MAJ 2013 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 5 (245) Viti XX i botimit MAJ 2013 Çmimi 20 lekë

Mesazhi - Pashkë 2013

NGJALLJA E KRISHTIT, FUQI E PASHTERSHME

KUNDËR DËSHPËRIMIT
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë
Klerit dhe popullit shpresëtar e Orthodhoks,
Bij të shtrenjtë më Zotin, “Ejani të ngazëllohemi më Zotin,
që dërrmoi pushtetin e vdekjes dhe ndriçoi gjininë njerëzore”

1. Ftesë për një të kremte të tërëndritshme
na bën sot Kisha jonë. Kjo ftesë, në pamje të
parë duket paradoksale, se injoron realitetin,
ku na mbyt një atmosferë e turbullt, e mbushur
me pasiguri, varfëri e shkurajim. E megjithatë,
pikërisht kjo ftesë paskale na ndihmon të
kuptojmë dhe të pranojmë një realitet tjetër.
Sado dëshpëruese të jenë kushtet e sotme
të jetës, ekziston një lajm i gëzueshëm i përjet-
shëm, të cilin Kisha e shpall gjatë të kremtes
së Pashkës në mënyrë panegjirike: Krishti dërr-
moi pushtetin e vdekjes dhe ndriçoi gjininë nje-
rëzore. Ky fakt ndryshoi rrënjësisht ecurinë e
botës, perspektivën dhe dinamikën e jetës sonë.
Ky ngazëllim paskal nuk kushtëzohet së
jashtmi. Ai lulëzon pavarësisht kundërshtive dhe
sprovave në kohë të ndryshme. Ngjallja e
Krishtit i ndriçon dhe i transformon edhe këto.
Bëhet fjalë për diçka unikale, që i jep kuptim
të ri qenies njerëzore: për dërrmimin e vdekjes
dhe pjesëmarrjen tonë në triumfin e Krishtit
Fitimtar. “Krishti u ngjall së vdekurish, me
vdekjen vdekjen shkeli”, psalim në mënyrë
triumfuese, “edhe të varrosurve jetën u fali”.
Apostull Pavli na shpjegon: Perëndia Atë e
vendosi Zotin e Ngjallur “…përmbi çdo auto-
ritet e pushtet e fuqi e zotërim e çdo emër që
quhet, jo vetëm në këtë jetë por edhe në atë
që vjen dhe i nënshtroi të gjitha nën këmbët e
tij” (Efes.1:21-22). Edhe Kisha e Krishtit, si
komunitet eukaristik i Ngjalljes, predikon mi-
sterin e madh të besimit dhe ofron shpëtimin,
kapërcimin final të vdekjes dhe pjesëmarrjen
tonë në jetën e tërëndritshme të të Ngjallurit.
(vijon në faqen 6-7)

Krishti dërrmoi
pushtetin e
vdekjes dhe
ndriçoi gjininë
njerëzore.
Ky fakt ndryshoi
rrënjësisht
ecurinë e botës,
perspektivën
dhe dinamikën
e jetës sonë.
2 NGJALLJA
Tiranë
Pjesëmarrje masive e besimtarëve
në të gjitha shërbesat e Javës së Madhe
Çdo ditë e Javës së Madhe
është një përjetim më vete, duke
nisur me një nga shërbesat krye-
sore, atë të Dhëndrit. Këto shër-
besa në Tiranë u kryesuan nga
Episkopi i Krujës, Hirësia e Tij
Andoni edhe Episkopi i Bylisit,
Hirësia e Tij Asti, të ndihmuar nga
klerikët e Kryepiskopatës së
Shenjtë. Për besimtarët e shumtë
u përcollën mesazhe shpirtërore të
lidhura me ditët e veçanta.
E Mërkura e Madhe është një
nga momentet më të spikatura të
Javës së Madhe. Qindra e Qindra
besimtarë u mblodhën në Kate-
dralen “Ngjallja e Krishtit” në Mi-
sterin e Efqelisë, që u kryesua nga
Hirësia e Tij Asti.
Ndërsa e Enjtja e Madhe i ftoi
besimtarët të dëgjojnë me vëme-
ndje leximin e 12 Ungjijve, një ditë
kjo e mbushur me ngjarje të mëdha
dhe mesazhe të shumta të lidhura
më mësimet dhe pësimet e Zotit
Krisht.
Sivjet na bëri të denjë Perëndia
të kremtonim Pashkën në Kishën
e Re Katedrale “Ngjallja e Krishtit”.
Të Premten e Madhe, mijëra e
mijëra besimtarë dhe qytetarë të
kryeqytetit pritën me lutje daljen e
Epitafit, i cili vazhdoi, me në krye
bandën muzikore të Tiranës, në
rrugën në krah të parkut “Rinia”,
në bulevardin “Dëshmorët e Ko-
MAJ 2013
mbit” dhe u kthye nga rruga prapa Kryepiskopi Anastas e tha në tribu- vizitorë të shumtë: besimtarë që
Bankës së Shtetit. nën e ngritur përpara derës së hyr- ndiznin qirinj dhe më pas luteshin.
Të Shtunën besimtarët kishin jes. Oborri i Kishës, rruga përpara Kjo lëvizje e njerëzve në kishë
edhe një gëzim tjetër shumë të saj madje, deri te parku “Rinia” dhe vazhdoi gjatë gjithë ditës, deri në
madh, përveç festës. Shërbesat u te Banka e Shtetit ishte mbushur mbrëmje, në orën 18.00, kur u krye
drejtuan përsëri nga Kryepiskopi plot me njerëz. Dhe të gjithë nde- Mbrëmësorja e Dashurisë, ku Un-
Anastas, i cili kishte munguar për zën llambadhet, duke çuar në gjilli i së kremtes lexohet në shumë
arsye shëndetësore, tashmë plotë- shtëpitë e tyre bekimin e kësaj nate gjuhë, siç thotë vargu ungjillor:
sisht të kapërcyera. Katedralja shpëtimtare për tërë njerëzimin, “…shkoni përhapni lajmin e mirë
gjigante dukej e vogël për të nxënë të Ngjalljes së Zotit tonë Jisu në të gjithë kombet”. E shumtë
aq shumë besimtarë. Krisht. ishte edhe pjesëmarrja e fëmijëve,
Të Dielën, Kisha e re Katedrale të cilët morën vezën e Pashkës nga
Mesazhin drejtuar klerit dhe
“Ngjallja e Krishtit” kishte përsëri dora e Kryepiskopit.
popullit shpresëtar orthodhoks,
Me www.orthodoxalbania.org
do të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë
Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj
zyrtare përpiqet të përcjellë mesazhin dhe
informacionin e saj edhe në internet.
Ajo i njeh vizitorët e saj me:
- besimin e krishterë orthodhoks,
- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave
institucionale,
- lajmet më të fundit,
- arsimin, edukimin dhe shërbimin social
e kulturor që ofron në shoqëri,
Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh zanor,
- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe muzikor e filmik.
manastireve,
Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip,
- botimet kishtare etj. anglisht e greqisht.
Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në moment dhe kudo në të gjithë globin me
www.orthodoxalbania.org
MAJ 2013 NGJALLJA 3

Pashka në Berat Pashka në Korçë

Berati, qyteti me tradita të la-
shta orthodhokse, e kthen në një
festë të vërtetë të gjithë periudhën
e Pashkëve. Dhe jo vetëm në qytet,
por kjo atmosferë rrezatohet në të
gjithë mitropolinë. Këtë e bën të
mundur jo vetëm kryerja e shërbe-
save në shumë kisha të qyteteve e
fshatrave, por edhe fakti se gjatë
Javës së Madhe, si edhe para e pas
saj, Mitropoliti Ignat i kryen ato
edhe në kisha të tjera.
Kështu, të Dielën e Dafinave,
Hirësia e Tij e kreu Liturgjinë Hyj-
nore në kishën e Shën Gjergjit në
Lushnjë, Efqelinë në katedralen e
Shën Dhimitrit, Shërbesën e 12
Ungjijve në kishën e Shën Theo-
dhorëve në Vlorë, Shërbesën e
Orëve në kishën e Shën Gjergjit në
Fier etj.
Shërbesa e Epitafit u bë në ka-
tedralen e Beratit, në prani të mijëra
besimtarëve, që e shoqëruan nëpër
rrugët e qytetit. Gjithçka kulmoi me
Shërbesën e Ngjalljes, që mblodhi
mijëra e mijëra qytetarë beratas,
edhe të besimeve të tjera, dhe be-
simtarë orthodhoksë nga e gjithë
Mitropolia, por edhe nga zona të
tjera të vendit… në omelinë e Tij,
Hirësi Ignati do theksonte:
E megjithatë Jisui triumfon.
Ata që e adhurojnë në tokë, shto-
hen vazhdimisht. I dallon pasioni
i dashurisë së flaktë dhe përku-
shtimi ndaj të Ngjallurit. I ba-
shkon Gjaku i Tij, që rridhte mbi
Golgotha. I përmban shikimi i Tij
i qetë dhe dominues. Mijëra nje-
rëz, që atëherë, E ndjekin me be-
sim dhe përkushtim të plotë dhe
të veçantë. Jisui është fitimtari i
përjetshëm...

