxrt omena. Kpome roro, pacrnpanne nonnxaer nosynmocrt
nenrpantno nepnno cncremt. Pacrnpanne xnnxercx ocnonntm npnemom npn maccaxe
sopontx n ontntx cycranon, no n npn pyrnx nnax maccaxa ero mnpoxo ncnontsymr.
Pacrnpanne npnmenxmr rnanntm opasom na cycranax, cyxoxnnnxx, cnxsxax, cnao
cnaxaemtx xpontm yuacrxax, a raxxe n rex mecrax, re nmemrcx sacronte xnnennx. Hpn
pacrnpannn ycxopxercx paccactnanne pynon, cnaex, sarnepenn, naronornuecxnx
ornoxenn n cxonnenn xnxocrn n rxanxx, ocoenno n onacrn cycranon (saono
ynennunnaercx nx nonnxnocrt).
Hpn pacrnpannn remneparypa maccnpyemoro yuacrxa nontmaercx npnmepno na 4 C, uro
cnococrnyer ne rontxo cxopememy nsneuennm npn saonenannxx, no n xnnxercx
+]]exrnnno npo]nnaxrnxo rpanmarnsma.
Otuno +ror npnem ntnonnxercx n couerannn c pyrnmn nnxennxmn. Tax, ero ncnontsymr
nepe pasmnnannem. Hpn maccaxe nonepxnocre, nmemmnx npnnyxnocrn n naronornuecxne
ornoxennx, pacrnpanne cneyer couerart c nornaxnnannem.
Hpn ntnonnennn pacrnpannx ne nyxno yunrtnart nanpannenne nnm]oroxa
nanpannenne nnxenn sanncnr rontxo or xon]nrypannn maccnpyemo nonepxnocrn. Taxnm
opasom, npnem npononrcx no ncex nanpannennxx, no n ocnonnom nenrpocrpemnrentno,
+neprnuno, co snaunrentntm annennem na maccnpyemte rxann.
Ecnn nyxno ycnnnrt annenne, pacrnpanne moxno nponsnonrt c orxromennem. annenne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ycnnnnaercx, ecnn yron mexy xncrtm n maccnpyemo nonepxnocrtm ynennunrcx.
Btnonnxrt pacrnpanne nyxno n menennom remne. B mnnyry cneyer nponsnonrt or 60
o 100 nnxenn. Fes xpane neoxonmocrn nentsx saepxnnartcx na onom yuacrxe
onee 10 c. Fonee nnrentnoe pacrnpanne onoro n roro xe yuacrxa moxer ntsnart y
nannenra onente omymennx.
Ocnonnte pasnonnnocrn pacrnpannx:
pacrnpanne nantnamn;
pacrnpanne pepom naonn:
npxmonnnenoe;
xpyroopasnoe;
cnnpanennnoe;
pacrnpanne onopno uacrtm xncrn.

ononnnrentnte pasnonnnocrn pacrnpannx:
mrpnxonanne;
crporanne;
nnnenne;
nepecexanne;
mnnneopasnoe pacrnpanne;
rpeneopasnoe pacrnpanne;
rpaneopasnoe pacrnpanne.

Paccmorpnm nexoropte pasnonnnocrn pacrnpannx noponee.

Pac1npanne nantnaun
Pacrnpanne nantnamn npnmenxercx npn maccaxe nnna, nonocncro uacrn ronont,
mexpeepntx npomexyrxon, cnnnt, xncre, cron, cycranon n cyxoxnnn, rpene
nonsomno xocrn. Btnonnxercx pacrnpanne c nomomtm noymeuex nantnen (pnc. 5.8, a,
) nnn ocnonannem naonn (pnc. 5.9, a, ). Moxno ntnonnxrt pacrnpanne noymeuxamn
ontmnx nantnen (pnc. 5.10, a, ), npn +rom ocrantnte nantnt onxnt onnpartcx na
maccnpyemym nonepxnocrt. Kpome roro, pacrnpanne moxer npononrtcx ]ananramn
nantnen c saxnarom (pnc. 5.11).
//-- Pnc. 5.8.
Pacrnpanne noymeuxamn nantne --//
a na cnnne;
na nore

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.9.
Pacrnpanne ocnonannem naonn: --//
a npoontnoe;
nonepeunoe
//-- Pnc. 5.10. Pacrnpanne
noymeuxamn ontmnx nantnen: --//
a na cnnne;
na nore
//-- Pnc. 5.11. Pacrnpanne ]ananramn
nantnen c saxnarom --//
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ecnn pacrnpanne ntnonnxercx ncemn nantnamn, xpome ontmoro, onopnym ]ynxnnm
ntnonnxer ontmo nanen nnn onopnax uacrt xncrn.

//-- HPHMEuAHHE --//
Hpn pacrnpannn moxno ncnontsonart rontxo cpenn nanen, ntnonnxx ero noymeuxo
npxmonnnente, xpyronte nnn mrpnxonte nnxennx. Taxo cnoco pacrnpannx ouent
yoen npn maccnponannn mexpeepntx n mexnxcrntx npomexyrxon.

Moxno npononrt pacrnpanne nantnamn xax ono, rax n oenx pyx. Bropax pyxa
ncnontsyercx nx orxromennx, nno pacrnpammne nnxennx ntnonnxmrcx napannentno.
Kax yxe ronopnnoct ntme, npn pacrnpannn ntop nanpannennx sanncnr or maccnpyemo
nonepxnocrn, ro ecrt or anaromnuecxoro crpoennx cycranon, mtmn, cyxoxnnn, a raxxe or
pacnonoxennx na maccnpyemom yuacrxe pynon, cnaex, orexon n npnnyxnocre. B
sanncnmocrn or +roro moxno npononrt pacrnpanne n npoontnom, nonepeunom
nanpannennn, xpyroopasno, snrsaroopasno n cnnpanennno.

Pac1npanne pepou naonn
Pacrnpanne pepom naonn ncnontsyercx npn maccaxe xpynntx cycranon, raxnx xax
xonennt, nneueno n rasoepennt.
Moxno npnmenxrt +ror nn pacrnpannx npn maccaxe cnnnt n xnnora, xpaen nonarox n
rpene nonsomntx xocre.
Ha xpynntx mtmnax, nanpnmep npn maccaxe cnnnt, eep, xronn, npnmenxercx
pacrnpanne onopno uacrtm xncrn. Btnonnxrt +ror nn pacrnpannx moxno xax ono, rax
n nymx pyxamn. nnxennx ocymecrnnxmrcx npxmonnneno nnn cnnpanennno.
B sanncnmocrn or nanpannennx nnxenn pacrnpanne moxer trt npxmonnnentm,
xpyroopasntm n cnnpanennntm.
//-- Hpxmonnnenoe --//
Hpxmonnnenoe pacrnpanne otuno nponsnonrcx noymeuxamn onoro nnn necxontxnx
nantnen. Hpnmenxrt ero cneyer npn maccaxe nnna, xncrn, cront, neontmnx mtmeuntx
rpynn n cycranon.
//-- Kpyroopasnoe --//
Kpyroopasnoe pacrnpanne nponsnonrcx c nomomtm noymeuex nantnen. Hpn +rom
xncrt onxna onnpartcx na ontmo nanen nnn na ocnonanne naonn. Moxno ntnonnxrt
xpyronoe pacrnpanne n rtntno cropono ncex nonycornyrtx nantnen, a raxxe onnm
nantnem. 3ror cnoco pacrnpannx moxno npononrt c orxromennem nnn noouepeno nymx
pyxamn. Hpnmenxercx npnem npn maccaxe cnnnt, xnnora, rpyn, xoneunocre n pyrnx
uacre rena.
//-- Cnnpanennnoe --//
Cnnpanennnoe pacrnpanne, npnmenxemoe npn maccaxe cnnnt, xnnora, rpyn,
xoneunocre n rasontx onacre, ntnonnxercx noxrentm xpaem xncrn, cornyro n xynax,
nnn onopno uacrtm xncrn. Hpn raxom cnocoe pacrnpannx moxno ncnontsonart oe xncrn
nnn ony xncrt c orxromennem.
3ect xe cneyer ynomxnyrt n ononnnrentnte npnemt pacrnpannx.

m1pnxonanne
Hpannntno nponeennt npnem mrpnxonannx cnococrnyer ynennuennm nonnxnocrn n
+nacrnunocrn rxane, noneprammnxcx maccaxy. 3ror npnem npnmenxercx npn neuennn
nocneoxorontx xoxntx pynon, pynontx cpamenn nocne pyrnx nonpexenn xoxn,
nocneonepannonntx cnaex, naronornuecxnx ynnornenn. B onpeenenntx osax
mrpnxonanne cnocono ymentmart nosynmocrt nenrpantno nepnno cncremt, uro
cosaer oesonnnammn +]]exr. Hponsnonrcx mrpnxonanne noymeuxamn ontmoro,
yxasarentnoro n cpenero nantnen (xaxtm n orentnocrn). Moxno ntnonnxrt
mrpnxonanne yxasarentntm n cpennm nantnamn conmecrno (pnc. 5.12, a, ).
//-- Pnc. 5.12.
Brpnxonanne: --//
a na cnnne;
na xncrn

Hpn ntnonnenn mrpnxonannx ntnpxmnennte nantnt onxnt naxonrtcx no yrnom 30
x maccnpyemo nonepxnocrn. Brpnxonanne nponsnonrcx xoporxnmn npxmonnnentmn
nnxennxmn. Hantnt ne onxnt cxontsnrt no nonepxnocrn; rxann npn mrpnxonannn
cmemamrcx n pasntx nanpannennxx.

C1poranne
3ror ncnomorarentnt npnem pacrnpannx (pnc. 5.13) npnmenxercx npn neuennn ncopnasa
n +xsemt, xora neoxonmo ncxnmunrt nosecrnne na nopaxennte onacrn, a raxxe npn
noccranonnrentnom neuennn xoxn co snaunrentntmn pynontmn nopaxennxmn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.13. Crporanne --
//
Crporanne oxastnaer nosyxammee ecrnne, no+romy npnmenxercx nx nontmennx
mtmeunoro ronyca. Ono raxxe nomoraer n opte c xnpontmn ornoxennxmn na nexoroptx
yuacrxax rena. Btnonnxercx crporanne ono nnn oenmn pyxamn. Hpn nponeennn
maccaxa nymx pyxamn oe xncrn onxnt nnrartcx nocneonarentno, pyr sa pyrom.
Hantnt onxnt trt cnoxent nmecre, npn +rom nx cneyer pasornyrt n cycranax.
Hoymeuxn nantnen naannnnamr na rxann, a sarem cmemamr nx.

Hnnenne
Hpnem ncnontsyercx nx maccaxa cnnnt, epa, ronenn, xnnora, a raxxe pyrnx yuacrxon
rena, na xoroptx pacnonoxent xpynnte mtmnt n cycrant. Btnonnxrt nnnenne (pnc. 5.14)
nyxno ono nnn nymx pyxamn.
//-- Pnc. 5.14. Hnnenne --//
nnxennx ntnonnxmrcx noxrentm xpaem xncrn. Hnnenne ono pyxo cneyer
nponsnonrt n nanpannennn nnepe-nasa, npn +rom maccnpyemte rxann cmemamrcx n
pacrxrnnamrcx. Ecnn nnnenne nponsnonrcx nymx pyxamn, xncrn pyx cneyer pacnonoxnrt
na maccnpyemo nonepxnocrn naonxmn pyr x pyry na paccroxnnn 23 cm. Onn onxnt
nponsnonrt nnxenne n npornnononoxntx nanpannennxx. Heoxonmo ntnonnxrt npnem
rax, urot xncrn ne cxontsnnn, a cnnrann maccnpyemte rxann.

Hepecexanne
Hepecexanne ncnontsyercx npn maccnponannn mtmn cnnnt n xnnora, xoneunocre,
menoro orena, rpanennennno mtmnt (pnc. 5.15, a, ).
//--
Pnc. 5.15. Hepecexanne: --//
a na xoctx mtmnax;
na nanneutxx

Btnonnxrt nepecexanne moxno ono nnn nymx pyxamn. nnxennx nponsnoxrcx
nyuentm xpaem xncrn, ontmo nanen onxen trt maxcnmantno orneen n cropony. Ecnn
nepecexanne nponsnonrcx ono pyxo, cneyer enart pnrmnuecxne nnxennx or cex n x
cee. Hpn ntnonnennn npnema nymx pyxamn xncrn cneyer pacnonoxnrt na paccroxnnn 2
3 cm pyr or pyra. Pyxn onxnt nnrartcx nnepe n nasa nonepemenno, cmemax
maccnpyemte rxann.

mnnneopasnoe pac1npanne
3ror npnem (pnc. 5.16, a, , n) npnmenxercx npn maccaxe nnna, noca, ymntx paxonnn,
cyxoxnnn n neontmnx mtmn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.16. Bnnneopasnoe pacrnpanne: --//
a na noxrenom cycrane;
na nyuesanxcrnom cycrane;
n na xonennom cycrane

Btnonnxrt mnnneopasnoe pacrnpanne cneyer xonnamn ontmoro n yxasarentnoro nnn
ontmoro, yxasarentnoro n cpenero nantnen. Hantnt npnnnmamr ]opmy mnnnon n
nnramrcx no xpyry nnn npxmonnneno.

Ipeneopasnoe pac1npanne
3ror npnem (pnc. 5.17, a, ) ncnontsyercx npn maccaxe naone n noomnenno uacrn
cront, a raxxe na yuacrxax c xpynntmn mtmnamn: na cnnne, xronnax, napyxno
nonepxnocrn epa.
//-- Pnc. 5.17. Ipeneopasnoe
pacrnpanne: --//
a nymx pyxamn;
ono pyxo

Hponsnonrt rpeneopasnoe pacrnpanne cneyer xncrtm, cxaro n xynax, pacnonarax ee
na maccnpyemo nonepxnocrn xocrntmn ntcrynamn cpennx ]ananr nantnen.

Ipaneopasnoe pac1npanne
B ornnune or rpeneopasnoero pacrnpannx, +ror npnem ntnonnxercx pacxptro
naontm; nantnt nemnoro paccrannent n cnerxa cornyrt n ]ananrax (pnc. 5.18).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.18.
Ipaneopasnoe pacrnpanne --//
Hpnmenxmr rpaneopasnoe pacrnpanne npn napnxosnom pacmnpennn nen, npn +rom
paccrannenntmn nantnamn maccnpymr yuacrxn mexy nenamn, ne saenax camnx nen. 3ror
npnem raxxe ncnontsymr npn maccaxe mexpeepntx npomexyrxon n nonocncro uacrn
ronont.
Ipaneopasnoe pacrnpanne nponsnonrcx mnpoxo paccrannenntmn nantnamn, npn +rom
noymeuxn nantnen ntnonnxmr pacrnpammne nnxennx npxmonnneno, xpyroopasno,
snrsaroopasno, cnnpanennno nnn mrpnxonannem. Kpome roro, nnxennx moxno
nponsnonrt rtntntmn nonepxnocrxmn cornyrtx norrentx ]ananr. Hpnem otuno
ntnonnxercx nymx pyxamn.


Pasunnanne

Texnnxa nmnonnennn npneua
3ro onn ns ocnonntx npnemon maccaxa. Fonee nononnnt ncero npemenn, orneennoro na
ceanc, cneyer yennrt nmenno pasmnnannm. urot +]]exr tn samernee, mtmnt
nannenra onxnt trt maxcnmantno paccnanent.
C nomomtm pasmnnannx ocymecrnnxercx ocryn x rnyoxnm mtmeuntm cnoxm. Hpn ero
npnmenennn nyxno saxnartnart mtmeunte rxann n npnxnmart nx x xocrxm. 3axnar rxane
nponsnonrcx c nx ononpemenntm cannnnannem, npnnonnmannem n cmemennem.
Taxnm opasom, nect nponecc pasmnnannx moxno pasennrt na cneymmne ]ast: saxnar
mtmnt, orrxrnnanne n cxnmanne, a sarem pacxartnanne n cannnnanne.
Pasmnnanne ouent ecrnenno, nanpnmep, n rex cnyuaxx, xora neoxonmo orcocart
pasnnnmymcx xpont n nnm]y ns rpanmnponannoro yuacrxa: ycnnennax rnnepemnx,
ntsnannax pasmnnannem, cnococrnyer +neprnunomy paccactnannm orexon n remarom.
Kpome roro, c nomomtm pasmnnannx axrnnnsnpymrcx oxncnnrentno-noccranonnrentnte
nponecct, ynyumaercx nnranne xocre. Taxax naccnnnax rnmnacrnxa mtmn n cocyon
cnococrnyer nosyxennm penenropon mtmeuno rxann, cyxoxnnn, cnxsox, ]acnn,
naxocrnnnt, uro nnnxer n na cocroxnne nenrpantno nepnno cncremt.
Bce nepeuncnennte nsmenennx sanncxr or xapaxrepa pasmnnannx (rnynnt, cnnt), a
raxxe or ]ynxnnonantnoro cocroxnnx mtmn n oprannsma n nenom. Ecnn mtmnt naxoxrcx
n cocroxnnn ornocnrentnoro noxox, pasmnnanne nontmaer nx ronyc, ecnn xe onn yromnent
nonnxaer. Bosyxammee ecrnne pasmnnannx na nenrpantnym nepnnym cncremy, xax
npannno, pacnpocrpanxercx na nect oprannsm: necxontxo yuamaercx txanne, nontmaercx
remneparypa rena, ynennunnaercx uncno cepeuntx coxpamenn.
Pasmnnanne cnococrnyer tcrpomy yanennm ns rxane yrnexncnoro rasa n monouno
xncnort, no+romy ero neoxonmo npnmenxrt nocne ontmnx ]nsnuecxnx narpysox. C
nomomtm +roro npnema snaunrentno cnnxaercx mtmeunoe yromnenne.
Hpn pasmnnannn mtmeunte nonoxna pacrxrnnamrcx, n pesyntrare uero nontmaercx
+nacrnunocrt mtmeuno rxann, a npn perynxpnom nosecrnnn cnna mtmn ynennunnaercx.
Pasmnnanne cneyer npononrt c nomomtm ontmnx nantnen, xonunxon nantnen n
nepxne uacrn naonn. nnxennx npn +rom onxnt trt xoporxnmn, tcrptmn n
cxontsxmnmn.
Hpn pasmnnannn nyxno crpemnrtcx saxnartnart maxcnmantno rnyoxne cnon mtmeuno
rxann. nx ynennuennx annennx moxno ncnontsonart nec cnoero rena, moxno raxxe
naxnatnart ony pyxy nonepx pyro. Hponsnonrcx cnoero poa cannnnanne n
ntxnmanne xoxn maccnpyemoro yuacrxa.
Pasmnnanne cneyer enart menenno, esonesnenno, ynennunnax ero nnrencnnnocrt
nocrenenno. B mnnyry pexomenyercx nponsnonrt 5060 pasmnnammnx nnxenn.
Hpn pasmnnannn pyxn ne onxnt cocxantstnart, ne cneyer raxxe enart pesxnx ptnxon
n nepexpyunnart rxann.
nnxennx onxnt trt nenpeptnntmn, or pmmxa mtmnt x cyxoxnnnm n oparno,
mtmny npn +rom ne cneyer ornycxart, nepecxaxnnax c onoro yuacrxa na pyro.
Haunnart maccax nyxno c roro mecra, re mtmna nepexonr n cyxoxnnne.
Btenxmr cneymmne pasnonnnocrn pasmnnannx:
npoontnoe;
nonepeunoe.

Ha npaxrnxe nanonee mnpoxo npnmenxmrcx cneymmne pasnonnnocrn npoontnoro n
nonepeunoro pasmnnannx:
opnnapnoe;
nonoe opnnapnoe;
nonoe xontnenoe;
nono rpn];
nonoe xontnenoe xomnnnponannoe;
nonoe xontnenoe npoontnoe;
opnnapno-npoontnoe;
xpyroopasnoe;
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
pasmnnanne ocnonannem naonn c nepexarom.

Paccmorpnm ocnonnte pasnonnnocrn pasmnnannx noponee.

Hpoontnoe pasunnanne
Otuno ono ncnontsyercx nx maccaxa mtmn xoneunocre, cnnnt, xnnora, rpyn,
rasontx onacre, oxontx nonepxnocre men. Btnonnxrt npoontnoe pasmnnanne
cneyer no xoy mtmeuntx nonoxon.
Hepe nponeennem npnema cneyer pacnonoxnrt ntnpxmnennte nantnt na maccnpyemo
nonepxnocrn raxnm opasom, urot ontmo nanen naxonncx na npornnononoxno or
ocrantntx nantnen cropone maccnpyemoro yuacrxa. 3a]nxcnponan n raxom nonoxennn
nantnt, cneyer npnnonxrt mtmny, orrxnyrt ee n nponsnecrn pasmnnammne nnxennx,
nanpannennte x nenrpy. Hentsx ornycxart mtmny axe na mrnonenne, nantnt onxnt
nnorno oxnartnart ee. Bnauane annenne na mtmny onxno oxastnartcx n cropony
ontmoro nantna, a sarem ontmo nanen oxastnaer annenne na mtmny no nanpannennm x
ocrantntm nantnam. Taxnm opasom, mtmna ncntrtnaer annenne c nyx cropon.
Moxno ocymecrnnxrt npoontnoe pasmnnanne nymx pyxamn, npn +rom nce nnxennx
ntnonnxmrcx nonepemenno: ona pyxa nnxercx ncne sa pyro. Hpnem ntnonnxercx o
rex nop, noxa ncx mtmna nonnocrtm ne pasomnercx.
Moxno npononrt npoontnoe pasmnnanne npeptnncrtmn nnxennxmn, cxauxamn. Hpn
raxom cnocoe xncrt maccnpyer orentnte yuacrxn mtmnt. Otuno npeptnncroe
pasmnnanne npnmenxercx, xora nyxno oorn nopaxennte yuacrxn xoxn, a raxxe nx
crnmynxnnn exrentnocrn nepnno-mtmeunoro annapara.

