PG137

. - s .
:__:
THIS VCL'J,\;E
DOES NOT CIRCULATE
OUTSIDE Ti iE LIDKARY
L
PATROLOGLE
-""
CURSUS COMPLETUS,
SEU B I B L I O T H E C A D N I V E R S A L I S , I N T E G R A , D M F O R M I S , C O M M O D A . O E C O N O M I C A ,
m m
ss. PATRii, doctorii scriptoriiqii ecclesiasticorim,

81TB L A T M O R U M , 81VB G R & C O R O M ,
QVi i * MJO AFOS70UCO
AD MTATEM INNOCENT11
11! {ANN. 1116) P H O LATINIS,
MT ADCONCILII
FLORBNTINI
TBMPORA (ANN. 1439) FRO GRJtClS FLORUBRUNT :
R E C U S I O
C H R O N O L O G I C A
OMNHJM QUi EXSTITEHE MONUMENTOKIIM CATHOLICiE TRADITIONIS P E R QUINDEGtM PRIORA

ECCLESIJS SiECULA,
UXT4 BR1T10RBS ACCtmATIBSIMAS, WTBR 8B0Q0B NONNULLI8 CODICIBUB MANOSCRIPTlB COLLATAS, PBRQUAM DlLIGRNT U CA8T18ATA \ DI88BRTATION1B08, COMMENTARII8 VARII8QOB LECTIOMIBD8 CONTINENTRR II.LI18TRATA ; 0MNIUU8
OfBRlB08 POBT AHPL188IMA8 ED1T10NE8 QUA TRIBU8 NOV1S81NI8 8iBCOLl8 DBBBNTUR ABSOLUTA8, DBTECTI8
ACCTA ; INDICIBU8 ORRIRARII8 TBL BTIAH ANALYTICI8, 8IN8DL08 81VB TOU08, 8IVB AUCTORES ALICUJUS
MOMRNTI 8UBSBQUENTIBl)8, OOWATA ; CAPITIILIS IMTRA IP8UH TEXTUB RITE DISPOSITIS, RECNON BT TITULIS
8INtlLARUM PAGINARUM MARGlNEM SUPBIMOREM DI8TIRCOBNTIBU8 8UBJECTAMQUB MATBBIAM 818MFICART1BC8, ADORNATA; OPERIBUS COM DUBH8, TOH APOCRYPBIS, ALIQOA VBRO AUCTORITATE IN
ORMRE AD TRADITIOMEM ECCLESlASTICAM POLLENTIBU8, AMPLIPICATA ;

>8 E T QUADRAGWTA IND1CIBOS 8CB OMNI RESPECTU, SCILICBT, ALPflABETICO, CURONOLOGICO, ANALTTICO,
ANALOT.ICO, 8TATISTICO, 8INTHETICO , B T C , R E S ET AUCTORES EXHIBENTIBUS, 1 II NON SOI.UU STUDIOSO , 8ED NEGOTIIS IMPLICATO , ET 81 FORTB SINT , PIGRI8 BT1AN RT IMPERITlS PATEANT OMNE8
68. PATRE8, LOCUPLETATA J 8ED PRJESERTIM DUOBUS INMENS18 BT GENERALIBUS INDICIBUS, ALTERO
SCILIC8T R E R U M , QUO CONSULTO, QUIDQUID RON 80LUM TALI8 TALI8VE PATER, VERUM 1
I1ND8QUI8QUE PATRUM, ABSQUB ULLA BXCEPTIONE, 1N QUODLTBBT THENA 8CRIPSERIT, UNO
IRTUITO CONSPICIATDR; ALTERO SCIUPTUUJE S A C R J , B X QUO LECTORI COHPBRIRB 81 OBVIUB QUINAM PATRB8 BT IN QUIBU8 OPBRUM BUORDM L0C18
8INGULOS SIKCULORUTT LIBRORUN 8CRIPTURA VERSUS, PRIMO GENESEOS
VSQUE AD MOVI88IHUH APOCALTPSI8, COMMENTATI 81 :
SFTLTIO ACCURATIBSIMA, CATERISQUB OMRIBCIS PACILB ANTEPQNBNDA, 81 PBRPBNDANTUR CHARACTBRUTF PHTLDITAT
CBARTJT QUALITA8, INTEGRITA8 TBXTU8, GORRBCTIONI8 PERFSCTIO, OPERUH RECU80RUM TUM VARIBTA8
TUM NUMERUE, FORBU VOLUMIHUN PERQUAII COMMODA 8IBIQUB IN TOTO PATROL.OGIIB DECURSU CONSTANTBR
81IIIL18, PRBTII EXIGUITA8, PRJE8BRTIIIQUE I8TA COLLECTIO UNA, NRTIIONICA BT CHRONOLOGICA,
8RXCENT0RDII PRAGMBNTORUM OPUSCULORUMQUB HACTERU8 IIIC II.LIC SPAHSOUDM, VEL ETIAN
IREOITORUII, PRIMIIM AUTBM 1N M08TRA BIBLIOTHECA, BX OPBRIBD8 ET M8S. AD 0MRB8

8, LOC08, LIRGUA8 FORMASQUB PERTINENTIBUS COADUNATORUM,
BT E l INNUMERIS OPBRIBU8 TRADITIONEM CATHOLICAM CONFLANTIBUS, OPUS UNICUM UiRABlLlTER EFFICIENTIUM.
SERIES
GRJECA
POSTERIOR,
IN OUA PRODKUNT PATRES. DOCTORES SCRIPTORKSQUK B d X K S I A GRiEC/B AB iEtO PIIOTIANO AD

C u N a U l USQUE FLORENTINITEMPOHA, ET AUPLIUS, NEMPE MORTEM CA|IDINALIS BLSSARIONIS.
A C C U R A N T E
J . - P .
M 1 G N E
BlbllolhecRe elerl uolrereee,

8IVB CURSUUM COMPLBTORUM iN SINGULOS SCIBNTLB RCCLBSUSTICA RAMOS BDITORB.
PA.TR0I.0GU. AD IN8TARIP8IU8BCCLB81JB, IN DUAS PARTBB BITIDITOR, ALIAM NEMPE LATINAM, ALIASTGR^CO-LATINAM.
8 JAM INTEGRB BXARATJS SUMT.LATINA, 222 VOLUMINIBUS MOLB SUA 8TAHS, 1110FRANCI8 VEMIT '. QH&CA
ROPLICI EDITIONB TTPI8 MANDATA E8T. PRIOR GRiBCUM TEXTUN UNA CUM VBRSIORB LATINA LATBRALl COMPLECTITOR, BT409 VOLUHIRA PRO PRIMA SBRIE GR.CCA, NON EXCEDIT. POSTERIOR AUTEM VERSIONEH LATINAN TANTUM
BXBIBBT, 1UE0QUE INTRA 55 VOLtlMlNA RETINETUR. SECDNDA SBRlES GhiBCO-LATlNA AD 58 VOLUIIINA TANTUM
ATTIWGIT; DUII HUJUS YBRSIO NERE LATINA 29
VOLUMJNJBUS EST ABSOLUTA. UNOMQUODQUB VOLUMEN GHJtCO-
LATINOM 8, UROMQUODQUB NERB LATINUX 5 FRANCIS 80LUMN0DO EUITUR : UTROBIQUS VERO, LT PRETII IIUJDS
BENEFICIO FRUATUR EHPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAB, 8IV8 LATINAM, SIVB GRiSCAM COyPARET RECE8SB EUIT;
SBCUS BNIM GUJIISQUB VOLUMINIS AMPLITUDIMEM NECNON BT DIFFICUI.TATE8 VARIA PRETIA ^QUABURT. IDEO, 81 QUIS
BMAT IMTEGRB ET 8B0RSIM COLLECTIONEM GRiBCO-LATINAU, VBL EAIWEM EX GKMCO LATINB VER8AM , TUM OUODOUK
TOLIWBR PRO 9 VKL PRO 6 FRANCI8 SOLUH OBTINBBtT. QUA CONDITIONES POSTERiORl PATROLOGLB LATINA 8ERIE1
PATRB8 AB INNOCBNTIO III AD CONGILICM TRIDENTINUM EXHIBEHTI, APPDCABCINTUR. PATROLOGIA QO-C MAMUSGRIPTI8
III B1BLI0THBCI8 ORBIS 0N1VER8I QUIESCBNTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGIA ORIENTALIS, C0NDITI0NIBU8 6PKCIAUBUS 8UBJIC1BNTVR, ET IN TEMPORB 800 ANNUNTIABUNTUR 81 TEMPU8 EA8 18 UANDANDI N0BI8R0X DEFUURlT^
9
PATROLOGIM
GRJECJR TOMUS CXXXV 11.
THEODORUS BALSAMON.
EXCUDKBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREM;

IM flA DICTA THIBAUD, OLIM irAUROIStC, PKOPK PORTAM LUTETIiE PAUISIOIUJM VbLGa
DtHtEn
NOMiNATAM, SEU PETIT-UONTROUGE,
NUNG VERO INTRA MUEINIA PARISJNA.
186a
TRADITIO
SJBCULUM
CATHOLICA
XIJI.
ANNVS
15.
THEODORI BALSAMONIS
PATRIARCHJE THEOPOLIS
OPERA
QUM
ANTIOCHIJE
REPERIRI P O T U E R U N T
CANONICA,
JURJDICA,
'
MCtDOM
JOANHIS
COMMMtAUA
MAGIfcE
OMNIA,
DOGSfATICA.
ZORARJB BT
ARISTENI
Ilt CAKOKKS SS. AtOSTOLOMVM, CONCILtOROM KT IH KHSTOUS

SS.
CAHONiCAS
PATROM.
ACCURANTB I T DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. M I G N E ,

BIBLIBTBECiB
CLBBI
VNITEBBiB,
CDKSOini COKFLBTORCM Ot StNGULOS S d B H T L i ECCLBSUSTIC* HAMOS BDITOKI.
vntiuirr 2
YOLOMINA
22 nuncis
GAUKIS.- <
EXCDDEBATOR BT VENIT A P U D J . - P . HIGNB E D I T O R K M ,

OICTA THIBAVD, O L I M VAMBOISE, P R O P E PORTAM L U T E T I J E PARISIORUM V U L G O
DENFER NOUUtATAM, S E U PETIT-MONTROUGE, NUNC V E K O INTRA MtjENIA PAKISINA.
V I A
1865
T B A D I T I O
C A T H O L I C A " .
S&CVLIIU XtU, ANtWS l t .
' *
'
C j ELEISCHUS
A U C T O R U M B T O P E R U M QUI I N HOC C X X X V I I CONTINEIYTUR
THEODORCS BALSAMON.
JVbirl/la ejc Biblioiheea tirtc* F6mfc.
k
'
Guillclmi Beveregii Proefatio.
19
Tbeodori Jtarsfcmonisi Zjn|rflB,/Arifleni Cotoii0ntafia-in. Ganoiies.SS. ipOfttolorura, conciliorum, et in Epislolas canonicas SS. Patriim.*
35
Canones SS. Aposlolorum.
Ibid.
cecumenica) Nicflenro synodi I.
217
synodi Constantinopoliianai II.
'
.
- 309
synodi Ephesinai .
_
347
synodi Chalcedonensis, quartm oecuraenic.
381
synodi Quiflieext&.
497
synodi in Trullo.
501
' synodi V n CBCurnemcae.
.875
synodi Constantinopolilan prirrnB et secund.
1003
synodi Carthaginensis.
1095
synodi Ancyranee.
1121
synodi Neo<aesarieosis.
1195
synodi Gangrensis.
1233
?ynodi Antiochen.
1274
synodi Laodicen.
13fc2
synodi Sardicensis.
1422
Textum coolnlimns cam dttione Alhtnitnsi anoi 183S.
rari.iis. - Ex Typis J.-P. MICNK.

I X BIBLIOTHECA GRiBCA JOAN. ALB. FABRICII
(Ed. Haries tora*X, pag. 573.)
Tbeodorus Balsamon, a G^prgio () et Micbaele (b) Balsamone disiinguendus in Ecclesfa palria CPol i U n a variai dignitales (c) obiit, patriarcliatue qnoque Anliocbeni titulo iique itisignibus decaratat, 1!
cei Amiochia in Laiinorum fuissel poiesiale jam ab an. 4100 (d), ei verus patriarcba Antiochenus lune
eesel Amatricus. V . Nic. Comnent Prcenot. mystagog. p. 481. Etiam epes ilH ab imp. Isaacio Angelo
Comneno (e) facia est, qaod an. C . 4494, Nicelae Munlani in patriarcbaiu CPolitano esset successurut,
modo ipse, uipoie legum el canonum perilissimus (/), demonstraret translationem episcoporum de sedo
una aliam iisdem neutiquam repugnare. IQuod cum demonstrasset, translaiionisque jus imperttoriis
eliam liiteris coniinnaium essel: non tamen Aniiochenus Balsamon, sed Doeitheus Hierosolyaiilantts
Iranslatus, ad ConsuntinopolUaoam sedem, el ad patriarchatum hunc evecius fuit (g). Maxima tamen
baud dubie Tbeodori Balsamonis est gloria, quod consiliis ei scriptis promeruit, ot unus omniutn sua
l a l e juris omnia, ecclesiaslici maxime, consultissimus baberctur, (), sive, ul Joannis Gitri episcopi (?) verbis dicam, ; \
*, \ , aceurnlepercallens leget citiles el canonicat con$liiuiiones et hoc nomine omnium or* decantatissimus. Philolbeo palriarrbae CPol., in Refutatione scrfpto*
rum ab Uarnienopulo anaihemalismoruin (j) \ *\ . Eruditus nomophylax tt in legibus at canonibm summe in*tructiitimus et tapientusimus. Vixisse adbuc, el ad Marri patriarcbae Alexandrini qnacsiionee (k) respondisse tradilur an. C . 4205,
paulo anle scilicei, quam GPolis a Lalinis caperetur; seri Allatiue (Q quidem numerum illutn non dobiiai corruptutn esse, ul sane esl necesse, cum Georgins, ciijus pniriarchac tempore Marcus Alex. Balsattttuem consulnisae eodem loco tradiiur, jam diem obierii nn. 4198 (m). Idem Allaiiue non uno in loco
(n) in BJsamoitem, u l LatJnae Ecclesiae iiUamatomn el schisraatis Graecorum defensorera fervldum, acr.iler, u l solet, Baronii exemplo invehitur. Aique Nicol. Gomrienus iu Prasnot. myttagog., p, 190 seq.,
grafisiinia illi tribuil mendacia; et pag. 549, mendacissimuin canonum corruptorem appellat.
%
(a) Georgii Balsamoms, Graeci, qui in eardinalis cnsiodis, et prepotttl nedis S. Ifaria ad Blachemas.
Sahiaii faniilia vixii, carmina el sotuta oraiiooe
Vidc Guil. Beteregium, Prolegom. ad lom. 1 Syqoaedam exslare, scripsil Lilius Gyraldu% de poeuodici.
lis sui temporis, dialogo n . Salvialus ille obiit
(d) Baron. ad an. 4 4 0 0 . wim. 9.
Ravcunae, an. 4555. Ex scriplis bnjus Balsamoiiis
(e) Nieetas Gboniates in Iiaaeio Angelo, lib. n
uee ego qnidquatn vidi, nec a Gyraldo,, aql Dia- c. 4 , pag. 4 4 0 .
iriba de GeorgiU, p. 3 8 3 ; ab Allaiio quidqoam
1 ' \ axf ; i d .
comiiiemoraiur.
) Kai ; (b) Micbael Balsamo Ifagn Ecclee. CPoI. char, \ 9(6 & tou
lophjrlax (gcevopbjlax) e l archidiaconts, synodo ; ^.
FlorfuliiUB an. G. 4458 subscripsil, sed invitua, u l ideni.
ipse posica profceaus eat in Anaphora cteri CPo- (h) Nicetas 1. c.
lilam qeam reversus GPoliin couiposuil, ti ex qua
(t) Responsis ad interrogatfones Conslantinl C a loca afferl Allaiius, De eoiuensu utriutque Eccletice,
basil.-B hyrrachii arcbiep. qias, Baltamone jam de, i el 5. (Anapbor* 111, c. 5. ciiaiNicol.Goiunen.
funcio, scripiii, libro Juris Grceco-Rom. pag. 3 3 3 .
p. 145. Prcenou. mytiQgogiatr, el p. 481, a i l , duaaQuanquam, uon in oronibus tulo sequendas Balsase bujus Balsamunie epp. habere, cujus argumeiila
monis seiiieniiai, libere ibidem Joannes profiie*
expoiiii* et duas anapboras.) lnler alia ap. Allat.
Cur.
pag. 922, legas; BaUamonein buuc conquerenieiii
(j) l d . Ilb. iT p. 2 8 8 .
ininas cotiira Graecos praeseulcs jactaia* pomiucis,
(k) L i b . v, Juris Gncco-Rom. p. 362.
\ ^ , aui una cum
(/) L i b . i i , De conunsu utriusqu* Ecclet. c. 4 3 ,
papm MeHlirtnl, ticque targissimi* donis, gratiis
4ac
. ldem monuil Beveregius, iu Prolegom. ad
dignitaiibtu cumulaii in patriam redirenl: aut lom. I niagni svuodici, . .
fame et sili con\$cii exsiccatique po$tmodum occuiice
(m) Vide voium. VI, bujus bibl. pag. 7 5 0 . [
Mti adduertntur: Devqj \ ^ tapt- ed. vel. sed iu nova edil. illum Gonspecluiu cbru

nol. hist. CPoliUnae oniisi. V . nolaui ad vol. VIII,
^. Alius quoque fuit Balsaiuon Tbessalonicensis, pag. 401 *q. HARL. ] Male ad an. 4 4 3 0 reicriur a
clarus circa an. 4^50, cujus episiolam ad iNicepbo- Gabriele Severo, ap. Nte. Goinnenum, pag. 4 7 8 .
ram Greguram edidii Gnece ei LatineJoan. Boivi- Naiu is alius esi, Junior Michael Balsamon, de quo
U8 anie loin. 1. Hw. Byx. Gregoras Paris. 4702,
paulo aute dixi. (FARR.) Vid, iufra, vul. XI, p. 4 7 ,
M . Omitto Pelr. Balsain. martyrem, de quo Boied. vet. (HARL.)
bud. 3 Janaar. totn. q. p. 428 sq.
(n) De c4H*nuu ntrwtque Eeclu. p. 7 0 5 ; D$
(t) Diavoni Magn* fccclesi GPol. noniopbylaîe,
intentitiis erdinum ap*4 irtmcot, p. 4 2 8 scq.
cbartopbybieis wte slgilli patriarcbalU
arehivi
f
PATROL. G R .
CXXlVll.
12
Sepcuaginta circiter annis post Joan. Zonaram canonibus ecclesiasticls illustrandis animum appulil B a l santon, qui passini libenier ejus verbis et senteniii (o) utitur, el semel laudat eiiam de notnine, in scboliis ad Epistolam canonicam S. Atbatiasii, toai. 11 Synodici Beveregiani, pag. 37 :
& \ \ : . Unde fallunlur , qui cuin Nalali
Alexandro (p) Balsamoneiu aiita Zonarae lewpora fioruiese , *9HiiiBilius putani ; alque si xlalis ralionein
quae ipsi probe erat cognila, babere voluisset Beveregius, Zonarae scbolia Balsainoniauis, ul fll in ms. B a sil. non bacc illis in praeclaro illo BUO synodico praemisissei. Setl auciaritati el erudilioni Balsamonis p r i roum locum concedere nialuil. Iiaque idem Balsamoni ei Zonara scboliis subjecit schotia Alexii Aristeni,
magni oeconomi, licet ei ille (posl Zonaram quidein , sed) anie Balsamonem circ. an.Cb. 1150, scripser i l , ei ab eo laudelur ad cao. 0 aposlolicum el ad Tmllanura xxxvu. Zonara eliam anliquiorem facit
AHaiiua, D* coruenw, elc. pag. 419. Ab eodem, p. 191, ante Arislenum. Zonaram el Balsaiponem epkoraalor caoouuin saiis aniiquus-Graecus c i u i u r . Idem , p. 354 , a i l ex Alexio sua hausisse Balsamonam.
( F U R . ) De iioslro Tbeodoro, viro juris acclesiaslici consuhissimo, coufer. Gerb. vou Mastricht, ttist. jmri$ ecclet. n. 339 sqq p. 377, G . Cave, ttitt. iUler. SS. Eccles.iom. II, pag. 246. EU.dti Pift, JVot.
bibL . I X , p. 264, f. vol. X , p. 191; C. Oudin. Comm. de SS. Eceles. lom. H , p. 4606, sqq (qni, miH
vera reddiia raiioue, nulloque adducto lesie, Theodorum pronuniiai inortuum esse provect anaife, a. C h .
1214, c u n utuliun pairiartbalis Eccleux Amiochsnae pcr annos 28 tenuisset); Joan. Fabricii lliit. b\bt
Fubrio. iu parte ti, pag. 337 seq., ubi a pag. 335 Synodicon, sive Panrfedas canonum ss. aposioloruut
ab Ecclesia receptorum, e i c , per Guil. Beveregium Oxon. 4672, fol. loin. II rcccnsel; ct pag. 337 , 49
Tbeodoro Balaaraone agit; ae pag. 338, alios de noslro laudai; Hamberger. in Zuverluu. Nacltr. pari.
pag. 290-294, qui alios, aimuin morlis Tbeodori vel 1480, vcl 4203, vel 4214, destgnairtes refalat : nee
umcn cerlt aiiquid (Ullnirc conalur, sed Unturoinodo, ipsuin adbuc post au. 4492 in vifis fuisse, dat l a r a i ; Gluistu. Godofr. Hofiinann, iu Ilisloria juris RomanoJusiinianei, part. i , lib. m , cap. 6, 6 et 7
pag, 715 716. sqq.; Joan. Aug. Bacb., iu Hhloria juritprudenlia Romanx, lib. , cap. 2 , 44, pag*
654 seq. edil. 5 Ang. Cornel. Slockmaun. L i p s . 4796, 8 ; Saxium, in Onomast. liiurar. parl. n , pag.
?M seq., qui DOSlruin cirea an. 4179 inaiirae Qoruisse, scribit, ei praeter alios, quos c i u t , Pagii Criiu.
Zaro*. an. 1 1 7 9 , XXLJaudal. (HAIU..)
f
Theodori Balitmonh $cript*.

I. Scholia m Cenona coticiliorunwPalrumque, et hisce pra?inrssum Pholii patriarcb Nom0canon*m
sive legHDi imperatoriarum ei ecclesiaslicorum canonuin concordiam. Uoe pracciputim oput, juasu impeiMloris Mauuelis Comncni, qui an. 1180 obiil et pairiarcli* GPol. Michaelis Ancbiali, an. 1177 defuncli
suscepturo a Balsamone adhuc diacono, quod pairiarcba jam Amiocheiius atl umbtlicum perduxii etGeerîo Xipbilino (ab an. 4492) patriarchs CPol. dedicavil. Tuluiii pri.uus Laline ex Joan. Tillii codice veniuiii
?didit Genliamis HerTctus, Paris. 1561, . Grace e l Laline cuui I k r t e i i vcr&ione Frouio Ducaeus, ibid.,
4020, fol. Iulegriore codice iu Nomocanone usus esi Ileuricus Agylxus , cum cujus vereione (eam an.
4562, fol. Basilbmexcuderai Oporinus; emeedaia binc indc ac suppleia Nomocanonem Pbolii, Balsamonis
Kbotiit illuslralum, Graxe ex cod. bibl. Palatiajo vulgavillleoricus iusiellui Pari. 1 6 1 5 , 4 ; atque secuiulis curiscollala ediiione aimi 4620, el Maxarinbno codice, nac noa Phoiii pratfaiione cx ras bibU
Bodlei. prajmissa, Paris. 4661 fol. in biblioihecae Caoonicae tomo seeundo p. 785. Scholia vero in canones
ilioruHi ac PatriMt lowgc ioiegriora excodicibus Bodleiano, ^ltonena et Basileeusi Amerbacbiano
UabeiRMS Gnece ei L a t i M tyigala Ut laedato Guil. BeveregM syaodico Oxon. 4672 fol. duobus volum.
uua ciini scboliis Joan. Zonarae et Alexii Aristeni in eosdefo caiwnet ec Maiibaei Blaetaris SynlagmaCe
qajWMiin loguio alpbabeiico. De codice losigui Gâareo bujus operis vide Lambe:ium VI, pag. 54 s e q . ;
F A W . f. p. u i . aqqîK &, cum Pboiii Piomocanoue ed. Kollar. (ubi Lambec. con^probat juJicium P b i l .
Labbei, \n teim II. Dfeseru d* $cripi. ccle$iattici$> p. 396 sq. latom, Tbeodorum BaleamoiieiB , Romaiu
Eccl. bosteiD, m tiris GommentaTHs miHta efltiiiMse in defensionoiii falsonim quorumdan canoouui.) l u
eod. vol. p. 444, eodemque cod. 45, n. 2, euul canones sanclorum apostolorum, variorumqae concilioruin
generaliu:n et provincialium, m et difersorum veiu Pairum epistobc canonicx, cuio Tlieodori Balsaiuoiiia
Commentarue amplittiAift, ubi Lainbec adaolat, omnia qiiidea ediia esse i a ed. Paris. 4620, fol. pag.
233-4088; bencflck) lamcn illius cod. Vindoboa. posse imtkt* \oc\s emendari ac suppleri. In ced. 256%
i i . 7, sunt canones quidain sanctorum apostolorum, cuip exposrtiooe Thcodori Bal&am. V . Lambec. V , p.
363, qui ia v o h . l l l , pag. 76, kiierprelaiur Tbeod. BaUam. locum in explicaiioae deciiui eepiimi cunonis
concilii Laodicei!. In cod. EMtrtai. Balsaai, &. Exposiiio in Pbottt Nomocan. et reliqaa, laste Pluero
in Uiner. per Ulipau. pag. 491. fn ced. Barocc. 494, Pboiii Canonee cum Comment. Balsanionis, et
Babaiuou in cauoues aposioloruin. lu cod. Barocc. 205 iidem libri, aiquc canonet el epislola3 canonicse
9
(o) Gorrecior ei plagiarius Zonara d k i l a r Bajsa

a Nortono KiMlcMmil in noiitad A c u xiv, 23.
Confer AlUtioiu, lêommm , e i c . , pa. 475 ; el
W . E . Tenizelti DisserU de dupici bep/Urao Constantini Magni, | 46.
b$ Naâlk Aiex. H U i . Ecclee. taec. XI %i X U , p .

517. 6* edit. in f o l . : c Batoawoiieai es Zonara IIIIK*
tnatiun, (alao conjicere videnmr erudiii v i r i : iuio
poiius bunc ex BaiMAOfta baHsieteduxeriiD, quea;
ante ipuin Ooruissa Yarisioiiliua esl, >
' ' 4
13
>
14
cum Comjn. Balsamouis. In cod. 50, Jameiii, Excerpui ex fcanon. et Commentar. Balsamonis V- Cat.
fcodd. Angliae, I, pag. 265. tu eod, catal. tom. II, n. 1856, !o cod. canonom collegii Etonensis , qui coiilinet prafal. Tbeod. Dalsanionis, Nomoeanon Pholli cum comment. Balsamonis ; quaesliones quonimdam
monachorum ei responsa, cauones aposloloruni Nican. CPolit. Ephesin. Cbalced. cum Commcnl. Tiieoil.
Balsamonis. lbid. synadum Cartbag. prxsidenle sanclo Cypriano cum Comnn Balsam. etc. Ibid. n .
5439, io cod. Norfolc. 540, Coacilia, cum Exposilione Baleamonis et Zonara, Ibid. n. 5905, Sn Thom.
Gale, cod. 71 Ganones sanclorum aposiotorum ei conciliorum, in catologo plene indicaiorum ; item PeIri, archiepiscopi Aiexandriul Epislola cum scholiis Balsamouls, ei alia, quae omnia in mullis Iocis esse
impressis libris auctiora, adnotal coufeclor catalogi. Dublini (secundum eunulem catalog. vol, M, p . u ,
pag. 231, n. 277} in collegii S. Triniiat. ood. 137, n. 11 sqq. epislola Tarasii CP. ad Adrian. papam
f. 66, ap. Balsaui. p. 1088, cuna nolis; Syuodus sub Pboiio, f. 68 b. Balsain. p. 519 c. not. sed iinpcriectis; synodus i l sub Pbotio f. 71 c. noi. ap. Balsaro. p. 583; Dionysil Alex. ad Baeilid. Epiaiola f. 72,
apud Balsamon. p. 879; S. Petri, Mstx. marlyris canones, qui ferunmr in sermone de poenrlenlia, f. 7$
b. BalsatncMi. 887 (q) carel uno f. inier 78 el 79, eiiam iu fiue ; Aihanasii Alex. episiola 3 9
fol. 84, caret iniiio, el incipit p. 922, ap. Balsaioonero ; ircs S. Basilii Epislolx canonicae, etiam ap. B a l samoo. Sedapud huncnon exstat Prasfatio Episiohe tertiae ; Basilii cpisiola ad Ampbilochium, aliler i n cripla, ac ap. Balsamon. f. 10(, el uiulu alia quae in C a i . indicanlur. Florenl.l in cod. Medic. L m reui. 2, Gollectio sacrorum canouum cuna Expositione Zonarae, Balsamonis el anonyml, quam collectioncm
in Mio cod. fuiius recensel e* plura de singulis parlibus refert Bandin. in Cat. codd. Gr. Laur. , . 4-44.
Haud paaca Bulsaraome ib. li> cod. 40 cooiineiue canones ecclesiasiicoe diversorum. V . Bandln. I, e.
pag. 70 eqq. qui, ut de auperiore cod. eoiaveral, eliam tibi singula siiil ediia atiaque animadverlic. P . 76
aq. primua ex illo cod. Gr. evulgavii Joannis paiuarcbae CPolit. Synodicam dijudicalionem f. ConstilulioaetD de rebue, quae ad mooasteria perlineiit, eic. Pag. 81, ex cod. 2, n. 100 Gr. publtcavil Balsaroonis
tpilogum in NomocQnonem, vereibua iaiubis, qui deest in Beveregii Pandeciit canonum el in Justetti BibL
/rt cauenici veteris. h\ cod. 2 (V^ Baudio. I, pag. 11, n . 101) est eliaui Balsamonisde ordine lcnemfo
iu sedibus a meiropoiitanis el arcbiepiscopis, eecundum eorum desci iptionem, quae est in chariopbytacio;
exstai quidem iu Leuuclavio lib. m , pag. 243, sed auctoris nomen non prae se fert. Taurini in cod. 105
asi ampliiaiina sacrorem concHiorum generalium et particularium, nec non epistolarum cononi arinn
Colleciio, addilo Balsamonis C&mmentario; ib. io coJ. 219, Theod. Balsam. Gommentaria in Nomocanonem Pboiii, nec non aposlolicos et conciiiorum generalium ac provincialium Ganones et SS. Palrum
Epistola8caaonicas. Praeit remm Index, ad cujus calcem leguniur ver&us beroici ejttsdem Bahamonrs. V
Cat. codd. Gr. Taur. pag. 194-212, et pag. 310. Venet. in bibl. Marc. codd. 468 ei 469 , canomim
Colleciio cum Scholiis Tbeod. Balsamonis. V . Recensionem in C a l . codd. Gr. pag. 93-98. Curairoreih
umen in c. Murelli bibl. mst. Gr. el Lat. 1, pag. 96 sq. Paris. Balsam. Scholia io canones concitiorum
et in Pbotii Nomocan. in codd. 1318, . 1, 3-39; c l n. 40, Baleam. epilogus, versibus iamblcis (1329-1351),
io quo eUain plurima suul, quae Fabric. sect. , el iv, recensuit in cod. 1319, n. 2, Zonanc et Dahtaoiouis CouamenUr. iti S S . Palruui Epislolas canonicas ; In cod. Goisliniano 39 Zonarx el Balsamouis
caBOues, el alia qiue magna ex parle cusa non esse, iestatur Mooifauc. iri bibl. Coislin. p. 113 sq. Venct.
in cod. Nauiauo, 133 Nomocmon. a Joan. Truline Grelensi, ex testimoniis sacrae Scriplurai, Palrnm ,
concilioruro, legum civilium, Novellarum, nomocanomis Pbotii. Balsatnonls anorumque conteitue. Phira
vero de eo in Gai. codd. Gr. Nan. p. 428. Prseierea nutandumest, priorem Pboiii Nomocanom* edit
cuoi GonimettL Tbeod. Balsamouis in-4, non ab Henrico Justello, sed ab ejuspalre,Chri8lophoroJnriciIo,
esse curaiam, contra alleram ed. IUIIIIO aucliorem, slve Bibtioihecam juri* canonici veterh, in duos lomos
disiribuum. eic* Luteilae Paris., 4661 in fol. editam esse abejus filio Ilenrico iusieHo. Nam inscriptioit
altera part id diserie declarai: Aller rero (tomus) ineigniores juris canonicl Teteres coHeciioncs G r a coa exhibet. Ex aniiquis codd. mss. biblioibeca3 Gbristopbori Justclli. Horum major pare nunc primam
kurtm p m l i t ^ i u n ?eriouibus Laiiois, pniefaiienibue, notis ei indicibus buic editionl neceseariis, opera et
giudio GyU. Voelli, Tlneologi et Henrici Jusielli, GUristophori F . Utramque babea edil. conf. fufra, t o l .
I I , pag. 50 sqq. Oe Be?eregii Synodico vid. infra, in vol. X I , pag. 54 sqq. et Joan. Fabricil Mst. bibl.
Vabrit. parl. n , pag. 335 aqq. Insuper conf. siipra, voL VI, pag. 698, vol. I X , p. 468, n. 40; etinfra vol.
H P f . i 7 , 49, eic. ed. tel. (H^RL.) De Florenl. cod. iu biblL M. Ducis , V. Frjd. Lindenbrog. in
Coiom. iu L unicam, Si qui$ imperatori maleiUjvrit, k> . IV 7/ies. juris Ouonian. pag. 348.
1
II. . Constituthmtm Mnpwatorianwfcrfa te6u$ ucUiimtms Ijbf

, 1 cx codice,2^ ex Brgeeii ei hiaiitut.. atqne 5 ex Notetlie. Sel^ Fmrmklormm nomte edkiu J a e .
Leunrlairius U U n e , Francof. an. 4393, 8 (2). Sed Grasce oum L a i i K l a f ii W W W M e i dnoba wp*toritim
(q) In qna BaUa uoois SyniagA>ale sât canones

45, *ed iu cod. Laureat* 40, n. 2ti, snm i 4 cauones.
Gouf. Tilleinont. low. V , p. 450 seqq* alipsquc a
BaBdio. iu Gal. codd. Gr. Laiir. 1, pag. 73, Uudatos : cod. auicai 2, n. 59, sual quimfccim cano-
nes. V . Bandin. I. c. p, 3.
(r) Joau. Leuiiclatil Nblatonmi lfbrl ibio syat
rccwsi io Everh. Ouoith; Th&aun )wri$ Himemi,
tom. III, L*tg1. BaUV. 4727 , fvl. pflg. 4474 1461.
llAttL.)
16
libris, Ctrolique Ajintbalis Fabrotli, qui versionem cura Grsecis mss. conlulit, noiis prodierunl in H . Juslelli Bibl. Canonica tom. II, pag. 1223. Pari*. 1661, fol. Yide et Fabrottum ad Constantinum Manassem,
pag. 193, ubi de codice ms. (FABR.) Conf. infra, vol. X I I ; p. 403, Jos. Mar. Suaresii Nolil. Basilicorum ,
ed. D. Gbrisli Frid. Pohlii, Lips. 1804, 8, 9, pag. 28. Exsial Dalsamonis Collectio coiistiiulionum
Variis codd. e G r . Vindobon. 16, n . 3 Novellaruni Consliiulionum irop. Jusliniani I Epilome ecclesiaslica, a Tbeodoro Balsam. composita, ei in capp. ocloginta septem divisa. V . Lainbec. V I , part. I, pag.
118 sqq. ed. Kollar. Aique Lambec. adnoiavii, exeiare qnidem id opusculum iu Voelli ei JuslelH Bibl.
Gr. La(. Juris canonici v c l . tom. II, p. 1512-15G1, sed longc aliier, quam in boc codice Coesar. (sed. vid.
paulo posi de codd. Tauriu. ei Marciano) Fabroit. autem io fronte monet. exstare in Vaiic. cod. 856 el
Palatin. cod. 226 G r . situillima Paralilla. Florent. in cod. Laurenl. 8, n. 56, plui. 9, et cod. 13, n. 15
sqq. plut. 56, de quibus V . Bandin. in Cat. codd. Gr. Laur. I, pag. 402, et lorn. II, p. 310. Taurini
eod, reg. 26 qui continet varia Theodor. Balsam. Opusc. juridico-canonica, quern cottfecior cal. codd.
gr. Taur, p. 96 sqq. curale copioseque receuset. Primum monet conlra Neeselium, in C a l . bibl. Vindob.
pari. ii p. 22, n, 3. (cui lamen jam, u l yidiinus, praeivit Lambec.) affirmaniem, illud Balsaroonis opoa
in cod. Viudob. exstare in Voelli ei Justelli Biblioibcca, tom. II. Longe aliter lamen expositum atque
diTersum, valde errare; el iraclatus, qui editi fuerunta Voello et Justello, alios prorsusesse et dislinclos
ab opere in cod. Taurin. (quocum cod. Lanrent. memoralus, paucis iniiio exceptis, concordai, aniuiad?erlente Bandin. 1. c.) Hinc, quod id primuni opusculum (nimirum 87, priora capi(ula) pratermissura
fuil in Votlli ei Jusielli Bibl. (natu (n bac reliqua, quae a fulio 100 deinceps sequiinlur in codice, sum vulgal), confeclor Gat. liiulos singulorum capilum ex cod. prolulit pag. 96-107. In codice 26, a folid
262, 2. F . catal. cil. p. 198. Veneiiis in cod. Marciano 269. V . Cat. codd. Gr. Uarc. p. 98. Sed muho
liuliuctiug receiisuil eum cel. Moreffi, in bibl. mss. Gr. el Lat. I, pag. 97, nempe insunt : 1 Gonstituliones, ex iis selecia?, quas posi Novellarum codicem Jusiinianus edidit, sub capp. 87, syllogen , a Tbeodoro BaUain. adoruatam, efliciunt, qualero exbibel cod. Taurinensis, et q u sylloge a Lambecio in cod.
Vindolwn. meuior. pro sequeuti Balsamonis opere perperam babiia eet. Exsiai quoque In ôd. Coislin.
pag. 87, Bibl. CoisUiiiau. 2 X X V Constiluliones legum cifilium ex Noveilis Justiuiani, ul in cod. Taurin. p. 104. caial. ei Laurent. ap. Baodin. I, p. 478, u . 7-25) duae collectiones cuin litulis Iribus, qux
conlineui Balsamonis Gollcclionein ConstiluU. ecclesiasiicarum, iribus libris disiinctam, qoalem bibl. J u sielli compleciilur. Paris. in cod. 1333, aique cap. 11 ei 12 in cod. 1332, n. 51, bibl. publ. Gonf.
eiiaiu D. Casp. Acbal. Beck, De Novellis Leonis Aug., elc. ed. D. Car. Frid. Zepernick , l l a l x 1779, 8,
p. 27; ibique not. Zcpernickii, el bunc p. 362. ( H A R L . )
III. Responsa varia et iiuperatoria edlcta causas ecclesiaslicae epectanlia/qnae exstant in libro tecendo
Juri* Grawo-Roiaaui a Marqu. Ficbero Graece ei LaL editi Francof. 1596, ubi Balsamonis uoineu oceurrii:
1. , ; (*). Quod impertitori
permwnm $it episcopalu$ in metropoU* erigere, p. 130.
2 . 0 s p \ \ ]* \ (/} : De mtptiii amittc tt fratrit fiHx Ugiiimi
cum flio frairi* tt patruo ineundi$ pag 158. (FABR. ( Conf. cod. Nanian. 229, . 1, el Cai. codd. Gr.
t
Nan. p. 423. ( H A R L . )
. 3. \Up\ ^ (u) : De eleetis ad Orientates Ecclesiat,

jjag. 138.
4. \ () iDe foro clericorum, . 159.
5 \ \ () : De jure palriarchico tn monailerxa, . 140.
[Pari*. in cod. 1332, n. 43.]
6. Us.p\ (y) : De docioribus, p. 145.
, 7. \ rlj () : De inttrumenlh
omnium, qua ubique, eccleiiarum ob poueuionem immobilium, p. 149.
8. \ () : De feriis, pag. 160. (FABR.) Emdilissimls scboliis a Bakamotte in
Sumniario ad Novellas illustrari a Man. Gomueno consiilulioneio de feriis, nou dlffileltir Nic. Gomnemis,
p. 388, Balsamoni aiias iuiquior.
IV. Retponta ad qucetliones LXl canonkaz, sive De jure ecclesiasiico, proposilag a liarco Alexaodrino patriarcba. Prodierunl in jure Orientali cum versione Euimundi Bonefidii edilo an. 1575, 8, apitd
Utnricum Siepbanuin, libro leruo, Grace p. 237-300, el Laiine pag. 263-309. E i in Jure Grseco-ftomano
Marquardi Freheri, libro quinlo, pag. 362-394 (Francof. 1596, foL). ubi p. 388, lacuna supplenda
, ut t\ Baleamouia caaoouni Golleciioue observavii Colelerius, tom. 1, ad Patres apostolicoi, pag.
526. Ex proootnio colligas, a. C. 1203 sxripu fuisse Responsa; aed numerum corruptum esse, nou dubiial
k
(i) Gum Tersione Latina Enimundi Booefldii exe u i io cjue J*r$ oruntali. lib. Gr., p. 64; Lat. p.
46, Parift. 1573, ap. Hnr. Slepbanutn, 8.
(/) Id Gr. p. 4 0 ; Lat. p. 29.
(u) Gr. Boneiidius, p. 62; Lat. p. 45.
(o) Id. Gr. p. 75; Lat. p. 54.

(x) ld. Gr. p. 71; Lat. p. 51.
iy) Id. Gr. p. 61: Lai. p. U .
(a) ld. Gr. p. 109; L a i . p. 79.
() td. Gr. p. 80; Lat. p. 58.
17
NOTITIA.
1S
AUatitu, . 705, de consensu, et verom an. 1195, reslilnendum. (FABR,.) Paris. in eeptem codd. bibl.
publ. Sexaginlaeex quaestiones, elc. Vindob. i n c o d . 13, I I . V . Larabec. V I , part. i , pag. 106.
lfonac. in cod. Bavar. 83. V . HardL in Areiini Reytrsgen, e i c , 1804, part.
pag. 17 el 18. Venet. in
cod. Nanian. 2*8 15, F . Gat. codd. G r . Nan. pag. 420. Florent. io cod. Laurent. 2, n . 96, plut. 5, e l
cod. 40, n . 61 V. Bandin. cat. cit. I, pag. 10 ei 78. ubi adnoiat. in versione, quae a Leunclavio lib.
p.
362, afferiur, multa reprebendi a Jac. Gretsero, Opp. lom. XVII, p. 16, ed. Raiisbon.LX Qusestiones,
e l c , Mosquensi 52, n. 45. V. Matlbasi Noiit. p. 54, fol. paulo aliier in ed. in 8, p. .47, ibid. B. 55
Balsamonis, * et ejusdem alia. (HARL.)
V . Meditatione$ $ive Responsa* 1 *
De patriarchttrnm pmiltgiu,
tom. VII Juris Graco-Rom. p. 442. (FABR.) III cod. Mosquensi 32, D . 39 eqq.
sec. Maubaei N o | i l . p. 53 ed. in fol. sunl , e t c , 1, 4, 5 el 6. Vindob. in cod. C s a r . 15, n . 4,

sunl Balsam. medittta aive responsa ecclesiasi^ca ocio, e qttibag qoinqoe eisiant in Freberl Jur$ Gr.-Rom.
pag. 412478; reliqua iria tbt deaual, doeente Larabec. vol. T I , part. i , pag. 115, ubi quoque v. Kollar.
not. Inter ea qua non edila gunt, est Epiatola d$ libro mathematico non legendo, (quae tamen reperiluj;
quoque in cod. Parig. 1332, n . 48 bibl. publ. (in qoo eliam exslant septem Regponsa eecuod. ordinem
Fabric. ei Venei. in cod. Marciano 168, in quo cod. giinl praeterea , n . 2, 4, 5 e l 7 , a Fabc,
gignatae. Vid. cat. codd. G r . Harc. p. 96, el conf. iufra, vol. XJI, p. 494. (HARL.)
2*. , \ * De duobu$ officii* ckartularii
%
mc primi defemori$ p. 453.

9
5*. , \ , \ 6\
* De dUceplata in synodo qu&slione, num unus et idem duabu sobrini* jungi debeat, p. 463.
( F A W . ) In cod. Barocc. 149.Parig. in codd. 1327, n . 15, et 1351, n . 4 9 ; Vindobon. In cod. 13, n . 9,
e i quo Responsum, in Freberl Jure G r . Rom. tom. I, p. 465 edilum, posse emendari ac suppleri, L a m bee. VI, part. t, p. 105, tesiatnr, el i n cod. 270, n . 8, Excerpu a Simeone Thessalon. facta, lesie
L a m b e c V , p. 455. ( H A R L . )
4*.
* Eplstola de ineen$it qws patriarcha dari solent eo die quo caiechem habelur, p. 470.
t
* Meditatum de convocatione, quce fit ad sacrat monasleriorum ade* per Iria iigna, p. 476. (FABR.)
In cod. Naniano 228, n . 5. V . Gat. codd. Gr. Nanian. p. 419. (HARL.)

6. ,
* Eputola de jejuniis, quce peragi debent ptr singuhs anno$, mitsa ad Antiochentes, el pfimum
Gnece ac Latine edila a Joan. Baptisla Cotelerio, tom. II Monument. Ecclesia Grctc. p. 492-514, Parig,
1681, 4. (FABR.) [V. Bandini Gat. codd. G r . Laurent. I, p. 11, n. 9 9 ; et p. 78, n . 60; el Lamb. vol. V
p. 338 s q . n . 12, ibiqae Kollar. h\ cod. Paris. 1328, n. 41. ( H A R L . ) ] Tomum synodicum appellal Ba!gamon ad ioterrogala Marci Alex. quavst. 55, et paueis mulatis etiam ad Tlieodosium Sarpeiotem, monachem in Talle S. Auxentii missum a se tesiatur !n Retponio synodi CPo/. sub Nicolao patriarcha ad
qw$iionem teftiam monachorum quorumdam, cujug pariem, Laline lanlum ab Herveio editam, Grascej
n g s . regis Cbrislianiss. dedit idem Cotelerius tn Notis ad Conglituiiones aposlol. lib. v, cap. 20.
7 . <5 Epistola de rasophorii (b), sive monacbis ad Tbeodosium menaeboni praepositum Papicii monasleriorum. Edila ab odem
eetelerio, tom. III Monument. pag. 473, 494, Paris. 1686, 4. (FABR.) Yindobon. in cod. 15 Gxear. n. .
T. Lambec. V I , part. i , pag. 115, ubi Kollar. in noi. ex Cotelerii loco, a Fabricio jam citaia, adnoUll^
dePaptcioet rasophoris excerplas reddidit. ( H A R L . )
Nicolaae Coninenus Papadopoli in Protnotionibu$ myttagogids, pag. 3, cilal Aibenagorae testimonium ex
Balsamonis Re*pon%. ad episc. Cgpri, quo monet, ordinalionis negolium negoliorum o m n i u i n i a Ecclesia
naximara ac difinisgimum ab tpsis fuisse habUum aposiolis. (FABR.)
I n c o d . Paris. blbl. pnbl. 1328, n . 21 sqq. Balsamonis gcbolia ad quagdam Gregorii Neocaesariensis,
Albanasii, Bagilii, Gregortl Nyggenl, e t c , Epigtolag. Tres Balsamonis'Epistola5, in cod. Naniano 281,
n. 121. Vid. Gat. codd. Gr. Naih p. 470 Add. gupra, vol. VII, p. 655, sub 6 n .
Balgaroonig Garmlnai Venftl. in cod. bb. Marcianae 521. V . Gat. codd. G r . Marc. p. 285. Trsug
qoinquaginU iainbici in Lipidem quemdani, elc. Florcnt. in cod. Laurenl. V , n. 27. Y . Baadin. Cat.
codd. G r . Laor. II, p. 665.
Hartynom Tbeodori, orienialis, el Claudii, auctoreTheodoro, patrlarcha Antiocheno, in cod. Selden.
62, g. n. 3274, in Gat. codd. Angliaa, e l c , lom. I.
Dionysii, archiep. Alexandrini, Episiola de bora jejunii Paschae, eum Gommentario BaUamonis, 1o
9 j
Bibl. Patr. Parig. 1575, vol. I ; ibid. 1589, . 111, G r . ac L a t . ; ibid. vol. 1, p. 273, fol. ( H A R L . )
{b) > eiiam ^, nrso 81? viliore panno indati. Vide Gangil GIOMWT, e i Gotele*
tium, lib. u i Monumeni. p. 659.
19
GUII. BKVEBEGII .
20
E X PRJ5FATIONE
GtTlLIELOII
In
Pandectis
canonum,
BEVEREGXI
2 vol. folio Oxonii t672.
nt\9 efctibrtfci m&om dnotecfmo praecfpue saecnloin Orienle Vignlt, qoo currente Ires enjditlselmi
I r i , Ttieodorug Bafeamon, Joannes Zonaras et Alexitig Aristenng clarueruni, qui omties egregiam hoic
rt\ operam dederunt. Hornm ilaque elngnlorum scholia in hoc libro exhibemus, idque ea meihodo, ut
Afngnli canone* trium iatormn Inlerprelum commentarfa sibi annexa babeant. In qoibua lamen dieponendU
eNhfem terhporie, quo quisque scripstt, non obsmamus, sed Theodorum Balsaraonem, qul temnore
pogtremus fuft, primo in loco constiruimus, riiniruni ob summam ejus in bisce studiis ancioriutem, et
Jnaiimait) in Ecclesia dignifaiem; nam patrlarcba fuii, ut mox ostendeinas. De gingulis autem bisce
gcholiasii*, quos edimus ordine quem in libro occupanl, ratiopariier alqae consoetudo poslulai, u l nonAihil boc loeo pramhtanras.
Theodorug Balsamon Conglaniinopoli oriandus est. Ipee eoim se CongtantiaepoUiaiwm appellat io * l fera interprelaiione duodetricesinii canonig Chalcedonensis, dfcens : ) t*v
, \ . Ego vero, cum Cenitantinopotitohut civis sim integerrimut, et sanclissimi ihroni ConstanUnopolitani part factus* Utide siiutil
colligilur eum in isla Ecclesia primo ordinalum fuisse. Nimirtim diaconug, notuopbylax, aiqut etiam
chariopbylax istius Ecclesiae fuit, u i patct ex inscripiione Consiitutionam ecelesiagiicarum qnaa ipg*
collegit, qtiae in codice ms. Nicolai Peiregcii, senaiorig Aquigsexliensig, a Carolo Annibale Fabroto ln
t*ig ad easdem Constituiioneg citalo, sic ge babet :
, \ , \ , ,
. Theodori diaconi iancti$simtH Dei Ecclettm itonidphylncii et chariophylacis, el primi Blaehernarum Baltamonis, po$l altquot vero anno$ patrinrclue TkeopolU
tnagnoe AniiocJiiw. Qttae eadem fere habentur ei in inscripiione bujug operis raox ciuoda. Quh eiiam t
Pbiloiheo palriarcha in Refutatione exsecraiioRum ab Harmenopulo gcripiarum 6 apjtellalu* lpse eiiam se cbarlophylacem fuisse in echoliie ad prtmum gynodi N i c e n * canonem lestatot
esl, bis verbis, \ . quibue nU
llmig terbis se palriarcham etiam fuisse Odem facil; Anliocbtae gcilicet, quam palriarcbatera sedem ewtn
occupagge Isaacii Angeli diebus, qui imperare cocpit anno Domini 1185 ex Niceiae Cbonialee Aunalibut
digcimug; qul memoriae Iradidil, ut dlcius imperaior in animo babeng Dosilbeum patriarcbaro Hieroeolymitanum ad gedem Constanlinopoliianam Leoniii expulgi loco promovere, et certior factua boe coxtra
canones tsse, ad Balsamonem Autioclienum, utpote jure canonico exercilaiUeimum ge contulet, d% bac
re consullurtig : , *
, , . Quod cum canonct permittere uirei, ad Theodorum Bcdtamomm ihronum Dei cmtaiU magna
Aniiochxce adminislrantem, virum ea (uiaie supra omnes aliot juris cwtultiuimum
subdaie auedil. Et
paucU ioicrjeclis scribit, ut idcm Imperator cum Balsamone colloqueug gimulavent geeum voltiisae A e tiochia Constantinopolim trangferre. \ * ,
*
. Httc et id gtnut ali* sin* quetin prmfatu* subjunxit,
olim fuisse tibi in animo ilium ex Aniiochena Ecclesia ad acumemeam digniiatem, ut Wwtlrem kgatii pu-
ritatis Utcernam transferre. Nicel. Clionial. in leaac. Aogel. lib. . quibus*ioat ooofial quanli eominis
atque in jure caoouico auctoriiaiis Tbeodorus bic Aucioclienug tuin dierum fuerit. Qui nihiloroimis ad
ihronum gibi cominigguni nunquam accedcre poluit, Latini lunc temporis Antioebiai luoejitibue, ae
propicrâ omnia ecclesiagiica, qux ad patriarcbalum suum periinebanl negoila CousUiitinopoii ftdtuiAigirare coacius est.
Uuac porro Tbeodorun Balgamonem jdre eanonieo pîrUer ac eivili instniciissimum feisse, non taro
ex aliorum lestimaniis, quaiu ex suis ipeius operiboe constat. Muha giqeidcm oomposuit, qtree omnia i d
Jarisprudenliam speclant. Hic enim auclor fuil colleclionig illius Conslilulionum ecclesiaglicarum, qtiae
stib Paratillorum nomine a Joaane Leunciavio prinie Latine edita eet, et poaiea Gra?ce a Carolo Annibale
Fabrolo J . C , ut idem Fabrotus in noiis probavit. Plurimos eiiam irattaius conscripsil, u l de patriarcharum pritilegiis; de duobus illis officiis charlophylacis et primi defeneoris; de quaeslione igia, An unua
2!
GUIL.
BEVEREGH PRiEPATIO.
et ilem daabus consobrinis conjungatur : de incensis quse a patriarcba dart eolcnl eo die quo caiecbesi
babelur ; ei de convocatione quae fii ad sacras monasteriorum aedes per Iria, signa,, qui omues sub Medita*
iormm noroine aeplinwn librum Juris Craco-Romani a Joanne Leanclatio emissi consliluunt. Scripeii
eiiam responsa ad LXIY canonicas interrogaiiones a Marco Alexandrino patriarcha ipsl propOMtas, qtue
etiam in quinio dieti Juri* Gr*co-ft*m*ni libro exsiant. Horum prooorak> islae inlerrogaiiones factae dicuniur, imperante Isaaeio Angelo, el Gcorgio pairiarchatum GonslaniinoplUanum ienenie, raente Februar i o , indiciione x u i , anno post incarn&iionem Domtni 4203, \ , \ \
\ \ *. Ha?c aetem iibi noti
c o o s u n i . Naui anuo 1204 a Veieiis et Francts occupata est Conslantmopolis. Verum post Isaarium, Alexlu Angelus oclo annos, et alios post eum Alexius, Ducas cognoraioe, aliquaaiisper knperavit anle caplam urbem; quln eliam posl Georgium islum Xipbilinum Joannes Camaterus Ibronum Gonslantinopolitttium qvinqte annoet octo mentes admhristravit, priusquam urbs a Latinls capereiur. Ac proinde si
i U B interregalfeiies faeta faerinl snb iroperio Isaacii, et patriarcbaiu Georgii, anio annum 1203 faciae
stftl leeessc esf. teqve eliaro indicltoconveni; isto enim anno,non xm sed vi indiciio currebat; in utroquft
Uaqvenmiero, anni scilicetet indiciionw, error admissasest. Nec video qaomodo corrigatar,nisi
scribatur, apltf et wi' pro * nimlrum interrogationes Balsaraonl proposiix fuerinl anno Doumimi
fodict.
x i , quo qufdero anno Isaac.ias Angelus impetitiin, ei Georgius Xipbilinus Eccfasiatn
Coeslasitaopeliiaftam gabernabat: quam facills aoiem frequensque sii lapsus iu Graecis describeadis mimeris, nenMnein hiiei.
Iftier emnia auiemopera qeae fllnstrie nic in iitroqiie jure priuccps elaboravit, primum illud jure nusrilo babetur, quo aniiqaos conciKorum Patrumque canones interpretatus est, quodque bis vcrbis jnscribiiur : \ , \ \
, \ *
\ , \ ,
; * ; ^ \
, , \ ,
^ \ . Expotiiio iacrorum dhinorumque canonum* $anclQ#
rum celebratiuimorumque apotlolorum et lacrorum cteumenicorum atque etiam provincialium tive pariicnUrinm concitiorum, reliquorumque tanctorum Patrim : insuper et declaratio effieacium atque inefficacittnt
Ufuminqualuordecim
liiulii ante canones potitit cotlocatarum ; etaborata juttu imperatorio atque patriqr-
ckmli, Thiodoro BaUamoxe, ianctistima

frmfect
Dei Magnaz ecclesiw diacono, nomophylace, el chartophylace,
BUckernarum, qni etiam potl aliqnot annos Theopolii magnas tcillcet Antiochia tl loiius Orienfa
pmhiarcka factus e$t. Hoc ett eximium illud optis, qnod lotuni boc libroin publicum damus, i m i quod illain
dedarationain legum in rilulo comntemoraiair, hoc esi, nomocanonis Phoiii in quauiordecim limlos distribaii, interpretatiofiem praeteriuillere visum esi (); partim quod in Biblioibeca veteris canonici juris
on i u pridem ediia est, et pariim qood de kgibus citilibus potfius quam de canonibus ecctestasiide
a g i t : unde et in ipta bac caoonuia interpreUiione, ubi de legibus poiiticis loquitur, iblque solnm, istam
Nomocanoflie exposiltoaem cilai, ub norainc . U l in secundum canonem coticilii Goasiaolinopolilani, BOvelUm ciial . * . '
: boc CSl, ia inlerprtlalione quititl capilU primi tituH Nomoearwnit Photii titam.
Quod propierea appellal, quod iste Nomocanon ipsis canonibus t>raeflgi, e l untim cnm iis
vobiroeo compouere solitus fuerii; qaod Uic Uciorem pra3monltun esee suflieiat. Cum anlem in titolo
iiipra laudalo, boc opus elaboraium dicalur \ , noc idcircoasserit, quod iilud aggressue esl JUMU Manuelie Comueni imperatoris e i Michaelie Ancbiali palriarch
ConsUttUnopolilaai u l ipse sub iniliiim praefaiionis toa in Noinocanonem Photii, qnae eadetn et htiic
ranonom iolerpretalioiii ineervit, lesiaios est, dicens : \ ;
\ \ , , (
, \ \ \ . Quapropitr $ane ubi divinitut coronato $ancto noMro impermtort D. JHanuele ComnenO, et
t
Manclissimo domino n*$tro et oecumeuico patriarcha D. Michaele Anehialo, qni philotopkorum princept fuk,
decretum euel ut tacrot eanones diligcnler inspieeremus, et quctin Uli$ obtcuriora enent, modoqtt* atiqno
%
isgibut adversari viderenlur, declararemus, ttqut interpretaremur. Ubi etiam observare licet, hoc ei opua
impositum fuisee, priusquam palriarcha creatus eseei, el cum adhuc officio aHquo in Ecclesta GonstanifnopoJiuna iungeretur : siquidem pairiarcbaro ConsUufinopoliianum dominum suum MppeHet. Ccepium
esi igiiur boc opus Micbaele Anchialo ihronom Constaiiiinopolitanuro lenenie; sed non consummalum
esi gique ad Georgium Xiphilinuin, ad sedera i9lara evectam anuo Domini 4191, plas rainot,
Haic euim palriarcbae Balsaroon praeclartim boc opna a elaboraium dedicatK : ei ad ttirodem
(o) Edidimuj inier Pbolii opera, tom. Q V . EDIT. PATA.
23
GUIL. BEVEREGII PRAFATIO.
34
carmiua qtuedam dedicaloria conacripsit, quae Gentianas H m c l u s ex codice Tiliano Latlne vertit i hunt
modom :
Theodori patnarehm Anllocheni ad
sanctmimum patriarchmn dominum Georgium Xipkilinum,

carmen.
Perqoam plas traditiones canonnm

Iti vaslo ego mari irempns Atlantico
Pervani, ot Ascrooe CbarybdiD bospes (rajidt,
Vel Robrum ot pelagus Taraeliles geaex,
Toe manns dextrs stabilitus gratia,
patrircbtrum valde pium decoe.
Unde bacilli myslici calimo levaoa
Illorum inaccessom itiner bffariam
Jpee in deobas tradidl scripto librif,
Ooe eanonle discipllo sunt opera.

Te rogo, qui bonis nites aclionibus,
Kt loce doctrin eunctos illuminas,
Hujus libri colurana itioerts ul stes,
iEgyptiorum mores quidem exuslulaos,
Vemm in salulis via lucera porrigens.
Hee Ubt seribo Tbeodorae Balsaraon,
Qui pairiarcha sum relirfone inclyte
Antiochi, atque adeo Orienlis totius.
Egregtam hoc opns a patriarcha Antiocbeno non cilius editum est, quam snrarao a plertaque appUaso
exceptum, Iicet nonnnllos invenerit malevotos, qui illud vellicare siuduerani. Namque GoDSUniiiiiis CabaIlsa, arcliiepiscopus Dyrracbii, hane ad Joannem episcopam Citri quaeslionem proposuii:
,
, , $ \ . ; btatx memorice peirlarck*
Antiocftia cognomine Balsamon, factm re$ponsiones ad interrogationes Marci sanctiuimi Alexandrue patr
chte, comperiuntur qua$dam digreutonet facere in canomcii et cimlibut conititutiombn$. An ii$ adkmrendm
$it neene ? Respondet Joannes, , ,
\ , \ . ,
\ , ,
* ' \ , \ * ^
*. \ , , | |
\ , *
, \ , \ . Divinus We vir, Antiochim
palriarcha , accurate percatlebat civilet et canonicat constituliones, et ab omnibm in hi$ee rebus celebro
tu$ fttit. Ejut autem tcripta, quoe ad canonica $t cmtia lemmata edita unl, in ommbut, quod mirum e$$
accuraiionem habere cernttntur, ted velut ex oblivione maxime et ineon$ideranlia proeedentia; alibi elia
1 $eip$i$ dima. Nee de eo dubitet, qui diligenter comiderarit, inveniens eju$ uripta *ubtilUati viri non
retpondentia. Ego aulem eiiam ilto vivo mullot audm Contiantinopoli leghperitos, qui quasdam trt iliiui
tententias reprehenderenl quod non eaent recte prolatw in canonum tl legum inlerpretationibut, et a
hujutmodi voluminibui. Et deinde addit euoi oporiere in jurisprodentia inslraciissimum etse, qui hajc
commentaria evolvit. Sed, ul ut ab aliis suggillaius fuerif, tpso eliam Jnanne judice, Balsamon canonicas
apque ae civiles congliiutiones accurate lenuit, ei ab onmibug propierea celebraius fuil.
9
Qaantae autero aacioriutis Balsamon ipte, et liacc illius rn canones rommentaria Gonstaniinopoli oHm
faerant, ipse Philoiheua patriarcba clare saiis indieat; quippeqotin refutatione ecripiarnm ab Harmenopulo ex&ecraiionum, baec habet : \
, \ , 4 \
* , \ , . Upc enitn tradit erudiiui ill* nomopkylax et contimilium luis ttudhrnm
purtieeps Balutmon in leyibut ti canonibu$ summe inttructii$imu$, et $apientittimut qui e$t magnce UUut
AHtiockim patriarcha tandem detignalu* e$t : id quod nec te quidem ignorare dicerem, virum doclnm, et
hujusmodi imprimii rerutn tfudioium. E l paolo post, O ^ ^ \ ,
, ,
. . Pnediciut igUur Anliochtnut patriarcha, $*pien* UU Balsamon, dum tacros exponil eanonei, hecc in prcefatione expo$Uhm$ canonum tynodi, etc. E l deinde recitati$ Balsamonis m synodum Gaogrensem verbis, iisdeni scilicet quae in hoc opere Joco ibi cilaio legas,
illum in ea fuigee scnlentia asseril, quod tomua eynodalis, sub Conalaniino Porpbyrogenneia imperaiore
<*t Alexio patriarcba factns, in usu csse desierit. Hoc enim ila esse a i l , ,
\ , ucundum tapientem illum BaUamonem, quod nobi$ etiam propoiiium erat
oitendere. Nimirum ac si indubium illud reddereiur, cum eapiens ille Balsamon ila esse aibrmaret. Quin
vi ciiantur BalsamonU scbolia a Nicolto Hydmntino, in ecbolio e principio codicis Graeci ms. Barbertui, a
LeoneAllalio, De perpetua con$entione EccUsiw Oeeidetitalis ei Orientatis libro, cap. i , 21 laudaio, ubi ba?c
ba}>el: ),
\ |) ' '; ! '. \ (\ , ) ^
. *, ,
^ , . Et cum ettem Comlunlinopoli, tllud ita eae comweri in libro Theodori Baliamom* vatriarchm Antwcheni: ille $nim dicitin tua canonum iPpoiUiont : Tu
t
GUIL. BEVEREGil
f5
PRJEFATIO.
'
vtro tavemens in notrnnlUi codicibus errorem tcriptnra cirea Celettini nomen {namque pto CiUtti* C e k f Ifnus iiuertus e$t) diclii $eripii$ ne animum advertas. Nam Celettinut papa erat Romanus, 6rthodosu$, ttt
*pr dieium ett : Celetlins tero eum Netlorio senlitbat, $ie harelicm erat. Quae !psa Balsamonis verba
exstanl in gcholiis ejus ad primum synodi Epheeinse canoncm. Matlhaeus Blaslares etiam in alpbabelieo
ipsius gynlaginaie, hmc Balgamonis scbolia non citat mo;fo, sed et snbinde U-anscribit. Qein etiam Isidorus Mercalor, ad Lalinam suam canonom versionem exornamlam, hisce comnietiiarits usugegl. tsenSm
toae cluodeciini canonis eynodi Gangrensis versioni hasc inlereerit, Bero$ vidttur BaUamon epheepus Anthchenut hune tocum inlerpretatts, voeare vettct ex serico contextai. Et ita auidero BaUainonea) vecem
interprelatom esee, ex gcholiig ejne in dicdim canonera elucescit.
tempore aotem qtio consummala snnt doctissima baec Balsamonie in Nomoeanonem Phoiii, ei condlionifB Patnimqiie canones comnieniaria, quadringentog properoodam annos inter Graeoos latueranl,
Latinit pterisque incogniia : donec Geniianus Hervetus, Tridenii, cum conctlfum ibi babereiur, comiwer m i , et aceuratnm eorum nactus exemplar a Joanne Tilio, episcopo Briocengi, illud Latine vertil. Q u
ejot versio tine Gneco lextu, a Guilielmo Morelio Lnleiiae Parisiorum typis maiviata fait anno Doinini 1564. Poal multos atuem annos bibliopolae Parisienses Graecum quoddam oonsecuii apographum,
IUiul nna eont prsedicta Herveil vergione in publicam lucero emigernni, Luietia Parisiorum anno D#mlm 1650. l bsec quidem ediiio, eaque sola, ab eo asqoe tempore dociorom manibus irila fuit. Verum
enimtero licei ad igiam exoniandam ediiionem Paristensem, roulta ex mss. Vaiicanis, el Mranulla *
eo4\te h r e d u m Acblllis Harlaei, primt in eupreroa curia Pariaiensi praesidis, coilecta fnerint; qeampleriani Umen in ea doetis adbuc desiderau gunt. Mult* eniin lacmiac in ipso Grsco leite reliclse sent
q n a nullo exewplari Graeco soppleri poterant: et ipsi ediiores ingcnue fatenlur, se io nuUum incidtese
perfeclum jti expleturo codicem Graectiro, qui Lalinam Henreii vergtonem quaret, qeam nibilo seciHS
adblbueniBt. Qao factum eet, ut inter Graecum lextum et Laiinam vereionem, quamplurimia in locia
minioie con?enial cnin exemplar quo usus est Gentianus Hervetus nunc plura, nunc pauciora babuerii,
qoaro jlhid quod ejus reriioni adjuuxeranl. Et ubi toiidem ulrobique sonl senteniiae, sensos umen bic
alque ibi alius saepe deprehendiiur.
Cmn iiaque Pariatensia horum Balsamonis In canones commenlariorem editio adeo mniila ffterit,
alqoe imperCecla, summo rei canonicae emolumenlo accidil, ui velus admodumel cornplelum eorumdem
exemplar tn loenpleiissima noslra biblioibeca Bodleiana Oxonia? haberermis, quod quadringe itia circiler
abbinc annis, ui ex cbarta, cbaracteribus, ligaiuris, aliisque istiusmodi antiquitatls indiciis conjiciroei,
elegantl roanu exaratum prelo tandera aliquando subjecimus, el publici boc in opere juris fcciiaoa.
Neqoe enim fas erat, ot tam preliosom juris canonici in una biblioibeca diuiiu laterel: qoo~
o#n modo omnes, qoao in priori fiierunt ediiione, lacunae suppleiae s<tnt; verum eiiamalia qaamplurima
ibi d^siderata, hic inlerneriiniur, et omnia ferc usqne adeo emeitdanlur, ut vera Babamonis Aniiocbeni'
in eaiiones commemaria nunc primum in Iacem emissa videanlur.
Ad majorero lamen operis ornaium duobus aliis eorumdem sclioliorum codicibus mss. o$i sumus,
^tonienai, ei Amerbacbiano ; quoram illuJ amplissimo viro Ricliardo Allestry, S S . tbcologiae professori
reglo in Academia Oxontensi, et regalis collegii iEtoniae consiiiuti praafecio acceptum ferimus : uipoie
qai cnram adhibere dignalus est, 01 varianies ex codice ma. in bibliotheca ejusdem collegii reposito
leclionea colligerenior. Alter codex nie. quo adjuii sumus, est vetuslus ille ei insignts, qni in publica
Academia? Basileensie biblioibeca exslal, cui eum clarissimus t i r Basilius Amerbacbius (a cujos no*
mine Amerbachianum appellamns) legato dedit anno Domin! 4593. Quo inter alia, BaUamonis simn! et
Zoaarae in canones conimentaria, niiido et velueio cbaraciere descripta, coniineniur; aed Xonara pefpeluo Balsarooni pra3misso. Hujus elegaulis codicis usum frucium bonoraiissinii illius Academto prote- >
res ad banc ediiionem adornaudam permieerunt nobis exbibeudum per manum et indMSjtriam docLisftiml
i r i domifii Joannis RodoJpbi Wetstenii, filii, qui laota flde, lanla diiigenlia ms. istura codicera cum
Parisiensibus Balsatnonis ei Zonarae edilionibus conlulil, ui parea ei gralias referre nequaquawi poss*Fnas, oeque nos solos, rerum et omnes omnino juris canonici studioaos boc singulari ipsins ofOciosibi
in aeternura devincios babebtl. Omnes eiiim varias ledionea exquiailissime collegit; ei mulia insvpec
antiqua in canoDes scbolia codice isio exscripsil, quse nec in Balsamonis, nec Zooar GOiiuiienuriia,
nec alio, quantum scimua, codice habenlup. Hoc gane dolendum esl, quod nescto qtio falo aectirat istaa
coHectioneg, per bieiiiiium fere in iiiuere baerenieg, seriue ad nianug nugirag pervencniai, quaui ut d i cta acbolia ipsi operis hujug corpori guig in locis iulerseri poteranu Ne quis taraen de i U oninrao bic
desideratis conquerereiur, ea orania, Laline eliam a nobis versa, annolationibus iiiaeruimus, ad eosdem
relata canonee, qoibug \n codice Amerbacbiano ascripta guol. E x variis aotem leclionibus pro comperlo
babemus, codicem ielum Amerbacbianuro cum Bodleiano noslro plerumque convenire, etiaiu ubi Parisiengig editio ab otroque discrepat: adeo ut inier innumeras illas, quas elarigsimus vir, rag. Ainerba*
cbianum cum Parisiensibus codicibug confercns, varias collegil leclioneg, raro admodutn ulla, itoiaiu
saltem digna, oecurrat, qtta? a codice nosiro bic impresso dUsidet! Quod idem e i de codke iEiwnieuai
diceiidum esl. Naroque imer tres bosce codicea oplime convenit; quemadmodum io annoiatiOMibus muU
toiies obfemre licei, ubi tres bosce codiccs *e invicem coufirmanlei gaepe producimeg. laler eoi auteni
t
3!
G U I L . B E V E R E G I I PR/EFATIO.
ei MUkvmem adSUopem imillumdiacrimiuis passim occnrrit, et iJcirco etiamsl Laiinam Gondaiti Berveli vergMMftem, quoad ejus fieri poluit, retioere enileremur; eam taraen quamplurimis in locis iuimuiaro
roacii swmig, m Graeco eara textni a nobis edito adapiareiuus. Et ubi Geniia wis Heratue sengum alicujns loci. quod ga*pe accidii, male iulelJexit, vel saliem noo bene expreggu, nos versionera ejus eroenda^
Yimue, ei emendationis iaiiusniodi ralionem in anooialiooibus u l plurimuro reddidimug.
Hactenug <fc Balsauione, ei erudiiis ejus in cauoncs commenlariig. Sequitur Zonaras, qal gnb Alexio
Joanne Ganineuo flornit, el suinmos in imperio Orieniali bonores gesgil: nam magnus drungarius vigl,
protoageeretig fuii, giva primug a secreiia. Pogt aliquot auiem aooos g&cularium peruegug negoiiorum,
nd monaslicam viiam secessil, quam trang igens, multa scripsil, qtiibua posleros sibi obKgatos teneu
Priinoenim uajvergaleai conscripsil bialoriam a muudo condilo usque i d Alexii Coraneei imperaioris,
sirbquo v h i i , ebftum, hoc egi, u*qne ad annum Domini 1118. Eleganiem eiiara oraitoitem compogutt,
qiue inecribiliir, \
. Joannii , magni quond*m
drungarii viglm, ei primi teculis
oralw ad eos, qui naluralem seminis efflwum immumHliem exUu-
menf. Exglat ia Jurit-Grmco-Romam lib. v. Quin tsliam majomm jttseu ct atnicorute suaau compulsti*,
canonteo Gracortim Juri intefprctando egregiam operam navavii, quod erudttum opas a se eonscrfpttim
sic msrL;>8tl; *\ \ , \
, \ , ,
, , \ .
Expoutio sacrorum divinonimque canonum, lam sanclorum et venerandorum apottolorum, qmam sacrarum
meumemcarmm synodorum, sed et loealium sive particularium, reliquorumque tanctorum Patrum, el*bor*l*
pr Jomnnem Zonarmn monachum, qu\ fuit olim wagnu* drungarius vkfl(v, el prhnu* tecreli*. Ipsi au-
tem operi hanc pra:faiionein pneniisit, quam suo loco prnetennissam hic pponere vieum c s l / H
: , ^ ;, \ , !
4* , \
\ . , *\ , * \
, . *
, ; , \
, \ , , , \ ^
. ' ,
\ , , ? ' . Declnratio sermo
num tuorum illumiuat, tl inlellectum dal parvulis. Hac Deo dicil propheta et divtnut pater Dtvid. Porro
Dci termona merxlo quk tl probabiiiler dixerit eue dmnorum apostolorum Petrumque pracepthnes, quia
divino ip$i afflaii doctique Spiritu hoc innituerunt. Si quh igUur ilueidaiionem utcrwum eanonum fecerit,
eorumdemque tententiam reserant declararit, hi$ quidem certe lumen intulerit, qui per timplicilalem morumque ruditatem sunt velul infantet, Itaud dum talis apti in sacrorum canonum profunditatem penelrare.
Propterea mihi mmendum fuit hoc opu$ in manu$ ui usui fortasu
t
fulurum mutiis, ut siiam pro mtm
virili sil uuaqucrque sacrorum aposlolorum Pairumque venerandorum disposilio noia, maxims quidem,
proui dederU ipse Deut, peculiarem compendio$amque faciem enarratiomnu Nullm auum m* condemrui
iniolentiw vel lemeritaiit. Nec enim mea $ponte labori manut admoliar; ud
rogalut obucundavi, negolio-
qut me dedi, ne prgpUr inobedientiam coarguerer.
-1 hhcc atiiem scboliis in canouee componendie, Zenarae aliud alque BafsamoM propositum fuit. Hic
tnhm dvilis q u e ac caaooici juris coDsttllifisimus, uiriusque coneordiam persequitur, apparentes discrepaniias componit, e l canonicas quaniiones a se motae muiloties aolvil. A i Zonaras e eontra ipsis canoirom verbie ti sentui inierpretandis airlcie adbrei, raro admodum ad civiles leges digrediens. Hinc ,ilt,
qtiod Balsamon l o i u n Zooaras coramentarium lotidem nonnunquam verbis transcribat; superfluutn nimir t m judicans, alia Zonar dictis addere, cum nibi! In tali canone occorrai, de quo ex legibug polilicig
et imperiliabus consliluliooibue dispoUlie insliteaiur, boc egt, nihil quod ad etium propositum pertineat. Subinde e i n n Zoiiarai inlerpretalk>Min celato aomine perstringit; neque ullibi ejng meniiooem
iaeit, prterqaai commonuriig adepiglolam canonioam ganeii Albanasii ad Ammum, ubieiim vocal mmme escdlemiuimum iiium Zonarum, eumque diclam epislolam ;
\ , \ , 4i pcrapiistime, atque ila m nemo meliut, inierpreiamm esse afllrmaL
Qain eiiam Ma4lb8Bg Blastariig Zoaars acbolra gmbiede ciUt, nowine etiam ejug nonnitnquam iis
prafixo, t lit. E,<ap. I I : , , Ne forte dixerit
qniipiam, itmgnit aultm hoe dicit Zenara*, eciUcel in eyn. Gbaked. can. 28. Aliag raro inveiiimug hwc
Zonane coinmenlaria ab aniiqwiori aJiquo laudaU; nisi quod anonyrous quidam a Leone Allatio, De
perpefua Miueifhne
EccinUr OccidtntalU *t Orieutalii, lib. I I , cap. 10, citalug, b c dc iis babeat : -
:< 6 \
, ,
G V E . BfeVEREGH H t B P A T t a
*, \ 66 * 6 * 6 ^
* \ , **V
, 0*ftft!m w$P* pMfremn*, #1 etf#ir*of/la ttk Jwnntt Eonmra$ too**ckn$
dmi*0* Muroiqw CAnones $mtciontm pertfinMriMn efotuiorum, -ei $eptem $m&tofum o*tnmenU*irnm
*yji**W, #J tmnium tanciQrum Ptrtrwm t n ^ r i i , dariitime et pifarfm* ini&fteintnt nvlto in toco
p*p*m prtkodomm woaml: tid t* paffes, qui Hrmrno* P*(rum tmnsmo9e*t, *t *acr*$ eanontt ptrteriunl, mmUmmati tubjeeii. Kx qao amea n o teniaionio sttis abunde oonstat, qtioMi haec eanfMnnm
peeiito Joaoae Zonora labaral*, apad Grmem W M ttslimata faerit.
Quad ad priorea eoretn Zonaree wi eaaones rofntnewtarioran ediliooes spcctaf, primo qttidem gehotfa
efue 2 eaaoi>es apastoiarum tofo Latina w s a e l i n tneem emissa aunt atmo Gomfwl 4558 per Joannem
Qttfaluuim, in Academia Parisiaati jaHscanontd twie temparli pfofessorem. Postea Amoniirs Saimaiia
cemaoeiHaries ejugeliara in canones conciltorum Laifn? vereog edidit Mcdrolani, anno Domitri 4648.
LalUiae cajaa versloni lypogrophug Parisiensis GneCHm cAiam ietluin ex codice ms; !ti Mbfiolbeca regie
Gfcriatiaaigatmi eritltttii, addidit, e l vutgavil LuteU Parlafortini annd Domini 1918. Sed adbtic desidernta
eraftl coromenurta^jus ta oanonteas eanctoraia Patrwm pfetolai, qrt proptere* ibidetn impressa atiiii
tma eom S.Gfegorii Ncotttaaritmgfa v e Thauaraiergr* Macaril jgyptif, et BaftiKi 1 6 t t . Adee ot omrifa
Zaoarae in eanoties coauneiHaiia, anfe banc noatram eorom edltkmerti Oxontensem, sfmiri nospfam pra*
diarittt. Ad banc aatem exorntndam edittoiieai, non motfo arianrfbon lectlonltms ex todtce Herrrtif
ineigmbos oniatA, et ex allero ilk^ Aagugti attondi tn ParteienM fore adfocati, ta suppletiietno ad P a Tisicaiaeai diikmem colteciia, usi aumas, vemm atiam eonrsvltofn iTHiWs amlqintai mt. codteem hi biWto*tbeea aotira Bodleiana, quo omacs habeniar aposloiorani caaentft utia com Zonara* et BBteamonto omtnanlariis i t i anntxie. Samtne autem ormimeiiio baic n o s i m edition* fuit, codex tlto Amerbacblaaos aitfa
coovnieaieratiH, ^x qaa vaiiante ltionas aer imiferen Eonaftt non setas ae Balsamotristoaita^wiaHa,
c l a r M m u a vir, i o h . ftad. AVeUteaioe eopradioms, nobiseum commofiieare dlgbatus est. Qaibtis omidbos
cadkribos tumma <iHigcmia et fldeKlate Inter se collalis, perfecta landem et completa Jbannh Zcmane tn
o m e i apoatioiontm, conctliorttm, et Palrtim caaonee fommeiUaria, utia cum prioribti Latfoie vcrsioni*
baa, aad iunnarferii i a tocrB eawadatis, G m c o lexiul foage aeeommodaiiofibQa edhum.
f
Post Balsamonis et Zonarse commenlaria, epitome cojiisque canonis, et Alexii Arisieni in eamdeM
acholia boc opere exbibentor. Qaanlum primo ad canonum epitomen epcciat, ea partim in Bibliotheca
Jmris cnnonici aeierfs edila eet, idqoe sub fpsius Alexii Arisieni nomlne, perinde tiimlrum ac sl U
tpHjomts ntms aocior fai^sef. Sed mulla snnf, qiiae isti opfnfont refragantur. Eadem enim epUome, ticet
tik> ooncilionam wdine obsertalo, etiam Symeoni Logotbeta? in eadem Bibliotbeca atlribuUur. At *erl
p r m a s diasiafite esi ut ambo canones j n epitomen redlgenies in eadem verba conepirarent. Wec video
qaMent, qao Jnre ba>c epitome trfvis eormn ascribatur. Sane Alexfo Aristeno aicribi neqiiit, quippe
qai aoi noaavnqoaoi redargmt, et aactorem e)us, licuqte demum \s fuerit, canonem non recte
ioteUexisse aaeafit, ot \n Btkal\\\s ejus ad epfitomen canonis aposlolici LXXV dicic tov
o6 ; , Qtti synoptin pr&nniis eanonh [ecit, eutn non bene intellexlt:
et adepltomen andevicesfml canonis synodi Antyran., ait,
* , , Qni huju$ Uaque
*nom* $9ftop$m ftdl, Mgmmormm itgregntionem in latitudine poiitam frt eum qui c&libatut prefetiionem
irrUam /feetf, trmmiutit. Adeo n i aole meridiano claiias elucescal, Alexium Aristenuin bujus canonum
epHames aociorem noa fuisae.
9
Qulsnam iiaqwe epitomes hitjus eive abbrcviationis canonum auctor fiiit, minus comperturo babemus,
Ifoe sahem cooeiare videiur, quod ea diu ame Arisienum memoriae subtevanda causa confocta fuit,
atque adeo ut nonnunquam lotius cujwsvis canonis vlcem suppieret, ejnsque loco citaretur. Cujus rei
illvstre babemus exemplum in NicoIaS HydmnUni (qui sub Alexio Angelo floruil) ex Leone Allatio
soperios ciuto, quod sic incipit, , \ \
. ;, - ,
,
r , \ . \ (>,
. Scholium Nicolai ilydruntim de Celestino et Celeslio papit Romanis. Qui offendit
in firu quarii canonh tanctce Ephesince synodi, clerici, qui Celestioo sive Nestorio consenserint, depoveodi, ne legai Celetlino cum n, sed Celestio sine n. Namque Celettinus $anciu$ erat el orthodoxu$ pap
Romot, Celettiu* autem tuereticus. L*ta enim verba, o? , , in ipso quarto canone synodi Epbesina? non inveniunlur; sed in epiiome istius
caDonU quam bic exhibemu, loiidem verbis legunlur; nisi qaod pro , in noslro codice levissima
mataiiaue t^rlbatat . Unde palatn est ipsam epitomen bic cilari, idqae sab nomtne lolios caimn . Ado ut haee caaonum gyaopsts legis vicem lis supplevisse Videatnr, quibus imegrl canones baud
p n w i o cssexA. E l bioc, ni fallor, est, qnod nunc Atexii Aristeni, nunc Symeonls Logolbelae, et aliqnando
fortitttt *4iortHn nomina aibi inseripta babeal, a qnibvs ad privatupi nsum descripia fuit. f el forsitan
qvad Synicoa Logoibeia, non mfiius quaoi Alexhis AHstentn, ediolia in eam edfdh, modo
GUIL. BBVEREGIIPPCEFATIO.
perieroftL B t t M eata A r i t t t n i nomeii ad epHomen eo taniom nomiae prsfiQximas, qaod fflo etm
iuierpreiatug ett*
taam auiem antiqoatn eanonam abbreviationom magni oliro faeURi foigae ex eo consut, qnod Alextut
ArUienus u m u m oper* et laboris ia ea foterpretftttda censumpeerK. Neque oim in re nifoili se lam diii
exercuisse censendus est. Nec paruut hiite pro antiqua hujue epitrtmes aucloritale arguroenio extiida
axxrescit, quod Arisienus eam sobotii* illastrare dtgnaiits esl, etiam pott divulgata ertidtta Ma Joannla
Z o o a r iu integrog cauones commentaria, Artetenug enim Zonara posterior darait, sed aniorior Baleanione, vel galiem eadem aelate. Baltamon enim eum conimemoravit in sua texti canonie apoalolici.
Soterprelalione , ubi ait , xa\ \ , ' 6

. Nam et incomparabiUm illum, et magnum asconomum AruUnum, tribus publich xxx diemm
edittit juri$ dicendi officio eet$are juiiit $anct* $ynodm$. Ubi eiiam obsenres, qoanlo hic offieio fn
Ecclesia GousUminopoliuna funolug est, cam magnos in ea oscononint fueril; ilem qtiaato etnn
elogio BaltaoKMi ornai, appellans : qaara bonorificaoi ejvs meotlooeni idem Balgaroon etiam
in tcholus guig ad gynodi Trullana? canonem 37 faeit, b U verbif, *

. Bunctmm canonem ineompnrabili
Ule dominus AUxius Ariitenus contra
ttnctiitimum
iiium patriarckam HUrotelymiiaxum NUephorum prolulil. Ubi oblter eliaro obgenratum veHm, quantuai
io jore canonico inlerprelando nonaen Alexius Arigtcnug tnno dienim babebat, cnm consuUus eeeet, t%
in islo jure conira pairiaroham rotponderel. Ex islis insaper verbis colligere eet, qnitas lemporibug
ille floruit. Nainque Nicepborug ille Hierogolymilamia, conlra quem Arielenus tetam canonem protnltt,
gynodo inlerfuit Congtaotiuopoli c e l e b n i s anno mondi 6674, gifeCbriati, 4166, ot ex aubecripiioolbue
palet, qnag Leo Allatiua edidii, De perpetua conten*. Eccle$. OecidentaUt et Orienmlk iib. 4 t , cap. 49.
Ig eral annug Manuelis Comneni x x m , ciijug imperatorig juaga Balgamoa gua in canones coromentari
aggreisug est, u l gopradicilg liquet. Sub eodem igftur imperatore ArUlenem eiiam chniise ceriam
e l : eiiainsi Leo AJIatiug tracuiu de atau ei inurtiitut, collauone ordinntn eliam apod Graseot
genrandig, eem jusgu Joanoig Goomooi, qei Manttdem proxinug i n Iroperio pnecegait, Nomocanonem
guum edidigge asseruerit.
Porro haec Alexii Aristeni in dictam canonum ynopgin commentaria, in codioe me. quem edtmot,
8 inscripta giinl,
Nomocanonum, Deo auiftenle,
interprelatum per Deo ckarutimum nomo*
phylQctm dominum Alexium ArUunum. Obi primo observare licet, banc ipsam canonum in epilomeo contraclormn ôllectionem vocari : quo nomine eiiam inlcgrorum canofium coileclio gepo
nuncapatur. Nemo, fateor, ioficiag e a i , qtiin veiereg igiiu&modt golos librog, quibug
leges civiles et cauonee ecclesiaslici simul collecli gunl, appellarint; quemadmodum Joannes Aniiocbenug librum istum, quo canones solos in quinqBaginta litulos digeggil, gimpliciter vocavil; isium aulem, quo anonibug eccleeiagticig legeg imperaiorias 64
civiles adjunxit, nuncupavil. ob eamdem eiiam raiionem Pboiii Nomocanon noroen
igtud goniiug eel : quem Balsamon ia prsfatione ad eumdem, eiiain . appellat. Yerum
enimvero quaevig integrorum canojnum collectio eliana nonnanquam a u d i i : quod miror ab
ullo unqtiam denegatum fnisge, cura ha3c vox io islo sengu ab Ipso Balsamone saepe asurpelur; u i l a
Nomoean. Pbot. lit. 4, cap. 9 a i l , ,
, xfj . $ ptrstitii
dicent, cequum e$$e ut vet apex aboleretur ex if, qua tn Nomocanone $cripta sunl, quod intiar divir
narvm tabularum ab Ecelesia repulatur. Ubt corpus canonum ecclesiasticorum aperie

gfgnificat, quemadmodum et in ejusdem Balsamonis scholiisad gynodi Trallana3 canonem 4 dicenlis, , \ \
* . E l gie paggim alibi; nihil cerlius esse
possii, qiiaro ipsag canonum colleciioneg vocilari. auiem nomen eitam synopsi cgnonum ab Alexio Arigieno inlerpreUUB inscriplum esi, ut ex litulo superlue ciialo conslat, quod priu*
exposkam nogtram de bac canonum epilome geniemiam egregie confirmat; cum baec eodem nomine,
quo ipga intogôruin canonum colleclio, scilicel, appeiletur : nimirom quod lotum jus
canonicuin in ea non secus atque in ipeis canonibug exbiberi perguasum esset. lloc iiaque Nomocanonam Alexius Arislenug inierprelaius e8t, qni in inscriplione nominalur,
quem etiam magnum oeconomum aliquando fuigge, BaUamonis verba guperius laudaia fidem f a ciunt.
Ilaec Arisieni in Noroocanonum abbreviaiuin gcholia non memini ab anliquiori quopiam acriptore
commemorata eg&e vel laudata; nisi qnod gcholiastes in codice Araerbachiano nonnulla ex iis mutiiatus
egge, et Balsamon ea notuiunquam citasse videaiur, ul in annolationibus gubinde observalam egt. E x
receniiorjbug, Gilberlue Genebrardug libco De Triniiate Alexium Arislenum citat, euraque diacoiuioa
Eccieaix ConglaDlinopoliunse fuisse affirwat. Leo AllaiUig bxc gcbolia epe laudat, ex biblio-
33
GUIL. BEVERKGU PRAFATIO.
34
tbeca Vaticana : nnaqaam enim anlehae edita fuerani. A d b i o c autem nostraio eeram edsiiaeem
perpoliendam, quaiuor usi suimig codicibus ingg. quorura uuum nobiscura comiminicavU. clarisslmas
t i r Joanues Pearson, SS. tbeologiae professor Margareiicus in universilale Caniabrigiensi, qui in b i bliolheca collegii S S . Trinitalig, cui ipse prafectua est in eadem universiiate, codicem islum niiide
eiaratum inveniens, eumdem nobis Laiine vertendum concedere dignatus esl, el gic primam huic
edendo operi occasionem pra?buit. Isie autem codex e longe veiusitori in bibliolbeca Bodleiana Oxonine
exscripitts fuerat, quein propierea saepe congulere neceasum babukniie. Quin ei alium suppediiavit insignissimus \ i r Tbonias Brown, SS. iheologiae profeggpr, el capelia*. rcgia Windesoriae praebendarius.
Cuin opus autem pene ad umbilicum perduclum fueril, aiius in supradicia bibliolbeca Boilleiana
uventus csl codex ma. eJeganli et veiasto cbaracicre cxaratus : e quo noniiolla excerpla sunt, qua) itt
aliis eodtcibus desideraotur, ac proiude posl canonicas epistylas, a*l quas pertiueul, in gecundo lomo
eduniur. Eorum aulem colleciionem pariter atque versionem viro niultis noininibus bonorando D. Joanoi
F e l l , S. T. P . Ecclesiae caibedralia Chrisii decano in UnivershaU Oxoniensi debemqs, qui ad uberioreui
buju* operis ornatuin curaVii, ut illud opus a doclo quodam viro in eadeni Aeademhi perficeretur. Sed
et eidem eiiam praclara erudiiione et insigni pictaie viro accuratam tokiua hujugce operig editionem
respublica canonica acceptam referat, quippe cujus golius cura alque consilio in omnibus adbibiio,
accuraie adeo et polile prodil.
9
A d calcera totius operig annotationeg subjnnxiraus ( ) ; in qoibus qnid praeslilimus, vel saltem
pnesiarc conali gumog, paucis expediemus. Primo enim nobig mintme propoeilum fuit, in singulos
canones eoromque scbolia couimeniarios edere, quod operae nobis prelium baud visuin est. Ac proinde
isliusmodi Unlummodo locis, quae obscuriora visa sunt, quae perperam ab aliis intellecla, aul niajorif
moineBli, ei frequemioris in ecclesiasticis disculiendis controversiis ueus, dilucidandis, vindicandig el ad
genainum ipsorum sensum reslimendls, loiain, qualig quallg f u i l , operam locaviinns. Hinc eliaro
variaoics passim lecliones ex codicibus lam nss. quam impressis , adnoiavimus; alia eliaui quampkirioia gcbolia, qu# ul neque ad BaUamoiiis, nec Zonarae, nec Aristeni perlinenlia, in
operis corpore coneulio pral^rimssa guni, ex inss. Bodteianig et Amerbacbiano, ad suos quaeqne
e*nooes iuler aiiuolaltones apposuimus. Qttidquid eiiam seboliastea in Goosianlini Ilarmcnoptili epiioiueo
canonuni conscripseruiit, ad locum ilidein quodque gttuui coiigessimog. Adeo ul uibil a Graccis quibnslibtt
in boc cauonict ipsoruin jurie corpua conscriptum ad notiiiam noslram pervenil, quod noa in boc uiiico
pere coUectun exbibeiur.
() Notas textai sobjecimus, sed delecto babilo. EDIT. PATR.
35
THIOD. BALSAJIDH
M^^ggnwi. m
36
^ g ^ M ^ f c g M B j M a s r f M e a w
THEODOM BALSAMONIS
ZONABJE, A R I 8 T E S I
IN CANONES SS. APOSTOLORll, I L I O M I

ET
JN EPiSTOLAS
CANONJCAS SS.
PATRUM
COMMENTARIA *
.
CANONES
SANCTORUM A P O S T O L O R U M .
CANON I.
Epiuopui
duobut vei iribus episcopls ordinetur.
A \
"
B A L S . Ilic canon aposlolicus disserit de ordina. , \ tione, quae fit ab antisliie in ecclesia ; sieut magnus

quoque dicit Paulus, Nemini manus cito imponai',
' * xai 6 '
iiec alienit peccatie communices : non autem de

,
Hecftione, ut nonnulli dicebant, secuii ea qua dice .

\ ,
batHar sine scripiis, per inauuuin exien&kmom, fo
otvoc , clam quando a populo civilatum electtones antislt ,
tttm iebaui. Elsi eniin Laodicena synodus dicit in

quinlo canotie non debere fieri ordinaliones in prae- . senlia aiidieiiliuin, et ideo nonmilli existimaruat
' \,
bunc quoque canonem loqui de eleclione, inibi la ,
men videiur eos nou reeie dicere; quae enim Ot
\ \ Ecclesia ordiualio, per preces myslicas peragitur, g ' \ cliatusi flat coram muliis : insuper cum quarlus , \ '
caoon sanctae priiaae synodi Nicasnaj decernat debere ,
tteri eiecliouem episcopi ab omnibos episcopis pro. * '
vinciae, vcl a iribus saltem, reliquia in scriptis
, asaentientibos; dubito qoomodo dixerunt nonnulli
bunc canonem de eleclione antisiilie ititelligi qui
, \
e
1 Tiin. , .
* Colleclio sacromm caaoDtim, in quam Balsamon, Zooaras et Aristenas commeotaria edideront. ea ipsa est, m
faUor, qoam Pbotius ollra toofccit ad usum Ecclcsi Graec*, quamque bic edendam esse promisimus m tomo Cl V
fairologice Graccc. i. . M .
37
IN CAN.
1IAPOST.
,
,
.
.

, \

*
* !
, *
! ,
,
, \
,
*
/* - ^
* \ ol
, *
\
*
* ))
8
,
, ^
, . *

* 6

, -
.
1 .

, \
.
,, ' ^ '
'*
.
^
,
38
dicii a duobus tt\ iribos epieaopk ordiaomhmi t p i fttoptiiu*

ZONAB. Nunc qnidena cbiroionia vecatur abtoluiio precum, sanclique Spiriti invocalio, duni *aoerdoiio quis initiaiur, ei consecralioDeni sortitur.
Ex eodicla, quod ponlifex exiendat manuin benedicena bomini ad sacra ddigeado : $cd ipeum
suffragiuiu qvendam nominaluin ett cbirotonku
Nam cui urbium coetibus Jiceret eJigere sacrorum
pra&fectoe, cofiveniebanl ipsi coelos, et alii quidem
bunc, alii vero deligebaul Hluiu. Qnatenus aotem
plurium swifragium vioceret, eligeules fervot solitos extendere manas; et per iibis miuierabanuir, qi
vel bwKU vel Ulum delegisset)!. pUtrilieg veroelectuin SMIIUKO sacerdolioprafeeere. Etbine cbiroteum noifien desaunpiHw, quo sic ctiam synodorum
Paires wnwoiuiuur uei, s u f ragium eiiain
chiroioniam. Laodxceoois necnpe synodoe in quint
canooe, dicil, Non oporlere cbrrolonias in ioKenliuro praseuiia Oeri. Cbii-oiomae aulem appetlavft
auffragia. lo plena eiHin pmilificts consotnmationo
magio obttnebat eoneaotudo ut plvree tma eonitenl*
rmi : aed io saffragiis ferundie, eo qttptl iirthtcerenlur comra elerios viroe accosaiiotieg qwedom,
aliqoot vetetnr adesoe, ei bae audire. Nic aufem
canoir t daobat epiacopis eplecopum jubel inttiarf.
Sed quartus pmmn synodl cawon fptsropum creari
AeftiiU ob omttibos epiocopis provfncta: vel .
btift iitteDta, dom reliouf sub*crip<ione conseihtiani.
ARIST. Dm> vel Iree fpiscopi ordinant epiico*
pum.
Tie oinniiio dobent ordhiare epiopnm et non
pauciores i l l i s ; siquidem difllcile est ouines pravinche epiicopue m unum tonTeutre. Qnsere etiam canonen qtiarlum synodi Nicttiise, ei xrn CtnhagiMnsia, et m AnifeelMiie.
CANONII.
Prtxkyitr ak uno epkcop* ordixrtur, el diaconui, et
rtHqui elerici.
xAnjnxoL
B A L S . II ic quoqiie canon 4e ordJnationo cense \ \

quetiter sloluens, probat eltam prxcedentem cano
, D nem accipf de oidinatioae cplscoporum, non do
eoruraelcciiene.NeqtieenMi pfeabylerum, dioeo*
\ num, vel aliam dcHcnp) prius eugi ei nc ordmaii
, \ docti sunuis.
ZOiXAR. eleelimiem, el ordtnalkmcni pretiy. \ , \

icrurum,
alquediaconoruin canon remiltit episcopo :
, \ ,
ol cui suJijicicjilur i i , qui ofdiiuualiir.
.
ARIST. Unas episcopus ordinat prtsbyierum et
12.
diaeomuu.
Perspiaius,
\ .
CANOiN
' .
Bi
Kvplov
triyxy
rijr
uvaixl
ixl
xaph ri\r
( 6vcia
/<,
Si cpi*copu* rel pre^yter

%
prctlcr Domini i*
tacrificio ordixationtm, atia qtiad*m ad a/|ar<

Hnltrit, *rt me/, tet lat, t r / prv tia9$k*ram
(-
TIIEOD. BALSAMON
ciitfem, vei mes,
wel aliqua animalia,
vei legu-
(0
fj drtl
otrov
mine, prater ordinatiottim, deponatur, prattrquam
tyreic, rtra,
nowu $pieas vel unam tempore opportuno. Ne
rafir,
/I-
c*af anleiii aiiquid alhtd ad altare offerre quam
fj
oUum *d luminare, et incensnm iempore $ancta
oblatWHti.
pior
(I),
t-
rfjr
. \
B A L S . Sacritiiia qua; ex lcge anilqua in templo
fiebatit, per sanguinem et animallum caedem, pro- * \ (
! ,
liibtiiies divini Apogtoli, incmemiim, quod a Do
mino tradiluin est, sacriliciuiH fleri jtiggerunt, ei
sacerdoiem, qui pra?ler haec facit, deponcndum esse \
alalueninl. Esl aulem ticera quidquid praeier v i - '.. *
. *
nuro inebriau Gum amein auriig canouem dicentem,
, c ,
,
Praierqttain novas spicas vel legumina, ne putes per
Ustc permilli fieri gacrificitiin, el boc enim prohibe- *
\ tur; sed dic ea oflerri gacerdoli, tanquam novorum
frucluum primiiiae : el ut ea ex manibug sacerdo- (,
tU cuni benediciione aecipieuteg, Deo graiiag aga- \ ,
* * ;,
luue, qui ca nobis guppediiai, quae ad victum 110,
eirutu cuhiitiiqiie sufliciunl. E l ideo, utest verisiiule,
\ . ,
palriarcbaa quoque uv* offeruoiur in altari gacras
aedis Blacbornaruin, prracio gaero in feato Dormi- ,

lionis aancliaeimee Deipara. Ego aulero vidi qtiem ;
dam depositum, et ex vewerandi mouasierii rcgionU,
*
cni praeerat, praefeciura ejectuin, quod fateos c l
\
carneg ad aliare inferret, consilio cujusdam improbi
bomiuif, qui eum aeduxit, el dixit hoc modo fulu- ,
\
ram plurimorum morborum medelam. Incensum
aulena el oleum propter aacriflciuni non offeriur, Q ,
eed ad templi illutuinationem, el verae luci ei Deo
, \ ;
graiiarum exhibendain actioaem. Lege sexUe gyn.,
^ ,
can. et xxxn el LVII.
, '
\. \ ' *
', |',
ZQNAP.
ZONAR. Domiotti tradens diacipiilis suis illeJ
| | ,
quod agilur iu incruenio eacrificio uiyslerinm, hoc
\ . \ ol
ipsmii pane, vinoqoe conftciendoiD Iradidit. Ob
quod etiam ipsi apostoli probibuerunl aliud quid in
sacrificiiun adduci : Oique loco alia poiionis uii
* \ \ apecae ?eiuerum, qualie eat slcera. Sicera auiem
, *
e i i , quidquid pneler vinuiu UcU ebrietaiem, qualia
, &mit, qiue per arieaa parant bomines, ul eU appel , ( 2 ) ,
Guil. Beveregii .
(I) . Iiiterpretes bic consen- D
liiihl, qiiud lioc canoiit: prxcipilur, ul novx 8|)(CX,
leuipore opparitino, id cst, cum prinio malureBCantf non ui siciitkia Deo, sed m prituiiiac sacer1
cJoii ofltiiamur. Sic eliam Schotiasies in llurmenopuli epiiomcn, / : , '
llarutenop. epiL can.
sect. ? ,
(4) .
Eliamsi nomen lioc vix alibi, ni
fnllur, pra*ierquaiii boc loco occtirral, quiu polionrm UIUCII ali(|iiam cx mellc siguilieel,
nemo dubilarc poieit. l.t quidein ntcltiiuiii aliauid
vini loco ofTerre coiictliutn Aulisiodoiensc eliain
prohthci : iVon licei in ultario, in sacrijicio
divuto
meliilnm, quod mutsttm appeilant, nec uiium aliud
locvluin,
extia vnium cum aqua inistum,
vfferre.
Concil. Anusiod. cau, 8. A l praeUr , alia;
smu quamploriinac
. mi.is <ul
fciffro? nomiiic caiiuu hic
dignissima aunl D. Ilieronvmi verba : RUera n*hr**

sermone omntt poito tiuncupatur, quw inebriure
pote$t sive illa, qtue (rumento cotificitur, tive pomorum
succo, aut cum (avi decoquuntur in dulcem el barbaram potioncm, aui pahnarum fructtts exprimurttur
in tiquorem, coctitque frugibus aquce ptttguior colorahir. llieron. ad NepoL Oevita cleric. p. 6, col. 1,
lotn. !, oper. per Erasinum. De siccra priiuo ex
frameitlo coh&ecta, sic PUnius : Est et Occidentit
populis tua ebrieias fruge madida : piiribut
modis
per Galtiat Uispaniasque nominibuB atiis, $ed eadetn
ratione. Piin. 1. xiv, cap. 2 i . jEggpCUs quoque e
ftuge sibi potus iimiles excogitavii,
nultaque
in
parte mundi ceaat ebrieia$ ihnl. vi alibi. El (rugum quidem hatc sunt in usu medico. Ex iibdem
jiunt ei poius, zythunt in /Egypio,
cwlia, et cria
in tlispauia, cervtsia et plura yenera in Gallh,
aliuq>c provincits, ld. lil). xxn,cap. uU. a iiue.
%
42
. I V A P O S T .
. lata potio, Gboameli; el quae aimililer apparantar,
Uvas aaieni jam maturas, novasque spicas, videli*
, \ , , \
cel, recenler enatae, ei ad cibum jam perfecia
(
, c >) Jegumina (boc enirn siguiflcalur per id quod dicilur,
tempore oppor(uno) permtserunt affeni. Yerumia *
men non ut sacriiicia, isthaec offerri, scd lanquam
, '
primiiias tempestivorum frucluum. Pneterea, per. \ ,
missum esi et aflerri oleuoi, u i luraen per hoc ac ,
cendalur vero lumini, iucensum quoque, lempore
\ .
sanctas oblaiionis. Legas in Trullo syuodi cano' ,
nes 31, 32 ei 38.
>?\ '.
41
1.

i) ,
A l t l S T . Sacerdot quilac, vel mei, vel iiceram, vel
xal ,
animalia,
~
, , ,
. ,
\ ;,

.
vel lcgvmin* altari affert, praler no-
tai *pica$ el uvam et oUum, et tnffilum, depo~
Afferre altari quse bic numerantur, illud quidein

ul Graecanicum, boc ut Judaicum prohibeiur. P r i miiias autem receniium frucluum, vcl lcguminum,
vel uvae passae oflerre secundwo agricuhurae teuipus, ad graiias agondae Deo danii, permiuiiur.
'.
'
CANON IV.
oJxor
.
xal
ol
arjJtor
nalur.
Omnit aliui frmctu domum miltnlur, primitiuB epitcopo et preibxterit; ted non tuper allan. Ctarum
auum ef, qnod epucopus et pmbyleri
I reliquis eUria*
diaconis
diuribuunl.
. \
B A L S . Nota etiani ex hoc prsaeiiti canone, qnod
\ \ - C in templo sola legumina ei uvae, ut primitise, epi*
\ *
scopo oflemntur : fructus auicm et reliqua mtUnn
lur ad episcopum, ul per eura, ul par eat, Deo
"
gralbe agantur. Quomodo aolem quae in roemoriia
sanctorum et inortuorum offeruaiur, ot caniscia
, \ (3) ,
appellanlur, omni genere frnciuum ornata ad alUre

oflferantur, discea cx oraiione mtgni Atbanaaii,
,
De iis qui dormierunl. Tu anlera dic quod eliam
.
ex pnesenti canone oeoease babent epiecopi cooao \
lari clericos saos ex rediiibue eccJe*iarum.

.
1
Guil. Beveregii notee.

(5) .
In codicibus aniehac impressis D , an quam nos remittit, nllibi exstaret
Yidenlur tainen ejusdem naturas esse ac qwe a
esl . Geniianus Hervetus legit
Graecis etiamnum vocitantur. au, transfert enim Cwnncia. Nos veram leclionem
tem Siiidas exponil. Enimvero Graeci
ex ms. Bodleiano resiiiuimus. Sic eliam
ex fruinento leviter excocto el Trugibiis variis, uc
Job. Meursius legil in Glossario, in voce pisis, tusis avellanis, amy^dalis, nucibus, uva Go*
. Nec auiein nec , ni fallor,
rimbiaca, malograualis, aliiaque edulium quoddam
aspiara occurrit. vero i<km esl quod
caniitrum. Suidag, , . HeitonOciunl, quod vocaiil: hoe in sauclorum
sycbius, , ;, , , et
et defnnctorum coromemorationibus el Qiiadrage*
, , . Hinc pro sportula, do aua
simae iriiiio propinquorum sepulcbris imposiium
ame dicium eat, sive dono, quod in canisiris deofferunl: posiea vero in sacerdoiie et ininisirorum
ferri soiet, accipitur. " ,
iieum cediU Hunc rituui Tbeodori
Gloss. Gr. Barb.
mariyris moniiu introductum esse scribunl Niceph.
Callist. J. x, c. 12, el Nectarius in Synaxario
, Gouslanlin. De admhrisir. imp.
Graco ad Feb. 47. Hujus autem generis fuisse
Scribitur ei apud Nicet. Gboniat. in
a Balsamone bic comioemorala, exiude l i Alexio Angelo, I. 3. Qiisnam aulem boc Balsamoquet, quod baec quoque
n i i loco esseul ?
, ut proxi , certiores
mis verbis docei.
Utieoius, si oratio illa S. Alhai>agii PATROL. GR. C X X X V I L
TIIEOD. BALSAMON
30
(0
aitfem, *el mes, wel aliqua animalia, vel legu-
drrl
mix*, prater ordinaliomm, deponatur, prattrquam
'
novat $pieas vei unam tempore opporluno. Ne U-
ceat aulem aliqmd aliud ad aliare o/ferre quam
fj
oltum md luminare, et incensnm tempore $anclce
obtatioHt$.
otrov
(I),
. \
B A L S . Sacrilicia quas ex lcge anttqua in templo
fielmit, per sangtiiuem et animallum cacdem, pro- * \ (
! ,
litbemes divini Aposloli, incmetitiim, quod a Domino iradiluin esi, sacriliciuiH fleri jusserutii, ei
sacerdotem, qui praeler haee facit, deponcndum esse \ slaluerunl. Est aulem gicera quHqnid praeter v i - '.. (*
wum inebriai. Gum auiem auriis canouem dicentem, . '
, c ,
,
Praierqnain novas spicas vel legurnina, ne putea per
bac permiili fleri sacriflciutti, el boc etiim probibe- *
\ *
l u r ; sed dic ea oflerri sacerdoli, lanquam novonun
fruclutim primiiiae : el ut ea ex manibus sacerdo- (,
tU Guni benediclione aecipieutes, Deo gralias aga- * \ ,
' ;,
iiius, qui ca nobia suppedkai, quae ad viciura noeiruiu cultiiiiique sufficiunt. E l ideo, ul esl verishUle, ,
pairian li quoque uvae offeruolur in aliari sacne \ . ,
acdis Blacbornaruin, peracto saero in feato Dorrai- , \
lionis saiclisimae Deiparac. Ego aulero vidi quem-
dam deposilum, ei ex venerandi moiiasierii rcgionis,

cui praeerat, prafeciora ejeciuin, quod faseos c l
*
carnea ad ahare inierrel, consilio cujusdam improbi \ *
bomiidf, qui eum seduxit, e l dixil hoc modo fuiti- ,
ram plurimorum morborum medelam. Incensum
\
aulem e l oleum propter aacriflcium non offertnr, ^ ,
ced ad leropli illuimnationem, el verae luci e i Deo
, \ l;
graiiarum exhibendain aclioaem. Lege sexlae syn.,
^ .
can. et xxxu el LVII.
, ' ;
\. \ . ' *
; ', 1?, v p .
ZONAP.
ZONAR. Domious tradens diecipulie suis illnd
quod agilur iu incruenlo sacrificio uiysiertam, boc ,
. \ ol
ipsinn pane, vinoqoe conficiendan tradidit. Ob
quod etiam ipsi apostoli probibuernnt aliud quid in
* \ \ sacrificiuin adduci : v.Oiqae loco alia poiiouis uli
specie veiueruut, qualis eat sicera. Sicera autera
, *
e?i, quidquid prxler vinuiu fach ebrietalem, qualia
, &ont, qiue per ariein parant bomtnes, ui eU appcl , ( 2 ) ,
Guil. Beveregii .
(\) . Iiiterpretes hic consen- D dignissima suni D. Ilieronymi verba : Sicera ilebrceo
ittttfti,
nova2 spic,
* * quoil boc caiioms
praccipilur,
. ul
sermone omnii poiio nuneupatur, quas inebrinre po
lempore opponuno, id eat,cum primo matureletl sioe illa, quas (rumento conficitur, she pomorum
scant, non u i sacrilkia Deo, sed ul primiliae sacer$ucco, aui cum (avi decoquuntur in dulcem el bardoti offeraiuur. Sic eliam Scboliasles in Harmenobaram polionem, aul palmarum fructut expirimuntur
puli epiiomen, ; , * in tiquorem, cocti$que frugibut aqua pinguior co/o . llariueuop. epil. cau. seci. ,
ralur. Hieron. ad Nepol. De viia eierie. p. 6, cof. f,
l i l . 2.
tom. 1, oper. per Erastnum. De sicera prituo ex
(1) .
Eliamsi nomen boc vix alibi, n i
franietito cousecia, sic Plinius : Esi et Occidenin
fallor, praiterquain bpc toco occurrat, quin potiopopulii $na ebrietas fruge madida : pluribus modu
ncio lamen aliquam ex melle confeclani signilicel,
per Galliat Hispaniasque nominibus aiiit, sed eadem
iiemo dubilare potest. E l quidem mellituni aliquid
ralione. Plin. I. x i v , cap. 22. JSgyptos quoque
vini loco offerre couciliuni Antisiodorense etiain
fruge iibi potus timilei excogilavii, nuliague in
1
probibel: Non licet in allario, in taerificio divino

meltilum, quad mulitm apptUanl, nec ullum oliud
pQCvlum, cxtra vinum cum aqua miifum, offerre.
Concil. Aniesiod. can. 8. A l pra3ter , aliac

atuit quamplorhn potioties inebri.mies, quas sub
tictrm uomioe cauou bic offcrre vetal. Ubiervaiu
parte mundi cenal ebrielai, ibid. e l alibi. El />ugum quidem hmc mnl in usu. medico. Ex iudem
fium el potus, zythum in JSgypto, ccelia, et ctria
in Hhpania, cervisia el plura genera in Gailiu, aliuqne provincin, Id. lib. xxu,cap. ult. a fiiie.
41
42
. I V A P O S T .
. Iata potio, Gbourodi; e l quae gimiliter apparauiar.
Uvag aulem jam maluras, novasque spicas, videlt*
*, \ , , \
( eel, recenter enalae, e i ad cibum jam perfecia
, c >) Jegumina (boc eoim signiflcalur per id quod dicilur,
tempore opportuno) permiserunl affeni. Yerumia
men non u l sacriiicia, islhaec offerri, gcd lauqaam
, * ;
primitias tempe&tivorum fructuum. Pneterea, per . \ ,
missum esi e l afftirri oleum, u l Joraen per hoc ac> ,
cendaiur vero lumini, incensum quoque, tempore
.
sanctas oblationig. Legas in Trullo synodl cano' ',
nes 31, 32 el 38.
1.
tj
,
,
xal
A K I S T . Sacerdot quiiac, vel mei, vel siceram, vel

animalia,
vel leyumina allari afferf, prceter no-
$ ipiea$, el uvam, et oUum, et tuffilum, depo~

nalur.
- Afferre allari quae hic numeranlur, illud qtiideia

, , ,
ul Gracanictim, hoc ul Judaicum prohibeiur. P r i . ,
miiias auiem receniium fruciuum, vcl Jcguminum,
\ ;, vel uvae passae offerre secundum agriculiurae lem pus, ad graliag ageodae Deo danii, permiiiiiur,
.
'.
'
CANON IV.
ol
Omnh aliui [rmciu domum miltntur, primili& ept-
uopo et presbulerit; $ed nomuper altan. Clarum
auttm e$t, quod epUcopuM et presbyleri diaconis
tt reliquit cUricis ditiribuunt.
*-
. \
B A L S . Nota etiam ex hoc pra?*euli canone, qnod
\ - C in templo sola legumina el uva, ut primitise, epi\ * \
gcopo oflenintur : fructus auiem et reliqua miltun *
lur ad episcopum, l per eura, u i par eat, Deo
"
gratte agantur. Quomodo autem quae in memoriig
\ - sanctorum et mormorum ofleruntur, ot caniscia
, \ (3) ,
appellaniur, omni genere frociuum oniata ad alure

offeraniur, diecea ex oraiione magni Aibanaaii,
,
De fti qui dormierunt. Tu aviem dic quod etiani
.
ex prseaenii canone necease babent epiecopi cooao \ ol lari ciericos suos ex reditibue eccJesiarum.

.
Guil. Beveregii notee.

(3) .
In codicibus aniebac impressis D , aa quam nos remittit, nllibi exeUret.
Vtdeniur latnen ejitsdem nature esse ac quae a
est . Gentianus Herveius legii Gr33Cts etiamnum vocitanlttr. au, iransfertenim C&niscia. Nos.veratn leclionem
lem Suidas exponh. Etiimvero Graeci
ex ms. Bodleiano resiiltiimus. Sic eliam
ex frumento leviler excocto el frugibiis variis, uc
Job. Meursius legil in Glossario, in voce pisis, lusie aveltanis, amy^dalis, nucibug, uva Co. Nec aulem nec , ni fallor,
rinlbiaca, malogranalig, aliigque edulium quoddam
aspiara occurrit. vero u\eia esl quod
eaniitrum. Suidas, , . Heoonflciunt, quod vocaiit: boe in sauciorum
sycbios, , ;, , , el
el defunclorum coromemoraiionibug et Quadrage*
mox, , . Hinc pro sportula, de aua
ginue ftiitio propinquorum sepulcbrig imposiium
ante dieium est, sive dono, quod in canislris deofferunl: pogiea vero in sacerdolig et ininislrorum
feiti soiet, accipitur. " ,
ugum cediu Hunc rituin Tbeodori
. Gloss. Gr. Barb.
martyris monilu inlrodactum esse scribunl Niceph.
Callitl. J. x, c. 12, ei Neciariue in Syiiaxario
, Gonslanlii. Ue adminitfr. imp.
Gtaeco ad Feb. 17. Hujus autem generig fuisse
Scribilur e i apud Nicel. Gboniat. iu
a Balsamone bic comineuioraia, exinde b Akexio Angelo, I. 3. Quxnam aulem boc Balsamoquel, quod haec quoque
nis Joco es&eui ?
, ut proxi \ , ceriiores
iuig verbia doceu
beremuft, si oralio illa S. Aihai>agii -
PaTROU 6. CXXXVII.
4)
THEOD BALSAMON
44
ZONAR. Froctus aulumnales ad altare non opor- . (

tct aCferrc. Sed qui pro debila graiiarum actione ,
t u l l ex his offerre Deo decimas aut primitias, ept-
scopo, presbyterisque deferal ipsas. Qui cum susceperint eas, in domesiicani suain solam non ba *
heanl uiililatem, nec soli fruantur : sed universo
,
clero dislribuanu
.
A R I S T . Fructus
domum wiitantur,
quos primi
1.
ordine lequeniibut distribtiunt.
Exccpta uva passa primitia alioruui frucluum

non iicei atiari offeirer% sed doinufi) luittere epiecopo c l presbyieris, u i dislribuauttir diaconie ei
aliis clericis. Uva euim in ecclesia offeriur peculiariicr ab aliis fruciibus, ut e i a vioo ex ea facto,
qnod assumiiur ad perficiendum incruenlum sacriilcium.
g
CANON V .
Ept$copu$,
vel presbyter,
vel diaconut uxorem
(4) ol
"
, ' , \ ; \ . $ , * , \

'.
, ,
tuam ne ejiciat reiigionis prwlexlu : sin auiem
ejecerit, ugregetur ; et si peneoerei, depona-
iHr.
B A L S . Ante sextam synodam, q a fttU in Trutto

.
15
palaiii, licebai episcopts habere uxores, eiiam post
dtgnitaiem episcopaiera, queinadtuodtitn etqui post ' \ ,
malriinonium ordiiianiur sacerdotts e i diaeoni. - \ ol
Qtioniam iiaque ante cxvn Jusiiani Novellam, quae *\
sila esi iu libro Basilic. xxviu, t i l . 7, licebal cuili \
bet quavis ex causa miilere suae oxori libellom re- (5) ' ' *
pudii, dicit prseseue canon, non licere episcopo, vel \
presbyiero, vel diacono praetexlu religionie suain C , \ ,
uxorem cjtcere. Hic autein canon exolevit^ quod ad
, , 6
presbyieros ei diacouos auinet; episcofu onim, u i
,
dictum esi, posi eplscopaium uxores babere.nuu
,
poBBunt; quod nuuc non peeeil aliler eolvi mairimo- \ . 01
nium quam pro causis quae in dicta Novella conli , , Dcniur, quae sunt bae: Si quis ex coojvgibus adver *
gns imperatorem coiispiraveril. S i uxor adulierata
() ,
luerti. Si alterater viUfi aherius iusidiatus fuerii.
^ *
Si uxor cuin viris exierni? uolcuie marilo convive *
mr. vel laveiur. Si extra domum marili uxor man , - ,
seril, nisi forle apud suos parenles. S i uxor vadat
$ >{),
ad equorum Circense curriculuin praeler volunta
lenr niariti. Si allcruier coiijngum viiam monaali, *
9
Guil. Beveregii notffi.

(4) .
Simeonie Logolhclac D filio Leone Pliilosopbo colleclus, (viz.
cpilome posi sic legitur :
) et nonnatiquam ritincopaitir.
\ ,
Egregium boc opus in libros LX dtsiribtitutn, li
.
quando a Zonara el Arisleiio, a Balsamone ssepis(5)
.
Liber ronstittishne laudatnr. CaHernm exemplar a Balsatnonc
lioniiiii imperialiuni e Justiiiiani codice, dige>iis,
reliqiitsqiio nsitalum ab co, quod iinpresswm et
nuvcllis, instituiionibiis el edtctis; item c Juslini
Parisiis anno 4647, qmmplHnimnn discrepal, in
Juniuiis, Tiberii, Zenonis alioriiluque imperalo- titutis prieserlini et capilibus recciisendis. Noiinniirum, atqae ipsius Basilii Macedoms novellis, e
quain, faieur, non capila lanitim, sed e l litnli a
Consiilutionibus eliatn , ,
Balsamonc cirali in impressis desidmnlor: plenimque tamen locum ciialmii, si non in Ipso capile, in
" ; ijernon ex paratiliis, jilossis, eodem saltem lilulo, ad quem te remillil invenres.
, , seu inierpreialionibus, quas
varii juriscoiisulti conscribebani, e ^ etiam
(6) .
Sic i i i ius. Bodleiano, at in iniseu \ ', ,
pressis esl , quod iMispiam Occurril :
Oe pwni$ miUtatibm, e t c , ex Kuii libris, ei e Pa atitem eodem, quo a BaUainonc, sVnsu,
iriiiu prseicrea senieiniis , ei C.onciliornin canouiviz. pro matrimoiiio, eliam a coucil. Cbalced. caii*
bub, pi iiuo a Babiliu Maceiione, el deindc ab ip$ius
27, usurpaiur.
%
45
I N C A N . V I APOSX.
46
; , el * elegerit. Suiit eiiam alt caegft in dieia No *

vella conlentae, quam eiiara lege*

\ (7) } p , xal .
.
ZONAR. Anliqitilus djgjupgere licebat invicein
\ ,
cobabilaateg e i matrimonto conjunclos, idque eiite
, , causa, quandocunque volebanl. Doroinof, ul gcribilur in Evangeliie, boc vetuit. Igitur Aposloti ae . cuDdum Domini ordinatlonem boc eliam probibenl.
* \
E l inlerea nunc deeacralis miiiistris loquuntur : nt
\ ( si rellgionis obiutu eacratus roinister usorem suam
/ ( ,
, repudiarti, abficclesia excludator, asquoqoo peiv
guagug fuerit eam recipere : quodgi pergeverat,
. ,
ipeain non reclpiens, a gradu etiaro depooeiur. Hoc
\ *
~~* "-"""!~
'
'
"
"
* , - enim videtur in calumniam i e r i ntiptiariim, l a n , \ - quam misiio coojugura faciai immundiliam. Scri . \ piura Tero dicit booorabilea aupitaa, e i impollutmn
cubtle. Memioil airtero canon et episcoporum cont/ , \
jugee
babcntium, qoia Hberura tunc erat epiacopte
.
eiiam legttimum coro raulieribu* conjugium. Nam , ,
* \ que gynodus in Trulle, noncupata gnxia, probibuit
ietud in duodecimo euo canooe. Lex eiiam civilia
* ,
, conjugum divortia vemit absque caaa : ceriat
enim definit caasag, propier qoat legiitma dlvoriia
.
fieri debent.
r
1. (8) , - ub , .
ABIST.
Sacerdo$ qui
uxorem
depellit, ipte
communione depeiiatur; at $i non introducat, dt.

ponalur.
Q
,
* \ ,
, . \
*\ ,
# 6 .
\
, , ,
,
*
.
I *
' .

, '
m
\ , * , ,
* *
\

.
Si quie presbyter aut diaconos uxorem auain

prjeiexlu religionis depellit sine joeia causa, excom*
iwinicotur. Sin aoiem et post excommunicationeta
inemeDdabilis maneat, deponatur : qtiaere etiam
canonem i% sexle eynodi in Trullo,ei 15 idem coneiiiuentem.
CANON VI.
Epiteopui, vel pre$byter tel diaconus ueeulare* cu~
t
ras no* $u$cipiat : alioqui deponatur.
B A L S . De horainibus coneecratig, qni gaecnlares

gerviluleg exercent, satig gcripsimus in XIII cap. 8
til. praegeniig operig. Cum autem apoeiolicus bic
canon dical, clericuin, qui sic facit, doponendum,
LXXXI autem canon aposiolicug e l alii canones d\~
D canl, vcl cegget, vcl depouaiur : inXerrogaverit
quispiam, quignam esl sequendus : ei pulo, quod beniguior. Nam clarum illum e l magnum oeconomuni
Aristenum 30 dierum publicis ediclig a juris dicendi
oflicio cessare jussil gancta gynodus.
Guil. Beveregii \.
(7) Kal allcu . Praeler eas, quae a Balsainone memoraniur, divoriiorum causas, dua? pra>
e i p e i o dicta aovella , et laudaio liuilo,
Iradufimr; nimtrom, , \
^
.fcUdeinde/ \
, . V . BagiUc. lom, IV, . Z%i
(8) . In bujug Canonis epiloine, lam Simeon Logoibeta, quam ipse etiam
Arislenus, apnd JusteUum pro legiC
. Harmenopulug tolum aliler conlrabit,

, * *
. Harmeuop. cpit. cao., gec&. 2, l U . 3.
9
17
THEOD. BALSAMON
43
ZONAR. Itilerdicilnr modo numeraiis, ne ec ZONAP.'

*
negoiiis imniisceanl saecttlaribuft. Y u ! l enim canon
ipsos divhio vacare servilio , seque asservare ab ,
\
omni vilae confusione, popularique luiuullu, quod
* ,
si non faciant, eos deponi jubet. Qua de re diversi
* \
quoque synodorttm canonee edicunt. Civiles eliam
leges inbibeul Deo cousecralos negoiiis eeipsoe iu- ' * \
gerere. Ad orphanorum vero taulum paerorum vo- (
.
ealos fldminislralionem per legem, banc (tantaxat

aiibire permiaunt.
.
A K I S T . Sarculare* cura* $u$picien$ $ecerao$, de
1.
tacerdoiw deponitur.
, ,
Sttcularea curas episcopus, vel presbyier, vel
diaconas, soscipere non permitiliur propier proprium lurpe lucrum, uisi aliquaado a legibus voce- ,
,
tar ad adinhiisiranda infantium negoiia, vel aliter
pclaUir suscipere administratkwem vidoarum et )
orpbanomm et ioQrmorum : si auiem adroonitus * zl \ ,
secedere, non paret, eed iu adminielrationo perma- , * } ,
net, dcponilur.
.
CANON VII.
V
1
Si qut* e.iscopus, vel presbyUr, vel diaconui, tan-
ctum Paschm dkm ante vernum aquinociium cum
Judait ceUbraveril, deponalur.
B A L S . Divini Apeeioli uolunl not fealnm cum

. 01
Judaeis celebrare. Deccrnuni ergo ui Paacba Danii .
niciim a nobis cdebretur poslquam illi Pascba lcgale *
relebraveriul. Et quia illi anievernum sequinocliuin ^ . \ \
Paecba celebranl, debemus nos post vernoro aequi- , noctium celebrare. Esl auiem vernum sequinocliuin,
(.
noii, ui iKHinuIli dicunl, 25 meusis Mariii, vel xx,
, ,
anl aliquU alius dies preslilulus : sed quando id
' , ',
evcnerii. Ex cyclico enim calculo cursus solis ei
, * (9).
luuae alias aliler esi aequinoclium vernuui. Qnia

ergo Mose* Judxis consiiiuil, ul Paecba, seu malo\
ruiu liansilum quolannis celebrarenl, in memoriain
. "
liberaiionie a servilate iEgypliaca : tdque noti aliier
,
quain auie verouio aequioociium, exstsienle 14 luna

primo meose, se Mariio, nos quoque Pascba
* \ ;, '
Doniinicom celobrawus, seu nostraui liberaiionem
(10), -
Guil. Beveregii nolce.

(9) .^
Babamon per ha*c sibi D cisse videltir, Judaeos perpoiuo, idqne ex Mos s
vorba v^lii jequinociia, non iiutius quam neoiueiuslitato , Pascba euuin
nias; aedeiu suam iu anno Juliano quolannis
celebrasso. A l Anatolius ex aniiquioribtis Juconiiuuiare, nibil magis ridiculum, magis paerile
daeorura uiagislris, duobus Agaibobulis et Aristocflingi poiesl. Quapropter respicere uotius videitir ad
bulo (qui uuus fnil ex u x senioribiis qui Biblia
aquiiiociionim in anno Julianorelrocessionem. Cum
Graece verieram) asserit -.
iionuuHi euiiu aequiuuciiuin vernura Marlii 23, aliii
, Mariii 20, fixum perpeiuo asseruerim : ille, depre , apud Euseb. .Hiai. Ecctes.
benso isiorum errore, nec iu Mart. 25, uec 20, nec
i . VII, c. 32, p. 287, I. B, edii. Vales. Addil insuin aliuiu qiieineuiique praesiiiulum dietn semper i n per ibldem Arislobulug in celebraudo Pascbale r< cidereaiBnnal; scd , hoc esl, proul quiri, ( in anno Juliauo posiulat. NaiQ
, \ , nimirum,
annis quibuilibei 131 veiientibus, aeqainoclia uno
Pascba peragatur, ftol vcrnum aeqoinociiale Fedie vergus meiigium iniiia reiroagunuir; u l idem
gmenluin obiiueai, ei luna aulumiiale ei oppositum,
auqninociium, quod olim Marlii 25, el posiea Marsive lic inhiutu Librae, ille Arietis. Idem doiei
hi 20 accidii, uostrls diebns ad Marl. 10 reiroverJostpbiM, \ , *
lalur.
, \ \ , ,
(10) U
. Ex eo quod
. Jonepli. Aniici. Jud. . , c. 10, . 93,
boccanoiie dictum eei,
Paaclia citui Judasie
I. , edii. Hovier. 1011; uiide paiel annuni Judat peragaltir, Balsainon coitjom
IN CAN. VII APOST.
60
; \, a capliviiatc diaboll, qiiam Clirislas et Deus noster

, \ nobie per guam passionem largitus est. Celcbrauuis
, autem illud, non eo lempore quo Pascha J tdaicum
pCav , \
celebralur, sed post ipsutn : scilicet pogiquani fue . ,
r i l vernnm sequinoclhim, el posl 14 lttuam priiui
* ,
niensis, seu primam lunam Marlii, sed in eadem
(11),
liebdomade, quod passio Domini et reeurreciio sic
, \ '
co lempore fuerunl. Quajre etiam v i u oraiionem
, sancii Patris nosiri Joannis Cbrysoslonii, quam
, $ |1 , \
ecripsit de Pascha. Quxre et 73 can. syn. Cartb. et
\ , .
qoae in eo a nobis scripta suni de Pascba.
' (12) ,
. ' \ '
\ .
ZQNAP. ' \ ZONAR. Vernuni aequinoctmm quidam vigesimum
' *. - quinlum diem Marlii dicurH; qpidain vero diem
vigesimuro quinlum Aprilis. Ego vero existhuo
*
' canonem nec huno, nec illum dicere. Frcquenler
* \ ftnim Pascha cctebrari anle vigesinium qntiittim
' , ; ( Aprilis golel. Esl aulem qtiando celebralnr el anle
) vigesimum qiiinlum M a r i i i ; ita ut conlingeret (si
. sic intelligeretur aequinociium vernum) contra
. canonem bunc Pascba celcbrari. Unde apparcl saplentes aposiolos aliud quippiam nominare, vernum
; .,
( * ) aeqtiinoetium. Disposilio auteni lota canonis boevult,
. aviop- Cbrisiianos iion eum Judaeig (vjdelicet eadem die)
celebrare Pascba. Nam ipsorum fesluna (quoJ fe , \ * . - stum non est) prius agi couveuit; aique sic noslrmtt
npg peragere Pascba : quod niinime facens is qui
. \ *
, ^ Deo consecratus eal, ordine movebilur. Hoc eliam
synodus in Aniiochia canone priino consliiuil, aasc
\ rens in prima synodo Nicocoe, de festo Paschs factum esse decrelum : tameisi non invenilur iu N i ' .
caenae synodi canombus talis cajian.
.
ARIST.
Qui celebrat Pascha. cum Judait, deponi-
tur. Penpicuus.
Guil. Beveregii note.

enm lla innc temporfs ordinaiiim fuissc, at 24,
Intia mensis Misau celebraretiir, cum sol arielcm
Ingresaus est. Hisce snfflragaiur e i Pbtlo Judaeua :
,
* \
>. . Phil. Jnri. De mundi
opific. . 27, 1. , edit. Paris. 1640. his enira
Pbilonis -rbis bquidUsinta consial, Pascba cele- B
bnirl * , noi miuus quam foftlnm Tabemaculoram . Quapropier eiiainsi Judaei nonttunqtiani Paecha suum anle
vf riuiui Oiquinoclium obierinl; boc Umen non ex
majorum, ncdum llosis, ui asscril Balsamon, inftiitnto; scd poiitis ex periodortim, quibususi sunl,
\z ie ac viiio accidit; nt anle iiolalum esl.
(11) *AX2A . Josrpbus iEgyplius eliam
in Arabica caiiomitn parapbraî bnnc iia inlerpretaior, ut per euin non lanlum cantmn sit, ne P a acba emn Jud%te, fed el u l poslea peragatur, eK
qoidem die Domitiico. Sic eiiim exponil : Epi$co%
tuo excidai el ordine tuo deponatur. h\ ipso, fac
tcor, cauoue de die Domiiiica nibil expresse iraditur; cx eo lamen, quod Pascha cuin Judaeis celcbrare bic probibetnr, necessario sequitur, Pascba
Chrislianum alio, qaaai Judaicuui, die colobrandum esse. A l qui Judasos in paschali celebriUUi
non imiiati sunl, Dominlca illam die perpelno peregerant, eliam anie deliniiionem Nicxuain; adco
iil synodus Nica^na, in gravissima hac (oiitroversia
disculienda, nibil novi deierminasse, sed anliquum
hnnc Aposloticum canoneiu giia land^m aiictoriuie
confirmasse fidcalur, Ac proinde Josepbus yEgyptius hunc canonem non inepie sio interpretatui\
iit noii ianlum posl aequinoclium, sed eiiam die Dominica paocbalem fesliviuiem celebrari praecipiat.
(12)
xal TOrrf
Exstat etiamnum
hacc oratio quinto Operiun 0 . Chrvsostomi, inler

panegvricas dubiai udei, pag. 940, edit. Savil.
ocio, raleor, sennones cjus in Pascba nonduin i n vcnii stuii, sed sepiem laiiiuin; uUiniug auiem
pn$ ut pmbyter, aul diaconut, vel aiius e mmioctavi tiiulum pr;e se ferl, lani iu ms. quo usu*
giris Eccletitr, e$(um Patchalis anle tequmoctivm
eelebraverit, cupienn in Wo Judoeot imiiari, aul cum esi D. Henricua Savilius, quam in Bodleiano : u i
exira dubiuin sil eandmu esse D. Gbrysogromi
fi$ Paschtt peregerit, alia quavis quam prima \eria
qua> eii poa Patcha Jndceornm, sive Dominiea qiuv orationom quaiu sub octavae litulo BaU
samou nic laudal; praecipuc cum idem arguuietilutfi
9t(fititur non alia *t>* ante sive post eam d:e sed
ipsa Dominica, qucc Pascha Judcvorum excipit, qradu in ea, quod bic a Balsamons iiacieiur.
9
51
52
T H K O D . BALSAMON
GANON THI.
S i quh epitcoput, presbyler, vel diacontu, vel ex
'.

(13)
tacerdolali catalogo, facta oblalione. non commu-
nicaverit, cau$am dical : et ti probabilit fuerit,
veniam contequatur : autem non dlcat, segre-
$ ,
getur, ut qui populo o/fensiOnis cauta
el -
cionem dedertt adversus eum qui ohiutil, tanquam
non ticlt oblulerit.
'
(14).
.
B A L S . Episcopum qtiidem vel presbyierum non
tiovii qatspiam ad altare accessisse, el sacrificasse, * ,
\ .
61 sacramentis noti communicasse. Si quis autem
,
e i his inventus ftierit lale quid fecisse, non solum
, \ ,
acgregabiliir, eed etiam valde punieiur, nisi justam
aliqnam et probablleni cansam dixerit, quae sanctam ^ \ ,
cominunionem probibeat. Neque enim levis ex ea ' .
re ofifensio oritur : ex diaconis autem plurimos v i - .
, \
demus ad altare accedere, et non communrcare sed
tiec sancla atlingere. Si quis autem ex eis contre- , .
ctaverif, et non communicaverit, eegregatilur, ut , ,
tutt canon : et nonnulli quidem canonem sic sunX .
interprelati. Nonnulli auicm dicunt unumqnemque
consecratum a carione segregari, si non communi-
cct, eliamsi sit extra sacrum iribunal: quod est , ,

gravlssimum.
' .
AUera expotitio.
' \ '
Oclavtim et nonom canonem atii quidem aiiier
eani interpretati; nos vero aliter. Unde eos simul , . "
confungentes, dicimus, qnod qui in sacrum catalo- ,
gum annumeranlur, et sacramenlorum mysteria C , peragant, oblationi aulem qua fitnon communicant,
,
tegreganlor, niei Justam causam diierini : sacrali
, ,
aatero quf sancta super aitare non iraciant, et om* *
nes latci fideles, qtrf non exspeciant, seu ad flnem
, \ nsqiie non perseverani, donec a dignis sancia facia
, ,
fuerit communicaiio, ut inordlnali segregantur. Di- \ *
cere enim omnes nos fideles laicos, el consecraios, , .
qni sacra non tractanl, oportere quolidie sanctis \
commonicare, alioqui segregari, nec est ex sentenlia
, *
canonis, nec potesl fieri : el ideo nonas canon
, | , dixit puniri IMeles qui non pennanent, et non a d - , !
didit eoa qai noti commanicant. Ita interprctare . \ '
canonem convenienter 2 canoni synotii Aniio- , \
cbenae.
.
'
.
ZONAR. Garion dignos ei prseparatos sempcr
. \
esse vull omnes ad sanctificalionis communionem,
|
GuiU Beveregii notffi
(13) . Marco Alcxandrlno Iianc

q\Keslionem proponpnii, 01
( *,
, ; Thcodonis Balsamon respondens buuc canoncm reciial,
addiique ,
\ , \ >,
* .
^ , Bals. respong.
ud Marc. Alex. inierrog. 17, lib. v, Juris Graeco-
Ram., . 371, edit. Franr. 1596

(I4j /< .
Ha3C v*rba in
impressis desbbTaniur; n<>6 ea ex ms. Bodleiano
resiiiuimus, cui oonsemiimt Job. Amiocbenus d i&l. can. tii. 47 ; c l Balsamon in responsis ad
M a n i Alexaudrini imnrrog. 17, ibid., msi qnod
pro , ille , bic
logil : iicm exeinplaria a Dioujrsio E x i guoel Geiiliano He.rteui .usurpaia; nam ille verlii
quod recic non obluleril; bic, lanquam non digni
obluterit.
53
1 C A N . I X A P O S T .
;
(
) , \ !
, , , ,

, ;
,
.
1 .
*
5*
maximeqtic Do conêcralos rainisiros : prftptcrca

dicit, s'i quis horum non comnitinfcarii oblalioni
(qua? fueril allala vidolicet) causam dicat. H r c
si ralionabilis erit, vonia dabiiur. Si non dixerit,
excommunirabilur : dal eniin sinisiram populo suspirionem adversus euni sacerdoietn, qtii sacnim
fecil incruenium : perimle ac si nollei hujus parliceps osse, quod in sacrificanlc scircl iitipeilimenju:n
aliqtind iesse ad saerificinm.
ARIST.
$am;
Sncerdos qui
non communicat, dicat cau-
non dicen$ aulem communione pellalnr,
suspectum tmm facil offerentem.
Saccrdos, vel aliquis de catalogo sacerdolali non

,
communicans et causam propter quam illud fncit
, \ * ,
, ^ non dicens, u i suspicionem dane in illum qui offeri
incruenium sacriQcium, scgregetur.
, .
CANON IX
(15)
*$ *"
Omnet fideles qyi ingrediunlur,
diunt, in precatione aulem et
el Scripiuras
ati-
tacra communione
non permanent, ut ecclesice confuiionem a/ferenUs,
segregari oportet.
B A L S . Praesentis canouis constiiulio esi acerbis.

eima. Segfegat enimeos qui in ecclesiam conveniunl,
.
, et non ad finem asque exspectant, nec comraunicani. Porro autem alii quoque similiier decernunt,
. "
ui omnes sint parati, el digni comnmnione, eosque
\ ,
qui iribus Dominicis non communicaot, segre
\ \ \ ,
ganl
(16).
ZONAI\. Canon praesens exigit omnes, dum san. ,
, C <* celebratur sacriHcium, ad fiiicin usquein oralione sanclaque comnmnione perseverare. Siqui3 ^ **Y* . \ \
. dem lum temporis a laicis exigebatur, ut frcquen cr
ctfmmunicarenl. Synodi enim Sardiccnsis exsiat>
, \
canon, et aller ejus quae-fnit in Trollo, ei alius A n , , , \
liochensis, ul si quis per tres Dominioas pncsen
, .
non comtnunicarii, bicab Ecclesia separelur. Pro \
pter quod et praeaens canon exoommuaieat eliam
*
.
noii permanentes, \\\ ordinem lurbantes : ei secundus Amiocbenae syoodi canon do boc ipso loquitur.
,lm
xe
1 .
ARIST.
Segreg*bis im qui in preeibus et com<*
muniont non permanet.
Guii. Beveregii notie.

(15) .
Balsamnn in re- D verba in ms. nostro B.xllciano ha?r occuminl:*
sponsts ad Marcum Alex.andriae pairiarcbam, npn* \ ' '
BQHOS observal boc Cauone fretos asseruisse, eos
, .
einaes, qui ecclesiam ingredimilur, eiiain inviloi,
. . Utido nobis
eogendue esne. divina assumere sacranienla; addil
visuin esi , q.uai ad can. 8 periittef,
awleiit : '
in codice, e quo trauscriplus esi Bodleianus, bLs scri *
plam fuisse, primo po>t can, 8, et dengo poei bmtc
,
9. A i ubi amanueiisis observassei eadem verba,
( , \
quas al praicedeDtejii canonein trauacvipsissci, itc ,
ruiu bic occurrere, primis secundai bujus inlerprc ^
taiionis verbis repeliiis, sialim addit, ,

viz. ad iiilerprelaiioiium praecedeulis canonis.
^ .
in iinpressis quidem codicibus, alquo eo quoque,
:
quem (ranslulii Genlianu* llcrveius, non minus
. Balsam.
quaiii in Bodleiano j a n ediio, lia?c
3i\ inierrog. 16, I. . Jur. Graaco-Rom. baniel
iost primam octavi canonis inierpreiaiioiiem culCbamifrus bunc caiionem conira Missas privaias
ocaiur; bis laineu ad uiarginem adnotaiU, .
aee iuimerilo proferi, videsis einu IQJII. 4, 1. vu,
' ?
cap. 18, par. 2, Yide ei coucilii Anliochcni ran. 2.
' ;.
(16)
Posl
bla
66
THEOD. BALSAMOtf
56
Qni non manet in ecclesia nsque ad finem, ed }

de ecclesia egreditur, dum adbuc sacra liturgia ce , * !
lebratnr, eum ut confusonein facienteminecclesia,
, }
aegregari oporlet.
, .
CANON X .
.
4
Si quii cum excommunicato vel in domo una precatut [uerit, is segregelur.
B A L S . ', id est excommunicalionis,

vocabulum, idem est quod segregauo.fQui ergo una
cum excommanicaio quomodocunqiie precaius fuerit, segregabiiur, etiatr.si sit epiecopus vel laicoej
IIoc aatem scriptum esi propter eos qui dicnnt,
quod qui cst segregatus, ex ecclesia ejeclus est.
Si quis ergo nna cum eo canit i n domo, vel fn
agro, ei crimitii non dabitur. Idem est enim eeu in
ecclesia seu exlra ecclesiam orare cum excommmiicato. Cum excommunicato autem colloqHi
non probibemur. Lege eiiam 9 canonem syn.
Cartbag.
ZONAR. Qui separanlur, ob poccala videlicel separamur. His igiiur nullos oportet communicare.
Iloc enim respictt ad ejus coniemptum qui geparavii : aui potius ad ejus calumnhm, unquam qul
m:tle separaverit. Si qtiis tgitur una cum excommunicato (vel segregala) orabit, eiiamsi non in
(17) xdr
0 .

, , ^

. ' , . .
. \
* .
. 01 .
.
J, \ , ;
. ( )
, , ' , -
Guil. Beveregii nofoe.

(17) .
Exrommunicaiiotiis
pocna d< Hnquenlibus inflicla, non est Ghristianis
propria, sed ils cam genlibns pariler ac Judasis
rofwmoBis. Et ipei enim Druides eos, qui sialutis
sois morero non gererent, ab aliorum commercio,
tam sacro quam prolano, arcebani, u l teslalur J n lius Ga?sar, qui de iis baec habei: Si quis aut priva-
i?u!ee, ex Domini et aposlolomm prsecpplis, eccl.'siasticam banc aurloritaiem in srelerum ronsciog

perpeiuo exercuisse; u l ex boc canoiie ab Eccl*sia
recens nala decreio paiei, qno caulam ei, nenuie
cum excomrnunicaio vel comprecelur. Et nsdetu
quidem diebus, qoibus coustilQtus, e l observatum
fuisse lestis esl Tertulliantis, dicens; Ibidem eiiam
tu$ aut poputn* eorum decreto non ttetil, tacrificHi

inierdicunt. Hcec pctna apud eos ett gravusima:
quibut ita est interdictum* ti numero impiorum et
sceleratorum habentur: ab iis omnes decedunt, adilum eorum, urmonemque defugiunt ne quid ex contagione incommodi acctpiant: neque iis petentibus
vi$ redditnr, neaue hottos ullus communicatur. Hi$
nutem omnibu* Druidibus prtcett unus aui summnm
inter eoi habei auctoriiatem. Caesar De oello Gall. I.
cxhortationes, cattigationes tX censura divina. Nam

et judicatur magno cum pondere ut apud certot de
Dii conspeclUy tummumque (uturi judicii prcsjudicium e$t, quit ita deliquerit, ul commuMCaiion*
orationUy et convenlut, et omnis $aneli commerm
v i , rap. 4. Ad liaiM eliam poenara Euripides respexisse videtur, ubi ait in Oreste :
imnqnam, de EccUtia pellere ejicere, condemnare,

$ncerdolum voa damnare, episl. 5 5 ; tpirituali -
reiegelur. Teriull. Apol. c. 39. Cyprianus eiiam

bujtis censura frequentisstme meminil: qui umen
pro excommunicare ustirpat arcere communione
el non communicare epist. 28, edil. Rigall., el non9
dio vecare epSsi. 62. Sic eiiam ei abitinere uiilur

* " '
\ ,
.
iiidnpie irea excomunicalionis spncies n nsu fue-
mnt. Prima et levissima esl
Niddui qua qnispiam ab aliomm consonio ad quatuor saltem cul i i o , et 5 dies aegregaius esi. Secunda, D - n
llerem, quse CHII> diris ti horrendis maledtclionibns
iuflicta esi. Cmn eo> qHi sic excommnnicatus esi,
ncc edere, nec bibere iictiii: quo respicere videittr
Apostolu^, dicenf, , I
Cor. , I I . Tertia est WXC& ShammaHa, qna imillalns a reipnblicx pariler ac EOCICMMS cnniniuiiione
sine spe unquam redenndi separaius eel, ut Elias
iit Ti^bi notat. Gum gcnles aulem et Jndaci banc
aucioritatem exercueritit, multo minus Gbrisliauc
Eeclesiae denegandit e s i : praeserlim cum ipse fund itor et capui Ecclesiae tu mandaiis dederii, ut qni
clesiam audire neglexerii, s i l 6
\ . MaUb. xviu, 17, hoc esl, Ecclesra
ejiciaiur, sive extoniiuunicelur. Qnod D . Pauhis
postea expressit pcr , 1 Cor.
, 5, I Tun. , 20. Lt noii luirum sit, Ecclcsia3 prx- c
:
pro excommumcare, tt abstenio pro exeommunicato:

nl absietitum nnbit tciai episc. 38. idcirco consulie el cum trigore fechti, (raier char\**ime fiewdo diaconum, quicum virgine $<epe mantit, cpisi.
%
62. E l eic quidem Abtlineo cum aciusativo usurpamra
Terentio, gemitus $creatus tuaes, risusab$9
tine, Tercnt. Ileauloiil. Act. u , scen. 2. et ab

lioraiio, AbstinuU vim uxore ei gnato. Horat. 1. ,
sai. 3, el ab Ipso Ciceroiie, Quale autem benefietum
e/, quod U abtiinueri* nefario scelere? Cicer.
Pbil p. n , n . 3, adeo ui Cyprianus non primus sit

qui boc verbo lanquain iransilivo usus est, ncc
qnidem uliimtts. Nam conciliiim Toleiannm d i c i l :
Clerictisti abstinetur, ctericit' devitetur; qun
cum illo colloqui anl convivari (ueril deprehentus,
eiiam %p%e abslinealur. Concil. Tol. 1, C. 15, apud

Bin. Voin. 1, p. 5 6 i ; iiem cwicil. Eliberiianum c
54, ibid. p. 242. Epaun. can. 3. Wem lom. n , p.
312. Opiatus Mileviiamis, ut dicalU Macharium post
illa facta communioni tion debuiae mitceri, $ed magi$ calholias epUcopi* abtlineri. Oplat. Mijev. i
Append. I. vti, ad tertium pertinenle, Adv. Donrt*

. xii, edit. Alba^pii). Paris. 1631.
57
IN CAN. XI APOST.
tS
. xaV ' ecctesia ged in domo, pariter et hic ortcommunica .

bilur. Hoc eiiam nonus canon synodi Carthaginen .
ais dicit.
ABIST. Qui eum excommun*cato timul oraverit,
eidem jndicio $ubjicitur.
*0 ,
; \ .
\
Qut simul oraverit cum baereilcis in eceleeia vel

domo, ipse similiter eil eicommonicalus.
CANON X I .

(18)
Si quU, cum $it clerlcmn, tm# exm depoiito clerko

(19),

ormveritt deponatur et ipse.
. \
B A L S . Nonnulli illud, una precari, pro eo quod
. \ . eat simol sacra facere, bic aeceperunt. Sed mibl non
\ i u videiur. Oc quovis enim clerico deposiio accipi , .
tur canon, non aulero de aolo aacerdoie. Alii auieiu
\ ,
dixerunt bic depoaitum eliam segregaiioni subjici,
\ - et ideo esse probibilam una cum eo precalioneiu.
. \
Ego vero tntelligo, quod canonis hoc eal iastituluro*
- punire quemvis clericum, qni cum qiiovis deposilo
, cterico, et posl depositionem sacerdoiale quidpiam
\ . operalo, sit qnomodoetinqne preeaiut. Propterea
\ , enim depositio etiam illi infligUiir. E i eo autem
\
quod quis cum aliquo excqnimunicalo precatus fue , , ' rit, non iafligitar depoaiiio, eed excommuolcatio, t
.
decimus canon jubel.
. .
ZONAR. Depoeitoram nonnulli quidem probiben , \ ,
tur a aola sacrorum celebratione : non eiiam a
. 01 \ - communione, vel ab Eccleei convento. Qiiidam
\ . - vero aimul cura deposilione suril et excointiimifcaU
*\ \ c i ab aliis eegregati. Yel hie IgiUtr canon de deposito
, \ - ^ pariter et excommunicato venU intelligendtis, et
* \ qui simul oraveril cum eo, depositioni fulurus sit
.
obnoxius; vel, simtil oraese, pro sacra simiil peregia&e, accipialur
.
ARIST. Qui timui oraverit cum depotito, eidem

.
judicio tubjichur.
Guil. Beveregii .
(18) .
1| laici sceleruiD convicii excommunicantur, eic clerici delinquenles per
eanones deponuntur; hoc esl a sacris ftingendis roinisteriis arceotur, e i io laicorum ordinem redigontur. Hanc pcenam clericis inflictam veierea bl
eanonee vocant, et quibus infligiuir,
. Nonnunqaam exprimiiur, per , Baail. can. 55,
, Id. can. 51.
, Id. can. 32. .
Coocil. Ancyr. c. 18 : ,
Cbalced. can. 27, ,
Chalced. c. 2, hoc eal, jacturam clericatu* MstixebU,
, Trull. can. 81, ? , Antioch. ean. 3, ut

ei fai s i i , Apost. can. 15. Et aie
|iiidem Hi Ecclesia primiliva qui aemcl deposilue
u i i , amplios celebrare non poluii, nec in clerum
mrstis admiui; sed inter laicos perpeluo recensh*
las fuii. Poslea autem pariialis quxdam aat l e m poralie inlroducla est deposilio, ad certum lanlummodo tempue clericis inflicU; quain lamen
noo dtpOvtionem proprie, sed $u$pentonem vociUiri osu venil. Conciliam Aurelianente, Memoraim
communiout catholica pro e.nendatione secriUon
iHspsttdatur. Coocil. Atirel. 4, c. 15, ibil., p. 5f2

GINII vox suspensio non neurpainr, temptis deierminaiur, quo ab otticio cessare debenl: ut, tribu$
n
D
nuxtibut sii tuo ufficio seqnesiratu,

Cone. Anrel.
3, c. 2, ibid. p. 505. Anni tpatio Miun faeere xon
pravumat: ibid. c. 25. A J M O nxUgro pacem Eceletim
non habebit. ibid. c. 16. T**diu $acrificando c<>$labit, QMamdiu Ugitima pcenUenlice satitfaetione
eorreptus d aradu* Hve of/Wum redeat, quod *mi-
iit, conc. Braebar. 3, cap. , p. 1204, toui. 11

Bin.
Quamdiu hoe vifio fu4t'u
tacnfUmndo
ceuabil, ibid. cap. 5, , Basil. can.

69. Gttterum coiictliuin Li6ranens6 s u i o i i , nec
suspoflsioiiem ttori nui eanomcm commeniiione praf-
miua coocit. Laler. 3 , c 6, p. 1346, lom. ltf

Bin.
9
(19) Qr
In Unpressit esi
, ^ttomodo legiml i o h . Anliocbenuo,

el Dienysius Exigaoa, qui lonun bnnc canouem
eic iranstulil : Si quh cum damnuto clerico veluil
eum elericv umui orawerit, uu damnttur. E t para-
ra*4ee Arabicua, qtii verba, oovtiV-
verlit aut precaiur cmm eo ut precaiur verU

persotue ab honore vel officio iuteepio juxt* arbitrium sacerdotibuM. Balsainoa per hic
pontificu sxipendaniur, concii. AoreU 5, c. 5, p.

515
t o u . II. B i n . Aimi spatio commxtuone eccle-
siastica tuspendatur. ibid. c. 17, et eoncil. o, c. 19.
a nonnulUs inielligi observat: inter qoos

Zonaram et Arigtenuiu fulsse iolorpreiatioiice eorum baJam faciuoi.
69
TUEOft. DALSAMON
60
Qui slimil ornveril vel sarra pcregcrit cuin dcpo-

;
\ .
(, ipae eliam sii deposiius.
CANON XII et XIII
\ 1.
Si atift clericnt, tel laicut stgregatus, im non r$ci 4* , piendus, diteedent, in altirn urbe receplut fuerit
, ,
tbtqme UiUrit commetidatitii$, segregetur, tU qui
(20), 6
.
txcepit, el qui exceplu etf
Si uro 'uerit extommunieatta^ oggraveturin eumdem
\, (21).
excommumtatio.
R A L S . AKns est segregatiw, et afide is qui non
. " 6 ,
est rtc piendim give !s qid ab episcopo ad atiqmd
,
non admitlitar. Qui enlm scgrogntus esr, ab eccle.
eitslica commtintone arretur : qni autem nnn est
1
reripiendas, muHis modis non ariroiitfftir. Iflnd
. \ [] \
enim sive, proervquol est, vel dUJuucifve accfpi- {] ,
tnr, nl hoc tx sequetilf canone probatur, qui dicrt,
Sin autem stt t*gregatus, etc. Dicunl ergo pnrsen , \ . \
;
Guil. Bevaregii not.
a Gar. Labbeo emendalo, in qno harc notalu iHgnis20) "

.
CaaonicasinMi or.ciirruBt, Formaim epi*toi<B tnnclit 318
rum ppisiolarura ire* olim epeciee numeraiai s u n l ;
Patribut in Nicceno conriiio conttiluice ferunlur m
nam atiae , aline , et alirc deniOtic \ dtcunlnr, , quamm liic ttdeficet qulcunquB eiericorum in iramferendo u
ftt mnttio. memiiiK el D. Patilm II Cor. tn, i . q*aie$cunque Htterat confingent, proprio episcopo commeandi licentiam accepisse. Qportebit igitur
Sunl autem proprif, qua? clericis vel laicis (nlim
in epistols litierat hat ex earum supputmione
exrommutiiratis) danttir, vftl eiiam tgnolis a<l aliam
cWitatem proifciscntihjis, fpsos lanqum jam nb- expnmi; primas titterat Craeas, /, Filii
sotoms, et Adefes, loci, nuo abenm, episcopo com- Svirilus iancii, quae vix. $unt . . A . ei gttbinde
mendante*, ul teslaniiir Zonaras In huttc caiionein, Anatheina ponnlut in calce Epi$lol(C. tt nonogramm*
Baleamon in cnnrilii Chaleed. can. 2i et Mallbnpiis in fine ejutmodi B. 7 . E. id eU Bene valete.
Siqnum autem in prmlegu exordio, vel chritmon,
Blasiares in *yntagma(e. Scboliastes Harmcuopuli,
\ \ (* vel cmx Deminiea cum chrhmone erai. Chrhmon
; aulem huiumodl effigAebatur specie
, ,
. Harmenop. epit. can.
8 4 ^ 2 , l l U , vide et Gralian. dtstinct. 71, cap. 8.
autem plenius, tali mea sententiaiffigiabiturspeeie :
Hujusfoodi episiola rommendatilift dal aunt a
Pautino eplscopo Nolano ad Amandum, direnle,
Marium porlilorem hujus epislolcc comntendatum
Contuevernnt praterea in ixtremo margine p n r i specialiicr unanimitati tuce, ul ticul rogavimus $anlegii
etum epmopum et patrem nostrum, Ua ordinetur
quotdam intignire orbiados, antisliiis nomen,
vobi$. Paul. episc. Nol., epin. 2 i , n. 203, etttl. $i pauea qucclibei verba continenles.
Froni. Ducse Amwerp. 1622, sic el Wolfeon. ConVerba, quibtig Graeci commendatltias hasce elve
alaniicneis ad Bernahum ArgHilarienseni scribii, form*lm% Htteras exprimiint, videsls ad ipsam E u Commendalum ergo eum cura* vetlrm iutcipiU, et
4*
rholooil
calcem descripla. Da(a3 aunl et clericie
notirii partibu abtUtum in vettrarum ovhim nu*
impenam adcunlibiis, necessiiali prceeentlaa ipao*
mtro custodile. Lalini recentiorea epislolae haa mm ibidem leslitiumiiim prxbentea. JusUnianue,
Formatti unnctiparanl; quamadinoduni et forma*
tium epi$tlarum asui apad imptraloret Bomanos ,
vigiii^, cum proc*rmtoTum tuorum nomine formalem

dictattt epi*toi*m, Sueloiu Sn Domitian. cap. 13. . Juelin. novel.
Fonaatarum freqtieos apud Lalinos menlio. Conci- 6, c. 3. Qiitneliani HUerae, quse a pairlarcba
lttun MitevHaiuiin, Plocuit l qwicuwqu* clerUm* ConfOattttnApolUano, recens creaio, Hde! seae coitpropter HSC4tutatem $n*m alicubi *d camilatum
srs
festiionain
continentes raitii soletit, \ voimeril, formatam eb tfitcopo accipiai, qmod
vocanltir; qitarnm exempbtr edidit Leunclasi sine formmla volueril pergere, communione iu Jorit Gra?co-Bomani 1. v i , p. 439, edil.
ftmowiatur cooc. Mdevii. 2, can. 2 0 , p. 600, l . 1. Francof. 1596.
B i n . Hiapaleiiae eectmdttin, me {ofmtuu cnilibtt
(21) . Posl Isla
#/ miuere cap. 7, p. 9&5, lonu II. Vigiuua verba impreaeis ha3C legiimur,
papa. Ne qui$ sine formata luce fratemitalis ad
\ . Legil
iongknqviorm l*ca audiitt pruci$ti, Vigil. epist. 10.
etiain Job. Autioehenua in coll. ean. lit. 18, et
ad Apel. AreUt. Sic ei cw*cil. Btoityeitts Ealgnae verlit, Vt qui mentitm est, ef
Auiiocb. can. 7 , apud Gcaiian. tertitur ^ EccUiUm Uei ieduxerii. E l Josepbua ifigyptiiis,
( dielind. 71, cap. 0 . Quo et 8. A
Propitre* qu$d mendax Etcteitam Dei teduxit;
guaiiima foraiun dixii, Quambem utrum epi#0imHem Ariateiius, ut ex ejus iiKerprefatione patei.
tommmmeatonat, quAt Formaiai didmut, pouent
Uiruiu BalsamoD Zonaras-legerim, incerium esi;
veUsnL dare Atig. apisK 163 ad Eleesiuro, t ccum neuter eoram ietiusroodi claueotae m c w i m l :
Umu 11 oper; col. 730, i. c, edii. Frobca. Formaue iinde potius non legiete videiuur. erie \tt ins.
vero prapierea dieUa viaenlur, qnad u*m epiecopaus BodleUfio desideranuir, el in o4iee, qntm transforna iii m iaipresaa fuii. QMOU mellkif, ni Jollor,
hiui Getiiianue HervetHS, necmn in Harmenopnll
iulelligi non potest, quain e Papiaj vocaboiario, wi epUoea seci. 2, ut. 5.
%
61
ix c^N.xiiiAroer.
', * leg canones 12 l 13, SI qnls eym, qul semel ad aH

qid non recipiemlus jidicams est, sine sui episcopi
,
eommendaiUiis liiterfs sciene acceperil, segregeltiF;
* \ *
nna aulem segregetnr is quoque qui reeeptus est.
, Sin autem noa est is ejtismodi, ut r*cipi non possjt,
, *
ted atgregalus, mrsas qui etmn &, segrege& . \
tor; s<grepati autem augealar segregalio. Qti*re
* ' , \ Miaro I I canonem 4 stnoJi e.l Anliochettae oaao*
* *, '.
nem 6 ei Cbalced. canonein 13.
. .*
ZONAR. In can. 42. [,] lioc in loco non est
, * .
eipositivum [] sed pra di&juncliva parli , \
ciila poniiur. De duobug enim dicere vull, de
xal * \ (22)
excommnnicalo el de non recipiendo : priusque
. (dispuiai de non recipiendo. In clero enim quidam
) -
ordinati (lectores, verbi rauaa, vel cantores) pos(ii~
voi xu\ . |
diaconi, et presbyieri. Qui vero sunt
, ' ,
ipsos ordinaluri, in eorum vilam inqtiirentes, et
, qu*dara foriasee dubia comperientes, euspeudunt
, .
ordinaliouem, doiiec qua? circumferuntur, ambigua
, \
de ipU, (Jissolvanlur. Ui vero aegre ferentes ad alios
* . adeunt, ab illisque recipiuntur. Hoc igitur praeseus
, \
inierdicit canon, el quem ponlifex pwtavil ad ordl ,
naiionem non admiltendum, jubel ab alio non re *
eipi aine coromendathiie epieloJis ejus episcopi a
- * !
quo examinabalnr : coininendatitiae vcro episiol
suni, q u daiuur clerlcis, aut laicis ab aliortnu
, (23), ,
commereio separalis, aul lecioribus iit aliam c i v i ,
Utem abeuoiibua, ipsos illhis loci episoopo coin *
mendantes, ut poenie solutoe, vel fiddes exsUteotea;

de quo laiius diclum est in undeciwo canone qttarue
. , gjnodi. Q od ai quis lalem quenipiam recepcrii,
\ (24). eanon tara suscipienlem, quaro susceptum sub' *
\ jicit excomroiHiicationi. Lege canoaem syaodi A n .
tlocbeoae sexlun et Cbalcedonensis teriium.
- AIUST. Qui recipit *um qui alibi non est recipien*
.
du$ ipu m*is sii non recifriendut.
* Qui ab episcopo aliqoo examinaiur, si recipien ^ \
dua sit in eancum Dei Eccleaiam, et ilum baec de
* , , \ Ipso examiaainar illioc recedens, eiabieos ad aliunt
, * epiacopum, recipiatur ab eo sine liileris commen ,
daiiliia dedaraatibiie inculpaium euin esse reli
gione et v i i a , ser6gaUM erii et ipae ei qm re \ cipii eem
.
. \ ZONAR. In cao. 13* Suprascriptue canon de no
a n l
o r d i n a r i
Guil.Beveregii notee.
(22)
.
Eodem quo Bal- D
aamon el Zonaras seiisu ScboliaMee eiiam Harmfe*
nopoli Vctcetn intcrpretalut ,
6
. Harmenop. epil. secl: 2, t i l . 3. Et
eodem qooque quo illi modo can. 12 de non nci
pkndo, ei 13 de tegregato HarnienopuJus ei Arisientis
cxpoiiunt: quibus sblrragaluret Josepbue igyplius:
petu$$um vocai, in poateiiore canofiis parfe a g h :

nain bos dooe canoiies in anum cettlrobit DSPC
Arabica, non secus ac Latina canonum edilio.
(23) .
Cbrislopborua Juslellns
in noiis ad can. ' Ecclesiae universae, hunc
Zonara? locum clians , pro leglt
, qtue verior videtur lectio ; idcirco
qnod praeccesii, eub quibus ei coiituiemur, ei qtiod in his vefbis Zonaras ad
Qxicuncpie tacerJo* vnfgrat e provincia in provinciam, tffneil. Gbttteed. can. 15 reepexiHtse videttir, qno
ei non ttcum afferl , ab epuoopo \ in aliena civi*
uo, qui eum ordinavit sacerdolcm, ne rtcipialur in
laie sine liiteris coinmeudaiiiiis aacra non obira
numerum $acerdotum et $i reccplut fuerii, iegreconetiiuiiur.
geiur ei ipte, et eum ricepit. Hic enim milla, u i
(24) ir . Hc eque arf
vioVmus, praevioB ecgregaiionis oecurrit memio :
fifiem in inipresais dcsiderala, ex uia* Bodieiano
ed de eegivgato, qaem txpmUum $ive anaihmai* nuac primttai in luccm prodeuot.
1
63
THEOD. BALSAMGN
C4
mipiendo, eUnecdum ordlnato, neqiie excominn- , \ ,

nicato promtitgaius e s l : sed prce ens canon de or> * 41 \ \ , ,
riinato statuit, et excomnitiiiicalo, qni posl exeotn , imiuicationem gggre ferene ad alium se confert
pontiflcem, recipfinrque ab eo iHius excommtmlca- , * tionis ignaro. Canon igilur tatis jubet excommuni-
.
cnionefii inlendt.
ARIST. Qui itgregnthnem sxam mentitur, e*t . .
minime recipiendut.
, \
8i qnia a proprio episcopo segregalur, et proficiscena ad alium episcopum celat aegregationem, et ,
ab eo rcclphtir, aggravciur ei segregatio, tanquam \ * ,
, \ meniienti et decipicnii Ecclesbm Dei.
.
'.
CANON X I V .
j

Episcopo
, ,
(ransilirty etiamti pluribu* eogatur, nisi *tf etf , ?},
qnn canta rationi consenlunea, qnm eumcogat hoe
^ 7 &
fncert uipote cum postii ipse maju$ lucrum iis qni

itiie hnbitant pietath verbo conferre; hfque non ex

$e ted multorum ephcoponm judkio et maxima
,
exhortaiione.
.
. *
BALS. Prasens qafdem canon 14 decernit non
licere episcopo ex soa patochia ad aliam transilire, '
etiam si popali utilitatis gratla buc fecerit, et ab $,
atienae rcgfonis popnlo ad hoc cogaiur, uisi boc ex ||,
synodali permissione fecerit. 16 autera canon A n - ,
tiochenae syn. dicil, eum rejicienditm, qui absque ' 9
eynodali senlentia vacantem ecclesiam arripuit. T u C ,

aatein scias, qnod licel praesens 14 canon apofttol.
non potiit eum qiii docet extra snam dioecesim, . , *
' ,
alii lamen diversi canonee eos, qni extra dioeceelm
aliquid aacerdotale exercenl, depositioni subjiciunt. * * 1iaracierem amem dare exlra dfoecesim jussa
iinperatorio permissam esl. Qoidam autem mctro- . *
politanus, qui in compturibus infa episcopatibue '.

praicr episcoporum volunlaiem docuerat, et accoaabatiir, reepondebat dieens, Jiidtum non ene u l ex , \ , co iaedereior, qtiod et eprscopafos sini in sua po-
tesiate, et quod prjesens canon ei pcanam non im- ,
ponat, et quod non sit forie mimue epicopale do-
, \
cere, vel dare cbaracierein; qute quidem magnte
synodo non placuerunt. Noia ergo quae in boc 14 ^ ,
tanone ennl scripla, praeterea vero, qiue in com- .
meniario in 20 canoue synodi in Trullo alibi eunt */ * \
annotala, de eo episcopo qui exira liroiies sua3 rc- ' ,
fionie docuerit, aique Blruraaoe canonein concilia. \ ^
, \ *
.
Er^pa (25).
Ahera interprctatio.
* *
Ex boc praesenli 14 canone deprebendiiur quod

asluia episcopi alicujns de paroecia In parceciam

Iransilio eoQderonalur.Translaiio aulem bona graiia
' .
Jiistam ob caueam magnain et ad pielatera elabi9
Guil. Beveregii notffi.

(25) , Totam banc alicram bnjus
canonfs interprelalionem in impreseis aiilebae
dj-ideratam, ms. Bodleiaao aceepiam feriunia. In
codice aotem, quem Geniianus Hervetns. tratisiolii,

partiin deacripla f u i l ; unde ei latina cxus versio
inlor suppIcmeHia ad pnores c o d i w exsiau
i&
IN C A N . A P O S T .
ffi
^ ' ; - liendatu inaxima cptscopontm mniforum adborta*

lioiie facta permtiliiur. Quouiam vero dfeuni non.
nulli itee ab hoc praeaentf canoiie permiili transla , tMmem, sed tanlara eptecopi ad temput evocalionetu
docendt gratia ex eo apparere, audiant, quod boc
, canoim uiliil hujosmodi dteenle onde ipai koc pro ferunl? Beinde et qusenam vaeantis ecclesiae populo
; ; futura eel niiliias e doclrina episcopi gemel vel bU
w l et dicii temporibus docetitis in oa, sed nullutn
\ \ \ aliad anliwltis iiiunus tn ea exerceitlts, ejastumli
, evoeaiiocum magna epiecoporum mnliorum adbor ,
taiione fierct? Si quidem evo$attie jure amisiitis
non doclurus esset, nec indigeret miiilortim epi
scoporum adbouattone, pottilt enim et solus pieta , ^ tem pradicare, Praesertim aniem qui boc dieit ac
* \
cesal el magnum Gregorium Theologum ei sancluin
" Procluro, ei alios multos sanctissimos pairiarcbas,
\ , \ qui ab aliis tbronis ad Coiislantiitopolilanuni vel
\ (26) etiam ad alios tranelaii fuere, ui indigne posl Irons knionem sacra peragemes, quod venia esi indi , gmiin.
,
.
ZONAR. Varii caoonea tynodici probibeni episcoZQNAP.
; pos a suis ecclcsiis in atiaa migrare : sed uiium / quemque mandani in ea, quae sorle sibi conligit,
eoclesia manere, no dissideant inter se. Non ideo
, ?
coniraria canonee exieiimabtintur ineiituisee : eed
illi qoidem legem ponunt epiecopis, de non permu-. * * \
; C tandit ecclesiis suis : el boc vetaot. Pra*ens vero
, canon loquitur de episcopo qtri, dum cogit utiliue,
doctrinae gratia, proficiaciiur tn aliam ecelesiam;
\ ,
, iliiat enitn eeclosis episcopus foreiiau non adnid dtim sit idofieua ad docenduiii : qui aulem ^dvoea tur, forte eit eloqueniior, ac dicendi faculute i n * , , struciior : unde contingU u i necesae sil ad iUaro
;, ; couferai clviiaiem. E l ttinc quidem non sua gpouie,
. \ aed evocalum, vel pollus episcoporoin multonim
* , - judiclo commoniluro, canon vuli abire. Canonea
* igiiur syDodoruiD proraus inhibeni episeoporum de
. paroecia in aliam transiKre paroeciam, ipsiusque
eccleeiasticam surripere admiDistrationetn, quamvis
, ea fuerit episcopo viduata : juxia decimum sexiuui
\ - ^ canonem gynodi Aniiocbens, pnesens aotem canon
sancterum aposlolorum pro letuporis raiioue, vull
, ,
allain iu paroeciam traosire episcopunt,'doclriu
'. ' . *0
sennocinationisque causa, propier utilitaiem com
moranlis illic populi. Neque tamen 8ua*soltii3 boc

voluntate, sed ab aliis vocalum et dignum babiluiu
, * *
uon probibei.
\ * ,
\ .
.
ARIST.
Non
proficisceris de throno ad ihronum,
nisi itlis ibi uiilior tttpote docendi arte intlructor
Guil. Beveregii nota.

(26) .
Sic Germanus Cyiico
el Aulbimti* Trapezuute Coiieiauliiiopoliiu iranslaii
soni; Eusratbius fcrrhtea (Aleppo vulgo vocam) et
Meiiliu Cappadocia Hieroaolymam, et Rebenus
Ilioeuicia Tyruui luigrarout : vide qtue de bac
re ecYipla sunt in traclatu Mamielia in Juris Gracco-Romaiii lib. m , p. 240.

Fraucof. 1596. Yide el Denictrii Cbomaieni arcbiepiscopi Bnlgaii<c ad ConstaiUinuiu Cabasilaui repou*a, ibkl. 1. 5, p. 517.
67
TllfiOD. BALSAMON
judlcerh.
Et.koc wudlorum ipiaoporum ei jttdicio
68
xplvoto,
et tdkortaUont*
, , 6 ,
, \ ,
\ . ' 4
* '
\ .
, \
.
* * 4 ' *
' ,
.
oporlol eplsoopwn propriaro dioecftwai roJinqere l Io 1 tliroMmi iHMlire, nisi forte approbeiur, e i jadiceUtr HKc babiuiJlibus utilior utpt*e
doeendi trte roagis iof irtictue, et boc quidem i w i l lorum epiecopamiu et }udick> et adhortalioAO.
Aboleior auleei liic canon. Nam decimaa aextus
canon in Antiucbbe synodo, vacaulein episcopum
vacanU ccletjiae praefici penoiuiu Sed post probatioaem perfectae synodi, prssetile et roeiropoleos
episcopo. Non auiem vacauiem nullo nu>do pormill i l iu atiam ci?itaiem iraiisire, pec canon vigeeiinue
primus in AniiocUke synodo, aec decimue quialas
3
iu Hicatna tyntMto, oec priuMia in jS*rdiceiui.
CANON X V .
Si quis preibyUr, vel diacoms , ve omuino es cltri-
csrum caialogo, reiiclama p<iroch\a, inaliam absceiurit,
el cum penitus trunsierit,
praeUr $ui
non amplius celebrare jubemns,
maxime st eum
adhortante ephcopo ul redirel,
tton paruit,
in
: ii aulem
ibi ut laicut communicei.
epiicopi sentetttiam in alia parochia matieat, eum
contamacia ei inxdentia ptrnueraxt
. '
. ;, *
'. . \ , \
.
, \
, \
*
,
-' ' , \ '
*. "
, \ *
\
. \ .
^ \ ' .
ZONAR. Sextus i u Cbalcedone synodi cauon
.
gialuil iicminem debere absoluie ordinari, sed in
episcopaiu, vel iu ecclesia aliqua, vel in monasle- , '
rio. Qui sic igilur ordinaius ecclesiam reliquerit
. \ \
cujus fuil elcctus clericus, in aliamque disceseeril,
, \
iu boc canone probibetur a ministerio : maxime si
,
vocatus non regredilur. Ipsi lamen indullum coin, \ municare lanquam laico. Eliam decimus sextus ca:. , non primai synodi, et quinlus quarlaa, similiter d i : . ' ,
cuut
' ; , .
B A L S . SexUis canon syn. Chalced. j u b e i , noti

absoUite, sed in episoopaiu , vel tmlosia , vel ino.nasterio, ordinari clerlcos : oec possual prauer ejus
4 eU praegt ftenteBliam,. ad aliam abire provin- ^
ciam, at#l dioacesim, ei cloricaiuum officia exercere:
4im aulciu qui hoc (aîl, caaon segregal, maxinte
.ei cvpcatus, e i ad prlorem parocbiam redirejusana,
noa paruorit : eum lamen in alia civiiaie ut laicaai
versari cai>n oon probibel. Quxre eiiara 16cano. uamKiinae eyn.el qiiartse can.5. Quaro nola quod
nou soUwu ômwendatUiia liineria clerico opus est,
volenti iu alia diaeceei agere, e i .qwe eunl clerici
exetccre : sed eMam ditfussiriis lUierU eptecopi
qui emn fecit clericum. Nisi eoiru ejntmodi liilera?
osiendai, probib^Mir ab ppeifatioue. Qâ^re eîafi
17 can. syn. in TrullQ.
A R I S T . Oninii clericus propriam parceciam relinquen$, ei altinam inhabilans, el ab episcopo txo*

ralu$, et non rediem, excommuuicalut esl.
Quicunquc clericus propriam parceciain relin-
R)
!N CAN.XVIIAPOST
70
, x a l , xal - queiis, et nd attenam proflffaceos, el nen rediang

quamvis vocatus a proprio epieropo, ne posiea
, xa\
minislret. Si anieni ei pereeveral in isthac erdinis
, (. \
conlurbatione, deponaitir; m laicus atrtem tbi oom2 ( , *
municei. Qu$re et tertium catienem in AiMiadrcre
.
gynodo.
.
CANON X V i .
ICp.
Sin aulem ephcoput apud quem $unt nthili faeietis
' ,

decrilam advertus eot munere ce$$ntionem , eos
*
ul clerlcos reeeperil segregetur tci tmmodettim el
, ? ,
intolcntia* magitter.
.
. "
B A L S . Nola quod praesens canon segregat epi
scopum, qui suo clero connomeravU aheiitie dice tes\s clericum absque sai eplscopi dimigsoriia Hue . g ris. Solns auiem episeopus Cartbagineneis poiest
$
in stitiin clerum referre atterras dicecesia clericoe,
, \ \
ctiara absque dimissoriis litteris eornm qui lllos
.
ordinaruiit. Hoc aotem inveiries in caitonibne Car .
fbagineng. syitoili. Sed et arclriepigcopus Congtan ' -tinopolilairog potest simillter facere. Dieii enim
. \ expresse 5 novella JusiHifani tnipcratorig, seu 2 ,
, ' .
cap. 2 lit, 3, libri Basiticoriim : Si enitn in gacro ' (27) * *
ganctis mottotieriis probibemug ex alio monaslerio
\
iramire in aliud, mulio magis ncc religtaftiggiiuie
, )
ctericis boc permillimtte, lucri el negotiaiionig de. ;
raotrsiraiionem banc babere ciipidhatem exigiiraait, \ U9. Si qttando auiem eja*itio<li tranelatiooem tua
.
beatilodo tel qaaa Wnc fueril imperiaiia majeataa,
iaciendam dmerii, ne hoc aliter fiai, priugqnani rca
, ad Uiclnm nobii numerura rodacla fueril. Ejugiwodi

, \ -autem Novella gcripia ealad patriarcham Gooeiaji . lifiopoUiamiiB, qvi erat lunc leoiporig. Mola aulem
qiKMl etlaiii bnperalori conoeggum egt facere derico. \
rrnn iranglaiiooee
.
ZONAR. AnlecedenacaiKKi arcei eog a miniaierio,
.
paroectam uoieruerunt, in qtia ordhiaii gunl.
,
. Praeteng vero caaon excainmunicat epiecopum, ad
, quem ge eoiUulertiQl, gi docreiam aciena in cog
, \ pcBnain, receperii ipgog ut clericog, taoqoaiB coiw
iusionis c l seditioiHS auctorem.
.
A K I S T . Qui talem sciens dttinet eidem judicio
. ~
snbjicitar.
.
Episcopus sciens supplieium decretum in taletn

, D clericum, el eiinidein Jctinctis ul clericiuu, ex, ,
coramunicalur ut confuaieneni doceng,
.
'.
f\
,
*
.

CANON
XVil,
Qui pott tanctum bapthmum duobu* conjvgiii fuerit

implicitus, vel habutrit concnb'mam non polesi
%
esse episeopus, tel
presbyler, vel diaconut, vel
omuino exnumero $aeerd0lali
B A L S . Enm qui post gandum bapligmuro bigamus fuerit, vel fornicatus sit, prohibet canon fieri
Guil. Beveregii notae.

(27) p . .. Yerba bic cilala
!n impressis codicibiis non exslant:
lotus autem laudarus litulus fsi
' , \ \
9
.jQiiod com ideni

sii argumenhim, propier qnod Balsanion liiubmi
buiic laod:it suepiror iionnulia in knprcagig deeiderari, quae oliut mgcria fueruni.
t
71
72
TIIEOD. B A L S A M 0 3
*picopiM, vel MCtritoiilc qnidpiam xereere. * $ xph

< uim anto uapitauMn aJwbta auui OHinis geucrb / ,
, \
peecata pneieraiittil, evni fecto* aii movum opua
*ol* grntia M H d i Spiritiis. Lcge etiam 20 cano- . '
neiii cancli Bakilii. Quowodo aoiem multi lectore* . "
, ; qui b gaini ftieranl, in ttiia gradibns coiiaervali, el
, \ (28)
|ier aniiiepi^copalia piitacia ad majores grailus
,
promoii seui, igin.ro.
(29).
4/ia vtkrprelatio.
} *
pr;i*sculi 17 canoiiit hiterpretalioue fcripwwu
iios igimrare quoniodo leciorea qui duas uxores ?
iluxcraiil, depoMiiitur, &ed per pittacia arebie- ,
,
pitcopalia ad majorea gradus provebuaiur wodo
aufeiu leges ct canonea diKgeutius perpendeulcs,
UeprebciidJinti* presetiiejo 17 canonom ct 18 de epi
-i-.il
.:
!- e l bypodtacouis
~ :_\ ,
^x ,
.
*.
* . acopis, sacerdotilms,
diaconit,
dia- '. \
, \ \
ccpiare, uou auiem l de leciortbtis. Illi eoim et
. \
ante ordiiuliouein et poai ordiuationem secmidae
,
uxorea ducentes depoauntur : leclores auleui si
; ute quideni vocationem bigami faeriut, depoaunlur,
, si aulem poai vocaliooem, veniam cousoquunlur;
,
probibeulur autei ad alium majorcqa promoveri
. \ *
graditm. Dicit eahn 137 Jusliniani Notella, sive 31
e l 32 cap. priiivi t i l . letiu libri Basilicortim \mc ex- ' \ * ' *
.
prease. Si autem poai ordinationeiu presbyier, vol
;,
diaconus,
hypoJiacwiHe uxoreiu diixerit, e clero
, }
ejicialar, et ordini cmlaiis, in qua dericus erat,
, { ,
cum boui *uis tradaiur. Si ledor autem aecumtain
. duxeril uxorem, aut primam, vidoam vero, aot a
iro saparalain , aut sacris canonibat probibkaui, , , , *
ne |K>8lea alium eccleaiasUoum gfaduiu provj \, baliir : si euieui et quocuoqne inodo providiitnr, ex
,
oo ejiciauir, e l priori retiiluaMir. S i veilc* auieoi
. \ , ,
raiioiieiw et leciores accipere, dic quod noii poaati
\ .
esse i c l fleii lecior, qui aiite vocalionem uxorein
. ,
aceundaiD duxerk ; ubi etHm cognituin fuerii, depo
niiur. LocloH vero, qui poat voeatiouein duxerii
*
uxurera secundani, iguoecilbr, quauivis ad oiajo . :rein gradum non provebalur. Videaa aulein quo , roodo iectores bigaiui ad domeaiicata, laosynacuia
. ;
mMt
Guil. Beveregii not.

(28)
Pictatinm, Ephtoia brevis. et modiea: ilem
etinni a Dio-
Picia-
gcne Laertio usurpaltir, \ tiHiietda, membrana. Iliijtisiuodi Piilacia, qui ordi , . Laerl. I. 6, D
ordinaloribus acripiebanl, mensem

et diem quo ordiiiati suut dedaraiMia; ut patel e
in C i a i . In quem locuin Isaacus Casaubonue obScboliis BalHatu. in coucil. Canbag. can. 92. E t
aerval ideui eeao ac . Et qnidem
cum pairiarcba , , Lainpridius Pittacium pro Albo Prattoris, quod
, el alios ejusiuodi olliciales consiituerel,
Mairicutam vulgo appellaii( usiirpai: quo fll u l
, maudalum ipîus couiineiis, iis i r a tabulam eiiam, qua quippiam exaraiur, significet;
el nouuunquaHi idem ei, quod , ul ex debat; unde
dictiiiiur Consianiiiii Cabasilae
corlice arboi is iEgypliacas sct ipiunc (iipace factum:
nouutinqiiaiii et IIMII pice lil : vcl ciiam e pellibus ad Joaiiucm Citri episcopuni, imerrog. 9. Juria
Graeco-Koman. 1. 5, p. 328, edit. Harq. Freber.
|>ecoruiii; unde Moschopulu^, apud Jac. Goar. in
Francof. 1596.
noiis ad ordinem eervari eolilum, si nioia sit sacra
ineiiea Eucbologii p. 648
(W)' . Uancalieram bujus caiionia
() * inlorprelaiioneiu ex ins. Bodlciano HOMC priiiimu
. pnedicto edimus : qnaiu revera Baii>aiiioiiif esse exira d u ordine Eucbologii, . dicilur
biiime^t, cum ialiua inilio, prioris inlerprelaiioiiis,
. I)eiguai igiiur ei Parganiinum, ei me- quaui edideral, meiilio fiat. Unde et conjecluram
lonyiiiice, instrnmtHtnm qxodlibet, diploma, breve
faciamus, rcliquas , per loluiii
tegium vtl , ul uuc loco. Sic et Lexicon
opus iuierêrias, eiueiu jure refereudaa ese ;
vettftt Grcco-Laiitmm a Bonaveiilura Vulcano ediitist aliquid in iia occurrat, quod coniranuiu
luin , Piuacium, bmit. C l o t t * laidori,
evincat.
n a l i
s u n l
73
IN CAN. XVIII
APOST.
74
%* (50) el alia officia pcr pittacia arcbiepiscopalia promorentur; dicimus quod ecclesiastica officia etarcbon (34) \
licia abusive vocantur gradus. Proprie enim grada?
,
sunl sacerdolum, et diaconorum, et bypodiacono

rum, et leciorum ; oflicia auiem et arcboniicia SQIU
. \
honores et victas acquirendi occasiones : unde c i
\
qtii ab ineunte aftate lector iuerit et secundam uxo. \
rero duxerit, sine impedimenlo fiai clericus eccle : .
siaslicus,
el domesiicus el populo congregator per
\
piilacia, non antem et diaconus, aul bypodiaconus,

qui taoc enim ausus fueril deponetur.
\ ,
.
ZONAH. Diyinum lavacrum sancti baplismatis
.
omnes credimus abluere sordes ipsis bapiizatis i!U 0 , \ tas anle baptismum, nullumqoe peccalum, quod
aule bapiismum fueril ab aliquo patraturo, prohibet
*,
ad aacerdolium promoveri baptizalum. Quod si
.
poat bapiisinum scorlalus fuerii, aul nupliis dupli , .; , .
cibus adbseeerii, indignus qualicunque aacerdolio
judicatur.
.
ARIST* Quitque secundis impticitu$ nupliis,
aul
pelltpem nutrieni non $il sacerdot.
" *
.
'.
Quilibel digamus ad sacerdotium npn & l admfl

tendue, multo magis qui pelHcem nulrit.
CANON XVIII.
Qui viduMm accepit, vel ejectam, vel meretrictm, tel
cUizir,
kxalpar,
dvrarat
sertam, vel mimam teu $cenicam, non pote$t en*
epiuopus, tel preibyter, vel diaconus, tel omnino
ex numero mcerdotali.
. . ^
B A L S . Noia praeseniem canonem. Vult enini noii
,
sokira eum qui esi sacratus, esse modestum ei con . \*
tioenieni, aed eiiapi ejus conjugem : ec ideq mqlie
res, quae bic coniprebenduntur, probibuil cuin ea ,
craiis bominibus malrimonio conjungi, uipote quod
.
eaa coniinenier yivere non credaiur, propter earutn
, ,
sordea el improbiiaiem. Si qnie ergo cum ejusmodi
,
mnliere mairiraonio conjunctua fuerit, gacerdotio
, (32).
non dignabilu?, ei posi socerdoiium deponoiur
Guill. Bevoregii not.

(30) Ao/i^crrixaVa. Hocesi offlciumDomwlifdrm,
qood eiim Gregorius Turonensis vocal Domestir
catum l . 2, cap. 8. Domesticus aulem vel ecc-lesia*iicui f\\\i vel poliiicus; ecclesiasticus, de cujus
oilicio bic i i l meniio, quisnam fuit ei quonam in
Eccieeia munere iunciue eel, opiiine discamus ex
Joannis epiecopi Cilri ad CoiieUnliHUiii Cabasilam
respoiisi, in quibus baec legimus :
* ,
, el n o x , ;
, . Ad
jmerrog. 8. Juris Gra?co . 1. 5 , . 328.
ppgiea ad aliam inierrogauonem *
*.?
,
. , ^ \
.
A d inierrog. 10, ibid. . 330. quibus fiquet
unuiu e lecioribns fuisse, cauloribus
auieni prwif^clum, sive \ . Aliqiiil lameii diîiiiuni fuisse iiiier
t l prupiie sic dicluin, ex
fcuciiologio colhgiuiu^, ubi imer ofliciales Magnae
tdCCieîa?, ol
PATROI. GR. C X X X V I I .
difttincte receogenlur, p. 268,273,

278. propierea,
,\ .
, . 272. Et in boc quidein Do
tnesiici bfficiuin a diecrepat, quod in
eolemnioribus vigiliig penes eum erai augpicari, a<I
anlislilem aui prxsenlem sacerdolem dicendo, , . Nomiulli eorum eliam
dicii sunt, quorum erat
dicere, , , ut e
cilato episcopi Gilri ad Conslant. Cabasilx inierrog. 8 fesponso liquel. Hoc igitur ofilcium est,
quod boc loco Balsamon appellai.
(34) .
DUQ eiiam siv^
ambo leciores inler ofiiciales Ecclesiai
CP. receoseniur, Enchologii' p. 268, 273, 278,
quorum orficium hic diclum, ex ipsa
iiomiiiis (noiaiioiie eali* consiat.
(32) . Idem consiiliiittna Michaele pairiarclia C P . : ,
, , .
, . Micbael. episl. de
aianiinoiiio proiiibiio. Jur. Grscco-Rom. lib. iv.
p. 263.
'
7
75
TflEOD. BALSAMON
76
eliain, fti ^jus uxor eo sciente adulterata fuerit, et ' . * paiieuie. Lege eiiam 29 cap. 9, l i l . prjeseniis operis; , \ '
ot decimum caoonem synodi Ancyranx, et qu:e in
ao scripia suni prasentium duorum canonum inier- .
pretalionis graiia.
ZONAR. Judaeis eiiam veleri sna lege proliibilum
. \
fuit, ne sacerdoies ipsorum ducereiu in malrimo-
nium mereuiccs, veJ in bello caplas mulicres, aul
, , , \
ancillas el cauponalriccs; el victuin sibi quxrenies , \
in labcrna meriioria el separatas a viris. Quod si
, \ .
fuerant bscc illis a lege mandaia : mullo inagis his, ,
qui secundum Evangelium sunt sacra celebraiuri. . >
Ecce euiin aii templo quid amplius bic esl. Propier- . \
ea, praesens canon sacris interdicit niinislris, iu
;
uxorein, nec viduam ducere. nec a suo viro ejeclam,
, '
nec meretricem, nec ancillam
sed nec earum \ ^ ( ^ , , ,
quampiam , quae ludanl ia scena. Tales eniiu pro \ . , roiscue vivemes, inverecunde cum quibusvis occur , \ ; remibus conversamcs ei colloquenies, non credun- , .
lur pudice vivcre. Quaniobrem, quUquis aliquam

le numeralis acccperit, buuc ad ullain sacri mini- .
sierii funclionein provehi non pcrmiliii canon.
0
1 3 A R I S T . Qui dimissani, aut vlduam, dut ancillam,
aut insanum in uxorem duxit sacerdot,
luctrdoiio privaiur.
Sic eiiam qui non modestam ivxorem ducit et

virgipem, sed quam alius d i m U i l , aul vidaam, aot
aiicillam, aul iusaiiam, ad sacerdoiium non aduiill*:lr.
CANON X I X .
Qui duas tororet duxil, vel consobrinam, non potetl
\ , \ 0, ' ;, 0*,
, ^.
1 \
1
esse clericus.
. '& .
B A L S . idem esl quod . Eumergo
qui duch in uxorerti vel duas sorores, vel atnitain, ,
et consobrinam, non permitiii canon fieri clericuiii, , ,
\ .
licel omnioo malrimonium Irritum fiat. Tu aiiiotn
scias, quod non solum, qui ejusmodi quidqaam fece* ,
r i l , sedetqui aliud malrrmonium propter consan- &
., \ guinilaleiu vel affinilalein probibiium contraxil, non
liet clericus, sed ei poena poiius imponetur. Qua> . nam sini aolein poenae eorum qui cum consaugui- ,
.
neis retn babenl, disces ex diversis canonibus magni
Basilii.
.
ZONAR. lllicilae enim ooplia? ipsum non solum
arcenta clero, sed etiam poenis sultjiciuiM. Qtiin el ^ , .
\
per lcgem civilem punilur illegllimas iniem nuplias,
\ .
qnas ei lex eliam distrabii.
AKIST.
iVon fit (Uricui
qiei dua$ $orores, *u(
contobrinam duxeril.
Talis cufi poaoa bac, quod uon poiesl fteri cleri(iis, gravioribus e(iati) stspplieiis subjtciltir, dislraclis
nisuper el illegilimis nupiiis.
CAJSON X X .
Clericm fidejuben* depoiwlur.
B A L S . Fidejubere iionnulli esse dicunl, clericum
,
, , \ .
'.
,
(33),
Guill. Beveregii nol.

(33)
. Inlerpretes con-
setiiintii, quod clciicis bic inlenlicalur, non alios

sc, SIMI SC pro aliis, idque lurpis lucrt gralia
fidejussores conslituere. Asiipulatur ei scboliastea

Harmenopiili, * \ \
, ' \ ,
77
I N C A N . X I X APOST.
78
pro alio lidejubere ; nonnulli autem clerieum pro

seipso dare alium fidejossorem : dieere ergo deponi
.
clciicum, qui i d judicium vel ad agonduin, propter
,
pauperlatem, vel aliqttam aliam justam eausaro non
* , * , xai adniiuiiur, el propterea dal fldejussores a mole
Slia liberelur, esl gravissimum, etapostolica buma, \
nitale indiguum. S i clerirus autem pro alio fideju . beal, forlasse quan Joqne punielur. Si enim clericus
. lucri graiia pro aliqno fidejusserii, deponetur ,
, propter fldejussionis lorpiiudinem : sin autem pro
.
aliquo paupere fldejusserit propler misericordiam,
, vel propter aliquam piam causam seipsnm pro alio
, ingesseril, non deponeltir. Invenli sunt aotem eliam
. \ * in 4 universali synodo mulii clerici el episcopi, qui
\ \ .\
fidejussoree et dederunl, et acceperunt, neo tamen
, \ , \ \ ulltis ideo laeslis est. Fidejussionem ergo ita inier . .
prelare. Lege eiiam 123 Justiniani Novellam , qu&
\ >
sita esl in libro iti Basillc. tlt. primo seu cap. ejus
V , '
13 quod sic dicil in parte: Presbyteros aulem, et
' * diaconos, el subdiaconos, qui solo jure cognationis
\ \ , ad lulelam vel curam vbcautur , tale munus susci \ ! pere perroiltiraas. Et paulo post iiernm : Sed nec
, publicorum Iribuiorum exaclorem, vel receptorem,
. . \ '
vel vecllgalium aut possessionum alienarum con *
duciorem, vel curalorem domus, ?el causse procu ralorem , vel pro bis causis fidejussorem, episco, , , - pum, vcl oeconomum, vel alium cleriCum ctijuscun , - que gradus , vel monacbum proprio nomine , vel
, , - ecclesiae, aul monasierii, esse perraittimus : ne
l*: , , - (J boc praelextu sanclis quoque doniibus delrimentum
, ,
affcralur, el diviua minisleria impedlantur. Quare
\ ,
ex bis quoque verbis Novella*, qtiae dicunl non de\ . " \ bere fieri sacratum aliquem pro his causis fldejas , sorem, iis videlicet quae comprebensse sunt, pulcbre

constal posse clericum pro aliis piis causis fldeja. , , bere, siculetiam seipsum ingerere. 1 4 Quasre eliam
-
lilulum nonum praeseniis operis , cap. 54 et 27 et
, \ .
qtne sunl in eis, et Cbalced. syn., ca i . 50.
\ ' , . * \ * \ ,
\
.
ZONAR. Fidejubel aliquis aul pro s e , aul pro
. \
alio. Qui vero pro alio fldejussorem se presiat, aut
, ' \
propter lucruni fidejubel, aul propter cbariu . ^ tem, propter quam nosirag ipsorum ariimas pro
, ,
fratribus ponere jubemur. Seipsum igiiur pro
, * alio subjicere obligationi, sive obnoxium se fa ' \ - cere, ul forle pro publicano, vetalur. Aittiquuni
. giquidem esl malum, publicanum agere. Publicaui
, ,
vero s u n l , qui publicorum tributorum redimuni
, \ exactiones. talibns ergo , si manifaslia non abun * \
denl facullalibus, fidejussores exigunlur, ei non-
Guill. Beveregii no\ce.

. Harmenop. epit. can. seci. 3. i i l . 2. Egber-
inierprelatnr: Quicunque e iacerdotibus hominem
tus Eboracen&is, Vi nulii tacerdotum liceat fide pro le fidejuttoreiH dederit, aul ipse $e d$d$rit
jmBMorem esu neque rettcia propria lege ad uecularijt fidejuuarem pro , vei komitum pignori acceperit,
iudida tccedere, Egbcri. in excerpt. Idem innuere
quemadmodum exleri faciunt, Ecctetia expeuatur.
:
videtor et Dionysius Exigims, qui canonein httfic

sic iransferl, Ctericu fideju$siouibui in$erdient
adjiciaiur. Sed iosepbus iEgyptius cauonem aliier
Adeo u l de clericis, qui atios pro se, a?qua ac iia

qui se pro aliis aponsores dederinl, cauonera bunc
exponai.
THEOD. 1ULSAMON
80
nuilofi aJducunl, qui bona sua proplcreos oppigno- , ranl. Iloeiguuc,*! quac auni buicsitnilia 4>roliU>t lur \ ; ,
tleikis, ue e eegoiioruin molesliis, el aaionibus
\ *
jnierponant judicialibus. Suspicio namquA est, quod
'
isia propier lucrum ferant, clericos auiein dedccet
*
esse lurpis lucri cupidos. Propierea deposiiionis .
pirna lalibus infligilur. Quod si forle clericus ab
aliquo iraclus ad judicium , satisdare judicio s i ,
s.eudi causa cogalur, istiusmodi salisdaliones prue- . \ \
sians sialu suo non idcirco mullabilur. Quandoqui- ilem comperli sunt in opcumenica synodo quaria
,
congregaii diviui Paires, et qui conyeuerant uua
, fcoiutorcs ab ^ g y p i i i s episcopis exegisse fidejussio- ,
nes juilicio sisleudi : vel qui saiisdatioujbus desti- ,
luebanlur, bis jusjurandum iroperasse , dum leie .
pus quaerunl ad dilalionera. Quod si clericus ad ju- *, ,
dicium comperiens aliquem prolraclum ob dandam
\ eipxtfj , ;
sistendi se Judicio caulionem, ?el ahoquoquo modo ,
petiiionis cujuspiam judicialis reum , qui cusiodis }| ^, iraditur, quia salisdare nequeai: roiseralus autem
\ ,
illuin pro illo ipse fidejubel, ipsius calamilate 1110- *, \ 4
IUS, bunc non arbitror ordine suo movendum : sed \ ,
apud Deqm bQnosqtie viros acceptum fore, velut . \
cyangelici observajorem mandati. civilis praterea
lex tlericos in JJIS vocalos eaiisdare jubei. N o u
.
quod segregalio est eiiam poenas dare quae e divi-
nis ejiciuut teriuiins, et in pcenitentium loco cou- , Mituiiul.
M U S T . Cleiicus fidejuuione* non dat dant aulem
deponitur.
Non oporiet clericum in negotia se injirere, e l

fqri judicialis molestias propler aliquod lurpe l u cruin, Si Paulo euim foriasse cuin pnblico vel privalo aliquo pactiones conirahenie, el ei non credilur, scd fidejpssiones exigunlur, clericus pro ilto
lid jus&eril, el genictobnoxiiim reddidcril, lalis ul
onlemptw proprii statuset bonoris propter lucrum
qiiodilam fuclus dcponelar. Si clericus autem i n veHieus boaijuciu oppressum et ia culodia dctenluin, ci aliler illinc non exiturum nisi aliquein dederil iidejubflutem eum non confugiiuruin , el prop:er sympaibiaui el buraauitaleni lalem in
recepcrii, t l fldejus&eril cum sc judicio sislcre quaiidocutique requUtlus fuerit, non lanlum non abjl
&
xaOaiptlzai.
, \ \}
\ , \
, ' ,
, \
,
; ;, .
;,
, \ ,
,
* \ \
\ ^
, ,
ciendus cril, *ed laqdandus Judicabilur , u l poncn$ D , . \ ,

Muniaui suam pro cognalo. Clericis auiem in jus .
vocaiis exigi fideju&siones judicio se sislendi, boc ;
reddii eos dcposilioui obnoxios. In quaru eniin

aciione in ChalceJone acloruin, sancta synodus c l , \
consideiiles in ca celeberrimi pra3fecii, slalucrunt
; \ ji^yplios epi&copos iidejussiones se sisicndi .dare,
, ;
ci iliia desiilutofc jurejuraado obsiriiigi.
;
,
.
CANON X X I .
\
Eunnphns, ti ex hominum quidtm injuria (aclut $U
(34),
Guill. Bcveregii noiae.

(34)
Senindo a Cliristi nalalitiis
tSueiue sxculo, o i l i Coi Valesioruiii hxresis, qtii
varia Scuplune loca, piwsertftn Matlb. xix, 12,

pcrperani iiitcrpretati, exscctis virilibu^, etinucbv^
81
ffi
*
f)
CAN. X X I APOST.
ipv,
xal
'
vet in pertecutione virilibut privalUi $ft,
8*
vci
sie
natu$ ett, el dignus esi, fiat epi$copus.
. 01 ,
\ , , \ ,

, , vtf , ;
\ ;> \
,
, ^ ,
,
.
, ,
. \
' .
, \
.
1 5 BALS. Hi qtialuor canones, prapsens niinirnm

el ires qwe eequiinlur, iisquidem qui antequara clerici facti esscnt, propter morbum , vel hostium incursionem casirati sunl, ignoscnnt, et eos in clerum
referunl, si omniuo digni invenianlur : eos aut*m
qui post sacerdoiium seipsos muiilavemnt, etiamsi
a mofbo coacti sint: siinililer et eos, qni anle gacerdotium abeque morbo genhalia sua ex*cindunt,
puniuui. Uloe enim deponunl, bos vero clertcos fieri
prohibent : laicos aulein, qoi absqtie niorlx) veliir*
juria seipsos mnlilanl, iribus annis gtgregam. Uude
etiam plurimi homines paulo consideratiores, snos
filios propler morbnm castratirri, ad san< lissimain
Ecclesiam accedunt , el morbirm et teslicufdrunt
abscissionein aperhint. Civiles autem leges vaMe
pnniunt eos qni suos filioe , vel serros, rel alioe
morbo non oppressos casirant. Lege eiiam 14 cap.
priini litoli praeeenlis operis, el 60 Novellam i m peraloris domini Leonis Sapientrs. Qdia autem tria
stinl ettnitchorum genera: viz. tbllbis , qtii ab infantia geirttales parles amiserunl, ut quae eis a
Guill. Beveregii nolae.

palravera, cm e v i i . exsecuerii. sl Oriienot
se faelebnnt: ttt testantur Epiphan bser. 58, par f,
invilo ep^ropo eno ordinatus fuissei, hoc
nnn
pt Anpntt. b r . 57. Eodem prottntt* firrore imhntns Orfcenes siwm eiiam corpns evirare anstis iiiimte quam onlinaloribus, vitio verteretnr. ut
nibil apmius esae possit, quam Demeirium boa.
e%\ : tti docent Euseb. Hisi. Eccles. I. 6. c. 8;
Nicepb 1. 5, c. 8; Epiphan. hnrr. 64, par. 3. tantum Origeni objeclasse, qnod cum se pmasou,
QnndOriRenis facinns, Demolrin*, Ecc.foslae Alexanlassî, ordinaretiir, et commemorafts episcopis.
ariim episcopns, primo adntiratus, deinde scriptig
qnod eunacbum a ae faclum ordinarent, ronirjf
ad omnes nbique terrarnro episcopos, tanqnam abprius landatum canonem. H x c noslra eenieniia^
enrritssffnnm proscindrbat, ut trarfU Ensebius loco
aliquam eliam exinde lucem mutiiaiur, qund O r i citato. Hinc xeri nobis band dissimile videinr,
genes ab una quidem synodo episcopomm Alexannliqtio* sahem eortim, si non omnes, a<t quos
drla, ab alia demurn etiam sacerdofio pulsas est,
Demtlrius scripserat, epiftcopos, in unum congre*
ut referl Pampbibis in Pbotii bibliotheca, cod.
gatos, bac de re deliberationem iniisse, et quatuor
At quo landem pacioboc fieri potiui.sinullus adhuu
hoe de ennuchis canones vel primo constitnisse, vel
canon contra e^s qai se eiinuchosfaciunt, edilusfuisante consliimos renovasse; quod tiliimum mihi
selTEt quidem eliamsi Demetrius isttu^modi ranonis
magis arcidel, propterea quod Demelrius Ca?saexprease nott meminti, nen obseiire tamen indtgiriensein el Hierosolymitanum opiscopos criminatus
tare videiiir, cum de spontaMra Origenls exsedtoneesl, qnod Origenem in presbyteri! gradum promocerlior fachis, primo eum ^ issem.vt*. contra can. 22 qno consiiiutlur, u , bono animo esse jubet, Etieb. Hisl. 1.6,'
-) . Nisi fnim
e. R, liis euiiii w b i s clare saiis imiuii, Orig^neni
bnjusmodi dpcreium anlca ediluin fuiss^t, non
cccleîasiicain aliquam iransilisse rogiilam; se
video anare Demeiritis hoc $ verteret. Hcnautcm enm propier ingenii prompiiiudincin et fidei
rieug Valeshis, fateor, in annorationibus ad diVlun
efncerhatcm def'nsnriiin, ne poena ranonira o[
Eusebii locmn, scribil, Bemelrio illatam fuisse
ififligc.rettir; a qua el ipsum sibi liminsse OrigeHem
iojariain, quod cOinmemorali episcopt Origenem , D manifesium est, eo quod pro virili conatus s i l , ul
ffitfonls non sua?, sed Atexandrinx, cui prêrat
id quod fecerat, alios omnioo laieret; proui c
Demeirius, ordinass^nl. Veruro llieronymna Origedic!o Eusebii loro cotistal. Quibus onuiibus intor
nem Ailienas pcr Pal&slinam, ubi ontinatns est^ se collatis adducor ut credam, primiliv:c Kcclesine
prollciscentiMii, ecelesiasticam fecum Episiolam
pra?sules etiam anie Origenem bosce de eiiiiuchis
in!is<f refcrl, Hieronyni. in ratal. voce Orig.
canones edidisse (fortasse cotura haerelicam Valei>.n. III, fol. 96. 2. E l ipse eliam Alexander Hteeiorum opinioiiem) eorumque auctoriiate Origeneiu
rnsolymiianti^, qni eiim ordinaverat, epislotam
primiun sacerdoiio expulsum, poslea vero ob siini9 ripsit pro Origene adversus Demelrium, eo quud niam ejns in Srriplnris iulerprelandis. omuibusque
)\t\U lesiimoninm DemeirK eum presbyienim conariibus ct sciemiis famam, iierum recepium fuisse:
siimerat, l scribit itlem Hieroti. rn Aliixandro.
praecipue posiqnam iuconûlii sui el lemerarii
f*H. fof. 08, i idcirco ipsi quoque -/Egypti el
lacti, juvenilis selalis fervore perpeirai, eniu poiAfpxandria? episropi rn epistola syuodica adversus
iiiluissel: poeniluisse aiilein ex ipsius verbis palei,
<fi{rnis docirinam , - ubi aiU
*/ \
\ ,
a<nosrinit. Sed quid pluribtis opns csi,
,
c m ipse en.iin Eusebius diclo loco faieaiifr, De- . \ ^
niftriuin nihil aliud liabuisse, qund Orig^ni olji . Origea.
eeict, prxter faciuus isiud quod a !ol<^cei:s oli.n
iu Mat.U. xix, 12.
4
THEOD. BALSAMOtf
83
8i
parentibui exprewae et inuliles fael* snnt: spado- , , ; , qui t nalivilaie testiculos fiabent: insuper
\ ! ,
etcaatrati, qui ferroexgecli sunt, castrum enim apad
Romanos esl ferram: thlibix qnidein et spadones
line ullo prjejudicio consecrabuntur, ulpote qoi (35), *
fttbi nulllus mali aoclores fuerint : castrati aatem,
\
iit voluil superior conslitutio, atiquatido quideni ad
,
sacros ordines admitientur , aliqttando vero probi *
bebunlur.
'. ,
.
KANQN \
CANON XXII.
Qui teipsum mulilavV, tte tit clericu* : ett enim l u i
homicida et Dei opificii hostis.
Si quis eum sit clericus, selpsum mutilaverit, depo*
1>
CANON XXIII
icrtr
.
,
naur : est enim siti homicida.
,
*
ar
'.
CANON X X I V .
Laicm qui seipsum mutilavit, tribus anniitegregtlur:
esl enim suce iptiut vilce insidiaior.
' 16
B A L S . Inlerpretatio borum eapttiim supcrius

fcripia esl; lege el oraiionem De virginitaie magni
. (36) .
* \
nancli Batilii, el sancti Epiphanii, et ex NomocanoM
Netteuti De tti qui tunucld faeli sunt.
',
ZONAR. Castrare quempiam, nisi propier mor

. , l)um circa genitalia membra irrumpeniem, cmbbus
\ , \ eliam probibilvm legibus : usque adeo ut exaecio*
,
etiam senros in libertatem rapi jubeant; et castran- , \
fes eidem chdi, suorum quoque bonorum publica- ' * \
r o n i , pariier et exsilio eubjici: sed $l sacris boe , \ , \ idmiMler canonibo5 Teiilum. Non lamen cxsectus a
. \ ;
saeerdolio repellitur, si non se tradiderit exseciioni.
. Nam easlralua ab a l i i t , velut injuria graviier afle,
ctue, miaerttione magia eel dignus : nec est odio * * ,
prosequeudus. tdeo si sacerdoiio dignus ex sua viia
, , * judicetur, ad illud eiiam promovebiiur. Iiem qui
' * \
nalara genilalibus est parlibus mulilalus (quos in
, *. \
Evangeliis Dominus eunuchos sic genilos nomina- (&
vit) ctero non inhibebitur ascribi. Qui vero casira-
tionem sibi affectaveril, in clerum non eligetur: )
seJ el sl jam factus sit clericus, a cleri propulsabi- '
tur ordinc. Si vero laicus est, qui se caslrandum *
praebuit, in Ires annos ab aliorom co&tu Adelium ee- , .
parabitur. Namque sui iptorum videnliir insidialo ,
D
Guill. Beveregii notae.

(35) .
IKc inauditam aniebac laiinae
hujus vocis eiymologiam proferi Balsamon, viz.
Cattrali a
Casirum ferrum.
Sed undenam miram banc Cattri sigiiificationem

bauserii, bariolari nequeo; uisi pro G>*/rum Graece
sumpseril, quod Instrumenlum, quo cavatur ebur, significatur. Quinctiam ncc ouuiis euiiucbismus fcrro f i l , sed el aliis nonnuoquatn mod i s , u l inedicamcnlis exsiccaiivis : qtiomodo et
Origenem se eunucbum fecisse notinulli suspicaii
suui; utlradit Epiplianius, " \, ,

\ . Eptpbaii. baer. 64, par. 3. Sic
Aihenienses Hierophantas ad compescenduin libidiidf OBblrum cicuiam gcniiaiibus illmcre soliio> ipse
Origenes docet, contra Celt
lib. 7 ; el Plinius de
cicula ait, quod cerlum est, lac puerperarum mammti imposila exztinguii, teneremque teitibtt* circa
pubertatem illita. P l i n . I. xxv, c. 13. Idem iradil et

Dioscorides, I. , c. 77,
(36)
.
In impressis pariler ac mss. Balsamouis codicibus hi quatuor cunones v i i . 21, 2^, 23, 24, siuiul collocaniur. A l in
uno e mss. Bodleianis, quo Zouare ei Balsamonis
scbolia in aposiolicos bosce canoncs colliguniur,
Balsamonis inierprelalio canonem 21 aequuur, e l
iiicc CIIIII sequeniibua verbis nunc primo editie ad
can. 24 rcferuutur: ac proinde hic impriiueiida
ccnsuiiuus.
INTCAN. X X V APOST.
S5
Sfr
- res esse, propter imroinens facli periculum : Dei , \

que conirarium faciunt opificio. Nam , cum Deus

ipsos in viri naturarn formarit, in aliam naluram
, \
ab ea prorsus alienam , sese Iransformanl : ita nt

neque viri sinl, nec enim quae sunl marium pra Biare possunt, quoniam procreare non possuni
\, \
hominem : neque sunt muliercs : non enim liabent

pariendt naluram. Synodi primac canon primns
. \
eadem eliam coiislituii.Quaere ei sancli Basilii, <?aii.
\
3, xxxn et JI.
' , ' \ '. .
'.
1 6 CANON X X I
,
est eunuchu$, st digmis e$l, consecratur; exsecius
, .
autem, nequaquam.
'.
ARIST. Qui ex injuria hominum, aut nalura faclut
'
CANON XXII.
Laicut qui teipsum exsecuit, excommunicatur , ti^
clericus non fit.
.
*0
CANON .
'.
,
CANON X X I V .
'.

(37) ,
(58) ' \ \ .
"
Laicut qui teiptum mutilatit
dnno* tres tegregaiur,
ut tui insidialor.

,
. , '
\ ,
, \
.
Qui f/i clerum cooplatut seiptum exseeuit, deponium
Qui involuntarie (lt eunucbns, canoni non sttbjicimr, sed si dignus esl sacerdolio, propler hoc
non probibetur. Si quis sponle auletn semelipsuir
fecerit cunucbum, rnillo modo sit clericus. sed et
si clericus sit, deponilnr , ut insidfalor sui ipsius.
vilae, el Bei opificii hostis.
CANON X X V .
Episcopus, vel presbifer, vel diaconnt, [ornlcalionis,
vel perjurii, vel furli convicitu, deponalxir, et non
segregetw, Dicit enim Scriptura : Non vindicabts^
bis in idipsum. Siimliter reliqui quoque cterici..
Guill. Beveregii notee

(37) ' *
llanccanonem
Basilius Magnue sub uomine laudat,can. 3 ad AmphHoch.Qtiineiiam rex Chilpericns

eamdem contra Praelexlalom Rotomagensem episco))om cital, in codice canonom, qnetn ad episcopos
G\l\m iransmiiiebal anno 577 de qno sic Cregorius
Episcopus ant pre$byt$r, aul dineottut, qui in fornicalione, aul peTJurio, aut furto captusest, deponatur.
Cum aulem in Gallicanum posiea codicem inciderit,

ex eo novum lioc additamentum, aut homicidio*
Dionysian* vertdoei adjnnxisse. Caslerum non Byonysianus solus, sed omnes lam impressi quam.
manu exarali, quos nohis vtdere coniigit, codices,
Turinensis, Jpse vero ad Metatum ditceml, trantfornicationis. perjurii eifurti meminerunt, nonitetn
mitten Itbrnm canonum in quo erat quaternio unut
adnexut, habens eanones quasi aposiolicos continentesbomicidii. Sic ettam paraphrasis Arabica : Qui-
kttc; eptHopus in homicidio, adullerio, el perjurio jy cunque tphcopui, aut presbyier, aul diaconut, vel
J
1.
. i - . i .
....#
_
qui est intra eos in tacerdotii gradibus, in fomicadeprelieruut
sacerdolio
divellatur.
Grcg,
Turon
tione,aut falsojuramenlo, aut furto deprehentut fue1. v, c. 48. Per qitaternionem prisiino codici
rit, sacerdolio graduque $uo excidat. Porro quac boc
adnesum, nihil aliud, quam bic Codex ranoiram
J?
Ecelesiaa primiiiva?, qni quaii apotlolici liic appellanlur, indigitari polesl, nec canon landatus cst
alius a praBsenli 25. At in ipso canone fit inentio
fmrti; quod bic oniillilup, ei milla homicidii, quod
furti loco bie aubsuluilur. Vcrum Iia3c canonis
corrupiio propterea lunc lemporis excogiiata videtur, u l Praetextatus, qui spe veni se bomicidii
reum professus esl, eo perspicue magis damnareiur.
Et binc, ni faltor, evenit, u i in Egbcrii excerptionibus, homicidii pariter ac furii nientio flat: sic
enim borie canonem lcgit, Epueoput aul prtsbyler,
etjf diaconui, qui in fornicalione, aut perjurio, aut
(urtit, aui hommdio coplus e$l, deponatur. Egberl.
excerpl. can. 33. Unde facile est, conjicere ; Egbertatn primo Dionysianum babuisse codioem,
cojas vereioiiem exacie reciial, quaft sic ec habet,
canone continentur, Leo aposlolicse tradilioni accepia

refcn, dicens, Alienum est consuetudineecclesiattica, ut qui in presbyierali honore, aut diaconii gradu
fuerint cousecrati, ii pro crimine aliqno tuo ptr manu$ imposilionem remedium accipiani pmnilendu guod
sine dubio ex apoitolica traditione descendit. Leo i ,
cpist. 92 ad rustic.c. 2., concil. lom. i , p. 994, Bin.

(38) . viz. Nabum. ,), ubi
verba Hebraica p n y n ^ D V S CTpn vH non
consurget bis anguttia, L X X seniores vertunt
\ , ac si pro
logieaeni o p ' vel quid siinUo a radici
O p t Vindicatit, ultus sl. A l in codice, quo tisi
sunt canonuin borum conditores, pro
lectum fuisse vidclur , proul ipj*i citant;
87
THBOD. BALSAMON
B A L S . Illud, Non vindicabit bls in idipsum, ne
88
. ,
dixeris accipi de quovis quomodocunque doposilo :

qui enim vel magisiraius potentia vel pecuniis
sacerdoiium assecutl sunt, et deponunlur , e( segreganliir; nt dicil 29 canon apostolicus, fti 30.
Sed dic tioc accipi de Hs solis qdi deportuntur,
propter peccata quae in canone praisenli conlineniiir, ei propter alia ejusmadi. Quaere ei sancii Baeilii can. 5, 32 e l 51. N o u igitur episcopos et clericos hac de causa depositos, a fidelium communione
hoo arceri. Lege el 32 can. sancli Basilii.

\
\ , ' , '. '
, \
.
', ' \ '. \

. \
' .
. Qui tapsi iuerini in dieia criaiina, gradu
. 01 ^
*uo deponnntur non lamen excommunicaniiir. Ab " \ *
ordine namqne deposilio jodicatur safficiens illorum ^
punhio; oeqiie bis oporlei eos afficere poena. Sunt \ \ . *
dlia tamen delicla, de quibus convicli simul et or- , \ ,
dibe moveniur, el a consoriio fldelium separantur:
\ ,
vel pecunia , vel principis poteeiaie pontifi- .
cainm xibi veudicanl.
ARIST. Jn icortatione deprehtnsus tacerdot, aut
perjurio,
aut furto, dtponiiur,
. :
,
non autem et
segregatur; non iUmei enim ultionem, inquit, bi$
\, .
de eodeni.
Sufficit judicium depogilionis eacerdoti in scortalione, perjurio aul furlo deprebenso, et non oporiet
eum etiara gegregari, tie duplici supplicio eubjicialar, quod esl omnmo inbumanum.
CANON X X V I .
Ex iis qui non ducla uxore ad clerum ptomoti tunt,

kit\ , , ' ^ "
\ \ , , .
' .

jubemus , l i velinl, uxorem ducere, leeiores et
cantoret solos.
'
B A L S . Aute ordinationem permitiitur omnibus

.
nxorem ducere, et ita eos ordinar! subdiaconos,
\
diaconos, el prcsbyleros : post ordinalionein vero , \
solis lecloribus et canloribus uxorem ducere cou- \
ceeeom est.
.
. , \ , \
ZONAR. Presbyleri quidem, etdiaconi, et hypft ,
diaconi ante oniinationem interroganiur, an conti ' \
nenler vivere velinl, et si qutdem polliceuiur boc,
ordinentur; si minus, ante ordinalionerii venire per- , ,
niiltunlur ad nupiias; post nuptias auiem ad mhiiste- , , \
rium deligunlur : post ordinalionem vero si pradicli ^ .
uxores acciplant, a miniaterio removeniur. Solis .
\ \ ;
aulem lecloribus, et cantoribus ctiam postquam
sunl in clerum delecli, matrimonium conlrabere
licet, in sooque slatu proprio nianerc. 1 7 Sed hoc , \ \
tamen decimus quanus oecumcnicx qtiar4& synodi
.
canon vetat alterius sedae niulicri conjtmî.
'
.
Guill. Bcveregii nots.

quod exactius respondel verbo Hebraic CJIpn
qaod siue pmiclis scriplum Vindicabis significare
poiesi, a?que ac Consurgej. De deposito autem a
roniinunione sirnul non segregando, cmisulas concil.
Aurel. 3, c, 7 el 26, Aurel. 5, c. i. Pelri Alexandr.
t. 10.
\39)
\1
Hunc,
caoonem diu in Eccleaia observaium fuis&ejiquet

exconril. Ghalced can. 14, sic incipienie.
,
\ . iis viz. pro?inciis obtinnil,
a qiiorurn praefeclis edilus fuerat. Unde simul eviuci
poiesl, hosce canones a provinciajibus Ecclesi-e
primitivae synodis consiituios cese : qiiod in pra^fuliooe ad hos canones aiue noiavimus.
8}
I X C A N . X X V I I APOST.
90
, ,
- ARIST. Qui ad tatrot vrdines tsl protnovendu*,

velit uxorem dttcal. Promolus auiem, tector il
9
fantor lanium.
Tivt
\ '
\ .
'.
Non licet ctripiam post cousccrationem nttpiias

inlre et in dignitaie ea manere. Solis vero leclorlbas et cauloribus boc p^rmitlitur.
CANON X X V I L
'&
Epitcopufn,
(40) ,
&
,
,
poni jukemut. Dominut enim no$ neQuaquam hoe
docuit; contra autem xpu verberaiut non repercu$-
vel diaronum, qiii
riam fecerunt, et per hac vult perlerrefacere, de-
rel pretbyterum,
verberal fideletqui peccant, velinfideles qui iujn-
tit, matedictis petitut maledicta non reiulil, pa*
ilent noH minatus e$(.
. 01
B A L S . Qui siitit ex sacro Irlbnnali, non debcnlab
, - i
superari, et verberare eos qiti in ipsoe pecca
, , \ ;
runt fldeles scilicel, vel etiam infidetes, eosque ita
\ ulcisci, et lerrere reliquos. Qui atiiem lale quid

faciunl, praeler doctrinam Domini quae dccornil,
,
dexlram percutienti maxlllam, oportere sittisirain
\ */,
quoque obverlere, deponuniar . Leges autem civi. les conlrarium decernunt, dicentes, Licere vim vi
, , repellere, ei artna armis. E i b quidoin leges om\ . nino de laicis inielligentur, iirel praceptuin Do , ,
mini, curo s i l generale, fcit onmibus ediiurti. Stios
, {
autem discipulos roediocriter casiigari peicanlet,
et posl donuntiationom se non corrigontes, Sacer (
dotibus permittum' esl. Naro eiiam Dominus eoe
,
qui in Templo vendebant, e i in Deum peccabant,
;,
*0 g flagello perdulienft exegit. Lege eiiam nonum cano\ nero yn. congregaUe in d e San toram Apostolo*
. xa\ rum, el qux prima et secunda dicta est.
,
' '.
ZONAR. Doininos nosier, aique Deus iliicipiilo
. *0 \ ,
, * "
, docens mandaia sua sic ait : Quae dico vobis, omxaci , \
nibos dico. Divinorum vero mandaiorum ejus quae
dam praecipiunt obveriere siuislratii tnaxitlain per\ , \
cuiicnii dexteram; e i aufereuli pallium, iusuper ei
\ . tunicam exuere*. Qnod si mandala sunl lioecoroni,
bus, mullo magis oporlet a sacralis observari m i , * \ nislris, Ul aint aliis exemplo. Quaiiiobrein proesons
. \
canon veiat epiecopis, reliqnisque, ne verberenl es
- \ ;
qui se ofifenderint, fideles, aul iufldeles. Repre, , . D hendere quidem debent eos, qui per injuria
cenl aliis , ad defendcre inique oppressos. Nam ei
fimolbeo magnus ille Paulas praccepil argucfe
\ . \ \ peccantes, ut ca;ieri metwm habeant : seipsos a i i ;
lem ulcisci probibenlur. linitalores enim Domini
, \ ! \
convenit eise : qtii cum posset iiisulianiibus, et
. ;
ludibrio ee babenlibus lalionem repcndere, non
, .
reddebal; imo pro lalibns orabat. lu tempio ver
, \ .
, negoliantes, u l i n dirinam peccanies inajcslaleiti,
flagello verberans inde expulit, ac rcprebeudil, i n , ,
r
* Matib. v, 39. Ibid. 40.
Guill. Beveregii nolao.

(40) .
Jusiinianus, * ;

\ . Jitslinian., noyel. 123, C. %*

Yide Joau. Auliocb. nomoc. iit. 15.
THEOD. BALSAMON
92
quiens, Ne faciu domum Palrit mei, domum ntga- tbr oheov

\
(iatiomi \ Mignus quoque Pauius conelituens qua- .
, leni oportel esee episcopum, dicil inter alia, noti
percussorem . Legendus esl eliam nonui canou ap- , .
pellaiie priroae ei secund syuodi, q u fuil in l e m -

plo Saoctorum Aposlolorum.
.
1

,
Sacerdoi qui fidelem aul infidelem per-. ,
.
cussil, deponitur.

Sacerdos fidelem aut infidelem in ipsum peccantcm perculiens, aiquee limore exindeincussQ, alios ,
eliam ne similiier in ipsum peccarent, corrigens, ,
ut conlraria faciens l*gi qtue praecipit maxillara
perctuienii, exbibcrc ot alleram, depoDtlur; quia , ,
\ ex arrogantia aniinoque qui uequit coerceri iclum
ARIST.
infcrl. Qui aulem in sacra peccanlem prudenier

. ,
castigat, sicut etiam Domious e legali 1 8 lemplo
ilddem cauponantes flagello ex funiculis facioabegii,
non deponetur. Ob hauc enim raiioneni viri eccle- , siastici legum cusiodes el vindices diccbaiuur, u l - * pole qui a Pairibus aniea constitulj s u n l , ad res \ ,
.
liujuamodi ulciscendus.
KANQN '.
CANON X X V W .

^
Si qu'%% ephcoput, vel pretbyter, vel diacenusjuste
*\
,
ob manifesta erimina deposiius, sibi aiiquando
(
crediium mimiterium ailingert audeat, ab Eccle-

,
i'i omnino abtcindaiur.
. \
, \
,
, \
* , \
' , . "
\ \ .
' , (41)
, ,
, .
, * \
, \ '
', ' \ .
. ,
, \ ( , \) ,
, \

^ \ .
1.
,

ARIST. Si qui legitime deponilur, tacra mytleria
,
.
runus aliingat, ett maxime ejiciendus.
BALS. Qui ob manifesium crimen esl legilimc

deposilus, et ideo ne appellalionis quidem habei
auxiliuni, si prius ministerium suum atlingere au
sus fueril, ut impudentissimus ab Ecclesia absciniilur. Si enim babet appeUattonis auxUium, el de eo
quodadversus illum slatutum esi, adbuc ambigiiur,
uon condemnabilur si ministret. Lex quidem civilis
haec dicil in libro 111 Basilic, l i l . primo, cap.
primo : Episcopus a synodo deposiius, qui tumultum exciiavil ut episcopatum rursus accipexel,
ceutum milliaribus longe a civitate ex qua ejectus
est, babiict, nec ad imperalorem .accedens. E l sl
iorle rescribat, ea sinl inulilia : el qui eiim dcfenderil, indignalionem incurrat. Quaere el Anliocbenx Synoili can. 4, 12 et 15.
ZUNAR. Hi post juslam depositionem peccantes,
ei bonorem proprium (dico, sacri ministerii) raordi-
ciis retincnies, ab Ecclesia jure expelluniur, et
propter impudenliam summam, et quia nequeuut
auier puniri canonice : jam enim deposili s u n l ;
poslremo ei ab Ecclesia pror&iu exscinduiuur
* Joan. , 16.
Tit. i , 7.
Guill. Bevercgu not.

(41) "
.
Recie cilaiur
bic bicus Pliam juxia impreesos
rndices. Mein auteni slaluitet Juslinianus, dicens:
0 \ , \
,
, ,
f
, , \
, \ ,
, * \
TJJ . Apud
Joaiu
Auliocb. nomoc l i l . 17.
1
93
I N CAN XXX A P O S T .
O \ - Qui po6t deposiiiottftoi ob majwfesla crirolna juete

factam, sacrum roinislerium rursus ailingil, isto
laiiquam membruro puiriduin ab Ecclesia perfecte
.
abscindilur.
' .

GANON X X I X .
(42)
Si quis eptseopus, per pecunias hnne 9tt dlgnllatem*
asseaitus, vel preibyler, vel diaconut, deponatur,
et ipse, et qui eum ordinavlt, el communione
etiam
ilagug
(43).
'.
omnino exseindatur, ut Simon
me Pelro.
CANON X X X .
Si quis episcopus s&cularibm principibus usut, per

eo$ Ecclesiam adeplus sii, deponalur, et legregc' '
lur, tl omnes qui ilti communicant.
. 01 ' \ '
. \ ,
, \
.

, . \
,
, \

*
*
. G
B A L S . Prxsentes duo canones 29 et 30, nonsobim deponunl, scd eiiarn a cororounione absciuduni, scu segregani eos qui per pecupiag, episcopi
vel presbyleri, vel diaconi fiuul, et eos qui pcr
principum potenliam crcanlur episcopi. Saacij
enim Spiriius, inquiunl, gratia non esl venalis.
Porro autem sancii quoque Tarasii pairiarcb
Constantuiopolilani epistola ad papam Adrianuin,
dicil, esse lolerabiliorem haereticuio Macedoniuiu,
qui sanclum Spiriium servire, blaspheme d i i i i , eo
qui pecuniis emil vel vendit sancii Spiriiu* graliam; qui enim vendil, vendil lanquam domiuus :
el qui emii, tanquam dominus fulurus argenlum
solvit. Sanctissinii quoque palriarcliae Gennadii,
quse passim legitur episiola, eos quoque anatlieaati

subjicii, baec diiens : S i l ilaque el est abdicatus,
,
* \ - et ab omiii sacerdotall tlignitale 61 ministerio
, \ alienns, ei anatbemaiis exsecralioni subjecius lam
, \ qui vendil quam qui eniit sancii Spirilus graiiam,
sive sil clericus , sive laicue : el baec quidem sic se
,
, . habenl. Qus&siverit aulem quispiam, cura 30 Gan.
\ . ' solins episcopi meminerit, siimliterauieinei29.Subdiaconorum 1 9 vel lectorum menlionem non fecerit,
,
si qnis presbyier vel diaconus, vcl subdiaconus,
\ '
aul leclor datis pecuniis coiistileaiur, quid debet
,
lleri ? Solulio. H i quoque deponentur e l segrega-

buniur ex fine praesenlis 30 canonis, qui dicll, DOII
, ^
, ; . \ ^ solum priinos auctores malorum deponi, el scgregari, sed eos etiam qul illis communicant. Poi ra
\
' , auiem Gennadii eliam episiola, uidictum est, n o i
\ solum sacralos, sed et laicos, qui tale maluui
feccrunt, anathemati subjicit. Lege eiiam eecuiw
, \ . \
Guiil. Beveregii nota.

1591. Gennadii epist. Encycl. de Simonh, ad u o iropoliianos et p a p i u Aoinanam. Taraeii episl. 1
ipsiut verbis pai4T, Prcesident probati quique senions, Adrianum de ordinaiioiiibus Simoniace non oonfurendis, apudBin, tom. III, concil. p. 262, edil. o).
konorem istum non pretio, ted testimonio ;
2606, Goncil. Aurelian. 2, c. 4, Hincm. Remeiia.
neque enim pretio ulla res Dti comtal. Terttiil.
episl. ad episcopoe Francia? cap. 5, edit. Moguuu
Apol. c. 39. GniN auiem airocissimum boc scelus,
4602. Goncil. Paris. 6, 1. i , c. i i . Goncil. GalU
sacerdoliom videlicel pretio mercandi, in Ecclesiam
lom II, pag. 489, Goiicil. verti. c. 26, ibid. p. 33.
irrepserat, S. Palres in islod acerrime invebebauIsid. Pelusiot. epist. 1.1, cp. 315, ubi SiuiQiiiacttiu
(ur. vide D. II eron. in Malib. x n , v. 32. Greg.
vocal.
Uag. epist. 1. 4, ep. 50 ad Virgtl. cuit. Romaa
(42) .
Hic canon ipsis Tertulliani diebus observûis esl, ut ex bis
95
THEOD. BALSAMON
96
dtim canonMA *yn. Cbalced. el quinlam cap. pniiri , ; ^, r

til. prsesentis operts, et qiue eant in eo.
, \
. \ *
, * ' \ .
ZONAR. In vigesimo quinto canone, di^nm fuil,
. ~*'.
nonoporierebisobnnnmdelicliim sumere jttdicialetn
\ \ . ' \

pccuani. \hc el ambobus in his canonibus doplicem
\
adilucil paenaro, propter ecderis iiiagititudiiiem, et
.
peccalorum gravitatei. Nibil enini detdrius eo

qui divinam gratiam, ceu venalew, sibi cotnparat,
, , \
aul ntimmis, aut poiestate prinripis, nibilqtte pe
jus eamdem vendenle; vgjul enim eervnm vendit
\ cbarisma ancit Spiritus : el jtixla synodicam
epigtolam sub Tarasio sanrlissimo patriarcha Con- , \
stahiinopoleos scriptam eed a l anliquioris Roinae ^
,
papam Adrianum, lolerabiHor certe est Macedo
v
nies, magisquo lolerandi sunt relhpii Pneiuiiaio R ) \ . ^ ; \ \

macki : isti enim Spiritum saiictnm tnagno quidein
, ,
tanviiio coniendent esse crealuram , servuniqtif?
, . .
Dei Pafrle : bi vero (stculi videuiur) servuui sibi
fadant ipstim.
. . ' . 0
ARIST. C A N . X X I X . Qtli pecunia fit tactrdon, s\

#
mul cum eo qui ipsum ordinuvit, drponetut, Simo-
tov
ni$ ad inslar in perpetuufn excorhmumcalUs.
fdv
xatk
Ecce hic diio suiii snpplicia, deponittlr enim h lle el in pchpeloutrt mahct excommunicaius, ob deln
cii magniludirtem.
* .* *
, \ \
.
ARIST. C A N . X X X . Qtti principes
fit
epucopm,
. '.
E l blc tanquam magnl peccali reue, et deponitur

el segregatur; oporlet eiiim eum qui ordinandus
esl episeopus ab omuihus in provincia episcopU G
Constilui: ve\ si diiTicile sit ul omnes una convehi>nt, a iribtis omnin episcopis, nna consetilienllb!S ei iis qui abstint.
v
CANON X X X I .
Si quit presbyter, contemplo proprio episcopo, leor-
,
,
epiicopo suo tn religione ae jurtiiia nttlla in rea
$4 condemnalo ,
ul
ambiiiosm ; est
gentur. llae auiem post unam alleramqne ac ler-
).
01
enim tyrannus. Simiiiter etiam et reliqui clerici,
et quotquot ei accesserunt. Laici aulem iegregentiam admonilionem fianl.
, ; ,
\ \ ' *
* t l
,
,
.
KANQN ' (44).
$im collectai egerit, et aiterum altare fixeril,

deponatur,
depoihus segregetur.
Guill. Beveregii uot.

(43) ' .
Aniiquitus ila legeba- D csse, quod ul alii quoqtte credercnt, pro
lur, . Um!<* i)i(iny&iil>^titni ' .
siiis Exiguus v e n i l , ticul Simon Hagut Petro ; et
ex eo Egberlns Eboracensis in excerpt. ai postea,

a nescio quo canonuni honim inierpolatore, nova
hsec leclio inlroducla est, ' .
Qiiomodo l*gil et Jo.m. Amiocbenus. Colleci. can.
l i l . 2, ut el concilium Nicaîium aecundum can. 5,
et omnos Giasrorum laiu iinpresfti, quam uiss. codires, quibus adbuc gavisi sumiis ei Joscpbus
^gyplius, qui sic \uierpra[^\ur,Quemadmodum ego
Pelru dtviiavi tocietalem Simonis incanlatortt,
tumque Spiruus Sancli jutsu Ecctesia Dei expuli.
Ilcci- antem corrupiio ab aliquo videlttr cxcogiiala,

cui persuasum fuii bos canoues vcrc aposlolicos
(41; .
Cyprianus :Et cumad no*
in Africam tegaios mitissel Novalianua oplan* ad
communicntionem nostram admitti, hauc concilio
plurimorum tacerdotum, qui proesenle eramvs, tententiam retulerit, se forit etse codphse vec potse
quoquam noslrum $ibi communicari. qui, episcopo
Cornelio in catholica Ecclesia de Dci judicio ct
cUri ac plebit luffragio ordinaio, profanum ahare
erigere, *l adulteram cathedram collocare, et tacrilega contra vcrum sacerdoum sacrificia offerre tenia~
%
verat. Cyprian. epist. 43 ad Steplianuui, de M.u^

liano Aielateuse p. 69, I. 25, )ib. u i , episl. cJiU
Manut. v. Conc;L Aniiocb. c. 5
91
I N C A N . XXXI APOST.
93
. { B A L S . Etsacraii ct laici uoiuscujiisqne civilalis

,
debcnt subesse episcopo dioeceseos, ei cum eo con\ ,
gregari, et in Eccleaia ?ersari,qisi illum ul impium
,
vel injustum condemnarinl: tunc enim si ab eo re : , cesserinl, eis non irapuiabilur. Qui aulem pracler
. -., \
baec feceril, et sine raiipne a proprio episcopo ab , \ -* scesserii; e\ separalim in Ecclesia fueril; si est
, ; , ,
quidem clericus (ieponelur ul imperii cupidus : si
, , .
auiem laicus, $egregabitur. Sed canon quidem haec
, - esse facienda decernil, posi primam, secundam e$
, . \ '
lerliaiu admoniliouem. Lcge eiiam Cj can; Syno fi
'
Gangr. el 10 Carlb. floc canoneel reliquis qui eadem

decemunl, freli melropoliiapi provinciaies el epi
scopi, niurmtirant adversus eos qui qnserunl 2 0
\
ul cruces patriarcbales in suLs regionibus iiganiur,
(43)
el ideo saepe ponnulli imperatoris et patriarcba?
; . \ - aures obiuderunl, quaerenies ut palriarcbalium
\
afligendaruin crucium dalio auferreiur, ulpote quwj
, "*
quid ea qilaererenl, el de bis ad univcrsalem pa .
iriarcliain referrenl, eorum nullam raiionem habe, \ rent. Sed non sunl exaudiU : et cuin poslularenl
:^, * ,
proferri canones, qui cruciuin ejusniQdi ftgenda'
rum concessionem ircrmiuerenl, sanclisaiqiae Eccle - si;e pars eoruin iQ&lajiliam rejecil per lougam non
,
scriplani eeclesiasticam CuiisuemdiueiD, qua? pro
- canonibus aervaia esl lanio tempore quanii ineuio*
>
ria baberi potest, el in bodiernuui usque dieiu.
; , \ - Noia prasentera cauoncm aposlolicuiu decernealctn
\ clericoa ab episcopis suis impuiie discedere, si eos
. $ (40) - Q ut impios e l tujuslos condemnent : ct bocrm\u<n
*;
est injualitiae. Alioqui atilem eliamsi oinnium pes , aimu* &il episcopus aul sacerdos, non debel quis ; *
piam ab eis discedere eed poiim credere se per
. coa sanclificari: nam omnes inqnil, (Cbrysosioam)
,
Dcus uon ordinal, sed per omncs opcratur. Lege
, . , el i 3 canonem sydotii in lcmplo Sauciortiui
* *
Aposlotorum babilae, ei Cbrygoslomi interprciaiio, ' (47), ,
neui secundae Epislolx ad Timoibeuin.
. \ ' ,
.

intcrprclatio.

Posl praeeeniis canowis iuterprelaliouein cum al|

quot episeopis verba babeiis qui contra palriarcba
- lia murniurabaiil slauropegia ut ecilicel pnier ca , nones in suas dioeceses missa, aniroadverii barc
vor,aa , ^ recic et eaoonice fieri, el eoruin rcgioiium epigco ;
pos ftine cauea boc eoruin faclum reprebendere.
.
divinis enim caoonibus oec melropo|i(x, nee
$
arcbiepiscopi, ncc episcopi dioecesii
couslitiiia
, esl, sed omnia pa(riarcbia distribuuptur, eiiam
, \ ,
omnet loliut orbis ierrarum dioecesea, c i ideo l u
Guill. Beveregii notfie.
(45) . De bia vide c w c i l . Nic. 11,

i a u . 17.
(4>) , llxc usqne ad fiiii-iii , in impressis desiderata,
c iu>. Bodleiaiio resiiluiinus : q u reyera Balsamoiiis esse ex iuilio probe
(47) , . Inijus !o< i interpreiatione

Laiina iio inlcrseruimus, Chry$ostomi, cujtis suul verba bic citaia in episl. secuoda
ad Tiinotheuin . ' ad quem ctiam sermoncni
Balsamoii in uliimis primae btijus inicrpreiaiiouis
verbis lecloreiu reniitlii, v. Cbrysost. Op. toro. iv,
p. 338, edii Savil.
99
. BAI.SAMON
10(1
benl in iis nominum ipsorum relationem ab omni-

;
bus qui in ipsis sunt episcopts. Et hoc mani- fesiutn esl e sexto et septimo canone primae syno- . \ * &\ *
di, et e secundo el lerlio canonae secundae, qui \ *\ *
decernunl Alexandniium pro provincia babere l o - ,
tam JSjiyplum, Libyam, et Pentapolim : Aniio- , , \
,
benum, Coele-Syriain, Mesopotamiam, Ciliciam;
el reliquos pairiarcbas alias dioeceses : unde ,
etiam u i habemes jura ordinationis in assignaias ;. " \ ;

ipsis dioeceses juxta diclormn canonum senientiam,
; , ^
el eiaminanles antisiites qui earum curam gerunf,
,
el canonice corrigentes, juste et slauropcgia in
civiiaies dabunt, et in paroecias, sibi etiam im- ;, \ , ; \
\ ;
pune vendicabuni eannn clericos quoiies voluertnl.
... \ Quae cum iia sinl nulli patriarchae liceat in ahcrius
palriarcbx provinciam siauropegia miitere, a l uec ^ ;. ;
\ * ;
clericum ejus abducere, ne ecclesiamm jura con , *
fundantur.
;:,
.
ZONAR. Ordo lam coelestia, qiwm lerroatria
. ; \ , \
continet. Ordinie igitur boni rattonoin decet ubi. / que servari, ab ecctesiasticis maxime; e l presbyte- , \ ; , \
ros, et alios r.lericos episcopo sabvsse. Quod si
; ;
qids presbyier, nulla in re proprium damnane epi . ;
scopum, neque (anquam dellnqtientein circa religio\ ; , ;
neni, neque tanquam quid aliud agentem praHer
\ ,
ottkinm, praeterquc jttslum, sed per ainbilionem
\ , dominari cupiens illicita conventicula celebrarit,
/ , privatim concionans
et altera construens foi
, \ ,
quo sacriflcel, ordine moveri canon praecipit, et
\ , \
ipsnm, et clericos una cum eo convenieutes : ex- ; ; ;
communicari vero laicos. No auiem vull episcopns . - ; ;
ad puniiionem prajcipiles esse. Quapropter e vesii- . \
gio timiime vull ipsos condemnalioni subjicere : , ).*
verum , lalium convenliculorum magislros terlio 2
commoneri jubel, ut ab inordinato conatu 2 1 desi- ;, /;
slanl : peninaces auiein condemnari. Sexltis .
aeiem in Gangra faclae gynodi canon analbeinali
gabjicit eos qui, non ex episcopi sentenlia, exira

tcctesiam calboiicam privatim eoncionaniur. Sic * \
anlem et decimus canon synodi carihaginkftsfe.
.
v
AltfST. Qui ab epiuopo incuipato ttit teparat, ei

figit alterwn allare, nua cum reapienlibu
'. drattiov
ordine
cadct.
>
jy
Si quis prophim episcopum ^tne cauta eondemnct, ut i;equc comra pfeiatet, ncc coittra JHstiiiatn
peccanlem* el coirrentuTn populi privalim faciat, ct
alleruin allare ffgat, deponatur, e i ipee ut ambhio6U8, et clerici qui eum sequontor. Heec aulem fieri
debent, si non cotnrereus ai(, bis vel ter adbortante
euiu episcopo.
*,
()
t&r
,
, \ , ,
, \
. ,
, \ \ \
.
CANON X X X I I .
KANUN .
Si quis presbijter nel diacoitus ab ephcopo %it
ugre

(49)
t
Guill. Beveregii not.

(48) .
Cbristopborus Juxtellus legil ' , ac si altarc una cum e p i ccop", qui ibiud fixerai, dejiccreiur. At uosii a
lcclio canonis mentem niclius exhibet.

(49) Et
.
Schottasies Harinenopuli in buuc cauoncra ba*c observai.
IX. CAN. X X X I I I APOST.
ICI
xov
, tovrcr
, & .
. ^
, , \
, , *
, ,
, .
.
%
. \ ij
* \ \
. \
;
, \
, * 1
; . \ , , \ * .
, * , ,

.
* ,
,
"
'
c
6 . \
.
.
gntus, Iheai (rfii enm siiscipcre quam qnt

ipsum tegregavit: nisi furte mortuus sil episcopts
qui eum segregavil.
B A L S . Alia qnae sunt m prasenli canone, smit in
nliis canonibus prius exposita. Quomodo autem qtii
esi segrcgalus, a segregatione absolvilur posl mortcm episcopi qui eum segregavit, nunc accfpe, et
dic, quod postqtiam e vivis excessil qui eum segregavii, vel qui succedrl cf episcopue segregationem
sohvit, vel is pritnus anHsies qui defuuctum prsefecit, palriarcba scilicet, vel metropolitanns, sed poet
examinationem. Alterias auiem parocbiae episcopo
non permissuin est, ut segregalum absolvai post
morfem ejus qui segregavil.
ZONAR. Superius etiam diclum fuil, ab aliis nec
recipi, ncc solvi poena dcbcre, quos proprii excommunicaraniepiscopi : eademquc nirsus ordinat bic
caiion. Quoniam autem probabile forsiian est enra
qui excommuntcaraf, vel repentine, vel in percgrinatione inleriisse, et excoinmunicaium in imposiia
sibt pcena manere, subdit: Nisi casu morluus est,
qiri excommunicaral eum. Et hic quidem canon
permittere videtur, si forle morluus esi is qui excommtinfeavii, ab alro rtp'i excommunrcatum. Setl
irtiid, ab alio, afe acctpUur, lioc est, ab eo, qui viia
ftiQdi dignitatem pentificfrtem snscepU. Allerius
enim (Hoeceseos episcopo non conceditur absolvero
eondemnatttm ab alio, tiisi forte synodica fuerit iu
quisilio, ei episcopus Injuste videalur excommitni
casse. Nam, viveiHfbos adtiuc ipsis exeommunica
toribus, hoc etiam fieri permissutn est.
ARIST. Qui ab nUquo superuile segregatur, ab al.it
non eti recipiendut.

,
, $ *
.
.
Segregatus a proprio episcopo presbyier, vel dinconus, vivente episcopo qtii eam segregavit, noix
debei ab alio recipi.
iVu//i fxternorum episcoponm , vel presbytirorum,
txl diaconorum, afre commendalUus ncipiatur
(60)
nes ptelaiis reeipiantur : sin mimii, iis quos tunt
neceuaria, iliis exhibUit, ad communionem eos
hi$ vero tdiath, examinentur. El fnerinl prwco-
CANON X X X I H .
admittalit. Mulla enim per surrepiionem fiunt.
xura
.
.
B A L S . 8ine Kiteris comroendalilils no admitji

eilernos episcopos, vel presbyierot, vel diaconos,.
anlea didiciraui. Nunc aulem del&uil caAOD, eoe,
Guill.Beveregii not.
, \

\
,
. Harmenop. aect. S,
iit. 3. Quas Zonare pnesertim buius canonis inlerprelaiioui anffragantur.
(50) ,
Concilium Heomlfordensc sub Tbeodoro arcbiepiscopo cclebralum can.
6 : U$ cpiifopi atqu* cierki ptrMfini etnfnti sint

hospiialUatii mutme oblaio, miUique eerum licea,
ullum officium tactrdotaU, ab$que permiuu epUcopk
in eujui paratcia e$u cognoscitur, agere Hatttit. Bed.
H u l . Kccles. I. 4, c. 5. Ex ea quod boc atatiitun

e% praeaenti canone suwpium s i i , codlcem a Theodoro tunc lemporie oblaium, aposlolicoe eiiai
canonea aduexoa babuisee, abuode conslat.
90
I H E O D . B.YI.SAMON
100
benl in iis nominum ipsorum relationem ab omni- **\ ;

bus qui in ipsis sunt episcopis. Et boc mani- 6
festum esi e sexio et septimo canone primae syno- . \ *
dl, et e secundo et lerlio canonae secundae, qui \ \ *
decernunt AlexandHnum pro provincia babere l o - ,
lam Juiiypium, Libyani, ei Pentapolim : Anlio- , , \
benum, Ccele-Syiiatn, Mesopotamiam, Ciliciain; ,
el reliquos palriarcbas alias dioeceses : undc , \
eliam ut babentes jara ordinationis in assignalas . " \
tpsis dioeceses juxla dictornm canonum seniealiam,
el examinanles antisiites qui earum curam gerunf, , ^
el canonice conrigentes, jusie et stauropcgia in , \
civiiates dabunt, et in paroecias, sibi etiam i m - , \ , \
pune vendicabuni eanun clericos quoties voluerint. \ ;
.... \
Quae cum iia sinl nulli palriarchae liceat in alleritis
palriarchft provinciam stauropegia niittere, n l nec ^ ;. ;
clerieum ejus abducere, ne ecclesiarutn jura con- \ *
, "
fundantur.
,
.
ZONAR. Ordo tam coelestia, quam terrcslria
12. ; , \
coiitinei. Ordinis igitur boni ralionoin decet ubi* . que servari, ab ecctesiaslicie maxime; et preebyte- , \ ,
ros, ei alios clericos episcopo subosse. Quod si
\ ; ;
qids presbyter, nulla in re proprinm damnane epi- . ;
scopum, neque tanquam dellnqtientein circa religio\ ; ;, ;
nem, neque tanquam quid aliud ageniem praHer
\ ,
officinm, praeierque jiteium, eed per ambiiioneni
\ , domlnari cupiens lllicita conventicola celebrarii,
, privatim concionans, et altera construens rn
, \ ,
quo sacriflcel, ordine moverl canon praecrpit, ei , \
ipsum, el clericos una ciim eo convenieutes : ex- ; ; ;
comtnunicari vero laicos. Non aiitem vull episcopis . : ; ;
ad puniiionem praecipiles esse. Quapropter e vcsti- . >
gio miiiime vull ipsos oondemnalioni subjicere : , *^
verurn , lalium conveniiculorum magistros lerlio
commoneri jubel, ul ab inordinato conalu 2 1 êsi- , ; etani : peninaces auiein condemnari. Sexttis .
aeiem i n Gangra faciae synodi cation anaibetnali
subjicii eoe qui, non ex episcopi senteniia, exira

ecclesiam catbolicam pmalim eoncionaniur. Sic * \
auiem et decimus canon synodi taribaginkiista.
.
9
AIUST. Qui ab epi$copo incuipato tese separat, el '.
.
figil alterum aliare, utta cum rectpienlibu ordine

&
caitct.
J) (48)
.
Si quis prophim episcopum tfne cauia eondemnct, ut i.eque conira pteialem, ncc contra jtistiiiam
pectfanlem, e l coinrenium populi pKvarim facial, ct
alteruin aliare ftgat, deponaiur, e i ipae til ambiiio6U8, et clerici qui euiti sequontar. Hc aulom -fiori
dtbeni, si uon conversus aii, b i i vel ler adbortanie
euiu episcopo.
,
; , \ , ,
, \
. ,
, \ \ \
.
CAMON X X X I I .
.
Si quis presbtjter diuconus ab episcopo tit ugre

(49)
t
Guill. Beveregii nolee.

(48) .
Cbristopborus J u atcllus legil ' , ac si abare una cum epiccopo, qui ismd lixerai, dejicereiur. At uosira
lccllo canouis menlem meliue exbibei.

(49)
.
ScboUasies Harmenopuli in bunc cauoncra ba*c observau
IX. C A N .X X X I I J
JCl
xov
scap' Mpcv
&
APOST.
gatu$, non liceat tttii enm inscrpere quam qut
'-
ipsum %egregatit: nisi forte niortuu* $it episcopis
qui eum segregavit.
B A L S . Alia qii sunt m praesenli canone, smil in

nlits canonibus prius exposiia. Qoomodo autem qui
esl segrcgatus, a segregitlione absolvitur posi morlcm episcopi qui euin segregavit, uunc accipe, et
dic, qtiod postquatn e vivis excessil qni eum segregavil, vel qui Succedil ci episcopus segregaiionem
sotvil, vel ts primus anhsies qui defunctum prsefecit, pairiarcba scilicet, vel melropolitanns, sed posi
examitialionem. Allerius autem parochiae episcopo
non permissum esl, u l segregalum absolvat post
raorfem ejus qui segregavil.
. \ ZONAR. Superius etiam dichim fuil, ab aliis nec
reeipi, ncc solvi poana dcbcre, quos proprii excom* \ \
municaranlepiscopi : eademque rursus ordinal bic
. \
canon. Quoniam atilem probabile forsitan esl enm
; qui excommunicarai, vel repentine, vel in percgri ,
natione inleriisse, el excoinmunicaium in imposiia
,
sibi poena manere, subdift : Nisi casu morluus est,
; . * - qui excommunicarat eum. Et hic quidem canou
, ^ permhtere videlur, si forie moriuus esl is qui ex, \ * .
coramonfeavii, ab alro rtcipi excommunrcarum. Setl
, * , *, ittnd, ob alio, tie acctpiuir, boc esl, ab eo, qui viia

fmicti dignitatera ponfificafem sascepit. AUeriits
.
cnim dtoeceseos episcopo non concedilur absolvcrc
* ,
condemnatiHn ab alio, nisi forle synodica fuerit in
,
quisilio, et epiecopus )njti$le videalur excommuni . \ ^ casse. Nam, viverHtbus adituc ipsis exeoaimunica .
toribus, hoc eliam fieri perntissuin est.
. -* ,-
, , \ :
, , *
; , ,
, .
; .
. "
A R I 8 T . Qui ab aliquo supertlite $egregatur, ab al.it
non ett recipiendut.

; ,
, *
.
Segregatus a propriu episcopo preebyier, ve! diaconus, vivente episcopo qui eum segregavil, BOII
debet ab alio recipi.
CANON
(60)
net pxeiaiit recipiantur : tin minut, iit quoe tttnt

necestaria, illit exlniriiU, ad communionim eot n*
hit vero ailatit, examinentur. El ti fnerint pra>co~
&.
vel diaconorum, rine commendatitiit recipiatvr :
XXXIH.
Nullut txternorum episcoporwn , vet pre$byterorum
admUlalit. Mulla enim per itirreplionem fiunt.
.
.
B A L S . Bine Nlteris comroendatitiis non admitii

eiiernos cpiscopoe, vel presbyierot, vel diaconos,.
amea didiciraui. Nunc auiem deikiit canoo, eos,
Guili.Beveregii notae.
\ , \

\
; ,
. Harmeiop. sect. 2 ,
tit. 3. Quae Zonarae prseeertim buius canonis inlerprelaiioui auffragantur.
(50) ,
Coneilium Heoreifordense sub Tbeodoro arcbiepiscopo celebralum ean.
6 : Ut tpmopi atqu* cltrki perearini etnUnti $i*t

hotphaliiatit muntre oblato, nuUique eorum licea,
ulium officium tacerdolak, abtqut ptrmi$$u epitcopii
in eujut parmcia e*$e cognotcitttr, egere UaiuU. Bed.
tiiat. Ecelea. I. 4, c. 5. Ex ea quod hoc stannum

ex praeaenti canone smnplum sii, codicem a Theodoro lunc tetfiporis oblatura, aposlolicoa eiiai
cauooe adnexoa babuiaee, abunde constai.
104
fllEJOD. RALSAMON
103
eliasnti fommaudalilias {|2Hlieras haleanl, de pic. \ , \
? ; * \ {
U e dcbere . examiiiari : el si rccie de ii<le
,
tentiant, ad conuiiunioneiii admilli ; sin aecui, ut
.
simpecios recusari : alimentii aulein non oportcre
\ .
eos irusirari definilum est, Et liaec qtiidem pra?svns
/ , ,
canon. Jx aliis anlem canonihus disces, quod licel
\ \ ,
quidam conimendalitias litteras afferanl, ei de iide
\
rccte scntiant, dimissorias nihilominus lilieras suo , rtim episcoporum oslendere debenl, alioqui aacris
" }
opcrari non permittentur : per commcndaiilias
.
ctiiin litieras eos esse sacraios probatnr : licere au \ ,
lcm iis in aliena lerra sacra peragere, non ex iis,
*
scd cx diinissoriis lilleris oslendilur. jdeo, ulest
, , \ consenlaiieum, prxsens rai.on sutius cpmunmionis
, \ ,
III'miiiii, non autem ei minieierii, ulpoie qdbd ii

qui liileras lanUiin commendatiiias babeant, io ?x
.
lerisa Ecclesia versari non proliibrantiir.
. ,
ZONAR. Sacris iuiliaios in uua dioecesi minislros,

discedenijes in aliam, canoa sine eommendatiiiig
. $ ^,
probibel excipi. Quod si commendalilias allulerint,

* *
ne lum qiijdem siiie probalione adoiiltcre permil ! *
l i t : sed cxaminart; jubel, an sinl oribodoxi, (naiu

qui corameitdaiiiiam dedil epislolam, forie nesctit,
. \ ;
quod errarenl in Gde) el si ules ainl eos adiiiiuere,
, \ . *
iisqne cominunicare. Quod d u b i i , circa recta
, * UM dogmata videantur, una cuna talibus cooviciuin viiari jubet: attatnen ile necesearia uenigne ^ .
auppedilare, el sic missos facere. Eoe eniin ad vi , ; .
lam iieressariis indigenies negligere , et aic diiuil
tere, inhunianum jndicalum fuil ab aposiolis, ava- C ^, \ , )
riiiamque siiuul arguens eorum, qui eoe oon rece- , \
.
perunl.
. (pi)
ARIST. Sacerdos ptregrinut $ine fiiierit eommendaliiis non reripiiur, El profectn* examinatur, et - kxaraxpiy%zai
ab oequit judifiibut admiiiiiur: $iu minu$, dalis . $1 * , *
.
ei ad viam necessariit. dimiititur.
Sine litleris commendaliliis uon oporict qiiem * ,
p am peregrinum, saccrdoiem excipere. Si coin \ \
ntcnd aiiiae autem lilierx aflereiitur, el sic laineu
înii examiuari oporiel. Et &i reljgiûs indubiiaie , : *
iuveuiiur, recipiatur ille. Si ambigitqr auieia an
* , |
sii necne, suppeditefltur ei quae ad expcD$umunt
\
necebsaria, ei dimiitalur.
CANuN XXXIV.
'.
^
Epitcopot uniuicujusque geutii noste operlel eum

qui in eis etl primus, et exitlimare eum ut caput: ($},

(51) . In Arisleiti epitome canoepitome : neo meliug , pro a Jublello edila, liic iia iegiuir:
, quemodo It-git el [ogoilieu , ubi laiueti a
, *Jusiollo inale verlilur, Segregatur ac sl , \ ; , *
f.ssel.
. II>c BUSUO
(52) [. Insignis locus ad
, legiiur ei qiiidem reclius, , viz.
eviiicendam arcbiepiscoporum, ineiropoIUaruui e l
. E l ubi in uosiro codire iegiiur pairiarcharnm anliqtiitalem, et primiiivarum eccfc
, el in Simeouis Logoilieiae epilnme
siarum in provincias dislribmionem : quani ab
. bic Imbeiur \ ipsis eliam apes>lolis insii.ulam esse, erudinssimus
; , Si eo* qui recie tcntiuiu, aihnii-ille Peirus de Marca probal, De Coneord. mcerd. et
iil i \n Iraiibferi iusielluu. A i uostru leclio pi*ieImp. I. vi>c. 4. Et quidein ipsis quibus cond l i
ren.la esi, \ , qaai
suni bi caiiones dlebus, provinciarum nieiropoleA,
ncliiis forlasse Iriinuleratiir, bt $i tii ex orihvdoxit, ac proinde sii guUrum proviirciarmn metropolitano^,
udiiinUur. CL ieiuai , J l e U t t s |>essiii)e
CtHistiunos fuisse, exTiTlull anocolligintns, diteuic,
iv n ' lam bic, quaiu iti Logollicuc
Proxima esi iibi Acfiaia ? Ilatet Ccrnuhum. Si n*n
t
IN C A N . X X X I V APOST.
*,

*\
(55)

(55). *7*
(54)
tv
'.-
zenlcnliam : UU auitm tola facere nnumquemqut
quce ad suam parochiam perlinent, et pagos qui e.i
aliquid agat. Sic enim erit coneordia, ti glorifica-
bhur Deusper.Dominum JesumClirittum, el Pater
subsunt : sed nec ille absque omnium senievtia
106
ei nihil (acerc quodsit magni momenti prpter illiv.i
arev
per Dominum in Spiritu tancio. Pater ei Filius ei
Spiritus sanctus.
^". ,' ,
'. . * \

. , \ \ .
^-.
, - ^
, ,
.

, .
.
.

B A L S . Or.lo omnia continei ei coelesiia el lerreslria. Unde e i prasens cauon decernii eos qni ordinant, dcbere lionorari ab eis qui sunt ordinati.
Hi ei.im sunl primi et capila ipsorum; el ideo communi senienlia consiitmum cst, titqua? ultra illa
quae ad uuiusciijusqiie admiitislrationem periiueiu
61 ad ecclesiaslieam constiliijionem speelant,
magtii momcnli repulantur, non fiant absque senleniia pritnornm. Alque ipsi eiiam priino absqm
episcoporuni sOorum senleniia non licei ejtismodi
aliquid faeere. Sic ciiitu, Inquil, quai est ex Deo
roncordia c i dileclio inler eos consei vajbitur.
iiarc qiiidem esi cauonis interprelalio. Quod aulem
ad illa qtia; stinl niagni momenii atlinci, dic, verbi
Guill. Beveregii noUe.

longe ex Macedojda, habes Philippoi, habet Thes-
\ ^ -
$alonieen$e$. Si potes in Asiam lendere; habet
Kpketum. Si axtem llaliiu adjacet, habes Romam,

nnde nobis quoqus anctoritat pratlo e*t. Terlul. De
. Concil. Cbalred.
ar.i. 4, p. 588, lom. V l l l . Conc. edil. Par. 1644!
prccscript., \r.vn\ c. 36. Uis eniiii vcrbis hatid obgiriire imligUal, snis eliam lemporibus Corinlhnm
Acbaiae inetriipoliui fuisse, Philippos et Tbtssalopicam in Macedonia, Ephesum Asiae, et Boiuam
j i n l i ^ . Sicciiaî Cypriamis Cartbaginem 'alias sibt
>ubjectas babmsse proviucias docel, sed quoniam
.Qnod eiiam ex antir|iia consueiudine sibi incunibere pancis iiiicrjeciis addticii, p. 501,
. Yeruirt antiqtia liasc consueindo prxernii procul dubio canone primo fundata esl. Noiamlum pra>
lcre:, judices ei senalum indicia pynodo proiinn^
laliui, i u i i u i l , fnsa etl rtottra provincia, linbet etiam siiljdigere,iCgypiiacos episcopos dixisse : ,
Numidiatn et Manrilamat dunt tibi colicereniet.
Cyprian. < p. 8 ad Cornel. dc Polycarpo lladrtitn^- *\
. I. 45, p. 103. lib. iv epist, edil. Manul. R a - , ibid. . 593. Hic enim Alexandrini archiopfscopi ab episcppis exspeclaiaui, etiani
lionem, quare pilmo ifislMtitf gunl iiieiropolilant,
definlionem interpretaiiiur : quae eiiarn
conciliiim Aniiocbenum reddil can. 0.
hi boc canone recta vocis istins nolio videiur, tibi
(55)

.
Vox"
ad primatem refertur ; etiamsi omniuin eliaui epiin hor ei similibus canoniim aiili<pioruiii loois non
nudnm sufiTragium, sed auciorituieiii cimi soBraglo st<pfrniii 803' ilicaiur.
coii;iinnnm signilical, u l oliservat eliam Pelr. dc
(54) AJXa . 'Hahc cationis parfem
Marca D$ cpncord. I. v. c. 7. Paraphrasies Arabi- Cypriaiiue, cpiscopiis Caribagineniis observavit.
Et hihtl faciei ex propria volunlale; %td
r*am di lapsis ad paenilenliain componeudig, aji*
r
agnotcel jnt pnettdi* qni ei privett meiropoiilano

axi pntriarcha ; ei ttihil faciel, ni*i ex ip*ix$volun~
\z. n Itil uiagiii iuumenli, el quud nd suae
Quce res cum omnium twtlrum cottsilium el tententiam $pectei, prffjudicare ego* et tdlus mihi rem
lommunem vindicare non audto ; et ideo instetur
provinciaj admiuisiratinnem non periinel. U l recie
imerim epistolit, quas ad tos proxime feceram, quaenim ftbserval Scbon.tsics Hariuenopuli hi IMIIIC
rum exemptum collegis quoque mutis jam misi, qui
caooiiem \ \ ,
reicripterunt, placere sibi quod ttaluimus, nec ub
, , eo receil8ndum e**e, donec pate nobit Domind
. Uainnn. epii. can. secl. , l i l . 4. (iixc rtddila tn unum conpenire el tingulorum eautas exaD
auiein ex Zonaraa inlcrprelalioiie bujus canouis

desiinipla videiiuir.) llluslre hujus rei exeiiipbim
babeinua in aciione quana concitii CtialcodoQetisia,
obi deceiii episcopi tiioeccseos iEgypliaca*, cum
patriareba ipsoruiu Diohcorui Alexandrinus damnaltis fuissei, a syuodo invttaii, ul Leouis papai Koinaui episiol.-e subscriliereni, eiEulycbemanalUenializareul,res| onderunl perHieracumsibi non fase^se
aliquid ule facere, usque duin alius in loeuin Dioscori
AlexandriiE pairiarcba ônsliiueretur, CIIJUH senleiitiam 5e, iu cequaniur, exspeclaro uporiei. Ipsorum
vcrb:i suiil: \

,
;^ ! ,
4
PiTr.OL. G n . .
minare possimut. Cyprian. cpiau V j , ad clcriim, do

noti dauda lapsis pace ante poeniiutiiiain, liu. ,
epiau edii. Manut.
(55) ,
Emkm modo, quo codex
Bodleianus, bic impressus, eliam Joannes AniK)chenus Iwc veaba uSque ad caiionis legii,
nisi quod " omiiiat. Joan. A n i .
collect. Citn. t i l . . in t-odkibus aniebac ediiis
t l ii, qui a Genliauo Hervclo versi sunl, iia legebaimir,
II , \ , .
Dionysius Exigiius.i giorificatur Dtus per Chrittum
In Spiritu sancto. Lliiiua crgo verba eic. non

legii. A l in Arabica parapliraei, ab inclu*
sive, usque ad canoois liiiem outitia oiniituuiur. ;
4
107
T H E O D . BALSAMON
108
gralia quod imiKa civiialcs propler geiuium i n - ,

cursionero absque rpiscopis inaneoies, oecononiiea . raiionc aliis episcopis 2 3 aUribuunlur. Si ergo pri- . * ,
iniis sub quo b:e siuii. sinc aenieniia eorumqui Mint

minislerii adjulores, banc aUribuiionem feccrit, , . '
repreliendelur. Ejusmodi sunt ree magni momemi,
, \ .
c l de iis definit canon. Non pbsse autein primum

qnidquam facerc sine senlenlia episcoporum sno
rum, ne dixeris esse inlelligenda de omnibus quas
, *
ab ille facienda sunt, sed de iis tanium qtiae sunt
. ,
magni momenli. Si enim boc dixeris, is qui ordinat,
a\ qtti ordinaiur, subcril, cum is quidem omnino
*
probibeaiur absque senlentia eoram qui ei subsunl,
,
, .
aliqnid agere : illi vpro primi praesenlia ad ea lan9
-lum qnae sunt ror.gni momenli opus babeani, quod esl absiirdiim.
ZONAR. Quemadmoduni corpora, ditin capul sa- . " ,
nam vim suam minime conserval, male inoventur
,
aul omninosuiit inuiilia : sic etiam corpus Ecclesise,
, *
si iion, qui ei praeest, ei ordine cerlo munus implel
, ,
capilis, in suo conservelur boiiore, inlemperauierel
incondilc xommovebiinr. Propierea, praesens canon
, \ .
primo cujusque provinciae episcopos, nietropolita-
nos viilelicet arcbiepiscopos, aliorum per eam pro ,
ineiam cpiscoporiun capui exisiimari jubel; ac ,
sine illis agere riibil, quod Ecclesia3 slalum com- , , \ \
inunein respicial : cujusmodi sunl, dogmalicae quae , $
siioncs, super erraiis <;ommunibus disposiliones,
, ,
ponlificum consiituiiones, et quae sunt ejusmodi.
,
De islis auietn ad emn convenienles consuliare, et
, \ .
quod omnibus opiiinum videalur deieripinare
, \
iiiiuntqueiiiqiie vero, pronl ipsi visnm fueril, eccle- C A p v
siae proprix, subditorumque sibi locorum peculia ,
riier adminislralionein gerere. Scd ne primo qui ' .,
dem episcopo concedil, nl bonore abuiens iiunc
'
niniet in doinfniiim, et nni sibi potestaiein arrogel:
, \
modoqne dicioruni, vel shuilium quid agal sine
, \
ommuni suorum consacerdotum ecMienite. V u h
,
-enim pontiflces cunseiilire, cbarilalisque vincolo ' . ,
colligari : e i exemphti esse Clero sibi subjecio,
\ , \
t opuloque, dileciionis, ei concordiac. U l sic Deus \ '
glorifiqelur sccoiuluin evangelicam docirinam d i - . ' ' ;
centem : Luceat lux vetira coram homimbut, ui , opera vettra bona videant, ei gbriftceni Patrem
*

wttrum, qui intalis eil*. GloriifcabiNir vero Deus
,
e T t 0
per Dominunt, cum suum noinen ille inanifeslal ^ , xal

.

bominibus, legque laia prxcipil cbariiatero, Sed,

clglorificabitur in sancto Spiriiu : Nain per bunc apo , \ .
stoli sapiemer cdocti fuerani, et genles docuerunt.
* , \ .
.
A R I S T . Absque primale suo nihil agvnt epiuopi,

ntc
ni*i quitque ea qua* suni $n<e parceciar. Sed

prima$ atiquid agit sine i i / t i , propter debilam .

.
concordiam.

Nec episcupi nec mciropolUse ftinc senieniia pri
matis sui debent aliquid magni momenli facerc, ul
, , \ ||
eplscopos eligere, in nova degmaia quaerere, vel
, ^
alicnaiiones ccclesiaeiicorum ullorum faeere, scd
109
I NC A N .X X X V APOST.
110
, et tanlum ea quae specUnl ad cujitsque paraeciam, e l

aii Ioca sibi sobjecia. Sed nec prinuis absqne eorum
, \ * . *
sememia polest aliquid ejusmodi facere. Sic enii

concordiae lerminus couservabilur.
. .
24
<56)
'
fiALS. Exira dioecesiin probibilnm esl ordinare :

et eum qui ejusmodi quidijuam foccrii, praeler voJonutein episcopi illius regionis, canon deponit

. ' ' \ ' \ * '. > \ ,
.
U * , ,
,
. \ '
.
. \
, \ * \

. - ^

* , .
- \ . \
* \ ', \
.
(57)
XXXV.
. *
-

. \ ~
CANON
Episeopus ne audeat extra iuo$fine*facere ordinationes in urbibus el pagis tibi non tubjectit: $in
auiem hoc fecisie convictut fuerii, prceier eorum
$enleniiam qui lenent urbes Wat vel pagos, deponaiur et ipse, el ii quot ordinavil.
unA cum eo qui ordinalur, Hoc aiileui liet eliaoi in

primates, qui in suorum episcoporum dicecegi ctld)raverini praeinr eorum senientiani. Lcge ciiam
Amiocb. syn. can. 13 el 22 ei 2 syn., can. 2.
haec quidcm de ordinatiombus, reliquisqtie sacris
aclibus, qui inira sacrarium fiunl. Si quis auiem
exlra dioecesiiu cbaraclerem dederii, vel aliquid
aliud feceril quod non s i l ex iis qua sint inlra
saerum tribunal, aliquo alio niodo prout synodo
videbitur, eum puniendum dicunl nonnulli. Quxre
eiiam 16 canon sartctonno aposlolorum.
ZONAR. E l bic eiiam canou positus est ad unionis ordinisque boni conservationero. nulJum
permittit ad alierius dieecesim abeunlein creare
sacrorum minisiros absque senientia ei permis6ione poniiiicie illius regjoiiis. Sed nec ipei loiius
provinciae meiropoltlse licel ad alicujus eorum, qui
sub se sunt, epiftcopomm fines proficisci, prxlerqjuo
legei quid agere, quod ad poaiiluis munus pertiueai. Deponi iiamque mandal et cutn, quf gjc r dinavit, sitnul el ordinaluxn. Synodus etiam Antiocbensis boc i u coiistUuiriu 13 c l iu 22 canone,
simililer e l oecumenica secunda syuodus in canoiie 2.
.
ARIST. Extrn proprios lerminot non ert ordinandum. Qui autem prajtsr tentenliam eorum qui ibidem dcgnnt, iacrot ordine* ullibi peragil, ipse pro
non ordinato habeatur *\muPj;um eo qui ab ipto
ordinatur.
* Ouill. Beveregii notae.

(50) .'
roJjwr.
Cnm rpisrnpus D ^ ' ^ 'IV '
' caijon indigiiaiur; eiiamai
verior leclio,qiiam .
Atiiiocbcinis iu insnla (Ivpro or!inaiioiies facefe i;t
Eiinnvero per leges EccUiianicas, ranoncs apoancloriialeui exticcre connrciur, Hbeîims Conllolicif '' Pairum cauoiut, Nicaeni, quorum ettam
lianttensis reliquoroiu insula* epUcopomiu iiomiiie
iUidetu nieitlio, inielligendi suul. POITU ScboISl^Htim ierii;i ( : < . ' synodo, iuiic leinporis
liasit*s llarnionopuli in liiinc c^noneu h:vc observai:
Kpbtî crlrln,'U;r, obtiilii, (pio episfOpuni Antio
Kbenum boc contra aposiolicos cunones ei definitio '. /
jifs iunclistiniir
}>ir<nw! synodi letttaste BStefnil.
\ ,
Syimtlus, rc pcrpeiiRa, tle< nMiim t*Hiilii, quo episro
pum Aoiioebtninii in ilicta inaiila ordittaiioiit*a

- .
^Mrragere veinii; iibpie ne Painnil canones Irnnsi* , J .
liauinr. Incipit Imc dccrelmii liift vorbis ;
- \

^ '
\ , \ > ('
<
, Oiiojv
. Ilartnen. cpii. can. seci. , . 4. Tulum bc
;,-''-' bzwn
factis exslal iu Juris Gr. Uom, I. 3,
Cuncil. Eptic
27, edil. Krancof. 1596.
Paris. l G i i .
7) < ,
verba in Arisiem

1 10
1 1
, , 1
107
THEOD. BALSAMON
108
gratfa, quod mufce civitalcs propler geiilinm in ,

cursionem absqne rpiscopis inaneoies, ceconomica .
ratione aliis episcopis 2 3 atlrihuunlur. Si ergo pri- . ' ,
iinis sub quo h;e sunl, sinc aenieniia eorum qui Mint
minislerii adjulores, hanc .altNbulionem feceril, , .
reprebendelur. Ejusmodi snm res magni momemi, , .
c i de iis definit canoti. Non pbsse autem primum
quidquam faccrc sine senlenlia episcoporum suo
rum, ne dixeris esse inlelligenda de omnibus qua3 ,
ab ille facienda sunl, sed de iis lanium qtiae sunt
. ,
magni momenli. Si enini boc dixeris, is qui ordinal,
<:i qtii ordinaiur, subcrii, cum is quidcm omnino
*
probibeatur absque senlenlia eoraiu qui ei subsunl,
,
aliquid ngere : illi vcro primi praesenlia ad ea u n , .
uiin quae sunt ror.gni momenti opus habeant, quod esl absiirdum.
ZONAR. Quemadmodum corpoia, ditm capiit sa- . ,
1
nam vim suam minime conserval, male inovenlur

aut omiiinosunl inuiilia ; sic etiam corpus Ecclesiae,
si non, qui ei praeest, e i ordine cerlo munus implet
capitis, in suo conservetur botiore, inlemperatueret
incondiic jcommovebiiur. Propierea, proesens canon
primo rujusque provinciae episcopos, metropoliiauos videlicet arcbiepiscopos, aliorum peream provinciam opiscoporum capul exisiimari jubel; ac
sine illis agere nihil, quod Ecclesi sialuin comniunem respicial : cujusmodi sunt, dogmalicae quaesiionct, super erraiis ômmunibus disposiliones,
ponlificum consiitutiones, ei quae sunt ejusmodi.
De isiis atiiem ad eum convenienics consuliare, et
quod oranibus opiimtim videalur delerminare :
,
, \ *
, ,
, \ .

,
,
, , \ \
, $
, ;,
\ ,
, \ .
, \
unumqueiiiqne vero, pronl ipsi visnm faerit, eccle- C
siae propriae, snbditoruntque sibi locorum peculia- ,
riler adminislrationem gerere. Sed ne primo qui .,
dem episcopo coticedil, nl honore abutens bunc '
muiel in dominmm, et nni sibi potestalem arroget: , \
modoque dictorum, vel siinilium quid agal siiie , \
cominuiii suorum consacerdouim sementie. Vnli ,
enim poiituices cuiiseiilire, cbavilalisqtte vincalo . ,
\ , \
colligari : e i exempluin esse Clero sibi subjecio,
[opuloque, dileciionis, et concordiao. U i sic Deus \ *
glorifiq<*lur gccumluni evangelicam doclrinam d i - \ . "*
, centem : Luceat lux vetira coram hommbut, icl
*

opera vettra bona videant, et gbrificeni Palrem
1
,

Witrum, qui tntalU ett*. GloriftcabiKir vero Deus
per Doininuni, cum stium nonien ille luanifeslal Q ,

bominibus, legeque laia prrccipil charilalero, Sed, .

clgloriflcabiiur ta sanclo Spiriiu : Nain per bunc apo
sloli sapienier cdocti fueronl, ei genles docucrunl.
, \ .
* ^> , \ .
A R I S T . Absque frimnte ttto niliil agvnl epitcopi,
nisi quiique ea qua suiH tu(e parcecia*. Sed nec
ol
primat
atiquid agil sine Uti$, propter debilam
concordiam,
Nec epitcupi ncc mciropoliise inc senientia primaiis sui debent aliquid magni momenii facere, ul
eplscopos eligere, in nova dogroaia quaerere, vel
alienaiiones ccclesiaelicoruro uHoriim faeere, scd
' Mattb. , 1 6 .

, , \
- ,
109
C A N . X X X V APOST.
110
, lanlum ea quae speclanl ad cajiwqoe paroeciam, el

, \ * . '* 6 ad loca sibi sobjecia. Sed nec primtis absque eorum
sentenlia potest aliquid ejusinodi facere. Sic enim
concordiae lerminus conservabiiwr.
. .
2 4 CANON X X X V .
\
<56)
'
&-
Episeopus ne audeat extra IUOSfinesfacere ordinationes in urbibus el pagit tibi non subjcctii: tin
aulem hoc feci$$e convictut fuerit, prceter eorum
tententiam qui ttnent urbes illas vel pagos, deponaiur et ipse, ei it quos ordinavil.
B A L S . Exira dioecesim prabibilnni esl ordinare :

. '
* et eum qui ejusinodi quidquam ieceril, preier vo Junlatem episcopi illiue regionis, canon deponit
. \ ~ "na cum eo qui ordinalur. Hoc auiem liet eliam in
primates, qui jn suorum episcoporum dicpcesi ce . \ '- leAraverinl praler eorum senteniiam. Lege eliam
' \ ?' \ f Anliocb. syn. can. 13 el 22 ei 2 syn., can. 2.
'. >. \ , baec qtiidcm de ordiiiationibus, reliquisque sacris
. aciibus, qui inira sacrarium fiunl. Si quis auieni
8 * , - exlra dioecesim cbaraclerem dederii, vel aliquid
, altud feccril quod non sit ex iis qua sini inlra
, * , saerum tribunal, aliquo alio modo prout synodo
. \ ' videbiiur, eum puniendum dicunt nonoulli. Quaere
eiiam 16 canon saftctoruio aposloloruni.
.
ZONAR. bic eiiam canon positus cst ad unio.
, \ nis ordinisque boni conservalionero. nullum
- permiliit ad alierius dieecesim abeumem creare
sacrorum minisiros absque senicniia et permis ^. - ^ sione poniificie illius regjonis. Sed nec ipsi loiius
provinciae nieiropolitae licel ad alicujus eorum, qui

sub
se suni, epi&coporum fines proficisci, proelerquo
' , \ legein
quid agere, quod ad poniiliits munus perll .
- \ - ueat. Deponi namqiie mandal el cjjm, quf sic o r . \ ' dinavit, siintil el ordtaaliun. Syiu>dus eliam Aniio^ ' \ ', cbensis boc tia coiisliiuirin 13 ei in 22 canone,
simililer e l cecumcntoa secunda synodus in ca .
none 2.
<
.

{57)
A R I S T . Extrn proprios lerminot non est ordinandum.
Qui autem piwtgr senlentiam eorum qui ibi-
dem dcgnnty $acrot ordines nltibi peragit, ipsepro

non ordinato habeaiur simuFcum eo qui ab ipso
ordinatur.
* Ouill. Beveregii noiae.

a
eU,bie
(56)
.
Cum episcopns nlio^ ^^V .
^ ! ? " i f l 'ilÂÎîVT ^
AftiiQcbeiius iu itxmh Cypfo ordiivationes facere i ) "

" " verior
" " "sil leclio, qiiam .
aiicloriiateui oxercere coiiaiOlur, ilbegiiiNS Con- -Enimvero ptf itge* Eccleuasiicat, ranones apoglolici, per Palrum canontt, Nicaeni, quorum K:am
siantiensis reliqnorum insnlae episcoporuiii noniine
ibideiu Ol inenlio, iutelligendi smit. POITU ScbotibelHim terli;B GRCiimenira! gynodo, lutic lemporis
liasles Harmenopuli in liiinc canonen bac observai:
fybesi tlcbraU!, obiutii, quo episcopum irliemiiii boc conlra apoitolico* canones defiuilio-
\ , cou
nes iaticli$$im(c fticana; tynodi tentasse asseniil.
\ ^ ,
Synodus, rc perpensa, derreium ediilil, quo episro
pum Aniiocheniiui in diria insula ordijiationcs
.
peragcrc veinii; idqiie iie Pairum canones iraosilianiiir. Incipil hoc decrcluin his vorbis; , j .
\
(.) - \ , , - , '; . Hannen. cpil. cau. sect. , . 4. Tolmti Uvc
Michaelis exsial in Juris Gr. UOIII, I. 3,
cuitcil. Eplies. aci. sepl. iom. V, conc. p. 782, edit.
p. 227, edil. Eraucof. 1596.
Pans. IG-U. Ubi per >.
() .
Haec verba in Aristem
, pra/scns iutcr
i#
#
THEOD. BATSAMGN
111
411
Non dcbel quispiam episcoporum extra proprios ;

terniinos quempiara ordinare : qui autem boc fe-

cerh pneler senlcnliain episcopi qui loco praeest,
\ 6 * .
depouilur, et ipse et is qui ab eo nrdinalur.
KANUN \ \
CANON X X X V I .
Si quis ordinatus ephcopm non suscipiat minute-
rinm el curam populi iibi commissam, sii segre-
yuias donec eam tusceperit : similiitr et presbyier,
el diaconus.
Sin autem profectus non sutceptus '
populi hnprobilatem, ipse tuaneat epUcopus, clerut
autem civitati$ tegregelur, quod ejusmodi inaoUntii
populi correclore* non [uerint.
(58) ,
fuerii, non tua quidem voluutale, itd propter
B A L S . Nonnulli hic pro eleclione ac- . \

reperunl, dixerunlque se mirari quoinodo nonnulii , \
nunc lemporis ad Ecclesias elecli, recusant. Prap- .
slaniissimtis auiem Zonoras cauonein exponeos , , accepit pro manuum impositione, et
\
eliam pro electione. Ego vero recte habcre animad- .
verli, si hoc iii loco accipialur pro i m - . positioue mammm. Meminil eniin presbyleroruro et
- \
diacooorum, qui ex inore qui oliiii servabaliir, , , *
miuebanlur in alias rcgioncs, ut docercntpopuluie. . Diaconos aiitem ordinari qujdem, id esV cbaracie- , ' , , *
rem acccpissc, didicimus ; eligi aiilem non audi- * ,
vimus, sicut eliguniur episcopi, ei oliin ciiam sacer- . , \, , ,
doics, ut dicilcauon 14 syn. Laodiceiwc. Decernil
' . itaque praesens canon : Si quis episcopus, vel Q

presbyier vel diaconns, ad docetidum pertinetitem

inanuum impositionem acceperii, el suum inuuiis
,
non impleai, segregelur, doncc eo ire sialuerii quo
jussus est. Sin autern cuin accessisset, non susce- .
plus fuerit, propter improbhaiem populi rcgionis,
, ,
clerus 2 5 quidem, licel non fuerit auctor inali, se- , ,
gregabilur, ut qui insolenup.ni populum non erudiat.
.
Episcopus aulem sialiun suum inlogrum babel. .
Nota ergo quomodo clerus punitur proplcr populi
insolentiani. E l lege Ancyr. syn. cai*. 18, Auiiocb. . \ *
can. 17 ei 18 episiolam sancii Cyrilli ad Domnam : ', * \ ' ,
primae e! secundaa &y. qua; habiia esl in leraplo ,
"Sanrtorum Aposiolurum can. 10, seplinuB synod. \
canon. 2 eiCbalcedon. can. 2 9 /
^ ',
\ \ '.
ZONAR. Parele iis, qui pnesunt vobis, et subZQNAP. ,
jccti estole , divii^s ail Apostolus. Hoc eiiam pne, \ . \
ens canon instiluii. Illum eniin qui vocaiur ad
.
populi regimen non roluclari, sed munus boc d i - ,
-vinunj, pppuuque pra?sidculiam reeipere maodni;

e t a i
I TJbess. , 12.
Ouill. Beveregii notro.

-aynopsi a Juslello cdila desiderantur. At in Simeo-
* scopu*. Quineliam in ZonaraB scboJiis loctts liic i(a

explicalur,
. Nec sine iilis plciuis cauouis sensus
, ipse codem modo legisse vidîlur.
expriniitur.
Veruni in impressis legiiur, (58) . Sic praaier ms. Bodleianum
. Joanues Anliocbenus, Gemiantis llcrvclns.el ante emn Dionysius E\igmis . Joan. Airt. coll. can,
jegil; ulerqut cniin verlil, Ipsequidem maneal epi- l i l . 10.
tiis Logothcta cphoiuc recuus IcgUDltir,
Itt
1 C A N . X X X V I I A P O S T .
11*
, \ , contradicentem vcfO el non abeunlem cxcomrou elvat * \ \ mcaium esse, de presbyleris eiiain atque diaconis
\ .
eadem. Si vero se contuleril episcopus in eara c i , ; vitalcm, quas sorle sibi contigit, illiits aulem pa * \
roseia populus eura nori excepil, non ob atiquatn
, *
episcopi vituperabilem causam, sed propter ipsius
, ; \
popuu, qjui subjici non vull, iuohedienliam, el un, , pudenliam : in proprio quidem manelrti episcopus
, *
bonore, dignilale videlicel : illius vcro paroeciae
| .
clerus ab Ecclesiae comtnunione segregabitur, qitod
,- > ,
tiiobsequentem ifium populum non docuerh. Ipse
, \ , \ videas igirur, quales ranon vult esse clericos : non
| , \ .
solum doclos, vemmeliam aptcs nalos ad docen '/ ' ', \ .diim, qui possinl, alios docere, medeslosqtic red ' '.
dere. Loge synodi Anliocbensis canonem 17. ei 18,
el A4icyran;R 18.
#
APIST.
^
()
'.
A U l S T . Qui recens deiignalur ti

t
gravetur munut
i denicmdalum, segregatur donec susceperit :

aiitem populo non
receptut fuetii, segregatur
clerut quod plebemnon docuit. llic autcm manel

episcopus.
\ ) \ ,

', , .

, ,
, ,
.
' .
Episcopus reccnter ordinalus, si non per>uadealtir

suecipere curaiu populi sibi comimssaro, segregelur
donec ftitsceperil. Sl abicns aulcm, a populo
recepius fuerit, non propter stium deliclum, sed
propier islonini improbilalem, ipse quidem manet
episcopiis, cleras auiein segregalirr, ulpoie qui
iimuorigerum populum non doouit.
CANON X X X V I I .
(60)
*

Bi$ anno fiat episcoporun: tynodu*, et inter le
tiasticas coniroxeniat dirimant : temel quidem
examinent decrela. religionis, et incidenles eccle-
(fuaria hebdomnde Penlecoste
(61),
Hyperberetcei duodecimo.
: Uerum antem
(62).
Guill. Beveregii notfle.

C9) .
HtMirici Siephani Tliesauro,
fol. 47 II. cdit Eraem. Sic Amhro?. F<*rm. 61,
iiiiiio. Augiistin, Episl. 119, adv. Jan. cap. 15,
, #*x Pbilarcbo
p. 575, lotii.U. opcr. ConHl, Aniiocb. can.iO. Epiaffermr. pro mflri abhcfreo. Siepbanus aulem
pbnnins. ' v' , '
erribcndmn pnlat poiitis . vel . Epiphnn. Expos. fid. Bnsilins
. Iloc anlem iu loco poliiw
. Baail.
fogenduui suspicor. Sic euim justelliis, tam in
De Spirilu saucto cap. 27, circa inediinn. Quocirca
Arish'ni qiiani LoôtbeUii epiiomc, logii; ul el pro
qiiaria Penlecosles liebdomas, qiia primuin quol ulrobiqiic legil .
annis convenluni haberi bic pratnpimr, quariam
(60) . Contilia fnqupnler in
Erciesia-qnoqiie primithra jtixia bimc cauoneui D deno<nl septiinanam posl fesium Pascbatig; unde
Josepbtis ÊgvpliM^ rectc cxponil, quarta septimana
relebraia fuisse exTerttdliauo patel dicente, Agttn
, i t r pr&terea per Grcecias ilta reriit in locU concilia post Patcha. lEt Zonaras in canonem
ex xnheni* Edclesiis, per quat et attiora quatque in ' .
(62)
. Hyperberetxus
conimnne fraclantur, el ipsa reprmentalio totiut
nomirti* Ciirutiani maqna veneratiane ceiebratur. iitiiis esl e meusibus, quibus Syronriacedones el
TiTiutl. De jejun. cap. 13. lisdem eiiam diebtis pturiina dc pascbate babiUi fuissc coticilia leslis est
Eir^lMtis. IHst. EcoUt. I. v, c, 25, 24.
(iil) Tij
.
Ilic sub Pfiiiecosies neuiiite toimti isiud imervalbuu, qnod a Pascfealis die ad Fesiitnt Peiiiecosle
iniercedit, coprebnditur: qno sensu vox Penttco%te . Pairibua saepiua usiirpatur. Terlullianus,
Asiani proprie sic dicli, usi suni. IIic auiem Oclobri

Jnliane exacie respondet, ul colligimtis non taniuiii
ex Balsamonis elZondrai in bmic cnnonein scboliis,
sed e Dionysio Exiguo Uxc verba sic imerpreiaule,
Secundo vero 12 die mentit Ilyperberetiei, id ett
juxtq Romanos, quarto Idus Odobri*, sive Ociobris
duoaecimo ul idein sil iniliuiu Hyperberela3i in

auno AsiaHo el Macedonico, qnod Oiiobris iu J Excerpe siitgulm loletiinitates nationum el ift ordi- liano. Qnod eiiam ex Arabica paraplitasi probc
uem exterf, PenlecottenimpUrt non poterunt. Teriull. consial, sic verlente, pneciptmia, ut prtmut convenlus habealur quarla teplimana posl Pascha, et
Lf idololalria c. 14, in line. Couciliiiiii Mc&tiuut 1:
; , can. 20. tecundut convevtu* duodecimo die Tislirin prioris.
Itieroiiymtis, l>e Domiivco, et per omnem 1'snteco- Naui eiiam Tisbriti prior in anuo Syiiacoruiii
cft. llkTim. DUdog. udv. tucifer. lom. 11 Oper. Octobri Juliano coiticidiL ûai ut magis perspieua
115
THEOD. BALSAMON
116
B A L S . Prdptef eccleaiastica, q u in regionibus

ihciduiU qu;u*iionee, necessariirm visum est epU
pcopos iiuiuscujusqae provinetae, cnin ipsorum
primate convenifp, ut qiwe sutrt diibia sotvantur.
Ki praesons qiitdein canori, et 21 Antiocb. syn. ef 5
Nicaenae, bis in anno jubtul fieri episcoporum synodos : sexta vero synodits, el Nicaena secunda synodns semd in anno epificopos convenire decreverunl. Simililer et 20 el 21, eap. priroi tit. 5,
lib. Basitic. quae esl Jusliniani Novella, dicii synoitoe debere fleri semel in anuo; Ilyperbereianus
autem est merisis Octuber. Quaere ei prassenlis
operis l i l . 8, eap. 8 .
. ,

, * . \
, \ ' ,
\ ' , &
-'
-,
.
\ *cb * \ ' . '
,
\ . \
' . ' .
ZONAIt. Ob iftctdenles de dogmatis eontrover- , .
siaa, et alias ecclesiasilcas cusas, propier illos \
eliam, qui eunt ab episcopis eicommonicallcmi
, ,
sttbjecil, si stios excommunrcalorcs accusent, a
sacris aposiotis judicalum est neeessarium, ut
uniuftctijusque prorinciae convenlrem episcopi \ \ stmul, bi in anno : et invicem cominunicarenl, , \
quse oboriremur controversias, illasque dirimerenl. , \ .
Islanim Vero duarum synod. anniversariarum lem- '
pora, pra?sens 2 qufdeni canon, et Antiochensls ^ 5 '
\
syttodi cation 21 qitarlain hebdomadem posi Pascba
, -
deftitiunt, et autumni tempus, boc esi, Ociobrem,
. '
ipii dtaiiur IlyperberdUcus. Primae vero Nicttnrfc
synodi cauou 5 unam fieri pracipii ame Quadra-

gesiuiam, et reliquam circa lemptis auiuiiini. Quare
visuin in dcscriplione caiionum pro Quioquagesiitia Q \ . "
V
per oblivioltein Iranscriptuin foisse, Quadrage&imam.

\ Sed ea cauea, quam Nicxuus canoti adducii, nemi- , / .
nem patitur boc arbitrari, dicens: Utia quidum nnte
'
Qnadragesimam, ulomni sublala simullate, donum

sancle oOeraiur Deo. De lemporibtis igitur sic dis , ,
semiunl. Ditog.allamen locales convenltis unoquo- ,
que anno flri constiiuunl. (JEcumenica vero sexta . \ .
synodus, et secunda Nicaena ectnel in anno episco*
,
pos congregari sancitmt, ob viae lum moleslias lum .
stiniplus.Nuticantem barum synodorum inagnus esl \
:
ubique conteiDpttis.
. .
Guill. Beveregii notffi.

abs re eril mensium Syriaeornm ei Ma- D
cedonicorwn serieni, posl receptam anni Juliani
fiirmani, iis iisiiaiaiu, boc laierculo deseriltere, ul
piiiuo imuitii videre liceai, quomodo cum Julianis
iucnaibus coucurruiii.
MENSH3
Juiimi
Januarius.
Febmarius.
Martius.
Aprilis.
Matns.
Janius.
Ju!iu?.
Aogusins.
september.
0 tober.
November.
December.
Macedonici
Syriutt
".
.
.
.
.
Canuii posterlorSbebat.
Adar.
Nisai.
Aiyar.
Hiziran.
';.
.
.
*6.
Tamuz.
Ab.
.
:.
Klu).
Tishrin prinr.
Tisbrin poslprior.
Cauuiiprior.
In hoc latercnlo menstum in anno Juliano couso

quenliatti observavimus, quo fit iu in Syiiacia
caimn poslerior prius colloceiur, Quod Jamiaria
ree|K)iideal. A l Syri iniiimn awni a Tisbrin priori
deiluciiDt, boc eai, ex Oclobri Jaliano. ha*c quidem Syriaca mensium nomina anno Juliano :>c<ommodaia, non ipsis soltimmodo Syris, sed ei Alexandrhiis aliisque usiuila sunl, ul non taniurn ex
parapbrasi jain laudaia, aed el Eulycbio aiiualiiim
Alexandrinorum condilore palel, qui saipius iis
iiiiiiir. In lioc porro lalerculo videre esi, ul llyperbeieii el Tisbrin prioris dnodecimus, idein sii ac
duodecimus Oclobris in anno Juliauo; nam omnei
lii meiises eodem die itieunl.
bis ;mnis ct mengibus vtdesis insiilulionuiu noslrariini Cbronolog.
1.1, c. 12,15; vidc ei noias iu coucil. Amiocl.
can. 12.
117
FN C A N . X X X V I I I A P Q S T .
llff
xaz* ol
AIUST. Bis tingulis aunis convcniani epucopi.

propier negotia et dogmala : primo qnidem quaria

,
Pentecattes hebdomade, tecundo tero Octobris

*
duodecimo. >
.
\

\ .
'.
llic canon nunc coiilrabUur. Octavus enira canou

sexiae synodi el sexius synodi Nicaenae secuedne,
snnel in anno syuodos episcoporum in quaque
provincia Geri pra?cipiiint, inler Pascba et meutem
Oclobrero.
CANON X X X Y l t l .
Omnium rerum eccle$iasticarum epitcoput curam
gerat, el eas admini$lret tanquam Deo intuenle.
* .
Ne liceat autem ex eh aliquid $ibi vindicare, vel
propriis cqgnalh, quce Dei tunt largiri. Si
sint pauperes, ut pauperibus $uppeditet, ted
eornm prcetexlu vendal quce tuni
autm
non
Eccleiix.
.

, '
'., , .
* , ,
, \
,
'
,
.
,
; / Q
. '
, ' '. . ' '
, '

, \
\, \ , ,
;,

, * , \
. \,
' \ ,
, \ 0
B A L S . Eos quibiift a g m i a sancli Spirilus credila esl animaruro admiuisiralio, absurdum visuin
esl reddere ralionem rerum episcopatus; sed lanquam intuente, inquit, Dco ea adimnisirent, proui
cis visum fueril. Cuiu autem dical quispiam, si hoc
daium fuerii, vendelepiscopusea quae suntEcclesice,
etea snis cognalis elargieiulo dissipabil, subjungil
canon, non
licere cpiscopo ca
ad
graiiam dare
suis cognalis, vcl vendere.* Ex rediiibus auleni

Ecclesiae posso cum qnae sum utilia el necessaria
auferre, ct cognatis suis, si siiu pauperes, quae
suiit ad viiam nccessaria suppedilare visum eel,
Jusliiiiani
aulem Novella 120, seu ihema terliu
J
P 15 scnindi tiluli 5, libri Basilic. b;r.c dicil
pr&cise : CEconoiuis auiem, et adiuini&lraioribus,
ei cbarlulariis sacrosanciorum domorum ubVtinque
sunt, ei eorum parentibus, ct filiis, et aliis vol
genere vel aflinitalis jurc conjuncils, Iooationes,
vel empbyleuses, vel empliones, vel bypolbecas
reruiii iinmobiliiiin, qn;e ad eas sucrasanctas domot
pcriiucnt, subire, vel pcr sc vel per iulerpo&iiam
persuiiam, Mculel iis qut sunt in hnpcriali civttaie, eisdcm poenis prohibetntis. Si vis antcui sciro
quae suni poenx, quare 5 llienia ejusdem t i l . c l
libri, quod a perscqtiiiur, el sic aperie iitferl :
Scienlibus ipsis qnod si tale quid faclum fuerii,
boc quoque eril irrilttm, et omnes eorum faculc a
l a U
e l
%
eorum qni accipiunt, et oeconomonim, ei
, , \ cliarlularioruin , et adnnnihlraloriiui, qiribue, dicio
modo coiijiingiinlur, ad sacrosanciam doiniim, ex
,
\ \ \ * qua rein accipiunt, posl eorum inoriein redirc j n \ , beinus. Cuiligens ergo dic quod ex canone c l ex
Noveila non selum ad graliam, sed nec ullo alio
, ,
modo licel episcopo, vel oeconomo, vel ulli ex prius
,
mumeraiia in cognalos suos transferre ecclesiaruni
.
vel sacrosaiiclarum domoruro iiiuiiobilia.
\ ,
' ' * ; .
. \
2 7 ZONAR. episcopis super ecclcsiaelicarui

rerum admiiiislraiioneralionesexigi non dcLere,ca . "
non deeermiiiat. Abeurdum naiiique esl iis pecuuia \
rum dispcusaliuncm tion credere, quibus aiiiiuarum
THKOD. BALSAMON
120
crediia fcura est. Caelerum, propiter lianc ipsis con- .

oessim potestatem, subdit H l i u l : Non posse qdid
eorum, quae sfcint Ecclesiac, proprium sibi vindicare
( )
,
(Hoc enim verbutn significal) ncc
^ . paoperum rebus abuii, lanquam propriis aut illas
in ^raltam largtri cognaiis. Sin vero paupdres ba- , \ ,
beanl consanguineos, bis, velut lndigeniibiis, ne- , .

cessaria enppeditare permiliiiniiir, erogatio*
^ .
nis cansa in pauperes, res ecclcsiae vendere probi ,
benlur. Quia, quae Dco sunt seposila , non oportel
&.
alieuare : sed ex redilibus distrlbuliones faoere.
ARIST. Ephcoput cuth potestatc res Eeetfaw . '
,

admtnislret, nihil ex us contanguineo itio Uisi

'

.
ut paitperi largienb.
\
Non debe! episcopus examinari de rerum eccle- ^
siasticarum adminislraiione, ficet enini ei cuvn

,
potestate eas administrare, et consaiiguiueis siiis

fndigentibus nccessaria suppedilare.
.
1
'.
CANON X X X I X .

)?re*byleri et diaroni shie sentenlia epucopi nihil
(65).
perficianl, ipte cnhn ett cujutfideipopulns Dofap

mini est creditus, et quo pro animobus eorum
,
ratio exigelur.
.
B A L S . ) oporlcre presbyleros c i diacofios

.
sinc ienleniia episcopi quidquam agere, ne dixeris
" ,
esse uoiversale, sed dixeris non licerc eis aliquid
, * '
>'
facere, qubl ad episcopum pcrlineat, absque ejus
seutenlia, sicul iocare imniobilia ecclesix , redilus Q * ,
rjue imporlare, poenas imponere, el alia ejusmodi.
, ,
Administralio enim, inquil canon, rertini episcopa, \ . *R , "\ 0
, et aniniac populi, episcopo creuiu? snni. Lege
, /'
$ica?na3 syn. secunda? cauooem 12.
. -
'.
ZONAR. Presbyleris c l diaconis, qui sub cpisco6. ^
pte per iingulas regioucs dant opcram sacris, a
" *
îpsis quid agere non est concessum. Vcluii puuire
^ , \
el segrcgare quos voluitl, sialimque vel segregatio * \
iiem laxare, vel ininuere, vel intendere. Ponlificia
, , .
!ts cnim sunt isla potesiafis. Ac nisi Induhum sit
. \ ?.
G u i l i . Beveregii
nota).
(65) .
Eadem, qu4V boc D \ . Ilanc qoid^m
itione coiisiiluuiiiur, Ignalius eliam docebat -
discipliuaiu, qiiauluin sallciu ad bapti.smuin, ab
*- ,
Eticksia prhnilivi fo.ligiose obscrvtitam fuisse,
, ,
lociiplelem babemits lesimn ipoim T^riiilliancni,
, , . dic^qiem, Supercxl ad concludendam muteriolani, de
, (gnat. episl. ad
observaiione quoque daudi et accip.endi baplitmufn
Alagnes. . 5 5 , edil. Uss<*r. Oxomi. Panlo laiccu
commonefdcere. Uahdi qnidem habel ju* summus
sacerdox, qui cst epi$copm: dehinc pretbyleri ii
alilcr apud Vosslum l)ac leguiiiiir pag 5 5 . Quae
diaconi; non layien $ine epUcopi auclorilale,.propter
aulem sine episcppi sentenlia non SUIIL pei*ageiida,
EcclesKe Iwnorem. Teiiull. be bapiismo cap. 17.
\dem ir^dli, dicens^ \
Idem docnerunl B. Ainbrosius De sacrament. I. .
. i d .
c. 1. E l Hieronymus, Sine episcopi juuiotte, netfue
enisi. ad Satyrnenscs . 117. Sir. ei Josepbus
iEgyplius bunc canouem ^ iuierpre>re$byter. neque diaconus jus habeant baptizandi,
laiur, El nullni ex presbyteris ei diaconis aliquid lieron.
in
Difll. adv. Lucifer, lom. II, oper., p. 47, i.
Ecclesia faciei sine episcopi sentemia. Ignaiiiis atiDenique Scboliastcs llarmeuopuli de EcclcsiasiicU
praecipue censuris biiuc canotiem inierpreiaiur, ad
tem in dicia cpistola ad Sniyrnciises, nonmilla
in ranone ba?c obgorvans, sigillaiim recenset, quae cilra episcopi seuleiiliatn in
, , ,
Ecclesia sunl peragcuda : \
, . Harineiiop, rpil. cau. seci. 2,
, , ,
. 5 . Qn.fi ex B.dbainotiis c i Zdriarx scbotiis
, *
desumpia vidculur
Xat* :,
21
C A N . X L APOST:
, iis al) episcopo, lale qnid tacerto est eie permis . \

sum. Super hoc legere convenU canoneou 43 synodi
PT' *
.
Carlbaginensis.
c v
. "

AJIIST. Sine epitcopo nihii faciat presoyter et
diaconut; etenim huic creditus esl populus.
*
,
, ,
^, $
.
'.
Nbn licel preebytero. vel diarono sinc seulenlia

proprii eui rpiscopi vel excomnionican*, vcl intenderq vel minuere peenas, vel aliquid tale facere,
quia episcopo crediltis est populus Dei, el ab. eo
abimarum eorum exig*Mtir raiio.
CANON X L .
"
Memfesttf tittt epitcopi ret propriw (siquidem ns
(61)
xul
Tirv
"
tru/, et ut tult, relinquere. et non rerum eccle$ia$ticarum occasione res epitcopi inlercidani, qui
nonnunquam uxorem habel el liberos, vel cogna-
io$ vcl fatnulos. Est enim jutlum
piat propler rcrum epucopi ignorationem : nrc

tpttcoput, vel eju$ cognati Ecdesia occasione pro~
uribanlnr,
vei tk negolia litesqne incidant qui
ad eum atliuent, tl ejut mbrtem malediclis prote-
apud Deum el
homines, ut nec eccletia damnum aliquod acci-
in poiettaU motienlis episcopi. propria, quibut

i
habti propriai) et mnnifettce ret Dominicce. Ul sii
yuantur.
&.
. ,
,
*
\ ' ' i^8tv '
*
\ ^ *

, , \
, . " ,

, \
,
,
' , \
^ , .
* , il ,;
. , ,
f U L S . Divini Aposloli justo nibil praeforenies,

detlnicrunt separata esse debere et non cnminunia,
ea quae 2 8
eprscopi propria, eiquae periineiit
ad ecclesiam; ui sit in episcopi poiestaie qnx stta
i U M t
s u n
1 1 0 a i u
i l r l
*t *
"adunmslrare, c l vila, ol
h) ullima dispositione: el nec ecclosi.i danmo aflicialur,pra3iexlu debiroram episcopi, qux emrrgcNt:
nee ejus voluntas vel in viia, vel in morle iniercidal. Quamobrem consliluilur, ul nisi episcopus res
qoai SU33 erani, anle elecijouetn declaraverit, similiier ei quac post eleciionem ad eiun legitime devenerunl, nec sunt ecclesiaslica?, res omnes ejii9
apprebendai qui etiicedit episcopue, et univers
pars ecclesiar, el ea sibi altribiieu Omnino autem
cbgetiir pro illius debiiis respondcre, nisi utique
pjus facullalum inventarium edidertnt. Tunc enim
fiel, ul mibi videtur, qnod dicit lex in libro xxxv,
i h . 15, cap. 117. Quare et praesenlis operis l i l . 10,
cap. 5 el cap. 2
x
\ 7 ', *, .'. ', ', . *.

. ;
f)
ZONAR. Episropos babenies hona privaia rnnon
, ,
palam J4ibet baic cdere, ne misceantiir eccl^slhsii ;, *
cis, sed sinl ea manifcsU, el qux ad eos periine-
GaiH. Bfeveregii not.

Ipgai, \ *
). In Graeca lamen Balsanior.t ediiioite prior
eciio reiinelur, quam eliam veriorem PSS ex
autiqiiioribiis ni'erprelibiis almod^ conetal. Nain
Oionysins Exigims veriil, Sicut antiqnit quoque est
cnnonibus constitutum. E i
longe vHusiior Laiiniis
dicent', Nonlicere dericis posl mortem proprii epiuopi re*,qwv ad ipsnm pertineni, rapere, ; caiioniim iranslalor a Jusiello edim. Sicut ei
; ^ . Eliauisi lan- ahterioribus canonibu$ cauinm est : quibus SIICTI
colfx B<d)eianu> el Gtniianus Hurvelus, sed gatiir c l Joan. Auliochcmis, collecl. can. l U . 4.
ip!M Balsauion, iu ichuliib ad dicioin caiioueiii,
9
t64) .
Ex eo quod boc canone
Vannii sii, ue qaa pnq>ria sunt episropi poslipsins
mnrfpiii tillo modo inlercidatil, oliaiq nec snb
r^nin '<H*sinsljcarimi obleniu, aper<e salislaudari
Vidfiur idcm cairoii a concil. Cbalced. can. 22
123
THEOD. BALSAMON
124
bant ante eplscopnttini, et en, qifee fortasse posi ! itpb

episcopatom ipsts obvenertmt a cognalis, per
; ;
reditalem, videlicei, aiit.tegainiti, vel alium simileni
' ,
modum. Sua siquidetn propria posaunl Felifiqiiere , .
bis. qitibus voluiil, orthodoxis (anten CbristiMis:
,
quae verosunl ecclesinruin, dcbent administrare cum ;
Vnnore Dei, pauperibusque darc. Si cnim quae sunt
, \ .
<ccie<iap, ei qtia; eunl cpisoopi, confnea sint invi- ,
ccm, posi ejus morlem fone ecclesia, vel ba?redes
1\,
episcopi iiiolestias babebnul. Nain casu debita , .
qnaedam appareant episcopij crediiores ad borutn
,
saiisfactionem trahcnt ecclesia? bona. Sin e conira- ;
rio, debila invenianuir ecclesiae, traheniur eoruit), . " , ; ; qnae fiieruni illius, bonorum successoree, ul hxc , ,
impleant: et non sufficieiilibus fortebouis episcopi, \
propriis illi muliabutilur : alque eic episcopi me* , \
nioria vel ab ipsis, vel a viris eccleeiaslicis infaroa- \ *
bitur.
.
ARIST. Bona eccfetifr, eibona epitcopi sint mani.

fnta, nt et epitcopu$ te$tetur,et ecclesia indemnU
.
maneal.
Oporln episoopmn mni deligilur ad episcopa~

lum, iiiYentarmm dar* bonornm suorum, et ma- ,
nifesia ea facere, m ei bonorum eliam ecclesia? : \ ,
ul propria sua ei vivtis et post morlem, ut sibi
\ \ \
placeai, disponai, et rcclesia retioeai qnae sua
, \
sunl.
.
CANON XLT.
'.
Jubemus episeopum rervm eccUiia potestatem
ha
bere. Si enim pretioscc homrnum animte tunt

C
ti
.
credendce, mullo magls $unl commiltenda peeunm,

,
ut in ejus sil facnllate omnia admimtlrare, et ii$ '
qui egenl, per pretbyteroi et diiconot submini
strare, cum Dei limore, et omtii religione; etiam

,

(65)
($i sit opus) in necetsarium tuum utum aceipere,
et fralrum qui hotpitio excipiunlur, ita ul ip$e

*
tiullo modo egeat. Lex enim Dei slatuit, ut qui k xul

(
)
ulmri ussident, ex aliari alanlur; quandoquidem
tt mites unquam suo xialico adoertvt hoilet pro

,

greditur.
'

.
$
Guiil. Beveregii nolee.

(65) .
!n Ecclesia recens nala D
. 2,
obiinuit, ul
iisus ex D. Pauli insiiluto I Cor. xvi,
qut ad templa accedebant, stipem aliquam in
genus (ui oiim Terlulliano loquar) pro libilu appoiicretil. Quodctuiqne apponebatur, 'apud prsesidem
5tve epUoopum deposilum, ab eodem in paupere*
dislribuluni , ut ex insigid isio Juslini Mariyris
loco discimus ; ! ; tl ,
" ,

, \
, \ *
, ^ ,
; , \ ;
, iuslin. . . 77,
1.-56 cdit. Sylburg. Eadem habes cl apud Teriull.
apoL, c. 59, et Conshl. aposiol. I. n, c. 25. Epi-
scopos autem per presbyieros et diaconos, nt boc

canone catitiiiii cst, egeni eiibmiuieirnsse ex CypriaiK) perspictie ealis colligiuuis, ulpote qui ad
cltfruoi suuin scribens, baec babet, Et quoniam mihi
iniereste nunc non permitlit loci conditio, peio vot
pro fide tl reiigione vtttra, fungamini ittic el vediig
partibus et mei$, ut nihil vel ad ditciplinam vel ad
diligcntiam desit. Quantnm nutem od sumptus tugaerendos, ive //, qui qloriosa voce Deum confesii,
in carcere sunt consliltiti, siv* iis, qui paupere* et
indigentes laborant, et tamen in Domino perttverant, peto nihil desil: cum $umma omnis, quw redacta
e$t, illic sit apud clerico* dittribuia, propler eju$modi cntus, ut haberent pluret, unde ad necetsilaleg
et pressuras sinqnlorwn operari po$tent. Cyprian.
epist.2, I. v, ad c l m i m , de cura pauperuui, et
quictc plebis, cdil. Manul.
125
C A K . XLIII APOST.
126
. *0 B A L S . Praesens canon expoeilus est per inler ' , .

prelaiiooem 58 canonis, qui eadem dicit. Hic au
lem adjicil debere epiecopum amatorem panperum
, \ esse, el largiiionem in pauperee debere lieri per
\ , 8uos presbyleros ei diaconos, si vuh se servare ab
oroni suspicione immunem. Lege 24, can. syo. A a *. ' tioch. et epislolam sancii Cyrilli ad Domnuiii.
, \
.
.
2 9 ZQNAR. Ilic eiiam canon oinnem quoquepo - teslaiem rerum ecclesiasticarum commiuiiepiscopo.
* Dispensalionem tamen jubet inler pauperes fieri per
\ , presbyleroe et diaconos, ut iimminem se servet
episcopus ab omni suepicione. Honcsta siqnidem
\ ,
providere coram Deo, ei hominibus oportet , ut
. \ divious ail Pauliis. Porro ipsum episcopiim sunire
de bonis Ecclesiae perniiuU, ad necessarioe, vide, * licet, iisus: flon in rein aliqtiam supervacaneaiu,
, , - * qnae ad delicias, aul vitae molliiiem periineai, sed e
, illis babeai ipse vitae convenientia quae sccunduiu

magnum aposfolum , alimenla suni, et tegtimenia :
, \ * | et bis esto conlenltis , ul eic, el ipse nutrialur. et
\ bospitio suscepii fralres rebus necessariis minime
. " desliluanlur. Ipse videae igilur, quod episcopum
, oporlct esse bospilalem*, quemadmodum Tiinoiheo
\ . et Tilo scribens Aposlolus consliluit. Eadem autem
- vicesimus qiiarlus Anliocbiae synodi canon praeci , \ pit. Magnus quoque Cyrillus in epistola ad Dom .
mun.
7
Q ARIST.
Potettatem habeat episcoput super res
ecclesia$tica$, habet enim el tuper animat : et
administrel omnia tecundum divhiam voluntalem.
Perspicuus.
'.
CANON X L H .
(66), ,
Epi$copu$, vet pre$byter, vel diaconus, aleii et ebrielalibui
xacant, vel detistat, vel deponatur.
.
#
CANON XLl!I.
.
,
vel deshtat, vel segregelur. Itidem et laici.
. ,
, \ , \ , , , '
, \ . - D
, , . ,\ '
, \ *
. ', \', \ ',
. '
. ,
, ,
Hypodiaconui, vel Uctor, rel cantor, timilia facietu,
Cor. VIII, 21.
1 T i m . vi, 8.
B A L S . Aliler pnniuntur episcopi, prcsbyteri, diaconi, aleis et ebrieiatibtis vacantes, et aliler bypodiaconi, camorcs, leciores el laici. Praesenies cnm
duo caiinnes dicuut illos quidem deponi nisi deeisiant, bos vero eegregari. Quaore ei 9 canonom
syn. iu Trolio, et l i l . 9 prxeenlis operis, cap. 27
el 55, el tit. 15, rap. 29.
ZONAR. Episcopos, et omnes de clero, nnivcrsi

op >rlel esse inciiainenluin ad virltitein forinamque
T i i . ! , 8.

(66) .
Egb*rtus Eboracpncis, fii nullu$
Eadcin coiiRtiliinnl et canonee iElfridi ad Wiilfmnm
tx taeerdotnm numero ebrietalis viitum nutriut, tiec
episcopnnu Scholiasies Hariiit*noj)iili ad bniir. cano-
atlotcogat rer iuamjugiioneniinebrwri. Edgarusrex

nein basff noiat, '
Saxoiorn. bocemut etiam. tit sacerdnte* *p*i ebrieta- \ , llarUm
cuccntti, aliii perltibeanl *twlio$in$ caveniam.
mtiiop. secl 5, l i l . 2.
TIIEOD.
l7
RALSAtiOX
# 1
|friitia:n, el pxhmiilaliohem ad bona operi. Quo- xa\ , .

>

i.iam* autem probaljile eSt nortnullos etiam isionitn
ab boneslo delicere, et yel alea ludere, tel inc- , , briari; canon jubet bos vel d6sislere, vel epifccopos ,
qtiidem, presbyicros ei diaconos, a gratfu stio Ite- , \ ,
, , p o n i : subdiaconos aulem, leclores et psaltas, nisi
desinant, excommunicari. Laicos eliam lesserfs et , \ , ,
\
ebrielaiibus vacantes. Ad ebrielatem .enim ijon
.

bibpre vinum jubet Scripiura : rursusque, Non

inebriari vitw in quo est luxdria . Sed nec allquis. \ ,
clerious taberna cauponaruc praeessc permitiilur, &.
secundum nonum canonein syuodi ift Trullo.
.
1 0
, l
ARIST. Can. X L i l . Sacerdoi qm a'ea(of "est anl . . '.

,
..
ebriosus, non abstinent, deponatuf.
Si presbyler aut diaconus alea lndens atil - I , , ,
lentus deponitur, multo magis majuris erclesia^ticae , * (
dignitalis participCs deponuuliir, alea lusitantes aut ^ .
ebriosi.
. . \

Can. XUU.Clericus et taicus shrtilia jgcietis, excbm.

municelur.
'.
CANON X L l V .
%
'&
EpUcopur, vel presbyter, vel diaconu*, uturns exigent
debitoribus, vel de&hlut, rel deponaiur.

(67)
,-
B A L S . Anliqua lex dicil, Non fenerubis fratri tub . *0

' .

usuram argemi tui". Ilauc crgo legein sectiitis luc
ca/ion, 3 0 deponi dicil, omnein episoopum, presby- ,
, , , ,
lemra eldiaconum, qni ad usuram dal nisi desisial;
canon auiem 5 syuodi Carlbaginensis el aynodi C
. '
, : ' ; ' , '
prima?, ac deciinus synotii iu Trullo, clericuin oninem deponi dicuni, nisi ad usuiain miiiuari desitiat. , ^,
tV /. \ ' 0icre eiiam l i i . 9, bujus opcris capl 2?.
, . *.
2. , \
ZONAR. Hic quidem ranon jnbci eplscopbs, el
, \
presbyleros, ei diaconos usuras noh exigtre.
. *
Qiiiiilus autem synodi Garlhaginensis canon, omni
'.
rlerico (eiat iisuras accipere. Nam si vclere lege
veiituni fuit huc dicenle : Fenori non dahis argen-. & * ,

tum tuum fratri luo, imillo magis Vclaiur illis '
usnras capnre, qui sccundum Evangelilun viven; , ' ,
pollicenlur. Propterea, depoui praBcepil ad usuram
. \
iniiianies, nisi desiiiant. E l decimus seplimus ca \ ^ , . \
non primae synodi, et deciiuus in Trullo syuodl boc
velaut.
* ' , \
~ .
.
,
ARIST. Usuras eugens mutui sttcerdos, si non dtsi,
xa0atj.
stat, deponiiur.
, ^
Misereri posiulalus, si auferat el alSena per usu , , >^
ras, deponitur, nisi dcsinat IIAC facere.
touio .

Deul. xrxvin, 39.
1 1
Epbes. ,
IS.
* . ,
10.
6uill. fieveregii holifc.

(67) .
Hoccrimen sui lemporis
I)e lap.u*, p. 180, I. xxxin. edil. Naniil. Concilium
episcopis obJHftaiCyprianus, eos arguens, EiurienEliberiiantim, Si qnit clericorum detevlus (ueril
libut tfi Ecclesia frairibus (non tubvenire) habere
usnras arcipere, placuil eum degradari el absltneti.
argenlunr largiter velle fundot insidiosis fraudibns
Concil. E<ibcr., cau. 20, v. coucil. Nic. 1 cau. 17.
rapere, usuris muliiplicanlibus fcenus augere, Cyjir.
%
1N C A N . X L V I A P O S T .
KANQNME'.
(68) ,
130
CANON X L V .
Episcopus, vel presbyler^ vel diaconus, qui cum *
reticii solum comprecatus e$t, segregalur. Sin au-
lem eistanquam clericis aliquid operari permheril,
depouatur.
. , \
, , \
,
' . .

-' ,
. **
, \
^ . - ^
,
. " \ '
,
. \
^ .
B A L S . Rogaveril quispiam , cur episcopi una

curo hareiicis comprecali, el etiam preshyieri, et
diaconi non deponuulur, sed soluni scgreganlur,
quemadmoduni el qui cinn aliquo segregaio comprecalus, ul vull apostolicus canon 40. Solutio. Ne
hic dixefis episcopum el reliquos una cuni haerelicis in lemplo orare. Hi enim depouenUir, ut vull 46
canon : sicut el qui eis permisit lanquam clencis
aliquid operari. Sed accipe illud, comprecari pro
eo quod psl simplicitcr cominunicare, et in baerelici
preces mitius affeclum' esse : eos enim tanquam
exsecrabiles abhorrere, non auiem eis familiariier
uii debenius. Unde el suCQcere visa eslsegregaiionis
ppena.
ZONAIi. Huc alliueniia superius dicia fuerunl in
nniescriptie canonibus.
ARIST. Qui comprecatur cum kwreiicit excomwiuni-
?
*
, \ , ,
<7.
catur;
depqnilur aulem qui eos clericos existi*
fHai.
Q Episcopum, vel presbylerum, qui Itareticorum Ba

piuma, vel sacrificium admherit, deponi jubeixus.
c Qttce est enim conveniio Clmtti cum Belial ? vel
quce pqrt est fideli cum infideli
.
\ * jxe
^
, \
, .
. \ \ -
**, \
; , , \ ^. Et , '
^ ,
* , , ^,

Presbyier aul diacoiius cum baereticis lanluui

comprecalus, excoiitmunicatur. Qui pertiiiitil auiem
eie lanquain consecraiis el cleritis aliquid agere,
deponitur.
CANON X L V I .
1 1
? >
B A L S . Praesens qiiidem canon eos qui baireiicorniD bapiismala vel sacriiicia admillunl, episcopos
vel sacerdotes deponi deceruil. Magna auiem Conslantinopolis syuodtie sacraios quosdaui, qui eirckici illius hsereiici scripla-tanlum viderant, el non
eis insullaveranl, nec ea despueranl, jublisgime deposuit.
ZONAR. Haereiicos illorumque rilus oponet nt
orlhodoxi delesteiilur : quin polius illos oporicl
argui, el ab episcopis et preshyteris adiuoueii, si
forle iiilelliganl, e l converiantur. Si vero quis episcopus aut presbyler ab ipsis baptizalum exceperit,
aut oClutum quid ab eis ad sacrificium acceperil
ordine suo inoveiidus esl, ulpote, qui suspicioncm
praebeat, aul similia se 3 1 sentirc cum ipsis, aul
enili ad illoruui opinionis perversae correciio-
" II Cor. v,, 15.
Quill. Beveregii nolee.

(68)
.
Eoiisqne bacretlfos priniiiivi viiamnl Ghristinni, u l iis ad isios
f<-l accedere religioni esscl et omnino probibilmn.
TeriiiHianng, Apud hmreiieos, ubi omnia exlranea
et adtertariu notirce veriiati, ad quos velamur ac~
udcre. Teriulliau. De prmcr. ha*r. c. i 2 , Cyprianns, Proeut ab hujusmodi hominum coniayione dis*
udiie, tt termonei totum velut cancrum et pettem
(agiindo vitate. Cyprian. cpist. 8. ad plebem de
quiiique pre^bvlcris schismalicis I. Episl. p. 26,

1. vin, ediu Manui. E l S. Joamies apostolus cum
Ceriutbo apostolo nec uua lavaii voluil; cum enim
Epbesi loium se contulissei, videns inius Cerinlbum,
de balneo proiinus exsiluii non loius, dicens, quod
limeat, ne balneum concidal, cum inlus estft Ccryithu$ injmicnt verilalis, ul Iradit lienaus 1. m ,
c. $,
131
THEOD. BALSAMON
132
nem. Comprobans emm iliorum rittis, quomodo

;, \
reprehendere istos pfcssii, ac bortari, ut eos dese
;
ranl?
ARIST. BaplUma et tacrificium hcereticorum rect-
Episcopus vcl prcsbyier qtii non damnat baplisma

ab bxreticis faclum, sed probat isiud, aut oblata
ab eis in eacrificium admiltit, deponilur. Quia mdla
esl concordia Cbristo cum Belial, necpars uUa (Welt
cum mfldeli.
CANON
XLV1I.
piens tacerdo$, tdcerdotio privatur.
,
, , '
,
,
.
'.
Episcopu$ vel pretbyter, eum qui vere habet baptiima, ^
de integro baplizaverit, vel $i enm qui ab impih
pollutut est, non baptizaveril, deponatur, ut qui
irrideat crueem Dobimi et mortem, tt non diuer- '
(69), ,
nat $acerdole$ falsis sacerdolibut.
B A L S . Vere baplizalur quis, qnando convenienter voci Doniini eemel bapiizalus fuerit, i n nomine
Pairis ei Filii el Spirilus sancli. Si quis ergo epU
scopas, vol presbyter eum qui sic bapiizatns e3l,
lanquam de integro nulla ejus ciira babita rebaplizaverit, deponelur. Simililer deponetur e l qtii
rebaptizaveril cos qui ab baereiicis bapiizati sunl.
Id autero quod bic quaerilur esl ejusmodi: Quidam
a Persis forie capuis esiêt coactus est exsecrabilia
eorum dogmala,audire, ,el itnmolatis vesci. Posl
captivilatem autent, confeseus quod sibi facltim
fuerai, non alias ad eommnnionem admissus est ab
illius regionis episcopo vel presbytero, quain si
baplisma quoque suscepisset. Eum ergo qui si feeii, c l bominem rebapiizavil, deponit canon. Dic
. " ,

\ \ .
,
.

.
, \
,
, ,
;
, \ .
, \
Guill. BeyeregiL nota.

%
(69) .
Hoc loco observalu d i -
idem est ac nobis Deut, mc unut Chriitus. l d . De
gnissiina suni . Cypriani verba : Apud nos aulem,
baptumo cap. 45) quippe proinde non eamdein i i -
Hiquil, non nova aul repentina re$ e*t, ut baptizan

dei regulatn nec pra?scripiaui baptismi formam amdo$ censeamut eot, qui ab h&relici* ad EccUsiam
plexi autu. Cujusmodi fiiemni Ilerinogeniant ,
veninnt, quando mutti jam anni $unt et longa wias, Praxeani, Calapbrygat, Valetiliniatii, Marcionisia\
ez. quo hub Agrippino, bono: memonae vtro, conve- Quinlillianistae e l Apelleliani, coiura quos TeriirU
pienitfi tn unum episcopi plurimi hoc tlaiuerint,
lianus scripsii; tiem qui 9 leste Irenxo, iu nomey
fllque exmde in hodiernnm tot miliia htfreticorum
igiwoii Patris universomin, \n veriialem oimiiimi
in provinciis nostris ad EccUuam conversi, nou
niairein, in eiim qui in Jesum descendit, iti iioio*
aspernati sinl, neque eunctali, imo et raiionabililer jt?m el redemplionein ei cummunicalionem
ft libenter amptexi tint, ut lavacri tiialis et snjutatum bapiizarunl; iiem qui inler bapiizandun) bor.rts baptumi graiiam consequerentur. Cyprian. :id
renda tiescio <juae nomina , 4 6 -
Jtibaian. De itcereiicis baptizandis, p. 259, J. \ixu, Q , ^, , ,

... Manul. ...
: verbis
_ . abunde
..
:.. con proniiniiabant, Iren. I. , c. 18. GUIII bi eiiim
edil.
Ex .bis
consiat iii
ci\\o siib Agnppino muliis aunis longa anie Cy- ei hiijiisinodi baplumum rite non habeant, tine duprianum asiaie, oelebraio, si non verba, sensum fiio non habeni, ui recie Terlulliaiiue De bapthmo
lamen praeseuiia caiionis coiislituluiii e&ae, ei ab cap, 45. Quocirra doclisehni Ecclesiae priniiiivs
oiimibus Carlbagiiiensis Ecclesia? liliis libeuter ad- prasules pritdeiiier boc catione coiisiuuerunl, ha>
missiim. Qnod eiiam ex Tetlulliano patet, quj ba3reiicos ad Ecclesiam accedeuies bapiizaudou etse,
reiicos ad Ecclesiam conversos suis eiiam diebns uipote qiios uituuquc abiutos, nuHo Umen uiodo
baplizalos asseril, Ue baptinmo, cap. 45, ei De
jtixla Clinaii prxscripiun baplizatos, nec in K c pudicitia c. 42, el De prcetcripi. lueret. c. 42, racleeia adhuc couslitutos judicabaiit. Qui aulem riie
lioneiu reddil, Nemo indt tlrui potesl, unde detlrui- seniel baplizaU suul, denno bapuzari praesenli quotur; nemo ab eo illuminalur, quo conienebralur, que caiioue proliilieiuur. Siquidcm denuo atuui
banc consiamem fuUse Cypriani genleiitiain ex
ntn licei. Teriull. De pudicitta c. 46, . 75A, 1. A ,
Episiulis ipsius ad Jaiiuariuui, Quiiuuni, Stepba- edii. KigalL Semel ergo (avucrum inimu$, deiicla
nuni, Jubaianuiu, abosque, luculeiiier paiet. Hic diluuntur, quia ta iierari non oporiel. Id. Ue baauiein tideiidam esl, quales pro haereiicts, in E c - ptistno cap. 45, quo el ipso bapii$ma talularii aquas
clebiam caiholicam per bapiismuin adiuiUendis,
tignificaiur, quod iemel scilicel *umilur, uec ?
aiUjqtutus babiii fueratil : quibus viz. omnia tunt
ileratur, Cyprian. episl. , I. l i , ad Cftciliuiii,
exiranea et advenaria noitrce veritali,+il loqullur
p. 44, 1. v i u , edit. Manui.
lonullianus l)t prasscript. liqer. c \elquibus
non
133
1 C A N . A P O S T .
134
, . \ auieuiei quod deinceps a canone defiiiitur, bapli \ \ zalus fsl quispiam ab irapio : id eniin eei pollulum
\
esse : ct cum vellel rurstis bapiizari, et Chrislianie
\ - commnnicare, ab episcopo seu presbytero non esl
,
admissus, dicenie non debere cum rebapiizari, qni
, - seinel bapiizatus est. Dicil ergo canon, deponi debere
.
episcopuin seu presbyierum, qui lalenri slaiim non

baoiizat, sed euiu euscipil cum impnro bapiismate.
,
.
. " ; ZONAR. Unum bapiisma Clirislianis Iradilum
-
fuit. Igitur babeutem Jbapiiema secundum Domini
\
mandaium, et aposlolorum divinorum, Pairumquc
( , )

Iraditionem (Hoc enim significant illa in canoiiQ
,
verba secundum veritatein rebapiizari , id
, , ' est, ab iptegro, perfecleque, lanquam noiidum
\
baptizaios, impium est. Ac eliam non rabapiizare
, ab baerelicis baplizatos, quos canon pollulos nomi
nat, ob bareiici baptismalis abouiiuationem, ma*
\ ' .. \ gnae boc eliam obnoxium & reprebensioni. Quam obrem, deponi lales mandavii: Allerum quidem,

tanquam qui duo baplismaia conira Ecclesia Ira
diiionem facial : AUerum Vero, tanquam qni pollu , ,
lum per iUegilimuai baplisuia non abluat divino
,
Iavacro :' Dominique morlera, quam loteravit per
ot
crucem, illudai. Qui enim in Cbrisliim bapiizanlnr,

secundum magnuni Aposioltiin, in ejtis moriem
. \ , - baptizamur. Sedel crux, seciindiiin Chrysostomum,
, 77)
bapiisma dicitur. Naro, bnplismaie, quo ego bapti
\ \ ^ zor
baplizabimini
1V
, dicil Dominus. Rnrsusque,
Bapiitma habeo, quo baptixari debeo, qnod vot non
* \
\ ,
, *

*
.
novhiis . Sed eiiam qaod illi deleetum non babeant priorum sacerdotum, falsorumque sacerdolum haeresibus scilicei subjeciorum, digni deposiiiotie judicantur. Perfecle igilur baplizare pritis
bapiizaios omnino vetalur; unguenio aulem ipsos
polluios ungere l i c e i : eisi hoc qiioque divini bapiismalis pars esse videtur.
3 2 ^ R I S T . Qui rebaptizat vere baptitalum, et non
ror
1 8
rebaptizat ab impiit pollutum, iaeerdcfjo de~

ponitur.
\ , \ Bis baplizari nemini permillilur, et qai denuc

rebapiizal eum, vel a principioet de inlegro, depo .
nitur. Unguenlo autem quidam juxia multos modos
. pie baplizatorum sanclificankir. Et qui non reba\
plizai eum qui impiorum baptisina recepil, sed ad->
miuileum ui Ad^leiii, deponitur.
, ,
.
CANON Xl.VHT.
'.
.,
Si quit laicut sua ejecia uxore vcl aliam acceperit
vel ab alio lolulam, segregebir.
. \
. \ ,
(
)
u
M a r c . x,o9.
, e
Luc. xn, 50.
B A L S . Qui suam uxorem pr;fcr ralionem ejicil,

aliam acciptre non potesl; potios auiem segregabitur; eiiam qut liberam non accepil, sed soluiatn
(est aulem soluia, qni; non ex lege a suo inarilo.
est separaia), eisi ui adulfcer coudemnaiur, coiiYe*
THBOD, BALSAMON
1-35
1$
uieiiter ei quod dixil Dominus : Et qui solutam , , ,

duxent,wacha\ur *, segregaiur. Qtiare apud cano '
nos adulieri el fornicaiori* ccclesiastica poena esi

. " \ segregalio, sicul iticuul nonnulli : sed milii non
' ,
videiur. Lege etiam eanones sancit Basilii, qui iutcr
\ . \
fornicaiorein ei adullcrum differenltam iniroducunl.
,
Scias auietii, quod vir qiiidem, si adhuc constame
\ . ,
mairimonio cuinaliqua muliere libiJra rem habeat,
,
fortticaiionem, non adulieriiitn commiuit: non i u
* , , aulem si cuui $a quae viro conjuncla est: tunc eniiii
, ^* \
ut adulter punitur. llulier aulem, sj cum alio quo , Ctinqtie, coustanle malihnoyio coeal, ut adullera
, puniiur. Et ha?c quidem iia se babent. Justiniani
\ .
autem Novella, quae siUcst in libro Basilic. ,

l i l . 7, dicil, quod eisi antc poierat uiefque conjux
'., ', \
qimndo volebai, niiltere libellum diyorlft, vir enim * .
dicebat, Mulier, babe tibi res luas, el mulier, Vir,
, , ,
agi3 res iuas : demceps aulem dt di?orlium ex cer- , ', ' *
lis rausis. flae autem in Novelisf quoque causae
(5 \
scripta* sunt. Sed antiquilus quoque non fiebal l i - .
bere divonium nisi cum cognitione judicis. Qtii eam
$, ;
ergo uxorem dtixil quaa non sic dimissaesi, adu|- .
leriuni commish.
.
ZONAR. Verum, si quis suara noo ejiciat uxo.
rero : sed banc apud se reiiuens, cum alia corrum, * , ,
palur : secunduin quidem exactam ralionem, com- ^^
ntitltl adtillerium (simililer et mulier sicum viro \ , \ , *
vivcns allcri tttisceatur): secundum vero îmileip le- . \
gem, lanquam fornicatis judicalqr. Quod etiam ina-' * ,
gnus Basilius i)i$eqtiens, bqc dicil. Si vir uxori
, ' , cohabiians, cum allera fuerii, fornicalorem taleni ^ ,
judicamus : et magis ipsum extendimus in poenis. .
Non lamen babemus canonem, quo aduherii c r i , mini subjiciaiur, si sil in non iiuplaui peccaium. . "
Uxor itaqne a foruicalione redeunlem mariium
.
suum recipiel; mariius vero polluiam ab aedibus
*0
suis excltidel. Horum certe raiio non est expedita. . ^. *
Consueiudoautem sicobiinuit, Sed a yiro sine causa .
dimissam, qui domuin inlroducit, woecbus esl raa-
uifeste,secundum Domini sentenliani diceuiem, et
qni repudialam duxerit, moeclialur.
6
.
AKIST. Laieus suam ejiciens uxorem, el aitam,.
vel

dimissam ducens , excommunicandus est. ,
,
x
"
Sine aliqna causarum legibiis sancilarum si qpis D
\ ,
uxorem suam e<iciet et aliam ducel. excommuni.
caiur.
*.
3 3 CANON XLIJC.

Si quis epucopus, vel presbyter, ex Domini crdina ,
iione non boptizaverii in Palrem, Filium et Spi-

(70),
riium tanctum, sed in iret prmcipii cxperles, vel,

,
,
ires Filiot vel tres paraclelos, deponatur.
1
Maitb. , 19.
Guill. Beveregii n.otaa

(70^
Ab ipsis <:iiatn Ecclesix primordiis baptisinuin

jitiia Domiiii prxcepium Maub. xxvm, 10, nomine
Palris et Filii el Spirilus sancii, celebraturn fuisse,

ex Jusljno Alariyre liquet, dicenio : '
; \ :*5
137
IN CAN. L A P O S T .
138
Epistopum, vel presbytcrum, qni nott
. -
bapiizal eecmiduiii Domini coiisiiluiionem, io no
\ , * miiie Patris, e i F i l i i , ei Spiriius sancii, eed iu tres
principii experies, vel ires Filios, vel iree Paracle les, dicil canou esse deponendos. Eranl enim qui, .
, \ - dam ltxrelici, qui liacc blaspheme dicebant, et sic
bapiizabanl : uos autem unain Deitalem credentes
; ,
in iribus personis, baplizamur in uno baplisniale,
, *
per invocationem Pairi*, Filii et Spiriius sanci).
, , \ .
Ideo auient episcoporum et presbylerorum tanium

memiuil canoo, eo quod alicui alii nou permittilur
6 , \ .
baplizare.
. ,
,
>
ZONAR.
Dominus ad praedicalioiiem
mittens
discipulos a i t : Eunie$, docete omnes genlet,
zanles eo$ in nomine Pdlris, el Filii,
bapti
Spiritm
17
- sancii . Necesse esl igilur orthodoxum quemque
.
, ,
.
* .
* " ,
,
, ,
.
baplizare secundum lale prxcepium, e l non in tres

qui principio carcant, vel tres Filios, vel ircs Paraclelos. Id enim est conlra ecclesiasticam tradiuV
nem etconsueiudinem. Unum enim principii expertem Ecclesia sumpsit adorandum, Palrern, quia sine
causa esl, et unura Filium, propier ineffabilem generaiionem, el unum Paracletuin Bpirilum sancium,
propier processionem.
A R I S T . Qui non baptitat in Patrem, et Filium, el
6,
Spiritum sanclum, ted transgreditur, tacerdotio

deponiiur.
'.

(71)
CANON L .
Si quis ephcopus, vel presbyter non iria unius myHerii bapiiimqia perfecerit, tei
unum bapthmo,
" Maltb. xxvui, 19
GuilL Beveregii notoe

\ Q
. Ju
e i i n . Apol. 2, . 75, I. xxxv, edil. Sylbur. ; et
T f rtul. Adv. Praxeam., e. 26, in fine, el constil.
postol., l.;in, c. 16, el noias ad proximnin canoBem.
(71) rpia .
Trinam in baptismo
peragendoiminersionem euiiqtiitus usiiatam fuisse,
lorupletes batiemos lestes. Terlullianus enim, Nee
$tmel, inqiiit, $ed ter ad $ingula nomina in tingulas
pertonat tingimur, Teitnl. Adv. Prax. c. 26, i i l l .
vvrbis. Dehint ter mergUamur. Id. Oe eorona milit.
pag. De Ecclet. ttier. c. 2 ; sect. 2 ; Ainbro*. De

Sacramenl.
I. n , c. 5 ei 7, lom. IY, p. 455, 4 3 i ;
Gper. Bas. 1567; Uidor.Hispal.Oe offic. Eccle*

1. u , c. 25; Didymum De Spiritu tancto. I. u , Bibl.
Pairmii L a l . tom. VIII, p. 106, etc. Porro Severus,
palriarcba Alexaudrinus in rituum baptistni rnbrica b%c babel : Et dimiltit eum in baplitlerium,
re*picieu$ ad orientem, el ponit dcxiram tuam tuper
eaput eju$ qui baptizatur, et sinittra sua ter attoltit aquat, ex aquis fronie, tergo, el ab allero
laterum ejus, atque in hunc modum ail (lunr pro-
tintis o(!( urnint ipsa vcrba, qua? al eo qui bapiizatproiuiniiaiittir): Baptizatnr N. in nomine Patris,
r . 5. Aihatiasms,
, , amen, et Filii, amen, ei Spiriiut saneli ad vitam
\ tceculi svculcrum. ldein bapiizaiidi riius a Gra?cis
, . (piajsl. 94, paraboli$Evang.p.5A5, eiiamnuin obsorvaiur, apud quos qui baptizai hacc
verba pronuuliai,
i . 11, edil. CU>mnil. Cyrtllus Uieroeolyuiilaiius,
, \ - , , \ ,
,\ , , \
, Cyril. Cutech. myslag., c. 2, . 252,
eilit. Prevot. Paris. 1631. S. Basilius, \ jy \ , Euvbolog., . 555
ad apostolicam traditionem reedii. Jac. Goar. v, el uotas ad cdil. loc., p. 565.
ftrn, hb. De Spiritu tancto, c. 27, mox ab inilio :
E l iu rubrica,
*v \ \ \ . Sic babeiur tn qnibiiedaiu iuipressis
^ codicibns; iu quibus lamen lesunl e Graecis,
, ibid., . 15, ctrca iiiedium. Sozotnenus
qui mirali sunf, quo landein paeto posi
scribil noonullos dixiase,
cujusque Trinilaiis pereon pronuiiiiaiiouciii i n
terseralur, ac proindc in phirimis ouiiltitur. Sed
, \
furia&se ex pra3dicio Severi riuiali in Giaccum ama 3 iHiensis alicujus incuria iranslaium esi, vel poiius,
. Sozoin. Hut. Eceles. I. ,
siqtiideui diaconi aslanles posl singtilas Triuiiaiia
c. 16. E l prupier bunc quidem enurein Einioiidani
persunas enunlialas, dicere soliti tueruiii, ,
a concilio prinio C P . , tan. 7, ul alii b;creiici el
binc iandeiu evcnii, u l ipsis a sacerdoie pronuncibuici in fciclesiam recepii giiui. V. Dioiiy^. Areotiaiis verbis insorerelur, v. nolas ad dici. loc. Eur
PATOOX., G R .
GXXXVlf.
139
TIIEOD
BALSAMON
ijttnd datnr in mottem Domini, depvnatur. Non
tnvu dixii Dominus, In mor.em meam baptizale,
sed, t Eunfes, docelt omnes gentes, bnpiizanti*

ipios in nomine Patris, et Filii,
et Spirilus
*,
140
xbr
Apostolus : In morlem ejus bnptitali sumus . B a -
B A L S . Hio quoque canon csl ejnsdem poieslalis :

slatuU cnim per Ires hnniersiones pcragi oporlere
mystcriiitn sacri baptismaiis, scilicet iu uomiue
P.ilris, ct F i l i i , ct Spirilus sancti : semel aulcm
baptizare propier unitalem Deilalis, el Irintlsilem
pmuiiarum : vel propter mortem Cbristi in cruce,
ei ejus iriduanam rcsurreciionem. Dicit eniiu eliam
,
,
(72),
-
(73).
.
* ^
,
, , *
,
,
, \
.
.
plismata autem bic pro iiniuerstoinbus accipi milii
videniur : eum igitur qttiperunam imniereioaem i
/
morlem Domiui bapiizal, cauon dicil deponendum,
' ,
m qui praier Dumini docirinam faciat, et aperiesil
,
Impius.
.
1 8
Rom. , 3.

cbologii . 365. Hic aulem non oraitlendum esl
merbiouia baplismo auliquitus usorpari soliiae
loco, aspersionem eive profusiouem aquae, iu Occideifuli prxsertiin Ecclesia, plusquam inille abbinc
annis, Gregorii viz. priiniaBlaie, subsiiluiain esse,
per quaui bapiismutn legilime perlici, ipse qtioaue
Cypriautis, non agnovii lanlumiuodo, sed e l miiiiis
comprobavil; idque ex ipsis elian Scripluris, e
*

6
* ,
,
,

. 01 , *
quibtis colligil, Aspertionem quoque aquw innar
. Posiea iu edua ejusdeni Joaunts colleciione
talnlarh lavacri obtinere, et quando Iwc in Eccle- C alius sub canonis 512 nomine bisce verbie exprimiata fiunt, ubi *it et dantis et accipientis fidet mtegra,
mr.
tlare omnia ei contummari ac ptrfici
potte maje-
$aiel)omini et fidei veriiaie, Cyiri.ui. episU 76, ad

aiagnum cie iis qui in leclo graiiam cousequuiilur,
p. l U I , 1. 4 9 , 4 ; ep. edii. Aianul. Quin eliam
ipse quoque TcrmUiaiiue buc alludere videiur, ubi
, \
6 .. '
. . . , , ,
.
, \ \
a i l , Quis eiitm libi tam in/iilw posniteniiw tiro
\
utperginem uuam cujuidbel aquce commodubii? Ter- , , \ ,
luil De pozMlenlia, cap. 6, p. 144 edil. H i - , galt.
1\ (72) .
Sic praeler nis.
*^' - ^ , Uodleiaiium Uic iuipressui.u, eliain vulgaii BuUauio- , ,
iiis, Zoiiara, aliique caiionum Gra^coruiu codices ,
leguiit, u l el Ivo Gamuiensie decrei. part. i , v. ,
1*8. A l in Juamiis AiuiocUeui collcclione, ut a J u - , ,
biello ediia l i l . 156, legiuir
\ 1
. lu eadeiu auteui colleciioiie maiiuscripta in
, bliotlieca Bodlciana eai,
. Juan. Anliitcb. culL
, qnomodo legii ei codc* Sdgnicni a Jcuullo D can. l i u 36. Verum codico uoeiro Uxoiiiensi c i
c i u i u s , e i Dionysius etium Enguus, qui vertii,
Giajca l u r r aai edilione bxc eiiain appeudix e^l
oit enm dixii iwbis Duminui ; quam lecliuueiii
ad canouem 50, quainv: revora nec ad catioiieiu
rciiuei el Crisconius cpucupus Africanus in colieci.
50, iiec ad 51 perlinel : nou ad 51, ut ex ipâ
ca., lit. 52. iribus luscc Jrcijunibu$ quxitaiii bit
Jouiiuis Auiiocbeui collecitoae patct, apud quaiu i u
praeferenda, itoti adeo lacile csi cunjeciura perbeliL 29 alius, isquc idein qui bic ordiue suo iiupriqui,' nobia auieui proiiouieii \ti loco
milur, quiuquagtsimus prmius cauou lauJatur;
bubsliuuuiii videiur, vel de uiterjecUiin, iuque
ntc ad 50 uic.rco quod uec BaUamon, uec Zoua
ab uuerpolaiore aliquo, qui vt-1 ipbc ciedidu, vel
ra>, iii codicibus Vv- impres&is vel niijs. uec O J O alua credendum obiruderti, auiiquos bosce canoliybius Exiguus, IICC Gribcouius Afer laleni ail
nes ab ipsUeliam aposiolib conbiiuituj tsse,
ciiclum cauoaeui appeudicem aguoacii; ei quod
(13)
.
Ad calccui quiiibajc appcudix, nun Uiscipliuam, quaebib canonibui
(juagebiiui liujabve canoni, ubi Uiuiiyaiana \cr*io
buta iraJimr, sed Ecclcbiui dociriuaiii couliueal,
i i o i i u l , in Juau. Aiiliociieiii culltjcUouo b i c eiitc
cauique quai Jonge pobl bos canoie byaodice
i.aeisimo Biljiciunlur: coiibinuu c b l ; quod trcb viz. T n u i u i i perauus
,, ,
sunl /; ui Cbrit*lupboru Juielto,ex epieluia
, 6
ad Pwiiippeiisci B . lîiauo falau alinbuta, do^ * ' .
bunipia iuiuicrilo viueaiui.
, , *
m
14!
1 CAN. LI APOST.
142
ZONAR. Hicper Uia baptismata canon Ires humersionee iulclUgit in uuo myslerio, videlioei, iu
inio baptismale: sic ul ad uiiamquamque immersioncm bapiizans addat unum sancta? Trinitaiis nonien. Nam, semel cum, qui bapliz .lur, in sacruni
lavacrum demergcre, et in morlem DomiQi duniaxat
unam celebrare imniersionem, ioipium esi. Alque
sic baplizans ordinc movebilur.
ARIST. Qui non iribut iniliat immemonibut, ted
una, in mortem Domini (quod Dominut non dixii)
tacerdotio deponitur.
Domino niandanie baptizare in nomine Palrie, et
F i l i i el Spiritus sancii, si quis episcopus ani presbyier conirarium faciei Dominico mandaio, et una
iminersionebaptizabii,quia baplieoia Domini indicai
morlem, deponelur.
ZONAP. -
\ 6 ,. \

{ .