Korça gjatë kohës së Pashkës parë në fotografi ato sa ndodhin

shndërrohet në një pikë referimi jo
vetëm për qytetarët e saj, për be-
simtarët orthodhoksë, por dhe shu-
më vizitorë nga e gjithë Shqipëria.
Besimtarë orthodhoksë ose jo, të
cilët kanë dëgjuar, kanë lexuar, dhe
gjatë kësaj jave në këtë qytet me
traditë dhe kulturë të hershme or-
thodhokse nxitojnë që ta përjetojnë
atë nga afër.
Kështu dhe sivjet, gjatë Javës
(vijon në faqen 4)

Atmosferë paskale në të gjithë Mitropolinë e Gjirokastrës

Nën kujdesin e Hirësisë së Tij, Mitropolitit të Gjirokastrës, Dhimitrit,
gjatë gjithë Javës së Madhe dhe natën e Ngjalljes thuajse në të gjitha
enoritë u kryen për besimtarët shërbesat e shenjta të kësaj periudhe
dhe Liturgjia Hyjnore.
Si periudha më shpirtërore e kalendarit kishtar edhe për të krishterët
orthodhoksë të kësaj zone, kjo ishte sërish një periudhë për më shumë
pendesë dhe lutje. Në veçanti të rinjtë që frekuentojnë shkollat, por edhe
grupet e vogla të veprimtarisë shpirtërore patën mundësinë për të shkuar
rregullisht në shërbesa, për rrëfim dhe Eukaristi Hyjnore.
Të Premten e Madhe dhe në Ngjalljen e Shenjtë, edhe këtë vit, fsha-
trat u rigjallëruan. Besimtarë të shumtë që erdhën nga larg, nga vendet
ku jetojnë dhe punojnë, jo thjesht rinovuan kontaktin e tyre me vendlindjen,
por kontribuuan që të gjallërohen kishat dhe enoritë. Sigurisht, priftërinjtë
patën punë të shumëfishtë, që të ndodheshin pranë nevojave shpirtërore
të besimtarëve, duke kryer shërbesat në shumë fshatra, duke i përsëritur
ato. Në mënyrë të veçantë u vu re pjesëmarrja më e madhe e besimtarëve
Orthodhoksë në enoritë e mëdha të qyteteve: në Gjirokastër, Përmet,
Sarandë, Himarë etj.
Mitropoliti Dhimitër kryesoi të gjitha shërbesat e shenjta të Javës së
Madhe dhe celebroi Liturgjinë Hyjnore në kishën e Metamorfozës së
Zotit Krisht. Ai shkoi për të kryer shërbesat edhe në të gjitha periferitë
arhieratike dhe institucionet tona arsimore.
Atmosfera paskale u plotësua gjithashtu dhe me lajmin për dorëzimin
në gradën e priftërisë të një kleriku të ri të Kishës sonë, për pagëzimin e
shumë të rinjve që kishin marrë mësimet e duhura të katekizmit etj.
Me kujdes të veçantë besimtarët ndoqën edhe mesazhin e Kryepisko-
pit Anastas, që u lexua në të gjitha kishat e mëdha dhe sipas nevojave të
besimtarëve në të dyja gjuhët, ndërsa gëzimi u plotësua duke ndjekur në
televizor ceremoninë e gjithëndritur të Ngjalljes së Zotit tonë Jisu Krisht,
në Katedralen madhështore në Tiranë.
Sipas traditës dhe sipas rendit që Kisha jonë ka caktuar në shumë fsha-
tra, veçanërisht ato të minoritetit etnik grek, vazhdojnë panairet me
pjesëmarrje të madhe të besimtarëve, në manastire dhe faltore të tjera.
“Krishti u Ngjall!” dhe drita e llambadheve paskale mbushën rrugët
e kalldrëmta të Gjirokastrës dhe të qyteteve e fshatrave, duke mbushur
me gëzim zemrat e të Krishterëve Orthodhoksë, duke dhënë njëherësh
tonin e tyre edhe për shoqërinë mbarë!
4 NGJALLJA MAJ 2013

(vijon nga faqja 3)
së Madhe gjithçka veshi petkun e saj shpirtëror
dhe dashje pa dashje ndikoi te të gjithë. Besim-
tarët orthodhoksë me gjithë ndikimet dhe ngac-
mimet e shumta të jashtme, gjatë Javës së Ma-
dhe përqendrohen në masën më të madhe të
mundshme në jetën e tyre shpirtërore. Kjo duket
që me pjesëmarrjen e madhe në Liturgjinë e së
Dielës së Dafinave, kur dhe të gjithë nxitojnë
t’i falen Krishtit si Mbret të marrin një degë
dafine, dhe të përgatiten për ta pritur Atë në zem-
rën e tyre po si Mbret.
Gjatë së Hënës dhe të Martës së Madhe
besimtarë të shumtë filluan të marrin pjesë në
mënyrë më intensive në ceremonitë e caktuara.
Por e Mërkura e Madhe shpalos të gjithë nevo-
jën shpirtërore të besimtarëve për shërim, kjo
duket në mënyrë të theksuar gjatë Misterit të
Efqelisë (Vajosjes), i cili kryhet tradicionalisht
në Kishën e Burimit Jetëdhënës. Gjatë gjithë
misterit besimtarët sa vijnë e shtohen dhe kur
ky mister mbaron, klerikët tanë me dashuri
shpërndajnë shërimin shpirtëror nëpërmjet
shenjës së dukshme të vajit. Shumë të tjerë
pagëzuan pambukun e marrë me vete në vaj
për ta pasur në çdo rast nevoje në shtëpi por
dhe për të shpërndarë shërimin te të afërm që
nuk munden të jenë të pranishëm.
E Enjtja e Madhe nga të gjithë kujtohet si
Pashka në Korçë
dita kur kungimi është shumë masiv, por gji- Krishtit në Jerusalem, si engjëj lajmëtarë që
thashtu la gjurmë të thella në zemrën dhe shpir- mbajnë lajmin në duar e mezi presin t’ua japin
tin e besimtarëve gjatë çastit më të ngarkuar të tjerëve. Besimtarët dolën të gjithë jashtë pas
emocionalisht të kësaj dite të bekuar, atij të Hirësisë së Tij Joanit dhe klerikëve që e shoqë-
Kryqëzimit të Zotit, pasi është lexuar dhe pjesa ronin. Kur u psal “Krishti u Ngjall së vde-
përkatëse që na e tregon këtë ndodhi, nga kurish...” një det me qirinj të ndezur zhdukën
Ungjilli i Shenjtë. errësirën dhe në mënyrë simbolike ndihmuan
E Premtja e Zezë është ajo ditë kur besimta- besimtarët të ndiejnë shpëtimin që ofroi Krishti
rët e qytetit, por dhe vizitorë të ndryshëm, ortho- nga errësira e ferrit.
dhoksë ose jo, e presin me padurim. Një gjë “Krishti u Ngjall!”, “Vërtet u Ngjall!”, u për-
është e sigurt, që për asnjë arsye tjetër nuk do gjigj populli për të disatën herë dhe me hyrjen e
të mblidheshin aq shumë njerëz me vullnet klerikëve shumica e tyre u shpërndanë si lumenj
plotësisht të lirë dhe kur kjo ndodh pas rënies me qirinj në rrugët dhe rrugicat e Korçës.
së kambanave në mënyrë vajtuese, vizitës së Themistokli Bambulla
besimtarëve nëpër epitafet e
kishave të ndryshme të qytetit,
dëgjimit të vajtimeve të përmbi-
varshme, por dhe bandës fry-
more që paraparin epitafet e ba-
shkuara në qendër të qytetit, nuk
mundet të mos ndiejë në shpirtin
e tij hidhërimin e mbushur me
shpresë që përhap gjithë cere-
monia.
Të Shtunën e Madhe në mbrë-
mje të gjithë me thirrjen “Ejani
merrni dritë nga drita që nuk
perëndon....”, u afruan dhe mo-
rën dritën që vjen nga Varri i Pashka në Korçë në vitet ‘20.

