Вы находитесь на странице: 1из 268

..

1998

81.2
449

. .

..

449

..
. .:
, 1998. 264 .
ISBN 5-02-018008-4
..
,
.
,
, :
, ,
.





... ..
.., ..
.
020910 02.09.94
09.02.98. 20.08.98
60 90Vi6. 1
. . . . 16,5. . .-. 16,8. .-. . 17,0
500 . . 7771. 161

103051, -51, , 21
000 -1
107143, -143, , 28
81.2
.., 1998

,

ISBN 5-02-018008-4

1998

XX .

.
,
,
,

, ,
, .
, , ,

, (

)
.. (18911938) 30- .

-
,
. ,

,

.
,
.

.
,
,
,
, .
1*

1947 .,
.
, ,
, ,
, ,
..,

.
,
.
-
. ,
,

,
- ,

,
.
.
,
,
.
(, , )

, :
-, .

. ,
,
40 ,
, :

, ,

, .
,
,
, , ,

, .
,
, ,
,
. , , 4

,
, .

(, , ) ,
,
.
, ,
,
. ,
,
, , ,
.


, ,
,
.
, ,

,
,
.

.
.. ..,
(. ).

,

- (
): ,
,
.
.
-
40- XX .
.

,
, , ,
,
,
- ..
,
( -5

) , ,
,
, . , ,
, ,
,
.


(,
, ),
.

,
-
, ..

, *,
.
,
. , ,

.
:
,
, , ,
- (
- );
(
). ,

,
( )
(- ).


, .

,
, ,

,

,
-.

6

: ,
.



( ),
, ,
, .



,
, ..
,
, ,
.

.
-,
, (
)
,
.
, XIII .,
- ,
.
.
-
. 20-

. 1925 . ( )
(),
- .

( ), 1918 .
,
.
, ,
, ,
(
) ,
-.

, :
7

..,

.

, , ,
(, ,
, ..) .
, , ,
:
, ,
.
,
1949 ., ,

,
, 60-
,
, .

:
;
, ,
,
.
, ,
,
, ,
.
.
,

.
,
.
,
,
,
. , , ,
, ,
,
,
, ,
.
, ,
8

,

, , ,

.

.
,
(
),
( ),
,
,

.

, .. .
(
), ,
:
, ,
,

, ,
,
, ,
, ,
,
.
, ,
, :
, ,
. , ,
,
.
,

,
, ,
.
.

, :
9

,
, ,
,
, ,
, ,
.

, , , ,

,
.

I
:


-

, ,
,
,
[67, . 2131; 114].
, .. ,

, ,
, .
,
, ,
, 3 287 782 . ,
,
, 1991 ., 843 930 861
261 . .
, , , 80-
810 .
(, ,
800 .), XX ., ,

300 . .

, ,
( ,

..).

, ,
, ,

. Linguistic Survey of India


( )
, . 1902
1928 .
, 179 544 [359].
1991 .
,
,
1981 ., , ,
1961 1971 .
1971 .
.

,
1971 . ,
.. ,
,
:
, ,

, , ,
, .. [307, . 1].

,
10 . 105. 18
VIII , ..

( : , , , , ,
, , , , , , ,
, , , , ). 18
, , 95,37%
(. . 1; 15
, ,
VIII 1992 .).
87
4,63% [307, . 2].
1961 1981 .
,
.
, , 1961 1971 .
2,49 3,0% (.. 0,51%), 1971
1981 . 2,81% (.. 0,19%);
1961 1971 . 7,72
8,17% (.. 0,45%), 1971 1981 ., ,
8,17 7,79% (.. 0,39%).
12

, ,

( 1961 1971 .),
( 1971 1981 .). , ,

1961 1971 . 0,01%,
1971 1981 .: 0,12%,
0,04%.

: 0,1%
0,3% (. . 1).
, , ,
,
-
. ,
: (
), (
, , ,
)
.

: , ,
-.
,
.
.
. 1981 .
,
490 . , 74,24% .

: ,
, 40% .

.
158 . ,
23,86% .
, , : , , . 95%
.

14 , -,

.
7,7 . , 1,16%
. .
13

1
,
19611981 .

1961'

198

1971*

/
,
%

133 435 360


6 803 465
33 888 939
20 304 464
17 415 827
1 956 115
17 015 782
33 286 771
15 719 398
10 950 826
2 544
1 371 932
30 562 706
37 668 132
23 323 518
55 528 992
439 234 771

30,37
1,55
7,72
4,63
3,97
0,45
3,87
7,56
3,58
2,49

162 577 612


8 958 977
44 792 722
25 875 252
21 707 918
2 438 360
21 938 231
42 251 207
19 855 450
16 449 573
2 212
1 676 728
37 690 020
44 752 926
28 607 874
68 374 747
547 949 809

29,67
1,63
8,17
4,72
3,96
0,44
4,00
7,71
3,62
3,00

-0,7
+ 0,08
+ 0,45
+ 0,1
-0,01
-0,01
+ 0,13
+ 0,13
+ 0,04
+ 0,51

0,31
6,96
8,58
5,31
12,64

0,31
6,88
8,17
5,22
12,50

0,0
-0,08
-0,41
-0,09
-0,14

264 189 057


11 158 977**
50 503 085
33 189 039
26 887 837
3 174 684
25 952 966
49 624 847
22 881 053
18 558 400
2 946
1 946 278
44 730 389
54 226 227
35 323 282
78 830 625
685 184 692

39,94
1,33"
7,79
5,02
4,06
0,48
3,92
7,50
3,46
2,81

* 1961 1971 . [336, . 77]; 1981 . [311, . 34].


*' .

0,29
6,76
8,20
5,34
11,50

/
,
%
+10,27
-0,3"
-0,38
+ 0,3
+ 0,12
+ 0,04
-0,08
-0,21
-0,16
-0,19

-0,02
-0,12
+ 0,03
+ 0,08
-1,0


( 4,2 . ).
-
.
630 . .
(53
) - ,
- .
4,1 . , 0,62%
.
()
900 . .

[466, . 109110]:
1) , ,
, (, , .), , ,

, ;
2) , ,
, (,
, .).
-
-
.
,
, - ( - -).

,
.


, . ,
- ,
,
, .

: , , , .
, ,
.
,
(.
. 2).
15

2
,
,
1981 ., . [311, . 4]

, .

( )

20
17
14
53

491086,1
157 836,7
7 705,0
4 071,7

74,24
23,86
1,16
0,62


. 1961 ., 220 .
.
1971 ., 190 . ;
1981 . 230 .
, .
,
, ,
( 3% ).
,
. 1961 .,
2,5 . ,
200 .
,
, ,
,
,
, , , , , , ,
XIX XX . [30, . 14].
, ,
: , , , ,
,
, ,
,
. ,
26 1950 .,
,
- ,
,
.
16

1956 .,
1960 ., 1966 .
, ,
,
, . ,
1991 ., 25 1
( , , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , , , , ,
, , , ) 7
( -; ; ; ; ;
).

: 140 . ,
16% .
(86,3 . , 10,23%
) (78,7 . , 9,33%
).
(67,9 .
, .. 8% ).

,
50 . (. . 3).
5060-
- ,
, VIII
, .. .

.

, ,

, ,
.
,
, 1947 . ;
; ;
; -

(1991 .)
( , , ) .
2 . 161

17

3

, 1991 .

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.

(%)

18

138 760 417


86 338 853
78 706 719
67 982 732
66 304 854
66 135 862
55 638 328
44 827 398
43 880 640
41 174 060
31 512 070
29 011 237
22 294 562
20 190 795
16 317 715
9 370 475
7 718 700
5 111 079
2 744 827
1 826 714
1 760 626
1 215 573
1 168 622
858 392
789 416
686 217
640 725
403 612

16,44
10,23
9,33
8,06
7,86
7,84
6,59
5,31
5,2
4,88
3,73
3,44
2,64
2,39
1,93

277 989

0,03

138 542
101 439
51 681

0,01
0,01
0,01

685 184 692

100,00

1,11
0,91
0,61
0,32
0,22
0,21
0,14
0,14
0,10
0,09
0,08
0,08
0,05

;
;
; ,

...
-

. ,
; ;
; .
-
(
- ),
, ,
,
VIII . , ,

, ;
,
, - (,
, ).
-
,
, VIII
,

, VIII (.
. 4).
, , 1981
1991 .,
: , 1991 .
66,3 . ,
86,3 ., 41 . ..,
,
(
VIII
VIII ),
. ,
1981 . 99,21
0,79%, 93,97 6,03%, 98,35 1,65%
.. [311, . 13].
,

, .

4

,
1981 ., . [311, . 13]

/


VIII


VIII

52 754 352
(99,21)
17 048 739
(85,66)*
65 440 524
(93,97)
33 361 388
(98,35)
12 861 460
(99,91)
4 084 570
(95,94)
4 325 961
(72,74)
34 801 429
(94,47)
25 024 913
(99,13)
47 884 931
(92,09)
59 153
(95,06)
32 570
(2,31)
181 113
(13,65)
69 726
(9,33)
23 535 237
(89,93)
16 689 494
(99,80)
32 518 743
(95,26)
19 570
(6,35)

53 175 277
(100,0)
19 902 826
(100,00)
69 638 725
(100,00)
33 919 882
(100,00)
12 873 434
(100,00)
4 257 575
(100,00)
5 947 299
(100,00)
36 839 222
(100,00)
25 244 369
(100,00)
52 000 069
(100,00)
62 230 282
(100,00)
1 409 239
(100,00)
1 326 748
(100,00)
747 071
(100,00)
26 171 262
(100,00)
16 723 153
(100,00)
34 135 701
(100,00)
308 262
(100,00)

20

420 925
(0,79)
2 854 087
(14,34)*
4 198 201
(6,03)
558 494
(1,65)
11 974
(0,09)
173 005
(4,06)
1 621 338
(27,26)
2 037 793
(5,53)
219 456
(0,87)
4 115 138
(7,91)
3 077 166
(4,94)
1 376 699
(97,69)
1 145 635
(86,35)
677 345
(90,67)
2 636 025
(10,07)
33 659
(0,20)
1 616 958
288 692
(93,65)


VIII


VIII

48 089 281
(100,00)
2 034 242
(100,00)
110 549 826
(100,00)
54 207 652
(100,00)

48 041 159
(99,90)
1 459 299
(71,74)
506 761
(99,96)
51 570 921
(95,14)

48 122
(0,10)
574 943
(28,26)
43 065
(0,04)
2 636 731
(4,86)

178 885
(100,00)
597 862
(100,00)
440 837
(100,00)
101 818
(100,00)
6 174 632
(100,00)
1 059 012
(100,00)
39 709
(100,00)
476 439
(100,00)

143 748
(80,36)
103,037
(17,23)
437 301
(99,20)
31 213
(30,66)
6 136 683
(99,39)
446 406
(42,15)
33 687
(84,83)
43 523
(9,14)

35 137
(19,64)
494 825
(82,77)
3 536
(0,80)
70 605
(69,34)
37 949
(0,61)
612 606
(57,85)
6 022
(15,17)
432 916
(90,86)

599 384
(100,00)

597 780
(99,73)

1 604
(0,27)

* . [307, . 1].

, ,
. ,
(, ),
, ..

, .
,
.
- : (,
), (, ),
( ,
), ,
21


, .
,
- , , ,
, ,
- :
,
, (
).



,
,
, ,
.
,
, ,
, ,
, .
,
, ,
,
: , , , ,
,
, .

XX .,
,
, XIX .
XX .
,
, , ,
, .
XIX .
().
, ,
. ,
, :

22

.

. ,
, -
, , ,
, 1815 . :
,
, , ,
, ,
, ( . ..) [378, . 43].
,
, ,
, , ,
, XIX
XX .,
1875 . ..,


; ,
-
- [412, . 65].


.


XIX .
2030- -
,
.

: ,

;

.


, ,
. .. ,
,
() .
.
(18501940).
23


. ,

,
: , ,
, .
, .,
.

(18901977).
, ,
, .. ( ), ,
( ),

() . , ..
,
,
( ... ..) [320, . 281],

, , , ,
[320, . 312].
,
, ,
,
-. ,
, , .
,
. [332, . 50],
, . [109, . 188].
(I),

, ,
,
, :
, -, (..
) , . ,

,
. (., .. .)
,
,
.
-
(18841940).
24

XX .
,
.
. (
), 20- ,
, .
. ,

:
, ,
. .
,
,
-

.


(. 1912 .), ,
,
[214, . 400].
, , , ,
[214, . 410].
,
, ,
[214, . 411] (, ,

).

..
(. 1925 .), . [9].
(II)
,
. ,
, ,
, .
,
(1951, 1961 1971 .).
..
(. 1927 .), , ,
,
1961 . [48, . 73],
. .. ,

.
25

(III) ,
, , ,
. ,
.,
- , ..
.
.
.. (18901952).
(IV) , ,
, ,
. ,

, ,
.
,
,
.
, (V)
.
,
.
,
, ,

.
- .
,
,
. ,
,
,
,
,
, ..
(,
, ,
) ,
,
(. 1).
, , , , ,
, ,
,
,
. ,
26

, , ,
,
.
1

, (II, III V)
-
, ,
, (I), .
,
,
, .
, 1951 .,
42% [502, . 37],
, .. ,
,
, , 1%
[486, . 5657].

(III) .
,
,
, , 27

, ,
.

, , ,
,

( ),
, .
, ,
,
-, -,
,
. (
) ,
, ,

.


(, ,
)
, , , , ,

,
, :
,
- .
- , .,
, ,
,
,
[251, . 223].
,
,
,
,

.
(, ,
) ,
, ,
28


.

, -
,

, ,
.
:

, 13 ( 14)
,
VIII .
,
,
: , ,
,
-
.
, ,
, ,

-
,
.
,

, ,
.
, X .
XIXII ., ..
,
,
.
XIII .,

, 1193 . [75, . 140146, 148].
, XIII .,
,

,
.

,
29

,
(,
)2.
, ,
(, , )
, ,
,
.

,
.

,

- . ,
,
---- (
), .

XVI XVII .,
, [93, . 3047;
21, . 1639].

XVIII . ,
,
-

[36, . 309].
(2530 )
.

( XVIII .) .

XIX .
2
, ,
,
, , , ,
. ,
, , , .. ,
(, ,
) ~ (),
. ,
, , ,
,
XIII .

30

.
XVIII XIX .
.
XIX XX .
- ,
, ,
,
( ) .
.

XIX .
XIX .
20-
XX .
,

, , ,
,
[331, . 134].
,
,
(, , ),
()
,

(. 2).

,
, ,
, ,
.
, ; XIX .,
XX .
;
. ,


[99, . 2326].
,
,

-
(
, -) ,
31

(, , , ,
..). .
,
, (.. )
.
, ,
,
, , , ,
; ,
.
, ,
,

- , .
,
..,
, []

[7, . 3].

,
, ,
(
, , , ..)
:
( ),
, ..
, , ,
,

, , ,
(. 2;
,
, , , ).

.
, ..
,
,
,
.
32



( )

, ,
, ( )
, .
-: .
,
. , ,
[181, . 112], .
,
[233]:
( ),
. , ,
,
, ,
,
.

, ,
,
, ,
.

. , ,
, ,
XI . 3

161

-,
[270, . 3034],
:
, , VIII ., ... VIII , . XIV
, [
] []
,
[251, . 235].
,
VIII ., ,
,
-,
, .
,
:
, , ,
,
, . ,
. ,
,
.
,
: ,
,
[318; 291, . 391
192].
.
,
19541955 .

( 80 ),
[370, . 137
153].

: ( )
( ).
,
, , ,
,
.
( )
:
.
34

( )
,
.
,
, , ,
, , ,
,
[301; 441; 465; 473; 483; 417].
, ,
-
,
, ,
, , ,
.
, , .
,

: ,

,
,
,
,
[99, . 22].
50- XIX .
, ,

-
, .
,

, ()
.
,
, ,
.

:
1918 ., ..
, (
)
1923 . [296, . 434, 437].
,
, :
,
3*

35

,
.
,
,
,
.

: ,
.
,

,
.
, ,
,
(. 3).
3


( )


--

( )
( ) , ,
. (
)
,

,
,
, ,
,
.
36


(, , )3.
(XII .)
,
.
, (
), ,
. ,
, ,
.


.
: , ,
-
.

- .
, , . , ,
[180, . 47].
,
, ,

,
,
.

,
, , .


.
50- 60- XVIII .,
, ,
: 3
,
. , ,
, ,
, :
-
,
, ,
,
1 .

37


()
.
,

.
(16581707)
,
,

- (17381739) ( 1748 1765 .).

, .
:
1757 . , 1764 .
, 1803
, ,
1849 .
.
,

,
, ,
, , , , , ,
[270, . 4248],
.

: , .

,
,
,
,
,
[106, . 121 141]
[316, . 108123], (
)
(
).

,
19561957 ., ,
38

() , , , ,
, -
[527, . 43].
,
,
,
, , ,
[42, . 546557).
,
,
: , ,
,
.

,
, , XVI .

,

.
, ,
,
,
-
,

.
,
,

, ,
.
-
(, ),

, ,
.
, ,
,
. , ,
, , ,
: ,
39

,
.
,
,
,
,
,
, ,
,
, (
).
,
:
, -,
;
-
, - .
, ,

[99, . 5690].
, () ( ,
, , )

() .
, ,

( ),
4.

,
.
,
,
,

.
,

, ,
,
4

XIX . [377, . 1011].

40

-
.
,
,
(. . 5),
[, . 100].
5

-

-:
-:

- (+)
(+)

+
+
+

+
+
+

,

(
) ,

/
.


, ,
, .
,

, 41

, ,
,
(. 4).
4



( )


..

,
, ,

,
,
.
, ,
,
.


( ),
,
,


[115, . 2441].

(. 5).

42

,
- ,
- ,

.
- ^ , , ,
, , .
43


( ) Hindi speaking regions (
).
1360 . . , ,
1991 ., 360 . , ..
42% (. . 6).