,
, .
.
.
,
,
,
>>
, , ,
; ,
,
, .
KAISON '
otrov (74) ,
,
,
'
3 4 CANON LI
Si quit epi$eopu$, vel pretbyler, vel diaconu, vei
omnino ex tacerdotali numero, nuptm, carnibus
et vino, non propter exereitationem, sed propter
abominationem abstinet, oblilut quod omnia valde
bona, et quod masculinum el femininum fecit Deu*
hominem : ted blatpheman* calnmniaiur opificium,
vel corrigatur, vel deponatur, el ex Eccletia ejiciatur. Simititer et taicut.
. B A L S . Legilimas nuplias Ecclesia non rejicit:

*
qula ob banc caueam Deus masculum el feminam
* - ^ creavit : nec eoe qui carnibus vescuntor, ti vino
, ,
uluntur, abborret, si omnia opporlune faciant, et
\ ,
sicul sacra tradunt Oracula. Nihll enim eorum,
\\, *
Inquil, quae a Deo creata sunt, malum eet: aed
*
bona ortima SUDI sno tempore. Sed nec eos rursus,
* .
qui ab his propter exercltationein abslioent, puniu
* ,
ldeo animadveriendum csl quomodo qais ab eia
(75) ,
abstinei: et ei quidem, ut vel maxime impii Bogo
mili, propter eorum odium, et quod maJi caosa aint
, , iis qui eis abuluniur, deponetur, ai post denuniia. 6,
Uonem non corrigaiur, vel qood magis est, eliam
,
ex Ecclesia exterminabitur, u l qui advereue l)ei
* \ - creaturae blasphcmet. Si auiem propter exerdia , . \
iionem, et quaindam religionem ab iis abatinel,
Guill. Beveregii
UOUB.
(74) (< otvov. InJoannis Anliocbeju D ,

c u l l e c u u u e 29, \ ominilur. Sed Jose
\ , , ,
j>bus iE^yptius in Arabica parapbrasi legii, venil
. Edilum esl hoc synoe\\\\\K nupiin, ef esu carnis, el polu tini> Balsadale decrctum a Leone Allaiio, io Eccl. Orieui., e l
EUOIICIII qiMtquc, Zoiiaram ei Arislenum lcgisse, ex
Ocoident. perp. consens. I. u , cap. 12, p. 674.
eoruiii HCIIOIIIS ei hiijus epilome constat.
Umlc collegiinus, Bogoniilos reete bic a Balsamone
(75) .
circiter 1099, Alexio
cilaios esse tanquam a nupiiis carne el vino
Comunio imptiraule, orla esl Bogomiloruin baere absiinentes. Primariua bujus bareseos
s i s ; de qua ic Harnitiiiopiilus,
piaco init Basilius quidam medicue, qui proplerea
, * ,
tbeatro exusiut esi, ui reierl Zooaras in Alexii
;
Uist. lom. 111, p. 258, 1. xxxv, eic. edil. Wolf.
. HarutrDop. De
Basil. 4557. Quo Balsamonem quoqoe respexisse
tecit* 49, L i x , Jur. Gra:co Roni. Hujas bserevidetur, ubi ail : ,
aeue coiivicli eunl elcoHilefpnaii Leoniius Balbis âe, et Cletuens Sosaiidrorum monacbus, in aynodo snb Micbaele paiiurcba C P . babiia. ln syaodali ', . Bals.
decreio ioler alia, quorum accusaii sunl, eos
Pboi. notDoc. . 8, c 25, . 979, Biblloih. Juris
ducuisse iradiiur, Caiionici Juslel.
143
THEOD. BALSAMOX
144
IIOII condemnabiwr. f&t ideo molii etiam monacbi, ?. , \ *

, , ,
qui satis longo (etmpore propter contiiienliam, nec
caseum, nee ovum, ncc finum gusiaverant, ea
, aliquando gtisiarunt, el omne quod malam de e\s
, 6 *
suspicionem aflerebat, oflendiculum ampulaveruut.
, \ Ui beaitis ille eremila, qoi FerraMit dicios esl, et
(
qui Eleae episcopus vocalus est, monacbus Tbeo
dulus, in synodo, ul offeudiculum, el improborum
.
quorumdam nugas tolleret, caseum ti evum giistaveruul
.
ZONAR. nnpiiis, ct esu carniuro, viniqae potu
\ *
propter absiiiienliam lemperare, probandum est.
, ,
Sed b.rc abliorrere vebit animac perniciosa ac rcjicere, nou carel criuiine. Nibil enim eorum, q u , .
fecit Deus, nialuin esi, sed corum busus noxiut , *
esl. Cerie, si imilier niali causa forel, el vinum, ei .
reliqua, exbibila niiin|tiani fuissent a Dco. Quare, , .

qui Dei facta daninal, in aniversum ejue opificium
blaspbemal. Caeternm, lalis indigel correctione; si .
vero uon corrigalur, ordine sno movebiiur, ei ab * ,
Ecclesia exirudeiur. Non enim deposiiione lantum , .
dignus e*t, sed eiiam, velut baereiicus, in Eccle- ,
, .
nam non est recipiendus.
.
,
,
,
ABIST. Omnis clerieut rino, carxe, et nuptiii non
dC
propter exercitalionem abhorrem, non corriga,

.
lur, voce prosconit exterminatur.
' , ,
Iloc cst, deponitur talis, et cx Ecclesia cjici .
lur.
*.
CANON L U .

tdr
Si quit episcopvs, vel prcibyer, vel diaconut, ewn '
(76),
qui peccatU convertilur non recipit, $ed ejicit,

deponatur : quoniam Chriitum molenia afficit, qui
,
'

dixit: c Caudium eil in coelo propUr unum ptc- ,

c
catorem pxnltenliam agentem .

.
B A L S . Non est peccatum quod Dei benigtiilatem

. superel : et ideo omnes qui poeiiiteolia ductttilur, * ^
et a bono ad malum converluniur, Dominus obviis
uliiii excipit. Propter peccatorum eniin salutem e ;
coelo descendil, el dixil : Non vtni vocare ju$to$ ,
$ed peecaiore* ad poenitenliam *' Episcopus ergo,
vel presbyler, qui cos qoi sic converlunlur non

.

r t i i p i l , sed iiiius Novali instar eos abborret, de- ,
ponalur, ut qui Dei volunlali advcrsalur, qui d i c i l : , Caudium e*t tit cado ob unum peccatorem poznilen, ,
tiam agenltm. Noia ergo ex prxsenti canone, quod *
non solis 33 episcopis et sacerdolibue concetsum

* (
esl hominuin confcssionea audire, ct pcccala re \ iniilcrc; aed ctiam presbyleri cum cpiscopali per ,
%
Luc. , 10.
Marc. n . 17.
Guill. Beveregii notee.

(7G) . Cyprianiis, Quot utiqne Ecclesia excultam fuisse diaciplinam, v i i . ut a
ad pamiienham Dominus non hortareiur, xhi qiiia
peccaiisconvcrsi in Ecclesiae einum reciperenlur,
fanitentibui indulgtntiam poilicelur. hi Evan-ex igaue consUi, dicente, , yetio, Dico, inquii, vobis, $ic erit gaudium in cmlo
, *
tuper nno peccalore p&mtentiam agente, quam sxyer
, ,
nonaginia novem justit qnibut non vpu* ett pami , tenti.t [Lvc. xv, 7). Cypiian. cpisi. ad Antou. I. iv, >, '
rp. 2, p. 89, I 31, euit. M.niut. v. cjtisdem libium
, * , ig. Contra
De lapsit, p. 179, elc. Hane el anie Cyprianuin ab C<ls., I. , . 147, cdil. Il<*cbel. ltuo.
JN C A N . LTII A F O S T .
14fr
!4S
xa\ \ ! - missioue confessione* audjunl. Quxre cliatn 6 caiu
pot .
Carlh. sy., ei q u In eum scripla suoi.
'
.
ZONAR. Domhiue nosier propter peccatores k Z Q N A P .
dinatii calog, et deseendit *. Elenim dicil ipec :
Non veni vocare jutto$ $ed peecatom ad poinittn-
&1 .

.

*
.
,
;
tiam. Qni non recipit tgittir ex peccato resipiscenlcm,

conirarium quid facit Gbrlslo Deo nostro. Qui vero
contrarium quid agit, et ex advcrso illi oppooiuir,
non esl ejus discipulus. A l vero qui non esi ipsius
discipulns, indignus est, qui sacrum facial. Naia
quomodo qui hosiem Gbrisli segorit, ipsius repu
gnnns voliinlaii, ab eo recipiatur?
1.
\\
^ AR1ST
Qui
re$ipi$ceniibui non ignoscit
ipu
ignoscentia indignm ett.
\ , , ,
,
\ \ .
.
Et bic, si sit clericus, deponilur, ut qui Domiito

adversamr dicenti, gaudium esse in coelo super
tino peccatore resipiscente.
CANON IJH.
Si qni$ ephcopus , vel presbyter
vel diaconus, i / i
fetlit diebus carnem et vinum non sumit , nbhor-
rent, ti non propter exercttationem, deponatur, u*
qni hnbeat inuHam contcientiam propriam, et tit
multi* offemioni* cauta.
. \
B A L S . Omnem diem festum, et omnf.m diem
, Dominicum celebranies non jejunamus, sed et Sab*
,
baiis omnibus, prcelerquara uno, id csl magno Sabr
, , Q bato, jejuninm solvimns, ne juxla Juda?oriim rilus
> .
Sabbalum cclebrare vldeamur. Qui ergo hi* diebu*
, jejunat, siquidem ut ea-quac nobis a Beo in cibnra
, - data stint abborrens, et biac populo offensionig
, , causat praebens, deponiiur, si sil videlicel epiacq . * pus, vel presbyier, vel diaconus. Sinaulem propier
, . \
exercitalionem ab eis abslineat, ei ignosceiur. Lcge
' , canonis 51 exposilionem, et 14 can. syu. Ancyr.
* .
Lniciis vero qui sic male jejunat, et eum Marcio (77), \
nistis baBreiicis lugct, svgregatur , u l flaie 51
, , canonis*
' .
ZONAR. Canonibus inslitulum fuil, u i in Sabba.
lis (unoraagnoexcepto) el in Dominicis, e l in fc , \ \
.
siivis diebus non jejtinareiur. Atlamen nonnulli
, - D sancloruni Palruin in decem forle diebus vel eliam
, , \ v i g i n i i , ullraque dies islos , non comedebant. E t
. etiara. quidam ad dies usque qnadraginla jcjuuium
proiendebani. Qiiemadmoduin igltur in sabbaiis illi
*
, , ' jejunanlea transgredi cauones non judicabanlur :
sic neque, si quis per cerloe quosdam dies vclix
,
abslinere, et per lolidein coniedere, sive Sabbalum
\ , 6
in ipsos incideril, eive alius diea fesiuf, judicabitur
, ,
l caitonum iransgressor. Si vero iu Sabbaiis qua .
Psal. xvn, 40.
Guill. Beveregii notm.

(77)
. Reliqua, usque ad exclushre, ex ms. Bodlciano rcstiiuimiifl.
larcioniaus aulew bic citaio, eliam Sabbato
jimasse, testis esi. Epipbanius ba?r. 42, par. rz

toin. I, pag. 504, oper. edli. Petav.
/
141
THfiOD. BALSAMON
148
lemisipsis j c j u n e l : a m ul carnes abemiiians, ei ' 4 , % 6*.
vinum, his ahsiineat . nec etiain; festis* diebus ea
olvov, , \
aumai: haudquaquam absliiiens existimabitur, imo
, ' -t dignus depositione judicabilur : ul qui mullis
, cogilandi praebeat occasionem, quod noxia sinl
,
opera Dci : qnorum tamen nullutn niatum esl, nec
,
abominandum. Decimus eiiam quarins Aiicyranae
. \ eynodi canon pracipit eos, qni sunt in clero carni *
bus abslinentes, ut eas tangant, hoc est, ul degu
aicnt, deiudeque sic rursus absliucanl; quod si hoc
, , \ non faciant, ut ipsi deponantwr.
* , &9
.
ARIST. Sacerdot qui vinum et camem sumil,
APIST. Mf)
olroV
ttisi fxercitalionU causa, deponitur.
?, 8 }{ ,
.
S^GANO^LIV.
'.
Si ui$ clericusin cavpona comedem deprchenuu
(78)
ir
fuerit, seyregetur, prwterquam. &i in publicnm

, , kr karcortttp
divenorium in via propter neeettitatem dmr arapttfr
.
terit.
%
B A L S . Divini et sancti aposioli cum telleol cle. 01 ,

ricos agere ? itam 4b omni frepreliensione alienam , ,
nec Yulgus offendere, sed potius ad bonum excilate,
,
decernunr, ut nou solum ab omnl tiirpi niercatura
,
abslineanl ut in aliis canonibus dicturri est; *ed
,
eliam ne in caoponam ingtediaiiltir cibi pottiftve
,
eumendi caitsa : quandoquiilem vilinm et obscuro *
ruui liomintitn haec siint, el magnse condertinalioni
. -t
obnoxin; Quam ob causam eum qui lale qiiid egeril
*
clcricum segregari toandat canon : eum auiem qul

in Slinerepropier nfecesshaten ibcaupona dlvcrsa-
^
tiis est, non punii propter circumgiantiain. Qui

ergo dicont cfcrkos pbsse vini mercatnram facere,
, ,
vel lavacra condueere, vel atiqiiam alianl torpem
, .
nicrcaturam exercere, maledicunt. Si enim absoluie
probibitum esi, ne clericus caupbiiam ingrediaiur,
, 4 ^
nalto magis prohibebitnr ejusmodi tnrpcni merca '
loram exercere, vel per se , vel per intorpositnni
. \ ]<
personam. Lege eiiam syn. Laodic. can. 24 et
' * \ ^^
Carlb. 40. Qala aiilera 42 canon apostolicns epi '. \ '
scopotn quidein, ei presbyiernni, ei d'aconuni aleis
, ,
vel ebrieialibus vacanies deponi jubet, si non res | ,
saverint : hypodiaconum auiem, ei oinnem, u l
*
semel dicam, clericum lale quid facientem sinuliler
,
ct laicos aegregari, nisi corrigantnr post denuntiaUonem : existimo egoquod h!c quoque posl pri- D , , \ \
mam et secondam admonilionem, segregabhor cle
ricoa qai canponam ingredilur, et a malo non abs , \ tinet. Probalur aulem boc quoque ex eo quod dicit canon : Si quis clericoa caupona comedeus .

daprehensus fuerif, s^pe scilicei malo usiis.
, *.
ZONAR. ln eortein Dei vocaios oportet cxempK)
. ^ !
lalcis esse vilas veneranda?, ei undequaque ulpa M
Guill. Beveregn notae.

(78)
.
Hoc eliam
Julianus sacrificulis ^tiis in êniiliiim religione
prohibuit, in Epistola ad Ars>num pomiHrem Galalis scriDln, ubi inter alia ait, (
, ^ ^ . Sulianl apud Sozom. H i s i . Ecclea. 1.

c. 15.
143
I N C A N . t I APOST.
15>
, * l o s : ne propter ipsog nomen Dei viluperelur. Tn
caupotiam autem irigredi, demonsiral lioc agentes
*
iuboncstam viiam ducerc : neqtie laniujii circa
,
cibum, polumque corruplos ipsis morcs csse, veruui
\
eiiam circa omnera aliam vivendi consuetodiiiciit.
, .
- Nam , ctim promiscue confluanl ln cnuponam ot
, , inhoncsli viri el inbonestao inulieres, qni cum la ; .
libus conversalur eornm lurpiiudinis cxpers nou

.

eril : Mnla nempe colloqnia corrumpunl bonox mo.
*
ret
Ideo canon jubei isliusmodi clericos segrcgiri.
, Quod si clericus iler faciens, nce babens quo diver, \ - tat (hoc est, mansionem faciat, el qniescal), iu
, , cauponam tum per nccessiialem sit ingressus, culpa
\ . \ - vacat, nec obnoxius esl ulli pcena?. Dicit hoc eiiaro
,
vic^simus quarlus canon sytiodi Laodicxx, el qua .
dragesimiis synodi Garlbaginensis
.

ARIST. Clericus qui absque Uinerit necctsilale tu
.
caupona comedit, excommunicandut esi.
' 0 , '
Clerico iter facienli, si in djvcrsoriiitn propi^r
: , \ - necessilatem divcrlit, ignoscendum esl : qui sine
.
illa atilem circumstanlia in caupona manducal, cxconiiBunicaiidus.
'.
,
.
"
3 7 CANON L V .
Si quit clericu$ ephcopum contumelia affecerilt, <b-
Oonalur ; trincipi enim popuii lj<i non maiedicet^
CANON L Y I .
N q \

affecerU, tegregetur.
. ' -'
^ * '
-'
,
.

. $ , \ .
\ .
. 01
,
,
.
. 01
, *
,
, *

, .
'.
.
<7'.

" l C o r . xv, 55.
Si quit clericut pretbyterum vel diaconum tnjnria
B A L S . Hi duo canones ^5 el 56 puniunt injnriosos clericoe : scd 55 dicil depoiiendum' clericum,

qui episcopum iujuria affccil 56 aulem decernit
tegreganduro clericum, qui presbylcrum, vcl diaconum injuria affecil : idque quia cpiscopo major
honor debelur. Canones qiiidem sicdividunt snpplicium insolenlium clericorum. Jus autem civile deOnil, Iqoemvis injuriam facicnlem notari infaraia
pra3ler poenani pecuniariam. Exisiimo aulem quod
infamiam sequitiir eiiam doposilio.
ZONAR. Ponlificee in lypum Domini noslri Jesu
Cbrisii exsistentes, et capui Ecclesia corporis exislimaii, majore eliam sunt bonore dignu Quapropler, qui aliquid iii bos agit coniumeliose, deponitur. Presbyteri vero, et diaconi manuum lypum
gerentes (per quos, ut per manws, episcopus admtnistrationes exercel ecdesiasticas ) el bi quidem.
digni sunt bonorari : non lamen u l episcopus:
nec enim capiiis, ei manuum cura VimHUer babenda est. Quapropier qui conltimeliosus bisfuerii,
iuiuus punitur, ab alionim conveuiu so!um separalus*
CANON L V .
ARIST. Clericu epucopum contumelia afficiens depo*
nilur.
CANON L V I .
Presbgterum vel diaconum contumella officien$ cx+
communkatur.
THEOD. BALSAMON
148
Ittitiaipsls jejunet:aut ut carnes abamiiians, et *' , ttnum, liis absiineat . nec etiain fesiis diebus ea
* \ , , \
eiimat : baudquaquam absliitens existimabilur, imo , ' -~
et dignus depositione judicabitur : ut qui mullis , \ cogiiandi prsebeat occasionem, quod noiia sinl ,
opcra Dci : quorum tamen nulluiii niabim esl, nec ,
abominandum. Decinms etiam quarins Ancyranae
. \ eynodi canon pracipit eos, qni eunl in clero carni
bus absiuientes, ut eas tangant, hbc est, ut degu
aicnt, deindeque sic rursus abstincant; quod si hoc
, ^, non faciant, u l ipsi deponantur.
* ,
.
1
ARIST. Sacerdo* qui vinum et carnem non $umit
aiti exercilationis causa, deponitur.
3 6 CANOii L I V .
S i euii clericutin
fuerit,
in via propter necestitatem dtwr-
lerit.
otroV
eavpona comeden$ deprehenuu
seyregetur, praElerquam, $i in publicum
divenorium
*.
(78)
,
B A L S . Divini et sancii aposioli cum velleot clericos agere vitam 4b omni {repreliensione alienam
nec vulgus offendere, sed poiius ad bonum exciiate,
decernunf, ut nou sblum ab omnl turpi mereaiura
abstiheanl u l in aliis canonlbus dicium est; *ed
etiam 11I ne in caoponam ingfrediantnr cibi potusve
stimendi causa : quandoquidem vilitim et obscuro liominum haec eiint, et magnx condertinalioni
obiioxia.^Quam ob causam eum qui tale quid egeril
clcricum segregari taandat canon : eum aulem qul
. 01 \ ,
< ,
,
,
,
,
*
. -
*

in ilinere propter nfecesshalem ib cadpona d l v e m -
.
tiia esl, non punft propler circumstahtiam. Qui
#
ergo diconl cfcricos posse vinl mercaiuram facere,
, ,
vel lavacra condneere , vel allquam alianl torpem
, .
roercaluram exercere, maledicunt. Si enim absoluie
prohibitum est, ne clericus cauponam ingrediatur,
, * ^^
nolto magis prohrbebitnr ejusmodf ttjrpom merca '
luram exercere, vel per se , vel per intcrposiiarii
. \ personam. Lege etfani syn. Laodic. can. 24 e l
' * \ ^^
Canb. 40. Qoia aiilera 42 canon aposiolicns epU
', \ \?
scopum quidein, et presbyierum, et diacontim aleis
, ,
vel ebrieiatibus vacantes deponi jubet, si non ces ,
saverinl: bypodfaconom aulem, et oimiem , ut
%
semel dicam, clericum lale quid facieutem simtliler
,
ct laicos aegregari, nisi corriganlnr post denuniiationem : exlslimo egoquod h!c quoque posl pri- D , , \ \
mam ei secundam admonilionem, segregabhor cle

ricus qai cauponam ingreditur, et a malo non abs
, \ tinet. Probalar aulem boc quoque ex eo quod d i c i l canon : Si quis clericas caupona comedena . \

daprebensaa fuerif, sa?pe scilicei malo ueus.
, *.
ZONAR. In soriein Dei vocatos oportet exempto
. \
lalcis esse vitaa veueranda?, et undequaque imulpa- ' \
y
6 1
Guill. Beveregn noiee.

(78) .
Hoc eihm
Julianns sacrificulis stiis in gettiilmm religfotie
prohibuit, in Epistola ad Arstcium pomiHrem Galalis scriDta, ubi iuier aiia ait,
, ^ . Julfan. apud Sorom. H i s l . Ecclet. I. v ,

c. 15.
143
I N C A N . t I APOST.
15>
tos: ne propter ipsos nomen Dei viiupereitir. ln
cauponam autem ihgredi, demonslrat lioc agenlcs
inhoncstam viiam ducerc : neqtie lantum circa
cibum, polumque corrupios ipsis mores esse, verum
etiam circa omnera aliam vivendi coftsuetndiiiciit.
Nam , cum promiscue confluant in cauponam vt
inhoncati viri e l inbonestx inulieres, qui cum lalibns conversalur eorum turpiiudinis cxpers non

.

eril : Unla ncmpe colloqnia corrumpunt bonoi mo*

ret
Ideo canon juhel istiusmodi clericos segrcgiri.
6 , \ Quod si clericus iler faciens, nce babens quo diver, \ - lal (hoc est, roansionem faciat, el qniescat), iit
. , cauponam lum per uecessitalem sii ingressus, culpa
. \ - vacat, nec obnoxius esi ullt poenac. Dicit hoc eiiam
,
vic^simus quarlus canon synodi Laodicxa, el qua ; .
dragesimus syuodj Garlbaginensis
.

ABIST. Clericm qui absque Uinerit necetsilale in

*\

.
caupona comedil, excommumcandus est.
, '
Clerico iter faoienli, si in divcrsoriiun propior
: , ; \ - necessitatem divcrtit, tgnoscendiim esl : qui sine
.
illa auiem circumstantia in caupona manducal, cxconiiBunicaiidus.
, *
* )
,
\
, \ \ .
\ , ,
.
'.

.
"
3 7 CANON L Y .
Si qui$ clericui epitcopum contumelia affecerilt, <b-
Qoualxr : irincipi enim popuii lui nox maledicet^
CANON L Y I .
N q \

affecerit, iegregetur.
. ' \ -'
* '
'
,
. 01

. ) , .
\ .
.
, \
, \
. \
. 01 \
, *
,
,
\
, .
'.
.
N q " .
Si quis clericus prenbyterum vel diaconum tnjuria
B A L S . Ili duo canones ^ 5 el 5 6 puniunl injuriosos clcricoe : scd 5 5 dicit deponftndum clericiim,
qui episcopum iujnria affccil 5 6 autetn decernit
aegregandum clericnm, qtti presbytcrum, vcl ilia^
conum injuria affecil : idque quia cpiscopo major
honor debelur. Canones quidem eicdtvidiint swppliciiim insolenlium clericorum. Jus autem civile deflnil, Iqoemvis iiijuriam facicntem nolari infaraia
praeter pcenam pecuniariam. Exisiimo aulem quod
iufamiam sequilnr eliam doposiiio.
ZONAR. Ponlifices in lypum Domini noslri Jesu
Cbristi exsisieutes, el capui Ecclesia3 corporis exislimali, majore etiam sunl bonore digni. Quapropler, qui aliquid i bos agit coniumeliose, deponitur. Presbyteri vero, et diaconi manuum lypum
gerentes (per quos, ut per manua, episcopus adminlstrationes exercel ecilesiaslicas ) el bi quideiu
digni sunt bonorari : non tamen u l episcopus:
nec enim capilis, et manuum cura simHUer habenda est. Quapropier qui conlnmelioeus bUfuerii,
iuiuus punilur, ab aliorum conveotu solum separatus*
CANON L V .
ARIST. Clericu$ epiwopum conlumelia afficiens depo*
nilur.
CANON L V I .
Presbgierum vtl diaconum conlumdia afliciens cx*
communicatur.
l C o r . xv, 55.
TIIEOD. BALSAMON
CANON L V l l .
153
^ NZ'
Si qni$ itericut chudum , tel turdum , vei ccecunx,

tel eum cui vitiottu ett incessu, irrherit, segrege*
,
.
fur. Similiier et laicu.
.
B A L S . Ciericos et laicos segregat canon, qut
. \ \
eorum qui quomodocnnque sunt corporo mutilati,

noti iniserentur, sed eos iirident. Plerique aulem
, .
ex ejusmodi rebus accipiunl ridendi occasionem
,
Dei judiciis resislentes.
.
.
ZONAR. Membris ariiquibus mutilatos misereri
, \ ,
convenit, itlosque, quanturo fieri potest, infirmos
stiscipere, manuque regere, non autem iltudere. , * \ .
IIoc enim signiflcat verbmn , . Quod si .
laicos islud facienies canon excommunicaiioni sub- , \ , , ,
]icii quid existimet quispiam de clericie , quos (ut
ga?pe diccum) populo propositos oportet esse virtu- \
;
tis omnis exemplo, siimuloqae probiiatis.
.

ARIST. Sie vero et cacum, et turdurn et claudum
.
irridetii.
Irridens csecum, snrdum, YCI chudum, vel aliier
' \
corporemuiilatum, excomiuunicaiirr, ut formatorem eorum vituperans.
.
9
3 8 CANON LYIIL
t
Epitcopui vel pre$byter qui cleri vel poputi cufam
(79)
non gcrit, et eot pietalem non docei, tegregetur :
$
ti ti in negligentiu el $ocordia perseveret, <fc- ,
(80) ,
/.
ponatur*
.
B A L S . Episcopalis dignilas in docendo consistil:
\
ei omnis episcopus debet docere populum pia do
gmata ,. et slatum ortbodoxorum. Spcculator enim ^ \ .
ideo consliluiiur, ul q u sui sunt populi aliendat:
ei ideo episcopus est appellatus. Porro auiem etiara
presbyteri tales esse debeut, quia eliam prope epi- . \ ot
copos sedeni in superioribus catbcdris. Episcopus , \
scgo el sacerdos, qui non sic facit, sed negtigenter .
est affccius, segregaiur : sin aulem in socordia \ ,
perseverat, etiam deponiiur. Presbyleri enim ee- , \
iunduiD episcopalem admoniiionem,ei non soo ar- ot (81) \ , .
bitrio docent.
. \ \
ZONAR. Inexcusabile esl boc omnis epistopi
*
debitum, docere sibi subdilum populuni pia] do, \ (, \
gmala, dirigereque reclas in opinionee, ef. honesiam
vilam. Dicil eniin Dens per propbeiam populorum
. \
praclalis: Si non denumiaveris, neqtie loculus fueris, ^ ,
morielur injustus in injustilia sna : ejusautemsan, 9
Guiil. Beveregii notflB.

(79) "
Gum
ordinalur
me-
tropolitanus, vel arcbiepiscopus, ul bujus perpeluo canonis ofliciique sui in eo consliiuti, mcnsor
sit, bacc inier alia in mandaiis ei, apud Grsrcos
praeserlim, dari sotetit,
,
, \ *
\ *
, *
, \, , e i c , usque ad
llnein lnijns canonis nibU iin.inilalo : nisi quod
ro subtliluilur . Quoinoda
gil ei Joan. Anliochenus in collecl. ean. l i i . 10,
et quod vcrba \ omJUuiUur. Exsiat
boc mandaiuro in Juris Grseco-Romani I. v i , p.

4i7.
(80) xal. Ha?c verba in ms. Bodleiano
desideraiilur, uec exsiani in mandaio, quod nietropolilano elarcbiepiscopo, cutn ordiiialur,dari solel,
ui anie noialum e s i : uec lcgil Geniianus Herrelue,
noc Josppbus iEpyptitis, qui in parapbrasi Arabica
verlii, ille persevereverit tn tfa
ignaria gradu
r
tuo dejicialur. Quoniam vcro exslanl, lam iti Gr*?cis

impressis, qiiam in Joan. Anliocbem colleciione,
tit. 10, noseiiam ea reiinere salius duximus.
(81) 01
. Ilaec usque ad bujus
inleipfeUlionis exilum in impresois ouiissaêx .
Bodleiano nunc prinmm edimus.
15.1
JN GAN. LIX APOST.
154
|
, ; - guis de manu lua requ!relor . Episcopus igilur.

.
qui doceudi curam negligit, excommunicatur. Et, si
* &1 , ne sic qtiidem desistat a negligenlia , deponilur. S i \ . .
iniliter etiam presbyieri. Exigit enim canon et hoe
\ .
tales esse, qui docere quoque possint. E i ille ma ; \
guus eiiain Paulus episcopuin jubel aplum esse ad
( *
docendum, sobrium viddicet ac vigilanlem, sed
), \ * \ non pigrum vel negligenlem *. Nonien etlani epi .
scopi ad sobrietalem ipsum excilat. Nam
* (id osl, cusios) nominalue est. Custodem vero v i , * ^.
gilare oporlet, non autem olio indulgere. Caihedra
* ; (82), proplerea conslituiiur episcopis in ediio et sublitui
lempli loco; qu.T quidem res denotat quaJem oum
; , ,
* * , \ esse, et quod ab illa sublimilale subdiium popiilum
.
respicere, valdeque diligenter observare debel. Ibi
,. \
vero presbyteri simul cum episcopo assisterc una, ( \ ; *
que sedere j u s s i : ut per.eam sic in alto sitam ca , \ ibedram ipsi pariler inducantur populum ciim pro , *
videnlia inspicere , ejusqua mores componere, tan ' , ,
quam dali laboris eocii episcopo. Trullo quoque
*, ,
synodi canon decimus nonus a i t , Praesules oportet
, \
omni die, maxime Dominicis, oimieiu clerum et po.
piilum docere.
.

AIUST. Pietatetn non doceto epiuoput excommuni,

catur : deponilur aufem peruveraui non doc$r$.
.
\
* ^
* \
, \ - C
.
Episcopom oportei docere elerum e l populum

pietatem ; qui aulem socordia instruotionem ieiam
prselermitiil excommunicatur. S i autem el post
excommuoicalionem ad eara non excitatur, eliani
deponilur
' .
Et
(85)
" Eiecb. , 18.
CANON L I X .
Si ephcopui, vel preibyter , cum tU aliquii *

cUHclz eg$nu* qucs sunt neceuaria, ei
9
Tit. i , 8*
Guill. Beveregii notfe.

\ ,
> , \
Latinomm el recenuoribus eliam Graecoruro Eccle '
eiis, juxta aliareeedes *acerdolibti$, episcopo assi ;, Euseb. Hitt. Kcclei. I. , c. 4,
ateniibus, iimulqiie celebranlibus, exsUui sotiue
. 581 C , edit. Vales. Dq hiece ihronis iia pr;efiierani, in quarum roedio tbronus eminenlior ipsi
lerea Snneon Thessalonicensis,
episcopo sive pairiarcha?, si a lesset, ereclus est,
qui in Chrysoslomi lilurgia nuncu- _
pator, ubi viz. dicilur a diaconn, , - *
, , . 69. lom. II, Palr. D \ , \
Gnec. Sublimioris bujusce ibroui, quo episcopus,
, .
Sym. Tbessal. Ue tacram. Hujdsmodi quoquc ibroul e l alterius, qno saccrdotes consedebanl, G r e num Jacobum aposlolum Hierosolymie babtiisse,
gorius Naztantenus memiuil in insomnio de Anaeiasiae leinplo oper. ioni. II, p. 78, bisce cartnini- eumdeinqiie usque ad Gailieni tempora conservatuin, et siimmo honore babilum fuisse, tesinlur
boa :
Eusebius Hist. Eccle$. l.vit, cap. 19. In hwjiismoili
, *.
Ibrono epiacopus quivis posl coiisecraiionein collo
calur, u l ex Eucbologio palet p. 504. Ilinc
, , ,
, ; .
, e(c. Hinc eiiaiu euinuia
01 ^ '
Ecdesia dignius thronui appellalur : ut ibrouug
.
Hierosolyinilamis, ibronus Alexandrinus, e i c . ; voUbi videre licet, u l ipse sedebal ;
calur auiem et a sacerdouim consessis,
tnrono tublimii, presbyteri veroei $ub- qui et ipsi uoiiiiunquam audiunt.
tideboni,d\2com auleiu,bk ; vocali sla(85) .^.
Aiuiochenua
bani. Hujusinodiquoque throni in panegyrica oratiolegii. ,
nc, de ecclesiarum aediiicaiione, Paulino Tyriorum
;, , 4uao. A u l *
episcopo, d i c u , bitce verbis commemorautur ,
leel. cau. t i u .
(8$)
'
anliquis
155
156
THEOD. BALSAMON
ivppeditat, tegregefiir : tin antem perteverel.deponutur, ut qui [ralrem tuum inlerfcceril.
*\
, ,
. ;
B A L S . Didicimus quod episcopus dcbef, post necessariam sunm impcnsam, ccclesiapquc et clerico- '. \
rum consuciam dispensationem , quae supersunt ex ; \
; ecclesiac rediiihus, dare pauperibus: appellanlur
euiir bona pauperum. Nunc autem derernit canon, * * ut episcopi ei prcsbylcri cnrani geranl ut suppodi- ;
teni panperibus clericis ea quae stirit necessaria, ct \ ;
eos quidcm qni non ita faciunl, scgregal : qui vcro ,
perseveranl, dcponif, nl qni causnc sunt niortis fra- ; ; ; ,
trum. Ne dicasaulem, Quare punil canon prcsl>yt<v
ros, qui res suas patiperibus clcricis non disiri-
hiiiml ? Fiuge enim presbyierum possidtire 3 9 g ,
bona
ecclesiastica, til
qni ~sil fone
promottis
~ . . . . ~ -chor
;
,
episcopws, vcl proiopapa, et qui ex ep dives evascril,
ei necesse habel panperes susienlare, multo aulem , (84), , \
magis pauperes cleridos. Nisi enim boc dixeris, non
video quomodo s^gregabiiur, vel deponetur presby- ,
ter, qui de eno non dai panperi suo conclerico qnae ; . ; ,
simt necessajta. Fralrem aulem inlerfecisse, ne di-
xeris ad faclum iieque processisse. Eisi cnim non
esl morluus, quod ad episcopi lamen vel prebyl$ri .
; .
proposiium attinet, id faclum et.
, , \ %
.
ZONAR. Scriptura nominat ccclesianim bona
ZQNAP.
. Et ba?c , id est, inopibus distri- \
bui oportel. Quod si praesides ecclesiarnm debent Q . ;
( licel per facultaiesi) baec aliis indigeniibus ero , ,
gare, quanto magis pauperibus clericis, sibi sub * j^clis? Quod qui non facit, iHiorum communione
; \
privauir; iocorrigibttii autem p^rniaaen*, o r d w
, \ * *
euo moveiur: quia, QuajuufB ig s e ^ fraAri^cci- ^ sor fuii. Nam qui facnltatem non habel earum
, '
reruin, quibus vila consistit, is morietur; qui vero
, \ ,
dives esl et ei non administrat prorsus esl bomi. ,
cida. Quid aulem si non fueril ille mortuus, aliunde
;
ipsi divina providentia suppeditanie res ad viiam
sustentandaro sufficieules ?
ARIST. Clerico indigenti non benefaciens saeerdot,
.

excommunkatur : deppnitur aulem ti immhe-

(85).
ricort permaneat. Perspicuue.
^.
2'.
CANON L X .
1
Et
,
Si qttii faito intcrrptos impiorum iibros tanqHQtfl

:
sanctot, in eccletia puplicQt, a4 popiili et clerl
perniciem, dcponalvr.
B A L S . Praaenti apoetolko canoiri consequenter

alii quoque defimunl cûopes, oqn eê legendoe
.
\ -
Guill. Beyeregii not.

n
(84) H .
idem esi ac
qui vocalur , e i subinde : b)c priiiiiis esl iribunalis, el ubi pltires
sacerdoies concelebrant, ipse primas lenet, ei a
pnnlifire eecondas; ut ait Codinus
, ,
Codin. De offic. Contlantin. c. 1, n . 50. fn Eucbologio olHcium ejue sic describilur,

, ,

,
, Euchol. in official. Eccles. C P . . 27f, edii.
Jac. Goar. Paris. 1047. De cborepiscopis quoniin
hic quoqiie i i l mentio atibi agcmus.
(8^) . Taro in Arisleni, quam tôgoihete
srnopsi, Just^llo edita, perperam scribitur AvV
.
15
'. L X APOST.
158
, * - Impiorom llbros, ged Igni tradtndog. Quare efmni

. '
42 l i i . prsctenlis operis, cap. 3.etquaeiuipoiint.
, . \
Quia amem nonnulli pia scripU adHltcravenutt,
, \
vel eiiam ortbodoxorum nouiina eurtim qui iua'e
, sentitinl scripiis apposuenint, ui luereiicus illo
6 ; , fecil PiMuphilits, qui aurea ibcologica dieta iiwgaa
, ; brereiicag Gbrysomalli appcllavit, el ita siatpliiio (8C) ,
rcs decepil, dwernil camut savcrdotetn csse depo *
netidtiiii,*qui hocamkl in populi pernicicm. Quar*>
\ eiiam iiltiiiium canoiiftn aposUdicuni, ei beroicos
vergug sancii Gn*grit Theoiogi, oi syn. in Trullo
; canonem 63, ei scies qninam Hbri legi debenl ab
\ * orlbodoxis. Saiicius Ainpliilocbius, sanctug Albaasitia et Carlbaginensi^ synodits
\
* 6 '; (87),
;, .
ZONAR. Ab impiis homtuibus supposilt Itori
. inuili fiienmt fn pcrniciem simpliciorn:n. Vehiti
.*
siml cpiscopis pcr sancluni Glememem gcripttf

aposudica constiiuliotice, qua proplerea lyirodic*
; \ , \ rejecUe simt. Ab Hlis quoquc gum omnino qmedattt
. \ * composita, fateas iirsrrtptioneg babeniia, perindc ac
, si forcnl a sanctls P.itribiis co iscripia, gtint e l qua~
dam nuncupata apocrypha. Canoti censet igttar
. hxc esae rejirieuda, nec ad leciionem propoaenda.
, \ . Quod si qtris haec pnbtfce profert, in eecteaiaqv*
, \ ' legere conaiur, bonc etiam eonsecratum miutttruin,
, , , dignum depoeilione censet. Libri vere tmn veicrig,
* 3 qoam nov Scriptur, qoi legl deteant, exacie
\ - iont enumeraii. Priinmn qtitdem, ki lihinio canone
* islarum aposlolicarum consiiiuiionum.
Qciode
7
, C
Artrtmaaio, e i a roagiio gaptonlisgi
*, \ moqoe palre Gregorfo Theolooo, a aancie Am , philochio, ei ab b' quidem duobug melrice. E l in
, * aynodo Carthaginensf. Nomtnau vcro sexta eyno *, . diis in Trullo, in sexagesimo teriio canonc ipsiua
* el hoe d i c i l : Qnae eunt ab inluiicis veriuiis fai*o
* conflcla Marlyrologia, i i l Chrisli martyree ignomi , nia lurpilerafficereii!, e4 iHiifienles inducercnt ad lo \ - creduiitaiem, epublce<rtur,40 ^ ^ - tradaoiur,
-. , , Sasciplentes aulem, vel bis, tanquaui veria, men \ <. , lem adhibentes, anaibematiiaraue
, .
e l i a m
iPIIT.
e^txJhptdiur
ARIST.
Qttt impii librum in
ecclesia publicnt
deponUur.
peTtat.
'
.
Qui io ecdesta legil impiorum libros u i sauctoa

deponator.
Guill. Beveregii note.

(86) .
Joanne Gomneno Alexii D
gutcesaore iinperante, Gansuiiinius Chryaonallua
fcripu quaedam bar^Hbus seateiula edabaU ^ o rum u i a exemplaria a SJFAO4O stib Leoue GonsuoIbiopoliiano U B C iempons coaeia, cotnperla auiH,
oDum apud Peirum monaeliHin S. Aibeaogenie
monaaierii preaaidem, ahenim apud Georgtum
PawfJhiluan, ei teriiom apud qoosdaqi tnonacbog
ID Nicolai memisterio, qui de eo eliam synoduoi
ceniorem feceranu Georgiiw isie Pampbilue, apud
qoem uuum ex^roplar ioventum esi, non Unlum
ba-reeibus \n eo tradilis ipee sediujebolur, Verum ei,
ui aiios qiioqoe seducereC, baereiicas isiiue Aoeat,
| appellabat, u l ex boc BaTsaDKMiis loco couaui. Syitodas euiein prxdicia Gou-
aunlinopoli celebrala, cum scripta haec 1nter se

eonluliseet, non inepliarum inodo, sed et haere&eoii
pleoa esae, ac ipeis Eoibusiaslaruin et Bogomiloram diclie absurdiora cominere, pro coiuperto
babebai, ac proinde adversus eadem scripia eorumque asseriores, decreium synodale edebai, quod
exaut apud Lco. AUat. de Occident ot Orienl.
Kccleg. perpet. consens. u , c. i U , in inilio.
(87) '.
U*c usqne ad bujns
inteipretalionia flnetu ki iiupressis desideraniur
exslant aulem in tns. Bodleiano, elquidem in ipso.
lextu, io quem tamen e margiue iraducta videnlur. Gaelerum S. Ampbilocbius in iambis ad Seleuoum, S. Albanasius in sacra; Scrjplurx syuopsi, e|
synodus Garibagiuensis can. 27 ducueruut, quiuaui
TflEOD. BALSAMON
150
CANON L X I .
Si advertut fideiem aliqaa accxtatio
tel fomicathnit,
prohibitic uahnis,
KANQN HA\
intcndjtur,
vei adulterii, vel alicujut alixt
el cvmicius (uerii, ad elerwn
ne provehatur.
(88).
. \ ) \
B A I . S . Qtii fomicationi*, vel adulterii, TCI ali \ \,
cujus alitis proliibilje aciionis acctisalus et convi ;, . \
Ctus eeti condemiiatus est, non efllcitur tlericus

E l noia hoc propier eos qut diciint, ex eo solo
)
quod quis accusatus fucrit, impediri ordinaiionem
. , ,
accusaiorum. Ecce cnim dicil cannn, qitod qui
*
convicii sunt non ordinabuntur, non eiiain qui
.
oluin accusali fuerint.
ZONAR. adulierio, vcl ecorlaiione, vel aUa
. \ )
quapiain abstirdilaie deprebensu*, non solum a
tiv\ , *
encerdulio probibeltir, scd omnino nec i n ulltim .
\
quidem cleri gradum promovelur. Ad episcoporum
?ero clcricoruiitqtre accusationein neque haerelici \ , ,
qualescutique babilcs erunt, neque scbisnialici qui
, ,
eeoreum ab Ecclesia celebranl conteiiiicula : neque
,
qui propter crimina rejecli sunl ab Ecclesia, t e l
, . ,
comnmiii societate privaii, nisi prius objctas sibi
\ ,
cvlpas purgatione deleverinl, sive sinl clerici, sive

laici. Sed oec l l l i , qui de crimine aliquo sunl ad
jndicem delali, priusquani crhuinis expertes ap- .
paraeriul secuiidmo scxtura cauonein secundas oecuincuicx eynodi, quac fuit in Cmisiaiilitiopidi.
1
ARIST.
Fidelit conviclui de aduiterio, (oruica-
liont, el atiii crimimbut, in cterum non admiililUTm
FioVlis accusains adulierii, vel fornicaiionis, vel

alicujus auua prohibits aciiouis e l convicuis, i n
clerum non recipilur. Si infldelie autem quis sit,
ei alicujiie prxdiclorum peccalorum reue fuerit, si
pnstea baplizelur, e i post bapiisma inculpabilem
aervel viiain suani, sine probibiiione in clerum
eliam promovelur.
CANON LXII.
S
quit eUricut propter metum humanum Judcri,

vei Grieci, vel kavctici, negaverit: ti quidem no*
*0 \ \
\ , \ ,
. , \
, ],
\
, .
"
&&.

men Chritti, ejieiatur; autem nomen cUrici,
deponalur. Pcemtentiam anlem agent, ul laicu$
recipiaiur.
B A L S . Etsi jus civile ei dal veniam, qui t i vel
. \
*
*
(89).

libri pro^ vere ranonicis in Ecclesja legendi sont. D nec EceUtice Chritii jwne prwette, nee Deo $acri(88)
Hauc
ab
Ri-t-lesia priniittva siricie observalain foisse disciplinam, u i , qui graviori aliquo crimine conviclus
e*i. in clerum non admiiutur, ex Origenedfscimus,
diceiiie, quod prxposili Ecclesiae eos, qui libidine
aliove simili malo vicli stiiit, si sinceram egerint
poeniteniiam, tanqiiam redivivos recipiunt, verum
\
*
, Orig.
, Celt., I. Ui, . 147, edit. Hoeschel. 1605.
Iiem ex Cyuriano, cujus verba observaiu sunl d i -
ficia offerre debere. Maxime cum jam pridem nobiscum et cum omnibut omnlno epucopit in toio mundo
eonslUniit, etiam Cornelim coltega noiter, $acerdo$
pacificus et juslut, marlgrio quoqne diqnation*
Domini honoralut, dtcreverU, ejutmodi hominet ad
pamitentiam quidem agendam poste admiui, ab
ordinatione autem cleri alqxe tocerdotali konote
Cyprian. Eptil. ad clerutn et plebes in

'.
lispana l i b . I , episi. p. 16, I. 9, edit. Manut.
quibus cerle verbis apparet, vel hunc ipsum

canonem, vel ei simillimum IR synodo sub Goruelio
episcopo.Romano celebrala ronslilutum esse, s a l guissima. Lumque alia mulla tunt, inqiiil, et gravia
tein confirmatum : quod inibi propterea inagis
tleliaa, quibui Uanlides el Mariialii implicali tearridei, ouod anlea observalum fuisse ex amea
uenlnr, frustra talet episcopaium tibi usurpare
laudalis Origcnis verbls abunde ronstai.
tonantur, cum muHifettum ejutmodi Homine*>
(89) * h\ Joannia Antiocber*i
ini
IN CAN. LXII APOST
1C2
6- , roeiu aliqutd facere adacfus e s l : Jtia Camen ecriesiasiicum vuli omne orlbodoxos esse flilei confes*
. sorvs. Ergoclerirus qui propter nielum poeuae negaverii nomen Gbristi, non solum deponetur, sed

, , \ eiiam lanquam membrom piilritlmii, ex pulrbro
Eocle.si;e corporc abscindclur ; sin auiem se essc

clericum negaverit, deponettir: sed et qui in uiris . ,
' - que ogil pure poeuileitiiam, laims admiUeltir.
Nola ex hoc, quod qtii lonsura cliaracteren acce .
, perunt, oi deinde in lectorum ordine coiistiiitii suni,
- si sacras vesles projecerint, ei insiar iaicorum conversaii fuerini, non. possunl quidqiiatn lanquam
, , \
, Jectores agerc ; si rursus ad clerici babilum redi * erint, vel etiam mouachi facti fucrint: sed u l
laici viiam ageirl. Si eniui qitt propler meiuin
, ,
. - & clericalum siium negavil, deponilur, ei taoquam
, \
laicua solum posi poenilenliam adiniiihiir: nnilto
,
magis qui lalem sua sponle abnegaiionem adinisil,
el sanctum atiiicluiu illusii, dignus priuri clericaiu
\
non censcbilur.

.
4 1 ZONAK.Qii mriu supplicii negaveruul Chrisli
ZQNAP. ;
nomeii, ab Ecclcsia canon praesens omiiiiio rejicii.

A l eos, qui tlerici nouien abnegaverunt, deponi

praccipil; iacii vero posiiileules, ui laicos n c i p i . Iu

Ancyra vero syuodus, eos, qui vere timiierunt (non
, , .
aulem qui consuho rogiiaioque se n.eiuisse tor
(^
meiita simularuni) eacriiicauies eliatn presbyicros,

atque diacouos, honoris quidetu el caibedrae parli ) \ ,
\ Q cipes esse definil: sed agere quidquam sacri non
, , permiUiL
.
.
ajrrtctxptcroQ
r c V
vdr
ARIST. Qui negnt Christum, el excommvnicatut et:
'
qni autem cferum contempscrit, rediexi pro laico
ucipiendut est.
:, . ,
, ,
" , .
Qui proplcr bumauum liinorem Cbrislnm negivcrii, excommunicatiis el. Qui nuiem non Gliristuin sed nomen clerici ncgavcrit, si sit clericus
deponKur, resipisceus auteui ul laicus recipilar.
Guill Beveiegii notffi.

folleclione legitnr, , l l l . 39.
P(B ta autem bac phrasi clericis delinqtieittibiis
iiitcntala, uibil mimis esl, nec aliud quaiu dcpoailio,
gite a fungendie clencoruin niiiiieribus probibilio,
ei in pristinuui laicoroni ordinein reduclio. Iloc ex
canone aposl. 15, paiel, quo clericus in alia parocbia praeler sui episcopi eenienliam maneirs, sacra
iu pOiieruni celebrare prohibeiur: boc tamcn
adjccio, ,
boc
csi non amplius imer clericos rccensiius, sed inier

laieos, cuiu iis cominuiiicet. Sic Josepbus iEgyptius dicia praeernlis cauonis verba explical, una
care, et sacerdotis locum usnrpare, sibi invicern

opponi videmus. 8ic el conciliuiu Toleiauiini prinmm, de subdiacono loqitens, ait, Abstenlu*, iuqnii,
6I>MMIO, poslea inter laico$, reconciliaius per jutni*
tenliam, communicet, concil. Tolei. ! , cau. 4. E l
Aimoiiius refer^Carlomaniium Garoli Glvi frliun,
Senonensisqiie Ecclesiai diaconum, perdiicllionia iu
patrem convicium, tecundum sacrat regulat ab omni
gradu eccle$iasiico, laica tibi commuuione servala,
depoiitum e*u. Aimon. De gett. Franc. I. v, cap.
td. quibus omnibns veierum lesiimoniie luce

ineridiana clarius est, hanc pbrasim.
, sive ut laicum communicare, deposiliocum fidelibu* recipiatur, vix, ad comuiuiiioiienu
Eodein sensu Gypnanus dixit, ut eommunieent laici, neui perpeluo indigilare, eine excoitnniiiiiiaiioiie
infliclam : ac proinde qui buic pcenae subjicilur,
et atU habeatti, quod admiuanlur ad pacem, qui
hottes pacii exttilerint, Mtc debere eo$ revertenlet
ea apnd not ordiuationis et homtrit arma retinere,
quibm conlra not rebeUaverint. Gyprian. episl. 1,
ui tanquam laicut recipiatur, deponiiur quidem,
sed counminioiiis nibilo secius parliceps eril,

seque ac fidclis laicus. V . S. Batil. episl. ad A m plnlocli. can. 5. E l binc esl, qnod banc poenaiii
lib. it, ad Siepli. ei alibi, Sic lamen admismt e$t
clericis suiis infliciam legimus, non iiem laicie;
Trophimut, ui laicut communicel, non $ecundum
tiec ob alia uiiquam crimiua, quam quibus deposiquod ad le malignorum luierx pertulerutit, quasi
lio aliis canonibus inuriuir, ei ulis qiiidem depoiocum saceritoiis usuipei. Id. tqiisi. 2, ad Auionian.
lib. iv, pi$t, p. 80, I. 44. Ubi ut laicnm communi* shio quain cx* ouiuiUiiicaiio noo coiicomitamr.
THEOD. BALSAMON
163
CANON L X I l l .
81 qnix tpiuopns, vel presbyter. vel diaconus, vei

omnino ex lacerdotali ctlalogo, comederit curnes
imangmM
El
anima* s<r, vcl quid ferit capium,
rtl morticinum, dtpoualur:
164
KAWKVSr.
hoe enim Ux prohi-
(90)
buii: si autem $it laicu$, ugregetur.
B A L S . Illnd, Ne comedaiU earne* in sanguiue ani-
. ,
<
mat $#m * , in libro Geiiesis lOiieiiluluut est. Ilaec

,
.
aulLMii euiil suflo ata. Scd nec a frra cnpium, vel
. ** .
moriicinum liccl coiucdere. Qui auieiti praeier baec
.
facil, si esl quidem clericns, depotiatur: si vero eil
, ,
laicu, segregeiur. Quaj autfin a vciialoriig avibiis
, .
\ e l ranibns vel paullieris fapiuuiitr, et atiffocatiUir,
\
quotuodo ab aliquibus eHH*luiitur, uercio. Noia
, .
ergo eauouero, propiei Laiinos, qui sufibcaia iadi ;
crtniitiaiiin comeduiil.
.
ZONAU. lioc etiain probibiium fuil in libro
. \
Gcnobcos. Naiii cum Dcus liotiiinibtis oimiia, veltit . ,
olera, comedere posl diluvium permisissel, addidil,
;,
Veruin rarncs iu sanguine aniinae iion coiuedile:

qtialia snni, quasa uonmtllis comedtiniur, suffocala. .
Nain sanguis est amnialibus ammse vice. Sed neque
. ''
fas est; a fera captnui, vel morlicinuni comedere.
' .
ABIST. Sacerdot qui
tu/focalum, aut fera ca>
ytum, aut morliciiium guUaverii,deponitur.
Lai-
cus antem.excommuHicatur.
&,
~
'.
aut laicus in Synagogam Judirerum
tel hmretkomm introieril ad orandum, n depo
wa/tir, $t segrcgetur.
M
CANON L X I V .
Si quirdtrkui
(91)
Geu. ix, 4.
Guill. Bereregii not

(90)
**
U l veicri lege Ju-
; Eneeb
Hi$t. Ercles. I. , c. i, . 459. . edil. V.des. U i
alia vero laceam vetcritni lestimonia , E clesia
Orienialis (non ipsie eiceplis ifitliiopibus, ui lesiaiur ioe. 8caliger. Deemend lemp. vn), ui est
boruiti caiiomim lenacissiiua, quod bic constiiuitur
pcrpciuo observavil, et eiianmuin observal: usque
adeo ul in publico eoruin Eucbologio p. 670, oralio
exMei, , ab iis vix. repeleuda qui veiilos cibos coiuederuiil. Hinc Baisanion in sua bujus cauoiiis inierprelalione, viiio
, EruSetcat, iiiquil, error ttiter UirUtianis, qui
Lalini$ verlil , quod suffo ala HidUcriminaiini
ne animalium quidem languhtem in epulis e*CHlentit edanl. Et quideui IIOII adeo diu esl, quod Eccleia
habeiuus, qui propterea quuque hit/fvculii et moriici- Occidfiuaiis < ibis Uic probibiiis vesci ubique peruit ab*ii*emu,nequo
uiodo saHguine coulamiiutmitr, miiUl. Nam Gngorius lcrlius, quisedem Rotnauam
vel iuira thcera sepullo. Terltil. Apol. c. 9. Origeanno circiier 751 occupabal, inter canones pceuines, ,
lenliales consliluil, ul qui morticina comederii
(
imciut 10 du$ pmnxieai, *cien% 40. Greg. 5, can.
' ), , ,
p n i i . c. 50. Quiiitfiiaia Beda pre^byier, c i Uab.<
,
iius iu P<idieiniartO( ei quqiquol de eodein argu ,
inealo plusquam 400a|diinc aiinia scripserunl, ^ e i , lura pceuiieniiae . teinpue bujua eanouiK irauagres\
soribus decernuiil.D. Augusiiiuim.aliosqueejusdtm
. Ong. Conl. Cel$. i. ,
ailaiis Cbrislianos, in cuaiiaria iuis*e upimone, cx
circa inediuui* Hiiiuiius Felix, flvbis liomicidium
bi* ipsius verbis; paUim esl, ubi Eccletia gen9
daMS, sic vti abip.is aposiolis, Judaeoruin infinniiaii

ttioc leinpoiia consulcnlibu)*, Act. xv, genlilibns
cotiveri8 praecipilur, ui ab iiiiinolaiis, snffocaiis,
el aauguine absiiucreut : quod aposioloruiu decretimi hoc canone renovaiuui videiur, adjecia
insuper ceria iransgressoribus paûa, clericis qiiidcm dcpoaUioiie; cxcoinmunicaiioiM; laicis. Ecclesiam quidem primilivam, lam Occidenialeui,
qiiam Orienlalein, boc iitviolalum diu observasse,
e veieruui leslimoniis luculenler paiel. Teriullia-
nec vittere fa$ e$l, nec audire, lauiumque ab kumano tium lalit e/fecla e$t, ui iu ea nulltu hraeiila tanguine cuvemus, ul nec edulium puorum in cibit
nalii appQrenl, quis jam hoc Chrhliunu* obutvui,
saugmnem noverimus. Miuui. Kei. Ociav. p. 55 eluiu. ul turaos vei mmutwrt* amculas non atnug d niti
111 Biblioib. Patr. L a u Ciciucus Alexaiidniius
quarum ttmguis effuiui est 1 Aui Upvrem non edat,
,
*i wanu cervict percustus, nxllo cruenlq vutnerg
' .
occitus e$i ? El qui {*rie pauci adhue langere. tf
Giem. Alex. pedag. . , c. 5, prope liuem. bic
tmidaul, cceieris irriiUninr, Aug. Cuntra fnust.
4
Bibkias Mariyr, vero iuqmrauie, inier i u ciatus dtcebai, - .,
aiiich. 1. x x u i , c. 15.
(91) ,
xal
Prius
IN
165
CAN.LXLV
. ' -
'
* 1~\
,
, , , *
, \ ;
, . \
* ,
^ * , \ , \

, '., .
APOST.
B A L S . 45 canone aposiolico a nobis interprelalum est, quomodo imelligilur i l l u d : Una cum

baireiicis orare. Hic auieui canon consliluit, ut qui
hi Jadxorum \ e l liserciicorum synagoga oraverft,
si sit quidem clericns, depoiiaiur: ei vero laicns,
segregelur. Iia enim poeuam dividit, quod nec possii deponi laicus. Si sutem dcponi ei segregari
dixeris clcricum qui bxc f.icii, ininiiiie aberraveris. L e g e e t l i can. syn. in Trullo, qui dec<>rnil
ut omnes Clirisiiani nomen soriili, ei aacraii et
laici, a Juduris longe sinl rcmoli: ei nec usqtie ad
nedicinam, vel ullam aliain catisam, cum eis cointnunicciil: vel bi qnideiu deponantur, illi vero
segregentur.
ZQNAP. , ZONAR. Magnum pccoaium rfanon cxistimat,

-. Chrisliajium in Judaeorum pynagogain vel baere, .
licorum,oralionis gralia, ingredi. Nain, qucc conto
*, / )
nantia 4 2 Chriito ettm Belial ?ant, quce par$ fidtU cum
;
* .
(2)
. *
,
,
. ,
,
, \ .

* ,
, () \
infideli**1 secundiltu niagnum illum apogioltttu, s i quidctn Jmlaeorum synagoga ne ipsis qiiiucin sufficii ad sacrificium. lllis etiim vetilmn esl extra
Jerusalem Imsliam oflerre. Quod si legem iransgre- .
diattlur illi, ctim suae inirani synagogas, quaeio
niagts Chtialiaitus ORHIS cuin Cbrisli intcrfecloribu, legis iransgressor esl judicandus f ilaerelicorum
vero coiiio, qui deprtedicanl oribodoxis conlraria,
non est ab ortbodoxis boiioranda, imo muilo magis
illa est abbotrtmla. Propierea, nonnulli dicenl
honc Canonem diipHci subjtcere poena?, tanquam
graviter pectamea, eo, qui tales inlrogrediuiuur
* G
* \
, . \

,
synagogas ad oralionem, depoailioni (vtdalicet) ct

excommonicaiioni. Sed alii canonetit dicunt partiri
poenas iu clericos e l fu lalcos, el deposilionem qoidcm contra sacratos decerni, contra laieoa exeommutiicationem. EiHe quidetn Jingua praBditus aurea Joannes in aermoiribua conlra Jud*co* Valdo
II C o r . t i , 15.

ac ai de clericii solis intelligendus essel, bis vcrbis
ciiai,
. Jlarmeiiop. epiat. can.
seci. 2, l i t . 3, ubi utramque popnam clericis, de
quibus solis bic loquUur, iiuenialam videmus.
(92) .
Juftinue Mariyr ad
ypbonem, , , , , Josiin. Oial. cum Trypk. . 3 0 , I.
, edil. Sylburg. el ipse Trypbo,
, , , ,
, ld. . 105, 1. xvu Hiuc
cum JuJianus Judueob cohortab.uur, ut Moseiu audireiil, c i prisiiniun Dei culeudi riiuin iis iu mee *acer<ioiibus aullaicit inyrediiur ecciesiam Judaio~iiioriam revucabal, ab ipsis responsuni csl, ^^ , ,
ruta, aui ecclenam litereiicorum, ad orandum i/ ea
9$t deprecandum, i tit tacerdoi, gradu $uo depo . Suzmu. ilisl. EccUs. 1. , c.
uatur, stn luicm, sancta Ecclesia expellatur. GaHe
21. . Gtirysosiotuu* eus respondissu referl:
ruin Balsaojon prailerea n o u i , quod qui clericiuu
" ,
ex caiiouis pn^bcripiu prius deponi dixerii, ei posiea scgregaii, IIUII aberrabil; e l sic quidem Ur- .
Uiry>o*l. . $ ..
. 551,
meiiopulus litulo, quo doccl, quaiiiaiu sacerdoli
I. , Ciit. ba.il.
lacUiuia siiul, et quaj iacicuda, liuuc canouem,
\ lam in impressie antehac Balsamonie codicibua,

quaiii hi Joati. Anliocbeni collectione canonum l i l .
57 desideralur; nec iimiieriio. Juxia banc eniui
leciioneui \ , \ , ulraque puena lam clerico quam laico intentaia ?idel u r ; ai laico deposilio infligi nequil, u l recle observal Batsamoi^; qui proinde poenam parliiur, - 0
ad clericos, ei ad laicos refeieii&. ionaras suain non proferl eenlentiani, sed
taiiiuiu aliorum, quoruui, u i aif, nouDulli canonie
Iraiisgressures duplici poenae subjiciuul, doposilioni
(cui lameii laici subeaae uequeuiil) ei excommuuicaiioui. Alii pcenas inter clericus el laicos pariiumur; el sic quidcm non BaUamon soius posriea,
sed c i isteuus ajiie Zonaram caiioncm bunc inlerpreiaiu esl : qtiibus astipulaiur ei Josepbui
Agypiius, canoueiii bunc bic eiphtans: Quicunque
1*7
T f l E O D . BALSAIIOJf
J68
iiicrcpai Auiiocbtnos, quod fesla celebrarent una ; :.

cuni Judxis. Undecimus aiileni in Trallo synodi
*
canon Telat omnibus, q u suul apud Jmteos, Jaiy- ,
mis vesci et cum ip&is cobabiure : vel tn morbis , *
ipsos aceerserc, ab eisdenique medelas rapcre : teI , \ ' , uua euui ipsis Uvarc. Canoncm vero non obscr- .
vauies, ron&ecralos qnidem minfciros a gradu de- ,
j i n l , laicos aulcin a communioiie rejicil.

7
AIUST. Qui cum Judirit
orat
eicommunicatmr.
,
Qui iugrediliir ynagogani Jttda?onini, aut bareli< oruin, el cuui iis orat, si ctericus quidem esi, \ * ,
dtpouitur, ui ea quae Judaorum snni sapiens, si , , *
laieus autem exconiiuunicalur. Epiecopus vero, aul , .
;
prcsbyier, aut diacoous qni in domo laoturo ctrni
luirclicia orat, excommanicalur, j o x U cano- ' .
ucm 45.
1
*.
CANON L X V .
Bi qui$ elericus in jurgio qxempiam puUaverit, el
uno ictu inUremerH, ob impeUniU animi luiejfrte-
nalionem, dtponaiur; laicut vero ti fuerii, ugre-

,
getur,
(93),
. ,
B A L S . Sacri mysterii niinistri jutsi sont iram
coinpriitiere, sicul ex 27 canone aposiolico decJara- , \
lur. Hic autein decernil canon, u l depoiialur cle- ' .
ricus qut ab ira ticius fnerii, ei teropore concerla- *
,
iiouis aliqtiein percwisum oecideril. Periode aoiem
;ic st dixisaet quispiam, non debere eam dcpoiii, si . "
ab iuta pulsatioue morluus sil qui vulnus acceperil, ,
quod forte non fueril caedes voluDlaria, uiferl ca- ,
ttwi euni etiam depoiii oporlero qui uuo iciu iuler C , 6
freeril. Uiveriavlein saticli Basilii eanones clerkuni, \ .
qi quoniodocunque inierfeceril, depouunt. Lege
eiiaiu lib. LX, l i L 39, cap. i , dccrelum 3 el cap. 5, .
iiecretum 2 , e l cap. 26, 9 l i t . pnrsenlis operis. , % . ', *,
Illic euint *tlae tuoi diclae leges. Similiier Lege e i \ . ', ', \ . ^, ',
aiMiai Baeilii can. 8, I I , 43, 54, 55, 56, 57, t i ra . inagia considera qux ad animam perlinenl. Auimae ^ . \
eiiim viilnera magis ecciesiaalica quam tivili cura- ', ', *, % ',
tioue iudigeul.
^ ' , ', \
.
.
.
CUIII Doiniuus omnibus
imporel,
ut
ciiam obverlant ftiniairam veibcraiui roaxillam dex\r*m , ei obsietaiit: clericus, qtii qiiempiam ^
percusueril
inlei icrit, etiamsi
- ^ . . . - - , in
; ptigna, si ^percussus
. ...
utio iclu, tanquam lemerariue, ordine moveiur.
Laicus auicm lioc faciene, excommutiicatiir. Pugnam rcro conleuiionein, sed nibil amplius poiea
oporiel.
i T
AHIST. ClericHf homieida depomlnr, laicut execm-
.
\ ,
\ , ,
. ,
. , * \
.
i d L y
municatur.
Luc. , 29.

(95) .
Joan. Anlioclieni Collectioue rauoiiiiui m . 40, hic ila legilur, , \
, , ulii, u l videiuus, ncc taici
boiufcida; cicoHiiuiihicaiitii uicntio occurril. A l
Balsainoncm el Zouaram ulrumque lcgisse ex 1psoniin s( holiis eliicescii, el lam llariuenopiili qtiaui
Aiisieui Epitome do laico, paraplirasis Arab.ca da
uiroquc uicmiuii.
163
IN CAN. LXVI
3 q \
(94)
(96),
170
APOST,
(95) (

4 3 CANON L X V I .
Si qui* clericus deprehendaltir die Dominico jejunam

aut Sabbalo, prceter umun tolum, deponalur. Si
vero laicus, scgregetur.
(97),
. , *
B A L S . Saimalo non jpjunamus, nc Jti taeos imilari viilemmir : dieni Domiufctitn celebratnus pro-
Guill. Beveregii noiap.

(94)
Joan. A n l i o -
rbenns legil . Coll. can. l i l .

32. Veteres auiein a jejtiuiis die Dominico peragendis religiose admodum abstiotiisse , Terlullianus
tcsialur, dicens : Die
Dominico jejunium nefas du-
lalem proximc antccedii; m observai, el rationem

ejus re-1*1 Joan. Buxiorfms Synag. Jud. c. 42. Et
n libro * ^VW inscriplo dicilur
Vn^n TOV
an^p
Sabbatum anie
Pascha vocam magnum Sabbalum. Hinc eidem
eimus. Tertull. De corona mi/i/., c. 4, K l Epiphanitts : Sabbalo Cbrisiiani quoque C.UIHI.MII appellatio
nem atlribuermiU ut lam i i , qui Pascba juxla
. \ '
Palrum Niccnonim decreium Doiuinico diescmpcr
, - agerenl, diem inimediaie praecedent^m Sabbatum
. Epiph. Expos. fidei. . el Hieron.
magnum nuncupaverunl; quam qui cum Jud&is
Adcer. Luci[er*.
Pascba celebrarenl, in quamcunque bebdotnadie
(95) H .
tlisce simtllima habes in
feriam iricideril, Sabbaium proxime prsecedens,
Epislola d Pbilippense$ B . Ignaiio ascripia, i etiamsi ilicbus aliquol noniiunquain inierjeclis,
( mttgni rittilo colioneslarinl. Sic in Smyrueiisis
), , Ignat.
Ecclesiae de Polycarpi mariyrio cpistola, ille comepisi. . 186, edil. Usser. E l haec imer Consliluprehensuscl in civiiatem ducius dicitur liones aposiolicas recenseter,,
. Euseb. Hisl. eccles. I. , c. 15,
. Conslit. nposl. I. vir,
p. 434, A . edit. Vales. Hic enim
c. 21. Tertullianus, Quanquam vot eliam Sabbalum,
rslnd fuisse Sabbalum, quod pascbalem isio anno
quando ccatiinuatis, nuuquam nisi in Pascha jefesuvilaiem proximc antecedebat, docussimus Jac.
junandum tecundum rationem alibi redditam, Ter- Usserius non sine summa ratione asseruii, deanno
luil. De jejun. adv. Piych. c. 44, el mox : Dua$ in
Maced. cap. 3. At Henricus VatesiiiS in annol. ad
anno hebdomadas Xerophagiarum, nec tolas, exce- praedreltim Eusebii locum, alium aliquem diem pef
pli$ scUicet Sabbalis el Dominicii, o/ferimut Deo,
magnum Sabbatum ibi indigitari conlendit; qnisabsiinentes ab iis quas non rejicimus, sed differimtu, nam autem isie esset dies ipse nondum determinaibid. c. 15, ubi Sabbata, ul vitkinus, non mimis
vit, sed polius obscurum sibi esse alque incomperquaiu Dominici, a jejuniis excipiuulur. Iloc propier
tum, qnodnam fueril magnum illud Sabbaium,
Marciouisiaruiii aliorumque IUIIC lemporis exorlas C cujns a Smyrnensvbus facia esl inenlio, lum in
bxreses insltlulum videiur, utpote qui Sabbalo
Epistolaad Philonielienses de martyrio Polycarpi,
jcjuiiium propierea &auxerant, ne Deo a Jtidaeis
lum in Aclie Piouii, confessus e$l. Yerum eliamsi
culiu, qui eo die requievh, bouoreiu eibibere, vcl
non necessarium, nobis lamen plus quain verisimile
riiibus illius uii videreiitur; ui observai Epipban.
videlur, Stnyraenses, qui Pascba cum Judseis
ba:r. 42, par. n i , p. 304. B . tom. I, edil. Peiav.
celebrabanl, eumdem eliam tilubiin pra^cedeiili
iluic Eccleîa OrieulalU a jejuniis Sabbaio, ui&i
Sabbalo cum iis aiti ibuisse. Quiit etiain i i , qtii Pascba
magno, celebrandis perpeluo abborruil. Posl exatiler a<- Judaei, viz. ex Pairuui Nicseuoru u dccreio
siiiiclun aulem prxdiclorum baeresim, Sabbaluiti
celebrarunl, Sabbalum immediaie praecedeus maeiiam jejuniie, ab Occidenialibus praesertiui Ecelegnum denoiniuasse, ex boc ipso cauone iu scboliis
siis, dedicaiuiu esl. Socraies enim stris lemporibus
eumdem perspicue saiis colligaiiir. Isuid eiiim
observabat, quod ' S ibbainm, quo canon jejuuare permiilii, Balsainou,
, Hisi. eccl. 1. , cap.21. Elconcilio Elibe supra dictum eel, el Ariatenus :
rilano anno Domini 305 babilo, Errorem placuit
appellant; al hoc idenvesse Sabbalum, quo<l pa*
coirigi, ui omni Sabbati die jejuniorum tuperpotiscbalem celebrilalem immediaie prascedil, Baisalionem celebremui, coucil. Eiiber. can. 2 6 , ei
inon ipse docel his verbis,
conciL Agaih. c. 42. D. auiem Augusiiims opiime
,
iuoiiel de bujusinodi rcbus iiibil vel Scriplura; au. Nec ille solue, sed ipsa? eiiam Gonstiiucioritalevel universaiis Ecclesia? tradilione delertiunes aposiolicae, 'qnarum appendices babiii suni
luinaium C8bC, ac proinde ncc disciplitiain ullatn D bi canones, idem coufirmnnt, dicemes, ^
ei>s<i iu bis melioreiii gravi prudcmique Cbrieliano,
,
quam ul co modo agai, quo agere viderii Eccle- , , *
biain, ad quaincunque forie devonerii. Aug. epiat.
, ConslU. ;posl. I. c. 24, ei alsbi,
l l ^ ad Jan. cap. 2, p. 556, lom. II oper. Cinnque
,
idew Augubiuius l>. Ambrosium Mediulanensein de
,
bac re consuluisset, laulu viro digiium boc re, * ,
spoiisuiii uccipiebai, cui, iaxil Deus, oiunes ubique ;. ibid. 1.
itrrarum Cbribiiaui, ul par esl, auscullarunl : Cutn
c 14. Concludinius igilur, per Sabbaiuin, islud,
Homam venio, jejuno Subbulo, cum hic sunt, non
quod a reliquis boc cauone exiuiitur, ei qtiod
jejuno. Sic eiiam /u, ud quam [orie Eccletiam venerii a sclioliasiis ntincupaiur, ineju* morem serva, cuiquam non vi$ e$se tcandulo, diguari illud Sabbalum, quod pascbaleiu lcsiiviianec quemquam tibi, ibtd. p. 557, et episi. 86 ad
tem proxime anlecedii, jejun>is idcirco consecraCasulaiium p. 393. B.
luin, quod Scrvaior nosicr eo labeiite in sopulcio
&ub lena nianebai.
(96) . Uuuin bic a reliquis
excepium Sabbatum BaUantou el Arisiemis
(97) , .
Haec verba in
appellanl, ei &ic Jusepbus iEgyJoau. Aiiiiocbeui colleciiojie l i l . 32 omillunlur ;
pliUi magnum SabUaium. Sic a Jnda3is ulim denu- legunlur aulem in omiiibus aliis, quos videre couligil, lam mss. quatn imprcsuis canouum codicibus^
uiinaluui esi babbaiuiu, quod pascbalcm ceiebrim
PATROL. G R . C X X X V I I .
THEOD. BALSAMON
171
172
ptcr Domini ct Servatorls noslri Jesu C h r i s l i , qna?

\ \
esl \\ universo nnimln , l&miam el resurreciio (98) \ ,
nem : ei quoniam illud qnidem mundi opificii esl
, );.
commemoralio, lia2C vcro resurrectioiiis, vel
, '
poiius reforniationis. Uno auiein uiagno Sabbalo,
, (93)
quo Domini corpus cxanime in sepulcro jacebat,
, "
*
jcjunare jussi sumus : juxta vocem Domini dicen ,
lem, quando ablatus ab eis fuerit sponsus, tune je- ,
. ,
junabunt. Qui ergo prrcier baec facii, si esl quidem
, * , .
clericus, deponalur : sin auiem laicus, segregetur.
; '
Kxcipd aniein milii diviuos Palres, qui propler ex \
ercilaliouem nonnnnquam Jejunani etiam bis die . \
bus : hi enim non coiidcmnabuulur. Quaere etiam
(1) ' \ '.
sanclornm aposlolorum can. 51 ot 53.
. .
ZONAR. Bona quidem res esi jejuniuin. Bona
*
voro bene iiaut. Si quis auicm sanctiones apostoli ,
4!as, aui sanclorum Patrum transgrediens jejunel,
, .
udiel, quod bonum sil non bonum eo quod uon
\
bene fiat. Cmii slatual igitur cation in Sabbaio vel
, , ,
Dominica non esse jejunandum, clericus quidein
,
jejunans deposiiionis poense obnoxius esi, et laicus,
* (2) excommunicaiionis. Nist per dies certos jejunet
, , (
aliqtiie, per decem (verbi gratia) vel ocio exercilii
-eausa (sicut ame jam fuii dicium) illisqtie deler- )
\ \ . "
minatis jejunii diebus incidant et Sabbala , ei Do
minici dies. Quod ei rouhi sanclorum Patrura fe, \ cisse comperiunlttr, ad qitadragesimuin nsque diem
.
jejunanies.
v
ARIST. Qui Dominica aut Sabbaio jejuhut, cxcepto uno, ejicilur.
^.
,
.

*
, .
'.
(j
Deponitur qui prater magnum Sabbalutn , aliud

Sabbaium aul Domlnicam jejunal. Si auiem laicus
cst talis, excommunicalur.
CANON LXVII.
Si qiiit virginem non desponsam vi allntu habei, $egregelur : ei autem aliam accipere non liceat : sed
tUiim Tiiinire quam elegii etiamsi pauper sit.
$,
,
B A L 5 . Uic praesens canon segregari d i c i l , eum,

qui npn despousam alicui alleri virginein violaverii,
ei cogi cum ea babitare, 'quamvis pauper sit , ei
genere illius indigna, neque ab illa sejungi, alque
alteram sumere. Atque Iwec quidcm boc canone eaiicita sunt: nam qui desponsae vim allulil, ul adul-
.
\,
\ * ,
, , \
, \ . \

lor punilur : quare et 93 can. 6 syu. De eo aiilem, D . \
quodquivim allulil, eam quam violavii, babeat,
Vr' -' . \ *
tiiamsi sit pauper, et alii non jungalur, quasrendum
,
*si. Quareeniin concederelur ei qui vi peccavii, ci
&< \ , . "
deinceps babere violalam el alterain non acciperc ,
\
{

cl ab Harmenopnlo j n epiiomc, el a Josepho in
Arabica parapbrasi; Balsamonem auleai, Zonaram cl Arisienum eadein legisse e sclioliis ipsorum
patel.
(98) .
HJBC usqiie ad
inclusive, ex ins. Bodleiano r e s i i i u i miis'. ln Gra?cis enim ediiis desidcramur; sed

G*M)liaiiiis liervcius legil, ei Laline venit.
(99)
. impressis antebac
libris h L'c ei seqnemia sic legiiiuur,
^, \ *. ,
* ,
, Plc.
(4) usque ad Onein hujus inlerpretaiionis e ms. Bodteiano nunc prinuun edimus.
(2) .
Eamdem exceplionein admiitii ei scholiasics Harmenopuli, his
verbis, *

\ \ , llanncn. episl.
ran. sect. 3, l i l . 3.
173
IN CAN. LXVIIJ APOST.
174
, \ , idque cum lex dicat in libro LX , til. 37 , cap. 81.

Qui puellae vim affert, et eam corrumpii, ei nares
\ ', . ',
abscindantur, et del ei eliam leriiam parlero suarum
. ' . * ,
facullatum. Videlur crgo bic quoque canon inlel, \
. ligi convenienler 3 caplii 37 l i l . 60 libri, decernenli,
. ', ' , - eum qui cum conlinenle muliere rem b a b c l , eam
in mairimonii ocieialem accipere : el propier vim

\ qoidem, segregari eum qui in istam peccavii, propler virginis aulem saluiem cogi ipsutn ei legiiime
, \
copulari. Lege ei praeseniis operis tit. 9 , cap. 30,
\
et quae in eo sunl, et librum Basilic. LX , tit. 58 ,
,
cap. 3 dicentem : Ne ntibat rapta ei qui eam r a .
puit : sed si tali mairimonii copulae conscnscrint
',
. ' . \ ejus parentes, 4 4 exterminanlur. E l ne conlraria
', ', . ' exislimaveris. Aliier enim punilnr qui puellam rapuil, aliler qui vi virgini viiium aliulit. E i raptus
, quidem propier ejus qui rapuit impudeiitiam , non
. \ . " condooaiur. Per vim autem slupralio, si ab ea cui
vis allata esi, snscipiatur, remillilur. Sed qui Hlius
,
. \ voluntalc cum virgine congressus est, alio modo
punilur. A i l enim lex in libro LX , tit. 37, cap. 80 :
*
, - Qui cum virgine puella coril, illius quidcm voluntate, parenlibus auiem ignoranlibos, re cognita, ai
, .
\ eam quidem in uxorem babere voluerit, ei parenles
. ', ' consenliant, fiat contraclue. S i autcm una para
. ' parentum, id esi ulriusvis personx, non velii, et
, , dives quidem esl qui viiium a l l u l i l , violaUB puellae
, dei unam auri libram. Sin autero sil egeniior, suarum faculiatum dimidiuni : sed si in extrema sit
, \ ,
, C pauperiaie, verberatus et loneus exlerminelur.

, , , , . ,
, .
ZONAR. Qui virginem vi cormpil, si quidem jam
. , alicui desponsam, veluti moccbos punitur : sin non
\ , desponsvm, canon deflnil bunc babere illam de, ,
, , \ bera, nec eam rejicere posse, lameui panpcrcula
forel, Hloque forlassis indigna. Civili autem lfgo
.
aliier punitur.
.
.
,
ARIST. Qui puellce vim attulerit, excommunicatut,

habeal ei eam licel paupercm.
, \ Qui virgini non despousse vim attuleril, eamque

, , violaveril, excommunicelur, ne liceat autera ei
, ' < , aliam accipere, eed eam habere quam elcgil, quam . vis paupercula s i l . Oclava auiem coiisiilulio in 78
' ' ' capite, 37 t i l . LX lib. Basilicorum posila, slaluii tali
naswm essc amputandum, et lcrliam parlem sub
slantise cjue dandam pnellae ab ipso violalse ct
^, \
* .
corrupiaj.
i
'.
CANON L X V l l l .
(5)
Si quii cpiscopus, vet presuyler, vel diaconnz secun-
dam ordinalionem ab atiquo sutceperit, deponatur,
Guill. Beveregu nol.

(3)
.
Cyprianus,
Nam bapiismum repeti ecclehia$tic(u prohibenl regula, ei emei tanciificatis nuila deincept manus
tterum consecram pi&sumit accedere. Nemo tacros
crdmes itmel datos iterum renovat. Cyuriait. De
biiptizalut iterum baptizari non debel, $ic el semel

comecrattu ilerum comecrari non polesl. Greg.apul
Graiian. disiinct. 68, cap. i . U x c autem iia iaielligenda sunt, ui is deuuo ad eumdem ordinem
consccrari not^debeai, qui ab aliquo conaccraiusest,
tblut. ped. f ? 0 , 1 , , cdil. Manui. Sl ul semel qiiem JMS consecraudi babuisse cerlum e&i; qui
}
475
THBOD. BALSAMON
ei ipse, el qni ordixarii, nUi

1
utique contiiterii
quod ab hiireiich ordinaiionem kabcai. Qui enun
ab ei$ baplitati,
vei ordinali $unt, irl fidilet xel
lTfi
cUrici tint, fieri non potett.
(4)
}-
B A L S . Is qui bis quovis roodo ordinatus ununi

'
ct eumdeni gradum sacerdoialein suscepit, deponi \ \ \
liir, nec ipse lanlum, sed et qui seiens ipsum or , , \
dinaviu Yiitentur euiin aul pnorem ordinaliouem
;.
damnare, aut post defeciioncm a priore, fieri posie; , riorem, qnod perfici nequii. Qui cnim semel datne
,
sibi ordinalioms gratiaj renunliavil, non aniplius
. polesl aliquud eacerdolale tiiunus obire. Quoniaia

anlcm ordinalio el baptistna baereiicoium neque
. "
ilericos, neque fideles iacil, decretum est stuc po-
\ ,
riculo ordinari c l baplizari eos, qui ab lixreiicis
, ordinali sunt, aut baplizali, quod quae facta sinL ub
\
eis perinde habcaniur, ac si f.icu non es>e 1.
,
*
.
.
. " ,
. "
, ,
,
\ *
ZONAR. Queiftptaui bieordinari varie qtiis inielligere potertl. Aot enim tanquam despietens eum ,
qii prius ordinavii, ordtaaiionem secundam quaerU : aul eliam tanquatii se pulana majorem Spiri, graliam sitscepturuin , magfeqne sanciificatum
i r i p e r e u u i , qui secuude ordinaverii, ut fldem in
etmi lutben* : vel quia fortassia a sacerdotio defbcerii, itentm vclut de integro ordhiatur : vel etiam
propier alias forsilaa caesas. Quocunque aulem C * * * *

*
* *!1
* &
\ ;
iikpdo boc feceril, et qui bia fuit ordinalus, el quifr
quis ordinavil euoi, deposilionis poenae subdilur,
.
nisi forte prior ordinalio facla fuissel ab baereticis.
>,
Nec enim bapusma hacreiicorum paiesl qiiempiam
.
facere Cbrislianum : nec ordinaiio eorura efflcere

rlericum poiest. Ab baereucia igiMw oxdinalo rur.
siis ordinari, sine periculo csl.
4 S | ARIST. Qui bii ordinaiur, timui cum ordinalQr*
deponitur, niti manut prior fuerii hsreiica.
Episcopus aut presbyier qui secimdain ordiua

tioneiu susceperit, ut visu$ priuiain deiesiari, simul
;, . ,
cmn ordlnalore deponilur; nisi priiua Cacia fuil
, '
ab baarclico.
.
CANON L X I X .
1
Si quti episcoput, vel presbyter, tel
diatenus,
vei
(eclor, vel eanlur, sanclam Patchce Quadragesi-
mam non jejunal, ttl quarlum diem, vel
Paraue-
ralem impedialur, dep$natur: sisit autem taicus,
legregetur.
ven prceterquam si propter imbecillitatem carpot
/ *
GuilK Beveregii notoe.

anlem ab illo consecraiur, quem non eemsisti j i u
< onsecrandi babuisse, ilernra coiisecrandns c s i ,
j44xia Gloss. ad Gratian. distmci. 68, cap. 2.
(4) .
Hac vox in Joan. Aniiocbeni
colleci. m . 2 5 oimuUiir. A l Balsamonem legisse,
ipsitis scbolia paiam faciunt. Legii el Josepbus
M^ypi'\\\s in paraplirasi Arabica, mpoie qui bunc
caiionem sic verlii : Qui ordinaiionem bh accwit,
gradu tuo dejicialur, nisi manifesinm fueril, quod,

qni eum primo contliluil iacerdotem, hcereticui erat.
Qni enim tacerdoiium aul bapthmum acctpit ab
hareiicis, nec tacerdo$e$t, nec fidelis. iVem hmvteicorum nobis sacerdotium non reputatur. Quiu
eiiam s^qtieulia verba, , banc vocem

; necessario requirunt, ad quam solam
re erri possunt.
r
"7
IN CAN. LXIX APOST.
lTfr
. (5) - B A L S . Exclpe feriam qnarlam ot sextam q u
,
soDt ante apocreon sive oarnispriviatn, qiiibua je , \ janani Armenii propier Nkieviias; item feriam
, \ quartam ei sexiam lyrophagi propter Ttjtradius,

4il et Dlacineeimi; loia enhn illa hbdomas ta .
quai rnagna Dorwitlca repulalur. Quadrageaiiiuile
,
Pascbae jej^nittei, primum quidem a ira ,
diiuro est, qui lot dibas jejmtavit. Deindo pec
prsesentem canonem a eanciis apoelolis. Oicii enim,
. ,
si qute fidelis noe jejiaat ifl sancta Quadragcsima

Pascbap, et in omni quario die, et Parasceve (nam
(\ el i iis eimililer ac tn Qtiadragesima aridie veeci
- jussi sumae, xceptis Ms de qtiibus locuii Bunaes,
, ,
nempe feria quarta et sexia anie carnisprivium*
, \ quibus Jejunanl Armenii, item lyropbagi et Diaci~
J^J
- - -
x......
....... - j -
\ ), , nestaai) el est quidem clericus, deponatur : si vero

, , . '
laicus, aegrcgetnr. Excipe ntibi eos qui a?groiatU.
* t*
Hi enim per pisces Kjunium non solvant, eie
, . venia dalar. Per earem autem non eolvei q
' \ queawunque quarlum dicni, ct Parasoevan (ex-

9
(5) . H*c usqiie ad

inclusive ex ms. Bodleiano restiluimiis :
*
nt et ea, quae uonnutlfs interjecii* seqtnmttir, rtz.
\
' , usqite ad \ *
.
. Porro bic ires qwotannie excipiuniiir sepliPrnxtma hehdowas, ciijns qttala sextaqne feri
tnan, qnibus ferhe quariae et aexlae jpjnnia pra?- jqtmiig bic eximniitur, eel . At
termilierelicet, vel poiiitg, quibus jejunare Graecis Dominica eadem rsi nc noslra Quinnon licet. Dictae iree aeptiirans sunt, primo qua
quagesima, ac proinde septimana pra?cedens, qnaa
ApocreoR praecedii, deiude q o , ei
ab ea deuominalnr, liic
terlio quae appellalur. Primo a u r- : L I . V.
intelligenda eel. Hujus enim he^Mlomadis quarla et
i ^ ^ T ^ i ^ ^ ^
iejtinaiil. Niccpborua q.ridem pa^ctam ^Donnnicam
S ^ ântecedit,
^ )
^ ^ :
quielolx d i d i . r . monachia .solis.
non item alife istis dlebus jpjunare pra?cepit: et
nnnciipatiir. Hebdomadis igiuir, qusc banc praecedii,
ipsis qnoque menacbis posl Misum prsesancliflfaet diciiur, feria quarla et seila nou
lam, caseum et ova comedere permisit, ,
jejunandum esse, BaUamon bic iradit, idque proinquit,
pierea, quod Armenii lunc lemporis propter Nine, \ ,
i u n jejunam. Alii autem iradunt, Armenios dictim
\ .
bebdomadem , sive

(ui nonnnnquam scribilur), jejuniis deputasse pio . Exsial bic
pler Artziburium: (unde ei ipsa hebdoniadas 'Micephori canon in Juns Grseco-Komaui I. , ubi
eliam appellatur) nimirum Sergius Armcpro \ legilur, . Sed Aaniorum baereseos auclorcanem habuil '
atasius Crcsariensis canonem hunc ciians \
vocatum, qiiem a feris dcvoratum Armenii cum
l e g i l : qna? eliam verior baud dubie est lectio. JoanSergio lugebanl, \
nea Leunclavius loco ciialo Se, ul in lypico Sabae (radilur : ubi eiiam
viuageiimcB male verlil, pro Quxnquagethna^ Nain
aliae bniiis jejunii cansee commeworantur, inler
Dominica Sepluagesimae Graecis
quas ei hacc a Balsamone tradita, nimiruiM propler votatur. Ultima hebdomas, ciijus bic )
Nineviias, reccnseuir. A i idem Balsamon in respou vel l nonntwquam
is ad Marcum Alexandrinum, Armenios hebdo.na- n %%S?>
i ^ w "
^ ^
dem p.ropier N.nevitae, ei lcalur^ lota
l illa
sepiimana,
f
M
quae feslum Pascliaiis
propler Arliiburium, jejtinaeae scribit^
s^quitur. Hujua auteoa qtiaftam sextamque ferias

jejutiiin exêpias esse, lypienm quoqite d<Mct,
', Bals. ad inlerrog. 5z. U l
\
ui est, ciiiu Armenii baerelicf ludicrum boc et ridi\, . quare
culora bebdomadae ineliluieseni
bac quoque seplimana non sil jejunandum t Rcjejuniiim Graecis orlbodoxis visum esl, nec quarla
spondel Balsamon boe loco, propterea quod tota
ncc sexla ejnsdem sepiiman feria jejunare, no cum
I K T C seplimana , boc est,
lanAruieniis consenlire viderenliir. De bis jejuniis a
quam magna diet Pa$chati$ repulalur. Conscnlit
Graris prxlermissis, s'ic Nicolaus palriarcha ad
lypicum , ,
Anasiasium abbaiem scribit,
, .
,
ipse rursu* Baisamou re*ponsis ad Mareum
" \ *,
Alexandrinum,
01 .

\ , ;,
*
) .
. BaJs.
, ,
ad Marc.inlerrog. 52.
",
%
l A m
A l l l i m u i l
^^&.
179
180
ceptis iis de quibus verba aMe ferimas) elinmsi , , . \ exircmum spiriium agat. Similiter exeipe mihi e l
\ .
ex Quadragesima, Sabbata, el dies Dominicos.
Naro et in bis eiiam jujunium solviraos, ut vult \
apostolicus eanon 66. Noia et ex hoc praesenli ca- ' . * \
none proprie unum esse jejunkim quadragesimale \
*
Paechaj. Si enim essent et alia, eorum canon quo\, \ , \
que meminissei. Sed et si in aliis jejunii diebos,
scilicet sanctoruin aposlolorum, Dormitionis san- ,
, \ , \
ctiseimae Deiparae, et Natalis Ghrisli, jejunaverimus,
pudore non afficiemur. Lege ei quae a nobis scripia , ^:, . \ (6) * sunl in lertiam inlerrogationem refponsionum
'
eynodalium faciarum in diebus patriarchse domini
\
Nicolai.
.
ZONAR. Omni modo canon requirit, ut fldeles
agant in jejunio sanclam Paschae Quadragesimani,
et unluscujiisqoe caeierarum bebdomadarum diem
quartam, alque P&rasceven : nisi quis ob imbecilliiatem corporis jejunare non possit. Nam jejanium
fuit inlroduclum, ad humiliaiionem carnis. Quod
ai caro morbo, vel aliqaa alia inflrmitaie laboret,
illa ex jejunio humUiatio non est necessaria. Hunc
autem canonein non observantes, consecratos quidem deponi canon jtibet, laicos autem excommunicari. Notandum igiiur quod eodem rn ordine
tanon ponii, sanclam Pascbae Quadragesimam, el
quartain ieriam, ei Parasceven.
.
,

,
*

,
.
, .

, \ \
.
A R I S T . Clericum jejunantem Quadragetimam, Q .
vet quartum diem, vel Parasceven depones, laicum

autem excommunicabh, niti per infirmitalem fm-
vediiur. Perspicuus.
vel diaconut, vel
omninoexclericorum catalogojejunatcum
Judait,
xenia accipii
(ut verbi gralia azyma, aut quid
tate) depunalur. Si vero $il laicus, segregetur.
(,
),
(8)
.

,
, ,
, -, ,
. , \

,
Guill. Beveregii
(6)
Hxc usqtie ad finem
interprciationis ex ms. Bodleiano uunc prii\iunt
edimus. Exsiant aulem, qua? bic Balsamone commemorantur, ad calccm scholiorum ipsius in Noniocanonem Phoiii in edilione Gentiani Hcrveii.
(7) .
Joanncs Aniiocbenus
bunc canoneiu sic l<git, , '
, ,
, ,
B A L S . Cum pnecepisseni per alios canones

aposloli, quid fleri debeat in eos qui cura baerclicis
precanlur aut cum excommunicaths, jam decernunl,
aui qui cuin Judaiis jejunanl, aut azyma festivi- ,
tatnm ipsorum recipiunt, aut aliud ejusmodt a l i qood munus, si quidem clerici sint, depoui, sin
laici, exconnnunicari : ne dixeris autem eos judaizare, tanquam idem cum Judseis eentiant: omnino
enim non deposilioni vel segregalioni solum subji-
(7), ,
vei cum iptis fettot dies agil, vel ab ipsis festi
0'
4 6 CANON L X X .
Si quis episcopui, vel preibyer,
,
.
noim.
. Joan. Aniiotb. coliecl. can. lit. 37.

(8) . Cum solemne Purim celebrarenl Judaei,6ibi invicem parles de convivioinitiere
solebanl (Eslh. ix, 19.) E l sic in aliis quoqne fesliviiatibus, Christianos blim inler Judxos versanles,
lnijusmodi ab iis porliones accipere non pudiiit. De
hoc Eccle&iae p r i m i l i v a 3 praesules ceriiores facii,
hoc canone id inlerdicuni: el poenas ab accipientibus exigunl, idque neChristiani cuui Judxis jejunia
vel fesla peragerc vidcreiiiur.
1S1
1N CAN.LXXI APOST.
18
\ , \ ' cienlur, sed eliam absolulae etomni ex parle per . ''

fecue excommunicalioni, uti etiam jubet 29 canon
,
Laodic syn. Sed dic hos quidem recte seniire ot
, \ orlhodoxos eese, sed ecclesiasticarum iradiiionum
- comemptores, ei indiscriminaiim vivenies : et idea
. , - ipsos milius, ul qui offendiculum generenl, puniri.
\ Proplerea namque el noe qui Judaeis aliisque hae \ , , relicts conlraria et sentimus et agimus, solvimu^
,
citra dubitaiionem , quando illi jejunant, forte
, \ *
propter niinae Ninives, vel alias qiiae eis videnlur
* causas. Ac ex boc quidem quod deponunlur vel

segregantur ii qui a Judaeis festorum ipsorum xenia
, , \ , accipiunt, azyma el caetera, dicunt multi eos argni

qui per azyma myslicum sacrificium faciunf. Si
. ,
enim simpliciler azymum comesse Judaici fcsii, de\, positionetn ei segregationem inducit, corum lanquam Dominici corporis esse parlicipes, et simi\ , ,
, \ liter ac illi Pascha facere, quam non babebit condemnaltonem et animadversionem? Nota crgo
, \
hunc canonem, el qusere Garlhaglnen. synodi ca ; , \
noncm 60.
'.
ZONAR. Si qui simul oral cum excommunicato,
. ,, vel deposiio, per jam scriplos canones, poenae reus
\, , - est, cum JudwiB agens festum vel cum ipsis jeju , nans, vel aliquas eorumdem festi pancs ab illis
( , - accipiens (homiuibus non separaiis el excommu, , \ nicalis, sed Cbrisii occisoribtis ei procul exclusis a
fidelium coelu vel potius maledicils), qtiomodo non
, )
cliam dignus fueril, sacraltis quidem, deposilione,
, ( , , ,
vel laicus, excommunicaiione? Nam lanelsi nou
; ,
. senliai, quod i l l i : mullis lameo occasionem scan* . " daii praebel, in seque ipsum suspiciouem, quasi
& \ Judaicos habeat in bonore rilus, siniul ei illorutu
conversaiione coulaminari credilur : ad quos Deus
per prophetam, prius eliam quam Chrislum iruci ,
dassent, inyenilur dixisse, Jejunium, ei ferias, el

,

.
' - feslivitales vestras odil anima m e a \ Vicesimus
. 01 - autem nonus in Laodicca synodi oanoo deQnii
?\ , . \ ' Christianos in Sabbatis ab operibus suis non dcbere
vacare. Judaista? vero sini analhema, dicit. Et
aexagesimus in Carlbagine synodi canon probibcl
.
agere iesta, convivarique cum gentilibus.
'.
CANON L X X I .
f
.
* \

, ,
. \
,
.
. ' ,
, ,
/ , \
.
Amos , 28.
II Cor. , 15.
n
Si
D
quis Christianus oleum deferal in

genlium, vel
in
lemplum
synagogam Judaorum,
tn
eo-
rum fesiis, vel lucernam accendit, tegrtgetur.
B A L S . Alio inodo diclum est nullam esse socielalem fideli cum i n f i d e l i u n d e et praesens canon
eegregari dicil Chrisiianum qui cum inQdeli quovis
fesia celebrel, vel oleum aul lucernam ad ejus falsa
sacrificia accendat, eo quod isle cum iufidelibus
consentire censealiir. Alque ex boc quidem canone levius casiigalur talis, ex aliis aulem graviler
pnnihir.
4 7 0 . Nam velul honorans ea, quac Judaeorum suni, aui genlilium, oleum oflert, et lampadcm
accendii. Quod si deferl illorum fcslis bonorenv,
jam eadein, quae el illi, senlirc ccnsebiiur.
183
THEOD. BALSAMON
AIUST. C A N . L X X . Laicutn Judaizanlem aut . . '.
gemilia tapientem excommunicobit.
C A N . L X X l . Wertium autem deponet.
184
(9)
. '.
<.
Qui quae Judaeorumeujileopit, aut cum iis jejuoai

vel feslum agii, si clericus quidem ii, depoiiitur,
bi laicus auiem, exconunijjiicatur.
CANON L X H .
, \ ' , . , ,
, .
\
S i ouis clericui tel laicus tancla EccUsia ceram
vel oleum auferat, ugregeiur.
&
f> ,
B A L S . egregari dicil canon Arietem omnea),

qui ab ecdesia ceram vel oleum abepilerit. Aufcrre
amem, ne de furlo intelligas (qui enim ceram aut
oleum ecclesiasticum Iioc cousiiio furatur, ut sacrilegus puiiitnr), sed liic puniri dicae eum qui quovis JJ
modo auferai, et quod Dco dicatum est, coroinime
faciat, sive imperii doroiniumin leu p'o habeal, eive ejus sil minister.
(10)
. '
.
\

; '
, \
, \
.
AIUST.
Exconmiwticatur
ecelesitt anfert, illudque
qui ceram aut oleurn

cvm
quinlvplo ,per-
tolvet.
Lauludo canonum non vull quintnplicalum reddi

ablatnm, sed ilhim ipsmn quod auferlur et illitis
sesquiquinluui.
CANON LXXIII.

(11) . *
\ -.
.
Vas ttureum, vel argenteum, vel velum sanctiftcatum
(13)
,
nemo amplius in suum usum converlat : fioc fit

,
twm prccler jut et conlra lege$. Si qnis autem
'

,
deprehensu* fuerit, mnttelur tegregatione.

(9) . In Aristeni epitorae a C
Jiislello edita nibil de iis, qni gentilia sapiunt, ex
primUtir, nec quidquam aliud loco canonis 70 el
71 ocmrril qiiam, ' .
) " , .
Posl ista verba in
Joan. Antiocbeni coltcclionc lit. 46. barc addunlnr,
\ ' . Qnas
fitiam in Gracis BaUainonis codicibtis anlebac
rdiiis b'guntur. Lrgii et Aristenus, ul lam ex epi, quain inierpreUiione ipsius patet; uti et
Joscpbus itgypiius ln paraphrasi Arabicaqui btinc
canouemsic iiilerprelaiur : Quicunque sacerdos aui
non tanlumdem esee ac

nec canonem vlle , sed
, illud iptum quod aufertur. et
itisuper . Quid autem per inlelliffendum s i l , cx Macrobii definilioue

(nam eadcm esl uiriusjiie ralio)
opiime dignoscamus, et e$l ; inquil, cum de
duobm numeris major liabei to>um minorem,
insnper ejus lertiam partem; ut $unt quatuor ad
tria ; nam in qualuor sunt tria, et terlia pars trium
id est unum; el is numerns vocatur , deque
eo nascitnr symphonia, qum appellatur .
u
Macrob. in Somn. Scipion. I. n , c. 1. Eadem haque

ratione hoc in loco sesquiquintum, boc
est, semel rei ablatse prelium et qutnlam insuper
ip>ius pariem cominet; a<leo r.t canon lalissimo
sensu non exigat, queinadmodutn
Aristenus recle monet.
.
A t i n codice Bodleiano quem nnuc
(12) .
isilica,
edimus, ba?c verba non babenlur; uti nec in Har-

menopuli canonuiu epilome aecl. 3, l i l . 2 onduuniur
. Basil. I. 60, l i i . 4 5 , cap. 2,
el in Lalina Genliani Herveti iranslationc: el quod
praccipuum est, nec Balsamon in htqus, ut nec \
, ^ , ibid. cap. 5.
Zonaras in proximi canouis (quo huncetiam traciat)
inierpreialione, horum verborum memini; ei itl% Joannes Anliocbonus ex pnma couslkutione tit.
29, ix libri codicis,
circo nec eos in suis codicibus ista lrgisse non
, \ ,
imnteriio snspicemur.
. Joati. Anliocb. Nomocan.
(11)
. finem inlegri
l i l . 46, Egbertus arcbiepiscopus Eboraceiitis : Si
pnesentis canonis, ut anie observaium esl, in
qnit * tel pretbyierorum, vel ministrorum
nonnulliscodicibusadditiir, \
ex Tebui Ecdeutr, qucc in quibuscunque locis
' . Qui epitoinen canonis fecil,
fidelibui larqiunlur, aliquid auferat, et mait
per iiiterpretalus est, ut el
cum confiatoite restituel, ei excommunicationis
Josepbus jEjyrpiuts per quintuplum, sic enim et
annuuB unlenliam tubibit. Egberl. in excerpl. cau*
VTOn L ^ X , Arabiee verlilur,
Geu. XLUJ,
quomodo et Avicenna ail, loco ejus 71.vide etAlexii Comneiu Novellain
(viz. opii) triplum teminis hyotcyami usurpatur.
, \ \ : Avicen.p. 153. Verum tecie bic nolal Arisicnus,
, in Jari$urscco-t\om. I. n , . 124.
laicu* olenm vel ceram ex Ecdesia furtim acceperit,

expellalnr Ecdesia; vel loeo ejui rei, quam accepit,
quinluplum resiituat, et pumatur insuper, prout
priefecio iptiu* visum (uerit, et eum recipiat : tin
conlradixeril, eadem pama multelur, et prortut
185
I N C A N LXXtV APOST.
186
. ' \ - B A l . S . Eadem q o can. 72. prjesons ciiam canon

deceniil, quacunquu Deo fuerutit dedicaia, o.i lein \ * plis consecrata, non fieri communia ei profana;
\ . qualia sunt vasa el supeflex. Veli eniin nomiite,
. "
quidquid esl teilite, signiflcatur. Achaz aulein ilte,
cum linguam anrearn ex nureis spoltis Deo qtiidem
, \ , - voiis acpromissis, sed nondum congecraiis, sibi nt
. * ' propriara aiiribuisset, generatim ab omnibtis, lapi ' \ ' dibus obrums esl. Lege et can. 1 e t 2 synodi qnnc
.
firit in templo S S . Aposlolomm.
.
ZONAB. Ea quae Deo separata stini, usu communl
. , , pollni non oportei. Sunt enfcn sanclificala, seu vas
* aliqaod lale sil, seu pannus. (Nam pcr velum signi, , *. 11 ficai omne lexlutn) sive sit oleum, sive cera. In Dei
.
nempe lemplo facta bujnscemodi rerum oblalio
, sanciiflcat eas. Auferri non oportel igitur ab eccle;, , *
sia, nec ceram, nec olenm, nec vas aliquod scd
, !
neque pannum, qui Deo sH oblatus, el isia sumere
. . in aliqiiem privattim nsnm. Proplerhoe enim sub' , \
jicinntur excommunicationi. Certe Acbaz uec oblata
, * \ Deo, nec sanctiflcata snbtraxit, sed solum promhsa.
.
Nibilominus poenas dedil ab universo populo lapidiboe obrulos.
.
ARIST. Qui tacra vata in urum vroprium Iransfert,
excommunicatur
,
, ,
.
'.
Qui in proprium nsum sacra verin, vas aut

linteum, sanclificata ; ut legcm tratisgrediens, excommunicabilur.
4 8 CANON L X X 1 V .
Epiicopum viris fide dignis ob altquid accu$atiiM
.
<,
' >
demstiterit, el confestun, vel convicius sit tlatuatur
iptum ab epitcoph vocari neee$%e e$t : et ti se quh
"
pana. Si aulem vocalvs non paruerit, tecuvdo

eiiam vocelur, nmtit ad ipsum episcopii duobut.
Si autem etiam sic non obedierit, vocetur et tertio,
duobus ad eam rurtus missit episeopis. Si atuem
vcl tic aspernant el conlumax tenun ttiterit, syno-
dus ea quas videntur adversus eum pronunliet, ne
lucrifacere videatur dum judicium $ubler(ugit.
. \ ,
, \
, ' ^
', \ , \ ',
. *
. *
, \ ^
,
* ,
\ *
\ , , , ' \
* , \,
.
, ^
B A L S . Quinam possiut episcopos et clericos

accusare, et quinam adversus cos testimonfum
ferant, lege prasenlis operis lit. 9, cap. 1 , et qiiifi
* eo s u n*i : ei
- cap. 2, et
quae
in
snnt "in ipso. Pra?fens auiem canon staluit, acctisaium episcoputu,
ul ei crimen iniendalur, legilime ab episcopis vocari . eum enim abscnlem condemnari, iniquum
visum e s t : et pra3senlem quidem, el vel ex non
refellendis probalionibus, vel ex propria confessione,
in judicio convicium, canonice mullari. Si aulem
non accesserit, a duobus rureug episcopis vocari.
Aiqui el lerlio quoque, ut si ne sic quidem se sti
terit, gynodus adversus cum pronuniiet, etiamsi
pars uua lanliim adnt, ea quae sibi videbuniur :
Ne comtemplor, inquil, eeti contumax, ex imptidentt dilaiione lucreiur. Haac cum decernal canon,
sxpe quxsilom est an per prxscniem canonem
1S7
THEOD. BALSAMON
synodo permiseum sit, iitobedientem ac conluma-

cem episcopmn ifeposiiioni subjicere. Dixerunt auleni aliqui, a misericordia mims alienum essr, ul
ob inobedieniiam sive conitimaciam deponaltir
episcopus: sed aliler debere illum puniri. Si enim
ea esset, inqaimd, apostolorum senlentia, ut depouerelur episcopus, depositionis in boc canone
meminiSRent. Alii autem dixerunt, quod ex proxime
edila a Deo r.oronali et sancti imperalorig nostri
veneranda Novella, quicunque is sit adversus quem
aclio inlendilur, si in judicium vocelur, el posl tres
denumiaiiones per ires scripias cilaiiones aceersitue, ei non veniens, condeinnalur vel una lantum
parte prasenie. Si ergo etiam episcopus cuin dalione libelli ac scriplis legilimis accusalus fuerit,
et in jus vocalus, primum quidem per denuniialiones, deinde eiiam per iria scripiis mandala
edicla, el se judicio non obluleril, damiiabilur vel
una tanlum parle praesenle. Hic ergo vocari, legitime inlelligiiur, scilicet per 30 dierum edicla, el
non ul nonnulli dixerunl per paucorum dierum
scriplis mandalas denuniiationes. Hoc autem alio
modo dictum est in Iribunali imperialt, et magis
in causa episcopi Bessena, et judicatum esl, per
tria legiiima edicta debere Tocari episcopum, advcrsus quem aciio intenditur, el ita propler coniumaciam condcmnari. Condemnari quidem episcopum
conlumacem juxia illusiris imperaloris domini
Manuelis Comneni Novellam, extra omnem eslcou...
iroversiam. Sic enim ut dicliim esl, judicatum
188
\
: .

* ;
. , \, \
, \ . "
\

\ ,
, \

, \ ;,
\ . \
\
, \ ,
, \
, \ ,
.
, *
, \ , ; ,
. \ , \
\
, , \
. (\)
. ,
,
,
*
. . ; . . . . duobus
ALU
*. , ,
fuil apud regium et divinum tribunal.A
au \ ( .
lem anlisiilibus et non aliter vocationem ejus fieri
ut nonnulli dixerunt, non esl secuudum legem nec \ ; e senientia praeseutis caiionis. Cum bic eniru scripius , , !
fuit nee jttdicibus et notariis palriarcbalibus per se .
fldem haberi in usu fuit, ei ideo deieriuinalum fuit,
antislitum vocaliones a duobus fleri episcopis. llo- , \ die autem cum judicibus el nolariis patriarcbalibus \
per se habeatur fides, necessario et qux ab eis . \
fiunl edicla, reprobari non possunt. Recte ilaque
condentnabilur qui per ea evocalus fuerit ei in ju- , \ *
dicio non stiierit, quandoquidem edicta non sunt .
ex eo labefaciata quia ab âniisiiiibus
non ' \
fiunl.
, . '.
.
ZONAR. in sexagesimo primo canone diclum
. \ '
fuit a nobis, quod episcopum non quivis accusare , *
poiesl, sed inculpaii, el orlbodoxi bomines : quod \ \
el significai 4 9 bic canon, dnui dicit, ab homini- ,
bus fide dignit. lalibus igUur si accuselur cpi- .

scopus, in abseniem non oporlel sententiam ferre,
, sed eura citare : cumque venerii, ea, quae dicunlur
,,
in ipsum, audire. Postquam audieril aulem vel ob- * . ,
jecia sibi crimina fatebitur, vel inficians convince- , n
Guill. Beveregii notffi

(13) .
H;*c usque ad abeoluta in bunc canoncm Balsantonis scbolia in
iinpressis codicibus Grxcis dcsidcrauiur. Sed G<tn-
lianus Hcrvclns legil, ei Laline venit. Nos Grflpruin

teximn ex ms. Bodiciano nunc primuiu in lm-ciii
urorcrimus.
189
tN CAN. L X X V $.
^
, \
\
, \
. \ , *
, \
,
; \ .
A
.
,
& ,
\ >

l u r >
8 i c s e n I e n t i a
pro
f e r e l u r : Quod ei sentH
vocalus non adfueril, eiiaii) canon defintt a duobus

episcopis secundam fieri convenlionein : quam s\
conlemnat, a ditobus similiter episcopis lenio vocari praecipil ad examen. E l si nec sic quidein
adfueril a synodo ferri srntcniiam jubet in ipsnm,
cx una eliain parle, ne per impudenliam fiigien$
judicium conscqualur commodum, protcl.ila inquisilione atque seulcniia.
ARIST.
a l q u e
Episcoput accusatus, vocutut, ei non
ptirens vocetur et ter. Si perseverei aulem, quo.l

%
sibi vhum fuerit tynodu* pronunlttt.

, \ ^
, \ , \
\ \ , *
.
, ,
\
, .
\
Episcopum de aliquo crimine aceusalum a viris

dignis, et ad iribunal vocatnm, et non pareutem non ideo dehet synodus condemnare; sed
debet bis lerque vocari, missis ad eurn singula
vocatione, duobus episcopis. Si persevcal aulem
conlemnens, e l non se sisiens iribunali, examinabit ea quorum accusatur, el jam ex una lanlum parte synodus, et qux sibi viaa $unt in eum
decerneu
(14).
CANON L X X V .
testimonium adversus episcopum hwreticut 11 e
admUtatur, $ed nee vnu$ solus fidelis. In ore
enim duorum vel trium tiabil omne verbum.
B A L S . Jam ut anle dixi, si sctre velis quol c i

qiiinam adversns epfscopos vel clericos lestimonium
dicanf, lege lilulum 9 presenlis operis cap. 2. Ex
boc autem canone discis neque baerelicum, neque
umim fldelem ad lestimonium dicecriuin adversus
. \, , Q
\
, '
. '.
2 .
episcopum admilli. Jn duobut enim oui tribu$
tesiibm,
\,
inquit, slabit omne verbum ' . Hoc au-
lcm sine distinctione ne intelligas. Sed dicas se. . '

cundum jurls rigorem qnod si esl causa pecu ,
niaria, et usque ad libram unam, duo lestes,
\ ,
fide digni, bonae existimalionis adversus episcopum
\
Juratt testificanies snfflciaiii. Siti autem usque ad

, * , . * quinquaginta libras, tres, ai auiem ullra haec, qtiin*
que. Si auiein non est pecuniaria caitsa, sed crimi , * ,
nalis, per quinque fide dignos tesies et jtiranles,
\
\ D qui sunt el ipsi bonae famae, adversue episcopum
' '
accusalio probalur. Et de boc lege 1, l i l . l i b .
, .
xxi Basil. conslil. qui bac bujusmodi mulla
docel.
ZfiNAP.
ZONAR. tlcretictis, non solum ad accusaUonem,
, ' . sed nec ad leaiimonium venil admiltendu. Nec
" Maitb. xvui 16.

(14)
.
Accusniio
epiicoporum non esl facile rectpunda. diceni* Uomino,
Non suscipies vocem mendncii; et Apoxtolus inquit,
adversus preibyterum inscriptionem non recipiendam
zbtque duobtts vel iribus idoneis testibus. Si hwc 'de
presbyteris vel cceleris fidelibut sunt pracavenda ,
quanto magis de epiVopis ? Sixtus pap. 2. apud

Gral;an. decrel. pari. 11, caus. 2. qtittsl. 7. c. 19 :
' \ (,
. Basil. lib. xxi , l i l , 1, c. 32.

. Gloss. ib.d.
191
THEOD. BALSAMOX
2
jiius in alium dicenR lesUmonium, qinmvis eliam , ,
hil Gdefis, admiuUtir. Magnus enim Pauius ad T i
moiheum sci ibens sic d i c i t : Adversus presbyterura
ne recipias accusaiionem, nisi sub duobus, aul I r i - \ .
bus lesiibus " Arbilror vero nunc in acctisalioni- \ ,
bus, per quas consecralis mintsiris casus proprii
,
gradus inferliir, noti sufficere duos lestes, el si
, \ \ .
iidelfs, el irreprebensibiles sint.
AIUST.
IliZrelicus
non acctuat episcopum, nec
unus fidelit.

Qui synopsin prxsentis canonia iecit, non bene
.
euoi intellexit. Illud enim quod baereticus non po, * , *
test accusare episcopum, nec in eum teetimoninm
*
dicere verum esl; boc auiein qnod unus fidelis non

poiest in episcopum accusaiionem ferre, falsum :
\ *
lestimonium enim wiius contra qnempiaoi non
.
adoniuiiur : accusatio aotera flt ec per uaum at per
plures.
0<7'.
5 0 CANON L X X V I .
"
Q*od MH oportet episcopum fretri, vei fitio, w / fti
cognaio grati/uantem, ad episcopatut dignUatem
qtiem vxlt tligere. Epitcopatms enim hmrede* fatere
justum non e$t, ea qum Dei tunt, humano affectu
(15)
(16).
largienlem; non enim licet Ecclesiam Dei in fuvre-
des conferre. Si quii autem hoc fecerit, irrita
qnidem eUciio maneat, ip%* auiem teoregmione
muitelur.
(17)
B A L S . Prxsens quidem canoo siatuit on licere

episcopo cognatum loco suo in episcopatu consiitiiere, nec Spiritus graiiam ut humanam aliquan
haereditaiem iransmiuere. lnfirmat auiem et i r r i tam decernit hujusmodi electionem, e i eiiam epificopum segregat. Tu aulem dic, quod eliam si nou
ad suum cognatum episcopug episcopalum iraoamiserit; sed ad aliemim, idem eril. Episcopos eoiiu
a synodis iieri decrelum esl. E l ideo etiam vila
funcius Hlc urbis Pbilippi melropoiilaniis maxiiNtis,
suae inelropoli sub bac condiiione renuiuians, si
ejus oeconomum urbis Pbilippi metropolitanum pro
se ipso sancia eynotlua consliiuere!, non est exattditus, sed audiii quod si res, quas post electionem
ex eccleeiae rediiibus acquirit, non polcst dare, vel
1 1
.
*
,
. ' \
, .
,
, ,
.
. >. 0
0
, *
,

* , , * ,
I Tim. , 19.
Guill. Beveregiinotffi.
(15) " .
Paulinus episcopas ^(j)
.
Joannes Anlio
Antiochiae, e viia jam decessurus, Evagrium sui cheotis legit . Coll.
loeo ordinabai. Hinc Theodorelus observai, ran. lit. 6, ms. Bodl. . A l
proveclum fuisse Evaba*c verbis;
gfiuii), e l mullos simul canones violalos ,
, in Holoaudri exemplari deside* .
raninr.
Tbeodoret. l l i s l . eccles. lib. , cap. 2 3 , quibus
(17) .
Joan. Anliocbnnus colverbis ad bmic canonem respexi.sse videlur , qno lect. can. l i l . 6, et impressi codiccs legunl
cauium esi , ne quis aliunr, sui loco ordinarel.
. Aristenus . A l omnia
E l b m s i eiiim ipse canon cognalonim soluminodo
haic * nientioneio faciai, et Evagrium Paulini cognatum
. Gcniia
fuisse non conslel; canon lamen violatus est, eo
IHIS Herveius non legit, vel saliem Laiine non verqiiod Paulinus decessurus alium sui loco constiluet i t : legenrfa vcro esse, ex sclioIiU non minus, quatn
rU : de alicnts enim aeque ac rognaiis illum iutelliex Joan. Antiocbeni colleclionc paict.
gcnduai esse, recie observai Bai&amon.
103
1N CAN. LXXVIII A P O S T ,
10i
el 6 ad quos vuli transmttlcrc, inulto magis episcopa ; , tum. Lege Carih. &yn., can. 32 el Aiitioeb. syu.,
; ;
can. 23, dicentes non licerc episcopo, eliamsi morialur, alium succcssoreiu suiiin opiscopum COII, .
' \ siiiuere.
' ,
, .
ZONAR. Pontiflciara polentiam, sancti Spirilus
.
graiia? clonum convenft exisiimari. Graiiam Spiriius
.
igitur, velul baeredilalem, quomodo quis in alterum
;
transferel, ipsi gralificans? Proplerea, non est
. , ;
episcopis permissum, loco sui, quos voluiit, alios
'
in ecclesias sibi fubjeclas inducere. Nam qui libcr , , : '
latem non babenl relinquendi, quibus volunt, res,
; ^
quas episcopalus sui lempnre possederunl (uisi,

( qna cognalorum successione ipsis obvenerunl, ut
; , iricesiiutis secundue in Canbagine synodi canon

dicii) quomodo ipsum episcopatum iransferem in
). - alios, eos ut pastoralis poleslalis haeredes, el dis6.,
Irtbulionis enrmn rerum, quae sunt pauperum r c , \
linquenles, el bumana iucilali aflectione (videlicei,
, - amore, vcl respeclu solo propinquorum) Deo dedi ( )
caia, iis, quibas voluni, gralis donanles ? Igitur si
, ;
tale quid ab aliquo fiai, el irritnm esse, quod fit,
, \ el qui fecerii, excorninunicari, canon mandai.
,
Episcopos enim slatultim esl a synodo crearj. Sy .
no.ti qaoque iti Antiocbia vicesimus leriius canon
\
dicit, episcopo non licere, ta.netsi vita defungatur,

allerum insiiluerc successorem suum. Hoc et bis,
, $, qui auni ex Israel, vetaliir. Nani Moysi lauquam
. . .
crimen objiciebalur, quod Aaron c l ejus filios ad
. - sacerdolium promovissel. Ac nisi Deus per signa
, \
confirmassel ipsis sacerdoliiim, forie fuissenl ab
. \
illo depulsi.
, ' .
A P * S T .
A R I S T . Episcopu* vila diicedensin suo ioeo epitctpum non constiiuit.
,

.
*
* .
D
'.
Eum qui in episcopaium deligendus est, ab ouinibus provincia episcopis constilui decretum esi.
Moricniem autem episcopum aliura suo loco consliluere, jus bxrediuiis introducil: Ecclesiara aulcm
Dei nemo debet in baeredem coiiferre.
Si quis vel oculo orbatui, vel femore oblasui, ep\-

,
&'
$ ,
scopatu aulem dignu$
fiat
: non enim corporis
damnam eum polluit, ud animas inquinalio.
5 1 CANON LXXYIII.
'.
CANON L X X V I I .
'
Qui aulem e$t turdui el cascus, ne sit episcopug;

uon ut pollutm, $ed ne eecletiaiiica impedianlm.
(.
.
,
, : ;
BALSv Anliqua quidem lege nullue ulla corporis

parle ntiitilatus ad sacerdoiium promovebalur: iino
potius si posl eacerdoliiun ex morbo vel casu aliquo
l4Bse ac miuUams essel, a sacriiicio cessabat. Diviui autcm aposloli, eos quidern, qni quu minus
uusc sunt eacerdoiii exsequaniur, impediii suut.
195
196
admilli sialucrtint eos aolem qui possunt, ; :, , \,

etiain si uno orulo rarcanl, el elaudi ginl, qui
.
eligantur, diguos haberi jussere. Animain eniin
puram ei inlegraiii volunl oiiines babere, non au- ; \ , .
" (18) ;
tem corpus. Nuiuquid autem si pobl sacerdoiiuin
;, ; , \
fiat aliquis surdus vel caecus, vel aliquo alio cor ,
poris viiio aflectus, et non potesi sacerdoialia ex ; .
sequi, saccrdoiio movebilur juxla veterem lcgemT
\
Solutio. Nequaquam : esl enim a conmiseratione

disjuncium, et a recio aposlolico jndicio alicnum,
. \
nt qui misiTicordia polius dignus f i l , propler id
quod ei acciJil, indignus judicelnr. Ac mulii qai- \ , , \
dem autisliles, et sacerdoles, el diaconi exca?cali,
,
et alioqui in &uinmam inibecillUalein adducli, e l ,
qui nec sacerdotale quidpiam agere poieranl, ad
. \ eoruin usque viia? fineiii non moti sunt. Eiiam el ', ', . ', '
\ , \
lex dicil iu lib. , lit. 1, cap. 1, lliem. 4. E x c x .
caius etiam judcx esse potcst, el seoalu non
movebilur, novum autcm magistralum non sus- , .
cipii : sed quem anlc morbum babebat, babere
perseverat.
. 1 ; ZONAR. Lcx quidem per Mosen daia Israelitis
exigebal consecraios ipsorum iuinisiros, inlegros , ,
, *
esse corpore, notanique liuilam babentes : ac
* \
nemo parie corporis aliqua deforinatus, aul muli .
lalus admillebaiur ad sacerdolium. Sed eliara posl
sacerdolium si cui sacerdotmn membri vcl parliculae
\, .
cujuspiain niulilalio comigissel, sacerdolio mulla *
baiur. A l iis, qui consecrandi sunl apud nos,
*
inuiilaiio corporis impedimenio uon annumcralur.
Animam ncmpe requirilur babere puram, sine , \ , \
. ' ,
viiio ct sorde. Quod si quis uno forle eei oculo,
, , vel slrabos babel oculos, aui claudus est, aut aliam
,
quani nahna iiiiperfeciioiiem babet, ad episcopale
, uitinus ubeuwdum sibi non obslanlem, dignus vero
. \ judicalur episcopalu, probibetur ordinari. S i
, ,
yero quis ambobus fueril orbatus oculis, vel au , '
ribua obiurduerit, aul aliani quam mulilalionem
, -.
paiUtr, per quam s i l probibiius episcopale inunus
. , ,
iinplere, ad episcopatum non proniovebilur. Qui
, ,
enim nibil videt, quive nibil aadit, aul dextram
Guill. Beveregii nolfiB.

(18) " . Similein

buic quaisiioneiu Marcus Alexaudriiius Tbeodoro , ,
Balsainoiii proposuii, bis veibis coucepiam , >- ** , .-.-_
, -
,
, \ ,
6

\ , \ ",
\ ;
. Quicumque igitur morborum
n
id e*l, Mancta aut monoculus hnbeoUurne gradu *a- aliquorum vitio prohibiti (uerinl $acetdolalmm gracerdotali dignus ? Aut qui po$t sucerdotium mutilatus duumjura exsequi, ordinalione digni non hubebuniur.
ef, permiUeturne posl vitmm tacra facere, anuon ? Qui autem post ordinalionem sic male a/fecti, sacra
Ad bauc solvendam quaeslioneui Balsauion pr&senfacere morbo non impediuntur, et sic etiam imbecilla
les duus caiiones.ciut , ei niox baec subjuugit;
constituli valeiudine, libere celebrabunl. Nam Uei
( quai, ad pleniorein bujus quaâtionis solulioneni
prasconibu$ placuit neminem sacrorum celebrationt
et canonuin borum inlcrpretalionem conducentia,
propter corporU muiilaiionem proliiberi. Quod $i
digua sunt lam Graece qiiam Laline apponi)
morbi debitum officio sacerdoiis sil impedimenio, i / "
lud exereere detinel a>grotu$, digniiatt autem non
,
alieiiabUur : quin pottus minrandum erii, el priore

quidem honore frueiur, quin el qua ad viiam susien ,
tandam tu(ficiunt habcbit, el reliqua, juxia priorem
, \ ; ^

; . 61
consuetudiium. Balsam. ad Marci Alexaud.

rog. 23.
inler-
137
I N C A N . L X X I X APOST.
1 8
) , \ maiiura fortassis babei, qua nihil ogere possiL

; quomodo sacra peragere, sanclavc nianibus tracla.e
queal, el aliis ea Iradere, vel aliquod aliud episcopale iuittisleriiiin exorcere?
. . \
el ailero oculo
captus, $i dignut sit (it episcoptts.
^ i p , , ;
- ,
; , ;
; , ;
; ; .
. 0 \
AIUST. C A N . L X X V I I . Claudns,
Licsio euiiu corpoiis eum qui inculpalam agii

viiani in episcopains digniiatem pronioveri non
itnpedit, nisi foite surdu* aul c;ecus sit, qui ordinalionem est suscepiurus. Talis enim non tanquam
polluius prohibelur, sed quia ecclesiaatka uon
pou-si sine oflfendiculo puragere.
CAN. L X X V I I I . Cacu$ autem et sur!u$ non fiet.
Otf

CANON L X X I X .
61, *
,
Si quis dasmonem habeat, ne fial clericus, sed neqne

cximfidelibu*preceiur. Purgatut aulem recipiatut,
jj ,
et it si( dignus, fial.
B A L S . Qui a daemonc correpius esl, ratione ac

.
menie privaus est, atque idcirco vel in cleruin
;,
cooptari, vel cum fldelibus precari, boc eanone
i'i , ; probibetur, ne forte si qtiid roali aul inbonesli
, :egerii, ac dxinoniacas voces eroiscrit, popahmi
, ,
Dei contuibct, atquc oilicium 5 2 diviiwm impe ,
diat. Postquam aulem ad se redierit, si dignus
. ,
fuerit invenlus, etiain clericus fiel. Teriius quid<m
, \ '
cerle canon paliiarcba? Alexandfini Timolhci dicil,

Si sil fidtflis daemone percilus, debel esse sanciorum
; ,
;; Q myslerioru! pardceps : el prasenli cnioni non
adversalur. llle enim de eo loquitur, qui pcr dilu .
cida iuiervalla fuiure corripiiur, el scil eo lem ; , \
pore quo resipuit, divinorum sacraniculoruin niy
sierium : praescns aulein canon de eo loqnilur, qui
*
esl perpctuo furiosus. Si aulem eiiam de eo qui
*
per dilucida iuril iniervalla, canonem loqui dixcI ?,
ris, nec sic quidem ullum libi eril impedimenlum.
;
Neque enitn coucedelur ei qui per dilucida inler ; valla furorc corripitur, in clcnnn cooplari, ne sa
cerdotium furoris lempore coulwnelia afiiciamr,
\ , \
probrisque ct blaspbeniiis numen appeialur.
.
ZONAR. Quisquis esl iinmundus, lanquam
. ; ;
\exatus a daemone judicalur : simul eliatn suspieio
, ,
praibctur, quod nisi dignum se babilaculum, bunc
, . ; bominem daemon invenissel, ob vilae nequiliam,
nunqnam iuissel ingressus iu eum. Talis igiiur
;
quonain modo ad ordiuaiionem quaiulibel prove: ,
belur? Nam st vasi pulri non crediiur utigueiiluni
,
(secunduui uiagnum ia Ibeologia Gregorium) quo modo receptaculo da3monis gralia Spiriius eancli
; ; .;
credclur? Sed el fideliWus nec siuiul orare quidein
, .
cuin tali, praesens canon prsecipil. Aiqui, lertius
,
Alexandrini palriarcbse Timotbei canou, rcspoii ; , :
Moncm coniinens ad eum qui interrogaveral : Si
,
lidtlis a ddeiboniu correplus fueril, an debeai
;
uaiictoruin mysieiioruin parliceps esse? dicil :
, , , .
Nisi cnuuliel iuyslerium, el nisi quo alio modo
"^ .
blasphcioei, pariiceps edo. Igilur, praesciiii cauoni
. * ^
199
THEOD. BALSAMON
200
contrariari viJetur. Al ego non puto. Scd aposlo- , \ . licus quidetn canon de prorsus insano loqui judi ; ;
cabiiur , el qtii furoris non babet inlervalluro.
Nam quou*odu lalis assumftiur ad efficium? Timo- . , .
thei vero responsio, de eo, qui per inlervalla
; ; ,
afficilur. Hic enim, dum non affligtlur, ganclis sa , .
~
cranientis dignus judicabiuir. Agilaiione vero daemoniaca liberatus, si dignus fueril judicatus, in
clerum dcligetur.
f
A R I S T . Dtemoniacus non /U cUricui, nec cum aliis

orat: posl purgationem aulem, si dignut lit, fit.
Non fil clericus qui daemonem babet, donec daemone liberatur : sed ncc cnm fidelibus orat.
Morbo aulom liberalus el ad preccs admiuiiur, el
ad clerum, si dignus est, promovetur.
,
* * . , \
, \ , , .
CANON L X X X .
Eum gui
ex vila
'.
gentili acceiseril et baptizatus
(19)
fueril , vel ex improba vivendi Tatione, non ett
<\ ,
cequum prolinui
episcopum fierL Iniquum est
'
enitn , ul qni sui nondum experientiam oilen-
"
deriiy sit aliurum magisler, nisi forle hoc divina
gratia fiat.
B A L S . Scire debes ex can. 10 Sardic. syn. et

v
i 9 )
Joan.
Antiocbenus
legii colleci. can. lit. 36. At synodus

Nieaena prima canoncm buiic ciians
legiu Enimvero secundus islius synodi canon
inciph, ,
- "
,
, , e t c , e
quibus eliain verbis clarissime elucescil
aule banc synoduin exslitisse , eos,
qui a viia geulili ad Cbrislianam iidem nuper conversi suiil, episcopos proiinus lieri probibentem :
qui alius baud dubie non fuii, quam prsesens apostolicue, quein sa*pe uegleclum ei violaiuro, synodus
jNuauna dicto cauoue reparat, ei sua ' laudcnt aucioriiaie confinnat. Josepbus jfigyplius in Arabica
cauon. colleclione liaec verba
A l vox Syriaca hanpho ul et hanphoio, esl gentilis
eihnicus. Unde vocabalum boc Arabicum formaiuw

videlur; quod proplerea ethnicus Iransiuli. Sed non
difliteor alterum eliam sensum admitli posse, modo
dicamus Cbiislianoe orienlales, qui inler Muslimos
sive Mubammedanos vcrsantur, bunc canonem de
iis ( u l parest) seque ac de eibnicis inlerpreialos
este, ul Mubatnmedanus eliam pariter ac etbidcus
ad Christianam conversns fidem , illico iton fial
episcopns. Quod aulem nec Jalcus quispiam Cfiristianus prolinus evadal cpiscopus, nisi inierioribus
prius snscepiis gradibus, a concilio Sardiconsi caularo est, can. 10.
(20)
Anxeniio Ecde-
siae Mediolanensis episcopo viia defuncto, orta gravissimj inler cives conlroversia de fuluro episcopo
eligendo; usque adeo ut lumulluari coeperint. Sed
verlil, Quicunque vir fuit eihnicu* vel idololatra :
cominode accidil, ul virpielaie ac docirina insignis,
non me fugit lianifia posse noiinunquani significare,
nomine Ambrosius, urbi lunc lemporis praeiecius
Mnshmum, sive Muhummedicce religionis teclatoesset. Hicverilus, ne mali aliquid ex lanlo lumultu
rem. Sic enim haniph sa?pe signiiical ab Abu hanifa,
nascerelur, pro loco aique officio suo (ul cum Rufqui aucior luil uinus e quaiuur mualiniisini seciis,
flno loquar) ad ecclesiam lllic conlendil, seditionem
ciroa religionis islius ramos versalis, quas Abul- popuii repressurus. Curo aulem longa ac eleganli
pbaragius sic enumerat, Secta maleci Ebn Anasi, se- oralione vesauos mullitudinis lumullos coinpescuiscia Muhammedii EbnEdris Asshafiensis, secta Ahme- D gel, oimies in unam proihius sentcniiam conspiran
dis Ebn Hanbeli, et ucl* tiaui[a Ainooman Ebn
"~
uno
les, ipsuin Ambrosiiiin
sibi episcopuro ordinari
Tiiabel. Abulpb. Dynasi. 9. A i Ai>u baiiif<v prx caeore llagiiabaui. Ilic aulem adbuc catecbumcnus
leris exsirucluin esi oraiorium, vocalum Oraiorium
eral, ac proiude nondtim bapiizaius. Yalentiniauus
antistilit Abu hani[a' , cujus iiieiniiieruiil Abulpba- vero imperalor, de popult coiisensu cenior faragius dynasl. 9, p. 366 et Elmacinua Hisl. Saracen.
cms , Aiubrosium eliamsi reluctanlem , bapiizari
1. , pag. 287. De eodem Abu baniia vide plura in
simul,ac episcopum prolinus ordinari jubel, vel, u(
dociissimi noslri Edvardi Pqcockii notis in specimen
ail Tbeodorelus :
hisioriaB Arabuni, pag. 297 , ei Henrici Houingeri
\ \
Hisl. OrieiU. 1. u, c. 7. Ab boc Abuhanifa non aiia
-. , l l i s l . ecclee. J. , cap. 6, moxque Dei gratiam consecutus , el initialus facris, et
lantuin ipsius secia, sed lolus iuu.slimisnius vocasacerdos effeclus eit; ut scribit Ruffinus Uist. eccl.
lur Aihanifiah el inusliinus Hanifi. E l baec quidein
1. i i , cap. 11. Haclumuliuaria Ambrosii ordinalione,
ordinaria est bujus vocabuli signilicaiio; qiue buic
lanien loco quadrare nou videalur, siquidem cano- qua e catecbumeno ad episcopum illico provecius
esl, serio perpensa, dical aliquis eamdem roiuiine
nee bi louge ante Musluiiilicae religiouis exorlum
canonicam fuisse, nec a praesenli canone aposlolico
conscripli gunl. Quapropler aliuude pcialur vera
adinissain; utpote quo eum, qui a geniiti vita nuipsius signiGcatio : e lingua nimiruin Syriaca , cuper acceastt, ei baptizaiua e s i , episcopum proiinua
Jue vocabula in bac praecipue cauonuiu colleclione
beri prohibclur. Sed absil ut tauii PalrU ordiaaliosaepissime Arabica fiunt, ui alibi osUnsuri suinus.
1
INCAN.
LXXX
APOST.
202
', \ can. 17 syn. babitae in acile Sanctorom Apoafolo

mm, qti& prima et scrunda dicilur, quod neque
' ', "
fldelis laicus Illico ad rpiscopaiem dignitatem pro 66, ; vehhar, trisi prsstilata tempora per alios gradus
;
impieverH. Si autem ftdelis laicus non aliter fit
. ; ;
episcopus, mulio magis nec ad eptscopatum pro;,
vebeiur qui recens esl illuniinalus , aut miuin*,
, nlsi praeslilutos grailus pervaserit tempore sof3
cienli : nec et docere periuiuetur, riisi priits ftierit
* , edoclus niysterium : oporiel ergo eiun snfiicienti
lcmpore probari, ei si dignus fnrie iuvcntus fuerii,
; . ;
provehi. Qusere et secundum can. prima? syn. quae
, ; eum deponi siatuil qui prteier hoc fecerit. Jam
, *\ '
vcro el magnos Paulus non juvenem prohibet, fierl
' ,
cpiscopnm, sed recens plantaturo, quod vocat . \
, . . Illnd autent, < nisi boc forte divina 5 3 gratia
fiat, > de revdatione dici intellige. Aposiolo enim
c
Ananiae revelatum esl de tnagno Paulo, eum esse
\ .
vas dectionis.
\ "

ZONAR.Qui nuper ad iidem acccesii, ei bapiismo
&. ,
Dei di$mi? est judicalus, non mox *in episcopum
,
deligetur. Eicnim prius oportel experimeiUum sui
.
dare, quod c l circa fidem sil integer, e l circa viUe
\ \
stix insdluiionem irreprebensus. Isthaec autcm i n \ *\ ;.
digent
(empore. Ncc enim brevi momento dignoeci
*
talia possunl. Eum vero, qui nonduin sui specimen
.
ediderii, aliorum doctorem consitui, ct iniquum

\ . \ est, oi fallax. Secuodua oecumenicae prinue synodi
* ^ caoon hoc etiam <vetal: ac jtibel eum deponi, qui
boc feceril. Magnua quoque Paulus Timolbco scri*
. \
bens, ei oralione depingcns epiacopatui praponeu , \
dum, boc etiam dicil, non veophytum, -ne in super*
, \
1 1
biam elalui iit jndicium incidat diaboli
1 1
: Verba
I T i m . , 6.
Guill. Beveregii not

Ilist. I. tr, c. 11. Sozomcnus,

. Sozom. . , c 24. E i bbic esl quod imperalor Deo gralias agel)at, quod cuin ail sacerdotii
muniis obeundum elegeral, quem ipsc rogendis
provinciis pra?feceral; ul ibidem docei Sozomenus.
Ex eo aulein quod imperaior, et ipse itiuro ordinari
jussii, el ad episcopos rescripsit, ut illi obsequcrenliir, proplcrea
diviniius eleclus fuissel,
.
. quod
.
facile esi conjicere, tam imperalori qtiaro episcopis
probe saiis constitisse, repeniinam D. Antbrosii
posl baptisiuum ordinalionem nequaquaui admiitendam fuisse ul canonicam, nisi ab ipso Deo insiilula essel. Sed simul ac boc iis ex subilaneo po
pnli consensu innoiuit, divino non ausi refragari
suifragio, eum prolimis orditiaruut, idque ex hujus
canonis prescripio , quo lalis ordinalio sub liac
populi admiraius , Deique opus esse ogno$cen$ qnod cautione probibeuir, :
. E l quamvis li*c condiiio in sectindo conecentrat, rescripsit epitcopit , ul obtequerenlnr Deo
qui illum ordinari justerat. Dei namque potiut quam cilii Nicaini canone non exprimiiur, necissario tamen supponenda cst. Canones cnim hominibus ot>
hominum suffragio ilium esse de$ignaluin Sucral.
servandi liunf, iion Dco, qai iis obligari non polcst.
Efts/. eccl. I. iv, c. 30. Val. TheiKlorelus,
E l idcirco ubicunque Deus suani intcrponil aucio ,
rilalem, ui iu bac D. Ambrosii elcctione , nnivcrsi
. Tueodor.
canones silere debenl, vel salicm banc admiiiert
fli&t. eccl. 1. , c. b\ Huifiuus, Deienimait (imôralor) e&se, qnod discordantem populi ftdem et cxceptionem, . <
niniot dissidenten convenio subita in unum consen- .
nem irregularem fuisse suspicemur. Etiamsi enim a
prima canonis bujus parle corideinnari videaiur ,
itltiints lamen hisce vcrbis,
, neccssario mimis, quam
prndeitter amiexis, planc admiuitur. Eniinvero rcpcnVuia D. Ambrosii eiectio, ct consequenler ordinaito, Deo poiius quam bominibus aecribenda e s l ;
l>o, iaquani, qui dissideuleu) inier scse multiludjncin primo lanli viri iutuilu in unaro senleriliam
revocabal. Unde ct ipsc quoque imperaior l>. A m - D
brosium diviniius eleclum agnoscebal, ul anliqui
eccIesiaslicTC Ilistoriae Kcriptores IradiderunL Socraies : , ; *
, ; ,
;

' , Imperaior consensionem
xm alque in unutn ienientiam revccarct. RulBouS
PATROL.
Ga. CXXXVU.
204
THEOD. BALSAMON
auiem ill.i, NUi alicubi per divinam Gerct graliam, croi . ,

,$ic iutclligenda : Si non alicubi de eo revclatum
, * Torel, quod oporieai ipsuui ad episcopaluin promo-
veri. Queiiiaduioduui de Paulo fuil Ananue revela- *
u m , ad illum per visioncin dicenie Domino, Quo- ,
niam vas electioni* luc mild ett, ad poriandum no-
"
men meum coram gentibut, et regibut, et filiit /*-
A R I S T . Receni iliuminatus non fit episcopus, neque 2.

,
qui nuper malo vilce genere reeeuit.

,
*,
Eum qtti nuper advenil ei bapiizatus esl, velqui

malo viveudi genere occupalus fuit, qui scenicus
fortassefuit aul apparilor, nun oporlel sialim crearc
cpiscopum, scd primum experiinentum illius accipere, ct sic pcr omncs sacros gradus pervadere el
posica inoOeuse debel ad episcopalum designari.
raei *\
, ,
, ,
(24),
, ,

; ,
CANON L X X X I .
'.
Diximus non oportere epiicopum vel pretbgterum
teipsum ad publicas admini$traiione$ demitlere,
sed in ecclesiasiicis negoliis venari. Vel ergo ita
ttpii facere penuadealur, vel deponatur. Nemo
enim potett duobm dvmtnit servire
> tecundum
Domini prvceplum.
(22) 7
(25).
>
B A L S . Sextus canon aposlolicus sacris iniliatos

indistincte dcpoui jubct, qui inundanas in se curas
guscipium. Prascns autein canon iu eos paulo cleinemius animadvcrlit. Dicil enim, vcl cessenl, vcl
deponantur. Trabe ergo canones in unam intclK
. *

;.
. \ , * , . "
gcnliatn ad id qnod csl bumanfiis, et dic etiam C ( | ; ; ,
sexium canoncm buic convenienler inlelligi^ Quxre
\ \ ' .
ct 16 canonem Garib. syn. et quarlum quarlac.
\ ' ,
\ * .
. ; ;
7 0 N A R . Scxtus canon praesentis libri deponi jubet
consecratos miuistros, qui mundanae Curaa susci-
pitinl. Ilic aulem canon illius est expositivus. Sic . ^ . -,
euiiii convciiil cl eum inielligere, quod nisi paieai
el absiineat a sscularibus uegotiis, lunc depone- , , \
, .
lur. Ab illis nim si abslinHerit, ut non amplius
, , \
publicas aggredialur adininfelralioncs 'corum ,
. \
quibus anica fueral occupalus, venia dabiiur. Uic
6 . idco canon ineininil etiam do priori canone. Qnae \ *
rcndus esl cliain decimus scxlus caiH>n synodi in
, \ .
Carlbagine, tertiusquc quarlac frynodi.

A c l . , 15. " M a l l b . , ^ .

(21) .
G!ns$a3 Gr.eco-Latiii.ne ; AppariloT officialis. &lacarius , ol
; , . Mac. bom. 15. Ittijusmodi
\iros episcopoe prolinus licri leges quooiie ctviles
vcfaul.
, , ' . '
, . Ecclet.
consiil. I. , l i l . i, par. 2, sed alibi,
\ ,
, , ibid.
I. , l i l . 5, cotist, 53. '
,
; . Basilic. 1. . l i l . \ c. 27
(22) ..
Jcan. Amioclietiiis t
, collfcl. can. lit. 14.

(23)
.
Joan. Anliocbemis ,
, Si autem non re/it, deponatur, Sic
riiim vcrtenda sunl baec verl)a, non u l in impressis
Juslclti coilicibus, vetergo ail facere persuadeatur ,
vel deponalur : h:cc Inim versio noslrx l e d i o n i ,

non isti convenit. Se>l observandum esi, dictae canomim colleclioni Gnvcse aiuiquaiu Geiilfaui llerveli vcrsioncm appositam essc, quo fii, ui proplcr varias leciiones trauslalio lextui ssepc non arconimodelur : quod saiis mirari nequco : pre< ipue
cum a tain cruditis viris Bibliolhcca isia in luccin
cniissa fncrit.
Wb
I N C A N . L X X X I I APOST.
. "
206
- A R I S T . EpUcopus de ephcopnlu dtponitur qui ne-
(24)
gotia publica tractat.
*0 ,
, , , ,
, .
'.
Qui ad publicas adminislrationes se dejicit sive

presbyier, sive diaconus, sive epi$copus, aul cesset,
aui non persuasus, deponalur.
5 4 CANON L X X X I l .
Servos in eterum provehi $ veiiia dominorum non
permiltimu$ ad possesiorum molesliam. Domorum

enim eversionem illud efficxl, st quando auUm
etiam dignus servus visut $U qui ad gradum %-
tur, qualii noster quoque Onesimus visut est, el
(25) ,
domini concesterint ac liberaverinl, et adibu* emt-
terint, fiat.
. \
-' ' - ^
;. , * ,
, \ , \
,
.
\ .

, ,

5 . "
, , '
, -ix
. ,
,
, \ ^ , .
.
Sci . \

. \ ,
. "
^ ,
;, * , \
.
;,
* D
\ , . \

B A L S . De servis qui in clerum coopiaiilnr, l#*gc

eiiam 56 cap. priini t i l . , prasentis operis. Hic au
lem canon nolens noslris fratribus aliquid a nobis
offendiculi afferri, non permjllit ut alicnus servus
in clerum promoveatur, etiamsi sit prudenlissimus
et dignos, nisi et dominus ei rei consenseril, el
eum prios libertale dignum exislimaveril. Ad exemplum autem scriptum esl etquod faciuin cst rn
Onesimo. ScripUim est cniin quod bunc Onesimum
Pbilemonis servum magnus Paulus ad Pliilemonem
remisit, eliamsi ei vistis essel ad minisierium ut>
lissimus, dicens, non esse juslum eum sinc Pbilcmonis voluiitaie in iidei pradicatione servire.
Quare nec liberias, nec sacerdoiium, nec aliquid
aliud dominuui ignorantem a sorvi sui dominio
abalicnant. E l lex quae sialnil adversus liberlatetn
non dari resliluiionem, dc his non intelligiiur,
*ed de servo liberalo cx volunlatc imperfecti
domini.
ZONAR. Fideles decet ea iugcre, quac scandala
genercnt aliquibus. Alienum vero scrvum conlra
domini senieniiam clericum iieri, causa csl scandali, atque molesttae. Quam ob rem, probibel hoc
canon, ut rem, quae domos lotas cveriii. Forlassis
enira servus ille procurator sil domus domini sui,
vel tabernae dominicae preposilus, vel cujns fidci
creditae sini pecuniae ad negoiiaiionem, ei proplcrca
domino suo moleslwe forel ejus ordinatio. Quod si
servus gradu sacro dignus exisiimeiur, episcoptim
de eo negoiio com dojnino communieare oporiet.
8 isquoque consensertt, ordinetur. Magnus eieoim
Paulus Onesiimiin Philemonis servum, cujus nii-
Guill. Beveregii nolflo.

(24) .
In SimeonisLogolbetx Epilome
legiliir .
(45) ". Pronomen
non secns ac in canone 29 ab inierpolalore,
nescio quo, adjeclum videhir, canones hi ab
apoelolis condili fnisse crederenlur. Nec Balsamon
anipin nec Zonaras isiius menlionem facionl, etiamei
de OiieMino loquanttir. Joanneg Aniiochenus tn sua
colleclione louitn biinc canoncm o m i s i i , nt de vera
i*iitis lertione nibil cx eo consiei; uti noc ex
llarmenopuli epiiome , quae ipsios Oiiestini eiiam
iion iDeraiuil, sed toiiim canommi brcvitor sic
exprituil, >
. Harmen. can. cpi(. secl. 3, l i l . 4. Scd in

Arabica colleciione, et omisso pronomine , el nominecornipfolcgilur, sicui Onesiphoru$; b<ljsmodi
autein propriorum praciptte nominui e Grxcis
deduciorum corruplionibus nihif inlingua Arabica
frequenlius occurril: binc nibilominus planc satis
apparet, pronomen in codice, quo ususest
Josepbus iEgyplius, deMderaium fuisse. Etquiilem
non immcriio, cum ntbil ewim ceriius esse poiest,
qiiam boar.e canones ab ipsie aposlolis non consiitnlos essc , vel lota senienlia \
, vel salleni prnnomon
expungaiur tieccssc 091.
*
207
THEOD. BALSAMON
S8
' nisterium ci judicabal ulilc, sine domini volmilaic \ *

decrevit eum relincre, sed ipsum remisil ad
, "
Philemonem. Lex vero civilis ad servi libcrtaiem
.
sufliccre dicit, hunc, ipsius domino sciente e i non
(26)
comradiceiite, iu clerum deligi.
, \ ,
,
A R I S T . Servus non fit clericus, ni$i cotuentu do-
muri : qui aulem dignus e$t, iikertale donalut
promovelur.
(27),
Sine volunlate domini non oporlct servum in

clerum reciperc. Libertate auiein donams, si d i guus qui iuclerum recipblur visus sil, adinitiilur,
CANON L X X X U I .
"
:0. \ \, .
.
Kpheopus,
'
racan$,
vei
presbyter, vel diaeonus, exercitni
et utraque oblinere toiens, flomattum
scilicct magikiralum, ei sacerdotalem administra-
lianem, depunaiur ; Qute sunt enim Canati*,
Casari;
et qute tuni Dei, Deo
>
B A L S . Diversi canoues aposiollci probibuerunt

tacri* iuilialos publica negoiia adminisirare. Pra>
sens autem canon jubet eos deponi qui excrcitui
vacanl vel bujusmodi iiiiliiare* coiumeatus administrani, e l expedilionis miliiaris curam babent.
Talis enim bic militia exisiimanda eal, e l non ca
qtic fit armis. lila enim oranino probibiia esi. E l
iege 7 can. Cbalced. syn. ules anaibemaie ferten-
(28),
'
.
(20)

; .
; , * , \ 4. , \ .
. '
* Luc. , 25.

ipsa ranonis ratio nliimis hisre
verbis reddila, ,
, etimdem lntnc seusnm rxigit :
iil sac*rdoies niiuirum, qni Deo lolo couserraittitr,
polilicis adiniuislraiionibus ncqiiaquam icenl. Sacerdoiales etiim et civiles adminisirattoiies lanlo a
se invicem iutcrstiiio distant, iti idein uirisque
deservire iirqueai : vel ui Nkepboru* Gregora a i ,

, '
,
\
. Nicepb. Greg. Hut. rom. lib.
. E l boc quidein inier afios cauoue frems COIIdecrefil, dicens, Vt ênum qu liberlatem dominis
slantinus Mesopolamilanus, qni res publicas hub
proprih non acceperit, nut etimn jnm libertum, nulAlexio Gomneno aliquandiu ailininisiravorat, cutn
hts epncoporum, ab ejus (atitum io!nnlale CHJH$
ab impcratoru obiiiuiisset, nt diactmus crearelur ,
tervus est, et eum absqivisse dijnouiiur , clericum
nudcnt ordinare. Coucil. Aurel. 5, c. 6. E l Balsainou ee relicluruni palaiiuin, c l imperalori nou anipliua
opcram navaliiruin siuiulabat, propierea quol cain consiilulionnm ccclestnsticariim Collcctione ex
noties boc ei inlerdicereiil, vel, ul vcrba cjus reierl
rodice a i l , ;
, ^. Conslil. D Niceias Cboiiiale ,
\ , \
ecclcs. n d l . I. , l i i . 5, . 56.
(28)
.
Balsamon ct Zonaras .
pcr ; b:c intelligendos conlcn- \ ,
dunt, noti eoe qui arma gosiaul, sed
: Micet. Cbouial. in Alex. GOIIIU. 1. .
; , qui quovis uiiniruin
Po&iea auletn iinperalotis jussu privilegium ei a
iMotlu res miliiares admiuislrant. Sic e i llarroenopalrianba Xipbditto coiioegsuin en, u i Oeo simul
pulua, oui scnsmn canonis sic breviter exprimil: K a \
ei imperalori, lemplo el palalio, mserviret, idqiie
, c l ad in
despecmi babiiis cauouibus, qui, aubjungti Nicemargine noial,
Us, ; :6
. NobU autem civileai quaudibet
adiiiiiiUiraliouein, magislraiuiu, aul digniialen, liic ;, acertas pwnat in Utiuitnodi ambidexlro*
staiuunl, Niiei. ibid.
indigiiaro vidcliir; pi oplurea quod |>er
(id) .
Ha?c vorba ,
proximis yerbis explicatur, c l )
, ,
uppoiiilur : unde e i io opilomc iam LoArisleni, iiecnon JH Lt>gulheise epiivme a Juaiclio
goibetai quam Aristeni , pro ,
niliil bdiituitur praler , vis euiin taiioma cdita, ouiilluuiur.
iu ea liis solis verbis exbibeiur, -; (26)
BasUica : Q . Quineliam
, \ ;
,
; \ ; , Basil. I. , lL 4 , c.
51. ;, ; ;
*\, . Conslil. Eccl.
foll. I. , lit. 1, par. 2. Micbael Altaliaia, ;,
, ; , . Atlal. Syoop.
i i l . 3.
{27)
.
Qnod servus
p)kis liberiale doiiaiidus est, quam in cleruui coop l a l u r , coticilium qnoque Auirlianense qiiiniitin
:
2,9
CAN. LXXXIV A P O S T .
; ,
, ! . ,

, ' \
; . ,
, , .
.
. ' 0'
, \ .
.
210
lcm, si non pcenitentiam aganl. Quseaierit atitem

quispiam, an el bic illud, dcsislat vel deponaior,
locnro babeat, quemadinodum et io 81 can. didicimoe, an eiiam ante edicla, sacerdos qai rem
militarem traciat illteo deponetur. Solutio. E x i slimo qnod 5 5
quoqae post edietum, is qui
eiercitus euram habet, s\ non deeistal, deponetur.
Omnia enlm publica eamdetn caasam liabeul. L>ge
eiiam captii 32 titulf noni praeseniis operis, et qitaa
in illo scripta sunt.
toic
ZONAR. Canonem non arbifror bic appellare

, Armorum traeiationem, velmilitum prafecturam, sed militarium remm procuratioiiem ;
, ,
veluti miliiarium
slipendioram
distribuiionem,' ve!"

,

"
'
.r- . r,
. ^ y u i
|^ I C I U U
.!.. .
" " f ^
, antionae nulriendis mililibns seposilae caram, vet
miliium descriptionem, vel eiiam quas alias pro, , \
.
curationes : quas quidem civiles leges inveniunlur
\ etiam nominare ;. Gonsecratos igitur isiia
,
qualibuscunque vacanies eanon depositkmi omnino
. subjicil: si non ab his abslineaiil. Nec entm deeet
\ . non miscenda miscere : ca (dicii) qu* sunt Ca?sarie
\
et ea quae gunt Dei. Septimus auiem inhalcedon*
.
synodi canon tales quos non poeniteai, anaihematizari decernil.
.
ARIST. Sacerdos magistratnm obient; deponitur.

,
.
c Quai enim Ccctaris suni, Casarl, et qum Dei, Deo.t
*0 ,
Qui Romanam miliiiam reiinere vellei, acetiam
, .
sacerdotalem administrationem, deponaiur. Qw*

,

.
C enim Casaris sunt, , qnue, Dei, Deo.
'.
CANON L X X X I V .
"
(30)
Quisquis regem rel principem jns eontumelia

,
'

affecerit, ptenas luat: si sit quidem clericut,

,
,
.
deponatur : ti vtro laicnt, $gregetur.
. "
B A L S . Lex Mosaica dicit : Principt poputi tui

.

non maledices E i ergo conaequeoier siatuii et
, pracsens canon, eum qni imperatorem vel pria , , , cipem injuria aflicH, si sit quidem clericas, deponi:
, .
gi vero laicus, segrcgari; el boc quidcm qtiantum
!
ad ecclesiasiicam iradiiionem allinet. Civiles autem
.
leges imp., factani injuriam aliler vindicant, lego
/ * . *
autem 36, cap. noni lit. pncsentia operis. NoiinulU
. , '
aulem illad inierprelanles, Si qois regem vel prin ,
cipera practer jus coninmelia ailicil, dixeruml sacpe
\ ;. ^ eliam juslam rcprebcnsionem pro injtuia aecipi.
* .
Exisiimo aulem hoc explicari a 44 cap. 36, t i l . 60
' , lib. Basil. qtiod situm esl in 36 cap. 0, l i L , prse
-' '
seniis operis.
. "
j w
Exod. xxii, 28.
Guill. Beveregii noUe.

(30) " . Rccie liic observal Tbcodosium, ibid. 1. v, c. 17. Joan. CbryiOstomus
llarmenopiilns, quod boccanoiie, - mullos opiiwalum el magislraluum, Socral. I. v i ,
, . Contumelia c. 5 . Arscnius Pala?olognm rcprebendil simul et
sacris inierdixit, Nic<pb. Greg. Iliai. Rom. lib. ,
qutdem \ imperatorem prohibitnm e$t, reprealii alios, ut ecclesiaslicae Ulsioriaj scripiores abhendere autem nequaquam. flarineu. eph. can. scct.
unde teslauiur. U i extradubitim sii bunc canonem,
3, lit. 3, cui sullragalur el Zonaras. sic quidcm
nou de jusla iniperalorum reprebensione, si deliB. Ambrosiu3 imperalorem Valeulinianum rcprehciidit, Tbeodorct. Ilist. ecelei. lib. I Y , cap. v , el querinl, scd de couiumelia intelligenduiu csse.
211
THEOD. BALSAMON
ZONAR. Mosaica lex clicit: Principi populi lui

maledices. Et corypliaeus apostolorom Pelrua
ail, Regem honorate . Et maguus Paului, orare
jubei pro regibus et omnibusqui sunt in digniiaie,
cliam si sinl infidelee . Igilur ei reges ei roagislratus afficere conlumelia quisque prohibitus est.
At bos reprehendere aliquid agentes contra quara
deccat, non prohibelur; eiiamsi reprebensiornum
verba, forte acerbiora cxsistenlia, ad repreheneorum
conlumeliam spectare exisiimentur. Non permiiiit
enim canon coutra jus contameliam facere; ut cx
contraria disiinciione intelligitur, quod et reges et
primaies jusie increpans non est punitione dignus.
Trigesimus sextus liiulus libri Basilicorum sexaST
le
21}
ZQNAP. , "

,
,
. \ \
, \ *
.
\ *
,
, , ;
.
, \ . '
' * '
gesimi in capite decimo tertio, baec, dicit : Si quis fiiale menlionem regis fecerii, non subjacet poenae,
, * \
aed q u de iJIo sunl, regi significari oporlel. Nam
. per Ieviiatera excessit, conlemnendus esl. Quod , ,
si per insaniam, miseraiione dignus csl. Quod si
, velul iujtiria affecius, ci remiucndum est.
.
ARIST. Qui magistratum el regem contra jui con.
iumeHa^fficit, clericut deponiiur, laicus excom, ,
municalur.
.
. Qui regem aut magistratum pie vivenies conui ,
melia afiicil, si clericua est deponalur, si-vero , ' ,
laicus excommunicetur.
.
5 6 CANON L X X X V .
'.
SitU nobis omuibut clericis el laicis libri venerandi
"
et tancti \elem quidem Tettamenli, Motis qitiu-

)

que, Genesis, Exodu$, Leviticus, Numeri, Deuie-
G ,
,
ronomium. Jew filii Nave unut. Judicum unu$. ,
,
vlov
Rulii unus. Regnorum quatuor. Paralipomenon,
id

esl, dereliciorum libri dierum, duo. Esdroe duo.
Eslherunus. accabaorum iret. Job untis. Ptal* '

icrii unus. Salomonis tre$. Proverbia. Eccltiia~

*
iliccs. Cantica canlicorum. Prophelarum dutdecim.
*
JtflUB unui. I Jeremia unus, EzecJtielit unus.
* 7Danhlis unus. Extrinsecus aulem vobis intelli

.
"
galur, debere vestros adolescentes discere lapienliam

erudvxuimi Sirach. Nostra autem id est, Novi

.
Tetlamenli. Evangelia quatuor, Malthm, Marci, [ (*
)
Luccv, Joannit. Pauii Epistolce quaiuordecim.
,
,
,
Petri Epiitola duce, Joannis tres. Jacobi una. ,
Clemeniis Epislolce dua, el Consiilulionet vobit
*

epi$copit per me Clementem in octo libris ,
quce %unt omnibus divulganda', propler ea

qu<B tunt in ei$ xnqtUca : el Actm nostri

Holorum.
,

" I Peir. , 17.
'
(31).
I Tim. , 2.

(31) .
Posl ba?c ullima
nllimi canonis hujus verba , in GraBcis plerisqtie
codicibus, quibns praescrliin canones sine scboliis
conlineittur, hujusinodi appendix adjecta est, idque
sub nomine Apostolorum, \
./ * , .
, \
, \ *
, . ; ,
\ , ,
, , ,

2
C A N . L X X X V A P O S T .
813
'
)
?
B
A
L
S
.
60
quidem
eanone
didteimna
nonlegere
.
falso inscriplos impioram libros, ranquam sanctos :

nunc aulem discimus qtjosnam ltbros legere de
beamtis ex Veteri Testamento et Novo. Tu auiem
\ .
intelligftft, quod elsi bic scriptum eat, Constitn , \
tiones Clemeiiiis legi a nobis, sed nou divulgari
,
dcbere, secundus lamen sexta synodi canon earum
, * 6' ; '
, leclionem prohibuit, quod in eis adtriteralio facta
sii. E i iege eumdem sccnndum canonem siatuentem
. \
ctim aliis quibasd.tm solos 85. Canones sanciorun>
' , \
' apostoloram legere nos oporlcre, allum autenfr
nuNtim curarc, etiamsi esse dicatnr sattctontm
,
aposlolorum canon. Quae nutem a afldis Patribti?
.
et confessoribiis scripta snnl, et legere el ampleclr
\ - g debemus, u i qme nos ad veram et or!hodoxan?r
fidem dedncant.
, \
.
ZONAR. Ciim fldcles aposloli prxscripsissent, 3
. \
quomodo fldeles Cbristf oporleal vivere, tandem
, \
snbjnnxcrtint ciiam qtios libros decenl ipsoslegere:
, \
Ulosqne recetisueriint. Ut atttem supcrins aliciibt
. , \
diclum ftrii, ctiam libronim legcndorum dinnmc raiiones a vartis sanctis fnclro Pairibus compe-,
. * ,
G u i l l . Bevcregii nota>.
, \; ,
* \
\, ,
\ \ , \ . .
Maria Virgine htcarnatui e$f, et homo factut, et

crucifixut, ~el die terlio re&urrerit, quemadmodmn
prophelce de eo prfrdixerant, euisit lawtet majettai,
el qloria, et reverentia nnn cum sapiente et ommHtec vero vobis, episeopi, nobis constituta sunt. sciente Patre, el Spirilu sanclo, vivo el vimficaqU,
Vos autem in iis permanentes , *alvi eritis, et pare nnnc et perpeluo, el in tacula omnium trvculorum.
fruemim : inobedientet autem t fnerilii, puniemini, *< Amen. Hic, ut videre est. nulla posterioris lectionis
ei bellum perpetuum vobiscnm invicem gerelis, debi- vostigia exstant : sed omnia priori sivc rommtini
respondent. Yerum non omiilendtim e s l , hanc nnn
tas contumaciie pamat solveiUes. Deus anlem, qui
MOIUS e$l ingenitus, universorum creator, vos omnn propriam essc canonum bonim appendicom, sed iis
tmculo pacishi Spiritu tancto copulabit, consnmmabit cum Conslitntionibiis apostolicis VUIRO diciis comff? omne opus bonum immulabile , querela ei c r i - mnnem ; bis enim non minns quam in opilogi loco
adjicilur. Euitnvero non in vnlalis tauliim Coneiimine liberot, et vila mierna nobncum dignabilur, per
tnlioiium ediUonibti^, sed c i iis cti.un codicibns, qui
mediaiionemiliiecti tui FiiiJesu Christi, Dei etservaloris noslri cum quo gloria ip*i tupcr omnia et Deo Pholii diebu* cxstabat, canoncs eodcm, quo Conpairi in Spiritu tanclo paraeteld, nuttc et mmper, et îimtiones voluminc coinpin*tebanitir, m fx ipso
t
in swculas&culorum. Amen. Joao. Aniiocbeni

folleclionc a Juslello ediia loco borum verborum *
, etc. IIMJIIC ad (inem, bac subslituimlur,
\ . . Verum prior
leclio in aliis ouinibas codicilms lain m s s . , quam
impreesis reiinelur, aique eliam in Arabica paVaplvrasi, qna lotus bie canonum epilogns vocatur.
Mandaium sanctorum purorumque aposiolorum : ac
Pbolio conalal, dicenle,

,
> ,
\
.
Lecla sunt Clementis Romani duo librorum vo/umina, quorum alieri hic est titnlus , Constilutioncs
apo$tolorum per Clemenlem , in qno etiam illi e ty~
nodicii canonibut continentur, qui apostolorum ca*
ultiiua islius pars, viz. a yerbU, , D "<t a$cribnntur. Phot. Bibl. nuin. 412. In quibus
eic. usque ad fitiem, ac si ipsorum esset apostolo
vcrbis obilcr observcltir vclim , Plmiitiin nostrre in
mm oralio pro Hs, qtiibns data sunl bxc praecepla,
Prrcialione exposilne de aposlolici<? canonibus scn eiplieatur, Et oremu$ Deum pairem, iculiai suffragari, ulpoie qui eos c synodicis fnisse
qui $olus est ingeniius , unhenorum creator per
canonibus nobiscuiii asseral. binc , ni fallor,
Verbum suum ab ipso anle omnia $mula yenilum , eveuil, quod \ cliam canones
qui est Cluistus incarnalu* , ut confirmet vos prcenposlolorum appeilenlur, ab auctorc operis iniper*ianda-ip*i obedienlia per sancium ip$iin Spiritum,
fecli in MatlbaMim, in honiil. 55 dicenie, Quomodo
Dominum vivificantem, vivum et purum; cujus proautem quiaam $acerdote$ ex liominibus ordinanlur ,
cetsio ab ipso fuit ante omnia imcula, ei omnes manifeste in libro ociavo canonum aposiolorum dicrealuran, de omnia lempora ; qui ett Spiritu$ sancitur. Ilis cnim verbis liber octavus Conslitmionum
etus Paracletut, quem demitii super ditcipulos suos aperle indicatur. Ulrum ipse caiiouum el oonsliluia summo Sionis, eosque tpirituali ittu snpienda
lionum colleclor, quicunque demuni ille fuii, eos
itupiramt; eodem quoqtte modo super $ eam p*r- bisco primus adjecil, ueoue, alii vidcrinl. Nolds
peiuo demillit, el ut adjuvel vos ad bona opera perfi- qiiidem ncfarius aliquis canonos hosce
cienda, aiqne roa immaculalos reddal, vobisque larCoit*Lilulioi>tim calci primo subjuuxissc, el sic banc
giator sentpilernam viiam , quce usque ad stccula appcndicein , sive epilogum ulrisque comuiuueai,
bwculorum manel, qucvqnc nunquam finietur nec
quaeslus gratia, cflecisse \ i d c i u r : el eideai forsilau
desinet, per mediaiionem Uomini nostri Je$u Cliritti
uon immerito ascribanlur, quxcunquc corrupliouca
diUcti F t i i i Dei Servuloris, qui Spirilu iancto et
iu iisdein nuuc dicruui iuvcuiuulur.
215
THEOD. BALSAMON
216
ntjnlur. lfoe atilem fecerunt, qeouiam varii noihi,

.
ei falso inscripiii libri eraat, vel etiamDum suoi, ei * \ vs, \
adulteraii quidara : qualea eliam quae per Clemen- .
tero profnulgatae fuerunl Coneiautiones. Ab \ \ . \
bxretfeis enim quibusdam adulteraift et corraplae fuerunl. Qaapropter I&tas omnino legi veiuit oecumenUa sexta synodus i eecundo :apite cano- * .
num ab ea staiuiorum. Aliae vero quaedam diuume- ;
ratiooes, alioe preier bic enumeratos Hbros, ,
penniUunl eliam !egl, ei Sapieoiiam Salomouis, \ , \ , \
, \ .
l Judhb, et Tobiaiu, et Apocalypsin Theologi,

Hi quidem eunl igitur venerandissimorum apo' . ;
sloloruro oclogiola quinque xanooes. Quibusdam
tamen in libris canones babenlibus ioveitiunlur ei \ '
alii canones, uniuscujugque celebraiissimorum
at>ostolorum nomine inscripli. Sed iu Trullo con- . '
' ;
gregala synodus ducenlorum viginii seplein san ',
vtorum Pairum, sub regno imperaloris Jusliniani
Rbinolmeii, quae dicla esi sexla, sanclos recensens ,
, canones, sic aii : Huic sanclae synodo visura fuit,
u l rali, et firmi maneant canones a sanclis el \ ; ;
beatis Patribus nostris ptaeccssoribus reccpii el ;
;, ;
approbali. Tradilique nobis etiam nomtue sanctomni et gloriosissimorum apostolorum canones '
ocloginta quinque. Mox conscriptas a sancio Cle- . \
,
mente Constiiuiioues, cum dtxisscl bas legi non
, \ ,
oporiere, el eas rejecissei, ob id quod aduherina
qtjacdam, et aliena a pieiate sinl ipsis ad Ecclesiae ? \ \
pernlciem inserta ab baerelicis, meminil synodico- >, rum canonum, el oecumenicarum synodorum, loca- g ,
\ ,
lium quoque, ct a divinie Palribus extra synodog
. \ \
factoruro 5 7
a m , deincepshissubjecit,Nemiui
fas esse supradictos capones adullcrare, vel impro- ; \
;, , ;
bare, YCI alios praeler proposiioa recipere cauonea
;
falso inscriptos, quos quidam veritatem catiponari
; /
conali, composueruut. Cum secumlus sexia^ synodi
.
canon baee ordin^t, nec usquam memoriam faciat
aliorum aposloliconim canonnm praeter iaios octo- ; , \ ;
ginta quinqne, non oportel alios ullos, qui dicantur
apo&tolomm, canones approbari, sed magis repro- , '
bari, obeloqae traneflgi, et rejici : lanquam faUo , *
, \ inscriptos el non legilimos, et extra numerura
eorum quos diviui sauclique Paires judicio suo * , \ ; \
, \ ;
comprobarunt.
D ;.
c a n o n
ARIST. Sexaginla librorum canon tatilum ett vene-
randut.
Isti soli libri clericis el laicis venerandi sancllque judicare debent, scilicel Veleris quidem Tesiamenli, Mosis quinque, Genesis, Exodus, Leviiicns,
Numeri, Deuteronominm. Jesu fitii Nave iinus. Jndicum el Rulh unus. Regum quatuor. DerelictoruiD
PX libro dierum duo. Esdrae duo. Eslher vnus.
Maccabceorum (res. Job unus. Pgalterium, ttnus.
Salomonis Ircs. Proverbia. Ecclesiastes. Canlicuin
coniicoruro. , Prophctarum duodecim. Insuper ei
rxlra hos et SapienllaB eniditisstini Sirach. Novi
aulem Teslamenli Evangelia qualuor, Mallbxi
Marci, Luc, Joannis. PauliEpisiolaequaiuordccini.
%
3 ; \
\ ;
* , ; ,
, *\ ,
' *
; * ' *' * ;
'
\ ; ; ; *.
, , , *
'
C A N . C O N C . N I C ^ N . .
218
\ - Petri Epislolae duae. Joannis trcs. Jarobi una. Jmlas

- !
umt. Clemeniis epistohB du, ei Acla aposioloniro.
\ \
E l Gonstituiiones per eumdem Clementein episcopis

in ocloltbris nuncupalau, quas noti oporlel omnibuir
;
divulgare propler niyslica qurcdam qua in iis siml.
.
Potins atilem sccmidus canon sextas sytiodi in

Trullo facla?, omnino rejictt isfas Gonstiitilrones,

quia spuria qnxdam a pieiale alicna in iis a secia ,
riis adduntur.
\
.
(32}.
CANONES
N I C . E N ^ P R l M J i S A N C T J E E T ( E C U M E N I C / E SYNODT.
. B A L S . Sancta liaec el oecnmenica synodtis babiU

(
fuit, imperante (decimo anno imperii ipsius) Magno

. Td. in Andronico. 1. . Et hinc esl, quod post caplum a Latinis
Byznniinre, II;PC iirbis Romanorum sive (ira^rorum
regni aedes fuit, sic Nicepborus Gregorae,
Plinins, Dewde Nicfva in ultimo Atenmo strttf, qnm
priuM Olbta. Plin. Hist. nat. I. v, c. 32. A l sHioHa* . Niceph. Grep. I. . E l Laonictis
Ghalcocondyla, "
sies in Leonis Philosophi de ordine Ec ,
cle*iamm, qnne natriarcha? CP. snbjeclse sunt, eam
, Glialco. 1)e reb, Tnrc. I. . Verum
priue dictam asseril; additqu*, quod cmn
nihil est quod btijus nH)'s memoriam ad immorlaa Mvsis capia fuissef, ac evcrsa. Lysimacbus post
Alexaodri obitiim, eam instauravit, el defiliaeA n - lilalem magis consccravii. quam celebftrrimus ille
omniuin piissimoruii) Ecclesine CInisiinnnR p r x s u tipafri nomine, Wicvam vncavit. "
Inm in ca conveiilus. Euimvero ad dirimrnd:is gra ^) , \
vlgsiina^ ifttas qtis Consiantini vere Magni lempo " .
ribus Ecdeîam miserriine dilacerabanl, ronlroJur. Graec. Bom. I. , . 29. Sirnho aiilem eam
versias, omnes ubique constiluii episcopi dicil
nb Anligono condiiam, el Antigoniam prinio noimperatons jussti, in bae urbc, eo nominc celeminniam esse, et posiâ a Lysim:icbo instauraiam
srribtt, bis vorb'9, \ C berrima, conveniebant (vel snllem convenire
poterani). Gongregati atilem non lantum dicla
\ " .
controversiag delermiuabaiil, verum el sacros non , \ ,
nullos ad Eclesiaslicam discrplinam pcrlincnles
,
constitiiebani canones numero viginli ; qtios anii , " ,
quiias usque adeo veuerala est, ui eos a nulla alia
,
synodo, eiiainsi plitrium episcoporum couvenin
. ". Strab.
celelirala violandns censcrel, aut iiirriugeiidns : ut
Geogr. 1. x i i . Sic ei Suidas eam " diciam
cani Leone papa Romano jure nierito loquamur,
fnisse observat. mox snbjiciens,
Nnlla iibimtt multiplicatione congreqalionis
. Suid. in .
synodalia coneilia blandiantur, neque treeenlis illit
Memnon autem de tirbis bujus originc et noininis
decem et octo, quantumlibet copOsior mtmeru *a~
ralione longe aliier diserii : afHrmat enim, nomen
cerdotum, rel comparare e audeat, vei pr/iêrre,
ram babuisse
eum tanlo divinilm privilegh Niccena *it $ynodu$
. RHiqua ejns verha, quain plurimis
consecrata, ut sive per paucioret *ire pfures ecclereferla fabulis, ac proinde indigiia prorsus quae
tiastica judicia celebrentur, omni peniius auctorlrccilenlur, videsis apud Phoi. Bibliolh. (mem. 224,
tale sit vaeunm, quidquid ab illorum fuerit COWJ/Irap. 43. flanc urbem Nicelas Glioniates lutione diversnm. A i m i i ergo hosc improba, nimis
appellat, in
$nnt prava, qvce $acrati$$imis canonibus inremenlnr
Alex. Maniielis filio. E l alibi moenia ejus ex cocto
e$*e contraria. L r o . epist., ad Anaiol. op. C P . vide
liiere exslrucla fuisse tradit, u l nunquain, vel salci ejusdcm epistolani ad Marcianuiii August.
lcm difficulter capi poiuil,
,
(32)
&v Nixalq.
OEcitmenicarnm
prima, omnititn pnsi apostolicas celehratissima synodiifi, Nirae habtta fnit, qn.T BilhynUe metropolis
esi (qnod propfere.i addendtim esl, ut ab aliis
ejitsdem nominis civitatibus distingtiatitr) de qua
T H E O D . BALSAMOX
Co:>stanlino,coactis Nicea?, quncesliu Biihynin, 518

sauclis Palribns adversus Arium presbyterum
Alexandrtnae Ecclesiae, qui blaepbeaiabal advereus
Filium Dei Dominum nosirum Jesum Cbristum,
difengeum non esie Deo ei Pairi consubsiamialeu,
sed creataram, ei quod eral quando non eral 3
quem deposuii ba?c sancla gynodus, ei una cum ei
consentientibus anaihemale percuesil; dccrevit
aulom esse Filium Pairi consubstanliatem, et Deum
verum ac Possessorem ac Dominum et Creaiorem
rerum omnium crealarum; non aulem creaturam,
nec qnippiam faclum. Haac autem qua Niccae ftiit
synodus, prima dicitur, si ad oecumcnicaa referalur. Ante eam enim synodi diversx locales fuere.
Scd Iia?c cum oectimenicarum prima sit, reliquis
quoque prapponitur quas ante ipsam fiierunt, A n liocbena? seilicet, qu.x advcrsus Paulum Samosalenum congregaia cst sub Aurcliano imperatorc*
Ancyratiac et Neoca3sarian.e.
ZONAR. Sancla et oecumcnica prima synodns,
Magno Consiantino imperanle babila fuil, cum
Ni aese in Biibynia oclodecim supra irecentos snncli
Patres couvenissent, adversus Arium Alexandrinae
Ecclesiae presbylerum, qui in Dei Filium Dominum
nostrum Jcsum Clirislum blaspbemabal, diccns eum
Dco Palriqiie, non consubsianiialero, scd crealuram esse, ei quod erai quando non erat : bunc
sancla ba?c synodns deposuil, ei una cum ei cooscntienlibus anaihematc percttssit: nb cadenique
221
) ,
\
*
,

, . '; ', \
\, , \ , ,
> *
, \ \ \ \ '
, .

. }
, \
,
\
, \ .
.
,
> ,
\ > ,

,
" ,
\ , , \
, \ ;
, \
synodo Palri consubstanlialem Filium, Deum verum, Q \ , \
\ \ , \
ac Dominnm, ac Poesessorem et rerum crealarum
* ,
nmnium Condiiorem, non crcalum aliquid, vcl
.
faciitium esse delinilum fuii. Dicitur vero synodus
.
boec Nicscna prima, ad oecumenicas videlicei com
parata, siquidcm anie illaiii locales synodi com * ,
plurcs celebraix s u n l : sed cum inier oerumenicas
Uxc sii anliqiiissitna, idcirco ante aliae eiiam ve- \
,
tusiiores, Antiocbenam videlicel, contra Paulimi
,
Samosaienum Aureliano imperante congregaiam,
Aiicyranam, in qua de illorum bominum, qui sse- , , ^; *
viente bostiuitt Chrisliani nominis furore a reltgtone
\ , dcfcceram, si crrali poeniiuisset, excipicndorum ra , \
lione deliberalum c s i ; et Ncocaesariensem, in qua
.
canones ad ecclesiaslicae rei constiiudoncm spocianles edili sunl, priorc loco collocala fuil.
'.
CANON .
Si quis medieis in mnrko excisM$ vel Barbaru

f
exteclus ett, ti n clero maneat. Si quis autem cum
(33)
kv
Guill. Beveregii .
(33) ir . Nihil boc canone conlineUir, quod 0011 pritis in apostolicis 21, 22, 23, 24
ronsliliiliiro fucral; ac proinde Patres Niceni bic
diclos aposlolicos canones, pius nimio violatos
forsiian ac neglectos
rcnovasse lantum el sua
denuo aucloriiaie confirmasse videntur. Qujenanr
bujus canonisde novo coiislilueiidi ratio buic syn' odo se obluleril, non facilc esl coujcciuris asseii; ipsum lamen Leoiilium inler alios cnusam
edisse suspicor. Hic cnim iisdem, qnitius ronditi
s IMI bi canoucs, lemporibus cuni presbyicr essl,
cl crimiui ei vcrlcrclnr, quod cum adolescentula
9
quadam, nomine Euslolia (alias Etistocbio; versarelur, genilalia sibi menibra praecidebai, quo dici*
juvencule consonio liberius utereiur, 111 ex ipso
Allianaslo discimns. dicente,
,
, ;
, * , * *
' ' . Aibanas. Ad impcr.
Gonstani. Apol. 1, non procul a fiiu^. Vidc e!
Theodorel. Ilisi. E^cles. I. 1, c. 24. Post cmisliluiiim bmic canoneni Leonlius lale in se facinus perpelrare procul dubio non ausus essct, ci propicrca
IN C A N . I C O N C . N J C . E N . I.
,.
EL
222
esset tanut $eipsum exsecmt, eum et-am \n ciero

y
recensilum cessare convenit, el dcinceps nullum
talem oportel promoveri. Quemadmodum anlem
"
'
hoc mamfenum eit, quod de iis qui
de industria
hoc agunt, et seiptos audent exscindere, dicinm

esi:
ila aliqui Barbarh vel dominh easirdli
tinl invenianlur autem et ii alioqui digni, tale$ in

9

(34).
clerum admittii canon.
. , ', ',
B A L S . Divini canones apostolici 21, 22, 23 cl 21
*, \ * 5
satis nos docuerunt, quid fieri debeal in eos qui
.
seipsos caslranml : Conseqnenler igiiur istis el
\ bic pracsens canon decernii, eos qui seipsos exsc
candos (radiderunt, vel ipsi euis sibi mauibus v i , ; ^ rilia amputaverunt, in clerum non cooptari, ncc a I
^, sacerdoiium promoveri, 5 9 ^
priuein cleri, *
corum nunierum sunl coopiati, cos ejici, nec eos qui
,
ab aliis. exsecli membrisque genilalibus privali
, ,
sunt, si digui sacerdotio judicentur, propleroa pro . \ '
biberi. Lcge eliam canonem octavum synodi in

templo Sanclorum Aposlolonnn babil;e, quae priina
\ . \ ,
et secunda dicilur. Quoniam auiem et aposlolicos
, - canones interpreiames, scripsimus eum quoquequi

post ordinaiioiiem seipsum propler morbum mult lavii, puniendum esse : cx boc aulem praenenti
, ,
canone dicenle, Si quis a roedicis in morbo excisua
, $i
est, is in clero maneai : ei rursus, S i quis aulem
,
cum esset sanue, seipsura exsecuti, eum eiiam in
8 e
Q

\ , ,
. : \ \
, ,
?' ?)
% ', ) , '
, .
,
e l
clero reccnsilum cessare convenit : dixeruiit quidam eum non puniri, qui propler inorbum, poslquam in clerum recepius est, muiilalus fucrit :
dicimus hunc oanonem non loqui de iis qui post^
sacerdolium mulilali sunt,sed quiantesacerdolium,
iis autem poslea conlroversia niola est. Sin aiuem
magis eliam insisiil aliquis, el ei vult ignosci, qui
propter nwrbum posl sacerdoiiiim muiilalus esi,
audial quod Jusliniaui Novella 142 qu;n in LX librc
tit. 51, cap. ullimo, siia esi, qu;p eliam collocata
in cap. 1 4 primi liluti praesentis operis, ieii os occludil. Haec autem iia babere diciroas, si sine
Ecclesiae nolilia posl aacerdoiium quU mulilaUis
Guill. Beveregii nolffi.

anie coarlam banc synodum nobis perp^lrasse v i - D
ilettir, el Palribug in ea convocaiis liujus canonis
ile noro sanciendi orcasionem praebiiisse: ex cujus
eitam instiiulo Iôniitis illico depoiiebattir; ul
lestatnr Atbanasius, qui posl verba anie laudata
imme liate siibjuugil ltiBC, Ka\
*
. Alban. ibid. Socrates, de eodem
Leoiiiio loquens. ail, ", ,
, ,
Ovouia, , . Socral. Hist. eccles. I. , c. 2G. Idem
atilem Leoniius ad Aniiocbeiiuin ilironuin poslea
promotus esl, scd conira c/incilii Imjus Nicaeui
decreia, ui ipse quoque Tlieodorelus ohserval,
dieens,
^
,
. Tboodc. Hist. eccles. I. u ,
c. 24. Nimirum boc canone caulum esl, ul qui.

cum sanus essei, seipsum exsecuilclericus depoiiatur ; ac proinde loonliiis saeerdotio merilo deponebatiir. Et dccrelum esi praHerea, u l lalis noa
promoverettir; sed promoUis eal LeonliuH, alque
ldeo canon violatue.
(34)
Quod aata
noiayiiiius, Nicaenos videlicel Palres boc canone

iiiliil de novo consliiuisse, sed aposiolicos tautum
canonescecumeiiicse synodi auciorilate ronfirmasse,
cx bisce verbis maniieslum evadit. Nemini euiui
dubium esse polest, qiiin ad aniiquioretn aliquem
canonem bic respcctum babuermil, enniqne ciiarimt, dicenlc-, ^ J C
. , , sed, , ac si
dixisseni, oanon auteliac edims, el ruique notua,
lales in cleruui admiiiii. Nullus autem alius tunc
temporis exslabal ranon, quo boc coiiîiluium
hierai, pncier aposlolicuin 2l,queui igilur bic laudari jmc nicrilo iuJicaiuu
223
TIIEOD. BALSAMON
fWril. Si epim ex pcrmissione ecelesiastica quis

rasirnius fuerii, ciiam postquam clericus
boc
ci nulliim prajudiciura aiTeret, ul mibi quideni vi*
detur, elsi nullum vhff sacris iniliatinn, cui propter
inorbnm permissum fuerit ut caslrarelur, idque
oiin hoc miilii synodice pelierint, el cum chartophylacis oiDcium exercerem; sed ct postquam
palriarcha essem.
22i
* , \
, , \
,
,
, \ / (35)
\ .
.
ZONAR. CompTuribus ganctorum apostolorum
, \
canonibns, et civilium quoque legum dccrelis,
(36).
cadcm qua? boc canone consliiuuntur; verum eiiam
, \
post canones edilos rem hanc totaro noglectam

fuisse, ac rurgum aliqnos qui se ipsi mutilaverant,
* *
In clerum recopios, et qui ab aliis per injtiriam
cxv.hi fuerant, excltisos fnisse facilc apparet. Hunc . \ igilur canonem proplerea synodi bujus Palres pro- ^ ,
\
mulgavere, eadem quae aposiolicfs canonibus, quaeque legum eanclionibus deilnila fuerant, decer- ,
nenles; ut nec eos, vidcliccl qui sc sponte exse- ,
cnndos praebuissent, qnive se Ipsi eunucbos fecissenl, , in clerum admitti, aut ad saccrdolium evebi fag , '
, \
sit, qulnimo etiam in clerum anlea receptos, eo, ,
dem ejici. Nec vero qni abaliig injuria affecll, genitalibusque privati fuissent, si dignt sacerdolio . '

JNdiceniur, ea de cansa, qno minns in sacerdoiium
cnoptari liceal, excludanlur. Ac sui quidem exseclor , \ \ \
.
llle dicendnt esl, non qui modo gibi ipse virilla
erellit, ged et quictinque volens nnlla nccessiiatis ', \ % \ *,
excugatfone se exsecandum tradll. Verum I K B C v l - \ *, .
cesimo primo, secundo, lertio et quarlo apostolo-
rum canone, fusius explicanlor.
. 01 . 01
A R I S T . Eunuchi in elerum recipiantnr. Qui autem

.
seipsoi exsecant non recipiantur.
,
Dicilur in canonibus aposiolicis nempe 22, 23 c l
21 sacerdoiio diguum non prohiberi in clcnun pro- ', ' ',
moveri, si involuntnrie fial cunucbus. Sponianec , .vero geipsum mutilantem, u l propria* csedig aucto- . ,
rcm in clerum prorsus non admiitendum esse : sed ,
el si sil clericus deponendum. Ejusdem ilaqne no- , , .
tionis est et pracsens canon.
.

Basilic. 1. LX, t i l . 51, cap. ull. Juxta banc stiam
(35) .
Hanc veram esse hujus loci
romtitmiotiem ulem imp^rator ad Aba^gos fidem
leciionetn ex antecedente verbo paiet m ex
Gentiani Herveli versione, qtue codicem, qno ille D Chrisiianam amplexos misit Euphratam, qiii velarel, ne cuiqtiam in ea gente lestictiti in pogieriitn
est, eodem modo, qtio noster Bodleianns,
legisse ostendit : eiipee enim vertit exercereni. At exsecarentnr,
codices aniebac impressi perperam leguni
^ . Hanc eliam veram baud dttbie
. Evag. tftal. eecles. I. , . 21.
bnjus vetbl lectionem a ms. Bodleiano restilui- Quineliam ipsius Adriani ediclo lam medico excimus. Impressi enim legunt , quod,
denii, quam viro exciso capiiale eral, 1. iv, gect. 2.
ni fallor, uuspiam occiirril, , nbique. F . ad leg. Corneliam de gicariis. titrumqtie tititi
ln impressis eltam post diclum , baee cum, qui deiesiandae bnjug ariis arlificem, advoravit
addunlur,
in decpnninm rclegatione muUavii Leo imperaior,
. Propter periculotam eventus
novel. 60. E l Domilianus, leste Sueionio, Caiirari
medicina! tu$picionem. Sed in ms. uosiro Bodleiarto
mares tetuit Sueion. In Domil. c. 6. Hinc juvenis
norrAxstanl.
ille apud Juslinum Mariyretn tesiessibi exgciiidi eu(36) Kal olrrjc . Justinianns piens, Alexandrias Felici prasidi lihelluni ooiafit
iinperator, posiulans ul medicu hoc permiilerettir; nara *me

permissit pncsidis ipgi loci ojus medici lioc tarere
, gibi inlerdiclun dicebant,
\ ,
. Jtist. novc>. 112, c. 4. . Juslin. Mart. 2.
t
225
I N C A N . II CONC. NIC.EX. I.
'.
* , 6
,

. (37),
\
,
./

,

f/
(38)
.

, .' (39),
.%

,
, .
,
,

'.
%
. *
.
; , ,
* \

,

,
* - g
. ;
-
,
f , \
, \
\ . \
,
, , \ , \
*
C \ X O N II.
0 Quoniam miil:a vel necessitute vet urgemibm
alioqui hominibus, pra>ter canonem erclesiaxticum
faeia hunt, ul homhes qui e vita gentili adfidem per accesserunt, et exiguo tempore catvehnmeni (id
est iuiliaii) fuere, $talim nd lavacrum spiriinale
deducant, et timnl ac bapAzati fuerint, ad epistopatum vel pretbyieraium provehant, recte //bere w i i m et, ut uihil deinc^s talefial.Nam
catechumeno tempore cpnt est, et post baplitmiim, probalione majore. Apcrtum ennn e*l *criphim npostolicum quod dicit, non neophytum, pe
inflatus in judicium.[incidat ei diaboli laqucxim.
Si autem procedente tempore, animale aliquod
peccatum circa personam invemum fuerit,
duobu$ tei tribus teslibus convincatur, cetset qui
tali$ est ctero. Qui autem prceterhcec facit, ui qui
magnte synodo adverius este audeat, ipse de
clericatu in periculum veniet.
%
B A L S . Ex oclogeslmo quidem sanctorom aposto*

lorum canone didicttntis, neqoe eum, qtti ex geulili
vita, neque eum qui ex improba vivemli rationc ad
Ecclesiam accesscrit, subito episcopum croari.
Lege vero quae in cum seripia sunt. A t prasens
cauon ndjtcit, neque presbyicrum stalira fieri
lalcro, neque infldelem aliquetn bapiizari ajitequam
prius sufficienler catecbesi leepl eruditua : quod
hic tempore ad explorationem indigeat: qui vero
eecus fecerit, dcponi ait. Gum vero bic canon pnnial quae posl baplismum exorilura euni animalia
peocaia, qua?siveriiiH rronntdli, qiKTnatn sunt peccaia animalia, e l cur atiimaliuin peccatorum mcniinit canon, et non corporaliuin. Et nonnnlli quidem dixerutit ammalia esse peccaia, quae ex animas
perturbaiionibus, u i ex stiperbia ei inobcdieniia el
aliis ejusmodi nascunlur, ea eniin dcponunl: I U
Guill. Be\eregii !.
Cui quidcm decreto advcrsari videalnr D. Ambro(37) .
Ex bis verbis
sii ordmaiio, qui incx posl baptisinum ad episconpej-te saus evincUur, ecclesiaslicum canoiiom antc
p l e m gmdum -proveclus eai. Ejus auicin uidinaboc coitciliuin coiistiiuluin iuisse, ei lnc confirlione, u i exiraordinarb, nec buiic ncc alium qucniinari , quo eadem, qu;K boc decreia fucrant; iale
libel canoneui violatutn esse, iu aniiotaiiimibus ad
auteui fuii oclogesimus aposloloruin, u l ibideai
can., apost. 80, perspicue saiis, ui opinor, osieaetiam observatiim e$\.
dhnus. E l qaae ibi proiuliitiiis, ad approbaiidam
(38) .
Joan. Anliocbenus, in coll.
eiiam Ncciarii Comianiinopolitaai onliuaUonem
ran. l i l . 36, el codices anlebac itupressi reclius
releranlur. Nam bic elecius fuii, pruisquaui balogunt, .
plizalus : e l illico post bapiisimnn ordiiiatus; adeo
(59) .
Cbrysoslomus 1n locum
ul neophyti vestem indulus, couira ac boc canonc
Apo^loli bic laudaluiii, viz. 1 Tim. n i , 6, recte obderermiur, communi loiius secundi uuiversaltg
serval, Aposioluui uoii dixisse, , svd concilii calculo episcopus CoastaniiiMpolis renuu, id esi, . Suidas,
lialus esi. Sic Soxomemi.s, \
. S c el Syiiaca versio
dicto loco exponii qui recens eti discipulns; et 3
Arabica citjn* recem ett planlatio in fide, ei Jo* . Sosepbus it^ypuus lioc loco veriii, qui recent e*l zom. Hi$t. eccl. I. vn, c. 8. Vtriini c i bnjus ordiliaitutiein iilem Sozoiiiemis nis insliiulam
in religione, *ive in lege. E l banc quidem verissijudical, dicens, ' .
iiiam essc kaijus vocabnli inlerpreluiioiiein ipsorum
Ibidêl paiiiis inierjeclis aliua eitaui iia credidisse
ciiam Mica:noruni Pairinn uuffragio bic contprobascnbit, ;
inr, ulpoie qui hunc Apostoli lot uin producunl ad
; . Vi.le plura
pfa-seniem tonllrmaiidmn lanonoin, quos cos, qui
ibitlcm. Vtd uicunque salis t.uioinca luii baud
a genlili viia ad lidein nnper accesseruiit, ei exidubie ejus ordinaiio, eo quod ab ascumenica synodo
guo laniuui tempore iuiliati fueruut, ad episcopacoulinuaia esL
lum vcl ivrc&byieiaium iilico proiiioveri veunt.
D
221
THEUD.
BALSAMON
Novatianorum liacrcsis, et a nuptiis ct carnium esu

imporluna abslinenlia, ui vuli 5 canon apost., et
alii. Ego auteni dico, quod omne peccatum quod
aflert perniciem animnc, animale vocalur, sive ex
corporali, sive cx animali appetilione priiicipiuin
accipial. Proplerea enim omitia peccala animales
lapsus vocai Ecclesia. Quiu etiain canon peccaloruro tanitimmodo animalium incminil, ul quae eiiam
corporalia comprehendanl. Quod aulem uon puniatur baptizaius, et in clerum assumplus, proplcr
fornicaiionein, vel caedem, quam anie baplismum
admisil, lege 20 can. sancti Basil., c l quae eo
suni, ct sanclorum apostolorum can. 17.
ZUNAR. Sanctoruni quoque aposiolorutn oclogesimus canon, qui cx ge.nlili vita, aut improba v i veudi ralione acccsseril, nequaquam subiio epi- R
acopum creari decernil. E l magniPauli, Timolbeum
pcr Epislolam, qualem episcopum esse oporleal,
edocemis, voce, nc cligalur neopbylus, admonemur. Idcirco liujus etiam synodi Paires, nequc
quempiam ad fidem accedenlem, nisi calechesi,
quanlum salis fuerii, crudilum, mox baplizare,
neve bapiizaium illico, nisi ejusdem ftdei consianlia, \iiaque ralione penhus explorata, in clerum
cooplari liceal, decrevere. Quod cujus probata
eatis morum inlegrUas videbaiur, decursu temporis
auimali crimine infecius esse deprebendilur, eum
cessare jubeut. Qiwerilur vero, qnodnam sil aniinale peccaluin, curve aniinalium lanium no corporalium quoque bic inducla menlio, cum praesertim
corporalia longe frequenlius, animalla nou iia sa?pe
deposiiione mulleniur. Quidam igilur, crimen
oinne quo bcdilur anima animale a sanclis Pairibus, qui kiunc canonem edidcre, nuncupalum fuisse
exislimant. Alii animalia peccata ea dicnnt, quas ex
animi perturbalionibus, elalione, exeropli causa,
superbia, inobedienliaque oriunlur. Nain haec quoque bominem, nisi curatione lollanlur, depositioni
obnoxium rcddiint: idque \ vcl eorum exeinplo,
qui Novaiiani dicebanlur, facile apparet. Nec enim
illi opinionis errore aliquo decipiebanlur, sed cum
sc puros, iiisolenti faslidio elali nominarent, et eos
qui mrbuleniis etiam lemporibus lapsi sunt etiam
resipiscenles repeUebant necdigamis communicabaur
, ; , \
, '
, \ *
,
* ,
. \
/) . \
,
\ . \
,

' \
\ \
.

. :
, \ , \ .
. \
,
,
, ,
, \ \ .
,

, . ,
, * \

, ' . 01

*
, \ , \ .

.
/
,
,
. \
: \
. \
Quapropier ob superbiain el fralrum odium e fi- D , *
deliuin societale elititinali sunt. Quodsi quamobrem

% 11 ab Ecclesia quoque ejicercntur, saiis ex just ; \
caussc visae sunt: qui arroganiia lumens episcopo
6i)o non oblemperet, el in perlinacia nianet, quid

causoc sit quainobrem non is qnoquc deposiiione , . \
puniaiur? E l vero quintus sanctorum aposlolorum
' ^
canon, cos qui uxores suas specie religionis ejici- , unl, segregari, tum si io eo perslenl, eiiam deponi , ,
jubei. Quineiiain tricesimus scxius corumdem ca . " ,
irnn eos quicunque episcoporum calculp ad piaefe- .
cluras spiriluales vocaii munus obire recusaverint, .
doncc id suscipiant, segregalos esse deccmil.

Ergo
id nunquam susceperinl, perpelua, ,
quoad vixerini, segrcgaiione lenebunlur. Qui
. \
1N C A N . II CONC. N i C i E N . I.
230
, , vero loio viiay tcmporc segrfgali sunl, niliil a de, ,

posiiis diflerunt. go vcro ita ceuseo, peceata
\ * omnin, proplerca quod ex depravaiis animx fa \ ; ,
culialibus ortum ducuui, animalia mcrilodici posse.
; th , ; Cum enim ires sint animi veluli paries, ralio, cu.
pidilas, ira, cx hannn singulis, viriuics ac >iiia,
, \ - virliiles quidem, si recle, ct ea quac a Comliloie
, \ ; pra*scripla fuil, moderaiione adbibila iis iiiamur,
, \ , si vero iisdem abulamur, vilia nascunlur. Rulionis
.
igilur virlus alqire officium esi, pielas, quaeque w i . *
miiiis Majeslati cnnveiiiant, animis noeiris infor^ ; ip$v , ;> *.,
niaia; nolioncs, lum inlcr boneslum ac lurpe, imer
, \
id quod sequi, aut fugerc oporie&l, recta dijudica. ' \ ;
tio. Hicc nisi lcneat, in viiium crimenque delabi .
tur. Cupidilalis deitide virtus cst, ea quse ainore
* ^ vere digna sunl, divinam sciliccl naliiram, qua3que
, \ ;
imprimis acliones eidem conciliare nos qucanl,
, ; - amorc complecti. Alio si deflexerit, alque ad ter* , \ \
reua cupidilas divcrtcrit, crinune baudquaquam
; , \ \ cswebil. Pravilalem denique odisse, cique belluni
,

babere semper indiclum, appeiiiiones corporis
; , , \
cocrcere, ei ad neccm usque sccleri advcrsari, et
, .
pro recia raiione ac boneslaie depuguarc, ac
, ; ,
Davidis illud, Vidi prcevaricantes, el tabescebam ,
,
usurpare, i r virius est. Eadem, ubi se in ainicum
, \
inleudat, odio cffervescal, el ad conieiuioucs pron:f
"
,
feralur, injuriam allc recondat, in viiio esl. Cuni

igilur ex aniini facullalibus, 111 diximus, pcccala
\ *
conflentur, jure peccaia diviui Paires, animalia
, \ ; , Q tinmiiiavere : magntim quoque Paulutn sequenies
\ , \ ; ;
qui dicit, Est corpus animale, et e$l corpus epiri;, .
tuale * , animalc iioniinans id quod aniniae duciu,
jmperioquo regilur, illique inditis a nahira facullalibus servieus, ira3 sc, cupidiiaiique periniitil, ac
icrrcuis perpeiuo aflixum est, et niliil supra ea cogiUl.
. 01
.
Ei

, (40)
ARIST. Qui ethnica vita prodeunt ne statim ad

preibyleros promoveantur. Nam sine probalione
qua fit progressu temporit, malut eil neophytus.
Si quis aulem et post ordinationcm antea detiquit$e
l comperlui /, poslea hic clero expellatur.

Eadem quae ociogesinms canon sanctorum apo \ ; ,
stulorum, bic quoque canon dtcil, modo baplizatum

non subito ad episcopatum aut presbyteralutn pro , ;, \, D moveri; ne, ul neopbytus, infiaûs, in diaboli la \ . qucuin el judioium inctdat. Oporlcl iiaque lalcni
juxla undecimum canoncm synodi Sardiccnsis,
, - priug in uuoquoque gradu, ncmpe lecloris el bypo, , , diaconi el reliquorum ministcrium peragere salteni
;, \ , ; unius lemporis spaiium, et sic, si digitus diviuo sa ,
cerdoiio judicelur, niaximscparliceps flal dignitalis:
\ , *
siciil autem iierum et posl ordinaiiouem, si deii , .
quisse coinpertus fuerit, digniialc amuvelur.
> Psal.
VIII,
158.
4 1
I Cor. xv, 44.
Guill. Beveregii notse.

(40) , .
Siniconis Logotbtilx cpiioiuc lcgilur, , . Scd
nosira lcctio gcnuinum canonis sensum mclius exprimil.
231
C ANON I I I .
THKOD. BALSAMON
.
( i l )
62
wagna tynodus omnino, ne liceal epi-
,
scopo, nec presbytero, nec diacono, nec ullipenitui ,
eorum, qui sunt in clero, introdnclam hubere mu-, \ ,
, ,
Herem, prwterquam uiique malrem tel sororem, vel
,
(42), d
amiiam, vel eas $olas personas qute omnem suipU

.
cionem e/fugiunt.
. *
B A L S . De i/iiroduclis mulieribus lege 14, cap. 7,
lit. praseniis opciis, el quae in eo siml : clex 123 ' , ,
\ '
Jusliniani Novella illic compcndiose posila inlellige,
,
quod clcrici, qui posl denuntiationes, ab introduclis
,
mulicribus, quae suul prscier personas, quas decla ,
ranlur in praesenii canone, non separantnr, depo. 01 ,
nunlur. Episcopi aulem quaiidocuuque, et cuin
\ ,
quacunque imiliere cobabiiare inveniunUir, ex co
. \ . \
depouttnliir. E l boc noia. Ac de iitlroductis quidem

iiiulicribns diversis lemporibus muliuin desceptaium
. esl. Ac dicebanl quiilem nonuulli
\ , eam esse, qu.c pro legillma uxore i n , \
iroducla cst, el cum aliquo foniicaloric cobabilat.

Alii auiem dixerunt eam esse omnem mulierem
, . \
alienaui prorsus cum aliquo cobabilantcm , eltamsi
.
ab oiimi suspioionc imiuunis s i l . Jplt boc videtur
\ csse verius. Propterea inquil e l magnus Basilius

,deimniial sacerduli per epislolam ad Gregorinm
,
presbyierum, ut ab introducta muliere separelur,
ei no ex eo ipsum depouendum decernlt, licet evi- , \
.
dcnieret cilra ullara dubiiaiionem peccet.
. ZONAR. Sacris addiclos hoinines abesse a culpa,
ac ne suspicioui quidein aditum contra ipsos cui- Q , \ ^ *
qtiam reliiiqui vult canon. Mulieres igitur, iis ex-
?
ccpiis quaruin in ipso canone mentio, qui in sacnim
ordiuem ascripli sunt, domi babere omnino probi- . ; ,
beulur. Qua quidem lege non tamum sacris ordi- \ ,
nibue iuiiiaios, sed omnes eiiam in clerum lectos
\
teneri placel. Dc boc vero canone magntis quoque

Ba*ilius uieminil, ad Gtegorium presbyterum scri- , \ /
bens, alque ab eo, quam ilomi alebal mulierculatn
* , ,
dimiui jubei. Quod si nullo, i u q u i l , saniore con- ,
silio suscepto, sacris lamen or.linum iuiineribus
\ \ ;
fungi austie fuoris, universo populo eris analbema. )
Eadeiu oeouuicnica? quoque in Trullo synotli quitilus , \
canonedicil; laec iusuper adjuungens, lloc ipsum,
\ ,
ei eutiucbi s e i V C D I , ul ue qua videltcel aspcrgatur
;
ipsorum fama: labes : quique'cuuira canonis pras- ^ , !, ^
scriplum fecerint, siquidem clerici fucrinl, depa\, . \
iiauiur; si Terolaici, segregenlur. Eadem, quas

eacri canones,^Novcila leriio Basilicorum libro sica
;
Cuill. Beveregii notffi.

(41)
. Idein
Leoiiljihi qui primo, buic eiiam cousliiuendo canoni uuleriam prabuisse videlur. lste eniin preabyltr, ul ad priiiium canonem prxnotaviiniis,
coiicitii linjus diebus cnm Euslolia quadam aiiolcscenlula cohabitai, quam eliam virgineni esseprsedicabai, Ailianasius de eodem loquen^,
*
- , ; '
, . Albanas. episl. ad
bolilar. vit. agenles. Cuui iu boc auiem nitilium
euspicionis resideret, Paircs N k x n i boc canone
isliusmodi babere mulieres clericis

qtiibuslibet a?que ac episcopis imerdicunt.
(42) , .
Ilujuftroodi
pcrvuiias cutii clericU nioic cobabitare licci. Idqne nou cx buc lauiuni canonu sd
el e\ lege civili, Jusiin. >1. 125, c. 29. / K nii
enim nihil iwvi criminis exislimuri fasdus nalurale
permitiii. L . 19, C . de epUcop., el cler, po&l
iii Joan. Aniiocbeni collet lione, canou liic sic
legilur \
.
133
IN CAN. IV C u R C . NIC/EN. 1
, i v , 4

!
, 6
- &
\ {
.
. *
, ^
.
, , , ,
,

,
\ x6f ,
,
,
, \ |
.
*.
(43)
&' tl?
0 -^
^
, *
, *
$ (44)
& .
,
v
SB4
conatituit. Septinue vero syoodi capite dtclmo o c u , episcaptim, aul prafecium in snbnrbiam quoi
que in quo muliere famulaqtiir, nlsi alip roalieres,
dom epiecopi vel pnefectus digce&serint, abfutora)
coDcedani, proflcisct veiiiaro eat. Ancyranus vero
canon undevicesimus, sub fliiem, ait : Yirgines ad
quosvis accedere laoqnam porores prohibvimqs.
AfUST. Sukinirodutlam ne quis habeat prvter m*trttn tt tororem, el pmorto* qum omnem suspicionem effugiunt.
Pra?ter peraonas omnem hscivfae wspicionem
eflbgieqiee, pnta matrem, sororem, amium ft airoites, allam non perniittii pnesene ranon com
aliquo eonim qui consecrantur cohabilare; u i nec
quintus canon ayuodi aextaj in Tnillo, qee doodevicesimus ei vjcesiimis eeeundua Nicaraa synodl
aecoQdse, nec magmia Baailitis, ad Gregorium pr^
sbyterqm acribeqa ab introducta nullere teparari,
qqamvis aaptnaglma annoruro eaapt, eique cum affectu cobabijare nop iiaipebai.
pi*iopttiM oportet, masime quitUm ab 9mm't*i f i f
fit proriacte, conitituu Siaxtcm atf koc dificilty vel prqpitr rotafem itttwilaUm, ttt propUr
VUB loxfitiutuiem* tre$ omnino tumdm i* Ucum,
ccngregtUei, gbwitibut quoqx* suffragiuM fcfpx*
(, $cripti$qxt a*tentientibu$, * ordmetiomm
facm: eornm a%4m q*a JHMM coH^rmatiomm^
ix pwiw** ^ropotiianf f*ru
Guill. Beveregfi notffi.

(43) . ConcniuroNlfaemim
,
% pnesoftlam conoftein de episeopi eleciione inter-
preutiirt at ad nimiram aedem epiacopna
apecie de orîaaunndms in DraTiiieia AlexaiK
a provincialibua epiaoopia eJigaiur, eeclusis uoa drina cele*praMa ii> epieiola synodica ad Ecclesiant
populis Unium, aed et Ipsis oiioque magislraiibus, Aleiandrinain miasa; ubi Palree bi Nicaeni diciint
6 ae decrevisae, ut episcopi credentur, gi populus vo
*
Inerit, et cpiscopirs Alexandri* miBYaaalua fneriu
^ .
et eleetiotieni cotiirmavtrii,
, etc. Goncilil N i -
esetii 9, eao. 5. Hnjus concibi auctorhale inductl . Tbeodor. Hist. Eccles. I. , c. 9. Paires Chah
ItalaaMPOD, Bfoataroa, tt omnes prepemedun
cedonensea hunc canonem ila imorpretantirr, nt
G r s c i canouiuii inierpretee, ptobia eufiragfa,
meiropoltunuf ctijueque provineiaB oouiea i a oa
in cleclione episcopi anliqqhua usilata, hot
epiew>|)OS coosUtual. ,
eanone dempta el omnia tlectiooum jura ad
^
episcopoe tranalaA eeae conteudum* At emdf , \
tiasloiua i|le Pe\su* de Marca conlrariun affir
\
mal Tiz. Canonem quartum concHH Nicani & . proio>o,
primi non tnbutrt epifcopisjus elecnonii, sed cn , *
M M g i tanlum aut confirmaiionii, et auctoritairm
,
0rd'muti*xik. Ifare. D& comcord, $ac. 4 tmp. 1. 11,
.
cap. % secL 40, Sed in hoc, faieor, arguuienio . ^. Coacil.
vix ibt constare videlur : alibi enim ait, Cmterum Cbalced. Act. 13. Hinc cra 0U>iq|is epUcopt
mgotixm i$tud referatur ad primam origixem,
crealione opue eaaet, Syueaius cuni dtiobue aliis
mutrmmqiu peiuM tcclfxm t% omiquormm cewnum
episcopis Anlomnni eotiMiisa popttli ellgabat; ele
r o i M knbemiur, caa$tttn* eal iiia $*ntenti*, qxm
cuouem autcm Alexaadrini epiacopi deefoto cQnAr*
lolnm tenimontum ei contensum ttesignandi ephcopi
roari neceaê eaae srribit iii epislula, quan ad
eUro populo iribuit, ipmm tero designalionem
Tbeopbiluui Alexandrinuin eo nomiiie inisii, quaa
Mtve eletitonem ei jmdieimn nutropoliiano, una aic
eum
deflail: KaV *
pTovincUlium episcoporum. lbid. lib. v m
,
.
cap. 2 , aecl. 2, ei capiiia sequeniia huiio banc
,
senieaiiaiii ei ootisuetuibueni pneeeuii caooae sao , *6; * iuoi
dlmiB esae aflftrmal.
. Syuta* episl. 76. 1< alia eiiam Episiola ad
(44) . Idom ab boc eumdem Tbeophilum, dicii Pa|biaoe epUcopum
nctlie in genere deeerniiur, canoue vi, bis verbis, itl^gitime ei coutra leges creatuui eeee, auo<< nec
iribus, nec Alexapdri* coualiiqtua ait
,
>
PATROL. Cm. CXXXVH.
.5
THEOD. BALSAMON
B A L S . Conslilui, velsuffragio creari cpiscopimi

liic visunvest. Ctim cnim anlislilum clectio a civium
mulliludine olim fierct, hoc divinis Palribus non
placuil, ne a laicis, sacris dedicaiorum homintnii
viia discerpereliir: el decreverunl, a provincialibus
episcopis uniuscujusquc provinciae episcopum eligi.
Si cst autem hoc diflkile, proptcr bonesiani aliquam
causam, vel propter viae longiuidincm: non aliler
ficri eleciionem, quam si tres provincialcs episcopi
conveperint, babcnles eos eliam qui absunl uha
euffragium ferentes, pcr senlcntias scriplis roandalas. Ejus auteniordinaliorieni, sive consecrationcm,
prinio, sive melropoliiano, hoiioriscausa iribuerusit,
el non solum ordinaiioncm, sed el eleciionis confirlTiationem: ei idcirco cx tribus eleclis, qui ordi*
236
. .

, ,

^ "
*
,
, \
.
, ", ,
, \ ,
\ . \
nationem faclurus est, dcclarat eum quem ipse g ^

, ei non ex neceseilaie, qui primus positus esl ,
, , ,
dcelaralur, ei deinde reliqui. Et In his quidem
, . \
consistil canon. Quidam autem melropolilani, cum
ipsorum episcoporum eleclionc facta, in urbe alia- . ,
rnm regina, cum iribus episcopis, alienis, vel pro- ,
,
priis, caiterorum provincialium episcoporum nulla
ratione babiia, inlcrrogali essent, quomodo boc fa- ', \ ,
,
cereni, ad sui defensioncm usi sunt 13 can. s^n.
,
Cartlrag. fil lege qiisfc in eo canone scripta sunt;
ei deeiimitn nontim canonom Aniiocb. syn. E l haec ' . \
qaident, quando meiropoliianus mullos provinciales : ,
' . \
habueril. Sin auten>, ul hinlti metropolitani unum
,
tantum v d duos provincraies episcopos habeaM,
, ,
twnc necessario fiel eleciio cum iis qui sunt et ioC ,
veniunijir provincialibus ei cum alienis episcopis
\ , \ .
\ . Primo canoni aposlolorum bunc cano.
nera adversari, forle aliquis *upicetiir. ltlo nam .
que ab episcopis duobus, iribusve, hoc aulem irium

suffragio, accedente absenlium approbaiionc, et
, assensu per litteras signiilcaio, episcopum creandum
,
esse decernUur. Verum nollo roodo inter se (hi
* \
canones) pugnanl. Aposlolico nainque illo, crea
lionis nominc, consecralio mamiumque imposiiio
{
sigwlcalur: bujus *ero sytiodicanon, ooitsiiluiiotiia

ac creationis Yoce electionem inielligit. Ac dccer. \
nil non aliter eleciioncai amisiilis fleri nisi ires
, \
siraul coiiveneriiil, cum quibus absenies quoqii ^
per lilteras paciscanlur, hoc esi, eleciionem
,
a tribus qui convenerinl peragelur, se quoque .
approbatuTOs esse profiteaainr. batis vero sufTragiis, , , \
confirmaiionem, lioc est absolaiioiieni operie, ma ,
nuumqueimposiiioncm, conseerationisqwe jos ineiro, * /
polilauo provincix adjudical, iU ab eo olectio conlir ,
meiur. Coiifinnatur ea porro, cmu unum, quetii
, '
ipse ex electis appfobarit, duobus episcopis, irt, .
busve cx aposlolici cauonis prxscripio adhibiiis maiaiuin impoîiiune comecraveril.

f^ya
\ \ * * ,
,
" , ^ ;
. Syncs. rpisl. 67. Qnin liis verbis Synesius ad prrsciilem cauouetu respcxii; nullus dubito. Naiu dicia I^la biscje q>i&copi urdinatio C O I I ira el prioioiu ei posteriorein bujus canonis parlein admissa esl ulpoie qux nec a iribus epibCq>ia
1 CAN. V CONC.NIC&N. I.
S37
.

,
.

.
$ \
,
- *
;

. \

, \ *
, ,
,
, .
233
ARIST. Episcoptti ab omnibus provincialibu* contiituilur, vel galtem tribut, reliquis per lilfeiot
a**en$um pratbeniibus. Couprmatio vero sil peuet
matropolilam.
duolius quidein vel etiam iribiis cpiscopis ordinaiur episcopus, juxta prinium eancloriun aposloloruin canouein, a iribus autem minimum eligilur;
si onu)es(>4 forsilan provinciae episcopi ob urgentcm
aliquam necessllaiem aut viae lougiiudinem adesse
non possunt. Verumlamen debent et qui absunt
sua praesenlibiis epistopfs et eleciionem facienlibus
suffragia ferre: posl faciam autem elfclionem poleslaiem babet metropotitanus u l unuio e tribue
eleclis quein ipse prrcfert, eltgat.
'*
C V.
,
De iis qui communione legreyali suni, sive clerl*
, *
cerum live laicorum imt ordmii, epucopis

,

qni tuni in unaquaque provincia, valeat tenientia

,
seeundum canonem qui pronuntiat, eos qui ab aliis
,

ejecli mnl nou ab atiis admitlendos. Examinelur
.

/,
auiem* numquid vel limultate, vel contentione, vel
, -:
aliqua ejutmodi episcopi acerbitate, congregationa

. "
puki iint. (Jl hoc ergo convenientem examina
,
lionem accipiat, recle hatyerc visum est, ut singulis
'
amis, in unaqnaque provincia bit in anno lynodi

fiant: ul cum ounieg provinciw ephcvpi in eumdetn

locum communiter conveniant, ejusmodi qu(B$tio+

na examinentur: et sic, quo$ episcopum offen
(45), C
disse comtUerit, jutte etse congregalione $epa
(46)

rati apud omnet videantur donec epUcoporum
,
congregationi videalur pro iit humaniorem proferre

MHlenliain. Synodi autemfiant,una quidem anle

.
Quadragetimam, ul omnibui animi sordibus $ubla+

lis, puruni niunut Deo offeraiur: secunda aulem
, (47)
circiter antumni lempui.
,

.
. B A L S . EOS qui ab episcopis aliquibus excoitimu, \ , *
nicaii sutit, nec absolmi, a caneris non adiuiiii
. * * - debere decrcitim esi: qiioniam aulem verisimilo
,
esl communicaiiini dicere se injusie cxcommuiit , ,
ca um fuisse, vel eliam morlem obiisse ilium, a
, \ - ^ quo furral excoinmunicalus, prsecipit canoii, quem
aditiodoni et alii canones dccrevcrunt, ul singulis
%
Guill. Beveregii notao.

celebrata, nec a metropolitano conQrmala fuit.
Yide ei Gratian. disiinct. 64, c. 5, 6, 7.
(45) . Secnnda
syuodus OBcumeiiica Goiisianiinopoli habila, bunc
^qui Mdiiii quoqueeausa sancilus vidoiur) canonein
iulerprelaia eei, ul utiiversa proviuci;e cujusque
adniinistralio synmlts proviucialibus per euiudtiin
comniiiialur: ^*
t
. $yn. C P . cau. 2. Alibi emtii b-ec *ynodus de synodis provincialibus non meininil praiierquam boccanone; qui proptcrea isiis verbis indigiieiur neceaao esi.
(4)
-
. Joannes Anliochenus legit,

, . Joan. Autiocb.
coll. can. tit. 49.
(47) " .
H;cc verba que ad in Joannis Anliocheiii coileciioue
desideranlur; legil aiitem DiouyVius Exigutis, verlitfpie, ut omni disiemione sublaia, munus offeraiur
Deo purit$imum. LegU ei anlc euin vcui* cauonuni
inlerpres, el veriil, ul omninm animoiilate amputata
munus mundum offeralur Qeo. Legunl eliain iiupressi anlebac codices, nisi quod in iis,
typograpboriim forlassis incuna, dcsti. Legit eli.un
iosephus ifigyplius ct inlerprelalurjZooaiam deuique lcgisso ^cbolia ipsius docewl.
835
THEOD. BALSAMON
236
B A L S Consliiui, vcisuffrngio crenri cpiscopum . .

bic visuraest. Cum cnim antisliium eleciio a civium

mulliludine olim fierct, hoc divinis Palribus non
, ,
placuit, ne a laicis, sacris dedicaiormn hominnui

vila discerperetur: el decreverunt, a provincialibns
\
eplscopis uniusciijusqiie provinciae cpiscopum eligi.
Si cst aulem bofc diflkile, propicr hunesiam aliquain
^
causam, vel propler viae longitudinem: non aliler
'
ficri eleciioncm, quam si tres provincialcs episcopi
,
convenerint, babcnlep eos eliam qui absunt una
,
suffragium ferentcs, per sentcnlias scriplis manda*
.
las. Ejiis autemonlinalionem, sive coitsecralioncm,
, ., ),
prinio, sive metropoliiano, honoris tausa Iribuerunl,
, \ ,
el nnn sdlum ordinalionem, scd et eteciionis confir \ .
maiionem : 61 idcirco ex iribus eleclis, qui ordi^
nationem facturus est, declarat euin quen ipse g ^
\ ,
vuh, el non ex neccssilate, qui prirhus positus esl
, , ,
dcelaralur, el deinde reliqui. Et in bis quidem
, \ . \
conslslil canon. Quidam autem metropoHlaiii, cmn
. ,
ipsorum episcoporum elecliouc facta, in urbe alia ,
rum regina, ciim iribus episcopis, alienis, vel pro ,
priis, cailerornm provincialium episcoponim imlla
ratione babiia, inlcrrogaii essent, quomodo boc fa- ', \ , \
,
cereni, ad sui defensioncm usi sunt 13 can. s^n.
,
Cartlrag. fil lege qitafc in ed canpne scripia sunt;
' .
ei deciiuum nonum canondm Autiocb. syn. Et haec
,
qvideiu, quaiitto mfclropollianus multos provinctales
'' .
habuerit. Sin autem, ut tiinlti metropotitant Unuin
,
laniiim v c l d u o e provincbles episcopos habeatu,
, ,
lnnc necessario fiei eleclio com iis qui suni et i n C ,
venianijir provincialibus el cum alienis episcopis,
\ , \ .
.
Z O N \ U . Primo canoni aposlolorum hunc c;iuonem adversari, forle aliquis u&picelur. Blo nani*
.
que ab episcopis duobus, irfbusve, hoc aniem irium

suffragio, accedenle abseniium approbaiionc, et
* , *
assensu perlilleras signiflcaio, episcopum creandum
, \
esse decernittir. Verum nollo roodo inler se (hi
' 1\
canoues) pugnanl. Apostolico nainque illo, crea
lionia nominc, consecralio manuumque imposhio

sigwlcaUir: bujus vero synodicanon, coitslitulionis

ac creatfonis Yoce electionem inielligit. Ac decer. \ ^
nil non nljter eleciioneiu aniisiitis fleri uisi tres
, * \
aiittul couvenefinl, dim quibus absenies quoque ^
por lilleras paciscanlnr, hoc csi, eleciionem tjtire
,
a Iribns qui convencrinl pcragelur, se qunqtie *
approbaluTOs esse profiteaniur. Uatis vero suffragiis,
, , \
confirmaiionem, lioc esi absoloiionem operie, ina ,
nuumqueimposiiioncm, consecralionisque jns meiro, * /
polilauo provinciaj adjuuical, ul ab eo eleciioconiir ,
metitr. ConAniialiir ea porro, CIMII uunm, qiiem
, '
Jpse ex electis appfobarii, duobus episcopis, i r i , .
busve cx aposlolici canonis prxscriplo adbibiiis nunuuui itnpodiiiune cousecraveril.
G u i l l . Beveregii n o l .
\
' ,
, ,
, , \ ;
. Synos. cpisl. 67. Quin bis verbis Synesius ad prvsenlem cauojiem respcxii; nullus dubito. Naiu licia Pala'bisca? ^piscopi ordiualio coiw*
ira et pi ioroui ei posieriorem biijus canoius parteiu admissa esi ulpoie quac nec a iribug episc<q>is
1 C A N . V COXC,NICAN. I.
S37
. "
,
.

.
\
,
* '
;

. \

, \ *
, ,
,
, .
B
'.
,
,

,

,
* ,
'
.

,
, -:

. "
'

(45), C
(46)
,

.

, (47)
,

.
. , \ , '
. ,
, ,
\ , - ^

%
S33
A R I S T . Episcoput ab omnibtis provincialibu* constituilnr, vel tallem tribut, reliquit per litteiot
asiensum prwbeniibu$> Conftrmalw vero sit penet
metropolitani.
dnobus quidein vel eliam tribus cpiscopis ordinatur episcopus, juxla priimun sanctorum aposlolonun canouein, a iribus autem miuimum eligilur;
si ouuies64 forsitan provinciae episcopi ob urgentcm
aliquam necessttaieni aul vice longiiudinem adesse
non possuni. Verumiamen debeul et qni absunt
sua pneseulibus epistopis et eleciionem facienlibua
suffragia ferre: posl faciam auiem elfctionein poieslatem habet meiropoliianus ut unuui e iribus
eleclis qiiem ipse prrefert, eligat.
CANON
V.
De iis qui communione legregati sunt, sive clerl*

cerum itve laicorum int ordmis, ab epucopit
qui sunl in unaquaque promncia, valeai senleniia
tecundum canonem qui pronuntiai, eoi qui ab aliis
ejecli tnnl non ab atii$ admiliendos. Examineiur
auiem, numquid vel limultate, vel contentione, vel
aliqua ejutmodi episcopi acerbitate, congregaliotia
pulti $\ni. Ut hoc ergo convenientem examinationem accipial, recle hatyere vitum est, ut tingulis
anuis, in unaquaque provincia bis in anno tynodi
fiant: ul cum omnes provincicc epheopi in eumdeui
locum communiter conveniant, ejusmodi quastio*ne$ examinentur: el sic, quos episcopum offendisie contlilerii, juite eue congregalivne separati apud omnes vidiantur, donee cpiscopornm
congregalioni videalur pro iis liumaniorem proferre
unlenliam. Synodi autemfiant, una quidem ante
Quadrageiimam, ut omnibus animi lordibui $ubla+
lis, purum munu* Deo offeraiur: secunda autem
chcitcr aulumni tempus.
B A L S . EOS qoi ab episcopis aliqoibus eicomninuicaii sunl, nec absoluii, a ca?ieris non admitii
debere deerctum esi: qooniam auiem verisimilo
esl commiinicaium dicere se injusie excommunica uin fuisse, vel eliam nioriem obiisse illuin, a
quo Imral excommunicalus, prsecipit canoi, quemadmodoiu el alii canones decreverunt, ul siagulis

celebrala, nec a metropolitano coniirmala fuit.
Vide ei Graiiati. disiinct. 64, c. 5, 6, 7.
(45) . Secttnda
syuedus cecumeuica Gotisianiinopolt habila, btinc
(qui Mebtii quoquecausa sancilus vidoiur) caDOiiem
iiilerprelaia esl, ul uuiversa provinci;e cujusque
adminietralio aynodis provincialibiis per emiidtuii
Cuminitiatur: '
^ ,
. $yn. GP. can. 2. Alibi etiim b^c synodus de synodts provincialibus non memiuii praiierquam boccanone; qui propterea ialis verbis indigtieiur neceaae eai.
I4ft) ol
-
. Joannes Anlfocbenus legil, \

fj, . Joan. Auliocb.
coll. can. 'tit. 49.
(47) " .
H;cc verba que ad in Joannis Antiucheni coileciionc
desideranlur; legil aulem Diouysius Exiguus, vertitque, ul omni dinensione snblala, munu$ offeralur
Deo puristimum. Legii ei anlc euin vcm* cauoniini
iuierpres, ei veriit, ut omninm animotUate ampulata
munui mundum offeraiur Oeo. Legunt eliam iu>pressi anlebac codices, tnsi quod in iis,
typograpborum forlassis incuna, dcsil. Legit eliun
Josephus iEgyptius ct interprelalur;Zooaram tlcuique lcgissc bcbolia ipsius docewl.
239
THEOD.BALSAMON*
240
annis episcopi omnes apud primnm ex Ipsis bis , ' \

convenianl, ad solvendas dubitaiiones de excom- , xa\ .
. *
municaiU, el reliquas ecdesiaslicas quxstiones.
Acerbitas autem bic apellala est animi perturbalio. \
Caeierum quae de annuia synoJis hoc canone con- *
tinentur, boc loco accuraiius a nobis exposiia non , ,
smit, ut quae non sint in usu: et qtiod 8 canone ' ,
synodi quae fuil in Trullo, ei simililer Novella \ ;, ' '
Jiisliniani sive 20 et 21 capite primi t i l . 3, lib.
' '
Basilicor. siatulum est, a l semel lanium conveni- , .
reni episcopi. Lege c l isia capila. Qusere et can. \ . ?
14 synodi Sardicen. Lege et 8 cap. tit. 8 prav , *
sentis operfa.
. \ ' ' .
ZONAR. Sanctorum quoque apostoloram mnlii
.
cano.ies, qui a suis episcopis segregali sunt, eoa a fj & \ 6\> ;
neiniue ad
~ coinmunionem admitii licere decernuni
|[ . \
Quoniam vero segregationem immerentibus irrogari \ quandoque conlingii, ob ejus forte, qui segregavit, , * ,
iracundiain, vel simuliaiem, aut ob animi perlur- \ ,
bationem aliquam, quam el acerbitatem bic norai- ,
navil, idcirco bunc canonem sacri Paires edidere, , quo segregaiiones, quandocnnque seilicet ii qui , segregail sunt, injuste se ab eo qui segregavit com-
nmnione molos esse conqueranlur, exaininari ju- , , , !
benu am vero causae disquisitiotiem, a provinciae * episcopis omnibus, aut cerle si qui iuQriniiaie , , valetudinis, aut hinere necessario, aliave justa , *
causa impedili forie, cum reliquis non adfuerint, , \
a pluribus baberi volunt. Porro duas synodos .
singulisannis, quod sanclonim qiioque apostolorum

eanoiie saociium fuil, in unaquaque provincia ce- * *
lebrandas esse decreverc. Veruni illi quidem uni , synodo babendae, quaruin bebdomadem Pente- *
costes; alieri Hyperbcreiaeum, boc esi, Oclobreni ,
Biensem prxflnivere : sancti vero bujus synodi .
Patres, lempus coiumutavere pro quarla Pentecosies
bebduinade aoie Quadragesimam celebrari synodum
* ", \, .
decernenies : ejusque rei subdidere causam: U l

oninis, inquiunl, 0 5 simulias tollalur. Allerura nam- * \
que, qui iuimerenii sibi poenain segregaiionis l i i -
fliclam esse exisiiinet, onuiino segreganli succcii- ,
sere necesse eat. Riirsum ubi daiiuiaiiouein ab eo
(.
qui segregaius esl, non sequo animo taiam, sed qnerelis excepiatn fuisse segregaior inaudiverit, jy ;
erit homini nou amicissiraus. lia vero affeclis
ulrinque raentibus, qua raiione munus Deo piiro ,
oflferatur? Proinde alierius quidem anle Qaadrage- .
aiinatn, allerius vero aatunmi tempore (aam in
auiuiniiain Ociober Incldit) synodi celebrandx
>, \ \ dies esi contlitulus. In synodis aulem isiis, conlro- *
versiaium ejusmodi disctiasionem induci placei:
quosqne manifcsto ei sine coniroversia nocenies , , ,
esse apparuerii (facile namque fleri poiesi, ul ob- ,
jecium ab episcopo criiuen, ilic cui muha irrogaia
cst, pernegei), lanqtiain ex prescripto ratiuiiis, boc . \
esi jure commuuioiie privali ab ouinibus babcbim-
lur, dooec episcopis omnibus coinmuui conadio ,
knmanius aliqaid d iis siaiuere placilmn fueril.
; , *

Wl
IN CAN. V CONC. NICAN. I.
242
, \ Mly Jam vero, dicet abqtiis, eor ad eptecoportnn potios
, conveniom, quim ad episcopum illum, qui segre] .
, 4 , \ ,
, \ ,
\ ,
.
, \
*

,
. , ',\ \ ,
. 5
. \
* *.
1
gationis auctor fuil, de eo qui segregatus estdecernendi facultas delala? Ego vero id i u arbitror
accipiendum, ut quolies aucior segregalionis cpiscopus aeqno duriorem se praebeat, neque deeurau
lemporis horoinetfi poena abeolvat, vel nondum absoluto forie deceaeeril, laBcqaemetsuppHciidiuiurnitate, et doiore animi, satis poenanim pro criininis
raiione dedfese cognitum s i i , licei episcopus ejus
fnexocabitis et knplacabilfe perseveret, aot forte
defuDClus sit, de illo siaiuendi, bomiitemqne posna
absolvendi penea synodum sit faculias. Smctorura
igiiur apostolorum canon iriceshmia eepiimue e i
pnftsens bis quotannis babendas esee synodos decernuni. Octavus autem sexlae ttcumenine synodi
bac immutaia oonstiluiione decernit serael in enaquaque provincia, siogulis annia, lempore quod
intra Paschac solemnia ad Oclobrem usque extrefiwm intercedit, loco vero eo, quem metropolitanus
elegerit, synodom haberi. Qui vero episcopi, nec
talemdine impediti, nec a eals urbibus lerrarum
spaiiis diejuncii, nec alia justa, necessariave occupaiione detemi conventre neglexerini, fraierue
eorrigi, hoo eal leDi animadversione puniH jubei. Nostris vero temporibue totataaecaynodorum raiio
eetuqo* negligiiur^ ot auapiam celebreniur. De illorum vero poenia qui ad syoodoa non couvenerioi,
vide sya. Carib. cao. 7$.
%
. 01
ARIST. Ab alii$ excommunicati ab alii$ ne twcirpiantur, ntst pet puiillanimilatem, aul conten , tionem, aut quid Utiutmodi excommunicatio facta
, , , dpo- Q
iit. Eapropier enim vhurn est, ul bit quolannU
*- (48)
in unaquaque provincia $ynodu$ celebrelur, una
*
quidem anU Quadragaimam altera circa au
, .
tumnum.
Oportet, ut ait proverblum, vulnerantem adjicera
, ,
%\ * \ et medelam, et non a proprio episcopo excommu, ' nicalum inexploraie adeo c i aine exaraine ab aliis
, * admilii, sed in excpmmunicaiionis causam inquirere
, ne forie injuste illaia sit excommunicatio, ne ex
* , - pusillanimilale , aut conlenlione, aut alia aliqua
, . episcopi acerbilaie. Ut ilaque nec excommunicali,
*1 , , - ut conlingat, excomniunicentiir, nec qni eos ex, conirounicaruntconiemnaiiiiirepiscopi, dum alii eos
episcopi sine examine admiuunt, sanctae buic sy
, ' nodo bis quoiannis in unaquaque provineia synodum
haberi visuro est, ut communi omniutu in ista

provincia episcoponim sentenlia , omnis quajsik)

ecclesiastica et conlrcnersia omnis deierminelur:

ut ei 37 canon aanciorum apoelolornm edicii. Sed
\ '
. , ul ibi scripsimus, oclavus sexta3 sytiodi in Trtdlo
, canon, et sexius Nicainaj secundae ob molestiam,
\ el qood insufljcientes sinl ad iale suscipiendum
iter congrogati episcopi, semel quolannis in una \
auaque provincia fieri syuoduitt decreveruut, loco

#
Guiil. Bevercgii noim.

(48) . Haec wsqoe ad finem
^ 4 i s in bacAristeni, necnon SiuieouU LogoM
ihetae epiiome, ul in Justelli bibliotheca ediia, desideramur.
f(3
THEOD. B A L S A M O N
244
quem melropolis approbaveril episcopas , intra 4
Miicium Pascbae fesiuni et mensem Octobreni.
, , ,

6 6 C A N 0 N VI.
q \
Antiqui moret ierveniur qui lunl in JEgyplo, Libya
, , et Penlapoli, ut Alexandrinui epiuopus horum , ,
*
omnium poleitalem habeat, quandoquidem et

Romano hoc e$t coniuetum. Simililer ei ' in Aniiochia el in aliii provinciii, ma privilegia
Ecclesiii serventur. lllud autem eit omnino mani
,
fettum, quod, li quii abique metropolilani lenienlia
- .
factus $it epicopui, eum magna lynodui definivit , ,

non ene epucopum. Quod $1 quidem eommuni
omnium electioni, qum et rationi cotuentanea, ei

ea regula eccleiiattica facla e$t, duo vel tret propttr
.

luam qua delectantur contenlionetn conlradicanl,
*
vineaal plurium w/fragia.
*
,
.
B A L S . Praeeens et sepiimus canon sutaunt qua. \ *
tuor palriarchae, videlicet Romanum, Alexandrf- * , , '*
Bum, Antiocbensem el Hierosolymiianum (de Con- , , \ (
ataminopolitaoo enim in aliis canonibue iraciabilur)
x anliquis moribua bonorari: et Alexandrinum
), , \
qnidero episcopum praeesae provinciis iEgypti et ,
Libyae ei Pentapolis: Aniiocbenum eimiliier Syriae,
\ , *
Coelehyriae, Meaopotatniae el utrique Cilicia ; Hiero , ,
golymitanum aulem, proyinciie Palaesiinae, Arabiae , \ * '
el Pboenices, Quoniam, ipquii, el Bonianus epi ,
gcopng pneest orcidcnfalibug provinciis. Sic aueni
, ,\, \ volunl canones, patriarcbaa suis praeesse meiropoli- G *
taoie, et rursus meiropolitanos suis episcopis, ut

liibil magnum et arduum sine iis Oat ab episcopig
* ., \
qui ipsis gubjecli sunt: quocin a eiiam jubent eum
* < ,
ne esse quidem episcopum, qui eineprimi genieniia
^\
faclus est epi>copu*, addentes, quod si canonica
' \ facta eleclione quidam contradicant, obiinere debent ,
juxta legog plurium suflragia. His ila deflnitis
, ,
quaeslvit allquis, ctim praesens canon definiat in
omnibiig causis plurium suffragium vincere, No,
vella autem consiiiutio poienlig ei aacri nostri
* ,
|mperaiorig dondni Manuetia Comneni qua mcnse

Julio indiclione 14, anno 6674 prolata est, cum
\
caeieris el hscc diserlis verbis definiat : Quod si
*
0
non omnliira eadein gentenlia fueril, sed aliqui fy pbirium senleniia dissideant, aut par sil numerag

eorum qui dissident: eorum sententla praferatur,
-' ,
quibuscum ig senlll, qui judicio praeegt: cuinam
^. debemug alfendere ? Ac nonnulli quidcm dixerunt,
," ,
non exaudiri Nuvellatn in caasia ecclesiaslicig,
,
atque idcirco in ipsis veiera jara valere, eosque
, \
canoneg qui cum bis convenieoleg ganciii gunt:
;
alii vcro coutra dixerum, Novellain pro lolo mundo
el oroni causa locum liabere, ac generalem esse
, *
legem: mihi vero locum babere non videlur Novella
,
ii) ecclegiasiicig eleciionibug, nec in ecclesiasiicig

quaeslionibug; qnod neque tradhio canonica per
\ Cam gii eversa. Qua?re etiaro canonem 19 syttodi
, \ . \
^nliQcben*. Sane quhlem palriarcba Hierosoly Jf
845
1 C A N . V I C O N C . & . I .
246
, - \ initanus MWx episcopus est appellaltift, qwod urba

.
Hierosolymorum alfqnando Sofyma, aliqmndo J<*bii8
. \ '
vocaia s i i : postquam autem in ea per rogom Sofb .
monem ttmdilum est celeberrimum illud lempbim,
,
ei in eo &acra sunl reposiia, Hierosotytna esi appel \ *
l a l a : eum vcro in capititilalcm redaclus popuhis
- cjus eaeel a Babyloniis, et urbe ever&a, poslquam
illam Rtmianorum impcrator jfilius Adrianns instaii , \
ragset, ez ejus noibine dicta esl j l i a : geueralt
,
(48*) - atitem nomine ctim ipsa urbs Hierosolyraorum, lum
G u i i l . B e v e r e g i i notao.
(48*) " .
Eamdem vocis
excogitata : , inqnit,
bnjiis etymologiain, quam boc iu loco
, Balsamon. etiam Jnsepfnts (e quo -Ralsatnon eam
; , tioisse vfrtettir) olim Iradidit, nisi qnod hic a
* llolchisHecho ifa nnminatam assoral. , ~ . primo quidem sacra ista a>des
inttiit, ,
appellata ett> deinde vero corruple
\ templinomtne,
nomh nrbs ipsa nominata :
\
Grcecit autem affini uomine dicla ext.
|- - , Enpol. apud Eus^b. De prcep. Evang. I. ix cap. 34.
, . Primus ~
Sic fliam Lactaniius nrbem hanc a Salomone f x Un eonditor (urbis Hi^rosolymae) erat Chananxorum
siruclam et denominatam scribrt: Solomon, inqail,
dunanin, qui palria lingua vocatus est rex jnsiu$
filiu$ David, iemplum (edijicavU et civitntem, quam
(MHrhispdech), eratquippe talis. Et idcirco tacerde 8vo nomiiieflierosolymanuncupivit. Laciani. De
doihtm Deo primus exhibuit: el cnm hpbv(templum)
ver. Sap. 1.4. Sed omniiim absunJissimum esl L y rrdifirassei, urbem Hierosoltjma vocavit, qute simacbi
anlea Alexandrini cummentum, qni Snfyma dicta erat. Joseph. De betl. Jud. lib. vn, c.
bemilictam finxit , Jminpos asse18. his nuiem Josephi verbis, mirum esl quot
rens <0
oceiirmnl. Primo enim asêrii Mctchie \ , iVoirbiim iirbem Hierosolymam xdificasse, quod

eliam Abrabam Zacbuib in libro Jucbasin. sive ge
noMogiarum tradtdtt dicens, K V I 3 3 Tt

*)"!* P t a n p w A o - El dixemnt rabbini no- ,
stri beatce memorias Sem esse Melchhedechnm,
qui , \ ,
a'd ficavti Hierusalem. Verum PX ipsis sacris Scri* \ Cum

pturis conslat urbem Salem, cnjua rex Melcbised<cb G homines injuriose tractasseni, et fana spotia&sent et
fnil, silam esee in via, qua a valle Damasc^na Soincendisteitt, veniste in locum qui nunc Jud(va dicidotnam iinr.Gen. xiv eii xxxm, de qiia Hierenytur, et condita civitate hic habitasse : istam autem
mne in libro De hcis Hebruici*, Satem civila* Si- urbem ab iptorum disposiiione (viz quod
eimorum, qua? est Sichem, el prothueaddii, sed el
) nominatam e*$e : pottea auiem
ntia villa ottenditur u$que ad prarseniem diemaucto*
juxta viribus nomen mulasie, ul probrum vitarenl:
Ail am contra oczidentalem plagnm hoc nomine.
et urbem Hierosolymam, et seipsot Hierosolymos roUiife eonstat Salem, <|Mae prope ^ l i a u i stve Hiccasse. Lysimacfi. apud. Juseph. cotilra Apion. I . i ,
roôlymam sila fuil, et unde notneii islud ad Uieprope fliiero.Verum Josephus bic recieobservai Uporosolymam nonnunqiiam traitslalnmvideiitr. diver "esse ab ea. in qua Melcbisedecb rcgnavii; . , boc esl, quod $acrorum direplio
etiamsi Targnm Hierosolymilanutn, Juinll:>Mi, PI . eadem voce GrcecU el Hebrceit exprimilur. Qnod
O.kelo* in loco citaio Gon. xiv, Saleu per DTO*n* idem el de vocis sigitiiicalu dicendui esi,
Hieruialem inlerpretanlur. Dcinde a^seril Josephns quani ipse lamen sui immemor ad coinplendaiii
etymofogiam usurpavii. Hinc
Rlelchisedechnm prlmum ftiisse Deo sacerdoiem,
atiiem videre esl, quanimn Grsecoruni ingema lorrnm Abel bin inille annis anleeum sacerdolis nmsil veram bujus noininis ralionem iuvesligare, et
nerihus functus e s l ; adh.nec emudem lemplum exquanlo se exponunl ludibrio, dum isiud guis e forn
struxisse Deo, cum eScripluris paieal nnllum Beo
libus derivare saiagunl. Arislotelea aane se luulio
denique ad rem nostram speclal, hanc urbem ailir- ^ prudeniiorem gessit, cum boc nomen Gra?cis auribns torluosuai esse ac diflicile pronunliavil,
tnat priua dictam fuisse, oum autem
, inquit, . ,
n ea exsirnc irtt essei, \MUC demum , vo , ^ / eorum nomtn
eatam. Adeo o l juxta Josepruinr ba?c vox
valde(oriuomm est, nam eam Hierusulem vocant. A r i ex Graeca ei Hebraica comsioi. apud. Eusfb.Oe prtep. Evang. I. ix, c. 5. Eadem
ponatur, quod absurdum est , praecipue cum ipse
ipsiusverba apud Jo>epli. conlra Apioo. 1.1, occurf.iieatur banc urbeiii aCbananxis, qni linguam
runl, nisi quod ibi magis adhuc lorluose legalur, llebraicam una ruin malerno lacle imbibebant, ex. Yera igiiur ac genuiiia bujus vocis eiysiructarar fuisse, quos Graecum nomen , urbi stiae
mologia non e Gra:cis, sed Ilebraiis pelenda e s i ;
vel ex parie imposuisse , prorsus incredibile esi.
uipote a quibus urbi SUJC indiia iuit. In veieri itaA d bancaulHniopiniouem Balsamou boc locoquam
quc Tesiainento saupiseime usurpalur. sed diver&iproxiine accedil, quo aiiiiqiiam urbetn uomode bcripla ; frequeuiius eniui scribilur o b t & W
iniualaui fuisê propier , ac in
nonnumquaiu aulem
plenius
Q ^ T T
qu<>ttMnpIo a Solotnone ibide n condito, n*posim, scriinodo juxia &!asorcihaa qiiiitqiijes repeiiuir, viz.
bit ; ac si ipsi eiiain H^braei el Israelu.e Grajcum
Esili. n , 0, Jer. xxvi, 18, 1 Par. u i , 5, 11 l'ar. v,
uomen meiropoli^sua? indideriiit : quai eiiam inul21, et xxxii, 9, in quo tauien uliiino lucu \wlis anle Solonioneni aruiis Jerusalcm appcllaia fuit,
die (lefeclive sciibilur zzhuTV uhi nihilominus
ul ips;e Seriplur.x* docou(. Ejusdcm tarinic esi alia
cum l^cali legilur n o - S ^ n ^ . Ab ipÛ auicia
t^La G r i c a bujds vocis eiymologia ab Enpolemo
%
117
THBOD. BALSAHOH
218
omnla *J aobjecia regio, Pabetlina vocantar. Qaae- (49) gJtin eal lutemanonnullia, quideslquod a ca&oue
, \ 6
G u i H . B e v e r e g i i DOUB.
nrhYa tncolls aeripta e*t ettam ^ Jeru$k+- aggerta eonstat.Verem com fpei Hebrari, metropofhn
htntah cttm flitali, tit R. Ataria in bbro sno TWO guatn ita inter aete pmpria fingua appeRare consueti,
fcam tiam Graece vocaveriiit, boe
*3 lfor Eaajt* vocato lefiaior, nbi prarterea
Gnecis ridicHlas Stlaa, qnas aiite comroemoraviantiquam adroodnro monetain, cui liyjes nrtna oomen ioacripiuro fcgt, producit. In antiqoo boc Israe- mua, voclg hojus etymologiag conflngendi occaatanem pratbeit, qnibua eam fia scriptaifft, suam ad
litamin siclo, et una quidem parie, qtia? ad ginilingiiatn ifevocan protnptitm erat, eamqao dedoceto
traai jaeet, occtJrrtiniSaraariian aife aoliqoiores
vc! ab et ctim Josepho et Balsamofto
Hebraorum liiierse, ut hodie pinguntur id eat bpO b*c W o vel com Etipolemo a vocibug et
SmttP $ictu$ hratlh; in medio pornitu urna man- , vel etiam eura Lyeiraacbo
n , et sopra eam litlerae Itf. In altera facie liiter . At ai aemper gcripUnn vocalum fuiaaet
feamarilana? guni W N DTO*Stzm>Hieroiolymah , hoc nomeo omnibug aliia Graets
iancla, uua cum vJrja Aaronis, amygdaJag profe- seque ac A m i o t d i , tigqne adeo lortuoaujn perpleAzaria obeervata sunl, qul xym et prodigiosum visum fuisaet. ut eos ab e l y rente. Ha*c eliam
de lioc bmiiigmale /cul gimilia clariggimug noslef mologia qug, in sua nrjeseriim lingua inquiraida,
^ ! ? . i . WaUonos In proleg. ad Bibl. Poljrgl.
proretts deterniiggot. Nec quidem adeo faciJe eat ac
ex ViI:*lpndo Morino, aHisque proiulit) IISRC proclive. aenuinam hijui nooiinie etymoloffioro ex
habel 3TO tJTNTI
n t m C Q I ipsie Hebraicia foniibua expiseare. NotinuHi deduTimuit. et aVtt* idetu quod xnfxf Pas,
w m rwxtOTCKIIS n s r ^ h p a r KSnrVr ennt a
ac si dU itsbuMeis. nrimis bujiie urbis hieoJts. no*
mtQaretiir, quasi nhjf W TimeU pactwt, vel eUana
Timtte Seiem. Nam aulea Saleui, a i rbilranlwr,
m a i y > " n r r n s dicta fuii. S< liabbiuicaiu exep^cies eiymologiaoi
inveAies iu Tealiib Babl, ubi ad verba isia
c S p t m Sper aron r w
a - n ^ >S i t w
G e n e w s ,TW
OiTOH K T p n
P t t r P Et vocavil Abraham nomen Utw$toci,Jchovm
pc* mrmp n t y S m > o i -ITOK Jireh hapc (toguuliir, Ahrakamus vocabal locum Ji~
înnc" n po*o
rracrT *iabemî reh. Semm pocebal Shaitm. Dkebat Dtu$ Si *fO
^
c S e m ^ *TOM |,- p v n n ^ n r u vocewtrn eum Jirtk, S*mo jmtio duplhebU ; m ao*
eatcro ShaUm. displicebii Abrakamo juto : qmtcirca
nomen ei imponam ab uUoaue ompositum >
M r M f a r i atnnifmafii îroilitt ftdi uriptum litte- Jirek Shalem, widebit Skalem. Ber. Rab. aetU
ri$ tupradicitM (vis. SamariUnU) S w t P ^ 4 9. Qiiineiiam ai Rabbioicum de nouikiig imponen(td gf $iclu$ hrmelU), I tn #dio ej*$ eral uma C occasionc, figuiealum demas, ipse Valcntioma
iNm lilteri
âm po$Ui$ qua, ui opinor, Scbindleras l a voce c f ^ eawdem efymolncjam
iignificant SpCf (id est ^ Davidit). El i* atnplexus et. Dawidt, inquit, ^Kta (vtl Q W T l v
aUtto Imert trat H u m p i l O^Sefn* te/ elMrai CHM.abafrii *OMincompo$Uo exzdxr Salemet
n t t t l p TO^jrtil^ (boc est Jtru$alem $ancta, t t f^ vidâti, pr*9idebU* quo *omi*4 Bppellatu*
JgrNialoifttolb anclfl), Ctn medio eju* eral vira ka-f*U lecuM hie, #1 proprie mons Moria ab Abrmhamo,
Gcn. x x i i , 14, deinde addii QnofTV formarn habe*$ iret /loret, juxls ha$ *b ntroqmt latert forma$.
bere dnalem, ob daas urbia partes, quaruin nna
Eliutpkor , JSachman\dem L tfc. oblMone tcrip.
fuit csStt^ Salem in monie Sioa e i u . aliera *
moiis lloria urbi poelea juiicma el intlnaiia : liite* apptttd. ad Pemaba fiauorah, abi sk; acrU ram aiiiem Jod numemin dualem effleieiiiem npn
ne liitera D ex radicali Aat aervilia. Et do
bll) fVy mmeinttdnoumm |#oi poUaf n ^ n exprimi
^
boc qaidem imer omiiea convenii : otruin auiem
{JerutkaUm tmicta) i i a ^fwm (eot pounDavid hoc nomen urbi isli primua iodiderit, omniiui
l \ TtahitV (Jeruthalatma umcta) ONtmarfmoeat inceriuin. Nat* mvlila ante Davidem ontiia ila
4lmn kv#iif>a iti Battotolfmi. Talm. Megiila eapitenomiiiata fuii, iu iptia eiiam libris istie JOMIII et
primo, It. Smon e$ R. Sthtmmsl /t/ini Ntchmani, iudictim:iKsi forte dtcamus E i r a m , dum libris ialia
poal captivitatem Babyiofiieain colligendi operaaa
0j*b* eorum dic*ni wiri BiirooijfmHmm unbmut
dtrei, bocnomen a l i e r i o n * febu$ ve! ^ o n , JtruikahM \ (Jtrnihalahmack) neqvq suni
de ea f* -UicUi. Hinc, ni fallor, apparei rafio, D ^ siibjttnxisse, vel ejus toeo, tanqnain magit
noium,
^tjoro n*men boju arbii Gneoe alias ecribaiur I t ^
^
"eubstiluisso
^ * * ' " " : qood quidem non admoduut
Âum
diasioiile videtur. Hoc aallein consUi, non minua
, alias , idqoe ab ipais Heprobabiletn
esae,
quaio
consianteni
dociornm
opitnA Hiifettain GneoHn edociia , qualea erant ftan*
nioiieMi, bauc vocein aliquo modo doductam ease a
feCislse c i apostoli. Nam vox Graraa
nm
vidit e l dw SheUtn, u l aisniffcel,
claHfdme reapoiiAai Hobrtica3 n o ^ S v n ^ Hiero*
tkaUamth, araae C 3 n r n \ Hie* debU perfteinm $t pacifitum, vel videbii poee
(gic enina exponil - bbalem
nMbabiin, vel t CbakUei Syriôe scributu a S g m ^
BwrusaUm s adeo nt aopra scripia R . Axarna verba , 4 , Heb. 7. 2) vel
una cutti aDiiqoo numismaie ab eo laiidato, et baee eUmoi Vi$io*cm pactt, qtteiuadineduai Patrea voorna
banc
urbia biijus nendaa, u i a Gnecis diversimoile scripta
t e tnrMno confirniant, e i expbcam. Neqiie m m
(49) '.
crofKbile eai ipooa Hebrigeoa orbein suam Grsce *Balaamon bic ex inemorias, êl galtem calaiui lapsu
vocare anquana tolvfsae, nisi eodem modo
perinde disserit, ac gi nrbg Hieroaolyma a captivitaie
prapria ua Ihtgua eam tocitaaaent. Quod iiaque Babyloiiica usque ad Albuin Adriaiiuai golo aenoau
jacaigget, nec auie emu reparaia fuigaet: qiiod
ft. Aiarla diefitpiObatque banc iirbem r i D ^ n ^
ttitruskalaima vocauai etfte, ex Graca vore taoluui atiig oiimibus bigioricig (ide dignig.sed i|isl
ctiam gacrae Soriplura? aperlissime contradicil; a
exinde deducu conflrmatur; e i quare iia
proindc boo opug eslut bic rtreilainr.
incco m a r e l a r , ex voce U i a Bcbraica a R . Azaria
9
Bri
e M t i U m
tis
IN CAN. VI GONC
IflCAN.
I.
<flty, ftx 4 dfoitwr, babeai bonoria xtaeqotfttiai, mairopol

. 61
proprio boooro aenrato? Et audienitil Cieiareatt
Guill. Bereregii notro.

M n e lnierpreunifih Bieronvmm, Jeh, Salem et Dirnendit autem t dcmoliendit nrbttms aratnrai
aive imprimere oonaueti aiiiii * uti testaiur
Bi*ru$ulem appellelur. Primnm nomen Caicaiainductre
;
stcmndum Pax; 44rti*m Fiio J M C M Hieron. vel Coal. Rbodig. A a u L i a ? i 1 . 5 ; faiac Horat.Cimw
L i , od. 5 6 :
Paul. e i Eustocb. episi. ad Marcell. Angiielinus:
Sicnt t converso qiotiet nomen Hfemtalem aidteri/f Tafttf* esSllo gravi
Irt, a<r Visio p/inl dirifxr. Aug. 1n Apocal. Hom.
Stravere, ei efffi urbibui utttmw
16. etalibf. I M Werutalemcondita etl, fnmotmima
SteUr* tauttBt cnr petitent
cftiUkZ Dei, iervient in tiqno Hbtrm eivitaih
Fttftdirtf, tmjrtimeretque mttri
cwlettU BieruiaUm diciinr; quod verbum et i/eBottiU atairum exercitnt in$oten$*
bra**m, el interpretalnr fwo pach. Aug. D# caltfilnc
etlam
iroperator Valeni Gonsianiioopolltaiilf
ekis. rud. cap. fcO. tJt alios omillam , etiam in
offensns urbi isti araUuna se inducturura raiaatna
nomeadatorft Copto-Arabico hsec vox expticalur,
Arabtce quidem, Revelatio Pacit: Coplice, q . d. est, , , \
' , Socrat. Riit. jccL 1. I V ,
9
m (
0 8
1 0
f n , 8 S e l
nltroaaii*
^ <?
?<>mplaiialo urbium r t plerotqne rharaciar*.

oharaclerea pariier
ac in*a\
ipsas ^vocea iUt
il* . * "
expwssas, nihil aluid quam cofrupu eat atque de- bellinm, cumcaperentur,aoloaralruinimprimerefit,
dubium nemini esse poieet, quin idem Hierosolymit
pravaia quaedam Graca dialectus.
fecerint: qnod eiiam a D . Hierouymo diserie afllrroatur : / n hoc ioqtiil, meme Aiigasio et NabmfSO) &/ drireipa ravtyr.tiaet
chodonotor, n multa po$t nscula Tito et VetpaBaUamoo e i comnmni doclomm sol lemporia
tutno* timpium Hiero$otymi$ ineen$um e*t, ataue
opinion* profert: qtiibiie nimiram in more posilum
dsilrucium : capla mrb$ BeUul, ad quam mulia miui
^rat iliam, ab iElio Adriano condiiam, Hieroeoconfugerant Judaorum : aratum iemplum, tn ignoWroaro vecilare. Verum uClium Adrianuio velerem
miniam geniit opvreua Tilo Aunio RuIfo. Hieron.
tlieroeotymam a Tito funditat evergara non inatauIn Zacb. cap. 8. Idem ipsi quoque Jndaei a roajoriratse, aed aliam potiut prope eam, quam Ae ano
bua Iraditum, in Talmude auo agnoecunt. Nam bi
poraine iCliam voravii. de novo exstruxitae, vall-rw aio nsrvra
dâimift argumentis evincatur. Quoniam aotem boc Misna didiertaat MSQT wmn
i n dtibium vocalur, rem laiam paulo altiue, quo inu Trvhy) nâetii Ttnom
ntan aim
clarior evadat, irpetemus. In priinis ergo anno
nono du menm Ab decriUm #af conirm
periodi Jalianae 4783, apre Dk>nygian eive vulgaric
Patre* no$lrv$ ut terram non hgrediamtur, el doa Chrtaii nalivtiate cofnpuiais'70, F l . Vespaaiaoo tnxi detoiata e$t primo et $ecundo et BUter capla*
aecundum, e l T i l o cost. mensi* Angntii d i e M capla et mrb$ arata. Taanhh eap. 4, fol. 26, 4, ad qua
esi a Bomanis celeberriroa olkn Judeorom metro- Q Mianae verba Gemara foL 48, I , b s c obaerval,
polU Hi^rusalem; quam imperaior proiinus ffbdi C
,
V *
*
et randilue everli jubebat : Joeephus ociilatua
^
^
^ OUtna
lestia tradldil, dicene rfiv t ^ 17 Cam imprp4oi Turamu linf* er4ol
porticnm, dierelum f*ctum e$t ut J l . Gamatitl
9 . Jti6f
Gertor coa oamem mi^no nrAam, el iptum tmplum terficerelur. Qtiisnam hie eaaet Turanos Rurns, qal
Jundiius cttrUrt. Josepb. HapV . . '. aratrum Hieroaolyiiia indtieebat, non ibdle eal
irea faieor, turres Pbasal^fn, Hippicum et Ma- conjeciarie aaseqtti. Sasplcor tamen eumdein eaae,
rhMnnen com aliqua muri orbem cincenlia parta qnera Joaephua Terentiam Rafom vocai, et mnitfaa
i x r i p i l , et mox addit, innc temporia Biemolyfnie praefecmm, et a Tiio
*(6, - fbi rclktum aaaerit, , inqiiil, '
, ' .
. A/tsm aui$m fofimi Joaepb. \ . . . . C% qvi
pimiaiu awUtum ila complanmvtre diruentei, ut loco
qui D . Hieronvml ale ctiate Tkim AiMikis Rttfoa
vocatur: Ttfo Anmo pro Ttreutio meodose, nt o p i mi M f n Mcctdereml, mwquam habitatam fuiw crtder*
ston potunt. Ibid. Per vocem blc nor, acripio; aed de nomine ejut, qui arairum
Uierogotrmis indvxll, aKi viderinl: hoc saltem
irobique osurpaum, Joftephus araimin solo equato
pnamissia eoUigiiar, arbem Hlam a r a t r m sibi
iuduciom indigitare vidmur. Neroinom enim Jatere
^ o i e t l , veieret Bomanoa in diruendi pariter atque Romanis tmpreasum babniese, ac proinde arbem
exoiuodit orbibaa arairo uaoa fuiase, ut Calo ia esse desiiaae, o i ipoeeifatn Romanae tefea edleunt.
origiiiibusaaseruii a4aiieeUamServiu8in5iiiead. D bis verWs: Siusn$fruefut cirilati legtlur, et*ratnm
iVtftn idtQ* inquil, ad exawgnranda* 9tl diruendu in ea inducatur, civitat ttu detinit, ut paua tt%
cnHate* mralrum adktbitum, ut eodtm nlu amo Catlhago: id$oque quati morte detmil kabere a m n u
tondit* iubvertuHtur. Exciiandie quidem civiiaubva fructum. L . 21,ft*.0 modlt umfmctui. Et ab
ui coloniia aratrura circmndiicere olebanl. Uude Uto itaque tempore Hieraaalem orbs esee deailt.
Cicero, Tu aulcm \n*oUntia /, on4 au$picio-Uode Eleaxams statim p o n dietum orbis excidiom
fum jun turbato* Cuilinum toioniam dtduxitii,a socKs merito qna?aivit: 6 *
, ; Ubi modo
fMo erat ptucis annii auU deducta , ul vixillum alderes, $t tratrum circumductn*; cuju$ quidtm
lomtrt portmm Capmm pe** peritrinxim. Cicer. tropoiht Joaepb. . I. 7, . *. Sane
Pbilipp. 2, i i . 40. Uinc el iUud Virgil. JSoeid. 1. : nullibi terranini eliam lunc temporJt xaUieltai, e l
proplerea Solinus eliam recte dicit, Judmm capii
lnUr$a JEnta$ urbm dssignat aratro*
fuit Hiero$otyma, ted escism ett. Soltn. Poiyh.
c.37. Fuit, il^que non esi. E l Pbniu, Oxinen, in
X t illa Ovid. Faelor. 1. 4 :
fuere Hitroiolyma, ionqe clariuima urbium
Apt* dies legtiur, quamamia ugnit atatro.
OrUnti* non Jmdm* modo. Piin. nat. Htat. t.
c. 14. U i eadem nos de Rierosolymis dicamoa, q a
l paulo pofti:
Oridiua oliin de Troja cecinit, iam %egu e$t ubi
Ind* primem ttham detignat mce*1a $ulco Troja fuit. Ovid. episi. 1, ei Virgiliua, Et eampo*
ubi Troja [ult. Virg. joeid. lib. m . Sic euiu) *
Alba jnguM nivo cum bove vacca lulit.
a
*****
851
THBOD. BALSAMON
8*2
esee Palssttae meiropoliip: Hieroeofymorom autom *'

/ *
ftecleaiara fjus epigcopatum fuisse. Vull ergo ca- . *
Guill. Beveregii not*.

inira ur!um esl, quae hodie Hiertisafcm vocatttr.
gebins testahir, g* vrdisgft monlem Sionettv celeberrimatn olim Hierogolyma? pntfem, arattnn el
Idem colligaittr liam e Benjaminis itinerarjo, in
emtitatnm, ., - qiio dicitnr, '
ptfl
D W
\ , \ .
0*TlA
maa
DN
>
3
e
r*0ton<?
HierosolymoB
. E u ^ b . De demon$tr. evanq. I. , juxla
nnod ptaedicium fuit a propheta Mi< h. m , v. 12. c$t mon% Sion: el nulla esl in monte Sione structura prwier unum Chrislianorum fanum. Bcujam.
Qnod auiem jdem Eusebius, ibid. I. v i , c. 18 ei
ilin. p. 44. Ergo non taniuin exlra urbero, sed rt
D. Hieronymus in Comment. In Zachar. c. 14,
niillum in eo sediflcium , prater Cbrislianortim faassfruiit, viz. dimtdium, u i ilte, mediaiu lanlum
ntim fuit, ab Adriano haud dubie minrjmm exslrucivitatis pariem, ui hic ait, a , ndiqnam ab
clum. Quod eliam ex Hs, qune ex Eusebio ante c i Adriano dirufam, e supraiiclis, el prjecipne ex
tavimtis, tgregie confirmatnr.Hic enim posl Adriaoculato teste Josepho refellihir. Veruinlamen nullus
nnm claruit; et tamen suis eliam lemporibus se
dubko, quin staiim posi uliimnm istud urbis Hiernsolymae excldium, nonntil.a . eahem domicilia, tnontem Sionem aratum et $emi<iaium vidisse U siaius est. Porro alia loca, qnae exira Hierosolyma
' parliin a Cbristinnis, partlm a Judseis eodem in
oco, qno olim iirbs* sieterat, ereda ainl. Post
'"t
* ! . .
I.*
*
Hierusatcm vncatur, muros includi, tesiis est, ut
'annos enim quinquagmta plns minus elapsos,
alios
taceam,
Hieronymus,
sive
qiiisquis
auclor
fuil
'Adrianns imperalor, nt verbis Epiphanii ular.
, \ expositionis locorum el urhinm , quanim meniio fit
, - in Aclilms apostolormn, Hierusatem, innuii, metro* . . polh quondam Jud&ce , qum nunc ab JEV\o Alriano
f
, 1 ,
l ? e
, 0 ( ,
Crbem invenit totam solo (rquatam, et ipsum Dei Cceiare, quod eam Tito destructam taliorc siiu iititanruverUt jfHia cognominnta e$t : cujus opere
templum proculcatum, pancis cedibm excepti$, et
parva Dt\ eccle$ia. Epiph. De pond. et men$. Addit (actum esf, ut loca $ancta, id e$t, Domtnicce passiomi et re.surreci\onii quondam extra urbem jacentia,
aulem Epipbanins septem eiiam Jiidneonitii synanunc ejusdem urbis muro septenlrionali circumdengogas in monle Sionis, ei aliqnot alia aedificia e1
%
lur. Non itaqtie in ipsa veteris veraqtie Hierosolymae sede, sed tanium prope eam exsiruna esl ab
Aiiriano ifltia, quod eiinm Abulpbaragius olim observavit bis verbis, ttoc anno (quarto imperii
propinqua perstilisse, quae nobis pnstea exslrucia

videniur : cum ipse quoque Josepbus testeiiir, niliii
excidio euperfuisse preeier ires lurrea e i aicpiam
muri pariem. Qtiapcupqne auiem apdiHcia Adrianus
ibi excitala reperii, eadem demoliuis e s i : quod
Eusebio, Hieronymo, aliisqne orcasionem assereifdi
pr&buit, urbem ab Adriano eiiam fundiiueeversam
esse : quod tunc temporis fieri uon potuil, cum
longe aiitea a Tiio facium fuiaaei. Ca3ierura idem
Adpiani) prodil Hierosolymis quidam nomine Ben

Cocab (filius slellse) qni ]ndvso$ teduxil. prcctendem
$e e ccelo instar $tell<B descendisse, quo iptot servitute Romanorum liberaret: quem eorum mutti &ec
c
iCline Adrianns
oondidii, eamque suo de nomine dEtiam nuncupa
v i l : cujits occasione Jnd*i sub Barcbooheba seditiones movebanl : ut Dio Cassius leslalur. dtcens:
\ , \ _
, \ ,
\ , :,
.

, \ -
wi
* * - Cnju$ rei nunth ad Adrianum delato,
gnatis Hierosofymis Judccoi perdiderunt, urbemque

IJierosolymitanam penitus diruerunt, prove eam exstrucla urbe quam AZHam Adriani appellarunt, in
quam alienigenas collocarunt. Abufpn. Dynasl. 7 .
%
Adrianus haque Hierosolymam proprie sic dfcfatn

non instauravit. se<f aliam urbem, quae civium Romanorum colonia essei, prope eam fundilus eversun dc novo condidit, eamque suo de nomine
iEliam appellavit: qno faclum est, ut ttna cum urbe
ipsum etiam Hierosolymae nomen penitus deletum
. Ctun ipte autem Adrianui, UierosoJyma pro- s i t : usque adeo ut ipse Firtiiiliantts, qui cenlum
feciui, urbem pro quce eversa fuerat, condidi$$et circiler post Adriani tempora annis Pala^stinae praeses fnit, de nrbe Hierosolyma nttnquam inaudtveauam etiam JElium Capilolinam nominavii, el in
Ioco tempii Dei, alterum Jovi iemplum exciia&sit, ral; nec scivit ubi gentium siia fuerat. Cum iste
bellum mc parvmm nec exiguo tempom tputio durans enim Pamphikim marlyrem interrogassel, quaenam
ihovebatur. Judati eni^ apgre ferebanl, quod extera ei patria esset, hic Hierusalem sibi pairiam esse
. naliones $uam in urbem habiiaium venuuut. quodque respondebat, snpcrnam scilicei sive coftlestem Hiorusalem, nt nolat Eusebius; Firmilianus aulem
in ea externa tacru facia fuiuent.
Dio Cas
tn ea exierna tacru u>9$eni. u i o uas. r\
,
;
,.........--.-----. -.
in Adrian. Eliamei aulein, quod iu urbibus inslau^ 1
. raudis saepius uau venil, haec urbs ab Adriano con^ , qucenam ea urb$ esset, et ubi terrarum sita,
. diia prope pri&iinam Hierosolymse sedeui sila fuV ioHicite inquirebnt, ut iradit Enseb. De' martyr.
r i i , non lamen iisdem, quibus illa, vesiigus consii- Palatt. c. 11. Et paticis inlerjeciis ,
\ ,
liitt. Nonnulla eniin loca, quae inlra Hierosolyinam
fiierunt, exlra iEliam jaceui. Verbi graiia nions ,
Sion, aula regia decoratus, superiorera ac pra> , lnterrogalu* iterum atque tapins,
quarnam essel tlla quam dicebal civitas, eorum lari'
cipuain urbis Hierosolyroae parleio constiluebat,
(um, qui veri Dei culioret estent, hanc e$te patriam
eepieoirionale illius latu occupaoe, unde Ab. Ezra
retpondit. Ibtd. Cum auiem nibil alhid responderei,
9
nSttrn^ p S X n p ^ ShneseplentrionnH latere Hicro$vlymce. Ab. Ezra in Psal. X L V I I I , V . 3. Verum idem
11101)8 exira Êliam sive nrbeiu ab Adriano condflam jacel. lloc ipsi ttiain Jtnlaei iu libro cui lilulus
DTn' Genealogia Patrum,
dicenlea Wfrp
DW
e l c , agnoscunl,
oSunn'S
Propinquus Hieraolyma: esi Siuii,
ubi palulium
Davidii. cui sit pax. 5ion igitur prope quidetn, uon
Firmiliaaus ralus esi Cbristianos urbein aliqiiam

Ronianis infensaiii alicubi condiiuros esse,
\ '
. Ibid. Unde palain est,
nec nomen llierusaleni Romanis lunc dieruin cognitum fuisse, ncdmn ipsam tirbem llienisalein tbidetn exstiiisse. Uinc plerique Pairum, qui posl
Adrianum scripserunt, suis etiam lcmporibus Ilielusalcin solo .tqualam ei uullam e^se alDnnarunt
853
I NC A N .
V ICONC. NICJBN. I.
891
*16 non metropoli sua jura gervari, llamal ab ea /Eib

abairacta esi, et honorattig estejogepiscopug propur
\
salutiferam Christi paggionem. Queere ei 8 actionam
, (
aeiorum 6 7 quarlaaynod, el cognoscas qood Maxi . mi Anliocb. episcopi senientia, ei Juvenalis Hieroso* ^ ,
lyiDorum epUcopi, decreinm est ul Antiocbi quU
,
deip epiacopua baberet dnaa Pboeniciae ei Arabiam :

Hieroeolymitanus vero tres Pala?glinag: *t tunc
. '
quidem Ua constiiutum est: hodie autem, rcrum,
* , \ - ut videlur, victssitudo baec eliam iaojnuiavit.
,
' , , / .
, , \ .
ZHNAP. ,
ZONAR. ArRiqnas consuetndinea , quod aliis
\ \ g quoque poslerioribus canonum legumque civilium
.
decrelie caulum e s i , reliueri vull canon. Alexan , \ , \ - drinum igitur episcopum, iis qui in g y p l o , Libya
1 , \ ac Peniapoli gunt, praesidere, Antiochenum subjeciis
, , \ , gibi provinciis, Syria3 nimirum, Coelesyriae, Ciciliae
, \ , \
ulriqoe, Megopotaroise, ac alios epigcopog, in re *
giones quemque sibi eubjectas aucioriiatera exer, \
cere, quemadiDodum et Eccleglae Romanae praeseg
.
in occidentales provincias principalom cousneiudine
\
obtinet, praegge jubet. Taniumquc epiacopia,
,
sua euique diiione, juris esse v u l i , ut eorum qitae

in eccleeiastica admimsiradoite vertentur, niliii
, \
penttus absque illorum auctoriiate irangigi licew
Guill. Beveregii notce.

Albanagfug, \ C prie Hicrusatera nonnipelur. Ut Nicohns I papa
1
Romanus observavit, Nam vera, inquil, Hierutalem
, , St- tantum in ccelis est quce ett mattr nosira : illa vero
9
gnum ett et magnmm adventut Dei Verbi documenfm, quod Jerusalem non ampliu* comiitit, neaue
trophela excitatur. Aihan. De incarnal. Verbi. H i arius, Quid hic, quod David til proprium, conlinetnr? urb* itla, qua generi ejut fuit regia, eapla est
m Babyloniii, et evena regni dignitatem *ub dominantium jure non tenuit. Poit etiam Romanii
capta et incenta, jnm nulla e$t. Hilar. in Psal.cxxxi.
E l a l i b i , Post primatn Hierutatem iubversionem,
traduetoque in Babyloniam populo caplivo uedificafem roritc* eamdem civitaiem fuitte, et Historia
Jlegnorum et libri E$drce loquuntur : ted hodie
eamdem nullam et$e rerum fides edocet. Id. in
Hierutalem lerr$$tri$, secundum quod Dominusprwdixit, adeo funditu* ab Helio Adriano imperatore
Bomano dairucta est ut in ea nec lapti tuier lapidem tii dereUclus, et ab eodem Helio Hadriano in
atio e$t loco construcia : Ua l locut Dominica
cruci* exira portam, nunc intra cernatur, et dicto Helio Hadriano urbs illa Helia vocetur. Nicol.
y
respous. ad cousulla Bulg. Quod etiam Gregorii

Magni legtimonio connrmatur, dicentig: Hoe quo\*e quod additur, non relinqueni in te lapidem $uper
apidem, etiam ip$a civilalit irammigratio testaiur,
quia dum in eo loeo nunc consirucla est, ubi exlta
portam Dominut fuerat crucifixut, prior Ula Rieruialem, ut dicitur, funditm est evena. Gregor.
Paal. C X L V I . Eusebius nibil roagig de Hierusalem,

qnam de Sodoma guperesse indigitat, cum ejug
bom. 36. Prior igilur Hierusalem, alio, ac prrcsens
excidium ab hujus eversione nihilo discrepare afi l i a , loco congtructa est, sive in alium locum
Ormat; *0 \ \' , ry transmigravit: aeproinde eadeui eivitaa esse degiif,
priori
, - nomine prorsus "indigna ;" vel" u l" Hieronymvs
"' "*"""
. Euseb. Demonttr. evang. recte obgervavit : Cas$um esl hodie nomen iptius
I. , c. 23. Procopiug Gazaeus euis eiiam diebng chitatU, et ab JElxo Adrlano, JEtia dicilur, et cum
habilatione prhlina, pristinum quoque nomen amitit,
Hierusalem eversain jacere memorat, ad decutiendam tuperbiam habitalorum ejus. Hieron.
\
in Jerem. c. xx. Prislina igilur babitationa sive
\
sede btijug civitatis amigga, pristinum eliam nomen
, . Procop.
merito amiltitur. Neque gane credibile esl JEIium
in Isa. c. , el Gregorius Nazianzeoug golum ejug
gua aelale vix coguitum agserit, \ Adrianum in animo unquam babuiase, veterem
Judxorum rebellium, ei Romanig infensorum ine^
. Nazianz.
tropoliin insiaurare: nihil roinug quam boc aibi
orai. iz. Sane golum, quo exstructa est uElia, salig
roposuil. Civilaiem quidem non procul a veleri
tnnc leroporig cognitum erat: non iiem quo vera
[ierosolyma condidil, ged Romauig habitandain,
Hierusalem, quae propierea alio golo consliierat:
ac proinde Patres Hierupalem suis diebus non ex- non Judaeig, quos eam vel ingredi prohlbuii; el ne
vetus esse Hierusalem censereiar, ged nova civiiag
gtitisse, sive nullitm fuissesuinmo jure aggeruerunt.
ab ipso de imegro excitaia, novum eliam ei nomen,
Cum enim jlia a veteri Hicrosolymae sede diseila
viz. jEliam imposuii; de quo in proximum C U A O gii, ac a Romauig non Judseig, condita, aique alio
uem plura diciuri gunias.
euani nomine appeltala,alia sit civilas neccsseest,
ac idcirco uouniii . el valdc inmrns
, :
TBEOD. BALSAMON
pailaiur. quldem precipaa, maktagequ* pro* 4 . *

pria para eat piaeoporuio ordinaUo Sf qula igimr,

|
i n q a i t , ktconaelto aaetrvpolitaao crcaiua fuerit,
, .
episcopua onmtoo ne s i i . Nam e * i olim popnli

gaffragjU epiaeopi wi tirbibas eligereixur, adbne {, \
tamen post guffrag Uttn Ittegra reaad metropoliunudi
\ * *
deferebatur, ab eoqle coittirmabauir etectto,
, ,
quem ille approbaseet, 1s demum maiitiuii impogi . ,
tione ereabator. Quod g| in eleciioite, gobjkii eanoo
,
vere canoniti, conaetitientibiig pltirfom inter te eof\ ,
fraglis, dao iresve contentionig gtudio, non allqea
, , \ certa ratione dl*crepnl, alii&qtie adtertad siot
, ,
quod in pecuniaria quoque controvergia civili lege
cautuffi eat, p l u r i r a sententia prarvalett. tjaod
.
idem undevicegitnug quoqne Antiocben* gynodi

oonon, i * episcoporem dfcsidio eervandatn esie &
promiDtiau
ARIST. Stpet JBgijptum, Ubyam tt Ptntapolim A P I S T . , , {

Ale&tmdrinx* 9pt8copu$ p#en*iem kaieat. Et Ro* >0 ' ffttffir p e r Jfoixe tubjtcm. hem Aniiochenus,
, . ttifftte g*p*r S l quit autemfitepUeopt
tilta mettopoitoni unlentiam, ne $U epucopus.

'
Quod aulem multorum 4U/fragio juxta *> .
faelum o*t, i I m ofif*i 4*ntr*diea*t, nuiliu$ * ,
, *
*uttoriiaU$.
"
Unumqoemqoe pairfarcbarnm proprHa ptiyileffiie
( \
tooientimi oaae oportet, ei timntnem eortitn aliam
provinciam, quae aniea e l a principio sub aua noo , , \
fuerai polegtate, ugurpare, boc enim saecoiaris po- , *
1
teslatia eat soperbia. Oporlet aatem e l episcopos ^ . xa\ ,

cujuaque proviucix priroum euuoi agnoecere, vldclibea episcopom netropoii pnpeidoBtem : e i akie
\
ejua aemeotia epbeopam non eligere 81 auiein ot
.
atiquem eJcgerint praeter aenteuiiam illius, talem
,
non eaae epiacopom. Si M i e n i metropoliuoi aen .
leniia ad electionem facfendam contetiiemet epi! , \
gcopi inunam eandemque eenientlam omiies t o n
,
' conseoliant, aed oonnulli per coaleolionein auain
*
aHtscofiiradlcaot, plariiim eufragia vincam. Qmere
. \
et syuodi Epbeeluae canonem octavam, apostoloram
,
oanoaeai 3 A , syiiodi Aoiiocbeaat caoon. 9 , aynodi
* ^ f \ /,
CanfiantinopoKlatne cao. % e i 3 , tl fynodi Bardi .
censia canonem 3 .
1\
6 8 CANON VII.
QuotHam oMnnH contuetudo anliqua irodiiio, I, qul e$t in JSUa epiicop*$ honoretut, Kabtat
, A U / a ( 5 i )
*
Guill. Beyeregii not.
51) ALUa. iEliam Adriauum Hieruaalem

iino ibi dedicalo vocatiir. Saepias aMtem baec clvius
ilo anbvertam uon iiiaiaurasaa, aed aliarn aiio
aimpKeUer JElia appellatur, ei iia a condilore no*
in loco ei propioqtto civiuiein de novo coudiditee,
minatain plerique iradunt. Epiphaniug, *
in ultintig ad prttcedeniem canonem annoialioiiibug
*, \
galia guperqwo oatenaiiiii oai. Regtal adbuc, ut de
. Epipb. De pond. ei ment.
nomiiia bvjug tirbig ab eo conalructge pauca aonoEusebius,
teutog. luqoe Dio Gaaa. m Vtia i E l i i Adriani,
,
eMio banc urbem a se couditam - , .
jEliim Cmpitolinm noininagge acribit. Sic
Eugeb. Higl. Eccleg. . . c. 6. Hieronvmug, Ab
tHiam a Pioleiiia vocata iradiiur,
jElio Adriano, JEtia diciiur. Hieron. in /er. c. 20.
. Sie eiiam
Theodoreius : P4tnd4C4it diciiur, ln Pm <e$iina duw (ueTuntcolo \
wia, et Cceiarientis el jElia CapUoliua. 1. i , gecl.6 ,
ff. De cetuibui. Miiniruin JEixa ab ilio Adriano *
coodilore; Capitolina auieui a leuiplo Jovi Capiio- itcociw"Wn'
.
l
*87
C A N . C O N C N I C A N . .
188
, honorli contequentian, mtropoti propria dipu (58) olxttov

fafe urvata.
.
. *0
B A L S . Pnwens ranon expoeflui [falt fn aexto
.
canone, qtii esl ante ipsum.
. 0 \
ZONAR. Qnemadmodnm gnperiori canone, A l e
landrino, ADiiocbenoque pairiarchae sua in ipsomm
,
provindis privilegia deereta sufit tic iEliano pi%
Guiil. Beveregii
noim.
T V o d o r e i . in Ita. fcan. rr. prope ffnero. Cedrentia : \

, 61) \ * , . O d r e n . Cbronicon Alexandrinum, \ , , C*
, , *aream ul $cholarum urbis Ulit particeps atei, con Cbron. Alex. a<j tendit, hanc inquam, illuitrem civilatem, et nostram
ohrmp. 244. Miito Zonararo, InAnfial., Nicephor.
(nam meorum quoqne itudiorum dux et magitlra
C P . aliosqne ciim Balsaroone in praecedenlem ca- ixstilil) non minut litterarum $i doctrince,
nonem seniientce. Nonnunqiiam corruple Helia bium quitm$ prtpcellit, melropolim.
m
- - -Grt*,.
. eral.
dicilur. Hleronymtis, Et templum toto orbe celi'
20. etiam'
Josephus eam

r*fm in tterqikiinium urbit nowr, quw conditor*
, Maximam Judmm ekitalem vocal, Jomffllaiur Helki. Hieron. in laa. cap. L X I V . Nico- aepb. D$ M. Jud i. , . ' . Tackua auian
lau* : El priedkio Belio Hadriano urbt flla fuo tempore imdmm eaput fuiaae affiraiat. Heud
Helia tocetur. Nicol. roao. ad conault. Bulgar. Et dttbia detlinatione, inqoil, disceuere Mmrianui Anqoidem baec civilas ASIia priuio a conditore ap- tiochiam, Ve$pa$ianu Cttiaream: illa SyrLr, kmc
petfata eei, sic el diu postea ab aliis audiviu Ku- Judam capui ett. Cornel. T a d i . Hiel. I. n . Quofiebina :
modo autem meiropolia evaaii^ Juatinjanus baud
. Eu*eb. Hiilor. eccle*, obscure docet; cujus digniasima auni verba bic
I. , c. 42. E | alibi, ! \ ' acribi. Venit aulem, ioqoit, nobi$ in menlem el me . Ibid. 1. , c 20, iropolU Cattarea, qum tn prima P*la>itina principaSic Mazabaiiem dicil eplscopum ftiisse , tum tentl, quamprm cxterii majoti etiam konort
L . v i i , c. 5, ei Valenlem . vcrfrui oporiebat :propierea quod et quondqm proconKJ. De martyr. Paltett. cap. ! ! , ita eiiam Chryso* jul ip$am Unuil, e( praftctut taiii magiitratus [uii
atomi a*tate vocala eal, qui hac babel: ticel po$tea ob ampiiore dignitate ad minorem iran*
, \ iierit. Nimirum eum nna prim lola Palentina es+
. $et ea deinde in tre$ divna parlen, el neqme contula , tum retinente, $ed od maaitiratum hunc ( appel \ . Chrysosl. Adver$. Judceot, C lant, ordinarium detata. Quanquam tane tt vetutta
urbs tit tt iemper ampti nominis fuerit, iam cum
. *, ?t diutius adhuc usque ad Etitycbii pairi
arcbae Alexanitrinl tempora, ut jpse leslaiur. diitens Sirato eam in formam urbh redegit, qui mutatit #eAdrianiim Jussisse: Orbem d$ imperatori nomine dibus exeedent Grctcia kujM condUor exttUit: quam
emm divos memoriae Vepa$ianut, eelebratiwmui UU
jEtiam appdtari. Quare ab eo tempore u$que ad
kwte diem jEJia vocatur. Euiycb. Aunal. lum. 1, tmperator, qui pia memoricf Tiiipater fuii. quod Uli
, 35A. Et ouod iinprirois ebftervanduin e s i , ab ad 9ummam gloriam vei tolum potuit iufficere, tpuniversa Ecclesia boc canone ila nuocupaior. Uude iorum Ccaarum appellatione eam nominavil* cum
etiam colligatur, boc commtine lunc temporis ac antea Stratonh turrii vcaretur : hoe ilti honore im~
obiqiie rec^pluin etbe bujus civitatis ; qqod ptmo, et quod in ea pott Judaicat victorim inter
ab ipto nrbis exordio, usqne ad conventus bujus imperaiore* a$criptu$ e$$et. Jiiitin. noveJ. 405, i q
pr*f. 6ane comiuuuis esi consianaque veteniiu hiNicaeni teinpora aoiiim obtinuit; neque eoim anlea
eioricorum tradilio , non Yespasianum, sed Reroaliter a qtiopiam appellaiam memiui. Quaiidoquidem
autein bonor episropo hujue civitaiis djserlis verbis demhanc civiiaiem Ccetar$am prlmum noromasse
ut fushis mox ostendeinue. Sed Yespasiaous
bic iribuaiur, ut celeberriuium illud Marlyrium
potlea Coloniam deduxii, unde in Pandeclii, Divut
ibidem in Dominicae resurreclionis loco iisdem
Vetpa$ianu$ C(B$arienu$ cotono feeil. L . ult. ttct.
tetnporibue a Constaniiiio exslrucluin $it, binc
paulaiim evenit, nt epiacopi bujus urbis se aliius 7. r . di.cemibut: ei idcirco tunc lemporis, posl
RiaroaolTiiia totius J a d c a metropotis erai, nam cxlollere *caperitit, e i aedem suam non JSliain,
sed Hierusaleui, cui propinqoa erat vocilarunt: ^
ul maiorem nitiiirum revereuliaiu el bouorem ?ibi dicilur, Joseph. Di betlo Jud., lib. .
conciliareul. Quo. facium est, ut prislinuoi eju *. et a Pbilone Judso,
nocoen Alia pedelentiui evanuerit, et alterum *, . Pliil. Deltgat.
Hierusaleiti, sspius quidem, eed inagie iroproprie Caium. Cum auiem bsc prisiina Judseae nieiropolia
Aindiiua everaa fuiseel, vel aaltem excidio devota,
receiitioribus usurpaium fueril.
(52) .
Baisauion et Arislenas i n Dova crearetur necesse erat. Verum Gaenrea
eais ad buuc canonem sclioliis consentiunt, meiro- eral, ui Joaepbus loco aote
polim PuUesiinai bive Judse lanc teinporis Caesa- cUato iradidii, acproinde apliwima pariter ac d i ream fuisse. Zonaras auieiu : gnissima, quae Hierosolyroaj metropolis bonore
. euccederet. Cuin Yespasianua iiaque, ut e JueUoiaai
boc quideni extra dubiuin est, CaBsaream hujue verbis supra laudalis consiai, iu ea poal Jodaieaa
conctlii temporibug, et diu posiea, pariler alque vlctoriaa inter imperatores aKripiue essei, eaax
aniea, PaUesiiiiae, primae praesriim, In qua silaeel nou CuBsaris appeltaiione, quam ame babuii, aed
Hiorosolyuia, neiropolim exaiiiisee.
Grcgorius poiius inetropolis notnine bonoraasB videtor; quod
ex eo eiiam inagis elucescil, qood Vespawani ipaiua
Naziauzeiiua eau euis eiiam diebus meirupelim
temporibua Caput Judam a Tactio umicupeliir
iuigee docet : quippe qui de Basilio magno loquens,
a i l : , loco sopra iaudaio.
%
n
B

THEOD. B A L 9 A M 0 N
?6f
9copo honoreip in sua dltione babendum,suaque dignitale Hierosolyinorum urbem, quseiElia dicitur,
, \ ,
quippe quae inier aliae Paheslinae, Arabiae, Phoe- ,
piciaeque urbes exccllat , honeslandan, esse bic ,
canou consliluii. I3l enim boc leinpore, sic oliin , \ . \ \
quoque regio illa universa Palaeslinae nomen obti- ;>
nuii. Urbs vero ipsa jam inde ab antiqutssimo lcm- * >
pore, Solyma ac Jebtis dicia, deinde Hierosolyipa
' , * . ..
appellaia fuit. Capiam vero a Roman s el eversam, ' '
cmn Romanorum imperator Adrianus instaurasset, ' , *
jEliamque de suo noniiue, (iElius siquidem ipse ,
Adriamie vocatua) nuneupasset, id postea illa nomen
. ,
obttnuit : norniuHt tamen hic metropoTtm, Csa- . '. ream nominare canonem affirmant; Caesaream vero
in Palsestiua sitaqa, Slralonis cognoiuine anliquis ,
dietant.
(55).
ARIST.
Ephcoput
JElxae honoretur, tervala me-
.
TQ \6
tropoli aiiQ dignitate.
Novella 425, in primo litulo priiwi libri posila,
\3

(55) . Slratonem hancurbem
in Mallb. c. xvi. Idem, seu quis alins, qui ioca
primiim exstruxisse, vel' salteui tit formam urbis
Actorum aposiolorum explicuii, Gsesarea? civjtaredegisse, lesiis esl Jnsliniauiis novcl. 405. Hinc
les du% sunl in terra promissionis, una Caesarca
non simpliciier Straionis. uti Zonaras bic asserit;
Pataslinse, in liilore magni niaris si(a e s i : qu:e
sed ; Stratonh turrii cognominaia
quondam Pyrgos, id est, Turris Slratonis dicta esf,
esl. Quod quideni istius nomen usque ad Herodem
sed ab Herode regc Judaeae, nobilius ei pulclirius,
solum oblinuil; tinde Strabo nullo alio eam nomietconlra vimmaris mulio uiilius, instructa, in lione appellal, diccns : "
norem Caesaris Augusli Capsarea cognominata esu
, . Sirab. Geogr. I. 16. Sic Cui eiiani lemplum in ea mannore albo conslruxir,
josepbus usque ad Herodis, aetaiem eam perpeltio
in qua nepos ejue Herodes ab angelo percussus;
vocai. Cum autem Herodes eain
Cornelius centurio baplizatus ; et Agabus propbeta
nmpliorem fecisset, etconlra vim maris pnemuni
Zona Pauli legatus est. Porro Plinius hanc urbeitt
vissel,in Cajsaris Augusii honorem eani Cenaream C eliain Apolloniam, et sua aetale Coloniain primam
coguominavjl : ut veteres liislorici unanimes tradi
Flaviam dictam asserit, Nunc inqnil, colonia prima
t
derunU Plinius, Inde Apotlonia, Stratonit turrii,

eadem Catarea, ab Herode regecondita. Plin. nat.
bist. I. v, c. 15. Ammianus Marcellinus, Ccesaream,
Flavia Ve*pa$inno imperalore deducta. P l i n . nat.
llist. I. v, c. 15. Benjamin eam oliin Gad. PUilislim,

et sua aelate Schizeriam vocalam iradit, dicens :
quam in honorem Octaviani vrtncipu exccdificavil
llerodet. Ammian. Marctd. 1. 14. Eusebius,

, \ . Euseb.
Chron. ad an. 2004. Josephus:
, 8
/ ,
, \
, ^, ' \ ,
\ , c Ergo cum aniinadvertis-
a n w m t z n r IDD nm
o^mrrSsS
r^TD-iozr C i n p a n Dâmawn o n w n a ^ r r }
l*de sex paratangit abetl Sehizeria, dicta quondnm

Gad Philistim, ubi decem circiler Judcei ci Cuihm
ducenti. Hi ntnt Judmi Schomronitce, quivulgo Sa<*
maritani audiunt. Vrbs ipsa pulcherrima e$t utqut
sel Herbdes in roaritiinis locum condend urbiopeleganti$sima ad mare siia, structura Cassaris iwiportunissimum, cui pridem Slralonis lurris nomen . peratom et regis, qui eam de $uo nomine Cauaream
fuerat, el formani ejus magnifice descripsil, et adi- > vocaoit. Beiijam. Iiiner. p. 57, Balbeam eliain et
flciis mannoreis toiam exornavilaccuraiissime, tam Beline, Theveio esl, nt observani Ortelius in ibes.
regils palaiiis, quam privatorum civium aedibus.
Geogr. el Dioiiysius Golliofredus iu Pandecl. I. iilt
Et nonnullis imerjectis, \Kar ei Goihofr. loc. cit. sect. 7. Dt Censibui. Poslcllus
' , in sua Syria, el Ortetius, Hierouymiim eam Acca , ', , ron eiiam vocasse afOrmanl : sed falo. Muspiani
, medio enim boc Paier asseruii. Sed dicit tanluinmodo,
esi ttimulus, in quo leiuplum Gxsaris a Jonge con- Quidam dicunl Accaron turrim Stratonis, pottea Casepicuum aduaviganlibus, et in eo slalusr, una Roina^, $aream nuncupatam, liieron. l)e loc, Hebraicis. Ipse
allera Gxsaris, uude et ipsa urbs Caesarea appella- itaque hoc non dicit; sed lanlum alies dixisse aslur.j* Joseph. Antiq. Jud. I. xv, c. 15.ei.De bell. Jud. fierit. Et sic quidem Juda>i di.cuni, qui illa verba
1. i , cap. 16 Abulpliaragiu*, Et eo (Caesare Augu- Zeph. 2. 4. npVH |VTp3n Ekron eradicabitur, de
aio) iinperame, Herodes urbeua Neapoliui exsinixit, Ca;sarea iiilerprelanlur. Talm. Btb. Megil. f o l . 6.
eiSlratonis arcem auctam Caisaream appellavit. i . Denique iiuerpres Arabe vocem
Hazor per
Abulpb. dyuast. Hieronymus : c vice versa Sira- Cwsuream inierpreiaiur, Josh. 11 1. HaiC tivuag
lonis lurriin ab Hei ode rege Jud33 in bonorein
Hierosolymis disiat s.adiis 600, Josephus,
Gxsaris Auguati Ciesaream nuncupaiam. Uieron. , *
ad Euslocb. E l alibi. c lmilalus Uerodem pairein, ' . i o *
qui in honorem AugUsli CaBsaris appellavii Ca?sa- seph. De bell. JuJ* . . c. 5.
ream. qus prins Turris Siratonis vocabalur. Id.
9
261
I N C A N V I I C O N C . NICJBN.
I.
, - Hfcrusoijrnoruf, qua; ei /Elia tlicifur, episcopum,

, \ , patriarcbam vocat. Oporlel itaque secundum bunc
. , canonem iliae episcopum patriarcb digoilale -,
.
norari. Sed quoniam Caesarea priina esi metropolia,

Palesiinae et (subea s'H) sancla civitas, palriarcbam
, \ , suo bonore poiiri oporiel, sed ei Ca?sarea metropoU
,
(cui anlea bubjacebat) euai eervari digniiatein.
[ * Lege 1 Cbalcedoneueis synodi canonem duodecimum.
] .
.
'*
CANON VJII.

(54)
De
qui leipsoi id *$t, puroi* quando

que nominant, ad. caikolicam aulem apmlolicam
,
,
Eccltsiam accedunl, $anct& ignodo xiwweit, uj,
impoiitit eii maxibus tic in cltro maneutU : aiu*.

&
omnui auiem hoc in icriplii ip$o$ profileri convenit*
"
,
quod adhmtebumi et lequenlur cathoUcp EccleskB

&

decvela : id t$t, quod el cum digamis tommuni ;

cabtmi, ei cum tu qui in, persecutione lapii tuoi
,
imquibutei tempui conuuuium e$l, ,

<* ,
'
pwfinHa, ui ipii leqxantur in omnibxt cqlhoiica

EctUitce decreta. Ubi etgo omne$, iive in vicu^

^
".
" o$V
MP in urJfibus, ipti soliinviniuntur ordinaii, qui
*

- imcmwitur in oiera, .eniftt. ia eodeqi ordxnt. 5 i
\

auttm caiholkcB Lecletice. epiicopo vel w&byttro
e**i$tenie, ac&duni aliqui, $ quod Ec'

"
cletiai quidem episctpus, tpticopi dignilalejn ha-,
bebU : qui auitm apud qui Caihari dicuniur,

,
nominamr episcopus, pretbyieri honorem h&beba\
~
^ nisi utiqus epUcopo placett ipium nominii

rem , Si aulem hoc ilii non piaceaf, t*4

chorepiicopi vel pretbyteti locum excogilabii, ui

.
e$n omnino in videatur, ne in eivilutc duo

.
*int epUcopi.
,
'

,

.
%
>

(54)
.
Scholiasiaj per ba;c verba Novuiiauos indigilari consenliuiil: et reqle quiileiu. Ex omnibus
enim WsprHliria
Itaerelicis v*l
vel nni
poiiusisclitsmalicisisii
îirn
itiftfilitftmatiiis itii soli
tnli se
.
Mundo Dondiiarunl : nimirtim idcirco,

quia se omnibus lam corporis quain aiiiiii;e sce-
JSovotiani nppellnntur. Angust. de bares. aiios

mHtatu, Epiphanitissuam contra Catharos-dlsserta-'
tionein sic exordimr :
,
. Proximi ab illis quidam exorli
$unt, Cuthari dicti, Novato quodam, ul famaper-
crtbuil. Epipban. ba?r. 59. Ita quidem dicti aunl

cognoniinasse, ac proinde boc canone inielli- D sed a se, non ab aliis, oisi ' ; ul ob
eervai Balsamou in canonem : in quo ipsi eliam
gendos esse, omnes amiqui schpiores Patresque
Palres Nicaenl eos non vocant, eed lanconaenliuni. D. Ambrosius, Uisuni doctores Novatianorum, qnise Mutulos appellunf. Ambrog. Ue Po> tnm . Cypriauus au\em,ciijus lemporibus exorii s u n l , a u i nitentia \. i , c. 1. Hierouymiis, Nonqnod cusiode$
$rni legis ejus, sed quod hoc esie dicant, in * que in eos*saepiusinvebilur, nec ipseeosuspiam
mundoive vocai, ncc iia se vocaios scribit ;
mUituditum tchismalis Novalianorum, quiet ipsi
eed eos nomina adullerala /SnxiiiMradit, Episi. 76
, id est, Mundos te vocant, cum sint omnium
ad Magnum. E l boc quidcin inler isliusmodi nomina
immundi$timi, Hierou. in Hos. c. 13. Eusebius De
Mierilo recenseaiur, vel forte non ipse Novauis,
Novato (a quo Novaliani dicunlur) Hic
scd serialorcs ejus hoc sibi nomen posiea arroj?a.
runi. E l boc cerie nobis veri pfoplerea simMios
, . Propria
cnjuidam itcUB eorum, qui tunwre meniii elaii sei- videiur, quod in lestimoniis supra cuatis, aliiaque
p$o$ (nuindos) cognominurml, auctor ex- quae proferri poleranl, Novalianos quidem, sed
Novaiuin, iia se nominasse iradalur : quodque nec
slitil, Euaeb. Htil. Eccie*. 1. v i , c. 45. Augubliuus
Calhari, qui seipios iito nomine, quusi ptopier mun- Dionysius Alexaudrinus, nec Cornelius Koinanus,
nec aiii qaivls, qut ipsius Novali aetate clarueruol,
dtiiam $uperbiitime aique odiosiibime nominanl :
$tcunda nttpiia non admntunt, potniiehiiam dene- eiiainai ronira eum scripserint, de boc uomine, uf
ab eo sibi vindicato, meminerinl.
gant: Nowium nclanUt hxmicum, unde eliam
leribus puros jacliiarunl. Et lios quidem se -
THTODi lULSAJKKf
, Qo4 trpo >
Ht-P
i*m*Ufme&'He
pvrf. Q n a i M i mum
U I T M I . Oi
ftssivao
syoWo
CrnmOm p*o*
, pmmxXnmv^ AexSm* iw1k.ym i(n0q 4 -
foiAmcv
f i c i , pfoprfof gradhM
M e e r r o M , teJ fratres
Urr. S i M e * aplicepalfwi tmiuteai M M R ,
%< ,
* g a t | M t c . 6 \
^ x i s v n ^ i U 6 c p i f t f i l t a i 4(* c l
tt i r t o w p i i f H M ftxauftv ^ x a t a
X*V al( t f a t | |
(>>%
I W I I ^ W O , c v w t ivmxwmmi* t% ,
A I U y p t i f f i m 6 t t t w w n v o v W K
f p w a m a x d w 4V tepov ^
W H P V tt /mplmm I i e x 4 w v ,
i t o \ x a l %k . * ftr x l vo<6pcTai, % , i ^ i l q g p l *
ipoaaniiu5iti ^ \ 4^
** * , * ^
, * v
*d p c o t I d c M e p l i c a p i i 1 Tciffli
kabesot, vof alto MMIM appefteatar. S i
mm uni h i ea r e g i o a epit**pi, i p t i
tMio-iatnfarat* H l s 4 M t M i k i
ot tempm e * * s t h i M e u , et
46 f qvi p6fB6CetlOBie lopOl a w t t 61 46
t u f a m i t , d i c m n e * l : aed et d e r i d
pouqmai acepfi foertnt, timc eiero c e o s o m e r s b v o u i r k i qoo
ftim ordfrati ferant, qaaodo pro iis derici
eWtoaH non faerUit. 8 i IIIMI latet
tovealaatar, ^
i e t et fttod foperiot de epiaeopia e n .
Qwrro aotew ; S i q o i eomm ad majorem g r a d o
provefei votoeriot, aa probibebentor ex boe canone,
<jui in prineipk : VUam eti nneue synodo,
nf eis imposiiii manibu* tlc in clero mttieaiii : an
citra impedimeotoiD protnoreboiilur ? Solmtio.
Ex 80 c a n . apost. e i 3 c a n . praeaeittia t y n . tuiotam
ett ut eiiam qoi suni oronino infldelet, per gradtis
ad aacerdotium admiltanlar. Qaidni ergo Novaliaoj,
et qal Catbari dicanliir, promofebuntur, q u i , u i d i cum ett, i a Ide non crraot, aed taoqoam immiaertaordet daronaiHtir? Qnod a a i o m ilioc ineltro
tnanere eoniiiiotuin ett, i d mibi pro eis magia
videtur : vtrisimito enim erat dicere aliquot,
debora qnldem iptot auteip^ aed eaao gimplidief 0
at I d e t o laicot, e i non priorea snoa gradoa exorcere s qood syoodo uon placaii : aed eoiiceaeaaa
#4 m ipti tn gradag r e M i l o w e o i u r . RMUIUT
llonU anlem Mmiine ana Joa qvoqaa p r o n o U o Q i t
oaleudiiur*
9
ZONAR. Calhari (boe eat puri) Novatiani dictintur. f uii aviem Novaiua Romaoa? Eccleaiia preabjter, qni In peraecuifoiie laptoa, culpae lieel
perueaot, repellebai, atque a digamorum coniitroidoaa ptnhua abborrebal. Propierea, quamvia
avllo errore In iia qol idoi s a a i lenerelur, ob
nioruiii umen iroplacabilKattw, ffateroiHnque
9
, wirm* ^
Totovnev rnofv g^pceapivaiv
m p l w i i m o x t e t f v I N 4 t v .
U arawv (

^ 4,
Eoofa Oyif , ^ ^
| *
; .
' ' 4
'
&
( \ $\
, ,
, , *
;
. 1

, ivcpr
*
, * *

. .
' ,,

;, .
,
, '
\ ' ^&>
v
265
1 C A N . V I I I C O N C NICJEN. I .
66
, * , A o d i u m , synodo, quae Coraelio Romanorum papa,

& , Decto imperante Romae baliita fuil, ut Eueebius
, - Pamphili memorat, ejectas aique anatbemate
- damnalus est. Ex illo igitur baereticorum grege,
, * qui cum Ecclesia io gratiam redire cupianl, eos bic
, canon reciptendos esse decernii: modo tameu
; ab Ecclesia? caibolics placiiis non dUceseuroa, ac
:* * \ , eos, qui necessiute coacti Gbrisium et Deum ne~
\ * \ ; , gaverunt ubi sialuta criminibus expiandis lempora
\ \ expleverint, (id naraquo verba illa indicanl, i u
; quibua et tempus consiiiutum est, et prafiuiia
3 , dies) admisguros, et cum digamis coonrounicaturos
, ease, cbirograpbi sui testimonio profiteanitir. A c
, . " siquidem, qui ex ipsis ad Ecclesiam accedunt,
, ' episcopi jam, aut preebjieri aut diaconi creaii
x*\ \ ^ gunl neque Eccleaiae fone, quarum minisierio i i
, \
awii ascripti, alioe babent, suum in clero dignila , \ - tis ordinem relinere. Qued enim in fide nibil ejus'. ; , modi hominea ofleoderiot aed lanirni fralerno
. odio, venlaque lapah el resipiecentibua deneganda
\
peciarint, proplerea ordinaiionem eorum admisU
4 \ synodue, et in euo quemquaro gradu, nisi cuna aU
* ter in eadem urbe caibolicarum pariium episcopus
, - foret, manere voluiu A t si in Ecclesia aunt, quae
, \ episcopuio, aat presbyierum babeat, epiacopi oo men, ac dignitatem 7 0 *P*e retinebit; qui vero

apud Catbaros epitcopua diciua fuerai presbyleri
\ . \ am cborepiscopi ad eummum bonore fungelur u i
,
in clero conwimereiur, eoque non ezcidal l m i ei
C dem catholici epiacopi indulgeniia, episcopi nomen
bouoremque permiilat. Fuucilonea lanieo episcopt propria, ne duo uniue urbla epiacopi a i n i , noquaquam exerceat.
ARIST. Calhari dicii accedente$ primo profittantur,
. 01
quod Eccleiiw $anciionibu$ aneutient, et eum d i

,

gamit communicabunl, veniamque laptu conce*
,
.
denl. El tic qui rtptrlui etf ordinauu, w eodem

ordine comtituatur : ti ett epitcoput, lit

,

epiicopus. Qui rero apxd C*tharo$ epi$coput fuit
.
$U chorepiicopui vel prebyteri vel epUcopi ho
nore gaudeat. Iu una enim eccle$ia duo non trunt
epiicopi.
9
Ex iia qui ad eaoclaiu eatbolicam el apoetoii \ D cam Dei Eccleaiam veoiunl nonnuili quidam baptisaniur, alii auiem uogoenlo illinuntur, alii vero
oi ,
\ . aoluro suam ei aliam omnena baereaim exsecraniur,
, \ * Qui itaque a Novalo decepli et Gaibari ab eo
, ^ nominaii sunt ut resipiaceniiam eoram qni peeca
, \ , runt non recipientea ei secundas probibeeiaa B U ptias, ei ad Ecclesiam veneriot et conressi fuerini
, , \
, \ - e et digamos adiriissuros, et iis qnos peccatorom
, \ poeniluit veniam dataros et omnia prorsus ecclosia.
; , * stica observatoroa dogmaia, et aiiam et alias exsecranlee bêreses adroitteotur, et lanlum n n c i o
\ , ,
\ . \ unguento illinenlur. Et ei quidem aliqui eorum siut
, epiecopi autcborepiscopi, ineademrureoe raanobunt
dignitate nisi forle in eadem civilate aliuf catho ,
iicae Ecdesias iovenlatar epUeopus ante adfeniuw
PATBQL. GR. C X X X V I l .
9
THEOD. BALSAMON
2 8
2G7
ipsorum orJtaaUu. 8Ic enim pr*ferelur qui ab i n i -
tio proprlo erai episcopus, et solus episeopalus . ;
tbronum relinebit. Quoniam non oportet daos eese , \
episcopos iu eadem civitaie. Hle auiem qni a Calba- ,
ris dicimr episcopns ut presbyler bonorabitur, vel $ i episcopo placnerit, et episcopi nomiuis parliccps erit, al jue aliquod episcopalo non exer- , , ,
*
cebh.
.
CANON I X .
' .
Qxicunque eilra examinationem promoti lunl
pre-
sbyeri vel examinati sua peccata confeiti $unt
eisqxe confcssit, prceler canonem moti homines
manus imposuerunt, eoi eanon non admiliil. Quod
est emm reprelunsione alienum, defendil Ecclttia.
^
-
B A L S . Mulia suni q u ad sacerdolium ne pcrveniatur, probibenl, cum quibus esl el fortricatio.

Si quis ergo fuerit fornkaiionU damnatus, give
aiiteqoaui cousecrarelur, live posiea, deponitur.
Unde dicil canon, quod si quis citra examinalionem
c*st coneecralos velct anieordinalioncm quidero esl
peccaium confesaus, sed praeier canonem esi ordiuatns, ex ordinatione non Juvaiur, sed poslquam
id cogniiuin fuerii deponitur. Dicebant enim non
nulli, quemadtnodum bapiisma novum bominem
i a t i i eem qui baptiiatus eat, Ua et sacerdoiibug ea
qns prhis admisea sunt peccaia abstergii : quod
canotiihus non esi consonum.
^
ZONAU. Qui ad sacros ordines eveliunttir, vita*
inlcgros, nec ullis vitiorutn maculis, qtribus infecti
ab ordinibus arceniur, nolaios esee ac illorum
propierea viiam c l mores seduto examinari canon
jubel. Qood si qui iorie, inquii, lemere nulloque
deleclu ad aacros ordiues admiUantur, aut suaroet
viiia ipei conlllonles, conlra canonis praescripium,
ordinibu* intigiiiti luerinl, non aduiilleudos esee,
nec quidquam illis iilegiliiuam crealioiiem 7 1 prodease docerull. Depoeilione nainque niullabuiaur.
.
' \ .
, &
, . "
, \ ,

, .
(58) ,
, \ ,
.
A R i S T . Qui line examinalione ordinantur, ti po$ua
.
, \
. * ,
, ,
, , ,
\
.
(
convineanlur qugd revera peccarunl, delurben-
tur.
Si quis eniin clam peccavU, e i ciira examinalio , \ ; ad epltcopi aul presbyteri gradum proreclus D fuit, 8i pott ordinattonem conviclug fueril quod
-
peccavil, sactrdolio movebhur.
, .
CANON .
'.
QuUunque ex qui lapsi tunt, vel per ignoranliam,
tel icitniibui iit qui pronwverunl, ordinati ixnl, koo
'

(85) . Nonnullos sua etiam
jeiaie iia seusisse, lesiatus esi Iunoceniius I, Papa
Komanus, qui eliam opliuic observavii, quot niala
cx ista opinione setuet admissa cotisequerentur.
tantur auferri. Nultut fit panilentia locus, quia id

polett prmian
ordinatio, quod longa satisfactio
prcestare contuemt. IXoitroe vero itx Ecclesia eti
venientibu
ab hcerelicii qui tamen illic baptixati
itnl, per manus impotitionem taicam tantum trtbttere
communwnem nec ex hit atiquem in cUricalu* hono9
ittcilur, inquit, vera ac iutta legitimi $acerdotn benediciio, auferre omne viiium, quod viiioto fuerat
iujeclum. Ergo iia ett appticenlur ad ordtnalio*
nem iacrilegi, aduluri, atque omnium crimimim rei
quia btntdiclwm ordinativni$ crimina vel vilia pu-
rem vei exiguum tubrogare. limocenL 22, ad episc.

MaceUomae.
!9
CAN. XI CONC. NIC^N. 1.
(56).
270
ecclesiastico canoni
prcejudkat. /t enim
eogniii deponuntur.
B A L S . EOS qui Deum negaverunt, si sincere

.
poenitentiam agunl, recipimus, ad eacros autem
, , \
, * urdincs eos non admiliimus, sed et, si sintclerici,
' . dcponimus, ut dicil 62 apostolicus canon. Si qui
,
- ergo ex islis ordinatt sunl, insciis illis qui ordina, \ , - runt, vel eiiam scientibus, postquam id cognitum
fuerit, deponentar, ut qui ex ordinalione non juven, ,
. tur, licel ipsa scienle illo qui ordinat, facta sit.
" Posset enim fortasse aliquis dicere illos juvari, ex eo
quod ab bominibus essent ordinati, quibus eorum

peccatum cognitum fuii, etqui per ordinaiionem illud
, \
quodammodo permiserunt. Haec aulem de sacerdo. \
\ , \ . libus et diaconis et reliquis sunt intelligenda, non
autem de episcopis, de iis enim quaere can 12
'
eynodi in Ancyra, et quae in eo scripta suni.
\ .
.
ZONAR. Qui Chrislum Dominam eemei abnega, ^
veruot, licet reeipiscentes, ad eacroa ordines evebi
. ,
non oportel. Quo pacto namque aaeerdotis officia
,
obeai, cui preierquam extremum spiriium agenli,
; * ad sacroruni munerum perctpiionem aspirare nul \ , laienus licei ? Quod si quis forle, eo qui ereavii
, ,
inscio, aul eiiam sciente, aacerdolio dignua habea .
tur, bojninem, re patefacta, hi canon deponi ju>
xavoyi , \ , ,
bei. Neque enim quod contra legum interdicta ef.
fectura esi, canoni prajudicium affert, hoe est,
illius aucioriiaiem uon retundit, ec Isedii.
. 01
(57)
_~ ,
. . . .
i ~~r.,ni~
AHIST.Qui lapii sunt, live imciis, live comcin iii

_ .
;_,
.
aui eot ordinarunl, el promoiiy deponanlur.
, ,
,
* \
, ,
.
'.
Quamvis qui eos ordinani earuin qoi ordinaulur delicla igoorant, veleiiaro cognilis connWent,
boc Dullum ecclesiasiico canoni afferl praejudicium,
sed et posiea qui ordinati aunt, peccasae deponeniur.
Uepl
De iis qui $ine nece$$itale, vel
,
.
1
,
tyrannide faclum
quo ejumodi transgre$$i sunt, quod sub Licinii
$ine facnltatum
luarum ablatione, vtl $% ullo perictiio, vei ali
CANON X I .
"
e$t,
humanitate indigni mnt;

D
tgnodo viium eit
etti
clementia tamen in eo$
tui. Quicunque ergo germane pamilenlia ducuntur,

irti amo$ inltr audiioret exigent, ul fideiet,
leptent annis prosterneniur: duobu$ autem anni$,
abique oblalione, ernnt orationum
cum povulo
parlicipes.
Guili. Beveregii not.

(56)
.
Ex bis verbis salis aperie coastai aliquein
caiiouem ecclesiasiicum ante banc synodum constauiuiD esse, quo cautum fuerat, ul clerici lapsi
sradibus suis dcponcreulur. Hoc autein nullo alio
praii>eiitem aniecedenie, prseierquain aexagesimo
eecuudo aposiolorum canone saucitum legimus:
ad quein' propterea Patres boc loco respedtum babuUse, cuipiam, nisi iriuiio partium ^tudio occaacaio, primo inUiilu patei; usque adeo, ut aniiquus
iste canon ecclesiasiicus bic denuo conflrmalus et

ulierius explicatue videalur (quemadiuodum io
prsefalione ad aposlolicos canones praenoiavimus)
quem eonsulas velim, una cum annolauooibus ad
dictutn aposi. can. 62.
(57) .
HaiC Alexii Arisleni
bujus canonis Epiioiae in Justeili Codice desideralur. Veruin iu Symeonis logolheUE Synopsi iisdem
verbis concipiiur, quae bic impriinuiuur, niai quod
anle inea omiUaluiv
271
THEOD. BALSAMON
272
B A L S . 62 c&non apostolicus tracial de de- . *

*
ricts qui per vim transgressi sonl: praesens auiem
canon, de iis qui sine vi Chriftam negaverunl: e i \ \
,
dicit eos oportere recipi, si germane id e$l vere,
poenilenliam agant: et tribus quidero annis slare \ -
, \
extra teinplum ; et Dei 7 S bymnos audire : se, ,
piem autem annis substerni sive inlra ecclesiam
slare, sed post ambonem, ei cura caiechumenis , , \
exire. Complelo aulem seplennio, cum lidelibus .
quidem una comprecabuniuriniegreipost bienoium
,
vero digui habebuntur eacrameotis.
.
ZONAR. De iis qui ob -violenliam mollam et
. \
nccessilatem fidem negarunl, alii canones exslant. \ Ilic aiitein eus tangU, qui sua volunlate a fidei
* \
proposiio dcscivcrnnl. Ac bujusmodi quidem bo- , \
mines, licel, inquit, indtgnos venia, si lamen ger- *.* \
Niaua poeniieniia, bocest, vera, non ficia ei s i - ,
,
mtdau duci conslet, ardorenique aoUni non vulga- , * \ ,
rem p r *e feranl, ex indulgentia videlicei qua* \ .
dam, Gdelium nuroero aggregari placet. niaedat ,
trientiium qaideni ioter audientee agant, cana
quibus acilicei extra templum religati in portico
, ,
tonsialant, divhiisque Scripturie audiendis vacenl,
,
sepiem aimis rn subsiraiione sint, hoc est, in ec- \
clesiam qtiidem ingredianlur, verum poet ambonem
, \
aleni, e i cam caiechomenis exeaiu; biennio de , .
inom cum fldelibue stationem babcant, cumque iis precaiioni vaceni, noo umen ad aanciorum
percrplioncm, nisi elapso decennii tempore, admiuanlor.

AIUST.
Quoiquot citra necessiialem transgressi Q . "
$unt, eiinmsi venia linl indigni,
aliquati tamen
venia dignali duodecim annos protternantur.
(58).
Quicunque lidem cilra necessitalem abnegamnt,

" \
quanquam bumanilaie sint indigni, niliilomiims ,
aliqua tndulgentia censentur digni, u l qui cx iis ' lcgiiime poenilenilam egerinl, ires qaidein annos ,
inter audienies sive in foribus sient basiHcis, et ,
. \
divinas Scripluras audiant. Sed post illud triennium
,
intra ecclesiae ambilum iutrodacantur, et cum

siiccmnbentibus iu posiica anibonis parle eeptem
,
annos permaneant, uua cum catechamenorum ex
* \
cbimatione exeuntes. E i post septenniuin expleium,
\ \
p<r alios duos annos una cura fidelibus consieiant,
,
participes curo eis precationum usque ad mystagogiam complctam, diviiiae aulem communionia ntc D isiis duobus annis participes fiant. Sed iis exaciis
.
et mysteriorum participatione digni habebuntur.
\
.
CANON XII.
11*.
Qui autem gratia quidem evocati, et primum tuum
01
trdorem ostenderunt, el cingula deposuerunl,
postea autem ut canet ad $uum vomilum reversi
(59),

(58) .
Vox ista bic late sumilur pro omni poena poeniieniibus imposita, usquedum ad commuuioueiii recipianiur : adeo ul hic idetn eignilieat, quod . Quo quidein sensn atictor Epiiotnes caiioiium
ea voce isepius utitur. Unde ubi Patree Nicarni iu
proximo canone dicunt, ,

m epliome ejusdem canouis vis islorum verborum
exprimilur per .
(59)
. Hic
, idem esl, quud miiitiw renuntiare; li;ec
autem loquendi forraula exinde oria eei, quod cum
273
W CAN. XII CONC I.
&
lunx habilu ottendunl, lii impleto auditioni* tem*

pore quod prwfiniium est, merilo orationum cow-
cuitque enim, et melu, et lacrymit, el toteraniia,

el bonis operibus, convertionem opere et non lan*
>
convemt consilium et speciem ptonitentue: Q u i -
beneficii* militiam anequerenlur, hi decem annis

lionis tempns. In hi$ autem omnibut examinare
274
$unt, ut nonmdli etiam pecumam profundemil

prosternantur $upplicet, eliam pott triennii audi-
"
'
munionem habebunt, cum eo quod etiam liceat
ephcopo humanius aliquid de eis slatuere. Qui-
cuvque autem non adeo graviter tulerunt, saiis-
que $ibi e$te putarunl tn ecclesias ingredi ad con-
versionem, lempus omnino impleanl.
.
, \ . \ , ,
\
,
; ,
, ,
,
& , ,
, \ , \ , \
B A L S . Benefieium apud Latinos omne doniim et

benefactun. dicitur. Quoniam ergo nonnulli militet,
tempore perseculionis dfrino zclo n i o l i , ipsarum
militiarum cingula deposuerant, et ad mariyritim
impelu quodam procurreranl : postea auiem daimoniaca pcenitenlia adacti, a martyrio defecerani,
et infideles perseeutores secuti erant et pecunris vel
altis danis priores suas miutias receperani, hoc
enim cst beneHcium, ut dicium esi, ei ad proprium
omitum redieranl, dicit canon, qnod sl ii curosincera
compunclione ad Ecclesiam accesserint, recipien ; , t u r , debenies tribns qmdem annis 7 3 exlra ec
,
clesiam stare, et divlnas Scripturas audire, decem
, \ autem annis , id est post ambonem
,
stare, ei cotn calechumenis exire; post baec aiUen*
, \ una cum fldelibus orare: sacramemis antemomnino

drgni non habeanlur, nisl bienniura praaierierit,
- sicui et superius diximus. Quoniam e l i i suni ex iis
, , \ qui sua sponte labuniur. Coucedit autem canot*
, \ - episcopo utpoenam minuat, pro ejus cui poeoa im . posita est, conversione.

.
ZONAR. De mHUibus boe canene igiiur, qai 10.
, ^ ; , nas, insignia mililiae videlicei, obemidi mariyrii
cupidiiate demonslraia semel abjeclasent, quo*
, ;
Guill. Beveregu .
qtiis Sn mililiam conacriplus, roitesque faclus fuil, D
cingulum, sive zona, qua cingebatur, ei data e s l :
uade luliantts nullosin exercilum suum Chrisiianos admillere slaiiiens, Miiitiat eingulum non dari,
ni$i knmaiantibui jubet, u l Iradidil RufDnus, Hist.
Eccles. I. , c. 32, quo etiam usu venit, ul idem sii aique , arma induere,
msmbitCtfliusRhodeginus, 1. , c.W, ut idem quod , u l scribit Eusiatbiua in Homertiut, ubi eo sensu saepe usurpatur,
u i Iliad. A , initio.
' * .
', ' . .
Alrides auttm clamavti, otque armarijusiU
Gracot. ipte induil tplendidum jerrum.
E l Odyss. Q.
" * ,
, , \ .
Quando autem monuo reg9
Armaniurque ju9ene$, et parant cerlamina.
Sieeiiam lam HeeycbKie, qiiam Suidas

exponii per . E l in politicis eiiam
lcgibus cingi, idein sonal, quod in inilitum numero3 roferri el arnoari, ubl dichur, Filius fnmiliai
eqxtitn mililia ,
el in comitaiu prineipum
retenlus, cingi confetiim ju$su$, tettamenlum de
caslrenti peculio [acere potest, I. X L I I I , IT. De les'a
menio militis. U i igiiur xona cingilur, qui in militum delecium recipitur, ei operam mililarem na
vare aggrediiur, sic etiam qui a miliiia recedil, , zonam deponere, merilo dicaiur.
Unde velus imerpres hoc loco baltea recu*
veriil, el Dionysiua Exiguus miUua* cinguiunu
S76
5
THEOD. BALSAMON
edam ccelesli rounere vocatos, atque ot eolidam tn ,
erae fide! professione consiantiam retinerent, divi- , ; .^
,
nitus conflrmaloe asserit, deinde mulalo consilio
\
priorem militiam repetiverunt, ad eamque sibi
adituin, vel argento, vel beneiiciis iterum aperue- , \
runt. Ac argenti quidem nomine pecunia inielligi- .
lur, beneflcii vcro, quidquid i n aherum gratiac , benignitatisque collocatur. Beneflcium
namque .
,
Latina vox esi, , si Graece iiiierpretemur,
Indicans. Ule vero beneficium contulisse dicilur, .
,
qui vel pecaniam largitus s i t / v e l quomodocunque
alterius voluniali obsecundarit. lllud antem plaue .
,
certum est, nemini reditum ad istiusmodi mililiam,
.
nisi abdicata religione patuisse. Ejusmodi igiiur
bominibus, posl triennium inler andienles exaclum, \
decennii subsiraiio, el cum catecbumenis abscessio , \
. \
mullae nomine, decreto canonis prcefinila. Episcopo
,
(amen, si alictijtis in luendis poenis ardorem animi,
io propitiando Numine lacrymas, concepliimque , \
, \
itivinae Majestatie limorem in primis aniroadvenerit
, \ ei bominem ob irrogala sqpplicia paiienier dolere,
, ,
et bonis aclionibus, boc est virtutnm exercitationi
operam dare, ac si manus ejus abundet indigenli- \ ,
, , \
bus elargiri, si deniqae, uno verbo, serto, non flcla
specie resipisceniiam demonstrantcm invenerii, de , , \ iisdem poenis aliqnid pro arbiirio remiliendi con- . \ cediiur faculias. Si quem vero imposilis poenis le- $
, \
viler langi videat, atque eo quod ecclesiam ingredi
pcrmiltiiur, satis est conientus, et non molesie , \
, ,
feri, nec dolore moveiur quod inter iideles non
tonsiiuiaiur, sed quod post ambonem atet, el cum C \ ,
,
catecbunienis exeat (boc enim prae se fert speciem
ingrediendi, sed qui sic iogredilur, vere non i n - ,
gredilur) sibi suilicere arbilralur ; totum ab eo de- , ,
cemiiuin in subslralionis poena caoon expleri j u -
.
bei.
1
ARIST. Qui rim passi tl re$titi$se , deinde tm- . 01 ,

sha

r g ,
pietali consenserunt, militiamque resumpserunt,
decennium excommunieentur. Considerandum vero
est in ommbus pccnileniice genus, Et ti
pcenam suscipit , $e fervenliortm
t i qui
in pwmtendo
gesserit, humanius eum eo agat episcoput, teveriui
rtero $i frigtdiorem.
dt
&.

Qoicunque diYina vocatl gratia primo quidero ) "

impetu compuhi in impieiaie societatem inire

reluclaii sunt, adeo militarem etiam lonam
,
deponerent, postea cedenies qtiae sant impiorum
* , iieram saptiint, adeo ot ad prtorem redeant isti
,
staturo, et mililiam rursus suscipiaut, per triennium
, \ stent audienlee, per decennium succumbemes, et . * \ , \
eic perfectione digni babeantur. Liceal aulem
\
epfccopis et minuere, ei augere supplkia, ad con. ,
versorum respicicnlibus pccnitentiam, si cum timore \ ', t patieiuia, et lacrymis, aul conlemplim e l indifle*
, ,
renter fiat.
, \ ,
\ .
7 4 CANON XIII.
.
De iis auiem qiti excdnnt, antiqua el eanonica
xavovi-
*77
IN CAN. XIII CONC. N I C ^ N . I.
'
(61).
ullimo et maxime nece$$ario vialico ns pvivetnr.
Si autem deploratut el communionem a&tecutut,
rursu$ m rtvos relaiui sit cum ii$ $U qui orationum
sum tantum communionis parlicipes. In tumma
iex nuncquoque $ervabiiur, ut $i qui$ trila cxcedat.
(60,
, ,
aulem dequolibet ,
y
etEucliarisliw pnrtici-
pationem pelenle, episcopui eum examinalione eum
obtalione impertial.
B A L S . Hic cst canon generalis. Jubet euim, om. .

, nem cui pORna imposila esl, ei sacrainenlis est privatus, pr&claro sanclne communiouis viatko non
,
prWari, in exlremo spiriiti, cum examinatione epi
scopi. i non sil aulem episcopus, cum examinalione
.
, ^ sacerdotum , ne bono vialico privetur bomo, ob
episcopi absenliam. Addit autein , quod si ialig

post sacramenionim pariicipalionem, moriem eva. , serit, una cum bdelibus precabilur. Sacramonta
,
auteni non assequetur, nisi praesiitqium pcenae teiu ,
piis omnino impletum ftierit. Pulo autem, quod
, lunc post sanilalem una cum fidelibus orare per .
milletur
ci cut poena imposita esl, quando et ante
morbum una cum eis precabaliir. Si enim in loro
,
audteiuium siabat, euiadem babebil locum eliam
.
post saniiaiem.
,
ZONAR. Cuin iis qui lapsi fucrant, ad conslilula
.
poenas , ceria quoquc lempora coniinuiiioiie abstt, \ \ '
, nendi gancli Palrcs deflnivissenl, iisdem nibilomious in exlremo viiae discrimine posilis, quainvi*
, ,
nttillae nomine communione inlerdicluui sit, sacra , *
menta impartiri, ut eo quasi vialico iD6lrtict.de ,
cedaut, nec ea quae e l illis efficiuir aandilate prit
. \ veniur, boc cauone Paires jubeal. S i cui vero in
;, ,
eo vitae discrimine, communio quasi inor.ei.lt con ,
cessa est, seque is po*tea morii suluraxerit, cuna
, \ .
fldelibus quidem orare, non tamen ilerum conimti\ \
nlcare sacramentis licebii. E l vero quicunqae ia
, , cxiremo spirilu, inquil canoo, lucndis poenis ob , ,
noxius, sanclae oblationi communicare so velle
, , \
oslendit, ei cum approbatione episcopi, boc eei, re
.
per illum examinata et probaia, fial facullas.
. 01
A R I S T . Vila excessuri communicent. S i qun aulem

J)
eorum convalescat, cum iis sit qui precum suni

parlicipe* et cum ii$ iolum

(60)
quonsque adimpleatur temput magno et univerta&
eoncilio definitum. Haec autem, nrc a wteri interprete, nec a Dionysio Exigiio, nec ab Isidoro Mercatore legtmlur : sed Balsainon ea legisse videiur,
eo quod consiituluin bic asserat, eiini qui post
receptam communionem convalescit, sacramenta
non assequi
factu.
. E l quidem, etiainsi lecta non
essent, necessario lameii iuiolligeiida sunt. Sacra(61)

.
Verlnim , qtiod hic in fine, in Joh. nienia eniin lunc lemporix recepta, nulli esse possuiii poenitenlilms iinpedinieulo, quoininns post
Antiocb. Colleciione l i l . 18, inilio horum vcrborum
elapsuin pceuilenli* lejnpue ad coniuiuiiioncin adcoltocatur, qnibus eiiain alia addmuur, bic desiderala nimiruin,
mitiajilnr.
\ ,
. Joannis Aniioclient Collectione carionum

hic non legitur : el post additur
, Job. Anliotb. Coll. can. t i l .
18 : qii verba velusetiaui inlerpres legii, verliique et oblatione percepta can. 12, necnon Dionysius Exiguus, qut iranslulil, oblalionisque parliceps
279
THEOD. BALSAMOff
Omnts fldeHs in extremo spirito boni iaiici par-

(62)
. ticepa flet, taniuti iinem resiitutus cum \h erit

,
qoi orationom sont participes, sed divinorum saerameniorum partem non habebit. Sed explelo \

tempore qoo in oraiionibns consislere deber, poslea
, ;
et illa gratia dignus babebilur.
.
|
'.
CANON 1.
5
D$ eatechurnenis, et qui lapti $unt, visutn ett lanctm

et magnm tyuodo, ut tt iribus annii tantum au-
dientes, postea trent cum caiechumenii.
,
.
. ; BALS. Eara quf ex infidefitale ad reram fldera

, , \ aecessit, ei iniiiatus e s i : et post iniuationem aber ,
ravil, et priorem superstitionem repeliit, non simpliciler ad catecbumenoram locum mrsus recipi ,
redeunlem eancti Paires deflniant : aed prius , , -*
iriennio exlra templum slare cum andfeniibue : eo ; , *
anlem impleto, in prlorem slalara et ordinem ca ,

tecbumenorum recipi.

,
ZONAR. Qui ob fldei ampteciandae eludium Snier
. * ,
eaiechumenoff relaii, poslea lapsi fueranl, eos or- , ,
dine er eiatione caiecbumenorum mnvendos es&e, ae triennium inier audienlee exigere, eo elapso,
, \
priorem ordtnem et 7 5 siationem repetere, ei cum
,
catecbumenis orare, saticlorum Palrum decreio

raotuin eet.
, \ . .
ARIST. Si quii eatechumenus lap&ui (, iite ^ .
annot audiat idque $olxm, deinde cum calechu-
meni$ orec.
.
.
D u stint species eaiecbumenorum : nonnulli
eniro modo advenerunt, alii evaserunt perfectiores, ,, , '
fai fide sufficienter iniliali. Perfectior itaque cate- * . , \ ; chomenus lapsns et peccans eine reprehensione uon
reUnquiiur, tamelsi sacrum baptisma ad omnero ,
diluendam sordem suiBcieos sit, aed inier audien- (5 *
fes collocaiur, et poat iriennium cum calechumenis ,
; . \
rirsam precatur. Quaere el synodl Neoaeaartausis
'.
can. 5.
'.
CANON X V .
Prtpler nntttum iumulium, et $editione$ quos fiunt,

omnino visum e$t ul consuetudo quce prater eano
' nem in nonnullit pariibus invenilur, toltalur, ul

"
ctvilale iri ciuitatem Xtc ephcopuz, nec preibyter,
,
axb
nec diaconus irameat. Si quit autem po$t sanche
et magnct synodi definitiontm iale quidpiam ag-,

.

gre$$ut fuerit, t$l $ rei ejumodi dederil, quod

) factuto eril omnino infirmabilnr , et ecclehice ,

reilituetur cui ephcoput vel pretbyter ordinatus ,
fuerit.
,

jj
Girill. Beveregii n o t .
6i) . Hic erratum in Arisieni schonieuioruiu participes erunl; contra auc h k asseri1h irrepsisse nemo ambigat. Canon eniin, non de
tur : quod ilaqne codici ros. quo usi aumus, potius
ftdeJibus, sed tanluni de lapsis, et pceniientiam in
qtiain ipsi Arisleno allribuetidiim esl. Neque etiwi
rxidi vila3 ageiuibus loquilbr. E l praelerea
hxx lam obvia Aristeiitfui lal^re4>otueru&L
, omnc$fideleieiiam saniiali restiluli saera-
C A N . X V C O X C . K I C A N . I.
2*2
B
A
L
S
.
Aposlolicns
quUem
decimns
quintns
ca. '
non, Ne amplitis miiiislret, iiiquji, clerirus qui
, ,
- prx-ler proprii episcopi senleniiam, a civilate in
\ \ civiiaiem transit. Prxsens aaieni canon eadein
etiam de episcopis definiens, irritum esse slaiuil

quod proeler liaec forlasse factum fuerit.
.
.
AUera exposiiio*
*
Cum 1 0 canon aposiolieue a parocbia in paro fJTOt cbiam invasiooem seu irruplionem prohibeal r
, translationem aulem proptcr magnam el honestam
\ \ '
causam permillat, el 16 canon Autiocb. eynodi de cernat,utqui vacal in vacanlein ecclesiam irans> \ eat, cuin dijudicalione el examinaiione perfec:se
\ - synodi ; similiierpriinus el sccuadus canon Sardic
\ ' \
s y d . eum valde punial qui improba via ac ralione,

am qnae ipsum sortita e s l , relinquit, el majorein
- ecclesiam occupat et arripil : ei pra?sens 15 ca, , \ non priroae synodi transilum episcoporun, pregby ' '
terorum el diaconorum a civilale in civilalcm
omnino probibeat, eum autera non puniat, eed
, , \ ,
irrilutn esse deccrnat id quod facium fuerit, e l
, - priori ecclesiae resriiui episcopum ei presbyterum,
, vcl diaconum, in quam ordinali eranl, dixeritqnis ,
piam canones sibi invicem repugnare, ut aUa a l , , que alia sancienles. At non ita esl. Nam est diffe , \ renlia inter Iranslalionem, iransiiionem el invasio. '' . aem. Translaiio enim esl, quae fit a parocbia in pa , , \ * rocbiam traduclio: quando fortasae episcopas varia
. ac multiplici scienlia inalruclua ab episcoporuoi
, Q muliitudine, in majus ecclesi viduae de vera reli
gione in periculum adducue, auxilium accereitua
fueril. Quod magoo Gregorio Tbcologo usu venit,
\ . qui a Sasimie Constanlinopolin iranslalus esl : et
, ea est permilienda, quandoquidem a sanctorum
.
aposiolorum 14 canone induciiur. Traositio esi,
^ , quando vacans videlicel quispiam, non babena
' . parocbiam quae a gentilibus deiinelur, a moliis
, , episcopis in vacantem ecclesiam iransire coacUie
, , fuerit propter ejus in recia de fide senleuiiain et
- reliquis eociesiaslicis uiiliialem : et esl bavc qua \ qoe suscipienda a divinis canonibus sanctorum Pa . \
irum qui in Anliocbia conveiierunt. Itivasio autem
\ est libera, tel eliam cum maiis arlibus improbo . que consilio , ejus qui vacal, ytl qui etiam ba \ D ^
ecclesiara epistopi, ad viduam ecctesiam
, injueta aggressio. Quam, qui in Sardic. syno
, - do 7 6 convenerunl sancii P.ures, adeo ad versaii sunl , ul qui eam admiserit , euin
, \ eum nullo posae Chrisiiano conununicare slatue rinl, el nec i n exiremo quidem spirilu eum laica
, \ communione dignum censuerinl, 15 auiem primae
synodi canon de nullo ejusmodi mcnlionem faciens,
. '
nulli eoruro, qui superias posili sunt, canoni advcr ' , \
, ' - Satur : neque enim de iranslatione, nec de transitione, noc de invasione docel : sed probibel epi*
. \ ,
scopom, vel presbyierum, vel diaconum ab arle
, \
in urbem ad euam parocbiam perfinentein trane*
" ,
, meare ac Iransilire, sicut ille Derci episcopus domioui Joaunes, conalus est Derci thronuui trana $ , :
n o
2cs3
284
ierre in Pbilippopolim, in qua tnperiorem ipse jiirisdiciioiiem habeat, eo quod eeset illa frequentior,
ct luit synodice probibilus. Propterea euim noo , *
, .
puiiitiir h33C conatus episcopus, sed iu priorem
fciiani catlicdram reducitur. Quod hoc autem verum ,
ex ipsis canonis verbis declaraiur, quae civitaiis . "
uiemiiieruitl, non parochias. Ulidem enim episco- , \ * , \
pus intiliae quidem habeat civitaies inlra limilrs
. \1
ejus, fieri potest : sed nequaqoam ot multas paro
,
cbias seu dioeceses. Sed et ex eo quod canon pre . \
tbylerorum et diaconorum mcminit, evidenter re \
rilas ostendilur. Qua enim translatio, vel transiiio,
. & . vol invasio in bis unquata potcst Iraclari ? Nul'a
\ ;
oiunino: sed sola traiismulatio ab urbe in urbem,

non alienam, sed ad parocbiam, in quam ordinali
sunt pcriinentem, el propierea non deponuuiur, u i g , ,
< extra fincs suos sa( ra feceriut, sed ecclesia, ad , .
' ,
quam ordinali sunl, restituunlur.
, ,
.
ZONAR. Ne ex alia ecclesia in aliam, episcopue,
.
prcsbyter, aut diaconus migret ganclorum qtioqne , , ,
aposlolonim dccreto constilutum esl. Sed neglc- .
ciam et contemplam conslituiioncm bdc canoue \
*7nodus reslituii: ac aive de migrando e civitate , ,
in cmtatem aliam episcopus qnispiam, presbyter,

aui diaconas cogiiarit, sive reipsa migrarit, cogita- , , ,
laquc perfecerit, irrilum id haberi, cuique primo , \ , ectlesix ordinaius est ad eam restiiuendum esse , \
decernit. Neque enim liccre cuipiam absoluie ac *
ine nomine sed certo vel episcopatui, vel ecclesiae, C , ,
vel monasterio nominalim addictuui ordinibus insi
, ' ,
gniri, altero canone definiium esl.
, .
ARIST.
civiiate in chitatem neque episcopus, nec .
ec
,

clesiit in quibus ordinali sunt , rursus resti

presbyler, nec diaconut trantiliai. AUoqlin

luenlur.
Ilic canon non lanlum episcoporum translalioncs

omiiino lollil, sed el presbyterorum et diaconorum,
c l eos quoque qui tnlc quid facerc vel aggrediunlur,
rcsliluil rursuni ecclesiis in quibus ordinati fuere.
Primns autem et sccundus in Sardica canon eos
sevcrius punii, excommunicaiionie suppliclo eos
subjiciens.
CANON X V f .
Qnicunque temere et incomiderate, nec Dei timorem
^.

,
, \ ,

\
, .
" .
"
prm oculis habente*, nee eccleiiaslicum canonem
icientes,
preibyteri
vei diaconi,
vel quicunque
serint, ii in aiiena ecclesia nullo modo recipi de-
bent, sed omnino cogendi sunt in *uas ipsorum
parochias redire. Vel perteverent, eo$ com-
muuione $eparato$ es$e oportel. Sin aulem eliam
QUZUS fuerit quispiam eum qui ad alium pertinel,
$nbfipere,et in ecclesia tua ordinare, non consen-
Hente proprio episcopo, aquo receait qui in canone
],
>*,
omnino tfi canone recensenlur, ab ecclesiis seces-
eensetur, irrita i'u ordinaiio.
IN CAN. XVICONC. &. .
. '

, ,
,
\ '
,
r.oLpbi .
\ '
\ .
, \
,
, /
. !
9
., ,
, >
' ,
/ . " '

. "

, , \ . ' ,
'.
B A L S . i\ue dechni qotttli carxvnis stendlUM", quod OI1HIC3 qni ordinanltir, vel ad eptscopaitis
eligmuur77sive ordinantur, vel ad monasieria, vel

ad divinas aedes. Uude ei conseqnenter et 6 canoo
Cbalced. syn. el 10 sianiuwt clcricos sic fteri, et
quae aliler facla feeril, manuuin ifiiposilionem i r r i tam haberi. Quocirca etiam placnii non esse i
clerici poiesiale a civitaie in cmtaiem migfiin*, et
clerum commutarc sine dimtesoriis lillcrts cjus qui
ordinavil : clericos aulem qui ab eis qui ordinaninl
ipsos/evocanlur, et redire non persuadenlur, esse
a communione separalos,td esi non permiui eis s i niulsacrificenf. In eaenhn signiGcaiione nou coeimnnicare accipitur : non autem in ea q u est, in ecclesiam non accedere, velgacramenla non parlicipare :
idqtie omnino Gt consequenier 45 canoni aposlolico, qui decernil eos non niinislrare. 16 aiilem
cation apostolicus segregalioni subjtcit eliain episcopum qui ox alia parochia clerieum recipit, sine
dimissoriis Hllerig ejus qui eiiin ordinavil. Quare
recie faoit is qui pro (empore esi Magnae Eeclesi
cbariophylax, uon permileus iis qui exira ordinaii
sunt, gacerdolibus, sacriflcare, nisi et commeiHulitiag et dimlssoriae lilieras eortim a quibus suni
ordinaii afleranl. Lege et 35 can. apost. synod.
Anliocb. can. 13 el 22, et sytiod. Epbes. can. 8.
, ' \ *
. ZONAR. Quicunque snfs reliclis ecclesiie, im

- C alias diverlissent, ecclesi* in quaquisque ordiuaiua

est, superiori canone restitui jubeninr. Ilic veio
* eoa qui non paruerinl reverti, ac propierea C O I D , \
mutiione privalos esse derernii. llinc ergo aliquie,
. '
sanclorum apogiolorum decimo quinio. canoiti,
. conslilutionem banc advcrsari lacile suspicelur.
,
N:im illo quoque, qtiicunque clerici in aliam puroe ciam, 8ua relicia, inviio episcopo suo iransmearini,
sacris unqtiam operari, facia nihilominu* foicorunt
, . coinmunicandi poieslale?, prohibenlur. Comnm - nionis ighur privaiionem boc loco eain inlelligendaw
, - esse arbilror, qna iniliaii videlicei iig sacra facieu .
tibus nullo modo commonicare, sed eos in sacro
*
nunisierio penitus aversari jubenlur. Communio \ ^ nisque nomine, non sacrorum mysleriorum per
) ,
cepiionein, sed in eacris muneribas ac miniateriis
,
una cum iis ad quos accedunt obeundis societateni
.
hic aPalribus reor esse signiflcaiain. Hac siquidem
,
ralione explicatum, uihil banc ab aposlolico
. ,
canone discrepare, facile apparebil. Deinde aub ' j i c i l , quod si quis episcopus clericum qui ab una iu
aliam urbein iransivit ordinaverii, promovens for*
, tassis eum in majorem gradum, episcopo a quo

dUceasii, non consentienle, i r r i u erit ordinatk).
. , ,
.
.
"
A R I S T . Qnotquol pretbyteri vet diaconi ab ecclesia

recesserinl, in aliam
sunt admit-
tendi, ad suam vero parceciam reveriantur. Si

qui$ autem eum qui ad aliam pertinel, *ine pro-
97
prii epitcopl sententia
ordmarerit,
THEOD.
BALSAMON
irrita
erit
ordinaih.
7 8 CANON XVII.
in eanone recen$entnr plura
'
habendi sludium ei iurpe lucrum per$equente$
dmnas Scriplurm obliti tunl: qnce dicil: c A r -
: et farne- t
rantet, cenlesimas exigunt: cequum ctmwt $ancta
gettlum tuunt dedii ad uturam
Lev. ,
\ 6
*
, *
, *
.
,
\ , ]
, \
, /) .
Kt bic canon eadem ac prior derernit, nt nnlln*

preabyter aut diacotmg qoi ab eeclesla in qua clericus faclug fnit recessii, ab alio episcopo adntitlaiur, ed ui ad suam rtirsiig paroeciam redcai. Si
qnis antem epigcopu* clericiim qni ad alimn perlinei, rereperit, ei com cum ordinavil ad majorem
in soa ecr legia gradmn provexerit, prarter proprii
episcopi genlenliam, irrila erit ordinatio.
Quoniam mulii qui
'.
(65)
57
Guil), Beveregii nota.