Java e Madhe dhe e Shenjtë, që
kulmoi me Ngjalljen e Zotit u krem-
tua madhërishëm edhe në qytetin
e Durrësit. Kisha ishte e mbushur
plot gjatë gjithë ditëve, duke nisur
që nga e Shtuna e Llazarit dhe e
Diela e Dafinave.
“Shumë vetë, para dhe pas
Krishtit, janë kryqëzuar, por kry-
qëzimi i Krishtit ka dy veçanti. Cilat
janë këto? Veçantia e parë është
se Krishti u kryqëzua me dashjen
e Tij. Dëshiroi, pa u kryqëzua. Ve-
çantia e dytë është se ky ishte kry-
qëzimi i një personi të pafajshëm. I
vetmi i pamëkatshëm ishte Zoti Jisu
Krisht. Pra, u flijua i Pamëkatshmi
me dashje. Krishti pagoi çlirimin
tonë me gjakun e Tij, me dëshirën
e Tij. Ai është gati të na falë gjith-
çka. Këto ditë kujtojmë me mirë-
njohje e falënderim mirëbërjen e
Tij”, - tha në predikimin e tij Hirësi
Nikolla, të Enjten e Madhe, në
Shërbesën e 12 Ungjijve.
Pashka në Durrës
Që herët në mëngjesin e ditës
së premte gratë shpresëtare dhe të
rinjtë e kishës zbukuruan me lule
shumëngjyrëshe Epitafin. Pasi u
krye Shërbesa e Orëve, e zbritjes
së Krishtit nga Kryqi dhe varrimi i
Tij, besimtarët filluan të kalojnë nën
Epitaf me shpresë e besim. Kështu
vazhdoi gjatë gjithë ditës. Pasdite
litania e Epitafit në qytet u shoqërua
nga banda frymore nën tingujt e
stancave të vajtimeve.
Të Shtunën e Madhe në mbrë-
mje u krye Shërbesa e Ngjalljes dhe
Liturgjia Hyjnore. Kur u psal “Ejani
merrni dritë nga drita që s’perë-
ndon...” besimtarët rendën të merr-
nin Flakën e Shenjtë, të cilën e çuan
në shtëpitë e tyre për mbarësi e be-
kim. Në momentin e shpalljes së
Lajmit të Mirë të Ngjalljes së
Krishtit në podiumin e improvizuar
përballë kishës, kambanat dhe
fishekzjarrët hareshëm lajmëruan
“KRISHTI U NGJALL”.
Të dielën në mëngjes nga ora
1000-1300 u krye pritja e përvitshme
e autoriteteve lokale e fetare të qy-
tetit, e dhuruesve të ndryshëm, e
përfaqësuesve të partive politike,
organizatave dhe shoqatave jo-
qeveritare. Erdhën për të uruar në
kishën tonë Kryetari i Bashkisë z.
Vangjush Dako, Ministri i Drejtësisë
z. Eduart Halimi, drejtori i Postës
Kombëtare z. Arqile Goreja, krye-
tari i Këshillit të Qarkut, prefekti,
deputetë të qytetit etj.
Gjithashtu, me rastin e Pashkë-
ve u ndanë për familjet e të varfër-
ve 80 pako me ushqime, të përgati-
tura me fondet e mbledhura nga
besimtarët.
Theano Kostoli
MAJ 2013
Thomai, me dyshimin e tij, vërteton Ngjalljen e Zotit
“Lum ata që nuk panë dhe besuan”
Një dyshim tjetër, por edhe një vërtetim tjetër
për Ngjalljen e Zotit, është historia e apostull
Thomait, të cilën, nga Ungjillorët, e tregon vetëm
shën Joani. Sipas ekonomisë hyjnore, Thomai
nuk ishte midis Apostujve, gjatë shfaqjes së parë
përpara tyre të Zotit që u ngjall. I thoshin pra,
nxënësit e tjerë, Thomait: “Pamë Zotin...”. Por
Thomai as besonte, as bindej. Donte prova, dhe
madje të prekshme; prova nëpërmjet shqisa-
ve, nëpërmjet shikimit dhe prekjes, të shohë me
sytë e tij dhe të prekë me gishtat e tij.
“S’kam për të besuar”, thotë Thomai, dhe
nuk e kupton se, me pretendimin që ka dhe siç
e parashtron këtë gjë, anulon kushtet e besës.
Provat që kërkon nuk tregojnë besë por dije
dhe, madje, shkallën më të ulët të dijes. Por
besa nuk është përvojë e shqisave dhe as dije
mendore e vërtetim i logjikshëm. Më konkre-
tisht, ata besojnë në ato që shohin, shtëpitë e
tyre, në arat e tyre dhe në gjithë kulturën tekno-
logjike. Besojnë në atë që prekin duart e tyre,
paratë, arin, veshjet, trupat. Besojnë në atë që
dëgjojnë me veshët e tyre, në zhurma, radio,
violina dhe veçanërisht në lëvdatat për ta.
Nëse do të gjendej dikush që t’u thotë atyre
se, natën, me sy mbyllur, pa dritë, nëpërmjet
lutjes, shikon Krijuesin e dritës, do ta konside-
rojnë se flet përçart dhe ka temperaturë. Nëse
do të gjendej një njeri, që t’u thotë atyre se dë-
gjon, jo me veshët truporë, pëshpërimat dhe
rrahjet e ndërgjegjes së tij, e konsiderojnë të
marrë. Këta pasues të jashtëligjshëm të Thomait,
besojnë vetëm në atë që shijojnë. Shije ndiejnë
vetëm kur hanë. Shije tjetër nuk njohin. Për ata,
epshet dhe kënaqësitë trupore nuk ndahen nga
gëzimi. Ndiejnë vetëm me gojë dhe me trup.
Nëse dëgjojnë se ka njerëz që ndiejnë gëzim,
përtej kënaqësisë së gojës dhe trupit, është diçka
e pakuptueshme për ta.
E megjithatë, sa të varfër janë këta njerëz,
të cilët kanë vetëm veshët, gojët dhe trupat e
tyre, si dyer të vetme hyrjeje në shpirtin e tyre.
Dhe konkretisht, sytë lëndorë, sado që të kenë
para dhe prona, kurrë nuk e ngopin urinë e shpir-
tit të tyre. Sepse shpirti është i paracaktuar për
sipërfaqe të mëdha në Qiell. Pasuesit e jashtë-
ligjshëm të Thomait, besojnë në përparimet e
kulturës teknologjike, në mjetet e komunikacio-
nit, në rehati dhe lehtësi të tjera. E megjithatë,
kultura teknologjike është ajo që, pasi na robëroi
me nevojat që krijoi, menjëherë na shkatërroi,
sepse përparimit të kësaj kulture teknologjike, i
dedikohen armët e shkatërrimit në masë.
Besojnë në lavdinë e vetes së tyre. E megji-
thatë zhurma më e madhe e lavdisë më të ma-
NGJALLJA
dhe, është një episod i thjeshtë, një flluskë sapuni
që çahet në heshtjen e përjetësisë së pasvdek-
jes. Besojnë në trupin e tyre, sepse vetëm atë
prekin. E megjithatë, ky trup kaq mëkatar dhe
kaq i dashur, që e prekim, është baltë, e cila
nuk ndryshon nga balta që ushqehen krimbat e
shëndoshë të tokës. Veshjet e bukura, të cilat i
shikojnë, i prekin, besojnë tek ato, lehtë iu bëhen
të rëndomta. Pasi iu bëhen të zakonshme, iu
mërziten dhe pasi i kanë hedhur tej dhe s’kanë
ku të besojnë tjetër, përbuzin dhe iu neveritet
vetë jeta e tyre! Dhe rezultati? Vetëvrasja. Ja
varfëria e shqisave materialiste, kur vetëm ato
e qeverisin njeriun. Është varfëri, kotësi, neveri,
asfiksi, vdekje!
***
Por, “lum ata që nuk panë dhe besuan”.
Me të vërtetë, autoritet absolut kanë vetëm ato
të vërteta, të cilat zbresin që lartazi drejt e në
shpirt, pa kaluar nëpërmjet shqisave. Dhe me
të vërtetë! Të ndriçuarit nga Perëndia janë më
të mirë se njerëzit më të ditur. Ata që ndiejnë
rrahjet e ndërgjegjes së tyre, janë më të lartë
se ata që dëgjojnë violinë. Ata që kanë gëzimin
e Krishtit, janë më të qetë se ata që shikojnë
përparimet e shkencës. Ata që mjaftohen dhe
kënaqen në të mirat e tyre të pakta materiale
dhe gjejnë qetësinë në to, janë më të pasur se
ata, syri i të cilëve është i pangopur nga arritjet.
Ata që kërkojnë në thellësitë e zemrës së tyre
5
dhe gjejnë mangësitë e tyre, kanë shpresa më
të shumta ndreqjeje, nga ata që mund të numë-
rojnë yjet e qiejve. Por edhe njerëzit shpresëtarë,
që shikojnë ëndrra, shfaqje engjëjsh, Shën
Marinë, Krishtin, duke besuar në ëndrra, janë
më të vegjël se ata që besojnë në Krishtin. Se-
pse Zoti ia vërteton Thomait: “Lum ata që nuk
panë dhe besuan”. Pesë shqisat janë dyer të
varfra, që, nëpërmjet tyre, të arrijë të ngopet
shpirti i madh i njeriut. Kemi nevojë për frymë-
zimin që lartazi të ndriçimit të besës.”Lum ata
që nuk panë dhe besuan”.
***
Pas tetë ditësh Krishti hyri përsëri në hierore,
në të njëjtën mënyrë. Pasi hyri brenda, ftoi
Thomanë që ta prekë. Dhe Thomai thirri: “Zoti
im dhe Perëndia im!” Por Krishti menjëherë
lumuroi ata që s’kanë parë dhe besojnë. Mjerë
nëse shikimi dhe prekja do të ishte rruga e vetme
që të arrijmë tek e vërteta dhe Krishti.
Sigurisht, edhe ato përbejnë një metodë
kërkimi të së vërtetës. Krishti dhe Kisha e Tij
nuk i hedhin poshtë këto, përderisa edhe vetë
Krishti pranoi ta shohë dhe ta prekë Thomai.
Por nuk është gjithmonë e mundur dhe e
sigurt metoda e të parit. Prekim çfarë shikojmë.
Ekzistojnë edhe aq gjëra të tjera, të cilat nuk i
shikojmë dhe nuk i prekim. Edhe në ambientin
përreth, pranojmë teorema dhe doktrina, pa
mundur t’i vërtetojmë. Perëndia, përjetësia,
shpirti ynë, janë jashtë kontrollit të shqisave
tona.
Shenjtorët ecën dhe ecin nëpërmjet besës.
“Thurën gojë luanësh, ngjallën të vdekur,
bënë çudira dhe shenja me të cilat ndry-
shuan botën.” Shenjtori është një realitet i