Honepeunoe pasunnanne
Hpnmenxercx npn maccaxe xoneunocre, cnnnt, xnnora, rasontx n mentx onacre.
Honepeunoe pasmnnanne raxxe ncnontsyercx nx paccactnannx orexon, ycnnennx orroxa
nnm]t n ynyumennx xponoopamennx. B +rom cnyuae nnxennx onxnt trt nanpannent
x nnm]arnuecxnm ysnam, xoropte pacnonoxent pxom c maccnpyemtm yuacrxom.
nx nontmennx ronyca mtmnt, axrnnnsannn ee coxparnrentno ]ynxnnn maccax
nonesno npononrt n pasntx nanpannennxx no nce ee nnne.
Hpn nonepeunom pasmnnannn xncrn pyx cneyer pacnonoxnrt nonepex pasmnnaemo
mtmnt. Vron mexy nanoxenntmn na maccnpyemym nonepxnocrt xncrxmn pyx onxen
cocrannxrt npnmepno 45. Fontmne nantnt oenx pyx pacnonaramrcx pxom c ono
cropont maccnpyemo nonepxnocrn, a ocrantnte nantnt oenx pyx c pyro cropont.
Bce ]ast pasmnnannx ntnonnxmrcx ononpemenno nnn nonepemenno. Ecnn ntnonnxercx
ononpemennoe nonepeunoe pasmnnanne, oe pyxn cmemamr mtmny n ony cropony, n
cnyuae xe nonepemennoro nonepeunoro pasmnnannx ona pyxa onxna cmemart mtmny na
cex, a pyrax or cex (pnc. 5.19).
Ecnn pasmnnanne npononrcx ono pyxo, pyrym moxno ncnontsonart nx orxromennx.
Haunnart nonepeunoe pasmnnanne cneyer c rena mtmnt. anee nnxennx nyxno
nocrenenno nanpannxrt n cropony cyxoxnnnx.
Mtmnt n cyxoxnnne nyume pasmnnart ono pyxo npoontno, no+romy npn
npnnnxennn x cyxoxnnnm nropym pyxy moxno ypart n saxonunrt npnem ono pyxo.
Hocne roro xax cyxoxnnne n mecro npnxpennennx mtmnt yyr pasmxrt, moxno naunnart
nnxenne n oparnom nanpannennn. B +rom cnyuae nyxno nanoxnrt na mtmny cnoonym
pyxy n nponsnonrt nonepeunoe pasmnnanne yxe oenmn pyxamn. Ony mtmny cneyer
maccnponart noontm opasom necxontxo pas, uepeyx nonepeunoe n npoontnoe
pasmnnanne.
//-- Pnc. 5.19.
Honepeunoe pasmnnanne --//

Opnnapnoe pasunnanne
Opnnapnoe pasmnnanne (pnc. 5.20, a, , n) nanonee npocro npnem.
Texnnxa ero ntnonnennx cocronr ns nyx nnxnon.
1. Hpxmtmn nantnamn pyxn, ne crnax nx n mex]ananrontx cycranax, nyxno nnorno
oxnarnrt mtmny nonepex rax, urot mexy naontm n maccnpyemtm yuacrxom ne tno
npocnera; sarem, cnox nantnt (ontmo crpemnrcx x ocrantntm uertpem), npnnonxrt
mtmny n cenart npamarentnoe nnxenne n cropony uertpex nantnen o orxasa.
2. He pasxnmax nantnen (naxno ne ntnycrnrt mtmny, xora ona cmemena o orxasa),
nepnyrt xncrt nmecre c mtmne n ncxonoe nonoxenne. B xonne +roro nnxennx nantnt
ornycxamr mtmny, no naont ocraercx nnorno npnxaro x ne. anee xncrt nponnraercx
nnepe n saxnartnaer cneymmn yuacrox.

Bnont naunnaercx nepnt nnxn pasmnnannx, n rax nocrenenno no nce nnne mtmnt.
Konnuecrno nonntx nnxnon pasmnnannx sanncnr or nnnt maccnpyemoro yuacrxa.
Hanpnmep, na epe ntnonnxercx 45 nonntx nnxnon.
3ra pasnonnnocrt pasmnnannx otuno npnmenxercx npn maccaxe mtmn men, xpynntx
cnnnntx n xronuntx mtmn, nepene n sane nonepxnocre epa, sane nonepxnocrn
ronenn, nneua, a raxxe xnnora.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

//-- BHHMAHHE --//
Bce nnxennx cneyer ntnonnxrt es ptnxon, pnrmnuno, urot ne npnunnnrt onn
nannenry. Hnaue mtmnt yyr pe]nexropno nanpxrartcx n maccax ne acr xenaemoro
+]]exra. Opnnapnoe pasmnnanne npnmenxercx n rex cnyuaxx, xora maccax onxen trt
nernyoxnm n ne cnnmxom cnntntm, cpasy nocne ontmnx narpysox, npn onxx n
mtmnax, nocne nnrentnoro nocrentnoro pexnma n r. .

//-- Pnc. 5.20. Opnnapnoe pasmnnanne: --//
a na mnpouame mtmne cnnnt;
na nneue;
n na epe

nonnoe opnnapnoe pasunnanne
nonoe opnnapnoe pasmnnanne (pnc. 5.21, a, ) +]]exrnnno crnmynnpyer mtmeunym
exrentnocrt.
//-- Pnc. 5.21. nonoe opnnapnoe
pasmnnanne: --//
a na nneue;
na epe

Ornnune +roro npnema or otunoro opnnapnoro pasmnnannx saxnmuaercx n rom, uro
nymx pyxamn noouepeno nyxno nponecrn na opnnapntx pasmnnannx. Hpn +rom
nnxennx onxnt trt nanpannent cnnsy nnepx.
Hpn maccaxe mtmn sane nonepxnocrn ronenn n nneua maccnpyemt onxen neut na
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cnnny. Ecnn maccnpymrcx mtmnt epa, nory cneyer cornyrt n xonene.

nonnoe xontnenoe pasunnanne
nonoe xontnenoe pasmnnanne (pnc. 5.22) npnmenxercx npn maccaxe rpanennennntx
mtmn, mtmn xnnora, rpyn, xoneunocre, mnpouamnx mtmn cnnnt, onacrn men n
xronn.
//-- Pnc. 5.22. nonoe
xontnenoe pasmnnanne --//
Vonee ntnonnxrt +ror npnem, ynoxnn nannenra na nnocxym nonepxnocrt.
Maccnpyemte mtmnt onxnt trt maxcnmantno paccnanent. Kncrn oenx pyx nyxno
pacnonoxnrt na maccnpyemom yuacrxe rax, urot paccroxnne mexy nnmn pannxnoct
mnpnne xncrn. Fontmne nantnt onxnt pacnonarartcx na maccnpyemo nonepxnocrn
nanpornn ocrantntx nantnen.
Btnpxmnenntmn nantnamn cneyer saxnarnrt n npnnonxrt mtmny. Hpn +rom ona pyxa
cmemaer mtmny or cex, a pyrax na cex; sarem nanpannenne menxercx (mtmny ns pyx
ntnycxart ne onycxaercx). enart pasmnnanne cneyer nnanno, es pesxnx cxauxon, urot
ne npnunnnrt nannenry ont.
Hpn maccnponannn nnocxnx mtmn nonoe xontnenoe pasmnnanne npnmenxrt nentsx ns-
sa nenosmoxnocrn orrxrnnannx +rnx mtmn nnepx.

nonnon rpnq
3ror mero npnmenxercx npn maccaxe mtmn nepene n sane nonepxnocre epa,
xoctx mtmn xnnora, mtmn cnnnt n xronn, mtmn nneua (pnc. 5.23).
//-- Pnc. 5.23. nono
rpn] --//
Btnonnxercx nono rpn] rax xe, xax n opnnapnoe pasmnnanne, no oxsarentno c
orxromennem. Cymecrnyer na napnanra nonoro rpn]a.
1. Fontmo nanen ono pyxn naannnnaer na ontmo nanen pyro; ocrantnte nantnt
ono pyxn oxastnamr annenne na nantnt pyro.
2. Ocnonanne naonn ono pyxn oxastnaer annenne na ontmo nanen pyro.

nonnoe xontnenoe xounnnponannoe pasunnanne
Hpnem ncnontsyercx npn pasmnnannn npxmtx mtmn xnnora, mnpouamnx mtmn cnnnt,
xronuntx mtmn, ontmnx rpyntx mtmn, mtmn epa, sane nonepxnocrn ronenn,
nneuentx mtmn. Ho rexnnxe ntnonnennx on noxox na nonoe xontnenoe pasmnnanne.
Ornnune saxnmuaercx n rom, uro npn nonom xontnenom xomnnnponannom pasmnnannn
npanax pyxa ntnonnxer opnnapnoe pasmnnanne mtmnt, a nenax naont pasmnnaer +ry xe
mtmny. nx yocrna cneyer nonoxnrt yxasarentnt nanen neno pyxn na cpenn nanen
npano. nnxennx, ntnonnxemte xaxo pyxo, onxnt nponsnonrtcx n
npornnononoxntx nanpannennxx.

nonnoe xontnenoe npoontnoe pasunnanne
Hpnmenxercx npn maccaxe nonepxnocrn epa n sane uacrn ronenn (pnc. 5.24).
nx ntnonnennx +roro npnema neoxonmo nonoxnrt xncrn na maccnpyemt yuacrox, cxan
nantnt nmecre (ontmne nantnt orneent n cropont). 3axnarnn mtmny oenmn pyxamn,
cneyer nponsnonrt nantnamn xontnente nnxennx, npn +rom xncrn pyx onxnt
nponnrartcx nancrpeuy pyr pyry. Bcrpernnmnct, onn npoonxamr nnxenne, yanxxct
pyr or pyra na paccroxnne 56 cm. Taxnm opasom nyxno npomaccnponart nce yuacrxn
mtmnt.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.24. nonoe
xontnenoe pasmnnanne na nnyrpenne nonepxnocrn epa --//
Hpn maccaxe npanoro epa n neno ronenn npanym pyxy nyxno pacnonoxnrt nnepen
neno, a npn maccaxe nenoro epa n npano ronenn n oparnom nopxxe.

Opnnapno-npoontnoe pasunnanne
Hpnem ncnontsyercx npn pasmnnannn sane nonepxnocrn epa.
On oennxer opnnapnoe n npoontnoe pasmnnannx: nx maccaxa napyxno
nonepxnocrn epa ncnontsyercx npoontnoe pasmnnanne, a nx maccaxa nnyrpenne
nonepxnocrn opnnapnoe (nonepeunoe) pasmnnanne.

mnnneopasnoe pasunnanne
annt npnem ncnontsyercx npn maccaxe mtmn cnnnt, rpyn, men, nnna.
Bnnneopasnoe pasmnnanne xopomo npnmenxrt npn maccnponannn neontmnx mtmn n
napyxntx nx xpaen, a raxxe cyxoxnnn n rononox mtmn.
Btnonnxrt npnem cneyer ontmnm n yxasarentntm nantnamn, cnoxenntmn n nne
mnnnon. Moxno raxxe ncnontsonart ontmo, yxasarentnt n cpenn nantnt.
Bnnneopasnoe pasmnnanne moxer trt nonepeuntm nnn npoontntm. Hpn ntnonnennn
nonepeunoro mnnneopasnoro pasmnnannx mtmny nyxno saxnarnrt n orrxnyrt, a sarem
pasmnnart nantnamn nonepemenno or cex n x cee. Hpn npoontnom mnnneopasnom
pasmnnannn mtmny (nno cyxoxnnne) cneyer saxnarnrt ontmnm n cpennm nantnamn,
orrxnyrt, a sarem pasmnnart mexy nantnamn cnnpanennno.

Kpyroopasnoe pasunnanne
Kpyroopasnoe pasmnnanne moxno pasennrt na cneymmne nonnt:
xpyroopasnoe pasmnnanne noymeuxamn uertpex nantnen;
xpyroopasnoe pasmnnanne noymeuxo ontmoro nantna;
xpyroopasnoe pasmnnanne ]ananramn nantnen, cxartx n xynax, nnn rpeneopasnoe
pasmnnanne;
xpyroopasnoe pasmnnanne ocnonannem naonn.

Ocranonnmcx noponee na xaxom ns nnx.
//-- Kpyroopasnoe pasmnnanne noymeuxamn uertpex nantnen --//
Onnctnaemt nonn xpyroopasnoro pasmnnannx (pnc. 5.25, a, ) ncnontsyercx npn
maccaxe mtmn cnnnt, mentx mtmn n mtmn xoneunocre, a raxxe npn maccaxe ronont.
//--
Pnc. 5.25. Kpyroopasnoe pasmnnanne noymeuxamn uertpex nantnen:. --//
a es orxromennx;
c orxromennem

Hpnem cneyer ntnonnxrt noymeuxamn uertpex nantnen, pacnonoxnn nx no naronann
x mtmnam. Fontmo nanen onxen pacnonarartcx nont mtmeuntx nonoxon. On ne
npnnnmaer nenocpecrnennoro yuacrnx n pasmnnannn, a rontxo cxontsnr no nonepxnocrn;
noymeuxn uertpex nantnen naannnnamr na maccnpyemym nonepxnocrt, nponsnox
xpyronte nnxennx n cropony mnsnnna.
//-- Kpyroopasnoe pasmnnanne noymeuxo ontmoro nantna --//
Onnctnaemt nonn xpyroopasnoro pasmnnannx (pnc. 5.26, a, ) npnmenxercx npn
maccaxe cnnnntx mtmn, mtmn xoneunocre n rpynnt.
Btnonnxercx npnem noymeuxo ontmoro nantna raxnm xe opasom, xax n
xpyroopasnoe pasmnnanne noymeuxamn uertpex nantnen, rontxo n +rom cnyuae uertpe
nantna nnxaxoro yuacrnx n pasmnnannn ne npnnnmamr.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.26. Kpyroopasnoe pasmnnanne
noymeuxo ontmoro nantna: --//
a na cnnne;
na npenneute

Hpnem moxno ntnonnxrt ono pyxo, nponsnox xpyroopasnte nnxennx ontmnm
nantnem n cropony yxasarentnoro. annenne nantna na maccnpyemym nonepxnocrt onxno
trt pasnnuntm nanonee cnntntm nnauane n onee cnatm npn nosnpamennn nantna n
ncxonoe nonoxenne. uepes xaxte 23 cm cneyer nepememart nanen na nont yuacrox
maccnpyemo nonepxnocrn, urot pasmxrt ncm mtmny. Hpn ntnonnennn +roro npnema
neoxonmo cnenrt, urot ontmo nanen ne cxontsnn no nonepxnocrn, a cnnran mtmny.
Hpnem raxxe moxno ntnonnxrt nymx pyxamn nonepemenno nnn ono pyxo c
orxromennem.
//-- Kpyroopasnoe pasmnnanne ]ananramn nantnen, cxartmn n xynax, nnn rpeneopasnoe
pasmnnanne --//
Onnctnaemt nonn xpyroopasnoro pasmnnannx (pnc. 5.27, a, , n, r) npnmenxercx npn
maccaxe mtmn cnnnt, xoneunocre, rpynnt.
//--
Pnc. 5.27. Kpyroopasnoe pasmnnanne ]ananramn nantnen, cxartmn n xynax, nnn
rpeneopasnoe pasmnnanne: --//
a nymx pyxamn;
ono pyxo;
n na npenneute;
r rpeneopasnoe pasmnnanne xronuno mtmnt

Hcnontsyercx npnem n npn maccaxe nepennx epnontx n nxponoxntx mtmn, no n +rom
cnyuae on ntnonnxercx nymx pyxamn. Hpn nponeennn +roro npnema ]ananrn cornyrtx n
xynax nantnen oxastnamr annenne na mtmny, a sarem cmemamr ee xpyroopasntm
nnxennem n cropony mnsnnna. Hpn ntnonnennn npnema nymx pyxamn cxarte n xynax
xncrn cneyer pacnonoxnrt na maccnpyemo nonepxnocrn na paccroxnnn 58 cm pyr or
pyra. Kpyroopasnte nnxennx no nanpannennm x mnsnnny nponsnoxrcx nymx pyxamn
noouepeno. Moxno ntnonnxrt annt npnem ono pyxo c orxromennem.
//-- Kpyroopasnoe pasmnnanne ocnonannem naonn --//
annt nonn xpyroopasnoro pasmnnannx (pnc. 5.28) ncnontsymr nx maccaxa mtmn
cnnnt, xronn, xoneunocre, rpynnt.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.28. Kpyroopasnoe
pasmnnanne ocnonannem naonn --//
Kpyroopasnte nnxennx nponsnoxrcx ocnonannem naonn n cropony mnsnnna.
Btnonnxrt +ror npnem moxno nymx pyxamn, pacnonoxenntmn na maccnpyemo
nonepxnocrn na paccroxnnn 58 cm pyr or pyra. Moxno raxxe ntnonnxrt pasmnnanne
ono pyxo c orxromennem (pnc. 5.29, a, ). Hpn maccaxe rpynnt, ocoenno n onacrn
cepna, pasmnnanne c orxromennem nyume ne enart.
//--
Pnc. 5.29. Kpyroopasnoe pasmnnanne ocnonannem naonn c orxromennem: --//
a na cnnne;
na epe

Pasunnanne ocnonanneu naonn c nepexa1ou
Hpnem ncnontsyercx npn maccaxe entronnntx mtmn, nnnntx mtmn cnnnt, ontmnx
rpyntx mtmn, xronuntx mtmn. Kncrt c npnxartmn pyr x pyry nantnamn
pacnonaraercx naontm nnns nont mtmeuntx nonoxon. Hpnnonxn nantnt, cneyer
ocymecrnnrt naannnnanne, nepexartnax xncrt or ocnonannx ontmoro nantna x
ocnonannm mnsnnna uepes ocnonanne naonn. Tax neoxonmo nepennrartcx no nce
mtmne.


Bmanuanne, nnn rnyoxoe nornaannanne

Texnnxa nmnonnennn npneua
Inyoxn maccax cneyer ntnonnxrt c ycnnnem, npn +rom naannnnannx nyume
nponsnonrt sanxcrtem. Inyoxoe nornaxnnanne cnococrnyer ntneennm ns rxane
npoyxron omena, ycrpanennm orexon n sacrontx xnnenn. Hocne +roro npnema
snaunrentno ynyumaercx paora xponenocno n nnm]arnuecxo cncrem oprannsma.
Btxnmanne xopomo nosecrnyer na nenrpantnym nepnnym cncremy. B cnoprnnno n
neueno npaxrnxe ero ncnontsymr xax ronnsnpymmee n neuenoe cpecrno.
Btxnmanne moxno nponsnonrt ne rontxo nce nnyrpenne nonepxnocrtm naonn, no n
rtntno cropono nyx nnn necxontxnx nantnen, onnm nantnem, a raxxe pepom naonn
+ro sanncnr or maccnpyemoro yuacrxa rena. Hanpnmep, npn maccaxe neontmnx yuacrxon
nnneno nonepxnocrn, n mecre opasonannx xocrno mosonn, a raxxe npn maccaxe
mexxocrntx mtmn cront nnn xncrn moxno ncnontsonart ntxnmanne noymeuxamn
yxasarentnoro nnn ontmero nantna. Kpome roro, ntxnmanne moxno enart yrpom
ontmoro nantna (pnc. 5.30).
//-- Pnc. 5.30.
Btxnmanne yrpom ontmoro nantna --//
Inyoxoe nornaxnnanne noymeuxamn nantnen npnmenxercx npn maccaxe orentntx
mtmn n cyxoxnnn, a raxxe npn maccaxe nantnen n nnna.
Hpn maccaxe ontmnx nonepxnocre mtmn cnnnt, rpyn, epa moxno ncnontsonart
rnyoxoe nornaxnnanne naontm nnn cnoxenno n xynax xncrtm.
Btxnmanne otuno nponoxr nepe pasmnnannem. nnxennx onxnt trt nanpannent
no xoy xponenocntx n nnm]arnuecxnx cocyon.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpn nponeennn ntxnmannx c nentm ymentmennx oreunocrn nnxennx cneyer naunnart
c yuacrxa, pacnonoxennoro ntme orexa n nnxe x nnm]arnuecxomy ysny. Hanpnmep,
ntxnmanne npn orexe n onacrn cront cneyer naunnart c epa, sarem nepern x ronenn n
rontxo nocne +roro npncrynart x maccaxy cront.
Hponsnonrt ntxnmanne cneyer menenno n pnrmnuno: neconmenne +rnx rpeonann
moxer npnnecrn x nosnnxnonennm onentx omymenn y nannenra, a raxxe x nonpexennm
nnm]arnuecxnx cocyon.
Btxnmanne na nonepxnocrn mtmn onxno ntnonnxrtcx nont mtmeuntx nonoxon. Cnna
annennx sanncnr or roro, xaxax nmenno uacrt nonepxnocrn rena maccnpyercx. Ecnn maccax
npononrcx na yuacrxe c nontmenno uyncrnnrentnocrtm, a raxxe n mecre pacnonoxennx
xocrntx ntcrynon, cnna annennx onxna trt ymentmena. B mecrax pacnonoxennx
xpynntx mtmn, xpynntx cocyon, a raxxe na yuacrxax c roncrtm cnoem noxoxnoro xnpa
annenne neoxonmo ycnnnrt.
B meronuecxom ornomennn +ror npnem ocrarouno npocr. Ero moxno ntnonnxrt,
pacnonaraxct x nannenry nepnennxynxpno n npoontno (nont rynonnma).
Inyoxoe nornaxnnanne tnaer xax nenpeptnntm, rax n npeptnncrtm.
Henpeptnnoe nornaxnnanne moxer trt nonepemenntm, npn +rom nropax pyxa onxna
sanocnrtcx na nepno, xoropax sanepmaer nornaxnnanne, n ntnonnxrt raxne xe nnxennx,
no n npornnononoxnom nanpannennn.
Hpn ntnonnennn npeptnncroro nornaxnnannx nonoxenne pyx raxoe xe, xax n npn
nenpeptnnom, no nnxennx onxnt trt xoporxnmn, cxauxoopasntmn n pnrmnuntmn.
Hpeptnncroe nornaxnnanne oxastnaer paspaxammee nosecrnne na nepnnte penenropt
xoxn, no+romy raxo maccax nosyxaer nenrpantnym nepnnym cncremy. Fnaroapx +romy
npeptnncroe nornaxnnanne ronnsnpyer cocyt, axrnnnsnpyer xponoopamenne rxane n
mtmeunym exrentnocrt.
Cymecrnyer necxontxo pasnonnnocre ntxnmannx:
nonepeunoe;
ntxnmanne pepom naonn;
ntxnmanne ocnonannem naonn;
oxnartnammee.

Paccmorpnm xaxym pasnonnnocrt ntxnmannx noponee.

Honepeunoe nmanuanne
nx ntnonnennx +roro npnema cneyer pacnonoxnrt naont nonepex mtmeuntx nonoxon,
ontmo nanen npnxart x yxasarentnomy, a ocrantnte nantnt pyr x pyry n cornyrt n
cycranax. nnxennx nyxno nponsnonrt ocnonannem ontmoro nantna n ncem ontmnm
nantnem, nponnrax xncrt pyxn nnepe.

Bmanuanne pepou naonn
Kncrt ycranannnnaercx pepom naonn nonepex maccnpyemoro yuacrxa, ro ecrt nonepex
nanpannennx xponenocntx cocyon, n nponnraercx naontm nnepe. Hantnt npn +rom
paccnanent n cnerxa cornyrt (pnc. 5.31, a, , n, r).
//--
Pnc. 5.31. Btxnmanne pepom naonn: --//
a na rpanennennno mtmne;
na entronnno mtmne;
n na epe;
r na xronuno onacrn

//-- HPHMEuAHHE --//
Honepeunoe ntxnmanne n ntxnmanne pepom naonn otuno nponoxrcx npn
nepnennxynxpnom nonoxennn maccaxncra x reny nannenra.