(65) .
Apud vetcres Greecos, pariter
ac Ltuinos, itntiqua oblinuil consueludo, ut qui
pccnnias fenori dederinl, einguli meiisibus cenie&imam goritg sive stimma?, quanla fuit, partem a
debiloribus exigercnl : adeo ut centum elapgtg
mensibus ustira ipsam sorlcm ada?qttarel. E l binc
esi, quod S. Basilins M. dical, qood qui ntimmos
fritore accepil,
, expaveicit mentes tanquam usurarum -
tet. Basil. ln Psal. xiv. De hac menslrua fenoris

solutionc Arbtopbanes saepe meminii. apud quem
Slrepsiades,qui mtdium pecuniae uiutuo aeceperai,
cum Socrate deliberans, qna demutii ralionc cie- G
diiores suos circiimacriberet, egregium se comraenluin excngitasse ait, quo rem sibi slatim effcctam daret, lunam nimiruui coelo diceplam in
locnlo veneflcae ope conduderel; luna enim non
oriente, nec credilores ejus noscere potuissenl,
quando exigenda eeset iisnra; sie enim itli colloqtiutilur in Arigloph. Nubibus, Act. u , scen. 1 :
. ' ,

' ,
.
. ' '* .
' ,
* . . ;
. * .
, \ , \ ,
' \ .
*
.
quinta, quarta, lerlia el secunda : et quam ega
Ex omnibus diebut limeo maxime
Planeque , et abominor, mox immixet,
Velu* et , mcmium rfies tricetima.
Nam omnet, quibut ego aliquid argenli debco,
Deposiia in judicio pecunia mihi minantxr,
Ac jurant, quod fundilus velint
Me perdere, et ommbns bonii ecerlere.
Hinc Pasias Danista enm*dem Slrepsiadcm vocat

\ , ibid. ecen. 4. Alibi eiiatn
Solon banc legem primus lnlisse diciinr, *
, ul depositionet fierent menia, ibld. gcen. 5. Credilor igitur usuras suag
\ , boc egt, ullima die nicngig exigeb.il.
I v j \ voeata,
, quod lam de vetere quam noto
lumine participet : ul ait ibideui Scholiasies. Deponendas autem eranl iisunr, a debitore , proxima die, Kalendig Laiine diclig. IIoc auiem
ei Laiinis in more pogiluni fuisse, ul feueraiores
usuram a debiloribus, Kalendis ciijugque niensis
repeterenf, leglig esi Uoraiius, Saiyr. 1. , git. 3 *
Odisti fugit, ut Drutonem debilor arit,

Sir. Si Thessalicam mihi quamdam vtxe/icam
Qui nisi cum iri$te$ misero venere Kalenda
El nocie lunam ipsam diripiam cceliiu*,
Mercedem, et nummos umle unde extricat.
Aique in rotundum loculum concludam, velu,
ry
E l binc eiiam esi, (juod K^lendig puinmos
Spectrum : ae $ic as$ervans cn$todiam.
So. Quid tero hoc commodaverit tibit Sir. Quia,
lenore ponere conaueu sunl, Iloral. Epod. 2 ;
Si luna nwiquam lerrar orialur amplius,
Hwc ubi locului feneralor Alphius
iVn//i persolvam uturas. So. Quid ilafmi tenex.
Jamjam (uturus rmiicut,
Str. Quia argentum ucundxm mtnsem fenerat.
Onwem rtdegit Idibus pecutdam ;
Quasrit Kalendis ponere.
In qnem iocum scboliaales obaervat,
ol * ,

; Nam confecla luna uturce
ki
Porro feneralor non indefiuilam aliquam, sed cenleeimam numnai locaii parietn singulorum mensium
Kalendis exigerc golilug est; adeo u l cemuni
pendebantur; $i igitur ea orirelur, quomodo
librarum sors, singulis mensibug unam, ei consecrediiorei ex eo quod
mentem cognosce- quenier singulis annis mteniibus dtiodecim Iibras
reniyUiurai
llinc eiiam r o n a t a ; non
arerel. Hinc appcllaiur a D.
qualibet measisdie, sed , iiliima
brysostomo, in Maith. horo. 56, p. 562, sed frc4iiiiiiruin die, quas \ dicia eai, usuras
queuiiog gUnpliciier Gnwis , Laiinfo,
t;xaclas esse. IJnde ei ideni Sirepsiades alibi a i l ,
; ui apud Chrygoglomuui loco ante cilaio,
A c i . iv, sceo. 1 :
, ()
. E l alibi,
, , , ,
\
'
81
I N C A N . X V I I COXC. NIC.EN.
xafjjCtr
1} xal
rdr
^')
I.
290
et wagna $ynodv$, ul it qui* inventxs fverit post

s'atulum u$uras ex mutuo sumere, vel eam aluer
peneqni, setquialteras ,, vel aliquid oliud
excogilnre lurph quirttut gralia,e cUro depouaiur,
ei sit aUentts canone.
. * BALS.Qitadrageglmiig quarlitg canon apostolicus

,
eos qni ex moltio itguras exigunl, presbyieros,
, .
diaconos deponi jubel, nisi ces&enl. Praseng auietit
!
canon, omneg clericos qni foenerantur, vel sesquia! , ,
teras exigunt, vel aliquod aliud turpe lucrum excogitanl, doponl , hoc csl, sic scqtiuui
,
rensuit. Quxre el qure scripta sunt in diclo aposio, \ f.
0 canone : el 27, cap. 9, l i l . prsesenlii Operis,
^ , \ * . * dicens, e parte ab iis qui gacris ordinibns iniiiaii
snnt, eihm ugurag rcpeii, gcilicei c l cx eo quod
,
inlercst, et ex mora. Cum vero apostolicus canoa
,
, . ei alii, decernanl, socerdoies foeneranteg d poni,
nisi cessaverini, an cos altendere debemtie, au
\
praeseniem canonem, qui dicii ipsog ex lioc ipso
, ,
deponi? Solulio. 131 mihi videlnr, clericus, posl
, , denunlialionem, a lurpi lucro 11011 abstinens, depo*
-
nelur, eo quod caiion apoglolicug bumaniug loqtia ; . \ ,
tur. Nola ergo canonem propler gacerdoteg, qui
,
vina cauponanlur, vi babiea conducunt, el quredam
,
alia ejusniodi faciunt, el quae canoni non gubjicimr,
.
ullimam ancoram pauperlalem pranexunt. Verbum
,

, C Epitl , I. x 62. E l digerttug Zonorns in bunc cano
nem, \ , , vicJellcel aunuaiiin. IlaBC igihir
, , \
esl llla ustira? species, qna accipienda iii prascnti
. Id. in Gen. . '. .
canone clericig nominaliin inlerdicilur : tip<*. a
16, rursus, \
praesenli solo, sed eliain a Syn. Trull. cau. 10.
. | d . in Rom.
| C 52. Plinius seciindug, Proinde prima
qnaque occenioue mille, appo&ilis quidem uturis, , ,
ma$ ego (non pouum parciut) centeiimat computabo. . Quineiiam lex civilis laicis quoque cen' l i n , epist. 205. Cicero, Postquam in e$ profectuu lcsinialeni banc usurain moderaia esl : sic enim
in credtiorum cauia, ui cenleiimoe peryeluo (enore glatuil Juslinianug: c Super usuranim vero quan*
lilale, eliain getteraleui sanctioncm facere necessadncerenlur. Cicer. ad A i l . I. v. Episl. 21. Inlerim
cum ego in edicto Tralaticio centetimas ob&er- riuin esse uuximus, velcrem durayi, et gravissimain earuin molem ad mediocritalem deduceuies.
vatumm huberem, cum analociit annivertarto. ibid.
Nam Ca cilta propinquus minore centesimis nummumIdeoque jiibemus illuslribns qtiidein pergouig, sive
mouere nou possunt, ibid. I. 1, xn. Justiiiianti*, Jit eas prxccdenlibus, ininimo licere ulira lerliain
trajecliiii* autem comradibus. vel Bpecierum fenori purlem ceniesiniae, usiirarum noiuiiie, iu quocuudaiwnibus, mquc ad cenletimam tuntummodo que conlraclii, vili, vcl maximo slipulari. lllos vcro,
qui ergaslcriis praesuni, ?el aliquam licilam nego$ti,ulari, [. xxvi, c. de u$urn Scd ul alta, qnae
pagsim occurruiit, bujugmodi lcgijiiiouia miliaui, D liaUotieui geruul, usque ad bessetn ceniesiiuae.
usurariuii nomine, 111 quocunque contractu guaui
D. Ainbrosius ceiilegiiiiarum haruin raiionein
aliptilaiionem moderari. In irajeciiliig aulem couoptime expbcai, dicens, Unde ei\am Cra*ci
umras, eo quod doloret pariu$ animm iractibua, vel gpecierum fenori dationibug, usque
dtfbitorit excilare videantur. Veniunl Kalenda, parll ad cemesiinam laoiuiumodo licere gtipulari, nec
cam excedere; licel veieribug legibus boc crat
$ors cenleiimam. Yeniunl menses tinguli, generantur uiura. Malorum parenium mula prolet; hcec concesgum. Caeleros aulem omneg bomines dhnidiuin lanliimmodo ccolesima? usuraram nomino
eti getmaiio viperarum. Crevil centcsima, petiiur,
pogso siipulari, et eain quantilaiem ugurarum,
nec soivitur, applicalur ad sorlem. Fil maledictum
propheticum, dolu* m dolo, usura improbi [eHoris eiiaux 111 aliis ouinibus casibus, nullo modo anipliari, in quibus cilra giipulationem exigi usura?
felxra deurior. Iiaque non jam cen incipit
e**, $eU iitmu.a, id e$i, non fenoris ceniesima, ted aoleni, I. xxvi, par. 1, c. de usurit. L b i obiler
obfervatuni velim legeg civiles eaindem admiuere
euut cenlctimie. D. Ambros. de Tobia, c. 12. Ex
usftire quamilaiem, qux in nosira bac iiatione
iis eiiim verbis liqnci., singulig meiisibus cculcsieitainnom oblinel. Naio dimidia ccniesimae, csl 0,
uas e soite qualibci geuerari; adeo ui e sone
p / r ceiiium. Vide eiiam Balsamoiiis respoiisum a^
c nluui libraruui duodecim fVncbres libra: quoiamiig
iyilerrog qaart. Marci Alcxandr. in juris Grxcoorianlur. Uide illud Plinii sectindi, Nec inveniunIHT, qui veltnt debere reipublicce, prascriim duode- viomani 1. v, p. 504. Allaliaiae syuopsiu, t i l . 20, el
Bagilic. 1. xxm, l i l . 5.
nU usitbut, quatiii privuiit multtaniur. Plin.
v
THEOD.
7
prii epiuopi tenlenlla ordinarerit
irrifa
292
BALSAMON
eril
cta?por
ardinaiio.
bic canon eadem ac prior derernit, nt nttlb*

preftbyter aiil diacoitna qui ab ecclesla in qna clericus faclue fuit recessii, ab alio episcopo admiilahir, *ed ut ad soam rnrsiis paroeciam redeai. Si
qnis antem episcopus clericum qui ad atiiim perlinel, receperit, el cnm cum ordinavil ad majorem
in soa ecflesia gradtim provexeril, pratfer proprii
episcopi senlentiam, irrila erii ordinatio.
*
'
)
ixl
,
'
. '
' , \ , "

: ,
,
.
-'
,>*
'
7
7 8 CANON XVII.
Quoniam multi qui in canone recen$entnr,
habcndi stndium el iurpe lucrum persr
divmcc Scriplum
obliti $unt: qute dic
geitium *uum dedil ad uturam " *

ratitet, cenletmat exiguni: aquum
4 1
Lev. , 57
.
, .
' 4 .
, ) -,
/ '. \ . *. , \
f i ^ a o * , "
(65) .
Apud ve'
JIC Latinos, nnliqua oblin'
pocnnias fenori dederinl, s'
&imam soriia sive sunimr
debiloribus extgerenl :
metisibus usura ipsam
esl, quod S. Basilius
f.nore accepit,
veiiium
. \ )
, expavescil
let. Basil. In Pt
Guill. Beveregii n o l .
soluiionc krkio
Strepsiades.qt
uvpur - C PHn. nal. Ilist. I. , c. 54. Drachma aniero
cum Socrate
cibis perspicunni reddiA i l k a denarii nrgeniei pondus, uti ibidem seribit
diioree suc
.utiiianlur, qui
PtintUs, unde TalmtidisUe, 7> 1 Mina
raentum r
>, aut vela colons ignei, cuiu
centum sunt denarii, Bava kama. cap. 4, seci. 1,
ctam da
r. Ex lioc cniin loco aperlissime
igiiur ejusdem olim ponderis fuertmi,
loculo
,, IIOII tanliim nummi geims
aique draclnnae, el denarii, iiiuiirum cenlesima
orien
, ceiHesiuiam esse litrae sivc librse parpars libraa ; quo faetum esl ul qiiemadmodiim ctuquw
,iini Balsamon docel, pio singulis bylum draclim*. in Galeni verhis anie laudalis, sic
W
oniin libris duodecim bypurpyra aci ipere,
e.i cenium liyperpyra nonnuiiqiiaiii pro libra scri
XQXOV; ;, cenletimtu usuias; qu;e,
baiilur. Scboiiasies Haruicnopuli,
,, obleusHiii _esl,_t?raiit 12 in ceuiuiii; ac
, '
,nlc cciiliu fuissc in quavis Iibra,
' , \ * . Schol.
obviuuf e s i ; alioquin euim duodecitii U.irmenop. lib. , lit. 15. Sic et iu Cdronico Cou^ p a V r o singulis libri exigere, stantinopoliiano ut a Meursio laudalo el correcio,

ease . P I O X I I I I I S autem vetbis
. Ulrobique eiiiiu '
* j , , vaiur, libram olim eliam ex ceiituni exagiis
unam litirain designant. ubi WilbeltonsiiiUbC Unde cuiiblal eiiaui ejiisdeni
inus T)rius aii, Dotii aulem quanlitas eral IN
fui&se vaiuiisaiquc . uicla sunt auieiu c i
cenlum mttlibus h.yperorum justi pondcris, excepth
, in ejusdem Babainonis re^ponsis ad
JJ decem aliii ejusdem monelm milltbus. Williel. '1'yr.
Blaicuu Alexaiidniiuin,
de bell. sacro lib. xvni, c. 12, hgperorum meudo*e
,
scribiutr, pro hyperpyrorum, quoium cenlum millia
', * \ ,
constiiuunt niille libras : deccm niitlia, ceiituru
lials. ad Marci inierrog, 4. Ergo , libras. Secundum liaec iu prae>cnti Balsamonis
, el boc scnsu accepia, ejiisileui
loco observandum esl, posi voce.in nolam
tujus dracbiux , ponderis ftieruul. Nuiiiiuuquaui
baflC ii occurrere, quas ipsoruui bypprpyrorum noia
I I U I I et ceuiuiu dracluua: iu una libra jiumeiatu
esi, ac proplerea boc in loco reduudai, quo vox
sunl. '^
ipsa lola scribilur. Paucis atiieiu inier , ' . Galen. jectis eadem recurril, siguificaus, u l
lib. . Propiie aulwu libra laiilum
, . et
b6 dracbmae coulinel. Ubi itaque c^nluin liaislea, '. ,
buisec iradiiur, pro minu usurpaia c&l. E i
irobique euiti) isia flgura denolai, ut
^
uuiiuiii quideiu iîiiiauquaiu idem esae ac libraui,
ex ipsu vcrborum sensu contai. Genuanus llervetestis ebi Kniuliius, diccns, H n u ^ S tfl.1 tCCH Mma
lus bic soliJos v e r i i l ; quam eiiaiu verest . Kimcb. iu I . Sa.u. 25. Mma auieui ceusioneiii uus adiuiliiinus, quoutain usus oblinuii, Ql
ium uiacbuias pependii. Suiuas,
bbra in solidos primo diblribualui. Sotidus auiem
'. Siiid.iii ,
boc in loco iion viccsimain, sed ceiilesiinaiu librae
. . . Pliuius, uiirt, quuin nostri parlciii skguiiical.
t
IV
oi
minam vocunl, pendet druchmu* AlHcut ceuium.
91
C A N . X V I I I C O N C . N I C ^ N . .
. \ ,
. f
- ,
. >

, /
\
*

'
| q,M<. prcsbyleroium scdeaiit: vel, i i qui non

j | S
, | j , facienduui se. morigeros prabnerint, a dia
m
;Xapt$ ?s
roii.itii desisianl. II;ec drflnieiife canonc, diaconos

quidem anie episcopos arcipere, vel darc Eiicbarisiiani aul sacramenla rcerdoiibits, non permillilur : sed uec diacoiitim ad sanclum aliare ii
medio sacerdoinin scdere. U l auiem nonnulli x
occU-siaslicis diaconis, in congregationibns qna;
:inl exira sacrum tribunal, anie sncenloies se* uf, fieri vidcmus : c l exisiiino Iioc fieri proplor
" . Soli enim i i qiii a pairiarcba ofliciis ecrle* 1
",'s digni sunt habiti, sedenl anie eacerdotos.
t ' et boc praier raiionem: legescxli synodi
k
At is qni pro icmpnre esl saiiriissin a

n;u charlopliylax, in congrcgaiionibns
synodu.m, scdei non solmn anln

liam anie pontificcs, ex conslihiraloris douiini Alexii
,, ,. ,

. , ^
. ,^
\ ,
,
\
, , \
'4
Coinneiii,
Ugia nica adminislraiio, qu:*

s maximam eurain geril, ei
cum in oiiiiii civili raliom?
magis in rclms divinis

- nicniqtie gradui ecclc-
piens,
ratorii cmnpeconiam iia dan.
a privilcgia, el eajn
nslitntinnem, deinH
perseverare
tilpole qune per
ex ea paciscaiuur, oee
)ngo lemporti
dicunt, ac oinohimeulonuii t.
w hiicasque
, \ - Q nullum inlerra jaclura: periculu*
^mata sii.
. igiiur ( l lHijiisn:oli omnia canon vcu

excrcenl, aul aliud quidpiani lurpis
,
excogiiaverini, aul scsqu'
qi.ii.lier.-.s e i e g e r i m , " J
, . jnbel. Cuin namque su
supra egcril d . c e , ^ *
\ , \
quae sunl omniurn ueuraruui, ui diximua, iniq '
, , .
simae, moxeam quac ininus injuriae babet, &bsqu\ \
, \
terarn quoque rejicit. Esl autem sesquialiera, lotU
, ,
dimidium, duodecun videlicel numiuorum altcra
\
pars, ex quibus conflcilur ccnlcsimae iniegruii
. '
alque perfeclum foenus. Sed dicai furlasse aliquis
.
sesquialteras etiara j i u l a aritbmelicos. Apud illos
(C5) , , namque numcrorum alii dicnulur, boc
,
cst, scsquiterlii, alii , ei
, a^pt, quasi sesquiquarlos dicas, quiiUos el sexe
UK
, \ . ^ los, alii vero sesquialleri, ul senarins c i noveua \ ,

rius, quod lolum, acejus piseierta dimidiam parlem
M
Deul. xxii!, 19.

(65)0/ pir .
Quisnam proprie
sii docuil ollm Aulns Gellius,
Macrob. in Somn. Scip. I. tr, c. i . E a d c m ilaqne

ralioue et esl niajor ille uuntcrtis, qui
dicens, tpilriios auiem ett qui habel totum aliquem minorem habot, el quariam insuper islius parteui:
n&mervm, el ejutdem parte>n teriiam; ut quatuor ad ut decem sunl ad oclo; nain in decem sunl ocio,
ira: duodecim ad novem: quadraginta ad (riginla.
el quarla pare ocio, sive duo. Sic etiam qtiinque,
Aid. Gell. '. Ati. 1. xvin, c. 14. Necnon Maquindecim, viginii, e l c , sunt numeri .
croliius, Et eit epiirilus, inquit, cum de duobut Idem ei de numeris ei dicennunuris major habet toium minorem, el imuper eju$ dum csl : nam e s t , qui minorem cum
leriiam patlem : ul sunt quatuor ad tria, nam in
quinla, qui minoreiii CUIII eexia illius p^rle
qtaiuor sunl lr\a et leriia pars trium, id e$l, unum. coiuinel. Sic duodeciiu ad dccem esl ,
Et ti numerti* appellatuf EpUHiut, ex eoque na- quatuordeeiiii ad duodecini .
t
niimr gymphonia, qu<e apptllaliu
.-
TIIEOD. BALSAMON
auiciii quod in praesenli ranonc comprcbendiiur, ei

dicii, vel riem aliter persequi, vel sesquialleras
cxigere, est bujtismodi : quidam sacerdoles canonem inlelligentes, ei ipsum circumscribentes, verba
quidem servant, imnlcm auleni negligunt. Danl
enim nonnullis pecuniam, ei laniam ex lucro partetn se capluros paciscuntur : periculum auiem
agnittiros qui eam accipiuut, ei cum sini revera
foencraiores, verbo taiueo socielatetn praHexuut.
lloc ergo cnnon aversatur, el eos qui bujusniodi
quid facitiul, depotiii. Sesquialleras auiein inlellige
lcviores usurae exaciioues. Qiiamvis enim, ioquit,
ccnlesiuias usuras gravissimas non exigal clericiis,
sive pro siitgitlis nummoruio libris, duodecim solidos (cenlesimae nainque a cauonibus appellaise
sunl usurac cenlesimae, utpote quod olim non exagia '
72 libra compleclereiur, u l nunc usus obiioel, sed
cenluiu) pelai autem diinidium loiius usura, boc
esi, sex aolidos, vel eliaui bis pauciores : sic quoquc deôneuir. Sciio autem qnandoquidein bodie
libra exag.a compleclilur 72, IMMI 100 ui olim, euin
qui (CuleMnias pro libra u.suras se accepliiriua
paclus esl, uou duodeciiu solidus exaciuruui, sed
pro rala parlc.
292
, \
, \ . , \ , "
,
* ,
\ ,
, .
, \
*
*
,
. \ ,
\ .
.
, ,
;,
', (64) (

' ,
') ,
'. \ \
. ,
', \ \ ', , ,
, , .
. Fueuus, veien uuoque L e e veliium
. \ > \
0
Guill, Beveregii nol.

(61)
- C P*in. nal. Ilisl. I. , c. 54. Drachma auieiu

Ailira denurii argentei pondus, u(i ibidem seribil
. Ex bis verbis perspicuiun reddiPlinius, unde Talmtrdisue, >3 Mina
mr, quam euieîe balluciiiaiilur, qui
Jgniia, cuiu Leunclavio, aut vela coloris ignei, cuin cenlum tunt denarii, Bava kama. cap. 4, sect. 1,
igiiur ejusdem olim ponderis fueruul,
aliis inierpreiaiiiiir. Ex boc citim loco aperlissime
aique draclima?, c l denarii, nimiruni ceulesiina
cousiai, , noii laiiliim nitniitii genus
pars libra? ; quo facttiui esl ul quemadmodiiin ctiiesse, sed ei ceiuesiniaiu esse litrae sive iibrse parluni draclimje, in Galeui verbis anie laudatis, sic
tem. IIic enim Balsamon docet, pro singulis bye\ cenunn byperpyra nonnuiiqiiain pro libra scriperpyroriiin libris duodeciin byperpyra actiperc,
csse :, cenlesimas usurat; qit;t>, *banuir. Scboliasies Harmenopiili, \
, '
aiiic Obleiisuiii e*l, t'ranl 12 in cenluin ; ac
' , * . Sclnd.
proiudc cenluiu fuissc in quavis Iibra,
llarmeiiop. lib. , l i i . 15. Sic ei in Cbronico CouciMjue obviuufesi; alioquin eiiuii diiodeciui
slaiittnopoliiano ut a Meursio laudato et coi retio,
pro smgulis libris exigere,
\
esse puiuil. Pruximis aulem veibis
. Ulrobiqiie euiiii '
tib*ei'valur, libram olim eliam ex ceultuti exagiis
unain hbrain degignanl. Et ubi WilbellOusiiiisbc. Uude conslal eliam ejusdeiti
inus T)rius aii, Dotit autent quanlitns erat I N
ftiiase valoiis alquc . Dicla sunl uuiem c i
cenlum mttlibtts hyperorum justi poniteri$ exceplh
, in ejusdeui Bal*amoi)is re>ponsis ad
Maicum Alexandniiuiii, decetn altis ejutdem monetw mitltbus. Wilbet. yr,
,
de bell. sacio lib. xvni, c. 12, hyperorum iiiendose
', * 6', ,
scribiuir, pro hyperpyrorum, quoiuui centuin millia
lials. ad Maici inierrug, 4. Ergo , consliiuunl uulle libras : deccm mitlia, ceulum
, el boc sensu accepia, ejtisdein
libras. Secuuduin baec in pra3&cnli Balsamouis
tujus dracbiua;, ponderis fueruul. Nuunuuquam
loco observaudum est, posl voce.m nolam
ciiim et ceuium dracbma: iu uua libra numeiatu
baiic u occurrere, quae ipsuruui byperpyrorum nota
suul. '
esl, ac proplerea boc in loco reduudat, quo vox
, ' . Gakn.
ipsa tota scribilur. Paucis auleui inler lib. . Proprie auleui libra laniuni
jeclis eadem recurril, significans, u l
lit> dracbuia& couiinel. (Jbi iiaque cîiium ba , . e l
biiisse iradiiur, pro minu usurpaia e*l.
jslea, '. ,
liiiuaiii quidem iiouiiau|uaiti idem ebse ac libraui,
irobique eiiia) isia flgura denolai, ut
ex ipso verboruui sensu cousiat. Gennanus ilervetesiis e*i Kiuicbiiis, dicens, ^ n o > S HM lCCH Uma
lus bic solidos v e n i t ; quam eiiaui vereil . Kimcb. ia l . Sa.a. 25. Alnu auiem censioiiem adiuiliiinus, quoniaiu usus oblinuii, Ql
ium oracbmaa pependii. Suiuas,
bbra in sulidos primu dislhbualur. Sotidus auiem
'. Suul.in ,
. . . Plmius, Mua, quum nostri boc in loco vicesimain, sed cenlesiinam librae
parteui siguiHcal.
minam vocani, pendet druchuuu Atlnut centum.
t
91
I N CAN X V I I
CONC N I C A N . .
294
. \ ,
\ univcrsis fuil. Oicil cnim, Pecuninm fratri tuo nvn

fosnerabcrii *. Qnud si illa mintis perfecla Lcx
. ;
sanxil, mullo magis noslra qu;e pcrfeclior esl ei
, \
spirilalior. Eccc euim aliquid lemplo antplUis est
. " .
hic. Omnibus quidem igilur focncratilio iucro i r " \
tcrdicliiin, scd ab corum inslilulo, qui sacro orel " , / ;
diui mancipati, exenplo laicis aiqtie invUnmon'0
,
ad virlulem csse ricbont, alicnissima ca ratiu. esi.
, \
Proiud<*, qtiicunque in canone recensentur, boc

est. in clcruin coopfati sunl, cculesinias exigore
;, ; ;
probibcniur (usuras vid. penlesimas), el quidcm cum
, ; ;.
niuiia sunl itstirarum genera, graviores reliqus
,
sunl ccntesimae. 7 9 Ut enim boc tempore libra>,ad
. " ;
septuaginta, duabus addiiis, numeranttir, ila prisci
, ;
babuerc ceuluriai, alque iu centenos mmunos
; /; , \ ;
diiodeni, focuoris noniiiie, solvebaulur. Ex quo

- \ \
ceniesimae quqque nonien, quod ex ceiilenis exige*
; , ; \
relnr, peiilum esl. Synodus itaquc cum probi;. '
buissel clericos usuras accipere, poenam quoque in
,
, * eo% qui non obteir.pcraveriul, consliluii. aii
, hoc est, scquuni ccnsuil sancta syno.ius,
, \ , ,
m si quis posi ea q u nunc slaiuuntur, invenius

, - fueril usuras ex iractalione, hoc esl, quasi instar
negoiiatoris foencralionem sibi lraclaudam susci
piens, aut alia quacunque raiione exigens. (Focne . ,^
ralorii enim nominis infamiam aliqui decliiianlee,
,
peconiain ila dant mtiluam, ut sibi Inori pariem
,
ex ea paciscaivuir, nec se foeneralores, sed socios
; ; \
dicunl, ac emolumeniorum tauitimmodo participes,
, , \
k
\, \ - Q
.
,
, ; ;.
, \
, , . \
, \
, ,
\
. ' \
.
(C5) , , ' ,
, ^, \ . " ^
\ ,
m
nullum iuteira jaclurae periculum subeuni.) Ha?c

igiliir et biijiismodi omnia canon veiai, eaquc qui
excrcent, aut aiiud quidpiam turpis lucelli gralia
excogiiaverinl, aul sesquialteras exegerint, doponi
jtibel. Gum namque supra egeril de cenlesimis,
qiue sunt omnium usuraruin, ul diximus, iniquissimae, moxeam quac ininus injuriae babei, sesquial
leram quoque rejicit. Est aiitem sesquialiera, lotius
dimidium, duodecim videlicel numiuoruin allera
pars, ex quibus couficilur ccntesimae inlegrum
alque perfecluni foenus. Sed dicat forlasse aliqttis
sesquialieras eiiara juxla aritbmelicos. Apiid illos
namque numerorum alii dicunliir, boc
esl, scsquileriii, alii , et
, quasi sesqtiiquarios dicas, quintos et sexlos, alii ?ero sesquialieri, ul senarins ci novenarius, quod loium, acejus picelerta dimidiam pariem
" Deut. x x n i , 19.

I. ir, c. . Eadcm ilaqne
raliotie el esl ntajor ilie numcrus, qui
dtcens, Epilriio* autem est, i/ui habet lotum aliquem minorem habel, et quartam insuper islius pariein :
UHmtrnm, et ejusdem parte>n teriiam; ui quatuor ad ut decem sunl ad octo; nam in decem suul ocio,
tre* : duodecim ad novem: quadraginla ad triginla. el quarla pars ocio, sive duo. Sic eiiam quinque,
quindecim , viginii, e i c , sunt numeri .
Aul. Gell. Aorl. Ati. \. xvm, c. 14. Necnon MaIdem el de numeris ei dicencmbius, Et cst epiirilu*, inquil, cum de duobus
numeris major habei toium minorem,el insuper ejus duin e s l : nam est, qui minorem cuin
teriiam pariern : ul *unl quatuor ad lria nam in quinia, qui miuorem cum sexia illius p^rle
coiuinel. Sic duodecim ad decem esl ,
q*aiuor tunl triaet leriia pars trium, id esl, unum.
Et ii numerus appellatuf Epilriius, ex eoque - quatuordecim ad duodecim .
(65) 01
Quisnam proprie
gii docuil oliii) Anlus Gellius,
icUur symphonia, qu<c appeilalxu
.-
Macrob. in Somn. Scip
2U5
TflEGD. BALSAMON
296
fomineani, &enarius quidcm qualernum, ejusque * \ ,

diimdiuin, qui eel binarhis, uovenarius scnarium
. , &
aeuariiqtie dimidium, nempe lernarium. Sed quo- , ,
cun jue deiiiuin paclo sesquialleram inlelligaa, ea ,
. videlicel canonis esi genlcntia, ul clericis non gra- * .
vissimarum solum, scd mediocrium quoque usoiamm exaclione inlerdiclurn eese dentinliel,*
A R I S T . Si quii xsuras, nui sesqnialterat accipit
ahenus erii, el posi hanc Ecclcsia* determinalio-
ncm depositus.
Centesiiuai quidem usursp qua omnium liabcnlur

maximac, diiodcciin sunl numismala, dimidia? aulem eariim, sex. Si quis iiaque e consecralig mutuo
daos alicui per usurain vel gravioies exigel usuras
sive ccnicsimas, vel sesquialieras, sive dimidium
tarum aul sexlas, ul divinae oblitus Scriplune d i -
cenlis, Pecuniam tuam non dedil in usuram
.
,
clero
deponelur : etsi quadragesiinus quarlus aposioloruni caomt ei sexia? synodi in Tiullo decimus non
exinde eum depouunl nisi quando adinotiitus boc
faccre non desinai.
8 0 CARON XVH1.
Perrenit ad nutciam tgnoduni, qnod in nonnutlii
,
,
* .
, \,
, ,
, , ,
6 ,

&\
*
\

' \
.
'.
lucix et civifaiihut diaconi danl preibyierii Eiichn-
ritiicm, quod ueqne canou, neque comuetudo ira-
didit, ut qui o/ferendi poteslaiem non habeni. vs
qni offerunt, denl corpui Christi. Jam vero ii.ud
etiam cognitum esl, qnod quidam ex diaconi*

.

,
eiiam unte episcopos Eucharistiam altingunt. Hac ^

ergo omuia auferantur, el diaconi inlra suat

.

menturai permaneanl, scumet quod sunt quidem
,

ephcopi ministri, presbylerig vero minoret. Acci-
piant nulein mo ordine Euchariitiam po$t preiby-
teros, eit pra'betile ephcopo vel preibylero. Sed
nee in mtdie quidem presbyltroruiu liceat diaconit
sedere. Id fit enhn prctler canonetn et urdinem.
Si quii aulem non vuli obedire, eiiam post ha$
fonstitutionet, diaconatu dtthlat.
'
. " , /.
B A L S . Qood magna sit sacerdoium digniias, scd
, , '
roiilto niajor episcoporum, ei quod debenl diaconis
'& ,
praponi, ex ipsis faciii oslendilur. lilis cnim servitur, bi vero serviunl. Qtiidui ergo praderri dc- . 01 , .
benl ii quibus minislraiur, iis qui ininistranl ?
Quoniaui autein nountdli, inquii, diaconi, ordinein ; ) , \,
,
in civilaiibus dissolvenies, auie episcopoe accipiunl, e l danl presbytcris Eucbarisiiam : et cum \
oiniiino dobeatil a presbyieris el sacerdotibus , \
, \
eaiiciiUcari, quoniain etiatu Aposiolus dicii, Quod
.
minue esl, ab eo quod esl prsesiauliua, benedicilur : non siani iia qux dicrela auiil, et in cuu- , *
* ,
gregaiionibus eiiam eedent in medio presbytero
rum : defliiiluiii csi ui diaconi ab episcopo vel
,
presbyiero accipiani, e i tu posi sacerdotes sacro ,
ram mysieriorum pariicipcs U a n l : ei ne in medio*
' L e v i t . xxv, 37. I k b r . vu 7.
u
297
298
I N C A N . X V I I I C O N C . N I C ^ N . T.
<,,,,,., prcsbyleroiuro s i d e a n l : vel, ut qui noi,

* .
ad iia facienduin se morigeros prabuerint, a dia,
ronotn desislant. II;*c drfinieme canono, diaconos
,
qtiidein anle episco|>os arcipere, vel darc Eiirba ,
risiiam aul sacramenla saccrdotibus, non permif * *
lilur : sed uec diaconum nd saticlum ahare in
'
medto sacerdoimn scdere. U i aufem nonnullt < x

ecclftriaslicis diaconis, in congregationtbns qnac

snDl extra sacrum tribtinal, ame sncerdoies se "
deam, fieri vidcmus : cl exisiimo boc iieri proptor
* officia. Soli enim ii qui a pairiarclia ofCciis ecrlc ,
siasiicis digtii sutit hablti, sedenl arife eacerdotrs.
.
F i i aulemelboc pra?ler raiioneui: legescxli synodi
* '.
canonem 7. At is qui pro lentpore esl eanciissiii a.
Ecclesiae Magntt cbarlopliytax, in congrrgationibus
-
d e i non soli.m anle

, \
sacerdote*
sacerdotes, sed eiiam anie pontificcs, ex constiiti>
lione inclyti iinperatoris douiini Alexii Coinneni,
' , *
qua? sic se h a b c l : Regia mea administratio, q u
(66),
ecr;lesiaslica3 Iioneeiaite maximam curam gerii, ei
, \
I)Oiium quidem ordincm, cuni iu omni civili raiionu
, \
quaerit, lum auteni inulto magis in rebus divinis
,
cum versari studel, quse Dnicuique gradiri eccle siasiico stinl ab iniiio iribma privilegia, el ea/ii
. , quas in bis hucusque olitiimii cousiilntionem, dein , * ceps quoque esse hnmiiiabilem, n perseverare
\ \
vult, el censel, sanciissime doniine, titpotc qnse per
, , ) lol annos snscepta, el iu usu civili Iongo lomponi
, versaia,el ab alio in aliud iinmiitahililius hucusque
, ' ^ iransmissionibus vindicaia ac bcue coniirmala s i l .
Seil qunniam imperaloria niea sulilintiias didicil,
, .
quod iiontiiil i poniifices conlentionc quadam ei
gloriie sludio inriiali, cbarlopbylacis privilegiuni
minucre conanlur, el canones in iucdium addu6:6 , \ ccnies per cos coniendiuil illiim anle ponliflccs
,
sedere non oportere, qnando aliquo uv.u exigenie
,
oporiei eos conveuire e, una considere auie acces ,
sum ad luani sanciifalem, non ferendum regiae me.e
,
majesialt vistim esl, nl rcsquae lanlo lemporo ap ,
probala esi, m a prioribus pairiarcbis ei ab aliis
\ \ ponliftcibus eed ei ab iis qui nunc non justa dc
\ , \
causa conlendunt , longissiini temporis sileniio
*
admissa, niinc obiler abolereiur, el tanquam ne ,
gleclum 8 1 quippiam convellerelur. Hanc ergo
q u i C
i i u r i l
e x l r a
s y n o d l v
s c
, - ry rem deceruil csse valde ratioui ronseiitaueain e l

.
juslain. Si enim adhuc velienl pomilices immobilia
. \
non movere, nec qua? iis qui prius fueruiii Palribus
,
placuere, sed el iis ipsis tongo sileutio, el bucusque
, \
palienlia probala fuere, ex incoiislantia velui op , \
pugnare, recie se baberet, el eis graiia babcreiur,
, ,
quod pugnandi siudio abjeclo, pacem praelulisseni.
,
Si aulem eliain adbuc nonuuHi, verba canonia
. \
usurpanics (a senteoiia eniin longe absuin) volun-

(66) Tfi fiaciMia . Exslat baec novella Alexii
CoMineni in Juris {irmco Romani 1. n , p. 143;
sed,
ni fallor, ex boc ipso Balsamonis loco iraducta.

Ibi avteui Leunclav. per lolam hanc novellam PATROL. GK. C X X X V U .
chartularium v e r t i l , quod salis inhari

nequeo; sl quidem chartophylacis el rbariularii
offlcia mulium inlcr sese disiiierunt, ui alibi
ostendemus.
10
299
THEOD. BALSAMON
3)0
laUNn tuant coufiruiare conanlur, cl non r m e , (
ordinem, a<l id qnod csl iiiordiiialum, iraiisfcnnii. ) olperniijul quidem hnperaioria mea ftereniia* canouis ,
interprelari et declarare conlexlum, qui facile ,
toinprehendi poicel, e l puUhre dicrrni iis qui

*\2t le peiieiraui, et caiionirum sensum aliingunu
, ^ , Hoc aulem uiiquc tpgtim |oiiiificibui probro esi, , ,
quod cum catiuiieiti scirettt, vi ejus verba porfecie
jnidligercui, Miam ipsorum coast irniiam praeier , ralionein conculrarunt el duiu disitirbareltircano, \ ,
loleraveruitt, aique inferioreni aossionein sub prio ,
ribus cbarlulariis amplexi fuerunt. Ideoquc pro , sacrorum canonum coiiiemptu merccdero banc eis \ \ *
(majedlas mea) iribuii, ut suas ad ccclesias abi-
gaolur, ccclesiaslici canonis eliaro bac in parie

vesligiis insisiens, el advrrsus canointm coitteui- ,
plore ipsos canones sacros iit stibsidium p*odu- ,
ccns. Nec cnim pmilificcs i i , qui occideutalibiis
ccclesiia pra?*uul, ei a mullo jam teuipore fidci snae .
credilorum oviliuro ciiram nullam gcssere, nec, uii
convenicbai, iis prtefaerunl, dicere poierunl, ra- ;
biein bostilem, quae per Orienlem grassaia fuli, ad , '

ipsos periigisse, aique boc modo sibi oviuui ratione " ,
pr&diiaruiii inspeciioncm adempiam eese. E l lioc
, \
quidein in bnnc iuoduin a majestale mea disposiium
. \
evemus eis judiciuni relinqiiil. Quia vero el illud

ad aures ejus relatum esl, quosdam scilicet eccle ^. \
sio! proceres exiniios prxirriri , cum eleciiones
\ ,
fiunl, eisqne praferri notinullos, tam aclate quam
...
. . . . . .
*
mclion vtiae comhtiotte mferiores, qmque nou ma'
,
*%.
.
J
. . . . . .
.
. .
, .
guos pro Erclesia laborcs susiiiiuenmt, nec tgiiur

illa quidem res sacra ponlificiim synodo digna visa
, \
esi. (Juapropier oitmibus religiose pariler, el im,
periali cuut attcloiilate ;uaiidal, ne ludaul in mi ,
uime ludiciis, nec aflVciwi divinis iu rebus iiidul
geaul. Naui ubi anima versatur in perimlo, cujus
,
alius rei poiior babemla cura esl? Illos autein prae. ,
ferani aliis, ei bonorc suffragiorum dignetilur,
;
qiios, mta cum doclrina, inculpala vita ornal; aul
iu quibus si doc.irina forie vacillei, longi lemporis , \ usus, el inulii pro Ecclesia labores exaiiilali, quod' , , , ,
deeel, suppUm. Sic emm suflragiis suis recie sla\ \ lucui, ei a Dao siiae ad aniinae coiidcinualJonein
, .
auffragia lu isse uou arguenlur.
0 , \ \
.
.

0. Ordinis quiaem ubiquc ralionein baberi
nccesee esi, sed ab iis maxiine bominibus, qui sa- , \ crh ordinibus iniiiaii sacroruin procuraiione lun- . .
giinlur. Bem igilur in qua ordinis viiio peccabaiur, .
bic canon eniendavii. Quod niin diaconi sacerdo- ,
libus Eucbarisiiatn niinislrareul, eosque vel episi \ ,
m quoque in ejus siimplione prxverierenl, id , ,
vero noti sine ordinis perturbatione eveniebal. , ' , \ ,
Proinde ul absliueanl, ac suo siuguli sc pede melianlur, iu posierum monei. E l ul sciaul diaconi
\ ,
&e episcoporum esse in sacris nunistros, ab ipso ;,
nomine boc edocti; c l quod major esl presbyiero- .
riii quain diocouoriim dignilas. Quo jure igilur
r
IN CAN. XIX CONC. NICN t.
301
302
, \ ol bainiliores honesftoribus, et offerenlibus, qui

; & ,
nulla ejusmodi poiesiaie prariili sunl, EucbarUliam

prebeam? Ui eniin magnos Apovtolus n'r, Shie ulla
.
"
coniradictione, quod minus e&t meliore bemdi; ,
citur * . Ui orgo presbyteri priiiiini), ilei:iie di.icoui,
, ,
presbytero i|>sis, anl episcopo sacrosanctum Do
mini corpus c l sanguinem minisirante communi \
cenl, sancta syttodus edicil. Mcdium vero et locum
,
in sacerdolum concessu usurpare diaconos veiai,
.
qnod ea res, el canonum saticlioiiibus e l ordini
.
adverseiur. Qui vero non paruerint, a sacro niinisierio removeri jubet.
t
. 01
'
(67)
2 AIUST. Diaconiintraproprios suos terminotmn
neant, el nec Euchari&tiam presbyleris ministretit,
nec eam prius tangant, ueque inler presbyleros
ordinem, siquid isliusmoJi facium sit.
*0 , ~
,

,
,

*

.
Hic pracsens canon indecorum forlasse aliquid

el inordinalum inveniens in nonnullis factum
civiialibus, illud emendal; ei doccrnil ne quispiani
diaconoruiu presbyteris divinam ministrel conimuuionein, neque iliam anie eos ungat, sed u l i i
posl presbylcros banc Eucbarisiiam accipiant, v t l
ab eptscopo vel piesbyiero, iieque in medio
presbyierorum isii sedeant : ne supra eos invcniaiiiur sedeutes.
CANON X I X .
',
De Paulianhtu,
Q
qui deinde ad calholicam Eicletiain
confuyeruni stalutum eit
ul omnhio rebapii-
zenlHi. Si qui vero lempore pianierilo in clericorum

nnmero erant tiquidem culpa et reprehentione
t
alieni visi fuerint, rebaptixaii ordineniur catho-
IICK Eccletice ephcopo. Si vero examinatio eo$
.
,
Xf .
sedeani. Eit enim contra canonem el decentem
itcit etse (ijtos deprehendii, deponi $ oportci.

Simililer autem ei diaconnsis, el omnino de om-
nibus qui intn
forma servubiiur. Diaconissarum aulem inemiui
clericos annumerantur, eadem
m, qtue in habilu quidem censenlur, quoniam
nec uilam habenl manuum imposttionem, ut om-
nino inler laicos ipxcu connumerentur.
. \ .
, D
, .
, \ \
, , \ -
BALS. Paulianisla? dicuniur Pauliciani. Edilmn

esl ergo a sanciis Palribus dccrelutn, sive canon
e i forma, 1 ipsi rebaplizenlur. Addil atilcm :
QuAuiam nonnulli eorum, u l est verisiinile, per
igitoraniiam in clerum ordinaii sun(, debet episcopns cos rebaplizare, et IUDC de eorum vita? dc-
Hebr. VII, 7.

(67) 01
B i -
neque inier presbyteros sedeant. Nam contra cano-
bliotbeca Juris canonici veteris, baec prasemis canem ei decenlem ordinem est, si qnid lalefiat.U b i ,
nonis epilomc lam sub ipsius bujusce Alexii A r i - ut leviores discrepaniias niiliani, \\,vc verba iii
steni, quain Symeouis Logoiheiai nomine aliier lc- . nostris codicibus IIIUS. lecia, \
gilur, videiicel, , ^ ,
, lola desideraoiur ; quae lamon
\, univers;e canonis mcnti expriuieiiu necessaria
, Diaconi in suis Urminis maneanl,
suni, ideoque ibi perperatn o.nissa.
303
204
gendoe raiione posi baplismum inquircre : el, si

el , \ *
inculpalos inveneril , saccrdolio quoqne dignos
,
jtidicare : sin inintis, cos et ab ordinalione, qux
.
fnil anle baplisinum, removere. Eadem aulein in
-..-. *
diaconissas quoque liani. De diaconissis autem res
, \
ita se babel : virgines aliquando ad Ecclesiam ac /., cedcbanl, el episcopi suasioue servabamur, ul Di-o
, ). .
dedicaitt, sed cuui amiclu laico. ld euiin esl, eas
in babiiu censcri. Cum aulem 40 aunortim aelaiis
csscni, diaconissarnm quoque ordinaliuiiem reci- . ,
piebaul, si oinniiio digna? iiivenireiitur. Si qnic
,
ergo el ex isiis, iiiquil, Paulianis&ae craul, (iel el
.: , ,
in bits quod in inasculis superius slaluiuin esl.
, * , \
Quxre el Carihaginen. syn. can. 6 el 44. Ilaoc cum
^ .
canon slaluerii, dixeril quispiam, cum quse ante

\ \ bapllsimint facla esl ordinalio, ul uc facla quidem
, , \
repulalur (pr<rpien*a eniin Paulianistani posl ba (
plisnium ordiuari caulum csi) quomodo diril canon
eum posl examiuaiioneiu deponendiim, si indignus
, ) ^
invciiiaUir qui ordinclur? Solulio. Deposilionis no , inen bic abusive pro expulsiune accepluin esi.Atite
; .
baptisnmm enini iti clericalum ordiualio, clerica
lum non l i i b u i i . Si auiem nolis boc dicere, staltie
.
vcrba deposiiionis nou accipi de ordinailone q u
.
fuil anie baplismum, sed de ea q u fait posi ba, ,
plismem. Deponeiur enim, inquiiiiil Patres, el qui

posl illuuiinalionem indigne ordinalus esi, ul vult
, .
universalis cauon, qui e<>s, qui posl ordinalionem
, , \
peccanl, depouit. De Paulianisiis auleui aliquando

quftsiium esl, qiiinam essenl : c l alii quidcm alia Q
. iixerniu : ego auiem in diveisis libris inveni, quod
, . *
Manicbxi Pauficiani dicli sunt, a quodam Paulo
Samosaleiio mulieris Manicaeie filio, cui iiouien eral
\
Callinite. Sauiosaienus auiem appellaius esl, H I
.
qui SamosaUiiortiin episcopus noiniualus fuit. Is
,
praedica\ii uiiiim es>e Dcum, qui ei Paier ei Filius
^
ci saiitUis Sqiirims idcm dicilur. U I I U S cnim, inquil,
(68)
osi Deus, ei Kilius ipsius in ip o, queinadmoduin - , 6 '.
in 8 3 bouihic raiio vel sermo. Ipsa auietti ratio,
. , , \ , \
cutii in lerram venissei, babiuvil in bomiiie qui
' , .
dicebauir Jcsus, oeconomiaque completa, ascclidil
II 6 , , , /.
ad Pulreui. IJic auiem Josus, ex iiiferioribus regio*1 , \
3
Guil). Beveregii notae.

i(>S)
\0,

.
bi Paiilus islc a quo
Pauliciam cognouiinaii suul, Samosaiensiuiit cpibcopus fttem, alius sii uecesso c>i ab oo, qui Pau*
liaiiistarutii magisier o\: u u i . Ilic enim Sauiosalcims dtcius esi , quml Saiiiosaluriiin episcopus
luit, sed qnod ibi, ubi ei Licia:ius i i i l u s . Hic cniin
,
^\ , ut aii Epipliauius ba:r. '.
Kdvoquc Euscbnis euiu vuCal
^. Ejseb.
Eccles. 1. , c. 28, I. vn,
c. 57. Samosalis igimr orlu> esl, sed i b i , veruiii Aiuiocbix episcopus conslilnius c s i , Demeiriani niinirtim Aiiliocbeni vua deluncii . Quapropici' iJcircu lauluin vocalur, quia
bauiobalis itiihlub. Suidas, ,
: 6 . Suid. . Adbajo BaUamou boc lucu, ul ei Gedrciius, Blasiarcsque auie laudvli, Pauhci.inos diclus esse a Paulo
Quudaui Sau.Obaieuu iuulicnb MauiclKL\, Ca-iliniccs
vocaia, filio iradunl. Hoc aulem <le Paulo Paulia

nisiarum magisiru dici pol<isl. Nam Paulus
Saiuosaltinus ob luuresin suaiu sede Anliocbena
prius deposiius esl, qiiam Manicli;rennn bbeiei>is
cxorla Itiii; cx Eiibebii Cbrouico coii*4al . quo
Pauli deposilio refermr ad an. t Olymp. 216, sive
an. Duui. 207; ai ManicbuLOruin bsereseos exortus
ad. an. 1, Oiymp. 2 G i , sive ad auuuiii D O M I . 278.
Uuomodo iiaquc Paulus isie Manicbuca; mulicris
iilius esse , cuni tuuliis anuis auie ipsam
Manicliajurum baresin nalus fucni? H U igilur adducur, u l civdaiu Pdulum isium SaiiioSaleuuui,
cnjus Balsamoii bic atiique uieiiiineninL, aliutn
iiiibse Pauluui, Saiuosalensiuin episcupuin (uaiu
Sunosaia iHuiropolis ftul AuUocbno palriarcbai
biibdiia), ci ab eu H O V O S quusdam Manicba*os exoriu Paulicianos dicioS iuisse, qnos Balsamoa ei
Zjnaias cuiu Pauliatnsli* boc caiioiie wmuieiiio
ralis uiale cottluieduni ; u l ei auiea obicivaluiu
m
305
I N C A N . X I X C O N C . N I C J E N . I.
306
. - nibus est Jesns Cbrisltts, nl qui a Maria coeperil.

Antiocliiye deposuerunl sanctus Gregoritis
- , Thaiimalurgus, et alii quidam. Rursus dubilatur
. an Chrisliani, qui vx ortliodoxis ad Paulianistas de \ . "
focerunt, rursus debeant baptizari. E l nonnulli
quidem dictint, qnod eos so*os jubet cnnon rebapti .
zari, qui a nativilale Pauliciani fuerhil, non aulem

eos qui ex oribodoxis Paulicianortpn bxresim
, ,
susc^perint. Eos enim vel sola unoiione sanolificari
> oporlel : et ad suam ralioncm confirmandam affe.
runt, qiiod mulli qui sua sponle Musulmanislaa
\
fiierani, rebaptizaii non fuerinl, setl tanltim tin (69)
gnctito delibuti.
Mibi aulem videlur bic canoh
*>,\ ,
magis slalucre do iis qui ex orihodoxis in Pauli. \ (70) \ g cianonim lircre^m cecideruni, et exsecramlae su ,
pcrslitionis bapiismtim susccperunt : el boc esse
\
proprie Paiiliauistniim, non sohim osse aliquem a
principio Poiilirianmn. E l ideo ex seuientia hujus
, canouis, debenf, qui lalcs guni, rebaplizari. Sed o\
. rebapiizaiionis verbum noti parmn conferl ad id
. ) (*
quod hic dicilur. Qua*re el 47 canonem aposlolicum,
,
dicentem dHponendum episcopmn ol presbyteruu,
. '
qni qneniciiiique Odelem bis baptizat, ei eum nou
.
bapiizal, qtii ab iinpiis esl inqumaltis. Lege et
\ , \
ejusdem eanonis inierprelalionem, et 7 ran. 2

synodi.
.
, ' ' .
ZONAR. Eos qui cx Paiilicianorum bawsi ad
.
calholicam Ecclesiam accedmil, rebapiizari bic
. " \ C canon slatuil. Definilionis cnim noiuiiic, forma,
derrettimque intelligUur. Quod si qui ex eo numero
.
ab iis qtii illos hrcreticos csse ignorarenl, cleio
I ,
forlc ascripti sunl, eos post alierum bapiismum
-,
cxaminari, cl qualis eorum vita post bapiismuru
,
fuerit explicari jnbel; ac si qiiidom criminis snspi cione, omnique reprehcnsione vacarc inventi sinf,
, \ ,
ab illius ecclesbe anifslile, in quam dedere noineu,
fj
ordinibus insigniri. Prior enim ortliaalto qu, dura
. ',
baeresi tenercnlur, iuitiali fucrint, ordirialio nou
, .
repuialur. Quomodo enim is, qui rilu ab orlhodoxa
Ade alieno baplizatus est, manuum imposilione

Spirilum sanctum accepisse credetnr? Sin exami: ;
nati ad ordinalioncm ntiiius idon*i judicenur,
, . j deponendos esse synodns docernil. Venim deposilionis nomen hoc loco improprie usurpaliim ess<;

arhitror. Diponilur enim qii proprie ordinaius, et
. 6
ad saeri honoris faslighim evecius fnil. Qui vcro
, ,
in principio non vere ordinalus ftiit, quo pacio
,
istc, aut uiidc, aul ex quo bonoris gradii deliirbari
;
qucal? Ejiciendos ilaqne bomines a rlero, deposi liotiis vocabnto minus proprie adbibito synodus
.
indicavit. Eadeui vero etiam in diaconissis, ac de
G u i l ! . Beveregii uolffi.
- iiit<*rt ntillius esl tnomenli : idem
(69) .^\c
vooantur MubamCtti \ nos dicimn<, qiiod
inedani, sive pseuilopropbela: Mubaiumedis s e c u . itlam nimirum vorem boc
ton.
caiione iibiirpari, ut aule observa(70) . Hic aliud nobis alque Ballum est. Ilic itaque agitnr de Paulianisiis,
saiiioiii vidtlur. Neque eniro qui semel ritc bapijfartis, sed geniiis, sive de iis, qui a Paulianisiis,
zaius est, in qiiamctiitque hieresbn lapsus fnii. a
nun ilem a Caibolicis, bnpiizaii suni.
Catbolicis rebaptizatur. Quod aulein de voce -
307
308
THEOD. BALSAMON
nique omnibus in clerum receplis cauon servanda . ,

essc consliiuit. Illud vero, diacouissarum aulom
,
meminimus, quse in habitu censenlur, el quse se
quuntur, est ejusmodi. Yirgines olim Deo dicaioe
, ; eranl casiimoniam professae, quas episcopi conse -' .
crabanl, ex synodi Carlhaginiensis canone sexto,
\ '
earunidemque custodia curam gerebant, ex ejusdem
,
synodi 47 canonc. Ex earum virginum numero

opporluno teinpore, cum videlicet 40 anniim iin, '.
plevissent, diaconissae ordinabanlur. Yerum. bae

mulieres, 25 aciaiis atino certum quemdam babiium
'
ab episcopis accipiebanl, ut 140 aJlalae synodi ca' .
none videreesl. Hujtismodi crgo virgincs, diaco
nissarum nomine, quae habitu censcrenlur, ma , nutim vero iiuposiiione sacratae non essent, sy- , , \ ,
nodns inielligil, ac hajresini suam confllentes, ab ' , \
eaque se absiiucntes, inier laicos adnumerandas
.
esse deceruii.
>
ARIST. Pnulianista rebaptizantur : el si qui clerki
. 01
irreprehensibiles videnhtr, rebaptizati ordinenlur.
Si vero non videntttr irreprehensibilei, deponanlur.
Diacomssv $ 4 autem *educia\ ut ordinationi* non
participes, inter laico* recenseantur.
'
Qui a Paulianisiarum vcniunl lineresi, rcbapli

zantur, el si aliqui eornin clerici apud Paulianislas

wiiitere funrli sunt, si inctifpalam aganl viiani, a
,
catliolicx Ecclesiac oplscopo ordinaiuur : qui i n ,
digni aulein deprebendunlur, deponuntur. Diaeo nissae atitein eorum, quoniam nullam babuerunt I , . ,
inaiiiutm inipositionem, si ad calbolicani venianl
\ ,
Ecclesia*!) el baplizeuliir, inler laicos collocantur.
, \ ,
Patiliaiiisia? anlem sunl qni a Paulo Samosa'ct.0
.
descenriunl, qui bumilia de Clirtslo seusil, dixilque
,
ctim communein cssc botuincm. el originctn a
, ilaria sumpsisse.
, \
.
CANON X X .
'.
(
Quoniam sunt quidam, qni in die Dominico genu

flecluut, et iptis diebut Penlecottes : til omnia
similiter in omni parochia servenlur, vitum e*t
sanclce synodo, ul itanles Deo oraliones e/fundant.
B A L S . Apostolicus 67 ânon eum qui qtiovis

die Dominico, vel quovis Sabbalo, praeier unum c l I)
80im Sabbaium, scilicel magnum, jejunat, si sit
quidem clericus, deponi; si vero laicus, segregar'
jubci : pra?sens aulem canon in omni Dominlco et
oninibiis Ponlecosles diebus feriari, el omnes siantes orare deceruil, ut qui cum Gbrisio constirrex<Tiiutis, el supernam babilalionem qua^ramns.
Quaesilum esl aulem el ex dicio aposlolico canone,
qui nos non jejunare statuii quovis Sabbato vct
qnovis Dominico, et ex praesenli canone, slaluento
iion oportere nos genu flectere in Dominico, el per
toiam Peniecosien : numquid apparel noa debere
nos jpjunare , sed jejunium solvere in omnibu*
diebus hebdomadis, ul iu Dominico. E( nonnulli
dixeruul lotam PeniecosUiu ul uninn diem
"

.
%
. ; -' vJV
' , , \ ,
', , . *0
\
^, \
, ,
.
($ :,
'
, ' ,
,
\ ' ,
;,
3~ ". . !
309
I N C A N . I C O N C . CP. II.
-
, \ ,
\ \
' .
. . \
:, ;
. \ , 3
,
, '
^
, , ,
\
, \
, .
\ -, \
>. ,
,
/. (
, \
, *)
*
.
!
.
D
/,
\\
310
Dmniiiicum exisilmari, et debere nos propleiva

ilieni festum agere, el nequc jejunare, noc genu
floctero. Milii autcm plaoct canones in iis viiu suani
oMincre in quibus eniissi sunt.
ZONAR. Non esse Doniiiiiris, ant Penlecosles
diebus in geuua procmiibendiim, cum aliorum Pa(rum, tum magni qaoque Basilii pra^ceplo ndmonemtir; u quo etiam, cur id veTiium, ac slaniibus
per eos dies orare permissum, suis^ quidquc raltonum moineiitis explicalur. Quae quidem sunt primo
ut cum Chrisio surgeriduiii, ac ea quoe sursnm
suul, quserenda nobis esse mominerinius : deinde
quod (uliira v h quam exspectaintis, Doimntca
dies imago exsisiai, ciini ipsa una sil et octava,
sicul el a Mose in ca bistoria, qua rftrum crealionem perseqiiirur, una non prima fneril iiuiicupaia;
unamque illam, el vere ociavain, careniemque occasu dicm, a?vum videlicet sempilerinim quod
fiiliiriim esi, referal. Proinde ul aliimnos suos
Eeclesia adejus dici meinoriain saepius usurpandam,
moresque ad illam conformandos erndiret, ul siantcs precareniur, edixil; iit supcrnam aspiciculcs
ba>redilatem, ipsam porpelno coiilempleiuiir. Morera
liunc igilur, genua, connuemoratis dicbus b:tid
flectendi, ubique non observalmn, bic canon omnibiis locis rctinert jubet.
1 9
ABIST. Dominicis et Pentecostes diebus non oportet

genu fleclere, sed erecto* homines orare.
In Dominicis el Penlerostes diebus non genu

, iv Q
ikclcro, sed sianles Deo preces fundere oporlcl.
, *
.
G S VII
SYNODI CONSTANTiNOPOLlTAN.E CECUMENIC/E SECUND/E
. .
\
cou ,
, \ #
8 5 B A L S . et ZONAR. Sancla c l cecumenica secunda synodus, Conslantinopoli Magno Theodosic

imperame cclebrata esl, cui quidem centum quinquaginta, conira nefarios Spiritus sancli bosies
convocaii Palres inlerfuere, ac eos qui proxiinf
sequuntnr cmoiies edidere.
CANON I.
'.
,
.
rw
Statuerunt, qui
Comlanlinopoii convenerunt sancii
Palres, 318
fidem non abrogari, sed firmam manere, et omnem
Palrum
qui
Nicasce
conveneruni
hieresin anaihemalizari: et ipeciaiiter Eunomianorum seu
Eudoxianorum, et
Semiarrianorum,
311
BALSAMOX
fum ei Merctllianorum, el Pho ianrm , et

f
3.2
EiZc< iar{or
m
Hnathtorum.
cvr
,
71),
nrzrpmtcfarvr,
x\pr
trpr MerfygJAunr&r , *)
**.
)
}
., "AxcAA irtif ( rC .
B A L S . 1'rwfni tancla **>cunda yno ti? ôr gre . ^ - lsrj-.

^ <7i)
gaU fft ad*#rr*a MacHoniurri, et eos qui rract
^;, TLIZX '
: 6
fjuidem fiijfis ipê seiiieiiiiae, aisf-reuie^ *a:*'lum
ix:xa, ' * *; ,
Sp riluiii e** creaturam ei non D* nm, nrc Pairl
:
fttv/
vl-i" **:'>*
,
#* Filio coi*nI^!ai;l al#-m : quos p::f-sr-it< f-anoo
^ **
, & :
Seifihtiauo appill i l , ul qni H i im pjr c.u hx/ # 'Aseiavtov .
rcfris Arianoni;n habrenf. fli ' c i F.iiuru el
': ' . ' ^
Spirimm, cf-ainrani, ei e*s* alit.s a P.ur: sul> \ ^. 0* ^;.*.
Manlix det-fni- bant. Ifi tero . S p i i i u s &a:i i i a I /. 5:
- : >-/ *> /.
ersarii, ile F i l qnidrm recteêutiei -ani, sa iduiu
oiiteui Spiridint ei creatum, c l a Dmnilale alicuiuii ?**
blaspbeme asserebant. Appellabantnr aui*Mu Hiaiu
\ : YWt \
Spiniariani, qui qni !cin crealuram el ipsi Filiniu
. >/ . :
fi Spiritum dicebanf, sed e senlire inferebanl eam
, ^ Sk
non ficri co inodo quo reliqua crâlury, sed alio
* , :> # \ ,
qnod m niodo : idque ne per geiicratianeui Pairi
^,ot
aliqnain affe< lionem ab
auribui quis putarel,
, -y \
(;tii nou subftiaiiiialem q'iiilem sed sub^tautia si ,.
niilein Palri Verbum et Spirilum san luin d< cer x a v ' ^
nebanl. Confirmavil auiem IISRC sectmda fjnodns,
> icÂooper prxsrnffrm anouem el oribodoxam fideiu, qux
, \ a ranciis Patrilius Nica?a? ediia est, et o:nnem ba**
, . *0
tesim aiatuil anaibemattzaud.ini, pr^cipue autem
, Kunomianorum. Eunomius eniiu cmn essei Galaia,
, ',
Cyzici dicebatur episcopns, eadem quae Arios sen.\ . \
licns, et niulto etiam pejora. Muiabilera eiiim, el
>.
MrvQm, et omnino Palri dissimilem Filimn esse
*0 docebat. Qui cliam qui suxopinioni assenliebantur,
, , \
rebaptizabal, eos capite demergens, el eorum pedes
. \ sunuro verlent, et inter baplizandam unara tantuiu
. \ ,
dcmereionem faciebat. Jam vero ei fuiuram puni , lionem ei gcbennam verc n#n esse nugabatur, el
.
ad lerrorem lantum eorum esae minae intentaias.
\ \ \ Appellabantor autem iidem ei Eadoxiani a quodam
( Eudoxio Eunomio bxretico : qui cum esset Con
sianlinopolilanug
episcopus, Eunoioium Cyzici
! ,
ponliflcem consiilait. Qui eiiaro Anomoei, (id esi
\
Dissimiles) nominabanlur, quod dicerent Filium ct
* . Spiriuim nullam cum Palre, quod ad subslanliam
,
5
aitiiif t ,
babere
fcimilitudinem.
Anaihenializari , -

(71) EW oir ,
Eudoxhis primo Geriuatiirit, pofttea Amiocbix, et ultimo ConManiiimpoleoe 'piecopug ordinatus esi. Socrai. llitt. Eccl.
I. , c. 57, 4 i , Tbeodorel. Ilceret. fab. I. iv, c. 2 ;
gozom. IIHl. Eccl. 1. , c. 5. Hiceadem omnino
omiiia, gusc Eunomius doouil; ul paiet cx Tbcodoret. Hcerel. fab. I. iv, c. 3, ac proinde boc in
loco haec diio lanquam synonyma, eorunidem haarelicotmn nomiiia iisurpantur, '
. Tlieodoreliift aiaem, Arianos eliam
uloxiatios ipsius Eudoxii temporibtis audiisse
iradidli, 01 *\ \ !>\ . Theodoref. l b i d
S u i i i u aiiieni posl Euduxii obiliim Itoc nomon usn nari dcsiii, cl posteris pene inaudiluai esi : unde
%
Gregoriue Magnus In epistola ad Eufogiiim Afpxandrinum, Pr(rterea inqnii, idem [rater notler omttia
in iuis synodicii Deo auctore Cmtholice locum* e*t.
Quemdam rero Eudoxium damnavif, quem neqw
in tynodig damnatum invenimus neque drcessoribus suii in $uis tynodii reprobalum. Grcg.
%
Episl. liii. v i , epist. 125. Sane nun ipse Eu UIXUIS,

sod lamca Eudoxiani pra^senii canoue diserte damna iur.
(72)
.
Ihc, srholia
BaKamou ;\ propemodnm ex Zouara irans*
s ripsit : sed ûb utroque niliilominus noiuiue
ca.iein iatprimere iioceSsaiiiini duxitims, quouinii
e' nouniillie hic iilic tlispersx snni variai lecttont s,
ci quod sul> uiriusqii^ iiominc circutuferaiitur.
313
1 C A N . II CONC. CP. II.
3
; , - eiiam jubet Sabellianos, qui qui.lem a SabelKo L i , \>yco dcnominati sunl, qui Plolemaidis, qtia> url.g

esi Peniapolii, fuil episcopns ; is coalhionem qnam ,
ac cotnmisiionem decerneudo, Ires bypostases
:
nnias esseniia? ac divinilatis in unain persnnain
> * , coiijiuigTpbai ac coiifundebal, r l pro samla T r i u i , r:<te iinam triuui nomiimtn Personam siaiurbat,
, . !i(vns eutii alif|iiando ut Palrem apparuisse, ali" \ qmndo l Filnim, aliquanlo atidMii i i l Spiriium
,
sanrium iransformainm, el alias aliiT transligura lmu. 8 6 Sinkilitcr aulem anathomati subjb it eiiam
, \
Marctdlianoniiii hseresiiu, qua* a Marccllo baere . \ siarcba appdlalur, qui cx Anr.yra quideni Galali.i*
.
urbe orlus csi, ejiisdemquc episcopus fuil : idciu
1 4
auKmi quod Sabellius seuticbal. Sed ei Pboiinia,

norum haeresiin anaibernali subjich.
bjiCll. *ero ex
, \
Pboliuo denominaiioiicni liabucre, qui ex Sinnk)
, quidem oriundus illic episeopaium gessil, iti cadem
,
atiiem qua Piiulus S.iiiii)saitnu opiiiioue fuii: el
, \ %< ,
ne[ue sanclam T i i ilateni coniilebaiur, et Spiriluin
; soluiii noininabai Deuiti oniniun opificem, Veibiim
, autem prolaiilium esse scnliobat, el dlvinum ali , qtiod imperium, Deo deserviens ad miiversi pro, ', ,
duciionem, tanquam itiechanicum aliquod instru
m e n l u i H ; Cbristum anlem nnduin houiiitem prsedi . - cabaf, qui Dei Verbum susceporal, non ul essonliale,
, sed i i l prulalitium, el a Maria exsislenlia suae
.
prinripium cepi&sc eum decernebal. Ex niulias
. alias ejusmodi iurpiias Paulus Saniosaienus profe rebat, qneui dqmsnil Amiocbena ftyiiodtts. Cum
\ . "
reliquis auieui, Apollinarii qiioqnu li.neres ! anal'ie
maie condemttat. Apolliuariiis aut
Laodice ,
, , quas esl iu Assyrfa, erat eptsropu^, ei de. Dei OBCOiioiiiia,aperle blaspheanabal. Dicebal enim, Dci
, \
* Filiuin corpus q;t'i<iin aniiiiatiim ox sancia Deipara
accepisse, sed nimtis cxperlem, cum videlicei divi& , \
nilas pro niente snlBceret, ei irraiiotialcin ul ani .
Biam Domini senliebat: el sic nec eum esse perfeciuut Iioniinem dicebal, ei unam in Servalorrt
nalaram esse docebat.
ZONAR. Conlra Macedoniiim ejusqtie asserlas,
ZONAP. \
qui
S|>iritinii sanctum creaturain esse, non Deti>n,

, * asserel)ant, ei iri ac Filio consubstanlialcm nrgabanl, synodus bxc secunda celebrala fuil. Qtu)S
, \ , , ^ quidfin, eo qnod alteruin bxreseos Arian* caput
ampleclcrrnlu% Semiarianos hic canon vocai. Nam
. 01
cum Ariani Filitim qnoque, cum sancio Spiritu inlep
\ \
crealas res iinmerareiii, ac diversam a Patris sub /ot \
, slaniia naluram utriquc tribuerenl: Macedoniani,
\ . de Filio nibil opiuati sncua sancmm Spiriium crealuram, el a diviuiiaie alicnuut inipie affinnabant,

\ * , Fuil aliud qnoquc Semiariauorum genus, qui cum
uiramque F i l i i , Spiritusqtie personam iuler re
?
crealas non eotlem latuen wodo, sed alio qnodam
, *
, \ ei a reli<|uis diverso g-niiam, conslituerent, eo
Uniiim, ne in Pairi, propterca quod geuuissei.
, ,
passionis aliquiil adminere cogereiitur; easdera
\
Verl>i, ac sanc i Spirilus personas, non Pairi con. ,;
substaiuiales, sed laiilum substantix similis esse
\
aoseiTbanl. Qu;v igilur ad ortbov' ixarn fidcni spc * ,
f
315
THEOD. BALSAMON
316
cianlia Ni<aena synolo a s.moti> Patribu* promul- \ ,

. *0 ,
: suiil, ea prioio raia ftrinaque haberi. deinde
ouiueg lia?relicoruni crrores anatbemati subjectos , ; ,
cs*e, praccipue vero Euiiumianorum, synodtis baec , \
sminda per prnpseniew canonem decrevit. Euno* .
\ ,
mius porro, i.i Galalia nalus, Cyziceni episcopi
nomen obtinnit, ac iisdem quibus Arius, quin et : ; , \
pluribiis, et gravioribus inullo crroribus tenebatnr.
,
Filium qnippe, mutabilem, cl servum, et rebus
.
omnibus Palri dissiiuil^m consliluebat; quique
aniiiMim ad ipsius opiniones appttlissent, eos elatis \ , * iit sublime pedibus, rapiie in aquam demisso, de- .
\ \ \ mersione una comentus, rebaplizabat.
Fulura
, supplicia, gehenna?quc rruciatum, nibil a!;<;d quam

fabulas ad lerrorem bominum excogiioias csse nn. 01 \ ,
gabalur. II Eudoxiani quoqne ab Eudoxio, qni

eadem qua Eiinomius hajrcsi infechis, Consiaiilino * .
poli cum esset episcopus, Eiinomiiim aniisliiem
Cyzicenae urbi prafeceraf, appellaii. Iidem, propt r- \ ,
ea quod FUio ac Spiritui, speclala subsiaiiiia* , , , r Uioue, nihil cum Patre simile iniercederc vellenf,
\ ,
Auoinoei (id esl dissimiles) uuncupati. Jubet eliam
\
aoathematizari Sabellianos, qui a Sabellio quodam
Lybico noinen accepere. Is Piolemaidis, quae urbs ,
in Peniapoli fnii, episcopug, concivlione quadain ,
confusioneque excogitata, tres bypostases unius ,
f sscmbe ac divinitaiis in unam personam conjnngc- ,
bai ac commiscebat, ac unam in Trinilaie, tribus ^ > . ;
\
licel variam noniinibus, personam agnoscebal.
7
Cum IIIIUIII, $ 7 idemque numen, nunc Palrisspecie, C

>
,
niinc F d i i , iiitiic ssuicti Spirilus, idem alio alias , \
babitti mulalinn, sese mortalibus videuduin exbi- ,
. \
bnisse conteiidcret. Inde, Marcellianorum, cui
nomeii Marcf llus haeresiarcba dedit, baeresis qnoque . 01
damnaia. Hic ex Ancyra, Galatia; urbe orlus, , ,
,
ejuadeiu pnslea episcopus, el quidm Sabelliana
, \ pesle infcctus . Eodom, Pholiniani quoqne,
(nomen vs a Pbotiuo auciore) decreto jugulati. ,

Porro Plioiinue ortus e Sirmio, mox in eadein
urbe episcopalus bonorc peifunctus est. Scd iis- ,
dem qufbus Paulus Samosalenus erroribns depra- , *
.
vius, neque eanctam Trinilafem admittebal, ao ,
laiiique pro Deo, rerum omnium condiiore ac paivnle, Spirimm agnoscebat; Verbum qpiddam esse , ' ^" ,
prolaliimexlriiiseciis, videlicel ipsum divinie mentis ^ *PX*1 . \
imperiiim, ipsi Deo ad reriim molilionem fabrilium
, .
insirumeiilorum more deserviens, opinabaiur. In

fdirislo niliil, praeler nudum hominem, agnoscebat;
.
Dei Vcrbum, non essenliale quideiti, sed illud
\ P'olaluin lantummodo insedisse, neque Cliristiitn
a iud sni initiuni, quam a Maria parente babuisse .
asseverabat. Ibrc, el alia plura, Samosatenus i!le
Paulus effuliebai, quem depositione synodus Ait- >, \
, \
tiocbena multavit. Eadem postremo, quar in cse.
teios, in Apollinaristas qunque anatbematis pcea
, \
cousiiiuia. F u i l Apoilinarius Laodiccnae, ejns qua;
.
in Syria esf, nrbis epigcopus, qui de sacro divinae
lucarnaltonis mysterh manifcslo blaspbemus fuit. Siquidem Filiutn Dei, corpus qnidem aniina infor.
iitaium cx saiictit Deiparae visceribus 6ibi adjunxissc falcbalur, vcrum menlis et rationis cxpcrlcm, quasi
V
317
C A N . II CONC. C P . .
318
mentis locum divinilas explerel, Christi Dmnint aniinum esse opinabalur. Etsicenm
liominetn dicebat, el uuam in Servalore natnram prrcdicabnt.
.
perfectam
ARIST. Fide Niciena obtineal: hwreses vero -
;.
thema habeant. Perspicuus.
KANQN '.
nec
CANON II.
Ephcopi ultra dicecetim in ecclesias suos termitios ne accedunt, nee ecclesiai confundant, ted
,

secuudum canones, Alexandriae quidem epUcoptts,

"
,

A^gyptum solam regat, OrHnlis auttm eplkcapi,

Orieniem lolum admimstrent, servalis privUegiis
,

ac prccewinentiis, qure tnut in Nicceni concitii ca

,
nonibut Aniiochenor Ecclesia*. Et Asiaruv di&cesis

episcopi, qtue sunt in $ola A$iana adm ni&trent,
'
".

et Pontica ephcopi Ponlicam lanium reganl, et

Thrache Thraciam. Non voeaii autem ephcopi

,

vl<ra dioecesim ne iranseant, ad ordinationes, vel

,
aliquas alias administraliones eccle$ia$liea$. Ser

^.
vato aulem prmcriplo de dicecesibus canone, cla"

rum e$t quod unamquamqne provinciam provinciie
synodus adminhtrabil, secundum ea qu<B fuerunt
Niccece definita. QWB aulem in Barbaris sunl gen /

tibtn, Dei eccletiat, administrare oporlel, lecua,

*
*
dum Patrum, quce servala e$i, cvnsueludincm.

Bup-
B A L S . Can. 6 el 7 primae syn., definierunl quse. ' f ' nam dioeceses Romano papae, Alexandrino, Anlio

cbeno et Hierosolymitano subesse debent. Prasens
', ,
. ^ antem canon definil, Asiae episcopos, Ponucae,
4? ; , - . Thraciae, et alios, ea qua3 in suis sunl flnibus admi? , \ ,
nistrare, ei nulli eorum licere ultra saae regionig
, \ * ;
liiniies jurisdictionis suas exerciiium extendere, ei
: , \
ecclesiarum jnra confundere. Si autem oporteat
. episcopum aliqem, a propria regiooe in aliani,
; ;
propter ordinalionem, vel aliam jnstam causam,
, ,
migrare : non inordinate, et, ut ita dicam, pracdonis
? ,
niore eam invaderc, sed nim illius lori episcopi
. " permissione. Quoniam autem iu Barbaris gemibiis
,
tun<! erant fldelium ecclesUe, ubi fortasse mnlii
,
non ordinabantitr episcopi ut ad synodiini sttfficc , ,
rent: aul necesse etiam cral, eo6 qni verbo forlasse
, *\
tnsignes rant. in lales qiioquc aiiorum provinctas
> ; , ^
3 8 cnire, ad eos confirmamlos qui ad fldem acce ;, \ D dcbant, concessit sancta synodus, iamen quoque
,
adhuc consueludinem servari, elhtmsi sil praiier
\, .
canoues, propter rei necessiiaiem. Noia ergo ex

praBseiiti canone quod olim omnes provincianim
^ mctropolitani cranl ipsi per se suarnm provincia , \
ruin capila, el a propiiis synodis ordinabaiiiur. Id
.
aiitcm immuiatiim esi a 28 <anotie Cbalccdonen.
' , ;;
synodl, qnx deiinil, Ponlicaa, ei Asianae, et Tbra , \ ',
ciai dioecesis mciropoliianos, et aHquos eliam al'os,
,
qui co canone coiitiuenliir, a Conslanlinopoi. pa : ,
triaroba ordinari e qn* subjici. Si aulein alias
,
eiiam ecclesias inveneiis, qu:e principales el pcr
. !
se sint capila, ul Bulgiriau, ryprum, lbcriam, ne
310
TflEOD. BALSAMON
32tf
Mtrftrisu Bidgaritt eaint arcbiepiseopum bonoravil

rex Justiniauiis. Et lege 451 ejus Novellnm, qtias in
Basilie. lib. v, l i i . 3, rap. 1, poeita ad inierpretalionem 5, cap. primi til. pr&senlis Operis : arcbiepiscnpiim Cypri bonoravii lenia synodns. E l lege
ejnsdem syn. can. 8 el can. 39 syn. 6. Iberiae aulem
episcopHin bonoravii Anliocbena* synodi dijndicalio.
Dicilur eniin quod lempore sanctissimi patriarclia*
diviiue civilalis magnas Anliochir, domitii Pelri,
fuil synodica ordinalio, qua slaiiiiiiui est liberam
esse ae principalem, el per se capnt, ccclesiam Iber i , sed tamen Uinc Anliocbeno pairiarcbae subjeclain. Jam vero el Sicilia cerlis abbinc annis urbis
CoitsUiilinopolitantt tbrono subjecta, lyrannicis
manibtis ab ea avulsa esl : eamque ad jus suum
, ,
, . ; .
'
', ', . ', . '
" ' .
' '
-' .
.

, .
, , ,
, -
pristmuin redire cupio, auxilio divinae gubernantis

nostri imperaloris, lanquam qnae in serviluiet
abducia filia, ad liberam matrem reverlalur. Quod
liceat quideni ex oeconomia? raiioue, alias eccleeiag
quse a genlilibus occupanlur, aliis ecclesiis concedere, ex praesenii, ul videlur, canone iradilum est.
Jain enim ConslaiUiuopolilana syuodtis meiropolilano Nazianzcno dedit ecclesiam Aucyrae, el aliis
diYersisaniittiiibusaliasejusmodi fCclesias.Quibusdam autem eliam id ipsum concessiim est, ut sedeanl in ipso tbrono iradilae ecclesioe in sacro
Iribunali.
. ,

,

, \
.
\

, , ,
,
. \
.
. > ZONAR. U i in eeclesiis tranquillUas, concordia- C
que vigerei, ei ab aposloli primo, el a sarnuis
Pairibus non mediocri studio, curaqiic postca esl \ . ,
etaboratuni, Naui illi quidem, ue cni episcopo swa
relicla, iu alieriiis paroeeiam insilire liceat, decimo- ^ -..
quarlo canone sauxer<\ Palrcs aulem in prima
',
Nicaena syuodo congrtgaii, atitiquas consuetudiiics,
\n hac parle reiineodas, ei qiienique thromim pro- \
incias aibi mbjeclas adminislrare aexto et seplimo ; .
canotie deerevemnt. Idem bic quoqtre siatuilw, ac
eptecopus quilibel ecclesias, extra dioecesim suam, , ,
boc esi stibjeclam sibi provinciatn, dilionisque suae
terininos potiias invadere (verbo invadeitdi, lairo- ,
, ,
ciniunt qiiodammodo, impressionemque lurbuleiitam
indicaule) et alius littiiti s ingredi prohibelur. Hnc \ euim iulelligiiur per episcopiuu idira dioecesim ad ^
sacram aliquatn ruiiciionem exercendam non vocaluni, sed adhortatum, et a pluribus ad id persuasum
opisropis juxla dictum canonem aposlolicum. Ecclosiaslica autem cnjusque proviuciai negoiia, nimimin elcciiones, ordiuaiioues, el dc excouununicationitMis, mulils, aliisque ejusmodi coniroversianun
decisiones synodi provincialis auclorilaU aihninialrari el consliiui placel. Qii;e vero intcr Batlams
gentes Ecclesie fidelium excilata^ fuerunt, cixn
pauciores fqrieepiscopos babcrent, quam qui syuoilo
rogendas saiis esse pnsscnt, aut si quis ibi ieni
dicendi facullale praestaret, eum ad novos Cbristi
mililes coniirmandos, aique iu proposilo fiilei susccplo slabiliendos, in alienam (ptandoque pai oeciam
, \ .
\
'. ,
.
*
, , - , \
\ \
;
. \
,
/. , ,
, ,
5, ,
, \
IN C A N . III C O N C . C P . II.
322
commeare cliam necesse foret, nibit ex aniiquu
consuetudine, in ea re synoilus censuil imiiititaudum.
;
.
321
.
,
&
men in ecclesm, qna tunl inter gentiles, Patrnm
coniuetudo servetur.

* ,
, .
,
,

.
'.
Tiv
'
A R I S T . Nullus peregtinus ecclesias confundat,
neque ordinans, neqve in sede collocans. Venirwfa-
Iu mnliis canonibus dicitur, quod non oportet

episcopnm ad alienum transire episcopamm ; si;d
quemque imra suos nianere lermino, et ultra siios
limites non transilire, el ecclesias confundcre. De
iis amem qua; npnd gomee sunt ccclesiis, in igypio,
Libya et Penlapoli, secundum sexlum Nicseni cimcilii canonem amiqua? consueiudines vira babeani.
GANON III.
ConilanlbwpolHanus episcopus habeat priorii honom
paries posi Romanum episcopum, eo quod lii ipsa
noca Roma.
'.
.
,
.
,
* , *
' ,
. .
;
; ', -
B A L S . Ipsa quidem urbs Byzantina arcbiep iscopi

honorein non babebai, &ed ab lleracleee meiropolttano episcopus aliquando in ipsa ordinabatur.
S ribilur eniin quod eliamsi essel Byzantiuin civiUs
qnae per se regeretur, a Severo tamen Romanoniin
imperalore obsessa esi, et Perinihiis subjecla. E>i
atitein Perinibus^ Heraclea. Ciim auiein Magnns
Consiaiiiintis Romani impcrii sceplra in tam irans
lulissei, Cotisiaiiiinopobs itotuinaia est, el novsi
R a , t oromum urbiutn fvgina. E l juxia secnadani
',
. '
synodum honoralns fuii iltromis ConslantinopolU :
lege priuii l i i . btijns Oporis cap. 7 et quae stmt u\
' . \ co.Eiex boc sancli secwtda? syn. Patres definieruni,
. \ '
ojus epfecopuio bonoris babere praerogaiivam po*i

auiiquae Rouia* episcopura, eo quod sit uova Roma.

Ilis aulem eic deiiuiiis, quidam pwposiiionem post
, '.
DOII esse liounris submissionem excogilarmil : sed
* ,
ipsaiu ad Iioc quod esl posi lempus soluiumodo
, , accepcrunt; ad sui dicli coinprobaiionem 4 qiioquc
' ;
syixnli 28 caiioiiem aflerenles, dicentem, sequalia

privilegia aniiqtKc Roui.i! sajiclissiiuo Ihrono habere
' * , ,
tlironuiu Coiisianiinoporliianum, Ibronum secttndttni
'
posl illtini exsisleulem. Tu auiein legc 130 Jusli
'
niani Novellam, qiuc in libro Basil. posila esl,
. ' - D , 5 ei collocala Commeniario 5 cap. primi l i i .
' pwseniis Operis : c l 36 canonem synodi qua3 fuil
, ' , \
in Trullo, direalem esse secundum ConstaniiDopolis
'.. ' ,
ibronum. Quaere el primein caput 8 t i l . prsesenti
' , Operis. lilic enini posiue sunt a noljis dlversac leges

de privilegiis antlquio Romae et nova?, el saitcii
. . ' ' Ctmslaiiliui Magui scripiuni decrluin, quod faclum
. * esl ad sanctuni Silveslrum lunc len>poris Romx
\ ^ papam, de privilegiis veieris Romx Ecclestai allri , bulis. Quod aulem bodie ordiuelur saitciissimus pro
, icmpore palrian ba Coiisiantinopulitaitiis, ab eo qoi
ebi pro lempore Heracteae mciropoliiaous, iion esi
',
aliuude quaiu ex eo quod subjecia (uerii ut superius

diclura est, Prrinibiis sive Heraileanis Byzanlina
'.
civitas. E l noia unde Heraclc episcopus patriar c
o m
323
324
cltam Constanlinopoliianum ordiiiandi jns babueril.

(73), , '
ltivenilnr aniem in Chronico Scyliiza, quod ordinalus esl pairiarcba Se. Syncellus, fraier impera- , ,
. toris domiui Leonis Sapienlis, a Casareae arcbiepiscopo, quod cssct premorluus lleracleae arcbiepi-
.
scopns. Sed et nos etiam vidinni* sub imperio
/ -.Isaacii Anêli, quod Leoutius quiilam monacbus a
colle *ancli Auxenlii ordinaius fuil a Demetrio . , ^
Caisarea episcopo talem ob causaiu patriarclia Con- , ,
.
Slanlinopoiis.
\

.
.
. Cum de aliis patriarchalibus Ihronis
.
guperiori cauone dcfiuiluin s i i , de Consianlinopo
liiano a Patribus Iioc loco actinn, oique primi , \
res, piivilegiaque singularia quippe novae Roma? ^ S/ , m, de, , '
ac regiuaB urbium, pou Homaiuiin episopiim
' .
creta. Quud qiiidem iia accepere noiiiiiilli, ut
(74)
infcriorein diguiialis gradum, 9 0
lemporis
posleriorem ab bac coiisiilitiione edita seriem, hac ,
.
pra-posilione, po$t significuti vellonl. Eral siquidem
, * */.
urbs aniiqna Byzanlium, qu;ie suis legibtis usa esl.
\ ' Sevcro auiem Romanoriiiii imperaiore, per Romanos
', ! \ obsessa, el bellum pcr tricniiium passa, tandem c i vibus in ea reriim tirces<ariaruiii inopia laboranii- ; ,
, \
bn., capta est, et moenia quidem ejus solo a?qiinta,
, \ ,
juraqne civilia ablata, el ips Periulliiis subj^cia
\ . *
fuil. Esi vero Perimbus, quae alio nomine Heraclea :
\
atque binc Heraclieusi antislili, palriarchae ordi , ; ' ^6natio ailribuUur, ui per quem episcopo Byzantino
nianus sunl impositac. Postea baec cadem urbs C .
magna a Magno Constantino insiaurata, ac de ejus

nomme dicla, ac novae quoque Homae litulo bone , ,
eiata fuiu llla ergo parlicula, po$t soltim ordioem
'.
lemporis, non inferiorem honoris gradum respectu
/ , \
S C ( 1
Guil!. Bcveregii notae.

Hera ,
ciea, quac et PninUius, prajcipua olim fuii Euro *
pae, iinius ei quidem priuiai e Tbracia provinciis,
, , !
urbs. Procopius, , \
, . :,
, , ! ''. Procop. De <rdi/. Jusiin. I. . lluic igilur
, .
urbi Stvertis imperator Byzaiiliuui, a se deleimii,
.^
el in vici forinani redaclum, adjudicavii et subjccii.
, ' '
'lerodianus, ,
' ,
\ , \ , \ ^
,
, \ ' . He, \
rod. I. . Hinc facium csi, quod cnut Coiisianii. Wicepb. Greg. Hi$i. Aom. .'. quibus vernus Byzatiiium islud exciiaveral el suo de nomiue - bis bimul cowliciiur, diciuiu ordinamli episcopi
ConsUminopoliiu appellavcrat, amiquiiin boc prtCoiislantinopuliiani piivilcgiuin usque ad ipsa Gre*
vilegiuin Heracleac a Severo coucessiitii oinniuo degorai lempura, hoc esl, ad deciuiiiui qiiariiim a
Irabere noluii; êd in ecclesiaslicis prasertim ne- Cbrisli Maiiviiaie sa^culum, episcopo Ueraciieiisi
goiiis digniialcm suam, ei episcopi Consiaiilinopoconservaium esse.
lilaui eliam ordinandi privilogiiiin ei rcservavil;
(74) .
Idem tioiinullos
obscrvat Nicephonis Gregoras, (
sensisse Zoitaras eiiam aucsiaiur. Inl^r alios aw ) .
lcm ipse Ansienus ila opinatus osl, ul ax ejns iti
, bunc cauoneni scboliis coustat, ubi ail
, ,
. Umle veri aiJiuoduiu ujssiinile c l ,
*,
lam Zonaram qiiam Balsamoiiciii ea quic jam edi , ' ,
nius, Arisicai scbolia vidisse, el ad euui inter alioj

boc loco respexisbc.
(73)
325
IN CAN. III CONC. CP. II.
326
vetcns Romx iinlicari, qtiidam cxUlimavere. Quaro

'
qiiidem scnlenliam suam, vire&imo octavo synodi

Clialcedonensis canone confirmare niluuiur : ibi
,
n.mique, incnlione hujus canouts tnjecia, lisec pos^
lea suljicinniiir. [De privilegiis s^nclissimae Ec
cltisix ConstaminopolU novne eadem nos
'. \ quoque sanctmus. Veieris enim Ron.a? ibrono quod
',
civitas isla iinpcraret Patres jurcprivilogia iribucre,
,
el eadem ralione nioli cenlum quiiiquagmla Dei
, \
amantissimi episcopi sanclissimum nova Roma

ihronum aeqtialibus pmilegiis dignaii sunl, rccie
' ; judicantes quac rbs imperio ac senalu bonrsiaia
, ac iisdem cum veierc urbium Brgiua, muneribns
) ,
ornata foret, eam in ecclesiasiica quqi|tie rcptildica
',
sequalibus cum illa honoribus exlollendam ac se - B cumlam ab illa collocandam essej. Dicuiil igi:ur,
, ' .
cum xqualibus illam dignam bonoribus rcnseaui,
* \ , quoinodo pra*po<itio post snbjeclinnem sigitifirarc
;
intelligi polest? Verum Jnsiiniani Novella centasin a

triccsinia, imperaioriarum Cnnsiituliornim libro
, quinlo , litulo tertio, canonem aliler explical, qtiein ,
admodum ct ab illo imperaiore inlellcrius est.
. ,
Satictissimum uaniquo, aii, veleris Romae papam,

cx sanciaruin synodoru n placilis, tolius ecclesia ' slici ordiiils principem ess<, beatissimum vero Con , - stairtiiiopoliiana urbis, novae Roma, opiscopum

seciindum ab aposlolica veteris Romae sede locuta
' obiinere, aliis omnibtis bonore sitperiorem esse
',
decerniinus. Hinc igitur pcrspicue apparci subjc . ciioncm, el dinjnulionem per praeposilionem, po$t

signittcari, cum alioqui praserliin, honoris a*qtia. \
lilas in ulraque eedc retineri nullaicnus qiteat. Nam
\ . sive ipsa praeuliim nomiita rcciianda, sive in eolem
* consessu uirique assidcndnm, sive ulriusque cliiro , graplio eadem syngrapba sit firnianda, alierum
, , cene proeferri necesse cst. Quicunque ergo parii . " culam (, solam lemporis seriein, non inferiorem

quoque digniiaiis graduin signiflcare contendat, is
, , ,
el vim buic loco inferai, el senientiam neque re ' . clam, neque bonain eliciai. Quin ei Trullana* synodi

canone iricesimo sexlo, pra*posiiio, posl, subjectio ncm aperle nolal, dicenle, potl anliquae Uonia*
, Ibronum, Sfcuudus Consianlinopolitana? sedi locus

assignctur ; deinde subjungil, post hauc Alexandrina,
, ' D inde Amioibena, et posl Amiocbenam demum
'. , ,
Hierosolyinilana numerelur.
.
t

'

, ', \ .
, \
'
.
A B I S T . Conttuntinopolitanui episcopus posl Rotnai
num proximus honoretur.
* Eadcm privilcgia, eumdcmque, quem Romanus

episcopus honorem babebil el episcopus Consiau*
linopolilaiius ; queuiadmodum et vicesiraus oclavus
synodi Gbalcedonensis canon bunc canouem iniell e x i l : quoniam ipsa cst nova Roma, ac bonoratur
ei imperio et seualu. Nam pra?posilio poit bic non
bonorem, sed lempus signiiical - ac si dicerel qu)spiam, quod post multos anuos episcopus Conslaulinopolilanus Hoinano seqnalem habuerit bonoreui.
377
THEOD. BALSAMON
91
CANON IV.
'.
Siatuerunt eliam de Maximo Cyntco, el ejus pelulantia et insoleniia, quce fuit Conânlinopoli; ul
nec Maximus episcopus faclti* fnent, vet sit, nec
qui ab eo ordinati fnerunt, in ulla, quicunqne is
tf, gratln cleri, omnibits, ei qucc cirea iptum fu$
ruNt, el q*(C ab itlo facia sunf, wfirmalis.

'

.
%
B A L S . Qu simi in i cauonc MIIII specialia,

nec interprelaiioue indigcut. In llisioriis auiem
Irailiiuin e*t, qtiod liic Maximtis fuil iEgypiius,
pbilosopbns Gyuicus.
Cynici ainein dicebaiiiur
propier eoriim anroganliaui, audaciain el imptidcntiam.
E l ium ad maguum Pairem Gregorium
. * ; ,
\ .
.
(7S) , , \
. \ , , \
,...!. a.cessis^., fi.lei mjs.eriis imbui..s ba , \ . *
piic.itns esi, et in clcrum coopiam, eique familiaris %
.,^,,.,.^1,
_1...,
effecius esi. Cnm anicii* pairiarchatem Consiauliiio

polissedei desiderasset.pecuniis ad Aleiandruc epi .
acopos iuts&is, magno siudio comendii ul eligeretur.
\
CIIIII autem ii cpiscopi Goiisiantiiiopolim venissenl,
,
et ex MakNiii voluniaie facere agressi cssenl, que , \
niain a (idelibus ab ccclcsia expidsi sunl, in cu ,
jusdaiii Gborauli doiiium vcneninl, el Ifjximuiu
, .
IIOU canonice elegerunl. HJUC ergo saucta synodiis
,
eiim abdicavil, dciiniens nec ipsum facUim fuisse
,
>el e*se episcopum, eo quod cotilra lege* ordinalus
, '
e . l , nec cot qui ab ip&o ordinaii esseni, cujus
.
ciwqiie sunl gradus, es e clerico% Hic auiem Ma
, '
, ciuu po>lea iuiellecium esaei eiiin ciiiu
' , .
Apolliuario beiilirc, auailicmale icius est. liiveniiiir
auicm in Yiia sancit Grego,ii Tbeologi quam c o n - <
,
. \
ecripsil dUcipulus ejus Gregorius. Memiuil etiam
isiius Tln ologus, in quadam ex suis Oralionibus,
' .
qiiaB in ecclesiis non leguniur.
.
Z O N A U . Maxiinus liic fuil iEgyplius, pliilo.so.
\
plius Cyuicus. Gynici porro diccbanuir propler
. eoriim arrugaiiliam, audaciam ac iiupudeniiaiii.
, \
U cimi se ad uiaguiiin Pairem Gregoriuin Tbeolo\ ,
guin cuolulissel, iiubulus ab eo fnlci mysleriis, posf , .
ca bapiizatus luh. E l dcmuni euaui clcro ad

(75)
lico sermone mnxime adamarat, Cynici primum^
Dmgenes Laenius cyuicosphilosophou nomen isiud

sorliios di h ,
<.
. 2^
7!^. ?/1
>
, >?

???>^\^!?^

\ , . Uiog. Laeri.
prooeutio. AiiUi auieiu aii, alius assereie eos ila
dicu>* esse, quod Aulisiliciics iuagisicr eoruiii
dispulare solitus esl. Id. I. v.
1 Aiuislli. Abulpliaragius cynicos diclos seribii,
quod canmn ad iu^lar vixeruni. uixerunl e*go
islius lemporii homines, hivc facta, facla canum ft-runi, eosque cynicoi vei cuninos appeUaruni.
Almtph. Dynasl.
Pollux a Bitsairiune boc locu
non II.MIIUIII abbidii. Uicil eiiim,
,
* . . 1. , c. I I . A i i l i silienes itimirum priinus bujus seci;e magisier perbibetnr. Hic cniin , *
, \ , ui aii biogeues Laurlius, I. , Aulisibene. Sic eliam Cicero, Deinde
ab Aniinhene, qui patienliam et duruiam in Socra-
fieinde Stoici ; G:c. De I. , n. 17 ; ei ipse

Ainiaihenes apud Ausoiiium,
inttnior primu* cynices ego : qu<e raiw isthctc ?

Alcides inulio dicitur esse prior.
Alcida quoadam fueram doclore sfcundut,
ISunc ego sum cynices primu$ ilie deus.
9
De eodem sic etiani Suidas ,

, , . Suid.
. Alii biijiis sevtx instiuuiaiieiu ad
Diogeiieui, alii ad ipsum Herculein reiermii, et sic
qnideiu Julianus imperalor, ubi ail,
'
,
. , .
,
>
,
.. Juliau. oral. b.
329
IN CAN. V CONC. C P . II.
330
& - tcriptus, sancto Patri adeo faniiliarit fuit, ut ad

meiisae quoqoe communionem ab eodem adiuillerr , ,
lur. Posiea cum palriarckalem Constantinopoliiaiwe

sedie dignilaiem concupiisset, pecanise Bumerum
,
. miitit Alexandriam, eibique iude subornat episcop<* Goiislaniinopolis patriarchana illum electuroe;
,
ex iiilimis eliam tbeologi quodam ejus adjutore.
, ,
Qui quidcm, cum in ecclesia jaro congtUiesenl,
\ , *
nondum perfecia rc deprebensi, alque a fidelibus
,
ejecli, IIOII propierea quieveruni, sed Gborauhe
, \ \
cujusdaro domum ingressi, Maximum patriarcham
* . ordinani, qiumvis nibil ei profuil isiiusmodi

improbilas, nec quidquam enim perllcere poiue rirou Honiinem igitur, sccunda eynodi saucii
,
facluni
, , - r
r - r
* A
nPaires boc canone noiavere,' nec episcopum
r
r
. - iuitte aut esse, ordinatum quippe contra legcs,

\ nec quibus ordines coniulisset, in clericorum nu
6. \ *
mero babeodos esse definiunt. Eunidem posiea,

cnm ab Apollinario sietisse cognitum eeeet, ana*
themaie damnavere. Ac bujut quidero bominis, apud Tbeologum, in iis, quaa Eccloeia non reciut*
Orationibus, nienlionem alicubi factam reperias.
9
.
\'
" , \
,
,\
,
.
\ ,
,
.
'.
*
'
ARIST.|Jf asimiu Cymcut ab episcopU alknxs, et qui**

qui$ ab coin cUrxmad$criplusett profanu$ habttut.
Quoniara bic Ecclesiam dilaceravit, eanqoe perturbatione et iinpletii, lupu pro paetorc
Yisos, e i omnia offeadeiUibiu prompla coQcedena,
eo toJom quod in dograaiis iapitis fuii, tecnn*
dura magnum Tbeologum Gregorium. Aliena*
iUqtie ab episcopia eril Maximus, e i qul ab eo ordl
i i faere, quoceuque landem cleri graJa, int*f
profaao* babili.
n a
8 2 C .
Quod ad volumen aitinet OccidentaHim, #/fcm #j
. iuuipimu qui Axtiochiw uxam PatrU #1 Filtt
$ancti Spiritu* DtilaUm confiteBtur.
(76).
D A L S . Hic quoqne canon esi specialis. In Hlsia. .

riis enim scripluro esi, quoil imperalor Gonaianlius,
,
Magni Goiislaiiiini fllius, Arianut factus, prtmatu
, ,
. synodum everlere conalut esU Gum hoc auleiu
, , - rescivieset ejus fraler Gonstane, qui Occideiiialibiit
partibng dondnabalqr, fralri suo bellom lineri
,
loinalus eai, nisi reciaiu fidein labefaciare desinfr^t.
. "
Yisum esi ergo imperatoribus, u l Sardicxteu Tria ) \ m p \ D ditxae episcopi convenirent, e l de iis quse Nicacne
.
decreia erant, diacepiarenu Gongrcgalis itaque
Guill. Beveregii nota.

(76)
Posl
ista ultima bujus canouis verba in Joauuis Antiocbeui Gollecl, can. l i l . 56, b.*ec adduntur, ol .
, , *. Q o x , faleor,
verba aubiudicare videajilur, pneaaiileiu canonem
a secunda generali syuodo sancitum asse, conlra
ac a nobis a*seriutn est. Verum ibte episcoporum
caulogus ibi collocari potuil, |o$lqii:nii hic canon
quatuor prioribus adjectus fiieril. prslerea, cuin
maxima par cpiscoporuni, qui iu secimda geuerali
tynodo congregaii fuerant, liuic eliain condendo
tatioiii iiiieresauiit, iisdem cei*iun qiiinquaginU
PAT*OL. G K . C X X X V I I .
Patribus iste nnn immerilo altribuatur : praeserlhn

cum in episiola illa syuodica, ex qua pra?8ens bic
caiion desumptoe Jiobis fideior, Pairet, qui enm C O I H
gcripseruul, diserie teeUtiiuerint, se eauideui ttdem
in oecumenica synodo pracedente auno uberius explicoisee, "
, * . Hiuc euiuêontltfU
eosdem fuisse episcopos, qui sequeiiia, ac prascedente anno Constaniinopoli congregaii suitl.
Unde qood in aliera illa syuodo decretum ett,
priori facillime ad8crtba|iir; ac si ab ipsit ceniuui
quinqii2giiita episcopU, in oecumcnica synodo coogregaiia, ddiniiaiu fuisseu
11
332
THÔD. BALSAMON
uccciitis qitadragurta c\ tmo cpjscopis, confirma- > \ ,
i .
lutn esl sanciuiit symbplupv Palrum qui Nk-ai
- . ,
<...,......
.
.
Onveiicrani; el, qni noit ila senliebani, anathemali ,
'
subjecli sunt. ergo scu toimim Occiden, *\ /
lalium banc dicit definilionem sccnnila synoilns,
,
qurc eiiam ab A.nliocbenis susccpâ cst. Volumen
.. 01 ' ,
ameni boc 0<cidciita1iiiiii d i x i i , quontani soli Occf ,
dcntaUs cpiscopi ediderunf. Orienlales cnim, qui
,
crant scpiuagiiita, dicebanl, ni$i ojiceretnur sanclus
Panlus < oniessor et magntis Albanasius, se jynodo .
^]
iion eommunicaniros^ Cum aiilem Occidenlales boc
f iccre recusarenlÔrieniales cpiscopi siatim synodo . !
rccesserunl.' t rdcq solr illi (Vcideniales Nicacnam
, \
deftnittotiem confirmarunl, cl dissiiiule analbema ,
lizarunl, ct Oriciitales episcopos condcmnaranf.f ^ >
ObserTa auiem e i bistoriis bic relatis Sardicensem : }
synodQin ante banc secundam habitam esse,
pxc .
. Constantius Magni Constantini filius,
. , ] imperaior, cuin Arianis faveret, prtmaui synodnm
', convellere otnni siudio iiiiebaltir. Hoc velerisKomae .
pipa Cotistantt frairi Couetanlii significavit : U\c
' ^
aulem Constanlio bellum, nisi a reclas fidei oppu . *0
ghatione denslercl, niissis liUerts denuntiavil. lltnc , .
dt9 synodo babenda, deque coiicifH Nicaeni decrciia >
in fa diligeiilei* cognoscendfe, inier ambos impera- , |
l o m eOiiTcaii. Stirdtae igntir nnos et qnadraginta
\ . gjtpra irccentoa epfecepi congregair SMIII, qui de :
cretaediio, ei *ait*im Nkaenum Sytubolum conili^ ,
imininl et ei cofitrariam 9enlientes abdkariml.
, .
lloc igiiur decrauiin, Oitctdenulluin vobiiuen sive Q .
ttwui .yno<Jus bnc eeeonda nominai; cujus aucio*

riialeni auiplexos quoqtie Anliochenoe probat. Per
.
Occidentales vcro, qui Sardica: cojiveneriiiii, epi ^ \\
ftcopos inicUigii. Sardica porro esl, quam nimc
,
* \
Iriadilzam vucaui. Totmim aulem djxil Occidenla. ,
lium, eo quod eob Orcideniie episcopi decreinm
:\ .
illud edidere. Nam Oriemis quidem episcopi septna ' , $
g i n a , nfc\ sanciue Paulus coufessor, el magnus
\
Albanasitis e coiicilio cxirent, f?e synodo non inter, .
esse clainabanl. Hoc anl<in emti Occidenlates, til
,
freivm addiici noti poltierini, e synodo staiim
.
4>t ienfale^ cpisropi se prunpucruni. Proiude a
*
sulis Occideuialibos Nic;CnaR gynodi decreia (Oiilir, \ \
maia stint, qui c i quod afi ea divcrsitm est ana<bc ^^.
maiizarunt, c i Orieiuis cpiscopos coiideinnamni, D *
N o u amem cx iis quae b k tratltnitttr, od synodiis
.
Sardteensis anle bauc sernndam babita fuii.
x
AIUST.
Patrem, ei Filium,
et Spiritum SQUCIUM ^. 0
r
consubstoutiales osserens OccUtentaliut* lomu^
facile admuiilur.
Perspicmis.
;.
9 3 CANON VI.
Cp.
Quomam multt ecctesiatlicum ordmcm confuudere
el subveriere vuUulct, inimice el tycophaiuice ud-
t**i orllwdoxos </wcopoa, qui tccleua* admi-
nittrani, ticcutaiicnes qvasdaw confingunt, nihil,
ia pqi-e degentium popu(orum tumultus conciiure
rmiante* : ea de causa decrevil sancta synodus
epncoporum , qni
'*
afitid quam tacerdolum bonnm famqm Uvdere, et
Constantincpoli coincncrunl
Yldr
os/J-
1 C A N . V I CONC. C P . I I .
3.13
}[,
tiam ettir tiberam, et enm, qui injuriam sibi [a*
ctam esse conqxerilnr, cujuscunque tamfem i t l

religlonU, ju* obtinere. Si autem sit crimen ecclt*
sinsikUm, quod ephcopo intcndilmr, tunc examinaie oportet personas aceutalorutn. Vt primum
quidem /tmrelich non ticeat orihodoxo$ epiicopoi
de rebui efclesiasticis accusare. Hatetico
sunt pouea nobis anathematizati. Ad h<rc autem,

ferunt, in $chi$ma aulem dbeunt, et advetsu* caho*
autcm
dtcimui, et qui oltm ab Ecctesia ejecii sunt, el qu\

et eo$ qui sanam quidem fidem confiteri prce n
nari. Omnino enlm oportet, et epUcopi conscien-
nec accutaiorh personam, nee reiigionem exami-
Mqna ab ipto a/feclus, in ejusmodi accwmlionlbus
teudat ephcopo, ui oppressus, vel atia$ injuria
propriam qutdem queielam, id' eit, privatam, in-
nibui eorum qui ccclesias admiitisiranl aecusa-
olxovo-
von line examme accusalorei admitiere, vec omliones permiiure, nec omnes excludtrc. Sedsl quh
nicos noitros episcupos congregalionem faciunt.
)*>*
Praterta autem, et ti aiiqui eorum ab Eccletia ob
aiiquai cautas prius condtmnati ejecii, vel ex-
communicati fuerint, $ive ex clero, $he ex lakorum
zi\v
^,
'
autem ze habere eccle*iaitica$ aliquai advermi
primum quidem apud provineiai episcopoi accusaepiuopo objecta. Quod si evinerit, ut provhicialci
lionem inlendere, et coratn probare criminc
nec pwu
epitcopum eriminalionet, eo Jubet tancta ignodxt
iusonles ostenderinl. Sed si nonnulli, ntt
htvretici, nec excommuuicaii fuerint,
damnali, vel aliquoruin crimiimm accusati, dicau;
actusatione laborant,
salionem admitti, quam $e objecloruiii sibi criminum
- Q
tem et eos, qui tub \
non prius ad episcopi vel atioruih cltricoTum accu-
qmm proprium crlmett absterscrliit. Similiter au-
'-
ordine tint; nec iis Ikere episcopum auusare prius-
- 4/4
'
episcopi crimina, quce epitcopo inlenlata sunt, cor-
rigere non potsinl, lunc ip$o accedcre ad majorcm
sgnodum diaicem iltius episcoporum pro hae eaum
convocalorum, accusationem non prius wlcndere
quam cequale sibi periculum icriplis slatuant, *f-
quidem in rcbus exuminandh, accmatum episcd-
pum calumuiari convicli fnerint. Si quis aulem U$
,
*

xpbr
declaratum esi) decreta (uerunt^
conlempiii, autus fuerit vel imperaloris aures moleslia afpcere, vel <rcutarium
principum judicia.
vei unherialem tynodum perturbare, negleetii
omnibus dlmce&h episcopis, eum nullo modo cttt
ad uccutationem admhtendum, ut qui canonibui
qucc (ut priu
injuriam fecerit, et eccleiiaslicum ordinetx everleril.
(77),
Guill. Beveregii .
(7) \^
nlvdvvov.limw**
Amiodieiuis
plenius reciius-
)ue lcgii, wplv ^ f*ov

(leg. ) ,
trimiquam aquattiibi
pericuiiun smiuant. Quoinoilo
Guliiiaiitun llervetuui legiese ex eo p.iiei,

l u o i ipse iisilehi verbis Liihns in sua versione
mitur. quidem uiraque lex, canotiica et civilis,

hoc ab accusaloribuêxiguni, ut si crimen, quof
objiciuot, non probavcriut, eideni ipsi eubjiciauiur
puense, quatn acrnsato inferre conaiuur. Ganonica
ex decreio lladriani Papsc, Qui nen probavern,
quod objieil, poenam, quam imulent, ipie paliolur.
Graliau. Dccrei. parl. parl. 2, caus. i. q. 5 cap. 3.
335
TIIE1D. BALSAMON
336
B A L S . Nota praesenlcm canonem, propler illos

qui lites iuteiidunt criminales adversus episcopos
rdiquos ex ordine sacerdotali : lege.eliam canonem 129 synodi Carlliaginensis, el legcs in ejus
pxposiiioue allegatas : ac ex hoc canone el ex illis
discas quinam probibeaulur criminales acliones
adversus eos, qut sacris ordinihus iniliati snnt, i n icidare. Non cessavit unquaro inimicus nosier Salan, bonorum bominum exislimationem, et maxime
episcoporum, per calumniam polluere. Ei proplerea
9 4 definierunlPatres, quemvis bominem, sive bonae
sil exisliraationis, sive inlamis, fidelis et infidelis,
privaiam quidem causam, hoc esi, pecuniariam
adversus episcopum babeuiera admiui, et cum eo
iu judicio convenienli liligare. Pro causa aulcm
.

\
* \

* \ \
(
.
; ;
, \
.
, \ ,
,
, \
. -
criminali, vel quacunque ecclcsiastica quaeslione,

quae deposilionetn, vel eliam poenam cpiscopo i n ducit, evni non aliter irabi, quaro si accusaloris
persona prius examinaia fueril. Haereticis enim
mdlo niodo penmssum esi episcopum accusarc.
Scparaii aulem, vel qui sunt etiam quomodocunque
prius accusati, non possuul adversus episcopum vel
clericutn accusationem insiiluere, tiisi prius seip&os,
eorum qua? eis objiciuntur, insonles ostendcrini.
Ac licet sii talis accusator, non simpliciier nec
lemere vult canon, clericum, vel episcopum irabi :
sed cum omni legilima observalione, et per scripiurain, vel deposilionem accusatoris, qase eum
cideni pcBn;e subjiciat, nisi criincn, cujus ipsum
\
,
^ .
' *
. , ,
,
. .
, 4
,
, \
* , -',
inshiuilal, probaveril. Sed el episcopi sive clerici g

accusalioncm, pritnum quidein opud inelropolilaiium agilari : si auleni non possil regionis synodus
rausaiu solverc, tunc, inquil, eain audiet major
synodus. Eum auiein qni pracicr lisec facil, el vel
ad imperatorem accedil, vel ad saecularia judicia,
vel ad iiuivcrsalem synodum, non esse ad accusationem admiuendum, ul qui canones iiijuria afficial,
el ccclesiasiicum ordinem pervertat. Privalas aulem nominavil canon pecuniarias causas, ad criininalium differenliam, quae quidem publicac dicunlur,
ut qusc ab omnibus, qui suni ex populo, moveanlur:
quod non esl in causis pecuniariis. Is cnim solus
eas movet, cujus inieresl. Cum autem audis prae-
' \

*
, , - |
\, . 61
, \ ,'
; , , -*
. ,
\ .
,
,
, "
, \


ex Epislola Damasi Papae ad Stepbanum, Ca- D Quts erimen intendit, non impunitam fori noverit
lummator, st in accusalione defecerU, lalionem re-
cipiat, ibid. cap. 2, sed vcrba ipsa Oamasi plenitis
licentiam meniiendi, cum calumniantesad vindielam poscal similiiudo supplicii I. x, c. De calum-
*ic referunlur, IVm intcriplio primo $emperfiat,ut nialoribus. ttasilica,

tationem calumniator recipial, quia ante intcii , .
piionem nemo dtbet judicari vel damnari cum et
, ; .
naicuH leges luvc eadem reiineant. Ibid. c. 4, q, 4, Babil. 1. L X , i. 26, c 6. Vide eiiam Diunysii Gtw
c. 2. lla;c babeniur in qtiarta Hamasi Epistola ad

S ^ l i . m u n i archiopiscopmii cap. 7. Lege eiiam
clvifi lloiiorhis el Tbeodosius sic staluerunt, Quu-
Ibofredi uoias in I. vn, ff. De accuuitionibn* H iwscr.piivnibus.
IN CAN. VI CONC. CP. II.
. ' ecntem canonem, dicentem, barettcos ctiam eog.

\ c|ni sanam fidem conQieri p r se ferutit, separantog
, aaiein *e, advergiig canonicos nostros cpiscopos
\ congregalionem faeiunl, ne pugnare exisUmcs ciini
, ' 2. canone magni Basilii, non nontinante haereticos
gebigmaticos. Sed dic illos scliismalicos a pnrsenli
. ' crftionc hxreticos appellnri, qni aliena senliunl, e l

simnlatione quidein ac specle euni orlhodoxt, snnt
, \ autem revera baeretiei : sancli auiem Basilit cano
nem de altig grbismalicis docere, qoi sont revera
qtiidemortbodoxi, sed propier aliquetn ectlestasiicas
, quawiionis prsetexlnm, se per arrogantiam a fra $ , trum iniegritaie abseidertint : et legc dictum cano
nem snncti Patris. Ex iilttmo autem dfcto prrrsentis
* canonfe, dtcenils, ad acciisationem non essc admit^ .
tendum, qut prspter canonem faclt, nt qni s i l in
, canones contumeliosns, conaii sttnl nonnnlli dicerc,
eameiinm infami gubjici. Milii autem videlur non
, , ex eo, illum, qui adeo inordinate aciionem Intendic,
- injoriariiin actione leneri, ut sit .infanri* ; et conse.
qncnter deponaiur, propter Regulam quae dicit,
\
Expressa noceni: non expressa non noctnl. Aliqno
$,
antero alio modo punieliir prout jitdicf vtdebiidr.
. , * - Cum auiem epitcopug aliqnis pro criminali causa in
* , (78)* eanctam Couslantinopoliianani synodum iractus
eseet, el pelivissel ut a suo meiropolilano ei propria
. synodo jttdicarelnr, vull bic praesens canon,
- dixerunt nonnulli, quod quoniam metroporuanus
, praesens vult stiiim episcopum a magna tynodo j u
C cari, apud eam recte judlcabitur. Conira atilem
dixerwit nonnnlli, non esse silum ejus judtcium k i
, ,
poteatate metropolitani, sed tytiodi quae est apud
ipsum. Multiiin eiiam episcopi biieresse, itt in pro ,
pria synodo Judicciur, et ad aKam synodiim noit
. *
trabatur. pmpierea nec locum qutdcm babere,

metropolitani admissienem. Pratcrea dixerunt non, | * .
nulli canonem loqui de universali synodo, magnam
8 \
autem synodum, quae est Constanlinopoli, non esse
, \
, universalem : e l proplcrea nec loctim hberc in hac
causa. Mthi antem Videlur, quod eliamsi synodtts,
. '* \
quae esl habka Constantinopoli, non esl univerealb
*
gynodue, curo alii quoqtie pairiarch non adsini:

est tameR major omidbus gynodis, et ejus arcbiepi * \ \
ecopue universalig palrtarcha v o c a t u r . 0 5
fnetro .
E
, - poblani quidem non iuterest, sed epiacopi, vel cleriet

, \ qui trabihir. Quamobrcm nec lacdelur quidem quis). , \ piain ex liis ex melropolilani admissione, propter
,
legem qua? d i c i i : Qiue ab aliig ftunl, alios uec juvant,
. \ iiec laedunt.
, ' , \ .
Guill, Beveregii not.

(78) parepor ,
.
Modcsiinus, Nonnunquam contingil,
ai qiwdam nominalim expresta officiant, quamvis
*mi$*a tacite iuielligi potuhsent, nec eisent obfutur* ; quod evenit, $i alicui ita legatur, Titio decetn
do, b'go 6i Maeviug Gapiioliiiin ascenderil. iVam

t
qnamvu in arburio Umtii , an Capitolium atcenrfal, ei velit efficcre, ut Titio legalum debeatur;
ffoii tam$n polerit aliis verbis utititer legari: si
MaBviuH voluerit, Titio derem do. tfom in alienam

volunlaiem conferri legatum non poiesi. Inde du
ctum est Expressa nocent, non exprena non nocent
%
1. L I I , ff. De condition. et demonstrat. Ullima ista

verba repeluulur itidem L cxcv, D. Dt ditenh
reg. juris.
335
TIIEOD. BALSAMON
336
B A L S . Nota praesenlcra canonem, propler illos .

qui liies iulendunl criiuinales adversus eptscopos
rcliquos ex ordine sacerdolali : lege.eliam ca- * \
nonem 129 synodi Carlbaginensis, el legcs in ejus * ; \
nxposilioite allcgaias : ac ex hoc canone ei ex illis
* \ \
discas quinam probibeantur criminales acliones
adversus eos, qui sacris ordinihus iniiiati sunt, i n -
icidare. Non cessavil unquam iniimcus uosler S a - . 6
lan, bonorum bominum exisitmalionein et maxime ; ;
, \
episcoporum, per calumniam polluere. E i proplerea
94defmierunlPatres, quemvis bominem,sive bonae . \
6il exisliraalionis, sive infamis, fidelis el infidelis, \ , ,
privalam quidem causam, hoc esl, pecuniariam
,
adversus episcopum babenlem admiui, et cum eo , \
iu judicio convenienli litigare. Pro causa aulom
. criminali,
quacunque ecclcsiastica quaslione,
ijqae deposilionem, vel ctiam poenam cpiscopo i n - \
ducil, eum non aliler irabi, quaro si accusaloris ,
persona prius examinaia fuerit. Haereiicis enim
nullo modo periiiissunt esi episcopum accusarc. *
Separaii aulem, vel qui suni etiam quomodocunque . , prius accusali, possunl adversus episcopura vel
,
clericuin accusationem instiluere, nisi prius seip&os,
,
eorum qua: eis ubjiciuulur, insontes ostendcrinl. , .
Ac licel s i i lalis accusator, non simpliciter nec , 4
icmere vull canon, clericum, vel episcopum trabi : ,
sed cum omni legilima obtervatione, el per scri- ,
pitiram, vel deposilionein accusaloris, quse eum cidem pain;c subjicial, nisi crimcn, cujus ipsum
6 ; , !
iiifriiiiulai, probaveril. Sed el episcopi sive clerici Q * \
accusaliononi, priinum quidem opud inclropolila

iium agilari : si aulem non pussil regiouis synodus
rausaiu solverc, tttnc, inquit, eain audiei major
, , -j
synodus. Eum auiem qui prxier lisec facil, el vel , ; 61
ad iiHperatorem acccdit, vel ad sxcularia judicia,
, \ ,'
vcl ad imiversalem synoduin, non esse ad accusa , , -J
Uonem admitiendum, u l qui canones injuria afficiat,
. ,
et ccclesiasticuin ordinem perverlat. Privaias au \ .
lem nominavii canon pecuniarias causas, ad criini ,
nalium differeitliam qux quidem publicx dicunlur,
,
ul qnsc ab omnibus, qui sunl ex populo, moveanlur:
,
quod noii est iu causis pecuniariis. Is cnim solus
, \
cas movel, cujus inierest. Cum autein audis piae- .
6 0
G u i l l . Beveregii n o t .
E l ex Epislola Damasi Papae ad Siepbanum, Ca- D Quis crimen intendlt, non impunitam fore noverit
lumnialoT, si in accusalioiw defecerit, talionem re
licenliam meniiendi, cum calumnianles ad vindicipiat, ibid. cap. 2, sed verba ipsa Damasi plenins clam poseat similUudo supplicii 1. x, c. De calumic reierunlur, JSam imcriplio primo $emperfiat,ut nialoribut. Basilica, 6
lalionem calumnialor recipial, quia ante iincti , .
piionem uemo debel judicari vel domnari eum et
, ; .
xceculi leges IHVC eadem reiineant. Ibid. c. 4, q, 4,
Babil. I. L X , . 26, c 6. Vide eiiam Dionysii Gw
ibofredi uoias in 1. vu, ff. Di accu$ntwnibn$ tn->
c. 2. llaic babentur in quarla Painasi Epistola ad
scr.piivnibus.
S^lr.inum aichiopiscopuin cap. 7. Lege liam
( llanorius c l Tbeodosius sic slalueruut, Qui$-
W7
IN CAN. VI CONC. CP. II.
33<
. ecnlem canonem, dicentem, bacreiicos eliam cog.

\ | sanam fidem conQleri p r a se ferunt, separaniog
, aoiem *e, adversus canonicos noslros rpiscopos
\ ; - congregaiionem faeiuni, ne pugnare existimes cum
, ' 2. canone magni Basilii, non nominanle haereticos
gebigmalicog. Sed dic illos scliismalicos a pncsenli
. ' cifhone hxreticos appellnri, qni aliena sentiunl, e l

slmnlatione quidem ac specie sunl orlbodoxi, snnt
, aulem revera baereliei : sancli autem Basilii cano, ; * nem de allig srbismalicis docere, qni sont revera
\ qnidemorlhodoxi, sed propier aliquem ecfclesiasticae
, qua?stionis prselextntn, se per arrogatitiam a fra /,
irum integritate abseiderutH : et tegc dictum cano nem sancti Palns. Ex \\\\\mo aniem dfcto pnrsentU
* \ ^ canoim, diceniis, ad accusatiotiem non esse admit0 . '
tendtim, qiii prspter canonem facll, nt qni s i l in
> , canones conttimeliosus, couaii sttnl nonnnlli dicerc,
eumeiinm infamia eubjici. Mihi antem videltir non
, , ex eo, illum, qui adeo inordinate adionem inlendit,
- injuriantin actione leneri, nt sit.infamig ; et conse. \
qucnter deponaitir, propter Regulam quae dicit,
. \
Expressa nocent: non expressa non nocenl. Aliqno
; , *
antero alio modo punietur pront judici videbitur.
. , * Cuoi anlem epiwopug aliquig pro criminali causa in
* , (78)* eaoctam Coiislantinopolilanam gynodum iractus
; easet, e i peiivissel u t a euo meiropolilano ei propria
. ; synodo jttdicarelnr, u l vull bic presens canon,
- dixerunl nonnulli, quod qnoniam melropoliianus
, prasens vull sutim epigcopum a magna *ynodo jndi C cari, apud eam recte judicabilur. Conlra aulem
, , \ dixerttni nonnnlli, non ese situm ejtis judicium k i
poieaiate metropolliani, sed tytiodl qtiae esl aptid*

ipsum. Muhtim eiiam episcopl inieresse, in pro ,
pria gynodo Judicettir, et ad aliam synodiim non
. ' '
trabatur. pmplerea nec locum quidcm babere,

meiropolilani adniissienem. Praetcrea dixerunl non, | *
nulli canonem loqui de tiniversali synodo, magnam
\
aiitem synodum, quae est Constantiuopoli, non esse
, \
, untversalem : et proplcrea nec locnm h^herc tn hac
cauga. Mthi antem Videtur, quod eiiamsi synodits,
. '* \
qitae eal habka Constantinopoli, non esl univerealb
*
gynodue, curo alii quoqtie pairiarch non adsini:

est lameR major omutbiis gynodis, et ejus archiepl * \
ecopue oniversalig palrtarcha vocatur.95 ^netro .
E
, - poUiaui quidem non inleregl, sed epiacopi, vel cleriei

, \ qui Irabiliir. Quamobrcm nec laedelur quidem quis , \
piam ex lais ex melropolitani admissione, propter
,
legem qua? d i c i i : Quoe ab aliia fiunl, alios uec juvant,
. \ itec Isduni.
, ' , \ .

(78)
,
.
Modcslinus, Nonnunguam contingil,
I qnadam nominatim expresta officiant, quamvh
vmi$a tacite intelHgi potuiaent, nee esient obfutmr* ; quod evenit, $i alicui ita legalur, Tilio decetn
do, lcgo, si Maevius Gapitolium asceiideril.
iVam
quamvi* in arbitrio MiBoii , an Capitolium ascenrfa/, el vetit efficere, ui Titio legatum debeatur;
non
tam$n poterit aliis verbis utiliter legari; si
Ma3viu.H voluerit, Tilio decem <Io. N*m in alienam

volunlaiem conferri legatum non potesi. Inde dictum est, Expressa nocent, non expre*ta non nocent,
1. LII, . De condition. et denwnstrat. Uhima ista

verba repelunlur itidem 1 cxcv, D. Dt divenk
reg.jnris.
339
T H E O D . BAI.SAMON
340
$ '
, .
.
ZOftAR. Qujbve beuunibas episcoporiim cleri-
corunm accu&aiio pen&iticitda, quibu*qiie neganda
, \ !,
s i l , saficti Palrgg boc loeo dccermmt* dicenies,
Quod si qnl$ privalaw qtHdein liietn intendal epi-
, ,
; vcluli, de injuria Ulum posliriaus, rei Afdi , , ,-
cet,.sjve xwaUjlis, sive iiiuiiobUis, ablatione, auc<ta
, , ,
COJituuelia iliata, aul <!e imjusmodi aliquo alk);
, : , ,
quabscuoqfte lamtoin sil aetor, miidelis nempe, vel
bxreucua, vel eicommunicetus, aut etiam ab Ec- * . , ;
lcsia caibolica peniiue ejectos, Adiuiuetifr. Uoi , , , vcrsis etenhn cwjuucunque demum reJigionie *el
slalus
6i iujuriajn eibi aliquo raodo factain / '. . 6>
, ^ puienf, io judicium vcuire, ac jus swim obtinew,
. \
liceai, par e&i. Piivataiu dixere conlroversiam,
* \ ,
cam a crimmalibue diaijiigaemes. Saot aulem pritic
vaia?, quae pecuntaria demum sesiimaAtant lUes
. \ absolvumur ; eriminales vero, unde vfcae siatum
dauiualua anijilit. Propiprea adduot: si vero eccle- :
siasilcuni &il criinen, quod epUcopo objicUur, tale ,
, , \
fqrgan, quod ab oflicio sa<:erdotab depoeilione mtiUe, lur, sacrilegium vj.deliccl, aul wdbtis mercenaria
\ roHaiio, aui jn alieoa dioacest, iion impclraia prias
y, \ \ , ab illius loci episoopo faculiaie, fun< lionig episco , \ ,
palis adujjoisiraiio, ei q u * Jde siinilia sunt: taoc
*
acrueaiorein diligeaier exaninari, et gii hsreti , ) rus, aduiitiere. Uaereiicos aiitem vocai,
, > ,
qui ab oribodaxa ikle disaonlittju, eive jain olitu ab
, \
Ecijesia, sive miper ejecli giat, sive ontiqnis crro
ribus, si?e novis adtaeeerbU. Ncc taniutn, qaoruin
mula sana 6*1 futes , scd schismattcos quequP, qup, C ,
npudiata cpUcopi aui auclorilaie, convenlictjla
, \
seorsim celcbravere, eiiamsi inler orlhodoxos alio, . qui iucum oblinere posse videanlur, arcendos omiiiuo
/ *
-
anon ab episceporuif) critninatione dererntl. Sual
purro soliiemaUci, deOmente mngno Basilk, qui ob . \ 1\ lilcs aiiouas ecclesiaaiicas ei coBirovertias, qtia3 ,
* dirimi aliqua ralione possifit, caosam inter se
.
dlssidii nacli fuere. Similicer, et qui ab Ecclesia,

quacunqiie demum de causa, ejecii sent n excomiminicaii; pr ejeeioe auiem, qui ab EeclesJae cor- xotvvoJ
foioOtoi, .
|K>re peiHins excUi aunl inleliigendi; per excom ,
immieaM^s vero, ad certun tempus lanlumroodo
! ,
segregates sancli Palree indigitanitit, sive clerici
. \
eiiii, 6ive laici. Alque bos judkant ad episcoparooi
tlericoruinve accusalionem non esse adtnilteDdos ^

ilonec propriuui crimen dilueriiit, seque innoccniet
,
esse probaverini. Sed ct quorum iia dlaia sunt
4
iromUia, tii de vitse 33 etatii judicio cenare cogan.
tiir, nisi se prius a culpis sibi objeciis immunes
csse demonslrarint,' ad episcoporum aul clericorum
. .*, ' accusaiioncm admiui velat omnlBO eonoa. S i vero
, ,
rullis isuiisraodi' caubis obuoxii siul accu?alorcs,
, . !
sed inculpati prorsus inveniantur; tunc, biquidem
* *
cpiscopus sit, qut in judiciuni vocalur, illius pro>
, *.
'viaciai episcoporuoi ronveiitus caiitam rognoscat, et
.
vid quaesiionem dcfinial, \ c l si id I I N M I S poterif,
;.
ad majorem synodum dcferaitt. Per n ajorem autom
'
t
24!
C A N . V i GptfC. C P . I I .
3t2
, \ \ synodum, eam, quaBfix imiveraig diceceseos episcopie

^
eouflalur, inteliigit. Provinctam eienfm, Adrfanopo*
* oCv lim, exempli cauea, vel PliHippopolhn, cum ifs, qui
, in eo iraclu dftgiroi, epiecopls dfchnag; Tbraciam
, \
vcro toiam vel Macedoniam dioeoewm. Quando ergo
. dclaiig crtminibus cortigendis provinciales *pf*copi
, ,
lraud sufflciant, lum diccceseos epteeopos convdnire,
, \ el quae contra episcopum profeniiitar solvere jaber
* &, canon. Clericum ?ero gi quig accusut, coram ejrftdoni
, ; .
clerici episeopo actionrtti inteudat. Quou si Klem
^ \
non diritnal, ad guperioreg judicee gradatim causa
,
deferelur, u l supra diximus. Neque vero delatorem
;
prius accusatiouem insiiiuere, quaoi scripio profes ,
sus sit, 6e eidem poeira 9 0 obaoxitfm esse, si ofejtoia
, crimiua iion probaverit, quam reug palrati faeinoris
* - eviclus (modo aliquam) gubiturue ftk, saneli Potrds
.
, '
' , ,

',
, \ , \
* .
1
A P f S T . Kal 6*
(legem civilem hi Jioc iimiaii) itoftnierant. H i g w a

ila constitulie, addunt; quieunque hujtts eaatmis
aucioriiale neglecta coraiu iroperatore, aut priacipibug eaecularibus, aut oecumenica syaodo acUoudm
insliluere aggrcssus futrii,quippe m epbeopo* omiiea
dloecesanos injurius, tum iii eanoaeiconiumtetiesut,
poslrerao eecJesiasiicae, quod io ipio fuit IraaquHHiaiis eversor, ad accngatioAem atmnikio ao* eese
admiuendiim.
* ARIST. Etqui mala opinione imbuiu* e$U ti injk-
riam patiatur, accusel episcopum. Si vero eccletiaiticorum sit crimen, ne dicat. Neque etiam aliug
' .,

antea condemnatus, dical. Ne dicat excommumca,
6,

Q
lu$, vel ejectus, vel criminibut quibuslibei accusa.
,
'
.
tus, donec intenta tibi erimina diluerint. AccusstU
, ,
autem orlkodoxut, communioni pariiceps, nun

'
condemnatus, non accusatus; et provincialtbus
.
\
,
trimkn tkobeatwr, Si vero non \)o*$fol cAisdm so\'
,

t*re> mi mmjortm $e contkrlant JynodWni, ac iirt
.
profeiiiowe ejuidem afftitu* ne audiantttr. Qiii
*0
uiein conira \htci iwpem:orem ad\t eique ,

.
Uitwm exhibei, abdieetur.

Eorum qui episcopos at clerfcos acrasanl, persd*'
, ,
naa examinare oportei, ne Torle baereticds git i s l c , '
, \ , \ aut condemnaiug fI gjectus et extnohmiuuicaiiis, veT
, * * ,
ab aliis de crimiidbag accngatns et hdndum ab
\ . \
actuAalione abaotutns. E l ei btijusmerdi iiht <\\
,
accngant, accusare non perttiitttHHur. Sin ortbo . * , D doxus git et viia inculpalds, ei nen excdmmunifea*
, \ ,
tus, qtti coMta episcopvtm eccteslagtieam irtsillbft
acenealioneiri, admittatui*. et apnd pÔvfiiciales
, \ ; | epigcopos moTeaiur JKtio. Si illi auiem non sufn . *
dentes fuferint ad corrigenda episcopo objeeta c r i ^
mina tunc aocifgacor et ad majoVem acccdat
, ^ \ 6
synodum, et prius stripuim det, se eamdem aublio , \ ,
rmn poenam s\ calumniator evicloe iuerit : ei sio
^,
accusatioiient iriuindai. Qui aulem aliter fecerit,
\ .
aut ad ioiperaiorein luiuultu aecesgerii, el e p c o , \ *
pum accilsaveHt, aui saBcuUriuna priacipiuh iribu, \ ,
nalia hunc in fuiem adiverit, ad accugaiioncm non
'. \ ,
c<i a Imittenilus. Ha?rclicug autem injuiia aiieciui
. , *
ab eprscopo, eum dcctisarc non probibeatuiv
, * .
\\,
/ ^
'
343
THEOD BALSAMON
GANON VII.
4
.
Eot, rrle? /Eifei # Mdjungxnt, tt parti torum, qui rjj : *al *

tx hwrelieii ervttntur, recipimus, tecundum $ub-
.
jecUun hic conuquextiam $t cotnxetudmem. Arianos
qnidtm et Mactdouianot, et Sabb/ttianos, et Nova- IMJIO*, qui teipto tocant Catharo$ et Sinislros : , ,
41 Quarlad$eimano Teiraditat et ApotUnari- * ( 7 9 ) ,
* i , ncipimui, ianie$ qxidem libeiios, el omnem
kmrttim anathtmaiixantot, qum non untit ui an- , cta Dei cmhoiica el apoitolica Ecelesia ; et tignatot, ,
ihe uxctos primxm saneto ehriimate, et frontem, *
' * I oculos, et , tt o, et aure ; ei eot iignanU9 dicimus, Sigxaculum doni Spiritug tancti.
Atqui Eunomianoi, qui una demeriione baptitan-
fur, et MentanUtas, qui hie dicuntur Phryge$, et *
Sabellianoi, qui */#m eite Patrem ei Fitium do-

$tnt, ti alia quadam pernichsa faciunt: et alia$ .
,
fnfttfi hmreu* (quoniam hk mvtti $unt, el maxiwe
q*i $s Galatarum regione prodierunt) qukunque ex ,
At* rtctwfideiatcribi tolunt, mt Grwcot admittimu, ,
*f prbmo quidem die ip$o$ Ckrislianot facimui
; ,
{
$4Cxndo, eatechumenos: deinde iertio, exorcizamot
, UrintyJ faciem eorum et aures intufflando.,
), '
Et k eo$ in reiigioM funiamenlh instituimu$, ti
curamm l diu in EccU$ia venenlur, et audiant '
, '
S*>i*ra#, * ip$c$ baptixamu.
, , ,

. ,
',
,
.
ftALS. Prawens canon lurrellcos ad E c c t o i m
. ;
aecedentes in duo dividit, el boe quidem chrismale !) \
huingi, omnem primtim hffrcsitn anaibemaiizantes,
,
tt credere profttentes, nt aaucta Dei seniii Eccletia:
, ,
illos fero decernil recte de iniegro bapiiaandos. Ac *
eo quidem, qiii golo chriamate mungi dubent, dicit
\
essa Ariawos, Macedonianos, Apollinarisias at No- , valiano* q*i etiam Galbari diconûr, quornm ha?rc- , ,
aes declaravimus in primo canone pra*semis se- , candse ajnodi. Novatiani aiiiem appellaii sunl el

Sabbatiani^ a quodani presbytero Sabbnlio, qui, . 01 \ \
9
mor^ Judaico, Sabbata servabal. fiominanlur autem D 4

6 , iideni et Siuiatri, ulpole inanum einietram abbor
. \
renles, ei m per eam quidquam accipianl in aniniun
, ,
non luduoeiites Quarudecinani auietu -aeu Teira ' .
d l t dicaniur, qui Paaeba noa ia die Dominico
,
eqtobraiil, sed quando quariadecima Itina fuerit,
, *
qujcatique is SM dieu; qued esi Judaic supereli , fj
, \
lienis inaiime propriuni. lidem aotem eiiaii Tctra. 01 \ . ,
dikv dicqnlar, quod cttin Pascba celebranl. jejonium
, non aoWuiit, sed jejeiiant ekut el noe, quarua
feriaa : iaciuat aulan hoc rilu iudalco. l i enim,
, ;

GuiFI. Bereregii not.

(79) . Legeodwn haml
V9cas5e : sed potins ee , optimos o m n h i
dabie vel saliem . Sane No- c l prsglaulissiuiOS csse jaciilaruut.
tatiaiii Bspiam leguntur ac - tini$lro$
*H5
IPtCAN. V U CONC. Ct>. II.
Ji6
. ( poetqolm Pagcba celebraverint, toios sepieiu dice
, jejutiani, lartacag agresies el azyma comedentee,
- juxta veteris legis coiislilulioneui. Rebapiizamlog
. aulem esse dixit Etinoimanos, qui una demersione
, baptizant, el Monianislas, a quodain Montano ,eic
\ , - dicios, qui ge Paracleium appellabal : el per duae
, , \
improbag mulierea, Priscillam el Maxiraiilam, falsaa
, prophetiag utPhoebi numine afllalus edebat. Praeter0., ea antem ec Sabelliaoos, a Sabellio quodam sic
nominatog, qtii eiiam ctim aliis quibusdam nugis
dicebal, eumdem esse Palrem, Pilium, et Spirituin
, ,
gaoclum ; ui ginl in una persona tria nomina, sicut
, |u bomine corpus, et anima ei spiritug : vel ut iu
, eole tripiex eflicacia, scilicet circumferenliae flgura,
\ , * illuroinandi et vig calefaciendi. Dicuntor autem
, , \ llonlanislae Phrygea, vel a quodatn baeresiarcba
. , Pbryge, vel rx eo qiiod primum e Phrygia haec ha>
I)
reaig exorta s i i . Pratteraa autem vocantur et Pepu . aiani, ex quadaro regione Pepuza dicia ab eis
\ \ Hiemsalem. Qui autem tales s u n l , ntipifag ut
* abliorrendag golvunt, aliemim jcjuniura jejunant,
. 01 Paaeba perverinnt, sanctam Triniiaiem in unam
> , , pcrsonam contrahunt ei confandunt, et ganguinem
, ; paeri, qui pnnctus fueril, farinae commigcenieg, et
, \ , \ paiieg facieniee, oflferonl. Et hrec quidem ita. Si
, , - quis aoiem ortbodoxua, Mofitanista vel Sabellianua
. \ .
ractws ait, el bereticorum baptigoium suscepcrii,
, oiim laiia cbrttmate inungetur, ant rebapiizabitur,
.
ul rakeri MontanUte? Quere de hoc primas gynodi
6 , , G an, 19 e i sancfonnn apogloloniai canonem 7. Noia
oE \ ; \ '
autero ex praaenii canone, qood Ofnoea ana deroe* * \
tione baplizali rebaptizantur.
\
:
ZONAR. Redeonliboa ad rectam fldem teretfciat
. "
quae cum eis agendi ratio tenenda sit, boc caaone
,
pnescribiiur. Alios etenim, non iierato bapiigmo,
.
, , ed libellog lanturomodo exbibentes, boc eai, scriptoa a se codicillog, qttibus opiuioneg suas damnent,
\ ec errorem auum iiifaroia nolenl, el eniversam lta>
. \ , regim exeecrenlur, admilii placet. Sunl in eo nu, , mero Ariani, Macedonianique et Novatiani, U l i , qui
, , aese Gaibarog nominant, quororaque biereees snpra
indicavimus: el Sabbaliani, quibu^ prftfuit Sabba,
9
\ , \
; , \ ,
\ , !
, *

* , ,
, *
, \ *
, *
.
, ,
,
. 01
4 * , xaV %
d a m
q>
presbyler is quoque ex haeresi Novaii,
eed qtii aliqnid Utnen ad eam addidissel, el maglglrum Novaium improbiiale guperagaet, iegiivosque
diet eom Judaeis coli vellet. Cum hig Quaftadecimaui
quoqne qui Pascha solemnia nou die Dominica ged
decitna quarta luna, quocanque landem die plenam
illam fleri conligerit, Jejuniig au.era et pervigibo
noclem ducenle 9 8 celebranc el Apollinariste. Ab
bia igilar horoinibug, quonlam in ea, quae de baplismo esi, disciplina, nibil a nobis discrepant, eodem*
qoe prorsus, quo orlbodoxi, riiu baptizantur, baptigmum proplerea repeii non oporlel. Suog igitur
gigillatim, et alioK generatim ac aniverge errores
detestati, *acro chrismate fniingiintur, aliaque cauone pncKripta pcragunl. Euaouiiani vero c l &*
34/
THEOD. BALSAMON
$ 8
belliani, quorum bxreses anlea cxpJicuiuMie cv ,

RIoHlauistac, a Mohtauo sic dicii, qui c i Phrygcs , . 0
' nouiinabantur, Vel al kcresiarclia Phryge, v c l quod . ,
oa Phrygiii luvrcsis exslitissei, mullosque iu ea ; , -
rrjjioi.e mortales occupassei. AJoiUanns illc igilur,
. ;
,
Paraclflum se esse jaciabaf, geininasquc, quae illuin
, , ^
soiita* 'sequi, niulicrrs, propbetissas Pri&cillam et
. 61 'Maxiiiiillain, nominabat, lidcm, qm>d **,
, -
Plirygije oppidnui, divinis bonoribus, Hieruaatetn
\ .
qnippe suani vocilanies, celebrarent, Pepuiiatforwn
\ , \ ^
quoqiio cngnomen asseculi. Ab illis divorlia coiijugiiii) permissa,
a cerlie quibusdam ciborum gene- ^ , , \
t
nbus absiincinia imperala, luiu Paecbae dtcis bi

alienuin lemptis rejecta, el in unam pepsonam 4acla Triuitas conlracla e l cmifusa. Iili qttoqne,
coipuiicti aculeolis pueri expreasoâriguine farmabi
consporgcre, hideque confecimn panem in usiim sacroram adbibere, titm ex eo particulam, commmttcamlj specie, sibi quisquc desuwere soiili aiini. Eas
jgiiur, et alio omues beerelicds , sancti Pnttts

bapiizari prxcepcriwi. Rtpiisfita aamqne, vtl wdHo
pcniius. vel rilu rcrte ab Ecdesioe catnoticae Ifistt-
luiLs alieito iniliati smil, ac proiAde, piast eo poff*

f c i u o cannsfceat, baberi :placel quod iis verbcB
|jit Grxcos eos adinittiinu*} itabcaiur. Defeide rac*usei caiioit qti# ab s pcragenda uai, et iti primo
. * \ ) '
*, ,
. ^. \
. -^ bl tspot
. 11 ]

^, ^ ' - *
- .
& ^ .
, " ">.
' ^ ' ; ,
, -/\ ^'
., .
iirHteiftn^r, ct (RViiio jnxta noiirtte filds myslcno
iuKlruaiiUir, elfMistea bamusenMir.
AUIST. QiMXixkcijmm, $he TelraUUm, Arim-
*\!. &&^,
^fcovr
SJtnty 'Apetaretrric** ficrvhriurde* ikuxeOo-
. A,v<riiiw*iMte cwm UifeUH fetipietidi iunt Ukttirtard^, ,

fiitu
. nimirim wwtibuk wiiendi afyant*.

t
%(
'
, \ ^^ IUlib*lloa<da*iU* et otaucin e x ^ c r a n i t s f c a r ^ i m
, , * rctipiiiiitur, solo clirismatc saucto uncli oculos,
m***t anres^ os et ffotiiam ;
slgiKirtites dici-VOI, , {* , ,
\ 4 ;* ^
*iiua ; sig4tiouiuoa dom SpiriluB sattcii.
; ,
CAIfON V i t l i
. i P . 6i
pt$
xUl tfpiite?, &
^^
A I U S T . EaitamHutii merthm %npittari Sabei- fiiarol, ,
t
$&&.
liani tt Phryifes tntof* y**H** WcipitiHUir.
,
^ ,
Hi ai(*n bapirzaulut- HtigUMBh qniî At
Ciffici rccipiUrrtuf : l WiHpttr^ idfibcd ah\t baptl- " ^
; ^, \ /
ania sorris lHysiertts inSiildnnhtr, gi dlVihas S c r i .
pinras auditfiK4
0
111 .
CANONES
SANCTiE E T ( E C U M E N I G J 6
TERTI*
SYNODI.
Sancta el eecumciiiM tcrtia sjho.lus lifft itib illi |> ' & **\ <A*<njt**iini 5;
pcraiorc Thoodosio Mhiori', cengrcgitii fcpncsi m ^t/.twj eto8otei 3 *;
549
CAN. I GONG. EPHES. III.
3S0
diicenlia Patribus adeertus Ns4oriiimparriarcl*t

,
:,
<.
, . ' \ \
.
'.
* a l rovc
Coiieian!ii*Of>o4iUnuin, qui Cbritftum solum cse

hoiuineu) doeebal: ei autettiBecuudum liabke liuera
nniliim fuisse Dei Filium. ideo ticc Peiparam
aanflai Virgfnein dici ferre poteral, sed CbrUiiparam. Qui el drpositus esi, c l a sanclie Puiribt
anaibeiuaJiiaUie.
99CAN0N1.
Quoniam oporm itiam eo% qni tanctm *ynodo nom
, / , , $>
, * rff
, , st

, % ^
, " *
, <
, - .
& ,
/
,
.
,

,
.
interfiar*nli
propter aliquem eautam, vel ecde-
$ieslicam, vel eorporalem, non iguiraretm qum iH

ipta UMiuia iunt, vittrse ianctikoii cl dileciiam
npium fachum, quod i qui$ prorincHC meXropolhianu$ n tancla
ei
vmvet**ii tynod* defidenu,
vpouasite t*u defecitOnii tm&euui nt eonuntitulB

aihcctit, vel po*ik*c adkmietit, vei cum Iktlttuo
umii ( tenttt\i
ttdtenus smw p**mi*rwe epi*
scofHis nihit pemixi agere piUost, oaini ieoirauslic*

comin*mine
akhtnC jam wgnodo tjtciu;
*d
nnii&m txercendutn mu*** offuAnwqnt idomm*

exshwti. &td et iptii provitocitt epitcopis, tt,
tunl elrcumcirca> metropoiilams OTthathax teittientttms, omnino tubjkieixr,
gradu
et dt eptwtpm**
dtjicitlut.
. &,
B A L 6 . DeposMo IMe^rorio, Epiiefil i**retil Jo>
atinespairiarcba Aniiocbewif,tmmTlfea4riu>C*rf
;
3 *, * \ " * * pSscopo e i I b a E d e M s t t aWii, ei taiHieatn
t i \ \ ^< C e^ram %4facli^ |tne<arcta tmrmA
rtfpiehdi^ t etttthmwi OyrllHlw p*pam Atevav , *drintim, ^joodo praeehlenietti tl Caeteetini Homaai
/"\ *
jyapee kwmm tcnenlem; qutn etlaoi M^nmcmoai
,
'* <* \ E^besi eplecepU^, pr#ttit ratkeiii d^peeoiti. A
Tbeodoriiue qufrtom liani advfereue dnoiiecii* c a ^
pila, quae magnus GyrHbis editierat, ad tinprabiit*
* tjP ,
Nestorw refellendain pinion^m, dtiodeeifff alia
*
conscripsiiad illorum eversionem el cofctoUttionem ;
, -.
ei Ibas simiiiter epislolaui fecil. Qux quidem quarla
, ; \ *
synodus, ul iuipia rejecil. E l ipsi etiam lcriias sy\ . "
; . \ \ ot nodi Patres, ciiin qitod ab Aniiocheno paldarcba
Joanne el reliquis facunti ftreral, in CyriRI, ei eorum
' ,
qui una cum ipso erant, depositione, intellexerwot;
*
eos quidem ut sine causa depositos resliluerunt
,
- ^ Joannem autem et qul cnm eo erant,^D fcpiscopoe.
abomni ecclesiastica communione allftnos fecûni
%
ut NeeioHi el Coelestii impla dogmati complexi)e.
xotDecernit ergo canon, qaod, qiioidam oponel ali^ ,
qnoaepUeopas, qui jusiis de causis 11011 iulerfnerunr^
DOA Iffiorare ea qua i a c u f i m i , debent omnes,
- * '*\
tcire, qnod si qufe fpiscopua adha^sit, vul adlijeserit
, ; ,
apostasice seu defecliouis conveniiculrt, parii s d l i , ; ,
eei ioaanisAiiUocliai
Coilesiii, is crit deposiius*
,
tifhil pnitus eaeerdoiale eierccbil : fced Ofnea
,
qui suni circuiittircd, metrOpolUahi el epl^coj)?, .
\ , ^ *uin ejecHiui babebuiU ut qvi a gradu episcopali
^ (
oi |& jam sk atienaltis^ B i bioc cauon qirflem dieit. Td
2, autcm hi n nmrPis invcnions csein|)Iaribus scrip^.orid
crrurcm dc Coekaiuo (pro Ccclcsiio euiin Coelostiui
.
351
THEOD. B A L 8 A M 0 . 1
35
meminit) ne attenderfo iis qnse ftie tcripia suui. ' Carieftiinus enim papa RoiHaunt eral ortbodoxus, ut

Sttperttte tlicliim U , Goelesliug loiem idem qnod
(\ (80))
Nesiorhit aeuliefis, sive bsreticus.
. , , 6 #
.
ZQNAP. .
ZONAR. Cum Epbesi synotlus coitvenissel, ac in
, \ \ ea qusestto ile Neetorif erroriba* agiiala esset, pne
eiitente orihodoxi* 100
Pairibua Cyrillo papa
,

Alexandrino beaue memoriae, Coelestini veieris
,
Romae papa locum eiiaro tenenie, eiqae slrenue
operam iiavaote Epliesino episcopo Ifemnooe : *
',
iiovee Roroae lntjus, ac reginae urbiom patriarcha
Nesioriits condemnaias, et sanclorum Patriim sen-
tenlia depoaitua fuit. Sod cum irium poslea dierum '
Intervalto Joannes Antioclienas palriarcha, magno , \
epiecoporuro comitatu , quibus Theodorelus Cyro- .
p<diunu el Ibas Edessenus anlistites praerant, ,
, adiuUsei, quod adfentut illorum a tynodo non
cxspectaltts fuit, irrtlaii, c l Nesiorti depotilioiiem ; \ 6 ,
,
resdndere, et eancloe, Cyrillum ei Merononem
Epbeatnum vicisaim pcena depoeitionit aiDcere co- , \
ati sunu Ac Theodoreius quidem capiia duodecim,
a magno Oyrillo, ad confiiUndoe Nesiorii errort* . \
fidemque eiabiliettdam vulgata, lolidem ipse ad ea
,
labefacianda, ac evertenda captiibtu editia oppu- gftavit. Idem, Ibas queqtie, etnista eptstola, prae- , ,
i i i i i t ; diuque diacordibns abinis utrinqee cerialom, 4onee a synodo in eos amttlitee, Neelorianb qnippe
. 6 ;
*
'
1
'
1
-,
.
1
erroribos aaml dubie bnplicalo% deposilione anim. \ a d w w m i . H a cau*c oeflieet hujue canonit con- , \
otittMftdi, qno pn>vu)$iaftim eptscopie, qtii a syiiodo ,
abfceraiii, Aatioebeiti pairiarcbae, eockirumqiia . \
ynodi auctoriuie constitula daronatio signiiicalur; , tfj Mestorianoaqtie vel qui jam essent, vel qiti posica

futori etaent aotbtiies, jure omni de episcopit qut- \ , \
buscouqoe, aul laicU quidpiam statuemli, spolialos t*ae decernitur.
,
, .
ARLST. 5/ mtlropolitanus, relicta tynodo CaHestino
. 'Ear (81) r ^ c
adkariit vel adkmurit, rejicieudus.
\ ^ , *
, .
CANON II.
'.
Si auttm nonnulli provinciglet tpiuopi tancKB
$ynodo

HOH inierfuerunt et apo$ta$iw aecessermnt,
ac- , vel
eedere conati fuerunt, vel cum eiiam Neiloriide*
, ,
potiiioni $ub$cripsi$$enl ad apo$ta$im consesittm

w
Guill. Bereregii not.

(80) * annoutionet in quartam bojut concilii canooem.
. Sic quidem Alexiua Ariatemia, ad quem rorsi(81) ' . Sineon Logotheu bauc
tan BÎsamon bic rcspicit, in epitoine htijus canonit caqonts epiiomen sic lecit, \
Bubsequenle, pro Celestio, Celesiinum legil. Idem , ,
menditni etiatn \n G*nnadii catalogiim illuelrium ,* \ , S i tMlropolUm*
viroroio irrepait, ubi dldiar, Celestinu* anlequam
, $ynodo Ceieilini ieclaioriku$ adhawi,
ad Pelagium concxrrertl, imo adhuc adoleicent,
vel adha*eTit, rejiciendus, ae deincep* ab adnini%crip$it ad parenlet $uo$ de monatierio epiitotat
siralionetit Eccteiia removendui ett. IJbi uliima ilia
fxodutn UMlorum i r m . Non etiim C e ^ l i m i s eed
verba \ , in Arisieni epitome
Olesiiee ad Pelaffiuin concurril. Geie&Linas auiem
desiderata, ad plenum canonis sensutn expriiuenorlhodoxiis fuil Romae episcopus, acerrimus Celedum recte adduntur. Hiceliam adverlas nomen K t *
aiii et Pelagii sectatorum antagauisla. Vide ciiaui
pro roeudoae scriptum csse.
f
353
C A N . I I I CONC. E P H E S . I I I .
354
recmrrerunt, omniuo, ut taneta /nodo
titum
tt, tint tacerdotio aliem, el gradu excidant.
. ; '
B A L S . Hic canon ftecundtis in primo canone cst
' , . expositus, ul qtii eadem cum illo traclet. Hic autem
* adjungii, eos eliam esse dcposilos, qtii in Nesiorii
,
quidem deposiiione subscripseruni, Joannis auiem

Amiocheni parti postea accessernnl, Quoniam autem
;. "
prssens canoo in fine meminit alienaiionis a tacer**; ,
dotio, et casos a gradu, dic iia accipi ui alienemr
quidem a sacerdotio episcopus, a gradu aulera exci ,
danl clerici, in quibui proprie gradus sumunlur :
; iia ut clerici quidem ad pariem eorum qui defece \
runt quomodocunque aecedenles, aint deposili. In . lerim autem canon primus loquens in fine de epi ' \
acopis, epiecopaium quoque gradum dicit.
\ \ .
. \ ZONAR. Gum Antiochenus pairtarcba Joanties
, ,
ei Tbeodoretus el Ibas, sanctorum Pairmn decreta,
, \
ut diximus, infirmare conati fuissenl, alioe quoque
,
in suam aenlentiam praesulee addnxero,, qiiorum
, aliqui non veneranl in conveotum synodi, alii cum
,
adfuissent eliam Nesiorii deposiiionem euis tub
. \ ecripiionibue confirmarant. Quos qnidem propterea

canon, sacri muneris dignitate, apoliandos taae
;
deternit, quod de episcopis inlelligendum eat : illtid
\ \
auiem, gradu excidere de clericis accipiendum : bi
\
enim sub gradibus coniineniur. Sacerdotes eniro
. _ roajorem gradum sive digniiaiem, diacoai aulem
, rolnorem, el sic deincep? reliqui oblinent.
, \ ol .
.
&
Si qui autem in unaquaque urbe vel regione elerici
tub Nettorio et il$ qui eum ip$o tacerdotio tunt
interdicti, eo quod recle lenlianl,
nt quoque
proprium gradum recipianl, justum
ctnsuimut.
CommunUer aulem omnibut, qui cum orthodoxa t%
unwertali tynodo consentiunl, clericit jubemu$ ',
qui detciverunl vel detciscunl, epi$copi$ nullo pe-
'
1 0 1 CANON III.
AHIST. El quicunque epiicoput Netlorio atsenlUur

favctque, abdieandus.
nitui modo subjiei.
. - B A L S . Est verisimilc aliquos clencos ortbodoxo*

non eensisse idem, quod Nesiorius et qui illi con
, \ genliebani epitcopi, et propterea fuisse excommunicatos. Hic ergo canon eos reslituii proprios gra. '
, 58 dus, inferens praeterea, eot oon. solum babere suos
bonores ac diguiutes, sed umnes talium episcopo^
,
clericos eis nequaquam subjici, ut qui desci
* . verint.
ZONAR. Cum patriarcbaram Neatorios, ut dixi. , ,
inus, Gonstaniinopoli gererel, clericos quosdam ab
,
ipso dissentientea excommonicavil. Idem aulera ct
. \
in aliie urbibus a Nestoriantt faclionis episcopis
. , faciitatum. Eos iiaqae qu! a sacerdotio depulai
- aunt eo quod malae Nestorii, eique coneeniientiuin
opiaioni, assensum non prabercnt, pcr huuc caao ,
3: 5
T6
THEOD. BALSAMiW
uein propbe gradns retiluil saiitlfi eyitodes, c l <5 ; ; ;

t rlbodoxos clericoi cpiscepis citm NesUmofeiHien- , \
l bs neqtiaqtiam obiemperare tialuil ueque ul cle- ; ;
,
ricos, ncque ut in sacerdoiiuui simililcr cooptalos;
liccl eo ipso episcopis &tnt subjecii, \t\ eiianv ca- ; , ( ;
; * - nonica ipsts persolvere leneamur.
; .
ARfST. Cwi Nntorio tncerdotinm wterdieiiur,
-'
.
~

cerdotio e$t dignisiimut ; qtti vew ab ilfo $uscipi+
, *4 rtr
tuT, profamt.
CANONIV.
Siqni autem clerici drfeeerinl et auiitvrt, vetpriw*
ttrec
(82).
& * &.
lim velpublice, cxm Ntilorh aui Coclestw tentire,
, **
eot quoque depoiitot esi$ ianciv synodo ju$tum<
; -
viium at.
.
. \
B A L S . Hfc qnoquo canan pr.Tccdoniitms esi s i . ^
milis. Dicil euini clericos cssc deposilos, qni ctim
siorio vcl Coctesiio scniimit, shrc eadem doccni,
, , \ . )
iive non. Vox auleni pro jnstum vistim
*.
esf, arcipicbalor.
. \ $
ZONAR. Dedeririebierclioisconscnttenlibns boc
quoqne catione actum; qnos quidem, inqtiit, sivc ; * '
toli perfersis opiniotiibus privatiin adhrcscrint, site , \, \ ^
publice <!ocendis,.et in vulgus dissen.inandis opcram , :,
aavarini, pro depositis haberi a sancti synodd \ , ;
, id esl jtislum juuNcaium est. \ i ^
imn cst quotf Coelcsrias qooque Nestorio conseit* , . \ *
ifobai.
.
AiifST. Si qni clericl Cccletlino ulNeitorio a$Hit~
. $
tiantur, svnl deponendi.
\ .
CANON V .
'.
3
QuicHiique nuiem propter indigna suafacia

tancla
^
tynodo, tel propnh tpmopu condemnati sunt,
;
ei iis uon canonice, proul onuiia fwil indiscrimw, , , -** h
natim, Netlorius, ttl qui idew cxm eo $emiuat
, *
retiiiuere tentaverim ccMmuniouen^ v$l qradupi,
.
9
Guill. ITiivcregii notro.

(8^)
.
Lco AllaL. De
Octidcniulii el Orientalis Eccluia: ptrpeiua COM-
consantiwit, deponendi $unl, hic m legat Cdestitu

euni n, sed Celettio line n; namque Ceiettixui tanlemivnt, 1.1, c. 21, scbolbim e i Ntcolô Itydtuiilino
ctut erat et orthodoxtii pnp<t Romce: Celetlivt au
in principio cod. Grwci ms. Rarber. dtihcriplum
kartiii-ut, et 4ie quidcni* Con%lantinO\>oti inveni,
n. 78, ciiai, in quo h:rc ipsa canuuicis epiloine rerilibro Theodori Baltamouis pairiarcha: Anliochen
Uiiur : verba diKnissima s u u l , quae bic apponantur.
Itleenimin tua Nomocauonh exposiiione dicit:
\ \
vero iiiMiieni iu aUqiiibui codicibus crmrem $cri*
; . > & pturm deCeltitino (pro Celtrtio enim Ccleiiini mc
, * -, minii) n r aUeuderUiU quct tic scripia innl. Cde${ji
, ;
nui enlm.
Romanu$ erat orthodoxus,
.
tupe- ut ?) , riut dictum eit; Celesliut autem idem qttod $%
, 6 riut witUm, tm hareiicus. Y\ic o b m v e vHiio*
* fw 'pneseiiieni canoms-epiiumen bro laudaw, idquc
; ;. sine ulla fere varieiale, ul in nosiris enim codicibus
' '. leghur,
;. * , * Hic leri laiHiris
^ * ^ ; muUMioue legiiur, -; -
. * , .
\ \ , deiude, baiic epiiomeii pra ipso canouo a Graech
, ; babttam ^s*e. Vcrba q u cx fraiwrnoms coinmettf
* ' larits crta*, exNlaiiim MLe ipsioHCoaitnettiaHomii ad
; . ; -r piiiuuiu UuiuaeoHciiiifaiHuicm. UbLajiteiiiCfleslitmi
^ ; . SihoUum aupie ac CelesumiHi papam Romanuni vocal, egrcgic
Sicolai HydruHtini de Celcstino ei Celeslio, pttph
raUniir. Cciesrintis ebim papa Romantis fitil, seti
Uvmanh; Qui inmiii tn fine quarii COHOI.U $atuimHqii.iiein Getesxiutb Hoc auieiu scriptori ations,
Epheunas tynidi, clenci qui Celcuino tice Ncnorio
lius quain ipsi ISicoluo asci ibcuduiu videlur.
357
7)
IN CAN: VI CONC EPHES. .

,
wiAi/ < prorfcie ,
\\\~
el
depotitot nihh
soius
mmterejustum putartuu.
. " \
, \
.
\ \
; .
,
,,
t
, ,

^,
>\
.
\ \ *
.
.
c r
.

, ,
.
\ ,
.
,
,
,
\
B A L S . Didicisii quod metropolitani c l cpisropi

possuut sos clericos judicare, el excotnmmiN n tioni, et nwtnunquani etiatn deposilioni stibjicere.
Quoniain 1 0 2 g Neslorhis, el qui cum eo setiitrbaiit, nescio quos ijnsittodi in communionem non
cnnonice rccepcrunt, vcl in priores eitam grados
resiittiertuii ut eos bac ralione ad se trabercnt;
dicil canon, clericos nihil ex eo juvari, sed inancre
deposhos, vcl ctia-n scgregaios. At bic
iileui est ac, justum pularunt.
ZONAR. Clerici quidam in flagiliis quibusdan deprohensi qu;e depositioni ei suoriim graduum pri
valioni eos stib}icfum deposili, anl segregati iueranl. Quos postea Nestorius pairiarcha, prauer
caitoniitn sancliones indiflVreiiter, id cst absque ullo
discriniine admiscral; et non disiinguetis fntor
veiilum et non velilum, comniuniouem aui gradiim
iis resiilucrat. Nibil igitur bnjusmodi honiinibus,
quod adversus consiiiutiones canonicas acium furrat, prodcsse, depositioneque u l aniea nibilomiiuis
teneri Paires , idesi aoqmim censuenmi,
vol iioenoe iiouiinc decrevcriinl ul siul depositi. N a n
uoiiniinqtiam eiiam puiiire sigui.Hcat, uinlc
, id e$l lurineula, suam appellatioqcm
babenl.
C AKIST, Ab oondemMtu*, #i ,
tutcipUur, id nih\l ei protit.
!)
,
,
\ , ::\ ;,
\ . (83)
. \ ,
\
\ , , \ .

\ . \
~
Nenmdli eorum, qni iu Eipbesiiia syiK)dd.coftgregnti fuertini melropoliiaiM, saipsos separabant^

et Nestorii episcopi Constantinopolitani, liominttm
cuhoris el impii ei Judaeorum opinionibus consenlienlis , et Coelestini eiiam Romae episcopi dogmaia
aniplectebantur. Alii aulem aynoduo deserebaiit, c i
nolebanl snCiragiis suisprofaiios ialos iropiosque episcopos condenmare, sed polius Hs adbaerebaot, et
fovebant. Propierea ilaqne decrevit saocia syw-.
dut, eos, qui NesKirium et Coeleaiinira smit amplexi el cuai iis senseruni, abdicatos esse, et ab>
Ecclesia cxscindi : eos auleiu quibus a Neblori
aul Coe*elino sacerdotiuiii esl inlerdicium, co quod.

siuiin
ni
9. i.
_v
JI _nr. - _ r . .
_v..
r
_ z ^ ... recle senserunl,
(.ntAuiinl
omim rureus
rnrciiurecipere
riT.inPTRgradum
ffradum: 1ut llt
el
eoe,
qwi
a
propriis
episcopis
deposui
fuerunl.
ci
*
ab iis adniisei, ei abaolqli, profaaos esse e l rursiuu
*
; \ ; deposiios.
.
CANON V I .
:
9
tl
Similiter aulem, qui voluerint, qua in tuncta
Ephesina synodo de singulii acta sunt, quotu modo
labefaclare : decrevll sancta synodut, $1 $inl ?-

(85)
'.
bis verbis palaiii esl Arisienuui revera existiina9se

Celestium a praisemi synodo damnatum, euindem
iuibsc alque Cclesliuum papam Komanum. Quod
lamen satis mirnri nequeo, cnm in ipa eiiam

(inucorum Menasie, oclavo Aprdig, Celeetiui papaa
Homani lanqtiain aaiuli, el Nesioriaiias bairesc.d
oppngnaioris, memoria rccolalur.
3)
THEOD. BALSAMOX
351
dem epiuopi vel clerici, prcprio gradu omuino

,
,
exeidere, $i autem laici, excommunicatoi manere.
' , .
B A L S . Canon clartis e s l : statuit fctiim eos qui l a . .
befactanl quae Epliesi acia sutit, si quideiti clertti
, - *
aiat deponi: ain vero laici, excoiitmunicaios esse.
, Septimua auieni canon dicii anathemaie laicos ,
feriendos, qui couira ac decretum esi seniiunt. E l .
ne conirariaesse exisiimes. Magna e&l enim diffe- * .
renua, an quis adverselur, an de re aliqua dubilet. \
E l propierea, qui de iis quft jaiu ptdchre anlea
. \
conflnnaia sunl, dubilat excoinmuiiicaliitur : qui

autem adversalur, u l conlraria seniieus, anatbe* * , ,
mate ferieiur.
.
ZONAR. Superioruin canonum decrelis, de iis pe* D ZQNAP. 01 \
cidiariier, qui apostatis el synodo adversautibiis
: \ coiisciiliaul, quique Nestorianae bsreseos dogmaia
, \ *
ampfaxi fuerani, consiituluin : bic vero omnes, qui
* ;
aliqiiatn ejus sanctê synodi constiluiionem con
vellere aut infirniare conali fuerint, generatim, et
; . \ *
univeree coudeiunat. Ac in eacerdoiium cooptaiot
, quidem depoui, laicos vero coutmtinione movert
. *
jubel synodus. Aiquc baec quidem Epbest acla. Cuin
* ,
vero iuier se factionibus divisi pracsules diasidereol,
* ,
uuiversog imperalur CoiistantinopoUin advocavit,
, pacemque,oinui uiolii aniinornm sedato, inier eos
, \ * *
couciliavil; et Tbcodoreius capila illa, JQ3 *
* conteiitionis ttudio antea scripserat, peirilue abjecil,
omnibusqtie synodi decretis assensus, Nestorii quo- , , ;
f
qut daiiiiialionem cum cxieris approbavii. Cum v*ro

gyrobolum impieialis plenuin a Nesiorio coutpo*
ailuiu, gynodoque oblatuiu fuUeei, ei simtd curo e#
aymboluin quoqiif, quod trecenti decera el oclo
aancli Patfes in prima synodo protuidgaveraut, reeiiatiini easet, sequeus bic cauon ediius esi.
A R I S T . Laicus qui syngdo resislil, excommunkatur ;

clericut tero ei abdkalur.
*P* * *
^ , \ *
, \ \

, \ \

.
'. '
0 .

, ,
,
* , .
*.
Qui ea, qoas iii synodo Epbesina acia tunl, examiit.it et labefictal, i qnidein episcopu* sit am clericue, gradu auo omnhio exctdat, sin auiem laicus,
xcoiiitiiauiceiur.
CANON V H .
/f ^, decrevU tancia $ynodut non Hctrt cui- & , ,
,
quum atiamfid$mafferre, tel tcribere, vel tow ,
ponere, quam qua saneiii Patribtti, qui Nkmm

congregati wnt in iancto Spiritu, definita ett. Qui
.
ouiem aliam audenlfidemcomponcre, tel adducere,
vtl offerre iis qni u ad veriialn agnitionem volunt
convertere, vel ex gentilkate, tel ex Judaiimo, vel,

ex quacunque $ecia; eo$ *i $int qnidem epitcopi,
vel clerici, ab episeopaiu nu alieno$ epitcopos, et ' ,
clero clericot; ii oHtem iinl /aid, anaihematixnri. ' , , ^ , Eodem autem modo deprehemi fuerwt aliqui,

t>* episcopi, tice clerici, me laici, tel $enlire tel
docere ea qxw mnt in ulluta Ckaritio presbyiero , .

expotilione di \umante xalurcc miceptione unigtuiii Fiiii Dei, 've %ctl$rala et perversa yeslorii ij
t
CAN. VII CONC. EPHES.
31

*
,
]- *
, . ol ,

,
,
, /.
362
dogmata, qum etiam tubjicta f t m l , 8ubjkiantur
senleniia hujus sanctw et unitena&i synodi, ui
iciticei epUcoput quidem $U ab epncopatu alicnuM
depotilus, clericut autem clero iimiiuer exci*
. S i i f l tero quigiaku*, anatkematitelur ,
ui priuM dielum sf.
. (84)
6
,
, -
B A L S . Cum edictom, ftotura eortim gratSa, qu*e

a gancu Ephesina sytiodo decreta erant, In <*>
venlu leclura esset: gimililer ei sanclum symbolum,
quodinprima tynodo esl expoeitum, prohtus eat
, \ ^ liic canon, et cautum ne quis aliara fidem compone<* . ret. Sl qoi autem ausi fneriirt iia, qui ex Grsecte,
, - vel Judaeig, veJ aliig baereiicie, ad veritatis cogni tionem accedunt, aliam fldem offerre, si sint qtrf , \ , tfem episcopi, vel clerici, deponantur : laici auiem
\ , . ahaibemaiizeniur. Icttpgam autero flat et hi eos qul
\ Nestorii decreta gugcipinnt, el ea doeent. Qaoniam
. \ aiitem presbyier quidam dicitis Charisiuft, exsecra , bilia Nesiorii dogmata ampfectens, eorum, q u * a
(85) Nestorio con<cripta sunt, expositionem quamdam
, attulit, et ipea quoque ut impia daranala e s i ; de , cernit canon, eidem damnaiioni eubjici eilam eos,
qui sentiuiit, vel docent ea, quae in lali exp<*iiione
coniprehenduntur.
.
. ;
ZONAR. Impius ille Netlorius, comroenta sua
, , nefaria docuiase palam, atque in vulgoa dtaseoii \ \ \, nasse non conteuiug, eotigque praeierea audacia?
pruvecius est, ut eiiam synibolum, onjversis in eo,
; , \ quas incarnali Filii el Verbi Dei mysterio perpp. ram excogiiaia blaspliemare soliius erai, diserte
, explicatig, edere non dubltarii. Hoc syrabolum a
. Charisio presbytero *d synoduin aliaium, recita luinque, impietalis plenum condemnatum est;
ac in prima synodo composHnm symbolum, cum
, \
, universis ejusdem synodi decretis, reliocndum esse,
neque aliam fldein ab aliquo excogiiari, aut tcripiit
consignari licere sancti Patreg decreverunt. Si qui
c
, D

,
, ,
; ;, , , -
auiera Graecis vel Judaeis, vel liaereticis, qui ad

rilatia cognitionem pervenire velint, aliaiu fldein
propotiere, boc esi, docere, et a sanclorum Pairnm
doclrinadiecrepantia alque alieoa 1 0 4 catechismi
noiuine iradere auei fuerim, eos dicuol, ai opiscopl
sint aut clerici episcopatu v%\ clero excidere, depo-
G u i l l . Beveregii notffi.
H k Balsanon
egregie ballucmaliir. eiiiiu post edicii alicujue,
e i gymboli Nicaeni lectionem, editut est bic canon,
m BaUamon bic affinnai; sed post lecluin Cbaritii
libeHum, ei symbulum Nestorianuoi, ui ex iis, qua)
ex ipsw concilii Aciis uioz antea collegtuius,
abinule cuusui. Hinc auiem patet, BaUauiouem
Acla concilii bujue non vidiaae, vel saltem nou
accarale saiia cuutuluiage, cutn b c cooiineaia*
balur.
(85)
(84)
PiTftOL, Gtt.CXXXVII.
. Hic alinm Balsamonis errorem animadveriere csl. CliarUios enim uon solum pravia
Nestorii opinionibus non infectug ftiit, veruro eiiam
libelluui suuto contra Neeiorianos gynotlo e x b i b u i i :
in quo eliam ipgum Negtoriuin non , ged
/ ftiiage aggeril; dicil euim,
,
. ,
,
& . Acu coutil. Epbeg. pag. 258, odil.
Cul. an. 1618.
12
3C3
THBOD. BALSAMON
siios nimtaun , laicoa *ero ewemmuiwcan. Simili-

ter ei qiti Ne*toriauU erroribu* animum applicueriiil eoeqqe *u*ceperinl, veJ aliqukl eoruui, quae in
impio ajtiedoui tyoibolo explicaiilur, io vulgut dissûiinariul (Dei FHiuui scilieei, ac Vecbum non x
sancia Virgbte desumpsisse caraem, sed puruna bominem esse Cbrisium, eique postea Filium Dei, ac
Verbura ex quadam habiiudine iuisse unilum, tum
in duos Ulioe, ac duas byposiaees dividi Gbrislum
el Deum, nec Dei, sed Gbrisii tanlummodo, P i r e n letn fuisse saaciam Yirginem) iisdem poenis, sive
episcopi, seu clerici, seu laici fueriat, obooxtos
eaae : ac ad sacras quidem ordines admiasoa depositione, laicos vero excororaunicaiioue multandoe/
esse, syiiodus decerait.
364
. \ \ , .
* ,

,
,
\ ,
\
, \ ,
7( ,
, ,
\, , .
*'3, .
pro(eret,al;enu* ab Ecclesia habelur; luicut vero
exptUUur.
A R I S T . Epiuopui, qui aliam qiiam Piicasnam fidem
Nixcdq
Qui praeler fldem a sanciis Patribus Nic&ae congregaiis composiiam, aliud impium ailulerii symbolum, ad subvef siouero exiiiumque eoruui, qui ex
Helleiiismo, aui Judaisiuo, aul alia quacunque
baeresi ad veritatis noiiliani coiiveriuuiur; si quidw laicus s i l , aaalbenializelur ; sio e piscopus aul
dervcua, epUcopalu el clero deponaiur.
, ,
,
;
,
, , ,
.
GANON VIII.
' .
Jttm pmter leges eccle$ia*tiea$ wnctorum Patrum

(86)
canones innovaiam, el omnium libertaiem altixgeth

tem, renuniiam nobis in primis pint ephcoptu Q

fthiginut, et qui cnift eo $unt Cypriorum pronncia
religioHssimi ephcopi, Zeuo ei Evagrius. Quam-
. ',
obrem quoniam commuxe* inorbi majori medicima
oput habent, ntquimajus eii*m damnum afferant,
",
dhtationn faciat, quemadmodum ei tibellii et pro-
prm voeibut rws docuerunl viri reUgiotmimi, gmi
ad ianctam synodnm accetterunt: tis, qui tacro-
tanctis Cypri tcdetiii prmunt, fraudi ac probro
von erit, nec utla vi$ aut impedimentum eis ajfere(r, l i ieauidum tanctouim Patrum cmonn
et
antiquam consuetudinem ve*$e retigio$i$tlmorum
t*U ui Atitiodtence citilaiis epiteopnt in Cypro or-
ei tnaxime ti neque -tnliqua tonsuetudo conycum

(86)

.
D et iamn bunc sepiimatn appei.et, necessario seIlnnc c.uioiieui Plioiius aguoscil. Nam m
quitur, pra3cedeniem ab eo cationem e nuinere
praifaiioue ad Nomocanonem sepicm tamum a
xcluBum esse; quem etiam propterea nuspiam
nynodo Epiieaina conaiUuios canoiie scribil,
eital. Qmd auiem ad praeseiUem canonem sive
* '
poijus decreUiiu taujus concilii apecut, episcopua
, el in primo capiie primi lituli praBcedentein
Auliochenus, qui sex phoribus, huic euain edendo
auonem mib noinine sepiimi cilal. Sod Joannea
occasroneni dcdit : quippe qui jus ordinationis,
Auliocbemiaf euaiuai ipse quoqae tti pnioeiuio ad
ooim-a ac prius babaeral, in insola Gypro sibt tuue
auaio canomiiii -Colleclionein septeiu aolos bojus
lcmporis vindicabai. De qua re cuiu episcopi,
oucilii caaouas esae iradiderii, io prinw tauusit
eju&dero it>ui, iu caiioiiecomtiieiiioraii, libellmu
ejus titulo buiic canonem laudal,ubi eiiam vocaiur
synodo exbibuisaem, e*Kium at illico praseua de ' ' * Synodi Epheiinte
creuiai, qan cauium esl, ue quid iu eudeabielira
eanon 8. Boc auiem ecripioris alicujus iujuria
admiuisiralienu, vri in Cypro, vei abbi iuiioveiur;
accidit. Ipee enim Joaunes priino liiulo Nuinused ottinibus diflBcesibas ei ptoviiiciis aiiliqua sua
ûonia haiie sepiiuitMii di&erte vocal, dicena,
jara el privilegia iiiviolata serveiilur. Exsiai koc
& C, quomoUo band dulMe
decffetaw 1 Aciis bujus coocibi ediiicNiis ewpra
isi collecih>iMi scribi debuii. Ex eo auleiu, iftiod
scripiai, pag. 506, ubi eUaiu occasio comliiuiwwii*.
sepieui solov bujus comilii cauottes numerei,
uberius expHcaiur.
365
IN CAN. VIII CO.NC. EPHES
,
*
jura, quce ab intiio el muliit
ornnium hominum iiberator.

est, ut
unieuique provincia pura et invioluta ienenlur
nn$ Jeini Ckrittu,
Sancta ergo unioenaU tynodo mum
tamm, quam nobi$ proprio tenguine dedit Domi-
subeat, nec iibertatem paulatim imprudenlei amit-
"
ne Palrum canonu traniili*ntur, nec t*b lacerdotaiit muneris prectextu uecularig ptieUatit /atfaa
invaurit, sibi per vim tubmUerii, eam feddat,
mro
pratesumnl, manu futTii, invadal: q*i$
provinciat* aUam, qmm non muiti$
aunh ub initio $ub , vel eorum, qui illum
rum,
provi*Ht
9rwabiiur : ut nuiiui rtHgiosiuimorum epis&po-
366
epiicoporum. tlectianei faciant, Idim autm #

aliit diawetibut, ct, q*m tuni uMqu4,
(87)
anni* kabet,
secundum contueiudmem qnm jam olim eraaia,

poieiialem habente unoquoqut metropelitimo, mciorum exemplaria ad $uam tecurltatem tcdper&tfi
qui$ aulem coxttituHonem aiiquam ftf, qxm nune
definit* $unt, Tepugnantem atlu1erU tam quoqu*
9
***e irrilam vitum e$i toti lancix et unitcr&n iya

nodo.
.
B A L S . Anteqtiam Romanonim impcrium a ma ,
gna Antiochia abalienareiur, du* in eam ab impe , ;
raiore mitlebatur, c i is in Cyprum praefeclum mit , - Q tebal tanqtiam 105 Anliochiae subjeclam. Gyprii
. 01 *
anteni episcopi per se degebaitl, c l ordinabamur.
. * Cuni ergo qui tunc eral Anliochiae epiecopus coira, , reiur, u l esl verisimile, iti ecclesiis Cypriomm or -
dinaiiones lacere, eo pr&iexiu quod prefecius a
$ , duce Anliocbiai in insulam miUeretur, de ea re a
Cypriis cpiscopis ad synodum, quae erat Ephesi,
, , , - relaiutn esi. a vero, proccssti sive posCulaiione
eorum admissa, decrevit Cyprios rpiscopos sectin ,
dum canones el anliquam consuetudiricm per seipsos
, ordinari : Qncmadmodum, inquil, boc Uel et in
, * , ,
cxteris dioecesibus et provincns, cum milltis epieco
\
pus aliam sibi prnvinciam vindicare possii, quaa i.on
,
sibi longo reiro lempore subjecta fueril : sed poliue
,
eos, qui tale quid faciunl, el vi propriaque aacto \ , \ , \ , ^
, , , ^ -^
ritate alienain regionem detinenl, eam dimiuere,

ne canonea iransiliantur, et sacerdotalis oflkil pra>
textu saecularis poteslalis sive vanae glorias fastns
in anlistites oriatur. Concessit aiiiem el unkuique
Guill. Beveregii
(87)

.
In Graeciaîam Balsamoiiis qnam Zonara;, codicibns
anlebac iinpressis, prn legilur
, qiiam lecironeni Eliis Ebingenis Aiiguslainns,
in sua Gra.*coruin cauoiiuui cdiuone, aniio 4614,
reiinuiu Sed uon solus codex ms. Bodleiaims Idc
mpressus legil , verntn etiam Joamies
Antiocbetius, in GoUeciione canontim, tiitilo i , o.i
cudex canouam Ecclesias nuiversae a Gbriaioplioro
ioalella edilus, ei ipsa eiiam A t U hujus concilii,
loco supra laudalo, quo boc decretum exsia*. Sic
tliam lcgil Genlianu Hciv i u s , quippe qui per
yocem Patrum verlil.iU ha?c qaidem verior videlur

lei-tio. Eiiamsi enlm non negaudiiin csi, quin Patres EpJiesini boc loco ad cauones aposioticos respecium babtierint, dicentes,

^. Utn**ii
poiius luc dicunhir, el
sunl canones Nica?ni. Slc niui
cl iti libello episroporum Gypri, qui huic decrelo
occasionem dedii, loc idem dicilnr csse contra
apoilolico* cononet el definiiionet sanclhsimcc Aficfcnuc tynodu
967
THEOD. BALSAMON
368
ntetropolittflo bejui eanonii eiemplaria ad pro- P*U . \

(
priaitt tecuriltfteiti accipera : ei nullam aliatn scriptam conttiiatiooem alve imperialein jutgtofient, , \
hiUc cnoni repugnantem, ab aliquo allaiaro valere. ,
Lrgo et-secuedufncaiu gecund* gyn.,28can.quaric , *
gyu. 59 can. sextie ayn., ei qtne in eos gcripta
. ' ' ,
sttiH, et acteg quomodo Eccleste, q u Romar anb- ' * , ' * ,
erant, ihrono Consianiinopolit gubjectie fuerim, - \
axceptig aliquibug.
'
.
ZONAR. Cypri epigcopos creandi ejus Antiocbenae
. ;
sibi Ecclesi anlislites vindicabat, forle quod in
'
Aultocbeni ducis dilione ea insula priscia lem- ,
poribus fuissel: nain a duce Auliocbeuo praefeclug *.
illic uiiucbaiur. Ejus rei querelam Cyprii quidain
.
episcopi ad gyuoduin detulere, neque id unquaui
Anliocbene palriarcbaj jurig fuisge, al ab eo Cy
], , \ '
priamm urbium episcopi ordiiiarentur, tuin viva
i p t i n e l oraiione lum scripiis in eain genlettiiam
.
codicillis, docuere. Epigcoporuin ilaque proceggu,
,
ive aupplicatione approbata elatuit eynodus Cy- , priorum episcopot, secunduiu ganciorum Palruin
\
canoues el auiiqiiam congueludiiiem, iflatsos el i n - ,
demnes fore. Naiii caiione* quidem, ei apostolorum .
lhgesimug quiiiins, et Anliocbenae synodi tenius,
ne in alienis provinciis sibi oontubjectis ordinalio nes fatere episcopi audeani, gecug, irrilum esse
quod fecerim, ipsos vero deponi jiibent : oecume- ; * , *
nicae vero.prima gyuodi gexlug el geplimug, auti , .
quag coneueludtoeg, ab ipsia quoque ecclesiarura
\ pramlibue, eervaiidas esse decemii. Quorum ca- C (
iiuiieui vestjgiis Paires bic quoque reverendi iusi- .
slentes, ui a Cypriis episcopU igug ingube antisliieg
ordiiienluc, idemque locis onmibug omiiino aerveiur, \ *
oeu provinciam aliquam, quae non sibi et anliquio- ,
ribua episcopis subjecta jam inde ab iuilio fueril, ,
invadere episcopo liceai, deerevere, Quod si pro-
viuciam non suae diiiouie quitpiam usurpaveril, iis,
, , * \
inquiunl, quibua invitis esi ablaia, alque usurpata, . , ,
regliiual: ne vel ex eo, scilicet, auciorilas canoHUin , !;
iofringaiur, vel sacri omneri* obeundi studiuin
\ * ainbitioni prsetexentes, ad inauem lerreiue poiegtaiig , \ *
ainplilicandae cupidhaieai aiitistaes delabanlur : , \
uosque proiude, dominaiu eoruin, quibus nulla j n - ;
euiuiperandi cauta etl oppresai, iibertaiis jaciu- ^ , \
fani taciaiuus, quam nobis Dominus largkus est,
,
auo ipsius aauguiue pro bouiiuuni libertaie effbeo. ,
i}aiuobreiii eua cuiquc provinciae jura, sancu sy- ;.
iiodus, facia eliara melropolilanie bujug editii de- gcribendi polestaie, ex amiqua consueiudinegemri , \
j u b e i ; ei si lyput, inquit, vel gcriptum aliquod jaiu ; ,
dttcrciia coDiraria expruHOng -ei congiiiueiig pro , \, , j
ieraiur, irriiuiu eil.
,
; .
ARIST. Sertentursxa cuiqme prot-incim Jura, vwra
.
c tntiolala* Qui vero conirariam kisce Jormam , . iniroducit, fuiilii tsl.
psror .
Quicuaque epigcopi alieoam provinciam guae
"
4>oiesiaii t i subjecerint, quae olim et ab iuiiio aub
,
36J
37fr
N C A N . V I I I CONC. EPHES.
4 ' - illis non fuit, 1 0 6
* allerius episcopatus ueur-
, *
paverinl privilegium,
addelur, sed ad illot rursus eptscopos, qut jus ad
*' \
eae babuerunt, reslUuantur. Nam pura el inviolau
nihil ex eo
caus
eoram
4 . \
debent cuique provincia? semri jora, et &nb sacer-
dotalis mtttierie prateitu saecularis potentiae f:is'nm
non subire.
itsquae hic decernuniur adversaoiem et ptignan*
tem
Si quis autem constitulionciti aliain,
introdaxerit, nuHuin ex eo emolumeiitum
capiet.
*

Epittola ejutdem $anclie Ephetimai synodiad tacrnm

tii Pumphylia tynodum, de Euitathio, qui fuit eorum mttropolUanus.
Cum divmitu$ inipirala Scriptura dicat, Fac omnia
JLaj
'
* ,
examinare. lit
'
'
** Prov. x u i , 7 .
les $ibi cums animum deipondinet, cum maledicla,
qnce in eum ab imminentibus adveriariii
congertbanluT, amovere posiet, renunliationii / i bellum nescimut quomodo oblulil. Oponebat

eum, ul cui lacerdolalit curn semel mandala e&t,
ei cum tpirUuali robore iiihh{ere, et laboret veluti
subire, et tudorem, cui mercet
eit, /*-
negiigentem tut
benfer juscipere. Quoniam aulem leipsum sen.el

oitendit, idqne ei poliut propter
ac iocordiam accidil, veitra pietas reiigiosmimuin

ac maxime pium fratrem noitrum et coepiuopum
Theodorum eccieiice curam gesiurum necessario
ordinavit. Pieque enim erat honettum ul ea vidua
tnel, et abtque reclore cueni ServatorU grege*.
Sed quoniam flem accesiil, uon de civitate, nec de
ecclesia cum religiosiitimo episcopo Tieodoro,
cujut meminimui, ambiiiose conlendens, sed epi
tcopi inierim honorem el appellutionem poitulant:
deinde prm uimia negotii gerendi fuga ob ingfuen-
negotii ae laborii (ugam, quam propter inerliam
Cum aulem euet nonnuUii perturbaius, 'ut aU,

et in inopinalas rerum circumttanlim ineidisset,
injuriam faceresuapte natura consuevit, id tanquam

nliquid conducibiie reipiciat. Taie quid in primii
ei ab eorum, qua> fieri'
oppriel, pertecutione abducii, et pertuadet ut quoa
eam ct valde ,
oratio. Sed acerbu$ ei
"
habet veriiimilitudintm
inlolerabiUi dolor menlem aliquando opprimens,
pio et reiigioio ephcopo Emtalhio acciditse udi*
pro voio tiiccedere conlinget: ei mttgnam quidem
ruut. Canonice enim, ut peTftibetur, electut e$t.
collocatam habere, iunquam secundo vento ea
emm, qui vilam Ha volunt initi-
tuere, circa ea qux ad $e pertinent, spem pulchre
'- C
grudum torliti tunl, quam fieri poleil
accurathiime omnia quas lunl agenda inquirere ac
ncerdolU
cum contilio * . maxime quidem oportet eo$, qui
omnet unii
vicem condoluimu* , et commxunet
esie ejui lacrymai arbitrati, tcirc contendtmui, an
tegilimam depotitionem prcrdictu* subieril, an ab
aiiquibui, qui famam ejus elevarunt, aliquorum
gravium tl indignorum criminum comtclus fueril.
Atqui didicimus nihil ejuimodi ab eo [flctum ti%t
THBOD. BALSAMON
372
pradictoque pro crtmine potius fuis$eip$am
tenun-
&
;

tiationem. Uude nec de veslra pielate querimur,

,
qua* m eju* locum, ut par fuit, prccdiclum Theo
dorum ordinavit epiicopum. Sed quoniam viro

non
nimh vehemenier tucceniere eil comentaneum,

,
quod itl tiegotiorum et laborum fugitantior

: sed

*
tenis poiiui muereri oporlet, qui exlra chiiatem,
.
qutt eutn tuiit, et patrios ritw$ vitceque inslituta,

,
tam longo lempore fuerit, aquum ceniuimus
el ,

$tatuimu$, til sine omni contradiclione epitcopatu$

uomen 1 0 7 hubeal, et honorem tl eommuniouem:

*
ila tamen, ut neque ipse ordinet, neque ecclesiat
,

occvpam propria aucloriiate tacra obeat; ni$i

vel
xtique assnmplui, live eiiam, st evenerit, permii ,

-

fui fratre el coephcopo, secundum ditposUionem
,

,
dilectionem, qum est in Chritto. Si quid aulem

benigniut ei consulueritit vel nunc vel in posterum,
*
,
id quoque placebit ianctae sunodo.
%
'

B A L S . Pampbylia est Aualiae* proviucia. Et quo. \ '

niam quidam Eustatbius, qni in ea episcopus fuerai,
. \ , ,
episcopalui scriptis reounliavil propier quasdam

vexaiioiiee ac molesios ncgotiorum casus, rnrsus- \ ,
que lacrymis supplicavil, ul solum fpiecopi hono ,
rem et nomen haberel, exorata esi sancta synodus,
,
e% per praaentem ppisiolam ad eynodum, quae erai inxaijopttt
Pampbylia, missam sutuiimisericordia dignum e^se

enem ei Tbeodorum quidem, qtii in Pampbylia C * leclQS est, rursns esse episcopum : Euslalbimn au-
tein, ut qui non essei deposilus, sed, ui negoiia
, , ,
laboresque fugeret, renunliasset, ex dispensaiionis . *
raiione, ea'quae petivit babere, nomeu scilicel ei , \
bonorem episcopi et communionein, id est intra
, \ ,
altare parlicipare, nibil tamen episcopale exercere, ' nifti ex regionis episcopo id e! permissum sit. Neqne
enim aequum esse censuit', ut viro graviter succen- .
eeretur, quod essel negoiioruin laborumque fugltan- ,
linr, velquodad ea gerenda esset inepius. Cum haec . c
Iractet episiola, dicuul^nonnulli ex ea esatjaiitislitibiis , permissuin, ut ecclesiarum quidem ibronis renun-
iient, et lamen aniistituin dignitalem obiineant. S i , \ .
e.iim, inquiunt, hoc Oeri non possei, synodus E u s u ^
^ ^
ihio non peroiisissel, ul episcopi noinen el Iiouorem

baberot, et cum episcopi regionis voluntate sacra obt , \
ret. Non esi auiem boc, ut cxistimo, verum. Quod
. , ; ,
aiiim a Patribus definimm est, ex dispensalionisra. *
lione defiidtiim eat: el non oporiet quod per dispen ' saliuuem propier aliquid ulile inlrodiictutii est. ad

exemplum (rabi, ei unquam canonein deinceps vale, \ *
re : et maxiroe cum epistola non dicat Eusiaihium
episcopalus adminislraiioni renunliasse, rpiscopa ,
Iem auiem dignilatem lenuisse. (Neque enim suppli ( . casect ut id baberet quo<l habebat.) Sed poiiiis disse ), t\t, eum renuntiasseepiscopalui. cum Patrea non
.
defioierint, ut i d , quod Eustaibio propier comiuise\ laiionem faclum csi, deincepe quoque vini babeai,

ft
( & >
a v
313
. CONC. EPIIES.
J7i
* 5 , \ quanam raiione dividuni istt debent diVMi,

;
et ianquam leges saiicinnt ea qua? epistofa noa

(Omprehendnntur. Porroel liancdispensaiionem^xi. stimo non inconsiderate faetam esee. Cnm enrm
- canones, el sancii CyriHi ad Domnotn epfstola, de cernant', ne ulli sacerdotes rennnrtationnra libettotf
( , , , - afferant (Si enim, tnqirit, sacra minisferia obire
digni 8unt, in eo permaneant: stn anlem mdlgni,
, \ ), ne per renunliationem exeant, sed potitis, rebua
, ipsiscondrmnati), quomodo dixerit qntspiam Epbe - elnam synodtim. ei enm potius qui ei pr&erat nm \ . - gnnm CyriUum sibi, et reliquis Patribus comraria
; \ ; , staiuisse? Std, ul esi versimile, cum Eustathtt renuii , , llalio firma non esset, sed in quibosdam labaret, ex
dispensalionis rationc annuil sancta synodue ad
;
a . " q*definiit. Qood auiem esset ejusmodi Euslatbif

renuntiatio, ex ipsa etiam episiola appareni, q o
, '
d i c i t : Neseio quomodorenuniiattonie l i M l o m atut
, \ - l i i Etislatbius: elob ejus receptionem vebni In admirationem adducitur. SI !psa entm ab aliqtio non
\ . , labefactaretur, nec n l episcopns nomiitsrretiir, et
ut sacri muncris aliquid obiret, ei permhleriei\
, \ . "
Quod iiaque per hanc epislolam o&conomice provfr
stim est, non est universale. Hoc antem etiam
.
ex eo declaraitir, quod Pair.es scripeernnt; qnodat
;, , \
a religionis episcopis benignius aliqaid in seitem
,
. " , fiai, Id quoqne placet synodo. Pranerea eum Chalcedoneusis synodtis nnllum absolute ordinandem
es?e decernat, qui solum sacerdotalem, ut dtcttnt,
,
, , , dignilatem obtinebit episcopug; quorumnaa) 108
sacerdolum anlietes esst diceiur, vel quosnam doce , ;
bii? rt quorumnam episcopns eritTNuHorum om ; .
1> .
niio. Quare nec pote*iaie qtfidem bota sacerdetalte
\ dignitas obtinebitur. Qnapre etiam dedmitn cano*
. .
nem sancti Peiri Alexandrini episcopi.
1
. ,
, .
| * . ,
,\ \ ,
. ;
; ,
, , *
\ ' -
ZONAR. Eu^tathitis, de quo in epislola sermo, Pampbylis episcopus fuit. Pbamphylia autem esl Atlalis
provincia^Vir iiaquepraidiclusciimin diificiliora tenipora inridisset, prae pusillantmitate el iiegotioriim ftiga moleste Jeretis, episcopatui scriptis renunliavlt. Ae
alins quidPM illic eiectus est. Euslathius vero multfe
cum lacrymis hi sanclam hancsynodum postea venit,
non civitatem sibi, non Ecclesiam vindicans, aut ea
qno minus a successore habereniur recusans : sed
, \ , |) nomen tamum episcopi ei honorem petens, nimrrinn
, \
episcopi nomine honesiari , episcopakmqtte ln
- consessu locuin, ac si qua3 alia stini Imjusmodi.
.
oblinere volens. Senis vicetn igiiur condotiiimu,
, \ ,
inquii sancta synodus, communeaque ejus lacrymas

existimavhnus, et discere conati sumus, ntim aliquo;, > * rom Jlagitiorum convictus hoino canonice deposilue
. ' '
luissel. Ctun vero nibil tale faciurn esse cofiiperis , soraus, sed , haud sane rebus gerendis babilenv,
, ; * episcopaiu, qno ee ipeemel abdicaverat, excidfcse :
, nos bominem, quod a negotiis abliorreret, sive rebus
| ;, \ gerendis minus idoncus fuerit , objurgare baud
- boiiestuin esse existiiiiavimus, sed poiius seneciuie
. ; ;*; confecio. el patria multos jam annos ac patrits
, \ < sedibus orbalo, miscricordii* altqtiid imparlfendum
;
r&
T U E O D . ] LLSAMO?!
e*at ) 4 k a t b n M . Itafoc epiftopi le, et

tflfttiHcw, ( o w t n i o t m y e abeo mimtn iecreriatoa, et j i i l M c c a w i w t i . Ita tetlkei, tt ei erttiora adyta iatrare, ibiqoe c u w m k a r e , t*m
U M t i aal ipti M c n laceit, a t i ordmibos qaeatpiaw
ioaigaire fat fit, oisi f d eptseopvs aliqai e n sibi
M C H M I ia saeraperagedis vef of4ia*a4o aoaverit,
d ab tato regioais isliat epitcopo l a k qaippiaai ei
fecere sii pemistwn. Aiqee baec qaidem not, ieqail
yuodas, boauni mduMmnu Qood si bentgnhtt auquid, v d aeac, v d hi posierom, coasalatriits,
k l est, i i plas aliqaid j u r i i v d prtvilegii iili eooeesserilit, nobif aecrptom erit. Ex bac sjnodi coaslitaiioae caJiiguni qoidam, licere episcopis eedesias
eaflvdigniuie episcopali Bibilomioos reieota, dloiitlere* Sed ego coolrarium poiiat binc palo eftci,
qaod otim qmi episcopatibus renantiantDt oanaibtts
aam ace^perunt privati srnit, el neqne jos aliquod
cpiacopato pott renaoliaiionem relinebanl neqoe
epiteopi appellabantnr. Si enim, episcopata qaamvU depoailo, adbnc epbcopalia jura retineri mos
erat, car landeni lacrymans EoOaibios in sanciam
yaodam venil, sibique episcopi bonorem ac nomen
preciba* obtinere conieodit? ei de ea re litieras ad
Pampbylis synodum dandas Ephesina baer syuodus
eeataii? Potioa igilor antislitain oinnerig episcopaKt delreciatiofiem nec aioe cnlpa esse, net I U D C
fu\ue ex bac episiob apparet, quae d i c i i ; com a
negoiiis ebeuienier abborreni prae coris animo
eoncictitset, rtnwuialtonis, nescimnt qoomodo,
libellaai obtiilii. Oportebat enim "eum, ut cai sacerdotalit cora semd mandata est, ei com spiriiuali
robore inaiftere, et labore veluli subire, ei sudortm, eui merces proposiia e s i , lubenler sarcipere.
f
Noo fuisse igitnr antiqui morit ecclesianifli

renuDlialiooes, exinde taiia constal, quod synodn
tcribil, quod oescirotu quomodo renuniiationis
libelluoi obtulit. Admiranliom nainque facti uo?itaiein et dubilaniium eral dicere, qood neacimue
qoomodo id factum fuit. Si vero res usilala fuissei,
dc ea noo dubiiaretur. Qtiae tero subjiciuni [ cui
painqoe setuel episcopalis cura demandata fuieset ei
insiiere illuin oportuit] el quae sequonitir, ea, nulhrn ejuamodi sacerdolalis oneris deponendi facullatem ia'isie quin id poiiug niaxisie m i t u m et c r i Mioosom fuisse, satis aperte demonstrani. Etenim
aj qui OUDC primum ad pastoralis curaj sollicitndi*
IMID vocaniur, nisi decreto pareanl wcuadura apoatoloram 1 0 9 triêsimum eextum, et Amiocheira
yno*li decimum eeplimum canonem, quoad recuandi finem facerent, segregenlur; qnomodo i i , qui
ordinantur. et populi curatn Husceperunl, ei renuntianies, ei oblatuin sibi dif ina graiia mioisterium
repudiaotea, facile admittentur. et non poena poiius
fflcienlur, eed et prxmium, episcopi scilicet nomcn el bonorem, babebunl? Nam ea qnidem pra>
ir.ii loco bomini, qui a paroecia, tn quam destinahis
tuerat, uoa suo vitic, icd impotenti mulliludinis
9
***- KmX Apt*****, xa\ atxacav

ijtvt abtbw ftvopa ,
ocvwvtov,
, ,
, ,
* ,
^,
.
, ,
*
, , \
, \
.

; , . tt
,
,

, ,
,
1$ &, \
, \ ;

;
\ ; ,
,
, ,
, . "

* ,
, \ . "
,

.
\ \
; . ,
. ;

, \ ,
, * \ *
.
,
, \,
\* & , \ '
, \
, \
,
t , \ , \
;
,
"
CAN. VIII CONC, E P H E S .
, - depravatae licentia exeludereiur, ejnadem gynodi

detav, . decimo octavo cauone videre esi, Aniioebetia gyno du$ altribuit. Quiueliam ob demigsum Eueiaibii
animum et dolore cotifecium dispensationem illant
\ . onmino concessam fuisge ipsiuamet epistoHe coiu
, ,
textug osiendit. Sio enim babet: [Quoiriatn rmthie
. , \ - cum lacrymls in synoduro venil, boc atqtie illud
. \
poglulans, doluimus, inquiunt, senig vfcem, comrnn nesque illiug lacrymas duximas.] Et paulo posl: [Sed
, - quoniam viro non niinis guccensere consentaneuiu
, . esi quod sit negoliorum fugitanlior, sed genig po \ tius misereri oportet, et quae eequuntur. ] Qnibus x
, \ - verbis apparei, revereniia quadam Eu&tatbii lacry , marum, et pene jam precipitatae seneciutie addu \ , ' , _ clos, ac ne quid bomini ex nimio dolore gra?ius
, > .'accideret verilos, ea Palrea de illins honoribus de , crevisse, non ut exemplum in eo homine consiUue \ rcm, aut legem posteris praescriberent. Nec enim
ganciioneg canonicas ignorabanl, anl conlraria
, , \ apostolonim Palrmnqiie priorum conslilulionibHg
, ^ . decreta sancire mens e r a l : neque episcopatua abjt I ciendi, eoqne etiam dimisso epfecoporum pneroga livigjfruendi, cnilibet botnini factdialem esse vo < ' , \ luenini. Quo pacie namqoe id velle potuisseni, qui
; " - impoeilum episcopalig cura ontis gpirilualig auiiui
firmttate gueiinendum esse, el quae deinceps addi
, \ dere, perguagtim haberent? Porro senis lacrymig
\ inflexos ad migericordiam Paires decretiifn boo
' , \ edidisse, ciirn ex aliis miiliis epieiolae verbie, lam
C ex his, quae gequuntur, facile apparel: Qnod si voe,
.
inqniunt, milius aliquid de boe horaine statuerilis, id quoque sancta gynodus graium acceplttmqtie
babebit.
fania enim Palrum anitnos, ejiig hominis lacry
mis et calaraitaie emollitoe, nrfseratio ceperat, ut
\ $,
aliog qtioque ad migericordiam illi tribttendam ipgb , met inciiarent, et ad ejus commigerailonem proto .
carent. Quodsi hanc synod. Epist. canonisvim ba ,
' , bere, et iion in ea solius Eitsiatbii causim agi pn \) tani; quidni iis eiiam, qui ecclesiarttm suarum
- curam, ej. saierdotii quoque epigcopalig dignitaiem
\ - deposuernnt, si posiea iierum accedam et lacrymas
iundant, episcopi nomen ac episcopalia jura bono . reraque concedi puianl oporiere? Illum namque ge
, *
omnibus uno lempore abdicasse, omnibusqne simul
, , , jy excidtgge, synodi verba illa indicanl. QuaBsivimus,
inquiunt, an legiiima deposiiione muliaiug, hocest,
an alicujug flagitii convictus foret Eustaibiiw; nec
,
tale quidquam didicimug contigisse, ged ipeam po . ' \ , liug renuntiationem illi pro crimine fuisse: qui la men eo nomine, quasi manifesii sceleris reos leue , relur, iia onmi episcopali jure ex renuntiatione p^. ' niius exciderat, ui deposiiionig verain speciem ea
, aniroadvergio p r se ferre omnifio exisiimarelnr,
. \ nisi gynodug quaecunqoe bac epistola conttnentur,
* ejusdem commota lacrymis decrevissel. Quam qui , \ dem qui canonig ei exempli vim obiinere conten * , duni, mirum iig non videbitur, anl novum, eosqui
, \ ge negotiorum administrationi soblraxerint, et
\ . gummi saccrdoiii dignitaie (quae duo ex igtonua
**
C
Z ^ S S M C . T r . m i ^ %*

2 ^ =*= , x a i ^
- y a t p ,
^,
MSULTJSSZXZ ;
I
-
i i f i f x ^ i 4Vj.**V*55rxs i pjr >

*, - ^ ?* i i a i w i ;
u t f e * fcoj&a, $ - * r p t e r m . ~ ; /**,

&.
oufeV; x v r ^ ^ i r r r v j syr

** x a f x r r y i x r r i i , : >~.>
> . &. El
% ^ ^ ,
oocaioo 0 , i
* .
" & :,
I
&
I
^ ^ ,
*
,
, .
% \ : !
,
tiooes anleoi noa aJniillendas esse f d ex lcriio sanapparet, diceBle: Jaoi aliler res se habei, ab ecile( prnfeire quosdam ex aliaris minislris, el
icti nartjris Petn Alexandrini archiepiscopi seripsimns.
.
[
>
,
INCAN. I CONC CHALCED.
%\.

'
git. Theodorus in ejus loeum ordbtatttt ett. Ilk

tero tacrymas effundem et pudore tonfusus hono^
S*
rem repetit. Qui aiium Utin$ toeo ordinavit,
in$or$ tsf, tum detrectationem e;u pre crimine
habeat.
, ,

, \ ;
, \ *
\ ' .
, .
,
, \ * *
,
* \ * \ ; , ,
\ , \
* * * \
' \
.

, \ ,
\ *
,
.
Eustaibius hic episcopus cum litium erat fiigiians

et Ecclesiae negotia sustinere non poltiit, nec cnrts
eum invadenlibus resistere nec eas depellere, negoiiorum administrationi renunliavit, et ejns !oco
alius ordinatns fuit. Posiea ad Ephesinam accessii
synodutn, episcopatum rursus repelens. Et quamvis
non exauditug fnit, cum semel enm abdicasset, et
aliusejue loco fuisset ordinalus: episcopalem taraen bonorem habere quseritans, et communionem,
et sine omni coniradictione in ea confirmatus fuit,
ut ipse nominarelur episcopus, ei hotiorie calbedraeque particeps esset, ei sacra peragerei, non e i
propria aocloritate, sed quando secuudnm aflectionem et in Cbristo charitatem a fralie et coeptscopo permittereiiir. Sympathiie autem raiionc
ducii Patres bujusce synodi, synodo Pampbyliae,
inqua sacra celebravil Euslatbius, proposneruni,
beuigoius aliqitid de eo alatuere, aut nunc autv
poslea; boc aulemeral, m vel in vacanteu eccleaiain deeignarent, vel aliter eum mann ducerent.
CANONES X X X
SANCTJE (ECUMENICJE QUARTJE
. . C
;

,

\ , \ , \ , ,
.
\ , , .
\ , D
, \ ^
; *
SYNODI
CHALCEDONENSIS.
111 ZONAR. et B A L S . Sancta et oecumenica

qoaria synodus Marciano nnperanle celebrata fnit,
sexcentis iriginta Palribus adversas Dioscorum, in
Alexandrina inclyia urbe prafeclum, et Consianiinopoleos arcbimandritam (seu coenobii praefeclum)
Eutycbetem, coaclis; qui Cbrislam Dominum Patri
consubstanlialem cum falerentur, de Incarnalionia
tanien mysterio ncfarie loquebanlur, dumque Nestorii Cbrislam dissecamis, duosque filios consiitnentis errorem declinant, in aliud malum buicex
diverso opposilum sutu delapsi. Ulramque scilicei
Dei naturain el bonrinis postquam eibi invicem co
pulaiae atque connexae fuemni, iia permisias esse,
alque inter ee penitus in unam naluram coaluisse
iuipie asserebant, ut diviuiiateui quoque affeclionibus ei perlurbaiionibus obnoxiam consiituere
miuime vercreniur. Corpus quoque, non ejusdem
cum buiuanis corporibua uaiura?, wec e i virgiuei*
3*3
THEOD. B A L S A M O f f
eo*trtV*m laitgniatbas Mtefpiite Dowiuum, sed , , \

iaexplicabili qnadain el diviniore prorsas raliooe, ; . \ inrarnatiim illam esse somniabant; aliaqoe debla-
terabaal bujatmodi, proindeque a sancU tyoodo iv \ .
depotiti alqoe analbemale ptrcosti t o n t : eadem 61 .
ynodns Dewn, botniBemqae perfectum in duabas indmsit impemistisqae nataris Cbrislom Dominum
este defiaivil. K l vero subjectos quoque eaoones edidil.
CANON I.
JKANON '.
Qui tanetu Pairibus in unaquaque syxodo kucxsqu4 expoiiti sunt, obicrvari caxonti erqxum
ceninimui.
B A L S . (id esl) jasttim ceiuuenint

Palre*, ul qui a taiMlis Palribus, qui eos praeceafterunl, aitte qaartam eynodum editi sunt canones,
ob<ervenlur, el vires suas obtineanl. Nec dixeris,
.
, *

B
. \ ^,
\ ;
*

.
quomodo non meininit canon provincialioro et

oecumenicartjm synodorum ? ex eo enim quod confinnentur, qui a sanctis Pathbut in anaqaaqae
*ynodo ad id iisquetempuscompoftiti sunt canones,
omniom synodonim decrela firma ac subilia
reddnnior.
ZONAR. Muha, fldei dogmalibus slabiliendis, et
ecclesianicrc disripliiiae, moribusqne ftanciendis,
oerumen c i , provincialesqiie ante sanclam bane
synodum celebrali convcntus, promulgalis canonibns decrevere. Ea igitur omnia decreta Patres
aancti in bac synodo congregali boc canone confirmamni, ct obtinere judicarunt, boc esl, jagtom
^
enserunl, et existimarunl.
. \ \ \ :
! ;
; , ,
, \ .

, ) , \
\ .
. 01
A R I S T . Canonet chjuique $ynodi sanctorum
Palrum obierventnr.
112
'.
CANON II.
Si quis episcopus propter pecnniai ordmalionem fe-

eerii, non venatem graliam in vtndtlionem
,
deduxerii, ei propter pecunias ordinaverii epi,

icopum, vel chorephcopum, vel pretbyterum, vel
aliquem eorum qui in ctero annumeranlur,
vel
propter pecnnias promoverit aconomum vel defen-
sorem vel puramonarium (seu monasterii admini-
(88),
Guill. Beveregii noiae.

(88)
H .
W*c vox raro occurrit.
ut nomen acopit. Inierdum autem villicus non -
Velne inierpree hoc loco v e n i l , Ostiarium. Diony-
bernntionem tilla*, sed dispensalionem universie
%\m Eiiguus Maneionarium, Jtielinianus autem jv domut, Tullio interprete, lignifteat; quod eti nniParamonarios Inler reram ei-clesiaslicarum admi- venarum posteuionum
posieuionum ei
ei villarum
vtllarum di$p
ditpentator.
u
niniratores receneet, dicene, Deo amabilet ephcopi,
qutdtm aliquot diterte hx, qui defecerunt, pra>poiuerinl rebui (veluti xenodocho$, plochotrophot, aui
notocomot, aut orphanoirophot, aut qerontocomo$
paramonario, aui ceconomos, aut limpliciter dicendo,
pinrum actionum admimttratoret) illoi quidem wiilani hnbere administraiionem. I. X L V I , sec'.
5.
f
c. De f piscopis et clericis. Ad quem locum Dionytins Goibofredus otoerval, esse

villico, sive aclorea possessionum, ex eorum genere qui ree ecclesiaslicas adminisirant, quamvis
alias hi videanlur appellari, satelliieg, assecla?,
buccellarii : est enim Nicetae , . Villicus autem agri colemli
cauea consliiulua est, alaue appetlaius a villa,
qucMi ab eo in eam convenantur fnictns, ei evebantur cum venema : m testatur Yarro de re ruttica 1.1, c. 2. Isldorus aulem a i l , qiiod, Villicui
proprh villa gubcrnaior e i i , undt ct villa vitli-
Isidori Etymol. I. ix. c. 4. Et boc quidem seusu

vox ; Luc. , 1. a veleri Bibliorum
inlerpreie nou ineple reddiliir Vilticus, ubi a Syro
verlilur magitier domut, ab Arahc adminUtralor,
rocuralor. Et sic qtiidem hoc in loco

ujusniodi fuisse vitlici videiiltir, qui nimimiu
Spossessiones
et pecunias, praecipue ad inonasieria,
dicta, periinenies adminislrarunt, et dispensarunt. Sed Dionyaius Exiguus hic maniionarium
veriit, ut anie eiiatti observaluni est. Quod tamen
non imelligendum eat de versione ejus, in Bibliotheca Juris Canonici veteris, ex ms. Christopbort
Justelli edita, quippe in qua nuila Lalina vox loco
G w c x occurril : sed de alils iaiius
versionis edilionibu in tomis Coiicilioftim et alibi
impressis, ubi piov mantionarium v e r l i i ;
quoinodo eiiam in nonuullis Isidori Mercaioris
codicibus reddilur: Sn aliie ipsa vox Graeca Paramonariui rctioetur. Mansioaariug autcui uuus fuil
885
IN CAN. IICONC, CHALCED.
tira ,
omnino aliquem ex canone inrph
de proprio gradu in periculum veniat: qui esl
ordinaiu$ ex ordinatione tel promolione qum in-
liar mercatorum venundatur, nihil juvelur;
ted
tit digniiate vel curaiione, quam pecuniit ade
al-
pius $, alienut. Si qui$ auiem adeo lurpibu$ ei
*trum)
386
qumtut yralia : qui hoc lentasse convictut fuerit,
'
'
nefariis lucrii inierceuor apparueril, hic quoque,
itf quidem clericut, proprio gradu excidat : tix
vero laicui lil vel monachu,
analhemaiizetur.
. '
', ,
.
,
, \
, . ,
oi , , ,
* , ,
* ,
, , \ ,
. \
, * '
.
,
, \ .
\ .
\ * '

. , ,
\
.
.
'
B A L S . Vicesiinus nonus canon eanciormn apostoloriim et tricesiinus et alii, eos valde piiuiuui ei
qui ordinant, et qui propier pecuniag ordinautnr.
Hic vero presene canon decernii, non solum eos
deponeiidos, sed eos eiiam qui characierem sic
Iribuuul, eosque quibus daiur : praelerea auicm et
*?os qui sic proroovent, rel etiani promovebuiilur*
Epiecopi enim, cborepiscopi, presbyieri, diaconi,
subdiacoiti ordiiiantur; canlores, leciores, praesideselalii, charactere designantur; cecoiiomi autem, cliartularii, paramonarii (seu moiiasteriorum
admioietri) et alii promovenlur. 1 boc ex praesenii canone apparet, qui dicit: Ex ordinaiione vel
proraotione, quae instar mercaiorum vcnundatur,
nibil juveiur. Ordinaiionis enim nomine eliain
cbaracteris impressio comprebendiiur ut per inanum facia: sed non ilidem promoiio. Ipsa eiiira
etiam sme characteris daiione periicitur. Apparei
auiem boc eiiam ex eo quod dicit canon : Sed s i i
alienus a dignitaie vel curatione, quani pecuniis
aseectiius est. Non hos auiem solos punit, ut di
ciuin esi; sed eos etiam, qui iniercessores fuerint,
si sint laici vel monacbi, anaihemalizat. Koia
quod dicitur de paranionario el oeconomo. De cborepiscopis autein qure synodi, quae fuil Neocaetfarea, can. 13
. \ , \
ZONAR. Pluribus aliis apostolorum synodorum ; que decretis, prelio redeinpia, aut principum vi
, rorum aucioritale extorla ordiiiuin collaiio probi - beiar. Idem boc caiiooe, fusiue laraen explicala
fov \ ,
constituiione, deceruilur. In eo siquidem, et q u i , \ .
bus ordiues conferri, et quicunque proino?eri
, ,
possunt, enumeranlur. Nam alii quidem, quo iu
xa\ \ * - ^ numero episcopi, presbyieri, diaconi et bypodiavo , ( ), ^
coni snnt, ordinanlur: nonDulli, ul lectoree, cauio , \ * res ac bujusmodi alii (quod ipsum non sine manuuiti
,
imposilione coutingil), aolo cbaraciere signauiur,
\
alii demum, u l oecouomi, dtlensores, paramonariique (seu monasierioruin adininisiri) promoveniur.
. . T

praesenti loco quadrat. Nam omni
c% ofllcialibut ragiis, cui incubuit, mansiones regi,
vel bomini regio, vel ctuivig rege misso, una cum procul dubio aliquem rerucn eccleeiaeticarum adininietratorem signiflcat. Quod ctiam e aupra lauvi^tico pro persous dignitale praeparare; quo aeoau
daio Jusiiuiani loco egregie continnalur : uipoie
Hincmarus bac voce saspe uhlur. Episl. 3, cap. 16,
iu quo paramonarii imer xenodocbos, piochoiro13. Aliier usurpaiur haiC vox iiiaDFiotiarius pro ea,
pboa, (RCOIIOIUOS, aliosquc qui oiunea admtuisiracujut* erai lampadas ia templo accendere, etexsliiitionein aliquaui sibi'couimiseam babuerunl, ree<uinre : u l conslat ex Gregorii Dialog. 1. i , c. 5.
siti siinl : queniadmoduui eiiaui in boc cîivua
b boc aensu veius imerprea nou iuulium abludil,
defcjwmbiift, el occonomis conitumeraalur
ubi Otiiarium verul. Sed ncuter bornui aoiiiuum
387
THEOD. BALSAMON
388
he qnem igUor ex bis omnibut mercede iolerpotiia (** * ayfow ,

, 6
creari lieeal, boc canoiie consiitniun, qaiqee noo
(
venalem Spirilos saneti graliam, ioaesumabilcm
videticei, veodilioui aubjectam ob uperexcel) / '.
lcDiem e l inco iiparabilem ejos naiaram vendere
, (hoc enim ett io veiidiikmem deducere) depre. \
benai fuerint, in perieulam de 8o gradu venire,
,
boc esl, eo raoveri ae deponi jubeolur. Aique basc
.
qaidem in eot, qui, vel ordinibus conferendie, vel

alicni ad earoonera,qoae in canone recensentnr, *
eligendo, ac omnino ecclesiasticae miliitan ascri , bendo, mercenariam operam toearere, sialuontor.
.
Qui vero eofdem ordines promotionesve sunt emer cati, nihil eo e i hac sacrortim nundinaiione,
, \
sordidaque negoliaiione juvari decrelum tsl. S i
, *
naiuque eccleiaslici ordinis homines niercenariam '.
operam qiioinodocunque alteri loeare, profanave
, ,
negoiia tnrpi lecro inhianles traclare sacris C O D ,
stitittiouibue veiitum esl, H 3 ut ex proxinio,et ex
,
Caribagiiiensis synodi decimo sexto canone facile
, \
apparet, quo susceptores ease, aut procuratores,
'
vel ex turpi aliqua, aul hidigna negotiatione sibi

,
tra
vidmn quserere episcopi, presbyleri aut diaconl
, \
probibeniur, et ex magtii Apostoli praeierea verbis : *
Nemo inquit, militans implicat $e negotiis scecula* , \
ribus, ei placeat
qui miliies delegit, ac ex .
ipais quoque legum civilium sanctionibus apertd
. \
colligiiur; mtilio nilnus rerum talium merca , \
tnram exercere, empiamque sancli Spiritus gra , \
tiain poesidere, per easdem constiluliones c u i - \ ,
qiiain licere exieliiiiandom esl. Quamobrem et isios ^ *
iuoveudos esse digniuie, vel gradu. Idem ei de , , promolis decernit bic praesens canon : et eos, qufi
.
inierccssores suni iu istiusinodi negoiiis operainve
', \ \ - uam in his ordiuuin promotionumve nundinatio, \ ,
nibus commodarint, si clerici ainl, deponi, si laici,
.
.aut monacbi, aiiatbemate plecli jubei. At vicesimo
, \
.noiio aposiolorum cauone, qui ordinee emercati
\ .
ifiierint, et depositione mn:iari, e i , quetnadraoduni

Simoni illi Mago factum est, coinmunione nioveri , \ *
prseiipiuniur. Qua* quidem coinmunio non de sola
*acroruni myslerioruni perceplione, sed de illorum
. , yxipoHjuoque cousueludine ei congressu cum fidelibug
\ ,
accipi debet. Simon enini cum oblala pecunia pro
a eibi viciesim eancli Spiriius graliain rependi
.
fosiulassei, ex auiverso fideliutn coeiu a Petro exlerminatus fuii. Neque vero eos tantum qui
proplcr pecunias ordinaruni aut ordmati suni, sed et quicunque facinus atienlaverint, etsi deprebenis baud proccsserii, iisdem niliilominus poenis canon obnoxios esse decernit.
t
4 0
A R I 8 T . Qui emit, et vendii ordinaiionem usque ad

protmonarium , .circa gradut periclitetur. Quin
. *0
(89),
** J1 . , 4

(89) .
Hiec pnesentie D rium (uon defensorem, ut Jusielbis veriil) ebi, iK
auiiiiis epiiome iu Jueielli Bibliotbeca taui sub
"/idere esl, vox reiinelur, prb qua
Alexii Ariftteni qoam Simeoiiis logoibeiae nomino noslris codicibus subgliiuiiur. E l eic
Siia, niullo aliier \ru\iiir. Sic, , \ quidem ipse Balsaiuon iu uonuiillia legiese videior.
, \ - Illtj enim in responsis ad Marci Alexatidriixi inier , . Qui
rogatianem 28, bunc cauonem cilans, , et gui vendii ordinalionem, circa gradui loco ponii ioamies Meursius
pcriciituiur : Ux auUm tliam ad paramoua Gloasario (oi ex eo CurUlopborus in prsseiiMfiii
88*
IX CAN. III CONC CilALGED.
3W
.
Kal oi ,
-
medialores, cieriei quidem Qadu $X4*danl,
. pucol , ,

,
. laici *ero vei monaclti anaihemaUuntur.
.
\

. " \ \
,
, .
, , * ,
. .
Juxia magnum Basilium eiiam ipso Macedonio

qui conira sancium'pugnavit Spiritum, pejor esl
isie qui noo venalem Dei graiiam vendit. Et ieie
ergo qui ordinat, ei qui pecunia ordinaiur, a gradi
suo alienus eril, quamvis in ullimo cleri gradu
ordinalus fuiu Sed et qui roediatores sont in
isliusmodj ordinaiionibus si quidem clerici siut,
gradij stio excidant, si aulem laici sini aulinonacbi, anaihematizeutur.
KANUN .
"
alienas
negoiia exercent, divimim minhierium negtigentoi,
eornm fa-
eipientet. Definul ergo tancta magna tynodu*
neminem deinceps, nu epiuopum, nec cieritxm,
nec tnonackim, vel poue$tione$ vel res conducere,
vel sacularibus
poaessionum administrationibxt
$eiptum ingerere: ntii utiqueex iege ad inexpu-
. gnubilem impubernm lutelam voceiur, rel cmiati*
episcopus eum terum eeclesiauicarum cutam gerere
perminat, r#e/ OTphanorum, wel viduaruni, quibus
non providelur, ei personnrum, qua
tacularia
cultalum adminiitrationes propier avaritiam $^
Baeuiarium domot wbeunle,
et
posie$tione$ eonducvnt,
in
clerumcooptati sunt, quidampropter turpe lucrum
(90)
Pemnii ad tanctam syxodum, quod eorum qui
CANON III.
ecclniatfic*
uuxitio maxime indigeni, propier iimorem Oei.

C
Si quis autem quw$taluta $unl deincept irttnigredi
aggre**u$ fuerit, it panii ecclesiwicit $nbjielalur.
.

, \
. \
,
.
*',
\ ' \ ' .
\ ,
B A L S . Uiversi canones. prohibuerunt monachoa

et clericos curas e&cularitim negotioram suscipere,
alienasqne canaas et ministeria tractare. Et lanquam fortaese non observatis canonibus, sfatuemnlsancti Palres, eos qcrf tale quid faciurt, ecclesiasticis poenis leneri. Cujusmodi aulein Id j i i
apertius diximus tn 6 canone aposloiico, el in 81 ct
163, el legeeaquae in ipsos H 4 scriptasuiit, el \
cap., 8 l i L prsentis Operis. Quaere et Carth. syn.
' ' . ^ i 6 e i 7 syu. can 10. Quoniam autem statuil caiu
Guill. Beveregii nots.

cnnonem) locum quemdain ex Gregorii Dialog. 1.
. c i u t , in quo baec vox occurril, bis verbis,
* ,
" , , \
. Locus quem cilai, est in lib. i n , c.
2*5, bi tamen in nostra edilioue Parisiensi autio
11505, verba longc aliter se tiabent, viz.
* , .
*? , \
, \ \
, qua: quidoui iralatio Lalino lexiui oxaciius
aiinodum rebpundei; sic enim legitur, Nocie auadom ei per visionem asltlit (Aposiolus) el dixii, Vade
ad Abundium matuionarium, el Toga illum atque
ip$e tibi lututem resiituet. Nibil bic de prosimoua-
r i o , dicitur, sed tantum de maneionario, quen>

etiam custodem ecciesix fuisse ex rodem capile
constat, uam idem Abundius, qui bic mansionarius,
in initio caphis cuiios eccleiice dictus esi. Q U J C U D |ue aiuein iralaiionis isiiusla Meursio ciialae aucior
uit, mati$ionarium liic Gr;rce ver
tisse videlur; propierea quod Dionysiinn Exiguum
sive , MuHiwnariutm
Laiiue veriisse observaveral.
(90) H
.
Joaaois Auliocbeiii Golleclioiie, t i i . l i ,
bic locus sic legilur, . Ac protode
, quac in nostris ctxlicibus pnieccduut , uie
oiiiiltfiitUir.
392
THEOD- BALSAMON
391
episcop**, ddticos etmonacti08,impubenira poise i C ,
\ * .
lutelas suscipere, si quidem ex legibus voceniur,
,
ei rermn ecclesiasticarum caram, et orphanorutu
,
quoque curaiiones, vel viduarum, vel aliarum
personararo, quibug aliier non pro?ideiur, eccle- , \
, , ,
siaiiico auxilio indigent, eiquidein id eis episcopus
,
pertiiitiai: Jusiiniani auiem 123Novelia, quae posita
est in libro m , tit. priino t ap. 12 dixiv: Religio- ,
sissimos episcopos et inonacbos nullo modo lulores . *
vel curaiores ciijuscmique personae tieri concedi- , ', . ',
mus: presbyieros aulem et dbtconos, cognaiionis \
jure, eoque solo, ad tuteUs vel curas vocaios, lale ministeriuni suscipere coDcedimus: dixerii quis- , *
piam noa debcre episcopos, et monacbos quovis \
modo fieri tuiores vel curatores, u i qui a Novella
,
sinl probibiti. Mibi aulem videlur Novella edita ,
esse ad iinpediendmn lantuin episcopos vel
wonacbos, ne siul sua sponie luioret vel curaiores,
nisi quaudo ecilicel legibus ad id vocantur. S i
, enim episcopali permUaione oinnem adminislra- . *
tioiiein suscipiani, u i boc canoue et aequenii \
conliueiur, eis nullum praejudicium afferetur.

Presbyieri quidem, diaconi ei lecloree, ut vuli bic * .
prapsens canon et Novella, eiiam sine episcopali
perroissiooe, orpbanorum tuiores el curatores fiunt, ,
quando ad boc a lege vocanlur. Scias autem quod \ * , tutores quidem dantur impuberibus masculis a . 01 , ,
primo usque ad 14 annuro,et ipsum.quemadrooduih
\ ,
feniinie quoque usque ad 12 etipsuni: curalores
vero itiinoribua, usque ad 25 annum inclusive, C \ ,
sive maeculi sinl, sive feminae. Eta auiem oin- .
nibus res ecclesiaslicas exercere indisiiucie v i - (91) ^
aum e s l ; quamvis praeseos canon dicai boc cum *, \ * \
episcopali permissione fieri. Dic ergo io suni- ', \ *
mam coiitrabens, quicunque in canone conti- ' , \ ,
neniur, episcopali quidem permissione, non solura
, *
ecclesiaslica negoiia, sed et civilia citra ullum
, praejadicium exercebuni: prauerea auiem etiaiu
,
omneiii tutelain ei cufam. Si lalis autein non inter- *
cedat perinissio , episcopi quidem et monachi
*
nec tuielara, nec curam gerenl, ne nunc quidem
,
quando lege ad hoc vocaniur. Clerici autem,
.
#
Guill. Beveregii n o t .
) . Haec tulores i m - D
iribus dari inasculis usque ad an. 14 femiuis
usque ad 12, eijcuraiores utrisque ad an. 25. Balsauioii ex lege civili pronuiiiiai. Tulorea enim daii
autit impuberibiis, idque ex iure naturali ; ut
observal Jusiiniaiius, dicens, Impuberes autem in
tutela esse, naiurali JUTC conveniens ett : ut qui
perfecUe (ttaiis non tii, alteriui lutela regaiur.
Cum ergo pupillorum pupillarumque curatorei negotia gerani, po$t pubertatem tulelce judicio rationein
polentes 4$te credantur, ibid. Quibus modis tulela

flnilur. E l hinc in Pandeclis diciiur, ted $i puella
duodecimum annum impletterit, tutor deiinil ette.
1. x i i i , aecu 2, ff de luioribue et curaioribusdaus.

Post puberiatem incepUtn usqne ad annum 25.
Curaiores dali sunl utrique sexui. Matculi quidem
t
puberes, ei femince viri poieniei utqus ad victsimum

quintum annum comfletum, curatores accipiunl :
quia Ucet puberei i i n i , adhuc lamen ejus aialii
ftfiif, lua negolia tucri.non ponint. Iuetil. De
reddunt, sect. 6, et Inslit. de Aliliauo tulore. curaioribus. Paudecla3, Appuret minoribus anni$
Putieriaa auiem niasculi* ati. 14, femiiiis anno 12,
viginti- quinque eum opem poUiceri, nam pou hoc
incipii; ac propierea illi iiupuberes esse deaiuutit,
lempui compleri virilem vigorem constat. Et ideo
idque ex ejusdem instiiuiioue, dicenlii, Et ideo in hane uique aslalem adolescentei curatorum aanoiira lancla CQiiniiulione promutgata, pnberiatent
xilio Teguntur, nee ante vei $ua adminittraiio ii$
in mauulii decimum quarmm annum compUtum eommitti debebil, quamvis bene rem iuam gerentibtu,
tlltco inilium accipere duposuimus. Antiquiiatii
1. i , secl. 2 ei 3, ff. de miooribua viginti quiuquo
nirmam in (emiuti bene poiitam in $uo ordine relin- aouU.
qutiiUs, l po$t duodtciiH QHHOI comaletoi, viri
393
1 C A X . III CONC. C H A L C E D .
394
. - soluiii qnanclo lege nd hoc vocantnr, curam et l u ,

ifdam gerent. Oimies aiite.niex iis communilcr tion
\ , impedicutur ccde&iaslica adinioislrare negnlia
, .
cliatn sine permissionc epi.wopali. 08 aiilem imp.
,
tiniiiiui Leonis pliilosophi Novella solis mouaebis et
\ .
ciericis concessil, nt sini lutores el admiitietrwio
res ultiinaruin voluntaitim, et eas eicrccbtint,
.
<)iiamvis sinl saecularia negolia, eiiam siue episco '
pali perinissione. Ejus autetri Novellae prajtexiti
; \ ;
exerceut eiiam episcopi lulelas in iiltimis volun \ \
latibus, et inlerrogali quomodo hoc faoinnl quo , ,
niam ex hoc nihil qund sit validitm possifni dicere,
f /
canoncs ei leges proferunt, quaj staiuutil ad orones
. ;
pias el ad animas pertinemes dalioues dcbere
.
episcopos inierceiiere. Mihi autcm hoc fucere v i * detur pro antislitibus qui suul iu regioue, noiiciiam
; \ /
pro iis qui ultra suae regionis limiles (uiores scri , \
pti sunt. Lcge ergo diligenlins superius posil:tni
!
Jiisiiniaut Novellam. Quia atitem eX 8G cjusdeiu
.
imperaloris pbilosoplii Novelta episcopos e t d i i e o s

segregari deccruii, qui causas agunl, vel Hdejulieiif
, *
\<1 civilia qu3'dain exercenl; el nisi se rorrignnt,
. /
<is cliam dcpositionein iuduci : ne dic;is eam re /.
pngnare aposlolicis stiptrioribiis c mouibws, eed dic
-'
eam illis a?quivalere, ut qui exponanlur, eos non

aliter deponi; quam si posi deiiiiitltatbHwnn non
\ ,
cessavetiul. Qtise aniem de sacerdotibns causas
;, ,
;igeiittbus et iiJejutxMiltbiis, iu 43 cnp. 8 lit.
\ , prxseuiis Operis, ei in 20 nptislolictini cauoneni
- Q scripta siitil, ad pnrscsilbs quoque Noveltai intor, ' , ,.
preUUiotiem siiilicimit.
, . *.\
\ ' . '
* ' , \ .
.
H 5 . E l apostolicis et synodieis jam olim
\ , \
decroiis, et legum quoque < ivilnim sauciioitibus
, \
damnata ba?c consueltido fuit, ncqtie tauieu v<!
\
antiquis vel noslris illa iemporilnis iiU:iieiiits i u , \
tcrmissa. Ejus iiaque cotivellendae sludio, q u saci is
.
niiniruin canouibus advers;irvhir, hx-c consliiuiio,

qtiamvis irrilo ea quoque successn, a synodo pro., \ .
mulgala. Quotiiam igiUir quidam , hiquitiiil, ex
iis qui clero ascripli snni, alienis agiis coleudis
.
operani locant, ei negotiorum sa?ciilarium, quod
, - D civili quoque lege veiituin est, conduciores liuut.
Suni vero conduciores, spc lucri aliena opera
\
vel negolia i n c i a i U , sque pioirido cnris huma, \
iiariiui rurntn perliirbaiionibiist|ue, atque aduu
tta . " ,
contenlionibus implicaiues, aliciiaruiii quoqiie

possessiofiiiin admiiiistratioaem, auri cupidiiaie
,
iliecti, suscipere non recusant. Ne quid ergo bii, "
juamodi in posterum episcopo aut clerico aui
( .)
* iuouacbo liceal, nisi si lameu miaoruui quorumdam luieia suscipienda sit, boc canone decerni ' (92),
9
Guiit. Beveregii .
(92) 01
' . Uoc de masctilis
obs, uon feininis, uiielligendtim est, ui ex auic
PATUOL.
GR.
C K X X V H .
diclis conslat. Ilic aulcm obwrvari digua est dislinciio inier impuberet, c i *,
13
THEOD. RALSAMON
tnr: ae lutete quidem nomine impubenun curam ol , ; '

synodua innult, (iis nempe tulores assignaiitiir)
, , ,
qiiod auteiu minonnn mentioneiii fecerit, curaio
rie nunus indicavil. Suni namque impuberes, qni
,
aunis 44 minoret sum : minores vero, qui puberes , um ainl, annum tameu aelaiis 25 nondutn atli. gere. quihus quidem curalores dari soienl. Sed liaec ,
ip&a, inquit, lutoris curaiorisve uiiiiiia tum deiuiun
(\
subeaot, cuin ea legibus siiscipere ueixssario co )
guntur, non ea sibi uliro ipsi deposcam atque , \
appelaul. Et cum epi&copus urbis, in qua bacer \ .
dotea in tieram coopiati suul, et juxla quani mo-
uacbi iuhabiiani (natii ei iiiouacbos cujusque urbis ,
rpiscopis ttiibjeclos esse debere proxhue seqtieuii

tanone coiielituiuin rcperius),negoliorum ecclesia- . "
Uicoruni procuraUonem, pupilioriimve aul vidua-
, , ,
ruin, quibus provuleiur, curam commeu- ,
4laverii. Sic etenim, iu Actts quoque sancius , Lucas factum fuisae ab
apostolis ineiuorat, * ,
qtii septem diaconos elegerunt, ne in minislerio v i - , delicet quolidiano viduae speruerenlur * \ Certoruni
, , * :
quoque hoiuitium palrocifiium, qnt sese lnaxime , * .
auxilii ecclesiaslici iudigenles obiuleriul, ecclesiasli-
ci* viris, qui in eo oon spe lucri, aui inanis gloriae . .
cupidilaie, sed soia erga Deuui pietaie ducaniur,
; "
, \ 6 ',
odeni episcopo permitienie, amplecii Ih-eat. Tales
aunl, qui dyaaslaruui metu, per quos injusie vexan- ,

lur, ad Ecclesiaui coufugiuui; quive, licei aliquid
iorie oQeiulerint, suppeiias sibi iiibilomiuus ab * '

Ecclesia ferri pogiulani, tales, et qui iiijubte iu
herviUitem redigunlur, caelerique bujusinodi, qui- C , \ - "
., .
bu* subtevandis defeneores creari cousueium esi.
Si quis auieui contra bujus decreii con&tiluliones
quidpiam adimserit, poenis boiiiinem obnoxiuiu
,
deceiuit. PcBiiarum lanien noiuina nulia si- , .
gillalitu adjuticU. Quid iia? Quu\scilicet apostoUci , -' 6)bac de re promulgaii eanones 6 ei 83 qui *e ae- , :
goliU ssecularibus implicaverinl aul Homanuin
.
inagistratum sinml cum sacerdolali adunnistralione
:, .
invadere altenlarint, depositione niuliari j u b e i :
. \ '
81 veroeoruindem cananuui, posiquam a quacuu* \ ' ;
que publicse adiuimstratioiiie procuraiione sacrie
. ,
iuiiiaios bouiines abbliuere jussil, el subjungil, aui , ,
boc igilur, non iacero sibi persuaderi sinanl, aui , . ' *
deponaiiiur. Poenaruiu igitur ceria designaiione, D .,
quippe quas jaui anlea apoaloiorum aucloriiate
,
deliiuia fueruul sancta synodus, boc locosibi u oi .
peii>edeiiduiu eesc eialuiu Quod idem Caribaginensis qnoque yuodu leauil: eiejiim
ilia cauoite
IHdecreto bac de re edilo, earodem prorsus raiiouem becma, uullaiii poeuani appoît. Verum u u
licel eanoDiciecouslituttonibusiu delinita fuiaseni, niiiil uiueu is merbus videlicel remitiebai, eadeinque proiude decreu sexta gynodas 11 canoiie reuovanda censuii. Neque iaiuou idcirqv facia malo
buic niedicina, quod oinuibos locis uunc quoque grassaiur, ei ueino coerceudae bwic pesii, uun painaicba, IH>U intperaior, episcopus aiiiinani iaiendil. Degpeciui ilaque jaio babenUir Uai uiulii
4
k f
A c u v i , 5.

minores. Impubtre* eoim waaculi sunt uique ad
anuuin 44cou)plelum, femince usque ad 12. Muiores
auleui dicuuiur puberes, qui aitoum 25 iioiiciittH
tompleverunt. Isiis iutores, bis

suiu.
curaiores daii
397
1 C A N . i V O N C . C H A L C E O .
canoitts, et iis qui sic a canourbus
dtpontmUir, pairiarcbas
el
episcopi fotnmiftistram ei
commu-
nicani.
. 01
,
*\
116 AKIST. Qui domorum urcuiarium ctuam

suscipiunl, corripiendi $unl, ni&i foniian ad i n excusabilem impuberum adminittralionem lex eos
vocwrii:
vei epucopus orphanoruw, vel mdua-
rum curam permiuii.
.
(, 4
Glerki ia sxciilariutD domog ad filios servusque
eoruia edoccndos recipianuir, juxla decimuui N i ca*nse synodi secunda* canouem uegolioruio auleni
eorum curam ne
gubjeterint.
susgipiajil, liisi reprebensioni ge
Veruui orphauoruni et viduaruiu et
aliorum miserorutii adunmsiraiioiieiu sibi coiumis-
sam babeant, ul et cognatorum fuortim si impu-
bere
siiit ciiram. si a lege, icoguaiioiiig jure, ipsi
ad boc vocajiiur. EpigqopU auieiu vel jnouacbis nec
cogitainrui suorum lutoribus case licel. A i jlii
; ;
. onines rerum ad piriluates dielribulioiies posi di&-
ce&stim a quibusvis
liuiu. Et lales vocautur etiain tuloresjaxta sexa-
. \
get)iaui
PkUosopbi Novelbiiu..
oaavaui
reliciarum
ituperaloris
adraiiHSiralpres
domiui Leouis
.
CANON I V .
'.
04
'
et cilru tdlam diicrithints rafipjiem t urbibiis
tel oracbilaiis
epucopi: moiiacho$ auiem, %uni \n unuqmque
regione
quieltm amplecU, et toLi jejunio
civitale,
ei4icopo utbjetlot e*i*, ei

oraiioni tu-
verantei, nee eccleiintttcit ittc icetttlnribn* ttego-
tii* e ingerere vel conimunicare propriti
rtlin-
quexies tuona&leria , nUi quandoqne chiiaiis
($),
epiicapo propter utum ueunurium eU permiuum
loriam domum, prceur teuienlium
ficart nec conslruere potte wow$terium
c(it, in quibui ordinali $uni locis [oriiier ptr$s-
iiimeu itudtniet; vitum esl imllnm utquam wdi-
'
(93;
eccUiiailicn el chilia perlurbant Megoiiu, iemere
circumcnnanles, qHintiium moNasietia $ibi con-
&
coiivenienli Iwnor* habeamnr. Quouiam
aulem nonnuUi monachuo prwle&tii uleiiie*,
'
digni
"
Qui vtre el tincere moHusticam vitaui aggrsdiuiUur,
(uerii* nidtum autem in monatlerii* urtmu
recipi
ad boc ni $ii wonachu*, pxmer voiunmiem ti

douiini. Eum auiem. qui ham nonram defiuiiionem iraHigredilur, defUupm** etse excommuhi-
Guill. Beveregit nol.

(3)
.
Coueiliuui D ,
habere vidtbilur , proprio mona%leno ui
qnod ab inilw rngrenu* esi, tai cumpeien jubemns.
Afatbeuse, Moâileriumnovum, nni tpiicopo anl
autem lauclissimoi ioeorum epitcopot, ni
permiitenle aul probante, nullui incipere aiu fundare
neque monachi neque mouachcc circumeanl civitates,
praaxmai. Gouc. Agaib. can. 27. ldem a Justiniauo
ed si quod necessanum respomum habuerint, per
9ti8tiUtiliir, Novel. 5, c. l , l Nav. 15!, eap. 7.
' respotsariot hoc uganl. in proptiit wtaneu<94)
.
Ne
Ut monaiieriis. Jusiin. Nov. 125, c. 42. Idem fere
quis monaclius inanasterium suum relinquai, civia Sleptiano arcbiepiscopo Cauliiariensi slainiiur, in
Jibus quoque legibus conflrmatur. Qui in nwnasie*
Proviuciali Lyndwodi. Item iam monachi* qnani
riis degunt, potestateix inde exeitndi ne habinio,
canonieh regularibus monialibut silenlium /m*wei i* Aniiockenn xivUaU, *en alin quibn$cuiique
cipimut obtervari in locit et temporibus constituiit :
cisiiaiibus comersandi, excepiU duntaxui apoemianec viris aul mulieribut abtque licentia tuperioris
riis, quibut liceniiam damus voienlibu$, ui apacri^
egredi liccal sepia domu, nec sine ceria causa tl
ieon solarum cuma exire ponint, 1. x x i x , c . de E p i scopis e i Clericis. Jualinianus. Si monachu* reti* honesia, egrediendi iis iiceniia concedatnr. Do slaln
Jifgulariam cnp. lnltibemnt.
qmeril suum w*Ha*lcrium el in almd inigrediattir;
quQscmiqne ret, iempore quo monaslertum dereli%
399
400
THEOD. BALSAMON
ceftim, nenomen Dei blatphemelur ; civitatu aur .

lem epitcopum oportel eam quam par esi monaste
rtorum curam gerere.
BALS. Noia permitli episcopis, ut monachis

eivilium negoiiorum admiiiisiralionem concedant:
quud si episcopis hoc hiduhum esl, mulfb magis
iinperatoribuB permtllilur. Eos qui pure, hoc esl
vere et non simulale sunl monacbi, honorari debere dicit canon : eos vcro qui nionachali amicln
tanquam prselexlu utuntur, e( homincs decipiunt,
repritnendos et in suae lonsura? locum reiniitemlos
esse visuin esi, u l qui cum ecclesias tum negotia
civiiia perlurhenl. Per raediuin enim forum pro
gredienies, ei se saecnlaribus negotiis ingereiiles,
forlasse eliam doccntes, perliirbaiit, hoc esl humana et dtvina dividunl ac cotifundunt, nec sinuui,
ul ea ex propria sua natura exerceanlur : eaecularia scilicei egotia a laicis: monacbica autem et
ccclesiastica ab iis qui siml Deo dcdicaii. Qtioniam
aulem, inquii, iidem propier ambilioiteiii eiiam
inonasleria de iuiegro exciiare conaniur, uc epibcopo subjiciantur, deiiuilum esi neiiiini lii ere vel
monasieriuiii vel oraioriuin prxter episcopi menlem nsque excitare: subjici autein monacbos nes regionis episcopo, et fortiier perseverare in ea
inansione inqua lonsi sunl. Adjicit autem eos eliam
rcrum ecclcsiaslicartim coniinuuionis ei admiui-
.
;
\ ,
. ,
\ * ,
*
,
, , x a l ;
, , -
. ,
; ,
\ , ,
\ \ ,
,
,
.
, , \ \
'
, *

,
,
\ . straiionis non esse parlidpes, nec eliam earuin ^ \ ;
quae ad vitam perlinenl, seu civiliuin, nisi forie
\ ,
civilaiis episcopus eis proptcr usiim necessarium
, ,
boc penniserit. Servos auiein prauer dominoriiin
.
volumalem non esse loudendos decreium esl: vel
- *
eum cerie, qul boc decreiuui traiisgredimr, esse ex- ,
coaimunicaiuin. Jaiu v e r o H 7 civiiaiis episcopum
, .
oporlet, inquii, monasierioruin curaui gerere. Nola
; , , .
ergo quod nionachi iilic perseverare el pcniiauere

debeul, ubi saeculo renunliarunt seu tonst fucruni: , \ ,
el qtiod ex perniissioue cpiscopi possunl monacbi
*
non eolum ecclehiaaiica uegolia adimnislrare, sed

ea eiiam q u ad viiam perliiienl, boo esl civilta.
, \ ,
Si auiem boc poiest facere epiecopalU perimsbio,
/.
id niullo magie faciel polestas imperialis , quaj ,
cliam epUcopos promovet. Proplerea eniiu, ui Ubl D \ . ,
consenlaiieum, ille eliam metropolilauus Sides
, absque ullu iutpediruemo iniperii uegolia adniiui;
kirabal, iu persona iinperaloris douiini Micbael
. \
Duca3. Uuiu ei ille Neocaesare metropolitanus

inariiima civiiaiis jura conscripsit: ct alii etiam
; , \
aniisiites ac mouacbi imp. ei pubiica ininisierio

exercuerunl. Lege et priiuum capul synodi congre.
\ . '
g;uc iu leiuplo sancloruin aposloloruni. Qiia?re
' ' 'ctiatn de servis, qui prxler dominorum voliima . \
itM> sunl moiiacbi, 26 cap. pnmi l i t . presenlis

upcris.
-' . ' |
ZONAR. Qui vere ac tincere, lioo esl animo puro
ncc uila siiuulatiotiis aut pravilalis labe infuscaio,
.
.
\ ', \ , \ -
*1
CAN. I V CQNC. C H A L C E D .
*02
monaeticum vhap genus elegere, i>s honorero *

.
tnerito <leberi sancta synodus exislimavit. At qoi
cunque liabiiu, in prauexiuin, it est, in ostenta, \ * ,
liouem solnm ad dectpiendum iiluntur, ut illitis.
* ,
obtentu faciiius bomines in fraudem allicianl, nc hi
, sancta vesle ipsi sibi honorem aiicnpeniur, rum
, ,
interea ei ecclesias obeant, et in iis sibi forte vH
, \
docendi iminus, vel aliaui ecclcsiaslica? auctorilalis
, \
parlem usurpent, iidemque se urbanis negoiiis itn , \
wisceanl, eaque adminislrare velinl, ecclesiseqtie
,
simul ac civitatis slaium proinde perdirbenl, iis
. \
vero monacbi noinen convenire synodiis baud puiat.
, ,
monacbis vero quibuscunque monasierium oraio , ,
riumve, sive in nrbe, sive in oppido, sive in locis
,
deserlis, aitl monlibus, aut ubivis deuique, iuvito
, ^ cnjusqiie regionis episropo, exa?dificari prorsiis
,
veiat, eosdemque singularium nrbiiim episcopis
, subjeclos esse, et in iis quibus dcstinaii sunt locis.
, silenlio viiam agere, virliitumqiie exerciialioni va , \ care, caeterum neqtic erclesiasticorum neque civi,
liuni negotiorum partem nllam attingcre jubet :
\ nejue vero, ut rebiis gerendis vacare ljceat, raona, ;
sierit ani staiionem retinquant, nisi re necessaria
, \ coactus episcopus, aliorumque bominum faculiaie . \ deslUtilns, monacliorum alicuj, probala? sibi iu
' eo Renere induslria, negotii proriiralionem commi; , \ ' lendam esse existimaverit. Eadem, in lemplo quo. ; ; que sanclorum aposioloruin babita synodus canonc
; - primo, et decimo sepiiiuo canone synodus sexia
'^, , Q decernil. Hinc de servis, ad monaslicam viiain, nisi
tioiuinoruiii volunlaic, non admilieudis, ne Gbrifili
.
, nomeii scilicel blaspbemeiur, boc canone conslitu , luin. Cujus etenim servus inviio ipso delotisus fuerit, rem lotam nimirum iniquo animo ferei, san '
. - ctuinqtie babitum exsecrabitur, toJumque monacborum genus conviiiis proscindet, conviiia vero in
, \
, babilum eiini conjecla ad ipsuni etiatn Deum Irans . ibunt. Divinum quoque nomen, qui monacbos toia
urbe volitanlea, publicaequeadminislralioni inlenlos
; ,
, . viderinl, a fide alienl bomines blaspbemabunt.
Quoniam vero, cujusque regionis episcopis, ejus

* loci inonacbos et monasteria subjici canon bic
volui*; episcopus civiialis, inquit, vicissiui opporlunam monasleriis curam impendal oporlet. Ac duo * , * , \
D
, \
, ,
. ,
, \ ,
\tfV ,
{ ,

, , ,
; ' \ \
' .
quidem haec simul curabil ^ alierum, ut operosis

negotiorum curis ac molestiis soluli, iranquillam et
quictam vitam, ea solum, unde fruclus animo exsistal, nieditanies, monacbi aganl : alierum, ui
eadeni opera spiriiualibus incrementis, divinaeque
gloriae emolumeniis, i^se quoque episcopus proficiat. Luceat enim, inquil Dominus, lux vestra coram
hominibut, ut vkdeant opera veslra bona, et glorificcnt Patrem vestrum qui in cmlit est Quoniain
vcro ecclesiarum bona, bona paiipennii appellanlur, egenorumque sublevandas iuopiae dcslinata e u n l ; ne episcopo quidem, nisi ci nullas
domcsiicae H 8 TaculKiiee suppetaiH, aiqne in USIH
THEOD. BALSAMOX
404
lamum maxime nece*sariof, atiqaid ex eortini pro-

venlibns ad *e avertere coftcotsmit : til qnadra 6 ,
geaimo primo apostoKco, et Arilioebena synodf
; . .
vigesiiiia qainio canone explfeatnr. Qaomodo etiam inonachis, qnibfis nullas snnl fa< uliales, si rrecessarii ail viiam gnhsidiit desiituantur, ut tgentibn<t ea, qua ad victum uiilia sirnl, ab episcopo supperfi
tan, caimu htc jnbel.
.
A R I S T . Domux oratona, vet monatlerium citra epi~

tcopi tenitniiam, nonsnni extlruenda. Omnis nu-
tem montchui episcopa inbjiciaiur, et e mantione,
ithi ab eo inriletttr, ne dhcedat. Servu* axiem,
nisi domtno consentienle, monasticam viiam ne in-
grediainr.

&.
"
Pmrer provincialtg episcopi sentenCiam monasteriuiii aut ecclesiam condere non oportet. Sed el
omnos timnachos ei snbjectos esse, et a monasterio
in quo coirucati fuernnt non recedere, nisi ob a 1
um einolumeniiim ab episcopo permitUntur. Servus
ametn praner domini voluntaiem in monasteriom,
t monagticam agat vitam , ne admiltaiiir. Qni
baec aulem decreia transttierit, excommunicabitur.
Oportet vero et episcopam necessariam monaslcriorum curam gercre.
CANON V .
* ,
* \
, \
, , ,
* * .
5 .

.
'.
De Tphcopis, vel clericit, qui civiiate in chitatem
trameunt, placuh eos qui cditi snnl sanclis
Patribus canone$ viret obfinere.
B A L S . Varie expositug est bic cauon , nec de eo

frttstra esi labor suscipiendus.
ZONAR. Plnres sanctorum apostidorum ranones
in banc eenienliam ediii aiqno a nobis fxplicatt
sunt : pbires quorjtie gynodici, quos qiridem bic
ttnon servandos esse decernit. Eadcni itenim i n cidcare supervacui, vet etiam slulii laboris fuerit.
Qaid fis constitntlombus bac ite re dennittint sit,
quij gcire velH, ipsosmel ranoiies adeat, ex iis
nainque Coiius decreii rutionem, et qnibus ex locis,
et qno modo ex siia civitate in aliaui migrare episcopo permtssum s i l , facile intelltgit.
.
, \ .
.
\ \, \ \
\ , \
.
, \ .
\
, , \
, , \ , \
.
ARIST. Qul e civUate in chitatem transevnt, cano* . 01

nibus dt / rebn$ tanctte subjician ur.
Dictlur et in 13 synodi Aiitiocbenne canotie, no

tusil epigcopus e sua ad aliam Iransire provinciam,
aut afiquus pra?ier episcopi provincialis volnnlaiem D
ordinare, atil aKquod aliud episcopale munns obirc
nisi vcllet ea qua? a se facta sunl irrita maitcrp, ei
g3 confnsionis stiae pcenam darc, in liinc a sanrta
triade deposilum : idein igimr <H bfo canon deceniit.
'.^
.

, \
,
,
\ '
, ^ ,
(95).
CANON Vi.
<7'.
ftnlltnn absolule ordinari, nec pretbytemm, nec diaconiim, nec omnino aliquem eorum qui sunt in
(96)
Guill. Beveregii not<B.

(95) . Lfgendimi batid
(Mtbie . Sic enim legitur in
5Vn. Aulioch. can. 15, quem hic ciiat Arisicmis,

."
(96)
Quid per ioielligeinluin est, ex ipsomet canone consial, in qno tsti

ordinari dicimtur, qui, cuiii ordinaninr, cerhmi
bahcni locum, quo mnmis stiscepdim obcatu.
405
ir
///,

1 C A N . V I CONC. C H A L C E D .
ordine ctclttiaUico
tmi speciaUur in ecclesia
cmtalii vetpagi, vel martyrio,vel monatterw, u qw
ordinalxr, detignetur. Eot autem, qur
abtolut
ordinaniur, deerevrt $anda tgnodm irritam ac in-
inlidam habere ejmmodi manuum impotitionem,
et nnsqnam exercere ae operari pos$e ad ejus, qwt
ordinavit, contumeliam.
B A L S . Qtiemadinodmn ordinanlur anlisiiies MV

"
baitc vel illam ecclesiam, i l * dlrit canon clericosr (97), \ \ quoque specialUer ad hoc tenipUun, \ e l hoc raona, , \ - sterium, et non absobile ordinari ; quae autein nonr ila facta fuerit, ordinaiionem irriiam esse ao iiiva, lidam, iNimqtie qui allbi praeter ordinaatis votunia
lem celebravil ad ejns conlumftliam, neqiiaqtianr
'
pogge
celebrare. Nota ergo, qnod eliam, qni H 9
. \
. . . .
,
ordinantur monacbi, dicunUr clericl, el loci epi , \
sropo girbjichintur, et non debent sine commenda titin et dimissoria epiecopi scriptura in alfa regioiifr
. '
gacra cetebrare. Lege eliam 8 can. prspnti gyii...
' . \
Qnoniam autem dicunl nonnulli canonem accipi d*
solis presbyleris. diaconisei gubdtaconis, non auteni
, \ ,
etiam de fcctoribns, eo quod per manas impositin ,
nem no ordineniur, ei ideo po*se eos ex urb* in
,
urbem Irangire, eiiam sine eplecopali gcHptura
, \
dimissoria ei cmiiinendntitia : dicimns etiam lerio \ \ res esse cl^ricos, ei habcre anlistitis mamium ini , \
positionem, eam arilleet q per autigtitis manti*
,
fit cbararteris datioiiem : et wnnino in hie elram (9^) \
valebit liic canon.
.
S
GuilT. Beveregii notro.

(97) *
.
Cotex /Elooi^fiSic pnvter Balsamonem et Zonara^r, ftiiam Js*gig loeil , Sed aller^
pbns iEsypfuig hanr vorem hilerprerama e.si,
primam ranonis hiijns nariftm stx explicans ,
ioqnendi formnla a Balgamone et Ztmara ipajrK
Nemo ordinntinnem acripiat, tiisi declarelttr ei IOCM uialnr : ut n proxima linea. ,
$ed*$ in qua resideat : non pretbytrr, nec diaco- . Et Zonarag,
n*. nee alius nb
nec qni iui* biferior etf, srd
.
(oeus ejut dectareiur. el in eo conttant maneat. Et
E^borius Eboracensis vim vocts hnjng, et loiing

mnr.nig ginisitm, brevil^r K'C expritnit, Ut nnlin*
abtolute ordinetur, et *ine promtiirinfioue tt>ci
(98)
a Grajcis scnpiorlbns sap ngurpn-
tnr pro tigno crucis* ni et pro signer*

ad ernce, ut a Gregorio Nazianzeno, qnv de Julinim
quem ordinandut. Egberi. mc*rpi. ran. 5f. Hoc

posiermribus st, $in* 1'unlo uetitifipin ordinari.
ConcHiitrn Lmer^nense, anno l). 79. Epuenpns
loqtifns, ail, \ , ^
, \
, \ (\ ^
) ,
! , , Ad crucem et vetus
si aliquem sine certo titnlo, de qno uecetsnrta ritce

percipiet. in diaconum rel presbyternm ordinnvent,
lamdht necessaria ei administret, dottec in atiqua ei tllud rtmedium confugit. hocqne %e adxtrmi terrare*
etcletia (onvenientia ttivendia militice dericali* ^ comignat. eumque. qnem penequebahtr, opitulaiorem
**in*t . : ,*.
/..
^ J : exttilerit,
a s c i i c i t {at qua> sequuntur magi$ tremenda) prvvatts$ignet
nisi forte#//,
qui
ord'malur
quk de sua vel paterna ht*reditte
*xbtjdium vittr
titil \, cedunl damones, pelhintur iimow.
%
possit habere. Concil. Lîer. cap. 5. Hor decretiim

; coitcilio Londoniftnsi gtib Huberlo Canliiariens^
archiepigcopo anno D.
celebrato confirmauim
esi, siainftnie, IUmd etiam jnxta ' Lateranetuh coneiln Grmiler ob$ervnri prtecipintus, ul si
einscopus aliquem tine Mttfo cerio diaconum vet
pwbgterum ordinanrH, tefidie ei subministret,
doHtc in aliqua eecletia conveniewia stipendia
mitilia! clericali a*signei, nisi forte talh qui ordinamr, exsiittrit, qui de *ua vel palerna kmrediiai*
tuMdia vi'or ponii habere. Idem m tnbdiaeom
ordmatione latuimu$
adiungeniti nt i r archidiaconus citra tpeciote mendatum epitcopi sui aliquem
prtrdiciorum ordtnaiioni pr(Peniaveni
tl h ad eju$
ptvsentotiomm ordinwH* fuerii, prcedicies &<?
t
tmbjacfot. Concil. London. caii. 6. Conril. Rin.

UMII. U l , part. 2, . 66<? 6S7, edil. Colon. 1618.
f
Grcjr. Nz. orai. 5,adv. Julian. nbipalam esi

iignaculum crtici$ quo ge coiigignasgefiiilen
dictnm e*t, igniiicare. ldcm alibi,
( '
) \
,
\ , ,
'\ . Hoc ei. Viium
%
est fpii, me qnem eham$imum habebat [neque

quemquam atium nostrmm nec in somnit mihi prmjferebnt) noctn repfnie $upervemeui0m, 6xm oamttro
ptimbusqne imprimii candidh, et pro more meo>
benediclii, atqne eruce consignatit eam aluUsr,
nicque convalni**e, et tiret colkgHte. Id. orat. 19.
I Etichologio boc verbum passim diclo sensiK

n c r u r r i i ; ei qnod iu primia obecrvaiidum est, m
nln dc ordinalH)fi presbyteii, ubi una edilio lcjfii.
407
T H E O D BALSAMOX
408
20NAR. Saccrdoies et diaconos absoiule ordi-

. \ ; ; >
nari, aul alium quemvis bominem iia clero ascrifri,
;
ubiciiii?iie vobieril proficiscalur sacraqtie admi :,
nislrfti, aut sacerdotalem aliqiiam exerceat fun- ,
riionem, bic catiou vetai. Sed nmimquemqiie ec- . '
Hesi;* iitipiam urbana. am oppidanae, aul dicaio ; ; ; ;
mariyribiis lemplo, vel monasierto nominalim ad- ; ,
<lictiim, iia deruiim nrdinibitft iurdgniri jubet. Et ut .
liimc dienim qnemlibet ausisiiniiii reriae riijusdam
; ; *nvitaiis episcnpttm, qui pmi nrrlinat promoveri
, ;
dfeil, sic qnirnnqa* olim ordinihiis insignitus eset,
; ;
-crfae rujiisdaii) pcclpgia* sacerdos, diarontis, clp.ri- ; ; ( \
usve (qtiamvis IWBC pot<a toia ratio sit negleiMa) ). ; simpliriter niiiicupntiir. Qni sic vero nrdiaanlur, i>s ; ;
nihil prodess* mautnim in*positionem sanrl syn
; ;
dns derrpvit, ife cnim ncgavit. :wl#o nt ^ , ,
nvfltim opus snrrinn pfra*?an(. ejus qni nrdiii*s
' .
onitilit coiunnielinii). tnnriinr enim litmd dulrie
; , '
<vllntori nota dedecoris. ciim ei, oni sarrns nrdities
^
conlnlit. nb ipso antistiie rommiinirala olwiriiii sa ; ;, '
rra ministeria faritlta<t eripilur, bominomniio
,
i-odem lrtco, acsi minqnam iniiiauis fnieset, baberi
Ipcprniiur.
,
a.VC
AIUST. Jn marlyriU vel mo*M*ierv$* *ed nni <tb$o- .
TOfic ; > , alia
balipf. ; '. ln nralione / mulierem
fruerpernm posl 40 dies, plpntug dicinir,
' . Hnjnsmodi in nrdinaiinnibiis olim ;oqiue ac
bapfi'"ft usitnlam P S P S. Chysosioiimsdocei, nbi ^
ait, "' : .
\ '
' ,

, ? ;
. C b r v ^ s i . Mat. . '. . II, .
346, edil. Svil. |'(* inferiornm clericornm ordiiiaiioiiibiie \ sive Cruch comxgnalxo in capitc onlinn'i faci. pi;t*cipiin, si non
aola, videtur quai iis, apnd Graecos
n^gprtim, nsiiaia esi : 111 ex boc Balsainonis
locn rolligimtifi, d looiorilms dic*nlis,
\ \
, pc ;
, llbi palain isl, vere lectoriiui ,
ip.iiu eoriim vocare. E l clarins alibi
ifctores, caniores, aliosqne ojusinodi clericos per
folam miuisleritiui stbi coiiiiuissiim babcre
Hcil, tibi distin t iniir POS qui , el
cns qui golam lialm i, diceifs, , , ;
, \ . ; . ,
. ?\ \, . B.tls. in
Basil. can. 51. Hinc idein alibi Jeciuris ordhi;itiortiii vocal, in syu.
Nic^n. 2, cau. 14, iltidem IJMIMMI ait lechnvs :ib
episcopo accipere; qi* eseul, si aliud quani essel ;
praccipue cum ibideui eiiain ideiu ail,
;
. Niiuiruiii dicii clerici |>er ordmuii
suiil : s^d hu per fueu esi,
eive manu capiii imposila, ei crucis aigniini ibidem
iacienle; quaj propterea vocelur, auque
jt . Sed liuic opiuioiii Eucbologiuiu advern
w
sari videahir. Nam in nrdine lieri soliio 111 ordinalione lectoris canl'-iR, doenisropo ordinanfes
dicilnr. \
, \ . Ilic
onim eniscopns nonnullis videatur emn primo
, ftl postea mannm ei imponere : sed
anhnadverteiiduin est, liic non diri ^
(anquain de re praeteriia, sed . Adco ul uinimqnr in eo ' P H I , pr^scnli niniirnni, lemporft peragendum sii. Verum aliprn odiiio
lnijns onlinis (qnain eiiam videre est in Eurbologio a Jacoho Goar edilo) loiam hanc couiroversiaiii
hillii, qntppe. qu.i hic loons sic legihir, \ \ \ ,
. IJbi observes veliw, nihil
bic inler et ndbibendaiu, nec
etiaiu pariiculam inicrseri : ade ut verlia posleriora sinl priorum luniaxî exegeiica, declaramia quomodo maiiiim capiii ejus impouit, niniirnm consignans. Ubi etiam praeterea
noianduiu esl, in ordinalioHibns presbylerortim et
diaconoritm, quUnis propri \ ct perfecla
babelur, opiscopum non motlo niaiium suam
impoitere, &ed Kliam capiti imoositam tentre, ul in
onlinaiione preaityieri diciiur.
; ', \ / .
iii ordiualioue di:iroiii ; ,
. in ordinaiione lectoris et cauloris e|iscopus dicilur manuin imposiiain lenere, sed
latiitim hupoiiere; cujus discriminis niilla alia occun i l raiiu, qiiam quod episcopus i 11 lioriim ordiuaiionilms maiium euain aliler non tuiposuil, qu 1111
tres criioes ild exprimendo, Ac proiude
eoniin niliil aliud fuir, quaiu ipsa cmcis in
<tapiie consiguaiio, sive ;, queuiadiiiodiiui
BalsamiMi boc loco asserii. Ubi eliam observare
licel, Geuliaiiiim Hervetuui characieris
daiiunem, ui alilii sxpiiis, characterem, veriisse :
quaui cjus trulaiiutieui uos eiiam adiiiisiniue ; sed
bac cauiione (quam bic solum adnoiare sufliciai)
111 talis iatelbgaUir cbaracler, quo signuio crucis
repriesciiialur.
}
*W
C A N . V I I CONC. C H A L C E D .
' .
,

,
410
lule ordinabis. Alioquin qu> ibUUm ordinalur, pro

non ordinato ha bttur.

,
,

(99)
, .
, ,
,
, ' Strrat * .
'.
Qui presbyieri aul diaconi aut aliiim quemcunqtie

ordinem ecclesiasiicum est sueccptiirus pe aliier
ad ordiualionem admiliaiur, nisi in civitaiis am
pagi alicujns ecclesia anl ntonasierin in aliquo gradu
ceclesiaatico egisee, et in ea inserviisee prius inveniaiur. Si aulem qdi ahsolulus est, presbyler aul
diaconns onUnelur, ciim non sit snl> aliqno gradu
in ecclesia, nihil ex eo commodi capiei, sed maniiiini in emn imposilio inita erit.
CANON VII.
Eoi qui vi clero semet ordinati sunt, ei itidem mona-
chot, siatuimui nec ad mililorem expediiionem,
,
,
(\)
\ .,
nec ad tcecularem dignvalem posse venire. Qni an~
tem hoc audenl, el non pKntlenlia dncli ad id rc-
verluntur,
quod propler Deum priu$ eleyerant,
analhemalizari.
B A L S . Ne coiitrarium *sse exislimes ranonetn

. '
, eanciorum aposlolorum , oanoni 83 <licenii deponl
' solum presbyteros, vel diaconos, qtri milif.nn vacam :
- eed dic, quod illic qutdem cnm sacerdotali amiciii
; * militaribus minisleriis vacabat sacrdos : bic auieni
sacnim veslilum exuerat, et mililaveral ssecularis
dignitaiis desiderio. Et propterea illic quidem, nisi
. \
post denuntialionem reversus fuerit, dcpoailur :
, btc autem is,' quem non poenitel, anaihematizatur.
lpse enim depositionis sententiara in se lulit, qui
. ,
se sacra veste etiam aute condemaationem exuii, ct

, . g laicus facius esi. Quoniam auiem apostolicum ca ' ,
noneni 83 inlerpreiantes, ex eo ipso duximus eum
; ,
non deponi qui publica minislerla obibat, sed poet
, , . denuntiattonem: inierrogaverit quispiain, Oeine boo

eiiam in eum qqi sacrum amictiim exuil ei militavit:

an eliam anie deuuniiationeni esl ex eo ipso aaa-

(09)
Arislenus hic a vero canonis hnjus sensu loto coelo

errni. Vocem enim in canone,
in epitome ita interpretaiur, ac st bic caulum
essei, ne quis in presbyteri, diaconi, anl alio quoyis ordine eccleeiaslico ordinetur, niai in gradti
aliqno ecclesiasiico priut fueril; ac si nemo presbyter, aul diaromts fiat, nisi qui lector prius, aut
cantor fueril. Cum Paires nihil aliud hoc canone ]
cunsiitnerinl, quam neminem sine certo tilolo ordinandum esse, nisj cerlum Dimirnm locum eodem
lempore assignalum babeat, quo ramieribus sibi
concredilis fiingaiiir, anle ostensum est.
#
(1)
.
Harmettopuli Epitome liujus canonis sic
se babei, ; , I
, , . Qni clencut aui monachus factus est
si ad militiam aul dignitatem mundanam acce$urit,
nec paniientiam egeril, anathemati subjicilor. Har%
tnpii. fpist. c^m. sect. 3, lit. t. In quam Epiiomen

srloli:iMe9 haec noial, xa\ '
, *
, *
; .
? ^ ;.
'\ ' ;,
;
;, ; ;
?| . Dehoc et Nvvella 123Stcftniani. Dicii entm, nemo clericatnm $utim relinqnens
tacutaris fiat. Nnm el dignitate militiave, quam
adeptu etl, nudabitur : el mnnicipU ui curim tradetur. Iiem noveltn 7 e i 8. Domini Ltoni$ eUricos
atque monachox, qui habilum muiamnl, et laici
facli $unl etiam inviios habiiui pristino reHiini
%
prcecipiuni. Verba Jualiniani Novellae hir. cilaiae

sont baec, Si monachut TTliqiurH monatterium,
ud uxcularem vilam migraverii, hnnc militia et ho~
nore, $i quem hnbel, print spoliaium- ab epheopo
locnrum et provinciie judice in mona$urium mitti.
Justin. Norel. 123, cap. 42. ei Basilic. I. iv, tit. 1,

cap. 14. Leo in seplima ipsias Novetla siaiuit, ut
qnicunque clericorum habilum mutare profanorum
habitn improbe intlituerit, is quoliescunqne actiu
fxertl tit iitiusmodi vecordiam, tecnndum tccletiaBiicum decrelum, quaiitumm invilui in clericorum
t
habitnm reslituatur. Leon. Nnvel. 7. In orlava

autem di<il , Nequaquatn vero id nobit e$te fa*
videlur, ueque qui in dioince miliiite legione* rtcepiu
$it hunc in mundanis miliiii$ placet coliocaru At
conlra qnod ecclesiusiico ordini obteruari debere
vitum est, ul si qnit sapius vitam monamicam
atpemalui vagelur, huie profanum habitum recipere
non concedatur, id ptr legem etiam not jubemu*.
9
Lco. Nov. 8.
411
THEOf). B A L S A M O N
412
lliematizatn*? Pmo igimr qttod *ic quoque pM :;

, ..
dentintiatioriem miailieinatizabkitr, 120
'
,
rerlattir. Ut aulem hoc dteam miW perguadedt

verba canonis dicentfs, analhematizari eos qoi hoc
malum audent, et non pcenilenlia dttcunhir, ad , , hoc convertantur, qood propter Deom prfius Hege- ,
rant. Aiqne etiam 83 canon apogioticoe Ha esl '
cxposttus, ex ev qnod dicai expresse etiin depoui
,
mi varai miliiia, ei vuii utrumque obtinere, et
Rntnaiium niagisiradim, et gacerdolalem admitii- , '
strattonem. PraUer Iia?c aulein gciag qiiod 7 et 8 . ' '
Novella iniperatoris domini Leouis Pliilosophi sta-
tuunt clericos et ntonaclios, qni veslilum mutave- , ,
nint, et laici facli gunt, ettam inviios ad priorem
.
babitmn reverli. Quoniam aotem rum hoc qnoqne
*
,
,
necessario anaihemalizantur, ne sic qnidem clerfci
vel monachi reputabtintur : sed toto vrlae lerapore ,
in monaslerio inclndeutur. Ptilo aittem, qitod qui .
sic mutato amictu militartini, ut voll prasens ca-
non, puiiienlur; qni autem non militarunt, miliore ,
nliqiio supplicio aflkienlnr. Sed rameti nthit ii sa- , . :/.
rordoiale exercebunt. Lege 62 canonem sanclorum
'
apogtolorum, et ejus interpreialionem.

c o n
ZONAR. in eos qni relmo cterici bablio miliua

vacanl, proranosque magisiraiug ambire non dnbilanl, deposirfonfg poena, oetogegrmo leriio apostof icrr
ranone congtftuta : quo loco eliam, qnbl git
miHtix vacare nos explicavimug : hoc vero canone
de monachfc ei clnricis qui eacro babitu refeclo, C
aiit oruaium innharein, tanqiiani niililia professione
rengendl, attt profariom aJtem, quasi niagistratiig
irt republica eandidati girmpgere, deeermlirr. Qaos
qnidem, ntgi niotato congRio ad priorii vtiae rationr
aerormmodato usi foerint, anaibemate pffecii jnbH.
Qui namqtie se sacri ortiinis dignilate ipgimet abdiraggent, isti non dcpositioni latiquam poenae snbjicietidi judwati aunl : et idcirco graviori eupplicio
ctifftr exigihnantnr.
. '

, ,
, ,
,
^

, ,
, ,
,
, , .
,
*
.
.
ARIST. Qui clerkut fU aut monachus, militiam
aut dignitaUm arroganier /fectel, malediclus.
oi ,
Si qni monachi vel qui gemel in clera snm corv
,
stiiiui viiam soliiariara clericamque deserenteg, et
babiltim tmimitaiileg, ad miliUam irang'ierinl el ^ , , e^rnlarem adierlni ctignitalefn, et farti eog non ila
, ,
poeniieat, ut ad habitum illutn converlatitur qneiu
, .
prhts elegerant, aaaibemaiiaeniur. Coocinit ergo

praeêriti canoni elram oclava imperaiorig domiui
,
Lconis Pbiloopbi Novella.non permiitens raonacbis

laici babiltim regum^re. Verum constiimio ii iit
. (2) aexagegiiNO secando captte l i U primi Hb. qttarti
v
Guill. Beveregii notffi

(2)
.
Neque haec con- eoasfai, Basibca bodie impregga mutila admode rn
ei iinperfecta egge. Qnod amein ad locnm hic c n a .
gtiiulio, neque ipsum rapnt ab Aristeno hic ritaliitn gpectat, boe eese gugpfaor Jugiiaiani ftialnluin
ttnti, in Basilieis impregsis exsiai; in qoibug etiam
in Bagilica tralatnm, Si vero relinqvtnt monasteso'3 24 capiia primo litulo quani libri hic latfdali
rium ad quamdam teniat mililiam euf ad atiam
a^cnbuuiiir, cum Arigtenns underimara congtiiulioneui capitig 62 citet. Ac prohide rx boc, ut el vilm figuram. $ub*tantia ejus etiam stc in mona$l$rio {tecundnm trnod nobrs vrius dkium at) rtmuex sexccntig fcre aliis linjus operis locil, abutide
y
413
. VIII CONC. C H A L C E D .
414
Basilic. posila, et prsesenli caiioni ct Isti NovrNae

,
adversaiur.
.
'.
C A N O N vm.

CterkiptochotrophtOrnm, monasterionim, ii temptomm niarlyrum, sub potestate epitcopornm, qui
iunt hn unaqnaque cmtate, ex tanctorum Palrum

-
iraditiont permaneant, et non per arrogantiam se

,

proprio episcopo subducant. Qtti hnne aulem

.
constitutionem everiere an$i ftterint ; li sint qni

dem eferici, eanenum pasnit tubjiaanticr : tiatttem

,

,
monachi vet laici, sint exeommunieati.
. ' ,
B A L S . Ut est verisimile, dicebant aliquando
.
. . .
,
- nonnulli, solos episcopatus vel melropolis clericns

regionis episcopo subjici : monaclios aniem vel
etiam clericos divinorum lemplortim, q n snnl in

orphanotrophiis vel etiam gerocomiis, vel etiam in
,
martyriorum ecclesiis, episcopo non subjiri, etiamsi
, eint in ejiis dioecesi, sed eis qui monasleria et refi .
qua a3dificaninl. Hanc ergo canonibus rcpugnaniem
eomm oralionem divini Patres rejicienlen, sialtierunl eos omnes esse in potestaie episcopi regionis,
,
secundum sanctorum Palrtim de eo tradilioneni :

121~eos aulem qui hoc everiere audeant, vcl *
lint cpiscopo subjicl; si sint qtiidem clerfci, ali
,
episcopo puniri, pront ef visum ftierit : sl autem
*
inonaibi Vid laici sint, excommtinicatos eese seii
,
, , - Q segngalos. Ptocbeia vero dicunlur oninia q n ittnt
dstgiiaia, at mendicie provldeatar. Clericf ergo vei
, .
moiiaetVr, qni dicuaf liodie se palriarcbse vel regio .
nis epiecopo non ewc svbjectos, tanqaam eint Kbrr

mansionte vel ecclesto, proferentes nriqtte etiain
,
a fmtdatoribns factonim staluionnn onlhiatmiies.
,
qidd ad hapc reapondebaiH ? Omiiino nihil. Eliamsi

enim (piis fimdaior wonaeterii vel ecdesiie, in sia, ; .
tnlis stiis, v d ordinatione aua decreverit, aon subjlci

eorum loonachoa vel clericof regioaia eptscopo, non

andieittr, ut qui divinie sacrisqae canonibas contra
ria gtatneril, et q u siare non possuni, scripserit.
,), ,
De Hs auiem q u ab impp. ordiaantur, proptcr ea
> ,
quae aseexstriiunlurinoaagteriaetecclesias,quaere
. pra?senHs syiiodi catt. 6 et 47.

0
' ' .
ZONAR. Qnicunqoe ecclewae vel urbes, vH aui.
iieniea urbi regione clerici, aat monaebi eohmi,

episcoporum auctoritati aubjecli ^sse decreto divi! 4 .
norum canonum onines jubentur. Quocirca el bic

. canon ptochdonim clericoa epiacopo eobjicH. Sunt
vero ptoeheSa domiH qine paaperibue' suslentandU
, ,
curandiate deiilnaise euirt. qnalet eae videlicet, in
, ,
D
Guill. Beveregii n o l a .
nente,ipte fit/er offtciales ctatiuimi provhem judicis ttatueiur. et hunc hnbtbit mulationit (ritctxm,
ut qui tacrnm mimMerium dcspexit, tribunaih ler^
ieni observet serviiinm. Jtistinian. Novel. 3 cap. 6.
UJL-C eiiim coiistittitio, f|iia Hionaoluis iiiona8t4*riutii
0
dcserens htcer ofllcialee fttaloitor, tam prnpsenil

c:inoni qtiata Leonis Novella, comraria esl, quod
Arisicmid de coiisliiulione a se ex Basilicis citaia
asscrit.
9
415
THEOD. BALSAMON
416
quas ant ptipilli, aut alii setale variisque morbortim

generibtis corifecti homines recipi et ali so'ent. Nc
iis enim, qui in iltis accumbunt, precatiouuin otnui
friiciu carere necesse forei, per effoeiam ecnectutem
aut mulilaii corporis debHilatem, aut morbos, ecclesias, quique in iis celebrantur convenius, adenndi
nvpia poteslaie ; ciiram habueniut hospitalium
domorum condiloret, ei in eis asdiculas excitare,
ei diviuis laudibtis persolvendis clericos constiluere,
iil ad eas ansciiliajidag tola illa qualiscittique familia
non diflicile convenirel. Eos igilur cleriros, quique
i mariyriig, templis scilicet marlyrnm nomini
dicaiis, aguni, suae quemque regionis episcopo subjecios esse synodtig prasens jubei. Qnin el idem de
inmiasieiiomm quoque clericis siatuit. Nomine vero ^
rb-ricortim eii.mi eo qui sunt in monagieriis, conseciaios indicavil. Cinn eiiim qimmdam ad sacros
ordiiifts admitii, nisi cerla* niidain eeclesias addictum lnijus synodi sexlo canoue veiitum s i i , proindcqtie quicinique ordinibns insignili monacbi
forenl, cerli alicujug monasterii sacerdotts, aui
diacnni, aut deinceps, sui quisque onlinis nomine,
dicerentur; idcirco ejtisdem mouasterii clero ascripti qnodammodo pulabaniur, eosqtie synodi s:incti
Paires boc loco clericomm ppvlbitimie complexi
iiuit. Siut igihir illi oiunrg, inqtiit canon, episeopo
nibjedi, neque babenas <x< utiuni, hoc est, episcopi
iinperiuni dclreclem ei reluclenliir, ut equuleus
respuens frenuui ; Iioc euiin cst . Quicnnque
* \ . "
,

,

, * *
,
.
*
,

, .

,
, \
,
; , , , \
.
,
, , ;
.
, , ;

*
porro btijits decreii consiUutioitem violarinl, si C

quidcm clerici sini, rauonicis poenis episeopi potesiaie ac judicio eligeudis subjicil: si vero monachi,
anl laici, commuoione privaios esse decernil. Sed
rum cleiicos l;<htum baec congiiltilio attingat, qunmodo laicorunt quoque meutio injecia egt ? Patrum
igiiur eam ntenieiii fuiase arbilror, ut clericos sua
rpoute antUliiibus per impudeniiara obsigjcre,
tormiique auciorilaii adversari nunqiiam ausuros
ew exigtimareut; eed forUssis a quibusdam po-

.
; :

'
*
3 ; ,

.
leiuioribus per poleslatein auam fiduciam illis, vel poiius aiidariain ad gupcrbiam asquc
generatiiilMis ptTsuasos; proinde illos quoqne excounnimicalioni siibjicit,
1. ir
A.RIST. Qui in ptocheio aui monatlerio degit cleri
c, epucopi civilaiu aucloritati $e submitiat: qui

vero excuihi* habenit ab eo re$ilit pamam luat.
f
evccum,
io-
Et bi episcopi civiiatis aucloriiati subjici debenl.

Si auiem per arroganliam suam ei se 9itbmi)iereiioii
persuadeantur, canoiium stippliciia subjicienlur.

. *
* ,
.
#
'.
1 2 8 CANON I X .

Si quit clericH* habtat cnm derico /ilem, proprinm
fpiifopum ne relinquat, et ad taOilarin judieia ue

,,
fxcurrat : sed cautam priut ap*d proprium epi

tcopum agat, vel epi$copi rotunlale apud eu$,

,

qno* utraquc pari ekgeril, judicinm agitetur. Si

qnit aulem prwier haec fecerit, canonicis poenis snh- "
.

yciatur. Si dericu* nulem cum proprio tel etinm
,
'afio ephcopo litem habeal, promnciae nynodo jttdicttur. Si utem cmn ipsius prooincicv metroOoH* . *<* *
9
417
1 C A N . I X C O X C . C H A L C E D .
413
tano episcopus vel ciettcut contTotetiiam katoa;*

tiiweesis exarckum adeat, vel imperiaUs urbis Ctnsiaxtinopolis thronum, et apud eum iitiget.
.
B A L S . Poslquam deflniiesent sancii Patret,
omnes clericos regionis episcopo subjici (clerico (
runt auleni uomiiie eliam moiiachi continenlur),
), per pr&sentem canonem infennit non licere cleri<*<>
* - apud judiciiim civile adverstis elericum aclioneni
, intendere, sed apud proprinm episcopnm : vel ejus
- , *
volunlate, apud eos quos parles volneritit, qui lamen
,
debetil essc idonei, id esl, ecdesiastici. Est enim
, . veriaiiuile, futnruni ut nolil quaudoque episcopit*
catisam andire jusia aliqua de cansa. Eum anUm
. qui pnrler lia?c facltirus esl, canoti caiionicis poenis
.
subjicit. E l haec quidein iia <e habenl, quando iiniiiH
* regiouis dno clerici inler *c itivicem babem conno . versiam. Si autem rlericus 1i:tbu aciiomtm adversus
* *
proprhim episcopuin, vel adversus alium episcopum,
,
exainin:biiur causa apud idoneum provinciai ineiro . politaiium. Si aiilem epitcopus vel meiropolilaui
- clericns bab*l aclionem advcrsus meiropolitaauii),
, ** decernii canon m de causa coguoscat vel dioecesis
exarclms, vel pairiarcha Gonstantiiiopolilaiiits. De . b<iii?is ergo dicere, quod quis clericus advtrsue
, - clerictim vel episcopum vel metropolilaiiiim agere
, g velil, toiutu m aecundum leges fteqtiaiur. Gerici
. cnim el inonacbi apud regionie episcopun traheii
lnr, episcopns apud melropolitanuni, inelropoHiaiuis
, apud palriarcbam : et licebil, verbi graiia,
, cleriro episcopalus Albyrse apud Heracleae meiro*
poliiaikiun adversus coiiclericum smun aciioncm
*0
intendere, sed, ul superius dicium est, facero co , *, geltir. lnterrogabil aulem qui*piam, si elericus m> , .
luerit apiid propriimi episcopurn ciim syticlerico
litigarc, sed auud inelropoliianuui actionem hiien , denl, iium causa cadei el propriam aclioiiem atnit - l e l : quod quidem fnluriiiii est, si euai ad judiciuui
, , eascalare traxerii ? Soluiio. Catisa quideui non
; .
' cadei, ui qui non ad civile judicium HCUOIWIII in , i*ntaveril : sed secuiidiiui prtesentem c;noneiH in
- ^ euni animadverleiur. Nec libi coalrariuui esse pu . lelitr 6 crfp. primi tit. 3 lib. Ba#ibc. diceits : Apud
' . ' ' , palriaivliam quoque priinum aciioueiu qu'spiam
* inlvndere pot^st, el peiere per lilieraa ejus sibf dari
, ^ , - judiceni aliquem loci episcoporum, cujus recusaia
> *
ssnienlia palriareba rurstifr judicabil. Sed lego pra? , scnteni canonem dilêuler, 15 can. Carib. syu. 6,
. * * 2 byn. ei 1 cap. 9 Ui. praûalis operis, ei qna* in
, ' , eo s u i i i : q u quidem appareuieui contrarielaie)
' ' >. ' . ' dissolvual. Quod aulem bic diclum est, Vel episcopi
, ,
voluutale, apud eos ipios ulraque pars voluerit.
. , judiciutn agiiemr, ne dicas accipi de judice eligetido.
, *
qui jtiritfdiclioiieiii non haliei; euoi cuhn parliuui
, voluuus judicera facil e( p<Bux siipulaiio, quo 1
$ ,
qnideui ex pnesenii canone nou apparet : sed de
420
THEOD. BALSAMON
4I'J
jtuNce,<qtii babet ecctatt&sticam juradiclUHieui, acd ,
*ft |Mrtlbm idoneui. Quamabram, qui praeier
proprii cpiecopi voluntalem apad non eoutpetens

judicium liligare elegerii, etiamsi sit ecclesiasticus
, . "
sectindum presentem canonem pnnietur. Provinciae

auiem exarclius eel, ul milii quidem videlur,
* uniu&citjuaque provincias meiropolitaiiub, sed me, ,
ifopoliiaaus lolius diaeceeis. Dioecesis airtem est,
.
q u multas aub ee babei provinciaa. H*c aulem
123 exarcborum privilegiuin noa est bodie in u$. , ,
, *
Eiai eniia dicuniur exarcbi quiiam ex meiropolita.
ui aed lamen alioa raelropolUanof, qui sunl in
.
dioecesibua, oon habenl omnino sibi subjeoios. Est
.
ergo veriaiuiile alios lunc teinporis fuissu exafobog
,
diaceaum, vel esse.quidem adbnc ipsos, sed q u *
*
e i i data eunt a canoaiboa privilegia exoleviftee.
9
. , , .
ZONAR. Negotia, lites nimirum et comroversiaB,
ZQNAP.
si quae inter clericos exortae sint, coram epiecopo
. ,
proprio agilari canoa "decerail; aiiteui apud ,
aascalares judices, quoniam id in ipius epi*copi *
coHtempiutn et couiumeliam cedil; aut interhu

?olunlate episcopi, eive ipeo coasemienie, coram
, *
qtribes coHiiHimi consilio ulraque para elegerii can- ,:
sas iranaigi. Quique coaatiimionein baiic violariitl,

caoouici afe piacopis anit poetiis uiultari jubei.
.
Atque h;ec qtiideiii, oum inier ae judicio c l e n d
, ; *
coufliciautur. Qaod si tel euo vel alteii cuipiam

ephcopo clerici actiotiem inieadant, illius provin * , cias eptscopo* felo eaen judices canon consliluit; C .
qui congregati qusesiioueiu andient et definieut.
, .
Sin aulem cum provinciae melrapoliiano aliquid
,
babeai episropue aut dericog iugutit sive coiuro ,
veraiae ei aeiienie, ad dioer.eseos in qua litigaiues
, , '
babitatjt exarcbitm, vel ConslaniinopoliUDas nrbis
,
arcbiep ecopinn, arbtirtiiin tdias caesaj defereii- ,
duMi. Exarcboram porro dioecesanorum itomiue
.
nonniiUi patriarebas, alii metropoJtianos iulelligi
*
voluiu. Sed de bis fusius decimo teptimo canone .
agemus.
* .
AUIST. Clenci MianUs, ti reficto tpitcopo ud $m- .
tad ,
cuiaria judicia 4 conferamt, canonice puniantur.

,
Et cUricus cum episcopo contenden*, njnodum ex- ,

.
tpectet, et epiuopu* eum metropolitano, ad Con- ^ ^
MianiinopotUanum prevocei.

Non oportet clericum, qui awlra alhitn elerienm

aliquid babet, a judkibus gaecularibut jitdicari, sed
a proprio epiecepo. Si proprium autem relinqoens
episcopum saseularia judicia adiveril, canonicis pcetiis ubjiciatar. SimHHer aulero el coatra episcopum
si qoid babuerll clericus, a provindali synodo judicnri debet. Sed et episcopue ant clerious si contra
iiielropcflitanuiii causam aliquain babaeril, tel apad
dioeceseos exarcbotn, sive pairiarchau* cai snbsunt
prevtnoiarum itturum melropolilani lifigare debei,
cl apad palriarcbam Conaianlinopolitaniiai. Quod
quidem privilogium nemini alioruin p.ariarcbarum
. ,
,
. , ,
,
,
* ,
,
, '
,
*
;> :4
421
1 C A N . X C O N C . C H A L C E D .
422
<Oiices4Mt fnii, ncc a canoHibot aec a fogibug, td

, *
meiropoliiaiiua qti} uni subjacel pairiarcbae, ab alio
6|} cl
judicarelur, nisi soii Conslanlinopoliiano.j
* .
KANON .
CANON X . ,

(5)
NonUcere clerico mduarum cmi&ium eccietiueodem

,
$
Hmport catatogum nferri, t in , in eaa /i
>-
fj ,
principio ordinatut ett, et in ta, iu quam lanquam

(4), aamaiorTmtwfugii,
propur inanis gioria cupi
ditaUm : eo$ auUm, qui hoe faciunl, propriiB er ,

restitui, tit qua ab inilio ordinaii tuni, ut
,

tfto
ao/um mimstrttu. Sed sijam quUpiam ex aliu

* ali<*'* eccU*iam translalut e*l> nihil priori$ec/,

cUnia vei eorum qtue tub ea uini marlyriorum,
*
pieihotropltiornm, vei xtnodockiorum rebui

.
'
communieare. Eos auUm qui eaui fuerint, posi
xai
txag*os hujn el xniweruiiU $ynodi definilionem,

aliquid eorum, qum nunc sxnt prokibita, facere,
,

natxh uincta tynodxt eot propri* gradu excttUre.
.
. B A L S . Quidatn d e r i d ineano gloriae aniore i i u
P
** arbibua alias inajores coiumi, .
graui, wt verbi graiia, ab AUiyra fleradeam. Didt
\ '
"0, 124
namiiii lioere boc facere, *(

prupler boiiorein eju* quj ordiuavii, el quia fieri
\*
potest uxius el jdrra sutyiciatur duubtis t>pi . ecopi. Eum atileiu, qui boci fa<*rc aggressus fmirii,

reaiimi ecde&i* iu qua priu* onlinaias fuerai, wt
, * Hlie solum imoislrel. lis vero, qui anie buitc a. - g noiiem in duarum regionum eccleeiis ordinati suul,

poenai uaiuit, ul prioria eedeaia! jura revncare
) . wequeant. Deiade eo depoiiendat dtcemil, qni ali'. quid lacere ami fuerint *orum qiiae nuai iu eo

probiUiCa. ilajc cuin ila e babeaul,-quidaui iUii<i uou
. ; ,
rsst: aliqtieui clericum dnarum iirbiuin cci-leÛM,
, \
eliam ad duas uniu c m m i s eccleiaa accipiebaia.
. , Non el aulem baee cauonis aentontia, ut mibi vidi , \ iar. Quomodo aiilam non pcrlasi derlciu ex ua
. "
region* in altam abscedrre, tiiie eoflimeiidatoria t
\
tlhnissoria scriplvra ejiis am\ tfMii ordiwavii; tt
, .
qwomodo ptjnimr qoi Uot iecent, et qui auia exi e ,. pi, didicieti a 15 et 16 canooe aposlo|ico. 6i quia
' ' . E i
auteiu i i i i e r r o g i y e r i i ^ i i r pnRsens canoa in priii 6
cipio quidem dch
priori eecJeii resiiiiitfiiduiM
0 eum qui a civiiale in dvlialeai fransilicrii, iu Ihie
,
auieiu jubei bujue transgreeeoreui de|ioiii ? dic,
quod eiim qui a civilaie in d v i u i e n i iraiaaiiii, in
;
becunda auleui ec<lesia in clerom itonduoi egi o< o ,
plaiua, prhuae jubel resiitui : eiim uutem qui in
, secmida ecclesia in cleruni esl- cooplatus ei consli \
suo excidere grada. Quod aulem lalis tion
, :
eei exiade de|iosilus ui&i poal deouiiiiaiioneoi, lege
%
9 e i
e , s i
M O n
GuUI. Beveregii nolfiB

() ' . JoVm
f. re a ^nod Wicana i coasiitailar.
. Syn. Nic. S, can. 15.
(4) . Jastiaianns, 11 quoque
adjiciendum e$l *f quod hacUnu* indecenler ftebm,
tuquaquam in republica geratur : id et mulios
9
TV4redii$imorum elericomm dedignari quidem in

i i i , quibus ordiuaii iunt, sxmctimmi* cccle$ii$, aul
kic aul im provimcfo destrvirc. ad lancliuimQm tero
tnajorem eccU*itnn et vexerubiiem elernm *jU$ ier
patrocinium quodlibti acadere. Qu*d ca*tero
umniinodo fieri prolubem**- Jmiiii. . 3, c. 2.
%
THEOD. B A L S A M i N
4iH
4 ri e>r ft^r ipôtkrxrr?, ei
i^m
17.
421
Tr:l* -- iaAaaO. I U s i 3c t i w i ti-w , . *, Tk/i'.

, \ >
Tyyy*jJi* Z-JS/SJJ ^ t*.
1 0 3 A R . C l m r m aliqotfli A s a r m M M . nriiot
ecriev.rs bieca Ofi ascribi vetat. FiebaieahBalcas im
ioore focif d v i u i e locvs oUigisaet, i * aotbiiioae
docff in arbis amplioris ercJesiaai *irofo6laiiam htihcH t\ tptstopati, aal pairiarcfcataa cx
inei.opoliuna Iraastribi eupereu Qeos qvideoi
*iuii'S ad eatn e<xlr*iae, eai ad&eti M L ,
rr.lire syuodn eoiislitaiu Hatc aateoi posi eaaoftea
rditum ficfi JIIIM-I. Si qeisaelem, ioqnil, ex ercJe*!**
i erclt-sbai iri*bu/s e*t, ia ad q t m Iraasfertnr maneiw. e i prions ecctesiae qoa Iratsblcs ^
esi n*>gM\is nnlbm omntiio pariem ailiagat. Qoam
e.iiiw rc Usiatu *poale reliquii, cnm ea nailan eooioriinm nibdv? commuBe ampiias babere debei.
Qtiieunque ero hojas conuilalotiis aoctorilale D * glecia, aliquid boc can<fie veliium aticniare aosi
fut-nni, sno gradii moveri, hoc e*i, dtposiuone
uiuliari p b r e i . Verme lenio Ba&itie. libro, liloio
leriio. Novdla decinu siU caaiam est o alicajas
eedrsiae rlcrieo d^morino. ibideai in ejas locam
alios confesiio SMbrogemr, t^d ex alia eedesia, ia
qna pncfiniloni jam inde a priints lemporibas nuneniffi d e r i d Miperenl, qui demoriai locum explrant, accersiri jnbet, dmiec ad eum DoneniP,
qoi initio pra*scripiiis esl, ecctesta cujusque clertct
rerooMilnr.
Q
ARIST. In duarum urbium erclems cleriau im celetegnm non rtfertmr. Siu tero retaiut fmerii, priori
retiiiueimr. Si qui$ anum jam iranslatns $it im
wnom ueliM
rebu$ nxilo modo pankeps eil.
ZHNAP. >
% XA^&OC&V . ";
; { u x f i y , Uk tk
(3) ; , / -. ,
&*; ; ^. > XCI>UTOUC
54
EîifOQvrferoxTf. ATSSZ
- * : . ! , \,
; ^.
, ;
^. *
:, OJO& * *
,
& (61
^ ^:. ^ 1;

, \ ,
, *
-
,
, '. ,
/ .
.
. .
'
*

*.
& ,

(
.
Eidem enb duobus minislrare rpiscopisel aml*>p

bus eiic c k r k o non pemillitur. Sed si propter
igUiv, xa\
ioanii fkniae ctipidiuiera ad majereai coefogerit
^ ^ ^ ecclesiam, rarsus resutoeiur quam prius ordi ,
iiatus fuil. Sio episcopi sui volamale in aUam ec
desiam iraoslalos fueril, et ibi clerum coopUlus;
i - , ,
iinllam priorU eccletia? rebus parlem babeat,
(7)
*isi proprio vellet gradu extidere, Ulia inexplebili
, cupidiuie aggreiiiens.
0 , * .
125CAK0NXI.
D
KANUNIA'.
Omties paupere$ ei qui amxilio iwtigexl, cum
minatione, cnm episiolis un pecificu etcltua
$lias $olu tiam imgreai siaiximug, ei non cum

' (8)
prfroic 9
( r j T X Z w
n x a c
(5) *
. Bic deest
vcrbuiii , quod codices Augusii Gallandi
et Amerbacbii pot puuuitt, legenies,

.
(6) .
Codex Anierbacfaianus
reciiuk legii .
(7) .
Hic locus in
epiioroe buju canoiiia suh iioiume Arieieni, et iu
alicra Simeoni logoibeix, iu Justdli bibliodieca
C d k k ^ l ^ i a i Wgilur, -
(8)
.
Concilium
eliam Antiocbenuni ineniiini, statueti*,
. Cau.
7. Hujiisuiodi \, sive
dalae suut oliro lain dericis quaui laicis paoperibus
peregre proGdsceiiiibus, quibus osleusis, quocuiuqne se converluni, boapuio excepii sunt. , paciftcm lilteric ab arcbiepiscopo suoindulia?
siiul clericis, qui in aliam urbem migrare, et iii
cleruui ejus recipi cupiunt, vel eiiain ab arcbiepiscopo episcopis ad iniperaiorem proGcisd volcn.
ubu : ui Balsamon el Zouaras iu bunc canonein.
425
,
CAN. XI CONC. CHALCED.

426
-
%
7 ovair r
tiliat iit
'
prceberi oportet.
commendaliliit
quoniam lillerat coMinemia-
tolit pertonis ,
qux
sunl
tuipecia,
. /

, \
, '

; \
, \ *
.

,
\ ;
B A L S . Cointiiendaiiiiae scripturae dicualtir, qu.*c

dantur clericis ab iis, qui illos ordinarunt, episcopis, eos commendantes, ac eortun ordinaiionciu
declarantes, at ex can. hujus syn. ostendilur.
CommeDdaiori auiem scripturse dcuniur, eas
quae daniur episcopis vel clericis vel eiiam et laicis
segregalis, e l qui alioqui fueruni in non boua
existimalione ; sicut hoc ex praesenli^ cnuono
ostendilur. Diiuissorise vero, qwe eiiam paciflcae
dicuntur, aliae sunt : dicuntur aulem dttiiissoria,
ui quae osteiidani, ex voluntate ac dimissione antislilis clericuni vel episcopum iransilarum. Paci * , , ^ fica; autein dicuntnr, quod cum lalis affertur scri
,
plura ab eo qui ordinaius esl pax erit inier
.
anlistiles. Neque enim qui alieuum clericum recipil,
confratrent suum cpprimet, e l ei pnrjudicabUur,
,
nec deiriuientum * accipiei clcricus, lauquaiu ei

qut ipsum ordinavii injuriam faciens. Dicit ergo
.
canoa, qtiod eos quidem qui commendaioriis l i l , leris opus non babenl. eos scilicei qui propter
4
Guill. Bevercgii n o l .
aiqtte eiiam MaUlincus Blastaws, l i l . A , cap. 9, quajura alia ratio regit, quam ejnidem tacraafliruiant: quibus eiiain scholiasles Harmeiiopuli
wtnti una traditio. Tertul. De pra>$cript. adv. boesuffragaltir, \
rei. cap. 20. Natn verba illa confeturalio hospiiali ; * - latig, iudicant syinbolum aliquod luac leinporis
* , \
inier Chrislianos usurpalinii fuisse, quo osiensn,
,
bospitio a se invicein accepti tunt. Coniesseraiio C nani aiitein vocai a tessera illa bospitali, qnam
. Ilariiienop. epit. sect. 3, l i l .
diinidiaum gentiles eiiam boepiiibus dare soliii
2 . E i lue quidein paciliae clericis concessx iu c i - ruerunt, ut qui eam afferebanl, agnosci illico et
tato syiiodi Anliociienas cauone iaielligendae gunt,
hospiiio accipi poierant, tanquam veteres araici
quippe qtii oon de laicis, sedxJericie agit. Presens
aique bospiics. Uude Plautui in Pxnnlo, Act. ? :
auieto canon de pauperibus in geuere, Taicis eiiam,
loquilur, sialuhque ui quicumque auxilio iadigent, A g . Siquidem Antidamce demarchi quasris adoptancn nisi cuin paciiicis liiien* viam ingredtaniur :
\iitium,
qua? qiiidem a S zouieno opiime describuntar,
Eqo $um tpiat, quem tn quaris. Pce. Bem! qvid ego
ubi de JuliauO ait,
audio ?
,
.
i ita $t
,
[tesurani
\ * , ,
Conferre hotpitalem, eccam attuti.
; ,
A g . Agedum huc oileude. EU par prob4, aawt habeo
. Sed
[domi.
0
prwcipue nolas uc Uiiera* epitcopaiium Utterarum

Poe. mi Aoipei, taloe mullum ; nair wihi tuut
admiratu* esse dieitnr, quibu* tolenl peregrmot $ibi
vtvicem commeudare, ul undelibei vemenlet ad quo*Pater tuu* ergo hotpes Antidama* fuit.
cumqut uccesterint, lanquam noti alque amici exci
Hitc mihi kospilalii cum itio [uit.
pianiar hotpnio, el bemgne curenlur, ob Utlimonium D
hic apud me liutpUium libi prwbebilur.

Ju*modi . S J Z O I I I . Wst. eccl. 1. v, c. 16. Et
r g o
Greg. Naz. etiaui de eudem apoeiala verba habens,

a i i , " \ ,
; , *
,
; -
Ilinc tesseratn frangere idero est, qnod jas iMMpitii

violare ; unde idetn Piaulus hi Cisiellaria, A c l . u :
Hic apud mos jam AUesimarche confngitli
leueram.
In paciflcis aulem liueris, quas epis< opi panperi . Quitteiiam diversoria ei domot excxpiendh bus peregrinaiilibtift dare solili fueniiil. u l lidflcs
ko*puibu* exuriure consittuebat, timulque kumani* iis gubvenireal, ha?c duo'comprbeasa sant, illoe
ia.tm etga pauperu udjuugere, cum alium, tum
nimiruni,' qui eas affcrebant, e i revora pauperes
tum, qutt i/i l<+*eru epniolunbus consitlit, quibut esse, e i digaos quibu* eleemosynae darenlnr. E l
uo$ eyeno* ex gente ad gtnum trun>mUamut.
sic quidem bauc primam canmiis bujus parteiu
Grcg. tiaz. oral. 1, adv. Jul. qtirbu* coustal pajosepbue ifigyulius iiilerpretaius esi. iU omnibtu
cilicas biijusuiodi liueras crebro ubiu iu usu fuisue, pauperib**, qm eleenwiynas roganl maittlnmui mo
c i vocalaa eabe do, ul scribaHiur iu epiilolv, emm inq*itilHtH e$l in
, el . Easdein eliam
negolia eorum, tf quod Uii digni *uni deemosyHi*,
leriuliiaui itsmpoiibus usitala iuibe, ex bis ipsius ei qvod ' ii* dficiunl. QuidqiiUI eium
verbis colli^cre esi, CommunuuUo pacu tl appdluijusujodi rpieiolis iiecessariuin cst, ad bxc duo
Um
(raieniilulu,
ei coniexseruiio kospiiatiiaiti,
capiu ruferalar.
14
PATBCV
G R . CXXXVil.
%
W7
minns bonam aliquam extslimalionem non sutil

segregali vel suspecli (dc iis eiiim, qui commendaloriis litieris opue babeat, bic non agitur), per
solas pacificas scripturas in via instruere deberaus.
Hasc autem de pauperibue, et iis qui auxilio indigeat, definiit, non qnoJ reliqui, qui subsunt epii scopo, iion hoc debeanl viatico i u s l r u i : sed quod
' ut plarhnum, qui sunt paupcres, ecclesiaslico
auxilio indigeul. Recle auiem addituni esl, ut cum
cxaiuiiialiotie denlur. Si enim esl iniquutn cjus
qui iadigel poslulaium, etiaraei esi pauper, ei nou
dabitnr epislola. Quaere 42, 15, 46 et 33 cauoueni
apostolor., 17 syn. io Trullo et 41 Aitiiocb. syn.
deponenlcs episcoputn, qui sine (>acifica nteiropoliUiut epistola ad iinperatorem abierat. Quod aulem
necesse babeut omnes episcopi, iis, quibu presuat, 6
liitcris suis opem ferre, si per se pracsentes esse
nequeaiU, ex 7 ei 8 Sardicensis t>yn. oslenditur.
Noia ergo, quod qui volunl iti ahls regionibus sacra
celebrare, debenl non solum cowmeadaiilias epistolas afferre, sed eliam paciticas.
ZONAR. Pacirtca epislotx suut, quac alio nomiae
dimissoriac dicuntur; cujus geaeris eae suut, quae
episcopis a metropolitanis, quibus subjecii suni, et
iiitlropoliUftis a paltiarcbis, a quibus designaalur,
dari atdeut, cuui ad iuiperaiorera necessaria de
causa uiitiuniwr; et qtialej suiil illae, quae clericis
quoque ab episcopis suis, si in aliam urbein migrare ecclesteque quae ibi esi clero ascribi velint,
iriduoiur; u l 47 ean. synodi iu Trullo palalii habitft.loutiueiur. Sual iioanulla? piauerea ejusdem
raiionis a!ic. Pacitics porro, quasi pacein coacilianiee, appellaue suat. Si quis eaim clericus ex
bac in aliam urbem absque eptscopi sui faculiate
proficiscalur, luin clericus tpse, luai qui euin adlaiitii ulerque muliae esi obnoxius. Ac clerio
quidem sacro miutaterio inlerdiciiur, episcopo
autem, qui euai adtmsit, ex 15 et 16 apostul. caaoae, segregaliotiis poeia irrogaiur. Qut vero episcupi, absque meiropoftiiani sui proviucialiutnqite
episcoporuiu iiiieras, ad imperatorem abieriut,
comwunionc uniuni, scd el eaoerdoiii digutl a l c , ex Auliocbeiia! syttod. cati. II pcitaniur.
Couimeiidalili vero eptstola? dtcuutur qtiac segregalia aatea cleiici* aul faicis, aul omuiiio iguoiis
boiiiiuibus iii aliam urbeiu iuigraatibus 12 ac 33
caaunis apostolici decreio iradi consuevere, viroeqttc , ul a pttuis soluios aul fidele*,* iilius civi1
428
; ;
(\
),
. " \
, -
; *
* ;
.
.
, \,
. ', ', -'
' , '
, \ ' ,

; .
" ol ; *
, *
, '
' .
,
; , \ .
.
(9),
, ,
\ ,
, .
, ofci ,
,
* '
. '
. ,
. 6

, ;
.

' \ -' .
;

; ,
; ; ^. '
. \
^
; ;
, \
, ;
' -
Guill. Bevercgii notae.
(9) , al 6ifi\rixui. Bal- r u a l ; utpatc qua?. non C i e r i c i s / m in clerum,

tainoii diiiiissorius c a m pacibcit liitens bic coufuadii. E i *ic ab aliis saspe couruiidiintiir. Et q u i dcm, ai padiicas ciericis dake inudligaiilur, ea^deiu
pr)peiaoduiM fuerum, qua: dimissona:, c l Mlem
nominc meriio appelb-nuir : quippu qmbus osiensis
ctericti* quiliboi m alieiê parobiia: cleruui admiui
polCdt: Uc quibug videsiu auiiu(atiom?s
in ^ynodo
Trotl. can. 17. Pacilka: auietu propric bic dici.t\

qujeque buc vanunc iiitcUiguiuur. iuugu aluu iuo-
sed paaptiribus, ui in bospiiiwm alibi recipeiejiiiir,

daise suul. Ade<i ut disiiuclio a tiobis aute observata inter paciiicas cleriiis etiaici.s comebsas buic
lociim cgregie explicau Euam-i euim paciiicye
laicis iiidultai, ditiussdria! proprie non dicuulur ;
de iis laiiien, quae cltujcis daiai suni. recle bic
Balsamon a i l , , \\
^.
0
1 CAN. X I CONC. C H A L C E D .
tntis episcopo coimnendantcs. Accipinni i i quoque
commendatiiias, qui vocaii iu jiidiciiim se a culpa
immunes oslenderint, quibus (t ei ad quciii nm*\
sunl 126 episcopo commendeniur, ei falsa delalione ipsorurn innocentiam lenlaiam fuisse lesiatnm
(iat. Cum lia?c igitur esset raiio epislolamtn, qui
inopia pressi, vel auxilii quo<|uomoi!o indigentes, ab
Ecclesia sibi opem exposcerenl, paciiicas iis Jominibus, non autcm commendalilias litterasconcedi
canon oporlere decerhil. Fuil namque episcopalis
oifieii paupurum, pupilloriimque ac vidiianini, adversus polentioruoi injurias el illata deiriinrina,
reriimque ad illos periinenlium ablaliones ecclesia
opem implorauiiiim, defensionem suscipere: adeo
cum sui negoiii causa imperatorem adire ac
ititerpellare episcopi veiarentur, u i hoc facereni
illonnn gralia, qni ad Ecclesiam co<fngi8*eul, aiit

diaconos suos ad iiidigenlium auxilium, el eorunt,
, \
qui ob delictum aliquod poenis vel exsilio damuaii
,
\ ' fueruni, liberaiioncin, miilerent 7 et 8 Sardiceusis
fynodi can. illis concedebatur. His igitur bomini. *
Ins, qui sc omnimodo opis indigos proGlereniiir,

suppetiis, quas opiavcranl, ferctidis, ab episcopis
, ' ; , liiierjc Iradebantnr eaque pacific diccbanlur,
, ; , ; *
pacom scilicei illis, quibus aul principnm aul p r i
iiiotuin iracundia caus.un injuslaj damoationia
/. ;
altiiliesel, afferenles. Liiieras porro ejusiuodi,
. -
canon, iiiet exploraia postidationis apquiiate cui \ ,
qtiam concedi vetai. Ncc eiiini incousnluj ac leuiere
,
oinnes, sed quos injusie vexaii comperium eil,
,
auxilio juvandi. Si quis cieiiiiu i n j i i m afttciens am
.
, ,
maluiu perpelrans ad Ecclesiam coiifugerii, ei

.
suppeiia* simi fereiidai. Ne mitereari*, iaqail,
, , ,
pauperis in judicio \ Nau quia pauperias aniitiis
, .
, - ad misericordiaiii allicieudi& idonea esl, sacrac L i l lerae injurii, licel pauperis, in jndicio tuisereri UOH

sinuiit. Si quis igitur obaeraiue ad Ecclesiam co*- , ,
fugeril, ne quid atiiplius exigamr ab eo quam jue
. \ \
pOfttulai, curabil episcopus; quae aulem jnre <kbH,
.
episcopo nequaqiiain iiilerpellaaie, persolvet. S i miliier et in reliqnis.
429
\ '
, \ ; ;,

,
. ;
, \ \
, \
,
, \ ;. ;

, \ (10),
, , ' ,

\ , 3
,
. 01
,
A R I S T . Paupere$ auxith indigetttes, epittatu p cificis,
nam
D
.
* \ ;
.

, ' \
.
$ed non commenitatjtiis, iltr
facuuU :
cominendulituc sutpecln lantum personi*
exkibentur.
Episiola paciifca e>( qnae siue ulto scaudalo advehenti Iradiiur;
cOiituieudatitla
autein qna* IM-
culpaimn vita el rvligione aJTt remem aUesiaiur.

Qui pauperes itaqire aimlio indigcnt, cum lideriu
episcaporuai paciiicis iier facere debcnc, ut q m
opem iis ferre |M>S6tiiii, uiiserieordia in cos <
veaniur. Episloiis auiem couiiucudaihiia iis
' Exod. xxiii, 6.

Guill. Bevcregii noirc.
(10) Kal . Hac vcrba, asqite ad ;, ms. Ameibacbiano desiderauiNr;'
qaeaiadiuuduui ei ea, qux, tioanaUis i u l e i j c c i i ^
occtirruitl, ;
*
/ ^-
~~MQJ ^.
431
THEOD. B A L S A M O X
432
iûi tu : b * enim presbytem ei diJCOnb et r d i - * : , \ ^,

XA\ * .
derios exbibeaiar.
u r .
CAlfOX XII.
Periewl *d *ot, quod quidam, cum prmUr riims ,

,
guUtuutuo* *d poteulatns tcctssuumt, per prm-

l*uaua* unmm prwimcum in dum$ ditiserum: ui
e% 0duo uunl meltcpolilmni in eademprotimcim.
Stmimu ergo tancia twnodus, ne epitcopxs deinccp*

*
'
zoirvr
taie qmid eudtal: quoniam , koc Mfgrediixr,

$mo gradu excldit. Qumcunque amem ciwiimUt
ftr liuerti imp. muiropolis ncmine homorlm

.
iunt, konort (ruantmr, el qui ejus eccltii&m"

.
admimittral epiuopxs, $er$ati* iciiicet wera wu~
,
$ui$ juribu*.
TQ '
B A L S , Jmperialia jassa, pragaialici typi dicoolar.

Dicil ergo cauon, qood quonian Donnulli episcopi,
propler imperaiidi cupidiUieai, inip. jussiooe <
M d e r u n t , ut meiropoliunoniiu bouore afficeroalar,
et ex eo provinciam onam in duos metropoliiaaos
diviseruui, deponi debenl, oon solum it qui tale
mandatoiu loiperiale acqotsiverit, sftd el qui lale
quid aggrcdi ausui fuerii. 1 2 7 E** auiem ecclesias,
qux auie presciiiem canoneui ex episcopali dignilaie Dietropolium honore imperialibus jassts affeclx
tont, solom booorem babere siatuii, uipoie quod
.
- , ,

, ^
, , \ .

,
feliqua jura, quae illis adsuut, verae meiropoli cilra Q '
llara lnuovationeiu manere debeani. Haec euai a
.
caoone slaiOaniur, dixerit quispiam, quoiaodo ,
permulli imperalores permultos episcopaios melro .-
pvliuiii bonore alTeceruol? Jam enim Lacedajmoniae ;
meiropolia erat episcopalus veierum Pairaruui, ,
Madiia Heracleae, Abydas Cyzici. Et alii eliam epi, .
acopaius bonorati sunl. Mibi ergo videtur ex 58 . " '
can. yn. io Trullo, el 47 can. praseaiis syn. ejus- , *
modi Ueri ab iuiperaioribus divisiones secuadaui ,
poicaialeai illis euperne datam. Propierea euiai
,
eiiaiB exolevii 3 capui primuiu l i i . 3 lib. Basilicor. .
quod eollocaiam el in 20cap. primi t i i . praseaiis ' . /
operif. Qu^naui auiem jura esse dtbtul apad pri- '
muin, scilicet uieiropolilanuui, iu ecclesia, quaj ex
. * .
cpUcopalu metropolis digiiilaiem evecla e&l, > ,
quidain discere deaideraruul; et illis diciuiu fuil,
, quod prxlerquaui quod episcopalus ûeiropolis vo
calur, in aliit oiuuibue auiiqua? nietropoli debei
*
subjici. Ejue euiiu episcopos ab antiquo uieiropo
liuuo ordiiubiiar, el ab ipto jadicabiiur, el ei oui 5 /,
nino lubjicieiur. Lege eliam 2 cauonem t synodi
.
el 6 ei 7 cau. prima; &ya. Ifuec auieui per imperia , \ *
lem jUttaioaem aluer iransformanlur, ul saperius , .
diclum e i l . Lege el ya. iu Trullo cao. 38, el ape- ' ' , ?
ciajilcr iaip. cuusliluliotteui, quae pariiui iu illius
. eipoillione siU est.
,
. \ (11) ' xo^
.
Guill. Beviregii n o l .
(!) .
usque ad inclusive
desiaerauiur.
in codce
Araertv
IN CAN. XII CONC CHALCED.

434
\ ' ' .
Qooniam aulem mense Aprili, 11 indict. anno
,' * 6701 edita sumtna cum veneratione suscipienda
6 Anrca bulla a Deo coronali, fortissimi el sancti
,
imper. noslri, domini Isaacii Angeli,. quae et meiro
poliiaiiis episcopalus ad se perlinenles, el raetro , \ polium vel archiepiscopatuuin honore donalns, ad
, , sc revocantibus, el iis itiderft qui impcrialem cir \ - cumspectionem privare coaabuntur, ne episcopatus

in nieiropoles et arcbiepiscopatiis erigal serundum
sibi datam a euperis poteslalem, os occludil, a non , nullis quajsiium est, Quid esi qood canoae comprebendiiar, ui bonore aflectae meiropoles solum bo
, norem babeaal, ulpote aliis juribus verae melropol!
- s e m i U ? Dicimus de ea re dabitatioaem ab bac
imperatoris constitutione dissolvi. Quaesilum eaim
; \ \
. - est, el post muhas allaias ad justam eese rem ostca , - dendam raiiones, haec ejus rei gratia expresse dicta
(&, \ sunt, ei quod universali raiione, ei generaliter ex \
posila disposiiione, ecclesias qna jussione im perat. in alliorem thronum eriguulur, boaore
, \
quoque dignas censeri oporleat, et elcciioaes libcre
, \ - procedere ex fonna canonica, quae ia ALigna E r clesia consecula est, melropoliianis convcnieniibus,
el arcbiepiscopos ac melropolilaaos elig<bilibus
, \ \ - quod et imp. mea sublimitas dccerail, et banc coa,
siitutionem divina ei sancta quoque seqneiur syno \ dus; ut q u ecclesiasticum rilum accurare servet,
ei a canonica recliiudine noa excidai. Lege ergo
6, \ . diffuse hanc consiitutionem, ei dic iis qui dicuat
,
quod, nisl dum erigitur episcopaius ia metropolhn
\ , - ^ vel arcbiepiscopatiim, ab imperial. potestaic, a 1 /- jecluni fuerii, eorum electioncs patriarchali saa
sioue et auclorilate debere fieri, verus mciropoU tanus eorum eleciionem faciei. Hoc enim eliani bu. *
cnsqne servaiur iu universalt palriarcba, qui ab \
\
lleracleac arcbiepiscopo ordinatur, qtioniam fuerit
aliqiiando<Constanlinopolis sive Byzaalium Heraclea? /
,
anlistitis episcopalus : dic, inquatn, quod bac coti-1
stituiione oir.nis juris omnino allegaiio tollilur, nec
Coasiaminopoliianus necessario ab Heracleae epi ,
scopo ordiaatur. Inventum est enim etiam Stepha-j

num.imp. doiaiai Leonis Sapieniisfratrem ordinalom
. \
fuisse Constantinopoleos pairiarcham 1 2 8
pbanc metropoliiauo Osareae. Et paucis abbinc
; , D amiis Leonlins a Demelrio C;esareae nieiropolitauo.^
,
.
. Principem dignilalis locum episcopi qtnZGNAP. ,
dain ambitiosc affecianles, imperalores adire, aique
iil ediclo suo, quod hic praginalici typi iiomiue

intellexcre Patres, ip&orum episcopatibus bonorem
meiropoleos decerneret, precibus ab eo conienderc
soliti eunt. Hiao factum, u l in duas provincias una
.. ,
dividereiur,
duosque eadem provincia meiropoliia , \ > ; ,nos, eiquidem crebris ob idipsum dissidiis, coate.it. " \ tionibusqtie distracios baberet. Quod et iu Cappa, docum pioviucia quondain, Gregorio Tbeologo in
, ; epitapbio iuagni Basilii refereate, CQIII Tyanea aova
meiropolis consiiluta esset, cvenit. Piqpierea cano .
433
T H E O

;*
rr-.
-tz, -ro- ir
rpJgiT
i;i^ni.r^
rrn*
MWQ^B
*"r.JC
I.
iil.
ci;
:
*.
*****
iy. Ji rk
^ ,u; rnat
- . -&^-.
=
~
- : - i r u g o a u ^
rrr-r nntsUr . 3>uZrtixx *

; ^nowp ; C3ZX -
n^trmvniTm -eiXL i u
.

~
i=-:^x3
~mi
*- w-f &? art^r-tf p w r w >*^
*u* fWiev s
r^-r
ît f i r t
uziiw
^**r
aSm
A i ti
azJ***,
^
oma ? " ^ a <TU.+
<
,^-^
*i^~**iir. S M ^ - ^
-=r_na ' a i x
r
rL^
~ . f i t f ? r : , 34^8
t r s r r r a i a i-je. ^ > - i ~ x j * ^ r
XITSUV .
-r 1 Ti -raî^**. -=3 L - i i r r * - r ^ i ^ irnwitnr, iu
I K 1
$t B H ^ m o t i s ^ "xr
atf*a *it*e; n u . j r i ^ r - a *tn*Qfuu ii* /tr*
: - t J B e>
-r>j'
: - = 1 ^ .
I ^*-
-^*.. >.-^
T a r r r v raa
x 2 - n *
WMiiAvn
^,.;*
.., i i .
E i . ti <*nioiae 4e ^ris e r i . .**-fr5
3 ~
^-^
r^T
= * "r^îr*nc i x a 5 ^
x r r c
. *: >?,

wtuutr,
rr^rl-TOoai
x_i i ^ r ^ - - TT i M , - i ^ - te^r ^'.,
^-";
xx^ r l t ^ n
cTnimrai
I^-^rv, \
-; ^ -
JiX. * xoi 21 zxjm kTVixarr it-
r 3
J " ^jam
r s x r ^ - a ' 1 ^ *
xarau^
xar
^ ^ ~*
jN4<tf/i mi**sirer*
K V L ^ , ^ r u P^tr^ <M:am r w Mlniimr. <ros
m
- j c r ^ H k l r t i ; I* r.*: i x t l - T : a h
.M
*0s\*r\\A mt*\ nnowior*, sine cmnnicititaxHifS
itMi t pr/n)ni -fVi -np4, E i rMansili < | > îrrTfet

rrf*nm*nuu** Uir ttuerae pr** il minmii ii
i^ 3*:
iiou jTtr-rju.
qni pot
^..*mtrt^n<Hi<j :nncc:i(*!* i.ivcnu *ant. S;hi
^ b t i l i i ; ^ sipââi*
îîas
*3* r j T ^ r r ^ j ^ : >
L ^ - i ' , fn d icor acentali* h e m i n :
zUt
J-JXSXHX-^* ^ * T W
io ^rtu
ardi*-au;
31* 2 ^ i u ^ > . >
^^. \
i ^ .
&
43
INi CAN. XIV CONC. CHALCED
43
\ \- f iiletur hic oanoii de lilleris coramoadaliiiis ifoftmns

, \ qua clerici ordiaalioaem declaraat, eomque dimiuf
\ . - l i i u l j i l eiiaui alibi miaisirel. Commcndatilia; cnim,
quae ad tollendam saspiciouem danlur, eiiam bieta
; , \ prttbentur, de quibus nulla bic fil ineulto. Logo et
. \ ' 11 canonis taterprelaiioaem.
;.
Z C N A P . ; ;
ZONAB. E l atite hanc eynodum editam, aposto lico canone decimo quinto, quicanque, relicta sua
paroecia, in alleram inviio episcopo gno comoiigm ; riul, donec in ea pervicacia maiiserint, a aacroministerio arceri, ac laicorum more tanium comma , ; ,
nicare jubentur. Eadem bic qnoque canon sialitil,
' ; . \
, ei qui siue episcopi sui lilierie in aliam civiiaiom
abieril, vel in en, vel alio qoocuaque loco sacris ope . ^ rari vetal. IIoc eieuita verba illa sigatfeant, [antlibi,
nullo modo]. Ex eo vero, quod hic epieiola? oonimen ; . '
daiilia fiai meiitio, clericos, qui c soa paroftcia
,
diverlercat, reos anlca criininis alicujas factos eese
\
facitenpparet. Commeudalilia* namqiieliUereiis qiif
; ; . crimine objecio se insontes probavissem, ul dixinms,
,
ve) qui priiis ab cpiscopo suo segrcgati fuisscnl,
, ; ,
tradi fonsuevere.
.
.
ABIST. Clericus sine Utlerh commendatitiis in aliu*

nrbis rommunionem non recipiiur.
, Hoc in multis canonum poailur, quod qirf tn
, aliena patoecia orditiaatiir Herici, commendatiiias
**/ , episcoporuni suorum nun aflTerenies Ihteras, in alia
.
insatsirare civiiale non peraiilluntur.
'.
CANOiN X I V .
"
Quoniam in nonnullis provmcii* concettum est U

,
[
cioribu* cl canloribm uxores ductre, decrevil tan

cla synotiui nulli eorum licere dhenat recia

opjnionis uxorem ducere: eos aulem qui ex ejus

,

modi mairimonio libcrot *u$ceperunt, si eot qui

dem baplizne apud Itwreltcot prwveotrinl, ad

,
calliolicoc ecclesiw communionem adducere :Sinu

"

,
tem non bapiiiaverint, non potte eo apnd hivre*

ticos bapiizare, sed neque lurrelico, vel Judmo,
,

vei Geulili malrimonio conjungere, nisi ulique per

(12), "

sona, qua' orlhodoxcc conjungUur, te ad orikedo

xam ftdem convtnendam tpondeat. Si quis auiem
,

hoc $ancta: Synodi decrelum irantgrasm (uerit,

.

cunonuis * subjictalur.

. ; ,
\
;
-', *\ ; .
; , I \
?\ , *
* B A L S . lu nounullis quidem, tit est verisiniile,

provinciis, lecloribus ti canloribus permiltcbalur
malrimonia couirabere consequenler apostoltro 26
canoni. ]n nonnullis aulcni id i*is prscier raiioncui
probibtibalur. Per prxsenlein ergo canoncai defi*
uiiam est, quod, eiiamsi eis permissuin est uxorea
Ciuill. Beveregii notie.

(12) .
(^hrislinnos cnm Judanis malriiponium inire leges etiam iviles vptucruni.
; . , ;
; . Basilic. . , . ,
. 55. Ne quis Chrhlianam
muliercm
in
matrimo-
nium Judwut accipial, neque Judiea Chrhtianut

conjugmm hortintur. Nam * i quh aliquid huimmwU
admiseril, aduliem ticem eommi$$i kujntmodi
criitien oblinebu, l:bertaie in accusawinm publicii
qnoqne voctbus relaxata, I. vi, c. De Judccit. ldeui
siatuii couciliuin Aureliauense 2, c. i 9 .
4
*3
THEOD. BALSAMON
440
wrcipere, difene lamen a recla opiniauis intilieri- , eU conjnngi non licet, et ui qui e i lali matrimonio
;
l i h e m siisceperint, eoe ad orthodoxornm Eccfesiam
* *
adducaal : ut si i i qnidem 130 ab barreticis bati ,
ptizaii ftierint, taacio solum cbrismau inaaganlnr :
, sin roinue, ab Ecclesia baplizentur. Similiier defini .
tam eel, ne eorum Hberi bxreticis Tel JudaDis vel

Grccig coajunganior, nisi utiquc probibils pereonae
",
pollioeantur a ana baeresi vel superslitione recedere.
Ttmc eaim si ad ortbodoxam fidem aeresserint, con . , .
sequeniur qtioque nuptiae. Eot auiem qui bac trane , \ .
grediuniur, canoaicis poenis aubjicil gyaodus. Lege
taod. ayn. can, 10 e i 3 i et Cartb. 21 c l invenies
.
scparari mairiroonium, quod com baereiico contra- ' '
cuim esl. Existiaio autem, etiam cum separatione,
/, ;
$ quoque puniri eeftiudtim praesenlem canonem. .
Sie enim ad coacordiam deducentur canones. Recle
\
auiam dixit, eoe, qtii antea ex baereticis suscepii
. ?.
stinl, liberos ad Ecclrsiae cororounionem addnci. ;
8ci* eaiin liaereticos in duo d i v i d i ; ei in eos qni,

quod secundum noa esl, mysterium, el divinaro
. ,
condesceasioaem suscipiunt, in quibnsdain auiem
* ,
fallunlur, qnos etiam accedeiiles chHsmatc anJo , inniigimus : ei in eos qui bocomiiiuo tion suscipiuut
,
ci suai infideles, Judaeos scilicet el Graeeos quos , \ \
etiam i>apiizamus. Commuaioais ergo nomine , ",
uimmque de< laravimus, ut vel cbrismaie unganlur
; \ .
vel baptizeiMur. Lege 7 cao. 2 syn. primuin cap. 4 \ ,
iiU 28. lib. Basilic. ct 72 canon. synodi in Trullo.
. '
Et nola secuitduin praseniem canonem videri par ' , ' . * '
lero eccIeNix eogere, u l Latiaos rejiciamus, qui
, \ ' uxoret cx Kotnaiua rolunt acciperc.
. \
, ,
; ;.
ZONAR. IIoc idem et Laodicena synodus 40 t
. \
51 et Carihaginentis 21 canonc sanxere: et in
' \ ' , \ ^Trallo palatfi celebrata oeoumenica synodus pluri ' , \
bits adbuc verbis explicavil. Sed Carlbagineasis de

ol8 clericis,qtiemadinodiiin el bic canon, loquiiur :
. * ;
Lnodiceaa vero, et Trullana, ortbodoxorum prorsus
\ *
outnium malrimonia ciint bsereiicis damnat, ac ,
nnpiiali quamvis foedere conlracio irrita nildlomi
ims eese decernil. Non omnibus lamea locs ut
^ , \
ipa biijiis canonis verba satis indicant, lecioribus
, , . *
olim ei caiiioribaa, posiquam in tlltiin ordinem [) ; ,
\
coopiati forcnt, uxores ducere permissum fnlt;
,
quainvis apottolico canone 26 hxc coulincnie : Ex
'
outnibng qui in ctentm legnnlur, si roelibes sirit
. niairimnnia inire lecloribas solis et caatoribus

iiceai. Olericos igiiur orlhodoxos, conjugio cuia
. ;
feminis a rccia religione alieats ia posterutn sociari
; omnino eynodus vetat. Qui vero sociaii antca, liberos
quoqoe susceperc, eos licet ab bsnrelicis jam ba- ,

plizaloe dncere, aique Ecclesix calholica? sislerc
,
julMitiliir. Adducti enim, vet saacio cbrismaie solum
^ .
innngcntur, ei ab hnRreticis recepio ab Ecclesia inore
,
baptixati s i n l ; vcl, si alieno ab ecclcsiaslica con ,
ftichidinc danmaloqiie rila iaili.iii, salutaribus
&'* ^ ^.,
âdi6 iierum repelilo bapiisiuo expi.ibunlur. Noa-
C A N / XV CONC. CHALCED.
442
^,, - dum vero baptizatos nulk) modo ab bsreticis ba .

plizandos esse; neque quidem filiorum suorum
, noraine quidquam de nupliis, cuin baerelieo, Ju , daeo, aui Graeco jungendis agere debere decerott.
,
Sunl vero baerctici, qui mysteria no&tras religionis
", ; '
ita recipiunt, ut in quibusdam tamen ballaciiietilur,
, atque ab orlhodoxis dissenliant. Judaei autem, qui
\ ;.
nefario se Chrisli parricidio coulaminavere, et
, "
Gnecorum appellatione, a fide prorsus atieni ct
. ' ;
idolorum cuhores sigaiflcanlur. Qaed si lideni am
plecti ee velle haereiicorum quispiam aui infidelium
, ,
polliceaiur, cam eo pacisci de nupiiis, non lainen
, - eas, aniequam promissa qui ea dedit Implcverii,
.
celebrari licere decerailnr. Qtii secus fecerit, ca ; noaicis in eum poeais animadverii jubent.
.
. '

,
*al
'
1 3 1 ARIST. Cantor aut tector reclafideutienu*,

ai dticta liberoi genuerit, eot ad communionem adducit, si ibidem baptizati snnt. Si VCTO
vondum tunl bapjizati, apud hcereticos postea non
baptizantur.
/-
*; \,
, \ , \
, \
,
; . \
, > ,
; ; ,
; ; ' ,
,
' ,
/ \
.
'.
Orthodoxum haerelicse malrimonio conjungi mul i e r i , aut vice versa ei decitmis et tricesimus
prhnas syaodi Laodicenae canon, ei necuiidiis $exue
ia Trnllo synodi, el bic praesens probibenl. Si quis
autein e cautoribtie aut lecloribus anie ediios
hosce canoaes alierius seciae duxerii uxorera, el
liberos ex ea suscepcrii, eosque baplizavcrif, duni
apud baereticoe nianserii, isios Ecrlesbc calbolicas
. . , j j
;
- . "
,
; ' *
5, '
;
.
*0
:; , ; ; .
.
- ' \ 7 .
. '. -^ \
cotnmunioni adducat. Si vero noadnm bapiizali

fuerinl, ne posibac apud baereiieos reirorsum se
converlens eos baptizet. Sed illinc rccedens ,
catbolicae adducal Ecclesiae el divino eos dignelur
baplismo.
CANON X V .
Diaeonissam non eise muUerem ordinandam

annum quadrageshnnm, et eam cum accurata examinatione. Si aulem postquam ordinatione suieepia ministerio aliquo permaHsil,$eip$am
matrimonio tradiderit, Dei gratia injuriam (aciens, ea, una cum ilto qui conjunclu* est
anathematizclur.
9
B A L S . Quae in prarsenti canone traciaatur, omnino exolevere. Diaconissa enim hodie nen ordinaiur, eiiamsi quxdam asceiriae abusive diaoonissaR
dicantur. Est eniia cnnon, qui slatuit mulieres in
sacrum tribuna) nou debere lugredi. Qua crgo ad
sancluia allare accedere noa potest, qnomodo diaconattis officinm exercebii? Lcgc ei 14 can. eyn.
in Trullo et 15, diccnles depoaendam diaconissnm,
quae ordinata esl priusquam quadragesitniim
anaum explcviseei. Tracscne autein canoa dicil
aiialbcnializari niulierem, qose posl ordiaalionem
se miptiun dederil, ut qnae Dei graiinm iujuria
afficiat. De monialibus auiem sequens docel
caiion. Qtiaere et magai Basilii canonem 17
ct 24.
ZONAK. Ctuii inulicn s aut capi fraudibus, auC
419
THEOD. BALSAMON
420
judiee, <jni eceletiaattcjiu jimadictfoiieiu, *cd \ ; \ ,

uoa ott portibua idoneue. Quauiobretii, qui praster
proprii cpiecopi volualaleta apud non competeas ,
judicium liligare elegeril, eiiamsi eil ecclesiasticue
gecundum prasaeiilem canonem panietur. Provinciae , . "
autem exarcbus eai, al milii quidem videlur, noa
uniii&cujusque provincia* iiiclropoJilanus, sed me- ' ifopolliaaus lotius dioeceeis. DioBcest* auieui e*t, , -,
q u nnillas aub ee babei proviaciag. B*c aalem .
123 exarcborum privllegiuoi uoa esi bodie in usa. , \ ,
Eiai eniia dicnaltir exarcbi quiiam ex meiropolita- , '
w% aed laaien alios raelropoliianog, qui suai ui
.
dicecesibus, ooa babeal oawiao aibi subjeclos. Esl .
ergo veriaiuiile alios lanc leiuporis fuieae exafcbos .
diodcostini, vel ease.quideai adhtic ipsoe, sed qaae ,
ets dau a caaoaibtis privilagia exoleviage.

.
, , .
ZONAR. Negoiia, liles nimirum el coiHrotersias,
.
gi q u inter clericos exortae sint, coram epitcopo
, ,
proprio agiuri canon decernit; non auieiu apud ; , \
sasealares judices, quoniam id in ipius epitcopi \ * coateniptuia el eotitumeliam cedit; aat tatermi tolunuite episcopi, sive ipeo coaseniieme, corara
, '
qoibag coaimuiii comtlio uiraque pare elegerii can- , ;
sas transigi. Qaiqua coaetitoiioueia banc violarial,

caaoaicu ab epiacopie anig poenig uiuliart jubeu
.
Alque hac quideni, oum ioier se judicio clertd
,
coufliciaulur. fjaod si vel sao vet alieri ctiipiani

episcopo clerici actiouem inieodant, illiug proftn- * , ciae epigcopoe ielo caati jutf iceg canon cotmiluit; C .
qui coagregati qiwestfoiiem audient et deOnieat. , \ .
Sia autem cum provinciae melrapolitaao aliquid
,
babeai eptscopus aai clericug iwgotit sive coiuro- ,
vertia* ei aciieaie, ad dioeceseoe in qaa litiganles , ; , ' \
habittil exarcbttm, vel Conelaiuinopolilanaj nrlns ,
afcbk*p ecopina, arbiiriuia toiias caasas defereii- ,
duai. Ekarcborum porro dicecesanorum nomine .
Manulli patrtarcbas, alii melropoiiiaaoe imdligi *
oluni. Sed de bis fu&ius decHiio tapthiio canoae
agemits.
* .
AHIST. Cltriei Htiatf*t $i reticio &pi$copo ad.
tm el aptrtee
9
cuiaria judicia u tonferani, cmnenice puniantur.

xbr kxlcxonor, Kt clericut eum epiuopo coniendeni, tynodum
ex- .
,
tpeciet, et epitcopu* cum melropolitono, ad
Con- ^
rfjr iHtnltnopotiianum prevocet.
.
Non oporlet clericum, qui ciMitra aliutn elericnm
aliquid habet, a judkibus gaecolaribus jttdicari, sed
a proprio episcopo. Si propriuro auteni relinqueas
episcopuai sascularia judicia adiveril, canonicis posnis eubjicialur. SimHtter aulem et coatra episcopum
si qoid habueril clericut, a provindali syaodo judicari debei. Sed ei episcopue aut cleriaue si contra
nietropolitaauiii causam aiiquam babuerU, vel apud
dioecseos exarcbam, sive palriarchain eai tubsunl
previaoiarum Hbirum metropolilani lifigare debei,
v d apad patriarcbam Consumtinopoliumiai. Quod
quidem privilogium nemiiit aliorum p.ariarcbaniin
. ,
,
. , ,
; , ;
,
* ,
,
, '
,
*
;; \ -
421
'
I N C A N . CONC. C H A L C E D .
422
roncetisUiH ittii, ncc a caaoiiibna nec a lcgibns, ut

, * meiropolilanug quj uni subjacet patriarcbie, ab alio
*
judicaretur, nisi eoli Coastaaiiaopolilaao.j
.
CANON .
.
Noniicere ciericoinduarum chiiatum eccie$Hs eodem
(5) A r f t t a xd46ir *atA
Umport in catahgum referri, et i in gua n
r a v r o r , jf re
prindpio orHnatut ett, in ea, ia quam tanquaai
4PX*> *00}0, x a l r ff *
acbnutjorem ttnfugii, propur inanis gioria cupi (4), dilalem ; eo$ auUm, qui hoe faciutit, propria tc

t\e%\4p restitui, iu qua ab inUio ordinali lunt, ut

,
Hlie$olum mimstntu. Sed sijam qttupiom ex atia
, !
in aliam eccleiiaix iramialus til, nilnl priorh ec
dttice vei eorum quos tnb ea tutu wartyriorum,
,
vel ptoihotrop/iiorum, vel xenodochiorum rebtu
'
. ' communicare. Eos auUm qui atui fuerint, potl

magnce hujn$ et nniversalU tynodi definilionew,

aliquid eorum, quw nunc $uut prokibita, facere.
,
*4ath soneia tynodus eos ptoprio gradu exadere.

. B A L S . Quulam clerici insano gloriae aaiore i i u
poJsi, a parvis urbibiis ia aliag majores comnd, .
grant, utverbi graiia, ab Alhyra Heracleam. Dicit
* ergo canoa, 1 2 4 neniiai lioere Itoc facere,

prupter bonoreai ejus qai ordinaviu el quia fieii

HOII potesl ut unas et idrm subjiciaiur duobus epi : . scopi*. Eum auteiu, qui Uov facerc aggressus ftit-rit,

reatiiai eccleai iu qua priu* ordiaaius fucrai, u i
, 4*
illic soluai imaistrei. Jis vero, qui anie buitc ca . , noueiii in duaruin regioaum ecclegiis ordiuaii sum,
' poenatn aiaiuii, a l prioris eccleaia* jura revic;ic
)
nequeant. Deinde eos deponendat dceeroil, qui ali
. - quid lacere anii fueriul +orum qua? guia in eo

prohiUiCa. U J B C cun iia *e balteaal,quidaiij ,
. , ese atiqueui clericuin iu duariiro nrbium cc^leîis,
,
eliam ad duas uiiiu civtiatia eccleeias accipiebam.
.
Kon esi auiem base canonie senUinlia, ut mibi vidr ;, \
l o i . Qnomodo auiein uun pcriesi clericas ex atia
. "
regione in aliaiu abscedrre, aiiie eoeimendaioria ei
\ tlimisBoria scriplara ejns qi eum ordiuavii; ot
, \ qnonwdo patiiiur qoi boc fecerit, e4 qui miui exre 6 \ ,
p i i , didicisii a 13 ei 16 canotie aporto|ico. Si quia
' \ ** .
auteâ inierrug.iveriinr prwseiig cauon in priiw

cipio quidem dlcit priori eeclesi reslitiiendniv
9
eum qui a civitate iti civilalew 'nansilicril, in fine

).( , aiiiem jabei bujue tran^gressoreui de|ioiii ? dic,
quod etiai qui a civiiaie in civiuiein irMuaibl, in
becuada auleui ec< iesia in clerom liondum esi & o ;
, plaius, pritnse jubei restilui : emn auieia qui iu
, secunda ecclesia in clerum eel> cooplalus e( consLiluliitt suo excidere gradu. Quod auieiu l;lis non
; eei exiade de|M>&ilus ni&i p03l deouiitiaiioneui, lege
; ,
GuiJl. Beveregii nolffi
(5) . Idem TticrttiditMimoruni ciericorum dedignari quidem in
. re a ^ynodo Nicaena t eoastitaitar. ; tti, qnibus ordiuaii itmi, lunctiwmi* ecole$ii$, aut
kic aul ix provinciii detervire. od laHditiimom tero
tuajorem eccU*wm. et vtnerubilem cLernm *jUi ter
. Syn. Nic.
can. 15.
(4) . Josliaianag, Illnd quoquepairticinium quodpbti acctdert. Qxsd 4 cirtero
omnimodo
adjiciendum eit xt quod hactenxt indeceuler
fitbut,fieri prolubemxL. Jmiin. Nov. 5, c. 2.
Htquaquam in repubiica geralur : id e*l mulios
y
THEOD. BALSAMON
42i
43 cannnetn apnsiolicum, el syn. in Trullo cano* . 1\ , ,

iieui 17.
' , \
'.
2 0 N A R . Glericom aliquem dnarum simu. urbium
.
ecclesiis biccanon ascribi veiai. Fiebatenimuicui in
. "
iuinore forie cmiaie locus obiigisset, is ambhione ,
diictiis in urbis amplioris ecclesiam in metropolila- (5) ,
nam scilicel ex episcopali, aul iu palriarcbalera ex
: ,
nietiopolitana transcribi cuperet. Quos quidem
. ;
ciiuies ad eam ecclsiaui, cui primiim addicti eunl,

redire synodns comtiluii. Haec auiem posl canonera
. ediuim lieii juhei. 8i qiiisaulem, inqiiii, ex eeclesia' . , \,
iii ecclesiam iratislaitfs est, in ea ad quam Irans- , ,
feitur mancns, ex prioris ecclesiae e qua Iranslaius
; , ;
esi npgoiiis niillain omnino pariem ailingat. Quara . :<
e.iiin ecclesiaui spoiite reliquii, ciiin ea nuiluni con
, *
ftoitinm nibdve couuiuine amplius babere debet.
. ; ,
Quietmqiie vero hujus coitslilonoiiis auclorilale ne- ; ; ()
glecia, aliquid boc canone vetiluin attentare ausi
fn<rini, suo gradti inovcri, lioc esi, deposilione , . * ;
muliari placei. Yemiii leriio Basilic. libro, lilulo
leriio, Novella decima sexla cauiuin esl nealicujus , \ ;,
ecclesiae clerico dnnoriuo, ibidem iu ejus locuui
, *
alius confesiim subrogeiar, sed ex alia ecclesia, in \
qua praefluiltiiu jam inde a primis lemporibtis nu- ,
raerum clerici siipereiii, qui deuioritii lociun ex- , \ \ ,
pleant, accersiri jnbet, donec ad euui n u i a e r u ,
/ .
qui iniiio pra*scripuis est, ecdesiae cujusque clertri
.
revocHiiinr.
ARIST. ln duarum urbium eccletiisclericut in.

cata*5
legttm non refertur. Sin vero ntatus fuerit,
priori
\ reitiiuetur. Si quh autem jam translalus $it,.

in
,
vrtoris tccletice rebui nullo modo pariieeps
tit.
f .
%
Eidem stib dtiobtis iiiinislrare episcopis et ainbobus esee clertco nbn permiilitur. Sed si propter
inanit glorise cuptdiialem ad majorem confugeril
ecclesiaui, ei rurstis reslilueiur in quam prius ordinalas fuii. Sia episcopi sai volumate ia aliam ecclesiam translalus fuerii, et ibi ia clenua cooptalus;
imllam ia prioris ecdesiae rebus parlem liabeat,
ttisi proprio vellel gradu exddere, lalia iuexplebili
cupidiuie aggrediens.
125 GANON X I .
D

,
*
, ;
* ;
; , \ ,
(7)
,
, ' .
K A N U N '.
Omnes pauperet, et qui auxilio indigent, cum

cxa~
minatione, eum epittolis geu pacificis eccletia Mcis tolU viam ingredi tlaimmui, et non cum
(8) Guill. Beveregii n o t .
(5) . Hic deesl

verbum , (|Uod codices Augusli Gallandi
et Amerbachii posl puuunl, legenien.