, ,
.
, ,
,

,
,
.
6

, 1991 .
/

(. . )*

294,4
173,9
443,4
44,2
342,2
55,5
1,5
1 355,1

(.
)**
138
86
66
16
43
5
9
366

760,4
338,8
135,8
317,7
880,6
111,0
370,4
114,7

"

()

471
497
149
369
128
92
6 319

* [310, . 120123J.
** [385, . 1012].
,
(1947 .)
(1950 .),

,
() (
).

, .
44


,
(,

, ,
).
,
,
,
, .. ,
. ,
, ,
, .


, ,
,
.


,


, .

, ,
- , , ,
,
:
,
- ,
( )
.

,
,
,
.
, ,

,

-
.
45

, ,

. ,
( 1951 1981 .),
,
, ,
. , ,
1951 . (..
), ,
, 13,4 . , 1961 .
, 23,3 ., 1971 .
28,6 . [307, . 13], 1981 .
35,3 . [311, . 42].
,
( ).
, , 1951 .,
. , 1961 . 133,4 ., ,
1971 ., 208,5
[307, . 9], 1981 . 264,1 . [311,
. 20].
,
,
, , ,
.
, , 1961 .,
, */ 190
,
128,6 .
, ,
( ) ,
9 / 1 0
;
1 / 1 0 ,
. ,
4/$
{/5 .
,
, , ,
,
, ,
. (
) ,
.
, ,

46

. , 1911 1951 .
( 23,7 . 1911 . 31,4 .
1951 ., 29,72%), ,
1961 .,
31,4 . 20,6 . ,
7 3 ( 34,52%) [304, . XXXVIII].

1971 .,
19,78 . . ,
,
, [The Times of India.
31.10.1973].
, 1971 .
44 953 . (

, ,
, 118,6%), , ,
,

, ,
, 14 340 ., 6638 .
7121 . [305, . 333].
,
6,7 .
(19611971) 23,4 ., ..
3,5 ! ,
(, , ),

. , ,
,
(, , , , , , .)
, ..
(,
, [307, . 67]).

: ,

, (
, , , .),
,
(1961 1971)
20 (!)
135 . 3 . .
47



19511971 ., . [304,
/

1951 .

1961L .

63 216
38 782
26 072

50 456
31 428
20 858

..

15 971

3 298

73
46
32
20
20

746
456
372
306
156

62
20
25

974
560
271
297
714

.-

..

1 351

135

1 646

2 658

2 057

* 1966 .


, 1971 .,
196,5 . , . . 7 (
.. ,
, ,
153,7 . [305, . 333]).
, ,
, .
, 1951 .
7,4 . 1961 . 13,6 .,
1971 . 16,3 . [304, . XVIXVIII;
307, . 2063], 1981 . 20,4 . [311,
. 42]. (
) .
, ,
1981 ., , :
(10,7 .) (6,9 .).

. ,
,
, 1961 . 30% :
48

7

( . )
XVIXXIV; 307, . 2063]

1971 .

78 214

+ 24,2

75,5

+ 118,6

64,3

+ 24,81
-34,52

85,39
44,3

110 862
69,917

4-21,16

78,07
56,1
33,32

52 178

44 953
34 698

23 480
8 975
3 005

+ 249,7
+ 2,125

68,8
70,1
70,0

3 088
143

+50

49,6
31

..

+103,58

..

10,00

34 261
12 922
4 280

77,38

6 220
451

+ 37,3

66,4

196 553

: .

32,62%, 33,2%,
43,35% [304, . X].

. ,
20% ,
21%, 23, 25, 26,
27, 29,
30,
34,
37,
40%
[304,
. CXXXVIII].


.
,

( 1961 1971 .)
, ( 1971 1981 .)
. ,
( 1961 1971 .) 7,8 .
9,2 . , 1981 . 10,7 .,
10,66% 1961 .
83% 1971 ., ( 9,7%) 1981 .
4

. 161

4q

8

( . ), 19511981 .
/

1951 .

1961 .

63 216
38 784
26 072
15 971
16 135

4 300
2 646
368
156

73 746
46 456
32 372
20 156
20 306

7 892
4 149
740
510
255

+83,51
+55,79
+100,99
+266,37

10,7
11,5
2,3
2,5
1,3

1 744

2 658

7 470

13 697

153

5,7

. 8
/

1971 .

19811 .

88 341
56 353

9 273
4 993

+ 17,5
+ 13,1

10,5
8,8

110 862
69 914

10 767,1
6 955,8

+ 18,0
+ 39,7

9,7
9,8

41 654
25 765

1 001
650

+ 35,0
+ 27,4

2,37

52 178
34 261

1 131,2
725,4

+ 13,0
+ 11,6

2,1

2,1

13,2
227,2

+ 32,0
+ 16,5

0,3
1,7

362,9
20 482,0

+ 57,0

5,6

3 460
10 036

10
195

4 065
16 343,0

231

2,6

0,29

1,9

4 280
12 922

0,57

6 220

+ 50,9

* 1966 . .


(1961 1971) 4,1 . 4,9 . , 1981 .
6,9 .
11,5% 1961 . 7,1% 1971 ., 9,8%
1981 .

:
2,3 1,9% 2,1%
, 2,5 1,8% 2,1%
, :
27,4 35% 1971 . 13,0 11,6% 1981 . (.
. 8).
,
.
,

1971 .,
12 .
12 . ,
( 1961 ., ,
15 . ,
: 5 .
10 . ).
1981 . , ,
, ,
34 . , 19 .
15 .
.



,
.
, ,
, , 1961 .,
224 .,
,
( ), (
), [304, . 106].

: 44 . (
. 9).
52

9

, 19611981 .
, .
1961 .

1971 .

1981 .

23,2
8,3
5,9
1,4
1,2

6,8
4,4
4,4
0,5
2,2

5,0
2,5
4,3
0,3
1,9

0,02
4,1
43,92

0,2
4,6
23,1

0,3
6,7
21,0

* 1966 .

,
, :
1971 ., 191,5 . ,
[305, . 334].

, , ,
-,
: (69,2 .), (30,1 .),
(27,2 .) () 16,9 .

( ) .
(, , , )
( , , ,
-) ,
, .

, ,
, .
, ,
1961 .,

1971 . ,
:
Vrrap ( 23,2 . 6,8 . ),
( 8,3 . 4,4 .) ( 5,9 . 4,5 .
)
( 4,1 .
53

4,6 . ) (
1,2 . 2,2 .).
23,3 . ,
, ,
-
.
1981 .
,
, 232 875
,
(. 22 .)
(. . 9).
(,
, )
, .

,

. , 1961 ., 6,2 . ,
, ,
3,3 . ,
. ,
, ,
- (
)
- (. . 10).
10
, ,
, 1961 .

,
.
1 553 889
449 184
264 695
478 761
9 233
10 132
303 259
3 069 153

1 372
410
225
382
8
8
224
2 632

315
945
408
714
437
068
601
488

181
38
39
96

574
239
287
047
796
2 064
78 658
436 665

1966 .
54

,
, 1961 .
,

, ,
, .
,
( VIII
) .
800 . .

,
:
, , 61,9%
, 61,8% , 50,8%
.
,
: 72,0%, 61,6 65,8%
5.

:
54,9% -
, 62,8%.
,
:
.

, 1961 ., 10,7%
(446,8 . 4152,1 . ) 21,9%
(86,7 . 351 . ; ,
218,8 . ,
62,3% ).
,
,
.

, 700.
,
350 .

: 100,
5

, . [35, . 99101].
55

66, 50, 19
[285, . 6366).

( III).


, ,
,
.
,

. ,

, ,

. , ... , , ,
, ..,
-
,
,

(
. ..) [502, . 27].
, ,
, ..
,
,
, ,


[472, . 250].

,
.
,
, ,
, ,

.
, , ,
8 10 ; 56

, , , , , , , , ,
, , , ,
,
, : (),
(), (), ()
() (. . 11).
11

(
), 1961 .

()


( .,
)

7,0
13,0
8,0

10,0

21,0

()

5,8
8,0

()

28,0

9,5

()

()

17,0
20,0

5,0


(. )

(-.
)


(.-.
)
(. )

(., .
-.
)

(. )
(.
)
(,
-.
)
(.
)


(.-.
)


-:
, , ,

57

,
.
,
(
),
(, , ) [100, 6591].
,
,


: ,
,
.
,
, :
, , -
6 .


, , ,
70% ,
15 30% [251, . 34].

,
, ,

, .
,
: ,

[362, . 214215].
,
, :
,
.
... [],
. ,
,
:
( . ..)
[6

.
. [360363], .. [9, . 1861]
|99, . 3444, 100128].
58

],
(.. . ..)
( ) [377, . XI].
,
, , ,
,
, ,

, , ,
[513, . 10].

,
, ,
, [247,
. 180].

, , ,
,
,
,
. (..
. ..) ,
,
,
, , ,
[] [..
21.08.1972].

. ,

/

, , ,
,
[369].
,
,
, ,

( . ..) * [70, . 31].


,
1961 . 97 (!)
:

59

, ,
[304, . 3745].
1971 .,
, 57 .
, ,
,
,
10 . [307, . 67].

1981 . [311, . 10].
, 1971 .

, [305, . 333340],
1981 . ,
[311, . 20].
, ,
. ,
,
1951 .,
,
,
, . ,
1951 . 42%
, 1961 . 30,3%, 1971 .
29,7% [The Times of India.
31.10.1973].
,
. , ,
1971 . 56,3 . ,
19,8 . ,
,
88,3 .
71,9 .
, ,

( ), ,
, , [The Times of India.
31.10.1973].
,
-
, ,
, ,
. :

( 60

),
.

,
.

.
,
(, , ..),
,
, ...
, ...
, ,

[70, . 3334].

, . , 1961 .
530 .
( 170 1951 .), 1971 .
136 ., .. 4 .
1961 .
550 . , 1971 .
, 231 . .
: 1961 .
3 ., 1971 .
6693 . , .. 2,2 [305, . 333
335].
, ,
, 1961 .
: ,
1961 ., :
8 . , 2,8 .,
5 . ( 56
1951 .,
90 . ).
10 ,
, .
1971 ., ,
, , H
bix . ,
(. . 12), 14,3 . (
2 ); 6,6 . (

2,2 ); 6,1 . ( 20%) [305,

333].
61

12

( . ),
19511971 .

1951 .

1,1
3,7
87,6

0,05
0,10
0,23

1971 .

1961 .

7 842,7
2 818,4
4 984,8

%
16,88
6,07
10,73

14 340,5
6 638,4
6 121,9

25,47
11,79
10,87

, 1951 .,
, 81% ,
, 0,29%
, 1961 .
:
36%, 1971 . 46% ,
,
, 1961 1971 .

, [451; Patriot.
18.12.1987].
,
, , , ,
,
. , 1961 . ,
,
,
, (, , , , ,
), .
1966 . ,
, () ,
3,5 . 1961 . 64 . 1971 . [305,
. 335].
,
,
.


[100, . 143163]. ,
, 62



,
.
,
.

,
.

,
,
, .
1965 ., (
)
. 1971 .
[100, . 140141].
(, ,
.)
, .
, ,


,
,
[-.
22.12.1978].





.
, , , , ,
, ,
.
1961 .,
:
3247 . , 737 ., 648 .,
265 ., 220 ., 177 .,
*42 . [304, . 105137].
63

1971 .,

: 3693 . ,
7.70 ., 749 . ..
, ,
, . ,
221 . ,
46 . [305, . 333336].
, ,
:
.
-;

(. . 13).
13
,

, .

1961 .

1971 .

1981 .*

1659
574
444
96
38

1907
639
536
102
15

2105,1
631,9
539,2
99,4
7,2

' 1981 . [311].


,
, ,
, ,
1961 ., 158 .
1971 . 221 . .
,
, ,
,
, ,
, .. ,
, ,
: , ,
( ). ,
.
64



.

,
[30, . 188; 47, . 125126].
,
,
,
21
: , ,
[New Age. 14.05.1989].
1989 .

,
,
, ..
, ,
1989 . [New Age. 18.06.1989].
,
,
.
, ,
,
, ,
,
: , , , .
1961 .,
:
1501 . , ( ) 1141 .,
512 ., 180 . [304, . 79157].
1971 .,
, ,
:
1548 . , () 1240 ., 350 .,
195 . [305, . 333334].
1981 .
: 2 . ,
() 1264 . .

. ,
2 / 3 ( ),
/4 (.
. 14).
5

. 1G1

65

14
,
19611981 .
, .

()

1961 .

1971 .

1981 .

1045
549
276

1194
624
306

1345,5
645,8
350,0

( )

, ,
[30, . 188189; 47, . 126].
(
) . 60- ,

,
, ,
:
,

.

, [New Age. 11.06.1989].
,
( ) ,
, ,
.
.
1961 ., 2439
[304, . 8991].
1971 .
: , ,
3,4 . [307, . 89].
1981 ., 4,4 .
.
2 /

, (. . 15).

.
66

15

, .

1961 .

1971 .

1981 .

875
831

1299
837

1604,8
1585,1

,

[30, . 189].
60-
, [47, . 126].

,
, .

, ,

[New Age.
9.11.1989], ,
-,
1989 .

II
:


,

[69, . 216246; 28, . 254282; 58, . 110124;
118, . 145156].


,
:
,
.

, ...
,

,
;


[58, . 112].
, ,
,
.
,
, , :

,
,
,
,
:
,
68

,

.
,
, ,
; ,
,
,
( )
, .. ,
,
, ,
,

.

,
,
, ,

.




1947 .,
: .
( )
1946 .
, 389 (
), 296
, 93
[60, . 442445].
1947 .
,
, 19481949 . ,
1949 . , 26 1950 .
[60, . 537543].
,
, (
) .
69


,
.
(18821962)

.

: ,
,
(, ,
, , )
[288, . 14].
, ,

.
XVII ( 343351)
: .
343 (. 2),
[60, . 230].
, . 2 ,
15 (.. 1965 .)
,

[51, . 230].
, ,

,

,

.
,

,
,

.
"
.
,
,
.
(. 351)
,
70

,
,
, ,
, ,
, ,
VIII,
, , ,
, [51, . 234].

15- : , 1965 .
,
, ,
.
, : 15 ,

,

...
15-
,
, ,
[337,
. 4950].
15

, ,
,

,
.

,
1955 .
, -
. ,
,

,
,
[502, . 1].

, -
^ (-
).
71


,



(
, ,
..).

.
,
(18901977),

. .. [502,
. 271324].

,
.. VIII

, [502,
. 312]. , , ,
VIII, ..
1 ,
, , , [502, . 312], .. ,

2.

,
, .
-
,
,
1957 .

(18871961),
[154, . 77].
1

1967 . 21-
VIII
14 .
2
, ..
: ..
1965 . , 1971 .
.
72


, 1959 .

. , ,
,


.
,

,
,
,

...
, ,
. ,
, , ,
[499, . 23]\


( [] , . 1893 .),
(
, . 1910 .),
(
, . 1918 .) -
(
, . 1936 .), . [101, . 341353].
,
,
.


, 50- ,
.


:
, ,
,
: ,
, .
,
: ,
, -.
73

,
, 60-
,

.


,
.

, 1964 .

,
(
) ,
, , ,
,
, , .

, ,

,
,
[263, . 300301].
, ,
,

,
.
, ..,

,
(),
, ,
: ,
,
,
.

,
. ,
1960 .
(
),
74


[154, . 77].
1961 .
( ,
1950 .),


,
,

, [15,
. 146].
, 1961 .
(Central Institute of Hindi,
),
1959 .



, - (
) .

,
.

.
1961 .,

,

.
1963 .
,
1965 ., .. ,
.
,
,,
, , 15-
, .. 1965 .,
,

. ,
.
.

* ,
75

, ,
,
,
, ,

. .
, 1967 .
,

,
.
, ,
.
, 1967 ,
,
,
[413, . 28].

,
. ,
,
, .. ,
, */
, 13% [324, . 24
25] ( 2%
)
[35, . 7475].
,
, -
, -,

,

.

, , ,

,
,
, .
,
60- ,
.
,
(.. ,
76

, )
,

, , .
, 60- , ..
1965 .,
, , -
- ,
- ,

.
-, -
-
,
(Central Institute of
Indian Languages), 1969 . ,
(Central
Institute of English and Foreign Languages),
. ,
, ,
, -,

[313, . 1].


,
. ,

.
-
, ,
. ,
, ,

,
,
, ,
,
. ,
3

,
,
,
, (. 345) 77

,
, ,
,
- [51,
. 232].
,
,
, :
1950 .
; 1951 .
; 1952 .
.
,
,
,
.
,
(. 346),
,

[502, . 442446].

,
: ,
.
,
1956 ., 1950 .
: ,
,
[502, . 443].


1957 . [339, . 237].
1969 .
[339, . 248],

1975 . [339, . 246]
(. . 16).
,
,

. ,
, .
(18771956), 78

. 1950 .
,
[154, . 76].
,
,
( )

[154, . 76].
1953 .
-
(18871961) ,
,
,
[154, . 76].

1959 .

[154, . 76].



,
[154, . 76].
,
, ,
: ,
,
,
.
, 1954 .

[502, . 443446].
(
): 1957 .
.
1960 .
[] ,
.
1963 . ,

.
, 1964 .
:
.
79

16


, . [339, . 232250]
/

1951

1) ,
.
8.10.1949 .

1950

1950
1957

1952
1956

1969
1975

2) 1950 .


,
.
1948 .

1956 .

1956 .


.

1965 .

1968


1966 .,

(),
.

: ,
,
1969 . [339, . 152].

,
( ) ..

, 80

- ,

,
, ( ),
.
, ,
.
, -,
60- , 70- 80- ,

,
(. . 17).
17

, 1976 .*

1.

2.

3.
4.

5.

()

6.

7.
8.
9.
.
.

12.
13.
14.
15.
16.
1?