padyshueshëm. Besa e drejton njeriun përtej
së natyrshmes, në të mbinatyrshmen. Atje e
fiton plotësisht njeriu, të vërtetën dhe Krishtin.
Atje aktivizohet e gjithë ekzistenca jonë. Në këtë
realitet synojnë edhe vargjet e poetit të krishterë,
Jorgo Dhrosinit:
Nuk është besim kur pret
në mbrëmje të shfaqen yje
dhe me këngën e këndesit
agimi i kuqërremtë të arrijë.
Sado e palogjikshme dhe
e rreme në mendjen tënde,
besimi pret diellin në mesnatë
dhe dritën e yjeve në mesditë.
Prandaj, le të lusim Krishtin, si Apostujt, të
na e shtojë besën, për të kuptuar plotësisht fjalët
e tij: “Lum ata që nuk panë dhe besuan”.
6 NGJALLJA
NGJALLJA E KRISHTIT, FUQI E PASHTERSHME
KUNDËR DËSHPËRIMIT
(vijon nga faqja 1)
“Ejani” pra, “le të ngazëllohemi më Zotin”,
sepse ngjalljen e Krishtit e pason dërrmimi i
kompleksit që lidhet me vdekjen, padrejtësinë,
frikën, ankthin, gënjeshtrën, dhunën. Me
Ngjalljen e Tij, Krishti i përmbysi të gjitha ato
që shtypin qenien njerëzore. Dhuroi fuqi për
përmbysjen e tyre. Për këtë arsye, Ngjallja
mbetet fuqia e pashtershme kundër çdo lloj
dëshpërimi.
Sigurisht, kjo nuk do të thotë se erërat e
vdekjes janë zhdukur nga jeta njerëzore. Por
tjetër gjë është që shikimi ynë të humbasë në
errësirën e pabesisë dhe të padijes, në kraterin
e dëshpërimit maksimal, duke menduar se kjo
është paracaktuar nga fati i jetës dhe, krejtë-
sisht tjetër është t’i shikojmë problemet e jetës,
hidhërimin, sëmundjen, shpifjen, padrejtësinë,
brenda perspektivës së përjetësisë me vështri-
min nga Krishti i Ngjallur.
Me Ngjalljen e Tij, Krishti i për-
mbysi të gjitha ato që shtypin
qenien njerëzore. Dhuroi fuqi për
përmbysjen e tyre. Për këtë arsye,
Ngjallja mbetet fuqia e pashter-
shme kundër çdo lloj dëshpërimi.
Mesazhi - Pashkë 2013
...ne, orthodhoksët në Shqipëri,
le të lavdërojmë Perëndinë sepse
sivjet na denjësoi të kremtojmë në
këtë kishë katedrale madhështo-
re, që mban emrin “Ngjallja e
Krishtit”, dhe ofron vend për me-
ditim, lutje, ngushëllim dhe soli-
daritet.
2. Sigurisht, një shikim i tillë dhe kjo për-
ballje e realitetit presupozon besim te Krishti,
jo thjesht si mësues dhe iniciues fetar. Besim
në Zotin e Kryqëzuar dhe të Ngjallur, ashtu si
tani, që për shekuj me radhë e ka predikuar
Kisha, në Birin e Perëndisë së Gjallë, në Zotin
e Gjithësisë. Presupozon marrëdhënie jetësore
me Atë, ripërtëritje të vazhdueshme shpirtë-
rore. E ndërsa marrim pjesë me tërë shpirtin
në ngazëllimin e Ngjalljes së Krishtit, besimi
ynë ripërtërihet dhe fuqizohet.
Por në të njëjtën kohë, është një rast i ve-
çantë për t’u ndërgjegjësuar për bamirësitë e
Tij, të njohura e të panjohura, për shpëtimin
nga rreziqet e ndryshme, për shërimet e mre-
kullueshme, për qëndresën, për durimin me të
cilin na vesh si armaturë që të përballojmë
vështirësitë e jetës.
MAJ 2013
Veçanërisht ne, orthodhoksët në Shqipëri,
le të lavdërojmë Perëndinë sepse sivjet na
denjësoi të kremtojmë në këtë kishë katedrale
madhështore, që mban emrin “Ngjallja e
Krishtit”, dhe ofron vend për meditim, lutje,
ngushëllim dhe solidaritet.
Pashka, për më tepër, është një e kremte
që e ndiejnë dhe e shijojnë jo vetëm besimtarët,
por edhe njerëzit që ndodhen në kërkim e sipër,
që lëkunden midis besimit dhe të besuarit të
paktë. Zoti i Ngjallur qëndron mistikisht, me
durim, përpara shumë zemrave të mbyllura, i
mbushur me dashuri dhe mirëkuptim për të
thënë në mënyrë të përsëritur mos kini frikë,
“… Ja unë tek jam bashkë me ju të gjitha
ditët e jetës suaj…” (Matth. 28:20). Të gjithë
sa përpiqeni të jetoni Ungjillin në fazat e
vështira të jetës moderne, “ejani” të ripërtërini
guximin, shpresën tuaj. Sa jeni ngurrues, sa bini
në gabime- madje edhe në rënie- përpiquni të
qëndroni brenda shoqërisë së Kishës, mos e
humbisni fuqinë e shpirtit: “askush të mos
dëshpërohet për rëniet, sepse falja na buroi
prej varrit. Mos kini frikë vdekjen, se na
çliroi prej saj vdekja e Shpëtimtarit” (Shën
Joan Gojarti).
3. “Ejani” pra, “le të ngazëllohemi më
Zotin... që ndriçoi gjininë njerëzore”. Ky
MAJ 2013
ngazëllim nuk është individual. Është gjithë-
përfshirës për nga natyra. Shumëfishohet nga
prania e mijëra e mijëra besimtarëve. Drita e
tij shpërndahet në të gjitha drejtimet, ka një
shtrirje mbarënjerëzore. Dhe të gjithë sa e
ndiejmë, ftohemi të transmetojmë sigurinë dhe
optimizmin për fitoren finale të drejtësisë, të së
vërtetës dhe të dashurisë- të vetë jetës. Drita
që nuk perëndon e Ngjalljes së Krishtit shkël-
qen brenda krijimit të dukshëm, në mbarë
botën. Pra, çdo besimtar, ftohet ta marrë dhe
ta transmetojë dritën paskale në mjedisin e tij
dhe të ndihmojë të afërmin ta ndezë edhe ai
llambadhen e tij. Sigurisht, shumë vetë nuk e
njohin ekzistencën e kësaj drite në jetën e bo-
tës, por kjo nuk do të thotë se ajo resht së ve-
pruari, së ndriçuari dhe së udhëhequri “gjininë
njerëzore”.
TIRANË
Pritja e Pashkëve u organizua
për herë të parë në Selinë e re të Sinodit
Pritja e Pashkëve këtë vit ishte edhe më e
veçantë. Për herë të parë u bë në selinë e re të
Sinodit të Shenjtë, pjesë e kompleksit të Kate-
drales “Ngjallja e Krishtit”. Bashkë me Fortlum-
turinë e Tij Anastasin merrnin pjesë në pritje
edhe anëtarë të Sinodit: Episkop Nikolla,
Episkop Andoni, Episkop Nathanaili, Episkop
Asti dhe klerikë të tjerë.
Kryeministri Sali Berisha, i cili erdhi i pari
nga autoritetet e larta, i shoqëruar nga bashkë-
shortja, u takua ngrohtësisht me Fortlumturinë
e Tij Anastasin, duke i shprehur urimet për të
gjithë Komunitetin Orthodhoks. Para se të largo-
hej, ai u shpreh përpara mediave:
NGJALLJA
...çdo besimtar, ftohet ta marrë
dhe ta transmetojë dritën paskale
në mjedisin e tij dhe të ndihmojë
të afërmin ta ndezë edhe ai lla-
mbadhen e tij.
***
Vëllezërit e mi, sado që epoka jonë është
shpesh e errët, e mbushur me pasiguri, hidhërim
dhe shqetësim, të mos e lejojmë trishtimin dhe
dëshpërimin të sundojnë në shpirtin tonë.
Përkundrazi, le t’i përgjigjemi me besim ftesës
paskale: «Ejani të ngazëllohemi më Zotin, i
cili shtypi pushtetin e vdekjes dhe ndriçoi gji-
ninë njerëzore». Krishti i Ngjallur, dërrmoi
pushtetin e vdekjes, -na siguron e kremtja e sot-
Ringjallja e Krishtit është dita e shenjtë
e besimtarëve të krishterë ortodoksë, e be-
simtarëve të krishterë në tërësi, por edhe e
të gjithë besimtarëve të Zotit, që admirojnë,
nderojnë përjetësinë, shpresën, besimin, të
ardhmen. Është një rast i veçantë për mua,
t’i shpreh edhe një herë Hirësisë së Tij, Krye-
peshkopit të Kishës Autoqefale Shqiptare
Janullatos, mirënjohjen më të thellë, nderi-
min më të madh për punën e madhe që ka
bërë në ringjalljen e Kishës Ortodokse Shqip-
tare dhe jo vetëm kaq, por për përkushtimin
e tij të madh, për të ndihmuar Shqipërinë e
shqiptarët në këtë periudhë në të gjitha
7
me, - dhe vazhdon të shpërbëjë çdo frymë vdekje-
prurëse frike, mëkati, sëmundjeje, padrejtësie.
Le ta fuqizojmë njëri-tjetrin me dashurinë, besi-
min, optimizmin dhe solidaritetin.
Krishti u ngjall! - vëllezërit e mi. Mbi çdo
realitet të dhimbshëm, mbizotëron fakti që
Krishtit të ngjallur iu dha «çdo pushtet në qiell
dhe mbi dhé». Ngjallja e Krishtit u ofron
besimtarëve në mënyrë diakronike fuqinë e
pashtershme kundër dëshpërimit. «Ejani, le
të ngazëllohemi më Zotin».
Me të gjithë dashurinë time
më Krishtin,
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit
dhe i Gjithë Shqipërisë
Maj 2013
aspektet. Është një nderim i madh për etërit
e Kishës Autoqefale Shqiptare, të cilët me
vendosmëri bënë që Kisha Autoqefale Shqip-
tare të shndërrohet në tempullin Zotit dhe
tempullin e atdhetarisë së shqiptarëve. Edhe
njëherë gëzuar!
Dua të theksoj edhe një moment unik që
përjetova, kur Nunci Apostolik i dorëzoi Hi-
rësisë së Tij, Kryepeshkopit të Kishës Autoqe-
fale Shqiptare Janullatos, mesazhin personal
të Atit të Shenjtë, Papa Franceskut, si një
akt madhor vlerësimi për punën e shkëlqyer
që ka bërë Hirësia e Tij në krye të Kishës Auto-
(vijon në faqen 8)
8 NGJALLJA MAJ 2013