.
(6) . Codex Amerbacbiaaus
recmis legii .
(7) . Hic locus in

epiiome bnjiis canouia sub uuiiiine Arisleni, ei in
aliera Stmeoaib logoibetae, iu Justelli bibliotlieca
eiUlie, pieaiua Ugitur,
.
(8)
. Concilium
etiam Aiiliochenuai iueiiiiuii, slaiuea,
. Gau.
7. Hujusmodi , sive
daiae sunl olim tain clericis quatn laicis paupei ibus
peregre proGcisceiuibus, quibus osiensis, quocuiuque se couverliint, bospiiio excepii sunt. \, pacificm litterw ah arcbiepiscopo suoindulue
suiil elericis, qui in aliani urbeui migrare, el in
clerniu ejus recipi capiunt, vel eliam ab archiepisiopa episcopie ad imperaloreiii proflcisci voleti.
libus : ui Balsamou el Zonaras ia liunc caiiouein.
CAN. XI CONC. CHALCED.
485
* -
* kr
.
. /

, \
, '
. \
; \
, \ *
.
\
,

* , , '
; ,
.

,

.
, 5ta $
426
commendatiliiiquoniam lilterat cotnmendalilia$ iis solit personis, quce sunt tuspeuw,
prasberi oportet.
B A L S . Commeitdatiiia? scriplurae dicuntur, qu;c
danlur clericis ab iis, qui illos ordinarunt, episcopis, eos commendantes, ac eorum ordiuaiionciu
declaraoies, al ex 13 can. hujus syn. ostendilur.
Commeadaloriae aulem scripturaj dcunlur, ex
quae daniur episcopis vel clericis vel eiiam et laicis
segregalis, el qui alioqui fuerunt in non bona
existimaiione : sicui boc ex praesenli^ canono
ostendilur. Dimissoriae vero, q u eliam pacificie
dicuntur, aliae sunl : dicuntur aulein dimissoria,
ul q u osteitdant, ex voluolate ac dimissione anlistilis clericuni vel episcopum transilarum. Pacificaiaulem dicuntur, quod cum talis affertur scri
ptura ab eo qui ordinaius est pax erit inier
anlistiles. Neque eniin qui alienum clericum recipil,
confratrem suum cppriutel, el ei prapjudbabiiur,
nec deirimentum' accipiei clcricus, lanquatu ei
qui ipsuni ordinavii iujuriam faciens. Dicit ergo
canon, qiiod eos quidem qui commendaioriis U l leris opus non babent. eos scilicei qui propter
Guill. Bevercgii not.
aique eiiain Mailbrcus Blagtai*, lit. A , cap. 9,

qucejura non aiia ratio regit, qnam ejnsdem sacraaibriuanl: quibus eiiain sclioliastes Harmenopali
wenti una traditio. Terlul. De prcescript. adv. hnesuffragalur, \
rel. cap. 20. Nain verba illa eonteueralio hosphali ; ' /, indicanl syaibolum aliquod luoc teinporis
, \
inler Christianos usurpaluui fipsse, quo osleaso,
, ;
bospitio a se iaviceni accepli suni. Comessenuio C neai aule.ni vocai a tessera iJla hospitaii, quam
. Harnieuop. epil. sect. 3, tit
diinidiaiam genliles eiiam hospiiibus dare soliti
2. lias quideai pacilkae clericis concessa in c i - fueruul, ut qui eam afferebaat, agnosci illico et
uto syuodi Autiociieme caaoae iaielligeada? sunt,
hospitio accipi pnlerant, tanquam veleres araici
quippequi noa de laicis, sedxlericie agit. Prasens atque bospiles. Uade Plaulus iu Pxn*lo Act. :
auieio canon de pauperibus in geuere, laicis eiiam,
loquilur, slaluiique ui quicumque auxilio iadigent, Ag. Siquidem Anudamce demarchi quwris adopta: nisi cuin pacilicis liueris viaut ingredianlur :
\iitium,
qua? quidem a S zomeao optiuie describaalar,
Ego
$um
ipsxt,
quern
tn
quceri*.
Poe.
Bem! quid ego
ubi de Jubano ail,
\audto }
,
Ag. Anlidamx gnaivm tne este. Poe. Si Ua c$l
;,
[lenerani
* , ; ,
Conferre vi$ honpitatem, eccam attuli.
\ ; ,
Ag. Agedum kuc otlfhde. E$t par prgbt^ftamhebeo
; . Sed
[domi.
pratctpvLt noias uc teuera* episcopatiutn liiterarum
Poe. 0 mi
hotpe$, taloe multum ; nair wihi tuus
admiraiui etse dicilnr, quibug solenl peregrinos
sibi
ntvicem commendare, ut undetibei vemente* ad quos[paltr.
eutnqiu acceaennt, tanquam noti aique amici
exci luus ergo hotpet Antidama* fuit.
Pater
Htrc mihi
lettera
illo [uit. tibi prab
pianiar hotpuio, el benigne curenlur, ob Utlimonium
D A g .hospitalis
Ergo hic apud
mecum
Iwspitium
Ju*modi noios. Suzoiu. Hi$l. eccl. I. v, c. 16. E l
iireg. Naz. cliaui deeodeiu aposuu verba habeus, Hinc lesserain frangere idem c$l, quod jus bnapUU
vlolare ; unde idem Piaulus in Cisiellari, Act. :
aii, " \ ,
, *
Hic apud no$ jam Alcesimarche confregitti teueram.
iv ,
; ; Ia pacificis auiem liueris, quas episiopi pauperi . Quineiiam divenoiia iiomos exctpiendis
bus peregrinanlibu dare solili fueruul, ul lideles
ho>puibus exuruerc conniluebat, $itnulque
its humunisabvenireal, hc duo'coniprbeasa sunl, illoa
ja.tMi erga pauptreg udjungere, cum alium,
tum
niinirum,*
qui eas affcrebaat, ei revra pauperes
iim, qnat ia l<t+*eru epinolurtbui coMtstit, quibus
esse, ei digaoe quibus eleauiosya darenlnr. E l
110$ eyeno* ex geme ud geiuem truw>miuimu$.
sic qnidein banc primani canouis hujus partem
iircg. Maz. oral. 1, adv. Jul. qtirbus couulat pajosephus iEgyplitis imerpreuius esl. IU omnibus
cifkas hujusumdi lineras crebro ubm in usu fuUse, pauptribxM, qni elecmoiynas rogunt, mandemu* mo
c i vocalas e&s>e - do, vl scribamur it> episiolas, cam inqxUitHm est tn
|&, et . Easdein eliaui
uegolia eomm, *t qnod iili digni *ual eieemosgui$
Aeriulliaui itsiuporibUb usilaia fuutee, ex bis ipsms ei qvod necesiari* ii$ dtficiuni. Quidquid eoim
vcrbis collifccre esi, Commumcatio paci, ei afipelbtijusiuodi t*pisiolis necessariuui csi, ad bxc duo
laiio (raiemilatis, ei conieiseratio tiotpiialiluiit,
caidu rcferalHr.
14
P A T B C S . Ga. G X X X V i l .
%
127
THEOD. B A L S Y M O N
*2S
minus bonam aliquam extslimalionem nou sunl ; ;

' segregati vel sutpecii (de iis etiim, qui cominen- ( 5 :
datoriis litleris opus babeat, hic non agitur), per
),
solas pacificas scripturas in via instruere deberaue. . "
autem d pauperibue, el iis qut auxilio indi- ,
geai, definiit, noa quoJ reliqui, qui subsmit epi- ; *
scopo, non buc debeant vialico iitstrui: sed quod * \ ;
ui plarimum, qui sunt paupcres, ecclesiaslico
; .
auxilio iadigcnt. Recie aulem addiium eet, ui cum
.
cxaiuiiialione denltir. Si enim est tiiiqiium ejus , \,
qui iadigel postulatuui, eliarosi esl pauper, ei non
. ', ', -'
dabitur episiola. Quaere 12, 15, 16 et 53 canonem
' , '
aposiolor., 17 syn. io Trullo ei 11 Autiocb. syn. , \ ta' ,
deponenics episcopaia, qui sinc (>aciflca meiropo-
lilaui epistola ad imperatorem abierat. Quod autem
; .
necesse babeiit orones episcopi, iis, quibu prasuat, " ; *
liueris auis opem ferre, si per se pracsenies esse , *
nequcaiU, ex 7 ei 8 Sardicensis syn. osleadilur. , ' \
Noia ergo, quod qui volunt iu aliis regionibus sacra ' ; .
celebrare, debenl non soium commeadalilias epi- ; ; ; ,
sioias afferre, sed eiiara pacificas.
, ;.
. Pacidca! epistote suut, quac alio nomine
. \
dimiesoriac dicnatur; ctijus geaeris e suul, quas
(9),
episcopis a ineiropolilanis, quibus subjecii suai, el , ,
nielropoliuuis a paltiarcbis, a quibus desigaaalar, * ,
dari aoJeul, cuiu ad iinperatorera aecessaria de , .
caiisa uiiiiufiiur; et qualei suul illae, q u clericis ,
quoque ab episcopis suis, si iu aliaui urbein mi- ,
grare ecdesiaeque quae ibi esl clero ascribi velint, ^ , \
iraduiiiar; ul 17 can. synodi in Trullo palatii ba '
bilae.coutiueiur. Swtl tioaiiulltt pix*(erea ejusdein
.
raiionis alwe. Pacificae porro, qua&i paceui coaci- . *,
liaalee, appellatas sual. Si quis eaim dericus ex
.
bac ia aliam urbem absque episcopi sui faculute
proficiacauir, luin clericus ipse, luai qui eum ad- ,
niiitil alerque mufce esl obnoxius. Ac derki . ;
quidcui sacro raiiibtcrio inlerdititur, cpiscopo *
aulem, qui euai aduiieit, ex 15 et 16 apoetol. ca- ' ^ .
noae, tegregatioais pceua irrogaiur. Qui vero epi- ;
acopi, absque metropoliiani sui proviucialinmque
\
epiacoporuut litleris, ad tiiiperaloreai abieritit,
; ,
coiuaiuoioae uuiuai, scd el sacerdotii dignl * ; '
talo, ex Anliocbeaa! syaod. can. II privaijutr.
" . \
Coinnieadaliliie vcro epislolas dicuuiur quae segregatis aalea clerida aul faicis, aui omnino ignoiis
bomiuibus aliam urbetii migraaljbus 12 ac 33
canunis aposlolid dccreio tradi coasuevero, vi*
roeqtie, a poeui* soluios aal fidde6," iilius d v i -

; ;
, \
;, ;
' -
Guill. Bevercgii notfle*

(9) " , &\. Balsaiuoii dimissorias cam pacibcie luieris liic coufundii. K i *ic ab aliis saepe coiifun<Hmtur. E l quideui, ai padficas derids daia: iiitdligaiiltir, easdem
propeuKNluia fueniui, qtta: dimUbona*, ct itNleiu
nomiac merii appdlcnuir : quippc qiubus osieasis
tksrkus qudibei m alieu^c parosi-ia* deruai adiuiui
|K>iesl: itc qiibu videiiu auuuiatioucs ia *ynodo
Trull. caa. 17. PaciUca: auiem (^ropric bic dici^,
qujtque buc canunu inldliguiiiui. iougo aluu fue*
m a l ; utpotc qua?. non Ciericis/tit in cleruin,

sed pauptihbus, ui in bospiiiiuu alibi recipeivniur,
daiae suul. Adeo ul disiinclio a uobis anle observaia iiiCer pacilicas tleriiis et i.nci.s courebsas IIUDC
lociim cgregie explicai. tt'au euiui pacilica*
laicis iudulta;, diuussdi ia; proprie aou diciialur ;
d6 hb lameii, qua? cieilcis daia; suui. recle biC
Balsamon ail, , : x\\
.
429
1 C A N . X I CONC. CHALCED.
tfO
\ ' tatis episcopo coimneadaaics. Accipiuni quoqne

, \ ; ;, \
commend;iliiias, qui vocaii iu judicium se a culpa
;
immimes ostenderint, qujbus vt ei ad qiioiu mtsi
, \
sunt 1 2 6 epiecopo coiniuendeaitir, et falsa delatione ipsoruia innoceuliaiii teulatam fuisse tcbtalmii
. ;
iiat. Cum hxc igitur essel raiio epislolaruin, qui
, \ \
inopia pressi, vel auxilii quoijiio mo*!o indigentes, ab
, \ *
Ecclesia sibi opem exposcerenl, pacificas iis Jio,
minibus, non autcm commendaiitias lilterasconcedi
;, ;. ;
cnnon oporlere deceriiil. F u i l nauiqtte episcopalis

oifieii pauperuai, pupillorumque ac viduarum, ad , (10), ;
versus potemiorum injuriae ei illaia deiriincuia,
;, , rerumqtie ad illos periinentium ablaliones ecclesia?
' ; ,
opem imploranliiim, defensionem stiscipere: adeo
;
ui cum sui negoiii cansa imperatorem adire ac
; \ ,
, interpellare episcopi velarentur, a l hoc faceteni
illormn gratia, qui ad Ecclesiam coMfugissent, aul
diaconos saos ad iitdigeniium auxilium, et eorum,
, \
qui ob delictum aliquod poeais vel exsilio dantnaii
,
fueruni, liberationcm, miltereut 7 et 8 Sardicensis
\ '
synodi c a a . illis concedebatur. His igitur bomini. '
bu, qui sc ornnimodo opis indigos profitereniur,

snppetiis, quas optavcraiit, fereudis, ab episcopis
, ' ; , Miierne iradebanlur ea-que pacificas dicebantur,
, ; ,
pacnia scilicel illis, quibus a u i principiim aul p r i
motum iracundia oaus.un injusla? damaaiiopis
. ;
altulissel, aflerenle*. Liiteras porro ejusiuodi.
;. ,'
canon, uiei explorala poslulalionis a?qtiitate cui5>; \ ,
quani coucedi vetat. Ncc cniia iiiconsuhe ac leiuere
.
, ^ oianes, sed quos injusle vexati compennn s i l ,
auxilio juvaudi. Si qtiis eieiihn iajnri.i afliciens aui
, \,
maluiu perpclrans ad Ecclesiaiu coiifugerii, ei

.
\ '
suppeiix s m i i fereuda;. Ne misereari*, iuquil,
, ', ,
paupehs in judicio* . Nau> quia paupertas aniiuie
, .
, - ad mi&ericordiaui allicieudi^ idoaea esl, sacrse L i t lenc injarii, licet pauperis, ia judicio mis^reri MOH

sinutit. Si quis igilur oba3raiua ad Ecciesiam coa * , ,
fugeril, ne quid uitiplins exigamr ab eo quam jue
. \ \
podluial, curabil episcopns; quae auiem jnre ibbH,
.
episcopo neqnaqitai iuierpellaaia, persolvet. S i iniliicr et ia reliquis.
. ,
. 01
.
- \ ; ;
.
, ' \
.
9 1
ABIST. Pauperes auxilh iiidigentes, epistolis pucificit, $ed non commenilaijtiis, iltr faciaitt:
nam cominendatilia; suspeclti tanium ptrsomt
D exhibenlur.
Episiola paciiica e quae biue nlto scaudale a<Iveheiiti I r a d i t u r ;
(Oinineudaiilui .wiUnu qn.i IM-
culpaunn vita el r^Jigioue alTrreiuem aliesiatnr.

Qui paiiperes ilaque auxiUu iiidigent, cuiu Jilicris
cpiscoporuin paciiicis iter facere debcnt, ui qiii
opem iis ferre possuni, mlsericorilia in e(;s nnmin-
veaiiiur. Epislolis aulein eoaiiuoadathiia i i s
II#U
E\od. xxin, 6.
Guill. Bcreregii noira.
(10) Kal >\ Hac vcrba, asqwe ad

, . Aiueibacliiaiio deeiiterauiHr;
qaeaiaduioduui ei a, qua*, nounaUis iateijoclis,
occuirniil,. ; *
/^^ aOuo; ^.
'431
THEOD. BALSAMON
432
opus e s l : b * enira presbyieris el diaconis et reli- * ;, \ ;,

\ ; ; .
quis clericis exliibenlor.
'.
CANON XII.
Pervenil ad tioa, quod quidam, cum prceler ritu$
eecUsiatiico* ad potentatus accttsment, per pra-
gmaticai unam provinciam in duas diviserunt: ut
ex eoduo euenl metropolUani in eadem provincia.
Statuit ergo tancta tynodus, ne epitcopus deinceps
late quid audeat: quoniam i$,qui hoc aggreditur,
suo gradu excidil. Quascunque auiem civitatet
per liiteras imp.
meiropolis nomine honoratce
tropoli tui$ juribus.
'
"
adminulral episcopus, servatis scilicet verce me
unt, tolo honore [ruantur, et qui ejus ecciesiatn
B A L S . Imperialia jussa, pragmaiici typi dicuntur. .

Dicil ergo canon, quod quoniam nounulli episcopi,
* \ , ;,

propler imperaiidi cupidilaiem, . jussione coa , tvnderunt, ul nietropoliianoroin houore afficertnlur,
et ex eo proviitciam unam in duos metropoliianos

diviserunt, deponi debent, non solum is qui tale
, mandaium ituperiale acquisiverit, se.d et qui lale
,
quid aggredi ausus fueril. 1 2 7
auiem ecclesias, .
qua3 aule prasauiem canoiiem ex episcopali digni-
laie metropolium honore iaiperialibus jussis affeclae
8unl, solum lionorem habere siaiuit, uipoie qtiod ,
rcliqua jura, quae illis adsunt, ?era& meiropoli cilra Q '
trilam limovalioneu) maaere debcaat. Ilaec cuai a
.
caaone slalbaniur, dixerit qiiispiam, E i quoiaodo , \
permulli imperatorcs permultos episcopatus nieiro ;
pelium bonore affecerunl? Jam eaim Lacedaemoni
;
metropolis erai episcopalus veterum Pairaruui,
,
Hadila Heraclea, Abydas Cyzici. Et alii eliam epi, " .
acopaius bonorati sunl. Mibi ergo videlur ex 38 \ . '
ean. syu. ia Trullo, e l 17 can. praseatie syn. ejus- ; , *
inodi Ueri ab imperaioribus divisiones secuaduiu
; ; ,
poiostatem illis saperae daiam. Propterea euiiu
,
etiaia exolevii 3 capui primuia til. 3 lib. Basilicor. .
quod eoliocaiuni esl iit 20cap. primi l i i . praseaiis ' . /
operis. Quuiiiaiii auiein jura esse debent apad pri- '
muui, scilicet meiropolilaauui, iu ecclesia, qua; ex
. * .
epUcopaiu melropolis digailaioiu evecla esl, Q ,
quidain discere desideraruiil; e i illis diciuui fuit,
, quod praHerquaai quod episcopalas Jiieiropolis vo
caiar, ia aliis omuibus auiiqua? metropoli debel
*
subjici. Ejus eniiu episcopas ab aatiquo tueiropo
litano ordiaabiiar, et ab ipso judicabilur, et ei oai 5
niao gubjiciciur. Lege eiiaiu 2 cauonem 2 synudi
. ;
et 6 el 7 caa. priuise syn. Iluec auiein per iiuperia , *
lem jussionera aliier iransloriaanlur, u l saperius , \ .
dictum &sl. Lege ei sya. in Trullo caa. 38, e i spe- ' ' , \ '
ciajiler iinp. cousliialioaeni, quae pariiai iu iliius
. exposiiione sila esl.
; , ;
. \ () ' *
.
Guill. Bev^regii n o t .
(11)
.
Haeo usquc ad inclasive
cbiano desiuerautur.
in codice
Amerbv
IN CAN. XII CONC CHALCED.
\ ' .
,' 6
,
;
, \ , ,

,

,
; \
434
Quoniam autem mense Aprili, 11 indict. anno

6701 edha siimma cum veneratione suscipieada
Aurea bulla a Deo coronaii, forlissimi el aancti
imper. noslri, domini Isaacii Angcli, qaae et meiropnliianis episcopatus ad se perlineuies, ei melropoliam vel archiepiscopaluum bonore doaalos, ad
se revocaatibus, el iis itideift qai impcrialem circumspeclionem privare coaabuntur, ne episcopatus
in meiropoles et arcbiepiscopalns erigal seruadum
sibi datam a 6upcris poleslalem, os occladit, a aonnullis quajsiium est, Quid est qaod canoae compreliendiiur, m boaore aflectae metropoles solum norein babeaal, uipote aliis juribus verae metropoli
servaiig ? Dicimus de ea re dabilalioaem ab bac
imperaloris conslitiitione dissolvi. Quaesilnm eaim
. - esi, et poslmullas allalas ad justam esse rem ostoa , dendam raiiones, haec ejus rei gratia expresse dicta
,
sani, ei quod universali ratione, ec generaliter ex \
posila disposiiioae, ecclesias qua juasioae im
perat. in alliorem throaum eriguiilur, hoaore
, \
quoque dignas ceaseri oporieat, ei elcciiones libcre
, \ - procedere ex forma canonica, quae in ALigna E r clesia consecuta est, metropolitanis convciiieiuibus,
, el archiepiscopos ac meiropolilaaos eligdutibus
, \ - quod et imp. mea sublimitas decerail, et banc cmi,
siitulionem diviaa ei saacta qtioque sequetar syno \ *
dus; ut quae ecclestasticum rititm accurara servet,
et a canonica reciitudine noa excidai. Lege ergo
, \ .
diffuse haac consiiiutionein, et dic iis qui dicunl
,
quod, nisi dum erigiiur episcopaius ia metropoliin
\ , - C vel archiepiscopatnm, ab imperial. potestale, a i
/- jectnm fuerii, eomm electiones pairiarchali sua
siotie et aucloritale debere fieri, verus mctropoU ; tanus eorum eleciionem faciet. Hoc enim eiiam liu. *
cusque servatur universali palriarcba, qui ab \
\
Meraclesc arcbiepiscopo ordiaatur, qtioniam fuerii
aliquandoonslaniinopolis sive Byzaatium Heracleae /
anlistilis episcopaius : dic, iuquara, quod liac coa-j
,
slitulione omnis juris omniao allegatio tolJilar, nec

Coaslautiaopoliianus necessario ab Heracleae epi
scopo ordiaatur. Invenium est eaiin etiam Slepha-j
, \
numlmp. doiaiai Leoais Sapienlis fratrem ordinaium
! ;
fuisse Constaatinopoleos pairiarchaai 1 2 8
Tbeo-j
. pbaae metropoliiano Osarese. Et paucis abbinc
' ; 3
\; , D annis Leontins a Demelrio Cftsares nteiropoliiauo.^j

, \
{ .
. Priiicipem digniiaiis locuui episcopi qmZQNAP. ,
daai auibitiose affectanles, imperalores adire, aique
t edicto sno, quod bic pragmalici lypi nomiiie

intellexcre Patres, ipsoruai episcopaiibue boaorem

metropoleos decerneret, precibus ab eo coniendcre
soliti eunU Hiac faclum, ul in duag provincias uaa
. ,
divideretur, duosque eadeai provineia melropolita , \ ) ; , IIUS, el quidem crebris ob idipsum dissidiis, coiiten;. " lionibusque distractos baberet. Quod el iit Cappa, - docum proviucia quondam, Gregorio Tbeologo in
; , ; : epiiaphio magni Basilii refereate, cum Tyaaea aova
meiropolis consiiluta esset, cvenit. Ptopterca caao- ^ .
415
TtTBOD.
436
BALSAMON
nem liunc, quo t!e . melropott itislihieuda labo- ,

rareaulagere episcopi proliibcatur, synoJus pro ,
inulgavit: tale vcro aliquid aggrcdi ausos, vel lioc

ipso tleponi jubet. Nee enim eum lanlmmuodo
\
pnairi, qui cogitata perfecerii. sod ipsaui quoqtic,
.
quaaivis irrito eVenlu, perf.ciendi voluiitalem,
, \
iiadeiu pcjenis obiioxtam essc decernil. Veruni II.TC
, .
quidem pronndgalu canoiie sic agi placuit. Qua;
> x&c
vcro nrbes, aiiie banc cnuslitulioneiii, impeiaioiis
;
docreto tueiropolilam lilnli digniiale nrnala fue ( rant (quas enim obscurius aulea prngmaticas, minc
.,
iinpei atorias liileras, sive ititperafloris decretum
*) ,
; / ,
ptonius nimcupa\ji) ab , earum que episcopip, conrcs<tun linnoretn patittir reiitieri; ne qua vero re
,
aniiqua; nietropolilaaa* sedi molesl! stnl, sed ciqtia? ^ , vcrain, ac teuiporis diuliimilale firmalaiu appella | , lionem tuelropoleos reiinel, ita saa jara servealur,
.
nl IIO ex iis quidquain novus eibi mclropuliiaans

i m i r p d . S<MI hiijus etiam canonis auctoriias obsole* :
vt, IHC defuere aoslris qnoque lemporthtts impe ,
raiorcs. quonim edictis episeopales ecclesi nd
metropoliiani iasiigii culmen evcclw siiut.
ARIST. /n dua$ provincias una prcvincia nonscindi. F.lc

lur : qui awem tciderit, episcopatu dejicitur. Qnce

*
.

vero imperatorh rescripto ka**tv iunt civilates
/io-
nore aolo (ruantur, ut el episcopus ibidew conslitu

,

lus : ei vi>ro quiu vere esl meiropulis, propria jura

conterventur.
.
Episcopug qui polculatus a<!i(, c l episcopatum

; , *num meiropolis nomine hoaorari conieudil, ex Q ; eo nna provincia ia duas dmderelur, sno gradu
; , ;
xcidet. Qnirtinque auiem episropams non episco*
, .
poruui ftludio sed potiusol eoruut virtuiem ei<:ivi"
tatua) digniiateiu per lillcras iinperiales ut melro, ** ,
poles lianorari assecuii snnt, liotioro illo ei solo ,
iriieiitur. Ei outem qna? vere est melropolis, cui
; ;,
autea snberani, propria servabuulur jura : v[ aniea
, ; ,
euim el pstea istiusepiscoptis euin qui ab itnpe- * , ralorc posica bouoralus fuii cousiiiuet, ei omties
. " ;
provincta? epUcopalus illuiu el soltim meiroptdila
Bum babebmit, el non simul dividenhir el ijsi
\ \
setiindu:u proviuciai divisionein, el si quid aliud
, \ , ,
)us episcopale io lota provincia babuii, ill.BSiim

servabilur. Et nihil onmiiio de ejus privilegiis
* auferetur. vi liouoralo dabitnr.
D ,
;.
.
1.
1 2 9 CANO.N X I I I .

Externos cbrico* el tgnotot in tttla civliate sinc
proprii ephcopi cotnmendatiiiit tiileris nusquam ullo

modo ministrare.
.
BALS.' Sancii Paues etiain riirsiis defmiuiu, eos
. ;
ijui iu atiqna ecclesia iu clernm simt cooplaii ia
;
:itia occlfsia iuinisirare, sine cotiiuienda('uiis

kuerle proprii cpiscopj. Et noiuiulli qtiidem dixeruni
.
cmnineiidatitras bic lilicras pro dimissoriis dictas
; ; ; *
esse : alii aulem canoaem de coiameudalitiis lilteris
,
ioqui, quae dantur accusalis bouiiniaas, qui pOil
; ,
eâ.9)iaalionem iiinocciites invciili sunl. Mibi vcio
^ * \
INi CAX XIV COXC. CHALCED
\ \- viiletur liic cauon de lilteiis cotamoudaliiiis tfofhiire,

, \ qua clerici ordiaalioaeai declaraal, enmque dimiuf
\ . - tuiit Jit etiaai alibi nriaistrei. Commendatilirc cnim,
\ qaae ad tollendam sospicionem dantur, etiam bicit
; , \ prabeniur, de quibus nulla bic Ol ineutio. Lego ei
. \ ' II caiioma iaterprelatioaem,
;.
. ;
ZONAB. Et anie banc synodum editam, apoaio lico caaoue decimo quiato, quicunque, relicia sua
paroecia, in alleram inviio episcopo suo comntigra riut, doaec in ea pervicacia mauseriai, a sacro ml , ; , nisterio arceri, ac laicorum more Uittum commanicare jubentur. Eadem btc quoque canoa sialitil,
' ; . \
, et qui sine episcopi sui litieris in aliam civiialom
. abieril, vel in ea, vel alio qaocunque ioco saeris operari vetat. Iloc eleuiia verba illa signiiteant, [nnllibi,

uullomodo]. Ex eo vero, qaod bic epiatota* coaimea ; . \ *
daiili fiat mentio, clericos, qui c soa paroRcia
,
divertercal, reos anlca criminis alicnjtis faclos esse
\
faritenpparet. Conimendalitke KimqiieltUeraiis qui
; ; ; ;.
trimine objecto se insontcs probavisseai, ul dixinms,
! ; ,
vel qui prias ab cpiscopo suo segrcgati fuisscnl,
, ; ,
Iradi roneuevere.
.
.
ARIST. Clericus slne Ihlerh commendalilv* fn atiuh

.
itTbis commumoMm non recipiiur.
, Hoc ia miiltis canonnm ponilar, quod qni iti
, aliena paroecia ordinaatur rlerioi, commcadaiiitas
, ; * episcoporum suomm non aflTerenies lideras, ia alia
.
ininisirare civitale aou permittuiuur.
'.
Q
CANON X I V .
*
Quoniam in nonnullis protinciis conceanm est if
, [
cioribut ct canloribus uxores ducere, decrcvil

cta synoiiu$ nulti eoram Ucere divenie rcctn
opjnionis nxorem ducere: eo* aulem qni ex eju* ,

modi mairimonio libiros *u$cei>erunt, si ens qHi '
dem bapitznre apud hwrehcot prwveoeTtnt, ad
,
calliolicwecclesiic communioitem adducere :Si au "
,
tem non bapiizaveiint, non potu eos opud Uwtt ticos baptizare, ted neque tuvretico, vel Jttd*o,
, vel Getilili malrimomo conjungeTe, ni$i utique per (12), ",
sona. qua: orthodox<c conjungiiur, te ad ortkado
xam fidem convertendam spondeat. Si quis aniem

,
hoc iancHr, Synodi decreium tran$gretn$ (ueril,
. ainonicis pwnis subjictatur.
, D
* B A L S . Iu nonnullis quidem, ul esl verisiatile,

. : ,
provinciis,
lecloribns el cautoribus permillcbaUir
\
inalrimonia coulrabere consequenter aposlolicp 26

canoni. hi aomiulli* autcai id MS pracier raiiofiein
', \ .
; , * prohibebalur. Per praesenlem ergo canoncui deftniiutn est, quod, eiiaiasi eis penaissuin esi uxoref
?\ , *
tiinm Judiput acnpial, neque Judieae Chrutianns
(12) .
(^bristianos cum Juda?is matrieonjugium ioriintnr. Nam st qui* aliquid hujtitmodi *
moaiuni inire leges otiam civiles vptucruai.
admiserit, adulierii nieem commi$$i ItujHsmodi
crimen obiinebii, iibertate in uccutaiHlum pubtici$
; qnoque voctbus Telaxata, I. vi, c. De Judah. Ideiu
>. , ;
suiuit coaciliuin Aurclianease 2, c. VJ.
; . Basilic. 1. , . ,
. 3 5 .
qu':$ Chri>tianam
muticrem
in
mairinw-
*3
T R E O D . BALSANON
440
npcipere, diverwe tamen recla opinmiits iniilieri- ! ; , 6 bneie conjnngi non licel,etuiqni ex lali matriiuoivio

liberos eusceperim, eos ad orthodoxoraro Eccfesiam
'
adducaai : ui si quidem 130 *b baereiicis ba- tl ,
piizaii fiierint, sancio solum chrigmaie inungantur :
* , einminua, ab Ecclesia baptizeniur. Siiniliier defini .
lum esl, ne eorum liberi baereticis vel Judscis vcl
;
Gnrcie coajungantor, nisi utiqiic probibitx personae
",
pollioeantur a sna baeresi vel superstitione recedere.
TIKIC eiiim si ad orlbodoxam fidem aecesserint, con; . , .
sequeaiur quoque nnptiae. Eos aalein qui haec irans- , \ .
grediuntur, canonicis pcenis subjicit syaodus. Lege

taod. sya. can, 40 ei31 et Carib. 21 ei invenies
.
scparari malrtmoniuai, quod oum haeretico contra- ' '
cmra esl. Existhao auiem, etiam cuin separaiimie,
', ;
?os quoque puniri seiundum praesentem canonem. . Sic enim ad coucordiam deducentar canones. Recie
\
aalam dixit, eos, qtii antea ex baeroticis stiscepti
. .
stint, liberoe ad Ecclrsia coromuaionem adduci. ;
Scia eaim b&reiicos in duo d i v i d i ; ei in eos qni,
;
qiiod secunduni noa est, myslerium, el divinam
. ,
condeaceasionem susciphmi, in quibusdam aatem
* ,
faliuatar, qnos eiiam ar.redetdes cbrismatc solo , imingiaius : el ia eos qut bocomuiuo noa uscipiuni
,
c i suat infideles, Judseus scilicet el Graecos quos , \
eiiam bapiizamus. Communionis ergo noaiiue ; , ",
utrunique declaravimus, ul vel cbrismaie ungantur
; \ . ;
vel bapiizeaiiir. Lege 7 caa. 2 syn. primum cap. 4
; \ ,
lit, 28. lib. Basilic. oi 72 canon. synodi in Trullo. . '
Et aoia secanduia praeseniem canonein videri par- ' , ' . * '
tein ecclesiae cogcre, ul Latiaos rejiciamus, qui C , \ ' uxores ex Bomauia volunt accipere.
. \
, ., ;
; ';.
. \
ZONAR. Iloc idem el Liodiceua synodus 40 <H
' \ ' ,
5! et Caribaginentis 21 canonc sanxere: et ia
' , \
Trallo palatii celebrata oecumenica syaodtis pbiri
bus adbuc verbis explicavit. Sed Cartbaginensis de
. * ;
olis clericis,qnemadinodiimet bic canon, loquitur :
\
Laodiceaa vero, el Trallaaa, ortbodoxorum prorsus
, \
oninhim niatrimonia cnm biereticis damnat, ac

nnptiali quamvis foedere conlracto irrita nildlomi^> , \
IIUS esse decernit. Noa omnibus taiaea locis, u i
, , .
ipsa lntjtts canonis verba salis indicam, lectoribus
olim ei catiloribtis, posiquam in illmn ordinem ,
\
coopiati forcnt, uxores ducere permissuin fufl;
,
quaittvis aposlolico caaone 26 baec contincnle : Ex
'
omnibtis qoi in clenim leguattir, si coelibes sitit
. iuairimotiia inire lecloribus solis et caaioribus
;
liceai. Olerico* igiiur orlbodoxos, conjagio cuin
. \ ;
fcmioie a rajia reHgione alients ia posteruui sociarl
nmiiino eynodus veiai. Qui vero sociali antca, liberos ; qiioqne snsceperc, eos licet ab bxrclicis jani ba- ; ,
; ; ptizatos ducere, aiqtie Ecclcsiae calholicae sisterc
,
jiilienttir. Adducli enim, vel sancto cbrismale solum
^ .
ianngcntur, si ab hnRreticis recepto ab Ecclesia more
,
baplizali s i a l ; vcl, si alieno ab ecclesiaslica con ,
snclndine danmaloque ritn iailiati, salularibus
fâdis ilcruin repelilo bapiisiuo cxpiabiuilur. Noa-
* )
*.
C A N / X V CONC. C H A L C E D .
442
, - dum vero baptizatos nullo modo ab bsreticis baetse;; neque quidem filtorum suorum
.
plizandoe etse
, noraine quidqnam de nupliis, cuin baerelico, Ju ,
daeo, aut Graeco jungendis agere debere decernit.
,
Sunl vero baerctici, qui mysterta noslras religionis
", ; '
ita recipiunl, ut in quibusdam tamcn balluciuetiiur,
, atque ab orihodoxis dissentiant. Judaet autem, qui
.
nefario se Cbristi parricidio coutaminavere, el
, "
Gnecorum appellaiione, a fide prorsus aUeai c i
. ' ;
idolorum cahores significantur. Qued si iidem am
plecli ee velle baereiicorum qnispiam aui iiifldeliuai
, ,
polliceatur, cora eo pacisci de nupiiis, non tauien
, - eas, aniequara promissa qui ea dedit laiplcveril,
.
celebrari licere decernilur. Qui secus fecerii, ca noaicis In eum poeais animadverii jubeat.
.
. ' . 1 3 1 ARIST. Cantor aut bctor reetafideutienug,

,
ai ducta liberot genuerit, ad commuHio, '
nm adducit, t\ ibidem baptizali $nnt. Si vero
, vondum mnt bapjizati, apud hcereticoi postea non
.
baptizantur.
Onhodoxom h:erelicae mairimonio cmtjungi mu \,
l i e r i , aut vice versa ei decimus et tricesirnus
?, \ ,
primas syaodi Laodicenae caaoa, ei secandus *exi
, \
in Trnllo synodi, c l bic pnesens probibent. Si quis
,
autem e cantoribus aut lecloritms anie ediios
.
hosce canonee aheritis seciae duxerii uxorera, et
, \ ,
liberos ex ea suscepcrii, eosque baptizavcrit, diuu
, apud baereiicoe mansent, isios Ecrlesbc catb<dicae
- ^ coinmuaioai addncat. Si vero noadum baptizaii
; ' ,
fuerinl, ne posibac apud b&rettcos reirorsum sa
, * contertens eos bapiizei. Sed illinc reredens ,
' , cathoiica adducal Ecclesiae el divino eoa dignetur
\ bapiismo.
.
CANON X V .
'.
Diaconissam non eite mulierem ordinandam

,
annum quadragetimum, el eam cum accurata exa. ^\ ,
minalione. Si aulem poitquam ordinatioru sut ,
eepta ministerio aliquo umpore permansit, seipsam
, *
matrimonio tradiderit, Dei gratia injuriam fa,
cten*, ea, vna cum illo qui conjunctu$ est
.
anathematizclur.
. B A L S . Quas in prarsenti canone traciantur, om. , yj nino exoleverc. Diaconissa enim hodie nen ordinatur, etiamsi qnacdam asceiriae abnsive diaronissae
; ;
dicantur. Est eniin cnnoa, qui slatuii mulieres in
sacrum iribaaal nou deberc tugredi. Qu crgo ad
.
sanclum allare accedere noa potesl, quomodo dia ,
; ' *
conaitis officium exercebil? Lcgc et 1 4 caa. syn.
, ' in Trulto el 1 5 , dlccnles deponendam diaconissam,
quae ordiaata esl pritisquata quadragesimum
;
anaum explcviseei. rracscas autem canoa dicil
.
anatbcniaiizari mulierem, qoae post ordiaalioaem

se miptmn dederil, ut quae Dei graiiam iujuria
; , ; afficiat. De nionialilws auiem scquens docei
: ; .
CUIOII. Qnaere et magai Basilii canoaein 1 7
. \
-. ' / .
et 24.
ZONAB. Cnm mulicr. s nni capi iraudtbus, auC
. . -
9
443
THEOD. BALSAM0N
epoate ad deleriora lubi facilliimnr. git, idrirco
norem qttadraginta aimis diaconissam eligi, liujus

canonis aancUorte vetUnm est. Idem Trttlbaa? qaoque (Pcuinenica? nynodt 14 ac 15 oaaoae eonstilaIIIIII ; ac iis, qui prarOniia eingidis ordinibus lempora
anieverteriat, deposhio irrcgafa. Sed banc quoquo
quadrageaariain mulierem non sine strieta examinatioae, diligemer eiplorata pritis ae probala v i veiidi raiiooe, hic canon admiitit. Qnod st in
album diaconissarnm relata, dtcnrsa poetea temporis, sancll Spiriius muitere repndiato, nuptiis
***** impltcaverU, utrumque tam muliercm, qnam
illiim ciim qua nnpta fuerii, aaalheaiate plectendos
esse dectrnil. vero magnus apostolus Paitlus ad
Timotheuro scribens : Vidna, inquit, ne eiigatur
'
444

. \ ' ' ;
\,
; ' \

, . , \
,
, ,
.
; .
, , . .
'
'
minor sexaginta annii . Cur igitnr sic Panlo pra> , ;

cipieitie 40 annos nalam iiiulicreiii ordini diaco-
;
ttiesartim ascribi licere syaodus coastitueril ? D i ,
cunt Apostolum quidcm de viduis, synodum autem
\ .
de virginibus sialaisse. Naia qiiacsead qnadraginta
annos iniegram iacorrupiamque ronservarii, nec , ultnui et virili conintenio volupfalis parlem de- ; ; ; ,
gnsiaveril, poslea diacnnniu* qtioque boaore et 03
gratia auctam, animiim ad nuptias iniendere, et \
ejns viue mpidilate, cujus nulluin anlea iisam
, ; ,
babail. acondi iia iacile esl. A l vidna, quippe , \
in cubile viri olim deducia voliiptaluniqne illecdbrig ,
deliiiita, erii ad lilddineai proclivior. Proinde ma ;. \ ; ;
gaus quoqiie Basilius decimo oclavo suo canoae
' quainvis aequali peccalo, graviorem tameu vir- Q , \ ,
ghii ex canonicis 1 3 2 sauciionibws elccttc, quam
vidnae, poeoam infligii. Atque viduaai quidem an- , \ ;
cilla, qiia? foruicaia est, el scelere doinini sui
. ; ;
donuiai iiuplevtTil: virgiuem vero sponsa? adulterio
;
polluiae comparat. blcirco viigineni adulieroriira
, ' ; ;
pcenis subjici ; viduam autein instnr ancillae ia

flngiiio deprehensae puniri jubet. Vidnain igiiar,

qnod liliidini longe proclivior siiquam virgo, a?tate
. ;
proveciiorem cligi oporiere, niaguus Apostolus
\ ;
ceasait. Hiac ei eapietiiissiiuue ille Basilius, vice \
sinio quarlo cauone, de vidua, qua? in iiumeruiu
; vidyarum rclala posica nupseral loquens, addit:
,
Ouod si sexagiaia aimis iniiiorem viduamm ordiai
, .
ascripserinius, noelnim jani illud criinen, non
mulierculaj fiierit.
J
A R I S T . Diacoiriiha, nisi quadraginla anno$ nata,
. , ,
j?(/n ordinatur. vero qum per mairimonium
iuilum tacro muttcri dedecut alluleril, / .
thema.
Non oporlet mulicrem ante aaaum quadragesiniuin ordinari diacoitissant. Si auteui cnm quadra- .
gesimum aetaiis aliigerit aiiuiiiii ordinetur, ]ei posl , , , fyrdliiationem in mairimonio wrselur, ut injuriam
.
|)ei graiia: facieas, aaalbematizelur.
i q \
CANON X V I .
,
Yirginem, qm<e u Domino Deo dedicavit, similiter
et monachoB uon licere matrimonio covjungi.
%
* I Tim , 9.
-'
CAN. XVI C( NC.
'
. rovto * IL
/.
*
.
CHALCED.
446
Sin autem hoc fetutfi inventi fuerint, tint excommunkuii. Ostendendce autem in eos humaniiatit avctoritatem hubere stalumut epi$copum
ejus laci.
.
BALS. Ottm qttaedam niulieres cum laicali lia , \ bilti :id Deuiii arcedcbatit, et virginitatcm profitc&.
bantiir. Definiunl ergo Palres eos qui boc professi
, ,
fuertni, sivc sim viri monaebi, sive mulieres, ab
, , iis, quae voverunt ac professi sunl, non discedcre,
. . ; nec matrimonio ronjuiigi debere. Horum atitem
.
transgressores excommunicatos esse seu segre gatos. Segregationis atitem potestaieni, ejusque
. vel extensionem, vel diminulioneiit, iUins loci
;
episcopo aurtbtiertint. Ilodie autem Constaminopoli
,
nec sunt virgines cnm laioali habilu Deo conse . * eratae, nec esl virginum domicilium (quod Parlbe ;
non dieiiur.) Solus autem sanctus Ule Tbebarum
, ; ;. >> melropolilanus Calocienes fecit Tbebis partbeno . \ nero, et lalcas in ipso virgines ordiaavii. E l ideo
. ;
aeteriium boc esl ejus monuineitlum, eiquc eo nn;, ,
mine graiia ageuda PRI. Si aniein velis eliatn ha
asceirias dicere virgines, nihil iinpcdinienti inve, ; ' ; .
nies, nisi eas eiiam velis monacbis assindlate
* ; x ,
propler tonsuram, et quod earuni pacia convcnta
- ,
scu vola fianl in Ecclesia. L<ge 19 can. symxli
; \ \ Ancyrana?, qua? bigamorum eas poenis gubjicil:
' \ '. ; , ;
syn. in Trnl. 44, Basilii Magni 60 et 19. Hi eimn Hl
.
farnicatores, illi vero ut adulteros, qui vola soa
; * ,
Rervaverinl, condcmnant. Ne ergo in aliquo eoriim
* - ( ; repugaanitam esse existimes: sed dic, quod quo , ;
uiam episcopi potestati poena permissa est, ipsc
.
peccalorem pro arbitrio piiniet cnni examiiiaiione.
\ ', ' . '
Lege et librum xxvm, tit. 6, oap. 1, in qno decer ,
nilur non solam separari illiciras nnplias, uip<ie
\ , :
n i m Ognata, easve qua? pra3ter legnm praiccpta
; , \
iiiint, aui cmn ea, cajtis is, qul ipsam ducii, mte \
lnin gerit; ei tieiarias seu damnatas, cjns scilicol
,
qiia DPO dedioaia est : sed et eos, qiu ooniraxc ; . "
runi, publicari ei segrcgaii, el si sint luimilis
: -; ,
loci eliam flagellis c x d i . Qiiatuobieni soluin
.
Oet qiiod jubci Nnvella, sed eliain pcBiix conscquenitir.
%
1 3 3 0 . Qui se viri aut fernlnne virginilaiis

. ,
. ;, ; j ^ Wgibus asiringcnics Dco insiar anatbemalis devoverunt, in snscepio consilio permanfre, ac promissi
,
CuU*m nnllo modoiuOimare ranou jnliel. Si nam.-pie
, \ ; bomiiium inier so ronvenla Deo pia>i advocalo
. ; ;
au( asliptitalore, (!X ihecdogorum souUMilia, firiuark
;
soleni, qtiid illi faclum iri arbitrahiniur, qui Culenv
(), ;,
ipsi Beo votiiiilaria paciione obligalam fallerc .
; , ;
duldtaiil ? Quiciinquc igtiur prolessiune coniinenliar
; ;
c d i U , deiade se uupiiis alligarinl, communione
: privalos, hoc e s l , segrrgation obnoxios rsse
; ;
decerail : sed ha lameu, ul clrmeatia aliqtdd
; \
biijusmodi bominibus iniyariiri, tolamqne poenam,
; , \

(13)
<?. Codcx Amerbachiaous lcgil, .
447
THEOD. BALSAMON
44g
ve ejtis pnrtem aliquam condonare, deque ieinporis . .

pnefiniii gumma, quod iibitnm fuerii, deducere . ; '
, 01 , \, ,
epigcopo liceai. Ac Ancyranse quidem gynodi
decimus nonns' rauon : Qni se virginiiatig volo,
dtcit, oldigavere, si lidern proroisei frcgerint, . *
;, \,
digatuoram legibus jndiceiitur. Trullanae aulem
sextae synodi quadragesimug quartiis canon : , ,
Monachue, aii, qui cuin scorio deprehensus fuerity .
' ;
uxoremve diixerit, scoriatoruin poenas bial. A l vero
*
magni Basilii can. 6 0 : Quaecunqiie virginilatcm
professa mulicr a proposito defeceril, peenag
*
adullerio in viia3 snae dispensatione constiluias
. \ \ .
jul>eiiir cxpendere. Eademque lege monachos si
pcccarinl, teneri placei. Quogettam, si monacbalum ' , profcssi se ad viiam mollein voluplariamque poslea
converteriul, scortatorum poenis leneri ejusdem \
Basilii undecitiio canone decreium esi.
.
A B I S T . Monaehi vel moniates matrimonium
n$ t) .
contrahant, quod si fecerinl, excommunicen*
' .
tur.
,
Hi proniisso guo excidentes, el foedera sua
, -c
violanies. excommiinlcaltoni subjiciiinttir. At sexagesiniug Basilii magui oanou fornicalionis poenas eos . *0

subjicii.
.
. .
CANON XVII.
Qumsunt in vnaquaque provincia, rurales vicnnasqne * (14)

paTOchias,firmas inconcussa* manere apud roi
,
qui iltas lenenl episcopos : et maxime ti triginta

ennorum tenipore eat sine vi delinenUt admini.
Uravefint. Si nutem inlra Iriginta annot
fuit ^
aliqna vel fuerit de iis controveriia, Vxcert iit
qui
, injuriam tibifieridicunt, de iit litetn movere
apud
,
synodum provincia. Si quis autem injuria afficia-
tur proprio metropolitano, apud exarchum,
dim- (15)
(14) * . sentes oulem Patm. de agrh, qiiorum ut inutilium

|n fmlice Amerbachiano prspsenli canoni, de rura- el vilium neglectni habilornm. non tanlam habuiste
rationem epitcopum. qui pra?occnpnv\t, terhimile e
Ubiis ei vicariis paroRniis hoc scholium anneciitiir,
(15) . In ro;
;, : \ . dio( Amerbacbiano prescnli canoni
; . giibjunctnm esl, qnod de exaxMs erudile admndum
' - , agii, Ricqne se lialei :
, * \ ' *
_ . , ' \
,
' ; , " D ,
\ , . . . , \ fi~\M
fts* iVn*

' i-int.\
^ . "
, -
, , \
,
\ , ' ,
- .
- -'
opro. Huralet quidem $ vocat eai,
quas , ,
mo' .
in ipgit extrcmilatibus iv.ce tunl. quas
;

nmeia nuncupant: vicanat aulem, quce in
mediii
aqris attl victt poiitie suu. Neque pugnat ,
hoc cum
oclavo canone concilii Epheiini, cavenie ne
quis tn , (.
.
alifnam paraciam transiliat, sed it quid istiusmodi
' , ;
prieiumptum fuerii, eadem domino suo reilitualur.
;
Atind enim ab isiii Patribus, et aliud in ptwsenti
;, ^
canone diiceplatur. llli enim de populis jam
pridem
,
coagmtntntii, el de civitatibut ei ricis alii olim
e;n*copo subjectit, poitea autcm ab fti, qui

alina ; ;.

usurpare coniucli sunt, ponesm loauHiitvr
: pm
'IIIMU
VM\
I N C A N . X V I I CONC. CIIALGED.
449
459
, cais, vel Constantinopolilanam udem liliget, ticut
.
priu$ dietum etl. Sin anum etiam civilaiit aliqua

ab imperatoria auctorilate innovala esl vel etiain
,
deincept inttovata fuerit, avilet et publicat forma
eccletiasticarum quoque parochiarum ordo con
^
quatur.
\
B A L S . Quidam dicebanl canonem hic non Ioqui
, de regionibus SAII dioecesibus, sed de aliis jtiribu*
. ad uniuscujugque provincise episcopattim periioenGuill. Beveregii n o l .
, t; "
dicitur, \
\
\ \
\ ,
.
\ " .
" \
\
, '
,
. In Juris Grteco-nomani . , . 236.
, ; , lis eliam a patriarcliis coucnssa est otanium pamoaastorioruia cura, qnam cinii
triarrhaliiim
suscipiebani, iuaiidalutn a patriarcha recipiebam,
\
vocaimn, , iliid.
lib. , . 433. eliani dicii legati a
, ,
patriarcba iti \arias pruvincias ad tribulum
dictum colligetidum missi, quod niiiiiruiii
.
palriarcba Turcannii impcraiori annualim solvit.
, , * Omnes bi summa aiictoritate prediti suni,
. " \ - adeo tii eicouiiiiiiiiicandi, depoaendi, ei abscdvendi
polesialem patriarclise iiomine sibi vindicariiil;
,
* , \ '. Quod Laline lesiauir Crnsius, Turco-Cracia lib. iv. Dix
iiaque scbolioa, nonnullos forsiian bujuemodi sic veriu i Exarchut vocat eoi, quibiu meiropolvani
^ in prxseati caiioue iuielligere, eleam canonis
subiunl : Uli aulem tunt palnurchm, quibnt
inlerpreiaiioneiu
eradiie reftuai; qaemadaiodutn
eausat contra meiropolitanos molas judicari
vult,,
Zonarae opiaioacm, qui exarclios iuelropoliUnos
0*1 ab episcgpo Conttunimopolilano, quem el
ihronum
opinaius esl. Balsainonis auiein sealeniiam de
tgxodus peculiari privilegio honoravil. Quodesse
autem
scholiasles aiiigil. Ea iu ejus txarcho* vocat priinat sedis episcopos, quiexarchis
sunt pamenlariis
ad noiiuin hujus concilii canoncm reiri&rckce, synodi eiiam Cariliagmensit eanon
39 C
ferlur, abi esse
Mtendilj eot exurchi nomine nou opomre appellari
, generalem niniirufu uescio qneui
slalueni. Siqui* auiem dixerii, textum canonem
roelropolilanuin
loli diuscesi praefeciuni; quaai
tynodi Sardicennit metropolilanum voeare
exarehum, verum quidem dicei, *ed nihil quodsenienliam
in pras- amplexus esi eliam Joannes Morinua,
Eccie*iaslicarum Exercilationum lib. i , cap. 15.
unli qucBitivne mentorulu dignum en. Hic enim
ineiropulitaiiorum,
ipte propotiius synodi Clmlcedonenii canon, Verum
dicentgeaeralidia biijueiuodi
qui tolia dioecesibus praafecii smil, ei tameii a
eum qui meiropolitano tnjuria afficitur, ab exarcho
dislincti, uuepiaiu ocxurrit laeaiio. E l
judicanduin esse, exarclium atium esse patriarcbis
melropouiiquaiu dali fiierim, per exarcbos in praisenti
lilano indigiial. Quod it cogitatio aliqua eisubeal,
ant noiio cauone iaielligi non possunt. Conccuho
exarchos pulriurchis ad ecclesiatticas quasdam
enim eos ,bic imelligeiidos esse, consequeiur, buudminhtraiione mn$ot ($ic enim prcetenii celate
juiuiodi
lueiropoliiaaos laajoreiu in dioecesibii*
nominanlur) canone [oriatte significari;
neque
sais auciorilaiem babuisse, quaui ipsi painartb;e.
htec etiam cogilaiio lucum inveniet. Primo enitn,
la daobus eniin bice canoniba oiunes cuiura
cum ulti ihroni exaTchot liubeant, quare Conslantiineiropoiiiaiios utotas causas audiendi ei judicandi
nopoiilunut non hobebii ? Deinde conlraria
etiam
poteaias
exarcbis comuiiliiiur; niliilu de isU re
tti, qute petunlur, conlradicenlibut conficieniur,
pairiarcbis reservalo, nisi exarcbi ipsi fucriui
iUmc etiam exemplo Constaniinopoiilano.pairiarcbae,
Si aliit juxia eeuteatiaiu noairaiu in amioiaenim ihronis tubdui episcopi et clerici, cumliouibus
metroad c*u. 9 explicaiam. praeierea oiimes
polilamt litem habenles, appeilalwnet fecerint
ad D in his caaoaibas exarcbi diaceseos
meiropoiiiani
exarchos ab ipii* pairiurcliii mmoe, aui ad patriar*
judicio subjiciuntur ; adeo ai si ipsi eiiam exarcbi
eham CoMianlinopoliianutn;
lunc Conttantinopoineiropolilaiii esseui, suo ipsi judicio subjicereulur,
liianui / aiioTum patrtarcharum epitcopos
qaodcleabsurdaiu esi. Consiaas iiaque Unuaqae uiaricotque ei meiropalilanos judtcandi ei conlroversiai
uei aentealia pnus expoaila nuuirum
toloendi pnvttegium habebil. Quitieltam terlium
con- nulloe alioa fuisse, quai;i quos pobtea
,
lequentnT abiuidum, alios uilicet pairiarchat
ju- appeilarunl. lu qua etiaui opinronu
pairiarcbas
aicando sibi subjecwi penilu$ QTceri ; acbcholiaj>lem
proinde bic laadaiuai, aeque ac alioa iu attaonwjurem ene tpsorum exarclwrum aucloritalem,
si ad cati. 9 ctiaios, fuisbe ex ipaias verbis
iauoiiibus
tcl iili appellationes, acctpiani, vei episcopus
Concoaslal
: quaiu eliam Zanaras respexisse videtur,
staHiinopoluanHi. AiUo ui privilegiwn exempti
ubi iupmpmnmaiia caaums imerpreiaiioue nouuuilot
$uli$ ConHaniinopolilani omnimodo comerveiur,
et dicecesani noniiiie painarcba intelligcre,
exarcbi
pratenii decimo sepliino canone, et nono.
Ut banc aoiitenliain ex syu. Caribag. cau.
suauique
boc acbolium clariu uiielligaiur, leiiendum e*l, 39 coutinaare dicit; dicius euim scboli.slcs c l idem
patriarcbas, receniiores praeaerlim, exarcbos qoos- asaeril, ei eodeaiarguuieaio a i u u r ; uude aoa ievis
Uaiu sibi cuiieuiuw*e quibu* jura palriarcbalia
Uai conjeciura, sctiuliaeieu isiuui aave Zouaram
conservandi cara coaim.ssa eel, qui propierea claruiese.
noiumali s a a i ; boruin
lueuUuO iu aigillo Gtrmaui pa|riarcbie C P . ubi
t
451
THEOD. BALSAMON
ite
libus : non est aulcra hoc , ul osiendiiiir ex ,

\
canonis diceaiis, posse imperaiorem, iu Us qux
*
a se iauovalx suat vel innovabunUir cmiaiibus,
<
pro epiecopabbus juribiis siaiuere qiia voluerii.
. \ ' .
Lcge et 12 can. pnvseniis eya. el 58 syu. in Trull.
, - ' ,
IJuod attleni dicil hic cauon lale e&l: Vokbatil
" . "quidaui eos caauae, qni dc regioaibus seu dioeceaibtts loquuntur, imelligi de civiiaunii regionibus :
, \
liou auleui de vilibus ac ruralibu*. Decrctum esl
.
ergo, u; epUeopi citra conlroversiam oblinewi re \ '
gioiifg a se irigiula annis non vi possessas, sive
, ' ,
*int rurales scu parvse, qirac eliaui (lioc
\, , ,
t>l unam uiiiuin doiiium babenies) dicuniur : sive
. , \,
ainl , id esl^ imillos babiiatores babentes.

Si auiem imra irigiula autios 1 3 4 tslitis tiomiiie
acliutieui aiiua episgopus inleiideril, apud provin- , 5 \ .
cias synodiiin quid de eo sit siatuemluiu observa , ?
bimr. Siu atiietu ipciropoiilauus suuin episcopnm
\ ..
iiijiiriaailkiat,apiiddioecesise]iarcbuiii, vcl apud pa
triardiam de Uuibus judicio conieadeiur. QIUK auiein
. ,
ab intptiraluribas per publicas foraias sive jussiones

imp. ituiuvalis vel pro miiovandis a se civitatibus
, ' , \
dccermmtiir, niauere ui decreia fuerint, uipoie qtiod
.
debcat Ecclesia sequi ea qnas sic deceriiuntui'. Cum
,
ba?c ila se babeant, ite dixcris eos quidem, qui
\ ingiiila anuis siue vi regiones possideul, iuov^ri
* ,
possc: qiii autem * lales, id est, eos
qui vi possideut, eiiam posi Iricesiiiium aiiuutn, ' , \
.
advcrsus eos agi posse. Sed lcgc posiremuin capui 2
' ' ,
tit. lib. Basdic sive cap. 1 Novelbc l l t sic dicens Omuis acilo vcnerabili donio coiiipetensj C ' ' ,
,
sive sil pcrsonalis, sivc bypolbecaria, quadiagima
aiuios non excedil conveiiieiuibu* unicuique reli- ,
,
giosae dorntii opporiunis pr$*cripliuiiibus, sed pro , pria quideiii leuipora servanlibus; et anliquaui
lcgtMii quas extra esl, sic dicenleiu : Pra^seus quidem ^ \ >
Novella consiilulio eccleshe adversu^ privaios agen- * libus qiiadraûariain aiuiorum prascripiioiiein ac-
<oa)inilai. 17 auieiu caaoa Cbalced. syuodi ia * (*
quinio cap. primi l i i . Noniocaaoats posilis, eccle- ' .
siis adversus ecclesias ageatibas, dai trigiala au- '
uortiin spaiiuin. Ne imreris auteni iliud. Ex ea .
euim 111 Novclla, et ex 5 cap. 3 t i i . lib. v, sive '
, \ ' . / '
Novclla eccleise quoque liabeat alia prtvilegia
1
Bicil euiiu boc capat : Pro loagi aulem leaiporis ^ ' scriplioaibas 10 el 20 el 30 auaorum saaciU
. \ . \
pra?sc
cclesiis t l omnibue aliis veaerabilibue locis, so- ,
\
lam 40 auiioram praescripiioaem oppoai jubeiaus.
lloc ipbo eliam servaio ia legaioruin quoque pios ; '
.
4isu8 relicu suni. Quatnobrem ercleaia* quideiu, si
iidversus religiosas doaios aou agaal, solo quadra- \ \
ginia aanoraut spaiio excluduntur. Qui auiein ad- ,
verbus eas agaai, per legiiknas oxcepiioaes ab ec- . "
, ,
iltbiis exiruduntur. C&ierum quando ecclesia? ialer
*
*e iuviceui aguiil, qaadragiala anaoraip privilegium

jioa bab^buul, scd jare comiuuai ulenlur. Nola au . " 4em ex boc caaone, quod licct iinp. auferre ecde * ,
aiaslica privilegia. Si eiiiui eis periiiiuUur ca q u
^ , ]
aobietiut de regionaai (iiiibus oidmare pro imio-
453
I N CAN. X V I I CONC. CIIALCED.
4U
. atis a se urbilnis : NHIKO magis, ut roilii ?idelur

eptacopatns metropoliiim honorc donabtnii, el
.
eorum qui pneeruut promoiiones ilesigtt^btifit, et
. \ alia qtiaxlam, pro ea quam habent polesialf*, j u { ,
bebimt.
, , , \
.
ZONAR. Cnm alietii jaristtfturpaiio, ac vicinomm
. , \
iiijnriao earumque reruia rapina, quae ad nos niilla
, \
rattonc perlinent, veiita sit utiivcrsis; liiin rpisco ,
pum abomni ejusnuxli noxa mulio. magis abesse
, \ par csl, cnjtis Imitatlotie sabdiii aniinum ad oinne
*
virtiiiuni genus conformare dcbeut. Qiiicuiique igi . \
- g lur paroecias obtineni, sive riislicanas sive paganas.
, \ , ,
ne poesessioite illcrs niovcri liceai, hoc < anoue dv

iiiiiiiim. Simili prorsus consiiimione cum ea quae
\
in Epltesiaa leriia synodo ediia esl, hoc lautatn
\ ,
descrimine, quod in illa de piovinciis ampliori\
bu*qiie locis, quibus etiam eptscopi prafici soliti
, \
SIIIII, caiisiitiiiiini: de paroeciis, quarum ei angiisir
, ; \
fiues, noc malla rel<-brhas essel, hoc loco aciuni,
. ^ .
quae qiiidcm iti msiicaHas pagana<quo dividttiitur.
, \ - Ac riisticatiae quidem dicmit eas, qnas in remoie
,
locis posila?, exiguo iocolarum aaruero cxcvlltt SIWI,
, \
qux ei (hoc eet, iuiam doinHin lialt*islfs)
. ,
vocantur. Pagauas vero, praediisei pagis proxiiius,
* , et majore iacoleatium iiiuliitudiiie freqnenies. fte
, \ \
quain igiiur ex cjttftttiodi quibuscutiqiie pircecis
, \ C episoopo eam obtiaeali eripi licfal, hoc cauone
, ,
decreimn; 135
prwecriim vero, si iriginia aimo , , ruro spalio, nulla v i , boc esi iiulla cujusqtiain hiju , \ .
ria, sed boaa lide sive siue injustis qnibiisvis miMiiis

releniain admiaislraverii. lloc namque irighiia an '
nonim iatervalltim, possessioni etabiliend suflirere
, decreverunl. Quod si quis ante id tempus elapsum
.
hujusmodi paroeciae pospwsiouem ad se pcrtin^ro
. coaleudal, eam coiitroversiam in provinciali coa,
venla cognosci alque examiuari placel. Si H H H C H
, .
liiem meiropolitaao suo episcoptis tiileiidat, dioece sano exarclio aal-Cooslanlinopolitaao episoopo iu
\,
ea re arbitro ac disceplalorn mentiir. Exarrlii
' ,
poriO dioecesani nomine noaniilli patriarcba imel ^ ligunt, suamque si-nteutiain iriceHino tiono (âr , ,
ihagiaensis synodi canoite conflrmare niiiuihir. qni
,
episcopinii primae caibedra?, vel exarclii s i c e i d ^

luin, vel summi saccrdoiis, fet alio prorsus , quaia
,
hoc uno, cpiscopi pritua; catbednc litulo, appcilait

veiat. Alii meiropolilanos provinciarum exarclii
{
appelialiooe desigiiari, idqae sexlo syaodi Sardi ,
censis canone saiis probari arbitraniar, diceate,
. *
Lilteris provincialis exarcbi, metropolitaai videlicct

episcopi admoneri oponei. Quae aobis quoque
, 0
opiniomagis probauir, ur exarcbi scilkel provineialia
?
noinine meiropolitanos intelligamus, quoinodo illos.
, ,
laudaiua canon Sardiceasis synodi nominavil,, ex
\ ,
quo bujusniodi canotiis senleuiia axsistet, fora iuler
,
se ac judicia discrimiaan^, wt siquidem, inquil
, \
adversus episcopum cpUcopus aliqs, aut clericu*

adverius e|>i8copuiu judicto cuaieudai, apud uieuo
455
T H E O D . BALSAMON*
4!
politanum, qaem alio Domine exarcbuat dioerescos ,

.
vocal, causa traasigatar: si vero cum metropolilano
;, /
ipso episcopua liiiget, tunc ad Coastaalinopolitaaum
cotiirovcr*ia deferaiur. Non omiiium aulem tnetro- * \
,
ptdiiaaorum, sed ci lanium subjectoruni Coastanli
nopoliUDua constituelur judex : neque eniin S y r i ,
* , *
Pafceslin;, Pboenicise, aul iEgypli nielropolilas,

invitosad suasubaelliaCoiistauliiiopolitauuslrabel;
*
aed Syriae meiropolil. causain Antioclienue cogno , *
ecet, de Palaesiinis llierosolyiimanue, de vEgypliig
Alexandriaiis pairiauha proaunliabii. Ab illis , \ .
, ,
namque et creanlur, el eorumdem iibperio eubjiciaiitur. Exarcboa porro alios quoque praesules, , , ,
Cassarea? nimiruiii quae in Cappadocia, Epbesi,
(16) .
Tliessaioaicse, Corinlbique episcopoa auncupavere,
quibus eiiain propterea, praerogativa? uoiuiae, polyaiauria ia suis ecclesiis gesiare permisaum.
ARIST. Vicana et ruralis paracia $i iriginla annos .

,
(uerint, potsideantur. Si vero inira illud
,
tempu, conlroveriice de iis moveantur. At *t im , (17).
peraioris juisu urbs renowita fuit, et eccleiia (18) ,
tticarum quoque paraciarum ordo, civiles ei pa
blieas formas sequalur.

.
Si ecclesiae de hnmobilibus quibu&dam conlra

privalos babueriiit aciioncs et qnadraginla auaoe ,
qaieverunt, nullam oranino poseessoribas afferenie , '
nioleeiiain, posica eas poienler movere nequeunt *
ut dicaniur aliquo modo ejecta. Si autein ecclesia
.
conlra ec<lesiam actionein babeat, cum ambae , 5,
aequalis sinl juris, si per iriginta aaaos nibil locula
, ' fuerit, sed qaieta manserit, si posiea actionem
* ,
moverit, ob leiaporis prasscriptionem ejicilur.
, Slatuil ergo et prasens caaon, qood si episcopi C ,

aliqui per irigiiita aunos alioruai episcopaluum
, rnrales aui regioaales leaaeriul paroecias, eas
'
inconcusse reiiiteatit, si auieni intra anaos iriginta
,
ona si l de i i * coalroversia, qui dam iriginU isii
! prselerlabaainr auni eas deliouerunt, ejicienlur,
,
aed pro iis litigabaat apud synodaui proviucialem,
.
cam iis qai eibi videntur injuria affecti. Ruralee

auieiu hic paroeciag el regionaUjs ae puies civitaus
, * *
easa aliquas aat vtcos, sed agros : ei regionalea
quidem (agro) in mediis agris et vicig posilo?; , rarales auiein ab iis reinoios, et ia ipuis exireini, , *
uiibua collocatoe, quoa ei roonoecia uaoc vocaul.

(16) .
Ita vocantur veelimenla D Logoibelae epiloaie, pro bic legit
qiuedam pairiarcbalia, a iniiltis crur/ibus quibu^
; m aensus &a judicio subjiciantur. Verum el
reaperguuiur; quae adeo pairiarcbis peculiaria
in ejus et nosiris eoîcibus, posv ,
luerum, ul aliis eptscopis ea iaduere vel gesiare
aliquid desiderari videioc; qaod ex ipsius Arisieai
non licaerit. Balsauiou, " scboliia iia forsitan euppleaiur,

, , Si
, aulem intra illud lemput coniroKrii* de iit orta
. Balsaui. respom. ad Marci A k x . iaierfuerit, judicio lubjiciantur.
rog. 37. Cum iiaque Casareae iu Gappaoîa,
(18) .
la Justelli Bibiioihera
Epuesi, Tbessalonica?, Coriaibique praRsules exar^
haec uliima bujus epiiom^s pars sic legilur,
chi eliam nuiiciipaii fueriat, el propierea
, ,
in suts Ecclesiis gcslare potueriat, uti
,
Zooaraa bic asserit, palam esl eos abqtia pairiar * bimeoais
clialis diguiuiie parie boaoraios fuiss, cujtia
Logoibelae epiiome, pro , ,
causa exarchi sive patriarcUae noaiiaali eual.
pro , , ei pro *
(17) . Cbriblo male legiiur. Quaato aosira leciic
pboru* 4u8iellu8 Uai ia Arisieai, quaia Siiaeoais
ambabui bieee prefereada sit, ueino noa videau
t
457
C A F i . X V l l l C O \ C . C H A L C E D .
.
, ,
,

,

* , .^
.
48
Si vcro imperalor <Je novo urbem cxstruxit, vel iu

i , I a
posieruni exslruei, non 136

conlendet
vicinus cpiscopus, nec eam sub suam Irahere
parceciaai siutlebil, sed poliiicos ct publicos sequelur typos, nt iliius provincix aut patoeciae episcopue eam sub se habeat, cui anica a*cripla et
subjecla fuii.
CANON XVIII.
Conjuratioms vel lodalilatis crimtn ab etttrnii
eiiam legibus esl omnino prohibiium : mulio ati*
lem magit hoc in Dei Eccletia fieri prohibere
oporlet. Si qui ^ derici vel monaehi invenli
fuerinl, vel conjurati, vel sodaliiatei comparanles,
vel aiiqtiid siruentet advemtt epiicopot aui conciericot, gradu omnino extideni.
'.

(19)
,
(20)*
,
"
.
) *

(11),
B A L S . CoujnraUo esi, malas aliquas suas volnnlates Ormare, jurejurando inler se invicem daio
et aeccplo. Sodalilas auteni (qua3 Graece
dicitur), esl convenire c l consenlire aliquos a l i cujus mali faciendi gralia. Extemas aiileiu leges
vocal canon oiviles, qunuiam earum plurimac ab
exierita scu prufana scripitira* perius, seuGracis,
sunl compositae. Dicil ergo, quod quoniatn lex
quoque civilis el sodales et malos cliam cotijuratores puuil, dcpoui debenl qui lalc quid faciu l
cterici, vel mouacbi. Ac canon quidem eus, qui
adversus episcopos vel conclericos aliquid struuut
\ .

\ JV

. "
,

. \ , :
,

:.
-
, , /
- Q aul inoliuniur, juxla illud, coagulatum eit cor
eorum \ id est, induraium esl, deponi jubet.
, , .
Exislimo antein el eos , qui adversus laicos lale

quid (aciunt, sacerdoles similiter puniri. Lege
.
et 37 capul 9 l i l . praeseaiis opcris, et syu 6
' .
can. 34.
* \
. \ ,
ZONAB. Civilium quoque legum sancllonibus,

quas exiernas, quod a Graecis ouiues fere condita
,
sinl, appellavil canon, conjuraiionis scelus ei veli ,
tam c l vindicalum fuisse conslat, quod etiam ex
(22), ) , *
libro sexagcsimo. lilulo iricestmo sexlo, capic
M
P s a i c x v w , 70.

(19) B
_ .
^ - r - , - Codex Amerbacbianus
Bas
Bibliutbeca Basileeaai
ubiqae legil pro
, el pro . E l
nemiiteni laltai, quam pioiuiscue baec verba scribuntiir idem ubique significaatia.
(20)
.
Ulpiainis, Proximum tacrilegio crtmen e$t, quod
majeitatis dicilur. Majeitatis aulem crimen illud
e$t, quod adversut populum Romanum, vei adversvs
gecurilatem ejut commUlUur, quo lenetur ts, cuju
opera doh malo cotuiiium iniium erii, quo obiides
injussu principi* interciderenl, quo homitte*
eum teii* iapidibusve in urbe sini, convetiiantve adversus rempublicam, locave occupentur, vel templa,
quote coslus conveniusve fiat, hominesce ud icdttionem convocenlur. L . 1, D. Ad ieg. Jul. majesialis,
plura ibidem videas, qua; eiiam rcferunlur iu
Basilic. I. v i , lit. 26.
m
P/TROL. G B . C X X X V H .
(21) .
Joannes Anliochentis ad
dit . Collect. can. tit. 3 2 ; qaae
tainen vox neque ab ullo alio, quem vidimasGrsero
codice, aec a Laiinis inlerprelibiis agnoaoiiur.
Yerum si noo legaiur, necessario saltem subinlelligeuda esl, qaoniaui canon de monaehis aeqite ac
clericis agit.
(22) '
.
Vcrba legis Basilicis lilc cilaiae, sic se babeni,
^ ;
, ; ,
' , , , , 3 , ,
, / ,
,
15
439
THEOD. BALSAMON
4*0
quarto; el tituloquinquagcsimo primo, cap. primo, xa\ ', , (23). '

lcge lerlia , facile apparel. Esl vero conjuralio
,
ctnn adverstis altquos inito consilio, nunqtiam sc
, ;
quieluros donec cogitila pcrfecTint , inuiuo se

iiivicem jurejuraudo complures oblfgavere. Quo
,
pacio ex Judaeis nonnulli, ul in Aciis sanclus Lucas
, ,
inemoral
conspiraiione f.cla sua ipsi ca comli , , tione capila devovere, ul si cibi aliqnid aul potus,
.
nisi Paulo inlerfecto, guslassenl, dirig omuibus
, .
exsecralionibusque devincii aique obuoxii teiieren
<ur. Sodalitas aulem (Graece ) coaventi . culttm esl, ei ad malelicia siiscipienda quoriiiMdatn
, ,
consensio. Ab hujusmodi igilur improbiiaie uiiiJlo
, (
tuagis el sacerdotes ct mmiacbos abesse par vsi.
,
\ \ Quod si ex iis aliqui, inquit canon, se conjuralionibus aul sodalitattbus iwpbciiisse, nefarii quid- , , *
piara molieniee, deprebensi fuerint, (id namque
, \ )
significat verbum , quasi flagilii aliquid
,
ac sceleris slruenles, cui affine esi illud, coagulaium esl cor eorum, qnasi dicerei, InduraUim esi)
t-os gradu suo moveri jubei.
. ,
el
ABIST. Clerici et monnchi, t conventicula celii)

*
brare, el comra episcopum conjurare, comperii
,
.
fuerint, gradibus $ui$ excidani.
,
Conjuraiio aut sodaliias, si in ciijuspiaiu, qua ,
ILscunque fueril, senaiorum eversioneni Gai, a le
gibus majorem omnibus aliis deliciis consliluiain
. \
habei mullam. Propterea iiaque el bic cauou eoe,
*
qui coutra episcopos conjuralioues faciaul aui
;, .
aodaliUles, gradibus suis deponi staiuit.
' .
137
CANON X I X .

Ptrvtnit *d aures tioslras, quod in provinciis cano

tiibUi comtiiuim epiicoporum synodi non fianl,

^
4i ex eo mulia ecdeiiailicu negliguniur, quos cor

reciione indigent. Slatuil ergo sancta lynodm u, .
"
4
cundum sanclorum Pairum $, ui bis in

*nno eumdem in locum conveniant uniuscujuique

jtrotinciat ephcopi, ubi melropolis episcopo meliut
*

. este videbitur, ei iwgula emirgentia corrigant:

, .
episcopi aulem, qui non couveniunt, $ed in pro,

priis urbibus domi manent, t qui em tani $unt,

'
,
el ab omni inexcutabili et necesiario negotio /t
,
beri, fralerne reprehendantur.

,

*
D
.
B A L S . Be synoais, quue debeul singiilis aunis
. (24)
Heri, qtjsere 5 canon. primae synodi, el qnac in eum
' ' ,
scripta sunt.
\ .
ZONAR. Qute de anniversariis synodis in ena. C
Act. , 0 .
Guill. Beveregii noUfi.

, , \
(
). Basilic I. LX, (it. 36, c. 4. Exsi.- eadem
b-x in Pandectis, 1. i v , D. Ad leg. Jul. majetialU.
(23)
. Codex
isiloensi l^gil , et pro
, vel ', legenduin sii8}dcor
' ; enim in primo, sed undeciino capiie
tituli biccilali de bac re agitur, ub\ diciiur,

( ) \ ^
. Basilic.
I. LX, tii. 5 , c. 11. eadem quidem lex a Balsamoiie in hoc negoilo laudatur, in scboliis atl
Pliotii Notiiocauoiiem, tit. 9, cap. 37.
(24) * Hiec Balsamonis *
iii codice Aiuerbacbiano desideraiur.
461
IN CAN. XXI CONC. CHALCED
;
, '
, .
. (25) ,

\
.
' , \

,
,
,
* \

I
.
* .
4K2
quaqtie provincia ceJebraadis coitsiilula stiat, ca

nosiris conuocnlariU iu sauctoruiu aposloloruoi
canones, et in quiuium priuiae synodi eanonem,
saiis explicavimus : iila aulem quaerenda sunl.
ARIST. Bis quolaxms cetebrelur $ynodui ubi meiropolis episcopo visum fueril : el emerijenlia i/eterminentur.
U i amea iticium esl, bis quoiauuis b.iberi syuoduni, ex sexio ranone Nieaenae synodi secundae, et
oelavo eeuaj synodi in Trtdlo eanone probibeiur
ob inolesii.m, el quod episcopi, quos convenire
oporlel, sufficienler ad iter fajcienduin inslruaiilur; et decrelutn fuil semei quotannis syaodum
Jleri, a sancio Paschac feslo usque ad complelaet
mensem Octobrein.

,

,

, ,

,
.

.
. . ' - ^
, ,
. (26),
.
, .
.

(*7).
, *
,
.
.
,

. " D
(
, , ,

.
'.

CANON X X .
CleTicot in eccltmi mimHerio tungente*, qmemmdmodum jam tlaluimus, aox licere in aiiui tit*
talit ecdem ordinari : ied Ula eiu comex*, in qua ab initio ui ministrannt digni kabiti sunt: prwter jllas, qui, amiisa $ua patria,
in aliam ecclesinm necessario iramieruiit. Si
quis autem epiicopui po$t boc decretum clerum,
qHi ad alium episcopum pertinei, sutceperii, plecuit eti9 excQmntunicatoi, eumqtte qxi tutcepius
etl, el eum qui suscepit, donec clericus qui mfgratil in suam ecclesiam r$deal.
B A L S . De eo superius saiis dicintn esi. Ne tibi
aulem conlrarius essft videatur 23 canon praseulis
yn., qui clerici* io aliena regione versaulibus
segreg iiionein non inducit, sed eos expelli oporiere sialuit. Lege aulem qua? in eo scripta sunt.
ZONAR. De liis eiiam in diversis canoaibue
commeniaria edidimus, ei ea sufficiunu
ABIST. Clericut unius civilatit in alura non C9Hitiluetur. Qui MTO $uam amhit patriam,
aliam eccletiam vcnerit, irreprthenubUii est. Epiicopus aulem exiraneum clericum tuscipient, una
cum Hitceplo excommunicabitur.
Hoc iu mnilis canottibits dicilur, ne anitts civilaiis clerici ia alia coiisliliiaiiUir, praiier sui epibCopi senlentiam. ipae ilaque episcopu^ qni
alienuia clericutn in sno episcopata elegerit, et
ille qui eleclus fneril excominiiaicabilur, usquedum
idem clericus tn suam ecclesia4a 1 3 S redierii.
Qni clericuni autem, qui suam amisil patriam, ex
uecessiiate quadam receperil, culpari acquil,
CANON X X .
Clericos vel laicot, episcopoi aut eterico accuiantes,
Guill. veregii noUP.

(25) Alc .
Hc Ansieni
tpttmne ifi Bibliotheca Joris canonici veierte deest,
tam in AriMeni ipsius, quam in Syuieonis LogoMieia? caHonam epilomis.
(26)

.
Hiec Balsamonie verba in IXIS. BasileenM desiderantiir.

(27)

.
Hac eliaai ArUieni verba ia Jusielil
Biblioibeca dcsutit.
TEISl
fcALÊOW
, m cMfm
44
mM&juu*r g x i t ^ JE1
tezacttm mmn\ôpUmr
r^n.i
0\t**
uaisrfx^Xx'xrmemL.
i
Z / ^ M l i - S r t ' * ct>^tc < ^ i t

i . * ; * * <j
eruotc O M K
****** *
at alter r*a n b i t i . et a
|if) xpcrr-
el
fclAi
I~rn
J ,
aa^ uxbr~ TT ?/ .
S J U i
, -. & . * .
c- i^PTTS .
- M I ^ ipMr .
rxc ^ * * Jkr ^** * rta*; < ' ^ wrsstn &,
x i * mirârn: =rr* mxrr ^, xftv "
i ^ r f e C i ^fvn: o*-ri !, ,
t r r r ^ x i - i x x : 3 ^^^, \
? A i c A w i c , f * ^rxcrrm, f * %yûxkSx9 . \
, > C K Z # \ K X J ^ J L ^ V 4 xat
iuMimi - psîxsw^ ^fasrxmaat **1%# x s l ^
CANO* X U L
jVoe ficert dericit pofl
KJT.
^^ m l y t a c i t
& ^
mrm
f^TP y
&
^
ttfom jaket ckric**, C
BALS.
port Q r t f pofffu t p i i c f i rcs, mjmm * J
pertieeai, rapiuai; et mom *oUm ipta*, t e i ct i t qu<*, qai eomai stbi c m i n ; M l f f polilaaos s u l i r e l , e* alioo, apad qvos atortaas fst
epUc*pas, qi edam 6, koc cst
atsaistfiles* dieooiar. Taoe aalcai dictior ep4sctptts rcs babcre, et de its di>poer ac lesurt
poltst, quaodo, I valt 4 caeoo apostounu. C M
p r i a o m fait eieeuu, qoac seei proprb. c4
r8V' r ^ r c r c
.
daicv^.
zxfstpcfatal
*** * !
>;^ % ^ - \
# * U i \
^ , xm\ ' * ixCaxo. \ xapm 1*4 .
4 : ,
oWcHcoât, *
,
Guill. Bereregii noiae.

episcopi defiuocti c e t m t a a a t * s m l , v d ap*d qo
(28) Zf(rei . Bmc Bakamonis in
M r i i i i r . \ c r a e anoaiodo i s u vox fcnac teasnni
m*. Basileen&i noii exsiai. Exstat aaiem, modo
N
iu iiitpressis, verum ciiam in Bodleiaou uo&iru et
ferat, meprorsusBiagiu
fagiu Neqoe
tmm neiropoliUiiift
JBloiiieni codicibus.
jy solis, aliisvr, apod quos episcopas thtm obit se!
(29) omnibas oAiaine dericis res episeopi vtia fancli
pevTm. Uic codtces miruai iu modum lisseiiiiunl.
& mssmw*r* vel mrnpere bie proIJuic ejkim Bodleiaui ms. leciioni, i&ooiensis, Babibeiur. Nec qvidem bariolart |K>ssam quid ba?c
sileeiisis; ilein quo usus esl Genlianuu Hervcius,
vox boc in loco figniieei. Qain rliatn verbum
iiffnou Balsamonis el Zonarap codices suffrafaoiur.
in pngertio ostendii boc anlea vetitum
Joaoues Aolioctieuus e contra lcgil. xal
fuisse. VeUium auieoi fui&se,
. Colieci. can.
nemo, ut opioor, deiiKnslrare sggrediedM*. Sed
l i l . 4, cui Lalini inlerprtles atUiipiljnlur, ut ia
Bal<araon et Zouaras locum bunc sic legerunl, ac
aiihOtaiionilMJs ad C J I I . apoil. 40 obserâmin est.
proinde aliquem baic voci sen ani alHigere neccs*
Sic etiam Joêphus iEgyplius legisse vnlemr ; a l o
suiu babueruni; praesertiui cum aliier nemo eam
qui enim ne&cio quo
jui verba reierauiur,
inu-Uigal. Cum alii auiem codkes, iiquo loago aatiauas IMIJUS canoiu& paraphrasi in>erii, fieqiu res
quiores, abam uobis leciioneui exliibeani, eamque
sju* uxurf>abut, ni$i eas tle quibu* Patre$ locuii
ei inlelleclu iacilem ei luco coagi uaui; ea baud
sunt, et maiidaium euitieruni. Quia eiiûi Giarto
dubie pr r f renda esi nnuiruiu
BaUainom* I O U M C anlebac improso eadriu leclio
. Quibus vcrbis Palres au
relineiur. Ipsuui auteiu BaUatnoiieiii
aeque ac
tiquutn aiique;a de eadem re priui tfZstiiUse canoZuuarain legieê, ex ipsoneui uidigiiaul, qualis esl qaadrageaiaius aposloio
rum ocholiie c o u u t
quibus <
nnii, ad quem propierca eos boc toco respexisse
uiciropoiitanoft abu*ve coniendunt e6e quibua res
plus quaiu verisiiuile esu
v
465
466
IN CAN. XXII CONC. CBALCED.
. , ^ quae episcopatug, descripsii, Niei euim ita fecerii,

.
omnia quse sunl ejus ad ecclesiam perlinebunt.
, ,
Descripiione autem facta, ut dicium esi, si inle ,
etalus morielur epiecopue exislimo quod secundum

leges cognali ejus, qui ab iateslaio vocanlur, ei
. '
succedcnt. si cnim nonnulli ex 81 can. syn.
*
Carib. dixerunt esse in poiesiate succcdeniis epi *
scopi, ut bona ejus qui morinus esl inlestatus, m

voluerit, adminislrel : sed tnihi videiur, quod ex
'
eo canone slatuente debere eum, qui inlestalo
, episcopo succcdil, episcopum, descriplionem facere
ejus voto congrueuiem, osicnditur maxime debere
,
fieri secundmn leges rerum defuncii successionem.
Hoc enim si feceril, ejus volo convenieniem descri .
plionem faciet. Quaere eliam 24 can. Aalioch. sya.
, - ei sya. in T r u l L cau. 55.
. * (50) \ -
|_ '.
Z U N A P .
ZONAR. Quadragt>simti8 qiioque sanclorum ape

stolorum canon, quaenam episcopi propria? posses , ,
atones, quanque Deo dicaiae sinl, nolum omniuo ac
, ,
tesialuin esse dcceruit; episcopoqne, quod ad pro. *
prias possessiones auinei, illas tesianreuio ctiicun .
que libitum fuerit lcgandi poiestatem facit. Eadeai

Anliocbenae synodi qnario e l vicesimo canoae
.
constitula. Hoc eliaui canone, qnae 1 3 9 episcopns
, propria possedit, eo viia funcio clerici rapere alque
, '
ad se avertere probibenlur. Yerba autem illa [quem , aduiodum assuaiemibus quoqae veiiium esl] ex
, synodi Trullanae canone iricesimo quiiuo inielligere

facile cst. Eo siquidein loci nc metropolitano eliam
' C episcopo, cum aliquis cx siibjeciit sibi episcopu
, *
decesserit, vel ex ecclesiae vel ex Ipsius episcopi
,
bonis quidquara in reni suam converlere Uceat
* ,
iaierdiclum : sed eiqubtain in episcopaiu clcrici
, *
aliqui s i n l , eorum fidei ac] diligenii:e, quoad alter
.
episcopus subrngeiur, ea bona cominendata esse;
ein vero nulli forsitan sinl clerict, a metropoliiano
inlerea asservari, eique, qui snffeclus fuerii epi ,
scopo, ad Hbellam omnia reddi jubetur; assumen. tium ergo nomine clericos aal melropolilanos iti
telligit, qaorum fidei res illae credit atque con> ,
mendala? sunt. Qui vero aliquid ex boais episcopa . lug, anl episcopi propriis rapiunl aal alieaanf,
,
ordiauro suortim gradibus amoveri decernit. Haire *
licos aatem lesiamenlo bacredes s< ribere episcopi
, * & probibeular : quin, si fecerinl, eliaai anaihemaie
' '
eos leneri constilulum. Quod si nullo facto testa .
meato episcopus decesserit, qmcunque in ejus loctiui
fuerit saffectus, de illias forlunis ex 22 el 81 *yn. Carth. cao. quod Deo graiissiaiam fore
arbiirabitar, ataluei.
.
AUIST. Qui ephcopo vita funcio illius bona rapH,

gradu dejicietur.
%
Guill.Beveregii n o l .
(50) xtf .
his verbis, usque
ad finem inierpretafiniiig , nilnl aliud in priori
Bnlsamonis editione Grseca ocrurrit, qiiaui
. '. Sed no^tra kciiuai
suffragantur ms. Basileonsis, isque quein Genliaaus

tlervetus traiislulil. Locum ciiam io priori edilioae
corrupttim esse, ex ipsis verbis cuivis ca cousidt;*
rauii pniel.
4C7
IHEOD. B A L S A M O N
4K8
Qni( nnqnc detici epigcopi boiia post nioriem "

ipsifift ditipinnt, de gradihtis suis in periculiiiu
,
veiiimit.
.
.
CANON XXIII.
,
PervenU nd antes tancttc sijnodi, quod clerici qnidam

tl monachi, guibut nihil proprio epitcopo mandatum etl, et $uul etiam nonnunquam ab ipto
, ) tofhmuntone tegregalh ad imp. Conitantinopolii
,
Urbem $e conferunt, el tn ea diu moraniur, turbas
,
exckantet, itatumque eccieniatiieum perturbante,
, t% allquorum domot subvertunt. Statuit ergo tan,
ela tynodut, ut ii prius sanclnsimce Conitanti ,

HopotitatHe EreUsia defemore admoneantur, ut
Tolwv
fmp. urbe excednnl : si auiem ru vtdem negotiis
tmpudenter perseverent, nt per ipium defentorem

(51)
uill. Beveregii not&.

(51) .
De generali hujue vocis ordinalos olim fuigse.ex secnndo prsealis concilf
& tigniHcatione ut dublfemus. Natu
canene cofligafnr; ubl nan ordinaii dicuntnr, sed
Dionyhis Exiguus et anlfqmor ille Laiinus Inier- promoii; neque cnni clericig, aed cum (eroaomo
prtg, Defeniofem, recie verterunt: quibus guffra- et paranoonario conjungimttir, qaemadmodum e l
aaiar Ipse ftabanion diceng :
Jiiglinianns eos, non cum clericis cujuscunque d i # \ . gniiaiig, sed rnm xenodocbis, nosocomig, aliigque
KaU. in syn. Cnrihag. can. 78. Sic etiam in veleriisiiusmodi offi.fniUms rerettsl, quf nuHo (lefi(*afa
bug juris verborum glossis, , ".
gradu consiituii sntii. Posiea AHiem nonnullos oVernm Defentores alii civiles fuerunt, alli rum clericog fuisse exlra dubiam egl, cum ad
*ecte*iaftlici. Canon de ecclfgiagiicis solis loqmtur,
ihronnm etiam Consianlinopolifanum nonnunquatn
uti ex geqnenlibue verbia conslal,
promoti fuerint; ut Balsamdn tn Mediiatig ante

oiiatig tradidil. Quod ad eorum speciat,
,
defensortbus civltatig Jtiftlinianus lolam
Heraclins Augusius in Novella sancivil, docem in
ttovellam connhuiionem edidil, qune ordihe quinConstaniinopolitana majore Ecclesia ionslitulos
dedma eei. Dcfeneoreg Ecclegia? gsepe commemoesefe,
ranlttr. Maxemius : Non erao, ut itte menlilur po- , ', pulus, led defemoret Ecclesim eoi exinde tqredi
. Jonnneg episcopus Cvtri ia Resp.
tompnkrunt. Max. resp. ad Epil. Hormisda\ Theo- ad Consiant. C ibasilam qualuor soluminodo defendoros Anngnoata : ,
goreg nnmerat, , &
\ 0- G ,
. Theod. Anagn. eclog. 2 . , , . Jur.
JttetinlnutiH imperaror oos , Eccle- Gr.-Rom. 1. , pag. 528. Eticliologium a Jacolio
tiitdicM vocat I. X L H , c De episcopie e l clericis. Goar Paris. ediium duos exhibet oflBcialiutn EcPrima au(em ecclesiagticoriim defensorum origo a clesite Gonetaniinopoliianse oalalogog, ia qaerum
poiilicis ddducta vidciur. Cum singnlae enim iu primo praeler duodecim , ia
imperio Romano civiiates defengores suos habueril, aliero duos solos esse traditur; qui etiani assessoccleaiie tbidem coneiiluiU visum est ule* eiiam Tes lantum fueront sive summo e l
silii oflicialei ab hnperaioribus impeirare. Et >proprie sic dkio defensori. De cwjus etiam oflBcio,
quidem eos ab impfraiorriHis primo inipetraios ul paaca delibeiaug, in primis observandum esl ei
fiiisse, ex gynod, Cartbag. c. 78, abunde conslal. ex noc canone concessam esseauciorilalem cleric<js
Editat 6sl Iste canon a cancttio Cartliag. an. 598 c l monadios ex urbe Congiantinopoli expdlondi,
babilo, bU verbis: b imp4rnioribu$ uuhersii vitun vqoicuitqttc ab apigcopo sno non tntsai tbi comniotii postulandum propltr aflliclionem paupirum,
raniur. Si quideai aulem Palres Gbalcedoacoaef
q*orum moUttii* inlermhsiont faligatur Ecboc defeosohbug injungunl, eos anlea consiiiuios
r/, nt defen$ore$ iis ndvtrsHi potentias divitum,
snpponanl. A c proinde hoc non primariura e i
tnmepHCoporxm proteiuotM* delegtulur. Conc. Carib.
principale, eed secandarium foit eoram officiofn.
5, caa. 9 , qui in codice canomiui islius EcclesiaB Pritno aateni lasliiuli sani a concilio quodara CarUtc impre>so esi 78, ubi eiiam in liitilo Gr%ce votbagineitsi, u l patiperes contra divites defendereni.
cinlur . Et linec prima fuil y\ Syn/Garibag. can. 78. Guin boc antem aliler favi miliqvissiHa, ui fallor, qu* ullibi occurril, ec- cere tum potueriiu, mkiereg a diviiibus contra
* leia$iiconim defensoruiu meaiio ; quos eliaia vix pauperes, vel e conlra, motag caasaa aodiendi
cirdibilo est synodiim Caribaginensen) ab tmpera- polesuis iis comiuissa esi, ejusmodi pra?serliio,
iciribug posialare voluisse, si in Eccleeiam antea tjuas ab episropo auiea det^minari consuelum fuiu
iutroducii fueraul. Ex eo auiem, quod ab iaq>eraHoc e supradiclo synodi Gartbaginelisw canoae
loribag eos luac leaipoHs puslulandos deceniere- palam esl, utpole in qno daceroilur, o l defeowrca
lur, Balsainon in Metliiatis observut, eos laicos ab imperatoribus pogiuteaiur,
iuisê, aique in prascuti syiiodi Cbalcedouensi^ca,
aoiic iulclligeitdug esse, utpnte de quo u i i :
, propier pauperum vexationemj qxo <, ;
TUIH motesliis atsidue [atigatur Eceletia. lusliluii
,
sum ergo defeusorcs, ua paupemm vexaiireibns
.
EcctesU diaiia* fatigarctar; acfiropterea frosiranea
os' ,
prorsus etsei eoruai iustilulio, nisi cas audireai e l
^ ,
detenuiaareDl caesas, quibas Ecclesia aalca fa"
. Bals. Medn* in Juris Gr<rco Romani\, | . vir,
gari xoiiU faiL E i quidem ndaores
454 E l q<iid*'m COE in uuilo ccclii.aauo gradu
ecclesiaslicas audiinc causas cx ordiue ofliciaiiuui
:
46J
IX CAN. XXIII CONC. CIIALCED.

**
>)
470
vel inuiii tjiciaftlur, tn propria loca

tur.
.
,
,
,
,
,
.
,

'

. '
,
, ,
,
. -' .
B A L S . Prohibeni Pairos cto rico$ ve! menacbos,

pr.Tter proprii episcopi voluntnlcm, el qui snui
Rippe eliam segrcgaii, Gonstaniinopollm accedere,
el din in ea roanert, eo quod non habeanl foriassc
ecclesiaslica minisieria : hoc enim, inqnit, evenii
siaium ecclesiasitcnm, ei domos eoruro qni illos
snscipiuni. Et bicquidem jnbei canon eos vel invitos expelli, si a defensoribus monili nolint soa
sponle recedere. Vicesimus auiem praesentis synodi
canon excommunicatos esse dicil, tam eum qui
suscepius est, quam eum qui suscepil: Nec id libi
esse conlrarium videainr; sed dic, qnod illic quidem
jam suscepli erant, e l propterea excomiminicalione
condemnantur, cum iis, qui Hloa snsceperunl, episcopta : bic auiem non erani siiscepti, elpropierea
expelluiitur, et eo redire coguniur, ubi ordinali
fueraui. Lcge el 16 canonem aposiolicuni.
ZONAB. U l derici quamvis forsilan ecclesiae su.e

ZfiitAP.
regendae sive adminislrand ab episcopo minus
, ,
idonei jndicenlur, imo vero ctiamsi coimminione

foHo privalt sinl, in ficclesiis rnaneant quibns in
,
elerutn coopiaii sniit, el non se subdticanl, aul alio
*
, , C comiaorandi ransa se eonferanl, ecolesiastiramquo
iranquilliiateni per lumuUum sedilioneinqiie periur*al , ,
benl, exempln aliis Uem clcricis noxii, ac privalas

quoquc quielis cversores, sive clericorum, quos
;
imitnione sui ad ecclesiasticos ordines turbamlos

pelliciunt, 1 4 0
altorum, qnibns recepii ne ,
goiisforie administrandis praeficiuniur, bocranone
, *
consliuiitim. Qui secus feccrinl, a d<fensore adino s
GuiH. Beveregii notffi.

FcoHlae Conslauiinapolitanne conslal; nbi dictlttr :
*0
, ^^,
OpoHet 90t (primoe deieneoree) quis pretbytert . Defeneor auteni Jiujue- rum el diaconorum cum aliquo Utem hnbebit. e\im
modi causas, uon suo nomiiie, sed ut episcopi loqui accmatur, tertium cUare $ecundum indicalum
cmn tenens examinavit; ut x aliero Cntalogo di*
modum, ti on obsequentem condemnare. Hinc enlm
cioriHH officfaliHm eolligimits, (Mi-eiê, *0 - ^ constal, preebyleris el diaconis, itidvH *
nito, cinn quociinqiie vel clerico vel laiou litem
, :babeulibus, eauidein olim licitisse apud
:, Defensorum supieimis movere; quod qaldeiu noa fas csset, nisi
in ponti/icii penona (id esi, in ejns Misentta) judexdi*fensor tsle epiicopi victm ageret, apnd qitein
coniiitxitur, ei tum dttobut defentoribus parvi moclerici causas Kiias agero leneniur,ex ono canoae
matli negoiia ad episcopaium delala judical. QMJII
bujus concilii. Haec eo oomiue fusius proseciili
eliam in Ec lesia Uoiiiaua auliquitus defensore* tutnus, quod ex iis rile perpensis sole incridiano
episcopos adjuveruni, in rausis iihnirum audiendts;
iarius efucescai, hodiernos episcopornm canceHuul testatus esi antiquus Gloesariiis Paptas, diceus,
rioe m Eeclesia nosira consliluloe, non nudius
Defensore* Romanis pontifUibus constituti lArtius
lunt inlroducios esse, ui nonnulli rtdicule asseepiicoporum adjuiores, qtiihui honores inter clericos,
nieruiii, sed majorum insuiulo receplos, et atiliticut el reghnariU <once<Hmut. Pap. in Glos$. (los
quissimariun syuodornm decreiie conftrnialos. S i
atiiem <ioa propno, sad epiaoopof iim, qaorum viccs
quig enim ea, qaaa baclenas de defensoruin Er.cleauppleveruui, uoinhie causas discu*sisse, ei liies
six ollicio coiiiniculali suaius, cuui iis contuierit,
decidisse, coUigcre^&iain licet ex libro de oflicio
ua? ab episcoponun cancellariis bodie agilinlur,
primi defrnsoris; cujus ba3C verba Balsaiaon, in
lico deprebendel, bosce nullos alios esse eccleBledilato de oflicHs cbaritilarii el primi defensoris
siaslicos ufficiales, quam qui olim , c i i a l : () , , et defensores Eccieiia M U J I , cuoali suiit.
%
471
THECD. BALSAMON
472
nilos, ex itrto !n qoam immigrnrnnt excedere vult

canon ; conlumaces vero ac in sua imporluniiaie,
t ,
inobedieniia videlket impudenliaqucobfirmaios, vel
, ,
commisserum slbi eiiam negoliorum adminUtra ,
lionem mordicus relinentes, ejici a defensore vel
,
hmtos, atque in eaam stalionem eompelli jubet.
\ ,
Eademquc constiluiione monaclioa quoque leneri
\ .
dccretum esl.
\ .
ARIST. Clerici et monachi qui episcopi injuau Con. 01
$tantittopoti comnwrantur, ei turbas exciiant, urbe
,
expeltantur.
, ~
.
Clcrici aul monacbi qiii pr&lcr episcopt sui

sententiam ConstaptiuopoH inveiiiuiitiir et ibi
ecclesiasiicuta perlurbanl slaiutn, ab Ecclesiae ^ (32),
,
Conslanlinopolitana; exarclio tiviiale expellan .
tui\
f
CANON
'.
XXIV.
Quce semel votuntale ephcopl comecrata $unl mona

iteria, perpetuo manere monatteria, et * qum ad
perlfnent servari, eaque non amplius fieri ,
'smcularia habitacula. Eoi auicm, qui hoc fieri \
pcrmiltunt, eanonum poenit tubjici.
.
.
.
B A L S . Praeeena canon, qui siatuit non fieri sae ,
cularia diversoria, nec commuuia fleri quae de
episcopi scntemia consecrata eunt monasleria, eae ,
quoque res servari, qiue afl ipsa perlinent, ul el de
,
luoaasteriorum aedilicatione tacile pracipit, ea quad Q , dicit epiacopi voluntate. Sed quoniodo fieri debeani , ,
M.ionasteria, a priuio canone syuodi quae faii in
.
templo San&orum Aposiolorum, fusius disces; ei '
eliam a primo capite prlmi t i l . iv libri Basilic.
'
quod esl cap. 52, 123 Jusllniani Novellae, quoe , ' . ' *
couipendlo posita eai in 1 cap. 11 t i l . prasentis
. ' /
operia. Interrogaveril atilem quispiam, cuni quanatn
, '.
cuslodia ret monasieriorum servari jubeat canon,
' .
el qusenara eae aint. Ac nonnullt quidem dixerunt

oatnia nionaHeriorum lam mobilia quam inimobilia
,
ul ipsa etiaro moaasieria iaalienabilia conservari. .
Mibi autem videlur caaon hic loqui de magna cu- ,
sludia, aununa scilicel diligentia. Immobilium oniin
*
ad ea periinenliam, et praeierea etiam sacrorura
'
vasonim noanunquam alieualio permiuitur.. Lege , .
totum 2 . lib. Basilic, doceuiera juslis quibus ,
dam de caugie, non aolum dari pignori, sed quavis
, .
eliam alienalione alieuari ecclesiarum itnuiobilia et
'
sacra vasa. Quoniam autem dicil eos, qui perroit ,
lunt couununia fleri monasteria, cauonum pcenis
,
subjici, rogaverit quiepiam, quaenani ea3 sint. Scias
,
ergo qaod 13 canon 7 syn. diclt, eos qui eacra
. couimunia faciunt, et ea in anliquam forinani noa

re*ihuttnl, $\ siniquidem sacerdaiee,debftredeponi:
,
D

(32) , ln hac Alexii
Arieteni, necnon Symeouis LogoUlietue epitome a
4utcHp cdiia . haec verba desunt: uuoe tanico ad
plennm verumque canonis expriniendum sensnm

necessario imcrserenda sunt, juxia nuetnim bunc
codicem.
Wl
C A N . X X V CONC. C H A L C E D .
474
c Isi. 6 / * laicos vero vel monaclios segrogari. Lege ei 40 can.

, \
syn. In Trullo.
. , , .
\ ' .
. *0
ZONAR. Cum aliis, quae prlmo canone synndi in
"
templo Saiictorum Apostolornni habiiaR coniinentur,
\ * "
ei liaec definivit eancta synodus, ne citiquam nisi
\ \>
episcopi sentenlia ac volnntale monasterium ex , \ . \ slruere liceat el deinceps. Idcm libro iv Basilic.

titulo primo, civili quoque lege decreium eat. Quae
, , . igitnrea conditione, hoc est episcopo consentienlt,

religiosasque preces adhibente inonasteria conee , crala ac Deo dicaia suni, nc eommunia reddantiir
,
przcipil canon, sed usuin monasterii in postefrtm
, \ , \ semper obtineatit, nec profana ac saecularia habi \ , tacula ftant, u! el bona qtioque ad se pertinentla sine
\ ,
fraiide possideanl. Monaslerium vero quodcnnqae,
, '
anl nulla 1 4 1 episcopi nu< loriiate, aal consecra , \
lione legiliina nnlla insiar fundamenli longe flrmis 0 , - sinti praeeunte excitatuni, ne nionasierii qitidem
,
locoliaberi placei. Idcirco namqne verba Illa, [ex
^ . episcopi senlcmia] in canone adjnncta. Qui vero
hanc constiluiionem violaverint, ex caaonicis san.
ciionibas puniendos esse decernil.
ABIST. Monaiterium ephcopi ienientia exitrudnm
.
,
immulabUe maiieat: et quidquid ad iptum perii ,
nei, ue alienetur. Qni vero $eem facere aggredU .
*
irir, est innoxius.

.
Qme prxler eptacopi scnlentiam exslrmintar

\ > * C monasieria, nec slare posstinl nec sacra esst.
,
Quod aulem ex episcopi voluntale excilatnr mona , , steriuiti, cum divini git juris, immuubile dtbet
\ * manere, el saecularium noa fleri diversorium, sed
\ - eiscrvari bonaipsias immobila nullo modo alienaia.
. Qni haec auieni transgressns iiicrit, p<Buii raaouicis
.
obtioxiu eril.
'.
CANON X X V .

Quoniam nonnulH melropolUnni, tcf nobhau,

dilum e$t, et greget $ibi comminos xegliguHt, ti
,

epiicoporum ordinationes differunt: laxctm njnodo

,

ptacuil, ut intra tres menui ordinulionisfianl,xiti

inexorabilis uliqtte neceisitat tfecerit ut dilalionh

,

tempus prorogelur. Si auUm hoc non /tcerini,

t eos ecclesiasiic* potnm subjiei. Vtdva uro
.

,
ecclesiir reditum apud eccleiice accnomum sal
.
vum cuitodhi.

.
B A L S . Divini Paires improbas mullomm inva. 01 , eioncs amputantes, siatuerunt non esse in neirapoli , *
t;moiuai poleslale episcoporum ordinaliones diu
diiferre, sed eas inira irime&ire fipatiura.facere.
\ , '
Et lia3C quidem de metropolitaiiis qui neroineui in
. \
episcopaius suos eliguni: de electis aulein el diffc \
>
Guill Beveregii not6B.

(35) .
Landalitr
bicranonex versione Diotiysii Exigur, a concil.Woruiaiiensi anno 8*58 balrito, can. 71, quemadmoduin
ei canofies 15, 18, 22 et 27, ex eadem versione

ibidem citaiilar. Qaod bic solum obscrvasse sufRciai.
475
THEOD.
BALSAMON
416
rentitaestiM^tiotiemftrt^

iilirm fuit qnid (ieri debeai, el nonduta deterroina- ,
lur quid git faciendon. Dica itaqae qaod Iriaiegin; .

spalium post electionem rlerto extendi dehet ad
tusdpiendum* vel renniiiiandum: quod tHiam roe- ,
tropolitauo ad aliquem in episcopalum suum eli- ,

gendiun ab boc canoi e concedilur. E l si iutra
iret igios tnenses qui electug egt nec eusripit, nec . &
,
reaualiat, allera fieri debei eleclio; Uie vero qui
digtulit posi trimestre spaiium ordinalioneni revo- ,
care aequii, ged potiag ecclegiasitoe corrigUur, .
uipote qui futililer ludit in rcbus nainime ludicrig,
Deique gregera injuria aflicil. Elccttim aulem ab
. \
eo qui elegit ciiari non oportel, quoniam aec
, nielrapolilanug a palriarcba ad eligendum ciiaiur.
Collige aotaia banc iaterprelaiioneia eliam ex ca- po
piu 8 lUuli prbni et Ub. Basilic, quo exaniinatto .
einergeaiis de eleclo conirovergiae fo irimesire
' . * ,
spatium \coatrabuur. Quod eliam gilam est in

iaterpretaiiane capii. 8 4iiuli prinii praseaiis operig. . Debei aulem ordinationes celebrare inira irimesire
' . '
pauiim, ne ree episcoporum ex ea re deirimealo . ;
afficianlar, el populi doclrina ac ingirittiio negli- ,
gaiur. Si auiem propler incviiabilem aljquatn ne , \
ceasiiafteia* ioquiunt, episcopi proveclio probibelur . , , (forle ealm oivitas, qua3 esl episcopo vidua, a gen- ;
llbns zspta est, aec facile polegl illuc quisquam (
venire), prorogabiiar omnino ordinatio. Porro epi- , $ ),
scopattw 142
redtlus ab ejue occonomo inferri
.
vull canon, qui -qnidem debent dari, aoa melropo- ,
l i U a e , eed epigcepo, qui est eligendus, etiamsi ad
,
iregmaaees differaiur eleciio, vol eiiam ultra
MeiropoIiUDoeaaiem, qui pra&ler baecfaciunt, poeaae , \ ^
subjicil: qiucnaro vero sit isla ae&cio. Existirao
.
anlem eam asse qua a syaodo deiinieiur. Noia
*
ergo quomodo inlelligilur illud, inexorabilie neces- , .
eilas. Neque eaim si epiecopalus injuria aliqna .
foreiiti vexetvr, aui aliqua alia qjugaiodt ratioae .
agiletur, id juslara epitcopi eleclionis dilaliooem
,
raotropoitlauo concedit. Lege eiiam itoaani cap. ,
$>riroi tiiuli pneaealie operis, et quse in illud cripia . . '
aual.
'
.
Z O N A R . Ne fnetropolitaitf quos peaes episcopos
reandi joe esl, dio eani rem differaat, boc caaone ^
congiilulum. Protnde lempus qnoqte ullra quod
crealionom hujusmodi extendere minime liceat,
trium videlicel mensium ialervallum, ('efinivii.
Nec euim commissog eorum curae popuios suo
episcopo did carere, ac incertos cousilii nemiue
ipsis viam pra?monstranie, vagari par esi. Si lamen
interea, qno minus inlra spaiium (rituesu-ccoiielitui
episcopus possit, causa aliqna iteeessaria sdlqnatido
hnpedial; ul si forte captam uii>em Barbarus
occupaveril, aec ad eam atlitus c u quaai ila facile
paieal: tum demum praMiailum illud teiupus
estendi ei ordiaalionem dcierri licere decernit;
qni vero coatra conglituiionera banc focerit, ecclcsiasticis pccnis feulijici jtibei.
Quandiu autem
.
,
, ^ .
,
, ' .
* , \ ,
: . |*6

$., , , ,
.
) , (5#
* .
'
,
, '
477
. XXVI CONC. CHALCED.
473
- episcopi or.tinatio differatur. sive per fees m*a*s,

sive urgente aliqna necessitale, per plures, pro ,
ventus fiiltiro episcopo ab ecclesiae oeconomo rceer .
vari debent; ita scilicet, u l qua? opus foerinl
in piecopatus neceesarios tisus erogatis, reliqua deinde, si q i a forte sapererunt, saria tecta
cooservet.
. al
ARIST. Jnlra ire$ men$e$ episcoporxim ordinalio
nes fiant: necetsitas autem inevitabiih iem , pui prorogal. Alioguin aulem, qut ordinat

patnx obnoxius . Reditui vero penei aco .
nomum maneat.
,
M^tropoliianorum nonnulli greges sibi commiseos
,
negligentes, ei episcoporum differeaies ordinaliones,
,
in mandalis babent kitra ires menses post unius
- episcQpi mortem alium ordinare episcopuro. Nisi
* forsitan ob ineviiabilem aliquam neceesiialem pro & . E i
rogeiur tempus. Si autem plusquam tres menses

episoopo vacaveril ecclesia sine ineviiabili necessi , - taio, meiropolitanus repreliensioni subjicieiur. Ile > ditus autem vacaatis eccleste ab acoaonio salvi
-- inierea cnslodieniur*
.
CANON X X V I .
KCT.
Quonlam iw nonnullii ecclesiis, ut nobit au , *
ditum e$l. episcopi nbsgne mconomu tractant ret

ecclesiatticas, placuit, omnem ecclesiam epiicopum
,
habentem, ex proprio clero oeconomum quoqut

habere, qui ex epUcopi sui tententia ra eccle
^
&- Q tituticas dispenset; ut nec itne leitibus sii eccUiia*
adminiitratio, aigiu ideo res ejus dutiptMxr.

it probrum ic dedecm sacerdoUo inuratnr. Si
, ua\
autem hoc non fecerit, eum dhinis etiam canonibu*
, *
tubjiei.
$1 , $
.
#
.
B A L S . U t s t veri&imile, auie prasonieu) cano . nem, complures episcopi Jaicoa iaciebant (ecwio < - mes. Divini ergo 143 îree* boc conigoiitei,
^ - jubenl per clericos res ecleeiaaiieaa adminJairari
$ de senientia episcopi : ut et laanifesli siat ecclesiaa
, rediiue, aec dissipenlur, ei episcopus a probro ao
Amislitem
, reprebeasione alienos ooneervatur.
auiem, qui on Ha iacit, caaeaibos oabfici fjtlbeirt.
$
44 can.
. Ne repugiiare auiem biac x i a t e e a 9
' ' D sanctoruai >apeslolomim. fitsi *nim -polesiotetii
reddetidoe rafioni JTOB <obooxlam babeant episeopi,
. KAv
iis lamea non permitliiur u l lanquam propriis e l
, * ,
jiire dominii ad se pertinenlibus ecclesia? rebug
, - utanlur: adeo ut, -post necessarias iutpenrsas, ea
qoe aiipttfeunl pauperibas erogare coganiur. Res

, tufm ctesiasiicee dreunlor boaa paupararo. S i
. ea ergo per ciericum administrentur, a reprehen , siooe alieaus eril episcopus, neque qaisquam ad, * , versna eum murnnirabit, quod clertcos qui ei *ub<
' sunt, anl el alios egenies forte noa snblevet, noc
. ^ susientet. Si auiem foite'poiaa eoram, qui pne seaieiu f anoncm trairegrediuiiior, bic uon sita eal,
, ' ' ged lege II canonem 7 syn., el inielltges quid fit i a
cpiscopos qui per clericos suarum ecclesiarura
, bona noa admiaistranl, a l quid in eos etfern, qui

prxiiciuiilur.
,
.
479
4SI
THEOD. BALSAMON
ZONAR.
Peites episcopos episcopalia bena ad-
.
miufcirandi jus, el auctoritatem, canones eese ot
volnenini.
Non volunl aulem ut ca per seipsos : *
, .
alminislrent, nemine conscio. Neque vero ex
,
domeslicis ipsitis episropi cuiquam propinquo forte,
, ^ , '
:*m tini e familia, sed homini ex episcopalue clero

dulecto, oeconomi inunus ab eodem mandari placel.
' ,
Qoo quidem, ex episcopi tamcti sentenlia, bona
procurainc, et quos in usus ecclesiastici rediius

\
insumamur facile apparebil, nec erit cur quispiam
,
i ecclesise pairimonio dissoluium episcopum fuisse

snspicari queai (id enim dissipandi verbo oslendi

titr) eumqne, quasi sacros provenlus perdile irreli,
groseque effundeniem, conviciis contumeliisqiie
proscinriat. Qua quidem ex re cum episcopi fides ^ **,
muUitiidini guspecta esse consuevii, tum offensiones * * ,
qooque popnli, velni ex odio male gesta poteslalis,
.
cxciiaultir. fltic illa namque magni P.iuli gpectatit;
(& *
Videte ne licenlia vetlra offendicnlumfiatinfirmis ;

E l paulo infra: Sic in [ratres peccantet, et verberan

tei iptorum consctentiam infirmam, in Chrutum

peccath . Qui vero admfnisirandis eccle.siarum

, bonis deleclos ex clero occonomos non praefecerint,
.
canonicis in eos poenis animadverli jubent. Qu

item de monasleriorum prafectis eodem modo
.
accipienda s u n l ; quamvis boc lempore decreli
,
hnjiig aucloritatem
ei plerique praegules, et

nonnulli eliam monachorum rectores omnino con .
icmnant.
ARIST. CEconomui in omnibui ecdesiis de C APICT. OJjwrdjwc *r*
eonitiluaiur. Episcopus aulem qui hoc contemnit, .
.
e$t exlra noxam.

Qoemque episcoporum oportei e clero suo oeconomurn constituere, ad negotia ecclesiasttca sectin-

dum ipsius senlenliam adminigiranda. Si quis atilem

cpiscopug sine oeconomo consiiuuo ecclesiasiica
,
admmislrare invenialur, ut couvicium gacerdotio

flai, canonicis poenis gubjicietur.
, .
'.
144
CANON X X V I I .

(34)
fot, eni nomine conjugii muliere rapiunt, tel opem

,
ftrunt, vei comentimm ih qui rapiunt, slatxit tyno (35) ,

du$ $i tint quidem cbrlci, proprio gradu excidere:
* , ,
* aulem iaici, anolhemaiiiari.

, ,
*
t
9 9
9 9
I Cor. , 9.
ibid. \ 2.
Guill. Beveregii notse.

Concil. Cabil. apnd Gratian. 36, quaest. 2, vide
(34) . Hic canon non
Baleam. respous. a l Marc. Alexandnni iiuerrog. 63.
g a concilio Woruiaiiensi cau. 77, veruiu eliam
a C^biloliensi laiidalur, dicenl^ : De puelli* raptis Joannes Aniiocbeuus in Collecl. can. t i l . 4 i ,
necdum detponsalit, in concitio Chalcedouenti legil
tta- :. Sed non solum BoUeiauus iiosler, reliqiiique Grseci codices , verutueiiaiu Laiini veletuium ett, eoi* qui rapiunt puellas sub nomine timul
res inierpreles legunl, iiam muliere*
habitandi, cooperantes el connivcutei raptoribut,
decrevil inncla >ynodut, ut si quidem clerici verlnni.
sinl,
dccidant prnprio gradu : $i vero laici, analhemali(35)
.
Jan
untur. Quibui verbis dntur inlelHgi, quaiiier hujus
nes Antiocbenus reciius lepil
mali nuctoret damnandi wnl, quando participes
. Codex Amerbacbianus, eoutUii ct conmceniet tanio aunlhemate feriuwur,
;, fi . Seboliastes enlin
tif juxta canunicam auctoritatcm a>t conjnyia Uqi0 lcgisse ex ipsoruiii vcrbis
itma r plQi tibi jnre vindicare Hullutenus ootiinl.
constai.
jgl
INCAN
XXVII
. \ '
,
, ,
? , ;,
, .
' . ' - *
.
, \
. , \
, \ , \ ,
. ; \
\
.
,
\ ,
.

. \ '

, \ *
\ * \

, \
*
.
. \
, \

,
* \
.
' ,
, .
, \

, \ .

> ,

, '
*
\ *
,
\ (36) , \

.
%
.
9
OXC. C11ALCED.
482
B A L S . Praseiis cauoa, ei 32 caoon syn. in

Trull. eodem oiuaino niodo se babeni, deftnieales,
eos qui muiieree rapiunl, vel rapieulibus opem
ferunl, vel consenliunl, si siul quideni c l e r c ,
depoaeados ; laicos aulein anaibemalizaiidos. Lcge
el l i l . 9 pracsenlis operis, cap. 50 ei qua ihi suui.
bimiliier el 67 aposlolicuin canoaem. illic eniai
fusius docuimns, quomodo putiilur raplor, el quo
niodo qui viin aUulii. Dicet autem (ortasee quispiam,
et quomodo similiier qui rapii, el qui ferl opeai,
el qui consentil, puniuntur? Dic igitur, quud ei
eos qui opeai ferunt, el qui consenliuitl, aoii minus
qoam eutn qai rapuit, aversalur et odio habcl
canon. Qai enim rapuil, nefariutn ainorem praeteiium babel.
Illi vero, eolitis improbitaiis el
iaiqui propositi acciisanlur, quod quidem civitalis
boneslalem ae decue evertil. Is auiem opein ferre
dicilur, qui faclo ipso, cum eo qui rapii, raptum
slrtiii ac molitur. Consemiens auteai, qni per
coasilitim, vel aliud eiiam auxilinm cam eo, qoi
peccalutn admisit, coiicurril. Qnaere et 55 imp.
domini Leonis Pirilotopbi Novellam, pnnieiilem
eum, qui una cum raptu puella? vhn altulii, non
solum per reruai publicaiionem, sed eiiam per
ppnatn corporalem; simililer el eos qui illi cousenserunt: et iractaatcm, aliier puniri eos qui vi
armata rapuerunl, et aliier eo* qui noa sic se
iinprobe gesserunl; pimiri aiuein eiiatu et patreai,
si faclam approbaveril.
ZONAR. Et legam civilium decrelis ia raptores
mulierani graves admoduin poenae consiilufa, vetilis
eiiam, quamvis eas oflensione dimissa virginis pater
approbet, raptorie cum rapia tnuliere atiptiis : el
canoaem quoque saactioaibus, ne bupanitum id
faeinus relinquerelur, provisam. Yeruin liic canon
aliis severius in raptores animadvertil, clericos
quidem deponens, ia laicos vero anaibenia denualians. Nec solum raphn-e auctores, eed eoe eliaui
qui opem ferunt vel coasentiuut iisdein poenis subjicit. Noque id quidem iiijuria. Qtii eicuim ex
raplu sibi uxorem comparavii, ad facinas illad
perpelraadam hnpellenlem se amorem pro excusalione habet, qui vero opeai fert aal coasenlii,
cuui aibtl sil quod ad nequissimam actionem incitare illum poierat, praner pfepriaui pravitaleni,
per qaaro solam tum raptore convenil connm4ique
veida magis indignue esl. Ac adjutores qnldera inlelIigitnu5,qui adscelus patranduinoperam suam raptori
commodarunt: coasentrre vero eo> dicimus, quoram
maaus qaidem a scelere abfail, consilio taaien ac
studio delinqucntibus suppetias ac opem lulerunt.
ARIST.
lur:
Clericui muliertm rapiem eccletia exptllalaicus aulem, til anathema; ut et quicunque
itli opitulatur.

(36^ xal. H c c , tisque ad iacluaive, in cudice Aincrbacbiaiio
desiderautur. Sod sonsus loci sine illis pevsine

confuiidiiur, vel potius nullui omnioo est*
TEIEOD. B A L S A M O N
484
Iftagttata qaidom etiaro & legtbue babet maliam " *

qui ir.ulierein rapit, aec nrinue a canombue babel
stipplichitn. Clericue enim, at loquilur prssena \ ( .
, ,
canon, deponitar; laicua aotem, el qui ei ia
rapiu mtilieris opem feruNt, analliemaiizanuir, * \
usqaedttm raplam, si desponsala quidem fuerir, ,
suo sponso, si soluta aalem parealibus ejus resti- , , %
* toeruat, juxia vicesimum secuadum Basilii magoi
, ,
caiiooeiu.
.
'.
1 4 5 CANON XXVIII.
Sanclorum Pairum deaela nbique tequentes, et cDei amanliuimorvm
epi$eoporum agnoieeitie*,
Ofhiieqm
Eccle$iat Con$iaHHn$poli$ &
urb$ illa imperarei, jure Palres priviiegia Iribuere.
El
eadem comideralione moti centum quinquu-
Romm throno (equalia privilegia addixtrnm, recte
judicauiei, urbem, quer ti imperio et $enutu liono-
rata $H, et mquaiibui cum anliquiori reaima Roma
pritilegiis fruatur, eliam in rebu$ ecde&iatiicUi
non *ecu ac Ulam, exiolli ac magnifitri, secundam
po4t illam exiislentem. Ul el Ponticm, ei
Barbaros, priedicto throno sancimmce Coxr-
ctl
prwdiciarum dioecesium meiropolilauo pro^
vinciaz episcopo* ordinante,

vinii canonibu
eit
sieut dutum e$t,
prasdictarum diiBcemm
ordmari axlem,
xmra
nientibut d% mere facii$ electfonibui et ad ipntm
relatii.
(40)
, ,
'
uet*
tr<,p*Hlanos Conttanlinop. archiepUcopo, conxs-
',
(39)
twe-
quemadmodum dir
tradilum:
et epitcopi prmliclarum dicecetium, quce luni inier
et Tkraciccn dmce$i$ metropolitani soli, prauttta
Eccltuaz ordinentur; unoquoque w i / i - 4
'
',
'.
ghila Oti amaniinimi epUcopi, tanclistimo nowe
Aiiane,
novce Romat. Etenim aniiquai Rom& throno, qwd
^ (38) ,
'
(37)
eudem quoque el noi decernimui ae statuimx* di
ilaniiiHtp.
nouem, qui nuper Ucius t s l , cenhim ei quinquagixU
GtiiH. Beveregii nole.

(37)
Hic curoduobtis
(39) * .
Yelus iatrpres b-git,
seqnenlibus canonibus nec in Joanuis Antiocbeni

tit Barbarii. Oinnia nimirum loca imperto Romano
Collectrone, nec in Latiita Dioivyeii Exigai veraione, " aoa sobjecta barbara olim tl barbarica a Roaianis
uec ki Arabiea Jo&epbi iCgypiii parapbraei exsiat
ipgis appellata sunt; ul to4ug orbis Rmnaiius, tiHa
Reperiiur aulem iu omnibus Balsamoiiis, Zonarae,
voce Romania dicta est. I.slo sensn usnrpatur vox
el Arisleai codicibns; citatur eliam a Pboiio ia
Syn. Cariliag. oaa. 5 6 ; iiem Barbaria,
Noanoeaaoae, t i l . 1, cap. 5 e t 6 . Laiit+e etiam ver- a S. Augitftlmo, eptM. 478, ei , a Syliuir a veteri interpreie aate Dioi^yeium Exignain,
ewo episl. i O l . popwli ullra limiês impeni
a quo tamea, aon uiier praesciuis, sed Coasiauii- Bomaai degeales Barbari aqdi^ruai oiiiae*. Stc
nopoliianae synodi canones collocaiur. ln Aciis
Evagrius dicil omues Zenonis imper:ioris subjoeliam bujus coinHIH babeiur, decinia sexia nimirum
ctos, tatn in Orieale quaui in Occidcale, gravilius
Aaioac : ubi laateii Paechasiirus et Luceniitie, laaflfe* loe esse inconnnadiB,
gali eplscopi Bomaui, boc decreluni ipeis absentibus ^ , quippe Barbari, Sciel claaculum editum fuisse conquesii sual.
niiiB di ti, loca omma populnti tunt, Evagr. Ec(38) . Codex jElo- cles. ttiti. I. , cap. t. Alia exempU paasiin
nleasis addit, \ occurruat.

(40)
.
Codex

jfcloniensis addil
'. Qtiae verba legunlur eiiaia in Aclis conci . Quomodo etiani hic locus in
l i i , nisi qnod pro , Aclis coucilii legitur ' . l n
ibi legaiur \
ms. aoalro Bodleiano, posi ultima Iwec caaoais
85
I N C A N . X X V I I I CONC. C H A L C E D .
486
. \ - B A L S . Quomo!o it bonorains tbrom Coaeianli opoliianus, in can. syn. secnnds dictnm eat:
'
\ \ ei lege eum, et priimim cap. ift. 8 prapserrtis opwfe-.
' . ' . Pra*ene aulem canon postquam dixil, habere qtipV
, dem tlironum Constaniinopolts Romanorum Eccfesiae
prhnlegia, esse au<em secundnm post illuro, adjicir,

' , ' qtiosdam melropolilanos abillo ordinari, tit et ttnas, quisque ipsonim rursus debeat cum sua synodo,
, \ eus qui subeuni episcopos ordinare. Meiropoteon
* vero eleciiones a mctropolitanis de more ileri, et
. qHo I factnm esi ab illis ad pairiarcham referri, ut
eju* exaniinaUone ex Iribns eleclis unns ordinettir. |
, \ Noia ergo, qnod anie hmic caiionem pairiarcha3
, aon ordiaabanl melropoliianos, sed uniusciijusque
provmciae eprscopi: et quod metropolitani anlistilum
. jura babent ad faciendos episcopoe, ei quod non
debenl pairiarchae seu metropolilani in mecropoli , '
\ tanoruin ant episcoporum eleclionibus interesse.
Qnsere 4 caa. prim syn., secimd syn. caa. 2,
lertiae 8 el sexta* 59. Scns autem, quod metropo,
lilaui
dteuntur Poalici, qui prope Eaxinuni Pontum

. \ babiunl Tropeiumem usqtie, et inierius; Asianf,
* ' , ' qai snnt circa Ephesnm, Lyciam et Pampbyliam ei
partes circamjaceales \ non Orienlales, ut dicunl
\ ' ' , \ > '.
qiiidam.
Aitliocbia enim habel Orienlis ordinalio
nein. Et Thracid, Occidentales. Eisi eaim non ,
\" >, \ "- nulii Tbraciam ad Macedonias usque terminos in
(41), , , \ anguslum redegerunt, dixerutit Macedonise meiropolitanos, Tbessalos, Heliadicos el Peloponnesios
\, :. . a papa Romario aliquaado fuisse ordinalos, el boc
utique ex eo proban, quod noa concessum stl
ol \ ^
, Gonalantiiiopolilaao patriarch eos ordinare: sed
Cu b ftdem ne adhiboeris. "Thracifc enim nomine
,
\ , comprehtadanlur melropoles usque ad ipsttm Dyr ', rachium. Qaldam autem male d k u a l , papam
aliquaado ordinasse Thessakmieenaem, el alioa
\
^ Occidentalee metropolilanos. Hos eaim habnit le. gatos. Episcopatus autem dic eaee inter Barharos,
\ ^ . Alaniam, Russiam et alios. Alaai enim sunt Poiiiica?
dioecesis: Rassi vero Tbraciae. De legatis autem
, \ papae Rbmani eft quiaam bi snai, et quomodo UK
. . concessum esl, ot nottros mfitropobianos legatos
, baberet, dicetur poat aUocutioaem synodi q a foH
in Trallo.
\ . 01 .
, ' . * ', \
, \ , .
.
D
\ÂiHra
expoMo.

Ac preêae qtitdem canoa staielt ConetaiHiiio
palitanum arcbieplBcapum babepe prMlegla P a p

verba biBC adduntar, *
lia, bic poiias, qaam U ipto libro apponere

visum esl.
,
..
\
(41) \ \ "^ his,
usque ad , in prionbiis Baisamonie
. pr*u*ti canoneepiuopo ConiUneditionibns bnc sola lecU swnl, ol
tinopolitano conctdtlur ordinan metropoiitai et , quibue codices ^tonieaarchiepiscopo* provinciarum, quce in eo commemo- sis el Aiaerbacbianus coiieenuunl; aisi quoa us
Tantur. Antea enim suijurh erant. Ha;c neqne ad
legatur, .
iaiaip capouera aec acboliup quodbbe4 oertiaeat
437
TilEOD. BALSAMON
Romse, et euui queiaadaiodum ei ille, in omnibus

rebus ecciesiasiuie honorari ac n.agni fieri, coaveiiienler 3 canoai se<:uadas syn. Noimulli auleai,
videnles eam nolle papae Romaai privilegio se
jactare el extollere (neque etiim iuip. loro ei capat
legiiur, nec cum imp. sccpiris, signis, ei vexillis
progreditur, nec imperial. prae so fert aaclorilatem,
uec revera iuduiiur et equiial $ccuudtim id quod
imperiali decreto contiiielur a sanclo Magao Conslaniiao ad papam Romanum saacliui) Silvestrum
el successores ejus facio) dicuul ea quae his canonibus coaiineuiur exolevisse el ia usu tion esee, id
etiam quod dicunt ex boc coufimiantes, qtiod iu
imperialibus longo posl teinpore scriptis et repurgaiis non silae siul teges, quae definiant ConsUniinopoliiaauia arcbiepiscoputn habere Roniaai papae ^
privilegia, queniadmoduai cl nos ea declaravimus
in pritao cap. t i l . 8 pneêatis operis. Ego vcro,
CUIII ConslaatinopoIUauus civis sim inlegerrimus,
el sanctisslmi Constanlinopolilani ibroai facius
Dei gralia pars opporiunissima, volo el opio,
ul arcbiepiscopus Consiantinopolitaiuis, cilra ulluui
Unien ofleadiculum, habeat omnia privilegio, qiwe
a divjnia caaonibus suat illi boaoritice concessa.
488
toO , \ *

' . ,

' (
,
\ ,
, ,
,

' '
), ,
,
\ ,

',
\ ' .
' .
,

, )
.
. ZONAR. Conslanlinopolitanac urbis Ibronuai anliqus Romae ibrono nullo paclo digailale cedere, {
sed aequalibus illi prafrogaiivis bone&laiuin fuis.se, ',
iton auat qui evimere conleadatil Veruui liasc Q . "
coutroversia eecuudae synodi lerlio caaoiie satis
'
jam explicala est, balluciuarique ia ea reejusmodi
\ , \
bouiines denionstraiuin; quein locum quicunque *
auimadverteril, regiaui banc urbem secundaiu
boaoris ac dignilaiis ordiae coustilueiidaiu es.e .
facile iulelligtH. Naai aequahbus frui privilegiis ob
iiuperium et seualum dicitur: quanivis illud, mutato *
reruiii sialu, iu tyraitiiideni degencravit; hic vero, ,
spleudore priatitio cuiiisso, defeciL U l saaclorum
.
illorum Pairaia ea ntens fuerh, quouiani urbs ,
iuiperioacseoalit, sicutoliin Roina, oriiaiaiuil, eain
,
ecciesiasiicis quoqtie praurogalivis iisdeai omnibus, , quibus illa, boneslari oporlere, ac primuui quidera
,
iaier alias omnes ecclesias, ab illa vero secundum
* .
dignilatig locum obliaere. Omaibus namque modis D , '
scqualeui, propler allalas eo loco raiiones, intelli- ,
gere aon possumus, nisi forie dixeril quispiam

quoaiam divini illi Palres Spirilu eancto illumiaaii
,
pwvideraul, Roiuauam Ecclesiam propler errures , ;
suo* ab orlbodoxorum COBIU segregandam, aique '
uit<ni lldeliuui consorlio eliroiaandaai fore, priinas
,
huic deiuleranl; alque ila iisdem eam praerogaiivis iu oaiaibus decoramal, quae ul illa aliquaudo,
, .
principaluin olim oblinebil. Nain prapposiiioueai '

pojf, juxia eos de post iit lempore coiisiilnlae reginae
urbium, iateiligi noa pemiiuit canon 36 synodi
-'
Trullana?, secundum Couslamiaopolis ibroauui posl veleris Romse ihronum consthueas ei subjungens, ', ,
Post bunc Alexandrious imuereiur tbronus, dcinde ' ' , ^
H'9
I N C A N . X X V I I ! CONC. C I I A L C E D .
490
5 , \ , 6 - Aiiiiochenus, et post eum Hieresolymiiaaus. Sicul

. '
igittir, ubi de aliis sedibus seruio esi, inferiorero

, \
dignilatis gradum praepostlio illa, post, ftignificet,
.
ita etiam, GUID de Constaniinopolitana sede agiiur.
.
eodem inodo accipiendain csse facile conslai. E l
; ' ' vero clarissimus pairiarcba Nicepborus divinus ln
^

dnodeciino scriplorum suorum contra lconomacbos
"
capiic ba?c habei: Esee vero istos (Iconomacbos
^ , >
scilicei) ab Ecclesia caiholica prorsus exclusos

aique cjectos, vel ipsae litierae quae a beatissimo
,
antistiie veleris ROIMSR, boc esl a prima et apo>
.
stolica sede missai swil saiis snperque tesian ;
tur. Ilis igitur de tlironi niagnae bujusce civilalis

ordine ei bqnore a sacra synodo consiiunis, de
,
dioecesibus etiani iiti olim subjiciendis disserit,
, , quas dicit esse Ponticam, Asianam 1 4 7
Tlira
cicam : quarum quidem dioecesiuui meiropoliiauos
;
solos a palriarcha Conslaalinopolilauo
ordinam
, , jubet. Sed soios inquit, melropolfianos, ne epl
scopos quoque creandijus Constantinopolilaniis sibi
.
quandoque aniisles assumeret. Illttd enim unicui*
, , . \
qne iiietropoiitaiiO,qiiOS penes olim quoque fuerat
/.
esi relictom. Idcirco subjungil canon, hoc viz.

unoqtioqtie metropoliiano provinciae suae cpiscopos,
.
atlbibilis aliis ejusdem provinciae episcopis, ordi
naule. Episcoporum vero illorum, qui a;.md barba ,
ras nationes in dictis dioecesibus degunl, qualcf
^ ,
Alani suut et Russi, illt quidem Ponlicae dioecesi,

bi vcro Thracicai adjuneli, CoustanliaopolUano
, ' .
etiam praesuli ordinationem deinaadal. Vcrnm nc
"
a divitiis Palribus, qii ad creationein metropoli
tanoruiii perliueiit, uuiversa Constanilijopolitani
,
aucloritaii conceAsa essc putarentur, iit ipsi quse * & ,
cunque collibitura essel, pro potestale siatoere
'
licerel; idcirco, ab ilto quideui, sed couseutieniibus
, *
lamen aliormn siiffragiis, atque ad eum delatis,
,
meiropoliianos creandos esse decernuat. Quibus
-
niiiiirum verbis id aperie indieare voluerunl, non
, ' *
fas esse Coosiatilinopolitano prgsuli aieiropolita' '
noe, arbiiralu suo quog voluerit, consiiltiere; scd
,
qiios, suffragiis inspeclis, concordibus voiis
.
subjectaui syuodum designaios esse coguoverii, ex
,
eo numero aliquem ab ipso scilicet esse deligetulum
,
exisiimavere. Ac verbum qutdem (solum) hoc
e l
, , D paclo nonnulli inlelligeadum.exisliinavere. A l i i , ut

enitmeralas dioeceses a reliquis segrpgarenl, easque
. ,
tanlum CouslaiUinopoliiaiia3 dilioni adjudicatas
,
esae declararenl, id verbum a Patrjbus adbibiluni
,
futsse arbitraiilur. Nam albe dioeceses, Mace
donix sciilcelacTbessaliaiôtiustineG^Rciae el Pe .
lopoaesi, el ejus quae Epirus di.citur, aclllyrici veieris Romae episcopo lunc lemporis ascriptat faeruul.
.
' ,
'
Noven flomcc episcoput eodem atqne veteris
honote fruaiur, propler impirii iranslationenu Qu/ipropter Ponti, A*iw. Tkraciivque epwapi el
Barburi Conslanttnopolitano ordinenlur.
'.

,
'
AUIST.
PATROL. G R .
GXXXVH.
Episcopns CoasiaulinopoliUaus ajqualetn babel

Romano lionorem, el aiqualibus frueuir privilegiis,
16
491
TIIEOD. BALSAMON
quia ipsa imperio cl senalu bouoraltu*. Stihjecii

auicm ipsi erunl soli Ponli, ct Asi#, et Tbraciae
meiropoliiarii, et ab ipso ordinali. Similiter et
qui in isiiusmodi sunl diaecesibus Barbarorum
episcopi. Nam Macedonhc, et Nlyriormii, et Tbessalioe, el Atlica*, el Peloponesi, el Epiii universa?,
el illius g< nlium dioicesis sub Romano tuuc poris erat.
CANON
XXIX.
Episcopum in presbyleri gradum deducere e$l sacrilegium.
Si gua autem jnsla causa illos ab epi-
scopali actione removet, nec pre*byteri
debent
492
{ \ , \
^, , \ ' . \
.
, \ , \ ,
, ! .
",
.
KANQN ' .
locum oblinere. Sin autem absque ullo crimine
digniiate moti tnnt, ad episcopnlem dignilatem
redibutit. Anatolius religiosiswnus Constaniino-
ab
episcopati dignhate ad
qu'% dicunlur
presbyleri ordinem
de$eendi$ie, ju*li$ quidem aliquibut de eaush
(42)
ed inferiorem gradum depreni *int jure, siqutdem
nulli erimini obtioxu deprehendanlur, episcopatut
auctoriiatem et $acerdotium recipient.
,,
'
(43)
digni tunl: $in autem sine aliqua probabili causa
conden.nanlur, jure nec presbyteri quidem honore
politannt archiepiicopus dixit : li
B A L S . Scriptiim csl in flne Actornm 4 synodi

relaltim fuiase a Pliotio metropolis Tyri episcopo ad
regem Marcianuui, qnod episcopus Beritensis civi
laiis arrepta occasione, diversos episcopatus ab
Ecclesia Tyriorum avulsit, Byblum, Boirin, Tripolin,
Oribosiadem, 1 4 8 Arcadem ei Anlaradnm, <;t eos qiti
ab ipso Pbolio ordmali fueraiit, deposilos episcopos,
iu presbyteri locum deduxil. Hoc cum observassenl,
qui secundum imperiale decrelum Chalcedone conveneranl Patrcs, cumcivilibus luagisiratibus statuerunl acquuui esse, Tyriorum Ecclesiae resiilui ablalog, ut diciuin cst, episcopaius, et babere depositos
episcopos priores bonores. Roma3 quidem Ecclesiae loci conservatores pronunliarunt. Episcoputn in
presbyieri tocum dedncere esl sacrilegium, e( caei.
Auaiolius auiern ei magislralus et reliqua syriodus
seculi sunt.
Lege primum el 2 can. syif. Ancyr.
.
'
,
,
,
, , , ,
, \ ,

, .

, \

, ,
, \ *
. 01
, D \, \

(42)
Hic,
ctim sequente canone. nec ab ipso Pboiio ;agnoscitur, qui in praBfattone ad Nomocanonem banc
synodum solos 28 canones edidisse sialuil,
' vc '. Sed omnibus Balsanionis, Zonara?, et
Arisieni codicibus exsiai. Veruuieiiimvoro nibit
aiiud e8t,quam dccreiuni liujus concilii, quo causa
inl r Pbolium episcoputn Tyri et Eustathium episcopum Beryti agiiala iinita eet. Nhniruin Eusiuikius sei civiiaies ad Pbolium perttncnies sibi
urriptierat, elcpiscupos earum, a Pbolio ordinaloa,
amovcral, ei iti presbyteroniiu ordinemdeiruserai.
D e q u a r e judices in synodo ceriiofes facii, eain
synoih) del^rniinaitdain coiimiUubaiif, ad quam
solatn pertinebat,
. Quae cuiu jndicee dixtssent. Pascliasiantis, Lucentias ei Bonifacius vicarii Sedis Romanre, primam bujuecanoni$
parlem prununtiabaiil, cl Analolius Consianlinopoiiianus addidit, quaj in ipso canone dixissc
Iraditur : quibus loia synodus proiinus consetisil,
acclamans, . Haec fusiue
explkala vide ad iiitem quarlae Actioitis hujus synodi, ubi eliam ipsiim hoc decrelum exslat. Act.
syn. Cbalced. pag. i 4 7 , edil. Col.-an. 1618.
(43)
.
Ha?c verba
usque ad wclusive, in ms. Amerbacbiana
detideraiuur : sed in ipsis Aciis ante cilaiis Ifiguntur.
443
I N C A N X X X CONC. C H A L C B D .
494
. \ ol ! - Noca8sar. syn. canon. 9 , syn. C can. 5, 26, et

. ' !
sanrti B a s i l i can. 27 el 70. Excipe mihi eos ()ui

,
pott ordinaiionetn tixores duxemut. l i cnim posi ', * ',', !
quam a minisierio cessaverunt, qunedam agtinl.
' \
Lege 79 Novellain imp. doniini Leonis Phi!-v>oj hi,
. ,
sitam in 6 cnn. 6 syn. et .finem ipicrrogaiicmuat
,
faclaruin ad sanciam Conslaniinopolitanam syno. '
diiin, el responsiones ad illas tempore sanciisbinti
,
illius palriarchae domini Nicolai.
' ' , ! *
.
.
. Neminem ex episcopali fastigio ad pre . "
sbyieri gradnm demtlli licet. Vel eiim a suimr.o
, ! sacdrdolio ob crimina quaBdam tjicitnr, et omiii
" ' !
sacerdolii quoque iiiferioris funclione lalis iti? *uus
exisiimabiuir : *vel sine causa episcopi dignitate
, \
, ' privaiur, proindeque non iu presbyieri ordiucm
referri, sed ei diguilalem praeter meritum ereplatn
! ; , , ! reddi, ac in eum, unde per injuriai dejecius iiiit,
bonoris locuin reslitni decet. Ex episcopatu eniit'
. . in presbyteri gradum dejici quetnquam, sacrilegruir;
. noniinal canon. Exuitur quippe ille per injuriani

suihmi sacerdoli} dignitate, quam qtii eripit, non
, ! /
, ! modo rem sacram, sed aliquid etiam fe sacra >:>ajus atque praesiaaiitis rapit.
Summi siquidem
. .
eacerdotis oblesiaiione ac precibus templa illapsu
saacli Spiritus [consecraulur, suamque sacrae res
, ! , \
aliae sancilaiem accipiunt; majorem autem esee,
^.
C qai res saacias efllcit, ipsis rebus sanctificatisomniiio
necesse esl.
;
'
df-
AUIST.
Qui episcopum ad presbyteri gradum detru-
dii sacrilegus etl. Qui enim crimim obnoxius, eliar,.

sacerdotio indignui e&t. Qui vero imous ilejectut
est, sii episcopus.
\
. "
, !
, ! ;
.
'.
Episcopum ad presbyteri gra lum deducere, palata

cst sacrilegium. Yel etiitn crimiui obnuxius est, ei
sacerdoiio deponitur, vel extra culpam esi, ei epiecopatus digniiale non debel anioveii.
Quoniam religiosissimi sEgypii episcopi, non ut ca*
'
tet in AZgyptiaca diaecesi hanc esse contueludineni.
nationem fuluri megntc civitati Atexandrinorum
episcopi: justum nobis et humanum visum est, ut
>
TTJC
"
tale facianl, et peiunt concedi sibi usque ad ordi-
Leonis epistolcv subscribere differebant, ted dicenut prwter volunlaiem et mandatum ephcupi nihil
(holieiB fidei advertantes, sauctitsimi archiepiscojH
- ^
C A N O N XXX.
ipsh in eodem habitu in imperiali urbe manenlibns

remissio concedalur, donec ordinatus fuerit magvce
Alexandrinorum
civilatis archiepiicopns. Unde
in proprio habitn manentet vetfidejussoresdabunt,

t
*i hoc ab eis fieri potest, vel iOTum jurejuTando

fides hnbebiiur.
495
THEOD. BALSAMON
498
B A L S . Scripluro esl in quarla aclione Actorum .

'
4 synodi, quod posl Dioscori Alexandriae episcopi
deposilionein, 13 iEgyptii episcopi ex Alexandrina
dioecesi 1 4 9 praesenles Eutychen et ejus dogmala
analhemalizarutil: subscribere aulem consequenter \
epistohe sancti Leonis papa? Romani, quam misit
ad Flaviaabni pairiarcbaai Congtaniinopolitanuin, \
*,
ul iis quae in ea eranl asseaiienles, non persuade , ,
banlur : dicenles esse inusiiatum in sua jEgypiiaca
, *
dioecosi praeier Alexandrini arcbiepiscopi senieuliain
tale quid facere, el petentes id sibi concedi donec
,
Alexandrinus arcbiepiscopus factus sit. Uuoniam
,
ergo quidara eos sic dicemes noa admittebant,
. "
deliniit syaodus eos nihil mali pati oporiere, sed
ia proprio stalu mauere, et Alexaadriai arcbi- ^ ,
episcopi ordinalionem exspeciare. Interea autein
,
vel dare fidejussores de sisiendo, vei si fldejussores
\ , \
dare non possual, eorum jurejurando Gdem baberi
. (Graece est ). Esiautem , duni in
,
capat imperaioris vel in propriaai salutem jural quis ,
.
piam. Dicilur aulem , quod noa rediicilur
,
boc jusjuranduai secundum jurisperiios ad quinque
.
jurisjurandi species lege slatulas, sed est exira eas. ,
Lege 8 tbeai. 20 cap. lit. vn lib. Basilic. et quas
exira scripia sant. Noia autem ex boc praesenti , ' . \
canone quomodo exponiiur 20 canoa apostolicus, ' ' . ' *
dicens: Clericus fidcjubeas deponatur; ei lege ejus , \ .
interpretationem.

' , , \
.
.
. 1 quarla synodo coatra Dioscorom ac C
\
Eiiiycbciem eoratnque gregales Glialcedone eele
braia, iEgypiii quidam episcopi cum adesseat, ut
,
ejusdeni *ynodi decreia, ex sancii Leoais Boaiaai
papae ad Flavianum beatissiaiuia Consiantinop. ar- ,
cbiepisc. missis lillerisediia, cbirographo suo con- ',

iinnarenl, addaci noa poieraat. Non quod ea qui. ,
dam, ul ferebatii, iHi imnus probareul; sed quod
Alexandriai arcliiepiscopas tunc quidem nullus * , eral; yEgyplioiuui episcoporuai consueludiais esse
,
dicenles, uibil inconsullo Alexandrino archiepiscopo
de rebus ecciesiasiicis constiiueie; idcirco parvi
' ,
\ ,
sibi leaiporis muraii), donec is crealus (uissel, con . cedi poslulabanl.SediEgypiiisepiscopisquod eorum
uempe Adem suspeclum babcreal, aique ideo syno- ,
dice decreia suis subscriptionibus coitfirmare uoluc , \
ruat, depositionis poeuam gynodi aatisliiss irroga *
vere. Qui lauicn ia syuodo priacipes viri aderaal , .
siaiul cura seaaiu, at, maneniibas ip*is in pruprio \
diguitaiis episcopalis babiiu, Alexandrini arcbiepi ,
,
seopi crcatiouem exspectareni, concedi opofiere ar "
bilrabaniur. Yenuu syn. aiUisliies deiaiioaem illam
praicxium esse, ul nacli liberialem discederenl, sus. 01 ,
,
picali, de illoi uiu in urbe Conslaitlinopoliiana iuan,
sione sponsores dari postulabant. Qua quideta postulaiioue a principibus quoque ei senatu probaia,
( \ :
, {
iEgypliis, u't vcl lidejussores darcnl, si quos babeeni, vcl cerle sacrameato fideai suain obslringe ,
1N CONC. V .
498
* ! rcnt, tmperaltim. Est vero sacramenlam lioc loeo,

, ! .
'ciim jusjurandnm per imperaloris capul et salulem,

prrque ipsius jtirantis salutem concipitnr.
.
,

ARIST. M'o* est'jEgypliii, nisi archiepiscopu ptr
,
.'
miseril, non subscribere. Quocirea minime cul

pandi sun/,2 qui sancli Leonh epislylce non sttb ,

$cribunt , usquedum arclikpi&copus iis credms

.
fuerit.
"
In dioecesi iEgypliaca obtinnii consueiudo, ut
episcopi sine arcbicpiscopi permissione non stib . !
scriberent; cum Uaquc IKTC sancta synodus sub reli !
giosissimo imperalore Marciano conlra proianiiin ct
*
bserelicum Dioscorum Alexaiidriae tunc arcltiepi*
, !
scoptim, qni Dominuni imagjnalione tanluai carnem
Aioaxof ,
geslasse, et in una lanium nalura eutn existere.
, \ fabulatus esl,et diviniiaii passioaes allribuil, Chal
, ! , ! cedone convcnil ei ibrono eum deposuit, el non , ! ' dumerat alius islius hnpii Ioco creatus palriarcba,
! ,
propterea orlhodosissimae sancli papae Leonis epi
sloia? subscribere non sunlcoacli, sed remissio 150
. '
iis concessa fuit usque dinn Alexandriae episcopus
, .
creareiur. Et sic sccundum ejus mandalum sub-^ \ scribenl. Rogali sunl aulem fidejussorcs dare, vel
. ,
in unperaloris capnt jurarc, se palienler ibidem inan
gtiros, doaec Alcxaadrinoruin civiias cpiscopum

babucril.
.
(14).
DE QUINTA S Y N 0 0 0 .
. ' !
B A L S . Qtiiula synodus fuit sub Jusiiaiaao imp.
, * primo, cum cenUim el quinquaginla quiaque sancli
*
Patre* Consiantinopoli convomsscnt : quaa coiifir '
n.avil ea qua? a quaria synodo decrela sant, el eos,
, ^qui adversns eam aialedice loquebaulur et blas, !
pbomabant, ariaibematizavit, scilicet Origenem, el
! (45), ! - impia ejus deercla et scripla ; Evagrium ei Didy, * , ! roum el qnae ab ipsis exposila sunt capiia, et praeterea
Mopsuesiiae Tbeodorum , Ncslorii magislniia, el
,
blaspbemam ejus doctriaam; Anlbimum iteni ei
, |, " ! ! , jPelruiu el Zooraro, ei qui eranl ejusdem cuin Ulis \
! opinionis; et conscripta aTheodoriio capila, el Iba$
, ! 6 epislolam. Canones auieni non edittit.
. .
. ! ZONAU. Quinla synodus Juatiniani priaii imp.
, D temporibus, conlum ct sexaînta quinque sanctis

Palribus Con&ianlinopoli congregalis celebrala fait.
Ea quartx syaodi decreia omnia sanxitet coufiraia
v i i , el qui conlra illam nefarie obloqnebanlur,
! , ! *
anaibeaiaie daainavii : Origencm eliain et impia
, ! !
ejus scripla, ac absurda dogmata, Evagrium et
\ ,
Didymum, evulgaiaque ab iisdem capiia. Tum Ne! ! * *
storii magistruai Theodoruin Mopsuesliensem, ac
!
impias ejua doclrinas, Antbimimi qnoque e i Pelruia
, !
etZooram, cum gregalibns suis. Capila damam a
" \ ! ,
e

( 4 4 )
.
bac siib utriusque nomiae ia mss. exslanl, et vulgo
quiiila, u l et de sexia sequenti synodo oecumccirnrmferunlnr.
nica B.ilsamoti eadeai, aiqnaZonaras,verba b a b r l :
" .
Codex Amp.rbachiaqiu nibilominu^ bis rccilarc visuai est, quoaiam
nas lcgil ! .
THEOD. BALSAMON
500
Ibaodoreto conscripta, el Ibse opisiolam. Nullos

\
vcro canones ea synodus promulgavil.
> \ "
. . .

DE S E X T A SYNODQ.
.
B A L S . Sexia synodus fuit in hac iirbtuai regina

in?4>er:)ii(e Constaiuino Pogonato Justiniaai paire,
, ,
Heraclii vero nepole, cum 170 sancii Patres convenissent adversos Theodorum, qai in Pbara episco- . (46),
painm gesseral, Honorium qui Romae, Cyrum qni J Aloxrindriae, Sergium, l^yrrluim, Pjulnm etPelrum,
, ', - J
j( qui Ecclesiie Conslanlinopolitan prefueraat, Maca, , , , \ , I
rium Anliochenum, el Siephanum ejus discipulmn,
,/
el Polycliroinum delirum scnPin, qui ansi fuerant
/
dogma inirodacere, Bominuin uoslrum Jesuni
, \ , ,
Chrislnm unam volunlalein c l unani operationem \
bahere, postquam incarnatiis esl. Quos cum iis qni
'
cmisîuiebant illis, ex Ecclesia aiuputavil et anaibe
inaiizavil sancta baec eyuodus : duas naturalcs
\
voluniales ei duas operaiiones similes liabere post
inrarnalionem slaluens Domiiium noslrum Jesum
, \
(^liristum, non in divisione persmiaruiu, sed quod
, ' m.illa natura ex diiabusnatitris, qtia; suiil in Chrislo,
est sine voltmlaie vel operaiione: ue ulriusqtte
\
paturai sublalis bisce prnprielaiibus, operaiione
* i!i-o cl voluniaie, dtiae qiioque nalura?, quartim smil
, *>
propric; i< s, una auferri videantur. Sed bxc quoque , , #
synod".i canones edidii.
, .
.
.
1 5 1 ZONAR.Sexia synodus, imperanle Constantino Pogunnlo Heraciii nepoie, hacurbiom regina C
,
iiabiia fnii; cum adversns Tlieodorum, qui Pharae

episcopatnm gesserai; Honorhim, quein Alexan , '
dria ; Srrgium, Pyrrhum, Paulnm, Petrum, quos
, , , ^ ,
Ecclrsia CoiiManltnopoIlana pra*siles babueral;
,
llacarinin Aniiocbcnum, cjnsqtie audliorein Siepba, \
nnm, siullumque et ineplum seacai Polynbroniuin,
, \
reatum et sepluaginl sancli Paires coiivenisseut.
, Sv
Qni ci!in unaiu in Dornino uostro Jesii Clirtslo vo
liiaiaieia, postqnam is boniinpm indnif, unamque
> ,
efliciendi viin cxstilhs prottteri ausi forcni; a
\
snncia synodo, rum omaibtis qi endeni errore
,
tenerenlar, ab Ecclesbe corpore cxcisi, aique atia \
ilie/nate notaii sunt. Qnae quidem syiiodu*, duas
, \
m Cbris vobiiitalcs posiquam bumaaam sibi naturam adjunxrl, duoque similia agendi principia ^ , ,
* \
,
Nui q\iia Domitium noslruai Jcsum CbrisliiMi per ,
fonarum muliiplicitale divisum vellel, sed quod ex
duabas in
naturis neulram, aut voluntaie sua,
, ,
:ui ag'i:tii facidlaie, caruisse existimarel. Ne iis,
, .
qux cujtisque u a l u r propria sanl, vobiataie nimi .
fum et ag^ndi vi, ex alterutra namra sublatis, tpsain quoque iialuratn, cujus cae facultaies propriae
sitnl, susiuiisse vitlerentar. Sed ne httjus quidem syn. caa. ulli usquam editi sunl.
., admit'.?!Kh ei agnoprenda esse dcfinivii.

(46) .
Post i^fa verba
*Ili non nisi per vicarios suos aderant. lbrc autem
jrt ins. Bodtciaiio baec bûnHir,
verba nec in Amerbachiano, IIC ^ l o n i e a s i , ne
', . .
in iniprcssis anteliac codioibus babontiir ei e
. . ^ \ margine in lextiuii iraducta videniur : ac proplcr*. Ubi noinina episci)poriiir, AIcxonliLiii ei
ea bic polius ea aduoiarc, quain ibi ialcrserero
ilieresolymilaiii, idcirco fursiian oiniuuniur, quia
viwai est.
%
501
1N.CGKC. IN THULLO.
UE .
. , , , ; ,
\ , \
.
,
. ,
'', ,
, ^
, \
, * \ ,
\ \
, , \
,
,
.
50?
DE SYNODO QVM SEXTA
DICITUB.
B A L S . Cuw tecundire Jueiinianns, is snlicet qut

\ antpuUlo aaso ' dicius esl, regnarel,
q i qnideai orat Poponaii Consiamini ttlius , convenenuil episcopi 227, jussu dicli imperaloris, ei ad
consliliilioiiem ecelesiaslicaia conones edidcmiit.
. Igitur Jusliuiatto secnndo, qui ' (ab ainpulaio scilicet naso) diclus est, Consiamiai Pogonali lilio iniperitim teneute, ab eodem
imperalore jussi, sepleni ei viginli stipra ducenlos
episcopi convenere, atque ad ecclesiasiicani rem
cONStiluendam confirmatos eliam ejuedem imperatorie auclorilale canoaes edidcre. Atqoe haec quldem syaodtis sextae appellalionfm ipga quoque
reiiiutil, tum quia nihll in ea de rebas ad fidei dogmata perliaenlibus, ex quo proprio nomine synodus ceaeeada iuerit, quaesitum esi; inm quia eextae
saperioria lacunas, qtiod ad canoaom edilionem
aliinet, illa explevii. E l qaoniam proxime sam
sequcbatur, una cant ea receusita cst.
- (47)

.
1 5 2
CA1\ONES
S\NCTORUM
PATRUM
OUI 1N TMJT.LO IMPERIALIS PAL\TIi CONSTANTINOPOLl CONVENERUNT

TEMPOHE JUSTINIANI HELIGIOS1SS1MI ET CHH&STIANISSIMI NOSTRl
lMPEtUTOlUS.
<6
(48) - C Sanciorum Patrnm, t Trullo palaiii imperiah'*

Coiittanttiopoti cotmnerunt, ad Juniuinnum reli
giothvmum imperatorem Uraito Dedicaloria.

,
\ c linprimis pio et Cliristi aaianli-stmo impera< lori Jusiiniaao saacia et universalis synodus
\
Guill. Bevereg i not.

cam<*r*m *basilic(e Conilaniianag, tl atteram came(47)
r*im H. Petri ornavit. Anaelas. In Leonis Vila.
. In aaliquis aediftciis, gacris praeserlnn, el
Zoiiaras loco aaie citato eiiaia pro eocel**brioribus, , , *
dem tisurpai, dictms, saepe commemoraatur. Codinu* : ovi
. Hinc adjectivum , ut
/tai ,

. Cod. iit orig. Constant. Zoaaras :
. ? ^ .

. Zon. Annal. in Jusliniano. Metrodorus : Chron. Con&lantinop, Trullum ilaque *palaiii, ubi
praesens concitium C^nstaatiaopoli celebratum

esl, cl Trullanum ex eo dictuin, biqusmodi fuii
, , \
locus in diclo imperiali palatio concajueratus, vcl
, .
forsitan domus aliqua, intra palatii sepia. ad eam
Metrod. in marlyr. S. Dioaysii. Anaslasins Biblioihecarius, Trullum vero ejutdem Ecclesia [usis jy formam exsirucia; qucmadmodum Malthaeus Blacharii$ plumbeis cooprruil, atque munivii* Aaasi.
slares opinatus est, dioens ,
In Viia Sergii I. Trullus aulem, sive irullum pro,
. Mallb.
prie uibil aliad . quani foraix, vel locus quiBlast. pra?fat. ad Syalag.
dani in rotundum coacameralus , Camcra sxpius
(48) . Hanc oralionfc
a Laliiiis diclus, ut Anaslasius supradiclus, tecit
504
THEOD. BALSAMON
03
< divlno piae vestrap poteniiae nutu ei decreto cou- c \

c
gregata !u bac a Deo custodita c i regia eivi * .
t lale.
i \ '/
Cum ineffabilis ac diviaa Redemploris el Ser4 valorie noslh Jesu Chrisli graiia omnem tcrric \ c rtim orbein comprcbetiderit, et vivificum veritaiis
, \
c prxconium sit omnium auribus disseininaliun,
. ,
4 pqpulus quidem sedene in iguoraaiise lenebris,
c
?fdM uiagnam cogaiitouis lueem , el ab erroris
, \
viuculis Itberalus est, ciim regno ocelorum anil< , qu<* servilule pennuiala: qui atileni a primi
^
ttptendoris pulcbriiudine propter elaiioaem extm . * ,
4 sus dsl, prunus draco. spirilus, magnus Aftsyritis,
c , , *,
a prius capilvLs capiiur, et fit incamaii Verbi
\ , \
c poteDlia ab omni ioriitudine atieniis, qtietnadiiici- ^ c
c duaa BcxipUMn eet, quod inimici rompba?x defece , , /
1 runl in Ibtera **. (Jbiqtie eniin cultus raiionaus
! .
(48*) , \ ^ge saocitur, 61 bolocansium oflerlur : Deusf , \ , \ jfue qui aacrificatur ae conimnnicalar ad corpoc \ ,
< ruin siiaul et animarura conversalionein, eos qni
c sunt ejut participes deiiicat. Qtiainobrem et d s - t , * \
t aiones fiigantur, et sacer boaiinuai qui congre- , \
' ,
gatur coeius ia ecclesiis mysiice sanciificaiar,
\ c delrcia/um paradisus omnibus apertus est, vi
\ ) . *
tandem fiunt nova omaia . Sed quoaiatn bomi \ ,
t cida diabolus contra praepoienlem
Dominuai
:,
^rviceinsemelauollebal, parluriensqae defeciiouis
c ,
i laborem peperit, nou fercns videre nos a traas
ressioais lapsu excitatos ad coelnm evolare per
e #
4
4
4
4
primilias noslras, boc est Chrislum, qui se dedil C

pro nobis redeniplionis prelium : noa deslitil
itiprobiiaiis lela torquere, ei animi perturbaiionibus fideles sauciare, ut a dala illis Spiritos
efTK*acia honoreqtie ac gratia separareniur. Ncc
bomis aoster Atblotbetes ei saluiis dux ac
prineeps Dens, atixilii nos experles reliquil, in
nnaquaqiie generalioae excilaus, qui ia bujus
vita& stadio, ctdtns ac religionis armis instrucli,
aiiversus eum in acie slarent, el maaus cuin eo
4 consererent: qui siricto spinlug gladio, qnod esi
4 verbtim Dei , et sic cum malo congressi, qnam
4 in nos cxercebal tyrannideai dissolveruul, gregum
4 cluces effecli, et vias Ooiaiui populis steraentes ac
4 praeparames, ne in iniqiiitalis pra?cipiiia, propier
4 jus quod est melius ignorantiam, delrudaniur ac ^
proabantnr.Oporiebateiiimeum,qni, ulessemus,
4 nobis (argilus esl, ei lanta depressionis bumilila* lisqne iiMigniludine aoetrum sibi genus viadicavif,
c
4
4
4
4
i
c
4
c
4
t
4
c
8 T
Ma:th. iv, 16.

vi, .
Psal. 7.
Malac.
, \
, * ,
, , \
,
, \ .
\
;, *

, > *1 ,
0 ,, \
, * ,
, \
(49),
4 '
4 x&\ . "
f ,
e e
Apdc. xx. .
e l
I T i m , , 6.
"Eplies.
Guill. Beveregii notre.

tiujiis ad iinperalorcai iascriptionem codex Auierbarbianus sic lcgil, >
,
* ^ . Quomodo ciiani inscribiiHr in priori Zonane editioue,
nisi qiiod pro , juxla cuni nostio Balsamonts codice ibi legatur .
(4& )
.
Codcx AineTbacbiaaits
le&it. : , sed pcrperam, synodus enint
baud dnbie Terba illa a D. Paulo usitata rspicit, ia Episi.ad Kom. x.i, i. nbi oplime D. Cbiyso
siomns, ;
, . Cbryiosl. in
Episl.ad ROIII. .', lom. III. pag. i74,ed. Savil.
(4U)
dcx
Anicrbacbianub
Rectius
legii -
**5
CONC. TRULLO.
506
# et ad gemocavit ac reduxit, nobis qiroqrte se , \

c mitam, ut bene essemus, ostendere per Ecclesia
\ \
< lominaria ac doctores, qui nosiros serundum

i Deum gressus illuminantes dirigunt, ct ad Evan , - c geliinn iucitanl: quorum eliam conversatio in
, \
c coeiie est , ut ait divinus Apostobis. Unde etiam
\ < nobis vilam nunc negligentius agentibus, el raiio - t einalionis consideralionisque otio indormienlibus,
(5/
c com nobis incautis viae insidlator iniiuicus se
, \ < injecerit, el virtutem paniatim fttifluratus, nobis
,
c ejes loco vitium supposnerit: qui magnain banc
, \ ,
f praeseniis mondi natem clavo assidens regit Chri
c stns Dominus noster, (e sapientem nobis guber
uatorem, piirm imperatorem, vere praesidem
6 , <* t eicitavit, dispensantem sermones in judicto, in
, , ^ c eaeculum verilatem servaniem, facientem judicium
, ,
et justiiiam in medio terrre, et in via ab omni
,
c reprehensione 153
^liena procedenlem; quem
\ , \
cum sapienlia coucepissel, eique obsteiricis ofi flcium praestilissei, pulcbre viriutibns enuirilum
et orualam, divinoque Spiritu repletum, orbis
\ , c terrarum oculum effecit, qui raeniis puritafe et
,
splendore subjeclos aperle illuminas, cui suam
, : ,
\ - c Ecclcsiara commeadavit, et legem cjus noctu
c diuqae meditari docuit, ad popaloruin, qui sunt

c subejus manibus, pcrfeclionem et aediHcatioiictn ;
, \
c qui luo iu Dcum desiderii ardore Phineos zelum

superas, et pielatis ac prudenlise robore confosso
\ * ,
c peccato, gregem quoque a viiio et exitio snbtra
M
, \ C c bere voluisii. Oporiebat eaira euin, qui posi

c peraum momentum btimaai generis guberaaculum
\ , \
c suscepisset, non solum id quod ad se peninet
-,
c considerare, et quomodo sua a se vita dirigalur;
p
c sed el omnes, quibus imperat, ex maximis flucli
f bus servare, et a mulia confusione, undique
* , \
c obruentibne improbilalis spiriiibus et bumililalis
^ , \
, \ c nostrac corpus perturbantibus, eripere. Quoniain
c auleni sanctae et uaiversales du synodi ia bac
-
imp. el Dci observairice civiiate congregatae; una

\
c quidem lcmporibus diviuae sorlis Jusliiiiani; al .
\ \ , c tera vero sub piae luemoriaB imperalore Consiaa tino, lua manaueuidiuis pairc; ad palerue decla \ c raadum fidei mysterium , sacros canones ne, \
, \ ^ t quaquam conscripseruat, sicut reliquai sanctae
^/ ,
qualuor univemles synodi, per quos populi quic dera a deleriore et abjecliore vivcndi ratione
" ,
c recedant, ad meliorem autem el alliorem vilam
'. ,
c se traducaal:) et ex boc gens sancia, regale sa \
< ccrdotium, pro quo Cliristus morluus e s l " , a niultis
, *
< perturbalioaibus animi propler mores tacoinposilos
; \
c dislraclum ac divulsum, el a divino slabulo pro^, \ \
c pemodum abraptum el abscissum, et propter
,
, ignoraniiam ac oblivioneai a bonis ei ex virtato
faclis prolapsuni, et Dei Filio, ut apostolice loquar,
,
cconculcalo, sanguiaem quoque tesiameaii, in
\ , \
^ \ ,
< qiic est saaclificaiiiai, comaiunem arbiiralum,
\ Spiriius gratiam coniumelia affecit. Hjnc, uipote
4 3
Pbilioi). , 20.
> I Petf. n, 1).
507
THEOD. TULSAMON
508
pecoliarem popubim, reducere, inslar Cbrisij qtii

crranfem in moaiibus ovem quaerii " , et suo
stabula resliluere, et maadala divinaque praecet pla, per quae a mortuis operibus recedentes \ i v i c ticamur, ut servet persuadere valde capiene, omi nique salutis provisione ac perpeasione cogitata,
Deoque quaesito, ut vult id quod dicil, Quxrenles
Domintim iavenieat cogniiioneni cum juslitia ;
qai autem ipsum recte quseruat, invenient pa eeai : et saactam baac et divinitus electam uaii versalem syaodum congregari decrevistt, ut mul lorum simul congressione unaaimiqueconsensioae,
id, qaod magno sludio contendilur, a te recte ei
ordine efiiciaiur; sed el si quae Judaicae vel genc lilisimprobitalis rel quiiematuro verilatisf uu.eaio
}, - ,
t , \ ,
c , , c .
t , \ ,
,
c \ f
,
c ,
c (, f 01
t
c
.
immisiae sinl, radicilus tanquam lolitim evellaniur, , \
et pnra Ecclesiae seges osiendatur. Ubi enim sunl c
4 duo vel tre$ in nomine meo congregati, Ulic $um in 4 medio illorum , iaquil Domiaus. E l rursus per c '
Jeremiam jiobis claraavit: Quaerite me in toto
c ,
corde vesiro, et apparebo vobis
Propterea ergo
c , \
tua? pietalis jussa in bac Dei observalrice et iaip.
t . "
c tirbecoagressi, sacros canones scripsimus. Quam \
4 ubretn tiiam pietaiem rogaaitts, eas quae prius
c , * ! .
4 in hac Dei observalrice civilale a congregalis sab
c c
c bonae meraoriae imperaiore nostro Pairibus ediiae
c , .
c suai, voces tibi adducentes, ut qaemadmodam
\ convocalionU scriplis Ecclesiam honorasli, sic
c
et corum qua? decreta sunt pia subsignalione
\ , .
c ftnem obsignes. Dorainus aulero imperitim lauia Q ,
?labiliat ac coafirmel in pace ac justkia, et gene
rationum generationibus traasmitlai: el terrenx

quoque potealiae adjiciat, ut eiiam ccelesii regne
c , ,
fraarie. >
, .
\ , \ \ c . >
B A L S . Ex praesenti alloculioae, qnae ad hnpera*
.
torem Juslinianum, qui etiam ' (ab
'
ciso naso) dicius, habiia esi, osleaditur, quod cum
'
diMB uaiversales synodi, quinta ecilicei, qua? fuit
,
regaanle niagno Jusliniano, el sexta, lempore Con ,
staaliai Pogonali, noa feceriat canones ad Eccle\
siaram conslilutioacm, syaodus 1 5 4 ^xc facta
,
est ad supplementum duarnm. Propierea enha uec , Jvf e x u proprie aomiaalur, ^cd , id cst
. \
qaiuisexla : nam quod quinlne c l sexlae synodo D ,
deerat replevit. Esl auiem eiia.n universalis. Etsi
"
enhn Occidenlales episcopi, llali scilicet et Latini,
. " \ .
ab ejus synodi canouib. opportune icli, eani non
,
esse universalein iuslilerunl, aec Roaiani papse , legaios in ea adfuisse, eo quod sil alia sexta syno
di8, qua3 regnantc Constaniino Pogonato facta est,
, '
utdiximus; banc auleni loago post tempore factaui
,
iuisse jussu Jusiiniani ^, id est, trutico
\
, ,
naso : cgo lamen eos audir noa palieas, et htijus
allocutiotiiscoaiexluaipoiius respiciens, c i deinceps
LMC. XV, 6.
M a i : b . XVIII,3Q.
' JLTC;II. \ , 13. .
09
CONC. T R U L L O .
' .
, \
,
, "
\ , ,
\
, , \

("
, ',

'^ \ , \
, ,
, , . -
, \
,
' .
" '
,
, \
, ,
, , ,
,

, , \
, , ,
, ', ,
1
510
canones dicentes Deflnit bxc sancta et universalis synodue haec el baec : recene quidem scripta
Nomocanona, ut quae eoruin imperatorum el Patrum, qui synodos exposnerunl, snbscriptiones non
haberenl, praelerii; aniiquittis auiem scripia Ni>raocanona versavi, et ex stibscriptionibiis inveni,
quod ei in bac syjiodo, quae in Trullo inagni palaiii
cungregala esl/aderanl Basilius quidam Gortynae
Creiae insulae melropoli* episcopus, el quidam Ravennae episcnpus, totius synodi Romanae Ecclesiae
vicem gerentesjj ei non soltim ipsi, sed el qui Umc
erant papae legaii, Tbessalonictf, Sardnnia, HpracieaR in Thracia, el Corinthi episcnpi. Suni atiiem
legali, qni a facie dicuntur, qui eliatn particnlarem
habcm jurisdrclionem, ul boc ostendilur ex secnndo lilulo sexli libri Basilic. Quod auicm papa
Romarius jus ordinaliouis iu nostris lvgiotiibus non
habuil, ut noimulli hallucinantiir, diciite* Tbossaloniceiiseiii et alios ab eo ordinari; sed babuit
legatos, bocesla facie, qui intere*se, qinndo opu*
erai, debebant, probalur qnidein certe ei ex aliis
mullis, el quod aliqnando quidein, ul papne lfgali
ade&sent Tb^ssalonica?, Atbeiiarum, el Corinllif
episcopi; aliquando vero Corintht, Cretx, Palraruin, Ravenna et caeieri; nonnun inara vero el
alii : u i niauifeslum sit eos esse papne legatos, quof
singuli illorum elegerunl, non tamen euui stib se
babere lot exlra suos fines episcopos, el cos ordinare. Ut auiem papa ex nostris eliain regionibus
. Q legaios baberel, excogitalum esl propler via3 lon, ,

gitmUiiem. Si vis ergo de bis fusius audire, lege
'
primum a Conslantino Cseeare scriplae bistoria?
, \ .
capul.
\ .
\ ,
.
ZONAR. Stmc isla prooemii loco canonum edi.
ZQNAP.
lioni pr&ftxa, quibus ad imperalorern Juslinianum,
, \ eum qui ' dicltis allocutio syriodi conli ' ^ \ Ota netur, quomodo ei propter quas causas eadem
, jyuodus jussu imperatoris convcncrit explicans.
Nempe cum duabus oecuinenicis quitita ei sexla
,
synodo, quariim aUera Justiniano niaguo, altera
\ , \
Conslaniino Pogonaio Justiniani Rbinotnteti, ad
,
quem eemio est, paire imperanle babiia fuil,
, ,
uiiilla de fidei dogmatibua quaesitaet sancila foreni,
, 'nullos latnen ad ecclesiasticam rem consiiluendam,
, \ \ moresque Christiani populi conformnndos, canones
jorco, , ,
prxcedentimn adinslar synodorum prouiulgariiiit.
;, \
Hinc curae fuil impcratort nq ignoralione ofllcii stii
^ . \
a recio virhilis tramile populus deflecierei, et
,
liberiorem vivendi ralionem nacius in improbilaiis

ac viliorum baratlirum |Osircmo delaberelur.
\, \ )],
Synodus itaque per illum indicia, iu qua congregaii
\
Patres illi, edilis canonibus, qiiin supenoribus
. ' , syuodis desiderala fierani, explevenmt. Quos
; ,
qujdoiii canones ab bac synodo edilos, ut cbiro
grapbi sui aticloriiate confirmet, eoque quasi
. \
signo impressos et muniios vclii, imperaiorero boc
*,
1
5:i
5!2
scripio ad exlremara rogaat, ittudque volis demum ; ,

eodera imperaiore nuncypaUs abeolvant.
,

.
^
1 5 5 CANON I.
KANQN '.
4 Ordo est optimus omnie qui praiioueui e l rem
c
c inripil, el a Deo incipere, ei in Dcuai deai~
c \
nere, ut dictl Tlieologuu. Qupcirca cum et
t , (50).
pietae a npbis clare pndicetur, et Ecclesia,
c " '
qua Cbristas e*t fundaroeeium , assi , \ , * c due augeaiar ac proiaoveaiur, ui ea supra
,
c cedros Libani extollaiur ; el auac sacros ecr , c mones ordieales-, divina gratia staiuiiaue fidein
t * \
ab iis, qni ei ipsi speciaiores fueraat et verbi
,
c ministri, a Deo eleciis aempe apoetoljs iradiiam,
citra ullaoi innovaljonem iaimuiabiliterque ac
c
inviolabiliier esse servandam; praeierea autem
c c ct 318 saactorum el beatorom Palrum, qui
c * \
Nicaeae conveneruai sub Coaslantino, noslro
imperaiore, adversus impiura Arium, el gentic \ leni ab eo decreum Deitatis divereiiatem, vel
c c deorum potius (utaptius dicam) mulliludic \ ' f nem, qai uaanimi fidei agnitioae eamdem om ( c aiuo subslantiam sive consubstantialiiaiem ia
c ),
iribus divinae natdrae personle el revelaruat el
c \
c declararunt, banc sub jgooraaliaemodo abscon sam esse nou siaenies, sed Pairem et Filiuro et
,
SpirUura saactum uaa adoraiione flilelcs ado ,
rare aperte docenles, et iuaequalium divinilatis
c , \ , \
graduoai opiaioaem deirahenles ac divellenies, Q $ ci ab bxrelicis ex arena construcia adversus
c , \ reclam opioionem puerilia ludibria dejicienc
tes el subvertentes. Simililer et eani, qtix
,
sab Tlieodosio, qui fuil noster iroperator,
c
150 saiictis Palribws, qui in bac urbe
\ .
imperatoria coaveaerunt, praedicala est, fidem
c \ \ (onfinnamus, de Spiriiu saaclo voces qua euia
c
Deuui esse statuunt, amplecientes ei profanum

c Macedoaium uaa cum prioribus veritatis ininticia

c expeHentes, ut qui eum, qui dorainatur, serc , \
i vum esse arroganter decernere aueas eit, el
c ,
< insectilem unilalem secare pradoais more
,
< volueril, ut non essel perfectum fidei aoslre
c , \
< mysieriuin ; una eliam cum islo odioso ac
c ,
c delestabili, quique adversas verilaiem fuil D
t
< rabie perciias, eiiam Apollinarem ejusdem
c iuiquitatis myslam una condemnanies, qui
, \
Doininum corpus menle seu intelligftntia oon
, ,
praeditum sumpsisse impie eruciavii; hinc quoc que iaiperfeciam Jiofcis fieri salutein raiiociM
I Cor. , 4.
Gui1l.
Beveregii not
(50)
.
Codex
A.ioncnsis rectins legil
. Ver\a enim bic ciiala suni Tbeologi, Gregorii nimiruai Naztanzeni, initio oraiionis cjus
.: -.
~
* ubi bis
;
\ 3 . Ubi,
ut videre esl, pro melius Icgilur
. Aaie eum Dcmosibenes ipse cadom
f^re p r o l u l i l ; dicil enim, ^
\
, Dcmoslh. cpist. 1.
511
CAN. I CONC. I N T R U L L O .
c * ;
t .
c \ c
c , c ($ , ,
\ , \ ,
f , , t \
,
,
,
f \ .

<

. \
< ,^ ,
,
.', ,

^
\ , 4 ,
t , C
c \
4 . \
,

c ,
c , \
* ' , , 4 \ \ , 7
i , \
\ \ c ,
* ^

\
, \ "
, \ 4 \ \

, c , ' , \ ,
, ,
t \ \
5!4
c nans. Jam vero, el quae in EphesioniHi civit taie a ducentis divinis Palribus *ub Tbeodoaio
c Arcadii filio imperatore nostro priroo congre4 gaiis expositas sunt docirinae, lanquam infracc lum pieiaiis robur obsignatnus, unum Chrislum
c Filinm Dei et incarnaium praedicantes, ei, quae
c ipsum sine seroine peperit, impolluiain semper
c Virginem , proprie el vere Deiparam decerc neniese ineplam Nestorii divisionem, tanquam
c a divina sorle semotam, perseqnentes , homic nem separatim, el Deum separatim, unutn
c Chrislum decernemis, el impielalein ludaicam
c renovantis. Quineiiam eani, quai CbalcedOHeuc sium metropoli sub Marciano , qui fuit el ipse
c imperator noster, a 650 descripia esl Palribus
c a Oeo delectis Odem orlbodoxe conAroiamus;
t quae unam CliristumFilium Dei,,ex duabus naluc ris composilum, el in duabus eisdem naluris
c credilum^magna acsublimi voce lerrarum Onibus
iradidit, el slulie ac inepie sentienlein Euiychen,
c qui magnutn oeconomine mysteriutn exislinialione
c solum perfeclum esse puiabat, tanquam aveic lendum aliquod porientum, letrumque pestem
c ex sacris Ecclesiae ambilibus exlurbavvi^ Una
c ?utem cum eo etiaai Nestorium et Dioscorum,
quorum ille quidern divisionis, litc vero coni fusionis defensor eral el propugnator, qui quii dem ex impteialis diamelro ad unum perditionis
c el impietaiis 1 5 6 barathrim deciderant. Sed
el 165 dlvinorum P.atrum in liac civitale imp.
c congregatorum sub Jusliniano pia; memoria;
c qui fuit imperalor nosier, pias voces et a
< Spiritu edilas cognoscitmis, ei posieros uoslros
c docemus. Qui Tbeodorum Mopsuestia?, Nestorii
niagislrum, ei Originem et Didymum ei Evac griuin, qui Grecas fabulas rursus fictas reiulec runl, el corporum quorumdam et. aniinartun
circuiiiones el immutaiiones seu iransmigrac lioneft de inlegro nobis rcvocarunl snis quic busdam roenlis deliriis ac somuiis, el iu mori tuorura resurrectionem impie ac contumeliose
insullarunt: ei qua? a Tbeodorilo scripla suni
c adversus rectam fidcmet 12 beati Cyrilli capUa,
c el eam, quae diciiur lbae, episiolam, synodice
c analberaatizarunt ei exsecraii eunl. Porro
c sexis quoque syuodi, qua: in bac civitale imp.
sub diviuae memoriae imp. noslro Conslantino
c nuper congregata fuerat, ildem, qua? majorem
Ormiialem ex eo accepii, quod pius imperator
c nosler ejus decisiones suo signaculo inuniii ad
c fuiuram in omnia sacula securitatcm, invioc laiam nos servare profilemur, quae duas natu rales volitiones sive volmilaies duasque nalui rales operationes in incarnata unius Domini
c nostri Jcsu Cbrisli veri Dei OBcqnomra nos pte
c opiuari debere aperie docuiirfiis, qui reclum
t veriiatis decreiam adukeraverant, el unain
voluntalcm ac operationem unaui in uno Doi mino Deo no&iro Jesu Cbrislo populos docu-
5J5
5lh
THEOD. BALSAMON
< 4 erant, pia santenlia condemnaiis, Tlieoiloro,

f

c inquitmis, episcopo Pbaram, Cyre Alexaudria?,

14 Honorio Roma3,Sergio, Pyrrho, Paulo, Pelro,
, \
^ in bac religiosa Dcique observatrice civitate
* \
c prsesederunl, Macario, qui fitil Aniiocbiensium
, 4 episcopus, SleplianoejttMUscipiilo, cl insipiente
,
c Polycbronio: hac ratione inlaclo el illibaio
, , 1 comimtni corporeDei noslri Jesu Chrisii ab eis
ptov ^,* (&, ,
4 servaio. Atque, u l semel dicam, oinnium qui
c , t in Dei Ecctesia decora ornameniaque fueruiil,
< ,
c el luminaria in rnundo viiae raiionciu obltnenlia,
f , c Hrmam fidem valere, el usque ad saeculi conc , \ .
c suinmalionem inconcnssam ac illabefactatam

pernianere sancimus , eornmque scripta ac dec . \ ,
4 creia divinitus tradila: rejicientes omnes et
%
c anaihemalizantes, quos rejecerunt el anatbe , ,
t malizarunl, m veritalis immicos, et qui ad , ,
i versus Dcum inaniler frermiermil, el injustiliain
\
in altuni mediiali siitil. Si quis aulem ex
* c , \ c oirnibus praedicta pielalis decreta nori tenel
c \ *
et ampleclilur, sicque opinalur et predical,
! \ ,, sed iis conira adversari conalur, sit anaibema,
c \>^^.^ ,
< el secundum csposiium pnediclorum sa
\ , &^*
rum ei beaiorum Pairum decretum, a Chri ;
c siiano quoque catalogo ul alienus eximdatur
4 et excidat. Nos cnim bis prins definitis neque
c , \ \ aliquid adjicere nequc quidquam adimere
c , ,
c omnino statuimus, vel ullo modo poluiroas.
c \
< , \ , , \ .
, ,
c * - (51).
>
Psal. , .
Guill. Beveregii .
(51) . Post ha*c nliima primi C ,
* ',
bujttsce ranonis vorba banc observationem, lam
,
in Amerbachiano qtiam in jEioniensi codice, sub
Balsamonis nomiue babpmits : , ,
, ,
, \ / .
, *
iVofe ex prtesenli Canoiie, quod alin ent proprie
, . Ilinc eltam deprehendere
texia synodu$, ei non prmem in Trutlo congregata.
Nimirum quod in boc Canone fides a sexla synodo licet. quam impudens sii lconomachorum malitia,
qui accuratam canonum istorum qui hic propositi
cxposita confirmatur. ln CodiceAceerbachiano aliud
etiam bic occtirril scboTmm, his verbis : sunt, rationem calumniari allentaniei, quoniam
barbarce ipsorum hceresi adversaniur , dicunl
, eo$. qui hosce Canones exposuerunl , monoihe , Ularum morbo curreplos, etiam conira tnurtam ai , \ que acumenicam sextam synodum subscripxisse. Ili
- antfm, ut omnibus videre lieel, diseriis verbis prte , \ \ dicanles, eos, qui ab ista synodo condemnati
una cum summe execrabili eorum opinione, iisdem
. , ^
, , suppliciit diruqne subjiciurU. Hoc tgilnr Iconoma* D chorum genu* proyenilores *uoi Eulychianistas, ei
, \ Diotcoros.imilari videiur. Ul Uli enim Patre$ m
.
sancta et acumenica quaria synodo congregalv*,
\ - cumipsorum rabiem EccUsia ejecerint cum AYwu* rio sentire, etiamsi eum diterle anaihematizarerant.
,
inverecunde calumniali $unt : sic hi, ut vere ge, ,
nuini inorum discipuli et nepoies, sacro fione
,
sanciotque viros, quos cum sancta el acnmcnica

synodo contra impiot Monothelitas ttrenue se ges \ ,
ime palam est eorum opinionibus imbulos etse
,
effulire nonerubuerunt: aliquidJudm* simile perpe - trantes, qui Dominum nosirum Jesum Christum. dtz%
r,.7
I N C A N . I CONC
IN TRULLO.
51
11-. c .
, < c . >
< \ 4 , ,
, , >
5

4 .
01
4 . ,
4 , 4 , \ , \ , ^

ARIST. Aposudorum fides non est innovanda.

4 Pairiim Nicenorum ihWs pf rfecla est, qu Arli
4 diviuitalis gradiis introducenlis dogroa per
4 cousubsianliaJilatem snbvertii.
4 Synodus sub Theodo>ic M. guo babita, iu
lala maucal, qnoc Macedoiiiutn qni Spirilum
sunctum seivuiii esse asseruii, deposuit.
4 Qui sub Tiieodosio Miuori Epbesi coitveneniftt
4 duceiili perpetuo rverendi, qui Nestoritiiii
separaiim bomiiiem et separaiim Detnn esso
Domimim asserenlein, expulserunt.
f Qui Chalcedone Marciano convenerunt, oeterna
mcmoria sunl celcbrandi, qui Eulycben,
4 qui imaginaiione magniim porfici mvsterium
4 dicere ausus est, deposuerunt, el Nes orimn
4 et 'Dioscorum ex diamelro aequalia obser4 vantes.
4 : \
4 , \ , ?
4 ' \ 4 ,
4 , .
\ , ', \
4 ,
4 , . >
\ '
, \ ,
1 5 7 ' CeiUum sexaginta quinque in impcriali c i 4 vilate siib Jusitniaiio congregali stint, qui Oric genem, fqui corporum ac aniniarum neriodos
f asseruii, el Theodbrelum, qui conlra duodecitu
4 Cynlli capita eese efferre ausus est, auaibe4 malizaruut.
4 Conslaminopoli sub Constanlio collecla esi syno4 due, quae Honoriiini Roma?, et Sergiuni Con> slaniinopolis prsesnlem , voluntalero et unam
operalionem pradicames, rejccil.
Haec synodus sub Juftiiiinno Rbinolmeto congregata, ei aposiolicos canones et sex synodos oecu-
\ , C
\
> \ ,

*
\
.
\
, ,
. (52) ,

, .
\
menicas, qua3 anie ipsam habitae fuere, et sepieni

provinciales flrnias manere cum decrevisset, easque
nec innovalas nec depravalas cusiodiri, el subjecios
canones ad aniinae iiiedelam et passionuin curationem expoeuii, et imprimis canonum apostolicoruui
tradiiionem confiruiat; deiuceps auiem sacros oecumenicoruiu et provindalium conciliorum canones
approbat. Habha aniem prima quidem sytiodus
Nicaie, sub imperalore, aui intersanclos eei, Mantiiio Magno, oonlra impium A r i u m , qui elhnicam numiiiiiin diversitaiem aptius loqui pro dogniate babuit, el Dei Filium Domiiium nostriim J ^ sutn Chrislum, vertim Deuin, creaturam dicere non
erubuit, el Deo Patri non esse consubstanlialem.
Secnuda auiem synodus habila esl Coiistamitio - ^ sub imperatore Tbeodosio Magno conlra Mace, donium Spiriius sancti inimicum, qui in Spirilum
, \ ,
sanctum impia profudil verba, dixitque eum
, \
esse Deum ; et eliam conlra Apollinarium Laodi , \
cese, el Sabellium Libyac, qui sensenmt pariier ci
' . \
dixerunl, sine anima el meme esse Domiui nosiri
.
et Dei Jesu Cbrisii carnem.
;
Guill. Beveregii not,

monumfigmentarepurgantem,dcemonem etiamhubere,
aulorilate confirmarunt.
ealumniote asserere non verili (ueruni, et per danno(52) E6rixf\r .
Hic aliquid depssc
niurnm principem ipsorum abolere\principaium, sive
neiniiiem lugiai. E \ ipso anlem canone suppiO$ dmmone$portentafingenletabigere, aperto capite
pleatur, in hunc inoduui , ,
%
meverarunt. Sane qui biinc priinum gynodi Trulana: Canouem perlegil, Palres in ea congreâlos
ec Monotbelilarum, nec alia quavis bscresi inie;ios fuiase deprebendet: uuippe qui iidein a sex
muiis uuiversalibus Corrciliis expositam sua bic
, , ;, versio lalina plene sic se babeat, gv.i

eilinicam numinum divcrsitaiem, vel aplius loqui,
deorum muUUudinem pro dogmaie habuit.
y
519
THEOD. BALSAMON
520
Terlia aulem Epbeei foU, siib Tbeodosio Minori

eoiitra Neeioriura bomints cuKorem, qui Chrislum
iqipre divisil, et dissecuii, eutnque nuduin esse ,
bominem dixil el non Deum tncarnatmn, ei duos , ,
llios ei duas personas in 11110 Chrisro Deo docuit,

unde el sanetissimam Virginem Mariam, quae ipsum
, Deum Doraiuum nostrum Jesum Ghristum peperil,
,
non Deipareuiem, sed Gbrisli Parenlem vocavit.
.
\
Quaria vcro Cbalcedone , sub rdigiosis&into iniperatore Marciano, filio Gambri ex Tbeodosil MU , '
norU sorore, conlra Dioscornm et Eutychem , qui (53),
Dei el Sospilatoris nostri Jesu Cbristi incarnationem , \ -
imaginatione lanlum fleri fabulau simt, eumque in
,
mia sola naltira exeieiere dixerunl, el deftali passiones aUribuerunl.
^ , \ .
,
Quinia aulem sub Jusltniano Magno Gonstantliiopoli babita esl conlra delirantera Origonem, Eva- . ,
griutn el Didyimmi, qui Grxcanica refiiigcutes l i - , , &
gmeiiia, ei ipsa h*c corpora, quibus cingiimir,
stutte ilixerunt non resurgcre, el paradisum eub *
scusinu non cadere, nec a Deo esse, et in carne
nou forinaium fuisse Adamum , el punitionis fulu-
ruiu esse iinem, el daemonum ad &iatum prisjinoiii , reslimtionem, el alias innumeras delirantiura bhis- , \
.
pbemias.
f
Sexia autem sob Conslanlmo Pogonato habite

fuil Consianlinopoli, contra Tbeodorum eptscopum
Pbarani, llonorium R o m , Gynim Alexandrise,
Sergiumque et Pyrrbum, Paulum el Pelrum, qui (j
Ecclesiae Constanlinopolilanae prfuerunl, et alios
qui eorum baeresim renovarunl. Hi enim Deo repugjianles el nequissimi, cuni Dominum nostrum Jestim Gbristum etiam posl iucarnalionein unam voluniaietn et unam operaiioneni babere docuerunt,
ab bac synodo analbemate perculiebaulur. Ganones
autem nec a qtiinia syuodo eub Justiniano Magno
babita ntc ab hac sexla sub Conslanlino Pogonato
congregata ediii fuere.Diciiur autem et illa subGoneianiiuoPogonaio synodussexia,el hasc praesens,qu
sub filio ejus Hbinolnieto babila, sexia quoque,
qnia ambae ut una visa est synodus , quoniam haec
pust viginii septem annos babila fttil, el vel omnes
verisimile ebt vel sallem p4urimos episcopoiam
eosdem fuisse qui bic ei qui ibi coiiveiieruttl, ti ^
quod propter easdem quaesliones eadeinque dogmala congregali euul.
1 5 8 CANON II
c Hoc quoque huic sanctae synodo pulcberrWne et
4 boiiesiissime placuii, ut ab hoc nintc lemf pore deinceps, ad inimarum medelam et perc lurbalionuiu curatioîem firmi slabilesque ina-
\

, ', ,
\ ^ , ,
,

,
'
,
.
\
, ' ,
,
. \
, , \
'. ,
,
, , ,

.
I
'.
" , \
\ 3
f
Guill. Bcveregii nolae.

(55)
&*
.
Mariiaiius Theodosio juniori ex eo afliius
fiiit, quod Pulcberiam, sororeni ejus, in imperatriceui assumpsii, eliamsi cum ca rcin nonquam
I
babuerit. Evagrius , , *
, ' . Evagr. Hin.
Kcclct. 1. n, cap, i .
521
522
.. II CONC I N T R U L L O .
c
neanl,
qai
a
sanctisei
beaiis
Palribus
qui
nos
\ (5) .
c praecesscrtini, suscepti ac conflrmatisunl, atque
\ ;, / \
adeo nobie eliam iraditi stint, sauciorum et
; \
* gloriosomm aposlolorum nomine 85 canones.
;. '
c Quoniam aulem in bis nobis canonibus praece ^; .
i ptum esl, ut corumdem sanciornm aposiotorum

per Glcmeniem Constiiuliones susciperemur,
,
i qnibus jam olim ab iis, qui a fide aliena sen
t tiunlad Ecclesiac exilium adulterina quaedani et
,
*
>
,
-.
, \

;,
'
\
,

\

,
\
/

* - Q

\

,

*
,

, ,
,
,
,
, ,
- ^
,
,

< a pielatc alicna inlroducla sunl, quaa divino4 rum nobis decreloruin eleganlem ac decoram
4 speciem obscurarunt : bas consiitmiones ad
c Cbrislianissimi gregis acdiflcationem ac securi4 laieni commode rejecimus, b*rciicse falsitaiis
4 foelus nequaquam immiscenies, c l germanae ac
4 iniegrae aposlolorum docirinae inserenles. Obsi4 gnamus ctiam reliquos omnes canoncs, qui a
4 sanclis ei beatis nostris Pairibus exposiii sunt,
< id esta trecenlis decem et ocio diviniius inspi4 ratis Patribus, qui Nicxse convenerunt, iisque
4 qui Ancyrai, et iis etiam qui Neocacsarea;, si4 iriuter et qui Gangris; praeierea c i i i s qtii in
4 Antiocbia Syriae, alque iis eliam qui in Laodi4 cea Pbrygiae; prarlerea auiem ct 450 Palribus
4 qui in bac Dei cultrice et imp. civilale conve4 nerunl, ct ducenlis qui in Epbesiorum metro4 poli prius coacii simt, c l sexceniis erigiiua
4 sanclis et bealis Palribus, qiii Gbalcedone; si4 mililer ei iis qtii Sardicae, et qui Gartbaginc,
4 et qui rursus in bac Dei cultrice el in.p.
4 urbe convenerunt sub Nectario, qui imperiali
buic cWilati pnesidebal, et Theopbilo , qui
ftiil Alcxandriae arcbiepiscopus. Qiiineliam ca4 nones Dionysii', qui fuit archiepiscopus magnaB
4 Alexandrinorum civiiaiis, Pciri qui fuil
xandrUe archicpiscopus eC martyr, Grcgorii
4 Ncocaesare.x episcopi, qui Thaumalurgiis di clus est, Albanasii Alexandrini arcbiepiscopi,
4 Basilii archiepiscopi, Caesareai Cappadocia,
Gregorii episcopi Nyssae, Grcgorii Tbeologi,
4 Ampbilocbii l c o n i i , Timoihei archiepiscopi
4 Alexandrini prtmi , Tbeopbili archicpiscopi
ejusdem Alexandriae magnac civilalis, Cyrilli
t Alexandriae arr.biepiscopi ei Gennadii, qui ftiii
4 palriarcba lmjiis Dei cullricis et imp. civilalis.
4 Praeterea vero c l a Cypriawo, qui Afroruin
4 regionis fuil arcbiepiscopus ei raariyr, el *yn.
4 qux stib ea fuit, etnissnm canonem, qui in
4 prsedictonnn prxsulam locis el solum, sectin< dum iradium eis consueludinem, servalus esf.
4 E l nulli licere priue declaratoe canones adiilGuill. BeveregiinolflB.
Leâniur autem et in jEtonicnsi et Amerbacbtnno
(54) '
.
prioribus
mss. necnon iu co qtiera Genlianns Herveui* lalam Zouarse quain Balsamonis edilionibus liic
tinc vertit, uti cx ipsius verstone constal, ubi
locus sic lcclns fuit,
etiam observare licei, Palres Trullanos, hos cano
nes, a se conflrmatos, nequc , ncquc
Adco ut nos pnsl , IIJKC
appellaro; sed lanverba ^ \ tuin
* ,
.
:, ex I U S . Bodleiano rcstituinnis
17
c
4
TUEOD. BALSAMON
524
terarc , vcl abolere, vel alios prxter prius liic
, * propositos canoncs admilicrc, a quibusdam
4 ,
falsa adjccta inscriplione 1 5 9 composilos, qui
4 \ ,
vcrilaleui cauponari conati simi.Si quis atitem,
c , * \
quod prxdictorum canonum aliquem inuovare
,
vel subvertcre couciur, conviclus fueril, reus
4 ', *
cril secunduin ciim canonem, ul ipse pronuutiat

canon, pconam luens, c l pcr ipium in eo, in
c * quo oQeudit, niedelaiii suscipiens.
4 .
,
,
, ,
' 4 (55).
.
* ^

B A L S . Uujiis pracsentis canonis perpetuo recordire. Per ipsum enim os eis occludes, qui dicunl
a sanclis nposiolis non fuissc cdiios 85 canoucs,
ttec a saucla el universali syn. quae ConslanlinopoItlanorum Ecclesiam vctcris Roma? privilegia babere
dccrcvh, ullimi pcniius editum fuisse canonem.
Nota auiem per hunc quoque fictain localinm sanciaruin synodorum coufinnalionein, ei decrclorum
* quibusdani sanclis Palribus factorum. Mulli eniin
ea nequaquain observari deberc cxisluuanl, u l quae
ncque ab universalibus synodis f.icia siut, nec ab
.mperaloribus coufirmaia.
1 3
',
,

,
. ),
^
. \
,
, 3 (5C).

(55)
T.r $
In nise.
Bodleiano ei iEioniensi posl Uxc utlima canonis

veiba, c l :nte Balsamonis scbolium, haec babcn- r
liir, '
. Nola prmentem eanonem provier Lainos, qui diciint uon etsc 85 tauctorum
tiposlolorum canones. Qua2 eiiam iti ms. Atncrba-
biano boc n-odo lcgunlur,

, '
. Wxc autem cx Balsamonis scboliis
excerpla vldeniur; ubi eadem observanlur. Ex
ro autem, quod bi aposlolici tanones a praesenli
synode conlirmeiitur, Maitbxiis Blaslares nibil
clubii de iis iu poslerum moveh posse coucludit;
post biijus cnim canonis verba, pro iis cilala,
addit, 'II
\

.
Blasi. praef. ad Syntag.
(56) /7/
.
Lalina
Gulielnii Morelli edilione, posl ista Balsauionis
\erba liunc ranoucin, baec legunlur, ln
" canone
iicei,' Soii
Nomocanonuin illud, de quo ait quod in L.
tu. l ge$
'.selel canones redegit, nullum alium pmculdtibio esse
essequam Joannis Anliocheni Nomocanonem, quippe in quo leges et canones in lotidcin,
quiuquaginla nimirum, liiulos redtguntur. Haec
aulem in ms. Bodleiano ctiam parlim babenlur
sed longe aliier lecla, quain bic verlunlur. S.c
enini ibi lcgnnlur : '
, \

. *

,
, ,
, ^
> .,
,
, 3
_ ,

\
, -) e
>avctorum apoiiolorum, et in prcctenti canone, expmUum e*l quinam libri Veteris el Novi Tettamemi
legi debeant. Quoniam auiem tidi magnum hominem
nfferentem Nomocanonum, quod habebai sanciorum
< poilolorum canonet per Clementcm compositos, et
diversas imperalorit Jushniani *$
in legum
rcpurgaiioneiii non receplus, moneo oinnes, qui
Xomocanonum tecturi $unl, ne antiquioribus i\umocanonorum librte mentem adhibeani: sed id quod
pulfiunkii 1'holio est elaboruinm, el in litutos
dicisum legatit. Numocanonum ouiem, quod in L.
til. lege* ei cunone* redegit, et reiiqua, qucs Justipu.iHi no\ellus qua exoleverani, ut quix in Basilicis
n\>n receptu suni, el alias quatdam leges tx Diye&lis
et codicc conimenl, et qucc quod plunmn verbis
abundenl, locupletia copiisajiue putantur (inttumerabile* enim taiei libros vidi) mullo* kontiucs, qui
%
iiwt in magna exutimatione, nihili facere, $ed eu

perire permittere intelligfini. Ubi obiter observate
. 85 sanciorum apostolorum canone, el in

praaenti discernuniur, quinam Veteris, flovique
TeHamenti libri legi debent. Quoniam aulem vidi
iionnullos tn dignitate praclarissinios viros iegenles
antiqua Nonwcanona, in quibus per Ciemenlein,
tanquam lanctorum apostolorum, canones el novellai
Justmiani, legum repurgatione rejecta, ponuntur,
illo$ omiiesque qui canonet el leget legtre volttnt,
moneo, ne aniiquioribus Nomocunoni* mentem
adhibeanl; sed Nomocanonum Phoiii quod e iam
Zonaras interpretalus eu; ei iltud palriarchce
Amiucheni, ui uberius jttdicatur. Ilaec auiem
9
vciba nec ad Balsamonis nec ad Zouara: sclioiia

periiiHTe cx eo consiat, quod utriusquc iucit
lionein faeiant, Z<mar& iiimiruin discrie, et B a l saiuonis sub pairiarcbx Anlioclieni nomiitc ;
ac propterea a ms. Amerbacbiano recteomiitui)(ar.
r
25
I N C A N . III CONC. I N T R U L L O .
26
. , ZONAR. Dttcitur ab hoc loco iuilium canonum,

acqtisequidcm asanclie ei reverendissimisapostols

sancilastinlimprimis servare jubenlur, deinde gyno ,
dica qtioque in hoc lempus edila decreta, ne vio lare aul nulla ex pnrie inflrmare liceal consliiuitur.
. , \ * Commemoranlur inde cum ipsae synodi, tnm ii
, * contra quos quxque habila fuit; quidque aul illi
impie senserini,auiquid uniuscujus jue synodi vicis , \ '
, sim aucloritaie definilum et conftrmainui s l explica , lur. Tum sanclurum Pairum fidem ac dogtn.ua i n violala ac iiriua omnino teneri, eorum nos scriptis
$,
ac auctorilati acquicscere, verilalis bostes aversari,
,
ac diris omnibus devovere jubent. Si qu( verq aliier
.
, seuserint fecerinlve, opinaii fuerinl aut docuerint, eos casliganl, ei anatbemali subjectos csse
,
"
f~i
R
.
.
, , definiunl. Nec enim, inquiunt, aliquid iuvenimus.
, quod sanctorum Palrum placitis addi, aul denii
, - posset; sed ea in omnibus sequimur.
.
. t ARIST. Quae ab beterodoxis aposioloruni per
Glementem Consiitutionibus furtim inserta
c
sunt, abdicenlur.
> -. .
In canonibus aposiolicis, praier alios Novi et Ne
teris Tcstamenii Jibros et constitutiones apostolo .
, rum, a Clemente in octo libris composilas veneran das et sacras habere nobis in matidatis datur. At
,
praescns candq, quia spuria quaedam et a pielate
. ,
aliena in istis ab belerodoxis addtinturad E'clesiae
, exilttin, abjici ea praecipit, ad gregis Cliriscianiesirai
sediilcaiioncm ei securilatem.
.
.
;

, ,
, , \
, ,
,

'

*
: ,
^
, ,
, -
, ,

, (57),
GANON III.
Quoniam pius Chrislique amator imperalor noster bancsanclam ei universalem synodum a l locnius est, ut qui in clerum relati sunt, et
atiis divina tranemitiunt, puros ei a reprebensione alienos ministros efficiant, quod intclligeniia percipiiur, magni D e i , qui est el
sacriiicinm et Pontifex, sacrificio dignos, et
quae ex nefariis nupliis iis intista sunl probra
ac dedecora repurgent : et praelerea alii qutdem sanctissimae Romanorum Ecclesiae exactissimum canonem servandum proponanl;
alii vero, sub boc Dei observairicis ei imperac loriae urbis tbrono, quod fuii humaniialis et
misericordiae, utrisque paternc simul ei relii giose misiis, ut neque quod esl mile nitnis
strictum, dissolulum, nequequod estausterum,
relinquamus; el maximc cum ex ignorantia
lapsus in non cxiguaro 160 bominum muhitudinem pervadat, omnes simul deccrnimus
eos qui duobus quidera matrimoniis implicaii
iuere, et usque ad 15 prrcteriti incnsis Janua r i i , praierilae 4 indictionis, anni 6109 pec-

(57) "
.
11 oimx-s, quod iniror, G r e c i codiccs
ntanu exarali, una cum impressis, in grav* crroro
conspirani. Paties enina boc loco dc ipso anno,
quo banc synodum celebianl, loquunlur, qui j u x u

banc lecliouen eral annus a luundo coudiio Ui09,
indici. 4. Ex indiclioiiis inenlioue constal ci\ileiu
Graecoruin seram bic usurpalam essc, quae a muodo
"5S7
c
<
528
cato servieroHt, el non ab eo resipiscere -

luemnt, deposiliom canonicao subjicere : eos
auiem, qui in Cale qutdem bignmix sceius lapsi
sunl, anic nostrum auleni decretum id qtiod esi
utile agnoverunt, c i maluin a e absciderunl, et
banc adulieriiiam et alienam congressionem
procl scipsis abogerunt, vel eos etiam , quoritin uxores in secundis nupliU jam moriux
sunt, velipsieitam ad eonversionem respexeruiit, el eonlineniiain didiremnt, el priorum
stiarnm iiiiquitaluni olrfiii sunl, sive sint presbyteri, sive diaconi, eoe ab omni quidem saccrdotali ministerio sive xercitio jam cessare,
praiiniloaliquo lempore pumlos, bonorcm autem in calltedra et staiioce pariicipare, prima
sede coutcnlos, elcum fletu a Domino pos(b-&
Jantes, uieis condouelur pcccaium jgnoranlise.
Neque enim convenii, ni is alleri benedicai,
qui debel propria curarc vulnera. Eos vero,
qui uni quidem nxori roputati sunl, si vidua
erat quae acccpta est ; similher et eos, qui
post ordinationero uni matrimonio se appRcarunt, boc esl, presbyieros, diaconos et hypodiacottos, brevi aliquo tempore a aacro minislcrio probibitos ei puni(09, rursus propriis
gradibtis resitiui, ad alium graduui nequaquam
promovendos, eis nefario maniiesle dissoluto
, \ ,
,
, \
, ^
\ , \
, \
,
,
, , , \

,
,

.
. ,
,
\
, '
\ , \

\ ,
< coujugio. Haec antem in eis qui dcprebensi
,
c unl osque ad i5, til diclum est, niensis Ja- ^
,
c nii. indiciionis, in prius dcclaraiis delictis
.
ei solum sacerdetalibus slaluimus, abliinc de Qiiietues, et renovames canoncm, qui dicil eura,
, , ,
4 qut duobus macrimuniig post baptismum im ,
4 plicatus fuerit, vel concubinam liabtierit, non
\ ,
* posse esse episropum, vel presbylerum, vcl
, \
c d i a c o n u , vel omnmo ex sacerdoiali catalogo.
, \
i SimilUer et qui vkJuam accepil, vel dimis ,
t sam, velmereiricem, vel servam, Tel sccnicam
,
e non posse episcopum, vel presbytcrtim, vel
,
diaconuro , vel oninino ex sacerdotali caia . \
t togo.
, , , , ,
,
. >
. > \
B A L S . Prrcscns cauon de quibusdain, quae prius
, dicia suul, consltudi * el propierea in ejus inter-
Guill. Beveregii noto.

cnndilo ad Chrisuim nalom, amios 5508 compleins numerai. Aufer itaque 5>08 ex 6109, c l reliquiis li-t aiiniis Cbristi GOI, quo juxla bauc
lociionciri synoilus lufc in Trutlo congrcgala esi.
Yorum liabila fuit, ul intcr omnes cmivenii,
Jnsliuiano secundo, Consiantini Pogooati fllio,
iiiipcranic, qui anle annti:n L). 685 imperio noti
potilus cst. Legeudum csl iîtur haud dubie,
,
qucmadmodiiin Elias Elimgcrus, qui hnnc cuiu
aliis veieruiu concili rum canouibui ecanouiconim
divi llilarii Piclavictisis el Angustana BibfrOtheca
cdidit, btinc locum lcgit. Sic eiiani Genliaiiutn
llorvttuin iegisse ex consiat, quod verlil anui
6199. Hanc etiain lectionem Tbeophantes conHrtnai, a quo bic pftrseiiiis canonis locns bis .verbis
cilalur, Decenumus, ut qni bi$ uxorem duxertnt,
et ante hanc diem, qua Uecima quiuia memit Jnnuarti HUtneralur, quartai indiaionis, anni $eiie$
miUetimi ceWesimi nonagesimi n>ni ii hac cutpa
fueritu. Apud Haruu. ad a n . 6U2. Ki lixc quidem
teclio cum Jusliniani secuudi lemporc ad ainussiiii
quadrat. Si subducas t-iiiin 5508 ex 6109, resi(luuiu babcbis 691, quo Clnisti anno curienlc, t i
impcrame Jusiiuiano secuudo, prxêns sub eo
corrcilium pcragebalur : in quem eliaiu ihdictio
quarla incKlebat.
&9
C A N . III C O N . 1 T R I T I L O .
530
. "
,
' ', , , .
* ; '
.
preiaiionem nihil ecriplum esl. Quae autem in posiernm flrma el rala esse circa finem canontce
constilulum esl, sant-sanclorum apostolorum 17
et 18, qui rum, ut est verisimile, non observati eesent, eos Palres renovaverunt. Qusere ergo illic
eormti interpretalionem, pracipue autem ea quT
gcripiastiniin 12can. Ancyr. synodi.
. ,
ZONAR. Qnas ad hunc lertium canonem perti 6V ,
nent, illi qnippe solnm lempori, qeo canon eittlus
,
est, accommodata, nullamqtie poiea vim ampltua
* &
habiiura praHermissa sant.Quae auiein apvd poneroe
, - - quoqne tirma Paires esse voluerunt, aposlolico
, decimo seplimo el decimo octavo caoone contioen . 01
lur : quos passim negteclos baec synodus censuit
,
renovandos. Illi vero anibo canones cxplicanlar :
- et eortim explicaiionem quis quaesiverU, "inler

apoatolicos canones suolocoeam rpperiet.
. t - ARIST. Sacerdoies, qui secundas conlraxcrunc
nupiias et non resipiscunt, dcponuntur. Qut
. 01 (5
c aiilcm a malo abstinenl, deftmto tempore cesf f sabtint. Vulneratus enim non benedicit. Qui
. ^ ,
4
t nefariis aHtem nupiiis iropHcati sonl, et qni
4 ( , f posl ordinationcm mairin ouium conlraxeriiftt*
t , .
i poal tcmptis defiuilum ad gradus siios reslUoan ,
c tur, uUeritis non promovendi, malrimonio ecil.
c . >
dwsoluto. Sin posl decretum, cum probiblli
fuerinl, depositi maneant. >
Synodi bujuscc Patres, ul malum quod jam factuitv
,
fuit ejnendarent, et futurum propulsarent, pr&sen , , , C leni 1 6 1 edidere canonero, el decernunt, quod
quicunque quidem sacerdotes e l diaconi secundam
duxerunl uxorem ante hunc eonim convcntum, et
$ ,
usque ad ipsorum adventum impocniienles tnanscrc*
,
iteiarias islas nou distrabentcs nnptias, deposilioni
,
, - canonic siibjicienlur, el ad laicos dccidcnf. Quicun , que auiem ante ipsonim conventmu resipisccntes
quod expedil agnoverunt, et alienam Utam spn , ,
riamque congressioncm exptticrunt, S3cerdolio qiii ,
deni fungi superscdebunt, ad precfinitum ctiam
,
lempus punki, itlins autem bonoris solius p^rticipfs
,
, - cnirit qni in calbedra et slatione, el priitise sodi
acquiescent, Domino lacrymis suppKcantes ut<pec , . cato suo per ignoranliam admisso veuia conceda - tur. Non enim convenit, tit qui ipseesi vulneratus
. - ^ sdtcri benedicat. Scd el presbyteri et diacrmi el bypoiKacom, qui anie onHnalionein unam duxeraHi
, , ,
uxorem, sed q u vidua s i t ; simHiler et qui post
,
erdinationem nni malrimonio se applicuerunl, ea \ cerdotio qnidera non pcnilus abscedeiu, sed ad

praeflniium aliqtiod tempus pwnlentur, el a sacro mi, ' 0 *.
nisterio probibiii erunt, el ad proprios tandem gra , '
dua iterum restilnentur, nefarinm conjugium mani ,
rstodissolvenles,el ad nlium gradum raajorem ne ,

(58)
.
Hic locus in
Parisiensi oditionc sic legiiur,
' . In .
Aiuerbacbiano lotus oimUilur, oi reclc quidom ;
neque cnim in citalo duoilecimo 10 synodi Ancyranac canonc de sacerdoluiTi malrimonio agiler
sed dc m qut aiUe bapUswui saCFilicaruiii, ei
poslca bapiizati sunU
9
531
THEOD. BALSAMON
532
qtiaquam promovendi, sed in eodem quo inveiiti ,

fuerunt ordine permanentes. Et baec quidcm con- * . \
gtilueruni fieri, ei ob humanhalem ei commisera- ,
lionem, anie eorum, ui diclum esl, convenium. , , ; ,
Posl hanc autetn conslituiionem c l canonem nihil . " \
ejuamodi fieri perroiUunt, sed el illum, qui binis , ,
iniplicalus eet nupliis, post bapligmum, aut pelli- ;
cemreiinet, aui viduam, aul ab alio diratasam, aul , , ,
' ,
mereiricem, aul gervam, aut gcenicam ducit, non
posse episcopum, aut presbyterum, aut diacontim, \ , ,
, , ,
aul hypodiaconum fieri, juxta decimum geptimum
et decimum ociavuin apogiolorum canones decer- ,
.
nuot.
'.
CANON IV.

Si quis episcopus vel preebyter vel diaconus vet

gubdiaconus vcl lecior vel canlor vel osliarius ^
, ,
cum muliere Deo dedicaia coierit, deponatur,
,
ui qui Gbrisli sponsae viiium attuleril: gin au* , . >
tem laicus, segregetur. >
.
B A L S . Anle omnia noia ex hoe praesenli canone,
qood olim cantorum ordo, non ex eunucbis golum, '
ut hodie At, con&iituebalur, sed el ex iis qui non ,
, .
erant ejusmodi. Lectomm autem ordo, non ut ipsi
, , .
canlarent, consiitulus est, ged ut in ambone divi *
uas Scripluras legerent, post finitum Malulinum;
unde etiam leclores appellantur. Dicil enim depo- *
.
nendog canlores, sicul ei reliquos clericos, qui cu.n
mulieribus Deo consccratis coeunl : et non aolum * \
in eos animadveriU, sed laicos eliam qui tale
quid faciuiit, gegxegat. Non est auiem novum si Q ,
clericue propier lale deliclum deponalur. Ex 25 . ,
enim canone apogtolieo, eliam qui qualemcunque .
'
mulierem stupravit clericus, deponilur : mullo
auiem magis qui sponsam Cbrisli et vasDeodedica-

lom polluil, deponetur. Lege et sancti Basilii canonera 18, 20elG0. Cum autein discis, quomodopuni-
.
tur qui cum lalibus mulieribug rem babent, ne
', ' ',
aubdislinguas virgiuem an viduam, sed de omni
, muiierc Deo consecrala dic locutum esse canonem.
,
Scias auiera quod laiciis, qui oum lali muliere rem
:( *
babet, a praesenli quidein canone scgregaiur : a
.
auiem cap. primi lit. lib. Basilic. geu\123 No
vel. capiie punitur. Lege c i 30 cap. 9 tit. praeaeniig
, ' '
operis.
' , * , .
' , .
ZONAR. vag quodcunque aui vesiem Deo di- D . "
, cataro, ac proinde eanctam, ad ge quempiam aver ,
tere, iisque uii, veliium est, aut qai id ausus fue
r i i gecundum^geptnagesimum 1 6 2 teriium aancio *
rum aposlolorum canonem eegregaiur : sic, mulio
,
qoe magis qai Oeo sacratam, sive virginem, sive
, ,
etiam commercii virilU haud inexperiam mulierem,
, *
violaverit, non impunisabibit; sed gi gacris ordini , ,
bus initiatug aul omnino in clerum cooptatus s i i ,
, fi
ui sacrilegus vel eiiam gravioris culpae reus, quippe
* qui feminam Deo consecralaui despoBgamque ra* ; ,
puit, deponciur; si vero laicus git qui lalia audet,
.
gegregationc mullabitur. Sed si initialus aliquis
533
IN CAN. VI CONC. IN TRULLO.
534
(, , - cum non sacra, al laici ordinis fcnilna rcm babucH t , deposilionis mtdtam nihtlominus non effu.
giet.
ARIST. Clcricus Dei sponsa? conjunctiis deponl. c
tur: laicus aulem excommuniculur.
> * , .. >
Jlic quidem canon eum, qui virgini consccratOB

desponsatse Deo co* ^ a nairimoniali conjint \ ,
giiur, gi quidcm clericii3 esf, dcponit: sin l licus,
, * ,
cxcommunical, At dedmus octavus Basilii magni
*
canon talem ut aduliemm rcputat, eiimqnc ad
,
communionem non alher admktii, nisi a pcecato.
,
prius cessaverit.
.
CANON V .
'.
f Nullus eoruro qui in sacerdotali caiologo n*ccn*
,
senlur, cxtra eas, qone in canone inseruniur, a
c
c suspicione alienag personag, dfgcns, mttliereni
, -
c possidcat vel ancillam, se nulli reprelicnsioni
, .
obnoxium ex hoc servans. Si quis autem qnae
* ,
t a nobis definita sunt transtlicril, doponatur.
.
IIoc ipsum antem etiani eunurlii gervenl, ut in , c culpati gim providcntes. Qui autcm transgre * ,
f diunlur, si sinl quidcm clerici, deponantur: si
, , ,
c vcro laic, gcgregenlnr.
.
B A L S . In 3 can. primre syn. Nicxntc fushis scri. *
pgimus de iis quae dicit praesens canon , et quaere

* - qune in illo adscripta sunt. Et noia ex oumibug,
quod etiam eunucbi scgreganiuf, qui cum alienifr
.
mulieribus cohabilanl.
"
.
. - Q . Qnoiiiam eadem hoc loco quse Nicaen
quoque primnc synedi canonc tertio deiiniunttir,
,
vide qua ibi diximus.
.
ABIST. c Eunuebus eiiam sacerdos ancillam, vd
. c
t aliam, exccplis iis, in quas milla cadit suspicio,
, , ,
c pcrsonis, ne possidcal.
.
Sacralos iutroductas babcre nmliercs, liect cn ,
nucbi sint, aui admodum senes, et praescns ca , ,
non, el Rasilii magui ad Cregorium presbylerum

, epistola probibci, nisi forie mulieres siitt pcrsossc
, , exlra omnem suspiciouis aleam posiue, puta maires,
sorores, amita?, matertere, el ejtigmodi aliae. Eos
, ,
aulem, qni hscc decrela transilierinl, deponi jubonl.
.
Do cunticliig aiiiem plus eiiam addil bic praescns
.
canon,
quod Mcei laici giut, el una cum muHeribu9,
,
,
,
.
CT.
4

*
c c
'
c .
, (59)
q non suntex cognatig islis pereoiug omnem sngpicionera effugieiHibus, cobabitent, excemmunicantur.
CANON VI.
c Quoniam in aposlolicis canonibtts dictiim c s l ,
< eorum qtii non ducta uxore in clernm promoc ventur, solos tectorea et cantores uxorcm possc
ducere : et nos boc scrvaittes, decernimus, ut
dcincepg nuLli pcniiug hypodiacono , vel dia cono, vel prcsbylero, post sui ordinationere,
t coitjiigium eonlraliere liceai. Si aulem iueFit
c boc ansus faccre, deponatur. Si quis aiiiem co-
Guill. BeveregU .
(59) . Ilarmcnopuhig sensum hujug
cauonis breviler sic exprimil, , ,
, . Sacerdos aut diacouu$i aut tubdiacon**
535
THEOD.
BALSAMON
rum, qtii 1 6 3
ciernm accedum, velit lege
;
malrimonii mulieri conjungi, anlequam bypo ,
diaconug vel diaconus vel presLyter ordineiur,

c hoc facial. >
. >
B A L S . Viccsimus sextug canon aposloljcus dc . '
cernit, ut soli lectores c i cantores legilima matri
monia comrabant. Dc aliis auiem clericig nibil
,*. .
dicit. E l propierea eorum docirinam sancii Patreg
consequenler exlendentes, bic qtiidem leclor$s ct
,
cantores uxores ducere posse decernunl : nulltim

aulem alium praeier hos, sive bypo<liaconum sivc
, /
diaconum give presbylermn, post ordiualionem le,
gilimam uxorem accipero, vel propter canonis
, .
(ransgressOncpi deponi. Quomodo aulem Iii degunt,
" qui ordiualionem recusant ei uxoreg accipiunt,
,
disccs cx 79 imperatoris doniini Leunis Sapieniis
' 5*

Mnwrr.r
* 5!*
rnu
&,\

,
Novclla, lioec partim expreggediccutis : Non adinit- ,
lenles ergo hac in re vctcrem legislaturem, qui
,
vuli presbylerum vcl diaconum vel gubdiaconum ,

post sui ordinalionena uxori conjunclum, a iali
*
omnino babilu recedere, el ad.vitam laicam con- ,
veni, decretum infirmamus : sancimus aulem sufli ,
cienlem iis esse poenam, si solo ordine careanl in

quo ante matrimonium dignoscebanlur ; NOH autc:ii
, * ,
a clcricali babilti ei alio in ecclesiis minislerio,
.
quod langere non est illicilum, omnino alieni esse
,
coiideinneniur. Esl auiem lex quse ab bac Novella
, sublala est cap. 50 lit. 11 lib. n i Basilic. quod St
. " *
27 cap. Novellae Jusliniani 23.
. ' ' '
, .
.
ZONAR. Apostolico canone vieegimo gexlo, citjits
. ;
bpc loco Paires auctoriialem seculi decrelum boc
,
edidere, baec eadem consiiiuta reperias. Ne cuiquam
,
igitur, inquiunt, ubi semel in clerum est cooplattis,

praeler eos qni golis cauiorum aul leclonim ordini ,
bus initiaii sunt, uxorem poslea ducerc ullo modo
, liceat. Prcsbyteris auiem, diaconig et bypodiaconig . *
eiiam nullo jnodo. lis enim anie ordinaiionem uxo- ,
rea ducere pcrmitiit canon, post ordinalionem an- ,
tcm absliuerc mandal, vel ad malrimonium se con- .
vertcnies deponi.
. *0 , , ARI8T. Qui ordinalur, g'i matrimoninm cont , * ,
Uabit, deponiiur : ei enim velit, a lea matrimo- ^
i nio coBJungi deb6l.

Dccimug quidem synodi Ancyranse canon jubet
eum, qui presbyieri aut diaconi gradtim es\ snscepiurus, c l cum eum susccperil, ante (estatus esl
se non posse iunuplum manere, ged volle uxomn
ducere, eiiam post ordinalionem niatrimonium
ioire, el in proprio manere minigicrio, Praesei g

/
, , ,
, ,
, ; , *

posl ordinalionem uxorem duxeril deponatuf.
taiionem vel adutlerium eommiserit, pronn$ expellitor, et ad poeniientiam adigilor. Sic enim in nonnullis inlerprelibus inveniiur. Uarmeiiop.
P *
, . :
,
. -
can. sccl. 2, lit. 3. Sanc ba?c in inierprelibus a

nobis liic impressis on inveniimtur : undegcnoliaslem isluin, quicuuquc demum iucrit, alios
vidiesc palam est.
Sbi scboliasies ad vtMbiun baec n o l a l :

"

-. lioc eat, $acerdoiio quidem removeior; sed

honoris tamen iedisque pariiceps esto. Qui vero scor-
i l
537
1 CAN. VII CONC. IN TRULLO.
5%
, \ aulem canon isttim everlil canonem et omnino

,
prohibel presbyterum,diacoDtim aui bypodiaeonum
, \ , - posl ordinationem feminam gibi malrimonio con ,
jungere, vicesimum sexlum canonem apo$loTicum
\
sequons : ei decernii eum qui post ordinationem
,
hoc facere aosttg fuerit, deponi; cuiqne connedens
'
ltberlalem, anie ordinaiionem lege matrimoniali se
,
feminae conjungendf.
'.
CANON VII.

c Quoniam in nonnullis ecclesiis diaconos oflicia
(G0)
< ecclesiastica babere didicimus, et ex boc non ,
i nnllis eorum arrognnUa ei licenlia fretos anie

presbyieros gedere : staluimus, diaconus,
, (61)
c eliamsi tn dignilaie, id ost, in quovi sit oflicio
, ' ^
ecclesiastico, ante presbylenim ne sedeat, pras , ,
terquam si proprii palriarchae vel metropoHt ,
lani vicem gerens, adsil in alia rivitate super

c aliquo capile. Tunc cniin, m locum illius imt ,
i plens, bonorabitur. Si qnis autem lyrannca
. ,
addiictus andacta lale quid eflicer^ ansns
, .
ftiftrit, 1s ex proprio gradu dejectus, sit om (62) ; < nium ultimus ejns ordinis, in cnjtis esl caialogo
, in sna 1 6 4 ccclesia; Domino noslro praeci< 6\ , &>
f piente, ne primis tedlbus delectemur, secunc ' ;
i dum eam, quae in sanr.lo evangclista Luca , tit
< ,
ex ipsoDomino noslro et Deo profecta, posita
< >,
esf, doclrinam.Iisenim, qui vocaii erant, dicef bat banc parabolam : c Quando ab aliquo ad
,
c nupilas invitatus fueris, ne in primo loco ac . \ .
i cubaeris, pe forte qnispiatn te bonoratior abeo
C
invilalus fuerit, igque qui te el ipsum inviiavit,
c " ,
veniat et dicat, Da ei locum, et lnnc incipies
,
c cum pudore ultimum locum tenere : sed quando
t ' ,
Guitl. BeYeregii notae.
inf^riores clerici, enmmis islis in Ecclosia ofticiie
(60) " .
Offieia ccclesianoiinunquam functi fuerint, binc oificii dignilate
gllca, quse el , a sacris gradibtts revera
frei, ante ipsos presbyteros, snperioris ordinie
distincta sunl; ut Balsamon, dicene,
clericos, sedere praasumpseruiH. Quod quidem hoc
\
canone prohibetur, id(|iie bac raliune,
.
, , \ *
. Sed oflicialcs, episcopi sui, aut
,
metropoliiani vicem gerentes, et tenenles locum,
\ \ cxcipiunt. Verum soholiasics Harmenopuii cJiar. Bals. in can. Apost. 17. Neqae enim offlcia]PS eeclesiaslici, qtialenus ofllciales, gacra celcbra- tularium Magn:c ccclesia3 Conslanunopolitan*n
etiam ante cpiscopos olim sedisse observai, in
rnnt; aed tantum ecclesiaslicarum quarumdam
bnac canooem ba?c notani,
rerum curam et admioigtraiionem gibi comnuesam
habuerunl, quoruin pracipui fuerunt bi gex : raa- ;

gnug oeconoimis, magno sacello pracpositus ,mag:nig D 10 , \
* \
vasorum custos, charlophylax, parvo sacello
, Sciendum, soli Majoris
praepositus, et primus defonsor : quomodo non
golum in ordine oibcialiuin Ecclesire Conglaiitiito- ecclesice chartophylaci concessum e$$e, tum ex longa
politanaB recensenlur; verun eiiam a Jobanne comuetudine, tum scriptoju$*u imperaloris domini
Michaelh, ut in exlcrh synodis eliam nnte pontificei
cpiscopo C i l r i , qui ad lianc Constantini Cabasilie
interrogatioRen., - sedeat. Harmenop. EpU. can. sect. 2, tit. 4. Bal , \ gamon in liunc canonem idem de eodem chariopbylace obsorvat, et in syn. Nicaenae can. 18
; respondit ,
Alexii Comneni constiiutionem producit, qua hoc
, ei privileginm confirmatur; vide etiam istiug
responga ad Marci Alexandrin) iitlerrog. 61.
*
, ,
(61) diaKoror.Uxc usque
ad e\ exclusive in nig. Amerbachiane
. In Jnris Gmc-Rom. 1. , . 327. desiderantur, sed surniua descriptorig inauria, u l
Ubi observcg, hos etiam dictos,
cuivis canonem perlegenli palel.
qui tamen ga?pius audiunt. Alii
(62) . Codex Amerbacbia
eliam quamplurimi odiciales fuerunt, sed f minoris
nug legit, .
dignilaiis et lionorig. Cum auiein diaconi, aliique
THEOD. BALSAMON
539
540
<

' ,
c ,
, , ,
! . "
c \
c . .
. '
B A L S . Decimus octavug canon syn. prima* Nicaenae

jubet deponi diaconos qni sedent in medio presby .
terorum. Praesens aulem canou eos qtii sic faciunf,
cx projiri > gradu dejici jubet. Si eoim aliis g
.
forte diaconis in gradu prior eral qui se iinpudenler

gessit, el ante presbyleros sedil, in ultimum loeum
t,
demiuciur, et erii in gradu omnium infimo, nec id
qnod habel offlcium ecclesiasiictint seu dignilag ei , ,
proderii. Sin aulein a suo palriarcba vel metropoli-
tano iu aliquam urbem missus fnerit, ul locum illius .
repleturus, tunc perinde, ac qui ipsam misil, repu-
, ,
labilur ei honorabiiur. Quomodo vero 18 qnidero
canon Nic. syn. eum, qui in medio presbyierorum .
sedit, diaconum deponendum dicil : hic autcm le- '
viug in um animadveriit, nempe dimissione ? So- , ,
iuiio. llle quidero canon de iis qni in sacro Iribunali tempore saerificii ge iinpudenter geeaeruni, el .; . ,^
ante sacerdoies sederuni, loquitur; de bujusmodi
enim otnntno disserit, scilicet de iis diaconis, qui C *
eacerdolibus commuiiionem porrigunt, et quxdam
(65) ,
alia ejusmodt indigna faciuut. Praesens autem ca
non loqtiitur de dtaconia, qui exlra gacrum iribunal
'
in quavis catbedra anle presbyieros sederunt, et

ideo eig lenius guppliciuin infligii. OiGcia aulem ee * clesiaslica dicunliir . Canon autem id- .
ipsum vulietiam eervari in aliis sacrie ordinibus : ne
.
quis digniiate vel oiBcio fretus, adversus alios ex
tollalnr, et adversus eos qui aliiori gradu sunt, , ^
, $
efferatur; bypodiaconus forte adversus diacouum ,
^64) ,
vel leclor advergug liypodiaconum. Spiriluales enim
dignitaieg saecularibus, inquit, sunl pnBStantiores. , Noia vero quod eiiam e prassenii canone manife- . ,,
.
gtum eel ecclegiagiica offlcia sive digoiuies gradas

esse ecclegiagticog, ut diaconica et caetera. Miror

auiem quomodo, cum canon staiuat eum, qui missus
, ,
est, obtinere locum mittenlis quod ad honorem altinel, Gorlynensis epigcoptig Bagifiusy qirtiri hac gy- ,
v J t J ^ ^ o

nodo toliug Romanai Ecclegia jure praesens aderai,
^ | ^-"
/posl qualuor palriarchageiiiuogdam metropolitanog

Vaqbgcripgigse invenilur. Sed, tit egl probabile, ipse
.
quoque erat papae legalug, c l idco subscripsit post
c iiifitafu fueris, !n ullimo loco accumbA, ut
qaando veneril qui le invitavil, dicat tibi,
c Amice, ascendc akius; lunc eril tibi gloria
c coram iis qui tecom accumbunl. Nam quUquis
c se e x l o l l i l , butuiliabittir et qui se humiliat,
exaltabitur
> Hoc ipeum autem etiam servac bilur in reliquig sacris ordinibus : quandoqui dem saecularibus seu mundanisjdigniuiibus gpic ritales praestaniiores esse scimug.
f
Luc. , 8 et geqq.
Guill. Beveregii
(65) " . Haec usque ad
inclusive in Parisiensi editionc degidorala , cx ros. Amcrbachiano babciitur, nbi
ciiam pro paulo anle, rccihis
noim.
legitur, .
(64) . Ms. i E i o n i c n sis Icgit , quaiu iectioneni ipse
ctiam locus poslulat.
IN CAN. VII CONC. IN TRULLO.

511
512
; ^ ^ / patriarcbas; sicut et cxteri Icgati, scilicel Tbessa'' ; ^'
lonicensis episcopus et Heracleanus el alii. Con ,
sianiiitopolitanus autem charlopbylax, quomodo
, c, "
cum sit diaconus, anle anlistites sedet, in prim*
; . :
synodi 18 can. diclum est. Nota anlem et canonem
, *, qui dicit, spiriluales dignitates esse prastantiores
, ' , ; .
saecutaribtis digniialibtis. Sed ne boc eo Iraxeris, u l
nonnulli dicebanl, ad ecclesiasticas dignitales im
* peraloriis praeferemlas. lolerprclare aulem hoc ad , , versus bypodiaconos, qni foriase snperbe et inso lenlerse gernnl adverstig diaconos, vel diacouog
. ; ^ qui advergus presbyteros : et d i c , quod si in soe; , cularibus dignilalibus non licet ei, qqi esl nnnoris
* , dignitaiig, preeidere vel praeferri ei, qui est majore
; - dignitate bonoratus, mullo magis non licet boc fah
cere iis qui suntecclesiaslicis dignitatibus 1G5

^
, I norati, quag etiam gpiriiualeg appellavil'; qui quidein
, - ex sua profeasione dcbenl oninem bonum ordinetn
, observare. Nota ergo canonem, qui circa finem no . minat eccleeiasticos gradus dignitates. Noiinnlli
enim saepe in judicio dixerc, nec ecclesiasiicos prae . fecloe, nec metropolitanos inler dignilales collocari,
et pflaplerea nec potcniem quidem csse ecclesia - gtici cubicularii vel epiacopi ordinem, sed vilem.
, Hoc aulem mibi ita esse non videlur. Et lege pri
mum cap. 8 tit. praesemig nperis, et illic positum

scriptisque mandaluin gancti; Constantini Magni
, . .
qui est apostolie aequalis, decrelum, et commenta ' ' rium 56 cap. primi th. prsesemig operis.
,
, -' )
* .
. C
ZONAR. Ne medlum in presDyterornm conscssu
- locnm diacoui occupent, 18 primae in Nica?a synodi
, - canoue interdicitira esi, conlumacesqiie a rninisierio
. arceri eadem congtitutione decremm. Hic vero
canon, qui honesiiorem sedendi locum impudcnti
- ieineriiate gacerdoiibug pneripueril, cum in arroganliae eua poenam non a minisierio quideni repelli,
,
. fap sed de suo gradu deturbari jubei. Proinde si pri , muin forie locum inier diaconos oblinuerat, qui
, adeo tmpudenier se geril et ante pre>bytcros sedet,
in postremum delrudelur, bonorcque exlerig ora , .
nibus. inferior babebilur. Si quem tamen diaconum,

, , muneris stii vicarium, in urbem aliquain pairiarcba
- vel meiropolitanus destinarit,debitos tpsis praesulibus
. honores legaio deferri, eodemque quo ille foco ha , ' beri placel. Sed cum altero canone, qui medius
inier presbyteros consederit, illi cessaiionis a mini ,
sierio poena gravior inflicla sit, qua raiione factum
, arbilreinur, ut qui bonesliorem locum sacerdote

asgidente occuparit, cum eo bic canon remissius
;
agat, levioreque animadversionis genere nihil aliud
quam postremum inler sui ordinis bomiueg gradura
, obtinere jubeal! Iti igtlur ita nonnulli explicant,

ut de diaconis, qui dum sacra mysteria peraguntitr,
* ^
in satTario niedii inier presbyieros consedere, quo
/.quidem lempore eos maxiine sacerdoiibus inservire
.
atque aslare oporlueral, priniae synodi canoncoi
,
accipi
veJiul; hunc vero de iis, qui extra sacrarium,
. 1
543
TUEOD. BALSAMON
544
alio quocunque consessu, digniorem sibi intcr sa- .

cerdoies locum arrogarint, Intelltgendum esse arbi- \ ,
irenlur. Cum enim ubique sacerdoics vereri diaconi
, debeant, tum id eos dum opera rei divinae mini ,
sleho iinpendiiur, pr&siare maxime decet. OiBcia
vero ecclesiaslica vocat. Idera porro . , ,
,
nl iu aliis quoque scrvelur sacris ordinibns, neve,
quia profanam scilicet dignilatem magislralurove *
; quis oblineat, insolenier eiTerri, ac in superiori
ordiuc constiuuis, diacano verbi causa bypodiaco- , .
DUS, aul buic leclor instiliare lemere audeat, bac
, & \ ,
conslilulione decreium. Esl ecclesiaslica aiquidem
civili quacunque dignilaie prapstanlior. Cujus qtii- ,

dem argumenii ea vis esi, ut quoniam inier eosqui
.
profanos magistratus gerunl, et, qui inferioris e&t
dignitalis, antesedere aut praferri ei, qui majon dignitate honoratur, non licet; multo magie iis
idcm non Hceat, qui ecclesiagticie ornantur dignitalibus, quas eliam epirituaies canOo lioc loco
nominat, quippe q u non hominum, sed Dei grada, Splritus eancti invocalione, conferri debeai.
ARIST. Diaconns eiiam officium asseculus, nisi . ,
,
c palriarcba? vel episcopi locum teneat, si antv
, c prcsbyieros sederii, oranium erii iniimus.
c . >

Fasius s&culares et primos accubitus Patree di ,
vini ab Ecclesia amputantes, statttunt neminem
,
dtaconorum, qualecunque ecclesiaalicum babeat
, officium, ante presbyieros sedere; nUi forie, ut

, , ,
vicarius, patriarcbae ni aul melropoTilaai vicem

gcrat, in aliam civitatem missus canonicarum qtia^
,
rumdam et ecrlesiasiicarum causa queestlonum :
,
tunc enim, ut illius locum implens honorabilur. Si
quis atitem diacontis (yrannica adductus audacia, , .
, 1 6 6 aliter ausus fiwril supra preabyterum sedere,
f
euogradu dejectus e r i i , c l oroniam ullimus diaco-C *, ,

,
norum evadet
.
CANON VIII.
'.
omnibus ea, qua3 a nostris sanciis Patribus <

c decrela sunt, nos quoque rata ac finna esse
volenies, canonem qtioque renovamtis, qui j
bel singulis annis uuiuscujusque provinciae
c episcoporum sjjiodos iieri, ubi meiropolilanus
episcopus saiius esse duxerii. Quoniam auiem
c propter aliquas Barbarornm incursiones et
c quasdam alias incidenles causas, non possunt
f qui ecclesiis praesidenl synodos bis in auno fa cere, visum esl, ut omnino semel in anno prof pier ecclesiasticas quaestiones, ut verisimile D
c esl, emergeiues, praedieiorum episcoporum in
< ttnaquaqne provincia Oat synodus, a sanclo
Pascbx festo, et usque ad Octobrig mensis
compleinenltim, singulis aaais, in loco quem,
c ut prsdictum esl, roelropoiiunus epjscopus
< apiioreni judicaverit: i i aulem, qui nou coni vcniuol, episcopi, cum in suis civitatibus agant
< , 4 . *
<
, .
c , , *>

c , ,
< (65) ;

c
, , , ,
,
GuilL Beveregii notco.

(65) " kruMVTOv. Hac usque ad
SinOrummo caoonis dclrimenlo desunl.
inclusive in ms. Amcrbacbiano QOR
1N
CAN. VIII CONC. IN
c , -
c , .
c , .
. \ \ .
.
, \
, ;
. " . ' '
, \ .
\
.
' ', '
', \
'. (66) ; , -
TRULLO.
5i6
c et gani sini,ei ab omni inevitabili ei neceseario

t negoiio liberi, fraierne corripianiur. >
B A L S . Qtiomodo et quando debeanl episcopi ad

suos primos convenire, u( synodi habeantur, et ecclesiaslicae quaesliones solvanlur, in diversis praecedenlibus canonibus diclnm esi. Lcge et capul octavum tituli oclavt praesentis operis, et qtiae ibi scripta sunl. Praesens aulem canon nihil plus quam alii
dicii, prxterquam ul scmel fiaitl in anno synodi.
Lege el quarlae synodi canon. decimum nonum,
et priinae synodi canonem quintum, et sanciorum
apostolorum canonem tricesimum septimum. Dicat
auiein non nemo, quod cum episcopi quotannis
- apud melropolitanos convcnire coganlur, metropo
, ol .
lilani apud patriarcham convenire non cogentur.
. "II
Vel enim illi apud palriarcbam conveniunt, etpro , \ ; vincialium episcoporum synodos cessare usu venit,
,
vel non conveniuut, el palriareliie synodi non ficnt.
, .
E l baecquidem dical aliquis, verisimile esl. Tu au\ lem diligenlius lcge caput vicesimum (ituli prinii
Hb. lerlii, baec ex parle dicens. Omnimodo unani
' . ' '
synodum quotannis celebrari mandamus in unaquaque proviticia, vel Junio vel Sepiembri mcnse, ct .
; '
eos qui ab illis ordinantur, alios auieni episropos

ordinandi jus non babenl apad beaiissimos patriar\, \
chas convenire. Apud religiosissimos aulem melro ' ,
polilanos cu;usque proviiiciae qui ab iis ordinati
(67) - Q sunt. Nola igiinr ex bac Novella qaam ob rcm pro1
Guill. Beveregii nolffl.

, ut ex ipsa episcopaluum nolitia conslat :
qui proinde nec a pairiarclia aliquo ordinati sunt.
Ycreor iiaque, ne boc loco pro mcndose ponalur; ul sensiis s i l , eos apnd patriarchas in synodo quotannis congregari dcbere Episcopos. qui
ab iptis ordinati *unt, el aliot ordinandi episcopos
jus Itabent, boc est, melropolilanos, qui et a pa(67) triarcbis ordinati sunl, el ipsi alios episcopos or . Eiiamsi ha:c conslans sit loci dinarunl. Sic quideui Pboiius legisse videiur, eo
quod banc diam novellain producat ad probandum
lmjusce lectio, non inodo in omnibus Balsamonis
lueiropoUianoriim syno<Jos apud patriarcbam, epicodicibus mss. verum eiiam in ipsa Jusliniani novella 137 cap. 4, undein Basilica a Bulsamone c i - scopoiuin apud metrupoliianos peragcndas esse ;

taia relatus esl(sed bodieibi noo exsial), suspicor
, .
tainen menduiu in euiu irrepsisse. Juxia hac eitim
Pbot. NoiDOCan. lit. 8, cap. 8. Scd ne quid dissileclUmetu jussum esl ab impcraiore, ut apud pamulemus, boc salteui pro allera et vulgari leclione
triarcbas cujtisqtie dioeceseos episcopi ab iis
nati, et qui non babeut jus alios epis<opo8 ordi-j) dici potest, quod juxia eam episcopi snffraganci,
nandl, quotannis coaveniant; ep scopi auifiu apud
sive provinciales patriarcba3 alicujus, quibus non
suos meiropoliiai.os. Eniuivero quinam illi episcosub palriarcbse sed metropoliiani nomine piiresl,
pi esse pussunl, qui a pairiarcbis oidinaii suul,
apudeum convenire debenl : bi enim ab eo quiel lameit aliosepiscopos ordinandi jus uou babent'
dem tanquam a melropolitano orditiaii sunl, sed
l u praDlerea quinam cx lege, lam cononica quain
alios tamen episcopos, iuelropoblanorum mor^,
civili, apud pairiarcbas touveiurc dcbenl, praeier
ordinandi poiestalem uon babcnl. Et ipse quidem
meLropoiitauos ? A l omncs meiropolitaui, eo ip60
Juslinianus huic iuterprcialioui favere videlur, ubi
noniine, quod sunl melropoJilani, alios episcopos
in allera novclla jubet unumquemquebeatum arcltieordinandi poleslateio babeni. me latel, nonpiscopum et palriunliam, et melropolilam tancttstinullos lui.sse arcbiepiacopos el iuelropoliunos, qui
inos eptscopo* $ub st% conttiiulut in eadein provmcia
nullos sibi subjecioseptscopos babuerunl; verum
semei aut setundo per tinguiot annos ad te convoJustiniani, a quo csl b.ec novella, lcmporibus bucure. Juslin. Novel. 125, cap. 10. Uiceuim, ui videjusmodi arcbicspicoporuin el iiteiropolitanorum,
re esl, non bolum arcbiepiscopi et melropolita?
quibus nulli fruberam cpscopi dignitas, nonduin
sed ei patnarcbae episcopos babentsub se in eadem
iostitula erat, sed a pobtci ioribus imperaioribus
provincia conslitulos, quos ad synodum convocare
introducta esl. Episcopi auteui Derci, Messcnx,
debent. Et sic quidetn Komanus, Anliocbenus, et
P a i i i , A p r i , a Balsamone ad suam asiruendaiu
Alexandrinus habuerunt; sed non iiem Consianliopinionem cominemorali, nec arcbiepiscopi pronopoliUnus c i llierosolymilauus. 111 i cnim meiroprie cranl, nec melropolilani, sed episcopi poluaui priusquam palnarcba? J u e r u u t ; bi aulcm
(66) . Haec usque ad finem hujus i n terpretationis nunc prinuim ex ms. Bodleiano in
Iticem Graece cmiuinius. Graece inquam, namj L a ttircanlehac inGuli-lmi Morelii edilione ediia snnt.
Qtiineliam in ms. Amerbarbiano leguntur, eodcra
i M O d o , quo in nostro; nisi quod pro ibi
tegalur .
547
TIIEOD. BALSAMON.
548
vinciales patriarcbse Consiantir.opolitani vocanlur, * . '

arcbicpiscopus Derci, Mesaanae, Parii, Apri, et alii
, * /
nonuulli archiepiscopi ct metropolilani, c|iiibus nulli
, ,
subsunt episcopi. Illi eniin el so!i ad patriarcbam
, ,
semel quolannis convenire compelluiilur. lieliquas
* 5
auiem causas ab aliis allalas ne admiltas. Lege
\
et ftnem dicii vigesimi -capilis slalucnlis sumniis
*
suppliciis subjicicndos essc prasules, qni cpi > .
scopos bujusroodi cclebrarc syuodos non compel\ ( ' .
lont.

.
ZONAR. Quod apostolicis antea synodicisque
. \ canonibus rautum fnerat, ba?c quoquc synodiis re \
novata constitulione decrevil, ae, ut singulis annis g , \
in unaquaque provincia synodus babcrelur, edixit;
.
\ ,
adeo ut omni modo, boc est nullo causa cujusquam
oblentu lcrgWersationeqiie admissa synodus in : , \ '
unaquaqae provincia semel quolannis habealur pro- , -

pler einergeiuee 1 6 7
Ecclesia difllcuUaies; idqiie a feslo Pascbalis ad fitiem usquc mensis Oclo- . .
bris. Sed de his fusius in superioruni canonuni
\
explicatione disseruimtis.
.
ARIST. Quandoquidem bis nequit, semel quoi- . c ,,
f \
c annis saliem cilebretur eynodus, inier Pasiba
,
c ei mensem Oclobrem.
Propter diflicultates episcopis accidentes, et
\
Barbarorum incursioues, decrelum de synodo bis
quolannis celebrando a praesenti canonc coiilrabi- C
. \ '
l u r ; et decernilur, semel in singulis annis baberi

synodum inter Pagcba ei mensem Oclobrem.

CANON IX.
\
c \ (68) c Nulli licere clerico cauponiam babere labcrnam.
i n
Guill. Beveregii nolce

priusquam ihroni eoriim ad patriarcbalus promoti
quod Balsamon quidem asserit, sed refragante vesunl, aliis perpetuo metropolilanie subjecti fueleri episcopaluum nolilia, in qua isti throni
runt, Constantinopolitantis quidem Heraclcensi, et
nominanlur. Gum autem Palriarchae R o .
Caesariensi Hierosolymitanus; quo factnm est, ut
manus, Alexandrinus, et Amiocheiius suffraganeos
cliainsi posloa patriarcbae fuerint, nullam lamen
sive provinciales episcopos proprie sic diclos baprovinciam babiierini, in qua melropoliiicaro pobuerint, a se quidem ordinatos, sed nnllam alios
leslaleut eierccre potcrani. Balsamon, faleor, hoc
episcopos ordinandi poteslatem babe.-les: illi j u x u
loco assfrii, opiscopos supradictos, Derci, Messebanc novellam eos ad synodum convccare poieii83, Parii, Apri, aliosque rant. Sed cum Justinianus imperalor Gop.siantino dicios fuisse : Sttdhaud r\ poli sedem imperialcm babueril, ad eun liaud
dubie summe ila appellaii sunt;
dubie aeque ac ad alias scdes palriarcbalcs iu noctjtn palriarcba Couslanlinnpolilanus iiullam
vella ista condenda respesit: quae propterea de me balmerii, nedum illos proprie
tropotitanie potius ad patriarcbas suosconvenienkiabere poiuii, qui, ut ante dicium esl, dis intelligenda cst. Sed ila inlelligi ncquit, nisi
fueruni. Quiiictiam ipse Balsamou indigilat
vulgaris baec leciio immutetur, quandoquidem
iilias ab aliisdalas fuisse raiiones, quarc dicti epicmnes metropolitani iuuc iemporis alios episcopos
scopi provincialet palriarcbae Constanordinandi Jus habebant.
linopolilani vocati sunl : unde conslal verain non
(68) lU^pix^.Conslanlini llarmeconsiiiisse raiionem. Quod si isii in provincia, ei
nopuli epitome bujus canonis sic se habel,
peculiariier lanqtiam metropoliiano sirbjecta, con- , ,
Biiiuti fiiisseni, nibil diibii csse potuit, cur ila
, ClericuSy qui officinam cauponariam hacogitominarenlur. Sed ei n i b i l certius est, quam
bei, aut deshtat, aut deponatur. In quaiu scholiaeos in diversis provinciis siios esse ; ac propierea
stes baec noiat, \
provincialus episcopi omnes eorum nemini esse
poierant. Adeo ut quaecurique dcuiutn fuerit raiio,
,
cnr i i a dicercntur, baBC saliem a Balsamone exco .
gilaia, nullaest; nisi forsitan proviiicialium adin- , \
star episcoporum, iHi ad Gonsianlinopoliianum
\ -.
patharcbaui quolannis convenire compellereutur;
,
549
IN CAN. IX CONC. IN TRULLO.
550
. -
Si ci enim in cauponam ingred est pcr*
,
c raissum, quanio magis ei aliis in ca ministrare,
, &
c ea, qua3 non licet ipsi iractarc? Si quid aulem
; , tale fecerit, vel cesset, vel deponatur.
, ij .
B A L S . Quinquagesimus quarlus apostolorum
. " ' /
canou clcricos segregari jubei, qui in caupona co >'
ntedunl. Decernii auiem pracscns canon, ne cleri -
,
cus habeal cauponiam oflQcinam, sive ue caupoiiiain
.
mercaliiram exerceat. Si enim cauponiain oflicinani
, \ ' , in dominio babet, et eam aliis elocai, novum noa
.
est. Hoc enim ctiam apud monasleria et diversas
;
fil ecclesias. Quamobrem, habere bic, pro eo quod
, . \
est exercere, accipe. Quouiam autein aliud esi in
\ ,
alienam cauponam ingredi et comedere, el aliud
\ , cauponariam exercere : in canoue quidein aposto ^
lico clericum, qui in caupona comedit, el post de , \
nuutiationein non corrigiiur, eo omnino quod
,
peccatum sil levius, segregandutn dicit. Clericum
*
autem qui cauponiam (abernam exercet, nec post
, - denuntialionem corrigilur, praesens canon, qnoniam
gravius omniiio peccatmn esl, dicii esse deponen^.', ,
dum. Lege quae asciipla sunt in dicto quinquage .
^ ' simo quarto canone apoeiolico, ei synoJi Laodic.
, \ \ can. 24 synod. Cartb. canone 40 et 4 libri Basilic.
l i l . primi cap. utliimim quod exlra 33 cap. 9 tit.
', \ '
preseniis operis, positum est.
' . ,
' . '
.
. , ZONAR. Quod cauponiam doamm habere clctici
' boc canone probibenlur, id ila accipieiidum esl, ul
. , \
eis videlicet operas in caupona locare, ejusque mi ,
nisleriis inservire ne liceat. Tnrpe siquidem, atque
, \ ab ordinis dignilatc vehemenier alienum, exercemke
, .
cauponae clericum praesidere, exciplendis bomitii biks, apponendis ferculis prcesto esse, pincernseque
' , quodainmodo operam ac minisieria hospilibns exbibere. Cui eiiim ut aposlolico canone quinquage*
;
simo quarlo vidcre est, ad cauponam diverlerc
oimtino non permissurn, quo pacio lalis in co per.
petuo veraabitur? Qui igiiur id feceril, aut ab
,
co instituto cessare, aul depositione mullari cauon
.
jubet. Domuin tamen ejusmodi babere, ac locare alteri, clericis cjuoque siue ulla digniiaiis jaciuia
concessum esu
. c - D ARIST. c Si canponam ingredi probibetur cleric cus, et babere magis probibebitur : vel ilaque
,
c dcsislanl, vel deponaniur.
, .
Non licet clerico cauponariam babere officinain,
,
ei in ea operari. Si enim ailerius caiiponam in *
gredi prohibelur, nisi forsilan ob necessitaleni illud
,
fecerit : niullo magis eum 1 6 8 babere cau, ,
ponam ei aliis in ea minislrare non oporteL Qui
.
Guill. Beveregii nolffl.

medicinam facianl; et segregationi subjicit clericot
, ,
qui mundana pubticaque negotia traclant. Iliaem

. Pairiarcha Lucas eliam sepla&iarias palriarcha Michael Anchialtnus per adnolationem
mandat, ut clerici o/ficia sa>cularia vel exactorum
ojficnias, gut balnearias clericis curari per adnoiHiionem veiuii: teluti quoe lurpi lucro et mendacio munia, vel curamrum non tutcipktnt. Harmenop.
occasionem proebenl. luttrdicii etiam diacom*, ne Epit. cati. scct. 5 l i i . 2.
t
551
THEOD. BALSAMON
55*
hoc auieni facere ausus fucrit, el ccssare non per- , , *

ftuadeiur, deponeiur.
CANON .
Episcopus, vel presbyter, vel diaconus, qui usuc ras, vel q u dicutiiur ceniesimae, accipil, vel
cessct, vel deponalur.
B A L S . I decimo seplimo canone prioiae syn.
saiis scripsimus de omnibus sacerdotibus, seu sacris
iuiliaiis qui usuras accipiunt, vel aliquod aliud
turpe lucrum sibi excogilaul. E l lcge quae in illo
scripia eunl; el tnvenies soluliouem repugnanlia?
qnae esse videlurilliuscaiionisei praesenlis. Prasens
enitn cunon, et aposlolicus 44 vcl cessare, vel
deponi jubenl eum qui lale quid facil. Decimus
seplimus auiem canon priiiue synodi eum depoui
jubet. Lege el 27 cap. 9 l i l . praseulis operis.
ZONAR. Usuras exigere, non episcopi solum,

presbyieri, el diaconi, sed et omnes in canone recensiii, primae synoili decimo septiir.o canonc probibeiilur. Ibi nos, el quid cenlesima sil explicaviinus,
et fusiiis, quae ad ipsius canouis explicalionera perlinent, exseculi sitmus. Ad ea igitur leclorem remitlimus. Sed et eadem, qua* boc IDCO, Laodiceuae
quoque syuodi quarto canonc praecipiuntur.
A B I S T . Episcopus , presbyter et diaconus qui
c usuras accipit, nisi cessel, dcponalur. Per-
.
.
f , , ,
, fl , .
. ' '
,
, . * \ \ .
\
* ' '
. \ '
' .
. \
,
.
, \ \
. \ .
\
.
. , , \
, ,&.
spicuus.
CANON X I .
'.
Nemo eorum qui in sacerdoiali ordine enume- Q c \
c rantur, vel laicus, Judaeorum azyma comedat,
,
c vel ullain cum eis fainiliariiaieiu ineat, vel in
< , morbis acccrsal, vel ab eis mcdicinas accipiat,
, \ ' ,
vel una cum eig in balneis omnino lavelur. Si
c (69)
c quis autein boc facere aggressus iueril, si sit
, quidem clcricus, deponalur : si auiem laicus,
< , * ,
segregettir.
. >
B A L S . Sancti Patres nos cum Jtidaeis nullain .
.
communionem babere volctiles, slaluunt nos uon
,
debere cum eis fcsla celebrare, nec accipcre, nec
,
comedere, quac nunc ab illis iiunt azyma, ncc ab
' ,
iis medicinam accipere, nec cum eis lavari. Eos
, .
autem.qm praitcr haec faciunl, si quidein clerici,
, ,
depoui jubenl: si vero laici, segregari. Quaere Laod.
, ,
syu. can. 51, 52, 37, 38 ei sanctoruui aposiolorum D ', ', '
canonem 70, et ejus inierpretalioiiem. Nec dicat
\ ' , ',
quispiam, quod illa azyma vetili stinl comedere
. \
quae dantur ab baerelicis, nou auiem sacriiicium

faccre per azyma, \el absolule coroedere azytna;
, quoniam nos quoque diverso modo azyma come, \ dimus, quae dicunlur . Audiet enim
^70).
quod non azyma comedere sii probibitum, sed per
,
azyma more Judaico fesia celcbrare. Quod esl
.
auicm majus fcsluiu incrueitio sacriiicio, quod
,
Guill. Beveregii nota*.

%
(09) Er . Ms. Amerbacliianus legit (

. Sed omnes reliqui
codiccs iina cuui inierpretibus in noslra lcclione
consentiunt.
(70) . Hoc, tii fallor, vocabulurn

alibi non occurrit. Ex boc autcin Balsamoiiis loco
conslai nliquod cibi siue fermenlo confecli genus
ita dictum fuisse, Graecis vulgo usiialum.
CAN. XII CONC. TRULLO.
53
*
; "
,
\ ,
\ _ ,

(74) , \
,
* .
\ -
.
.
,
* .
, \ , , '
, ?. '
" \ '
\ '

, ,
, \ .
*
, ,
.
Dominu* nosler Jesos Cbrietus tradidit tempnre

morlie s u et fesii Paschalis? Quia aulem ganciH
Palribus ne in mentem quidem venit nos perazyma
celebraluros, quemadinodum boc quoque flt a
Jadaeig, quibos sialuturo egt cum agno et azymis et
laclucis agresiibus Paschae feslum celebrare, ex eo
clarum qtiod omne iesium Judaicum aboleverini,
propter Latinos qui cum azymis festa celebrant, et
propier eos qor a Judaeis vel reliquis haereticis medicamenta accipiunt : omncs eitiin isti segreganiur.
1 9 Noia praesentem canonem, qui de azymis
insiruit; et quod i l l i , qui a Judseis vel eliam aliis
haerelicis raedicis caraniur, puniunlur.
ZONAR. Nefestos dies'cum Judais simul <&lebrare, neve munuscula ab iis, anniversariis eoruiii
celebriialibus milti solita , accipere liceat, sanctorem eliara apoetolorum sepluagesimo canone ln terdiclum fuit. Hoc autem canone cum iis amiciiiam jungere , (id esl) familiaritaiem iuire, et
illorum opera aegrotantes curari, eteodemcom iltis
balnlo uii omnino prohibeinur. Haereiicorum eliam
benedictiones Laodicena* syuodi tricesimus secundus canoo accipere veiat. Ejusdem quoque synodi
57 e t 3 8 a Judads vel haereiicis missa cx festivo
apparatu xenia recipere, aut cum eis fesloe diea
celebrare, aut azyma ab illis aceipere, eorumquo
proinde impieutt conununicare negat oportere.
Indicit autem bic oaiion non obiempcraniibus nmllatn, clericia quidem deposilionem , Jaicie ver*>
segregationem.
. c *
ARIST. c Azyma Judaica supl respoeoda. Quin , i eliam qui eos medicos accersii, vei una cum
, ,
c iis laval, deponitur.
*
Nulla est Gbrtatianie cum Judais communio.

Propterea iiaque quicunque eornm azyma come-i
, ,
dere, aui ad medicationem eoe vocare, aut cuiu
, lis una lavare, aut aliter cum iis famHiaritatein
, , ,
inire deprehendalur, si quidem clericus esl, depo, .
netur, si vero laicus, excommtintcabiuir.
'.
CANON XII.
\ , 2
c Porre boc quoque ad nosiram cogniiionem fperc \
c venit, qnod iu Africa et Libya ei aliis locis,

quidam ex iis, qui illic stint rcligiosissimi pra* ' - D
sules, cum propriis uioribus, eiiam poslquaî
c (72) , ad eos proceseil ordinaiio, nna babttarc
recusant, ex eopopulis offendicuhun et scanf .
dalom afferenies. Cnm iiaque siudiuin nostrum
c în eo m^guopere bvborei, oninia ad gregis
c ,
in inaiius nostras iradiii nobtsque commissi

(71) AtA . Hacc iisque ad
inclusive, ex ms. Bodfeiauo liuie loco iuseruiiiius. Sed in codicc Amerbacbiano non leguntur.
Nec qtiidem ipsius Balsamonis, sed descriploris
alicujus verba esse videwlur, ei uiargiue in texluni iranscripla.
(72) ' toriav. Ms. Aiiierbacbiaiuisbunc locuiii sic legit,
\ , tyj.lv , elc. Verimi

pro legenduio prociil dubto ,
vel , uti io ins. legilur; pro quo
inetliUouePari&ieDsi ecnplmu esl .
quidem in variamibus Zoiiara3 lecuonibua cx
ms. etiani Amerbacbiauo recie scnbiiur
.
' . ,
PATROL. G R . CXXXVIi. ,
18
TtfEQD. BALSAMON
<
c
c
i
uliliLHem fiût, tn>bis vUum est,, iU ejMS-

modi deiucqp? ullo mo*le flat. i\<K at|lw dieiinu% uw ad ea abolenda ei evtfriuiuU, qnaa
nposioike ma coasiUuia suiu, e<l pttputa saiinifS ei ad meliora progrefoj)is curaiii
gerenies, oi n* eUKis^ccleeiailieueullo probro
afficiaiur. DkrU enim dtvinus AposlotoaiQmma
ad Dci gloriam (atite, $uv /fendiwlp
taioJ*
t el Jud(cit,et Gr<ect>, et Dti EccUttiz, quemedt modum et ego per amuia omuibu* p!*ceo, nojt
QMwrens meam u,tililaieip, ud
mull*ru<n * f
t
555
i . *'.
, \ (73) I , \
. \
< , -
c , ",
% ' , 4 , . ,
, .
.
%
c ewwiwr . ImUîores mei tstaie, mtiu et

, .
Chriui *. Si quis atileip iate qîd agofe d*t
prehensus fuerti, deponalur.
.
BALSs Ad melior^. riiani Ecctaste aiurooDs
âoUPalrosptpveheiUes, jubonl oinnine antiaiiiei, fi , iK)slquam siiqt ordinaM, a propriis luwibire a&- (74)
ceder-e. Ne auiem conira 5 apoeiolteum canoueift . "
tacece vjdcanlur qui episcopia cirai euis uxoribua '
ppsl, ordiualionem babiiare p e r m i l l i i , inferuiit, ,
quod R0ii divinis aposiolis adversaoles b c decerv ; , muDi, sed staium ecclesiasiicum in pukbriorein or-
dineui proveiii volentes : propemodum, hoc dieen- , * -,
*
les qiiod (Uvtni quidem aposloli, cum ttdes Unlum
\ ,
MicipereL, se iu eos, qui ad fldem aceedebani, iia
gerobaHtj, u l ad eoruro iuiBecilliUileio se inaf is , ,
UeiniUefetti. Munc autem cum Evangclii pra?di *
caito tU magis aiBpbttcaU, Oporlet, inquiuui, *K
poatifices ad perfeciani coulineaiiaiu viuuu s u a , , ,
71
dirigere. S i aiUem episcqpis cum propriU uxoribue ^

liabitare 1 7 0
permitietur : luulto niagri e l
4psi tauquam uioribiu uli pero\iilelur; sed nec
eis cuin Mienis uxoribes babiure coacedeiur^ ul
ome otTeiidiculum ampuletur. Lege Jibruai
Ba&4licor. t i l . 1, eap. 54 SS, 56, qiue quideiu,
CIIIII 423 jHsliniani Noveljae &4nl capiia, episcqpoa
fleponetidaa deceriuint, qtii cum quacuuqit^ muJioro
ctdiabitaui.
n
ZONAR, Ne fpfecopo, preebfiero, aut diacouo,

nxoiein suaiu biib piaji<:*lu pieutie repudiare
JkKtat, quinto apo8lelico r^none^cauUiniesi; quiquo
id feceril, segregari prinie, ac si twn quoqee pertina^ fcieril, deposilione niullart decrelum. Iloc
" 1 , 51*33.
.

,
* *
.
', . ', \ ^,
' .
,
.
. *

*
, , .

" I Cer. w, 16.
GuiJI. Beveregii no.ffi.

(73) ) . Ha?c4n editione Parirvi- ,ftmni*e>l*v
*ei i u lciia s u y l : \ \
$ Patres canone duodecimo ponliftces oitnitto
\ posl ordinaiionem arcent ab earum tnutifrum cuiilu
. Quouiodo
bermo, quce otdinaiionem matrimonii iege cum
ctiam in ms. Anierbacbiano legunlur; nisi quod
iit eranl copulativ. Idein auleui pauloame, in capro , ibi malc scribalur
pjle, de clericis uxores $ua* pranexiu religionis eji.
cUtitibus, observal banc eynodum illud primo on(74) . SW
stiltiisse, qitfppc de qua loqnens aii,
etiain caitonom bunc iulerpreialtir llttbus IIKI
nacbus in causis matrtmonialibua capile
. Hcec enim prima ignodut
nbi
fuii, guct sanchil ui uxurtbut tuis epiicopi renun*
a l l ,
'
iiarem. Ergo ante banc synoduai rpiscopis eliam

\H)*i eiMscopalesii susccplam ordinalmuem el axo ^ :
res bancre, et cum iis cobabilare liciluni futt.
557
1 CAN. XII CONC. IN TRULLO.
55
- êro canone, ubi renUnliatas aliqtiis episcopn*

fuciil, uxorem, si quoB nondum sacrfs ordinibus
,
iniiiaio dncta forei, sub eodem teolo ne babeat,
constitulura. vcro non so etadio evenenda? contrariis sanciionfbns apostoi. consiilatTonis adda
,
clos, sed populornm saiuli, atque in îrlulibus
, , progressioni consnlemes, ac ne qaa inde eacro

ordini macula iuurerelur providentes, epiecopis
, , bxt
uxorum , quas anlea duxerant, commercio et con
, ,
sueiuiJine interdicendum ceusuisse, auctores cano , nis addidere : quasi divinos scilicct aposlolos,
nascenie ac emcrgcnle tum primum fide, neque
, , '
adbuc sonilu divinai praedicationis latiua evulgalo
\
mitias cuin iis, qui lidem aniplcciereniur, ac re \
missius egisse, nec ab eis omnes perfecfionis nu*
^
exrgentes, aliquid lum imbecilliiali ipsorum,
, \ ^
tutn inveleratae apud omyes gentes, aique adeo
* ,- apud ipsos Judseos, consuetudini indulsisee aflfir \ \
iuetit. Nam e l summis Judaeoruin sacerdoiibos
,
uxores babere per leges licebat, neque id vero
,
Grajcorum sacriiiculis ulla consiilutione iulerdiciuni'

futt. Nuuc vero longe laieque propagata religione,
, ,
ac diligentius quae ad sanctiorem viiae norniain
,
perlineni constilulis, augescenle indies evangelico
, ,
culiu, Severioribus, inqtiiunt, vilam suara conlinen ;
liae lcgibus asiringere ipsi quoque episcopi debent,
. 01 \ (75)
nt non raodo ab alienis uxoribus absiineanl, sed ab
, \ iis qtioque, quas lori consories babuere : neque
. \
eoluui lecli 8>cias admitlaitl, sed nec suli

eodeut lecio aul iisdein aedibus degere patianuir.
%

Nam eisi fleri poiesi, ui casios se itihiloiniwis atqpe

,
,
integros servent, aliis laineo offendiculo et ecan ,
,
dalo erunl. Quo loco inagiHim quoque Paiilum
.
,
\
sancii Paires producunt, dicenlem : Sine oflensione
.
e$lote el Judais et Grvcu, el Eccletioe Dei^nm
.
admodum et ego omnibut in omnibut placeo, nou
meam ulititaiem qurtrens, sed muitorum, ut snlventar . Imiiatoret mei ettole, ticul tt tqo
12
Postremo qui buic canoni obletnperaverint, eis depositionis multam irrogari jubeul.
. \ ,
AftlST. c Eliaiusi dicluin sit uxores non ejiciendas
. c esse, uihtlomious ad melius progressioui coji ,
c sulenies, praesuli ordinato, cum uxore amplius
.
c no cobabilei, in nuiodalis damus. >

Quinius gane canon apostulicus nec episcopum
, ,
nec presbyierum nec diacooum uxorem suaiu re * ^ ligiouis pralexlu ejicere vuh ; sed et ab eo qui
\
,
. \
\ & feceril
i*n*ril puenas
mpnnfi poiii;
DAlil Pura/
ni rcorrigi
n r r i c i non
nfkn
\

boc
eumque si
^
poiesi, depooit. Hic autem canon episcopis, [fost quam ad episcopatum ordioali sunt, una cum suis

cohabiure uxoribiis Ron permiliit; non iu corum
, '
quae apoaiolice sant conslilula couu&mpium ,ei
,
eversioneui illud faciees, aed populi saUuis el ad
. \
meliora progressionis curam gerens, e l ie suuis
,
sacerdolalis probro aliquo afficerevur. Oomia pvim,
7> .
inqiiii divinus Aposlolus, ad Uei gloTiam (acile,
M
l Cor. x, 51-53L
' M C o r . i v , 16.
Guill.
(75) 01 .
\ .
Bereregii noUe.
Rcciius
in .codice Amerbaetaiano legHur, ol
59
T I I E O D . BALSAMON
ofendlculo eslott el Judmt et Gr<cci$, el Ec- \,
560
; ,
eleti(c Dei, quemadmodum ego per omnia ,

onmi-
"
bus placeo, non meam quairens utilUalem, ted
inul- ,
torum, ut serventur. \ J\ lmitatores mei
estoie, ,
stcul ego sum Chritti. Episcopiim auiem, qui hoc, , .
, . .

fecerii, ei posl ordinaliqnem ad episcopatum cuui
,
,
.
CANON XIII.
1 .
t Qnouiam Romana: Ecelcsiae pro canone tradittim
^ '
c esse cognovimus, ut diaconi vel presbyteri, qni

ui ordiiientur digni exisliniandi sunl, proOieaii
f tur se non amplius suis uxoribus conjungen
i dos : nos anliquuin cauonem apostolicx per - i feciionis ordinisque servames, hoininum in

< sacris ordinibtis legitiina conjugia deinceps ex

4 boe temporis inomento firma ei gtabilia esse
\ ^ 4 voluiiius, nequaqiiam eorum cum uxoribus con, 4 junctionem dissolventes, veleos mutua tempore
,
4 convcnienti consueludine privanies.j Quam
4 obrem si qnisdignus inventus fuerit, qui hypo} ,
t diacotitis vel diaconus vel presbyler ordinelur,
,
is ad latem gradum assuifii nequaquam probi \
4 beanir, si cum legilima uxore cobabilel. Sed
, *
4 neqoe ordinationis tempore ab eo poetuleiur,

4 ui proflleaitir se a legilima cum uxore consue
4 ludiue abstentvruin : ne ex eo a Deo conslitu
4 (as efrsua praestamia benedictas nuptiasinjuria
, \
t affieei e cogainur, Evangelica voce cxclainanle,
, Quic Deu$ conjunxit, homo ne separet 7 1,
: ei

t Apostolo doceuie, Honorabilet nuptias, el fo- om , .
sua babitaveril uxore, deponi jubet.
4 rum immaculotum
T l
11
; el, Alligatus es uxort, ne

\ * *
, * \
quwre soluiionem . Scinius autein, sicul e( qui

t Canltagine conveneruni, niinislroruni gravi4 talrs honestaiisque curain gerentes, dixerunt,
4 ui subdiaconi, qui sacra mysieria conircciani,
4 c i draconi ei presbyteri, propriis lenuinis a
4 coiisorltbus abslineani. Ut et quodper apostot los traditara est, ei ab Ipsa usque amiquiiaie
4 servatuni, nos quoque similiier servemus,
t leuipus oiimi re scientes, el uiaxime in je4 junio ei oraiione. Oportef eniin eos qut divino
4 aliari assideut, in sanclorum traciaiidoruin
teinpore esse omnino continenies, ui possint D
4 id, qaod a fteo siinpliciier pelunl, oblinere.
quis ergp pra:ter aposiobcoa canuues, iuci4 laitis t i l alirucm eorum qui sunt iu satrts,
4 presbyteronun, inquimns, vel diacooorom vcl
t bypodiacotiorum coiijunctione cum legiiinia
4 uxore et consueuidiuc (irivare, deponatur^ S i <4 miHter et si quia presbyler vel diaconus suam
4 nxorein pielatis praiiexia ejeceril, segregelur z
t et si porseferet, deponaiur.
UaMb. xix, &
" tiebr. xm, i.
" ICor. VJI, 27.
, . ,
\ ,
,
, , -
,
, | , \
. ,
\
,
, .

, ,
, ^
,
, ,
, , ,
\ , ^
\
,
* , .
561
. XIIICONC TRULLO.
56f
B A A S . ?- BALS.Ciim prohiboiesiwU santti P i l r e i e p i s r o p *

CIIIII propriis uxoribus babilare post ordinaiiotieni.
\, \ de diaconis et sacerdoiibus subdistingutini; et Vtv
\ \
Iuli corrigetiteg quod ea de causa i i i in Boniana
.^ '
Ecclesia, scilicei quod el i i post ordiuaiioucm co,
gaiitura priug sibi conjunclig uxeribns absfinere:
4 reprimentes aniem el ees, qiii ioriasse dicturi
\ erani probiberi ei illos cum suie ux+ribus eoire,
quemadmodum probtbenlur etanlislUeg; decernuni
\,
eos, qui ul ordineulur dignt snnt, a prioribus anis
,
legiiintis uxoribits non separar. Adjtciunt auiem

eos oon cum surs coi}ugib6 conjunclioncm indit*
.
criminaiim babiluro; ged ab iie absleinuros vicie
snae lempore, eo scilicet tenipore quo sacrificaui:

si( ut boc dettniil eiCarihagiueiieig synodus in 3 et
, * 25 t l 70 cau. el 3 canon DienysH arcbiepisoopi
* .AlexandriniÊosaiiieni, qut audeani poet ordiiia ' \ ' ' , \
tionem diaconos ct socerdoiee cum piieribiis bw*
6
legiiimis uxoribug consueludine privare, d e p o a e M . dos dicunt. Prxtcrea 1 7 2 aulem el ipsos qui or
diqantur, siias uxores pieuuis prseiexlu expellenies,

segregandoe glaluuut: sin aulem in malo persi . stanl, seu eas uon accipiaui eliaoi deponemlos.
,
Excipe mihi sacerdotes, qui sunt in ecclesiu bar , *
baricis. Lege et 30 canonem bujus gyuodi de bis
,
quoque slaiueulem. Ne repugnare auicm exioli, . .
mes 3 can. Carlh. syn. dicenlt, prohiberi a con .
juuclione cuni suie uxoribus, vicis eua; tempore,
cpiscopog,. presbyteros el diaconos. Ejusdcm enini
. ' ^ synodi ranon 4 el 25 el praseng, etian. bypodia
,
< O H 0 8 adjicil. Nola ex prasenli canoue, qiiod
sa cerdoiea ei diaconi el bypodiaconi, ut qui sacca
,
iraciani, a sula abgtineani uxoribus viciiuii suaruin
. ' ,
temporibug necesse csl. Qni itaqiie perpcuio ei in0 ', \ , \ dics propeniodum niinislFnnl, el sacra ailinguni,
(76).
quonam modo se excusabunl? Lcge et 3, 25 ei 70
, can. synodi Caribaginensis ei quae in iis scripU
, ,
sunl.
. \ *
; ', ' '

ZONAR. In Romana Ecclesia morera invaluUse,
. '
vimque in ea legis oblin^re divini Pa&rea aiuut, u i
, qukunque sacerdotes, aut diaconi Hunt, s\h\ nibil

\ ^ in posteruin cum uxoribug, quibus anle sociait
(ueraui, amplius omnino commercii fore profilean
lur, el gpondeani. At nos, inquitnil, nibil ejugmodi
. poslulamus, verum apoaloliCu cauone edocti, con, , tractum curo ju&ia uxore connubii foedus, ralmu
,
uiviolalumqiie esse volumus, nrque quo roinus
, (77)
ntuiua inter se consuetudine, congresgiiqtie. babha
\ , \
iiibiloininug temporum ralione, conjuges perfroan \
lur, probiberaus. Si quis igilur sacro se presbyui . "
v
(76) / d r o c Ha?c
iigque ad finem hujus Balsamouis interpretaiionig
ex nig. Bodleiano gnpplevhnas, neque enim in editione Parigiengi habentiir, neque eliam in codice
Aiacrbacbiano. Sed suspicor ea Balsamonis non
esse propierea quod, qnre Balsainon dixit, bic repetuntur, el canoneg Carthaginenses denao c i tantur, qui a Balsamoiie anle citati sunt.
(77) . Henricianug l o n a r a codexTCcthis.
legit . Ms. Gallandi .
THKOD. BALSAMON
883
564
rattig, AIH diaronains, aat sfebdiaconaltis ordlne

dignom prtebeat, eligi, quamvig exori alligalum,
, miila ex eo divorlii imposita tieeessitate hominem

l i c e b i l : ne atioqui ntiptias, qnas et eoo ipse con-
epectu Doininue honestavit, et miracalia ibidem
, , \ edttig consecravit, improbare videamur. tûaruin
, .
qyidem etiam sanctilatem, aliis quoque sacrarom
.
Liiterarum teslimoniie asserere nUuniur. Deinde \ tpiod iii cotmtibiali copula lemporig raltonem ab
miliaus habendam esse anlea dictum esf, id nunc,
allaio gynodi Caiibaginensis decreto, quale git ex ,
p l i c a n i : quo gcilicet qtiibug tractandarum rerum
aacranMTi cura demandaia egl, per viceg guas, *
, . \ constituiaque Ipeis divini minislerii lempora, absli
nere ab uxoruro contagione jubenlur. Quod idem ^ Alexaodrinf quoque
Diony
ue archiepiscopi Dionysii
canone . \ terlio eancilum es(. Quod s\ qui nibilominus ab
tnroris legilimae consociaiione, et commercio, sa cerdoug, ant diaconos, aui hypodiaconos conetur

abducere, deposiiionis, qwe maxima essq^ poiest,
. '
bomini poenam Paires denuatianl. Sed nec saoris

ordinibus iniltalis, quos dixhmis, oxores suae reli-
gionis oblenlu repudiare permissum, quin gegre ,
gari primo , si id feceriut, ac nisi postea raulaia
.
gententia easdem reduxerint, eoe deponi praelerea
jiibent.
. c * ARIST. < Eiiamsi Roroant eum, qui diacomro vel
f presbyter ordinatus est, uxorem suam dimit
^
t lere velint, nos tamen diaconoram et presbytero . >
i ruiii conjug1araia,finnaque manere Yolumas. Q
' ,
Et si in Ecclesia ROHI. ul in can. ordine boc
,
oblinuil, ut qui ad presbyteratum atit diaconatum
est promovendus ante ordlbalionera confiieaiur, se
,
non amplius uxori suse conjungi, sed omnem cum
ea congressionem dissolvere : lamen, ut evaog. el *
apost. curae conirarium, ab hoc can. non admit- \ \
tilur, qul quidem decernil presbyleros et diaconos , \
conjngia gtia legitiine inila nequaquam disgolven, \ .
*
173 d
nxoribus guisconjuncllonem observare,
a consuetudine auiem cum iis abslinere lemporecon- ,
enienti, boc esl, in jejunii ctsacroruin iraclandorura
lempore; ut|poggint id,quod a Deoeimplicitr petunl, , '
obtinere. Isautem qui pietaiispratexiu uxofem guam "
cjictire aggressugest,gegregatur ,et si ineroendabilis
mneat,depouilurJuxtaqnintnmcanon.apo8loncum. D :1.
* ' ,
.
'.
CANON XIV.
\ c Sanciorum divinorumque Palrum nostrorum ca
,
c non in bis quoqire valeat, ut prcsbyter anle 50
,
c annos non ordinetur, etiamsi sit bomo vnlde
, ' f dignug, ged reservctnr. Dominug enim Jesug
. *0
Chrislus triccsimo anno bapiizains esl, et IXP*
c
, \ < pit docere. Similiter nec diaconus anie 25 a

i * nog, nec diaoonigga ante 40 aunos oniineltir.
c .
KANUN '.
CANON X V .
Subdiaconus nc minor 20 annis ordiuetur. Si
s e
'
I N C A N / X V I CONC. I N T R U L t a
Wfc
t . tv qnis atiietti eemni; q#1 **fit Irt sUtu iifcerdot ;

f lali, prseter pra?finiia tethpora ordinatas foerit,,
, . >
depmiatiir.
. 60
B A L S . Neta ex bia duobtts canotiilHiS deposltlonr

obuoxtos reddi coe qni xtra lempora oafionibiis
. 01 assignnia ordinantur. Praesenios doo canonea, 14
, & *\ ', t 15 eomrft letapora deseribuut qlii in sacra ,
tfo serviuni, scUicet acerdotiim, diaconomm,
, , , \ sobdiaconoram ei diaconissarwti; et slalnuni
sacerdoiem ordinandttm, ftterit 30 amios natu,
' diaconom qtii 25, subtliaconwn qrn 20, et diaeonis- - fcam, quae 4 0 ; eos aniem qur haec lefflpora non* excesserint et ordinati fuerim, depdnendos. h.xc
quidem de borum qtiaiuor gradutim ordlnatione.
. 28 aulem Capot primi titnti tll libri BasiHcor:
. 4 ' . ' * docens de lefttoris in cleruin cooptatione, decerni*
' eum non debere esse mlnorem 18 autils. Lege eiiani.

cap. 28 primi lituH praDseMis operis, et q n U\ eo^
. K d \ stinl. Et lege riiam 16 Novellam Imp. domiwt
' . ? ; Leonis Pliilosopbi, quae prasenii canoni conse, \ \ -' qiienier siatuii, demum fieH Subdlaconnm bportere
qui vicesimmri aumtin couipleverft.
,
. Ot . liiiliaudorum sacris ordinlbus anales
, \ canon liic uterque describil, ac in sacerdote creaudo
pov ,
iricesimum, io diacono vieesimum quintiwn, i
' ,
diaconissa quadrageskni anni finem exspecfari jubel
, neque qnt minor sit, qnantvls se digrrtim is maxirae
,
osienderit, queinquam ad ordines admitli: termn
, ' ,
seponi bominem, boc est, dttqi ad eanera ejue
, \ merila anatis quoqne malurUas aiicesserit, exspec tari placet; bypodiaconom autem viginli anms
. (5 natum ordinari. Si qurs vero ante pf^d-ctam
aetalem ordinibtis inilialus sit, vioVaii canonU
,'
. \ ' * pflenas deposiiione lnei. Eadem de diacoinsiwriiiii
srlate quartaa quoque synodi decinio quiuto canone
.
couslilula sunt.
. . '. ARIST. C A N . X I V . Prcebyler aNnos Irigima,
4 diaconus viginti quinq4ie, eldiaconissa quadra , , \
c ginla nata, ordinatur. >
c .
. t \ - 1 7 4 ARIST. c E l hypodiaconi viginti amtos natl
< elrgnnitir. >
.
, * \ D Quamvfs nonnulli admo lura digm titveniamiir,
' nemo lamen inlra prftfiniia cuique ordini lempor^
' in graduin aliquem provebatur. Sed quiconqao.
, , sive presbyier ante annos triginta, sive diacomi
, ante viginii quinquc, sive hypodiaconus anie
, viciini sit, deponetur. Sic ct diaconissa si ame
.
ijuadraginla anuos (iet.
CANON X V I .
* <7.
^
Quontam Actiiiiui liber sepiem iKaconoa ab
#
t *
t apostolts constituios esse tradit, Neocxsariensis
i
c aulem synodus >ic in a &e eililis cnnoniln^
f *
t apcrle dissemil, quod sopiem dcbcni csê

c diaconi ex canone, etiamsi sit nwgna civi* ,
i tae : ex libro porre Aeiiium persuadeberis :

c nos cum dicto apostolico Pairnm roentem
^
c adaptassemns, mvcnimus eos tsse locutos, non
t 11 ,
de viris tqdi minisiranl mysierih^ scd de mim
867
568
THEOD. BALSAMON
c eterlo qood in uto mengarora adbftebatur, cmn
liber Artutim sic habeat: In diehis ///, cum

,
c discipuloruiu mnliHudo crescerei, fuii Gratcorum
t murmur adver$u$ Hebraos, quod despiciebanlur
* '
c eorum vidum in miniiterio quotidiano. Duode-
, c cim ergo, accersila discipulorum muUiludint,
'
4 dixervnl : Nou ccquum est ut verb* Dei relicto
"
4 men$i$ mmitlremus. Deligite ergo, (ratres, ex
4 nobis viros seplem, de quibut bonum til leiti-
4 monium, Spirilu \ancto ct tavientia pfenot,
4 quos kuic xsui prieficiamui : not auiem in ora-
4 tioue et verbi miniilerio fortiter perieverabimtu.
, ,
4 Et placuit sermo tol'% prtetenti multitudint, et
t elegerunt Slephanum virum plenum fide ei Spi-
4 ritu sanclo, et Philippum el Prochorum et Nica-
c lur : FM operoe prelium admirari, quomodo
4 non esl scissa multitudo tu virorum electione,
'
4 qiiomodo non tunl
db ipsit rejecli ac repro-
.
,
4 apostolii \ Haec imerpretans Ecclesiae do4 ctor Joannes Chrysosioraus, sic prosequi-
4 norem et Timonem ei Parmenam, et Ntcolaum

c protelytum Anliochenum, quos tlaluerunt coram
i bati apoitoli. Quamnam autem habebanl hi au-
4 cloritalem, ti quam acceperunt ordinationem ,
c $cire e$t nece$$arium. Numquid diaconorum ?
, *
4 Atqui hoc non etl in Ecclesiis. Sed esl preiby-
4 terorum dispentatio ? Atqni nullut adhuc erat
4 ephcopui, led soli apoitoli. Unde nee diacono-
4 esse ac manifesium. Post baec ergo nos quoque
(1J8)
c rum nec presbyterorum nomen exisiimo apertnm
c predicamus, ut pr*dicii seplem diaconi, noa C

4 de iis accipianliir, qui mysteriis serviunt, ut
c est prius exposiia docirma : sed eos esse, quic bus fuit concredita ac tradila dispensalio eorun
c quae tunc collecta fuerant. Qui nobis in lioc
c quoque forma fuere bumanitalis et studii in eos
qoi indigent.
, aXV ol
,
\ ,

*

\ ,
. ,
B A L S . Praesens eanoii inierpretalur , vel potius D
'
et corrigii 45 can. Neocsesar. syn. qui dicit : Dia , *
coni septem debeni esse gecundum canouem,
,
etiamei sii magna civitas. Persuadeberis autem ex
.
libro Acluum. Dicitenim: Liber Acluum non iraclat
.
de diaconis, qui in sacro tribunali ministranl, sed
\
de ministris, qui alimenla dispensant eoruin qui
, \ Cbristi Evangelium praedicant. Quoniam tunc nec

erant episcopi. neque diaconi neque presbyieri.
,
Quare ei erbis, ad dicli sui conGrmationem appo" A c i . v i 1-6.
GuiH. Beveregu .
(78) . Haec D. Cbrysoslomi verba exstant in coromentariis ejus in Acl. Apwt. c. vi
toiu. IV p. 090, ed. Savil.
569
IN CAN. XVI CONC. 1NTRUBLO.
570
. \ - sltis, ex libro Acluiim ei magni etiam Chryeostomi

/01
interpretatione usi, statuerunl dictum canonem non
0. ,
esse sequendum. Est auiem consenianeum, quod et
,
antea sic intelligebantur quae in Ncocxsarieosi
.
synodo continentur.

(79).
. *()
* *
,
.
.
,
1 7 5 ZONAR. Septem exjegnm praescripto Rufficere in una, quamvis iftagna, civitaie diacouos,
idque ex Aciorum libro conjici facile posee, decimo
quinto Neocaâriensis synodi canone declaratum
esl. lllum igilur canonem synodi Patres hoc loco
reprebenduni, neque saiis diaconorum nomen, qnod
ex Actis affertur, inlellecttim esse pfOnmuiant.
. \ Nequeenim dediaconis, qui sacro aliaris ministerio
,
as&isterent, sed qnibus cura mensarum ac Gdelium
,
multiludini suppedilandi commeatu? incumberel,
\ accipienduni; divi qtioqne Chrysostomi vorba eadem
. explicaniis, el nec de diaconis nec presbyteris ?
telligi posse asseveranlis lestimonio conOrmanl.
\
Seplem igiiur tllos Aciorum diaconos fuisse, nnn
.
qui sacris ministeriis, dum res divina peragiiur,

obeundis vacarenl, sed qui homit-ibus ample \ ctenda? fidei sludio ad apostolos assldne commpan ,
libus alimenta prospicerenl; a quibus exemplum
quoque in egenos charitafcis piaeque bberaliiaiis ad
, \
noslra usque tempora ductum eese affirmant. A i \ . que hic quidem, revereniia, ui arbilror, erga Paires
synodi Neocaesariensis auctores, nullo adjecio verbo
\ $ _,
, - - -
'" ^
"
*
\ , ^ canon absolvitur. Ex quo tamen efflci planum esr,
, , , \
quoniam Actie apostolorum quasi fundamento Neo caeearienses nilebanlur ui in quacunque *magna licot
\ , ac ampla urbe septem diaconoruni nirmerum prav
, finirent; qui vero ab aposlolis diaconi designaii fue , rani, non sacrorum mirrislri sed rei polius c l b a r
praCertl el oeconomi adhibebanlur, nequaquam adeb
, * \ ,
anguslis seplenarii torminis in magnarum quoque

urbium celebritate diaconorum numerum eoerceri
\ \
debuisse. Igitur etiam anie bunc canonem editum
. " Neocaesariensi constitutioni mininte obtemperaium
.
est. Sexagima siquidem presbyieris, diaconis cen
,
tum, qnadragfnla diaconissis Magnani ecclesiam
, \
censeri Jusiinianas voluii, ut Basilic. libro , t i , - tulo 2, videre est : eumque numerum, tam in sa , cerdoiibus et diaeonis, quam in reliquo omni clero
Heraclius amplificavit, cmn uinimque lamen inipe\ \ ratorem anie bujns sexlae synodi tempora vixisse
, \ conetet. Reliqiise quoqiie Conslanftnopolitanae urbis
. \ \
ecclesiae plure* clericos habnerc, aucio eiiam nu
mero qui praefinttiis iis ab earunr condiioribus i n i , \ tio fuerat, quemadmodum tertio Basilic. libro,
, titulo priino, licet animadveriere.
.
(79) >
. In Latina Gentiani Herveti versione, bxe
libro Tmp. decernere, ut tn Magna sint eccletia

diaconi centum : quod non jus$i$sei, ! aliter tniel-
insuper occurrunl, huic Balsamonis scbolio annexa, Cum ei* enim sk ipsa quoque prima Sqnoilo
tectus fuitset canon in Neoctesar. syn. HaiC autîn

in nullis Grsecis codicibus, quos videre coutigii,
untiquiorj Juitinianus iippetator invenilur itt
babculur.
ui
671
TflEOD. BALSAMON
5T2
AB19T. Qui septpm esse diaconos, juxla quoil in . c *c . . .

,
Actibus diclum esi* aQirmat, eciai, quod
.
,
de diaconis, qui mysteriis, sed qui mensis mic \ .
c nislranl, ibidem sermo babetur.

Decimus quarius synodi Neocxsariensis canon ex
,
Actuum videlicet libro ducius, septem diaconos in
nnaquaque civitale, quamvis admodum magna sif, , ' ,
, ,
consiitni decrevit, mysieriie aervientes. A i pnesens
canen ait eynodnm illam non recle inteltigere ser- .

inonem de sepiem diaconis in Actutim libro posiUim. Non enini de bominibus, inqufl, qui idivinis (5. ,
ininistrant mysffriis intelligendi sunl apostoli, sed
\, \
de iis qui j n mcnsi subserviunl; e\ quibus cencredita esi dispensatio eorum, qas communi usui , \

,
\
lunc colkcta fuerunt. Propterea ab eccleeiis
non exi
,
.
-
getur secti mlum ilium canonem, ut singnte septem

. babeant dtaconos ad dmnonun mysteriorum miniaiTium. Sed quaeque, secundura redilus suos, et
presbyierorum el diaconorum et reliqaonnn cleri- *
\
corum nuineruni babebit,

.
KANQN '.
1 7 CANON XVII.
,
Quoniam diversamm , ecrlesiarum clerici, proc , ,
t priis, in quibus sunt ordinali, relictis ecctesiis,
, ,
c ad aiios episcopos se conlulernnt, et eine
\
c proprii episcopi geiitentia in alienis ecctesiis
c ,
c consiitwtl bunt, et ex eo ipsos reddi insolentes
t
evenii : statuimus. iu a proeeuli mense Jarni4
ario pncierita? quarlae indicliopie, nullus om- Q
-
4 nino clericus, in qoocunque sit gradu poteua4 , 4 tem babeat sine proprii episcopi ecripta
4 ,
dimissoria in aliena ecclesia* catalogem referri.
4
c Qui eiiim a praepenli nunc lempore hoc non
4 . \
c serval, sed quod in se est eum, qui illi manas
t ,
c imposult, dedecore aflieit, deponattir et îpse,
'
c ei qui eum praiter rationcm suscepk.
4 , \ ,
6 .
.
B A L S . Srrpius diximns, quod omni clerko, qui

foris ordtnalus esi, duas scripiuras affcrre opus est
ijus qui num ordiuavii, commendaiiliam scilicet et ,
, $ ' |
dimiesoriam, ut illa qnidem uiatur ad cpmpfoba
tionem illiug gradus qui ei iuesse dicilur: bac vero,
citra nlliim impedimeniuiii ab alia ecclesia in D *
clerum rcoptetur. Nota ergo prasentem canonem
. frtv
maxine necessarium esse, et clertcum qui noo
, \
illius virtute receptus est, el episcopuin qui eum
recepit sine dimigsoria ejus qui illum ordinavif,
deponi juberc. Cum hoc enim sa?pe syifi)dice di .
rtum essel, dixerunl qnidam, unam vel eotam scri- , \
piurain salis esse ei qui esi foris ordinaliis, scilicet
,
comnieiidaiiliam. Exc>pe mibi Constaotinopolha- , ^
uiim et Carthaginensom episcopum. l i enitn soli,
. ,
il srepe dicium est, possunt alienos clericos ,
suscipere praBler voluntatem eorum qui ipsos
.
irdinariiiit.
ZONAR. Mulii in banc - eenientiam alU canones
. \ cdili iiint. Hic quo ]ue clericuin in aliain ccclesiam ' . ' ;
r
573
IN CAN. XVIIT CONC. IN T R U L L O
absque impelraia JBjriptri nb rpiscopo faooltaie,

, ; iransire, lanqiiam
nqiiam eo couliiineliam rpigcopo sito,
. qnatUum in ipso est, inferemem, non siitit. Nam is
\
certe auclorilatcm cpiscopi digniiaiemque con- .
temnil, qoicunque alio, nulla migraiionis ab e<>
\
facta poiestate, proiicisciltiT. Proinde uirumque,
.
uim qui discesgerit^tim episcopum ipsum a quo is
exceprns fnerit, deponi jubet.
ARIST. Qui clericiim pcregrinum excipit, ordi . 4 ,
n.iique, una cuiii clerico "male ordinalo depo , .
\
.

, \ , Jiav \ , \
,
i netur.
Nemini clericnrum cilra sui episcopi voliintatcm

in alia ecclesia consiiiui penniitiuir. Si qnis auieii)
episcopus alienum admiserit clericura sine lilteris
ejus episcopi dimls9oriis, el in sua ecclesia eolloeverit, licel in eadem dignilate maneal, sive ad
inajorem gradum proveliaiur, ambo eiiam deponenttir.
CANON XVIII.
'.
Eos qui barbaricae ineursionis praMexin, vH aMqtt*
,
f alio modo pro)>ter aiiqifam circnmstanitam emic
c grarunl, clericos, podtqtiam modus ille ac eir, * c cumslanlia cesearic, vel barbaricie incursiones,
, \, '
c propier qoas seceeserant, rnrsiia in gtias jnbe / ,
i mus ecclesias reverli, nec eas diu absque ulla
,
occasione relinquere. Si quis antem, non tu
\ \
presens vuit canon, abftierh, segregetnr.
. * donec ad suam ecclesiam redeal. Hoc ipsutu
, ,
c auiem eiiain iu eo fiat episcopo, qui ilUnu de g
f linel.
\ \
. >
B A L S . Magnis laudibus digui sunl Palres. E i f l e . \ .
s>astici eidm ordinis et uniuscujusque episcopK
\
honorie curam gerenles, staluenint clericos, qui
,
propier juglas aliquas ac probabiles causas, sino
.
eorutn a qilibits ordinaii 1 7 7
dimissoriis lir<*\
leris, eniigraruid, ad suum clerura reverli, cum illa
,
prseterierit circumstanlia propler quamsecesserunt;
' \
uec eis licere in aliarom ecclesiaram caialogum
'
referri: eum auiem, coi persuaderi non poiest ut
. ,
rodeat, quineiiam ei episcopum qui ipsum delinet.
.
segregari. Dixerit auiem qttispiam, (quod si epi ,
soopui qnidem tale quid fecerit, a meiropolitano, 8 U n l
, \ , .
>.
(
), ,
;
.
. ,
,
, \ *
.
, ,
' \
, , \ -
excommunicabilur: similiter et si meiropoliianus

canonem coniempeerii, a pairiarcba punietur. S
aiHem archiepiscopus, qui esl prhnas et caput, vefr
pairiarcha, praeter Conelantinopolitanum (is enim
babel eam quam dixiiwus faculiateni) qood cauonem transgressue slt, convinealur, a quo excommimicabitur ? Existimo ergo, qnod a majore ponZONAR. Vel incursionibus Barbarorum, vel acefbilaie illorum qoi tribnta exigunt, vel fortassefame
regtofiem oceopante, vel ob alias ejosmodi cttrgas
aliquando fiebal, ut In abenas terras, domestica
aede reiicta, migrare clerici quidam cogerenlur.
Eos igilur, bi primuin causa illa, propter quaui
scse ab urbibus ecclesiisque suis abjunxcre, sublaia
575
576
THEOD. BALSAMON
fuerit, ad eas reverli, neque diulitis in exlerna

regione ad quam accessertiiit, preiextu cessante
peregrinari canou jnbel. Cleriros autem, qui non
redeunl, ul ecclesias in quibus ordinati sunl, sine
cau&a relinquentes, ei aliis vacantes segregari
jubet, usque dum ad ecclesiant, e qua emigrabant,
reveitanlur : ipsura porro episcopum qui eos adiirfgil el detinet, segregalioni subjicit, qiiandiu eos
delinel.
, , ; .
,
,
, ,
,

\
, .
ARIST. c Qui barbaricaro propier incursioncm

f rmigravil cessante incursione, ad ecclesiaui
in cnjus clerum cooplatns est reverlatur.
c Sin minus, una cum eo, ad quem accessit,
segregatur. >
.
c , ,
c
c . >
*0 Clericns, qui sine cansa aliqua necessaria ab
, \
ecclesia iu qna iu clerum cooplattis fuit, recedit, ct
,
aliain adit ecclesiain, et ab episcopo qui ibi est
\, admiltitur, et huer clericos ejus recenselur, depo, ,
nitur, una cum eo qui eiim admisii ul canon deci
niiie sepiimtis anie ecriptus decertiil. Qui autem ob
'
Barbarorutn incursionem aut aliam circumstanliam
causamve justain ccclesia sua emigrat clericus, gi,
, , ' ?,
causa illa ob quatn migravil cessante, ad ecclesiam
euam, in qua in clerum cooplalus fuil, non vult
rfdire, segregatur, una cum episcopo qoi epm reii- ,
, .
nei, usque dum ad eam recurirat. Causa aulem,
, * ,
propier quain hic quidem segregatur, ille aulem
, , ,
dcpoiiifur, jusia esl. Nec enim ul ille, sic bic, ab
inilio sine justa cauea recessit. Quandoquidem ille C
\ '
eum, qui ordinationem ipsi imposuit, quantuin in
,
eo fuit, injuria et probro non aflecil sed necessario
boc fecit.
' .
\
CANON X I X .
Quod oporlet eos qui praeeuiit ecclesiis, in omni bus quidem diebus, sed praecipue Dominicis
t omnem clerum el populam docere pielatfc et
recla? religionis eloquia, ex divina Scriplura
c colligentes inlelligeniias ei judicia veritaiis, et
noo iransgredienlis jam positos lerminos, vel
c divinorum Pairuin Iradilionein : sed et si ad
c Sicripturam perlinens controversia aliqua excic taia fuerit, ne eam aliler.interpretentur, quam
c ut Ecclesia? Iiiminaria el dociorea suis ecripiis
f exposueruiil; el roajorqm ex iis laudem asse quantur, quam ei proprios sermones componant, ne dum quandoque ad id haesiiani, abeo
quod convenii, excidanl. Per dictorura enim
Patrum doctrinam, populi, ad eorum quae sunt
bona et expelenda, et inutilia ac rejicienda,
cognitionem venienles, viiam in melius compot nunt, nec ignoranli*} 1 7 g viiti convincunlur,
c sed docirinae meaieni adhibentes, seipsos ad
id, ne mali quid eiVaccidai, excitant, et i m f
" $
c , ,
c
c ,
c
, \
c *
t ,
c \ c
c
,
c c .
\, t e
4 \ \
c , ^
, \
, (80),
Guill. Beveregii notflp(80)

.
Legendum juxta
ms.
Amerbachiauum,
CAN XIX CONC. INTRULLO.
, -
,
< (81).
,
* \ *
\
* , ,
, .
, '
. \
*
-, ,
, . \ ' , - ^
. . ,
, \
, *
, .

, \ .
(82) .
\
, \
, \ )
,
(85), \
78
mineiuium supplictornm metu sibi tatotem pro4 curanl. >
B A L * . Episcopi ecclesiarom doctores con&tituunlur : el proplerea dicil ranon eis omnino neceese
esse, cui praesuni populum semper docere, et inulto
inagis in diebus Dominicis : in quibus omnes fer
solent inecclesiis iuleresse, ut qui a sttis arliiiciis
operibusqtie cessent. Eos aulem docere oporlem
decernil, non quae nimiam comineiii digressmnem,
et pro arbiirto, sed eaquae a sauciis Patribus tra*
diia sunt. Et Palres quidem lixc. Nonnnlli auiem
bttjusmodi praceplum negiigiin?, eo quod, esi
verijamile,^ eis poena non inflgaiur : ui mihi auleui
videiur, etiam a 58 canone sancioriun aposiolorum
bi valde puniunluT. Dicii cnim : Episcopus vel
presbyler clerum vel populum negligens, et eos
pieiaiem non docens, segregeinr : ein aulem in
socordia perseverel, deponalur. Nota ergo ex boc
canone, quod populum docere solis episcopis dainui
est, et Magnas ecclesiae docioie palriarchne jnre
docent. Hoc autem etiam oslendiiur ex Novella
illusiris imp.domini Alexii Gomneni, quae desrribit,
e l quoinodo el quinam debenl in eccleaiis eligi, et
decernit omuibus docioribus, lam iis qui smii exira
ecclesiam, quam iis qui sunl inira, singulis ires
numismatnm libras, el singulis frumenli modios
quiuquaginla ; et haec aperie decidit. Sit auleia el
hic dociortbuft bonor iribulus ut ilerum in propriis
Guill. Beveregii notffl.

(81) .
In ms. nostro Bod- G * dirlns, qiii tamen omnes non suo s#d patriarvU.v, nomine popiiluin docebanl, mi Balsamon lioc
feiano post ista veiba, el ante Balsamonis
)oco Iradidil. Dicli suni aulem el
, b;cc liabenlur :
a Pacliymere, in Vila Micliaclie; ct sodes
. \ .
eormii in ecclesia, unde docere roiisueli sunl,
appellalur a Niceta Choniatc' m
* ,
Manuel. Comnen. I. v n .

. Nota prateniem canonem, el mirare quo~
modo hodie negligitur. Namqne sanctiisimus ille
patriarcha dominui Joannes, cognomenlo Chalcedonim, qunlibfl Dominica die docebal: quamobrem
etiam sermones ejus in peculiari tibro invenientur.
(83)
ms.
nostro Bodlciano pro scribilur

abbrcviaie ' qnomodo eijam is, qui Parisieusein Balsanionis ediiiouem procuravit, legisse v i detur, quippe qui scripsit '. Eamdcm eiiaiu abbreviaturaui in mss. Anierbacbiano boc loco usurJoannes ille Chabedoiiius pairiarcha erai Constanpaiam esse tcslaiur doclissiinus vir Joan. Bo.ioltiitopoliuiitis Alexio Comneiio imperante. De eo
pbus Welsieuius, qui oinnes varianles lecliones
eiiim ii serie episcoporum Byzantii baec dicuniur,
summa diligeiuia ex eodem collegit; et de eadem

ha2c insuper adnolaviu Sic, inquit, in eanl. \9,
*
Trult. Bals. 381, A . 3, legimus ' , *.
, \ Juri$
babei ' , Bonetidius lib. . Jur. Or. . 48,
Cr. tlom. \. , . 302. Dicia aulem verba in nullo
alio codico leguniur, el ab alia quam Balsarnonis j) legil , uuod eiiaui Hervelug in suo exem
manu scripia vtdeniur ; nam cum iniiio ejus interplari agnoscil. Idem yero iiHcrpretalur legumina :
male opinor. Quid enim ires leguiuinum \iUrx ad
preiationis hujtis canonis nequaquam cohaarent
quinquaginla modios fnnnenti comparala? ? Bone(82) 01
kxx.
Patriarcbam Couslaniiiiopolilaiius oilicialein sub se fidius vertit, Atperorum librai : propius ad rem,
ni fallor. Certe Asperi, , vocaniur numiui
consiituiunt babere soliiua est, qui ipsius loco
quidam argeniei a Grsecis bodiernis, qui dein eo
Evanêlium populo inlerpreiabaiur, a docendi
munere dictus. Ejus officium in cata- nomiue per synecdocben quodlibet argenlum indigitanl : ut cum de opuleiilo dicunt Uo)\k
logo officialiirm Ecclesia3 Coiistantiiiopoliianae sic
, Muitos Itabet nummot, seu multas pecunias*
describiiur
Conjecturaro juvat analogia Eienim J . Meursiue in
, , \ \ < \ Glossario Gr.ecoba r ba ro i n lorpreta lurAlbnm.
Simililer, ab album forntanlur
oi/. . Balsamon aiiiem eos
ures fuisse boc loco indigitat, dic>ns - argenium, pro numinis. Noti snnt Albi, numiniili
. Erant nimirum nu- argenlei, Francofurium et nrbes ac rcgiones circuiiiluslrantibus. Sed, inquis, mide illa ?
mero quaiuor, , ,
Faicor, nec ipse scio. Ncc enim occurril mibi apud
, et omnium pracipuus, -
THEOD. BALSAMON
580
iccieîis, propter J M Kccaeeniia, aialim post , psi , " \ ,

ofliciales proximi patriarchx assideant, lanquatn
,
ejns personam repraeseiiUDtee* E l auditmis enim,
,
quodqui poniificis locum tenei, maximum babei
bonorem, el liuic rei i i e m poleril conlradicere. E l ,
, .
ruraiim qii anieitr ei rcrbo et opere digni sunt
\
quoruui raiio babeatur, ad doclrin* minisierium
inlroducahiur, ei per docendi inunera ad officia
\ \
provebantar. Propterea enim, roortuo qui pro lem . 01
pore patriarcba, nec ipsi docere poteunt.

, \ .
, \ , \ .
ZONAR. aposiobco qtiinquage&imo ociavo
. \ 6
canone in episcopum, qui cleri popnliqtte sibi- comiiHSsi curam obire, eosque religios vil p r - ^ , \ ,
cepiis erudire negtexerit, scgregaiio priinum, ac
posiea socordiaro exueril, depoeiiionis quoque
\ . \
poena consliiula esi. magnua pratterea Paulus,
, \
dum in ea quse est ati Timolbenm epittola foroaam
,
condiiionesque episcopi describit, docewii qnoqoe
. , .
facultaie prasdiium esso oporiere deinonairai .
kxtaxoxcr * xtAd Tilum quoque scribens; Oporlet, inquil, epuco , j) kv
,f
pum nm))Uci\ eum qui $etundum doctrinam

ettsfide , Um urmontm, ut potem $U exhoriari iii aoctrma
&.
ana, el eo* oiii contradieunt arguere**. Hxc
et ,
9
syuodi bujusce Paires secuii. boc edilo canone,

ftitn aliis qiioque, lum Doininicis praeserlim diebos,
piscopl oraiieue populum ad pia religionis sindia

, .
inlormari, ac instilui jubent. Per eoe entm dies va- Q calionem a laboribus nacli bomines in ecclesiam
, \ .
coiiveniuni, el divinas Scripturas audiunU Quo- , \
cirea si islis praesertiro diebus doceatit, majorem .
exinde fruclum poptdus feret. Qnae porro doceant,
, ' ,
non ab ipsis iuventa, led ex sacris Liuerie repeliia ,
proferri vobinl, quaruin quidem explicaiionem ex
.
sanciorum Puirum fomibus bauriant, non ipsi sibi , , ,
cx ingenio suo irbttrioque confingant. Si enim ju- , \ *
dicio ea re euo ulereaiur, bajrebuut foreitau
nonnunqiiani et a vero aberrabmit. Sanctoruin vero \ , Patrum precepiis instiuiiaatque itubuia muliiludo, , \
quid poiissimum seqni 1 7 9 q u i d v e fugere oporieat, ,
tne coniroversia dijudicare, moresque suos ad
, \
viriutis norniam conformare facile poieril, neqne
.
transversam divini imperii ignoralio agel, aeque abomnibus viliocur. maculisfuluri supplicii recordalionft
pnram iHiegrauiqiM consorvabiU
ARIST. t Prxsul Ecclesis Dorainicie pneserlim D . c
i diebue dogmau doceat, e i iiiierpreleiur, noo
c * \
4
I . , 2et seqq. Tit. , 8, .

GuiKJ. Beveregii nota.
Gnecos scriploreg. Interim cum in Graecia etiamDiim in USII ease memoreutur asperi, ac. nunimi,
vel atpera numisoiala, et baec vox Latina s i l , verteiiuile esl a Graecis a dicios. Uaolenus c l . v. W eislenius. Guui aiilem alibi mm
r.onsiel, aliquod nuuuiii genus Gr*ce
dicium, commode accidii, ui posi Eoiinniiduni
lioneliiliuiu, qui legit, erudilissiimis
\ i r Joannes Leunclavius Jus Graico-Romanuiu ex
vjriU Europse Asiaeque bibliolhecis cruorit, ubi
iuleralios, bunc Ipsum BaUainouia locump. 145,
r
edidit, legiique , ei
cuni Laliiiaui Bonefldii versiouein retinuerii, qu;tbabuii, tres asperorum libras, in margine obsenrai
euni pro asperorum verlere debuksse aureorum.
Quod quidem ille non fecissel, si vel le
gissei, vel non legisset . bine esl,
quod nos abbreviaturam islam numismaia deno
lare certiores facii, pro priori lectioiie,
cutu Leunclavio aubstiiuunua.
Quae eliam leciio a codicc ms. iElonienai indubia
reddiiur, quippe a quo discrte usitatur.
5*1
IN CAN. X X CONC. IN TpULLO,
, -
c . >
Oi iv
\
, . \
> ,
*
,
, \ * ,
,
' ,
^ -
\ ,
,
,
'<? \ .
'
'.
582
pro suo arbiirto, sed dirini Patret tradideI TUtlt. I
Episcopi omoibus quidem diebus clerum ei popiibim pietaiis dogmaia edocere debfoi, praeseriiui
autem Dominicis. si quis Scriptnrarum mentein
eos rogaverit, ne pro arbitrio illam interpretentur ;
boc eiiiui iie laudein conciliat, si divinorum Patrum iraditiOBessciant, el seeundum eas solvaii
quaesiiones, ei non sua verba compouani;, ne fortc
cum non possint a seipsis eas solvere, vera inierpreiatione procul decidanl : euro autem qui clerum
et populum negligit, eosque pielaiem uon docei,
priino quidem excommunicat quinqnagesimus octavuseanciorum apostolorum canon, postea, si iu
negligeniia perseverat, etiam deponic.
CANON X X .
c
t .
< ,
* . >
c Ne liceat episcopo in alia, quae ad se non pertii nct civiiaie publice docere. Si quis autetn
boc facere dcprebensus iuerit, ab epbcapatu
c desislat; presbyleri auloui inunere func gatur. >
. *
B A L S . Canon est aperlus. Deceruit enim, D Q
- episcopus publice doceat in civiiate quae ad se nou ,
. , \, perlinet. Est enim, inquii, boc dedecus pouliilcis
, \ . illius regionis, etejus ignoranlhecoudeuuiaiio. Hoc
, autem inlellige, quando sil praeier ineotLin
.
regionis episcopi. Si quis eniin ejus voluntate tabt
, - quid fecerit, id ei praejudiciuni non aflerel. Nam ei
C tn alia regione sine ullo praejudicio sacra celebrai
: . quispiam,ejus qui illam babel volunlaie. Quin eiiam
, , maguus ibeologus Cregorius, cuin Sasiinoruin essei,
, episcopus, mulia legil Nazianzi, cuin ejus ln ta,
, \ civiiale essel ponlifex, el boc Obtendilur ex oratione qua$ sic babel: Cur solvitis ordinem laudabi (84)
i ; \ lem ? Porroei sapieiftissiinus ille Ejihesi mclropo , , litanus dominus Joannes, qui insiar fluvii philoso ' , pbiae llueiua effudit, c l , (id est, tieuosus)
,
dicius esl, in eam regiooem venieus, quae illumerai
,
eorlha, cum aucloritale illius regionis aoiieiiluu
, * publice docuit. Lege et 14 catiottem sawctoruin
. apostolorum. Canoni auleni recte adjicitur illitd px . blice. Privatim eitfm interroganlibue de ecdesia-*
-
eiica aliqua quaeatione respondere Ucet cuilibel ei
, \
ubique, sicutet 11 eanou Sardiceosis tynodi de e*
'
re aperte loquiiur. S i q u i s autera dnbilet, quomoda
. '
29 canon 4 syuodi dicit, quod ex eoiscopo a4
'
presbyieri dignitaleoi deducore, e$t sacrilogliMn 3
1
G u i l L Beveregii nota.
(84)
Axb
Nimi-
ex oralione fcjus dccinia quhita, quippe qu.e

inciprl ; quain Tlieologi
pater lunc lcmporis loci episcopus erai. lê aulem calamiuteui istainob populi scelera immieeam
guspicalus, edebat. Quocirca poptilus Nazianxenus Tbeologum in inedium prodire, eliaiu priesenle
PalFe, pergyadebat,, uvi ex ip*o qraiionis isliua
initio consui. ubi aiU ;
^< of ; : /
TMiiX
;
, ;
, ^ ,
, \ ( , , \ ,
, \ .
Unde consiathanc orationcm recie a Balsamone
boc U K O cilaiam eese, utpote quam in aliena proviucia, sed eum episcopis istiira voluntale, babiiaiir
fuisse paUai esi.
533
584
praesens anlem canon dicit: Si quts lioc facere de- *

*
prebensue fueril, ab episdopalu cesset, preebyieri
, ,
autem munere fungatur; audiel, quod illic quidem
* \
dicit de deposilione justa vel injusla; vel cnim
* *
propier juslam caosam episcopatu dejectus esi, et
ne presbyier quidem e r i l : vel sine causa, et ne sw ,
quidem ad presbylerl gradum deprimeiur, sed eril , \
, * *
rursus episcopus. Hic aulem * epigcopus quideni
pecoalum noii admisit. quod euro a sacerdoiio ar- .

ceat, sed gloriae lanluni cupidiiate et laudis amore
\ . "
peccavil. Ut ergo, quod suo peccalo respondeat,
eupplicium babeal, ei bumilis evad,al, ab episco- ^^
\ ,
palus quidem honorc desislit, in presbyieri aulem
bonore collocaiur. U i is enim deponalur, c i sacer- , .
, \
dos flai, Palribus visum non esl. Lege et 18 can.
Anc. syn. Sacerdotis aulem munus, accipe eliani de . \ '
docendi munere, el non de sacriticii celebratione. .
, \
Sacerdoles enim anliquilus necesse habebant eliam
.
doeere.
*
' .
.
180
ZONAR. Ne qua inter episcopos causa
offensionis exsieterei, nuilt propterea episcopo
pubiice in aliena urbe docemli facuhaiem Paires
. \
esse Voluerunl. Nec enim id sine aliqua prafecii
. ,
urbis istios episcopi contumelia fieri potesl. Sed
pnbfice tantum docendi facuhaie interdicUim ; ul ; ; ;, *
vicissim, qtiidpiam ex eo privaiim quaprenti salis- ,
facere, t>eoreimque docere, noquaquam episcopo , \ * ,
velilum, nec aliquid eum qui td faciat ia se culpa? . \
suscipere intelligamus. Sed de bac re fusius Sardi- Q \ . o.ensis quoque synodi undecimo canone conslilu
tum. Dubiiaverit porro abquis, cura liominera de
episcopali fastigio dejecimn, cogi in presbyierorum
;
ordinem sine sacrilegio non posse, unde tricesimo
*
qnariae gynodi canone deGiiilum sit, qua ratione
, ,
episcopum bocloco, qui isludjacial, ab episcopatu
.
cessare, el presbyieri mnnere fungi canon decemat.

Igitur in quaria synodo de jusia, ve! injusta depo ,
tfitione serinonem esse dicemus. Vcl enim ob gra- '
veni delioti culpam qni episropns fuerat, ea digni , \ '
tate spoliaius est, ac ne inier sacerdotes quoque
, *
locuro leneai idem crimen efficiel; vel innocenli
*
muUa irrogala, proindeqne ne Uim quidem sacer
dolibus &nminterari, sed episcopaii fasiigio uude
'* \ , .
per ittjtiriain dejectus ftierat, restitui bominem ^
oponebit: Hic vero episcopus nullum, ex qno sacer, \ , dotiomoveri debeal, in ee faciuus admisit : sola
^ (85), ,
fo ambiiione, laudisque immoderata cupidiiate peocavil. Ut igiiur peccaio animadversio respondeat,
lemerariaque bominis elatio comprimaiur, ab episcopaiu gerendo desisiere, atque in prosbyieroruiti
ordinem traduci jubet.
ARIST. c Episcopus in alia urbe ne publice doceal.
. <
Sin hoc feci3se deprebensus fueril, ab epi , c sropatu desistal, presbyieri nuineribus func , .
c gens. >
G u i l l . Beveregii notce.
(85) ,
Codex Tilian m qucm Hervetus iraiisliilii, cum Amerbaciiiano,
bac u*jue ad sic legii
,
. Reliqua ad Unem liujus schobi ex uia.
Bodleiano reslituimus : quae quidero non eolum in

edilione Parisiensi, veriimeiiam in ms. Araerbacbian. desiderantur. Sed in codice Tiliano lecU
fuisse, Latioa Herveti tralaiio denionslra:.
685
IN CAN. X X I CONC. 1N TttULLO.
585
, \ *
\
, , \
, \ *
,
; \

, \ * .
\ \ ;
. ) ;

;
, \
;.
Episcopus qui lioc facit, quoniam per oslenta~

lionent, el snperbiam, el cpiscopi, qui ibi praecst,
couteuipluiu publicc clocei, euin pudefacere et
vilipendere ei aUeiiam cailiedram sibi conciliao
conlendens, jusle episcopaiu drpMiiiiur. Qui alien
eniin peiil, ei suis privalur. Sed ad presbyierorum
locum deduciiur, ei imcr eos nmnere Juogelur. Et
noia quando eiiam episcopus ad presbyieri locum
reducitur. Natn uiideimcsitiius syuodi Cbalecdoneosis canon e conlra sacrilegium vocal episcopi
ad presbyieri gradnm deduclionem, el bunc praeentem canonem e i eo cauone caibolico exctpluiu
babeas*
'.
4 * ; {8G) f , \ : \
\ ,
t (87), Ot* ,
4 ,
, ? , ,
;
.
.
35
CANON X X I .
c Qui csuonicorura quideui criminum rei faclr, et
c propierea perfeeiai ac perpeltiae deposiiioni
< siibjecti, in laicorum locuin detrusi sunt;
c siquidem ad couversiunem sua spome respic cieiites peccatum deleuf, propler quod a graiia
cxciderunt, el ab eo se penilus alienos eflicium,
< clerj babitu londeanlur : siti aulein noii sui
c sponle boc elegerinl, coinam sicut laici nuc i r j a i i i , ulpoio qui iiiundanain seu
saicu lareni couversationcm vitac coelesii pra*poi siierint. .
B A L S . Nola ex boc pr.csenii canone, quod qui

propier aliquod criuieti deponuiiiur, ul laici repu\ , \ -C laniur, nec possunt postdepositioucm aliquid agcre

quod ad clericum ulla ralione perlineal. Eos autem
; * - solos, qui a pectfato recesserinl propter quod depo, ; ;, siti fueranl, a fornicalione forle vel aliquo alio,
- deceruil canon esse tondemlos capiie, ui clericos,
, . ,
id e&t, babere papalem lonsurain, el clerki babim
indui. In eos enini est miiior ac clemenlior proplcr
.
, ; - poBiiiienliam. 181 l i aulem, qui iii peccaioperpeiuo
baerenr, comam nuirire jubenlur ul laici, ul majon
;
pudore attkianlur, nec cleri parlicipalione ullo
, esse modo eis pcruiillauir, sed ipso etiam amiclu
,
priventur. E l baec quideiu cauou ; 79 aulein imp.
, \ douiini Leonis Pbilosopbi Novella eos depooi de. ' * '
bere stalucns, qui ducunl uxores posl ordinatio ; , uetii, vull ueque eos a clericoruiu babilu alienari.
,
* r
-r"

;,
; . \ *
; ; ;
\
.
. \ /
. -
nec a communione ininisleni in Eccleeia. 7

ejusdetn imp. Novella cos, qui a clericis in laicoe
iransmutati fiuui, eodeui rursus vel iitviios redire
jubei. Videlur igilur iu bis eese repngnantia. E x i itimo auiein canoneiu quidem de iis suiuere, qui
propier delaium aliquod criinen' condeinnali, malo
assidne inbaerent; quoiuadiuoduiii propier adulterium, proptcr rapinaui, propter aacrilegium : No-
G u i l i . Beveregii notffi.
%
proui iu canonibus ecclesiasiicis cautum est.
(86) 02 . Canoiiica
(87) . Proprio peccatunx
criiiiiua dicia suui, q u a caponibus velaiilur,
rejiciunt, aui repudianl, quo seusn el a Domiiio
reosquc canonicis suppliciis subjiciiinl. Sed mbinosiro bac vox usurDalur, dicente,
ioniiiius mss. Budleianusel Aincrbacbianng rectius
* ' 9 TC r
boc toco legisae videniur; ul seusns sit,
* , . Luc. x, 16.
canonice facti xfi/J, boe csi,
xQui rei crimmum
19
P A T R O L . pa. CXXXVll.
&S7
THEOD. BALSAMOX
vellam aolem, de iis qni post ordinationemuxoretn

duxertinl; quo.l quidein etsi inducil depositionem,
eis tamen propter malrinioniun) iguoscilur. E l
ideo eis aNovella pcnniftsum esl, ut ca exerccanl
qusc fiunl exlra iribunat ; reliqui aaiem
transmuiAii coginiur, ut puio, e* NovelJa? senteulia cl a sauclo babiiu non dctilire.
588
Olv \ ; * *
, ,
, , , '
. \ .
, *
, / .
ZONAR. Mulla suitl criu.imiin genera, ob qtiie
. *
inilialos deponi et iero nioveri, atque inler laicoe
^
refcrri decreiuin e$i. Sed poualur, exempli causa,
\
fornicatio. Si quis crgo fornkauonis reus depre .
bendalur pn;slyier aul diacouus, deponi ac laitie ; , )
ascriplus censeri dcbel. Veruni, si posiquam ordinc
;.
molus est ad p*niiemiam spoutestt dedcril, scque ^ ; -, \
ab ea culpa, ob quaui sacerdulio mulialtis t s i ,
;, oV ,
qiiam longissime abduxeril el a peccalo pentius , .*
absiiituerii, lomleri buminein clericurum more ca ; ,
IIOII p i T i i . i l 1 4 ;
ul e> \idelicel, qui clericoruiii
; , \
propriu esi, ornaln concesso, rcliquo laii-orinu
\
habilu uioiiiis, a>l taicorum locum dejecii pudor
\ . $ , \ o-g
Iguoniiniaqiie minualur. Qnod si uullum abdicandi
;,
dcdccorie ac viloe eincndandae sua sponte coneilitiin
;, \
capial, ex iaicoruii) cunsueiudiue nulrire comam, ' ;
capdloque abradendo peuilus abstincre jubeiu : ut ; ; ,
cum 6 anlea sacerdolem aul diaconum, nunc
, \ .
in laicorum ordiues relaluiu uon sine rubore aiiiuiadveriai, iia demuntfse ipse colUgai, ei a [.ecciio
obsliiteai.
AHIST. c Qui jam deposHus el ad laicos detrusus C . 4 , \
4 csl, joeiiiientia duclus deponalur, c l louduaiur
c ; , , ;< solmu. Sin inimis, comam nntriai.
c , \ " ,
4 .
Presbyter quidem aut diaconus digaHate mottie,
; ; ;
*ed bonoris et catbedra parliceps, reliquoruiu , ; ^,
ad inslar clericorum, capul delondere debel. Qui

criimnum vero reus factus esl, el dcpositus, ct tn
' *
laicoruin ordiue colloctilus, h\ sua sponle peccalum, * , \ , \
propler quod gralia c l bonore privalus fuil, rejicil,
\;, ;
et ad cotivereioiieiii respicil, clericorutn more ea- , ' ^ \ ,
pitlos capUis detondeaU Si autcm sua voluniale ,
delicio uoti abslineat, sed iliud facere recuset,
; ;
laicorum ad itisiar comam nuirial, ul luundauaiu
,
coiiversatioueiu *\m cadesti pr*ferens.
, ; ,
; ;
.
CA.NOK XXII.
\
c E o i qui ftiimiift vrdiiuutttr, \ epUcopos sive
; 1 \ , qualoscvitquc clericos, ex xiw>iualioDc
4 ;, \
4 ac viue eleclioue deponi jubemus : sed el eos
4 3 \ ,
4 etiam qui ordhiaveruiu.
c \ 4 . *
B A L S . De iie qui propler ptûuias ordiiiauiur,
. \
vel propier nagisiraiuuni mandaiiiui, in diversos / canones scripeinme ca qux sunl consenunca. Piae- .
scns autem canon eum de| oui jubel, qui ordiiiaius
> \ ..
est, r l qui oidinavit.
. \ 182 ZONAR. Innumcrl bac do rc caroucs cdiii
lucio; fterpcbaltameiiadlittc hi diee ', v[ cccie- * * , , ; v
S89
IN CAN. C6\C. TRUI.LO,
500
. \ sias velul gangracna depascebalur. Proiudebuncca , noiicin sexla? quoquehujussyoodi Palres superioribiia
\ addidere; ac si quis episcopus clericusve qukunque
, , digniiaiem ordinenive emercatus, non autem ex \ - plorala morum gravitaie approbalus, et religiosim
, . \ vitam ac inctdpabilem elegisse invenlus fueril, de , - poni jubent. Neque vero eo,qui pecuniis ordinalur,
*
deposiio, qui ordines ei coniulii iinpuue feret; eed
7 .
eum quoqiie deposiiioni* eadetn poena tenfri dr41* .
creinni esi. Porro de bac eadei re pluribus in
aliorum canonum explicaiione dteseruimos.
. \ ; - AUIST. 4 <Jui pecunm erdiualur, una cum irdic . > .
4 nante deponalur. Penpicuus.
.
CANON X X l l l .
4
< tJtimlhis, eive epitcopus, sive presbyier, sive diat ^
4 COMIB, imioaculatam praebene commuiiioiiem,
t
4 ab eo qui communicat, ejos pariicipattonis

4 gralia, oboloe vei quamvi* aliam speciem exic . ,
4 gat. Non est enim venalis gratia, nec pro
U
4 pecuniis Spiriioe eanctificaltoiieni imperlimor:
4 , - scd ea iie, qui digni snnt, abtque ulla callidi4 ,
< taie esi couimunicanda. Si quis aulem eorum
4 - 4 qui onl io cleri caialogo, ab eo, cui iiBinacn*
c ;,
4 laiam impertit communionem, ullam speciem
4 /
4 exigtre vieus fueril, deponatur, u i Simoniad
4 \ .
4 erroris ei maleficii semulaior.
B A L 6 . Cum satie longo abbtnc lempore fn quo*
.
dam looe, q i i aloiycbae appellalur, ei i c Cberso% , \
nesi regione posilue esl, sancia Dominica Pasoba
,
, - Cbristi resurreelionis diversnrer , vidi quaedam

illias loci ntelierculas, el qoosdam lioimincuto?,
- posi iiiatultnam divlnam psalmodiam, od catbolka*
;
Ecdesiae templum cohfluenies, citm ovis gallitvB
, , \
paiiis fermenlo mislis, et cnm salsis carnibus, ei
, \
cuiu aliis qeibusdam eeculeniis, vel etiam ad a i i * , qnid alind aplis : et interrogavi quamnam ob cau
. ]- satn boc iieret; el aodivi, quod umisqiiisqne iis
, '* qmbtiB potest douie sacerdotem, qtii populo diviita
. " saerainenia porrtgii, prosequitur. Nequo enim aiNor
, \
coiqnam licet eacramenia percipere : ei tnnc q*d . dem reprebcndi quod Aebal. Cum auiem nup^r in
,
bunc pracsenlem canonem inctdissein, ei graiias
{;
ogi, ul qui ab iis, qoi comimmicant gacraineiilis,
", , o i - olhlos v< I iillaiu aliaui speciein exigr proliibel.
^ * D Qtioniam, iuquil, non venditur, ec pecmiiis s:u. . ciificaiio imperiitur : sed iis qut digni euni, sanen
, :, *\ - dona gralis distribuunlnr. Proplerea euiro, ut est
voXatia; . > probabite, eiiain sawcla donaiio a vulgo sacraiiieiita
, diiuntur. Emn autein, qui atiicr fecerii, deponendum decerrdi canon, ui qui eii Siniouiacs iiu \ .
probitatis c l erroris aetnulator.
Z O N A K . Quibus divina ct iremenda myslcria
.
populo iinpertieudi cura deniandala cst, olmlg-j aul

reiu aliain, quaecunque demum ea sil, a comiMuni
cantibus exigere cauon veiai. Mec eiiStn venalis,
. , , ,
iuquh, esi graiia, ueque prelio sanciiias conipa ,
ratur, sed dignis bomiaibus graiuila largilionecon*
. *0 ^ ;
feriur. Qui vcro aliquid a cominunicanlibus etiam
, , ,
ininiiuuiii exigere aosua lucrii, quaai Siutouiad
; . -
591
TflEOD. BALSAMON
S9i
errori ac improbilalis amutalorem depout piaceu V

lste enim oblato pretio, rependi tibi viciesifn
,
sancli Spiritiis gratiam poslulabat.
ARIST. c Qui immaculalam impertiiur comnm- . ,
f \ , .i nioneut, ci obolom vel aliod quodcunqne exigit,
.
.
c dcpouatur. Per$picuu$.
'.
183 CANON X X I V .
4 Ne cui ficeai eorunt qui i eacerdolali ordiue enu- * \
; ,
i meranlur, vel monacboruro, in equorum cvrri . *' -
4 culis subftislere, vel sceiiicot bidos ensiinere.
, '
c Sed el si qtiit clericue ad ftuptias vocelur ,
, , :
c qunndo ad deeeplionem comparata ludicra in, i gressa fucrint, surgal el vesiigio discedai,
. \
c Patrum noslrorutn eic jobeiue doclrina. Si quis
, . >
t auteui ejas rei conjuncias fuerii, vel ceeset vel
deponatur. t
. *
B \ L S . Coiieequeuter 54 cauoni eynodi Laodi \
ctjiias probilict eiiaui prxsent caaoa ia equoruiu
carrieubiin ascendere v/el sacerdoles vcl monacbo, & , vel sceuieos eiiain ludos audire : adjieieu, ul *
clerici ad nuplias vocaii (de iuonachis euiiu dicere (\
Pairibus a ralione alienuoi vistim est, quod id sit ,
nimia indccoruin) recedant cura priroum ludicra )
.
ingressa fuerioi. Sed Ltodicense quidem syw. canon
In ejus contemplores non auimadvenU : bic autem -
admonet quidein, ul qui lale quid faciunl desUiaiil; ;
.
autem deaisiaut, depoiieudos decernii. Cum
,
bi duo canoues b*c dicanl, ei propemodum ab
EceUs*ix.parie probibili *int uiouacbi et sacerdotce

omuics ad equoruiu cunos vidcudos accedere, d i lerunl nonouUi, quod clericum qwdeui vel mona- C ,
ebum ad e<|Uoruni curriculum accedcre, nec
^
ipuclaculum quod effemiuai aepicere,nec verba aures
*
praesirUigealiaaiidire, eei4audabile et maxime cum ,
mendaiidiiiit; qiiemadmodum ei esse virgiueui, et
\ *
reliqua qiue boiuiiieai aaiiclifidauL Si quis aulem,
\ \
cum virgo esse ucqueat, uiorem duxeril, IIOIJ pu nteiur : el qui poiesl ab voluplale abeii- * , \
nere, equoruiu cuiTiculum fuerii iugressus, ei
, ,
venia dabilur; ei uiagis si seaiel, non auieiu &i iui* \
modice ulens, se ei dicaveril. Hic eniin can., i n - , .
quiuul, cursus, qui uUmTi^bam, vcUi , DOII aulem
-, \, ;
qui uuDC-fiuut, peruiiilenle ac pra;scute . principc. , *
Ttuic eiiint cuiu populus ia illU equorum curriculis
.
nimia liberiaie vel poiiu* licejiiia uierciur, cquo- ; ,
rumque cursus celebrarei quoinoJo el quando vo\ ; \ ;
lebaul, inque propriis expcnsis, ul qui baberel et
, \ ;,
domos el equos el siabula , quae ad bunc usque , \ , diera servanlur,ct rcdilus pro Uiiscelcbraudia
'^;, \ ; ,
curriculia, ei impeiatoi inviiarcior , nuilain aul<m
, ;
ad earo rem poiestaiem babeiel, illius cursus tcai- , , pore mulu lurbulenia ei absurda tieri conliugebal;
;
cum ^ l i i quidein populo Veueioniin, alii vero P i a ,
ainorutu parii niljungfrcniur : aliquaudo vcroeiiam
, * ;
bclla inleMina exciiala auni inler adverras paries, \
c l in Unperaloris conapeclu verba eiiam inipudciiiia
,
popularet em i a r u m , qucniaduioduui ex diversis
,
cbronicis oaleiiditur; fiicnl facium est rqgriaule Ju; *
Mliniano, ct lcinpore Auasusii ci Pbocx tyranui,
; ,
593
CAN. XXIV CONC. IN TRULLO.
591
, * , \
\ .
,
. "
. \
\ \ . ,
, \ *
, ,
, \ \
,
, , ,
\ '
( \
.
et aliorum imper. Sed et deposilis pignoribas ludere

paries non prohibila?, per talos et forttinam victoriara provocabant; quod quidem diviiiis canonibue
es( omnino probibilum. Permittebantur auiem et
belluarnm certamina , et multa alia indecova ac
turpia. Propterca enitn, inquiitnl, ei 51 can. prseeentis syn. prohibet mimos, ei ibeatra, et venaiiomim
speclacula, et saliaiiones in scena : ei elatuil, tit
qui ipeum contemnereiit, si gint qnidem derici, deponantur, laiei vero eegregentur. finis 45 can.
Carlh. syn. sic aperle dicit: quod filii eacerdoinm spectacula saecuhria non perflcianl nec epectent. Hoc autem etiam omnibus Cbristianis semper
esl praedicattttn, ui ubi sunl maiedicia ac blasphe \ ,
i a ne accedanl. Hodie auiem, cum equorum cur \ .
aus imperatore praesente flant, nec ait ejuemodi

fugiendum et aversandum quidpiam , nolla esl pe , nitus suspicio illic mali quidquam flerl. Quaroob . rem dicebanl, quod est quidein laudabito nuUam

penitus qtiempiam voluplatem guslareex equorum
* currfculo vel ex aliquo alio graio : itnpune aotem
\ (88) est ei ad ejusmodi eqnorum cursas clericos acce. dere. 81 enim omnis equorum cnreus et qui olim
\
ilebai et qui bodie fit, est probibitiis, ut multi in ,
qutanl, quemadmodum 1 8 4
^peclacula omtda
, - ei venationes, cogeiur quis dicere, neqoe omnino

tale quid unquam debere fieri ab imperaiore vet
* \ ullo alio : cessasse auieni ac exoleviese leporum
, cuni canibns venationea, ne laici, ut equorum cnr, , - C sibus et speclaculis et venalionibut vacanies ,
, .
gregationi subjicianiur, qtiod esi ataardum. Quo ;, \ ,
circa debent el equorum cnrricula et speciacula et
, venaliones in duo dividi, ul dictnm est: in ea quae
* , & sout omnino avcrsanda et fugtenda, et ad qus non
, '
eolom clericis, sed neque laicis accedere pcrmitie& , ,
tur, meiu excommnnicaiionis; et iu ea q u permiesa
, \,
suni, qtiae anui bodie in usu, ad quae non solum
\ .
laici, setl el clerici ctlra ulbim praeJQdicium acce* , \,
dcitl. Ouod autem, inqubint, non omnia speclacela
! ,
equorumqiie cnrrictila canones probibuenuit, eed
, ' ea demum qna3 sunt periculosa ac lurpia , ex 61
, (5* Carthaginensis synodi canone aperte ostenditur, qui
>
baec expresse dicit: Porro et illud peiere, ul thea \
trlcorom ludorum speclacula in Domintcis et in
,
reliquis Cbrislianorum fidei festie diebus fleri pro ,
bibeatiiur; maxime quoniam in octava sancii Pa
scbatis populus ad equorum curricula poiios quam
,
ad ecclesias convenit; et a l debeant praestituti
* eorum dies iransferri, qnando occurrerint: noc
; .
debel ullus Gbrislianns cogi ad baec spectacula. Si

etdiu equorum cursns esset a canonibus omnino
m
e l
G u i l l . Beveregii nol.
Vernm non solum in ms. nostro Bodletano, sedetiam
(88) dk rd. In ediiione Parisiensi panicula negativa bie interponitnr. Sic in Amerbachiano ei iEtoniensi, particnla ista taaenim ibi locus htc legilur, ' \ quam nuperflua rejicitur; neque enim locns eam
admittal, quod dicilur laudabile quidem esse, btiGoniianus Hervelua eliam iu Tiliano nis. ita le- jusmodi ludis non delectari : eed tamen
impune etiam clericis erit, si ad cos aecegisse tidetitr. Vertit enkn, Non ett autem inletnperanlite ad ejunnodi equorum curtus clerieii dani.
accedtrt.
5S5
THEOD.
BALSAMOS
SSK
"MwfcUnUHi, pctiiftent Patreg, ne equonin
kx&lum, oi Hxtlpcc
cnrsos ci gpectacula tterenl diebtjg Doroinieis, et in
1*.~6 \ & ^
reliqnis feetissen Pascbaltbos diebeg,ged eaoiunino
\ ,
oeJebrori segre luliggent.
, '
Jam vero etiam iuagnug Ecclesiae doclor Joannes .
Cbrygottomas, sotos eqaomm carsns, fiuM
diebv* Doninicift, diseaadec. Adjiciebant autem et Kpvoc *
Hs qtue a ee dictiniar, nullam aliam obcausam esae
. & ' V
bodie kctoree populare*, qoam qnod eqoortttn
corsns bodic fteri videantur permissione ecclesia- ' glica, et prfor popularium laicorom indignilas, et , \
omnia qua? torpia ei indecora erani, cegsaveriat.
Cur enitn, inquieban* , lcetoribug poptriartbus solle \ . * , , ^
%e Sn eqnortim curricub ingerere, el ex popolo iir-
ctpere permiggtiiii esi, reliqais atitera lectoribug ei ^ , ,
omnibue, ui gemel dkain, eacris inilialig, equonrm
; * ;
cnrriculi foreg occlusenmi? Ad guam aulem sen- ; ; tentiam condrmandam eliam 6 cap. 8 l i l . L X lib. \ '
Basitic. ugi eant, quod sic dieil : Congiitulio prohf- . ' f
bet ludog, et quinqae exceptis wiagdaai etiam poe- , * ; ^
nas ataiuil adversug eog qtii iudunl aleig, praesidi
\ :
civitails ei provhiciarum rectoribus episeopit , \
qunrrereel probibere peraiiiteng, ei omiutg qni in iis ;
fittni comraclus rejicere. Ex permissis autem ludis ; \ ,
dat actfonem, eorumqoe q a mtrtuo data fuerint, .
eo nontiae actionem permHtit, et deeero librarum
(89),
poenain advereus eos, qai hanc constUuttonem (ran- ,
Wiri permifttrhu, decernit. E l dieebanl, penttchloii, *
boc eet lodot quinque este permisgog, luctam, po- . >
gtlaturo, careum, galuim et discwn. Ligneum auiem C , , pqiiestre cenamen esse legc probibitum, qtiod boc
, , , . quoqiie aleae vel taletuorum reprehensionis cauatr*
,
ealmal; qiiemadmodum in 29 cap. 13 t i i . prftgentig
, ,
optrig dtcl.tralur, Et ha?c quidem de equorum car- ' . ' *
rictdis nonmilli dixcre. De mimle aulem ei ludig
. \
ecenicig nulfain penitug dWisionem fecere, aed ca*
nonig decreio gtibmigere. Plureg anlem, el maximo
, ^*
qui tunt patilo rcbgioeiorei, quibna ipgo eiiain as! .
sentior. hac non sibi sufllcere pntavere; dtcenieg, ', \ >. , *
tfebere canoncs ad id quod eal animae ntilitis ex\ ;, \ ,
potii, non ad id quod esl dissohiltus et n*agig indit-
fereng.
, ;
.
ZONAR. E(|aorum cnrgibug el ludig scenicis
. ; \ biiiTeHge sacris iniiiati ac monacbi orancs hoc & ^
ranoite proliibentur. Quin vocatum ad mipliag
;. ,
clericum, ubi ae primuin ludbHieg ostenderini, re, , cedere jnbetr Sic enim Paires ostri dociiere.
, .
Pairea anleni episcopoe iiitcHige, qoi in Laodicea
. '
e< ngregaii syn^lom in ea urbe celebravere. Nam

oi gacro ordine initiali boininea clericive alii , ad
, .
185
nupliannn aul ronvivii celehriiatem vocaii
\ 7
gpeciacnlig non inlersint, sed anlcquam histriones
producaniur, cxgnrgaot seque iude removeani, ejue ;, gynodi quartoei qmnqHagegimo caiiono consliiulum
, .
f
(89) ' * r r
.
M*s. Ainerbacbiantig el iEvouienîg rectiug icgunl

4
59
IN CAN. XXV CONC. IN TRULLO.
01

, , *
, \ .
. |
f , \
, , .
593
esl. Sed nallam fis , qui cnnoni non ponmsenl ,

Laodkenae 6ynodi Pairos decrevere poenaoi. Paires
aiiletii sextse lutjugce synodi, uc qnid simite i n p o sierum aliquts audeat, qnit|ue ausu fnctit, neque
ae ab ejfisramli deformilale reiuoverit, eijam deposiiionc muttari jubeiit.
AUIST. c Clertcus vel monachus, qtti ad equo rtim cursitt se confcrt, vel in nupiiis ,ctim iii gresturi sunt faislrioues, non prtus exit, depoc tiatur.
Non slalim deponiinr clcricns quando ad nuplias
rocattis non ntrgii ei diacedit, com ad decepikmem
fcicii incipfnnt ludi; scd quatido hoc iaciene cessare
tam persuadcaiur. Non eestane outero depontlur ,
ut qtti equorum cursue adil.
, '
\ ,
'
, * , . : .
D
'.
CANON X X V .
c \ /
c Pr&lerea rcnovatmie etram canonem, qui dicil
* c oniusctijusqne Ecrieeiae agresleg , ei q u sunt
m regione, parorbios fitlnas manere apud epi c copos qirf eas possideut, et maiime ei 50 ant , \ ,
c nomm spalio eas aino vi poseidentes admini .
i slraverint. Si auiem inira 30 awios fuit vel
fuerit aliqua de iis conlroversia, lieere iis, qui
, se injuria affeclos dicuul, de co aciionem mo ^ \
vere apud aynodutn provinci.
,
. '
B A L S . Hic renovaltis caaon est i eyuodi *
* \
17, et lege ejus julerpretalioiiem.
.
ZONAR. Esl is canon , quem lioc loco rcnovan,
.
qnarta? synodi decimusseplimus. Nos cum suo loco
, *
explicavimus. Tu quae ibi scripia sunl vidc.
.
ABIST. c Agrestes el regionales parfleriac iriginta
. *\ ,
c annos possess;e reiineantur. Inira aulcin illud
, *
tempns controversia de iis movealur.
. >
Agrestes paroecias dicit (m ei in dccimo seplimo
' [ \ * eynodi Chalcedouensis canone scripsimus) maxime
proprios eccbssiarum agros, el nou aliis cominnni] , \
, calos, qui inlegre suni iu vicis quibusdam aul oppidulis, quos et mcmceria nunc vocunt: regionales
*
c aulem agros, in inediis rogionibus nul vicis îios.
Si quis itaqueepiscoponiiu per iriginia aimos taleie
. \
aliquani regionalem aul agresiem paropciam posse * , \
, , D dit ad alium perlineutei episcopmn, etde ea nulla
movolur moleslia intra iriginU annorum spauuin,
xa\ \
eaui inde non niovcndus possidebil. Si auiem in,
ler ambos episcopos inoia de ea fueril conlrovcrsia
ptiiisquam Iriginta aimi elapsi fueiinl, licet ei, qui
, s.bi injuriam fiori ratusesl, apud proprise provinciae
,
. syuodum actionem movere.
CANON X X V I .
KCT'.
Presbylerum per ignorauibim illioiiis nupliis
t ,
< implkaium esse qnidem oaihelrae participem ,
< , ,
< secundum ea quae snnt in sacro canone deereia,
t ,
a reliquis auiem opcrotionibus absiinere. Ete . '
f nitn iali ealis esl, si veuia dctur. U l aulem alii
* .
benedical qui debei eua curare vnlnera , esl
,
incongruum. Benedictio enim c&l sancliftcatki .
691
TOEOD. BALSAMON
c uis imperthio. Qui aulem id non babei propter

c delictum ex iguoranlia, quomodo a-keri id imc perliel ? 1 8 6 Nec ergo puWice nec pri?*tim
f benedicai, nec Domini corpus allig disiribiiai,
< nec aliquod aliud miitislerfum obeal, sedprim
c sede coiilentng Domino defteal, ut illi ex igno ranlia peccalam remiitalur. Mauifestum m i m
f est, quod nefarium igiiusmodi conjughim dtsc solvefur, nec vir cnm ea niodo congtteiu*
f dinem babebit, per quam sacra operatione pri vatus est.
BAL.3. Caitones Noocscsar. eyn. ante praesemem
*yodum scripti suut. Propierea enim et praesens
eanon illoruin eompoeilionis meminit, dicena nono
illius synodi canoni coneequenter, non licere e i ,
qui per ignoranliam gtia> cofftiaia? legiiime conjtmcius esl, el gacerdo* postea factus , offerre, vel aliquid aliud sacerdotale exercere; eed sola caibedra
digiium censeri, quoniam noa ex scieniia , eed per
ignorantiam peccavit. Porro el caibedra lunc d i gnus putabftur, quando ab illieito conjugie aejuncltig
fncrii, et pcenilcnlia opera ostenderit, quae giiadebimt i i l milioa ctim eo agatur. Si enim ab iHicilo
conjugfo non separatop, ignorautia nfhil ei prederil;
*ed a magtstratug poteslate et matrimoniom illrciiinn diftsotvetur. Haec antem ex eo apparent, qood
dicit CRDOTV: Sed prima gede contentug, Domino deSeat; et ex eo qcrod dicit: Noptise aotem diseolveniiir. Porro et nonug eanon Neocaesar. gyn., propter
alind ejns qtri depositus eat studium, eum in reli- C
qujsquoqiie manerc jubef. Quaere et vicesimum
septinion) canonem gancti Basilil, et vicesimum
primum prxsentis synodi. Postqiiam aatem matriinonium illicitom ex effectu appaYncrft propter
rognatioiiem, is qai poatquam rcsciverit in peccato
pennanef, non solum catbedra digmrg non repulaldiur, ged etiam tanqaam inceslus reus punietur,
non gecug ac laicl. Dicit enhn libcr L X , lit. 37 , c.
A l , decr. 6 : Micitae nirptiae non confirmantur/et
propterea, si ante accusationem solutaefuerint, poena
reiniliitnr. E l decret. 7 : In iilicilo matrimonio,
qii')d pcrr ignorantiam contraclum est, dat veniam
natiira ei xiag el peccaii correeiio : et maxime ei
quis nondum fpgiim accosaverat.