Bmanuanne ocnonanneu naonn
Btnonnxx +ror npnem, maccaxncr onxen croxrt npoontno. Kncrt ycranannnnaercx
nont maccnpyemoro yuacrxa, npn +rom ontmo nanen onxen trt npnxar x
yxasarentnomy, a ocrantnte moryr trt cnerxa orneent n cropony (pnc. 5.32).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.32.
Btxnmanne ocnonannem naonn --//
Hpnem ntxnmannx ntnonnxercx rnanntm opasom yrpom ontmoro nantna n
ocnonannem naonn, ocrantnax uacrt xncrn onxna trt paccnanena n cxontsnrt no
maccnpyemomy yuacrxy.
3ror npnem ntnonnxercx na ncex yuacrxax rena, rora xax ntxnmanne noymeuxo
ontmoro nantna ntnonnxercx uame ncero na menxnx n nnocxnx mtmnax (nnnntx
mtmnax cnnnt, pasrnarenxx xncrn n nantnen, nepeneepnontx n r. .). 3ror npnem
ncnontsymr nx nantnnponannx, nsyuennx cocroxnnx mtmn. C ero nomomtm yono
onpeenxrt ynnornennx n mtmnax.
Kncrt pyxn cneyer pacnonoxnrt naontm nnns nont mtmeuntx nonoxon. Fontmo
nanen nyxno npnxart x xpam naonn, ornex norrenym ]ananry n cropony.
annenne na maccnpyemym nonepxnocrt nponsnonrcx ocnonannem ontmoro nantna n
ocnonannem nce naonn. Ocrantnte nantnt nyxno cnerxa npnnonxrt n ornecrn n cropony
mnsnnna.
Bce nnt ntxnmannx moryr ntnonnxrtcx c orxromennem. Tax, ncnontsymrcx npoontnoe
ntxnmanne ocnonannem naonn c orxromennem (pnc. 5.33, a) n yrpom ontmoro nantna c
orxromennem (pnc. 5.33, ). 3ror npnem ntnonnxrt ne cnoxno, ecnn ocnoeno ntxnmanne
ono pyxo. Orxromenne nponsnonrcx c nomomtm pyro pyxn (ona naxnatnaercx
nonepex rtntno cropont maccnpymme xncrn).
//-- Pnc. 5.33.
Hpoontnoe ntxnmanne: --//
a ocnonannem naonn c orxromennem;
yrpom ontmoro nantna

Oxna1mnammee nmanuanne
3ror npnem ntnonnxercx na nepxnnx n nnxnnx xoneunocrxx, npn +rom pyxn maccaxncra
xax t oxnartnamr maccnpyemym sony (pnc. 5.34, a, , n, r, ).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//--
Pnc. 5.34. Oxnartnammee ntxnmanne: --//
a na epe;
na ronenn;
n na rpnnence nneua;
r nymx pyxamn na ronenn;
nonoxenne pyxn n samxe


Bnpannn n yapnme npneum

Texnnxa nmnonnennn npneua
Hpnemt maccaxa, npn xoroptx maccnpyemomy yuacrxy coomamrcx xoneannx pasno
cxopocrn n amnnnryt, nastnamrcx nnpanne. Koneannx pacnpocrpanxmrcx c
maccnpyemo nonepxnocrn na mtmnt n rxann rena, pacnonoxennte rnyxe. Bnpannx
ornnuaercx or pyrnx npnemon maccaxa rem, uro npn onpeenenntx ycnonnxx ona ocrnraer
rnyoxonexamnx nnyrpennnx opranon, cocyon n nepnon.
unsnonornuecxoe nnnxnne nnpannn xapaxrepnsyercx rem, uro ona cnococrnyer
ycnnennm pe]nexropntx peaxnn oprannsma, n sanncnmocrn or uacrort n amnnnryt
cnocona pacmnpxrt nnn ynennunnart cocyt.
Bnpannm ncnontsymr nx nonnxennx aprepnantnoro annennx n ymentmennx uacrort
cepeuntx coxpamenn. Hocne nepenomon nnpannx coxpamaer cpoxn opasonannx xocrno
mosonn. Ona raxxe cnocona nsmenxrt cexperopnym exrentnocrt nexoroptx opranon.
Hpn ntnonnennn +roro npnema cneyer nomnnrt, uro cnna ero nosecrnnx sanncnr or
nennunnt yrna mexy maccnpyemo nonepxnocrtm n xncrtm maccaxncra: uem ontme yron,
rem cnntnee nosecrnne. urot nosecrnne nnpannn tno nanontmnm, xncrt nyxno
pacnonoxnrt nepnennxynxpno maccnpyemo nonepxnocrn.
Hpoonxnrentnocrt nnpannn na onom yuacrxe ne onxna npentmart 10 c, npn +rom ee
xenarentno couerart c pyrnmn npnemamn maccaxa.
Bnpannx c ontmo amnnnryo (rnyoxax nnpannx), sannmammax nenpoonxnrentnoe
npemx, ntstnaer paspaxenne maccnpyemoro yuacrxa, a npoonxnrentnax nnpannx c
mano amnnnryo (menxax nnpannx), naoopor, ycnoxannaer n paccnanxer. Cneyer
nomnnrt, uro cnnmxom nnrencnnnax nnpannx cnocona ntsnart y nannenra onesnennte
omymennx.
Hpeptnncrax nnpannx (noxonaunnanne, pynenne n r. .) na nanpxxenntx mtmnax
raxxe ntstnaer onesnennte omymennx. Hentsx npononrt npeptnncrym nnpannm na
nnyrpenne nonepxnocrn epa, n noxonenno onacrn, n onacrn cepna n nouex.
Ocoenno ocropoxno cneyer npnmenxrt npeptnncrym nnpannm npn maccaxe noxnntx
nme.
Hpeptnncrax nnpannx, ntnonnxemax ononpemenno oenmn pyxamn, raxxe moxer
ntstnart onesnennte omymennx.
Cneyer conmart ocropoxnocrt n npn ntnonnennn ncrpxxnnannx. Tax, ero npnmenenne
na yuacrxax nepxnnx n nnxnnx xoneunocre es conmennx nanpannennx moxer npnnecrn
x nonpexennm cycranon. B uacrnocrn, ncrpxxnnanne nepxnnx xoneunocre, ntnonnxemoe
ne n ropnsonrantno, a n neprnxantno onacrn, npnnonr x nonpexennxm noxrenoro
cycrana. Hentsx nponsnonrt ncrpxxnnanne nnxne xoneunocrn, cornyro n xonennom
cycrane, urot ne nonpenrt cymouno-cnxsount annapar.

//-- COBET --//
Manyantnax nnpannx (ro ecrt ntnonnxercx c nomomtm pyx) tcrpo yromnxer
maccaxncra, no+romy yonee nponsnonrt annaparnym nnpannm.

Btenxmr cneymmne nnt nnpannn:
nenpeptnnax:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
norpxxnnanne;
ncrpxxnnanne;
noranxnnanne;
corpxcenne;
corpxcenne rasa;
npeptnncrax:
nynxrnponanne;
creranne;
yapnte npnemt:
pynenne;
noxnontnanne;
noxonaunnanne.

Ecrt raxxe cneymmne ncnomorarentnte npnemt maccaxa:
nanxnne;
naxartnanne;
cnnranne;
pacrxxenne;
naannnnanne;
cxarne;
noeprnnanne.

Paccmorpnm xaxym pasnonnnocrt nnpannn n yapntx npnemon noponee.

Henpepmnnan nnpannn
Henpeptnnax nnpannx +ro npnem, npn xoropom xncrt maccaxncra nosecrnyer na
maccnpyemym nonepxnocrt, ne orptnaxct or nee, nepeanax e nenpeptnnte pnrmnunte
xonearentnte nnxennx.
Btnonnxrt nenpeptnnym nnpannm moxno noymeuxamn onoro, nyx, a raxxe ncex
nantnen pyxn; naonno nonepxnocrtm nantnen, rtntno cropono nantnen; naontm nnn
onopno uacrtm naonn; xncrtm, cornyro n xynax. nnrentnocrt nenpeptnno nnpannn
onxna cocrannxrt 1015 c, nocne uero n reuenne 35 c nyxno ntnonnxrt nornaxnnammne
npnemt. Haunnart nenpeptnnym nnpannm cneyer c uacroro 100120 xonearentntx
nnxenn n mnnyry, sarem cxopocrt nyxno nocrenenno ynennunrt, urot x cepenne
ceanca ona ocrnrna 200 xoneann n mnnyry; x xonny ceanca cxopocrt cnona onxna
ymentmnrtcx.
Hpn ntnonnennn nenpeptnno nnpannn menxrtcx onxna ne rontxo cxopocrt, no n
annenne. B nauane n n xonne ceanca annenne na maccnpyemte rxann onxno trt cnatm,
n cepenne ceanca onee rnyoxnm.
Henpeptnnax nnpannx moxer ntnonnxrtcx npoontno n nonepeuno, snrsaroopasno n
cnnpanennno, a raxxe ornecno.
Ecnn npn ntnonnennn nnpannn pyxa ne nepememaercx c onoro mecra, nnpannx nocnr
nasnanne cranntno. Cranntnax nnpannx npnmenxercx npn maccaxe nnyrpennnx
opranon: xenyxa, neuenn, cepna, xnmeunnxa n r. . Cranntnax nnpannx ynyumaer
cepeunym exrentnocrt, ycnnnnaer ntennrentnym ]ynxnnm xenes, ynyumaer paory
xnmeunnxa, xenyxa.
Cymecrnyer raxxe roueunax nnpannx cranntnax nnpannx, ntnonnxemax onnm
nantnem. Toueunax nnpannx, ecrnyx na nepn]epnuecxne nepnnte oxonuannx, nomoraer
cnnsnrt onente omymennx npn mnosnrax, nenpanrnxx. Hcnontsymr roueunym nnpannm
npn neuennn napannue n napeson, npn noccranonnrentnom neuennn nocne nepenomon, rax
xax ona cnococrnyer ycxopennomy opasonannm xocrno mosonn.
Henpeptnnax nnpannx moxer trt nanntno: npn raxom cnocoe pyxa maccaxncra
nepememaercx no nce maccnpyemo nonepxnocrn. Ee nponsnoxr no xoy nepnntx crnonon.
Hpnmenxmr nanntnym nnpannm npn neuennn napannue, a raxxe nx noccranonnennx
ocnanenntx mtmn n cyxoxnnn.
Paccmorpnm cnocot ntnonnennx nenpeptnno nnpannn.
Henpeptnnym nnpannm moxno ntnonnxrt noymeuxo onoro nantna (pnc. 5.35).
Moxno npononrt nnpannm nce rtntno nnn naonno cropono nantna; raxo cnoco
mnpoxo npnmenxercx npn neuennn napesa mnmnuecxnx mtmn, nenpanrnn rponnunoro
nepna, a raxxe n xocmernuecxom maccaxe.
//-- Pnc. 5.35. Henpeptnnax nnpannx,
ntnonnxemax noymeuxo onoro nantna --//
Btnonnxrt nenpeptnnym nnpannm moxno naontm. 3ror cnoco npnmenxercx nx
maccaxa nnyrpennnx opranon (cepne, xenyox, xnmeunnx, neuent n r. .). Hponsnonrt
nnpannm nyxno c uacroro 200250 xoneann n mnnyry; nnxennx onxnt trt
nexntmn n esonesnenntmn.
Hpn maccaxe xnnora, cnnnt, eep, xronn moxno npnmenxrt nenpeptnnym nnpannm
nantnamn, cxartmn n xynax. Hpn raxom cnocoe cxarax n xynax xncrt onxna xacartcx
maccnpyemo nonepxnocrn ]ananramn uertpex nantnen nnn xe noxrentm xpaem xncrn.
Btnonnxrtcx raxax nnpannx onxna npoontno nnn nonepeuno.
Henpeptnnax nnpannx moxer nponsnonrtcx c saxnarom rxane. 3ror npnem cneyer
ncnontsonart npn maccaxe mtmn n cyxoxnnn. Menxne mtmnt n cyxoxnnnx
saxnartnamrcx nantnamn mnnneopasno, a xpynnte mtmnt saxnartnamrcx c nomomtm
xncrn.
//-- Horpxxnnanne --//
Hpnem ncnontsyercx npn noccranonnrentnom neuennn mtmn nocne nepenomon, npn
napannuax n napesax, rax xax rnannax ocoennocrt norpxxnnannx axrnnnsannx
coxparnrentno exrentnocrn mtmn. Horpxxnnanne ycnnnnaer nnm]orox, no+romy ero
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
uacro npnmenxmr nx ymentmennx oreunocrn. Hcnontsymr norpxxnnanne nx neuennx
nonpexenntx mxrxnx rxane, nx pasrnaxnnannx rpanmarnuecxnx pynon n
nocneonepannonntx cnaex. Hpnmenxmr ero n n xauecrne oesonnnammero cpecrna.
Hepe ntnonnennem norpxxnnannx mtmnt nannenra onxnt trt paccnanent. Hantnt
pyxn nyxno mnpoxo pasnecrn n oxnarnrt nmn maccnpyemt yuacrox, a sarem ntnonnxrt
pnrmnunte norpxxnnammne nnxennx n npoontnom nnn nonepeunom nanpannennn.
Cxopocrt nnxenn onxna nospacrart x cepenne ceanca n ymentmartcx x xonny.
//-- Bcrpxxnnanne --//
Hpnem ncnontsyercx npn maccaxe xoneunocre nx ynyumennx xponoopamennx, cnxrnx
mtmeunoro nanpxxennx, a raxxe nx ynennuennx nonnxnocrn mtmn n cycranon.
Hpn ncrpxxnnannn nepxne xoneunocrn cneyer oenmn pyxamn nsxrt xncrt nannenra n,
cnerxa norxnyn ee, ntnonnnrt xonearentnte nnxennx nnepx-nnns. Amnnnrya xoneann
onxna trt neontmo.
Hpn ncrpxxnnannn nnxne xoneunocrn ono pyxo nyxno sa]nxcnponart
ronenocronnt cycran, a pyro oxnarnrt noem cront n cnerxa norxnyrt nory
(neoxonmo cnenrt, urot nora tna npxmo). 3arem cneyer nponsnonrt pnrmnunte
xonearentnte nnxennx.
Hpn nponeennn ncrpxxnnannx xoneunocre y nnn noxnnoro nospacra cneyer conmart
ocoym ocropoxnocrt.
//-- Horanxnnanne --//
Hpnem ncnontsyercx nx maccaxa nnyrpennnx opranon.
nx ntnonnennx noranxnnannx cneyer nonoxnrt xncrt neno pyxn na onacrt oprana,
xoropt nyxno noneprnyrt nenpxmomy maccaxy, sa]nxcnponart pyxy n raxom nonoxennn
n cnerxa naannrt. 3arem npano pyxo nyxno nponsnecrn xoporxne pnrmnunte
xonearentnte nnxennx, naannnnax na nnsnexamym nonepxnocrt n xax t noranxnnax
maccnpyemt opran no nanpannennm x neno pyxe.
//-- Corpxcenne --//
Hcnontsyercx nx nenpxmoro maccaxa nnyrpennnx opranon (neuenn, xenunoro nystpx,
xenyxa n r. .).
Hpn ntnonnennn corpxcennx npanym pyxy cneyer sa]nxcnponart na rene n onacrn
pacnonoxennx nnyrpennero oprana, xoropt nyxno noneprnyrt maccaxy.
Henym pyxy cneyer nonoxnrt na maccnpyemym nonepxnocrt napannentno npano rax,
urot ontmne nantnt oenx pyx pacnonarannct pxom. Ftcrptmn n pnrmnuntmn
nnxennxmn (ro cnnxax pyxn, ro yanxx nx pyr or pyra) nyxno nponsnecrn xoneannx
maccnpyemo nonepxnocrn n neprnxantnom nanpannennn.
Corpxcenne xnnora npnmenxmr nx paccactnannx cnaex n pmmno nonocrn, nx
ycnnennx nepncrantrnxn xnmeunnxa, npn xponnuecxnx racrpnrax c cexperopno
neocrarounocrtm, nx nontmennx ronyca rnaxnx mtmn pmmno crenxn n r. .
Hpn ntnonnennn corpxcennx xnnora oe pyxn nyxno pacnonoxnrt rax, urot ontmne
nantnt naxonnnct na noopaxaemo nnnnn, nepecexamme nynox, a ocrantnte nantnt
oxnartnann oxa. 3arem cneyer nponsnonrt xonearentnte nnxennx ropnsonrantno n
neprnxantno.
Corpxcenne rpyno xnerxn cnococrnyer ynyumennm xponoopamennx n ycnnennm
+nacrnunocrn nerouno rxann, no+romy ero npnmenxmr npn saonenannxx txarentno
cncremt, nonpexennxx rpyno xnerxn, ocreoxonposax n r. .
Hpn ntnonnennn +roro npnema nyxno xncrxmn oenx pyx oxnarnrt rpynym xnerxy no
oxam n nponsnecrn pnrmnunte xonearentnte n ropnsonrantnom nanpannennn nnxennx.
//-- Corpxcenne rasa --//
Hpnem ncnontsyercx nx neuennx cnaeuntx nponeccon n onacrn rasa, ocreoxonposon,
cnonnneson n r. .
Btnonnxrt npnem cneyer npn nonoxennn nannenra nexa na xnnore nnn cnnne. Tas
nyxno oxnarnrt xncrxmn oenx pyx raxnm opasom, urot nantnt pacnonarannct na
oxontx nonepxnocrxx nonsomntx xocre. Konearentnte nnxennx cneyer npononrt
pnrmnuno n ropnsonrantnom nanpannennn, menenno nepennrax xncrn n nanpannennn
nosnonounnxa.

Hpepmnnc1an nnpannn
3ra pasnonnnocrt nnpannn (nnora ee nastnamr yapno) cocronr ns onnountx
yapon, xoropte nyxno ntnonnxrt pnrmnuno, onn sa pyrnm. B ornnune or nenpeptnno
nnpannn xncrt maccaxncra orenxercx or maccnpyemo nonepxnocrn nocne xaxoro yapa.
Hpn ntnonnennn npeptnncro nnpannn yapt cneyer nanocnrt xonunxamn nantnen,
nonycornyrtx n cycranax. Moxno nanocnrt yapt noxrentm xpaem naonn (pepom
naonn), cxaro n xynax xncrtm, rtntno nonepxnocrtm nantnen. Hponsnonrt yapnym
nnpannm moxno xax ono pyxo, rax n nymx pyxamn nonepemenno.
//-- Hynxrnponanne --//
3ror npnem cneyer npnmenxrt na neontmnx yuacrxax nonepxnocrn rena, re noxoxnax
xnponax npocnoxa npaxrnuecxn orcyrcrnyer (nanpnmep, na nnne, n onacrn rpyn), n
mecrax opasonannx xocrno mosonn nocne nepenomon, na cnxsxax, cyxoxnnnxx, neontmnx
mtmnax n n mecrax ntxoa naxntx nepnntx crnonon.
Btnonnxrt nynxrnponanne cneyer noymeuxamn yxasarentnoro n cpenero nantnen
conmecrno nnn xaxtm ns +rnx nantnen n orentnocrn. Moxno ntnonnxrt raxo npnem n
uertptmx nantnamn ononpemenno. Hponsnonrt nynxrnponanne moxno ono nnn oenmn
pyxamn, ononpemenno nnn xe nocneonarentno (yro neuaraemt na nnmyme mamnnxe).
Hpn maccaxe nonocncro uacrn ronont n mtmn xoneunocre moxno ncnontsonart
nynxrnponanne c nepememennem (nanntnoe). nnxennx npn nanntnom nynxrnponannn
cneyer ntnonnxrt no nanpannennm maccaxntx nnnn x nnsnexamnm nnm]arnuecxnm
ysnam.
Hynxrnponanne es nepememenn (cranntnoe) npnmenxercx n mecrax opasonannx
xocrno mosonn nocne nepenomon.
urot cenart nosecrnne nynxrnponannx onee rnyoxnm, neoxonmo ynennunrt yron
mexy nantnem (nantnamn), nponsnoxmnm nynxrnponanne, n maccnpyemo nonepxnocrtm.
Cxopocrt nnxenn npn nynxrnponannn onxna cocrannxrt or 100 o 120 yapon n
mnnyry.
//-- Creranne --//
Creranne ycnnnnaer xponoopamenne maccnpyemo nonepxnocrn, ynyumaer omennte
nponecct. Hpnem ncnontsyercx n xocmernuecxom maccaxe nx ynennuennx ynpyrocrn n
+nacrnunocrn xoxn. Hpnmenxmr creranne n n neuenom maccaxe npn napesax mtmn,
pynontx nsmenennxx rxane, npn neuennn oxnpennx.
Hpn ntnonnennn npnema yapt nanocxrcx xpaem naonn, onnm nnn necxontxnmn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nantnamn. Ha ontmnx yuacrxax rena creranne nponsnonrcx nce nonepxnocrtm naonn.

