CON NG

VIT NAM

Cu chuyn v Quyn Con Ngi c tng hp ni dung t Tuyn Ngn Quc T v Nhn Quyn ca Lin Hp Quc (1948) v cc ti liu gio dc ca cc t chc nhn quyn quc t, tham kho ti: www.un.org www.humanrights.com Tng hp ti liu : Mai Anh - L Quc Tun Ba & trnh by : V Trng Thin - Nguyn Cng Hun Phong tro Con ng Vit Nam pht hnh thng 09/2012 Website : conduongvietnam.org Facebook : http://facebook.com/quyenconnguoi Email : lienhe@conduongvietnam.org Ti liu lu hnh ni b

QUYN CON NGI L G? l mt cu hi kh tr li cho bt c ngi no khi b bt ng hi nh vy. Nu bn hi 20 ngi, m bo bn s c 20 cu tr li khc nhau. Chng ta nhng con ngi trn khp hnh tinh ny li khng bit r lm v nhng quyn dnh cho chnh mnh.
Quyn Con Ngi l nhng quyn m bn c n gin v bn l mt con ngi. N bao gm nhng iu m bn c lm, c hng, c i hi, c m bo bn c t do mu cu hnh phc, sng vi ng phm gi ca mt con ngi mt iu thing ling v qu gi v cng. Khc vi cc nhm quyn khc ch dnh cho mt i tng nht nh, Quyn Con Ngi l nhng quyn ph qut dnh cho mi ngi khng phn bit ngh nghip, ngun gc, gii tnh, mu da, tn gio,

LCH S V QUYN CON NGI

hot tin trong qu kh, khng c mt khi nim no v Quyn Con Ngi. Nu bn may mn trong mt cng ng t t, bn s c an ton, nu khng bn s b nguy him. Nm 539 trc cng nguyn, Cyrus i ca Ba T lm thay i tt c, nh du mt bc tin ln ca lch s nhn loi: ng tr t do cho cc n l, tuyn b tt c mi ngi u c quyn la chn tn gio cho mnh v xc lp bnh ng v chng tc. Nhng tuyn b ny c chm khc li trn mt tr gm, ngy nay c bit n vi ci tn Tr Cyrus (Cyrus Cylinder), mt ti liu c c ghi nhn l hin chng v nhn quyn u tin trn th gii. hng nim v Quyn Con Ngi nhanh chng lan truyn n Hy Lp, n v La M. Cc nh trit hc thi ch ra rng mi ngi ai cng c cc Quyn T Nhin do to ha ban tng. Th nhng trong c mt chng ng di ca lch s nhn loi, nhng quyn t nhin ny b cc th lc nm quyn cai tr khng ch. Mi n c ngn nm sau, mi ngi mi i n ng thun rng khng mt ai, k c vua cha, c th gt b cc quyn ca ngi dn.

m 1212, sau khi vua John vi phm mt s lut v tp qun lu i Anh, cc thn dn p ng k bn Hin Chng Magna Carta, trong