ZONAR. Qui in corpus auum peccaverit, ac ordiuibtig postea insignitus Tiierit, qnod ne offerat,
Jnler rcliqnog propter aliud siudium manens, Neocjcsariensis synodi notio canoue consiiliitum est.
liiagmis Basiiius 27 can., cujus hic quoqiie meniiuif, qui sevetitis nopfiis inscius iliigaverit, solo
caibedrae bonore concesso, a rcliqulg gacroruin mu-
. ^
;
,
* ;,
* * .
*
; . ;
; ,, \
, *
. *
. 01 *
.
, ' ' , \ ,
, ,
^- ,
' .
, : ,
,
\ .
(90), ,
* ^ \
(91).
'' , .
\
. \ ' , (92), ;
. "
, \ ' .

,
, .
. \ ' ', . ',
' ,
, \
\
\ *
.
9
.
\ \, ,
.
\ *
\
,
G u i l l . Beveregii notiP.
(90) . Lrgendum est, , juxla ings. i i o n . et Amcrbacbianum.
(91) . Post isla
vnrba in cdilionePariKiensi, h:ic Ifgunlur, \
- '
. prinra quidcm vcrba, gcil. \
; ., mss. Aiueibacb. ct i E l o -
niensl leguntor, nccnon in Tilia-io: posieiiora,

niimruin, ' <, .ib omnibus guperflua
et genstim poriurb:uilia rejiciuiiiur.
(9*2) . Ma. Amerbacbiafiug legK, . Uti el raox
poglea, pro , kgit,
.
601
I N CAN. XXVII CONC. 1N TRULLO.
6<tt
, ; , rrtitn fuHCtionilnis oninino absiinere jubet. Eadeni

; \ qwque decrcla, u l qui ge damnalis vidclicel
, *
impliis imprudcns implicuerit, sibique forle con' , ; ,
sanguineain, ignoraia propinquttate , sooiaîl, r a ; , - l l i e l r r solo bonore coiitenlus, quod rcliqtium esi
. - nulluin omnino sacerdolale inutins altingat, qnod . , \, que ejus iftoraltoni noxa condonaia s i l , bene
; , sectun ac feliciler aehim esse sibi pcrsiiadoat.
< ;
Benedicere >ero alteri, inquii , qoa ralione audeat,
> qtii de sna expianda cnlpa sollicilns ese
' ,
d f ' M ? Esl namqiie bcnediciio spiritimlis quaedam
; ; grattoe sanclitaiisqne commmiieaiio. Quicnnqite
, igitur, quod inipso sanciitaiig el graiiae fuit, proptcr
* >
oifrnsioiiem ab ipso palrali farinoris amieit, atits
, ' . imperlire t|ua raiione poieril ? Neque igilnr is
, - publiee nequeprivaiiin betiedicet, neque Dominicum
, \ - corpus cuiquam imperlielur, sed ealbedra ronlentng
; . - s i t , ppniteniiam agene, ( ddicium sibi remil , - lalur. Gonnubium porro damnainm rescindal, alqne
, \ ;
gft penitus ab omni coneanguin<\i> mulieris coin , mercio abtlucat, ac ila defiiuni concesstmi catbedrse
' ; .
honorem oblinebil. Natn si incesfae nuptiae maiteant,
catbedrx qiioque jus oroue amiiiPl; quin ab Erclesia ultrque coujux ejicielur, el ma!e roniractutn
infor ipsos foedus saecularis jndex pn> poieslafe dissolvei.
. c (93) 1 8 7 AKIST. iPresbyter in iilicituin niairinioniiim
c , , ,
< iucidens, el depositus, calbedra sit particcps,
, ;.
c ei soluiti, a scelere prorsus abslinens.

Si quis presbyler aiite ordinalioncm uxorem
, , , ;, Q duxit, aul viduam, aul nieivlricein, aul soenicani,
,
aul aliam qtiamcttnqtie earum qnae probibciiiiir, io
; ,
ignoranlia, a sacerdotio quidem cessabit, al ra . \
Ibedne presbyteroruin pariiccps erit. Dissolvciur
, - autoni el illegilimuni isliusmodi conjogium, per
.
qod sacro minisierio privaiur.
K Z ' .
CANON XXVII.
<
Nidlus eorum, qui cleri catalogiim relati stiut,
, ,
vestem etbi non convenieniem induui, neque
< ,
< civilate degens, neqiio ii^r ingrediens:
c ; sed ulaliir vrstlbus qua" aniebac iis, qtii iu
. E i ,
clerum relali s u n l , attiibnla intre. Si quis
i \ .
autem tale quid fi:cerU. una srptiiuana scgrei gctur.
. , ; ,
B A L S . Quidam tlerici, egi verisiroile, exlra
;, D patriam qnae eos lulit versaiilcu, cuin vestibus slbi
\
nequaquam convcnientibns Inredcbant: \el etiam
. OJV in civitaie degenles, similibus vestiiucnlis uteban, tur. Palres ergo boc corrlge.ites, elaliierunt ne
\
a!e quid fial amplius : vcl eos quidem cerle, qul
. -' ' praRler ba?c faciuiH, una bepUmana segregandos.

Porro c l 7 syn. can. 16 dioil, non jportere eacer \
dotein uti tumpluosis veslibus.iSlola auiem clerico
Guill. Beveregii notro.

(93) . IlarmewqioltB sfiiisiim hujus canonis broher sic conci, * 6, ;
ovov , .
vonnm baec annotavil, *

;,
, ^, Videlicet < [orla$u etncttlo
sibi junciam in domum duxtril, vel monaslriam,
Si per ignoramiam in iUirilat nuptiat presbyier i n -
^tiflf habitum tacrum inficiata e*t, vei pupillam
rvhrii. toUio mairimonio tedem duntaxat habeat, tutelam paleripsius gessit. Harmeitop. c p i l . c
nb unitersh aciibut abstinets. Ubi scliouasles ad
ecct. % t i l . 3.
603
THEOD. BALSAMON
Cflt
bequaquam convenfcftft eel, ncc vesles militnm :

si quis i*niiD clericut iie anqiiam inifultts furrii,
vrhemcnler ponielur. Snnt vero siimptaosa anro
inlexta vestituema, qua% volgo ilirunltir
, tti , ei vesies pnrpnren. V i r liilie enini et lionealatia ex<mpltiiii delient esse
clerici, non aiiiem stolidas ae iiiboncstae viia*.

; . ;
, .
;
, ;
ZONAR. Qui seipsox Dco dicaruol, nodrsliam

. ?
in ipso quoque corporis baldlu el ornalu exleruo

conservare ac tucri debvnl. N.nn Uomo quidem, 11
4
;. "
aacrae lesianiur Ltliera?, faciem inluelur : Deus
,
cor * . Ac arcanaa qvidem aniini cogilaiiftiics
. ;
divina vie iuspicil : boniinee vero ab externa sperie *
ad inleriora el laleutia suepicionibus el conjerlura
.
perveuiunf. Quainobrein sr iu Dei soaem vocatos
ne iiiaquam consueto sui ordiuis bominibut, sed
, *
longe dissiinili ac diverso habilu uli qaispiam ani ;,
inadvrrlai, eosquc, vel splendida varieque el;dx>-
rala vesie indutos, vel mililari ornatu, quasi ad
;
ilcr agcnduni, bene praecincios conspiciai, fideles , ,
da mnabil, alque ex prappostero illo babitir, em-
niimi qui clero aseripli auni, aiiiinum ac mores
. ; ,
cestimabit. A l vero, Sine offensione, magnus Paulus
l
, , * ,
ait, ettote Juda>U ei Grcecu ei Ecclesiee Dei*
. Uni' ' .
9
versos igimr, qui in cleram cooptati sunt, coitsuelis

tum in urbc tuni in Uitiere, vestibu bic cauon uti
jubel. Qui vero sccus fecerint, atquc a consueludine in eo recepta se abduxerint, uttius bcbdomadas
spatio segregandos esse decernil. E l vero, ne sacerdoialis ordinis viro sumpiuosit vestibus uii l i ceat, dccimo eexto quoque sepiimx synodi canone
tousiituium esi.
;
, *
, ; ,
. -' *"
Upv |
^
% g U f n y
&
0 1
. t
ARIST. 1 Clericusnec ilinere nec domi vesiem non
c * ,
convenienlem induat, alioquin, una seplimana
. .
< aegregelur. Penpicuu*.
'.
1 8 8 CANON XXVIII.

< Quoniara in diversis ecclcsiis iniellf.ximus, uva

4 ad allare allaia ex quadam tpise invaluit con , i sueludine, minisiros, postquam hanc incnienlo
4 oblalionis saciifitio conjunxerinl, ulraque simul
f , ; popuio dislribuere : simul eiiam decernendum
, ,
esse perspeximus, ul nullus sacerdos boc amc ], * t pliue facial, sed ad viviOcaiionem ei prccac
< lorum remissionem solam oblalionem populo D
;
impertial; lanquain primitias autein uva? alla ,
< lioneni exisliinanles, sacerdoiee eam seorsim
c
benediceiiles pcientibus iinperlire, ad frucluum
c ;
< dalori graiiarum aclionem, per quoe corpora

nosira divina disposiiione augenlur ei aluutur:
c .
c ei quis itaque clericus praeler ha2c decreta fec , .
1 ceril, deponalur.
.
B A L S . De iis, quae in pracsenli canone declaran;
lur, saiU in 4 aposiolico cauone acripsimua. Lege
>. .
ergo qusB in illo scripla euni.
ZONAft. Mtilisc locis' qtiibusdam ab erclcsiasticae

discipliiue gravitaie aliea consueludines sunl re1
1 Rcg. , 17.
I Cor. , 32.
.
. *
6 0 5
1 CAN. XXIX CONC IN T R U L L O .
* ,
-cfj \ ,
\ . ; 6
, \
: ^ , '
; ;
:
, , '
, .
, \, ,
.
60C>
cqunc. Quariim ex nnmero en qimqne finl, wt nva-
rnro primiiire irmplo allaia, dmnoqtie et iucrtienio

sacrificio adjnnfta?, populo dmdcrcntur. Morent
igitiir ejiismodi cnnon liic danmal, ali poqne sa^ri
ordmis liomines in posternm ahsiinere Jubct. Solum porro, inquii, sacram oblaiionem, qua peccalonim veniam obtineant, nisi si qui ad eam participandam minus probali accesserint, populo iinperliri roncessum sit. Uvas atitem, ut prtmitias
allatas, a sacerdoiibtis bencdici et populo distribtii,
ot exindc frugum dalori, omtiiiimque qna? ad carnis
victani cuhun que necessarta euni largiiori gratfns
agant. Qui secus fecerit, in eum depositione autmadterli jubef.
. ^
ABIST. c Uvse a nonnullts inrruenio sacrificio
. : c conjungtintiir. Ne qtiis aulcm boc amplius au
.
doal, derretum cst.
Uvas quideni lempon convonienli Mincr aliare

offerre, easqiie a sacordmilme bencdici, ct pM<fi ,
libus d i s l r i b t i i , lcrlins snnrtoriim aposKdormn
, \ ,
canon permillil. A l eaa inrriienio ronjtingere sacri-'
-
; , \ - , fiiio et iilrumque siiiml populo dislribuere prrsens
canon probibet, mamfatqtic ne qiiispiani e sarerdo ,
tibns boc amptius audeat. Alioquin, eum qni fecc,
r i l , dcponi.
, >,
.
CANON X X I X .
' .
Carlbpgincnsis synodi ranon dicit, nl sancta ai ,
i taris nonnisi a jcjunis hominibiis peragaiiiur,
excepio uno die in anr.o, !n qo copna Domini
t , Q
peragitur : tonc forlasse propier aliqnas in i!s
,
locis occasionos Ecclesia; utiles P;ilri?ms bac
;
dispensalione usls. Cum nihil ergo nos inducat,
t
iit accuraiam diligeniiam relinquamus, aposto f licas ac paternas tradiliones seqnentes S I ^ I U K
.
, , mns, non oportere io Qtiadragesim, poMrema
c , 4 sepiimana qninia feria jejnniain solvero, ei le c lani Uuadragesimain injnria afficere.
{94) ,
< .
B A L S . Saiicti Pairee qni Canbagine ônvenc. rant, scieniea quml Domintis nosior Jenis Christus,
;, ; ' ,
posiquara 'egale Pascba fncissel, el eliam cum suifr
^ discipulis comedisset, mysticum qnoqtie Pascha
\ , \
(95) , ^ peregii, et iiicrtienlniM sacriiiciuoi iradidil, jussernnl alio quidein lolo tcmpore esse jejunos, qui

sancta iractant, diaconos et saccrdotes : in ipagna
\
anlem qtiinta feria, ubi coniederiiit, sacnun ce ,
lebrare. Hoc ergo non esse faciendum sanclaa sy, . no<li sextx Patres staluerunt, dicenles, quod lunc
tf ,
quidem fortasse, propler 189
juslam aliquam
; \
Guill. Beveregii notfB.

(94) ' . Ms. el ex eo in canonom posiea descriploris inruria
Aiucrbacliiaiiiis lcgit . Et in
^. llciano, pou , liiec iiHerfiiruninr,
c ;
.
Ibtc anlftin vti ba in alio codice leguniur :
ncqtie canoni necssaria sunt. sed omtiitnodo polius stipervacauca, a lco ut iu margiue primoscripta
transcripta videantnr; ac proinde nos ea bc adnotare aalius duximus, qnam ipfti canoni inlerserere,
ne sensns ejus perltirbarelur.
(95) . . jEloniensie
reclius legil . Qiietnadinodunt
eiiam Aristenum legisse ex scboliisejusiu bujut
canonis epUomen couetat.
607
1. B A L S A M O N
tA%
causam c l ccclesiis Milem, lioc ita fieri oporlerc , crconomice siatntuni cst. Sed nunc cum uihil
; ,
necessarium urgeal , non cporlet caiholicas c l ; ; ;
paiernas tradiliones iransgredi : sunt autem ba%
. *
C9 can. sanctortini aposiolorum, 50 Laodic. syn. , ' ; ,
et alii.
\ .
ZONAR. Cum retiqtio toto anni tempore eacra
.
allaris niysteria a jfjunis hoininibus celebranda esse
P:itresoliiu Cariliagine decrcvissenl, quinlam nihi- , ,
lominus magtiam, ut vocant, fcriam, quod soleioois

in ea coenae Dominica? apparaius exbibeii soleat, ^
excepere. Sed enm quoque diem a sacrorum mini \
ris jejunio transigi, sextae liujus syuodi Patreeca-
nonis coiitlilutionc jubent. Ifabueruni siquuleni for- , >; ; ;
to divini illi Palreg, inquiunt, aliquas causas, ob
q as iis. in locis decreluin illud Ecclesisc profutu- ; ,
rtim exisiimarent; nnnc wero nece$silaiis oinni ex
,
ntsaiione Miblata, iradiiionibus aposiolicis Patrmit
;
que decrctis negligcntius obiemperare, ac imius diei
\
violalo jcjunio lolain, quanlum in uobis est, Q ladra ,
gcsimam deiurparc, collectumqiie lotdierum spitio \ .
fruciuin efltindere, non oporlei. Qnod vcro de apo"; \ siolicis Palruiiique conslilutionibus asserunt, in eo
a xagesimum nouum aposlolorum cauonem , et
^ ,
Laotlicenae synod: quinquagcsimum intellexere. .
Nam aposiolicus ille qni iero qui sacrara Quadra- ,
gesimam Pascbali celebritaii praflxam, valeiudiiie
,
ncquaquam hnpcdili, non jejunarint, deposiiionis , , ,
quidem, si sa< ris initiaii stint, laicos veio segre- , , \,
gaiionis poeaa tcneri jubet. Laodicemis aute;u ca- C , \
iton, Non oportef, inquil, iu qua<irage$:tita? posirema
, seplimana quinlafc feriae jcjnnium solveir, ei tofam (96).
Quadragcsimam injuria adicero, sed toiatu Quadragcsimam jcjuoare oporiet, aridis vesceiites.
AIMST. c Qaidam e Palribu* Coenae Dominica? did .
ccenati oflerqbanU Visuin eslergo synodo, boc
c . "
f iwn faciendum esse, ncc in utiima Quadrngec '
simae seplimana quinlae feriae jcjunium solvcre,
c
et lotam Quadragesimam iujuria aflScere.
, \ .
Synodus quidem Carthagineneis in qtiadragesi*
mo prinio canoue decrevit sancta a jcjunis bomini- }
lms pcragi, excoplo tioo die in amio in qna Crnia
,
Domiuic;i peragitur. Hic auleni canon, rigorem jurit * ,
observans, ncc fstum diem excipil. Sed jubel eihm ,
\ ,
iu isia feria sive magita quinta sacerdoies eliam
, \
jejunos incrucnlum sacrilicium cclebrare; ne ob
Guill. Beverezii not.

(9G)
In snpplemenlo
ad Parisienscin Zonaraeedilioiiem, posl illa ulitiua

acbolit bttjiis verba, h;ce ex nliis mss. exscripla^
addcnda utdanitir, ; ^'.

,
/ (lg. )
*
, \ ,
, ; ; .

. Ne magna quinta feria ajejunis howinibu$
sacra tnytieria celebrarentur, Carthagwensh synodt

Patrei, exempJo discipulorum adducto, tlatuis$e
quod Dominu* lunc prins quidem legale Pa$chapcregi*$e cum dhcipuUs cemenlur, deinde propriam
mytticam cotnnm tmdiditse: neque apostoto* ad ram
jejunoi acce*$ix*e,quippe qni jam aniea legati catna
jejuttia $olvi$<ent. Korum igilur exemplum secutoi
intlitulum illud Cnrihnghiensii quoque lyuodi Patns
sacra mytteria eodem modo magna quiiita feria
perawidi, relinere volniae. - Haec aiilcm CIIDI i i s ,
f
qiia? Hiaras in liunc cauoneni coiitmcnlatus e s i ,

coliaercnt, ac propierea e majgine in lcxiuiu
iranscripla vidcnlur.
03
1 C A N . X X X CONC. 1 T R U L L O .
610
unias liei iruitiigresiioneiu ltlam Quadragesimaiii

injuria aflkemnus.
.
CANON X X X .
'.
AdEeclcsia? se lific liotiein omnia faccre vohiriirs
4 ;
c eiiainsacerdoles,quj sunl in LarbariclsEnlesiiu,
4 , *.
< dispensaw consliuiimus. Qtiarc si apoeioliium
< .'
tanonein, de uxorenou fjtcienda 'ruligiunis p r * , >c texui, se Itansgredi debere exieiiiiiani. et ulua
c * * t ea quassunt con&iiuita faceie;el ideo onnnuui
, ,
cuiu stileconsopiibus coitscnsu iuilo,a ihulua C O H (1*7)
f suemdine abstinenl, sialuiimis eos ium ampliua
,
c c uin illis ullo naodo cobabiiare deber-e, ui e i co n<> ; *
4 bis pcrieclam eui proitueei demmiKtratioiicin pra>
(98) *
t beanl; boc aiiiem Hlis, pwpter atiud quam
, 4 eortiin pnsilbiiiimilaieiti exlernosqueac JM>II salis
.
iirmos murea couccs&iuius.
;
4 \
4 \ ; *.
B A i . 5 . Rescrvertml tancli Patres, qaod barbaBAA2L
; - ricarum regiotiuin sacerdotes pietatis praetexit,
. coimnuni coiisensu a propriis uxoribtis absliucbanu
, ' - DixertiHl ergo, qnod eiiamsi apottolicue 5 can.
presbyteris ei diaconie 190 inlerdicil suas legili :; ; \ ;
was iixorcs diiiJilere; el id quod a ditiis IU sacerdo ; ,
> tilxis dissolvore, eel aposiolioo caii.cotUrariuiu:
lameB qnooiam ea, quae propier pietatem tiuni ab
* ' ,'
, aliquibus, non dissoivere, eed poiiMS oiieikuere,
ei a:di(icure oporiei; boc el ex diepeitfaiioitts r a , ,
lione facere permjUciur, propler barbarus* eoruin
t
_.
. .
? \ ;
, \
.
- ,
; * .
, \, '.^,
*.
.
,, \
; ; * ,
.
, ' ,
, \
abjeciique ei pUMlli auittii morce, <H a niorum ec

cleîasticonim coiieiiuiiioiie alienos, el eiiam propter
eorum imbecillilaiein, ei iu lide infinnitaiein. Deinde adjiciuir, ees non solum a propriis uxoribus toiungeiidos, sed nee eos com ipsis alk> modo coiiabtiare debere; Sic euim, aiuni, cerlo probabuut,
se ficte, sed vere ei propter puram ac s i u ceram retigionem Beo conliiieniiain vovisse. Noia
ergo boc viimi pti.alim ediuiiii esse, el de **
saeertloiibut d^btre iutelligi, qui sunt iu barDano
regionibus, no* eliam de caeieris. Ego vero vario
episcopos, qiii ex Uussia veneraal, aiqueadeo ipeuni
Alaoiae uieiropuliiantim, de ea re scisiiuius, eiiaui
accrpi, pracseuleio caiioiiem in iis regionibus lociim

; , ; *
;

/;
,
,
; .
uoa babere, licei siot barbarictt : sed quemadinoduiti iio*lri, eorum quoque sacerdotee propriaa
uxorcs habere eiiam posl ordinaiiotiein. Imerrogabit auiem quispiam, ciuii eauon dical coiniuuni conaeiisu e l voluHlaie iieri separationein, sl boc iieri
uolii iLulier, an canoii locum babebil? Soluiio.
KxUtfitio esse juluui, ui cogalar luulier a proprio marilo scparari, propier aposiolicum cano-
Guill. Bcveregii noUe*

cle&iarum tacerdoles, ti de mutuo con%emu conju(97) .
Codex iEloniensis
yibus abotinent, prorsus abstineanl. Ubi gcboliasies
legii , luler reliquus oaities et
ad verba, , baic noiat,
coiivenil.
\ , Uoc propter
(98)
awoixBir. Harmenopolus
intiabiluatem eorum et in/irmUatcm dicit, Uartueiu
bunc caDoiiem sic coulrahil,
epit. can. aect. 2 , lit. 3.
'; ^^,
, , Uabaricurum Ec-
THEOD. BALSAMON
61
mtm qoi soperius dictus est, et propier Jusbaia- * :

n i > Ham, qoar UOII cou&eosu aoWi i i i a l h & \
n.ouu
oci .
Z O X A B . Cviu apoeioloroin 5 can. uxores reli11. ^g'toi)i.*pecie repudure pre*byleri iliacouiqoe probi- 4
beanlur; socerdole Uinen aliqui baibaroruiu ee ,
cle>ii* a&cripli, qui el apolulica scilicel dccrela
, ; ;
superauda, el abquid ullra quani Uii coiislUueraul

ijcie.;dum ibi e*e persuaûm babereul, uiulie- , *
rum quoqiie forie ips.iru u volaulale, ab earnia
xotciv, ;
comiuercio absiinere soliii euut. Ea igitur cousue
tudiiie, propler sacerdouim bujusuKMli barbaros *
agresdcsque morcs, ncc saiit prxierea (Innaiu ac
; \
aoLidaiu fidecoiilaiiliaiii (ulruuiqiie euim illisver- * \
bis, ^* ei , iudicare
^
{
iuerum) udcnlix quoxlauiarliticioconMilloadaiissa,
: ,
qui ex coudiclo cuiu uxoribus divorlium fecere, ne
eas ub eodem quoque tecio babere liceal a P a i r i ,
bua boc caaoiie consliluluin. Diuc eoim, uio ei
,
eo* implere prouiissi fideiu facile apparebil, luui ve ^^, 0 *
To consiajuioxe in uugceplo couliueulix coosilio,
.
dissociaiio procul aiuaudala? uxoris efficiel. Cum i i s ;
uiui cobabiiate, easqiie conliauo aepicere ad vene-
ream cuiigressiuiiem sii iis farsiiaa iiicilaiiieulo
A f t l S T . Qui in baibarica eiiaiu coitaiiluuulur E c - . 4 oi , !
i cleaia îcenioies^ si ex couceusu ab uxorum
4 roiuaiu-ck> ab>iiDeaui, aique propierea cuui iia
4 . * *
4 quocuuque uioil^comiuerciuoj ampbua uoo babe4 .
i bufiL
9
Presbyieruu) vei diacmnnu, qui religionii praeiex-^

m uxprem auam ejicit, 5 cau. apo&iolicus excoiultiunicari decrevil, vel eiiaui deponi, si eaui ad *e
rutfius accipere oou peisuadeiur. Quidam aulem
aaterdoles iu barbaricii viveiUt tCccleiiis,
se debere aliquid amplius, qoaiu quod i n cauoue aposlolico coiiaiiiuilur, fatere ^xisliuiaiiiea, oxores quidein suae nou ejicicbanl, C I M U iis auteui consenlicbani a ntuiua cousueiudiiie abslioere. Ilunc itaque
barbaroruiu isioruiu sacerdoiuin caiisenaiiiu bic cauon aon iiuprohau, de4:ruii eoa amplius cuiu
lie qiM>cunque modo cohabiure, ul absolulaui c i
pcrfcclaiu sul promii!'! dciuoi^lralionciu exbibeaul.
iioc aulem penniuii bacc nyuodus propler exieioo*
4

, \ ,
; .
, ,
, , .
*
>
'
, \
.
,
1
coruiuet iiou saUu aiorea^l pueillaiiiiuiuieiu. ,

.
1 9 1 CANON X X I I .
KANON '.
Clericos, qui oraloriis quaj ^ i u l imra doinoa
4 4 ruiiiielranl, vcJ bapiizaui, buc illius loci epi4
4 gcopi senlciilia facere debere, deceriiimus.
c
Quare quis clericus boc uon ic servavorii,
. "
dcpoiuilur.
4 .,
< .
B A L S . Coiiveuiiculum exisiimat cssc cauon , si
qnis in oralorio, quod esl inira doumiii, prajicr an-
Guill. Beveregii nolro.

(99) U.
Hasc verba \u Paiisicnsi
BaUamoiiem, ei Zonaram, ca ifgisse, tchoiia ipeoedilione desideraia, cx ms. Bodtttiaiio suppleviuius ;
runi Udem iaciuiil.
iu omnibus ciiim uiss. legunlur; c l bclioliablcn,
m
613
CAN. XXX COKC. 1N TRULLO
;.
;
* '
. '
; ,
*
; , \

^ ,
^ \ ',
* ,
\ , \ \
, \
; .
, - *
; ,
, ,
\

-. , ,
(1), \
61i
tislilis scnlentiam sarrificet, vel baplizcl. E l liic

quidem eos qui *ic faciunt sacerdoles depunendus
Palres staiuuni. In quinquagesimo auleni nono canone laicos eiiam, qui babcul oratoria, excommunicaut. Tu auicm lege qiiariam Novellam iinperatoris domini Leonis Sapiemis, quae sic habet post
prooeniium : Sialuimus ergo, non eoluin uniuscujusque callioJica? sacerdoies, scd etiam sacerdotes
iiniusciijiisque domus, habere poleslatem in omuibus domibus eelebrandi el niysteria peragendi,
quoscunqiie asclscere voIuerH qui unicuique domui
prrost. Et 15 quse sic vicissim babet : Staiuituus
ergo, sicoi el de eacrificiig, ita etiain de sacro baptisinale, til id liceai voleiitibut peragere in omnl
piorum oratono. $ed qtiamvis ha&c ita se babeant.
fti qois a regiouis antistiie sacrificare vel baptizar*
in oraiorio probibiius fuerit, is vero qui lale quid
ieceril, deponetur, uec ei Novelke prodcrunt. I?
aulem, qui non <sl eipresee prohtbituY, videtur
etiatn lacite ex episeopi sentenUa boc facere. Propterea emm, <il esl %erisiiuHe, eicogilata sunt menealia, et flunt a regionis anlistilibus, quo lempore
GuiN. Beveregii
(f)
\\
Cum
4>seci anlistiles, recenliores praeserliin, templum

consecrarent, pannum buini eternere, saiicUBque
mensae, modu de<licaise,circuuivolverc,euiudemque
posiea, in mullas paries scissum, iuler"eaccrdolee
dislrilmere soliti fiieriinl, ul ipsi sanctas iis meneas, ubicunque eacra celebrateriiil, amicrreni.
.qus propl^rea, >ei dici
\enil. llaec anouymus quidaui Bcllae episcopus Q
in quaesitis docuii dicens. . '
, \
; ,
, ; ; Anti-
"; ,
* ; \ \ ;
,

*
; ,
, Appeliutio auiem iptadedutkur
mensa, quod tecnndum Grorces iigni/icul cqnislruw.
et secundum Jtalicam linguam prwparatum coquis

edulinm. Hac enim rtliont el in mensh explieaicB
mappce, memalia dicmlur, ad ornaiunpnta mtnuz
mimorumque, hoc e$l, (ercutorum ponta. Vnigari
minsia fierj noscimus, cum ponlifex per teipsum
autem sermone antiminsia dicuntur, ul in vestidedicalionem leiupli perfecit; eaque e ttrato pdnno, mentis tntipana, et qnmcunque vi flexionis talem
tacramque men*am involveniejn [rusta dineclo etde- tu hi$ appellalienetn toriiia *unl. PoaKa auteiii
picto, sacerdotibus disiribni. lu Jur. Gr. Rom. 1. , vocen) per scribendam esse
pag. 259. Hinc Balsamoii boo loco asscril ea ab

amisiile fieii, quo ieiiipore ec<:lesb ejiihroHiaaliunem celebral. Cui eiia.u Joannes episcopus
Citrt agtipulalur, d'ctius,
*
, insulse addit. Hcctius Balsamon iu synod.

N t c 2 , can. 7, doeel . dicta, quod sint
\

. Nimiruiii,iil ibidcm,pariu alque in!prae , Nuile aniem modo receptum
sentein canonem observat, sopra uiewgst;ut antiminsia aliter qua>n in novi Tempii dedica- sas oraiorioruin posita pro eonsr-cralioiie eorumtione fianl. Joan. C i l r . t p i s c . h i Jur. Gr. iiom. 1. v,
dem suiBciuut, quippe qua; uiia cum uovi J>mpIi
pag. 531, nbi eliaui plura de Antiininsiis occurruiil
dcdicalioneanle consecrata suni. Unde ralio liomiscilu digni^sima. Nam ConslaaMnus Cabasila DyrHJS clare elucescil. Nam dicunlur, quagi
rachii arcbiepiscopus bas de iis quasstiones diclo
, pro memii, vel
/oco
Joaiinis Ciiri Epicopo pruposuit,
posila; voce pariim e Grxco el parlim e Lalitto
x a l ; .; ^ ,
sermone confecta. Hine etiam ubi uon euul ceti ; , \ *
secraias saucla? oicna3, tuodo prius cou. , \
secraia pruislo bin>, aacerdolibus sacra celebrare
6 , , ' . Anttminsia un
licet. Nec opus ebt aiilimeiisiis, ubi meitsa esi
iibere (iani in atiis provtncih, an in sola ejus qui
consecrala : uli cou^lai ex Maiiuolis |triarcliaa
ea per/iat, el twn exira provinciam ? El quid iwc ConslantiMopoliiani reepousis ad supra dicluai
Griec; $igmficat, et quomodo unbendum sii per Bella3 episcopum, ubi ail,
vei ! Ad priiuam quxsltaneiu Joaiiues
re ; ; , *
epoudel, ea riie consecraia eliaui e i i r a terininos
; & u ,
facta, usum suum citra reprebensioneiu babcre,
*
\ , \
\
, , ,
,
. Anlimensiti in omnibus sanciis memis pom
\ ^. L)e ipô
uecessenon , $ed in tu, de quibu* inurlum *
aulcm liuc Graeco noniine ldein sic disseril,
consecruias tiia necne. ftaw anlimemia
conucrata
.. , *
rum memqrum loium Uiwui; MC ii* opus c*X, nbi
r
615
THEOD. BALSAMON
* xxt >v rvOpov: , '

*
,
,
- (2) ,
*

.
ZUNAP.
ZONAR. Convcnius privatim agere, altariave
^ *
cxcilare, nisi epitcopo cujus in dilioiie suiit con , ,
H&enlientc, saeris iniiiali qitinto Anliocbeiise synodi
anone/depositionii quoque proposila poena, prohi- .

benlur. Quicunque igitur in oraiorio privaiae domut
aacra fecerii, baplisiuamve invilo episcopo admiai- Iraverit* U loiiveulus a g i l : jore igiiur tleposiiione ^ ' \ .
mulialur.
4 .
ARIST. < Ni&i ctmi episcopi conseuan in oraiorie
; .
4 quou iutra domum eit, non ofleres.
Quinquageeimof quidemoclavus syuodi Laodicen ;,
eis canoii sacNJin miuisierium iu oratorio quod
' intra doiimui eel, :tb epUcnpo lieri anl presbyiero
*
\ctai. A l praesens caoon illud evcrtil, el mandal,
pi&copo itlius l o d iia volenle, sacerdotes iu ora- ,

oriis ^juae uiil hura donrum sacra facere. Eniu
auletii, qui j>rater illius voJuuUleui boc facii, de- *
.
pouiU
faciuut Eccicsix iiitbsonizalioueii), ui ponaiiiur ea
eupra aancta* rociisas oraioriorum; el sufficianl uou
oliini pro iit qtia? taiicnjiu aliare perliiiuut. ct
samiae mensj/mbiila? e\isrimaiiiur, ilicei inihrouizalione apcrtioiium el dc licjlioia*i?ii, sed* HI ogieiicl.itnr ex episcnpi peruiissioiu! iu uratorio ficri s;icriftciuin.
\
CANON X X X t l .
4
Qnoiiiaiii ad nestraiu cogniiioneui pervenil, qnod
4
i iu Ariiieiiiorum regione * iitunt uiitum in saera ^
4 , ,
c mensa offeninl, aquam rlli tion miscenies, qui
,
f incrtieiuuin eacriflcium peragtnil, adducenlos
4 *
c Ecclesiae dociorem Joaiuiem Cbrysostoniuin harc
c
4 dicentem in iiHcrpretalione Evangclii secuii 4
4 dura Maubseum : Qnamobrem noa aqiiam bibit
(3) , * ;
cuui t u r r e x i l , sed vtmim? improbam aJiam
c ^ /
4 bsereshn radiciius exstirpans. Quoniani eulin
4
4 nonnulli aqua in mysteriis usi suni ostendens
4 ,
4 qood, et quando mysteria iradidit, el quando
, 4 pofttqitajn surrexissel absqtie mysteriis, solam
4 (4), ,
4 ae nadaiu nieiisain appostiit, Usus e s i , inquit,
;, , *
4 vino ex germinc vitis; viiis auteru vinuui, uon
i ; , $*
aqiiain geiieral; ei ex eo aquaj in sacriflcio ad4
juttclioftetii dociorein subvertere existimanl :
4 ut ab boc leinporc in posicruui iguoraulia D 4 $ . ;
t
Guill. Buveregii notfi).

menat
cornscratas eue con*tnt. Jur. Gr.
Rom.
I. iit, p. 259, 240. BaUiiiuoiii ergn boc loco vensiraile viMim csl. eo notmne insiiluia
fuisse, ut sacerdoies eiiam in oraioriis sacra celebrarenl, iibi ca x episcopi perntissione babeiilur.
(2) "

.
Etiamsi inier omnee i<.dic6 bie convcuiai, s u s p i -
cor lanien pailiciibin deesse. Quid etihti esse

polesi ^. ,
inihronnalio
apertionum et
encaniorum?
Isianc
miquani inlbronizaia stuit? Qiiin eliam iniluonizjtio, apertiones, et eiirscnia, ires disiincli fueruut
rhiiB in leinpli dedicaiione usiiali. hubronizatio
enim esl, qua epiacopua in Ibrono sno reiro allqre,
i%\ ipAUiu tiiaoi aliare in coltntniis suis Imalur.
Eiicaeuia d k l a t^l ip*a allaris per proprias oraiioocs
consecratio. Aperliones aatem, cum oinnibus consecralioitis riiibue absolutis, fores populu aperiunlor l libere ibi preces fundant. Uudt: ciiam a
Balsamone alibi disiincle lecenscniur, ,
, . ils. in *yu. Nic. 2,
can. 7. Scribendiim ilaquc
boc ioco,
, , ,
c l Laiinaproiu versio sic euicndauda, tcilicel inlhronizaiione ei apertionibus, encxnixt.
(5) . Exbt.utl liaec divi Cbrysoslomi

verba ht cotmiieiilurii ejus in Evangel. s a m l i
Malibxi, cap. x x \ i , . ', pag. 511, edii.
Savil.
(i)
ius. Aiuerbacbiauo
par.icuia . bic tton lcgtlur, uli I K C in divi Cbrysosloini, cujus stuil vcrba, opciibus auio cilalis.
\ C A X . COXC. T R U L l . O .
617'
6iS
\ / , ,
1 9 2 letieaniur, pauis senlcnliam erlbodoxe
apentutis. Cuin cuim improba Hydropara&tala( rtim nniiqua c*sei haji sis, qui pro vino sola aqua
. (5)
in propr.o sacrilicio usi sunl, rifclleus uic vir
/ , \
diviiiiis iniquatn ejusmadi Inresis succcssio ,
ncin, ol oslendcus, quod direclc apostolim;

4 tr.itlilioni adversdur, dicium astmebul sermo (6),
c iiem. Quoniam anlent ei sunc ecclcsia^ ubi cst
"
c i l l i pastoralts adminislraiio irariila, aquain v i n o
, : .
miscendain Iradidit, quando incruenliitn peragi
\ * ,
sacrilicium oporlerel, ex pretioso nostri Ue ,
f dempioris et Servaioris Clirisii Doi laiere ex
, < sangnine ei aqua cunlempcralionem ostendens.
/ , *<
qiinc in totius tnundi vivificalionein et pecralo
c rniii redcmplionem eflusa csl. E l in omni eiiani

Eeclcsia , ubi spirllualia luinina reiulserunf,
, -
bic ordo divinilus iradilus servatnr. Nam et
< JacobusCliristi Doipini noslri secundiu caruem
. ,
frater, cni Hierosolymiianre Ecclesi ibronus
, pritnum est crediius, el Basilius Cxsariensium
. \
< Ecclesia? nrchicpiscopus, cujns gloria omncm
(7)
iiMrarnm orlrem pcrvasit, mystico nobis i u
,
i scriplis tradiio sacrilkio, ila peragendiitii iu
,
< sacro ministcrio ex aqiia el vino sacruin cali ,
cem e<liderunt. E i q u i Cariliagine convenermri

sancii Patrcs, adeo aperie ei praecise meuiio
,
nem fecerc, ul in sancli* nihil plus quam cor,
< pus et sanguis Domini ofTeratur, ut ipse Douoi nns iradidil, boc esi pauis el virmm aqua n
.
smm. Si quisergo episcopus vcl presbyicr IIOJI
- ^
secundum iradilui ab apostolis ordinem f.u"n
,
i et, aquam vino miscens, sic immaculadiiM
< oflcrl sacrificium, deponatur ut hiipericcla
, 5),
4 ysicriuai enuntians, et quae (radiia sutil i n * .
< novans.

/
, , ,
, \
.
G u i l l . Bevercîi n o l ^ .
(5) $.
Tatianus Juslini Martyris
diftcipnlua horiim, llydroparasiatarttm videlicet at , qiie
eliam Encraitlarum magigier p f M b i b e l u r .
beodoretus - jy , ,
. ; Qute in Alexandrice et Hierosoiu
, mornm partibus tegiintur tttnrgim, el cotncripiit
, otvov ,
dicuntnr fuisie semcth apoitolii Jacobo fraire De\
1
. Hunc ( Taiiainun ) habent ducem

Hydroparaslatce. et Encratiitc. Hydroparaslatie dicuntur, ul aquam pro vino offerenles. EncralUa,
quod nec vinum btbant, nec animatis ve&cantur.
Tlieodorel. Ilwret. fab. I. i , c, 20. Idein de Eucralitis tradidii Epipbanius, quod 6

/ . Aquam ad mysteria solam adhibeni;
rmo auiempetutus qbniinent. Epipli. bser. 47.'

(U)
Sic litiues
Jegtiul cudices nianii exarali; sed impressi Pansiis

pr< , , idque rectius loiUsse legunl.
(7; Kal . De sancii Jacobi lidirgia mc cuiniiiemorala ul et de alia illa, cui sancti
fdaici iiomeii inscnbitur, Marcus Alexandrinus
liaac qu;L*siioneni Balsamoni inovit,
PATROL.
GR.CXXXVIJ.
el Marco, recipiendiv sunt sancta et cnthotica Ec-
clesia, necne ? Kespondii intcr alia Balsanion,

, ,
- , .
'

,
. Dicimus igitur nos
}
neque sncra Scriplura veqnc canune bynuttice edtto

eJocloi fuisie, tacrum minitlerium sancto aposloln
Marco tfadtlum. Solus eninx 32 canon sanclw et
cecumcniciu synodi in Trullo magni palalii coacift*.
ait sanclo Jucobo Uei fratre sacram lilurgiam
y
compositim e$se. h l deimb*. observal, neque iu

apobl. can. 85, ncc syn. Laod. can. 51>, vcl santii
20
619
THEQD. B A L S A M O N
S0
B A L S . Armenii, cnm aliis qtiae eis adecanl lia?- . 01

resibus, solo vino in sanclis mysieriis uj sunl : ei
* \
dicebant so facere consequemer iis, qua a magno

Ecclesiae doctore, lingtiaque aureo, Joanne Cbryso
stemo conscripia sunt in eua EvangelH iiuerpreta ,
lioue secundum Matlhacum; qiue iractaut, non per
*
aqnam, sed vinum sacrum calicem exbiberi; cum
, '' *
laiuen non doceat sancius per $oJum vinum obla
tionem fleri. Hoc ergo, quod sic fit ab Arineniis,

snbverleiiles dlvini Paircs, pcr vinum et aqiiam sa , .?crum calicem ofTerri oportere statuerunt, imerpi?
lantes verba Chrysostomi, non ut ab Armeniis di,
^cbatur esse accipieuda; sed ad Hydroparasialamm,

qwi pcr aquam solam sancli calicis ublationein fa, '
ciebatit, baere$is eversionem esse conscripla. Conftilaiisergo accollisis iis,qnae ab ipsisdecreta sunl,
1 ex multis aliis, ei ex tradilo etiam sacrificio a
praedicio sancto Paire, el a magno Basilio, episcopos
i presbyieros deposilioni subjecerunt, qui sancii
calicis sacrificium per vini et aquae unionem non
faciunt. Haec aulem divina incitalione commoli
prseceperuirt. In divina enim passione Dei et Do-'
mini nostri Jesu Cbrtsli, non sanguinem taulum,
*ed etiam aqoam eiuisil ejus per lanceam piiticttini
lams, ul duaruro 4]o8 nattirarum non confusam
tinioiiem ostcnderet. Nota ergo, quod a prxsenli
ranone duae baereses subverltintur : una qnidem
Jlydroparasialarum, qui sola aqua in eancii calicis
sacrificio utunlur; afia autem Arroeniorum, qui id
per vinutu eoluin faciunt. Quoniam autem non
, '
.
, \
,
,

.
. *
,

,
.
.,
solum Armenii, sed eliam Latini reprebeodunt C ,
aquae ferventis in eacrum calicem iramissioneni,
. *
diientes eam essc iradiiaiu atTcvangelico vel
,
eanonico pracepio, ei ideo maie fieri, et adversus . ,
banc divinani iradilionera, quae decernii per aquam

ei vinuni faciendain sancti calicis oblalionem : au- ,
diant, quod 193 fervens addita, qusc iit per aquam
, el vinum sancii calicis, unioiicm non m u i a l ; quo- ,
niam non eet aliquid aliud praier aquain. Injiciiur
, * .
auiem ad sigoilicanduni, quod sunt vivifica, qiuc
cx sancio Domiui nostri Jesu Cbrisli laiere fluxe- * (8)
rMiii, sanguis scilicet el aqoa, et non moriua ; quo- *
niaui ex hoc qiiuque miraculi magniludo osieuditur. , *
. Cuui eiiiui ex corporo morltio suapie natura
&oleai ferveus sanguis egredi, ex corpore Domitiico
eiiam posi moriem sanguib el aqua fervenies efllu- D * ^,
, * -
xeriuil, ut ex vivilico torpore viviGca. Si quis au . *
lem dixerii, E l cur, anlequanf sit sanciificatus
^ ,
sancius c a l i i , fervene aqua ad unionem non inji*

ritur sed posi sanctiflcationem ? audiet, quod si
^,
iiijiccreiur fervens lempore uoionis, ad sanclorum
. , i'sque pariicipatiuneui refrigeraroiur, el resinprio-

Jacubi vel sancti Marci lilurgiam commemorari :
addilque, ' /..
. Neque ettam calholica
mu$ igiiur has non esse recipiendat. Ba.sani.
ad
Marc. huerrog. , in Jur. Gr. Rom. 1. v, pag.

562, 3b3,
(8) " .
Eadem, quse de
aqua fervida saucio puculo immiscenda Balsamo
tanctmimi ei oecumenici ilironi Conslanlinopuliiani iradidit, repetit eliam in responsU ad Marcum
tcdesia ullo modo eas lilurgias aynoscit. Pronuntia- Alexandriuum, ad iiuerrug. 48.
ttt
I N C A N . X X X t l CONC. 1N T R U L L O .
622
4 rem slaiem desinerei. Propter banc etgt cautam

, ; ,
ferven* tanctmi) calicem injicitur posl tteverio ,
nem, et fideles ei taaquam vivHtae oonmmtiicMii.
Ac lberi quidetn eaeerdotes fervenlem aquam in
, saocuim calicem non iiijicinnt, licet stnt alioqui in
.
priims ortbodbxi, ei gynodtce aliqoando Iirterrogaii
, quomodo koc farianl, dixerunl, muiquam oihun
.
Ibenim aqoa calida uftuni eeae ad vini poiiooem,
, ex longa regionis nonsueludtne : ei proptefea *
\ ne fervenli quidem aqua IMI ad nacraiiieiiia. My , , fitetfi aulein iacuJlatem edocii, citra uUam r*cn*
lionem pereuasi soni in sacruoi poculum fervenieui
*
eanctee paiiicipaiionis lempore injaccre. N o u ex
. 'praeseoU canone, qaod priinus taitctoe Jacotas
,
Doniini frater, o l llierosolymiiatrae Rcclewm ar & cliiepiscupus priniue sacram lUuigiam tradidU,
.
quae a nobis oon agnostcttur, ab Hferoeolyjniiaitis
; (9)
vero et Palaeslinae incolie bi fetiie HMijoribus wsnr
patur. Alexandrini vcro dwual a eaiieio eliaiii

Marco ciMisiitulam esse , qaa eliam ( pluriiuaiti
, * ,
uiniilHr. Ipse vero 'ayuodice, vel poiius coram
ancto Hnperaiore 4t bae re eermonem habui, qim
. 01 '
lempore patriarcba Alexandriiiiis in ui*bhtiM regii a
iov * agfbat. Enimvero nobiecum et ceetimetdco in Magna
. ,
ccclesia sacra cekbralurns Jacabi LHttrgiae volu *
men obeervare volwil, sed a nobis prohibiltia est,
et se non eecus ac nos 'sacra eekbralurum poflice. *
baltir.
, ; ,
' * , , .
ZQNAP. , ,
ZONAR. Fanls $acer et calix, diviiw mysteria,
Guill. Beveregn notfB.

(9)
dsfd
, Q coynoscilnr, ut quip pxofeverit. Quomodo autem
asqtie ad. btijus

iiilerpreiationis
. ,
. L
........ fineni, ex IUS
Palmtinie tacerdoles celebrant, cum m i / i / m i , ut
Bodleiano edimiis. Quas auiî bic iradun.ltir in
ipsi dieunt, ritu u Deo \ tradito, et AUxandnni
Supplemenlo ad Parisienscnj Balsainonis editioiiPtti
quoqut epi$c<>i)i et mcerdoiti *acr* peragunl mtjtleex mss. Valicauis exscripia Itûntur, sed longe
ria, cum oTQtionibus, ut aiunt, $anelo Marco
aliis verbift, qua? proplerea liic aiponantur necesse
fradiiig. nec quicfiantab iis, qni universo terrarum
t*iu. ,
orbB sacrrt faciunl. sequnniur, sit* sancto Basilio.
?
tl sinclo Joonue Chrynntomo lradito$ nobit mtjMterii
,
ritut nou curaut netcio. Hoc auum etiam iynodice
* ,
ret polius coram ipso potenti sanctoque nosiro impe * , - ratore me dictum e$l, quando palriarcfia Aiexnn
, . "
drinus in urbium regine agtsrtt, el una mobiscum

uUbraturu$ cum tradilo, ul dicebal, seiulo Marco
, , /my*terii rilu sacra celebrare veiiet; etiamsi correctio6, * *
ttem o/i UabuTnt; cum omnet paaiarchv auertwne,
* , , emque tola contenti e$unt qui dixit $e id ampiiut
, HOH faclnruiH. llaec eliaru tioc moilo legiimiir in

iiis. Amerbacbiaiio, ex quo eiiam verba illa
,
, e l c , tincis propterea inclusa, in Pa / ) rikieusi edtlioue desideraia, resltttiiiiius.
8.
Qnauiu
, ,
auleai baec leaio Bodleiaiu nosira dUtiepal,
dUti
. - - couferefiii
'
Unde
. - - eliain
...
.
cuivis
palebic.
suspicu
. Afiou ,
bis oritur, haec ad Bulsamonis scholia proprie
* perlinnre, sed marginalem primo ftnssc ainiotatm , iiem, quippe quae a debO.npfordms pru iibitu iminu * [
lalur ; ac prouide iu nosiro uis. cuuiracuus, iu alii^
, ,
fusius describitur. Conjectura ex eo eiiani vensiuii , ) tiof redditur, quod bic asseralur, ex hoc canone
,
appartire blurgiam a sancto Jacobo iradiiam esoe ;
. , quud cx hoc C U H I Balsauiou diserLc |irunuiil'iav'il, caui non recitvlo pnetenli canone apparei, aivinam luurgmm
piendain esse; ul e superius aiinoiaiis consiajl. Si
eiiam toncio Jacobv itci fralre, quiliierviolymiillud eiiim Bateamoui ex boc cauouo apparuistei,
tuuix Lcclena primus futt episcopu*, iraUilam n>e : lioc piocul dubio proiiuniiare notuissel.
qu&
lamen nunc apud nos non inteniiur, nejue
623
THEOD. BALSAMON
624
ipaum nobis Cbrisli Domini corpus ei sanguinem , .

ttxbibenu Nani panem suis ille qatdem discipulis
, ,
,

lorrigen8, Accipiu, comedile, inquil; hoe esl corvus

. ,
meum Calicem vero pnebens, Bibite ex hoc
omnet, a i l ; hic est sangUis meus, qui pro vobi$

ei pro
.
mulii* efunditur Quoniara ergo io diviua pas-
,
sione, basla irajeclo latere ejus sanguiaem suum
Domimis effundens non sanguinem solum, sed ei ; ,
aquam emieit, Ecclesia proiude in sacris quoqtie , ,
mysteriis vinum infusa aqtia misceri omnino iieces-
sartum existimavil. Yerum Artnenii vinum in iny- $. '
stica mensa merum adbibebant divini Patris .

Cbrysostomi io Evangelium Maliban explicaiioneiu
io ejus argumcnlum adducentes. Eo igitur errore .
,
damoalo, Clirysostomi verba Pairea bujus synodi
explicant, queque iis senteiitia sii fcubjecia deuiou-
, tranl. Nec eoim, ioquiuiil, ut solius vini poiionem
in sacris mysieriis adbibendam docerei, scd til ,
HydroparasUtarum, qui sola aqua sacrum faciett- ,
dum opinareniur, haeresim convellerct, eosque
Patribus sanclisque aposlolib contraria sentire el ,
, * otvov
lacere docerei, sermouem illum insiiiuit. Eienim
otjpse, in ecclesia quaiu lenuil, vinum aqua dilti- .
lum in inyslica oblalioue adbibendum iradidit, ci ' *
reliqui Patres Ecclesiaeque lumina euuidem in- ,
cruenti sacriOcii pane el vino, admista aquae po- ,

lioue, conficiendi ritum iradidere. E l praHerea
sexii hujussynodi Palres subjiciuM iis, qui prxseti- .
lero canonem 194 iransgrediuntur, qux trau&gres-
sioni juala credebant. Nam si episcopus aliquis aul Q / *
presbyier acceptam ab apostolis consuetudinetu
neglcxerit, ac vinum, aqua nullaieuus infusa, in
,
gacriiicio purissimo obtuleril, bominem, myslerii

quippe imperfecie enuniiali reum, deponi jubent.
, , Iliuus vero perfecie niystcriutu enuuliat, quia, . ' ,
cum ex morienlU Domini lalerc sauguis el aqua , ,
simul, ut dixiraus, craanarinl, sacriflcium lameii
,
sola vini oblatione perliciendo, ex Doiniui corpore .
aanguioeiu solmu effusum fuisee opere ipso deiiion ,
strat, el eacris evangelislarum tesiitnoniis adver- , salur, c l iradila immutai, dum j u i l a anliquaiii
,
ronsuetudiitem aon sacrifical.
.
AHIST. c Cbrysoslomus llydroparaslaiarum ever- .
i leiis baeresiin, Quaudo, d i c i l , c l passus esl
, , > ,
Dominus c l susciiaius, vino uaus cel. Uoc D < , , ;J .
arripienies Arinenii, vinutu soluni offcrunl,
c ,
no intelligcutes, ipsum ctiaiu Cbrysosioiuum,
, ,
el Busilium, el Jacobum viuo aqua comiuisio
c , ^:
u&os fuitse, ct, ui iia nos oflerauius, iradi< ;, ^
disse. Si quis ergo vel solo viuo, vel aqua sola
c . ei non misla, uuiur, dcponatur. >
< , ' , .
Armenii a Clirysostoitii in Malibxi Evangeliuin

iiilerprelalione, in qu) Hydroparasiataruiu, qui
,
aqua sola iu iiicruenla oblaiioue uiebaniur, lixrc
sim auferre conatus esi, seducli, vinuiu sotum
,
oflerunt. ISon imelligentes iinpii, quod ad boc
, , vorrespicil tola sancli Patris oralio, ul Hydroparasia $ k
Maub. , 26.
ibid. 28.
635
CAN. CONC. TllULLO
RS6
, laruni baeresim lolleret, iisqne vino eiiam in

*,
mysieriis uli persuaderel. Sed arbiirantes, quoil
. ille aquae in iis immisslonem refellens, ad eomm
,
redargulionem sese oppo*uit, vinum solum offerunt,
, ignorantes quod et ipse Cbrysoslomus, t Basilius
, \ \
magnus, et Domini frater Jacobus vinum aqu*
; ! imniiscentes sacriPicium offerebanl: et itobis ita

ofterre tradlderunt. Si quis itaque episcopus aut
;
presbyier non seeundum hanc aposlolorum ei

divinorum Patrum iraditionem, immaculatum offert

sacriticitim, deponatur, ut non accurate myeieria
, ,
evulgans, et tradita contemptui habens.
, .
'.
CANON XXXIIf.
^ Quoniam cognovimus, in Armeniorum regione

eos solum in cleri ordinem referri, qni snnt
4 (10),
c cx genere sacerdotali, iis, qui boc facere aggre
< diuntnr, mores Judaicos sequenlibus, nonc \
f nullos autem eorum, eiiam non tonsos, eacros
< cantores et dtvini lempli lectores constitui:

4 decernimus, ut deinceps non liceat iis, qut vo {5$ f lunt aliquos ad clerum adducere, ad eji:s cni
,
c manus imponilur, geniis respicere; sed exami< et ,
f nantes an digni sinl juxla prascripta in sacris
, ,
c canonibu3 decreta , qui in cleri catalogum
relerautur, eos ccclesiasiicos promovere, sivo
,
c sinl ex majoribus suis sacerdotibus, sive non;
,
c sed etiam ut nulli ex omnibus eorum lieeai
. *
t qui sunl in cleridorum ordinem relati, populo
Q
c in suggeslu divinas Scripturag recitare, nisi ta
(11)
sacerdotati tonsura usus fuerit, el benediciio $ ,
< nem a suo pasiore canonice susceperil, Si quis
:
c auiem aliier facere deprehensus fuerit, depft< .
i natur. >
., .
. ,
B A L S . Haec auo prasens canon corrtgit, et quod
in Armeniorum regione male (iebat, ut oon alia*

, Aerent clerici, nisi i i qui ex genere eacerdotali
descendissenl; et quod in suggesui divinae Scriplu ne legebanlur ab iis qui episcopales tonsuras rinn
, , habebant : iilud quidcro, ul Judaicum (lege euiin
( apud Judaeos cauluin eet, ut ex 195 iribu L e <^> vilica eaque sola saceidotes flerent); boc vero, u l
quod inconsideraie fleret. Dicimt iiaque Patres,
), , .
ol , D illos in clcro ordinari oportere, Don qui ex genere
clericorum, sed qui digni sunl, ei episcopali ele ;, ,
clione prxponvnlur, etiamsi DOQ siut ex lali genere:
' ,
similiter ei iu suggesiu eoa soJos legere debere, qui
"
ad boc in clericorum nunienmi relati sunl, eos
scilicet qui babent episcopa-Jes tonsuras. H.rc cum
, "
sacer canon jubeat, et eos excommunicet qui aiticr
* .
fachiiji, saepe dictum esl a dlversis antieliiibus, qni
,

(10) .
Mss,. iEtonieusis et Auierbacliianus consiitui, ordinari :
quin etiam , pro inendoso
scripliim vidclur/Nam e(
csl
in clero conslilui. in cleri erdiuem referri :
qucuiadmodum eliain kkrvt lus tocum Irausiulit.
(II) .
Codex Amerbaclnamis lojîe
. Utruinque idcm hir. signiflcal, qud
, pronuntiare, promulgare, recilare. S i c
inlerprcles per exponunt. Noqueoaiin liic de conciouibus habendis, sed laiuuui,

dc sacris Scripiuxis legeixlis agilur.
627
THEOD. BALSAMOX
tialifni cx aurea btitla derlcos, Alhenarum scilicel,

, ,
1 Meseiubrfae etaliis; quod, qni ex antiquis tle? (12) ,
ricis descenderuni, ipsos coguiit eos qut non sunt
lero iligni ordinarc, atque ado eiiam qui soepe
anni laici; et quod ecclesiae officiuin per aiios ab ,
, \
iflis dalos 6at. Jam ei in hac regiiia urbium, in
mde saiiftonnn inagiionin martyrmu qtiadraginta, * ' .
ei iit aede sanciissima? Deipara Domini, et in aliis
,
divtnis leniplis, babenl iaici et complura tiiain
,
moiiasleria et clericoruui officia. Sed audieriiut
\ ,
aufistites, quod prrcsens canon eis oiunibus os
\ .
occludii qui eis inolesliam exbibcnt. Quod aiitem
lit in diciis catliolicis Ecclesiis, quoinodo pennilii , ;
mr, nescio. Nola auleni, qnod simul ac accfpenmt
, aliqni lonsurac cliaracterem a manu anlisiiiis, eos
pro clericis habel canon : audivi eiiim nonnullos ^ , .
dicentes/ esse lecforem, nec dici clericuui,
.'
qui in cleruiu templi non relalus est, sed sola.u
babel lonsuratn. E l ideo ei licere in laicalem b a ,
bilum transmulari : quod mibi qiiidem videlur : seJ et inonacbos, qui non babenl episcopales . *
roronas, eed nionachicam tonsuram, dicunl nun-
nuUi po&se in suggestis legere aposloluni ei reli- .
,
qiw, quemadmodum et clerici, tanquam mouachalis
, *
lonsura ulique suflkiat pro tonsura clericali. Mibi

autem videtur monachtim, qui a sacerdote qui
ptaeesl Icclor est constitutus, seciindurn 14 cano- ,
nein septiinas synodi, fn suggestti posse legere : . ' >

rmn autem, qui sotam babel monnchalem lonsurain, boc facere non posse, et lege q u scripia Q * *

siinl dfctiim cannnem sepin :e synodi.

'
* "
*
"*
'
' '
* "
*~

( ' ,
ZONAR. Iudseis bola irilms Levitica in saterdo.
tium separata ftiit, qna sola qui sarra cetebrarent
,
rHgobantnr. Euni igimr, ab Armeuiis quoque usiir.
pitnin, moreni hie ranon datimat; neque ullam in
,
< lero tegendo generis el famili;e ralionem Iiaberi,
êd nniu&iujusqiie vitam ac niorps inspici jubet. Ac , ,
*l quidem ex prascripta sacris canonibus norma
;
'igni hoimnes reperti fuerint, quocunque deinum
, , geiiere, et quamvrs niajoribus noMo sacerdolfi mu ,
nere perftinciis sint prognati, erclesiastico tainen
. ' ,
ordini adaeribi licere decernimt. Sed neque prxter, ,
i*a CHtquam, Inquiunt, Mtggesium ascendere, di- D
vinasqne Soriplnras Ibiiletn rectlare astantc populo
, liceat, nsi citi prim usitata sacris bomiiiibus con , v
tnettidirtc detonsa coma, benediclionem ex pra?soripto caiionmii |suus pastor imperiiverit, lioc est,
. ,
.
cbaraciere de more cousignaterit. Qni vcro hiijus canoais decrcia violarini,

ptiniendos esse decernil.
ARfST. c Qui ordinatione dignus esl, sive a generc
< sacerdolaii sive alio prbgnalus, ordinelur. Qui
< non lelonsus et benedictionem asseculus esi, e
suggcslu sacras Scripluras ue lcgaC.
t*os canou srgrogalonf:
. ,
, .
, *
^. >
Guill. Bevereirii iiotcc.

02) .
Ms. Aircrbacbianus fegit.
. Verum Mcsembria csl mbs arcbic-
j>isiopa!iu Tliraciae, ctijm bic cpiscopus commc. muralur.
62
1 CAN. XXXIV CONC. 1N TRULLO.
630
ol Qtii Armcmoriim sunt regione ludaicog seqnentee

,
mores eos solos, qui ex genere sunt saeerdotali, in
. cleritm admitiuni. Sed et eos, qni episcopt hene ; , dictionera non habueruni, nec sacerdoiali lon&nr.t
, , * sunt usi, sacros leelores conetiluebarii, el e sugge*
. shi sacros libros populodegereiniperabaiti. Propier ca bomm ulnimque probibens bic prasens cauot,
, mandat nec ad êntis illius respiccre, qni tn cleruiii
prottioveri 1 9 6 cupit; sed boc lantiini perscrulari
$, an digmis s i t : nec cuiquam concederc, ut lcgat auL
, * eanat e suggestu, nisi'a suo episcopo canonicam eus, ceperit benedictionem, c l lonsura sacerdoial u u , $
l n r : eum tero, qui contra ea quae bic dpcernun
tur, fecerit, dcponi.
.
'.
c , (13)
* .

, , * \ ,
* , ,
. \
' . \
.

, C

, *
, .
, *
, (2
,
,
\
,
, ,
.
. * '

,
, * ,
*
' . '
, $'
,

, .

* & ,
CANON X X X I V .
c Porro autcm, rimi el boc c.uion sacerdoialis apertir
< edical, quodconjiirationis vel sodaliialis m m e
cliam ab externis legibus est veiituin, iituliu
f aiilem magis boc Geri in Ecclesia probibere
f oportet: nos quoqtie observare studemus, utsi
qui clerici aut monaclii iiivenli siut, vel con juranies vcl sodnlilates itieiuues, vel adversns
episcopos vel conclerieos ".iliqnid strucntes, a
proprio gradu prorsus excidaui. ,
B A L S . De conjuratione et sndalhalfv grripsimu*etiam iit 18 canone Cbalcedivi. syitndi. Loge nntcm eum, et qnae in enm ecripia sunl. Esi auleitr
aliquando qiia^siium an eliam puniri debeam, qui
boni alicojus gralia conjurationmn fecere, forie

si conspiraveriut ac ronjtiraverint. siue imperatom
vel magistratus jussu, se pro defendend ab hostibus oppugtiala tirbe moriluros, vel aliqticm snat
civilalis eversorem de mcdio sublaiuros, w.\
aliquid aliud boni facturos. Ac uoiroulli qiiidem
dixcrunt, quod, quoniam raro arcidil ul pro alii|iio.
rc bona aliqni conjurenl, et nec a ranonibus vcl
legibus expresse permissiim esl, conjiirarn '
probildtum esi, ue boni pralexlti iniilli, iidemqtie
leviores, in mulla mala inridanf, se neni aliquM
f.icerecxisliniaiiles. Uific auiem excepla sit imperatoria et) magistraiuum potesias, qnai mala uiciscilur, et populum ad bonesta excilal. Usi suut
^ atitein el 3 cap. 37 til. 60 libri dicente n n a
mediiim, Piiiiiri eom qui bellum gerit iujussti imperatori; el quaa in eo esl, pra3scriplione dicenuv
Etiam si ie viceril, punilur. Alii autem pr.csfnti
canone ulenles, ei lgtbiis quae a nobis posiia: smti
in 37 eap. 9 tit. prje>eiitis operis, qurc omnin >
docent de conjuraiione, qtiae adversus albiuos
struitur, dixeruiu, eas solas, quae ad iuabitii fiunu.
conjurationes prohiberi ei puniri; non autein e.n
qu<c alicnjus boni gratia fiunt. Mibi autem videltir
oiiinem coiijuraiiotiein a lege punlri, lum proplrr
ea qua superius dicla snni et quod incerlus sii
Guill. Beveregii noxm.

(13) . 1n ms. Atnerbacbiano scribilur
: ui ct postea , pro -
. Qucmadmodiim eliam in aimblalionibus ad

syn. Clialced. cau. 18, observalutn est.
THEOD.
BALSAMON
jus evenius;ei eomagis, qnml tmbain quomo.io , ' euiMjue cogi siifte hnperaioris facultaie a lege valde :
pimiliir, eliamsi iii boiium facia videalur conjnra- , \
lio. InvcnieH8 aulem constihiiionmn imperaloris
(14) . *
domiiii Alexii filii imperalorfe domini Mamielis
); ,
Comiieni sitam in conveniemibus secretis mense
; Julio, indicl. 15, faciain, el siatuemem magnos ;
' .
iiobilesqiie princip;s, qui conjuraniiit, non con
deiunandos esse, quoniain quod factum esl conju
raiio noo repulalur, sed legiliuiiim jtisjiirandui,
tiiiia pro itl us imptrio juraluui esl, ne dicas conji- ,
,
raiioiiem qua l i l ad lualum puoiri, qiiab vero ad
boiiiim facla est couimendari; sed dic omnein con- / 6 jitratioiiem puniri, propler p r a 3 d i c l a s causas. Quae , autem in imperaloria pradicla coiisliluiione conti ,
neiiliir privala esse, et imperaioria misericordia . 0
digna : autem leguu el canomnn interpreia - '
tioiies.
' .
. *(
qui de coujuiaiione esl canoiiciii
duodevicesimum qaarla synodus numeral, eum- ,
.
drin que a nobis suo loco explicatum reperies.
1 9 7 ARIST. c Si quiclerici aui monacbi conjura- .
liones vel sodaHiates imerint, vel iusidias cont , * f tra episcopum aul conclericum siruxerim,
t , .
gradu xcidant. Penpicuus. >
,
CANON X X X V .
'.
< Nulli otiuiitim iiieiropoliiauoriiiu liceai, morluo
(15) t , * t episcopo qt>j ejus tbrono subesi, ree ejus ve
#
Guill. Bereregii notae.

(14) Kuri.it SoKovm . Ha?c usqnead (inetn C tieilum jutjurandum; quoniam pro ipso imverio
bniusiiiliTpr^lationis. iu Parisiensi editione desideconjumtio fticia est: ne dixeris, eam quidem eonjuratn, ex itiK. BodliMano siipplevimus. In Aroe* bacbiaralionem. quos fit ad malum puniri, quw vcro ad
ii non eîmtnr. Sc*d in Supplemejiload Parisieu- bnitum, uon corriqi : sed dtV, omnem conjurationem
jiem Balsaumnis e tihonem cx mss. Valicinis, ei>pcenas ei$e obnoxiam, provter cautas m supra posiia
nmi loco, ha?c habentuc: interpretatione adductas. Quce. aulcm in dicla impe ,
ratoris comlHutione dedarata sunt, esse prhata ae
, , <
hpecialia, non nntem eliam legum canonumque hner ,
pretaiiones. Qui baac cum iis, quae nos vx ms.
, . Bodleiano edimus, conlulerit, statiin euindeni SIMI vAc
M I U I , sed aliis vei bis expressnm, inveniet. Consti (> ,
lutio aulem, uiia? hic dicilur Manuelis Comneni. i i i
.. , ' .
m s ro codice Alexio filiu Manuelis Comneni ascii b ttir : quai autein bic traduniur. *e Balsainonis non
.
esse produnt. In ipso enim exordio, uli videre esi,
*,
dicitur, ,
,
quod Balsamon de sua ipsins iiileipretatioim dicere
' ,
voluisse v i \ credibile esl. Sed isia verba in nosim
codicc Bodleiano desunl : omissa forsitan a trait-,
,
. , D scriplorc aliquo, ne quae sequunlur supposililia
,
viderenttir. (, ut alia taceaft), si qu% bic tiadunlur
, , revera Balsamoiiis fuissenl, descripiores ea pro
libilu ita non itnmuiassent. Non eiiiii!*;vahantes

taiitum occurruul lectiones, sed lotum varialur.
, ( Qtiod iu genuinis Balsamouis Coraineutariis nuuquaiii accidil.
,
. Exisiimo recte expositum es%e canonem.(15)
nec Ttrt. Cum hoc loco caiiluui sit,
ne eos
inelropolitaiii episcopormn suoritin vita fituciodebere illnm tccipi, proul afftrmant itonuulii, ad
rum bona sibi vindicent, binc l i l , qnod ia Orienio.
</ u coujuralionem iiisiruxenuit ad bonum. Qaocmiqne enini modo /ia/, puniiur, ul supra didium esi. cuin
ln- iiieltopolitauus aliquis, aut archieptscopui
ordinarelur, hoc ei inler alia iti u.andaHs dari
vmio auiem cuinliluiwneui sitam in conveuientibus
esl, ,
teuetis vuperaloris domini Mauuelis Comneni, consuelum
Ju ,
lium mensetn, quo pcrfecla esl, uidicutite.ul indiciione
,
xv. qute conlinet, tinUios uobdet maynoique homines,
*
quijniperaioris jua&u se invicem wcrameniu ob&lrinxeiu,n , uuii este cuTrujendob, ul qui conjtiralionem
lecerunl. l\empe cum nnperalor pronuniiaOerit, non , ,
; /,;
sio&c cunjuiatiu.em quvd ab Utm [actuin W , wd
G33
I N C A N . X X X V CONC. 1N T R U L L O .
t , *
ipstus ecclesia* auferre vel sibi vindicarc; s<*d

sint stib cuslodia cleri ecclesiae, LH\ defunctus
'
c praefuit, usquc ad alteriu? episcopi promoiio* , ,
nem : nisi cadem ccclesia non relicti

sint clerici. Tunc enim iiietropolilarins ea 11911
< diniinuta servabit, [ordinalo episcopo omriia
'
reddens.
,
.
. ' ' BALS. In vicesimo secundo canoae quarlae syno
di scriptum esl, deponendos clericos, qui rapiunl

bona quae ad mortmim episcopum perlinent. Prse
sens auicm canon proliibel inelropolUatium ea sibi
. - - vindicare. Curo autem audis ea debere esse sub
,
cusiodia, vel apud clerum, vel quando nou fuerini
, clerici, apud meiropolitanum, ut deniur ordinando
. , " episcopo : nedixeris boc debere necessario fieri. Si
. '
enim dedmclus episcopus iavenlarium fecerit (m
, ' vuli 40 canon aposiolicus) cum primuin fnil o r . l i , , nalus; b&redibus ejus ab inlesiaio illius bona
. daliunlur. legequae in diclo 22 canoue de co
' ^ ' scripta siiot. Praolerea auleiii lene memoria cou . siituiionem poicniis sanciique imperaloris domini
' ' Einanuelis Comneni Septembri mense 44 indiciione

emissam, de tion rapiendis, ab exactorihus, bonie
(16), - quaead defniiclos episcopos periinent, quae quidem
," haec verbatim couiplecltiur : Res, quae et in Dei

contemptum, el ad legum nalurae infirmaiionem, ab
,
iis qui, til aiunt, neque Dei vocem neqne honr.innm
1
, , Q
" , ,
,
' '
,
.'
,
. , *
,
-
,

, ^
. .

vindictam formidanl, ul esl verfeimde, audelur,

non ferenda omnino imperiali niea? polesiati, cuiii
ad ejus aures pervenisset, visa est. Qiiamobrcui
eam, ul oinnrno Obrisliana professione indignam,
inea corrigit imperialis poiestas. E i enim relaluui
esl, quod iu excessu e viia eorum, qui ubivis poulificatum gerunt in sanciissitnis Dei ecclesiis, parlim qiiidem el antequam funus efleraiur, parlim vero
ei postquain eLatum fuerit, i i , qui in ea rcgioiic
listi procurationem exercent, ipsorum mortis praeipxtu, eoruin cellas inbumane invadunt, el ecclesiarum, quas eis obtigerant immobilia, et omncs
quidem facultales, quae tn illie invenlaB fuerint, auferunt, universam autem ejusmodi immobilium
exactionem faciunt, el ca alioqui omnino eliquam.
Imperialis ergo mea polestas ne vel auditu quidvm
ferendam eonun esse ajidaciam exisiiinans, ne cinn
damnutn ei calamiias ^x anlisiiliun mone ad eoruqi
(ruiH. Beveregiijnotffl.
. Debet tua lur : at in codice Tiliano Emmanuel Comneiius
pielas si qui$ epi*coporuin vilam cum murte commu? noininatur; uti constat, ex Laliiia Herveti versionr,
lanl, ommno nihil ex ejus rebus auferre, nec lione$(oqui reddidit, imperatoris domini Emaniielis Comueni,
quam proplerea versionem nos tmmutare noluimus,
nomine consueiudinis prohibiium rapinte lyrannidi&que jacmus obumbrare : std universi* denunliare ul imperatoris nomeu hidicanlem. Nam Emaiindem
Cumiicnum hanc eciidisse conslitinioneiii ex dis
fuiurum, ut omuia taioa conservenlur, et secundma
iîu&mel dispusUionem qua>vit reliciw species admi-ipsis eliain verbis consial, .
Nain Balsamonis .lemporibus illc imperator prai,
nutrenlur. Jur. 6>. Ilom. I, v i , pag. 450. Quod
cujus etiam jussu Balsamon praeclarum lioc opus
quidcm luaiidalutu ex praesenti canonc ortgiileni
suscepti; ut ipse in pra3faliqne ad Nomocanouem
-.-se vidctur.
Pliolii tesiatus esl. Iliiic eliam est, quod lixc ipsa
(l(i) xal \ .
Ms.
Consliuuio sub ejusdem imperatoris nomine exslel
AinerbacbiaiJMS legil . Sed noiiien
iuipcratoris li.njiis, qui constiluiioncin htc laudalam
c d i x i ! , ncc m b l O i noc i i i n o s l n s mss. couimeinora-
eiiatn in Juris Grasco*Romani 1. 11, . i&4.
635
THEOD. BALSAMON
635
ecclesiae penraserii, hi mtilio majorem calamilaleui , ( \

'
iiivefaant, eiea *ini quam jam hal>eni rooleitia longe
mofosiiores; sialuU per banc praeeentem coneiiiuiio, \ ,
nein, ne ab iis, qui docales magisiratus gerunl. vel

desenptiones vel aliqua alia publici jureexercent, laje

quid in sanclissimas ecclesias, vel earuin immobilia,
'
vel antislilum cellas, in eortun morte deinceps am
pliiifr innovetur : sed si teeiati quidem morianlur
, ' ,
anlistiies juxia eorum voluntatem et ordinationeiu
, omnia flant, quod ad et attinel q u in eoriiro cellis
iiiveniuniur. Quod si forte etiam intesiaii fleceese- * *
, \
rini, omnia quoque fianl, proui in sacrie cauonibus

et legibns tteri praescripium est. Alqui in viduanim
* ' \ ecclesiarura immobilia ne pedeiu quidem omnino
,
iniinitiel aliqui* ex ducibtis, vel aliquibus aliis, ut
d ctutn eet : aed nec quaelibet illinc pars quoiiio- . %
docunquoauferauir, sed omuia a partibus ejusmodi
rcclfsiaroin in ipsis adminislrabunliir, queiuadmo-
dum de ea legiiime el canonir.e ediclum est, donec , ,
*
*cilic*l, qui posl nionuot aulUlHes in ecclcsias
renuntiaii gurtt, in regione fuerint, et eorum 1 9 8 ,
adiDinistrationeiu ausceperbii* Inierim scial is, qui
: d inflrtnaiionem alictijus eorum, qiiae a praeseuli ,
i npf rialis poieslatie meae constitutione decreia tunt
, procpsserit, quod eiiamsi Deus in lali ejus lanique
aodaci incepto in prcseniia eiluerit, omuino fu- .
'
dignum ejus iippliciutii reservans , imperialfs lamen mea polettae eum acerbitie in pnetenlia ^ ,
aggrediotnr, poenis eum torporalibus subjiciens, e| t jMtortim meinbrorum hruncatiooibut, bonoraiuqiie Q ,
liobllcationi, el diuinrn* exslHo. Non solum enim ex
, * \
ao efmplum reddei ecelesto, qnod ei illo modo ab ,
ipso auferendum eet, sed eliato a fitco u l i t quao- ,
lilalis dtiplum absque ulla commieeratione cxigelur, , \ ,
perfectissima ea de re cognitione per aDiisiitem ei, $
qui pro tempore mysticue eril, data, qui eliam utra- ,
qno adininisirare debet: de suo aiitem peccaio * ,
iinnitio excusaiionem non hatabii. Yenit eniui iuw
porialis mea potestas, et eie per prosenlem consli- ,
itiiionem evangelice locula est, quae in tacrochar
lo^bylacio reponeiur, sanciissimis eeclesiis tuffl- ,
ciens futura,si ejue solum exempla aoilientica ac \ *
oinpeienii Hde munila ab ipsis parlibus oslen- \ .
d miiir. Ea enim arcbeiypi vim habebunt, el cxbi-
ibus ad asiernain eecuritatem emnt.
D ,
\ , ,
.
.
ZQNAP.
ZONAR. Idem arguroenlam q u a r t quoque sy
nodi canon Ticesioius secundos exsequilur. Ibi
, \
et bujue cauoais meotio a nobisfacta, et alia per
.
qnaj ejiieilem explicationi taliefactum arbitramur,
allaia fuere.
AftlST. Epiacopo vila defuncto, cleros bona re- . c ,
> * 1 servabit. Si vero nulbis relinqualor clerictis,
,
t uietropoHunus ea conservabit, doi>ec alier
> .
1 ordinelur. >

Nec ciericis post uiorteai epiacopi sui- nec ineiropolUano licet quidquam t vacaiiit ecclesi* !
C A N . X X X V I X X X V I I CONC. 1 N T R U L L 0 .

*
, . ' , ,
.
638
bonis auferre, sed omnia cnslodirl debent ab illit

ipsis clericis, usque dum alitie episcopiis constituatur. Si forle aotem c.lericue in illa IJOII relinqaatur
ecclesia, inelropolitanus ea iinminuta servabit omnia futuro episcopo reddiuime.
A q \
CANON X X X V I .

c Renovantes q u a sanctis centum et quinquac
c ginla Patribus, qiti in bac a Deo conservala et
\ , c regia urbe, et sexcentis iriginta. qui Chalce
c done convenere, coneiiiuia sunt, decemiinus,
, c ut tbronus Conslaniinopolilanne jeqnMia pri
vilegia cum atiliqnae Romra ibrono obtineat, et
' ,
c in ecclesiasticis negoliis nt ilte magniilal, nl qtit
- ^
c sil secnndus post illum. Post qucm magne
t , * * '
Alexandrinornm civitalis numeretur Ibronus,
deinde Antiochi, et post euro Ilieroeolymiiauro
, ,
c civilalis. >
c . >
B A L S . De sectindo et leriio canofte sectinda:
. \ \
eynodi, et 28 can. quarlas eynodi loquunlur, Et le * \ ' *
ge qnae iu eos a nobis scripla eunu
. *
.
ZONAR. Qu a nobis de Consiantinopoliian
.
gede in corum canonum, qui bic laudanlur, ex, ,
\ ', plicatione dicta eunt, ea quaerenda; quae qui
legerii, plura in hanc eenleuiiam ul arbilror, non
^requirel.
*
.
- Q 1 9 9 ARIST. t Thronus ConstantinopoliUmis post

c Romanum proximus, aequalibns frualur privile"
giis. Post eum Alexandriiins, deinceps Anlioc chenus, et deinde Hierosolymitantis. >
Episcopurn Conslantinopoliianum aeqnalibtis frni
ptivilegiis posl Romanum, *ic in tertio gynodi Gouslanlinopolitanse, el in vicesimo nctavo syuodi
Cbalcedonensis canone interpreuti fitimug, nt noti
bonopis, sed temporig respeciu socundiis a Roinano
colloceiur. Sic ilaque et bic iritelligendum esi pra>
poiittonem, posl, tempus indicare, non autetn lio~
norem. Nam post annos mullos qualia Romana>
Ecclesis oblinuit thronus hic Conetaniinopoliiami*
privilegia; eo quod imperio el seoatu liaee eiviias.
honorata esi, aequalibue veieri Romae gaudel p r i -
,
' '
. >

'
, \
, .

, * .

' \ ?
, , ^
'.
'.
< \
, \
,
*
, \
\
&
\ c * , < ,
t *
V , , E
CANON X X X V I I .
Quontam diverais temporibua barbaric incurf siones fuere, et ex eo plnrimee civilates ab quis subjugatae, ut ideo non possil ejiis civi< laiis praesul, pnstqiiam ordinatus fuerit, ntim
c ibronum occupare, et in sacerdotali statu in
< eo collocari, ei sic pro ea quas invaluit consue< mdine, ordiiiaiiones el omnia q u ad episroptmi
perlinent, agere et iraclare : noe honorem ac
< veneraiionem sacerdolio servantes, el genlilem
injuriam nequaquam ad ecclesraslicorum jurium
< perniciem po$se quidquam agere volenies, eis
< qui sic crdinaii suni, et proplcr prsediclaiu
THEOD. BALSAMON
63^
4 eansam in suis ibronts non sum cnnsiUuli, ut

4 absqoe ullo ex ea re pra?jndicio <on&erveniur
4 decrevimus, el nt diversornm cforiconiin ordi n:tiones canonicefacrani, ei prasulattis ancio riiaie secnndum proprios fines iiiaiitiir, et sil
finna ac legilima qti&cunqtie stib iis procedit
administralio. enim a leinpore neeesshalis
exacia jtiris observaiione ciroiiiiiscripla dispenc saltonis terminus defiuieiur.
, , \
, ,
c
, :
, \ t *
( 1 7 ) .
c oif .
. ( 1 8 )
:
, \
* , \
R A L S . Noia prapsentfim canonem propier eos

qni dicunt, pairiarchas Amioebemjinttl Hierosolyluttamtni. el alios qui ad occlesias suas non prius
veniebant, ni*c posse in ihrono constiiui ad causas
eeclesinslicas, de qnibtis synodice agendum esl, , |
dignoscendas, vel ad nrdinandnm, vel aliud quip
piam sacerdoiale cftlebraiidtiin; bnjusniodi enim
, *
boinitiibiis o< orcltidit. lluiic enim ranonem incniu-
parabilis ille dominus Alexius Arisienus cnntra

sanclissimnm illnm palriarcbam riierosolyinUanuiii
. "
dominum Nirrpbormn protulh. Tricesimns soxlns
-' , \ i f \ '
canon apostolicutf, ei decimus sepliinus ei decimus
,
octavus Aniiocheune synodi, episcopos qtiidem, qui
po^tquain ordinaii fuerint in eas qnce illis obiigp, *
runl di<rceses proliciscuntur, segregalioni subji* ,
ciuni-: eos aniein, qni non sua culpa, sed propior
.
causam nliquam raiionabilem, non accesseriul,
,
puniendos non psse lictml, et eos SUIIMI bonotvni
babere dftcerntint, perinde ac si in regione versali, ^ .
*0 , xolc
cl in sede collocaii essent. Praesens auiem canon

dereniil episcopos, qui non poluerint, propier
barbaricam fnciirsiouem, in eos qui eis obligerunt, , .
\ ^>
tbronos proficisci, simtliier bonorari, el sjne ullo
, \ ,
pwjudicio omnia pontificalia exercere, et onmino
\ . " \
repntari. pcrinde ac si in regioncm secessissenl, et
\ \ -'
in ibrono suo collocaii essent. Quamobrem et lcoini
inetropotiiainis, el Orientalfg alii rnelropolilani/ ,
,
non habeisles ecclesias, qiue a BarbarU leneau .
lur, episcopos recie ordinant, et poiiiificalia oinnia

xerreni, eliamsi omnino in ecclesias, qna? illos
\ . soriiiai snf, non venerint, nec in throno collocali
\ .
iuerini. Vidi enim hoc sa?pe dicium, el in romro ' : versiani deduclnm. Loge et, quae in iuense Noveinbri secunda imliriione emissa es(, consiiUitioneni D ( 1 9 )
illdslris inipcratoris dumini Alexu 2 0 0 Coinneiii,
, ^ el dcccriieiuem eos, qui in Orieutalcs ecclesias

Guill Beveregii nolae.
, \
( 1 7 ) TlfnTcvcnr /.
Ms. Anrerbacbiamis
, 4
<t ^tonieiiîs l*gnnt . reliqui nustra3,
vf ut voriop (MIMUMH ledi iti, suifraânliir.
, \
( 1 8 )

.
Ha?c,
, \
iisiiin* adxjooO incluîve, n^c in P a r i
stfnisi odtiioiie in*qiie iti ms. Amerbacliianolegunlur,
, -
s<*d t nlnni iu codice nostro Bodleiano, cui ea
/, acci*pta IprHiuis.
(\{f)
.
Balsa ,
iu Meditnt. de palriarcharum
prwilegiis, non

modo pra?seuteni rannnem laudat veruin hnjus
, : .'4
oiiaiii ipsius Alexii Cniiineiii edicii nifiiLioiieiu
(*r.
'cil il summam tradidii, dtcnns, "> ;) ,. . Bals. ftledil. in Jur.
llom 1. V I I , p. 455.
.
* ^ /#. 7, ~
f
1 CAN. XXXVII CONC. IN TRULLO.
41
642
\ \
* '
, \
,
,
\ , \
, \
\,
, \
,
(20) ,
,
,
,
-
\
, \
, ,
,
\ ,
, \
. , * ,

.
\
\ ,
\ , \
elecli sunt, haberc in posierum monasteriortifn pr>

fcciuras, el fraiernitates, et ofticia, ad illos peninenlia. Qua2 verbatim sic se habet : Didicii imp*r alisinea poieslas, sanciissime dominc el universau
patriarcha, quod ciim in bei Ecclesia elcciioncg
procedani, quidam eoruin, qui elccli suul, in mouasleriis gubernanies ei domiis aduiiuislraiionis
ciiram gerenles, velâlia eiiam minisleria exercentes, ct omniao monacbi exsisieoles, alii auleiu in
Magua Dei ecclesia, c l iu aliis, ex ofllciis e i aliis
lmmeribiis ac minisieriis, ea quae viclui sufficitinl
posîdentes, acgre ierunt pontiticale Juguin subire,
ci illis eccjesiis praeesse, in quas reiiuntiati sitnt,
verili ne cum ejtismodi eccles ae in Orietttis pnrlibtis
siut, eis necessaria desinl; uipole, cuin ecclesine
quidem, in quibus elecli sunl, adiiiodmii imligenies
sini ei iliis omnino inaccessa?, privenlur autein ei
ipei, eo quod illarum curam suscipiant, prmfYcmris
el ceconoiniis, quae sibi adstuii, el aliis muneribus,
et iis, quae simpliciter dicunlur fraierniiaies, ei
ofliciis, et quibusdam aliis minisieriis. Mea iiaque
statuii imperialis potestas, oa, quao ad ipsos pertinent, dispeusativa quadam raiione disponens, ne
quis posibac ponliflcale juguni subire recu>el. l i
eiiitn omnes eliam rursus' fruentur i i s , quse sibi
adsum, praefecturis, ct oecononuis, et aliis ilem minisleriis ac muneribus ei ofliciis, et quae iliis adsimt
fraiernitales : et doctriuae raiionem subcunies,
periiciente a se suscepto ordine, illorum quoquc
* \ - ^ redilus libere percipieul, donec reniissionem acce ,
- e[ ab^ ea, qua3 nunc esl, clri calamiloea sone
perini,
, \ *
ad meliorem cleri successum eis aUribularuin eccle , \ siarum, quae ab eis, ut dixi, adiri non possuul, ut

qti ab infestissimis leneanlur bostibus, perveue , ,
rint. Sed, quae a mea imperiali potesiaie con&iiluia
,
siiul, locum non babebunl in officiis vel gradibus
.
sacerdolum ei diaconorum et caefcerorum cleri

Magnse Det ecclesiaVPonc ergo prasentem consti \ \
lutiotiem iu codicibiis cbartopbylacii Magnas Dci
.
ecclesiaj.
.
:.
. Qui assignaium prafeclurse mumis dc. , D
lugiuiu, Autiocbenae synodi i T c a n . segregantur.
, Qot vero pasiores rcnuuliati, tiou aliquo suo vitio,
.
sed vel a niultiludine exclusi, vel alia causa, in qu.i
, , '
culpa ipsi vacarent, inipedili, muneris sui paries
, ' , '
obtre v^tarenlur, iis ui bouore nilnloinimis ei m i , nisicrii prserogativis frui liceai, decimo ociavo ejus^
dein synodi can. conslilutmii. ldein boc cauone,
\ . fusius explicata consiilulione, decerniiur. Si quis
\ , ,
enim, inquit, ad episcopaium evecius, deslinaiam
sibi civiiatem, quippe a Barbaris forie occupalain,
,
obire non queat, omnta is privilegia, sibi pro nm ,

(20)
Amerbachianiw et
iEioniensis codices mss. legunt ,

quatn sanc leclionem senSHS requiril; neque emtii
Ue a t e r d o l a l i , sed episcopali jugo bic agiiur.
quidcm in vera nac iectione omnes codices pauio

conseiuiunt, ubi dicilur^tp
.
943
THEOD.
644
BALSAMON
nere prfectiir, quam obiinet debita, nibilominne .

, , ol
vindicabiL liaque el clericos ordinibus insignire,
, \
anonice lamcn, boc est, eenralie in eo canonum
\
eanciianibtis poierit, ei bonorem episcopi et cailiedrdignitaiem obtinebit. Esthaec tiamque prasulatiis ; ^
aiictoritas eecundum proprios fines ive proui defl- \
niium esi el cnnstilulum, bonore affici iHam civiia- , , ,
tem, ila prima sit forle, vel securida, vel alia . ,
1$ .
deincepsi Non enim de ea dejicieiur, propierea quod
eacram ipsius urbi caihedram tenere adhuc non \ ,
poluerit. Sed e l qtiPCiinque episcopali anctoritaio , . *

ab eo coiisiimia aciave fuerint, rata oiHiiia ei quaiu
, \
oplimo jure firma baberi placet. Nec enim, quia
letnporiim iuiquiiate, excilaiaeque a Barbaris pro- ,
, \ cellae periculo exclusus ecclesias su.ne possessionem
epi&copus adire possil, tdcirco circnmscribetiir , \,
,
diligeniia, et Gecouoiniae sive dispcnsaiiouis lermini
;
angiiftliti detlniemur; boc cel, ea de causa
miiius exacle ac religioee can. servari placni,
.
qaortim ancioriiaieepiscopis, sua cuique dioecesi, de omnibus qn* ad eam periiiient stntiifndi
cofwesea facullas.
. c
201 AKIST. c Episropue qtri propler Barbarorum
c , \ *
c incursioiieni in tbrono nou collocaiur, et caibe
c , , c dni Kiia fruaiur, et ordincl, aique oronibus
c . >
< gacerdolis muiieribug flrmigsime fnngaltir.
, \
Si quis eptscopus ordinetiir, et propter Barbarorum incur?iones non possil ad urbem, in qoam .ordinaiua erai, se rccipere, ut in ea coiiftiiiuamr, , , \ *
el in slatu coUocetur sacerdoiali : ne probibeatur
agere qua* ad episcopum perlinent, sed omnia fa- , ciat iractttque, et honorie qui in caihcdra eel parti- ,\ ,
, \
c*ps sit, 6l clericornm variorum ordinaiiones cauonice faciai, ti quidquid ab eo secundmii jus cano- , ' uicum factiim foerit firimini habeatur. Teinporie .
eninr necessilas enm non circuutscrilmt, ut dignitas ,
ejoe episcopaiis ullo modo imurfnnia stl.
: .
'.
CANON X X X V I H .
c \
Canonem, qni a Patribos facius esi, nos quoqnc
c obsei vafiius, qui eic edicil: Si qua ctviias ab
,
c imp. poiestale iunovala sh, vel postliac inno ,
vanda, civilee ac ptiblicos ivpoe el eoclesiastic , c carum quoque rerum ordo cpusequaltir.
\
.
. ' ;
B A L S . In dtiodecimo canone Chalcedonensis sy \ nrnli scripstmus quae quidem scripsimus. Quoniam
auiem pratsens quoque cauoo slaiuii eas, qnae ^ \
\ iinperaioria potealaie exciiaiae, vei eiiam excitandae
sunl civllaies, ab ecclesiis quoque bonorari, sicui \
, ^ ,
iui|)eriale jussum descripserit, id est, ut ipsa? habeant vel episcopalem digniiatein vel nietropolita- *
aaro : (opertei enim ecclesiastkum ordinem civiles ; ( \ Bt publicos, sive imperatorios typos sequi) dicimtis,
)
quod eiiain a praseuti canone imperaiori datum
est episcopaius novos facere, alios aiiiem in jura
meiropoleos erigere, et de eorum eleclione aliaqire ^ ,
aduiinislraiioue, proui ei visum fuerit, slaluerc. ,
liiierim aulein debet scire, quod in inense Maio,
decima indictione, anno 6595 exiil ediclum ab *
' : ^'
dlusiri imperatore domtno Alexio Gomneno in bunc
65
CAN. XXXVITI CONC. TRULLO.
646
tenorcin, qitod cutu melropollg Hagitoi et itietropolis Madylana viduaa esscnt, el anliglitutn eleciioDem
, ,
\ lieri oportoret, exsurrexerunt Heracleanns et A n , - cyranu* melropolitantig, et dixerunt, non debere
, eas ecrlesias, eiiamsi metropoliuin diguilaie bono , ratao sinl, a Magnse ecclesiae parlibus earum aniisiitum electionein suscipere, eed al> ipsis : eo quod
,
, Madytana quidem ecclesia sit Heracleae epigcopniui,
Basilsei auiem ecclesia sit Ancyrani inetropolilani
* -
, episcopaiue. E l cum usi esseni i i melropolitani i 2
canotiH Chalcedonengis syuodi, qnae decernit ser. vanda veite mctropoli jnra, quae illi adsunt in ' , - rata ecclegia ; decreium iuit imperiale in pnesentia
4 * gynodi, quae innc erat, conseniienlii unaque decernentig, licere iraperaioribug poniificalem ihronum
\ ,
\ Q ccclesiis largiri, c l epiacopalug vel archiepiscopa ttg
in meiropoleg erigere : eaque, qnae ad eleclioueni
,
- pertineiit et reliquam dispoeiiionem , pronl ips<*
voluerii, describere, nec a canone iinpediri, qui
, \
\ staiuil metropoli jura servari, qua* illi adfumint
* ah inilio in honoraio epiecopatu. E l lege hoc edicium, qnod inierprciatitr quomodo intelligi debeal
,
iilud, servari jura aniiqua: meiropolig, ei lioc, non
dividendam esge tiuain provinciam in duaa. Nos
. \ enim, eo quod sii proliiius, liic inlegriim non po gtiititus. Hoc ipsuni aiilem edictum, post decreium
, \ quod conlinet, debere eccle*ias quae siinl Imiioraiae
juseu imperiali a tbrojio Conslaniinopolitaiio 2 0 2
. , , - prasulum eleciionem accipere, nec cos, qui paulo
t . ante erani metropolkani ullam iu eia panem habere ;
, C haec quoque expresse conlinet: Quoniam autem
riirsus qijoqne aniistiles, Gbalced. synodi canonem

adducenteg, eos qui ex gupplicalione ahiore ibrone
, \ \ digni habili tuhl, dicebani, praeter canonee bonorem perfccliorem congeqni, et ralioni* expertee
,
0. \ eorum appetitiones coerceri volebani canonicam
auciorilalero afferebant; imperium meum el impe *
riali sua poteslale, quod a divbiis canonibue e l

datum
esl privilegium, negleciui baberi non sinens,
, \ - et anlisliium ob bonoria provocationem supplicn , \ tioneg, ul non canonicaa neque legiliinas, appella, , tionis eventum accipere nolens giaiuh, episcopa - tum non aliier in 8ubliniiorem ihronum erigenduiii,
, \ - arcbiepigcopatug gcilicet vel metropolis, qnam si
jy qui tunc esi imperalor proprio rooiu impulgug, nulla
bumaiia indecore gratia iniercedente, voluerii illaui,
, "
,
qiK soperior esl ac eniineniior, dignilatem ei pra ,
bere, vel propier civitalig houorem, vel propier
, ejos fldem in ganclam Ecclesiam, vel ejus, qui illi
,
praeest, viriaiem boiiorang, et ex eo sua gponte
, iucilaiug ad largiendum bonorem. Ac ei quidei,
,
qui propler humanam afiectioaem, et mores nou
, laudatos, ordinem sublimem larginir divinorum
, canonum metus inlenialur. In quog ne saBpe impe,
ralor iinpingat, penuiitit et ganctisgiino, qni pro
. \ '
leinpore esi, pairiarchae, non aliter a quovis allatam
- de cujugcunque ecclesiaa primatu chanam confirmare, ncc ejus pracgulum imer archiepiscopos vel

> | oliianos recipere, quam postquam de ea re
.
647
THKOD. BALSAMON
"
&
ad imperialom poleMatem pairiarcha rewleril, el > , , quid sacris cauitini sit canonibus docucrii, et in
'
lettexerit, qnod imperaior, proprio molu, justa de
,
iansa ecclesiac bunc lionorem largiliis esi. Tunc

enim ei eam admiliet, ei in eorum qui snb se smit
, ,
antistiititn nnmerum illutn cooplabit, qui prrcsiait\ ,
tiorem bonorem ab imp. soriiitis esl. Noia crgo qu$
& , '
a prasenti inip. ediclo dieunlur, de ecclesiis bonoraiis creciisque ex episcopalibus et arcbiepisoopa- .
tihus in meiropoles.
, '
. 0
' \ .
. Benovari urbcs, boc csl exckari, qua
. , \
nullae fiieraiii, ab impefaloribus cotisuevcre, quibus yj ,
cwiera urbiitm privtlegia , aut episcopaius qboque , \ ,
bouorem, aul cliam melrOpolitani iorle tiluli digua-
, \ ,
tionem, ediciis prouiulgaiis, quos eiiam pubiicos
lypos, pragmaticos alibi, el imperaloria.s Hileras , \ .

vocavere, dtlargiri soltti snnl. Pragmnticis igilnr
bujusmodi vel pubiicis lypte ecclesiasiici quoqtie
ordin&didposilioneniaccommodaitdain stiadelcanou, . '
sivc episcopaius appellaiionem nova urbs babu- , ,
erii, seti ad meiropolitani fasligii borioieni evecia \
s i i , eodem prorstis ecclesiaslicorum jurium ordine .
iwnsealur.
. 4 ',
ARIST. f Si qute de novo ab imperalore exslructa
c , \ < est civiias, vel xstrueltir, politicos publicosque
c ,
c typos reruui eiiain ecclesiaslicartini ortlo conc Sequalur. >
C
.
Q I I ab imperaiore de novo exstruitur atu ex , \
strueiur urbs, sub ejus episcopi dioecesi erit, stib ,
qua descripla- est, ei cui subjacere jussa. Licet , ' \ .
enim alterius episoopi paroecia? proxfmior sit, eatn
,
lamen sibt non vindicabii qui vicinior esi, sed c i - ,
viles el publicos lypos eiiam lalis civtias sequeiur, \
qtiemadmodum ei in decimo seplimo synodi Chalce- .
donensis canone decrettim est.
.
CANON X X X I X .
'.
c Gum fratcr el comminister noster Joannes, iiisnl F \
c Cypri praesul, una.cum suo poptilo iu Heltes4
pontica provincia , et propler barbaricas inc \
ctirsiones, el ut a gentilium serviluie libera
reniur, et Cbrisllanissimae polenticc scqptris
, \ pure subjicerenlur, a praedicla insula emigrac < verinl; clememis Dei providenlia, el pii Cbri ,
i sliquc amaniis imperatoris nostri labore, con \
i stituiimis, ul ciira ullam innovationem serveniur
,
f quai a divinis Pairibus, qui Ephesi 2 0 3
,
convcnerunt, prsedicli viri ibrono privilegia

< coucessa sunt; ut nova Jusiiniaitopolis Con slanlinopolis jus babeat, et, qui in ea consti * ,
i utiiur, in primis pius ac religiosissitmis epi
scopus, prasit omnibus Heliesponiiorum pro! (2!)
O N M

(21)
. 1 ta quidem modo in ms. nostro Bodleiano, verum eiiam in plcrisque aliis codicibus
taiti mss. quam iuipressis legiiur. Zonaram eliam
ita loj;isRft ex ipsius horum verborum
iulcrpreia-
lione consiat. bed codex Anierbaobianus logit
/ . Consiaiiliuopolis auiem quidoiir, scd
I N C A N . X X X I X CONC. T R U L L O .
6:0
vinci* eptecopig, el a eplsccpie eliaaiu;,

i * a i r j * -
t ex aniiqua consuetudine. Moreg enim, qui &um
c in unaquaque Ecclesia, diviui eiiam noslri
< ;,
Paires gervandog censuerum, Cyzieenonnn
c 4 civilaiis epigcopo prsdUlac Jusliuianopoleoe
\ pracsnfi gubjecio exgigtenle, ad iinilalionem re- liqtiorum omnitnn episcoporvm, qui snbsuni
,
pranlicio Bei anianiissimo pncsuli Jofooni, a
c quo, cum usiis posiulaveril, eliam ipsius Cygi~

cenorum civiutis <*pisopn8 ordiuabilur.
^
, . ", ' , , \ c .
. ' '
BALS. Ab oclavo canone lertia; synodi apparct,
g quod ex supplicatione cujusdam Cyprionim epi, , scopi, Rliegini dicti, gtatutum est ipsam Cypri

Ecclesiain esse principalem ac priniam : ei probi . biius esl Aniiocbenus cpiscopus facere iu oa
, ordinnlloues. Prasens aitiem canon ediUis ad po , \
siulattonem allerius arcbiepiscopi Cyprj, Joamiig,
,
confirmal quidem q u Epbesi acta gunt, nominans
' *
etiam Cyprionim Ecclegiam novam Justinianopolin.
\ ; Statuic auienb, illam quoque habere jura Cotistau ;
tinopolis, situililer el Ecclesias provinciartun llel , '
lcsponli, et Ecclesiam C y z i c i ; et ipsomin episco
porum ordiualioues a Cypri episcopo fierl. Ilodie
.
auleiu nulla ex bfg Eccleeiis Cypri arebtepiscopatui

stibjicitur, sed neque babei jura Conslantinopolis.
, " Uusrendum ergo quomodo boc flat. Heilespoutua
Guill. Beveregii notre.

non Hspiam, ut opinor, C ler ipsiim in episcopos populosque suos potestatem
appellatur. E l baud veri sane cuipiain siiuile v i baberet: aique insnper, ui ipsa eliani Hellespi>.
deattir, ut uovae Jiislintanopoli, ipsius ConstanliUoi-uni provincia, el Gyzicenus qiioque episcnpus,
nopolis privitegia concederenlur. Etiamsi eiiim ex
provincia^ illius meiropoliianus, diclo Joanni biibbujtis canonis praeacriplo nov Justtnianopolis jicerelur. HHlespontica autem provincia tbrotm
eptscopug esse asseralur : palriatxba
JenglaminopoliLano lunc dierum guberat. heceriameii nou s i l , neque iisdem proplerea, quibus
nuni igitur boc loco Palres, Joaiineiu uovas J u s i i ConstaiuinopoHtaniis, privilegiis gandet. Ex allera
nianopoleos prajsulem islaiu Hellesponticam proauiem leciione clarior sensus facile eliciaiur.
vinciam iia in pnsieruui sibi subjeclam lnbcre, ut
Eniiuvero synodus Epbegina anlehac decreveral, in eam iotuni
nl.iiec Auiioi benus, nec alius quivis episcopus iu
iransferalur ; ut quodcuiuque ibi priviJegium apiinstda Cypro tpiscopalem aliquam vcl iuelropoliti- gcopug Coiisiantinopulilaniis aniea vindicavcrat,
cain poietftaieiii exercere debeat : sed ut oninia
Conslamiensig sive Jusliuianopoliiaiius postea
44-clesiasiica nrgotia ibi etnergeiiUa metropoliUno exerceret. IIoc anletn Patreg dicio Joaiini idcirco
ConsUuiia; et -syuodo provincia? deQuireniur. U i a
indulsisse videnlur, quod ille provinciain guam
.iinciu Cypri nieiropolifr,qu.u aiiieaCoustantiadiceuipole a Saracenis sive Barbaris occupalam, jani
*>auir, a Jusiiniaiio imperaiore suo de tioinliie amierat. Neque eniin raiioni visuiu egl consennova Junimanopolis dicia est. Ex Ainerbacliiana
laneiim, ul qui meiropoliianus, el quidem
iluque bujus iuci bictioue P a t n s hoc canoue sau
fuerai, alieno poslea melropolilaiio subxeiuu! , ul novx hujus Jusiinianopolis pracsul 0 ssel,
O I U U I eei lesiasiica polestaie propler B a i iistfein prjvilcgiis fruereiur, qua2 etdetii a synodu
baroruui iricursiones privareuir. Cauuiiu esi igitur
Epbesijia cuuiirmaia fueraul, cum ^hoccanone, u i Joaimcs eadein in Hellesponio
, Consianliensium civitas sive Constauiia
relinerel Jura, quae in Cypro autea babuerai. L i
dJcebaiur. Yel si altera cuivts lectio ntagis arrivanc gane verioreni esse eanouis bujus cxpo&iliulcai, verba boe titodo expUcentur. Gum Saraceui
nem exindo quispiam stispiceiur, quod egregium
insiilaui typruui invadeieul, Joaiines urbis meiioboc piivilegiuiu Juanni Consiaiilieusi iudulluiu
polilanae Huvas Jusliuiauopolis, sive Coustantiai,
cuin tpsiug pergoiia, vel saliem cuui resiHuiione
Airaesul, cum plerisque iusulae ifliug iticulis in
ejus ad Cypriaiu proviiiciatu, cxbiinciuin fuii :
Hel4epoolicaui iam migraro cogebatur.
wipote ex quo iklud in ipsKis solius graliam indulCutu jiaque Joaiiues epiacopos stios ct acerdotes
luiu esse manifesluio esu Porru bic sensus u i r i aeque ac laicos eecum ibi Uaberei, tempure quo
que leciioui aperie conveuil. Naiu Joauneg in
IMBC syuodus agebatur, Palree iu ejus graiiam
UellegpoDlo degens quaienui ad episcopos Cypriov
ônsiiiuuui, coitseiilieote eliam imperatore, ul is
, qualemi9
j i r i v i k g i a Ibrono uo aojtiquiius indtilla eliatn i a
ad HeUesponltcos
AJellcsponliorum provuiâ retinerel, ul ucuio praj bauerc poluit.
PATROL.
GH.
C X X X V I I .
21
(ftl
B A L S A M O N
6SI
quidcm <*t, qni ab Abydo ad

exiefidveiur flues orieiiialet.
Tbraclam ueque ** . . 6>

.
.
ZONAR. Cypri episcopU, e]iis iusuke episcopnm
quemqoe miuniiaiidi aucloritae, divinorum leriiac
'
gyttodi Palrum dccrclo adjudicata esi, AntiocbeHus
.
rtiim Cyprura sub se babere, et cpiscopos ibidein
' , '
cvrdinare coiiams est. Praerogalivam igilur suam
Cypri Ecclesiie inviolalam servare bic canon jubci: *
uovnmque urbem, quse Jusiitrianopolis dicia, aequali
tiiiii urbe Constaiitiiiopoliiana jure esse deceruil. ,
E l qiiemadtnudum Consianiioopolitan* eedi Asiaua
,
provincia, Poiilica, Tbracicaque subjectae, sic Hel, .
lespoolica Juslbiianopolitana! adjudicaia, et in
episcopum Cyzicenum aucloriias (uam ipsa quoque
', \ , \ Cyzicus Hellesponio esi) ejusdemque renunliandi ,
,
lacuhas permissa. Hoc auiem de Cyzico decretuin
* , *
ulruiu uiiquaiu ia usu fuii, baud fatile dixerim;
\ , ,
miuc quidem boc decreium, quod ad Cyziccui
. \
eleclioiiem ailiuei, negligi consial. Sed mqne in
\ , *
Bellesponii regioues ucbesque ulla boc tempore
.
ypri episcopo est poiesias.
'
.
.
A I U 6 T . c Nova Justinianopolis Conslantinopoleos
, t jns oblineal, ejusque praesul oranibus llelles ,
c pomiuruqi episcopis, ad quos emigravii, prae , , \ c sii, ei a suis episcopis ordioetur: uii Palres
* Epbetiui dccreverunt. >
> .
Hie qui Cypriorum praesidebat iiisulse Joannes C
(baec namque esi el nova Juslinianopolis) propier
( \ )
Barbaroruui iucursiooes, el ut jnfldelium servitule eximerelur, planeqtie cbrisliauissiinae poiemiae , \
aceplris subjicerelur, itisula decedens, et ad Helles- ,
ponuorum se recipieus piovinciam, pairurn iu- , \
dulgeniia in Hellespontiacis episcopalibue jus Con- ,
ktaniinopoliinium habere, omnibusque in ea pro- \
vincia episcopis pra*sidere, cl iuaxime propriam
,
babere aucioriialeui, e l a Miis episcopis ordiitari
, \
pertiitseus esi : queiiiadtiioduiii el syuodus Eplie- , \ *
sina decrevit. Posiqiiam aulein Cyprus genliliuin
\ . \
manibus liberaia Cuil, qwae in Hdlesponio eraut , uteiropoltrft ad ibionum Coiislaiilitiopulitaiiuin red *
ie.uui.
D .
2 0 4 CANON X L .
'.
Qiioniain Rco haurere per sccessum ex viue sire
c pilti, valde cst *alulare, oportet nos mm sine
c ,
t cxaiutnaiiuue eos, qui viiaro inooasiicaiu
?
4 ebgunt, DOII inlempeslive adiniiicre : sed nobis
-
a Palribus tradiluin decreiutu io eis qitoque

Guill. Beveregii noUB.

( i l )
, Regula graiumaiicaB Amerbacbianaui boc iu loco lecuojiem
eiiguni, qu<e esi ,
. l>e liac re Balsaiuou
qnoque quaestiouein iuovendam ducit,xal ,
inquil, . Veruiii buic quojhiiuui
facile rebpoaiiemr ex ipsin Aiistewi in epiioiueu
bujus caiiuiih bcholiis; niuiirum quud cuiu Cyprus
a Geiiiilium nive Barbarornm raanibm Jiberala

luerii, provinua llellcspuntica ad ihroiiura C o n .
siaiiUuopotiiauuiii redtil. Nain canon bic pers<>nalts, vel eliaui lemporalis, ol ila loqtiar, solumniudo f u i l ; qtiippe qiu iu Joannjft- sohus graliain
couslilulus, Uuluiu obiiuera d e b u i l , quawditi
proTiucia Cypna a Barbarie deteiila fucrii.
653
IN C A N . X L C O X C . I N T R U L L O .
4 cv ,
4 , \
< (23).
(24) ^
4 , (25), , .,

4
.
4 4 , \
4 ,
4 ,-
, *
4 , ^
4 * 4
< '
4
4 '.4 ^, .4 ,
4 , \
.4

4 , $. 4
< , 4 , Q
4 \ 4
4 , 9
. . *0 '

.
? -
gcrvare, ut viia? secumlum Deum p r o i e s s i o n o i U j

4 ul jatn Armain el a scieiilia ac judicio faciam,
4 lunc admiUamus, post raliouis coinplemcn lum. Qtii enro inonacbicuiii jugum est gubilu?
f rus, ne sil minor quam decem annos natos,
4 cjus quoque rei exaininatione in prresulis
4 arbiuio sita, an augeri lempus cnnducibiliug
cxisiiiuel ad iniroduclionern et constitutionau
4 in viia nwjiastica. Eisi eniin maguug etiaiM
4 Bagilius, in sacris suis canouibus, eam, qua?
4 se sua sponto Deo oljert, et virgiuiialem aiu% pleciilnr, si dccimuiti sepliinuoQ anuura com4 pleverit, in virgiiium ordintmi referendam es&e
4 s l a t u i l : sed jtameji de viduis et diatojiis*
4 exesnplum ueculi, in cliciiim tempus, analogu
4 ei proporlioiie liabila, eoa, qui vitrnii monash4 cam elfgerunl, deduxJnius. Ju divino enim
4 Apostoio scripium e s l , sexaginla aunorum
viduam in Ectlesia eligeadam : sacri atileiti
4 canones qtiadragima anuoruin diaconUsaui
4 ordinandam esse slaluenmt, cum Eeclegiam
4 Dei gralia poteiiliorem evasi&se et titteriug
4 procedere vidisseni, Gdeliunique, ad divinoruig
mandatorum otyservationem, firmilalein ae
4 stabiliiatera. Quod quidein cura nog quoqac
4 opiiine iiitellexisseinns, perfecte sutuiuuis U 4 nediclionem graiiae, ei qui cerlainiua gecundma
4 Deum eggregsurug eal, veluii quoddam Mgna4 CUIIIIII celenCer iiupriineHies, binc eum ad
c diti cunctatidum ct teigivnrsaudum iuducen4 tes, vel poliitg eliam ad boiii eleciioiictti et
4 glUntioiieitt incitatiteg. >
RALS. Magnug quidcm Bagiliag \n dacimo oclav
suo canone oa9, quae posl sedecim aiinog e virgi nitatem guscipere profitenlur, adinitlil : ul qu.-e
btinum a malo possim gecerucre ac eligcre. Vr& *
eeng autein canbn eutn qui decem auuog naiug ebi,

/23) . In ms.
H h l r o Bddleiano, post igia verba, hxc inlerseiuni u r , ' ,
'
ipto sunt quo4 stne epucopi, gui loco preeest, coyx*

tione, monachorum tonsureefierinon debeut, mulio
auiem magis eorum, qui imperfecti sunt elincG*9
$tatue$, quam
iietno vtdeal.
, Muynusaulem Batiltus in 18 tpstut canonp
(25)
dicil, eam> qucc nionasticam vitam susceplura
e*l,
gaue rioiam
iuUae uiarginalcui
.
llarmenopolus
pott annum 17 admwendum esse. Hxc aulem e
vim liujtis canonis ex bis VIMIUS bieviter s\c e\
niargiue iii textum a degcripiore traducta suiii,
priniit.
. Qui decermis e&t
uon dyerleme eadeiu ipso caiioue paulo
monac/iuifiat, regionis epUcopo lunc dignus r i *i*bciri.
.
(24) . In mss. Bodleiano, Aioer- detur. lu quatu pia^seniis lanonis ptLomeii scbo
liastes baec nolal, '
baclitaiio t-1 jfiioniensi hic locug s'\c legilur/
* '
,
\ ^
,
, , elc. '
,
Veram pnnia verba bic descripta r.uiu
iilliiuig neccssario cunjuiigcnda sunt; . Canon guidem 18, magni Basilii /itra 10 vel eliam 1 7 annos e*se debeTe dicit eam,
aliier canouU gt-nsus cobasrel; uu cuiviaeam
Irgenli primo iniuilu patebii. lieliqua igilur guppo- qute Domino %eu oflert, el mundo renunliut. 41 %c
vero canoa tempus tllud diminuit, propterea quod
giiilia &unl, neque ad caiionem pertiiienl, neque
Ecclesiam Oei gralia mugis coufirinatam ctrnerei,
atiud priiho iuisse vilemur, qtiatii noia qua?dam
marginalig, cui priina vux dtaideraiur, vid. aique ulientts progmtieniem et pToficientem. Uax, quae si islis verbis prailigaiur, gic irang- mciMip. Epit. oan. sect. 4, ut. 1.
k;raiilMr, Nola ex prtvsenti cawne, ei iit aua' tu
C55
THEOD. DALSAHON
si inoitacbus csse olegerit, nou rejicil : ecd eum nd

vilatn monasticnm aliter reciplendnm decernit,
. ,,
quamfei ab episcopo probatus fuerit. Adjicil auleni
* ee hiRC statuere, quoniam Erclesia Dei gralia ad
,
anleriora procedal, et ad divinomm inandatorum
.
obeervationein firmior ac validior evadat. Usus est
\ \
anlom ad eorum confirmationem etiam iis qiwe de
,
dlaconissis in qnarta syuodo dicta sunl, dicens :

Quod cnm sanclus raulus decreverli, qu<e sexaginia snnt onnoruin, vidnas in diacontssaruin ordi- ,
nem posse referri, Palres virginem qtiadraginta

annos naiam diaconissam ordinari censuernnl : ut
,
ex eo colligaiur, Patres nibil absurdtim decrevisse,
qui impcrfeclos londendi teinpns ab dccimo ociavo '
! ' .
aftno ad derimum redcgerim. Esi auiem magna iie
agenda graiia, quod non qtiemcuuque decero amios \,
naium, nulla diligemiori pcrscruiatione facia, ton- , \ derl pemdserin!: sed boc episcopi prudeiuise ac \ .
judicio reliqueriiil. Fortasse emm ejus examinalio, ,
IIIHIC quidem, qui decimum anuuni excesserit, ad
*
lonsttraiii admUlet : illuiii vero repellel. Aique baec . \
qtttdem etini, quae in canotie conltnenliir. Tu aulem

tege ($ Novllam iinperatoris domui Leonis Pbilo- ,
topbi, quas coniinel illutn quidem, qui decitnuin
* *
stfxtmn annuin complevil vel deciiiuira sepliniutn ,
absqttc nlio impediiueuto posse tonderi, ul vult *
tuagtMis Basilius, atque eltaui leslari : euiu auleitt, (26) , '
qui auno aeialis s u decimo monacbus esse volue- ,
rh, puhse quittem liberc boc facere, ex eenlenlia
,
Imjii^ canonis, de bonis aulem, qua* babet, lesta- .
nieiituai facere posse, sed exspectare donec 3 v ,
decimtim quitiluin aniiuui atiigerii. lnterea auiem
, bi moriiius fuerit, ejus quidein servi inaiiuroitlea- , \
iur, rtliquaj auletn iacullates bifariam dividentur; , ;el diias quidem partes accipiet iiionasterium, teriia . , \
vero pars cognaiis dabilur. Quod si defuncio non .
iutriui coguali, terlia quoque pars nionasierio accrescel.
205 ZONAH. Puellaa ad virghiitalis professio. neui iionni&i scxdecim aul scpteuidecim antiis roa
jores, Basilius inagnus decimo octavo canune ad
milti jnbet: si qtiac vero anie id leinpus proinissiones

inlercesecrinl, uon magis illis quain pueroruni voci .
bus au&cuhandum arbilraiur, Hic auiem canon, qui
\ ctv
decem modo anuosnatus sit, ad monasticsc discipli- ^ >, . \ nas exerciiationes ac uiunia admiilendam essedecer- ,
n i l . Et cauouts quidein a Basilio edtli iueminit, sed , qtiooiain boc lempore el Ecclesiae aliqujd roboris,
,
et iidei plus oumiuo firmiiaiis accesserit, sinique
, '
iideliuin aniiiit ad capeb&enda diviuac legis imperia .
paraiiores, boc dispeusasse dicii. Simileque exem \
pluin ex quarla synodo de diaconissis profcn, d i ,
ceus: tjuin viduaiu sexagiuta annis uaiam eligi divus
Panlus eiHuissci, eamdeiu prorsus rationeni secuti
,
Palrcs, quod aucia tidei consianlia, altiores divitii

(26) . Ms. Ainerbacbianiis
legil -fa . ^ . Cutu
iiacui lnc dc pra'ciili cauonc ugaiur, jnvia qujiu
;
quispiam posl decimum sclalis annum monaclius

l i c r i poiebt, nobtra ct coumiuiiis ieclio reliucuda
C57
i $ C A N . X L I CONC. I N T R U L L O
C5a
, ; quoque obscquii amor btimanis pccloribus radi*

ce9 egissei, quailragenariain virginem in llbum
, \
\ diacontssarum referri liccre decreverunt. quo

tatnen rem tolam, quod ad aeiatem attinel, episcopi
' arbilrio permiuil; ut quicunqiH se niona-ticae v i i a
, , studio teneri ostenderit, nuin exaclo dccennio illico
\ .
aduiUlendiim, an a*i:ilis prngressuin aliquem exspectandum pnlet, ipse dispicial.
. c . ! ABIST. c Monachus decem annoe nalus vhara ino \
naslicam aget. Eiiamsi enim divus Basilius
detonsam sepleindecim annos transigere ren *
sueril : at quoniam Apoetolus viduam sexa \ ,
genariam Ecclesiae desponsam tradit, Patres
,,
diaconissam quadragenariam ordinari dixe^

rutit, Ecclesia firmiori reddila ; et DOS quoque
, ^ g
cilius monacbo sigillum imponimus.

.
'()
Decimus quidem octavus Basilii magni canon eam,
\
qu:e se Domino oifert el malrimonio renunlial, su , pra sexdecim vel etiam septemdecim esse annos
\ * debere dicit : ut promissa ejus firma flant, eaque
, \ vlolans inexorabiles luat poetias. Pueriles enim voces,
. - inquit, in bisce ralas exislimare non convenit. At
, \, \ . praesens canon eum, qui non rninor est qoam decero
6 annos natus, et monachum agere cupit, admiltit,
, \ \ de tempore examinalionem praesulis judicio comtntt-*
> tens, an augeri lempus condacibilius exislimel ad
iiilrodnctionem el r.onsiilniionem in vfla monasiica.
Temptis
\ .
. . . . .autem
. . . a Basilio magno drfinitttm nitnnii
^ canon, qui Ecclesiain gratia divina polentiorenv
,
esse, el ullerius procedere ei provehi, et fldeles ad,
, \ \ - divinomm mandaioruni observaiionem firmiores c l
\ , \
stabiliores videri deprelieudissenl Patrc9. OU eam
dem enim ralionem, quouiam, viz. ad meliue pro*
. cedit Ecclesia , sacri canones el diaconissae lem/, , pus imniinuimt, eamque cum quadraginla sit anno \ \ rum nrdinapi siatuiiiii; etiamsi Aposltdtis ipse viduam
, \
qune in Ecclesia csieligcmla sexagitila csse annorunt
\ jubct.

.
2 0 8 CANON X L I .
'.
Eos/qui in urbibns vel vicis in clausurie volunlt 4 secedcrc, ei sibi ipsis separalim seu in soliiu , \ ry
4 clitie mcntem adbibere, prius quidem in moc ,
i nasleriuin ingrcdi oporict, el anatboreliram
,
4 vivendt ratiotietfi eicrcere, ct spauo triennii
),
4 ei, qui mansioni praicst, in Dei limore parere,
t ,
4 ol obedienliam in omnibu&, nt Tqmim esi,
, ,
4 impbTc; el iia de ojus viiae etigendn tiisiituin
c \ ) \ 4 protilenles, el quod cam ex lolo corde sua
, \
4 sponie aniplectunlor, ab ejus loci prapsule
c ,
4 examinari : deinde sic alio anno exlra clausu * > *
4 ram foriiicr se gereiv, ul scopus eurnm evadal

mauifcsiior. Tunc etiiiu plcue atque perfecte
c ,
4 signiGcabnnl, qtiod non irranein gloriam cac .
4 pianten, eed propter ipsum revera pu cbrum
' ^, , *
4 ac lioncsttim, banc soliludincm pcrsequunlnr.
4
4 Posi lauti aulem lCDiiK)Fia co^kuifittium, si
.
c;>9
THEOD. BALSAMON
660
c , , , ,
c , c , * "
*
c , '
.

4 '.,
c '.
c ,
i , ,
,
' ,
,
^
,
BALS. Magna qwedain res est, el inceptum valde
. \ audax, separaiim
in oliiu<line quiescere ac si- , \ leniiuni agcre, scipsumque exiîa domnncula,
*
tanqnam lolo y\\x leinpore nionuuui, inclu- . \ ^
tiere. E l propierea a Palribus consihuUiiii st, ne

qirspiam ubilibct el (îioinodocunqueabsquediligenti
bivesiigaiione includatur : sed ul Is quidem, qiu hoc
\ faeere voluerii, prius tfiennio, ei qui monasKTio *
frecst siibjecuiDi t morigemm se prrcbcat, et ex
prioribus plenc declarct, qnaeuam fulura sil in po- i .
aieruiu ejus vitae raiio, cum probatione ac exaini- \ ' .
iiaijoue regionis illius episcopi. Deinde extra clau- \ *
suram uno adbuc anno sc fortiter gerat. Qnod si ne ,
sic quidem visus fiierit, is qni includi petil, ^ \ ,
^ropier inorea improbos hoc facere, sed propter
, ' *
ipsum .houestum ei auimae salulis desideriuin, is ab
, ^
episcopo includaiur, ut ex clausura amplius non
\ fexeat; praelerquatn prtfptcr conimunem utilitatem,

vel propter mortis pcriculum : adbjec, ut nec is . , \
liier sil exiiurus, quam cum epidcepali permis ^, \
sione. SI atuein aliier, et non propier dicia^causas \ \
fcxierii, prtinum quidem vel invitus includalur, ubi
. prius e r a i : deinde et comniissum ab eo delictuin , \, \ )
M>ppIicio cnretur. Ncque enim is est, inquiunt, a
\ ,
1) recipiendus, qui se bonum aliquod et salblare
.
iaciurum proiessns, suorum postea proimssorum

piuuilentiam agil. Nuia ergo ejus, qui esl Includen- * &;
dus, quaiuot* annornm probalionem. In externle
' eu\n\ regionibus e vesligio includilur qui vull inclu- D \ di, absque episcopali permissione el consuetis can. \
liois. Nota simililer, quod siue cpiscopali permis
sione uon licel ei, qui inclusus esi, ex clausura gna
, \ ,
egredi, eiiaimsl sii causa justiasiuia, quac ei exeun- .
IIIIII csse stiadeai. Eus dutem, qui oon sic egrediun, >
i i i r , eiiam iuvilos ab episcopo rursus inebidi. Et
^^. ;
b;i>e quidenl decemit cslnon. Priinum autein caput
' . *
135 NovelLc, quft sita e$l in libro iv. Basilic. ca ', . *, \ *
pii^ 44, luec d i c i l : Slaluimus iiemiiieui omnino
,
propriam babere babilalioueui, neque eam quai
,
Uiciiur cellula, nisi siquis velitsplus, el uno vel duo \
bus fortasse ulens adminislris, tilam iu conieinph : \ ^ oiflfifjv
U) eodem eltgendx instituto .permaneani,
yicludi ipsoe, el eis nou amplius iicere, qiiandu
eliam voluerint, ex tali mansione egredi, nisi
c propter coinmunetn u t i l i l a t P i r i , ve) aliam nei cessiiatem ad inortrm urgentein, ad iJ lra>
lianlur, el ita cum benediciione loci illius
i episcopi. Qni autem sine his jain dictis causis
c ex suis babitaculis exire aggrediuniur, priuio
c quidem vel invitos dicia clausura coerceri,
c dcinde jejuniis el aliis aflliclionibus ipsos
< curare, sqicnies, quemadmodum scriplum est,
t qqod Neino, qui manuui aralro immisii, el
< rctro cosiversu esi, esi apius regno coelo4 ruiu .
L I I C ; ix,
0-2:
661
W CAN.' X U COtiC. JN TRULLO.
6R*
, Cione ei silentto iraitstgcre : cd sl plercs ortitiino

' , ,
sini ?, unam esae eamdemqtie congressloueiu, ci
, oraotium, etnaiuraeopera facieniium,207 fwaecnn \ , , , qne a vituperatione ac reprehensione aliena sttnt, ei
" , ! communiier quidem; ul dicium esl, <*oiuess<% roni, ,
imintter aulem dormire, el si sit lanta mulliludo,
> quaniam una domus comprehcndat, eisi doae *sunt
, ' fortasse vel (res donius qiae eoe stiscipiutit, nutlus
' ,
lamcn qtiidqtiam omntiio propru:n babeat, sed in
commtini nociu et diu v i v a i / u i noeles eamdet
, illis babcant observalioitcm, quam dtes. Nmi eiiim
; \, onines semper dormiuui, sed claruu esi, quod afii
> quidem dortniuni, alii vero vtgilanl : ei ertuit
^, . sempcr aliqni, qui donnientes observent. Si siiil
aulem aliqua domicilia in quovis monasterio eorum,
, qnae sunt sub universali palriarcba biijua magiiae
:, - civitaiis. vel quac suni sub tua sancliiate, sen in
, ' , codem circumcirca incolalu, sive quae sunl a nobis
* xdiifrata sive ab aliis : ea omnia ommno dirnes, tt
, . eis aperies sui invicem speclacnlum, el videbunl
* . oimiia qua a se invicem fiiiiit. Cur euim hoc iacere
\ , | cavebnnl, cum se Deo semel dicarim. ei omnem
, popularem vivendi rationem vaiere jusserint ? E l
; boc qtiidem servari volo, elniiuc et h omne dein ceps lcmpus, nullo, ut dictum est, babeiue pro, ;, ,
priam babiiationem, sed congivgails omnibus et ea
, - qunca se invicenifinnl spm-lauitbtis. Clarum esleuim
vftiv ' . quod ea studebttnt esse ejusmodi, ulab omni peuitus
' , reprebensione aliena maneant. Si quis autein usqrre
. - ^ j
impudens visus fuerit, ul eorum, quas lege cailta
,
aiiut. transgredi aliqaid conari audeai, qui illi prnccsl
, 0 mansioni boc examinei. Volumus enim nunc acrio . - retn IILTI ohservationem. Dicmit itaqne uonnulli
. Novellam cauoni adversari. Mibi aulem videlur
. , quidem canon loqui de anacboretarnm iiirlusiouibiis,
/ , Nivella aulem esse ciliia propter eos, qui iu iona etcriorum coenobiis babent cellas. Et rsl magna
. ulrariimqiie legum difiereitlia : ei bleo, bac raiioito
.
nou repugnanl quae iis constUuta sunl. Ilodie atilem
.
in mulierini) quidem nionasicriis locmn babent quae
Novella cauta suui; iu vhoruni auleni minitne.
.
ZONAR. Qiri seex communi vilae constietndine ad
.
: anacboreiicum instilutum subilo iransferunl, cellula>
, qe angusliis inclusi facli sibi duces vivendi, de, ; . gunt, periculoso se ncgotio band dubie commillere
- divini Paires exiscimavere. Quos igilur aliquid ejiis. , modi aniino agiiare comingai, asceierium prius i n , - gretii, ibique se iribus annis majorutn imperiia ob^
' , #e(|uenies praibere jubenl, iil copaclo anacborcticat
* disciplinae prasceplie iinbmi, a in exerciialtona
- parendi imiliuiii diuque versaii, reiuoium illud ab
lioiniiium socielate viKc gctms ex animo se ampledi
, ^
velle deinonsirent. Tum inenleiu eorum ipse quo ,
, - que loci anlisies exploret, uniusqiie anni praei^rca
, spaliuni, probandae inagis conelanliae, exira cella.
, , sepla exigat.lliitc ubi se nonlaudis biiiiiaux simlio,
gcdvirtuiie exerccndas d^.slderio solilmtmem ada , niassc iidem fcceriat, tta demum includi T O I U I I I ,
'
a
e 0
563
oronem tibi
THEOD. BALSAMON
<
C64
penilus ex SlaliofiCiila sna amplitis
,
ogredicndi poieelalem erepiam ese inielUgant : . \
* \ Nisi &i forte necessaria causa, vcl aliqurd in publica
. \
imiu$ regionis, ubi degtifil, coinmoda ruiurnm
, \
procurandi, vel periculum, ex qno tnors fortasge
\
iinpendeat, declinandi, exire compellat. Et sic
\
porro, opiscopo annuente, ipsisque benedicente,
\ ,
cgredientur. Qni vero nulla ejnsmodi causa interce
.
diMUe egressi fuerinl, primo vel invhos ad suaa
cJausuras rejici, deinde poenis qnoque in eos animadverli Palres jubeirl : ut jejuniis sevrnoreqtie
dbwipliii ratione exerciii, ea veluti medicina, animum leîlalis inconstantiseque morbis liberare
nitanlur.
c . ,
208 ARIST.i Qui clansuram ingressurusesl, irienc , \ nium in monasierio prius agai, et priusquam
c ,
iiicludalur alium anniim iransigat, el sic i n , ,
c gredialur. Et ne egrediatur, nisi more aul com- g
c '. .
inunis ulililas cogat. >
,
E u m q u i clausuram ingredi c l sib! soli attendere
cupii, oporlet primo in monasterium secederc, et ' ,
Iriennii gpadtim ei, qui maiisiom pra?est, in , \ \
Dei timure subjici; et sic a loci illius episcopo
,
proposilum ejus examinari, an sua pponte et ex * , \
;io aniino taletn vitam ainplectatur. si adhnc
.
fonfiieaiur eodein modo se eam desiderare, alio
eiiam airno exira clausirum patiemer maneat, ot
, '
planius demonslret se non ob vanam gloriam, sed

ob ipsum bonum, solitudinem persequi; poal
. ,
teinpus auiern illud elapsum si in eadem senten- ,
tia perinanens inveniatur : lunc includaiur, et
amplius illinc nou fxeat, nisi forte commnnig
\
ultJitas proponatur, aut alia necessitas mortem ei C , , \
minaia : lunc eniin cum episcopi, qui loco praest,
, ,
benediclione egre<(ietur. Sine diclis aulem causis
, * ai egredialur, primo quidem eliaai invitus iiiclode *
lur, deinde aulein jejuniis et aliis Iraclaiionibus
. "
duris subjicieiur, ei per eas pusillanimilali* suaa
, ,
uiedelam inveniet, sciens, juxta quod scriptum est,
\ ,
quod Nemo, qui maniim suam aratro immisit, ei
.
relro conversus esi, apius esl coelorum regno
, , , *
' , ,
,
CANON XLII.
\
t Eos qui dicuntur eremilse, qui quidem nfgris
, 4 (27) \
restibus induti c i capite comati urbes obetinl,
,
c ot ctim viris laitis ac mulicribus versantur, et
D
\ , \
< proprix professioni faciunt injuriam , statui , ,
c utus, si elegerint quidem tonsis roinis reli4 ; ^ f quonim iiiouacboritm amictum suscipere, eos
,
iu monasierio constitui, et inier fratres referri.
e e
Luc. , 6 i .
Guill
Beveregii notoe.
, *
. Zosiin. Hist*
1. . Sic etiain S. Albanasius ad virginom Deo
dicafam a i t :
, ' , . Atban. De r i f ghiii. toai. 1, . 0 5 0 , ed. Paris. Vide et canoncoa
45 prasentis concilii, quo inooaliaxa Iv6 cominemoratur.
(57) .
llac iiitniriim rali/ine
rremiia? monasticum bat>iuini 9 i m t i l a n i n l . N.ini
mouacbi olim nigris veslibue indnii (uonini, unde
P.M hymeres, Dionysii Areopagiiaa dicii parapbrafi s, a i i :
\ . ldein ZosiIIIIIS hisloricus iudical,
ubi seditione advcntiis
inonacbos mula omnes , quos ass^qtii polerant,
nigris veslibus induios, inlerfeclos fuisse tradidit.
r
I CAN. XLIJ CONC. IN TRULLO.
c , \
(28) * , , \ ; ,
c ; .
.
\ , \
, \
, . \
, \ ', ,
, \ *
, *
* ; .

, i v ,
piov . '
, ,
*
, , ' \
.
,
, 6.
Quod si lioc non elegeriut, eos omuino ex urc bibns cxpelli, el eremos babilare, et quibus
c sibi eliam dcnominaliones conGuxere.
B A L S . Cor plures popnli seduclores, urbes obeunles, induuntur nigris veslibus, ct gunt inlotiftis
capillis, jejunium ac squalorem prar se fcrenles, et
simpliciores decipienles, ac monachaleni profesfcionem injuria ailicientes. Ac nonnulli quidem
eorum, una cum viris laicis mulicribusqiie versantes, et in Iriviis daemoniacU doctrinis cimimslrepentes, pro populo uiique precantur, et poeniteiiltam
praedicant. Alii vero dicunt se Dei jussu cx solitndine in civitales venisse, ut futiira quaedain prcrdi
cant : et simplicioribus boua qua?dam impndenter
pollicentur, lucri et mercimonii gralia. Ilaec ergo
eynodus slaluit, tit eis comae londeantur, et in
monasleria inlrodticanlur, ut monasltcam iu eis
vitain agant. Sin aulem boc nolint, ut cx iirbibus
expellanlur, quo in eremis eam vivcndi ralionem
persequanlur, quam sibi-, non ex veritate, sed ex
fallacia e l moruni improbitate, conflnxere. Nequc
enim in eremo propter animae salulem babitavissent, si banc reipsa neceesario tenuissent, ad urbea
accederc non concessi.
ZONAR. Anliquum boc malum est, iu bomiiiuni

pectoribus ab tpso malorum omnitiin auctore et
parenle dissemiualum. Olim quoque igilur non defuere, qui nigro amiclu, comaque nequaquam dctonsa, sed in cincinnos plexa et intorla, in pectus
liunierosque defluenle, iia dertium urbes pervolitarent, el cum laicis viris pariier ac femhiis, nou sino
injuria monasiica? professionis ac insiituti, assidne
versarentur. Eos igiiur bomines delonsa ooma in
monasieria dednci, ibique cuin monachis dcgentc
eadem vifce rounia obire : quod si boc non voltini,
oinuino ex urbibus cxlrudi, ac in eremis, 209
unde ercmilarum sibi falsum nomen asciveranl,
relcgari synodus jubet. Ncc enim nomen illud ex
vcro ducluin, scd quod sibimet ipsi falso indideranl, cuin babilu mendaci nomen quoque lictum
babuere.
. - D ARIST < Eremiia nigris vesiibus indutus, et comas
c non detonsus, nisi delonsus monasterio inclu , c datur, urbe expellalur.
, .
Qui urbes percurrunt, ul scilicet eremita?, ct
) , ,
, \ , capilum comatn nulriunt, et nigris induuntnr vesli , - bus, vel monaslertum ingredianlur, capiltos de, \ tonsi et reliquornm monachorum babiium susci* , - pientes, vel si boc non elegerint, urbibut abigantur,
, } - ne professioni sua3 injuriam faciant : et eremos
, \ inbabitent, e qtiibus el nomen sortiti sunt.

.
. ,
.
* ,
, \ , '

\ , \
,
\, .
, , \ *
, ,
, .
,
, \
\ .
Guill. BeveregiinotflB
(28) 7
Ila
quidem omnes legunl codices, praeier Ainerbacbiauum, qui legit . Ut seusu sil una
(ralribus includi, . in monaslcrio, dc quo bic
sermo habetur.
667
TIIEOD. BALSAMO^
CANON XLIU.
.
c LfoelChrfstiano viiant asrctiain eligere, el rerum

c ad vilam perlinenlium deposita lempcsiate,
, \
t mmiasteriuin ingredi alque instar monachi

c tondcri, in quocnnqiic . dolicio depreliensus
, \ ,
fueril. Servator enim noster Dens inquil :

Eum qui venit ad me non ejiciam foras \
| ;
Tanquam ergo monacbali vii agendrcihstiluto
?. * ; ,
c in poenitenlia nnbis vilam describentc* ei, qui ad
,
f illud sincere accedit, acquiescimtis acfavemus;
,
\ \
nec ulli ei mores impedimenluro affereiU,
.
c quominiis propriun scopinn adiinplcat.
. " ,
B A L S . IIt esl verishnib, probibebatitiir quidam
^ 6
qui londeri volebant, ad hoc iiiduclt, vel prppier
suain vifac turpiludinem sordcsque ac coiiteiiipliiro, g \ , . \

vd prnpier atiquod didicdnt!. Dicit wgo canon,
, \
qnnd iiulliim peceatum prohibct Cbristianiim viiam
. "
aseriiram eligcre, et per poRnileniiam Denro pla . \
rar<*. Ntque enim ulliiin eft peceaium, quod Dei
' .
rlpicntiam snperel. Porro eliam Scrvator nosler
\
d i x i l : 4 Eum qui venit, ad me non ejtciam foras.t
,
alii eiiain cnnoncs dicunt Novatianorum esse>
,
qui accednnt pocnitentiam non snscipere,
. i d sinere eos qui offondc-runt, si magnum sit ali ,
qnod deliclum, profundo' dcspcralionis obrui.
Patres autein id quod a sc dccretum esl conflrman- ,
, \
les, dicnnl, quod sicut oolumna id, quod in ca
d'*cribilur, exprimit, ita et monacbica profcss*o .

ntonacbi poenitenliam dcscribit. Hoc autem inteU
f
ligc, quando tonsuram non impedit a?las imperfe- C ti .

, '
.
\ ,
. ' ' ' .
,
\ ' . '
, \
' . ' ^,
. ZONAR. Pecrainriim utagnilndo aut miillinido
; efllcere non debet ul ii qnj ad Dci niiscricordiam
:?. \ intucnlnr, sp(\m propiiiandi sibi pocnilentia iiuiuiOtv, ", , \, > :,
îs abjicianl. ldem bic quoquc canon asserit, ac
, \
uiucui.qiic inlegrum esse afltrmat, valde scclerato
cta, vel aliquid aliud rationabilo. Tunc enim episcopalis examinatio id quod eril agendiim excutiet,
\\l vnlt 4 canon pra?seniis synodi. Si vis aulcm
srire qnam inulisp sint rnusse, quai bic tonderi
probibeant, legc cap. 3 lit. 1 iiii. iv Basilic. a
pairiarcha in synopsin redacium circa me<|iinii 3
cap. nudecimi lit. pravsonlis operis, et posituni ip
conimciitario 55 cap. 0 t i l . prapscntis oporis.
quamvisel nefario, vilam ascelicam eljgere, el in

monaslerio londeri, monasticainque disciplinam
atnplecti, qux nobis in pocnitcntia viiam dcscribit,
-Ui enim columna qiod iti ea dcscribitur nobis exprirait, sic monastica prpfessio poRnilenti;n imaginem i U efllngil ac exprimii, ul eam ex aniinis nostris elabi au| efllucrc nunquain omnino patiatur.
2 1 0 AUIST. f Quilibet vitae procellam fugiena,
et monasienuio ingredi cupiens, ejus rei liccn4 liam habeat.
Deo elServatore nostro dicente: Eum qui venit
ad me nullo modo ejiciam foras ;licet omni CbriBtiano lurbulentam viiae fugere tempedaiem, ci ad
Uionasterium se recipere, f( tondcri,e(iamsi oaineno
e T
Joan iu 37.
, \ ,', . \
,
\
, \ .
. * , \ ,
.
\ ,
,
, \ , *\
tfa
CT0
\K C A N . X L I V COJdC.: lK TTUtLLO.
, .
6 , \ \

<* .
Sfiteefg enlm ag*ntt

perpetraveril intquttatem
rceniienltam Deus recipit, et nnlli mores evs impedimento erunl , quominus 6Copmn suuro alttngatit.
CAftON X L l V .
'.
\ . \ ' , ,

4 . >
t Mnnacbtts fornicatitinis convictus, vcl qut
ad
c mnirimnnii comnninionem viucque societaieio

i uxorem duxit, fornicatorum ponnis secundutn
c canones subjicietur. >
B A L S . Quod forniratornm pirfcuU snbjieiatnr,

. qni fornicatns est monaclius esl ul clemenlissi .
nium ampleclendum ac rccipiendnm. Forte euhii
\ . "
dixeril quispiam, hon ex aqno debere pnniri laicos
\
et monachos fomicantes. Quod aiilem fornicaiornm
*
soTntn poenis pimiaUiir, qni venit ad inalrimonii
eocietatem monacbus, est, existimo, sine
, , ( 9 ) .
distinctione. Vidi enini, tempore sanctissimi illius

- patriarcbas domini Lncae, monacbum quemdam
- Leontium Muzacem nomine, cum vcsle niililart
indutiis synodice astllisset. el ab ea imiliere. cuim
5, \
qua matrimonii socielaie mald vixerat, separari

non pcrsuaderettir; ea de caiisa eum severitale
&
monacbalibus fuis&e vestimnniis iadutum, et car ^ \ ,
ccri iraditiiin, et alias valde pUnilum. Mihi ergo
.
- videlur, quod praesens rauon illum manacbuin, qui
in niairimonio vcrsatus nst, fornioatnrum poenis

subjicieniluoi dicit, qui sua gponte ab illicilis nu pliis sejimciUs est, ei ad priorein inonaclia^m sla , \ ^
tHin reversus esi ac confesstis. Qui enim non eua
\ . "
C sponte ab illicilo malrimouio recedii, propler aper'
lain impiidenliaui graviier punuur : m dicil 2 de * ' . '
creu undecimi cap. primi (it. quarli libri, quod
cst pars 123 Novellx Jusiiniani. Lege atilem hoc,
' .6., *
posilum in priroo conimentaiio 52 rap. 9 tit.
. \ ,
praescntis oporis. Qua^re ei 16 can. 4 syu. ei lege
' '. ' . '
can. 19 Anc. syn. el can. (iO magui Basilii, dicciu
. \ *
tcs : Gravius puuiri monacbos, qui virgiuilaicm
' , \ '
professi sunt, eainque uon servaveruni. Et dic
OUVOOOVJ ^
canoties inler ee nop pugnare; eo quod hir, sive
,
pra?$ens canon, de monachis confitenlibus slaiuat:
, (50)
illi vero de condcmuati*, qui proptcrea gravius
^.
puniuntur.
, ,
, \ *,' \ , \
.
. ^ D ZOISAR. Qi virgiila,lii voto obstricli. Qdem
promissi postea fallereo^ eps deciipo sexio canone
qiiarla synodus coinmunione privatos esse decer ,
tiit; iisqu$ clemcntiae aliquid impeniendi, ac ani ^madversionis moram contrabcodi, vel etiam, si ree
,
Idlerit, augendi, potestalem episcopo defert : at
\
uudevicesiqius Ancyranae sypodi eanoa eps diga*
' * ?
uioruin poenis tciieri jubel, qui virgiiiitaletn pro .
Guill. Beveregii
(29) ,
, .
Ms.
nnster Bodleianus legil , reliqui omnee
, qnam liaqi leeiiooem nos rqlinere
nialuimus ; loctis enim re(|iiirit ul indi$crimina*\ v d tim dhiincHone bic significclur : qoara
quidem signifioaUooeiu , a
dubiio, non oinniuo, aed a
diuinquo, oplime ferei, eiiamHi raro occurral.
(30) ,.
Legendnm polius ca
msv Ainerbacbia^H .
671
THEOD. BALSAMON
672
feeei, a soscepto consilio propositoqn* poslea , >
.
deaciveriiii. Magnuii aatom Dasilius in canone sexa
* ,
gestino, ait : Quae mulier virginitatif votum nuncupavii, el fidejn voti non solvii, ea adtillerorum ,
poBiias Inct. Idem ab eo de moaacbis quoque decre- \ \ . *0
tuin. Ilic autem canon, si quis roonaclius cum

muliere deprebensus fuerit, sibive feiiiinam ma- ,
trimonio copularil, miillam, inquit, scorlaioribus .
constitulain persolval. Alque hnnc quidem cano- , .
ncw, quipp* post alios edittnn. ex oronibus arbiiror reiiiiendiiiu.
AKIST. t Monachus matrimonio conjuncttis, aut
c . >
t forniratus, poenas fornicaloris Iuat.
, ^quales poenas dabit monacbus, sive fornicaius

fuerii, sivc ad mairimonit cnmmunionem uxori jj , .
coiijiinclns. 2 1 1 Fornicaiorum antem poena est

8'ptcm annoruin, juxta qujnquagestmum noniim
Basilii niagiii ranononi; duos nauique annos deflet, . ,
dnos audii. duos subslcrnilur, unuiu cutn iidelihus , , \
consisli*., ct oclavo ad coinnninioncai admiililur. , \ .
CANON X L V .
'.
Qiioniam intelletimtift, in nnnnnllis mulierum

c nioiiasleriis, mulieres qune sacro illo amiciu
t digna? habentur, prttis sericis et omnis g^neris
yestibiis, praelerea autem e l nmndis auro et
genimis variatis, ab iis qui illas ducunl, exor< nari, et sic ad altare accedentes, exui lanlo
c opum apparatu, et slalim in illis fieri babiius
c bencdiciionem, illasque nigro atniciu indui : C
c siatuimus ne boc deinceps fiat. Neque etiiro fas
c cst, ut qiitt jam propria volunlale omnem vit
t jucunditatem depnsuit, et eani quas esl secuni dum Deum vitae agendae rationeni amplexa esl,
c firmisque ac slabilibus raiionibus eam con tinnavit, ct ita ad inonasleriutn accessit, per
ornatum biijusmodi corruptibilem et caducum,
c ca qtiorum jam oblita erat in memoriam revo i-ei; et ex eo anceps reddatur, el ejus auima
pcrtnrbetur instar exitndanlium fluctuum, l i u c
que el illnc versantium, ul nec reliqtiam non tiiinquam lacrymam emitlendo cordis per cor pns compuucllonem ostendat: sed r i si exigua
atiqua, ut esl consenlancum, lacryma exilierit,
non magis propler affcctionera quain habent ^
propter excrciialoriutn certamen, quam proc pierea quod mundutn et mundana seu saccularia

c ,
< , \ c \ (31),
, \
,
,
' , \ c
.

,
< , \
t , \ , *
\
I ,
C , \
4
e
c
,
\
. '
\ , ,
ornatum, quem immunaum muliebrem convcnit dic

llle cnim m auro et aigenio cl gemmis et teslibnt
depulatur: hle in cura capilli et cutis et earum parvidctur,quod Laiini mundum muliebrem appellanl:
de quo Varro, Mundut muliebris dictu$ mundiItum corporis, quce oculos iralmnl. Tertull. De babif..
tia: ornatut quasi ab ore natus. Var. De ling.
Lal cap. 4. Ethujusmodi sane mundi sub
mulier.
l . iv. Et lex civilis : Mundus muliebrii est, quo
noniine liic iniclligendi videulur ; eiiamsi
mnlier mundiorfil.Continentur eo tpecula, matulce,
vox Grsnca rarius isio sensu usurpeiur. Scd
unguenta, va$a unguenlana, ti *% qua similia
dici
eo sensu a L X X Inlcrpretibue usurpaittrûl
, teluti lavalio, riscus. sect. 10, I. xxv, ff.
. Jer. , 52.
Dc auro, argento. Teriullianus : Habiius femince
. lsai LXI,
duptUem ipeciem circumfert, cultum et ornalum.
10.
Cuiuut dlamus, quem mundum tmltebrem vocaut :
(31) -
. Vox boc in loco idem signiAcare
673
1 C A N . X L V CONC. 1N T K U L L O .
674
c -
reliiiquam, ca a videnlibus proiluxiwe puc \
tctur. >
c , ;
t .
. "
B A L S . Quod didicerum livitii Palres in mtilie , \ rum fleii iilonasteriis, ei pie ac sancie probibu, - eriuit, hoc nunc vcl maxime a cellulariis
\ . - monaslcriis. Eam enim quae esl londeiida. insiar

spousae sumptuosis et splendidis vesiibus auro ac
\ gemmis variatis, in ip&o fere loiisura tciuporc
' / induunt, et eam aic exornalam in lemplum liulro, \ - ducunt: cum autcni insiat lonsura? leiupus, super' vacaueam illam et sumpluosain veslein sponsas
, extiuul, ct itlam nigris veslimemis iuduuni. Nc

iititcm hoc fierel, samla prohibiiit sytiodus, ut
, - quod et ad mnndi cupidilaietn cxcilet, el a viden. , libus damiielur. U l est autom verisimile, non aliaui
, \ ob causain conlemnilur boc salutare decrelum,
. ,
quara quod ejus conleinpioribus supplicimn quo* - que simul ab eo inducalur. Mibi autem vid<*, *
tnr, quod omnes, qui canotiPt Iransgrcduniur, pro
. \
regionis episcopi arbiiralu punienlur, eiiamsi in
nonnullis noti fucrii genus supplicii canonibus ex pressum.

.
ZONAR. Mulieres, anlcquam londcantur, splen ' , dido vcsiiuu appaiaiu, auroque ac gemmis con \ ,
spicuas ad aliare sisinudi, ibique illa omaliis
,
inauilale exulis, niouastica incltiiiienla de more
, , \ Q consecrau ihbuendi consueliidiueiii bic cauoii
ue in posleruui fieri omniuo velat.
* , \
dauinal; idque
. , , Nam quae mulier, inquii, oinnibus Jiujus sseciilt
:, , icbus a se sponle abdicatis, religiosuinqttc viveudi
\ , insliiulum secuia ad iiioiiasleriuni accesseral,, bajc,
ubi sc*e fluxo et caduco ornalu coinptam alque ex ; \ 0
cullaro videt, mundanaruin sordiuui profanxque
, \
volupialis ilerum reviviscenleineiuoria, coiumovc ,
lur animo ac perlurbaiur, leirenaruniqtie suaviia \
luui idenlidem subeunle recordatione, quasi flucli , bus vicissiin ingrueulibus absorbelur : usque adco,
. \ , \,
ul nec conipunciioquideui, quam tesiantur lacryma?,
,
ei exctleiur. Nain etsi aliquis etiam, iuquit, flelus
: \
cxsislal, dubias laiuen adbuc iniuemibus lacrym.o
.
illae el suspeciae suut; quas niuiirum plcriqut? vita;
solirtioris ac earuro, quibus cariluram se auimadvertU, volupuiutu de&ideno expreesas es&e aibiIranlur.
AlMilT. ol D 1 2 ARIST. < Parentes eam, quae iuuiiaslicam
c vilain eligit, sericis iu luent, et sic babic ,
tum ci circumpouenl. Uoc enitu esl labeulis
0 inuodi in aiiimuni revocatio.
t . >
,
Patres iiiielligeuiee, quod inulieres quaedam, quas
,
luonasiico amiclu Iiabenlur dignrc, prnno sericta
vesiiiiieutis, et alio onini* gcneiis auitj ti lapid
\
bus vai iegalo amieiu, ab iis qui eas iiiroducutii
,
iuduuniur, et sicomui oiodo ornatse allari affonia^
Guill. Beveregii nolfie..
(32)
.
Codex Amerbacbianus bic pro
reclins
legil
.75
TUEOD. BA^SAMON
67$
tur; poetea talii materia* amlctum exuentes, lialii- *

tus benediclionem slaiiifl recipiunl, et nigro vesii- ,
, \
inento indtiuntur : boc non amplius fieri jubeui,
Nec licitum enim nec eanctum est, ul i l U , qii "
.
oinnem \\lx jucundilalem per propositutn suum
^
deposuit, el caro quae secundtitn Deuin est viveiidi
,
rationem aniplcciilur, el rationibiis quae everli
, \ ?
jnequeuut eamdem confirmavit, el sic inonasterium
^, aceessit, rursum per curruptibilem ct fluenlcm
,
ornaium ad eoruui recordationem venire, quormn
,
fiiudo obltta fuerat, el animani eiiiudainimn ad
inaiar flucluuin perturbari, eamque buc el illuc ,
citcinnveriere, ul lwqtie lacryinaui emiUat, qua? , \ , ,
cordie comptinclionem osiendal.
, .
B
CANON X L V I .
<7'.
Quae vilam asceticati) eligunl, ct in monasteriis
' , \
c sunl coneliiuta?, ne omnino progrcdiaulur. Si
, .
c qaa aulero inexorabilia necessita ad boc irabit,

ciim benedictione et permissione ejus, qua?
> , '
c praesl, boc aganl : tuncque non sola? per se, \
i sed ctim aliquibus veiolis, et quae in monaste * , c rio primae sint, cum mandalo ejua qnae piaefecia
\
c esl. Eis autem omiiiuo exlra cubare 11011 licel.
.
f Sed et viri qui vilam monaslicain consectantnr,
. \
c urgenlc necessitate, et rpsi, cum benediclione
> , *c cjus cui regimen credilum c s i , procedant
, \ \ * ^*
c tiuamobretn*qui transgrcJiunlur id quod est
(33; ^ *
c nunc a nobis decreium, sive shu viri, sive
', *
c uiulieres, conyenienlibus poenis subjiciatilur. g
, ,
.
B A L S . Atii quoque canones siatuunt non debcr*
]. $\ ^
jnonachos circunicursare ubi vcliiit. ftis ergocou- .
aequenler prasens canou de monacbis miilicribus
\
decertiil, eis uon licere monasierio cgredi. Quod si , *
inexorabilis neccssitas eas ad egrediendum urgeat,
^.
be fcic quidera egredi licere absque bcnedictioue ej , ' ^ \
permissione ejus quaj praeest, ei nisiuna cuni illis
, \
\
egrediantur anus altquse pi# ac samtae monacbae.
. "0)^) , -
Eis auiem oinnino extra cubare, scu exlia raan , .
sionein pernuciare, non permiltit. IJi bsec quidem
de mulieribus nionacbis. Jubel aulem inonacbog .
propler solam inexorabilein oecessilaiem a nian-
eiohe egredi cum bcnedirtione ei pennissione cjus *
qui prarfecius est. Qui auiem bac craiiftgrcdiuiilur, V .
monacboft vel monacbas, conveuiemibus snppliciis
,
ab eo qui prseesi eubjbi. êge ei 2 juss. 11 cap,

primi l i l . iv lib. Basilic. quod quidem esl pars 123
' ' . '
Jusiitiiani NoveHae, et rcdacia circa (incm 4 cap. ' , /
14 l i l . praBscniis operis. Nota aiileiv, quod uiulieri , \
bus quideui non est oinnino conceasum exlra ino ' . '
ji&sierium permanere^ aeu pcrnociare : viris auteui
.
ne pernocteiil uon esl probibilum. E l qyod niulie ,
brts quidem eum aliis religiosii niulicribus egredi
;
êroiiuilur exira moQasleriuin^ urgeule quandoque
* .
1
GuilJ. Bevejregii nol.

(33) rjjr ' &8$.
bactiiauub K-gii
KOIUIU
bine . Scd jpalc, ul CMIVU

paiet.
6~7
C A N . CONC. I N T R U L L O ,

,
\ ,
* *
\ ; * ^54) ; ; ; \ .
, \ ,
, \
; \ .
. {
.
, \ *
, \ ,
< \
, ^
(
). , \ (35),
^ , '
. ,
, , ^, ,
.
\
, */. * \
, \
.
673
neccssilale, idquc omnino proplcr muTtebris aniiui

lubricitalem el inconsiaiitiatn. Mouacbi vero pcr
se el soli, cum recloris bencdiciione, ad urgenlia
ministeria el solum abeunt. Ha?c atiCcni omnia, ut
mibi videlur, dicenda de iis, qui propt-r juvcnttitem auspecli suni : nou aulem de iis, qui propier
scniuro ct virtulem a suspicione sunt alieui.
213 ZONAR. Monialibus extra monasltTii sepia

egredieudi fat-ullatein csse Palrcs velueie. Quod
ei neccssaria cxcondi causa quandoque iucidcrit,
id nonnisi praefeetae facullale impelrata, ncc l a nien sofia, sed earum, quae cum set.ile grandiotrs
luin moiibus prae cajleris prubaia? siul, bunesio
comilalu septis, licere dcccrminl; el eUra monaslerium nullo niodo pernocieut (ul enim verlo
plane indicatum). Scd monacbi qu<>que, inquit canon, ctnn id aliqua necessilas postulaverit, praefecto ipsis bencdicenle egrediatdur.
Qui secus fecerint, sivc viri, sive mulieres, in cos
acconiniodate atque apposile, boc est, leviore aut
acerbiore poeua, pront quemque afleclum anhuo
viderit, pradeclus animadverlat Quos enim animo
consternalos, culpa-que perlxsos cognorii, levioie
in eo9 erii animadvcrsione contenlue: contuniaccs
vero aiqiie arrcganies , omnino severius accipit?i
eaque raiioue accommodale atque apposite pmnam *ingults decrevisso cxistimahitur.
. c ' ^ ARIST. Monialis ntouaslerio non egrediclur,
c nisi ejus quas prajfecla esl bciiedictione : o l
c \ ,
c neque sola, vcruiu euiii alia vetula. Extra
* .
c cubare nullo inodu licet. Eodem niodo ct mo . \
c nacbus, nisi prxfecto permiitcnle, monaslcrio
c I '
c egredietur. >
c .
%
*

:
, \ , \ , ,
. \
, \ . -
Munialtun quocunque modo extra monaslerium

uitquam manere canou ontnino prohibet: iam
auiem, si inexorabilis aliqua iiiciderit necessilas,
maiieioue cxire cum voluuiaie et benedictioite
ejus qui praeest, et rursum rcdire, et in ea manere non probibel, sed neri pernihlit. Sed ei in
eo addil, cain uon solaiu exire, sed cum vetulis
quibusdam el quae bunl III luonaslcrio priiu.i.
Similiier vero, nec inotiacbuiu, stue bfiMu.iclioue
j) jus qui ipsi prase&i, iiionaslerio exirc velbt. Ilaec
.
aulem dccreu Irausilienles convenienlibus pceuu

eubjiciL
'.
CANON X L Y I i .
(36) ,
Neque mutier in viroruni monasterio, neque vir
.
in muliemm dormiat. Exlra offendiculum

c enim ct scandalum iideles essc oportct, el aj
, \ \
c id quod est decorum ac boueslum, Deoqut
e
Guill. Bev^regii nol#.

9
(34) . ms. Ainerbacbiano rectius legilur ' . Per bac eiiim Balsamuii iia canouis verba,
de qaibii anle locuti suiuus, iiilerpreialur, nimiruin * -
(35) ol & . Codex Amerbacbia>H8 roclius legil, \ ol ,

(36) . Sic omnea
lcguiilcodices, praftar Amerbacbiaiiuu, in quo piu
legilur .
9
679
TJiEOD B A L S A M O N
5S0
. (57) f gralnm vilam suam conipoueie. Si ijuis ;m-
c . , c leni boc feceril, sive sit clericu*, sivc taicus,
, , .
< segregeliir.
.
(5)
B A L S . Ab omni scandalo esse remotos exipi;
cauon, sotuui inonacbos, scd et omnes lideles, ,
ei ec eis srandala per alios, nec aliis per eos , [ '
: , * *
d a r i : sed rnulio magis monachos. In mulieruin
.
autem motiaaieiio donuirc viros, vcl cmilra, ct

iilig ipsig esl uffensioitis causa, el aliis. Carni
\ . *euiiii iiiiiaius <&l animi ptriiirbalioittri iguis, ct
\ ,
vix, imbis ctiain prorut a materia quae ac, (59) ^
tTiidit uosiiiel COiislilticuiiliiis, tlebiliur liat. Quod
si iios ei fomiles addiderimus, eril acris et vehe- , * .
.
inens, el, sicui frnuni, facile nos iitcendet* Quod
auleiii virig ad ignis ctipiditatem polesi esse acrius ^ , .
*
fonienium miiliere, vel iiuilieribiis rursiis, viris,
,
nd flammaiii excilaiidam ? Et sic inler sc quideui
;
nioiiacbt ofleiieionis ansaui prcebebuiii; aliis vero
scandalutu afferenl, cum viderint imilieres ui v i - ,
roruin babitaculis pcruoctanles, vel viros iu nm-
tierum asceleriis. Suut ciiiiu quam pltirimi suspi- ,
ciosi, oiTensioiiuinque vi calumnias o< rasionem .
qiuerunt. Qtiainobreiu ct hc quuque a Paiiibus .
interdiclum est. Eoe atilem, qui aliter raciuiit, \ .
eegregaiione puniunu haec quidem canon. Se- .
ui.dum autem caput125 Novellae, seu 15 primi . ' . *
l i l . iv libri B a s i l i c , d i c i t . Nun iugrcdietur autem , ' . '
aiuino, iiec iiiulier in virorum inonastei iuin nec ' , *
vir in inutierutii, vet praeiextu luemoriae ac nionu- b\ .
luenii alicujus morlui qui illic posilus cst, vel
aliaiu ob causaiu. E l maxiiiie, si qiiis fralrem
214 ^
* sororcui vel aliqtii?m ex suo ge*. in muiiasierio sc babcrc d i x e u i : non cst
tiiim cognaiio uioiiacbis, qui eam q u x e s l i n ccelo
vitani xmulali sunl. Quid citiin sibi volunt qui
sic ingrtidiuiilur, si tiuii aliquid eorum, qu& sunt
probibita, voluiil agere? Cum ergo, quae viris
coiiveniuiil, posstnt viri iu virorum uiouasierio
fatere , et sijudiier qua3 mulieribus altribula sunt
iu miilieruni uionaslcriis inulieres facere : nullus
quoque misceaiur alieri, necsi quis forle dicatur
fraier vcl soror vcl alius cognalus. Neque eniiu
alicui eo prelexiu iniroire pcrminimus. S i enira
ipsa priucipia abscidcriinus, el cam quas per vtsxini
o r t e
v c
,
, .
\
^
,
.
,
; \

, \
, *
, ,
. .
miiuiis iiifundiiur fraudein, e l , quaj ex eo oriiur, 1) '^, '

prolajiuioiieii) probibuerimus, eril tuulio faciliorct
-. , \ Guill. BeYeregn notce.
(57) . In Parisiensi
cdiUoue legiiur , q u vox loco ueqnaqaain convenii.
(58) . llxc prima bnjus snb
Balsamuiiis iioiuiuc impressai imerpreiaiioiiis pais,
usque ad ,
eadctu cs>l quai Zonar* eiiam ascnbiiur. Undo
v-ri uobis simlic v i d c l u r , Balsaiuoiieiii lulaiu
Zouaras iiilerpiotalioueiii iranscripsisse, el suaiu
i i povea apposuiese. U U C C eiiim ad Balsamoiiis
cliam couuiiciilaria perinere, modo ouuie
cu.iices m*a. couMSiaiuiii, veriiineliain ex eo conUciiur, quud I U tiiiiiu addii
, ac t>i dixi^ct, Uec qu.c Zjuaia com.neu4
talus esl, ad canoitis inlerprelatiunem siifliciuiit,

qudius opns esl iios qiiidpiam adjiciamus
pnKier ea, qua: leges civiles de bac re pnecipiunt:
ac proinde ipse inbil de suo addit prajier quauidatu
Jiisiiniaiii Irgeiu, eadoiu, qii boc cauoiic cunltnentnr, ediceiilem.
(59) . Codices Amerbacbianus ei iulioiHîisis Bodleiano uoslro lnc Miffragaui d r ; iiecnoii Zuiiarae interprcuiio, qua:, ul uionuirous, cadem esi, qua bic Balsamoiii atiribuilnr. SIUI ParUicusi cdiiione loi.us bic sic
iegilur, \
* / ei rtx, tUt iptum mattria uam
uceeurtut, debilior fiai.
6<t
I N C A N . X L V i l CONC. 1N T R U L L O .
e?2
Oev ^juov \ planior sacri* concertatoribus vltae melioris cor ; ;
rectio. Omnes ergo Hli legi pareant, et nec v i i i
. 4 in mulierum monasteriorum sepulcris reponan,
tur, nec mulieres in virorum inhumeniur mona ,
steriis. Neque enitn viris Gynaecea, nec rursus
.
mulierum catalogis virotum habitacnla conve ,
niunt. flinc nec propter dcfunctos indecoras ba*
;.
congressionesa superstitibtis fieri volumus: ne

ex eo natufe ad seipsam detur aditus, ui quorttodo non fas esi se dellcale gerat et ludai, et ree
*
divinas injuria afliciat, ei pietatis utique pre , &
texlu ei sub sanctiiaiis ipecie ea agal, qua? ne
$ \ ,
dicere quidem nec cogitare fas eet eoe qui bone, \ \
stam vitam monasticam pergequuntiir. Cum boc
,
. atftem sil apertum, necesse esl eoa qui eepulturis
, deserviunl, et eos maxime qui lectum rerunt, et
; ; , \ qui fodiutit, ad monasterium accedere. in t i , , $ rorum quidetn monasteiiis ree eet facilis, sed noo
. \ ; sic in mulierMin, propier dicimn probibitioDem.
, Statuimus itaque, si quando quid ejusraodi fulu; - rom est, el sepelienda sil mulier in tali molieruir.
. , monasterio (virum enim non admiuimus) 0 1 reli, \ ^ giosissima? quidem mullerea in suo monaiterio
( ), maneant; gbla anlem oeiiaria vel osiiarise et ipsa
; * forte recirix, si velit, adsinl iis qtiee fiunl: et illi
, , \ cum priuiun justa et exsequias quam celerrime
, ,
fecenni, ei scpiilcrum foderint, eorpusque con*
; \ \
texerinl, gtalim recedant, nec ullis a se visis r e l i , \ , giosisatmis feinitiis, nec ei* vicissim ab ullis ea\ , - ^ rura^ conspectis. Sed nec Viri aliun excogitent
,
praeiexlum, quo ad nialierum monasteria accedant,
. - vel mulieres ad mooasteria qtiae viris dedicata
. sunt, ab obtenla eorura quae in exscquiis el justic
, - morluo prabendis fiuni; u l qui eorutn inemoriam
, \ \ - fadunt/tertio ei nono die convenientes, velquaadc
* , \ quadraginta dies venerint, vel etiam annus, cunt
, liceai quidem mulieribus, si mullerum sil mona*
, ; , ateriam, omnia facere; sin autem virorum, v i r i s ;
, et non laliuin observationum praHexia sanctis 1110 , * \ nasteriis aliquam lufamiae noiatn iourere.

.
ZONAR. Offcnstones omnes et scandala evitare.
.
\ , neque vel ex aliie eibi peccandi occasiones quav
, ' 0 rere, vel aliis ipsi praebere, nou ascetae, eed
, * ' , omnes quidero fldoi mysterHs iniliali, proindeque
; . mullo magis monacbi boc canonc jubeniur. Quod
ai in monasterits nniliefuin viri pernoclent, aut
, ,
\ . " eontra, in eo, lura ipsormn qui id faciunt tum
\ - , aliorum quoque, oflenaioiiem aliquam intercedere
necease esl. Cami eniui mnatus esl ammi periur ^
' . - balionam ignis, el ix nobU, procul a maleria,
, ,, \ - quae eum acceodit, nosmel cousiituenlibue debilior flat. Quod si eliam fomilein ipsiinet ingeia . '
mus, invalescet veheuienliug, nusqne nullo negoUo fceni stipulseve instar absumei. Ouid porro ad
, \
. - cupiditalis in botoine flammam excilandam mu
\ , liere vehemeniius ? qnid vicissim, ut inflammelui
boc igiie inulier, bomine periculosius? Erunt igh
,
82
P A T R O L . GII. C X X X V I i .
foJ
'
THEOD. BALSAMON
liabcret. Quonbm autem-pcr conaecraiionem d i -

'vorliuiu elegii, per toiisurani cogetur separalionetn
perQcere, el non ludere ubi non eel ludendum.
Cum laico enim babtiu eam esse in monagterio,
supplicii non beneflci opus est: quod ad non
parvum consecraiionis dedecus spectat. Quare
nec vi ûscipi tonsura, sed sponte ac consilio
wreputaiar. Quod auiem Iaica3 solum mulieres
dignie diaconissae dignitate babeantur, verum non
*st. Nam et monacliae ea dignae habebantur.
Alioqui si concessum fueril, ul cum laico babilu
ingrediatur monasierium, ejus qui coosecralus est
uxor, jusle ac probabili de causa exlra quoque
versari quaeret, forte autem eliam cum alio viro
cotijungi, vel eliam cum eo, qui episcopus factus
est, consueludinem babere: quod quidem est
absurdum, et conira divinorum caoonum voluntalem. Noia ergo baec omnia, et maxime propler eos
qui exisiimanl sacerdotum uxores posse etiam
secuudo nubere. Existimo enim, quod ab boc canone, eis sccundo nubere non permittetur. Quoniain autem in muliis nomocanonie invenitur
Justiniani Novella (siU in m lib. Basilic. l i i . primo
cap. 7, quod quidem posiium est a nobis in cap.
23, primi tituli preseiuis operis) qiwe staluit acf
epiftcopalem digniiatem non esse provehendum
qui babei uxorero vel liberos, vel eum alioqui,
qui praler ba?c facit, deponendum, et frequens
de ea ce mentio facia e s i : diciraus eam novel-
688
, , \ .

, . "
; .
, .

* \
.
, \ , \ * \,

.
.
. \
(
(43) \ ' , . *
. *, ' . * '
),
;
, , \
* >
' ,
, \
laui exolevisse, eo quod in Basilicis non poni- Q ,

, \
l u r ; bunc auiera canonem esse in usu, et secun . , dam novellam hnperaloris doroini Leonis pbiloso ,
pbi, quaiu lege, quae haec aperie decernit circa
* \
iinetu. NoBira igitur imperaloria, quae ex Deo esl,

majesias, st mandatis divinis insislatur, id longe
*
convenientiu fore aniraadverlens, consonam illig

proferi legero; et quemadmodum ipsis videtur ad

primariuin sacerdoiium proiuoveri, qui illo honore
.
alioqui digniis sit, eiiamsi liberos babeai legitimoe: ei Ua quidem censens, u t a lege quae contradicere ausa fuil, in audacias pcenam perpetuum
in fulurum exigaiur silentium.
ZONAR. Si quis marilus ad episcopale munus .
.
vocelur, eum non ab uxore invita divelli, sed? ca

consenlienle ei volenle divortium fieri; eo vero
, ' , \
faclo, ne velsub eodem teclo, vel in vicinis aedibus Q , *
uxor babilet, sed in monasterio procul ab opi, ' ^
. |
scopt siaiione degat, hoc canone constitulura. Mu
*
tuua namque el quoiidianus illorum inier se con \ , \
spectus, priorisviiae consuetudinisque memoriam
. ^
renovabit, el arooris in utroque flauimam accen .
del.Uxori vero longe, 2 1 7 biquii, agenli, epi,
scopi cura providcnliaque subveniel. Quod qui4
Guill.Beveregii notiB,
(43)
Uic diligenter
jbservelur vox tali*, neque eniin ipsa

novella anle coroiueinorala eadem esl, qiia bic in
Uaeilicis siia diciiur, el tiamnuin esvlat. Isiam
enin diserte ait in Basilica non reierri , ac
pieindc exolevissc.

. Ouapropier sexiain poliub Jusliuiaiii novellaiii
ibi inlclligendam censeo, utpole sccuudt ipsiua
captio eadttiti jubonlem , quae Balsamun io e i u u
comincri assertl, et in Basilicie ciiaui nou pusiUiri, qucniadiuoduiii is dc ca Iradidil.
689
IN C A N . X L I X CONC. 1N TRULEO.
6$G*
. -
) ^ * ,
^ ,
,
; ,
, .
\ , \
, \ .
dem iia est acclpiendum, nisi mulieri scllic^t, cx

domeslica isltus cbpra, opportuna vitae subsidia
suppeditari queant: Si namque episcopo ipsi, nc
sui quidem commodi causa, quidquam ex episcopalus sui provenlibus, praHerquain in necessarios usus, idque nisi domesticis faeullalibiis deslituto, insumere corrcessom est: quanlo minus illi
ad uxoris relicia? aubsidium derivare aliqnid ex
Ecclesiae bonis, w mttliqri vita opportunitates
aliunde suppeditenltir, licebit? Igiiur uxorl quoqne, ul indigenli, cum eam cuncla defeceriiu, ex episcopali proventu subuiinistrabit. Quod si etiam
itiorum gravitate dignara se bonore diacouaius exbibuerit, ad eum quoque gradum cvehi fas esse
decernit,
?
.
< , ^, \ - 3
c ,
\ -
,
,
,
, (3
*
.
KANGN \
' \ , c ,
(44)
, \
, \
, C
(45) ^

, (46) *

.
. * * ,
, .
'
.
1
c ARIST. Quae a
episcopo eeparatur, post

c ordinationem monasterium iiigredialur, proc cul episcopatu silum, et episcopi cura fruac tur.
Ne scandalum et oflensio deiur, oportet
eam cominuni consensu a viro siio ad episcopalus
dignilatem promoto separatam , monasterium ,
post ipsius ordinaliouem, procu! ab episcopi b a bitaiione exstrucium ingredi: episcopuni aulem ei
omnino providere*
CANON X L I X .
c Hunc sacrum etiain canonem renovantes, decerc nimus, ut quae episcopali volunlale semcl conc secrata fuerinl monasteria semper raonaslcria
c maneant,el res quae ad ipsa pertinent monasterio
serveniur, et ea non possinl esse awplius sa>
4 cularia babilacula ,nec ab ullo &ectilaribus tradi
c horainibus; sed eliam si boc bucusque facluui
4 est, nequaquam servanduin decerniinus : eos
autem, qui in preeenlia et deincepa hoc fac cere aggrediunlur, caaoiitira quoquto poenii
subjici.
B A L S . Vigesimus quarlus canon quarta? synodl

conieniptus, ut est verisimile , bic renovatur.
E l lege eam quae illic est inlerprolalionem, el i n terpretattotiem can. 25, syn. 7 quae necessaria
esl.
ZONAR. Hic canon aniea inlerprelatus est, ut
. *
qui eit 24, syn. 4.
' .
ARIST. Quaecunque episcopi senientia exatrueta
. "
sc , - D c sunt monasteria, ne eeeularibus postea fiant
c habitacula, nec hominibus saecularibus elo , .
centur.

Eadem qux vicesimua quartus synodi Chalcedo . ncnsis, etiatti hic can. dicit. CaHemni quartus ejusdem synodi Cbalcedonensis can. probibet exairul

Amerbacbiano Tectnis legilur , neque
{44)KarA
.
Codex Amerbaenint verbum istud in voce passiva luc sensu
chianus ha?c et sequenlia sic legil,
usiirpatur. De its antcm, qua3 obtinere hic pracci
pimr, videsis synodalem decisioncm Sergii
.
iriarcha) Conslanlinopoliiani
\ \
(45} . Voo.es in ms.
Amcrbachiano desideraniur. Sed sensui necessatia ,
Jnris GnvcoRomnni lib. , . 205, ubi eliam hic
sunt.
tpsecation cilalur.
^46)
,
m$.
60*
699
THEOD. BALSAMON
nmnaslerium. sine ejtis qui loco praest episcopi
voiuuiale.
.
L
N \
< Nullussivi laicussive clericus, ab hoc deinceps
c
c lempore alea Indat. Si quis antem hoc facere
. deprehensus fuerii, si sit quidem clcricus,
c , , c diponalur : sin laictis, segregeturi
, .
BALS. Eos qui lu.iunt alea ressare, vel deponi
. ' \ '
ac scgregari, in 42 canone et in 43 sanctorum
,
aposiolorum scriptum esl. Praeserrs aulem canoti
.
decernit, ablioc temporc sacerdotes, qui alea lu-
duni, depani, et laicos segregari. Lege et 27 cap. , .
et 39, d tit. praesentis operis, et quae in iis scripla
\ . * \ ' 0'
fiunt. Qiiaerilur atuem, cum pra?sens canon non
, \ .
dccernat consequenler aposiolicis canonibus, eos , qui alea ludunt post 218
denuntiaiionem pu-
, niri, quemnam sequi dcbeamtis ? E l mibi quidera
videntur esse sequendi aposlolici canones, utpote . \ \
bumaoiores, et quod praesens synodus in ejns 9 *, \ ,
caiione de clerico, qui Cauponaloriaeoflieina? prae- , \
est, siaiueits, non eum ex eo ipso punil, sed dicit,
, *
Yt] cesset,vel dcponalur.
, , " , .
ZONAR. Hoc Iudi gcnus 42 et 43 aposlolici
. \ ' \ '
ca onis decrelo inlcrdictum reperias.
.
AIUST^ c Nec laicum alea luiiere oportet. > Per- . . %
spicuui.
.
CANON L I .
'.
\
Onmino probibet hacc sancia et univcrsalis ey
c nodus, eos qui dicunlur miini, el eorum spi- Q
, \
clacula, deinde venaiionum quoque specta (47), \ \ ; (48) # liones, easque quae liunt in scena saliaiiones
< . perfici. Si quis auleui presenleiii canonem
c ,
c coniempserit, et se alictii eorum qua? sunt
c , c vetita dederit, si ert quldem clericus, depooa , , . >
c t u r : 8i vero laicus segregelur.
. *
B A L S . In 24 canone praesentis synodi plurima
scripsimus de equorum curriculis, venationibus el ,
reliquis specfaculis: quinetiam de mimis et sal- , ,
, ^
lationibus in scnna, et lege ea. Interrogaverit autetn quispiatn, cur ille quidero canon siatuil, sa- . ,
cris iniliatos el monacbos, qui in equorum curri- \
onlis vel tadis tbymelicis seu scenicis versantur, ,
,
cessare ve) deponi: pra?sens autero canon dicit
indislincle, eos qni bujusmodi rebus se dedunt, * g< sint quidem clerici, deponi, si faici vero, segre , ,
Guill. Beveregii notaa.
(47) tfiv dsapta. Ilarmenopulus bunc canont*m his verbta canlmliil : > \ \ \
\ \
. Similiier et qui seipsum dai mimis, ac
tktatrin, et venationutn spectaculis, et scenicis sallalionibns, ubi scboliasles ad isla verha
), ha*c observat :
, , \
*
. ,
/ ,
*
, ; .
mnximis urbtbns alebantur bestice, puta leones et

vrt, C(>rtixque lemporibm in theatrum ediiccbantur :
ae nonttunqnam nanecum taurispugnabant. nonntin*
qunm ctini hotr.inibu* , cnptioix forte aut damnnti**
titijue liwc spectaioribu* vohiplaii eranl. htud igitur
hic canon prohibel, non venalionem, qiv sil cui
cuiiibus, aut vliter. Harnteiiop. Epit. can. seci. 5,
lit. 3. Haic aulem ex 2ui:arae scboliis exeerpla
viicntur.
(481 > . CouV.x bacr/ianus Itfgit \ , sel non umde
reliqui omnet coUiceo, vcruiu eliain scboliaslea
OIIIIICS logunt .
I N C A N . L l CONC. T R U L L O
m
, ; , - gari? Solulio. Altefiini est toterabtlius, asccnderc
quandoquc aliquem ad equorum curricula, aut ia
. ,
ludis scenids deprebrtidi : nltcri auteni venia dari
\ * \ non poiest, si quis ejusmodi rebus se dedidcrit, et
,
boc opus perpetiio exerceat. Unde, qui semel
' . " pl
quidera, prudenteaque ac scicntes pcceant, utces-
sent admonenlur: si nolint, dcponuntur. Qui an, , , tem ma1o utunlur, si sint quidem rlerici, ex co
, \ , .
dcponunlur: si autem Iaici, eegregantur. Scias , \ * aulem, qiiod etiamsi in illo canone scripsimiis
,
qiiae a nonnullis dicuntur, qiiod non probibentur
,
qui, bodie fiunt equorum cursuV: scd tanicu
\
scenicas sallaliones, et mimoruin in tbymele spe ,
clacula, indislincte probiberi omnes asserum ex
.
mrisque canonibus. Yenaiionum autem spectalio D nes vocat canon , bestiaruni pugnas , ex cnim
. "
prnbibenlur, non tamen ct leporum venaliones.

Propter borum autem can. pocnas videnlur esse
,
cxcogiiaii ludi imp. coniopsectes scilicel, Maro,
, (49), , \ Acbilles, Octoechus et caeteri, ut qui .speclanlibas
, dissolutioncm et immodicum risum non movcnt.
.
.

, ' .
.
, (JO)'
, \
, ,
ZONAR. Non rcmisseautdissolute viiam instiLue*

re,sed eam quse sandosviros decct morum integritaiem ac severilaietn tueri, ex praescriplo evangelica? disciplin* fideles Jubentur. Igilur ea omnia,
per quae animus mtnime necessaria remissione
laxari, cjusdemque conienlio dissolvi potest, un.de
que risus immoJici el cacbinnalioncs exsistun!,
, ' - C
, , ,
* ' ^ ^ , , \ .

. , *
.
\ , \
, , \ ,
, .
, ,
\ . \ .
\ ,
, $, , . "
, \
vetitahujus canonis decreto atque interdicta fuere.

Stint ejus generis mimorurii ludicra artes, qu1
nunc Arabas, nunc Armenios, nunc servi pcrsonam, nunc alia qusedani imilatione effingenles,
colapbis sibi vicissim inipactis strepituque incoinposito risus inconditns movenl, rudiorumque
proinde simpltces animus quodam quasi furore
percellunt. Yenalionum vero spcciacula, quae h'c
probibenlur non ea inteUigenda sunt, cum fcr;v
canum minislerio, aut alia simili xaiione captanl u r ; nec enim speclaculr vicem, sed acttonis potius cujusdam ca res oblinet. Yerum in niagitis
urbibus ferai bestiae, leones nimirum ursique, alcbantur, quar quidein, cum siaiis lemporibus producerenlur in Ibeatrum, ibique vel cum tauris,
Guill. Beveregii .
(49) ', Iia quidcm omnes nostn

mss. una cuui impressis codicibus U*uunl; sed
Jitannes Meur>ins in Glosnario
vel eliam eum hominibus, aut caplivis aul rei capilalis damnalis, cominiliercntur, plurcs eoaipeclu
E a
oblectari soliti suol. 219
&
spectacula,
quippe sa?vilia3 aslanlium argumenla, qui alierva
clade ad suas ipsi volupta:es qbuierenlur, edi
velal canon. Sallaliunes quoque in sceuis exbi-
Grwco Bnrbaro
in
lectionem bauserit mc lalei : sed cx ms. aliqiro

eam dosumptani esse ex eo colUgiuius, quod liic
locus inler ea reeenseatur, q u ipse ex auctori
bus Graicis bacienus non edilis se coliegisse
relVirt.
voce ^>, ubi bunc Balsa*onis loctim îiat,

pro ', legit . Et ne quis orralum
lypograpbicum esse suspketur, ipsam vocem (50)
.
Ms. Amcrba' lusus genus inierprelaiur; sed alium non chiamis legit . Editio Pariafferl locuiu ubt eccurril, pra-ter bunc Balsamonis,
siensis panicula ujak
queui slib mauibua babeuius. Uudo autcm banc
Ofuisba.
*
THEOD. BALSAMON
.
698
miniaeleriam. sine ejus qui loco praest episcopi ôlnnme.
.
L .
N \
Nullus siv^ laieus sive Hericus, ab boc deineeps c
f lcmpore alea ludai. Si quis autem hoc facere
. deprebensus iueril, si sit quidem clericus,
c , , c d^ponalur : sin laictis, segregelim
* , .
B A L S . Eos qui iudunt alea ressare, vel deponi
. ' \ '
ac scgregari, iu 42 canonc et in 45 sanctorum
; ,
aposioloruro scripium esl. Pra?sens aulem candu
.
decernil, abboc temporc saccrdotes, qui a!ca lu-
dtini, depani, et laieos segregari. Lege et 2" cap. , .
et 59, 9 tit. prresentis operis, et quae in iis scripla
. * \ ' 0'
sunt. Quaerilur auiem, cum pra?sens canon non
;, \ ; .
dccernat consequenler aposlolicis canonibns, eos , qui alea ludunt post 218 deniiiiliaiionein pu- ;
; , *
niri, queninam sequi dcbeamus ? E l mtbi quideni
videntur esse sequendi aposlolici canones, uipote . \ ; \
buuianiores, et quod presens synodus in ejus 9 ", ; \ , \
;, ; \
canone de clerico, qui Cauponalorixofficinx prae , *
est, siatueus, non eum ex eo ipso punii, sed dicil,
, , " Ytd cesset, vel dcponalur.
, .
ZONAB. Hoc Iudi genus 42 et 43 aposlolici
. \ 3' \ '
ca< ouis decrelo inlcrdictuin reperias.
.
AIUST^ c Nec laicum alea lutlere oportet. > Per- . .

spicuut.
CANON L I .
'.
\
c
t , \
(47), \ \ ; (48) c . , \
c , , , . >
. *
,
, \ ,
\ , \
. ,

, (
, *
'indislincle, eosqni bujusmodi rebus se dcdunt, * &i sint quidem clerici, deponi, si laici vero, segre , ,
Oiwiino prohibel hacc sancla et univcrsalis fiy nodus, eos qui dicuntur miini, et eorum spi;- ^
ctacula, deinde venalionum quoque specta liones, easque quae iiunt in scena saltationes
perfici. Si quis autem presenleni canonem
c coniempserit, et se alictii eoriitn quae suni
c vetita dedcrit, si ert quldem clericus, deponac t u r : si vero laicus segregetur.
B A L S . In 24 canone praisenlis synodi phirima
scripsimus de equorum curriculis, venalionibus el
reliquis spectaculis: quineliam. de mimis et sallaiionibus in scena, et lege ea. Interrogaverit autetn quispiain, cur ilie quidera canon slatuit, saoris inilialos et monacbos, qui in equoruoo curriculis vel ludis tbymelicis seu scenicis versantur,
cessare ve) deponi: praesens auteni canon cJicit

(47)
%*
Ilartneno-
pultis bunc canonem his verbis cojtlndiit : > \ \

\ \
. Simililer et qui seipnum dat mimi*, ac
Iktalris, et venalionum speclaculis, el scenicis sul-
falionibns, ubi scboliasles :td ista verba

6so>pioic, baic observai :
, \ ,

. ,
/ ,
> *
, ; . ln
maximis urbilins alebanlur bestios, puta teones et

ur*i. enthque lemporibm in theatrum editccbantur :
ac nonnunqnam aanecum tauris pngnabant. nonnunquom cum hotr.inibu* , cnpiivis fortc aul damnntis.
aiifue IHCCspeclatoribu* vohtplaii erant. htud
igitur
hic canon prohihet, won leiiationem,
qtxe sit cuni
ctniibiis, aut vliter. Hanneiiop. EpU. can. sect. 5,

lit. 5. H U J C aulem ex Zouarae scboliis excerpla
vrl(Miiur.
(48 kx)
Cndex -
bacfiiar.us Itfgit \ , sel non utuda

rdiqui oinnes cbdices, vcruiu eliani scboliastea
ointtcs lcgunl .
1N C A N . L l CONC. I N T R U L L O
,; . - gari? Solulio. Altefum esl toterabilius, a<ceuderc

, ,
quandoquc aliquem ad equorum curricula, aut ia
\ * \ - ludis scenicis deprehondi : nllcri auteni venia dari
,
non potest, si quis ejusmodi rebus se dedidcrit, et
. " \ hoc opus pcrpettio exerceat. Unde, qui seinel

quidem, prudentesque ac scicntes pcccant, ut ces* , * sentadmonenlur: si notint, drponunlur. Qui an , , tem malo utunlur, si sint quidem rlerici, ex co
, , . "
dcponuntur: si auiem laici, segregauiur. Scias , \ autem, quod etiamsi in illo canone scripsimus
,
qiiae a nonnullis dicuntur, quod non probibcntur
,
qui bodie fiunt equorum cursus : scd tanieii
\
scenicas sallalione9, et mimorum in tbymele spe ,
ctacula, indistincte probiberi omnes asserunt ex
.
miisque canonibus. Venalionum aulem spcctalio nos vocat canon , besliaruni pugnas , ea? cnim
.
probibenlur, non tamen ct ieporum venaliones.
Proplcr borum aulem can. poeuas videmur esse
, exeogiiaii hidi imp. contopajctes scilicel, Maro,
, (49), , \ Achilles, Octoechus et caMeri, ut qui speclanlibns
, \ - dissolulioncm et immodicum risum non movciU.
.
.
ZONAR. Nonrcmisseautdissolule vitam insiitue \ re, sed eam quae santlos viros decct mormn inlegri , ' . taiem ac severiiaiein tueri, cx praescriplo evangelica? disciplin* fideles jubenlur. Tgilur ea omnia,
.
, \ (>)' per quae animus miniine neccssaria remissione
, \ laxari, ojusdernque conientlo dissolvi polest, unde
, , que risus immodici el cachinnationcs exsistunt.
, ' - C vetitahujus canonis decreto atûe intcrdicta fuere.
Suut ejus generis mimorum ludicra? arles, qul
, , ,
nunc Arabas, nunc Armenios, nunc servi pcrso* ' ^ 0 , , \ - nam, nunc alia quaedam iniitatione eulugerites,
. colapbis sibi vicissim impactis btrepituque incom posilo risus inconditoe movenl, rudiorumque
. , ' proinde siinplices animus quodam qu:si furorc
- . " percelltint. Venationum vero spcciacula, quae h c
proliibenlur non ea inlelligenda sunt, cum fcr;v
,
, - canuro minislerio, aut alia simili ratione caplanl u r ; nec enim spectaculr vicem, sed actionis po , \ ,
lius cujusdam ca res oblinet. \erum in inagitis
, urbibus fcrae besliae, leones nimirum ursique, ale .
banlur, quar quidein, cum slatis temporibus pro, ,
ducereniur in Iheatrum, ibique vel cum lauris,
\
vel
etiam cum bominibus, aut caplivis aut rei ca. \ \ .
pilalis damnalis, comtniltercnlur, plures eoatpeclu
\ ,
oblecftri solili suot. 219 â igilur speciacula,
, quippe saevilis aslantium argumenta, qui alieiva
, clade
ad suas ipsi volupla:es aj)utereiitur, cdi
, \ /. "
velal canon. SaUaliones quoque in scenis exbi , \
%
Guill. Beveregii nota).

(49) .
Iia quidcm omnes nosin
fnes. una cmii impressis codicibus tcuunl; scd
Joannes Meurstiis in Glossario
Graco Barbaro
in
voce , ubi biinc Balsairouis locum <uat,

pro '/, legil . Et ne quis erratum
lypograpbicnm esse suspicelur, ipsam vocem ' luius genus interprulaiur; sed alium non
afferi locum ubi occurrit, prater Imnc Balsamonis,
queui sub niauibua babeuius. Uude auicm bai>c
leclionem hauserit me latel: sed ex ms. aliqim

eam desumplani esse ex eo colligimus, quod bic
loius inler ea reeensealur, qa? ipse ex auctoribus Graecis hacienus non editts se collegisse
reforl.
(50)
Ms. Amcrba-
chiamis legil . Edilio Parisiensis pankula uialt

OfuiSba.
THBOD. BALSAMON
beri eoUlag damnat. Sceoa porro asgimulatio alque * ; , *

;
imitalio qua*dam e s l , uude scenici histriouea
,
iirirntur, qui servoa aqi dominos, nonnunquam
.
exercitauro duclores ac principes viroe agendo
, ' ; ' imitantur. Ut ergo ista inimorum appellalione, ita
, , ,
scenicae sallaiiones, ive a viris incomposito ac
, .
turpi mofti inter salfandum lascmemibtis, sive a
feminie ad libidinem spectatores provocaniibiie, exerceantur, eodem Iioc canone sublata esse
voluere. Giijiis quidem auotoritate neglecia. t i quis ad qa, qaae bic vetita aiint animtHH adjoa
xerit , depositione clericofl, lascos vero segregatione muliandos esse decernii.
ARIST. Nec bistrionem agere, nec spectaculie 1. c , \ f * . * et venaiionibus indulgere : segregatur enim.
,
f ClcKcus autem deponitur.
\
Etiam laici Cbristiani religiose vitam agere
.
admonomtur. Propterea caiion eos, qui ex illis
alea lndunt, vel saltaiiones in scnna peraguni, vel
, \
bistriones facti stint, et ad gpectaculum bomines ^ , ,
congregant, aul in venationibus sunt occupali,
, excommunicat. Glericos autem, si qui ex iis quae
, . ,
prohibentur iccerint, deponit.
^, .
CANON LII.
*.
In omnibus sanctae Quadragesimae jujunii diebue,
< ;
prseterquaoi Sabbato et Dominica et eanclo
c \ Annuutiationis die, flatsacrum pr&sanctiiic catorum uiinisleriinn. >
c .
B A L S . Statuturo est ut j< juniorum die3, luctua
.
et compunctionis dics eint, ad sua uniuecujusque
, ;
expianda peccata. Deo auteni aacrificium offerre,
.
est feglum celebrare. Festas autem dies nibil est
.
aliud quam gaudium. Quoinodo ergo potesi quie
. ;
tiroulet inoerere et laelitia diffundi ? E l ideo a l a - C K ;
toerunt Paires non iieri eacrificium tota Quadra- '
gesima, praeterquam Sabbato et die Dominico et ;
die Annuntiationis. Io hig enim fesltim agere, . , '
non deflere, vel jejunare vel geou fleciere, jussi , , sumos. PresaoctificatortiM aulem ministerium i n . cruentum sacrilicium non dicimirg, sed obiatio ,
iiem prius oblati ei perfectl sacriflcii gacrique my*

sterii. Exisliroo auiem, quodqua? accaralaro ratio .
neni sequuntur moRasteria, propter prsesentem ca '
noncm, ante Quinqoagesimam canunt et legunt ca (51)
T
(51) JJpA &. Gentiawis Herveius D eese, quemadmodum nog Iranstulimus, clare aafig.
evincaiur. Asserit eniin Balsainon monariteria, quaa
vertit, anle Srpiungeiimam, ged male. Gra?ci enim
accuralam sequuntur rationem, hujus ipsius canoBominicam Septiiagestmaro
nis auctorilaic ducta canere, et canones atque
non ; vocanl. Sed
Hlis eadem est, qnae Latinis Qu\nqua- roartyria festoruni, ei sacrarum memoriarum, qi*e
gesimq diciiur, el Quadragesimam proxime prae- tola Qiiadragesiaia proveniunt, legere
. Hoc est, quoniam Quadragesima curcedit, a qoa etiam praecedens bebdotoaa
renle liaec facere non licet, ideoque ea proximo
deuominutur.GriBci enim aliier ac Latini
nag bebdoroadas computant; apud hoa feriie cujui- ante QuadrageEimam celebranl; quod
aperte indicat, cum
y\s ex his bebdomadis a praecedente, apud illos
Graecis Quadragesima stalim sabsequaa subsequente Bominica noioina sonits sunl : ot
tur. Quare autein ea, qiua io ipsa Quadragesima
bebdomaa Quinquagesimae Latinil ea est, qoae
proveuiant, ante SeplHagesimam fierent, outla
Quinquagesimaiii sequilur; eed bebdomas
Grsecis ea r s l , qnae eamdetu Domiai* raiio assignari potest. Ex eo igilur, quod ea
celebrari affirmat, eam Quinquacain praecedit, ac propterea eadem, qine Sexageesimae nosine respoudere conetal. Adeo ui, quae
gesimae L:itinis dichur, proxbtia die post Domiui*
ialsamun hic facla dicii, ea in
c.m Sexagesiinae incipl^na ei rn' nostram Quinbebdouiadc anle Quinquagesimam nostraiA faquagesimam deginens, quue proin
cia videanlur : siqnidem ipaa
dicilur. quidem ex boc ipso Balsamouh loco Quiiiauagegiijiaui bic iuldligeudaiu bic iulojligilur.
897
- 1NCAN. L U I CONC. IN T R U L L O . ,
; -

.
; (52).
, \

, ,
\
.
.
,
.

. \
;

,
,
*
, \ ,
\ \
. \
.
, ,
.

, ,
' .
.
69
nones,et marlyria festorura et sacrarum memoriaruin,qua tota Quadragesima proveniunt. Nola autem
ex hoc canone, quod proprie una est Quadrage
gima. Si eniro alia esset, cautum fuisset, ne in
illa fleret sacruro mysterluto per perfecutm sacrificium. sed per pra?ganciificala, fdcut eliam cautum
est, ne fiat in magni Paechae Quadragesima.
ZONAR. Jejunioruro tempora moerori potiagimum dicata, expiandisque iittiino animi dolore
cujusque criminibus consliiuta sunt. Deo porro
gacrificare feslivae celebritaiis esi, ea vero celebritaa hilaritatis aique laeiiliae. At qtto pacioquispiam et moerere potest et gaudio simul effundi ?
Proinde aliis quidem Quadragesimae diebus celebrari ex presanctilicalig sacra mysleria consuevere,
neque ullus tunc quidem aacriticii incruenti usua
admitiiiur, sed eorum,quas jain consecraia semel
atque altari adroota sunt, oblatio iieralur, Sabbalia vero ac Dominicis diebus, per quos exerceri
jejunia leges batid sivere, et sacrilicium offerre,
el undlque suis parlibus absohuum liturgiae muiius exhibere concessum est. Siiuililer et Annuntiationis die. Eam enim, ut principtum captitqiie
ealutis nostrae, veneramur, festtimque inea ce.lebramus. Atque id eliam cauaa? fuit, cur sanclorum
quoque memoriain publice colere, quoiicscunque
jejiioii teinpora indderint, Sabbatis Doiniiiicisqua
, ' Q diebus exceplis, 51 Laodic. syn. can. vcliluin sit.

.
2 2 0 Habet siquidem ganciorum eommeinoratio
jucuudilatem et lajtitiaiu. Jejunii vero dieg non
gaudio, sed luctu transigi par est.
. c At*
ARIST. Per totam Quadragesimam, praHerqtiatu
c '
c Doniinica , Sabbato et Annunliaiionis die,
prasandiflcaia offeruntur.
.
*
Ratio quare tota Quadragesima, praeterquam

Sabbato, Dominica et i i e Annuniialionig, panis
, - non offertur, sed praesanctiflcata celebramur, de , scripia esl, quantum nobis licuii, in quadragesimo
nono synodi Laodicensis canone.
.
CANON LIII.
.
c Quoniam gpirilualis aiOniias corporunteoojun \ (55)

(52)
.
D lur. pranerea, ei nullum aliucl fuiggat, gtiperflna
esset ba3c Balsamonis observalio. Quorauui enini
Ifs. Amerbachianug legil,
, proprie unum esl jejunium obgervaret unum proprie ita dicendum esse, sl
quadragetimale ; nimirutn quod ante pascbalem nullum aliud ita dictum fuerit ? aliud itaque gatig
dare inntiit. Utrum illud jejunium adventug sivo
celebritalem peragitur. Hoc ex presenli canone
colligit, quippe in quo unius golius Natalis Domini quadragesima fuerit, alii vide facta est menlio; et si altera fuiseet, pra>
ganciificala etiam in ea eelebrari bic eautum esaet.
(55) 'Exst&ii . Demetriug Ghomalis aulem .nequaquam aasenliri poggum, qui cx big tenua arcbiepiecopus Bulgariae ex boc canone
Balgainonia verbig concludum, nullum aliud qua- probal, eoidein gradus, quantuw ad malriraowum,
drageaimale jejunium praeler* Paacbale a Graecie in spiriiuali hac cognatione atque in naturali confuoc lcmporibus observaiuoi .esse; nam conlra- ganguinitate observandos esse^ Ganone enim c i rium poiiug ex big verbis conflcilur. Ex eo enim,
iato baec dicil,
quod J i c i l unuin golum proprie quadrage- aiiiiale esee, aiierte indicat, aliud tunc dierum
,
fuigge sed quod iroproprio islo noniine appcllare
700
THEOD. BALSAMON
ciioue major est, in nonnullis autem locis

cognovimas qoosdam, qui ex sancto et ealo t tari baptismate infantes suscipiunt, postea
,
f qnoque cum matribus illorum viduis matri
monium contrahere: siatuimns, ut in postc ;
rum nihil fiat ejusmodi. Si qui auiem post
c praesentem canonero lioc facere deprehensi
.
c fuerint, i i quidem primo ab illicico istiusmodi'
, -*
c matrimonio desistanl: dcinde et fornicalorum

c pcenis subjiciantur.
* *
.
B A L S . Presens canon fornicatorum poenis
. "
aubjicit eos, qui suas commalres viduas in ma
irimonii societatern acipiunt: decernens bas quoque
esee divellendas contra leges contractas nuptias.
. .
Existimo ergo, quod ille quidem fornicalorura
,
poenls subjicietur, qui ab eo malo protinus recedit, , et id confiietur. Qui enim in pcccato perseverat,
.
eliam forlasse plusquam i i , qui cumconsanguineie - .
rem babenr, punietur. Lege posiremum decrelum
' . '
decimi capilis quinti tituli vicesimi octavi libri
' , Basilic. posituro in seciindo commenlario quinti
' ' . '
decimi tertii tituH praesenlis operis. Cuin baec ita
. ,
ee habeant, qiuesiverunt nonnulli, ad quem usque
gradum in ejusmodi spirituali cognaiione matri- . \
monium probibealur. Et uonniilli quidem dixe ,
rent, quod quoniam ex canone ct ex lege major

est spiritualis cognatio coguatione carnali, debe- ,
'mus ea sequi qtiaj consiituta sunt de carnalibus
nuptiis prohibilis Compluribus
ribus autem non ita . , *
visum est, sed ad eas solas personas, qna lege

conlinenlur, ejusmodi cognationem extenderunt, ,
et probibiiionem intenlarunt. Vicesima quarta
. '
vero iinperaloris domini Leonis pbilosopbi no ,
vella, quae vetat adoptaias roatrimonio conjungi
cum liberis ejus qut adoptavit, baec circa finem , .
indacit: Sed qul olim quidem no/i convenienti

ralione QSt adoptatus, eliam si lurpe qnid et inde- , ,
corum habet matrimonium, non tamen quod .
contra leges fecerit, lenelur. Nunc autem cum
\ \
jusioet convenienii ritu Uat adoplio, et per sacrum
,
mysierium bi quidem ad paientum, illi vero ad
,
filiorum ordinem locumque deducantur: non jara
, *
reslat ratio ulla ob quaiu lilit adoplivi cum filiis D
naturabbua ejus qui adoptavil mairimonio jun .
ganlnr. Sancimus ergo, nequaquam licere eos,
qui fralrum nomen sic subierunl, fralernilalis

iiomen conjugii uoniine cowmutare. Nota ergo ex
.
699
Guill. Beveregii nolm.

,
, Demet. Chomat.
. Quineliam leges ipsae civiles sialnuni spiritualem hanc magis quam carnalern cognationem
matriroonium impedire. Ea videlicel persona omnimodo ad nupiiat venire prohibenda, quam aliquis,
she alumna it/, $he non sacrotancio suscepil
baplnmaU. Cum nihil aliud sic inducere potesl, pa~
Urnam affectionem et juslam nupiiarum prohibtiio*
nem, quam hujutmodi nexu$ per quem Deo meîanic
9
amm(B eorum eopulat<e sUnt. 1. xxvi, c. de nuptiia.
Hinc Joanncs episcopus Citri recte observat, fam

politicas quam ecclesiaslicas leges slatnisse spiritualem cogiralionem carnali poliprein esse.

,
. Joait. ep. Cit. respoii.
ad Consiam. ilabasd. inlerrog. 5 in Jur. Gr. Kom.
1.
p. 3x5. Quod eiiain a Balsainone in buuc caoneni observatur. ,
701
I N C A N . L I I I CONC. I N T R U L L O .
702
, novella quod sicut prohibentur quaedara persona,

quae per sacrum baplismum cognalfonem invrcem
,
acceperunl, malrimonio conjungi, ita etiam pro hibentur q u pcr adoptionem fralerniiaiie cogna. tionem acceperunt. Nola praeterea quod per sacras
. .
preces Gl adoptio. Tene ergo hoe memoria : neque
, \ enim alibi invenitur, et ideo a muUis ignoratur.
., , Cum anlem lex dicat, Adoptio imilatur naturam,
, et ideo prohibeat eunuchos adoptare Gliuin, et
/ , eum in sua puteslale babere : 26 ejusdem impe , ^ ratoris Pbilosophi novella hoc fleri peniiisil, quara
lege. Simililer 221
27 ejusdem imperatoris no. ' vella decernit, nori eas solas mulieres, quai filios
pepererunt,' posse adopiare, sed eliam virgines ;
, ut etiam qui ab eis adoptaii fuerint, non secus ac
, si in earum potestale essent, jus earum haeredi , * \ tatis babeant, et ne imperaloris quidem jussione
opus liabeant, veljudiciali actione, j i t possini eum
q u i e s i i n alterius potestate, vel eum qui est sui
(54^. juris adoptare. Illam eiiara novel|am lege. Mullos
. . \ enim gsepe audivi atque adeo in jure civili et
ecclesiastico valde vcrsatos, dicenies non babere '
* locum adoptionem; ntitic autem nec ex sola pre catione Ecclesiaeque receplione legitimam ado /5 - ptionetn fieri: quod quidem dictae regiae novellas
\ . - dici non sinunl. Scias autem, quod in sacri cu (55) stodis sigilli palriarcbalis secreto constitutio repo \
nittir verbalim sic se habena: Mense Maio, die 17,
* ' . ' feria 2, Indict. 15, prsesidente sanctissimo nostro
t
e t
(56) \ - C
,
5: ,
*
, ,

.
, ,
.
", .
domino etoecumeqico palriarcha Nicolao, assidenlibus senatoriis magislratibus el judicibus polilicis, Itis et illis et religiosissimis metropolilanis,
vir longe clarissimus incoinparabilis Gregorius
Xerus gcripluram hodie ad synodum atlulit, quae
sic se babei: Haria habens iilium germanuin Conglantinum, guaceptrix fuil Irenes ex diviuo sanctoque baptismale. Conslantius genuit Theodorum,
ei Irene Tbeodoram, et Tbeadora nirsum genuit,
Annam. Tbeodorus iiaque lcgitimum matrimoniuni
cum Anna contrahere flagitans, an boc fieri liceat
scire rogavh. Lectus ergo esl in synodo can. 53
sanclse et oecumenicae in Trullo gynodi.el etiam
Guill. Deveregii n o t .
(!U)
.
Hsec verba D , -
~ "
. Balg. Kesp. d Marc. Alex. interrog. 45.

ex ma. Bodleiano
reslituinius; cui
Hinc laruna in Joannig episcopi Citri responsis ad
etiam Atnerbacbianus suffragatur.
interrogationes Constantini Cabasili suppleatur.
(55) . Ilaec el quae sequiintur in
hisce Balgamonis in praescntem canonem commen- Dicit enim ille :
tariis ex ms. nostro Bodleiauo nunc primurn edi-
m u s ; GraBce nimirurn : nam parlim exsianl iit

Laiina Herveti versione, sed in nis. Amerbacbiano
'
peiiitus desiderantur.

(5)
.
Hujus synodicae
' '
conslituiionia, sub Niculao palriarclia i.onslanti,
nopolilano edita. Balsamon eliain in responsis ad
, ,
Marcuin Alxandrinum nienlionem fecil, bis verbis,
. Joan. Cilr. ivspons. ad

(iongiani. Gabagil. interrog. 5 in Jur. Gratc. Rom.

J. v, pag. 526. Procul enim otnni dubio bic le ' , gendum esl
, , sub quo ediia esi bsec cou , Stiiulio.

>
703
, THEOD. BALSAMON
uVcrctum 6, cap. 10, tit. 5, lib. xxvm, gtc babeng

expresse : Qiii quampiam a sacro baplismate
suscepit non potest eam postea uxorem ducere,
ut quae facta slt ipsius filia, neque malretn ejua
flliamve; aed nec Olius ejus: quandoquidein nihil
aliud aeque potest inducere paternam affeclionem
justamque malrimonii probibitioncm, ac bujuffmodi nexug, quo Deo intercedente animae eorum
coDJunguniur. E i derreluni est dicturn contractura
probibilum esse, nt qui ad quinlum gradum non
perveniat; propterea quodjuxta quae in hac lege
continentur, spiritualis cognatio naturali sive
carnali praferalur, U i boc auiein et in adoptione
valeat cautum est, eo quod quaeex ea etiaqi contrahitnr cognaiio a Deo ei per divinarum j>recum
704

, ' .
' ' *
*0
,
, ,
'
. ,
;, * !
. ,

mysteria coneliiuitur, joxla inclyti imperatortg *
D. Leonis Sapienljg novellam.
,

.
ZQNAP.
ZONAR. "Qui commatres suas, viro postea or*
batas, in matrimonii societatem acccpere, ab illa-
,
rum commercio, eo quod contra legeg inilum est,
,
fcedere dissoluto sejungi, uirumqtie vero conjugem
.
poenis sconatorum teneri canon decernit.
. AR(ST. c Qui iilios a baptisinate suscepernnt
c
cum IHiorum matribus copulari non permil * ,
c tes. Si quig autem copulatus sit, post separa
C .
tionem, pocnam etiam subeat.

Spirimalig afliniias major est corporali cogna
tione. Quare eiiin fornicalorum poenae obnoxium
reddit bic canon, qui filii ab ipso in sacto baptie- Q
rao susccpti natrem sibi in matrinionii commti* ,
nionem assumit, priino illegitimum conjugium dis- *
,
solvens.
.
\
222
CANON L I V .
; (57) ,
Cum divina Scripiura nos aperte doceat, Non
, c ingredieris ad omnem coiuanguineum carnie
>
c tua? ad revelaitdam ejus turpitudinem : divic
nus Basilius nonnullas prohibitas nupiias in
c > ,
suis canonibus enumeravit; multis silentio
, * c practeriiig, et bis utrisque nobis ulilitatera a l .
lulit. Turpium eniiu nominum muililudine
evitata, ne verbis orationem pollueret,- gene , ; ^
c ralibus nominibus imptiritates coinplexus e s i :
(&, , *
per quas legibus vetitas ntipiias nobig in suro- D
c * *
ma ostendil. Qtioniatn aulem propter cjusmodt
.
silentium, et quod non discerni possei illici9
L e v i l . , 6.
. Guill.Beveregii n o l ,
'
,

*
. Bils. in medit. Jur. Gr. Rom. I. vit, p. 464.
Cilalur eiiam a Demelrio Chomatiano in responeo.
ibid. past. 412, necnon a Denuurio syncelto metropoliiano
Gyziceuo io declaraalione ib. pag.
trop
400.
(51) . Hic canon in Balsamonie

Mediialo, cui litulug,
,

, laiidatur, ubi eliam aggeriiur, una cum lege
civili, bunc etiain eanonem mairimoiiia uaque ad
gradum gexiuui, tam ex adinilale, quam cognalioue
coniracia, consirinxisee, sed permigigse quae islura
radum gcquuulur. ' ' ' ,
705
1 C A N . L I V C O N C . I N T R U L L O .
706
c # laruni nupiiarum prohibilio, seipsam natura

c , f eonfudit, nobis visura est ea paulo aperlius ex \ ,
ponere, ab boc deinceps tetnpore decernendo,

ut qui cum fratris sui filia niairimonii sociec (
c laiein coierit, (vel paier et filitis, qui cum
c , \ maire et fllia, vel cum duabus puellis gorori*
,
c btie, paler el filtue, vel cum duobus fralribus,
, )
c mater et filia, vel fratres duo cum duabus so , i roribus) in septennii canonem incidant, iig

< aperte separalis a nefario contubernio. >

. , '
B A L S . Quidam 86 magni Basilii canone uten ,
tes, qoi nuptias propter cognationein vetitas enu , ,
roerat, dicebant omnes alias hie excepiis non esse
. !
prohibitas. Divini ergo Patres boc subvertentes,
, - primum quidem dixerunt omnem cum saa cogna*
lione conjonclionem prohiberi per Ifosaicara le
, gem, quae sic habet : Non ingredieris ad omnem
' > consanguineuro carnis tuae ad revelandam ejue
^ turpitudinem: deinde, veluii praedictum magnum
, , Pairem defendenles, subjunxcrunt, quod etiamti
non expresse bic divinue Pater in euis canonibus
, * omnes propter vcognaiionem inierdiclas nuptiaa
, comprehenderil, sed quoniam haa iropuras nomi navit, ut q u sinl propier cognationem prohibila?,
, (58) omnea communi ratione comprehendit, et paucis.
, verbis non solum enumeratas probibuit, sed et
. ' omnes quae a cognalione deducuntur. Nec oportet
- dici eas non esee probibiias qus propler verectin. diam non tunl expreasa?. E l ideo definierunt i l l i - citas et nefarias nuptias esse has et bas; hoc ad, , jeclo, quod, qui ab illis aperte desistunt, id est
* cum confesslone, et eine conderonaliooe, ex se (*, - ptenrtii canone puniuntur; ut manifeslum sit eoe
. vebementius punire, qui non facile desistunt, sed
condemnantur. Hoc enim apparet ex verbis cano * \
. / nis, quae dicunt: His aperte desistentibus a nefario
conlubernio. Quoniam autem de vetitis nupiiia
' . ' aliud scripsimus in 3, cap. 3, tit; ptaesentis operis, id lege, et qtue in ipsuni scripta sunt longe
,
tttliftsima,
3.
ZONAR. Cum de magno Basilk) quacsitum esset,
. ,
an marito defunctae uxoris sibi mairiroonio jungendi facultas essel, ille vero negavit Hcere. Tum,
, .
^ J) adversus eos qui eecus opinabantur scribene, sentenliam suam, pro ea qua mire valebat yigenii
,
prsestantia, egregie conflrmavil. Inde vero, cum
5 .
nuptiarum genera quaedam legibus interdicta eigil ,
latim commemorasset, reliqua deinde uno impu . ritalie vocabulo complexus esl et indicavit. Alque
baec quidem sic a divino Paire constituia ejuedem
(59). - octogesimo sexto canone explicaia reperias. Eo

Haec usque ad
vera est octogeaimus actavQS. lo Parisiensiaotemeditione nullus cuivis ex istis caoonibus ultra
in ms. Amcrbacbiano desideraniur
ociogesiraum quiotum numerus apponitur, quod
(59) '
. Sic etiam
niendum eese ex Itoc ipso loce cooelat. Ex pra?fclsamou huqc sancli Bastbi canonem vocai, videlicet oclogesiinum sextum, eiiam in ms. Amerba- miaais errof otiam in Artsieni acbobia in epitomeii
hujus canouis deprebenditur; quippe quibue
cbiano; ubi tamen in boc Zonar loco scribitur
, oieiidose scribitur pro
.. Bt ouidem in noslra hac edilioiie caoonuui aancti Basilii, qui bic cilatur, re- .
(58)
707
THEOD. BALSAMON
igilur canone quldam utentes quxcnnque eo locd

nuptiae intcr damnatas nequaquam ernimeratae
fuerant, easdein quasi concessas usurpare ipsi nitebanlur, violalaque nalurae lege cum propinquig
coibant. Proinde illum canonem hoc loco synodus
speciavit, eaque ratlone addticla, mulla in eo
gancium virum silentium involvisse defendit, ne
ecilicet dum damnati conjugii genera universa
persequilur, oralionem suam verborum turpiludine
223
inquinaret, ac idcirco generaiim omnia vdluisse uno impuritatis noniine indicare. Singulos
deinde vetilarura nuptiarum cnodos Patres ipsi
percenseni, ac ejusruodi quidera conjugia omnino.
dissolviêa vero qui altenlarint, septennii canoue.
punlri jubent.
ABIST. Fralris filium cum fratris fllia matrimoc nia conjungi non perinitlcs; nec cum iilia et
c maire, filium el patrem: nec matrem et filiam
r cuin duobiis fralribus; nec fratres cum duabug
sororibusi Si quid aulem istiusmodi factum fuei rU, una cum malriinonii dissoiulione scptennio
c subjicientur. t
Et bujusmodtconjugia ut probibila dissoWentur:
et qui ea conlrahunt juxla praesemem ei sepiuagesinujm octavum Basilii magni canonem, unum
annum deflebuni, duos audienl, (ressubsterncntur,
et septimo una cum fidelibus consistent; et sic,
si cum lacrymis resipiscant, divinis sacranaeMis
digni habebuntur.
B
* .
.
c * \ *
c * \ > '
c , c .
, , * \ \
, , , \
\ ,
, .
'.I '*

c

\ \ '
,
c , * , .
)
B A L S . Tum propter alia mulia, lum eliam pro. Kat ,
pier praesentem canonem, dicunl, qui veterem ,
'* ^Bomam incolunt, non esse sanclam banc synoduin
oecumenicam, sicut et i n ejus prooeinio scripsimus. jy , . Tanquam enim ferrum cor eoruro pervasii, eosque
. ,,
pungit, ut qui conlra aposiolicum canonem faciaut, \
qui d i c i l : Si qtiis clericus inventus fuerit sancto ,
Dominico et Sabbato jejunare, praeterquam uuo et |) \
stdo, deponaiur: si aulem laicus, segregeiur. l i
, *
ergo venia digni non sunl, qui suxYursus pri?a- , . lae copslilutioni inbaerenl, et non solum iu sauctae
,, *
Quadragesiinae Sabbaiis jejunant, sed et in reliquis
omnibus. Ego anlem vidi quogdam Lalrnos, qm, ,
cum proplerea reprebenderehiur, inanem quoque .
excusationem afferebant, ad sanctum nempe Do- , ,
mini ei Senratoris nostri Jesu C b m i i gepuLcrum
adiiioneiB, et quod hujug rei gratia ex longa coa- , \
geetudiue obtinuil jejunium. Alios autem vidi, qni
.
CANON L V .
iTouoniam inlclleximus eos, qui sunt in RomanCH
c riiin civilate, in sanciis <Quadragesim jejuniis
c ejus Sabbatis jejunarc, praeter ecclesiasiicam
tradiiam consequentiam : sancLe syoodo visum
* est, ut in Romanorum quoque Ecclesia in
tabSliler obtineat canon, qui dicit': Si quis cle ricus inventus fueril in sancio Dominico vel
c Sabbalo jejunare, praeier unum et solum, det pouatur: sin autem laicus, segregetur.
708
, ;
. \
.
,
>
", \, ^
^
.
,
\ , \
,
7C9
I N C A N . L V I CONC. 1 T R U L L O .
710
3 , Hierosolymam venerant, et similiter jejuabant: el alios qui ejusmodi jejunium contemne "
bant et iiidiscriuunatim in Sabbalis solvebant
, qui euam ad Domini sepulcrum venerant. Non
. OJx possum itaque dicere qnomodo baec ab illis sic
. " l i a n i . îdentur autem i i coneueludinera poliug
sequi, quam canones.
2 .
.
ZONAR. Latinorum boc peccatura emendare
, '
gynodua conatus est; verum in sua pertinacia hac ,
tenus permanserunt arrogantes, bodieque perma , nent. Neque vero, aut antiqiros eanones audiunt,
qut omne in Sabbaio jejunium, uno excepto, nempe
, . magnt Sabbati die, vetitum esae voluere, aul bu ( , jus quoque movenlur auctorilaie. Quin ei deposi
lionero quoque qui aacrig iniliati sunt, et segrega* *
tionem jejunantibus indictam laici negtigunt.
. " - ARIST. c Romani Quadragesimae Sabbaiig jejunant:
*
c admonet itaque gynodug in his etiara canoc
< oem apogtolicum valere. >
< . >
Intelligens hrec sancta syn. eos, qui in Romano ram sunt 224 civitaie, sexagesimum quarium
, sanctorum apostolorum canouem alio praeterquam
magno Sabbato aut die Dominico non jejnnare
' mandantem, transilire : decrevil, ei in Roroaio rum Ecclesia iilum aposlolorum canonem flrme
inviolabiliterquo observandum esse.
.
y
<7.
CANON L V i .
^ Similtter actepimus et in Armeniorum regione

c et in aliis locis, in Sabbatis el Dominicis gan ,
c ciae Quadragesimae, quosdam ova et caseum

comedere. Visum esi ergo et hoc, ut loia Pei
c \
Ecclesia, quae est in universo terraruni orbe,
c ,
c unum ordinem sequens, jejunium perflciat, et
c ,
< abstineat, sicut ab omni mactabili, sic ab ovis
c , , ,
. < et caseo, quae quidem gunt fructus et foetug
c , ,
c eorum a quibus absiinemus. Si auiem hoc non
.
servaverinl, si sint quidem clerici, deponar ,
tur : sio aulem laici, gegregeulur. >
, ;,
^.
B A L S . In prsecedenti quidem canone gUtuiom
. ,
est, in Sabbaiis et Dominicis sanctae Quadrageai . * D mae non esse jejunandum. Armenji ilaqueet quidanv ut est verisimile, orlhodoxi ex boc canone
, ,
, ^ , errantes, in dictis Sabbalis comedebant ova et
, caaeum, ut quae essent sanguinis cxperlla et autumni fructibug similia. Hoc ilaque corrigeng
, ' .
, * definii synodus, oipnes Dei Ecclesias debere unura
, ordinem sequi, et abstinere omneg ab omni ma , ciabili, quouiam et ova et.casei, etiamgi fructug
* , ' repulentur, quia tamen ea, ex quibus illa pro , , ceggerunl, non comediinus, ne eig quidem ipsis
. vesci ac jejunium solvere debeinus. Ac eog qui, , dero, qui baec decrela non servant, gi gint quidcm
, . clerici, depoui jubet canon, laicos vero segregari.
Ac eidem quidem omnino poenae subjiciuntur ei
qui per caseum et ovum jejunium solvunt

* - quaria et sexta feria, seu Parasteve; qaoBiaiu
711
THEOD. BAtSAMON
712
giafultim eat, ut fldeles bis diebug jejunent, quem- * ,

\#>
admodom e i in Quadragegima.
. ,
ZONAR. Uui in iis regionibus Cbrisliani dege,
,
bant, C U I R canonem, u l arbitramar, quo jejnnium
flabbatis ae Dominicis Quadragesimae prohibetur, \
repeifgsenl, ovis gege per eos dies et caseo sagi- ,
nabant. Id ergo cum einendare synodug cupcrei,
ab i i t quoque cibis abstinenduin esse decernil. , ,
Quefiiadtnoduin enim, inquil, omni laaclabili, ani- , ( raanlibus videlicet, quse maclari jugularive golenl, ,
neqaaquam vescimur, ita ei qua? ex iisdem ani* , manitba* gignuntor attingere non oporiet. Et eos *
qui baec decreta non obgervant, clericog depooi, .
laicos vero segregalione puniri jubei.
. ARIST. Armenii ova ei caeeuni Quadrageeinue
c Sabbatis comedunt. Gaulum esl igitur, u l tolug ^ *
4
c lerrarum orbie ab istift etiam absliueat: aio
< , . >
nrinug, segregari.
\
CANON LVII.
"
Quod ad altare inel et lac oiTerre non oporiet.
. *
B A L S . De eo fuse scripsimus iu 5 canooe ean. '
ctorum apoetolorum, nec ea gunt ruraug repelenda. ,
Qusre ei 28 can. praesenlie synodi.
. '
.
ZONAR. Hoc tertio quoque sanctorum aposto.
lorum caq. velilum est, in quo cum melle ac lacte ,
bujug generis alia quaedam praeterea recensen- .
tur.
.
ARIST. Ad altare mel et lac offerri non oportet.
"
. .
Pertpicuu$.
'.
225 CANON LVUI.
c Nemoeortfm qui eunt in ordine lalcorum dtaina
c , c eibi mysieria imperiiai, praeseirte episcopo vel
4 presbytero vel diacono. Qui aulem tale quid
<
c ausus fuerit, ut praeter ea quae sunt conslituia
< , ,
c factens, una geptiroana aegregeiur, ex eo edo , c ciug, non ampliug sapere quam sapere oporc ' . >
tei.
. "
BAkS. Alii quidem divcfsi canones probibuerunl, ne a laicis sancta mygteria iraclareniur, et ,
ea aliis vel gibi impertirent: quoniam episcopis et , *
preebyleris et diaconis talis data est dignitag.
Praesens autem canon eadem cura illis prseripiens, .
H uniug quoque seplimanae segregationi eura sub- 0 , jiciene, qni praeier ea quae guni. giatuia, id eliam

adjicit, qood baee lunc laictis nou audebii facere, , quandoadest epigcopus, presbyter vel diacooug, ,
qui gacra iractare potest. Dicunt igitur quidam, ,
gumpta a conirario distinctione, qtiod quando non . ,
adesi eoruni aliqoig propier oblatam sibi necessi- ,
latem, aibl quis recta divina gacrametila imper-
ttec. Miki aniem non videtur: ut enim tale qtiid * . audeant, ex interpreiatione et e contrario gompta
dietlneiione, non concedetur. Latini autera azyma . 01
aggidoe in ginu ferentes, etiamsi giut laici, ea non , eolum gibi ut sacramenia impertiuut, ged etiam ,
atifg.
.
ZONAR. Sancta iraciare, caque caeieris imper. ,
?13
C A N . CONC. f R U L L O .
714
^, . tirS, qui sacris iniliati sunt, soli debont. QUCHI si

* , ,
quis, nisi necessaria causa adductus, <um nullue
\
videlicet cx initiatis adfueril, ea contingere, sibi,
que ipse ministrare audeat, bic sibi sacri ordinis
. dignitalem videtur arrogare. Hoc autem arrogan , ,
tein de se opinionein cuni concepisse ostendit.
Proinde tttrius bebdomada* segregatione punitur;
\,
* ,

u l discai, inqtiii, von plu sapere qnam oporlct
, \ ,
sapere , sed bumilis iactns seipsum coguoscal,
"
inajoraque suis merilia aggredi reformidet.
ARIST. < Laicus* sibi non impeuit. A)io |uirt se. t ,
piimana segregctur. >
c . >

Non oportet laicum sibi divina imperlire inyste, iia*prxsenle episcopo vel 4>resbylero vel diacono.
.
Eum aulem, qui boc fecerii, decrevit syuodus una
,
' .
'.
, (60) * ' "
c ,
c *
* ,
, *' /.,
c .
. ((51)"
, \
/, \
,
.
.
(
septiinana segregari, ut discal non
AUa
\
* \
, .
' ' \ '

*
. \
' \

, ' \ ', \

.
'
.
sapere plus
quani oportet eaoore.

CANON U X .
t l n aede x>ratoria, qua? esl intra domum, baptiei mus nequaquam peragatur : sed qui ab omuii bus sordibus aliena ilhiiuinaiione digni bac bendi aunt, ad caibolicas ecclesias accedani,
c et ibi boc illi munere perfrtiaiilur. S i quis a
lem quae a nobis consiituta atinl, non eervare
t convictus fuerit, si sit quidem clericos, depo natur : si anlem laicus, segregetttr*
B A L S . QIISR in bujus canonis inierpretalione
scripta eunt nota, ei attende potias Pbilosopbi
Novelbr, et non presenii canoui de baptismalis in
aede oraioria celebrandta.
interpretatio.
Sacerdotes, qui in oralorio, et non iu caibolicift

ecclesiie baplizant, deponi jubet canoa et eos
quidem, qui eis opem ferunl,aj sinl clerici, deponi
si laici vero, scgrcgari. Duodeciimis autem prima.
et gecunda? synodi canon, qua? in Sanciorum Apoelolorum ?ede congregala egt, cos simililer puniendos dictl, qui pra?ter proprii episcopi senteitliani
tate quid faciuul. Qnocirca volunlate episcopi ba?c
quoque fiebant antea. Quaire etiam 51 can. pra3soulis synodi, el illic sitas novellas imp. doroiui
Lounis Pbilosophi, 4 scilicet ct 15, ei inlelliges,
quod per eas permissnm est in domesticis oratoriis
seu sacellie sacra pcragere ac baotizarc.
226 ZONAR. Videlur boc quidni cauoue, IIA
bapiismus in privaio sacello ministreiur, penilus
Rom. , .
O u i l l . Beveregii notn.
(60) "EYOOY olxtar. H s . Aiwerbachianus iegi
ut e l paulo posl , pro
. Nhniruin baec verba ei
pfomiscue usurpanlor.
(61) .
Heec usque adfinetn
hujus prima3 inierpreialionis ex ms. Bodieiano edimqs. Amerbacbiano non exstant; nec quidem
BaUamonis esae videntur, qnippe qua? poiius marPATBOL. G B . C X X X V H .
ginalem quamdam annotationem ad Batsamom*

inlerpretalionem bujus canonis conlinent: ac
propierea post istani inierpretationctii, mclsiis
qiiam ante, collocentur. S^d cum bsc in uts. Bodleiano tanquam prtina hujus canonis interprcUlio
babea(uV, eain alteri praemiltere visuin esl, ue a
nis. deviare videreinur.
23
719
THEOD 1 ILSAMON
,
\
,
inierdictum; quique id ausus ftieril, initialum de; .
poni, laicos vcro segregatione teneri placet. Duo
declmus vero canon primae el sccuudaB in lemplo
}
Sanclorum Aposlolorum liabitae synodi, a clero

sepositos, hoc est, episcopi auclorilale nx o m a i
, '
clcro loci illius, qui in privala aede sacra faciuri
sunt, eique tmtneri separatim addictos esse opor* . - ,
,
tere decernit. IHud ergo ex utroque boc canone
effieiUtr, ul ia lali oralorio sacra peragere, bapii- emumqoe ministrarc, nec omniito vetilum, nec \ , ,
omnibus permis9um esse intelligamtis : sed qui \
ejusinodi sacra miuisleria privaiiiu obituri sunt, , \
eos deleclos, el bcne cogniios esse. Palres volue- ' :,
r n n l , nec'aliitm pixierea ad illa quemquam ad-
niitli, nec cujtisque saccrdotie volunlali boc con-
. cessum esse; sed ex regionis episcopo veniain
, \
impcirari. Quicunque vewsese DOII vocati operi

acchixerint, deponi, quique eis commnnicaverint,

ecgregari jubet. Priino quoque et tricesimo cauoue eadem haec sexta synodus in ejusmodi orato-
.
rio sacra mysteria peragere el baplizare, nisi
7t5
episcopo annuenle, vetat.

ARIST. c In aedibus oraioriis inlra domnm conslitui lis baptismiiiD non cciebrabunt. Q*ii hoc au< tem observat, clericus quidem deponilur :
laicus autem segregatur. >
In oraiorio quod cst inira domum sacra facere,
iia volcnle regionis istius episcopo, iricesimus'
pritnus synodi praesentig canon prtfscripsit: licet
quinquagesimus octavus synodi Laodicensis canon
illud ab cpiscopis aut presbyteris fieri probibtnt.
Bapiisinum aulem celebrari iu ejusiiiodi sedibua
oraioriis praesens canon veial, mandatque eos,
qui divina illuminalione babe.buniur digni, caibolicas adire ecclesias, et in iis dono isio perfrui.
Sin minus, eum, qui decrela b#c Iransgreditur,
si quidem clericug s i l , deponi: si vero laicus, gegregari.
CANON L X .
Cunt clamel Apostolus, quod qui Donnuo
c adha?ret,*inii8eetspirUus , > clarum est, quod
qui eiiam cum contrario inil familiarilaiem ac
c consuetudincm, cum illo conjuticiioue unuin
fit. Eos ergo qui se daemone correptos esse
giimilanl,el morum improbitale eorum figuram
el habtium gimtilate prae se fenmt, visum esl
c omni modo poniri, et ejusmodi aflliclioiiibus
c laboribusque gubjici oportere, quibus qui
t vere a daemone correpli eunt, ul a djemonis
c operalione liberentur, jure subjiciuntur.
B A L S . EOS qui ad lucruni sibi paraodum se
dftittone correptos ease simulani, et cutn mala
Satanica conscientia qua?dam dxmoniaca instar
vatuiu genlilium pta?dicanl, canon puuiendos esse
decertiii, ii deniqoe affliclalionibtig laboribtisque
gubjicl, quibus subjicianlur et qui vcrc dar.noniaci
,0
M C o r . v i , 17.
.
. , , , .

* :
6
,
, "
- ,
- , , ;, ,
, .
{
.

c , \ %
c . , , \
, c \ c ,

< .
.
,
, ^
, \ \
,
717
CAN. L X I
1NTRULLO.
NC.
, ul a duino:;c
718
libemilur. Dirit autem ei

, . \
eonim siimilaiione daemones quoque illis familia \ res (ieri. Ego atilem, cum videam ejusmodi coin. ,
plures civilatcs obcuntes, et non puniri, sed u l
, \ ,
sancliOcalos a quibusdam obviis ulnis excipi^cau
,
sain scire desidero, et correctionfein posttilo. A t , \ .
qui Stauracium ilbim Oxybapbunl, qtii revera
' , '
juslus erat, eam autcm qu& esl propter Deum slul ,
tiliam agehal proptcr sedudores, cum bypocrilis
, -
pcr ignoranliam ponebam : fortasse autem a me
' \
itonntilli quoque alii prnpjttdicio aftccti suiil. Opor.
lebal ergo lalia pcr praesentem canonem probiberi,
, \ \
ne
boni propler malos puuianlur. MuJli eniui suut
: . ,
modi
salulis animae, e i potesl quis pcr cos servari
, \ '
absque
ullo scaudalo. Iteec auiem non ex meopii
. ,
, * ingenio dtco, sed cx bonoruin 227 virortnn tiarra
lionc/qui hanc utique Deo gratam vivendi ralionctu
,
oDinxerunl, sed eani, ul pei niciosani el ad pariemt
, , \ . Salanse deducemein, condeinnarunl. E l eain ob
causam muhf eiiam sancli patriarcbae mullos cum
' calenis assidentes in acde sancli niagni niarlyris
, \ Nicetae, ei alios trivia obeuntes, c i ee daimoiio
, - conipt prae se ferenles, cum aucioriiate delinue$, ' , \ runt, et in puUiris cuslodiis canoiti cunsequenter
incluserunt.
.
ZONAR. Quidam bomines, cum a daemone se
.
, \ correplos esse sitnularent, ea simulalione, quod
nunc quoque coulingit, ad quxstum abutebanlur*
. , \
1d boc canone velilmn est, acejusmodi imposlores
. \
, \ Q pocnis, et quidem gravioribiis, coercendo esse docrelum. Eus quippe iisdcm laboribus et asperiiali \
, - bus exerceii placei, quibus qui arrepiiiii revera
, * . sunt, dxmuiiis fugandi caiisa faiigautur. Naw iiii,
- inquit, ob morum improbiiatem sc in familiaritalem cacodaemonis insiuuanles, iinpuro spiriltii in ,
\ lima conjuiictione copulantur. Quam rem magnl
Pault lestimonio confinuat; Qui Deo, inquil, ad
* 8
ictlr.
9
lia'rel unus est spiritut*.

t
. , , c .
, ,
,
.
, \
.
, \

^.
ARIST. f Qui daemone se correpluin siinulal, dae c inoniacorum poenas subibit. >
S i , qui Dontino conglutinalur, sccunduni Aposiotuin, unus est spiriius, iuanifestuni esl, quod
qui cumdiabolo faniiliarilalem init, cum isto conjunciionc unum Gi. Quapropier eum, qui se du?rooniis correplum siiuulai, el eorum opcra perficere prae se ferl, lalibus eum afflictionibus subjicit
et laboribus, qnalibns ct revera daemone correptuf, ul daemonis operalioue extmaiur.
2\
CANON L X I .
<
, , " < c \
c ,
.
Qui valibus seipsos iradiderunl, vel iis qii

c ceniorioncs dicuntur, vel aliis ejusmodi, ul
ab illis discant, si quid sibi revelari velinl:
convenienier i.s quaj de ipsis a Painbus nu per consliiuia sunl, sexennii canoni subjicianc lur. Eidem autem eos quoque subjici oporiet,
c qui ureas vel ejusmodi auimalia, ad luduui t
9 1
I Cor. vi, 17.
THEOD. BALSAMON
719
72
(62), ,
eimplicioram noxam cirramfertinl, et foriu-
naip, ac faUim, el genealogiam, et quorunidam
c , \ ,
c ejusmodi verborum mnliitudineni ex iallaciae
, \ (65), \
c imposiuraeqae nugis proferunt : eosque, qui

< nubium perseculores et incanlatores et aiuuc , c letorum prsebilorcs et vaies appellanlur. Eos
, , \ , \
t autem, qui in iis persistunl, et nou ab ejusc , \ roodi perniciosis genlilibusque sludiis aver
lunlur el aufugiunt, Ecclesia ouinino exiurc , c bandos decernimus : eicul et saCri canones
< ^ ; ,
dicunt. Quae est enim luci cum tenebris comc lepol . i niunicalio * ? ut ail Aposlolus; vel qtiae tem \ ; ,
plo Dei cu:n idolis conscusio ? vel quae fldeli
< ,
c curn itifideli pars est ? Quae autem Cbrisio est
c ; t cum Belial concordia * ?
c ; t
B A L S . 111 25 cap. 9 lit. praseuiis operis diver- . ' . '
sas leges posuimus de magis, incaniatoribus et

aliis eju&modi, quas lege. Praesens autein cation
\ \ , ,
consliluil, ne quis ad vaies vel prasstigiatores acce- .

dat, vel ad eos qui dicumur centuriones, vel ad
-,
eos qui ursas irabunt, v*l ad niibiatii perseculores,
, , vel incatilalurcs, vel ad eos qui prxbenl an;ulela.
,
Si quis auiem boc feceril, sexennio segregabilur :
:, .
et si in malo persevcrel, ab Ecclesia publiceejicie- , *
lur, et non aiuplius cum orlbodoxte vereabitur. , f,,
Qiueest enim, inquii, coiuiuunicatio luci cura te- \ .
uebris? et caelera. Cum canon haec decernal, et
, \, ;
cjusmodi dxuioniacas operaiiones averlal, ui quae . ,
a genlili infldcliute orianlur, parttculalim qu;c ,
renda sunl qua* boc cauone comprebeiiduntur. > \ .
2 2 8 Vales dicuiilur palm;e inspeciores , iique
.
qui in pelve divinan, el ii qui per sacrificia pa , ,
irein suuin Salanain de re aliqua interrogaul: c l

omnes, ut semel dicam, qui per quacdam signa ex
,
suggestione daemouiaca scire fulura proiiteijiur, et
se daeinoni addicuiil. Ceniurioiies suni qui a nubis
, \ .
primicerii dicuulur : eraul auleiu auliquiins bomi * nes senes, ulique priideuliore*, el ac rcliquis con ,
sulere prx se ferenies; qui quidem <-um per ex ,
secrabilea biijiiamodi operaiiones siinpliciores se ,
ducerenl, ut pseudoibei colebamur. Ursas trabere
. "
dicuniur i i , qui areloiropbi, id est, ursormu allo *
ic9, appellauiiir: qui quideui in capite el lolius
\ ,
aiiitnalis corpore tinctnraa appendeules, el pilos
ex ipao londenles, eos una cum lincluris dant, ut D \ ,
remedia et amuhda, ei lanquam in niorbi et fa , , scinanlibus otfulis aliquid conferre possinl. Alii
\ vcro serpenles in sinu gestanles , qui eliam
. , >
el
* H C o r . , .
" i b i d . 15.
Guill. Beveregii (.
(62)
.
Edilio Pari- , ,
siensis lcgil ,. Aiuerbacbianus,
.
,
,
. ()5)
, jcal
. Aquila, Graicus saucU* Scnplurai jnterprcs,
,
eo i|iiod vanis lmjiismodi rebus sese addixerit,
; ,*
easdemque deienderii, Ecclesia longe anle eliium
, pnesenlein canonem ejeclus est. Epipbaniue eniin
. Epipbau. De mens. ct ponder. I I U I D . 15.
dc eo loqueits aii,
,
721
. L X I CONC. T R U L L Q .
, dictinttir, liune quidem dic maltguo

illum vero felici sidere nalum esse dicunl, et fu , ,
hiras felicilales et infelicilatrs annujiliant, el alia
\ ; ,
qusedam ituganlur, quae nec scribi quidem digna
,
. sunt. Nubium persecutores dicutUur, qui , qux
niuhis ignoia sunt, ex nubibus prsenuntiant. Nov .
, , \ nulli euim nubcs aspicieutes, et praecipue quando.
sole occidenle sunt jiiaxime candentes, sc ex iis
,
scire Verilatem nugantur : el ex bac quidcm nulie,
.
qiia; culimiba? (Graece diclye) esl similis,

* dicuiil, , boc esl, casum, vel evenium
interroganli ipiminere; ex altera, quae bomiui en
sem intenlanti sirailisest, imperaioris mandatorum
, \ exsecutimiem praedicunt, et alias quasdam alieuas
. nugas ApolUneoru n instar valum debaccbantur.
, Incantatores auteut. quot videas, qui divina fluas\ , \ - dam canlica dicaut, et nominum manyrum memi*$ ; " nerunt, vel etiam solius sanclissim Virginis? Quae
\ omnia divini Palres et Erclesia? doctores esse fu, , gienda statuunl, et plus quam a l i i , saurlus Chry (5 * sostomus, in bomiliis de slaluis aperte sic dicens :
, \ , Non solum alligata ainulela, sed et carmina scu
incantationes ei applicas, temulenlas el deliraittes
, , anioulas in luam domum et introducens, et non
; ernbescis, nec pudore suffunderis, si posi lant&m
, \ , , bumaititalem ad baec slitpefactds attonitusque red , ,
daris; el quod est deceplione gravius, quando ne
, \ bacc facias admonilus, le defenjere existimans.,
. dicis, Cbristiana* esl mnlier quae haec iivcantal, et
, Q nihil aliud quaro l>ei nomen *Ioquitur. Propterea
,
ergo, inquit, cam magis odi et aversor, q u Dci
.
nomine in eo abusa est, quod cum dicai se esse .
, ' Cbrislianam, ea quae sunl Graecorum ostentet. Nam
et daemones Dei nomen loquebairliir, sed eranl
, \ daemones : ct Cbristo sic dicebanl : Novimus te
\ fcl). quig sis, sanclus Dei; os tarnen eis occludebal, ci
" expellebat. Amulelorum aniem prxbilores dictui ' : tur, qui fraude daemonis eis, qui a se decipiunlur,
, , sacculos quosdam ex sericis filis comqxlos, qui ct
**, * dicnntur, pra?bent, qtia? aliquando qui dem [inltis babent scripluras, aliqitando vcro falsa
; - quaulaui alia, quxcunquc incidcrint. Dicunl autenv
. b;cc jnvare, si cx collis eorum, qui il!a arcipiunl.
, ' perpcluo pendeanl, ad onine iiialum vitanduni. S i '
, \ baberem lempus narrandi ea qua vidi synodicc
. . .
puniii, de iis magnaiu arraiionem conlicercm :
, \ >,
sed pauca jam dicenlur Prsefeclus quidam Hosii
' de re ejusmodi accusaius, manifeslo deprebensus
v
Guill. B e v e r e g i i n o l .
(6i)
Post
isia verba in ms. Amcrbachiano ba>c gequiintur.

6 ; ' \
\, \ _ ' .
\ ;
'

, ^
, \
, \ . In codice Tiliano
horiiiu loco alia legunlnr, quai Ccntiarius Hervetus sic veriit. Lege et eju* htterpretationem EpU
Blolce suncli Petri ad Colossenses, sextam et ejits
coactionem adversus Jndwos docentem, quodeliam
siquis, non ut decel sanctum, vivem moriuum suscilaterit, nonett ei credendum, sed et couicmnendus
et rejiciendus. Hx> auleni margina!es tanliiiii noia:

videuliir, a descriptore aliquo b n i c i n islis mss.
loco inserlae. In nosiro quideiu Bodlciauo codico
lieulra earuin lcgilur.
723
THEOD.
BALSAM-JX
724
:
tu iimm '*ttn* vammtmimm imbmus mmper mau.
XZ&VJ.
u diirt uU AaUm fnme a qm*Um mmUtre, . ^: \
/* * . \ ad %%tt\*%&wm tisqoe * oedodeadaw, qai a4erwis evm dkere eoi.areeur. Uo4e e u a a con- . ,
tfemoaiioai inLjecta fnil. Alias sacerdos aecusa- ^- * -er*
ia*,qao*J nagn-- qoinia fena saaclam paatm d>- 6-- yj^xioc; , ' kat dirersis omlieribn* et firit, aC eonvtarereiar ?
qui rew aitqnam o r r i p w a i . qai ex co, qood boc * ,
Bon bcile ebibil, bibit poculoco deposiiiofiis. E l *. %:
, ; alios taeerdot, cum Efangelio ligm) alfigalo, qood
229
1 orben eifcemagebaior, aeeosalos, quod
Sdk , \
fftterrogaiiotie* facerei d> qoibusdaui tebus per
ptalmos Davidicos. mullis proplerea insontibos , -nrgotsa ae moWlias exhiberet, vtniam impetrare *> . \ mnn potutL Molti etiam monacbi, atqtte adeo prio- \, , :
ret, ftynodice poniti *unl, quod et qoasdam mu- ' ,
lieres accetaissem, qaa cura bordeo, ea qoae ab . \ , \
aliif igooranlur, enuotiant. Ha sont qua? diconior
', quae Ecclesifs et aauclis imagiuibas assi- , \
drntif, ei*e ex iis dtscere fulura praedicaoles, DOQ , ,
,
secuft ac qoae Pyibonit babeui spiriiuoj quac igno. '
raotur predicunt. Scias ergo, quod praeaeus qui:. , , .
dem eanoo eos, qui ad illos accedunl, ul dictum
" \
ett, punit. Alii autein canones et leges siiae iu 25
' . 0/ ,
tap. 9 l i l . praesenlie opirts, non eos solum sed
,
el prinios auctores ac enVtores valde pnniuot.
, ' \
Cum aulem audts eos qui ad aliquos bujusmodt ac
ceduut sexennio puniri, dic eos laicos. Qui euim
\, . iiiit. sacns tniliatideponeutur. Nota autetn ex pra>
v
aeiili canone, quod ei quidetn, qui peccat et con C .

vertilur, datur venia, ei leviter punilur : qui au letn ln nialo pcrseverat, ei invitus ad id quod esi
, >
meliiis tnducilur, graviter punilur. Nam el bic,
, \ ^qui accebsil et per.catum conicssu est, per seiea, . \
nii segregaiionera poniatur, i e l eliam milius, ut
*
episcopo videbhur : qui auteiu in inalo perseve- , \ rat ex Ecclesia cxpellilur. Quoniam vero audivi

quemdttm dbeutcni, eis debere ignosci, qui pro
.
rofporati inedela^ vel aliqna alia re salulifera ha^c
faciunt, dico quod boc quoque esl occulla diaboli

'ircuinvpntio. Nam quoiiiodocuiique i a re uli vst
,
p*ruiciosissiinuiii. Lpge piae in coinincniario 25 * \ . "
<*ap. 9 tit. prxseiitis operis posilae suut leges, el
\ .
65 jiovellani iinp. domiui Leonis Pbiiosopbi, iixc

firca Gncin expresse deilnienlein : Si quis aulem * ' . '
ouiuinQ bac praesligialoria anc uli deprcbensus
, '
lucrii, sive corporis rnedehe praetexln , sive aver , \
leudae a fruclibus noxa? extreiiiiiui luai suppli ,'
ciuui apostaiaruni poenain eubiens.
^ *
,. , , .
.
. \
. vaticinatiouibus et procsligiis c i
_\ , \
quocunqite deinum noqiine appellontur ejasiuodi
".% ' \
;diit, quibue ellmici bonihift ci a Ode alieni Gra:\ ^, cique quondatn addicti fiieraiit, prorsus abstinere,

neqiiu bi aflibus ignola, sibi vesiigare iideles
. \ :
opurloi. Jta eniin Oeo pleui Pîres et Ecclesio:
liiagistri, ac cx oinnibiis d.vhius in priiuig Cbry , 6
fcoslomus duccul, ctiamsi sanctx* Triniialis iiumcn
, ,
;
725
I N C A N . L X I I CONC. 1N T R U L L O .
7Sf>
, - ejusmodi aclionibus admfscealur, si coclitcs riiam

, advocentur, divineque insuper signum crucis in , \ - lerponatur, fugere tamen ea nos ac penitits aver. \ sari debere. Proinde hujus quoque synodi Palres,
\
qui Ule quidpiam admiserint, segregari ad sex
( \ annos jussere : (quae lamen de laicis accipienda
.
segregaito est: sacri namque ordinis homines de (65) ,
posilione punientur. Nam q u ob crimiiia segns
( ). gatio Iaicis irrogalur, ob ea sacris ordinibus initlaii
', \ , depositione multari solent) ac, nisi postea resipuerinl, ab Ecclesiae corpore abscindi, bor esi,
. \ , e toio fidelium coelu eliminari. Nec ea solunt,
quae diximus, canon fieri vetat, sed eos quoque
\ , \ qui arsas aliave id generis animanlia ad imperitorum oblectatneotum simul noxamque circum . \
, - ducnnl, iisdem poeids obnoxios esse decemit
\ , , Suspensas enim de corporibus ferarum tincluras,
* delractosque iisdem villos pro amulelis conlra
, ., morbos et fascinationes mulierculis Iradunt: illae*
que pretium quasi accepto necessario niedicameiito
; ,
, persolvunt, infantesque suos, veluti probato ad
\ calamilates avertendas remedio, ferae tergo imponi
^ \ \ rogant. Tiim qui fortunx aul fali aut genealogi*
. . nomen usurpaverit, quae omnia profanae supersli* , , tionis sunt, iisdem poenie canon mullandos esse
1
<
consiituit.
Qu(B enim, ait,
soeielas luci cum tene-
9>
6ri* ? aliaqne deinceps Apostoli verba conikiuat.

.
. " AKIST. t Qui centurionibusveldaemonibus seipsum
t tradii, u i aliquid secreti ediscat, sexennium
f , &/& ,
substernatnr. Eodem modo et qui ursum circ . \ Q
c cumfert, qui incantatoribns et nubium perse , \
f cutoribus secoiijungit, et fortunae faloque Gdem
f , \ \
c habet, ab Ecclesiae conventu arceaiur. >
c .
230
Eos, elbnicorum sequuniur tnores, et
, <\
* , valibus ac incanlatoribus geipsos tradiderunl, ut
* ^ * \ arcana qtiaedam ex iis discerent; et eos similiter qui
ursos, aul alia quaecunque animalia ad luduai et siiu >
pliciorum deccpiionem circumferunt, et forlunain
\ ,
\ \ , et falum el genealogias proferunt, eosqtie qui in \ cantaloribws fidem babent, ei islie qui nubiiun
, ; persecutores dicuntur, Jecrevit sancta synodus
sex annos poenam luere, ita nt quatuor annos
*
inter subslratos permaneant, ac duos alios annos
, \
cum fidetibus constiluantur, el sic divinis gacra , \
. D menlis haberi dignos. Si ûtem nec per inftictaro
\ , \ , poenam corrigi possunt, et a Gratcanicis islis i u , stilulis aon conyertuntur, Ecclesia prorsus abjiciendos esse.
^.
CANON LXII.
2 \
Calendas, et Bota, el Bruraalia ui vocaniur, el
, \
c conventum, qui in primo Martii mensis die
, \ , \
c fit, ex Odelium civilate omnlno tolli volunnis;
c sed et publicas muliermu saltaliones multam
,
noxam exitiumque affereBles; quin etiam eax,
'
f II Cor. , .
(65) 'Er .
tett.
Goill. Beveregii notee.

Hsec usque ad in ms.
Amerbacbteno deeidiran-
727
t
c
c
c
<
THEOD. BALSAMON
f xx\ ;
, \ c * \
c ' "

, \
t .

, c *
c ,
c
,
' ,
f .
c
, ,
, ,
, .
. (66),
\

, \ ,

.
,
,
,
' .
C ,
qua nomine eorum qui faUo apud Grccos dii

nominati sunt; vel quae a virie ac imilicribus
fiunt saltationes ac inysleria, more anliquo et
a vita Cbrislianorum alieno, atnandaiuug et
expellimug: slaluentes, u l ntillug vir doinceps
niuliebri vesle induatur, vel mulier vcste viro
coveniente; sed neque comicas vel satyricas
vel tragica persouas iuduat, neque exsecrandi
Bacpbi nomen uvam in torcularibus exprimentea invocent, neque vinum doliis infundentes
risum moveant, ignoraniia vel vanitale ea
quae a daemonis impostura procedunl exercenles. Eos ergo, qui dcinceps aliquid eorum
qua scripta sunl aggredteulur, ubi ad boruoi
cogniliodeai pervenerint, si sinl quidem clerici, deponi jubemus: si vero l a i c i , segre-
gari. *
B A L S . Nota praesentem canonem, et <juaere

correctionem in iis, quaa fiunt a clericis in feslo
Naiaiis (Jbriati, fti festo Laminarium, adversus
euni, et magis in sanciissima Magna ecclcsia. Ex
cbronologica eniin bbtoria Scylilza?. boc maluni
non fuisse ab antiquis traditum, ged ex permisgione Theopbylacti patriarcb;e Constanlinop. fllii
imp, douiini Roniaui Lacapeni pro comperto habelur. Enumerat enim bic bistoricus, una cum quls iinprobis et divcrsis ejusdem pairiarcbae aclis,
boc malum. Caleudae dicuiitur decem priini dies
raensis, nonae secundi, idus tortii. Sic auieni

\
appellaia? atint a Iribua proceribus Uoroanig, qui
\ .
Bomanos a malo famis eripuerunt. Mas crgo erat -*
apud Romanos In eortim niemoriani fesmm anuu- (67), , .
aiitn paulo gemilius magigque more Graeco cclo '
brare, et qua?daiii indecora facere: quod eiiaimuun
, \
flt a <|Uibuftdam ruslicis, primis Jauuarii mensis
' . ' diebns, non more Bomano calefidaruui et reliquo
rum recofdanlibus, sed eo quod luua lunc i inporis
, ,
reuovelur, et ejus ftindamentum ab bujus mensis \
principio staluatur, et quod exislimenl se late ac jucunde totiim anntim transacturos, in pjus , '
\ ,
principio festum celcbraverint. Ejusmodi fe^lum
est alienum, el ea quae dicunlur Busalia, q u pogt ^ ,
,
sanciuin Pascba ex mala consueludine fiuut in

externis regionibus. Bola et Brutnalia Giaeca foela
s u n l ; illud quidem, qiiod fit pro falso nominalo deo , ^.
,
Pane, qui, 231
Grseci nngabantur, pecoribus,
',
gcilicei ovibus, et reliquis auimalibus, prosplcit et
1
GailL Beveregii notep.

(66) , . edi<<
tione Parisiensi ha?c verba exstani, ged panlo
alilcrlecla : in ms. Amerbacbiano omnia nsque
ad \ desunl; el recle quidem ;
neque euim Balsamonig egse videniur, quippe cujii int^rpretatio, a proximis verbis
apiing incipii.
(67) al //
. Hic Balsainon egrcgias agit iiiig:is,
gomnians Romanos, Graeconim ad instar, menses

guog in tres decadeg dislribuisse, ei calendas vocari primos decem mensis cujusque dies, proxi
inatn decadem nonas dici, et iillimam, Idits. N^c
melioris not est quod iriris bisce subjnogil,
calendurs uiinirum, nonas et Idus a iribns Ronianis prOceribus nominatas esse, qni Romanos a faiur
eripueniui. Quv quide n siimiDaiu scripiori
rcbus Rouiauig inscitiam produul.
7*9
C A N . L X I I CONC. T R U L L O .
73)
.
\
\ , .
, ,
", ,
* ,
' , ; , . .

* \

. \
,
, '

; ,
.

,
, , . \ ,
, \ . '
, *
\ , , 6(68) * ,
.
, \ *
. * ,
eorum curain gerit: hoc vero pro Barcbo, vini, ut

i11 impie dicebant, conservalore. Esl eiitiii Bromius Bacchi epillietou. Mense autem Manio fiebat
magna Graeca concio, seu univtrsalis convonttis,
propter bonam temporum et aeris temperiem: quo
tempore eliam indecorap galtaliones a quibusdam
mulierculis virisqne fiebant. Quae omnia et bis
gimilia saucti Palres aversantes, nulli viro permitlebant muliebri stola ullo modo u l i , vel contra;
sed neqne personas induere comicas vel iragica*
vel satyricas: nec Bacobi quidem nomen in toreularibus nominare, nec vino doliis infuso ridere et
cachinnari. Eos aulem qui tale quid facere adorti
fuerinl, postquam anonici decrcti cognitjonem
ceperint, si sint quidem clerici, deponi: si vero
laici, segregah. Qtixrendum ergo esi qiixnam
sint comicae persoruf, qtias iragic, et qux satyrics.
Ac suni quidem coinica, quae risum movent el
sunl pelulaniia ac conlumeliosa, ut qua?. ab A r i siopbane scripla sunt. Tragica, q u movent affeclus
et siinl lamenlabilia, ut Euripidis iainbica. Et
saiyrira, qna? in Baccbi bymntim ac laudeiu celebranlur orgia a Salyris et Baccbfc. Cmn Paires
baec gancte slaluerinl, et 64 cap. 423 Jiisliniaui
nov., sive, 15 cap. primi lit. III lib. Basilic. ba?c
expresee dicat: Omnibus autem omnino qui in
saecularibus versanlur, et iig inaxime, qui scenica
traciant, viris el mulieribus, atque iis eiiam qu.i!
prastnii, interdicimug, ne monachi amiclu vel
' Q ascetriae utaniur, vel eum quovis modo imilenlur ;
. ' # ,
(5. ;
, \ ;, \ , \
-,
, 4 ' ^
* , ,,
, \
, \ * >
*
, \
, ' ,
\ . 01
,
.
. \

, , \ .
,
, '
. , \ ,
,
gcienlibus tiniversis, qtii audent vel tali tili amictu,

vel iiiiitari, vel in quamcunque ecclesiagticam coustitutionem illudere, quod eiiain corporalia supplicia subibunt, et exterminabuntur: huic rei prospicieulibus, non solum locorum sanclissimis
episcopis et qui sub eis surit clericis, eed eiiam
civilibug et inilitaribiia magistralibus, eigque subjcctis ordiuibus, el locorum delensoribus. Hisiriones autetii quasvis personas induunt, monacffogque
et clericos gecure ludificantur. Sed et quidam
clerici in quibusdam fesiis variag perannas suscipiunt et effingunt: et aliquando quidem ense ciqcti
cum militaribus vesiibus in ecclesise meditulliuin
ingrediuntur, aliquatido vero ut monachi progrediunlur, vel ut quadrupejJia animalia. Cum itaqie
interrogassem, quomodo haec fieri permissum s i l ,
nibil aliud audivi, qtiam baec longa consuetudine
jjeri. Ejusmodi gunt, ut mibi vidctur, el qua? a
quibusdam, qui in clero sunl, domesticorum ingtar
flunt, qui aerem digitis ul aurig& feriunl, et genU
fucos apponunt, et muliebria quaedain opera fingunt, et alia indeCora, ul gpeciatoribus risuntmoveant. Bidere aiiiem agresles vino infuso doliis, esl aliquid veluti necessario.consequens i i s /
qui in lacum ingrediuntur, viniioribus : uisi qui*.
dixerit banc Saianicam operalionem exolevisse, e<t
Gaill. Beveregii notce.

(68) Efyintcov.
Ms. Amerbacbianus reclius legii , ,
731
THEOD. BALSAMON
732
quod agrestes frequenlrns dicant in anaquaque fere ^ ; .

\ ; \
ir.ensqra, Kyrit elcison. Quae porro indecora a l i , \
quando flebant a notariis, adolescenlinm instrucio, ribus, in sanctorum noiariorum festo, cum scenieis
. $
personis forura 'obeiintibus, ante aliquot annos
;,
exoleverunt, sanctissimi illius palriarchae domini

Lucae decreto.
. (69) *
, .
, ,
, * .
.
ZONAR. Sunl calendse primi mensis cujusque
, "
dies, quos Grnpci solemni religione ac caeremonia
. \ \ de iwore celebrabanl. Bota quoque et Brumalia
Graecorum feeli dies fuere. Bromius siqaidem
\ .
. \ ;, &
Bacchi epiihetum. Eos igilur aliosque ejusmodi
.
Graecorum .festos dies, ne cullu aliquo prosequi
\ ,
lidelibus liceat, Patres decrevere. Publicas quoque
muUerum sallationee, quibus speclandis videliccl
, \
ad libidinem homines incitantur, tura quscunque
; "
Craeci viri aul feminae, commentitiorum 232
*
, \ minuin honori iribuentes, peragere soliii sunt,
,
exbiberi vetant. Praelerea viris muliebri ornatu,
,
vtriti feminis, quae bncchantium sibi consuetudo
, permiaerat, quiniino personarum quoque, comicse, , , .
tragicas, satyrieaeve usu penitus interdictum. Est
-qvero comica persona, quaa ad alios scommaie per- *
stringendos assumilur. Tragica, quae peilurba * \
tioues axiimi ac dolores inciiai. Satyrica demuip,
. , eorutn qui Baccho iniliarentur propria fuil. Saty- Q , \ rorum siquidem, sicut et Baccbarum, e Baccbi
.
comitatu esse dicebatur illa furoris alloniii plena
,
eallatio. Ad baec neque Bacchi nomon in lorcula ^ .
ribus passim cieri, neque meruin, inierea dum in
", '
doliis condilur, risu ei cacbinno prosequi sinunt.
. " \ Porro Baccbus a Gracis ib deorum numero habi, .
tus, quem ebrietatis prsesideui vinique largitorem
? ,
agno^cebaul. IIi tartien niores a ruslicig, eorum *
qux faciunt ignoratione, nunc quoque reiineulur. .
Verum bic canon, sacri ordinis clericum, si ejugmodi quidpiaro scicns adroiserit, deponi; laicuni
vcro segregari jubet.
ARIST. fldelium vilae ratione auferantur Bota,
. et Calendae, el Brumalia, el in deorum bonoc , \ , \ ,
c rem saltaiionee, et comicae, et satyrieae, et
c \ , \ ,.
c iragica? persunae, et Baccbi in torcularibus i n c , \ , \
c vocatio, risusqiie in doliis. Qui autem post
, \ \
canonem in bis persistunt, obnoxii sunt. >
. 01
, ,
Omnem idololatriam et vanitatein e fidelium con \
versatione Patres tollenles, non permittunt ea, ,
quae in praesenti canone diserte numerantur, a

Cbrcisiianis peragi : sed si sint quidem clerici, qui 0 '
h33C et ejusmodi faciunl, deponi jubet canon; sin * , vero laici, segregari.
* , .
CANON LXIII.
2 .
Quas a veritatis bostibus falso conflctse sunt
(70)
n u
Guilt. Beveregii notffi.

(69) .
Rectius itidem in ms.
iwcrbacbiauo legitur .
(70)
Gonslantini Harnienopuli epitome
bnfus
713
, C A N . L X I I I C O N C . T R U L L O .
734
marlyrum hislonae, ut Christi martyres igno , *
minia afficereni, et qui eas audiiuri essent, ad
(71) , infldeliiatem deducereni, iii ecclesiis non pu , *
blicari jubemas, sed eas igni tradi. Qui eas
,
autem admiltuot, vel tanquam veris iismentem
\ .
adhibent, aaathematizamus.
, ,
.
. , - B A L S . Non laluit sanrlos Patres, quod innlti
* infideleg et Cbristum exogi, sanetorum martynini
. \ et confossorum certamina non admitientes, v d
, etiani Christianos qui b$c recipiuul irridenles,
, \ , qusdam falsa et aliena, suaque improbilale digna
, conftxerunt, tinquam a marlyribus dicta vel facia
* ' essent: ut qui in ea inciderent, vel ad infidelitatem
,
deducerentur vel risum, sanctique ignominja ae
\ . \ probro aflicerenturi ideo statuerunt haee scripta
>., non omnino in vulgus edenda, sed esse igni inandanda : eos auterq, qui bac admittunt, esae aaa
. , - lliemalizandos. Propter banc itaqne causam, ul est
, \ ' * consentaneum, 85 canon ganctorutn apogiolorix*
,& definiit, quinain libri legi debeant ex Anliquo
, \ Teslamento, et quiiiam ex Novo : et reliqua ut
* \ . adtilierina obelisco confodii. .Magna itaque bealo
Melaphrasiae agenda est graiia, cjni uiarlyrum pr*
(72) verilaie certamina nori sine mtiltig laboribus el
\ gudoribug repurgavit el exornavil, ad Dei laudem
\ . et sanctorum martyrum perennem gloriam. Porro
sanetissimus ille patriarcha domiaus Nicolaus
, Muzalon, cum vitam sanctae Parasceves, qnae in
, ^ quodam Callicraliae vico colebaiur, a quodaai vf, \ carto inepte ac indocte, et gancia angelica viveodi
, \
ratione indigne compositam invenigget, eam ioai
* \ mandari jusgit : et diacono illi Basilico mandavit,
.
vitam ejus Deo gratam conscribere.
canonl sic ge habet, ' calcem post galtiim flgunt, huTnus aliquantiilum

etibigiliir, et calce foditnr; unde locug igte
, \ - diciliir. Hinc vox isla lalius etiam saepissime sn, Libri de marlyribus paganis conficii,
mitur, pro loco cujusvis certaininis, ac deinde
ab igne contumantur, et qui eo lanquam veros etiam pro ipôcertaniine. Sic Clemeng Bomanug/Ev
admtilant, anathemate percutiautur. In quam ept- ,
lomen schohasleg haec notat, ' , ' , Clem. ep. ad Corinlh. . 9, D .
^ \ Cbrygostomug, ,
, ' , \
' , ' .
\ , Ul tidetur, qumdam Chrygogt. in Epist. ad Rom. . ' pag. 160,
paganis conscripta /, velut dicta et facla
edit. Savi). et alibi, \
sanciis martyribus, absurda et ridicuta, ul per ea
.
lum fide$ nostra, irriderelur, tum contumelia mar &\ .^. i i i
lyres aflicerenlur. Harmenop. epil. can. sect. 5,
, 1 ad Gorinth. . ', pag. 293. Idem etiam
ut. 5.
*
alibi eadem voce pro ceriaminibue a Cbristianis
(71) .
Sic quidem legit
suscipiendis aperle ulitur; ut ubi ait, \
mg. Bodleianus : sed Amerbacbianus et Tilianus
. ,
.
. Id. in Epist. ad Rom.
{72)

. ', pag. 82. E l hoc quidera sensu Balsaroon
. Genlianus Hervetus vertil martyricas pro
irt prxsenii loco certamina illa, q u marlyres
vtriiate.fouas. Quae quidem versio nobis iniuiine
pro veritaie gubierunl,
arrieit : enira boc inloco certamina
vocat. Qnae proplerea verba nos
potius signilicat. metaphoraa saltu suiupta. Salieurectius iraiislulimug, Martyrum pro veritaie certatibus eniru tenninus, quo primo sianl et unde
mina^ Quam inlerpretaiionem ipse eiiam locus
surgunt, vo4.aiur', lerrainus auiem in quem
exigit. Balgamon enim hlc loquiuir deSymeono
decidunl vel quem saliu periingunt, diciMelapbragte, qui sanclorum mariyrumque viias
l u r ; quemadtiiodum ec meditim inier ulrumuue
conscripsit, ac proinde quae 111 pro veritate sustispaiium appellalur. Sic Juiius Pollux,
nuerunl ccriamina nobig transmlsit : cui proplerea
, , ,
Balsamon gratias deberi as&eriu
q > , . . I. . Nicnirum ubi
n
D
73
THEOD. BALSAMON
ZONAR. Quiilam a lide alieni bomineg, noslro- . , , ' ,

accugalioni et coiiliirocliis intenli, nonnulla
pbua absurditatig et ineptiamm, quasi a marly- \
, , '
ribus dtcta aut effecta fuissem, litteris consigria , \ .
verant : ut in eo scilicct ildei nostrsc coiitempius,
el sanclis quoque irtartyribns ignoniinia conoiliare-
seu
tur. Eorum non modo lectione interdicil, 233
* , \ .
Qammig quoque aboleri canon julxet. Qui vero ea ,
legerinl, ac pro veris acceperint, anaibemau pu- .
niendos csse decernit.
. ' ARIST. Martyrologia ab elbnicis conficta in
' . >
ecclesia ne publiceniur.
' , \
Marlyrologia in Cbrigli inariyrum ignominiani
ab eibnicis conscripta non oportet iti ecrlesiis le- \ ,
gerc, sed igni tradere. Si quis aulem deprebenda
ca, ut vera, recipiens, anathemate percuiialur. 7
^ 3 .
, .
'.
CANON LXIV.
t
i Qitod noti oportet lainim pnblice digputare vel

c , )
< docere, docendi aiicloritatem ex eo sibi vinc , *
dicanlem, ged ordini a Domino tradito cedrre,
c , \
ei aurem iig, qui docendi gratiam acceperunt,
aperire, et divina ab eig doceri. In nna enim
c , \ * .
Ecclesta dwrerga membra fecit Deug, ut est

t vox Apoaloli : quam inlerprelang Gregoriug
, Tbeologng, eum q i i i in iis esl ordinem aperle
c . ,
comniendat, dicens : Ilunc ordinem reverea ,
c fnur. fratreg, bunc gervemug. Hic quidem git
c , \,
auria; ille vero lingua; bic autem manus; ille
c . ,
vero aliquid aliud. Ilic' qiiideni doceat : iHe C
, ^\, *
Vero digcat* E l paulo posl : E l qui discit, in
% * \
dociliialc, ei q i t i siippedilal, in bilariiaie, ei
c , qui opem feri ac gubminiglrat, in alacrifcite.
c , \ * Ne simus omnes lingtia, quod egt promptissic , *
f inum; ne omnes apogtoli; ne omnes proc , ,
t plielae; ne oitines inlerprefemnr. Et posl
c \ *
c qtiaedam :Cur te paslorein facis, f i i i t i sis ovig?
t , ; ,
f Ctir capul efficerig, cum sis pfg? Cur impec ; ,
i ralor esge conarig, cum relalus sis in numef ; \
i rnni m i l i i M i t t ? alibi jutni Sapjenlia, Ne sis
* *
velox in gennonibtig;-ne, cuin sis pauper,
,
c una cum divile extemlaris; nec quxras sac .
c pientibus esse gapienlior. Si quis aiilei prae , \ c seutem caftonem labefaclans depn-hensus
c
.
< fuerii, quadraginla diebus segrcgetur.
^
' . , BALS. Populum Domini diwere, et divina decrcia iuterpretari, eolis amislibus a diviua Spiri- ,
tu gralia concessum cst, et iis quibug ab iliis
\ . '
permigsum est. Utest ergo verisiinile, quidam laici
el 'forte eliam docti, de quibusdam ccclesiasticis , \, , arguineulig publice dispulabani. ei quamdam aucio-
, .
rilaleui doceirli pr^ se ferebaiu. Uivini ergo Paires
,
lioc prohibenteg, gialuerunl, ne quid ampliug
,
ejugmodi fieret, ne Ecciesise oido confuiulerclur.
Sed quoniam, inquil, Deug ex diversis niembris * \, \,

Ecciesiam siiis stabil'it et erexii, et consiitutmn ost
,
\ ,
ui laici docerctiiur, docerenK, debenl potius
,
:~
aurem docenlibug prubere, quaiii linguam nto*
,
yere, ac mullog offemlere : et unusquigque iuaueie
B
tflU
E i
737
I N C A N . L X I V CONC. 1N T R U L L O .
738
\ , in quo vocatus est ordine, tit dictl sacra Scri . ptura. Ad ejue aulem, quod dixeruni, conftrma.
\ tioiiem diversis ScripluraB dictis apusioli< is sei, , ;, \ - licet, et tlieologicis, et propbeiicis usi sunt. Eos
. aulem qui praesentein can. trausgrediuntur, 60
-, diebus segregari jusseruni. luierrogaverii aulem
. , qtiispiam, cum can. prohibeal laicos de rcbus ec clesiasiicis publice docgre vel disserere, an clericus
\ , vel monacbus prohibebilur simililer ac laici, an
\ ; non ? Soluiio. Quouiaiii oOcere solorum est anli. stittim, ei eorum qui ad boc suiil ordinaii, si quis
\, \ . , ex eis canonicum precepltim iransgrcssue fuerii,
, , is, ul milii videtur, canone tenebilur. Propierea
; .* \ eniin el evangelici dicti examinalioue, qnod d i c i l ;
. , * Paier meu* major me e$l mulii njonaclii el cle , , B.rici, qiioiii.ini de eo conlentiose vel locuti fueiant,
,
vel scripserani, punitt surit. Recte aulem adjectum
. . esl illud, publice. Si quis euim inlelligens pri * vatim de aliqua decrcli materia, vel de alia ad
, animae ulilitateiu periincnie causa, inierrogelur,
, > non proliibebitur id quod sibi videtur respondere.
. ' . ' 4 eniirt cap. i l i i . 234 P
- Basilic. dicil,
' \ Ncmo vel clericus, vel niouacbus miliians, vel
, quicuaque is sh alius cogeus niullitudinem, pu \ blice de fide disserat. Videiur enim injuriain fa.
cere Clmlcedon. syn. q u omnia apte definiit;
, , \ qux eiiam dal omuibus baereiicis uoslra cogno . scenda. Qnocirca si is qtiidem, qui baec factt,
" , , fnerit cleticus, a cleiicortun convenui exdidet : s i '
, auteai iniles, a mililia. Reliqui auieiu, prout cu, . 01 ^ ju que fueril conditio, pitnientur.
.
u
r i m i
, i b
. fj ,
ZONAR. Ordinem abunoquoque, in quem voca, \ . \ lus est, retineudum, divino oraculo adiuonemur.
, \ ldeiu bic quoque canon pracipil, laicuinque bo , , minem, neque publice dispuiaiionem de flde i n , ' siituere, neque doceitdi sibi niunus tisurpare,
. , verum quibus ea docendi cura demaudata esl s i , . lentio ailentas aures praebere jubei. Unicum esi
, enim Ecclesise corpus, quod ex muliis membri
, \ perficimr, u l divinus Aposlolua docci. Deinde
, \ . Tbeotogi verba, hoc Apostoli dicttim interpreiantis,
, \ subnectii. Tuin illa quoque Sapientia? subjicii, îe
. , sis velox in l o q u e u d o e l quiB sequuiuur. Qtii
\ - vero canoni non obleraperaverint, quadragiiila
.
dierum stgregalione mullari place:. Privatiqi
tauie quis inierroganli respondere, ac propositoe ab eo quaestioni doc,eudo satisfacere, prubi~
bebuur.
.
'
. ARIST. Lakus ne docear : non enim oirut*
propbela?; non oiunes aposioli.
, ,
'
Unusquisque
debel suum cognoscere ordinem
**3 ^ , \
, , ei DOII se pasiorem facere, cum sit ovis, vel capul
' ?. se etlicere, cum sit pes : sed ordine a Bomino tradito coiuentum ease, et aurem iis aperire qui do , * . - cendi graliam acceperunl. Omnes enim riou sunl
propheiai, nec omnea aposiob. Quapropier laici
., , f
Joan. xiv, 8 .
Eccle. t u , 10.
739
THEOD. BALSAMON
1M
"eque doceant, nec verba dogmatica moveant. . ,

, docendi autorilalein sibi exinde vindicanles.
.
'.
CANON L X V .
c Qui.in noviluniis a quibusdam ante suas officinas
,
f el doinos accendunlur, rogos, supra quos
c \ t i
etiam anliqua quadam consueludine salire
c ,
c noniiulli inepte ac delire solent, jubemas de . " ,
inceps cessare. Quisquis ergo lale quid fecerit,
, ,
t si sil quidem clericus, depooalur : sin aulero
.
c laicus, segregetur. In quartoenim libro Regum
c \ c scriptmu est : Et aedificavit Manasses altare
c # ;
universae mitiiiae cceli, in duobus alriis domus
c , \
t Domini, et filios suos traduxit per ignem,
\, \ \ ,
c sortibusque et auguriis auspiciisque usus est,
c el fecit venlriloquos, ei divinalores multipli- ^ c \ ,
< ,
\ cavit, elperrexii fadere malum coraia Domino,
c ui euiji ad iram provocarel .
c , ,
BALS.ôvilunia dicebantur dies primi mensium.
' . (75)
Mosergo eral apud Jud*os ei Graecos festum tune . \
agere et genu fle<tere, ut lotum mensem leliciter " \ , ;
iranbigerenl. De quibus Deus quoque dixil per * \
propheiam : Novilunia vestra et Sabbaia odit \ *
anima m e a . Sed et ante suas oflQcinas ei aedes
\ 6*6 . \
rogos incendebant, et supra eos aaliebant, per id \
exiiliiuantes ea q u illis prius obligissent mala , \ , coraburi, foreque ut in alia bona inciderent. His

ergo conscquenter faciebant etiam quidam ortbo- , \ " doxi eo temporequo baec habiia esl synodus. Unde
.
etiam Patres ea cessare jusserunt; et eum quidcm ^
qui lale quid fecisset, si essel clericus, deponi; si . "
vero laicus, segregari sanxerunt. Cum aulein vel * \ ,
lent ostendere baec esse mala maxima, et a Beo
, , ,,
alienaiionem: ex quarto quoquelibro Regum verbis
.
usi sunt, de rege Manasse, qui Detim ad iram pro , \ ,
vocavit, quia in domns Domini atriis sacrificavit
\ ^ '
miliiiae coeli, astris scilicet, et quod filios suos per
ignem traduxit.sorlibusque eljaiiguriisauspiciisqiie
,
235
veniriloquos divinatores multi , ,

plicavit. Ac de rogis quidem scu pyris prius d i , \
ximus quomodo Aerent. Sors aulem est divinatio,
\ , \ \
quae fit per signa. Auguriuni esl ex volatu vel
. \ *
garritu avium, boc est, silveslrium pennatoruni
, .
animalium, eorum quae quis scire desiderat, co- D ) . *
9
9T
e s l
e l
IV Reg. xxiii, 12 sqq.
9 7
Isa. , .
'
Guill. Beveregii n o t
(75)
.
In ms. nostro Bodlei , (
ano, anle isia prima bnjtis inlerpretationis verl>a
. Sors proprie ei/,
h*c ha^bentur, quw fil per verbafuturorum obscrvaiio,ex verboxkiu,
* , quod idem est, ac , voco. vero, per
,
volucrum garriium anl volaium cogniiio; undeoUa, ,
, id e%l ouspicinm. auieih the
\ . auspices, qui per aniihalium sectiouem valicinanlur,
\ . Sed iu ediunde eiiam dicitur , id est jecorum
lione Pahsieiisi ba3C pleuius rectiusque l^gunlur,
in*pectio. Commnnher auitm rt omnt* ei reliqui
ad fluein iiilerpretaiioms, boc modo.
pseudopropheKe dicumur, eo quoa
,
fabulota* Sataiia* nuga$ concipiant, Cum aiuem
. ,
ba?c iu medio bujus loierprelalionis r.uteni, i ^ i
fi > , ,.
ia principui uec fine rcpeii debueroni; ei i d ,
circo nos ea oniiiliuius ui snperflua. Et sic qui, \ .
detn in ms. Amerbacbiano uirobique rccie ouitt*
:\
miitur.
t
C A N . L X V CONC. T R U L L O .
&
, gniiio, unde el auspieea seu avium inspeclores

, * \ - auguresque dicunlur. Ventriloqui autem aruspiees . quo dicunlur omnes, qui Saiaoica incitalione
afQaii, dicunt ea quae cognosci non possuat, ut
,
* , } critriae, atbingani, psoudopropbetae, eremilae et
, , , \ . alii. Haec staiuente caoone, Noviluoii quidem fe , - stum ante annos omoem niemoriam superantea
:' , cessavit, et ejug loco Dei gratia proptlialori pre^
\ ceg ad Deum ac sanctificaiiones in Ecclesia a fidelr
\ \ '
popolo flunt, in uniuscujusque niensts princtpio,
* , \ et aqua benedicttonis, non contradiciionis, inun
, , . gimur. Rogorum autem dsraoniacum mysteriuir>
\
sortesque fiebani, usque ad lempus sanclissiro
* patriarcbae domini Michaelis, qui iuil philosopbo'.
rum princeps in bac urbiiim regtna. Hoc modo 25
. mensis Junii vespcre cogebantur ln lilloribus ei
' ' quibusdaiu aedibus viri ei mnlieres, ei primogeni (5 \ taiu pueltam insiar sponaas ornabani. Postquaro
\ , \ ergo convivaii essent, ei baccbantum ritu sal. \ - lassenl el choreas duxissenl, in featisque consue , \ \ , - tas exclamaliones usurpassenl, in vas oris con , \ tractioris marinam aquam injiciebant, %i rea
* quasdam ad unuiuqueraque eorum perCfnentes:
- t*t lauquam puella Ula a Salana facullalem acce , \ pissei futura pradicendi, ipsi quideni de bono
. aliquo, vcl etiam aversando ac fugiendo quoptaoi,
,
iulerrogando exclamabant. Puella aulem ex rebu*
, * \
iu vas injeclis eam, quae incidisset, eductam
, o^lendebat; quam etiain accipiens stultus ejus
' , Q doniinus, ceitior forsan fiebat de prosperts vel
x a \ .
adversis ex eo eventuris. Po&lridie autem cum
tympanis c i cboris una cum puella ad litiora ve, \ " irientes, et aquam mariham copiose accipieoles*
, aedes suas aepergebant : et a paulo sapientioribu
, b c non solum Gebanl, sed et per (oiam noctem
\ - rogos ex fceno aecendeniea, snpra eos saliebant
, , \ e* soriiebantur seu divinabani de felicUate et i n \ \
felicil^te, et de quibusdam aliis plane dftmeniaee.
. Eorum auiem binc et illinc adhus, et doinuncolain,
in qua aors illa flebat, ona cum iis sub dio locia
, - qua3 prope erani, aureis veslibus et ssriceis lex - libus exornabaiit. Quioetiam arborum foliis co. \ rouabant, ad honoranduro, u i verisimile est, et
, , , cxcipienduui Saiaoara, qui illos sibi (amiliarea
^\ - D effecerat. Q a quidem orania praedietus san
- ciissintus patriareha cum om.ii diligentia probi \ . \ - beri ei peniius aboleri curavil; quod et facluni.
Et nmic, ut Deo placuit, haec opera Deo invisa
* - onmino exoleverunt; ideo quod qui prope babi - tabant, ei judices et aaeerdotes saepe suiu repre ^
beAai, et admonili, ut omnino curarenl ac vide. \ rent, ne quid tale iieret. Ac utinara corvorum e i
\ - cornicum el reJiquarum ferarum avium inspectio ^, nes abolitae essenl: similiter autem ei critriaruin
nugae ei aliorum populi seductorum. Illud aulcm
& ,
\, -. Traduxit Hlioa suoa per ignero, magnua Cyrillu^
prophelam Isaiam explicans, interpretatus est, i
, ',
bolocausto obtolit seu sacriOcabal dxmonibiis
, ,
r
743
THEOD. BAISAMOIf
744
ZONAR. Grscornin elhnicoramque consueiu-

ZONAP. \
dinee a majoribus accepias nonnulli servabanl, , \ , :
bodieque servant, etgi quid iis, quae pep ipsos . '
gcrunitir, imliceiur haud salis imelligant. Tale \ ,
illud cst, cum pro foribus officina aut domus \ , .
rogos iiiccndiint saltuque transiliunt. Atqae id
,
qnidem et fieri veiat canon, et qui fecerii clerico , ,
depostlionis. Uico vero segregalionis poenam i n - , , .
jungil. Deinde ot hsec antiqua quoque lege velUa
\ \ ,
ftmsc ostendat, rei demonsirandae illa ex quario
Hegttm protulit; Et asdificavil Manass6s allare ,
elquae sequuntur. Ergo236**
minusperfecia v i - , > \ . ;
vendi lege tenebaniur, prava baec nibilotninus esse,
Deique iracundiam elicere arbiirantur : quanio , \ , *
magis ea IIODIS, qui magis perfectam, magisque , ; *
spirilualem legem accepimus, et iniqua et fncon- , .' \ cessa videri debeal? Terba porro illa, iraduxit
; ,
fllios suos per jguem", bujus quidem synodi
\, >
Patres vidtniur accipcre, pro bis, transilire fecit
\ ,
ignem accensum. Magnas vero Cyriltus illud, . ,
traduxit filios suos per ignem, hoc esi. holocausium
\, >\ , "oblulit daemonibus sacrificans, inlerpreiaius est. , , ha ille in suis in Isaiam commenlariis. Et sorlibue
. 'Hoatav \ . \
usus esi. Sors auiem esi, cum per eigna quaedam
.
foiluna cujuspiain infortuniave indagatur; quod
,
quideiu hoc quoque tempore nonnullis fortun \
0 cogiioecciida? cupidis est usilalum. tiieba- . . *
tur auspiciis. Auspicium vero est, cum volaius
avium (nam aves vocamur ), clangor ei alia
* \ ,
bujusnodi observanlur: qa3ob8rvalioovoxo
,,
\
*
_
,
-
a Gnecis dicla, roaximoque oiim in bonore toia

ba?c ausplciorum ratiu apud Romanos habita est.
Itilitiatu porro foeli siellas intellige.
AHIST. Rogi, qui noviluuiis iu officinis exstruunc tur, el qui eos transiliunt, abrogcntur.
, \
' .
.
.
c \
.
Quidain coram officinis doniibusvc suis rogos

accendentes, eis juxta anliquam quamdam consueitidtnem insiliebanl. Et iilud abolentes Patres,
jubent, quod si quidem clericus inveniatur aliquid
cjusmodi faciens, deponeiur: i laicus auiem,
segregabitur. Naro et Manasseg per ignem filios
suos iraducens, et auguriis usus, Deum ad iram
4>rovocavit.
CANON L X V I .
|
sanctaCbrisli Dei noslri resurreclionis die usque
ad novuin Boiiiinieuin, lota septimana in sant clis cccleslis vacare fldelea jugiter oportel
c psalmis el bymnis el Spiritualibus canticis,
i in Cbristo gaudentes festumque celebrantes,
c et dmnarum Scripturarum lectioni nieiiietti
c adbibenlea, et sanclis myaieriia jucunde el
c laoie fruenle. Sic enim cum Cbristo una
resurgemus et exahabimur.
Nequaquam
< ergo prsedictis diebus eqaorum curstie vel
aliquod publicura flat speclacnhim.
,
,
. \
,
, * ,
. \ \
, , *
.
,
2(7*.

<
c
,
\
,
,
.

\ .

.
' IV Reg, , 12.
IV Reg. x x i , 6.
745
INCAN.
LXVII CONC* 1N T R U L L O .
7iP
. ' B A L S . Tanquam unus dies Dominicus per omnia

reputaiur ca qua post sanctam Domini ei Dei et
\ \
Servatoris riostn J*8ii Christi resnnvctionem ctirril
, ,
Sfpliinana: iu eo vero quod geim non fWl.ttur, et
\ . \ \ lota etiam Penlcroste. Quouiam auieni festi cele
brandi praclexiu aptid quosdam inoieveram cquo \ \ ,
ram cursus, c l alia etiani publica ludicra specta*

c u h , statiierunlPatres, nos sie festtim non oportere
, celebrare in ha c Pascbali bebdomade, sed rcligiose
\
et quoad fieri potest sanete videlicel ecclcsia v a , \
care, divinisqiie caniicis saiiari: el lauquam jam
\
digni simus restirrectioitem Domini cclebrarc, divi ,
nis mysteriis jucnnde laufeqtie perfrui, c l ima con , surgere cum co qui resurrexit, et nos in coeiimv
, \
una suslolit, Cbristo Deo nosiro. Nota crgo quod
, . omnes fideles debent esse parali sancia mysteria
c5v \ parlicipare nnoquoque die, 8i fieri poiest, quem admodum et in aliis caiiouibus aute scriplum esl.
' , , \
Cutn autcm canon baec staiuat, inlerrogaverit quie . >fiam, quomodo ariificcs posi diein tcrtium bujus
, ,
scplimanae suas mccbanicas artesret opera cxercenl?
Exisiimo ergo eos male boc facere. Eisi enim a
; prasenti canonc non puniuntur, qui festuui sic sol .
vunt: ab alio tamen canonfe, qui laicos qui non suni
agricoiae et diebus 237
Boniinicis operantnr.
, *
segregat, ii quoque ptifiieritur. Quare eiiam 54
, , \
domini imp. Lcouis Sapientis i>ovellam,_8taluentem
, \
ne ipsos quidem ugricolas in die Dominico operari
. \ *
debcre. Quare eis quoque prohibilum esl loia Pa ,
acliali septimana operari, iteque cum ipsa unus

dies Dominicus reputetur.
. " \ ,
.
v
ZliNAP. '
, \
, . *
, ' , ^ ..
\
,
, \
,
\
, .
ZONAR. Non delicias aul luxuui oliave soetarrtes, sed spirituali gaudio cxMiltaliundi, festos dies
agere Clirisliani dcbemus. Spiritualis porro laHitiifi
est canticis Nuinen venerari, illiusque laudes, pro
iis quae adiuirabilia pra^stil t , quodque diabolo
mancipaios in libenatem nos asscruit, cclebrare.
Banc ergo ralionem Pascbic quoque faslos atque
solemnes dies agiiandi pra?scribit canon, ut e
nimirum scplimana, perpeiuam in eccleaiis staiionem agenles, psahnts bymnisque Bomino concinendis uccupaii, in Chrislo proinde laetemur, sacrarumque Lilterarum accuraia mediialione tempora
lCa\ , \, , ^ traducentos, divinorum mystchorom epnlis bisalu

rabiliter expleamur. Alquc hoc pacto, inquil, cum

Cbristo simul exsurgere, alque ad altiora siinul
\

eniii coniingel. j>eccati ecilicei lapsn nienleque
. "
bumi deprcssa el ad lerrena abjecta exsurgemus :
,
ad subliiniorem aulem el vere spiritualem vivendi
,
ralionein excilabiraiir. Proinde ncc cqueslres ludo*
.
tola Pascbalis bebdomada, nec ajia puWica spectacula, ad qua3 niniirum tucnda luultiuido convenit,
cxbibenda lacultateni esse decernit.
.
ARIST. Quisque fidelis per tolam post resor ,
i reciionem bebdomadana in ccclesia verselur.

In sanctis ecclesiis fideles oponet vacare, ei hi
, \ \
psainiis et bymnis gaudio cxsullare lotam septiP A T R O L . <}.
CXXXV1L
THEOD. BALSAMON
748
uianam postsanclam Cbfisli veri Bei noslri resur-

reciionem.
'.
CANON L X V I I .
c ,
Divina nobfs Scriplura niandavii, a sanguiiie, e l
c \ , \ .
c guffocaio, el fornicalione absiinere. Eos ergo,
c
c qui propiep lauttim ei delicalam venlrem cu ,
c juscunque auimalis sanguinem arle aliqua
, .
c eacuietiiuni condiuul ac insiruunl, el sic illo
,
vescunlur, ul par e&l punitnus. Si quis ergo
, ^ , t deinceps animalis sanguinem quovis raodo
c * , . >
comedere aggrediaiur, si sii clericus,', deponac mr : sin laicus, segregelur. t
.
B A L S . Scriplum est in Aclibus apostoloruro, Ne
, nos qucmvis sanguinem coniedamus, vel suffoca, . \
ium animal, cl eiiam a fornicatiooe abslineamus *.
* .
Atque etiam lex jubet Mosaica, Sanguinera ne
comedalis . Quoniam ergo nonnuUi sanguinero, ,
\ ,
non quidem comedebanl, nonnulla autem esculenta
el ex aliis ei ex sanguine faciebant, et se gacram
, ,
Soripturam observare dicebani, quod non sangui-
ueiu nulla re inlercedente comederent, staiue- * \ *
runl gancli Palres, ejusinodi sacraj legis circum-
srripiionem cessare oporlere; eumque, qui quavis
, , , ,
arie vcl ralione animalis sanguinem comederil, gi
. \ *
sil quidem clericus, dcponenduiD : sin vero laicus,
. begregandum. Et haec quidem canon. Laiini vero , ,
indisdriminaiim suffocala comeduni. Adrianopoli . '
tani etiawi, u l a t i d i o , animalium sanguine cum
. , qitibusdain esculcnlis utuniur. Quacre el iinp. do miiii Leoids Sapiemis novellam 58, qtia? slaiuit cos, C ,
qui quancniiqiie sangtiiiiolenlaiu speciem comedmii, pnblicand*s et corpore puuiendos, et impressa cnii lonsura nolandos , et perpeluu exsilio
cotidemuaiidoB : eos aulem, qui bacc non vinditani, magisiralus decem librarum auri mulla cvrngcndus.
ZONAR. sanguinc, suffocalo el foruicatione
absiinendom eese in Aclis aposioli dccrevere. Guin
enim circuincisionem tidelibus necessariam esse
nunnulli asscverarenl, convenere simul apostoli
cum fratre Domini Jacobo, ct consilio ea de re
babito, fideles ab idotoibytis , sauguine, suflocalo
vi lortticaiioiu , nibil eis pracierea on*ris imponentcs, abstincrc jussenmt. Yetum in Genesi quoquu prxcepium bujiisitiodi exslat : Carneui, in ^
haiiguiiic aiiiuie cuitiedetis . Diviuae igitur
Scrqnurae aucioriialein, cum tnaclaioriim aiiiiiian*
a r l c
utiiu satigitinem a nonnuUis quadain 238
<:itndiri atque ab iis eeitari roguovisseiti, id boc
laitone lieri veiuere; quiqtie noti parueriul, cletii cos qtndem dcpositione, laicos vero scgregalione
-irtiiltari jtibcnl.
AIUST. c Clericus sanguinem edens deponilur :
c laicus auietu segregatur. Perspicuut
CANON L X V H I .
r N<!inini licerti Voieris el Novi Teslamcuti 1
brum, sancionimve nostroruai el approbaio1
A c l . xv, 29.
L : v i t . xvn, 12.
Genci, tx,4.
, \ *
.
. , \
.
,
"
\ , \
, \ ,
, \ , \ . . '
. ol ,
\
, \ ,
,
,
, , ,
.
. , . .
'.
.
\
\ ,
I N C A N . JLXVIII CONC. I N T R U L L O .
749
750
/., . \ ,
c ruiii praiconum ac doctorom, corrumpere vcl
c , < conscindere, vel Hbrorum cauponatoribus, vel
c , ,
< iis qu< dicunlur unguenlarii, vcl alii cuicun *
c que, ad eum perdendum tradere : nisi uiiquo
c , , ,
< omnino, vel a lineis, vel ab aqua, vel aliquo
c .
< alio modo rcddilus fueril inuiilis. Qui auleiu
,
lale quid iacere dcinceps deprcbeusus fnerit,
\ ,
< anno uno segregelur. SMiiititer et qui lales
<
libros emit, si eos quidem ipse nou ad suam
c , > \
< utilitalem relineal, nec alieri, ad ejus benefi , < ciuui, el u l i i pernianeant, vendai, sed eos
< , .
< corrunipere aggressus fucrii, segrngclur.
B A L S . Nonnulli lurpis quaeslus gratia divinaruni
. *
Scripiurarum libros emeiucs delebant, vel cliam
, \
conscindebant, Dei quae ex ea re prolipiscebaiur
,
condemnalionein non repulantes. Haec ergo divini
.
, * sanctique Palres conrigentes, nulli Jicere staioe runt corrumpere, vel conscindere, vel vendere un , guentariis vel librorum cauponaloribus, ad delen dum vel conscindendum, quemcunque librum d i vinae Scripture, ei ex Vetere Tesiamento ei Novo:
,
, nisi lalis liber vel ab aqua, vel a-veriiiibus, vel ab
, ' , , alio inodo, ab igne viaencet, fuerit omnino reddilus iiiulilis : eum autem, qui aliier facii, anno uno
, *
, \ segregaadui, eumque eiiatn, qui ejusmodi libros
, \ emii, el eos nun possidel vel ad suaui vel ad alienain uliliiaiem. (ium auleni audis canonem dicen .
, tem, e*se deleudos vel quomudocunque corriunpendos libros Veleris vel Novi Testamenli, vel ali
, , C

.
\
! ,
,
,
\ .
, \
*
(75).
. ,
\ ,
\ ,
, < ( ^
\
, * ) \
,
, ,
, ,
quein alium ex divina Scripiura, dic canonem de

iis libris luqui, quos periiiissuiii est legi. Eos
enim, qui uon sunt usui, si quis deleat el cousiiH-'
dai, non punieiur. Nola autem baec propler librorum caupunaiores, qui diviharuin Scriplurarum
ineinbianas dclent: ei ne admiserig eos dicenles,i
quod licel bunc divinae Scriplura3 iibriim delere,'
ei aliuin loco del< lorunt transcribore. Daio e n i n
uno absunio, mtilla quoque. alia absurda consequentur : sed siinl quidcm laudandi bibliopoke.
ZONAB. Yfieris ac Novi Teslamemi, divino Spiriiu dii-ianle, conscriptos Irbros, ul et saiiclonim
Palruiu ac doctorum, qui sine probatione vi
delicei admtesi rcciiqtia snnt (multi namque ivs
fidei.' mnili sacrarum Lillcrarum interprelaiiones
scripseruut, veruiu improbaiis pclsiea daiiinalisqno
operibus proseculi fueranl), sacros igiiur Veleris
ac Novi IVsiatnenti, et probalonun Patrum libros
bic cauon sttidiose conservare jubct. Neque vero
eos inquil corrumpere aui cuusdndere, vel libro-
Guil. Boveregii nota>.

,
,
Ainerbacbianum
, ,
. Ms. Amcrbacbianus reciius legii,
.
.
Verum bsec verba non ad pra*senlem sed sequeii(75)
. In ms. nosiro Bodleiauo
lem canouem jnre pcrlincnt, lanqnam nota videhwc sequuntur, ,
licel marginahs. ln nianuscriplo Amerbacbbno
\ nullibi legunlur.

(74)
rt ztMor.
Legendum jnxia ms.
7*51
TflEOD. BALSAMON
ntmcauponaloribas, unguentariisque periluros ira-

dcre cuiquam Ijceat. Cauponatores autem libroriiin, tion qui libros vcndunl, sed qux iri libris
scripia simt obliteranles, ipsisve alia ralione, ila
ul Scripiura inlereai, abuicnles canon inltdligil.
Si qtia? vero fople exemplaria sic a tincis corrosa
sunt, nt corrupia pentlus cenaeauliir, vel superftisa
aqua, aui alio malo iia cousumpta, ut nullo amplitis usui legetuibus esse possinl, ea si quis oblileravil, idcirco pcenam canonis viulali proposilam, ut nno anno segregelur, incurrel. Reus auU'in violali canonis est, luin qai vendit libros, lum
qui eroil, eo noniine ut corrumpal.
ABIST. Divinas Scripluras cornmtpes
c nec cortumpendas iradcs, nisi siul prorsus inui tiles.
Non licct cuipiam Yeteris et Novi Testamcnli vel

eliain cximiorum ct sauclorum noslrorum niagislrorum 239
Rbruin quemvis corrumpere, vcl
libroruui cauponaloribus aul ungueutariis tradere,
ad eum deslmendara pcrdendumvc, nisi reddatur
prorsus inutilis a lineis aut aqua aut alio raodo.
Qui hoc autcm decretum transgrcdilur, anno segregalur.
CANON L X I X .
Non liceai cuipiam ex laicorum numero intra
sacri altaris seplum iugredi : ab eo tamen
c iicquaquam probibila potestale et auclorilale
c iuiperaloria quando quidem volueril Creatori
a doua ollerre, ex auliquissiina iraditione. t
_
752
.
\ .
\
.
, , , ,
, ,
\
. ' ;
. .
. ,
< .

,
\ ,
, ,
\ ,
, . *0
.
2 \
t \
< ,
c \
t '
(76) ,
c .
B A L S . Probibut prxsens canon , ne laici ad diVinum allare ingrediantr, ni quod eolis sacraiis
bominibus sit deslinaium. ld auiem, inquil, imperalori soli, licel sit laicus, concessuiu est, quando
nitinera Deo olterre volueril, ex antiqiia quadam
eonsueludinc. Quomodo ergo in divinum adytum
inclyii templi Domini nostri Jesu Cbrislt, quod csl
iu (Jbalce, quicunque vuk cilra ullum hnpedimenluiri iogredilur, nescio. Dc Laiinis autem atidio,
quud sohnn viri laici, scd el mulieres in sancluui iribuual ingrediunlur, el scdent, slanlibus
saspe iis qui sacrifleanl. De imperaionbus aulem
dixemnl qtiidam, verbis calionis iusistcntes, quod
.
, :
;. ,
\ , , \, ,
, *
. "

, .
\
, .
\ ,
. \
, 0 ,
tunc noii probibcbuniur inlra sepluin allaris i u - j)
gredi, quando siuil Beo munera oblaluri, non au, ,

.
Ambrosii admonilionu poenitenlia ducius allare
Imperatoribus lii<: coueedittir eltaui inlra sacium
ingresstis est, ul dona Mia ibi oflerret; sed diualtaris sepium uigredi, cum dona Deo oblaiuri
lius ibi mancre a pnesianti.ssiino eodem Paire
HMIII, idque ex aitiiqua iradilioue recic quidein.
non pftrmUstis c s l ;
N)in diu anle celcbraium buc concilimn i^liusuiodi
;
fonsiictiido obliiiuit : m pai^l cx istis Ttieodosii
> > \*
Junioris verbis in Aclis concilii Epliesini, No, qni
, ,
legilimi* imperii armis semper circumlamnr,
qiios . '/. 'que itncarmaiis
ct ilipalonuus
esse non coucenil,
^ , *
Oei lemplum inyre>>turi foria arma relimjuimils, et
;; . Tlieudorcl. Hisl. Eccl. I. , c. 17.
ipsum eliam diadema,
reijia! maje*tati$
iimgne
pauio posl de. oticin CoiislaulinopoH <>1^deponimui. .utcra altaMu munerum tuntnm vffeitine aif, 7povtv
rendorum caum ticcedunus. quibm quvque ohla is ad
^. Ibtu.' , Niccpb. Callisl. lib. x u ,
extimnm cvmmnneqne atrium mox nus
recipimu*.
tap. 41.
bic eliam Thcodmctits Ira ii !it, ui h o o d o j i u * D.
(76)
'HrUu
hr
753
1N C A N . L X X CONC. 1N T R U L L O .
754

\ . Ui
*
; , \
, , \ ,
(77) \, , \
' :.
. . \ ^

; / ,
. " '

\ , \
, ,
- '
\
.
tam si solius adoralionis gralia ipsmn ingrcdi vol u c r i n l : sed tnilii noti ita vidclur. Orlhodoxi enim
imperaiores, qni pcr sanclx Trinitatis invocationcm pairiarcbas provebunt, et sunt uneii Domini,
sine ullo impcdimento, quando eliam volueiint, ad
samim altare accednm, el sufliunt, el cum triplici
ccreo signanl, sicut et pontifices.
ZONAR. Altare sacralie bominibus destinatur.
Proinde laicos ab illius ingressu arceri eanon jubel; srd ila, ut imperatori tamen , cinn saora rounera Deo oblalurtis accesserit, sacra adyla intraitdi
soli sii facultas. Quasi vero se abundaiiler exetisarent, qui lianc iinperalori prairogalivaiu concesscrant, tmperaloria? potestatis siipreiuarque auctontalis nienlk>item idcirco injecere, ferme hoc dicen
tes, qnod imperalori quoquc, qua laicus cst, ad
eacrum altarc ingredi nou liret : sed proptcr eani,
qua prnedilus esl, stiprcma? poiesiaiis ac audoriiaiis
aniplitudinetn, id ei perveliisln atiliqnortim Patmifr
exemplo ipsi qunqiic oncedeiv uon renisaruiil.
ARIST. c Nullus laicus e x c p i o iiuperatore ad

allapc accedit.
Laicis altare esseinacccssum. Imperalor autem
non prnhibeiur intra seplum ejus ingrcdi, quando*
cunque volucrit dona etiam Deo offerre.
,
.
.
,
.
'.
CANON L X X .
Ne liceal nitilicribiis divini miuislcrii leuipore

.
< Ioqui; 9ed sccuudum aposioli Pauli praceptum
t c sileani. Non enim eis loqui permissuin esl, sed
, ' ., - C
subjici, sicul dixit lex : si quid auiem voluut
c \ ,
c discerc, domi proprios marilos inlerrogenl.
t .
.
B A L S . Corinlhiis scribens magnus Paulns, prae?
, , \
cipil tuulieribus silere , el mariiis suis subjeelafc
, essc , eouvenienter legi Mosaicae, qn;e dicil : t A d
, < , , virum tuum, niulier, conversio lua, el ipsedomina , \ . bilur tibi . llis ergo conscquenter deccrnil canon ^
6 no ulieres divini ministerii leinpore loquantur,
sed domi a viris suis ea <liscant, quie^cire volunt.
, '
Hoc auleni sic consiituto , ne dixeris eas quidem
.
prnbibert Ioqui temporc minislerii : in aliis auteni
,
ecclesiaslicis convenlibus 240
vetare eas lo
, - qui. Debenl ennu tunc quoque tacere. Ut esi aulcnu
v
l Cor. xiv, 55.
Geues. u i , i G .
Guill. Beveresii nota>.
quod penes solo* pravinciates est episcopo*. Inveni

(77)
aulem in 19 libro Jndnicai anliijuitutis Flavii Jo~

. codice Amerbucltiano scribitur ipphi, imperialem snbscripthnem *ic ne habentem : Et
.. qu:i eliam voce baec Balsamonts interpreTiberius Ctaudins Cienar Attgustus Gennanus pontiliio in islo codice desinil ; in nostro auiem
fex maximu* Tribuniti<e poteslatis cotisnl secunde
Itodleiano non secus ac cdilionc Paristensi
ordjnaius. Exslanl lueo verba i:i Joscpb Jud.
r;i;li*ra legiintur, niinirum \ Anthf. lil). x, cap. 4. Ycrnni \\xc. in nullo alio
, .
codkc cxsiant. Nec sane Balsamouis esse vlilcnqua: verba ! insiiper iii . ntistro legiuilur, '
l u r : scd ad marginem primo ascrtpta, a Gractilo
\ , ,
quodam, nou animadverleule iutperalores Roiua . '
nos, Kthiiicos pnvsertim, qualis fiiit bic Tibcrius
) ,
Clauiiius, loto coeloa Chrislianis cpiscopis ilisiuns
.
eliamsi apprllcntur , ct
,
dic.mlur. INam istarum daarwiu vqcum caosa ,
,
. Sed el ctfechetice doccnt popuinm,\ixc verba cifaia videniur.
THEOD. BALSAMON
752
riimcauponalorilms, unguentariisque pcriluros ira- .

\
dere cuiquam Ijceat. Cauponatorcs autem librornm, non qui libros vemlunl, sed qux in libris \
scripta siml obliicranlcs, ipsisve alia raliono, ita
,
ul Scripiura intcreai, abuiwUes canon intelligit.
, , Si qu# vero fople exemplaria sic a tincis corrosa
, ,
sunt, utcorrupta peniius censeaniiir, vel superfusa
, ,
aqua, niii alio malo iia coiisumpla, ut nullo am\ \
plitis nsui Iegentibus esse possinl, ea si quis obliteravii, non idcirco poenatn cauonis violati propo- . * ':
\ , .
silatu, ui uno anno segregelur, incurret. Rous autcin violali canonis est, tum qui vendit hbros, lum
qui emil, eo nomine ut cormmpal.
. ,
ABIST. c Divinas Scripturas non corruntpes
c .
c nec conutnpendas iradcs, nisi sinl prorsus inui liles.
'

Non liccl cuipiam Yeteris et Novi Testamcnti vel
,
eliam cximiorum c l sauclorum itoslrorum magi\ ,
slroruin 239
libruin quemvis corrumpere, vcl
, ,
libroruni cauponatoribus aul unguentariis iradere,
\ , *
ad eum deslruendara perdendumvc, nisi reddalur
, .
prorsus inutilis a lineis aut aqua aut alio raodo.
.
Qui hoc autcm decrelum transgrcdilur, anno segrcgalur.
CANON L X I X .
Non liceal cuipiam ex laicorum numero intra
saeri altaris sepluin iugredi : ab eo lamen
< ncquaquani probibiia polestate et auciorilaie
c imperaioria quando quidem voluerit Creatort
a doua offerre, ex auliquissiina iradilione.
\
\
,
c
t \ '
(76) ,
t .
B A L S . Probibcl praesens canon , ne laici ad di.

Vnium allare ingredianlr, ul quod eolis sacralis
, :
bomiiiibus sit desiinaium. ld auiem, inquil, iinpe . ,
ralori soli, licel sit laicus, coneessum est, quando
\ , , \, ,
iminera Deo oflerre volueril, ex atitiqua quadam
,
eonsueludinc. Qiiomodo ergo in divinum adyluui
. "
inclyti ienripli Doinini nostri Jesu Clirisli, quod cst

iu Chalce, quicunque vuh cilra ullum rmpedimen- , .
luiri ingredilur, nescio. De Laiinis auiem audio,
\
quud solmn viri laici, sed el mulieres in san , >
clum iribmial ingreiliunidr, et sedeirt, slantibus
\ ,
sacpe iis qui gacriflcant. De imperatoribus aulem
. \ ilixeruul qtiidam, verbis calionis insislcntes, quod
, 0/; ,
tuuc nou probibebuntur inlra sepiuiu aliaris i u -
gredi, quando siuii Beo munera oblaluri, non au, ,
.
Ambrosii admoniliont poenilonlia dnctus aliare
Imperaloribus liic concediiur eliaui iulra sacium
ingressus est, ut dona sua ibi ofierret; sed diualiaris scpluni ingiedi, cum dona Deo oblaiuri
tius ibi maiicre a pra3sianlLssiiuo eodein Paire
stiiil, idquc ex aiiiiqua iradilione recic qiiidem.
non pormissus e s l ; x a ' ^ c
N i m diu ante celcbraium buc coiicilium istiusmodi
.
'onsiieludo obliuuit : m paicl cx istis Tneodosii
TOJV *
Jimioris verbis in Aclisr.oncilii Epliesini, Nox, qni
, ,
legitimit imperii armis semper circumlamnr,
& /.. '/ 'que tinearmaits
el slipalonuus
esse non conceml,
^ , \ ^
Dei templum ingiemuri
forh annn relhiquimus, et
. . Tlieodor**i. /. Eccl. 1. , c 17.
ipsum eiiam tliadema,
reqia! majesttuis
imigne,
puulo posl de ôdem Conslaiitinopoli ^deponimui. nttcra aliaMu munerum luntnm offercinc aif, ^
remlorum causa nccedimn*. quibus quuque ohln is ad
'. Ibiu.' , Niccpb. Callist. lib. xu,
exiimum communeqne utrium mox nos
ncipimu*.
tap. 41.
b;c cliam Tlifodiirclus Ira.ii Ul, ui btiodoaiiib l).
(76)
'Hr(xa
ar
753
C A N . L X X CONC. 1 T R U L L O .
754

\ . )
'
; ,
, , \ ,
(77) \, , \
:.
. . \ ;

; ,
. " *

\ , \
, ,
tem *> snjius adorationU gralia ipsmn ingrcdi voliteritil : sed mihi ita vidctur. Orllmdoxi cnim
imperatores, qui pcr sanclx Trinitatis invocationcni palriarclias provehunt, el sunt uncti Dominl,
sine ullo impedimento, quando eliatn vohierint, ad
samim altare accedttui, el suflhint, et cum triplici
ccreo signanl, sicul et ponlifices.
ZONAR. Altare sacraiis hominibus dcslinatur.
Proinde laicos ab illius ingressu arceri cation j u bet; srd ila, ut imperatori lameti , cmn eacra nuinera Deo oblalurus accesscrit, sacra adyta intrandi
soli sii facullas. Quasi vero se abiindaiiler exctisarent, qui banc iiuperalori prxrogalivam concessorant, imperaloria? poleslatis supretuxque aucloritatis mcnliotiem idcirco injecere, fermc hoc dicen
- ^ les, quod imperalori quoque, qua laieus est, ad
'
sacrum allare ingredi uon lirel : sed proplcr eam,
.
qua prxditus esi, suprcmaB poiesiatis ac aucioritalis
amplitudinem, id ei pirveiuslo aiiliqttorum Palruiir
exemplo ipsi quoqtic oncederc rerusnruiit.
. ,
ABIST. c Nullus laicus extvpio iiupcratore ad
.
aliaw accedii.
.
Laicis allare esse'innccessuni. Iniperator aulem
,
non prohibeiur intra septum ejus ingredi, quando .
cuuque volueril dona etiam Dco offerre.
'.
CANON L X X .
c Ne liceal mtilicribiis divini minislerii. lenipore

c .
c loqui; sed scctuiduni aposioli Pauli praeceplum
t c sileani. Non eiiim eis loqui permissuin eat, sed
, ' ;, - C
gubjici, sicut dixil lex : si quid auiem voluut
c \ ,
c discere, domi proprios marilos inlerrogent.
f .
.
B A L S . Corinlhiis scribens magnus Paulus, pra>
, , \
cipil niulieribus silere , et marilis suis subjeciafc
, essc \ couvenietiler legi Mosaica?, qu;e dicil : A d
, , , viruni tuum, mulier, conversio lua, el ipse domina , \ , bilurlibi *. His ergoconseqiienter dccernil canon,
nc miilieres divini minislerii tempore Joquaulur*
, '"
sed domi a viris suis ea~ discant, quae.scire volunl.
.
Hoc autem sic consliiuto , ne dixeris eas quidem
,
probiberi loqui lemporc ministerii : in aliis auteia

ecclesiaslicis conventibus 240
^ ^ vctare eas lo , - qui. Debeut îtiin tunc quoque lacere. Ut est autcm.

*I Cor. xiv, 55.
* Genes. , i C .
Guill. Beverecru n o t .
(77)
dyior
.
ln codioe Amorbacbiano scribitur ,. qua eliam voce baec Balsamonis interpre1M>O iu islo codice desinil ; in noslro auiem
r.odleiauo non sccus ac m cdilionc Parisiensi
;utira legtinuir, niinirum \ , /. *
qua; verba liaer iiisuper in uis. nostro legunlHr,
\ - ,
. '
,
*
,
,
. Sea el calechetice doccnl
populnui
qnod penes solos prwinciates

est episcopo*. Inveni
auiem in 19 libro Jndnktii
antitjnllatis
Flavii / o tpphi, imperialem subscripiionem A'\C habentem : Et
Tiberius Ctaudim
Ctenar Aitgusius Gennnnus pontifex maximn* Tribuniti<e poleslatis
consnl secunde
ordjnaius.
Exslaul IKC<* verba i:i Joscpli Jud.
Antitf. lib. x, cap. 4. Yoriiui Uxc. in nullo alio
codicc cxsiaul. Nec sane Ralsamonis esso vidcii;
tur: scd ad inarginem priiuo ascripia, a Grseculo
quodam, ubu aniruadverlenle imperalores Hoiuanos, Elbiijcos pncseriim, qualis fuil bic Tibcrius
Claudius, loto cceloa Christianis cpiscopis dis(r<%
eliatnsi appcllentur , et
dicanlur. Naui isiarum daarmu vqcum caaea
bjuc verba citaia videniur.
755
756
THEOD. BALSAMON
verisimile, mulieres qnaedam eo lcmporc divitias . \

Scripmras lcgere pra se ferenies, concionari saepe . ,
aggrediebantur, et ad inlerrogaiiones ac rcsponsio- nes se eomparare. Qnod quidero Palribus nequa- , ,

quam mulieribus convenire visum est; ideoque est
probibUum. Privatim aulem prudentiores inler \ rogare de aliquibus animse conducibilibus/novum
\ . ' ^ non est. Lege et v m lib. Basil. lit. i , cap. I, .
decrct. 5, quod probibet mulieree publice causas
\ ' \
agere, sic expresse diccns: Prose solis causas agnnl ' ,
mulier et ca?cus : mtilier enim virili oflicio
ftiQgilur; et xxi Iib. tit. i , cap. I I , dicens: Httlier

in teslapiemo non fert lestimonium : in aliisautem
\ *, . ', * ',
dicil lestimonium, in quibus viri non accersuntur.
Et 48 Novellam imp. doniini^Leonis Sapientis, quae
]
'

*

'
*
'
'
r ~ " "
r
probibel muliercs in convcnlionibusel coiitraciibus
\ '
ferre lestimouium : in partir auicm, ot in iis, in
quibus solus fymininus aspe< tus admiuitur, non
\
.eliam oculi hominum, Qas lesiiiiionhun prne)>ere
' , \
pernviltit. Quaere el Jusiiniani 18 Novcllam, seu
, .
captit 4 4 , 4 til. xxxvu libri Basilic. quae probibct ' '' , . '
mulieres fleri tuiriees, el bnec prsecise dicit: Femi ' ,
nis cnim noe quoqtte probibemus, ne tutelao inti , \
nera subeant, nisi stl mater vel avia. Iis enim
(5 \ \ srdis secundtim baerediiatis ordinem tulelai quo ,
que subire permiitiiiius, si scriptis et aliis nuptiis,
.
et senalnsconsulti Velleiani auxilio renuntiaveriiit.
\
Si hc enlm servaverint, omnibus qui in iransversa
, \
sttnt linea cognatis in tutela praeferenlur, tesla .
mentariis deinum lutoribus eas anleetinlibus. De- C
functi enim Toluntatem et eleciionem prarfcrri
,
Tolumiia. Lege et tit. 5 ejusdein Jibri cap, 2 0 ,
,
tbema , dicens : Mulier non esl ctiratrix. ^
\
. ' . ' \ ' ,
.
ZONAP.
ZONAR., Silentiuni feminis, non solum quamdiu
,
sacra mysteria peraguntur, scd ubicunque fideles
convenerint, magnus Paulus indicil. IIoc atttem iis * \ .

eliam, qui sunt extra ecclc9iam, conveniens visum
est. Mulieresenim, inquit pocta, nescio quis, ornat .
silcmitim. Hic verocanon sacri minisierii tempore
. , \,
feininas silere duntaxai jubet. S i quid autem scire
, .
cupiunt, viros, inqnil caiion , idque ex Apostolo ,
.
donii interrogent. Legis porro nomine aposlolica
oracula boc canone significantur.
.
A B I S T . t Mulierfbus in ecclcsiis loqui non per- . ' < . >
c niillilur.
,
Si eniin disccre aliquid velint, niarilos suos
.
domi interrogent.
1
CANON L X X l . '
Eos, qui docenlur lcges civiles, Crxcis moribus
c mi non oporêre, et neque in theairum iiuluci,
oeqtie quae dicuutur cylislrae peragcre, vcl
pra*ter usum communem sibi vestcs induerc,
* nec quo lcmpore disciplinam aggrediuniur, vrl
. ',

,
\ (78), % ,
c ' * **
Guil!. Bovcrcirii noUe.

(78)
^.
Logcmhun potius
cum
codice
Aiwerbacbiano,
7>7
I N C A N . L X X I CQNC. I N T R U L L O .
7S8
c , ad Hneni ejiis pcrveniunt vel, u l in stimnia

c , ,
c dicam, in ejus doctrina? dimidio : * i quis au .
teai deinceps hoc iacere ausus faerii, segre , t gelur.
(79).
B A L S . Magnus Theologus Gregorius hsec scfibit
.
in funebri magni Basilii oralione, qnod plnrimi,

, iique slullissimi, ex adolescentibus qui erant Alhenis, sophislico quodam furore pereki, et non secus
, \
ac i i , qui eqttcslris cursua oerlaminis furioso de (80)
sidcrio lenentur, conlra adversartos suos piignan
, \
les, urbes viasque anttcipant, et rcrenter actoenicn.
les sophtstas excipiunl et complcctnnlur, magna
,
eplendidaque pompa dediicentes., et boepilaliicr
. '
fomilantes, ei alia quscdani ludibria sopbistis fa
, \ , miliaria facicntes. U l esi ergo credibiia, in hac
,
241 urttium regina hsec coiisiiclndo invaeerai,
- quando legum qitoque disctplina vigebat, ut quidam
, bis Gracis moribue utercntur, et eos, qui legam
, erant discipHnam aggressuri, vel qui per mcdiam
\ * docirinam processerant, vel qui jam perfecti erant,
t cum magna qoadam pompa e i sunpiuosis insueiis
. ,
vestibus In tbeairum deducerent ; et ideo statuisse
, . Patres ea qitse sunl in pr&aenii canone. Cylistr
, > - aulem ftebaitt, ut mibi videiur, inler eos qui do(, , \
cebanl. um enim liic sibi discipulum vindicaret.
,
ille vero ex allera parte reslsteret, cylislr exco .
gilata? fuere, idque fortuitu , u i sit hodie in cquo , \
ruan curriciilis pro canceHis. Haer ergo omnia pro ,
hibentes sancli Palres, et Graca opera nomtaaiues,
,
staluunl nihil tale fieri omnino oportere, eo qaod

roulta oflendicula turbulenta eorum gralia inier
, \
fideles nascanlur, e l sit id, quod eo roodo fti, gen .
tiliiiae felicitalis vel infeliciialis prxmium. fioe
- auiem, qui canoneui tranegrediunttir, segregaiioni
.
,
subjici jusgeriitrt.
.
ZONAft. Profanas eibnicorum consuetudinee,
.
nulla in re divini Pairos a fidelibus uaurpari
\
paliuntur.-Cum igitur ex iia aliquas juris civilis
, \
candidati adlmc relinerent, ae peregrino veslium
, \ .ornatii, sivo cum studioruiu curriciilum ingrede ' , \ FCHlur, sive cum eorumdem metam atligieseitt, i n * ' duti prodireni; h;ec el alia ejus gcneris omnia,
, \ - quaecunque ab illis ficri consueverunt, prohibent;
.
iD quique tale quidquaro admiseriul segregari jubel.
. c
A R I S T . i Qni juri diecendu incumbit, niore
, \ , - gentili utens, ct ad tbealra deduclus, et sese
, volutans, vel praiter commimem coniueiudtiieiu
,
c indutus, segregalur. >
.Moribus gentilibus si quis usus s i l , civilcs cdot
(79) &* .
Inter hac uhiroa
canonis verba et Balsamonis seholia in codice noalro Bodleiano haec leguutitr,
, \ .

^ , \
.
pretatione ejn$ tcripta sunl, ex quibus, ul opinor*

prohibentur qu<B notariis fitmt in processiomlm*
fesii tanctorum notariorum. ei qucc in admlnitira~
tionibitt yrammalicis sine precibus finnt. PraHer*
quam auiem, quod ha?c verba se Balsamonis noa

esse projani, in mtllo alio codice cxslanl.
(S0) .
Codex Ainerbaabia*
, Nota pruetentem canonem, et in inlir* nus rectius legit, .
759
TIIEOD. B A L S A M O N
76
ctus lcges, ad Ibealra forlasse doductus, aut cyli- .3$, \
,
Mras diclas pcragcus, aul vestes prxter usum
coinmunem induens, segregabitur.
, .
CANON L X X J l .
'.
Non licore virum oritiodoxuin CUITI tnuliere hse (81) c reiica ronjungi, ne|ue vero ordiodoxam cum
f \, *.
c viro lrsretico copulari : sed ei si quid ejusc ' ! \
modi a quopiam factum apparueril, irriias
. nuplias exrslirnare, ei ncfarium conjttgium
, , \
dissolvi. Neque enim ea quae non sunl mi .
t sccnda misceri, nee ovem cum lupo, nec pec \ , fcalurtim sorlem ciun Clirisli parie conjungi
c , .\ (
operlet : si quis anum ea quae a nobis decrela
. E i
t ' , .
c sunl, iransgressus fuertl, segregetur. Si autem
aliqui, qui adauc inlfdetcs sunt el in orlho-
t , ,
< ,
c doxorum gregem nondum relali, sunt inler se
t legttime malrimoitio conjuacti; dcinde hic
,
quidem,peqitod esl honeslinn electo, ad lucein
\
, (82)
veriiaiis accurrerit t i!le vero erroris vinculo
,
c deieutus fuerit, nolons divinos radios fixis
( ocu4is intueri (si infideli uxori placcat cum
t , . ^
viro fideli babilare* vel vice versa viro inOdeli
t ) , ' cnni fideli uxore) ne a se invicem separeulnr
. ; joxta divinum Aposlottim. Nam sanclificaius
c , < esi vir infidelis per mulierem, et sancliftcala
. >
c esl mulier inQ>lelis per viruirt *.
.
B A L S . Lex civitis definit matrtmonium , socie \ tatem el cominunicalionem divini el bumani juris.
tltiic ergo consequenter eancti Palres decernunl, .
&'. ,
jure matrimomi non esse conjungendum vinim
\,
fidelein mulieri infideli, vel e conlra; sCd et si quid
* ,
ejusmodi factum fuerit, divellendum esse malri . , ,
monium, ut quod consi&tere non possit. Qura est
\
cnim, Vnquiunt, lupo eitm agoo societas, quoriiiu
\ > ost peniius coulraria volunlas , sibique snnt invi ; \ ,
w m in oinnibtis-advorsi et infesli, quod sit con\ .
traria eoriim vivendi ratio? Et non solum srpa randum esse malrimonium , sed ei eum , qtii lale
, qtiid ausnrus esl, segregandum eese. Sed si aller
. cx conjugiûs fidem oriliodoxam elegcrii, pio
ptcrea separabitur m a i r h n o u i u i n . M a g i i u s 2 4 2 "
npo^tolus Paulns isi Epi>tola sua ad Corinlb. sia- ,
itiit, r esse separandos, quoniam sancliftcatus
. , \
est vir tnfidelis per Udeleni mulierem, et conlra ,
.
ganctiQcaiur infidelis mulier per virum qui credidil. . " \ \
Est autem spes fore ut ejusdein eini sententiae
. * eonjuges, si altor ex ipsit fidem ortbodoxani eleei
I Cor. vu, U .
Guill. Beveregii notfn.
(81) Affj
.
Harmeiiopultis
nou obtemperabai, mnlinm royanti, ttt religionem
in epitome canonum bunc cum syn. Laod. c. 10 ainplecteretur : id quod huic canoni contrarinm ctt.
conjnngit, et 8Choli:tsios in eos bxc observal: Harmen. epit. can. sect. 5, lit. 2.

(82) .. Codex Amer, - bachianus reciius legil , elc. ut et posle
, \, - , videltcet genere fominino. Nam cuni de
* iHn(|iie conjitge hic sertno babcalur, becesse esl
, Sub palriarcha theodotio bucciul aliera sil fcinina, de viro cniin ante dictuu
naior quidam imperatoriu bapiizalus, per scripturam
valriarchicam ab uxore separatus e$t, ouae nuirito
7GI
'
IN CAN. L X X l l CONC. IN T R U L I A
, gerit. Nota ergo praesentcm canonem propter Ib*ro*,

.
qui stias iilias Agarenis iiidiscrimiitatim in inalri \
monio collocaut. Simililer nota el verbirm eanonis,
Ss ;
qnod dicit : Inlideli autem iimlieri cnm viro lldeli,
; .
cobabilare placet? vcl contra, infideli viro tun
,
muliere fidcli? ne separenmr. Si quis enim borutti
. " \ \
separari maluerit, mairiinoiiluin ex eo divelletur.
< .
Quod quidem factt?m esl lempore sanclissimi pa
triarciiae domiiti Tlieodoli. S<para<us esi enim a

sua infileli uxore Bagtlicus Buccinator, postqiiain
,
baptizaius fneral, ciun dccreio palrinrchali: uipote
: . \
quae a viri suasione indnci non possel ul bapiiza ' . ' ,
rctur. Legeet deciimim caput prlmi lituH pnpecnirs
.
operis, el qnae in eo sunt.
ZONAB. De iis qni inltT se non ila pridem ma. \ \
\ ^ trimonii fcedere jnncli suut, si eoriini alleraiii fl
delem esse, alterum a fide abhorrere conligerit ,
, ,
canonero bunc sacri et divini Patres promidgave ,
r u n l ; eoqiie soeietalem ejtisinodi daitiiiani, ct
. , \, posiquam etiam conlracla fuerit, rescindi jubeni.
. \
Non enim ea, inquiunt, miscenda sunl, quse natit , \
ram, ut inter se misceri possint, non haltenl. Nam
; ,
qui simul Ua vivnnt, tit eorum animi, in iis quae
, , ad fidem perlinenl, conlrario modo aftVcit sinl,
- ;
quo pacio eos in aliis rebus couvpnire posse quis \
piam arbitrelur? quorumqne aeneus, in iis qii
\
eunt fidei, quorum prima esl aique preriptia ralio,
. iiiiitiinecongruuiil, quo paclo inlcr &eaquis animis

in reliqua viUe societale commuuicabuiil l Quam \, , Q obrem et nupliarum foedus male contractum re . , scindi, et eo9 insuper, qni canonem lumc violave, \ ,
rint, segrcgari volunt. Atque baec quidem de ma ,
irimonio nuper inilo, quo bsrelicam s b i niuliereai
, vir orlhodozus copularil, aut conira, Paires au,
xere. Quod si quo tempore ulerque ab oi tbodoxjs oi . ,
dissidebat, mutuam inier se conjugii societaiem
\, , ,
contfaxere, decursu vero teniporis, altera persona

adbuc erroruin tenebris invohila, allera agnila
\, \ .
veritale Gdem amplexa est (unc qniuVm diviui
Palres iuagni Pauli praiceptis standum esse decernunt. Si enin, ait, ctim fldeli viuc socieialem
infldelis relinere velit, aut contra, ne segregeotur. Sanctiiicatns est enim vir inlidelis par iuulierem %
e l e contra.
i
. .
ARIST. < Jrrilum csl matrimonUim cnm bsereticfs
i 01 , , . >
< coniracluin. Qui vcro atilca conlraxcranr, si
velinl, maneant. >
- D
Non licet viro orlbodoxo ciioi muliere haireiica
\ . , ,
conjungi, aul e contrario. Si quis aulem, cuui sittt
, infideles, legiihqo malrimonio cuujuncli g u n i ,
, poslea aulem vir quidem ad iidcni accedil, mulier
}| , vero in errore delinetur; el fldeli placet cum inft. , deli cobabitarc, aui vice versa : ne eepareoiur
juxia divinuui aposlolum Pau'un).
.
CANON LXXIII.
.
Gura crux nobis vivifica satuiare ostenderit, nos
c omnem diligenliam adbibere oporlet, ul e i ,
t ,
c per quem ab antiquo lapsu salvali sumus, enm
4 * . quem par esl bonorem babeamus. Quauiobrem
4 . "
1
l C o r . v n , 14.
7
THEOD BALSAMON
764
c , , \
el menlc, et sermone, ct scnsti adoratiouem ei
c , tnbueules, crucis figuras, qna a nonitullis in
4 solo ac pavimcnlo fiunt, oiunino deleri jube ,
mus, ne incedeniiiun conculcatioue vicloriae

t nobig iroplixum injuria aibcialur. Eos itaque,
. >
c qui deinceps rrucis sigiititn in solo construunt,
4 segreâri decernimus.
c >
.
B A L S . Nonnulli in ccclesiarum vel aliorum ctiam

Jocorum pavimenlis crucis eigua' in lapide, vel
aliqua alia sp^cie, impriinebant. Hoc ergo probi- ; .
bens cation, dicit, quod salus boiuinuui per crucem
.
viviiicam 243
oportei nos ei conve
,
nienlcm et proponione respondenlem bonorem
* adoralioneinque Iribuere, mcnte, sermonc t sensu;
menle scilicel, per tacitam graliaruin aclioneni;
* ,
sermone, per boni quod in nos factnm esl apud
. "
omnes confessionem ; et sensu, quando eam aclti
videutcs salutamiis. Unde ciiani omnes qui ubivis
,
invenitinlur, crucie typos ih pavimenio delcri et

tolli jubel, ne ab incedentibug conculcetur noglrum
*
adversus diabolum tropbaeum : eos aucem, qui ag
*,
grossi fiierinl crucis figuram iti gold construere,
Jubel gegregaiioni subjici. Dtcit auiem ei 5 cap. . \ ' . '
priini liiali primi libri, Nec monachus nec ullns ' *
alius in publico loco, in quo epectaculum per- , ,
agitur, criicem imponac, ! sanctorum reliquias. > * \ . ' * \'
B l cap. 6 : Nemo in solo, vel molari lapide, vel
marmore pavimenii, crucem insculpat vel pingat : , <5d auferat, eo qui id transgreditor gravissimum
f a c l a
e s t
e l
<0
enbctinte gtippliciitm. Et cap. 58 priim l i l . lib. ^ 1*

\ . ' * , '
Imperat pnecise dicens : Sed et pretiosas cruces, * \
, * ,
eiim quibus in supplicationibug egrediuntur, non
alib? quam in ganctig locig reponi. Hasc cum et ca- .
non ct leges iiaiuant, crttcem quidero in pavimento \ ,
non audet quig e i aliqua materia construere :
. " " \
eanctas autem imagineg et cruces in publicis viis a
.
oirnle eriguniur. Et nos quideoa, propter puram

crga Dcum et ejus sanciog fidem, sancta ejusmodi
tibictinqtie erecia adoramns et salutamus. Leges autem, ut esl consentaneum , propier infidelium ,
eorurnque qui gine ulla bonesta congidera,lion* i n - * , ,
discriminatim vivunt, improbitates, bac scripserunt. .
Exigtimo ergo, quod illi segregalioni subjiciuntur, .
qui sunt simpliciores, el propler pielatera in eolo D , , *

preliosam crucem fabricantar. Qui enim mala animi
affeciione boc aguat, ot âlularis crucis iignra, eo
quod conculceiur, contumelia afficiatur, u l impii pnnienlur.
.
. \ \
ZONAR. Domino nostro Deo ac servatore Jesu
Christo croci afTixo, nos salntem adepti, atque ab antiqiia peccali tyrannide liberaii surnus. Crucem , \ '
igitur, quippe qua3 galutis noslraB causam praebuit, .
menle, scrmone et sensu colendam a nobis esae \ I
sancli Patres aftirmant. Ac mente quidem illam
\ , \ , \ .
eneramur, cum tacita mcdilaiione, qam ingeatia , *
bona per illam ad nos dcvenerint recolentes, tantae * , Dei in nos benclicenthe magnitudinem obsiupesci
iwus; serroone, cuui eadem ilia sermonibus usur- , \ ;
1 C A N . L X X I V CONC. J N T R U L I . O .
766
paiitcs, quantuni proinde noslro Salvalori debea, .

mus, apiid alios profttemtir. Sensu vcro, cum eam
*\ , aspicientes veneramur alque salutamtis. Uuoniaui
, ,
igitur nonnulli, sludio forte amplius bonesiandae

crucis, eam cum aliis locis lum in paviinenlo quo*;, ,
que efformabanl: id fieri pr*sens canon, ae ex M
. nostra victori troplispum per coittmnriiaiii con. culcandum proponi, velat. Qul vero ausi fuerim ,
.
segregationi obnoxios *'sse decernii.
. .
ARIST. Crnx in pavimonio, tolliuir.
Oinnem adbibere debeiuua diliêniiam , ul d i , *
gnum vivificae cruci tribttatmis bonorem, per quam
\ ab antiquo kipsti servamur : el si a qnopiam in
, - paviniento crucis figura ponitur, deleattir; ne i n , g cedentium 'onculcationc viclori.c nostras tropb&uta
.
injuria afficiatur.
*
'.
CANON L X X I V .
" Qiiod non oporlel in Doiniiiicis loris vcl eoclesiis
(85) ,
agapas, ut vncant, facere, ei inlus in ade cof ,
c racden, el accubitus stemen. Qui aiitam boc
. 01 atisi fuerinl, vcl cessent ve! segregentur.
c .
. *0
B A L S . Mngmis Pnulus in Epistola soa ad Coria tliioseos repreltendil, qtii in ecclesia convivaatur,
, ! dicens : Annon habetis doino .ad edendnm vel
xb \ ; "
bibendtim ? An Oei ecclestam roiHinnitis. et eos
, \ ; qui non babent pudorc afliciiis ? 244 Unoniam
\ ergo omnis locps Domino consecralus Oominicns
, , - diciltir, etiamei nou esl ecclesia. sed lcmpli vealU
8
, C

( ,
, ' )
.
, \
. \
,\ , \
\ .
. ,
. , ; ,
,
buium aut alind sacrtim , statuit cation , ne aliqni

in ecclesia conviventur, vel in ejuemodi locls
(hoc enin^ vocal , id est dileclionem, vel
quod sit dileclionis efficicns eamque conslitirens,
vel qnod fiat propter dilectioneni): sed neque 1ntrn domum Bei comedant, et acctibitus sternanl.
Eos aulem qui tale quid faciunt, ei post dentindationem non abstinent, segregatioui subjici. ?ocatur quidcm Agape, fraiertiitaa, el qna? propler
cam ineunliir convivia. Qu qnidem sunt prohibila,
ut quae oflendiculorum el cotitiinieliaram , ct nonnunquain eliam coiijttratioinim el solalitatum ,
causa? essenl. Acctibilus aiilcm dicilur omnis imposiln slraii slrues, quai in aliiludinem crecta apud
Latinos idem esi, qnod . Nonnuili ergo ,
& ut videtur, lectulos in medium templi submittpntee

bujusinodi loros sen strala, vel ad majore* deli \ .
cias, vel alioqui ad suani quielem faciebant : quod

\ sl etiam probibilum.Nonnulli antem dicere conali
. \ . aunt, idem esse locnm Dominicum c l ecclesiam :
et inlerpretati sunl illud, Vel, ut coiijunciiviiui, c l
;
non disjunctivum. Mibi aiitem non ila visum est.
\
Postquara euim dixissei non iaciendas agapaa i n
, .
I Cor. x i , 22.
Guill. Beveregii rfolffi.
Vide Balsamoois de bac vocc gcholia, qiiae eiiam
Joannes Ciirt episcopus loco paulo aolc citaio ver
. Accubita voeat in$lrntu$ siveloralia magna, batim exscripsit.
jnxia Lalinos, llarmen. cpil. can> scct. 5, tit. 2
(83)
Scboliastes Har-
nienopu , ,
77
THEOD. BALSAMON
7W*
OoiDinicis vct ecclesiis, probibet comedere el " \

accubilus slernere in solis aedibus sive ecclesiis.
.
Quamobreni est differenlia inler ecclesias et pronaos el alios locos Dominicos.
. '
ZONAR. Moris aniiqui fuit divinorum mysterioruiii ooiimniiiione peracla couvivia , cibariis ditio- \
rum liberalitaê collalis, ac per eos leiiuioribus ,
qiiuque ad mensre soeietalem admissis, colebrare ; \ . \
cujus eiiara magnus Pauhis Epistola ad Corinlbios |, , * uieminit, eosque, quo I privatim aliis non exspeclaiis epularentur, objurgat. Unutquisqne , inquit, \ , \ ^

,

suam cocnam praoccvpai in edendo; et alius quidem
* .
esurit, aliut aulem ebrius est. Numquid enini domot
von habeiis, ut manducetit el bibalht out ecclesiam ^

Dei contemmtii. et confvndiiis eos qui non habenl ? ,
llanc igiuir epulandi oonsuchidinem , quam ctiam
; , *
ag;pen sive cbarilatem nuncupavit, quasi a chari- ,
, (
late profeclam, ved quia cbaritatis efllciens sit
(uam illa mensae communio qtiamdam inter e^s, )
qui una cibum capiunt, procreai chatilaiem) in
ecclcsiis renovatam, convenienlibus inlra sacra
templa vcslibulavc ad vescendum convivis, hic .
canon jmprobal, neque i n ccclesiis, aut intra sa- \ ,
, *
craruni domorum sepla, srd alicubi exlra epulari
. jubet: accubitus eliam sterni vetai. Esi autem ac . 'cubilus Laitna vox : Jdein enin Latinis accuniqo,
. quod . Slrala vero allius excilala mollioraqtie, quae delitiarum incriiseque sunt, signiOcat. .
Pomiuic; porro nomen pro ecclesia passiin canones .
nsurpasse reperias. Hic autem canon solus iulcr Q \

. * ,
ecclesiam aique Dominicum forle discriminisanquid
\ . "
sialuit. Particulam vero, Aut, non babcre hoc loco
di&juiigendi vim, sed explicaiionis gralia, pro, Sive, , ' positam esse arbitror. Siquidem in sacris quoque , \ ".
Libris parliculam,Et,iion copulalive, sed causaliier \
pro voce, Enim, invenimus usurpalam. Ut in iis , ' ,
verbis, Gloria in $$ Deo, et terra pax

:
, *
lausam divina3 gloriai concelebrandaa Scriplura
cxplicat, pacem terris conciliaiam; ul pro voce, ,
Euim, particula, E l , sit rccipienda. David quoqjif, , \ '. \
\
Pa nobisauxilium, ah, de tribulatione, et vana salut
kominn , inquit, auxiliare , bonrinum euim , , \
adjumenta ad saltttem inania alqtie irrila s u n t .
. \ Libri quoque, quibus legiim sanctiones conlinen10
1S
tur, disjunclivain conjunctionem pro copulativa D

non raro adbibenl. Sic libro quadragesimo quarto,
litulo leriio, Si quis scripserit, Hic vel ille meus
baercs eslo, aut Ilunc vel illum manumiliam; illud,
Vol, conjiiuciive pro, Et, accipi voliiere. E l cjusdein libri tilulo decimo quinlo : Si legavero oxori
mea? ornamenta vel qua-cunque ejus gralia comparavi, ad eam omnia lege perveniunt :
245
conjunciione, Vel, pro, E l , intellccia. Et secundo "
titulo secundi libri, qui dc verborum signilicalione
inscribilur, capite quiuquagcsimo le.rlio : GonjunCliva3 parliculne quandoquc, , pro disjtmclivis, ac vicissini hae pro illis usurpantur. Eodem
v
1 Cor. , 21, 22.
*
. *
' ,
, , "
\ .
'
, ,
" , \
. \
, \
, ' *()
\ * \
. \ w -
" UM\ , i i . Pâl u x , 13.
1 1
Psal. xxxv, 7.
7*9
I N C A N . L X X V CONC. I N T R U L L O .
770
" " modo igitur ab hujns quoque synodi Patribus par*

licitlam, Yel, pro, Sive, adbibham fuisse exisii.
uiarim.
. ' ARIST. c Agapseinecclesiis non suut peragenda?,
, * c nec accubiius sternendi : quiueliam qui n<>n
< ' .
t desistunt, segregantur.
,
Non oporlet Dei dommn comninnem dotnitni
\ ,
existimare, el in ea agapas dictas peragcio , rt
, . intus comedere, aul accubitus sleniere : is autem,
, , .
qui hoc aasus est facere , et non cessat segre*
gelur.
'
CANON L X X V .
c - t E o s , qui in ecclesiis nd psall.ndum acccdunt,
c , f volumus , nec iiiordinatts vocifcralionibtis uli
\ ,
c et naturain ad clamorem urgcrc , nec sliquid
c
c eorum, qiue ecclesbe non convenhint el apla
iion stiut, asciscere : sed cum inagna aueti<
f lione et compunciiooe psalmodias Deo , qui
t .
t cst occultorum inspector, ofierre. Pios cni:n
< fore fllios Israel sacrum docuii oracubim. >
4 (84).
.
B A L S . Dei ecclesiae dicuntur domus oralionis;
unde eliam qui orant, cum lacrymis Deuui orare
,
debent et cuni bumiliiale, non nmem cum inordi \ .
nato et impudcnle babilu. Staliicruut ergo Palrcs
, non esse sacra cancnda canlica et psalmodias i n ( \
ordinalis et inleniis vociferalionibus, el naiunc viin

afferenlibus; nec eliain quibusdam flexis modnla lisque vocibus, occlesiaslica) conslitutioni ct con \ , ! , ^ sequeniiae non convenientibus , eiijusmodi atint
ml \
modi scenici e l supervacaneac voris varielates
sed cum mnlia compunclione et moribus piis e i
, sanciis Dco preces oflerre , qui novii cordium no . sirorum occulia. IIJCC auicm jusscrunl cousequen , ler diclo evangelico, quod slaluil : Non oporiere
\ ,
nos, sicul el elbuici, cum loquaciiate et clatnore
precari , tanquam per mulliloquium nostrum nos
, * exaudieiidos arbilremur, scd ia occullo , Dco by \ , \ ninum offerre : facere aulem petiiiones similuer,
, ul Paler nostcr coeleslis, qui videl in abscondito,
. \ , \, \
nobis reddat in aperto **. Quoniain aulem , inqui
i i n t , lex quoquc Mosaica dixit iit Levitico , pios
iiiios Isracl fuluros , nos quoque , qui hiijus legis
, ,
coinplementum accepimus, magis pii esse debemus,
^,
t
, . \ D et prout constitulum est. nos gerere . Quotiiam

?
1
1
t
. >
_ ... .
I!
:f.imne
n n l v i n I A K A C _
auiem
apndI diversos
sanclissimos
palviarchas d i ? ! 5-
)
cium
esl,
non
solum
in
festis
baec
lieri a camori
bus, sed eliam in vigiliis et niorluorum uionii, \
* meniis: fueûnl inulta syno lalia edicia segregationi
subjicientia eos, qui talia iaciiml, et non per can ,
lica, e l iriodia sintplicia miniraequc elaborau , et

" Malib. v i , 18.
Levil. xvm, 5.
(84) . Post bac verba, et anle

Bdsainoiii^ scbolia, in codicc noslro Bodleiauo bac
bili;r8Ki uninr, ' , ^
.:, \ . /
, ?iotn pmientem canonem,

scenicas psalmoriias, et quce diplatmata dicuntnr
reianiem; et mirarc ul impudenier neglcctui habeiur.
%
Ilax aulcm c margine iu lcxluai irauscripla v i dcniur.
THEOD. BALSAMON
772
ftectindum Ecclesiae constilutioncm cantaia norinr.

jiam psalmodiam peragunt. Lcge el synodi Cariba*
ginensis canonem 108, el qua. in eutn scripta sunt.
Lege eliam Palris nostri Joannis Cbrysostoinijam
inter beaiot, bomiliam iu seraphim, iicm in illud,
Vidi Domimiiii sedetitem in throno alto el etaio.
Probibel enim psalmodias scenicas, el manuuin
gesiiculaliones , vocesque protraclas et vibratae.
. Psatmos in ecclesia recitandi consneludo deprecalio quaedaui esl ad Deum, qua Nuininis, ob ca quae admisiiuus i r r i i a t i , pacem nobis
ac vcitiain volis stipplicibus iinploramus. Snpplieantes vero ac roganies humili abjectoque babilu
iiiccdere parest. Clamorcs autem inconditaeque
vociferationes, deniissionis , sed elali ac temere exsuUaniis aniuii sunl argumeiuum. Quiergo
psalmie in ecclesia recilandis vacant, eos attente
ac moerentiwHi babilu psallere, nou inconditis ac
violenlis Yociferaiionibus (esl vero vociferalio
inieiiia el vebeinentioie conatu explosa v o x ) ,
ebslrepere jubet canon. 246 Neque id tantuin ,
aed i(uidquam pra?lerea mipus accommodatum aique
nb erclesia sancltlaie aliemmi, quales sunt infra*
uti illi inodorum soni argutaRqtie cantilationcs
alque ad scenicos intTdriciosqtie rilus nimis evaliaia modulalio, quibus prsecipoa lioc (einpore in
templis canemium cura iuipendilur, adbiberi
telai. Quibus sic constilulis, leslimonium quoque
; .
(85) ',
.
\ ,
\ \ ,
.
\
\ ; .
ZQNAP.
' ,
* . ,
\ .
\ ,
\ .