Bcnouora1entnme npneum uaccaaa
Hrax, mt paccmorpenn ocnonnte npnemt maccaxa. Bt yxe nonxnn, uro cama rexnnxa nx
ntnonnennx nerpyna: neoxonmo nnmt sanomnnrt ee n perynxpno npaxrnxonartcx. Co
npemenem nam ne npnercx axe saymtnartcx o nocneonarentnocrn npnemon, nx rnynne,
npoonxnrentnocrn ncnonnennx n r. .
Onaxo ncxyccrno maccaxa ne orpannunnaercx rontxo ocnonntmn npnemamn. Cymecrnyer
mnoxecrno ne menee naxntx ncnomorarentntx npnemon, na xoroptx n ocranonnmcx
noponee.
//-- Banxnne --//
Otuno npnem ncnontsyercx nx maccaxa mtmn nneua n npenneutx, epa n ronenn. Hs-
sa maxmero nosecrnnx ero npnmenxmr npn nonpexennxx mtmeuntx nonoxon n cocyon
n pesyntrare rpanm, npn cxnepornuecxnx nopaxennxx cocyon. Kpome roro nanxnne uacro
ncpontsymr npn maccaxe n nocneonepannonnt nepno. Btnonnxercx npnem nymx pyxamn
(pnc. 5.36).
//--
Pnc. 5.36. Banxnne --//
Kncrxmn oenx pyx cneyer oxnarnrt maccnpyemym onacrt c oenx cropon, xncrn npn
+rom pacnonaramrcx napannentno pyr x pyry, nantnt npxmte. Pyxn nnxyrcx n
npornnononoxntx nanpannennxx, nocrenenno nepememaxct no ncemy maccnpyemomy
yuacrxy.
//-- Haxartnanne --//
Hpnem npnmenxercx npn maccaxe nepene crenxn xnnora, a raxxe mtmn oxontx
nonepxnocre cnnnt, rpyn, npn nannunn snaunrentntx xnpontx ornoxenn, npn
pxnocrn mtmn.
Hpn maccaxe mtmn xnnora cnauana cneyer nx paccnanrt c nomomtm nnocxocrnoro
xpyronoro nornaxnnannx. Hocne +roro naont neno pyxn nyxno nocrannrt pepom na
nonepxnocrt xnnora n rnyoxo norpysnrt ee n pmmnym crenxy. Hpano pyxo cneyer
saxnarnrt mxrxne rxann xnnora, naxarnrt nx na xncrt neno pyxn, xpyrontmn nnxennxmn
nponsnecrn pasmnnanne saxnauenno uacrn, a sarem nepern x naxartnannm yuacrxon,
pacnonoxenntx pxom.
//-- Cnnranne --//
Hpnem otuno npnmenxercx npn maccaxe nnnntx mtmn npn neuennn pynontx
opasonann, xoxntx saonenann, napannue n napeson. Cnnranne ycnnnnaer
xponoopamenne n nnm]orox, cnococrnyer ynyumennm omena nemecrn n rxanxx,
corpenaer nx n oxastnaer nosyxammee ecrnne na oprannsm.
Hpn ntnonnennn cnnrannx neoxonmo npnnonxrt n saxnarnrt maccnpyemt yuacrox
ontmnmn nantnamn oenx pyx, a sarem cnnnyrt ero n cropony. Moxno, ne saxnartnax
rxann, naannrt na maccnpyemym nonepxnocrt n cnnnyrt rxann pyr x pyry c nomomtm
naone nnn noymeuex nantnen. Cnnrart cneyer xax n npoontnom, rax n n nonepeunom
nanpannennxx.
C nomomtm saxnartnannx nponsnonrcx cnnranne ontmo rpyno mtmnt n
xronuntx mtmn. Hpn maccaxe mtmn cnnnt saxnar nponsnonrt ne nyxno. Cnnranne
rpynno-xnmununo-cocnennntx mtmn nponcxonr c nomomtm mnnneopasnoro
saxnartnannx.
Hpn maccnponannn rxane uepennoro noxpona xncrn pyx naxnatnamrcx na no n
sartnox; c nerxnm naannnnannem pyxn onxnt nonepemenno menenno nepennrartcx oro
na x sartnxy. Ecnn xe maccnpyercx ]ponrantnax nnocxocrt uepena, xncrn naxnatnamrcx
na onacrt nncxon. B +rom cnyuae cnnranne nponcxonr n cropony yme.
Hpn maccaxe xncrn cnnranne mexxocrntx mtmn nponcxonr rax: nantnamn oenx pyx
cneyer saxnarnrt xncrt sa nyueno n noxreno xpax n cnnrart rxann xoporxnmn
nnxennxmn nnepx-nnns. Ananornuntm cnocoom nponsnonrcx cnnranne mtmn cront.
//-- Pacrxxenne --//
3ror npnem oxastnaer nosecrnne na nepnnym cncremy, no+romy c ero nomomtm neuar
napannun n napest, pynt nocne rpanm n oxoron, nocneonepannonnte cnaxn.
Kax n npn cnnrannn, cneyer saxnarnrt mtmny, a ecnn +ro nenosmoxno naannrt na
nee. 3arem nyxno pasnnnyrt rxann n npornnononoxnte cropont, mtmnt npn +rom
pacrxrnnamrcx. He cneyer enart pesxnx nnxenn, rax xax +ro moxer npnunnnrt ont
nannenry.
nx saxnara xpynno mtmnt cneyer ncnontsonart ncm xncrt; neontmne mtmnt nyxno
saxnartnart nantnamn mnnneopasno. Ecnn mtmnt saxnarnrt nenosmoxno (nnocxne
mtmnt), nx nyxno pasrnaxnnart nantnamn nnn naontm. Hpn pacrxxennn cnaex n pynon
cneyer ncnontsonart ontmne nantnt oenx pyx, pacnonoxnn nx pyr npornn pyra.
nx crnmynxnnn mtmn npn napesax n napannuax pnrmnuecxne naccnnnte pacrxxennx
xenarentno uepeonart c nexntmn naccnnntmn pacrxxennxmn, nanpannxx nnxenne n
cropony coxpamennx mtmn. 3ra nponeypa oxastnaer nonoxnrentnoe nosecrnne na
cyxoxnnnx.
//-- Haannnnanne --//
C nomomtm +roro npnema nosyxamrcx penenropt rxane, n pesyntrare uero
ynyumaercx nx nnranne n cnaxenne xpontm. Haannnnanne oxastnaer nosecrnne n na
nnyrpennne oprant, axrnnnsnpyx cexperopnym n ntennrentnym ]ynxnnn oprannsma, a
raxxe nepncrantrnxy xnmeunnxa.
Haannnnanne ncnontsymr npn neuennn onesne onopno-nnrarentnoro annapara
(nonpexennx nosnonounnxa, nocnecrnnx nepenomon n r. .).
Hponsnonrcx +ror npnem npeptnncrtmn naannnnannxmn, uacrora nnxenn
naptnpyercx or 25 o 60 naannnnann n mnnyry.
Haannnnanne moxno nponsnonrt naontm nnn rtntno nonepxnocrtm nantnen,
]ananro cornyroro nantna, noymeuxamn nantnen, onopno uacrtm naonn, a raxxe
xncrtm, cxaro n xynax (pnc. 5.37, a, ).
Bo npemx maccnponannx nepene crenxn xnnora (pnc. 5.38) nyume ncero nponsnonrt
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
naannnnanne naonno nnn rtntno nonepxnocrtm nantnen nnn xynaxom c uacroro 2025
pas n mnnyry.
//-- Pnc. 5.37.
Haannnnanne: --//
a noymeuxamn nantnen;
]ananro cornyroro nantna

B raxom xe remne moxno maccnponart nnyrpennne oprant. Hpn maccaxe xnnora moxno
ncnontsonart naannnnanne c orxromennem.
//--
Pnc. 5.38. Haannnnanne npn maccaxe nepene crenxn xnnora --//
Hpn maccaxe cnnnt c nentm axrnnnsannn mtmeuno exrentnocrn cneyer npnmenxrt
naannnnanne n onacrn nosnonounnxa. B +rom cnyuae pyxn nyxno pacnonoxnrt nonepex
nosnonounoro crona (npn +rom nantnt onxnt naxonrtcx c ono cropont
nosnonounoro crona, a sanxcrtx c pyro), paccroxnne mexy pyxamn onxno trt
npnmepno 1015 cm. Pnrmnuntmn nnxennxmn (2025 nnxenn n mnnyry) cneyer
nepememart xncrn pyx nnepx no nosnonounomy crony x menomy oreny, a sarem nnns x
xpecrny. Taxnm opasom nponsnoxrcx naannnnannx n onacrn mtmn nont ncero
nosnonounoro crona.
Mnmnuecxne mtmnt nnna maccnpymrcx naonntmn n rtntntmn nonepxnocrxmn
nantnen, cnoxenntx nmecre. B mnnyry neoxonmo nponsnonrt npnmepno 45
naannnnann.
Maccax nonocncro uacrn ronont moxno ntnonnxrt noymeuxamn nantnen, paccrannn nx
rpaneopasno. B mnnyry nponsnonrcx or 50 o 60 naannnnann.
Moxno raxxe nponsnonrt naannnnanne nonocncro uacrn ronont naonno
nonepxnocrtm xncre, oxnarnn ronony naonxmn c oenx cropon. Hpn raxom cnocoe
cneyer nponsnonrt n mnnyry or 40 o 50 nnxenn.
//-- Cxarne --//
Hpnem npnmenxercx npn maccaxe mtmn rynonnma n xoneunocre. Cxarne cnococrnyer
axrnnnsannn xponoopamennx n nnm]oroxa, ycnnnnaer cnaxenne mtmn xpontm,
nontmaer nx ronyc n ynyumaer coxparnrentnym paory.
Cxarne ncnontsyercx npn maccaxe nnna, urot ynyumnrt nnranne xoxn. B pesyntrare
nontmaercx ronyc mnmnuecxnx mtmn, xoxa cranonnrcx onee ynpyro n +nacrnuno.
Hponsnonrt cxarne cneyer xoporxnmn cannnnammnmn nnxennxmn nantnen nnn
xncrtm pyxn. uacrora npn ntnonnennn npnema onxna cocrannxrt oxono 3040 nnxenn n
mnnyry, a npn maccaxe nnna or 40 o 60 nnxenn n mnnyry.
//-- Hoeprnnanne --//
3ror npnem npnmenxercx npn maccaxe nnna, urot axrnnnsnponart paory mnmnuecxnx
mtmn n nontcnrt +nacrnunocrt n ynpyrocrt xoxn. Hpnmenxercx noeprnnanne n npn
pxnocrn mtmn nepene crenxn xnnora, a raxxe npn neuennn napeson n napannue
mtmn nepxnnx n nnxnnx xoneunocre. Kpome roro, noeprnnanne ncnontsyercx npn
neuennn nocneonepannonntx cnaex, pynon nocne oxoron n rpanm, rax xax ono
cnococrnyer ynyumennm nonnxnocrn n +nacrnunocrn xoxn.
Hpn noeprnnannn cneyer nymx nantnamn (ontmnm n yxasarentntm) saxnarnrt
yuacrox rxann, orrxnyrt ero, a sarem ornycrnrt. Moxno ntnonnxrt noeprnnanne n rpemx
nantnamn: ontmnm, yxasarentntm n cpennm. Moxno ntnonnxrt nnxennx xax ono, rax
n nymx pyxamn. uacrora noeprnnann onxna cocrannxrt or 100 o 120 nnxenn n
mnnyry.

Yapnme npneum
//-- Hoxonaunnanne --//
3ror npnem oxastnaer nonoxnrentnoe nosecrnne na cxenernym n rnaxym
mycxynarypy, ntstnax ee pnrmnuecxoe pe]nexropnoe coxpamenne. B pesyntrare
ynyumaercx xponocnaxenne rxane, nontmaercx nx +nacrnunocrt. uame ncero
noxonaunnanne nmecre c pasmnnannem npnmenxercx npn napese n arpo]nn mtmn
(pnc. 5.39).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- Pnc. 5.39.
Hoxonaunnanne --//
Hpn noxonaunnannn cneyer nponsnonrt yapt onnm nnn necxontxnmn nantnamn,
naonno nnn rtntno cropono xncrn, a raxxe xncrtm, cxaro n xynax (xncrt
neoxonmo paccnanrt n nyuesanxcrnom cycrane). Otuno noxonaunnanne ntnonnxercx
npn yuacrnn oenx pyx.
Hoxonaunnanne onnm nantnem. 3ror cnoco noxonaunnannx cneyer npnmenxrt npn
maccaxe nnna, n mecrax nepenomon, na neontmnx mtmnax n cyxoxnnnxx.
Btnonnxrt npnem nyxno rtntno nonepxnocrtm yxasarentnoro nantna nnn ero noxrentm
xpaem. Temn yapon onxen cocrannxrt or 100 o 130 yapon n mnnyry.
Hoxonaunnanne necxontxnmn nantnamn. Hpnem ncnontsyercx npn maccaxe nnna cnocoom
xpyrontx noxonaunnann (craxxaro), a raxxe npn maccaxe nonocncro uacrn ronont.
Btnonnxrt npnem cneyer naonno nonepxnocrtm ncex nantnen, pasornyn
ntnpxmnennte nantnt n nxcrno-]ananrontx cycranax xax moxno mnpe. Moxno ntnonnxrt
noxonaunnanne n rtntno cropono nantnen. Hoxonaunnannx nyxno nponsnonrt
nonepemenno, xax npn nrpe na ]oprennano.
Hpnem moxno ntnonnxrt ononpemenno ncemn nantnamn, ncnontsyx naonnym
nonepxnocrt xonnon uertpex nantnen.
Hoxonaunnanne cornyrtmn nantnamn. Hpnem cneyer npnmenxrt npn maccaxe n mecrax
pacnonoxennx snaunrentnoro mtmeunoro cnox: na cnnne, epax, xronnax. On
cnococrnyer ynyumennm mtmeunoro ronyca, axrnnnsannn cexperopntx, a raxxe
cocyncrtx nepnon.
Hpn ntnonnennn npnema nantnt nyxno cnoono cornyrt raxnm opasom, urot
yxasarentnt n cpenn cnerxa xacannct naonn, a nnyrpn cornyro xncrn ocrananoct
cnoonoe npocrpancrno. Vapt cneyer nanocnrt rtntno cropono cornyrtx nantnen,
pacnonoxnn xncrt nonepex maccnpyemo nonepxnocrn.
Hoxonaunnanne xynaxom. Hpnem cneyer ncnontsonart n mecrax pacnonoxennx
snaunrentntx mtmeuntx cnoen: na cnnne, xronnax, epax.
Hpn ntnonnennn npnema xncrn pyxn n mtmnt npenneutx onxnt trt maxcnmantno
paccnanent, nnaue nannenr yer ncntrtnart onente omymennx. Hantnt neoxonmo
cnoono cornyrt n xynax rax, urot xonnt nantnen cnerxa xacannct nonepxnocrn naonn,
a ontmo nanen npnneran x yxasarentnomy es nanpxxennx. Mnsnnen nyxno nemnoro
ornecrn or ocrantntx nantnen n paccnanrt. Vapt nanocxrcx noxreno nonepxnocrtm
xynaxa, xncrn npn yape onycxamrcx na maccnpyemym nonepxnocrt nepnennxynxpno.
//-- Pynenne --//
Hpnem oxastnaer nosecrnne na xoxy, ynyumaer xponoopamenne, n pesyntrare uero
ynennunnaercx npnrox xncnopoa n nnrarentntx nemecrn x maccnpyemtm yuacrxam. Kpome
roro, ycnnnnaercx nnm]orox, ynyumaercx omen nemecrn n paora norontx n cantntx
xenes. Pynenne oxastnaer nonoxnrentnoe nosecrnne na mtmnt, ocoenno na rnaxne n
nonepeunononocarte.
Pynenne npnmenxercx npn maccaxe rpyno xnerxn, onacrn cnnnt, nepxnnx n nnxnnx
xoneunocre n r. .
Konearentnte nnxennx npn pynennn pacnpocrpanxmrcx nrnyt, no+romy nnyrpennne
oprant roxe ncntrtnamr na cee ecrnne annoro npnema (pnc. 5.40).
//-- Pnc. 5.40.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pynenne --//
Btnonnxrt pynenne cneyer noxrentmn nonepxnocrxmn oenx xncre, pacnonoxnn pyxn
na paccroxnnn 34 cm pyr or pyra.
Hantnt neoxonmo cnerxa paccnanrt n nemnoro ornecrn pyr or pyra. Hpenneutx
nyxno cornyrt no npxmtm nnn ryntm yrnom. Kncrn onxnt pnrmnuno yapxrt no
maccnpyemo nonepxnocrn, npn +rom n momenr yapa nantnt coennxmrcx mexy coo.
Vapt xncrtm c nsnauantno comxnyrtmn nantnamn moryr trt onesnenntmn, a
cnoonoe npocrpancrno mexy nantnamn cmxruaer yap. Pacnonarart xncrn nyxno nont
mtmeuntx nonoxon. Cxopocrt yapon npn pynennn onxna trt or 250 o 300 yapon n
mnnyry.
//-- Hoxnontnanne --//
Hpnem cnococrnyer pacmnpennm cocyon, c ero nomomtm moxno nonnsnrt
uyncrnnrentnocrt nepnntx oxonuann n nontcnrt remneparypy na maccnpyemo
nonepxnocrn.
Hpnmenxrt noxnontnanne cneyer npn maccaxe rpyn, xnnora, cnnnt, eep, xronn,
xoneunocre (pnc. 5.41).
//-- Pnc. 5.41.
Hoxnontnanne --//
Btnonnxrt noxnontnanne nyxno naonno nonepxnocrtm xncrn, cnerxa cornyn nantnt
rax, urot npn yape mexy xncrtm n maccnpyemo nonepxnocrtm opasonanact
nosymnax noymxa, +ro cmxrunr yap n cenaer ero esonesnenntm. Pyxy neoxonmo
cornyrt no npxmtm nnn ryntm yrnom. Vapt nanocxrcx ono nnn nymx xncrxmn,
cornyrtmn n nyuesanxcrnom cycrane.


Kax nyume o1paa1mna1t 1exnnxy npneuon
uro x, camax naxnax rnana +ro xnnrn nosan, a renept ocranoct nnmt orpaorart
npnemt na npaxrnxe. Hrax, pyxonocrno x ecrnnm.
Hyume ncero pacnonoxnrt paouee mecro nepe +xpanom renennsopa. Tax nt cmoxere
ononpemenno cmorpert reneypoxn n ntnonnxrt nsyuaemte npnemt. Xenarentno
npaxrnxonartcx na xom-ro, no, ecnn nam ne yacrcx ortcxart oponontna, ne oropuarect:
nnonne moxno ncnontsonart cocrnennoe epo. 3aono n rexnnxy camomaccaxa ocnonre.


Inana 6
Maccaa na pasnnunmx yuac1xax 1ena. Bnnume npnsnaxn o1entnmx saonenannn
3ror nn maccaxa ornnuaercx or omero rem, uro maccnpyercx rontxo xonxpernt
yuacrox rena, nanpnmep nnno, cnnna, nora, cycrant n r. . Bpemx nponeennx raxxe moxer
naptnponartcx or 5 o 30 mnn. Hpoonxnrentnocrt ceanca sanncnr or roro, xaxax uacrt
rena nonepraercx maccaxy. uacrnt maccax npononrcx no meronxe omero maccaxa,
onaxo enaercx rmarentnee, c npnmenennem ontmoro xonnuecrna npnemon. nx
narnxnocrn nnxe npnneena cxema nponeennx uacrnoro maccaxa (pnc. 6.1).
Tem ne menee, xorx peut ner o uacrnom maccaxe, +ro ornmt ne osnauaer, uro npn ero
nponeennn nce ycnnnx onxnt xonnenrpnponartcx rontxo na onom yuacrxe rena. Maccax
npexe ncero onxen trt rapmonnuntm n ne cosanart nneuarnennx nareproro mecra.
Hpome ronopx, ecnn nt yere maccnponart rontxo nory, n xonne xonnon nensexno
noxnnrcx omymenne ncxom]opra, nocxontxy npopaartnaemt yuacrox craner
cnoeopasntm ncrounnxom paspaxennx nx ncero oprannsma. urot +roro nsexart, x
pexomenym onpeenennym cxemy nponeennx uacrnoro maccaxa, ocnonannym na npnnnnne
nepn]epnnoro oxnara, ro ecrt or nenrpa x nepn]epnn. B xauecrne npnmepon paccmorpnm
maccax pyxn n norn.
//--
Pnc. 6.1. Meronxa nponeennx uacrnoro maccaxa --//
Hpenonoxnm, nam neoxonmo cenart maccax nneua. Bt naunnaere ceanc c nneua,
ntnonnxere npnem nornaxnnannx, sarem nepememaerect na npenneute, re raxxe
ntnonnxere necxontxo maccaxntx npnemon, anee maccnpyere xncrt, a n camom xonne
enaere maccax pyxn n nenom. Ocnonnte npnemt cneyer ntnonnxrt rontxo na nneue, ro
ecrt na rom yuacrxe, xoropt nenocpecrnenno npopaartnaere, no ononnnrentno
saxnartnaere n nepn]epnnte uacrn, ro ecrt npenneute n xncrt.
To xe camoe moxno cxasart n npo maccax epa: nt naunnaere c epa, sarem
nepexnmuaerect na ronent, crony, npopaartnaere ncm nory n nosnpamaerect x epy,
maccnpyx ero rmarentnee ocrantntx yuacrxon.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

//-- BHHMAHHE --//
Hpn nponeennn uacrnoro maccaxa neoxonmo nomnnrt, uro nentsx ocrannxrt naonro
es nnnmannx ncm onacrt. 3ro ono ns ycnonn nponeennx nonnonennoro ceanca.

Hepe ceancom neuenoro maccaxa neoxonmo ntnonnnrt cneymmne rpeonannx.
Hpnart nannenry raxym nosy, npn xoropo ero reno yer maxcnmantno paccnaneno.
Oecneunrt nannenry nonoxenne, n xoropom on cmoxer naxonrtcx, ne npnnarax
ocotx ycnnn, n reuenne ncero ceanca maccaxa.
Haxptrt reno nannenra npocrtne, ocrannn orxptrtmn rontxo re yuacrxn, xoropte
neoxonmt nx maccaxa.
He menxrt nonoxenne nannenra es ocoo neoxonmocrn.
Cosart neoxonmte ycnonnx paort, ro ecrt ncxnmunrt npncyrcrnne nocroponnnx
nnn, xpxn cner, mym.
Maccnpyx cnnny, c nomomtm noymxn ntponnxrt ]nsnonornuecxoe ncxpnnnenne
nosnonounnxa, ecnn +ro neoxonmo (npn ocreoxonpose, nopose n r. .).

uacrnt maccax nmeer nexoropte npornnonoxasannx.
Hentsx maccnponart xnnor, noxcnnunym onacrt, mtmnt eep n nepno
epemennocrn, nocne poon n nocne aopra n reuenne nyx mecxnen.
Hentsx maccnponart xnnor npn rptxe, mencrpyannn, xamnxx n xenunom nystpe n
nouxax.
Hentsx enart maccax noxcnnuno onacrn, onacrn eep npn nannunn mnomt,
saonenann nouex no npemx oocrpennx nponecca. B +ro npemx nosmoxen maccax pyrnx
yuacrxon rena.

//-- HPHMEuAHHE --//
Maccax pyrnx yuacrxon rena paspemaercx no noxasannxm npaua. Tax, nanpnmep, nx
ynennuennx naxrannn y xopmxmnx xenmnn neoxonm maccax rpyntx xenes.

Paccmorpnm nexoropte nnnmte npnsnaxn orentntx saonenann.
1. Bocnannrentnt nponecc n nosnonounnxe: nonoct pacrxxennx xoxn n onacrn
nosnonounnxa.
2. Tyepxynes nerxnx: nonoct pacrxxennx xoxn n onacrn nosnonounnxa n couerannn c
ntnaennem nonoc.
3. Bocnanenne nerxnx: onocroponnxx nornnnocrt.
4. Hnenpnr: nontmennax remneparypa na ontno cropone.
5. 3aonenannx nnyrpennnx opranon: nannnnannx, rpyte n mxrxne nayxannx na xoxe;
npn narxrnnannn xoxn nepnennxynxpno ocn rena y ontnoro nosnnxaer nenpnxrnoe
uyncrno annennx, xoxa nnoxo pasrnaxnnaercx.
6. Ocrpt xnnor: rnept xnnor, npn naannnnannn y nannenra nosnnxaer nenpnxrnoe
omymenne nnn rynax, pexe ocrpax, ont.

Inana 7
Texnnxa nponeennn omero uaccaaa
Omn maccax npononrcx na ncex uacrxx rena, npnuem ocooe nnnmanne neoxonmo
yennrt ontntm sonam, ro ecrt rem, xoropte nenocpecrnenno cnxsant c saonenannem.
Ceanc raxoro maccaxa otuno nnrcx ne menee 40 mnn, no moxer npoonxartcx n onee
uaca. Perynxpnocrt nponeennx exenenno nnn uepes ent, n sanncnmocrn or noxasann
npn rom nnn nnom saonenannn.
Haunnaem maccax co cnnnt. Honoxenne nannenra: nexa na xnnore, pyxn ntrxnyrt nont
rena. Cnauana maccnpyem cnnny, sarem cnycxaemcx x noxcnnuno n xronuno sonam, nocne
nepexnmuaemcx na nopornnxonym sony n nepexonm x nepxnnm xoneunocrxm. Hocne roro
xax ntnonnnm maccax nepxnnx xoneunocre, naunnaem maccnponart sanmm nonepxnocrt
nnxnnx xoneunocre. 3arem nepenopaunnaem nannenra na cnnny. anee maccax npononm
na nepene nonepxnocrn nnxnnx xoneunocre, sarem nepexnmuaemcx na xnnor, a nocne
nero naunnaem maccnponart rpynym xnerxy. 3anepmaercx maccax maccnponannem nepxnnx
xoneunocre. Cxemarnuno nocneonarentnocrt nponeennx omero maccaxa moxno
npecrannrt cneymmnm opasom (pnc. 7.1).
//--
Pnc. 7.1. Cxema nponeennx omero maccaxa --//
Kax nnno ns cxemt, maccax nepxnnx n nnxnnx xoneunocre npononrcx, xora nannenr
nexnr na cnnne nno na xnnore. B annom cnyuae nopasymenaercx maccax nepxne nnn
nnxne nonepxnocrn xoneunocre. B onee ronxnx mecrax, nanpnmep n sone npenneutx
nnn mnxonorox, neoxonmo saxnarnrt ncm xoneunocrt, no ecrnonart menee nnrencnnno,
nocxontxy maccax yer npononrtcx ne onn pas, a naxt.