* [324, . 2 4 0 - 2 4 1 ] .
6

3 . 161

81

,
,
,
,

,
,
,

,
,
,
,
,

, ,
,

. 17

18.
19.

20.
21.
22.

,
,

,
,
,


1.
-
2.
3. ,

4.
5.
6.
7.
8.

, , ,
,
,
,
,

9.

,
, ..
, ,
. ( )
: I 1975 . (,
), II 1976 . ( ), III 1983 .
().
. ,
- - ,
,

[The Times of India
14.02.1989] .., ,
, , ,
,
,

,
- .
82




,
VIII, 14 (
18) .

,
,
, 1966 .

, ,
( ,
, ,
, 80- ).

,

, , ,

.


.
,


,
,
: ,
, .
, ,
,
?
,
1961 . ,
, ,
,
.

, .
( ) ,
.
6*

83



, , ,
,
,

.
,
:
,

[331,
. 150].
,

,

: -
,
.
,
, ,
, , ,
.
(
. ..) ,
,

[351, . 52]. ,
1971 .
820 . , (
520 .)
[351, . 52].
, ,
,

.
.

,
,
, ,
, :

, 84

.
, ,
, ,
,
.
, , - - ( )
1951 .
[331,
. 142144].
25 1957 .
.

.
[488, . 41].
, (. 350)
,

,
[51, . 234].
, ,
,

. .
(
)
, ,
, 1956 .
. 350 ,
,
,
.
1.
.
2.
, ,

,
,
;

(. [19,
147]).
. 350 ,
1957 .
85


( ).
, (
)
, [448, . 3].
,
,

[448, . 41].
1958 .
.
,
. 347
, ,


, .
,

.
14 1958 .
.
,
,
,
...
,
[488, . 138].
,
,
,
, ,
.
, ,
,
, ,
[488, . 138].
, ,
, , ,
,
,
[488, . 138].

,
[488, . 42].
86

,
20 1958 .,
[488, . 42].

,
.
, ,

. , ( 1955 1963 .)
:
77,7 . 1955/56 159,7 . 1963/64
; 6,5 ,
5,4 33,2 . [100, . 4043].
, ,
,
60- .
,
, ,
- (
). ,
1975 ., , :
, (. ..)
[Indian
Express. 14.03.1979].
,
.

: 1959/60
30 . ,
10 , 1970/71 , 5 .
. , ,
25 . .
,
[Indian Express.
04.03.1979].
1985 .
5 . .
,

[-. 15.04.1985].

.
(.

. 18).
87

18

,
1973 ., . [285, . 8091]

64 511
1 106

14 651
20

4 138
2

2 294
10

57 987
2 936

9 818
363

2 628
243

5 180
146

9 033
64

1 993
44

24 626
44

6 050

1 369

539

6 952

1 890

1 024

105

5 222

1 084

510

103

1 578
28

850
14

497

,
,


, ,
.

.

,
. , ,
.
88

. -
,
,
.
,
,
..

. ,
1970 . 94

169 ,
[478, . 354].

:

( ), ( ).

.

,
. , 108 ,
1961 .
, , 98,

10 [381, . 153].
: 1971 .
433 , ,
115, 4; 1981 . 737 ,
, 153,
. 1982 .:
763 148,
7 [383, . 158].
,

.

,
,
, ,
,
,
, , 60-,
?0- . , , , ,
,
89

,
.
, -,

1973 ., ,

[The Times of India.
12.11.1973].
,
,

, ,
,
, , ,
[Indian Express. 21.11.1973].

, 1976 .
.
,
,

[-. 10.11.1976].


,
,

. ,

, 1975 . [-. 27.02, 05.03.1978;
08.10.1989].


III
( -),
1987 .
[The Statesman. 24.09.1987].

1977 .
( )
.
,

,
10% [New Age. 27.11.1977].
90


,
: , , ,

, ,
[New Age.
27.11.1977].
, 70- ,
, ,
-,

[-. 25.03,
08.09.1978],
,
,
.

,

. ,
,
- :
,
, , :

,
... [209; -. 17.09.1978].

,
(),

, , , [People's Democracy. Calcutta. 13.08.1978].

,
. 1975 .,

1979 .
,

1980 .

(). ,
, ,
()
91

, :
, ,
. , ()
, .
, ()
:
...
,
. ,

.
,

.
(),
.

1980 :

, ( 10%)
,
[-. 12.08.1980].


. ,

.
.
(
)
, ,
(
) ,
[-. 13.04.1981].

,
, ,

[-. 09.01.1981].
, ,
.
,
,
[-. 15.12.1980].
92

, , ,
qro

[-. 21.04.1981].

,
.
,
,

() ,
,

.
80-
, ,
,
(
) [New Age. 14.02.1982].

,
. ,
1967 .


[Patriot. 01.08.1967].
, 1967 .,

, ,
() ,
,
[331, . 149].
: ,
1968 .
,
[Patriot. 09.10.1989].
, 1982 .,
,

, , ,
, ,
,
,
, , .
93

,
.
,
, , ,

.
,

80- .
. -
,
,
[New Age. 18.04.1982, 21.07.1985; -. 16.04.1984].
- ,
;
1980 ., 1985 . [The Economic Times. 03.10.1989].
,
,
II ,
1989 . [The Times of India. 11.02, 12.02.1989].
, ,
, ,
,
, ,
,
.
,

, ,
, ,

,
[The
Statesman. 29.08.1989].


1989 ., ,
. ,
, ,
, , ,
VIII [Patriot. 09.10.1989],

, ,
- ,
94

, 30 ;
^ 200 [The Economic Times.
03.10.1989].

,
, ,
, ,
, -, ,
; -, ,

[Patriot.
09.10.1989].
,
1989 .,
:
,
.

, [The Times of
India. 04.10.1989].
()
:
,
[Patriot. 09.10.1989].
,
,
, , ,


( ) [New Age. 29.10.1989].
, ,
, ,
,
[New Age. 05.11.1989].


, ,
, ()
,
. ,
, 95

,
.

,
.

, .


,
.
, ,

, ,

pea
[108, . 8]. ,

: 1)
;
2) ; 3) .
,
,
, ,
,
-
.

.
,

(18001870) ( ) :
I (18701920) (
) ;
II (19201950) ;
III (1950 90- )
.
XVIII XIX .,
()
80- XIX .

,
,

[39, . 3743].
96

XVIII
XIX . (17631825),
( )
,
- () 10- 1803 . ,

,
,
- ,
,
[5, 36].
XIX .
,
: - ( ),
,
, ,
(), , .
,

.

, : ,
, ,
.

.
,
, , ,
: ( ,
), (
), ( ,
, .., ,
) , , ( , ..
, : ,
, ..) [12, 7589].

: ,
,

: .
7

. 161

97


.

,
:
, .
, ,
,
.
, ,
, ,
, ,

.

: ,
, , .

:
,
, ,
, ,
,

.

: , , .
, ,

. ,
,
.
, ,
, ,
- ,
,
, ,
, , ,
.


,
.
.
, 98


, ,
,
, , ,

,
, .
, ;

... [77, . 338].

,
, ,
, .
XIX .,

(18291895) (18261896)
, :
, , .
,
, ,
.
,

,
- .
,
, ,
1845 ., ,
[296,
. 9].

. , ,
, ,
,
.
,
, .

,

[457, . 53].

:
7*

99


.
,
,
XIX .,
[96, . 90105].
( ), ,
,
.
,
, ,
, :
,
. ,
.
,
,
- , ,
, , ,
,
.
,
( ,
,

),
XIX .,
(18501885).


[214, . 340].
,
,

, , -
,
[15, . 50; 296, . 9].
,

, ,
. , .

.
100

,

- , , ,
70- XIX .

,
.
( )
() 1876 . , 1884 .,
[296, . 228].
, , ,
.

1893 .
( ) -
,
, -
, [256, . 3].

(
) [99,
. 1415].

( ), 1910 .
, ,
, .

, .
(1861
1946), ,

, .

(18821962).

.
- ,
.
,
,
,
, ,
.

,
101

, ,
[368, . 140].


,

.

. ,
, ,

,
,

.
,
,
.
30-
. 1935 . (
), , ,

[263, . 302306].
, ,
: , -,
-, -,
..,
, ,
, [100, . 111 ].


.
,
,
.
XIX .
,
:

,
[112, . 137]. ,

.
102

,
:
,
.
,
, , :
.
, ( ,
)
,
,
-

,
XIX
XX . ,
,
,
.
, .
,
XIX .,
, XIX
XX . , ,
I (19001920) II III .
,
(1900 .), ,

[99, . 1322], , ,

,
, (, )

.
,
, ,
,
( ) .
, , ,
:
, , ,

[99, . 4556], , ,
. ,

. ,
,
(18501894), (1855-^
1929), (18581900)
, [296,
. 160162].
(1900 .), ...
,
.
,
, ,
[296, . 261].

-
,
,
,
, . ,
, , ()
[166, . 9697].

,
,
.

, .
1898 .
,
(
), - ,


[452, . 8694].
:
(
1881 .) 1900 .

.
, , :
.

-
,
, ,
,
104

, ,
,

[112, . 178].
, --
XIX .,
, , , .,
. ,
, ,
,

[251,
. 247].

-

. ...
[166, . 9697].
, ,
, ,
.
,

XIX XX . ,
, 1900 ., ,
,
(19031920)
(1864
1938).
.

,
[166, . 97].
,
, 1918 . -
.., ,
,
.
,
.

, . 1918 .
,
( ),
.

105

, -
, -

:
[156, . 226]. 1925 . (
)
()
,
.

:
, .,
,
[156, . 98].

,

:
,
,
- 3 .

( ) ,
1923 .
, -
,


.
, ,
, , ,
,
.
20-
, ,
,
,
.

, 20-
, 3

-
, 30- 40- . . [112, . 181 186].
106

, ,
.
,
, ,
(1950 .),
[112, . 186],
: , ,
- [15, . 6769, 106128, 129138]. -
, 40-

,
.
,
.
. , ,

,
: ,
(
), ,

( ).

20-, 30- .

.
40-
. ,
,
(1946 .),
.
1950 .
,
1949 .
, ,
,



, .

,

[502, . 443445].
107

,
,
.
,
,
,
,

.
, ,
,
,
, ,
,
.
,
4

,
: 1950 . ,
, 1961 .,
; 1960 .
. 1961 .
26,
300 .
, ,
, ,
,
,
,

-
,
-
.: (..
30- . ..) ,
: , ,
[251, . 249].
4
50- 60- : 1950
( ) 150 . ,
1952 . ( ) 136 . ,
60- (
)
.

108

,
, .. ,
. ,
-,
, , ,
[251, . 249].


, , , ,

(, , , ), (
. III).
,
,
,
,
, ,
. ,
,
.

,

- , , ,
:
,

.

III
-


:
-.
,

, -

(, , )
.
-


: , , , , ,
, .., ..
,
.

,
: , - -,
,
:
( , ),
, ..
XX .

, ,
(,
, ) ,
,
,
, , .
110

,
( ) (
) - ,
.
, ,
,

.

, ,
,
, , . , ,
- ,
, , ,

, ,
, .
, , ,
, , ,
, (, , )
,
,
,
(, , ..).

- -.
,

, ,
, (
) .
, , ,

:
, ( )
, (
),
( ),
, ,

, , ,
,
.
,
, -
in

,
, ( )
, ,
, ;
,
,
,
. , ,
,
, ,
,
,
..
,
, ,
,
, ,
.
, ,

, .
,

:
,
, .



,
( 810),
,
- - .


, ,
.
,
112

0,5% ,

611 35%, 4% [414, . 14].

,
, ,
1947 . .

:
,
- .
,
( I V )
6 11 .
( VI VIII ) 11
14 , ,

[383, . 5051].
.

,
.

: (primary),
(middle), (secondary)
(higher secondary).

,
I V. 6-
, 6
.

( VI VIII)
11 14 .
.
IX X ,
1415 .
,
( ),
XI XII 1617 .
1976 .
. 1976 .


.
8

3. 161

113


1951 1983 ., . [383, . 4950),
1990/91

%

1950/51 .

1970/71 .

1960/61 .

19,15

42,6

34,9

62,4

57,0

3,12

12,7

6,7

22,5

13,3

1,22

5,3

2,89

10,6

1988/89 [385, . 88].



: ,
,
, ,
.


, ..

14 .

1947 .

, ,
, . ,
30 ( 1951 1981 .)
19,15
1951 . 72,69 . 1981 .,
42,6% 1951 . 83,1% 1981 .
1990/91 (. . 19).


, . , ,
19801981 .
, 19501951 .: 1950/51
209 .,
1980/81 . 475 ., . [383, . 49].
114

19
,
1988/89
( . )
1980/81 .

1988/89 .*

1982/83 .

1990/91 ."

72,69

83,1

77,04

87,2

95,73

99,56

99,1

19,8

40,0

22,21

43,9

30,94

56,95

33,2

9,49

20,5

11,82

24,6

18,54

25,3

20,8

* 1990/91 [438, . 540541].



.
30
2,5 ,
9 ( 13 596 1950/51
116 447 1980/81 ),
7 ( 7228 1950/51 47 755
1980/81 ).
(. . 20).
2Q

( ), 19511981 ., . [383, . 49],
1990/91

1950/51 .

1960/61 .

1980/81 .

1990/91 /

209 671

33 039

485 538

538 392

13 596

49 663

116 447

146 636

7 288

17 257

47 755

78 619

* 1990/91 . [438, . 539).



,

8*

115

. , ,
,
:
X .
, ,
.
,
, XI
XII [383, . 51].

,
1980/81 V 3
(611 1114 ),
.
,
2,8%
6,3% [383, . 54].

. ,

:
[535, . 8]
80-
80% [383, . 49],

, ,
, 100% [515, . 3].

.
. ,
80
, ( 43%)
[515, . 1617],

.
2 / .
100 , I ,
33. , ,
, -

[414, . 212213].
: (
9
/ ) ,
; , 116

, 9%,

( 0,75 0,22%) [515, . 40
41)
,
30 . .
92,5% ( 86,3% , 96,9%
), . [414, . 212].

, . ,
, , (), (),
() ,
,
[408, . 17].
,
( ),
.
1961 .,
18,4%,
17,1, 15,2,
17,6, 17,1% [381,
. 69].

: 1971 .
1,6% 20,0%;
22, 18,8,
21,6%. ,
17,1 31,3%.
1971
1981 .: 56% ( ,
) 910% (
), . [310, . 122183].

,
14
, .
,
,
[515, . 40].
,
. ,

: ,
117

,
[515, . 57]. ,
, ,
.
, ,
20%
: , ,
.. [515, . 5253].
- ,

, 80-
(, , .)
10 . .
5 14 3 / 4

[-. 12.09.1984].
1986 . 16,6 . ,
[New Age.
20.11.1988]. ,
, 60%
10 [New Age. 21.06.1987].
, ,
,
300 . [. 12.09.1984].

. 131,3 . 6 14 , ..
,
, 80-
(, , 56,1%),
73,6 . . ,
, 57,7 .
, 43,9%
, , ,
[286, . 192].
, , ,
(
, ). ,

, . ,
-
, 61 4 13 ,
.
,
118

- ,
.
[528, . 42]. ,
, ,

[528, . 42], ,
,
.

, -,
, ,
". ,
,

[link. 12.01.1986].

, ,

270 . ,
80- [New Age. 23.01.1984].

( )
, 1986 .,
, 1995 .
,
[The Times of
India. 7.02.1989]. ,
, ,
, , 1986 .
( 6 11 ) 93,63%,
:
73%.
, ,
, , - XXI .

,
( ),
, .
, ,
, .
,
119

,

.
,
,
. ,
VIII ,

, . ,
,
. ,
60-
81 , 1970/71 67f a
70- 58 [285, . 32].
48
. 16
, VIII
, [285, . 3334].
31 ,
- -
,
[285, . 34].
,
, 21 (
) (. . 21).
21
,
, 19731978 ., . [285, . 35]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

25
29
3
3
14
11
6
2
7
2
8

265 326
2711
1
16 727
51 878
23 212
30 315
2 853
8 709
3 182
47 659
120

44 084
2 045
13
3 147
8 131
134
10 317
326
3 575
356
20 653

10 221
2 224
14
1 294
4 719
2 640
2 065

5 709
715
56
2 096
10
1

1 326
191
5 166

2
27
517

. 21

12. /

13.

14.

4
7

15.

2
6

203

32 626

5 393

2 007

11 854

2 789

1 500

255
21

454
170

16.

65

17.

153

49

42

18.

11
10

26 979

2 136

13

40 661

5 875
6 723

3 294

223

10

14

8 510

1 484

526

133

19.
20.
21.

,
: 70-
325 .
( : 67 .,
50 ., 8 .).
1976 .,

. ,
,
-.

.

:

.
, :
64 .
, 14,6 . 4 .
, .
57 . , 10 .
2,6 . ,
.

(. . 22).
121

22

, 1978 .'

64
56
5
24
6
5

511
987
180
623
952
222

14 651
9 818
9 033
6 050
1 890
1 084

4 138
2 628

2 294

1 993
532
105
103

1 578
35
165 088

850
13
43 389

1 369
1 024
510

2
9 671

497
1
5 522

* ,
[285, . 6668].

,
, ,
, ,
, ,
.
,
.
, , ,
,
,
.
, ,
, ,
, ,
.
, ,
, 57 .
7 . .

52,6 . 3,5 . (
. 23).
122

23

, 1978 .

56
52
48
21
6
5

950
617
140
674
314
010

6
3
3
2

837
561
498
756
628
180

1 626
35

7
7
4
1

424
688
157
785
527
995

3
1
1
1

191
606
703
212
352
105

2 597
2 001

1 524
722

1 194

807
781
434

591
239
73

1 089
213
28
61

789
311
72
46

848
13

381
2

1 079

:
-
, (
80%) ,

?

, , , , ,
-
[100, . 5455; 207, . 112].