,
$, \
. * \
. , '
\
, , \ ,
\ $ , .
\ , *
.
, ,
posiea ex sacria LiUeris profert. Pios namque ,

inqtiif, fore fltios Israel sacro oraculo edocli su
IIIIIS. os auteiu filioruni Israel nouiine eignrficari
iiidieanl illa,divi Pault: Kun euim omnes qui ex
Israel sunt, ii sunt lsraclita?, neque qui semen
Mtut Abraba, onmes filii :.sed in Isaac vocabilur
, *
, '
*
, ,
.
ubi seiucii : id est, non qui Qlti carnis, bi sunl filii D e i ; eed qui fiiii sunt promissionis astimaniur
in si*miiie *
ARIST. c Iuordinala psallentimn vociferatio non
. c " ;,
adiiiuiiiur, el qtii asciscil qua? ecclesiis non con\ \
t vcuiuul. >
Cum compunciioue cLattenlione mulia psabno
dies Deo occulioiuin inspectori oflerre uportet, et
,
nou iiiordinata* cdcre vociferaiiiwies , el naluram
\ ; , \
ad clamorem urgere; fllios enim Isracl pios fure
.
eacrum docuit oraculuui : sed ncc quidquam , ^
quod non apluin el aeconnnodatuiu*esi. ccilesiastica:
. . _ :
, \ constilulioiti, psalb;re opurlct.
.
CANON L X X V I .
Oq".
Quod non oportei inlra sancios ambilus caupo "

1 9
Uoiu. , 6.
(85)
\\
Hc
qsque ad liiiem bujus inutipreiatioiiis in codicc

Aoierbacbiaito desiderantur. Exslant auiem in editiune Pariiiensi, sed aliier lecia quani bic e ms.
Bodleiano cdita; bis iiiiiiiriun verbis,
' \
. ; \
/ -
,
0 , Eldor
,
. Hic autem omitiitur oralio ejus in Serapbim, quê exstat in quinlo divi Cbrysoslomi operuin lonio, pag. 155, edit. Savil.
773
C : V N . : L X X V J CONC. 1N T R U L L O .
77f
,
c natoriam oilicinain , vcl qua fiunt per aro , i maia specics proponere, vel alias veiidfliones
. \
faccre, suam venerationem ecclesiis servantes.
,
c Servalor enhn noster el Oeus , per suam in
c , -
c carne viia? agendae rationem nos instituetis,
c \
noo facere doiniiui Palris sui domum tiegolta , \ c tionis jussit; qui etiam iiummulariorum a?s
c . . \
c effiidil, el eos, qui sacrum commune faciebanl,
c ,
c ejecit . Si quis ergo in pradicto deliclo dc (86).
prehensns fuerit, segregelur. >
BAI.S. Sanctarum ecclesiarum convenictiiem
.
bonorem, eorumque quae ad illas perliricnl , sancli
\ ,
\ Patres conservanies, nec sustineules ul ab ullo
, omnino quae sunl sacra fiant conimunia, decreve , ^ runt non essc proponendas aromalicas species i n tra sanclos ambitus, nec iti eis iieri cauponaloriam
,
officinani, nec intra ipsos aliquid oinnino vendi :
*
", \, sed eos esse a mercalorum conimunione alienos ;
, Quoniaro, inquiunl, Dominus quoque nosierJesus
Cbristus et Deus , per suam in carne vitae ngenda3
, \ oI>fov rationem, nos diserle docens esse valdc piinieudiiiii
, , eum, qui quod esl sacruai corainuue f a c i l , et domuro negotiationis reddit, nummularios, boc es,
,
mensarios seu argenlarios ex sacris ambitibus ab * * * \
, - egit ( autem exiguum nummum signifirai),
, . - et aes eorum , hoc est, numinos exposiios efludii.
Eos ergo, qui boc facere ausi fuerint, segrogatinni
.
subjcceriiui. Cum auiem permulti sanctissimi pa
triarcbae, et ab Auguslali et a propinquioribus
(87) \
- G Magnae ecclesisR vestibulo partibns, iiummulariog,
, - et crustularum frucluumque vendkores, el reliquo
merAtores, expelli jussissent, dicebant quidaro
\ , ,
canonem ccclesiasiicos ambitus nominare porlicus
,
,
ac vestibula unitiscujusque l e m p l i , sed non d
, - phialas aliasquc divinarum %diiim partes, qux cis
. .
unKae sunt : hoc aulein pluribus non placuit. D i Eir.ov , \ cebant enim, quod quoniam canon de Ecclesia non
(
meminit (quod euiin in medio lempli vel in ejus
,
vesiibulo sit caupona vel niercatorum convenlus ,
, ), nulli Christiano ne in menteni quidem veuerit, ut
,
quod sit a pietate alienissimum), sed de sacris
l e
, e
Joan. , 46.
Guil I. Be veregii noUe.
(86) ,
.
Inter baec u l - D telur, palam est liaec verba ad Balsamonis texiuni
tima canouis verba el Batg;unoois inlerpretationein
nequicqnani pertinere; ac proinde in aliis omuibua
isola qnatlaui marginalis in ms. nostro Bodleiano
codicibus, quos videre conligil, rectiun omiliuierponilur, quae sic se babet
tunliir.
* , \ ,
(87) .
Sic diclus est
\
locus quidam Consianlinopoli, ubi opsonia ve.ide , \ banl. todiiius
.
.
Cod. Dc orig. Consnniinop. Prope fuit Magnaui
\
\ , \ Ecclesiam, ul noii soluiu ex boc Balsamonie loc,
fied el ex Nirela Cboniala constal, dicente,

. \ - , - , ' ^. E l patilo
posl. 11
, ' , ,
- , , Nic. Cboiiial. in
, . Ex eo autem, quud solum Alexiu Mai:. Coiiiu. lil
cauoii, scd ei ipsa Balsamonis inierprelatio bic no-
?75
THEOD. BALSAMON
amblliluis, dc liis dcbemus omnctn dubila-

lionem adduccrc. Omues aulem illos esse sarros
anibilus dixeruiit, qui raiionis expcriium auimatiliiini (Oiiculcationi pcrmissi non sunl, eliamsi alio
quodaiit modo giul cotumuiies : ex 42 cap., primi
tit., lib. <|iiod dicil : Usqiie ad lerniinos cccleshe
in foro publico secuiiialeni babeant, qui confugcrnnt interioribus lavacris, vel liortis, vel domiciliis,
vel porticibus, vel atnis u l c n l e s 2 4 7
probibcanlur inira teinpluni dormire vel comedcre, 1 tvacra
ci borios, et portiiiis ccclosia? roiijuncta sacros
ambilue esse nc dixeris, ut illic eiiani proliibcauttir
proponi venalia. Haw enim ecclesia? quide:n parics
repiilabuiilur : sacri aiueiii ahfbitus non dicemur.
E l , ut coinmunia quidem, sancionim ambidiwii
bonore digna non babcbunlur : sed propler eccle-
six* privilegium, qui eum, qui eo coniiigit, cx lpsis
abripueril, punieiur. Nola vero, intra solum lenipliim euere ac bibcre probiberi eos, qni ad ipsuin
coftrngerint.
e l
vocabilur
: vos aulem fecislis
illam
speluncam ialronum
Ne igilur eadein fidelibus
oljjici qiieant, ne inlra saeri loci ambilum cauponas
exstruere^ nevc escuienla aul alia qusBCunque vertalia babcrc liciât, Palres derevere. Neque vero
inira ecclesiam, sed iiilra sacri loci ambilum ea
fiori velatii. Samvcro sacri ambilus omnia sanclorum lcinploniin sepla, ila ui noque lemplorutn areis neqiie in vesiibulis aliquid ejusmodi
(leri canori siual : quamvis ea minc impie fiant.
Siiam vero seiitcnliain Patres cx Evangelio cîfirinant, nos iia a Cbristo edocios esse dicenies; qui
et Jmia?is, ne domum Palris sui domum negoliatlonis iarercni, intperavil, et sacrilegos nundinatorcs a templo expulil.el nuniniulariorum a?s efftid i l . Sunt vcro '\. seu nuiniiuilarii , qui
exigua nuinismala, b^c est, numroos, veudiint.
oniin apud Graecos exiguum nuiiiisina est,
quod a Bomanis mimuius vocatur. Est vero ,
idem quod numisma.
AUIST. c Inlra sacrum ambitum caupona conc slitui non debct.; ac ibidem cibos vendi ineptuui;
c el qui ulruiiivisTacit, segregatur.
Dei tlomutii donium negotiationis non facere jussit Sospitalor el Deus noster : quapropler intra
sacros ambilus non oporlci oflicinam raupouatoriam inslituere, et qua3 pcr edulia fiunt species
proponere, am alias faccre vendiiiones. Si quis
ilaque in bujusmodi peccato dcprcbensue fuerit,
aegregabilur.
776
. ,
ZONAK. Domua mea, dixil Domimis ad Judseos ,

^domus oralhnis
.
,
, .
* ' . ' '

:, , , , , >
\ ,
\
.
\ . \
, '
" ,
.

"W
(,
,
, .
,
. " \ >.
* ' ,
'
* ^ .

, ,

,
.
' \ ,
' "
, '
. \ .
. ,
\ \ c .

D

, \ ,
. ?
, .
CANON L W V I l .
'.
Quod hon nporicl saci is inilialos, vcl clericos, tel

asceias, lavari curo mulieribus ; nec omnem
c Cbrisiianiim vel laicuni. H;ic est eniro prinia
c condemualio apud gcnlcs. Si quis autem bac
c " , ,
c
c .
.
Mallb. , 43.
777
I N C A N . L X X V I I CONC. 1N T R U J X O .
, , -
i (88) * cl , . >
.
, , \
,
,
, ", \
. / ,
,
,
, \
,
, , , .

w..
^ - r w .
~ . ~
~ ,
778
i " re deprehensus fuerit , si sii quidem cleri cns, deponalur : gin vro laicus, segrcgelur.
B A L S . Ut esl verisimilc, anic banc synoduiu
lavabanlur sacerdoles quidam ct monacbi el laici
cuin inulieribus , apostolicum divinum pracepltim
non curantes, quod dicit: Sine offendiculo sius ei
Judaeis et Graecis et Ecclesiae Dci . Corrigeuics
hoc ergo sancli Patres, u l maxime indecorum ei
oflensionem scandalumque afTercns , ot ad daeuioniacas ctipidiiates excilaus, el cos qui hoc uirpi
instiluto uiuntiir ad inagnafti condemnalionem dducens, statuerunt ut qui dcinceps adeo inconsiderale et inijecore cuin muliere lavabitur , si sU
quidem clericus , depoiiaiur ; si vero U i c u s , aegregetur. Nota auiem, quod canon facit diflereritiam
l f
, , , \ .
ol , ! \
, , .
, ,
*
,
. .
\ . '

, .
-
inler sacris iniliatos, clericos , laicos et ascelas.

Sacris initiati sunt, qui sttnt ex sacro tribunali,
qui eliam ordinaniur ; episcopi scilicet, sacerdoiee,
diacoui el hypodiaconi. Glerici , oipnes qui exlra
sacrum tribunal in lernplis serviunt, ui leetores .
ostiarii el alii ejusmodi. Ascclae ataero tuonachi
qui episcopaleiu cbaracterem non accepere, sed solam tonsnram monachalem. Monacbi enim qui
episcopalem lonsuraiii accepcre dicunlur clerici.
Ascelarttm aiitem ei moiiaclioruin nulla est differeaiia. 248
8
suiumam redigcns, quod
qui siuit qtiidenv ex sacro tribunaU tn scriptis j u rare debent : qui autem sunl exira iribunal, ul
laici jtirabunt, etiamsi sinl nionacbi. Quidam au-
, , C
;.
\, \
, 4 * ,
\ , \
.
,
, ,
\
,
' . , ,
(89).
leui laici , ciun in balbeis na cum conjugibns

lavantur, et proplerea repreheiidunlur, dicunt Utud
ab boc canone non probiberi. Sunl euini caro m a ,
el nibil turpe ac indecorum inter eos fieri videa*
tur, cum a se invicem non sint disjuncli corpo i bus : ulos aulcm p u n i r i , qui cum soorlaiioire se
lurpiter et indecore gerunl, naiuraeque pudendorum nullo peniius pudore afficiuntur. Ilaec aulem
religiesioribus non placuere , dicentibus 1K>C es*e
priioam apud genfes condemnalionem , tii dicit
canon : ei ideoid esse puiiieudum quomodocuuque
flat : et quod eliafbsi vidcatttur conjoges umiin
eese corpus, eis tamen non perniittiiur suis membris male u l i . Si eiiini ita esset , nc ii qui sibi
. , , \, >
inortero consciscere conati sunt, punirentur.

. Opor/e/, inquit divimis aposlolus Pau-
xporoeidai
" I C o r . i , 52.
',
XSL\
D i c
, n
lus , bona providere coram Deo et homiuibns
1 9
et alibi, Sine offetuione eslole ei Judceis, et Grcvcis,
" H C o r . viii, 21.

Guill. Beveregii .
(88) . codico nosiro

Bodlciano pusl ba c uUnna canonis vera balies,

, \
, \

. Sed eliamsi haec in ipso texlu sciibanlur; e
iuargine tainen illuc irrepsisse primo intuiiu paiet :
unde eliaiu io reliquis codicibus mss. nou leguntur.
j
PATROL. GR, C X X X V I I .
(^9) " . \\\ codicibus irupr^ssis,

iteiu jflluiiicDsi *l Aincrbacbiano mss. ba^c ullima
suui bujus imerpretallonis verba ; sed in Bodleiano
uosiro U.vc sequtintur :
'
, \
* . nauc auteni notara e?se
inargiiialein, el ad Balgamonis interpreiaiionem
pertmcre, ex-ipsis verbis palam e s l ; uipote quibus
uilerpreiaiio isia diserle iadigiialur el notatur.
25
I
779
THEOD. BALSAMON
78
tl EccUticc Dei . QMOII si viri cwm imiiieribtis
. ; ;
simul laventtir, magnam offeiisronem apud eos ,
. \
qni id conspieali fuerinl, ea ree faciie eiciiabit.
ttj>
Etenim at vel ipse nmlieris in privaia domo aut in
;
via forle occurrenlis aspectus pftrturbalionum
*
fluciue in animig viroruin ut plurinium commovet:
,
una cum -iis lavari, qui fleri potest ut non iisdem
; \ *
lalioibus ipsorum quoque mentem demergat, et
' , cupidilaiis aliquid c x c i t e i Quod si etiam demus
aliquos, quamvis eodem baineo cum feminis titeih- *
tes, id sine pcricnlo facere : qnominns lamen , ct , /
;
qui videnl offensionein ex ea re capiant, el fidelium in eo licentiam taeita cogilalione damnent, 6 *
id qita ralione quisqoam vitare possil ? His igilur , ,
\
de causis, id canon Cbristianie omnibus vetilum
esse deccrnit ! qui vero id fecerint, si qaidem sa- ^ ,
craii fuerinl, boc est, ex eorum numero qut, circa
\ -
gacrum Iribunal versantur, aut c l e r i c i , hoo e s l ,
clero quacunque ratione ascripli, deposiltone : ,
ascetas vero el laicos segregalione ptiniri jubet.
.
Esl porro bic cauon idem cum Laodiceira synodi Irigesjroo , quatims illle absque alla pcei>*rUto
meniione edilus. "
. ; \ .
ARIST. Chrislianus cum mulicribus non lavac * t tur : clertcits enim deponilur; laicus auiem se . > .
c gregalur. > Perspicuus.
'.
CANON LXXVIII.
" c Quod oporteleos qui illumiiiantur fidem discere,
c , \ ^
c et quinla sepliinanse feria episcopo vel presbyc . >
c leris renuntiare. j
Q
. '.BALS. Quomodo qui recens sunt illuminati de ,
beul fidcm orlbodoxam doceri, a divereis canoni. bus didicimus. Praesens autem eanon iis adjicil *
, nobis sufiiccre non dcbere asseniones eortim qui
illurainaniur, alfirmantiuo), se reclam fidem fuisse

edoctos : sed cos quidem oporiere sacra oracula
*
discere lotis primis quatuor diebiis &eplim*na3 ;
* ;
quinto auiem die ea eptscopo , vel iis qailHis boc
,
abillo pcrmiltetur, scilicei catecbislis, rcnualiarei
$ ' ,
Sic enira lacienles perfecte demonstrabuiii, q*tod
. *
lota anima ad fidero orlhodoxani accesserttnt, el in
, divinis ejus mysteriis initiati, saiisque confirnKitt
, \ suni. Hoc autem non semel facienl, sed per lolam
, ;.
fere suam vilam. Piaesens aulem canon oninino
, ) ;*
idem esl cu:n caoouc 43 svuodi Laodicena3.
D . ' *
\ .
ZONAU. E s l bic canpn idem cum Laodicena? sy.
nodi quadragesimo teriio , Msdem narnqde vcrbis
\ ;
mtcr alios ejus synodi cauones recenseiur. Porro
.
eos qui iUuminantur, boc est, ad illiimimtioiiem
,
se comparant, et inlcr catecbumenos numeraniur,
\
mysieria lidei cdiscere, et quiulo quoque cujusli- \
brt bebdomaxliE die, qua? tola bebdomada didicere,
,
andienie episcopo aui sacerdoiibus, 249 recitare , i*ibet. ld vero ita tteri, nc mysteriorum nostrae re. , *
itgiotiis iguarns aliquis bapiizetur, ac proindc pa*
; * \
iiim slabiVis ba?rcticoruni arlibus se a rccio l i a \ $.
iniie aufcrri abdacive patialur.
9
* 1 Cor. , 3 i .
TS1
C A N . L X X I X CONC. T P U L L O .
782
. c ^ AR1VT. llluininatus quima hebdoniadig feria

fldem renunliet.
f ,
Euin qui divinam adit illtiiiiinatfonem, u l e t q n a , dragesimus sextus synodi l<aodioensi8 canon s u \
tuit, fldem oporiel discere, el qnmta bebdomadis,
, qua illiiinioandus est, feria, cam episcopo aul pro, , *
sbyteris renuntiare.

.
CANON L X X I X .
0 \
Absqae puerperio edilum ex Virgine divinwm

c partiim esse confilentes, m qui srne semine
c , ,
< cotigiilulus 8ti, idque toit gregi annttnttautes ,
\ ,
f eos qui ex ignoraniia faciunt qaod non decet,
* correclioni subjicimus. Quare, quoniam a l i . ",
f quos post sanctac Christi Dei nostri nalivhaiis

, diem similam coqnere compertum est, ct eara
sibi invicem impartiri, bonoris scilicet pr.B< ,
c lexm puerperii impolttitae Virginis M a l r i s ;
,
statuimus, ut deinceps nihil tale Hat a fideli t biis. Neque enim boc benor est Y i r g i n i , qane
< . ,
c supra mentem et eermonem , qitod comprc \
f hendi non potesi, Verbuin peperit carne, ex
\, \ *
communibus, et iis quse iu nobis flunl , ine \
narrabilem ejus partnm deflnire ac describere.
c .
Si quis ergo deinceps hoc iacere aggressus
, ; , *c fuerii, si sit quidem clericus , deponaiur :
c * , . >
c vero laicus, eegregelur.
BALS.^Cum inleilexissent sancti Patres, quod
.
quidam propter lionorem impolluiseDomtna) nostra
\
* et Deiparne, pnst unum diem natalis Dei et Servatoris noslri Jesu Cbristi, ejus puerperitim celebrant
cum cocla simila et quibusdam aliis spectebus;
statucrtint hoc a Clirislianis nou esse amplius fa ,
ciendutn. Bei Malris enim parlum, inqiiiuul, talem
. , ,
noa fuisse profitemur, quemadmodiun a retiqais fit
,
, mulieribus, sed nbsque puerperio : quoniam ctnceptio ei supra naturam et ex sancto Spiritu facta
\ \
e.su E i ergo, quae puerperiuni non novir, quomodo
.
nos ea quae ad puerpera pertinent peregerimus
;
Qnare nou est boc bonor sanctae Virginls, quas
* ,
supra mentern et sermonom Beum Verbiim pepe
rit carne, absque ullis mateniis in parlti doioribus.
.
Quocirca non oporlei ea, quae sunt supra uaturam,
, \
iis quae suut secundum nalnram, exaequare, et
, *
\ \ D velitti communia reddere, ex nostrisque terresirif
, , ,
, . \
,
^ \
.
. ,
,

, ,
.
,
bus describere et metiri. Stalauni ergo , ut qui tst

boc facturus, si sit quidem clericns , deponatur ;
sin vero laicus, segregelnr. Hanc ergo ob causam ,
Cbrisli Dei graiia. ijn hac urbium regina nemo lalc
quidpiain audel facere : sed post ineflabilem Cbristi Dei nostri naljyitatem, fidelinm coetus sanctissimae Deipara festtim celebrat divinis canticis byniuisque ecclesiaslicis.
ZONAR. Nonnulli, se in eo semper Virginie ac
Dei Matris honori aliquid deferre exisiimanles die.
qui sanciam Chrtsii ualalis feslivitatem proxhuc
cooseqoilur, quasdam facere solilt sunt, ex iis quain aliarum quoque mulierum puerperio agi consucvcre. Eas res igitiir bic canon probibet, sanc(#
783
TBEOD. BALSAMON
784
Virginis partum absque ullo puerperio fuisscdi. ' \ * , 0

cens. Est vero puerperium emissio foeius, quam
doloris scnsus acprofluvium sanguinis comiiantur : .
quibus quidem roalis ritillalenus obnoxiaai luisse %
Deiparain credimus. Parius elenini naturales ista
,
consequuntiir ; ej"s vero conccptio fuit supra na, ^
luram, nam a Spirilu saucio effecta esr ; ejuedem ;
quc parius nequaquam iis, ,qu* parlum naturalem
\ proprie consequuulur, obnoxius fuii. Quae igitur
ptierperium non aguovit, quid nos ei qiwe puerpe- \ ,
rarum sunt exbibebimue? Esl id quidem sacrosao- .
ctae Virgini conlumeliosuiu 250 potius quam ho- , ,
, , ,
iiorificum, eorum aliquid in ejus eximio parm ,
quale tu aliarum iuulieruro foelura conlingit, usurpari. Qui ergo lale quidpiara adiniseril, deposiiione clericus : laicos vero segregalione teneri jubet.
ARIST. Qui post Deiparae iestum similam vel .
, ,
aJiud quidlibet, proptcr ea qoae dicuntur pucrpe . >
ria, praeparal, segregalur. >
,
Hoc Virgini, quae supra memem et sermonem
incomprebensibile peperit carne Verbum, non est ,
bonor, ex communibus el iis quae \\\ nobis sunt, "
inenarrabilein ejus parlum deiinire et describere. \ . ,

Si quis ilaque post sanclae Cbristi veri Dei noslri

naiiviiatis dieni similam coquere deprebenditur ,
,
\
eamque aliis exbibere, puerperii scilicel immacu
latae Virginis Mairis bonoris pratexiu; si quidein
clericus esl, deponelur : sin vero laicus, segrega- , , ,
toilur. Bivinum eniiu e Virgine parUim, ul sine sc- .
mine consiiiutuni , sine puerperio cdituin coufl- , \
.
A
CANON L X X X .
c Si quis cpiscopus,vel presbyier, vel diaconus, vel
c eorum qui in clero enuinerantur, vel laicus,
t nullaiii graviorem habeal necessilatem vel nec gotium difficile, ut a sua ecclesia absil diutisc sime, sed in civiuie agcns, tribus dicbus Do< mimcis in iribus seplimanis una non convec niat, si sil quidem clericus, deponalur : sin
c vero laicus, comiuunione movealttr. >
B A L S . Alii qtiidem diversi canones alio modo
puniunt episcopos et clericos , qni aliquandiu a
suis eccle.siis peregre absunt. Pra?sens auteni CSK
non iion soium episcopos ei clericos, sed ctiam
laicos, qui a suis regionibus io alieno solo degcnles absunt, cogil una cum iidefibus communicare ^
el orare; ei slaluit, quod si quis eorum, nulla neccssiiale proposila, morbi scilicel, vel gravissiina
scrviiulis, quai ei conccdil ut in ecclesia vcrsetur, tribus diebus Dominicis cum fidolibus non
convencril, c l una uon oraverit, sed in banc saluliieram communioiiem negligenter affeclus fueril,
si sii quidem clerictis, deponatur : si vcro laicus,
a communioiie inovcaiur, boe e s l , scgregelur. Ex
eo eniin duorum alterum apparel , eum vel divina
praecepla divinasque psaliuedias el oraiioncs nou
curare, vel essc ii.lelem. Cur enim 20 diebus
cuui Cbrislianis in ccclesia versari noluit , unaque
cum Dei lidcli populo coiuinunicare ?
'.
, , ,
, ,
, ;
, ,
\ ,
, ,
. >
. "
\ *
.

,
,
\
^
,
, \
, ' , ,
, ,
.
, !)
. \
\ ,
, /
; .
1
785
I N C A N . L X X X l CONC. I N T R U L L O .
. \ ZONAR. Qui tribus bebdomadis ab ecclesia aua

nulla gravi necessitate diflictlive alia causa iinpe ,, ' , d i i i , abfuerint, verum in urbe degentes cum fide libus in ecclesiam non coiivenerint, si quidem epi scopi aut clerici sint, eos canon deponi : laicos
, . atttem segregari ( hoc nainque illud est, commu .
nione moveri) jubet.
. '
ARIST. c Si quis nulla cogente necessiiate ec , - < clesiain tribus Dotninicis derelinquat, commtif nione privalur. >
c . >
Qui ab ecclesia tribus diebus Dominicis abesl,
sine necessilale aliqua et difficultate gravissitna ,
\ ,
, * , si quidem clericus est, deponitur : sin vero laicus,
segregaiur.
.
'.
251 CANON L X X X I .
Qqoniam in nonnullis locis didicimus , in san4 ciissimo bymno additamenti loco dici post
4 4 / , ,
4 illud, Sauclus immortalis, boc : <}ui crucifixus
4 * ,
4 es pro nobis, miserere nosiri; id aulem ab
4 , ,
4 amiqtiis sanciis Palribus, uta pielate alieuum.
4 ,
4 ex boc bymno ejecturo cum sceleralo baeretico,
*
4 qui hauc vocem innovavit : nos quoque con4 ,
4 (jrmanies ea quae a sanctis nosiris Patribue
, 4 pie consiituia sunt, anathemalizamus eoe, qni
4
4 post praesens decretum ejtismodi vocem iu ec * ,
4 clesiis aduiiltunt, vel aliquo alio modo san 4 .
4 ctissimo hymno adjungunl. E l si esl quiden
4 4 sacerdotalis or^linis qui tranagreesus esl, euni
,
4 saccrdolio privaii jubemus : sinauleui laicus
4 * , - Q
4 vel monacbus, eegregari.
c .
#

,
" ,
. "
, ,
\
, \
. ,
, .
\
. \

D
\
\ - /.
(90)
B A L S . Stolidus ille et blasphemus Petrus Fullo

in sauciissiino bymno feeit additamentum, dicens ,
poslquam dictum esset, Sanciu$ immorlalis, debore
dici, Qui
cruci/ixus e pro
nobi$ miterere noHri.

9
Quod quidem addilamenluni Ecclesia non admisit,

iil qnod quartam persouam inducat, et Dei Filium,
Salvaloris sciliccl cousislenlem facullatem, eorsuin poual, et Gbrisium cruciiixuro laaquam aiîtn
a forii,' el lanquam afleclioitibus subjeciam Trinilatem gloriGcet, et Patrem una curo Filio crucifigai
et Spirilum sanclum. E l decievil quidem sanclissimum bymnutu pie dici de sancia Trinitale, quod
per Irinam eanclilaiem ires supersubslanl>alis Deitaiis personas sancla nobis Serapbim oslendaul:
per unam vero dominationem unam diviua? T r i n i taiis substanliam regnumquc siRuiucanl. Io ecclesiastica autem historia invenlum esi, cum populus
Constautinopoli supplicarel, propier quasdam d i vinilus intentalas minas, quae lempore Procli

, , , \
,
. Sane baec hismria de Trisagio a Tbeophane re ,
rliir, bis verbis : *\

: , ^ \ " ; ,
, , ,
f \
:. ' ,
, _| . ,
, , \ ' -. , , Tbeopb.
(90)
787
T H E O O . BALSAMOtf
788
ftrchieptrapi fuece, ev popiifo rnfKiim faisae pne- \

rum, e l tc ier aa*UMii hymnum ab angelica ali*
qn* doctrinn fmsse mstitulnni, Sanctut Deus , , * *
" 9
tanctu* foTtit, tartilut rmmortalis , miurere nostri :
.
et convereo rtitsus paere , ciim qwod* insUtultim djcoc , ,
eftii fenirtra>sei, otiiversam muhitudinem hy* \ ,
mnttm cocinissc , et sic minas cessasse. Porro. $ ,
antem et in sancla et aniversali Cbalcedoa. synodo . \ \
sic aanciieeimumhymnam <anendiiro esselradiluol
tsU Sed cum ne sic quidem multorum eorumque - .
\
bfo&pbetnorum hnprobbasad ortbodoxam decretum
tratfocu eseei, trt est veiisimite, qui in bac synodo ,
eonveneraiH sancli Patres, iis qitafc a sanctis Pa- ,
tribus qui Cbalcedone convenerant de hoc san- ,

etissinio bynim) constiluta erant , confirmatis
anatbemati eos subjecefniit, qui post pnesentem * ^ , anonem Fullonis additariientum Trisagio adjun-
f ant. si *est qnidom sacerdotalis, inqnii, ordinis,
qiii iransgtîtur , deponatur : sin autem laicus \ , , ,
tl fiWaacbOB, segVegemr. Cum auteni canon eos , <*.

anatfeetuattael, qai tftalain hoc additamentum sws
<tpvunl. ti ex anatbfrmaiizatione non sohim fiant, , \
nf$A aaaxbentatiaaimir, liifames , sed omnis eiiam
generis xfiium subeanl, et ab omni i n muiido , \
ttifereatfoae alienentirr, miror quomodo ranou
, \
fefioeUfoviis *ot segregaliohis tina cum anatliema- ,
tiewifc Trtemifrit. fced, utest verisimile, boc quoque \ .
rfrisctyali discretioni ac prudentia? relicium est,
', , \
H qoi blasph*mufti quideui Iroc additamenlum ad- , '
misit et facile conVertHiir, deponatur vel segtqge- ^ ttir : qui autem nou convcriitur , sed blasphemis , *
tidgls adbasret, anathematizelur, et sic non sohim |* , ' )
sacerdotio vel eeciesiasiica tommahione privetur, , \
sed etiotn txtetWiietur, ut non aliis quoque ba>
tnssito commOiiicet.
, \ , '
.
25JJ ZONAH. Ouidan affeclionibus obnoxiam
. 01
^viutiatem existimantcs, Trisagio bymno verba
,
Hla, Qui pro nobis ctuciGxus est addidere. Quod , ' . "
quidem atite baiic syiioduin alii quoquc sancti P a - ' ,
tres , ut adtiheriiintn t*ecla?que sententiai mirms , , \
cohsertianenm, repudiavere ; et a quibusdam ad- , ,
buc, ut credibile e s l , usurpalum , bujns synodi ,
auctonres ex Trisagio tollunl, quique id nihilomiinis ,
adbil)tierint, ac Trisagfo quoraodocunque adjtmxe- D .
Hnt, analbemale damnant. Atque bajus decreli
Violaiores, sacratos quidem deposhionc; ntona- , .
tho% vefro aot l.ucos segregationie poena lenerl
jfubenl
9
Guill. Beveregii notaB.

, *\
in Cbronico. Idem eliam ab ecclesiasticis historiis
iradiluin obeervat Damascenus: \ '\ ol Damasc. De orlhod. fide 1. m , cap. 10.
, - Qiiinetiam Goffiido6VUerbiensis,Gedrenus, Codinus,
Marianus Scotus, Landulphus Sagax, aliique lianc
,
-bisioriam iradidoruiit. Quibus Hiain adjmigaiur
, , Arislentts i n praeseiiiom canonem : qui lanitn dicit
\ ' pnenim audtisse. isia verba, '
, , , , Tri&agio addenda eese, co nimiruiii quod
in byiniio. qucm pucr audiisse dicilur, isU m b a
* \
uon iiserta cianl.
, \ ,
785
C A N . L X X X H CONC. I N T R I J L L O .
. c / # , *U
, .
, , \ \
; ,
, *
),
(91).
,
.
) * \
, ,.
790'
ARIST. Qni liymno Tmagio, ttiud, Qui cruci< flnus, adjmigii, beterodoxus ceoselur.
.Dicitur, quod sub Theodosii lunioris imperio
puer in campi precibns sublams est, et per mullas boras i u ^ i U l i m i suepensus; et audlvil voccin
diviuam, ne boc, Qui pro nobit cmcifixus, in T r i -
sagio adderetur, ul veaamis Paulus Samosalftnits

delire effuiiebal. Si quis iiaqnc talem vocem bymno
Trisagio adjonxerH, u l beierodnxu* analbemate
pemitieiur. lnveuies auiew in D;unasceno cap. 64
de Tiisagio plcnius traclans; ei proptcr quam
catisam puct in subiimi ailollebalnr.
\
CANON L X X X I I .
*Ev - ^ 4 Iuler nonuullas venerabiliuiii imaginum jacturas,
'*
*
. . ,
4 agnus , qui digilo Praecursoris uioustralur ,

4'
*
4 4 depingilur, qui ad graliae iigur:uii aseuinplus
4 4 est, vertim nobis Agnum per legem Cbiislum
4 .
4 Deum nostrum pramonetrans. Anliquas ergo
t \ , \
4 Oguras et umbras, ut veriialis signa el cbara4 , * 4 cteres, Ecclesiae (radiias amplectenles. graliam
4 , \
4 etveritateni prapponamus, eam ui legisnmple4 , 4 lionem suscipientes. Ui ergo quod perfcctuai
4 . 4 est, saltein coloribus effigiauun, ouumim ocu4 & 4 lis eubjiciaiur, Agni ejus, qiu lollii peccalum
, ,
imindi, Chrieti Dci nostri, inslar boniiiiis cba4 , *4 racierem, etiam \n hnaginibus deinccps pre
4
4 veieri agno slaUit jubeinns , u i per ipsum
4 , , 4 Verbi Dei biiroilialionem ineale compreben4 , *
4 dentes, ad memoriani quoque jus in carne
4 , \
4 conversationis,jusque passionis el salutaris
4 \ ,
4 mortis manu ducamur, ejusque quaeexfeofa4 ,
4 cta *st roundo redempttonis.
4 4 .
B A L S . Quomodo'adTersus iEgyptiorum primo .
genila Moses jussu Dei elocuius eii , jussii ab l l e )
braeis agnum iiUerdici. et ejus sanguine JndaseruiH
,
litntna inungi : u i a primogenilorum destruclore
, . , ad eos adiri non posset. Hic ergu agnus praeiigurabat Doniinum. Unde liam magiiua propheta an '
gelisqueaeqnalis PKa?ciirsor, cum Domiuuiu ei Oeinn
. " nosirum Jesttm Chrisluni vidissel, diiil: Ecce Agnus
. *
^ , . Q Oei, Filius Palris , qui loilit peccalmii m u n d i " .
Qnidain ergo in sacris iniagiiiibns satKluiii P r a ,
cursorem describontee, e regione ejus agiinni im ,
primebant, qui a Praecursoris djgito monsirabatur.
,
Hoc ergo sancta synodus probibens, siatuit quod,
(9)
quoniam agnus in typuru vcrilaiis acceplus est,
, ,
umbra? autem et gtgua ai typi praBicririini, ulpole
\ ,
cutn verilaa ehiteatur, typos quoque et umbras,
\ ,
ui signa veritaila, ampleclirow; eed w i l a i e m
^ *
*Joan. , 2 9 .
(911
Arlsie-
nug bic Pauluiii cum Petro coofundere videtiH*.

Neqne enini Paulus SaiQosatenus, sed Petrtis Fullo,
sic delirasse perhibelur.
(92) .
Codex Amerbachianus ei iEloiiieiieie reciws legunt :.
701
THEOD. BALSAMON
'
792
praponimus. Et ideo typnm quidcro c.ssare sta- \ ; >

iuenmt;pro agno autem sanctis imaginibus
, { .
ip*um Dominum et Deuro nostrum Jesum Cbristum
*
littmana forma describi. Si haec ametn ita se lia
beani, eos male facere arbitror, qul. in pcclesia
' .
colnmbas emittum pro aaiicti Spiriius adyentu :
* !
qui pro illa siella, quae novo modo appaimerat
, * ;
ei erat admirabili?, cereos accendunt : el qui i n \
effabilein et saluiarem Domini et Dei et Servaioris ,
wostri Jesu Cbrisii generatiornim puero et llioro
\ straio expriimint, et quae stint snpra rationem et
0
nientis cogitatiouem buinanie studiis deseribunt.
\ , \
.
253 ZONAR. Qui ab Hebraeis agnus Mose praeci-
piente immolahis est, cujus saoguine consignala domortim limina primogcnitorum interfeclori inaccessa
ftiere, in Cbrisli Jesu Domini nostri lypttm ac fmaginein referebat. Quapropler cl Baplisla, cum Chrigitim populo indicaret, Eccc, inquit, Agims Dei,
qui (ollil peccaluin roundi. Proinde in imaginibuV
qttoque agnus. cum Praecursore illnm inlenlo digilo
monstrante, eflingebatur. Quod qiiidem haec synodus ileri vetat, flguras diiens, et umbras, ut signa
veritatis indiciaque, veneramur; sed gratiam el
veritatem longe pluris facienda esse judicamus :
ac ne in posierum is, qui peccatutn mundi tollit,
agot specie in imaginibus pingaiiir, sed bumano
babilu ac flgura exprimatur, decernimus ; ut binc,
quae noslracausa Yerbi Dei abjeciio demissionisque C
iniaiensilas fuerir, intelligamiis, ejusque in carne
conversationis, ei passionis ac mortis quoque salularis, et quxcuitque demum \n nos conlulil,
beueiiciorum, men.oriam perpetuo conservemus.
. ,

,
. "
,
, , .
,
.
; ,
;

(93)

, -
* '
, \ , \
,
, '
.
*
. ,
ARIST. c Non depinges agnuin in lypum Cbrisli :
c ' ,
t sed illuni ipsum.

Agnus in veri Cbristi Oei nostri typuin assum . \ ptiis fuii. Et non oportet pum veriiati prsponere,
, \
t agnura in venrrabilibus itnaginibus Praecursoris
, digtlo motislraluiu depingere : sed ipsuin Cbrisium
' \ ,
* i Deuin nostrum eliam coloribus delinealum forma
\
bujnana exprtmere.
.
D
.
CANON L X X X I H .
c r N e m o morluorum corporibus Eacharistiam comc . ,
c niunicei. Scriptum esi enim, Accipile, comtc *
fiie . Moriuorimi auiem corpora nec acci , .
pere possunt, aec coniedere.
! \ ; ,
B A L S . Dominus et Deus nosier Jesos Cbristus,
cum una cum suis discipolie poenans eie panem ,
waperliisset , dixit : Accipe, comedite ; hoc est , Ad6"are, ^
M
" Matlh. , 26.

t95)
Henrici II.
o\ Gallandi i . C. codkibus loctis bic sic Ifgilui"

,
,
, Sed graliam el verilaUm. hoe e$l
res . qu<e signis exyrimuntur ei declaraniur^

tonge pluris facietida esse judicamus. Sed in codke
Amerbat biano lectus est, u l a nobts ediias.
I N C A N . L X X X I V CONC. I N T R U L L O .

794
- torpu* meum , quod pro vobh frangiinr pro rmi-
. ;
* (
; ) .
, >
. ", , A J - .
6*ers, * . . '
. ^^p ,
, , .'
\ .
. *
.
,
, .
,
?
, , ,
. \

.
sionem peceatorum,
pecealorum , sicut
sicitt hoc
hoc scriplum
scriptum esl
est
sionem
Evangeltis. Anle hanc ergo synodum mos eral
nonnullis divina sacramenta (ea enim Palres-Eucliaristiam nominavere) corporibtis mortuis imperlire. Paires ergo hoc fieri probibenles, tale <intil
non amplius faciendum decreverunl. Quoniam,
inquiuut, scriptumeel, Accipite, : moriuoruro autem corpora non poesunt accipere noc
comedere. Lege et 48 can. Carlb. syn. Quod autem
s:inctiis panis antisliiibus post morlem tradatur,
ct sic sepelianlur, exislimo hoc fieri ad avertendos
daemoiias, et u l per ipsum, lanquam viaiicum, deducatur ad coelum, qui magna et apostolica professione dignus esi habitus.
ZONAR. Aniiquae consueludinis fuil corpus et
sanguinem Domini moriuorura corporibus impertiri.
Illa siquidem Eucharisito nomine inielligunlur, *
quod ea duiti percipimus, sit a nobis, qui ejusmodi
muneribus digni liahili simus, graiiarum actio
adbibenda. Id igitur bic canon fieri vetuit, ejusqtm
rei raiionem banc subdit, qiiod panem Dominus in
discipulos dividens, Accipite, a i t , et comedile :
morluis auteni cadaveribug neque accipere neqnc
comedere datum est. Carthaginensis quoque synodi
decimo octavo canone, jam olim anle hanc aynodum, Eucharisliam vila functis praetere ne liceat
inlerdictum est.
. t ARIST. 4 Corpori mortuo eacraroenla non sunt
4 communicanda. >
'
c .
Q
Quoniam scriptum e s i : Accipite, edite; ac mor. ,
tiiorum 254 corporum nec acctpere possunt, nec
*
\ comedere : nemo mortuis divina sacramenta communicabit.
.
CANON L X X X I V .
'.
. (94) Canonicas Palrum leges sequenies, de infantibus
4 quoque decernimus, quoties iion inventunlur
, ,
4 firmi tesles, qui eos indubie baptizatos esse
,
4 dicant, nec Ipsi propter aetatem de sibi tradilo
,
4 royslerio apte respondere possint, debere sine
4 (95) \
ulla offensione baplizari : ne forte ejusmodi
4 ^4 dubitatio eos tali sanciitatis puritate privet. >
c , c
.
.D
. ,
b A L S . Patres qui Cartbagine convenerant,
, - quorum prsesens canon raeminit, unum bapiismum
, confitentes ex sancti symboli comprehensione, can.
' 72,siatuerunt, ut qui in infantia dicimtur esse
, ,
baptizati sive non, si non sint flrmi testes, qui eos
(94)
an bapthati fuerint, baptizentur kis verbit prarmite i s / S i baptizalu$ e$ non te baptizo; ted $i non
baptizatut ti ergo te baptizo, elc. Decrel. Greg.
Hoc,
nimirum ut infantes, de quibus dubiiaiiir, an

baplizaii fuerinl, ab Ecclesia Catbolica baplizeatur,
a Patribus Africanis ante decreium fuil, syn. Garthaginensis canoae 75, cujus ipsa eliam v^rba bic
repeluntur : ut indubiitm sit eos esae Patres, qui
btc comineroorantur. Idein puslea a Gregorio IX, in
Ucoretalibus consliiulmii csi, De quibus dvbium ett
I. . l i l . 42, c. 2.
(95) . In codice Amerbacbiano legitur, . In syn. Ganb.
can. 75, unde bic irahscribilur,
. l u cdilione Parjsicnsi scribilur.
THEOD.
795
BALftAHON
eeae baplizatos plene et integre probent, baptizen-

Uir. His ergo consequenter Patres in praesenli canofe ea ipga euuierunt, quae et qui Carlhagina
conveiniMint jueeeranl : ot i i acilicet baptrzarenlar, de quibtis dubtiabatur, an baplizati e*sent, el
nec illi ipi probare possini se fuisse bapuzatos, eo
quod nesciant quid sibi in infanlia factuni sit
(nain esl aHae iinperfecta), ec iestes addticuei, qai probent eoe fuisee baplizalos. Est eniin
Limendum, ne propter dtibitalionem infnn^s sacro
baptisiaale el regno ceelorum, quod per id daiur,
privenlur, proul eM, vox Doinim dicejuis, Nisi quis
per aquam et Spiritum renatut fuerit, non inirabil
* .
, !

,
(96) ^
, ;
(
) .

,
, (97)
in regnum coelornm Hjec smtem coastiiuta suut,

quoninm non periuiuebani aliqvi, ut lales propier
dubitationcm baplizaremur : ne oos , -qni airtea . , - .

baptizati fueranl, rebaplizare viderenltir. De oa re
, ; auteai saepe synodice controveraia exona est. Curo
.
eniin infantes ex Cbristianortun regioae a ScytUis
;. '
et Agarenis bello capti eseent, et Koroams diven 'dili, dubttatum eet, an o p o r f a l wenumlalos bapli, ",
zari. DicehanlemaionnuIli,qiM>ftiaai ex hrisliaoa
, ; .
regione capti jsunt, prestunpiio esi eos fitUse in
" ; ,
regione bapiizaios to infaatia, nec rebapuzandoe.
,
Plaeuit vero potiae baplizandos eese, eo quod lii
/ , Jiesciam, an in jnfanlla baplizali fuef int, nec utli
invenianliurqni baptiemuta aftlrmeni. De iisautem, . " ,
,
qni ex iniidelium regione capiunlur, eoe esse baplizaadoe MMU&iincle elaluuiui eat: nisi testes pro- , ; . ; fUeaniur QOS posl capiivitatem Ctiisse baptizatos
Teatpore aatem ftanclissUni patmrchse doraini ^
L u c * synodice adfuoruBt Agareai, **% ctmi ab ew
pastularelur wt baptizarenlur, dixerura, quod in
6iiis regionibus antea baptizati fiierant. Et inlerrogati quomodo responderunl, esee consuetudinem
ul orones Agarenorum infautos ab onhodoxie sacerdoiibus baplizarenlur : non lanaen admissi
fueruot. Audierant eniro, quod baptismus, quem
intid^les a Cbristianis petuut, nan bona aOecuone
et onbodoxo proposilo petilur ; aed propter corporalem medkinaiii. Persuaeuai est enira Agarenis,
fore ut siri Tilteri a da^mone vexenlur, el lanqjiam
canes inale oleant, nisi bapiisinum Cliristianuin
assequantur. Quamobrem, nou ut omnium anima3
-

. ,
'
, ,
.
,
'
* ' . "

/
. '
,
sordidum mundalorem, divinaeque lucis et san- .

cfjficalionis pra3bUorem, bapli&imira postulant;
,
4 *
sed tanquam venettcium et incanialionein. Quidaro
, ' ; .
auiem eorum dicebant se maires babere orihudoxae,
,
eeque earimi cura fuisse ab oribodoxis bapiizatos :
sed nec ii exaudui sunt, quoniam testesnon addu-
, * ,
cebant, qui boc ipsum pro testimonio dicerent;
imo potius condeiunali sunt, quod non bonam de
Joan. , .
196) ) . Itee verba usquc ad

in ins. Bodleiano desideranlur, $&T in
''* ouinibus legundur, et sensui necessaria stol;
ac proin ea retiiMiiimia.
(97) KarA . Etian beec
tisque ad uirlteiire
in IUS. Bodleiaoo non legunlur : aed nftbiluruiniifr
ea, qubi in aliis codi<:ibna l)da., oavuere oobiimus^
nc tocus matilas videt^-iur.
797
1 CAN. LXXXV CONC. TRULLO.
798
xot\ , ^ se exisiinaiionetn dahaiit, quod recte ad fldeiu

, non accederent. Propterea <H bqs omnes bapiizari
\ permissuro est.
2QNAP. *
255 ZONAR. Unuro baptisroa eonfiteri divino
. " fidei symbolo edocli sumus. Quoniaro vero Doroini
1
; 5 \
&
*!
illa verba auat, N i i i qui$ renatus fuerit ex aqua et
Spiriiu non intrabit in regnum cuelorum. propterea
,
, ^.
\
(
) \
, g
, \
.
, , ,

,
\
.
. ,
, . >
tancti Patrea, aiuiqiiiortim Patrura secutf decreta,

statuere, ot si de aliquibns, sint bapttzaii nec oe,
incertum s i l , cum nec ipsi ob iufanttam aeiatemque
teneram (est idem namque , quod aelas) se
baptisino inUialos norint, ncc alionim, quid i d
sciant, testimonio bapiizalos esse proliari possit,
sine offensioae, hoc esU sine ulla mora cunctationeque, cum nibil *\e illorum baptismo certi
cognitum sit, baplizeniur. Uoc vero, mquiunt, ila
decerniinus, ne ob incerlani anvbiguamque de baptismo euscepto ab his boninibus coalroversiam,
tali saociitatis ptirttaie privenlur,atqu a Deiregni
adiiu ex Domiuica assenione probibeantur
vtl
ARIST. <$ nec cognoscunt, nec per iestee pro' c bare paseiint, se bapiizatos esae, baplizen4 iur.
*
Quotqnot ignorant, an i n totantili sua aUate ba, \ plizali fuerim; et non invenluttur aliqui lestes

- iide digni, qui exlra controversiam confirmalum
, dent, 08 iuiase baptizatos : tioe irtlo acandalo
.
C baptizeauur.
'.
CANON L X X X V
c ia duobus vel iribus teetibus cenfinnaii omne
. verbum ex Scripiura accepimus. Servos ergo,

qui a suis dominis gub Iribus tesiibus mauu \ ,
-i jniltunlur, co frui bonore decerniinus; qui
, .
c prsseotes iiberiali vires et Griaiutem affereni,
, e t , ut iis quae ab ipsis facla sunl fide* liaf .
c beatur. eiDcienl. 4
. *
B A L S . Dominus dixil in E v ^ e H i s : In dux>bu$

, *
.
, ,
,

. '
,
', ', \ . \ . ',
* \
\
,
\
,
Mallb. xviu, 26.
tribui testibut stubii omne xeritum
E l ideo
prxsens quoque canon s u t u i i , ut qui se dicuul

fuisse manumissos a suis doroinia, oon necesse
babeant ad boc ostendcnduui I H U U O S testes addac^re : sed per iree lesies probare libenatera quae
illis adeese dicitur. Erani enim aoonulii, qui, ut
eet verisimilo, dicebanl, oportere eum esse liberttm osiendi per plur^s tesies, quinque fotlasse vel
sex : quod quidem sanct synodo non placuiU E l
baac qaidera in hoc canone contineaiur. Saipe autem iraclaluro est, an, cuoi lex dical ia libro x x i ,
l i l . 4, ei lib. xxxm, tit. i , in negotiia, qua? unara
byperpyroruni librarn exceduiU, debere Ires iestes
adduci, in causia autem unius byperpyrorum libras
el iaierioribus eufficere d.uos tesles; cogatur, qui
ad libeHatem proclamat, ex praesenti canone ircs
lcstcs addocere. E*> mibi quidem visum cst, ad
oatendendaui liberuteui duos aolos lesiea aufli-
799
THEOD. BALSAMON
cere, eo quod leges ct canones liberiali maxitne

faveant; et quandoquidem cujuslibet servi pretium unam hyperpyrorum libram excedil, in
una autem hyperpyrorum libra constitulitm esi
duos testes sufficere, omnino et ad ostendendatn
libertatem duo lesies suflficieni, prsesenli canoni
consequenter, qui est pro liberlate editus, et dicit
ab initio : In ore duorum \el trtum testiuro stabil
omne verbum ; et quod ex iniirmitate probaiionum
inaestimabilis libertas non daiur adversario, sed
servitus qua? sestiinaiur, ut snperius dictum est,
qua etiam data, pecuniis libcrabitur qui ad libertatem proclamat.
I
800
,
\
\
,
\ ;
, \

, \
\
(. \
*
, ,
, \ .
\
Lege etiaro Novellam imperatoris domini Alexi*
Comneni, qua? edila est de nen admilleiidis tesii ,
bus qui contra opponnnttur, quando lestes addu- ,
cuntur ab eo qui ad libertatem proclamat, et de eo ,
quod liberi servi non fiant, qui sacram benedi-
(98) , \ (, ctiouem acceperint : quae baec bis verbis persequilur. Duo haec ad aures irnperialis meae potestatis . \ ,
,
pervenertint, sanctissime domine , quod quidam
\
eorum, qui ad sanctum el magnuin 256 divini
, , \
Verbi sapientiae lemplum accedunl, ad liberlatem
proclatnantes, et genus suum ad liberiatis os\eii- (\
sionem allegantes (dicunt entm se ex liberis pa- ', ^
renlibas esse natos, Bulgaris fbrle vel aliquibus *
aliis,quos in servitutetn noslra non accepil respu- ), .
blica), ea quidem quae dictini demonslrare permit- ,
lunltir. E l postquam testes omni exceptione ma- C *>jores, et in quos nulla cadii criniinatio, adduxerint,
, \
,
ad alios eis lesles opponendos eorum domini procednnt; et sic cum i i , qui provoeatil, non possini \
\ \
ampliug in judiciis persislcre, senrilis conditionis
* ,
onere rursus opprimuntur : et quando mairimo ,
niales fiunt servorum onsueludines et convin '
ctioues in noslra republica, eas lamen sacra non
,
conaequilur betiediclio, caventibus domijm ne
. \
servi inler se invicem cum sacra bencdiclione
conjanganlur, ne ex eo ad liberlatem convenianl. \ Eorum autem utrumque conveniemi correctione , *
opus babere censuit; et propterea banc consiitu- ,
,
lionem magna curo cautiooe et observaiione edidil,
* pcr quem slalutlur de bis qui ad liberlalem proclaniant servis, ne , qui contra adducuntur, testes D *
vim ullam locumve babeanl, Sn quocunquc seu ,
c.ivili seu ecclesiastico judicio: sed ii soli, qui in \ jus vocant, legilimas probatioues afferant; et si ii ,
quidem teslibus abundent, qui jure sunt rccipiendi
neque calumnia inducti, testium jurejiirando judi-
ciura s o k a t u r ; eed non oonlrariae eiiam per tesles probaliones eoruin dominis permittantur, ne magna .
adversariorum inaequalitas sit inferioribus damni
causa.
G u i l l . Beveregii not.*
(98) .
In codice Amerbachiano leaititr ?. Quomodo eliam
in margice ad euindem codicem lcgitur bis verbis,
) .
801
I N C A N . L X X X Y CONC I N T R U L L O .
802
' \ - Sed quetnadmodum in iis, qui Sdem tribntum

; eolvonl, lex beaiissimi dotnini Bagtlii potentibus
adversus pauperes conlrarias probaiiones per lstes
( non permisii : sic et bic dominis advcrsus servos
-' vis conlrariai per lestes probaiionis exstincta eril,
, \
ei fiola apud eos valebit adversus ipsos lestes iilala
* crintinaito ; coniraria non onmino per lcsles pro ; ;, batione exclusa, quando i i , qui Irabunt in snrvi
iuteni, adversus illos, qui jure sunt liberi, eervis
. in jus vocatis, lestes, produxerint. Infcrioribus
- enim et imbectllis praeseus consliluiio graiiOcalur,
0, ' - et quod cos juvel subniinislral : non aulem pro
\ . majoribus el potentioribus edilur. Adjioit autem
\ et sacras benedictiones, non eoluin apnd liberos
;, \ ; .
sed eliam apud servos valere. E l nupiias non alias
\ - legitiinas et Cbristiana insiiluiioire dignas esse et
; , exislimari, nisi eliam benediciio eos, qui conjun \ . guntur, colliget. Absurdum cnim eeset, cum una
" , in omnibus Cbristiana iides valeai, et unus sit in
\ confesso baptismus, per quem ad Dominum de, ' ~ , \ ducti sumus, el eadem salus a nobis onmibus qui
, credimus speretur, nonnuliis banc obortam esse
,
auspicionem, quod servi sini boni minus parlicipes;
* \ el lib^ri quidem malrimonio invicem conjungantur,
prius oralione colligati : servi aulem a lali bono
* excidanl, et Deum non aasumant in congressua
' benedictione, vel meluant, quod si assumpserint,
, , , , eorum dominus in doniinio injuria afliceretnr, illo \ ,
ruin dorainio privaius. Si boc aulem locum ha* . Q buerit, sanclum quoque baptismum limere oporlel,
\ ,
ne servi dominiuni sibi vendicent : scd eiiam im \ maculalorum mysleriormn assumptionem, ne per
", eam aib illis quoque alienentur. Quo fiet ut in sirv;s
\ . inlereal magnum el venerabile divinae fldei nomen :
\ et non solum servi hoimiium, sed eliam diaboli
* * homicida?, fient bomines. Eorum autem domiui in
periculum quoque venient, ne, dum bominum mi, \
. nislerio privari formidam, a Dei gloria seipsos .
, abalienare sustineant, sed noque hoc est rationi
- cousentaneum, el sacram benedictionem in servis
quoque valere aequum, et Cbrisliana institolione
(99). ' ,
\ \ dignum esl.
\
.
; D Verumenimvero fortuna novit bominibus d i , \ ' yersa esse dominium et servituiem, el quae nosira
accepit respublica, ea in iis quoque valere oportet.
* \ .
, , , Unus autem Dominus otnntum, una fides, unum
: 257
Hdem qtridem a l l i \ \ bapligraa

nel, doaiinii et servitutis difiereuliani non cogno , \
scimus; quonjam oinoes sumus ex aequo servi ejus,
\ . qui nos ex serviluie divino suo el vivilico sanguine
redemit. Etquoniam hac recie his el utiliier con ,
stituia sunt, oporiel magnani luaro sanciitatem
1 1
, e
e l
, 0 <
a t l
Epbes. iv, 5.
Guill. Beveregii noim.

(99) . In editione Parisiensi
lacuua boc loco relinquilur, quam nos ex ms. Bo-
dleiano sic suppioimus; cui eiiam Amerbacbianns

aslipalaiur.
803
h c omnia in omnibus ecdesiff manifesla reddere : , ! ;

tc ,
ut qui eis , ea qtiae ad libertatem pertinent
ic ciaminawiee conirarias testivm probationes
adversus sertos domtnis non permiiiaat, et omni- ,
* , '
bns in suis protinciis manifesium efliciant, quod
\
qoi non cum sacra benediciione servos invieem
conjnngtint, non Deo gralum inler eos matrinjo- * ' nium consiituunt : sed fornicatorium coilum con- . ;
finnant. Qtioe enim noa coojungit Deus per san- ' ,
ctam benedictiqnem a*sunipins, bi omnes ad . \ peccata conveniunt. Et sicubi boc ab aliquo, qoi- *
cunque ts sit, abhinc facttim renunliaiom fuertt, , , R c i a u t domini, quod non solum i r * divinae eronl
obnoxii, sed a servis quoque abaiienabuntur, eis , .
abduclts in libertalein. Cum eis enim liceat senros ;
suosjure in invicem conjungere, et intfgrtim ' ' ,
,
in eis babere dominium, titsi hoc ieceriiili, jure
omnino ab eorum dominio excidenl. Prsesens aotera .
constitutio non solum debel in ecclesiis quae nbi-
qae sunt promalgari, sed in omnibns etiam civili- ,
bus judiciis deponi : iradi anlem eliam i i t , qui in (1) ,
provinciis inagietratus gerunt, ut qoa? ab imperaloria nostra auctoritaie bene decernuntur, omni- ,
bus innoteecanl. Quoniam aulem in personis servi- .
lem fortmiani babentibus nuptiae prius facla? snnl,
et nuptias convenienter iniqaae, quae bucusqoe in- ,
valuil, consaeltidirii proceeserunt, oportet in iif
quoque sacram beiiediciiouem fleri, ut per eam, , \ \ ,
, , ;
etiam si larde fiat, id quod eel colendum ac venerandum babeanl, superioribus quoque observalio* ,
iiibus etiam in hisce nuptiig valere debenlibus.
\ .
ZONAR. Rem insestimabilem esse libertatem,
* . ' ,
boc est, impossibile esse, ut aeslimelur, vel pre- ' {
tium ejus consliluatur, teges civiles docent. Igilur,
, .
quoties de liberlaie, quippe de non levis momenil
* />
re teslimouium ferri opurteret, quoruin intererat \ , probaliones afferre, quinque scilicet aut plures
eliam (quod toiidem in aliis quoque disceptationi ,
bus dari consuevissenl) tesles exhibere cogeban- \ ' .
tur. Qua quidein consueiudine hic damnata canon \ :, \
(qui nimirum liberlaii faveat) triuin quoque lesli- , \
moniuin satie esse decernit; et stabihendae coneli- , \
lutioni ex sacris Liueris illa profert, In ore sctlicet ^, \
xJuorum aut trium testium stabit omne verbuto, boc , .
est, Ormum ac ratum esse judicabiiur.
1
ARIST. c Servus a demioo sub duobus leelibae .
inaniimigeus, liberiate donelur. > Prspicuua.
\ , .
\
CANON L X X X V I .
c Eos, qoi ad animamm lapsaro merelrices eogunt \
. el ,
c et aluntt ai eint quidem clerici, deponi deflai , .
c muB: sin vero laici, segregari.
^ . "
B A L S . Quemadmodum lex civilis lenones, qui
meretrices alunt, paaH, i u ct canon decernit eos, ,
qui oieretrices cogant, et malios ea ratione ad ^ ,
Guill. Beveregii n o ( .
(I) 'AXIA xdr - dleiano, sed eliam In Amerbachiano et Tiliano le. Haec verba \ edilione Parisiensl
miliuntur : ai non modo iu codice nostro Bo-
auntur; etex praecedeotibus verbis,

, necesiario ea legenda etse constai.
,
806
1 C A N , L X X X V I CONC. I i T T R U L L O .
aniaw
exllium
veluii
protrudunt;
et
non
sotam
d ,
, , eos qni cogunl, sed ei qui alant s ve eie necesearia
tuppediUni (alimenti onim noniine ei mdtiineiita
( *
\ , \ , / et reliqua, qua* molliores ad inlemperaiitiam ailra 2 , bunt, comprehendtiMtir), si sinlquidem clerici, de), , ,
ponendos : sin vcro laici, segregandos. Non ati?em
, . - idcirco qui solum quidem cngunt, et eas non mi triunt, ndn punienlur : sed in eos quoque siiuililer
- ...
animadverlelur. Dixit auiem canon illud : alunt,
,
quoniam ubi coegerint, necessario quoque seqtihur,
\ - ut coaclarum cura deinceps ab iis geraiur. Neqne
.
enim solum cogure supplicium inerelur : merp
iriccs enim sa^pe cogil quispiain, nt eis illa,
258
. ', quac sunt salutaria, suggerat, vel ul earuin opcra
, ad traclaudum aliquod imnislerittm uialur, vr] ut
. ' , det eas inagistraitii casligandas. Quajre librnm L X
', . '.
Basilic l i l . 58, cap. 4 : Si paier filiam, vol doininus
, '
servam nutiiai ad quaestuni mcrelricium, perdant
.
qtiani babenl in eas polestaiem. Adjicii auieiii con \ \ *,
siilulio. Per episcopura ei magisltalum eis quuque
,
ferri debere auxilium : tl quod si ad hoc rcsisiat
\ . \
paler vel dominus, publicantiir el exlerniinanlur.

Ac secuiidniii quidem caput viies lenones simililer
, .
punit : eos aulem, qni suni tuililaris ordinis, pu ' . \ ,
blicandos dicii. Ejusdem autein libri ei liluli cap.
,
3, quod est Jusiiniani Novella, valde punil eos, qui
, , \ :
arlc ei dolo et necesîiale aliquag in banc intero , \ .
perantiam atirabunl, el iis nicrcalurain exercent.
* Lege ergo hoccapul dtligeuiiiis. Dicunl enim D O D .
nulli, quod id illos punil qui seducunt, el aliquo
,
arliilcio vel neccssilnte mulicres aliquas ad forni ^ calionetn allrabuni : non aulcm eos qui illas su scipiunL, quae *pontaiiea voluntaie forntcalionem
- eligunt propter nalura? neces^hatem vel eliam pau. \ perialem. Ad boc auiem probandum uluntur et
^ , nonnullis ipsius Novelltf verbis, et praesenli canone
puniente, non eos solum qui niereirices cogunl,
, , sed etiam qui eas niHriunt, per fraudem el adula tionem eas in malum impellentes. Porro aulena et
. \ quod bodie actu sit in lenonum officinis videtur
cum eorura dicto concurrere. Milii aniera videlur,
. \ quod leges et canones qtiemcunque lenonem indi \ , slincte puniunl, et oninem aieretricem ad tempe . raoliam retrabunt. Lege el 91 Novellam impera ^' D toris domini Leonts Pliilosophi, quae non permilli!
, ul veleri |ege aliquis degat cum concubinis.
.
805
ZQNAP.
. \ ; \
.
,
. \
.

, .
%\
.
1
Meretrices alere civilium quoque legum

sanciiones velanl. Alere vero* meretrices est, eis
ob lucrum ex roereiricio quassiu percipiendum^
cum animarum pernicie alimenia suppedilara.
Quam reni, si civiles quoque leges prohibeant,
mollo illam cerle magis cccle&iasticae ac spirilualea
debent aversari. Proinde graviores cliaro pornai
claricia in boc genere debnquentibus irrogata?. Illoa
siquidem (quod non ita crebro reperias> dfponi
eimul et aegregari jubet. Pro qirovis enhn alia sopplicio in eos, qui clero aacrfpt) fuerant, plenmqaa
807
THEOD. BALSAMON
808
deposilio tola sufficere viea foiu Laicos vero, qui ; id fecerinl, segregaiione puniendos este decernii.
ARIST. c Qui mereiricfts in aniinarutn exilium
c cogil, segregatur. Pertpicuus.
CANON L X X X V I l .
.
. c *
. .
'.
c Quae marilum reliquil, est adultera, si veneritad c

c alium, ut vull sacer et divinus Basilius, qul ex
c Hicremia propheta lioc optiine collegit : quod
c si alii viro uxor fuerit, ad niaritum saam non
c converielur, sed polltita, polluetur : ei rursus:
c Qni deiinet adulieram, est c i insipiens et im pius. Si itaque praeler ralionem a marilo seces sisse appareai, ille quidero venia dignus est,
haec vero poena. 111 * autem venia dabilur, ut
Ecclesiae communiceTt. Sed is qui legilinie sibi
c daiam uxorem relinquit, el aliam ducii, ex
c Domini senlenlia est aduherii judicio obno xiuft**. Patribus autpin nostris slalulum e s l :
ul qui sunt ejusmodi uuo anno defleant, bien4 nio audiant, triennio substernantur, el septimo
4 cum fidelibus consisiam, et sic oblatione digni
4 babeantor, si cum lacryrais poenilentiain eaec rint. >
, *
, ,
c c ,
c ,
c * \
4 .
c ; ,
\ .
c c . ;
c , \ , ,
4 .
c c , , c , \
, \ ;
, .
. *0 ; B A L S . Dominus et Deus noster Jesus Christus
\, \ interrogalus, an liccal marilo uxorehi quavis ex
cansa dimiliere, bocveluii, dicens : Quod qui uxo- , ,
reui suam reliquil praeierquain fornicalionis causa,
, \ , .
259
alteram uxorera ducit, moechaiur. Et i n clytus imperalor Justinianus, Jefces qux olim locuw ^ ; ; babebant, et conjugibus permillebant conjugia sine , \
jueia causa solvere, et unicuique alleri dicere, Ree )\ ,
iuas gere, per 117 Novellani suslolil, quae sita est , ,
in 7 l i i . xxviu lib. el causas enumerat, propter ,- piC *
quas et solas solvi debent mairimonia. Quainobreiu ' , \ ;
lex quoque Hebraira una sublala St, quae libellum ' ;
repitdii miltere mulieribus et conjugium solvere . ,
viris permiuebat. Gonsequenier ergo praesens quo-
que cauon dicit, quod mulier. quae, reliclo marito, , \ .
cum alleio pollula fuerit, est adullerii criinini obnoxia, quemaduiodum hoc quoque magnus dixit , ,
Basiliue in 9 euo canone, et 21 hoc colligens ex ,
'
propheiia Jeremisc dicentis, Si inulier a inarili
coramuni viiae socielale egressa, cum aliero pol- ^ ' ,
, , lula fuerii, non poiesl ad marilum suura revcrti,
ul quap adulierala s i l . Scd etiam Salomon dixit ; , ,
;, in Proverbiis: Qui coit cum adultera, id est, cum
* \
ea quae babei niariluin, stollus esl et impius
Qua ergo sic esl aduherala, canonis poenis mulia- ,
biiur. alarilus auiem, ut qui non offenderil, veuia , . dignus censcbiiiir, id est, non punielur. Qui au-
tem relinquil propriam conjugenv, ei alterara ducit . , , ;
uxurem, ut adulter punielur, ex Doinini senlentia. , .
e t
1 7
' MaUh. , 36.
" Jerem., , 1.
, s
Prov.,
XVIII,
2.
() .
H*c verba
in codice Amerbachiano desidcraiiiur : ai non tan-
tiiin in ms. Bodleiano, scd el in Tiliano et editione

Pariîensi legunlur.
801
IN CAN. L X X X V U CONC. T R U L L O .
810
! Adultcrorum auleai peena esl iu 77 canono cjua , dem magui Patris, anno uno exira tenipli vesl bu .
lum deflere, c i reliqua, quaj in co capone conlinni 6 o f ;
lur. E l liscc quidem canon.
, \
. .
Lcx auicin civilis adulieros alio tnodo punil. E l
;
Ieg libruiii L \ , l i l . 37, cap. 73 situm in iitletpre. ' ' .
talioiie cap. 4 ei 5 t i l . 15 presentis operis; ct 117
*, ' '
&. ' ;
c l 151 novetlas imperatoris Jusliniaui, silas iu 7
\ > \ * tit. xxxvui lib. Basilic. ct oompcndio reduclas iu
, ' ' praedicia capila k el 5 et 52 imperatoris domini
, \ ; - Leonis Pliilosopbi novellam, qua> narium truuca ' ' . '
lione punit adulteriiin et aduiicram, et statuit
,
adnltera quidem maritum lucrari doiciu ; ipsam
\ , - aulein monaslerio includi, invitam (atucii
londeu : res auiem, quas babel ullra dolem, ailmi nislrari, qnemadmoduui ipsa novclla slatuii. Noia
, crgo, qnod ex praesenli quidero canone quai viruin
, \ .
demisit ut adultera non punilur, irisi ciim alio

pollula fucrit : ex prrcdictis aulem novellis solvilur
, .
malrimonitim, co quod solum manserit mtilier

exlra domum mariii praler ojus volimlalem, nisi
,
forlc apud suos parentes. Numquid auiem ca ciiaw
sotuia dicitur, qua? a marito ejecla esl ? Soluiio.

iNi.Uo modo : pradicU enim 117 novella ba3C dicil

pr:rcisfi : Sin aulem conligerit aliquem absque una
,
p r a 3 d i c i a r u m causarum uxorem suam ex propriis
. \
aedibus exlrudere, ut illa quidem, cum parentes
; . .
:
' Q
babeat apud quos possil manere, necessario
foris noctem agai, jubemus pullo niodo licere ina
rito propler banc causam miilieri miltere libellum
, >3
repudii, quoniam ipse hujus rci causa esl. Id aulem
, ,
quod scriplum esl:Non revertelur ad virum auum
,
adulterata, intellige de viro, qui non vuli eam
\
recipcre : si vir ciiiin crimen condonat, eam abs* ,
qne ullo impedimenlo rursus accipiet inira bien .
nium, ut vnll novella. Quoniam autem dicil canon.
,
eam esse puniendam raulicrein lanquam adullcram,
; .
quae a marito nullani ob causani seccssil, dixcrit
,
quispiam, quod qua ob ralioiiab>'Jem causam a
,
marilo recessii, non punietur. Non esl auiem hoc
.
veruin : ncque eniin raiionabili, neque noo ratio
; ,
nabili de causa polest mulier a mariio discedere
, . - D
poimissione judicis, quemadnioduin boc dicil
9 canon sancli Basilii, el diversae Jusliniani no.
velhc sita? in 7 t i l . xxvm lib., iinde eliam debcmus

, canonem o.x abundanti accipere : vel dicere injuV . , \ btam mulieris discessioneni csse ejus sine judiciali
pcrmissionc reccssum. Uogaveril aulcm quispiam,
'/. ' '
cum can. sancti Basili!, Oscilicel el 24, dicant mu, licrem qiiidcm qua3 cum altero 260
P^Huitur,
/
moechari
;
virum
autem,
qui
cum
alia
scortaltir,

non condenmari (non enim babemus, inquit, ca->
: . ,
nonem, quo eum adulterii crimini subjiciamus),'
, 0' \ '
quomodo prassens canon indistincle dicit, eum

qui aliam dnxit. *.idu!t>!rii judicio leneri ? Saittlio.
, '
Differeniia rsi inlcr virum, qui cum niuliere libera,
( , \,
viva sua uxore, rem babucril, et cum qui in ma ),
26
n
s i n e
811
TBEOD
BALSAMGN
Iritnonii soctetalem secundam uxorem duxil. IHe ;

; ; ;
enim csl adutter, eed punilur ut fornicalor.
.
Ilic vero esl adttUer, et ut adulter puniiur. (}\iaro
; , ; ; ,
canones intcr se non rcpugnanl. E l quomodo cano\
nicc quidein puniuntur qni fornicanlur, dicium cst.
. /., ' ;
Oetog 'simimi aulcin lertium caput 37 t i l . L X lib.
; ; , \
dccreto eecundo, baec dicit: Qui babel uxorem, ct
; ;
fornicalur, per diiodecim ictas allernis iiiflicto*
;. \ ; ;
castigclur. Qui vcro uxorem quidem habet, et cum
, . 7** . '
fcua anctlla rcin habet, re ccgnita, hic quidcm
verberalos casligelur : ejus autem loci magislratus
' '
recepiam anriliam vendal cxlra provinciam, ejus
' , \ , prelio in publici rcrarii partem illato. Qui aulem
. ' , \
alicnam anrillam fornicalionem excrcoi, si sil qui , ;
dem Io aples, det anciilae domino pro deliclo nn
, *
mismaia 56. Si sii autcm liumilis el abjccia3 con-
^ ^ ^ , , ,
, ^
diiionfs, verbpreiur, et pro suis faciiliatibus dct
.
ex proponionc 36 numisnialiiid. Quod aulern lex
,
icqtie ac canones cum pnnit nt adulterum, qui
, sccundam uxorem duxit, dicil penultinium cap.
^ , rjusdem lit. Qni duas nxorcs habere conatus est,
, \ ' ,
non lege, scd suae faclo volunlaiis, adultcrii c r i *' . "
mini rccle subjicictur. Quas aiiicm ei posiea nupsit,

si ipsum babere logiiimain uiorem iguorabat, ei
, .
vcnta dabitur. Quarc per disltactionem a conlrario
*
Mimplam, quae sciebai adultcratur. Animadvcrte
, (3), *
aulein, quod Paircs obique param poenilentiam in
. ,
animse d u l i c i K exigtml : ct propierea concesserunt
, .
cpiscopi*, qui "sunt tn eo loco, poenas augere vel
G "
diminucre, pro ejus qm punUur conipunctione.

\ .
,
.
ZONAR. Et veterum legum dccrelis, ei diulurni
icvuporis consuctudine, malrimunia vel sine rausa
ftssolvendi facultas erat; ac lam viro, quam uxori,
alieri conjugi dicere, Res luas gere, vir, vel, Res
tuas gcre, mulier, atque ila conjugii conlraclur.i
foidus rcscindere perniissum fuil. Quod llcbraeoi um
quoquc concessere leges. Viro siquidem, ul repudii libcllum uxori mitlere, scquc ab illius consuetudiiic abjuugorc liocret, facultas data. IJ veio
nunc Clirisianorum institulo baud concedilur : sed
connubli dissociaudi ccrtae qusedam ac dcfinit*
. \

\ , \ dv>p\ x-t
\ ,
, , , .
" \

, \ ' *
* *
\,
, causx sunt, qttarum nisi aliqtta exsliteril, absce- D . \
dere invicem inter se matrimonii jure socialos sit
, \
ncfas. E l vero Dominus, an viro uxorem quatun- , ,
qne de causa dimillendi jus essel rogams, id ve- , " - &
luit. Nain qiu nxorem /, inquil, excepla (vrni-, .
aithnis caute, l mnerii, ei alteram duxer t, mx- . :
{
Guill. Beverega nolie.

(7>) , ln editionc Parigiensi boc ia loco lacuna ebl : lcgilur enim, "
. Vefam lec ioncm nos ex ms. Bodleiano rcsiituinms cui ctiam suiTragatur Amerbacldanus, necuon Tilianns; nam Genliantrs Hervems
veriit, ted jacio voluutatis. qnidem vox
facium mni solum apud jnriscunsullos Gra3COs
*apc occurrit, sed c l ab ipso Ralsanione .in R sponsis ad Marcum Alcxandiiiium iisin pai-ir , diccnie,
k
> , ; \ ,
. Bals. Resp. ad Mirci
imerrog. 62. Jn veicnbus Glossis vcrbonim juris
dicitur, , . Iiem ,
. Itidem, ,
: iiecuon ,
, \ .
;.
813
IN CAN. LXXXVIII CONC. IN TRULLO.
814
\ chatur. Ei qui dimissam ditxeril, mouhalur . Hane

\ igitur raitonem divini quoque Palres secuti muiie , rem, quae sine catisa relicto viro aUeri nupserti,
, - adiilleram vocavere : quae quidern etiamsi ad virum
. . - suum reverli postea velit, nequaqttam invito Hlo
, , , excipietur. Polluia est enim. Quae igitur mulier,
* - inqitit canon, a viro absque causa seceesit, pocnis,
iis nimirum qua? in adulieros constilul sunt,
. , muliabitur : viro autem ignoscf, ct eam, quae
-, Ecclesia esl, communionem concedi placet. Ex qun
, , conira inlelligi licer, quac non teroere ee a viro
, abjnnxerit, sed aul illius nlmia morosilale, aul
, injuriis vicia, aut aliis modis ab eodem irritaia
. discesserit, illam extra culpam fore, sed a viro
, \ ,
peenas, quippe qui culpae causam uxori prsbuerit,
, exigendas. Qni tero, inquil caiion, uxore dimissa
' *
aliam duxeril, adullerii reos ex ipsiue Domini
\ verbis cxistiraabitur : indeque qua poena talis bonto
. \ muUandus s i i , quidque cum eo agendum, canon
* disserit. Quinimo pugnanlia com magno Basilio
affirmare boc loco Patres videntur. Nam is mnlie , \ , , rem quidem, quae contracto ntipiiarum foedent
. cuin alio viro rem habuerit, 261 adulleram vocat,
. eamqne maritus, inqtiil, a suis sedibus amandabil.
, ,
Veranilamen ex fornicatbme redeuntem maritum
, .
suum uxor excipiet. Nullus enim, inquit, exstat
' . ' cauon, ciijas auctorilate qui cnm soluia imiliere
\ peccarit, adulterii reus agi queat. Sed nullo modo
, \
inlor sc bi canones ptignant. Nam magaue quideui
* ^ Basilius de eo bomine agil, qui manentibus nuptiis
furnicatus, c l cura mulicre nulli viro sociala pol ,
, Julus cat : bic vero canon eoe tangit, qnl uxoro
sinc catisa dimissa aliam sibi, quasi pro jusla oi .
Kcei coujuge babittirt, adjtinxerint, qnos quidem
adulleros ipse in Evangelio Dominus appellaviU
. c * (
ARIST. c ftuae a viro suo ad alium accedit, adul*
* , ,
4 tera est : et qui ab ttxore ad aliam, juxia
. .
4 Domini eermonem, similiter moechus est. Perspicuut.
'.
CANON L X X X V I H .
4 \
c Nemo intra a>des sacras quodvis iiimeuliim intro *
c ducat : nisi foric Ttalor quisptam, maxima ur /. < gcnte nccessilale , domuncuiaa vel diversorii
c .
indigens, in id templum diverferit. Nisi enim
c , > 4 jumenlum introdiutum fucril, ipsum quidein
c
nonnunquain peribit: bic vero, propter jumenti
, , 4 amissionein, t facultalis ad iier peragendiim
c , 4 cx eo profeclam inopiam, mortis periciilo tra
f . 4 dciur. Sabbalum enim propier hominem facium
c *
esse doccmur; quarnobrem et per omnia pr;rc
c ferendam esse cxielimare bominis saluiem et
.
c ificolumitatetn. Si qtiis aulein deprehensus
4 ' , ,
c fueril sina necessilate jumeiuuni in lemplum
c , ,
inlroducere, si sit qnidem clcricus, dopona4 , , .
' lur : sin vcro laicns, segregettir.
131 cst vcrisimile, accidil quandoque ni
. ,, : iu maxima tcmpcslaie diverierent quidaiu ID teui
|
B A L S .
Mailh. xix, 9 , 10.
8i&
pluu), quod prope viam publicam silinu eral ; c l xa\

vie quident nivis eos urgebal in teniplum ingrcdi
, \
CUIII suis equis, el lclbiferum frigoris
iucoinmo *
dnm effagere; lempli &utem reverenlia uon per ' \
inittebai eis boc facere: sed ipsi quideni lemplurti
, ,
iiigreisi, frigoiis periculum evitarunt; coruai au ,
leiu jumenla, qaaj extra leuiplum slclerant, a fri ,
gore cotiaumpia fticre; quo factuiu est, ul ideni

qnoque houiinibtis quod bc&liis cvrnirel; vcl
, ,
propter ailbcialsonciii, vcl quod non poescnl ire
,
pedilcs proptcr uiiuiatn temporis refrigeraiioiieMi.
.
lloc crgn corrigfnlcs sancii Palres decrcveruut,
, *
neinioi licere quodvis jumeutiHit in templuxn i n ,
iroducero, nisi maxima urgeat ncccssilas : lunc
,
cnim, inquit, jtimciiiiiin quoque in lempluni i n iroduceiur, ne bonio una cum ipsctmorli Iradalur. , \ ,
\ .
Ad rjus autein quod dicuiil probaiiouein, Domini
^
quoque doclrinam inferunl, qui Sabbauim dissol\ ,
v i l , ei cis, qui ipsuin reprcbendebaiit, dixii, pra>
, \
lreiidam
csse bominis saluietii observalioni

Sabbaii. S;bbalum cuijn facluin csi propter
.
bonHiKMi), iton aulcm bouio propler Sabbaluni.
. ,
Ne boc aiticm iial iniquiiaiis otcasio iis qui
. "
inconsidcrale el absquc iillo discrimine viviml,
,
e l absque ullo iuipcdimenlo el nulla
pro
posiia
necegsUale saucluni Domiui
lcmpluin
\ ,
coiimuac prutanunique eibciani, slatucrunt , u l

qili siue magna ejusmodi nccessiiale quodvis
,
jiinieiUum leinplinn iiilroducil, si sil quidcw
derieus, doponalur : ein aulcm laieus, scgrrgeiur. g , , , . ,
, \
Q itd vcro, alaias volucres, perdices scilicei ct
, \
columbas et passeres, an quis cilra ullam dUtiutlionem in icinplum introducet? Solniio. Nequa- ; . , * ,

quain, ut mibi videiur, ne sanclum per qxcremcuia
profaneiur.
262 ZONAR. Sacra templa in bonore ,babere
. \ 6. .
ac venorari debeinus. Proindc nec in illa juineiituin

quodvis introduci couccdilur : nisi fone in ilinere
aliqueni maxima necessitas, aul coorlae videlicet
, ( \
teiiipestatis, aul iinbrtiuii sese iniolerabili impetu

cUuiidentiun), opprcsscrit. Tunc enim eliaiusi ju ," ,/; , *
nienlum intra sacras sedes compulcril, uon Uiuen
, ;
<>b catu rein aliquid culpie contiabel; ne illud
, ^
quuiciu foris relicium male pereal, ipse veio do- , , \ ;
I M U I U S , cum iicr inccpluni proscqui non possii, D .
uec alterius forlc juiucnii copia suppelal, coufl* .
ciatttr microrc, aut ipsius quoque viuc periculum * ,
subeal. Teslimouia vero ex sacris quoque Lilteris \ bujus can. aucloros producunt. Sabbaiuin enim,
. *
iiiquil Sctiplura, propter boniiiiem facium est, et
, , ui quiescat servus luus et jumenium tuuni. Quare . :
juiu nti quies, non ipsius junienii, sed bomiuis , , fiowr
gralia piaicepla esi, ul illo post quieieni vegetiore ; \
uleretm. (juod idcm magniis quoque Paulus
, ,
a^seiit, Piuuquid euini, ait, de bobus curu cst
, , .
/>< ? Qui veio, ncccssitaie nulla cogcute, juitientuiii imra leiiioli icpla con:puleiit, dcpojitiont;
cicricum, laiciiiii vero cgivgaiione pimiii dccreluin esl.
THEOD. BALSAMuN
* I Cor. ix, 9.
81*
C A N L X X X I X CONC. I N T R U L L O .
. , ARIST. c Iulra sacras aedcs jt*mcnium non i n c iroducilur , nisi niaiima in via fiecessitalo
,
c cogente. >
Si qnis aulem cilra necessitatem, aliud liabnns
,
diversoriiim , inlra saerum templum jnmonlum
,
, , , suum introducit, si.sil quidem clcricus deponetur:
sin vero laicus, segrcgabittir.
, .
CANON L X X X I X .
\
Dies salutiferae Paseionis jejunio el oralionc et
c
c cordis compiinriionc peragenles (ideles, circn
\ ,
mediam magni Sabbali nociem jejtniium sol
\
c vere oportel; cum divini evangtdislx, Maic ,
c lliaeus et Lucas, illft quidem per vesporam
\ ,
c Sabbati , bic vero per i d , vatde diluculo,
< ,
Doclie nobis larditatcm describanl.
c ,
.
B A L S . E l in apostolicis r.anonibus el in syno. \
; dalibus statutum est, ne in Sabbato, vel in Dominico, praler unum ct solum Sabbaiiifn, magniini
,
. scilicet, jejunetur. In eo cntin jtt&si sunms jejti. nare. llts ergo consequcnlcr prasens quoquecanoit
ataluens, omnibus dicbus .salutlfeiae Cbrisli vi

Dei nostri Passionis jVjnnare oportere ct oraro
cum compunctione, id esi, non simidale, in qui ,
' , bus magnum quoque Sabbatnm connumcrattir:
* , adjicit, el eo ipso quoque Sabbalo post stx boraa

noctis jVjunium solvere Odeles, eo qnod resttr ,
rexeril Cbrisius Dens noster, eecitnthtm divinos
,
evangelisias, MaUhseum et Lucam, circa nociis
, dimidium ; cum ille quidcm dicat, Vespere Sabbaii
,
venerunl llariae ad sepulcrum Dotnini, el corpns.
al Maplat ejits non invenernnt : bic vero niedium noclis
'
describai, eo quod dicit, Erat summttm manc
,
quando vonrrunhmuHeres ad mofintnenhim
Et
ai pvrymov. ba>cqtiidem ila sehabcnl. Dixtrtl aulcra quispiam,
. ,
quod quoniam slalutt canon, u l omnlbus salulans
;
Passionis dlebus jejmiemus, magno autem Sabbafo
, jejuniiim goWatmi* ad tnediam noclem, allcmm
,
duorum necessario dtccndum proponitur, vel om3 , *
nibus Domiuicai PasMonis diebits, qi proprit*
,
posl quarlam feriam prnefiniunfur, nos onuiiiii
, : , jejunare, ol ab omni cSbo absiinerc oporiero.
,
solo aiHem Sabbato jejunium solvcre, ut dicluui
, ,
est, vel hoc Sabbato magis jejitnium solvere quam
^ aHis diobus saltilaris Clirisli Passionis. Cur enim
. " staiiitntn cssel, nt media bujus norle jejunium
, solvaimis, si onmibus liie diebtis a?qualitcr jcjunaro
deberemus? Milii autem videlur esê eximium
; magni Sabbali jojunium, aliisque Christi Passionts
, - diebns praistantiua, qnoniam uinc in sepnlcro ja ,
ccbal corpus ejus quod vlsum erai. Oportel crgo
.
in aKis qnoque diebue jejnnare cmn compunelione,

proptcr Passionein Chrisli et Dei noslri : mnHo

autcm magis n aguo Sabbalo, qunndo redeinptHi
,
uoslra e tnorlis vinculis 263 adornabatur.

.
/7
11
1 1
Malib. xxvnr, 1.
" L u r . xxiv 1.
f
.. BALSAMON
&)
Propterea enim ei qui sunl religiosiores loto ol 61

Sabbaio, osqae ad horam gextam noclis, in
, ,
tcclesiis aesidenl : et liora sexla difitiis sacra-
menlie communicanies, panem et aquan gnstant, , .
fortasee autem et modicum vini. Srptima autem
\ , \
liora maluiinas psalmodias. audieiues, quando
. ,
etiam illud, Cbrisltis rexorrexil, dicitur, domum
, \ , ,
euam revertuntor, roagni Dominici sacrorum cele- ,
braiionem exspectanicft. Quod autem a aeptima
bora uoclig, qux. esl ante Dominictim, incipil dies .
Domiuicu, n.anifesluro est ex eo quod orftua solis, ,
aive diei illuminatio, est a septima hora noctis,
\ ,
quae eum praecessit : clarum esl ex iis quae noster
inagnus Pater Joannes Cbrysostomus iaterprelatus . '
est. Postquam enim os iis occltiftii, qoi dicunt

. . . : . . . . dic
\ leriio
..:

:
~. Jdixit,
: - : . ^ .
Christum
non
resurrexisse,
el
quod eliamsi dederit quispiara Dominum lerlio
die non restirrexis&e, graliae magis eo nomine ei , ,
agend* S U B I , quod etiaro anle prafmilnm irium
,
dierum lerminum Christus returrexerit, qnam est ,
reprebendendus. Reprebenderii enim eiiam eum ,
quispiam, qui foenori aoeepii, quod ante praesli- . tuiam golulioni lerminum dcbitum golverii, quod
(4)
, cst absurdam : hoc adjicit, qnod si id quod in
qaacunqite bora diei fit, qui a scplima bora prae- ,
cedcntis noclie incipil, c l sexta bora sequenlis ,
noctis dcsiiiit, in eo ipso die faeltim ease videtur: ,
recte dichnus, quod die lerlio fuii Christi resur* ,
rectio, nt ipse vere egt pollicitus. In Parasceve .enini morluus est, qui est dies primtis : secundus, Q ,
.
Sabbaiuin : et quoniam eeptimam quoqae boram
, *
iioctis, quse esl ante Domltiicnm, attigit, etiam
.
Dominicus terlius dies ptitatur. Jam vero sanctus
Gregorius Nyssenus dc sancto Pascba docetig, ba?c ,
dieil expresse: Vespera enim crat, quando man- . ' ducatum est gacrum illud et sanclum corpue :

quam quidem vespcram nox, quae Parasccvem an
tccedil, cxcepil. Deindc dice Parasceves introducia
.
nocte digciggug in unam tiociem ei duos dics re , dticittir. Tribus enim boris fueruiil lcncbrac guper
, ;
univcrsam terram . Ilaec eel enim in medio diei
iiox innovaia, duas dierum scciiones pcr se do- . \
^.
gcribeng, bauc qnidem a nianc usque ad sexlam
,
boram : Ulam vero ab bora nona usque ad vesperam ; ila ut buc usque dua; sint noctcs Ct duo dies. D ; * ,
Dcinde dies pra?ccdenttg Sabbali babei Ires nocles
,
ei trea dies.

.
.
.
ZONAR. Dies jllos, qnibtis Gbrialus Jcsus Dominns nostcr dolores acerbisiimos periulit, jejn- '
niia ei compunciionc canon a Odelibus iranslgi .
, ' ,
oponere deternit. Gordis vero compunclione, boc
est, compunctione non aiiuulatam, exicrna * ,
#
f >
Luc. , 44.
G u i l l . Beveregii notac.
(4) Aarstcapsrcr *
lu codicc Amcrbacbiano reclbis leghur .
821
I N C A N . X C C O > iC. T R U L L O .
822
. , , lanltim specic apparentem; scd quan ipsius qitoqtte
cordis penelralia conlingai. Circiior vero incdiam
'
Sabbaii noclein, quam dics mox Dominieus exci , *
pil, ad solvenda jejunia, boc est, cibi aliquid S H , .
menduii), quasi redivivo jam a mortuis Clirislo,
, , ,
invitat. Nam evangelista qtiidem, iuquit, Mallbaeus,
, , :, " ,
Vcspere Sabbati , cuni dixeril'; Lucas aulem,
,
Yalde
diluculo**, nociis iilius lardilatem nobis
, , .
describunl, boc esl, significant, indicanl. E l vero

, . nuiic quoque aitint, eos qui Hierosolymis degunt,
neque tolo Parasceves, neque Sabbali dic, tibi
aliquid deguslare. E l Dionysius quuque Alexa .
driniis, cuui ex eo de bac rc quxrerelur, eadcm
bxc fusius explicala respondit.
. \
ARIST. < Magno Sabbaio usque ad mediam noue n
. >
c in jejunio persevcrandum est.
'
Mallba?us quidem vespere Sabbati resurrexisse
\
dicit Dominuin : Lucas aulem valde dibiculu.
, Blagno ilaque Sabbato usque ad mediam noclem
' , oporlet jejunare, ct lunc, qui vull, aliraenluin

sumere, quoniam ex verbis illis evangelislarum
\
circiier inedias noctis lioras resurrexisse Doaii .
nuin deprebendimus.

sv
V .
c
,
. '
t , ,
- (
,
,
*
,
.
, ,
, *
<
c .
. ' ,
' ", j
'
(
otv) >
.

. ,
,
\ ,
,

,
, .
l %
Halib. , I.
" Luc. xxiv^ 1
264 CANON X C .
Doiwinicis genu non fleclerc a divinis nostris
Patribus. Chrisli rcsurrectionem bonoraniibus,
c canonice accepiinus. Ne ergo lmjus observac (ionis evidentiam ignoremus, fidelibus niani( festum facimus, quod post vcsperlinum sac cerdotum ad altare Sabbato ingressum, cx
consuetiidine quae scrvalur, nemo geau fleclat
usque ad scquentem vesperam in die Domi\ nico : in qua posl ingrcssum in vesperiino seu
complclorio, genua rursus flectentes Domino
preces sic offerimus. Servatoris enim nostri
c resurrectionis veluti prsecursorem noctcm ,
c quae post Sabbaium fuit, accipicntes, by mnos ab ea spiritualitcr incipimus, feslum ex
lenebris in lucem IransmiUenies, ul in per fecio et integro die ac nocic nos inde resuri rectionem celebremus.
B A L S . Vicesimus canon Nicenne synodi, 25
canon sancii Pelri Alexamhini, et 27 responsiim
ep slo)se magni Basilii ad Ampbilocbium (horuni
eniin sancti Palres ineminerunl, et divinos Paires
appellani) statuerunl, genu non esse fleeiendum
in diebus Dominicis, vel in diebus Penlecosles.
Uis ergo consequcuter decernit quoque prxscus
canon, sanctam Domini resurreclionem esse bonorandam. Quoniain autem nonnulli dubitabant,
unde et cx quanam hora Dominicus incipit, et ad
quani usque complelur, hoc quoque Gdelibus manifcstc ot perspicue dcclararunt, ct dixerunt eum
incipere post vesperliiiam Sabbali hymnodiam, et
desiuere ad compleinentum lycbnicum, id esl,
vepert'mi Dominicie. E l Innc quidem, scili:
TflEOD. BALSAMON
cel post vespertinr.m Sabbali usque ad comple- ,
mentum vespertini Dominicae, genua fleeierc non

oportere, propler Cbristi resurrectionem : post
,
Dominicac vero lyehnicum, genua mrsum fl^cterc

el preces Deo effundere. Ad hujus autem rei con .
lirmationem adjiiit canoii, quod Chrisli etiain

resurrectio vrspcre Subbaii, boc esi, aule diem
\
Dominicum exslitii : ul.Testum ex tenebris in l u - ,
cem desinerei, el cclebrniio resnrrectionis pr
, ,
integrum diem intcgramque noctem fieret. Cum
,
bsec Ua se babeaul, dixeril quispiam, ea quae sunt
.
in praesenti canone repugnare docirinae praece ,
dentis canonis. lllic enim dictuin cst, diem Domi .

nicum numerari a seplima liora pra?ceden(is
noctis, ct bora sexta scquenlis noclis desinere. ^ ,
Nunc aulcm decretum esl, Dominicum numcrari

post lyclmictim Sabbali, et dcsinere vespera ejus
dem eiiam Dominicaj. Non sunt auiem contraria.
,

natural! enim coelcstiiini corponijii motu, et ex
. .
iis qua magjius Damasci doctor inquit, diee ita
,
ineipit et dcsiml, sicui in 89 canone dictum est.
,
Prxsens autem canon similiter Jubens per tolum
,
diei et nectis spatium nos Domlni resurrectionem
' . '.*
celcbrare, non babcns aulem necesse tunc docere
'
de diorno spalio, scd quomodo et quando nos
,
oporlel ad fesli celebrationem et poeniientiam

componere, dicit, quod post lyclurirum Sabbali
,
ea, qna; ad resurreclionis festum celebrandum
perlinent, componenda ac paranda sunt : ila et

posi vcspertinum Dorainicae ca quae ad poentlen- C
*
*
liam. Si enim boc non fccrrimus, sed tisque ad
,
horam septimam vespene posi Dominicimi pcenU
. ,
t e n l i pnrparationem distuleiirans, tanquam in

ea complcto Dominico, populi post Doniinicum,
,
populo festnm cclcbranlc ignoium erit tempus
, post DomiDicum, festum cclebrantcs manserint,
,
co qnod laullis alquc adeo pluribns sit incognitmn,
, ,
qoando veniat bora septiina ,ct qiiando tenuinelur
,
sexta. Ohserva ergo canones, ubi ct quomodo
. ,
ediir s u n t : nec eos dixeris inler se repagnarc.
^
Spiritus cnim sanetus in omnibus locutus esi.
. .
265 ZONAR. Non esse Dominicis aut Pcnicrosles diebus flecleuda genua multi canoncs decrcvere. Eadein Basilii quoquc mens ftiit, qui
prrelcrea cnnsas, propter quas ea consueludo sil
damnata, subnectH. Hic vero canon de solo die
Dominico slaluil, (empusque a primo ad cxtremmn, in quo gemia procumbere minitnc liceat,
aperte doscribens, ait : Sabbalo quidem, cum
prinium v/espere ad altare hiitialoruro chorus i n gredilur, nemo genu flectai, ad usque diei Dominlci vcsperam, quando sciliecl ahcr inilialorum
fit ingressos, lunc enim genua ftectenles, et sic
orantea non pecrabinuis. Quae nox olcnim Sabbattim consequitur, ea propria Doniinicai iuris exi^linia'ur, quam eliam bynuiis, inquit canon, tradu-
.
, ,
, .
,

.

,

.
,
, ,
,
^5
\
.
IN CAN X C l COXC ! \ TltULLO.

- crro, festivam celebriiatcm c
.
c ;
c ,
; , . " t a i , ,

f:6
tencbris iu l u c u i
transmhtctites, et sic tola nocle dieque resurivciioncm nos celebrare oporiei.

AIUST. Pnst vespeninuin Sabbati ingressiiiu ,
usque ad vcspcrtinum Dominicx ingressuni,
< gi nua ne ftectas.
divinis Patribus canonice accepiinus, Dominicis gpnu non flcclcre, u l Domini resurrccliouciii
bonoranles. Ut ilaque bxc observaiio non iguorctnr, quumodo fieri debci, eatn Palres per litmc
canonein fidelibus inatiifcstatu etfeceruut; ut post
vesperlinum sacerdotum in Sabbato ad allarc i n gressuin genu non fleclere debcamus, u*que ad sequenlem in dic Dominico vesperlinum ingrpssuiii.
ut per integriim noclis el diei spalium nu resurrectioneui celebrcmue.
i
, .
L A \

. >
.

,
.
.
,
' . '
. * '
* G
, , ' ,
,
,
* .
.

.
. *
.
,
, ' '
CANON
c Eas qtire dan( aborlionem cientia iiiedicamiMita,
< ei quse foetus necanlia venena accipinnt, liof inirid.ne poRnis subjicimus.
B A L S . Eadem poena, qua honiicidam, pmiU
ranon eas, qua? dant vrnena, i i l provo elur abor(io, et quae accipiuul. Et bic quidpm canon illns
tali poena aflicit. Poenarum aule n gem-Ta invenics
in 2 can. sancli Basilii, et in 21 can. fiyiiodi
Ancyr. Primum autem capul 59 t i i . L X lib. lisec
dicit expresse : Lege de homicidls lctietur is, qui
hominem occidil, et qui dolo susriiat ineendium,
6t qui, vel furandi vel caedis facienda? gratia, cum
armis obambuTat, el qui, cuin magislralum gereret vel judicio pra-cssel, procuraveril ut quis
ficle accusaretur, et innocens condcmnaremr, et
qui ad lolleudum dc inedio veneuum praeparaverrt
vel dederit. E l rap. 5 Iiige de bomicidia lata lenctur, qtii ad bomiiiem occidendum medicaineiilnm
facit, vel einii, vel babet. Sunl aulcm pharmaca,
qu;e sauitalem afferunl, et quae dicuntnr amatoria
Qul aulem faciunt ainaloria, ptiblicalis bonis exlerminentur. Qtiod si qnis eliam non.malo animo
inulieri dederil medicamenluin ad concipiendum,
eoque accepto morlua sit, in ex&ilium mitlitui.
Ejusdemque capltis thema lerlitim, dicens in prin-
. .
a_ *
/
J.. . .
\
. ' *
. .
. '

,

. ,

cipio : Lege de bomicidis lata teiiclur, et quiMn.

. .
Ileinere
<
t
i
>
i - dat
< l n l medicamenlum,
n\ \ \ f* I r t )
cunque n.pigmenlarius
vel salamandram, vel aconitum, vel piiyocampam
vel biiprcsiim vel maudragoram vel canibarides.
Et ibema 4 advcrsus bomicidas poena est, in clarte
quidero exsilium et pcrfecta bonorum publicaiio :
in humilioribus autem ensi ct bestiis tubjici. Et
hxc quidem ex velcri lege et anliquis oanouibiis.
Emiss* sunt autem de liomicidis, lam voliiiilaiiiu
quain iiivoluntariis, divcrsa? mvoila3 ab iinp. domino Constanlino Potpbyrogenneia, el prccslantissimo sancloque imp. noslro domino Emanuele
Coinneno, quaruin vires in canouibus magni Basilii de bomicidis in compendium redacta; suni.
lulerrogavcrit aulem quispiaiu, an cx co, quod
dcJci it quispiam muliori uicdkamcnlum ad* abor-
JU&JD
827
BALSAKOX
V.ontm, botnicidii tenrbitur; 2 8 6

" * * i l *
f*qvatar ettam eventas vel ctAes ? Sotutio Qood
titp^riuf posHum est capat 3, 39 t i l . L X Iib. e n fttitnil, non eam solum qtii dat vtfienam poairi
ot bomieidam, std eum eliam qoi late quid baU-t:
et 2 thema pnmi eapiiift tjnsdem l i i . ei I"b. dieit: Qoi eo fail animo nt rciWt inlerficere, eiiam*i
on interfceerit, led saariarerit, esl bon icida :
et qni nolnit iulerficere, eliarosi iaterieeerit, non
e*l bomicida. Affcctio aotem ex insiruueuio ejus
qtii pereastH, apparet et probalnr. Sed magni
Bniilii ranones etiaro euin qai non sponie interfeîf, qffomodocnnqae fuerit, poniunt nl homicidam , ronlra ac corr.prehpndiior bac (*ge,t
aliler qoam decernil 6 Ibema 3 ap. 39 l i u L X
lib. quod fic dicil : \ ex de homiridis doluro requirit, et nnn nagnam negHgeniiam. Qnare si
qiTn, seipto ex alio dejeclo, vfl ramo arboris
deorsum migto, qaempiam occtderit, pnesenii
Irge non lcneiur. Jam vero 31 imp. domiui Leoois
Pbilosophi novella dat viro potcstatem malrimoniuro diisolvendt cum axore, qnae illius seioen
aburtione eciens ejicil.

} .
:: , ; A t V / f .
'**6 ' . *
? '. ; ,
/ ' ' .

, , , ,
-i *}, . ;
. (
\ ,
,
' '
. * , *
; ,
. *
, , ,
. '

,
.
.
, ,
, ,
.
,
, .
^
* , *
,
; .

.
ZONAR. Mulieres, postqnam ex fnrtivo coneuMia concepere, prolem eam. nc prodaniar, mediramenti quibosdam epolis io ulero necanl,
indeqoe vita destitalam ejicitint. Eas igitur quae
ejiifmodi pnarmara aliis praebent, lura eas qua
arripiunt, homicidanim poenis canon teneri jubet,
ac nierito quidem : quippe quas non modo conccptam prolem, sed ipsas etiam quandoque prse{(itanies mulicres, quod magnus quoque Basilius
cmone secundo teslaiur, e medio tollunt. Ancyranae vero synodi canone viceslmo primo muliereg
rjiumodi decennii segregatione paniuntur.
AP1ST. ARIST. Et qui dat, et qtiae accipit medicamenta
.
t aborlionfm cientia, esl bomicida.

Subjicfunliir bomicidae poenis et illae, qua? foetus
noramia accipiunt medicamenia, et qui ea tstia ,
exbibenU
.
l B .
CANON X C H .
<
Eog qiil nomine matrimouii mulieree rapiunt,
,
f vid qtii opera oppque sua raptores adjuv nt,
, sialtiil lancla synodus, si sint quidem < leriti, ,
pfoprio gradu pxcidcre : sin vero laici, ana- * c , ,
, .
c lliemale percuti.
.
BALS. Pra?seiis canon idem est omiiino cum 27
ranone Clialcedon. synodi. Et quaere quae iu eo ' .
, '
erripia suni, el 9 l i l . prxsentis opcris, cap. 30 et
. ' ,
qicc in eum scripta sunl. Similiter et 67 cati.
npost. Quid aulem, si quis muliercjn non rapuerit * . ,
, ,
nomiae matriroonii, sed fornicalionis graiia, non
ptuiietur una cum iis, qui illum opera et ope sna
; . . adjuvant? Soluiio. Maxime. Hoc esl enim sine
.
conirovers'ra : id auiem, quod dnbitationcm aiTcrrbat, erat praetexlus matriiuonu. Dicebant e.iwxw . '
)
iionnulli, eum nibil mali fecisse, qui rapuit iuu , )
lierem, ut ei Icgitinie conjungeretur, quas foriasse
, ciiam indigna esl ejtis genere, ct cx co maxime vi
v
819
C A N . X C I I I CONC. T R U L L O .
m
. " , - abducta. Quod quidem Palribus non visum esl, ut
,
quod el ad iuiprobitalem inciicl, el cmtaLum bo . : , num ordinem everlal. Praeterea inlerrogaverit

quispiam, Si posl raplum velil rapta cuni raplore
, ; .

legitime habilare, an audiclur? Slulio. Nequa , ' .
quain. Dicit eiiim 143 Jusliniani novella, sive 3
' ' , - cap. 58 lit. L X lib. lucc expresse : RapU ei, qut
. * illam rapuil, ne nubal. Sed ctsi ejns paremes lalt
\
malrimonio consenscrint, in cxsilium niUtuniur.
, . ' \ ' -' .
Quartum aulcm 5 et 6 cjusdcm tituli el libri raput
dicil,raptam muliercin raploris bona lucrari, qusc ei
, matrimonio legilime conjungi nolueril. Si boc
. enim voluerit, publicarmir ejus faculialcs , et
, ,
raploris, et eortim qui ad malum opeut lulerir.t,
\ , \
sive sinl eorum parcnles, sivc alieni. Lcgc etiam
, ,
. ' ,
\ ,
, , ,
' ,
\ \ \
, \
\ .
, \
. \ '
.
.
\ .
. 01 , \ C
c , ,
, . >

! .
* ,
,
, ,
, , \ , .
y \
(5) \
,
, \
c \ ,
, ,
c \ c .
e l
totum istiim 58 lit. 2 6 7

scies, quod quicuiique
muliercm ullam rapuil, sive sii ejus sponsa, sive
ancilla, sive liberta, si cum armis quidcin, de
ipso supplicium gladio ftuinitur : qui eum aulem
ope operaque sua adjuverunt, verberali el tonsi,
naribus truncanlur. Sin auiem sine armis, raplori
quidem uiatius ampulaiur: qui aulem ei open
tulerunt, veiberati ettonsi, in exsiliuni miduntur.
II*c auiem iia fiunl, etiamsi ipsa mulier raptui
consenserU, Lege el 35 novellani imperatorie domiui Leoais SapienlU.
ZONAR. Est bic canon synodi Cbalcedoncnsis
viccsimus seplimus : de quo suo loco diximus.
AR1ST. Qui mulieres rapiunt, ct qui adjuvant
opemque ferunt, clerici quidem deponunlur.
c laici vero anathemate percirtiuntur.
Eadcm quae bic staluil et vicesimus septimus
synodi Cbalcedonensis canon. In co awlem a nobis
scriplum est, quod donec i l l i , qui rapuerunt, rapiam rcsiilueriut.si desponsala quidem fuit, sponso
ipsius : si solula autem, ipsius parentibus : si sint
laici, analbeinalismum uon eiTngient.
CANON XCIH.
Uxor viii qui secessit, et non apparct, anleqiiam
de ejiis morle ccrlior facta sit, alleri cobabic lans, adulieratur: siniilUcr et mUitum uxoivs,
q u non apparentibus maritis nnpserunt, in
eamdem raiionem incidunX; quemadmodum et
quse propler marili peregrinationem reditum
c non exspectant. Sed res bic quidem aliquam
, .'. ,
(5) . De tixoribus,
.; , \ &
de quibiis blc agitnr, quauin viri non apparent,
. ,
opiscopus quidam Belbr ad Maniielcm paniarcbain
banc qua8lionem movli, * \
, \ ,
, . ( \ , \ ,
, , \
. . " ^ 5
-; Ad quain qucslioneni , .
Manuelsic
sic rcspondit, - Mau. resp. in Jur. Cr. Rom. I. m , pag. 538, 339.
.:
^-. , \
8T>2
TIIEOD. BALSAMON
c veuiani b:*beat, quod rit ntnjor < jus mortig
c sugplcio. Ea auicm, quae i l l i , qni ad tcmpus
c erat ab oxore relictua, impsit per igiiorniiliaw,
c deinde dimisea est, qnod prior ad ipgum rec dicrit, est quideiu fornicata, sed per iguof raniiam : a matrimonio ergo non arcebiltir.
lleliuf aiitem si sic manscril. Sin autem mlles
c aliqtianlo post tempore rcdicril, rojug tixor
proptcr Jongaro illius .ilsenliam aheri viro
t coitjuncla esl, is, si velil, propriam uxoreni
c reripiat, ipsi venia propter ignorantiam dain,
eiqne qni illam in secundis nnptiis doinuin
duxil.
B A L S . Quaedam molieres, cum sui mariti ab
rarnm vitac gocietate ge grjunxisgent, vel propier
c *
. * .
, c > ,
c , .
t , . c ; ,
\
, , ,
,
c , c .
. , ,
, . . . f -**- '*
iitilitarcm causam quampiam perrgre prorecti es \

,
grnl, nec nsqiiam apparewit, ul qui nnqne ipsag
\ ,
npque ullos alios de g^ ccrliores fcciiscut, cum de
Ipgorum morte incerlae essent, allig mntrimonio , . \
conjonciae sunl. Dicit ergo canon, eas ttt adul- , ,
,
terag poniri, postqtiam illi redierint, quod non
.
exgpectavcriiit ut srircnt de eornm morle aliquid
(6)
ccrtitjg. Non jugium enim babent praUexlum, !ongam gttornm inaritomm peregre absentiam, ct de .
' morte eontm incertitudincm. Qua? atitem prr igno ,
raniiam forte legiiime nupsif ei, qui ad lompus a
propria confuge gejunclug est, deinde ab eo ge- , .
,
cessil, qnod ejug nxor velit rursus cmn proprio
mariio cobabittre; aduilerium quidem non com , . niigit, ged fornicata 4st. Habel tamen juslam cx- C .
cngationein, ignoranliam. Qnare nec alteri nubere
. \ *
prob bebiltir. Quarre el 46 can. saneli Basilii. .
Stiadent lamen Palrei mulieri, ue alii coiijungalur,
\
ged se fortiier ct continenter gera(, et peccatum
, \ &
fxnniienlia expiet. Porro et militi, qui revcrsus .
tgl, pcrmigerunt, si velit, uxorem suam allcri
, ,
conjunctam revocare, eanique venia dignam cen ,
geri, ul qiite viri sul reditum desperaverit: queai ,
admodtim et Uli ignoscetur, qui ipsam duxil in

gectindum malrimoniiim. CUID haec ita se habeant,
.
rogaveril quispiam, Cur canon quidem dicit gupe- , ,
rins aduherari muliere, tam ejus qni discessit,
, ,
268 quam mililig, gi alleri nupserinl, antequara
\ ,
plaiift de viroruin suorum tnorte ccrtioreg facla?

fuerint : in fine auleni dcrernit militis uxori ^
Ignogci oportere, qui itli ln secundis nuptiis , *

copulatus csl? Solulio. Magna est diflerenlia inter ; .
uxoreni mililig et aliain. llla enim, gimul ac pe- \ .

regre profectug esl milea, babet aliquam de ejog
mortc guspicionein; queinadmoduni ct praesens , ,
,
rnnon, poslquam dixil dc iuillie, boc cxprcssc
dicit: Sed reg bic quidcai aliquam babet veiiiani,
b ic eet, Diilitig iixori ignogcitur, quod git ninjor ,
de morte gugpicio : quod etiam 31 ct 36 canoncg ,
, ' '
gancli Baeilii slatuunt. Alia autem nibil potest
Guill. Beveregii notea.
(6)
lbrc vcrba,
lisque ad ", , ins. Mciano aicipla ro-
f( rimus. Nam in cddione Parisiensi dcsideraniur

sd in A i n n ! a Irano a iisquc ntss. lt uniur.
(
I N C A N . XCIII CONC. I N T R U L L O .
9
. 11
. "

\
.

\ ,
, '-
\,

; . ,
,
, \
,
ejusmoili
824
allcgarc. Siimil cnim ac e domo &iu
iiiarjius cxcessit, ineerlam quoque ojus csse absenliam cognovil: el propierea ne veniam quideiu
nieretur. Ad ba?cdix<Tit quispiam, Quod cum maIrimonium, rum ro qui a propria uxore rclicltis
ost c l Iibera *eu s<luta muliere, 11011 possii consisiere, qtucnaui reliiita est ralio dc ea alteri viro
non conjungcnda, n*axinie ciim ignoraverii w a i r i inouium vhi qui rclictus esl? So'uiio. Cmn quidam dicerent, quod eliamsi noa fuil aduUeriuui a
mulierecoinmissuni propicr ignoranliam, aduiissa
esi lamcn fornicaiio, ei cuui sil Cornicaia, debei
ex canonibus de fomicalione puuiri, c l ideo nec
alii quidem viro conjungi, ui qua sil estra ambi \, lus eeclesiaslicos : Palres boc eliam solvcnles,
* \
dixcrunl, quod fornicalio quidein commissa e s l ;
*
scd quouiaai uiulier, non more fornicaiorio, scd
,
legilime ei, qui reliclus erai, conjuncla fuil,
,
scoriatorum po&na uon punietur; &ed digna eccle,

siasiica conununione ceueebiiur, ncc alii conjungi
>.
pruhibebitur. Ne aulem viderentur Paires adbor ,
lari inuJieres ad id quod esl minus pium, dixo . runi esse iuelius ut quiescaul. Etsi enim per
'
ignoranliam peccarunl: sed quod ad eas quidem
, a l t i n e t , primum iuairinioaium repuiaiur illud
,
quod non poiesi consi&ure, nec debeat seeunda
, . , A p a
nubere, wisi velint pceni* earum, quse secundo
\
uubiuu, eubjici. PraHerea kilerrogabit quispiain,
; . \ .
Numquid et qui niiliiis uxorem per iguoraniiam
, G duxit, ci yeuia dabilur? Solulio. Jdaxiute. bi iitui

prodesi juulieri igoorantia, niuUo magis el virum,
, . ,
qui ean> duxil, iiidemnem nulloque praejudicio

affeclum couservabit, ui qui n&scire quidem de , $- V a i . Quid vero, si imles suaui uxoretn recipere
; , '
voluerii, an ea fienl quae canone coniprcbenduo
; .

lur? Sin autem recusei, nequaquaai; sed ipta
,
cum alio vilam transigel? Solulio. Poti rediiuiii

uiiliiis, eiiiidc secuadum malriinooium dUsoi , '
viuir : C L si vclit quidera milea eam eifscipere, oi
, .
licci boc facore. Sjo mintts, nec caiu secaado qta \
: viro cobabhabit. Multo loagis auietn si cuni
, , \
eo vivere perseveraverit, ei venia noadabiiur, &ed
, .
ui aduUera punielur. Illis eniin esse daudam |ve , niani dicunt Palres, qua: a secuodo mairimonio
, D prompie rccedunl, et igiioraniix peccaiutn agno sciinl : nou auiem quae resislual l adulleriuw
. \
eliûui. ba?c quidem cauon. Lex auitm jCivi . , .
lis, 10 scilicet cap. 7 l i l . xxvm lib., quod qui' ' .,
deui cst novella Juslin. 117 dicii uxurcs eoruin,
', \
qui sunl in acic, el in ntilitarcs ordines rc'aii
\
sunt, miliium c l idiquorum, dcbere exspeclare
mariiorum rediium, quanUimcuuque tempus pra>
,
i e r i c r i t : ei eiiaiusi de ejus morie iiileris cariiores
; \
faciae fucruni, dcbcre quoque aUerum annuin
;/ , \
exspeciaro, et ei puslca veuiaui daiidain essc, ai
, \
cum a!io viro nialrinioaiiim conirabal, qaod on
-,
(U*bel veparaii. Yicesima auiem sccunda Jusiiniaui
. ' ;
novella , sive 5 capul 7 U l . X X V J U lib* sialuri
, ' . ' ' .
quiuquennio dcbete cxpeclaie roulicrem rel iu&
5; \
r
83
THEOD. BALSAMON
836
litam, quando quis ex ipsU bello raptus fueril, , ,

\ >,
posl quinqueuniuni
an vivat inccnuni esi
.
auletn, alterum malriinontuni conlrahere. Lege
, ; \ *
crgo banc novellam, el 33 itup. dotnini Lcouis
, Sapienlis uo?ellaiii sialuenlem non iicere prae ,
lextu eaptivitalls solvi mairiitiouiuin, nec parli,

quai libera conscrvata esl, licere 269
"
rum niAiriiiioniuiii respicere : sed ct si alit con- * \
jtinclu* fuerit, Hcci parii, qiue ex capliviiaie re- ,
,
vrrsa est, prdprinm menibriim revocare, secuiidas
. *
aulem nuptias di trabere. Cum crgo canon bac
, \"
itmnia dccernal, qua? supcrlus d i c u sunt, ei Iegcs
ea jubeam quae pruximc scripla sunl. inlerroga, ,

\ e r i i quispiam, l Irisnam mculiMii adbibere debe ; \
tnus? Diciiiuts, qnod ei iis qna sunt in cancne,
^
,
t quae sn.it in lege, imicuiqtu? eoruiii opporlune :

c l eas quidcm cx cauune aduiieras esse dtxerimus
, ,
fttutieres, de 5 canon, q u aliis nupseruut,

priasqtiatn planc certiorce factae fuetinl de morle
\ mariiorum siioruin, qui non comparenl. Hoccnim
\ *
novelte quoque jubent. Mililis aulcm uxorein, qiia
,
tion ut novclla coniinctur mipserii, vcuia non csse
,
digimiu exisinnaliimiis; sicui el cani, quat secun . '
dum illatu fecerit, non reprebendenius. Quod au
tem liceat oasnibus adulterarum mutiernm marilis
) -as ret-ipert eliam pot reditum, dic contmuniler,
, \ ' ;c l n o n in sola mililis uxore, ui dicia Hl novella

<$ftiiuelitr, qttae redacta est ia cap. 3, 13 tit.
' , . ,
pra*eenlie operi*. Quoniam auiem canou quidem
' . . \
de capiivis nibil conslituit, dicla antem Jnstiniani
novella slalait quinquennio exspcctare debere relielaai parlcm liberaoi, et sic sino ullo praejudicia
,
aberoiu matrimonium conlrahere; cui qtiidem

deflntlioni advereanir 33 noveHa inip. domiifi
,
Leottis Sapieniis, quse dtcit indisiincte, capiivum,
qui reversus est acmper revocare proprium mem *
bruin : cUc Jusliniani novellam abrogatam esee a
, ,
dieta novelta imp. domSni Leonis Sapienlis. Prae ^
leiea a e ' tibi conirariuni videatur penullitiium
,
llttina l i , cap. 37 l i i . LX Ub. dlcens : Si diu ab *
semem virum faUo periisse mulier aodiverit, et
.
fama pereuasa alit se sine dolo utairrmoriio jmixe- '
r u , nou puuitur. Sed dic hoc sse jure digcsto- .' ' .

rura, et a dictts uovellis esse eublatam.
a J
a l l e
, ;,
, \ ^ .
ZONAft. Qaas iuulier, viro peregriname, neque D
longo temporis iiilervallo reverienie, cum illuiu
decessisie nonduin pianc coniperlum sii, alteri
viro uupseril, adullerii criuicn admiitii. Miliiuin
qaotjHe uxoree, si viris ipsarum non apparenli-bue aliis nupscriul, adullorii culpa non varant.
Quibue ian>en, quod in imliie viiam inter IUUMIIIUS bt4lorum agente morlis suspicio facilius fidem
hivcnial, facilioreiu se caiion iu ignoscendo p r bel. De liis autein iuagnus quoque Basilius eodein
trtcetiiiao primo el iricesimo sexio canone slaluii,
V J I poiius ejus caaoiies in buac locuin synoJus loUdenj Terbis liansiulii. De uxotibus parro miliiuai
. ,
, \ \ ,
,
, . \
, ,
, . \
, ,
.
'
,
* . \
^
&>7
C A N . X C I V CONC. T R U L L O .
838
, , qtiam diligentissiine legam civilium sanctionibit

; ,
caulum est; ut quamvls nuniialo virorum interitu,
,
non iamen, nisi iis omnibiis quae decima septima
,
novella in libro vicesimo oclavo, tilulo scpiimo,
, * . '. ,
cap. seplimo Basilic. posila conlinentur servatis,
, alleri cuipiam nubant. Si quae vcro mulier, inquit
,
bie canon, viro ad lempus ab uxore sua rcliclo,
,
faclimi ignorans, nupseril, lum uxorepriore rede
unle ab illudimissa fucrit, cum quo secundis foilc
, ,
ntipliis copulata coiverat: insiar iornicairicis,
; , \
ot adullera condemnabitur, nec quidquam, qco , . \
minus, si velit, alleri viro uubai, obslabii. Atque
\
boc qtioqtie magni ilem Basilii quadragesimo
.
sexto canone constitutum est. Quod si uxor miliiis,
, ,
mariuun inieriisse rata, aiteri nupseril, ac revcr , 3- latur postea iniles, suatn is, si volucril, uxorem
, ,
rccipiet; cui quldem ob 'gnorantiam ignoscilur
* adee ui tion puniatur; quineiiam nec is, qui eam
:
legiltme doxii, illain ob causam puiiielur.
A l t l S T . Viro non appareirte, quac alium prius
. , c acc^perit, quaui ceriior facia sil, adulteiatur.
>
c Y i r auteni revcrsus , si voluerit, eain reci> , I , . >
s
ptftl.
Ouicintt prnescnu canoni et cenlesima dccima

septima Jtistiniani novclla iu septi.no tfilulo vicesiim
,
o c l a v i 2 7 0 Ubri Basilic. posila. llla eienim jubftl,

, ,
quod si mulier miliiem habucril virum, qui in ex , \1 , pcditioae petvgrc profectiis sii, ea autem didicenl
\ , *
illum mortem obiisse ; non aliier ea alias nuptias
,
ineat, niei pro ceno habiierit a primie nunieri
z...ft._s
q
j ejas militabal, proposilis eliam sanciis
* -
, Evangcliis et per actionis inonumenta confllenti \\ bus, quod ?ir ejus revera vila dcfunclus sil, e l l u i , , \ jusmodi monuineiUa accepeiil, el post ccrlaiu Im , \ jusniodi persuasionein, unius eliam anni spalium
\ . manseril. Si autem praeier banc observalioncm
E i
alias nupiias iniverit, el illa, et qui ear ducit, ut
] adulleri puniendi sunt. Si aulem bac facia obscr .
vaiionc isli, qui curn jtiramento cain feccruat cer , ' - tiorem, mentiti fuisse deprehendanlur; isios inili ,
lia denudandos esse, et deccm librarum auri
, \
pienam e i , qucm falso dixerunt diem obiissc,
, ,
persolvere jubel : eum aulem, si velit, uxorcni
* , ,
suain recipere non prohibct.
6* .
)
CANON XCIV.
U 0
c
\
.
. '

, \
, \
.
.
\ . Oi
, ,

, \ . -
c Eos qui gcnliliuin sacramenia jurant, canon

c paonis subjicil: el nos iis quoque segregaiioc uem dccernimus.
B A L S . Magnus Basilius in canone 81 poenis
subjicil non eos solum qui sua sponle dxmoniaca
sacriGcia atligerunt, elgentilium sacramenta jurar u n l , scd eos eliam qui non sponie ad ea delrusi
sunl. E i ergo canoni con*equenier, prsesens quoque canon cos segregal. Sunt auicni sacramenia
genliliuni, qua: jiirantur a genlilibus. Alii enim iu
dcos falso appellalos crcdonlcs, iu eoruin nomina
jurabant. Alii credebant iu elementa, el alii tn
quajd.ini alia. Bogavcnl aulom quispiam, cuin
33
THEOD. DALSAMCN
840
pra?sens canon oancnis sancli Dasilil meniinil, qui

, ;

cos puiiit, qni sponie vel tiivolmUarie ad daemo

nas accesserunl, v\ genliliimi sacrainenla juraruut:
\ ,
Si quis ad damonas quidciu non acccsserit, nequc
, ,
pollutus fucrit, sed oitliodoxam fidcm COICIIK,
"
geutiliuin gacramciila coiilciiipiim juraveril, pu , ; . ^
n e h i r , an non? Solntio. Pitnietiir; sed non a?que

ac ii qui ad d.iiious ac<TSSniiit : sed paulo
, , ^
inilius, vis un fticril loci iliius episcopo. Nain
* . "
4t iiiagiiiis Basilius ponit diderenliaui iuler eos,

ad diiMiionas acccsseriinl el juiavcrunl; c l
* \ *
iuiiius punii CUIII, qui propter niagnam necessiia ( \
iciu iUieila gustavit, cl gcuLiliiiiii sacramenla j u .
ravit : stgregalioni taiueti oiunes iudisciimiiialim
,
subjicieuiur, ui divinorum quoque praeccplorum
ronleinplor, Ulic ubi opus csl luderc , non
. ,
hidcudiiiii essc sciat. Quid voro, si quis sacramen, ,
i uon gciililiirn juraveril, scd iiisolons, utpole
, , per suos libeios, vel aliqnid alitid, quod fidtin
; .
' . ' '
uon olTendil, punielurne ? Solulio. Quarliiiii eaput,
11 quinliim 5 l i l . xxu libri eos qui per iinpro- ' .
. \ '.
balaui religioiiem jtiranl aveisantur. Dicil euim
. , - quarlum capul Sirut dcferlur jusjuranduai, ita
.
e.iain dcbcl jurari ; si eniui cum ego pcr Dcuin
, , ^^ .
dclulerim, per capui luum juraveris, vel per luos
" \
liberos, csl litmuin ac rulani. Quare si dcluli
, |&
libi per captil luum, el sic juraveris, jusjuraiuluii)
' .
v.ilcre dobuil. 5 cap. : Heclc tibi diTero ul per
* salulcni iuain jures : omnc enim Iicilum jusjuianf
dii.ii ex delaiioue iuralum servaiur, el quicunqMC \

:
:.
tf.
-
;
V -\
?
J
_ . _
.
\

-
pcr propriam
rollgionein
juraverit.
E
l poslremum
tli'ina cjusdctn cap.: Jusjurandum quod perimpro,
baiam reiigionciu coucipiiur, non servaiur. Im- *
' prnbaia aulcin o.st religio, qua3 csl pnfiter orllio* ,
xaiu iidcin. Oriboduxus crgo, non aliorum Cliri ,
siianoriiiii, scd eoniin qui male semituii morc
,
juraiis, non solum ex eo jurejuraudo nibil ju\aUi ,
tur, sed eliam ex cauouibiis puuieiur.
;.
ZONAR. GiaBcorum c l gentium rilus filelcs po. \
niliis aversari debcnt. Quare neque Gra3cuium
.
jiucjiiraiido nobis uli perinissiiiii csl. E l veio
.
magnus Basilius quo iuodo Grxcorum juraracntis

iiLeutes puuundi s n l , canone octogesimo priiuo

pr^scribii. Lex aulem civilis Basilic. libro vicc. ,
siino secundti, lilulo qunlo, capilo quaito, sila ^ ',
a i l : Oiime liciiusu jusjuratidum ex delalione jura. ', tmn servaiiir: ul ex adverso iulelligi liceat, euin
\ , ,
t|iii vclilo SC jurcjurando obslrinxerit, veluli qui
-,
JKT solcm, aul quid aliud ejusmodi juraril, ul id
, .
servcl n 'qnaqiiam csse rogeiidniu.
r
AKIST. Q.ii giMilutinu j i i i a i i K - n l i s uiiiur, p.;uicii-
. *0 . , f ; .
.
'.
c (7) x j
Guill. Beverc-ii nolae.
(1)
.
ani s i i i i i cauonts bic verbatim repelitar; muUa tamen
iioialioiiibua ad scpuiiiuin s^cuudas Oicunieuica?.
insoila ejus syuodi nientione. Unde tonjeciinus
aynodi Constanimopidi celebraia:: caiioitem pluribus
isiti.n caiiotiem, velut a secuuda iecuinMiica svnodo
04ieiidiinus, lMuni cano.ieni ci synodo faUo acausiitniuin , praBsenli concilio incoaniluiu fuUse.
&cupluiu essc. Prima aaiem el longc inaxima pars
Prrierea cx universo ^jtie coiilcxlu observavimus
i dus: nam srgtrgalur. > l*erspicuus,
C\ N O N X C V .
i Eos.qni recUi dc fi.lc sen eiuia^ acccdunf.ei parli
81$
I \ C A N . XCV CONC. I N T R U L L O .

;
* \
,
;, \ , \ , , ,

,
\
\ * ? *
\ II . \
,
, - '
.
, \
,
, \ - *
, ,
,
,
* '

* \
, *
$
* , Q
, \
, \
(8) , \, \
. , \
\ \ \
, \
, \ ,

\
. >
eowm qui ex haereticis servantur, gubjecio

ordinc ct consuetudine recipimus: Arianos
quide-n et Macedonianos el Novatianos, qui
seipsos Caitaaros appellant, ex Aristeros et
Quartadecimanos seu TetradiLae el Apollinaristas recipimus, danies libellos, el omnem
bttresim anaibemalizanics, quae non seniit m
senlil sancta Dei universalis et aposluiica Ecclesia, sancto priroum cbrismale. ei fronlcm e\
oculos el nares os el anres consignalos sive
inunclos: et eos cousignantes diciraus, signaculuni doni Spirittis saacli. Oe iis auiem, qui
Pauliani seclam secuti winl, deinde ad calbolicam Ecclefiam confugerunt, sialulum esi
omniao rebaptizeniur. Eunomianos quoque,
qui una deniersione haplizanl, el Monlanislas
qui hic dicunlur Phryges et Sabellianos qui
Filium idem esse cum Patre exisiimani, et
alia quawiara gravia faciunt, et orane aliaa
baereses, quoniam inulii bic R U M , el maxinie
qui e i Galaiarum regione profectt s u n l ; onines
ex iie, qui ad rectain de fide serUenliain voluut accedere, u l Gnecos recipimus: et primo
quidem die eos Chrisiianos fachnus, eccundo
autem calecbumeno*; deinde tertio adjaramus,
simul eiiain ler in facieuo pl aures inspirantes;
ti giclniUamus, el diu in ecclesia vertari et
Scripturas atithre facimus, et luncipsos baptizarnus. Quin eiiam Maniclixos, et Valealinianos, et Marciontstas, el similes haereticos.
Nesiorianos aulera'oporiel libellos facere, et
baeresitn guam anatbemaiizare, et Nestorium
et Eutycliem el Diascorum ei Severam, et
reliquos talium haereseoti principes, et qui
eadem cum illis semiunt, et omncs praxlictas
barescs : et sic essesancla commuoionis participes.i
B A L S . De boc canooe, qui esl scpiimtig uni . 1\

versalis secundae synodi, saiis illic scripsinuis, et
. ' , 4. D non oportel etfdem repeterc. Quoniam autem ab
\ bac synodo adjccium est, debere eliam Manicbaeos
\
c l Valentinianos c l Marcionistas, ei alios ojusmodi
, \
baerelicos, quemadmodum Eunomianus el Monta, \ nisias , baplizari; Nestorianos autcm sunc fidei
istuin oanonem Epistotam potius quam decrelum
Laiinclavio in Juris Grccco-Romani libro quarto
pag. 290, 291, ediiam esse, ex alio, nescio qua,
aliquod aynodale e&se; quippe quo nibil consliluims. codice : adeo ut de episiobe isiius veritaiccerlur, sed uulum anliqua quxdam consueludo iu
liores fiainus. E i quidem qua? ia pra?senli canone
ba*relicis rccipiendis recilalur. Gonjecluram ex eo
contineiuur, ex illa epislola poijus quam ex deverisimiliorem lecimus, quod eadem verha, q u x i b i
crelo ali(|uo synodi Conslantinppolilanx desumpla
et bic usurpaniur, ia epislola quadam ad inarlyrium
videnlur.
Anliocbenuin Gonstantinopoli scripta habeaiur,
(8) . Uic inciptunl quas
quae ex Jacobi Arniacbani inss. expraesCns concilium dejisereiicis in Ecclesiaiu Caacripia nobiscum comiaunicaia fuii. Ad majorem
Ibolicam rccipiendis consliluil; pr;rlcr ea qua) in
istius rei elucidalionem bic obsei vare bceat, quod
episiola superius commemorata conliiientur.
tuuc me taluit, banc ipsam epi?lolam a Joaane
PITROL
GR.
CXXXTII.
27
*tt.
TliEOD. BALSAMON
Si4
libcllos tradere,et analhemalizare Ncstoiiuin ; ;

Eutycbcn et Dioscorum et Sevcrum, cosque qui
; ; , eadcm cum illis seniiunt, ct eorum bxreges, ct
,
sic esse communionis participes : age de iis quo- , > , \
que solis in prxsentia dicamtts. Maniclm ergo ; ,
sunl, qui id quod Manes scntiunt; qui quideui
* \ , Manes seipsum Paraclelum appellabal, Cbrislum '
que sola opinione apparuisse dictitabat. Inirodu-
xeral aotem duo principia, malum el bonum, sci- .
'Ucet Deum et niateriam; et adversus Veius Testa- \ ,
mcntum blaspbeuiabat; Lunaro et stellas ul deos
\ , adorate
permiitebat ; carnis resurreciionem

tiegabal ; herbae et arbores et aquam
272 (9)
animata csse assercbal. Yalentiniani sunl, qui
.
Valenlis imperaloris lempore invenii sunt, Bogo
tntfi geu Massaliani ei Eucbitae et Enlhusiasinp. & , 63Marcionistse aulem, qui a Marciano deducuntur: \ \ \ .
qui quidem Marcion i n a dixit esse principia ; -primum quidem Deum, qui supra est, invisibilem ; -secundum, visibilem ci crealorem el opificeni; et * \ \ lertium, diabolum. Baplizabai aulem non soiuui
\ /. <.
srmel, sed lcr quoque: nuilieribus quoque bapli , \ ,
lare permiltens. Nesloriani aulein dicuntur, qui, . \
sieui el Negtorius, Deum Yerbum separaot el ho ,
rainem qui ab eoassuinptus esi. De quo in prooe- . \
aio leriiae synodi scripsitnus. Siiniliier el dc ' .
âeresi Eulycbis, Dioscori el Severi, quae par eral, \ , traciaviraus in prooeinio 4 synodi. Haec igitur
, \ ,
couaule.
. "
.
ZONAB. >oem esl bic canon cum securidse oecu. !
4Bcnicae synodi seplimo. Quae igitur ibi dicla suf \ . " iiciunt. Naiu eadeni in ejusdem rei eiplicatione qui
. \
repeial frusira, suscepii laboiis reprebensionem
.
baud eflfugiel.
A i U S T . Eos, qui ab hajreticis couversi sunt, sic
. 4
adndlliinus: Arianos, Macedonianos, No , , , valianos qui et Calhari, Aristeros qui et
, \ , ,
Quarladccimant sive Tetradilaj, et Apolli< ,
t niarislas, omnem baeresim analbemaiizunies,
\ '#,
sanclo cbrismale inunginius ironiein, oculos,
< , ,
4 nares, os ei aures, tt consignantes dicimus,
, ^, \ , Sigaacukim dotii Spirittis sancii. Amcn. >
<
. .
Nonaulli heereticorum baplizantur; alii ganclo j) , *
cbrismaie solam itnguulur ; alii aulem omnein
,
baereslin el suam anaibemaiizantes in communio- ; iiem admiliunlur. Quiuain vcro baplizanlur, et
.
qiiinam solo hrismaie unguiiiur; quinam aulem
, \
el suain el alias exsecranlur b&reges, ct boc solo , : , \
saiisfaciunt, et ad comniunrouem rccipiuniur,
prsesenli canone indicanlur : licct mullae haereses
* * .
pralermittuntur. Interini autem Paulianislas a
) ; .
1

(9) . codicibus Parisiis
improssis, necnoti Amerbacbiaao ei ^loniensi, post
isla verba bajc inserenda s n n l ,
f6iOa:e, Animarnm
incorporairantmigrationemdoce-
buU Quod Tbcodoreius etiam dc Manichacis asserii,
, .
: , ! \
~.. TbeOvlor. llccret. \ab. 1 . ,
c. ^6. Quod etiarn Epiphanius aliique tradiderum.
8:6
1 C A N . X C V l C O N C . I N T R U L L O .
845
:, '.; ,
, \ ;
" ;,
,
, \

,
\
, \ ,
. , , , , '
*
, , , \
: \ ,
, \
. \ , \ , \
, ,
, ,
.
^ ' .
c
c \ .
4 4 ,
,
, 4 , , ,
\ ,

,
4 ;, \ . , \

\ \
c .
t , .
.
,
, "
&,
* ' ;
^
, ,
) , . , \,
, \
, '
, , ,
, ,
* .
;, .
Galal. m
27.
Paulo Saoiosateno seduclos el alios ha*relicos oribodoxx fidei accedenles, eliam m Graecos recipicntcs el baplizanlcs, primo die omnes suas baereses reposcimus exseerari, eosque facimns, quantum
ad hoc, Chhsiianos; secundo aulcm dieeos verbuin
vcriiatis docemus el deiaceps reliqua facimus : el
sic, cum aliquandiu in ccclesia permanserunl, el
divinas audierunl Scripturas, divino baptismo eos
dignamur. Paulianisiae rebaplizarnus. Eunomianos, Monlaaislas, Sabellianos, ct omnes ex eis ut
Graeccs recipimus : et primo die eos facim>s
Ghrislianos, secundo calechujnenos, tertio adjutamus, ler in faciem et aures inspiranles; et
sic eos initiamus, et diu in -ecclesia versari et
Scripluras audire facimus; et lunc eos baptizauius. Maiiiclia*os et Valentintanos et Mar.
cionislas et Severianos et alios ejusmodi haerelicos, libellos danles anatbemaiizare oporief
oinnem baeresim, et sic sancia* commimbinis par^
ticipes es$e.
2 7 3 C A N 0 N XCVI
4 Qui Chrislum per baptismum indueruni, *>jus in
c cai-ne vilse agendae raiioneni imilari professi
4 sunt. Eos ergo, qui eapillos ad videntiimi
< detrimenium sciie excogiiatis nexibus adornani
< el componunl, el infirrois animis escam ea
ralione objiciunt, convenienii supplicio pa< terne curamus, ipsos instituentcs ei tempec ranter vivere docentes, ut relicta fraude et
< vanilate, quae ex sordibus mundanis orilur,
t ad ialeriius expertcin beatamqije vitam meni tem assidue traducant, et in limore purant
4 et sanctam conversaliouem babeant, el Deo,
quoad ejus iieri polesl, appropinquent, per
4 vitae puritatem, et internum magis quam exter num liominem virtolibus c l bonis incnjpalisque
nioribus exorncm, ut nullas in se ferant reli4 qitias perversilaiis usque adco repugnaiUis : si
quis autem praeler hutic cnnonem versatus s i l ,
excoinmunicclur.
B A L S . Ex uia^ni Pauli Episiola ad Galalas
ducto principio, quse qtiidem pra3cisc dicii, Qnicun- "
& in Chrhtnm baptizali esth Christum iiiduulis**,
t
slatuerrunt sancii Palres eos poena jnflicia corrigere, qui scile cxcogilatis cornposilisque nexibus
capillos pleniorcs et eieganliores eiTiciunt, ul per
ipsos, veluli' per escani quampiaiu, infinnoruin
animas aitralianl.
Dcbcni eniui, inquiunt, omncs
lidelos ad supernam beaumque viiaui respicere,
el cum Dei limore conversart: ut, quoad ejus fieri
polesi, ad eum appropinqueut, et itilernum magis
boininem, animum scilicel, omni virlute exornem,
et non exlernum. Si quis aulcin prajter prasseiiictu
canonem deinceps vitam i n s l i l u i l , segregatioai
subjicieiur. Dicit aulem ct magnus Paulus, Vtr,
47
THEOD. BALSAMON
8i8
t comam allt, est Ut) ignominia* . Porro tA lex Arfjp iitr ,
Mosaica dicil in Deule: onomio, Non facielis cincin-

.
no$ in capiie vestro. Nola ergo baec, propter eos

qtfi capillos nectunl, ?el iniplicanl, vel 'ingtint,
,
vel cuin aqua madcfaciunl, vel aliquo alio motlo
fj
onpillos suos pleniores elcganlioresque faciunt, vcl
,
iis alienos connectunl: siroiliter ei propler eos,
,
qui instar mulierurii parles, quae stint c i r i a stium
* \
capul, ornanl.
. **
1
ZONAU. Quicunque tn Cltristum baptizati estis,
. "
tnagiius Paulus ail, Chrhtum induistis. Qui vero

,
.
U V I I I O
baplisino iniliaii Cbristum iuduerunl, ad

itlius vivendi norniam mores conformare, omiiesque
' , * ,
purilaiis, UuiperannaB aique iiinoceutiae numeros
\ \ ,
implere, ncc vcro rerum lerrenarum vanJlaii ;d\
,
fc&rescere, aui supervacuo nimisque affeciaio ei \ \ .
operoso corporis orualui indulgere dccei. Q.ia* * . porro magis affociaia ac supervacanca exornandi
,
(Orporis ralio, quam eorttni, qui capilium variis
\ ,
ncxibus implicanl, imilla arlc disponuat, in parles

-concinne dividunl, eoque imbecilliores in fide ani, ; 01
inos, quique propicrca ad intemperanliam facilius
? * / delabunlur, velul quadaai esca decepios, in fraudein
.
alliciunl? Igiiur divini illi Patres implexi nodis
\, ,
apieque ac sludiose composiii oapilli meuiinere.
, \ Niliil entm aliud, ut videiur, ia ornatu comarum
, eo temporo peccabalur. Nihil eorum eciticet, quaj , \ ^
nosiris lemporibue in capillo lingendo fingendoque
/ , . *
bomiuee elaboranl; qui quidcm omne studiuni

suum eo confcrual, ul comatn alani, ac cincinno , - .
ruin flmbrias feminarum ritu, si fieri possil, ad
, \
zonam usque demiliant. In non solum ilti
, \
iiiiuirum de noa londendo capillo "sollicili sunt,
* ed cliam , prscierquaai quod fei rainenti omne
, * geoas a capile amoveiil, oaniia pneierea comac
\-^ " \ nulriendac aut angeudae medicamenta aludiose
. \ ; .iiimis atque accurale conquiruat. Finguitt sibi

exlnde crines, calamistro, quo crispi fiaat, intor- , '
qtienics; tingiint quoque, u l flavescant, el auri
. \ ' \ specieia refetant. Alii aqua madefaclos in sole
,
cxplicanl, ejusque radiis torreri paliuntur, ul aler
. \ ^ indc capilloriun oolor immulettir. Sunt etiam qui
\ *
inenlitam cacsariem, naiivo ac ingeailo crine abraso,
\ .
indouiil. Aiquc bxc quidcm boc lempore, 2 7 4
,
componcndo ornandoque capilio, a plurimis usur, . -
paniur.
CoiUra vero omnia, quod ad barbani
, \ aitinet, fieii consuevcrc. Quibtis etenim jitveniiis \ *
ille flosculus priinuin tnnascilur, illura subito, ne
)ti lanuginem excrescai, sed ipsorum in facie lae- ,
vitns oberrel, siniqire roulieruin instar leneri ac
, , '
niolles, abradi jtibeul. Quibus vero longius aelate

provectis densiorcs fere pili menlo enascunlur,
, \ illi, ne deniissiore barba conspicianlur, a novacula
, ,
quidem absiinent, lcstae vero igniio fragraenlo
'
barbse adtnolo, quidquid e mcnlo allius emincl
dcpascumur, (anlumque linquunt, ul lanuginis
. ; ,
modo pnbestentis similuudo apparcai; ac jain in
. " ;
N
I N
I Cor. , 14.
IN" C A N . X C V I I CONC. I N T R U L L O .
85
, - viros ascili , Yiiliil ab adolescentioribus , priim>
. aevi flore pubcscenlibus, differre vtdeanlur. Qu:c
* \
quidem, non a lenitioribus modo, .&ed ab ipsis
, * quoque longe amplioris fortunse bominibus usnr
pantur. Hinc diOusum |onge lateque maluiu tini*

,

versos pene occupavil, ac inslar peslhs cujusdam,

' , *
,
in eos qui Clirislianorum noiuine censenlur irru
, .
cns, ubique ferc grassatttr. Idque cum in Deute , rononuoquidem divinum illudet antiquissimiiiii cx, ,
slet prxcepium, Non [acietis, inquU, cincinnos i
- caphe vestro, neque barbce teitm speciem corrum \ peti$* . magnus quoque Paulns ait. Vir, * i
, . ,
comaqi nutriat, ignominia illi esl. Hujus itaque
,
synodi Patres, quicunque eorum, quae supra ab*
, ,
ipsis commemorata suul, quidpiam adiniseril, pa , lerne in illos auimadverti, ac sogregatioac puniri
! . volunt. Noslri veroY.Urcs boc tcmpore, qui in
, , ,
oapillo e l barba ea quae diximns peccant, ac d' ^
forndus 'adbuc Iasciviunl, eoque ornatu ecclosiam.
ingredumlur, non inodo tmpur.e abire patiuulur,
sed e l iis benedicunt, el sacra mysteria commiinicare vobMilibus (proh iacinus!) impcrliunt, Neqiifrr
veroquihaecprobibeatquisquamest: non palriarcha\ non alit prassulos, non monacbi demum, quos
parciitum se spiritualium Joco tam iosigniur inverccundi hoinines aguoscere profitenlur.
.
ARIST Qni capillos ariificiosis nexibus intorqucnt,
4 in specianlium peraiciem, scgregantur.
B
Eos qiu capul adornant, et capillos suos aexibus

,
, concinne disponuni, o;! simplicionim damnuni
eoruiwqiic qni socordiiis vivunl, scgicgari decrevit
^ ,
synodus., Nos enim puram oporiei habere con .
versationem el in ibnore, ct Deo appropinquare.
, ,
, ^ quanlum possumus, per vil puriuiem, ac iu
. ternuin bominem pariler *ac externam virtmibus
adornare.
\\
CANON XCVII.
" ^
< Eos.qui vel cum uxure cohabiiant, vel alioqni in4 , < discriminatiin sacra loca cominunia faciunl,
,
e et contemplim in ca alDciuntur , e l sic in
c ,
c eig penuanenl, eiiam ex calecbumeaits qn.e
,
stittt in Vtinerabilihus tempus extrudi jubomu^
c S i quis aiiiem \\xc non servaveril, si stl qui . < dom clerictis, dcpouaiur: sio vero laicns,
c , , *
c eegregetur.
, .
B A L S . Sacra loca dicuaiur, quai sunt Dco dcdi. '<
cata, aedes scilicct divina?, ct divinarum ;rdtum
, , , ,
poriicus scu vcstibul^, et caiechumenia, t qua;
. eirca ea sunt. Neque enim sacra loca dixeris
,
omnia quas sunt ecclesias atiributa, domos scilicct,
.
pt
reliqiia babilacula. Qnidam ergo tenipla icaen
, les, nulla peUas dislinclione habita, cum suis
nuitieribus babitabanl tn catecbuineniia et babila , '
culis, inter sancium el profanum nulluni penilus

discrimen facienlea, sed promiacue his omnibus
ulenies. Qnamobrein sancti quoque Patres slatue
, ' ranl, eos, qui sacra loca per contempium coinintinia fatuat,non solum ab ecclesiis expelli.etsi
, * .
jus
iu eis babeani, sed ab ipsis etiam catecbumc !
* I Cor.
x i , 14.
THEOD. BALSAMON
fiiis. Prnplorea cnim nec lcge qiiidem caverunt, ,

. "
ex templis ejiccrentur, quod id esset extra
,
onmem conlroversiam. Quoniam autcm, qui ba ,
bent ecclesias, 2 7 5 caiecbumpnia qnnquc deti \ .
nent, dixcrtinl Paires,qiiod non soliim ab ecc!es'is
; ,
sed eiiam a caiccbumeniis expellcniar. Pulchre
.
aut<?m admodum ecelesinnnn menlionem non feee
runl, sed sacrorum locorum. Cum muliere eniin

in ecclesiis hbitare est maxime Impium : el nec
. \
Palribus quidem venil in nientem, fore ut ab ullo
tam impinm scelus snscipialur. Piunl aulem sarra
loca communia, per lurpiiini ol minime deceniium
) , \
cantuum communicalionem, cx eo quod cum mu .
lieribus in i!s manealur, et per ccllularum vel co ,
t
quinarum ei aliorum ejusmodi exstruotionem. Ac ^ ;, , ,

canonis quidem transgressores, si sini quidein
*---- *
^
tji'
- .
- - - '
^
.
' , ^
olerici, dpponeudos decerniint : laicos vero excominunicandos. Lego ei cap. 12 l i l . primi tib. V
' ,
quod posilum cst in intcrpretalionc 88 can. Nec
; - ;
libi conlrarium esse vjdeatur, quod doceal lernii ,
nos ecclesiae csee lavacra et borios et portictis
;
rjus, et propierea non posse qupmp ain ex iis oos
\
abstrabere, qui illiic confng"rnnt : in eo cnim
' . ' \ .
solo videnftir csse pancs ecrlesia?. fpsuni euim
,
caput ia iis et dormire ci conesse quoque posse . ' .
decernit: quas quidem in templo fieri probibenlur.
\
Ac vicesimum quidem primum ejusdem libri ct
t i l . capul et nb ecclesia , el ab ejus finibus, exlra, \ .
bendos esse decernit bomicidas, adultcras el rapio- ; *,.,
res. Ejusmodi enim bominibue nulliis esl asyli C , ; !
locus: quoniam, inquil, non iis, qui mjuria alli. *
ciunt, sed iis qui injuria afliciuntwr, leg^s auxiliutft
,
ferunt. Lege el 73 imp. domini Leonis Pbilosophi
\ ; Novcllam, quse eos etiam similiter punil, qni in
*. .
catecbumcniis babitari permiuunt.
ZONAR. Sacrorum tocorum noinine, no bic
.
terapla, sed adjunclas leinplis habiiatinnps, qualia
, ,
sunt, quas calechtimrna appellaniur, intelligii.
. \
Neque enim quisquam audax adeo fueril, ul imra
,
tliviiii lempli sepla cum uxore babitare velit.
.
In aedibus vero lemplis adjunclis, et in catechu
meniis nonnnlti degebanl, qui forle vilam band , \
saiis casle integreque agerent, quiqtte sacrorum. , ,
locornm dignUatem conteinnerent, ao in iis sine
\
discriniine, hoc esi, quid iiiler sacrum et profanum
, \ . ;
interesset minimc sesiimantes, versareniur. Eos
,
igitur bomines e calecbumeniis canon ejiciendos
,
esse decernit, quique non paruerint, deposilione
. "
clericos : lairos vero segregatione^ teneri jubet.
> , Suis vero prxrogalivis adjuncia quoquc gacris
*
aedibus loca ornata fuisse, ex iis facile apparei,
,
qujR duodocimo cap. liluli primi libri quiuli sic

babenlur. Quicunque ad eiclesiam confugerinl,
, ^,
usque ad foi i publici terminos scctiritale iruanlur;
, , ,
sive ia interioribus lavacris, sive horlis, aul do-
mibus, aul porticibus. aui aulis commoreniur. Neque cuiquani inlra ipsius lempli fines cubandi
cibive sumendi iial iacultas.
ARIST. f Uxori addiclus, el per conicinptuai in
.
,
c teniplo manens, e caiechumeniis etiam expel , f
853
I N C A N . X C V I I I CONC T R U L L O .
85*
c laiur. Si lioc aulem non sei vaverit, deponalur
< vel segregeiur.
,
.
,
, \ , \
. , ?
,
, . ,
^'.
(10),
, , .
.
.
" , , ,
' . ,

, .
,

,
,
.
,
f
t}ui sacras aedes cominunes faciunt, el in e i *

sine respectu permaneul, eiiamsi ccelibes stnt ex*
truduntur etiam e caiechuavenus. Similiter et
qui cum uxoribus suis cohabitani, el in eis coramoranlur. E l quicunque boc observavcnl,
sed indififerenler ee gesseril erga ipsas divinas
a;iles, si quidem clericus esl, deponitur : sin vero
laicus, segregaiur.
2 7 6 CANON xcvni.
Qui alteri desponsam mulierem, ee adhuc vhro*
f cui desponsala est, in nupiiarum ducit socie. c latein, adulterii crimini Subjiciatur. >
1
B A L S . Legislalores sponsalia definiunt, mcniio

nem ac promissionera fuluraruni nupliarum. Dicebant ergo nonnulli, quod si quis* alleri desponsam
in matrimonium duxeril, non esl aduller, 9ed
neque ftfrnicalor. Neqtie eniin fornicationem ad*
nrisit, quod cum ca legilimo mairimonio junctus
est, Nequc vero adulterium perpelravit, quoniam
non est adhuc sub raarilo. n o c crgo non admitlenles sancli Patres decrevemnt, ut tanquam
adulter Goudemnelur qui ad nuptiartiiit socielrteat
eam accepit, quae est alleri desponsa; ulpote quod
inler sponsos osculum processil, ei arrba? dalas
sunt pro r.onirahentium partium securiiale. Nec
sponsus aliam uxorem potuil alitcr ducere,. nisi
Guill. Beveregii notce

(10) . In to- C S i sponsalia nimirum adhuc legilime comhtant, et
libellus repudii nondnm mi&tus $it. Oportet enim. indice Amerbachiano buic canoni altnd quoddam
schotttim subjungitur. quod sic se babet, " quillex. ut in matrimonii solutione. $ic etiam tn
, sponsalibus libellum repudti tniiti, propter justam
, , , videlicet causam ; vei quod matrimoniitm forsiian
, consistere non potest, propterea quod illegUimum *if,
, * , aut nova colatur religio incognita, vel ob morum lur pitudinem, vel [ortuncr commutalionem, vel gravidi , tatem ex aliems seminibus deprehensam; vel ob
, , - matrimonu dilaiionem, ullro quadriennittm non ex
justa causa protraciam. ob diulurnum forsitan mor bum, aut capitalia crimina, aul longa* peregrina
liones ex ntcessitale susceptas; adhwc puella per
, ,
magistralum provincicD violenter despondeaiur, pa*
, ,
, remibm etiam ejus non conseniientibus rel quoniam
^ , ea vere tondeatur, et ad monaslieam vitam dhertat,
, * vel quod mutier iiberos procreare, vel vir quos virorum sunt facere non possit; vel quod ilte senator /,
,
vel snbstaniia ejus arario iubjiciatnr, vel atio is
,
, ,
gravissimo muneri publico obnoxiua sit. Qiti euim.
, cum nulla ex hic enumeralis eausis spontalia ndliuc
. , consi&tentia separat au( dissolvil, mulierem aheri
desponsatn matrimoniu^n ducH .sponno adhuc /*
, ^venie, adulterii criwini merito subjicitur. Qnod tmim
*
'
"
" ,
factum, adulterium esl non mulrimonium. Si enim,
,
(. qui dimissam ducil, adulterium cannnifit, juxla
, * , . ipsius veritalis dicium ; qui non legitime sponio
iolutam ducit, quo siatuetvr? Qumeiiam in vetm
, ) - lege adultero consiniiliier punimr is, qui alteri de , J ; $ponsam violat, eo quod sponsalium symbola eos co - pularunt : quamobrem et cam uxorem appeltat. Nam
, vicifii, inquit, uxorem fmmiiiavit. Sic etium et tancla
Virgo nxar Jmephi audivit; dicil enim, iVe timeas
; :
accipere Mariam uxorem tuam. Wor sane scholium
, ,
\ digiiissiiiiuiii si, quod observelur. E i s l a i aiilem et
supplrnienlo ad Zonara? cudicom Lulcliai P a i i .- ; ) <{\
Yap, \, ' . sioruni iinprcssum.
8tf
THEOD. BALSAMON
legHune prina sponsalia solvefil. Et liasc quiilein

ex praesenli canone. autem magis is nunc
vt adulter condenrnabiitir, quando ex illustris imperalorigjdomini Alexii Gomneni veneranda Novella
de sponsalibus, sponsalia fere in omnibus perfecrta nuptiie aequivatent : nec aliis modis solvunlur, qaam quibds jam perfeclum distrabilur matrlmonHim. Ne mireris aulero, Patres nibil de
mnliere staloisse. Si is enipi punitur, qui eam
ducit, qui forte uli polest praetextu ignoranlia,
mulio niagig pUnietur rmilior, quae nibil tale potest cKrere, dum vivit ejus sponsus. Ille quidem
punieiur at adulter, qui cum alleri desponsam
esse sciret, eam ux*orem doxerit. Midier autein
quomodocunque sc res habeal, ut adultera puniel a r . Qaid vero ? Qni in matriroonii eocietatem
alienam gpongam ducii, ot aduher punitur : qtii
vero cuni ca fornicalua cst, non adulter punifur? Soluth. Sive in malrimonio, sive fornicaiorie qnis cum e a , quas aherius est sponsa,
sciens rem babnerit, ut adolter paniiur. Ille enim
ftolag, qui sponsalin ignoravit, ut fornicator punitur. Adjtcittir atitem canoni, ad matrimonii societatem aliqnein alteriug sponsam uiorem ducere,
propter causatn priug declaratara in princtpio interprelilionis. Et hac quidem de muliere alteri
desponsa dicta stint. St eniui non processerunt
sponsalia, ged convetua poenae glipulatione-manita,
cujusmodi gunt, quae bodie fiuut matriinonii vin-
. \
*
,

, *
.
.
,
,
. ,
,
,
, . TC ,

,
; .
,
,
.
.

,
.
.
, ,
c u l a ; non punielur quis ex eo, quopacla conveata Q , ,

Iransgressus sit, et cum alia persona matrimonitiw
, '
contraxerit. Sciag auiem, quod a lege Mosaira
.
sponsalia pro nilptiis repuiahaniur, et sponsa

uxor nomiiiabanrr, el si viralicr eam ducebai, ut
,
adulter puniebaiur. Dicil eiitm lex in Veleri Te . *
gtametilo : InimiliavU uxorem proximi * , ejug *
gcilicel gponsam devirginavit. Porro sancta quo- ,
que Virgo et Dei Mater, ilidem Josepbi uxor ap . petlata est. Dicit enhn divinum et sacrum Evange . *
liiim, Netimeas Mariam uxorem luam *. /
Lege et 93 Novellam imperaloris domiiti Leonis
.
Philosophi, qua) eolvi gponsalia statuit, si poslea
Vr'
mulier pregnang inventa fuerit ex praecedeule
, ,
alieni geiuiuis susceptione

D .
* (11).
interpretatio.

Nota ex praecedenti canone, quod et anlc imperatoris doraiiii Alexii Comaeni Novellam gponsalia,
- ,
nlsi justani ob causam, non dis*olvebalur. Pro. plerra enim in adulterii crimen incidebal, qui vel

fornicatione, vel matriinonio alteriug sponsa3 con *
junctus egt. Sed el lioc pra?terea scias, quod
,
sancti Palres, ut ait canon, eum, qai allerius
,
sponsam in uialrimonium ducit, adullerii crimini
k
Deul. xxn, 24.
* Mallh. i , 40.
Guill. Bevcregii notfle
(II) ' . Hanc alieram bnjns canonis inlcr^reutiioneip nis. nostro Bodleiano dcbe-
iniis iieque cniiu in alio qîovis, quatilum stimus.

exsiat.
857
I N C A N . X C I X CONC. I N T R U L L O .
808
277 eubjiciunt. Nonnulli autem e doctis nimirum.

i&tiusmodi obligatione eum arliliciose liberant. I>i
* ,
cuntenim, quod si anle nuplias spmisus ct sponsa
6 conveniant, et filium procreaverint, naturale id
, ,
esse peccaium, et fornicationis speciem : si unus
, e desponsis. ante nupiias moriaiur. Nos autem
. \ dicimus, quod etiam ante imperaloris doniini
. ,
Alexii Coraneni Novellam , quae matriroonio in om
nibus sponsaiia aequiparavit, sponsis malrimonialia
, * > in se invicem jura a legibus concessa sunl.
. " ,
Sponsa enim, si sponsalia anle nupiias dissolvau ,
tur, de dole aclionem movet ob datam sponso
- dotem , juxla secundum tbeiria oap. 1 7 , l i l . 7,
, ' . lib. i x , dicens : Mulier doiem dans, si nupia non
' ' ,
fticrii, dotis privilegium babeL Et "juxta cap. 74,
, , , lit. 1, lib. xxix, dicens: Sponsa, quae dolem dedil,
' . '
et non nupeil, el quae minor est duodecim atmis,
' , privilegium repelendi babei secundum dolis siiai \ , \
litudinem. Privilegium aulem in aciionibus perso' , - nalibus locum habel. E l sponsus, juxta prae?enieiii
. canonem, el cap. 8, l i i . 58, lib. L X , et tbema 3,
,
cap. i% t i i . 7, lib. L X , jure viri, taro conira spousam
\ ' . ' ' ab alio ante nuptias corrupiam, quam conira eum
' , '
qui cum ea adullerium commisit, adtdterii aciio' . ' ' , /
nero movebal Si spoasi ilaque ante Novellam bu tt* jusmodiin se invicem jura babueranl, multo ina \
gts per novellam, quae sponsalia nupiiis ob sacra.
rum, divinarum precum celebrationem i a omnibus
* ,
aequivalere statuit. Quapropter eiiam coitjux suse
, ^ sponsae appellabilur spoasus; e l qui ex iis pro
crealur, legilimus eorum eril Glius c l bxres, el
*
patri erit sub polesiate, nullo modo impcdilus ,
* \
quod nuptiae non celebratae sunt.
; ,
, , ^.
ZONAR. Sponsalia, boc quidem lempore, ex
. Nvv
iinperatoris Alcxii Comneni Novella, ejusdem suat
, -, cum nuptiie poteslatis. Et olim quideoi quoniam
, \ ^ oeculura a viro in sponsalibue cum arrhabone mu , lieri praebitum essel, jure liebai, ut qui viro su perslite sponsam duxisset, adulterii reus ageretur;
ac tum sponsalia rescindere, et mullam cx con diclo praeQniiam exigere licebat. A l st, eponsali . ' , bus noaduni dissoluiis, mulier alleriuserat sponsa,
; , ^ el qui eamducebat, aduller jure judicabalur. Quod
si nec osculum nec aliquid arrhabonis nomine i n . *
tercessissel, ut in iis, quae dicuntur vincula, boc
^ ,
, lempore fieri consuevti; mnc, etsi mulierem sibi
alter adjunxerit, adullerii nibilorainus crinii ,
nis immunis existimabilur.
.
c ARIST. Aduller est qui ahcri desponsam ducil. 1
4
, .
^'.

, ,
c , , *
t
, ;
Perspicuus.
CANOM X C I X .
Porro hoc quoque in Armeniorum regione fieri
c didiciaws, quod quidam inlus in eacris aharit bus carnium membra coquenles frusla offef rual sacerdolibus Judaice distribuentes. Quo<
i circa
Ecclesiani iminaculatara
servames,
< statuimus, nulli licere sacerdoti scparaia cai -
860
THEOD. BALSAMON
c
c nium membra ab offerenlibus accipcre; sed

, ' ,
iis. sint contenti, qu;e offerenli visa fuerint,
,
< ejusmodi oblatione extra Ecclesiam iacta : si

quis aulem boc non fecerit, segregetur. >
- c , .
8of)
.
B A L S . Scis, quod cum Moses jussisset Israeli
fis, eux ex iEgypto egressionis tempore, agnum
inlerficere, et ejus sanguine domorum posles inun- , , \
gere, u l , quod ex primogenilorum exterminalore ,

impendebal, periculum effugereni: Judaeis binc
,
visum esi, per agni ct aliortim qttorumdam ani\
tnalium sacrificium, Deum quibusdam diebus placarc. Ipsum autem sacrificium in alio quidera loco .
iiebat y in alio atilem coquebaniur carnes et divi- , \
debantur. Aliquasergo partes animalis quod saerifi- ^
, \ , cabalur, sacerdotibus propler aliquas raiioncs
.
afferebant, de quibus non est dicendi lempus.

Qnoniam 278 aulem didicere sancti Patres, quod
,
in Ariuenioruni regione per animalia quidem mm
fitini sacrificia, sed carnium parles intra aliare , ,
, ,
coquuntur, et ex iis frusta quaedam, scilicel meni
, bra separala, pcdes forte el caput, vel aliquid
,
,
ejusmudi, sacerdotibus more Judseorum oflcrunt,
,
slatuerunt, nec in aliari carnium membra coquere,

ncc exlra ipsum tales separalas paries sacerdoii
bus offertre ex amiqua constidiidine oportere:
, \
sed ejusmodi cessare, et sacerdotes a laicis obla ,
tionem suscipere debere, in quibuscunque rebus
.
el generibus ipsi voluerint. U l est aulem verisi
mile, propier consuetudinem quas in Armeniis c ^ W * ^ .
oblinuii, concesserunt sancli Patres, ul laici sa' \
cerdotibus oflerrenl qua ipsi vellenl. Apud nos
. , *
cnim nemo cogitur aliquid hujusmodi faccre. D i xerit aulem quispiam, quomodo, cum oanon tra- \
,
ciet de duobus quae.in Armeniorum regioue fiebant,
, \ \
de coqutndis scilicel carninm mcmbris in allari,
,
et de fruslis sacerdotibus in Ecclesia offerendis,
'
solam carnium in Ecclesia oblationem Patres probibueruni? Solulso. In altaribus carnium membra ; . coquere apud Cbristianos esl omnino probibilum,' ,
ex quo per animalia cessavit sacrilicium : el pro- , | ,

plerea de eo Patribus dicere non p l a c u i l : undeet
\ \
de solis frustis, quae sacerdotibus offertinlur, lex
constituil; nempe cum de eo soluui capile quaeslio ,
0
iiisliiuia esset.
.
ZONAR. Hebreorum inslituto, quictinque sacriikaverat, et mactato animali p&cltisculum aliasque ejusdem animalis particulas, non sine sua
quidque raiioue latentisque myslerii signiGcatione,
sacerdotibus offerebani. apud Armenios vero nulla
quidem aniinalia immolabantur, eiquidem illa eacrificandi consueiudu Cbrislianorum legibus sublaia f u i l : sed inlra altare decoclis caruibus, ex
iis certa ac definiia quaidam sacerdotibus largiebanlur. Quam quidem consuetudinem, qulppe Juda?orum niores adliuc redolenlem, synodus dam n a i , ac carnes quidem in Ecclesia coquere, aul
iu cadetn definila Ula saccrdolibus offcni vclat:
.

\ & \ , *
, \ . , \
Xpt ,
.
"
^ , ,

,
\ ' >f -
i
I N C A N . C GONC. LN T R U L L O .
'
862
' . promjscne vero qiwcnnque demum offerenles m;i , ;
lueriiit extra Ecclesiam offerendi, idque prorsus
.
nveterali apud eos rooris habita ratione, potcstatem facii. Per porro id quod offerentes largiunlur inlelligi debet, ex eo scilieet, quod a toto
roactaii animali* corpore abstractuin sit, appellalione deducla.
. c ; .
ARIST. f ônwuili more Judaico carnes ln templis
" ,
t coquuui. Qui igiiur hoc permiserit, vel qnip , ,
piam ex illis acceperit, nou csl babendus sa< ,
< cerdos : si quis autem sua sponte offeret, ipsc,
quod offerenti placuerit, accipial, oblalione
,
exlra ecclesiam facia.

Qiiidam in Arroeniorum fegtone carcrium mem>/ , bra coquenles in sacris scdibus offerebant, nou .
nulla eoruni separala Judacorum more sacerdotibus
, distribuentes. Hoc itaque faclum fuisse intelligen , , jj i s Palfes, amplius fleri prohibent, jubenlquc noa
, *
licere sacerdotibus separala carnium membra re ,
poscere, sed illis acquiescere quse offcrenii pla*
cent; eorum aulem oblationem extra ecclesiam
, .
fieri: sin minus, segregari isium, qui aliter facit.
'.
2 7 9 CANON C.
01 , c Oculi lni recla asplciant, et omni cu^todia
, c serva cor luum , jubet Sapienlia ; corpo? ( \
ris enim sensus sua facile in auimam in .
fundunl. Picturas ergo, quae oculos prae' ,
i slringunt, sive in labulis, sive alio quovls
-, ,
c modo fianl, et inentem corrumpunt, et. ad

turpium voluplalurn movent incendia, nullo
,
c modo deinceps exprimi jubemus. Si quis ati leqi boc facere aggressus fuerit, deponalur. t
- ^
, .
. ,
B A L S . Primiis sensuum esl visus, ci per eum
\ debemus ad omne qtiod bonum esi deduct : non
' mitem per fpsum, qucmadmodum et noster primus
. c , * \ , c pater, Dei praecepla prodere. Yidit enim, inquit et
, \ , , - ilie, arborera, quod pulchra essel, et deceptus.esl,
. \ et comedit, et sqb inortis poteslatem redactus
, \ \ ', ,
esl . Qnoniam ergo nonnulli insano aniore capii,
, - et vitam negligentem agenles, in tabulis, vel etiam
., , in parietibus, vel in aliquibus aliis rebus, cupidi - nes quosdam, vel eliam alia quidem exsecranda
, , \ depingebant, u l carnales suas cupidhates pe*>
, > , . eorum aspeclum peragerent; staluerunt sancti
e
%t
, D Palres, Scripturas quoque teslimoniis leniee, ea

, ,
omnino cessare oporlere, ulpole quae sensum
, \ \ prseslringunt seu fallunt, et in aniinam infundiint
, \ ' seu immitlunt otniie malum, lurpibusque et inlione * * slis inceplis, quaeque Dei imaginern corrumpunt,
. causam praebent: eosauiera, qui lale quid quovis
* modo ausuri sunt, etse segregationi obnoxios.
' ^\ Nola boe : in aedibus enim quorumdam divilum,
, non solum ejusmodi piciiirae, eaeque auro distin
cla3, cum omni turpiiudine eilinguntur; sed eiiaiu
(.
per gypseas slnicluras, bominum repraesentairicea
iinagines, describnntur.
. , ' i O N A R . , boc est picturas babilu invcrek l
Prov. iv, 2 i .
" Gen. , 6.
863
864
cundo in parietibiis ac tabulis nliqui eflbrmabant, , ; ,

qiiarum aspectu* ad voiuplaies, facta obscoena, flaghiosasque libidiaes excitarel. Eas ergo quo- , \ ;.
cunque loco canon adbiberi velat, ac repetito \
eliam ex sacris Lilteris teslimouio, quae externi* , *
sensibus, oculis nimirum forte aul auribus, usur^^ * ,
pamus, in auimum facile irari&fundi, boc esl
,
insinuari atque i m m i u i , docet. Quamobrem et , . *
eos, qui ejusmodi quidpiam adniiserint, eegrega- .,
tione puniendos esse decernit.
ARIST. f Picturse quae ad lurpia aspectum mo. 4 *
c * f venl, non sunt pingendae : qui autcm iranst .
i gredilur, segregaiur.
Oculi iui tecla aspiciant, el omni cuttodia servet01 ,
xapdiar, .
cor fnum, Sapienlia jubet. Quapropier Palres ne cesaarium judicarunt, picturas in tabulis aul parietibus ad turpia moventes aspectuin, et mentem cor-
rumpentes Aeri probibere. Qui boc auiem traos- , ,
*
gressus fuerit, eum segregari jubeut.
.
CANON C l .
'.
(12) *
c Corpus Cbrisii et lemplum esse hominem ad
imaginem Dei creatum alta voce proclaf .
c mat divjnus Aposlolus
Omnem ergo

t sensilem creaturam snperans is, qui saluta< , .f ri passione coelestem digniiatera esi assecutus,
f ,
et Cbrisium tribens et comedens, aeternae v i ' ,
c tae prorsus adaptatur, animam el corpus divinac
, ;
gratiae participatione sancliflcans : Quare, si
; c quis iminaculali corporis in synaxis tempore f
4 ,
esse particeps voltieril, et jam anlequam ejus Gat
,
c coaimuiiio, manus in crucis formam iigurans,
, 'c sic accedal el graiiae commumoiiem accipiai.
c . ;
Eos enim, qui ex auro vel ex alia materia
f
4 quaedam loco manus recepiacula effichint, ad
; , *
divini muneris suecepiionem, et per ipsa ininia ,
4 culatam , communionem recipiunl,
minime "
,
admitlioius, ut qui inanimatam subjeclamque
c materiam Dei imagini pra?ferant: si quis au .
c tem deprehensus fuerit immaculaum
280
,
< communionem iis imperliens, qui ejusmodi
, 4 receptacula afferunt et ipse segrcgeiur, et is
4 qui aflerl.
^ c ., >
B A L S . lis temporibus divites quidam paupercs,
. ,
ut est verisimile, irridentes, ex auro vel argento , , ,
vel aliqua alia specie vasa seu recepiacula c o n -
struenies, pra?lexlu religionis el melus Doi, iis
,
veluti manibus utebantur, ct sacrosanctuni Ooimm \,
II Cor. , 46.
(12) . ConSlantinus Harmenopohts liasles hac obseivat,
bunc canonein in hanc Epitomen redegil, ,
:, , , .
; ,
; , , . Nhnirum cum quidam manibus reterentur oblaiionem recipere, aurea va$a parabant, rel
. Qui immaculaiu n corpus Domimcum
per qute itlam accfyiebanl. Hoc igitur
percepturus e$t, $i non manus exiendens, et in argcnlea,
mo^
abolet\[canon] hominem dicens omnium e$*e pretioihdum crucis conforman$ illis ipsis id accipiat. $ed
simum. Harmcnop. epil. can. sect. 5, tit. 2.
receplaculo quodam. tegregeiur, una cum eo, qui imvenivit. In ouam Epitomen bujus canonis scbo9
865
1 C A N . C l CONC. I N T R U L L O .
65
ct Dei ct Servatoris iioslri Jeso Cliristi carpus

sanctae communionis leippore in eis recipiebant.

E i ab initio quidem boc fortasso a quibasdam
.
propler pieiatem excogitaiuin esi, forlasse cxisti * ,
mantibus manum non essc dignam Doiuinicum

corpus suscipere, quse turpia qusedain c l indigna

langii. Procedenle aulem lempore, ad animae per ,
niciem conversa est piclas, uipote iie qui illa
:> ,
faciuni, pauperioribtie praeferri quaereniibus, el se
^ ,
alioqui arroganter et insolcnter jaclaniibus. Quo. tiiam crgo boc sanclis Palribus multorum scanda ,
lorum et offendiculorum causani praebere, ut el
, '
ia
nostnnn quoque corpus, ad imaginem Dei fa ,
clum, conlumeliosum essevisum est, dixertint,

quod cum magnus apostolus Pa,ulus corpus Gbristi
, ,
- R et Dei iaiaginem, et quavis creatura preliosiorem,
bominem vocet, ut qui divinorum sacramenlorutn
,
participaiione dignus habealur, el ex eo el anima
,
et corpore sanclificetur, nou debept ulli, inanima*

tas et subjectas species, ex auro el quibnsdam

aliis malerialibus factas, ei prjeferre : vel alioqui
,
ii quideui, qui praeter baec faciunt, segregantur, et

ii scilicel, qui cjusmodi raalerialibus ad corporis
, .
Cbristi susceptionem niuntur, et qui eis boc pra>
, , '
bent. Ne mirerls auiem, nec causam rogaveria,

propter quam i n quibusdam ccclesiis datur laicis
, (15)
sanctum Cbristi corpus, ncc eis in niauu iradiiur,

ut hoc canone coniiuetur: recta eniin fides el Dei
tlroor, et ab omni suspicione aliena pietas, boc
, .
tradidit, non laicorum indignilas. Exislimo aiilcni

boc canone cos coargui, qui auciorilales seu digni
lates generisque nobilitalem allcgant, sanctae
, .
conimuiiionis tempore, el praeponi quaerunl.
. *

,
, - *
. " , ' , .
,
,
. ,
, ,
% -
ZONAR. Noiyiulli religione forle adducli, et sacrorum donorum veneraiione, quibusdam receptaculis ex auro aliave inulti preiii maieria comparatis, immaculalum Domiai corpus excipere, eaque
ratione couimunicare soliii sunl. Quod quidem
licet a religione profeclum, tamen synodus improbavit. Rei namquo cuilibet seosili, bomiiiis dignilatem, qui niniirum, et divina imagine nobilitaios,
et curo Cbrislo unius corporis nexu copulatus, et
divini aposloli Pauii teslimonio templuni Dei est,
longe anteponit. Quoniam igitur is cui sacra niy - ^ sieria communicanlur, quacunque sensili natura
:,
prsestanlior est, ac duin Cbrisiuui uiauducat ei
, bibil, ea coromunione animo pariler eC corpore
:, ,
sanctus eflficUur, si quis inlerea dum sacra synaxis
, peraghur, immaculaluni corpus suscipere aiuel
.
exporreclis, atqne in crucis modum couforniatii
; ,:,
inanibus procedat, ac ila demum graliae comrounio-. ,
nem, quam Domiuus nobis ad animum sanctilate
.
imbuendum donavil, accipiat. Ea siquidera com
, ' munione, nemo revera dignus etl, sed ea digni, per
(15)
.
litnuit hic
quod Grseci vocanl; Latine Cochiear non imRalsainoii prsesentein canoriem in noitnullis Ecclemerilo audiai. Hujus irequens in Eucbologio nienftis ejus diebus noa observatum esse. Ulpoie qiii oocurrii, ul in pRa?8anctificatorum liiurgia,
bus sacramentui non io manus fidelium Iradiium
,
c s i , sed receptaculu quudaia m imperlilum :
.
THEOD.
867
BALSAMON
gratiam, omnes eflicimur, quemadmedum et gralia,

iit D. Paulus leslatur, salvati siimus. Qui vero
, )ejusinodi receptacula secum aflerunt, iisque ad
.
communionem percipiendam uii voluni, quippe qui expertcm aniroi maieriam Dei imagioi anteponani, ac eos quoque qui illis sic poscenlibus iDipertiverinl, segregatione canoa puniri jubet.
A K I S T . c Manus in crucis figuram componil, qui
. < eucburisliam sumpuirus esi, ac ore sumtl;
< , \
\ ;
qui vero rcccplacuhim aureum, vel alius nftac .
i lcrise manus vice pracparat, segregandus est.
Homo, ad Dei similitudinem creaius, esl supra

omnem creaiuram sensibilem, el Chrisli corpus,

et lemplum est juxia divinum Apostoluru. Si quis
ilaque se divinae communionis parlicipeni esse , \ . ;
cupil, eauique non ore accipil, ut manus suas in
, \
crncis forniam figurans, sed receplaculum quod- g , , ^ ,
dam aureum aul ex alia materia 2 8 1 nianus
loco fonficil, ut per lllud divinum dunum acci- \ ,
, \
perel, illiusqne pariicipalione baberetur dignus,

et'ipse ei qtii niysleria ei tradit segregabiiur ut
,
qui inanimatam subjcctamque materiani Dei itna \ .
gini praeferunt.
1
CANON C l l .
*.

Oportet auiem cos, qui solvendi et ligandi po
. c leslalem a Deo accepere, peccali qualilatcm
\
c considerare, el ejus qui peccavit ad conver, \ c sionem promptum sludium, et sic morbo
c conveiiienlem afferre medicinam : ne si in
^(5, }
ulroque immoderalione olalur, ab ejus qui
* , ^
t laborai salute excidai. Non enim simple* esi C
.
,
< morbus peccati, sed varius et muliiformis, el
,
r multas incommodi propagincs germiuans : ex
, \
quibus inalum mulluni diflundilur, et ullerius
< progreditur, douec viribus medenlis reprima \ ,
lur. Quare, qui medicinae scientiani in spiritu
. "
i profileluT, oporlet eum primum ejus qoi
cav^t affecliouem considerare, et, sive vergai
ad sanitalem, sive contra propriis moribus
, \
,
< provocel in se inorbum, aspicere, et queroodo
ejas quse intercfedit vilae ralionisque curani ge ^,
c rat: et si arliiici non reluctatur, ei ulcus
,
animae auget per impositorum medicamea*
, \ ,
< torum adjecliouem, sic quoque misericordiam,

, \ :
proul dignus esl, imperliri. Omnem enim ra- ^
t tionein inil Deus, isque cui pastoralis iradi * . 3
4 tus esi principaius, ul erranleiu ovem reducat,

et ei, quae est a serpente vulnerala, medea /4 tur, el neque per desperatiouis praecipitia
, ^,
c impellai, nec ad viiae dissolulionem ei con\ tcmplum fraena relaxel : sed alia quidem
,
c omnino ralioue, sive per acriora et astrin *
< genlia, sive per molliora el leniora medica ,
t menta, afieclioni resistat, et ad ulceris obduc \ ,
c tiouem adnitaiur fruclus poenilentiae exami \ ,
nans, el sapienler drspenâns el gubernans
, \ ^) t hominem, qui ad superiorem niuminaiionem
, \
< vocatur. Nos enim ulraque scire oporlei, et
quae sunt auiiimi juris, el quse sunt consuelu .
dinis, in Us auiera, qui exirema non admil , %
1
1
86)
t
1 C A N . C l l C O N C . I N T R U L L O .
,

(14).
870
lunt, sequi forniam Iradilam, qaemaduioduai
saiii:tiis nus doc.ftt Basilius
r
.'
B A L S . In aliig quoque conciliis staliilum est, ut
, qui est ioci episcopus, qui a sancli Spiriiiw? graiia

acccpil poleslalem ligandi el 8 o l v e a d i * , non ea
, ;
omnino observel, qua3 de poenis a lanonibus sta ' tuta sunl : sed eas modificeiur, babiia raiionc
,
personarum quibns infligunlur, earuni scilicct
,
atalum et affeclionum, et viiue siudiorum, el
, , etiani qualitatis peccali; et sic iinicuique morbo
, aiTerat convenienlem medicinam. Prseseas aulem
^ - canon boc ipsum quoque staiuit, universam per
. \ ,
poenas agroli curandi ratiouem medici pfudeniiae
Au<v<ft
^ <-..** ~ mk
- 2 , -
fc. .
'ac judicio
.1 relinqueas,
__|
__;
_ !
; | . - 1
episcopi
scilicel
illius
loci,
, > el ejus cui boc ab eo commitieiur. Et hic est
, , quidem scopus canonis, manifesiissimus et com- * . /. - preliensu facillimus. Proplerea enim nec plura a
, . nobis in ejus imerpretaiionem scripla suni. In
[* fine aoiem staiuil, nos ea quae eual eummi juris
. ecire oportere, ct quae eunt consuetudinis (Graece
. est, ). Inveaiiur aatem eiiam
\ scripluoi quae sunl commisera lionis, consequenler dicto aposlolico, quod ita se
, , babel: Si qui$ autem td, quod nobis dicilur, non
{ii}
, audit, lioc per Epislolam significari, ei ne cum illo
\ , consuetudinem haberi ut confundaiur : neque ul tni. ,
micum exisiimale, sed admonete ut fratrem . Ea
, - Q autem sunl misericordiae el commiseralionis, sive
. , consueiudinis el mori* scilicel (empore compro bati et confirmati. His ergo simul colleeiis, dic,
, \ quod oporiel nos scire, et quae sinl poena canunicae
sunitno jure, ei qu<e
paulo iutlioris consue, ludinis : ei aliquando quidem morbos canonice
curare, quando, qui laborat, poenas satis 2 8 2
- \
prompte ct non gravaie acceperinl; aliquaiido
,
u
4 0
B U I U
" Joan. xx, 25.
l l j h e s s . n , 14, 15
Guill. Beveregii nolaa.
pterra e$l. Quemarfmodum enim de morticinio dh$e~

(14) ' . Post bnec uUima
uliimi hujus canonis verba in codice Auiei barhiano ruimus, si qtlidem in vasculum ceciderit, immundumboc scboliuin legilur. e$*e; sin auiem in fonlem aul lacum, nequaquam :
. " - sic [lepwsum) qui varium susrepit colorem, lex ab
aliis tecernit] ui spem pnrgationis habentem; cum
, ,
,
auteni, qui omnino atbus faclu* e$t, aliit commhctm
, Ojubel, ne per tolam vitam ab aliis separalui degal.
- -*
Ccelerum hoc rerum spirUualium lypus *. Cum fide ,
tibus enim delinquenlibu* nec una vesci divina lex
\ ,
. pracipit, cum infidelibus autem ad convivium vocanlibus divus Paulus una cotwivari jubet. llli enim ex
.
parte leprosis similes tunl; infideles autem iis, qui

omnem naturalem colorem perdiderunt. Alqui his et
, ,
. una colloquimur, el conversamur : eum isiis autem
nequicquam. Hoc autem ei Pjulut doeet^ inquiens,
,,
Scripsi aulem vobi$> ne commisceamini, ti qui$ { / .
ler nominatus $it, vel fornicator. vel convitiator, vel
, ,
avarus. Mundum porro cum appellavit, qui omnxno
. ,
albns, facius e&t, non quod sanum corptts habeal sed
. ;
;, , ^, . quvd viciuot non amplius jnxla legem contaminet.
Hoc aulem scholium, ndqtie in Bodleiauo noslro,
,^
ncc ytioniensi, ucc alio queni videre conligit, co , *
. Hwc eliamlex huwanilate dicc babeiur
%
THEOD
BALSAMOX
per eonsnefas ei miiiores medicinas, qnando

, quibus medicina adbibelur, ad poeoag sascipiendas paalo duriores faerint. Ad haec coosoeia
enira ncroo rcsiiierii. His consimiliter jubel magnus qaoque Basilius in terlio suo canone.
ZONAR. Cuoi de rouliis ac variie muliaram ge^
neribus synodus dUseraeril, soasqoe singulis c r i ninibus p<rnas vicisgim debilas constitueril, boc
demoin canone episcopomm judicio ujmersa periuigit. Nec vero solum de peccaiorum qoaliiatc
fcraviorane an leviora eiiil, cogilandum, sed ejus
quoqne qai peccavii, afleilionein, el quomodo ad
poenilealiam dieponilur, au scilicet ad ea remedia
qua anriuioniani acerbiiatennque babeaat, exripicnda s i l paratus, an vero curationem moUis ac
segim aaimue reformidet, taspicieudum, proqoe '
affeclionum variciate, dWersam curandae legritadinis ralionem ineundatn jesse dcmonslral, ne
duobus forle eodeiu criniine obstrictis, quoraui
aller ad luendae êrrati poenas paralds sit, segniorem se alier ac tardiorem praebeai, qtii utrumque
curandtun suscepil, si solias peccati spectata ralione eadem olrique remedia curaliouis adbibeat
aberrel longius, ac aegrolaali salatcm aflerre aon
iia facile possit. Naio ille quidero alter, ad ex
pianda crimina strenue paratus, eiiam si acerbior
boiuini poena luenda sit, non reeusabii, scque
lolunT illius a quo regilur voluuiaii, arbitrioque
permiilei; aller vero qui nullo se poeniienliae
amore incensura oslendat, acriorem quamcunqae "
v
.
.

' .
ZQNAP. \ \
, \

:0:. \
,
, \
, *
^
, ,
, \ ,
, \
,
,
, \ ^ . *) ,
, ,
\

, \ , \
*
medicinam tasiidiose respuel, neque roodo morbos non depellet, scd desperalione foriasse victos i n
facinora etiam graviora precipilabit.
, ot ,
Mulliplex cni.n est, inqmunl Patres, ac varius
peccati morbus, multasque propaginee erroris , \
,
eroiUU, ex quibus inalum longe laleque diffuadil u r , boc est, lalius evagatnr ac scrpit, donec , \ ,
eouique processerit, ui Tetiam raediciuam adbibcre
, ciipieulis longe superct facultaiem. Proinde, eil illa
. , ^, priina, inquit, spirilualis medici cura, uleum qui
,
peccavit, quemadmodum animo affectus s i l , dili- , \
genter inspiciat, an ardenlioreni agal poenileniiam,
,
et sanilaiem appelat, an coxitra, morum improbi ,
lale niorbum suum ipicmel augcat; lum quaenam
, \ *borainis pofil adinissum facinus vilae ratio ac mo- , .
dus; an cum medici artilicio ipseioel, insania D
correptorum more, collucktur; illi eoim medicia
adversanttir, saluiariaque ipsis medicamenta ad- . ,
bibentes repellunl. Blud quoque sedulo animad- . vertai; ne forie anim.ne ulcus ipsa curaiione medi- , &
caraentorumque apposilione crudescal; itaqoe . *0 *
oleum, ui ivgritiidinis ratio postulabit, medica
meniis admisceat. Estveroid quod dicil bujus , ,
inodi; esse nimirum a spiriiuali medico atiente
,
considerandum aegroiantis affectum; ut nec euin,
, ,
qui angusio pnsilloque aniiuo s i l , vehemenlioribus

remcdiis urgcal, ne vulneris molestiam, desperaia
,
ab eo curatione, adbuc roagis intendal; neqae,
quem asperioribus niedicamentis sufficere posse
\ ' *
iniellexerit in eo curando facilioribus utatur, ex
, 4\1
I N C A N . C l l CONC. 1N T R U i - L O .
874
, \ > Ulom poenae levilas 1 eamdem vel etiam gra, ,

viorem noxain rurgus impellat: ged egge miscra
tiotiem unicoiqiie pro meritis imperticndam, hoc
, ) , \
egi pro ea quae iu singulis fuerit animi affectione,
.
ila unitiscujagque miserendum; et animi quidem
abjeciiorig botiiiaem, leviore pcena, magni vero epiritus et ereclum, graviore puniendutn; idque
lotnm misericordis tribuendum, ut ab altero quidem squalorem et eordes abstcrgat, allerius vero
valnus ne scalpendo adbuc magig exasperet.
\
Omnis siquidero tum ipsitis Dei ttim pastoris
,
animamm cura et studium in eo pogitum est, u l
,
errabundas oves in guam stationem revocet, ac
,
serpantis veneno inferiig salularem faciat medicl , 6tA
nain, nec vel acerbttale niinia in prsrupta desp*

ratlonis itnpellat, vel indulgenlia ac remediorum
facilitate babenas quodammodo, quagi equo,;
, ), ^
^
\ ad lasciviam eolulunique vila? genus remitlat : ged
" ' , viiiig obsistere, adhibita vel austeritale vel leni ^ . tate, pro cjus, quein curandum susceperii, aflfo* , ctione contendal. Quod qtiidem ila fiet, gt ipgorum
, poenitentiae fructiu examinaverit et dlligenier con , sideraverit; proindeque bominem ad illustraiionig
. superns clariiatem, ad regmim nimirum cofeleeie
, vocaium, regendum gibi riioderandumque gii&ci, , piat. Duo igitur Hla, inqtiiunt sjnodi Paires, licei
. , nobig cognoscere, tum ca quae summi juris sunt,
; , litm ea quae consueiudini give migericordi* IrU
; * btiiintiir. Ulraque cnim scriptis coniniendala e i , * stant; et ea nimirum, quae guinnti jurfs geveriias
, exigil, et qua\ leinporig opporiunitale servata jn , ^ dicioque adliibito, comroiseralio postalal: vel qna
. consoeiudo, mog videlicet hominum tentporis din lurniiale probatus conflrmatugqne deposcit. Nam
. ea quoque ingtar legis, lum sacrorom cationnm
, , dccretis lum civilium etiam leguui coiigtilulioaibns
obiinei. Magnus qtioque Basilius in iig, qni poe
narum geveritatent antiquis fonnulis exprestara
, ,
non adnmtunt, sequendam egge consueladinem
.
doiuit lllustraiionem porro stipernam dixit, eo qnod rcgnum cadorum in illastraiiotie qandam,
in primis ex naturadivina emanante, ac perfeciiore Dei cognitione, gancti Patreg ac docloreg |H>giium
essc judicaverunt.
1. c
ARIST. Peccali qualicag in omnibug considen.
,
c tur, el ronvergio pergpicitur. E l gic whitTii . >
c cordia meneura dispomlor. >
'
Poenag quidera cuique peccalo adhibettdag <bv
ol . j) creveroiit Paires. Sedtotam jtidicium ei rclhiquuttt

qui ligandi et solvendi poieÛtem a Dto accepil,
ille el peeeati considerel qualitaiem, el ejtis

, qni peccavtl convergionem, ct gic. migericoWUatii
menstira disponat, mcdelam morbo conTenieot^tt
, ,
adbibeng. Onmig enim ralto Dco et ei cui pagloralig
^.
tradilur princtpalug, in co cgl, ut erraau?n ovtin
; ; reducat, et nun in desperalionis praecipiiia iai :, pellai, el a eerpente vulneralum medtcelur, give per
,
acriora l asliingcmia, sive per roolliora el lo ,
niora mtdbameiiia.
,
v
,
.
PATROL. G R .
CXXWlf
28
875
876
THEOD. BALSAMON
CXNONES
S A N C T J B Et
U N I V E R S A U S VII SYNODI.
2 8 4 B A L S . Sancta eloecuraenica sepiima syno-

. *.
dus ryit anno 6296, indictioneii sub irop. Constan- ^' (45), ',
tino et Irene, matre ejus, (erat autem bic Constant.,
(
filius Leonie iilii Copronymi) 567 sanctis Patribus
Nieaeae Biihyniae eecundo congregatis, adversus eos ),
qui imaginum hoales seu Gbristianorum eraai (16) accusaioree. Qua3 quidein iraagines relative ad-
,
orari et galutari decrevit.
\
.
ZONAR. Sancta et oecumenica geplima synodus
.
Constanlino et Irene ejus matre imperantibus,

celebrata fuit. (Con&tantinus bic porro Leonig ex .
Copronyroo geuiii filiug) trecentis seplem ei sexa- ,
ginla ganctis Patribus Nicsea?, qua? in Biibynia est,

adversus imaginum bostes seu Cbristianorum ac- ,
ciisalores, congrcgatis. Qu quidem imagines
,
relative adorandas et ampleclendas, quemadmo
dum verendse crucis figuram, decrevii, et flde- , ,
liuin Ecciesiae iradidit, gic a Domino assumpiae
bumanitalis, ei ejus, quae ipsum sine semine mo ;
doque prorsus inexplicabili edidii, Deiparae om- ^
niumque eancloruro gimulacra, essecolenda. Sed , . *
ei, ad Eccleaia conatitulionem fideliunique utilita-
tem, gubjeclog praHerea eanones promulgavil.
, .
CANON I.
'.
lig, qui eacerdoialeni dignilalem sortiti suiH,

lestiinonia ei ad recle ge gerendum inslilula
c
c gunt cononicarum constiluiionum descriptioc * ,
i nes: quag cum Deiloquo Davide libeuter rec
cipienies, ad Domiuuui Deum caiiiamus, d i c
c centes : Kn via mandaloram iuorum belatus
c , '
gttnt, tanquam m omaibas diviliis*; ei man ,
Psal.cxvm.U.
Guill. Beveregii <not.

(15) '
, ^ , Aufer 5508 ab 6296, el
anno 781, Gedrenus antio 786, aliique aliis annis
treliqutis flet anmiK 788. Hoc igttur auiio, juxta
celebralaiii ftnsse falso perbibuerunt.
BMsainoueiit, a CbrUti Nativilaie cunenle cele(46) . Sic etiam pra?braia esd ba;c secunda Nicaea? synodus. Graecorum
ter Aristentnu Pliotius asseiii, irecenlos exagitita
xniein anni, Lallnorum inslar Kalendis Jaseptem episcopos bulc concilio inierfaisse,
nuariis, sed Seplerttbribtis ineunt. E l qttidein

mense Seplembri synodus baec Nieaese congregaia
. Phoi. De syno<lis. Nilus i r r esl, indiciione 11 (' non ', ul in Graeco lextu
ceiitos sexaginla ires solos fuisse scribii, malQ impriuiiitir). Ac proinde anieqiiam annus
788 Julianus <<Bplus e s i ; quippe qui aate K a l .
.
De &ya. Psellus
Jau. sequenles iacepii. Habiium esl ergo lioc
auiein plures quaiu irecenlos quiaquagiuia
C M i i c i l i u r o auno Jnliano Doin. 787, qiieniaduioduro
fnisse iradidit, cujus eliam senleutiam plerique
aiuplexi aunt.
ci autea obeervaiuiu esi. Scd Paulus Diaconus
1 CAN. 1 SSODI iMflSCUMEN.
877
878
< > ouviuaov , * . .clMAi jutuuzw. *e$uinoia ,iua in ^rouluui

!6 *
imeHeamn da 4i'u et mm -KlM #wv}m
, (
* imjuk* Noxôpbc^
, *
<rt i n 4 ,mere, iU qm
acMicet fttquaqiiau;
. " 6 &
coaeuiieada Aullaque m i o n e labdatuanda flcr * ,
c maneant. Nam ei qui U&UBI vjdit Motts *ip
' 1* . ;
t a k : E i i mmt i k e t addene, nec eis lice* de
Xrabere
J i ^liviame apofikobis jPemis, i a
, .
iis glomos, exclauiat: Ad quae augeli pro
f Bpkere Aaeideram . > Atque eiiaja dkit Pae^
* ' c lua : ttiarwsi nos w i aogdoa 4e coedo evaar
, . *
geMzaverii vobis prater i d , ijuod nos evange , i ItaariiROS volns, eii aoainenu
J C U D I irac
' , { ,
t ergo iia ee batoeani, et eiat ootoie Jestat*, Jfc
,
. exeahanlee, ut i quw miriia spojia inaerii,
- * 4 <Hvinos eanones libeuler am^tooliouM', 6 * U B ,
c qoe consiiivlioneu) 4niegram et iliabefayoiai*!

4 confirmamae, qm edki Aierunt a aoeue apiii , c tue lubis, ftumma iaude calebrandie aposiol|6,
<> 4 et sex saitctts uRlverealilnia ftyoodia, iieqaejqnjie
& ,
c ad ejosmodi decreiorufn tradkfenein loeoUter
.
c coacte faerunt, t nosuis aanetie Patrjbus. Ea
,
c uno enim eodemqae SpiriUi onioee UviainMCi,
c quae eranl ntilia, decrevei w H : e l quoeanatbe, *
i iiiaii qaidein iransmiilunl, m% quejque aoa , -
i tbemaiizamtts ; quos vero depoaiUoni, npe
, *
quoque deponimus; qooa autem aegregatiofli,
,
I K kidem segregamue; et quos pcsn ifadajii,
. ,
Bos quoqoe aiimluer gubjicimua. 8ie avariiia
,
c namque sinl roores, p r s s e e t i b i M eoatenii, is
, ,
c qui tertiom coeluai conscendit,
arcana verba
^ $.
aadivit , divmitf aposiokis Paelue apene
vociferatur.
.
BALS. teeiimonia dicuntur iScripûârfiim prae , . - ^ f l a , ul qua3 lesiificentur et describant quomodo
^.
ftjaks viiain insiitnere oporteat. Hujus orgo aan .^ fOla; ^yoodi Patrea 4\cut>i aa^fia apostolls),
235
i^crsaiibus, ei a localibt aynpdis
, jpxius ediios canones arapleclcnies, eos anathema /cumixuv* ^ 4ioarou8 qyi ab eU aoa^beiuaMlWi fwejre, dep nimus
, qiii fueredepoeitiêgregamusqui fueruit&êgregaii.
, eosque jKBiiis niullamue, quibus fueruni p e
*
* 4^1^. Ab ayariua enjm afieni noree, id est,
, - ibU i i 6 propler gtoria3 cupidilaiero adjicioa<i8,
,,, , - D avari, inexplebiles ; sed iis, quse ab ilba oouatiiata
, * ,, ^,.
ûnl,,conteaii sumus. Aiûe bic est p i d e m scopua luijiie canonis. Qua auiera in ap ooaMaeniur
.. *
ad contexlum pertinenlia, ea, cuui twl dHucida,
, ,
D O U qg^nt interprelatioue. Scito autem, qitod bic
. . ,^
qaidein eanon aposiolicartim taiiium ei synodaliuiu
'-
wyte* ^ ^ , canonum oieminil: secundus aaiem canoa synodi
in Trullo, aliqrum q^qque sanciorara decrela
. { ,^
. tanquaii) >acf08 caDOnee observaci jubet.iNe mireris ergo cur nibil bic de ii quoque soripUm ail.
^ ^ , . *
ConVenli
enim fîere Patres ijs, qaa3 tunc admodoai
* i ]* . ^ ( ^.
pukbre de iUi* 3i,aluia suiit. Ne libi auteui advcr ' ,
sari palelwr Jasiioiaai N c v e l U 4 3 i , q u * i a com*
^ . '
M
8 e
Psal. CXVIII, 158.
* ibid. U 6 .
* Deut. , 8.
* I Petr. i , 12.
Calat. i , 8.
" H C o r . m , 4.
TIIEOD. BALSAMON
luentario u, cap. primi lit. pnrsenlis operie sila ,
.
, et universalium (antam synodorum et locaHtifn roemiiwt. Per quae enim eecundom can. sy- ' (17)
nodi in Trullo conGrmavit, per eadem aliorum ,
quoque saactorum Palrura decrela, qus eo com- ,
prehendunlur, stabilivit.
.
ZONAR. Pluribus locis lestimonii nomea in
,
sacris Liiteris usurpalum reperias: quorum eliam
locorum aliquos sancli Paires boc cauone proiu- lere. Est igilur primo, qtiid lestimonii nomine .
inlelligamus, explicandum. Sunt ergo testimonii . Domini coastiluiioncs, qua? nobis, et quo pacio ',
vila iustiluenda, et quibus suppliciis punicudi
,
e i n t , quicunque divina imperia contempeere, .
tesianiur aique ob oculos poaunt. Qui ergo sacri
_
ordiuis digoilate bonestati suai, iis divinos cano- ol '
aes, quaeque illorum auctoritaie descripia et
.
conslUuta sunl, teslimonii loco esse debcre, bujus ,
synodi Patres affirmant. Quis enim vitae modus,
quae ratio unicuique seivauda, lesianlur, quseque .
illorum violatoribus poenae luendae sinl, imaanlur
,
atque prarooaslrani. Sunt vero iisdeiu canones eiianirecte agendi praecepia: vilaesiquiilem illorum ,
bonesialem tucntur apteque componunl. Viriulein
.
eaim eopacto in uobis etBciunt, Deoque conciliani, , , , , quo nulluin prasiantius recte agendi praeceptuni
, $5 *
reperiri queat. Has igitur, inquiunl, canonicas ' \
onslitutiones libenter, hoc esi, cupide ac ala- , ,
criter, amplexi, cuin Davide illud occiniraus : In ,
letlimoniorum luorum delectatus sum, sicul in Q , , omnibus divitii* : quaei *ic dicerent: Nos dearo- , *
bulanles, seu vitae cucsum peragenlcs ex tesiiuio , , *
niis luis oblectamur exsultainusque, ut in omnibus * '
r
8 1
Psal. cxvm, 14.

Ubi, ut videre esl, loco quntuur seplem synodi
(17)
> .
Sticundum synodi Trullaua canoiiem a Jusiiuiano meudos" subscilutiniur : quas cliani sic pinOea
iinperaiore, uovella puia 131 conlirmalmn esse recensentur et conflrtnanlur, Nicaena prima, Conslauiinopolitana, Ephesina, Chalcedonensis, ConBalsainon bic asseverai, nou aniuiadverlens Juslaiitiiiopolilana sccunda,
Conslaiitiuopolilana
siinianuni vila fuiiclum plusquam centum viginti
annis icrrenam cuin coelcsii r.orona pnus coiumu- terlia, elNUaeua secunda. Undepalam i i i Basilica,
tasse, quaia synodus Trullana celebrala fuit. Imo qus Balsainoni imposueruni, boc praeserlim iti
loco, ul alia in preseuii laceam, uiisere iulerqoidem novella isla a Balsamone citaia eiiam ante
quinlam geneialem synoduut Conslaiilinopuli ba- polata el corrupla esse ; cum praesens etiam con
biiam promuigata fuii, quippe qua quaitior tau- cilitun Nica? habituin a iustiniano coiiQrinaiain
ibi dicalur, eiiamsi ille plnsquam ducenlis annis
tummodo oecunu-nica concilia confimiaia sunt,
Sic enim se babel, Suncimus igitur vicem legum D anlea morttius fuerit, quain baec corruuieta, nec
obiinere tancla* ecclesiastica* regulas, aucB tancii$ Balsaniou primus, qui ea deceptus fuit. Nam longe
(juaiuor concilin expositic sunt, aui prmaice; hoc anle euin Pbolius palriarcba Coiislaiaiiiopolilaiius
est, in Nicana trecTMorum decem et oelo; el in eamdem Jusliniaui novellam eodem modo depraComtanlinopolitana, tanctorum cenlum quinauaginta valam c i l a v i l ' H / '
Pairum ; et in Ephesina prima, in qua tSetturius esl damnaius ; in Chatcedonica, in qua Euiyches , :.
cum yTStorio anaihematizaius ett. PradiciuruiH* Pbot. Nomocau. t i l . 1, cap. 2. Uude veri nob.
entm qualuor synodorum dogmala sicui sanaat Scri siiiiilliinuni videtur, istam Jusiiniani novellam bac
plura$ accipimus, el regulas ticut leges obtTr- corruplela depravaiam, el iribus uliimis conciliis
vamut. Justinian. novel. 131. cap 1. Sed uude auctam ense siatim positempora, quibus extremum
igiiur Balsamon Trullanam etiam syuoduiu a eorum sive prxsens babitum fuit; idque eo uomine, ut decreia bujus synodi de imaginibus adJusiiniano contirmaiaai bauserii? Nimirum e Basdicis, in quae dicla Justiniani Novella, longe ali- orandis legis vicem babere viderentur. Sed nibii
ler quam ab eo consliiuia, iralata est. Eaimvero incaatius, nibil iiuprudeniius perpetrari potuil;
in Basilicoruui lib. v. t i i . 3, cap. 2, isia novetla, cum neminjMU laieal impossibile essq, uiJustinianua
ea coucilia conflrmaret, quae mullis post ejus ebiluua
sic leailar, /
: annis celebraia sunt. Quod miror, neque a Balsauone, nec Pboiio, necabaliis aniebac observalum.
.
t
J N C A N . II S Y N O D i V I I ( E C U M E t f .
R8fr
, ) . diviliis, minus videlicct, ac si djvitiarum

omni copia varietateqne aflluerimu*, vel si divitiis

, , omnibus in iinuni locum, si flcri posset colleciis>
\ . perfrui daiuin esset. E l r u m n n : Mandasti justi ,
tiam lestimoiiia tua in swculum, intellectum da~
, *
mihi.et vivam* . E l in saecului lcslimonia Deiser .
vare proplielica voce jubeinur, ac i n ipsis vivere*
^ .
iia srilicei ui firma illa, inconcussai|ue permaaeanl.
, ; \
Tuncenim in Dei testimoniis viviuitis, cum ea
. '
imniola stabili vesligio. nullo nosiro faclo violaia
; .
ani conleinpta, nilunlur; namque dicun , 7
tur, qu:v Gfmo nixu lixrenl, nec ita facile commo; ,
veri possiint. Esl enim ficns ramus tener et

\
fragilis. Qai igilur ita stabililu9 est, ui baud facili
;, .
negotio moveri queat, noniiaalur. M o , \ & sem deinde producit, qui ad ca, divina decrela
* ,
,
vklelicet, Nibil addi, nec ab iis quidquam auferri
, licere aflirmal
Tum ex aposlolorum quoque
~ numero, prinnnn qnidam immenso fldei amore
(
flagranlem Polrum illmn, magniflce se in ipsis
elTerentem ; in qurr detideranl , inquit, angeli pro*
" , .
spicere quue sunt, nt ille ait, ea qttae nuniiata
\ sniil nobis p*r eos qai evangelizaverunt nobis in
, > \
Spiritu sancto; quamvis alii btmc aposlolt locum
, * ,
aliter explicenl. Dcinde Paulum miiho zelo i n (\ ).
renstim, qui sic oblestabatur: vel Siangelus annun
tiet vobis, praiter idqnod aecepistis, anathemasit \
, , ,
Proiude cum ha?c, inquiunl canonis auclorcs ,
.
286 ' consliluta sinl, nobisque lestala in iis
.
exsuliantcs, sicuiqm invenil spolia mutta (ei hoc
, \
Davidicum esi). Spolia vero dicunlnr ea, quibas
, \ - qui in bcllo cecidere indnti sunt, lum vestes, tum
, , arma, tum quidquid ad ornatum aliquo modo per, tinel; bic ergn laelitiae inagnitudinem Propheta
\ , ! , demonsiravit, Naai qui interfeclis in bello spolia
, , - delrahunt, victoriam reportasse ac superiores ad . - vereariis fuisse intelliguniur, geminaque, partini
, ob victoriam qua polili sunl, partim ob spoUa
, \ , quibus suut diiali, voluptate perfruunlur. Eodem
\ . \ - niodo nos quoque, aiunt Patres, exsullabundi,
, divinos canones pectoribiu admovenius, boc esl,
. ,
perlibenti aninio accipimus, et ampleclimur;
quos enim diligimu, pectora brachiis amplexi sa, \ , \
bitamus; vel inlinio cordis aflectu diltgimus (est
,
namque in pectore cordis locus), eorumque con ,
stiiuiiouis universas, neque uila ex p.arte labefa*
ctaias conservainus inqaiunt,. ac retinemus ; ratis
,
scilicet ac confirmalis Lis canonibus, tum quos
\ , \, * .
sancli apostoli, tmn quos oncumenicae, quosque
, *
item locales synodu quos etiam exlra synodicog
, * , \ *
conventus sancli Patres nostri edidere. Omnes
namque, ejiiedera sancli Spiritas lumine illustraii,
, .
ulilia decrevere, ac omnia, iuquiunl, ex illorum
0 '
inslitutis nos quoque sancimus. Quos enim illi
., , ,
anathemate, aut depositione, aut segregaiione,
'
aut aliis poeni* afficiuni, illos eodem prorsus mulia
,
genere nos quoque damnamus. Sint etenim. mares
, , ' k
l a
fi
* II Cor. x i i , 4.
" P s a l . cxvm, 138.
"Deut. , %
" I Peir. , 13.
Galal. i , 9.
883
THEOD BALSAMON
88\
sine avarhia, contenti prfesenlibus iaquit Aposlo- ,
hig. Qtia quidem verba gyftodi aactores osurpa .
vere, Hlud, m arbilror, Indicanieg, se nlbil gcilicet ad ea q u a jam ab anllquis Patrrbus coostiluta giml ambitfoni giudemes adjungere, avarorum more, qai ad ea qoft posstdenl aliqubf addere
**gldue coniendunt: ged prsesemibus, Yis uirairum quai a sanciis Pafribus deflnUa guftt, essc
contenios.
AfttST. Canones divinos, sanctofurfi nempe apb. *t stolorvim, gynodorum sex oecnmenicaruni.nec
f , , lion toplcarum, utique el sanclorum Palrutii
f , \ ,
* riosironun ab uno scillcet et eodem SpUWu
\ ,
t sancto inspiratnntm, Kbonier ampteciioiur.
.
t Eos igilut qtiog anatbematimnnf, et nds
; , \
anaihemaiixamus; quos deposaerunt, depot , * ,
t nihitis; qtioe segregarunt, segregamus; ei
,
poenis anbjecerunt, eosdem ei nos poenis
.
c sabjrcimds.
Seplima ba?fc synodug sftrundo in Nicsea b.ibe \ bfHuf, sub Consiantirfo Oxgecrandi impiique Co- \ \
pronymi nepote, et Irefie matre ejus ex Atbenis

oriunda , congregatis consilio el a(Jhortatione ,
Tarststf arcbiepiecopi Constantlnopolitani, irfe-
fcentis scXagmta sfeptem Patribus divinis. Con- vehtuS autem feorum crat udversus imaginuro
.
bo4es stve Cltrisiiahorum accusainrvs, el teos

flnaib&iiatiz&ruht:
Ecclesi$ autem anl*quum ojus
\ . driiatdrti t4stil(ietani, eamque imngfiium babere , \ ;
exprefeslone*, et teiatWfe eas salutate rccie d<A ,
hiehint t pari Verb raiionc etiarti crucls bonora, \
bilis addrart Rguratn : amplortentes et conftr- inahtei* tum giimma laude prxdicandorum et sati \ \
flottim flpbslolorum, tuin &ex sanctorum conci- C ^ ( , Itdrtitb gonferalinm, et eliam provincialiutn canb- , bes; 6os qi ab tllis anaiheinaiizaii fubsent,
\ '
nnhilieniatizariibl et ipsi, 61 d^poshione ob ati- \ '
<qdbd criiden ddmnatbs, simililer ei ipsi condeai , narunl, segregaios autem segfcgartint, et ptehis
' * \
subjfeolos a^quallbds ptipnis snbjeceninl; bibil

omnino iis, qua3 eahctis apostoiis et divinis Patti,
bus bxpostta et d^creta fucrimt, vel nddehtea ie\
gubirabentes.
\ .
ftjg7 ICXNON II.
'.
Ononiara psallfentes Deo repromiuimus, In j u c ,
sliQcallontbus luis medilabor, aoh bbliviscar
' , eloquiordm luorum : omncs quidem Christiac * > c nos hocs^hrare salubetrimum cst; eo autfem ^ c , * praecipue qui gacerdotatem digbitatOni obli
f iient. Quamobrem decefhimus, 4n6miibet
c . *
qiw(iem, qui ad episcbpalem gradbm esl pfoc
c vehendus, Psalterium omnirto nosse, ut ex
, \
c eo oinnem quoquc gutnn cleHcumtta ihsttlui
c *
t rooneat: a meiropolitano aulcm berre exartii* *
c nari, an ad sacros canohes diligentef ac enm
c ,
c pergcrutatione, hon autcni obUer cu^simque
c
legendos proihptb paHtoqae sit anTmb, et
, \ ,
gacrtim eliafn tvabgeliairt 6t librum dtvlni
c , \
Apogloli omnemque divinani Scrrpmram; et
1>* \ tfefa
* in d mni prsecepils vergari, et poputum gfbi
t , '
t commissum docere. Nostrae enim bierarchiae
. * \
c subgtanliae sunt eloquia divinilus tradita,
< , Rvoy
1 CAN. II SYNODI
885
c ,
. ,
\ ,
. "
,
.
VII CECUMEN.
iiivinaruiii seilictf ScrlpJuranitn Tta scieiv

* t i a ; sicut et magnus ait Dion>sius. Si autem
clubius ajiimi fuerit, et npn libenier baec
t facere ei docere v o l q c r i l , non ordinelur.
Propbftice enira OixU Deus s
rqpidisii
gcjenuara, ei ego te^ repellanti ne sit ro|bi<
c sacerdos .
B A L S . Cuin afireut saneti Pajres, quod propler
. ; # ,
- ipiaginum adverâriorurp hieresin eqmphires fide, , $* * le* Aeri agreai^qu^ evaserunl, \\\ qui fqgerint,
, et ne in bomiimm qitidein cens^pectom yenir
\ audereot, dixqrunt, qvo$ twte*. quidem Pbtfi * . , etiani cogualwr curo pergcrtttatione divinani * Scripiuram legere; nitrtio aulenn magig aMsiitqs,
qui ad sibi subjeclam pppulunt docepdugi ordiuali
\ ,
, ? suftt. Unde eliam definierunl, p p t i ajiae or(|inari
, queiqpsam, quaip ai norit pgaU^rium, et aj> qo,
\ , quifst ipsunj ocdinaturns, exaininalus, qpqduam sit
\ ejus in sanctao) Scripturam desiderium, asserat g<v
, , safrorupi et divinortiin canonum ac rpliquorum
| \ lectjooi operapi dafe cpm <|Higenli scilicet jnvcsiinon pbiier; v ^ a p
^
eâiq in
, \ , gaiione,
\ \ diwnie praecefMe, e| Uomini populum docere; et
I \ es.se, ut aemel dicam, promptun ad doênduin et
. regpondenduin, qxm wui conseni^nea, d^ cloquji^
. a Dqo iraditis, qua qaideni snn^ substaqlia sfti
, consU(uiio aperdoiji. Dixerit autem quispiapi,
\ , jcur eancti Palres nqn ^lxeranl ^qs fleberq ordi , \ nari, qui sacrum canoo^ra ponnii, eanctuip Evan^
; . gelium, el reliqpa : sed eos qni psaltcriuni ânlqnv
reliqnoruni quoque ^ i , , ^ nornnt, et proatenlqp
' geendorqoi ctiram gerere ? SobHio. Scire quldem
l.saluerium, u i nec^sârio requisilum, eos, qui ci^ra
, ullam comniigeratifin^n ordinari debeot a san^lis
\ qitoque Patribus postubituin e s i : reliquarum aulîn
doclrinaruni cpmprehensio non requir^balur, eo
, , quod jure^xigj npn pofesf, qui dppeadi aucte . " , jri(a|em rpunue nodum sqnl ^ e c u i i in ejus - niQdi leetionibus verseniur, et maxime ep temporc^
, \ quando Cbristiani exsi|ii pcena daninabaptur.
^, Quidni ergo, dixeruni, qui ab aliis, quibiie vicius^
, $6 paralur, arliiiciis ad ordinalionem accersitiir,
; , , cuique. propt^rea, el propter orthedoxorum anguslias, yenia daltir, ordinelur, ut qei non habeai
, \
, D exactam divina Scriplura? comprehensioneiu ?
, *\ Ideo. inquiunt, si ad eam paralus s i l , et Be ad
, eam diligenter legebdam operaro positurum pro * fliealur, ordiBabUar: qaia poetquaoi ab aliarum
\ , \ ^ rerum moteslia est Jibcraûs, eH doceadi aiicioritaiem suscepii, profeseieaem suam dodecore non
.
aiDdai; eed in eo solo versetur uecegee e s t , e i
avrma Scripiur scienliain iacilo aasequetujr.
ZONAR. 0mes quidem fideles iq jnsiiflc^lio.
, \ fiibus Dei mediiari, nec ijliug lermonttni oblivUci
decet: acdeos m a x i m e , ^ ! sacerdotalemdigmuiiem

, , obUneni sive ca praediti atqueoxnaii smu.Quicunqueigiliur ad episcopatum fttcfU evobcndw, h\uic
\
M
Oscc i v , 0.
J7
THEOD. BALSAMON
8W
prapsens can. in psalterii cognilione versatnm *s*><*. , \

jnbel, boc pacio ab Hlo popnlus qtioque iniiiari, .
boc e*t eadem cognitione imhui disrat. Examinari
. *(*
porro illum vull ab eo a quo rcuuutiandtis esl, me-
tropolilano, 2 8 8
sacros canones, Evangeliiiiii,
, ,
Apostoii libruiii, omnia deniqne divinae Scriplurae , ,
monumetita perlegere velit. Ac ita quidem perle- . gere, n l reconditas abdilasque illoram sentemtas , ,
scruleiur, proindeque, et uniuscujusque rei ra- * ,
tioiiem intelligal, ei populo sibi commisso eru- ,
diendo sil idoneus", ipsumque interrogantibas ', ,
\
reepondere paraius; jiixia dWinum Apoelolum
qui jubet fldeles, paratos esse semper respondere \ ,-,
, ,
oimii petenii ab ipsis rationem de ea, qnae in
, * nobis est, spe: non autem pei funciorie, boc esi,
8 1 1
alias res agene, ei verbls sohim recitandis occn- ^ . \

paltis, subjeclas vero senlenlias cogniiione nequa- , \
quam ailingens. Nec soluin ab eo sacraram L i u e -
rartim etodiuin, quod diximas, posttitari; sed nt , \ *
vitani pralerea ac mores ad legis divinae pra> . *
ecriptum norniamque componat, exigi placet ,
neque id lanluin, sed ut in erudiendo praHerea ,
credito eibi populo elaboret. Sunt etcnim ejus,
. ,
q a apud nos esi, hierarcbiae gubstantia, ui . "
inagnus Dionysius indicavit, eloquia dmnitus .
tradita, boc esl, divinamm Scripturarum vera
cognilio. Substantla vero hierarchia? divina Scri \, \ ,
ptura vocata est, quod ex iila nimirom loia ejug
\ ,
consiiiuiio pendeal. De subsianiia porro, iis qui
, \
extra gtnit, hoc tempore plura dicere alienum
.
mibi visum esi. Vel enim qui se ad cognoscendos
, , \ 6?,
canones coniulere liberali doclrina expoliti sunt,
* !
ejugque definitionem, et quxcunqtie de illa in
, \ , \ ,
pnedicameniis traduntur, novere; vel, si poliiioris
, \ ,
lilteratiirae ignari gunl, fhistra illig, qtittcunque
, \ \
hac de re diei possunt, innilcaveris. Ha3C igilur
.
siqtiidem episcopua ee faclnriiro recipial, ipseque banc vilae normam amplecti, lum in alionim
quoque moribus componendis laborem suscipere non recuset, eum ordinari Palres j u b e n l : sio
dubius sit anbni, ei non libenter accipiat, boc et, amet, et promplo sit animo iia facere el
docere, noit ordinari. Ilig prvterea propbet verba subjicioni.
JLRIST. Qui fuluru esl epigcopus, Psallerium
noscat: pernoecai, quod legU, noi) simplicii ler, ted cum pergcrutatione, eacros caifones,
gaocUim Evangelium , Aposloli librum, ei
divinam Scripluram uoiveream: sin minus,
ne ordmeiur.
. ) ,
<
, * ,
, , * , \
, . >
Eum, qni ad episcopalus gradum promovendus U

cst, oporlet peaiterium omnino noscere illudque , ,
interpretari, o l et clernm sniim sic discere edoceai. , \ *
Qiiam diligenter eliam a metropolitano cxamiiiari .
\ ,
an sacros canones accurale polesl legcre, et sau , ,
r.ium Evangelium, ct divini apusloli PauliHbrum.
, ,\
r i toiam Scripturam divinam, et mentem illorum
, .
invoeligare, el qua? scripta sunt inlelligere. Quan * \
doquidem vera divinarum Scriplnrarum scientia

est conatitutio ei ipsa hierarchiae essentia secundom
, \
magnum Dionyshim: et stientia sic insiroclum,

uiu ordinari: sin roinus, non ordinari. Dixil enini
839
INCAN. III sfNODI VII (ECUMEN.
8)
, . Deus per propheiam : teienthm repnlisti, et ego

* , U repetlam, ne sis mihi sacerdos.
, .
CANON III.
.
Omnem eleclionem episcopi vel presbyieri ve)
< , c diaconi, qtia* flt a inagislraiibtis, irritam ma ,
c nere, ex canone diceule: Si qtds episcopus,
c c sttcjitaribus magistraiibua IISUS, per eoe
, , *
ecrle*iam obiinaerii, deponatur et segregelur,
, \
c et omnes qui cam eo communicani. Oportet
, ,
c eniiu eum, qui ad episcopaluin promovendus
# ! c est, ab episcopis eligi; quemadniodum a sauc , *
ciis Patribus Nicsea decrettiro esi in canone,
<
c qui d i c i i : Episcopum oporlet maxirae quidem
*
ab omnibus, qui sunt in provincia, constifui:

* I
c si autero hoc difficile iueril, vel propttT ur
f genlem neceaeitaiem, vel propicr triae lojgif , \
i hidinem, tree oronino eodem lonvenirnles,
( \
t (iis quoqne, qui abstint, eiimil suliragiura
\ ),
- c fereniibus et assentientibus per lilieras) tunc
.
c facere eleclionem. Eorutn aiitem, q n per
c
c nnataqiiamque provinciain liunt, conflrma< .
lionem Iribui nielropolitano. >
.
B A L S . Tempore prse&enlie synodi eligebantar
, ,
quidam, tu esl verisimile, quorunidam prorerum
\
pote&tale 289
contra qaam canone aposlolico
.
tradiluni esl. Hoc ergo sanclt Palres non sustiiicn ,
ls, slalueruiil, diclaai eleclionem esse irritnm
^ ,
consequenier diclo aposlolico canoni, qui dccernit

eos qui eic electi fueriul, deponendos el eegre\ ,
gandoe, eoeque excoinmunicandos qul ctim illis
*
couimunica?erint: oportei auieai elecitonero fleri
' prout w l t cauon 4 sanctorum Palrum conctlii
. , Nicsni. Et illaro ilaque canonem et 30 sanctortim
' , \ aposiolorum eoruinque inierprelaliones !oge.
. , Aiqui cnm non decernant canones presbyterorura
et diaconoruni oriftnationes eleciione fieri, sed
\ , solam cpiscoporutn ; quomodo dicii canon irriiaa
, esse elecliones episcoporum, preebyierornm c l
, diacouoruin, quas Ounl a magisiralibtig ? Soluiio.
\ ; * Direbanl quidatn, ires ordinatioues in uua persooa
iiitelligi debere, et eam qaae eic fli electionem
;, \ alicujus, ea de caiisa ut ilat diaconus, prcsbyler,
ei aic episcopna, nulliu eese niomeali. Alii dice , * , ,
1
\ , * D bant, quodaniiquilne eteciiones flebatit a poputo,

el eligebaniur, non soium episcopi, sed etiam
,
\ , \ presbyleri et diaconi: el propterea dixii canon:
\ * Quae raagiftlratue auctoriUle flunt, electiones
episcoporutn vel presbyteroruro vel diaconoruin,

* non vakere. Alii autem dixeruni, quod in episco|H>
, \ quidem eleclio proprie dicla est; in presbylero
^, autem el diacono abusive: pro ordinatione enhn
* \ accepia est; quod roibi quoque placel, curo inveniam alios etiam canones, qni eleciiones pro
* \ , \
- ordinatione accipiunl. Cura aulem oou possini
omnino magislralus episcoporoai eligere, quowodo
.
Guill. Buveregii not.
(18)
ex ms. Bodleiano stipplevimus, cui Amerbacbianut
. Ilaic yerba in Pai Uiciibi edilioue deîderaia
cutn Tiliano feuffragatur.
891
THEOD. B A L S A V O N
892
deceroit ctnon uiqrue ab ife flwil eleclionee sini

,
irritae? Sofaito. De eleciionibus, quae a iwagistraii ; ;;
bus vel priocipibus fiunl, non decernit hic caoon, .. \
sed de eiectfoaibug apiseoporuw, quae principum
, \ , geu magigiraiuum potesiate procedunt: ei de ele- , mp\
ciionibag sou ordinationibus pre&byterorum vel
, diaconortim, qua> gtmili juasu piocedunt Dicit
. ^
ergo, qtjod etiamsi opinioae ac gpaeie ab anlisti
libiig, peneg qno egleligeadi polegias, fiaal, qtww , * aim tanten peteulta ac vi proceduol, iufinnari
, \ .
debeiit at resolvi.
ZONAR. Velue mabim improbitag etl. Et vero
. (. \
, \
aoliquig etiam lemporihtig aliqua contra Jegum
ganctionee admiitebaalur, ac prittcipeg viri, poten- ^ ,
.
tia itnpeui freii, epucopog eligebant, ei presbylerog ac diaconos fieri pro poteslite jubebapt. ^ ,
Nibil igilur ejngmodi gynodae io pogteruin licere *
\ ,
decernit, proferique apoglolicum eanonem, quo,
, \ ,
si quis epUcoptis magislraiuum opera Ecclesiam
\ .
oblinucrit, illum deposiiione giintil ac segrega poBsf
liope (magno videlicei gupplicio, qui id fecerit,

digflutn exiatiinans), oec illum taniuro, ged qui , .
cunque ab ejugdein cottimuniooe aon abslinuerit,
panifi jubet. Ab epigcopig auiere eum, qui ad episcopatum evebendiig e$l, rennntiari placet, ac
qiiarii canoaiga saoctis Pairibug in Nicaena gynodo editi merilionem adjungii, qui ibidera explicaiur.
ARIST. Oranig eleclio a sacularibug magisiraAPIST.
c tibus fa<U irrila sit. a
*
ln roullis canonibtig dicilur, quod ab omnibua

tujugqae provinciae epigcopig (gi quidem fieri id
potest) eligi debel, qui ad episcopatum esl pro ( ) movendug in minug, a tribug eabem pisco * , ,
, abeeuiibtis etiam per liuera* guffragia saa
.
ieremibui. Saecularibne aatem principibua uii
, \ *
quemlibet, et per eos Ecolegbe alicujus powesso, , *
reai fieri, aon modo iaflriiiuiu est, sed ec deposi \
lionant #a gegregaHonem ei affert, qai lali roedo
.
tacerdolwm ob'inwil.
*
'.
390
CANON IV.
Prweo varitaiis magniig Paubis divimia apogto-
, \ \
i Jag, qocoKismi veiuli oanonem Epbegiorum
4 >, \^\
presbytem impoaens, vel niversae poliugsa
4 , , c *
c ce^daiali mnkiludifli, sic libere d t x i l : c A r c c genium vel aarmii vel veeiem nuJlius COBCU.
, , *
ptvi, otnnia vobio ostendi, (\\m\ oporlet gie
t laborantos infinnoe tiigcipero, dare bealiug D ,

4fuaro r ^ i p e r f exlstioiaiiies
QiiActrca
\ ' ,
t ftos ab o -edo^ti e|aluirau, oe turpie \ucr\
fralia epieeopus excaeaUoneg in peccaiis ex.r
,
cogitaiw, aiirum vel argnleai vel uliam aiiain
,
t gpecieai ab , qai eifaJ gubguni, eaiecopig
*
c vel clerkig v.el moaacbig -exigai. Oicit enim
*
Apostokis: f Injusli regnum Doi noa poesi . "
debunt: nac delient llberi pareniibug ihfsaa #
c rotn parare, ied parenles \'4\ t Si q i m

< engo per evadtonem atiri, vei alicujiisaUeriii
' . > '
apeciei, vel proptcr alioiiain propriam affeaio , **
c nem a miHisterio arcere inventus XucrU, vel
t
r
Actor. , 53, 35.
I Cor. , 9 ; \\ Cor. xu, 14.
Qfti
IN CAN. IV STOODl VII OECHMEN.
Q0V
t , f t v * *
, , ~
f *
' ,
*) \, \
c , *
* ,
< . "!
\ *
4
'
f * ,
* ,
*
4 % * >
4 segregai * swornw cerlcoruw altqtiew, vel vei nerandunr lempluiu claudere. ne in eo divint
fiaat ninigleria, c l ad id, qnad noa eal sensu
praeditum, guam iosaniam iinmillens; esl
revera eine geiigu, ei taiionis erii legi obno x i u s : el labor ipsius in caput e)us redibit,
f.ttt qui sit mandali Dei et apostolicariim con4 slitulionum transgresnor. Pratcipit enim
4 Petrus apoetotorum summus: Pagcite gre4 gem Bei, qui penea vos egt, epigcopaium
t gerenteg, noa per vim, s*d sponle ac voluu4 larie secundum Deum: ncque turpw l u i r i
4 gratia, sed prompte el aiacriier; nec ui danu nalnui in clerum obliuenles, sedgregis extm4 fdaria exswteatos; et cuai gtiDinius Paglor
4 apparnit, quas iiec oorrumpl oc marcescere
4 pote&t. gioriaR eoronam refereiis .
B A L S . Ultnrpigqiwetue afifcciio a CbrUtiania
. "
radictlua evellaiur, slatucruni Palreg, noit Jicero
,
anitJUuibus, a gui episcopis, clericia vel monaobis,
' *
atirnm vel aliam quarmMinque reiu exigere. A i i l i ,
stitem autem, qui aliqaem ex m\* propter ullam
.
* ejusmodi causam segregai, vel uwit ainii propicrea
tn divino temple divianm eetebrore minigterium,
,
et gte m Id quod non eel geneu p;ediium give i
, ,
leaiplum tnaudilam euaw iuganiam effundit. taiiag.
, .
aliquag e l a canonibug allenas excuaationeg aOe* *\
rniig, egge legi talionis obnoxiuai, u l qui sit re , ,
vera genati vacuus. Esi aulem u l i o , id jiire pati
.
. C quempiam, quod prrcier ratinneni feêril. Haso
, \
aulem decernentea Palrg. diversis quoqne \och
0 ex Epiglola gancti Pauli d Epbesiog usi guni, qui
, \ - lurpem quaeslum el avaritiam puaiunl, mi*ericor , \ - diaoo aulem et eleemoeyttam uiaxiini faoiunl Quid
. , , avlem, gi git aliqua causa csmonica, non venia
' dabilur aniistili, qoi ab eo, ctii praeest, aiiruni vel
; .
argemam exigil? SoluUo. MiniiiMs: euint Uoq
ieoeiil, ui Dei mandaiorum iransgrassor, ei ul
, ,
\ * - qut ejua, qui praeest, anirn saluleui veadideiii,
, . puttielur. Debel euim, qui forlo deliqueril, epi gcopuai vel clericuia vel naonacbum ex canontnu
, \ pregcriplig priniua punire, et noa propier inrpo
. aiiquod l u c r a eapofjicam correciionein lraa : gredi. Jitbet aaiew canon aaiisliiibug, ne in elen , \ - ^ co* saog iloiiiinaluni exerceinl, id est, ne ut servig
el iaistrig efs Miantur, eed sine perlurbaiioae (
, )\
\ . ,vi aliqua to% pageant ei corrigaut. Nola autein ex
lioc prageali caaone, quod uon solum auiisies^
(\9)
' - qui iwrpis bicri auea clericuni suum gogngavit,
* gegregalar ex iege U l i o n i g ; sed et qui propier
, \ ' * aUqaam aniroi perliirbaUonom vcl aliquara uon
. jugtain caugam tale quid inique fecil. De ea re
aulem quaeslio agilanda est apud eum, qui babet
e l
" I . , , aeqq.
Ouill. Beveregii not.
(19) *8*>< * * narovn. voce
ugque ad linem hujug itKerprfStaMo' uis, una
cum loia abera iiiierpretalioiie, in
ms.
Amerbachkino desklântur oknnfa. Sd in aliig

mnntbag co4icttxis eque m Bodteiano M gHnttir.
895
THEOD. BALSAHON
896
ntajorem potestatem, el potest de iis rebus ui \ .

judex cognoscere. Quaere et can. 17, lit. 1, lib. . * * '
, Basil. quae quidem esl Novella Juslirtiant, sic , \ ,
dicens: Omnibus aiilem episcopis vel presbyieris \ interdicimus, ne quempiam a sancia commiimotie ,
\ *
segregonl, priusquam cansa oslensa fueiil, propler
qmm ecctesiastici canones lioc jubenl fieri: 291 *
si quis autem praeier haec a sancla communioue ? , ,
,
quempiam separaverit, ille quidem, qui a eancta
rommunione injuste separatus esl, soluta separa- ,
tiooe a majori antisiite, sancla commnnipne d i - .
gnus exislimelur. Qui aulem injuste aliquem ,
sauda communione privare ausus est, omnibus , ' ,
inodiK a sacerdole, cui est subjectus, tanlo tem- , ' *
pore, quanluni is sitis esse videril, communione * , . inovebitur; ui quod injuste fecil, josle paliator. * , Nota praesentem caaonem, qui poana lalionii piinil , / epiecopos, qni turpls qnaestus gratia, vel propter * ,
privatas aflectiones, ex suis aHqnos segregant, vel * ,
\
lempla clauduni. Quare qui sic segregavit, segre
gabilur. Qui aulem templum clausit, plus qitam .
*egregalione punieiur. Ne dixeris autem per ar- , gumenttim a contrario eumptum non paniri epi- , '
copum, qni non propter birpe tucram vel privalam , (20)
affeclionem, sed jtire segregat aliqnos ve\ templa *
elaudit: sed argnmenitiin a contrario accipe ad
solae segregaliones. Episcopus enim, qui cx qua- , \ , (21),
cunque sive jusla sive injusta causa, lemplum .
claudit, pnnietur, ut mihi quidem videlur, sicut
superiae diclum est.
.
Allera inlerpretatio.
'
Pr&ecns quidetn quartus canon ab omni ex~
aciione, lurpis lucri graiia. clericos liberat, q u
ab anlislitibus, qui locis praesuni, excogiiatur. * ', ', *
. ' '
Strcundam aulem, lertium, quArlum el qtiinUim
capui iib. , tit. 3, Basilic. neqne metatorum da- , , )
tinnibus, neque personali mtinere, vel tillie omnino , ,
publicis oneribus clericos aglrictos eese decernunt,
\ aed nota publica tribula eaque sola pendere. Jam

vero finter iinperatores celebrandus dominue M a - (22) '
nuel Comncnus, per Buflain Auream monse Feb.
indiclione vn, an. 6600 etniseam, concessit om- ' ;
?*
nibus sacerdolibus, qui iibivis Bomani locorum
"
assidenl, et publtca sacra peragunl, non solum
ab oinni onere publico excuftationem habere, sed * ;
,
etiam immunitatem jugaiionum. Poet aliquod
aniem tempus eis quoqne largitus est immuni- .
tatem capitis quarli, eiiamsi non sint ex juga- . ',
.
tione quae ab eis dantur tribula. Dictam antem a
^ ptiblicis muaeribus excusalionem dedit onmibus,
'
qui in personalibus ecclesiasticis et iuonaslerialiGuill. Bevereîi notee.
(20) .
Post ba?c yerba
segregabitur, eliam magit punietur.
Pariaiensts edilio addil,
(22) Mora . Loco aequciitium edilio Pari , $eu Deum in hi$ landari non sieosia eic habet, \ &
iinuni; qnac istis verbs jn canone respoudent,

' .
& {\
(21)
*
, etc. Ut iu IUS. oostro BoJIeiaoo
. Eililio Parisienaia legit,
bic impresso.
, /, non soium
897
I N C A N . IV S Y N O D I V I I ( E C U M E N .
898
\ bug assident, sacerdolibus; sed pnblicornm qui *
dem sacerdoium quaoiilatem descriptione facta

in angustum redegit propter ausceptionem eig

concessorum veciigalium, u l deinceps non au, ; *
gealur: pergonaleg autero et reliquos sacerdoles
\ non esse deecribendog ei visum est oronino, qtio , niam nuila pro iis esse deberet penilug susceplio.
. \ ,
Cum autem aliquanlo poat lempore, sacerdoies
,
quidem publici, qui quaiilitaiein faclarum, u l d i , , cturo esi, descriplionum excedebant, ad nautica
\ golvenda el reliqua onera pnblica traherenlur,
, commonilus esl poieus et sanclug nosler irope
rator a sanclissimo tunc len.poris patriarclia do, \
miiio Luca, et quaesilum est jussu imperatoris an
hi publici sacerdotes a dicia Aurea Bulla juvenlur,
^ , ^ et publicis oneribug inlerim excusenlur: synodice
definitum est, tales sacerdoies excusaiionein ab
* oneribus babere. Dixit eniin sancia synodug, quod
;
et ex prooeraio, etex eo etiain, quod omnes ac .
, \ cusanlur personales sacerdoleg eliamsi non
degcribanlur, evidenter ostenditur, iniperiale

beneOcium ad oniueg exienditsacerdoles. Injusium
^

autem esse dicebaut, el ab imperiali beneficeiuia
* ' , .
alienum, ut qui publico quideni niliil, confrruiil,
, ,
propter gacerdotii bonorem excusentur: jlli aulem,
,
qui publico degerviunt, opprimanlur, et ex ga* ,
cerdolio non babeant solalium, ged perinde ac gi
, , \
essenl laici, iu judicio vexeniur. Et lege eam,
,
quae in Julio mense prima indictione anno 6000
. ^ facia est, de bac re declaralionem
' -',
.
ZQNAP. *
, \
' ,
dp-
292Z0NAR. Aliquid epigcopum sui emoluroenti

ciusa ; sibi subjectis exigere bic canon omoino
veial, inngnuinque Pauluin ila de ge loqucnicm
inducil: Aurum, aui argtntnm, aut ve$tem nulliui
, cuncupm; ut suo ipscwel exemplo, omnibug ad

iiniiandum proposilo, eumdcm viiae cursum a
, lidelibus reliuendum , ac assidue laboraniibua
*
iiifirmorum curam suscipiendam esse commone ,
facerel: infiruiorum appcllaiioue, boc loco, nou
. ,
qui morbo aliquo lenenlur, ged omneg qui mise . "
ricordia quomodocunque indigenl, inielligens.
*
Quod si baec universis ila praecipiiur, ea inulto
*
, , , , jy accoramodatiug episcopis arbilrabimur convenire.
Sialuil igilur, ne quid episcopus, lurpig lucri
, . " , \,
graiia coinmenliliarura caugarum obtenlu, a gub *
jectis sibi episcopis, clericis aut monacbis, give
.

.

.
aurum, sive argenlum , sive aliud quidpiaro ,
(>. exigat. Injusla enim ejiigtnodi, inquii, exaclio
* e s i : injusli porro reguum Dei non ponidebunt.
, \ , Neque vero debenl filii parentibus lhesaurp$ rtcon ' , , dere, ted parente* filiU, ideui ait Apogtolug. Si quig
, , igitur episcopub gubditog guog, quod ei rein qua , ,
lemcunque demum poelulanii nou obtemperaverint,
\ , - vel alia quapiam aniroi perlurbaiione iociiaius,
, , \, \ gegreget, vel templum, gacrorum celebrationi i m , ,
pediend, clauserit, i n reni sensu carentem, tem ,
pluin scilicei, iram quaoi eo quod vebemeusetabaqae
899
THEOD.BALSAMOfl
960
rattcuie euseepla ejt fiirOrem appetlavit, effundens, 6 & , < <$gensii ipse carere, inquit, exislimandus est, poena- , \ t *
, ; " * *
que talionis, boc eet segregatfone damnabiiur,
quodque ipse fecit, episcopus quidem a auo me- .*. \
tropolitano, metropotilanus autem a palriarcba, 4, &
.
quibus siibjiciuntur palietur, el revertclur labor
ipsiua in eaput ejus, qtiippe qni Dei mandaiis el constiunionitMis apoeuriids nequaquam obterapo
raveril. Posl haec vero, aposlolorum corypbaei Pelri verba, ex ipsius prirna Epislola Calholica, aubjifjt
A&IST. c Sialuioius, ut cpiscopus auruoi, aut 1. 4 " ^6 4 , ,
c argeniui, vel aliud quidpiain ab episcopis,
4 , * ,
clericis aut monacbis sibi subjeciis exigere
4 . * ,
4 neqnaquani excogitet. Siqnis igilur per auri,
4 , , f aut alius cujusvis rei actionem, vel pcr pro4 ,
i priam suain aflecliouem, qitempiaiu ex iis,
*4 : * ,
c qui sibi subjiuiunlur, clericis a sacroruiu ce4 ,
< lebraiione arcere, vcl venerandura letnplum,
- ne sacra? in eo Dei celebraliones Hani claudere
* * 4 c inventus fuerit. legi laiionis subjicilur. Pet ^ ,
< rus enim Apastolus dicit: Pasciie Dei gre' , gem, noa ex necessiiate, sed votumarie, el
:, *
secandum Deum^ lurpie lucri graiia, sed
, *
c prompto animo: non ui in clerum dominium
,
exereeutes; sed m exemplar gregis facti.
,
Punire et segregare ob hoc a sacris canonibus
concediiur episcopis, ut clerieorum euomra ei , aliorui delicla spirilualiler siinul el paterne corri *
gerentur. Si qui auiem potesiaie ea abuteoles, ob
^.
prqpriam suam passionem, aut auri vel allerius , ,
alicujus rei exaclionem, segregent aliquos aut
, ' /&*,
poeuis subjicicnlur: ul discaut, non sine ralione
, - ,
poetias stmiere.
C ^
.
CANON V .
11 '.
Esl peccaiiim ad uiorlein, quaudo peccanles a l i 4 " , < qui perslanl non corrigendi. Hoc autem esl
4 .
c delerius, quando et erecta cervicc adversus
, *
pielalem ei religiouem inaurgunt, mammonam
\ ,
Dei obedientiae prsefereales; et ejas canonicas
,
constiiutiones uon ferenlet. In iis non est
*
Dominns Deiis, nisi forie bumiliaii a suo de , 4 liclo r$sipuerinl. Oportel enim eos magis Deo

4 supplicare, et cuui corde contriio hujus pec ,
cali remiesionem et condonalionem petere, et
\
4 non de illiciia donatione se jaclare. Deus
\
entin prope est iis, qui sniit contrili corde. -j)
, ..
t Eos ergo, qiii per aurt donaiioneai se fuisse
^ ^
4 in Ecclesia constitutos glorianiur, et in ea
*
4 improba consuetudine spem habent, quae a Deo
4 , \
4 ei ab omni sacerdoiio alienal, 2 9 3
"deo
4
4 bupudente vului el ore aperto, probrosis et
,
4 contumeliosis verbis eos, qjii propter aclam
\
4 ex firtuie vilam a sancio Spiritu selecti con *
4 siiiuliqoe sunt absque auri largitione, vili \
pendunt: priinum quidein eog qui hoc faciunt

4 ullimum proprii ordiiiis gradum sumere, sin
*
4 autem perseverarint, inflicta jquoquê poena
*
i corrjgere decernimus. Si quis aulem in ordi, .
4 uaiione boc quandoque fecisse vi&us fuerii,
< \ ,
4 fiaC ut vuit canon aposlolicus, qui d i c i l : Si
,
e l
OECUMEN.
m
4 quis episioopifs ptr pewiniae haiu digaiuteai
4 stt afestttuttts, vet preabyter, tel dfacftfiae,
4 deponatur tn ipse, ei is t)ui ordfia*it, i ex>
4 scindatur tmirtino a tOffifttootonO, ut Simen
Magus t tiie *Petro: cft Canon 3 samcterum P a i trum qui Chalcedone <ttttvenrenl, qui (Jicit:
4 Si qtiis feptscopui pecufms ordiftaiionem feco* 4 ril* ei gtatiam non venalent in eroptionem
dednxerit, ei pecuniis orlinavent epiecopuia,
vel cboreprscopum, vel preffbyterutn, vet dta4 couum, vel aliquem eorum qui in ctero enui merantur, vet pecttmie promoverit OBconou.om,
vel defensoredn, vel inonaeterii adminisirum,
4 vel omnino aliquem ex canone, tttrpfe Jucri
gratia, qui lioc aggressus esse convkius iue4 rit, de proprio gradu veniat in perieuhiin: et
t qui ordinaiur, ex a ordinatione vel promo'
4 tione, quae preiio dato taslar mercaitir facta
4 est nHiil juveiur; sed sUalienus a dignilate
vel tniiMcre seu curatione quam peeuniisas'4 aecmira esi. Si quia amem t lueris adeo turipilnJre et illiciiis intercessor *eu seqsester
apparuerit, hic quoque, ai sk qoWem clencoo,
a proprio gradu ixcidat : sixi auiem laicas
4 vel tnonachus, segregeurt.
R A L S . Sancti Patres ctericos punituri, qui p r i 3.
mum quidera sponte el pia roenle peounias vel
\ aliqoa alia in ecclesias affenml ; poslea auleia
^
propter loiiatnmem se jaeiani,
prmias eedes
*
prioresqae bonores qtisemnt, in eos probra iage , \ \ rentes, qui propter virtuleni vel actionem in ctartim
, *\ '
iivinitas recepli sunt coirfraires s u i : tiieU>q(K)do

in proaeudis Ufd snnl ex prima Caibolica EpietoU
^' ./
saucti aposioli
evangelisiee ioanuiB, dieente;
\ peccalum ad w i o r i m " , scilrcet peccaiuni mor , ^*
tde qwrd e^l incwrrgibite el cnjus nuila ngtiur
,
poenileniia; el adhuc deierior qase est tmi
*
peccato iinpudentia. Quodnam efifm inaleni non
.
supefai, si quis tnammonam, id vjel, pecmfies Drt
;
inabdaio preeferai: el dical, debere se ob ea q a e
*, , \
aUuIit, caeterls aliie boitore |meferri, qtii fortaese

acliones hal>eiK aui^thtn vrrttiiera ? fkis tgo, qui
, '
iia seaiiuni ei pecuntartim datiomx omniao weinl ; ,
nerunt, el itperanl propler id $e*aptid tnuttos p r , [
poneudos, ex qno tnajor cortdenwatio seqniitar, e l
;, '
aperto quasi ore suis (Vatrrbus patfpiHrtateHi, ^
, ;
ad alia eos provexlt, exprobraiit, ad olUiiium sui
graduslocum diinltti, ui bomirientur: * aaiera
,
8ic qiroque in inalo persevereiit, puuiri ui episcopo
, * \
omniao visum fuerit. fii 1iaec quidein, quando
,
quispiain ada sponte in ecdesiam res atiquas tule . \ ,
r i t : quas et qui accipiifnl, citra ullum prftjydicium
; accipiunt, et qui dant in poenam non inoidimi. Si
, *quis auiem, ioquit, ab initio non iia tiberali ii
,
sponie suscepta volunlate, sed ul ordiaetbr, vel m
. , ,
clerum coopieiur, vel aliquo atio modo ra eculesia
eligatur, obialionera fecerlt: talis puaiatar, oiturt
, , *
9dl
1N C A N . f
StrtODl
-' < fct

4 ( , 4 , \ $
4 , * ^
, *
4 >
, tov
,
4 , \ * ,
< , \
t , \'
, * ,
4 , , ) ^
. 4 * \
4 $ * 4 * ' ;
, '
. \
,
4 \ , ,
4 ^^, ,
4 .
4
"1 J o a o .
J,iO.
m
THEOD. BALSAMON
904
cait. apoei. 29, et can. 3, Chalced. eyn. Id aulem 6
'
c|uod dicilur; his uon e$t Dominus Deut, a PaIribui acceptum est ex lertio lib. Regum, propter ' .
(5 ,
arroganles, ct eos qui mammonam prseferuut. Gum

,
aulein audis canonem nomiuaiilem eaiu, quae sic
spenle flt, auri daiiooem ilJiciiain, ue dixerig eam
e&ae probibiiaui, el ideo etiam illiciiam, ut ea est .
quae processit ordinalioms vel clericaiut graiia. ;
De ea enim deinceps decel. Sed eam Patres ideo ,
, \ , illicitam nominatennU, quod is, qui eam offeral,
propier banc oblalionem se jactitel et glorieiur. ; *
Noia ergo haec propter eos qui tondenlur in mona- * *
sleriis cum pecuniarum largiiione, et propler eos, ,
\ .
294
P
oblationes faciunt. Eos
auiem, qui pecuniU in exiernis inonasieriis jus
1 ) 6 0
** "*
8 u a
fi
0Dle
"
"'
"
fraiernitaiis acquinint, canoiiibtis teneri non exi- , Mimo, quod etl vituperanda alimeutoruro acqui-

silio. Quid aulem, qui spunle quidem res obtulil
;
eic punitur; qui vero, ut esset clericue vel ut
* tonderetur, res ullas dedil, poetquam punilus fu- ,
erit, eaue, quae dederit, pelet efficaciler ? Solutio. . ,
Noquaquam. Ait enitn cap. 4, tit. 2, lib. xxiv. ; , ,

Basil. boe modo: Quod turpi utriusque causa
daiur, ejusque qui dat el ejus qui accipit, non redit. ;
exieriorem afferl lex antiqtia ralionem, quoniani ; , \ ' .
' * *
in pari causa poiior cst qui possidel, ex xxu. lib.

,

baic eligens.
,
.
,
\ , ' .
ZONAR. Nonnulli, cum in clerum legendi essenl, C
ZONAP.
pminias Etrcleaia offerre, Deoque dicare soliti
{ ,
t u n l : quibus deinde praeOdentes, seqtie in auro ^,
illo gloriose jaclaiiies, quicunque nulla dqta pecu- ,
nia ob virtulcm forte, vel etiam ob dicendi facul- \
tatein, clero adscripli fuerant, prolerve conviciii .
hiseclabaiiiur. Hujusmodi igitur boiuines, prinio
quideui de gradu dejici, ac in exlreuium ordinis ,
eui locum araandari: luin si adbuc a roalitia non , , (
discedant, poenis quoque, u l per eaa corrigantur, , ,
aflici canon jubel. Eiordium vero ab aposi. et .
evaog. Joanne canonis auciores muluati sunl. \ .
Illiue namque verba illa sunt, in prima Catliolka
{ ^
Epislola, Eit peccalum ad mortem: q u quidein
, "
*
\
Paires de iis, qui peccarunt, et non resipueruut,
,
iaurpretanliir. Et vero, nequiorcs adbuc illos esse , \ . asserunt, et revera sunt, qui patrato nefario faci, ,
uore tollere cornua, boc est, lose impudenie, ,
efferre miniine verentur. Ac faciaus quidem illud

appellant, in oblata niinirum pecunia seseglorio- , \
siu8 jactare, diviuique praecepli aucioriuii canoni\ ,
cisque consiituiioiiibus niaminonam, peciiniam
. * \
videlicet, anteferre. Impudenli vero noiaine ,
convicia el coniumelias, quae illi in clerum absque ^ * . , \,
pecuniae prsebiiione cooptaiis ingerunt, iaiellexere.
\ ,
Hon ett in hi$, iuquiunt, Dominut Deut; hoc quo-; . que ex Scripiura, Hegum tertio. Eos igilur magna
,
demissione Deo supplicare, ac peccaii vetiiam ex- , \ ||
poecere, non conira iniqua largiiione efferri opor . "
UU Iniquam vcro appellai largitionem, non quod
* ; , ;
WJ5
I N C A N . V I CONC. V I I ( E C U M E N .
Wft
- ipsa sil ejusmodi: si enim iniqua fucrat, :ur

adaiissa ? aul cur cl , qui dedil, non prorsus
, \ ;
* ' ejicilur, el in euni, qui data pecunia iu cleruiu
eleclus eet, aniniadveriitur ? Mon igilur quod se ,
ipsa sit lalis, idcirco liaec iniqua dicla donalio

est; sed quod ejus vilio, qui se ob illam jaclai et
,
aequalibus anleponit, ut proinde non illuin deme , ' '
. \ .
reri Numen, scd auram inan^m popularesque nuisculos captare ea donaiione voluisse suspicar*
,
liceal, speciem, hominum existimaiione, induit
, ,
pravitalis. Quod etiam salis ex sequenlibus decla , ,
raiur. Nam si queui, inquil canon, ob ordiiiatio ,
rieui id aliquando fecisse, pecuniam videlicet
. " ,
obiulisse, compcrtum fueril, caiionaoi in eo con , \ - stUuiiones servari placel: canonum scilicel, apo, \
glolici undetricesimi, synodique Chalcedonensis
, ; . sccundi. Queuiadiaodum igilur hoc loco, iniqaa

donatione intercedente, ei qui ordines coinulit,
.
et qui auscepit, uterque poenis aflicitur: idew
de iila quoque donaiione, si ea reveta legibus adversaretur, constilutum fuisaet. Horaui porro
canoiium eiplicatioaera, qui voluerit, suis locis reperict.
A P I S T .
ARIST. c Isli, qui se per auri largitionem iu E c c l o
i ,
4 sia consliiulos gloriantur, fillos autem, qui
, \; c propler virlutein eliguniur, et sine largiiioae
c ,
4 consiiluunlnr, vilipendunt, visum est, ut ulli4 * , 4 nium ordinis sui gradum accipiaai: sin perse * ' \ 4 verenl, punianlur. Qui vero ordinaliouis gralia
,
4 boc fecerint, a communione, secus ar
.
4 Siiuon Magus a Peiro, exscindautur. >

Dicendi facultaleni ei virtuieiu praferre oportet,
- C et qui sic se babere iaveniunlur sine auri donatione
iv
in Ecclcsiae clero constilui debent, et non probris
\
ouerari ab iis, qui per largilioiteui quamcunque i.ti
* Ecclesia. collocanlur: eed polius laudibus 295
, fiT
ornari, ut qui propter vitae jjieiateui a sauclo
. , - Spiritu elecli sunl. Si qui autem, ul in illegi.ima
\ istiusaiodi daiioae, et iiupia isia coiisuetudinc,
quas a Deo el omni eacerdotio alienal, gloriantea
, , \ vullu impudente, et ore aperio clericos, qui aine
auro consliluli fuerint, probris aCTecerinl; ullimum
* o l - gradum in ordine SIIO accipient: si autem sic pro . \ - bra in eosjacere perseverenl, per poenam <orrigen , - tur. E i haec quidem de iis, qui in cleriiuicons<ripii
. \ \ - sunt. Quicurique aulem per pecuniam ordiiiaiionem
. " ^ aliquam consequuniur, dcponemur, et ipsi, ct qui
, ,
eos ordinarunt.
^
CANON VI. .
c Quojiiam canon esl, qui dicii, bis ia anno in

unaquaque provincia per congregationes epi4 *
< scoporuai fieri oporlere quaesiiones cauoiiicas,
4
c propler vexalionem, et quod itineri peragendo

4 minas sulliccreiu qui congregabanlur, slaluec / ,
c ntrtl sancii &exla3 synodi Patres, quovis niodo
ootot
ei quacunqueex causa, seinel in anuo fieri,
4 \ c et delicia corrigi. Uunc ergo canonera nos
4 , .
4 quoque renovamus, el si quis magisiratus boe
4 \ *
c probiberc inventus fuerit, negregeiar: si quis
, *
4 auiem lucirppoiiianci boc Jleri non curaverh,

29
PATHOL. G R . C X X X V I I .
THEOD. BALSAMON
c , \ ,
.
! ,
|

. ,
, \ ,
*\ ,
.
,
', -
,
. >
B A L S . Cum divcrsi canoncs sialuant, quando .
fieri debeanl synodi, ei alii quidcm scmcl in anno , \

conveiiire oporlere proviucialcs episcopos , . alii
ve/o bis in auuodicaul: liic caitun, ob ilineris mo- , *
lestiam episcopt*, oclavuiu canonem sexta; synodi
' ? ,
secuius esl, qui deceruit eos seinel in anno congregari oporterc, ei sic faciendum esse, nisi quas-
dam v i s , vel net essilas, vel causa probabilis i m - , \ ,
pediroeiuo fuerii, quoimuus couveuiaiit; anlislites \
aulem, qui non i u faciuni, poenis canonicis sub- ,
j i c i ; scd et civiles magisiraius, qui hoc Qeri pro- ,
bibent, segregari. Quaudo autein fuerit, inquit, , ,
facla syaodus, debenl episcupi curam gerere, u l . , , ,
evangelicae el canonicae iraditiones servenlur et
,
alia Dei mandala. Et sunt cauonica? quidem li aditiones, juslae e i injusix excomuiunicuiioues, ; .
clericoruui ordinationes, episcopaliam reruui ad- \ *,
jninislraliones, ct similia: evangelicae autcin tra- ,
ditiones c i mandaia D e i , baplizari in nomine , \ * Palris, el F i l i i , elSpirilus sancli: JSon mcechaberis, \
, ,
non tcortaberis, non falsum lesiimonium dices,
et similia. Quoniain aulem inlellexerunl Paires, , ,
,
.
quod in episcoporum conciunibus quidam inelro- ,

poliiani niniis sua poteslale et imperio
eos
uiunlur, el equos ab eis, vel aliqua alia exigunl, .
id quoque ceesare siatuerunt, ei inelropolitaoum, ., ,
qui lale quid lccit, quadruplum ejus quod daium \ , \ esl resliluere. Puicbre auiem dixit cauon, non l i -
cere mclropolilano quidquam coruin exigere, quae . .
prancrquam vi vel necessitate el jubia aliqua

de causa, canonis poenis subjiciaiur. C a m au leiu iie canouicis et evangelicis rebus iial syc nodus, pus esl ul congregaii episcopi magnam
c curain el diligentiam geraul, ul divina ei vic vifica Dei inandala servenlur. ln eis ciiim
servandis esl retribuiio niulla, quoniam l u i cerua esl inaiidatiim, lex vero lux e l via
t yiiae, probaiio el disciplina; et luandalum
Doiuiiii luCidum, illuminans oculos. Ne liceai
aulem ineliopolilano, ex iis qu%' secuin afferi
cpiscopus, vel juuienlum vcl aliquam rciu
4 aliam pelcre. Si eniin boc fecisse convicsus
c fueril, reddel qiiadruplum.
afferi episcopus. Si eniin sua sponte voluerU epi- D '

scopus metropoliiaiuiiii aliquo ejusmodi dono pro .
aequi, non prolnbebitur hoc facere. Quxie cap. 8, >. .
l i l . 8 prascntis opcris, el can. 8 syn. in Trullo.
, .
' . ' , \ '
.
296ZONAR.Desynodie inunaquaque provincia
quoiamiis eeiebrandis niulli cauones exstani. Idciu
bic qnoque statuit, canonisque in sexta synodo
edili ineniinil, a qua quidem, ut episcupis ilincruin ikolcsliee vexaiionesque minuerentur, semel
in auno synodum in siugulis provinciis habcri
decreium esl, ac aiiiiquiorem de synodicis conveniibus celebrandis consliluiionem resiituit. Quod
A I magistraius aliquit syoodo cogendas obstet,
. \ * , , \ , \
; ,
, \
,
\ . 4,5 , , ,
909
I N C A N . V I I CONC. V I I ( E C U M E N .
91
, scjjn:g:iri, et nictropoliianos, qui eaiu nulla

* , *
sariaiausa iuierveuicnte nullaque vi coacti praj . "
Ivrinisciinl, canonicis poenisleneri jubot. In synodo
,
pufro de canonicis evangelicisque negoliis babiia,
^, an divina pnecepia servenlur, studiose ab episco. pis inquirenduiu. Ac negotia quidom caiionit-a
, ,
siuii exempli causa: an segregationes jure irrogen
; an per ceconomos ex
uiiiu&cujusque ipsoriiiu
, , ! clero dcleelos ecclesiarum bona ab episcopis ad . ., & iuinisircnliir, aliaque bujusmodi canuuis coi.sli *.
uuionibub deUuiia serveniur, invcîgare. Evan , , ,
gelica vero ea sunt quae nobis in Kvangelio pncci
piunlur; quale esi illud, ut in nouiine Pairis e
, .
Filii ei Spii ilus sancti baplisinus administrelur; el
, , nc quis uxoiuu suain ejiciat, exccpia causa for , > iticationis ; ac tjus generis alia. Haic enini onmia,
. ?
an in sulijoctisciiique rcgiouib s ila iierent, epi
scopi couveuienles inquirebaal; et an juxia di. ;
vina inandaia Iiomines vilam insiilueriiil. Ilinc

teslimunia quoque canon cx Psalmorum el ex
,
Provcrbiorum libris adducil. Ad basc, ne ineliopo
, ,
lilano iiceat, episcopis ex canouis pruescriplo in
, .
euiu locum quein ipse delegerii cungregaiis, ali ,
quid ex ipsoruni rebus, nec juiuenium , equum
.
forie aul mulum, nec uliud quidpiam sibi vindi
care, decernit. fluod si reni aliquam ab eo viudicatam aique ablaiaui esse probatum fueiil, qua<
drupluui icddet.
. c
c ,
.
* . , c ,
. >

*
,
, , *

,
.

' , .
,
.
'.
" * <
c . " ,
. >

.
t
4 , , ,
. "
I Timoih. , 2-1.
AIUST. c Quaiidoquidem non est possibile, ul

4 synodus, juxla decrelum oliai edilum, bis
c quolaoniscelebrclur, semel, uli sexlae synodo
c visum esl, babeaiur. Et aiagislralus, qui boc
proliibueril, segregetur: et episcopus, qui id
c tieri curavil, poenis subjicialur. llabita aulein
c synodo, si uielropolitanus quidpiain a quovi*
episcopo abslulerii, quadruplum reddel. >
E l haec synodus illud conUrmai, nempc sumel
qaotannis in unaquaque piovincia liaberi syimduin: eum aulein qni regioni p r a t s l , si episcnpuruiu convenluiii propler canonica et evangclica
factum ncgolia probiberi deprebendalur, segregat,
ineiropolilaimm autem, qui cuiani non gcrii ut
hoc lial, siue necessilate aliqua ei v.olenlta, cauonicis poenis subjicil. jubet auieni, licere
metropoliiauo aliquid ex iis, quae episcopi secuiu
Q atluicrinl, ul jumenlum vel aliquid aliud, auferre.
Si auleih deprebensus fuerit aliquid ex eis abstulisse, illud ad quadruplum cxigelur
CANON VII.
c Dixil Paulus divinus aposiolus : c Quoruuulam
c bominuin peccala anle mauifesta s u n l : quoi rumdain vero eiiam subsequualur
* Pra:cei deniibus eniui peccalis, alia quoque ea sec quunlur. Inipiaro. ergo eorum seciam, qui
4 Cbrisliaaos accusanl, alia quoque impia conc secuia suni. Quemadmoduin vciieiabiliuiu
c imaginuiu aspecium ex ecclesta susiuleruiit,
c alias quoque consueludincs reliqueruui, quas
quidem oporiet rcnovari. ct lam ex jure scn-
TilEOD. BALSAMON
quam scripto sic observari. Quaecun-

q;ie ergo lempla consecraia sunt absque san. ciis reliquis martyrum, in iis fleri sialuimus
< rcliquiaram deposilionenrcum consuelis piec cibus. Qui auiem templum consecrat sinc
t sanclis reliquiis, deponalur, ul qui ecclebiai sticas iraditiones irangressus sit.
B A L S . Mos erat ccclesiasticus divina templa
per sanclas martyrum retiqnias consecrare. Christianorum aulem accusatores, seu iiuaginum
boslcs exustoresifue, qui venerabilium et sauclarum imagiiium cultores 2 9 7
idoiolairas esse
dicunt, ulira eorum haeresin ct adversus orlhodoxos insaniam, veneranda quoque letnpla sine
sanctis reliquiis consecrarunl. Diouni ergo Patres,
912

, ;

, , (25). >

. '
. 01
, ,
,
\ , \
.
-
quod
laimana
alia quoque
peccaia
con

.
,
\
sequuntur,
ut peccaia
dicit magnus
apoetolus
Paulus.
Et
(
quoniam lconomacborum bsercsin alia quoque
),
mala subsecuta sunl (praetermissse suni enim

necessaria? consuctudines ecclesiasticae), decernimus, ul teinpla, quae absque reliquiis consecraia ,
fuere, rursus pcr reliquias consecrenlur, el sic *
deincejis fiat: ii aulein, qui leinpla sitie sanclis . .
\
rcliquiis consecraut* deponantur. Et baec quidem
cauoii. Dixil auiein nouaenio, Et quoinodo oraturia ; \
bodie sine reliquiarum depositione consecraulur? ,
cur sacra in eis nou celebrautur eliam ab ept- ; \
, *
scopis, sed a solis sacerdolibus ? Eique responsura
,
fuil : Quod quae flunt ab aniisiilibus superaltaria,
eo teinpore quo (it tenipli consecralio, oraloriis Q , \ ,
iradila sutliciuiit pro tonsecratione, sive dedica\ \ .
lione ac inlbroitizaiione, encajniis et aperiionibus.
, \
Propierea rniin ei appellala sunt, quod

niuhas ejusuiodi nieusas exprimanl elreferant,quae . 01
saaclam Doimmcau meusaiu perficiunt. Canerum aaiislites sacia non faciunt ia oraloriis, quae iion
,
siml dedicala, quuiiiam prasulatut dignitas de , priiitilur, si nou sil tbronus in quo episcopus ,
aposiolice collocatur, nec alia quae lempli conse- \
. , crahonein decoreinque constiiuuut. Ciiui autem
iiilerrogassenl aliqui, Quando lil ecclesiarum con- ;

secralio ? responso acceperunt, quod fuDdamenli
qiridem localio At pcr solaro oraiionem episcopi ,
illius regionis, el crucis iixionem : consecraliu
aulem posl templi perfeciionem, quaudo fiunt en- D (24) \ , -
ca?uia el apertiunes el imbronizaiio, et universa
,
ejus perfeclio, sacro clirisiuale iiiuncii, ei mariy .
rum reiiquias suscipientis. * Cum instarcl aulem quispiam, debcre dcponi anlisiilem, qui iu non
:>, *
dedicala ecclesia sacrificaverat, queinadmoduni
\ *
deponitur el qui lemplum consecrai sine sanclis

reliquiis: eanctissiiuus ille patriarclia domimis
Lucas pronunliavit, alio quodaui talem e.sse pu , { ,
Guiii. Beveregii .
codice ,. Cuin aulem adeo apenum s i l basc cx
noslro Bedleiano, posi bxc uliiiua bujiis cauuuis
margine iu lexuim irrepsisse, lncpoiiusea aduolare
vcrba legiiulur, ' quatii illic rnserere visum esi.
vo, vaoi .
(24)"Ore teXovrzai . LegeiHtiiai eat,
"/ . Sic euiai oiimes
;
icifiiui codices, taia impre-si quam mauiiscripli.
(>) .
C A N . ! CONC. V T l ( E C U M E N .
niendum anlisiirem, proul scilicet gynodo visum
fderil, sed non per deposltiofiem. Delieta eniin ea
suiil long^ lateqne dissidenlia.
ZfiNAP.
ZONAR. Magnus quidcjn BasiUug alilerhoc apo
* stoli diclum interpretatus est. Hi v*ro PaUcs
, , verbum illud, consequunlur, paulo simplicius ac
cepere, ut ad priora ecilicel facinora alia quoque
\
SOKTC sequi iniclligendum s i l . Quod quidem lco. nomaohis aiunl conligisse. Illos namque Chrislia, - norum accusatores nominant, quippe qui Cbristia. nos idololatriae accusarent. Nec oniin ii solum
, \ ecclesias sacrarum imaginum ornameniis ^polia , & ,
vere, sed antiquas eliam consuetudines reliquere;

qua quidem, ut simul eX gcriplis consignata lcx,
. - el non scripia quoque consuetudo serveiur, bnjua

canonis decreto renovanlur. Gonsueiudo porro
. " , ,
praeiermissa ea fuit, quod cum divina lempla
\,
consecrarenlur, nullse simul in eis saaciorum re . *Q
liquiae conderenlur. Quatcanqtie ergo teiupla, in ,
quiuut, abeque condilis sanctorum reliquiU coli ,
secrala gunt, in eis aacrae quoque reltquia? boc
dcmiini leaipore coliocemur. Qui vero templum, non adhibilis sanctorum reliquiie ooasecraverii
eum, qoippe traditionirnt quas a roajoribus accepimus Iransgressorem, deponi jubent.
. ARIST. c Sanclae marlyrum reliquiae in lemplie

c quae absquo iis consecraia suni, idque cum
.
consuetis precibus, reponanlur. Qui auiem
c ,
absque iis consecrat, ut erclesiasiicas iradi . >
liones Iransgressus, deponaluiv >
"
Quaecuaque templa ante banc eynodtin, tine
Q consuetis episcoponim precihug aanctorum mar , tyrum reliquiis, fundala Ftierunl, in eis sanrtas

reliquias deponi, et consuoias preces celebrari

definitum est. Quicunque auicra post banc gynodum
,
sine reliquiis lemplum c o H s e c r a s s e deprehendaa ,
tur, depositione damnantur, ut iraditionum rccfe .
siastiearum iransgressorrs.
'.
298 CANON VIII.
t .
c Quoniani Hebrxorum religionis quidam erranteg

Gbristuin Deum nostrum subsannare visi sunt,
< , ,
sese quideni Clirisiiaitos esse fingentes, ip<um
, ^
anlem occulle neganl, el clanciilum Sabbata
, *
c observanl, el multa alia Judaica faciunt:
V ,
< siatuimus, ut igli noque ad communionem,
< , *
c neque ad orationem, neque ad ecclesiam acU
mittaiilur; sed aperle sint secundum suanv
- 0
c religionem Hebra*i, et fteque filios suos bapii ,
c zent, neque servum emant vol possideani. Si
. auiem ex pnra el sincera iide quis eoriitu

couversus, et ex tolo corde coiifesetis fnerit,
,
c eorum morihus el rebus insultans ac vcluti
' ,
n inmphum agens , u l et alii refellantur el
t ,
corrigantur ; eum recipiant, el baplizeni ejus
c , c liberos; el taveanl ipsi se ab Hebraorum
< ,
studiis el inslitulis desciluros : sin anlem nen
*
ita s<; geranl, eos nulk> modo admiilant.
4 , . >
BAL. Judaei quidam, cum quorumdam crimi. , .
ntiiu
rei agerenlur, velienl autem damnaiionem
, ,
, tdlugere, ad fldem Cbrislianani accedebanl, el se
Cbtisliaua quidera seatire prae se ferebant, sed
u>.v ,
T H E O D . I UirLSAMON
9!5
Jndaica revera senliebanl, Sabbata clancubim , , \
observanles, et nostra lacerantes; suos aaiem l i - \ ;
beros baptizabanl, et alia qusedam pia faciebant ut , : ,
orlbodoxi fortasse viderenlur. Diciuit crgo Palrcs, ' ,
,
eos non in aliquam communionein admitlendos,
iter permiltendum nl filii eorutn baptizeniur, nee ,
, *
111 Cbristiamnn scrvum ullo modo pos*tdeant, sed

j i i x l a Hebrawrum religionem se apene geranl. Si
quis atilem a Judaica inipietaie, n i m bona nfft,- *.. :
: *:*
ctinui, ei sine necessitale vel simu!atinn\ ad
\ .%
ortliodoxam fidem conversus fueril, f.t Judaicis
moribus valedixerit, ct toio animo de iis irium- , \ ,
phuin cgerit, el confessus fueril ea qnrc ab aliqui- \ ,
, \ bus praetrxtti facla euul, el ad Gbrislianortim fidei
,
hidificalinnem respicitint, nt el illt convincanlur et
corriganlur : ipse ei ejus liberi ad rommuuioneni * .
admiltantur, ei baplizenlur, si prius caverinl forc \ ,
\ ,
a Jtidaicis traditionibtis ei sludiis nbstineant.
\ >.
Nota igilur isla propter sacerdotes qni Sarrace
itorum filios bapiizant; et baplismum, qui ab illis
, \
propter corporis sanitatein expelilur, non esse

admitlcndum. Quadragesimum vero quartum capul
. ' . '
piimi l i i . primi lib. Basil. : Jud.vns qni se
' - * , Gbristianum esse velle pra? se ferens, ut qui ad , ,
>ersus ee accnsationem vel mutni actionem exspe'
c l c l , ad ecclcsiam eonfugil, dfbilo non solnto, rel
, ,
a criminc non absoiiilus, ne admiitatiir. Quaere et
, , .
rapm 47 ejusdem lib. et t i i . : J u d a W mancipium
' . \
Christianuui ne habeat, nec caiecbttmenum r i r ciMiicidat, nec alius baereticus Chrisiiannm scrvnm Q ,
,
babeal. cap. 54 : Samaritaniis atitem nullus
\ ' .
ecrvum Ghrislianum babebit : sed ctim priniiiin
ciun possederit, stalint in liforlatem
vindicelur. \ , *
Si^servus auiem cjusdem ciiin ipso perversae opi-
. nionig hierit, licebil ei Christiaiiam ampfeou-nti
opinionem, staiim cliam Romanam liberiatem , \ '
assequi.
. .
. ,
ZONAft. Qnidam ex Judaois sc (idei smdio leuori, Cbrislianainque religioncin amplecli vellr, ?,
Kinmlabnnt : Ciirislum vero illi sulsanuabanl, boc \ , , \
csl, Gbristo, privatim ab eo dcficicntcs. il!ndeb:nC,
, \ atque Sabbala sccreto colebanl.ct alios Judaorum
, ,
riMis, quippe ut infantes suos pnrcidercnt, inm qui
cadavcr aliigissct, qui lepra infcctus essct, cui se- D ,
, ^, \
inen efllueret. quiquc ejusmodi qiiidqitam aliud
atiliqua lcgc velitum fVcissent, fanquam impuros , .

avorsareiilur, retinebant. Ejnsn:odi igiltir homf, . :
nes, ncc ad communionem adniitii, nec iu con ,
ventiim. sacrae precaiionis recipi, luiu nb ecclesbe
\ ,
ingressu omnino arceri, Hebraonimque rursuni
,
publtcc profiteri sectam , nec libcros suos bapti.
zare, nec ips.s mancipium eniendi faculialcm esse,
.
- fiynodus jubet. Cbristianum 2 9 9
l
servum

J(133U8 possiderc civili quoquc lcge prolnbemr.
.
Qui tamcn cx eoruni numero fortc fidcm auiplexi
, ^
forent, scrvos cmere Clirislianonim more pennit, ; , .
tcbautur. Quoniam vcro id simulale agobant, id
, . .
circo syaodus sorvum iis eiucre, aui aliter possi01S
n a m f
, , e
I N C A N . I X GONC. VIT ( E C U M E N .
918
^ , , dere, donalione nimirtim, aut permntalione , aiit

, \
alia quacunque raiione qunesitum, minime liccro
, , , \
decernit. Quod si eorum quispiam ex pnra el sin , cera fide, lioc esf, puro animo alque omui simuia-'
, ,
tione sublata,6dei mysicriis assensus convertatur,
, \
alqiie ex lolo corde confitealur, hoc esl, nobiscum

in omnibus plahe consenliat, el de suorum moribus
, , \
ac iiislitulis quibusque (riumphum agat, boc esl,
, se nibil simile faciunin) apcrle profileattir qc spon .
deat, ut ex eo alii quoqiie erroris socii refuienlur
, ac resipisfant: admilli bominem, ipsunniue et fiiios
, , ,
bapiizari, sludioseque ipsos, ul ab Hebraicis se
insliltitis abjungant, observari; secus omiiino re .
pelti placel. Magnus vero etiam Basilius , quinto

\ - canone : Quos, inqyit, errati poonilet, admUtendi
.
sunt: non tamen iis teraere habenda fides, scd an
vt^re eos et ex animo poeniteat sedulo cognoscendum. De Judaeis iiidera, u i non nisi diligenier
examinaii probaiique recipianlttr, civilia quoqitc jura decernunt.
1. c ,
ARIST. c Hebraos admillere nou oponet, nisi
f ! eos sincero cordc conversos esse constiteriu >
c . .
Perspkuus.
CANON I X .

Pueriii.i omnla ludibria fnriceaque dicta ac scripta,
t , y,
c quae adversus venerabiles imagiiics ediu
,
c sunt, episcopio Conslantinopolilanolradi oporc , c tet, ut cum retiquis luerelicis libris doponan< *
c lur. Si quis autem IISRC celare inventus fuerit,
, si qnidem episcopus vel presbyler vel diaeonus
< ,
c sit, deponalur: siu vero laicus vel monacbus,
* , segregclur.
.
Q
B A L S . Cum Giiristianorum bostitim seu iiua.
ginuiii exustontm diu invaluiss< t brcresis, qui ci
,
adbaerebaril, suas adversus sacras imagines blaj ,
pbemias litteris tnandabarit. Dicunt ergo Palrcs,
. \
eas debere tradi, ul in episcopio Gonslantinopoli ' * tano reponantur, ubi repontinfur reliqui quoque
libri hsereiicortim: eos aulem, qui baec celaverint,
,
st quidem sacris ordinibus iniiiali sint, deponi;
. .
sin vero laici vel monacbi, scgregari. Recte autein
, , ,
Patres ejusmodi scripla nominartint pnerilia In.
dibria, boc eel, ludicra ptierorum oblectainenta et
,
insana ac baccliica responsa, insanienlitim scilicet
,
baccharum nugas; quia sunt solutu facilia el nullo

negolio labefaclabilia, ul puerorum ludibria, et
, D ridicula ut furiosorum et ebriorum opera. Baccba
. At etiitii orant cbori insanienlium, ehrietalis prasidem
eequenlcs Bacchnm, qui falso deus cogtiominatur.
.
Jam vcro leges bsereticorutn Hbros exuri quoque
. . '
decernimt. Quaere aniem tcriium caput lit. it
' ,
praesentis operis, el invenies diversa capita in eo
.
posila, quae boc ipsuin jubent. Dixerit aiiieni
. , '
quispiam: Quamnam cb causam canon quidem Gbri^ sliauorum bostiuro seu imagiiitim combuslorum
^ : ,
libros in epiecopio reponi jubel, leges aulem COA
; .
comburi permittuiit? Solutio. Idein est combnri

profana el impia bxrelicorum scripta, et in Gon
siaiiiinopolilano cpiscopio rcponi. Neque enim,
. -
si combusta fueriiil, legentur, nac si in cjnsmodL
919
THEOD
BALSAMOX
f tilo et in.iccf^ô loro reponantur, ah ulio ein|uam , ) ,

.ispicicnlur. Qui ergo ca combnsserit, et in cpi- .
scopio non reposuerit, non tenebilur canone, ut

qui non contra fecerii. Gonstanlinopolcos autem ,
#piscop'mm patriarcbae palalium esl.
Porro quo.
nram patriarcbalis throni niagnificenlia diversa . . \
quidem sub se liabel secrcta; charlophylacii vero
*
gcu tabularii secrelo seorsum dcputata sunt jnra
,
^piscopalia, et qui pro tompore est cbartophyhx,
(25),
sauclissimi lempore palriarcbae jura omnia, q u * (26)
ad cum pefiincril u l episcopum exercet; e l - enim 300 excommunical, nnimse delicta corrigit,
, ) , .diaconos *t sarrrdotes ordinari permtitit.sacroriim
, \
niinislct iorum piilacia exponil, et qua:dam biijus ,
motii alia: cbartopbylaciunV episcopium recle di ,
cehir.
^ .
ZONAR. Qni rabiose sacras iniagines inseclati,
eas idoli quoque nomine vocilarunl, libros ciiam,
quibus opinio ipsoruin comprebendilur, conscrtpserunt; qnoe quidem sancta ba?c synodus poerilia
liidibria, boc est, ludicra poerorum oblectamenla
insanasque baccbalioues, nnminat. Daccliae namquc mulieres c r a n i , qua soctalo coelu furentes
ftaccbum comiiabanltir.
Baccbus vero detis a
Grsecis babebaair, ebrietati praefectus, cbrius sane
ille quoque sejmper, el plenus amentiae. Qtiemad-'
moduin ergo Baccbae illae, dum furor glisceret,
iiullaiu modeslia? aul gravitaiis rationem babuere,
sed sola eas slimulanle insania ferebantur: ila qni
tfcripta ejusmodi edidere, eos synodi Patres furore
et amenlia, non aliqua gravi ct sedata ratione,
ad eam scriplioneui impulsos esse confirmant.
Ejusmodi porro scripta a nemine otxullari, sed
ab iis qui babent, cuiii aliis bxrelicontin libris.
seponenda proferri jubeul. Qui aulein Iiaec occultaverinl, si quidem episcopi aut alias sacris
ordinibus iniliati fuerint, deposiiione, sin vero
decernunt.
AB1ST.I Si qnis librum conlra venerabiles imagines
c composilum celasse deprebendiiur; si quidem
c e sacro sit catalogo, deponalur: sin laicus aat
monacbus, segregetiir. Perspicuus.
. , \ ,
,
,
, \ .
,
*
, ,
\ . "
,
'
.
C , . ,
,
.

*
.
laici et monachi, segregaticne punieitdos essi
. *
* , \
, * ,
. > .
Guill. Beveregii .
(25) . In codice Amerba- . Sed in cMaiogo offlcialbim Ecc?esia? Conslan
linopoliian.x fnsins sic enarralur : cbiano reclius legitur, ,
, /,
jura patriarchalia.
(26) . Cbar, . "
lopbylax proprie dictus esl, qui ecclesta* arcbiva

ei cbartas servabal; quod niagnnm sane el

siuniuaB dignilaiis in Ecclesia Conslantinopolilana
ollicium i l i i l ; usque ad<i<i ut etiam - '
vocalus fueril; idque primo ab AndtMnico
,
\jiniore. i i l teslatus esi Camacuzenus, dicens :

Ihartophylaci, quia majore* honore* capessere
o-
'. char .
/ebat, munui effecit splendidius wagnumque
. " tophgtacem nommavit; quod epiUielon chariophylaci
,
usque hodie manet. Cauiacuz. Uitl. I. , c. I. Olli &. Vid plura *>
cnnn ejus a Godino sic describilitr : U Balsaiuonis Meditaio dc cburlupbvlacis r l primi
,
del^nsoiis olTiciis, in Jur. Vr. liom I. vu, pag.
.,
453.
-;
; , ^
&i
I N C A N . X CONC. V I I ( E C U M E N .
922
.
CAHON .

Qnomam fionnuN? cleriei candnicafti const.iurionem
c ,
citûrtiscribentes , sna relicta pafoclffa,
in
c ,
f afias parochias excurrunt, ut pliirimti.ni autem
t
f in hac a Deo cusiddiia el imporial. urbe ,
t , c el sese apud principes locant, et in eorum
,
c oratoriis Sacra faciunt; eos frine proprio epi
t scopo el Constanlmopoliiano non licel in qua t vis aede vel ecclesia recipi: si quis aulem hoc
t *
c fpcerii, si perseveret, deponaiur
Qti.cunqtie
, . "
veio cum praedictorum sacerdolum consensti id
t *
faciunt, non licet eis curas s*culares et ad
,
vicfum peninenles suscipere, ui qui a divinis
< , canonibns lioc facere sinl probibtti. Si qtiis
f .
autein, eorum qui dicuntur majores, cura
lionem obiinere deprebenstis fnerit, vel ceec , , eel, vel deponalur: potius vero ad dorendos
f
f pueros et servos accedai, legens cls divinas
?> ,
c Soripturas. Ad boc enim etiara eacerdothim
f c soriitus esl.
(27).
.
B A L S . Diversi canones prohibent clfcricos paTO ,
cbias, in quibus ia clerum relati sant, relinquere,
& .
el ad alias iransire. His ergo consequenier pra*
sens quoque canoir decernil, ne ullue clericus
,
absque proprio epistopo, vel eine ejue comoien daloria et dimtssoria epislola vel Conetantinopoli , lani patriarcbae decreto, usquam suscipialnr, tel
minislret in quavis ecclesia vel in magistratnum
,
* ^ geu officiorum oratorio: is auiem qui praeter ha?c
,
fecerit, et in proprium clerum non redteril posl
* , .
denunliationcm, deponatur. Uoc enim signillcat
(28) .
illud, Vel cessel vel deponatur. Si qui autem,
,
qnibus, ab iis qni clerum illos reluleran , pcr

cas quas diximus liileras, vel a patriarcba Con ^
stanlinopolitano, in alia ecclesia sacra celebrare

periuissum esl, saeculares curatioues susceperint,
, , contra ac canonibus continetur, vel majores facti
*., ,
fuerinl, postquam prohibiti euni, cessare debent
.
vel deponi. Alque alia quidem, quac in canone
, '
comprehenduntur, in diversis canonibus cxposiu
' , ' sunl, scibcel in caa. 17 el 18, syn.- in Trullo, 15
' , .
et 23 Cbalced. syn. et in aliis. Ex boc auiem
' 0,
praesentis canonis conlexlu nola, quod soli pa - J J i iarchae Conslanlinopolrtane permissum est clerkos
,
ahenos S O l suscipere, etiam sine dimissoriis
,
liueris ejus qui ipsos ordinavii, si inodo littcras
,
conimendatiiias aliulerint, quibus $e ordinalos el
rlcrieos esse probent. Qir.imobrem rite, ut titihi
. " videiur, concedel sanctissimus pro lempore pa, ,
triarcha, el ejus chartophylax, alieno clcrico in
, ,
r

(27). 7r\r
..
codice
Bodleiamf, iuler hxc uliima canotiis \erba et
BaUamonis imerpreiaiioneni, baec ponuntur :
^

:
. ^'

. Ilanc aulem
margiiialem lanlnm fuisse notam, in lextum
descriploris incuria iralatam, cuivis patei; u l et
eam ex Baisamonis scboliis desumplani esse.
(28) ToiJro .
Rerliue in
codioe Amerbacliiano leîiur,
. Qnippe qiiae sin.l tpa lanoab verba a
Balsaiuoue btc exposua.
THEOD. BALSAMON
bac urbium rtgina sacra celebrare, eliam sine

dimissoriis litteris ejus qui illum ordinavit. Majores vero dicuntur, qui agreslium suburbanoruui
curaiores ffunt; sicut boc ab can. 41 primae et
secunda syn. qnap coacla fuit in aede Sanclonim
Apostolortim, oslenditur. Hoc ergo ab i i s , qui
sacris ordinibus iniliati sunt, Patres removei.les,
eis lilteras docere consulunt, ct ex eo sibi victuin
parare; quoniam ad boc quoque selecli et depulati sunt. Alicuos autem clericos inler magisiratus
sen ollicia assiderc, et in eorum oraloriis rainislrare, est facli: naro el si in inferioribus oraloriis, prxler suorum episcoporum vel Cousianlinopolitani menleni cclebraverinl. simililer
punientur.
92*

, \ .
,
' ' \ '
*
.
\
* \ .
,
, .

,
.
ZONAR. Malli hacde re apostolici synodiciqueca-

. \ nones editi eunt; sed malo buic exscindcndo haud
\ \ ' suflficiebant. Proinde buuc canoneni haec quoque
. \
synodus promulgavit, duas res simul, quarum
, uiraque legum conslilulionibus repugnaret, una
, , '
eademque opera prohibentem. Alieram ne ex uua

iirbe in aliam, ne in hanc qiiidem urbium reginnm,
, \ , \
clerici alieni discurrant, neque se magislralibus

adjungant, ac in eoruni oratoriis, nisi impeirata,
, ,
tum episcopi, a quo discesserunt, cum Constanli- ,
nopolilani, cujus in diiionem venerunl, facultate,
, * \ \ sacra faciaut; alioqui deposilione miiltandi : al
leram, ne, quamvig in oratorio sacra celebrandi ab , \
iis quos dixinius episcopis facultatem oblinuerini,
, , profanis sese ac saecularibus negotiis implicent, * , .
procuratoris hul raiionum praefecti, aulaliud quod , \ ol , cunque munus ejusmodi suscipiant, Quod si non , , nullos ejns generis negoiiis vacarc animadversum
. \,
eit, eos synodi Paircs aut ab incepto desigiere, aut
, , *
deponi jubent. Euntm porro, qui majores diceban- \
tur, de quibus boc canone tneniio, munus illud
' ,
eral, ex undccimo canone priin et secunda? ,
synodi in templo Sanctorum Aposloloruui congre- \ .
g conjiccre facile est, ui in agris magislraliium, in quibus ei majorum nomine appellabantur, curalionem, qtiae dicilur, exerceren.
ARIST. Clericus, qui sua relicla parocbia in
. , \
aiiam seconfert, sine proprio episcopo el Conc ,
staiUinopoliiano, ne admiltatur, n e q u e i n d o i mo, nec in ccclesia. Qui auteni boc facil et. ^ . *0
c \ , .
< perscveral, deponalur. Si autem iis quos* dixi ' , i mtis îenlibus hoc fecerint; saccularcs in se
, c curas ncsuscipianl, vel si susceperinl, cessent,
c * , .
t alioquin deponaniur. >

Percgrinum clericum haiic t.rbium reginam i n
gredientem non oportet sine sui episcopi et epi ,
scopi Conslanlinopolilani voluntate in quavis acde
.
vel ecclcsia recipi. Si aulem a quopiain siue corum
\^ ,
scieulia recipiatur, ct inaneal, adsuam paroeciara
., ,
nuii rediens, deponetur. Qui auieni cum eorum
. '
scienlia in ajde aliqua, earum qua? in urbe bac a

Deo cuslodila sunl, admissus est, non debct pro , ,
visor, aul majar, aui curator fieri, sed pueros et
,
eervos docere. Si aulem ejusmodi curas suscope . r i l , vcl ccssct. vcl dcponatur.
-, , fi .

)2
CAN. XI CONC. VII CECUMEN

'.
935
C \ N O N XI.
Cum omncs divinos cnnones ser?are lencamur
enm qiioqnc, qui jubet cecbnotuos esse in ccc clesiis, illafsum oiiinino servare debemns. E l
si quidem unusquisque metropolitanus in sua
ccclesia oeconomuin conslituil , bene babei :
sin minus, Constanlinopoliiano cpiscopo pro< pria 3 0 2 auclorilate liccbil aeconomum in ejus
t ecclesia pra?Ocere. Similiter ct meiropolitanis,
si qui eis subsunt episeopt, nolinl in suis cc< clcsiis oeeonomos constiluere. Iloc ipsifm au tem servari eiiam in monastcms oporlei. >
; (29) ;
,
\
.
. ,
> -

. ' ,
*
< . \
.
.
-'
(50) *

.
,
, \

\
oLv ,
(31)
, \ ,
,

- C
B A L S . Cbalccdon. syn. c a n . 26 derrevii ut omnis ecclcsia per clericos ex episcopi voluniate el

sententia adminisiretiir : eos aulem, qni ba?c
transgrediuntur, qnomodo punire oportcat, non
slatuit. PriPscnlis ergo synodi sancti Palres, nrni
in cxorsu dixtssenf esse incxcusabiliter obsdrvandos
canones, ct magis ab autistitibus, qui ante ordinalioncin inler cxtcra se servaturos canones profnentiir, et propferea sunt veluti obligati, stalncrunl, ul prasens canon illa^sus conservetur; el
adjecerunt, quod n'si n elropolitani in suis eccbsiis hoc fecerint, patriarcha Conslantinopoliianns
sua auctorilate in melropoli quidem omnino cx
ipsius clericis reconomutn constiluet. Similiier
eiiam metropolitanus CRConomum episcopatu <*on-
stiliiat, si episcopus Iioc neglexerit. ldipsum auteni

eliam in monasleriis ficri deccrnit. Cmii auleni
$ ,
episcopus quidam accusatus esset, quod res cpi .
scopatus per laicuio adminislraret, dixfirunl aliqui
. ,
quod quoniam pra?sens canon punit anlisliics qui
, ,
ceconomos non praeficiunt, ncc dicit essc olericos

qui debent iieri OBConomi, laici qunque res ecclesiarum rile adminislrabunl : scd stiilii non ita vi , * detur; quoniam Cbalced. synodi Patres res ccclogiarmn per clericos adminislrari debcrc dcfini*. \
r u n l ; e l q u i a h i c c a n o n j d ipsum quoquc in iuo
nasleriis servari oporiere diccndo, idem quod
, '
conslituit Chalced. syn. declaravil. Bona enini
, \ ,
: \ , monasterioruni esse a laicis adminisiranda non
dixorit quispiam, eliamsi desipiat. Nota praasonleni
.
, . D can. definiciuciii, qid fieri debeal saccrdotibus el
,
pra^feclis qui bona ecclcsiaruui c l monasterioruiu
\
per c l e r i O S vel monacbos non adminislrant.
.
G u i l l . Beverogii n o t a .
(20)
.
Alexiim patriar :
4-ba Conslaniiiiopomanits in sytiodali tbscrcto. de
, -,
, , .
. .
causis ecclcsiaslicis' ad universas mciropoles el
'
"
" ,
'
~

* >
archiepiscopatus pertinentibus, bunc inler nii^s . Alex. Pair. in Jur. GV.
canonem ciial rxplicatque; cujns propterea verba
Rom. Iib/, pag. 2 5 i .
digna sunt qua? observunlur. Dicit autcm : K a l
(50) . Lcgendnin
', , juxia inss. Amerbacbiamnn
yEtoninscin, necnuii imprcssam Parisiis edi , -
tionpm,
' ,
(51) .
codice Arnerba, .
chiano lcgitur .

\
TIIEOD. RALSAMON
923
ZONAR. Antieliles quandocunque creandi suut, . 01

*
prius et ftdem suam et alia quxdam, ac in iis eliam
\
sacroa a se canones servandos data fide, profileri
solenf. Hinc igitur est, quod hoc loco Paires om- .

iiimn se dmnorum canonum nbscqnio oMigalos
. -'
osse pronunliant. Cum ergo vigesimo sexio synodi

Cbalcedonensis canone conslitutum sit, ul in qnai unque ecclesia sit e piscopus, ea oeconomum quo- \
que ex ejusdem ecclesiac <1< delectum babeat,

a quo ex ept&copi sui senlenda ecclesiasticae factil\
tates adininistrentnr; hunc quoque canonem de
. \
fp.conomo in unaquaque ecclesia constiincndo
, *
synodi htijus Paires servandum esse declarant.
Ac si quidem, inqtiiunt, oeconomum ecclesiae suae ,

quisque episcopus designaverit, bene est : verum
si id non fecerit, Conslantiuopoliiano pra?.suli , * ,
. * \
auctoritale propria, hoc esi, pro arbiirio et pole '
siate, oecononium in subjectis sibi videlicel eccle .
tiig consiitucndi jug egse decernunl. T U I D eamdem
metropoliiauis quoque in episcoporum, qui ab \ \ .
.
ipsig creantur, paroeciis tribuual facultaieni. Idem

eliam in monasteriis servari jubent. Vcrum baec
in libris exstare sil satis , qnod ad nonqullos quidem boinines attineU Neque eniin omnes accosandi, neque id cerle fieri salva aequitate potest.
A R I S T . Si molropoliianug melropolis oecono. c nnini non degignaveiit, designet patriarcba; gi
,
episcopus boc non (Vcerit, faciat mctropolilamis:
^ ,
ut vigiim cst Palribng Chalcedone congregalig.
c . \ \
Idem et in nionasterus servelur.
t .
In unaquaquececlesia oRconomum e proprio clero

rsse oportel, qui juxia episcopi senloniiam eccle
, hiastica ncgotia administrarc dertet. Quemadmodum ^
vicesimus scxtus synodi Cbalcedonensis canon s.latuit. Si qui auiem episcoporum per se ipsos ea a~dministrare velint: in metropolibus quidcm patriarrba oeconomtim prxfcrei; in epigcopalibus autem
suis nietropolitanus, A l boc idem erit, et in monaglerKg quae non habent oeconomos, observatum.

.
, \
, \ !
.
\ \
.
'.
303 CANON XII.

t Si quig episcopns, vel monasterii pracfectus ex

epigcopii vel monaslerii agris in principis
,
t alicujug manus alienare, vel alieri personae
, ,
c iradere deprehengug fuerit, irrita sit traditio,
,
c ut gancloriini apogt. vtili canon, qui d i c i t : ry
*
c Omnium rerum eccletiatlicarum ephcopus cu
(
c ram gerat, et ea adminittret tanquam Deo int tuente. Ne liceat autem quidquain *x eis sibi
vendicare, vel propriig cognalig, quae Dei sunt
t elargiri : si sint auiem paupereg, ut paupei ribus suppeditei; ged non eoruni prcetexlu
res Dei venundet. Si vero detrimentum afferre
causeniur, nec quidquam ex agro cmolunienli
percipi : ne sic quidem niagislratibus aut
principibug, qui stint in eo loco, det pradium,
< scd clericis vel agricolis. Siri autem aliqua
c itnproba callidilate ulanlur, el ab agricola vel
< Herieo agnim praeses v d magtslralus emerit,
sic quoque irrii sh veaditio, c( cpiscopio vcl
,
.
, ( ,
. , \
,
, . , \

, * -.,
i N CAN. X I I CONC. V I I (ECUMEN.

930
c monaslcrio restilaetur. Porro episcepue vel
t xa\ -
c monasterii prafeclus, qm boc fecesil, extur .
c beiur; epiacopus quideni ab epi&copate;
c * nasierii vero prsefetttis a monaeterio : a i qui
f , , * dissipent quae non congregavere.
c
B A L S . Dixii Deus per Mosen, ea nou esse com. "
mulanda quae Deo oblaJa s u n i ; sed non altetiabitia
* '
nianere oportere, etiainei sinl iis quae daalur tn
, .
penaulaiione longe deleriora : sed si pennulans,
, \, , \
itiqait, tpsum permiilaveris, erit et ea ipsa ejus
. \
permulaiio saacla. Dicit ergo canon, non esse

aliefiandum vel tradendum ab episoopo, vel eo qui

prxesl moaaslerio, agrmn episcopatus vet moaa , slerii, vel esse irriiam aiienaiionem, vel iradttio*
'
nem, uivultcanon 58 apostolorum. Adjicit aulem
. ; ,
Quod si caueetur quidem episeopus, vel raona , ,
sterii pra*fectas, agrum nuJlius es*e redilus, ei
, damoum ecclesiis afferre; fiai quidem ejus alieua , lio, sed non alicui personae principali, vennn
. \
vicanis aut clericis : aed qnoniaui versimile erat,
, ,
canonem ab aliquibus circumscribi eique fraudem
; fieri, statuerunt Patrea, iti si quando ciwn Unproba
callidiiate res ecclesiaslica ad polenlcm personam

pervenerit, intercedeMe vjli persona vel cterieo,

qui fingebat se reni immobilera actipere : et sic
, quoque pritis facta irriia lorenl ct res iairanbilis
\ ecclesiae reslilueretur; el qui boc fereril, epi [; ^
ecopus vel monasterii prefecius, ab epiecopatit
. .
vl prafeciura expellerttur. Et bsec quidem canon.

Quonian autem ( quod agros Lalinc
, \,
diximus) sunt q u ex rehug ipsi* ct ianquam sua
, , ,
spoate frucuis prabent, ui suat salin, oliveta,
, , * vinela, prala, mokndina in aquis sila, figulina?,
, \
ut et ejusmodi alia : inlerrogaverit qnispiam: A H
\ , \
de ejusmodi pra3diis canou decernit, aa poluis de
\ - quovis immobili, cujus eet bonus redilus, el eo
; . \ ,
magis, quod iaeminit in fine de. damaosie agris

Solulio. De ulrisque decernit, et dicil, ea quidem
* \
praedia, qua suul boni redilus, non alienari uce
. ", elocari : agruui vero, qui est revera, et nou aola
( epecie nulliue redilus, alienari. Quare si sil qui - dem predium oinniao inutile (forte enim praiwu
*) \ , fluvii inundaiione obrutum est), vet si ettaqi a r , , gione reraotum boni reditus sit effecium, ut quod
- J) sit a coloois recens babiiaium et eistrucluin
* , , boc quidem sejunciuin praedium, qui esl boni
. rediius, non alienabitur; Ulud autem, eliamsi
,
(quasi per se ageas ac produceus di, . caiur). eo quod esl inuiile el oullius rediius, alie nabilur. Non eniiu propler nomiua, 9d piopier
/, , , - reditus alienari vel non alienari debent. Scias
, , , \ ' aulero, quod a legibus proprie quideni
\ .
(id esi, alienalio) dicuur domiuii iraoslaiio, scili \ :,
cet donaiio, vendilio, empliyteusis, perniulalio, ei
\ . "
siaiilia; aulem (id esi, elocaiio) esi ad per ,
sonas el tempora. praefiuita iransuiissio. Abusive
,
autem el , el ^
^ '
dicitur. Quod autem qua? redituni aiTerunl Dqn
* \ alicuauiur, qua auleiu rediiuui nuu afferunt
931
932
propler urgentem eccle&iis ncccssilalcm, alie- . * .
naiuur; ex canoue 29 Carlhaginensis syuodi
.
apparet, 304 Q
<Jisliiiciione permiilit;
, ,
queni lege. Sed magnus etiam Cyrillus, in secundo .
capile suae ad Doinnuin epislolao, inalienabilia esse
dicil vasa pretiosa, sacra scilicel, ei immobiles
.
ecclesiarum possessiones. Caeterum boc quoque
,
interprelare ex sentenlia cauonis Carihag. syn.
\
Cuni quidam autem episcopus praeditim ecclesia,
sticuui priucipali cuidam personaj alieuasset, ei
.
alienalio per bunc canonem infirmau csset, dice\ .
banl quidam debere episcopum ex cpiscopalu ex ,
pelli, ut lioc canone eonlinelur. Mibi auieiu non
" '
iia videlur. Neque enim jubet canun episcopum

ex episcopaiu dejici, quando feceril praedu aliena, \
lionem, quae raia ac firma uon fuerit; sed quando , immobilis rei ecclesiasiicae alienationeni cuiti dolo
, fecerit : el id quidem revera ad poientem perso , >
nam perveuirc velit, fraude auiem ac ntaliiiosa
,
calliditate ctarico vel agiicol;e tradiderit, id non

esse magni redilus causans, ut ab illo ad poientem
. \
perveniat. Non enim propter alienaiionsin, sed
' ,
propiex fraudulenlum consilium, ul ex episcopalu
, \
deturbarelur consiilulum est. Alqueboc quidem ex
canone 38 apostolico in pra3senli canone sito de \ '
claratum est qui non puuil episcopuni, qui sine
, * . '
dolo et malilia rebus ccclesiasiicis utitur; similiter
' ,
ct ex Just. nov. 120 seu lib. 25, tit. v, c. 2 Basil.
* \
quod decernil ejusmodi coniractus non valere; de

opiscopi autem vel monasierii recloris poena nihil
Q ,
penitus iractat; sed tanium tabelliouem niuliat
. \
exsilio. Sed quoniara ditta novella (sive iolus
, ' ,
potius eecutidus quinti libri liiulus) statuit non , \ ,
uunqtiatn non solurn inirucluosa et nibil reditus
\ , \
affcremia immobilia ecclesiarunj et roonaglerio
rurai, el ipsius etiani Magna? ecelesiae ei aliarum
,
acrarum aedium, verum ea eiiam ex quibus fru
ctus el rediius percipilur, vendi el alienari, per
*
dislinctiones quae in ea declaranlur, praeterea
-
tutem et quaedam suadeale teinpore alienari pcr ,
mitlit : lege eam, quse el magna est c l niulliplex,
,
plurimasque distincliones recipit: el procura ut

fiant vel non (iant, ab ccclesiis et monasieriis
, ,
alienationes et venditiones aacroruoi el ipsorura
, \ .
iinivobiliuin, ut ea continelur, et ab omni repreD ,
hensioire alienns servaberis. Nequc eniin tibi esse
\
(onlrarius videalur bic praesens canon; quoniam
.novella quoqnc rerum immobilium ecclesiaium
. ,
vel iiioaasterioruai aliciialionem aut venditiouem,
, ,
quaj sine justa ct urgenle causa Ol, simililer ac

praesens canon probibet. Quid vero, cun alienaiio,
,
ul dictum esl, inGrmetur, et res ecclesiastica ad
. , ',
ecclesiam vel monasierium Vevertatur, cogelurne
; . .
ipsi vicissim quos ca de causa acccperunt nummos

vel res dare? Solutto. Nequaquam. Dicit enim
/
dicia novella bacc exprcsse. Si *ero praHer ea qtias
,
a nobis hac lege saucita sunl, fuit aiiquis couira , \ ,
clus iii dWersis rebus raobiltbus vel iimnubiiibus,
,
unl sanciaruni doniorurn, reddaiur quideui ipsi
, ' , ^
U1
c u n >
933
X I I CON. V I I ( E C U M E N .
931
* * sanclissima ecclesiu? vel sacrosanciae domui. re&*

\ " , super qua tale quid conseculutn esl, cum inler*
. medii lemporis fruclibus; maneal autera apud
ipsam pretium vel anlidorum, aut quod pro per1},
mulaiione vel quacunque alia causa dalum csl.
, *.
Sin auletn emphyleusis, praeter ea quae a nobis
sunt, facia fuerit; aanclac ecclesiaevel sacrosanciis
. domibus caindem rem reddi jubemus : emphy , \ teutam aulem id quod conventum est pendere, ut
ctupu) teulicorum contracluuin robur exigit. Si vero
- douetur res ecclcsiaslica vel alicujus sacrosancta:
|, - douius; fta quoque santtissimae ecclesiae vel aliis
. , sacrosanclis domibus, cum fruclibus iiilermedii
, \ lemporis, reddatur, el tantuin prsetcrea quanli res
, ' ipsa v a l e l : sin autem, prirter basc, pignori data
, ^
fuerit, debiium perdat feneralor et euuidem rem
,
sacrosancto Ioco reddat, labcllionibus, qui praeter
.
banc nostram legem in ejusmodi contraciibtis
operam suam prxbere audeDl, pcrpeiuo exsiliu
dainnatis.

lloc autem eliani interrogaverit quispiam : Cuin
,
canon dical, cpiscopuin ex episcopaiu, el monn , - slerii prajfeclum ex uiona.slerio, ul perniciosos ei
, \ fraudulentos expelli, delrusionem cunseqifettirne
; ; deposilio, anuon? Et nonnulli quidem 3 0 5 dixe ,
ruut, quod cum Paircs uibil tale decernanl, sola
\ , procedel exirusio. Mibi autem videlur, quod, cum
, - propter doium iial ejeclio, necessario eliam scqui \ . ,
tur depositio. Nemo euim, ex causa laedenle laniam
, . - Q
\ ,
, \
\
.
, *
' ,'
,

' ,'
,
,
) ,
^, ' ' ^ ' ' \

*
,
, *
, *
, \
, \ ,
, , , ,
,
condemnatus, bonae est existimalioni. Poienti

ergo el eancto nosiro imperatori graiiae ageudae
sunl, qui, ut vull apostolicus canon el baec constitutio, ecclesiarura civiiaiisque monasieriorum imroobilia a ntaim flsci seu publici, per ires sacrae
suae niajcstatis aureas bullas, inlacia c l iutegra
conservavit : quarum allera quidem Julio inense,
indiclione i , anno 6C54- facta est, et consiimii,
non laedi mouasteria, eo quod jura, quas illis adsunt, in aliquo forte mulila sini et imperfecta : el
secunda mensc Octobri, indiciione 7, anno 66G5,
emissa esi, ei jubet monasteria iudivulse ei inseparabiliter sua babere immobilia; eliainsi noiiiia?,
quas pro jure fisei iaciunl, a census descrlptoribus
eis daiae sint, quac hic silae non sunt, quod non
perpelua caulio el uiilitas monasteriis ex iis suppediletur, sed lemporalis : alia vero mense Martio,
indiciione 0, amio 6b'66 ediia est, el in omuibus
secrelis pusila, qua? posl prooemium bo? expresse
edicil:
Aliquot abbiuc anms definitionem aurea

niuiiitam eniittere dispeusareque praevenit luoa'
inajestas, iisque, quae in bac urbium regina sil?
sunt, sanctissiiuis monaslcriis, ei iis quae suni in
occidentali parie freti, quanium esl in lillore c
longius; simililer et iisquaesunlin sino Nicomediai.
et usque ad ipsain Nicomediam, el iis quae sunt iu
insulis, Oxea, Prima, Chalce, Plale, eancta GlyceD U I I ?
335
THEOD. BALSAMON
ria, Principo Antigoni, Bracbyaesio, Terebinilio,

Sancto Andrea, Sancio Trypbone, Sancto Eleuthero, Codon, Pelago, Deipara?, Mesojia?, Medica el
Sando Oemetrio, et tis qua? suiil in posseswonibus
poriaum, et usqiie ad coa>plexum A l b y i ; e l , ut
semel dicain, iis qui circuiucirca reginaui civiiateui
exerceniur nionacbis, viri* el mulieribus, bis
mulla jura largila eei, ei in immobilium detemione
ac dominaiione, quae quibusdam juribus ad eos
pcrliuenl, ilrniam et illabefaclabilem possessionem
coucessit : quemadinodum dicia deflnilio aurea
bulla niuniia bsec fusius persequilur. Sed quoninm
veuaiures quieseere noa potuerual, sed fisci scu
publici pratextu eis gravem aiflictionen) intuler u n l ; majestas mea Beum placare ct propitium
eflicere volens, ob ea per quae ipsum ut bqmo of*
fendil, simulque magni imperaloris, Chrisli scilicet, mililes, qui vilam monasticam propter ipsum
elegerunt, et spiritus arinaturam induerunl, socios
habere et strenujos defensores adversus bostee,
taui qtfi videniur quaai qui non videniur, bono illi
fundainenio lecium quoque proportione conveniens imponere voluit, ei prseseniem auream
bullam optima cum raiione edidit; per quam siatuil ei defiait, otnnia immobilia, quae bodie ab
cuumeraiis mouasleriis possidentur, vel eliam
anacboretarum aediculis, cellulis, lauris, et, ut
eumiuaiim dicain, quotuaque nomine censeantur,
mouachurura babitaculis; colonos, praedia, convenlus, tributa, vectigalia, portus, flumina, jura Q
inaritiina, et, ul semei dicaiu, quudcunque jus in
posseseione iimuobili consideralur, et in quocunque loco silum s i l , ab iisque nunc occupaium;
acilicet eo quod i l l i , qui singulis proviuciis censuoi
agebant, notiliani, parles in bis fisco debitas vendicauleni, illis nondura dederunl, habere dictae
mansicnes pcrpeiuo dominio, ul doiuum ei majestatift meae tuagnittcentiain, et eis deinceps semper in posterum doniinari, elianisi probabill vel
non probabili de causa aliqua eorum vel eiiam
ioriasse omuia hucusque delinuerunt, vel eiiam
eine ullo lilulo, vel ex litulo quideni qui male so
babel, vel fortasse fateo conflctus est. Omnia
enim, quae ab ipsis in quacunque provincia pos-
S2I
, ,
, , ,
" , ,
, , ,
\ ,
' ;
\ \
, \ ,
, \ :
\ -,

, . \
,

,
, '
, \
,
, ' , \
, \ ;
\
, \ ,
, * \
, ,
, x a t -
, , , , ;
, , , ,,
, , \
, '
, '
, \ ,
\ ;
, ;
,
,
, .
sideniur in Occideute et ia Orienie, sive ex iis ^ , .
bospilio imperaloris quoiidie praeberi solitis, sive
'
eint 306
fiaguiemie, give ex commiserationi ,
bus, sive luco molis, vel caducis, vel ex vilibus ,
quse pendunUir diariis, vel ex vilibus calamiiale , ,
vexaiis, vel iis quaB a potentibus vendila suat, vel , ,
conlra, vel correctione nialefactarum vendilionum, , eisi in aliis locis jussa dari, in aliis tradita sunt; , \ , ,
vel donaia, non tradita s u n l ; vel tradiia, non ,
donata sunt; vel quovis alio roodo male ab ipsis ,
deiineuiur, iaconcusse, ei nullo negolio eis exbi- , ,
bito, a diclis ouinibus monasteriis vult roea ma- , *
jesias iu aeternum possideri, u l raajesiaiis meae ' , \
donum a liberaliuie et munificenlia mea profe- ^
ciuin. Cum eaim sola, qaac apud ipsos nuuc iove

e x
(ECUMEN.
938
nitur,
immobilium
delculio
pro
omnl
tituto
debet
, , -
eis sufficere, est supervacaneiim de ullis aliis c u . '
riose inquirere. omnibus cnim quaj hodie pos
sident, prxlerquam in iis tn quibus a publici
; ,
census in ea regione descripioribus notitise daise,
\ . :
quaj
jus iisci seu publici, ut dictiuu esl, piobaiu,
, '
debel praesens niajestalis m**x scripium Aurea

Bulla muniluiu sufficere : ct pro donatione et em {, ,
piione el quovis alio tilulo salis esse, etiautsi

quodcunqne
aliud secr&tirn in eis probctur. Nec
, \ * , \ -,
cogenlur
inonasteria,
ob ea quae nunc possident
\ \ ,
ioimobilia, aniiqua alia qu:e eis adstinljura pro * . forre : sed bac praesenli majesiaiis meae Aurea
\ '
Buila pro onuii jnre utenlia, ea conieuta ese

dcbenl,
ut qua3 eis, ul prius scripltim cst, suflfi ^ # ;
\ cere debeat, el pro donaiione et pro tradiltone, ot
qnovis alio jure. Siu autem inviiante fortasse
, lempore volueril ullum monasteriinn iis eiiaui
, , \ \ , *
qua
babcl juribus el titulis u i i , ea pro se afterens,
\ . *
a nullo penitus proliibebilur. Hoc enini non faciel
necessario : siu autcia propria voluntaie iilud
\
elegeiil, neino impedilurus cdiiiitielnr. Non solum
, * ;
aulem ad terreni, quod habenl, jus probaadum
. '
monasleriis strfficiei pra^sens Aurea Bulla; sed
* /. eliam in parocbiis, quaj nunc ab eis delineulur, el
, ' . \
praxliis, vccligalibus, convenlibus, irajectionis so: ;
lutionibus, poriibus, fluviis, juribus niaritimis ct
,
quocuuque alio jure, qdod ab eis possidetur, pra>
: * ;, \
lerquam in iis, iu quibus documeula pio publico,
, , , , ,
, , \ Q ut sa*pe superius dictum est, assumpia sunt. S u
aulem recenseri jussa sunt, vei autpulari quoedani
* , *

tributa, vcl pana, vel militia?, vel publica, vel
. <>
libellica, vel aliquid aliud, quod ad iiscum per , ,
linet, el noa factutu esi quod recensenduiu erat,
, , ,,
vel aliquod aliud babel jus, quod reprebendi pos , ,
s i l ; nionasteria cx eo nibil laedenlur.
, :
.
937
I N CAN. XII
C O N C . VII
, \ Quid autem opus est multa dicere el enumerare

;
et exeiupli graiia afferre? misso a majeslaie mea
,
mulliloquio, ne quis in ejusmodi rebus callidus el
vafer, nonnallis quidem dictis, ex iis causis quae
. ,
immobilia conculiuui, aliis vero silenlio prselerilis,
, , f) verba arripiat, el more Judaico lilterae insistat, el
* ,
couetur in Hs, qu;e ditla non suni monasleria
{? .
agiiare et vexare, senleiiiia generali et munifera
; vull mea majesias el deceraii, ul onuie in iis, q u
, \ bodie a monasteriis po^sidentur, vel in ipsis sunl
,
monasteriorum caibedris, esse publicmn cogila *
tiiiu fuerit, idipsum ab aliquo, vel IIUIIC vel quan
docunque, monasleric daium esse repulclnr Et
, Ttvo; simul ac hoc cogilaril quispiain ac dixeril, id quo . \ ;
que slalim appreliendit uionasterium, u l bodie a
: , \
mea regia sublimitate duuaium. Quod eniui ad ca
,
aliiuel, qua: nunc possidcnl, immobilia, dc quibus
. " ' ;
pro publico documenia non acceperunt inona , \
steria; niea majeslas vult uiuiiuquodque eoruiii
,
publicutu exislimari, et perpeluam
firmitalem

obiincre, el a nullo de ea re discepiari. E i queoiPATROL. G R . C X X X V U .
30
THEOD. BALSAMON
aJt.indum pubbco nulia a sc molcstia iicgoiiuuive ^ , * ^

exbibctur; sic nec acdcs sacra?, sivc anacbore
tarum cellulae, nec inonasicria, nec nliqua, ab * ,
ullo.publici curatore iiiibus agitabuniur sive quis
, \
probabilem sive 11011 probabilem causam afferat,
sive cujusmodicunque sii quod loquciur. Quisquis
, , cnim boc facere aggressug fuerit, invalidact revera
, .
infirn a dicere vidcbitur,et citra ullam misericor
diani cjusfacullalesflscocoiisecrabuntur isqueoin- ,
uiuoinlamis seuipereiit: utpolequi iiuperalori ad- ,
3 Q 7 versclur, qui pie ac religtose oimiem mole- \ ; , siiam el vexaiioncm a inouasieriis, in iis quas ipsis
; data sunt, pcr pnvscntem Aurcam Bullam amoveat,
<el pcr ipsaui exiguuin atiquod donum Deo offerai,
^
innumerabilibus beneficiis quae a mtinifica ejus
, * t*
dextra actepil. Non licebil ergo, ncc publici cen- , * su* descripturi, ec ci qui cuivis secrelo prafiest,
;
yerexxqualori, vel alicui alii personae, quae pabli ,
cum excrcci, monasl:rioruiu immobilia describere,
, vel focos ceusere, vei iuquircre quantus sit eorum
,
iundus, vel colonorum numerus, vel quod lerr%
, , amplius possideiur, vel uon jusio prclio emplum
,
esi aul iujusie delinetur, cxaminare. Sed quia jussu
* *
meo impcriali acia facieuda suni, eorum uouiiiie,

quae bodic a iiionasleriia dcliuentur, immobiliuin el

culonorum, tunc detuum jusle nioiiasierium 1110, \
leslia aiiicieiur, t quod injusic deiinel ab eo aufe ,
relur, quaudo publici census idescriplor osiendit,
,
quod ullra deCnilioncin et loonaslenum .lucutn oc . *
cupat, vel colonos, vel ulla alia.Nec eiiim licenliain
*
liabebunt inuiiasleiia augendi et ampliflcaiidi e a , C , , ,
qua: ab ipsis badie possidenlur , sive coloni s i u l ,
, ) \
eive loci, sive pra?dia rusiiua. Yeruinlaiiien per
. rjusmodi occasionein non licebil exactori, aut de- ,
scnplori ulli fuiuariuiu vel nieiiSOiium , aui aliud

quodpiaui vecligal, quod ad ipsius oiliciuin perli- ;
ncal, rccipere ab iinmobilibus, qux supra scripiis
.
subjacenl inonasteriis. Qui eninr conlra ausus iue- \
rit, scial se taiilum id quod cxegil mulliplica- , :
lum rcslUuiurum, sed ck omniuin bouorum publi, ; .
caiioni cum inlainia ci civiliuui muaeruui incapa
ciiaie subjecium i r i . Sic cuim vull inea majeslas,
*
jam maiufeslaloruui inuuasteriorum iiuuiobilia oni,
ma haberi ab unoquoque exaclore, quasi sub. \ ;
siul ipsms oilicio vel potesiali. quemadmodum

oxaciores subjeciis sibi proviuclis nibil juris
babenl, ui in iis agant adiiihiistrculve quidquam :
sic nec in hmiiobitibus iiioitasterioruin exaclorcs
proviiiciaruin, quibus ca* subsunt, censebuutur
cxaclores. Q u igilur Aenl acia el liniuui descripuones ab cis, quus majeslas deslinaveril ad prubaliotiem coruin, quaj a inonablcriis bodie po^sideiuur, compeienlibus sccrelis propier noiiliatu
insinuabuiilur. Scire uauique dcbeul umnia luonasieria, si quod ex iis deprcbensuui luent fraudem
.'diquaui vel collusionein vel duluiti iu iunnobilibus
quai bodic ab ipsis possidentur fecisse : nou solum
nilul uuliiaus ex bac ineae majeslatis Auiea Bulla
consccuiurum; sed eliaai casuruai jurc praediclis
, ;. ' ;,
\ ;
, ' ;
, . \ *

* . , ; >

* ;, , , #
;
; ,
941
9*2
I N C A N . X I I CON . V I I C E C U M E N .
i omnibus monasteriis, per aliam prius faclam tuajesiatis meae Aurcam BuUam, concesso.

^ .

,
\ ,
.
. '
, ''
\ * ,
,

, '
, \
,

^ *
,
, *

,
.
'
,
,

,
, *
*
,
,
' ,

, ,

,

,
,
,
,
. *

* , *
, -

, ,
^, ;
,
,
, ,
Deinde autem sustulit haec 'Bulla Aurea omnem

quoque jussioneui quae ei adversatur, quae scilicei
facla est vel fiet : et siatuit u l mouastcria suis
quoque anliquie tiiulis ulanlur. Quoniam autem
per quoruradam alienis malis laeiantiura instigalionem, mense Junio, nona indicaiione anno 6684,
impcriale jussum edilum est,quod banc iu priniis
piam ei utaxinie beneflcain Auream Bullam propemodum subvertit, el propterea monasteriorum imniobilia a publici census descriptoribus rapiebanlur : Julio mense indictiotie 4 , anuo 6689, edila
est venerabilis resoluiio divine colendorum poten tissimorum et eanctoruro nosirorum iniperatoruin
super monasteriorum commoniiione, quae omneir.
usum praeturianum et caiepanicum exscindit, et
slatuil, ut prsedictae Bullas Aureae vim suam sor
tianlur de uon describendis monastcriorum imaiobilibus; quae ad verbuui gic se liabet:
Hajeslas mea vestrarum precum adjumento i u digens, el beaiae memoriae imperatoris domiui ac
ejus palris vesligiis iu omnibus insisiere volens:
ejus quoque in vos, qui Deo dedicaii eslis beneficenliam iiuilari conslituit. Id et per baac unam in
vos beneficenliai, et Deo, qui ipsum imperaiorem
fecit, gratificanlur, et domini et patris majesiatis
mex animae beatae, et nostrae poieiitiae profecius in
, bonum 3 0 8 h
c fundamentum pontt; ei vestra*
pelitioni se inclinans, ut vim suam habeant, siutque
stabiles , firmae ac iaimobiles, quae de veslris roonasteriorum beneficiis Aureae Ires Bulla? emissaa
sunt a sancla illius majeslale, decernil, et ut in
eodem robore immobiliter permaneaiii, in quo a
principio exposiue sunt, el qtias iis coivsequenter
processeruut traditioois acla seeuritatcm referanl,
eliauisi posi biennium facla fuerint ; licct fortasse
qua?dam eorum in convenienlibus secretis prius
posita non fuere : iis, quae ad inierpretalioncm vcl
subversionem Bullarum Aurearuai polenliae nrlicularera vel generalem editae sunl, omniinodib jussionibus, quaB in noslris monuaienlis decJarantur,
(juojnodocunque emissa? fuerim, per prtsentem
y resolutioneiu inutilibus invalidisque redditU, ct
periade ac si ue essenl quiduin ouuiino, reptitaiis.
Cessabii aiiiem, et qua*. bucusquc vesiris inonasteriorum iunuobilibus in Tbiacia et Macedonia sitU
insultavii practoricas ei calepanica3 circulaiionis et
functlonis cxactio, siupjKCque et axungia; eniptio
vel exaciio, tanquaiu per bauc prascutem excmptionem exscisas et radicilus exstirpaix, et eo redacUe, ul nec amplius siat nec iiomiuentur; praetoribus el exactoribus subordinatis el suprenns, et
iis qui stuppae et axuugiic emplioneni vel exaciioiieni slatis teinporibus exercent, iisque qui illis
miiiisiranl, sic ejuamodi imuiobUia pra^tercurrere
debentibus, ut ea, unde fiscus uibil exigil, in oiouibus quas hoc roodo decrcta sunt ipsi, ab initio
a s i n a
943
9U
l*odicijii diei repclilo diurno et deinceps in omne \ , \

ac perpetiiuin lempns, et sine contradictione su *
spiciuiitur, et pro non descriplis in publicis actie
, .\
bubentur. Licct aolem non descripta sint in aclis,
alto tamca quodam roodo aguila eunl; ei sic re- \ :
, \
cepta, sl quis praHerea quae consiituia sunt his

Aurcis Bullis el praesenti majeslatis meae excni , ptione, fueril ausus aliquid exsequi in quibusvis
\ ,
posscssiouibus ininiobilibus vestroroin nionastei io~
. ,
ruin, praeterquam quod laesae majeelalis tcnebitur
J I O J , \
ivus (sicut bis Aureis Bullis dertnituro eu) ab emi *
nentissitno quoque pro lempore mystico ijlatum
, \
cuipiaai vesnaruin possessionuin dainmim sarrire
( . ,)
cuinpelletur.Mouasteriis quoque ouinibus, quanlum
in lpsis est, curae erit, tam iis qua? sunt inlra ur
\
bein, qiiaai quae extra, sub lerminis iis Aureis ,
Bullis comprebensis imperaloris inclyli et pia3 nie- ' *
iiioi ia;, domini ac patris majesialis meae ea per- .
agere, quae in nostris conimentariis declaraia sunl; , \
msi velini lali excusatione privari, co quod semel
, tantum ca neglexerial.
\ \ \
, .
\
Sed ei saaclisaiinai Beo Magnae ecclcsiae Aurea
Bnlla dala est polentis nosiri imperaioris, quae b*c
, *
ad verbuu conlinei:
Et
quidem anliquo et cclebri Solouionis sa \
pienliae lemplo pro viribus offerebaiit omnes : et

buic quoque sacroel maximo lemplo, quod esl sub
\ noniiae Dei sapienli, qui cx Soloiuone et Davide .^
. '

.
,
j,
,,
secundum buinanilaleni derivalur , magniflce el , \
regatiter exstrucio, cujus illud Solomonis erat pra- \ , ii-uratio, nova:, inquam, Sion, arcae sanctificalionis,
\ , Servatoris nosiii Ecclesiae, quam super aposlolico , ,
ruai inandaioruin pelratn rcvera siabilem el iin ,
mobilem Spirilus sanclus aedificavit, mulii divcr&a
,
munera obtuleruut, qua3 ia iminobilibus possessio
nibus spt^ctaiitur ad orieitlem ct ocddeniem siiis,
, ,
ai ia aliqiiibus insulis. Quxdain ci per eniptionem

abco sunt requisila. lloruni inulia (itc d i c i n plu ,
riaui) divcibis ex causis ad fiscuin pertinere cen . * & '
sebanlur ab iis, qui ubique suut, publici ccnsus
. ( )
descriploribus aliisquc in ojusmudi reous cxerci
laiis. 309 Quoniatn auteia boc ad majcsialis nicx
\
auree frequenler dclalum est a relalionc eorum qui
. ;
kiujus magni c l sacri lempli sunt oeconomi, slalini

nibil cunclata niajeslas mea banc praesentem defl \ ,
uilionein Aurea Bulla muuiiam sanciissiino buic

templo clargiia est; per quaui ei pure donat c l concedil nostra pielas omiiia , quae ad fiscum seu
, ' \ publicuin quouiodocuaquc periineul, cx iis, quae in

crienie ct occidenle ei in omuibus insulis ab illis

possiditntur, onuiitarioruin iinmobilium possessio- \
nibus, tauquain douum ejus ct sacrain aliquaiu
' ,
ubtaiionem, siva coloni sint, sive lerra, arabilis
,, ,
sciiicet vel pralensis, vel consiia vitibns, vcl hor, , iensis, vel cujusiiiodicunque prxdia, sivc iaquiliui
.;, ,
neôiiatores vel ariiiices, ei si casira ia aliquibus
\ ,
ecruin exslructa s i u i , vel aliquid aliud, quod ad
, ,
945
I N C A N . CONC. VII (ECUMEN.
; .

,
; , ,
\ .
, \
.

\ \ ), \
,
publiciim utique pcrtinct, in iis inveiilum fuorit.

Per prrcsenlem autem hanc et piam dcfinilionem
Atirea Bulla nuinitam majestas mea corrigU qua?cunque clatidicare inveniuntur in iis, quae dieia
Magnae Dei Ecclesine adsunt, jnribns nc titulis, in
omnibus ejusmodi imtnobilibus, qtixcunquc ca
fnerinl; et onmia qure illis adsunt, in orientn
ei accidente, el in omnibus insulis, ut nunc
a majeslate mca dala et ci conccsea pnteiMir ,* per boc scriptnm prajsens ptumqne
AurcaBiilla iminilum serenitas uosira jubet staluilque. Ob eam enim cansam ct exactas procedere
descripiiones, qirae.dcclarent cujusquc generts i m mobilia, et qui eis praesnnl colonos ei inqtiHinos,
nec non omnis gcncris pra?.dia rustica in eis
, \ ^ venta, a locorum descripioribtis, corumque sub
scriplionibns confirmari, et in perpetuam secnri, \
tatem sanctissima; Magna Ecclesise iradi jubet

nostra majcstas, nt omnia manifesta et cxtra con , \
troversiam posita sint, nec nllo tempore in disqiii ,
silionem revooentur a doscripiortim qiioquam , vd
* *
inspftctorum, vcl peraeqiiatorum, et eorum qiii aliler
-5 \
fiscalia porscrutanlur, declaralis descriplionibus iu
: ,
fuluram rei mcmoriarn compeicniibus 'secretis

insinuandis. Neque enim cuiquam rorum u!lo utodo
: * .
ingredi bujusmodi imniobitia, aut ea in eonlrovcr; '
siam dediicere et disqmsitionem qiiamcnnqiic un ;
qnam licebit. Sed ncc de juribus (Ecclesiae) in btt
, '
. '' * fdb tis possessiombu*) debent inqnirere, nec tribu, , - Q Uitn fumaritim nec menstiraticittii reripcre, nec
vociigal |lnid qnodcunque, in lncrum dcscriptorum
,
excogiiatnm, qui ad solum aspectum prsescntt
, deGnitionis meae majYstalis Aurea Bulla mtinila, c.l
\
descriplionum pracedcntiiim, nt constilutuni o*t
, \ probibcnliir. Omnis autcin quae farla fst jusaio.
: , . sivc dc prius alio depulalis , sive de frngiuenlt*
, > ,
sive dc cotrinmeralionibtis, sivc dc iis qnos ab lui, \ ,
milibus ordinibug, sive de iis qua> incmoniltn
,
subjecia, sivo dc militiis aflTerlalis, licet compcn , snlio iacla non sil, sivc de arqiiiescendo factia
, , \
sine qiianliiate doualionilius, sivc de quacuuque
,
alia re cdiia est jussio, ei ulla in re repugncl prae , \
sonti niajcslalis meaa deiinitioni Aurea Bulla m u :
nil, irrita erii el iuvalida : tsi , ne rescindatiir,
, * pov, D '
expressum sil (nisi nomiiiatiin pronuntiahim
fucril). Omnium enim jtissionum, quae factae suiii
, .

noiiiiatn habens mca pietas, eas sigillalim enuiiic,
rare supervacuum exislitnavil, et ut expressim
, \
enumcralas el eversas, quod ad banc Aurea? Bnliae
\
definilionem atlinet, censeri conslitnii majcstas
, .
mea. Sed uec ulla alia, quas in posterum fiei jnssio
'
buic pia2 scriplura praivalebil ; quiniino et illa
quaiejiiis prarsntiii mcx majestaiis definitioni ad '
versalur, irriia fiel, miilartimque virium; licet, ne
, *
stibverlalur, apposiia bii clausula (itisi noininalim
yai .
pronuiiiiatum sit) aut qtia^vis alia disiinctio. Ut
^ ( ), igilur nianifesla sint, qua3 adsunt sanctissimae Dei
. "
niogni Ecclesia?, immobilia omnia, in praesenti de
flniiione Aurea Bulla muiiita apcrte inscripla sunl,
r
e a
347
THEOD. BALSAMOtf
9
quas ad verbum sic te habent
310
Tbracise ,
ot Macedonia proyincia illa el illa, ct deinceps , &
enumerat omnia immobilia. Posi horuiii enumera* \ \ ,
lionem d i c i i : Judaei Strobiliota? ubicunque inventi, .
el excttsalio navium capacitatis i r i g i n u niitliuBi.
,
In bis omnibus sanch imperialis mea pole*tas
anrtis*imam agnam ecclesiam et omnem ejus .
partem habere jus suum inviolatum otnnino et i n -
concussum; cum exactiorea fieri debebunt termi-
norwn deflnitiones a locorum descriptoribus ut ,

sajpe dictum est : ?erum eo praetexlu non Itccbit
pra?diclis descriptoribos Iributam fumarium vel , *
mensuraticum exigere, aut neceesariomro datio-
nem, ullamve exactionem facere a qtiibuscunque ,
,
iuimobilibus ejus : sed absque ulla collaiione et
pfelitione praedicias (inium descriptiones conficient. '
0"od si quis atistis fuerit violare quidquam eorunt, >
qiia? praesenti Aureae Bullaa oratione majcsUlis

nioa definiuiitur, prater imperialcm indignalionem
in periculum veniet subeundi poenam aureorum tri- ,
, giiila librartim, quae siue commiseratione reruni

privatamim serreio ex conventione ganciissima
,

Magnae ecclesiae ab ilio exigentur : quippe cum

firma sil ac mtinita prasens Aure Biilla? oratio
,
facta itien.se Augusto ptitna indictione an. 6661, cui
nostrum piclate prsecellens ac k Deo designatum

, n
subscripsit imperiuni. Praelerea autem el alia Balla Q

Aurea ejusdem potemis sanctique osiri
aosm imperaloimperaio
ria, mense Februario indict. 1!, an. 6656, emissa
est, quae dicilur niedicalor, ulpote qua? liiulis et
jtiribus omninm ubique Eccleaiarum , quse forte
clauilicabanl opiscopaluuio scilicet et mflropolium
t-1 ipsius Magnae ecclesia?, medealur, qua? eiiani ad
^crbuin sic iracial:

' ,-' ,
.

', ,
,
,
,
, .
Qui post Mosenniit electi illius populi imperaior

Jesus, Hicricbuntis festinans munimenta dirucre, , ' sacerdotibns jussit in circuitu tuba canere, et sic ,
jiurorum propugnacula luirabiliter dejecit : majo- ,
atali autcm meae, quae novo a Deo eleclo populo *
praeesi, post illum regem, Mosem alium populi

semtorem ac ducem, inclylum dico inajeslalie
>
mere dominuni ac genitorem, veluli qua?dam Hie ,
ricbunlina moenia communis Cbrislianorum inimici
,
proptignacula (occideiitalis dico draconis, qui in ^ ,
Sicilia tyrannidem exercei, et illinc adversus R o * "
' - -(
~ " * manum imperinm lalenter prorepit) diruere pro- , ,
prranti, quibusdain quasi spiritualibiis lubis, anti- ' )
atituin, Deum nolits quolidie placaniiuni, precibus,
, *
ei ad illum dimcndum conferentibus, opus esi. Sed
, )
el ipse divintis Moses, quando eum Amalecb pneliinti commisii sacerdoiibus atrinque innixus, sic , .
, ' eum fugavit et vicit. Sicut ille igltur etiam et ma , ,
jesiat mea sacro antislilum sustentaculo indigens
. *
ad aciein adversus novum hunc Amalech proposi
ituu et veluti quamdam lucie columnam novum liunc
' l<rael pnecedenlem. et ejue gressus dirigentem ,
,
preccs eoruui babere volens, banc praeseuicin B u l X
950
949
C A N . X I I CONg . VTI ( E C U M E N .
, - lara Auream, el omnium Eccbslarum matri, novae
Sion, Dei sapicntise habitactilo, ct iis, qui sunl in
, omnibus
insulis etin orienie ct occidenie, antisliti, \
, , bns donavil, eonim pro majcstate mca preres magis
, \ confinnans. Recte enitn novil mea roajestas, quod
rot non servatnr per muliam polenlfam, c l quod
\ \ ,
\ gtgas non scrvabilur in muUittidine virtniis suaa :
<. mendax aulem eqnas ad salntem, ut cum divinn
Propbeia et Psalmograplio et Dei patre loqnar. Vo , >
lcns enihi, tit finnitas et stabiliias Ecclesbr, qiia
*
, - oinnibus pra?est, ornnino servetur, cl omnibus d i ctis anlisiilibus snnctarum qux ubictiiiqiie sunl
\ \ .
Erclesiarnm, et securflatem tilulorum ac jtiruin,
,
, \ - qu.x'illis adsiml, in ipsorutu iinniobiliiitu deteniione,
firmius constilueus; et prailcrca coirigens si quid
,
, \ ^ ^ in eormn juribns claudiret, el a sutiimo exac loqw?
\ jiire distel; et non solnm boc, sed oi si qiiq.l jns
' c b e l , ad ejusmodi iiiiiiiobiliiiiti
. consoqui 311
domiitatinueiu, deieutioncm ot pFopri *(a!em, id
,
fortasse prins facium non esl : bauc iuajestas inea
\ \ ,
Bullairi Auream , ejns quod deest medicalriccni,
\
ilHs tr.ndblit, qu:e velnli perfcctum et intogrum el
,
\ - omaino illabefactabile el iinmobile jiis ejus osleii d i t ; per quam confirmat quidem, el luliiis facii ,
quodcunqiie jus adest sanclissimis Oci ecclesiis,

, eiquc qiiae illis praasidet, in suis immobilibtis, cu
\ , -. jusnmdictinque fuerint, et ubicuuqnc ea sila stni,
et quod pnlchruiii pulclirius coustitml tvajeslalia
, ' , \ ,
meae seuteniia et calculo. Quidquid autetn cst in
*
, \ , - C eis, in qiiibiiscnnque qnis speciaium iJ dixerit,
\ , - sivc in rescripto diversorum impcratorutn Anrea
, , \ Bulla mtinito, sivc in sigiliis, sive in siinplicibus
\ jussionibus, sive in solutionibus, boc esi in nctis,
. , clatidicans, ei aliqua in re ab eo quod est exadimi
, ft a debita conscquonlia deiiciens, e regalibus ju&, , - sionibus et logibus corrigit, et deceruit dicli$ san, , , - clissimis Ecclesiis ntdliim ex ea re pra^jiulicium in
, 6< reternnm aflcrri : sed qnod in eis cst infiriiiunrt et
, itnbecillnm, esse firmissimum et nulla juris ailiga^ , , \ tionc oppugnandum ab eo , qui velii aliquid pro
fisco seu publico dicere, ut quod praesenti maj^la
tis mea3 definitione Aurea Bulla munita coufirme ,
\ tur et valdc corroborelur. Et ut ex multis eoruiii,
- quae cuipiain in mentem venire possint, paurn qua? , - ^ dam majestas inea menioria repeiat; si forie donaiio colonorum ipsis, aui inensuraruin lerne sinc
^ \
certa quanliiate s i l , vel prasdia quaidam rustica
. \ ,
innovarint iu bujusmodi possessionibus, fortc qtiae
,
ipsis
donata fuerntil; aui donata quidom fue,
, , Ttva - n i n l ; jussiones autem de bis factae non sutrt revo , - cat;e, vcl in priusdesignalis,quae ipsis donatastml,
jussiones de prius definitis non sunt revocato^, aut
, ,
jussionuin
imperalium, quas ipsis IribuLii sunt,
\ , \ aiiqua? nullo modo insinualae fuerunl; aul fucrutit
, , qiiidem insiniiala? in ali(juo noa lamen compelenie
secreto; aut insinualse perieruut, cieinpla auieiu
'
> , earuin fide digna reperiunlur; aul acla, q u prQcedere debcbaut, non processerunt, vel quae pro , > ,
cesscrunt non sunt insinuata; aut, qu*u- lieri de , , (
951
THEOD. BALSAMON
hiKTiint, rationttm compuiationes, factas non sunl;

aut forle quarolibel aliam ol) causam, sive ex
parle. sive in toltim, qua? adstint sa?pe dictis sanclis Dei ecclesiis et malrt omnium jura claadicant,
rt inde firmiiaiem. suatn non babent; etsi omnis
qtix rnstrumctiia claudicare facial, cansa non sit
bic iiominalim cxpressa; aut alia forie ipsis conc dl debiierunl instrumenla de bujusmodi immobtiibus, cum aliqua sal em impetraverint (nam si
documentum de quopiam ex possessia a se immobilibus, nequaquam acqtiisierini, nihil a prasenli
Aureae Bulfca oralione juvabuntur), nulla in re baec
niiuiia, el qusecunque alia cuipiam pro fisco cerlanii in meniem quandoque venerint, lsedere tinquain sanctissimas Dei ecclesias, ol Sapienliae Dei
temphiin, reliqtiasque metropoles, arcbtepiscopatns,
fpiscopatus, potcrunl in iis initnobilibiis. qu;e, ut
dictum cst, ad eas pcrlinent, ex qualibuscunque
juribu*. Si cnim nullum penitos jus in aliquibus,
qn* fortc habenf, iiinuobilibiis po6sidenl, a praesenii Auiea Bulla nitinita deiinilione nihil omnino
juvahuniur : sicut nec in qnibns iiscus ex jusla
nliqua r.ausa ad liodicrnuui usque diem possessionem babuit. lo bis enim omnibus jnris observabitur cxacla disciplina. Si quis ergo velit, ob avariliam vel ob aliarn aliqaam causani, ea, qune
pr.rscnli majeslaiis n*oae Auiea Bulla innniia definilione constitiila suiil, negligcre : priiuum quidein
fiiicia? Trinilatis luctint, qiraudci coram formidabili
tribiiiiali steierimus, non vidcril. a Clirislianorum
autetn partc, iit Jttdas a dnodeiiario numero , cxC
, , ;,
, ,
:. ,

\
, ,
p

\ \ ,
,
' , , \
-
,
, , \
, ,
\ , ,
* .

,
,
' '
|: "
.
*
)*
,
,
<^ , , \
,
\ *
,
.
.
3 1 2 Z 0 N A R . Ecclesiaruininal cnabilia
eorvari bic canon jul>el ( aulcm, hoc loco, ( *
qiinpcimquo frucliitn ex se ferre queaal, inlelligi- )
inns), proferiiniqiie Palres apostolicum canonem , , quo rernnt ecclesiasticarum procuraiio episoopo ,
* , \
demandatur, ut eas ille, veluti inspectanle Deo,
administrel, nec ex iis aliqirid inlerverlal, hoc cst, , ,
sibi tanquam proprium vindicet, neque copnaiis . ,
,
suis larj-iatur. Quod si forie, inquiiml bi Patres,
elerilcui agrum ac proinde ecclesias inulilem osse J J YP^
,
, 'piscopus obtcndat; ne sic quidem e.um n a g i s l b tibus, scd aul clericis aut agricolis , addical: clericis quideai, qia inferiores ctsnbjecii sunt; agri- , ^
rolis vcro , utpoie qui ruri degenles in hmuiliorc , \
ntquesubjecfiore furlima vcrsanlur. Quod si versute . \ ac dolosc (lerico quidem aut agricola3 dedaiur ,
,
agcr, sed ab co posiea cuipiam e magistratibus
mancipeiur, lotum *'ud tiegotium , sive vendhione , ,
, \
sive alia qnacunque ratione iransactum, irritum
. ,
esse, posscssionemque ecclesiae rcstiiui, jubeni .
,
qui vcro rem cjiismodi admiserii, nl per fraudcm
, ,
videlica, vel ciiam manifesto ct palam , dynastis
.
rcclesiaslicas possessiones proderel, sive cpiscopus
*/<-
sive moiiaslcrii pra?fccius feit, c dignitatis gradu
ciderit; praitena anlein ct ujaledictionem attraxel i l eorimi qui a saccnlo dormieriiul sanclortim priiiiOKeuiionim, justoruiri ei divinortim Palrunt.
IN CAN.XHI CONC. V I I (ECUMEN.
9 5 3
S&4
, & qwippe qui ea, qu;e ipse haud cotlegit, nnte dia ; \
perdat, dejici ae dettirbart. Nam si quicunque
stia ipsius bona male distraxerit judicio esl obno '.- Xius, quanto itlnrn magie obnoxiuai esse arbitre, miir, qni Deo ab aliis consecratas possessiones
dissipat? Atque hic quidem canon de agris slnluit.
. ' , Carlbagincnsis aulem synodi undctricesimo, res
\ ; - qiroqiie aliae, quamvis Iruotui ferendo non sinl
* distrabi, nisi cautione adhibita, prohibcnltir; qni
qiie canoni non paruerint, dignitatis, quam obtinent, privalione multatttur. Magnns autem Cyrillus in sua ad Domnutn epislola, eccleeiarnm tasa
prctioea. eartimqtie immobtles possessiones, nullo modo alicnari licere decernit. Sed isla nonmdli
monas eriorum praefecli meras nugas putant.
. ,
AHIST. Juxla qnod sanclis aposlolis visnm

(*st, qiiodeiitiqne ab episcopu vel monasterii p r .
fecio ex episcopatn vd monaslerio alienalnr,
* \ - g irrilum s i l . Et opisoopus vol prafecltis, qui boc
< . >
feceril, espellatur.
Ecclesiamm bona, et prsesertim prrrdia, alienari

non debent. Qtiaecunqne aulom immobilia inutiiia
, . "
suiil, et damnuin ecclesiae aiTerunt, non loci magi \ , \
, - gtralibus , sed clcricis aul agricotis locabunhir.
, Qui autcro decreia transgreditur, sl quideai episcopus est, cxturbetur episcopio : sin aulem mona , , ' , , slerii prarieclus, monasterio, ut qui male dissipaut
quai non congrcgavere.
, & .
9
CANON X I I I .
c Quoniam propter eam quae facla esl ob p w a i a

c noslra in occlesiis calamiiatem, sacrosanctse
quaedain a?des a quibusdam viris corr#ptae
, - C
< sunt, et cpisrnpia et nionnslcria, et communia
\ , \
c facta diversoria ; s i , qui ea quidetn leneul,
c volunl reddere, ut in pristinuin slatum resiit , 1 lnanliir, bcne et pulcbre habet: sin minus, ai
c , \ ,
sint quidem sacerdotalis calalogi, eos dcponi
| ,
jubemus ; sin vero monachi vel l a i c i , segre ,

c gari, ut qui a Patre, et Filio, el Spiiilu sancto
, \ , \ , \
i coademaaii sint, et deputentur ubi vermis non
, , \
niorittir, nec ignis exslinguilur; quia voci Do
i mini adversaiuur, qua? d i c i i : c Ne facite do , c
mum Palris mei domum negoliaiionis .
. >
BALS. Propter inimicorum imaginum insaniam,
.
multi ortbodoxi ex suie episcopatibus et monasle \
riis iugientes montes occupaverunt. Correplae sunt
êrgo sacrosanclse istae aedes a quibusdam , el alia

sacra divinorura meditandorum loca, et saecularia
,
facia habitacula. Quamobrem Patres consliluerunl,
.
ut ea in anliqunm 313
slalum resiiluantur : l i
autem qui non obediuat, sed in malo persistiint
, ,
si sint quidem sacris initiati, deponantur : sin vero
, ,
laici vel monachi, segregentur. E l haec quidcm
, . \
dicla sunt ad earo, quae tunc fuit, reriini tonstitw . "
lionem. Extende aulem canonem eliam ad eos, qui
;
hodie sacrae aedes tenent, ex genttum incursione
.
profanalas el communes effectas. Neque enim pos * ,
Joan. x i , 16.
955
THEOD. BALSAMON
etitit dttere, *e boc malum non esse aosos,et ideo .

*
|
n o n debere banc reililulionem facere. SimiHler
, , .
|
iiec inuliorum annoruin lapsuin profcrent, u i id
.
conflrmftur quod non potesl constetere, et eanctum
, ,
rommune efibiatur. Ea euim in aliis qoidem lotuiti
. ;
liabent, hamanie scllicet negoliii : non aulem Sn
, ;
nanctis et sacris. Nota haec propler metropolitanos
\
orienialcs, qui proprios episcopatus monasieria
a laicis, qtii ea detiaent, revocant, et ha?c aodrunt. , \ . *
Nitmquid autem gantlis locis non coromunibits effcc i i s , sed conservatist. eicut priue, cogentur qni <>a , : , irodeiinent resiituere? Solntio. Episcopams quidem
ut ab episcopU oecupentnr necesse egt, n.ec ullo ; . ?
lempore ad illos revertere probibebunlur elecii : ,
queniadmodum et ia Megarensi eptgcopata factom g
esf, qui tot annis, quot bomtnam memoriam exce ,
dtinl, delelus exslinctusqne fuerat, ei per jussio- \ ,

nem imperialem eynodalemqtie actum meiropoli , \ Albenarum paulo ante rnrsus gervattig est. Mona- \
* . eteria antem, ul mihi videtur, si qoadntgttita an , \ ,
ttorum spatio ab aliqnibue possessa fueriirt, non
facile ad priores possessores rcvertuntur : si vide- ,
licet scWertnt a qnibusnam pogsideantur, et pro-
pter socordiam ea tanto tempore non revoraverinl. , ,
Qtiia aulem pnesens quidom canon consequentcr \ ^ \
24 Chaicedonensis synodi edilus est; 49 autem . \ ^
canon synodi in Trullo eadem decernens, adjirit,
' ,
non tradenda gaecularibtig honiinibus monasterta;
,
dictum est aliqtiando, quod ei canoni et prasentt
consequenter, debent subverti antiqniores palriaf- C (32),

chales monagtertorum gxcularibue donalionee,
\ qnin etiam et tradiltones mnnasteriorum aliig nio\ \ ^
nagteriisaUribuiorum,et Magnae ecclesia; reservari.
;
Leclus est et pafriaroha illius dotnini Sisinnii locus
,
eadem decernens, el id fortasse eliam ad effefimn
. ^
perveirgset. Quia autem sanctissimi illiuspalriarcbai
,
doniirii Sergii alia allala cst drcisio, qna? mense
\ I .
Maio facta est. indfct. 14. anno 6324, imperiali sub \>
scriptione mnniia, qu& 49 sjnodi In Trullo cano -
nem interpretalur, el statuit, non intelligi tradilio, * ,-*,
nem in donatioiiibus, q u sfatum tnonasteriorirm
, T S '
ronservani : sed in iis qni monasteria accipitinf,
,
itt ea babeant saecularia diversoria ; circa flnem
haec quoque expresse prosequens. Synodice ergo
subveriimus, per datam
nobis a sancio Spiritti po _ "*** .
z o b < :
ieslaiem, actionem lllam, quai donaliones et tradi- D

, *
,
tiones tollit, at qus ex nullo episcopali consensu,
0
god ex libera eua senlenlia facta sil, et nec ab i m
;
peratore Chrtsti amantigsimo suscepta git, cum et

)pse videtur donare monasleria praelcr ejtis vigo ,
rem : et qua3 ex rebus Ipsis appareal non esse ad
, ,
monasteriorum uiilitatem, sed summam pemicipm
G u i l l . B e v e r e g i i notee
' ' I J r e r ^ (32)
th .
Post isla verba
in codice nosiro Bodleiano hnec babenliir, ' C ,
, \ . e o a i i t e m
, quod ba3C ex ipsa intcrpreiationecolligimuir, a d n u l \
lam ea inierpreialionem proprie p e r t i n e r e c o n s t a i ;
.
ae propterea hic adnotare quam textui i n i e r s e r e r e
' . ' .
! . " illa salius duxiious, iie senaus c o n f u u d e r e i u r .
57
I N GAN. ONC. VII CECUMEN.
958
, -
exiimm. Confirmantes aulem el corroboraates
anliquam el novam utilem coneuetudinem beaiorurti
, ' e( divinorum Patrnro iioclrurum, slatuimus fieri
,
donaiiones et tradKiones citra ullam prohibitionem,
, - ad constiluiionem el meliorationem, quae dantur ac
6 \ \ - donaniur, monasteriorum. îsum est itaque diclos
canones debere exponi secunduin pra?seniem deci ,
ftionem, et quae Ount saecularibus nionasleriorum
\ oaV
donatiortes, multo aatem magis traditiones, non
. " posae labefactari. Quamobrem ea hucusque sine
^ - impedimento gervantur. Quae a nobis in prasetuis
, canonis expositione scripia gunt, ei qui volil sufli , , -cient, ut scial nienlem non adhibeirdam iis, quaeab
illo patriarcha Anliocbeno douiino Joanne scripla
.
gunl, de non elocmdis mon:igteriig hominibus ,
'
'
H --"*
"VM
v.wwiiuto
ug
iivinuiivug ,
. quaeque boc opus impielalem nominanl. 314 Ora

(33) ' nino enim his praeierenda ea , qnae a sanciissimo
universali patriarcha domino Sergio facta est de
c k i o , quae quidem interpretattir, quomodo canones
, * cum gynodali conse.nsu intelligi debeut.
, \ .
,
.
.
ZONAR. Quo lempore Iconomacltoram baeresis
(34)
graseabaiur, nrolta conlra er^hodoxog nefarie pa
traia sunf. Sed Oinniam maxtme sacris initiati ac
, \
monacbi vexabantnr, ttt etiam ecclesiis suis ac mo \ .
iiagierits reHclis, plerique anfugerinc. Desertas igi
tur eccleeiaruiD ac monagleriorum statioaes, non nulli occupabanl, earuinque sibi possessionem

quasi propriam arroganteg, addvcia profanis usibus
, . \
\ , - C ibidem domicilia collocabant. De bnjasmodi igilur
boininibus caaon , si quidem, inquit, qui baec le ^ , nent, ea, ui ad priores, sive episcopalitwn aediura
, , \ \
sive monasleriorum, usue denuo aeoommodetilur,
, , \ baud gravaie reddant, bene habebU, hoc esl beiro
* ,
facient : gin ea gibl viadicare nib.lom.nus cotiien, * , , dant sacris initiaii quidem , deponantur; mouachi
vero aut latci, sanctae qaippe Triailalis pra?judiciO
*
b id facinus jam condemnati segregenlur.
. -* ARIST. c Qui epitcopia aul monasteria communia
faciunt, nisi qtiod ad episcopatum pertinei. aut
c ,
4 monasteriuro episcopo aufmonaslerii ptarfccto
c
c restilaerinl, irritum s i t ; et si eacris quidem
, * \
initiati fuerint, deponanlar; sin auteui laici \c\
< * ,
c monachi, eegregenlur.
. >
*
Si ecclesiarum bona alienari non debent, imilto
^
magis
ipsas eccleeias et monasteria profanari noii
*
, \ , . ,
,
oportel el communia fieri diversoria. 1111 itaque qai

ea possideni, e l ad pristinam gtatam regtituere
nolunt si e calalogo quidera sacerdolali giat, de-
Guiil. Baveregii notffi.