Pritja e Pashkëve u organizua

për herë të parë në Selinë e re të Sinodit
(vijon nga faqja 7) Uruan edhe ministrat Halim Kosova e Visar edhe përfaqësuesit e komuniteteve fetare,
qefale Shqiptare, por edhe si nderim i ve- Zhiti, kryebashkiaku Basha, kryetarë partish, ndërsa Nunci Apostolik në vendin tonë,
çantë për të gjithë besimtarët ortodoksë rektorët Dhori Kule e Jorgaq Kaçani etj. Për Arqipeshkvi i dorëzoi Kryepiskopit Anastas një
shqiptarë, për të gjithë besimtarët e Zotit. të uruar erdhi edhe ambasadori i SHBA z. Arvizu letër të Papa Franceskut I etj.
Edhe njëherë, shqiptarëve kudo ku janë: dhe mjaft diplomatë të tjerë. Gjithashtu, përfaqësues të Presidencës, i
Gëzuar Pashkët! Urime të ngrohta, siç është në traditën e ba- dorëzuan Kryepiskopit një mesazh urimi të
Për të uruar Kryepiskopin Anastas dhe gjithë shkëjetesës fetare në vendin tonë, përcollën Presidentit Nishani.
besimtarët orthodhoksë erdhi edhe Kryetari i
Partisë Socialiste, z. Edi Rama i shoqëruar nga
bashkëshortja e tij Linda, si dhe anëtari i kryesisë
së kësaj partie z. Niko Peleshi. Pas vizitës ai
dha për mediat një mesazh urimi për gjithë
besimtarët ortodoksë, por edhe për popullin
shqiptar: Ju uroj Gëzuar Pashkët të gjithëve
pa përjashtim, sepse Shqipëria është vendi
ku të gjithë festojnë festat e të gjithëve dhe
kjo është një pasuri e jashtëzakonshme që
ne duhet ta çmojmë dhe ta kultivojmë për
t’ua lënë brezave. Ndërkohë që sot, në këtë
ditë kaq simbolike, është njëkohësisht dhe
dita e duhur për t’u thënë të gjithëve kurajë,
për t’u thënë të gjithëve forca, për t’u thënë
të gjithëve gëzuar dhe ëndrrat e shpresat e
secilit janë të mundura, sepse rilindja është
e mundur.