2 - Cu chuyn v Quyn Con Ngi

 lit k mt s im m sau ny c nhn nhn nh l cc Quyn Con Ngi. Hin chng Magna Carta l bc ngot lch s, vn bn php l quan trng nht trong tin trnh pht trin ca nn dn ch hin i. t mc lch s k tip l bn Thnh nguyn i Quyn (Petition of Right), c Quc hi Anh a ra vo nm 1628 v gi ti vua Charles I nh mt i hi v t do dn s. Th nhng nhng i hi v quyn t do vn khng c p ng mt cch y . Nhng con ngi khao kht t do i tm nhng vng t mi xy dng mt nn dn ch thc s nh h mong c. Nm 1776, Hp Chng Quc Hoa K ra i vi bn Tuyn Ngn c Lp ni ting khng nh: Tt c mi ngi u sinh ra c quyn bnh ng. To ha cho h nhng quyn khng ai c th xm phm c; trong nhng quyn y, c quyn c sng, quyn t do v quyn mu cu hnh phc. Cc Quyn Con Ngi c c th ha bng Bn Tuyn Ngn Nhn Quyn Hoa K nm 1791. Th nhng Bn Tuyn Ngn Nhn Quyn v Dn Quyn ca nc Php nm 1789 c ban hnh ngay khi cch mng Php lt ch qun ch chuyn ch thnh cng mi l bn hon thin nht, lit k y nht cc quyn ca con ngi. ng tic l khng phi mi ngi u ng v cc quyn ny. Hai cuc Th chin n ra. Hng trm triu ngi cht. Cha bao gi cc Quyn Con Ngi li qu khc bit mt cch khng khip nh vy gia cc nc v cha bao gi th gii li cn n mt s i thay n nh vy. Do , cc nc lin kt li vi nhau, lp nn t chc Lin Hp Quc. Nm 1948, Hi ng Nhn Quyn mi ra i ca Lin Hp Quc nhn c s ch ca ton th gii. Di quyn ch ta y nng ng ca Eleanor Roosevelt v ga ca Tng thng Franklin Roosevelt, mt nh hot ng nhn quyn v i biu ca Hoa K ti Lin Hp Quc Hi ng ny tin hnh son tho bn d tho m sau ny tr thnh Tuyn Ngn Quc T v Nhn Quyn. c quc gia thnh vin ca Lin Hp Quc trnh trng cam kt hp tc cng nhau thc y 30 Quyn Con Ngi khng th chia tch v dn s, chnh tr, kinh t, x hi, vn ha ca Tuyn Ngn ny c th gm cc quyn nh sau: Cu chuyn v Quyn Con Ngi - 3

T DO V BNH NG 1.QUYN Mi ngi sinh ra u c t do v bnh ng v nhn phm v cc quyn c hng.

Quyn Con Ngi m khng b phn bit v chng tc, mu da, gii tnh, ngn ng, tn gio, quan im chnh tr, quc tch hay tt c nhng hon cnh khc k c th ch chnh tr ca quc gia mnh ang sng. SNG 3.QUYN Mi ngi u c quyn sng, khng ai b

B PHN BIT 2.KHNG Mi ngi phi c hng tt c cc

tc mng sng mt cch tu tin. Cn nhc vi mc n t hnh, chng chin tranh, chng li nn dit chng, khng b u l m bo quyn sng ny.

B BUC LM N L 4.KHNG Khng ai b bt lm n l hoc b cng bc lm vic nh n l, mi hnh thc n l v bun bn n l u b cm.

B TRA TN, NHC HNH 5.KHNG Khng ai b tra tn hay b i x, trng pht tn bo, v nhn o hoc h thp nhn phm.

QUYN PH QUT 6.HNG MI NI

Chng ta c hng Quyn Con Ngi v c bo v t cch con ngi trc php lut khp mi ni trn ton th gii. 4 - Cu chuyn v Quyn Con Ngi

NG TRC PHP LUT 7.BNH Tt c mi ngi u bnh ng trc php lut v c php lut bo v nh nhau m khng c bt k s phn bit no.

PHP LUT BO V 8.C Mi ngi u c quyn c cc to n quc

gia c thm quyn bnh vc theo php lut trc nhng hnh vi vi phm cc quyn c bn do hin php hay php lut quy nh.

B BT GIAM TRI PHP 9.KHNG Khng mt ai b bt b, cm t hay lu y mt cch c on.

XT X TRC TA 10.C Mi ngi u c quyn c mt ta n c lp v v t phn x cng bng v cng khai.

TI CHO N KHI C KT LUN 11.V CA TA N Mi ngi, nu b co buc v ti hnh s, u c quyn c coi l v ti cho n khi mt ta n cng khai, ni ngi c bo cha cho mnh, chng minh c ti trng ca ngi da trn c s lut php.