(53) &r
,
ec iisqae ad nnem hujug interprelalionis ex nig.
Bodleiano supplevimus; ubi lamen iis praeGgiuir, ac gi alteram interpretalionem
coiisiiluerent : verum nec fn codice Amerbachiano. nec alio quovig pr*ter Bodleianam exgtanl. Ubi etiaro inguper obgervetur, verba illa \ qux oclo cireiter
lineis ante haec occurrunt, in codice Aiiierbacliiano

rectiug legi >. . Et
sic etiam a Joanne Leunclavio in Jur. br^tiom.
pag. 404, leguniur.
(34) .
Gallaiidi codice
legilur | , impiorum lcontu
tnechorum. Amcrbacbiaous noatrae lectioni auipalatur.
959
THEOD. BALSAMON
potientur : sin vero latci vel monaehi, segregabun- * | ,

t u r ; ut domum Dei donram negolialionis faeiejites.
\ \ ,, *
, .
CANON X I V .
'.
Qtiod ordo inomni sacerdotiocustodiri debet, est
" , omiiibus manifestum : ol sacerdotii promotio , \
f nes exacte servare Deo gralum est. Quoniam
c . 1
ergo \idemus nonnullos a pueris cleri tonsu
c ram accipientes, noodum accepta episcoporum
;, '
manuum impositione, et in congregatione in
, \ snggestn legentes, ei id non canonice facienc ' , ;
; per prasentem canonem, ne lioc fiat, j u t , . bemus : idque ipsuni etiam in inonacbis sert
vari. Lectoris autem mantiiim imposilionem
\ . &
Mcet in proprio monasterio eliam soli iinicuiqiie
< *
prafeclo facere; si ad ejus praefecluram ab
* ,
episcopo manuum imposilio ftat ipsi praefecto,

qui scilicei el ipse est presbyter. Similiter et
, ex anliqua consuejudine cborepiscopos cpi< . \
c scopi perniissu oporlel per manuum imposilio -j
riem lectores creare.
,
DALS. Ordo omnia coniinel coelestia el terre.
stria : niuKo magis autem, si bonus ordo in sacer-
dotibus verselur, id Deum miligat. Qnoniam ergo,
inquiunt sancti Palres, videmus nonnulios a pueris . \ , ,
nigris veslibus indutos, tanqtiam Deo cousecratos, ,
tonsuraque noti per episcopi sui manuum imposi, lionem suscepla, audentes autejn, postquam ad
,
setatem pervenerinf, divinas Scripluras in snggestu
' *
non canonice legere: slaluimus ne hocfiaf, utquod C |
sil inordinationis causa, nec quis divina Scnpturas , ,
aliter in suggeslti legat, quam si toasurae characle- ' ,
rem acceperit per episcopalem manuum impositionem. Hoc ipsum autem etiam in monachis servan- , u\
dum. Quoaiam auiem, ut consentaneum est, \ . " , ,
boc monacbis diflicile videbatur, qui eremos

111 plurimum habilanl, et non possunt urbes
, obire, nec episcopos facile adire; coticessum esl , \ ,
eorum praefectis, qui ab episcopis cbaracterem

acceptT% prcsbyleris quidem ecessario exsislen- , ,
tibus, monacbos leclores in proprio monasterio .
facere, ut ipsi ciira ullum irnpedimenlum 315
, * >
divinas in suggestu
Scripturas legant. Siini- .
liter etiam chorepiscopis concessum est, ul episco\ pali permissu lectores per manuum hnposilionem * . \ conslituaiil. Alqne b<ec quidern canon. Ex eo au- ? lem solula est magna inslanfia eorum qui dicunf,.

non esse clericos eos, qui solas habeni tonsuns per
, ,
amislitis manuuin impositionem , ei nondum sunt
in cleri ordinem relali : el ideo possc illos laico- \ .
,
rum babitum amiclumque accipere. Aperie enim
,
ostcndilur, quod quando quis lonsurae manuum
, ;
imposilionem Fusceperilab antistile, is est prolimis
. \ clerictis; ul cui etiam in suggeslu legere sil per
missnm. Mibi autem videtur, quod qui eiiam nigris
,
simpliciler vestibus fueril indulus ab cpiscopo, ut
clericug lierei, aniiclum amplius mutare non potest, , , \
ut qui Deo se cousecrare proposaerit; et ideo nec
\ \
suaio Dco poUiciiationem rescinderc, nec sanclum
%1
I X C A N . X I V CONC. V I I (ECUMEN.
9C2
liabitum scenicorum inslar ludificari possif; quml

sarpe etiam de monacliis dixi : eos auleui, qui cum
*
Irisagio nigiis vcslibos induti fuerint, indistincte
,
dico habitum mutare non posse. Cum autem canou
, ;
dicat, licere cuivismonasterii praefecto, quiab anti \ , ,
slite characterem acceperit, sacerdos scilicel mo ,
nacbos lectores facere inira monasterium et solum;
;
qusesiverunt nunnulli, an sil ei permissum hoc
\
facere, cam primum cbaracterem susceperit, etiam
,
sine expressa antislilis permissione ? E l dixerunt
, '
quidem nonnulli, prafeciura? nianuum imposilionem boc quoque lacite conseqoi, utpote cum canon

niliil ultra adjicial : olenles el canone 24 synodi
. , \
Laodicenae ad id quod dicunt conurraandum. Alii
,
autem conira opponebatit, quod quoniam lector
; quoque est clericus, debet necessario cuin episcopi
" ,
manuum hnpositione vel ejus pertnissioae cbaracle .
rem suscipere; unde et moqastefii prafectus tunc
^ lecloris ordinationem in suo nionaslerio faciet,
' quaado boc a proprio episcopo ei permissuiu fue \ * rit. Nisi enim hoc dixerimus , euin quoque sine
. ; - episcopali permissione monacborum suorura el
aliorum confessiones audire aequum censebimus,
\ . - quod fieri non polest. Solis enim antistitibus, et
, . quibus ab ipsis penuissuin fucril, sacerdotibus ,
\ , superne concessuiu esl ligare et aolvere. Cam au - teui dixerint adverearii, quod si mouasterii prafc6 , \ cto opus est speciali quoque illius iegionis epiacupi
. permissione, ad nibil redit quod praefecto a canone
, concessum est: illi contra dixerunl, quod sic quo , * que uiaguum jus dalur prafecio. Cum eniin nulitis
* - sacerdo* possit leclorein ordinare, eliamsi ei ab
, . antistite boc permissum fueril, supradicli prefecii
- aniisiitis decreio boc facienl, quod eat quidem do . auin speciale. Ego vero inielligo boc monasterio-,
\ , rum prasfeclis indisiiucle a caaone coucessom
, \ esse. PraHerea cum dubitaremr, an monachorum
, prafecti liunt, qui eacris noo sunt iniliali; dicebanl
- , qaidam, quod quoniauo ex epUcopi examinationo
- cbaracterem suscipiunt, illum oronino vpiscopns *
* - eliget, qui ad animarum saluiem esi probaiior,
\ etiamsi non qst sacris inilialus; aon auiem euiu ,
, , qui ordinatus esi, ted non cst salis speciaius.
\ , Uueniadiiioduni nec is, qui segrotat corporaliler,
, ' - J) raedicina artis imperiluro ad laedendum eligeril,
6 . " eo quod" arcbiater seu medicorura princeps ftit* or , dinatus; scientem vero et perilum pranermiserii,
ui qui non sil ordiaatus : quoniam noa ordinatio,
,
sed perfecia scienlia dat medelani. Aiii aoiem eon*
, ,
tra opponebanl, quod cum canon decernat ilJos boc
, \
jus
habere monasteriorum prsefecios, qui ab e p i \ .
scopis cbaractereai tcceperinl, sacerdoles scilicei,
apparct characterern prxfectura noo susciperc
,
praefectum, nisi sil sacerdos : quod non mibi vi ,
delur. Non eniin propter praefecturam a sanctif
Palribus addiiuiu est, ul sint omnino sacerdoies.
.
qui monasleriis pra?suni; sed propler lectoris ordi ' ; \
nationein, nempe cam lector orditiari uon possit a
; \ ^ . '- monasterii prefecto, qui iion sit aacerdot. Dico
963
THttOD. H A L b A M O \
ergo ex preaeali canone el e i 19 recie ad prateciu- , , ol

ram provehi eliam eos, qai non sunl gacris initiaii;
ivtpquoniain femioae quoque roooasieriis preticiuniur.
, ; Et sicul illae nec peccaiorum eonfessioaee audiunt,
. ;
316 "
leciores faciunl : sic nec monaebi et , ,
prajfecli, qui noa sunt sacerdotes, hoc factent; eo
, , dj
quod nec apti quidem sunt, ut ejusmodi rei per- , ;
missionem ab episcopo ac< ipiant. Quid aaiein? Cuni
. ;, Jusliniuni Novella dical, u i saepe diximus, noa (ieri
,
lectorcui queuipiam, itisi sit ociodecini aunos na ; .
tus, si quis infans vcl puer lecloris ordinationem
\ , ;
ab autisiile suacepurii, eane coulenlus e r i t ; an
, '
post octavum decimuon aanuni alio ab aaiisiiio ,
cbaraciere opus babebii? Sototio. Si dataav fuerit
. ,
e c
\ ^ , ;
_ .#..__

..^.x
,

- -i
' * \ ,
\
.
. \
'
.
qui dicat eum aliquo prajudicio afflci, qui ante id tempus lectoris ordiuem susceperii. De chorepiscopi
auiem privuegiie lege canonem iO Antiocb. synodi.
ZONAft. Quidam nulla manuum hnposilione
. , xpccreali lectorea. boc est nulla ceita designaiiorie ad
, iv
id miinus elecli, in convenlibus e suggestu sacros
.
libros legebant, ld ergo bic canon fiert velat, quo , ^ uiam in orani, inquil, sacerdotio ordinis rationeai
, \ ,
babendam esse, plane clarum, boc esl, valde ma .
niCesium et apertum est. Qui vero nec manuum
,
impositione designaius, nec in lectorum album re- , ,
latus sit; qualis iltorura est ratio, qui a leneris , \ >
Deo sepositi, nihil aliud quam eoronam in capite
\ , *
g<$cait(; ab eo divinam Scripluram de suggeslu
.
populo pronaniiaH, qwedam ordinis perturbaiio - \ ?
. , ,
tst. ld igilur ne fiat in poslerum decernii; eademque constiiutione nionachos quoque teneri jubet. \
, \ iotu
Kt vero leclorem, inquit, manuum impositione
\ ' creare, ia suo dunlaxat monasterio, si modo ab
, * , epUcopo praefecturae cbaracierem accepit, ei sacer*
dotio iniliatus fuerit, ipse monasterii prafeclus . *

potobt. Chorepiseopi quoqueejue, cui subjiciunlur,
eum rursns quoque cbaracierem accipei* atoote
iiritmitt \\*
nnn posail
nn&cil /*nr.
ctaf
quod priiiiue
cbaracier uon
consittere,
ei.
licebit anld secuaduin, in laicuin iraosformari, quod
esl absurdiuu. Et idea ei, qui a pueriiia characterem accepit, sufficiel, ul mibi videtur, primus cbaracter ab antisiite susceplue, et repuiaius perinde
ac si post octavuin deciroum annum ab eo factoa
esset : eAea magis, quod non invenilur canoa,
epicopt permissione leclorcs , quht eliaui ex de- \ (35).

creto canonis decimi synodi Antiocbenae , bypodiaconos quoque et exorctetas creandi jus babeot.
. i AHIST. c Sine mamium episcopi iroposiiione
t ; * *\
t nemo de suggestu leget, Hoc ei in monacbts
c . , yw*
observabiiur. Monasterii vero prasfecius, cui
episcopue manus iinposoil, in suo solo mona .
i sjerio leclorem ordinaLil. Cborepiscopas eliam
c .
c ecioreni croabil.
, \ o*f
Licei lonsuram babeal quispiam sacerdotalein, si
,
non 11 ab episcopo mauuum imposiiionein recepK,
G u i l l . Beveregii notffl.
(55) . In Suppleiueniu ad Parisiensis Zonarae edilionem, ex alio
iieetio quocodice, post Iraec ultima ejus in bunc
canoueut verba d i a l u r , ;
9
' , et UileregMih
que pacifica$ juxta canonem conctdunt. Qtner
vdi tescias canonem 13, de capite $*pra . be
bux codice Aiurbaebiano ou ieguaiur.
. XV CONC. VII (ECUMEN.
65
966
' . in convenlu sacros Dci libros e suggesta Bon legel.

' .
Siinililer aulen nec mouachus boc faciet. At mo, /^ , nasteriurum pwfeciis, si presbyleri eint, et ab
episcopo per luanuum ejus jmposiiiouem laansionis
, curatn acctperunt, manus iu leclorem imponendl
.
in suo solo monaelerio poiestas daiur. Sed et cbor ; episcopi leclores ordinabunl: ul autem decimus
synodi Auliocbenae canon siaiuit, bypodiaconos
, \ \ - eiiam t exorcislas illi coiisliiuuni. Eiiauisi Basilius
* maguus bpc eie non coucedil, sine ejus volunlato,
- ad ecclesiasticuin ininieieriuui qtiempiam a d m i l , tere; quia illi coiiieuipiim e i ufCtCaoter in iaUum
\ ^ eleciione se geruau
.
CANON X V .
'.
Clericus ab boc deinceps leuipore in duabus ec
c clesiis non collocetur : negotialionis enim el
\ * \
c lufpis lucri proprium e s l , el ab ecclesiaetica
, \
c consueiudine alieitum. Ab ipsa euim Domiai
.
c voce audivimus, c non posse quempiam duo < \
c bus domiais servire : vel enim iintun odio ba , \
c bebit, et alieruia diliget \ vcl unuin amplecte , , \
c tur, et allcruin negligel . Uniisqitisque crgo,
. ,
f secundum dicium aposiolicum, io eo, in quo
, ,
c vocalus est, debcl inanere, el in 317
, \ $
ecdcsia assidere. Qua? eniro proplec lurpe lti. '
c crum fiual in eccltsiaslicis negoiiis, ea a Deo
\
c sunl aliena. Ad bujus aulem vlue usum M M I
.
c diversa gtadia : ex iis ergo, si quis v e l i l , ea
*
c quau sunl corpori ad usum necossaria coniparei.
, , '
Dixh eoini Aposlolus; c usibus meis, ei iis qui

mecum stuii, manus iatae s u b u i i n i s t m a n t .
, \ ' ,
E l baec quidem in bac a i)eo conservanda c i ,
c \ilate : in iis aulem qaae extra sunt locis pro *
pier bomiiium inopiam indulgeaiur. >
u n a
. >
B A L S . Perspicuus est canon. Siaiuil enim, ae
. .
, quis clericus in dtiabus ecclesiis consijnialur, quod
\ . ^ id sil lurpe lucrum et negoiialio. Perinde auiejn
, \ - ac si dixisset quiupiam; E l undd clerici ea, qua*
; ad viclum sufficiuiU, cilra ullanv indigenliain babebunl? dixemm Paircs, multa csse et diversa
, stydia, libera et non damnanda : ei per ea quaj
\ ' .
sibi suul ad victum necessaria acquiranl. Adduxe*

\ , - D runt auleiu bujus rei graiia eliam seoleutias cx
Actibua apostolorum el ex Evangeliit. In regioni ,
6 , bus aulcm, quae sua( extra regioaui u i b i u m , ubi
\ esi inopia hoDiinum quj sciuni liile.ras, periDisium
. . eet ut aliquis cloricus in duabus eccleeiis coaslL tualur. Fit auteoa bodie contra. In cxlernis eniui
. regiouibus, propier iiaperialem aacerdoliiia excu , saiionem, clerici suul plures ecclesiis, et ideo
. uullus in duabus ecclesiis conslituilur. In regtua
autem urbiuin, non solura in duabus, sed eiiaio
,
in tribus ecclesiie plerique consttluuniur. Ut e&t
. ' ,
, aulem verisiqiile, pra3sens canon negleclui esl
, - babitus eo quod nua puniaoiur ejus cont^mplo, Matlb. vi, U,
A c i . xx, 54.
971
THEOD.
BALSAMON
r e ; vcl propler ecc.esSanim nwllitudineni, vel \ \ \

proplerea quod qui digni sunt, una cum rebus
. 01 (36)
ipais, iu ajigusiuiu contructi sunt. t|ui aulem d i -
cuul canuneai tractare de iis, qui in duarutn nr- , .
biuin clerog refeni volunt, inale dicoui. Alii enim
.
canoues boc teheiueolisahne puuiutit.
. ZONAR. Eutmlem duabus ercle?iie clericum
,
canon ascribi vetal, lurpis lucri avidilalcin ac
. \
uegotialionem id appellans. Neoio enim potest
dqobus doaiinis servire, et unusquisque, ait, tit , , \,
ULonel Aposiolus, in quo ordine vocalus est, in illo , , , , jj
permaueat : in cujus igitur ecclesiac cleium primo
quisque giiblectus est, iri ea siaiionem habere . "
perpeiuo jubel. Abducuni siquidem prorsus a Deo, ,
qaaecunque in etclesiaslicis rebus sordidae u l i l i - .
taii* cupidilale geruntur. Quod vero duabus cccle- *
.
. " siis quispiam aecribalur, prorsus ex eo (, iil ex
, ,
ulraque videlicel demensuni accipial, quo in l u
cello lurpiludo inesU Hinc veluli objicienti cai ;
piaui; Qua ralione igilur vitam Clerici lolerabunt,
,
si minns, quaui ipsis sufliciat, ab una ecclesia
, ,
suppedileUir ? Auclores cauonis diversa sitidiorum
, :gcnera esse respoiidenl, qujbus ea quae ad vicium

pcilinent cooiparentur. Unuin igitur ex iis aliquod, , , :,

cujus ope sibi necessaria conquirant, amplecii
, . ,
debere, remque aposlolico oiaeulo conftrniaut,
dicente, Manu meie ministrarunt usibus meis, et, -}
iis quimteum sunt ui in Aclis babetur. Atque baec (37) ).
, -,
quideni, inquiunl, in bac magna ac regina urbiam

civiiale, propler hominum qutt in ea est midtitudinem, iia servari jubemus. Veruui extra illain,
.
quibiis in iocis bomiiium penuria est, unum duarum eccksiarum ministerio clericura addici licere
deceruiinus.
A R I S T . c Clericus in duabas ecclesiis in posleruin C . *
c
t Coiislaotinopoli ne conatituaiur: ai exlra eam
c ;
propler bomiuum penurian) pcriniltatur. >
c .
Non poUst quispiam duobus servire dominis : vel & ^
fntm unum odio habebit, secunduro dtcturo Doini- , , nai
nicuin, et alterum diliget; vul unum ampUctelur, * , m
el alterum eoniemtiet. Qtiocirca ea, quae propter .
'
turpe lucriim in ecclesiaslicis negotiis fiunt, ul

Deo aliena, basc synodus rejicit: et non permiuit
, * ,
Constantinopoli, 318
nialtiiudo sacerdo ,
tuni, unum clericum in daabus ecclesiie constitui; ( ,
sed in una assiduuui esse ecclesia. Si aulero ad
,
vitae neceesiialcni non sufficiant quae ei dantur, . 5
talem aliud sludium quaerere, el ex eo quae sunt
,
corpori necessaria comparare, decfernit. Ita fe- D , \
c i l Aposlolus, ul ipse d i c i t ; Ea quibus mihi opus . ^
eral et iis qui mecum sunt, lm tnauus subminittra ,
rwit.
* '
.
CANON X V I .
i q \
Qmuift luxus et ornatus corporeue e$l a eacerc
1
e s l
G u i l l . Beveregii notee
^36) 01 . Haec usque ad
(37)
. Codex
ex ms. Bodleiano reaiiluioms ; sed in AincrAmerbacbiaaus legii, x ^
bacbiano uoo exaiam.
, in hac magna urbe el imperiali.
I N C A N . X V I CONC: V I I C E C U M E N .
969
'

' ,
" ,

< . \
,
, , -
c
f
c
c
<
c
<
c
c
, ,
*

,
. , ' . ^
^
.
,
, ,
. * ', . "
; , 01
t c .
. *
\ , .
,
,
\
, >
*
.

,
* II
' ", \,
-
970
< doiali ordiue ei staiu alicnae. Episcopoe ergo

vel clericos, qui se spleudidis el insiguibti*
f vesiibus exornajit, se eorrigere oporlei; siii
auleni pcrmaneaut, poenis toerceri: siouliter
f ei eos, qui sunt uogueutis delihuli, Quoniim
c aulem radix acerbilatia sursum pullulang,
Caiholi.cse Ecclesiai fuit inquinameotuui, Cbri
c stianos scilicer accusantium baeresis; el qui
eam stisceperunl, non soluiu iipaginum pictu
c ras aversali sunt, sdd oninem etiam pfetattra
c ac religioneai extruserunl, eos, qui pie et 1
neste vivuni, odio babcniea; c i in i i * iinple*
t tum fuil quod scriplum c s i : Aboaiinaiio pcc*
c caiori religio vcrus Dei culius. Si htventi
c ilaque fuerint uonnulli eos irridentes, qui vw
lem etmodesluui amictum induii surit, pttoa
< corriganlur. superioribue eniiu ueqoe lem*
poribus oninis vir sacracus cnm moderato
et bonesto indumenlo versabaiur. Quidquid
enim, non propter usum, osienlatoriuin orna
c fum assumitur, in luxus reprebcneionem in
currit, u l ait magnus Basilieg. Sed nec ex
< sericig texturis varialum qqis veetiraentua?
habebai: neque in vestiineotorum itobrii*
adjecia erant alieni coloris additameuta. gx
c divina euim lipgua audierom qaod, t Qui
c mollibus veeltuoiur, in aedibtia rcgura *a*l* .
B A L S . Cum iconemacbi omnem eeclesiaaticani
cousiiiuiionem et pietatem in confiieionem et im
pietatem mulasseni, ulpole ^lerieie el eptecopls,
7
qui ad eos accedebant, impie e( tetaere vilam iv*

siituere permie&U, ui corum voluniali obsOquereniur; el ideo sacerdolale quoque todameiituai
ad id quod plua babet luxua ti oruatns mutaUim
e s s e i : statuerunt diviai Patres, eos puniri qui ta
splfendida ve&te exornant, ei post denunUatiojvwe
non corriguntur, et similiter puniri eos qui anjfuentis delibuli stint. Quoniam autem bi praHerea
baeretici irridebani eos, qui pie et boaesê rive*
banl, et vilioribug utebanior veslibus propter ba*
mililalem : slatuerunt sancli Palres eos, qui ta|a
quid faciunt, per poenaa corrigi. Sacerdoies eniui,
inquiuni, semper olini modeete ,ei booeate vifam
inslituebaat (et splendidiorem veslem, q n nou
* (\ - J) p t e r usum copporii sumitur, osienlationem eira
,
luxum magdus tocavil Basilius), sed neque ser'u a
, ), '
veste, metaxaia scilicet (eeres enhit vermes siinl)
, (
induebanUir viri sacerdoUlds, bque alia div^rsi
), ^
coloris addiiamenta vettiubi ipsarum Unibriis ad jieiebanl, scilicet limbos; eC delnde dicnim cvari ,
gelicutn adjiciuuL Lego el canotietii 27, eynodi
^ ^.
sexlai. Cum aaleni accusarentur quideia cleiici
* * .
splendide induli, qui vesles samiltos dictas gesia
bant, qusc non solum diversi coLoris auLeparjnau,
> -
seu finibrias babebani, sed etiam auro iitttxla,
*, ,
praeierea aulem, ei sumpiuosas aureas liUeras;
, dicebanl quidam, editaol esse canouem propiar
,
eam quae lunc erai in eccleaiis, rerum cenftielo^
ftlaub. , 8w
p f 0
PATROL. GR. C X X X V I I .
31
971
TIIEOD. B A L S A M O N
972
nem, ct iimliam clericorum a piciale
alienalio- , * ' ,,
iiem ; hodie auteni non liabere locum canonem,
, \
quatidoquidetn Dergratia absolula esl ccclesiastica
, \ ?
consiiiutio el pieias,' ei ad Dei bonorem clerici
.
ctun vestibus splendidioribus versanliir : audive . , \
rufit autem se IIOR recle dicere. Est enim canon

aaivt*rsalis ; ci quae in eo scripta sunt debent in
^ *
s&cuta saecnlofuin observari et vim suam obtintrc : qui vero praeter eum viiam tnstiluunt, recle , .
punienlur, nisi corrigantur.
319 ZONAK. De bominum qui sacroordini adacripti sunt indumenlis, synodiquoque sexla3 canone27 decernilur: sed cum riius ecclesiaslicos Iconomacbi perturbassent, idcirco de eadem liaec quoque synodus decreto cavendum exisiimavit. Si quis
crgo episcopus aul clericus preliosam veslem ad
.

, *
.
B
ornaiuui cullumque corporis adbibuerit, aut unguentodelibuiue fuerit, primum admoneri boininem,
lum, si perstiterit, poenis quoqiie in euui aniaiailhrerti jubet. Quoniam vero, inquit, Christianoaccusaloruin baeresis, quique illa tenebaiuur, non
vtimdo sacris imaginibus bellum indixere, sed
leiius quoque reiigiosa? modesliae prorsus oblili,
cos, quorom mortbus ac vi( gravlus inesset,
oderanl et adversabantur : si demisso ac modesio
ornato indutos boniines irridere deprehensi fueHnt, correciionis ergo puaiendos etse decernii.
Naiii vel a prima anliquitalc Deo satratt homines
ia dinni violu cujluque moderati et graves, inquit

, ,,
. \ ,
, , ci
,
, , \ ;

, , . .
, ,
; .

, 5
, 8 ,
synodua, exstitere. Deiude magni quoque Basilii, Q

quid eil explicanlis, lestimonium addncit. Qooiiescunqtieenim quidpiam, non ad usum,
aed ad crnatura tantummodo ac elegantiam adhibeas, in viliui, inquic, quod dicilur,
ncurrae. Neque vero vestibus ex metaxa variegalit (annt autetn iHaescricae, a seribus quippe
, . &
(
,
) ,
;
.
.
inetixa cenficilur, eeres porro vermes' quidam dicunlur) q u L i n sacruro. ordinem cooplati fue.
rani, inqaHeynodas, anliquis leroporibus tilebanlur; nc-iue illis coloraii panni addilamenia iuiiumentortim fimbriis assuere mos erat. Quae mox evaugelica senlentia clauduniur.
AfUST. Episcopi vol clerici splendidis se i n . , ,
t duentes vestibus, vcl nngucntig delibuii, corri , ,
gantur. Persisienles aulem puniantur.i Perspic .
cvns.
.
, XVII.
j Quidam inonacbi, suis moua&leriis reliclis, ui

c qui imperare desidercnt, -ei parere recusent,
oraioria aediflcare aggrediuntur, cum eanon
c babeant quae ad perfectionem pertiaent. S i
quis igilur boc facere aggre&sus fuerit, probi-< beaiur ab ejue loci episcopo: si babeat.auiem
4 quae ad periecUooei aufliciuui, ab ipso delic berata ad fiueui deducantur. Idem auteni serc vetar iu laicis elclericfs.
B A L S . Bur&us quoque sancii Palres, cam omniuo
'.

., , , ,
. ,
(38)

, :. .
. \ , 4nan ferrenl glpriae cupidiialeni inler eos versari
^
Guill. Beveregii notflB.
(38) Tcb * odex Amer , in Parisieusi edilione legilur.
4)acbiauub legil, . U l et mox Dio ?;
. *
973
CAN. X V I I CONC
VII (ECUMEN.
, qui secuiidiim DCIMI vWerc constiluiinl, staluorum, ul monacbi, qui propier gloriie eupidiialeirt

sua monasieria relinquunl. vel etiam proplef , :
inobedieniiam, et oraioria quideiu &dificare aggrc , ;
dhinlur, non babenl aulem quae ad ejus perfeclio ,
nem stifliciunt, probibcanlur ab illiiis regionis
, cpiscopo, i i l qui ea consllluere miiuis sutliciunt.
. \ \ ; \
Hoc ipsum aiiiem eliatn fieri in laicis et clcricis
. -
decrevere. Si lalius autcm scire Vclis, qifomodo
,
et a.quibus aediiicautur monasleria , qusefc cap. 1,
. ' ' ' tit. i, lib. iv Basilic. qure quideiu st p;irs 12?
, '
;, \ ' <0. ' > Justianiui Novclhc, el lotum cap. 1, tii. 11, pnesenlig
operis, el quac sunt in eo ; siniililer et can. 1 sancl;o
:,
et magna? primoe et secuuda3 synodi qnae in icinpl
\ ' ' '
Sanciorum Aposiolorum congregaia esl : el disccs
,
, \ \ ^ omnia quas ad niouasleriorum sediticalionem pcrli
nent. Quod autem a sauctis Palribus in proocmio
.
dictum
esl, in laicis ciiam et clericis non exaudi ,
lum, de solis monachis accipc.Probiberi auiem oos*
, .
qui monasteria aediGcanl, el sumplum sufnrlen - , \
tem non babent, ad omnes scilicel laicos, clcricos,
,
episcopos, nionacbos et rcliquos exiemle. Rogavc- ,
, , ,
rii autem quispiam, quanlus sumphis ab cof
\ . ,
? exigetur, qui velil monasleritun exsiruere? Mnltanv
auri lalenta, an siateres aliquoi? Soltitio. Ncutrum.
;
; . . Non cnim cogetur quispiam magnificam et mugni
prelii Deo oCferrc oblationem, nec minuiula ati-"
quot auri numismala, ad ea qnrc proposuit non
\ ,
sufllcientiam afferens exaudietur. Sed (|nia monn,
. ' \ Q slerimn a tribus ad niinimum monacliis constiniilur, cogelur, qui vull aedificare, affrrre 320 *
, ' plura, ea quidem cerlc qux snfliciunt ad tcmpii
perfectionem, suamquc et Irium moiiacboriiin
,
babiiaiionem et provisionrm. Dicil eniin i i impe*
\ .
raloris domini Leonis Philosopbi Novella pos:
*
prooemtum baec: Dicimus ifaque quod quoniam

divino ore.dictum es! Ubi sunt duo vel tres con, \ "
,

, \ ,
\ , ,
,
gregati in nomine meo, illic sum in medio eorum

oporiet iribus ad minimtim suificcre opus, quod
monasterii subit nppellationem , et aliorum scilicet pretiosorum iastrumenlnruiri, q u ad ceremonias Deique cullura et nominis celebraiioncm tinent, non dcesse facultalem. Euin ergo, qui monaslcrium consecrare velil aggredi citra probibi-
" - D lionem, eo usquc d minimuni Oporlebit ad ejus

consecraiioncm impendere. Qnoiiiain autoin plu. " ,
rimi, qui se U l i rei aggrediuuda^ dedidcro, iion*
, '*
nunquam postea consilio frnslraniur, morie prac, , \
venientc, et corurn inler bomines conversaiioncrn
; ,
tollente, illud a nobis dcceruiiur; quod si tesia ; , nientum praicqsserit, qu;e in eo disposita sunl,
, ;, ;
cninl Ecclesia; : sin atitcm cujusiuodi miilt;
. ', ,
rerum aPerl iuecriiludo, anie faclum de rcbui
;,
suis lestamenluiii c niedio sublnius furril, si eim
, ; quidem ires liberi , quartam bonoritin parlom
:
sibi viadicabit iiionasteriiiia : sin auteni u l l r .
. , terlium numernin prolis processerit intillittidn.
; ,
inpnasteriuin u i i a c u m libeiis numerabitur, et
,
Mallb. xvm, 20.
4 8
$7fi
975
THEOD. BALSAMON
untisqtiisque corum aequalem partero accrpiel uni^ . ";
vcrsarum faciillaltun, quas defuucii debita non altin ,
guni. Si aiilem libero* nou babeal qui vita exces
^ , ; ,
I eit, sed relictis parentibus decesserit, iis qoa; ha , ' bet bifariaai divisis, abera quidein pars parenlibue,
. - ,
almra vero monasierio tradetur. Si auleiu haere*

dibus ascendentibgs deslitutus fueril, eos aulem,
, ,
qui per iransversalem lineam euai atlin]gunt,
, > . \
clerus admiseril: ipsi quidem, quicuaque fuerint,
. tertiam pariem possidebunt, duse autein partea
. , \ ,
Ecclesiseaccedent. Etbaic quidem de iis qui mona ,
steria aBdificanl. Interrogalio ; Si quis aulem do; . .
nitiiu oraloriam,, non monasterium, aedificare
.
voluerii taniamne ut afforat impensam, abgeo po" ,
siulabiiur? So/uito ; Nequaquam. Ila&c enim de
3 , . ; ,
golis monaslcriis lata sunt. Qui est ergo scdihca turus oflerre cogetur quod salis est, ex episcopi
(39)
exarainalione* His crgo iia se babeniibus, ia ur bium quidem regina ab eo, qui statis temporibas
)^ , '
est cbariopbylax, crucis Oxio extra urbcm alicui,
^ templum excitare volenti DOO dauir, nisi juxia
* ,
primum canoncm primae et seeundae syaodi in
. ,
scrtptis .deposnerit, se omnia aitultase quae ad
) ;,
ejus perfeciionem periinent, ut sUperius diclura
, '
est, et ea minutatira coniirmaveril in ecclesiasiico
^codice. In exlernis anleni regionibus. ut mibi qui .
dcm videlur, nihil ejusmodi subtililate ^diftquirilur;
.
sed licel omni volenli absque ulla rooJeslia oratoria
,
nditipans Quia ei biceliam in-ulli absqw seieu,
tia episcopi multa audent ejusinodi. Quia aulera so*
*
Jtus lempli sumptus meuiinil canon;smnpUi$ autcfft
,
uomint, omnia q u sunl raonasterio uiilia el iis,
.
qui in ipao exerceniur, comprabenduaiur; debes
tu sumptum quoque sic acdpere.
1
ZUNAP.
ZONAR. mouacbts montvleria exiedificari ne
,
Hceal, bic ranon decernit: ab iaiperafidi siquidem
;. , ,
gtudio parendique impalienlia homines in id con , *
siliom impelli dicU. Gum eniro illos, inquil, obe. /'.dieniia* urdiuaV cepil, diiicavionem moliunlur.
.
Mox cum ad perficiendum facuUates non- suppe . !
taiil* opera iucboata reliiiquunt. Id m
Oat,
, .
episcopi studio curari jubel. Qnod si cui tanlum

uppelat in sumpium, quantuin operi absolvendo
satis esse possit, ab eo eogiata perfici nihil velat. ^ .
Eamdeni porro consiiluliuiiem ad clericot et ad
laicos pariler cxleadi placct.
ARIST. c Qui monaslerium exstraere v u l l , si ba- . ' ,
c ,
c beai qujdeui quibus perficiat, opus aggrediac , *
c tur, el ad tineni istud perducat. Sia minus, a
c ^
c loci eptscopo probrbeatuf. ldem clde laicis et
c monacbis valet.
c .
321
CANON XVIII.
'.
Siue offensione este etiam iis qui extra auni
, 6
*-,
inquit dtvinus Aposlolus : mulieres aulein \
i Cor. x, 52.
(39) .
Vide Suiccrum sub voce.
977
IN CAN. XVIII CONC. VII (ECUMEN.
78
episcopiis vel monasteriis versari, esl omnis

c offenfiioiis causa. Si qtiis ergo ancillam vel
.
f Iiberam in episcopio possidere deprebensus
c fueril, vel in inonaslerio, ad ministcriuin ali,
quod obeundum, reprebeudatur : sin aulem
', * ,
perseveret, deponatur. Si yero eliain in sub.
f urbiis mulieres esse conligeril, c l voltierit epi ,
< scopus, vel monaslerii prae(ecius illuc iter
,
< faccre presenti episcopo vel mouaslerii prae , *
c ffcio, niulier eo tercpore nnllo modo niiniste *
c rlum obeal; sed alio in loco seor&um degat,
, * ,
c donec recesseril episcopus ; ul oninis repre, ,
hensionis occasio vitelur. >
* .
BALS. Cum inlellexissent, ut videtur, eancti
. , ,
Palres, quod in episcopiis et nionasteriis mulicre?
\
, , - ^ versanlur, dixerunt, quod quoniam magous apo; - slolus Paulue ad Corinibios scribens staiuit, nos
sine offensionc esse debere, non eolum Y\s qui
, ,
, , intus. sed iis eiiam qui exira- sunt, scilicel non solum fidelibus, sed et infidelibus; eplscopos au\
tem vel monasterii praefectos cum feminis ver
sari, in monasterio vel in episcopio, esi oranis of , \
fensionis causa et non viflgare probrum ecclegia
- slicse constilulionis; debent, qui tale quid facturi
sunl, p u u i r i : sin aulem perseverenl, deponi. Per, .
, inde aulera ac si dixissel aliqnis, a recio discernendi judicio esse alienum, ut punianlur i i , qui
$ (
quomodocunque cum nuilieribus versaalur (con
lingil enim ut aliquis eorum in transitu diverlat
,
- (] *n suburbano, in quo snul muiierfes, et noa potebt
conversattonem cuin illis repudiare), statuerunt, si
), , , *
boc conligerit, nullo modo vidente episcopo vel
. ,
moaasterii prasfecio minietrare mulieres, sed cas
' in alium locum eecedere, et in silentlo degere, do * *
. nec illi recesseriiit; viros atitem iis omnibo inioi * - sirare. Sic enim omnis reprebensionis sive acandati vitabilur ^ccasio. Nunquid auieoi argumento
. ,
* a contrario sumpto, si in episcopio vel iu monasterio cum mulieribus non conversentur, sed in
, ' , ;
, Ot , , aliis acdibus, eis venia dabitur ? Sotutio. Canones
quidem, ut sape diximus, e i cap. 37, l i l . 4 lib.
\ ' . ' '
$ Basilic. prohibet, ne quis eorum qui suni ex s a , , - cerdoiali ordine cum. suspecta muliere verseliir,
, , - praeierquam cum matre , sorore, filia et reli ' . , ? D ^
^
*
quibus nulla orialur saapi. 57 autera ejus capul, quod esl pars 437
, ^
,. Justianini Novell, ba3C dicil expresse : Episcopunv
auiem nullam peaiiua babcre feminam vel cutn ea
[ ,
babiiar*} pertniuiipus : si boc auteni demonslra . lum fuerii, episcopatu ejiciatur. Si ergo, qui so
lummodo cum quacunque inuliere cohabital epi,
sropus deponitur : multo magis qur tale quid in
,
cpiscopio fecerii, ideo deponeiur, u l miltt videtur,
, '. '
quia Novella indistincte loquitur. Jam vero cap. 15,
. ' *
(it. i , lib. iv, probibet, non solum muherecn ma ,
nere in viroram monasterio, vel contra : sed
, \;
etiam omniao in ip*uin ingredi qiiacunque de
.
causa. Nola crgo cauoncnV qui d i c i t , quod aequr
? ancilla ncqite libcra debtlcum episcopo vcl lnona'. * ;
79
T I I E O D . L S
'
980
stcrii pra?fecto qnaVls cx oansa una degere. Qn;e i . "\ :(
; aulem tle mulieribus qune smil in snburbanis dicia
!; ;
eiinl, citra iillam curiosiorein investigaiioncm as\
suinemur de suburbunis quae ad episcopium vel
monasierium jure doniinii pertinent: si enim iu
,' " , ;
publicis bospitiis vel eliam in alienis suburbanis
, ^ .
diverterint, diffioile est, ut exislimo, ea quae in
canone conlinfttlur observari.
. \
ZONAR. Tertio qnoqtte prima?, ct qiiinlo sextas
, \ \
pynodi canone, de iis, quae domi bobcbaniur, mit . \
licribws definiium. Hic vero ciiain canon in epificopio aut in virorum nionasterio feminani commo- ^
, ,
rari vetat, quique illae cujuscunquc causa3 obteniu

in his locis liabuerint, 322
poenis in eos anU
, \ ,
madvcrti, ac nisi ejecerint, sacris initialos deponi
jubent. Sed rifque in suburbanum, in quo ministe- . ' ,
,
ria per /eminas cxercentur, episcopum aul mona ,
sierii praefectUTn abire pcrmitlit; nisi illae in
, -
alium locum , quoadusquc cpiscopus praifectusve
. '
discesfccril, iranseanl. Lege Ancyranx quoque sy .
nodi canonem undevigesimum.
. c ARIST. Non oportel feminas in cpiscopiis aut
i c monasleriis commorari. Si qna igiuif boc au*a
* , , '.
fucril,rcpridiciii!alur: sin pesiileril,deponatur.
i \ , i Quinciiam ubicunqtie episcopus vel monasteri;
, , *
< prcfectus adfuerit, nulla mulier minisiret, v c l
* ,
apparc!; scd seorsum agat, donec recesseril.
,
Sine oflensione oportet n>s cssc clianxiis qui
extra sunl, secundtitn divinuui Aposiolum ; et i d -
c.irco mulieres ia episcopiU aul virorutn monasteiiis babitare non oporlef; sed eum qui ausus C

fuerit ancillam vel liberam ob aliquod miuisterium

in episcopio aui monaslerio reiinerc, reprebendi
jubent Patres. Eum atitein, qui el posl repreben- . -
, * . 1
eioiiem eas non abigit, sed iu cpiscopio aul man , . ^
siorie adliuc* etiam mancre periniltit, deponi slatiiunt. Si vero in episoopii vel inonaslcrii subur-
, :
banis episcopus aut monasterii prrcfccltis abierit,
ct oontigcrit| mulieres ibidem esse , hae imnisie- ,
riura noti obcanl quamdiu illi ibi eunt; sed alio *

in loco seorsum steni, donec recesseriiu illi, ut
.
loprebensionis occasio eviielur.
CANOiN X l \ .
'.
< Tanta rxsecrabilis avariiiae labes ecclcsiarinn
:
rectores invasit, ulnonnulli eorum virorum ac
t ,
c imiliepum, qui pii ac religiosi dicuntur, Doitini ^
i ; *
c mandaii oblili, Callantwr, ec eos qni ad saccr
:
dotalcm ordincm el vilam mouasticam accc ,
dunt, pecuniie adinittant. Et quoruiu repro
btint est prinoipium, universom quoquo rrji : .
i rieridtim est, ui ait magnus Basilius : ncc
4 ,
t Deo licet et inatnmoiKB servire. Si quis ergo
lHventits fucrii boc facere, episcopus qutd<m
* . : 0'i/ ''
vel monastcrii praefeclus vcl ex sacerdolali
4 ,
ordine, aui cessei.aut dcpoiiatur, ut vult oa4 , nou 2 Clialccdoncnsis sancuc oynodi : mo
4 , nasierii aulem praefecta a monasterio exli *
4 * ,
datur ei alii mouasierio Iradamr ad sub4 ,
jcctionem. Sjmiliier c l monasicrii piacfecius,
.
981
4
J N C A N . X I X CONC
.

,
,

, , (40).
. '

yaptv
( \ .
xdh ,
-,
nasleriorun? praifectos, qui propler avaiitiamaliquos

suscipiitnl cum pcctiniarum oblalione (ii eniin
sniil populi duccs et vcbiti in viadnclorcs) deoern ' l , e quis in iiionaslerii fraternitaic vel in d e i o
teiupli per largitionem pecui>i:p roniiiimereliir :
qtii vero illos stisciptuir, si sitii qiiidem episcopi
ei monasieriontm praBfecli sacerdoics, vel po*l denunliationein ccs&enl vel deponauiur; si sint atilem mnnacliae, vcl monasieriorum pra(Vcti saoris
non iniiiafi , nionaslcrio exirudaiilur, el alii mo
nasierio tradanlur, ut sint subjecii. QJ;C :mlein ;v
nonmillis Deo sua sponte oiTeruntur, veia p-.ircatibus, ut quae ad ipsos perlinent, vel alhindecwique, ea a monasierio non posse aufcrri, sive iu
monasierio inanseril qui ca, consccravll, siw.
. C
, -
,
,
. " '
,
. ,
'
,
,

; . "
, ' ,
D
i|ui presbyleri ordinalionem non habet. l)c

iis autem, qu.x danlur liberis a parenlibus iiir
slar dotis, vel rebus suis propriis ublatis,
profhenlibus iis, qui ea offerunt, esfce Deo
consccraia, sialuiinus, tit sive maneani, sive
exeant, ea in monaslcrio maneant, ut fuil
ipsorum professio : nisi is qui praeest , in
4 culpa fueril.
B A L S . In canone 5 praesentis synodi diveraa

quxdatn a sanciis Palribus consiiltila sunt de pecunianiin dalioue ab iis, qui iu aliquo clero consli*
imintur vcl ordinanlur. E i ergo consequenler pra>
sens quoqtic canon , rcprebcndeus episcopos c l i n o -
^
( :
), ,
,
,

,
, ' *
.
,
, ,
,
, *
VII (ECIJMEtf.
c
c
c
<

,
,
{*
. '
' .
^
:
egressus fuerh. ; nisi forte i s , qui monaftierio

pranest, egressionis causa fueril. 323.
Dixernnt ergo qtridam, haec sine dubio locura babere in monasleriis nbi oommuniler vivitur
(qune coenobia dicun(ur), sed non in ccllulis, eo
qwod in fraterniiatem reccpli viclum euiant,
lamcn jus lonsurae vel clericalps. Audierunt aulem id in omnibus et de omuibtis nionncbis i n telligi : eo quod monachomm el monasteriorum
non sit diifcremia ex cauonc. Rogaveril auteni
quispiam, cum canon 5 statuat, eum, qni sic ordinavit, eo ipso deponi; quomodo presens canon
decernat, vel cessare vel deponi etim, qui per pccuniariain daiionera ullum clcricum vel monacbum
suscepil? Solutio. Quotiescunque quidcm i l l a fil
J . I I A H A
Avilin.itiA
ll<
VII!
<<A.
cum peeuniarum
dalione
ordinatio,
ut
vuit
ca
non 5, eo quoque ipso deponeiur qui ordinavil :
quando autem sola perspiiie suscepiio, sive :n
clcro sive in monaslerio, per pecunias facta fuer i i , qui illud malum fecit non aliter deponetiK .
quam si post dcnunlialionem in malo perstilcrit;
quoniam canones qiroque sunt diversi. llle enim
de illicita brdinatione docet : bic vero de eusceptione, qua3 fit praeter ralionem. E l haec quidemde
r
(40) . In rodice
, , , noslni Bodleiano posl h c verba addiltir, ^
; Qtiae nihil aliud quam iiola qtixdam
marginalis videtur. Sane ad Balsamonis imerpre ; *
laiionem non pcriinei, atpole ialer quain ct ca , ,
n<*nc n collocalur.
,
. * ! -
!TO
THEOO. BAJ.SAMON
fls, qnl ofdinavermil vel sasceperunl aliquos, se-

cue ac canonibus conlinetttr, per pecuniae dalioB M I I . Ordinati aulem
Vel suecepti quomodo puKfcMur? SoluiiQ. U quidem, qui est ordinaius, ut
tiU dictus canon, deponeitir; perdct autem e>
qoae ab rpso dala firerinl : qtii autcui male susceplus esi, lantumrnodo ea perdet, quu ab ipso
data fuerint, ul vult lex, quae dicit : Qui dat ob
lurpem causam non recupcrat. Quoniam aulem,'
ut ex praesenli canone apparet, inonasieriorum
pranfecti in duo dividuutnr. sacerdoles et cos qui
poti sunt sacris initiati; ctilli quidem depomintnr,
bi vero monasterio exlruduiittir; dicimus recie
nliquos ad inonasieriorum praefecluras provehi,
otiamsi sacros ordines non susceperiul. Pranerea ^
rogaveril quispiam, cum canon decernat a mona
sterio non posse atiferri ea, qttae gponle ab aliquo
Deo consecrala sunt; pive is, qui obtulil in monaslerio martserit sive non : qoomodo in iine
scriptum est, ea restitui, ei culpa monasteqii pra>
fecii is, qui ea obtulit, a monasierio recesserit;
cum debeai polius prxfecius, qui est in culpa,
paniri? Solutio. Hic qu<e Deo oblaia sunt, nec d i reclo oblata sunt, u l ea ex nulla causa a inona*trto auferri possent, nec ul tonderetnr aliquis,
1 sic eliam ex omni causa monasterii esse pertuaiiserint, secundum legem quaj dicit': Quac in
ceqnali causa, ejtis qui dat et qui accipit, daia
suiit, non repeluntur : aed oblaiioni, quae Deo fil,
984
; .
, 0 ,
* '
* , ,
,
. ,
tlc ,
,

; . ,

*$
,
, ,
,
,

; .
,
, ?

^ ;

, ! .
,
pntis est impositum, nempe ejus qui monasterio Q

pa oblulil exercilatio. Si ergo qui ea dcdil a mo- ,
aasterio sqa gponte abscesserit, nihtl ei reslilue-
.
tur propcer ea quae supra dicla gunt: si autem

monasierii prefecti culpa recesscrif, omnino ad

pum reverienlur qua! data guni, ut ipse degat in

ioii46terio. Quia autem de oblationibus el aliis
,
t-cclesiagticls juribus emissa esl constitulio illius

iqclyti impcratoris donfmi Atexii Comneni, ad
,
euggesiionem quorumdam diaconorum, qui curara
patriarcbalium irionasteriorum a palriarchali ma- ' ,
gnificenlia tunc susceperant, qua; d-lum, ui vulge 0
flicunt, babebat, Decembrem meirsem qnintae indicil6nis debet scire eam liaec ad verbutn conti-
nere oportel : Observalionmi et correciionem
apima3 lapsuum non dublum tiabere sauctissimum D - ^ , * .
liiijus lemporis patriarchain , tam in liberis mo
pasieriis quani in tradilis, ei in donaiis, et iis quae
ad minislralionetn vel dispensaiionem data snnt.
, , ,
J<is enim babei subeundi, et conlreclandi delicia
,
aniiua?, el. sscularia, et publica inonasleria, el,
iil seaiel dicam, omnia qu^sunt in ejus provincia, ,
sive sint pairiarcbalia, sive impcratoria et qnae ,
pcr se doininum obtinenl, et propria, quae supe- , , , ,
' , ,
riores pairiarciia? ad incremenium non elqcabanl,
absqne impcdimento, quaado volei ingredielur :

sive Ipsc per se^ siVe ejus suasione, quem ipse cx
, erclesianicis elrgerit, c l ea perscrutari dignum
394
sialueril. Libera aulem el sui juris mo- |^
,
uaslcrja, quaado ad sanptissiniuin domintim |Y)cum
t(
i b i e
985
I N C A N . X I X CONC
VII (ECUMEN.
S8l
, - ei palriarcham delictum in monagterio faclum

, ,
pervenerit, sive alioqui ex fama aliquorum, vel
, eiiaro unius audiverit, tunc, ot dictnm esl. ingre*
. dietur, et perscrulabitur delicta animae, etiamsi
, , is q u l dixit, nolit subire probandi periculum.
.
Borao enim Cbristiantu, quando altquid non recte
"
faciuro audiverit, debet boc dkere coramuni spi \
rituali Pairi et aalistili. Foriasse autem noa vttll
hoc subtre periculum; et propior cjusmodi causain,
, ,
delicia animae inobservaia ei incorrecta relinquere

est valde absurdum, nullo quoctiaque scripio i m .
peraiorio vel patriarchali boc prohibeiile. Sed
,
mouasteria quidero debenlnon innovala conservari
'. .
in perscrutalionibue eorum qui mittufUur, nullia

exinde datfs sumplibus. Tunc enim anim de . * * liclocum correctio facile, si Deus yolet, fiel. In
* - mouagteriis aulem qua ad incrementtim, et regi, , mea sive administrationem, aut omnino liberlatem
, - data s-iot, non solum alia aniroae delicta inquiret,
,
sed etiaro an dissolula sint, vel dissolvantur in
' parte vel in univeraam ab iis, qui ea accepere : et
, si inveniel in iis aliquas fieri imminuliones, coget
, , - dclinentes ea reslituerc, quemadmodum accepen,
* et secuudum monasierii facultatem; eed in iltia
* quidem, qui propter inopiam non safficiunt ad
* siaium in quo ea accepere ; quee uut auiem effecia
, , , mcliora ct aucta, curo recte se babeant, non mi . * nueniar, sed roanebuni se babent. Qui antem
,
ea dntineDt, qns sunt illis tradita, u l regimenei
, - Q ^dramistralionem ad lempus suecipiant, et ele
, damnum afferunt, si nolini in euro, quo accepe * runi, stattim ea resiituere, auferaniur, nec ab ifc
. quaa habent scriplis juventnr, eis dato convenienti
, - die praeGnito. Inierea autem, dnm pendet termi ous, observari dcbent, an ipsi operi de resliiu , . tione scilicet \n integrom vacent, ut, osiensutn
. ,
est. Tum enim etiam lerminue servabUur. Renim ,
tiationes auiem, quooiam praier canones danlur
,
et accipiuniur, debinc omnino ceseabunt, et qui
, , accipere vel dare invemns fuerit, sl sit qnidem
* , - monasterii praefcctus, ex prajfectura eipellalur :
.
srn anlem praebendarius, e monasterio expelleiur.
. - Qua? autem ab iis, qui ad ionsuram veniunl, fiunl
, ,
\
, 5

, ^ ; *
,
*
.
, ,
* * , ?
;
*
oflerentium spontanea voiuniate oblationes, euscipieniur el dcscribentur in breviario monaelerii,

de iis quae offerunlur ctiam sanclissimo palriarchae
cognitione data ; etiarosi monasleria tenentes documenu babjeaal de accipiendis renuntialionibaa
el oblationibus, et iis lucrifaciendis : hoc eniro
ccssare nunc debet, et fieri quemadmoduai supcrius dicliim e s i ; sed etiarp scrvalas oblationes aon
debent alienari prseiexlu documenlorum. Porro
auiem non solum cura auimarum monachorum,
6ed ipsorum eliaro saeculariam, incumbit sauclissimo pairiarcba? : eC quando vidertt aliqueni e cularium sitientem propriam salutem, quomodo
conlingel prohibcri qnominus i n . monasierio*euai
colloccl, ad salutem animae ejos qui accedit? Citra
ullum enim impediaicnlum sanctissimo patriarcha?
987
tSALSAMUN
988
liccbit collocare, magis qnam prabendariiseusriftsi ol ,

documenta babeant. Praiecquam st jubet sanctissimus raeus dominus fralernitatis usum accipere ,
,
saecularem aliquem, \ e l monachtim ex alio monaslerio ab eo diflereme, ne dei saeculari vel ex- ,
.
lerno monacbo inonacbatum , m non gravelur
monasterium adelpbato. Si enim gravelur, omnino , deeril monacbis qui sunt intus, et pro mercede , . '
fit judicium. Si autem accedit laicorum quispiam, / , \ ,
qni esi oniaino inops et pauper, ad sanclissimum
, meiiiu dominum, vel ex antisiiiibus, qui suos
; ,
ihronns perdiderunt, el sunt irtopes, et voluerit , :
staiuere ul is vichim capiat e diliori aliquo rao- ,
naslerio, boc recte faciet; modo mimerns eo iuin qui ordinanlur mansionis faculiates non g . *
. , , , ; enim
; qui
; sunt inlus , ~^
nxeftdat.
Mouacbt
debent
pnvferri raHeris omnibus, ad ea qtiae sunl sibi
.
necessuria capienda.
. .
325 ZONAR. Ft clero quemdam ascribi, et tn

monasteriura intercedente pecunia recopi, ab iis
,
quorum ductu Ecclesiae reguntur, episcopis videlicot
(: oi luonasteriorum prsefeclis (sunl illi namqne rcci
ftdci capessendae vitaeque honesle et cuin virtute

atgendae fideiibus ad imilanduin proposiii dticcs)
\ \ ),
inierdicium est. Id vero canone eo tempore usita. ,
tLro fuisse, alque adeo. a qoibusdpm moderalionis

fama commendalii, viris pariler ac nuilieribus, non

nisi solnia pecunia quemquam , aui sacris ordini / ,
lius annumeralum , aut in monasleria admissum

fuissc, affirmat : ex quo illud plane eveniret, quod , ,
ait magnusJtasilius: Cujus reprobuni est inilinm,
.
mlvergiim el am rejiciendum est. Eos igiiur qui i<* ),
faciunt, si quidem episcopi illi, monasteriisve prae ,
posili sacerdoies, aut sacris iniati fuerint, aut de
;
sisfere. aut deposilione puniri liic canon jubet :
,
sccundique canouis in syitodo Chaleedonensi edili
meminit, quo oeconomum, aut defensorem, aut
.
monasterii admmislnun aut omnino qucniquan e
,
clero pecuaia allaia proinoveri veîtum est. Qnod
,
si a monasterii praeieclo commissum id fuerit, qui
(41).
sacerdotii ordine baud sit insigniltis, ex eo mona
slerio ejiciendum, ac in aliad, ubi mancipalus obe- .
dieniix viiam agat, relegaaduin esse decernit. Qua?
, :
vero, iaquit deinde, parealcs liberis nominc hae^ ,
rcdilatis aat dotis seponunt. si Deo oblata conse- D ,
Guill. Bcveregii notao

(41) . supple- pretio intercedenle quemplnm in clerum alUgerir,
minto ad Parisiensem Zouaraeediiionftin posl vel deshtcre. vel deponi, hic eanon decernai ? Di bjec inlerserenda ex aliis inss. describunlur,
cendum igitur, hnnc canonem. non de ii$ quiordhi**
, o\D conferunt, de quibm alter ille; scd <te iU qui jam
, , - ordinibus iniliato$ recipiunt, et in clerum detcribuni,
,
c$se inteltigendum. beinde ittquii. Ex ultimis bL>
^ ^ verbis, deinde inquit, cotUginius ea,
; ' ,
qtiae in iiostra edilione inler et
,
intersenintur, in mss. e quibus hoc suppleinenlum
, desumpium est, non legi, nimjruus :

. . Sed qua ralione faclum arbitrabir, Expelli aulem rult eos monn$leriorum
mur, nt cum quarKe tynodi canone t//o, cujus Vnprwfectos, qui presbyteri ordinationem uon habent;
tres hic nlejminerunt, tam ei qni pretio adductus
quje idcirco hic iransluli, qiionam latiiia eorum
ordines coniulit, quam ei qui pecunia empio* a$$eversio in ipso opere omissa esi.
cuius esi, depotitio oariler $it indicta, eum* qui
m
I N C A N . X X CONC. V I I ( E C U M E N .
9^0
, & , crataque faeriai, ea, sive in monasterio postca ist*
quo sunl consecraia permanserit, sive relicio
abscesseril^ nisi penes praRfccium ejus disressionis
.
culpa rcsideat, repeti nulla ralione Ucere dccrevimus.
ARIST. c Qui pecuaia ad sacerdoialem ordinem
. ' 'aut monasticam accedenles viiain adiuillii, si
, t episcopus sil, aui monasterii praefeciug, aut
f , ,
sacris quispiaai initiatns, vel cesset, vel det , . ,
ponaiur. Monasterii vero prxfecta expellalur,
< , .
<
*l in subjeciionem iradaitir. Similiter ei prac , . 'c fcclur., si nori sit saccrdos. Quac anleni ab
*. , , ^ accedcntihus consecranlur, tnaneani; sivc
, , ^
< ipsi pennanserinl sive non ; nisi prafectussU
t . >
< in culpa. >
Qui ad ordincm sacerdotalem aul vitam nio
*, - aasiicam accedcntes pecuniam rcposcunl, sivo
, , episcopi siut, sive moiiasterioruin pnefecli, aul
, :, nllo modo e clericoruai numeto, aul cessent lioc
': faceiv, anl dcpunanlur; si mouasterii aumn pra>
fe< ia sil ista, quae boc facil, ct ab iis, qr.i mona\ ^ , > , stieaui agcre viiam accedunl,remmtiaiiones exi-ii,
- stia iuansioiic ^xpelleinr, ei alii mouasterio in
^ \ siibjeclioneia iradelur. Eodem autcm modo ex, \ pellelur et monaslcrii prxfccuis, qui non cst sa,. cerdos, el subjectionein in alio nionaslerio susii . , nebit;ei enim qni esisacerdos, suflkit deposilionis
, roulcta. Quiecunque aulem bona sua sponte, vel
, \ *,
pro seipsis vel pro libcris suis aliqui mansioui
, - oflerunl, ct Deo consecraiit, illa debeni ia mo , cl
nasieno permanere, jixta corum proinissionem,
,
siye itli qnl ea offortint ibi penuaneanl, sivc maa * .
sionc exeant: nisi ob prafecli culpam excanl.
'.
CANON X X .
* '
c presenli staluimus non lieri duplex monasle , \
4 riuin, quoniam boc l i l mullis scandaluni et
.
oflensio. Si qui autem volunt cuni cognatis
,
c tnutido remnitiare, et vilam sequi inonasiicam,
4 ,
f viros quidem oportel in viroruni monasicria
c ! ,
4 discedere, feminas auteai ingrcdi iu mulierum
4 *
f monasterfa : koc eniin est Deo acccpiuai. Quai
. .
t :iut ni bucusque duplicia fueruiu, scrveiilur

c secumlum regulam sancli Paliis nostri Basilii,
c , \ i et secundum ejus conslilulioneiu sic insiiluan* . - ^ < lur. In uno monaslerio ne versenlur monacbi
* \ \ 4 el moiiaclise. Adulicriuui enim coiiversalionis
< ,.
c inlervenlu admiuilur. Monaclius cum moaa * - ,
c cba liberenon ld|ualur, vel inonacba cuin m o 4 ,,
c nacho F e o r s u i n confabulciur. 3 2 6 Necciibel
,. :
c monachus in feminarum nionaslerio, nec
f prfik
c monacba seorsum coniedat. E l quando quac
*
c euni vilae necessariu 6 parte viroruui ad reGuilJ. Bevercgii n o t .
cunone intelligi licet. nonetse nhnirum guept
(42) . E\ ediMH supplememo,
in cleruin monusteriumve admillas, pecunta! tihquid
posi b^c ultiipa IIU}IIS intprpcelalionis v^rba, s*>
exigendum. At vero altqua, qu<c ipse tponle offerat
qiienlia add^nda sunl,
Deoque dicata velil, st quis acceperit, nnllo id in

^ . , crimine e*$e reponcudum. Sed iieulriiiii ex bisce
supplciuenlib-in tus. Aincibachiauo legilur.
, ,
* . Hlud ergo.ex Iwc
987
) . BALSAMDW
liccbil cellocare, magisqnam prabcndariiseua-|fsi ol ,

documenla babeant. Pratecquam si jubet eanctissimus meus dominus fraternitatis usum accipere ,
,
saecularem aliquem, \ e l monachum ex alio mo ,
uaslwio ab ep differente, ne del saeculari vel ex .
lerno monacho monacbatum , 111 non gravelur
, \ inonasterium adelpbalo. S i enim gravetur, omnino
deeril monachts qui sunt intus, et pro mercede , \ \ . '
/ , \ ,
fil jiidiciiim. Si autem accedit laicorum quispianv,
, \
qui esi oroaino inops et pauper, ad sanclissimum
; ,
meuiti dominum, vel ex antisiiiibus, qui suos
, \
iltronos perdiderunt, el sunt irtopes, et volnerit
s.ialuere ut is vichim capiat e ditiori aliqno -, ,
naslerio, boc recle faciel; modo numerns eo qoi ordtaantur mansionis facubates non
excedal. Monaclii enim qui sunt inlus , debent
praeferri raueris omnibus, ad ea qaae suift sibi
uecessaria capienda.
325 ZONAR. F.t clero quemdam ascribi, et in
monasteriuro intercedente pecunia recopi, ab iis
quorum ductu Ecolesiae regunlur, episcopis videlicot
01 monasteriorum praefeclis (sunt illi namqne reci
fidci capessendx vitaeque honesle et cum virtute
aegendae Gdelibus ad imilandmn proposiii diices)
iRlerdiciuni esl. Id vero canone eo tempore iisilaiLm fuis%e, alque adeo, a quibusdam moderationis
fania commendalii, viris pariter ac tnulieribus, nou
nisi soltiia pecunia quemquam , aui sacris ordinibus annumeraium , aui in monasleria admisstim
fuisse, affirmat : ex quo illod plane eveniret, quod c

ait iuagnus <Basilius: Cujus reprobum est initinm,
universum etam rejiciendum eet. Eos igiior qui
faciunt, si quideni episcopi illi, monasteriisve pra>
posili sacerdoies, aut sacris iniati fuermt, aul de
sistere. auL depositione puniri bic canon jubet :
sccundique eanonis in synodo Chalredonensi editi
meminit, quo oeconomum, aut defensorem, aul
monasterii adromislriitn atit ommno qticmquam e
clero pecunia allala promoveri vetitum esl. Quod
si a nionasterii praefecto commissum id fnerit, qui
eacerdotii ordine baud sit insignitus, ex eo monaslerio ejiciendum, ac in aliud, ubi mancipatus obedientiai vitam agat, relegandum esse decernit. Qua?
vero, inquil deinde, pareales liberis nomiae
. .
.
. \ .

,
\ (
\ \ ),
. ' ,
\ )
\
/ ,

, OZ ,
.
),
,
\ ;
,
.
,
, \
(4!).

.
, :
,
redilatis aut dotis seponunt. si Deo oblala conse- D ,
Guill. Beveregii noleo

(41)
supple-
' ad Parisiensem Zonaraeditionttn posi

IJJBC inlerserenda ex aliis inss. describuntur,
, , , \ ,
^ |
; ,
\ ,
, \
\
pretio intercedenlc quempinm iw clerum allegeri\

vel dcmtere. vel deponi, Itic canon decernal ? Dicendum igitur, hnnc canonem. non deiis qidordhm
conferunl, de quibm aller ille; sed de iis qui jam
ordinibus inilialos rccipiunt, et in describuni,
csse inteltigendum. beinde inquit. Ex uliimis hb
verbis, deinde inquit, colligimus e*,

qua3 in noslra edilione inler el (
intersertintur, in mss. e quibus hoc supplemeett^
destiniptum est, non legi, nimjruir,
^
. . Sed qua ralione faclum arbitrabi* , Expelli autem vult eo tnonn

mur, ut cum quartce synodi canone i//o, cujus i ' a (($, qui pre&byteri ordinalionem m
tres hic ntcjnineTunt, tam ei qui pretio adduclu* (JIKC idcirco hic iransluli, quoniani lattj
ordineg coniulii, quam ei qui pecunm empios asse- vcrsio iti ipso opere omissa esi.
cuius est depositio nariler $it indicla, eum, qui
t
'8)
C A N . X X CONC. Vll
(ECUMEN
, , crataqu<? fueriat, ea, sive in monasleriv
jHSLi*
WMlUf
quo sunt cousecrala peruianseril
abscesseriU nisi penes prafeciuin ejns d ^ ^ . s a i *
culpa resideat, repeli nulla ralione licene o&crevimus.

ARIST. Qui pecunia ad sacerdoulem onLaea
. , 'aut monaslicam accedenles viiam admiuil, s:
<5 ,
t episcopus sit, aui inonasterii prxfeciot, a*t
, ,
eacris quispiaai initiatus, vel cesset xel det , . ,
ponatur. Monasierii vero prsefecta expellator,
, .
< **l in snbjectionem Iradawr. Similiter ei prx , . 'c fcclus, si iion sit sacerdos. Quae auiem ab
t , , ^ accedcntibus consecrantur, maneaiil; sixe
c , , ^
ipsi perinanserini sive non ; nisi prsefeclus sit
t . >
< in culpa. >
. .
,
- 1
Qui ad ordiuem sacenlolalem aut viiam mo
aasii( am accedenles pecuniam reposcunl, si*e
^, episcopi siul, sive inonasteriorum prwfecli, ant
, ,
, :, - nllo modo e clericuruai uumero, aul cesseut buc
\ facctv, aul depouanlur; si monasterii auma pnrfe< ia sil isla, quae boc facit, cl ab iis, qi:i mona ^ , > , stiiam agcrc vilam accedunt, reiuuitiaiiones exiîi,
6(ia maiisionc cxpelteliir, cl alii inouaslerio iu
subjectionein iradetur. Eodem aulem modo ex -, pellelur et monaslcm prafccius, qui tion cst sa.
cerdoa, et stibjeclionein in alio nionaslerio snsii ." ,
nebit;ei enim qui esisacerdos, sufllcit deposiiionis
, mulcla. Qua?cunque aulem bona sua spoule, vel
; ': ,
pro seipsis vel pro liberis suis aliqui mansioui
, - Q offerunl, ei Deo coasecraul, illa debenl ia mo ,
nasleno pcrmanere, juxta corum promissionein,
,
sive illi qnl ea offcrunt ibi permaneant, sivc mauel ' .
sionc exeant : nisi ob praefecli culpam exoooL
'.
CANON X X .

praesenti statuimus non fieri dupkx aiunasiet ,
4 rium, quoniam boc lit mullis stm&h"*
, .
4 offensio. Si qui aulem volunt cwn côaiis
, \
mundo renunliare, et vilam seqci m*4U*iic*m
4 ,
4 viros qiiidem oportel in xiror-m mousierfa
4 , II
t disccderc, rcmiiias ault-ni iagrttii in mulicrum
4 *
* monaslerfa : hoc tamt* ***** *Q"
. . ?
4 autem liucusqoe fup/ic/J feentui, fcnruiui
?.:
secmnlnm regulam ^nciiP*irisnoslii
< , t ct secundum ejus eoaslitaiwie'
toililuan . < tur, In uno mouaslerio ne icrscnlur nionacbi
c 4 el inonacac JMterium tmm mvfraationj.s
< ?.
4 iiUervenin hlmUliW. Moa*chu$ cmn moii.i< cba Whcretwn liitatar, relmomcha < mu
< ,
nacbo feonum cwfohvloinr, 3 2 6 ^ r t n b c i
. :*
i nwwicbus in feiuinuttm nonaidorio , i ,
< *
moMctu seortum tomcthl. I.i quando qna
i
< ' ' 5
i
ntwswh i purte vironim ad vr- o
c t
:v
si<
l V
\l) .*
;> st b ; r c uUin a bu}llS illlrp
nueulia add* nda suut,
Ipplff
/ / ' " ' ' '
,,.
,.*
, ,
opnuin
coniene:
!: /^^
-
\ '
(,
...,: /
(>
'
ipi
THEOD. BALSAMON
c ; ,
,
, c , c
f \ , \
.
BALS. In primo quidem cap. 12 lit. prasentis
BAAS. ' . ' '
operis diversae leges de monasteriis tradita? s u n l : -'
praesens aulem canon contituit, non esse facienda

duplicia monafiteria, ne mulii ex eo oflendanlur- ,
Tanquam autem dixerit quispiam, hoc esse ho . '
neslum ctjure admittendum, quandoquidem quae- ' \ ,
dam suspicio
incicteril
propter
personas
non salis
,
.
, .
.
firmas et stabiles, (si enim a suspicione alieni, ^ , ( , ,
cognati fortasse vel fralres vel alii ejusmodi, ve- ,. ,

linl esse monachi, cur non eis liccbit in duplici
monaslerio habitare?) dicnnt Patres, quod ne ;)
lunc quidem cognalos simul habilarc oporteal,. ,
ne aliqiii ex eo offendantur; sed vir quidem in '
virorum propritim monaslerium abeat, roulier | nutem in mulienim. Sic enim yiventes separati, . , Deo accepti servient. Quae prius atitem fuerant .
dnplicia monasicria ex decreio ct conslilutione ,
magni Patris Basilii administrari jusserunt, sci-
, ,
licel ut conversentur, boc esi, non cohabileat
\ \
viri et mulieres in unp monaslerio; quoniam
adulterii suspicio oritur ex cohabitaiione. Sed
neqm* monachus potestatem habeal cum monacha Q .
* ,
seorsum confabulandi, vel comedendi, vcl in mu *
tiebri monasterio pernoctandi; quemadmodum
nec contra. Qnae aulem sunt monialibus ad v i - . ,
ctum nece$saria, a viris recipiantur, non inlra , \
, :
monaslerimn, sed exlra porlain ejus, per manum
monaslerii pra?fectae et aniis monacbae. Si quis \ . autem monacbits velit monacham cognatam suam
, * * aspicere, ne liceat ei seorsum cum ea sermones
conferre : sed in praesentia prscfeoUe monasterii, ,
el prolinua recedere. Nomen auiero , non, .
ut apud grammaticos, pro convivio, sed pro ba- ,
bitatione accipitnr: enim apud juriscon- , *
sulios est babitarulum. Duplicia aotem monasie- . .
6
r a dici nonnulli afBrmabant, non quaj simul
< gularcs feminas defertintur, extra portam haec
c accipiat monasterii mnliebris prafecta, cum
c aliqua anu monacha. Si autem eveniat ut ali qnam vclit eognatam monacbus aspiccre ,
c praestnle pnefecta cura ea colloqualur exiguo
ei brevi sermone, ot mox ab ea recedat,
habenl Viros el feminas, sed qiiae prope et con- D ,

,
juncie aedificala eunl, etlanquam unum repulantur
propter muliam qnionem. Sed ex hoc canone ap- .

paret, non dici propterea duplicia monasleria , sed
, quod in uno eodemque monasterio babitarenl
aliquando , ut est verisimile, viri el inulieres. , ,
ConsLituit enim, ut cugnati abeant, 11 qnidem in
virorum, bse vero in mulierum monasteria; lan- ,
quam esset probibtla in uno et eodem loco eorum \ . '
babilalio. Simililer jubet ne conversenlur, boc , est, ne in uno monaslefio eohabitent vifi et mu- , \ ."
*
lieres. Lege et toium primum lit. l i b . , qui
cjusmodi mulia docel c i sialuii, ut neqne mona- , ,
chus nec laices muliebre monasterium ingrediatitr
qnamcunquc ob causam : ei dcfinii dc iis, qui
IN CAN. X X I CONC. VII (ECUMEN.
S9i
- debeni ministrare iti ltiuliebribus monastcriis, el

de ipsorom apocrisiariis et reliquis tmnisiris.
\
.
.
. , *; ' \
. ,
, , *
,
; ,
,
. , ,
,
, S. ^
. , \ ,
ZONAR. Duplicia bic canon monasteria fieri

veiat. In iis auiem non cum viris siroul in eodem
loco fetnina> degeuant, sed ila propinqno, ut
voces audire reddereque invicem uirique ppssenl.
Id ergo, quia nimirunn ex eo ad cogitaiioncs
molles ac leneras, aut ad ipsas quoque libidinosas
aflectiones, tiliNaiio exsistere facile posset, offensiotieinque muUis afferret illa vicinitas, quae spi- ,
ciem in eodem quasi domicilio coOimorantium
virorum ac niulierum exhiberet, nollo inodo synodus licere decernit. Quod si qui, iuqoii, una cum
cognaiis mundo renuniiare cupiam, viri quidem
ad virorum, mulieres auiem ad feuiniarum mnnasieria se conferant. Sic enim Deo acceptum 3 2 7
est, Deo stc accepti servient, si sejuncii ^nttcem
ac divisi vitam agaot, nec aker alieri incitameiitum
ad libidinem, neque aliis oiTensionem praebcat
Qua autem duplicia monasteria jam inslituta snnt.
maneant, inquit, ac jaxta ntagni Basilii conslitutionem normamque administrentur: neque in
monaslerio monachi simul et monachae degant.
namque hoc loco, non ejosdem mensse
communionem, sed vitas muluam consuetudinem
familiaritalemque signiflcal. Neque vero ea concejdatur ulli monacho vel monacbae licentia, ut simtri
colloqui ulerque congredique pro arbilrio queant,
; , ,
\ * ,
,
. "
, ", \, \
\
, \ \
" \ . V , ' * \ . '
^ * \ ,
. \ , *
,
. c
l
> monasterio monachus pernoctel,
neque seorsum cum moniali aliqua cibum capiai.
, Veruni eliamsi quandoque ad viclura necessaria

ex virorum monasterio moniaiibus suppedilari
; ) ,
contingat, neqitaquam inira septa monasterii

mulicbris monacbi ingrediantor : scd ubi ad por
tam pervenerint, exira forcs consistant; praefecta
, vero earum, quae aetate proveciioree s u n i ,
, \ moidalium comiialu sepla, porlaj appropinquans
' , .
praisente inoqua3 afferunlur accipiat. Si qui* vero etfam cognatam visere monacbus cupiat
nasierii prsB^cta id laciat, brevique colloquio usus quam primum recedat.
. , ARIST. Daplicia ne fiant monasteria, neque
i \
raonacbi et monachaB in eodem cobabilent, ne#
f que seorsim confabulenlur : quiuetiam eiquid
c , , ^
c vir femin regulari attulerit, exlra fores ex-t
specians, iradat, ct coguatam in prefecise pru-,
c \
c seutia visal.
.
Omnem curam adbibuerunl Patres , ne proortirn
' ,
aliqucnl viiae monaslic;e inferrelur, et mandarunt ia

eodeui monaslerio monacbos ct monacbas non
\
convesci, nec inler se seorsi confabulari , sed ei
, '
si cognatam aliquam aspic e cupit monacbus
,
praesentia praBfecta? cum ea colloqui. Et si quid
, .
eorutn, qua viise sunt necessaria, a viroruin mo
nasterio ad monacbas Iransporlabit monacbue,
,
extra mansionem stans illud praefectae tradal.
.
CANON X X I .
KANfiN '.

Non oportet monachum vel monacbam propnqin
< relinquere monasterium, et ad aliud se Conlen e:
, \
t si boc auleni contigerii, ipsuai bospHio excipi
, ,
n
i n
m u , i e l
995
TflEOD. BALSAMON
996
est necessarium; sed .sine noliiia monasterii
i , c . >
priefecli euni recipi non convenit.
.
BALS. Posiquara polticitus sit aliquis et Deo
; fcv
proiessus se ia inonasterio,.io qiio lonsus esl, atan,
' surum, quomodo ei permitlelur suam professiooem
, ;
infirmare, el in aliud monastcriura abire? Slaluit

ergu canon, ne monachiis vel monacba ex suo mo ;,
nasterio iuordinaie recedat, ei io aliud monaste >> rium sc conferal, ut in eo colloceiur. Si hoc aulem
.
propler pusillum etabjeclum animum saepe fiat, ie
,
neâb eo qui praee&t recipiatur, sine scientia ac

nolilia ejus, qui illius curam gerit, tnonaslerii prae ,
frcii , scilicel sine dimissoria ejus episiola : sed
* sulum bospitio exeipiatur, ne ad saecularia abire
. . . .
, .
oogatur et cum laicis vilam agere. Porro magnus n
' ,
,.
,
. ,
, "
Basilius in suis ascelicis capilibus staluit, ut mo ,
aachus, qui aninio oflendilur, recedat ab eo, in
, * ;
quo lonsus cst, nionaslerio : el hec faciat, posl
quam mooasterii praefeclo id semel et ilerum dixeril,
\ ,
et eliam monacbis, nec malinn corrigitur. Hospilii
.
auiem nomine ne dicas iiionaclium , qui alibi ton \ sus est, diu debcre vcrsari in alieuo nionaslcrio ;
, ,
bac enim ratione fil fraus canoni: sed paucis die \ ' '
bns. Ne mireris aulem , quomodo a canqne non
.
punitur is, qui euin iransgreditur. Lege ei 80 cau.
.
syn. Carlb., ei ecies quomodo paniunlur, qui alibi
\ * * ,
tonsi eunt, et qui cos suscipiunt
, \
.
n
. ,
328 ZONAR. Monaclios, qno loco primum re- C
bu* bumanis a se abjudicatU monaslics vila? in- , ,
, . ^
siiliiinm amplexi sunl, ia eo manere , nec alram
sibi stationem qnscrere oporlet. 0"od si quis in ' , \ .
alterum monaslcriuui , relicto priore, dem gret; * ,
bospilio scilicet bominem excipi neceese esl , ne , \
profana divergoria ingrcdi, ct cmi\ iis , qui nulla
,
ad lionesMi viveuduin disciplina iusirucii suntviiam
, ' .
agere cogalur : ascribi vero ordini, el in fralrum
luiiiieruno referri, nisi ejus uude discessil inona-
s e r i i praefecto annuente, non licet. Alque bic quidem canon omuem, sine ullo disccimine, secesaio- ,
uein interdiciam esse decernil : magnus vero Ba- ,
silius, in ascctici^ suis capitibus , diverso modo de inonacboruni discessione loquilur, quam ila deinum ^ 6 ^ , \ concedi probai, si manenles spiriiuali delrimenlo
,
atTicianlur; ac tum qiitdeui ejus delrimenli causam
,
prxfecto aperire, ac si quidem ea lollaiur, in sua
,
quemque slalione persislere ; illa vero adbuc manente, rera lotam in fratrum convciilu enunliaie
jubct.
ARIST. c Monacbo vel monacbae suara relinqtiere.
< mansionem , et aliam ingredi non licoal : sin
c ingreJialur, ut hospes accipiatur; at prseier
i prafecti sentenliam ne admittatur aui bospitio
excipiatur.
. c , ' ,
, \
. >
,
Becipt quideni et hospilio excipi monacbum vel

monacbaai, ad aliam mansionciu proOcisccnicm,
prxsens canon uon penniitil, ne ad saeculares necessario diverlcns, ibi periaaueai ; ai eaui ailuiit-
\ \
xavuw
,

997
1 CAN. X V I CONC. V I I (ECUMEN.
, \ ; lere, et praelerea accipere , ct inlcr sorores siue

praefeclai voluniale collocare non peimiilil.
, .
CANON X X I I .
\
< Deo quidem universum dedicarc, et non propriis
, \
voluutalibus servire, res magna est : c Sive
,
f enim comedilis, sive bibilis , inquit divinus
, ,
Apostolus, omnia in Dei gloriam facite . >
,
.
t Chrislus autem Deus nosler in suis Evangeliis

c jussii peccatorum principia rrsecare. Noneidm

c :vtiulteriuni solum apud ipsum punitur; ied
. "
c eliam cognilionis inotus ad aggredienditm adtrl , \
têrium condemnatur, ipso dicenle : f Qui asp^ i xit mtilierem ad concupiscendam ipsam , eam
, * *0
jam in corde suo adulleravit
: unde nos

t quoque edocti, debemus cogitationes purgarc.

' Elsi enini omuia licent, DOII tamcn omnia ex, .
petliunl \ nt a voce apostolica docemur.
\ , '
Cuivis ergo bomini necesse est comedere ut
, -.
vival. Et quibus est ,vila quidem mairimonii
\
et liberorum et laicae constitutionis, mixiim
. \ \
c comedere viros et mnlieres , est ab omni r ,
c prebensione alieniim ; si modo ei , qui dat n i i \,
i trimeiituni / gralias agant,~non cum scenicis
,
c qnibusdam sludiis sive Satanicis canlicis , ei
,
c citbaroedicis ac mfretriciis vocibus, quos pro ,
c phelica exsecratio flexionibus seu gesljculatio
, ,
'
< nibus pensequilur, sic diceus : Vac iis qtii
,
cum ciihara et psallerio yiniim bibuni, Uomini
.,

c auiem opera non respiciunt, et opera niaauum
,
C
ejus non considcrant . > Et sieubi (ales fu<> , c rint inter Christianos, corrigantur : sin tninus,
, *
< adversus eos robur suum oblineant, quai ab
.
< anlecessoribns canonice Iradiia suiil. Quibns
\ , f auieni quieta est vila et solitaria, ut qui Do ,
c miito Dco jugum monasticum tollere slatue \
rint, in solitudine et silcniio sedere convenit:
\ '
i sed nec Ws etirtm. qui viiam sacerdolalem
* ,
gerint, Iicet omnino scorsum cum mulieribus
\ \
c coinedere ; nisi utique cum divinis et religiosis
, < viris ac mulieribus, ut ipsum eliam couvivium
. \
< ad epiritualem correciionem adducal. Porro id
.
c ipsum etiam in cognalis fiat. Si aulem rursus

< conlingat, ul qtise sunt ad ' usum neccssaria
, \
c non afferat monacbus vel sacerdos, et propier
^
necessilalem felit, sive ad publicum diverso ,
c rium, sive ad alicujas domum diverlere ; ei
, . *c liceat boc facere, ulpoie urgente necessitate. >
.
B A L S . Prcesens canon probibet laicis, ne cum
^ ,
scenicis ludicris et saltaiionibus comedant, el sua
det Cbristianis 329 Q
faciunl, ut se
* , '
corriganl : sin minus , adversus eos valerc, quie
.
canonibus anlea constiiuta faere , decernit: Porro
\ (
el monacbis et sacerdolibus praecipit, ne seorsuni
* , cum mulieribus comedani, eliamsf revera eoruni
' \
cognalae fuerinl; sed palam, et cum aliquibus bo,
nis ac religiosis, ut ueque ipsi a contrariis cogi.
, . oSotlalionibus moveantur, neque aliis oiTensionem
T i
7 S
U I l a l e
l Cor. x, 31.
T l
MaUb. v, 28.
I Cor. vi, 12.
lsa. v, 11, 12.
111(1
1600
THEOD. BALSAMOX
999
scandalumque praebcanl. Si quis autem boruni in
itinere vel in alio ncgligendo miuisietio per- ,
,
egre verselur, et non babeat ca quae sunl ad vitam
. ,
necessana, statuerunt, euin abeque ullo praejudicio
.
in hospilio publico vet in alienie sedibus diversari,
.
propter urgentem necessitaiem corporei nutrimenil
et quieiis. Aique bic quidem est hujug canonis
scopus. Ejus autem prooemium est ex prhna ad ,
,
,
Coiinlbios Epistola magni aposloli PauU, quae sic

expresse dicil : Sive comedilis, sive bibitix, cmnia in
Dei honorem facite. Ulud autem, Debemus cogita-
tiones purgare, ex seeonda ad Corinibios Episiola.
* ,
Itlud : Omnia licent, sid
non opinia expediunt ,
ex
->
prima ad Corintbiog Epislola. E l illud ,* Va? illis ,
qui cum cithara it psalterio vinum bibunt, et

\ , *2
. ci
\ ' \ ' ,
6*
.
.
* . ,
, ,
qiue
dcinceps aequunlur, ex Isaia propbcta. Canonicas

autem traditiones dicuni Patres 42 el 43 can. sanctorum apostolorum, el GOCartbag. syn. c i 62 syn.
in TruIIo.
ZONAR. Monacboe et sacria iniliatos homines
privatira in eadem mensa cum ferainis accumbere
bic canon vetal. Exordlo vero utitur , atque ad
Deura omnia refereuda esse demonstrat, dicluiuque Aposioli profert dicentis : Sive manducaiii,
tive bibilis , omnia in gloriam Dei
(acite. Deinde
ftermonem aggredilur, atque ex Cbrisii pracepto

peccatorura initia a lidelibup resecanda esse ostend i l . lllis nanique verbis, Qui videtit mulierem ad
concupiscendum eam,
jam
moechalut est
eam
in
64-
., ,

.,
, *0
corde $uo, non addlterium solaminodo , sed ipsa Q , ,

quoque pravi molus inilia casiigal. Cum enim in
. "
inulieris forma contemplanda quispiam curiosus
, ,
esi, admisso pravae affeciioais initio, oempe cupi- ,
dilate, ex eo jpsius quoque cogitaiioet raiio ad
. , ,
crimen suscipienduui impeUitur. Proinde cogila- ( ), , tioiies, inquii, interiroere debemus (est ct boc ,
quoque apostoiicuin), id est, propier boc naseentes \ debcmus exstinguere , priusquam sese aliius ef- ( \ ), \ , $ ferre ac nobiscum colluciari possinl. Vel - ' , '
, id cst purgare (uiraque enini lectio admitti *
potesi), ne videlicel mentem impuris cogiiationibus ,
coniaimnari sinamlis, sed eas quam longissime
, \
amandemus; vel eiianl roentem , ob admissas im- .
pnras cogitationes inquinatam , expurgemus , ac ' .

pocnitentia conlraclas sordes eluaraus , neqae u l - D .
, \,
ierius progredi paliamur. Nam eUi mihi omnia

\ . oi , \
non tamen omnia expediunt : haec quoqile
\ , \
magni Paiili verba suiit. Licet tTgo, i u q u i l ,
, ,
vivas. Et qiii cnmmuni quidem more cum uxo' , \ ribu$ suis ac liberis babtlanles degunt, cum mu
lieribus cibum capere niiniroe probibemur, nec , .
cos quisquam ob id reprcbendal, si meritas iiner; .
ea divinae liberaliiali graiias agaui, neque inter
,
epulas comica gludia, boc est, Satanicas canlioucs .
adhibeanl. Quas.nam ba3c vero? CUbarse mereiri- , , ,
.
ciaeque flexiones. Flexionum aulcoi uoininc , aul olvov ,
inconditas sallaliones, aul vocuin in canlilenis nu>- , *
, \ * .
dulaiiones signiiicavit. In eos siquidem , a i i , ilta
\ . ,
pn>pbelx exsecraiio cadit, V(, qui cum cithara el
9
1N C A N . X X I I C O N C . V I I OECUMEN.
HK)t
1<K)4
, . \ ;:, \ ptallerto vinum bibunt; cl qna? sequunlur. b! qart

igilur bujusmodi inler Christianos s i n t , corrigi :
* sin minus, antiquoriini canonuiu conslituiiofies in
. , ipsis scrvari placet. E l luec quidem de latciscanon
: ; \ statuil. Quibus vcro, inquit, vilip. genus quieiuin
, \
ct solilarium, quin et iis qui in sacrum ordiuem
cooptaii sunt, privatim mulieribus convesci non
;
liccl. Id vero si quandoque necessario fiat, nequa.
quam cum fcniitiis discumbere, nisi praesenlibus
, , bonestis viris ac niuiieribus , perroissum eit, ut

spirilualem aliquem fruclum ipsa illa convivandi
,
societas pariat. Quisquis enim boc pacto citra su**
spicionem cum mulieribus veecitiir, ca3teros ad p r . \
conium divinae laudis impellil. Nam qui ab eo ne
\
tenuissimT quidem suspicioni locuiu relinqui anim , \
. ' ; (
adterlerlnl, Deum landibus efferuiil, ul in Evangelio scriplam est, illis verbis : Sic luceat lux te*
;, ,
$lra hominibus 330
videanl opera vestra
\
bona , tt giorificent Putrem vestrum , qui est in
'
\
ccclis . Neque solum quandocunque cuni.alieni*
.
sed ctiam si cum propinquitate junctis multeribus
nioiiacbi aut sacrisioiliati cibum capiani, modeslia speclalos boiniues adbiberi boc canone siaiulum est
ln iiinere lamen, ubi aliue commoraudi locus non suppeiat, sacrato hoaiini aul monacbo impane ad
cauponam divertere, aut iu alterius cujuspiam domo instanti necessitati satisfacere concessum s i t : sed
MI iis quoque locis religionis nihilominus ac temperaniiae rationem ab illis canon baberi jubct.
1. c \
A R I S T . Laicos quidem viros CUIII mulieribus
c * *
c convesci csl ab omni repreliensione alienum :
c ,
c soliiariis atitein viris cuin ttiulieribus privatim
. .
convivari non licet; nisi forsilan una ctim Dei
c , ^
c limenlibus et religiosis viris d mulieribus. In
c , .
t iiinere aulem monachus vei at sacris initiatu
vir, secum necessaria non aflerens, in publi cum divcrsorium divertat.
' ,
Cum gratiaruro quidem aclione et Dei timorc ,
\ ,
nan scenicis aliquibus et satanicis canticis , lai*

cos viros cum muiieribus convesci, reprcbendt
\ , \ , neqtiit. Eis autent, qui vilam quietam et solilariam
, >elegerunf, ut qui Deo spoponderunt solitarie gederc
, ' ; ,
ct silere, iion onuiino licet cum mulieribus priva \
lim roruedere : nisi forie cum religiosis quibus * \
dam viris aut mulienbus convivari velint ; ul et
ipsum etiaro convivium ad spirilualem corrcctio ; .
nein tendat. ln itinere aulein , sl necessana non
, I ,
affcruntur, licel roonacbo aat bomini sacerdotali

in publicura diversorium, vel in alicujus domum
\
D divertere propler urgentem ipsius necessiialem.
.
u t
Malih.
16.
P A T R O L . Gn.
CXXXVII.
THEOD. BALSAMON
1003
1004

, T p
NAQ .
CANONES
EDITI SANCTA
CONSTANT1NOPOLITANA
PRIMA
MAGNA
SEGUNDA SYNODO,
QILE
CONORCGATA E S T
YENERABILI TEMPLO SANCTORUM BENEDICTORUM APOSTOLORUM.
331BALS. Quldambanc inecripiioncm legentes

dubitani, quoniodo b*c synodus, quae tina est,
priina ei secunda dicitur. Solaiio. Tempore eaaclissimi illius palriarcba; domini Pholii, qui Nomocanonon composuit, coacta eet adversus Igiu liuro bealissintum palriarcbam univeraalis synodus. Cum autem diclae essent dogHiaiica causa
diversaeque ecclesiasticae, ^ fuit dtvisto el sediiio
synodi, utpote iis, qui non recte eeuliebaui, cimi
\ictt esscnl, orlbodoxie assentiri nolemibue. Propierca c l divinig Palribus opus fuil, u l flerct
nectindus convenlus, et scribereatur quse prius
dicta erant et coniirmala. Ex eo ergo iiomifiaia
esi ba?c synodus prima el eecunda, et subjceii
ranonea cditi fucre.
.
7> ,
\ .
,
,

. \
\ ,
,
. \
\ , t
.
\ ,
.
ZONAR. Synodi liujue inscriplio baec e s i : .
Sancla et magna prima el secunda synodus
\
Coustanliiiopolilana in teinplu Sanclorum et glo
riosissimonim Aposlolorum congregata. Apud
" \ . ^
eos ergo, qui hanc inscriplionem legunt, dubi-
talio exorilur, qua ralione, una cum s i i , prima et
, , \
sccunda bsec synodus nuncupeiur. Igiiur in leoipto
. ^
Sanclorum Apostolorum, quod diximus, eynodum
" , celcbralam, ibique inler orlbodoxos et adversx
,
factionis bomiaes babilam dieputalionetn fuisse, ,
ac in ea superiores oribodoxoe exslitisee raemo *
raul. Cum vero de iis, quae ultro citroque dispu- ,
taia fuerant, scripto exaraudis consiilutum essci;
, bxrelicos, quippe qui se viclos atque a conventu
, \ ,
fidelium eliminandos existimari nollenl, qua? de- Q , crcla fueraul scriplis consignari, sedilione eliam
, \
ob eam causam excitata , miniroe passos; quam
,
quideui scdilionem eousquc proceseisse, ut eductis
. ' ^
quoque gladiis complures interfecti ceciderinl;
,
atque boc pacto convcnlum illum primum nullo
\ , \
videlicet rei exilu dirempium. llinc rursuni lem . \
poris intervallo alterum in eodem templo con , , *
veutum babiluni, itcruinquc de iisdem rcbus
,
dUpulaium, dogmaiicaquc dccrela liuerarum ino , *
#
10,5
1 CAN. I CONC. C P O U
1006
, - nuincntis coinipondala lum demum fnibse. ttpic

.
ex lioc factum aiunl, ut baec, licet uaa synodus,
laroen ob Palres bis convocalos, prima ei sccunda merilo nominata fuerii. ln secunda itaqm; coagressione iis, quae dispulala alque oniuium conscnsu dccreta fueratit, scriplo commissis, subjecl
quoque caaones promulgati fuere.
1
CANON I.
KANON '.
Res adeo vencranda et bonorabilis, et a beatis

,
el sanctis Patribus nosiris jani olim pulcbre
\
c excogiiatn, monasteriomm aedifi<-alio, h<die
, c male gerilur. Nonmilli eniin snis copiis et
t .
facultalibus nomen nionaslerii imponmlcs, ct
\ c eas Deo sanciificare profilenies, se coriun
, c qtiae sunt cousecrala domitios inscribunt, et
,
Dco dcdicare sola appellalionc machinari de , \
crevernnt. Eamdem enim pol<*siaiem ctiam
/.. ^
posi consccralioncin sibi usurpare non ern
c bi-sctint, qitam prius babere non velabaulur :
,
c ct lanta rci cauponatio adbibila est, ut mulLi
\
eorum quaj sunt consecrala, ab iis ipsis qni
,
c consecraront, veiidita cernaniur, admirationciit
* f el odium in ipsis videnlibns cxcitaniia; t
< , \
lanlura abcsl ut ullam aganl poeniieuliani nb
\
id, quod corum quce D*o dcdicaia stuil sii.i
, ' f potestalem altribtianl, ut etiaui eam ad alios
,
c sine melu transmiliaut. 332 Proplerea crgo
- '
< sancla deiinivit synodus, ul neinini liceat
. "
c monasicrium adificare absque episcopi scn#
c tmlia et consilio. lllo auteai scientc et per .
mitlenlc, c l debilam oralionem pcragenle, ut
\ , ab anliquis pie ac rcligiosc cauium est, inot ^, - C
t nasicrium quidem sndiflcelur : omnia auicm,
c ,
c qiisn ad ipsum pcrliiienl, ciun illo ipso iu
c %
c Brevi inscribantur, c l in episcopalibus arclii ' ' ,
c vis rcponantur; nullo modo polestaieai ba ? ^ ,
bente eo qui consocrat, seipsum prueier episcopt
,
t scnleiiiiain prefeclum, vel pro se aliuin, con ^
f stiluere. Si cniin eorum, quse bomini quis
< ' $.
c largilur, doininus amplius esse non poicsl :
,
t quomodo eorum quae Doo sanctificai vl
< ,
t dedicat quispiam sibi douiinium arripero si
t
netur?
; >
B A L S . ln seplimo canone 7 syn. permulta s c r i . ' ' psimus, quomodo fieri dcbcant luonasteria : et
*
lege ea. Pra?sens aalem cauon dicit, quod qno * . *0
, - ^ niam nonuulli soio nouiine niuiiastcrii Dcum
coaipleclumur, re autem et veritale volunt iu ca,
,
quas illi dedicala sunt, poteelatem ileruin obiiuere,

ea ul volunt aiienantes, nionasierium siue illin>
, regionis cpiscopi consensu aedificari non dubei. U
,
eiibii po6lqaam debUam orationem iu iundainrnio
.
ad Oeum fuderit, seu pos crocis fixionem, per (43),
millet quideni aeJiQcaiioiiem, ei in Brevi eliam
, describet, quai ad mouasierii dispeiisalioncin el
, \ >
nionacboruin suilicientiani ab cxslruclort* danda

suni, ct ipsuui cliain uiooaalerium : ut Brtvc iu

Guill. Beveregii not(B.
(43)
aienacin
. Legendura , j u x U
mss.
AmerbacUianum
et
ito
97
). BALSAMON
hccbit collocare, magisqnam prabendariiseua"Hisi fawetv ol ,

documenla habeant. Pralecquam si jubet sanciissimus meus dominns fraternitalts usum accipere ' ,
,
saecularem aliquem, vel monachum ex alio monasterio ab eo diflereme. ne del saeculari vel ex- ,
.
lerno monacho tnonacliatum , m non gravetur
inonaslerium adelpbato. Si enim gravetur, omnino , \ deeril monachis qui sunt intus, et pro mercede , . '
fit judiciiim. S i autem accedit laicorum quispiam, / , ,
,
qui esi oroaino inops el pauper, ad sanctissimum
; ,
nieinu dominum, vel ex anlisiilibus, qui suos
ilironns penliderunl, el snnt irtopes, et voluerit ,
s.iaiuere ul is viclum capiat e diliori aliquo - , ,
nasterio, boc recle faciet; modo numerns eo rutn qui ordinantur mansionis facabates non .
exrcdat. Mouachi enim qui sunl inlus , debent
.
pradcrri cxleris omnibus, ad ea qaae sunl sibi
R
uecessaria capienda.
325 ZONAR. Ft clero quemdam ascribi, el in
monasleriura intercedentc pecunia recopi, a!> Us
quorum ductu Ecdesiae rpgunlur, episcopis videlicei
monasler.iorum prefeclJs (sunt illi namque recia
ftdci capessendae vitaeque bonesle et cum virlute
OPgendae Gdelibtis ad imitaaduin proposiii diicce)
interdicium est. Id vero canone eo lempore nsilatLm fuis%e, atque adeo, a quibusdam moderalionis
fama commendalii, viris pariter ac tmdieribus, noti
nisi solula pecunia quemquam , aui sacris ordinibus annumeratum, aut in monasierta admissttm
fuissc, affirmat : ex quo illud plane eveniret, qnod r
ait utagnus <Basilius: Cujus reprobum est inilinm,
mlversum etam rejiciendum est. Eos igitur qui
taciunt, si quideni episoopi illi, nionasleriisve p r posiii sacerdoies, aut sacris iniati fuerint, aiU de
sistere. aul depositione pnniri Idc canon jubet :
sccitndique canonis in syuodo Chabedonensi edili
meminit, quo oeconomum, aut defensorem, aut
monasterii adromielritin aul ommno qucmquani e
clero pecunia allaia promoveri vejitum est. Quod
si a monasterii prefeclo commissum id fuerit, qui
sacerdotii ordine baud sii insignitus, ex eo monaslerio ejiciendum, ac in aliud, ubi mancipatus obedieniiai vilam agat, relegandum esse decernii. Qua?
vero, inquit deiude, parenics liberis nomine
. \ .

,
(:
\ ),
. ' ,
\
\
/ ,

, ,
.
,
,
* \ ;
,
.
,
, \
(41).

.
, :
,
s
reditatis aul dotis seponunt. si Deo oblala conse- D ,
Guill. Bcveregii noleo

(41)
supple-
prelio inlercedenle quempiam in clerum allegerir,
menio ad Parisiensem Zonaneeditionîn post vel (tcsittere. vel deponi, hic canon decernal? Dicendum igitur, Itunc canonem. non de iis qui ordhtn
bxcinterserenda ex aliis ms*. describtintiir,
confewnt, de quibm aller ille; sed de iis qu'% jnm
, ordinibus tnilialos rccipiunt, et in clerum describunt,
, \ cste intelligendum. bevide inquii. Ex uliiniis l)i>
\ ,
verbis, deinde inquit, colligimtts ea,
^ ; , quae in noslra edilione inler et ^
interseruntur, iu mss. e quibus boc suppteiiientuui
,
, - desumptum est, non legi, nimjruiiT,

. . Sed qua ralioue factum aTbitrabir , Expelli autem vult eos monn$lerioru>n
prcefectot, qui presbgteri ordinationem uon habenl;
mur, ut cum quartw synodi canone illo cujus qiuc idcirco hic transiuli, quonani laliiia eorutn
tres hic ntejmtnerunt, tam ei qni prelio adductus
ordine$ coniulii, quam ei qui pecunia empto* aste- vcrsio iri ipso operc omissa esi.
cutus e&t, depotilio Oariler $it indicta, eum< qui
%
f 81
IN CAN. X X CONC. V l l (ECUMEN.
910
, & , crataque fuciini, ea, sive in monastcrio postca
qno sunt consecraia peruianserii, sive eo relicio
abscesseril nisi penes prafucium ejus^ disressionis
.
cnlpa rcsideal, repeti nulla ralione (iccre dccrevimus.
ABIST. c Qui pccunia ad sacerdoialem ordinem
. t 'aul monaslicam accedentes viiam admillii, si
c ,
c episcopus sit, aul inonasierii praefecuig, aut
c , ,
c sacris quispiaai iniliatus, vel cesset, vel de< , . ,
c poitaiur. Monasterii vero prcfecla expellalur,
, \ .
4 in eiibjectionem tradatur. Similiter ei pra>
, . 'c fcciir., si non sit saccrdos. Quae auiem ab
, , ^ c accedcntibus consecranlur, maneant; sivc
c , , ^
ipsi permanserini sive non ; nisi prsefectus &it
.
i in cnlpa. >
Qui ad ordiituin sacerdotalem aut vilam mo
, nasiicam accedenles pecuniam rcposcunl, sive
, , episcopi sint, sive monaslcrioruin pr^fecli, aut
, :, ullo modo e clericorum iitimeio, aul cessent lioc
\ faceiv, aut deponanlur ; si monastcrii aul m pra>
fc< ia sil isla, quae hoc facil, ct ab iis, qui mona\ \ { , , sliiain agcre viiam accedunl, renuntialioiies exi-it,
- sna iiiansionc rxpelletur, ci alii mouaslerio iu
\ siibjdctionem iradetur. Eodem aulcm modo ex, \ - pcllelur et monaslcrii prafccuis, qui uon esl sa,. ecrdo*, el subjectionem in alio nionaslerio snsii ." , nebil;ei enim qui eslsacerdos, suflicit deposilionis
, roulota. Qua?cunque autem bona sua spoule, vcl
pro scipsis vel pro liberis suis aliqui mansioni
,\ ,
, - ofleruni, ci Deo consecraM, illa debenl ia nio , cl
nasicrio permanere, jixta corum pronussiouein,
,
siye
qni ea offerunt ibi peraianeanl, sivc maa * .
sionc exeant : nisi ob prafecti culpam excanl.
'.
CANON X X .
* '
c praesenli slaluimus non fieri duplex monastec ,
< riuin, quoniain boc i i l imiltis scandalum el
.
oiTensio. Si qui aulem volunt cuni cogaalis
, \
c tnundo rcnunliare, et vitam sequi nionaslicaro,
4 ,
viros quidem oportel in virorum iiionasieria
,
c disccdere, foniinas auleai ingrcdi in niuliernm
< *\
c monaslerfa : hoc eniui est Deo accepluai. Quae
. .
:iut liucusque duplicia fueriiia, scrveulur

c secundum regulam sancli Patris noslri Basilii,
c , \ < et secuudum ejus conslilulioneiu sic insiiluan, 9. - ^ < lur. In uuo monaslerio ne versentur nionacbi
\ \ 4 et iiionacbae. Aduherium enim conversalionis
.
c irilerveniu admiuilur. Monachus cuin moaa * ^'^ - ,
c cba libcrenon lJ.|iialur, vel monaclia cum IHOc ,
4 nacho Feorsuin confabulciur. 3 2 6 Neccubel
., :
c monacbus in ferainarum roonasterio, nec

c monacba seorsum comedal. E l quaudu qua:
c \
4 9unl vilae necessaria a parte virorum ad rev
Guill. Bevercgii nota3.
(42) )*, E \ e <deiu supplememo, canone inteltigi liccl. nonesse nimirum at eo quem
t
in cleruin monaneriumre adinillas, pecuwai altquid

post hac ullitita bujus inlfirpcelalionis v^rba, seexigendum. vero aliqua, qucc ipse sponle o/ferat
queulia addenda ,-
Deoque dicata velil ti qui acceperit, nnllo id in
^
; , crimine este rtponeudum. Sed iieulriini ex bi*ce
. ,
supplciueniis-in ns. Ameibachiauo legilur.
* . Itlud ergo.ex Iwc
79t
c ; atcoxtr*
c ,
,
, \ f , \
'
t \ ,
t . >
B A L S . ( primo quidem cap. 12 t i l . prxsentis
. ' . '
operis diveme teges de monaslerus iradila? sutit:
praftetis atilem ranon eonlittiit, non esse facienda

dnplicfa moriameria, ne mnlli ex eo oflendantur. , *
Tanqtiain aaiem dixerit qaispiam, boc esse bo . "
netlum ct jitre admitiendam, quandoquidem qua> ' ,
dam ftu*picio !ncid[erit propter
pergonas
non satis _
_
...
flrmaf el slabilet, (si enim a euspicione alieni, ^ , ( , ,
cognati forlnese rel fratree vel alii ejtismodi, ve- , ,

l l n i IKM roonachi, cur non eis licebit in duplici
monaiicrio babitare?) dicunt Patres, quod ne ;)
tmic qitidem cognalos simnl habilare oporteat,. ,
*
ne aliqui ex eo offendanlur: eed vir quidem in
viroriim proprium monasterium abeat, roulier aiiicm in mnlienim. Sic enim vivenles separaii, . , Deo accepli eervienl. Quse prins autem fuerant .
duplicia monasicria ex decrpio ct conslilutione ,
magni Patris Basjlii adniinistrari jussernnt, sci-
, ,
lic*t ut non conversentur, boc est, non cohabiteat
\ \
viri el muiieres in unp monasterio; quoniam
ndullerii suspicio oritur ex cohabitatione. Sed
< gutare* feminas deferontar, extra portam baec
< accipiat monafterii ronliebns prapfecla,
c jliqna ano moaacha. Si autem eveniat ut a!5# quam Tflit eognatam roonachas aspicere,
pra*t#nfe praefecla cora ea colloquaiur exigao
t ei brevi sermone, et mox ab ea recedat,
neqm* monachus polesiatem babeat cum monacha .

,.
j
1'.
..<*
. . ! . ^ 7.. & ^ . . . . . . A f .
*
, .
eeor&um confabulandi,
vel comedendi,
vel *in mti
*
tiebri monasterio pernoctandi; quemadmodum
nec conlra. Quas aulem sunt monialibus ad v i - .
,
cltim nece?saria, a viris recipiantur, non intra
, :
mona*teriutn, sed extra porlam ejus, per manum
monasterii pra?fecta3 el aniis monachaft. Si quis \ .

autem monachus velil mouacbam cogtiaiam suam
, * ' aspicere, ne liceat ei seorsum cum ea sermonee
conferre : sed in praesentia pra?fert monaslerii, ,
et prolinu recedere. Nomen auiem , non, .
tit apud grammaticos, pro convivio, sed pro ba- ,
bitalione accipilnr: enini apud juriscon- , * *
sultoa est liabitartiliim. Duplicia autcm monaste- . .

r a diri nonnulti afiGrmabani, non qua: simul
babenl Viros el feminas, ed q u prope et con- D \ \ ,
xcti ,
juncie sediilcata eunl, etianquam unum repuiantur
propter muliam qnionem. Sed ex hoc canone ap- .

paret, non dici propterca duplicia monasteria , sed
, \ quod in uno eodemque mona^terio liabitarent
, ,
aliquando , ut est verisimile, viri el tnulieres.

Constiluit enim, ul cognali abcant, illi quidem in
vlroruin, bse vero in niulierum monasteria; tan- \ ,
.
quam esset prohiblta in uno ct eodein loco eonim
,
babilatio. Simililer jubet ne converseniur, hoc
,
\ ;
esl, ne in uno monaslerio cohabitenl vifi et mu *
llercs. Lege et totum primum tit. iv l i b . , qui
cjusmodi multa docel oi siattiii, u l neque mona- , , -^
chus nec laicas muli^bre monasleriuni ingrediainr

quamcunquc ob causam : el dcfiuit dc iis, qui
IN CAN. XXI CONC. VII (ECUMEN.
994
. - debcnt minisirare muliebribus monastcriis, c l

\ de ipsorom ajtocrisiariis et reliquis niinisiris.
.
ZONAR. DupUcia bic canon iftonasieria fieri
.
. veial. In iis autein non cum viris simul in eodetn
, ; * - loco feroina> degetanl, sed ila propinqno, m
* \ Toces audire reddereque invicem utrique ppssent.
axoustv. , Id ergo, quia nimirum ex eo ad cogilationcs
, \ , \ - roolles ac leneras, aut ad ipsas quoque libidinosas
, - affectiones, titiHatio exsistere iacile posset, offen , siouemque niullis afferret illa vidnitas, quae spu- ,
, ciem in eodem quasi domicilio coxiimoranlitim
. , , virorara ac muliemm exhiberet, nollo modo syno , dus licere decernit. Quod si qui, itiqait, una cum
cognatis mundo renuniiare cuptani, viri quidcm
,
. ^ ad virorum, mulieres auiem ad fciffhiarum mn. , ,
nasleria se conferant. Sic enim Doo acccptum 3 2 7
, ,
est,
Deo sic accepli servient, si sejuncii Wicem
\ * ,
ac
divisi
vitaro agant, nec alier alteri inctlameiiinm
,
. " ad libidinem, neque aliis oiTensionem praebeat
Quae aulem duplicia monasteria jam instituia snnt,
, " , \, \
maneant,
inquit, ac juxta magni Basilii coiistilu \
tionem
normamque
adminisirentur: neque in uuo
, \
" \ . V monaslerio roonachi simul et monachae degant.
, ' ' - namque hoc loco, non ejusdem menfise
\ . ' coromunionem, sed vilaj mutuam consueiudinem
^ * \ , familiariialemque signiflcat. Neque vero ea concc, , jdatur ulli monacho vel monacbae licenlia, ut simu!
, colloqui ulerque congredique pro arbilrio queant,
. c
l
moaaslerio mouachus pernoctel,
neque seorsum cum moniau aliqua cibum capiai.
, Veruni eltamsi quandoque ad victum necessaria

ex virorum monaslerio monialibus suppedilari
; ^ ,
conlingat, nequaquani intra septa roonaslerii

muliebris monacbi ingrediantur: scd ubi ad por .
tam perveneriiit, exua fores consislani; praefecla
\ , vero earum, qua? aetate proveciiores s u n t ,
<")C
, moiiialium comitatu sepla, poriae appropinquans
' , .
quae afferunlur accipiat. Si quis vero etiani coguatam visere monacbus cupial, pr&sente
naslerii praaftcta id iaciat, brevique colloquio usus quaai primum recedat.
. , ARIST. Duplicia fiant monasteria, neque
c \
monacbi et monachas in eodem coliabitent, net
c que seorsim confabulenlur : quiueliaui siquid
c , , ^
vir femin regulari attulerit, exlra fores ex-t
c specians, tradat, ct coguaiam in prefectae pru:?
c
c sentia visal. >
. >
Omnem curam adbibuerunt Patres , neprponim
,
, , aliqiiod vhae monaslic^ inferretur, et mandarunt ia
eodeni monasterio monacbos et monacbas non
\
convesei, nec inter se seorsi confabulari, sed oi
, *
si cognalam aliquam aspic e cupii monacbus
,
, . praBsenlia praefectae cum ea colloqui. E l si quid
eorum, quaa viiae suni uecessaria, a viroriiiu mo ;
naslerio ad monacltas transporlabit monacbiiB,
,
exira niansioneui stans illud prefecue tradat.
.
CANON X X I .
KANfiN '.
c Non oportel nionachum vel monacham propnum

c relinqueremonasierium, eiad aliudse coutene:
, \
c si boc aulem contigerii, ipsum bospHio excipi
, ,
n e 
c praefecti euni recipi non convenit. >
.
B A L S . Posiquam pollicitus sit aliquis el Deo

profesaus se in monasterio,in quo lonsus est, man,
' sunim, quoniodo ei permillelur 6uam professionem
, ;
infirmare, el in aliud monastcrium abire? Slaiuit

ergo canon, ne monachus vel monacba ex suo mo ,
naslerio iuordinaie recedai , ei in aliud monasie rium sc conferat, ut in eo collocetur. Si hoc aulem
.
propler pusillum elabjecium animtim saepe fiat, is
,
neâb eo qui praee&i recipialur, sine scientia ac

nolilia ejus, qui illtus curara gerit, monasterii pra>
,
ffdi , scilicei sine dimissoria ejus epistola : sed
* soluin bospilio excipialur, ne ad saecularia abire
. . . . .
, \ .
cogalur et cum laicis vilam agere. Porro magnuR n
*
*~
^
.
,
"
Basilitis in suis asceJicis capitibus slatuit, nt mo ,
aacbus, qui aniino offendiiur , recedat ab eo, in
, ' *
quo lonsus cst, monasierio : el hoc facial, post \
quam moaaslerii praefeclo id semel et iierum dixerit,
,
et eliam monacbis, nec maluin corrigilur. Hospilii
.
auiem nomine ne dicas monachum , qui alibi ton \ siis esl, diu deberc vcrsari in alieno monaslerio ;
, .
bac eniin ratione fit fraus canoni: sed paucts die \ ' '
bus. Ne mireris auleio , quomodo a canqtie non
.
punilur is, qui eum Iransgreditur. Lego ei 80 can.
.
syn. Carlh., ci scies quoniodo puniuntur, qui alibi
* * ,
tonsi sunt, et qui eos suscipiunt
, \ -'
.
n
328 ZONAR. Monaciios, quo loco primtim re- . ,

btis bumanis a se abjudicaiU niotiaslicae viia? in- , j , , \ . ^
stilulum amplexi sunt, in eo manere , nec altam
, \ ,
sibi sialionem qaaerere oporiet. Q\\o\\ si quis in
alierum monaslcrium , reliclo priore, dem grel; " ,
bospitio scilicet bominem cxcipi necesse est , ne , \ profana divereoria iugredi, ct cuni i i i , qui nulla, *
ad bonesVe vivendu-in disciplina insirucii suntviiara ,
agere cogalur : ascribi vero ordini, et in frairum , ' . ' 5
immerum referri, nisi ejus unde discessil mona-
s e i i i piiefcclo aniiuente, non licet. Alque htc quidem canoit omuen), sine ullo disccimine, seceswo- \ ,
uem interdiclam esse decernit : iuagnus vero Ba- ^,
silius, in ascclicis suis capitibus , diverso modo de \ iiionacliorum discessioaeloquilur, quam ilademum jj 6 ^ , \ concedi probai, si nianentes >piriiuali lielriniento
,
afllciantur; ac tum quidein ejns dclriiaenli causam
,
prsefeclo aperire, ac si quidem ea tollalur, ia sua
,
quemquc slatione persislere ; illa vero adbuc manente, rera tolam ia fralrum convcnlu enuntiaie
jubet.
{
ARIST. f Monacbo vel monacbae suam relinquere

< mansionem, et aliain iagredi noa liceat : sin
c ingreiiialur, ut bospes accipialur; at prscier
c priefecli senlcnliam ne-aduiiuaiur aui bospilio
t cxcipiatur. >
. , 4 * * ,
,
. >
Recipi quidem el hospilio excipi monachum vel

monacham, ad aliaro mansioncra proficisccniem,
pra?sens canon noa periniuil, ne ad sxculares necessario diverlens, ibi pennaneai ; ai eaai admil-
\
*
,
* \
997
1 C A N . X V I CONC. V I I ( E C U M E N .
, \ lere, el pralerea accipere , ct inler aororvs sii.e

pradeclae voluniate collocare non perniiu .
, .
CANON X X I I .
\
4 Deo quidem unWersum dedicare, el non propriis
, \
< voluntatibus servire, res inagna est : 4 Sive
,
enim coniedilis, sive bibilis , inquil dmnus
, , '4 Aposlolus, onmia iri Dei gloriam faciie
>
, .
4 Cbristus autem Deus nostcr in suis Evangcliis

c jussil pecratorum principia rrsecare. Noneijni
.
4 adiilteriuni solum apud ipsum puniinr; fed
< . ' 4 eliam cognilionis motu ad aggrediendnm adul , \
4 verium condemnalur, ipso dicente : 4 Qui aspr 4 xit mulierem ad concupiscendani ipsam , eam
, '
4 jam in corde suo adiilleravit
: unde nos

4 quoqne edocti, debemus cogitatione9 purgare.
* 4 Elsi eniiN omnia licent, BOII tamcn omnia
ex , .
4 pediunt \ a voce aposiolica docemur.
\ , ' 4 Cuivis ergo bothini necesse esl comedere u l
4 , .
1 vival. Et quibus est ,vita quidem mairimonii
\
4 el liberorum et laicae constUulionis, mixlini
. \ \ \
4 comedere viros et muJieres , esl ab omni re \ , \
4 prohensionc alienum ; si modo e i , qui dat nnt ;
4 trimentum ,' gratias agant,~non cum seenicis
,
4 qnibusdam sludiis sive Satanicis canticis , c l
,
4 citharocdicis ac mrretriciis vocibus, quos pro , \
4
phetica exsecratio Oexionibus seu gestjculaiio
4 , , 4 nibus persequitur, sic dicens : 4 Vac iis qui

4 cuffl ciibara c l psallerio yinum bibunt, Domini
, ia
t auiem opera non respiciunf, el opera manuuui
.,
4
ejus non consideranl *. > Et sieubi tales fu<'< . C
4
rint inter Cbristianos, corrigaiilur : sin minus,
c , 4 adversus eos robur sumn oblineant, quai ab
4 , '
4 anlecessoribus canonice Iradiia siml. Quibus
4 .
4 autem quieta est vita et solilaria, ut qni Do4 \ , 4
mino Deo juguin monasticum tollere siatue4 ,
4 rinl, in soiitudine et silcniio sedere convenit:
4
4 sed nec iis eti.1m. qui vitam sacerdolalem elec \ '
4 gerini, licel omnino scorsum cum mulieribus
4 ' \ ,
4 cotnedere ; nisi uiique cum divinis el religiosis

4 viris ac mulieribus, ut ipsum etiam cottvivium
4 , 4 ad epiritualem correclionem adducal. Porro id
. \ \ 4 ipsum etiam in cognalis fiat. Si aulem rarsus
4 . \
4 coutingat, ul quse sunl ad ' usnm neccssaria
4
4 non affcrat monachus vpl sacerdos, el propier
4 , \
4 necessitalem velit, sive ad publicum diveiso ^
4 rium, sive ad alicujus domurn diverlere ; ei
4 , 4 liceat hoc facere, ulpote urgente neccssiiate. >
4 , . B
A L S . Prxsens canon probibel laicis, ne cum
.
scenicis ludicris el sallaiionibus comcdanl. ei sua* \ ,
det Cbristianis 329 Q ^ ^ ^ c i u n l , ul se

corrigant : sin minus , adversus eos valere, quae
,
canonibus antea consliuita fuere , deccrnit; Porro
.
et monacbis et sacerdolibus praecipil, ne seorsum
(
cum mulieribus comedani, eiiamsf revera eoruin
* , cognala? fuerint; sed palam, et cum aliquibus bo ' \ \ nls ac religiosis, ut neque ipsi a conlrariis cogi,
lalionibus moveaniur, neque aliis offcusionem
, . T i
11
1 Cor. x, 31.
T1
Mallb. v, 28.
" I Cor. vi, 12.
" lsa. , H , 12.
t a l e
0 1
1600
THEOD. BALSAMOX
scandalumque praebeant. Si quis auiem hofum in

iiinere vel in alio ncgligendo iniuislerio per- , \
egre verselur, el non babeai ea quae snnt ad vilam ,
,
necessaria, statuerunl, eum abeque ullo praejudicio
.
in bospiiio publico vet in alienis ftdibus diversari,
.
propler urgentem necessitaiem corporei nutrimenii
et quieiis. Alque bic quidem est hujug canonis
scopus. Ejos auleni prooemium est ex prima ad ,
, , Corinlbios Epistola magni aposloli Pauli, quae sic
expresse dicit : Sive comeditis, tive bibilit, cmnia in * , "

Dei honorem facite. lllud auteni, Debemus cogita- ,
*
tiones purgare, ex eecnnda ad Cormibios Epistola. , ,
lilud : Omnia iicent, sed non otnnia expediunt , ex ,

prima ad Corinlbioe Epislola. illud , Vcc illit , ,

,
qui cum cithara et psallerio vinum bibunl, et qua? ,
deinceps sequunlur, ex Isaia propheta. Canoiiicis
. cl
\ ' ' , '
autem iradiliones dicunt Patres 42 el 43 can. sanctorum apostolorum. et GOCarlbag. syn. ct 62 syn. *
.
in .
. \
ZONAR. Monacboe et sacris initialos hominos
* . privaliro in eadem mensa cum feminis accumbere
,
bic ranou vetal. Exordlo vero ulilur , aique ad
Deura omnSa refercnda esse demonstrat, dictuiu- , \ , que Aposioli proferl dicenlig : Sive manducaiit, , , , $ive bibilis , omnia in gloriam Dei [acite. Deinde tfav ., ,
semionem aggreditur, atque ex Gbrisii praecepto
..
peccalorum initia a lidelibue resecanda esse oslen,
dlt. lllie nanique verbis, Qui viderit mulierem ad
concupiicendum eam, jam mmchatut esl eam in
corde suo, non adullerium solunimodo , sed ipsa , , \
. "
quoque pravi molus inilia casligat. Cum enim in
, ,
mulieris forma conlemplanda quispiain curiosus
est, adnrtrsso pravse affeclionis iiiilio, nempe cupi- ,
. , \,
ditate, ex eo jpeftis quoque cogitaiio et ratio ad
crimen suscipiendum impeHitur. Proinde cogita- ( ), , tiones, inquit, inleriroere debemus (est el boc , *
qtjoqtie apo8tolicuin), id est, propler boc naseenies \ *
dcbcmus exstinguere , priusquam sese aliius ef- ( \ ), , ferre ac nobiscum colluciari possiot. Vel - ' , *
, id cst purgare (uiraquc enim lectio admitii *
polest), ne videlicel nientem impuris cogitaiionibus- ,
,
conlaminari sirtanius , sed eas quam longissime
,
amandemus; vel etianfi roentem , ob admissas im- .

pnras cogitaliones inquinaUni, expurgemus , ac .
%
pocnilenlia conlraclas sordea eluamus , neque u l - D

lerius progredi paliamur. tfam etsi mihi omnia /finl non tamen ontnia expediunt : haec quoqile
magni Paoli verba sunt. Licet ergo , i n q u i l , edere
viva$. Et qui communi quidem more cum uxoribus suis ac liberis babilantes degunt, cum ntulieribus cibum capere ininime probibeiuur, nec
cosquisquam ob id reprebendal, si merilas imerea divinae liberalilali gra<ias agani, neque inier
epulas coinica sludia, boc est, Salanicas canUones
adbibeant. Quaenara ba3c vero? CUbara? mereiriciaeque fiexiones. Flexionmn auieoi noinim*, aut
inconditas sallationes, aut vocum in caiililenis niodulaiiones sjgnilicavit. In eos siquidcm , a U , iHa
propbettc exeecraiio cadil, Vce, qui cum cithara et
%
. " , \,
\ . , \
\ ,
, ,
* , .\
, .
; .
,
.
, , ,
, \ .
,
, ! * .
\ . ,
1001
1 CAN. XXIICONC. VII (ECUMEN.
IflOS
, , \ -, psalterio vinum bibunl; cl qoae sequunlur. b l q J!

igitur Iiujusmodi inler Chrislianos s i n l , corrigi :
* ' sin minus, aiiliquorun) canonuui constilulioues in
. , ipsis scrvari placel. E l b#c quidein de laicis canon
: \ statuil. Quibus ve.ro, inquit, vita. genus quietum
, \
ol solilarium, quin et iis qui in sarrum ordinem
cooptaii sunt, privaiim intilieribus convesci non

Iket. Id vero si quandoque necessario fial, nequa.
quam cum femihis discuniberc, nisi praesenlibus
, , honestis viris ac niulieribus , permissum s i l , ut

spirilualcrn altquem fructum ipsa illa convivandi
,
societas pariat. Quisquis enim boc paclo citra su
spicionem cum mulieribus vescilur, caeteros ad prae .
conium divinae laudis impellil. Nam qui ab eo ne
\
lcnuissimT quidem suspiciotti locuin relinqui anini ,
. & adverterinl, Deum laddibiis efferuni, ul in Evangelio scriplum est, illis verbis : Sic iuceat lux te, ,
stra coram hominibus 330
videant opera veslra
\ \
* '
bona , tt giorificeni Putrem vestrum , qui esl in
\ coclit . Neque solum quandocunque cuni.alieni*
.
sed eliam si cum propinquitate junclis mulieribug
moiiacbi aut sacris ioiliali cibum capiant, modestia spcctatos bomiues adbiberi boc cauone etaiulum est
In itinere lamen, ubi alius commoraudi locus non suppetat, sacrato homini aut monacbo impune ad
cauponam diverlere, aut in alterius cujuspiara domo instanli necessitati satisfacere concessum s i t : sed
iis quoque locis ndigionis nibilominus ac temperaniiee rationem ab illis canon baberi jtibel.
1. <
ARIST. Laicos quidem viros cum mulieribtis
< '
conveeci cst ab omni reprpbensione alienum :
,
c soliiariis autein viris cuui inulieribus privalim
c \ \ .
c convivari non l i c e l ; nisi forsitan una ctim Dei
,
< limentibus el religtosis viris c l mulieribus. In
t ilinere aulem ntonacbug vei t sacris initiatu
< , . >
vir, secum necessaria non affcretig, vn publi cum divcrsoriuni divertat.
* \ ,
Cum gratiarum quidem actione et Dei timorc,
: ,
nnn scenicis aliquibus et satanicis canlicis , lai*
*
cos viros cum mulioribus convesci, reprcbeudi
\ , \ , noqiiit. Eis auteni, qui vilam quietam et solitariaiii
,
elegertinl, uC qui Dco spoponderunt solitarie sederc
, * ,
ct silere, iion omnino licet cum mulieribus priva \
lim roraedere : nisi forle cum religiosis quibus * \
dam viris aul niulieribus convivari v e l i n l ; ul et
ipsum eliam convivium ad spiritualem corrcclio .
nein tendat. In iiinere autein , si necessana non
, ,
affcruntur, licet monacbo aul homini sacerdotali
\
in publicum diversorium, vel in alicujus domuin

D divertere propler urgeniem ipsius necessiialem.
.
u i
Matih. Y , 16.
PATROL. GR.
CXXXVH.
32
1U00
THEOD. BALSAMOX
999
scandalumque praebeant. Si quis autem horum in

ilinere vel in alio ncgligendo miuisleiio per- ,
,
egre versetur, et non babeai ea quae sunt ad viiam
.,
necessana, statuerunt, eum abeque ullo praejudicio
\ . \
in hospitio publico vel in alienis sedibus diversari,
.
propler urgentem necessitatem corporei nutrimenii
et quieiis. Atque bic quidem est hujue canonig
scopus. Ejas aucem prooemium est ex prhna ad ,
- ,
,
Corinlbios Epistola magni aposloli Pauli, quae sic

expresse dicit : Sive comedilis, $he bibilti, omnia in
Dei honorem facite. Itlud autem, Debemus cogita-
tiones purgare, ex secauda ad Coriritbios Episiola.
Illud : Omnia licent, sed uon ornnia expediunt ,
ex
->
prima ad Corinihios Episiola. illud , Vcc illis ,
qui cum cithara et psaUerio vinum bibunl, et
,
, '
, ci
\ ' ' , '
\ *
.
.
* . , , \ ,
qiue
deinccps sequunlur, ex Isaia propbeta. Canonicae

aulem iradiliones dicunl Palres 42 et 43 can. sanctorum aposiolorum, et GOCarlbag. syn. ct 62 syn.
in Truilo.
ZONAR. Ifonacbog et sacris iniliatos homine
privalira in eadem tnensa cum feminis accumbere
hic ranon vetat. Exordfo vero utilur , atque ad
Deura omnSa refercnda esse demonsirat, dicluiuque Aposioli profert dicenlig : Sive manducatit,
sive bibitis , omnia in gloriam Dei
facite. Deinde
concupitcendum eam,
maschalut est
eam
in
tfav .
,

.,
germonem aggredilur, atque ex Glirisii praecepto

peccatoruro inilia a (idelibip rcsecanda esse oslendil. lllis nanique verbis, Qui viderit mulierem ad
jam
corde suo, non adullerium golummodo , sed ipsa Q , ,

quoque pravi motus inilia cagtigat. Cum enim in
. "
mulieris forma conlemplanda quispiatn curiosus
, ,
est, arimisso pravae affeclionis inilio, nempe cupi- ,
ditalc, ex eojpeitis quoque cogiiaiio et ralio ad
. , \,
crimen suscipiendum tmpellitur. Proinde cogila- ( ), ,
tiones, inquit, interiroerc debemus (est et boc , ^
qtjoque aposlolicum), id est, propier boc naseenies \ dcbcmits exstinguere , priugquam sese akias ef- ( ), , ^ ferre ac nobiscum colluciari possiot. Yel - ' , *
, id cst purgare (uiraquc eniiu leclio admitii *
polesi), ne videlicei nienlem impuris cogitaiionibus ,
conlaniinari sinamug, sed eas quam longissime
, \
ainandemug; vel eliarn roentem , ob admissas ira- .
puras cogilalioneg inquinatam , expurgemus , ac .

pocniientia contractas sordes eluaraus , neque ul- D . " cSr \,
tciius progredi patiamur. JVam eUi mihi omnia lt \ . \ , \
(tmt, non tamen omtoia expediunt : haec quoqUO
\ ,
juagni Pauli verba suut. Licet ergo , i n q u i l , edere , ,
ui viva$. Ei qni communi quidein more cum uxo- * , \ ribug guis ac liberis babilantes degunt, cum nm
lieribus cibuni capere uiinime probibenlur, nec , .
cos quisquam ob id reprcliendat, si ineriiag imer; .
ea divinae liberalitali graiias agani, neque inier
,
epulag coinica sludia, boc est, Saianicas canUoiues .
, , ,
adhibeant. Quasnara ba3C vero? CUbarse nieretri ,
\ .
cixque flexiones. Flexiomim auicni noiuiin:, aul
inconditag gallalioneg, aut vocuni in canlilenis ino- ,
, \ * .
dulaiiones sjgniiicavit. ln eos giquidcm , a i l , iWa
\ . ,
propbelx exsecraiio cadit, V<e, qui cum cithara el
f
1001
1 C A N . X X I I C O N C . V I I ( E C U M E N .
tflOl
, (, \ -, ptalterio vinum bibunt; cl qoae sequunlur. bk q J !

igitur hujusmodi inter Christianos s i n t , corrigi :
'
. , - sin minus, atiliquoruni canonum constiluliones in
ipsis scrvari placel. Et IKBC quidem de laicis canon
\ , slaiuil. Qtiibus vero, inquit, vitaR genus quietuin
ol solitarium, quin el iis qui in sarrum ordiuem
cooplaii sunt, privaiim intilieribus convesci non
licct. Id vero si quandoquc necessario fial, nequa.
, , - quam cum fcmihis discumberc , nisi praesenlibug
bonestis viiis ac mulieribus , permissum s i l , ut

, spiriliialem aliquem fructum ipsa illa convivandi
socielas parial. Quisquis enim boc paclo cilra su
spicionem cum mulieribus vegniur, caeleros ad prae .
conium divinse laudis impellii. Nam qui ab eo ne

lcnuissimT quidem suspicioni locum rclinqui anim ,
. > adverterinl, Deum laodibus efferiinf, ut in Evangelio s m p l u m est, illis verbis : Sic iuceat lux ve, ,
Hra coram hominibus 3 3 0
videant opera vestra
\
* ' bona , et giorificenl Putrem vestrum , qui est in
\ cailii . Neque solum quandocunque cum.alienis
.
sed etiam si cum propinquilate junclis mulieribtis
monacbi aui sacriginiliali cibum capiani, modeslia spcctatos liomiues adhiberi boc canone siatulum est
ln itinere lainen, ubi alius commoraudi locus non snppeial, sacraio hoinini aut monacbo impune ad
cauponam diverlere, aul iu alterius cujuspiam domo instanli necessilati saiisfacere concessum s i t : sed
m iis quoque locis religionis nibilominus ac temperaniioe raiionem ab illis canon baberi jubcl.
1. c \
ARIST. Laicos quidem viros
mulieribtis
< * *
c conveeci cst ab omni reproheiisione alicnum :
,
i soliiariis atitem viris cuin itiulieribus privatim
\ \ .
convivari non licet; nisi forsitan una cum Dei
, ^
< limentibus et religiosis viris cC mulicribus. In
c , . >
t itinere autem ntonacbus vel sacris initiaiit
vir, secum necessaria non afTereus, H I public cum diversorium divertat.
* ,
Cum gratiarum quidem aciione et Dei limorc ,
,
imn scenicis aliquibus et satanicis caniicis , U\*
* cos viros cum mulicribus convesci, reprcbendi
\ , , ncquit. Eis auleni, qui vilam quietam et solitariaiit
, - elegerunl, ul qut Dco spoponderunl eolitarie sedere
, * , c l silere, iion omiiino licel cum mulieribus priva \
lim romedere : nisi forte cum religiosis quibus * dam viris aul mttlieribus convivari velint ; ut et
ipsum etiam convivium ad spiritualeni corrcclio .
nein lendat. In ilinere aulein , si necessaria non
, ,
affcruntur, licet monaclio aul bomini sacerdotali
\
in publicum diversorium, vel in alicujus domuin
\
D dlvertere propler urgentem ipsius necessiiatem.
.
u t
CUIII
Malth. v, 16.
PATROL. GR.
CXXXVII.
32
1004
THEOD. BALSAMON
1003

\ TQ
NAQ .
CANONES
EDITI SANCTA
CONSTANTINOPOLITANA
MAGNA
SECUNDA SYNODO,
QVJE CONtiREGATA
E S T
Y E N E R A B I L l TEMPLO SANCTORUM BENEDICTORUM APOSTOLORUM.
331BALS. Quidamlianc inscriplionem legentes .

,
dubiUDi, quomotlo liarc synodus, quae una est,
priioa el secunda diciltir. Solntio. Tempore san- \ . .
clissimi illius palriarcba domini Pliolii, qui No- ,
mocanotton composuil, coacta eel adversus Igna - , }
tiuro bealissimum palriarcbam univerftalis syuo
dus. Cum autem diclse essenl dogmaiicse canai

divers&que ecclesiaslicae, fuit divisio et scdittn
,
synodi, ulpole iis, qui non recle seiiliebaut, cyui
, victi esseul, onbodoxis assentiri nolenlibue. Pro-
pierca c l divinis Pairibus opns fuil, u l flerct
. \
afciindus convenlus, el gcriberemur quse prius
\ , \
dicta eranl el conlirmaia. Ex eo ergo nomifiaia
.
esi ha?c syuodtis priina et secunda, ei subjocii
\ ,
ranonee cditi fucre.
.
ZONAR. Synodi bujue inscriplio haec e s i :
.
Sancla el magna prima ei setunda synodiis
\ \
Coiistanliuopolilana in lemplo Sanclorum el glo
riosissimorum Aposiolorum congregata. Apud
\ . '
eosergo, qui banc ioscriplionein legunl, dubi- /
tatio exorilur, qua ratiom, una cuoi s i l , prima el , , \ ?
secunda baecsynodus nuncupeltir. Igilur in leaiplo .
Sanctorum Apoetolorum, qitod dixiuilis, synodtim
, \ celebratam, Ibique ioter orlbodoxos et adveraas , \
factionis bomines babiiam diepulalioneai fuisse, , )
ac in ea superiores oribodoxos exstilisee memo
raul. Cum vero de iis, quse ullro citroque dtspu- ,
tata fuerani, scripto exarandis conslitutuin esscl;
, : bscrelicos, quippe qui se victos alque a convenlu
, \ ,
fidelium eliminandos exisltniari nollcnl, qiwe de- Q , \ crcia fueraiil scriplis consignari, seditione eliam
; \ , \
ob eam causam exciiala , minime passos; quam
,
qiiidem sedilionem eousquc pro< eseisse, ul eductis . ' ^
quoque gladiis complures inlerfecli ceciderint;
, \
alque boc pacto convcutum illum primum ntillo
\ , \
videlicel rei exilu dircmplum. Ilinc rursum tem . \
poris intervallo allerum in eodem lemplo con , , >
vetitum babitum, ilcrumque de iisdem rebus
, \
Uupulalum, dogmaticaquc dccrela litterarum mo , \
/
10,5
CAN. I CONC. CPOL.
1006
, \ - uuincnlis comipcndata lum demum fuUse. Aiquc

.
ex boc fatlum aiunl, u l baec, licet una syuodus,
lamen ob Palres bis convocalos, prima et secunda meriio notninala fuerit. In socunda iiaque congressione iis, quae disputata atque oniuium consensu dccreia fucranl, *.criplo commissis, subjeci
quoque canones promulgali fuere.
1
CANON I.
'.
c Res adeo vencranda et bonorabilis, el a beaiis

c et sanciis Palribus noslris jam olim pulclire
excogiiata, inonasterioriiin aedifnaiio, Imdie
c malc gerilur. Noniiulli euim sis copiis cr
c facultalibus nomen monasterii impom ntcs, et
< eas Deo eanciiilcare profiieiHcs, se corum
t quae sunt consecraia dominos inscribunt, ec
c Dco dcdicare sola appellationc macl.inari dec creverunl. Eamdem eniin polosiaiem ciiatu
/.. ^
c post consccrationem sibi usurparc non er
i \
bcscunt, qiiam prius babere non velabaulur :
,
c el tanta rei cauponaiio adbibila cst, ut m u l u
\
eorum quas sunt consecrata, ab iis ipsis qni
,
consecraronl, vendita cernantur, adiniralionciu
< * c el odium in ipsis videnlibns cxcilamia; < t
i , \
c tanlum abcst tit ullam aganl poeuilenliaiii ob
\
c id, quod eoruiii quae D dcdicaia sunt siid
c , ' : c polestalcm altribiiant, ut eliam eam ad al 03
t ,
sine melu transniiltaut. 332 Proplcrca crgd
- *
c sancta defiuivit synodus, ut nemini liceat
4 . "*
c monasicrium adiflcare absque episcopi scn# \
4 irnlia ct consilio. IUo antcm scientc ct per .
millcnlc, et debitam oratioueni peragcnlc, ut
\ , \
c ab anliquis pie ac rcligiose cauluin est, 1110t ^, - Q
nasicrium quidein xdificelur: omnia auiem,
c ,
c quai ad ipsum pcrlinent, cuni illo ipso iu

Brevi inscribanlur, el in episcopalibus arclii4 ' .' ,
c vis reponaiitur; nullo modo polestateai ba ^ ,
bente eo qui eonsocrat, seipsum praier episcopi
< ,
sciueuiiain praefeclum, vel pro se alium, con
1 stitucrc. Si cniiu eorum, quse boinini quif
' $.
c largilur, doininus awplius esse non poifst :
4 ,
quomodo coruin quae D. 0 sanctificai vt
, \
1 dedicat quispiani sibi doiuiniimi arripero si
c neiur?
4 ; >
. ' ' B A L S . In septirao canone 7 syn. permulta s c r i ^ \
psimus, quomodo Geri debcant luonasleria : et
* \ . '
lege ea. Prsesens atstein canon d i c i l , quod qtio , - ^ niam nonnulti ftolo noumie monastciii Dcuui
, $
complecluniur, re autein et vcritate voluot in ca,
.
qiiae illi dedicata suut, poteslatein iterum obiiuere,
, ea ul volunl alienaules, luonasieriuni bine illn:
,
regionis episcopi consensu aediGcai i non debei. U
.
eniin postquam debiiam oralionem iti fundainonio
(43),
ad Deum fuderit, seu pos crocis fixionem, per , millct quidem aeJiiicaliotiem, et in Brevi eliam
, \
describet, quae ad moiiaslerit dispensaiionem c l
\
nionacborum sufficientiani ab cxstruciort- dandu
\
stini, ct ipsutn cliam tuona&lerium : ut Brevc iu
\(,
\ ,
, * .
< \ *, < ,
,

(43) .
nieoscui
Legendum , ju\4a
mss.
Amerbacbianum et ALio*
1007
THEOD. BALSAMON
ltKfc
episcopalu repoiulur, ct qui offerl ab eoiHiu, qua , ' ( xfj

, '.
Deo conseorala , domiuio, alienctur. Adjicil
.
ameiu, quod laiHuiu abesse debcl ig, qui oblwlil,
a doitiinio eorum qtiae ad Deum perlinetil, u l nc ;
,
praefecturam quideiti gerai in inonaslcrio pnrtcr

senieniiain episcopi, sed nec eiiam alium p r a , * fcclum constiluat. Si cnim, inquil, qux honiinibus
. , , ,
daulur , qui dedil auferre nequil : quomodo ca
,
quae sunl Deo dcdicala eripiel, el in suam rursus
, \ *
poteslalcm rcdigcl ? Rogaverii ergo quispiani
; ,
quomodo, contra ac canone continelur, monasle riorum exstructoresel slatuta edunt, e l non solum
, \ ,
praefectos, sed ei oplioros in ipsis cousiiliiunt, et
\ , \
nonnunquam eliam, inier alia quae conlra canoncs
\ \
faciunt, u l illins regionis episcopus ad ipsum
adilum non babeal? Et dixerunl quidem nonnulli, |
omnia slaluta , quomodocunque sc babcaut el
; ,
quidquid conlineanl, esse iuvalida, e l quod bvo
*
seinel est dedicaltnn, absquc ulla curiosiori - ,
vesligalione csse juris episcopalis, u l praesenii
,
caiioiie conlinetur. Alii auicin dicebanl, ea debere
*
hervari, quando legibus et canonibus consentance
, \
scripia sint. A l i i aulem volebant ea lum demum
. "
vim suam oblincrc, quando praeler id quod legi,
lime el canonice edita fuerinl, a manu quoque
, \ imp. conflndata sinl. Mihi aulem videlur, quod
. \ , \ '
quoniam 7 cap. 4 l i t . lib. Basilic. dicil : Qui
' ' ,
donativum consliiuerit, u l oratoriuro, vel xeno
doebluiii, vel nosocomium exsirualur, e i ipse et
, (44), (45), baercdes ejns ab cpiscopis el oeconomis, quae pro \ \
missa siint, exiganlur; si pro ejus quidem aibi - \ *
iratu adtmnislretitur, csl in condilorum eorutn , * poicsiaie statuta cdere : sed ex co quod dicil lex, ^ domos sanclas et religiosas adminislrari pro pos-
scssoris arbiiraiu, non esl ei perroissum aliqua
,
ronlra lcges c l canoncs faccre. Dicil eniin 39
capul primi lit. lib. Basilic. cos, qui a pos. \ ' . '
sessoiibus in locuin clericorum elecli suni, si
indigni invcniamur, ejici, et alios ab episcopis
,
ordinari dcbcre. E l 7 cap. 3 litu. quinli lib., tn

1
Guill. Beveresii noto).

(44) " .
2 idem esl, quod , bospilium peregrinis rccipieudis desiiiiaium.
bic ctiam
cliam in lege civili
civiti usurpalur: Snncimut
Sancimut *i
*i
quis aliquam
rehquerit haredtlalem, vel iegalum,
vel in gerontocominm, vel m brepholroplimm,

vel in ip$o$ pauperei, vel in quamcvnque cmm" .. _
tem I. x u , c. De tacrosanctis ecclcsiis.
E s l autem nosocouiium locus agris pauperibus curaudis devoius. Hieroiiymiis, de lâbiola, Quin potms
9
rel fidei commmum, vel donationis tilulo aliquid

dederit rel vendidcrit, sive sacrosauclis eccletus,
sive venerubiltbus xenonibus. 1. x x m , c. l)e sacro-
tauci. ecctes. Cum \\xc iuter Cbristiaiios Irequcnlia esscnl, Juliauus eliam ea exslrui jussii. Tbeopbanes ' \
, \
, Theopb.
Clirunogr. De his ciiam S. Basilius olim meininil,
dicens ; , ^
, . ;;
Basil. episl. 371 ad lltliaui.
(45) .
Hoc eliam intcr douaiionessuperpiis causis iacias reccnseiur a Jusiiuinno,
omnein centum, quem habere poterot (erat avttm

amplissimuSy el retpondens generi ejus) dilupidatil
ac tendtdil, et in pecuniam congregalum usibut
pauperum praparavti, et prima omniuj.
itutiluit, in quo (cgrolante* colligerel de pla(eis el consumpla languoribut utque inedia mistrorum membra foverei. Hicron. Epilaph. Fabioix.
t
Debis S. Basiiiug a i l : ,
,
,
; \ , . ,
, , .
Si (juts vero donaliones usque ad quivgenios tol/dot Basil. episi. 371. Wiceias Cboitiales,
in quibuscunque rebus [everit, vel in ta.tlum ec- \ . Nicei.
-clesmm, vet in xenodochium, vel m nosocomium,

in vruhanolrophium, vel in plotUoiro\dnum
t
Cbon. in l$uac. Anyelo.
1809
I N C A N . I CONC. C P O L .
. \ * . '
'

, \ , &
> \
; . "

, . " ,

*
,
,
,
\ ' .
*
, -_-
-..
1010
finc liaec expressc dccernii. Regionrs episcopi

observcnt, an rcctc adtiiinistralio procedal ;
et si invencrinl non esse frtigi administralores. pniestaietu babeanl cilra ullum delrimenlnni alios pro iis apios el idoneos constituendi.
Quare qtiomodocunque confirmala ei corroborala fuerinl, qua slaiulis advrrsus canones c l
legcs contiiicniiir, non valebunt. Praiterea iiUorrogaverit quispinin,. an ex *o, quod docernat
ranon episcopum ea habere jnra in monaslerio
333 ab aliqtio in sua dioeeeei aedifictlo , et in
arehivis episcopaliis Breve bujtig esse reponcndiini,
ipsi permiltatitr ad qucmcunquc velit ilhid Iransmillere, PI, 1 semel diram, jus doniinii in co oblinere. Exislimo ergo, qnod ex boc canone non est
,.
l
O
I
.K
I
W
1 5
episcopo concessum, polesiatcm in id motiasterinni

, - obtinere, lanqitam ad ejus ecclesiam jnre dominii
; '
perlineal: eed babct in eo lantum jura cpiscopaHa.
* . ,
Ea antem gunl, deliclonim animse examinalio, ob ,
servatio eorum qui illa administrant, ejus nominis
, \ ,
rclatio el prxfe&i ordinalio. Conservabitur crgo
\ .
monnsterium liberum ct per se adminislratum ,
\ * , non alienabilc nec douabilc. lllius autem rcgionis,
\ .
in qua sitiim est, antistcs dicia goliim jura episco * .
palia in eo babebit : et a praesenii qutdem canonc,
~ \ , et ab aliis divcrsis legibtts el canonibus concesstim
<5
csl, t, quivellet, monaslcria nova exstrucret, ob ,
scrvatis ritu et forma liic prnescriplis. Inip autetn

doniini Niccpbori Pboca? Novella deccrnil, osse
(46) - ^ de novo constrncnda monastcria , vel xenodocltia ,
, vrl gerocomia, vel alias sanclas el religiosasdomos;
, , ,
sed eonim qnae gunt, curam geri oportere : et baic
> \ \ expiesc* in fine adjicil : Quare ab boc deincpps
($ " , \ lemp^re, quod est 7 indictionift i n i l i u m , ncniini
, \ liceai, loca aut agros ad monasleria vcl gerocomia
, qtio<iiodomnqiie transmitlere, sed neqne ad me * ' - iropoles vel episcopalug : nequc enim illis es hoc
* . condiicibile. Si qitibus autem prajdictarum sancU ,
rum el religiosarum domorum , sivfc quidem epi , . scopaluum et monasieriorum, adco mala adminl \ , ,
Stralio et provisio coniigit, ut locis privalas desli \ tuta?qtie sint; iie srntentta et examinalione iniper.
. \ ; corum qune sufllciiml arqnisilio non protiibcbhnr.
, ;
CTellas nutem, e l , nt voranl, lauras desi^rtis sedi \ , D firare, qunn non ad possessiones ot ngros alienoa
,
cxtcndpnltir. sed so!o proprio ambitu clefiiiitnitiir,
, \
lanlmn abesl ut voleniibus probibeanitig, u l eliam
. "
in magna laude ponamus : quam quidetn Novcllam

Porpliyrogennehis domintis Basilius novus sua
Novtdla iiicnso Aprili indiciione ! anno <H9o cniisea
' ; '^',
snslulit;-qiise c l II:PC expresse conlinet : hnperium
^ , \
nosirum qnrul a DCO profeclnni est eum el a mo ' \ , nacbis, qiiorum pietns et virtus cst leslala , et a
muUis aliis, legcm de I>ei ecclesiis ct sanclis do \
mibus. v<d poiius conlra ecclesias el lantas doinos
\ Guill. Bcvcregii nolae.
(46) 7 /
, llxc

Nicepbori Phoea; imperaloris nov.
inlocra |i;d)Hur iu Juris Crocco-tiowam )ib. i l ,

p. 113, 114, elc.
1*11
THEOD. BALSAMON
IM*
a domino Nfrcphoro, qul iaipeiio excessit, condi- \

laro, prsseniiuin malorum catigam fuissc et radicem, et universalis hujug subvcrsionig ct confusio- ,
uis; ut qti ad injuriam ei conluuieliam , non so- , \
\ , \
lum ecclesiarum et sanctarum domorum, sed cliam
,
Det ipsitis, farta sit, itilellexissel, et maxime cum
,
id re ipsa exp<mim esset (ex quo eniiti ha?c lcx
(
est observata, niliil boni penilus in hodternttm

usque diem viiae nostrae occurrit : scd conlra ,
iwlhim penitng calamiiatis genus defuitj: per prse- * , gentem Auream Bull&u huic gcripto annexam sta- "
lnb, ut lex praedicla ab boc prarsrnti die cegset, et ),
deiuceps infirma el irrita permnnoat : locnm vero
habeant et iu IISII sim, qua; de Dei ecclesiie el , sanelie et religiogig dnnribos anie banc couditae
sunt leges. Prrclerea gcias, quod bealissimus im- ^
pcrator dominus Manuel Comnemis per jussionem, . (47)
inense Seplembri indiciionc 7edilam, dofiniit: ne nllis, qui iinmobiliuin donaliones ab imperaiore
ftccepiesenl vel acciperent, ad alios ea quam sena- ', *
torii ordioig vel numeri niilitarig pcrsonas quo- , \
cunque modo iransmiliere, liceret : gin autem ali- ,
ler factum fuertt, imroobilia ad publicum redeant.
* !
Simililer et mense Februario 3 indiciionis, nova

quoque consiiluiio abeodem ediia esl, quae eadem
, ferrae complectitur. Quse quidero slaiuta , per po .
slertorcra filii ejus domini Alexii Atireae Bulhe de '
finilioncm, mange Decembri primae indiclionis,

. "Attva
nnni G69I editam, subtala sunt.
^
cxk* .
y
.
334 ZONAR. Qut monaeteria exstraere, ac per 0
\ *
ea suas facultates Deo dicare volunl, illis aedificalionem incboari, nisi episcopus loci re cognita po-
tfgaiem fecerii, ac goJemneg precaiioneg adbibue- ,
tU, nullo modo bic canon licere decernil Ita de-
mum monasterinm qmdem absolvi , deinde vero , \ . \
, , \
Breve fieri: el in eo IIHII lnonaslerium ipgum, tuin
6,
inonasterio aliribulas po.ssessioneg dcscribi, illud
que Bievi', nc quid in posierum a mouasterii con* , \
dilore auferri liceat, ex iis qiue ki eoipêinet con- , *
eecravil, in a^dibus cpiscopalibus asservari jubel. *
. "
Quae cleniiu bona Deo quispiam per monas.lorium
addixit, eoruin sibi ipse pogsessioncm omnem ab- ,
, . *
>udicavil, ac illorum doininus esse jam desiit.Qua
- * ralione igitur de illis quidquam e\ eo leinpore, ac
gi dominug adbuc esset, constilucre poterit? Quin- ^ ;
imo cousqnc canon ab ejtts monastciii adminisira- ,
lione bomincm remoiuni esse jubel, nt neque illum ,
' .
monasicrii praifttcluin , nisi de episcopi senlcnlia,
creari, nec alium ejus \oto prxfccium ab co eonsli- ; ) ,
tui paliaiur. Eleniin, si qua3 bomini |uigpiaiu lar' ' \,
gilug osl, postquam jus pobsessiouis in alium ipse ,
met irar.siulil, amplius auftrre sine. causa, qui do ;
navit, b;.ud potest; quo juie, qna^ Deo dicata suni,
Guill. Bevereîi nol.

(47)
///-,
dosbbTantur.
)irucMS. Hac usque ad finem Iiujiis
iDtorprelationis
io
codice
Amerbacbiano
1013
IN CAN. II CONC. CrOL.
10U
', . ', ', rapere, alquc in eonim possegsionein ese rursus

', , iusinuare cuiquam licebil? Dc monaeleriia porro
exslrucndis, libro quoque Basilic. quarlo , Irt. 1 ,
', ', '.
cap. primo, boc cst, Novella qninla,el libro quinm.
lit. secundo. cap. decirao quarlo constiluliim csi.
ARIST. 4 Practer episeopi jsenieniiain monaelc. c
< * \
4 riumcxsiruerenemini liceat.lllo autein scienie,
, 4 ct prcces peragcnle, exsiructum, una ciun iis
,
4 qnae ad ipsum perlinenl, in Brevi dogcribaiur ,
*
4 ei in episcopalu reponalur. E l ipsi etiam ex , 4 struclori, vel prafeclo esse, vel prsefectum con4 .
4 slituerc, praeter episcopi senlentiam, ne l i 4 ceat.
\
CANON II.
4 Quoniam nonnulli se viiani monaslicam gubire
, , ^
4 prae sc ferunl, non ut Dco pure serviant, scd
4 * xfi ul propter babUus boncslalem pieialis opinio4 , \
4 ncm coDsequanlur, et ea raiione propriig vo.
* (
4 luptatibus liberc frtianlur (solorum eiiini pilo ,
um jaclura facta, propriis domibus aggident,
,
4 nullam monaetieae vitne administrationem vel

4 conslitutionem implentea) : gtatuii sancta gy)
4 nodus, ne ullug omnino nionaslico babitu di .
4 gnus censeatur, sine praesentia ejus qui iHum

4 debct ad obedienliam snscipere, et se principa, * \
4 tum in illitm oblcntumm elejus aniin* saluiis
4 curam geslurum proftteri, qui gcilicel e s l vir
, ,
4 pius, et praeest monaslerio, et est idoneug ad
,
4 gervandam atiimam quas modo Deo offerlur. Si
. - Q
4 quis aiiitiin deprebensus fuerii aliquem londcre,
\
4 sine pr&senlia prafecli, qui ipsum debel ad

4 obedienliam suscipere, ille qnidem depositioni
,
4 gubjicialiir ut qui caiionibns non pareal, ei
, \
4 nionasiicuiii ordinem bene compogiltim drsso! *
4 val : qtii vero Inordinale el praeter rationem
\
4 tonsug ost, in Mibjectionem eliam in monagte, '
4 rio, in qno illiug looi epiecopus melius esse
, .
4 duxrit, tradalur. Cilra JHdichim cnim factae

4 ei temcrari;c l o n s u r tnonaglicum qitoque ha, 4 bitutu ignominia affeoerunt, et, n l Cbrigii no . >
4 roen blaspbemiis appelcrelur, cffccernnt.
.
B A L S . Ficla piflas et cvangelicis dmnisque
\ praeceplis el Scriplur iradilionibus valde eonde, \ .
mnalur. Dfcunl ergo Palreg , quod qttoniam non , D nulli pielalem fingenteg vilam mooasiicam gobcunt,
,
non propier Dei maudatum, sed snis vohiplati, bus fruaiilur, et ul ae golo gancio babitti yeiidi(en(
, - (sedenl enitn , eliam poslquam tonsi fuerint, in
( \
saecularibos guig habttaitonibns), neniinem oporlet
),
ab ullo ionderi, 335
*
pragenlia prapposili,
, qui debcl eum susciporc, el *n monagtcrii sui fra ,
leriiitatein ipsuin receplurug c s l . Qui auiem praeier
,
baiic ônsiiiuiioiieni ioiisuram fccerit, depouatur :
. *0
el qui lorigug cst in monaslerti subjeciionem ira \ daiur, ui episcopug meliue esse judicabil; neexeo,
quud infideles lemeraria ejiismodi facla videaol,
* , Cbrisli quidem nomen blagphetniig appeâtur, gan
ctus quoque babitug ignouiinia afticialur. Et
,
qnidcip quando qni* per livpocrisim lonsus
9
n i s
i n
1115
THEOD. BALSAMON
l i autcm propter morbum vel propter moerorem

hoc fecerit, permiltelurne ui in gsecularibug babilet, vel etiam pristinuni babitum recipiat? Solulio.
Nequaquam. Ganon enim uaiverse loquitur , el
propt^r onwes qui quomodocunque tondentur. V i dinius autero multos, q.ui ad ullimum iere gpirituiu
lonsi sunt, et propler morbum nesciebant qnidein
quid in ipsis fieret, qoi cum postoa priorem vellcnl
babitum recipere, proptcr ignoranliam ct quod
morbo male aflecti essont, e\ in gaecularibug viiam
agere, id non fuil eis pernmsum, ged poena eliam
aftcctt fuere : a!ios attiem, qut cum temere prislinum habitum resumpserunt, rursus ad prius mouaslieum insliiulura vel invili reverai gunt. Qoid
vero? qui prartor ralionem tonsug e&t, vel sine praegenlia prscpositl, qui illum suscepturus esl, et epi- ^
gcopi arbitratii et examinaiione egi nunc primum
in monasterio coHocandus, cogelurne alia pacta
conventa seu vola facere, ct proftieri in ipgo iuanere, ut ctiam inlus esse tonsus exislimetur, an ei
priora suffieienl ? Solutio. Is videtur in e o , in
quo prinium collocalus est, roonasterio pacia conventa fecisse; posl lonsurain autem eliara alia
pacta conventa fucere non cogilur. Propien-a
enim, ut esl vcrisiniih, omrieg interrogiliones et
convenla ui omni tonsura proferuntur.
a
1016
. \ , '
$ .,
; . .
,
. \
, \
' , \ v*S , ,
\ , \ *
,

. , ,
, \

,
, \ , '
, ; . '
-
\
. , , \
\ *
.
. ZONAR. Nonnulli, inorbum forlc aut nicero

^_ ^
^
^ ^

r.em, aul ob eam quoque
causam,^ quae
in oauoue
roemoralur, delonsi, guig rurgug in anlibus viiaai
* * C * C ,
.
agenles, nullam penilug inslituli monastici parte.u
exgequebantur. Propterea igitar bie can. a gyu. ,
proniulgams egt, ejueque decrelo interdictum, ne ,
, \
quera monacbum toifderi liceai, nisi eo prsgente
qui 'subjecUim gibi habere bomincm non recusel,
, , ,
saluteroque illius spirkualem gibi c u r futuram

esae protnitiat, monaslerii nimirum prsefeclo, vir . , \, itilum cxercitationibiig addicio, aDimumque nuoc
,
Dei invegtigandi giudto incilalum ad galulem diri ,
gendi perito. Quod gi quig, inquit, alicui tonsnram
, , \
conferre, prafeclo, cujus ille obedientiae mancipari
debeat, non adhibito, deprehendaiur, ipsum quideni, ,
\
qnippe qui et can. violet, et bene consliiutam monastici slalua digciplinam cvertat, depositione inul- D , &.
t a r i ; qui vero trmere, non servalis in ea re cano- . dta num ganctionibiig, detoDsus cat, in monaglerium, \ |*.
in. quo maocipaiug obedientbe degal, ab episcopo ,
eligendum, compelli placet. Ha nainque propler ,
\ *
eos, qui nullo adbibiio jiidicio qiiamvia iudigni
,
tondentur, monasiicus quidem babitus gno bonor-c
, ,
privalus esl, Cbiisii vera npmen ab inftdclibtis,
,
monacboruui liberam ac goluiain vivendi rationem
, /7inluenlibus, blaspbcinaiur : quemadmodum ab om .
nibus glorificalur Dominug, sicubi eos, qui sese
ei maiiciparunt, vitam cum virlute agere animadvTleriiil; juxia illul : Sic tuceal lux vcslra %
ttominibut, ul videanl opera vestra bvna, ei glorificcnt Patrem vestrnm qiii in cxlit e*l ,
mm
ol
iot
7e
V Mplt!.. . 6.
tOH
INCAN, III CONC. CPOL.
1018
. ^ ARIST. i S i quig detondero qu.unpiam dcprehensus

c ;
fueril, praesenie, qui cum in gubjeciionem
c , 4 recepturus est, praioclo, ille quidem deponac c tur, deionsus autem in snbjeciione etiam in
c . >
c monastcrio ab cpUcopo collocelur. >
.
3 3 6 CANON 111.
,
c qtioque quod male lit, et muUo pejns despica
c lui et negligcntiae inand.uur, correctionem
.
c oportere assequi judioatum esl. Si quis ergo
'
c monnstorii prafeclus cos, quPsibi subjecti sunt,

c monacbos aufugienteg cum multa diligenlia
, c non roquiral, vcl inveniens non recipiat, ct
, \ tjj
c convenienle lapsuique congriiente medicina id,

quod morbo aOectum esf, non recnperel ct
\ ^'. ^,
coniirmnre conlendal: slntuil sancta syuodus
.
euin segregationi snbjici. Si eiiiin, cui ani ,
i roalium ralione careiiliiim pr:t*fcctina credila
,
esl, et gregem negligil, id nou ferl iinpunc : is

cnjus fidei paslorale Gbristi pecoris imperititn
,
< commissum est, et socordia ac negligcnlia eo \ (
i rum salutcm venundal, quidni audacis cjus
, c incepti pcenae ab eo exigenlur ?
;
. ' *

, \ '

- -
B A L S . Canon vicesimus primus sepinnae gyn.

non pcrmiuii, utnionachi vel monacliae monasleria,
in quibus lonsi sunt, relinquant, et ad aliud monnsterium eine diinissoriig guormn pra.fectoru.n
liitcris accedant : sed nulla eos poeita afficit. Pr;esens autein ânon praefectog gegregationt subjicit,
' ' Q q \ guog monacbog nnn diligcntcr requirunl, ncc
,
nbicunque invenii fuerint recipiunt, nec eorum
,
atihnag ab argritudine recopcrare cntendunl

usque adoo aulem exigil monachos in suis mona , stcriis mancre, u! cornm inde rccegguni fugaw
,
nomuiaveril; quod quidem de gervig ot iig, qnl
cugloilia ac vinculis tcnenttir, dici ronsuevii. Atqtie
. * 80 quidem canon. Carlbaginiensig synodi p*mil
,
epigrupum, qui monacbum aliquem ex altero mo^

nagterlo alleri regioni gubjeclo in aiio clericum vei
,
praefecium consliluil. Punit autem eliam ipsuiu
.
monachum : et legft ipgum. Quid auiem, si prafe-^
. , clus quaeral suum monacbum, et ipse aufugiai
, ,
quid fiel? Solutio. Epigcopalibus mtillis cogotur aifc
; . *
nionaslerium reverli, in quo lonsus egi, nigi torie , D
j
aliquam probabilein alleral. Nola baec
. .^
propler alibi tongog monacbos. Lcge etiam gc ;. * quentein canonem.
.
.
Pluribug canonum ganciionibug, neqa
qtiam monachigliceremonastcriig, in quibns delongV
, ^
fuertinl rcMclis ad alia gpgo conferre aut buc illuo
. , \
rrabundos vagari, decretiim esl. Sed boc, inquil
bic canon, male gervalum, deteriugqne neglecluin
, , '/' . corriginms. Ac nisi coriiin, unde se monacbi gub-*
, ' -- diicuni, roonaglerionim prjegides, multam in eig
qnajrendlF, inveniendig ac recipiendig diligentian
|
adhibcar.l, morboquc a.Teciig, prout prolapsionis
; raiio poslulaveril, tncdicinam iacerc, tt labemea
, '.^ ^M i s l n i i a r c ac ii!c:rc rom Hdcr ut. gccregalione
,, /. . , *
U
1019
THEOD. BALSAMON
ipsoi pniiiri jubet. Pofrfo a monacbis, ul snorum

nonas>eriunim slaiione dcgant, tam velienienler
contcndil, ut illorum ab iis secoasioiicm fug.-e
nnminc appellaril: quod de servis et iis qiti in
carceribns ac unculis detiiienlur, usurpari solel.
Eloniin si ralionc careiiliiim animalium pastor aut
bubulcus, qui crediti sibi pecoris curam neglexcril,
baud impune (eret: quanlo graviora supplicia ab
iis, qui ralione ulcnlium Cliristi oviuiu paslores
lccii, scso nogtiênlcg iu earum s.ilnte curanda
prxbucrhit, repelenda exislimabimus ?
AKIST. c Si quis monasterii prefectus nionacbos
aufugienies non requhit, c l recipit el naiial,
4 scgrcgelur.
337
1020
,
,
,
\
.
, * ,

, \
;
. 4
4 ; \
4 , .
CANON IV.
'.
Mullis modis maligntts ille monasticum venera4

4 bilem babilnm probrosum ciTicere contendil,
4 ,
4 el inagnum ad cam rem auxilium invcnil ejus
4 \
4 qux pnecessit bxresis tempus. Propria enim
4 .
4 monasteria. bxrcsis vi coaeti, relinquenlcs
4 4 mouaclii, bi qtiidem ad alia, illi vero eiiam ad
4 , ,
4 s%cuIariumvirortim babitacula selransfcrebanf.
4
4 Vcrum enimvero, quod itinc ab illis propler
. , '
4 pielatem faetum eos laudandos beandosque
4 ,
4 efficiebat, in morcs a raiione alienos conver4 , 4 sum, eos jure deridendos efficit. Guin enini
4 . 4 pieias ac religio nunc sit simplex, el ab Ecclesiae
4 , \
4 scandalie et offensioitibus aliena, quidam adliuc
4 -, t e suis monasieriis exccdenics, el tanquam
4 ,
4 fluenlum aliquod, quod tobibcri non potesi, C
\
4 minc bue nunc illuc se conferenles et con /^, 4 flnentcs, monaslcria quidcm multo dedecore
4 ,
4 ei deformitaie replenl, mitltam sccuin confu , \
4 sioncm petulantiamque aflcrunl, obedienliw \ .
4 que honeslalcui convellunl ae perdunl. Sed
4
4 corum inslabilem et non ferendam appetitionem
4 , , ,
4 resecans saucia synodus, constituit, u l si quis
4
monacbus a proprio atifugiens monaslerio, vol
< , 4 se in aliud monasterium conferal, vel in sae< \ 4 cularem babitaiionetn ingredialur; ipse, c l
4 , 4 qui emn susccpil, segregatus s i l , donec qui
4 , .
4 auftigil in illud monasleriutn a quo improbc
4 ,
4 recesseral, reverlalur. Scd ei episcopus qui4 \ ..,
4 dcm, dc nonnttllorum monacborum pielate vi
4 \
t vil;c probitalo tesiliuonium ferens, in aliud
4 , 4 mo'iasltriinnad ejos cmtstilulioncm eos trans4 \
4 fcrre volucrit, vcl ia donttitii saecularcm, ad
4 ,
Guill. Bevcrcgii nolae.
(48) "IraehiQ
. Balsamon in responsis ad Marcuui Alexandrinuin banc ultimam Inijiis canonis parlem h u dat. Marcus euim bauc qiise*lionem ei proposuit,
^
' ,
; Hespondil Balsamon :

, - ;
'.
# ; \-^-
, ' ' (5. , c t c , ei deinde <arti*ris usqite ad fincm canonis citalis, cottcbidit :

, ,
,
,
,
. Bals. rcsp. ad Marc.
iutcrrog. 20, ubi insupcr observare Iicet, pra?sonleni syuoduin diciaiu ssc, aique i l a
a G r x c U babilam.
1021
1 CAN. IV CONC. CPOL.
1022
f -
c . >
c corum quS inbabitanl gahiicm, iradticero

c censuerit, vel in quovis alio loco prapponendos
c puiarii, lioc neque eos qni sutcipiunl, ncc
c ipsos monacbos obnoxioa rcddet. >
. \
B A L S . Quae propier lconomachomm improbita
lem ei iueuhum mala roonacbis acciderant, mona giicum venerandum babiitnn probrosum effece, \ . ; n m l , u l inquii canon. Monachi enim propria mona \
sieria reliquerunt, propier minas baerelicorum : et
, alii quidcm se in alia mona*teria contulerunl, alii
. \ - vero in nmndanis habilaculia viiam egcrunl. Et
,
Uinc 'quidem, quod ab eis fiebat, eral ab omni
.
culpa ei reprehensione alienum : evasit autem boc
, - postea mullis ridiculum. Cum enim cessaverim
, Cfarielianog inlenlabanlur proplcr
petsecuiionem co quod oribodoxa senlentia gii
. \
simplex el aperta; qnidam tamen monachi audeni
, absque ullo pudore ea facere, quae propter nccee ,
giiaiem ab aliquibus secure iiebanl. Quo fit, ui ei
\ a propriis loiisttne locis recedant, ei in civitaitbus
. \
ctim laicis vcrsari non embescant; boc praelextti
, \ uientc?, quod a monacbig, qui eos prsecesseruni,
,
muHa ejusmodi facia sint. E l quoniam boc mona cliorum inobedientiam arguit, et monagteriorum
, \ , consiilullonem evertit, staiuil gynodug, lam eum
, '
qui a monasterio in quo eonstitulus esl aufugit, ol
.
in altero monasierio susceptus esi, quam Ipauni
\ ,
etiam pncfectuin, qui eom suscepit segregatos

esse, donec monacbus qui aufugit ad proprtum
() C
i u m revertalur. E l bapc quidem quando
,
absque episnopali scicntia aliquid hujusmodi fa , \ ctum sit. Si autem ejus regionis cpiscopus intelle xerit, bnc (verbi gratia) monagierium pios et reli* ,
giosos monachos non babere, nec propriig actio , nibus apios ut ad salutem alios traducant, el utila
, \ esse judicaverit, ut bic videlicel monacbug a mo, nasterio, in quo lcnsug cgt, iti aliud Jtransferatur^
vel eliam ad gxcnlarig domug adminialralionett*
'.. , propler eorum qui in ip$a babilani galutcm, collo celur, vel aliquo alio in loco praeficiamr, hoc floi
* , sineullo impedimento : ulpote cum nec monacblg*
, neciis qui illos8uscipiunt,debeaiullum pripjudicimu
, - afferri. Haec cum ila se babcant, dixeruiil qnidant
m i n i B
q i l J B
i n
m o n a s l e r
^ L ^
! ^
,
\ *
.
'' \, \ ,

,

\
/

. \

,
80can.Carlhaginen8issyno.il
statuia sunl, quibus caveiur, ut qoi lale quid facil
episcopus, 3 3 8 monachum cx alieno monastcrifr
suscipil, el ipsum vel clgricum vel prefeclum iacit,
a eseieronim fratrum communione gcparelur, et gil
proprii populi coinmunionc conicntus : monachua
aulem nec sit clericus nec praefcctup. Sed non gunt,
ul mihi videtur, conlraria. Ille eniin canon punit
opiscopum, qui quemcunque monachum ex aliena
regione suscipit, el eutn vel clericum facll, vcl
monasterio quod ad se pcrlinel praficit, sinc prioris
ipsius episcopi scicnlia. Simililer monacbtim quoquc pitnit. Ilic autcm praescns canon pcrmittit
episcopo, nt ex duobus tanliim ad se pcrfincnlibus
monaslcriis faciat monachorum translaiiones, proul
ci visum fuerit. Scias aulem, quod lempore paet
1023
T I I E O D . -SAMON
1024
Iriarchap. domiui Lxicx synodale dccrcluin faclum ' ,

,
est, ut sine prapjndicio coiisliluantur pra?feci in
,
moiiasieriis palriarchx regioni s tbjectis, qtiac non
.
babenl monachos idoueos tit praesint, ex allero
\
monasterio quod esl ejusdem regionis : cliamsi

slaiuta eorum caveanl, ne qui in cxtrno mona ,
stcrio lonsus est, iiat eorum pr.Tfectus. Quod au, ,
lom a canone definiluni esl, ut iu sarculari domo,
. \
vel in aliquo alio loco, monacbus virtutc pa*ditus,
,
qui quidcm ei siibjeclus est ad eorum qni ibi sunl
.
stlutem, ab episcopo colloceiur, tte novuin libi

vidcatur. Saeris cnim el divinis oauonibus solius
\ . "
animje hominum saluiig cura esl, et nullius alius.
; Qui ergo vilam ex Dci pra?coptig instiluit, a lava

\ ntm l;Hciur : sed el eis qui una sunl admodum
~*
prodcrit. Qnidni ergo tiet ex canone ? Propler hanc

causam ipse quoque sanclissimns p.iiriarcba
dominus Lucas pcrmisit monaclio c l sacerdoti iili
dotniiio Macario llierosolymiiano pcrpeluo versari
m m boaun memoria? iinprimis nobilissimo logoUieta cnrsua domino Michaele Agiolbeodorho, r l
una cuni co in pragidio versari, el scribarum
rilicio fungi. Noia ergo, qitod suasiotie ei probalionc episoopali, mtilto autem magis rcgia, cl mooachi ei clerici sine pnejudicio facieul, quae iis
P'Tinis8a fucrint, cujusmodicunquc ea siul.
4
* \

\ , ' , \
. \ ,
, \ \ \ ,
: .
ZQNAP. ;// ZONAR. QUO lempore naresis Icorioiuachoruin
\ regnabai, cum omncs alii, qui sacras imagiucs colerenl, lum iu primis monacbi, coitquisili, ac in Q , \ , >^>
eos ptaecipue poenis saevitiim esl. Proinde suis .
, .- , monasleriis reliclis, vel i alia sese monastma
, .
delilcscendi causa conlulerunt, vel ad privalorum
, \ ,
quoquc acdes ac domicdia deflexerunl. Scd boc
factuni tunc quidem, inquiiiiit syuocli Palreg, el ,
,
rei lionrglale et temporis opporliiniiale beatos homiites efficiebal : nunc vero absque raliouc couai- ; .
lioiue iisitaltnn, omniuin irrisione;haud immerito , 6
^ J V , \
excipiiur. Jam enira baercsis lempcslale sedala
, , suaque pietaii reddita liberiale, adliuc (auicn e
^ ,
luouasieriia se subduqeDles, insur flueuii quod
coitsistere ac coniineri non possit, scse buc illuc ^,
alnlriaiit et eflundunt, ac inonaslcria inullo dede- .
, \
core ac deforuiilale complent. Ad tnonasleriorum
qu'pi>e bonestalem ac decus periiuei ut in sua sia- D , .
fione coruin alumni qnicte degant, nnquc pcrpctuo ,
liuc illuc vagi el iucerli ieranlur, Mulunh vcro . "
,
ieciim pelulaulia?, inqtiit, atl.lucunl, boc esl, peiulanler agcntes moiiaslcriig infemnt. Verum jucun- .
\ \ . *
dain illis eam csse pctulanliam, verbo ,
usurp.ilo voluit indicare. Est namque . , , \,
v.niim, a.lbibilo lili.inim ac cilharae sonoet canli- *\
bus, bibere. Quemadmodum igilur illi, inquiunt, .
" ; , ;
boc pacto bib^ntes lxlantur : ita istis quoque
, ^
igiiominia esi volnptati. Obedientiai pneterea ho
ncstatem onineni disdabunt atque dispcrdunt. Cum
. , ,
ciiiin ex universa fralruni tnultitudine uuum quasi
' ,
corpus efficialur, ac illius cx obedieulia lioncslas
.
oimiis ac &pleudor exsislat, quicuuquc ab illa dc-
1025
I N C A N . V CONC.
CPOL.
1026
, \ scUcunt, splcitdorem illum omncm bonestalemquo

diripiunt, universuinque corpus gocieiads laedunt.
,
Propterea*quicunque, inquiunt, esuie monasteriis
. aufugerint, give in alia monasleria incidanl, sive
saecularibus sese babilaculis iiiimiseriiii, lam ipsos,
* (
\ \ qtiam eos a quibus recepti fuerint, donec ad sua
, \ moiiasteria qui fiigerant reverlanlur, gancta syno , , dus scgregaios esse decernil. Quod si ejus loci
ftuifitio
, , episcopus nonnullos c monacborum 339
gpcclaUe virtulis, ut in aliud inonasleriura ad rea
.
monaslerii constiluendas, quiqtie in eo degunl juvandos, Iranscribere, aut in hominfg privaii cujuspiam domicilio constituere, ant ubivis deinum collocarc opporlunum existimavcrii, nec monacbog
quibus ea muiandae sedis causa fueril, nec qui eosdem receperiul, poena illa scgregaiionis afficiet.
. c ARIST. c Si quis monacbus, proprio relicto moc uasterio, sive ad aliud monasteriuni iraftsmtgra, ,
f veri', sive in gsectilare habitaculum petiilamer
,
c se coniulerit, scgregetur laui ipse , quaro qoi
\ , 2 .
c ipsum suscepit, usque duin rcversus fuerit. fyii
*
c vero ab episcopo quocuuque loco congiiluttig est,
. >
culpa vacat.
'.
CANON V .
\ \ Quse lemere et sine judicio ac probationc fiunt

< rcnuitlialiones, bono monastico ordini magnuni
.
aflerre iuconiiiioduin iiivcnituus. ln monaglrcam
, \
c enim vilam g facilc injicienles noiuiiilli, et ad
\ *
c asperam cl laboriosam exrrcilalionern se se , '- (49)
c gniier gerentes, ad carttalem et voluptariam
c . "
c viiam rursus misere revertuntur. Proplerea
- C
c ergo slaiuii sancta synodus, ut monastico ha
c biiu digni nulli puteritur , priusquam triennii
< lempus ad experienliam eis reliclum ptobalos
c eos esse el tali vita dignos osienderit. E l boc
c . \ oinni modo observari praccepit, praterquam si
, gravis aliquis roorbus incidens probationie
c lempora contrahi coegerit : vel nisi quis atit *
f cunde sit vir religiosus et vilam monasticam
, \
c in babitu sa?.ctilari peragal. Tali enim viro ad
. absolutam experienliam lempus semestre guf \
c ficiei. Si quis auleni praler b*c feceril, prae .
f leclus quidem praefectura excidens perperam
, observali ordinis correclionem , in obedicntia
c } ei gubjeciione conversationem , inveniat: qtii
c esl autem in alio monasterio monacbus, alii
^
c inonaslerio iradalur, quod monaslicam disci< t plinam accurale peifecleque obscivet. >
. >
B A L S . Nonnulli gajp , iiiquiuiii Palres , propler
. , ,
aflliclionem , vel ctiam per negligentiam aliquam ,
vitam n.onaslicara facile subeuntes, et exerciiaiio , \
, , \ nis laboreui suflerre non valenlcs , poeiiitenliain
agunt, el ad priorem saecularem vivcndi raiionem
. " reverluntur. Siatuerunt ergo, ne monaslico babitu
dignus quis exisiimelur, ante probalionem et exa * ' minatiouem ejus qui ipsum p e l i i l : sed triennia
probetur, el sic nionaslicum babitum accipiai. Ifoc
,
enim ita facto, nec ipsepropter negligenliam poeni. ,
lenlia langeiur, sed monaslicam habitum tolo
, '
i

(49) .
l l a cum codice Bodieiano Irgil eiiam Amerbachianus
edilioue esl .
In Parisicnsi
1027
THEOD. BALSAMON
1&8
animo auscipiei : aut ci imnua placet, citra ul- \ lnm prxjudicium a monasterio recedet, el ad s - , ,
* eularera viiaui reverlelur. Et praefeclns, qui ccrtum
e]us viiae raiionis periculum lanto lempore fecit , , *
onum ex duobus eligal, vel ipsum acilicel u l d i - ,
gnura londeat, vel u l non idoneum recedere per- , ,
mitlal. Hoc aulem voluerunl in iis, qtii sani suitt, .
valere. Nam si propter gravem niorbum aliquis .
tonderi voltierit, boc propier temput facere non ,
probibebitur, sed slaiim monaslicum babitum ac- , '
cipiet. Si qnie vcro vir pius ac religiosus velil eese . monacbus, el ex ejus in eacuio vilap, agendae raiione ; ,
ad boc dignus esee judicatur, 110 trieanio, sed ee- ,
nieslri tanium spaiio eum exarainare oportel. \ , *
Prxfectum auiera, qui prseler baec fecerit, prsefe- .
clura excidere statuerunt, et ad obedientiam re- JJ digi : quineiiam eum, qui lonsus fuerit, exacliori , * \ tradi inonaslerio, Haec cum decernat canon , d i -
vereis lemporibus exorta esl disputatio , quomodo . ,
debenl prubari, qui vilam nionasiicam elegerunt.
Cum enini aliqui monasteria ingressi, et rasa .
,
niduti essent, forsan et cum Trisagio in leuiplo, ct
nomen uiufavissenl, et, u l serael dioara , instar
, \ , \
inonacborutu, et intra ei exira monaslerium , ver- , \
tarenlur; antequain aulem monaslica tonsura per- \
ficerentur, ad prisiinum babitum el saecularem ,
vivendi raliooera reversi, ei nonnunquam etiam
, lcgilimo mntrimonio conjuncti esseui; 3 4 0 dixe- , ' \ >
) uut quidam, eos nibil absurdum fecisse ; sed in
,
corum esse polestate inira Qaoonicum iriennium,
, ' '
anie lonsuram scilicet, mooasterio egredi sine ullo C , ,
prejudicio, et vesles quidem roonacbales exuere ,
, \
sarculare vero iuduere : quoniara canon de iis
, \
decernit, qui ante iriennium londentur, non auiein

de iis qui probantur, el adbuc rasa gestanl. Alii
, \
autein dicebant, quod canon qividem monacbalem
(50). "
babitum lonsuram vocal : non decernit aulem de .
bere Geri probalionem cura monacbalibus, eaque
\
abjicere, et sajcularia induere, c l secedere. Unde
\ \ .
eliam apparel, debere euui, qui examiuatur , cum
\
veslibus laicis examinari. Qui euini scmel aiuictum
.
A

(50) . Sic idera Balsa- D \ , .
roon
anle dixerai,
"
- ~ . . . . . .
.1IJnde conslal fiaoov etiam dicluni. Quidnain
, . Enimvero vilio- fueril, ex verbis post illud imposiiuut
ris quuddam restunenti genus (5 Graicis recen- colligimus ; dicit euim sacerdos,o
lioribos appellalur (a); quo eiiam, qui moiiasiicam {
suecipiunl vilaui, priino induli suui. Umle Nicelas . F u i l ergo pilcum vel aliquid siraile c a p i l i
Cboniales in Manuele Comneno,%b in\posilum ; sic sclioliasies Aristopbanis ,
^, ol \ , . Sobol. A r i s l . ad
, , \
Acbarnens. Hesycliius, , ;
. Nicei. , , , .
Comn. 1. VU. Hinc ordo eervandus in ptima mopilis cameli couslraium videlur. Suidas baud o b nacbi adinissione, 111 velusia Euchologii edttione,
scure iniiuii ex pilis confici, ,
ia iitdice quidein vocalur, , ^ , ^ , \ * ipso . Sed ad (& noslrum redeamua, qno
auieui libro lolio ^', pnino monacbi induii c i ^ , quomodo eiiatn in vulgalis edilionibus , ra$um gettanies audium. Nicelas Cboniaies,
Ittscribiiur. ln ipso vero orduie dicilur, quod sa- ( , ^,
cerdos |K>sl preces ausolulas, el lousuraiu iu ; ,
crucis formam faciam, lunica euin induit, ei ; . NiceU
nulla prece subjuucla imponil. Kat
in huac. Angel. 1.111
(a) Vide in lomo sequcati DulsamoiiU episiolam de Ratoforh, ab Joaooe BaptisU Coielerio ediuiu.
105)
I N CAN. V CONC. CPOL.
1030
vo; * iiwinasiicum induit, ei non permUlctur, ut lieri

quidcm inslar monachorum in foro verselur, hodie
\ ,
vero instar laicorum se Iheatrice venditct, et in , \
siar scenicoruin sanctum habitum qitodammodo
ltidiflceiur. Polius ergo cogeiur vel inviius ion \ .
deri. Qui autem hxc dicebant, diclum suum con '
. ' , flnnabanl ex 3 capit. 11 lituli prxscnlig opcris ,
sic circa Snitium dicentis : 13 constitutio primi
\ '
titult Novellaruin d i c i l , quod qui viu incumbunt
'
monaslicae , eive sint liberi sive servi , tricnnio
, ,
prius perseverent laicorum lonsu et vestitu uicn , $
tes, et Scripturas discentes , el suam fortunam
,. \
confiteitles, et causam cnr iiionachi esse Telini:
, \ -,
ne forie ntala sit, el admoneaiilur : et * i triennio
\ ,
perseveraverint et nionaslerio digui visi fucrint,
, * \
4
\ ,
. ,
,
. , \ ' .
' * ,
. * ' ,

,
, \
* % ,
, \
,
. " ^
- ^

,
. " \ , ,
. \ .
* '
, ,
, \ , .
, , * \
,
lunc tondeanlur. E l ex bac Novella, quse est Jusliniani, volcbant, cum I;iici vestibns ileri probalionenu
Adjiciebanl autem, quod quoniam 13 cap. primi
litiili, iv lib. Basilic. quod quidem esl 64 c. 123
Jusiiniani Novellae, decernil, ut qtii ausi fucrini
monacbi vol ascetriae habilum i m i i a r i , et instar scenicorum quovis modo illum illudere, corpore piiniahtur el exterininentiir : niulto auicm
niagis punielur, qui v i l i m inonasticam profeseue
iri monaeterium ingressiis est, et vesie monacbali
indulus; si poslea omni exuto pudore laicalcm
vcstilum receperit. AHi auiem dixerunl, quod qui
rasa induli fucritil cuin Trisagio , ad laicalem babiium redire non sinenlur : qui vero absque eo
habitnm ceperunt, indislincte intra trieiinhnu
' monaslicaruin quidcm vestium ottuni damnabtint;
laicis aulem induentur. Nam el mulieres , quac defunctos viroe lugent, airis vesiibus ad lempus
induuntur, ci rursus eine periculo eseculares i n duunt. hi quidcm ba?c dbunt. Pluribus aulem
el religiosioribus non videtur in ejus esec polesiaie,
qut moiiasteriuin ingressus, et, quoinodoctinque se
res babeat, nigris vcstibus induius e s l , ei monaslico niore degii, babitnm laicum resumcre. Ipsi
enim, inquiuni, liccbal cum vestibus laicis spaiio
Iriennii probari : al quia vestes monasticas i n duit, cogetur suum vilae proposilum perflcere; sin
vcro boc aegre feral, punietur, ul lex dicil in
primo titulo, iv lib. Quoniam autem audivi non-
, - D nullos qucri de praefeclie, qui ad ipsos accedenlc

, \ '
posl probaiiones non tondent, et ea in re praesen? . \
lem canonem veluti transgrediuntur; exislimo,
, quod 5 cap. primi l i l u l i , lib., q u o d c s l 4 c a p .
, \
123 Justiniani Novellse, boc dubium Folvil. Dicit
\ *
cnim : Si quis ad nionaslicam velit vilam accedere,
. ' * , jubemus, ut, si sit quidem notum eum nulli es^c
\ ' . ' ,
fortunae eubjectum, monastcrii praefcctus, quando
\ .
hoc cognovcrit, babiium illi prxboat : sin autem
, , ,
nescitur, an ulli sit fortnnae snbjectus , inlra tres
,
annoa monasticum babiium neaccipial; scd inira
, ,
dictoni temptis, ejus vilae conversaiionis , is qui
,
monasierio prseest, periculum faciai, ct c;clcra.
,
Quaroobrem praefeclus recie tondet accedentem ad
, ' eum, quando illuro noverit; et probaiio fii solum
1031
TIIEOD. BALSAMON
10
corum de quibus dubitatur, servomm scilicel et *

vidiqoomm qui eodera capite continentur.
- \ .
, , ,^ \;
, , \ .
ZQNAP. O
341 ZONAR. Neniinem Iiic can. nisi prius expiTimenlo probaium , tonderi sinil. Quidam cnim, , \ . ,
inquit, sese temerario iinpetu iiv nionasticam v i - \, lain projtcienles, boc est, non judicio adbibilo, ^, \ , '
sed iiiconsulte proisus in id vilae genus immit- . " ^
leiitcs. U l euiin res projccla non composite jacel, , ', ,
scd ut accidit : sic el illi lanquam projecti qui- ^ \, \ \
dam bomincs suiit. viiainque nulla bonesialis aul .
onliiiis babila rationc iradticuul. Deficientes nam- ,
v
que aiihno, el uionasticae disciplinas asperilati ac

\ .
laboribus succumbentes, ad vitam roollem rursus , \
\ .
voluplariainque revertuntur. Quamobrem baec in
,
poslerum ne ilaut, iriennii spatio synodus eos,
qui ad moiiasticam vilam accesserint, probandos \ ,
c>se dcceinii. Ac si quidem tam longi lemporis ,
, \ *
cxperiiuento probali appareant, seque dignos, qui
ad illud . gcnus admitlaiUur, ostendaut, lune .
dcmuin haiiiiitm illis inonaslicnm (nisi gravis , \
sgriludo, cx qua vilas quoque periculuni impen- , \ ,
,
deat, inedio illo (einpore supcrvenerit, lunc eniin
contrabi probaiiouis spaiium licebit) concedi pla-
c c l . Quod si lamen vir aliquis religione ornalus, . '
quique inicr sseculi lurbas mouacborum uioro v i - \ *
tam agat, qui el ipse cognitus, et pietale sit egre- C *
*~ & P ,
, \
gic perspecta, iiionacborum inslilulum amplecli
'
velit, ad ejus expeiiiuenlum ac probalioncm satis

longum sex mensium iiUervallum synodus esse
, declaravil. Sed nunc quidein praefeclorum aliqui
, \
voluniatum suarum studia auctoritali canonum
.
antcponuiil; ac alios quidem illico advenicnles,

alios paucis interjectis diebus, el vero loiius mo naslicaR professionis ignaros dctondent: nec eos
.
ealiein poenae a canone inflicla? metus ab impetu
icmerario deierret; qure quidcm esi baec, ut prsufectus praefeclura excidai, rursusque ad
casligaudaiu peiulanliam obedieuiiae addicalur. Qui vero monacborum ordini, nullo delcclu habilo,
nec cxspecialo temporum intervallo, adscriplus est, in aliud monasierium, in quo disciplinae d i
iigens obscrvaiio vigeat, canon transmiuendum esse deeernit.
A l l l S T . c Nemo monaslico babitu dignus babeatur,
. c c nisi qut Iriennio probalus, dignus appareal;
c ;, , \ , uisi gravis forsilan niorbus tcmpus conlraxe- rj < *
< r i i : ad bouiiuem vero pium, ei monacboruin
\ ,
t more se gerenlem, semesire spaiium sufliciei.
, ,
Si quid auleni praeler baec factum fuerit,
c ,
prafecius quidern praefectura excidet, el in
t , \
t subjcciioneni deirudeiur; monacbus auiem in
*
c accuratum nionasterium transonuetur. >
. >
CANON V I .
Cp.
Honachi nibil debenl babere proprium : sed
c \ : (51) * omnia eorum monasierio adscribuntur. Dicil

Tt
Guill. Beveregn notse.

(51) 01
. Harmenopulus
hunc canonem iu epilouien sic redegil,
.
,
.
,
*
. . .
? \*

~
1034
. VICONC. CP
1033
< enim beatus Lucas de fts qbi credunt ln Chri \ ;

t sium, et liionaehorum iiistiliilionent descri*
>, \
c bunl, quod nemo quidquam eoruni, quae ade , ranl. proprium esse dicebat; sed ciaul illis
*
t omnia communia. Et ideo iis, qtil liionacbt
. /
c esse volum, prhis dalur facuhas de suis re c bus lestandi, ac disponcndU el quibttscunqiie
< \ ,
,
velint pcrsonis, Icge scilicet nou prhibili,
.
Sua transiniitefldi. Poslquam enini nouacbi
;
c iacli foermt, omnium bonorutn doiiiiniiim
? , \ \
< iiionasttTimn babebil, et ntdlatn de rebiis

propriis ctiram gerere vel dispottere eis per,
c misstim est. Si quts autetn depreliensu* inerit
, ,
possessioncm aHquain, quae monasierio H O R
, \
adscripla fuerit, sibi privaiim aUfibuei-e,
acquirendarum poss<*ssionum cnpidtlati $er,
c vire; ea quidetn ab episcopo seu prufecto
, \
< recipialnr, et in imillorum praesentia vcirdiia
\ < pauperibus ot inciidicis distribtialur. Qui i a * ,
i lem auiein possessionem, ut olini Anajiias,
*,
< subt ipere luediiaius o s i , coiivenienti etiir.

pcena castigandum esso saucta synodus staf . < ,
l u i i . Clarum esi aulem, quod qua? de vhi*
\ \ c mon.icliis sanela syuodtis canonice consiilnil.
t (52).
ea rri tnomalibns quoque valerc e l obscrvari
^ a?quum censuit.
. ;
B A L S . Alii quoqne canones deflniunt, monachoc
. \
nullas debere possessiones babere. Diciiergo pr;c*
, seus 342 quoque canon, quod bcattis apostolus
, , ^ LIICUS, moiiaclionim vil;e iiistilutiohem delineans,

in Actibus aposiolorum scripsit, coe, q-ii in Chri . \ \
sluiii credideranl, niliil prnpritt-m babuisse; sed
(55) , -
erant eis wnnia communia. Quamobrem niouadii
, * . "
qnoquc s k fncere debcul e l qure ipsi liabent mo
nasierio offerre, u l sim commuuia. Ne boc autem
( sit impediitienlo iis qui volunt csse moitaclti (est
Jiiip, \
rniui verisiniue esse aliqnos locupleles et niulia
), '
poshiduiites, et q i i boc siul aiiimo, ut sua velint
ad stios pervcmre), slaiucrunl Patres. esse in ejus
;,
poieslale, qui n>onaclins esse vull :IIUP. lonsuratii
^ * legitiiuc teslari el <le stiis disponcre; eo qnod ad
, \ inorlificanlem viL raiiunem se confcral : ei siia
,
ad qtias velit pnrles iransmittore, coguaias s<*i.
licei vel alienas; qu% tainen posstnl ex Nsia1
, D mento legata vel bajrediiaiein capere, Suitl eiiim

. ; ,
aliqui, ipii non possunt x leslameiilo capcie,
* :( - baerciici scilicel ftl quidain alii. Si autcn. anic
. Qui monachusfierivuli, dt bonis tuisvctla, qucu posila etl in Itoro BaiilicQrum, tit. !,
prius lestetur. i\a>u voslifuum monar.hu* (acius
etiam teslanai peteMatern ei concedit, punquam
fnent, umversarum ip&iu* jaciUlaiuni domniinm
motutthns factus est, el intettato morienti Ugitime
innmislerio cedet. Quud si quis motiacltus c suisaliberi*
sui$
tuccedi vull. Harmenop. epil. can.
bonxs ulvfHid relwuinc depreheusu* ftterit, ipse
seci. 4. t i l . 1.
qnidem conveiiieHitr puniior; re* uuiem iila per (52)
.
H * c uU
pnepuilnm iv/ epitcvpum venumdulu, paupeributlima
l biijiis ciiiMmia verba i u lodice Amerbacbiaiici
egeuis distrtbuitnr. In qiiatn Epiioineii scliuli.isies inale dosiderantur.
lia:c ibserva, * ' (loile lcgrndmu ')
(53) Md xal ol . I!a?c nsque
, /.
ad ms. noslro Bodleiano tkbemiis. Nam
', . ,
iu ParUiensi BaUamoiiis edilione desuui : sod
\ ,
cod cc Aiiierbacbii>no eiiam legumur.
. ^ 115 (lurie leg. 123) :
PATROL. GR. C X X X V U .
33
THEOD. BALSAMON
1036
lonfuram boc aon ferorit, scd lonsus fuerit : fipiiât , disponendi quidein facultaa illi ablata esl, res .
auiem ejus ad iiionasteriuin pertinent. Si quis au-
tem, contra ac canone conlinelur, postquam nio- ,
nachus factus fuerit, aliqtiid ex iis rebus sibi \ >privatim Iribuere cnnatus fueril , boc quidum
praefeclus vel epUcopus recipiat, el vendal in , \ .
muUoruiu bouiinum prasenlia, ut sit ab oroni
, ,
calumnia et reprebensione rerooius et pretium ' , " pauperibus dividal. Monachus aulem, qui ad Deum
. ,
perlinenlia subitpueril, more illius Ananiae, poena ' . '
tastigabitur. Haec cuiu decernat tano.i, dixeriuu , ' '
quidam bis repugnare cap. 7 tit. 1 lib. iv Basi , \
lic. quod fgt 58 cap. 123 Justiniaui novelto, el , %
sic dicit: Si autem vir vtl mulier vitam monasli- g , ,
cam elcgeril, et nioiiasterium non exsislcntibws
toberis ingressus sit, ad nionablerium, quod in- * ,
gressus esl, rcs ejus periinere jubemus: ein auiem
\ \
ea persona.libero habeai, et priusûani inonasle- ,
cium ingressa sii de rebus suis non disposuerit, ,
nec suis liberis pariem legitiinani separaverit; , \
sic quoqtie ei liceal, ctiam postqnam uioiiasteriuiu
,
rngressa fuerit, suas facubales wi libeios suos * , \
dividere; ha lamen, ul nulli siiorum liberorum
. V>
partem legitimam diminual. Pars aulem, qiue suis \
liberis non data fuerit, ad nionasterium peFiineal. .
Si autein omnes Cacultales iuler liberos dividefe ,
voluent, propria ejjus persona liberis coiiiiuiue- \ ,
rata, unam sibi parteui omnibus modis retineal, , quse debel ad jus monaslerii pei tinere. Sin aulein
C .
In monaeterio degens moriatur priusquam inler
\
suo liberos res propiias diviseril, filii parlem le ,
giliinam accipianl : reiiqua auletu bona ad mo *
nasierium periijieanl. Mibi auleui videntur
.
UIP.C iis csse contraria, quae h\ canone deiiniia
.
fuerunl. Canon enim coriuii tanunn iuemtail, qui
*
non sunt neceseario scripli lwredes, scilicel co ,
gnalorum qui smil a latere et cxlernorum. N V
\ *
vclla aulem, ea diceue quae a eanone accepit, quod
, '
scilicet sit in potestate ejes, qui vull Geri rnona . , *
<bus, anle tonsurain teslari, et sua ad quos velit
*
Iransmitlere; pesl tonsuram autem, non licere ei
lale quid facere, eo quod sit mortuo siinilis; niOF- ,.
luuiii auieui nee res babere, nec ite ite posse aN- * ,
* \ *
quid dicere; sed fleri res ejus dominn monasterii:

adjecit ha?c eervari debere, qtiando, qui facius
' ,
est monachus, liberos noi> babeal. Sin auieia
, ,
babeai, et lesiameulum faciet, ut novclla disiin,
,
guit : el rurstis, si non fecerii, erunt bseredes ejue
, \
Uberi, et reliqua fienl, quse baec novella comple
ctitur. Sic ergo soluta repugnaHtia, iulerrogaveril
.
,
quispiam, Quid debel (ieri de rcbtrs cjus qui tonsus
,
csl, 8i uon balieal liberoe, sed pareutcs? Solutio.
, , ;
Idero jue bberi babebunt ac paremea iiiter seee,
. oi
quoad haereditatia rationem. Si quid igiiur posi
* ,
detODsioiiem in liberos fieri scripicm est, idem ci
.
in parentea flct. Si auteoi et liberos babeal el parentes, quid fieri debet ? Seiutio. Juetiniani DO- ,
. x z i ;, -*.
vtlia 418, quac sila est in fine liiiHi 3 lib. xrv
?>^; ;,
'
>.
1WT
AN. VI CONC. CP.
ns*
f ' slaluii liberos priraam nccessario scrtbi debere

bxredes : si ntilem nofi euul liberi, parenles.
, .
Niillum aiueiti aiium 343 ba-redem scribere eliam
" \ inviti coginiur. Si quis auteiu iniestalns moriaiur
. ,
habetis pareiitcs el fratres, ii ha*redes ex a&quis
\ , - parlibus cruul. E l lege hanc novellam, qiia est
necessaria. Et h;rc qiiidem lienl in relma, qaas
^. ,
is babel anlc tonsitram q u i Juiurug esl mooachus.
. \
De iis atilem, quae post tonsiiram, vd x tesia
' - memo vel ab imestato, mortuis ejns cognaiis,
vel aliqita atia raiione, ad eum pervenerml, q u i d
fiet? Soluiio. Lege quiniam novellam Hebeirtmi
, ,
imprraloris doniiui Leonis Sapientls, <jme com*
; . '
pendio iraclat ea qiissuperius d i d a stiul, et in
, fine cavei, ne a jure icsiamenli omnino arceanlor
(
monacbt; qui forte, postquam monachi f.mii suni,
, \ \ diviies evascrmU. Sed si aiiquid quidein unmaste ,
rio prius dedisse visi smtl, eo tempore, quo ad
.
ipsiitn accesseruni, esse eos corifni, quac polea
*
acqtii&tla ftieriut, doniino*, ui ea adnsinistrenl n i
, ,
voliHil. Sin atiteiii moiiaslcrio oibil dederunt,

ipsos qtiidem de duabus posse pariibus digponere
, ( * '
c l lcslaii secundmii leges c Htonasierium auieiH
,
\ - aliaiii partem, scilicet lertiam, rccipere. Quid
auteiit, si nolueril mona^bus d< iis, quae poei

totisuraiii acquisiii smtf. disponere, viudicabilne
. ,
et
apprebendel oronia inonasterium, an ii potius,

qui
ab inlestaio vocaniur, res eas re< ipiem, c l
,
inaxiine si defuncltis atiquid ad monasleriuw
, ,
, >. C
Sduiio. Pliilosnplii qtiidem novella xiiliil
de iis cousliluit : milii aulem videiur, quod lunc
illa iienL, quae superhu sila novella fieri coiistituit,
; .
in nbtia quas habel niojiachus anle lonsuram,

qnaudo is intcstatus decesserii. Exoria e*t auteiu
, nliquando controversia in judicio circa moiiachi

, jura iin orporalia, q*a! ab eo ante lonsuram
fucrc di&pensaia. Cu.-n enim iiK)iiacbus quidam
,
pro niuiuo aliquem in jus Iraxissel, quxsilum esi
\
;in possil mouaclius aclionem imcndere, et visus
,
est
non esse ad boc adiuillendus. Cuin auteiu
.
iHOttaslerium ad judicium venissel, et proponeret
, jura monacbi lanquam ex canone ad se peninere,
, \
quod anle lonsuram de iis non disposuerit: dixe .
a l l u l i l ?
, \

,
\
. ' ,
,
^ * ,
, .
,
, ,
* -
. '*
, . ,

, ' \,
runt reorura defensores, quod neque monaslerium

nequu uionacbi possunt aciionem inlendere. Monacbiis eniin qui jaiu ut morluus oe ree quidem
babci, ad litem niovendara admitti noo debel.
Moiiasterium vero, ut cui jus aciionis incorporale
concessum non esi, actionem intendii,' cujus non
est pariiceps. Meininerunt auiem et legis, quae
d i c i l : Jus incorporale si ab illo non cedilur, nou
Iransil ad allerum : et volebant reum jus non
esse trabendum, quod eo modo stalini exslincla
sit a d i o . Hac lanien dicenies uon placuerunt.
S i i t i i i y m enim esl, quod quoniam ex proposilo iuonacbi, qui babet jus incorporale, bona ejus
ad iiimiasierium transeunt, sed a legi auciouuie,
tite eliam sine cessione ipsum sibi actiuueiu
alinbuei. Praterea dicebanl nounuiii, quoo b c
TBEOO. BALSAMOX
1040
<|iiiil<Mii omnia viiu oblinenl in Cttnobilis, \ \ . " ;

aulcin in cellulanis monacbis : audiverunl autem
,
se non recte dicere, quoniam nulla est dilTereiuia
monasteriorum ei mouachorura ex legibos aut , \
eanoiiibut.
.
ZONAR. Qui monaplicum insliiuium amploxi
. ^, ;
o n i . inormoruin inslar in VIISB inuneribus obii- . " '-
nent. Ui igiiur eorum qui vila funcli sunl, nulla
^,
ree cujtisqtum propria esl; ila ne uionacbis qoo- ^,
, 5
que aliqnid ul suuin po&sidere liceai, hic cauon
\
deceniil; lesiimoniumque ex Aciis aposiolorttm
, ' xoivf.
addifrcil, quibus divus Lucas, neniintui iidelium
exiis, quae babebal, aliquid lanquain proprimn pos- sedisse, sed oimiia omnibHS connniiiia fuisse, coni- /^
meniorat. Quamebrem , qui de monasiica vila ' * ,
;
suscipienda deliberaul, ei canon, aniequaiii ino.; , ; ;
nasteria ingredianiur, lesiamenli faciionem, deque
\
rebus suie quod collibiium fueril constitueudi
, '. . facuUaiem, permrtlii; uiodo lamen 3 4 4
veiitis
,
pertonis, u l , exenipli causa, bacreticis aut spuriie,
,
plus duodecima parle, ctuu liberi ex legiiima
.
uxore 8iiper9tile8 fuerinl, non relinquanl. Quodsi
,
iiionacborum ordini aute comlituin leslamenttiui
! , , ,
adscripli iueiiul, ad moDastcrhim facullaiuin oro .
n i u m , quae cujusque antea fuerant, possessio

perllnebil, nec ipsis amplius de rebus suis quid , , \
piam sialnendi poleslas erit. Q u * quidem ila
, Hunt, si miUi ejus, qi nionacbus factus esl nee a
eessarii baeredee exsiaut, lilii niiniritm aut paren ^ ' ,

tes, quibus ex legum pra?scripto eeru quaedam

baeredilatis ponio necmario relinquenda est.
,
Novella eniui 425, lib. iv, lit. 1 Basilic. sita inter

alia slaiuil, ei qui, priusqitam aliquid de suis
.
rebus slaiuerel. tuoiiaslcriuin ingressus esl, si

filios babeal, eiiain quamlo detonsus fuerii, liberi
\ ,
M I I S
possessiones dividere, ac singulis portionem
legtbtis pr;t*iiuHain sine ulteriori divisione assi- *>
gnare liceat: quae vero facta in liberos parliiione ,
,
supererimt, inonasierio addicr jubet. Si vero filiis
, ,
onmes poasessiones suas Felinqnere iiionacbiis
, \
velil, ipsum quoqne novella cum Hlii annumc , \ )^6
randuin esse decernii; ul si trcs s i n i , exempU
. ^
rausa, filii, illis ejus quoque, qui monaebus csi,
persona adjungi debeat, ac si eentum iiumismalum D . *
baereditas fuerit, non letliani ex ceiiium illis, sed
, *
, .
quarlam solummodo partem fdii singuli capient,
, ,
ut lautundcm, quod moiiasierio postea cedal, pa,
iri quoque relinquatur. si facnllalibiis nondum
, \
in liberos divisis, qui detonsas fuerM, in monastc ,
rio deceêerii; lnc lilii qiwdem conslitutaiu legi*
' *
bus. partcm accipient, reliqua vero inonastcrio
,
adiungenlur. Quod si queinptain, ait canon, ubi
\ ,
detonsus fueril, alicujus rei possessionem sibi
>. , ,
pnvaiiin relinuisse coinpertum s i l , eam monasterii
,
prafectus. aut loci eptscopus, mullis inspcclan .
^
libus vendet; ex quo, quauli vendita ea res s i l .
omnes inielligani, ncc ullain incoinmodaD stispicionis ans;iui cuiquam prsefeclus aut episcopus praebeat; prcliutuqne in egenos partialur : illum vero uossessionis reientsc, ac furlo
quodainmodo
usu#-
1W1
I N C A N . V I I CONC. C P .
1042
p a l , renm, apta castigaiionc ad sanitatem reduei placct. Eadcm porro rnquil, a monialibtis' qtioque,
qnserunoae de monacbis hoc canone suiit decreta, ^rveutnr.
. - AKIST. c Monaslicam vitam ainplexuris teslamen , ,
< tiim prius coudere l i c e l : aianlem tefrlameiitum
. !
non fecerinl, bona eorum possidebil moirasie, \
riuni. Sin quidquam sibi quis resorvaverit, et
,
c monaslerium illud non sortitum fucrii, a prae iecto velepiscopo palam vendiium, patiperibus
, distribuetur: el qu: surripuit, casiigabitur.
\ .
c Eadem et in niontalibtis valebunt.
. *
'.
CANON VII.
Mulios repiscopatus ruere, ei perpeluo exiiio
,
tradi videmus, quod qui eis pr&suul, oinnem
c c de eis curam el sollicittidinem in recenles
, \
monasteriorum exslructionee conferunl, el
\
eos divellenles ac distralientes, et ut ad se
, c pertineant redilus, molienles, ut ipsa au, ^
geanttir, laboranl. Hoc ergo statuil sancla
, > synodus, nulli licere episcopu privattim mo. "
nasterhim ad pioprii episcopalus perniciem de
\
novo exstrucre. Si quis autoin boc audere
\
deprebensus fuerii, ipsum quidem convenienli
. ,
, * ,
, . \

,
. , ,
,
-
1-
< poena* subjici : quod ab ipso aulem receos

c exsiruclum esl, ut quod nec esl ab inilio jns
monaslerii sortilum, nt privatum epicopatui
c adsfcribi. Nibil enim eoruin, q u * praler leges
et" ordinate conststmit, iis quse canonicc
ronsiituta sunt, p-aejinlicium aflerre poc lesl.
B A L S . Cum episcopi quidam, u i est verishuile,
monasleria de novo exstrucrent, et episeopaiuum
rediius coneumerent, quos debcant, posl necessa

rias impensae ad ea cornparanda qiia ad episco , patani pertiuenl recondere, 345
caaor
, \ aposiolicus; et cum ecclesise ea de causa rtiereiu,
el ad nibilum fere redigerentur: sialueninl Palres,
. ne episcopue privatmn raonaslerium de novo
\ .
e\inierel quod boc ad episcopalus perniciein
, innovaretur. Si quis autem episcoptis praHer bnec
' (Vcerit, ipse qtiidfm poena?. subjicielur : de novo
autein factum mouasterium erit stib dominio
episcopatus. Et in his quideni coiisislit canon.
. \ .
' Recle autem dixit, iion lirere episcopo monasteriuin de novo exs'ruere, ad sui tpiscopatus exi \ .
, - |ium. S i quis enim qnod auie erai uionasicriiim
et priut corruerat, renovi, nec suo ppiscopalui
, \
, - jQ detriiuenlumr aflferal, non probibcbilur facere qu;e
v e l i l : queinadmoJum nec probibebilur, ut mihi
, ; ,
\ , quideiD videtur, monasleriuin de novo excitareis
, ' non afferal incouimoduui episcopatni, sed eum ex
. , \ ec Mimpliim faciat. Sic euim indistincic, el quando
noa teditur opiicopatus, probiberi episcopum,
,
\* quominus ad Dei bonorem el aniniarum salutem
dfe novo monasierium exstmal, non est admitten ,
dum, nec Painim judicio ac prudentia dignum.
. \
Nam et ipse prxseniis synodi primus, bealissimug
,
Pbolius, Emanuelis mouasterium ab ipsis fere
,
fundamenlis ad cani, quae nunc videlur, pulcbri \
tudineu et magniludineiu dcduxit. Etsanctiisimu*
. \
1 , 1
v , , , t
TllEOD.BALSYMutf
M i l
n i r i r c b a domtaiK Alciius monasteriinn ,

qund dmnini Alexii diclum est, posiea excitavit.
. \ *
E l saiic.issimus palriarcha dominus TheopliyIactii3
HiiOnianortim .celebre monasterium, el alii eliam
' \ ,
patriarcba c l inciropolilam ac rpisoopi diversa
moiiasteria de novo cniMlidere, lam inlra- quaot

oxira hanc reglnaui ttrbium : ct mHlum eornin,
, \
qiirmadiiiodiim cnnone coiitinetur, ad jnra i-piaco-
palia rediit; idqiie omniiio, oo quod non facia esl
,
ab anlisfitibiis+tnonaslerinFttm exchatio ad rpisco
patuiim suorum peniictani. Perimle auiem ac si
."^ , "
dixbset qtiispiatn, Cur monasteritini ab episcopo

excitatum s*tb ejus jnre non servatur, vef* cliam
, , *
tiberum rrlinquttur, sed snb episcopale dominiuin
;
redigrtur ? dixcriuii Palres, quo(hquonlam ab iniiio
, .-
* l ab ipsis fundaiiicnlis sancluin boc moiiasleriiiin B
eontra canoncs consiitutum est, exisliinandiiin
ptov, &
r s l perinde ae si ncc ab episcopo ^diflcninm
*
ritissel : et quoniam, quae l>eo ab aliqtie offc- . runiur, non sunl ejus qni conslituil dominii,
, . \
S-M! B c i , et ex rpiscopalus reditrbus exstru- , \
cl*m est, debet et boc iit proprium episcopa .
mi tribui. Rogaverit aulem quispiam, Ad'quemnain
,
piscopum debei redire minasterium, an al :n , ?
tislicem qui exslrurtori successit, a ad ejus
,
regbinis ppiscopum ? Solutio. Qua; ad nfnnasterii ; . ,
excitationem insumpta gtint, ni ex canone apparet,
, ; ,
Tanfc ex rcdilibus episcopaltis; el idco boc debel * \
ad hunc cpiscop ilum revcrii, idqne inerito, qno ,
niain ex ejus reditibus exstructum est. Atq*ic si in C * ,
tpsftis quidem di(pcesi exslruduin est, iiulla esl
. \ :
dubitatio : sin aMetii et iu alia dioecesi, sic quo- , \ ^ ,
que nionasterHiin ad episcopanim redibll. Oui au\
l e n est regionis rp-scopus, habebk in eo jura sola
. ! *
'piscopalia. Et Canonis qiiidem in bi& ronsistit
> . \'
Itiierpretaiio. Tfene auiem menioria, quod sanctus " \
('Jirysosloinirt in sua secundiini Btattliaeum evan
gelii interprelation& d i c i t : Qnod si quis inlerro ,,
Kaveril, ulriim sh mcliiis offvrreônnm ecclesise, an
,
nifendkis largiri, dic pr<rrercndos esse ratndicos.
, , Oiioiirain, inquit, quae smit eeclesiartim, et ictn . ", ,
pus cormmpit, et lyranni auf^riHit : t\ivjd auteiit
\ , \
daia sifiu meudicis, ne diabolus qnidem auiepre

poleet. Si qms autem occlesiac dare proposuerit,
.
debet ab eo dnnoveri, oo qnoil praelaii siut

mendici. E l q(M>d ccclesiannn rcnavalio metidicis
pi-aefercnda est : non ilidciu autfin prima :eo^ficalio.
ZONAR. Honisteria ab episcopis oanon 3&!ift
cari velal; ne, quae ad cpiscopaius ipeorum per*
tinent, ipsi sibi lanquaui proprra viudicenl, ac in
inonasierioriim aediflcalioncs insuuiaul, proindequc
'piscopalus, d e 3 4 6 ' monasteriorHui ampliflcaitone solliciti, dislrabaut: quo quidem dsirabcTkJi
v.rbo,iollapsionein reiquctoiiusinleriium indicat.
Quod naui(|tie in panes dislrahitur, sne animalura s i l , sive iiiaiiiniatuin, corruir.pi iHiiniHO
neoesse csl. Monaslcrium ilaque aliquod proprium
. cicitandi, quod ea ncmpe inonastcrii consliiutio
s o
rx
, .
. \
^ .
. *

, .\
,
, ,
. ^,
, ,
- '-oy , *
-
1045
1 C A N . V I I I CONC. C P .
1046
. E i , , ; ppiscopaljii cversiouem aflatora s i l , nulli prorsus

episcopo facullalem esse decernit. Qnod si qnif

tamen, inquit, id episcopus audeal, ipsuin quidem
' ab eo, a quo episcopus creatus est, puniri :
, , !
autem ab ipso conditum monasteriuni episcopalui
. ;
adjudicari, atqxie inter ojis possessionps ac si ne
lowcat \
monasteriini) quidem fu>sset, censeri, placet. Ne
labcque enim, quae ex canonum sanctionibus constituta snnt, per ea quaj legibus adversanlur,
faciari atque everli fas est.
AHIST. Nutli episcopo liceat moraslerium pro. < \ c pritim, in sui episcopalus exilium. de novo
c \
exstruere. Qui autem hoc audet casiigetur : c i
. *
quod de novo exstruitur, ui privalum episcoc , , t patui adscribatnr.
.
CANON V I H .
'
\ & Divinas et sacer sanctorum apostolorutn cation
eos, qui scipsos caslrant, esse sni homtcidas

c jndicat; et si sint quidem sacerdnies, depnnit;
t \ , * ,
c si non sint autem, ne ad sacerdotium promoc \
veanlur, probibel : ex eo aperte statuens,
f ,
c quod si is, qui seipsum exsccat. sui est bomif , 4 cida, qui alium exsecat, est omnino liomicida.
. '
Meriio autem slaluerit quispiam talein ipstim
t \ c quoque in opificium cotilumeliosir.n videri.
.
Quamobrem decrevil sancla synodus, ui-si qttis
, , ,
c episcopus, vel presbyter, vel-diaconus, castrare
c , ,
aliquem cotmcitis fueril, vel manu propria,
t ,
vel suo jussu, te depostliont subjiciaiur : st
* , *
sil autem laicus, segregelur; pra?lerquam si

morbus aliquis incidens ad exsecandum g r o " . " - (*
i tanlem coegeril. Quemadmodutn enim primus
Nicsenae synodi canon eos qui morbo exsecti
4
sunt, non punii, propler morbum : sic etnos,
\ nec sacerdoles, qni aegrotos c.istrari mandaml,
,
conderanamus, ncc laicos, qui propriU mani4
bus ad ca&trationein ulantur, reprebendimus.
.
tloc enim corporis esse medelam, uon anleni
, ' ,
creaturae insidias fieri, vel opiQcium injuria
4
affici exfslimaimts.
. \
', 6 \ * '.
.. '

; , \ . \ , \ ^
,
, ,
. \ .

, \ , ,
\

,
3 . " T l
Gen. ,
B A L S . Per canonnn apostolicum intelligiiitl

Palres canonem viresimum.primum, secundun,
tertium et quartum ; illi cniin definiunt, quomod
puniri debeant, qui sibi icsiiculos anipulanl. Pra>
sen* aulem
canon dtcernil, quomodo puniri
debeant, qni alios suis manibus caslraut, et qui
boc fieri mandant. Dicunt ergo, quod quoniaiw
qui seipsum exsecat, sui esi bomicida. omnino is
qui alterum castral, vel castrari mandat, csi
boinicida. Vodal autem ipsos cliain in Deum con
tumeliosos. QIIOS enbn Deus per libcrormii procuraiionem immorlales quodammodo effecit, et in
marein ac feminam condidit, dicens eie, Cmcite
et muttiplicamini ct replete terram
ipsi, adversus
Dei prxcepturn, ôs aliquid aliud esse fecerunt,

per tesiiculorum ablaitotiein : ulpote cum caelrati,
ncc sint viri, quod non generent, nec mo/ieres,
qitod non pariant. Staiueruul ergo Patres eos qui
1047
THEOD, BALSAMON
t04S
aliquein caslrare ausi fuerim, vel manu sua vel
jussu, si sini quidem sacerdotes, deponi; sin vero
, ; , ,
Jaici, sf-gregari : nisi forte in eos, qui aegrotam
*
tata quid feccriut; cos eiiim nulli esse culpas
:fliiis jusderunl, qnia Dei opiflcii medcU est,
*
uon aiiiem conlumelia, id lod sic fli propler
, \ \,
ti?t>: btmi. Lcge quai in dictis apoetolicis canonibus . (& , *. '
scripta sunl, et primum canonem prima* synodi,
, \ , \ '
<*l qn;e in eo sunl, el 143 novellam Jiisliniani silam
,
extra cap. primi tituli prcsenlis operis. Noia c l
' . ' .
novum quidpiam, quod ex eo apparel quodin canone
^
coniprctieiiditur. 3 4 7 &'periu& enim sacerdotes,
. qui vel suis manibus vel jussu castrant, deponen ;
dos essc Patrcs statuui^ : iuferius aulem de iis,
* \
qui propier morbuui mtilitantur, loquentes, laicos
quidcm, qui suis manibus casiranl, vel mulilalio- ^
,
ncm sru castraliouem inandaul, non incuipaul;
*ac<:rdotes vero, qui niandanl lanlum, non con- .
deit.iiant, sed non ilidem et eos, qui suis maiiibus , \ ,
\ *
laslrationom fecet int. Kota auleio boc, qtiod libi
ntiilliuii debet conferre, ne iuipune abeam sacer- . ,
,
doics, qui se absque Ecclosiae pennissu propier
otk
iuorbiiiii ea&lrandos iradunt. Si enim punilur sa ':cerd 8, qui sua manu altenun propter morbum
.
exsccai, tuullo magis punielur sacerdoe, qtii se
: ,
propler morbuin mulilaU
:
.
r
ZONAlt. Castrare quempiam civilium qnoque

legtitn decrelo interdictum est. Qui sibi fgltur ge- ^
niialia pracsckidit, quemadmodum primo canone
OBCiimenirae primac synodi explimiimus, si quidein
tacerdos sit, deponitur : si minus, ut bomicida
aui a sueccpiione ordinum amovetur. Qnod si ut
gniipsius inlerfector ille damneiur, qni allernm
rxsfcncrii, bomicida procul dubio exisliniabilur.
Est vcro praHerea in ipstini quoqtie Dei artificio
clal>oratum opus iiijtirius. Quem eniti: Deus in
sorlein uaturse viriliu eduxil, btinc ad diversam
monslriqne omnino similem untiiratii ipse Iradncit.
Mec cniin virilts nalune consors cxsectus ille pntati debei, siqiiidetu liberosex muliebri|commercio
procreare niillatentts polest: ueque vicissim niti-
ZONAP. . " %,

, , ,
' " .
,
. * \
.
,
. , \ '
\, \ . ,
, ,
' ' ,
Itebris, quoniam pariat. Idcirco ai quis alie- , . ,

exsecuisse, sive ipse per se, sive allerius
,
opera, convicluft fuerfl, sacerdofom deponi, lai, \
cum vero canon segregari jubet. 8i quis tamen in
. morbiim, ex quo virilia abscindi neccsse sit, inci , dai; ea vcro lunc toniporis anipntari canon haud
, ,
vetal, neque iillam, aul in oos, qui inanum operi admovcriiil, aul qui fieri jusserint, poenatn decer
nil. Sola Ortim hic roorbi curatio quxrilur, aul opifici conlumelia, aut ullum opificio damiiuni,
itiferlur.
ARIST. t Si quia epi&copus vol presbyler vel dia coMiis qHCDilibel caMraverit, sive propria
ryauti, sive jussu, deponalur : sin vero lai< eua
segregetur : pisi uiorbo forsiian ad
f exeectionem cogatur. Hoc enim medcla csl
f
f non insidiiCc
.
*
,
c c , . >
CAN I X CONC. C P .
;9
1050
CA.NON IX.
'.
,
< Curo aposloiicus ac divinus canon saceidoles,
,
qui verberare aggrediuntur, vel fldeleg qui
, c peccarunt, vel infideles qui injnriam fecerunl.
, c deposilioni eubjiciat: ii qui suae ir# mederi
,
c moliunlur, et apostolicas constiluliones de,
< torquent, eos inlellexcrunl, qui sua manu
,
verberant, iieq canone lale quid signifieaiue,
,
nec recla ratione boc intelligere pcnnilienle.
.
Est enim revera ineptum el valde liibricnm,
\
ut qtii sua quidem mafiti ler vel qunier in

vcrberando percusserh, dcponalur : data au , < tem faculiate is, qui jussu verberandi imma \
i i h i r el usque ad moricm siippliciuin infliciu .
rus est, Inipune id ierre perniitiatur. Quam -
c obrem canone pro verberaiione absoluie
, \ .
c puniente, nos quoqtie simiil.cum eo ila de ,
t cernimus. Oporlel eittm Dei sacerdotein do' ,
ctriniset adinoniiionibus, nonnunquam aittem
,
ei poenis canonicis, eum, qui se iiumodesie
\
c et insolentcr gerit, instiiuere; sed non fia .
gellis el verberibus in boininum corpora in , \
c sultare. Si qui aulem sunl morem omnino
,
t gcrentes, et pwnarum corrcciioni non

< cedenles ut ii apud loci illius inagislratus ac\ \
f ciisenlur et casiigenlur,
nemo probibei.
Antiocbense eniin synodi caiion quintus eog,
\ < qui lumultus excilanl, el seditiones in Eccfcsia
c
c introducunl, per manum externam converli
: ).
^
c oportere slatuit.
. '
B A L S . Vicesimus seplimus canon apostolicns
jubet sacerdoles deponi, qtii qtiemcunque iiddem

\ e l infldelem 348
peccarii vel injuriam fe >, ceril, verberanl. Prxsens aulein canon dicit, quod

quidain sacerdotes, quae ex canone inducilur, de, , -
posilionein hinc verenles, sua quidem manu non
, *
percutiuni, sed irae sua? medenles, pcr alios ver ^ - berant; quod scilicel canon apostolicus bo'c ex \ . presse forsilan non probibueril. Et ideo prseceptum
. " \ ,
aposlolicun) circumscribunt. Est itaque lubricum,
* \ , vel poiius absurdum, dicere de aposlolis, quod
cum quidem puniunt, qui semel vel bis fortasso
propria manu percussit; eum aulem, nujus jussu
\ - complures plagae mortales cuilibel inferunlur,
. \ j> non puniri. Et ideo slaiueruul Palres, consequen ter iis quae a sanclis aposlulis slalula suul, ut
sac^rdoles neque suis nianibus neque alieids
' , quemquam verberent; eed per admouiiiones, vol
* eliain poBiias canonicas, eus qui peccanl, corri g a n i : ii autem, qui per b?ec non corrigunlur, per
. " \ citalionem ad niagietratus punianiur. Perinde au \ ,
tem ac si dixissel quispiam, lioc quoque saterdo ' libus non convenire, dicii canon, quod Autiocbena.
synodus, in quinlo canone, clericos, qui Eccle siam conturbaiit, per exlernam maniim seu c i vllem castigari oporlere statuil. Dixerit aulem
. , ,
, quispiam: Et quomodo , bsec decemcnle canone, liberalium sludiorum magislri, grammalici
,
scilicel el ejusmodi alii, licet siul sacris iniliatU
:, ,
11
1051
T H E O D . BALS.VMON
1052
elne praejudicio suos discipulos verberant ? Solu- ; . , \

. Propler vindictam ei iram verberare, est

pana dignum; non aulem ea, quae doctriiia? et
eruditionis gralta et verbis et rttanu fit, moderata . >.
^
ntagistrorum correclio. Propierea enlm canon
quoque dicit puniri, si sarerdotes in liominum
corpora insullenl : per hoc verbum, insultarc,
signiflcans amentium instar ralione careniem ap- . , ,
politionem eoruro, qui cum ira percuiiunt. Si
enlm prohiberelur magistroruin ejusmodi percussio, nec ecclesiastici clerici ferula castigarent,
primi defensoris suasu, eos, qui peccant, liberos \
ct gervos, ad primum defensorem accedentes. . *
Sed hoc lamen fit ab eisabsqne ullo praejudicio. . ",
Quamobrem si quis sacerdos primi defensoris fe- J> \ .
*\ \
nila aliquem percusseril cum ira et furore, ut el
, eliam aliquando conligit in pairiarcbx domini
Lucae poniiflcatu, non effiigiut supplicium : et rur- * \ , \
eus, si cum ira discipulum praecepior percusseril, , usus bacnlo quo posset ca?des fieri, id non feret , .
impune.
. *0
ZONAR. Vicesimo seplimo apost. canone non

licere epi<?opo, presbytero aut diacono quemquam ob crimen admisstim verberans, quique id
frcerit, deposiiione eum nmlctandiim esse decer- .
nitur. Hunc ergo canonem ila nonnulll explicabanl,
nt ipsis quidem sacri ordinig bominibus quem-
piam percussisse lioc canone veiilum; sed man- * *
dare alteri negolium verberaqtie per illum inferre, . ld vero nullo modo interdictum esse affirmarent. ^ , {
Sed hanc opmionem hic canon corngii, ac, Neque
absurdiiate, inquit, neque periculo caret, si hoc
sacrog apostolos praeeepisse exigtimemug, ut qni- , *
runqtie alierum ler quaierve &uis ipee manibug \ (
percussisset, illum deponi vellem : qui vero per ) ,
nlierum crudeliter vehemenlissimeque adeo (hoc ,
namque illud figniflcat nsijuft ad necein) ca?di jus- ' .
isscl, impuiie bominem abire paterentur; idque , .
tuaxime, cum indtscriminatim apostolicus canon oi
loqualur, ac verberanii pocnam universc decernai. '
Idem igilur, inquiunl synodi Patres, qnod apostoli, . nos quoqiie decernimus; ne videlicet sacralis ho- \ nrinibus euin, qut deliquerit, aul per se, aut per ' \ *
alium cui ipsi mandavcrint, omnino liceal verbe- , ,
rare. Sacerdotes namque Dei docendo el movendo \ .

peccanles corrigere atque emendare par est: quin
,
et ecclesiaslicis quandoque poenis, quando sci*ict
\ , \
ndniotiilione aut cohortalione a flagilio revocari
nuHatentis qneant. Neque enim a poenis allerius .
fnstituendi corrigcndique primordia, sed a prae- ,
cpplia antea aiqtie admonhionibus, ducenda eunt; ^ ,
indeque ad vehementiora asperioraque remedia .
\ \ .
devetiiendum. Verbera 349
P gas ho
, \, ,
minum corporibus inferre, eisque bac ratione iuûllare, ornntno velat canon. Quo quidem insnl- , ,
Candi Vverbo furiostim ipsorum iracundumque
,
impcltim innuerc ac indicare voluit. Si qui vero,
, \
inqMii, neqne praeceptis, nequc admoniltonibus,
.
ncqnc canonicanim quoque poenarum irclu orriv e r o
a c
Ia
1053
1 CAN. X CONC. CP.
1054
- ^ ganiur, eos loci magislrattmrn opera rasiigart

portebil : quos quidem tota de re illi eacerdoles
.
commonefacient, qnibus ipsi prttcipientibus leniqiie curaiione ulentibus non oblemperarunl. De immorigeris porro bomimbus magisiratuuin opera
rorrivendis et ad sanam mentem reducetidis, id jam olim ab Amiochcna synodo quinlo canouc deiinittim esse deutonstrat.
. , A R I S L Sacerdotes qui vel lldeles qui peccamni,
t vel infideles qni injaria affncerunt sive pro ,
c pria manu, sive mandato verbpratu. ileponan , tur. Oporlot enim docirinis, admonilionibus
, ;,
c et poenis ecclesiasticis immorgeros instittiere,
), c non vero flagdlis et verberibus : si nonduni
,
aulem moreni gesserinl, eos per provocatio
< nem ad magistratus castigare. >
. >
CANON X .
. .
f
01 ^ ^ < Qui seipsos tradunl auimi perturbalionibtis, no

soltim , quod a sacris raiioiitbus intentatur
i
c suppliciuni, non uorrent, sed eis eliain insul , \ < lare ausi sunt. lpsos enim torqueut, ct ad suam
. ,
c
c air.mi perlurbationein eorum qtioque volunta . .
lem adulleranl: ul propier animi sui motus
, couteniioueni, ul inquit Gregoritis Theologus
, < iiou solum sil eorutn malum correclioni no
. obnoxium, scd divitmm quoque existimclur.

Apostolicnm enim canonem , qui dicit: Vas
, \ 6 t aureum vcl argcnlenm sanctificatum, vel veliim
f * ,
t lineuui, nemo poslbac in suuni usiim accipiai;

c cst enim praeter leges: si quis auiem dcprcf ,
t bensiis fnerii, segrpgatione multeiur; emn ad
c \ Q
suorum deliclorum palrocinium assumentos,
t
c dicunl eos non oporiere judicari deposilioiu?
t dignos, qui venerandum sanciae menssc indti< , menluai in propriam lunicam, vel in aliquod
c '
i aliud vftstimenlum iransformaut : sed neque
!
< eos qui sancliim calicein, impielaieml vel
< , *
< venerabilein discum, vel ea q u sunt i i * siini , .
f lia, in proprium nsum insuimint, vel polltiunt.
, \, Canon enim, inquiunt, cos qui in boc incic , '
.
c dunt, esse segregalioni, non depositioni, sub< \ c jiciendos aequuin censnil. Sed quis tantae per ;
< versitalie el impietatis n.agnitudinem ferat?
, ' , Gum entm canon eo9, q q i , quod sanctiiicatuin
c , eat, ad usum solum, et non ad perfectam ra \ \ \
c pinam sibi vindicanl, segregationi subjiciai:
" - D ipsi eos, qui Sancia sanctonun rapiutit, et
c ', \
< sacrilegis manibus auferun^, depositione i '
t berant; el eos qui ad ciborum tiiinislerium,
t ,
< 8no quidem cerle >wdicio venerabiles discos,
* aut sacros calices inquinanl, non deponendos
, \ >
4 iiiducum, quainvis sit apertum piaculum; ei
i ,
4 clarum cst, quod qui haee laciunl, non eolum

4 in depositionem, sed in exiremae eliam inipie $-.
4 latis criinen incidiint. Et ideo statuit sancla
\
synodus, eos, qui tintim aliquod eacroruin ei

4 sanclorum in altari vasorum vel veslimen
t ,
rum ad proprium usum rapiunt, vcl ad profac , .
num usuro converlunt, absolulae deposilioni
c ,
4 subjici. Hoc eniin esl profanare: illud vero
4 .
4 subripere aacra. Eos quidem oerle, qni vasa
TNK0D-
1056
BALSAMON
c qiKedam exlra allarc segregata, vcl vestes, sibi
c
c ,
< vel aliis praebent et canon segregat, ei nog
c , aegregamus : co& a u l e m , qui plane eubri *
c piunl, una quoque sacrilegorum rondemna .
i tioiii subjicimus. >
.
IiALS. Quidam sancta corripienieg, et ea com ,
wwnia facientcs, til, vrbi graiia, ganctac mensae
induroentum ad suum anticium iransferenles, et .
ideo deposiltoni gubjecii, apostolico canone 75 , '
, utebanlur, qui 350 d* *
aureuin ^ argen \
teuro sanclificatum, vel velum lineum, nenio postbac in usum saum convcrtnt; sin minus segrege- , .
tur : ei vellent sola segregaiione puniri. Dicit ergo * \
prxsens cation eos deponeitdos, qui ad proprium ; liicrum rapiunt el commune efficiunl, vel ad com-
*
...
~ - \
Z.f
~ . / . .
- ~ . ~ -
~
\

tnunem et. profanum
ii3iim. sanclo aliquo
vaso, ex
iiequae ad guncium abare pettinenl, utuiitur.Alque .
eos quidem, qui pcrusum profanum communia fa- ,
ciunl, vel dant aliie gimilis usus gratia, sacra vaaa ,
el aubea, quai exlra aliare soni, segregalos osse \ , '.
dccernit: qui vero oa rapim:l, ul gacrifcgos con- , .
demnari. His ita sc tialrcntibog, inierrogaverit , ,
quigpiam, an liic caiion aliquid consliluat pracler
canoiiem aposlolicum ? Solutio. Apostolicusquidcm ; . \
, \
ranon de iis solum, qui communia facipnt,non
eliam dc iis, qui i i l propria sibi vindicant, decornil. , * \
Pragens aiiten canon de iis, qui ea sibi vindicant, vel polluunt, vel ad proprium usum converlunt. . \ '
proplerea ille quidem per segregationem lan- ,
mm punit eum qui pcccavit: hic vero per depogi- C , .
" \ ,
lionem, graviue illo supplicium afferens. Quoniam
ergo sunt peccala diOereniia, habent quoque d i - . , \
versam paeuam. Ille euim, inquil canon, solum , , \ ganctum profanavil, non aulem el transformavit : * \ ,
liic vero ipsum euffiirattig piriter ac nsug esl, et \ . "
ideo depositioni gubjicietur. Praelerea interrogave- , Ata
rit quispiam, quam ob causam circa floein verba ,
,
facieng canon dc sacris exlra altare, eog, qui illa
quidem eommiuiia faciunl, segreget: eos vero, ;
qui rapiunl, ut sacrilegog condemnet; cum deberet *. . .
dicere eos qnoque drponi? Solutio* Idem egl de- , \
poni eum qui rapil, et condemnari ul sacrilcgHm. . " \ ,
Sacrilegns eiiim iiifaiuig eflicitur : infamiam autom
. '
r o n s ^ u i i u r cliam deposilio. Lege ei cap. 2 liluli 2 prajsenlig operig, quod , q u * ad sacra vasa el ea ^ , \ qiiacsuiit dedicata perlincot, fnsius docel : eaque, , *
. '
qu;u in ipsum a nobis scripta sunt. Lege auiem
' ' ,
pia?eipue cap. 21 l i i . 2 lib. Basil. cujng quidem
vis il cffeciug siius esl a Pbolio in gecuitdo cap. ' .
lit. 2 prnesentis operig.
' .
.
ZONAR. Sanoiorum apostoloruin canon 75 sic
babel : Vas, inquil, aureum vel argenleuin, aui *'
veluiu gaiHtiiicatuui, netno amplius in suoe ugug
* * ,
converlai; esl eniin prgeier leges : si quig auCem
drprebensug fueril, segregalione multetur. Hoc .
erjio canoHe quidam abutenteg, qui ancla, qnae- ,
,
cunque demuw illa csacnl, ad privalum simm
, * ,
USIIIII accomiiiodagsenl, segrcgaiione lantum, non
\ '..
tlcposiiioue punicuduiu, canoais Kiiicntiara pravc
1052
1: V
v e
1C57
IN C A N . X I CONC. C P .
10
detorqnentcs inverlenlesqnc, aflirmabaitt. Eorum

igitur, qui sic canonem interprelabanlur, opinione
, , >
* . . rejecta, bic canon sialuit inler eos, qui rebus sacris
, \ ptov, abtiiereuinr, interqoe ipsa invicem saactiflcala,
, , \ discrimen. Qtiaedam naiuque, ait, in altari adbiben, \ tur, ut discus sacer, et calix, ei sacrae mensae i n . \ . dumenla, atquebujus generis omnia : alia quaedain
,
ii? templi ornalu exteriore collocaulur, ul lyclmit , , cbi, qua?que circa lemplum suspendunltir aubea,
. \ , aliaqne hujusnnodi. Ergo quae ad lempli ornamenla
, pertinent, si quis ad suos usus adbibuertt, alterive
.
commodaverit, eaqtie ralione profana reddat, se - gregaudum esse decernit. De bis namque rebua
, \
aposlolici quoque canonis definiiionem accipien, . dam asseril; quae nitnirum eo ipso quod lemplo
\~
t \
.
.
..
_
.
quoniodocunque
sanclifirata
siuit.
Qui!
, ,
\ . ;
. dcdicaniur,
vcro quidpiam ex sacro aliari accepcril stibripue*
\ ritque vel in usum comnitineni ac profanum cmi ,
vertcrit, euin deponi jubet. Ea namque sibi tan; .
qiiam propria vindicaro, esl rei sacrae depeculato \
rem esse, sacrilegiiqne, qui id fecerit, condemna, , ,
t u r : eisdem vero uii conimnniaqtie hahere, est
, \
sancta profanare; qnorum quidem criminum u l r i .
qtte depositiduis poana constiuila est. Qnod si cx iis eiiam, quae in externo teinpli ornatu posiu
sunt, vas a l i q u o l , aut veslem. boccsl, iiidiim>nlum, ut inde sibi lucruin acquiranl, aliqui stibripneranl; bi qnoque ut sacrilcgi boc canone condemnantqr,
ARIST. Qui sacrum caticem , yt\ discum, vcl
. , ,
veslem, vel forcipetn, vel aercm, ut dicilur (bt
, , ,
est sudarium), vel ut summatim dicam, unuiu
; , aUquod sacrorum vasorum, 3 5 1
' indu, - ^
menlorum, in proprium lucrum subripiunl vet
.
ad tisum prof.inum ahtilumur, deponantur.
, . 01
Hoc enim est profatiarc, istnd sacra suhri ,
pere. Qni aulein vasa vel vesiimenla, qii
; ;, ,
sunl extra altare, in tieum profanum sibi mei, vel aliis, praDbeni, segregentur. Qui vero
.
omnino gubripiunt, ut sacrilegi condemnanc tur.
'.
CANON X I .
(54)
Presbjieros vel diacunos saectilares magistratus
,
c vel curas suscipiente? , vel quae in magistra*

c imim sedilius ciirationes appellantur, divini el
t \ .
c sacri canones depositioni suhjiciunl. Hoc erga
\ :,
c nos quoque confinnantes de reliqois qaoqae*
-
t qui snnt in clericorum catalogo, decermmus;
, quod si quis eorum sxcidaria offieia assumat,
t ,
vel qua? in magistraiuiwr aedibus vel suhurbiif
t c curaliones appellantur, snseipial, is ex suo
c , .
clero expellatur. Neuio enim potest, ut est
Chrisli veri Dei nosiri vox ab tpso prolaia
c ,
v e
GUHII.
Beveregii n o t .
(5i) f) . Ex bujus
cauonis praescriplo, Michael^ pairiarcba Cousianiinopolilanus, qui etiam " \
w- dklus esl, iteque leeiores sscularia
anscipere officia precepit. H > , ' \ ', ', ,
\ \
V
, , ,
' '
' . Vis edicti Domini Hichaelit licec ett :
Mense Januario, die 15, feria 4, indiclione 4, et
deincep$ constttuit, ne leelore$ ceque ae diaeoni et
$acerdoles saculuria o/ficia suscipianl, rel exaciorum munera, vel curutiones, propter canonem 4{
prima! el secundw synodi Conslantinopoluance. Jur.
Crcec. Rom. 1. m , p. 227.
y
1059
THEOD. BALSAMON
eaque longe verissima , duobus doiufnis ser- * c , .

vire.
. ,
B A L S . Pra?sens canon pradicios canones, qtti cavent ne sacerdotes magislratuum munera subeanl,
,
confinnaiis, adjicit, ut non solum qui smit sancii
iribunalis, sed eiiam clerici qui exlra sunt, si tale ,
qiiid facianl, e clero cxpcllaniur. Quoniam auletu
iu canone aposlolico 6 el in 81 ei in aliis cano- . '
uibus, quin eliam in cap. 13 l i i . 8 presenlis operis \ ' ,
salis de eo scripsiinus, lege ea , el sufficient ad ' . '
\
inlerprelalionem.
, ,
.
.
ZONAR. Magn venerabilibus apostolis ac synodicis Palribus curae fuil, ul sacris*initiali a pro- fauis magisiralibus, atque ab omni negoiioruin ira- I*
. \
ctalioue, penilus abslinerenl, muUique bac de re
canoues editi sunl; quos quidem boc loco Patres ,
,
bujns canonis decreto coniiriuant, ac atiquid iusuper ad ea, quae ab illis anlca deiiniia fueranl, $ .
adjiMigtint. Siquidem i111 canoucs de sacenlotibus \ \ ,
ei diacouis promulgavcre, quurum decreto magi- :
siraius et profana neguiia suscipere veterenlur : *
vero uulli omnino clerico profanos magisiraius,
,
aiil quse i:i magislraluum domibiis aul agris cura- : \
lioues appcllabanlur, suscipicndi facultatem esse
deicniunl. Qui vero canoni nou obieinperaverinl,
. \ , \,
eos clero nioveri jubeni. Nemo eteniin polesl, i n - , *
qtiiunl, duobus dominis servire, qiieiuadiuodum
.
ipsius Domini voce leslalum cst.
Q
A R l S T . Si quis eoium, qui in clertim cooptan. . lur, sa?culares magistraiti* susceperil vel qwe in
,
aedibus aut suburliis fiunlcuraiiones,clero
,
pellatur. Nenio enim Dco v.t iiiammona; servire

polesl.
c ,
'.
CANON XII.
t \
c Cum sancla et univcrsalis sexia synodus, cleri , ,
< cos, qui in uraioriis, qiuc sunt inlra domuui,

c praeter episcopi voluiitalem celebrani vel ba c plizant, depositioni subjicial; nos quoque idem
, \ .
< decernimus. Cum enim sancla Ecclesia recte
c , \
disperlial, veramque ralionem defeudal, el
< ,
c venerabilem ac boneslain bonae instituiioim
\ ,
forniam doceal ei conservet, inconcinnum est
c \ c el ineptum, ut qui in pelulanlia el insolentia ^
\ , ac in inobedieniia vilain agunt, domos sub , $,
c cuulcs, bontim ejue ordinem convellaut et
\ .
inulla perturbalioue el offensionibus impleanl.
,
c ideo sacra niinc e.i diviuiCus coacla syno , i dws, uuiversali sexlae synodo consentiens, eos,

qui iu oraloriis , quae sunl inlra domos, cele < braul, clero amolos esse s l a l u i l ; a clcro v i c ,
c delicel amotioue eis ab ejus loci episcopi edi i cla. Si qui auiem prater eos, nou conseni ; ,
i lienle episcopo , 3 5 2
domos irruentes ce ,
lebrationis imuisleriuin attingere audeant; i i
,
qoidem depouanlur : qui vero eoruiu commu nionis suiit participes, segregalioni subjician
c
c uir. >
. >
C A X . X I I I CONC. C P .
106*
B
A
L
S
.
Praesens
quoque
eanon,
qui
jubct
deponr,
. ,
eos qui cetebrant vel baplizanl in oraloriis prarter

episcupi volnniatem, exposilus esi in can. 31 sy ,
' , nudi in Trullo, et in canone aposiobco 31 : el lege
' - \ quae in illis scripta sunl

ZONAR. Tricesimum primum sextae synodi ca. ' ,
, ,
honem cujus bic canon nicminii, ibidem explica, \
vimus. In eamdem senteniiam hunc quoqoe cano , , iiem Paires edidere, quo quidem ul qui in priva \ , lorum sedibus sacra facluri sunl, a clero se^regatir
,
boc est, delecii el admissi deschplique sint segre ,
galione, boc esl, deaignaiione a loci episcopo facla,
, decernunt. Quod si aVii quicunque, praeter cos qui
. ' - designaii fuerlnt io privalorum sacellis, non ob , tenla ab cpiscopo facultaie, sacra facere aitsi fue , ,
rint; ipsos quidero deponi , qui vero eie comrou ,
nicaverint, segregari jubcul.
.
. < \ , '. ,
" . c
< c . * .
c
c
c
c
ARIST. r Nullus clerictts in templo, quod ii

aedibus est sacra celebret, vel bapiizet, cilra
episcopi senteniiam; nam deponitur. Qui igttur
in oraioriis, qtix sunt intra aedes sacra celebranl,
ab episcopo clero expellaniur. Qui vero pwter
baec facere ausi fuerinl, deponauiur. E( qui i i *
communieanl, gegregentur. >
CANON
XIII.
c Baereticarum zizaiiiamin semina in Christi E c #

,
clesta malignus dejiciens, et eaa videos glndio \ C
< Spirihis exscindi radicilus, ad alkim venit i n ^ , * sidiarum viani, scbismaiiconun insauia Clirisli

c corpus dividere aggrediens : scd et ba* eju
c \
insidias sancia synodus reprimcns, oiunino

defltiiil deinceps, ul si quis presbyUr vel dia*
c , ,
c conus , ul qui ulique ob aliqua criniina pro , '
c prium episcopum condemnarii, anie synoda i lein coguilionem et examinationem, el perfec , , i ctam ejus condemnaltonem, ab illitis commu
, ' (.*>)
c nione disredere ausus fuerii el cjus nomen in
,
sacrig celebralionum precibue, ul Ecclesia?
(56) iradiium est, non referal, is dcpositioni MIUJH
c ciatur , el oinni sacerdolali bonore privetur,
, ,
c Qui enim esl in sacerdotali ordine collocaliis,
U
et melropoiUanorum judfcium praeripil, et ante
, D < judiciutn ipse, quanium in se esl, proprium
c ,
,
c patrem ei episcopuin condemnal;. is uec prc , '
sbyteri bonore, uec nomine dignus est. Qn>
,
f auiem eos coiisequunlurvsi sinl quidem cx ii
c qui 4bnl sacris iniliaii, ipsi quoque a proprio
# . ,
c bonore excidaul : sin aulem siut monacbi,\el
t l a i c , cx Ecclesia eiuniao segregeulur; donec
< , \
Guill. Beveiegii n o t .
(55)
Kal
'
Ifcec verba non wodo in Partsie.nsi edilione, veruin

cnam in codice Amerbacbiaiio oiuiuiiiilur. Sed iu
Tiliauo aeque ac in BodKsiauo nosiro uis. legtintur.
{b(t\ Kul
Niiui-
rum cuiii sacra mysleria peraguntur. Tunc enim

sacerdos pro episcopo sub iiuminaiiiu orare tenelur : ul in Liiurgia Cbiysosiomi inter oranduiii
dicit \ , , S k
passhn in Euebologio.
THEOD.
63
BALSAMON
1CC4
c ,
< ctim scldsroalicis conjunclionpm resptienies ad
< , c proprium episcoputn reversi fuerint.
,
, c .
.

B A L S . Cum Dei gratia cessasset hserescon d i
&
, :
visio, videbanl Palres nonnullos sacris initiaios ,
*
satanicis qitibusdam insidiis , ad scliismaticonim
insaniam clanculum irrepere, ut qui a suorum ! ,
episcoporum coniimtuione recederent, qui necerant ,
, '
impii, nec injusti; tit habet 3 1 canon apostolicus ;

sed quod tantuni de eis crimen aliquod dictum
esset. Iloc ergo, ut rorpus C b r i s l i , Ecclesiant sci- ' . , , ,
licet dividcns, corrigenles, sialueruiii sacerdotes
,
vel diaconos esee deponendos, qui ansi fnennt ^ otopOoi
lam lemere et absque
stii episcopi com
;que ralione a sui
niunione recedere, anle perfectam synodalein ejus
,
rondemnationcni, el non in divinis sacrorum celebrationibus noinen ejus ex ecclcsiasiica tradiiione
referre. Quoniam, inquiunt, non esi digtius pre- . ", ,

fibyleri nomen 3 5 3 ? l bonorem babeie, qui me~
in>p<diiai>i jtidicium sibi impudenler arrogai; quod ,
scilicet adversus episcopum fortasse TJI laturua : /, \ o{ qnod ad propriam conscieniiam alliuet, stHim , ,
patrem opiscopuni condemnat, eo q-.iod cnm eo ,
.-ommunicet, lanquam sil jam revera coudetmia- , *
tite. Et non solum eos, sed el qui ipsos consequun- , \
lur, si sint qttidem sacrali, deponi ein vero laici, , ,
scgregart, et taindiu tnullari , donec ad sui niali , ' ^, , \ cognilionem venerinl, el ad proprium episcopum Q ge etiam
i l . 1%
prsesenlis
. 'rcvcrsi fuerini. Lcge

eliam cap. i1 ttii.
presenlis
cpcris cl canonem 1 sancli Basilii. Qnacsiverit au- \. ' . '
icin quispiam , Cum canon solos scbisnialicos sa- , \ ' .
, ccrdoios el diacotios punial, si alitis clericus praeler
,
bos a *ui opiscopt comnuinione rccedat, pnnietur
nn non? Solutio. Cum eanon deinceps dcponat, .
nnn solnm primos aticiores saccrdoies, sed cos ,
eiiant qui cofiseqimnlur, necessario omnes scbis- ; .
, ';
inatis prlmi anciores clerici, qiiicunque ftierint ,
,
propriis gradibus cxlurbalMinttir. Recic aitletn presbylerorum el diaconorum tantmn meimiul caiion, \, \ .
<|iiia scbisma proprie ab illis fit; ui qui, qti satri .
Fiinl allaris, peraganl,elnomen episcopi vel referre \ ,
vcl non referre possunt. Nec dixeris, Qiiomodo ca- , ;non subsequens nieminil presbyleri, itidein ei D ,
diaroiti? Audtes cnim, quod ad sacerdotes oliin
,
magis qnam ad diacouos êlalio ppisroporum per\ :, \
linehai : el proptcrea de iis auiplius locutus est.
, .
\ :.
* \ .
ZONAR. Mullis modis, inquil canon, Chrisli Ec. , \ ,
cleSiae adiersarius insidiatur. Cum enim Spiritus
;.
'
iiiaciurra haereseon zizania inlcrcisa fui>se haud
, ,
ignorel; aliam ralionem excogiiavit, qna Ecclesi*
corpiisdisirahere, aniiitoruinque inler ac cotijiirciio- , \
nem dissipare ac divcllerc possit. Esl vcro ea scliis- . *
maticorum insania, quam nos ul repriiiKiiiuig, dc- , *, ,
ciTiiiinus, inquluni synodi Palres, ne quis presbr-
ler, aut diaconus, scse ab episcopi aucloritale, cui
-, * ,
t
1065
IN CAX XIV CONC. CPOL.
16W>
, Rubjeclus est frtibiraliLTf, ac illius, quasi videlicet

ab ipso condcnmati, vel cotiirounioiicm repudiarc,
,
vel ab ejusdem nominc de more referendo dcs>,
s*ere audeat, priuFquam cpiscopi causa in gynu ; \
dico conventu examinata el cognila fueril, omiii^
noquc lalis suffragiis dc illius damnaiiouc sit pro. . \
iiuiilialiiin; quique id focerit, deposilione mullaii
(
jubeinus. Quisquis eniin sacerdotali dignilaie
), \
,
praidilus, qux niclropolilanoriiiii judicii sutit sibi
, , ,
arrogal, (quippe de episcopis judicare mclropoli . \
tanoruio proprium esi iminus) ac episcopum suum,
, \ ,
qui spirilualis ipsius paler est, priusquam dc eo
, ,
quidquam judicalum fucril, ipsc coademtiel, bic
\, ,
saccrdotis bonore aut appvllaiione bandquaijuam
,
est digmis. Rl vcro quicunquc schismaticis cou. " - ^ senlicnle* ipsi quoque scse cum i)!is abjtinguiil, si

quidem sacris iniliali sinl, deponantur : sin VIMO
, '
laici oul munaclii, pcnitus segregentur, boc e s i ,
, .
ita, ut ne ecclesiam quidem ipsis iugredi fas s i i ,
.
cjicianiur. Est namque scgregalio etiam, ctnii a
" , , solo divinorum mysleriorum perceptione quispiam
>,
suminovo.tur:esl iliam, cnui ecclesia? quoque adiui
.
RCgregali probibenlur; quod penitus segregari
dixerunt, quia graviur ea segregaiio sit. Spalium porro, quousque ad sanilatem bomincs leverlanliu,
segregalioni prjiiniunl. Ertini siquidem, iuquit, egregati, donec episcopo suo, reptidiala cuiu
scbisniaiicis familiaiilale, sa adjuuxeriul.
APIS.T. ,
AftlST. c Si qnis presbylcr vel dia onus, ttimiruui
* c ac si cpiscopum suinn elcriminealiquo coi;d m , ;
< uaret, anle synodalem coguilioiieni, ab iliius
, \
c conuutmiojie se siibduxcril, ei uomcii cjusnon
, , \ c retulerit, dcponaiut,el oiunisacerdolali digui . ,
c late privelur. (jui autein eum cousrquunlur, si
, :,
qiiidem sacris siul iuiliait, dignitale suaeu-i ,
i dant: sin monacbi vel laici, segrcgemur, usque
.
d reversi fucrinl. >
'.
354
CANON X I Y .
' , < Si quis episcopus ineiropolitani crunen pra lcxens, anle synodalein cognilioneni, geipsuut
f ,
< ab ejus coumiuuioiie subduxerit, el nomm
, \
< ojus in divinj niysterii celebraiione ut consu.
c lutn csl, non referat; sancta synodus eum dc , :i posiluin csse staluit, si laiitmn convicius fuerit
, ,
c a proprio inelropolitano rccessisse c l schisma
*
c fecisse. Oporlct euim unumqucmque proprias
< ,
jiiensuras eoguuscerc et ncc presbyienun pro j) prium cpiscQpiiin conlemnere ucc opiscopum
, .
c proprimn nictropolilanuin.
,
. \
B A L S . Pr&scus quoque canon prxcedcnii rsi iu
,
oruiiibus similis, cliamsi iu pursonis differaiK.
.
. ;
. Eadem ciim superiori canone de epi$co
pis, qui se a iiietropolilauormn suorum conjun , \ ;,
clionc divclluut, ncc eis coinmiintcant, nec corum
, .
noniina refcruiil, hic quoque canon decernil.
. A B I S T . Et si quis episcopus id ipsnm ausus
* , c fuerit conira suum u-clropolilamim , dtpooalur.
* c Oporici cnint iinuiuqucnique proprias suas inen suras cognosctre.
.
PATROU
GU.
CXXXVII.
34
mi
THEOD. BALSAMON
106$
'.
\
\ \ \ c . ", ;,
c , ; - , .
\ c , ;
c *

,
. \
\
, ,
\ ,
. *

,
, }
-* ,
^
c ,

,
* ,
,

, \
^.
. \ '
* .
\
, ;
. ,
,
, *
;
, ;
* , >. ,
^
. * , /
CANON X V .
c (Juae de presbylcris el cpiscopis et metropolita- <

< iiis constitnla gunt, multo magis ciiain in pa triarcbas conveniunt. Quamobrem si quis prec sbyter, \el episcopus, vel melropolitantis a sui
.patriarchse cominuniotie recedere ausus fueril,
el nomcn ejus in divini mysierii celobratione,
c proul constilulum cst et ordinatiim non refei rat, sed anle synodale decretwm, et perfectam
ejus condcmnationem scbisma fecerit; staiuit
sancla synodiis eum esse ab omni sacerdulio
.ilieutnii, si in boc solum deliquissc convictns
fuerit. E l bscc qtiidem conslituia et obsignata
sunl dc i i s , qui aliquorum critninuni pneiextu
r a propriis pr#sulibus recedunt, ei sebistua
raciunt, el Ecclesiarunionem convellmil. Qui
eniin propler bsercsin aliquam, a sanclis Pa,c iribus vel synodis condemnaiarn, se a prasulis
. coinnuiiiione separant, Ulo baeresin scilicet
publice prsedicanlc, ct nudo capile in ecclesia
t dncenie; solum canonicae poenae non
subjirieiiiur, anie synodalem cognitioncm eei psos acommunione ejus, qui episcopusdieilur,
c gejungentes : sed ei bonore, qui ortbodoxis
c convenil, digui habebuntur. Non enitn episcot pos, scd psendepiscopog doclores condeinnac ruut : et non scbismaie Ecclegiae unionein
< congciderunl, ged a schismatibus et divisioc pibus Ecclesiam hberare sluduerunt.
,
B A L S . Hic quoque prêsens canon eadem cum

43 et 14 canone aliqua ex parle praecepil. Dicit
enim ca, quai prius definita sunt, etiaui in palriarcham inullo magis convenire, quando ab ejus conimunionc se quig temere subtraxerit. Perinde autein ac si dixissct quigpiam, si ex causa probabili,
videlicei propler liscresin foriasse, quis a proprii
antisliiis communione recesseril, cur punietur?
mfcrunt.Palres , quod u&c tunc fitint, quando alU
cujug criminalis causae praelexiu per sc quig proprium paslorom condeinnaverii, el ideo scipsum ab
eo abscideril, et boc niodo Ecciesiae unionem pir'rupcril. Si cnim uon propler criminalem accusa#
lioiieiii, sed propter baeresin , geipsum a proprio D

episcopo sejunxerii, vel melropolilauo, vel palriarcba, lauquam in ecclesia sine pudore docente doclrinag quagdam a reclo dogmale altenas; is el
autu periectaiu cognilionem, c( mnllo inagis (iam
posl cogriilioneni, si seipsum a sni .praisults coiunitinione sejunxerit vel separaverii, nou soluin
punielur, sed etiain ul ortbodoxus bonorabiiur.
Nou cnim se ab episcopo abscitidil, scd a pseudepiscopo 3 5 5
ddctore : el quod al> eo faclum,
esi laude dignuin; ut quod Ecclesi.im non conscindai, ged eam magis conjtingat, et a tlivisiouc
bberei. Diclum esl aulcin a canonc, scbisinaticum
ab omni gacerdolio deberc eg$c alienum, propter
eos qui dicunt bujusmodi bomines debcre aliquo
e t
< a l s o
^
, ;
\
, 4
, &
- , $,
,
, \ :,
.
, \ .
\ ,
,
\ *.

1
1069
1 CAN. XV CONC. CPOL.
1070
5 ; \ lemporis spatio a sacerdotio cessare, et non de, xai .

poni. Criminales autem causa? sunl, fomicaiio,
, ,
sacrilegium, et canonum iransgressio ac conlenv.
ptus. Recle autem dixit canon eos esse laudandos,
;
qui seipsos, etiam ante condemualionem, ab iis,
, \
qui baerelicas doctrinas pirtdice docenl, et *uut
.
aperte haerelici abscindunt Si enim clanculum ct

cum quadam baesilalione, praesul ut ambigens, hae ,
retica loquatnr, non debet quis ab eo propieroa

anle condemnaiiouem abscindt. E * l eniin verist ^
tnile, forc ut ad ortbodoxam sententiam anle per , \
fcctam prolataroque in eum sentenliam reducatur,
.
et ab baeresf desislal. Nota hapo, qusc fortasse pro ~
dcrunt adversus eos qoi dicunt ROS non recle a
', - ^ tlirono antiqu Romse sejunctos esse, antequam
\ .
qui enm oblinebant itt prave seniientes, condem nati esscnl Ac pnescns quidem canon eos, qui
* '
propter dogmaiis causam recedunl et abscinduntur,,
/
non punit : tricesimus autem primtis canon apo \ ,
stolicus eos etiain, qui proprios episcopos condem .
naruut, iit qui aperle injusie agant, et ideo se ab
iis sejunxerunl, ab omni poena libcros conservat.
/
ZONAR. Quae de metropolitanis cpiseopisque
\ ,
definita sunt, ea de palriarrhis quoqne mullo magis
. , \, intelligi dcbere synodi Palrcs affirmant. Si quis

enim, tuquiunt, metropolitanus, episcopus aut prc ,
sbyter, se a pairiarchae sifi coinniuiiioiic ren*a \
vere, atque ab illius nomitie rcferemfo ce&sare au , \ ,
deat, priusquam ea, de quibus patriarcham accu ; Q sal, synodo indicaveril, ac ille forie, catisa dili
genter examinaia, damnattts fuerit; ejusmodi'bo \ ,
nunetn , lanquam schismaiicum, omni prorsns
, sacerdotali bonore privalum esse derernunt. Omni
,
quidein aiunl, ulsnnunos sacerdoles sunimo saccrdo,
, sacerdoles vero sacerdotali dtgniiale privandos
*
demonslrenl; prorsus vero parliculam addidere, ut
, - \
eoe non ad cerium lemporis intervallnm a sacro
: .
ministerio arcendos, ut deinde rursus prieiino ho
, :nori resiiuiantur; sed oinni penilits digniiate spo ( { liaudos neque iillum ipsis bonorein, qni praesulibus
), \
au( aliis sacerdotibus proprie debeiur, relinqtieiv
,
dum esse ostendant. Deinde vero haec qnidem iia
,
decrela obsignataque, boc est, ila plane constilula
. ,
fulsse, subjiciuni (signum namque ad ea , quae
, | . ' D obsignantur, couflrinanda ac cusiodienda pertinel),
,
ne qua fraudie occasio iis hominibus relinqneretnr,
, \
qui quoninidaiu criminum obleniu, quod ei vide , , \ , "licel quem accusam, aul coimupraiam mulierein ,
\ ,
aut rei sacra furiuin , aut ordiuiiui collationem
, ' , ,
pretio divendiiaiii, ant alia bujns gcncris facinora,
,
afilngant, ab antislilum suoruni aucloriiale desci , , ,
scunl, el EcclesiaR conjunclionein propierea distra .
bunt ac divellunt. Quod si forte palriarcham , aut
. *
metropolilanum , aut episcopum lixrciicum esse
.
conlingal, ac ejusrnodi quidem ha3reticutu, ul bae~
, ^ \ resim suam publice prolileatur, el apcrlo capile,
.
boc est, fidenler prorsus atque audacier, bsbrelicaa
,
opiniones ducendo in vulgus disseminet ; quicurt * .
que demum ab illo se abduxerint, non niodo imflo
1071
TH*EOD. B A L S A M O N
1072
aniiHadveTsionis aul mull gcnere propterca puuiendi; scd lionore poiius, quippe qui ceriam fidem
coiistaulcr tcneanl, seque ab bserelicorum consociaiionc sejutigaiil, digni cxistimabtiniur. Uoc cnitn
ignitical verbum . Natn , id esl, paries, ab iis qure i n l u s s u u l , txteriora discriminat. Nec ciiiiu ii ab epUcopo; sed ab bomine sibi cpiscopi ac ducioris iiomeii imnibrilo usurpanle
disressere : n;que scbismaiis conira Ecclesiam auctores fucrtini, seti a scbisruale puiius , qtiod in
ipsis fuil, Ecclesiam vindicaruut.
AHIST. Similiter et si episcopus aut metropor . c liiauus cunita palriarcbain quippiam ejusmodi
, .
ausus iueril,ab ouuii sacerdotio alicnetur. Si qui

, ,
t auleni a quopram reccsserint, non criminis praj ,
< lexlu, scd propier baBrcsiin, a synodo vel sanctis
, ,
t Palribus coudeinnalam , Jionore ac laude digui
.
4 suiii, uipoie ortbodoxi.
r
356
CANO^
xvi.
Propter conlenliones el lumullus, qui in Dei Ec clesia contingunl, boc quoque esl delinirc ne1 cessarium; ul episcopus nullo moij^ constitua< lur in Ecclesia, cnjus praisul adbuc vivil, et
csl adbuc in proprio bonure cotisliiulus; nisi
i cpiscopatui suo sponte renunliaveril. Oporiel
< eiiiin qausam ejus , qui est cpiscopatu cxpelc leudus, cauonice examinalam ad finem prius ^
dcduci : deinde posl cjus deposiiiotieni, alle< rtun in cjus episcopaiuai provehi. Si quis auleiu
cpiecopus iti proprio bonore constiiulus, nee
t vull reuuniiare, nec proprium poptiluui pa- '
c scere; scd a suo cpiscopalu reccdeits , plus< quaiu sex u.ensibiis in alio loco degat, ncc
c rcgio jussu dcienlus , nec sui palriarcbae mini< sterio desci vicus , ueque a gravi murbo, et
c qui, ui commuvere se non pogsit, cfbcial ,
c oDiaiuu retenlus : is ergo uulla cx stipra di< clis causis probibitus, ei a suo episcopaiu abi seus, el ulira seuiestre tcinpus in alio loco
< dcgcns, ab cpiscopi diguitale c l bouore om< niiio alieiiabilur. Eum cuiiu qui suaj ijdei com- ^
t tuissitm grcgeut negligil, et in alio loco supra
semwslre tempus degii, statuit sancta synodus,
ul a saicrdolio, pcr quod pascerc ordinalus
c e s l , alieuus omnino constilualur, tt iu ejus
episcopatum alius loco illius protDOvealur.
i q \
\ ,
, \
,
, \ ,
.

t
, * j/
'
. ,
c ; ,
, ;
c ,
: ,
,
c 4 ,
4 *

4 , , \ 4 , :

.
t ,
,
, '
, %., \
'
(57).
BftLS. Saepo quidam episcopi, proptcr cxaelo.
rum vexalioucs, vel propier vicinormn in<asioncs,
:, , :*
\c\ propler populi inobedienLlaiu, pusillo ei nbjeclo
,
anirno suos cpiscopalus rcnuntiaiil. Molropolilani
. YOJV ,
rgo reimnliaiiones ejusmodi adinitlcniee, alios
,
rpiscopos urdiuabanl; c l noununquaui cliain, an- ty > * :)*.:
lcijuani exainiiiarciilur causai criuiiuales qu.nc ad ? '
viTSUs illos iiuroduc^bantur , alios cSigebaal. D i . >
Guill. Beveregii noiae.
(57) ' A r r '
Intcr Uxc ul-
tima canonis verba c l Balsamunis iulcrpreiatioiitMii in codicc Bodletano Uxc quidem leginilur,
sed in margine :
\ * -.

. Obterva prasentem Lierprelationcm , eitn
memoria lene qua' in ea scripta tum, istornm epiicoporum graiiu, qui ub ecdmik iui$ peregre pro*
ficiscuulur.
1073
I N C A N . X V I CONC. CPOL-
1074
pz; \ - cunt ergo Paircs : Quouiam id seJitionnm et cecle ,

siaslicarum perlurhalioutim causa est. staluinnis,
, ,
ne cligalur episcopus vivo cccleahe praesulis fiisi
utiqne vcl ex examinatione consliierti esse adtnii
, lendam viventis reiiiiiilialioiiem, vel $ynodali sen
. \ - tentia condemnalus fuerit. Tunc cnim eo etiair
. , vivenle ordinabilur alius.Qunsi vcro dixisscl quis
, piam, Quid vero llct in populo episcopalus, si is,
qui ilH praeest, non facit canonicam remtntiatio ,
; - iicm, sed extra suum cpiscopalum moratur? iiitu
, fcntnt, quod si quis episcopus iiltra sex menses a
sua ecclesia abfueril, sine impcriali vcl patriar \
, , chali jussione, vel stue gravi morbo, qui non per - millit ut possit locum loco nuitare, is erit a sacerdotio alienns, el alius pro eo ordinabittir. Quoniam
, , \
* . & autem ex bis quidem apparet, esse adimUcnlas,
qua? quomnHocunqne fiunt ab episcopis reniiulin
tioncs; alii vero canones, ot sancti Cytilli ad Dom
rnim episiola , sivi- I ei ejus responsnni, sta , \
iintiil, non esse inconsideratc admitiaidas episco , ' \ '
porum reniinliationes, debcs praesentem quoqHO
. ,
canoneni ad illa reducere. Lcge 1 \ quoquo cap.
tit. 9 prasenlis operis, ct quae in eo suni. Quia
.
\ ' . 3' auleoi cap. 2 lit 8 prsnnlis opcris, vel quac in ei>
coiilitienlur cap. 18 et 19 lit. i lib. m Basilir.
\ . " ' .
' , quod esl pnrs 125 J isiiniani Novelbe, vidciui*
pracsenti caimni reptignare, qn;siumi 0Rt a qui ' \ ' . '
busdatn , quidnam sequi debc.aimis. Vidcnlur an ' , \
l<>m in bis adversari; Canon episcopo sex metisiiiMi
' ;, * , spalium ad boc u l possil perigrenari et ab epiee*patu abcsse, largiliis est: Novella vero id ad nnius
.
. *0 anni intervallum cxlendd. Praelerea canon eos, qui
ldtra sex menses a suis ecclesiifi absnnl,anlistttis
. " citra inqiiisitionem ab iis ipsis atienari statuit :
Novtdla suroptns prius ab oecoiiomicis ariiisliiibu
noo suppedhari jnbei, 3 5 7 post tempns elapsuro,
? * J) , - el sic a suis clericisaccersiri; et si non sic peruasi
fuerint, alios ordinari. Canou permittit aiitislitihus

, etiam ubra annum abesse , si ab iniperaioribus vci
a patriarcbis deliueaiiiur, ve) propter gravem w>r
bum prohibcantur : Novella nibil iractat ejusmodi.
\ , ;
. ' Magis ergo quod in parte G Justiniani iioveHne d
solc impcraiore coiitinemr, el a Piiolioin dicto cap.
^,
, 2 l i l . 8 prasenlis operis silum est, rcpelila pr.x . D leciio non rccepit, scd expalit; vieum cst ergo
-' \ caiionem potius êrvari oporlere. Ego vero adbuo
, \
eliani dubito. Quaienus enim csi quxSlio ecclesia ^ ' . ' slica, sto ab illis qui dicunt canoncra magis ser ,
vari oportre : quatcnus autem Basilica repurgaia
, '
sunt posi nomtfcanoni compositionem , c l hujus
. \ canonis edilionem, alieri senlenti assentior.
. \ , ?

, .
f
(5S).
Altera interptetath.
In bis quidein scripsiinus senraid^ oporiere, quar
Guill. BeverenH nolae.

(>8) . Ha?c. altera interprctnlio
oi in Amerbacbiano, necnon tn snpplemenlo ad
bujus ranoiis iion modo iu codice Bodleiano, scd
Parisicnscm Balsamonis ediliouem cxstaf.
1075
*THEOD. B A L S A M O N
1076
hoc canone comprehenduntur , de. cpiscopis qui remintiant, praler ea q u a sancto Cyrillo In epi
slola ad Domnum conslitnla suol : ut quae a san- ,
cia el universaU lertia gynodo discussa et exaini- \

nata fu<re, per epislolam qune limc niissa eral ad
synodmn in Pampliilia. Tu autem scias quod hacc
oinuia. q u a sancto Cyrillo constitula supl, ne- 5
' .
scio quomodo conlemnuntnr. Multi enim , etiam
\
cas, qiiic qiiomodocunque fiunt ab episcopis , reminlialiones, admillendas esse volnnt, ut vull hic
praesens cauon. Qui sunt aulem subiiliores , illas
estte dicunl admillendae renunliutionaa, quae con- *. ,
lineitt eas fleri proptcr indigniiaiem eorum qut re-
.
niimiam. Ego vero ea sequor, q u suul a sanclo
.
CyrilJo deftnita. Si enim concessum fuerit, ut epi ,
scoporum renuotiationes cilra euriosiorem cxami
nationem admitlaaiur, miilti episcopi episcopos
,
wse deeinenl, propter rerum inaequalilalem; quod
quidem ad magnain slalns ecclesiastici spectat 3
injuriam : ut de Dei coiitumelia nihil dicam. Si . *
, \ .
vis autem per lonsuram renunliare episcopos , e
, ( \
eo quod vitara monasticam elegerinl, qtiemadrao , \
dum magnus quoque fecit Gregorius Theologus, et
dicis buiic canonem de iis renutitialionibns dicere; ,
.
nfteniior et ipse. Rentintiatio vero Macres illius
,
e*rvi Dei, synodaliler accepta ab illo patriarcha
demjno Luca,, aliquanlo post tempore exolevit, ,

piscopi suasione, per synodalcm senlenliam, cum
,
patrlarclialum gereret sanctissimus ille patriarcba
domintis Micbael Ancbialus. Cum videret enim ille C .

palriarcba, episcopi renunliaiionem non continere,

episcopmn renuniiare ul iiidigiium , sed ut non
diguiim, dixit non esse admiuendam ejusmodi re- , ,
nuniialioiiem. Non enim qui ulique noii dignus .
esl sarruin facere, jam eliam
indignus est,
$
eieut ei magnus inquit Basilitts in tina oralione
tacrosancti niysterii, quae si- se babel: Nemo eo- \,
rum, qui ca ulibus desideriis el voluptaiibus a l - \
ligati SHnt, dignus esl accedere el appropinquare,
, ,
vel Itbi minislrare, Rex glori : c l slatucns eum
qnidem, qui se dixit indignuui, csse per se conde- \
mnaium qui autem nou dignum , laudandiim ul , biinrilem , SBquum censuit, ul episcopus sacerdolis ,
, .
officio fungerclor, til qui non caiioiiice renuntiaseel. Qui anifm dicunt longam renunlialionum con- 01

ufetiidiitem, perinde ac canonem, valere deberc,
. ,
male dicunl. Longa euiin non scripla consiietiido
. K a i
valel, quando legi scripia; vel canoni adver '
saiur. E l quaere qua^ a nobisde ea re scripta suni,
. ' ' .
in rnp. 3 primi
prsesenus operis.
. , , ,
Z O N A R . Quidara olim, u l credibile est, vel exeo
* ,
tanium , quod aliqua contra episcopoe criiuina
* , quispiatn detulissel, vel quod ipsimet libellos re ,
Duniiaiionis dedissenl, anlequam vel de objeclis
criminibiis quxsiKttin vel causae renuiiliationis exa , \
ihinalM fuissenl, alios in eorum 358
eccle&iis,
.
qui accusali fuerant, quive renuniiationis libellos

oblulcrunl, episcopos siibrogabant : qua ex re se, , * ^
dilioucs iu ceclesiis ac luimiltu^ cxcitabantur.
v
1077
I N C A N . X V I I CONC. f.POL.
1078
, ,-. , Proinde igitur, qti.i in ccclesia episcopus csl su,,

perslcs, nequc proprio bonore, hoc cst, episcopali
' , ,
dignitale, niolus csl. nulhini in ea opisropum aliuni
, \
consliiui licere synodus lefintvit. Opnrlel cnim
, ;
prius, inquit, ex prxscripio canonum crimen, quod
. \
episcopo iiilendilur, cxaminari ad cxilumque per . ,
duci, lioc est, senlentiam de tllo ferri; eoque di> , miim ex dccretis canonum doposito , nllemin in
, , (
ejtis episcopatu deuique subrogari. Idcm Sardicon ,
sis qttoque synodi canone 4 conslilitlum osl. Qiiod
, \ si quispiam opiscbpus, jure episcopatus relento,
,
nequc in curani pascendi gregis incumbii, neqiift
,
rcnuntiat, sl jusla illi forte aliqua causa sit reiiiin , Ttvl
tiationis; scd ullra semestre lcraporis spatitim alio
\ , \ , in loco dcgit, is episcopatu siinul ipsaque episco
.
pali dignilale excidel; nisi vel iinperaloris jussu,
. "
ejus opera uteniis, alicubi detinealur, vcl nrccssa , \
riis pairiarchae sui ministeriis occiipetur , vel eo) , usqne diibcili gravique morbo oppressus decuinbat,
, \ ut coHimovere scse nnllalenus queat. Tunc enim,
.
quainvis procul ab ecclesia sua degenii, niliilominiis ignoscetur. Si vr ro, nulla ejusmodi causa iniercedente, ultra semesire spalium alibi abscns
exegeril : allero in ejus cpiscopatu suilecto, summi saccrdolii dignitale ipse privabilur.
. c
^jgj^
jj
episcopatum ullo modo invadai,
c , .
cujus prapsul adhuc vivit. Causain enim illius,
qtii expellendus est, examinari prius oporiei ,
, c ct post deposiliouein altum promoveri. Si quis
. ,
c aulem gregem suimi neglexerii, et neque morbo,
\ ,
c nec imperiali nec patriarcbali jussu detenius,
, ^
c ultra semeslre spatiuiu abfuerii , ab episcopi
,
< dignitate simul ac liouore alienus s i l .
;,
KANQN ' .
CANON XVII
(59)
In omiiibus boni ecclesiaslici ordinis curani
c , \
c gerenles , boc quoque delinire necessarium
,
duximus: ut nullus deinceps laicus vel mona
chus repente ad episcopalem allitudinem evec , c halur; sed in ecclestaslicis gradibus primum
, exaininatus, ila episcopalis digniimis ordinac . \
i lionem suscipiat. Elsi enim bucusqne quidam
R
e m o
Guill. êveregii notfiB.

y
(59) Er &
.
Cauliim esl bac canoiiR, ne quis laicus aut iuonacbus ad episcopalem digniialeui in posii*rnm evelialur, nisi qiii icmpus in &ingulis ccclesiasiicis
pr<f!sliluhim gra libus prius adiinplevenl. lloc
aiitem a Pholio sui ipsiug causa conslilutum videtur,
v c l ipse saltem ei coiisliluendo occasionem prab u i t ; quippc qui, conira ac Itic dcc^rnUur, patriarchaluui Coiistaminopolilaiiuiii adeplus esi.
Is enhii oiiui proiospallianus 61 priinus e secrelis
imperaiori essei, e laico sex diebus patriarclia
crealuscsl. Nam primo die laclus esl monaclius,
allcro /eclor, deinle bypodiaconus , iliaconits,
pre^byler, el sexto pairiarclia; ui Nicelas in Viia
Ignatii Coiislaniiiiopoliiaui iradidil: \
\ / . \

/
,
*?* , ,
^ , \
1#
.
Nicel. in Vila Ignal. E l ipsa quideiu oclava genor:ilis vutgo appellata synodus , Ignatii gralii babila, prxposleram bauc el irregulareni Plmiii
ordiuationem perslringore vitlelur, ubi iicmiiiem
ad episcopatus honorem promoveri stamil, nisi in
lccloris iiiunere annuin, iu snbdiaconi <luos, in
diaconi Ires, sacerdoiii aulem qualuor aunos
pxpleveril, ; ,
. ,
. Synodi
octavae can. 5. Pliotius aiiiem iii pnesenii canoue rem extenuarc uitilur. Priiuo euini subiudicat, iiuuiiullos e laicis vel monacbis episcopos
stalini faclos fuiebe , ct ecctesia-s suas alium
cxiuiisse ( quales liimiruiii fuerunt Ambrosius
Mediolensia ei NecKarius Consianliuopolilanue),
sed addil, boc in excaiplum uon irabunduio esse,
pr:i;serlini potterum : adeo ul quaj
anlea tnodo laciai smit ordinalioiios (ac
proiudc suaui) ralas esse velil; sed lauieu
sicrum non facieudas csse slaiual.
1080
THEOD. EALSAMON
c
,,
ex monacbis vel lairis , cxigente nccessitate ,
,
c episcopali liooore siatim digni facii sunt, qui
, ,
c et virlutc excellenli fuere, et suam ecclesiam
< *
4 in altum extulere : i<l tamen, qiiod raro eve4 i nit, Ecclesi legem nequaquani slaliieules, dc , ;
c cernimug ul in posterum hoc minime flal; nisi
4 " c is, qt rite ordinalur, per gradns sacerdotalrg
4 ,
processerit in unoquoque ordine tempus prw4
c siUuttim adimplens. >
4*. >
1079
. ot

.

B A L S . Confusionem ecelcsiasticam voeani Patres, inconsiderate et ab6<|tie cxaniinatione fieri

aliquei liionacbum vel laicuin nnlislitcm. Et ideo
jliciint, non debere eorum qtieiupiam ad episcopalns allitudiiicm provebi , nisi omnes prius gradus
ecdesiasiicos. prseslkuto el sufficienti unicuique
ordini lemporr, pervaseril. Adjiciuut autem, qnod
eiiamsi lale quitl prius factum sii propler urgeniem
necessilalem, ei qui elecli et eodem die ordinati
eunt virtule clari exslitere , et ecclesias, quibus
praefucruni, cxornavere; id tamen quod raro Cu
non csl lex Ecclesto, ut nos deinêps illud sequi
oporleal. Qbia autem s.nrpe fuit dubilattun , qtiantum est tempus pneslilutum , quod canone rieclaratiir : nonnulli qtiidom dicebant, quod quoniam
prneslanlisslmus Tbeologus magnus Gregorius , in
orationibus de sacerdoiio, dicil sacerdotem 7 diebus
pcrlici, debemus nosqtioijue si non plus, certe necessario id ipsuni tempus in unoquoqtie gradn
,
.
, , \ * , \
,
.
\ >
.;
, \
(60)
' ,
\ , , U
observaro. Alii dicobanl, cannnem iO Sardicensis C

syncxli definire, nuMum divitcm vel scholasticum e
foro episcopum constilui; nisi lcctorts et pr^sbytcri cl diaconi 350
tninisleiium peregerit, in
iiniuscujtjsque ordinis gradu nou miniino tempore
transmisso. Usi sunt autem elt scplimo capita
capite primi
liluli tcrtii librl B a s i l i c , quod quidem est priintim
oaput ceiHesimrc trieesiin septiin Jusliniani Novcll.x, quae dicit pra?cise non ordinandum apparitorem, vol publicis muneribus aliler addicium ,
nisi in monaslerio non minusquam 15 annis viiam
monasticain absque reprehensione peregerit : c i
insiabant pnestituturo tempu esse 45 annos. Mihi
aulem videliir Novclla quidem loqui de iribunis
mililum acieivc insirucloribus, et iis qui reinpublicam administraul : Sardiceusis nuiem synodi
canon de divitibusex foro , et scholasticis in dicendo, trartat : sed non de omnibus monachis vcl
laicie. utraque etiam inter se dissidcnt. L^ge
ergo cenlesimain vicesimam s^cundam Jusiiniaiii
Novellam in principio sic dicentem : Oamus aulcm
putestatein iis, qui eleclionem faciunt, m absqne
curiali ct prxsidis apparilorc, si quem sa^cularcm
Guill.
: ' .
" '

, \

,
'.. \
' ' '
,
' :,
,

. \
& \

\ \
\ \ *
. \ \ .
'

,
:
Beveregii nofae.
(60) "Ey 7 ) >* . !ta qni*

dcui codex nosier Bndleianii* legit, Sd rrliqiii
omnos, AnMTl):\cliiaim, ^ o n i m s i s , TiliantK, tlr..
^ .
rerle quideni. ; fiiim v*iba n qnadraxesiiiia
quarta Grcjrorii Thpologi bic. cilali omtion^ i

sanciani Pmilecosicn habila exstani,
,
, ' -..:. Grog. ? orat. 4 5 .
1081
C \ N . X V I I COtfC. C P O L .
(61) \ ;
,
,
:,
\, ; ,

, \ \
,
.
,

, ,
\ -
nrwlicta electione dignum cxistimavennt,
nin
sinml ciim aliis duobus clericis v d monacbis eligaut, nt sxculnris hoc modo ad cpiscopalum elocius, non protinus episcopus ordinelur; sed prinmm clericis non minus qnam iribus mensibus
ronnnmereliir, ei sic sanclos cnnones et ncriiru
eccleeiarum ministerlum edoctus, episcopns ordinpiur. Et post aliquantum rursus haec dicit : SI
quis autem prreter memoratam observattonem episcopus ordinattis fneril, jubemus eubi omnino episcopatii cxpelli : sed et illum , qiticnnque pracler
ha*c ordinare ansus fuerit, a sacerdoiali ministerio
anno mio separari, et omnes facultales, qurc quocunque tempore vel modo in suuni dominium vc, \ ,
nenint, proptcr errorem quein commisit , ecclfsi.e
dominio," $ est episcopus, addici. Quare si non
, ,
impedit,
pedit, quod bac Novella in Basilba non relata
, , '..
sit, ea de laicis dubilatio nunc solvitur. E x i "
slimo autem boc nibil afferre impedimenti solu/ ,
lioni dtibii : et ideo confugio ad id qnod a sancto
\ .
Palre osiro Gregorio Theologo de sacerdotum
|
perfeclione scriptnm est, et dico necessario per
(62)
septem dies uniuscujitsque gradus fleri ordinatio nein, et eo magis quod eliam tion scripla ecclesia ,
slica consuetudo, boc susceplo, sio. graduum ordi '
naliones facit. Lege et cap. 25 primi tituli pra>
, ecntis operis. E l nola ex hoc canon? in ecclesiasli \
cis ordinibus monachos qni quidem episcopi cha .
raclcrem acceperunt, loctim laici oblinere.
'
.

.
. - C ZONAR. Laicum bominem ant monacbum, niai
,
qui prius in ecclesiasiicis ordinibus recensitus sit/
,
hoc est, conslitutus et probatus, episcopum ordi, .
nari bic canon velat. Sed eum, qui ad cpiscopalttm
sii evebendus, singulis ecclesiasticis gradibus or , \
dine adscrlbi, et constilutum in unoquoque leropus

implere; itaque demum ad episcopale iasiigium ex, , tolli placet. Nam etsi quidam, inquit, ex laicorum
. \ , \, monachorumve numero ad episcopalem digiiitalem,

non exspecialo temporum intervallo, confesiim
, \ \ evecti sunt, iique et virlute pnfcluxerunt, el eccle, siis, quibus praefecli dati sunl, ornamento fuerc ;
, lamen quod baud ila saepe conlingit, id no? pro
. \ lege, qnain sequi oporleat, accipi nequaquam i .
bemtis. Idem Sardicensis quoque synodi decimo
D canone constilutum reperias.
. AKIST. c Qui episcopus ordiuandus est, e laicis aut
< * *
c monachis confestim ne evehatur; verum in uno
c quoqaegraduumecclesiasticorum ordine lempus
,
legibus constitutum adimpleal. Etiamsi enini
, *
c ndnnulli confestim evecii prseclare se gesse- .
t .
c rnnt, quod lamen raro nccidii non esl Eccbt si lex.
1
G u i l L Beveregii n o t .
0 8 inclusire codici Bodleianoacccpia
esl
wferas : in aliis enim deeideranliir, nisi qimd
Gentianus Herêtus ea ex ms. Tiliano Laiine verHa^cusque ad til.
;
^ ^ * ^
* ^
L e
8
Wi
' *
*
,
102) .
6
c n , , , i m
h
J"*
d l , b i e
t a
a ! ,
v e r l o r
1083
1084
). BVLSAMON
(65),
1,
'
1 (64) .
CANONES
ED1TI
S A N C T A S Y N O D O , QVJE C E L E B R I
CUl V E R A D E I SAPIENTIA
SEPTIMAM
OMNEMQUE
360
INDITUM,
SYNODUM
TEMPLO,
1 E S T , ( E C U M E N I C A M
CONFIRMAVIT,
SCHISMATICUM HJERETICUM E R R O R E M
CANON I.
EXPULIT.
'.
Slaluil sancla universalis syitodus, ui si qui ex

' (65) ,
Ilaliae clericis vel laicis, vej episcopis, rn Asia,
, ' ; , ) vel Europa, vel Libya versanles sub lrgalione,
, , ' , ,
vel deposilione, vel aqaihematizalione apud
, , ,
< sanciissimum papam Joaimem fuerunt; ut ii

c quoqne sint apud Pliotium sanctissimum pa< , ot
c iriarchamConstanlinopolitanmn ioeadem pcBnse
deiinitiaue, id est, vel deposili, vcLanaibema * , tizali, vel segregati : et quos Pholius quidem
c , ,
sanclissimus noster palriarcha, clericos, vel
c * \
< laicos, vel episcopalis vel sacerdolalis ordinis,
'
< in quacunque paroecia, eegregationi, vel depoc ) , silioni, vel anaihematizalioni subjeceril; sanc , ,
c ciissimus quoque papa Joannes, el sancta Bei
c , \
c Romanorum Ecclesia, eosdem in eodem poenae ^
c , *
judicio Jhabeai; privilegiis, qux sanctissim-e
c ' ,
< Romanoruiii Ecc!esia3 sedi, ei cjus antisiiti
, '
adsuni, nibil penilus innovatis, nec nunc nec
c
posierum.
t ' , \ ,
c
c .
(63) .
Haec est eynodtis qnse sub Pholio, post Ignatii obiluni sfidi suae
Constaulinopolitana? restiluio,in templo S. Sophiae
sive Sapienlse ConstanlinopoU anno Dorn. 879,
a Pairibus 383, celebrata fuit.
(64) .
Ha?c ail Qnem G
liluli codici Bodleiano debemus. In Parisiensi
enini Balsamonis edilionc desideranlur; at uon
solum in Ainerbachjano, sed el io Tiliano eiiani
codicuexslanl; tiamque Genlianus Hervetus L:nine
vertii, Omntmque sctiitmalicum et hwreiicum errorm expuiii tub Piiolio patriarcha, veruui loco u l -
timomm liorum verborum, juir Photio palriareha,

nibil in codice Bodleiano legiiur, neque in ullo alio,
nisi quod in Amerbachiano liabealur.
. (65) .
Hc vcrba non solum ia
Bodleiano, venun etiam in Tiliano codice. leguntur. Verlit enira Hervetus, Staluit sancla et un\venalis sytwdus. In Ainerbacbiano ms. el i n P a r i siensi tam Balsamonis quam Zouaras e d i i i o n e
omitlunlur. Sed et sccundo canone oinnes cndiet*s
conveniunl in horum verboruui lecliuue, *
\ .
185
C A N . I CONC. M5DE S. S O P f l l ^ .
1086
. , B A L S . Quidam 'excointiiiiiiicaii, vel alii pceme

- ecclesiaslica? condemnatiuni subjecti, a vcieris
, ', Roma? sede ad Coustaiufnopoliianam sedeni acce debant; et conlra. Et quoniam ex eo scandala biter
. \ duas Ecclesias oriebantur, ca bujus universalis
,
synodi lempore ad cam relata sunt. Ad omne ergo

tollendum scandalum statuerunl Paires, u t q u i
^ quomodocunque a papa sunl rondcmnali, ii sint
apud patriarcbam quoquc Conslaniinopoliianum
\ condemnaii; et vice versa. Tanquam autem dixis \ sel Italns quispiam , baec ad circumvenienda vele:
.
ris Romanae sedis privilegia decerni, proplerca
qitod inducatur aequalilas ; adjecemnl, nihil peni , tus innovata in poslemin scrvari ejus privilegia,

el ejus anliaitis honorem. Qtioniaro aulem roga , \ .
verunt nonnulli, cum canon duorum lanlum ma ,
gnoruin anlistitum meminerii, Quid liet de aliis
, pairiarcbis? diciimis communiier et propter omnes
;
editum esse canonem. Nam alii quoque canones
. " \
similiter decernunt esse exconimunicaium episco
pum, qui ab alio episcopo segregalos suscipit, vel

aliqua alia poena affecios; eo quod omnes Dei
, \ ecclesiae unum corpus rcpulentur. Qu autem suni
,
in presenli canone spccialiter scripta suut, pro.
pier scandala quae lunc coniigerunt, eo quod pa

Iriarcba Pbolius sa^pe ex throno patriarcliali de
jectusgesi, et saepe resiilulus : el idco mulla scliis ,
inala iitciderunt.
, .
. ot C ZONAR. Cum inter Romae anliquas papam, e

- nova? bujus Constantinopoleos palriarchain contro \ versiae nibil exisiere, aique inier ipsos quam o , ptiine convenire, synodi Palres optarent (erant
\ * \ enim adbuc quidem, et senteniiarum opinione, et
, , \ rei ecclesiasticae concordi adminislratione, con, jtincli), quicunque ex Italia clerici, aul laici, aut
, episcopi a papa ligali, boc esl, quicunque segre, , , galione, quique deposilione, aut anaihemale mullati fuisseni, sive in Asia, hoc est, in Oriente,
, ,
( sive in Europa, hoc est, in Occidenle, sive in L i ), i>ya degerent (nam ea quoque lunc teiuporis
, , hujus reginae tirbium imperio subjecta eral), apud
\ ipsum quoque Pbotinm, qui patriarcbalum 361
lempore Consiantinopoli gerebat, segregationis,
. "
1
6 0
\ ', . D vel depositioois, vel anaibemalis iisdem poenis

' , - conslriclos leneri decreverunt. ltaliae vero nomine,
universam circa Roiuam regionem, eique adjun " .
, \, ctam dioecesira inlelligimus. Roma porroipsa urbs
, , dicitur, a Romulo, qui eam condidit, appellatio , , nem sorlila. ..Quique vicissira, aiunt, a Pboiio
, pairiarcha, ubicuuque locorum, clerici, vel laici,
vel ex antisiiluiu ordine segregationi, depoeilioni,
'
. , , aut analhemali subjicieutur, a sauclissiiuo quoque
papa el Romanoruiii Ecclesia eidem poenae obno , ,
xios existimari. Pruerogalivas autero, boc esl,
. ,
piimuni honoris locutu, aliaque privilegia, quibti6
\ ' Bomanorum Ecclesia honestata fuit, inviolaia
, \ .
servari placel. S.d basc jam otim, cum in iis, quae
.
W87
THEOD. BALSAMON
1088
Udei sunt, Romanorum Ecclesia nihil errabat, ncque a nobis interea dissidebat. Nunc *ero n o b i s
eiim illa non convcnit.
AHIST. Qui sub vinculo, vel depnsilione, vel . , , .
anaihemaie, ei aptid Romam et Constantinof ; \ c polin fuil, ita maneat. >
c . >
CANON II.
Eiiamsi hucusque nonnulli anlistiles, qui ad
monachorum habitum descenderant, ut iu
episcopali fastigio manerent, vim adbibuernnt;
et cum boc facerenl, neglecti sunt: saricla
lamen et universalis hacc synodus, banc neglif gentiam quoquc corrig^ns, et ad ritus ecclec sia&ticos banc inordinatam actionem redigen?,
slatuit, ut si quis episcopus, \e\ aliquis alius
ex ponlificali dignitate, voliteril ad vitam mo nasticam descendere. ct poenilenlia? locuoi
c implere, ne amplius anlistilis dignitalem usuri pel. Monacborutn cnim professionee subje- ^
c clioniset disccndi ctipiditatis rationem babent,
c non autem doctrinne vel priroalus : nec alios
pascere, scd ipsos pasci profitenlur. E l iden
qncmadmodum pradictum r s l , decerniinus,
< ut nemo corum, qui in episcopalem pastortim-
'.
^ (66)
c , \
'

, \ ;
3
, ;,
, , c ,
c .

c \ , ' \ c , , \ c . , c , -
G u i l l . Beveregii notao.
\
.
his verbis : Uoc wquaquam apud nos hnbelur^ ut
, \ .
qnicnnque de pontificali ordme ad monachorum id , ,
e$t, patnitcntium dfxccnderii vilam ulierhis, poxsi[ ad * \
.- \ .
nt qnicunque de poutificali diqnitae ad monachornm ^ ^ , elc. Pholin*
(66) ). rvr. Ilic canon non modo ab

Ivono par. 7, c. 140. sed et a Graliano cilalur,
y
vitam el ad poenitentia; descenderk locum, nequaqumnjam od pontificatum remrgat. Monachorum

enim vita subjeciioui* habet verbum et rtitcipulalus,
docendi, vel pra$idendi vet pa<cendi alios. Gr.
%
Decrct. caus. 7, > i , c. 45. Diciiur auiem ihidem

tmnc canor>om cditum esse in quinla adione Gonlanlinopnlitana synodi 383 Patrtitn, snb Joanne
>apa oo.tavo, cni prar-itt Peirus presbyter oardinais, ei Paulus Anconitanus epUcopns,* et Engenius
Osiionsis episcopus; c i iiog papa? Romani apocriFiarios ca dixisso', qu:r usqiic ad ltem occnrrunt.
H;wc it melius iniolligautur, in decrto, Givgor i i XIII jussu cdito. quxad hujus canotiis constilulinnem speclant, ex Aciis hiijussynodi, i Valicana
bil>lioi!icca exstautibitsapponnnttif; el sic
bab*nt:
,

, -
palriarcha d\x\t Qnid centeth de ih qni

ex ani'%xtilum ordine tcipto* tu monachorum locum conferunt ? Nnm qui xeipso$ subjecos e$$e voluerunt,
pnnsunt iidem adhnc idem in qreqem imperium te~
nefel Savctinimi legati veteri* Romv dixernnt* ld
apud nos minime tenei* ueque in more e*l pnsilum.
Quicnnque enim ex antiatiium ordine. monacharum
id e*t pcenitenlium. ordini annumeralus fnerit, is
aniistili* dignitalem non potett *ibi ampliu* nindicare. BasiUus ti Helias Orientalium sedmm lcqali
dixerunt, Nrqne apud nos id itnquam evenisse obserrntum est. tfam contra quidem monachi ad anthtitnm ordinemprovehuntnr al qni ex aniistilibus od
monacltos descendnnl, hi anlhiiie* manere non pos$unt. Sancta synodus dixil, I)c hac eliam re canon
con$tiluatur : nam et apnd nos xa*pe hac de eau$a
dubitationes exorinntnr; nonnullis quidem dicentibut prohiberi antiiittet, cum monachi faeii
%
, : D i>,/ q
minus anthlilum muneribus fungamur
; nonnutlis vero hanc sententiam minime probantibns.
' ,
Sanctistimi legati dixentnt : Deiur ctmon. Stwcta
* , * synodui dixil, Prceierea tero aiquum ducimns cvustiiui canones de laicis t//is, qni eo insaniw ae *e ,
,
perbia deveneruni, tii antistites vel sacerdotet Dii
:
verberenl aut cmstodiw iradant, etreliqua.
Photm
. \ \
palriarcha dixil, Si*ve$i*a $avctUa*jubeat, Ugnniur
!. ' *
canonei: acceptosque eot Petrus Dei diaconus, tf
*> ,
prolonolariu*
Eliamsi liucu$que nonnnlli anth
- ,
slitcs, eic. iisqiie nd' linem litijus canonis. Qtrod
autein hic diciuir de laicis episcopos vel s a c e r d ^
.
verberanlibus, vel in custodiam iradentibus, illnd
, \
,
in proximo sive icriio hujus synodi carionc con \ ,
siituilur:ex eo aulem, quod pra^sens canon a Gra
tiano in decretum referaiur, manifestum esi, bane^
,
synodum ab Ecclesia Roiitaua lunc lcmporis ap\ . * , probaiatn fuissc. non bstautc primo caiionc a b n
. - , "
idilo.
r
U0
1090
1 CAN II CONC. S. SOPIILE .
c quc catalogum relaius csl, ad eorum, qui
t
pascuiilur ni aguiii poeiiiicntiain, locum se
\ c demiiiat : si quis îilcm boc facere ausus
;
c fueril, posl denuiiiialionem ol (brclaralionem
c
c liujus editae sentenlia*, ipse, qui sopsum epic ,
< sqopali gradu privavit, non amplitis ad prioc
c reui, quam faclis despicalui babuil, dignilac ,
i tem reverlctur. >
, .
.
B A L S . Dc episcopis, qui volunt eliam post

tonsuram episcopalia -jura cxem-re, non cral
. otx
scriplus canon. E l idco quidaiu conabaiiiur e p
scopi, poslquaui lonsi fuissenl, babcrc episcop.dia

privilegia, prxter ccclesiaslicani scriplam
. , consuetudinem, quse invalueral. IIuc ergo corri , \ - geiues saiicli Palre*, dixurunt, quod quon am
,
cpiscopalis altiturio e>i dignilas, qu;v ad doci'iiduin
,
se cumparal; monaslica auic.it professio disci \ \ ,
plinae el suhjectiouis cst opiis; el fieri po ?- lost, ul qui se subjcctum cxbibei, in tbrono sedcal
, , \ el doceai: opus esi, ul qui *ab episcopali abiludiue
, ! - recessii, el seipsum veluii condcmuavit, c l pceui; , lenliae tradidii, el per niouaslicuin babiUiiu, sub , , jecliouem el obedieutiaiii profUeiur, niliil exerceat
- quod ad doceniis ofliciuni pcrtineal, nec pro o
quod pasci del>et, pascal; qui aiitctn lipc factTe
,* aggrcssus fucrii, ne quid episcopalo cxercere per. millatur, qiiia ipse per toiisina: se al> eo alfena v i l . Dixerunt atiiem Palres de amislilibus, no. sc
, ': , iu eorum, qut pouniteniiam agunl, locum dcpn, ,
mant; et illud, Si quis aulciti unquani fucril ausus
\ (
boc facere : non probibenles p'jeuilcitliain, ul m u
\ ), - odiosam ei avertcudaui ; (c.t cnim magna quoquo
,&,
laude digtia ost), sed significaulcs luiu* esse ;tn ,
lisliies, cl ila vivere, ul propeinodiim poenileiilia
.
ln<ligcanl, sed ei suis iulercessionibus Deuiu
, ,
aliis placent. QuaisUuiii est atiiem, si inonaibiis
\ ,
posl cpiscopaliim fuoril magiio babiui dignalus, au
. , ! possil episcopale quidpiaiu excrccre. 362
bixcrum
, \
enim nonnulli, quod quonium aulcquam elccius
, ' est ille, lonsus fuil, sccunda qtio<|uc tonstua ue . ,
quaquaiii opus babuil: cl m !e lit ul cauou in eo
*
locmn baboal. Non placuit aulem qucd dic^\ .
Lant sed andicrunl, quod propiic lonsura e*l
, ^ .
magui el angelici liabilus amictus. Parvus cuim
:, babilus, iilius pcrlccii babitus aira diciiur. Si
. iuitnr parvus babitus f;rcit cessarc sacerdoiiuiti
\ \ ipsum ; niulto magis cessare illud faciel pcifecla
, , toiisura. Si quis auiem cliam de saccrdoiibus, qui
, loudenlur, rugaverit, qtioinodo posl tonsuian s.i "
crificanl ei cessanl; audiet non esse saccrdo.
tes docioros, el proptcrea nec canoueiii quideni iu
cis locum habere.
.
ZONAR. Ne anlisles quicunque, postquam dc
toasus fueril, adbuc sibi jus aliquod &ummi sa^ .
cerdotis usurpcl, boc canone conslilulum. Et ad
*
boc usquc leiupus, amisliies quidaui, ubi se a d
/ (
moiiasticif babilum demisisseni, adliuc a siiiumi
' saccrdolii funcliojiibtfs avocari se nullo uiodo pa" tiebantur: (accommodatc vcro demiilcndi quoquo
U89
1091
THEOD. BALSAMON
1002
verbum apposuit; si quidem e suiuir.i sacerdotii ,

fastigio ad infiniam abjectionis btimililatera, et ex
) *
patriarcb alque doctoris dignalione in ordniem
(iliorum ac discipulorum sese, qui londelur, dti- ,
niiilii) sed nunc decrevit synodus, ut qui siimmi ,
sacerdotii dignifate pnediti ad monaslica* posiea \
viiae institirtinii defleciere volncnint, ne qnam ipsi* ,
ejus dignitali* parlem ampiius usurpare liceal. \ , ! ,
Cujus quidcm rei hancrationem subjicil :quoniam, ' \ .
ni|uit, illius qui tondelur propria abjectionis pro- ,
fessio est, scque is disctpulum, el ab aliis pascen- ;
diiui,iinn ipsum paslorem, futururn esse despondet. ; , ,
Quo pacto tghur, ei pro suu:mi sacerdotii munere ^
aliis praefeclus, et ob monastici babitus demissio (
nem fuerit idemmel abjeclus ? qua ralione doctoris ). , el discipuli simul muneribus salisiaciet?Propierea, ^ ,

iic se, iuquit amplius in locum poenitenlium summi
. , ^
saterdotes demiitant (monacborum siquidem vita
poenitentiae qujedam professio esl) consliluimtis. , ,
,
Quod si quls fecerit, summi sacerdolii dignilalem
! , '
sibi ipsemet abrogaverit, nec illius ilcrum vindi , - ,
candse faculias amplius relinqiietar. Verba porro
,
illa Ne se in locum poeiiitentium demittant; et
alia, Quod si quis id facere audeal; non itaacci- .
pienda suut, qnasi praesulibus onini poenUentiae genere s i l inierdiclum : sed ul cjiisinodi aniisites
esse, iiaque vitain instituere debere osleudanl, qui ne ulla quideni poenilentia ferme indigeant; ?erum
aliis quoqtii! offeiiium Numen sua ipsi deprecatioue coucilient.
ARIST. Si quieabantistiiis sublimilate ad mona- . f
t sticam, el e conlrario, v i u m descenderit;
c , \ , ,
c antietilis digniiaiem ampiiusne usurpet.i
c .
CANON III.
'.
Si quis laicus aucloriiate usus, divinis quidcm
t
f et regiis jtissis conlempiis, reverendisque Ec \ ,
c clesi rilibua et lcgibue irrisis, aliquem epic i scopum verbcrare ausus fuerU vel in custo , < dium iradere, vel sine causa, vel aliqiia con ,
ficla causa, is sil analbema.
c , & . >
BALS. Episcopalis digtnlas omnem fore bono.
remsuperat. Apostolicae enimdignilali aequiparalur, .
propler docirinoc professionem. Quoniam ergo .
quidam arroganies, et divinorum prxceptoruro
!
contemptores, qcclesiasticorum ecilicel el imperia- ,
liuin absurda quaedam el coniumeliosa in quosdam
! ,
anlisliles fecerani ; delmierunt sancii Patres, quod D ,
st quis laicus aucioritate usus, scilicet autbenti- ,
cain vel niagislralus poleslatem nactus, judex forte ! ,
vel exacior coMSlitulus, confidenter aliquem epi- ^
scopum verberaverit, vel in custodia incluserit, , , : ,
siiie causa vel cum conlicta et falsa causa, id est,
! ^, ;
siiie raiione; is sil anatbema, hoc esi, a Deo sii , ; ,
scparaius, 363
tfadaiur daemoni, ul IDUIMIS
, ! *
quod ei appensum dedicalur. Cum aulem audis , . *
canonem dicenlem, quod ille laicus anaiberaaliza- ,
lur, qui sine causa, vel cum ficta ca**sa, boc esi, , , *>praBter ralionem, sola aucloritalc usns, episcopum ,
vel verberaveril, velcustodiap. tradideril; ne dic;s, ,
argumcnio a contrario sumplo, licere laicis tna- ' \
gisiraiibus episcopos ex jusia el probabili causa
>
e l
10-J3
1 C A N . CONC 13 / E D E S. 8 0 ? ^
.;. \ - vcrberare ct cuslodisc Iradere. diversis euiiN

ranonibus ct novcllis conslilulionibiis didiciirti,
. " quod laici niagitralus nullam babenl iu episcopog
, jurisdiclioiiein. Unde ctiam lai< us, qui quemvis
amisiileni vel verberat, vel conjkit in carcerfim,
,
eliamsi ex causa longe juslissima, et majoreui
, \
magistratiim gerai, punielur : ei rausse boniias ac
.
probabililas ei nun proderil. Audiet euim, qtiod
synodis iisque solis aiuistilus ptuiire permis&um
\
e s l : el debebat de anlisUie coguiiionem ad cou ,
venienlcm synmbim rmniiiere, et se ab episcopa .
lis causrc disccptatione iniegrum iniaeltiinqne
,
consrrvare, Adjectum cst aiitem c;noni iltud sine
, .
jusla cansa, cl reliqua, propier aualhemaiizaiin ,
nein. Neque euiiai aquuin eral, ul magislratiis qui

. jusise causae pr.tiexiu talc quid feceral coulunieliosius in upiscopum, aiiatbemaiizaretur : sed a l i ,
quo
alio modo punirelur: esl autom anatbema a

Deo separatio. Qiiemadmodein enim dtnaria, qtue
\
Deo ofleruulitr, a coniniunibus el bunianis rebtie
/\ \
separanlur : sic ct qui analbema faclus esl tixscin \ , ' diiur erseparalura ecelu lidcliuin, qtii simi D
consecrali eldedicali, o.l eiiatn ab ipso Dco, et
cou , \ ,
- S.itanac tradilur, secundum iiiagnum Paulum, qni
ila scripsit C.orinibiis, de co, qui in suam nover ,
cam
fornicaliooem comtuiseral, Traditc eum Sata
\ ,
ntv; c l qui eliam scripsit ad Timollietim, de
!lymena?o et Alexandro, Quos iradidi Satance, ut
, \
.

discant
non blasphemare . Si aulem bseo ila se
,
T T
j-, , Q babeanl; mulio utagis qui est sub analJietnaio

Deo quidem separaiur, ol Satanae uiiilnr eique
\ , \
allribuitur, ipseque seip>um ejns inumis dedica .
tum conslituit. Recleauiein ineminil cauon aucto . ,
rilalis magislratus. Qui enim non eo praetexiu, sod
,
, sua inipiobitatc, lale quid atteus fuerii, eliatusi
boc probabili de causa feccrii, magis pimiclur pro .
pler suinmam iiupudeiilia^ni.
. .
ZONAR. Nullo uiiquam lempore mala in homimim
' \ ,
vita def<Hienuit. Yera quippe illa ac ceria $:<p;enlis
.
genlentia piures improbos pronunliamie. Ectcjaiu
: , \
olim a laitis Miimni aacerdotcs vapubbaiu, car . "
cerique mancipabantiir. Si quis igitur Iaicu3 impe , ,
riiim ac polestaicin inagistraiiis usurpans, vel spi \ ,
riiualein sibiinel necem oflerens ( nam is quoque
( dicitur, qui se ipse interficil), et conlemiip '), plis imperatorum ediclis, formidandisquc Ecclesirc
,
instiliitis legibusque nogbctis (instituia pono ,

Grsece , hoc loco consneludines 11011 scri( , , \
pias, ecclesiaslicasque anliquas Iradiliones, '
,
vero leges scriplas vocal), episcopuin quemp:ain
)., (
verbeiare ausus fueril (audacia? euim prolecio ea

res, atque inlolerabilis confidenli* episcopum
quempiam v e r b u H r e ) ; ex eo vero quod verbiim ,
'.;, / ,
quempiam, addidit, modo insignein prai c;ele ris episcopum, sed quemcunque ctiain obscnrum ,
, ' \
pluribueque ignoiuin, aljectura vidclicel, et ina , ,
xime iuopem, nullo modo verberari , aut carceri
, \ ,
57
1 Timoih. 1, 20.
10J5
T H E O D . BALSAMOff
R96
iiicludi licere demonslrat sive nulla causa , sive ^ ,

. ;
cujuscunquc eauaae obtemu id fecerii, ejtibinodi
\
faoininem aualbema , boceet, a Deo separaiiiiu
eese, baec aynodus decernii. Ut enim analheuiaia ,
qure Deo oblala sunt , a rebus aliis coimuunibiia
^ \
atque buinanU segregauliir : iia is , qui aualhema
\ * ,
faclus esi, a reliquo fldelium coetu, qui Dco additi
ae dicali biitil, avellilur alquc dislrabitur, el ab , - .
ipso Deo, vel ipse a seipso polius diabolo manci- ,
\
paltir. Eieuim, si qui vel la^tummodo segregatus
esl, diaboloiraditur, ui ex tnagno Paulo colligimus, ,
qui ad Corinibios scribcns botutnem , qui cum 110- , * \ , ,
*erca rcm habtierai, 364
Saiaiia tiadi jubel;

UHii ex iis, qttw Epislola ad Timothetim babentur,

de Hyuicnaeo el Alcxaudro, Qvus Saiatuv
iradidi.
tii ditcaiU blaspliemare : inullo magis is , ,
qui sub aualticuialc faolus e s l , a Dco quidcm di ^, \
vellilur, Saiana; vcro adjuiiguur alquc addicilur ,
,
scque illi insiar aiiaibemalis obuuxium ipstinei
conslituil.
ARIST. c Si quis laicus cpiscopum in cuslodiam
.
tradideril, vel verberaverit, siue causa, vel
* , c cae$a flcla, sil atiaibcata.i
t , ,
7)
1 ,
CARTHAGINENSIS
SYNODUS
CUI PRJEFUIT MAGNUS CYPRIANUS SANCTUS MARTYR, QUI ERAT

CARTHAGINENSIS
EPISCOPUS.
B A L S . Ha;c est omiiiuiii synodorum antiquis- .

sima: fuil ciiim sub Deiio: el posl cain Hla qua:
. * \ -.,
Guill. B e v e r g i i notra.
(67) 7/
llanc
pr^seiitis synodi inscripiioiiein uis. Bodleiano aci-cpiaui ferimtis ; bel cadem eliaui ln codice
Ainerbacliiano lepimr. In Parisiensi aulcm laui
lUUamoiiis quam Zonarse edilione, sic inscribiiur.

,
Synodus
hubila
sub Ctjpviano
aanclissimo
Curthaginis
epi-
tcvpo cl murtyte. Olebrala fuil b:uc synodus aniio

lK>m. ^58
pioitide oinniiiiu synodornm anliqiussima a Balsaiuone el Zouara rccle pcibibeliii:
liiunntudo eai aokv. inlelliganlur synodi, qua; buc
fpi*.re, iit a Graecis receplai, vel pulius in nomocan.kiiciu connn relaia', cuntinetitur. Aliler enim,
pi-2Klpr aputoiicaiii, inulias alias anle banc liabila^ fuisse episcoporum synodoi, ex pluriiuis i c r lulliaiii el Cypriaui locis coustal. Gaiion auiem,
qui buic syuodo
aecribilnr, nihil ahud csi quam
j
^
epistola I). Cypriani el aliorum episctiporuu) una
CIMII eo syuodicc coaivciiieiiiiuin ad Jauuariuin (n<>u
Joviaiium, ul Balsautou cl Zonaras opinati sutn)
aliosquo Numidirr opUcopns rosrripla, qnaj in imnniillis Operum divi Cypriaiii editioitiliu* cst epis;o!a
70, in aliU I. i , e p . l i . Decerniliir aiiSjem Imc aiioim, vel epislola potius, bapiisiuum cxlra Ecciesiam caibnliram confeni posse, ac pmpurca
dcnuo bapiiznnd<is essc, quirun<|iio ab liatreficiH
bapiizali *uiH ctun ad Ecclcsiain calli/dicain conversi lueriiu. Idein auliMn <-onsliiiiitur ab apasi. c.
47, in qiieni xidcsis qua: aiutolaviiniis ; liic ins^por observannis, ipsa synodi Acla, quiliu^ omnia
episcopuruiu in ea CMigrcgalonini testimonia deponiinuir, qua^qiie hic posi sciiolia in caimiieii c i hianl, umnibus lialsamonis codicibus drsideraii
blque juxta ipsius sonieniiaiiiT ut ex scholiis cjos
in caiirtnoin colligere esl. Sed in onitiibus c conira Zonara codicibus, laiu mss. quani impresskS
liabeuiur. Ex^laui cliam iu divi Cypriani oporibus
I I B C I I O I I in primo coiicitiortiui loiuo. Dc bac auiem
syuod6 upus esi ui plura addaiuus ; sed nibi*
4tuiiiiius priu^(|iiaiii ad proximaiu uos conferaiiiiis
bic iiaerim pra:lerca iiolanduiu csl, in vulgatii
I N C A N . I CONC. C A R T H A G .
1098
' i v fuit in AnUochia Syria adversas Paulum Samoaalenum sub Aureliano impcratore. Gongregati eunt
\ ,
aulem Caribagine 84 eancti Patree, el qiisesitam
eet, an baptizare oporteat eos, qui revertuntur ex
, \ ,
bsresi eorum qui idolis iroraolaverant, convenien
ier inlerrogationi facte de ea re ab episcopo Jo,
. viano. Quia autem tunc Novalus Romanorum
Ecclesiae preebyier deposilus eai, ut qui ad poeni , teniiam non admilteret [eos qui idolis sacriOca , Teraut; ot ideo cum qoibusdani insipienlibus fa, ciebat scbiema: agitatum esl, an etiam scbisma , iicos baptizare oporteal, lanquam boc quoque
Jovianus quaesivisset.
.
ZQNAP.
ZONAR. Est baec synodus omnium anliquisgima.
Nam aliis quidem aniiquior esi ea/quae Antio chiae in Syria contra Pauhim Samosatenum Aere
, \ iiano Romanorum imperatore celebrata fuit, h*c
vero vetustaie illam quoqae anlecedit. Magnns
. ' \ aiquidem Cypriaoue, Decio imperalore, martyrii
* * cursum confocit: at vero longo i n l e m l l o poel
4 . Decium Aurelianus fuit. Mulli aiquidem Declo
, '
exstincto regnavere iroperalores, qulbus demam
. Aurelianus in imperio suffectus est. Itaque longe
. " - baec synodus omnium antiquiftsima est. In ea porro
, , quatuor supra octoginU epigcopi congregali eunt,
, \
ac de iis, qui abdicau hairesi reaipiecunt, ac achi smaiicis, qui ad Ecclesiam Vevertuntur, an ba | . ptizandi forent, quaB8itum. Jovianus siquidem epi * \ , scopu* quidam, ea de re, an scilicei ejosmodi
, . \ g bomines baplixari oporterei, Cyprianum per epi stolam consuluerat. Tunc enim Navatus quoquo
, ' eorum sectae, qui Catbari (hoc est puri) diceban, , ' . tur, se principem profitebatur, Romanae Ecclesto

preebyler, ecbiematicus proprie, noo haereticus.
\ Nec eolra in iis, q u ad dogmaia j>ertinenl, ullo
pacto a Catholicis disseoliebat: sed qoi adversis
. '
reipublicaeChrisliari temporibus malo victi succu
buissent, diisque immolassent, ad poenitenliaio non
' , \
, admiliebau CumveroEcclesia Romanorura praefeo
luseolenpore Gornelius, cura sfbi subjectis episco*
,
pis, a g i U U qucstione, eos quoque qui immolav**
rant ad poenitenliam admillendos esse decrevis \ .
' sent, neque taroen Navatus aliqoid de pertiuacia
remilleret, ilhim ab Ecclesi corpore excisum,
, \ $ '
\ . D quippe fralruin osorem decrelo proinulgavere.
\ Alios vero ille seclalorea naclus, seorsim convcn , \
lus peragere, schisroateque hinc inde curo uis
\
gregalibus Ecclesiam lacerare adorius est. Gum
.
ergo de schismaUcis et baereiicitf essel a Joviano
quaesiium, ad eum ejusque coepiscopos magnus Cyprianus cam sua syoodo rescribens subjeciam cpistolam exaravit.
'.
CAiNON 1.
, \, Cura iu coramuni consilio eesemus, dilecti frac '
c trea, legimus litleras a vobis miseas de iis, qui
G u i l l . Beveregii notro.
Balsamonis editionibus canones eynodi Garihaginensis, u l a Graecie vocanlur, boc esi, codiccm
eaDOiium Eccleei Africaiue, inler supradiclam
*yuoduiu Ancyranani iuierpeoi. Vcrum nou modo
PATEOL. GA. CXKXVII.
io Bodleiano codice quem iibique sequimur, sed ei

Amerbachiano, idem ordo aynodoruin obeervatur,
quo bic imprimuniur, j u x u quem veterem illaiu
Gartbagineiiseoi synodus Ancyraua excipil.
35
fOT
1100
T H T B O D . BALSAMON
4 ' tol^
6Vst f 6o^ttto6at (
-% , , I V \
\ * ^
^\ * ^ /. ^
4 ^ $6\&
4 ^ , ' "\
c , \
4 , ^ * , ,
4
4 ,
4 \ ' ,
4 , *\ .^
4 , 6 \ 4 ,
t ftia sofa eelbbtelbrJScriptiini
etrttti: * Mt
4 , \ iVtifiqeertiiit ibirttta a>juafe tWfc, e* fbddrttnt
. , 4 * i sftfi crtlernirs 'jrtMcfritUta, qiraVaqxiart) eorrtinerfc
4 , nfequeuirt . > furtfus fcacra Scfripiaipa bob
, prtesfgttiBcanb dicit: '< Ab aqua aHena abalt4 . \
t iiiete, el ex fdnte alfenb rie bfbile. > Oportefl
c *
f aulem aquain primum 'piirgari et sanclificari
, \
' a sacferdoie, ut posslt proprio baplismatfe
4 . \
' bouiinis, qui taptizattir, peccata abluere. Et
4 , ^
t per Iczecbtefem pro^betain dicrt Dortiinus :
4 t a^pdrgain vosaqua pura, 61 inuiidabo vos,
4 .
et dabo vobis cor novwti, et eplritum norum
4 * 4 #
* '< dabo vobis . Qubmodo aulem aquam purc , \ \
i gare et sanctiflcare polfesl, qiii ip*fe esl im-(]
4 ,
hidndas, eit Spiritu sancto bestitutus? ei cam
. \
diciit Doniinus ln Nuindris: Et omnfa qine
, \ *
4tatifeet Imimihdus, ImmunJa e r t m t ' ; > qno ;
'c modo ptilcsi baptizans Hare alii remisiiionem
4 ' 4 <S
pcccaidruib, qui tldn potest propria pcccata
4 , >
extra Ecdesiam diiuittere ? Sed ei ipsa hiter4 tttgatto, quoe Qlbaptismate, est lestis v^ritatis.
4
c Dic6rtt0s cnim ei qui exarninatur : Orodis v i 4 ;' \ , ,
i tartt aeiernam et remissiodetii pcccaiorum
4 ,
accipere? nibil aliud diciinug, quam quod in
4 . , c catbolica Ecdesia ba3c dari possmit. Apud liae
i relicos auiem, ubi Ecclesia noh eSt, baberi
4 ;
i nou potest pOccatoruin reinlssio. Et ideo qui
4
t ba?relicorumpatrociniu(n 6UsCipiUnl, vel dcbcnt
SitcrrogalioDein rauiare, ?el veîtatcm lueri. , ,
.
4 "Nccesse esl eliam 6um, qui baptizatus est,

c intmgi, ut accepla ilnctione, fial Chrisli gra4 ,
4 lia3 pariiccps. Sahclificare auleiii oleuni nob
4 . '' , 4 polest bxrclicus, qui ncc altare iiabet, uec
c , Ecclesiam. Non polest autem omnino cbrisina
4 . '
4 esee apud bacreiicos. Nobis enim claruin esl,
4 , , ^
4 nullo modo apuif illos sanciifioari posse oleuui
4 * *
i ad gialiariim acfionem.Scire enim et non
4 .
' ignorarc dcbemus quod scriptum est: Oleum
'4
*
4 peccatoris non iinpinguet caputratfnta* V i
#. * \
4 ^ftuod quid<iin eliaiu oiitu aigaifieavit daiifctus
' '^ , **
< Spirtius in PsRhrtis, ne fdrte abdtidu^s sit
abfcar&rcfs vel scMstaaticls bapflzaii visi ad

t ^thoficam tcfcteaiain, qtiae iina esft, Hi qu*
bapftikatmn* et iêneraibur vtfrriunl : Jle qW<
' bfrt cohfidirtitfc TOS qaoque, qwi Ifla 'agitii,
< *a(botic& Ccctedfe canbnes flrtAitateim renere.
Tamen quobiarti hobUctrm esrts contartffrionis
c participes, et propter coiuuinneiTi UH&libneftt
d* eb ^ ^ Yotofafis>; rion novatn tfehlen
* ifarti neqtfe nori* fbiidatamftfferimbs: eed qhu
t oRm ab atrtfquioribus aceuratissime ei ditt*c gentisSiihfe "fuft 9 0 6 examinata, eam a nobis
obeervatam vubiscommunicainus, ei conjnn^
c gimus, id quoque nunc sfatuentes, qood seiipf p*r foTtftdr stabflflerqde tebuitous; ui netno
- tfosih"bafrtizaTi extra caibtflcatn Bcctesiam* ^
" Jerem. , 13.
' " E z e c b . zxxvi, 25, 20.
J Num. , 22.
Psal. CXL,S*
1101
GAM, I W8i
4 | .. 4 jauquje, ei a fQOla . v l a ^ r r ^ apud 4iperetl4 poj5 (Cliriî .aAvyer^rios ii>Mpgûr. Uuo ^ ^ .
i4^Qdp aMici!i -pro
qui bapiizjitMp ^pt precar
, ,
biiur, .ponâcevdovi, od âorilqgi^, ot pqcqar
*** *0.6\
4 lor? diceiHe Soripinra , quod ;Peus pqcqa^ - . xpux&ft* .>
4 ioresncm audil: s^d si rquis *et* piua ^ M ^ r
< > > * \ :1.&
giaeus cl,eius voltinUlqiiiifa^H, ewa ajidU ' ?
4-* \ , ^ 5
4 >Por eanclapQ.Ecoleaiam p^cc*Wruî ^ t l i W P ?
*
* ' , oA*;tee4tl
4 nem kitqlleigimo|i. iQiiis auleai dat pole^t id
* ' ^ .*# , , ' ^
4 qxiod ipee OOB habei?,vel quomodo ,poie&
4 %*..; j - 4 operapi apkhiialid, qui Spiriluro sanctqqj abr
# %1 # *
i4 jecit? E i ideo eliara renovari ilcbei, qyi +4
, ; & OMYOWH
.4 Ecclesiara aCcedU, ot intus per sancios saiw
^4 ^ $8*;
4 euticetur. ScripMim e*i enim : Sancî e r U ^
; 4** \ &*
.4 sicitl ctego aauctasiim \ , dicii Dqwnus :
- .,
- &. * * * .< ul qui inecnwre ppslus.eai, in vero >eljQO0ler
4 eiasiko iaptisnaie ipse qpoque.hoc.oauaJ
4 :* ^ " , ,.
4 qui iboBM ad Deum accedens, et aacerôiem
4 ** . " 4
4.qurene, in errore inveqiui in eaoriiegum
< /
incidU. E$A ejiim torelieorum tscbUipalkft4 *, .^ *4im bre'in approbare, eis, qui ab iUisba4 / 4, : , . V
f p i i L a i i soiU, ôneeniire. Non enim poieai m
4 - - *. 4oxifp&tv
4 fanevalere.SipolHjiHbapliwr^, pouiiletaae 4~ ^ ., .^
c lum Spiritttm dare: si hoc 4IOQ poiail, 4)iiia,
4 cofc * - -
t ctim -exira sk, Spiriium sonctum nan babet^
* . \
nec poiest vententem baptiiaro; cunrît unuri

/ ^ , \ . / 1
c baptisniug, et unus oaiveius Spicjtus, 4t np
4 * , . ,,, ,^,
< Eccksja a *btisiO Domino nostro, id b ittiiie
c < & * 6,
c diceule, supra Peirum 4vpo*tobHH fmidata
, \ 4 .
t unitale. Et ideo qiife ab cie fav$tev , ^**; .
i quldquameorum, 887 * >iUiafiunt qitee
& ' ,^/ ^ *
Domiiuie Iwsioe et advorsarios dicil in vaR .34 *.< , .
gÛis: < ini noivest mcum ontra 4ne-eet:
:4 3 \ , ^ 4<
4 et qui non oolligll mciNn, dispergit
#
;
:6* .,
<}ajn etiam beatu* apostolus Joamies, praeeepui
>\ .
* Oomini eervane, in Episiola preescripsit: 4 A u ,< ^- ' - ' * '
c divietis quod Anticbrrtlus venit, el nunc eUam
4 *,*> ' , **
4 miilU *aticbrtstt fAcli suiH ; unde cogfvoscii KaV >#. (/,
4 mus quod extrema bora ade$t . > Ex rmWs
?Kvffeu , i v *
4 xierurit, sed oon ranl um nobis, nde ei
> 4 : ^^ > $
nos intdligcro^l ôgiiare debemu6, ai Domini
4 *6&? . &
inhnici,et qoi anticbrisii eoni nomlnati, Bo\4 J t i ^\;. J 3 ^ % 4 '
< tmni gratiam dare non possuni; kieo nos,
%
. fyaav ' , * \
qui cum Domino simna, etDoniini unitalem
.4 , ,. <\ ^,
teneinifs, ol-pro ejus tttgnttate itibministrant > I- , * &
ts, aacerdotium ejus in Ecctesia gerimus,
c ^ . , ?
4 ^ ^ Jiof *,^
. quxctinque adversarii ojus, boc est, bostes el
, \./ 4 anlicbriftli faeiunt, rcprobare, removere, et
^ ;
^.
c abjicere, et-pro profanis habere debemus: iia
, ^, ,
4 qu, qoi aberrorc et.pepveraitate ad verse ec
4 \ snoioOaiv 4>eclesiasticde fhJei cognitionem veniunt, di4 4\ \ ^^,
4 vinae potenti mysterium, unftatie et fiatl ot
: , . & <W> "
4 veritatis, otnnine dare.
,^ ^ \
4- . , * \ ,
:
>(
al
lti
>
Joan. , .
LevJi. , 45.
Matib, , 30.
4. , tS.
1*03
THEOD, B A L S A M O N
1104
B A L S . Scri|rtum est in procemio q a i m ob ctu- .

*
w pnesens episiola fuii edita : ei ipsa quidem
staiuil, u t q o i a d catbolicara Ecclesiainab bcreti- ,
cis velschiematicisaccedunt, baptizentor, etiamsi
* * 6 C
ab illis prios baptizati fuerint. Seplimus aalem
' ,
caoon secunds eynodi universalis eorum, qoi ba ,
piizari el qni non baplizari debent, differentiam
. ,
constiiuens, alia qoaedaiu pracipit. Lege ergo
.
eum, el meniem adbibe iis quae in ipso sunl po' ,
sleriora. Lege ergo etiam % canonem synodi quae

est inTrullo, et scies, quod quas bac epislola conti . nenlttr, ab omnibus Patribus adinissa non sunt.
\ ,
Slc enhn dicil ipsie verbis : Praulerea auleiu et a
" \ ,
lypriano, qui Afrortim fegionis episcopus fuit et
'
inariyr, ei a synodo, quie ab illo babiia esi,
-cdKum canonem, qui in praedictoruai praesulum
.
4ocis, iisque aolis, juxla illis tradiiant consoeiudi
uem, oblinuii. Uinc ergo notaiur, quod a principio
non erat io usu apud omuea hic canon. Nota au- .
4em, qood Afri dicuntur Carlbaglnenses. Quia autem in nonoullis exemplaribua apene deacript (5
4nveitintur 84 episcoporum scnlemis, qui in
eadem fueruot opiniooe cnm sancto Cypriano:
tramiu eaa qiioque scripiurl ei inierpreiaiuri: , sed quia, u l dicium eat, seplimus aeeundas syitodi * , , '
caooD aJia qtuedam consiiiuil ab iia, gus hac %
yraesenii epiaiola coniinentur, de b*reiicis et %%
fcbismaticie qui ad ttdem accedunl, praHenuibsa \ ,
.
eat corura espositio.
. ZONAR. Kpisiola baec quoecunque ab hcreticls
at scbisntalicis baptizatos, si ad Ecclesiam ca-
Ibolicam se recipianl, ilenim bapiizari jobet, ,
eamque tenleDliam variis epicbiremalibus, entby- ^ metaalig Scripturaeque leatimoniis coufirmau At .
vero aecunda oecuuienica synodus canone sepiimo, ,
non ooines, qni ex luereai deoiigranl, baptismo 46
iieriita eipiandos, sed alios quideui, si datis l i - , *
bellis suaoi prseiecea qoiaqoe toereaiii, omneroque ,
* caibolica et apoaiolica Oei Eccleaia alienum er- ,
roreiu exsecreniur, cbaraciere noiaioe, boc eat \
sauclo cbriamate inuoctos admiui oporiere de- , cerott; alios vero omnea, ex quibus nonnulloa
Bouiioatim designat, i>aptizari, atquc ui Graecos , \
, ,
adniiui, jubel. Qui qublem eiiam cauon suo loco
explicatus etl. Unde ejue caoonia coustitulionein j) \
a aancUs postea Pairibua receplam haud fuisse
"
iacile apparet. Cum igilur de eadeiu re du.e syuodi
.
conlraria inler so decreta proiulerinl, poiior ba- ,
J>eda 81 gecundae synodi cooslilutio , quippe ,
4)us ei postexior fuii, el oecomenica, io qua , \ , fj otnues scilicel quicunque patriarchicam aedeiu

obtinenl, aul ipaimei pairiarcbx, îui ipsorum le- \, fi . "
^ a t i adfnemnl. Porro buoc cauonein nequaquam ,
* aaaclU Patribus uuiversis recepium faisse, vel 4
t\ eecundo caiione syoodi in Trullo tiabiia?* qua* . *jtexla d k i t u r , inlelligi licet. Ibi naioque saocti

Patres iis canonibus, quorum rata auctoritas esse
debttl, sigillatiiu euumeraiis, de boc caooue 368 , { ioUdeui ouiuiao verbia iia pcottuniianl. Praeierea
\
1
IN CAN. I CONC.CARTHAG.
15
1106
" \ vero, inquiunt,el aypriano, qui Afrorum rrgionis

, * ',
fuil archiepiscopus et martyr, et a synodo, quae
,
aub eo fuit, editom canonem, qui in illorum
.
pnrsuJum loris laniummodo jnxta traditam ab eis
\
consuetudinem servatns est. Ex hoc Ioco igitur,
. ;primis quoque temporibus ctnooem bunc nequa *
qnaro apud omnes valuisse, faeile apparet. Hic igi '
lur est texlus epiatolae : quae vero in commimi
* .
disceptaiione dicla sunt a singulie, qni ia synodo
convenerant, ila se habtnt.
Cyprianui dixit.
, , Audistis, dilectissimi coepiscopi, quht mihi Jo^

vianus coepiscopus noster, de illlcito el proiano
\
bxrciicorum baptismo mediocrilatom nostram con \ ,
sulens, scripserit, ei quid ego ei reecripserim,
, , censens scilicet , quod semel atque ilerum et saepe
\ \ , - censuimus, baerelicos ad Eccleaiam venienles ba
piismo (Erclesi) bapiizari ei sanctifieari oportere.
. " - Iiem lectae sunt vobisetaliae liilerae Joviaat, quibua
\ ,
pro 8ua sincera et religiosa devolione ad episto lam nostrara rescribens, non tanium nobis con, \ aensil, sed eiiam veriiate inatructum se ease gra . \
tias egit. Supereet de bac ipsa re, quid singuli
, ' eenliamus, proferre, neminem judicantcs, aut a
! , , \ jure cooimunionis, sidiversum senserit, amoventes,
. Neque etiim quisquam episcopum se consliiuit,
, aut tyrannico lerrore ad obscquendi necessitatem

c.oepiscopos suos adigit, quandoquidein omnis
f ,
episcopus poteslatera babet libere faciendi q o
& .
seniil. Ut ipee enira alium judieare non poiesi,
, sic iiec ab alio judicari. Nam omnes exspecia.
miw judicium Domini nostri Jesu Cbrisli , qui
,
aolus potestalem habet in Eccl&ia sua episcopum

consiituendi, et acia uoiuscujueque examinandi ol
\ judicandi.
,
1
" ,
.
, \ \,
. , ,
iv
.
, *
\ \, ,
, ,
Cvcilius Liberarius
diiil.
Ego unum baptisma in Ecclesia sola scto, e i

exira Eccleeiam nullibi. Ibi eniin eat unuin b a ptisma, ubi spes vera et fides cerla. Sic enim
gcnptum est: una\fide$, unum baplisma
Non enim
apud baereticos, ubi spes nulla esi, el fldee faiaa ;

ubi omnia per mendacium agunlur, ubi exorcizat daemoniacus, eacramenlum inlerrogat, cujus o$
\ - - peslilenlia et vencnota eruclal : fidera aulem dat
, infidclis, veniam deliciorum tribuit sceleralus, e l
, ,
in nomiue Ghristi baptizat Antichristus, vitara pol ,
licetur mortuus, pacem dal impaciiicus, Deum invo, ,
cai blaspbemus, sacerdolium adminisirat profaims.
**
.
Dicanl, qui illis aelipulantur, haec omnia falsa eeae de
\ .
haerelicis. Ecce quibus Ecclcsia consenlire cogilnr, u l
,
8ine baptismo acvenia delictorum cum ulibuscoro \ \
municet. Quam rem, fraires, fagereac vitare debe . ", \,
mus, c l a tanto scelere nos separare, et uiiuro ba , \ piisma lenere, quod eolum Eccleaia Dei e o n c e
, \ sum est.
t j | ^ .
Eplie^v, 5
THEOD. BAlSASfOl
H
Prtomut Mditripu- dixit
Ccnseo oraflem botmnem ab beeresi' vententem
feapiizandum. Fruslta emm illrc putatesse bspti*
taiinn, cum nos sil nisi mwm bapiidnta m E c flesi soift : quin ef DeiH mwrs etbapltema' ummi
el Eoclesia utia, in qua bapiism* et sancliicaiio,
ef qtrt&unqtie alia ad ssriuldnv et vitatn aeternam
ipeetant,> perficraator. Nam quae etit^r Bcfctesiat*
eierceoUnr, nnllarii hafeent fataifff effeotilift.
Polyearpus ab Adrumeio dixft.
Qui haereticorum b&ptisroa probani, nostrom reprobatoefltolont.

NatHtUi ThartirutHuiHo dtoiif.
L k e t itenmids ototteifr Sertpmvtffri feafimonitiin
reddero de ealatari baptiftn* : cfcboiiiiis tatuen fi*
dem noslraiir 369 ; tft harttfcos et rtbt '
matieos d Eccleeiara êiiiente^jK^tlialsirttteoruirt
baptfenf* tero bafAizeftus. Idfcokjfiie ttnnet, qui
kidb ad Eccfeefavi' eonversi s&nt ,
baplizavi,
et 4akiiBqvei 4* etertf drdbflali tftebatmir inte*
krieoe tecepiv
iVfrorfia*** Tktibunti rfttfc.
Bapttstnav qaod dat h*rt*icus eîwn*tit us\
IMHI esse vemrt, ubiqae
StilpiiirW saricthj dec b f a t m e s t : quenfftt* ip*i pteptaiti eorarti falsi
cttriatt atrnt ec fatei pfdpbdte.
Janmdriut Laba dktU.
Seeondmki Striptoraritffti #ana*uirt atfctortiMem deeerrio hsrtticda ortnt* totytrtahdOs, et stc
Q
m Eedeeiam sanctaft adrtiiu^dVs.
r
Luctmt Caurautba
dii\L
tomtnae \h E?aAglto dixit: dilU sat terra*:
ritntitmtml infdtnaltnh f&rit, ih qao tulietut"!
w * rgilr matifeettitt eit haferfctico*, idf est
bostes Dei, non posse quemquam spirituali c6niessiono vivificare, quod infaiuali sint et extra
Eccleiiam ; accedeittee 46* sraftctfr brfpiismaie baptizare debeees.
11*
&
'
4 61 .
, tl
^ xaV6 ,
l v x a V , J
' xaV 4* ' * \
, t a
^.
r

ifltftB pW (* '.

> ^> *
ffl &**
* ] ^,
fva
6<
^
. \ *
txfctfcv ,
.

^
\ *
\ .
^
, \
O ^ t ^ 16*1 .
^^^
'
tO dLfatc t^fC r^C * ^

dLfdc /*^^, i r
t i ? i &;
"
^, ,
,
*
,
.
GteXeni d Crtta ditlt.

kpi&HHS 6
$.
Oeweêiipsci h^reticbg et wbfsmaiicos, qul atf
,
eaibolieaw Eceleaiam VoHicfrlht vetiire, non ante ^ ,
reolptefhdd^ qfrahi axoftfzati et bapiliaii fueîrit;
^, \ ; exctpO* iis, qul inf E ^ l e M a fiidtfbt ^nt^ baptiiati,
*, ^
41 ab <sk 6^kttf\ni. ffi thltxi pWHlteiiUiiii ageiifcf^ D *a\ per rtamnim ftupbsHioi^to iolam EtcTeSiaj ^ c o n - < .
tmn
dbbent.
4
iVicdmerf^ k ietytnntte ilxtt.

Me senltvthi baec 6st: Ut l ^ r e t i c i ad fc^ciegiam vmrienieH bapfiz^ntar co qiiod tiullam foris
p c i o r a m tetoisaioneni c o b k t o t i iirii ab ba6t-ei k l i bafiizatii
eeHMdidnHs Carfndia dlxh.
unif Dbtftindir noiiet iesus Cfirtstus didat: Qnl
x#ft t4i tmHnh Sohtrtt rntttt;ti
ibatin^s afwstolus eos, qui ab Eccleeia exeunt, anticbristus d t '
c a l ; impos&ibile enim cei, ut ipsi gratiss Bei el
"Mallb. ,
1*.
* \

^ ' \
^
'.
*6 t>
4
ijlot) ituJ
& \
* ^ ^^ . >3
HCi)
IN CA. ICONC. GARTHAG.
litt
* etojS * Jlsahilari baptirao rnserviaot: e l hleo eeosee e o *

xpfvo> - qti* ad> Eoeleetam eoutugtunt, a nabte etae bapiizandbs.
\ * .
*rjii
Felix Gametis dixit.
Sicut csectts caecum dncena slmul ia foveam c a d u n l ; Ua haareiicus bareMctim baplfaans simul
cum eo in mortem cadit. E i ideo bapiizaadus est
aptid nos haerelicue, ne noa morttii* commu^
nicemus.
* , . \ "
,
.
8?xsv\
Succentius ab Abirgemaniciana dixit.
$, .
-, .
, *
\ .
g
Fortunattti Thuchabqri dixjt.
,
\ <, .
Qui exlra Ecclesiam s u n t , cpntra ChrUium

stantes, ot qui oves e]us et gregem dispergunt baptizare foris non poseunt.
&
Haereiicfs aut nfbH licet, aut omnia. S i poesunt

baptizare, possunt et dare Spiritum sancltim.
Quoniam autem non babent, nec baplizare spiritualiter possunt: propterea censeo harelicos bapttzandos esse.
Thedatus Thurbit dixit.

Omnibus viribus r.ilendnm ^st, pe quia haBreti \
porqm errprem derelinqnens singulare et verum
,
Eccle$ia3 baplisma;detreclet accipere, quo quisquip
^ .
noo fuerit baptizalus a regno coelorum* flt alienus.
Probatianu* Sophetia dixit.
,
- ,
\
;
Si baeresis a Deo est, lâbebit bêretlcus et in

dqljentiam divinanv Si vero a Deo non est, qpomodo gratiam Dei ipse babere et conierre alicui
poteatf
C
&
'
'
'
Politianus Mileo dixit.
Tkeogni$ ak Hippun* Reaia disit.

S e c ^ n d u saeraioentiifi Dei ei gratift coeteMie*
quam accepimus, baptisma, quo4 est in Eccleai^
ssncta novimus.
-
, fl W , ( ,
*$, ** ,
^.
..
' 4 ^ , $
;
^
*.
\ | , 8 '
, $ |.
,

. ,
MaUb.xiTiii.i9.
maniieste
Justum esl in Ecclesta bapiizari eum, qui ab

baeresi venit.
<

, , ,
*8 , ,.
ei Splritut *anc\i*\
scimus bxreticus nec Patrem babere, nec Filium,

nec Spirilura 370 sanctnm. Debent igitur venientes ad Ecclesiam baptizari, ut remiscanlur.
Domjno flicente : Bapiizate qmne* qenlpt tit IIO-
mine Patris et Filii
,

.
,
.
Monualus Cerba dixil.

'
Nq$,
qwtûm
npbi$ pî, ba?rftijci? pon cpmr
roqnjcaipus ; ? i \>*f$W I? Kcclesia, ,

remtssionem peccatorum acceperini.
n i
Probatus Sophisto dixlt.
Qui ha?reticorum baplismugi probal, quid aliud

quam baereticis communicat ?
Horlensianus LabuTna dlxiU
fios unum baptisma , quod non nisi in Ecclesia

novimus, Ecclesise vindicamus.
Caitttts Comazh dixit.
Cum bapiismata doo esse non possdnt, qui hasreticis baplisma concedil, baptisma sibi toilit.
Genseo itaque bapiizaodos esse baereticos, cum ad
1111
THBOD. BALSAMON
Eeetoiam veoerint; eieeptis i l l i i , qui ab Eccleala

flddimn aeparatr ad haereaU tenebras iraosienint,
qnos redeuntes oportet per eolam maoua impotitionem reatiiui.
Jetmuarimt *b Vbico dixit.
Si non obtemperat error verilati, roullo magis
verilae ooo consenlil errori. Et ideo nos Eccleai
a**UUmus, in qua prssidemas, ut qui in ea oon
bapiizati sont, baplizemus.
Seenndinui Carph dixit.

Si Cbristiaoi stial haeretici, eur in Ecclesia Del
non sunt? sin autero Gbristiani non sunt, fiant.
Unde constal, super filioa alienos el eobolem A n licbristi Spirilum tanctum per manas imposilionem tanturomodo non poaae deacendere.
Victorinui Thabacis dixii.

Si licet bsrelicis baptizare, el Spiritum sanctum
ae remiseionem peccatorum dare, quid adversua illoa mentimur, ut baereticoe illos appelleroos ?
11
,
,
,
^ .
*
.
,
$ ^.
xfj , {
,
.

.
, |
; \ . ,
\ *
.
.
,
, , ;
9
fi
' .
,
,

||.
Quiniusab Urucdixit.
.
Si i l l i , qui apud haereticos baptizantur, remis
tiooem peccatorum et vitam sieroam conseqaun* ,
lur, cur ad Eccleaiam veniunt? Sin autem ad pce- ;
nitentiam veniunt, in qua et baptiemale vivifican- , { ,
tur, quod eet in Ecelesia calbolica, baptizari et , aaoctiflcari dcbent.
.
elxer.
C*itu$ Dic* dixit.
$ OuitContempta verilate, prauumilconguetudioera
sequi, auC fralribus invidue eet, quibug veritas esl \
' revelata, aul erga Deom ingratue, qui eam rete- , *
.
lavil.
Aliu* Felix Thuinadixit.
Oonfirroare debemns, ut oronee baeretici, qui ad

Ecclesiam accomint, baptiientur, ut omnis externa penrersitas purgata et aanctiflcata in melius
reformetur.
Eucratius Thenh dixit.

Yenieniea ad Eccletiara baereticos varo et catbolico bapilgmale baptizari oportei, ut a peccatis
purlflcati aanciiflcentur.
.
*
, *
; .
(6 .
Libosut ab Urgasa dixii.
. *
Dominus dixiC: Ego $um veriias . Itaque veri- 1

late manifesta cedat consuetudo, ot licet olkn in
, , \
Eccfesia quis bareticos non baptizaverit, nonc ba - , piizare incipiat.
.
u
371
L*"*ut Thibisto dixil.
Httreticos ui blaspbemos et iiiiquos, qui verbis

fallacibus Scripturas aacraa adulurant, anatbemate pereuii oportet : aique idcirco lales cxorcizare aq bapiiiare debemus.
Eugeniu$ ab Amedaris dixit.

ego boc idem cenaeo : b*reticos bapiizandos
cssc.
loao. , 6.
[ .
,
, *
\ .
.
,
*
113
IN CAN. I CONC. CARTHAG.

lllf
.
AHUS Fetix Meccor* dixit.

Et ipse secutut divinarum Scripturarum audo r i u i e m haeretieos e l gchigmalicoa baptizandoa egae
.
proDunlio.
*
JanuariuM Mucnza dixil.
\ ,
Si hapretici habentbaptigraa, nos non babcmug:
, \ *- 6t nos liabemug, haereiici liabere noo postunt. Du - biuro auiem non est, Ecclesiam caiholicam ba , ptismo Chrisii u i i ; qine gola Christi graliam et
\ \ cbariiatem el veriiatem possideat.
.
' .
Adelphidut Thasuella dixit.
,
Sine causa quidem impugnant veritatem, ut re . - bapttzare nos dicant. Siquidem Ecclesia bareticoa
, .
non rebaptizat, sed bapiizat.
.
Demetrixt Poiemone dixit.

01
Qui dicunt hereticos vere et fegitime baptizare,
, , \
ipsi non eolum duo, sed el mulia baptisaiata
. \
troducuuL Nam cum hacreaes v a r i ac niuliae sint,
,
pro earum numero et baptismau conipmabuDtur.
.