Fondacioni “Klinikat Orthodhokse të Ungjillëzimit” - Klinika Okulistike dhe ORL

Shërbim i ri i Kirurgjisë Okulistike

- Po kryhen ndërhyrje me nivel të lartë dhe me teknika bashkëkohore -
Së fundmi, në Klinikën Okulistike dhe ORL, të Fondacionit “Klinikat moderne të cilësisë së lartë dhe stafi i kualifikuar e i përkushtuar.
Orthodhokse të Ungjillëzimit”, është vënë në funksion shërbimi i Shërbimet e reja, për sëmundje dhe probleme që kërkojnë ndërhyrje
Kirurgjisë okulistike. Në sallën e kirurgjisë kryhen ndërhyrje me teknika kirurgjike janë:
bashkëkohore me vendet e zhvilluara. 1. Dakriocistorhinostomi 5. Halazion
Tashmë mund të trajtohen me sukses një numër sëmundjesh si 2. Strabizëm 6. Katarakti (perde)
katarakti (perde), glaukoma, strabizmi, chalazioni, pterigium etj. 3. Glaucomë me ultratinguj
Garanci për mbarëvajtjen e trajtimeve kirurgjikale janë aparaturat 4. Pterigion (fakoemulsifikacion)
MAJ 2013
Kisha e Shën Gjergjit në Vërnicë dhe traditat e saj
Afrimi i 6 Majit më nxiti të
shkruaj këto radhë për të përkuj-
tuar 190 - vjetorin e kishës së “Shën
Gjergjit” në Vërnicë të Gollobordës,
por jo vetëm për këtë, sepse kisha
e pagëzuar me emrin e këtij shenj-
tori ka pasur fshatra të tjerë të kësaj
krahine, por sot nuk ekzistojnë.
Kisha Orthodhokse si në të gjithë
Shqipërinë ashtu edhe në zonën e
Gollobordës ka pësuar dy drama
historike, atë të osmanllinjve dhe të
sistemit komunist.
Shkrimtari Sali Leka nga Selba
e Tiranës, në artikullin e tij në gaze-
tën Sot të datës 13 nëntor 2012,
shkruan: “Pas vitit 1502 kombi
shqiptar pësoi një atak historik nga
perandoria e errësirës”.
Pas këtij pushtimi u shkatërruan
shumë kisha të vjetra e të bukura.
Gjatë kësaj periudhe vetëm në
Sebisht janë shkatërruar 5 kisha që
edhe sot njihen emërtimet e vende-
ve ku kanë qenë kishat. Por jo ve-
tëm në Sebisht, të njëjtin fat kanë
pësuar edhe kishat e fshatrave të
tjerë si në Stëblevë, Ostreni i Madh,
Trebisht, Tuçep etj. Së bashku me
to edhe shumë banorë orthodhoksë
të këtyre fshatrave morën arratinë
nëpër vende të tjera të Ballkanit e
më gjerë.
“Atakun” tjetër historik kisha
orthodhokse Gollobordës e pësoi
gjatë sistemit që lamë pas. Por
kësaj here jo vetëm kultet ortho-
dhokse pësuan “atak”, por edhe ato
myslimane. Në emër të luftës ku-
ndër besimeve fetare, u grabitën
dhe u shkatërruan edhe ato kulte
që kishin mbetur nga shkatërrimi i
perandorisë osmane. Të njëjtin fat
pësoi edhe kisha e Shën Gjergjit në
Vërnicë. Ajo është ndërtuar në vi-
tin 1823 nga ndërtuesit vërnicas,
ndërsa ikonostasi është pikturuar
nga ikonografi i njohur Diço Zografi,
nga fshati Tresançe i Rrekes (Ma-
qedoni). Kjo është vërtetuar dhe
nga theologu Theofan Popa, i cili në
librin e tij “Mbishkrime në Kishën
Orthodhokse Shqiptare” shkruan:
(Mbishkrimi është në serbisht)
“Me dorën e Diço Zografit nga fsha-
ti Tresance”. Ky mbishkrim, vazhdon
ai, është gjetur në ikonën e Shën
Marisë në kishën e Shën Gjergjit
në Vërnicë të Gollobordës. Ndërsa
NGJALLJA
Kristofor Beduli në librin e tij Or-
thodhoksët e Gollobordës shkruan:
“Në Vërnicë ekziston një kishë e
madhe dhe në një vend të bukur
panoramik. Dikur kisha ka qenë
brenda e pikturuar e gjitha me afre-
ske, si dhe e pajisur me një ikono-
stas të skalitur e kompletuar me
objekte argjendi e floriri të zbukuru-
ar plot me art. Mbahen mend dy
potire argjendi shumë të veçanta”.
Po, kështu ka qenë kisha e Shën
Gjergjit në Vërnicë deri në vitin
1967. Pas këtij viti në emër të luftës
kundër besimeve fetare, të gjitha
ato pajisje që përmendëm më lart,
por edhe orendi të tjera që kisha
dispononte dhe i jepte në ndihmë
fshatarëve, u vodhën, u grabitën e
u shkatërruan. Sot kjo kishë nga më
të bukurat në zonë ekziston vetëm
si godinë. Në vitin 1967 ajo kthye
në magazinë të kooperativës, ndër-
sa ikonat, u tha atëherë se do të dër-
goheshin në muze, por nuk dihet ku
kanë përfunduar. Por nga një anë
“mirë” që u kthye në magazinë, se
ndryshe do të ishte shkatërruar
fare, siç u shkatërrua kisha e Shën
Kollit në Ostren të Vogël, si dhe ajo
e Shën Joanit në Pasinkë.
Duke përkujtuar 190 - vjetorin
e kishës së Shën Gjergjit në Vër-
nicë, duhet thënë se shumica e ki-
shave të Gollobordës kanë qenë të
pagëzuara me emrat e shenjtorëve
më të dëgjuar, si: “Shën Maria”;
Shën Kolli” e “Shën Gjergji”. Por
meqë po flasim për festën e Shën
Gjergjit, emrin e të cilit mban kisha
e Vërnicës, më duhet të them dy
fjalë se si festohej në Vërnicë. Këtu
vinin edhe të besimeve të tjera veç
orthodhoksëve, nga të gjithë fsha-
Kishë orthodhokse
në zonën e Dibrës.
trat fqinjë si nga Pasinka, Ostroni i
Vogël, Xhepishti etj., për të festuar
së bashku. Atë ditë bëheshin bukë
të veçanta, të zbukuruara e që i be-
konte prifti. Megjithëse Shën Gjergji
festohej edhe në fshatra të tjerë,
prifti i zonës në çdo 6 Maj vinte në
Vërnicë. Shën Gjergji njihet si shenj-
tor bamirës, si luftëtar i mbretërve e
mbrojtës i të vobektëve, si çlirimtar
i robërve e mjek i të sëmurëve. Pra-
ndaj kjo ditë festohet më masivisht
e nga shumë besimtarë. Ikona e
shenjtorit i paraqet më së miri këto
virtyte.
Historia 190-vjeçare e kishës së
Vërnicës në të vërtetë është histori
e vetë fshatit. Vërnica si fshat pak
i veçantë i zonës së Gollobordës,
ka një histori që të bën të ndihesh
krenar. Vërnica është i vetmi fshat
që i rezistoi islamizimit dhe banorët
nuk i lanë vatrat e tyre për të ikur
në dhé të huaj, por i mbrojtën ato.
Largimi i tyre nga fshati ndodhi më
vonë, në kohën e mbrapshtë të
kolektivizimit e pas vitit 1990. Tani
kisha e Shën Gjergjit qëndron mo-
nument mbi shkëmbin ku është
ndërtuar, për të treguar se dikur atje
Ajo transmeton për ju 24 orë program.
Do të dëgjoni gjithçka që ju duhet:
programe shpirtërore, sociale e kulturore.
Muzikë e zgjedhur kishtare, popullore e klasike,
nga vendi dhe bota.
Ndiqni shërbesat kishtare në Radio “Ngjallja”!
9
kanë jetuar mbi 50 familje, me mbi
300 banorë. Ajo qëndron atje edhe
si dëshmi e festimeve që bëheshin
në çdo 6 Maj, ku nuk mungonin
daullet e cyrlet e Trebishtit.
Por në Vërnicë ka pasur edhe një
kishë tjetër të pagëzuar me emrin
e shenjtorit Shën Joan Pagëzori.
Edhe për këtë kishë theologu Theo-
fan Popa shkruan se mbishkrimi
është në gjuhë të huaj, por përkthimi
është: “Me lutjen dhe shpenzimet
e Vangjel Andreut 1846 mars 18”.
Ky mbishkrim, shkruan ai, është
gjetur në ikonën e Joan Pagëzorit,
në kishën e Shën Joan Pagëzorit,
në Vërnicë të Gollobordës. Kjo ki-
shë sot nuk ekziston. Ajo ka pasur
fatin e kishave të tjera të zonës që u
shkatërruan nga perandoria osma-
ne. Zona e lashtë e Gollobordës me
shumë kisha të lashta e me popullsi
orthodhokse u rrënua nga otoma-
nizmi e shumë fshatra u zhdukën,
siç është fshati Zaborrje, për të mos
folur pastaj për kishat dhe fshatrat
e fushës së Dibrës së Poshtme.
“Toleranca fetare, shkruan Sali
Leka në artikullin e tij në gazetën
Sot, sigurisht, që është njëra anë e
medaljes dhe duhet përshëndetur,
pasi për këtë na çmon bota moderne,
Evropa e Amerika. Por historia nuk
mund të zhbëhet dhe aq më keq të
drejtohet në kanale të pavërteta”.
Në këtë përvjetor të kishës së
Shën Gjergjit, vërnicasit përkujto-
jnë edhe historinë e tyre. Ata me
nostalgji kujtojnë festimet e 6 Majit,
ditën kur Vërnica dyfishohej nga
miqtë e shumtë të fshatrave fqinjë
dhe jo vetëm orthodhoksë, por edhe
miq myslimanë nga Trebishti.
Nga Pavli Nikolla
10
Veprimtari dhe nisma të shumta
nga të rinjtë orthodhoksë
• Krijim fondesh. Mbledhja e fo-
ndeve mbetet një sfidë e madhe.
Në këtë kuadër, disa grupe rinore
u organizuan duke prodhuar ikona,
komboskinë, kryqe të përmasave
të ndryshme, zbukurime qirinjsh,
kartolina etj., duke i shitur ato me
çmime të arsyeshme. Kështu
fuqizuan buxhetin e lidhjes së tyre
rinore për takimet dhe veprimtaritë
me karakter shpirtëror, argëtues e
social. Njëkohësisht, ata dhanë
kontributin e tyre për ekspozimin
dhe shitjen e literaturës në dyqanet
e kishës, zbukurimin festiv të ki-
shave, në rregullin dhe mirëfunksio-
nimin liturgjik të shërbesave adhu-
ruese etj.
• Kurse gatimi dhe vizita baritore.
Këto kurse kishin si qëllim t’u ofro-
nin më tepër dashuri dhe kontribut
material personave të moshuar dhe
me probleme. Rreth 30 të rinj u af-