RING T 12.QUYN Khng ai phi chu s can thip mt cch c

on i vi cuc sng ring t, gia nh, ni , th tn cng nh khng b xm phm ti danh d v uy tn ca mnh. Cu chuyn v Quyn Con Ngi - 5

DO I LI, C TR 13.T Mi ngi u c quyn t do i li, c tr

trong phm vi lnh th ca mi quc gia. Mi ngi u c quyn ri khi bt k nc no, k c nc mnh, cng nh c quyn tr v nc mnh.

T NN 14.QUYN Mi ngi u c quyn tm kim v c lnh nn nc khc khi b ngc i .

C QUC TCH 15.QUYN Mi ngi u c quyn c quc tch ca mt

nc no . Khng ai b tc quc tch hoc b khc t quyn c i quc tch mt cch c on.

DO KT HN 16.T Nam v n khi tui thnh nin u c

quyn kt hn trn tinh thn t nguyn v bnh ng. HU TI SN 17.S Mi ngi u c quyn s hu ti sn ca

ring mnh hoc ti sn s hu chung vi ngi khc. Khng ai b tc ot ti sn mt cch c on.

DO T TNG, TN GIO 18.T Mi ngi u c quyn t do t tng, tn ngng v tn gio v c t do by t tn ngng hay tn gio ca mnh ti ni cng cng hoc ni ring t. 6 - Cu chuyn v Quyn Con Ngi

DO NGN LUN 19.T Mi ngi c quyn t do ngn lun v

by t kin, bo lu kin, cng nh t do tm kim, tip nhn v truyn b thng tin v kin bng bt c phng tin thng tin i chng no v khng gii hn v bin gii.

lp hi mt cch n ha . Khng mt ai b cng bch gia nhp vo mt on th. THAM GIA QUN L 21.QUYN T NC

DO HI HP, LP HI 20.T Mi ngi u c quyn t do hi hp v

Mi ngi u c quyn tham gia vo chnh quyn qun l t nc mnh, mt cch trc tip hoc thng qua cc i din m h c t do la chn. mun ca ngi dn phi l nn tng ca quyn lc chnh quyn. HNG AN SINH X HI 22.QUYN Mi ngi u c quyn c hng an sinh

x hi cng nh cc quyn kinh t, x hi, vn ha bo m nhn phm v t do pht trin v nhn cch ca mi c nhn.

Mi ngi u c quyn lm vic, t do la chn ngh nghip, c hng nhng iu kin lm vic thun li, c bo v chng li nn tht nghip v c hng th lao cng bng, khng phn bit. Mi ngi u c quyn thnh lp hoc gia nhp cng on bo v cc quyn li ca mnh. NGH NGI 24.QUYN Mi ngi u c quyn ngh ngi, quyn

LM VIC V HNG 23.QUYN TH LAO

c gii hn hp l s gi lm vic v hng nhng ngy ngh c lng. Cu chuyn v Quyn Con Ngi - 7

dc. Gio dc phi c min ph, t nht l bc tiu hc v cn bn. Cha m c quyn u tin chn la phng cch gio dc dnh cho con ci mnh.

C GIO DC 26.QUYN Mi ngi u c quyn c gio

Mi ngi c quyn c hng mt mc sng thch ng, bo m sc khe v phc li ca bn thn v gia nh, v cc kha cnh n, mc, , chm sc y t v cc dch v x hi cn thit...

C CHM SC 25.QUYN SC KHE

mt trt t x hi v trt t quc t m trong cc quyn c bn ny c th c thc hin mt cch y . NHIM C NHN 29.TRCH Mi ngi u c nhng ngha v

TRT T X HI 28.HNG Mi ngi u c quyn c hng

gia sinh hot vn ha cng ng, thng thc cc b mn ngh thut, v cng chia s cc tin b, li ch ca khoa hc. Mi ngi u c quyn c bo v v tc quyn cho cc tc phm vn ha, ngh thut, cng trnh khoa hc ca mnh.