.
,

(
),
,
, , ,
, ,
,
50-
[369; 370].
, ,
,
(, , )
. , , -
,
. ,
,
,
.
-

,
.
,

4050- (
, , ).
, , ,
,
,
50- [100, . 113126].
40- 50-
, 124

,

.
, ,
.
.
: 1950 .
,

[399, . 6]. 1961 . ,
, , ,
430 . ,
55 . ( 2700 4300 ) [491,
. 112113].

, ,
,
, .. ,
10
11 ,
[337, . 280].

,

.
,
. ,

,

, , , [ .
. 20.02.1973].

. ,
1972 .

, , ,
,
.
[. . 26.08.1972].
, ,
,
, . , , 125

, ,

.
,
() ,
, :

(.. . ..)
[468, . 35].
, ,
,
.. ,
,
,
.

,
[468, . 35].
,

- ,
,
:
,

, ,
, -,
, ,
, [164, . 40].
, ,
80- XX .
.
,
,
:
,
,

,
.

,
(, , , 126

, ). ,
, ,
, ,
.
, ,
, , ,

( . ..),
,
[548, . 421422].
,
.
(, , )
[391, . 468], ,
,

, ,
, (..
. ..)
,
[391, . 621], ,
,
,
,
,
[391, . 814].
,

, ,
,
,
.
,
,
,


,
: [New Age.
25.10.1987].

127

,
, ,
,
, , ,


.

;
.
,
, , , ,
, ,

.

,
,
(, ,
), ,
,
,
, .. .
, 1960/61 33
, ,
4 . [492, . 165, 199], 25
, 5 . [492,
. 216217, 240]. , , .
25 55
,
5 . , 2 ,
302 [492, . 201, 242].

: (11), (9) (3).
,
,
.

, , , ,
, 128

, ,
,
. , 1960/61
536 178
, 123 307
, .
,
120 . [492, . 173174, 202, 243] (

60 . ).
(, , )
, ,
, ( ),
. ,
200 (156 45
) , 65 12,
33 6, 95 8,
23 27 ..

,
.
1960/61 316
84
70 . , 112 565
, 390 . [492, . 185,
208, 231, 248].

: ,

(66 24 ),
,
(76 20 ), (76 7
) (23 9 ).

(, , ..).

.
,
, , 1960/61
, 30 ,
8,5 . , 7
2 . [492, . 192,
207208, 248]. , 20 (18
2 ),
.
9

3 . 161

129


. ,
, .
1960/
61 :
39 , 10 . ,
45 ,
16 . [492, . 178, 203204, 244245].
, 13,
.

1960/61 :
( )
,
1,5 . ; ( )
: ,
3 . [492, . 180182;
205206, 246247].

:
, .
1960/61 ,
.

, .
, , 1978
(. . 24).
, ,
,

. -
,
, 11 ( , ,
, , , , ,
, , , )
(, ) [324, . 44].
, ,
,
, .
,

, .
, 1970/71
23 .
130

24

,
1978 ., . [285, . 6668)

I.

,
II.

. -

366
318
448
175
67
29
35
1

135
179
59
49

16
64
69

28
13

197
160
54
15
25
17
2

76
13
6

99
21
21

42
12
15

2
1
3

97
3

98
1

13
2

1
2

1
1
2
1

4
5

4
1

6
1

37 [285, . 40]. ,
,
:
, , , , , .,

- (, , ..),
(, )
( ) (
) [285, . 41].
,
, ,
9*

131


, ,
, . ,
2 . ,
9 ,
1,5 . , 3 ,
90 900 ,
28 , :
167 569 26
[285, . 41].

, ,
.

, ,
V VI
.
- (
, , , , ),
- ,

,
[285, . 100102].

, ,
.
.
,
,

,

. , ,
, , ,
-,


.
, ,
, , ,
,
,
. ,
70- 97 . ,
132

, 85 .
12 . ; 36 . ,
, 34 .
1,5 .
(. . 25).
25

, 1978 ., . [285, . 105]




-I-
+
+

+

+
+

34 626
21 072
2 415
41

1 653
6 752
989
185

85 373
26 480
2 339
514

11 991
5 684
973
503

5 360

3 345

3 329

1 843

916

275

2 676

907

298

463

1 623

764

56

185

1 178

1105

1970/71
24 .
70- 27 [285, . 4142].
.
,
, , . , ,
175 ,
3 ,
3 ,
24 37 891 ,
16 61 379 [285, . 43].
,
26 582 20 .
, ,
,
, ,
, .
133

,
,
[324, . 6465].
IIIIV
V VI ,
,
, .. 45 68 ,
-
,
.

,
, , , ,
,
. , , , ,
,
.
,
, ,
3 2 ,

. 2 6 .
,
,
.
, ,
,
,
( ) ,
. , ,

-.
,
,
,
,
,
:
,
. ,
,
, .

134


,

,

,
,


[285, . 12].

(VVIII IX )

.
,

.
,
.

,

.
.

- , ,
, .
, ,
, 40% ,
, ,
,
[391, . 661].
(
) ,
, , ,
,
, ,
, , , -
.
,
, .. , 60-
. ,
60- 45
, 19 . [391,
135

. 667], ( )
18 ,
6 . ,

[492, . 185, 207];
13
2,5 . ,
(8) (. 1,8 .)
[492, . 179].

, 1960/61
10 ,
400 , 3 19
, 1,8 .
[492, . 180, 223, 246].

,
: 1960/
61 40
8,6 . 174
, 275 . , ,
, (, ,
) :
(7 135
230 . ) (20 14
10 . ) [492,
. 187, 222223, 248].

. ,
44
1,3 . [492, . 167, 199] (

).
5
7 3,3 . [492, . 191, 234, 248],
:
76 ,
, , [492,
. 173, 201].
,
, ,
(..
), ,
, -, , -
.
136


, ,
:
, ,
, ,
. ,
,
(
),
.
, , .
, ,

, ,
(English medium schools),
17 [468,
. 49].

, , :
, ,

.
,
.
,
1100 , .. V 8
(449 , 285 , .315 61
). ( 700),
( 700), , ( 650),
( 650), ( 600), ( 400),
( 350), ( 350) ..

( ,
): 100,
66, 19.
,
: 21 ,
19.
(7)
( ,
, ):
- 8, 4,
2 [285, . 6365].

,

137

. ,
:
( ), .

(,
, ).
IX
, XI XII
.
, ,
,
,
, , . ,
60- , ..
,
20 .
,

, , , ..
[400, . 44, 47].

.
, ,
-

,
, ,
,
.
,
,
-
,
. , ,
,
" ...

, , [400,
. 18].

,
. ,
- ,

,
138

, ,
.
,
,
"
",
[The Statesman.
23.04.1989].

,
,
.


.
( , ,
) ,
-,
,
.



,
,
(,
, ) ,
, .
,
(
) ,
, .

. ,
1941 ., .. 6 ,
14,6% ( ,
8586 ),
1951 ., .. ,
16,6%, 1961 . 24%, 1971 .
29,4%, 1981 . 36,23% [383, . 48].
139


: 1991 .
52,11% [438, . 423].

,
, ,
, ...
, , ,
, ,
[71, . 17].
,
60,1 . 1951 . 275,5 .
1981 .,
, ,
( 15 35 ):

25,4 . 110,1 . [384, . 68]. 1991 .
352 . [438,
. 423].
,
,
.
,
, ,

[438, . 389].
,
,
,

, ,
.
,
,
. ,
20- ( 1951 1971 .)
90 .
298 388 . [414, . 211],
( 1971 1981 .)
50 . 1981 .
424,3 . [383, . 48].

, (
. 26).
140

26
,
( . )
1901 1981 .*,
. [521; The Economic Times. 20.01.1989]

1901
1911
1921
1931
1941
1951
1961
1971
1981

233,1
248,2
246,7
273,4
312,0
353,1
428,1
533,3
665,3

12,6
14,7
17,7
26,0
50,2
58,9
102,6
157,3
241,0

222,5
233,5
229,8
247,4
261,8
294,2
323,5
376,2
424,3

5,3
5,9
7,2
9,5
16,1
16,7
24,0
29,3
36,2

* . 1901
1941 . .
, ,
,
. , 1901 1981 . 222 .
424 ., .. [The Eco
nomic Times. 20.02.1989].
1991 .,
324 . [438, . 423],
7 (
). ,
491,8 . ,
41,7%.
,
80- , 1947 .
,
- [New Age. 02.09.1988].
,
59- [New Age.
04.09.1988].
1964 . ,
,
... 37%
[282, . 370].
, 15 44 ,
,
80- 144 . , 67,4%
141

, [421,
. 21].
, 15 19 ,
(54%)
[Link. 12.12.1986].
,
:
, ,

,
[400, . 15].

.
, 1991 .,
, 90,59%;
, 38,54%
( , 1971 .,
20,0%), . [438, . 425].
, ,
, ,
. , 1981 .

24,05%; 26,01%,
27,4, 27,82%, ..
,
.
, 36%.
,
, 42%, , ,
, 60%

[438, . 389] (. . 27).
1991 .
,
.
,
,
. , 1981 . *
(75,95%),
(73,99%), (72,6%) ..
,
1981 . 208,9 . 290,6
,
[310, . 120123] (. . 28).
142

27
,
19611981 ., 1991 .

**

1961

1971

1981

199

17,6
18,4
17,1
15,2

21,6
20,0
22,0
18,8
26,7
31,3
56,7

27,4
26,01
27,82
24,05
35,84
41,94
61,06

41,71
38,54
43,45
38,81
55,33
63,54
76,09

17,1
52,7

* 1991 . , . [438, . 425].


** 1966 .

28

, 1981 .
/

69
52
34

12
4
6
290

823
138
108
885
850
237
196
240

154
467
292
874
902
569
414
672

18 163
14 504
8 203
30 383
4 605
1 777
3 783
81 421

410
202
670
715
649
201
611
458

%
26,01
27,82
24,05
27,40
35,84
41,94
61,06

51
37
25
80
8
2
2
208

659
634
904
502
245
460
412
821

744
265
622
159
253
368
803
114

%
73,99
72,18
75,95
72,60
64,16
58,06
38,94


1991 ., - ^ .
, ,

.

, , 1981 ., 20% ,
; ,

143

( 1981 . 80% ,
), . ,
1981 ., 24,05%,
50,8%,
16,4%. ( 26,01%)
51,8%, 22,3%,
( 27,4%) 45,9 23,3% .. [310,
. 120123].
, ,
,
. ,
1951 .
50,5%, 19,1%,
17,1 2,0%. 1981 .
, ,
54,44%, 35,4%,
35,82 9,86%.
1991 ., ,
52,11%,
63,86%, : 39,42% [438,
. 423].

,
: , ,
.

,
.
,

", 1968 .,
[]
[] ,
,
[414, . 208].

.

, 1949 . [414, . 205],
,
1952 . [535, . 12], 0 '
: (1960 .), (1962 .), (1965 .)
(1972 .) [282, . 375; 421, . 3].
144




,
,
, ,

.
,

. , 1948 .
.

,
.

: ,
,
[421, . 23].

, 2 1978 .
,
[438,
. 536].
1976 . ,
, .
1976 .
:
( ,
, )
.


.



.


. , 50-
, , ,

[414, . 205].
10

3. 161

145

29

( . ),
1961 1971 ., . [414, . 210]

1971 .

1961 .

I ( 5 14 )

33,66

29,5

80,32

70,5

52,33

34,9

97,36

65,1

II ( 15 24 )

26,33

36,0

46,88

64,0

43,01

47,5

47,59

62,5

33,9

50,61

66,1

24,5

42,67

75,5

III ( 25 34 )

19,23

28,5

48,19

71,5

IV ( 35 )

26,27

22,3

91,77

77,7

26,0
36,62


,
.
60-
, , ,
.. [414, . 206].

,
,
, (.
. 29).
, ,
, ,
, . , 1952/53
44 595 ,
, 1 088 784 ,
, .. 1953/54
39 965, 948 847 [341, . 302].
, ,
140 . ,
:
11 362
2891, , 261 899
60 490 [341, . 291292].

:
, ,
( 1859 2164),
58 505 ( 56 596 1909 )
69 307 ( 66 976, 2331),
49 547 1645 ,

[341, . 289].
, ,
,
, 1953/54
200,
5 .
.

2 . [341, . 294].
,
(.
. 30).
10*

147

30
,
1952/53- 1953/54 , . [341, . 302-303]

1952/53

1953/54

, ,

1952/53

1953/54

1952/53

1953/54

1953/54

1 859

2 164

56 596

66 976

1 909

2 331

49 547

1 645

11 362

2 891

204 883

55 559

57 016

4 931

19 745

3 425

96

179

2 089

4 122

370

882

1610

385

220

200

11275

10 620

1755

1755

10 620

1755

859

628

17 376

5 266

17 256

5 153

4 045

3 177

70-
80- ,


, ..
.


, 6 14 ,

. ,
, ,
, .
.
, 573 842
25 194 ( 4,39% )

(614 , 1435 35 ).

, 14
35 : 17 942 ,
3,13% [286,
. 194]. 1978 . 590 . ,
.

6 14 ,
.
6631 , 1,16%
[286, . 192].

35 :
2673 ( 0,47% ),
56 928 [286,
. 195].

12 ., ..
.
70- , 50- , ,
: ,
,
. , 1978 .
6 . ,
14 35
( ! / 3 149

), 200 . [286, . 194195],


,
6 14 (.. V4
), 46 . , 300
,
35 , 8,5 . [286
. 195].
, , 50-

, : 1953/54
,
, 1960/61 :
7702 , 303 263
, [391,
. 495], 1978 .
. ,
, 1978 .
200 ( 8
6 14 7
35 ), 6 .
[286, . 192195].

,
,
. , 1953/54 ,
,
200,
12 . ,
1961 ., :
4 .,
71 . [391, . 816],
70- ,
2,2 .,
55 . [286, . 346347,
356357] (. . 31).
, ,
.

1978 .
,
250 . ,
200 . ,
, .. 14 35 [286, . 356
357].
150

31

, 1978 .

/1


14

14
35

35

184

199

266

416

53

735

654

1 151

421

2 226

1 566

6 352

288

7 918

23

211

31

265

282

32

424

68

35

101

8 664

867

12 156

2 627


, , , ,
,
, 6 .
[386, . 354355] (. . 32).
32

, 1978 .

6
14

14
35

35

286

5 717

98

6 101

6 366

11 386

527

18 279

15 321

,31 408

8 191

54 920

46 502

200 338

8 627

255 467

539

6 922

646

8 107

1 705

7 764

652

10 021

2 141

386

2 527

265 676

19 127

355 522

70 719

151

,

, ,
, ,
: 12 . ,
350 . ( 3 / 4 , ,
),
, ,

.

,
2000 .

.
1958 .
, . 1958 .
,
,

(Central Board of Workers' Education),

,
.
,

.
1964 . 22
25 ,
[535, .65]

,
, ,
,
[535, . 111
112].
(,
, , )
.
,
,

, , , ,
, 1964 .
89,8% , 81,7, 152

60,4, 51,3%, , ,

79%, ,
,
95% [535, . 69].

.

,
,

.
,
,
, ,
:

.
, ,
,
.
,
, 1957 .
2,1%
( ), 4,2%
6,2% [535,
. 4546].



60-
1961 1981 .,
,
,
-, ,

1544 (. . 33).
,
1961 1981 .
( 131 .
!961 . 139 . 1981 .).
153

33

15 44 ,
19611981 ., . [414, . 211]
I

1961

1,

% *

131 095,4

69,3

1966

144 359,1

67,4

1971

157 710,2

65,5

1976

154 425,0

56,2

1981

139 443,2

44,3

,

15 44 ,
,
.

:
1961 1971 .
: 2 5% .

. , ,
, 1% [414, . 212].

(,
10 14 29,6 49,75%,
15 24 23,69 47,47% ..),

,
, ,
25 34 ( 89,7 . 1951 .
98,2 . 1971 .; . . 34).


,
,
. , 2 1978 .
..
,

154

34

,
19511971 ., . [512, . 386]

, .

9,7
20,8
33,6

32,6
28,5
33,9

29,6
42,26
49,75

14,4
26,3
43,0

46,3
46,9
47,6

23,69
35,97
47,47

25,4
45,6
69,0

89,7
93,1
98,2

22,09
32,4
41,27

55,3
105,8
158,1

293,3
334,4
387,4

16,67
24,03
29,46

I. 10 14
1951
1961
1971
II. 15 24
1951
1961
1971
III. 25 34
1951
1961
1971
IV.

1951
1961
1971

[438, . 536].
65 . 1535 .
, ,

[414, . 209].
,
,
: ,
, , ,
.

,
1988 .
,
8 550 ( 55
) .
,

80 . :
155

30 . 1988 1990 . 50 . 1991


1995 . [Hindustan Times. 15.01.1988].

(National Literacy Mission),
1988 .
XX . 80%
15 35 , . [438, . 524].
, . ,
",
, ,
,
XXI ! [New Age. 01.10.1989].

, 1535 ,
.
,
, -

[459, . 22].

,
,
,
,
, (
),
[535, . 4, 15].
, , , , ,
:
, 2%
98% [437,
. 125].
,
1989 .,
100-
,
.
...
, , ,
, ,
XXI ! [New Age. 05.11.1989]
, 80-
,
[New Age. 21.10.1990].
156



.

.

,

,
, , ,
. ,
.

, , ..
:
,
,
. ,
, ,

,
,
.
.

,
,
[324, . 7].

, ,
, , ,
.

, , ,
-
.



.
,

,
( )
.
157




.

(teachers training schools)
(teachers training colleges),

(.
. 35).
35
,
19501981 ., . [383, . 49)
/

1980/
81 .

1950/
51 .

1955/
56 .

I960/
61 .

1965/
66 .

782

930

1138

601

897

53

107

478

1272

500


.
. , 1950/51 1978/
79
2,5 538 . 1950/51
1295 . 1978/79 [382, . 47]. 1980/
81 50 .
[383, . 49].
,

. 30- 1950/51
1980/81
10 85 .
830 . [383, . 49].

.