Inana 8
Me1onxa uaccaaa npn pasnnunmx saonenannnx

nx nyumero nonnmannx maccaxntx meronx npn pasnnuntx saonenannxx npenaram
rannunt cnoco noaun nn]opmannn c nopontm onncannem npnemon n rexnnxn nx
xaxoro xonxpernoro saonenannx.

//-- BHHMAHHE --//
Eme pas xouy nanomnnrt nam npo anropnrm, xoropt mt paccmarpnnann n nauane xnnrn:
nent saaun peannsannx. Hama nent nsannrtcx or xonxpernoro saonenannx; saaua
onpeennrt, xaxnm opasom mt yem npononrt maccax (nx uero neoxonmo yuecrt
ocoennocrn ]nsnonornn nannenra n ntpart noxoxmne maccaxnte npnemt n
meronxn). Hocne uero ocranercx nnmt peannsonart nantxn na npaxrnxe n nonyunrt
npenocxont pesyntrar.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hocxontxy cymecrnyer orpomnoe xonnuecrno saonenann, mt c namn ocranonnmcx
rontxo na camtx pacnpocrpanenntx. He cronr satnart n o rom, uro nexoropte nnt
maccaxa nenosmoxno ocymecrnnrt n omamnnx ycnonnxx es cnennantntx
npncnoconenn n annaparon; a nponeenne pyrnx moxer norpeonart ceptesno
npo]eccnonantno nororonxn.

mmn1e rnyae
Maccax npn saonenannxx opranon txannx (ran. 8.1) npnsnan ynennunrt nonnxnocrt
rpyno xnerxn, yxpennrt txarentnym mycxynarypy, ynyumnrt xpono n nnm]orox,
ycxopnrt paccactnanne +xccyaron n nn]nntrparon n nnxnnnponart nx. Taxo maccax
nanonee +]]exrnnen npn nsannennn or nocnecrnn nnenmonnn, npn xponnuecxom
ponxnre, +m]nseme, nnenmocxnepose n ponxnantno acrme (n mexnpncrynnt nepno).
//-- Tannna 8.1. Hpnemt maccaxa npn saonenannxx opranon txannx --//

B nonoxennn nannenra nexa na xnnore (sanxx nonepxnocrt rpyno xnerxn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Cermenrapnte sont
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pacrnpanne (pepamn naonn, ocnonannem naonn,
noymeuxamn yxasarentntx n cpennx nantnen; nnnenne, crporanne, mrpnxonanne);
pasmnnanne (ocnonannem naonn, rpeneopasnoe, noymeuxamn nantnen); nenpeptnnax
nnpannx

Hpopaartnaemt yuacrox: Bnpouamne n rpanennennnte mtmnt
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pacrnpanne (ocnonannem naonn, nnnenne,
nepecexanne); pasmnnanne (opnnapnoe, rpeneopasnoe, nonoe xontnenoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Onacrt nonarox
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne (ocnonannem naonn, pepom naonn, yrpom
ontmoro nantna); pasmnnanne (ocnonannem naonn, yrpom ontmoro nantna,
noymeuxamn nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mexpeepnte npomexyrxn
Hpnem: Hornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm xncrn, noymeuxamn nantnen);
pacrnpanne (noymeuxamn nantnen, rpaneopasnoe, mrpnxonanne); naannnnanne
(noymeuxamn nantnen n onacrn mexpeepntx npomexyrxon)

Hpopaartnaemt yuacrox: Peepnte yrn
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Bcx onacrt
Vapnte npnemt (noxnontnanne, noxonaunnanne xynaxamn, pynenne)

B nonoxennn nannenra nexa na cnnne (nepenxx nonepxnocrt rpyno xnerxn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mexpeepnte npomexyrxn
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne; naannnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Peepnte yrn
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Fontmne rpynte mtmnt n syuarte mtmnt
Hpnem: Hornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm xncrn); ntxnmanne (ocnonannem naonn,
pepom naonn, yrpom ontmoro nantna); pacrnpanne (ocnonannem naonn,
rpeneopasnoe, yrpom ontmoro nantna, nnnenne); pasmnnanne (opnnapnoe, ocnonannem
naonn, yrpom ontmoro nantna, rpeneopasnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Ipynna, nan noxnmununax onacrn
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne (pepom naonn, yrpom ontmoro nantna,
noymeuxamn nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Onacrt rpynno-peepntx counenenn
Hpnem: Haannnnanne (noymeuxamn ontmnx n/nnn yxasarentntx nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bcx onacrt
Hpnem: Vapnte npnemt (noxnontnanne noymeuxamn nantnen n onacrn rpynnt,
pynenne); corpxcenne rpyno xnerxn; naannnnanne naonxmn n onacrn 10-12-ro peep


Houoaeu nosnonounnxy

Cneyer pasrpannunnart nponeenne maccaxa npn rpanmax nosnonounnxa n cnnnnoro
mosra n npn saonenannxx cnnnt nocnannrentno-ereneparnnno +rnonornn, raxnx xax
ocreoxonpos. Bcnomnnm cxemy: nent saaun peannsannx. Hentm ncera yer
ynyumenne omero cocroxnnx n xonxperntx ]ynxnn oprannsma. uro xnnxercx noxasannem
x maccaxy? Ocreoxonpos. 3naunr, nent maccaxncra nnxnnannx naronornuecxnx
npoxnnenn ocreoxonposa (one, mtmeuntx cnasmon, orpannuennx nnxenn). 3aaun
ynyumenne xpono n nnm]oroxa, cnxrne onentx omymenn, nosecrnne na ynnornennx n
mtmnax n rxanxx, crnmynxnnx omenntx n noccranonnrentntx nponeccon.
Pemnrt +rn saaun nomoryr cxema nponeennx maccaxa n maccaxnte npnemt.
Hornaxnnanne oxastnaer ycnoxannammee n oesonnnammee ecrnne, a pacrnpanne n
pasmnnanne ycnnnnamr xponorox n ycxopxmr omennte nponecct. Maccax npn rpanmax
nosnonounnxa n cnnnnoro mosra ne npononrcx n ocrpt nepno. K nemy npncrynamr c 4-6-
neenn n noocrpt nepno n nponoxr n couerannn c neueno ]nsxyntrypo.

Maccaa npn 1panuax nosnonounnxa
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.2.
//-- Tannna 8.2. Hpnemt maccaxa npn rpanmax nosnonounnxa --//

Hpopaartnaemt yuacrox: 3ont cnnnnomosrontx cermenron nopaxennoro yuacrxa n
nnsnexamnx x nemy
Hpnem: Hornaxnnanne n pacrnpanne (ntnonnxercx nerxo n ocropoxno)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mtmnt cnnnt n men
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pacrnpanne; pasmnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Vuacrxn c napymennem ]ynxnn (napernunte xoneunocrn):
na cneenntx mtmnax na paccnanenntx mtmnax
Hpnem: Hpnemt, nonnxammne mtmeunt ronyc: nornaxnnanne (nnocxocrnoe,
oxnartnammee); pasmnnanne (npoontnoe, ntnonnxercx ouent nerxo n menenno); nanxnne
Hpnemt, nontmammne mtmeunt ronyc: nornaxnnanne; ntxnmanne; pacrnpanne;
pasmnnanne; roueunax crnmynxnnx n onacrn cyxoxnnn; yapnte npnemt (ntnonnxmrcx
ocropoxno n rontxo na aronnuntx mtmnax)


Maccaa npn saonenannnx nocnann1entno-erenepa1nnnoro xapax1epa
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.3.
//-- Tannna 8.3. Hpnemt maccaxa npn saonenannxx nosnonounnxa --//

Hpopaartnaemt yuacrox: 3ont cnnnnomosrontx cermenron (noxcnnunt, rpyno n
ment orent n sanncnmocrn or noxannsannn nponecca)
Hpnem: Hornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm, noymeuxamn yxasarentnoro n cpenero
nantnen, rtntno cropono nantnen); ntxnmanne (ocnonannem, pepom naonn);
pacrnpanne (noymeuxamn nantnen, nnnenne); pasmnnanne (rpeneopasnoe, noymeuxamn
nantnen, cnnranne)

Hpopaartnaemt yuacrox: Tpanennennnte, mnpouamne, xocte, xronunte mtmnt
(npn maccaxe noxcnnunoro orena)
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe n oxnartnammee); ntxnmanne (ocnonannem,
pepom naonn, yrpom ontmoro nantna); pacrnpanne (ocnonannem naonn, rpene-
opasnoe, nepecexanne na rpanennennntx n xoctx mtmnax); pasmnnanne (opnnapnoe,
nonoe xontnenoe, nepecexanne na rpanennennntx n xoctx mtmnax)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bcx onacrt
Hpnem: Vapnte npnemt (pynenne, noxonaunnanne, noxnontnanne)


//-- BHHMAHHE --//
Cenare axnenr n mecrax ynnornenn, sonax nanontme uyncrnnrentnocrn, ncnontsyx
pacrnpanne n pasmnnanne noymeuxamn nantnen.


Maccaa npn cxonnosax
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.4.
//-- Tannna 8.4. Hpnemt maccaxa npn cxonnosax --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Cnnna c oenx cropon (cnpana, cnena)
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe, xomnnnponannoe); ntxnmanne (ocnonannem n
pepom naonn no rem xe nnnnxm, uro n nornaxnnanne); pasmnnanne nnnntx n
mnpouamnx mtmn cnnnt (xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe
noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen,
xpyroopasnoe noymeuxamn ontmnx nantnen, xpyroopasnoe yrpom ontmoro nantna);
cxarne (nonoe xontnenoe mnnneopasnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bnpouamne mtmnt
Hpnem: Pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe, xomnnnponannoe, xpyroopasnoe
]ananramn cornyrtx nantnen, ocnonannem naonn nnn yrpom ontmoro nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mexpeepnte npomexyrxn
Hpnem: Pasmnnanne (npxmonnnenoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe
noymeuxamn uertpex nantnen, npxmonnnenoe noymeuxo ontmoro nantna,
xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, npxmonnnenoe noymeuxo cpenero
nantna, xpyroopasnoe noymeuxo cpenero nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Onacrt pomonnntx mtmn n mtmnt, nonnmamme
nonarxy
Hpnem: Pasmnnanne (npxmonnnenoe noymeuxo n yrpom ontmoro nantna,
xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex
nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bex n rpanennennnax mtmna
Hpnem: Pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe, xpyroopasnoe noymeuxamn
uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe nyueno
cropono xncrn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Hepenxx nonepxnocrt rpyn
Hpnem: Pasmnnanne (opnnapnoe, nono rpn], nonoe nantnenoe, xomnnnponannoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mexpeepnte npomexyrxn
Hpnem: Pasmnnanne (npxmonnnenoe, xpyroopasnoe, noymeuxamn uertpex nantnen,
noymeuxamn ontmoro n cpenero nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Xnnor
Hpnem: Hornaxnnanne (xpyronoe); pasmnnanne na npxmtx mtmnax xnnora (opnnapnoe,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nonoe xontnenoe, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen ono n oenx pyx)

Hpopaartnaemt yuacrox: Kocte mtmnt xnnora
Hpnem: Pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe, xontnenoe, xpyroopasnoe ]ananramn
cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe xnmnonnnoe)

nnrentnocrt n remn ntnonnennx npnemon na ncem maccnpyemom yuacrxe onxnt trt
onnaxontmn.
Hnxnmm uacrt rpanennennno n pomonnno mtmn (nanpornn ntnyxnocrn yrn
nsrna) nyxno maccnponart ocoenno rmarentno, urot onn nonnocrtm paccnannnct.
Maccaxnte npnemt neoxonmo uepeonart c nornaxnnannem n norpxxnnannem.
3axonunn maccax sane nononnnt men n cnnnt, cneyer npncrynart x ntnyxntm
uacrxm. nx +roro nyxno nonarxy ontnoro npnnecrn x cpene nnnnn, nneuo ornecrn
nasa, nonoxnn no nero nannx nnn noymeuxy, sarem ocropoxno n mxrxo naannrt na
ntcrynammne pepa, nocne uero nontrartcx nantnamn nepennnyrt ntcrynammym uacrt
nosnonounnxa na mecro, nocryxnnax nonepemenno xonnentmn ]ananramn nantnen no
ocrncrtm orpocrxam yrn. Hpnepxnnax ono pyxo orneennoe nasa nneuo, pyro
pyxo nyxno ntnonnnrt maccax mexnonarountx n nonarountx mtmn.
Hepnte ceanct maccaxa men n pyro nononnnt cnnnt onxnt xopomo paccnanrt
mtmnt. Hocneymmne ceanct maccaxa onxnt yxpennrt mtmnt, nontcnrt nx ronyc n
onacrn nornyrocrn yrn. Hocne npopaorxn cnnnt n men maccnpyercx pyxa co cropont
ntnnpannx yrn.
Hent maccaxa nepene nonepxnocrn rpyno xnerxn paccnanenne mtmn n
nosnpamenne nneua n nopmantnoe nonoxenne. Hyxno saxnarnrt n orrxnyrt nneuo raxnm
opasom, urot ono crano cnmmerpnuntm no ornomennm x pyromy nneuy.
Hpnemt, cnyxamne nx paccnanennx mtmn n pacmnpennx npomexyrxon mexy pepamn,
c nponnxnonennem n nx yrnynennx, nyxno npnmenxrt na ro cropone, re mtmnt
coxpament, pepa cnnxent n mexpeepnte npomexyrxn cyxent.
Mtmnt xnnora npn cxonnose ocnanent, no+romy nx nx yxpennennx neoxonmo
ncnontsonart xnaccnuecxne npnemt maccaxa.


Ecnn onn1 ronona
urot cnxrt rononnym ont, neoxonmo nopmannsnponart cocyncrt ronyc,
oecneunrt xopomn npnrox n orrox xponn, paccnanrt mtmnt nopornnxono sont, men n
nnna (ran. 8.5).
//-- Tannna 8.5. Hpnemt maccaxa npn rononno onn --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Ho
Hpnem: Herxoe nornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm xncre, noymeuxamn nantnen);
pacrnpanne (noymeuxamn nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Onacrt noxpyr rnas
Hpnem: Herxoe nornaxnnanne (noymeuxamn yxasarentntx nnn cpennx nantnen or
nepenocnnt no nepxnemy xpam rnasnnnt x nncxam n anee no nnxnemy xpam x nnyrpennnm
yrnam rnas, a sarem n oparnom nopxxe); nerxoe naannnnanne (n rom xe nopxxe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bncxn
Hpnem: Hornaxnnanne (cnnpanennnoe noymeuxamn nantnen); pacrnpanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Ipynno-xnmununo-cocnennnte
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne; pasmnnanne (noymeuxamn nantnen n
mnnneopasnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bopornnxonax sona
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pacrnpanne; pasmnnanne (n cpenem n menennom
remne)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bonocncrax uacrt ronont
Hpnem: Hornaxnnanne (rpaneopasnoe: or maxymxn nnns n cropont); pacrnpanne
(noymeuxamn nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Vmnte paxonnnt
Hpnem: Herxoe pacrnpanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Hpopaartnaemt yuacrox
Hpnem: Hpnem

Hpopaartnaemt yuacrox: Hoymeuxn nantnen nor
Hpnem: Haannnnanne (cnntnoe, nnrencnnnoe)


Paoc1t nnaennn

Hent maccaxa npn saonenannxx cycranon (ran. 8.6) ynyumenne ]ynxnnn nopaxennoro
cycrana. Heoxonmo ymentmnrt orex, cnnsnrt onente omymennx, axrnnnsnponart xpono
n nnm]orox, omennte nponecct n perenepannm, cnxrt nanpxxenne mtmn xoneunocre,
ynyumnrt nx rpo]nxy n cnny.
//-- Tannna 8.6. Hpnemt maccaxa npn saonenannxx cycranon --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Cermenrapnte sont cnnnnomosrontx cermenron (nx
cycranon nepxnnx xoneunocre D-C, nx nnxnnx S-L; D-D)
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne (nnnenne, mrpnxonanne, crporanne noymeuxamn
nantnen); pasmnnanne (rpeneopasnoe, noymeuxamn ontmnx nantnen; cnnranne,
naannnnanne); yapnte npnemt (noxnontnanne, pynenne)

Hpopaartnaemt yuacrox: 3oponax xoneunocrt ntme onacrn cycrana n cam cycran
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pacrnpanne; yapnte npnemt
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hpopaartnaemt yuacrox: Onacrt ntme ontnoro cycrana
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne (npn oreunocrn cycrana cneyer cenart axnenr na
npnemax ntxnmannx); pacrnpanne; pasmnnanne; yapnte npnemt

Hpopaartnaemt yuacrox: Fontno cycran
Hpnem: Hornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm xncrn, noymeuxamn nantnen
npoontnoe n xonnenrpnuecxoe); pacrnpanne (nnnenne, mnnneopasnoe, mrpnxonanne);
nnpannx (nenpeptnnax xonunxamn nantnen nnn naontm); nnxennx (naccnnnte c
nocrenenntm ynennuennem amnnnryt)


Maccaa npn pac1naennn cnnsox cyc1anon
Pacrxxenne cnxsox nonpexenne, conponoxammeecx cmemennem n napymennem
nenocrnocrn cycranon. Tpanmnponanntmn moryr oxasartcx mecra npnxpennennx cnxsox,
xneruarxa, oxpyxammax cycran, cnnonnantnax oonouxa cycranon, cyxoxnnnx, xpxmn,
mtmnt, cocyt, nepnt. Moryr trt n pyrne nonpexennx. Pacrxxenne cnxsox
conponoxaercx ocrpeme ontm npn nnxennn, onyxontm n mecre rpanmt, nocnanennem
cycranon.
Maccax nomoxer cnnsnrt ont, ynyumnrt xpono n nnm]orox na nonpexennom yuacrxe,
noccranonnrt nopmantnym exrentnocrt cycrana.

//-- BHHMAHHE --//
Hpn pacrxxennn cnxsox pexomenyercx ntnonnxrt maccaxnte npnemt rontxo uepes 24
uaca nocne nonyuennx rpanmt. Hpononrt maccax nyxno ocropoxno, ne npnunnxx
nannenry ont, urot ne ntsnart yxymennx ero cocroxnnx. Hepe maccaxem cneyer
cenart nporpenanne.

Hpexe uem npncrynnrt x maccaxy nonpexenno onacrn, cneyer cenart maccax
yuacrxon, pacnonoxenntx ntme. Tax, npn rpanme cymouno-cnxsounoro annapara
ronenocronnoro cycrana neoxonmo maccnponart ronent, npn pacrxxennn xonennoro
cycrana epo, npn nonpexennn nyuesanxcrnoro cycrana npenneute n r. .
Kax n npn ymnax, npn pacrxxennn cnxsox cycranon nyxno cnauana npononrt
nororonnrentnt maccax (12 pasa n ent no 5-10 mnn), a sarem ocnonno (maccax
rpanmnponannoro yuacrxa). Bpemx nponeennx maccaxa neoxonmo nocrenenno ynennunrt
o 15 mnn.

Maccaa npn pac1naennn ronenoc1onnoro cyc1ana
Cnauana npononm nororonnrentnt maccax na paccnanenno nepene epnono
mtmne n nnmt sarem npncrynaem x ocnonnomy maccaxy (ran. 8.7).
//-- Tannna 8.7. Hpnemt maccaxa npn pacrxxennn ronenocronnoro cycrana --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Hepenxx epnonax mtmna
Hpnem: Hornaxnnanne (npxmonnnenoe); ntxnmanne; pasmnnanne (xpyroopasnoe
noymeuxamn uertpex nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Ionenocronnt cycran
Hpnem: Hornaxnnanne (xonnenrpnuecxoe); pacrnpanne (cnnpanennnoe, mnnneopasnoe);
ntxnmanne; nornaxnnanne


Maccaa npn pac1naennn nneuenoro cyc1ana
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.8.
//-- Tannna 8.8. Hpnemt maccaxa npn pacrxxennn nneuenoro cycrana --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Hneueno cycran (cnauana na ero sopono uacrn, sarem na
ontno)
Hpnem: Hornaxnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Bepxnxx uacrt cnnnt (na sopono uacrn, sarem na ontno)
Hpnem: Btxnmanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Bnpouamne mtmnt cnnnt
Hpnem: Pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe, xomnnnponannoe); norpxxnnanne;
nornaxnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Tpanennennnax mtmna
Hpnem: Pacrnpanne (npxmonnnenoe noymeuxo n yrpom ontmoro nantna,
xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex
nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bex
Hpnem: Omn maccax

Hpopaartnaemt yuacrox: Tpexrnanax mtmna ontnoro nneua
Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne (npoontnoe, nonepeunoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Hneueno cycran
Hornaxnnanne (xonnenrpnuecxoe); pacrnpanne (xpyroopasnoe); nornaxnnanne
(xonnenrpnuecxoe)


//-- HPHMEuAHHE --//
Ecnn nannenr ncntrtnaer onn n onacrn ronenocronnoro cycrana, ro maccax nyxno
npononrt n maxmem pexnme. Hepe ntnonnennem maccaxntx npnemon na nneuenom
cycrane cneyer nosaornrtcx o rom, urot mtmnt tnn nonnocrtm paccnanent.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Haccnnnte n axrnnnte nnxennx nyxno npnmenxrt no mepe noccranonnennx exrentnocrn
cycrana.



3ayt1e npo panxynn1!
Hpn panxynnre nponcxonr nopaxenne xopemxon cnnnnomosrontx nepnon. Hpnunnamn
+roro saonenannx moryr trt ocreoxonpos nosnonounnxa, ncrpo]nx mexnosnonountx
ncxon, nocnannrentnte n ncrpo]nuecxne nopaxennx nosnonounnxa, cycranon,
saonenannx nnyrpennnx opranon, onyxonn nepn]epnuecxnx nepnon n r. . Panxynnr
moxer trt noxcnnuno-xpecrnontm, mentm nnn meno-rpyntm.
Fontnte panxynnrom ncntrtnamr cnonrannym ont n onacrn nopaxenntx xopemxon,
xoropax ycnnnnaercx npn nnxennxx, unxannn n xamne; onesnennte omymennx npn
naannnnannn na ocrncrte orpocrxn nosnonxon n n napaneprepantntx sonax; cnaocrt. V
nnx nanmamrcx rnnorpo]nx mtmn n onacrn xopemxono sont n cnaax nonnxnocrt
nosnonounnxa.
Hoxcnnuno-xpecrnont panxynnr nmeer ne ]ast nporexannx xopemxonym n
nmmanrnuecxym. Hpn nmmanrnuecxo ]ase ont noxnnxercx nnesanno nocne
nepeoxnaxennx nnn ]nsnuecxo narpysxn nnn napacraer nocrenenno.
Hpn xopemxono ]ase ont snaunrentno cnntnee, ona oraer n xronunym onacrt,
pacnpocrpanxercx no sane nonepxnocrn epa n ronenn.
Hpn panxynnre npnmenxmrcx re xe maccaxnte npnemt, uro n npn ocreoxonpose.
Onaxo nepe rem xax npncrynart x maccaxy, neoxonmo nonyunrt npecrannenne o
]opme saonenannx, a raxxe o ero reuennn.
Tax, npn meno-rpynom panxynnre, xoropt conponoxaercx nopaxennem ysnon
cnmnarnuecxoro crnona, maccax moxno npononrt rontxo nocne sarnxannx nponecca co
cropont ysnon norpannunoro cnmnarnuecxoro crnona. Bce npnemt neoxonmo ntnonnxrt
n maxmem pexnme.