tësuan dhe mësuan të gatuanin
ushqime dhe ëmbëlsira kreshmore
dhe jokreshmore. Ata, në mënyrë
periodike gjatë gjithë vitit, si grupe
rinore dhe studentore, kryen vizita
baritore bashkë me klerikë në in-
stitucione të ndryshme, ku jetojnë
e ndodhen njerëz në nevojë dhe
me probleme të ndryshme: në dy
shtëpi të fëmijëve (jetimore) si dhe
Shtëpinë Orthodhokse të Shpresës
në Shën Vlash, në shtëpi të të mo-
shuarve (azile), shkolla e fëmijëve
që nuk shikojnë e nuk dëgjojnë.
NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë
Themelues:
Kryepiskopi Anastas
Del nën kujdesin
e Këshillit Botues
Kryeredaktor: Thoma Dhima
Adresa:
Kryepiskopata Orthodhokse,
Rruga e Kavajës, Nr. 151
Tiranë
Tel: (04) 2234 117, 2235 095.
Fax: 2232 109
Shtypur
në shtypshkronjën “Ngjallja”
NGJALLJA
• Matje e tensionit të gjakut dhe
komunikim me të moshuarit.
Një nga nismat më konkrete ishte
ajo me temë “Dhuroni dhe merrni
dashuri me anë të përkujdesjes”.
Të rinj të Tiranës bashkë me stu-
dentë të Qendrës Studentore dhe
të rinj të Fierit, u trajnuan me dy
seanca të posaçme në një takim të
përbashkët, me temë “Hiperten-
sioni arterial”, në qytetin e Lush-
njës, për përdorimin e aparateve
mjekësore të tensionit, si dhe për
komunikimin me moshën e tretë.
Me këto njohuri ata vazhduan më
pas me shërbimin e tyre në institu-
cione ku banojnë të moshuar në
Tiranë, Fier etj..
• Ndihmë për fëmijët romë. Një
iniciativë tjetër mobilizimi në ko-
munitet, ishte mbledhja e fondeve
për dhurata për 100 fëmijë romë
në Korçë, që u realizua në saje të
bashkëpunimit dhe kontributit të
Mitropolisë së Korçës dhe të Zyrës
Diakonia Agapes të Kishës. Për t’u
përgëzuar është edhe komuniteti i
biznesmenëve korçarë, i cili iu për-
gjigj kërkesës së të rinjve.
• Ndihmë për familje në nevojë.
Akademia Teologjike në Shën
Vlash, nën drejtimin e Episkop
Nikollës, ka dhënë një ndihmesë të
konsiderueshme për disa familje të
varfra të fshatit Shën Vlash të Du-
rrësit. Kështu, p.sh., për dy vjet
rresht studentët dërgonin ushqime
të gatuara në katër familje. Ndërsa
për një familje (familjen Domi)
studentët e Akademisë kërkuan
ndihmë nga Diakonia Agapes dhe
nga vetë komuniteti i fshatit dhe
arritën të siguronin fonde për bane-
sën e familjes, duke e pajisur atë
me krevat e dyshekë, dollapë, diva-
ne, orenditë e gatimit, sobë ngroh-
jeje dhe gatimi, televizor si dhe i
rregulluan dritat etj.
• Vizita te të sëmurët terminalë.
Studentë të Qendrës Studentore të
Tiranës, me projektin e tyre “Ti nuk
je vetëm”, për fëmijët që ndodhen
në fazën e fundit të jetës, në Spita-
MAJ 2013
lin Onkopediatrik në Tiranë, organi-
zuan disa vizita gjatë periudhës
mars-dhjetor 2012. Kështu, 10 stu-
dentë krijuan mundësinë në bashkë-
punim me personelin mjekësor dhe
takuan 25-30 fëmijë. Gjithashtu ky
projekt përgatiti edhe botimin e një
broshure “Përse ndodhem në spital
dhe çfarë bëj këtu” me një tirazh
prej 300 kopjesh. Ky libër u përgatit
nga Gentiana Çekani (punonjëse
sociale) dhe Aurora Bushati (psi-
kologe). Projekti u mbështet dhe u
financua nga Zyra Diakonia Aga-
pes e Kishës.
• Mjedis i pastër. Disa grupe ri-
nore dhe të katekizmit nga dioqezat
pjesëmarrëse në këto trajnime or-
ganizuan veprimtari, duke pastruar
mjediset përreth kishave përkatëse,
duke vënë kosha grumbullimi mbe-
turinash, duke lyer kangjella rrethu-
ese të kishave etj. Midis tyre veçoj-
më veprimtarinë e katekisteve të
Mitropolisë së Beratit znj. Irena
dhe Odeta Davidhi, të cilat në muajt
nëntor-dhjetor 2012 realizuan pro-
jektin “Një kishë sa më të pastër
për Krishtlindje”, i cili u zbatua në
kishat e së Tërëshenjtës Mari në
Sheqishtë (Fier), të Shën Spiri-
dhonit në Mifol (Vlorë), të Shën e
Dielës në Nartë (Vlorë). Ky pro-
jekt do të vazhdojë të zbatohet në
festat e mëdha të Kishës (Krisht-
lindje & Pashkë etj.), si edhe nëpër
panairet e kishave përkatëse.
• Mbjellje pemësh. Me rëndësi
ishte edhe trajnimi “Mjedisi, shtëpia
jonë e përbashkët”, që sensibilizoi
më fuqishëm rëndësinë e mjedisit
MAJ 2013
Foto - lajm
Mitropolia e Beratit, 13 maj: Çast nga bekimi i gurit të themelit nga Imzot
Ignati në kishën e re të Shën Marinës, në fshatin Havaleas.
në jetën komunitare dhe rolin e të
rinjve orthodhoksë në të.
Kështu, 26 të rinj pogradecarë
në dhjetor 2012 mbollën 15 fidanë
selvi në oborret e kishave të së Të-
rëshenjtës Mari e të Shën Nikollës
në fshatin Lin, të Shën Athanasit
në fshatin Remenj, të Shën Dhimitrit
në fshatin Potkozhan të Mokrës.
Në Berat, në janar-mars 2013,
u realizua projekti me temë “Por unë
jam si një dru ulliri që gjelbëron në
shtëpinë e Perëndisë” (Psalmi 52:8).
15 të rinj punuan çdo të shtunë për
NGJALLJA
rreth 2 muaj në fshatin Vodicë, du-
ke mbjellë 50 rrënjë ullinj, në 2 dy-
nym tokë të kishës së Hyjlindëses
Mari. I njëjti projekt u realizua edhe
në fshati Bubullimë të Lushnjës, në
muajt shkurt-mars 2013, ku 20 të
rinj mbollën 80 rrënjë ullinj në tokën
e kishës së Kryeengjëllit Mihail. E
gjithë kjo u bë për të pasur një mje-
dis të pastër e të gjelbër, si edhe një
vetëfinancim të grupit rinor.
Ndërsa në Elbasan, në fshatin
Shtërmen, në prill 2013, 8 të rinj mbo-
llën 6 rrënjë ullinj dhe 6 rrënjë selvi
në oborrin e kishës së Shën Dhi-
mitrit.
- Edhe të rinjtë orthodhoksë të Mi-
tropolisë së Gjirokastrës, kanë
organizuar mjaft veprimtari.
Kështu, në dhjetor 2012 ata vizituan
të moshuarit në azilin e qytetit etj.
Gjithashtu, gjatë sezonit të vjel-
jes së ullinjve nxënësit e shkollës
“Kryqi i Nderuar,” si dhe nxënëset
e konviktit kishtar të vajzave në
Bularat, kanë shkuar rregullisht në
fermën e Mitropolisë në fshatin
Xarë të Sarandës, për të ndihmuar
në procesin e vjeljes. Ky kontribut
rinor është një ndihmë konkrete për
institucionet e tyre shkollore, sepse
një pjesë e prodhimeve të vjela u
dhurohen konvikteve të shkollave
kishtare dhe mensës së Mitropolisë
për të varfrit, në Gjirokastër.
Edhe për Pashkë të rinjtë ortho-
dhoksë të mitropolisë së Gjiro-
kastrës realizuan vizita baritore, një
prej të cilave në shtëpinë e fëmi-
jëve e qytetit të Sarandës.
* * *
Rinia është mosha më dinamike
dhe më e bukur e njeriut. Energjitë
dhe njohuritë e saj gjithnjë lipset të
drejtohen drejt veprave dhe mendi-
meve të mira e dobiprurëse, sepse
në këtë moshë, sipas studimeve më
serioze, njeriu mund të bëjë arritjet
e tij kreative më të mëdha. Ajo më-
son në mënyrë krijuese se veprim-
taritë sociale e bamirëse kërkojnë
dashuri dhe mjaft prej tyre mund
të realizohen edhe pa para.
Kisha Orthodhokse tregon një
kujdes të veçantë për të rinjtë, du-
ke drejtuar, mbështetur projekte dhe
iniciativa me dobi shpirtërore e
sociale për ta. Në qytetet më krye-
sore të Shqipërisë, ekzistojnë qe-
ndra dhe lidhje rinore të Kishës so-
në, të cilat shërbejnë si pikë konta-
kti mes tyre dhe me jetën adhuru-
ese të saj, duke pasur si qëllim krye-
sor bashkimin me Trupin e Krishtit.
Joan Meni
Koordinator i Zyrës së Rinisë
- Dioqeza e Tiranës
11
Kalendari
i Liturgjive Hyjnore,
QERSHOR 2013
1 E Shtunë † Dësh. Justin
filozofi. Justi, Evelpisti etj.
Ep. Pirro.
2 E Diel † E SAMARITA-
NES. Niqifori i Kon/pojës.
Hierod. Erazmi në Ohër.
8 E Shtunë † Transferimi i
lips. sh. Theodhorit. Dëshg.
Kaliopi, Valeria.
9 E Diel † E TË VERBRIT.
Kirili i Aleksandrisë. Dëshg.
Thekla, Mariamna.
12 E Mërkurë † Mbyllja e
Pashkës. Osh. Onufër
egjiptiani, Petro athoniti.
(Vaj, verë e peshk)
13 E Enjte † Ngjitja në qiej
e Zotit Krisht (Analipsi).
Dëshg. Akilina.
15 E Shtunë † Pr. Amos.
Ap. Stefanai nga të 70-t. Osh.
Jeronimi. Agustini i Iponës.
16 E Diel † E ETËRVE SIN.
I EK. Tihoni i Amathundës.
Dëshg. Neonila.
21 E Premte Mbyllja e
Ngjitjes. Terenti i Ikonisë.
Dësh. i ri Nikita.
22 E Shtunë † E
Shpirtrave. Eusebi i
Samosatës. Dësh. Albani në
Britani.
23 E Diel † PENTIKOSTIA
(Rrëshajët). Dëshg.
Agripina. Dësh. Aristokliu
etj.
24 E Hënë † E Shpirtit të
Shenjtë. Lindja e Joan
Pagëzorit. Dësh. i ri
Panajoti.
26 E mërkurë Osh. Davidi
në Selanik. Joani i Gotisë.
Osh. Anthioni. (Hahen të
gjitha)
28 E Premte Transf. i lips.
të Anargj. Kir e Joan. Osh.
Sergji e Gjermani. (Hahen të
gjitha)
29 E Shtunë † Mbyllja e
Pentikostisë. Apostujt e
Shenjtë Petro dhe Pavli.
30 E Diel † E GJITHË
SHENJTORËVE. Mbledhja e
12 Apostujve. Ap. Figjeli.
12 NGJALLJA MAJ 2013