126 . 1950/51
902 . 1980/81 .

1982/83 [392, . 258] (. . 36).

158

36

( , .),
1951 1981 ., . [383, . 49], 1982/83

1950/51 .

1960/61 .

1980/81 .

537 918

714 555

1 345 376

85 496

345 228

830 649

856 389

126 504

296 305

902 332

993 115

1982/83 .*

1 389 356

* 1982/83 . [392, . 258].


,
, ,
, (
) ( ),
( . ) (
), - (
-) ( ) [380, . 335].

,

( ;
,
) 46 ,
. , , 1978 .,
20 ,
12, 11, 3,
[392, . 259].
,
.
,


,
,
.


.
,
. , 159

, , ,
, ,

. , ,
.
, 11
,
, ,
( ),
,
.
,
()
(), -
, ,

[391, . 880].

.

, 1956 .

(Hindi Pandits Training Course).
,
.
,
, :
, ,
( []) ( [
]), [391,
. 439].

, , ,

, ,
[391, . 440].
,
,
,
:
( ): ,
, (
) [391, . 668].
160

, ,
. ,
:
, [391, . 731
732].
,


, (
10%) ,

, ,

. , 1950/51 ,
,
58,8% , ,
1960/61 , 64,1%,
1980/81 87,4%.
:
1950/51
(53,3%)
; 1960/61
66,5%; 1980/81
89,4% [383, . 49].

,
:
, ,
, ,
, ,
( I IV )
52 [515, . 74].

, .
,
.
, .
. ,
, ,
, .
,

,
,
.
11 . 161

161

...
, ,

. ,

: ,
... ,
(.. . ..).
,
,
[225, . 174] ( . ..).
, ,
,
..,
,
.
,
: -
, ,
.
,

. , ,
,
( ,
),
, ,
,
.
, ,
, ,

,
, .,
, , , :

. ,
,
, - ,


, ,

,
, 162


.
, .
, ,
,
:
,

.



,
,
, ,
,
,
, -, , . ,
,

, ,

. ,


. ,
. ,
,
,
,
.
, ,
,
:
1857 .
:
, .
, 1887 .
XX .
: (1915), (1916),
(1917), (. --, 1918),
(1920).
*

163

2040-
. : (1921), (1922), (1923),
(1926), (1946) [382, . 517520].

.
, 80-
1951 . ( 27 133)
[383, . 49]; 1982/83 ,
137 [392, . 258], 1985 . 150 [384, . 70].
( 1950 1980 .) ,
, 11 .
1950/51 360 .
, 1980/81
3990 . [383, . 49], 1985 .
5 . [384, . 69].

5,5 ,
: 13,6 2,2
[351, . 11].

17 23 (. . 37).
37
,
19511981 ., . [383, . 49]

, .



17-23

1950/51 .

1960/61 .

1980/81 .

1982/83 .*

27

45

132

137

360

890

3990

4750

0,8

1,8

4,8

1982/83 . [392, . 258].


,
,
. ,
1950 1980 .
13 . 1950/51
542, 1122,
164

, 1980/81 ,
7311 [383, . 49].
1982/83 8011 [392,
. 258].


- . , 1950/51
18,5 .
, 1960/61
42 . , .. ,
250 . [392, . 258],
. . 38.
38
-
, 19501979 ., . [383, . 49]

1950/51

18 648

1960/61

41 759

+124,5

1968/69*

91 069

+ 118,3

1978/79*

249 399

+ 175,1

* [392, . 258].

,
- ,
, 13 ,


,
,
.
,
.
,

,
, [351, . 98], ,
, ,
.

. 400,
65 . .
165

, 40
, 4 .
[383, . 52].

,
,
, .

:
,
(1956), (1956),
(1957)
[382, . 517520].
1971 . 36
,
.

. , ,
1971 . 11
, 10, 7,
3, 2,
1 [539, . 13], . . 39.
39
,
, 19701971 ., . [539, . 13, 509514]

.
166

1952
1960

1961
1962
1917

1970

10

- .

-
.

. .
- .
- .

- .

I960

1968
1970

1956
1964
1957

1964
1964
1964
1946
1957

1962
1962
1947

11

-

.

1927
1921
1887
1916
1957
1966
1921
1966

1960
1949

1958

1970
1956

1970

- . .

1922
1968

36


,
. , ,
167

,
. (),
-
, () [539, . 302, 514]. , -

.
,
.
,
7080-
47
.
.
8 : (1975),
(1975),
(1975), -- (1973), (1973),
(1974),
. (1974)
(1974).
19 .
,
.
.
, 1972 .
. (1976 .).
1978 . ( ) [382, . 517
520].
, , ,
,
,
,
. ,
, 42 ,
44 . , 72
56 ., .
3 . ,
.
.
, ,
, : 168

, 170 ,
113 . .
, ,
, ,
(417 . ).
200 .
.
(135 . ),
(125 . ), ( 80 . )
( 70 . ).
,
11 . .

1979 . [382,
. 517520].

( 1500)
, 900 . (. . 40).
40
,
19701971 ., . [539, . 337]
/

270

190 024

310

142 403

148

80 736

365

242 922

255

190 387

34

12 659

55

62 221

* .

,

, ,
, ,
:
.
169

,
, ,
,
,
.
(
),
, ,
,
: , .
,
, , ,
,
, ,


.
, , , ,
,
, ,
, -
, ,
,
: ,
,

[406].

,
[The Times of India. 23.06.1988].
(,
, ) ,
,
: , , ,
, , , , .

[355, . 74].
,
,
, , (. 1909 .):
,
, . 170

, .
. [315, . 196].
,
, -
,
, ,
.
,
[355, . 75].

,
.
,
, [The Times
of India. 05.07.1987].
.
: ,
, , ,
, ... [The Times of
India. 05.07.1987], ,
, , .
, , ,
, (
) ,
, ,
, .
, ... [ ]
,
[ ] [315, . 193].
,
,
.
(, ),
:
, . ,
,
20- -
[516, . 34].
-
.

,
.
171

, 1948 .
. ,
,

[499, . 35].
,
,
,
, ,
, .
, , ,
,
, ,
,

. , -,
,
.

,
19501951 .
, . , ,


,
,
,
. , ,
.
:
, , ,
, , .

,
,
,
[507,
. 316].
,
, ,
,
1955 .

.
172

[502]

, ,
, ,

,



[502, . 75]. ,
, ,

. , ,
,
.
,
, ",
,
,
, ,
, ...
" ,
, "

[502, . 77]. ,
.
, ,
.
, , .


...

[320], ,

, ,

, ,
.
,

, .. ,

,
. 173

- ,
, ,
[502, . 290].
, ..
:
( . ..)
, .
, , ,
,
,
,
, ,
[502, . 291].

, .. :
(. ..),

[502, . 293].

,
, ..
:
,
.
60- ,
,
.
, 1965 . -

,
.

,
( )

.

- ,
,
,
: ,


, , , ,
[516, . 5].
174


, , .
,
,
..,
. ,

, .

,


[516, . 5].

, ;
( ,
, )


[516, . 167168].
, ,

, .
,
[413, . 2728] 1967 .
,
.
,

, ,
,
, , ,
.


,
.
,
-
. ,
, 1979 .
,
29
. , ,
(, , , ,
175

),
:
- ,

() [476, . 36].
,

,
,
, , .. [476, . 37].

(
).
:
,
:

(
, ) [476, . 37]. ,
, ,
, ,

[476,
. 8485], .
()

[476, . 109], .
,
, .
1978 .,
83
(. . 41),
, ,
( , , . ..)
[400, . 27].
,
.
15 , VIII
, 1973 .
: , ,
.
:
,
,
.
176


, .

: 1973 .
.
-,
( ),
:
; ,
( ) ();
.

, :
.

1979 .:
, ,
. 1979 .

:
(),
() [476, . 80, 82, 96].
70-
,
.

, , : 1973 .
45 ,
35 (. . 41).
41

, 1973 ., . [19, . 177]

1.

45

2.

-'

3.

4.

5.

6.

. 161

177

. 41

7.

-"

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

83

46

* 1979 .
, .
** 1979 .
.

,
,
.
, ,
,
[476,
. 73].

, , ,
,
. .
,
.
- - , , 30-
, , ,
,
[The
Times of India. 14.02.1989].

, , ,
. 178

( 1974 .),
(
1975 .).
.
[476, . 67119].

: , ,
, , ,
,

,
.
, .
,
- ,
, ,

.


, . ,
, ,

, [476,
. 75].

(),
[476, . 83].

(),
[476, . 105].
, ,
,
:
.

. ,
,
.. :

() ,
[468, . 72].
, , , ,
,
. , 12*

179

, .,

[468, . 39], .. ,
, , ,

.
,

,

.
,
.
.


[476, . 41].

,
.
,
, ,

.

:
1. .
2. ,
.
3. ,
.
4.
.
5. , ,
.
6.


.
7. ,

;
, [328,
. 158159].
180


,
[476, . 4041].
, ,

,
, ,
,
. ,

, , -
[476, . 4041].
-,
, ..,
[476,
. 41].

, ,
,

.
, -,
,
.
, ,
, ,
: 1980 .
(, 46%) ,
[396; Mainstream. 27.04.1985].
,

, , , . ,
1978 ., 1029
, 597
432 .

: 1978 . 629 ,
273 , 356 .
(553 ),
(551 ), (516 ).
181


: 65 ,
50 (. . 42).
42

,
1978 ., . [19, . 173-174]

1.

597

432

1029

2.

206

161

367

25

25

50

4.

268

283

551

5.

297

219

516

6.

202

331

533

3.

94

62

156

154

71

225

46

19

65

10.

273

356

629

11.

190

217

407

2352

2176

4528

7.
8.
9.

,

,
, ,
.
,
, (1029),
, 1978 .

, , , , ;
2 , 4,
6, 7,
7 ..

, (66),
(63), (53) ..
,
,
, .
182


,
.
,
.
,
,
,
.
, ,
,
, ,
, ,
[The Times of India. 28.01.1989].

, .. :
,

[468, . 37].
, ,
: ,
, , ,
, , , ,
.
,

.

.
,
,
. , ,
,
,
.
, ,
, ,

, , , , ,
,
.

, , ,
, -183


.
, ,
, , , ,
.
, ,
, , , ,
.
.

, .
.
,

,
,
,
, .
,
.
, , , ,
, ,

.
,


[352, . 148].
, ,
, ,
,
, ,
.
(, , )
, ,
,
,

,
,
, ,
, ,

,
:
184

,
,
, .

,
,
, ,
, ,
, , ..,
,
.
, ,
,
,
,

,
,
,
.
, ,
,

,
.
,
,
, .


,
,
,

,

,
..

, , , ,
,
185

, ,
, ,

.


,
,
. ,

,
, ,
.

1780 . ( , 1826 .),
.
, 1981 . 19 .
,
51 . [383, . 160] (. . 43).
1984 .
21 784,
61 147 . [384, . 224225].
,
92 ,
15 76
, VIII
(
), . [384, . 224].
43

,
1981 ., . [383, . 160-161]

2-3-

105
409
3
41
39
77

8
26
2
8
3
3

407
2 432
23
387
165
145

186

3 063
2 432
43
1 027
489
386

3 583
5 329
71
1 463
696
611

( .
.)
11 039
13 984
249
3 299
2 540
1 888

. 43

2-3-

101
120
10
22
2
4
99
31
128
31
8
34

2
17

1 264

( .
.)

4
1
7
12
1
3

1
115
361
31
159
4
20
121
149
637
345
68
54

548
600
214
225
24
38
580
365
527
1 118
273
176

1
766
1 098
255
407
30
62
804
546
1 299
1 506
350
267

4 127
2 883
415
1 028
11
38
4 502
1 556
2 254
1 020
177
92

98

5 624

12 158

19 144

51 102


1947 ., , ,

, 70-
,
.
70- , ,
, 70-
80- .
1978 .
,
. 1978 .
4196 9706 . .,
3085 ,
9 . . [382, . 145146].

,
1980 .
1978 .

(
2475 . . 2555 . . [382, . 146]), 1980 .
: 187


:
3664 . .,
3089 . . [-. 04.05.1983].

1981 . (,
..) 1981 .

: 19 144
8912 ,
26 023 . . 51 102 .
,
82 80- [383, . 160].
(5329) 1981 .
1740 , (3589),
(13 984 . .) 3 . .

(11 039 . .) [383, . 161].
1982 .,

:
2 . ,
, (13 763 . .)
4 . .
[-. 08.05.1985].
1993 .
(12 506) 2,5
, . [385, . 275].

.
1978 .
( 3085
4196 ) 1696 . . (
9030 . . 9706 . . )
[382, . 145146].
1981 .
, (1299 3583),
1/5
( 2254 . .
039 . .) [383, . 160161].

, , .
,
1981 .
(. . 44).
188

44
, ( . .),
1978, 1981, 1989 .

1978 .

1989 .

1981 .

%*

"

4 196

9 706

23,6

5 329

13 984

27,9

8 924

3 085

9 030

22,1

3 583

11 039

22,0

4 627

1 130

1 696

1 299

2 254

4,5

1 795

8 411

20 432

10 211

27 277

.
" [385, . 320].

4,1


, 1984 .:
6370 , 3961,
1492 [384, . 224].

80- : 1989 . 8924
,
(4627 .)
(1795 .), . . 44.
1993 . 2224 ,
5316, . [385, . 275].

1981 .
;
80- (. . 45).
45
,
1981, 1989 ., . [383, . 159160]

,
1981 .
614
691
1 031
2 702
368
77
2 325
7 808

43
102
87
178
12
1
48
471

304
357
414
1342
134
21
342
2 914

267
232
530
1182
222
55
1 935
4 423

,
1989 .#
1 190
1 534
1 735
3 711
**
3 565

* [385, . 319].
*# - .



. (2702 ) 1981 .
,
, [383,
. 159]. (, 1981 .
178.)
190


1984 . , : 1984 .
(
3063) [384, . 224].
1981 .
( ) :
1981 . ( ).
1981 . 2395
.

,
.
- ,
XIX XX .,
(
),
,
,
,
,
, .. [100, . 43].
,
,
,
.
1984 .,
(2772)
, 1981 .,
,
[384, . 224].
,
, ,
, ,
.

,
(. . 46).
, 40-

,
:
,

, 191

46

( . .), . [382, . 147]


1977 .

1978 .

280,2
199,1
159,6
131,9
136,9

287,4
213,8
171,2
146,2
105,7

1990 /

4-7,2
+ 14,7
+ 11,6
+ 14,3
-30,8

517,8
332,9

432,6
581,0

* [438, . 545].

, - ,

- .
, ,

,

[472; 540, . 254].
,

.
,
, ,
- ( ): ,
, , . [100, . 82].
,

, [100, . 82 85], , ,
,
.
, , ,
(
) ,
. , , , 12
,
(25%)
,
192

,
, ,
, [535, . 1415],
, , , (
37 ) ,
; ,
.,
,
- .
.
().
,
, [528,
. 58]. ,


( 4 / 5 ) ,
,
, , ,
[528, . 74, 84].

, ,
(1913 .),
,
: 1979 .,
714 ( 619 1978 .);
1981 . 737, 1982 . 763 (
, , 720 ), . [383, . 165]. 1985 .
,
912 ,
187 [384, . 232].

, .

, .
,
, ,
, 64%
. , 763 , 1982 .,
487,
13 . 161

193

276 (
210, 66 ).


[383, . 165].

, 60- 59
(58 ),
( 300 )
130 . .

, (
). ,
,
( ),
.

50- ,
,
. , 1951 1981 .

: ,
5 ( 26 1951 . 137 1981 .), 6,5 (
20 132), 16 ( 7 111), 30 ( 2 65).
,
VIII :
, , .
, ,
, ,

(. . 47).
,
;
,
, .
,
, , ,
, , ..
, ,
.
,
(
), ,
.
194

47
,
1951 1982 ., . [383, . 156]; 1990 ., . [438, . 539];
1991 ., . [438, . 575]

1951

1961

1971

1981

1982

1990-

1991"

100"*

98

115
1
5
30
1
3
33
1
52

153
2
5
42
5
34
65

148
1
5
49
3
39
51
1
117

200
4
8
50
5
14
81

215
1
9
51
8
16
91

38

2
36

6
2

7
12

11

111

16

15

23

27

1
2
1
73
85
2

10
8

24
2
9
6

2
5

26
20

49
55

219

10
303

4
433

126
2
25
4
13
7

94
1
29
8

137
132
1
2

141
154

194
204
1
5

186
174

948

910

737

3
1
1
1
7
763

*3 1990 .
.
** 1991 . :
.
"* .
"** 14 .

:
, ,
. , ( 1975
1982 .) 9 . 13*

195

12 ., .. ,
29,6% (. . 48).
48
19751983 .,
. [383, . 168]

1975/76
1976/77
1977/78
1978/79
1979/80
1980/81
1981/82
1982/83

5 650
5 845
6 030
6 216
6 405
6 667
6 991
7 149

3 367
3 332
3 521
3 744
4 157
4 146
4 248
4 553

9 017
9 167
9 551
9 960
10 562
10 813
11239
11 682

,
, ,
50-
:
. ,
, ,
1951 1955 . (2835 ,
, 236 ), , 1726,
, [502, . 47].
50- , ,
,
1961 . 1961 . ,
, , 108 303,
(98 10
), 1 / 3
, , . [381, . 153].
,
, : 1971 .
V 4 (119 433); 1981 .
{/5 (153 737);
( )
1982 ., 155 (
763).
. 47,
80- 90- : 1990 .
196

200 , 1991 . 215.



: 1993 . 183 ,
1995 . 157.

,
,
( ,
1982 .).
70-
.
: ,
.
(),
,
( ),
.
- (
),
.
,
.
(
), (19211977).
,
( ) ( ),

(. 1932 .), (
) ( )
( , )
(1925 1972).
(
),
(. 1929 .).
,
,
( ),
( )
, (
),
[ . . 07.01.1973].
. , -
197

, -
;
,

..
,
,
,
.