Byt1e oc1opoanm!

Maccax ona ns cocrannxmmnx xomnnexcnoro neuennx rpanm. On noxasan npn ymnax,
conponoxammnxcx xpononsnnxnnem, npn nepenomax na ncex cranxx saxnnnennx,
ocoenno npn samenennom cpamennn xocrn, a raxxe npn ]ynxnnonantntx paccrpocrnax
nocne nepenoma n ntnnxa.

Maccaa npn ymnax
Vmnamn nastnamrcx nonpexennx mxrxnx rxane es napymennx nenocrnocrn nx
napyxntx noxponon. Hpn cnntntx ymnax moryr ncrpeuartcx pasptnt mtmn, menxnx
xponenocntx cocyon, nepnon. B onacrn ymna, xax npannno, ormeuamrcx onente
omymennx, mecrnte xpononsnnxnnx, conponoxammnecx nontmennem remneparypt xoxn
n mecre ymna, npnnyxnocrt. B cnyuae nponnxnonennx nnyrpt nn]exnnn nosmoxnt n
rnonte nocnanennx.
C nomomtm maccaxa neoxonmo cnxrt onente omymennx n onacrn rpanmnponannoro
yuacrxa, ynyumnrt omen nemecrn. Maccax cnococrnyer ycrpanennm arpo]nn mtmn, nx
onee nnrencnnnomy coxpamennm, a raxxe paccactnannm orexon n xpononsnnxnn.

//-- BHHMAHHE --//
Maccax moxno npononrt rontxo uepes 23 nx nocne ymna npn orcyrcrnnn
nonpexenn cocyon, xoxn n mtmn.

Hpn nonpexennn mtmn maccax npononrcx n na npnema: cnauana nororonnrentnt
(noxpyr ymnnennoro mecra), sarem ocnonno (ran. 8.9).
//-- Tannna 8.9. Hpnemt maccaxa npn ymnax --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Tpanmnponannax sona (nnn nepn]epnnte yuacrxn)
Hpnem: Hornaxnnanne (nonepemennoe, cnnpanennnoe); pasmnnanne (opnnapnoe,
nonoe xontnenoe, nonoe xontnenoe npoontnoe, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx
nantnen xax ono, rax n oenx pyx, xnmnonnnoe xncrtm x cee ntnonnxercx n maxmem
pexnme); norpxxnnanne; ntxnmanne

urot onrtcx nannyumero pesyntrara, nyxno enart maccax ne rontxo nonpexenno
xoneunocrn, no n cnmmerpnuno pacnonoxenno uacrn pyro xoneunocrn. nx ocrnxennx
neuenoro +]]exra norpeyercx 1216 ceancon.

Maccaa npn nmnnxax
Btnnx nonpexenne cycranon, npn xoropom nponcxonr cmemenne cycranntx xonnon
xocre. Maccax n cnyuae raxo rpanmt moxno enart ne pantme uem uepes cyrxn nocne
roro, xax cycran yer nnpannen. Hpn ntnnxax cneyer ntnonnxrt re xe maccaxnte
npnemt, uro n npn pacrxxennn cnxsox cycranon.

Maccaa npn nepenouax
Hepenomt xocre tnamr saxptrtmn n orxptrtmn. Orxptrt nepenom conponoxaercx
napymennem xoxntx noxponon, nonpexennem nepnon, cocyon, mxrxnx rxane. Bo ncex
cnyuaxx nanmamrcx ont, onyxont, uenonex ne moxer camocroxrentno nepennrartcx. B
mecre nepenoma, xax npannno, noxnnxercx xocrnax mosont, xoropax oecneunnaer cpamenne
xocre.
Koneuno, maccax ne nepner xocrn nenocrnocrt, no on nomoraer cnnmart onente
omymennx, cnococrnyer paccactnannm xpononsnnxnn n onacrn nepenoma, ynyumaer
rpo]nxy rxane n mecre nepenoma n ymentmaer npemx opasonannx xocrno mosonn.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
//-- BHHMAHHE --//
Maccax nonpexenno xoneunocrn moxno npononrt n rnncono nonxsxe nnn npn
nanoxennn nmoro nna ntrxxennx.

Hpn nepenomax xocre pyxn maccax nyxno ntnonnxrt n onacrn meno-sartnounoro n
nepxnerpynoro orenon, n mecre ntxoa xopemxon cnena n cnpana. 3ont nnnepnannn
cnnnnomosrontx cermenron C.
Hpn nepenomax xocre nnxnnx xoneunocre maccax pexomenyercx enart n onacrn
noxcnnuno-xpecrnonoro n nnxnerpynoro orenon. 3ont nnnepnannn D, S, L.
Hocne ntnonnennx maccaxntx npnemon na nepeuncnenntx ntme onacrxx neoxonmo
cenart maccax mtmn nenonpexenno xoneunocrn n uacre nopaxenno xoneunocrn,
cnoontx or rnncono nonxsxn.
Hpn nannunn mecrntx nonpexenn na nepxnnx xoneunocrxx nyxno ntnonnxrt
maccaxnte npnemt na mtmnax nepxne uacrn cnnnt or nnnnn, coennxmme nnxnne yrnt
nonarox, o nanneutx.
//-- Maccax nepxnnx xoneunocre --//
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.10.
//-- Tannna 8.10. Hpnemt maccaxa npn nepenomax nepxnnx xoneunocre --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Cermenrapnte sont D, S, L Hpnem: Hornaxnnanne
(npxmonnnenoe, xomnnnponannoe); ntxnmanne (ocnonannem naonn, pepom naonn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Tpanennennnax mtmna
Hpnem: Pacrnpanne (xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe
noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen,
xpyroopasnoe yrpom ontmoro nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mecra ntxoa nepnntx xopemxon
Hpnem: Pacrnpanne (npxmonnnenoe nymx n rpemx nantnamn, mexy xoroptmn onxen
naxonrtcx cron nosnonounnxa, or xpecrna o 7-ro menoro nosnonxa cnnsy nnepx,
nonoe xontnenoe mnnneopasnoe n nanpannennn nont napaneprepantntx son,
noymeuxamn nantnen n xynaxamn, snrsaroopasnoe ocnonannxmn naonn); mrpnxonanne
(noymeuxamn nantnen); cnnranne (n nanpannennn or cex cnena n cnpana or
nosnonounnxa, n nanpannennn na cex or noxcnnnt o nonarox); norpxxnnanne;
nornaxnnanne (npoontnoe); yapnte npnemt

Hpopaartnaemt yuacrox: 3ont C (maccnpymrcx rax xe, xax n mtmnt men)
Hpnem: Hornaxnnanne (npxmonnnenoe, xomnnnponannoe, npoontnoe); ntxnmanne
(nonepeunoe, pepom naonn); pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe, xpyroopasnoe
noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen,
xpyroopasnoe nyueno cropono xncrn); pacrnpanne (npxmonnnenoe noymeuxamn
ontmnx nantnen, xpyroopasnoe noymeuxamn ontmnx nantnen, xpyroopasnoe
xonnentmn ]ananramn nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mtmnt noxpyr 7-ro menoro nosnonxa
Hpnem: Cxarne (mexy yxasarentntmn n ontmnmn nantnamn pyx, mexy rtntntmn
croponamn ontmnx nantnen pyx); pacrnpanne (xpyroopasnoe noymeuxamn ontmnx
nantnen, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen); pasmnnanne (nonoe xontnenoe,
mnnneopasnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Hepenxx nonepxnocrt men
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne (xpyroopasnoe noymeuxamn nantnen, ]ananramn
cornyrtx nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mtmnt rpyn
Hpnem: Hornaxnnanne; norpxxnnanne; pasmnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Hantnt n xncrn
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne; pasmnnanne; nnpannx (nantnamn n onacrn
nepenoma)

Hpopaartnaemt yuacrox: Hpenneute
Hpnem: Hornaxnnanne; nynxrnponanne; pacrnpanne; pasmnnanne

//-- Maccax nnxnnx xoneunocre --//
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.11.
//-- Tannna 8.11. Hpnemt maccaxa npn nepenomax nnxnnx xoneunocre --//

3ona nosecrnnx: Mtmnt nnxne uacrn cnnnt
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe, oxnartnammee); ntxnmanne (nonepeunoe,
oxnartnammee)

3ona nosecrnnx: nnnnte mtmnt cnnnt (or xpecrna o nnxnnx yrnon nonarox)
Hpnem: Pasmnnanne (xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe
]ananramn cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe xnmnonnnoe, mnnneopasnoe cnauana na
ono, a norom na pyro cropone cnnnt)

3ona nosecrnnx: Mtmnt nont nosnonounoro crona
Hpnem: Hornaxnnanne

3ona nosecrnnx: Hoxcnnunt oren
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne (xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna,
xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe xnmnonnnoe,
xpyroopasnoe ocnonannem naonn)

3ona nosecrnnx: Onacrt rasa n sopono xoneunocrn
Hpnem: Hornaxnnanne; nynxrnponanne; pacrnpanne; pasmnnanne

3ona nosecrnnx: Crona
Hpnem: Hornaxnnanne; pacrnpanne; nnpannx (n onacrn nepenoma)

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )


H1om ummnm npnmnn n nopuy
Hpnemt maccaxa npecrannent n ran. 8.12.
//-- Tannna 8.12. Hpnemt maccaxa npn rnnorpo]nn mtmn --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Innorpo]nponannax mtmna
Hpnem: Hornaxnnanne (snrsaroopasnoe, cnnpanennnoe); pasmnnanne (n tcrpom remne);
norpxxnnanne; nnpannx (maxmax); cnnranne; mrpnxonanne; naannnnanne;
nynxrnponanne; yapnte npnemt


//-- BHHMAHHE --//
Bce npnemt onxnt ntnonnxrtcx pnrmnuno, opo. Kaxt npnem neoxonmo
uepeonart c nornaxnnannem.


3ayt1e o nnocxoc1onnn!
Hnocxocronne ynnomenne cnoon cront. Ono moxer trt npoontntm (ynnomenne
npoontnoro cnoa cront) n nonepeuntm (pacnnacrannocrt nepenero orena cront).
Hpnoperennoe nnocxocronne otuno noxnnxercx n pesyntrare napannue n napeson mtmn
nnxnnx xoneunocre, napymennx xantnneno-]oc]opnoro omena, paxnra, nocne
rpanmarnuecxnx nonpexenn.
Hpn nnocxocronnn napymamrcx ecrecrnennoe pannonecne n ycrounnocrt rena,
cnnxamrcx amoprnsannonnte cnocrna cront, ynennunnaercx narpysxa na nosnonounnx npn
nnxennn, uro npnnonr x onxm n cronax, ronenxx, noxcnnne. uenonex ouent tcrpo
ycraer.
Hent maccaxa npn nnocxocronnn ymentmnrt ont or narpysxn. nx +roro neoxonmo
yxpennrt ocnanennte mtmnt n ynyumnrt nnm]o n xponoopamenne (ran. 8.13).
//-- Tannna 8.13. Hpnemt maccaxa npn nnocxocronnn --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Hxponoxnax mtmna
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe, oxnartnammee, npxmonnnenoe); ntxnmanne
(nonepeunoe, oxnartnammee); pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe,
xomnnnponannoe, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe
xnmnonnnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Axnnnono cyxoxnnne
Hpnem: Pacrnpanne (npxmonnnenoe mnnneopasnoe, cnnpanennnoe mnnneopasnoe,
npxmonnnenoe yrpamn n noymeuxamn ontmnx nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn
cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe pepom ontmoro nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bnemnxx cropona ronenn
Hpnem: Hornaxnnanne (npxmonnnenoe); pasmnnanne (xpyroopasnoe noymeuxamn
uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe
xnmnonnnoe, xpyroopasnoe pepom ontmoro nantna); ntxnmanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Ttntnax cropona cront
Hornaxnnanne (npxmonnnenoe n nanpannennn or xonunxon nantnen o ronenocronnoro
cycrana; sane nonepxnocrn ronenn); pacrnpanne (npxmonnnenoe noymeuxamn uertpex
nantnen mexnnmcnentx npomexyrxon, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen
mexnnmcnentx npomexyrxon, npxmonnnenoe noymeuxo ontmoro nantna,
xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, npxmonnnenoe noymeuxo cpenero
nantna, xpyroopasnoe noymeuxo cpenero nantna, xpyroopasnoe pepom naonn);
ntxnmanne (na sane nonepxnocrn ronenn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Hoomna
Hornaxnnanne (rtntno cropono xncrn); pacrnpanne (xpyroopasnoe noymeuxo
ontmoro nantna, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe
]ananramn cornyrtx nantnen, npxmonnnenoe xynaxom nonepex n nont, xpyroopasnoe
rpenem xynaxa n nanpannennn or nantnen x nxrxe); cannnnanne (cront)

Hpn maccaxe nxponoxno mtmnt nannenra cneyer ynoxnrt na xnnor, a no ero
ronenocronnte cycrant nonoxnrt nannx.
Hpn maccaxe nnemne cropont ronenn nannenra nyxno ynoxnrt na cnnny, no ero
xonenn nonoxnrt nannx.
Hpn maccaxe rtntno cropont cront cneyer, ne menxx nonoxennx nannenra,
nnxame pyxo oxnarnrt crony co cropont noomnt n maccnponart ee pyro pyxo.

120/80, nnn Maccaa npn rnnep1onnn
Innepronnx nontmennoe aprepnantnoe annenne. uame ncero ona nosnnxaer ns-sa
nepenecenntx crpeccon nnn rpanm rononnoro mosra. Hpepacnonoxennocrt x rnnepronnn
raxxe moxer nepeanartcx no nacnecrny. 3aonenanne npoxnnxercx n napymennn
]ynxnnonantnoro cocroxnnx nenrpantno nepnno cncremt n pyrnx cncrem oprannsma,
orneuammnx sa perynxnnm ronyca cocyon. Aprepnont cyxamrcx, annenne na crenxn
cocyon ynennunnaercx, nponcxonr ntpoc xponn, npentmammn nopmy, uro n ntstnaer
rononnte onn, romnory, nepannomepnoe cepnenenne n pyrne cnmnromt rnnepronnn.
Cymecrnymr cneymmne npornnonoxasannx x nponeennm maccaxa npn rnnepronnn:
nnesannt rnnepronnuecxn xpns;
uacrte nepepantnte xpnst;
nannune rxxeno ]opmt caxapnoro naera;
omne noxasannx, npn xoroptx enart maccax ne pexomenyercx.

Hent maccaxa cnnxenne aprepnantnoro annennx, ntpannnnanne +monnonantnoro
cocroxnnx nannenra n ymentmenne rononno onn (ecnn ona ecrt) (ran. 8.14).
//-- Tannna 8.14. Hpnemt maccaxa npn nontmennom annennn --//
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Hpopaartnaemt yuacrox: Bepxnxx uacrt cnnnt
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe, oxnartnammee); ntxnmanne (ocnonannem naonn,
xnmnonnnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: nnnnte mtmnt cnnnt
Hpnem: Pasmnnanne (yroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe
noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna,
mnnneopasnoe); nornaxnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Bnpouamax mtmna cnnnt
Hpnem: Pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe, xomnnnponannoe); nornaxnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Mexy nosnonounnxom n nonarxo, a raxxe nanonarounax
onacrt
Hpnem: Pacrnpanne (npxmonnnenoe yrpom n noymeuxo ontmoro nantna,
xpyroopasnoe pepom ontmoro nantna, xpyroopasnoe yrpom ontmoro nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bont nosnonounnxa or nnxnnx yrnon nonarox o 7-ro
menoro nosnonxa
Hpnem: Pacrnpanne (npxmonnnenoe noymeuxamn yxasarentnoro n cpenero nantnen:
nosnonount cron onxen naxonrtcx mexy nantnamn; nosecrnne na yuacrxn mexy
ocrncrtmn orpocrxamn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bex
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe,
xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx
nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bonocncrax uacrt ronont
Hpnem: Hornaxnnanne (noymeuxamn pasomxnyrtx nantnen n nanpannennn or maxymxn
nnns x sartnouno, nono n nncountm onacrxm); pacrnpanne (snrsaroopasnoe
noymeuxamn nantnen, xpyroopasnoe noymeuxamn nantnen, xpyroopasnoe xnmnonnnoe
n nanpannennn or maxymxn nnns x sartnouno, nono n nncountm onacrxm)

Hpopaartnaemt yuacrox: Honax uacrt ronont
Hpnem: Hornaxnnanne (npxmonnnenoe noymeuxamn nantnen n nanpannennn or
cepennt na, nont nonocxno rpannnt x nncxam); pacrnpanne (snrsaroopasnoe
noymeuxamn nantnen, xpyroopasnoe noymeuxamn nantnen); naannnnanne
(noymeuxamn nantnen); nomnntnanne; maccnponanne nncountx onacre

Hpopaartnaemt yuacrox: Hepenxx nonepxnocrt rpyno xnerxn
Hpnem: Hornaxnnanne (cnnpanennnoe); ntxnmanne (yrpom ontmoro nantna);
pasmnnanne (opnnapnoe, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe
xnmnonnnoe); norpxxnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Bex, sartnox n onente rouxn
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe,
xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx
nantnen)


3oponan ant1epna1nna xontnxy, nnn Maccaa npn rnno1onnn
Innoronnx nonnxennoe aprepnantnoe annenne. Hpn rnnoronnn nanmamrcx
cneymmne cnmnromt: rononnte onn, omax cnaocrt, tcrpax yromnxemocrt,
noremnenne n rnasax npn nepemene nonoxennx rena, rononoxpyxenne, uacrte onn n
onacrn cepna, cocyncrte xpnst.
Maccax nomoxer nopmannsonart +monnonantnoe cocroxnne nannenra, nontcnrt
aprepnantnoe annenne, npeornparnrt rnnoronnuecxn xpns (ran. 8.15).
Cymecrnymr cneymmne npornnonoxasannx x nponeennm maccaxa npn rnnoronnn:
ocrpt rnnoronnuecxn xpns;
omne npornnonoxasannx, npn xoroptx maccax npnmenxrt ne cneyer.
//-- Tannna 8.15. Hpnemt maccaxa npn nonnxennom annennn --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Hnxnxx uacrt cnnnt
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe, oxnartnammee, cnnpanennnoe n nanpannennn or
rasono onacrn x nnxnnm yrnam nonarox); ntxnmanne (ocnonannem naonn, nonepeunoe
n nanpannennn or rasono onacrn x nnxnnm yrnam nonarox); pasmnnanne (xpyroopasnoe
noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen,
xpyroopasnoe pepom ontmoro nantna, mnnneopasnoe, ocnonannem naonn c nepexarom
na nnnntx mtmnax cnnnt); pacrnpanne (npxmonnnenoe noymeuxo n yrpom
ontmoro nantna, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe nyueno
cropono xncrn, xpyroopasnoe ocnonannem naonn na noxcnnuno onacrn;
npxmonnnenoe noymeuxamn nantnen, xpyroopasnoe noymeuxo ontmoro nantna
nont nosnonounoro crona or onacrn xpecrna x nnxnnm yrnam nonarox, na npomexyrxax
mexy ocrncrtmn orpocrxamn); nnnenne (na noxcnnuno onacrn); nepecexanne (na
noxcnnuno onacrn)

Hpopaartnaemt yuacrox: ronunte mtmnt
Hpnem: Hornaxnnanne (nnocxocrnoe, oxnartnammee); ntxnmanne (xnmnonnnoe);
pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe, xpyroopasnoe oonmn xynaxamn,
xpyroopasnoe xnmnonnnoe)

Hpopaartnaemt yuacrox: Kpecren
Hpnem: Pasmnnanne (npxmonnnenoe noymeuxo n yrpom ontmoro nantna,
xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe pepom ontmoro nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Hnxnne xoneunocrn (epo, nxponoxnax mtmna, noomna)
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe,
xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Onacrt xnnora
Hpnem: Hornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm xncrn no xoy uacono crpenxn;
n onacrn conneunoro cnnerennx); ntxnmanne; pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe
xontnenoe, xomnnnponannoe, ]ananramn cornyrtx nantnen na npxmtx mtmnax xnnora)


anan1e nsopnucn
Hopo mt ncntrtnaem nenepoxrnym ycranocrt es ocotx na ro npnunn. Hanannnaercx
anarnx, repxercx paorocnoconocrt, yrpaunnaercx nnrepec x uemy t ro nn tno. Mt
cranonnmcx naccnnntmn, nxntmn. axe oportcx c camo ycranocrtm ner cnn n xenannx.
Kax nomout uenonexy, xoropt oparnncx x nam c noontmn xanoamn? urot
npnnecrn nannenra n nopmy, ynyumnrt ero omee camouyncrnne n +monnonantnoe
cocroxnne, neoxonmo axrnnnsnponart xponorox n onacrn ronont, paory nepnno
cncremt n xenes nnyrpenne cexpennn, nopmannsonart cocyncrt n mtmeunt ronyc
(ran. 8.16).
//-- Tannna 8.16. Hpnemt maccaxa, nontmammne xnsnennt ronyc --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Hnno (no, nncxn, cxynt, mexn, noopoox)
Hpnem: Hornaxnnanne (naonno nonepxnocrtm xncre, noymeuxamn nantnen:
nnxennx onxnt nanomnnart ymtnanne); pacrnpanne (xonnenrpnuecxoe ocnonannem
naonn, noymeuxamn nantnen); nomnntnanne; nnpannx (nerxne tcrpte yapt
noymeuxamn nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Vmnte paxonnnt
Hpnem: Pacrnpanne (ocnonannem naonn, mexy noymeuxamn ontmoro n yxasarentnoro
nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Bopornnxonax onacrt
Hpnem: Vapnte npnemt

Hpopaartnaemt yuacrox: Hapaneprepantnte sont
Hpnem: Inyoxoe nornaxnnanne (noymeuxamn yxasarentnoro n cpenero nantnen
cnnsy nnepx); pacrnpanne (noymeuxamn yxasarentnoro n cpenero nantnen)

Hpopaartnaemt yuacrox: Pyxn
Hpnem: 3neprnunoe tcrpoe nornaxnnanne (no nnyrpenne cropone nneua n npenneutx
nnns, no napyxno or xncrn o nneua nnepx)

Hpopaartnaemt yuacrox: Horn
Hpnem: 3neprnunoe tcrpoe nornaxnnanne (no napyxno nonepxnocrn or rasa x crone
nnns, no nnyrpenne nnepx)

Hpopaartnaemt yuacrox: Cront
Hpnem: Bosecrnne na sony axrnnannn nepnno cncremt n na sont nouex n
nanoueunnxon


3oponmn aenyox cnntnmn oprannsu
snennax onesnt xenyxa n nenanarnnepcrno xnmxn moxer nosnnxnyrt n pesyntrare
nepnno-ncnxnuecxoro nepenanpxxennx, nenpannntnoro nnrannx, xypennx, snoynorpenennx
anxoronem n r. . Ona conponoxaercx ontm n nonoxeuno onacrn nocne et nnn
naromax, opasonannem xsn n cnnsncro oonouxe xenyxa nnn nenanarnnepcrno
xnmxn. V ontntx ormeuamrcx cesonnte oocrpennx (necno n ocentm), xoropte moryr
ocnoxnxrtcx xponoreuennem, npooennem crenox xenyxa.
Maccax pexomenyercx npononrt n nepno saryxannx oocrpennx n n nepno nenonno
pemnccnn IIII crann. On cnococrnyer cxopememy pynenannm xsn, ynyumennm
xponoopamennx, moropno n cexperopno ]ynxnn (ran. 8.17).
Cymecrnymr cneymmne npornnonoxasannx x nponeennm maccaxa npn saonenannxx
xenyxa:
oocrpenne onesnn;
xponoreuenne;
ocrpt xonenncrnr;
nocnannrentnte nponecct xencxnx nonontx opranon;
ryepxynes;
epemennocrt n nocnepoono nepno, nepno nocne aopra (n reuenne nyx mecxnen);
omne npornnonoxasannx.
//-- Tannna 8.17. Hpnemt maccaxa npn xenyountx saonenannxx --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Mtmnt cnnnt
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne nnnntx mtmn cnnnt (xpyroopasnoe
noymeuxo ontmoro nantna, xpyroopasnoe noymeuxamn uertpex nantnen,
xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen, mnnneopasnoe, xpyroopasnoe noymeuxamn
ontmnx nantnen); pasmnnanne mnpouamnx mtmn cnnnt (opnnapnoe, nono rpn],
nonoe xontnenoe, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen); pacrnpanne ]acnnn
rpanennennno mtmnt, mexnonarouno onacrn, naocrno n noocrno onacre
(npxmonnnenoe noymeuxo n yrpom ontmoro nantna, xpyroopasnoe pepom ontmoro
nantna, xpyroopasnoe yrpom ontmoro nantna)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mtmnt men n rpanennennnax mtmna
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne (opnnapnoe, nonoe xontnenoe,
]ananramn cornyrtx nantnen, nyueno cropono xncrn)

Hpopaartnaemt yuacrox: Mtmnt xnnora (npxmte n xocte mtmnt xnnora, sont,
nenocpecrnenno cnxsannte c xenyxom n nenanarnnepcrno xnmxo)
Hpnem: Hornaxnnanne (xpyronoe); pasmnnanne npxmtx mtmn xnnora (opnnapnoe,
nonoe xontnenoe, xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen ono n oenmn pyxamn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nonepemenno); pasmnnanne xoctx mtmn xnnora (opnnapnoe, nonoe xontnenoe,
xpyroopasnoe ]ananramn cornyrtx nantnen, xpyroopasnoe xnmnonnnoe)
//-- BHHMAHHE --//
Ocooe nnnmanne cneyer yenxrt sonam D -L cnena n D -L cnpana, noromy uro onn
cnxsant c nopaxenntmn opranamn.