Me rastin e Pashkëve, Kryepiskopi Anastas ka marrë shumë
mesazhe të ngrohta urimi nga primatë të kishave orthodhokse dhe
të krishtera. Më poshtë po botojmë mesazhet nga Patriarku
Ekumenik Vartholomeu I dhe Papa Françesku. Mesazhe të tilla kanë
ardhur edhe nga Patriarku i Jerusalemit Theofili III, Patriarku i
Rusisë Kirilli, Patriarku i Serbisë Irineu, Patriarku i Rumanisë
Danieli, Patriarku i Bullgarisë Neofiti, Patriarku i Gjeorgjisë Ilia,
Kryepiskopi i Qipros Krisostomi, i Greqisë Jeronimi, i Polonisë Sava,
i Çekisë dhe Sllovakisë, nga Arqiepiskopi i Kishës Anglikane Justin
Welby etj.

Nga urimi për Pashkët i Patriarkut Ekumenik Vartholomeu I

Fortlumturi, Kryepiskop i Tiranës dhe i Gjithë Shqipërisë, zoti Anastas,
Ju drejtohemi me kënaqësi vëllazërisht, duke ju përshëndetur më Zotin.
Të lidhur me ungjillorët dhe apostujt në shpirt besimi absolut dhe me
përkushtim biri, të lidhur dhe duke mësuar nga Krishti i Ngjallur, krem-
tojmë edhe sivjet Ngjalljen e Zotit dhe ringjalljen e shpresave të Kishës për
mirëqenien mbi tokë dhe për shpëtimin në qiej të njerëzimit dhe botës....
Nuk kemi frikë para peripecive të historisë dhe të ecjes së njerëzimit.
Qëndrojmë pa u lëkundur me shpresën e jetës. Sigurisht, nuk pushojmë
së vajtuari me frikë për argjenddashjen pa pendim, dhe për vetëvrasjen
e vëllait tonë për shkak të gabimeve njerëzore dhe të abuzimit me “ikonën
e Perëndisë”, domethënë të lirisë me të cilën na çliroi Krishti, që ne
njerëzit e gjithë shekujve e shpërdorojmë.
Por ne, besimtarët, përjetojmë dhe shpallim Krishtin e Kryqëzuar e
të Ngjallur, që jeton përjetësisht, “fuqinë dhe urtësinë e Perëndisë”, dhe
e dimë se në timonin e historisë dhe të jetës qëndron me përkujdesje si
udhëheqës Krishti...
Ngjall!”, duke pohuar dhe shpallur “Vërtet u Ngjall! Me vdekje vdekjen
Ne orthodhoksët, gjithkund në botë, larg nga errësira ndiejmë vetëm
shkeli dhe të varrosurve jetën u fali!” dhe lutemi që Zoti i Ngjallur, Zoti
ngazëllim dhe hare të madhe, duke përjetuar Ngjalljen, ngazëllim që e
i mëshirës dhe i dhembshurisë, Udha, e Vërteta dhe Jeta, Drita e Botës,
shprehim dhe e shpallim edhe përmes këtij komunikimi personal “në
t’ju japë shëndet të qëndrueshëm, me gjatësi ditësh të pasura... që të
lidhjen e paqes”, me Fortlumturinë Tuaj, duke forcuar marrëdhëniet e
udhëheqë Kishën fort të shenjtë të Shqipërisë dhe tërësinë e besimtarëve
mira dhe të përzemërta që tashmë ekzistojnë.
të saj të perëndidashur në kullotë shpëtimi...
Pra, ungjillëzojmë te Fortlumturia Juaj me këtë letër patriarkale sigurinë
e Ngjalljes dhe përshëndesim nëpërmjet marshit triumfal “Krishti u I Konstandinopojës, Vartholomeu

Nga mesazhi i urimit i Papa Françeskut

Fortlumturisë së Tij Anastasit,
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë
“Ç’kërkoni të gjallin ndër të vdekurit? Nuk është këtu, po u ngjall.
Kujtohuni si ju pati folur juve… (Lluk. 24:5-6)
“Krishti u Ngjall! Aliluia!” Ç’gëzim sjellin këto fjalë në zemrat e besim-
tarëve dhe veçanërisht të atyre që janë të varfër e të shtypur, atyre të
cilëve iu është dërrmuar dinjiteti dhe shpresa, të atyre që rrojnë në frikë
dhe kanë etje për drejtësi. Ngjallja e Krishtit nuk është vetëm premtim
për lavdi të ardhshme, që një ditë do largojë vuajtjen tonë dhe do të na
çojë në gëzimin e përjetshëm. Është gjithashtu edhe transformuese e së
tashmes, e jetëve tona këtu, si dhe e botës ku jetojmë. Si ata që shpengoi
Krishti, jetët tona sot kanë një lavdi, një bukuri dhe një dinjitet që i
transformon dhe i bën ato pandryshueshmërisht të çmuara. Edhe bota
jonë rikrijohet nëpërmjet fitores së tërëfuqishme të Krishtit dhe kështu
dhe vetë krijesa e etur “pret shfaqjen e bijve të Perëndisë” (Rom. 8:19).
Sa thellë mund t’i prekë zemrat tona kjo festë gëzimplote, duke na përhapim dritën e lavdishme të Ngjalljes së Tij në vendet e errëta të
fuqizuar dhe nxitur që të transformojmë botën sipas ikonës së Krishtit të globit.
Ngjallur, të rindërtojmë marrëdhëniet e prishura, të rikthejmë të Me sigurinë e lutjes sime për bekim të shumtë të Krishtit të Ngjallur
përjashtuarit dhe të ngremë të dërrmuarit. Sa më e madhe dhimbja dhe për Fortlumturinë Tuaj, ngrohtësisht ju dërgoj një përqafim më Zotin.
vuajtja që shohim, aq më e madhe duhet të jetë vendosmëria për të Papa Françesku
realizuar efektet e fitores së Krishtit mbi mëkatin dhe vdekjen dhe të Vatikan, 24 prill 2013