HA V KHOA HC 27.VN Mi ngi u c quyn t do tham

AI C TC OT CC QUYN CA BN 30.KHNG Khng mt quc gia no, nhm ngi hoc c nhn no c quyn din gii sai hoc c nhng hnh ng ph hoi v cc Quyn Con Ngi ny. 8 - Cu chuyn v Quyn Con Ngi

i vi cng ng mnh ang sng, ch chu nhng hn ch do lut nh, nhm mc ch duy nht l m bo s cng bng v tn trng i vi cc quyn v t do ca ngi khc cng nh p ng nhng yu cu chnh ng v o c, trt t x hi v phc li chung.

uyn ngn ton th gii v nhn quyn ca Lin hip quc nu r: S xm phm v coi thng nhn quyn dn n cc hnh ng d man xc phm ti lng tm ca nhn loi, v vic xy dng mt th gii trong con ngi khng cn phi chu s khng b v s khn cng, c t do ngn lun v t do tn ngng l kht vng cao nht ca con ngi. Nhn quyn phi c php lut bo m, mi ngi khng cn b buc phi - khi khng cn cch no khc - ni dy u tranh chng li s tn bo v p bc. u ht cc nc thnh vin ca Lin Hip Quc cng nhn cc Quyn Con Ngi trong Tuyn ngn ny v qui nh cc quyn ny trong Hin php v lut php ca nc mnh. Vit Nam gia nhp Lin Hp Quc nm 1977, long trng k cc cng c cam kt m bo cc quyn Dn s, Chnh tr, Kinh t, X hi v Vn ha cho ngi dn ca mnh. Trn tinh thn , Hin php hin hnh (1992) ca Vit Nam cng hin nh tt c cc quyn thing ling ny ca ngi dn Vit Nam. h nhng khp ni trn th gii, bt cng, ngho kh, p bc, xm phm Quyn Con Ngi vn xy ra. Mt thc t r rng rng mi ngi trn ton th gii phi lun u tranh cc Quyn Con Ngi thnh hin thc ch khng phi ch l cc ngn t trn giy. Nhng ai u tranh chng li s hnh h tra tn, ngho i v bt cng, chng phi l nhng siu nhn hay nhng ngi khng l, h l nhng con ngi bnh thng: cc tr em, cha m, thy c gio, nng dn, cng nhn, nhng c nhn c suy ngh t do khng mun chu im lng, nhng ngi thc rng Quyn Con Ngi khng phi l nhng dng ch trn trang giy, chng phi l qu kh lch s hay ha hn trong tng lai. h Eleanor Roosevelt tuyn b, cui cng cc Quyn Con Ngi ph qut c bt u u? Chng c khi i t nhng ni chn nh b gi tn l cc tm lng. Nhng ni qu nh, qu gn gi n mc khng th c nhn thy trn bt c tm bn no. Nhng chnh l th gii ca tng c nhn trong khu dn c ta sinh sng, ni trng lp ta ang theo hc, trong hng xng, nng trng hay vn phng ta lm vic. y l nhng ni chn m mi ngi nam n, tr em ang tm kim cng l, c hi, nhn phm, bnh ng, khng b phn bit. Cc quyn ny ch c ngha nhng ni chn , ngoi ra chng c ngha g nhng ni chn khc. Quyn Con Ngi l nhng g chng ta la chn hng ngy trong t cch l mt con ngi.

Cu chuyn v Quyn Con Ngi - 9

CON NG

VIT NAM

Mc tiu ti thng ca phong tro Con ng Vit Nam l lm cho Quyn Con Ngi c tn trng v c bo v trn ht v bnh ng ti Vit Nam ngi dn c th t tin s dng y mi quyn php nh ca bn thn lm ch t nc v lm ch cuc sng ca mnh. Phong tro Con ng Vit Nam.