Cxopan nouomt nn neuenn n aenunoro nysmpn
Cymecrnymr cneymmne noxasannx x nponeennm maccaxa npn onesnxx neuenn n
xenunoro nystpx:
nocnannrentnte nponecct n xenunom nystpe;
napymennx ]ynxnn neuenn n xenuentnoxmnx nyre;
noccranonnrentnt nepno nocne renarnra;
onn nocne xonenncr+xromnn.

Maccax nomoxer ymentmnrt onn, ynyumnrt xponoopamenne n moropnym ]ynxnnm
xenunoro nystpx (ran. 8.18).
Cymecrnymr cneymmne npornnonoxasannx x nponeennm maccaxa npn onesnxx neuenn
n xenunoro nystpx:
nannune omnx npornnonoxasann;
ocrpte saonenannx xenunoro nystpx n neuenn;
nepnronnr;
ocrpt xonenncrnr;
rnonte nocnannrentnte nponecct n xenunom nystpe;
nanxpearnr.
//-- Tannna 8.18. Hpnemt maccaxa npn saonenannxx neuenn n xenunoro nystpx --//

Hpopaartnaemt yuacrox: Cnnna
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne na nnnntx mtmnax cnnnt
(xpyroopasnoe noymeuxamn nantnen, mnnneopasnoe, xpyroopasnoe noymeuxamn
ontmnx nantnen, xpyroopasnoe yrpom ontmoro nantna, xpyroopasnoe ocnonannem
naonn); pasmnnanne na mnpouamnx mtmnax cnnnt; pacrnpanne onacrn mexy
nosnonounnxom n nnyrpennnm xpaem nonarxn

Hpopaartnaemt yuacrox: Bex
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne; pasmnnanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Hepenxx nonepxnocrt rpyno xnerxn
Hpnem: Hornaxnnanne; ntxnmanne

Hpopaartnaemt yuacrox: Hpxmte mtmnt xnnora
Hpnem: Hornaxnnanne (xpyroopasnoe); ntxnmanne; pasmnnanne; pacrnpanne y xpax
peepntx yr (npxmonnnenoe ontmnmn nantnamn n nanpannennn nnns na cex);
mrpnxonanne (pepamn naone)


//-- BHHMAHHE --//
Hpn nannunn rnnepronyca mtmn maccax neoxonmo enart ouent ocropoxno. Taxne
npnemt, xax noxonaunnanne n pynenne, npnmenxrt ne cneyer.


Hponeua nenpannntnoro nn1annn, nnn Maccaa npn sanopax
B ocnone napymennx moropno ]ynxnnn roncroro xnmeunnxa, xax npannno, nexnr
nontmenne ronyca ero mycxynarypt, ns-sa uero samenxercx nponnxenne xanontx macc
(sanop). Otuno ronyc nontmaercx ne no nce mycxynarype xnmeunnxa, a rontxo na
orentntx ee yuacrxax, uame ncero n cnrmonnnom n nncxoxmem cermenrax roncro
xnmxn. Hemanonaxnym pont n nponnxennn n yanennn xanontx macc ns oprannsma nrpaer
cocroxnne mtmn pmmnnt, rasa, na]parmt n p.
Hpn sanopax noxasan pe]nexropno-cermenrapnt maccax. Cermenrapnomy maccaxy
onxnt npemecrnonart npnemt xnaccnuecxoro maccaxa, xoropte nanpannent na
paccnanenne mtmn pmmno nonocrn. Hepe nauanom ceanca, urot ycxopnrt
paccnanenne pmmntx mtmn n mycxynarypt roncroro xnmeunnxa, pexomenyercx
corpenart onacrt xnnora n noxcnnnt c nomomtm rpenxn n reuenne 57 mnn.
Fontnoro cneyer ynoxnrt na cnnny n nonpocnrt ero maxcnmantno paccnanrt mtmnt
xnnora.
Maccax naunnaercx c nornaxnnannx nerxnx n menenntx xpyroopasntx nnxenn
xonunxamn nyx-uertpex nantnen npano pyxn, ntnonnxemtx or nynxa no xoy uacono
crpenxn (ne-rpn mnnyrt).
3ror npnem nyxno nonropxrt na-rpn pasa n ent. Ero raxxe pexomenyercx enart no
npemx onopoxnennx xnmeunnxa, urot saxpennrt xoxno-xnmeunt pe]nexc oprannsma.
Hpn aronnuecxo ]opme sanopon moxno npnmenxrt cneymmne npnemt:
nnpannm n onacrn xpecrna (35 mnn);
nnpannm npeptnncrym n onacrn ocrncrtx orpocrxon L (onacrt noxcnnnt);
naannnnanne menennoe npeptnncroe naonno nonepxnocrtm xncrn no xoy
nocxoxme ooouno, nonepeuno n nncxoxme roncro xnmxn c nocrenenntm
nponnxannem nrnyt xnnora;
nnpannm npeptnncrym n onacrn xnnora:
n nne nynxrnponannx;
n nne nerxoro pynennx;
nnpannm mexannuecxym na nepene crenxe npxmo xnmxn (na uertpe canrnmerpa
ntme sanero npoxoa) n nanpannennn cnepxy nnns.

Hpn xponnuecxnx sanopax cneyer ntnonnxrt npnemt, nanpannennte na yxpennenne
pmmnoro npecca, ocoenno ecnn pmmnax crenxa naxonrcx n pacrxnyrom cocroxnnn.


Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Inana 9
Honesnmn uaccaa nn nspocnmx n e1en

Onaxt, noxa +ra xnnra roronnnact x nsannm, xo mne samen mo xopomn pyr.
Hpocmorpen pyxonnct, on pasouaponanno nporxnyn: Tt, xoneuno, xopomo nanncan npo
maccax, nce nonxrno, nerxo unraercx, no, nonnmaemt, uero-ro n xnnre ne xnaraer,
noncenennoro, nonynxpnoro, uro nn. Bor x, nanpnmep, nmnm nonapnrtcx n antxe, xena
enaer xaxo-ro cno, xencxn, xax ona ero nastnaer, maccax, a n nacnennxam monm
nopacrammnm roxe ne nomemaer xaxo-nnyt omeyxpennxmmn maccax. Bor rt t n
nanncan, ny n xpanem cnyuae noxcnnn t ocoennocrn maccaxe nx ann, nx xenmnn n
ere Hopasmtcnnn na cnonamn pyra, x npnmen x ntnoy, uro n omem-ro on npan n
mne cronr cenart n xnnre eme ony rnany, xoropax xparxo n nonxrno paccxasana t o
ocoennocrxx annoro, anrnnennmnnrnoro n ercxoro maccaxa. Hy uro x, naunem no
nopxxy

Maccaa n ane

Hanepnoe, ne mnorne snamr, uro cnono anx nponcxonr or nar. balneum, uro osnauaer
ncnenxrtcx, nporonxrt ont. O nenentx cnocrnax ann moxno paccxastnart onro,
no, nocxontxy xnnra nce xe o maccaxe, mt yem ronopnrt o meronxe nponeennx annoro
maccaxa.
B anxx otuno ncnontsymrcx npocremne npnemt maccaxa, xoroptmn moxer onnaert
xaxt: nornaxnnanne, ntxnmanne, pasmnnanne, norpxxnnanne, pacrnpanne n nnxennx
cycranon.

//-- BHHMAHHE --//
He saytre, uro maccnpymmne nnxennx nponoxr no nanpannennm roxa xponn n
cocyax n no xoy nnm]arnuecxnx nyre n cropony nnm]arnuecxnx ysnon (camn
nnm]arnuecxne ysnt sarparnnart nentsx). Hepe maccaxem cneyer narepert pyxn mtnom,
nyume ncero ercxnm.

Pyxn maccnpymr or xonunxon nantnen o nomtmeuno nnannt, norn or cront o
naxontx nnm]arnuecxnx ysnon. He ocrannxre es nnnmannx n cront na nnx
pacnonoxent ocote rouxn, cnxsannte c nnyrpennnmn opranamn. Maccnpyx cront, moxno
narornopno nonnnxrt na ]ynxnnm nor. Ipyt n cnnny pacrnpamr or cepennt (rpynnt n
nosnonounnxa) n cropont xpyrontmn nnxennxmn no uacono crpenxe. Hoxcnnny n
xpecrnonym onacrt nornaxnnamr, pacrnpamr n pasmnnamr nantnamn nnepx n n cropont,
mem or nonoc x xnmunnam, nnno or noca n cropont n or nncxon nnns, ronony or
maxymxn nnns. nx ycxopennx omero xpono n nnm]oopamennx naunnre maccax c
nanonee xpynntx yuacrxon (cnnnt, rpynnt, nnxnnx xoneunocre).
nx annoro maccaxa moxno ncnontsonart ne rontxo pyxn, no n ncenosmoxnte
nopyunte cpecrna, nanpnmep mouanxy (yonee ncero ncnontsonart mouanxy-pyxannny),
annym merxy (ona yer nosecrnonart xax cxpa n yannr ormepmne xnerxn +nnrennx),
n, xoneuno, nentsx satnart npo camt rnannt annt nncrpymenr nennx.

//-- HPHMEuAHHE --//
Fannt maccax neoxonmo npononrt n ro uacrn mtntnoro orenennx, re renno, ner
cxnosnxxa n mnoro nosyxa. Btop ncxonoro nonoxennx onpeenxercx ycnonnxmn, npn
xoroptx nponoxrcx nponeypt. Maccax n ane onxen trt neroponnnntm, a
ncnontsyemte npnemt pnrmnuntmn n rnyoxnmn. Ananornunte nponeypt moxno
npononrt oma nocne npnema nannt.

Oxsarentno nororontre cxamtm, re yer npononrtcx maccax. Xouy cpasy oparnrt
nnnmanne, uro nce paccxastnaemoe mno o annom maccaxe n panno crenenn ornocnrcx n x
camomaccaxy n ane. Koneuno, cnnny nt camn cee ne npomaccnpyere, no nce ocrantnoe
uacrn rena ouent axe nerxo. Cxamtx onxna trt renno, nx uero ee necxontxo pas
nao oxarnrt ropxue noo. Bo npemx ceanca maccaxa nao npeentno paccnanrtcx. A n
cnyuae sarpynennx cneyer npnernyrt x camonnymennm. Moxno raxxe neut na xnnor n,
cenan rnyoxn nox, nanpxut nce mtmnt, nocne uero, nttxax, paccnanrt nx.

Kax npannntno ena1t uaccaa n ane
Bect xomnnexc annoro maccaxa n camomaccaxa cocronr ns necxontxnx npnemon:
nornaxnnannx, pacrnpannx, pasmnnannx n ntxnmannx. B 6 n 7 rnanax x nopono onncan
rexnnxy nponeennx maccaxa na orentntx yuacrxax rena n omn maccax, no+romy nt
moxere enart maccax, ncnontsyx npnneennte cxemt. Onxrt xe cnennantno rexnnxn,
paspaoranno rontxo nx ann, ne cymecrnyer annt maccax nxnmuaer n cex
npaxrnuecxn nce +nemenrt xnaccnuecxoro maccaxa.

//-- BHHMAHHE --//
Bnpannm n yapnte npnemt maccaxa enart n ane ne pexomenyercx.

//-- Hornaxnnanne --//
Haunnre c nnocxocrnoro n oxnartnammero nornaxnnannx. nx oxnara ontme nnoman
nonepxnocrn rena cneyer coennnrt nmecre uertpe nantna pyxn, a nxrt, ontmo,
ornecrn n cropony. Haont nao nnorno npnxart x reny, no npn +rom ne annrt na nero.
nnxennx onxnt trt menenntmn, pnrmnuntmn n nerxnmn. Btnonnxrt nornaxnnanne
moxno ono pyxo nnn oenmn no ouepen: ona pyxa cneyer sa pyro, nonropxx ee
nnxennx nnn ntnonnxx xaxne-nno pyrne, nanpnmep ona pyxa enaer npxmonnnente
nnxennx, pyrax snrsaroopasnte. Hpnem nornaxnnannx ntnonnxercx n reuenne 1
2 mnn. On paccnanxer, cnnmaer nanpxxenne, ynennunnaer xponorox, axrnnnsnpyer
exrentnocrt norontx n cantntx xenes (uro ocoenno axryantno n ane, nocxontxy
ynennunnaercx xonnuecrno ntnonmo xnxocrn n coepxamnxcx n ne npentx nemecrn)
n nororannnnaer reno x cneymmnm npnemam.
//-- Pacrnpanne --//
Pacrnpanne oxastnaer onee rnyoxoe nosecrnne, rax xax nt nepennraere, cmemaere n
pacrxrnnaere xoxy. Hpn pacrnpannn nantnt nnn xncrn pyx ne onxnt cxontsnrt no xoxe,
xax npn nornaxnnannn, nocxontxy nam neoxonmo ycnnnrt xponoopamenne n ycxopnrt
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xponorox. Taxnm opasom nt ynyumnre xoxnt omen, yepere sacronte xnnennx.
Hcnontsyre npxmonnnenoe, xpyroopasnoe n cnnpanennnoe pacrnpanne pepom naonn,
a raxxe ononnnrentnte npnemt: mrpnxonanne, crporanne, nnnenne, nepecexanne,
mnnneopasnoe, rpeneopasnoe, rpaneopasnoe pacrnpanne. Horpartre na pacrnpanne
oxono 5 mnn, a sarem nepexonre x ocnonnomy npnemy pasmnnannm.
//-- Pasmnnanne --//
Hcnontsyx +ror npnem, nt pasmnnaere ne rontxo nepxnn, no n nnxnn cno mtmeuno
rxann. Hponcxonr narornopnoe nosecrnne na cepeuno-cocyncrym cncremy,
txarentnte nenrpt oprannsma, noccranannnnamrcx ]ynxnnn mtmeuntx rxane,
noneprmnxcx ontmo ]nsnuecxo narpysxe, a raxxe nx nororonxa x nocneymmemy
ntnonnennm rxxenoro ]nsnuecxoro rpya. Moxno cxasart, uro n +ror momenr nponcxonr
maxcnmantnoe neuenoe nosecrnne maccaxa na oprannsm.
nx annoro maccaxa nyume ncero ntnonnxrt cneymmne npnemt pasmnnannx:
npoontnoe, nonepeunoe, opnnapnoe, nono rpn], mnnneopasnoe n xpyroopasnoe
(noymeuxamn uertpex nantnen, noymeuxo ontmoro nantna, ]ananramn nantnen,
cxartx n xynax, ocnonannem naonn).
nx nponeennx pasmnnannx norpeyercx 1012 mnn. Hocne +roro cneyer ntxnmanne.
//-- Btxnmanne --//
Btxnmanne, nnn rnyoxoe pasmnnanne, cneyer npononrt n reuenne 45 mnn, ncnontsyx
npn +rom pepo naonn n ee ocnonanne. Cnauana nocrantre pepo naonn nonepex mtmnt n
npomaccnpyre ee no nanpannennm x nnm]arnuecxnm ysnam. anee cenare ntxnmanne c
nomomtm ocnonannx naonn: xncrt ycranannnnaercx nont maccnpyemoro yuacrxa, npn
+rom ontmo nanen onxen trt npnxar x yxasarentnomy, a ocrantnte moryr trt cnerxa
orneent n cropony. Paccnatre xncrt n nerxo cxontsnre no xoxe. Btnonnxrt ntxnmanne
cneyer ne onee 5 mnn, a nyume orpannunrtcx 34 mnn. 3anepmammnm +ranom maccaxa n
ane cranyr npnemt nornaxnnannx nnocxocrnoro n oxnartnammero n reuenne 1
2 mnn.

//-- BHHMAHHE --//
Hocne raxoro maccaxa nentsx cpasy exart n napnnxy, a n n nenom enart pesxne
nnxennx. Hyume ncero oroxnyrt 1015 mnn n rontxo sarem npoonxnrt annte
nponeypt. Oxsarentno cnenre sa camouyncrnnem rononoxpyxenne, cnaocrt,
upesmepnax ycranocrt xnnxmrcx npnsnaxamn roro, uro name cepne ne ouent xopomo
cnpannxercx c remneparypno narpysxo n ycnonnxx nontmenno nnaxnocrn n ane. B +rom
cnyuae nam nyume ncero npexparnrt nce anno-maccaxnte nponeypt, ntrn n npoxnanoe
nomemenne, npnneut n nonexart o ncuesnonennx nenpnxrntx cnmnromon.


Maccaa c nouomtm annon uouanxn nnn me1xn
Maccax n ane moxno samennrt npocrtm pacrnpannem rena. nx +roro nam nonaonrcx
mouanxa (nyume ncero n nne pyxannnt) nnn cnennantnax maccaxnax merxa. Ecnn y nac ner
raxo cnennantno napexxn, ro nooyr nmte crapte mepcrxnte napexxn ns
aymxnnoro cynyxa. Camoe rnannoe ne satrt nocne ann rmarentno nx npocymnrt.
Tax, c +rnm mt pasopannct. uem nonesno pacrnpanne n ane, ocoenno mepcrxno rxantm?
B nepnym ouepet, cnonm nosecrnnem na xoxy: ono nosnpamaer e ynpyrocrt,
+nacrnunocrt n sopont nn. Hpn +rom axrnnnsnpyercx exrentnocrt norontx n cantntx
xenes, cncremt xponoopamennx, uro, n cnom ouepet, nonoxnrentno cxastnaercx na
cocroxnnn ncero oprannsma.
He cneyer npononrt pacrnpanne ontme 23 mnn. Kax n nmo maccax, pacrnpanne
mouanxo neoxonmo naunnart c nornaxnnann no nanpannennm x nnm]arnuecxnm ysnam
no ocnonntm maccaxntm nnnnxm. Vennre nornaxnnannm oxono mnnyrt n npncrynare x
pacrnpannm. Cnauana npxmonnnentmn, snrsaroopasntmn n xpyroopasntmn
nnxennxmn pacrnpaercx mex: or rpannnt nonocxnoro noxpona o cnnnt, rpyn n
saxanunnax nneuentmn cycranamn.
Pacrnpart rpynym onacrt cneyer or cepennt rpynnt x mee n n cropont o
nomtmeuntx nnann (y xenmnn naunnax or nepxne rpern ontmo rpyno mtmnt,
ro ecrt na monouno xeneso). Vuacrox, pacnonoxennt no rpyntmn mtmnamn
(monountmn xenesamn y xenmnn) pacrnpaercx or cepennt n cropont. anee cneyer
pacrnpanne pyx: or noxrenoro cycrana nnepx, nocne +roro xncrn n npenneutx. Fepa
pacrnpamrcx, naunnax c nnyrpenne cropont, c nocrenenntm nepexoom x nepene,
oxono n sane. Hocne +roro pacrnpamrcx ronenn, cront n n nocnenmm ouepet
xonennt cycran. Bo npemx nx pacrnpannx pexomenyercx ycnnnrt annenne pyxn na
maccnpyemt yuacrox. Maccnpymmne nnxennx moryr nrn n nmom nanpannennn. 3arem
pacrnpamrcx onacrn rasa (xronunte mtmnt), noxcnnnt, cnnnt n xnnora.
Onxrt xe saxonunre nponeypy mxrxnmn nornaxnnammnmn nnxennxmn, moxno axe
pyxamn. H ne saytre nocne ncero oxsarentno npnneut, paccnanrtcx n oroxnyrt 5-
10 mnn.