, ,
.
, ,
,
( V3) , . , 1983 .
4 . ,

.
, ,
,

.
,
, ,
,
,
,
[528, . 118]. ,
,
.
,

,
(
), , ,
, ,
, , , , [528, . 59].
,
,
1
/\ (, 11%) .

: , ,
, , .. 198

.
.
,
,
:
.
.
,
, 11%
, 89% , ,
XX ., ,
,
.

, , .. -
, , ,
.

: ,
, -
, ,
, .
* ( )
,
,

.


,
4 / 5
,
, , ,

,
.

1961 , [381, . 153].
60-
.
,

: , , , , [100, . 8991].
199



,
, - ,
, ,

.
1947 ., ,
,
, .


: 172 ,
-
90% 97%
[385, . 264].

,
, [294, . 67].
60 .
19
[383, . 151].


: 10 ,
11,
10 15
[294, . 6870].

500 . .
40%
, V 4
, 11% , , 5,6%
[382, . 135].
, , ,
, , (
), .
,
, , , .
,
( ), (
), ( ),
( ), ( ), 200

( ) , ,
[294, . 266269].
,
,
- (
-) [294, . 269].
,

,
.

(, , )
,
.
80-
70 . ,
.

: ,
, ,

, .. [48, . 96].
, , ,
: ,
,
, ,


, ,
[436, . 821].
,
, ,
, ,
, .
,
, ..
, .
:

, .
. ,
(), ( 10
)
(33,6%), ( 6 10 ) V 6 (17,6%),
201

( 5 ) V20
(4,9%) [528, . 59].
, ,
, -
, , ,

.

.

,
, , ..
, .

,
70- .
,
,
, ,
(
: , ). ,
,
, (8.00)
87,5% , (20.45) 69,4%.

83,9%, 69,0%.
,
, 72,8% (
) 76,5% ( );
66,3 78,9% [294, . 270].

, :
, , -
[294, . 270].
,
( ):
66%,
52,1%, . [294, . 270].
, , - (,
, .),
(), (), ( ) (), ,
, :
14,5% ( , 202

) 0,3% (
, ,
) [294, . 271].

, ,
( ), (),
() ().
:
,
, 3%,
[294, . 271].
,
, ,
-
.
(
) ,

(, ,
).

. ,
55% ,
( ), 54,6%
, (
), 54%
,
( ), 53,1% ,
( )
[294, . 273].

, , ,
,
( ): (
) 4,7%, (
) 6,2% [294, . 273].

: ,
,
5,7%
( ) 41%
[294, . 272].
,
,
.
203

,
.
,
, ,
,

.
,
,
[), ".

, ,
[The Statesman. 23.10.1989].


,
. , ,
,
".
,
, [The Times
of India. 21.08.1989].
, ,
, :
,
[338, . 83].
, ,
, ,
, : ,
, .
, , ,
, ()
- .

. ,
[338, . 160].
,
.
.
, (,
,
, ..), -
- ( , ,
, ..)
204

, .

,
( ) :
( )
, ,
.
,
,

( ),
: , ,
, , .
,
. ,

( ),
;
, , , ; ,
; ,
,
( ),
, ..

, , ,
(
), , , "...
,
(.. . ..) [528, . 59].
, 1972 .
(, )
,
, , , ,
() : , , , , , , .
,
(46,9% )
, ( 1/5,
21,89%) ,
[444, . 97].
,
, ,
, , 205

90% ,
(28,37%) (
24,21% , 18,3%
..), ,
, 42,1%
[444, . 97].
,
[338, . 26].

- ( )
,
[184, . 19 20; 245, . 91, 97].
,
..,
:
,
,
, ,
[100, . 89].
, ,

,
. ,
, ,
,
,
- ,
,
[. . 14.03.1969].
,
,
, ,
, 70-
.

,
, ,

.
,
,
.
206


.
. ,
.

1959 .,
1965 .
70- .
. 1976 . ,


.
1979 . 8 :
, , , , , ,
, 3 (, , ) 7 .
1979 . 6%
15% [382, . 143].
70- , , ,
,
,
,
50 80 [528, . 3].

1975 ., 1975 . 1976 .

,
, ,
.

,
,
.. [528, . 3].
15
1982 .
1982 ., .. IX
, 20
. , 1983 .
,
,
41 [383, . 156].
1983 . 221 790 .
(6,8% ) 125 . (19,1%
), . [383, . 156]. 1993 .
207

85% 90% , . [385bf


. 270271].
1986 . 11
5 10
. ,
159 .
1 1986 . 70%
[384, . 222].

, ,
:
, ,

, ,
[383, . 157
158].
,
, ,
, :
, ,
.
,
(
, ) . , 1978 .
900 . , ,
, ( 290 .)
(250 .) [382, . 143]. 1981 ., ..
,
1700 . [383, . 154].
1981 .,
, ,
500 . ,
.
, ,
, , 350 .,
, ,
, 1981 . 190 .,
.. {/{0
,
.
90-
: , 1993 . 45 .
.
, ,
. [385, . 274].
208

,
: , , , ,
,
. .
,

-" (
) , ..,
,
15 : ,
[338, . 46].

- . ,
, ,
..
,
,
.
, ,
,
,
( . ..) [The
Times of India. 14.03.1989].
,
,
: ,
, ,
[]
, [The Times of India.
14.03.1989].
,
, ,
:

.
,
,
, , :

( 5 ) *
( 2,5 ). ,
,
.
,
, 14 . 161

209

. ,
, ,
, .
,
, :
, ,
, .
, ,
,
,

[528, . 7374]. ,
,

, . ,
: ,
[528, . 87].

: ,
, ,
, ,
, [528, . 74].

. , 19821983 .
40
, ,
,
, ,
[338, . 58, 104].
, ,

,
, ,
, , ,
.
,
, - ,
, ,
, ,
,
,
.

210


, ..

(

), ,
, ,
, ,
(
) ,

.


:

, ,
, .
,
,
,

, ,
,
, :
,
,
, -
, ,
,
-
,
.
,

:


, ,
,
( 2 / 5 )
, ,

( 14*

211

) ,
- ,
,

.
, ,

.
, , ,

,
.

, , ,
,
, :
- ( ) - ( ).
. 120 ,
,


,
[51, . 113].
, ,

. , , 83,2%
1954 .
,
*/6 (16,2%).
, , , .
1954 .
: 85%
13,1% [502, . 451].

,
,
. , ,
1976 ., .. ,

, , ,
212

/ (30,91%) , ,
, 67,12% [19, . 153).
, ,
-
, , ,
.

,
, , ,
.
,
,
( ) 1954 .
(
50,4% , 52,4, 89,67%
..),
.
, , 1954 .
(100,0%), 98,2% (
1,3%),
95% ( 5%) .. [502, . 451455].

,
,
,
, . 348 ,

(1) ,

,
(2) ,
, ,
, ...
(3) , ,
,
,
,
[51, . 223].
,
,
,
,
. , ,
-
.
213



( ),
,
.
1947 .
(),
.
20-
[34; 41, . 3648].
20-
,
,

,
. , 1919 .
19 , 1939 .
V3 [34, . 40].
, ,
,
:
.
,
-
, , -
,
... ,
-
,
[34, . 4243].
1947 . ,

, .
()
(),
,
;

,
. 214

,
,

: ,
, ..
,
,
.
,
, ,
,
, ,
,
.
, ,
(, ,
) , ,
,

, ,
VIII ,

, ,
[476, . 120121].

,
. ,
(, , , ,
, , , )

, , ,
, ..
, ,
. ,

, ,
, ,

[476, . 122123].

:
, (
).
,

215


[476, . 121 123].
,
: ,
, ,
, , . , ,
,
. , ,
, ,
. ,

, ,
,
16 18,5% 9,5 13,6%
( , . . 49).
49

,
19691972 ., . [19, . 171]

1969 .

1970 .

1971 .

1972 .

1969 .

1970 .

1971 .

1972 .

6507

6724

7619

8424

6396

6635

7514

8424

8
106
17
877
11

3
68
17
630
9

3
46
20
458
2

4
54
27
539
8

5
46
33
648
6

21
28
15
26
1
24
20
10

12
17
8
24
1
1
24
9
8

12
21
6
30

2
27
10
19

8
90
34
1148
9
2
16
23
16
57
1
2
47
20
16

2
17
6
12

10
18
9
21
1
1
30
17
9

1068

1243

1489

872

633

738

854

15,88

16,31

17,68

13,63

9,54

9,82

10,14

4
91
28
932
10

1
30
27
22

6
84
23
791
3
1
17
27
12
40
1
1
29
14
19

1207
18,55

25
30
18
35

18
30
15
57

216

, ,
,
V 1 0 V 6 ,
, :
2 / 3 / 4
7 13%
, , ,
( ),

.

, ,

.
, :
, ,
,
-
. , , ,
( 5 / 6 9 / 1 0 )
,
,
, . , 1969 .
6507 , ,
5300 (.. 81,45%), 1970 .
6724 5656 (84,12%), 1971 . 7619
6376 (83,69%), 1972 . 8424 7935 (82,34%).

: 1969 .
86,37%, 1970 . 90,44, 1971 .
90,18, 1972 . 89,86%.
, ()
, ,
4
/ 5 ,

9
/ 1 0 .
60- 70- .
70-:
, , , 7500
,
1980 ., 14%
, 86%
[281; The Times of India. 04.01.1980].
(, . ..)
, 217

,
.,
, ,
[339, . 177178].


: ,
- ,
,
, , ,
, ,
, .
,
",

,
;
,
()
() [502, . 118].


,
, ,

, :
, - ,

,
.
, ,

, ,
, , ,
.
,
, ,
, , ,
, ( )

[351, . 144].
1970 .
,

,
218

, , ,
, , ..
,
1972/73
.
-
,
: 1973/74 .
30%, ,
1974/75 . 50%, 1975/76 .
60% [339, . 128-129].
70-
,
,
100% ,
[339, . 129].
.
10
:
, ,

80- .
, , ,
",
, ,
, , ,
, ,
, .
,
.
,
, ", ,
,
.
, ",

[398; The Statesman. 17.09.1987].
, , :
,

.

. ,
1956 ., , 219

,
,
, ..,
, [502, . 106].
1956 .
,
. ,
[502,
. 107].
1956 .
.

,
,
,
.. [502, . 107].


, ,

- .
,
: ,
, .

,
. ,
,
. 5060-
,
.

(1951 .).
1960 .
( ).
1959 . ,

-
.
1964 . (
) (
),

, 220


[262, . 300301].
1967 .
, -.
,
.
, ,
.


[19, . 97].


: , ,
, ,
.
, ,
,
,
,
. 1952 .
,
.
.
.
.
.

[502, . 120].
1955 .
.
,
.
,

,

6 18 .
[502, . 120 121].

, ,

,

[413, . 45].
221


, 20 .
, , 1956 .
2,5 ., .. 12,5%
.
75 [502, . 121-122].
1975 .
: ,
,
, 320 .
57,3% ,
, ,
172 . , 53,8%,
1965 1975 . ,
,
50,7 59,6% ,
[19, . 99100).
, ,
,
,
(. . 50).
50
,
,
19651975 ., . [19, . 99]

1965/66
1966/67
1967/68
1968/69
1969/70
1970/71
1971/72
1972/73
1973/74
1974/75

4 888
3 131
3 533
2 166
6 760
6 954
5 723
5 188
5 383
5 183

8 371
5 875
5 378
4 371
5 937
7 184
6 287
5 922
5 120
4 913

9 382
7 398
6 332
6 061
6 082
7 207
6 469
5 490
5 695
4 306

1 038
915
840
919
1 121
1 368
1 283
1 388
1 388
1 139

201
203
183
278
427
548
408
258
193
152

24 240
17 522
16 266
13 765
20 327
23 261
20 170
18 246
17 779
15 693

48 909

59 688

64 422

11 399

2 851

187 269

26,2

32,0

34,2
222

6,1

1,5

100,0

-27,7
-14,3
-15,6
+ 47,6
+ 14,4
-13,2
-9,5
-5,8
-8,6

,
60- ,
.
1969 .,
14 . ,
1965 .
50%. , 1969 .,
( 47,7% 1969/70 14,4% 1970/71 )
.
(1971 1975) , 1975 .
1969 .
,
, ,
1967 . ,

.
,

-
: 1975/76 , 90% ,
,
[373, . 41].
,
,
, - ,
. , 1987 . ,
,

, , ,
,
[The
Statesman. 27.05.1987].
, ,
, (,
,
),
.
,
.
,
, [The
Statesman. 27.05.1987].
,
? 223

. ,

, , ,

.
,
-
. ,
,
.
, ,
,
, [373, . 42].


.

.
[413, . 45].
,
,
. ( ,
) -
, ,
, (. 348, . 1], : ...

)
...
.

,
,
, :
,
(. ..), .. , ,
, (. ..) ,
,
.
,
,
224

,
.

...

, (
. ..), . [502, . 160].
,

.

, (. 348, . 2)
: ...

,
, ,
[51, . 233].

,

. , 70- ,
,
,

( , ..)
.

, ,
, , -
, .
, ,
,
[19,
. 102].

:
, ,
,

,
. ,
, ,
(1976/77) ,
, 35 15 . 161

225

[339, . 238],
10 [339, . 240],
, (!)
[339, . 245].
, ,
, -
.

- , 1976 .


,
-
, , .

25 1977 ., ,
,
,
[19, . 102].
,

,
-
- .
-
.


, ,
,
, ,
, ,
, -

.
, , ,
, .,

( , , ..),
, 226

,
.

,

- ,
( )
. , 1964 .
[339, . 237],
1985 . [339, . 2 3 3 - 2 3 4 ] , 1980 .

[339, . 245].

,
. 1972 .
, ,
, , ,
[339, . 233234].
, ,
.
1961 1970 .
,
. ,
1961 .
,
1965 . ,
.
,
(, , ) .


, ..
. ,
,
26 1968 .
[339, . 234].
.
,
,
1978 ., 75%
,
, [339,
. 234235].
15*

227


, .
1970 .
20%
(,
100%) [339, . 235].
.
1947 . ,

, 30 , 1978 .,
,

( )
1 1980 . [339, . 235236].
[] ,
1957 .,
(
).
, ,

,
, ,
..
, 1964 .,
,

.
.
,
,
,
,

[339, . 238].
,

,
1975 .,
, 1977 . [339, . 238].

,
1948 .,
1950 .
1960 .,
60- , , 228



[391, . 502].
, , ,
15% ,
, , ..

[339, . 242], ,
.
1948 . ,
,
, -
.
,
,
, . 1971 .

[339, . 244].

,
: ( ), ,
,
[339, . 244].
( ),



[339,
. 244].
1977 .
,

[339, . 244].
60-
,
[391, . 636] ,
,

,
,
[339,
. 239].
229

,
: 1978 . 80
90% , 50
75% 40%
, [339,
. 239].


, ,
,
[391,
. 814815J.
,
,
: 1957 ., .. ,
,
, 80-
,
,
[339, . 240].
, 20
, 1966 .,


1967 .,
[]
, 1969 .
,
, ,
, ,
, , -,
, ,
, , .


,
.

,
,
.
,
,
(
Gazette), . [339, . 248].
230



,
.

( 1978 .) , 75%
[339, . 249250].

. ,
,
80-

[339, . 250].

1965 .,
1975 .,

[339, . 246].
1968 .

.
,
[339, . 246].
1971 .
[339, . 246].

1972 .
10 ,
.
1975 .

,
. 26 1978 .
,

[339, . 247248].
,
,
,
.
,
,
.
:
, 231

. ,
63,28%,
()
52 55%, ()
48,57% [444, . 149150].
,
. , (..
) - 60%,
48 52% [44,
. 151].
,
.

.

.
,
. ,
,
3 / 5 (, 59
61%) ,
*/ 5 ( 19 22%),
2%
[444, . 152].
,
,
(. . 51).
51



( 19741975 .), . [444, . 151]

(
)

49,39

48,5

47,34

46,73

59,4

60,69

53,28

52,42

()

60,08

52,45

69,8

60,54

0,68

6,47

6,27

6,81

22,28

23,09

1,99

21,37

22,22

23,08

38,18

39,6

232


, , ,

,
.

. 1968 .
,
,

.
,
, -
.
, ,
,
, ,
, , ,
,
.
,
, , ,
,
,
[339, . 245246].
,

,
,
. ,
, ,

.
( ,
) ,

( ,
) [339, . 238240, 244245, 249
250].

,
-, ,
, , .

233




, .
,
,
: ,
,
. ,
( 720 .,
1981 .),
, , .
60-
,
, [391, . 554].

. ,
, , ; , -,
, , 1981 .,
4,2 . , ,
.
,
, ( ),
1956 . ,
1956 . .

[391, . 701].
.

, ,
, . ,

,
, ,
,
. , (,
, ) 1979 .

,
...
, ,
[The Times of India. 12.02.1979].
234


,

, ,

- .

, ,

(, , ). ,
1963 .
(
), ,
, .
,

,
,
[493, . 241].

( ),
, ,
[493, . 253].
.



.
.
,

, ,
.

,
,
: ,
;
( ),
, .
, (, 235

, ) ,


, , ,

,
, , ,
- ,

,
[300, . 186]. 70-
, , , ,

,
[300, . 233].
80- , , :
, 1980 .
[-. 12.07.1980],
1989 .
[The Times of India.
04.10.1989].

, ,

.

- ,
,
. ,

, (
),
,
.
,
,
, ,
.
,
,
.

, ,
XX .,
236

40- 60- ,
1966 .
,
1972 .,

[100, . 154163].



, ..
,
, , , ,
(
) ,
.. , , [100, . 127,
140141].

, , , ,
,

,
,
-
,
. , , ,

,
,
( , ..).
.

,
.


,
( )
,

.
,
.
237

100 ,
95 ,
.

, ,
.
,
(-),
,
, ,

.
, ,
,
I (- ), 1975 . .


, .. .