Maccaa c nouomtm nennxa
cntman, uro nx ann nyume ncero noxoxr epesonte nnn yonte nennxn.
Fepesonte nennxn sarorannnnamr n nmne nmne, cpesax nerxn n cyxym noroy, urot
nennx norom ne noremnen. Fepesont nennx ounmaer nosyx, narornopno nnnxer na xoxy,
nomoraer npn onxx n mtmnax n cycranax, ycxopxer saxnnnenne ccann, coepxamnecx n
nncrtxx ]nronnnt ynnamr onesnernopnte mnxpot.
Hpyrtx nx yonoro nennxa moxno cpesart c nauana nmnx o xonna anrycra n roxe n
cyxym noroy. Hncrtx ya ntenxmr nennrentnte nemecrna, xoropte narornopno
nnnxmr na xoxy. yonte nennxn ouent nonesnt nmxm c xnpno xoxe.
Koneuno, xpome epest nnn ya, moxno ncnontsonart n pyrne pacrennx, nanpnmep nnny
(raxo nennx nonesen npn npocryntx xnnennxx, on ycxopxer n ycnnnnaer noroorenenne)
nnn moxxenentnnx (coepxnr nonornuecxn axrnnnte nemecrna, esnn]nnnpymmne
nosyx n npeynpexammne pecnnparopnte saonenannx). Bennxn moxno cenart axe ns
xpannnt. 3ro ocoenno axryantno nx nme c saonenannxmn cycranon.
Hyume nxsart neontmne nennxn n cymnrt nx n remnom, npoxnanom, nponerpnnaemom
nomemennn, nonemnnax na nepenxe. Xpannrt nennxn moxno na anxone, n capae, rapaxe,
samnrnn or moposon nnn oxe.
Hepe ncnontsonannem nenocpecrnenno n ane pasmounre nennx n reuenne 5-10 mnnyr n
emxocrn c xpyrtm xnnxrxom.
Hocne roro xax nennx nnn nennxn pacnapnnnct (n neane nx onxno trt na), nxrre na
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xnnor na cxamtm. Maccax naunnamr co crynne nerxnmn cxontsxmnmn nnxennxmn
cnnsy no nanpannennm x ronone. Crynnn npn +rom nonnocrtm saxnartnamrcx. Hocne
necxontxnx nnxenn or nor x ronone naunnare nnxennx or ronont x noram. nnxennx
onxnt trt nnanntmn n ocropoxntmn.
Hocne +roro nponsnoxrcx noxnecrtnammne nnxennx no noram or crynne o
xronuntx mtmn, oxsarentno oxox noxonennte xmxn, naxonym onacrt, noxrente
crnt, nomtmeunte nnannt (nnm]oysnt maccnponart nentsx).
Cnnny raxxe maccnpymr nerxnmn noxnecrtnammnmn nnxennxmn, saxnartnax oxonte
onacrn.
Hocne maccaxa cnnnt neoxonmo nepenepnyrtcx na cnnny n onxrt naunnart c nor
cnauana nerxnmn, nnanntmn nnxennxmn npoxoxr nennxom or crynne x rpyn, nocne uero
nepexoxr x mxrxomy noxnecrtnannm ncero rena.

//-- BHHMAHHE --//
Maccnponart nennxom naxonym onacrt n onacrt cepna nentsx!

Hocne nepno cepnn maccaxa nyume oroxnyrt. Ecnn y nac eme ocranyrcx cnnt, maccax
moxno npoonxnrt c onee nnamnuntmn n xecrxnmn yapamn nennxom.
Onxrt xe, ecnn y nac ner nponem c cocyamn n cepnem, moxere noart napy, rora
+]]exr maccaxa snaunrentno ynennunrcx. Hocne ero oxonuannx ne saytre oroxnyrt n
rontxo sarem saxanunnare annte nponeypt.


An1nnennmnn1nmn uaccaa
Xencxn maccax, o xoropom ronopnn mo pyr, nastnaercx anrnnennmnnrntm. On
nomoraer nsannrtcx or nnmnero neca, ynyumaer cocroxnne xoxn (nsannxer or rax
nastnaemo anentcnnono xopxn) n n nenom xoppexrnpyer ]nrypy. Boome, cpasy xouy
oronopnrtcx, uro ne mnorne xenmnnt peantno npecrannxmr cee, uro raxoe nennmnnr. Ha
camom ene +ro ne rontxo nponema xocmernuecxoro xapaxrepa, xoropax yxymaer nnemnn
nn xenmnnt, no n crpyxrypnte nsmenennx n noxoxno-xnponom cnoe, neymne x
napymennm mnxponnpxynxnnn n nnm]arnuecxoro orroxa. Hennmnnr moxno
oxapaxrepnsonart xax sacronte xnnennx n xnpono rxann, npnnoxmne x ee ncrpo]nn.
Cnennanncrt-menxn o cnx nop npenounramr ne ncnontsonart repmnn nennmnnr, a
nastnamr +ro xnnenne rnnonnax nnnoncrpo]nx. Ceronx nennmnnr paccmarpnnaercx
xax +crernuecxax nponema. Onaxo neoxonmo snart, uro nennmnnr naunnaer
opasontnartcx n ocotx mecrax c napymenntm xpono n nnm]oopamennem, a raxxe
orexom crenox ouent menxnx cocyon, nanpnmep n xronuno onacrn n na nnemne
nonepxnocrn eep.
C pyro cropont, mnorne xenmnnt naunnam nrt rpenory, ne nmex nx +roro peantno
noonnexn. 3ect mory npeocrepeut rontxo or onoro: ne npnnnmare nnyrpt nnxaxnx
anrnnennmnnrntx nexapcrn, ne noconeronanmnct c npauom. Ecnn nt ecrnnrentno
xornre nsannrtcx or +ro nponemt, ro nenre sopont opas xnsnn, noontme
nnrarect, sannmarect cnoprom n oxsarentno enare maccax.
Onxrt xe moxno ncnontsonart nce nsnecrnte npnemt n nnt xnaccnuecxoro maccaxa:
nornaxnnanne, pacrnpanne, pasmnnanne, ntxnmanne, nnpannm n yapnte npnemt.
Vunrtnax, uro nanonee nponemntmn sonamn, xax npannno, xnnxmrcx xronnt, epa n
sona npenneutx, maccax n +ro onacrn moxer n onxen trt nectma xecrxnm, axrnnntm
n rnyoxnm. Bo npemx ceanca anrnnennmnnrnoro maccaxa remneparypa maccnpyemtx
yuacrxon moxer nontmartcx na nonropa-na rpayca. Fnaroapx raxomy nosecrnnm
maccax crnmynnpyer pasnnrne enxon monoocrn +nacrnna n xonnarena, ynyumaer
nnpxynxnnm n oecneunnaer ecrecrnennt nnm]openax. A +ro coxpamaer xonnuecrno
xnpontx xnerox n oprannsme, ynyumaer cocroxnne crenox xponenocntx cocyon,
crnmynnpyer npnrox n orrox xponn, nnm]t n mexxnerouno xnxocrn no ncem oprannsme.
Texnnxa ntnonnennx maccaxa ocrarouno npocra. Hyume ncero, ecnn nt yere
ncnontsonart cnennantnte macna, xpemt nnn +myntcnn c anrnnennmnnrntm +]]exrom. B
name npemx na npnnanxax marasnnon ecrt orpomnt ntop cpecrn no yxoy sa renom, n
rom uncne n nanpannenntx na opty co cront ennxarno nponemo.
Kax n nmo pyro maccax, nt naunnaere c oxnartnammero nornaxnnannx. nx +roro
nna maccaxa nyume ncero nooyr cneymmne npnemt:
nornaxnnanne c orxromennem;
nonepeunoe;
xomnnnponannoe;
rpeneopasnoe;
rpaneopasnoe.

Btnonnxrt nornaxnnanne moxno ono pyxo, a moxno n nymx, pyxn npn +rom onxnt
cneonart napannentno n n pnrmnuno nocneonarentnocrn. Haunnare enart maccax
+neprnuno, no ne craparect cpasy xe nrepert nect xpem n reno noxa nt rontxo
nororannnnaere xoxy x nosecrnnm. nx nornaxnnannx yer ocrarouno 12 mnn. Hocne
+roro moxno nepexonrt x pacrnpannm.
Hpononrcx pacrnpanne no ncex nanpannennxx, onaxo npenmymecrnenno
nenrpocrpemnrentno, +neprnuno, a raxxe co snaunrentntm annennem na maccnpyemte
rxann. Cmemax n pacrxrnnax rxann, pacrnpanne ntstnaer paspaxenne penenropon, n rom
uncne n penenropon cocyon. urot ynennunrt annenne, pacrnpanne neoxonmo
nponsnonrt c orxromennem.
Hpn anrnnennmnnrnom maccaxe moxno ncnontsonart cneymmne nnt pacrnpannx:
pacrnpanne pepom naonn;
cnnpanennnoe;
mrpnxonanne;
nnnenne;
crporanne;
nepecexanne;
rpeneopasnoe;
rpaneopasnoe.

Kaxt ns npnemon cneyer nonropxrt 1520 pas, n nenom +ro samer ne menee 69 mnn.

//-- BHHMAHHE --//
Cpasy xouy nanomnnrt, uro nnrencnnno nosecrnonart na onn n ror xe yuacrox ontme
2 mnn nexenarentno, no+romy nocraparect saxnartnart n cocenne yuacrxn, nanpnmep
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npomaccnpyre epo, sarem cenare necxontxo nornaxnnann, saxnartnax xronunym
nnn nxponoxnym mtmnt (n sanncnmocrn or nanpannennx namnx nnxenn), sarem onxrt
nepnnrect x maccnponannm epa. Taxoe uepeonanne nsannr or nenpnxrntx omymenn n
or noreprocrn xoxn.

Hpn anrnnennmnnrnom maccaxe ncnontsymr ne rontxo xnaccnuecxne merot, no n
cnennantnte npnemt.
Bnpoxo paccrannenntmn nanpxxenntmn nantnamn no yrnom 3035 x nonepxnocrn
epa cenare npoannnnammee menennoe nornaxnnanne cnnsy nnepx. Hpn xaxom
cneymmem nnxennn namn pyxn onxnt cmemartcx na mnpnny nantna n cropony o rex
nop, noxa ne yer opaorana ncx nonepxnocrt epa nnn xronunax onacrt. 3ror npnem
moxno ntnonnxrt xax ono, rax n nymx pyxamn ononpemenno, a raxxe c orxromennem.
Cneymmn npnem pasmnnanne. Cneyer enart ero onontno menenno (5060
nnxenn n mnnyry), maxcnmantno saxnartnax maccnpyemt mtmeunt cno, urot xax
moxno rnyxe nosecrnonart na rxann.
nx anrnnennmnnrnoro maccaxa nooyr cneymmne nnt pasmnnannx:
npoontnoe;
nonepeunoe;
opnnapnoe;
nonoe opnnapnoe;
nonoe xontnenoe;
nono rpn];
nonoe xontnenoe xomnnnponannoe;
nonoe xontnenoe npoontnoe;
opnnapno-npoontnoe;

nce nonnt xpyroopasnoro pasmnnannx (noymeuxamn uertpex nantnen; noymeuxo
ontmoro nantna; ]ananramn nantnen, cxartx n xynax (rpeneopasnoe pasmnnanne);
ocnonannem naonn);
ocnonannem naonn c nepexarom.

Ha nce npnemt nam norpeyercx ne ontme 34 mnn.
Vunrtnax, uro nosecrnne na xoxy yer snaunrentntm (nnmc ononnnrentnt +]]exr
amr anrnnennmnnrnte cmecn), nocne pasmnnannx nt moxere cenart necxontxo
nornaxnnammnx nnxenn.
Hocne pasmnnannx neoxonmo cenart rnyoxn maccax (nyume c ycnnnem), npn +rom
naannnnannx cneyer nponsnonrt sanxcrtem. Hpnem rnyoxoro nornaxnnannx
cnococrnyer ntneennm ns rxane npoyxron omena, ycrpanennm orexon n sacrontx
xnnenn. Hocne nero snaunrentno ynyumaercx paora xponenocno n nnm]arnuecxo
cncrem oprannsma. Inyoxoe nornaxnnanne ne onxno sannmart y nac ontme 2 mnn.
Baxno nomnnrt, uro enart ero neoxonmo c maxcnmantntm ycnnnem. 3ect nam nomoryr
cneymmne npnemt: nonepeunoe nornaxnnanne, ntxnmanne pepom naonn, ntxnmanne
ocnonannem naonn, oxnartnammee nornaxnnanne. Hocne +roro nt moxere npncrynart x
yapntm npnemam n npnemam nnpannn (nenpeptnno n npeptnncro).
Hpnemt nenpeptnno nnpannn:
norpxxnnanne;
ncrpxxnnanne;
noranxnnanne;
corpxcenne;
corpxcenne rasa.

Hpnemt npeptnncro nnpannn:
nynxrnponanne;
creranne;
nanxnne;
naxartnanne;
cnnranne;
pacrxxenne;
naannnnanne;
cxarne;
noeprnnanne.

Vapnte npnemt:
pynenne;
noxnontnanne;
noxonaunnanne.

He saytre sanepmnrt maccax nornaxnnammnmn npnemamn: +ro nosnonnr ycnoxonrt
xoxy, paccnanr ee n nororonnr x cneymme nponeype nponeype oeprtnannx.
Hpomaccnponannte uacrn rena (epa, xronnt, npenneutx) neoxonmo renno yxyrart.
nx rax nastnaemoro napnnxonoro +]]exra nyume ncero nooer nenno]anonax nnenxa.
Bnonne onycrnmo ncnontsonart pynonnym nnenxy, ry, xoropym mt otuno ncnontsyem
oma nx xpanennx nnmentx npoyxron. Honepx nnenxn neoxonmo nonoxnrt xaxym-nno
rennym rxant. Hyume ncero, ecnn +ro yer mepcrxnoe noxptnano nnn nne. Moxere
nonexart n oroxnyrt 1520 mnn, noxa nanecennt anrnnennmnnrnt xpem nnn +myntcnx
no nosecrnnem renna yyr axrnnno ecrnonart. Taxoe oeprtnanne cnococrnyer
pacxptrnm nop n nponnxnonennm n xoxy axrnnntx nemecrn ns anrnnennmnnrntx cpecrn.

//-- BHHMAHHE --//
Ecnn nt omymaere ouent cnntnoe xxenne n onacrn npopaartnaemtx yuacrxon,
nponeypy neoxonmo nemenenno npexparnrt. Homnnre: onycrnmt nerxoe xxenne,
noxantnanne, axe ont, no onn onxnt trt repnnmtmn.

Hocne ropxuero moxno npnernyrt n x xononomy oeprtnannm. nx +roro cymecrnymr
cnennantnte cpecrna, coepxamne menron, xam]apy, +xcrpaxrt noopocne, nponsnonte
xo]enna. 3rn cpecrna nomoryr nam ycnoxonrt pasropxuennym xoxy n nepnnym cncremy.
Kpome roro, onn onaamr cocyocyxnnammnm, penaxntm, ounmammnm, yxpennxmmnm n
nontmammnm ronyc nosecrnnem.
Hyume ncero npononrt raxo maccax c nocneymmnm oeprtnannem xypcamn, n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
sanncnmocrn or cocroxnnx xoxn, or 6 o 12 ceancon.

Ocoennoc1n e1cxoro uaccaaa
Koporxo o cnyuaxx, xora neoxonm maccax. B pannem nospacre peenox ocoenno
nonepxen saonenannxm, a orcyrcrnne npo]nnaxrnxn n sanosanoe neuenne moryr
npnnecrn n antnemem x rxxentm nocnecrnnxm. Ho+romy n annom cnyuae maccax yer
nrpart npo]nnaxrnuecxym pont n ntcrynart n xaxo-ro mepe xax saxannnammax nponeypa.
B orentntx cnyuaxx maccax nomoxer ncnpannrt nexoropte npoxennte neyrn nnn
cnpannrtcx c nocnecrnnxmn nepenecenntx saonenann. Horonopnm o nnx noponee.
//-- Hontmennt nnn nonnxennt mtmeunt ronyc. --//
C raxo nponemo ceuac cranxnnaercx onee 70 % mantme. Hpn nontmennom ronyce
peenox npetnaer n nstrounom nanpxxennn. Mtmnt saxart n ne moryr nopmantno
]ynxnnonnponart. Hs-sa +roro mantm nocroxnno paspaxen n ncrpenoxen, uacro nnauer n
ouent ypno pearnpyer na oxpyxammnx nme, snyxn, npemert. B npornnononoxnocrt
nontmennomy ronycy, npn nonnxennom mtmeunom ronyce mtmnt y peenxa naxoxrcx n
paccnanennom cocroxnnn n mantm ne cnocoen yunrtcx ynpannxrt cnonm renom, uro
npnnonr x saepxxe n ]nsnuecxom n ncnxomoropnom pasnnrnn, a raxxe x napymennxm
pasnnuntx ]ynxnn oprannsma.
Hnocxocronne. Ecnn annt neyr y peenxa npoxennt, ro nnocnecrnnn +ro moxer
npnnecrn x napymennm ocanxn, pasnnuntm saonenannxm nosnonounnxa n onopno-
nnrarentno cncremt.
Iptxa. Ouent nenpnxrnoe xnnenne, npn xoropom mtmnt peenxa necnocont
yepxnnart nnyrpennne oprant. B ocnonnom ncrpeuamrcx nynounax n naxonax rptxn. B
nospacre o onoro roa or annoro neyra moxno nsneunrtcx c nomomtm maccaxa n
rnmnacrnxn. Hosxe cnacaer rontxo xnpyprnuecxn cnoco.
Knmeunte xonnxn. Hanonee pacnpocrpanennax nponema: c ne cranxnnaercx 95 %
mnaennen. Knmeunnx nonopoxennoro yunrcx ]ynxnnonnponart camocroxrentno,
nocxontxy o +roro on nonyuan yxe opaorannym nnmy ns yrpot marepn. Ho+romy
cnauana nosnnxamr rax nastnaemte nepeon n paore xnmeunnxa. B +ror momenr mantm
uyncrnyer onesnennte cnasmt ns-sa cxannnnammnxcx n xnmeunnxe rason. Cnpannrtcx c
nnmn camocroxrentno peenox eme ne cnocoen. A nomout emy moxer mama c nomomtm
maccaxa.
Kpnnomex nenpannntnoe nonoxenne ronont ncnecrnne narxxennx mtmn men nnn
ncxpnnnennx menoro orena nosnonounnxa. uame ncero tnaer npoxenno ns-sa
nenpannntnoro nnyrpnyrponoro pasnnrnx n nonpexennx rxane men no npemx poon. Hpn
orcyrcrnnn neuennx moxer npnnecrn x acnmmerpnn nnna, uepena n nosnonounnxa. Hpn
cnoenpemennom nmemarentcrne tcrpo n +]]exrnnno ncnpannxercx maccaxem.
Koconanocrt uacro npnnonr x napymennm onopno-nnrarentnoro annapara, pasnnrnm
nnocxocronnx. Vcnemno ycrpanxercx maccaxem.
Hpn nponeennn maccaxa mama moxer ncnontsonart nce merot n npnemt xnaccnuecxoro
maccaxa, onncannte n +ro xnnre. Onaxo nocxontxy oprannsm mantma eme pacrer n
]opmnpyercx, neoxonmo sanomnnrt necxontxo npocrtx npannn, xoropte nomoryr
npenparnrt maccax n yonontcrnne nx peenxa n npnnecrn emy snaunrentnym nontsy.
Maccaxnte nnxennx nponoxr no xoy cocyon or nepn]epnn x nenrpy.
B xomnare onxno trt renno, no ne ontme 25 C, urot nsexart xax nsnnmne
rennooraun, rax n neperpena nocne maccaxa.
Maccax npononrcx n nonoxennn nexa na cronnxe nnn nnane. Hpxmte nyun cnera ne
onxnt naart n rnasa peenxa.
Hpn nponeennn maccaxa nnxennx pyx onxnt trt mxrxnmn n nexntmn.
Heonycrnmt ronuxn (ocoenno n onacrn neuenn, nouex, nanoueunnxa n nosnonounnxa).
Hpn nponeennn maccaxa xnnora cneyer manrt onacrt neuenn, nentsx maccnponart
nononte oprant.
Hpn nponeennn maccaxa cnnnt ncxnmuamrcx npnemt noxnontnannx, noxonaunnannx n
onacrn nouex.
Hentsx npononrt maccax c ncnontsonannem rantxa, nasennna n xpemon. nx nero
nooer rontxo cnennantnoe ercxoe maccaxnoe macno, xoropoe ne sacopxer nopt xoxn n
ne ntstnaer noxnnennx rnonnuxon.
Maccax nyume ncero enart uepes 4045 mnn nocne npnema nnmn xaxt ent n
reuenne 5-10 mnn.

Hpornnonoxasannx x nponeennm maccaxa y ere pannero nospacra.
Ocrpte nn]exnnonnte saonenannx.
Paxnr n nepno pasrapa saonenannx c xnnennxmn rnnepecresnn.
Pasnnunte ]opmt remopparnuecxoro naresa.
Haxonte, nynounte, epennte rptxn co cxnonnocrtm x ymemnennm.
Bpoxennte nopoxn cepna c ntpaxenntm nnanosom n paccrpocrnom xomnencannn.
Inonnuxonte, ocrpte nocnannrentnte saonenannx xoxn.

ymam, cnox rexnnxa maccaxa yer y xaxo mamt, rax xax ona nyume ncero snaer, uro
neoxonmo ee mantmy, no+romy x ne yy npnnonrt n +ro rnane xaxym-ro ocoennym
meronxy. Hpocro nomnnre, uro nce nnxennx onxnt trt neroponnnntmn, maxmnmn n
ne cnntno anxmnmn na xocrnym cncremy peenxa.
H camoe rnannoe: maccax onxen ntstnart y mantma rontxo nonoxnrentnte +monnn, on
onxen emy npannrtcx. B xonne xonnon, nt ncera moxere ncnomnnrt annn ercxn
crnmox-maccax.
Pentct, pentct (+neprnuno oxonnnxamn naomex pncyere pentct).
Bnant, mnant (pncyere mnant).
Exan noes sanosant (saxnartnax nerxnmn mnnxamn xoxy, nponnraerect or noxcnnnt
x nneuam).
Hs nocnenero narona npyr npoctnanoct sepno (nerxnmn nocryxnnannxmn noymeuxamn
nantnen nsopaxaere nponecc pacctnannx).
Hpnmnn xypt noxnenann (nocryxnnannx yxe nororxamn, onee xecrxne).
Hpnmnn rycn nomnnann (nomnnann, no necnntno).
Hpnmen nopnnx nce nomen (nce naomxo pesxne cmerammne nnxennx).
Hpomen cnon (noxnontnannx).
Hpomna cnonnxa (onee nerxoe noxnontnanne).
Hpomen manentxn cnonenox (npoexartcx nantnamn).
Hpnmen nopnnx nce nomen.
Hpnmen nauantnnx, nocrannn cron, cryn (xnonxn, nmnrnpymmne noxoxy nauantnnxa,
ycranonxy nasnanno meenn).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
H cen nncart nnctmo (ntnonnxere nnxennx, nmnrnpymmne nanncanne yxn):
nnmy xene n ouxe, uro xynnn x nm uynouxn.
Fyer ouxa nx nocnrt
H orna naroapnrt (nantnem nnmercx ecxoneunax yxna e na necxontxo nnnn no
nce cnnne).
Hpnmen nopnnx, nce nomen.


3nnnor
Ouent xouercx nepnrt, uro nt npounrann xnnry nennxom. Haemct, ona ntsnana y nac
nnrepec n crpemnenne conepmencrnonartcx n ncxyccrne maccaxa. H aconmrno ne
comnenamct n rom, uro nt ocrnrnere nenn, net rnannoe xenanne. Henaxno, cranyr nn
namnmn nannenramn ponte n nnsxne, nnn nt orxpoere cocrnennt maccaxnt canon,
ymenne enart maccax nnxora ne yer nnmnnm, a npemx, norpauennoe na ero nsyuenne,
nanpacntm.

Вам также может понравиться