: II 1976 . III
1983 .
,
, 1978 .
..,
,
.
, ... ,
( .
..), , ,
[Hindustan Times. 25.02.1978].


, .
,
- ,
. , -,
,
-
.
,
1955 .
,
, 238

,
,
, ,


[502, . 106],
,
.
, ,
,
, - ,

.
,
, - .
-
. ,
1961 .
- .
,
.
, ,

,
1960 .,
.

,
,
. , ,
.
:
(, ,
,
;
;
- ).

.


, ,
,

,
,

- ,
,
, , ,

:

,
.

,
, 240

, , , , ,
, , ,
.
:
,
.
, ,

, - ,
40-
,
.
(
) ,

.
,
, ,
,
( , , , ..),
- .


, ,
,
, .
,
, ( ).
,
,
-,
. ,
,
.

:
.
,
, ,
.
.
,
- ,

/ 2 1 6 . 161

241

.
.

, ,
,
,
,
.


,
,
.


,
. ,
(
), -
.

,
.
.

,
,

; ,
, , , ,
,
( ), -
.

,

.

70- 80- ,
,
. 90-
.

,
, 242

,
, ,
.

, ,
.


.
,
,
.
, ,

.
, ,

. ,
- ,
.
, , , -
, ,
.

,
,
.

,
,

,
, -:
,
, (. 345
) (. 210),

(. 29),

(. 30),
,
(. 29, . 2; . 30, . 2) ..

, V216*

243

.
,
,
, ^
,

.
,
-

, ,
(
)
.
, -,
. ,
, ,
,

.

AL
BSO(A)S
CIL
UAL
IL
JAS
JRAS

American Anthropologist
Anthropological Linguistics
Bulletin of the School of Oriental and African Studies
Contemporary Indian Literature
International Journal of American Linguistics
Indian Linguistics
The Journal of Asian Studies
Journal of the Royal Asiatic Society
244

I.
1. . .
., 1975.
2. . .( 1970.
3. .., .. . ., 1973.
4. .. . ,
. .., 1935.
5. .. - . - . . ., 1937.
6. .. . . . 7.
.., 1939.
7. .. (, ). ., 1934.
8. .. .
. . . 4. ., 1954.
9. .. . ., 1972.
10. .. : ,
. . ., 1970.
11. .. . ., 1984.
12. .. . ., 1963.
13. .. .
. 1941, 2.
14. ..
. . ., 1965.
15. .. . ., 1984.
16. .. . , 1967.
17. . . 18. , 19551969.
18. . ., 1960.
19. .. (
.). ., 1982.
20. P.P. . .
. 3. ., 1961.
21. ., . . . , 1967.
22. .. . ., 1978.
245

23. .. . .,
1971.
24. .. . ., 1963.
25. ..
. ., 1970.
26. .., ..
. . ., 1972.
27. ..
. ., 1976.
28. .. . ., 1977.
29. A.M.
. ., 1948.
30. A.M. . . 1963.
31. A.M. .
. ., 1965.
32. A.M. .

. , 1970.
33. A.M., .. (
1961 .).
. . XIV. . 3. ., 1972.
34. ..
. : . ., 1974.
35. : .
. . 1986.
36. .. . . 1958, 13.
37. .. XVIII .
... , 61. ., 1963.
38. .. . .
. XIX. . 4. ., 1977.
39. .. XVIII XIX . ., 1961.
40. .. , , . ., 1960.
41. : . ., 1974.
42. . ., 1968.
43. ( .). ., 1964.
44. .. . ., 1968.
45. ..
. , 1967.
46. . . ., 1974.
47. .. - .
., 1978.
48. .. . :
. ., 1974.
49. .. . , 1982.
50. .. .
. ., 1970.
51. ( ). ., 1965.
52. . , 1977.
246

53. .
. . ., 1967.
54. . ., 1963.
55. - .
, 1977.
56. . ., 1977.
57. . ., 1982.
58. .. . . 1976.
59. . . 1961.
60. . ., 1959.
61. . . 6. . , 1972.
62. . . 7. . . 1975.
63. . ., 1969.
64. .. . ., 1965.
65. A.M.
. . , 1959.
66. . ., 1972.
67.
. ., 1970.
68. . . 1983.
69. .. . ., 1977.
70. .. .
. . XIV. . 3. ., 1972.
71. ..
1971 . . . XIV. . 3. , 1972.
72. .. . ., 1981.
73. .. . ., 1976.
74. .. . ., 1963.
75. .., .. ( .). M.f 1954.
76. A.M. . . .
. ., 1970.
77. A.M. . .,
1980.
78. . ., 1965.
79. .
. . 1951.
80. . . 1975.
81. .. . ., 1978.
82. .. .
-
. ., 1966.
83. ..
. ., 1976.
84. . . V . . 1967.
85. . . XII. . . 2.
., 1972.
86. . . XIV. .
. 3. ., 1972.
247

87. . . XIX. .
. 4. , 1977.
88. . ., 1981.
89. ..
. . ., 1972.
90. . ., 1985.
91. ..
. .( 1979.
92. . (
). : . ., 1971.
93. .. ( ). ., 1961.
94. . . (
.). ., 1977.
95. . ( ). .,
1960.
96. .. . . ., 1968.
97. .. . ., 1965.
98. . ( ):
. . . XIX.
, 1977.
99. . . ., 1969.
100. .
( 1947 .). ., 1978.
101. .
. 19851986. . ., 1987.
102. .
( ).
. . 1967.
103. . -. .
, 1968.
104. . .
. ., 1969.
105. . - . .
1972, 9.
106. .
. ( ).
., 1971.
107. .
. .
. 1974.
108. . . ., 1983 ().
109. .
. .
, 1976.
110. .
. ., 1981 ().
111. .
. . 1968, 2.
248

112. .
. . ., 1983.
113. .. . . 1972,
9.
114. ..
. . ., 1970.
115. .. .
. M.f 1985.
116. .. ( XVII .).
, 1974.
117. . ( .). . 1956.
118. .. . ., 1976.
119. .. ?
. ., 1967.
120. . . 1968.
121. . ., 1977.
122. - . ., 1977.
123. . ., 1967.
124. ..
. . ., 1979.
II.
125. . - ( ). , 1926.
126. .
( ).
, 1971.
127. ().
128. ().
129. . (
). , 1966.
130. . : ( :
). , 1965.
131. ().
132. ().
133. ().
134. ().
135. ().
136. . , 1950.
137. . :
( ).
(). . 1972.
138. . (
). . 1944, 110.
139. . (
). . 1944,
110.
17 . 161

249

140. . (
). , 1962.
141. ().
142. . (
). , 2009 (1952).
143. ().
144.
(
). , 1970.
145. . ( ). , 1966.
146. . (
). 2-. , 1957.
147. . (
). . 1944, 110.
148. . ( ). , 1960.
149. .
(-
). . 17, 1993 (1936).
150. ( ). , 1985.
151. .
(
). , 1973.
152. . :
( : ). , 1965.
153. . ( ). . I, II.
, 1966.
154. ( ). -, 1983.
155. . ( ). , [..].
156. .
( ). , 1972.
157. . (
). , 1976.
158. . ( ). , 1965.
159. . (
). , 1958.
160. ().
161. (, [] [
] ). . 1964, .
162. (, [] [
] ). . 1964, 12, .
163. . :
( : ). , 1965.
164. , .
(- ). , 1979.
165. .
( ). , 1952.
250

166. . - (
). 6- . (. .). , 1956.
167. . . .
1962, 2.
168. - (, []
). . 1944, 110.
169. (, [] ). (). 19851986, 1.
170. - ().
171. .
(
). . 1960, 3.
[72. . ( ). , 2007
(1951).
[73. . (
). , [..].
[74. . ( ). , 1954.
[75. . ( ).
4- . , 1953.
176. . 1947 - (
1947 .). . 1965, 33.
.77. . ( ). ,
2009 (1952).
78. . : ( : ). , 1969.
79. . (125
). -. , 1948.
80. . (
). , 1956.
81. . (
). , 1948.
82. . (
). , 2014 (1958).
83. . (
). , 1957.
84. . - (
). , 1960.
85. . (
). , 1972.
86. . (
). , 1960.
87. . ( [] ).
. 1966, 35.
88. . ( ).
. 1974, 3.
89. . (
). . , 1964.
7*

251

190. ().
191. . -: ( : ).
(- ). 1. , 1966, . 8183.
192. . ( ). , 1928.
193. . ( ). (), 2008 (1951).
194. . (
). . 1963, 3.
195. .
( ). , 1942.
196. . :
( : ). , 1965.
197. . (
). . 1965, 34.
198. . .
. 22.05.1966.
199. ().
200. ().
201. . (
). , 1953.
202. . , 1. --
( , . 1. ).
, 1963.
203. . , 2 ( ,
. 2). , 1965.
204. . - (
). . 26, . 1956.
1957.
205. .
( []
). , 1953.
206. . (
). , 1968.
207. . ( ). 2- .
, 1957.
208. . . , . ,
2004 (1947).
209. . (
). -. 17.09.1978.
210. (, []
). . 1964. 1965.
211. . ( ). 5- .
, 2013 (1956).
212. . -
( :
). . 1971, . 26, 12.
213. . . , 1966.
214. . ( ). , 1961.
252

215. . ( ).
. , 1954.
216. .
( ). , 1977.
217. . (
). , 1954.
218. . (
). , 1965.
219. . - (
[] ). , 1886.
220. .
( ). , 1955.
221. .
( ). , 1963.
222. . -
(
). . 1974, 2.
223. . - (
). , 1964.
224. . (
). . 1966, 36.
225. .
(
[]
). . 1975, 34.
226. . (
). , [..].
227. . ( ). 9- .
, 2013 (1956).
228. . ( ). 6- .
, 2011 (1954).
229. . - (
). , 1955.
230. . (
). 2- . , 2012 (1955).
231. Mump.
( ). , 1969.
232. . (
). . 1976, . 32, 5.
233. . (
). . 1944, 110.
234. . 1947 ( 1947 .). . 1966, 35.
235. . - ( ). ,
1965.
236. ().
237. . (.
.). , 1950.
253

238. ().
239. . - ( ). , 1967.
240. . (
). . 1944, 110.
241. . (
). , 2011 (1955).
242. . (
[] ). -, 1976.
243. . (
). , 1956.
244. . ( ). , 1946.
245. . (
). , 1954.
246. . 1947
( 1947 .). . 1966, 33.
247. . (
). , 1954.
248. . (
). , 1961.
249. . : - - ( :

). , 1977.
250. . (
). 1968.
251. . : , (: ,
). , 1966.
252. - (, [
] ).
, 1966.
253. ( ). , 2009
(1952).
254. ( ). , 1951.
255. ().
256. (, []
[- ]). , 2011 (1953).
257. . : (
: ). , 2025 (1968).
258. . (
, [] ). ,
1962.
259. . : (
[] : ). , 1962.
260. . : - (:
). , 1960.
254

261. . - -
(
). , 1971.
262. . (
). . , 1983.
263. . , (
). .
-, 1983.
264. . (
). . 1965, 34.
265. . (
). . , 1959.
266. . ( ).
, 1959.
267. . (
). , 1960.
268. ().
269. ().
270. . ( [
] ). , 2013 (1956).
271. . ( ). , [..].
272. . . . 1964, .
273. : (
. , ).
(..), 1974.
274. , .
( ). , 1950.
275. .
( ). , 1968.
276. . (
). , 1953.
277. . - (
). (), 1964.
278. . ( ). , 1954.
279. . ( ). 9- . ,
2010 (1953).
280. . ( ). , 1951.
III.
281. Abraham A.I. UPSC Examination Reform. The Times of India.
04.01.1980.
282. Aggarval C. The Progress of Education in Free India. Delhi, 1966.
283. The [First] All India Educational Survey. N.Delhi, 1960.
284. The [Second] All India Educational Survey. Panaji, 1967.
285. The [Third] All India Educational Survey. Languages and Media of
Instruction in Indian Schools. N.Delhi, 1981.
286. The [Fourth] All India Educational Survey. N.Delhi, 1982.
255

287. [The Fifth) All India Educational Survey. N.Delhi, 1989.


288. Ambedkar B.R. Thoughts on Linguistic States. Aurangabad, 1955.
289. Amrita Bazar Patrika (Calcutta).
290. Bailey T.G. Studies in North Indian Languages. L., 1938.
291. Bailey T.G. Urdu: the Name and the Language. JRAS. 1930.
292. Barannikov A.P. Modern Literary Hindi. BSOS. 1936, vol. 8, pt. 23.
293. Barns M. The Indian Press. Liverpool, 1940.
294. Baruah U.L. This is All India Radio. N.Delhi, 1983.
295. Bharat year-book (10th ed.). Delhi, 1960.
296. Bhatnagar R.R. The Rise and Growth of Hindi Journalism. Allahabad, 1947.
297. Bhatnagar Y.C. Dynamics of Bilingualism and Nationality Question: A
Case Study of USSR and India. Delhi, 1985.
298. Bhatnagar Y.C. Indian Bilingualism: An Overview. The Indian
Bilingualism. Agra, 1977.
299. Bopegamage A. Delhi. A Study in Urban Sociology. Bombay, 1957.
300. Brass P.R. Language, Religion and Politics in North India. L., 1974.
301. Bright W. Linguistic Change in Some South Indian Dialects.
Linguistic Diversity in South Asia. N.Y., 1960.
302. Bright W. Sociolinguistics. The HagueParis, 1966.
303. Castle E.B. Principles of Education for Teachers in India. L., 1969.
304. Census of India 1961. Vol. 1. Part 2-C(ii). Language Tables. Delhi, 1964.
305. Census of india 1971. Census Centenary Monograph 10. Language
Handbook on Mother Tongues. N.Delhi, 1972.
306. Census of India 1971. Series I. Paper 1 of 1971. Provisional Population
Tables. Delhi, 1971.
307. Census of India 1971. Series I. Part H-C(i). Social and Cultural Tables.
N.Delhi, 1977.
308. Census of India 1971. Series I. Language Monograph. Grammatical
Sketches of Indian Languages with Contemporary Vocabulary and
Texts. Delhi, 1975.
309. Census of India 1981. Series I. Paper 1 of 1982. Final Population Totals.
Delhi, 1982.
310. Census of India 1981. Series I. Paper 3 of 1981. Provisional Population
Totals. Workers and Non-Workers. N.Delhi, 1982.
311. Census of India 1981. Series I. Paper 1 of 1987. Households and
Household Population by Language Mainly Spoken in the Household.
Delhi, 1987.
312. Census of India 1981. Series 18. Rajasthan. Paper 1 of 1981. Supp
lement. N.Delhi, 1981.
313. Central Institute of Indian Languages. Mysore, 1980.
314. Chanana D.R. The Sanskritist and Indian Society. Enquiry. New
Series. Vol. 2, 2 (Old Series 2). N.Delhi. 1965.
315. Chatterjee K.K. English Education in India: Issues and Opinions. Delhi,
1976.
316. Chatterji S.K. Calcutta Hindustani. A Study of a Jargon Dialect.
Select Papers. Vol. 1. New Delhi, 1972.
317. Chatterji S.K. India: Language Problems. Select Papers. Vol. 1. New
Delhi, 1972.
256

318. Chatterji S.K. Languages and Linguistic Problem of India. 3nd ed. L.,
1945.
319. Chatterji S.K. Languages and Literatures of Modern India. Calcutta,
1963.
320. Chatterji S.K. A Note of Dissent. Report of the Official Language
Commission. New Delhi, 1957.
321. Chatterji S.K. The Oldest Grammar of Hindustani. IL. 1935, vol. 5, pt. 4.
322. Chatterji S.K. A Roman Alphabet for India. Select Papers. Vol. 1.
N.Delhi, 1972.
323. Chatterji S.K. Select Papers. Vol. 1. N.Delhi, 1972.
324. Chaturvedi M.G., Mohale B.V. Position of Languages in School
Curriculum in India. N.Delhi, 1976.
325. Chaube S.P. A Survey of Educational Problems and Experiments in
India. Allahabad, 1965.
326. Chaudhuri N.C. The Continent of Circe, an Essay on the Peoples of
India. L., 1965.
327. Clair Tisdal N.S. A Conversation Grammar of the Hindustani Language.
L., 1911.
328. Contractor M.K. Our Language Problem and Unity of India. Surat, 1982.
329. Current Trends in Linguistics. Vol. 5. The HagueParis, 1969.
330. Das Gupta J. Language Associations in India. Language Planning
Processes. The Hague, 1977.
331. Das Gupta J. Language Conflict and National Development. Berkeley,
1970.
332. Das Gupta J. Language Planning in India-Authority and Organi
zation. Language Planning Processes. The Hague, 1977.
333. Davidson T.T.L. Indian Bilingualism and the Evidence of the Census of
India 1961. Lingua. 1969, vol. 22, 2, 3.
334. Desai M.P. The Hindi Prachar Movement. Ahmedabad, 1956.
335. Dikshit S.S. Nationalism and Indian Education. Delhi, 1966.
336. Distribution of Languages in States and Union Territories in India.
Mysore, 1973.
337. Dua HP. Language Planning in India. N.Delhi, 1985.
338. Duggal K.S. Indian Broadcast Media Yearbook. N.Delhi, 1982.
339. Dvivedi S. Hindi on Trial. N.Delhi, 1981.
340. The Economic Times (N.Delhi).
341. Education in India 195354. Report. N.Delhi, 1956.
342. Education in India 196061. Vol. 1. Report. Delhi, 1966.
343. Education in India 196364. Education and National Development.
Vol. 1. Report. Delhi, 1968.
344. Ekka F. Language Loyalty and Maintenance among Kuruxs. Lan
guage Movements in India. Mysore, 1979.
345. Emeneau M.B. India as a Linguistic Area. Language. 1956, vol. 3,
1.
346. Enquiry (N.Delhi).
347. Ferguson . The Language Factor in National Development. AL.
Vol. 4, 1, Jan. 1962.
348. Forbes D. A Grammar of the Hindustani Language. L., 1846.
257

349. Forbes D. The Hindustani Manual. L., 1896.


350. Fridhch P. Language and Politics in India. Daedalus. 1962, vol. 91,
3.
351. Gandhi K. Issues and Choices in Higher Education, a Sociological
Analysis. Delhi, 1977.
352. Gandhi M.K. Thoughts on National Language. Ahmedabad, 1956.
353. Garvin PL. The Standard Language Problem. AL. 1959, vol. 1, pt. 3.
354. Ghosh A.K. The Movement for Linguistic States and the Struggle
against Bourgeous Nationalism. New Age, May, 1954.
355. Gokak V.K. English in India: Its Present and Future. N.Delhi, 1964.
356. Gopal R. Linguistic Affairs of India. Bombay, 1966.
357. Greaves M.A. Education in British India, 16981947. L., 1967.
358. Grierson G.A. Linguistic Survey of India. Caltutta, 19041927.
359. Grierson G.A. Linguistic Survey of India. Vol. 1, pt. 1. Introductory.
Calcutta, 1927.
360. Grierson G.A. Linguistic Survey of India. Vol. 5. Indo-Aryan Family.
Eastern Group, pt. 2. Specimens of the Bihari and Oriya Languages.
Calcutta, 1902.
361. Grierson G.A. Linguistic Survey of India. Vol. 6. Indo-Aryan Family. Modiate Group. Specimens of the Eastern Hindi Language. Calcutta, 1904.
362. Grierson G.A. Linguistic Survey of India. Vol. 9. Indo-Aryan Family,
Central Group, pt. 1. Specimens of Western Hindi and Panjabi. Cal
cutta, 1916.
363. Grierson G.A. Linguistic Survey of India. Vol. 9. Indo-Aryan Family,
Western Group, pt. 2. Specimens of Rajasthani and Gujarati. Caltutta,
1904.
364. Grierson G.A. SeVen Grammars of the Dialects and Subdialects of the
Bihari Language, pt. 1. Introductory. Calcutta, 1887.
365. Gumperz J.J. Dialect Differences and Social Stratification in North
Indian Village. AA. 1958, vol. 60.
366. Gumperz J.J. and Naim CM. Formal and Informal Standards in Hindi
Regional Language Area. UAL. 1960, vol. 26, pt. 3, 3.
367. Gumperz J.J. Hindi-Punjabi Code-Switching in Delhi. Proceedings of
the 9th International Congress of Linguistics. Massachusetts, 1962.
368. Gumperz J.J. and Das Gupta J. Language, Communication and Control
in North India. Language in Social Groups. Princeton, 1971.
369. Gumperz J.J. Language Problem in the Rural Development of North
India. JAS. 1957, vol. 15, 2.
370. Gumperz JJ. Linguistic and Social Interaction in Two Communities.
AA. 1964, vol. 66, 2.
371. Gumperz J.J. Some Desiderata in South Asian Areal Linguistics.
Studies in Indian Linguistics. PadnaAnnamalainagar, 1968.
372. Handa R.L. History of Hindi Language and Literature. Bombay, 1978.
373. Handa R.L. Missing Links in Link Language. N.Delhi, 1983.
374. Harrison S. India. The Most Dangerous Decades. Princeton, 1960.
375. Himkar C.M. Spelling Erros in Hindi: Analysis, Causes and Cures.
Shiksha. 1962, 2.
376. Hindustan Times (N. Delhi).
258

377. Hoernle R.A. A Comparative Grammar of the Gaudian Langueges. L.r


1880.
378. Hooper J.S.M. Bible Translation in India, Pakistan and Ceylon. 2nd ed.
Oxf.( 1963.
379. Hymes D. Language in Culture and Society. N.Y., 1964.
380. India, a Reference Annual 1955. Delhi, 1955.
381. India, a Reference Annual 1962. N.Delhi, 1963.
382. India, a Reference Annual 1979. N.Delhi, 1979.
383. India, a Reference Annual 1983. N.Delhi, 1983.
384. India, a Reference Annual 1986. N.Delhi, 1986.
385. India, a Reference Annual 1989. N.Delhi, 1989.
385a. India, a Reference Annual 1991. N.Delhi, 1992.
385b. India a Reference Annual 1995. N.Delhi, 1996.
386. Indian Express (Delhi).
387. Indian Linguistics (Poona).
388. Indian Literature (Bombay).
389. Indian Literature (N.Delhi).
390. The Indian PEN.
391. Indian Year Book of Education (19471961). 1st Year Book. Part 2.
States Programmes. N. Delhi, 1968.
392. The International Year Book and Statesmen's Who's Who 1987. Suffolk
(England), 1987.
393. Ishwaran R. Multilingualism in India. Studies in Multilingualism.
Leiden, 1969.
394. Jafri Ali Sardar. Why two literary forms Urdu and Hindi (a Short
Supplementary Note...). Indian Literature (Bombay). 1953, 1,
3046.
395. Jaiswal M.P. A Linguistic Study of Bundeli (A Dialect of Madhyadesha).
Leiden, 1962.
396. Jayaram N. Colonial Legacy, Neo-Colonial Dependency. Mainstream.
1985, vol. 23, 35, April 27.
397. Jevoor S.V. Aims and Objectives of Indian Education. Bombay, 1971.
398. Jha R. Failures on Language Front. The Statesman. 17.09.1987.
399. Jha R. The Problem of Maithili. Indian Literature. (N. Delhi). 1969,
vol. 12, 4.
400. John V.V. Education and Language Policy. Bombay, 1969.
401. Joshi K.C. The Making of Hindi. Shiksa. 1961, 3.
402. Journalism in Modern India. Bombay, 1954.
403. Kachru B.B. Code-Mixing as a Verbal Strategy in India. International
Dimensions of Bilingual Education. Wash., 1979.
404. Kachru B.B. The Englishization of Hindi: Notes on Language Rivalry
and Language Change. Linguistic Method. The Hague, 1979.
405. Kachru B.B. Indian English: A Sociolinguistic Profile of Transplanted
Language. Studies in Language Learning. Urbana, 1976.
406. Kachru B.B. The Indianization of English. L., 1982.
407. KamatA.R. The Educational Situation in India. N.Delhi, 1973.
408. Karve I., Ranadive J.S. The Social Dynamics of a Growing Town and its
Surrounding Area. Poona, 1965.
259

409. KaulJ.M. Problems of National Integration. N.Delhi, 1963.


410. Kelkar M.G. Linguistics and Language Planning in India. Poona, 1969.
411. Kelley G. The Status of Hindi as Lingua Franca. Sociolinguistics. The
HagueParis, 1966.
412. Kellogg S.H. A Grammar of the Hindi Language. L., 1875.
413. Keravalla G.J. Language Problems and Policies in India and the USSR.
Delhi, 1979.
414. Kochhar S.K. Pivotal Issues in Indian Education. N.Delhi, 1981.
415. Kodesia K. The Problems of Linguistic States in India. Delhi, 1969.
416. Kripalani K. Modern Indian Literature. Bombay, 1968.
417. Krishnamurti Bh. Bilingualism and Social Dialects in Telugu. Zbornik
radova. 1972.
418. Kumar K. Journalism in Bihar. Patna, 1971.
419. Kumar VS. How to Echieve Universal Literacy. New Age. 02.09.1989.
420. KumaramangaJam S.M. India's Language Crisis. Madras, 1965.
421. Kundu C.L. Adult Education: Principles, Practice and Prospects.
N.Delhi, 1984.
422. Language and Society in India. Simla, 1969.
423. Language Movements in India. Mysore, 1979.
424. Language Problems of Developing Nations. N.Y., 1968.
425. Lebedeff H. A Grammar of the Pure and Mixed Dialects Spoken in All
the Eastern Countries, Methodically Arranged at Calcutta. L., 1801.
426. Le Page R.B. The National Language Question. Linguistic Problems of
Newly Independent States. L., 1964.
427. Linguistic Diversity in South Asia. UAL. 1960, vol. 26, 3, pt. 3,
paper 13.
428. Linguistic Minorities and Literacy: Language Policy Issues in Deve
loping Countries. ., 1984.
429. Linguistic and English Language Teaching. Poona, 1965.
430. Link (N.Delhi).
431. Lulla B.P., Murty S. Essential Problems of Indian Education. Agra, 1971.
432. Machve P. Writers Within the Walls of Language. Asian Review.
1968, vol. 2, 1, Oct.
433. Maheshwari H. History of Rajasthani Literature. N.Delhi, 1980.
434. Mainstream (N.Delhi).
435. Majumdar A.K. Problem of Hindi. A Study. Bombay, 1965.
436. Malaviya H.D. Village Panchayats in India. N.Delhi, 1956.
437. Mali M.G. Adult Education in India. N.Delhi, 1984.
438. Manorama Yearbook 1984. Kottayam, 1984.
438a. Manorama Yearbook 1992. Kottayam, 1992.
438b. Manorama Yearbook 1993. Kottayam, 1993.
439. Mass Media and Adult Literacy. N.Delhi, 1966.
440. Mazundar S.N. Marxism and the Language Problem in India. N.Delhi,
1970.
441. McCormack W. Social Dialects in Dharwar Kannada. Linguistic
Diversity in South Asia. N.Y., 1960.
442. Mehta A., Patwardhan A. Communal Triangle. Allahabad, 1942.
443. Mishra J. The Case of Maithili before Sahitya Akademy. N.Delhi, 1963.
444. Misra B.G, Dua H.R. Language Use in Himachal Pradesh. Mysore, 1980.
260

445. Misra B.G. Studies in Bilingualism. (A Study of the Characteristics of


Hindi as Written by Speakers of South Indian Languages.) Mysore, 1976.
446. Mishra J. A History of Maithili Literature. Vol. 1. Allahabad, 1949.
447. Mishra J. A History of Maithili Literature. Vol. 2. Allahabad, 1950.
448. Mishra J. History of Maithili Litearature. N.Delhi, 1976.
449. Monier Williams. A Practical Hindustani Grammar. New Edition. L.f 1868.
450. Mukerji S.N. Education in India. Baroda, 1957.
451. Mukherji S. and Ishtiaq M. Dialects of Bihar: Sociolinguistic Study.
Patriot. 18.12.1987.
452. The Nagari Memorial. Hirak Jayanti Granth. Kashi, 2001 (1953).
453. Naik J.M. Policy and Performance in Indian Education 19471974.
N. Delhi, 1975.
454. Naipal V.C. An Area of Darkness. L., 1968.
*
455. Nalanda Yearbook. Calcutta, 1958.
456. Narula S.S. Scientific History of the Hindi Language. Delhi, 1955.
457. Natarajan J. History of Indian Journalism. N. Delhi, 1955.
458. National Herald (Lucknow).
459. National Literacy Mission. N. Pelhi, 1985.
460. Nehru J. Language Problem in India. CIL. 1963, vol. 3, 10, Oct.
461. New Age (N.Delhi).
462. On the Formation of the Hindustani Nation and the Problem of its
National Uanguage. Indian Literature. (Bombay), 1953, 1, 130.
463. Organiser (Delhi).
464. Pakistan Times (Karachi).
465. Pandit P.K. Sanskritic Clusters and Caste Dialects. IL. 1963, vol. 24.
466. Panikkar K.M. Geographical Factors in Indian History. 2nd ed. Bombay,
1959.
467. Patriot (Delhi).
468. Pattanayak D.P. Language Curriculum. An Approach to and Structure
of Curriculum in Indian Languages. Mysore, 1977.
469. Pattanayak D.P. Papers in Indian Sociolinguistics. Mysore, 1978.
470. People's Age (N.Delhi).
471. People's Democracy (Calcutta).
472. Pietrzyk A. Problems in Language Planning. The Case of Hindi.
Contemporary India. L., 1964.
473. Pillai M.S. Caste Isoglosses in Kinship Terminology. AL. 1965, vol. 7.
474. Platts J.T. A Grammar of the Hindustani or Urdu Language. L., 1874.
475. Prakash P. Language and Nationality Politics in India. Madras, 1973.
476. Prasad N.R. The Language Issue in India. Delhi, 1972.
477. Press and Advertisers' Year Book. N.Delhi, 1979.
478. Press in India. Pt. 1. New Delhi, 1971.
479. Profiles of Indian Education. Bombay, 1971.
480. Rajya Sabha Proceedings. N.Delhi, 1976.
481. Ram M. Hindi against India. The Meaning of DMK. N.Delhi, 1968.
482. Ramanathan G. Educational Planning and National Integration. N.Y.,
1965.
483. Ramanujah A.K. The Structure of Variation. Structure and Change in
Indian Society. N.Y., 1968.
261

484.
485.
486.
487.

Rangari . Indian Caste System and Education. N.Delhi, 1984.


Ray PS. Language Standardization. The Hague, 1963.
Report of the All India Lalnguage Conference. Calcutta, 1958.
Report of the Commission on the Hill Areas of Assam 19651966.
Delhi, 1966.
488. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities (1st Report).
Delhi, 1959.
489. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities (2nd Report).
Delhi, 1960.
490. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities. (3d Report).
Delhi, 1961.
491. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities (4th Report).
Delhi, 1962.
492. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities (5th Report).
Delhi, 1963.
493. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities (6th Report).
Delhi, 1965.
494. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities (7th Report).
Delhi, 1966.
495. Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India (14th
Report for the Period July 1971 to June 1972). Allahabad, 1972.
496. Report of the Committee on Broadcasting and Information Media.
N.Delhi, 1966.
497. Report of the Committee on Emotional Integration. N.Delhi, 1962.
498. Report of the Committee of Parliament on Official Language. N.Delhi,
1959.
499. Report of the Committee on the Medium of Instruction at the
University Stage. Delhi, 1948.
500. Report of the Education Commission 19641966. N.Delhi, 1967.
501. Report of the Enquiry Committee on Small Newspapers. N.Delhi, 1966.
502. Report of the Official Language Commission 1956. N.Delhi, 1957.
503. Report of the Sanskrit Commission. N.Delhi, 1955.
504. Report of the Secondary Education Commission 19521953. N.Delhi,
1955.
505. Report of the Seminar on Literacy. N.Delhi, 1962.
506. Report of the States Reorganisation Commission. N.Delhi, 1955.
507. Report of the University Education Commission. Delhi, 1951.
508. Report of the Uttar Pradesh Language Committee. Lucknow, 1963.
509. Rice FA. Study of the Role of the Second Language in Asia, Africa and
Latin America. Wash., 1962.
510. Sahaya S.N. The Teaching of English in India. Patha, 1956.
511. Saihgal's Hindustani Grammar. 15th ed. Simla, 1947.
512. Saini S.K. Development of Education in India. Delhi, 1980.
513. Saksena B. Evolution of Awadhi. Allahabad, 1937.
514. Samuel H. Journalism by Radio. Journalism in Modern India.
Bombay, 1954.
515. Seetharamu A.S., Usha Devi. Education in Rural Areas. Constraints and
Prospects. Bangalore, 1985.
262

516. Shan A.B. The Great Debate: Language Controversy and University
Education. Bombay, 1968.
517. Shanker U. Education of Indian Teachers. N.Delhi, 1984.
518. Sargent J. Society, Schools and Progress in India. Oxf., 1968.
519. Sarker A. Handbook of Langluages and Dialects of India. Calcutta,
1964.
520. Segal R. The Crisis of India. Middlesex (England), 1965.
521. Sharma O.D. Literacy Trends. The Economical Times. 20.01.1989.
522. Sharma O.P. Universal Literacy. A Far Cry. The Economical Times.
20.02.1989.
523. Shrimali K.L. A Search for Values in Indian Education. Delhi, 1971.
524. Shukla H., Khan V.H. A Survey of Arabic Words in Middle India. Allissan al-arabi. 1984, 20.
525. Shukla R. Language Policy of All India Radio. Allahabad, 1944.
526. Singh M.P. A Student's History of Educational Thought. Vol. 1 (Educa
tors). Amritsar, 1957.
527. Singh V.P. Spoken (basar) Hindi/Hindustani in Shillong. Abstracts
of the Papers III International Conference on South Asian Languages
and Linguistics. Mysore, 1982, Jan.
528. Sinha A.K. Mass Media and Rural Development. N.Delhi, 1984.
529. Siqueira T.N The Education in India. 4th ed. Oxf., 1952.
530. Srinivas M.N. Social Change in Modern India. N.Delhi, 1966.
531. Srivastava G.N. The Language Controversy and the Minorities. Delhi,
1970.
532. Srivastava R.N. Indian Bilingualism: Myth and Reality. Indian Bilingualism. Agra, 1977.
533. Srivastava R.N. Literacy Education for Minorities: A Case Study from
India. Linguistic Minorities and Literacy. ., 1984.
534. The Statesman (N.Delhi).
535. Styler W.E. Adult Education in India. L., 1966.
536. The Times of India (Delhi).
537. Tiwari U. A Dialect of Bhojpuri. Allahabad, 1936.
538. Tiwari U. The Origin and Development of Bhojpuri. Calcutta, 1958.
539. University Development in India: Basic Facts and Figures 19701971.
N.Delhi, 1974.
540. Verma B.N. Contemporary India. L., 1964.
541. Vyas . The Development of National Education in India. Bombay,
1954.
542. Weinreich U. Functional Aspects of Indian Bilingualism. Word. 1957,
vol. 13, 2.
543. Weinreich U. Languages in Contact. Findings and Problems. The
Hague, 1964.
544. White Paper on Indian States. Delhi, 1950.
545. Who's Who of Indian Writers. N.Delhi, 1961.
546. Who's Who of Indian Writers: 1983. N.Delhi, 1983.
547. YadavS.K. Non-Formal Education: A New Policy Perspective. N.Delhi, 1986.
548. Zide N.H. Munda and Non-Munda Austroasiatic Languages. Current
Trends in Linguistics. Vol. 5. The HagueParis, 1969.

I. :





II. :


III. -




3
11
11
22
28
43
68
69
83
95
110
112
163
185
211
240
244
245

Вам также может понравиться