Yinunliu Thibar* dlxit.

Hserelicog scimus esse pejorea quam scbisnati.
cog. Si vero poeitilenliam agentee ad regulam ve, , rilatis venire voluerint; priug exorcizari, deimto
. baptizari eoa oportel. Tuocenim Christi promitnio .
uem gorliri poggunl.
.
Marcus Maikaris dixit.
, ,
Judico ha?reiicos, ut qui nilul babeant, eaae ba
plizandog.
*
C
Saliw Saeilibya dixit.
S l haireiicig io baptismo ipgorum peccaia do ,
naiUor, gine cauga ad Ecclegiam veniunt. Nibil
. enim eat, quod tiroere poasinl in judicio Cbrisli,
, i sunl remisgionem peccaiorum conaecuti.
..
"
Aureliut ab Attica dixil.

Cum dicai Apoetolus, non coramunicandum peci
, , catig alienig, censeo baptizaodoa etse baereticoa, ut
,
priug accipiant remissionem peccatorutu, et gie
.
illig communicemus.
.
Iambus Germanicia dixit.
,
Qoi haereiicorum baplisma probanl, nostrum
.
iinprobant.
' .
jy
Lucianu$ Rucuma dix i.
. ,
S i fleri potesi u l lux ctiin tenebris cooveniai,
.
potest et nobig ei baerelicis aliquid essc commuae.
.
Propterea censeo haerelicos bapiizandoa esse.
.
Pelagiui Luperciena dixit.
,
Si baereiis in Ecelesia non est, quomodo E c degia bapligma apud baereticos egge poieal ?
;
Medeia dixit.
.

fide$,unum baptUma : aed Eccleaiae calbo .
l i c a licel baptiiare.
AUui Felix Mardiana dixii.
" .
.
Eadem.
.
Paulu$ Saba dixit.
, a U
Si Deus vcrax eit, quomodo apud baereiicog ve9
tllS
THEOD. RALSAMON
rum baplisma estd poteal, tpud qaoe Deus D O D
ealf
1116
* ,
oft
(*.
*6V;
FainpoittM . > dtad/.

Haerelici baptizare non possunt, neque femis*
jionem peccalaruii a r e potestatetn aul golvendi
aul bgaaJi aliqiikl i a tarrit aon babenies.
Vinaiut d i x k .
Qui baptfsme Ecchsue baeretieia adniMUStral,
SpoBsam Cbrieli adulleris prodit.
-Lymmus ab Asuaga dixit.
dxt
etxav.
01 \ , *
, <
*

orv.
elxer.
, \
Noe unum baptisma accepiue, et ipsum teneiuua e* exereemue. Qui aulem dicit, quod ei
. , *
h s r e l t c Ucet bapiizare, ipte doo baptiantata
, .
iacit.
_
latoprTroc d * Ofaxrepiarik etxtr.
Saiurnhmta Yitfrkan* dixii.
? ,
S i lieet baereticis baptizare, eiciwati suni et
* 4
defetsi UUciia facienlee ; nc 3 7 2 inrenies, quare
^
eot Cbriuns adveraarios saos aut Apoewlus aatl.
cbriatoa appellaverlt.
8*1*6*.
Alius Saturninut Syca dixit.
01 , ,
Gentiles, etei tdcda eofeiti, tamen Deuui P a
trem et Creatorem cognoscuni et eonfltentar Do. , \
minnm. Io hune Marcion bfasphemat, et quoraodo
Don erubescunt, qui Mareionis baptfemuai pro- ;
bani?
Marcellus Zama dixit.

Cum peccatoram remiaslo non niei in Ecclesia
, , tmeedatnf, qtrf hawretlcum noo baptizat, peccatori
tommunicat.
C .
Irencnts ab tJllt dixit.

fci Ideo Bccleaia bftretiemn won baptizat, qtiod
dfcaiur fam baptizataa esse, antefertur baeresfs et
a j o r flt.
Donattn Cibatina dixit.

Si quis dicai apud baereiicos esse baptismi g r a liam, illic Ecdesiam esse prius ostendat.
Zotimui Tharasa dixit.
Refelatione facta veiitatii iffl cedat error.

, , \ .
'

, .
Julianuta Phifippo dixit.

Scriptum est: Nemo pote$l aliquid a^xptre,
Mtf datum fuerii illi de casto \ S i haeresis de coelo

,
.
est, poiest et cceleste baplisiua dare.
, \ .
'
Faustus aThemida dixit,
^Qul pro bajreticis eccleeiajijco baptismali in^lercedunt, illos Cbristiano^ et uoa toerelicos faciuut.
Geminui Forma dixiu

Quod semel decrevimus, boc et tcnemus ; ut
ab hareticis venieoteg baptizamu5
f
Rogatianiti ab Usa dixit.

Ecclesiam Christus instituit, bttresam diabohie .
Quomodo efgo baptieiDeiu CSirisii synagoga diaboli haberc poiest f
Joan. ,
01
, ^, ;
/ .
, \ *
^ ^ .
'Poratmfoc .
, xip

9
11
1 C A N . 1 CONC. C A R T H A G .
11
&.
4
Tkcrapiut Butiitnio dhit.
-
Qni baerciicis Ecdestx baptisma concedit, qirid
, * . atiud quam SponsaeCIirrsti proditor exsisiil?
5
'
Lncrus Memereia dixil.
'
;
m
< Scriptatt est: Deus peccalorei nonaudit.nxrelicus auiem, cum sit percaior, quomodo in baptisnio audiri porest ?
aJxe^
Altxt Felkt VagCacem dixit.

In bajmithf einer Eedfcsi* baptfsmo reclplendis
nemo consueiudmem rationi et rerirati prjeponai.
'

A/its $al*titinn$ <t fHulhrrna dixit.

Si petett AnlieftrbHus tfare gratlam Cftrfstl,
, , oi
possuni et baereiici baptizare, qui appreHati sunt
anlicbristi.
*

.
Quintui ab Ugbn dirft.
, \
Deiii unti est, et Etclesfa tma, tt bapifsma
pnnm; qnomodo ergûHc feaptizari allqiite poiesl
* \ *
nbi Deie efcCfartetaget Ecdegia non esl?
;
JuHanut MereeUiam ateit.

.
S i pobeat bonie dtfabuchmime aervire, Beo et
^ ,
\ , \ mammonae, potest et baptisttta duobus insertira.
'
Tennx ab Orii-Ceitiii dixit.

Baptisma imttn eet, aed Eoctoftl, evjus eat ve-
, ; ,
.
w
rtHtfbaptfcank
Almi VUtor A$urn dixU
, ,
,
, .
Donatxtmt C*sp* dlxil.

Et ego eeroptr boc eenei, ut b m t t e i , <fui nihil
foris eonteqni poaatmft, quftDdo ad Eodewan ?eB H U I U ba^liienUir>
3 7 3 yûlui Ruticcade dixlt*

llomo baerelicus dare potest, quod non habet; multo iwigU acbUmatkas, qei quod babet
amlsiU
PudiMianui Quineota dixk.

.
8 quu ex M r e a i veneril> bapHaari c u recte ae
,
(uale slatutHm eai.
\ .
Peirtit ab Hippon* DUtfbgto dixiU

Cum bapiisma unum s i i in aola Ecdesia idarco

,
eos, qui ab h&relicig el schiwi>alicis veniunt, at
\
qui nibii kide Kcepermt, in Ecdesia ceoaeo bapli, ; ,
^ zari oportere.

Alins Luebn ab Ausafa dixit.

.
\
Cum s i i unus De\u e l Paier et Filius et
, ,
Spirhus saociua, &i una spes et una Eocleaia;

qua; apud baerelicos facta sunl resciudi debore dico,
, *
et eos, qui inde veniunt, in Ecclesia baplizandoi
.
csse.
"
.
Aliu* Feii* Tunlis dixit.
,
Ego cengeo,
u l gecuudum sanclarum Scri ,
pturarum praecepta iniqut apud bap.relicos bapti , ;
zaii, 8i ad Ecclesiam confugerint, Ecclesiae ba, piismaie, ubi poleetas omnia a Deo data est,
, .
baplizentur*

.
Plulianut Labana dixit.
,
Ego credo bapiisiua saluUre noo esse, oisi soluni
,
;, .
1119
THEOD. BALSAMOX
Eccletia oaUioliea ; ei quando exlra Eccleiiam

fil, siiiiu!aiionem c$*e.
SoloianuB Zufaia dixit.
Hatreticoa nihil babere conslat, et ideo ad
n w ?eniun(, u l poeini accipere quod non
babeot.
Honoratm Luta dtxil.
Cum Cbristoa verus eit, magis ventaiem quam
conauetudinero sequi debemtis, ut bareticos, qoi
ideo ad nos veDiiuit, quia foris nihil accipere pottierunt, Eccleeiae bapiismo sanclificemus.
1120
,
, .
,
, ,
.
'
, $
,
, ,
\ ,
.
VUtor ab Oclyvo dixtt*

Sic et ipse seniio, u l qui ab baereaf veoiunl aine

dubio bapiizenlur.
.
Ciariui Ma$cuta dixit.

.
Manifesta eet aenlentia Domini nostri Jesti

Chrisli aposColos suos mitteiitis, et ipsia solis
polestalem permiitenlis, qnibus nos successimus, , \ ,
eadem poieatate Ecclesiara Dei gubernantes, e l ,
eoa qui credunl baptixanies. Et ideo haeretici, ,
qui nec potesiatem, nec Eccleeiam babent, neque . \ ! ,
baptizare Eccleiia baplismo poasunt.
,
,
.
Secundiatm Tamba dixit.

.
Non debemua ha?reticoa noslra contemtone d e d
pere, ut in Ecclesia Domiai nostri Jaau Cbrtsli non
, !
bapliiati, cnm Jttdicii dies veneril, nobU imputent,
.,
quod par noa non aiol baptizati, nec remissionem
^
|
, pf ccatornm consecuti sint. Quamobrero cum una
, ' ,
sit Eccletia et aiium bapliama, quando ad noe ve- .
niunl, simul cum Eccleaia bapUemam eiiara come
,
qui debeni.
, \
0
.
Amreliui Chottaba dtxH.

.
Joannes apoatobis in Epistola eua d i x i l : Sl qui$
*
ad vo$ temit, et doclrtnam Chtiai non habet, , %
nolitt eum *dmi(Ure in domum, et a>e Uti ne ,
olxlar,
dixtriiit
Qui enlm dizerit Hli, ave, commtinicat
.
verbis et faciis ejua malia. Qnemodoighitradniiui
,
in domam Doi possnnt, ant quomodo cum eia
.
eine Eccleste bapiismo communicare posturous, ,
quia gfimul ei malia eorum faccie communi ,
D ;
cemai t

.
Vktor Cemetlii dixit.
Si e&cut ettcxm ducat, ambo in foveam cadunt**. ,

Cum ergo haereticos conatel no*n posse illuroinare *
quemquam, cum ipsi c s c i sioi, lalium bapiisraa ,
,
iton yaiet.
374 Matoliui ab CEa dixit.

Tam ego pra?sens, quam Pompeius SabratensU,
et Dioga Leptimagensis, qui mibi mandaverunt
corpore quidem absenles, sed spiritu prssentes,
cenaemus, quod el multi coepiscopi nostri; quod
baeretici comniunicationeiu babere nobiscum non
poesunt, nisi a nobis fucrinl baplizati.
11 Joan. i , 10.
' ' Mauh. xv, U .
J
, \ , xfi
, *
,
, ,
,
* .
$
INCONC. ANCYR.
1121
etxtr.
' , ,

.
Juniu$ Neapoli dixit.

Ab , quod aeinel eensuimag, non recedo: nt
h&relicoe veflieniee ad Eccleaiam baplizomus.
Cyprianus Carlhagine dixit.
*.
Meam senieniiam plenissime exprimit episiola,

qua ad Jovianum coepiacopum iiosirum scnpia
*
egl: berettcoa e.vangelico el apoatolico lesiiiuonio
\ adversariotCbristi elanlicbristee appellaios, quando
ad Eccleeiam venerinl, unico Ecclesi* bapiUmo
,
bapiizandos esse; u l poeainl fieri de adversariit
,
amici, el de aulicbrigtie Cbriftiaoi.
\ .
ZONAR. H tunt igUur Patrum grntenlise,
.
- qui euin uiagno Cypriaiio in concilio igto con ' \ veneraat: sed nec apud omnea baereticos nec
, . aptid scliiematicos valueraia. Nam eecuitda gynodus (Bcuroenioa, u l jatn dictum est, taereiicos
, ; ,
,
nonnnlioa excepit, ac sine bapiiame recipiendos
,
illos gauxit, aanclo cbriemale tauluiu nncloe,
\
el aiiiguloa propriam taeregtm ac ouinino omnes
, \ . \ aoaibemaiizanteg. Atque bac de caosa neque
, ,
expogita* eunt hae genlenliaj, utpoie mintig neeesaa , \
rise, et quae non valent, ged et compendiogft per.
gcripta* guot.
9
"
CANONES
SYNODI A N C Y R A M .
. -
B A L S . 3 7 5 Diximug paulo anle, quod gynodot
\ , \
Carlb. est omnium prima, et Anliocbena seconda;
,
poai illas aulem ea, qnae in Ancyra Galatiae metro poli ante primam Nicaae babiiam oeeumenicam
canonum !n codice canonem Eccleeiae univers;
nisi quod ibi eodem modo, quo iu codice Amerbacbiano, incipiat,
', , etc. Enimvero babtlaest bac synodus
an. Dom. 315, ac proinde decein fere annis anle
Nicanam priinam oecuroenicani. Ancyra, ubi celebraia eal, primaria fcii et arcbiepigcopalis urbs
Galatiae, in mediiullio regionis isiins sila ; boc
pra?8erlim concilio celcbris, quo oclodecint epUcupi
beatorum Pairum, Ancyras couTtnerunt:
eonvenerunt eorum causa, qui in Maiimini perseMunt quidetn aniiquiures iiiqui Nicmm editi; secun- colioae lapsi, el in Eccleeix comrauoioiieiD recipi
dum tameu locum oBtinent, propter acumenicic ty- desidarabant.
Jiodi auctorilaum. Quae eiiam iascripiio est boruin
'
(68)
Hanc
inscriptionem codex Bodleiauus exhibel; cui s i rtiilis lereest in codice Amerbachiano, videlicet,
'. Synodi Ancyranm
eanone* 2. In Parisiensi Balsamonis edilione sic
iuecribiiur.
,
,
, Cano-
1123
IfiiOD.
fiAISAMON
11
fcynodum coadta est.^lelc *ero pnafuerunt, V i i a l i s ^ . &

4f>iieopar Antiocb. Syria?, Agricotatte <6#stftae ^ , ' Cappadocie, t fnartyr Ba4itts<epiBQ0pae Amwem*;** -, 6
el qtiaesiverunt, an eos oporteal admittere, qui ' \
idolis sacriftcaveniirt, et ad IScclesiara acce- \
tlunt.
.
Z O N A R . Sywodorum oamium prrrna TuHAntfo- . . < '^bena, cmtira Padlnm Samesatenam, hnperafftfe " * ^ -,
'Roinaa Atirelrano, celebraia. H c *ero, i n Ancyrana ' '., . /
w b e <Ja!ati metropoti babita, Niesna *prima c t i - <, ; !nietiica *yn*do anitquior est. l a a porro aacrt * , \ *
Palrcs adfuere, quornra in eonveniu Vftalie AnliO- . " ^
chiae q u * est in Syria, Agricolaus Caesarea3 qua3 \, /
hi Cappadocia, et marlyr BasilKis Ainasew episco- ", ' ,
pus, pneerani. 'Kain CHIII turbutenlie Chneiian * .
rerpublira tempfof il)us roulti cruciatttum aoerbilali
"perfcreiiike ntquaqtr.mi pares fuisseut. eett tyran- * , ' noram^niptTiis utoeculi, <liis imnidfatw9Cirt, akpte
e* ils etTquos posiea faeli poenituiaset, seque *r\y ,
micfi p t e t X i t i ' E c d t e tfistereifl: de fis homfoi- ,
qttf{ftfrtstiim iiegaveraiti, qua talione admfr- , \
ten&i forenrqusiuim eel; tieque IHfo eubjeotoe -, .
Tationes bttceynothie edidit.
CANON I.
KANfiN A \
c Presbyteros qui sacrificarunt, deinde coirtra
c , c reluciaii euni, non simulatione quadam, sed
, , ,
-4 w e ; 4*oc boc prius macbinaii auni, ac wnc \ '|,
t sulio ac de indusiria id fecerunt, el persua \ ,
c serunl, ut tormenlie aubjici vidercDter, Qaio
,
ea speciectopinione tanlum inferreiUurr.visujii
-
c esl eos cathedrae quidem honorig esse partici *
< pes; non licere autew ipais oflerre l ^ e o n c i o
c \ (09),
nari, vel omnino sacerdotale aliquod munus
, .
obire.
B A L S . Tempore, persecutionis Chrietianorura
.
quidam eacerdotes idolia sacriflcare a u u i : 1^| ,
ai bi qnidem, ad moriem usque ppnili, ma;riyrH
^ \ , ,
coronam;accepcrunl; illi vero, cum ad flnem usque ' ,
loriiienta perferre non potuissent, victi eunt' el , (idem abnegarunt, et idolis sacrifiearuni; a(|i aa Joôav , \
4em, eliain anlequam torquerentur, omnino cessa.- * \ , runi. Pte auiem sua sponie sacriflcare viderenUir,^ . , j>ecuniis vel suasione vel aliqua alia ratione ope-
aim dadferunl, ut magMorum ionneaterum aiina;. .
4
;ibU wuenUrenlur. Slalirant ergo Palrte, MX Utt, *

qui vcre toril fuerunl, prqpier auppUdi aateoi ^ ^,
dicerbilalemad perfeciionis quoque coronam acc| , \ ^
picadam non sustinuerunl* sed sacriGcaveruni,
, -deinde reluciati sunt, id esl, Satanam vicerunt,
, , 4\u'\ eos in lucta prostraverat, ei ewnipura confes- -',^ ^ ,
ione poenilentiam egerunt, i d solam bonorem et . , Vcaibedraui recjpianlur, neque offerani, neqqe ^ 4 * ^ *
oncioiieiuur, id esi,:ne dooeant, fieque aliquid
, , ,
9

(9) '. Huic verbo accoionodari Tidctwr
4)rove ilUid gcboliuro, quod ioier huoc caDotien) e i
inietprelaueaem ^|us in codice Aieerbacbiafto leîlur, sic se babens,
. ,
; Sermonts -d
ies ad popmium-kabtte. Quaniodo enim aili
-atilemsGheiMMn in nollo alio <^l*oe bobtUK.
IN C A N . CONa A N O T R .
1125
112(V
^ k p r w x o v - AaJiud saccrdotale exeequaatur. Quaraobreni argu

Ol ** ^Ji , man&o a contrario eumplo, alii praeier boa, qui
-, non aeveta, aedVtmulaie lorroenta pneUxuerunt,
, - e* J ) e u n^gavertitti, ner. Jionore quidera vel ca. , Undxa digoi babebunUir. Quid vero, ninn ul Chri ^* 4^ siiani siropliciler cuiu lacryinis poenitenliam agcn -* tea, et peccatum confiicnles, suscipieolur ? Mibi
certe videlur. Non est enim peccatuni, quod vincal
(70) %e\ tmaeoeorolara.
> ^7e-ZK)MAiiî4agimenla>per8actiliOBiapvocella
.
\ * tyrMinomm HOfcriigObsBcoti imnolavefe; poriiui
; , \ $ta tonmotta exagilatii, ettm eefmti vim eiaaperiialeai
, perierre non posseut, victi siiat *t Mem denega r n n i : partiu, priu&qwaai liam tormenta ip&is
, \, , - adttovegentur uolliU dedere manue; et ne $ua
*
voluutate tacriilcare viderentur laleililee* vc ^ bemeoiioreforie impeiaipsoe invadeient, acrUerquc
, \ ; , lorquoniHnn apeciem praberent, pretio aut pre<?i' $1 <- b i u Adiuxere; ut qui sic imroolagsent, aon igaavo
, \ . laaguoie -aiium, sed cruciakium duriiale vicU,
, \ . Gbris&um nqgaase exi&limaFeaUir. Quibne igUur
- ., \ ^verexruciaiae adbibiti, quiqiie m acerbilato tox - iiiefitoruua aliquandiu conelaotee, ita d e a u i ilk^, , , rum nlolerabili aspeBiUie v i a i arie immolaferunl,
$ ^ , ideiade vero Uerum reiuîatUuiil, bec eat, baalaia,
, \ , -a qeo jpruis ta cerlamUve dcjocli fueram^pcBiutei^
- lia duee*Mperalum vicioslai proeiraôre, fidenique
, ; suaiu apud tyrannos Uerum profesti fuere: eo&>
, Jaiqidem eacerdoUo Muiiau fueranW catbeAa&
, , quklem boDorom obiinepe, nnUam iamen ila .aut
, ^* o&rtnliAUl xoiioionandk, boc est doceodi, Bityue
.
^flapioo miDWterium abqMod, boc e$l sacordolale
munue quodcunque obeundi facultalera ayaodua
oaae daeeroil.
t
, ^ (/

,
. ,

, \
,
-
. \ ?
,
- .

,
, . $
\ - .
1
A N O N .
Diacoao? eiaiUUer qui eacrifttarairt, p o s M aihf iem roluciall euru, alUiin qeid^m lioimrem
ilbabere, ipeoa a u u m a b mni saoardolali m i c /Distcrio ceeeare, e i panem r e l aliciam offerendi,
. ^ v e l p r a d i c a n d i : ied ai ex epiecopis aliqei in
< iis vel afiliciionem aliquam vet buaiilttalem
c ac mansueludinem viderinl, et aliquid ami/pliue dare vel auferre voluerint, in cornth
. pote#Utdid csae.
B A L 8 . (Prxseas quoque :canon eadem
diaco-ia deceruens, ailjicit, quod si regionis epieoopi
aairaadterterim eos, qui vcre u n i suiit, oese
niieericordia dignos^ propier fcacrjroas el o m m
hiifuilitatem; vel conlra mojore aupplioiopropicr
impudenUam ; facicnt proul eis videbitur, id cst,
vol pomam augebunt, tel polius oenaolaiionem
afferent. Ea .euim in eorum potesiate el judicio
,sila gwit. Si qais auiem dicai, praDsentescaiionea
Guill. Beveregii notaa.

(70) T^r rov Gsov putardptuxlar.Yo&t ha?c
.uliima Ibilsameflis io banc canoitfm verba, in
Partsien.si editioiie, necaon codice lain Amerhacbrn^H), quam iloniensi, addilnr, \
ixaVoi /,
* ^ . Sed ei ft, et qui

cad iumonni /xm admiitunlur, juxta 4Uto* tanone$ punienlur. Nos aulem baec idcirco ooiieumijb
quia in codice noslro Bodlciano oiniitunlur.
THEOD. kULSAMOK
113
-fipra ,
fet * *1 xxl
* kxm**t
ylmnuu xo\
t M a i i i v w aod
.
xal fat n
Irpftrii tnaxrcudp ^ ^
.
HKIAP. T i i ^ ^ a t 4 i b l i t ^ ^
,
eat qaagae,
&, ^ ocriicaverial
^-, atresoe
fcpfiwi!,
afc
%^ .
ceuare jebet. Q M 4 si
,
raaoo, aojctpu
** t * , fdia jfavios l a b a w e ,
| , ,
, ,
coJpaa dtscrvciari,
. ot frmhfmiwem cia*brarutt, aoi a l a
*
*, *
*, iaftiapMt '
| #
ac pfateat? aKqaid ajao4iea,
, *,
esl, iis ctb v e l w c t i m i
-iri, aai vteiseUB i c f a d o i f i i f c i i e e <k ,
*{**, }
rearitleattba* d m aatfpiaai rtumtjd
; \|
m f
poKsiati jsdicteqae
. '
t i c f i c k priaue qoaqae OBCaeemks ejaodi

nem a o d e e i a i M .
A A I S T . f l a caaoae priwo e i feeaado presbylari et . . ' \ ',
f
dtaeofti, qai caai priag aacrilcareat poelea vcro rrtactaii Miai, 377
ealkedrs solioi et
r i t t i o l p a n k i p e t , ikil M B d o n i B i
lc?S.
QaioMqae pretbvteri vei dioconi leaipora perMtalioait compvlei Meriicoruat, postea vero aecedooi relraciali qaidquid fcceront, eaUedrs
01 d hoMrie partkipet c u e debesl: at sacorooule aUoood oioiMif obire pta paaem anl
pocvlam oferre aoi doctritaa senoiiea popolo
facere, ani Ofnnino a a c m i aliqvod aumisierhui
peragere, iis jpon licet.
CANON III.
L
Eot, qui fugii>nits coropreokeitf eent, vel a

doineaiieit tradhi, ?el suia aliuqui iacoltaiibtts
privali, ?el tornenU perpessi, vel in -carce rem conjedi aunl, clamanies $e esse Cbrtaiia noo, el divulsi ac dislracii sanl, veJ iis qui
vim affcrebanl in maoiia aliquid ioiniiucnli*
bua, vel cibo abquo per necessitaiein susêpio,
ae Umen eaae Cbristiauoa perpetuo faleiites,
ei ejos qood accidil dolorem omoi cobibiilone
el liabiiu ei viua huniiliiaie pre ae ferentes,
ut inculpatos a communione nou arceri. Siu
aulein etiaro ab aliquo suol prohibili, majorie
< cautioiiit gratM, ?el eiiam propter aliquorum
< ignoranliam, siaiim admillaniur. Hoc auiera
siiuiliier in clericis et aliU l a i c i i . Illud qaoqae
eet examinalum, an possiol etiam laici, qui in
eandeoi ueceieiuiem inciderunt, ad Ordioem
plv , c ,
, .
*
Hvav (,
, oSav *

,
.
v
.
,
,
, ,
,
,
, ,
' (\ ,
\ ^
^ \ i
( ,

\ ,
,
.
\ . , , ) ]
1180
I J T C A N . NC. ANCYR.
t
promoveri.
Visum
est
ergo
et
eoe,
nt
qui
c , . ,
t nihil peccaesent, si ettam praecedens eoruip
c \ , ^,
viiae instiiuendse ralio rccla invciiiatur, prof I
f moveri.
c , .
B
V L S . Quidam derici et iaici, manus tyranno. \
wim fugienies, et comprehensi, vc* ab aliquibus
, ,
prodili, el iis quae babebant privati, et iionntiu , \
quam eliam torli et in carcerem conjecii, se esse
, * \ \
Cbristianos fatebantur. Quia auleni a Hcioribus in
, . "
inanus corum thus forte injeclum esl, quqd idolis

aacrificaitir, vel tn ora eorum cibus aiiquis jdolis
, ,
immolatns, fidclium communione arcebaatur,
*. ,
qnod scilicel idolis sacrificassenl: dicum ergo
,
Pairrs, id quod illis vi faclum esi, non esse illis
* ,
impedimento, faientibus pcrpeiuo se esse Gbri
, - * stianos, ei cuin compuncUone id deflenlibus qnod
in ipsos a lyrannis vi factnm esl. Nibil enim pec . , carunt, ut eliam a nobis ptinianlur. Sin antain ab
\ ' aliquibus, propter majorem caulionem, vel propler
*
ejus quod fleri oportet ignorationem, a commu , nione sunt probibiti, tit statim recipiantur een . ' tentiam lulere. Peritide aulem ac si dixissel ^ l i qnis, canonem in solis laicis locam habere (cterici
( enim ex praedicloruin canonum sententia recipien), t u r ) , intnlerttnt, nim soltim ejusmodi laicoe, sed
, \ . etiatn clericos nobiscum communicare. Hoc autem
, dictum esi, eo quod sU magna differeulia conrm
, qui Deuin sponle negartint, quoniam sopplicia
, - perferre non poierant, et eorum qui tale qoid non
, fecerunt faclo proprio, sed inviti et per vim idolo , \
ibyia susceperunt, vel ihus, et ea despuerant. IIIi
, enim peccarunt,ut qui ceeserint t debebanlenin mori

propter Ghrislum. Qui vero vi thus solum susce ,
perunl, nullum iippium opus fecerunu Quoniam
? . "
ergo nibil percarunl, laici quoque clerici fient, si
, \ ,
digni inveniantur; omnino auiem eliatn clerict ad
,
utajores gradua propter eamdero ralionem prove- .
hentur. Quoniam atiteni nonnulli eos accusabant,
\ , tU qui martyrium ftigissent c l cunclaii essenl, di \ ,
xeruni Paires, eos non ideo laedi. Et omnino kl
.
opiime sanxerunt. Dicil enim magnus Theologua
\ . Gregorins, non esse sua sponie ad certameti pro - cedeudiim, ul et peraeqaeutibus et iirtbeclllforibqt
\ .
parcatiir. Et Dominui d i i i i in Evangeliis : Quando
Otar
- ^ vot ex hac cimtate persequenlur, fugite in atiam *.
J129
,

, ,
: ,
,
,
,
, ,
\ , \
9 t
E l in his quidem expositus psl canon. Cum autem

dominus Nicolaiis Muzalon, Amyclaeus episcopus
dictii9, vi a tuagislralu lonsusessoi,37e sapplei
coutenderc(, ut quod vi in eqni faclum erat tollcrelur, el episcopale rursus muqus obirel; sanciissinius ille palriarcba dominus Lucas, videns illuui
synodice cum vestibus episcopalibns prsetfeniem,
eum non admisil, dicens, ^quod si ^ynodalem
quidein scnieiuiam et correciionem exspecla^^
episcopus, canonicum auxMium invenisaet: sed
quia vestes monaslicas, quibus vi indulus fuerat,
inordipale exuit, et ibi ipsi jus tlixit, auxiiiuin
el
Matlb. x, 25.
PATROL.
GBr C X X X V l l .
36
1 i 11
THEOD. BALSAMON
1135
M D *s5*qmflHr. SeJ cum saacHiseimaa illc palriar* . ^;

, x \ ,
rha ad Daa*in*ai eigra$el,qui f i socccssit aaoclis:. *
simvs palriarcba dotuinng Micaacl, vi qnidem fa , *
r t a a toasuram lanquam r.on factam rrpuians,
,
rpiscopnat syoodict jaslificaYit, e l e# pnccipu^,
;
qaod cum wooaslics otwniifto apparere baodqea <4 (71) ,
quaic roac:u< s i l . S i eiiini, iiiquil, vidis&et eiiro
4**
cnm awnasiici* pra^rnleoi, illvm noa restituisMl;
4 qai, qood facinai csi, admisiL Curoquc nao- , /,
nuib diccbani, adioiUtndag esse tonsarat in peri- , ,
m l o factas, i!le jodicabat tOBsaran vi factam M R
eaai essc, qtue poriculo fecla dicilor, sed q n * fil , , ^tsv
propier lyorbum. E l s k q u i d e restiluiion+n posl
dfcrela perfeciL Episcoptun ajileiB, ut qui negli* , fttA .
;
gcns faissei, ct sibi jus d i x i s v l , ad itmpus cetebrandi officio privaviU Quio alii Biulti t i ab ^
Agareait circenicisi, ei qm alia wnlu ioipia vd
itemml *el passi eraoJ, posi purani cteonTenieelefB
pemiieiiruuB, ab Eccksia recepu sunt, ei pceau
ioipooUie medelam iccepenHU. Porro ct CoaMteaaai
doaiiaaai Tbeodoraja, qax dieta est Lapardje IIbn* daaiiai Aodrouki coojax, vi illias tynnai
AadriNiici toosaai, ConaHmtiaopoliUaa fyno4oi
coa ftifil M U f e habiUam, aee C M Crale Haofartit* ami koc T e h c n e r t n a i e peiât, coojnagi;
eo qood posl e j u viri mortem procefftistet loo*ura, ciiaaisi vi facla eseei, ct oonobiaeo
nosteria v i u a egMMt. C a n U i e a alioa oobtka
fcuiinas aie loaaaa acqaan cemaoit luec avnodos ad
- . ,
, )^. \
^ "
9 AoaCJ, arsovmxv
* , ' ^. (7) .
&
,
, ^
, , | ^, ;
prislinuai babiuun reverti, vel qood eoram narili , & , xm*

M Q a4X O I V O 6 O X )
. ! ^
oiUUieat posi Borteoi IfraBok
^
: a , i n ,
^ ; .
ZONAR. Les Mfiyrii aat, angmi Tfacologi C r ^ ZHNAP. ,
4 Mqe apoale cenaroiai
5 ,

* m mm oobis iaicrti aaot, et iotbecilUuribaa parotam, d c . l^roiDde , txoe .
bi iaifoiilaiia caaicii, ojraaaorra faror m , #7
Qiriniaaat Aacchamor, iaa aibi et lolebria pfo* , apiciafcat^ ^vaagdicaa ea re pffVDcepiaai se- , '
**
rati, dicoHa ftooiwa: Coxi vot ex kmc wrkt p#rs- xoJumc ,
&
fwxlor, fofile i a . Qaioaaqae igiuir ia faga . ; ^ ^ , \
toiprebeoai, ! f a o i l i i t i b (oaai \ > ( &
qiioqae Cbfftaloa iooteavU: TrmdtL, ak, poler jft/aai
r i i twmter frmlMm *), qmmpt spoUBiti, r o , xoi aBUpetU
^-
soperesaeat, rti 4 toaaaraai o a i a f t
* M a l t ) t . i , z l .
Cuill. BeTeregii nots.

(71) YJtoMloxrt irwre^mA^ Bcc BoltanMmis
rerba, osqot ad ^ indosive, codki

nosiro BodJdano debetnas : ncque coim ia Pariai^nsi edkione, neqac i n ms. Aiuerbacbiaoo ba() Tkr tdrroi .
U s c oaqoe a i
Untm hojus iDierpretaiionia e u i a a t in n p p l e niroio a<l Parisiensem Balsamoois cdiiionem; unde
ttiata bec iranslata sant: sed io codlce nostro
B o l k k n o paaloaliler kgwnler, pnescflira in i n i , boc Titicl. modO :
, ^ ^^,
^,

, etc. Cmmmemmm
munmm Tketdormw^ eonjxycm L*p*r4m dictmm^
m* i*tyermtore * Amdrmuc* i n r f a i
aeaifBBi maUmn mm f BBMJI.
De Laparda, cojits bie i l BMBUO fticeU* fliBaii
les e i i a n moniBil Andrwwk* C O V M M , 4. i .
Hxe aaiem ia codice Amerbacbtaoo desideramtar;
neqoe Balsamoois esse a f i m a f e avsioi.
J133
1 CAN. IV CONC. ANCYR-
1134
, ,
, , \ ; -^
, \ , \

,
, -
, ,
,
,
\, \ , \
\ ( \
\),
vel tormcnla perpessi, vcl in carcerem conjecli.

pcrpeluo lamen, yestibus quoque dilaceratis porporique detraclis, scse Cbrisiianos esse professi
sunt; eiiamei vel aliquid per vim repugqanliupi
manibus sil injeclum, tbus videlicct aut aliud quidpiaro eorum, quse in idolorum sacrificiis adbiberi
solita sunl, vcl cibi aliquid ex immolalis per vim
a. coacloribus immissum ore excepere, qui aUquid
ejusmodi perpessi fuerint, Gbrisuanos se esao
nihilominus interea clamiianUes, alque pb id quod
ractum fuit dolentes, ac dolorem demisionc babiluque pra sc ferenles (est autem remissio Groece
, aequabilis ap ipoderata morqqi composiiio; quamyis eodem verbo aniict-13 quoque
, , ^ ornatusque corporis significari queat : liabitua
vero, Graece , irisliiia extrinspcus appareoe,
, \
condiu nquc animo mcarorem indicans, quaiu

- - eliam vlUe bumililaiem canon appellavil); ab iie
, \ ^rgo nihil pcccaium esse Palrcs asscrupt. Neqnc
\, eniqi, quod vcl idoloibyttim ore vel qupd (bus.aui
ajiquid simile manibus, uoleiilcs exceperint, id
, * crimiiijs Ipco poni debel; si tamen illi interca
(, - qqoque, dum haec iiercnt, Gbristum appellabaiil,
. .377 Peumque ipsum csse profUeba,ntur : ac U n quam nulli culpae affines, uullo mpdp a commu, ,
, njone srcendos esse deiinivere. Qtiqd si nonnullos
Otiam, aequitatis iorte ignoraiioae, aut pbis justo
(, $
diligonliorcs aliqui communione prohibuerint, eive
, . , \,
e clcro illi sive e populo fucrint, admillendQs esse
,
, , <C Utico decrevere. Ta^lum porro abe$t ut quse
supra commerooravinius, crimini sint ducenda, ut
Ciiamî Iajco homini cuipiam pcrferenda iuerint,
nibil tamen, modo vitam alioqui su$picjone vacuam
ac probat^m Iradaxerit, quomiqus ad tacros urdines evebi liceal, obstare velint.
. < 01 \
AttlST. f Qui lormcniis subjc^ti ct \un verc pasfi
\ c sunl, ct posl tyrannidepi cibum idoLis oblaluin
, ; . \
i sumunt, a commuqiane ne proiiibeantur. E\
f \ , f laici boc passi, ul nibil traiisgregsi, &\ ord i>ac , , ^ tionem velint conjêqui, coiisequaniur, inodq
, .
al ter inculpali sinl. >

Qui cum tormeniis cibum idolis immolalmn
recipere coacli sunt, istis, qui eos cpgiuil, in o
, \
eorum illud violenler iiijicienlibus; abuiliter et
- &\ tbtis eodein modo in maous suas recipiani, ^
, \ ^
illud per vim iu tripodem injiQerc compulsi s b i t ;
? , scd conflleniur oinnino se esse Christianos, el cuoi
1\ ,
hoc coiHigerit. luctuqi oinni modeelia et b^bitu
\ et vitae biKnilitate ostendunl, hi, ul qui sunt exira
, \ , pcccalutoi, a cooimvntooe ne arccantnr, aed iq
, propfio bonore maneant. St aotem tales sin;
, ' - .
i a k i et onlinalionis coippotes esse cupiuut, CODC: , , quantur, ai pnccedens eorum vita inouJpata fuerii:
,
px $o ejtteinodi bonorit parfidpes esse ne prohi*
bea,ntur.
.
GANON IV.
'.
t l>c H8, qiii vi sacrHJcaront, et praeterea ad idola
lUpV , \ \
c pransi suni, qukunque abducti quidem, o|
?
,
ijv .
4136
THEOD. BALSAMON
, * , \
,
; , 6< (73;,
c , ,
f \ .
.
\
, \ , , ;
,
,
\ ,
, ,
. ( \
,
\ \ ,
,
*
\\ . \
, \ ;, \
, , \ . " ,
\ \ ,

' .
suscipi. Si autem acctibtierunt quidem, non aulem Q .
comedcrunt, biewiio subsiernenlur, et lertio anno , , \
iiua cum iidciibus in eccleeia eruniaine oblatione: ,
pst ojus cnim tapsum crunl divlnae communionis \ \
pArlicipes. Ilaec aulcm omnia episcopali judicio
Palres reliquere, u l juxta ejtie qui peccavit 3 7 8 ; CAiiversaiioncm el socordiam, vel augeantur-poenae, ,
>cl dimintiantur. Examinalur aulem eliam prior \ (
corum conversalio, ut vel biiinaniialem vel seve- , . \
riutem (onsequantur. Rogaverit auiem quispiam.
cur clerici quidcm vel laici tertio canonc indi- . ; ,
eaii, qui vel ibus vel idololbylitm vi susceperunt, '

non puniuntnr, u i qui non erraverint, sed ctiam
, , \
ad giadtis ecclasiasiicos promovenlur; qui auleiu
;
tn quinti canonis flne contineiilur, el v i accubue1135
c laeiiorc liabitu acr.csserunl, ct vesto sumpiuo-

c siore usi eunt, ct pnrati prnndii, non xgrc id
fcrcntcs, participcs fuerunl, visum est, anno
nudirc, iribus autem annis substcrui, orationi
c vero duobus annis communioare, el lunc ad
c id quod esl pcrfectum accedcrc. >
l l A L S . Gutn expositus (erlias canon indislincte
ignovissel iis, qui vi idolotbyla susccpissonl: quoi.iam ilicebanl nonnulli cis eiiam ignosci, qui ca vi
comcdissent, vel ctiam sacrificasseni; pcr bnnc et
quinlum canoncm statuerunt Palres, quod quirurtqne quidem, abducli ad idolicum prandium, la?lum
vttlium ostondenint, el cum splendidioribns vestiITTJS discubuerunt, et eorum, qunc idolis immolata
, partieipes fueiv, punicniur, utqui omnino impietati ccsscrinl. Quamobrem anno uno divinas
-Scripturas audient in nartbeec, ct poslea triennio
subslernenlar, id est, in eeclesia erunt poet am*
bonem slanies, usque ad catcchuinonorum cxilum;
lunc cnim tpsi quoque egrediantur. Completis autem bis quoque tribus annis, una cum fldelibus
biennio communicabunt, c l ab eo tempore ad id
quod pcrfectnm es( devcnient, boc est, eliam d i vinorum sacramentoruin crtint participes. Quicunque aiitem vi abducii moesti fuerunt, el cum lugubri
vesie accubueriiiit et coiiiedertint, post substratioii!3 tricnnhim in ecclesiasticam communionem
sttscipientur, sed oon etiam divinis digni sacraincniis babebunlur. Id enim est eos sine oblalioue
f
, ptinitintur, ut qui peccarinl, idque cura larymas fundcrctit, et nec idololbyia quidem gustaverinl? Solutio. Differenlia est eorum, qui vi
ttiscepcrunt dona profaua, et ex faclo proprio nibil
' ^, \
, , , \
^^, \
; . >*

etiam ecrlesiastica supplicia ab iis a praesenti synodo exiganlur : ut, exempH gralia, boc canone
cautum cat, ut qui JselioFe habitu accesseruni, ei
>arali ellinicoruui prandii indifferenler parlicipes
qoi de praesenii synodo a i l : Quintus esl liber canouernnl, uno amio audianl, tribus subslemanlur,
num prmi concilii, quod post apostoios convocatum duobus aulem in oralione sola comoruniceni,
ett urbe Aneyra de regione Galatice; et numerui
sic postea inter perfeclos fideles recenseaalur. la
ejui erat duodecim epitcopi, qui eorum causa con* aliis canonibus uaec supplicia aliler de0nianliir.
gregaii $unt,qui tempore limoris per varia negandi Qualia ca fuerunt, nou :>pua sl hic repelainus,
genera lapsi fueram; et numeraniur $i in exemplari cum de iis in annotalionibus ad undecimum pfimi
Coptico viginti quinque canones. Hinc igitur evenil oecumeiiici coucilti Nicaeae celebraii canonem fosa
Ui juxla varios uiodos, quibus lapsi sunt, varia
comincniali fueriinus.
(75)
Brtavr&r
H ^ c gynodus con-
creia fuil eorum cauba, quigrasaanie pcreecuiione

lapsi fucrant. Quod eliam ab auctore uouiocanonia
Arabici in bibliulheca Bodleiana observalum est
! :
CAN. IV CONC. ANCYR.
. 133
03 , \ - doliquerunt, el conmi, qui aliquid intpium vi fecor i i n i ; ciijusuioili videlicet esi ad prandium accum , \ ; , \ bcrc. Unde illi quidem, ut qui mali nihil fecerint
(ab aliis cnhn in os vel in manus ipsorum injeclum
. , esl idololliylum), non punitinlur; hi aulcm, ul qui
( !
proprio faoto peccamm admiscrunl, nimirum lapst
),
, - sunl, ptinhinlur. \hvc aulem conscqucnter iis,
, .;,
qua a ligihus slatula sunt deftniernnl. Dicitur
.
enim in lib. x Basil. tit. 4, quod i d , quod ab
. \ aliquo quidem vi ahlalum cst, nirsus manet ejus
/ ', - dominii, nec nllius unquam domiuio tcnclur, ul
; '; ,
vuli lex quac dicit: Furtiva el vi possessa nunqunm
\ ' ;
usu capiunlur, sivc dominio lenentur: quod aulem
JV \
alicui ab aliquo mciu daltim est, a howx fidci
, .
possessore usu capitur, ctiamsi mclui quoque vis
, - B :ineil: veri enim domini proprio faclo iranslata esi.
;, Jure ergo,* qui nihil impium fecit, non puniiur;
^ \ ' quemadinodum et el ignoscitttr, cui vi suum ablatum
.
est, si id ad triginta annos usque revocat. Qui
,
autem aliquidimpium fecit, utqui in profanoprandio
\ vi accubuH, punitur; quemadmodam ei non igno , scilur, qul propria mami, quod snum est, alicui
* , - metu tradndil. Post decennium enitn perdidit ojus
, dominium.
.
.
ZOKAR. Quicunque coacti immolavere , vel
. ", \ , eliam in idolis accumbcnlee idolotbyta gtisUrunt,
, \ ;
eorum, inquit canon, aniini affectionein intuert,
, ,
proqiie illius ralione supplicia iisdem luenda
\ \ ,
,
moderari oportct. Etcuim, si dum ad sacrifieandum
\ , epulandumve abducerentur, el habhu hitori spleitT T C J , \ didioreque veslium ornalu induii incessorc; et im , \
molatorum absque discrlmine participea fuere, boc
64: , * esl perinde quasi niliil ab aliis cibornm gencribus
, * dtfferrcnt, ita ul nibil, qnod pollutis vescerentur,
,
dolcrent; verum iis sese, quasi non pollulis, affalim
, \ , ingurgitarenl: eos uniue anni spalio audire in
, nartliece slanres, sacrarumquc Scriplurarum reci ,
lalioni attentos, triennio vero substerni, boc cst
,
posl ambonem consistere, el cum caiecbumcr is
\ , egredi, biennio vero precalioni taniummodo coir. , \
iminicare, boc eei, ad finem usque cum fldclibus
.
inleresse, et cum iis una precalioni vacare jubel;
aiquc ita demitm posiea ad id qood pcrfeclnm esl, sanciorum videlicet mysteriorum perceplionem,
accedendi potestalem farii.
. " D AHIST. Quotquol abducli cumlaelilia ascenderunt
t \ ,
t ei comederutit, sex annos se submittanl.
" , \
Quicunque sacrificare vel in idoli templo pran
,
dcre coacii sunt, si postea cedentes Itabitu splrn ,
didiori inredebanl, aulamictti utebantur smnp:uo, \ , \
siori, et prandii parlcin accipiebant, el sacrilicinm
\
oilerebaiit, lii uno anno inler audienles consiimcn , \ tur, ires aulem annos substerncnlur, el duos aKos
, \ '
annos una cum fldelibus collocati eninl, et prccuni
, \ - rÎarum erunt participes; post sex autem islos
* aih.os perfeclionie compoics fient, et divinoruiu
, \ sacrameulorum pariicipes.
,
r
THEOD. BALSAMON
379CAN0NV.
f
floitajiqy aatem caro m t e lnfubri aceesserunt,

c ei accambeoles coaederuot, ioterea loio accat biios teaport U f rvmaa fondentes, si irfennale
t substraiionis tempHs coinpleverinf, aioe oblac tioae recipianiiir : sia auvm noo comederial,
biennio f ubslrati, tertio anno cornmaricent
t siae oblalione, nt perfeclioneni uieanio coosec quantor. Episcopi aolem poteeiaiem babeaar,
t ronversalionis modaro exaroibaotes, vel olendi
c cfefiietifia, vel plns lcmporis adjicieodi. Anie
c oinoia aiiiem et praecedeos vita, tt quje cotisec' cula est, examineuir, et sic eis clemeolia i m t pertiaUir.
B A L S . De praeseoti eanone iractavtmtis in i n terpretaiione cauonb 4, el ne quid arapbus qriaere.

ZONAR. Eomm, qui vi adacti idoIFg immolarum,
aflectiooem uhiuscujusque cognoseendam , proque
ejut ratione cura ftiogulis ageodum esee constituUim est. CaiB ergo de iis qui, nibil dolenles, sed
betitiae poiias aliqaid prae se ferenies, immolavere,
canoo ahlea disserueril; ouoc de iis qni idoloibyta aciliret, verum non sine acerbo aiumi eenau
ac laerymis, guslavere, decernit. Quoi quidem
6xacto sobeiratioris iriennio, in coovenlum absque oblatione adniitti, boc est, in ecclesla quidera
cum Gdelibua copsisiere, ndn lamen commanicare
Jubet. Quod ti nihil, ioquit, ez iiumolalis gu&iavere, bieunio substrnli, boc est, iu catecbumertoram siafiooe agenles, el cum iis simul exeunles, C
ubi tertiuin annum aitigerinl, absque oblatione
eonimunicare, fidelium nempe societati, liceai.
Coromunionem namque boc loco, non sacramentorum perreptionem, sed folam cum fidelibus consociationetn inielligit. Quak-e itlud addidit, sine oblatione, utlertio anno qiiod fcerfectum est accipiant,
u l , ioquam, exacto triennio, communionls quoque
boni parlicipes (iant. Alque baec qiiidem ila a sanctis Patribas constiluta eunt. Sed ciiro acqualem
D O D etie in omnibus poenileutix rationem, ac allos
quidcra perfectiore conatu, remissiore alios in e i piandif criminibus laborare inlelligerent; de unoquoque tlaioendi potestatem omnem episcopis per-
U4d
KANON r .
c , i , ' *
c ,
,
! , ,
c ,
c .
c '. I .
, \ , *, \
.
. \
;, \
. , *
\ ,
) ,
, *
\ \ , . ;
. ,
, .
, , ,
, \
, *
, 9
. ,
. , .,
>,
\ (/.
.
, * ^
, ,
' ,

} \ ,
, \
,
, \
, , \
mUere, , qiiam quisque emendatiouis ratione n
oslcndaX, in singuiis explorent, ac in quibus pojni. D , . ;
lenliaB sludium anlenlias perepexerinl, eos beni .
gniue accipianl, lempusqae aniroadversionia comrabam; vel etiatti ad [praeGnhtim iilud criminis
luendi spaiium i i s , qni rOmissiorera poe.Jieiitiam aguui, adjuugant: anteactam quoqoe eorura, et
qu-e posica consecula est, vivendi ratiouem iuspiciant; nuui moderale ac religiose, an reinls.ê dissoluteque egcrint, aganiquc in praisehtia, et gic bcnigiiiutis quoque erga illos moddai adbibeant.
ARIST. Qui cum lugubri veste ascenderunt,
.
c \ [ , c et cum lacrymis comederunt, triennio stibster , . * 0 c nantur; si vero non comedf.runt, biennio. Prarc , \ '^ , oi
i cedeos vero gubsequensque vita, ut bona v d
, \
c niala , epiteopum bumaniorem aut severiorera
. >
<mendit.
, \
Qui ad idolorum templum accederc coacli, el in
, ,
feodem edcre, si lugubri amiclu accedebant, et dum
*. 4; ,
comederent laorymas effundebani, hi ul toriueoiis
<
C A N . V I CONC. A N C Y R .
12
,
, ;
,
. \ /
. . ,
, .
.
,
, , \ \
, .

cedentcs, et otnnia iiivoluntaric fecisse reputati qui atl illicilortim. qua3 ab ci? exacta fuerunt
explctionem propriis suis membris usi sunt, trcs
solos annos discumbent; postea sine drvinoriim
sacramenloriim pariicipatioue inler fldeles rccipiantur, Si autem non edebant, sod accedebani
lanium, dtiog annos substernenlur. iinutn aitntini
ciini ftdelibus conslituti. E l post tres islos aunos
perfeclionem accTpiant. In episcopi autcm poiislatc ponihir.iil videl vel diligenies vel uegligcntiis,
gic eos tractare, el vel bumaniorem se gererc ct
pcEniiefHiae tempit* decurlare, vel etiam plus addere. Kiamiiial.it autem et pr*Bcedcnlein 3 8 0
eoruin vilam qualia erat, et cx ulriusque vilae
, mirum el praesenlis ci prtfccdentig conslHiilionlbtia
, , .
vcl minuet poenas vl augebit.
CT.
CANON V I .
\
De iis, qoi solis supplicir minis el bonomm ablat , ,
tionis vel exicrminatioiiis cesseruni et ecrifi, ramnt, et ad pra?ses usqne lempu* pccnilen, ,
liam non egenint, nec converei aiint, mmc
(74) >,
aulem circa lcmpus gynodi accesscrmd, ct
,
conversionis rogftationem indiierunl, viauiu
(75) ;
esJ qd magnum usque diem cos ad auditioneni
, adiuiui, el posl magimm dieiu tribus annis
, \ substcrni, c l post alios duos annos cominuui \ ;,
care sine oblaijone, ci sic a l id quod est pcr, .
fectum venirc, ul totum scxoniiium impleant.
;
Si qui antem aolc banc syuoduin ad poRiiilcn, * C c tiam admissi , ab itlo lenxporft cis si-xen .
c nium computari. Sed si pcriculuip tMorlisque
c exspectatio ex roorbo vel aliqria alia occasione
, . >
c evenerit, i i sub definitione recipiautur.
.
B A L S . Postquam dixeront sancti Patres qmd
; dcbcat fieri in eog qui gacriticarunt eo quod lor, ; mcnla sustinere nonpogsent, ntinc dc iis iraclanC,
qul propter solas minag guppliciorum , vel corimi
, qua? babent ablalionem, vel exsilium, sacriiiraruut,
. , el usque ad lempus synodi poeirilcpliam non ege , ruui. Decerntmt ergo quod, qtioniam miper ad e o
ctesiam vcniuiU, dtbeni pnniri: et primum quidom
, audire Scriptnras in narlhece usque ad roaguiim
, ,
dieni, sciliccl Pascbx, ct postea tribus aniiis sul, ^ sterns (uni Qdeliijni concioni duobus annis iiil<;resse,
,
sic egse aacrainentoruin parlicipes, tatiquam ia.ni
, \,
iiupleio sexeonio. Quoniam aqlem, inquiunt, qniGiiHI, Beveregii .
(74) Nvr xatpor. Sic hunc locuin
Itjgil, non modo codex uosler Bodleianna, ve>mu
tuiam iEioniensig, el Joanneg AiHiocbenus in Colle*ciione cauotiiim, nection Parisienges BaUanionis
Zoiiara3qne edilioties, tina ciiui velerilms Lalinis
i ilerprelibus. Nam Isidorus Mercalor v e r l i i : Nunc
incerlum esl; verlit enim, el nunc extra tetnpora sy nodi supplicanies. Quae qiiidem verba neutfi epnudiclis leriionibits respondent.
(75)
Pr magniMii
diem iiilelligenduiii esl saucium Pascha, ila dicdiui

ob magna illa benelicia q x Servator noaler pcr
autem, id e$t lempon hujus synodi, te obtulertmi;
reaurrectionem auam islo dio nobie conciliavu;
ei Dionysius Exigiius Nunc hujus concilii teitpore
Miide eiiaui Sabbalum prncedona vocalur
semet oblulerunt; at cudex Ainerbacbianiis c <on- , e l P a r sccve sive scxta feria mox aittelr:i legil, \ cedens, , et lota quidem ea
. Sed allera lectio prseiert-mla videtur,
geptimana, in qua Dominus uoster crucidxug esi,
non laiiluui quod coimiiuiitor sn, ged el eo quod
quaeque magnum islmn diein Pascbalem pr^pqedii,
Joco Palrumque mcnli meliug convetiial. Quid sibi
veteiibus passim mincupaiur.
vclil vclug intcrprcs per suam bujus lovi versioneui
ll
TUEOD. BALSAMON
14
daio ex iis ad p&uileritiam suscepti sunt, debel eis ,

repuiari sexeniiium ab co lenipore qtfo ad poeni- '
teniiain conversi euiit. Quicmtque autem ex iis ve- . "
itiuhl in periculuni, ne ex morbo vel aliqoa alia ; ,
cauta monaotar, dmnorum sacramentorum parii .
cipaiioiie digui habebuntur. Quod *i ipsos mori
, ,
conligerit, ne aroplius communiceni, tanquam
, .
poeda aolnli, nisi prxiinituai eexeuniuib prxlerierit. , ,
Hoc enim est illud, sub deGuiiioue, ftcilicet sub ; distiiiciione, recipi ad divinorum sacramenlorum
. "
parlicrpaiionem. Noia ergo quod i i inagts puniun , ; tur, qdi tion suni tormeutis aflectiet sarri&cnruiii, ;
quam qui tormcnla passi sacrificaniiu.
ZQNAP.
Quicunque mdla tormentorum expe, & , rientia niiuis cessere, jacturamque pccuniarum
aut exsiliuui (id ciiim signiGcai) metucntes , , *
iminolavere, neque posiea convcrei sunt, nunc ; (76), , **
vero, inquiuut Palres, synodi lenipore accedunt, , ei pfenitenliam agere v c l i n l , ad magnuin usque , \ ,
.
diem inler audientes admilii placuit. Magmini auiem
diem santlum kisclia , Domini vidfelicet resurre- ,
ctionom, nominavere. Ttim a Pascbate iriennium in .
,
aubatralione degere, boc e s l , in calecbumenorum
statidne commorari, curoque illis exire; deiude , ,
biennio absque oblalione communicare , boc est, , ,
inler Gdeles absque ulla lamen sacrorum peirceplione versari, atque bob pactO ad perfeciuib, ,
sanctificalorura ecilicet sumplionem, accedere; *
. , \,
proindfeque in omnibus pcenarum locis sexeiiilium
absolvi. Si qui vcro, inquiunl, scse. priusquain Q ,
, ,
gyn odiis babereliir, oblulere, ac ad poenlientiam
.
adtnissi sunt, ab eo tempore sexennium numerari,
boc est, ipsis praeflniri placct. Quod si eos, qiiibus ,
poenae nomine commilnione inlerdicttim eSt, ob , inorbum aliamve quarilcuhque causam in discti- , ,
, , >,
incn vitae vocari contingat, ad sacroruni munerum
communioneni admiui; sed ea laincn lege, sive , ,
distinciione, ut ei valeludinem evilaia mdrie re- ,
cuperarint, cbiuniunioiie rursus, ad praefinilUm

uaque sexemiil lempus, onuiioo carcahl.
. t , ,
3S1 ARIST. Vir qui roinis tauiufn cesseril.el sa , .
c crlOcaveril, deinderesipuerit, quinquennio subc sterbdtur. >
01 , '
Qui tormeblis non subjecli erant, sed ininis
solis terrcfacli e l eacriflcabant c l aliquandiu in D , *
errore isto permanebanl, pdstea autcin rcsipiscebant , et conversi ftiere, per anuUm quidtem inter audicu- , *
tes erunt, Iriennio cum substralis, bicnnio cuin fl- , , ^
delibus constiiuenlur, et precibus solis conimu,
nicabunl, ei post oiiuies sex annos elapsos ad
, ^
perfeclionedi venient, ei diviu coniinanioida par , ; .
ticipes eruni.
'.
CANOM VII.

t De ils qtii in feslo elbiiico, in loco gentilibus
< ; ,
depotato couViVati sunt , et proprios cibos
Guill. Beveregii noUB.
(76)
Aiucrbacbiaiius
^.
Codex
rectius k g i i
3; '^. (>uolitodo etiam Gallaudi c^dox locuiu buuc U-gii.
1145
W CAtf. VII CONC. AtfCYR.
1148
attulennii vel comedefurtt, plaCuit; <*dm bieimia

substraii fuerini, esse recipiendos : an cura
c oblalione recipere oporleat, eet episcoporum
c examinare, elalia.n viiam in unoquoque inqui
rcre.
B A L S . Quhlam fideles, in alienarum gentiutn regtonibuS iiiVenll, qitodam tempore festi ethnici
cuin eis in loco aliquo ad hoc ipsum deputalo c o mc leruiil. Quia adtem rton eranl gentUium cibi,
sed sui, se ab omnl reprehensioite alienos constTTari volebanl. Dieunt ergo Palres, quod, elsi exsecrabilibiis cibis non suiit iuquinali, qiria tamcn cum
infidelibus accubueruni, et per comniunem mcnsain
cum illis feslum ngcnlibns cdinmunicarunt, per biennium subslratione punientur : et poslea secun dum episcopi examinalionem, Vel ad solatn commu-
\ -
, t , , \ ' .
. ^

\ -.
" ^ , '
, .
, \
, '
-',
,
* \
,

, \ . ,
| , *
\ *
, *; 5. . \
.
, *\ \
, ^
, '

. " \ , ,
.
riionertr vel ad sanctam eiinm panicipationem recipientur. Quid aulein, si 11011 in tempore festi, sed
iri alio die ct in alio loco, cum inlhbdibus coniederunt, nilnquid poenae non enint obnoxii?
Solutio. Nequaquahi. Nam sic quoqne punirnlur. Sr eiiiin ftx hecessilate cum iutldetibiis coirnv
deruut, qdi sint forlasse legati vel caplivi, mediocri nicdttatnenlo Cnr ibuntur : sin auiem ex
comemplu vcl ilidifferentia, magis pimieiiiur; s*d
non ut Uti, qui cdnl ei* fesluru cclebrare visi suitl.
Quemadmodtun el magis quam illi punicnltir quo ii qtii rton suos, sed fesli eihnici cibos comedcrunt. Haec auiem oiunia episcapi jmlicio suiu re*
,-^^
. - linquenda. Noia bsec, q u libi valde uiilia fulura
,
gunl adversus eos qui nna cum Saracenis comc*
' , ^
dunt, vel cum aliis genlilibus. Iberes atrtiMn niliil
.
rcferre dlrinit, an cum oribodoxis, nn cum lia*rcti*
\
cis coniedalur: el quomodo boc fial nescio.
; .
&ONAB. Si qui vero albpio ex 119 diebue, qut

.
, - etbnicorum consueiudine solenncs babeniur, de*
fluito apud ipsos loeo, iitpoin in idotio forle aut
,
alio iu bos celobrilatum ususaddicio, convivia ctinl
,
elhnicis obierim; quanivts proprios < ibos, quibus
\ \, *
ipsi vescerenlur domi, lidelcs auulcrinl, ob boc
, \
ipsum, quod cuin othnicis epulaii sini, speciemquo
,
proinde cum eis fesltim diem celebrauliuiu pr;buo, ,
\ , - j) rlnl, biennio substerni, boc eel, starc cum ratccliu^'. "
menis et cum iisdem egredi, biennopie cxarlo\ ,
rursam admitli, synodica conslilutione decreuiin
, \,
-est. Do singulis porro quid slalucndam , an ad
, \, , \ .
sanctificatorum pernepiionem, an vero ad solam cuiu
' Odelibus ronuiitinioiiein admiiti opurteat, episcoporum judicio, a quibus reliqua eliam uuiuscujusque
vita examiuelur, dciiniri placel.
AftlST. & qtiia proprio habens cibos, ciimelb. , ,
nidscomederit ineoroiii festis, bicnuio eufesicrc ,
I . >
1 naior. 1

S i quis ad eihnlcoriim festa selecio aliqno pr;c \ , \
parata Inco convcneril, el proprios cibos habnia
;/ , '* ,
tum eis comedcrii, eubslernetur breimium Unturn.

11 autem eum ex eo lcmporu prccem isbldruni cum
, \
lidelibus coiiuounioficiii habre, ael divinorum
Jiioa
< <y*ii mtem M* *t * rnaeu t a r r . i b s j n a t *

perfecie
* *lrtai'i#ag # M M
Otm 4 w w t w i s u Pacre dt * ie~

*<***>4 M e tnam d* u* tU:io* *fn
^ w **<r dcamec Qynm w e-iba. dfoebaoi
+ti*m, *Um e*oe e l *wui
yye n a V a r * , .
M U ^ v t w i ^*r#
* ^ * p*u*n. i* l u*r
tftcvJi *a*-n4*:ariN* ;
 ****+um 4**,7&*
9 f i i 9 <<
zirjnaU
eikra<w
|
4*>trai* ta aaU*i*ai**e *>fere,
e** *m m e***Uurt, *iglgê prct**,
4* ****** mwci, *i eu, * Uoa* pereepuow, fao< * * # tlemum
ptrietu reopt, boc
r v i , atf %mm**M\*U e*rpo*i* et aaefoiors D
f
z a l sâcu/uiat J K - p > i \ r p j _
yrj^ygiag^ xzi
sfii^y
^
f y w f
iifarvso *? n \
^fcim^
Kvpeo*.
. c xal tpctvv *1*. ^rcA

c &(, hrzizzix? i x a r s z T r t M .
# f eoaetao, *tf*e**K, fttmiicMtJt
tmkpeiiiur. t
Q*ttu*t\n< w*m teweJ, *ed \** *w ur tmcu *a- *OTV. , s a i z z i
VI\>ZT p^zitrzz:
OVTOC trrparcix
TVZOXSSZIMir*arjtf, Ui
trieftftMMi wfcrterantf, b i e a o M
rtMnmt m precibe* ftob* c * Sdekbas
mufiitsrt, rt t*tH>jo J R A O perf t t i o o e retipiaoU &:*>*>3 * x a l -
9
^.
C A S O * IX.
*cdet)m inwrrrttrtwt tx fralref soiw coege*
fnl et e4ae /efom ut eofieair u ansts
f qifidem (ribtff J<Jiiiofj* iocee sttftcipiant, per
t tifi<l uwicm ês^nnium ul)tien>aoiur aolefli
tniM * oblalione roiiMifiiceiil: ut dteeunto
tfpl<l0, rJMftijooiJ cfl perfccittiu finl parlkipes.
t Kofffm anlîn reliquani in eo quoque Uwporo
filam exaaiinare oportei.
1IAf>H, fidelet quiibmtdco propter UirroenU t i - 1>
Hfidt igiiavlqo etagiriiBl, et ab orlbodoxi* defecernnt, m cUaifi adteriiit illot proccdereut; aliquan<do qidem cogautea tot idtim aeniiro c u lyranaif
allqnofidoeliaiu labbrlioacultaioa prudeaict:
h o i t r g o tantil Palrci decennio puniri delinieninL
Na dioai atilem dictos ftdcles adeo a fidc CMrislianii fuliM ', ul eiiam iulldeies et Chri*
'Innorum prrieiubirî fiierinl. Tulea eiiiul Ecclaaia
allo quodam modo ^ sicui ct eoa qui sunt
a nnlUUaui Infldtlo* , vel poliu cum majore e i a inlnallone ; tod dlcaos quidein adhuc oKbodoxe
niiro, ftcd propuir iarmeala fclaiiin ccieisse, et
ttni male aantlf ntlbua conwntirc vidori; aifco ut
qul ooi tldibaul hwrcilci itou oLVudcrcniur, scd
f
c "* & ,
t . \ &, \ c ,
c ; , & /^^ :
/>>1 *
/^ .
c .
. ;*> ***\
;, ,
,
,
~\
*
, ^ ) ,
, \ .
;
, ; ,
'
,
^
H49
1N CAN. X CONC. ANCYR.
1150
, el ipsos quoque iis siroiliior credcre existimarenU
\ .
Propterea enim ct pcenis subjiciuiUur, et non
, guscipiuntur ut idololatra? el infidelcs.
\ .
.
ZONAR. Si qui vero Cluisti fldcin non deseruc , \ , funl inodo, sed eliam insurrexcrunt, id cst eam
* , \ , , oppugnavemnt, fralresque ant ad sacrificia ipsi
\ , coropulere, aut ut ab aliis compcllcrentur, dum
\
eos fugientes ant latebris occullatos produiif, a t
U
Cbristianos esse cum ignorarentur, bosiibus Cbri , sliani notidnia in iicant, caiisam prebtiere; eos

tiknnium in veslibuio extra tcmplum itUer ati: , dienles explere, sexennium vero deinceps in sub , siratione dlgere, uno aiino demnni cumfiJelibus tina
,
precari, ac decennio mox cxplelo pcrfecli compoti-e
. *
, t>alres 3 8 3 Jubenl. lnterea vero (lioc tido
, ),
licel poenitenti lempore) rcliquam quoque, in\,
quiunt, ipeorun vltx railonetn observare oporlei.
\ Si namque otiosain vel etiam viiioeani vilam agere
, . BigniAcatum s i l , poeiiarnm quoque praGiiitum ipsie
iemptis ditilius prorogabkur.
. ' * ARIST. c Qtti non solum voluntarie sacrificavcriu
\ ;, .
eed et atiutn coegerit, decennio substernatur.
, , \
Hic, ui ot se perdcna ei alios compellens re \ , gensque ad perdilionem, si convertatnr, trienniuiii
, \ quidemeum audieniibns transigat, alios autetn an, , , DOS eex ctiro subetralis, alium landem mniiti Jiini
\ 2 * consisienlibue* el prerum cum AdcHbus ueque atl
, - diviu raystagogia Aacm particeps sit, et sic de*
^ , \
,
praiterlapso, perfeciionte sii compos, e l
/^
divinit sacramentis dignu* habeamr, nisi fone
, \ ' reliqua ejas vita examin.ua eotn a dhina partid
paliond arceat.

.
CANON
, *
c Quieunque diaconi conitUuti, in ipaa otdinatio^

c prolestati sunt, et dixertmt, oporlete te
1 , *
c uxores diicere, cum non possinl sic roanere l
U, si uxorem poslea duxerint, sint in mini*
, c alerio; eo quod hoc sil illis ab episcopo
. ,
cessum, 8i qui auUm boe BilenliO pr^lcritd^
\ xjj c et iu ordinatione ul ita mancrent suscepii
, \ ,
t sunt, poetea autem ad mairtmoiiiiim TeneranH
. I
c i i a diaconalo cesaeni. >
. D B A L S . llt:nc canonein no seqnari?, qui definK

diacouos possc cain malreribiia mairimoiito eoii*> , jungi, postquain ordinali ftierinl > qvando dutti
, ordinareulur teîftcali sunt, id esl, dixernnl surs
|* , episcopia, necesse esse at ad ntatiinioniitui veniani
. * Ot veiuli permissionem acceperuut. Slve enim boc
, , praedixcrinl, sive silenlio prasterieiiul qni ofdiuai 4iir , non permiiitUiir eia, ut post ordinaiioaem
, ' cuni muberibus coujiinganlur ; sexlus emai ranon

synodi in Trullo deponendoa deceriiit presbyteroe
el diaconos el etibdiaconos, qui posi ordinationeni
, .
niatriinoiiitiin coniraxerinL Quod fil aiilena contra

canones, ncc ex permissione eptscopali, nec ex eo
,
lantum quod lacuerint, coticedelnr, ut quod con. } sisterc nequii. Legc eliam sextam Novellain impeQ
c e
l B i o
>
IISl
TIIEOD. DALSAMON
1.52
ralftris domini Lconis Sapicnlis, quae dicil quod, , , \

etiamsi ex consneludine non scripia poteslaiem
babcam <i qui sntit sacrati, inira bieiinSom posl ?
ordinattoncm prxdiiltim, dticcndi tixores legili- , ;
inas : hoc tameu, ul a canonibus probibiluiu, ob- , .
servari non debcl.
. \ , 5oot
ZONAR. Quiciiiiqiie, diihi diaconi consiihicmi : ,
lur, hoc osl, qno teinpdre diacotiaiu iitiiiandi
fuerafit, nxorem sihi neccssarto dncondam ess<, , ,
nec virginitalem a se coli posse, leslaii, hoc est, \ -
, ,
aperie, quasi adbibilis ellain lestibti% profcssi

snnl, si quain sibi mulicrcm post sirsccptum or , .
dinem nialrimonii jnre copulaverint, a minislerio,
boc est a diaconatu, neqHaqaam arcendos esse
canon deccrnil. Videlur ifssiquidem obeundi posl . ordiriem susreplum matrimonii ab episcopo fa- , \
cultas permissa. Si qui vero> dum initfandi forcnti

ailuere, eoque proinde silentio casliniotriam condixere (nam hw quoque assensom facittirnilat i i i - 5> .

diral), eos si uxorem postea duxerint, a minislerio
;
c*ssarc jubct. Alque baec quidem bnjus canonis
, ;
deireto sanctla. Sanciortim vero apostolorum vicc. ,
stmo sexto canone, lecloribus solis et canloribtis,
postquam in clerum lecli fucrint, motrimonra i

,
permi&sum. hunc aposloticum cauonem sc) \ \
cuta scxla synodtis, canone sexlo, nuUi presbyiero, \
diacono atit hypodiacono post susfepium ordinein
.
nxorero ducendi facultalem esse decernii; ac qni eiinque canoni non obientperavcriul depotitione
, . imillari jubel. Nuplias porro, 384
êlint, anle* Q
quam iuilienlur, celebrandt posteetalem facit. Cum
igiltir sibi invicein bi canunes manifeslo adversMitur, sextae synodi canon qui et posicrior ftiil
magis cum apostolico canoue coiisciilit, scrvari
ttebet. Njec etifm uuquain sacerdoti aui diacono,
ttxotem posl susceplos ordines duxeril, aul
ttbenndi facullas erii.
ARIST. c Qui diaconus est ordinandits, ei prolestai lise fneril episcopo se non posse cailibeiii perse* verare, uxore ducia eit diaconus; si vero cuni
t lactierii) ttxurem postea duxerit, ejiciaiur.
1lit canon slaiuit cnm anie ordiiialionem
epfscnpo proteslattie fuil,
non posse coelibciti
*grre, eed veile matrimoiiii coninirtnionem inin,
\\\ probibori eliam posi ordinaiionem iuatrinio- ^
inirc, et in codm eiiam minisiorio et bonoro adbnc permanerc. Eum atiiein qui siluil ct
ordinatfotie tit ooelcbs moiierct, susceplae est,
a diatonaiu cessare, si poetea iiiairinionii lege
mulieri cotijunctus fueril. Sed buic canoni opponilur aexttis sexta? synodi canon, non omnino ei
qui coelebs ad bypodiacoui aut diacoui aul presbytcri gradum venii, coRcedene niatrimonio sibi
r^mhiain conjungcre, scd euin qui boc anuus fuerit,
deponi jiiben. vim relinei illecanon, sed bic in
desutftudiuom abiii.
8 1
CANON X I .
Dcj^ponsas aliis pucllas, ct ab aliis postca raptas,
,
, *
.
,
, ,
.
dtgnilalem sitam relinendi aitl sacra mitii*irri*
. , !
c t , !
c , .

, '
, , \
, \
\ . , \
,
,
\ .
- ,
> '

, . \ ,
\ .
'.
c ^ \
;
1153
I N C A N . XII CONC. A N C Y R
f -,
c , { \ '
.
. \
' . '
, \ *
\ ^ '
, \ ' ' .
'
:
,
. \
' ' . ',
\ ; '.
\
,

\ * ; \
, \
'
.
. \
)

, ,
, . \

, ,
. " ,
c
. , * , .

, ' ,
,
.
'

, \
,
. ,
,
, .
\ D
, .
lB*.
, \
,
, . >
. ,
\ . \ (77)
, , ,
\ , -
!!&!
p acuit, iis, qnibus despontae erant, reddi,

c eiiam si \ i m passa?sinl.
B A L S . Deiis, qui quaslibet puellas rapiunt, ea
qnae sunl consenianca traciala suul in cap. 30 l i l ,
9 prasentis opcris, ol lege ipsnin Similiter lege
el 92 canonem synodi in Trollo, el l i l . 58 totiim
Hb. t x . Ctnn auirmaudis oanonem diccnlem, raplat
rcddendas iis quibus deponsae fucrant, ne dic.^s
eos cogt illas accipere, sed ipsos qtioque velie
eas quaerere. Noc enim etiam in mulieribus adnltcris diciuin esl, in lib. xxvm, lit. 7, cap. 4,
qnod quidem esi Jusiiniani Noveila 117. Sin aulem
vclis dicere, eas sponsos vel invilos accipere;
cnnoneni inierprelare convcnienter epistolae saticit
Gregorii Thaumaiurgi; quam eliam legc in prin
cipio : iiemqtie ea, quae ad expoeiliouem Ulitis
epislolje scripta sunl, sed et icesiniuni secunduai
canonem sancli Ji.isilii sic expouq.
ZONAR. Magnue quoque Basilius canone vicesimo secumlo, qni imilierem rapiani babet, non
prius ad peeniieirtiam admitii sinil, quam mulicr
ab eo abdiioia priori sponso, si lamen eam ducere
adhuc ille in attimo liabeal, restiiula s i l . Eodem
modo bic eliam cauon inlctligendus; raplas videlicel muliercs iis, quibns anle desponsae fucraui,
si nimiru/n iljj ducere vclim, esse reddendas. (iiviti
enim nen cogcnlur
A R I S T . f Si dcsponsata sit puella, ab alio vero
rapta fuerit, priori resiituilur.
Hic quidem canon desponsam cuipiam puellam
ct postea ab alio rapiam, priori sponso restitni
jubel, eiiamsi ab eo qui ipsain rapuil, virgo corrupta sit. At qniiiquagftsiimie oclavus i j i . lib. L X
Basilic. magnie pwnia euin subjicit, qui mulierein
rapuit, eumque qui opem isli in raplu tultt, eosque
qui diiigenliam quamcunque ei conlulerunt.
non permiilil, quamvisipsa uoilierrapta et quamvia
ipshis parcnies voJuerinl, i s i i , qui eam rapuit,
mairimonio coujungi. Sed el si pamiics istius*
modi aesenlianlur cotijiigio, exteruiinanlur.
3 8 5 CANON XII.
Eos qui antc bapiisinuin sacriGcarun!, ct poslea
baplizali s a n i , viaiuu esl ad ordinesii pionoi veri, ul q i i ablnti suni. >
B A L S . lulideles aliqui praidicationem quidein
susceperunt, ei Cbrislo credcbani, baptizari nulem
differebani. Quoniam ergo i i , ut reliqui iufldeles,
fiacrificanlea, ubi baplizali fuerani, volebant sacris
iniliari, et uon siuebanlur, co quod noimulli dicc-

(77) ! ci>r
.
Iia quidem cum Bodlciano Amerbachianus
i;uoquecodcx lcgil; seii in P. risiensi Balsamonis
ediiionc pro isiis verbis legilur lantum, \

.
1136
rcim to% P A tmt U gradoa ceuasl'e*% prmt- ; %< *

&. , >
bendof , t\ pratdiefis cmeooibes C M p a a m t i b a s '
:* >; * <*qui idobs sacri ffcaroni: staloeraal Palres, B I i i ad
<
paeenkHiam pro**bereour. qai per sacram lepi;t4Bsin ablali ei oami peecati aerde M M b l i es- ; :
ra4. ImcrrofJfenl aaiew qaipia, QoamnaBi ob '. * . ^ * , :- : x a \
n n t t i i bof qotdem, qii *oa sponte d M H I v i *a*r ^,
ficarvnt, soaeipiiMS et bapiiza :;s. e l m ordinaiois; Chriuiaxof a a u e , qni * i aacrificaixnt, ,
nnn ftolum taeerdolio dignos noo exUtiatamts, aed
p m i t etiam tebjicimai, m prim dictem est ? So- , , ^//*. Illi quidem, cein aini C b r M i a n i , v i lorroea- ; . ,
, , l o r m nou perferenies, sed iftimolautrs, Deem
aboeaartmt, c l , ut qai grafisaime deUqutsseQl, ad *. , , *
aacerdotiiMn iton adiwiiaMir, sad puHianiur : bi
~
'
auiaoi, infidclea cuni eaaenl a o a l i u U U , et aale

divinum b^piUmum ftacrificaniiit, Deoro non ncâverQDl. Qiiouiodii eiiim nogaasenl quem nondaro
usceperaiii, qood bapliz.tii non easent? ei ideo
non peccarqnl, suae iuperslittonis rilui conveni<*iiier
iai ieiile; proinde ad Ecclesiam accedenies suseipiuotur, ui iufidelef; ei quoitiam i i baplizali etiam
facerdolio digni babenlur, cuin episcopali examinttione, nec ipsi ad sacra admitii probibebuntur,
aed in iis fteiu omuia qux a aoclii Pairibus C O R T
niiula suni de infitleliboi bapiiialU, et volentibu*
ad tacros ordioes promoveri.
"
, .
, . 0
, , \ :
; \
, ; \
.
, 10 \
,
\ ^
9
Alia interpretaiio.
(78).
Prfcscnli canone asut ille eanclissimos patriarclta

dominui Polyeoclus, prinium qitidem ex aauctis- G
Minae Dei Magnae ecclesiae sacris arabilibus imperaiorem dominam Joannem Tzimiscem expuKt,
|K qui hnperalorera Nicepboruin Pbocam inlerfecil;
poslea antem euscepit. Dixit enim cum aaneta synodo, in tynodalibus acMs quae tunc babtla fuerunt,
qtise In chartopbylacio rcponunûr, quod qiiOBiam
aancli bapiUmaiia unciio omnia, quae anle baptittnnm iuerun^, qualia el qoantacunque suni, peceata
d e l e l omnino iniperaiorrs quoque unciio ca't|em
q u anic eapi a Tziiuiece facta eat, delevii. Kfi
argo aciioni conseqoeftler, quicnnque sunl pmlo
miscricordioree, et Bei misericordiam aniejadicium
corripiuni, por episcopaleni unclionem qna? ante
; ; ^

.

^ , ), ,
,
, \ ,
.
\
,
eam compiibta sqitt peccaU deleri dicunl, et ^
pulchre ,inatant de anims peccatis
. anle sacerdo
^_
, ^ ^
tium comiuiasia aacerdoies non postulari. U i eniui
; *
imperaiores uneli Dondni appÎlali sunt, sic eliam
\ \ ,
anUtlites ei sunt et iiomiuaniur. Dictum auiem
\ /^ .
suum ex boc qupque conflrmani, quod ejusdem
\
viriutis sunt precea q u * legantur quando impera ,
torce coronaniur, el quaudo ordinaniur aniiiliies*
, !
Pro oleo autem, qqo antiqua lege iiittngebaniur
. \ ^
rcgea et aiuislitei, dicunl antisiitibus tuificere \ ; , ,
Evangelil jogura colJie eorum impositum ei ejus
v

(78) . Hanc alteram hujus canonis interpretationem codici nosiro Bodleiano
acccpum ferimus i exstat autein et in ms. Amer-
bacbiano, necnon in Tiliano. Nam Geoiiaous Bec-i

vciu$ eam Laline verlil.
1IS7
I N C A N .
INC.ANCYR.
1158
^ , \ ' qui ordinai eharaetercm, enm ancti Spiritaa invo - caiione. Ad irretelabilcm aotem Itorum omniutn
. ^, coinprobaiionem , magnt quoqtie Grogorii Tboolngi
\ sermone ulomtir, cujes inilium, Rursue anpftr me
nnctio et spirilus. Utide discas, quod nibitomimta
, o j . *
sancii Spiritus gralia dignus cciieetar is, qui ,n. *
digne eleclus in purilate pogt ordinalionetn vilam
, transigit, quaro is qui digite eleclas, et posl islam
piiHlaiem vitam nostrars reliqtiit. Hacc de aiitisti' ;, -:, \
tibits. De aacerdolibus eiiim et aliis clericU qu&re

synodi
Nic.Tnac canonem dechnum nonum, syoodi
.
Neocaesariensis canonein 9 et 44 , Basilii 3 8 6
%
', ', canonem 27 el Tbeopbili ex commenlario canones
4, 5 et 8. E i nola ex iis, quod aulislitum quidem
\ \
ordinalio
ot regum unctio, quae anle ordinai onem
', ', '.
et iiRCliotiein ftierunc, delem. Proplerea onim ha, \ beut poteslalem episcopi remitlendi peccaia ; u l

qni cum primum ordinati sunt audiverinl: Quach, *
que tigaverilis tnper terram erunt Ugata tit cceli*
,
r
, "
, , '
, .
1 \
, ,
\ ,, ,
. "
. \ ,
6', \ . * ,
* \
, ,
, ;,
, ' .
' * , \ , '
. ' ,
,
, \
,
\ .
, ,
\ , *
, .
\ ' . 0'
,
- \ \
, ;,
.
, \ ,
. \ \

.
,
, . \
,
,
,
Maiib. xvi, 19.
qucecuvque soltxrilis supcr terram erunt soluta in

ealis
Sacerdolum autem, et alioruin qui sutit
hi sarris, ordinatio, parva quidem pec< ala delet,
consensum dico el mendacHim, et similia quae depositionem non inducunl; non autem forniralionero. Unde nec saccrdotee possunt peccafa reroittere. Et lege Neocesariensis syn. canonem 9, q o i
eadcm dicit de saccrdotibus. In bi& autem ne tibi
conirarliis tidealur canoji 47 sancloruui npogtolorum, dicens, Qui duobus malrimoDus posl baplii smum fuit colligalua, vel babuil concubiuam, non
potest csse episcopus, aiU presbyter, aut diaconus,
vel otnnino in catalogo gacerdoUli; neque decimua
oclavus e.adem fere slatuens. Sed accipc illud,
csse, pro, fleri; ct dic, quod neroo, qui sic lapsus
est, episcopali vel sacerdoiali bonori dignus babebiiur. Qui autem praeter decreta dignus habetur,
slquidem est episcopus, non postuiabiiur propter
dictas causas, c l quod aiHisiites CUIQ primum sunt
ordinati, non solum aposlolica gralia digui sunt,
scd ciiam propbetica. Sic enini el Saul inter pro*
plietas, e l Caipbas invilus prophelizavii. Erat
enim, inquit, ponlifex anni illius. Sin sacerdos sit,
aul alius sacris inilialus, deponelur. Lege et cap.
29 lit. 9 praescntis operis, et invcnies in eo legea
) diversas, quae niulu de sacerdoiibus e i aliis qui
sunt in eacris (racient; episcoporum auiem o m t
riino mvnlionem non faciunt.
ZONAR. Mysieria quidem olim nostrx religionii
audita plures admiitebant, ac iidei, quae de Cbrislo
est, plane asseQliebanlur; ted bapiisnii dicm lon-
gius nibilominus exlrahebanl. Ex quo ei Gregorii
Tbeologi ei magni Basilii oraliones, quibus ad bapiismuin borlabantur, exslilere. Erant itaque per
ea tempora, quibus rem Cbristianam lyranni divexabani, ejusmoli bomines baud pauci, qui cum
Chrisliana professiotie censerentur, baptismo l a ineu nequaquam adbuc expiaii fuissent. De bia
1159
1.60
iguur boniiiifbiis, 6i notninc Christianac religionis , ! *

comprehensi immolavere, ac poslea baptismo, qurm

anlea non. suscepcranl, iniliali sunt; nihil ex eo
.
quoJ sacrificaveriui impediri, quominus eoe ad onNnom, boc csl sacerdolti gradam, evebi Iic**l,
cnnoii dcccrnii. Oinnes eiiim anlea conlractae sordes bapiismo elni delerique credunlur.
ARIST. i Qui anie baplistua sacrilicavii, post i n - .
soiis babeaiur.
c ,
Cum sancium bapiisma omnem auimalem sordem
\
ablual, nieriio quidem ille qui anle baplisituun
,
sacrificavit, post bapiisroum crimine vacabil, c l
;, \
ad gradum sacerdoialcm promovebitur, si snbse ,
quens ejus vita inculpaia invenialur.
.
CANON X I 1 I .
.
c Cborepiscopis non licere presbyteros vel diaconog

ordiuare ; sed neque urbis presbylerts, uisi
c cnm liueris ab episcopo permissum iueru, in ,
alieua parocbia.
c ,
c ,
B A L S . Si scire velis quinam sial chorepiscopi,
. 1\
el qiiaenam corum privilegia, lcge Neocajsarianoe , synodi canonem 13, AnliochenaB canonem 10 et
',
sancii Basilii ad cborcpiscopos epislolam. Siatuiint
', \
auiem et pr&senlis synodi Patres cborcpiscopum
.
uon ordinare presbyteros vel diaconos sine scripia
',
episloja pioprii episcopi, sed neque urbispresbyle
runs. Ac de praesenii 387 Q ^
canone qu&dara

3cribere yolebamns; sed quoniam cborepiscopo;. \ .; :
rnifl gradus omniuo exolcvit, neque pos inanem
\ ;
frusjra laliorein suscipere voluimus.
,
#
e m
, Eadctn Antiocbcnxquoque synodicanon C

^
dt-ciinus dc cborepiscopis sialujt, quibus
presbyteri
ac iiia< oni creaiionc iutcrdicens, bypodiaconos
taiilunr, lcclorcs ac cxorcisias creandi poteslalcm
rclinquil : siccrdotes vcro, ac diaconos, absque
eorutr, (juibus subjecii sunl, episcoporum facultaie,
creare, sed el sacerdotos in urbe aliqua eonstiluere,
omnino velal. Si namqiie in iis regtonibws, quarum
cpiscopi siinl.diclos creandi polestalem non habeni:
mullo mngis id sifoi suniere in urbibus yelabuiiliir.
Faculiaiem porro ejusmodi per liileras, boc esl
scriplis exaraiam, nc qtiae de ea re conlroversia
oborialur, clforepiscopo quidem faclam ei poteslalcin nsseverame, episcopo autem, vel non salis
explicata ralione memoriae, vel alia quacunque de
0
causa, pcrncgar.le, canon concedi jubel.
3
AUIST. Cborepiscopus non ordinai sine episcopi

permissione.
Ilic quidein canon sinc disiinclione cborepiscopos sine episcopi permissione ordinare prohibet.
decimtis syuodi Anliochenae canon concedit eis
lectorcs tanhun, vtl bypodiaconos vel exorcislas
consiiluere, non aulem presbytemm vcl diaconum
ordinarc auderc, sine episcopi civitalis illius cui el
illeet regio $ub'.'Si vqluulaic. Magnus vero Basilius
inveniens ininisiros Ecclesiae a chorepiscopis sine
<xaminalione faclos, s^penumero autem et a presbyicris c l diacutiis introducios, contra episcoporum
suoruni pertuissioneni, non concedit cborepiscopis
^ *^_ J!f '

.
,
,
^
.
,

, \ 5
^
,
.

,
^.
, ,
,
, : ).
. : -. ,
^?;
auv^Soo^
, ^
, \ , ^
&

\ . ' , ^
, >
,
t
U61
I N C \ N . X I V CONQ. ANCYR.
116g
* , sine illius genientia ad ecclesiaslicum miiiiateriuiq

quempiam admittere; sed dignos quidem a cLor
episcopis inqtiiri, et adruilti, non aulem clero eo*
' coiinumerare, priusquam quae ad eos spectant, ipsi
,
episcopo rctulerunt. Chorcpiscopi aulem sunl qui
\ .
nunc in quibusdam vicisct rogionibus prolopapadea
\ .
npminanlur.
\

'.
, ,
, , \
, ,
,
, \ $ ,
c * ,
. ' D
, \
, * \

, *
, \
\ ;
\
. ,
, , \ ,
. , *
,
CANON X I V .
f Eos qui in clero suut, presbyteros vel diaconos,
c a carnibus abslinentes, placnil illas aitingere,
et 8ic, si velint, ab eis absiinere : sin autem
noliiil, ut ncc olera, qua? cum carnibus appoi nuniur, comedere, et canoni non cedant, ab
c^rdinc cessare. >
B A L S . Qua? apogtolico canone 51 continentur,

de iis qui a miptiis el vino el carnibus abslinenl,
Sllic suiit exposiia. Quoniam aulem in co oanone
tractatum est, eos non puniendos qui propier extr-r
citalionem jejuneni; ged eos esse coeixendog, quj
adversus Dci oeconomiam malcdipe blaspliemeque
loquuntur ; est auteai verisimilp dixisse nQnnullos,
E l undenam a nobis cognoscentnr qui bpnq more
et qui malo jejunant? prxsenlis synodi Paireg boq
quoque facile dissojveruqt. Dicunl. enim, quod S i
volunl, qtii jejunant, omnem oflensionem lollj,
carnes lanlum atlingaut, et jejuncnt si yclint : cj
autem hoc non facicnt, scd neque olera quac guot
c\|m carnibus injecta comedunt, omnipo ab epj - ^ gcopo coacti ex aliquorunj denunlialioue, deprer
,
benduntur non bono more a carnjbus abs(iiiere, e(
, ,
deponanlur, ut qui caqoni noq obedianl. Recie
.
auiero dixh iljte caoop, eos vcl cessare, vel. de
popi. Hic autem eos ab ordine cessare Patreg de*
*
flniere. Cum enim dubiura adbuc non essei solu. " ,
lum, debcbat oninino, qui accueabalur, juboro

vescendo carnem tollere scandalum , el aic con ,
demnari. Hic autem ablata suspicione per cecono-r
. roiam a Patribug descriplam, uepcesario, qui non

hc\l ei convcnienter, eo ipso (Jeponiiur. Quoniam
,
autem 390 pregbyieroruro e i diaconorum soloruu
. \ \
memipit pnegena canon, diclug auleni cauon apor
,
stolicus omnium homioum meminit : debts lu

quoque, quae illic dicia gunt, ad omnes exttndere.
, \ D U l est ergo verisimile, i i quoque, qui Bogomilicae
. , \ h^resig accuiantur, prteaenii caooai conieoianeo
ota
cogunliir carnibas vel caseo vesci, ei Bogomilici
- jejunii gagpicionem tollere : quin c l paulo religio, \ sioreg coreplnres monacbi, nolentes piscibus jeju *
nioro golvere, propier sancta3 Quadragesimae hono
,
rem, hnic utique canoni convenienler ab eis qiiideir
. ,
abglinent; eorum autem jura comeduHi, et olcra
,
quae cum eis coquuntor. Et quod sic quidem ii>
\
eos, qtii Bogomiljcae liaareseqs accuganlur, r^clc
. \
fieri dixerll quispiam : queniadniodiiin ei si qui$
.I
carnera gusiel vel cascum in bebdomadibus, iq
\ quibus Armetiii vel alii haerelici jejunani; e|
;
maxime quando in gugpecia regione vcrsainr. FToc
* ; ; \ *\
cnim facit, ne una cum haerelicig jejunare r e p n ^
PATBOL. G a . C X X X V I I .
37
1184
i*r. Qnod autem tlt ab iis, qui ta sancla Quadra- .

.
gesima Jejiinanl, et Jejunium aolvuni, dictum

et, non videtur niihi esse ignoscendum.Oportebal
, \ , ,
eniin eos jftjunantes in iis jpjttr.ium non solvere,
.
et QuadrageKimam despicatui babcre. Canon atilem
\
dixil olera ejusmodi tomedere, non ut guadens a
carnibus quidem abstinere, quae sunt auletii in eis
. ' ,
olera comedere; sed ut eos odio babens, qui pro ,
ptcr carnium odium et abominalionem, oleribus * , '
quoqne tesei recu&ant, queque coquniiiurcum car \
nibus. Ut ubique ejttg, qni jejuuium golvil, vel nun
\
solvii, aflcctio considereinr. Laiini vero monacbi, . "
qui a caritibus quidem abstinent, earum aulem
.
adipem cum oleribns indiscriininatiin comcdunl,
, ,
non mibi videniur huic caooni consentanee faccrc.
, Non eiiiin, ne accusentar quod a carnibus abeti-
, mwXv . ,
nent, adipc jojunium solvunt $ed ut venlrem im ,
pleant, et gula blandiatitur.
, '
\ .
.
ZONAR. Si quig episcopue, aul presbyter, aut diaconas, a vino el carnibus, non exercenda? lemperan-
liae gtmlio, sed quasi a damnatig rebug abslineal, \
eog gaucii apostoli canone quinquagesimo lcrlio , , \ '
depoui juggere. Quoniam vero credibile eral ali- , . \ ,
quog carncni el vinum, tanquam inipurog cibog, \ ,
avergari, qui ae ab illis studio exercenda? vlrtuiis , , * *
abglinere proflierenlur : haec synodus defluivit, ut
qei a carnibns abslinere golili, quibus diebus fide- , ,
Ihrai conrenius peragebanlur, eas aitingerent, boc , \ ,
egl, iis vescerenlur ; aique ita rurgum, si voluis- Q , .
geni, ab iis poslea lemperarent. Quod si eousque ,
a carnium esu abgtineaut, ut olera quoque cum iig , ,
decocla rajiciant, ab ordine cessare, hoc cst ab eo, , \
iu qoo mnt consliluli, bonorig gradu repelii jubet. .
ARISX. c Sacerdoa a carnibus abstinens, ubi tan- . c , i tauiguslaverit, slc abgiiaeat: si vero nec otera
c , *
quae cum earnibus sunt, deguglet, a fungendo
c rounere detislai, >
c . >
Preabyiar vel diacomig a carnibus abgtlneng, de
gugiel. S i aolein non perguadeatur vel olera cum
. ,
carae fustare, deponalur, ut Dciopiflcivm bnpro- , ,
bans, illttdque oahimnia afficiens. Et quare sanclo- , \
jrtiiu apoaiokorum canonem 5*.
. \ \ '.
CANON XT.
>
'.
UM & p e r t t a n i ad Deaainicmn, quacenque \ (79),

Guill. Beveregii a o t .
. (79) Uspl t&r . Vox
boc io lqco lemplum Domkio Deoque
uobiro consecraium signiiicai. Sic eiiam usurpaiur
a (oncilio Nocaesariensi, , can. 5. Sie etiam gynodug Laodiceiia, 1( ;, gyn. Laod. can. 28. E l Trullan. can. 74.
Sic el apud Eusebium iegimus,
, .
Kuseb. Eccl. Hi$l. 1. , c. 10. Qui alibi eiiam
ratiouem bujug nominis bis verbig rcdtlit,
\ \ \
^ , \

, {
, \
. l d . De laud. Couslam. cap. 17.
Hinc Latini Dominicum appellaruni : u i apud
RufBnum, Surge et teqnere me
ad
homnieum,
hujui jtdei signacuium $$. Ruffln. Hitt. I. i ,

c. 5. Et apud Hieroayumm i Cbronke, ad aaiium tertium Olymp. 276 : In Antiochia Dominicum,
quod appellalur Aureum
adificari ca-ptem;
et ad aecnnduHi Olym. 280 ; AnUoehim Domimicu*

Aureum dedicalur. De islo Dominico aic tum
Cedrenug ex Tbeopbaiie: ', ', '
. Ab eodetu aalem t* appel-
1165
IN CAN. XV CONC ANCYB.

c dum non esscl epiecopus prcsbyteri vendide,
^,
c runl, re\ocare Dominicum : episcop' atiteu)
.
judicio relioqui, an oporteat preiiura recipero
, annon, propierea quod rerum vendilarum red?
, \ ,
< ditus majus prelium hts ipsis ssepe reddiv

derit.
,
B A L S . In duodecimo canene synodi Nica?n se?

cundae satie traclavimus de alienaiione iinmobilititi)
ecclesiasiicorum. Cum aulem praesentis synodi
Paires inlellexissenl immobilia episcopalia, quse
aiiant Dominica appellanlur, u l quae Domino sini
dedicala, vacanle episcopatu 391 fuisse a gaceiv
dolilws alienal*; raii non eeec ferenduth quod
faclum esc, aa juseerunt revocate Dominicum, seu
Domini populum, utpole ctim venditio non poluerU
congistere, eitm propier. multa alia, tum feiiani quod
lempore vendilionis vacasset Ecclesia. Perinde
autein ac si dixissel quispiam, Et quid fiel de pre?
tio quod dalum est ab cmplore ? pronunilarqni
Pairee id esse siium jn jadicio apigcopt, ei ipe
examinabU, an oporteatemplorem aecipere preliunj
quo.l ab eo daUim est, an non. Si enim ex reddliq
ejus, quod vendilum esi, ei satisfacium fnerU,
ipsum immobile non reddila pecunia ad eplseopgr
tum redibil : sin minus, argumenlo a contrariq
guropio, preiium ab epigcopo reeipiet. Et in bis
qnidein canon congigtit. InlerrogavorR autem quispiam, Qoaroobrem caoon pregbylerortim lantuni
meminil, el non eliam reliqnormn clericorum?
\ \ ; . Solulio. Noroine presbylerorum omoem qiioqiie
&*
clericum innuit. Cum enim eorum meminerii, ut
. , qui in gradu anlecellaet, de aljlg qitoqu* lraccare
, \ \ .
yisum esi. Si enim gubvertatur venditio facta a

prcsbyteri* , mnlie mogis subverlelar qna? Ht ab
, aliis clericia. Qtramobrom ne exifilimaveris, pet
. "# - argumentum a contrario sumptutn, vendftionem,
qnae hoc modo ftt ab aliis cleritfs, essc yolidaro.
^ ^& . Gumaiiteiu snbverlatur vendhio, ut qux cofi8J84re
,
min posstl, quomodo dictttft âlrea, fin ftidicio
^ - cpiscopi esse sitoin, an preiium reddatur an nonT
\ ; Dobebai omnioo emptor pretium non repetere, cum
, su univerealts in jure regtila, qea3 d i d t : Qtd dai
\ ob coviiractttm ilkgittmnin, mn babet aettonem a I

repetcndum quo<| datmn egi. Qclutio. Non startj -
. '

.
, ,
, ,
\ ,
, ,
( ,
; , \ ' ,

. ;, \
;
$
, \ ,
,
. , *
' ,
; . \
. ,
,
Cuill. Bevercgii liotce.

lanlar, ubt d i c i l , synodi Neocxsariensis canone, pautuiu eat, ne
, \
I

vican? presbyleri | offe ' & .
ratii, 6f eptgcopns aut prrsbytcri civitalis adsiAt.
quidem toca Dei cattQf ct aacria mysUriU celeHanc sallem vocem ul eccletiam in genere sjgnrfibraudis dedicala, a frumgia aniiqiiiiale
cajUem alii G^rmani a Graicis mutuali stiut, ul
sive bominica nominaia fuisse, et divo Cypriano docet Walafridus Slrabo De reb. eccle$. cap. 7.
colligimus, dicenle, Ei Dominicum celebrare Sic
te eliam antiqui Saxonea ecclesiam quainlibel
Cypic
Kyrik vocarupt, (jude in Scoiia et sopleu
credis, quce corbonatn otntuftO rttpicit: aua
in Doirioualibus
Angliae parljbue K y i ^ , nobig vulgo, sî)
imnicum tine sacrtficio venu. Cyprian. De optre
ei
eleemosyn. ubi vox Ddminicum in priori locoinagis corruplo nomine Church, duplici agpiraiiono
Cum autem haac communis fueril mahmitixcam cwiam, in posieriori Domiftkam nuncupatjQr.
dowoslrig ,ec/clesia3 ' cujuslibel teniplivt'
mum aperte signilicai. Qu etiam in Veieri Tesia- joribus
mnlo ' IV2 dornu* Domini passitn appclla- denominatio, veri nobis gimillitnum videlur, priuta
Cln isiiange reljgioni seiaina a r . r ^ i s bic disperî
lur. Lalinis Gennani basilicam quainvig aut
fuisse. Neque enip) cxislimandum egi, quod L a l i i ^
callicdraieiu tcclesiam Dom vocani, el cauonii os
earum Domherren. E l quidein lalemGtaecum uonien ecclesiis iraponereni.
occlcsiam proprie dcnoiare vidciur decimo tcnio
1167
THEOD- BALSAMON
tm
crunt Palrcs nrccssario reddendain pretitfm, ad- . \.

U a * rsus diclaui legem inio, si altcntlus legas cano >.
neln, invcnies eos egavisse prelii reddiium. Cum
(* 6 cnim id episcopi jtidicio reliqtierint, benigniori

cliarn ratione dixcrunl, quod verus aniisies el ad

Ecclesis indemnilaiem respiciet, et ad emptoris,
. \
cl quoiJ ei xqitum bonwn videbilur, quodque non
\ ,
sit coiidemiiandum, facicl. Quod ei id non fil ac ;
ura*e c l cxacie, visi tuoi pronunliare, oon babere
,
eutplurem eflicaceni actionem, et propier ea debere
, ipsiim admonere, non autem agere. Lege etiam
. , capm 4 epislolae sancli Cyrilli ad Domnuni; Car
tbagincnVis synodi canoneni 26, Nicaenae synodi
(80), \ *
sccuuds canonem 42; simililer et eoruro inierpre \ . \
' ,
laiiones.
.* \ ' ,
\ .
ZONAR. Si quo lempore ccclesia suo episcopo
.
desiilula eet, necessariara forle ob causam, ex
'
, xpctav *
iinmobilibtig ejus bonis cleros quidpiam alienaveril

(clerum eiquidem presbyterorura nomine canon i n , \ *
l Higit, coruraque potissimum, quod in superiori
,
ordine collocali a i n l , mcmiiiit), id Ecclesia suo
jure repeiere, vel etlam opiscopus polerit. Cujus
. -.
qitidem judicio, reddendom sit necne pretiuoi,
, .
perniiiii placei. Fieri enim potest, ut ager forle

adinodiim fertllis magno prelio emptori sit addi .
rtus. Cartfiaginensia vero synoJl canon 36 infru
ciuosas possessiones, si necessitas urgeal, sed cum
, ,
a! quo id quoque discrimine, alienari sinit.
\ .
ARIST. c Si presbyteri quippiam ad Eccleeiam
.
c pertiiiens vendiderini, irritum sH, ei penes epic , ,
c ecopi judicium maneat.
G
c .
Vila functo opisoopo, Ecclesi* bona imminutaa

cleiicis custodiri debout. Yel si nulli sini clerici, a

niciropolitano, ul emnia episcopo qui postea ordi- ,
ualue erit, reddantur, et neque a melropolitano neque a clericis in euura coiuroodum eorum aliquid
, \ ^
converU aul auferri, nec Eccleeiam diu vacanlem
, , manere oporiei, eed intra tras menses epiecopum

ordinari; nisi forsilan iuexorabilis aliqua nece&ei \ * '
tas lenipus exlendi 3 9 2 feceril. Si quid itaque ex
,
Eccleeiai bouis leinpore inlerioedio clerici wndanl,
quo Eccleaia episcopo vacat, inftrraum erit, et
.
pcnes episcopi poteslatem eril, aut vendilionem

cverlcre, ipsumquc boDum recipere, aui ea con, ' *
tenlum esse, et Ipretium illius accipcre; quacre ^ , \
, \
synodi Gbalcedonensis canonem tricesimum quia
, , \
lura
.
'.
CANON X V I .
ICp.
< De iie, qui rationis expertia animalia inierunl,
t \ , c vcl ineunt, quicunque, prius quam viginti quic (81),
1
Guill. Beveregii .
(80)
tcr
Parisiensi
Ralsamonia ediiione, nec in mss. Anierba< liiano tt iEloniensi, post biec vcrba additur
tr^ adverms eccletiam. Quod cliam scn-
sui necessariurn videlur.

( 8 1 )
Dionysius Exiguus haec verba interpreuiur,
De hit qui irrationabiliter vergati $unt, t*e r m * f t -
1109
I N C A N . X V I CONC. A N G V R .
1170
c , \ , -
dcm anuos naii e.^sent, pecearunl, postquaui
c ; ; .
c quindecitn annis substrati fuerinl, communio | |
c nem or.ttiouis assequantur. Deinde et cuuf m
, \ .
c communione quinque aunis perseveiaverim,
\ .
lunc etiam oblationem allingant. Exainiuelur
\ aulein et eorum in subslratione v i l a ; et ila
. < iHinianitalem consequanlur. Quod si qui perso (82) , veranlins Uis peccalis adliaeserinl, longani subt . " < strationem habeanl. Quicunque autcin hanc
f , \
c selaiem iransgressi, el habenies uxores in boc
c , \ pcccatum inciderunl, quinque et viginti annis
, (8?)
c substrali, commnnionem oralionis asseqau ,
c tur : deinde cum iu prccum comnuniione quin-*
,
c qne annos peregcrinl, oblaiionem assequanlur.
. ,
c Si qui autem et uxores habeutes, et quinqua \ , - i gesimum anninn transgressi, peccaverunt, in
,
c vitae exitu communionem asscquaiilur. *
;,
B A L S . Admirabilem et magna laudc di^n.un divisionem bic Paires faciunt. Decernunt cnini, ul
qui cum ratione carenlibus animalibus coicrint,
vel eliam coeunl, dicendum est atilem, et etiam
coiluri siinl, si non sinl qnidcm viginli annos naii,
qtiindecim anuis subslernantnr, et postca digni qui
cuni fidelibus orent quinqucnnio babcantnr : co
auiem explcto, divinorum quoqnc sint sacramcnlorum participes; debentc episcopo se in eos bumaniusgarere, i forle pia eoruni gubstraiione conversalio el pceniteiuia id suadeat. H*c auteiu dicur.l
\ . - C eos debere fleri, qui naturali quandoque necessUale peccant. Qui enim ad saliciartcm, id cst,

plusquam gug exigit, et indiscriminaiim, ferinc
. :,
boc et a raiione abtiorrenii peccato uai gutil, longo
\
lempore substcrnantur. Qai ante< vicesimum av. , .
um excesserinl, et uxorea babeiHcs in boc pecca; , \
lufli inciderinl, vigiuli quinque annis gubstenu
-
.
.

, 0 \ ,
, ,
' \
,
, * ,

Guill. Bereregu notflD.|

quadragesimas quolibet anno; diebiu eliam Mvreurii
fnr. Vrlug inlerpres in lihifo bujiis canonis, De
et Yeneri*, u$que dum vixerit, et $emper defleat
hi* quiln animalrbus coiernnl, tn ipso canone, Qui
iniquilatem i$lam. EtsUnt bi canoucs inler priscas
animaliter in animalibut tale aliquid commiitnut.
Anglorum leges a Gulielmo Laiuliardo edilas pag.
Et bic sane genuimis esi borum verbormn sûsus.
Nam lioc In loco ii dirtiutur, qni
77 t! 80 edil. Ganlabrig. an. 164S. Ilftin <cum , brulis niniirum, ni equabtis, aliisve
rici Spclmaiuii concil. tom. I, pag. 462 et 466
beslii3 rem Itabenl; vel qui
edii Lond. an. 1639.
, nt eos describii anctus Ba(82) pro
s lius, can. 63. Qui alibi eliam eos .
Mss. Amerbacbianus et ifitcnicnsis
Sed Joannee Anliovocat. can. 7, nmie t i ipse ille iiefarius aclus iegnnt
Hirnus una cuin Paiisit nsi Balsamonis editione
0: audil, Greg. Nyssen. co. 4. Oicti sunl
anlcin et . In Bafiiliîs enim leîiiiiis Bodleian;c nosirrc verxquc lcclioni suiTiacantur.
- Juxta quam eiiatn vcius inlcrpres b.cc verba redd i l , Si ualem ince$$anter at peccaudnm persevera. Basilic. I . L X , C. lit. 37, c. tilt. riOQnttiiquaiii
rint. Et DionyHiis Exiguns veriil, Qnod $i tnexctiam dicunlur. E l in liar qnidem
fanonis tiirjus iiiterprelalione omnos sclioliastes plebiliter his hirsere criminibus. êd Gcnlianus
conseiiiinnt. Quin etiaiiîn canonibus snb Edgaro llervelus in codicc Tiliauo ; legisse viderege Aitgliae ediiis eadem fere, quan hoc canone tur ; venil eiim, $1 qni auiem improbe ei maligne
in his peccali$>fiternnt.
eic hilcll clo consiUuta suul, liis nimiruni verbis:
(83) .

Si qui* 40 annoi natus se cum beilia coinquinuverit.

Sic Hiam ms. iEloiiiensis mia cuni Pavel mascnlus cum matcnto, jejunet anno$ 15. Et si- .
vxorem habeut, titaue ip$e 40 annornm atatit, et ribirnsibus Balsanouis ei Zonareedilionibus legil:
taU quul' fewit. abslineai jam ei jejunet toliui vitas sed Joannes Anliochenus, et mss. Atnerbacbianus
ei Gallandi, reciius iegunl
tpa /, nec prmumat,donec moriturus til carpus
Domini suscipere : juvenis el insipiens acriier flagel- , pcenii^dineni
labnntur, qui iimile qnippiam perpetraverii. E l gerenles in communionem iuuipiamur o~alionum
pauio post, Si quis cum bestia ceierit, jejuntt 15 ul veriit Dionysius Extguus.
a/i/ioi, scilicet 8, pane ct aqua, et in 7 reliquh 3
t
liTt
TliEOD. BALSAMON
bportere decernilur : ct sic commuiiioiie cum lide-

tVbrts qttiiiquenmo dignos liaberi. His auten* eliam
impletis, divina. qtioque sacramenia assequi. Qui
antcm quinquagesimum annurn iransgressi, $i et
lixores babentes in lale quid inciderinl, divina
hunquam dighi comsnunione haliebuulur, nisi in
ipso vit$ exild. Quouiam uutem sancti Palres eos
qui peccanl in tria divisere, et jussoiunt aliler
puniri eos, qui ad vicesimum abntim nondum pervenerunt; alitor eos, qui quibquageîmum attigere
annum: alilcrquc qui illum exeessehint (iis eoinr,
qui sunt aetalc minores, peccabtibtis Ignoscunt,
propter naturse necessilaiem, et pfopier raiionis et
fconsilii infirmitdteru : qui aulem majoris 6unt
172
, * *\
, \
\
\ \ .
,
>\ ! ,

(. \
, \

, \ ', \
(
retatis, et ideo Ormioris et stabiJioris ralionis, eos g * ,
nagis puniunt; quemadir.odum et a?tale provectis,
%
qui lale quid fccerunt, gravioreiu poenam infligiint,
: ; \
sapiciiiioribus, et qui non possint naturae neces- , \ ! ;
sUatum pralexcrc): interrogaveril quispiam, Cur \ ,
feos quidem, qui vice&imum annum ct quinquage- \
simum excegserunt, uxores babentts, peccantes) , : ' \ *, ;
qtie, Patres puniimt : qui vigiiili aulcm annum
\ ,
nondum impleveiunt, eiiamsi uxores lion babcaiti,
, *
pmiiunl? Solulio. In eos, qui ob Ooieniem gialeui
/ , ; .
sunl in malum procUvioree, iidemqiie isisiplentores,
P. ires bumanius aJOfecii s u n l ; 393
uee oVa uxo- \ , , ,
Hbus diilinciionem adiniserunt, mbil ref< fre arbl\ \ *
tiati an uxores babeant, au non ; reliquos auleni
!
soverius excipicnles,
ul qiiibus neqve propler
porlUibalionUui VelieuaeiUiam, ncc setalis instabili- C \
ialem venia dctor; iululeruot eos etaiu magis
, \ ,
puuiri, si quklem tixores balM-ni. Scias ian>eti
\ .
quod etiam qui uxeres BOR babcnt, fKBnas ton
-.,
clfngienl : sed siiuiliieir pUniettiur. Longam autem
.
subslralionem dixerwmi nonntiU^ lempus viginti
, anuoruiu, boo ex lege probanles, qu& dicil, longo
,
tempore, id est, vigimi annis, a bonx fidei poasea , ,
sore usucapi et dominio acquiri abseutis jeiu iiu*
hiobileiu. Llqc aulem dicemes nou placuerunt, co
. ,
qtiod cliam longuui tcmpus dicatur decenninm,
\ , '
qiio bona3 iidei possessor doininiam acquirit rei

inunobilis, q u ad prajeentem pertinet: sed audie *
riuit, longlim cssc lempns quod ab episcopo deftliilur. Cmti auiein audis canonem dicentcm, per . ,
. 4
unam po&uam, scilicet, a sacramenlis abslinen,
liam, eos ptiniri, qui sic in sencctnle deliquerunl;

, ne dbas alias poenas non Induci, ul qux fucrinl
, &
silenlio. praeleritx. Hanc cuiui horrendiwu poenam
.
reiiquui quoque neceseario consequuntur, si non
plurcs : quin et ad annos usquc iriginta ipsi panie , \ ,
servjre cegentur. Non suul auleiu a Patribns ad- \
jectilot anni; quod pauci admodum bomines vivani .
,
triginia nimis posl quinquaginla compulalis.
;
.
.
ZONAR. Qni cum bnstits raiione carenibtis rcm
; ,
babutre, non oii;ncs eodem niodo, sed varie prp
.
'jtatum Tarietatc, puiiiîMios.t:ase cauoa decerniL

^ u i cniin viccsiumui annum nondum cxccsscre
f
1173
IN CAN. XVII CONC. ANCYR.
U7x
,,, - quindecim annos substcrni, tum alii* quiuque mm

fidelibtis in precalione coramtinicare, hoc est, cure
,
, \ eis simul consislere precibusqne fundendts vacare,
ac eo quinqucnnio cxacto divinis quoquc muocri\ . , , \ btis potiri jubet. Vitara quojue, inquic, ipsomm,
interea dum criminibus expiandis obooxii sunt,
,
observare oporlet: ila ui si illoquoque pceniientiae
, . \
leutpore dissolule vitain agant, nec ullum in elu , *
endis criminibus animi ardorcm dcmonslrent, nulia
, . ,
sit eis vicissim beniguitas itnperlienda. Quod si
\, \ , \
, qui, inquit, longo lenipore in sccleribus volutaii
, . sunl, seque improbilate affalim expleverunt; longo
\ quoque lempore, viginii sciticet annis, in subslia . \ tione deganl. Nam civilium quoque lcgum a?sliiuaione, viginti annorum spatio tempus longum deli\ , \
, , \ j j
i u r . Alque hac quidem de junioribus ,
. , \ , nec matrimonio sociaiis, canon slatuit. Quicuu ,
que vero aetaiis liujtis, adolescenliae niinirum, limi , \ ,
tes iransgressi, atque in viros relati, uxoribusque
\
conjuncti eo se flagiiio contamina\ere, illoe canon
,
quinque et viginli annos in substralione agere,
& \ ,
tnm deinde qninqnennio iideliura precibus commii\ ! ,
nicarc, atque cxaclis demum triginta bisce annis
,
sacra communionc poiiri j u b e l : qui veru uxoribus
, .
copulati, anaieque jam affccla, bujusmodi se
biloiuinus crimfnc implicuere, iron alias, quam in extremo spirilu, sacrae communioflis parlicipes fieri
licere decernii.
AfMST. - ARIST. c Qui rationis expertia animalia iniverit
c ante annos viginli, quitidecim annis eubslenaf ,
c tur. Si istam vero aeiatem cxcesscril, et uxorem
\ , \
c liabucrii, in islud vero facinus iucideril, qui
, , \ Q
que ei viginti annis sub^ternatiir. Qui vcro et
. \ , \
c uxorem babueril, et quinquagtiita annos trans , < egerit, usque ad vitae exiium subMernalur.
.
Ociogesimura quidem primum capul iricesiiui
septimi liluli sexagesimi libri Basilicorum a raiioae
;
/. abcrrantes vocat eos, qui juruenla ineani, eosquc
\ \ virile dissectos esse mandal, et eos qui cum masculis lorpitudinem commiltunl: quos et slaiuit
, ; \
, canon, si viginli annis mlnores esseni, quindecim
annos subslerni, el alios quinque consislere cum
\, \ ,
lidelibus, et precum eolarum particip&s esse, poslea
\ * ,
\ dhrina sacramenla aiimgere. Eos 384 autem qni
. - vigimi annos Iransilienint, et uxoree babent, et in
, \ \ bujusmodi passionem incidunt, cuin viginti quinquc
n
c e n s e
, D annos in subelralionc Iransegeriul, et alios quinquo

, \ in precum communione, postea diviuonno sacra , meutorum participes essc. Eos aiilem qui quinqna > gesimum annum tratisegerunl, uxores babeules,
, lotam vitafb subslerni, et in disccssu bon! vialici
, ,
eompoles fieri.
.
CANON XVIf.
W.
Eos, qui rationis expnrtia animaiuia inierunl,
c \ (84),
Guill. B e v e r e g i i .
(84) , xal ,
. Scboliastes Hannenopuli hunc caiionein * >
biec habel, \ , . Lsprosui, k*c t*i hnmwtdu*
\ ' pollutus ; quippi leproii eranl iiniuundi iti koe
Ill5
TUEOD. BALSAMCN
sive (\\\ leprosi iunt vel fueruut, jussil sancta

t ,
c (85) .
c synodus inter bibernantrs orare.
. \ B A L S . De i i s , qui ratiohe carenlia animatia
. ,
Ineunt, in proterilo cauohe saiis dixirtius. Praesens
, ,
hulem canon eos leprosos nominans, sive imiuun , '. ,
dos et pollulos, juxia legem Mosaicam, decernit
.
itt iifier bibernantes orenl. Dixerunt autem nonnulll, eos bibernanles appellari, qui sunt a dai- , \ .
hione coirepti: non est autem boc verui, ut mibi

vidclUr. Qui eniin a d&nione conripiuntur, vcl per, ', \
peiuo iiisaniiml, et nunquam precanlur ; vel cx

iittervalld, el conimunicare eis permilliiur : quod
. iis, qui cuin besliis coierint, fex boc loco non concedilur. Ilibernantes ergo proprie appellabuntur, , \ ijui stant iu narlbece, et divinas Scripiuras audiunl {
, qui locum eoruni lenenl, qui hieme seu tempestale ^ , \
. "
ngiiautur, el in ecclesiasiicum salulis porluni i n feredi non sinunlur. Quod atilem ita sit, ex iis nia- , \ (5i
bifcslum est, quoc in canonem supcriorem dicla . \
,
etinl. Quoniam ediin iii illo de a!iis quidem locis,
substrationis scilicet et communionis, quae consen- , ,
\ ' *
lanea fuerunt, Patres jussere, de auditiune auiem
uibil pcnitus traclarunt : bic de boc quoque loco \ \ ,
.
dcfinicrunt , ut Hlic subaudilttr. Neque enim fieri

t>olerat, tit qui sic puhiretur, ante subslralionem
.
lu loco audientiuin non slaret.
. \
ZONAR. Qui cum besliis rem liabuefe, el lepfa
, \ ,
infecli, boc est, impuri pollutiquc sunt (hoc auteu
( ,
tex Mosaicae legis pracscriplo, quem lej ra invasissi t
IpollUlum exislimante), vel qui lepra infecli fuere, Q ) ,
, boc est, a qnibu* ipsae quoque besti* pollnlae sunt,
iuter bibernahtes, boc e s l , cuni bibernantibus , *
orare syuodi decreio jubentur. Hibernanles porro .
bonnulli dap.mone correptos dicunt; sed ego eos *
boc loco a synodi Patribus intelligi baud existimo. .
Mam dden oe correplt vel omnino furiosi sunt, ac , \ ,
j)erpe(uo insakiicnlcs nullo unquam tempore pre- , ,
cationi vacant; vel *x intervallo laborani, eisque \ , , '.
interea, duiii sui compoles siuit, cx Tiuiothci
, ' 3
Alexandrini canone leitio, eiiam cnmtiQunicate per .
inissura. QuOd si cuin iis, qbi *x imervallo a
damone agilantur, sine discrimtne bcsliariis bu- , J I Jusmodi desultoiibus prct-ari concessiiin sit; quae \ '^ .
cunque superiori canone de variis peccamiuni
,
ordinibus consiiluta ftierant, hic canon evertil.
.
Quid sii Igiiur inier bibernantes orare baud facile
dixerim.
%
G u i l ) . Bevcregii nolae.
Mosatca. Quod ait, qut lepra infecit, lu\ilum valet, D puli vocetu in icxtu active itoterprevc si diceret polluit jumenta scilicel. Uibernanlci tari.
ttulem tocat dcemone lorius, ut aliqui tradunt. (85) .
t)c bis fushn
llarmenop. epit. can. sect. . . . Lidorus Mercoinmcntali sumus in annoiationibua ad undeclcalor bunc canonem sic interprelatur, Hos eodem IUUIU caiionem ptimffi synodi oeciuneuic, Nica
$ane non tolum leprosos crhnine hujusmodi factos,
babita , quas consulas : bic inlerim observauiu^
ted el alfoi isto tuo morbo rcplenles, pi cuil \nler
Balsamoneui inler et Zonarara couveuire, nonnuleos orare, qui tempestale jaaanlur, qui nobislos asseverasse boc in loco eosdes
tnergumeni appellantur. Dtonysitis Exiguus, Eosesse ai<(ue . Quod cum Alexiua Anstenus asseruerit, veri saltem simile esi, eu*
irralionabHiter cixerunt, et lepru inusli crimi*
unuin ex iis esse, qnorilli ila dixisse scribaot*
hit alios polluerunt, pracpil sancia tynolus inler
*09 orare qui tphiin periclitanlur imnnndo, ubt utque ejus proindc scbolia iis lecia fuisse.
tob&f vclttf bos ainbos cutu scboiiaste llarmeiiat
1177
CAN. XVIII CONC. ANCYR
1178
. , \ - AR1ST. Lcprosus qtii bcstias iniit, vel eliam
c , ; ; .
c lepra infecit, cum hibernanlibus comprece< (ur. >

Qtiandoqitidcm immundus erat in lcge Mosaica
, \ - leprosus, idcirco canon eitm qtii jmnonta iniit, ut
. imimindum vocat leprosum. Vult itaque eos qui cum
,
mulieribus pneter naturam, aui cum mascuiis, aut
^, cum bestiis tufpliudinem commiseruiH, seque le;, \ , \
prosos reddiderunl, et aliis de eua impertiuntur
, immunditia, ul imtnodice ulentes passione, cum h i , bernantibus comprecari. Hibernantes auiem snnt
. , - gecundum magnnm Dionysium qui a spiriiu pravo
, ,
vexanlur, qui cum fldelibus orarc non permittc ,
bantar, sed toca habebanl prxscripta et in iis
, \ .
preces effundebant. Qusore Basilit niagni canones
' - 62 et 63, el ob eamdcm laeciviam pcnnas minores
* xal \
invenies.
.
\
3 9 5 CANON XVIII.
; , \
Si qui constituti eptscopi, et ab illa paroecia, in
! quam nominati fueninl, non suscepli, alias
t ,
velinl paroocias invadere, et iis, qui couslilult
, \ ;, \ c snnt, vim affcrre, et seditihnes advcrsns iilos
* , .
c excitare, eos segrogari. Sin autem vclint iu

c presbyterio residcre, in quo prins eraui prc , ,
c sl yteri, ipsos bonore non moveri : quod si

c etiam advir*us cos, qui illic cousiiluli auni,

episcopos, seditioncs exctlaverinl, tiooorcm
c ;, \
quoque presbyierii ab eis auferri, el illos abdi , \ ; - Q
c calos eflflci.
. *
. ' ' ) \
' -', \ ', \ '
' , ,
\
.
, t , ,
\ ,
*
\ .
. ' , \
; ; , . ^
, ^
, \
, \
,
. \
, \ ,
. ,
.
;
-.^,
.
, ,
*( : , ^-,
1
B A L S . Quarlus decimus canon sanolorum apostolorum et quintusdecimus et iricesbnus sexius, qnin

eliam sepiimus decimus el oclavus dccinms canon
Ai.liocbcnae Fynodi, inuba iracianl dc episcopis,
qui ordinantur, e l a suis paioeciis noii suscipiunl u r ; et l c g e i o s . Prxsens vero canon decernil, ut
episcop?, qui non sunl stiscppti in paroe< ias in quas
nominati sunt, in alias non abeaut, nec earuni
prxsulibus vim affcrant; neque adversus eos < lericos stios et laicos excitenl : ii vero, qui lale
qiiid faciunl, segregentur. Tanquam vero dixerit
altquis, Et quisnara erii eis locus baliiaiionis ?
subjiinxenrnt Patres, qnod si vcuni quidem, qtii
ordinali snnt, in aliis paroDciis degere, sriliccl in
suis prioribus babitationibus, ei iu prrsbyieri loeo
residere sustineant, non prohibcbunlur ; et si sic
nganl, omnis molesliae expertes consorvabunlur,
eum bouorem babenles : sed si cum illins loci episcopo sediliones diesensionesquc exchaverin, prcsbyteri quoque eis bonor detrabtlur, ct abdieati
eninl. l l * c cum canon decernat, ne dixeris episcopos. quisuscepti non sntil, in locis presbylerotwm sedere, u l d*primilur honos episcopalisdignilaiis , &ed uod non sil alius locus inajor prosbyteralu. Si quts enim forle corum sil Ilcr:iclcanus,
ct eo redieril, prcsbyteri quidcin, quoruin aliquamlo
unus eral el ipse elcclus, sacerdolum locos obiiucbuiit ; bicvero ad rpiscopaleiu digottaiem promo-
17
T H E O D . BALSAoiU.s
1180
tr.acum reliqui^Heracleae episcopie Sfcdcbit; sepia ; ,

*
atitem tran&iliens, boc est metropolilani locum gibi
\
osurpans, non cxaudielttr. Eitm eitim tunc cum

presbyteris sedere, quando cst alioruui episcopo, ,
ruin sedes, eal ignominia episcopalus. Debes ergo
, .
facti epeciem sic hoc in loco ponere, quod ejus loci
, \
rpiscopus non babebal aliog episcopos qui una
\, \ cum eo agerenl; sed aolos presbyteros, qui eliam
,
aitoul sedebanl. Presbyteralus auieai bonorem ab

eo, qui sic agU, auferri, et abdicattiro fleri, ne
iatellexeris de deposilione accipi; sed de ejus sola
, ,
bonorie ablalione : scilicel ne, ut cum sacerdotibus
\ .
, \
qaidem sedeat, dignus habebilur.
, , * ,
.
ZONAR. Si qui forle posiquaui episcopi consli- . ?,
; u l i , boc esl crcati sunt, in ea paroecia ad quam
. noininati, cujiisque videlicel episcopi dicii simt, ,
baud recipiantur; alteram vero ipai paroeciam, boc * ,
esi, alieram erclesi&m conveniiimque ftdelium iu- \ , .
, vadant, ac iis, qui in illa cotisliluti, qni illius sci , \
licei paroeche episcopi creati sunf, vira a&Vrnrit,
8edilionibusqite porlurbcHt : segregari cos, iia ul * , 0 ,
.
ncquaqtiain eodem cura episcopU honore affician ' ,
Uir, bic canon decernit. 5i vero cum sacerdotibus
assidere velint, id obiinere, ut scilicel sacerdota- , .
: ,
lom babeant dignitateni, haud velal. Quod si eos
\ ,
qi:oqtic, qui tllic degunt, episcopos sediliotiibus
\ , \
Vexeni, sacerdoiis quoque dignilale privari, et ab .
dicalos effici, lioo esl ab Ecclesia expelli jubel.
ARIST. c Episcnpus constituttis, si ab ecclesia in C . f ,
, '.
quara elecius eel, non recipiatur, sed aliis epic , .
scopis molesliam exbibeal, excowimuniceiur.
, Si vero presbyleris annumerari velil, annumec * \ .
c reiur. At si ab episcopis ibi consiiluiis disei , . \
deat, etiam presbyleri bonore privetur, >
c . >
,
366
Qwi epiecopus fli, et non accepius esl a
populo cujns curain sibi babet coiiimissam, si , , .
>*
tggressue fueril in alterius paroecia munus aiiquid
t-piscopale obire, e l ibi consiilulis episcopis tu- ,
, .
mulium aliquem induccre, aegregabilur. Si auteni
inier presbyteros recenseri velil, ei cum eis sedere, , \
f l aequali gaudere bonore, iis eonnumerabiiur. Si , , .
anlem conlra episcopoa ibi conetituios se^liiiones ^ .
excilet, et jue aliquid episcopale usurpet, ctiam
, \
rsto presbyieroruni boaore privabilar, et scgrega , \

bilur.
, \
.
X I X .
'.
Quicunque virgiuilateui profileiites, professionein
", , .
t suam irrilam roddiuil, ii bigamorum doGui , c aiiionam impleanl. Virgincs autem, qu^ eum
c . ,
qitibusdaiu lanquam cuui (ralribus congredi \, (80), . >
c untur, probibuiaius.
G u i l l . Beveregii n o t
(8C) .. Sic p n l c r Bodleianura nusirinn roilieom, iElonreneis eliam leint nam Tilialius licivcUis vcrlit, tanqnam cum (ratribus. Scd
v
nis. Amerbacbianus logit . Jnattn*s Adocbenus ei Parisien.sis pariter al.pie Znoarae ediim,
. E l sic sane omues Laliui inicrprelcs
IN CAN. XIX C O N C , A N C Y H .
1181
1184
B A L S . Eog, qui suara Deo professioneni rotum. -

que (K) virginitalo servanda irrltum reddtinl, Parres
*
digamorum definilioni, hoc est pcen, subjiriiiut.
,
Quia autem nonnullae, virgines se futtiras profess;y,
. \ * , ,
multos
offendebant, eo qitod com qulbusdam viris

qui dicebantur esse fratres earum, babitarent; hoc
, ,
quoque Palres prohibuerunt. Voii aiilem virgini \ .
latis inflrmalionom ne bio esse fornioalionem dixe
ris,
sed legilimum matrtmonium. Piopierea enim
, .
et eos sola digamorcm poena aflbiunt. Si qui
\ .
eienim ex ipsis foruicaii ftierint, punientur poenis
,
q u fornieamribus infliguntur. Debes autem bia
*, .
virgine* dicera, viros sciliccl et fcminas, non qui
, \
mtindo renuntiavere, el vitam monasticani elegcre:
, * , \
scd alfos quogdam cutti laico babitu ad Deum ac/ , '
, cedcntes, el virginitatem profitenies. Qui eniin v i tatn monasticam etegenint, soam Deo professlonem
>. is .
irritani facienteS, et se matriinonio conjungentes,
,
drgainorutn poenis non subjicienlur, sed divulso el
, \ ;,
separato malrimonio, nt quod non possit consi !, stere, valde pumeniur, et monasterio, in quo tonst
3;,
suut, Iradentur ; sicul in aliis diversis canonibus
, \ ,
diximus. Quia autem magnns Basilitis in suo ca, , \
none 18 definil,- cam ut adulteram coiidcmnart,
. \
quas virginilatem, suam Deo pro:nissi>nem, fccil
; ^ '
irritam ) lege eum, e( sexta* synodi canoitem 16
,
,
\
KONAR. Qui virginilatem, sivcVirl, sive mulieres,
ZQNAP. 01 ,
sunt
prolessi, si fidem promissl fregcrml, digawo , - C
, - rum poenis subjiciantur. Deflnitionis enim nominc
canonem el constilutionem intelligil; tit qHcTcnnque
. " > ,
niMiirum de digainis constitula ae decrela s.inl, ab

iis qtioque servefttur, ac non nisi l.ipso detnum
, ' ,
anuo adnullanlurt Quod aulem aliqice niulleres
' .
Yirgiiiiialem professc se cum viris sociarent, hoo
(87)
csl vitam eimu) ac eiib eodem leclo degeronl, soro*
* \ , .?,
rcs eoram quibuscum conversatilur se noiHinftntes
, *
t\e. qita \n eos incommodior suspi< io orirelur, id
' .
, , quoque bic cauon velal. Magnus vero Basilins df*
cimo octavo canone, quas condictam virginitatiMii

violaverii, aduUerii juditioac p n i s obnoxiam essc
, \ ,
dcnioastral.
.
G u i l l . Beveregii noVse.
tegermil. NamqtiA nUimam baiir ) canonis D nem perdvtuntur,
pariem Isidorus Mercalor sic v c i i i l , Virgtnes aulem
puellas, quce lanqnam sorore* cum nonnullis viris
habilare volunt, ab earum comorlio
prohibemus.
diaconh$a*
$iv* ex
viduilatf,*ive
ex rirginHate non eum aliquo coluvreulet* anl cognatorum.aut eorum quos appellant dilecto* (talibn$ cnim
nomimbus utenieti maligna $*$picione sunin replent
Dionysitis Rxigtius, Virgines anlem, qnm couveiuiuit vilam) $edaut solx habtient, nuJ citm pnrentibus $olix
filiis. aul vere jratribus. Jnsliiuan. NvH. 6, c. 6,
cnm aliquibu$ lanquum sorores, habitare prohibe
J
mus. Veius inlprpres, cui (I. qn:i) vero convcnerint

virgines
aliquibus sicut sorores velamue. Sed sensiis
in ulraque lecliotie idein est. Nam UiUuiiidem est

virgiaee viros voiiare fraires, aU]uo. viros isto eas
vocare sorores. M<<s enim, ul videlur, luiu lemporis obtincbai, ut virginos nouniiilai cum viris
lanipiam cmn fi atrilms suis coitaliitareiit^ qvaequo
ab iis propicmi Sorores didtt auul, el nouiiiui*
quam \ dilecta*, t i viri isti \
dUtcii earum ab ipsis nuucupati sunl. Quod eliaiu
a Juslininno diaconissis ordinamlis proldbeiur
tdrcence Volumus autem et ipsas, quos ad
crdinatio-
tibi nllima verba, atU rere fratribus,

indigiiant,
ras nim aliquibiw lanquam fratribus, qui lau eu
vere fraires non erant cobabitare soliias. E l liiijnsmodi sane virgines eaedem fiierunt, quae a concilio
Nictfiio primo < dicla? sniit}; ulpoie quas
pr*sens eliani fanon vocat
\, . De quibus i annotalionibus ad lerlium dicii Nicasni concilii canonera
fusius dissfruitnus.
(87)
Codex
Amerbacbionns, necoon Gallaudi ^ ;
1*3
. B V L 5 A M 0 5
irrHom faeiiy <fiiaWrW*aio f^greoylar. Et v i r p n ad aiuiiHM Uoqu-iui fratres oe atce

# dant.
Hle t\jr.*km eaoea * Utit;i.Iine t tmm qai v i r îeiutem frofettu* esl, mê^ friieil, d'gaawnus
fMimttoa^n e i p k r e jabet, CHaaau aaieoi p u a , ot
ticil qiiartita B ^ i i . i i a ^ n i caoon, boc es*. n.aj
a n M **gr#jpn : ôamfb alii Pîmai enm bi^nr.io
**?rtganU Sed
BaiilifiA ^:* in nnd^vi.e*iav> *o eairtoe d*ot (\it(hi firoriT.n d.* r j ni;^ e
proftAaiones I M W M i i n a % prxlerquaai i qui
ip*o* nonOi ki>rm orJim eo*a>fteraat: ied rt .ie
firis Uli* qsi coeUbuai pro(es*i saai roos A U * vtd<-tar, et tpu iotrro*cuir, e l evidens
307
ôram acc^piatar profe*sio, el posiqaam
pfof<***io:ieai srtam i r r i u m fec^rinl, et ad carnak m t l ? lupuriam fiUta relrocisserint, eoraa
qai (ofaif ai.lor pfleox sabjiciantar. Qui bnjus i u qne caaoni* syuop<*ini fecit digan orura segregalionem in btitudine posium in eum qni coeUbalas
professioncro ir: ttaiu facii iranstutit. Q aolem a
magno iefertur, D l i apponiior, leiicet
fomieaiArom peaa. Taodem aatem Uliem foeaa
tepieui tii annorum, iaiis duos a/uios defleaCbus
doos audientibtts, alios autem daos sabsiraiis, et
oaom eiim fideltbus consistentibas, octaro ver
ad tacramcnlorum participaiiontm adinissis, ul
qtitoqaageaima* t\a%Aem Basiiii magai canon sta-
U$4
t ? ^* $*&*,
x a l xf .
i t ^ i ^ - j i ^ T i bcSArôuv 4. U
ixr-
B x r J n i i y i i tnC-rf Irr. ivta-jt^v

i V ^ i i r ^ x i x l i UA(it l i - i Uxzipwi is*
4<
r c u ^ ^^2*.
. fr
crv crêjTtit^zaxto za-jcvi - tcapirrreiv
r s i > /
xxr^yAgLT^TJ'
r i i ' *, dvcjv
7 -', * cpoorrsv ^ :>xt. ^^
,
iyafTT >. , & ; ;
, .
Hcvtx.v ^'sv , roovt'^5vttov
|-.: ^ât.
%
^ : -. itapflzvav rrapfo >2 * :(
,^ "
*/ . * \ 1*
" , * , ' ~ , ; ,
Itiit. Invei ioutur aulein qaandoiiie nonnoHi qoi Q

forntaaliofMg patnat obnoxii sunt, et quatuor aonis , ;
*
eaftiiganlur : nno quidem deflentes tiira ecclesix

ambiium Ûnles, tecundo autena ad audiiiooeoi
, a d m i i s i , ierlio ad pamiientiam cum iubslraiis
\ , */
o d o ^ i i , qnarlo autcm cum populo conveniunt,
., ab obiaiionc al*tinenles ; et in quiulo boni coiux*pijj , ;
miitiionffii conteqnenifts : ut qui innlicrc vel clam
: "
v( I vi a te viliatas habeni, qiieotaitiiioduiu vic &i ,
m i i i * cundiit ejudcm eancli canon slaluit. Secuu
dtim iliuui canonem, ul vidfMur, qui bujus canouis
*
lynopeini fecil, ininorein fornicaloruin poenaoi,
;, ,
sive qiiadriennium apposuil. Probibtt aulem el
bic ranon virgincs cwtn viris sub quocunque prae-
- * ,
Irxtn coiivcreari.
, , , .
"
^.
CANON X X .
D
&\ alicttjtis \\% aduberata fucrit, vcl quis eam
< adulloravcrit, oportet eum in septein annis
4 qnod perfccliim c*t assequi, pcr gradus qui co
c doducuiit. >
B A L S . In scpthno oclogcsimo et in nonagosimo
lavo canonn syiiodi iu Trullo, de adiillcro t l
fldiilora mlTirictikT (raciavimus. Pra?scns atitcui
canon cog sancta cominunionc dignos essc habendos decrevil. poal scptcm annos in gradiis poenarum diepcrlilos. Lrgc et iiiium et vicesinjuin ct
\iccfcimum socunduin caiioiicm sancli BasiUi.
KANQN '.
,
.) ,
c
c . >
(
. ' * \' ^
\ xa\
. ^
.
\ ' o^kfj
.
1185
W CAN. XXI CONC. ANCYR.
1 Ifift
ZUNAP. \ '
Z.ONAR. Adulleram ct adtriterum, arplem annorum spatio ad id quod perfeclum esl, sacram v i ; ,
dclicei communionem synodus pervenire deccrnii.
$
Septeni porro annos pro variis poenitentium gra .
dibus dividi jubel,
. c \ ABIST. Adullcra ct adidier scptenuio scgrec .
i gcntur.
\ ,
Et oclogesimus septiinus scxla3 in Tmllo synodi

canon sepiem annorum pocnam adullero iiifrrt,
, \ ->
quemadmodam et praescns canon consliluil. Ut
,
unum quidem annum defleai, bicnnium audiat,
, , \
Iriennium substernalur, et soptimo cum fidelibus
, conveniat, el s'c oblalione dignus babcalur, si cum
, lacrymis ptRnilenliam egeril. At quinquagesinius
.
ociavus Basilii magni eanen adnlicrum qtiindecim
annorum poeitac subjicil : ut qtialuorquidem de fleat, qtiinqtie vero audiat, quatuor substernalur,
,
duos cum lidelibu& congregetur, c l postca commu, ,
nione diguus censeatur.
, \ , \
.
'.
3 9 8 CANON X X I .
c \ , t De mulieribuft, q u sunl fornicaiae, et fctus in
c ;*(88), \
f ulero perimunt, el fetuum necatoriis niedica *
c iueiitis faciendis dani operaro ; prior quidem
, \ * : definilio usque ad vitae exitum probibebal, ct
c ,
ei quiddm assenliuniur; sed liumanilale l a c men ulcnlea, decrevimui ut decennium per
.
c gradus praefinitos impleanl.
B A L S . Antiquiore ecclesiastioa definiiione, in
. .
C sola ullinta respiratione divinorum sacranientoruin

parlicipalione dignse babcbantur eae, quae ciim
, \ clam concepissent, ne id cognoscerelur, suos fe * . 01 itis in ulero necabanl quovis niodo. IIujus aulem
, ,
synodi Patres, usi bumanitaie, posi decem annos
in poenarum qiiatuor gradus dfeperliios, scilicel
, ejus qui deflel, ejus qui audit, ejus qui suppl
, , - substernitur, el ejus qui ad preces fidclium con, \ ,
grcgatur, eas posse sacramenlis communicare
.
staluerunl. aulem dicunlur omnia mcdica . '
menU, quae, quod in utero conceplum csi, pori-
Ctiill. Beveregii nolro,

(88) Kal
. Felum in
originem futut\hominis ex$l'mguanl ct parricidhm
utero nerare Terlullianus oliin inlerdiclum asserit,
faciant, antequam pariant. De lioc lacinoro jus
dicens, Nobi$ vero homicidio semel interdicio, etiam civile sic slaluil, Qui abortionis aul amatorium
concepium utero, dum adhuc tanguh %n hominem poculum dant, etsi dolo non facianl, lamen quia
deliberaiur, dissolvere non licet. Homicidii festina- D niali exempli res esl humiliore$ in metallum, honetio e$l prohibere natci : nec refeTt nalam qui$ eristiores in insulam amtssa parie bonorum relegantur
eo mulier aul homo perierit, tummo suppiat auimam, an natcentem dUlurbel : homo e$tQuod
et
plicio afficiuntnr, 1. xxxvui, secl. 5 De ymnis.
qui est fulurus, fructu* omnis. jam in semvte e$l.
Hujusinodi roedicamcnla, a prsesenli quideui caTeriull. Apol c. 9. De boc alroci flagilio intelligondus esl Laclanlius, ubi a i l , Verum hominet, none dicuniur'; sed a synodo Trultana,
can. 91, . appellanlur. Qua3 vox eodem
ne quid fil facinus, quo manus $ua$rtonpolluant,
sensu ab Alhenagora auoque usurpalur, dicente,
vudibus adhuc el simplicibus animis abneqanl lucem
\ , te dalam. Laclam. 1. v i , c. 20. lioc auteni
\
per medicainenla qiuedam a niulicrculis impense
, . . Aihenag.
iiiippobis epola perpelrari solet. De quibus Juve
leg. pro Cbristian. lo scboliis ad Basilic. lib. L X ,
nalis Salyr. 6, a i l ;
l i l . 59, scribilur. Ubi eiiam legimus,
Tantum artes hujui, ianlum medicamina postunt,
\ >
Quie steriles [acit, alque homines in ventre tiecandot.
, \
Minulius Felix in Oclavio, dicens, Vos enim . Quaj ex nonagesimo priiuu syuodi TrulUnse
canouc desumpta sunl. Suidas auiein de voce video procreatosfiliosnunc feris el avibus *
)0
ait, quod sit,
. uw ad$iraiigalalos mhero moriis geuere elidere
:
, \
* uht qn<c in ipsi$ visceribut medicaminibvs epotis
%
1187
TEEOD. BALSAMON
llftg
Ditml. Lrge vecundnm ranonem sancti Baeilii, c l l ^ ' ,

nonagesjuuim imuiu synodi in Trnllo, el eorum
inierpriMaiionem.
\ .
ZONAR. Mnlicrcs ex concubiiu furlivo praegnanles, ne ilagiiium uterus proilal, feium, aat gravi
poiid.rc ad alvum premendam superinjeclo, anl
epotis ad conccplum abigendum medicanientis,
data opera iniei iiciunt. Eas igUur mulieres loio
vitae tempore a cominurtione arcendas, Untiuitque
in exlremo vilae arliculo ad sacrorum mysteriorum percepiionem admilicndas, priori consiilu*
lione deiiuituiM esse bic canon aflirmal. Nos vero,
inquiunt aynodi Patree, miliore excogilato remedio, deccnnium consliiuimus; coque per definitoi
gradus vicissim exacio, lioc est cerlo lempore in
. \ \
, \ ,
, .
, ,
, ^.
, \ ,
, ,

, ,
singulis poBnileniiuiu locis, lugenlium scilicet, , , -r
diciilinm, in subslratione degeniium, el cum caile*ris aslaniium, explelo, Haeram UHs communionem
impertiri haud vetanms. Magnus quoque Basilios
eecundo ipsius canone, quse niulieres sponte
uicruin viiiavere , decennii mulia puniri jubel.
Quamvis curalionem non It-mporie longiiudine,
sed poenilendi modo dcfiniri oporlere denionslret,
AKIST. f'Mereirices medicamenta noxia accipionc iee, dccennio eubjiciantur.
Mulieres qua pbanmtca noxia accipiunt ad felus
gitos in ulero necandos, decem annos casligentvr.
Duos quidem annos exira ecclesbe ambitum slanles, ct deflenle, ires auiem ad basilicae fores
, ,
.
* , * .
,
,
. , , c .
) \
, \

,
irainoranles, el divinas audiemea Scnpluras, aliud C , *
zvtem tricnnitim in poslba ambonis parte sub slratae et cum calecbuments egredieniee, umwn
aulent annum cum fidelibus convenientea ct pre? , \ ,
\ , \
caiiontmi parlem liabentes. l sic post hoace gra
* \
dus peiTeiliaiie dignx babeiitar.
.
CANON X X I I .
*.
De iiivolunuriris cjedibua, prior quidera conalt
c tuiio jubet in sepiennio per praeflnitoa gradus

cssc perfecii pariicipea : eecuuda vero qvinc * ;
< quennii lempiis implere.
c .
B A L S . Magnus Basilius in suo canone ociavo el
. ' '
i n sepltnio quinquagesimo fusine dfc volunlariis et
\ ' \ *
luvoluirtariis cxdibiis disaerit. Tu igitur illos perr \ . ,
lcge, lum accurafius drsres, qusenam involunlariae
\ \ $
eini et volgnlai iae caedes; el quales illarum poeiiai.
, \ .
M g e cl qu* a nobis acripta sunl, cum ca:ionem 91
' ^/
eynodi in Trullo exponeremus.
.
3 9 9 . Hic quidein canon volunlariaro
.
raidem coiiiHiuniouis privatione multai, ejusqae
,
auciorem p^rpeluo a sancloruni perceplione ex-
ircmo vita? ariiculo duntaxal excepto arceri jubei,
'
Magnus vero Basilius sexio et quinqtiageaiiiio ca
none viginti annoriim spathim ei scelcri luendo
*
consliluii, idque Ua describit; ut auctorem faci, * , 7
noris quadriciinio lugere, quinquennio audire,
, \
aeplero anuis subslerni, el qnaluor annis subsi, \ *
eiere in fidellum convenlu v c l i i ; quibos poslmodum
.
cxactis, ad sacrapientoruui communionem atluiiiUndus siu
1189
1 C A N . XXIV CONC. A N C Y R .
1193
. - ARIST. c Involuntarius slcrnatnr bomicida qutnc qucnnio sub.

c . >
De involuninrio l.omicida bic quidem canon
\
qniiiquennium in poenam siatuil. Basilii canon
'
57 duos annos talem dcflere jubel, Ires aunos inler

audienles agere, quatuor substerni, et uno auno
, ,
eum ftdelibus consistere, adeo ul post decenniuin
, \
perfeclioncm assequatur, c l commuuione dignus
;
babealur.
, .
CANON X X i l L
- .
De volunlariis caedibus, snpplices qnidcin subc \ (89),
c Blcrnantur : eo auiem quod perfeclum csl in
i flne viiae digni babeantur.
.
B A L S . Voluntariarum csedium poenas canon 56
. ^
\
sancti Basilii describtl : et magis nienlem adbibo
.
iis, quae in eo scripta suni.
. 1\
ZONAR. Quaenam invit caedes, 'quae vero vo,
lunlale susceplae dici debeant, apcrte ociavo oa ' nnne magnus Basilius conslituil. Qui vero cxdem
.
invitus palravit, ei tolo declhnio comiminione i n ;
lenlictum esse quinquagesimo scptimo canono
. , ,
jubot. Decennium porro pro variis poenilcntium
;
Icris ea ratione dislribuit, u l duobus priioinn
, \ *
annis inter lugenies exlra lempli fores, liibus
, .
inler audientes degcrc, quaiuor iu subslraiioac explerc, extremo inler fideles cotisislero, ac i(a deinceps 'Jlium ad gacranieulorum communiouera adniiiti licere decernat.
1. c
AtUST. c Vuhiiilarias bomicida i n fine vila? peifo
c .
clionem cottsequalur.
Qui voluntarie aliquem orcidil i i i viine exiut
;,
perfeclione dignus ccnseiur, et de sacrameniis
, . divinis parlicipat, secuudum praesenlem ranonem.
At quinquagesimus sexlus Basilii magni canon vo\ lunlarium bomicidam viginli annos a couimunione
* ;
arcet, quaiuor quidein annos euin deflere jubens,
, ,
quinque aulem annos audire, sepiem subslemi, ei
, \
qualuor cum Qdelibus consiaiere, el posiea sacra , \
meniorum pariicipem esse.
.
CANON X X I V .
',
,
c Qui vaticinantar, et geniium consueludiues s o
GuilL Beveregii n o t .
(89) . Qeid sit proprie D /Metitms wsque td expktam divinam tUurgiam.
inler pcettiieiili gradua, in asaotaiio
Parlkipttio
iacramtntorum ett vivificanth panit
iribus ad undeciinum priniae Gecwnenica* synodt
ammunio. sive flelut, esl contUtere
canonem edocuimus. Hic insnper observeiur,
delinquenlem extra eccle&ice ambiltM, et iingulis,
onuies islos gradu* prseler , in
qtti ingredinniur, dicere eum fletu, ut pro ipto
scboliie ad Bagiliea, juxia quao ibi diximus, sic orent, ad pedet etiam eornm procidentem. Stbol. ad
describi:
Basil. I. L X , c. 59, initio. Quid atilem sibi vtdil
- , vox lioc ii) loco, non adeo ccrlum
est Vel ita eiutii inielligaiur, ul vobinlaria? cjedis
* rei inler sabstraiot perpelwa usque ad vitae exitum
. tuancai)! : vel ila u l , trisi moribtindi,
, ( . - tiuuquam Iransilianl. Sed prius nobis non arridet,
-' proplerea quod, qui lanio criminc leneniur, humi
,
liores baud dubie gradus peragrare debenl, prtao , ,
quam ad subslraios veniant: adeo ut sensus hnc
. Qiuc verba ab
poitus redire nobis videaiur, u l qui lanlum scclus
iiiierprele male inlellecia, gic inlerpreior ; ' adniiserint, aliis peragraiis poenileniium gradibus,
iubilratw esl inira ambtium ecclesia in
, inter eubsiralos quideiu ad<r
pottica ambouis parie ttatio, cum ip$e eiiam (qui
iniuanuif, sed i u ui coHHnunionir non sini par*
i b i stal) una cum catechumenorum exclamaiione. l k i p e i , uequeduin mopuuri fucrint.
tgredilur.
tive consrfffiifia e*t $ialio cum
1192
THEOD. BALSAMON
1191
c ,
qminlur, vel in suas ffideg aliquos inlroducunt,
c \ ,
ad medicamcnla ane invenienda, vef lustrac \ ,
lionem, in quinqiiennii canonem incidanl,

secundum gradus definitos; Ires annos subc , \ ,
gtralionis, el duos annos orationis sine oblac ,
tione.
\ B A L S . Mon'solos prtfsligiatoreg et valos puniunl
ranones , scd cl ros etiani qui illis utuntur. Qno- , .
\ , \
niam crgo noniinlli xgrolaules, ct nrlibus magicis
, \
sc iia afiici exisiimanleg, vcl eliam cum quasdam
rcs nd se pertinentp.s pcrdidigsenl, incantalores ,
in sedes guas accrrsebanl, qui polliccbautur se ' ,
artcs maglcag inventuros, cx quibus scilicet segro- ,
tanteg decumbebant, et corum abominationeiu ex- , \ ,
piaturos; vel id eliam, quod amissum erat, i n d i - ^
caluros; alii vero gentilibus consueludinibus \ \
uientciii adliibcntes, de felicibns ct infelicibus ;
*
evenlis inierrogabanl aslrologos 400
aliog, qui
damoniaca opera Iractanl: glaluerunt Palrea, ul
, \ \ ,
ii quinquennio pocnas^darent; ut 11ibus sciliccl
annig cssenl subslraii; et postea diviii? satramcnla \ , \
pcnipejc digni existimarentur. Lege ctiain 61 ca- .
' ,
iionem syn. in Trullo, el quae in eum scripta
s u n l ; c l 85 canonem sancli Basilii, eos sexcnnio , \ '
\ .
punientem. Mcmcnto autem, eog eiiam iisdem
poenis gubjiciendos, qui incaniatricibug et critriis, \
d iis, qnaj cum bordeo divinant, fidein adbibenl. \ \ .
ZONAR. Vaiiciniis uli Cbrigliamim bominem,
ZQNAP.
clluiicorum el Graecorum consuetudineg seclari, (j
atque ad mali pharmaci (ftijuspiam, boc esl vene
, \ tz\
lleii iuvoDlioncm pragligialoreg admittcre (qui-
lusdain forte in ca re tunc nimiuin curiosis), vel , \ ^
cos ad remedia vcncficiis quaerenda adhibere bic , , \
canon velat : qulque iis usi fucrinl, quinquennii

pqenam persolvere, ac iribus quidcm annig 6ub- , , ;
g!crni, duobtig in conventu fidelium consisiere, *
precalioniquc simul vacare, quinquennio vero . "
cxplcto ad Boiii praetcrea commumonem adniiiti

jubel. Magnus vero Basiliug octogcsiino lerlio .
canone, ejusmodi boniines sexennii poena puniepdog egse deccrnit.
AIUST. Qui valiciniig utitur, el qui quempiam 5. c 0 ,
c \ ,
t in doimim vencficii exquirendi, aul lustralionig
causa inlroducfl, quinquennio subjaceat.
^ c , . t
, , ,
Qui valihus aul incantatoribus, aut amulelorum
\ ^ | , \
pia3biioribug, vel aliis isliusmodi seipsura iradit,
ut revelentur quae in desiderio babel, vel per me- ' , \
dicanienta maluin male ganat, triennium subsler- * \
nelur, ei bienuium cum fidelibus consisiet, el , \ \ ,
precum solarum parliceps erit, et gic posl qnin- \ * :
quenniuin de oblalione pailicipabil. A l gexagegi- . '
*\
nius prinius gcxtac synodi in Trullp canon lalem a
communior.e gex annos aicendum sfaluit.
.
'.
CANON X X V .
. , *t Quidam, cui erai dcsponsa puella, gororem ejus
c , \ , *
c viiiavii, ila ut ea eiiaro conciperel. Sponsain
auteru postea uxorcm duxit : ea autem cui
c .
0 1
119$
IN CAN. XXIV CONC ANCYR.
sittpriiui erat iltalum sn suffocavit. Qui conscii

*
fucrant, jnssi sunt decenuio inter cos, qui

f consistunl, rccipt, per gradus definilos.
c ,
BALS. Ex facio quodam moti sunl Palrcs, u l
. ' prassciUeiu canoncin cdereut. Eis cnim nuntiatuni
.
, - esi quemdam bominem, cui pnella erai desponsa,
sororcm ejus constuprasae, ul illa eiinm ei co in
, , \
ntcro coiicipcret (illud enim signirteal vox
(
),
ei posiea matrimonii socielate sponsa
), \
snai coiijimctiis est. Ejns aulem soror, cum ince .
stiiscriuiine, sibi ipsi morlcin conscivil. Beilnicrurt
. " 5- crgo, ul qui horum malorum fueranl conscii,
, posl decennium quod debebal per gradas consuelcs
procedcre, ad oraiionem una cum fidelibus adiuit ,
tercntur. Ne tibi aulcm bis contrarius videalur
.
canon 78 saneti Basilii, decerncns, post septcm
' ,
annos divinoruin sacramentorum pcrceplione d i
gHum
babcri eum, qui legitimo iuatrimomo duabus

sororibus conjunclus esl. Hic cnim mulla nefaria
,
conunissa sum : fornicatio, illicilum maliimonium
, \
cl csedes ; illic autcm, tanlum nefarinm mairimo.
niuni. Et propterea gravior bic poena decreta est.
. ,
Interrogaveril autem quispiam : Cur i i , qui conscii
;
. \ sunt, aeque puniuntur, ac ipsi actores? Sotutio. In
Nlicilis ac ncfariis nuptiis magis pumri debenl i i ,
;.
ui sunt conscii, quam qui agunt. Hoaeniin arooris
* , \
intpotentia, saepe eliam nolentes, ad id quod csi
, -
illieilum ncfariumque deducil : illis aulein non
\, \ est danda venia, qui absque ulla 401
necessiiatc
^, \ '.,
C malt> auxilium lulere; cl bene secum actum essc
; .
existitnenl, quod non magis quam i i qui fecerum
^,
puniaiilur. Sunt aulem conscii i i , qui opora juve, \ .
r n n l ; non autem i i , qui solain babenl conacienliam,
c l proliibere nequeunt.
ZQNAP.
ZONAR. Desponsa ftieral cttidam puella, cuju
' - eororem nupliis nonduin peraclis sponsus vitiavii,
, ,
quse etiam ex illo concubilu gravida facta est. ( U
. cnim eignificai verbum .) Spoittam de .
inde vir ejus iraduxii; quae vero Tuerat viliaia so
, 6 . - suffocavil. Coulra igilur tndigni facinoris oonseios
; decennii poona consliluia; quo demum elapeo iu
. fidelium conventuiu recipcreniur. Magni vero Ba .
silii ecptuagesirausoclavue canon, qui duae eororca
, diverso lempore duxerit, uno anno in luclu etse,
\ ^duobus inter audienies, iribua in subeiratiooe
, , * degere, seplinio in consorlium fidelium adraiUi,
, ,
et sic, si cum lacrymii pcenitenliam egeril, obla, \ , tiono dignum baberi jubet. Quaeret igitur quie . , piam : Cur in coa, qui conscii fueraol, gravius

boc loeo eynodi Palrcs auimadverierinl? Ego vcro
; proplerea id facium exisiiino, quod qui uiatrimonio
, duas sibi sorores jungii, in eo tanluni, quod v e \ >
l i i i * se nuptiis aliigaveril, peecat : in praeaeali
, ,
aiiicni facio mulla scelera inerant; virgo sUiprau,
, ,
nuplhe licfariae, cum duabue scilicct sororibus
, \
coilus, lumexinde quoque secula c d e s ; idctrco
.
gâjrtoribus panis jure dainuali sunt.
. ; - A t l l S T . I Quidam cuin puellam desponsassel, soc rorem cjus violavil, dcindc sponsam accepiu
c ;, PATHOL. G a . C X X X V H .
38
1195
1196
f Priraa suffoeata eet: el qui facli sunt conscii

t \ !
c decennio eubjicianlur.
.
qui conscii fucrunt hoc fieri, et saffocaiionem
K a \ ol ,
impedire potaerunl, ei non iiupediebanf, ut an , \ ,
clores cadis judi< antur, el dccennio puniuntur,
; , cl sic consistunt cl ctiin fldeiibus comprecamur.
* \ \
.
CANONES
SYNODl
402
ZONAR. Syuodus Neocacsarea;,
qua3 urbs esl Ponli, congregata, secunda quideui
csi abAncyrana, reliquis autem aniiquior, aiqtie
adno ipsa tliaio prima oecumenlca Nicaena. ln ea
ergo congrcgali sancli Patrcs, cum quibus eliam
sanclus mariyr Basilius Araasca? episcopus inlerfuil, canones ad rem ecclceiasiicam conslitucndam
edidere, qui aequuntur.
CAMON I.
Presbyler, si uxorem duxerii, ordiiie suo moc vealur : si autem fornicalus fucrit, vel adul leriura commiserit, peniius exirudatur, ei ad
pceiiiteniiam deducatur. >
B A L S
90
< >.
NEOCiESARIANiE.
. \ . (91)

,
* 01
,
\
, \
, .
*'.
, , ,
(92) ,
c , f .
G a i l l . Beveregii n o t .
(90) .
tiis est in Pnefatione ad eos canones, dicens. Et k*
Hrec eftl Bodleiana bojtis concilii inscriplio ; a qnt
regulce post ea$ quidem probantur ene. quk ap*4
AtiieriKMdiiana n^n inulium differl, q u est, - Q Ancyram exponkte
$unt
Pih
'
* ": sed
yictBuit
anleriortt
,
reperiunlur. E l vetus Laiiuus imerpres
in
in sua
Canones synodi Neoccvsariensis quindecim? 5*d
in ad hos canonps Pra?raltonc, "dicen.%
hidmn
Parisiensi Zonar cdilionc, litulus ic so babet,
canones secundi *unt Ancyrensium qni Neocxsa
ruc sunl expotili : et hi priore* sunl Nicanis. AU
\ ^,
boc concilio in oinnibus Graecis codicibus, Balsa , .
monis pnesertim el Zonatae, quindeclm canonfs

edili perhibenltir. Sed in Nomocanoue Arabico i<i
. Canones tantiorum el beatorum Patrum,bibliolbeca noslra Bodteiaaa quatuordeciio laQtaai
qui Neoc(Bsari(B congregati sunl, posteriores quidtm
numeraniur. Quippe iu quo de praesenii synodo
i!li* (jui Ancyr(C conveneruht, nniiquiores vero b%c
/Yi-'liabemus : Et texliu est liber canonum secmudi
yviu$. Sed propier dtgnitattm Nic&tii antepositi
concilii tu Carlhagena, denominala etiam Cirsaree.
ZHHI.
In Parisieusi Balaattioni* edilioue, duplex esl
el nuiuerut erat quinquagima epucopi, el cdiderumt
inscriplio; una lnc anle prxfaliouein, vid.
auatuordecim cunones de conjugw et tacerdatib***
, allcra aiUc cauones, bis
E i sic etiam pris&c ediiionis Latiux a u c l o r , et
verbis concepla,
Dionysius Exiguus, et hidorus Menator q u a i u w . Canones ianctoruui decim ianluui canones buic concilio adscribaat,
Palrnui qui Neoccetariie conyreaali mnl.
decimuia lertium, et dccimmu quarluin in uaun
conlrahenles.
(91) . Neocsesarea esl urlis
Cappadnche iu Ponlo Polcmoniaco, titide eliani
(9i) .
qnn

> a Balsaoioae el Zonara boc in loco ^ deni codex Ainerbacliianus tuin Bodleta
lletano legii,
diciiur : de qua Pluiius memiuii Hist. nal. 1. v i ,
usque ad Uiiem canonis, quemadiuodum b i c m
c. 5, el Plolema3us in prima labula Abiae. llic ergo
priiuiiur. Sed aliter Joannes AniiocbeQua i n se
cctcbrata fuit praesons synodus ab iisdem fere
caiioiium Collcciione, l i l . 27, nimiruiu,
Paihbus, a qmbiis Aiwyraita, el eodem eiiain
, ^>|.
auno, vel sattetn sequeiui, sive an. Dom. 315.
,
. Quumodo eliam iu Parisieusi BaJsauMmii
Uudc constat hauc anle NicxMiam synodmn decem
etiiiione Kgiiur ; nisi quod pro ^
plus minus amiis babiiam fuisse. E l era quideiu
atiliqiiiosem cssu Oionysius lixignus etiam lebta- scribilur ..
A
1198
IN CAN. IICONC. NEOC^SAR.
. * 0 -' - B A L S . Apostolicus canou 26 eos, qui sunl ec, clesiasiici ordinis, si legilimo malrimonio posl
ordinalionem conjunganlur, deponi jubet. Praesens
, .
quoqtie
canon ei siinilitcr decernii Subjungil autem:
.
Quod si quis ex eis fornicatus fucrit, vel adullc , , , \ rium commieerit, non solum deponetur, sed etiam
, \ - a fidelium coramunione ejicielur, ct quatuor pos niientiae loca pervadere cogetur; ci sic esse divi, \ . norum eaoamenlorum pariicepe. Quae autem boc
\ * canone conlinentur, aublaia eunl a canone 27
, \ * Cartliagiuensis synodi et a canons 32 magiti
, Basilii, dicemis : Clerici, qii peccaturo quod est
ad moriem pcccant, e gradu dejiciimlur: sed a
* laicorum communione non arcenlur. Non cnim
vindicabis bis in idipsum.
. \ .
. - ZONAR. Si inulierem forte legilimis nupliis sibi
, *,
prcsbyter cOpularit, raoveri ordine, boc est, saccr\ ,
dotii dignilate privari (deposiiioni
is namque
. , obnoxiue cst) : sin autem siupro se aut adulierio
,
pollucrit, ab ecclesia prorsue expelli, ac in poeni, , \ , \
lcntium staiionem relegari, ibique lugere, audirr,
. ' aliaque poenaruin persolvere, liic canon jubet.
01 . Magnus aulem Basilius Iricesima secundo canonc
\ lotidem verbis ea quae scquuntur pronuniial : Qui
peccalum, inquit, ad moriem clerici peccant, de
. \ \ . gradu 6iio dejiciuntur; a laicorum vero commri \
nione nequaquam arcenlur. Non enim vindicalia
' . bis in idipsuro. Eadem vero, quae magnus Basilius,
. '
Gartbaginensis quoque synodus vicesimo seplirco
\ ^ canone etaiuii; q u ibi diximus quaerenda. Magni
, ,
porro Basilii el Cartbaginensis syoodi canones magis
,
puto servandos, quippe qui posteriores fueruni,
, \
magisque cum aposlolico canone coiisentiuni; qui
.
eacratos homines fornicationie rcos, deposiiione
tantum, nonetiam segregaiione muliaudos esse
decernit.
1197
. c
i , ,
\ . >

, \
. , ,
, .
'.
* ,
c
c ota ,
,
.
, ,
. *
. 01
,
,
, \
. ,
,
ARIST. Presbyter qui uxorem doxeril, ordine

deponatur; si vero moecbauis aut scorlaius
c iucrii, expcliatur, ei ad poeiiitentiam rcdic galur.
Presbyter uxorem ducens sacerdoiio movetur,
scd bonorcra el calbedram reliuei. Qqi foniicalug
aiiitni fuit, aui adulterium cominisii, perfecle cxpcllilur, el ad poenileiiliam rcdigitur.
OANON II.
D
c Femina, si duobus fratribus nupserit, cxlruda tur usque ad mortem, si nialrimonium solvere
c non persuadeatur : ai in morle, iropter bnc nianiialem, si dixcril, quod si convaluerii,
solvet malrirauniiim , babebit poenilenliam.
Scd si raorlua fucrit mulier in lali conjugio
eveistens, vel ejus marilus, difficilis esl supert slili pcenitcnlia. *
B A L S . Praeseotis sytiodi saucli Palres ab eccleeia ad rnortem usque expellunt, scilicct douec
ei viia superesi, eam quje legilimo matritiiouio
duos iratres accoperit, el a nefario malrimonio
non destilerit. Tauquam autem dixisset quispiam;
Sin auiem ad nioricm pcrveucrii, ne IUJDC quidem
119)
THEOD. BALSAMON
1255,
divina sacramenta percipiel? 4 0 3 subjuhxerunl, ; ,

Quod si quideiii totcr moricndum, ejusmodi roulicr

, sr, postquam convalucrll, separandam csse affir , \ ^
mei, tunc qiirdein commiinionis esse particeps
, .
sincinr. S d postquam a morbo Hberata fuerit, et
a ncfario conjtigio scparala, ad pcenilenliam ad- \
. \iuiiteuir. E l boc quidem procedcl, quando in viia
, -
eortim fucrii divorlium. Si aulem una ex pcrsonis
in iicfario matrimonio dcccsseril, ei qui reliclus. . , ^
,
e s l , csl admadum diilkilis poenitentia. Qui eniin
, \
agil poeniienliam a peccato desislens, is creditur
pocnilciilia dnci. Qui aulem ad morteni usque ab , -."*
dcsistit, oslendil quod cliam si illa pars *
, .
adbuc supcressct qtue csl inortua, a pcccalo non
; ;
dcsiiiis<el. Qnia ergo qni vivil, vHeiur adliuc in
co malo qiianlitm sc csl perscverarc, diflicilem '
babebit poenilenliain. Qua? cum ila se babeanl, ne
.
dixciis praescuti canoni adversari magni Basilii

canonem 78 dicenlcm, eum qui duas uxorcs duxil
, \ *
in itialrimonio, posi sepiennium digiium baberi
' ,
i,ui diviua sacranienla percipial. Praesens euini
cayon decernil de muliere quie nefarium malri-
inonium coniraxii, c l ab eo tot viui non csl se, \
junc;a, cl proplerea non e*l ad pcenitenliaiu ad. \ '
miilenda. l i c l u s autcm cauon poiiil em, qui
ncfarium mUrimonium coniraxll, a peccalo dcsli- ,
* .
itsso, eleum propterca ad poenilcntiam adinittit.
,
Logc cliam canoncm 59 sancli Basilii, qui eani
.
vocal adiillcrani, qnse ciiin nduliero adbuc cobabilat. Noia ergo, quod ei qui peccat, et a pceni- ^ , ^
tontia desisiil, dantur poeiuc, autcra ci qui
3
pcrscvcral ; ipse enim esl omnino ejiciendus. In- ,
lerrogavit autcm quispiam : Si autem nolit dicla ; . * imitiei aiTinnare, se, poslquam convalucril, a ne- \ * *
laiio isio conjugio separandam, an nou e i i l sancta*

romiminionis parliccps? Solutio. Praeseiis quidem
,
caTiOn de eo nibil dicil. Existimo autem hoc csse
. ,
niiuiuin a iniscricordia rcmottim, si ea, cuin sit
^ \
oiibodoxa, nc in cxlremo quideiu spirilu, bouo
,
vi.aico digna ccnscbiiur. Quare ei ncc boc quidein
, ;
; tsiavei i l , nibilo sccius sanct.e eril commu, , .
4
nionis parliccps : el si, poslqiiam convalucril, eolval nefariuui conjugiuiu, ad poinitculiaiu adiuillcuir : sin niimis, ab ccclesia oninino cxterminabilur, ul qua3 in malo perseverei.
ZONAB. Si qua niulicr nuplias cum duobus
.
Iralribus coniraxeril, nec ul eas dissolval adduci ,
j o s s i l , cxira ecclesiam, inquii, quoad vixeril, ex *
irudalur. Quod si inlcr moriendum de dissolvendo
, conjugio si convaluerii polliceatur, sanctae com- , ^ ^ ,
inunionis liinc quidcm particeps liet: verum de , \ , ^ .
piilso morbo poeuileuliaro babebii, boc est, ad
paMiilenliam adudllciur. Qnod si mia ex bis per- (|, fconis iulerdicto conjugio illigala decesscrii, difli * 0
cilis paniientiai ralio supcrslili relinquelur. Qui
. *
euim pwiiiteiiliain agit, ia si a pcccato desislat
, ,
poeuileiitia duci existimalur. At si in nialo per- ; '
sisiil, quis euui poDniicutia admissi facinoris taagi
, ;
credai, aul quo paclo ille ad poeuileiUtam adndui , \ , ,
qUi'al?Qui vcro usqucad mulieris obiiuin uunquam
,
be ab illfgiiimis uupliis abjunxii, is se niubere
*
1
1201
1 C A X I U C O N C . N E O C . E S A R .
1202
* superslilft nunquam a crimtne recessurum fuissc

\
plane demonslrat. Igilur velut qui quantom in
,
ipso est, in nefario crimine pmeverel, ad poeni , \
tentiam mullig diflicultatilme obseptum iter inve.
n i e l ; et quemadmodum magnus Basilias in canone
a i i semper adullerii ream esse eam q u cnm adultero babitai, ita et qui nefarias nuptias conIraxil, donec inierdictiitn conjuginm rescideril, in noxa eat, uec ad poenitenliam ullatenus admiui
poiesi.
. c .
A R I S T . c Mulier quae duobus fralribus nnpta c*f,
c!
per totaro vilam expellutur. Si voro morli
c , , *
c proxima se nnptias solufuram promisttrii, si
, ,
sitpervixerit, ad poenlteiuiam admiftctiir. Si
c
aiMem unus e conjngibus obicril, diflicilis ost
c stiperslili poenilcntia.
1 oW.v ; , xa\
Q u duobus fralribus nupta est, et in iilegitimo
, ^ Isto conjngio manet, pcr lolam suam vilam ec .
clesia expdlatur. Qtiacre et niagni Basilii cano \
nem 23. Si autem morli appropinquans conju , 2 ptiim solvere promitlit, s! supervixcrit, ad
. " , ' / poenitenltam admiUilur. Quomodo vero, quxrc
. , Basilii magni canones 62 et G3. 404
Tanquam
,
aulem dixisset quispiani : Sin aulein ad morlem
; , pervenerit, ne tunc quidcm divina sacramenla
,
poroipict? adjec^runt, Si atilcni iu illegtlimo islo
,
eotijiigO itnus eortini morletn obicrit, diilicilis csl
\ super tUi oeniienia, qnia disclndilur et cor.
rigitur scelus cuiii volunlaie ipsius et proposito.
' .
CANON III.
c \
De iis qui in puriina inatrimonia incidunt,
, ^
c lempus quidein praslilulum niaiiifestum est.
(93) /94).
Sed conversio et pocnilenlia eocum lempus
c conlrabil.
. \ B A L S . Eos qui multas uxorcs duxcrunl, dicit
3
canon praefinito seu profstitulo lemporc esse pn&r:b nicndos ex cousuetudiue : sed est in episcopalU
\ \
judicii polestalc boc tcmpus conlrabere, propler
. \
boiiam ejus qui peccavil convcr&ionciu. Sod quia
ol ,
\
non oslendilur, quinam siitl polygami,
;,
neque quodaam sit lenipus prxslittituin, cl boc
\
aliter el aliter binc el inde traclalum est, nec uos
. '
|,ic aliquid scriberc potuimus. ScJ in quarUi
, ,
niagni Basilii ranone, Deo dante,dicenius quu5sunl.
coiisenlauea dc Irigamis el polygamis, el dc
\ - ^ lempore poenarum quaj daulur unicuiquo ip .
soruai.
c x
. ,
,
xait ,
> ' \ , \
dv-.
ZONAR. Ilaguus Basilius quarlo canone iriâ8 ad qninquennium segregari j u b e l : aique id

spalium uon a canone, - sed Iradita a majoribus
consueiudiue definituin esse asserit, ac trigamiam
ad polyganiiain quoque exiendii. Quod vero tcmpus praeGnitum bic canon inteliigat, ignoratur, si
m 0
Guill. Bcveregii
(93) . Codcx Amrrbacbiaiiiis lgil
, nosira? lcclioni solutn reliqui omnes
codiceA, sedei Joauues Antiocbenus suffragatur, in
C o l l . can. lit. 43.
(94) Ttv . Post IKTC verba jn codicc Amer
barbiaiio boc habelur. -
,
w c
notflp.
. \ , : ;, ;
. llunc explicans canonem magnus Batiiius
dicil Sic de irigamh et polygamis.et ostendit, quod
trigamos Patres, non alios dixerunl poiijganws.
Yidc sancium Basil. can. h
%
TfltOO
1 01
BALSAJOS
Ba- j c x a ^ v , -rtm- ^m\im3zzf% * i s r c v u l ^

LIVV tmX : ac * m . ' x * i a ea aJaos+J t e a r ^ u i r i *> M&WLt-^m *irmimj oScq* x * \ y a i j ( j f i i r i g fcminiat
fn&mxmm f o k r K t , x * * * a - ,
t w r j ; r p r r i cwi
**.*;
p v l x S 9 \~vj/i*\ r i i - w a M p M
fcjJgay
5 w k * U kaee sjaados
d xs~ xSrw, *
^ H K t d : e * d k i i . -frpos mmtdcm i p U r , - . *. ^,
CYT! eafeoa, pnHNhore eO, sed e t r n ob
U i p i r i b e i ytt%\Uuiat addkli tmml
^ z a l ?& & j j w x l / j t i
M u r s j e f p Denra lerapnf ecol/abit. St
* ulof*m pottMtmiv* pniecuu csft, eos ia i a e - mvjrAkp hAeatm^tmm^ ^^
4 pcw.U H o d i e %r6ottmu\mt pnt e Cerreftftivotgv. x s l Aut y ^ erwrgm^, xxert*aniiradverui, aee tov&tnari raeUe, sed praefi- 4 U cwutifv A^j%>tq^> 9
A**\t% d m w r bofiiUU veojara fibi eoetract* i r ^ u f r o r r x i > , g-^yiajul
p M l k e r i , pratijioii Utnforu \mtmWum eooira- Xa\ 1 .
I ei ae prae*i<H.
ABIST. f Polygaworara tempm* raaaifeflaaf c s l. . t T i w 9 > *; ^ / 1
1
Ponifteibe vero f t a a i M illnd pneddit.

Tetffpo* iripraonuri et poiygajoonuri sepptieti
hi qttarto taeone rajg Basiiii d i * c t o g e s i M
i h o s eanoee poailar. Uuioqoe e a i a s o t , i o q u i i , qni i/e* nsores dexit, stgregeutr, sed o o *
<m no ab ecetetia areeatnr; v e n u B a n l ires
aofKH d m n a r o m Scriptorantoi aadilbme d j g a c f r :
ei pottea aaqat ad eiplMain qoiDqoeaaia-a eara
fiddfbtst c o r u H i a t , a bonl a o i e m cotajnrwioue
ab*tift*ai; e i i i c sineere resipisees* ad c o u n nionem admitiaior. At polygami aeu qai plare*
nopths i t l plss aliquid eiian foraieaHone precaritet, anitm anDum defleaot, tres teb-
% ^; omooiov, .

toyafutv ^
Bxsusbn
.
XOYIC | &?,

* *# fc*wv
; -. * ,
,^ 5., xerv * & xotvu~
- ,
/ ,
\ ,
Urnaotur , e l $ie admillanlur caot idelibos. Q , xptl; ,
.
11 epiKOpi antein poiestaie, ad eonversatioDem
, , */
fidemque agentif pomiteiitraiB reapieieniis, e l
,
dicil bic canon, pcenileolue tenpus conirabene,
.
I onilor,
KANQN '.
CANON I V .
c , . Si qoif molierem concupiscenf, proposoerit cum
,
ea concumbere, -jus autem desideriom ad
,
f opaa noo rcnerit, roanifesloro est quod a
c ^.
gratia servalur. >
.
HALS. In pe^calii esse qaatuor gradus diconi
%nnci\ Patre, impreisionem eeti primum motiim, \, , ,
^,
liictationcfD, aneneionem, et acltim : quorum duo
, '
quidem prima non esse poenae obnoxia; tn dno
. ,
aalem 405
n
eequtuilur, poenam cadere.
Neque enim imprcsiio ncquc lucialio judicatur ; | J )., \
ralio imprpseionetn suscipiens, et cum ea col \ ,
Jaclaia, cogitatum repudiaverii: assensio aatem
. Judieaiur et accusatur, el nctio punitur. Si ergo
,
\ \ ,
inulieris desidcriuin alicui injectum est, el is
, ,
vietus, ut cum ea rcm babcrcl, asaensus est, ad
^*
opui aulem non venii, id esi, actum non implevit,
. \
ina/iifeanin e i l , quod Dci graiia eum servavil;
. \
acd non impano abibii. Pocua cnim in assensio' ,
tieui etiain cadit. IIoc qno.juc iuaiiifeslum est cx
ran. 70 sancti Baeilii, qui dicit : Diaconus labris
, polluluf, slvc qui usque ad osculmn mulieris per, ,
vcnit, el to bucusquc pcccasse confeesus est, m i
tiislcrio cl inlcrJicctur, id csl, ad lenipus prolii . *
bebitur : 6cd sacra r.cnlis ima cum diaconia
9
u a e
$205
TN CAN. V CONC. NEOCttSAR.
1206
- communieare non indignus babebitur. Itiilem et

^ '
presbytcr. S i quis aulcm ullra pcccassc depre .
bensus fueril, in quocanque sit gradu , depoi K i u r . Labris auteni esse pollutuin nonnutti aKier inierpretantur; et de eo dicetur in can.
70 sancli
Basilii.
. \
ZONAR. In peceatii essc quatuor gradus dicuut
\, , , aancti Pairee, impressionem, luctaiionem, assen \ * \ sionein et actum : quorum dnoquidem prima non
* ' es*e paenap nbnoxia; in dno autem qnaesequuntitr
. , ptenain cadere : neque enim impressio, ncquc !u, cialio judicatnr, si ralio inipressionem suscipicns,
\ * - el ctim ca collociata, cogitaium rcpudiavcrii ;
\ , \
assensio autem judicatnr et accnsatur, et aciio
. :' ,
punitiir. Si ergo mnlieHs desidcrinm alicni inje\ \ ,
cnira est, el is victus, ut cum ea rem baberet,
, ,
assensne esi, ad opus atilem non venit, id cst,
^ .
actum non implevii, manifestum esl, quod Di
.
graua servavil; sed non impune abibii. Poena enim

in asaensionem etiam cadit. Hoc quoquc manilc * *
aium est ex fan. 70 sancli Basilii, qui dicii : Dia ,
contialabrie pothittis, sive qui usqoc ad oscutum
, \ malieris pcrvenii, et se hHCtisqiie peccasse con , ,
fessos est, mlnisterio ei inlerdicctur, Id est, ad
* lemptie prohibebitar : sed sacramcntis una cunt

diaconrs communicare non hidignas habebilur.
.
Iiidem et presbyier. Si quie auteni ultra peccasse
, ,
deprebensus fuerit, in quocunque sil gradu, depo.
neltir. Unde constat, quod aliud significalur per
, , ,
Wlud, tnterdicetur, nimirtim, ad tetrptis a minisle*
. Q
, \
, , .
. c ' , ,
^. >
" >
,
, , /^ .
, , \
*

* ,
\ ; .
'.
< , ( 9 5 ) ! :
c ,
afcebitur. Eisi a nonnullis iia non inlelHgitnr

qui illud, Labris esae pollultim, aliler inlcrprelanlar, minus tamen recle, at opinor.
ARIST. c Qui concupivii, sed non perfecil, per
Dcum servatusest. y
Quicunque eliam nudo proposilo ctim nuitierc
dormire coucupiverit, sed quod'conauis est non
fecit, neque ad factum vcnil concupiscentia C J M ,
manifestum esl, quod per gratiam coelcslem servalur. Si eniin et concupivit, el diligcnliain adldbuii, el roediis quibusdam ad illiits constimmationem usus est, conalus antem ejus perfcctionem
non habuit propier impedimenta aliqua exlerna
quae inciderum, poenis snbjicitur, u l septuagcsinius sancli tsilii canon mandat de diacono qtii
in labris pollutusest.
CANON V .
c Gatecbnmenus, si in Domimcum ingrediens in
c Catecbumenorum ordine steieril, is autcm
ul imperfectiorei posl Scripturnrum et divinorum
(95) kbr
codice
Evangetwrum auditioMm protinus egrcdiuulur: alil
Ainerbacbiano ad praeseiUem canouein boc schoaulem anlehae venerunt, et perfecliores /, qui
lium apponitur,
modo aecedunt facti sunt; quaw eliam illi ad or/i .
/, \ tionem I I S O M * pro catechumems factam , in
%\ ea perogenda genuflectunt. Similc buic scholitim in
, Hannenopuli epiiomen hujus canonis exstrt, bis
, verbis, ,
, ,
\ ,
. Catecliumeiws vocalfideles,qui, . ,
Oapiismum suscepiuri sunl. Eorum autem dutv
tunt , \ , specict. JSounulii enim modo accedurl; quapropler
y
1207
TIJEOD. BAI.SAMOW
12
t poccat; sl gnnu qiiidem Oeclenf eil, atidial,

c , *
c non amplius peccans : sin autero eiiam au *
c diens adbuc peccet, exlrudaiiir. >
f , . t
B A L S . Duo sunt ordioea calecbumenorum. H i
. . !
enim miper accesseruiii, et, ut imperfeciioref,
, \, ,
post Scripturarum et divinorum EvangeHoram

andiiionem siatim exeuiu : iUi ver* jainpridem
6 ,
accesscrunt, et perfecfiore* factl auni; vnde et \ orationcm, quae flt anpra catecbumeiios, exspe ,
ctantes, in ea geau Hectunl. Quando auiem pro- . " , !
, \ .
nuntiatum fuerit, Catecbumeai, procedile, IUBC et
ipsi exettnt. Dicit ergo canon, quod si catechu- , ,
ntfinis 406 peccat, sieet quidem ex perfectioribui, , ,
a poccando absiinens, veniai ad locum imperfeclio- ; , .
rum, id ost, slel in teinplo usqoe ad Evangelium : ^
sin autera cx imperfeclioribus, qiti eola etiam
, \ audilione digni habentur, el a peccato non ab- , \ ?>,
siinoat, extrudatur, id est, slet extra eccleeiam \ , cum defleniibus. Qtiid vero si imperfectior a pec- . ,
cato abstinuerit, noi> punictttr, queinadmodum
, ,
perfecliores, sed in prirao loco slabii f Soiutio. * ; /.
Duo sunt loci catecbanieooriim, ut dictam e s i :
\ , ,
bic quidem, qui esl usque ad lectionem divinorum
, \ ?
EvangelLaruin ; ille vero usque ad exitum calecbu- .
menorum. Qui sunl itaque perfectiorcs, si peccent
, \ ,
c l abslineant, parum dimHtentur in locum iinper- .
fectiorum : sin autem non abeiineanl, in deflen , , tivuu loco staliientur. Si ii aulem, qui sunl iinper
fcciiores, peccem, nec desfclant, in locum dcflen, , eic
tiiim abducentur : sin vero desistant, non habe- C ,
. ,
bunt locum, in quem deducentur. Si dixerimus
,
rnim eos cum flenlibns atare oporlere, desperatiouis graviiate eos obrucmus ; nec ulla erit diffe- , \ \ . 3, rentia eorum qni abslinenl et non abslinent. E l
; , \
Ueo, tanquam qui a malo desiilerinl, rursus cum
.
niidientibus slabunt.
ZCNAP. (96)
ZONAR. Duo catecliumenorum olim erant ordi . .\ , ncs. Alii quidem amplexi fidem, sedqui bapiismiirn
diflVrreni, cum raiecbumenis astaban', durnque ,
, \
precaiio in calecbumenos recitarclur genibus provolvebauiur, ac poslquam illud, Catccbumeni, pro- , ' , , * oedile, de more pronuntiatum esset, lunc cgrcdie \
lantur. Alii auteiu jam primum accedentes, minusi;ue perfecli, sacra Scripluru; auscirllabanl, Evan ^ , \
gelioque reciialo dimiltebantur. Quandocunque
. " ,
Igiltir e calecbumenis quispiam p^ccaveril, si qni
G u i i l . Beveregii notffi.
, . \
ante b;ec prima Zonaras in bunc cannnem verba.

lia?c leguutor, tanquam nrincipium interproialio
. Duo calechumeno- n i s / H * 6
mm ordines eranl; unus eorum qui genu fteclebunl, .
perfectior $cWcel; alter imperfeciior eorum, qui
audiebant. Vult ergo dicere, st tu ex ordine leelen- -
lium genu. et peccel, quod peccare desinens t* ordi- , \
nem oudienlium referri debeal: lin ex audwilibus
\ ivl, comisiai exira eccletiam. et audienle*
.
exira ecclestam nabanl usque ad iectionem lancli Ilaec autem, post verba -., eadfn
Rxangelii. Harnienop. E p i i . can. seci. 5 ^ l i i . 3.
fere suut, quse anle ex codice Amerbachiaito sufa
HaiC duo scbolia juxla se posita praesenicm canoscboiii nomine protulimus : adeo u l alia inierprenom, saiis in se obscurum, perspicuum rcddunt
tatione non opus s i l . Ad konarae autenviuUTpretaCl aperium.
tioncin neûaquam pcrlineitt, q<iia in ea eadcn
() Avo r[rar. lu Cdlandi J . C. codicc>
ilerum ItgMntur.
1209
IN CAN. VI COIiC. N E O C ^ S A R .
, ,
, cl ,
\ , , \
.
deni ex perfcctiorum nnmero ftierit, M n t m scilicef,

qui iu precalione genu flectunt, audiat, boc eat,
cum iis qni auscultari lamiimmodo perniillnolur,
ei modofinempeccandi fecerii, consistat; sinvero
inier audientes agens idhac tamen offenderk, expelll, lioc etl, extra ecclesiam cum lugeniibus staro,
bic canoa jubet.
. O ,
ARIST. Catecbtimenn* 'peccana, ai, dtim genn
,
flecttt, amptiits peccaverit, inter audiemes sit;
,
tin, dum inler audientes cet, peccet, peuttus
.
ejfciaitir. t

Du siint species caiecbumenonim : itonnnlli
* enim modo aecedunl: qoocirca el u i imperfectio , res post Scriptitraram eC Evangeliorutn aadilionem
* ,
slalim emilffjnliir. Alii aulem ante tempns atiqood
\ advenerunt, et perfeciiores evaserunt. Qnare ei

\
post Evangelinm preces pro catechumenis faciaa
\ , ,
exspertanl; ct cum illud dicitur, Catecbumeni,
. , .
capita veslra Domino flectite, genu neciunl. Perfcciiorea ilaque ul qui bona Dei verba pergiislarnnl,
01 ,
8i lapsi fuerini, slatione soa moventnr, ei cum
, \ ,
nudienlibns collocanlur; ti auteni, et cum au, \ *\
dienies sint, pcccant, ab ccclesia pcrfeeie expel ,
hinltir.
.
CANON V I .
<7
c De ea quae uterum gertt, quod oporleat eam
\ , ,
baplizari, qunndo veliU Nihil cnim ea, qua*
.
c parit, cum fetu, qui parilur, bac in re com *
c munc habet ; qnod propriwn uniuscujnsqiie
\ * f institulum ac proposilum in confcssione osteoc . >
f daiur.
B A L S . Quidam dicebant, non dobere baptizari
.
gravldas, quae ex inildelibus ad Ecclesiam acce, * dunt, sed exspectare felus in luccm exitum ; nc
, , , - dum ea baplizatur, vidralur quoqtte una bapiizari
felus, quem in utero gerit, ut qui sil ei omnino
6 ,
, - imifus : quo fll ut postqtiam natus fucril, vel non
baplizatus relinqnctur, ve! i baptizetur, nireus
,
bapfizari repulcuir. Pntreg itaquc, bac coulradi . 01 ,
ctioue non admissa, slatuerunt, ut aine ullo prae ,
, , judicio baptizenlur prscgnanles mulieres, qtiando
volucrinl; eo qnod nibil babral coniHiune puerpera

cum fctu qui paritur, quod ad baptismum allitiel.
, .
Maxime, inquiuni, cum sit unicuique sua in ba" , ,
- * ptismatenecessario promissio : fctns nuleni, qui
\
est in utero, cum sit affeclione deslitulus, non
. ,
polest qua3 in baplismate Vequiruntur profcssionos
, et vota facerc. 407 Adjecium esl auiem canoni

illud, Quando velinl, propter eos qui dicunl, anic ,
qnam fetus formeiur in bominem posse mulierem
*
pra?gnanlem sinc periculo. baplizari, non rcclo
, !\
aulem baptizart poslea : quoniam id, quod liabe , .
lur in ulero, in ea est constitutione, in qua iufan*
* les mbdo naii qui polliceri possuni; et ideo
, .
dixeruni Paires, esse in muiieris gravidae polestate
, , - bapiizari quando velii. Quomodo cnim ee liabeant
'
felus, nemo potesl perquirere, vel eos augcipere.
,
Infanles autom pcr susceptorea suos adirmant, c i
). *achi baplizati divina illuminafioue digniccnscntur.
f
THEOD. BALSAMON
mi
K l i
Lege el q e in cap. 10 iilul 4pr?csenlis opcris a ' . * w i

* .
DObis scripla suul.
. \ ,
ZONAR. Mulicrcs, quae uterum ferunl, quaitdo , .
ctiitque vobieriiii, caniu bapttzari oporlere deccmit.
,
Q M O ' I auiem noiinuJli., fcluin cwn malre simul bap i x a r i , a proinrie infauiem, poslquam iu lucem da- ,
, ,
tus egsei, ne baptistnug in eodein gemiuaretur,
uullo inodo baptiaanduin esge, asaeverabant; pro* ,
\ ,
pterea verba i l l a , Nihil enim ea quae p a r i l , cum
, \ . ",
foiu qui paritur ea in re coiiimune habei, adjtinxil,
boc est, sola elenim mater, non peceain filius quo- \, \
qae siiuiil, gancli bapt-Umalig consors eflicilur. Ut , \* cnim, inquil, se quis Christi seclalorem profitcaiur, .

propria uniugcujusque eleelio requirilur, ac per
, . oam, quam HbeiUi anlino baplisimiin qoisque amp l c r i a u r , factle apparet. Qiioniam vero in feiu .
malcrnig adhnc vigeeribug MICIUSO electio nulla esl, nec bapligmum quidem suscepisse pulandus est
proindequc ilerura baptizari, cum eligcndi facuhas penes illtim lucril, oportebil.
. c , ,
A B I S T . c Prffgnang quandocitnque vuK baptiza
,
c tur. Nam uuiuscujuaque vohiniag judicatur. >
Gravida cnim propler generatum baptizart non
impcdielur; nee enim fetttg una cum gravida bapii-
aaiiig rcpulaltir, adeo si cum editug fnerk, bapli- , ,
,
zetnr, secundo baplizaliig exisliinarelur. Ille enim
. , ,
i-nm ad luccm nondtim veoerit, nec per seipsmn
* , .
substiiU, nec voiatUatem babel.
'.
CANON Y U .
Preabyler in digamiam inennlig nupliis ne (97)
. \ c-mviveiiir. Cwn enim requiral po&nilemiam
(98), ,
digamus, quig eril prcsbyler, qwi, eo quod sit
c ; ; .
c cnnvivio acceptus, puptiie asseniiatur? >
'
B A L S . L a i i u g , qul digamue esi affeelii9, bmc
Don pcriniuilur, nisi anno prneterito, esse divinoruui ,
. \ , \
gacramentoruu) parlicepg. Dicit ergo canoo, quod
,
quoniam liêc poena a sacerdote digamo induciiur,

uon debct cum eo in nuptiis convivium ioire. V U
. ,
detnr cnim veltiti pet guain pnsgenliani coosenlire,
(97) . Cau- preealhnem concepil, simul cum iis conviran opor*
tum esi boc canoue, ne quis presbytcr in cjug,
let. In Jur. Gr. Rom. 1. v, p. 310. Exsial boc rcui dtgamiam init, nuptiis conviveiur. Ilinc cum
gponanm eliam in Eucbologio, nbi nltima ejns pars
oiistaiitinng quiilam epi^copug ad Nictlain melro- bU verbig concipimr,
poblanuui Ileraclea) hancqiiaosiionem propoguisset, *; :
, ' ^ . Sed neque fa$ e$t presbyterum benediciiotum
; An qui ad secundas convolant nupiias
iU imptriienletn, $he pro iit precarttem, gimmi c*m
accipere possint bigami precalionem regionis an- m convivari, juxta tepUmum canonem Neoctttarienthtite? reapondit ille juris canonici perilissiuius,
sis tgnodu Ex boc etiam canone desumpta videntur,
H
quae iElfricus in Saxonicos ad Wulfinum epiacopuui
?
canoneg de bac retulit, ubt atatuit: Uceat * \ cerdoti ulli iit inlereae nuptiamm ctlebritaubut, ia
, \
quibu* aul $ecundce vir uxori jungitur, aut sec**4*
. viro femina; nec vel iisdem benedicere, trt $ic ooW. * neal eot. Et paulo post' Canones autem jmm tmm
prohibent benedictionetn, et ejusmodi co*ubeMtikmt
, \
imponuni etiam poeniteniiam. iElfric. ean. 9.
. Accuraiatane
(98)
disciplina bigcfHoi coronare novit. Magnat dutem Ex liis verbis faeile esl colligeê, qiiales d i g a e
Ecclatiae con$uett*do hcec non obterval; $ed bigamis bic intelligendi suut; tales nimirum qui duas baetiam iponsaliiias coronat imponii; nec ullu$ vit- bent eodeui lempore uxores. Laicis enun, qui posi
quam propter eam causam accusatui cst: ideoque mortein uuiug aliam uxorem ducunt, poena a aS
calumniam non formidabil quitquam, qui taies counquam cauone imposita fuit, nec publica ab$
ronavit. Hli auiem annutn unum aul alterum my- exacta pceuiieoiia. Sed do bac r e alibi iaa
iierigrum communione arceri debent: nec eum, qni
aêiuus.
xpfj
1213
INCAN. VII CONC. N E O C / E S A R .
\ . -

,"
, . ^
, \ (
, ,
),
, . \ ^
, ,
1214
nec polerit cum, qui duas uxoree duxit, puniro.

Recie autcm definierunt, ne sacerdos cuni eo convivetur teinpore nupliarum. Post nuptias enini *on
probibebilor curo eo acoumbere, ul qui non sit
omnino excommtiniealus. Ciim autem dixissei aliquando quispiam , dcbcre eum qui lecaiidam uxorcin duxit, postquam a secundo matrimonio diverteril, ad poeiiileniiam reclpi el puniri (adbuc enim
constanie matrimonio, haec locum non babent, sccundum univ ersalem regnlam), nudivii non esse i l l i eiium matruaonium, at separari debeat. proptcr*
ea est qutdem coaftrmaUim modice auiero paniUir, u l dietum eai.
r
(09).

AUer* inierpntailo.
Pra?sena canoo probibet presbyleros eum diga , \ ?
, per hoc aecttndttm matrimoniam
. puniri oeleudil. Idem atrtem apparet et e\ lenio
\ ' . canone syn. Noocaesarinnae, ei ex canone 4 aanrl:
\ * . . \
Basilii. Quontara auiem videmus noanulloa offcndi,

co quod nnlbis eorum, qui aeetfndum roalrimouiui
, conlraxii, vaquam punialur, nee iia aacrainenlorum
* , parlieipalio impedialar, sod potina eiiam per char - lopbylaris pUtacium permtUatur; vidimtts aulem et
\ - pairiarcbas et mnltos alio* anlislites cwm impcratori) , bus, qui aecundas nuplias celebranl, et 408
& , aliis magnatibue comedenies; dicimus, quod cliamst
- lemporalis excommunicaiionis poeoae ex pr&dtclo
, * , can. digami subjecii siut, unionis lamcn decisio,
* ' quae a nobis siia esl io can. 4 saucli Basilii, primo
,
malriroonio secundum omoino aequavit; el dixit,
\ - C
j
\\ mnino punientur, poenaro dissoUil.
, . \
in particulari dlcil de lertio uiatriinonio : at
\ nec aectuidum nec primuro gine securiiale rclin ' quimus : ted et illa sic cousiituenda decernimue, ut
, nulUin improbaoa causam habeani, vel e\ raptu*
vel ex clandestino prsecedenie coitu; scd sit legi
,
liroa et ab ejusmodi inquinaiuenlis sordibosque ma lis ajiena; ei deinceps qiue sunt hujusmodi solum
\ * \
puniwus; rcliqua vero poenU uon obuoxia con * - servat.
.
. .
ZONAB. Suam digami muliam can. staiuere.
. Uno siquidem anno digamos a pcrceptione sacro , m m munerum arceri jubenl. Eam vero poenam di . - j) garnis, sibi a poBiiitenlia remedium quajrenlibus,
eacerdoles injungunt. Quis ergo sacerdos, inquit
, , , canon, sccundis nuptiis, ul eas vel boc ipso, quod
adcsl, probare videalur, intersil? boc eet, qui fieii
- polest ui poenam a digamo exigerc non pudor slt
; (. '
ci, qui digami faclum a se non intprobari, cum
,

nupiiis secundig ipse interfuerit, salis oslendil?
.
Verum haec libria scripia reperiuniur. Nos autem et patriarcliam et metropoliianos complures in convivio imperatorie secundas nnplias celebrantea
aspcxinias.

c o n v i v a r i
e u a n (
( l
Guill. B e w e g i i not.
(99) . Hanc allcram Iiujus camonis editionein babetur, e codice Tiliano per
nonU inlerpreialioneui coditi Bodleiano acreplam
Geniianum IlcrvelunJ erula. 1 codice Amerba
ierimus. Neque cnim Grarc cxsUA : scd Laiina
cbiano desideralur.
cjus versio in supplemcuto ad Parisiensem BaUa-
1215
THEOD. IHLSAMON
A R I S T c Prcgbyter digamorom niiptiis non delirt

mtereeae. Cum digamug enim ve niam implora verii, quis eura venia dignabilur ?
Sacerdoa qui digamo benedixil, a mensa debet
reeedere ct non com eo convivari. Si enim puenae
Mibjectog fueril digamus, quaenam presbytero coneedatur venia qei, eo quod convivatag e$t, istiaemodi nttpitis asseatum prsbvlt ?
121
. c 1\ ;
c ,
4 ; >
' , ,
, .
,
,
;
'.
CANON VIII.
4 S i alicujim u i o r , cum esatt laicug, adulterala
fuigse plane convfcta fneric, ia non potest ad
f ministerium acccdere. Sin autem eliam post
c ordinationem adiilterata fucrit, debet eam d i c mittere. Qiiod si cobabitei, non potest sibi comc miggum ininielerium exsequi.
B A L S . Didicisti ex diversig legibus, lieere sine

prriculo tixorem adulteratam rccipcrc, et peccati
vcniatn darc. Et lege librum Basil. x x v i u , t i l . 7,
cap. I , qui dicit, niaritum posge intra bicnnium,
gine iillo perictilo, guam uxorem ex monagterio recipere, quae ut aduliera condemnata csi et inclosa:
ab eo enim lempore londelur. Dicit crgo cliam
canon, quod, elsi vir hoc facere potest, nimirum
Teniam adulteratae uxoris peccalo dare, scd tamen
quoniam can. apostolicus 18 non pcrnuilit, ut in
sicmlolalem calalogum adscribatur qui uxorein
foi nicalricem vel dimissam vel scenicam duxerit,
ne bic quidem ad gacrum ordinem provehelur.
Alque id quidem ha gc babfd, si laici uxor adulCerata fueril: gin aulcm cjug qui egt gacrntos, ^
ipsc qiiidem , ul qui nihil deliquerit, si exinde ab
ca geparetnr, erit in proprio grndu. Sin vero boc
facere noluerii, sed una cum adtrilera coliabilat,
deponelur, ut qui sil inquinamenti particepg; eo
quod cum adultera rem habuerit. Inierrogavertl
aulem quispiam, Cur ctim Patres de mulieris adulterio dixissent, non satis babuerunt, nisi etiam
adderent aditlicrium fuisse aperie convictum? Solutio. Diversae leges jubent niulierem non alitcr
condemnari ut adulteram, quam per aperlas probailonea, id est, per quinque testcs jurantes se v i dissc in ipso aciu ficri adulterium. Ilac ratione nec
omncs possunt crimcn adulterii intendere : sed
qninque golum pergonse, marilug, poter, fratcr, ^
patruue, avunculus. Sed nec ipsa mulicr, sc adnlte
rium commisisse confessa, condemnatur, quod
eiiam esl novum. Adjeceruni ergo Patreg, eam
damnari ul adulleram, quaB cst apenis probalioni
(!) )(|
:.
*.
, . ,
. c (2)
:
.
\ /
, \ .
(3) ', . *,
' , 5
,
.
. ,
\ ,
(4) ,
' '

.,
.
, '
, , ,
. , , ,
||
. , :\
,
;
.
,
, '
'
.
, /:,
, , , , !:
. , . -
G u i l l . Bevereerii
noltB
. -
(1) 'Ehr . Joannes Antiocbenus in
Collecl. can. lit. 41, l c g i l , poieil propier eam commistum tibi mtNisUriu*
. . Sic eiiarn legit exsequi. Collecf. can. l i l . 41.
Oionysins Exiguug; verlit enim, Mnlier cujiudam () Z ^ r e i . Ha3c ueque a<l
inclusive, ex ing. Bodleiano suppleriadulterala laici coustiiuti, ti evidenler arguatnr.
El
vcius interpres, Mulier cujusque adullerata lakomus. Exgtanl autcm Tiliano : Natn Genlioans
(onHituto, si doceatur. Stc eliam legilur in P a r i - Hervelus Latlne ea vertil. ln ahts codictbus desideranlur.
sicnsi Balganmnis edhione: sed codcx Amcrba(4) " . Hauc cliam pericopcn
cliianus cum Tiliano nosiras Icclioni adslipulalur.
codici BjJloiano dcbcurus : in " u l ^
(i) . Sic omues codices mgs.; scd
cuiiu alio ltgilur.
Juaoncf Antiocbcuus logil, *
1217
. IX CONC.
tiEO&ESAR.
1213
', ja bus convicia, diclum e s i ; non autem eam, quas
, , fuii suspecia propler collocutionera, xel consueuidinem ac iamiliaritalem, vel aliquam aliata ob can , .
sant. Quid aulem, an laicus, si postquam 409 J"*
, ,
uxor fuii adulleraia, dimiserit eani, ad graduin pro, ,
, , movebitur; sicui non deponilur is qui eslsacratus,
;
. diuiissa uxore sua, quao commisil adiillcriunt ? So ' - lulio. canone aposlolico 18 probibetiir ad gra*
duni proinovcri, qui duxil uxorero fornicalriceni:
crgo magis non promovebitur, qui cum adulicra vcl insctens rem babriit. Proplorea enim Pa: \, .
ires nullam in iaico divisionem fecere, d diitiil \ lenda adullcra, vel non dimilienda : sed indistiiute
,
, \ , deiinuTunl, non possc ejits marttum venire ad tui nisicritim. In sacerdotc autcm divisionem inlro*
\
duxere. Est auiem diflerenlia cjus qui nondum csl
. " \ - saeralus, ei ejus qni esl sacrattis; sed proplcr do \ ;, \
licium aliquod csl deponcndus. Qui enim non osl

. majns abqnod nssecutus, non (ain a>grc fcrel: sed
, sequo potitts animo patulur et Ixtabitur, quod ca' , nonetn non offendei it. Is attlrni, cui proptcr alte * rius deticlum aufeitur ea quam babei dignilas, ad .
modum argre ferel. Id eiiim quod jam expcrius cs',
.
tuolestiim cst si auferaiur.
e
. ' , \
. Si laici uxor adullerii nianiieslo con , vicla sil, ejus viiuin a minis:crio, a sacroruni sci , licel ordinum susceptione\ arceii [canon] jubet;
, niodo lamcn inajiiieslis indiciis convicla mulier,
non autem vel suspicione tanttiin nolata, vel ab iis,
, 0 . Q quibus nomen illius dcferendi polestas non csi*
\
acctsala ftierit. Nec enim cuicunquc volenli , scd
.
cerlis tanium quibusdam hominibus, muliercm
\ adtillerii ream agere coucessutn est. Quod si adul. , terium sacro ordine initiali bominis conjux palra , . veril, eam vir dimittai, boc esl, ab iliius se con , sueludine [commercioque sejungal; si vero cuni
, illa viue socklaiem babere voluerit, ipsum a com. wissooiiinisterio; boc est, a stii ordinis gradu, d i moveri decretutn est. Palrato namque adulierio
, \
malier polluia egt; qui vero pollutae commiscelur,
. '
unum corpue elBciiur, eademque proinde conta ;
gione ipsum maculari neces&e eau Hominem vero pollutuju in eacro aliquo niinisterio quia
ferat?
A R I S T . Laicus cujus uxor adutleraia esl non fit
. , ,
clericus, et clericua qui eain reiineC po&tquam
" - j}
t adulterium conmiieil expellilur.
, .
Si Hle qui in clerum coopUlus esi, uxorem iuam
,
adulteraiam non dimiitens, digniiale movetur:
, *
, , - quomodo laicua cojua u i o r adulierata eat in cleruin admiltalur?
;
CANON IX.
' .
, , Si prcibyler, qoi corpore prius peccaveral, promoi lus fuerit, ei si anie ordinalionem peccaaae conc , \ ,
c feseus fueril,ne offerat: maneoa in aliia, pro *
c pter aliud ejut bonae vila? studiuin. Reliqua enim
. c peccala dicunt multi manuuro imposiiione lolli.
\ .
c Quod ei ipse non confiieatur, apcrte auiem convin ,
ci non poiuerit, illiut quoque ei iiat poleln.
,' .
B A L S . Saccrdos, qui ante ordinalioncui fornica. , ;,
1219
TIIECD. BALSAMON
1220
IUB erat, peccatam sua npome pi>l ordinaiionent (. ol fossus est. Dicwil ergo Palres, eum, ut qui sua
apoale fasaus sit, a aacrificii quidem celebraiioite
, ,
ceesare, babere aotem alia sacerdoium privilegia,
sciiieet cum saeerdolibus calbedram, sacramemo- ,
rum in allari participaitoirem, et alia quedam : e.t , \
inaxiine si sit virlutis etudioens. Perinde autem ac ,
ai dixisael quispiain, alia quoque peccaia sequi for- . "
uicationis v i l i u , consensum, nianue contrecialio- \ , nem, oecula, e l bujusmodi alia; et ab iis impediri , , , ,
eum qui fassn eei, nt babeal eacerdoiit bonorem: - ,
, ,
subjtinxeruni Paires, quod quouiam ab htijusmodi
deliclis non impediiur quispiam, qtiominus ad aa-
cerdoiiuin provebaiur, quia bacc ab ordinatione ,
,
solvunlur, non impedielur ab i i s , quominns alia
babcai priviiegia. E l hac quidem, quaudo sacerdos . ,
*
sutun peccaiuiu coufessus fucrii. Sin atiiem nec
,
coiifessus nec apcrle convicius fuerii, nullo modo
* *
Jabefactabilur, sed iu ejus poleslate eril sacra ceJebrare vel cessare, prout ei bua diciaril conecien- '
l i a ; quemadmodum si convictus fucrii, exiiide * , *
,
depoueiur, el nec bonore nec alio pmilegio digmig
.
Labebilur. 410 Adjeccruni auieni Patres aperttm
probaiioneui, eo quod nemo deponatur, nisi per ,
aperlas probaiiones, scilicel per aflirroaiioneiu qutn- ,
que lcstium jurantiuin. Dicii auiein etiam lcx civi- .
l i s : Melius eei peccaia relinqui impunila, quaiu
, .
aliquos sine causa punhi. Lege el canonem sancii
Basilii, 27 el novellam 29 doinini Leonie Pbiloso '
pbi, el ex inlerrogaiionibus faclis io synodo Con- C '
,
tanliiiopoliiana inlerpretalioaein responsi, diceMis
, !
laxorum loco ceaseri eos, qui deposiii fuorint: et
dic paucis, quod esl dilTerentia cjus qui p^ccavit

anle ordinationem ei confeasus est et ejus qui pro ,
pier criinen condeuinaUta e&i posl ordiiiaiioiieiii.

Similiter et eju$ qui fuil digaiuuft pott ordinaiioueiu, el ejua cui saccrdoiuiiu ablalum esi. Qui
cnira, quod anle ordinalionein commiah, pecca- , .

lum confessue est, ab offereudo tanlum removebii u r , ted acerdolali caibedra dignujs babebilur, et reliquis ejusiuodi, u i vult canon 89 aaucii Basilii *
Qui autem secundaai uxorem duxit, se eo modo , ' .
,
sacerdotio roovil, ininisleriis, quae aunt exlra sa ,
crum iribuual, dignus habebiiur. Sed qui eai con
demnalus, ue bac quidem exercebit, sed in laico- ^
rum locum rejicietur. Lege syo. in Trullo cano
nem 21 ct 26, el qux suni in ipsis. 79 auleiu imp.
dommi Leonis SapieniLs novella, sic se babei ad
verbum : Quae Deo seroel 3unl consecrata, ea noa
esse auTerenda constitui oporlel; idque non soluin
ln rebus preliosis consecralis, sed multo etiam
oiagis in botniuibus, quibus per clcricalum Deo
dedicalio accessil; eiiamsi, cujusaiodi inulia sunl
bumana delicia, ab eo ordinc, in quo, ui se bonesie
prxclareque gererent, electi sunl, lyrannidem exerccns eos piccatuin detruserit. Yeteris itaque Jegislatoris inslituium non adniillimus, qui vult prefcbyierum vel diaconum vel subdiacorium, qui posl*
quam ei manus est imposita, cum muliere conjungi-
, *
^. \ \
' . '

,
, '
, ;
, ,
, )^>
, .

,
., ' ' -
1221
1 CAN. X CONC. NEOC.ESAR.
1222
, l u r ab co lialitn omnino" excidere, ct ad vilam

laicam rcdire : cl decretum inOnnamtis. Decerm, /
mus aulem solum ut ordinis ccssione, in quo ante
, ,
mairiinoninm cognosccbalur, supplicii satift s i t :
'
, clerici anlein babilus, el alius in ecclesiie mini / - sierii, quod i;cfas non est auingerc, alienatione
omnino condcmnelur.
-, ,
.
ZONAK. S i , pruisqunm sacris ordinibtis Initiarc.
,
lur, corpore quispiam pcccavcrit, boc e*t, ad libi , , , dinosatn usque corporum commistioneni progree, 8U8 fuerit, deinde vero admissum crimcn promo , ,
tus, boc esl, ubi sacerdos creaius fuerit, conlitca ,
l u r , offerie, boc est, sacra celebrare liomiiii
, , g nequaquam l i c e b i l : caeierum alia, scilicct saccr
- dolum honorem , calbcdrac pra?rogativam, jusque
, praelerea iti altari communicandi, reltnebii, aliis . " ,
que ob alias virluies, si nimirum vila? integer ac
, ,
viriutis exercenda3 studiosus sit, privilegiis cobo ,
ncsiabilur. Nam reliqua minora crimina, qtiso
, , . videlicct conjunclionem curporum coniit:tiiiur,qttnle
, ,,
cst facinori asscnliri, contrectare manu feminam,
, , , . osculum quoquc eidem imperliri, baec, inquif,
/, manuum inipositioue lollunlur. Verum ne id qui
dem tanquam onmitio ccrlum, sed ctim ca mudcra, lionc dixerc multi, lioc c s l , ul a quibusdam dici , ,
lur, a s s e v e m i l . Atquc ha?< quldcm, eo scelus non
,
inlkiente, tencnda simt. Qitod si nec illc crimen
, , faleri velil, neque manifesto conrinci polest; lunc
, .
sacra mjnisteria obeundi, vel ab cis cessandi
t
potestas illius arbitrio permilli debct; nt si quidem conscienlia flagitii premilur, sua sponte a sacrorum
iuunerum funciione desislal. Blalciicia namque, alicubi lex U a , potius impunita dimitti, quam
itmocenlibus quiboscunque poenain irrogari, dccel.
. - Q A R I S T . c Si presbyter confesus fuerit se pecasse,
c ab oblatione abstineal, et ab ea tantum. Quae , , .
c dam enim peccata ordines remittunt. Si vcro
c .
c nee confitcaiur ncc convincatur, ipse soi po ' , ' ,
c teslatem babeat.
. >
Omnia quidem alia pcccata manuum impositio

lollil, solo autem corporali peccato infcrior est. Si
}
, , - quis itaque 4111 foniicationem antea commisit,
, - in sacerdotium reciptlur, el posl ordinationempec
cala sua confessus est, cathedne quidcm el bonoris
*
presbylerorum particeps e r i i ; at sacerdotale a l i . , ' quod munus non obeat. Si aulcm nec ipscconfcssas
,
luerii, nccabalio iiianifestc convincalnr, in eua re , .
linquilur poicstale an a sacerdotio cessabil mcne.
.
CANON X .
c , - D
Simililer et diaconus, fti in idem peccalnm i , .
ciderit, ministri ordinem babeat.
. '
B A L S . Iri canoue 9 de presbyteris qui pecca * runt iractatum est : in pra?semi autcm de diaco. , ,
nis : nain c l ii coiifessi a diacoui dignitale exci'./. ,
dent : in minisiri auieni ordinem deprimcntur,
, hypodiaconi scilicct, qui non csl ordinalus, vel
? .
Icctoris.
ui
. ,
. 01
^*.
ZONAB. Excidei enim a diacooalu, et in minisiri locum dejicietur. Minislri namque non
ofleiunl.
1224
TtlEOD. J.SAMON
. \ ,
, .
, ,
,
,
.
.
'.
CANON X I .
c Presbyier anle lrigiila annos non ordinelur,
, \ &
t eiiainsi fuerii liomo valde dignua; sed rcser . ' < velur. Domiuns enim Jcsus Clirislus in tricef ; , \
siino anuo baplizalus cst el coepit doccre.
.
B A L S . Praescns canon slne ulla miilalione in
.
ennone 14 synodi in TruIIo silus esl, ct illic cst
' , rxpnstius.
.
Z O N A l l . Esl bic canon soxlae synodi dcciraus
. . ,
quailus, ibiquc cjus explicalio allala.
, \ .
AIUST. c Nisi Iriginia annos nalus ne fial presby. , i ior eliamsi dignus habcaiur, exemplmn hat , ,
i bens Servaioris baplisma.
c ,
l)e eo quod ncmo, qui non est Iriginta annos
\
nalus, fial prcsbyier, eliainsi onini modo dignus ,
hii bomo, e l praesens canon dicit, et deciinus : , qii.irius scxtx in Trnllo synodi.
;, .
CANON XII.
'.
Si quis segroians fueril baplizatus, non polcst
c ,
in presbylerum evelii ; fidesciiim ejus non cst
.
t ex institulo, scd ex necessilale : uisi forle
'
< piopler consequcns ejus sludium ct fldeui
4 \ ,
hnininuinqiie rariialem.
,
B A L S . Infidelis quidam, cuin essel sarnis, ba. , ,
ptisinum 11011 postulabat : cuni aulem a>grolaret, , . :
baptizatus esl. Dicunl ergo sancli Paires, quod
, \
quoniam isle non ex bono insiilulo baplizalus est, , '
sed quasi a morbi necessitale siiinulaius, ut fide- ,
Sis quidem, poMqtiam convalueril, recipietur,
aed ad sacerdolii gradum non promovebitur , nlsi
- )
forle el virluiis sludiosus et Dei mandaioruiii
, \ *^
egregiifa observaior fueril, el bomiiiuiu aptorum

bacerdolio magiia fuerit penuria; tunc enim
.
sacerdoe efficletur. Nola ergo , quod uirutuqtie , \ .
debet concurrere, virlutis ecilicet studium, et
\ .
rarilas bomiBum. Si euitn uuum eorum desil, ) , .
canun Gtoerrabilur. Pralerea noia ex boc prac ,
aenii canone, quod, siciH In baptiamate, iia eliam
, ,
in tOQsura, qui in exiremo apiritu touaua eel, ia
,
aliquo quidem ut mooacbus repulabliur : in aliquo , aiiiera taoquaoi monacbua .mm admitieiur; eo
* \
quod lonsura secundue bapiitinua exiflimatar. Si
.
eniiu supervixerit is, qui iu bunc inorcin lonsusesl,
,
ei louaura dignam pceniieiiliam 412 eervitulciii ,
que osleiideril, pro nou spouie loiiao uiiuime . '
rcpulabilur. Si aulem cum priiuuiu tonsus iuerit,
,
coiumuiie mortis poculuin bauserii, apud Deum
, ,
quideai certe, ui ego exisiiino, ui qui in saniialc nio- . \ ;
nachui factus esl rccipictur. Sancti eniincliam, qu,c \ ,
casu vel cx aliqua eircumslanlia danlur, totistnas
?\, , *
1223
ALUST. Diaconue eiiam oodera crimitic obstric clua, ninister maneai.

E l diaconns si in iden inciderit pcccatum panein el poculuin afferre, aut popuhim doccre, aul
omiiino aliquid saccrdulale pcragcre cessabit. Scd
taniutn ccclesia iuiuistcr eril.
5225
I N C A N . X I I I COXC. X E O C . E S A R .
!22B
ampleciunliir : et veluli voce divina tncUali. dimni,
Ubi le invenero, illic te judicabo. Apud hominrs
aulem non videbiiur esse lonsus. Quarc si ei
aliquid
rcliclum esset , sul> bac condilioiif,
si tonsus essei, et curri in* vita essel, lonsus non
est, sed in exiremo spirilu vilam iponasticani elegil, ei sic mortuus e s i ; non accipiet ejns b.eres
qnae ei relicta sunl, tanquam impleta faerii condilio : sed condemnabilur, ulpote quod dcfunclus
non lonsus ftiisse visus s i l , e i ideo coudilio millas
vires habucrit. Lege ei lit. 4 lib. iv, cap. 5 , i n
medio primi cap. 44 lit. prapsentis operis in compendium redactum ; et quae sunt circa finem
primi capilis secundi liluli praesenlis operU e
secundum praesenlcm iulerpretalionem illud ca
put expone: el dic, qnod si is, qui atib liberorum
condiiione rem aliquam gravaiam acccpcrii, i n
sanitale lonsne fuerii bona gratia, recle eam ad
pias causas relinquat, et rcsiilulio cessabii : sin
quiem in exiremi spirilus lempore, eam ad pias
causas non iransmiitel, quod invalida fuerit condiiio, et locum babebil reslittilio.
. ", -
, \
, ' , \ / ,

, \
. \"\ ' '
. ' ' .
' , \
\ ' . ' ; , \
\ , \ ,
\
,
, \

,
, \
.
ZONAR. Quicunqiie incolumis baplismi dicoi

. *
, \ \ longius exlraxil, deindc vero morbo grassanle
,
salutique metuens salutari lavacro abluius est, a<l
.
sacerdotii gradiim non promovcbitur. Utenim
\ , \
voluplati ac libidinibus indulgeret, vilamque dis ,
soltite agere*, aique a jugo Evangelii immunis
(5), \ , '
essel, idcirco baptismo moram inlerposutsse cen . Q sendits e s l ; proiudeque ab illo fides, necessilale

quadam, non libera animre voluniate, suscepla
, ^ , - vidori potest. Quod si poslea bapiisnio inilialus itt
,
exbauriendis strenue Dei mandalis operam suam
.
fideique conslanliam probaverit, et vero sic eomni, qui ad sacerdolale munus idonei eunt,
paucilas suadeat, tunc admiUalur.
/ .
AKIST. t Propler morbiim baplizatus ne fiat
, ,
c presbyier, nisi ob certamen quod postea su . >
i bierU, aut bominuin rarilatem. >
Qui quidcm nulla uritentc necessilale I aptisma
J ,
quajsivil, quandoquidem istitd ad oxnneqi spiritua , \ ,
lem dilucndam sordem sufliciens sit, el in presby \ . , tcrum et in episcopum promovebitur, nt octogesi ,
inus sanclorum aposiolorum canon, secuitdas
, , D
Laodicensis, et decimu
.
Garihaginensis pronunliant. Qui aiftem prepter
, , '
morbiim bapiizatus esl, u l i>on ex proposilo scd
,
necessiiaie ad illuminalioneiD veniens, non aliter
,
ad sacerdoliiiiii adiitilielur, nisi amlio baec con ,
curraul, et paucos esse tlignos boinines. el.ipsum
, \
posl baplisma multuni certaseo.
.
.
CANON X I H .
(6)
c Vicani autem prcsbylefi in urbis dominico s y n o d i
N l r ! p n i B f
l e r l h i s
GuiJI. Beveregii n o t .
(5)
IIl^8.
(10
.
i^gundum juxla
Amcibacbiaiiuui ei Gallandi^ , ,
.
Hoc esl, PrePATROL. Cin. C X X X V N .
sbgteri , ul Dionysius Exiguus recte venil. Iu

hoc enim ei seqiicmi canonc (vel poiius hoc solo
siqiiidem in plerisque editionibus is buic coiiuugiiur) tle r p i s c o i s et prcsbyieris ruris agiiur,
39
1227
THEOD. BALSAMON
non possunl, pra?senle episcopo, vel

,
(7),
urbis presbylcris : neqne panem dare in
t , .
oraltone, neqne caliceni. Sin aulcm absint,
, \ ,
et solus ad precaiioneni vocaius fuerit,
c .
c dal.
. &
B A L S . Ecclesiaslicae pacis coiislilulio Pairibus
.
iibique curae fuil. Et ideo inqttiunl, quoniam alii
,
presbyleri ad ecclesias, qu;c sunl exlra civiiaiem,
(.> , \
ordinantur, el alii in donnnico civilalis, sive in
, ,
episcopalu, non debenl regiouis episcopi civiialis

presbylerorum el episcopi auttorilalem sibi vin , .
dicare, ncc praesenle cpiscopo, vel gacerdotibus
, \ *
-in civitalis dominico consecraiis, sacra celebrarc.

IIoc enim spectal ad confusioneni, el ad cpiseopi
. | , :
et presbyleroruin contcmpium ei injuriam, ut qui
*xinde coiidemnciilur. Scd si pcregre absinl pre- \
, . :
ebyteri et episcopus, el regionis sacerdos a populo
vocatus fuerit, cilra ullani probibilionem sacra cele- \ ; .
\ , brabil. sic quidem expositus eslcanon. 413 Sic
autem scriptum est, proptereos qui d i c u n i : Quo- . .
niani stalutum esl unumquentque debere ordinari
, , ia aliqua ecclesia, ei uon absolule ; vicani autcm

sacerdoles io ecdesiis, quae sunl exlra cmtatem,
, \
ordinali s u n l ; non debeni sine penriission episcppi
* :in nrbana ecclesia sacra celebrare, eliautsi accei
sili fuerini: sicut nec allerius dioece*is anlisltles.
, Hanc ergo dubiiaiionem solventes Palres, dicuni,
* .
<liiod praeseniibus quidem cpiscopis vel pre&by
,
' ris, non poteel regionis sacerdus in urbc sacra
\, celebrare : absîilibus aulem poiesl, etiam sine ^ &
episcopali pennissione. Haec aulem de solis sacer* \
dolibus intellige : quia etbi sunl ex illa paroecia
.
rt suul sub illius regionis episcopo. Alius auiem
\ ,
paroociae episcopus in urbe, quae non esi dioecesis,
.
celebrat, nisi penuiuenle ejus rcgionis epi:
scopo; eliamsi ab ejus populo accersaiur. Exi ,
UIIIO aulem, qnod' ne(|ue
saccrdos i:i alicita
, .
lijBcesi celebraverit, praetcr icgiouis episcopi
*
hciiieniiaiu.
.
ZONAK. Sextus Ghalcedouensis synodv canon
.
iiouiiiiein absolule ordinibus insigiiiri jubel. Qui cunque igilur in alicujus vici aui oppidi ccclesia
. descripli sunt, qua ralioue iis in urbana ecclesia
, *.
oliercndi, piicseriiiu ejus urbis cpiscopo, aul sa , \
c
c
c
c
cerdolibus, qui iu ea cousccrali sui;l, asianlibus, D ;

iaculias eril? Neque crgo qusnmdi hominibus
, .
Guill. Beveresii notcp.
liir. Sed omnes alii codices GraBoi, una cmnJoanne
Antioclieiio leguiii,
. Adco ui itosler si;lus Bo leiaii s
illis in urbis Domhiicu, pra*sente episcopa.au pre logal. Sotl veleres Laiuios uiieipresbyleris urbis, oilerre prubibeiur; Iiis auiem perles ila eti.m legisse ex eorum versionibus paiei
miliuur. Adeo ul si nullam aliud suppcteret arguNainque vrlus interpree verlit, pratenie eput&t
ineuluin, Iitnc uallem clare salis evuicatur cltorani presbyteris civitaiis. Diouysius Exiguus, tpue&
episcopoH iuiuse / ,
praaente, vel pre&byieris urbis ipstus. i>io eia
uipoie a quibus hic apertissinie diiiinguiimur.
llervclus ex codice Tiliano, prwsente epitcopo il
Nt-que sane ulla reddi poiesl raiio, <|iiarc idi
nrbit presbyieris' Sed Isidorus Mercaior, prtrstnliqualeniis ab iis disliiiguiiiitur, qui in urbibus constiluti suul; et lales qiudein prcsbyteri,
, etepiscopi appellantur.
, bi dicereniur :
uisi quod iUt vere episcopi, ei in vete prcsbylcn
i rnie coiistiiuu esscnl.
(7) i) . llvc verija n.s. Atuei l).r!ii,uio destduraii-
bus episcopts vei presbyterh cioitalis, ac si

k
aeque ac h'gisse(. E l ba cqoiiirm

vcit>a ,necei>saria ese c;x Stqieuiibus |^lei, uLi
dinliir, ^.
1229
I N C A N . XIV CONC. N E O C J E S A R .
'
1231
\ , - offerrc, fme videlicel, ul saciis opcrenliir.

quidpiam afferre, nequc pancin aui ealiccm in
? ,
precatione iraderc, boc esl, populo sancia munera
. ,
. 01
in precationc, inlerea scilicet duui sacra per
aguniur, imprriiri coneessum est. Quibus namquc
.
aliquo i loco oflereudi facultas non est, c^lcra
; \ ^, \
quoque oiTerciiliiiin propria munera illis codcm in
2 , \
loco obire nequaquam licebit. Abeenlibus vero lum
.
urbauo episcopo tum ejusdcin urbis sacerdolibus,
si ex vico aw oppido ad prccaiionem presbyier advocelur; c* lunc lcniporis sacra quoque iiiunera
imperliri lio.ere decreluiu esl.
(
C A XIV.
'. ,
t Cborrpiscopi aulein suiilqtiidem iiuitalioncseptua CE \
* , f ginla. Uiautein comminisiri, proplerstudium
,
t in paupcres, offerunt honorali.
.
. ,
B A L S . ln locura discipulorum Domini, duodecim
, \
scilicet apostoioriim, qui etiam Sjiiritus sancti
,
giatiam acceperunt, ut Jigarent el solvereul, pro, .
nioli suni unitiscujusqtie regionis episcopi.
Quia
3
aulcin saluiaris pradicalionis tempnre non suifi
ciebaul 42 aposloli ad dociiinam Evangelii, ct
, \
leiiquaniinisleria eorum, qui ad Deum accedebaiu,
,
assumpii sunl etiam septuaginla viri, qui diceban lur quidcm miiiislri et discipuii Doitiini, non ha \ ,
bcbaut aulem facultaleni dimillendi peccala, ut
, -
qui neque Spirilus graliam accepissenl: visum est
Palribus, ad exemplum eoruni sepluaginia disci'.
puloruui, chorepiscopos ab episcopis promoveri:
- Q per eos flrel patiperibus disiiibulio ei expensa
Doihiiiicaruin pecuniarum, et eoium quae
, '
, seu paiipcrum bona, dicunlur. Quamobrem
\
nec possunt quidem presbyicros vel diaconos ordi \ : .
uare; sed ncc peccata dimiitere, queinadmoduui
'
, nec sepluagima discipuli.
Quia autem jutiiu
. "
erat, ui ii proptcr suos laborcs bonorarenlur, sla ,
tuerunl Palres ut ii niliil aliud facerent, quam u l
, '
tanquam coinministri sacra solum celebrarenC. In
.
decimo autern eanone synodi Antiochenx* cautum
,
est, iit chorepiscopi facianl leciores ol subdiaconos
\ .
ct exorcislas. Noia ergo et ex boc pr%senli canone
\ ,
qtiod ciiain sacerdotes non possunt peccatorum
\ \
confessioncs extipere, et peccaia reinillcre, nisi
,
ea ab cpiscopo illis concessa fuerinl: quandoqui \ D deni ec lioc possunt chorepiscopi; qni laraen
,
plura babent privilegia quain sacerdoles. Quod
. "
atiieui scpluagiiila dibcipuli Domini non Iiabebant
,
iaciiliatein icmitteiidi peccata, clarum est cx libro
: Aclormn apostoloi uin : in quo scribitur Pbiiippum
,
ex sepleui diacouis unuin, descendi.sse in Saiuariam
,
el baptizasse nuilios; ad quos uiiserunL 414
' \ sioli Pelrum et Joanueni; qni quide-n co profocti,
,
imposuerunt manus iis qui baplizaii fuerant, c i
, \ .
acceperiinl Spirilum sanctum. nullusu eiiim
' \ .
eorum adliuc descenderat.
. 01 '
ZONAR. Episcopi quidem in duodecim aposio , ,
loritm lucum suflecti si;nt, quibius CUIII sufilasset
Dominus, Accipiie, inquil, Spiritum eanctum, auo
1 2
31
TOEOD.
BALSAMON
153
rum remherilis peccata remitluntur ek*. et cvetera : , ??
\ ! ?
\ ; ;
qhtbus praderea Spiriui-. saiicli graliam aliis q:o
que coininuiiicare conccssnni csl.
Cliorepiscopi . 01 '
vero 70 aposlolorum iiniialioiie < onstituii ; qtiitius '.
. \
Spiritus ssancli graliam aliis imperiire iiequaqttnm
pentiissum. Quod quidem ex Aotorum libro facile , ;
, ; ,,
apparet, in quo coiiimemoramr Philippus unus ex
seplem diaconis descendisse in Samariain, el bapli- \ , '
zasse inullos, ad quos luillunl aposloli Pelruin t-l ,
Joauuem, qui venieiites bapiizalis inaniis iniponf!- , . ' \
Itaui, arcipiebanlque Spiriium saticium.
Nondum
. ' :
eniin in f)nemqua:n itlorum descenderal. Cum
crgo in 70 locuin rborcpiscopi successerint, pro- ,
indc illis neque presbyteros ncque diacouos cre- ,
andi, quippu qui sancli Spiriius graiiam largiri
non possenl, facuUas daia : offorre aiitem , ol>
oaui curam, quain in pauperes juvandoe confere- :. , ;banl, in bonoro liabili haud prohibeutur. Quippe , ?,
reddilus ei-clesiarmii, quibus prjeerant, pauperibns , >
. t i
elargiri, eorumque comniodis- prospicere, chor , z6std
episcopi debebaui; ac in limiore, qui id facercnt,
;
babebanlur. Qnod si pccuiiiam Dominicam in pauperes conferri a cborepiscopis oporiuiu quanto, id magis, lanqnam debiiuin ei juslum, ab ep scopis
exigi arbinabimur?
A P I i T . vabv zJr
AIUST. Preebyler ruri degens in civiialis templo
, ?-;,
c iic off ral, nisi cpiscopus et lotus presby . !, \
< lerorum coeius abfueril.
Si vero abfue . . ,
4 riiii , ci ipse voceiur, offerl. Cliorepisoopi
c ,
auleui itl coinminislri oflTeruiii, scpluagitiia
,
c locutn obtinenies.
(*
&
Qui in para*ciis ab episcopis ordinantur presbyteri in civiialis templu sacra facere non peniiiltini- r.apa
tur, si episcopus aut presbytcri civilatis adsint. , \ w
Sin omncs absiitt, et aliquis vicanorum presliyle- ^ .
ad precalioiiem vocclur, et oflcrre et sacra
facere non probibelur. Chorcpiscopi auteiii lan, \ .
quani cnniniiiiislri episcoporuin, et bonorati, ,
quia eliaiu sepiuagitila typuiu ferunt, quamvis , \ w
avilali* episcopus et presdyieri adsint, v&l , non adsinl, in civiialis templo sinc prohibilione
, \ , . ;uiiuislrabunl.
, .
e
C A N O N XV.
c f);ncoui seplem esse debent cx cauone, cliain si ît
c magiia civiias. Hujusaiiieiu rei lidcin faciciliber ^
c Aclortim. >
BALS. Pnesciis canon < sl exposilus in canone
16 sexLe synodi et oporiet de eodcm amplius
incassum laborare.
ZONAR. De boc canone sexuis decituus scxl;e
synodi cauon dis&eril. Eo euim loci diacouoruin
nomen, quod in Aclis babclur, ab bujus synodi
Pairibus haud ila arcommodale expiicatiim essc
diximus. Iieruin eadcm bic dicere aul scribere
necesse non est.
1L\
t ,
. aso
4 .
. ( 8 ) '
. , \
.
. '
, .
:
*^
avr.
* Maub. xx, 23.

(8) . Ilaec Balsamonis inlcrpresed in aliis oninibus codicibus SBquc ac in BoJliiaao
Uuo in codice Auierbactiiano loia dcsiderattir ;
exstai.
1233
I N C A N . I CONC. G A N G R .
1234
c , ;, ARIST. Septem diaconi sertmduin Aola aposlo loriim etiam inagna civilnle constiltiaulitr.
.
Ut decimus scxlus sexiae in Trullo synodi CQII*
tendit, hic praseus OSHIOII non loquitur de viris
,
qui mysleriis inserviunl, sed de iis quibus concre ,
dita est administraiio bumaiiilalis et diligenlia!
\
jn egcnos. Qiiandoquidem et liber Actuum de
,
lalibus disseril qui in mciisariim npcessitalibus
" \ '
niiuislratit.
Plures ilaque sepleni ejtismodi luini, '
slris licel inagna sii riviias <*sse non debenl. Diaconi
.
auieui qui in nnstcriis minisiraul, ct reliquus
, ,
clericonmi caialogus juxta ccclesiae rcdilum con ,
stituenlur.
, \ ,
.
<>.
ÂNONES SYNODl GANGREN^.

. . - 415
B A L S ct ZONAR. Synodus, quae in Gangr*
(10)
Papblagonum nielropoli est habila, po t Nicaenam
(14) primatn syuodum, adversus quemdam Etislalbium
r
G u i l l . B e v e r e g i i notfle.
(9)
Haec esi
Bottleiana hiijus &ynodi insoriplio, cui Amerbaebiana addil ' hi P.irisiensi Zottara editione
SH* inscribilur,
,
Cordulx^nsis ci iiilerfuis&e dicalur; nitnirum in

inscriplione epislobi* ab bac synodn ad Armenoii
conscriptse, q u sic 8f babere crcdiiur, Domvm
honorabilibus comaccrdoiibut in Armeniacousiilnli$

coepiicopi Entebius. Hnatius Eutalin*.
Grcgor\u&
JElianv*, bilhynicus. Olympius, Bossianus, Basi. Ganones sanctorum Patrum Gangrv
congregaloTwn, qui posl tynodum Nicivnam exposiii lius. Philetut. Heraclins, Pappu$ Eitgenin, Osius
Gordubemi% Proirresins. Busxu*< qni cntwenentnt
sunl. In Parisiensi Balsanionis ediliom* dtiplex est
t/i Gangrensi concilio. in Doniino *alntem. Scd in
tnscriplio, una pnefaiinni, niminini
3
Gr.Rca ipsa insciipliom*, cui banc Binitts (aiif|iiam

:, aliera caiionibus pneflxa esl, q u x e s l ,
Laiinam ejus versionem apposuil, nulla fitomnino
.
Osii (îrdubensis mentio. Veriiiu ea eiiam in B i (10) .
Gangra urbs
niana edilione eadem est, qua3 in boc operc isli
cst et mctropolis in Paphlagonia, regione Minoris
epislolse pra3figilur. Quitietiam nec a vet^ri Latino
Aeise; cujus eiiain Pliuius, Strabo, Siepbanus,
fntorprelc, nec ab alio <quovis canonum boruin
aliique meminerhiit. Htijtig meiropolilano in nolitia
episcopaluum, Ibrono Coustanlinopolilano stib- C editore, Osius isle inler episcopos ba*. synodo
jeclorum, ires episcopi subesse dicuntur, cangreâioR, comuicmoralur. Adeo ut isia Baronit
, , . Subinde
opinio nulla prorstis raltone nilatur. Et, in^cnue
Theodo&iu Gangrorum appellalnr.
fniear, quoto post Nicaenam anno piacsons lians
(11) Nixaia.
Hanc synodum post
synodus celebrala fnerit mintis adliuc coniperimn
NicaMtam, sive primam generaletit, habiiain fuisse,
bai>euuis : lioc saliem verisiniile esi; baiic antc
praeler Balsamoiiein ct Zonaram boc in loco, alii
Anltocheriam habiiam fuisse; quod eliam Snzomeeiiam diserte tiislau siuit. Sic euim liioiiysins
nus iiinuere videtur, ubi de Eustatbio ab bac
Exiguus hoe canonea itiscribit, lucipiunt regulw
synodo damnalo loquens, a i l , "
GangTenses, quw post Nicanum concilium expo*'U(B
. \
sunt, xx. E l anteeum vems imerpres in prefaiione
ad hos canones a i l , Ui canones posl satictam *yno~ , -
dum NicLinam expositi sunl in Gangram, litulot
. Sozoui: ilisl. Eecles. (.' , c. 24, iibn u l
(leg. litulis) xx. Verum in iionnultis boruin cano- videre e s l , Eusialbiuui a synodu Gangrcnsi prius
I I U I I I etlilio.iihus, ut Severini B i n i i ,
Bmboloinasi
deposiluui, quam ab Antiocbena perjurii convi*
Garranza?. aliisqtie, b.xc synodus lempore Sylveslri
cituu fuisse conimeniorat. Et eic quidefn iu omnipapae 1, circa anniim Duiiiini 3i4, celobrata dicibus conciliorum canonumque edUionibits Gantur, boc.esi auno iNicaenam praeifdenio. quideiu
grensis prior collocatur. Habita est aitleui AuiioBaronius ad an. 361, ei ex eo Biiuus, eam C O I I *
ctiena amio Domiui 3 i l . Ergo paulo anie iliud
slaiitini Magni et Sylvcsin papa? temporilms bahi- D lcmpus praBseiilein eiiair. syuodum cetobraiaui
tjni fuis^c coiihMidit, cx eo quod Obius pi^copus
iuissc iiiii iiiunerito susp:camur.
9
135
THKOD. BALSAMON
1236
eos qui erant ojusdem ciun illo soiilenlia?, co.ula ; (!2) - , (13) , e s l : qui legitimas nuptias crimitiautes, dicebant,
nulli eorum, qui matrimonio juncli ganl, a Deo
nllam esse spem salutis. Quibus iidem habentes .
y\r\ ei muliores, illi quidem suas uxores ejiciebant, , ,
lioe vero proprios marilos rellnquenles, coiiiincnter
' , ,
vivere volebant. Deindc vitara conjugis cxpertcm
.
non ferenles, in adullerium prolabebaniur. Doce .
bani aulem Euslathiani, lum alia praHer erclesia-
sticam iraditioneni ei consuetudinem, tum eliam
\ , >
ecclcsiarum fruclus sibi vindicabanl; et mulieres *
virilibus opud eos vestibus induebanltir, ct comaui
. \ londebant: quin et diebus Dominicis jejunanduin
; ,
esse Iradebanl, el jejunia Ecclesiae decreta asper- ,
uabantur, c l carnes abhorrebanl ; et in aedibus , \ , ejue qui uxorcm duxit nequc orare, neque commu- ^ : , .
nicare perniittebant, ct sacerdotes, qui uxorcs
,
duxerant, aversabaniur; et loca, in quibus mar- , : , tyruin posilai erant reliquia?. u l communia, con- , , teranebani; et eos, qui peiuuias liabenles eas non ^ , ,
contempscre, coudemnabanl, perinde ac si ntilla
,
eis relicta essct spes sahitis; et ntulta alia decer- ,.
ncbant c l docebant. Adversus eos ergo sancli
(14) *
Patres congregah bic subjecios canones expo ' t
suertinl : e l ideo unicuique canoni analhema
,
adjecerunt ad subversionem breresis, docenles,
:
sic oportere Eusialbianos ad Ecclesiam acce denirs, unamqiiamque suam opinionem auatbe.
maiizare.
.
B A L S . A c pnrsena qtiidem synodus occasione

malorum, qu:e fiebant ab Euslalbio, adversus ea

qu.e rectc decretn sunt ab universali Ecclesia, sta l u i t , ut ii anntlicmatizentur, qui suni rjusdciii
^ ' *
cum illo senteiUias. Sancia auiem Cbalccdonensis

syuodus iu secundo e( sfptimo c mone , staluit

laicos analliematizandos qui, ul aliqui pccuniis

ordineniur, inlcrcedunt: similitcr monaclios el
, .
cleriros qui mililant, et non agunt poenilenliam.
Lingjua antein aurcus, et orbis torrarum doetor,
, t

(12) . Iteue hic addilur
iroduct*. Sncral. lib. n , cap. 4 5 ; Sozom. l i b . m,
, neque eniui pro cerio liabemus quisnain bic cap. 14. Quos lector consulat.
Eustalbius futl qui a praesenli concilio damnatus,
(14)
.
al anathemate percussus esl. Non cquidem diftiScboliasles hic imprcssi, BaUamoit, Zonaras. a i teor, quin Socrates et Sozomciius consenlianl, ~ quc Arisleiiii.? canones 21 liuic synodo atiribuiinL,
cumdem esse Euslaibium, qui Sebastiae in Anneiiia
eed alii uniues 20 tanlum miuieranr. Sic enini
episcopus fuit : sed Barouius ad an. 361 mulia
Joannes Anliochenus in sua ad Collectionem cacongesbit, quibus verisimile saliem mldiiur, En
ttomim prafalioue,
stalbium bic coinmeinoraliim aliuin esseal) eo, qui , ' '. E l Pttotius
Sebaslenus episcopus dicius est; cui proinde E u 8UO ilidem ad Nomocanonem prooemio,
gtatbius mendosc pro Euiacbus scripuis videiur,
'. Quibus Noniocanoins
de quo Epiplianius bajnsi 40 meiuinit. Cuni aulein
Aiabici in Biblioibeca nostra Bodleiana a u a o r
in omnibus Graecis pariter atquo Laiinis bujus snflragalur. dicens : Seplimvs ett liber canonum
&ynodi codicibus lam inss. quam iiuprcssis Eusta- tenii conctlii in Gtitigra, quo quindechn numer^
tbijis conslanter legaibr, vero propius esl, iia
episcopi congregali snnt, eorum cama qui e$u*
eum nominalum esse, eiiainsi saiis non liqueat,
carnis et conjug um improbabant, de quibus aliisqm
quisnatit ille fiierit: nisi quod e-.im baeresiarcliaiu
rebus viginli canone* ediderunt. Nec plures s a
luisse, aique absurdoruin n agistnim duguialum, quam viginli a veleri aliisque Laiinis inlerprefcbxc ipsa synodus abunde testalum fecenl.
bus, ui Oionysio Exiguo, bidoro Mercatore. - scuniur; quibus niiuiriiin omnibiis qui uliiinu>aic
(15) . ,()mnes bae
babelur canon, in canoiium bujus coucilii censua.
absurdae Kiiblaibii et disciftuloruiu ejus opmiones,
iion inudo m syuodica epistola proxiine ^nle canonon referlur, sed tanquam epilogus ad oiuors
canones. ncc iiuuterilo. existiiualur.
nes posiia, vcrum ciiaiu a Socrale et Sozoiueno
iccuiisciilur; tanquaui ab E.Jstatlno Sebasicnu i u -
C A N . I CONC. G A N G R .
1237
(15) , praecipiens, ne homo Bdelis analbcmaiizelur, b.vc

clicil expresse; Qnid autem aliud est hoc, quod
\ (5 ;
ilieis anatbema, quam, Diabolo hic dedicelur, et
, ' ' ,
nullum sahuis locuin Itabeat? S i l a Christo alie\ ,
; \ : ; nus? E l qnis es lu ? Hrcc sunl aurloritalis et
magnae polealiae. Tunc enim sedebii Rex et sla .
, \ , tuel, oves quidem a dextris, boedos vero a sinistris.
Cur hanc ergo dignitaleni arripuisli? Et paulo
. post : Apostolus quidcm certe in duobus tantum
; \ *
locis neccssario banc vocem dixisse videlur: std

non eam defiuilivo modo protulil. In Epislola qui
dem ad Corintbios dicit : S i quis non amal Domi
,
,
num noxirum Jesum Christum, $it anathema ; ct, S
-'
quis vobis evangelizel aliud, quam accepistis, sit

9 7
anaihema . Quid ergo, qu;e niillus eorum qui

polestatem acceperunt, fecit, msi-solus qui accepil,
& \ ,
I U ea facere audcs adversus Domini praeecplum,
,
et imperaloris judicium anticipas? Anatbema eiihn
,
a Cbristo pcnitus exscindil. floce in lenitate, et
(16) ;
qnae sequuntur. Proplerea ergo, u i esi verisimHe,
.
. , , \ exolevit eliam synodalis decisio facta sub imperio
domini CoDstanlini Porphyrogennetae, el tempore
\
palriarchse domini A l e x i i , de analberoalizandis

defecloribus et multariis, el qui adversus impera lores arma excitant, et lyrannidem 416 moliun \ (17), \
tur.
Si autem, q u a magno Patre et doclore
,
noslro Chrysostomo scripia sunt, debenl esse su. \
periora iis, quae a Cbalcedonensi synodo el Gan grensi definiia sunt, qiiid oninino dicenl ii., qui
, , C borumordinandorumetconiponendorum polcsiaieni
; babenl ? Haec autem decieio, vcl poliuscffectus ejus
" ,
siius esi in exposUione terlti canonis praesentis
synodi.
,
ZuNAR. Doniinis lionorabilibns cnosacerdolibus
.
in Arnienia, Eusebius, /Elianus, Eugeiiius.Olympius
; 6: , ,
Biibynicus, Gregorius, Pliilettis. Pappus. Eiiialitis,
, , , , ,
Ilypatius, Proa?resiii9, Basiliiis, Bissus, qui conve ; , , , , neruiti in sanclum Gawgrensc coiicilniiii, in Domiito
,
saluleut.
.
I Cor. xvi, 22; Galal. i , 11.

G u i l l . B e v e r e g i i nolae.
(15) ;
,
- ^ ipsa Opera divi Cbrysoslomi, unde IKKC verba c i .
Sio se liabei codex Bodleianus.
lata sunt, et ubi melius, quam boc in loco, legunAiiiiTbacbiaijus I^git
lnr in bune modiiiu ; ; \
. Quomodo ctiant codex Parisiis oditus legisso
, videtur; uipotc in qno lacuna inler et
,
relinquiiur. nisi quod particula
, \
interponalur, mendose forsitan pro .
; Cbrysost. tom. VI, . 441
Quae lamen vox iu codice Tiliano juxia cmn
cd. Savil.
Bodleiano desidrrntur. Nam Hervetits Latine vtrriit
(17) .
In novclh Constantini
Lingua autem aureus, orbis terrarnm doclor prwciPorphyrog( nnel;i\ quae in sclioliis BalsamonU ad
piens. Verba auiem divi Cbrywsinihi , qu;e liic
lerlium bujus concilii canonem b^beiur,
l a u d a n l u r , e i i a m n u m exstani iu homilia ejus,
pn> tumnllu lcgittir,
,
. Sii:
quse inter Opera ejus babeiur, luin. V I , pag. 349 ^tiani Acbmes, *
edil. Savil.
. ,
(16)
.
l u Pari . \ *6", \
sicnsi Bal.samonis ediiioue lacuna iioc in loco re- . A<hiu.
linquilur, pro nibilo praBter .
cap. 1 5 4 . voce igiiur , liatsamon boc
lecio. Lacunam nos ex ms. Bodluiano supplovimus,
loco formal, quemadinoduiii Laliui
cui eliaiu Auicrbacbiauus a s l i p u l a l u r ; ueciion
tumultuarium a tumullu doducuiil.
k
1240
1239
,
T H E O D . J ALSAAION
;
Utioniam sancia synodus episcoporum in ecclosiain 1
( ;
c Gangrensein conveiiiens propier quasdat ec
; ;, *
(lesiasliras el necessarias causas et qua3 ex
< ,
< Kustalbii inenlc gesla sunt inquiicuda, ab ipsis
\
< Eustatbiauis rmilta nefarie fieri invenit; nec , \ , ;
cessario decrevit, palam onuiibus facere
.
siuduil, ut arnputentur univcrsa, qua? abeodem
, \
inale commissa suni. Ex eo enim, quod nupliag
t ;
Mccn.scnt, et doceant, neininein in slaiu con , c jugali posUum spcm habere apud Dcum; inuliae
c , , \ mulicres seductae proprios viros reliqtierunt,

viriqiie suas uxores : interiui se contin re
c <? , , \
valenlcs adulteriuiu coiumiseruul, et ob eam
. xal*
ciiam causani probro aflccii suai. Reperli
; ;
simt ilidem disseosiones ac separaliones a
, domibus Oei et Ecclesia facere, Eccle*iam el
t \
quae in ea sitnl contcnipttri habentes privaiis
, \ , (onventiculis instiiuiiset conciouibus ac doclric , . \ \
nis diversis, aliisque, tam conira Ecclesiam,
c ,
quam contra ea quae in Ecclesia flunt, ad li*c

veslibus communib'Js spielis novos et insolitos
c babitus siimere, primicias quoque frucinum et
c , < < orum oblaliones , quas velerum insliiulio
, ,
Ecclesiis tribuit, sibimel et suis lanquam
, sauclis, dispensandae vindicare. Servi pra>
c , terea a domin?s recedentes, per hunc imisiia , \
(uni babiuim, eos conlemnunt; mulieres quo
que hiuc se justificari credcntes, pro imtliebri ,
lnis veslimcnlis, pra?.ter consueludinem, virilem
^, babilum suseipiunl, pluregqne earum pietairs
;
praelexlu lonsa?, genuini decoris comas peiittus

ainpulanl. Jejunia porro die boniinico pera, \ ;
gunt, et sanciitatem liberae diei rontemptui
\ ;
babent, eljVjunia, quae in Ecclcsiis consliluta
. ^
t Mint, de>pidun(, ac comedunt; el corura non ,
f nuIJi cibos tarnium lanqnam illicilos repulanl.
pij
ln domibus deinde conjugaloruin oralimies
, \ ,
celcbrare iioluui, ct cclebralas conteiiinunt, ac
\ , ^'
< saepe oblaciombus in a?dibus nupiorum fartis
, non coinmunicani, et presbyleros, qui matri : : , \ monia conlraxeiv, spcrnunf, neo sacramenta,
, \ , * ,
qna ab i i s onfiuuntur, aliingunl. Martyrum
, ^ . c
t landcm eiuigtegaliones, etoninesqui illitc con \ \
t veniuni et sa<ra faciunt; ut el diviles, qui
, \ ,
c omnibus, quae possident, renuntianl, tan ,,
qtiam *pem apud Dcum babcntes, rcpre .\ , c h f M i t h i n i . Et alia praeferea miilia, quaeefimiie3; . " ,
rare nulli possibile est.
Unusquisque cnim
; ,
c t o r u m , poslquam ab eccleaiaslico canone re .
< cessii, sibi pioprwsac privaias quasi leges ron^ * * .*,
f ditas babuii. Nec enim commnnis liis oninibiis
, \
el u/ia s<ulenlia fuit: srd quilibet, quidquid
\ . *
blbx in meiaem venit, adjccit, iu oaliin nhtti
Ecclesise et *\\'\ ipsius datnnum. Propieroa
> , \ ,
c crgo ooacium cst b:\ncluni coiiciliuu) Gangris
: ; < liabtlum illos coiubninarc, ei caitones ed^re,
,
quibus exlra Ecclesiam esse decernuniur. Quod
: , *
si rcsipuerint, et omnia hac quu*'n)ale sen ^: 2, c bcrunt, taiHjuam a sc non banc prolala, ana1

JN CAN. I CONC. GANGR
1212
* .
rb^maiizarent admiUendos eos csso placet:
atquo ideo singula expnsuit eynodns , quae
< , ; anaihcinalizare deheui, anteqiiam sunl admil , \ \ tendi. Si quis vero tticlis non obtemperaverii,
f \
tanquaiii haerelicus rondînnciur, et sil ex rouimiinicatus et ab Ewlesia 4 1 7 segre * saius : i in oinnibus, quae ppiies eos dcleiHa
>
depiThensa suiil, lalem observare oporiebit
t episropos.
'.
C A N O N 1.
(18), \
f Si quis niatrinionium viliipcret, et eam , qnae
< , \ curn ii.arito sno dormit, fidelis cum sit ct
f , : , f religiosa , abhorreat anl insimulet, lanquam
, . >
qiis non possit rognum ingredi, sil ana iliema. >
. (19)
BAIiS. Dicit roaguus Aposlolus; Honorabiles
\
nuptiiu et cubile immacnlolum * . Et alibi rarsus:

Jn postremis temporihus deficienl quidain fide ii
,
simulalione mentienlium, qui cauterialam habent
',
conscientiam, prohibtnl malrimonia conlrahere, ci
, ,
jnbenl cibis abstinere, quos Deu* creavit ad parii \ . \ cipationem , etc. Et rursus : Omnia munda mundis : inquinatis aulem et infidelibus nihil purum;

ted polluta est eorum, anima et conscienlia. Haec

. \ * sequcns prasens quoque synodus eos, qui nupiias
, iiomundas existimant, el legiiimum ooiitim ab \ borrent, anatbemalizal. Lege el 51 canonem
. \ ' saucioruni apostoluruni , e.i dic argiimenln i , plo a comrario, puniri eos qui abhotmii
et persequuntur adulleras el inlideles eoruiii
uxoiva.
\ .
t
. \ Q
ZONAft. Honorabile connubium, et lorus vnma , \
culaius, veiba sunt magni apostoli Pauli; cujus
*

el illa a l i b i : /n postremis temporibus deficienl

,
quidam , in simulaiione mentientium, caule ,

rialam habentium conscienliam, prohibenlium nu , - bere, jubentinm cibis abslinere, quo$ Deui
, \ \ creavit ad participationem ; et ca tcra. Et rursits ;
?> " Omnia munda mundis, inquinalis aulem et infitie
libus nihilpuTum ; sed polluta etl etrum anima et
- . conscicniia. Ad haec respiciens Patruin synodus
, ,
cos, qui nuplias impuras existiinarent, legilimam ,
que cunjnnctionem aversarentur, anathemali ob .
D noxios esse drcernit.
. ARIST.
c Legilimum improbanli roatrifnoniuni
. >
c anatbema.
9
9 8
Hebr. , 4.
I Timoib. iy, 2, 5.
(18) . Ante Eusta
ibiiirn Saturiiihis inatrimonium usque adeo con- ) ,
d(Mnnavit, ut a Saiana esse pronuntiaverit: ,
\ . Epiphan.
. Epiphan. baer. 23. Sic etiam Ire- baer. 67. ha*c sanc seiitemia, ab Eusiatliio renreus ail, qund Saturiiiiii seciatores, Nubere et *uscilata, bo^ canonc diseriis verbis daninahif.
gcnerare Saiana dicuiit esse. Iren. adv. baer. 1. Ilanc
i,
aulem iucrcsim iti ultimis forc diebus ipse
<. 22. Apostulicos cliam in eadem fuisse opinione divus Paulus pr&dixil in priina Epistola ad Tim.
locet Epipliauiiis, hu^res. 60. Unde Origenes nn- cap. iv, 5.
nnllos probibuirsc obs;rvat, ,
(19) '. Ilaer Bals.mio . Orig. in Maith. . 357, ed. Rolhom. nis imerprctaiio, UMJIIK sallo.n ad ,
llieracam eiiam, ei ex eo llicraciias, dixisse eadem fere est, qu;e Zonara,*. codic^ saue Ain^rpiias in Veieri quidem Teslameiilo licitas esbC, sed
bachiaiiO lola Zonarae, eique soli IITC inlerprelati
post advenlum (llirisli eas rrjiciendas csse. quippc
trilniilur, ul nulla ibi sil Balsanionis in burtc
a rrgno oilorum arccnlcs, Epipbanius docvl,
canoncm .
j
1**3
THEOD. BALSAMON
C A N O N II.
c Si quis eum, qui carncm sine sanguine ei i(

lothyio ei suCfocalo cum pietale el fide co medil,. lanquam , propler hujusmodi percef piionem, spnm non habeulem condemnal, sit
t analhema. >
B A L S . Scriplum esl in libro Acluum , quod
cum orta esset controversia de circumcisione et
observalionc legis, an iidelibus essent necessariai;
Pelrus quidem apostolorum summus ea dixit,
qiiae iluo diviitus scripsit Lticas: Dei aiite-u frater
Jacobits dixit non essc moleslia afticiendos eos,
q erant ex genlibus, sed oporiere eos abslinere ab idolothylis c l fomicalione ei suffocalo et sangninc. Consequenler ergo, qui condemnanl eos , qni carnes sine condilo sanguinc ^
idolothylo vel suflocaio comedunl, prasetis quoque canon analhemalizat. Lege el canonem G/>
sanciormii aposloIaru:n et sexlac synndi canoneru 67.
1211
KANQIt '.
\ CISUAOO-;c \ ;
,
, ,
. ,
; \ ,
,
;
, '
\ r.opnii;
\ \ .
\
*

.
' \ '
'.
ZQNAP. ,
ZONAR. Scriplum exstat in Actis apostolorum,
cum de cirumcisionc ambigereiur, an a fiddibus , ;
\ ,
admitlenda , atque ab iisdem servamla lex esset,
,
Petrum quidem apostolorum priiicipem eam con .
cionein habuisse, quam divinus Lucas ibidem

enarral: Dei vp.ro fratrem Jacobum censuissc, non
esse molestia afliciendos eos, qui erant ex gen- , ' , \
tibiis, 4 1 g scd tantuin, ut ab idololbyiis, f o i - , \ , .
iiicatione, suffocato el sanguine abslinerenl, p r a - \
cipiendum.
Ilanc apostolicam conslitutionein Q , , \
servanles bujus quoque synodi Palres, si quis lan ,
tum carnes coniederit, non atileur sanguinem de , ,
uadustria decoclum ei coagulatum , neque idolo
tliytum, neque suffocatum, euui nec odio haben
.
dnin, neque dajnnandum esse decrevere; ac si quis boininem eum danmaril, analbemalis pcena leaen
jussere.
. \
ARIST. c E l conde/nnami carnes tnauducantem,
excepto suffocalo, et idolis inimulaiuj, ana< \ .
f thema. >

C A N O N III.
c
Si quis doceai scrvum pictalis pralexlti doinitiiini
, \ ^'
< conlemnere, et a minislcrio recedere, et
\ ' ; *
< cuin benevolenlia el omni bonore doinino suo
c , ^.
f inservire, sil analhema.
. (20), B A L S . Magnus Paulus scribens ad Timotlicum, ^
, " viclr
,^
inqttil : Quicungue sunl $ub jugo servi, dominos
tuo$ omni honore dignos putent. Qui auteui fideles &'
01 $ xazapfW'
habent dominot, ne cunlemnanl, qnod fralres sint;
*
ted magis scrvianl, quoniam sunt fideles. qui bono ,
eorum opere fruunlur . ad Titum rursus, praeci- , &
.
\ "
piens quid docere oporleal, praler alia bocquoque
d i c i l : Servos $ui$ dominis subjici, et in omnibut , : &
bev.e placenles twn conlradicentet, non arrogantes, * *'
:
<
I Timqib. , 1.2.
(20) . IIa?c Balsamonis buiic

cauonem scbolia iu Parisiensi edilione quampluriuiis lacunis scaicnt, quas omnes cx in^. nooiro
Bodleiano supplevimus; cui cliam Antioclie^

oinnibus coitscnlit.
1245
1 C A N . III CONC. G A N G R .
1?46
, xal ted fidem omnem bonam o*tendente$ . Eos ergo.

,
qui servis (onlraria suggeruul, ob exercitalioncin
e
.
forle spirilualem, canon anathemalizat. Jam vem
, imperaloris domini Leonis pbilosophi novella 6fi,
. ' jubefr ul plagiarius non subeat poenam capitis, ut
volebat lex anliqua: sei cum servi reslilittione
del loco pcenae in dupltim prelium eorum qu* a
, servo forte fnrto surrepta suni, et oinnis ejus rei,
quse domini intcrest; quinetiain et ejus prt*lium.
T O J E l canon quidein eos sic punit, qiii scrvis su;:gc\ \ runt, non esse parendum dominis: cliamsi lioc
. 6 flat praHextti religionis. Quae autem mensc Julio,
indict. 9, anno 6534, ab imperatore doinino Cou, * - slantino Porphyrogennela facla est novella, sanctissmio quoque patriarcha domino Alexio, et synodo
* '
' assentiente, qua decisionis locum obiinel, nt qno
, ab imperalore et synodo subscripta esl, el qna*.

decernit eos analhematizari, qui defectiunem ab
, , ^
imperatore inoliuntur, vel tyrannidcm invadere, et
,
ea ratione subjeclos adversus eorum magislratus
,
incilani et ad insurgendum provocaiU; inler alia
)
hoc quoque circa finem expresse definit : lis, qui
, - ab hoc deinceps tempore insidias sunt machtna ,
luri vel itimuUum excitaluri, analhema. lis, qui
; \ ^ - opem illis ferunt, et in defectione sunt socii,
. , anatbema. lis, qui consiilnm vel ad hujtisniodi
, \
inciianl, anaiheroa. Iis, qui expediiiones cnm
.
bis suscipiunt, anatbema. Iis, qui ipsns ad pocni
tenliam enscipiunt, ciira a defectione nen resipi . .
scant nec eam relinquanl, anaibema.
, , \ ,
.
. , C
ZONAR. Quicunque, inquil magnue Paulus ad T i " , niolbeuin scribens, sunt $ub jugo servi, dominot
" . 01 suos omni honore dignoi pulent. Qui amem fidelet
- dominot habent ne coniemnanl, quod fratres int;
% , -sed magis servianl, quoniam suntfidelesqui bono
<ravt eorum opere fruunlur. Et ad Tiliim rursus, dum
. \ (21), ea quae docere oporteat exsequitur, praier alia
, b c qaoque habel, Servos sui$ dominis subjici, t
, omnibus bene placenles, el quae sequunlur. At Eu, (22). '* \ slaibius ejusque asseclae conlraria prorsus dissc , \ minabant, ac servis, ut se dominortiin imperio
iipoita
, subiraherent, muniaqne 4 1 9
' . ncgligerenl, forte spirilualis txercitalionis obc , undi causa , suadebam. Quos quidcin hxc synodus ob ejusmodi doctrinarn, apostolicae disci , .
^ plinaj vesiigiis insisieus, anaibemaie irrclilos esse
decernil.
.
ARIST. c Ei qui servo pcrsuajiet a domino religio . >
c nis praelexiu recederc anatbema.
a t )
T i l . , 9,
i l , , s
\0.

$i) ?rXtera/.Legendus est liic Zonarai
sic legilur, , ,
locus, juxta coJicein Amerbachiamim, , Non con*
,
Iradicente*, twn jraudantes, %ed onuiembonam fidem
\ .
osiendenies. Qn;e eliam verba in Gallandt codice
(22) . Pro bis verbis in codice Amerlcgunlur.
bacbiano locus sacra? Scripturac bic citatus plenc
im
THEOD. BALSAMON
C A N O N IV.
Si qius <ie prcsbytcro conjugaio contendal, non

oportore eo sacra celebranle oblalioni cominu ntcare, sil anathema. >
B A L S . Praesens canon eos anallfemaiizir, qut
non sine haesitaiione communicant sacris sacerdoiiim qui habenl uxores.
ZONAR.
Si qnis , sacerdole conjugaio sacra
farienle, incrueiitmiiqiie sacrificium celebranlt,
cotnmunicare ambigat, boc est,
subducat se
ac rocuset, eum canon anaibemati subjici jubet.
ARIST. Ei qui coinmunionfiin a presbyloris
matrimonio junctis accipcre dubilat,analbema. >
C A N O N V.
i quis docet domtim Dei psse conleninendam, g
< <1 qua* liunl in ea congregationes, sit ana ihema.
B A L S . Ibcreticus ille Euslatbius docuit ab
ecclesia recedere, ei seorsum orare. Canon crgo
eos anatbemalizai qui propier divinarmu congregalioiuim coiileiiipliim privatos secessus permillitiii.
ZONAR.
Hoc quoqtie ex Euslatbii dbciplina
est, procul ab Ecclesiis abess<% et convenius qui
in iis celebranlnr, qnasi precalimii inletittini e&se
ubique liceat, negligere. Nain oir.nibus quidein
in locis magnus Paulus precari jubet; sed non ita
lamen ut < ongregaiiones coulemnamus ,
nec
sacris mteresse diguemtir. Proindeque Patres,
qui luec docuerinl, anathcmatis poena leneri C
volunt.
ARIST. c Qni Dei donium conlemptibilero iiuncupal,
c bit anaihema.
VI.
Si quis cxtra ec(ksiaui privalim conciones babef,
coulenincns Ecctesiam, vult ea quae sunt
Ecclesia? agere uon convcnienle presbylero, de
< cpiscopi senlcniia, sit analbema. >
13
'.
;,
, , , .
. * ; ,
> l//mm
.
. , ).;,
\ ,
, \
, .
.
,
'.
c;
?
c ,
~ ~ \
"
' :;, -
- - t .
. *0 '. iu&mzi
> , \ * .
3*
'
.
. , /. , \ ;, ;
\ .
^ ,
' , &
. \ ^
\ .
. c , . >
Cp.
' <
(25), \ *;
,
c
, .
. ' ^, xal
B A L S . Tricesimus piiinus canon sanclorum
apostolorum el secundus canon synodi Antiocbcnae,
, xat
ct alii, valde puniunt separalas congregationes:
^
>ra3Scns aiiiem canon eos anatbemalizat, et qui in
\ ;
do:no oratoria sacra celebrare aggrediuntur, siue ^ (24) \ ^ ^ '
fpiscopi scuientia.
.
ZONAR. Euslalhiani, conlcninenles Ecclesiam,
.
boc esl , lidtlinm cootum (id namque proprie

, *
est EecfeMa ; nam lctiipliim ipsum , iit asserit
( *,
sanclus Isidorns Pelusiola, dicitur;
, mt^r
rujus similttexempliffii videreesl in verbis
, ^
t l ,, el ) privaiini eoi \ ), ,'*
Guill. Beveregii nota).

, vel potius , niminnn pr '
. Genlianus Hervetus vertit, Si quh prceler Ec- conveniicula religionis causa celebrata hc - "
clesiam vult ecclesiani habere. Qua? versio ciun
perstringunlur.
. ,
imnimt! plncerel, ejus loco snl>liluiimis, Si quis
(24) 'Er olxio. In Parisieiifi W ' ^
extra ecfleuam privaiim conciones habei. Sic etiain
iuouis edilione boc iti \oco laruna e^t, qw*
Dionysius Exiiiims, Si qni extta ecclesiam seo^summs. Bodleiano supplevinius : s-d b:ic l e r u n '
tonveutm cAebrai. Ilic ftidin , Amcrbachiaiio rliaw coditc coiilirmalur.
ul recle obscrval Zou:>ras, idcin cst ac
(23) . -
|VJ 3
an
1249
IN CAN. IX CONC. GANV.R
12
, , banl, id csl, eonveMtis aut convcnlicnla :

, ,
peragtjaiit, 420
ibique q"32 in cccleâ Iteri d<

buerant, sacra videlicei mysteria, iiuUo e\ episropi
. .
senlentia lelecio saceniole celebrabani. oralono
,
enitn quod esi inlra domum prehbyler sacra cele . ; \
brare nan perniittitur, nisi venbi priu> :b rpiscopo
.
cWilatts intpctrala. Proinde, et in fog danmatio
aiiatlitMiiatis conslitula.
. > .
ARIST. Qui privaiiin eonveiiticula oelebrat, sit
c atialbetna. >
'.
; c ,

, ;
c , .
C VII.
c Si quis vult fnictus ccclesise oblatos accipere, vI
dare exlra ecclesiam , praeler episcopi seiic tenliam, vel ejus cui cura eorum coramissa
esi, et non cum ejus senleiuia ea vull agere, sit
c aiialbema.
B A L S . Fruclus, qui ecclesiis offeniiilur, per

episcopos dividuntur. Quoniam ergo in eorum conlemptum quidam illos sibi diviserunt, canon eo
analheinatizari giatuil, qui sine scienlia episci.pt
lale quid faciunt.
.
. \

,
\
.
!. ,
, \

. ,

.
.
(J
.
,
ZONAR. PraHer alia crimina EusUtbiani fruclus quoqtie, qui ecclesia? offerri consueverant,
invadentes iuterse inviceiii pariie4>anlur. Id igilur
canon probibet, ac ne cuiquaiu abeque epUcopi
auctoritaie, velejuscui eeclesix admiiiisiralio mandata esl, Iruclus qui offeruniur dare aut a<ciperc
liccat, decernit. Qui secus feccrit, anatbemale
plecli jtibet.
ARIST. Qui praeier epiacopi vel presbyteri
t seiuentiain ecclesiasiica peragii, sil anatbcnia. >
'.
CANON
VIII.
c

, \ \ ,
f . .
. \ . \
> .
.
t \ , \ >, .
ARIST. Quisquis dat, vel accipit frnctus oblaloa,

t prxler episcopum ei euui qui ad bona opera
c dispensareconsiiluiiur, ei qui dal, et qui acci pit, sil anatbema. >
'.
C A N U N IX.
, c ^, \ *
\ ,
< . >
c Siquis virginiiatem cnsiodiat vel continenliae stuc deal, a mairimoino tanquain abominando reoic dens, et non propter ipsam virginitalis pulcbric tudincm ei sancliiaten), sil anatheina. >
B A L S . De iis qui legiiimas nupiias aversanlur
propter pielatem el virtuiein, scripsiinus in
primo canone; et legc ea.
ZONAR. Pulcberriina quidem res est virginilas, bonesta vero el coniinenlia, si lamen eas
ob bowsiaiem ipsam, quaque illas comitalur,
suticiUaleui sequainur.
Quod si quis idcirco
virgitiilateui amplectilur. quia nuptias ui i>-
. \

\ .
. , \
) ' ' ,
\ . : , ^
\ ;
c Si quis del vel accipiat fntctus oblalns, praeler

c epiecopuni, vel eum qui esi conslitutus ad
beneficcnliae dispensaliQnein : el qui dat, ei qui
c accipil, sit aiiaibciiia.
B A L S . el ZONAR. Hic canon prcedenii aequivalei.
12:1
THEOD. EALSAMON
puras detfsletur, et castnm sc ideo serval, at- , &
12
quc a pongressu feminaruii! el ntiptiis absli .

net, quod i n iis aliquid inesse sceleris arbilreiur; anatbeiualis poenaiu ex bujus canonis decmo
subii.
AltlST. c Itetn qui virginitalem colit non virlulis . f
, cfq causa, sed quod nialrimoniiiiii abominattir, sit
. >
nnatlieina. >
f .
C A N O N X.
(25)
t Si quis corum, qni virginilalcm servant propler
,
f Domimim, in conjugalos insullet, s i i ana . >
tbema.
. \ {26)
RALS. Et nonus e l prasens canon conlinen * \
tiam, quae est propler virlutcin et virginitatem,
(27) snscipiunt : verumiamen legilimum malrimoniurd
. " (28)
non aversantur. Unde c l eos, qui proplcr insolcnliam in conjugatos invebuntur, anaibeinati '
.
subjicitinl,
421 ARIST. Qui in matrimotiio junctos insulc l a t , silaiialbcma. >
CANON X I .
c Si quis conlemnaleos, quiagapas ex lide faciunt,
c ei propter Dei honorem fratres convocanl, et
c nolit vocaiionibus coimnunicare, id quod fit
c vilipendens, sil anatheina. >
. <
c .
ZONAR. Anliqui inoris olim fnil apud iidelcs,

ul sacroruin mysterionim parlicipalione refecii,
simtil ad epulandum posiea convenirenl, ila scilicet, ut cibis e diiiorum penu minisiralis, ad
. ;

\ ,
, \
.
, \
c ,
c , , < . >
".
B A L S . Aliis canonibus vetiluni esl fieri agapas,
idest, fraiernitaiesei convivia. Quia auiem nonnulli, , . \
ul est verisimile, cos eiiatn reprebendebanl, qui , ,
bono insiituio, et propler Dei lionorem, faciebant
\
agapas, el egcntium fralrum miserebanlur; et C , \ ,
,
nolebant e>s communicare bona opera ageniibus,
vilipemlenies id quod fit in Dei bonorrro : slaiue- ,
runl Paires eos analbemalizari. Quare ex bac . "flan
dispositione . condemnalur qtiispiam qui facit -
agapas, vel non. Et binc flt, nl qui in ecclesiis , \ . -3
faciunt fraternitaies, el modicum panis |ei fru- , ,
ciuum recreandi animi gratia gustanl, non sint | ,
.
puniendi.
(25) D bus,'vcrumeiiaiii a, Joanne Amiocheno, et univer. Genlianus liervelus verlit, Si quh eorum, sis Balsamonis ei Zonarae codicibus , excrpio
ijiti $uni virgincs propler Dominum. Heclius DionyAtnerbacbianu, oluscrvaiur.
sius Kxim.ms , Si qxih eorum, qui virginitalem pro- (26) . Ifaec interpretalio in
pter Uvminum tervani. Vems interpres loiuiti
codice Amerbacbiano utrique BaUamoni et Zncaiionem sic vertit: Si quis virginiiatem cusiodiens,nara?, communis esi, Deuirius nomine prsefiio,
exaltat se ab his qui nubunt, $it analhema ; ac siscd simpliciler dicitur.
verba non legisset. IIic praeterea
(27) . Voc*n
noieiur, ab hoc demum < anone usque ad uhimunv, in Parisiensi Balsamonis editiont
ordiuem corum in codice Amerbacbiano imniutari,
desideratam ex ms. Bodleiano supplevimus; sd
in iiuiic modum[:
legitur eiiani iu Anierbacbiano.
'. '. '. '. '. '. \'. '. '. *. '.
(28) Kal .
elwa
'. \ '. '. '. '. '. '. . '. '.
verba in Pansiensi cdiuone lacuna relila fM,
atleo ul prascns bic decimus, in islo codice sit
quani snppleviinus ex IIIS. Bodlciano, voces *?
nndevicesimus c^tion. Sed ordo boruin canonmn
inlerserendo : quai eliam i n codice
juxia Bodlcianmn codicem hic impressus idein Ainerbacbiauo babeniur.
ost, qui on modo ab omnibus Latinis inierpreii-
1253
IN CAN CONC. GANGR.
125*
; > ; , conviviuni ipsi quoque paupercs ab iisdem advo , ,

careniuf. Cnjus qnidein rei magnus etiain Pauhts
\ , *
Epistola ad Corinthios meminit; eosque, quod
, ,
abolita prislina consueludine, jani non una onmes
. \ cpularenlur, scd utitisquisque suai coepain priva \ , \ ,
tim absumeret, objurgans , alium quidem esurire.
* .
alium cbrium esse
conqiieriiur. Ilanc consue , '
ludincin tntic quoqite retinentcs, mulua inier
,
convivia fideles curabanl, quas quidcni, eo quod o!>
,
charilalem ex fide celebrarcnl, agapas voeiiabanl.
\ \
Porro convivia, agapcs nomine, bunc canonem
.
signiiicare voluisse , quadragesimo secundo sy , \
nodi Carlbaginensis canone indicaiirt; quo in
,
ecclesiis convivia quomodocuiique relebrari w , tanlur, neve episcppis atil clericis convivia in
, \ , - ecclesia insiiluero liccal inierdicitur. Ad ba2C erg
.
convivia, si quando ex fide alque in Domini bonorem instiluanlur, fratresque, advocenlnr; qiticumque ab elatione animi rem ipsam contemnentes
vocaii accedere recusarinl, anallicniaus pc&na in eos canon animadvcrlil.
1. ,
ARIST. Qui spernil eos qui ad aâpas vocanf.
\ , .
c ei vocatus cum ns non commiiuicat, anat thema.
'.
t (29) , \ ' f (30) , \
- \ ,
. >
. C
^ ,
/ .
.
\ ^, \
, \ ' ,

.
, ,
.
,
., ': ,
\ ^ ^
,
. ' ; * 3 \ (51).
3
I Cor. xi,
CANON X I I .
i Si quis vir, propler eam quae exisiimalur pielaiis
c exercitaiionein, amiculo utatur, cllaiiquam ex
c eo jusliiiain hahens condemnet eos qiii rum
< pietate beros ferunt, et aiia conimuui c l con sueta veste utiiutur, sil anathcma. >
B A L S . Eusialhiani praeler alia pannos quoque
induere docebant : tanquam eorum dUctpuli si*t
ex eo sanciifieandi. Pallimn enim sive amiculum
quac aliis superponilur, veslem vocabaut. Eos crgo,
qui propter arrogamiam el iiypocrisin pannos i u duunt, et illos conlemntinl, qui beros, seu ex scrico
contexlas vesles,ob professionis bonorem , non
propler iuollitien) vcl aiTOgauiiam ierunt, canon
anatbemali subjieit.
ZONAR. Euslutliiani, praBlcr caetera pannosa
quoque ac lacera vcste scclalores snos uli volcbanl,
quasi ex eo vidclicel sanclilate ornandi foreut
(pallium eniiu sive amiculum, qme aliis stiperinduiiur, vestem vocabant) ul apparerel, ac ex
eo gloriam exerciialionis pielalis aucuparenliir,
ac cos , qni beris , scricis nimirum indumenlis ,
aliave usilaiiore vesle ulerentur, contemneronl.
Esi vcro bcrus texlile quoddam indmiicnlum, unde
2 1 .

demus eliain sericum e$$e, tnnc 6\
idein essel quod , cuni lamen consiei,
(51 . Poslquam tlixisse- lanlum esse inler ea discriuiiuis. ul , usns oinnibus co.nmunis fuerit, sed \
Zouaras vestes ex .st-rico conlexias ebse,
principibus piculiaris; itaque
addit potius, \ ,
vox liybrida polius ceneenda esl, ex Gra?ca
mmiruin ac si vox ex el
ei Laima terum coutposila, iiiiuiruin purpureus
cumposita sit. Yeruin si demus iioiiiiunsive cocciucus, verus color antiquitus Uictus iuiL
quaiu ex senco coiilexlum osse, ipstiui sane seriHesychiiis, ,
cuiu in geuere iMinquam &igui(ieal; ac proplerea
, . Ilinc
qiio dennitn paclo veslis qu^vis lioc sensu
fu quod ''. verus pro purpurco saBpc usur, qu si, loius berut dicalur ? E l pra:lcica si
29) . Vide Suicerutn.

50) Vide eunidein.
THEOD. BALSAMON
125
ei imnc quoque in usu sunl vestin.enia, qua? bolo-

bera appellentur. 422 Ejusiuodi veslcs igiltir , si
qui iia gesiant, ul interea modeslia! nou oblivi
scanltir,'neqtie vel lenuioribus insultent, val
eplendido vesimnl ornatu ad lasciviani molliorem
lasctTosqiie amores abuianlur, a culpa imn:uues
sunt. Proinde qui eos nl ctilpae obnoxios damoant,
qui serk-is * veslibtis , modcsiiae ratione servata ,
utimtitr, aiintbemalis poena canon teneri juliet.
AR1ST. <;Qui ontempiui babet eoe qui beros gef slatil, sit annlhema.
CASON XIII.
c Si qtia mulier, propler eam quae existimatur
f pietaii exerriialionem, vcslcm m n l e i , et pro
f consudo muliebri imliimanto virile accipiat.
c feit anatbema.
1 3 6
\
, . ; *>,

. ^
, ; , ;
,
.
.
< ,
.
.
(32) c , \
c , c . >
G u i l l . Beveregii nolffi.
Hujiis l*>gis memincrunt Terfnllianus. Hb. De

oehir : ut cum Anastasius BibTioihecarins in Vita
speciaeulis rap. 2 3 , ei Cyprianus episl. Gl ad
Zacbarts ait : Simulque fecit vela terka alithina
Eacbraiiuin.
quatuor* qnae ornnvii rotis et ornamenlis variis
uuro Item Josephus hts v^rlns :
,
texm. Et iu Leone III : Super altare majus fecit
et
, : .
telravrla holoterica alithina quatuor cum astillis,
Aniiq. Jud. Iib. , cap. 8.' Ubi rairor
ronis clirijtoclnvi*. Uliobiquc Alithhui esl ipsa Josepli.
vox
, Purpure deiinlaus. Ergo i/o/o- unde bauserit ille isla verba, verum, niliil aliud fuit quant vesii erica, qii . Neque enim ulla eorum vesligia in lestn
militare pratoia tero sive piirpureo rolore lincla csl, arleo t occurrunl : nisi forsilan voc<m
cipue insirumcntum significarr. cxisiimaverit. Philo
Mampn, aqneac iratna, codetn color< inlieereUir :
Jtidanis boc a lege debniium contendit, ul bomi;ic propierca non Holoberuni, sed holuverum a Lanum aniinos ad foriiludinem iixiiarei, uC irc
finis recie dicitur ; ui Anastasius supradiclus in
niiibra nec vestigium effeininationis in iis appari-Gregorio IV : Eecii et aliam vestem de holovero.
rel. , inquit, -
Sic el saepe a l i b i : et raro aliler seriptum reperias;
\
uisi in codice I. , de vesiibus boloberis. Ncc
miruiii sane cnipiam vidcalur, voreni banc ex C . \ ,
, , .
Grxco pariier el Latino sermone formatam esse
\ ; *,
quaiupltires enim ejtisdeu generis occuriunt,
eliam apud probalissimos aiu ires : l Anigraet \ ; ..
ptitts ex arte, et ;, dexlrocherium ex dexira
. \ . Sed audiamus divuin Auibn. Epilogiuiii ex pl toga : quibus etiam
sium de bac re eleganter dispuianleui : Sic
eum
adiiumereiiltir, Epirhediumy monolores, et pentelorei veties, chrysudavus, et mulia alia iiomina,icriplum e$t% inquii, Nonerit res viri svper muiercm, neque induetur vir stolam muliebrem; qu
qu% bic non opus esl recenseantur.
(32) yvri\. Mulrtres quaedam ab Eustathio immunuus eil Domino omnis qui fecerii hoc.
sedticiai pro iiiulifbri virilem susceperunl babi- vere ditcutius, incongruum e*t9 quod ipsa abho
uitn, i'x eo se jusiiflcari judicanles , ut ex eptsiola naiura. Cur enim, /IOWO, non vis videri quod nai
ei ? Cur atienam ubi assumit speciem? Cur ment
synodica disciinus, in qua lugnnus, jKa\
feminam, lel in femiita vimm ? Suis ununtqmmq
\ ,
, sexum induil naiura indumewis. Denique dtven
MIMS, diversus color, moius. incessus, 'ditertae n r f
. Idein a Sozomeno tradiiur,
dtvena vox est in viro et femina. Sed eiiam in r
(' de inulienbus ab eo deceplis toquens, ail :

jui generis animantibui, alia species ieunis, au
, ^ ; \ ,
e(ena\ alia vis, alius sonus : alia tauri, alia tiiui
, Sozom. Uut. Eccl. lib. m , ^ In cervis quoquequanlum dtitalsexus, lantum dae
cap. 14. Ilinc Palres iu |>r.i*sculi synodo cougrepal spectes, ut eos eliam enunus *$$ duccrt
gaii eas, qua: pro consuelu lnulicbri induuteiilo
lu anbus vero eliam propria ad vettitum inter cu
vinlc accepenni, analbeniaii lioc canoue subji- el hommes comparatio. In illis enim texum nalur
c i i i i u ; cujus iueiileiu Begino abbae Piumieiiuis lia ipsa indumenta discernuni. Pavi mares sptcto
breviler sic exprimil : Siqua mulier pro toliio mufemunu nou iiem pennarum vario pinguttlur dt
;
liebri awictu virilem smnil, analhema u / . Uegm.

Patiani* quoque divenut cotor, qui dtsiinguat *
ab. dc hccles. ducipl. append. pag. 58. L)e discretionem.
us
Quid in pullis ? Quam canora ro
sic t liain conciliuiii Bracarensc slaluil : Si quis galli nocturni$que vicibus tolenne munus ad e
balaliones unte eccle$ia$ $anclorum [ecerit,
$eu qni
iuttdum
ei canendum ? Nunquid illa mutani tpe
faciem *uam iraHi(ormaveru in habiiu muliebri,
et
ciem $uam
? Cur no muiare detideramus A i u b
mulier in habitu vtri, emendaiionepolliciiu, iret
hb. annos
iv episl. 15 ad Irenasuni. Qaiueiiaiu bumiiu
pceniteat. Coucil. Bracbar. apud Burcbard. 1. x, c. 51).obêrvaiione digniim esl, quod apud ipsos eiiaa
Iloc aulem a lege Mosaica primo probibilum fuit
bis verbi, TWH
"
S "pnb JTTP
rarm
TWH
rhrcw -aa uaS' vhn rns
Hoiuaiios adbuc gemilcs vir muliebnbus vesiiiuee^

lis vix sine viiuperiu uii potuit; adeo ul bo^ j u i u
naluialis esse videaiur : sic fiihn in Ptndecm
. Uoc
sivc Digestis legiinus : Muliebria veuimenta
Jtion induetur mulier

quai mutrisfamtliai causa sunl comparaia, qui
vesie virili, nc vir uieiur veste feminea : abonv.nabivtr non (aale uii poicst sine liiuperanone. t. ti. t
lis enim apud Deum ebt, qui fucit hac. Deui.l>exxu.
.argenio, etc.
auro,
esi j u x u versionem vulgarem :
1257
I N C A N .XV CONC. G A N G R .
. - B A L S . Mtilieres, quae virilcs vestes foi te proptcr

exercitationem pielalis induunt, et muliebri sexui
, \ 0 vcstera conveiiieniein abjiciunl, canon anaibema ,
lizal. Pulcbre auiem subjunxerunt Paires illud,
. . ,
proptcr eam qua: cxistimalur pietatis exercila \
tionem. Ea enim , quae non propler bypocrisin et
, ' \
fraudena, scd vere, et propler purae ac sincerae
,
exercitatioms modum tale quid fecerit, non solum
, \ non anaihcnializabilur, sed etiam laude digna
\
ccnsebilur. Mullae cnim mulieres per viriletn babi ,
lum exercitatorium curriculum peregerunt, ei ad
, ,
salulis fastigium pervenerunl; ut sancla Mclane,
, \ .
sancla Eugenia, el aliae.
ZONAR. Unutquisque in quo vocalus est ording
.
$
,
permaneat *, ait Apostolus. Mulieres igilur mutato
\ .
abjecta
, \ - & babitu incedere , virilemque ornaium
.
c , . >
'.
, , ,
c .
. ; -
veste sexus propria aique nalurac ipsarum congruente, sludio forle exercendae virtutis, assumer*
hic canon vetat. Quae vero id fecerunl, anathemalia
poena teneri cotisiiluit.
ARIST. c Quaecunque muliercs virorum abulupiur
c veelimemis, anatbema.
CANON X I V .
c Si qua inalier rclinquat mariium , ct rccedrrt
c v e l i l , , ntatrimonlum abborreus , &it a n i ibema.
B A L S . Magnue Paulusdicit conjugihiis: Se pri-
uti$ vos invieem, nisi utique ex conseusu *.
, ' ,
^ .
.
\
,
,
, ,

, ; .
. \ ,
}
' ,

. , . \ '
,
,,

d -
I Cor. , 5.
PATROL. G R . C X X X V H .
ud mulier . Quamobrem, quae virum reliquii, u i

legiliinun malrimonium abborreos, anatliemaiizatur; ui qu:e Dti pr^cepto adversalur, quod lori
coneorles in carnem unain uniit, et cxtcris divinis Scripturis. Idem ctlaui de viris. E l baec quidem, quando quis a sua conjuge defeceril, propter
rjusmodi causam : si enlm proptcr nionasiice
viiac dcsiderium boc feceril, ei viiio nou dabitur.
ZONAR. Bonum nonesl bonum, si non bcne fiat.
Procul dubio cnim leniperanliam scctari, sequc a
nupiiali congressu caetum sertare, laudabile est;
sed iia tamen, ui ne quid contra illud nagui
Pauli admillalur: Nolite, inqtiit, fraudare hmcem,
D niti forte ex comentu, et rursum
, .
,
,

, ,
.
. ' \ ,
c , .
'
; , \
< ' * l Cor. xv, 25.
rur-
eus: Mulier non habet poleiiaiem proprii corpori$,

Q $ed vir; vir non habet pvteiiatem proprii corpori*,
potestaUm sui corpori*, $ed
Mulier non liabet

vir; vir poteitatem,
uon habet tui corporh, sed mulier. Quod si mulier
viruin &uum abjungi nolente;ndimitlit, aul vir mulierem a divonio abborrentem, atque alter con-*
jugum nupiias dissolvi velit, quippe legiiimam
conjunctioncm , ut deiestabilem, fugiene; anatbcniaii obnoxiuui esse dccernunl.
AIUST. c Uem quae a viris recedunt malrimoniuni
c abominantcs, anathema. >
423
CANON X V .
Si quis suos libcros relinquit, nec eos alit, et
quanlum in se cst ad convcnicntcui pWiatcin
Ibid.
4U
1259
THEOD. BALSAMON
12C0
c religiojoemque adducit, ted eierciiationis prae- , *f ou . .

c texttt negligil, sit annihema. >
. 6
B A L S . ECCICSISR doclor magnus Paolus, de v i \ *
dais prsRcipiens, hsec d i c i l : Si qua autem vidna
habel filfos, discant primum in domum $uam e$$e
T
pii. Hoc e$t enitn Deo acceplum . Et paulo post: Si
qui* autem $uorum> et maxime dometiicorum cu-
. \ *
ram non gerit,fidemnegavit, et ett infideli deterior*.
Deinde quasnaui oportet viduas in Ecclesiae calalogum referri doceus, praier alta dicit: S i liberos
ntiirieritit. E l rursus alibi de velulis loquens, vull
eas recta docere, u l juvenes {nsiiluant ad diligendos marilos cl liberos. E l alibi, Palres, nutrite filio*
in ditciplina admonithne Domini. Quia autem
Euelalbiani legem ferebant, u i qui liberos habe-
. ,
, ; ! , ,
. \ \ /, ;
,
. \ * 01
bahl, eos relinquerenl, el ad exercUaiione abi-
rent, eos qui boc agunt canon analbcmaie percuasit. Et boc quidciu definilum esi propter pioa
roores, et propier eos, qui flcte ac per bypocrtein,
ut dictum est, pietatem docenl, et qui iu muodo
utique versantur. Si quis aulera lonsus, ei In monaslerio babilare coaclus, dicil se babere liberos, et noo posse abslinere qaominus in mundo
rerselur, el ipeoe nntrtal, et pr&geiilem canonem
in auxiltum producit, noo exaudieiur; sed audiet
ae haec noo recle dicere : Deo enim curae erit, qui
est Paier orpbanorum, flliorum ejug educalio.
.
\ oi \
,
\ ,
\
, \ ,
, * ,
* , \ ,
, \
\ , \
, * ' ; .
.
ZONAR. F e r a qHOque partue gyos nutriunt (j ZQNAP. K a l o l
curanlque proque iis iueudie pericula suecipiuni.
, Ergo si boc pacto feraeerga ieius euos auut affect, . '
quanio magis qui raiionis muncre ornati sunt, *\ , ;
iiiiie cducainiis curam ae sludiuni prasiare debent I
; *
Quamobrem magtius quoque Paulug, dum prae* ; ; cepla Tiveudi viduis praescribit, Staaa wro, inquit,
vidua filios aul nepote$ kabit, discanl pfimum in
domum tuam e*u pii. Hoc enim D*o eti
11 ptulo poftl:
aueptum.
Si quii autem tuorum, maxime
\'
domenicorum, curam non habil, fidem negawit,
etl infideti dtlsrior. Deinde qualee viduas ab E c clcbia eiigi oporteai doceus, praier alia etlain, si
bberos enutriverinl, inquiri jubel. E l alibi rursyt,
do senionbus pratcipieus, eaa recu docere jubet,

.

,
\, , .
\ ;, -
prudeiiliam doctant adoleecentulas, ut viros D ; ,

, . \
ftuos amcnt, ac Aiios diligani. Ei altbi:
9
tn%\nl$
filiot in dhciplma ac eruditione Domini. ,
Veiuirt Eusiatbiaui nibil borum audientes, q u i buft Kberi eetent, ab iie, ot se ad studiuin excrccndtt Yirimie conierrent, deseri volebant. Quapropter syiiodus cauonem hunc edidii, euoique qui
litios deseruerit, noc eis educandie aique in pietate
crediendig operam impenderit, anaibcmaiis poena
teneri deceruil.
ARIST. c Uem qui liberos relinquunl, eosque ad
c ptetalem non insiruunt, anaibewa.
CANON X V I .
Si qui i l i i a parentibus, maxime fidelibus, pra3f
I Tiin. y 4.
f
ibid. 8.
Epbes. v i , 4.
.
;
, ;
, ,
.
, , \ , .
. \ , *
6 ,
.
c >, , -
12
thepia,
. "
B A L S . Qucmadinoduin parcntes cogit canon
\ ,
liberos eduearo ei nulrire : sic etiam (liios
\ | . parcnlcs in senecttile alere et honorare. Et ideo
, ,
filios, qui boc non faciuul, scd praetexlu religionh

e saeculo recedunt, et egentes suos parentcs nulta

,
dc eis cura babila relinquunt, analbematl subjicil.
,
Adjicit autcm prseferri pletateui, sea ortbodoxam
. senlenliam* Si euim parenles 424
* sentiant,
, .
eos fugere oportet, et iltorum booori divinum
2> ,
cultum prefcrre.

. - ZONAR. Non iolum a parcniibut, u i ia edueandis Uberis edulo *labort*l, sed a Ittis quoque
\ , \
$ . Tlelssim, ut parcrtibue hoftorem exbibeani, pouu<
latur. Honorie autcm genas t e l ipsoe in sentcuiia
\ alere,
si egeant, vel ei eb afleouai teiaieoi ioopis
. \
prentanler. fteque solum Itgpe olQcia parenitbiif,
, \
. ,
, si Adeles eint, td itlani a Q<to ajients pratiari
debent. Ex illis enim verbi, mamm* $i fid$le*
, \ \ / & .
$inl de hifldebbne quoqn* C O I K X I
loqui facile

apparei. Qnl rgo pielatie einiulalbme panmlet
, \
, \ deserunt, nec debitum bouorem, ad quem spectal
, , * egeittes alere, iltis imperliuut, poenam anatliemalis ejusHiodi bcininibus eanon infligit: addit tameti
, .
: ut preeipua retigionls raiiosiibabenda. Si natnqua
infidcks aut baenitici parciitee ad infldeutatem aut
; ,
4
m a
, | - C
.
. c ,
c , . >
'.
c
; (55),
, c , .
. (54) , , , , . !-
bereaim libcroe impellaiU, tum ?ero fiigiendos, eo*

rwttqce boiiori raligioiieiM preferri oporlere decernU.
ARI&T. licm liberi quieuuqua a tidetibua recet dtsiit parenilbiM, anatboma.
CAMON XVII.
Si qna iuJier, prepter com qiraa exiuimaier
pkiatem, toniWal eoniam, quam Detu ei dedit
ad rctordalioncm tubjeettonis. ut qu c aubj*
c tiionie preepCitm dissolvai, sil atiaibetna.
B A L S . Magnns Paubis ad Gofinlbios wribeiw
dicit, Maritnt e$t mulierii eapxi * . iloc auieui
" J C u r . , 5.
Guill. Beveregii noi,

(55) ' . Consequenler bnic D , ^
canoni Tlieoiothis imperaior hanc legem tulit,
* tewhur, tfue crintm tuum conlra divina$ humanas- que
tnslinciu penuasce profenionis- tabbcUerint, /. . Sozotn.
leges
'~
ub ecclefit* foribu* arceaniur, non itlis fat til - Uisl. Eccl. i. , c. 2 . Verum jmperaior in i ^ u
craia adire wytieria e c. Adeo ut eÛeopu$ tonso lege pragenleui lanluiu $ua auloritaU cauoueJn
capite feminam si iniroire penuiteril, dsjeclits lcco,
ronlirmare videlur; cui a synodo lac Gangrcin
Itiain ipu cum hujusmodi comuberniis arceutur, ac
sauciendas tueialhiiim et sectatores <jus inaieriain
non moiio si fieri tuascrit, terum eiiam ti hoc ab ali- prxbuisse ex cpUiota synodica palam eet, ubi Paquibus exigi, faclum deniqne e*$e quucunque rationeires de mulicrculis ab Euslaibio eeduclis loqnencomptrertt, nilul $ibi inltlligat opituiuri. ôzome- tes aiunt, '
nus eliaiu de bac lege iiieiuiuit, eique a Theodosio
. Sozoiueuus
fcreiidae occasiuiiem dedisse coujicil matronaiu
eiiam dc itsdcm dibsercne, sci i b i l :
illain, qnae poeiiitentiam agens a diacono in eccle . . S >.
aia t4uprala esi. , inquii,
Hist. Eccl. 1, , cap. 44. Canou uutcin ip ig

divi Aposloli veibis nJlilur, dicent.s,
,
*\ . I Cor. , 6.
, ,
(54; )- . HaiC lsalâiiiotiis inlcr, .
.
:,
p i e i a i o i|U jiiuni a^ majoreiu ejus partcm, eadoin
f
1263
THKOD. B A L S A M O N
1254
dixil, qtiouiam is ipsius aticlor el causa est, ul ~, ; , .

&. \
quae cx eo facla s i l . Ex Adam enim Eva. Et posl
, .
nomiulla : St enim non velelur mulier, toudeatur.

^,
Si aulem lurpe est mulieri tonderi tel radi
xelc-
. ' *
iar
tmr . paulo poel : Mulier ti comam nutriat,
gloria est ipti, quia coma pro amiculo illi ,
dala , . \ ttt * . Et bsc quidezn magnus Paulus. Euslalbius
aulem mulierea tond&ri docuii, perinde ac si ipsa 6 tonsura ad pieiatem conferat, ei ne adversus qui- ,
dem naiuram legem ferre eom puduit. Naiura , \
enini comam muliertbus adeo esse convenientcm .
novil, u l nec eis unquam calvilium naiuraliter ,
(55) . ,
ineil. S i ergo londeatur mulier, ut quae se aliquid
facere exisiimet, quod Deo acceplutu sii et subje- , \
; (
ciiauig recordaiiouem lollal (et boc eliaurex
9
1 1
Epislola ad Corinibios sumpluui est a syuodi & .

Palribus. Dicit enim illic Apostolua : Debcl luulier
\ ,
babere potcsuteio capile, ecilicel symbolum
;, subjecUoois, id esi, lecium babere capm), anaibo
), ,
ma s i i illi, ui quse solvat et iransgrediaiur subjectiouit prxceplum. iiis i u se babeiilibus, oe d i -
. ,
xeris ex prsesenu canooe probibcri mulierem, si
, lonsuraui oionasiicani elegerit. EA euim, vel iuvilo
luariio, si viiam lori expeiiem eleêrit, exaudie- . ,
, ,
tur, ei toodtbiiur.
, . .
ZQNAP. ZONAR. Magnus Paulug ad Coriulbios scribens
dicit, Manttu cil mulierit capul. iloc aulem dixit,, , , .
, , quoniam ig ipeius aucior et causa est, u l quae ex
. .
0 facta s i l . Ex Adam euim Eva. E l posl Donnulla .
Si enim non telciur mulier, toudcttur. Si auUm , turpe muUeri tonderi vtl radi, peletur. ^.
paulo
post : Mulier si comam nutrial, bria est ipii.
, . * *
Et b*c qdideoB niaguug Paulug. Euslaihius au- , , .
tem mulicres tonderi docuit, perinde ac si -
ipta lonsura ad pieialeui cowferal; et oe adver- ,
sus quideio caiuraoi legeoi ferre eum puduit. , $
Natura enim comain mulieribug adeo esse conve- .
uicntem noxit, ut oec cis tniquain.calvilium naiura- ,
liier insii. Si ergo tondeatur mulier, ul quae se ali- . ,
quid facere exislimel, quod Deo acceptum s i i , et ,
subjeciionis recordationem lollat (ei boc ettam ex
(
Epistola ad Corinlhios sumplum est a synodi Pa- /.^
Iribus. Dicil enim iliic ApoMolus, Debal muiier . ;,
babere poteslaleru in capite, scilicet symbolum
* ; , :* >
subjeclionU, id est, teclum babere capul, inarili
),
poleftialeui 4 2 5 appellans), auaibema sil i i l i , u i
qua? tohai el iransgrediatur subjetlionis prae , ; \ ^
ceptum.
.
A i U S T . c Quxcunque muliercs, pielaUMH feiiuu. " , tec lantes, conias tondeul, aualbeuia. >
< , . >
" l C o r . xi, 6.
1 1
Ibid. i 5 .
G u i l l . Beveregii oota..
esl qu.e Zonarae. In qoa isia verba

, ctiamsi in Zoiurae
bcboliiiijic iaiprcssis iiou oxsleni, cxsUut lainrn
in Ainerbachiano eiiam Zjuare codice oiauuscripio.
(55j .
Asse
r i l bic Balsamon cutn Zonara caWUiom \m

res naluraliler non incidere; quod saoe r a r n n <
Spse eliam Plinius observavil, diceus, Urfmrium
eontm (criniuni) in multere ntTnm, tx ***>
noiitisum, nec in uiloanie Ycheris usuw. Plia. 3 .
i/is/. lib. , r a . 57.
4
1 CAN. XIX CONC. GANGR.

'.
CANON XVIII.
c
c Si quis propter eam, quae existimalur, exercita*
c , .
c tionem in Dotuintco jejunel, sit anathema.
. \
B A L S . Mullis canonibus cauluin est, ne jejuoe
mug, ct iristUiani prae nobis feramug, in fegto ae
,
la*to die Dominico, propter Domkii resurreclio , nem; sed celebremus, et Deo gralias agaraus, u l
.
qtii ex peccati lapsu surrexerimus. Euslaibianes
ergo, docenteg esse in diebus Dominicks jejunan , . " dum, propier exercitalionera scilicet, canon ana ' tbemate percutil. Sexagesimus quartus autem canon
, \ aposiolicus eegregal laicos, qtii sic jejunanl, queai. \ '
admodum ct clericos dcponii. Quaere ei S5 ca.
Donem gynodt in Trullo.
. ZONAR. Jejuniura Dominica quoquc die Eugta*
, 8 , ibius indixit; quani tamen, quod per eam Chrislus
\ :
ab inferis redivivus exsliterit, naturamque buma ,
naro a peccali lapsu exscitaril, exsullabundi Deo
. \
gralias agentes Iransigere debemug. A i jejuniunt
\ . doloris Irislitiaeque habct arguraentum. Quamobreni
ei in eos, qui Dominica die jejunarent, poona ana .
tbemalig conslitula fuit.
ARIST. c Qui diem Dominicam vel Sabbataw
. ,
c jejunus peragii, anaihema. >
c . >
GANON X I X .
'.
c Si quis eorum, qtii exerccntur, absque corpo *
c rali necessilaie se insolenter gerai, el i r a J i u
, \
c jejunia, q n conamunilcr servantur ab Eccle*
',, \
c sia, dissolvat, perfecia in eo resideute ratione,
4 , ,
4 sit analhema.
4 , .
B A L S . Bogomelica est hxresig, ad aliquod lenv
. ptis omni die jejunarc, nec unquam jejuniitni
\ '
solvere, ul eos, qut posl tanlum lempus jejunant,
,
dicant esse in perfectione, ct jejunium eolvere ei
> , \
peccare indiscriioinatim posse, et orone vitiuin
, \
tanquam a perfectione ab igne exuri. Hujusmodi
.
ergo, ut videtur, docebant et Eustalbiani; et ideo
, ,
fucmnt anatbemate percuggi* Debemug etiim flde .
lee in traditis jejuniis, nirairuin qnarta fcria, ei
\
Parasceve, et magna Quadragesima, el reliquis
, , \ ,
jejunus jejunare, et rursus festos dicg celebrare,
\ ,
nisi forie propter morbum jcjuniuin golvere coacli
\
gimug. Dicit enim 69 canon apostoticng, in omut
, .
quarta feria c l Parasceve ct in Pasch quadragc \ \ ' ,
1
\ ^ sima nog jcjiimum non golvcre |iisi propter eor , "

poralera iinbecNlitatem.
,
.
ZONAR. Sexagegimug qiiartug canon apogiolicut
haec tolidem verbig habet; Si qnis, inquit, clericu
.
, , invenlus faeril die Dominico jejtinare, vel Sab , * , bato, pralcrquam uno golo, dcponatur : sin aulein
. '
laicug, segregetur. Scxagesimus vero nonug qua $, \ \ dragegimam Pascbae, et quartum dtem, et Para * . sceven, nigi corporis aliqua inflrmiiag eb&literU,
jcjonio irangigendam essedeoernit. Cum vero Ett, , \ stalbiani, quasi summum perfectae virtulis apicem
, alligigsent, nec ipsos jejunio castigari ampliua
, oportcret, tradita jejunia viobreni, bunc canonent
, \
synodug proraulgavit, eo quc, qui jejunia a majo-
1:67
THEOD. BALSAMON
1261
ribus tradita, alque ab Ecclesia, boc cst, Qdelium ,

, *
multiitidfna eervari constieU violarint, nlsl ui

apostolico caaofte oxpllcatum m> takttidine im.
ptdiantur, inaihematl obnoxioi esse decornlt.
ARIST. tt qui eccletlastlca jejunia e?ertit, ana* . c c thema.
c , . >
426 CANON X X .
';
81 qula arroganila uieng, martyrum congrega * ,
liooes abborreat, et sacra quae in ele cele ,
i brantur, <n eoram memorias accu9et, gtt ena ,
t thema. >
, .
v
BAL. Inftanetornttlmarlymm memoriig

flebant
. '
conventus quidam el congregaltoneg hl quibtifdam
,
ttttiplis, aicul et fit hodie. Eustatbiahl ergo piela . 01 *?tift prastoxlti dantoabint eos, qoi baec In Dei ho*
noreta f&ciebant, Buperbla tfatf ob impiara Ipso*
*
*
tnm vivendi raiioaem : et ideo eiinm anatbemati
. "
lubjectl gunt. Nota etgo, qwod qtia in eolemnibat
*
triartyrum fegtig flent, scillctH caatlca, ebort, el
,
poptill eotjfluxug quonlam In Del flttnt bonofem,
^ ,
non reprobautur, cum de Hs h*e yhodi Pairet
, *
ieripterini.
.
.
ZONAR. Hoc quoqoo ett GusUihii cjusque gre . ,
gatttom diaeipltna. Loca nlmirum contcmncbani,
! , ?
ifi quibt reliqtrife tnartyrtifti gervabantur; quique
sacra facerent, memorfamqoe eorum vene- , ,
,
rarentur, damnabant; et convenlug fidelium in
iig locig celebrari golitos aversabantur. Qaamob- .
, rem hune eanonem synodai cofitra eos, qui sa pertofa t>lat! conventng ejugmodi agpcrnarentar
, .
ynsfitaia in eos poena anathematig, promulgaTlt.
. 4
ARIST. t Et qni eanctoram martyrum eonveatug
4 , ,
4 despeciui habet, sit anatbema.
'.
CANON XXI.
$
t Hc autem scribimu, fion cos abscindentee qui
4
4 in Def Ecctesia vohmt geêndum Scriplo4 ^
rns In conilnentf* et pietate exereerl; ged
4 ,
4 eos qui praetexium exerciiatkmfg ad arrogao4
4 tiam agsumunt, advcrsug , qni gimpliclng
c
tivnni, te efferenles, et praeter Scrlpturas ec4 . cleaiaaticogque canoneg novlieies Induconi.
4 t Vlrglnilaiem itiqua na cum bumililate nos
admlramiir, eijcontinf ntiam, quaa cam pietate D 4 , 4 ,
4 ei graviiaie exercelur, admUtimus; ct a gaecula4 4 ribug negouis secessam cum bumilitato susci4 ,
4 pimus; el tanclam matrimoHli conjunctionein
,
4 boooramua; et divUias cim Jagiiiia et bene4 ,
i ficemia vilipemlimiis; et vegtiom ulilUaiem,
4 *
propiter corporig lanlum ceram miniine cuO u i l l . Beveregii n o l .
oinnlbus Balganeg illi, altiqite qnorum ante memlonem fpcimoi,
p6) Tavta .
In
viginli golog canong iitiic synodo recle adscribma.
tnome e l Zonargs codicibus hic prasgem 4mer ca
ronea bujug concilii recensclMr; ac propterea
A i in veteri Latino interpreie ha?c verba canonigcholia etiam in eumdem ediderunl. Sed proprie
bug annexa leguntur quidem, verum extra canonon eat canon, sed appendix ad canoneg, qua
num numeruin. Et eaute eane gummaqoe cvm
Patreg mentem tuam in canonibug edendig clarioprudemia Iwec canonibug gnbjiciunlur, quippc
rein faciMhl, ne roak inielligcrentur ac proinde
qui aliter i n maJutn scnstrra facile deiorqueaaiiequc a Joanne Aniiotlicno, uee Photio, nec 0iotur.
itysio Exiguo, biccanoi: comtnemoraiur; sed om*
126
1N CAN. X X I CONC, G A N G R .
1270
riosatu ac oprrosam, laodamu : diggoluiog
lero et roolles in veetibus incessai aversxuinr;

t \ $ < ei domog Dci honoramus, et qui fiwnt in i?g
, \
< eonventns nt eanctog el utiles amplcctimun,
, , ' ,
c non pietalom fn domibus indadenies, scd om \ , c nem locam in Bei noniine oedificaium bonot ,
c ranies; et quae fit in ipsa ecclesfa congreggt
c onem ad publici uiiliiatem reclpimng; e i
c , \ iaaignoa frairum beiieftceiuias, q u lanquam
,
c sccandfjm iraditioneg' flniil pcr EcclesUm ii
t \ * ,
panpcres, lapdainue; et ut semel dicamue, quav

a divints Scripltirle el aposlolicis Iradiiioiiibna
i , ,
commendata 901, in Ecclesi* 6eri o p t a m a s .
, ,
c c , .
BAL8. tl ZONAR. Cum qaoedam epera, qtias
. . ^
bona et ex virtule exigtimant r, tntjus synodi Patres a fidel bua fleri probibnorinl; ut virginbatem
, ,
serrart, wpoie C H H I matrimoafiim ad salnlem atti ,
i r impediraentum afferat; non jojunare d i t t o g ,

quibiig
pmhtbiitim Q6i jejuniem; golvefe matrimo, ,
, , nbim propter eam quae videtar exercitaiionem;
non alere tiberos vel parcniet, propitr vSrtniie
,
exercitimn ; el qiiapcunque suut e j m m o d i : nnnc
, pro iis reapondenc dtcenteft: Qnod bepc decrevimus, non eo*, qui velunl exercere, ampntanteg,
, >
, aed eos, qtil propterea anperbi et fnsolenies flnnt,
et nova quadam preier divinas Scripiuras Intro , . "
dacunt, corrigenteg. Nos enlm el hot et illud
, ,
, C recipimue, et boc admiramur, 4 2 7
eodem
quo ilil ordine habcmus, el omnia lieri optamtis

gecundum difinas Scripinras et tradiiioueg aposto *
licas : per dWina-3 quldem Scripiuras omnia, qtt.e
fidelibus in scriplis mandata sunt, signiflcantes;
,
i . per tradiliones autein non scrlptos morcs i m u e n tcs. Non criplos enim morcs (empore approbaioa
,
ct fonfirmatos, lcges quoqne civilcs ohscrvari t t
,
valere decemnnt, ct divini eanoncs. Et magnus
.
etiam in rcbus omnibus Basilitis de ôrum obser
vatione in multis tuis orationibns fuse loqnilur.
' .
e t
. , *
,
,
, ,
, , .
,, ,
'
* ,
,
, ,

*
, ,
,
,
.
; .^ ,
ARIST. tln omnes Canones. ftac praisens synodtis

rt propter alias eccYesias( cas coacta neceusitatee,
inqnirens eliam in ea quac ad Rustaibiam pertinebanj, et invenicns multa ab Eustaihii ajtgcclis
injusle facta, hosce canones expogtiit, ne iu is!<K
rum vel eiiatn Ifassalianorum el Eiicliilarum haerosim intideremus. III enim lrgilimas nuptias
criminauttir, ei carnem delestnniur, ecclesias autem
el allaria coniemptui babent, u i et conventus in iis
facios : et privatim concionari, el in guis oratortia
precari docent, et privatas instructlones et convcnticula facientes praeler episcopi aut preabyteri voIuutaiem ecclesiastica celebrant mysleria ; et omnem oranino ecclesiaslicnm transilienles canonem
privatag babent legcs, vcl poiius uniiaquisque
eoram quidquid ad Ecclegias calumniam, ct tpsius
ditrimentum animo concipit, illud profert. l l t i r c o
sancta IIJCC synodug cum bxregim corum suo suf*
fragiocondeinnassct, c l bosce cxposuisg<1 cauones,
;
1271
THEOD. BALSAMON
12:2
eos extra Ecclesiam csse stajiiit. Si quis ilaque , /. .

?el nuplias legitimas improbat, vel eum qui car, v t nem coinedtl praeter suffocatam et idolis immola
tam , condemnal, vel servos a dorainie recedcre,
,
pietatis prsetextu, et ministerium suum contemnere
*
docet. aat dubitat divina accipere sacramenla a

preebyuri* qui uxorce habent, vel ab dibus Dei

et ecclesia recedens eas juste contemuendas
, ducens, el privalim concionem babens, alias i n , ,
strucliones profert, vel praeier episcopi aui pres* ,
byleri sententiam, ut eos conteranens, ecclesiastica
,
peragil mysteria, quia suas preces magnopere
,
praevalere opinatur, aut docet fructuum oblationes
*
Ecclesi* olim datas, et ad bona opera erogatas, ei
VOJV ,
ab episcopo ct [eis qui ad eorura adminisiraiioneni
ab ipso designanlur, Ecclesiae uon offerre, sed elbt
'
ant illtg qui secum sunt eaa dare, vel virginiutem
, , *
non propter ipsam bonitaiom, matrimonio praefert,
, , *
aed u l mairimonium exsecrans, et adversus con *
jagatos elatus, vel non convenit iis qui ad agapen
, * ,
eongregant poet Ecclesix dimissionem ad panis et
*
vini participaliouem, sed cos r e j i c i l , c l cmn eis
' ,
communicare vocatus per contemptum et super , ,
biam non sustinet, vel cum jusiitia et beneficentia
, '
ditescentemaspernatur, vel el eum qui sericam ve, ' aiein induit, flocci faclt, ipse peregrina quaedam
*
excogitans induraenU, ut ex iis se justiilcari
,
piitaiia, vel etiaro mulieres qusedatii si vesliracnla
virilia induere inveniuntur, ad communis femina- , rum vesiilus ruinaro, et Unquam pnlanlea se ex
tis sanclas et jtistas videri, aui a auie viris u t ,
nupiias delesiantes separantur, vel proprios libe *
ros relinquunl, et non u l Iiberos eos alunt, nec
, ,
quautum in se esl ad religionem convenientem
, ,
eos excitant, sed exercitationis praelexlu eos
, '
negligunl, et quse coraam muliebrem detoadenc, o l
pietaiem siroulanles, ve) vice versa, si liberi a
, *
parenlibus fidelibus resiliunt, bonorein parenlibue
-,
dcbiium non tribuentes, tanquam pietalem niaii
rura prseferenies, vel si quis Iradiu nobis jejnnia
> ,
transgrediatur, et profanans dies ab Ecclesia ser , .
vari sancitas, Douiinica TCI Sabbato eligai jejunare,
*
vel martyrum congregationes e l sacra qua3 in iis
, iiunt mysletia, ut arrogans calumniaLur, et abbor{
ret. S i quis 428 Haque ex iis qus supra enume- ^ , *

ranlur,quidquam faceredeprehenditur, ut seconlra
, ,
eos qui simplicius v i v u n l , cfferens, et ecclesia *
slicas transiliena leges et innovaiiones e propria
,
superbia inlroducens, sit analbema. Ecclesia enim
virginiiatem cum animo demisso adroiralur, et ,
acccssionem a negotiis sscularibue eodem modo ),
*
faciam admittU, et cominentiam cura gravitate
. *
et religione, et venerabilem mairinionii usum
honore proscquilur, ei diviiem cum juslilia et be- , ,
oeflccntia non parvi pendet, et simplicilatem et
,
frugalitatem vestimentorum uon propter superbiam, sed propter solam corporis curam sine curio- $ ,
,
litate factam, approbara novit; quemadmodum
, '
admiltit eiiam eos qui diseolutas, ei delicaue
lm
1N CAXONES CONn. II ANTIOCH.
1274
, - induunt vestcs; ct slmpliciler omnia qitttcunqtie

,
Dei nomine ad communilatis uliliialcm fiunt, reci /> * pit. Qtue aulem per arrogatiiiam el conieuipliitii,

el O V I I H I U eoium qux a divinis Patris iradiia fue: ,
runt, coutraria feruntur lcge, inagnopere rcjicit
*
parilcr et exsecraiur. Et imprimis si qui hajc far
ciuut, piclalem eiiam situulaol. >
: .
37
< >.
CANONES SYNODI
SYRIA
CELEBRATJE.
. .

' , ,

.
,
. ' ,
^

, . .
.
'
' , ,

, .

(38)
'
429 B A L S . el . Antiocbi.p, quae cst c i vilas Syri, due fucre synoli. Una qtridem snb
Aurcliano impcratore Romanoruni, adversns Paqlum Samosatcnnin bieresiarcbam, qui dicebat Dorninum noslnim et Deum Jesum Cliristum esse
solum bomiuein : Filiu.n Dei autein esse verbum prolatitium. C&lerum hnic synodo inlerfuorunl et niulti alii, et sanclus GregoiHis Tliaumaturgus. Convenerunt aulem Anliocbia, cujus erai
episcopue Paultis Samosatenus : qucm quideni
Paulum, cum admonilionibus el ex Scripturis dcmonstralionibus a blaspbemiis dcsistore non
persuasissent, communi sentcntia deposuerunt et
analbemalizarunt. Is vero ab Antiocbeuat Ecilesiae tbrono non recessil. Patres ilaquc synodi de
eoad AureHanum imperatorem rctuleruiit. Illc vcro
Romanomm episcopo et ejus anlislitibus jtissil de
Paulo inquirere ; ei si justc depositus fuit, euin ex
Cbrislianonim Ecclesia cxpellere ; qnod eliam
f t u m esl, ut saribit Eusebius Pamphili. Alia
synodus nirsus coacta est Anliochiae sub
ConslaiUio filio magni Conaiantini, qninquc annls
po t mortem palrls : et canoncs e d i d i t , qui
sunt b i :
ac
v e r 0
G u i l l . Beveregii n o l .
(37) '
. Ilac est Bodleiana hofum canonum i n M ril t <>. cui codox Amerbachianus addtt,
~vj-i. In Parisi^nsi Balsamonis editione itadus
* . ln Zonara codic bus,

. Recie addilur
, ui ab aiiis, quae plures aunt, ejusdem
bou>iis bibua distinguatur. Fuit aulein baec '
Antiochia, ubi praesens ceieorataest synodus, meiropolis Svrise. qna Cliristi discipuli primo Christiani dicti stml, el cujus episcopus postea palriarc b * litulo cobonestatus eet.
(38) . Occasionem buic indicendae synodo praebnit
dedicatio sive encaenia celeborriml isiius Antiocbi.
templi, qnod a Constantino Magno incepluni, ei a
fllio ejue Conslantio absolutuin est. ob excellen-
TOEOD.
75
Sancta rt tttmpif p a t u c a tynodes, \n mnm

sab Deo Antiocbiae congregata e i Coelesyria,
Pboenida, Palaesiina, Arabia, lleeopotainia,
licia Isauria, hia, qul per aingiilas provinciai
itint, onanimig aanciis el eoneacerdolibes in
Domino gatatem.
Graiia et vcritas Jesu Christi Dominf et SaWaforls noelri, sanciam Anttocbenam Ecclesiatn visitans et in uniim connectens per concordiam el
conaensum el apiritam pacificum roulla qnidem alia
perfecit: in omnibns aatem et hoe perfick ex eoggesta sancli et pacifici Spiritas. Q a enim visa sunt
recte consiitui tum plnriroa coneideratione eC j u dicio, una cum omttibtis nobis Anliochiam ex d i Yersis provinciis i n ununi collectis episcopis, i n
vestram noiHiani retiifiintie : graiiaa Domini el
Spiritui sancto pacis credentee , quod et ipsi
eonspirabitis nobis, lanquam una nobiscum v i r tnte sitis oralionibus simul adnitcmes ; magis
aueni onili, nobi et Spiriiui sanclo praseiites,
iiadein nobiscum conseniientea et definientet, el
ea que viga sunt recta roborantea curo conaenstt
aancti Spirilus consignabilis. Sunt autem praeflnili
canones eccloeiastici hi qui infra sunt scripti.
t
1S76
BALSAMOX
t (59) , >
(*.

,
0., , ,
, ;, ;.
* . >

,
, '
,
, &

. "

U ,
,
,
,
, ,
, ,
^*,

.
.
c
c
c
c
4 3 0 CANON I.
Omnes qn! audent dissolvere dccreium sacclae et
c magnae synodi, quse Nicvae coacta esl in prae*
c seittia pictatis religiosissimi iinp^raiaris COII- C
c stanlitii, de sancto festo salutiieri Pagchatis,
K A N O N '.

c

c , c ,

c .
c .
, , ,
c ,
c , ,
,
, -
< esse eicommunicatos et Ecclesia ejectos sla< tuimns, si.adversusea quae recte decreta sunt,
c comeniiosius ineistere perrexerint. Et haec
c quidem de laicis dicta sint. Si qiiis aulem
eornm qui prasunt Ecclesiae episcopus, vel
c pretbyler, vel diaconus, audcbit post hoc dec crettim, ad populonim snbversionem el Eci clesiarum periiirbationem , seorsnm agerc el
Pascba cum Judaeis peragere ; sancla synodqs
> eiim abhinc alienum esse ab Ecclesia judicat vit, ut qui non ibi solum peccati, rd c l niulc lis exitii el subversionis rausa fuertt : et tion
liam Aurtum Dotmnicum. nominaUini. ninc Alba-aeserit;
D
rectiue eandii* Albanasiits, MarceWno et
nasiue banc synodmn indictam ait :
P r o l i n o C o s s . ; di-ilenim :
. Athan. de Syn. Arim. ntc.
tom.I, p. 891. Sooratcs eiiam coaclain scribil:
, ^ ', ;
> ,
. Aiban. t. I, pag. 894

edit. Paris. 1627. Ex consulibus et indictionc hic
>
commcmorala constat biinc annum fnisse a Cbristi
. SocraL ' Bi$i. nalivitate 541, quo celebratum est Aniiochenae
Eccl. (ib. , cap. 8. Et paulo pogi o.umdem annum boc concilium. Cui Ailianaeius loco cilalo episropogt Gonslantini obituin buic celebrandae synodo
ios nonaginla inierfuisse tradil : sed Hilarim
assi^nat, quem Balsamon et Zonaras in pra^senti
ibro de Synodis nonaginla seplem ibi conveeisse
', , inquit,
scpihit; cui etiain Sozomeaus suffragalur, BisL
,
Eccl. lib. , cap. 5.
,
(39) }. Haec s y n ^ i

epislola iu nullis BaJeamonig, aed in omnibtis
. S. ib. Ubi eiiam, u l videre ctt, narae codicibua exstat, pra?lerqiiain io Amerbabane synodum Marcello et Probino Coss. habilum
chianO) ubi tota desideratur.
1277
IN CAN. I COKC. II ,.
1278
*t (40)
solum eos a minisierlo dcponit, fied el illos,
c
qtii andenl iis post depositionem communit \
i care. Depogito& atitem eliam externo lionore
c privari, cujus sanclus eaaon et Dei sacerdoc ,
c lium foil parttccps,

.
. ,
B A L S . De fcelo sancts Pascba, quando debct
, ' fieri salis tractatom est in seplimo canone aposto lico ; et iegeeam, et qare irt ipsum scripta snnu
01
Praesenlis aiitem synodi aancti Patres dicunt de
- hoc feeto a prima gynodo fnisse deflnitum. Atque
.
boc in canonibtie Patrum Nicoens synodi non i n
ventum est; sed fn aclis primae aynodt invenitur.
.
Eoe ergoqui audent, quae de Pascha sic deflnita

|
j d e i e fesluro agere, si sint
, , quldem laici, ei ad ecclesiasticam tradiiioncm noti
iacile rediganlur, sed conieniiose resislanl, de , - cenrant absoluie excommtinicationis poems *ub, jici ; eoa vero, qtii sunt lacrali, deponi: et non
aolum ipsos, sed et eos qul illie posi deposilionem
* , - commanicanl. Qitin etiam lis ipsls, una cum sa . trorum celebrandorum privaiione, honorem qtio , que canonicum, qtii ad l l l o s , uipote sacratos,
extra sacrutn iribunal pertinet, adimvmt. Neque
enim calhedrae , neqtie vocalionis bnnorc digni
, habebuniur : sed nec alio sacerdolati privilcgio.
,
Nola ergo ex hoc, quod si non esl magnnm ci i , 8 men proptcr quod quisplam est deposiius, sed leve
s u n l >
8 0
v e r e
e t
c n u l
, ( ( f
^ | nxorem post deposttionem), ca quaj
), *
anirt exlra trlbunal peraget: et exiernum etfam
. ' bonorembabebit. Legeet canonem 9N<Orsesarien*
, C* 6isaynoli, et sextae syuodi canones 21 el 26.
'
ZOMAR. Decrclum a sandis Patribus in pri.
ma synodo congregaiis, quod tamen tatar canones

, * # qjussynodi nonexsiat, de Pascbat solerani die edi * lum fuiaae, bujits synodi auclorea asscrunl;
, idquo ab oranibua servari , qoiqtie ei non ob t e m p e r a m i n i , si qimlem laici sint, commu . nione privari e{ ab Eccleeia exlcnninari jubent.
, Quod si eacroordini consiilulionis illius violalore
,
adscripti fucrint, lique cum Jndaeis diein Pascbalis
, celebrandnm esse doceanl, deposilionc ipsos, et
, - qui iisdem post depositionero conimunicare ansi
,
fuerint, multari volunt; ac ne exlernuni quitkm
, gacerdolii honorem, lit curo a sacromm celebra . tione arceantur, tamen caihedrae praerogaiivam
, episcopique aui eacerdolis appeHaiionctn retineant.
.
bominibus concedi paltuntur. Ac i i qiildcm, qtti
ciim Judaei$ Pascbae diom agunt, septimo quoque
* * eanclorum aposiolorum canone deponi jubenlur*
, Porro inler canonee priui synoili tiittil quidquam
.
de |Pascbate dccreiiini invenilur : an vero extra
canones aliquid ejusjnodi coQitilutum ait, cum illiua concilii apiid roe Acia non exsient, haud facile
dixcrim.
c
o n e
G u i l l . B e v e r e g i i notae.
(40) xa\ . Sic omncs

legunt codictfr praeter Auierbacbiauum, qui leg'*t,
.
1279
1280
AKIST. < Qniltgibus stncilam Paschae traditionem . c &< unmuiare niolitur, si quidetn laicus sit, qui
c , , c hoc agit, cxcommunicetur ; sin clericus, ab
c , , .
t Ecclcsia arceaiur.

Dicitur et in septimo apostolico canono quod
6
prcsbytcr qui cum Jndaeis Pascha celebrat, depo. \
nitur. Idem ilaque el ha?c praesens canon statuit;
qnod si quis laicus legilimam 431 Paschalis tra- , , ,
ditionem transgrediens, illud cum Jndads vel pcr ,
seipsum privatim alie lempore celebral, excom- * ,
, .
municatus eril et Kcclesia ejeclue. Si clericus au ,
lem sit qui boc Cant, dcponelur ; privabilur aulein
'
et caibedrse bonore, nt el quoiquot e clericls lalt
,
posl (jepositionem simul coinmunicavcrtnl. "
.
K A N U N . '.
CANON.H.
c
(
Omncs qni in ecclesiam ingrcditinlur, et sacras
,
Scripluras anditint, oratioui atitcm cum pojwiio
c , .
non cotnmunicant, vel sanctam Encbarisiia?
<
< pariicipationero, propter aliquam inaoleniiam
c , aversanlur: cos ab ecclesia expelli, donec posl ', ,
4 quam confessi fnerint, fructusque poeniienliae
, ,
c oslenderini c l imploraverint venlam, assequi

possint : nbn licere aulem communicare cum
i , * >4 excommiHiicalie,neque indomilmsconvenieiites
c cam iis orare qui precibus Ecclesia? non comc .
municant, neque in alia ecclesia recipi, qtii in
c .
alia ecclesia conveniunt. Si qncm autem

c cx episcopis vel prcsbyteris vel diacouis, vel
c , quem ex canone excomniunicalis communicare Q
, ,
apparuerit; eum^quoqueesae exconimunicalum,
& c ut jui canonem Ecclesi coofundai.
c (41).
(42) . ' '
B A L S . oclavo et nono ranone aposiolico ex
posttum rst, qninam sunl qut oraiionem non exspe , ctaiit et participationem, et quomodo puniunliir :
'
tmiliter et in decirao canonc, de iis qui excofnmu .
nicatis coramunicant. Conseqncnter crgo prsesens
quoqoe canon decernit, a i i i segregcntur, qui in
ecc'esiam ingrediuntur, et oraiionim non exspe- , $ $
ciant, vel se ad sanclam pnrticipationem non con-
*
erluiti, propier insolentiaoi ; et sint ejccli, donec
(41) xarara rrfc '.
Ad vocem D usqne ad finem dtvina ttrcrorum eelebrationit per$everare , et ex mann sacerdotali Mnctipcmtionem
in ntarginc codiicis Amerbacbiani annotaaecipere. Cum baec autem fere totidem verbis ia
4ur, . , ut
hoc in loco typum et ordinem Eccleiice denotet* Balsamonis interpretaiione occurranl, ex margiae
(42) In codice ^Floniend hasc altera cst Balsa- in lexlum irrepsisse videntur. Ubi insuper obêrves, qtwd ab biece verbis inceplis usque ad fineoi
roonis interprctalio; quippe quam alia ibi pr*cebiijus inlerprelationis omnia ex nis. Bodleiana
dit, his verbis concepla,
, ' ', nunc primum edimus: nisi quod haec ipsa in Parisiensi edilione babeanlur eodetn Diodo, quo ia
, , ,
, ,
codice ifiloniensi, lecta. Verum neque ea oec q i x

eequuntur in Amerbacbiano tns. exslant. Horea
,
auiem loco in lalina Herveti versione baec babe,
tur, Nota autem qua tn pratenii canone el u*
. Propler minas apotloticurum
tanclorum apostolorum tcripta tunt de iit qni **
cauonum 8 et 9, alque etiam pratenlh, exccgitaia
permnnenl in tccletimtiea oralione $eu dimitsieae;
JI, videtur, Anlidori ditlributio, ul neccxse dic hac definila e*$e de sacra celebraiiout, ***
omnino habtrenU etiaM it, qui sanclorum et - tcsperiina et maiulina laudalione. Cauon emm m
coruiu wyiteriorum Oarhctvet esu non possuni, hh locum non hatcl.
t
1281
I N C A N . I I C O N C . II A N T I C C H .
12S2
. dignam cum confessione poenitenliam ostcnderini.

\ , Quiaatilem verisimile erai, iis, qui sic sunt eegre , ,
gali, conomuuicare quosdam, seu una cum eis orare ;
, ' , * , non in ecclesia, ex qua ejecli sunt, sed iu privalo
dorous oratorio, vel in alia ecclesia, et dicere ob
,
boc pcenam in se uon cadere, eo quod segregaius
, ;
sil ab una ecclesia ejecius, in q m jus babet is qui
,
eum segregavit : dicit canon unara esse ecclesiam,
, \
oratoria ei lempla, ubicunque suul, nec debent ulli
\
clerici cum co, qui est segregatus, orare, eliamsi

sint ex alia regione : i i auiem, qui practer baBc f a , *
ciunteidem excommunicaiionis poenae stibjiduntur.

Et bxc qutdem dicit canon Tu autem lcge quae in
. \
dictis apostolicis canonibus scripla sunt, et secuu .
^ , * dum illa preseuiem qtioque canonem iniellige, et
dic, quod i i non exislimabuniur sacrain panicipa \ ,
^ tiouein aversari, qui cam odio babent el abomiuanlur ; vel qui, ut nonnulli dicebant, propler ptetalem
, , ,
et bumililaiem eam fugiunt (illi [enUn eolum

se gregabuntur, sed eiiam ui haireiici exierniinabun ( ,
lur ; b i vero, propier pietateiu *l condignaiusacra
mentoruni reverenliam venia digni babebuntur) :

sed illi, qui prae coniemptu ei arrogantia ex ecele ) *
sia
ante sanclam pariicipalionetn inordjnale exeunt,

nec sacram divinorum mysleriorum pariicipalioneiu
,
imueri susiinent. Gum autem audis catioueui diceo
lem, esse excommunicaios episcopos ei reliqnos
.
sacris
iuiiiatos, qui una cam excommunicaiis pre
canlur; ne dixeris, argumemo a conirario suippto,
,
laicoa nulli esse poeua? afliites, qui pruMer canonem

. Q facinnt. Nam et i i segregabuutur secundum deci
X
-HJ.
_ \ . .
x
^V..
1
fVlini POimriam
AnAclnlinm
rtu\
*/
#IA
rauni
cauonem apostolicum,
qui uon
distinguil ele
1.
'
,
ricos et laicos. Quaere el nonum canoueni Cartba .
giniensis synodi. Propter miaas, ui verisimile eei,
' .
, , ' . ' canonum 8 et 9 aanciortiin apostolorum et prae, , - scylis eliam, excogiuia est, ut videtur, Anlidori
, X J G * disiributio; ul neeesse baberent, eiiatn qui non
possuui incriieotoruiu sacriliciorum pariicipes esse,

usque ad.preces ei absolutionein pereeverare ; u i e

* - nianibu9 aacra perageniis sanctiiicali fraginenli
benedictionem acciperent. De liturgia auteni, eaque
. ^- sola dictos caiiones baec decrevisse intellige, non
^ *
iiem de aliis ecclesiaslicis ofliciis. Quoniam autem
.
dicui.t quidam, et quamobreni palriarcba 432
'
, -. versalis saucla Douhinica a loco ejus prudieus non
D perseveral usque ad liturgiae absolutionem, sed

posl Evaugcliuin recedit? hisce dicimus, quod d i ,
vina lilurgia post sancii Evangelii leciionein proprie
; - ,
colebralur. Quandoquidem eaim in sanciis ecclesiis
omnia caiiiinus in Dei gloriam, sive e Yeieri siut
.
Testamento, sive e Novo; post principium eaim
, proiinus ordine reciiantur psuluii, usque ad Apo stoli ltictionem, qui quidetn sunt ex Veteri Teaia * - meulo, posi Evangelium auleui incipil cseremonia
, celebrandi incruenli sacrificii : palriarcba auie

banc, el pos( sanctum Evangelium recie discedit,
ei canonem noo iransgrediiur. Ut nec qnis transgre ditur, si posl Evangclium vel ante Evangelititn
, diseedii; verum ob necessariam piawque causaiu,
.. "
non ob viinperabilem.
u n i
1583
1284
eo>
, \ .
ZOXAP. ZONAR. Qna? Iitijus quoqtte synodl Pattvs decrc .

ffeir, nono apostolico canone respondcni. IHo nam ,
iue qoictinqae ftdetes ecdesiara ingrcdiuntur, ei
Seripliirae aodiunt, tiim precaiione sanciaque com- , 9k }
,
itiunioue nondum poraetia discedunt, ut coufusionis
, .
m ecclesia aitelores segregari oporiere decernimr.
, \ | |
Hic igitar eodetii modo Patres, qukunque ecclesiam
, ,
adeunies precaiioni haud asbistunt, rteque commu , * nicant, ex quadam perfersilaie ac ttcenlia, hoc est,
,
uulla jnsta causa interdicenie, sed petulanter ac
, \
tenicre; eos extra ecclesiam expelli, boc est, sogre . * ' 5
gari atque cxira ftdclium coeium eliminari jusserc.
,
AverMonem porro lioc loco Patres, non oditun crga
, dlviiiam coiiiiiiniiiouem mincupavere, qao impulsi
quidam ab illa abstinent; sed quamdam ab ea fu- , (45). \ gnin, a reverenlia foriasse ac veluti ab aiiimi detnis ,
aiotie profectam. Qui namquc ex odio c l anhui
, *
offen&lone sacram communionem averearenlur, eos
DOfi aegregaiione, sed omnino absohiia excommuni . \
caiione alqite anathemaie damnarl oporluissei. Ex
, \
eo vcro, quod tegregaiionia mentio injecia esi,
,^
Dkid quoqae addidere, ot ne ttiiquam cum iis, qui , .,
comoiHiiiono tnoii vel txtra ecclesiam ejecii euni,

communicare, neque in privata domo com iis prc-
calionl vacare, neque vero in alieram eos ecclesiam

admiui liceal : qiH vero eju8ino<ti hoitiities ad prc- , .
cutiunis wcielaicni aul in erdesiatii receperinl,
\ \ '
quippe canoiiis ecclesia&th i lurbalores, Ipsos quo- , \ *
qiie commantbiie privatoa esee. Eadem deciuio et \ imdecimo eatietorum npostotorum canone coustUuta C .
foerant; tricesitmis lenitts quoque Laodicen* synodi canoti barclicos aut schisinaticoe ad precatiooia
eoetetaiem admiui vetai.
ARIST.< Qni ecciesiam ingreditar, tt sacras Scri- . , * $
Upl , , \ ;,
pioras altento audH, deiode dcspieh, t egre , ,
c dltur, et avereatur eomtiiiitrionon), ejiciaiur,
c , ^ , c usqoe dutm pcenitentix fruclum otlendens, vei / \ f axoivcb niam asequalur J f i i qoi cuin excoiumunicato
c ^ \ ^ ^
eomimiiitcai, excouimonicatus eril^ ei qui iis
c , \ -"
comprecatur/qui ccclesiae iwn comprecaniur,
c 6
FCHS est, ei qtii enm suscipit qui eccleMae co
.
veniibus noii inleresl, non csi extra culpain. >
\ , 6 ll(e eliani ecclesia esi cjeclus qui in orationA
, '
cuui poptdo non coinmanicai, scd anic absolulionem
\ ^
exil, ut divinam participalionem comeuinens et
, , \, aversatrt, usque dum resipiscens, poenilentioe fru ; , clum OHenderit : sed ardenli animo pOBiiiieiiliain
agens, adtniltitur. Qui euui auieiu qui eccleste se D . *0 non conjungil, nec cuiu fidelibus comprecaiur, reci, \ pti, et privaiim cum eo coinprecalur, vci etiam iti
, * ,
alia ecciesia, poenis canonicis obnoxius erii. Qnetu , *
adinoduin el qui cnin excouimuoicalo cominuui. at,
erit excomniunicaius.
.
G u i l l . Beyeregii n o i .
(43) olordia \%\
Lrgenduin
cuni codice Ainerbachiano , >
, dcdina*
iiQicm
profectam.
commuuwr.e, velut ab animi dcmiuions
1285
C A N . III CONC. II ANTIOCII.

. .
1286
CANON
III.
,
Si quis presbyter, vel diaconus, vcl quis omniito
, ,
f ex sacerdotali ordine, relicu sua paroecia, in
,
f aliam abierii; deinde omnino comroigrans, U

c alia paroecia longo tempore versari conaiur, nc
c , ,
c amplius celebrei; maxime si proprio vocanii
c c episcopo, ut iu suani paroeciam redeat, exhor f laniique, non pareat. Si aulem in insolentia
c . . ,
c perseverat, is 433 onniino a sacro minisierio
c , c deponaiur, ut nec amplius redcundi locum i n .
c veuial. Si aulera eum, qui propter banc causam

f depositus eat, aliua episcoput receperii; ille
,
c quoque a communi synodo punialnr, ut qui
,
f rilus ccelesiasiicos dissolvat. >
,
. B A L S . De iis, qui suas parcecias relinquunt, ei
\
in alias recedunt, quaere canonem sanclorum apo ' '
Rlolorum 15, primae synodi canonem 46 et quartx
- ' ', \
canonem 5, ei disces ex iis qiwe illic scripta euui,
eliam ea quae boc canoiie consliiula fuere.
.
1(44).
AUera inlcrvretalio*
, , Quoaiam nonnulli presbyteri, diaconi ei bypo , ,

diaconi, qui sua sponie, el ob pcBiiam iis i m * ,
pwilain, sacra atiquandiii uon celebraiu, rursts
, \ ,
sacra peragere volentcs probibiti atint*; quaesiiuni
6
esi quanium sil tempus, quod sacrorum celebra *
liooem ei adimil, qui eam non omnino exercuit.

Dico quod mulium lempus ex lege esi tricnniutn.
. C Si ergo sacerdos quispiain lolo Iricnnio nou cele, , , bral, morbo, nec captiviiaie, nec alia ejusmodi
, causa impeditiis ; aon amplius celebrare sinelur. Si
* eoitn, ut vuli bic presens canon, deponiiur, qui
longo tcmpore, triennio scilicet, in aliena parcecia
, , versaiur, Ucel eiiain fortasais illic celebret, mullo
* roagis qui suum minisleriuni per iriennium averte r i i , vel se etiam indigniiaiis condeoinaverii, celc
brare uon sinelur. Hoc aulem probo el ex edicto
. faclo uiense Manio indict. 3, teinpore sancli pairi arcbae domini Nicolai, quod sic praccise d i c i l ; s< d
' , , toniinuniter defiiiilum esi de ouiuibua qui in ouiui 0 - bus seplimanis deierviunl, gacerdoiibua ei diaconis,
de iis quidem qui sunt in gradu, quod et
olim d< fmitum fuil. De superfluis aulem, eum, qui
D a magna urbe peregre profecturu est, aliquam cau, sam neccssariam aigiiificaniem arcbidiacooo, e l iie
qui in bebdoiuadc priraas gerunt, peregre proficisci
ad scx nienses; nec alium superura quidem loco

suo subsistenteni, posiea autem ad finem usque
, ' '
trienuii, alterum pro se servilio subjicienlem, ul
,
' , ecclesia ministeriura ei supplealur per subslilutum.
- Deinde si posl inlegrum iriennium non redierit,
. procul consiiluauir, ei ab bebdomade omnino excidai, nibil euiu juvanle aubsiiiuii datione vel resli , 0 , G u i l l . B e v e r e g i i notffi.
(44) * . Hauc alicram Balsamoniu iiilerpreialionem ms. nosiro Bodleiano debc*
uius. Veruui GciiUauus Hurveius eaui lanquaui
ap)>endieem ad priorero inlerprelaiiooero ex co*

dico Tiliano Latiue veriit: sed in ms. Amerbacbiano loia desidcralur.
1287
THEOD. BALSAMON
1288
lulionls spem pr*bere Talenle. Si aulem sunl eciam ' ; ,* '

,
quidam in urbe impcrlali, in bcbdomadis minisieriis
vacare non sinuntur, nec a proprio officio rccedere; . ])
ei si non ad sex tisque menses ad minislerium re- , '
dierinl, exirudnnlur, nullum alium qnem accuseni (prseter eeipsos habentes; quod prarsentes sex menses * \ , * ,
dormierint et socordiae se dederini, nullam eccle'
six curam gcreiites.
, ^
.
ZONAR. In bnnc senlcntiam mulli canones editi
. \
sniu. Nam
sanclorum apostolortim decimo qtdnlo ^ . " '
eadem, el Ntcxnae primae synodi decimo scxio,
,
valde his affinia, constiiuia sunt; el canones anle ' ,
id tempus ediil qtiinio quariae synodi canone con- ' '
firniaii fuere. Quapropler iis, qua in illos cano- 8
^ . nes scripsimus, bujus quoque explicationi satisfa \
ctnm piuamns.
.
AKIST. c Si quis clericus, sua parocbta rclicla, ad
. ,
aliam abieril, deinde illinc commigrans, In alia
, , '
longo tempore verseiur, ne amplius sacra per, \ ,
a g a l ; praescriim si a proprio voealus episcnpo
* ,
non regredialur. Si vero insoientia perse , . verei, depouaiur, nec ullam posiea reiteundi
, ,
poieaiaieui babeai. Et si qnis eptscopus sic
.
depositum stisceperii, a comiuuni synodo punia ,
lur, ul leges dissolvens ecclesiaslicas. >
,
,

Eadem qux dccinms quintus ranon aposlolicns

el liic canon jubel, nennnem videlicet presbyiero- c
rom aul diaconorum aut atiorum omnino qui in
sacerdoialt sunt catalogo sunm rclinquenlem paroeciam ei ad alieratn proliciscontem, et multnm jn co
absumenletn temporis sacra peragere : el pneeerlim si a proprio episcopo vocattis fuil et morem
non ges?il nec redire voluiu Etim autem qui in
Utiusmodi confusione permanei, deponi, nec spem
restiunionis 4 3 4 bab<*re. Sed et episcopum qui
iia deposittim ui clericutn adiiiiltit, u l legutn ecclesiagticanun ;ransgressore!n casiigari niandat a
commuiii synodo, quando onuituin provinci epiacopomiii fil ccnvenius ob ecclesiaslicas incidenies
coruroversias ei quaesiiones canonicas.

' , ,
,
, \ , \
,
,
.
, ,
.
, ,

,

,
.
CANON IV.
D
'.
Si quis episcopus a synodo, vel presbyter aut
(45) ,
Guill. Beycregii notaa

(45) .
Ilic cum seqneuii, sive
cauon concipiliir. Concil Chalced. Act. 4, . 24?,
quimo hujus conciiii cauonc, a concilio (halce'*" Coloii.,
" *
"
cdil.
an. 1618, Uudi
ptTspictitiiu reddiinr
duiieusi in causa Carosi c l Doroihei verbaiiin reel indubUalum hos prseseulis conrilii cnnoncs in
cilalur, sub nuuiitiibus oclogesiini lertii octocodicnn canonum ab Aelio luiic lemporis lcio:a
gesiiiii quarli cauonis, uoii bujus c o n c i l i i , scd
rclalus fuisse; qui qmdem siutilis fuil codici cacodicis e quo leclus cst. Synodus enini dicebat, 01
nomim Eccle.siae umvcrsa; , qiiem Clirisiophorai
,
Jusiellus edidil , quemque Bioiiysius Exignus La*
. Dcinde setiue verlil. Naiuque in utroqiie eorum, a coociKo
quilur, Nica3iio incipicute, pnesene sane octogesimiu ler ;lius, el sequens, octogesimua quarlus, quemad. ' ;
inotiuin c l iu concitio Chalcedonensi, cauon aameraiur. Nisi quod Dionysius Exiguus q u a r t u n el
\, , eic, c l recitalo praeoiiiiitutn sy. Ancyr. canonem in unum conjoogat.
senU cauoue addil, .
Qutiiciiam in Aclione uudecima ejusdem C b a k c '. * , el
donensis concilii, deciinus scxUis el decimus stdeinceDs. lolidcni verbis. quibus prcxintus buic
1 CAN. IV CONC. II ANTIOCH.

1269
1290
c ; -
c diaeonog a proprio epiecopo depositus, aliquid.
, ,
c de minieterio agere ausus fuerit; sive episcoc pus secondum pnecedentem coosueludinem,
< , , ,
c sive presbyter, sive diaconus, nuliam amplius
'
epem resiitutionis in alia synodo, neque defen ,
t sionit locum ei babere liceat. Sed et omaes, qui
.
t ei coromunicaol, ex Ecclesia ejicianlur, ei
c , ,
t maxime si cum senientiam adversus prsdicloa
prolaiam didicerint, eis communicare ausi fue< , ~
< rini.
. *
| . ' '
B A L S . Vfcesimua quidein oclavus canon aposlo ,
ltcue abdicat eos,qui jusie depositi fuerinl, et rursua
' prius miitisterium ailiiigunt. Praesens auiem canon
dicii eo8 non babere spem resiiiotioota vel per judi * ^ cium allerius synodi, el eoe, qui iUis scieniescom-t

municant, ex Ecclesia ejici. Videntur ergo canones
. .
non exaequari. Pwto auiein eos in omnibug conve .
nire. Deflniunt enim, ui duobos raodis pnnianlur
H , qui poet perfcciam condemnalionera aliquid ta*
. cerdotale exercent. Apostoiicus iiaque canon dicil
,
eos, qoi jusle deposiii fuerint, scilieol qui iion ba , - bcnl appellaltonis auxilium, ei aliquid sacerdofato
, '
exercent, abdicari. Prasefns aulem caiion illi consi militer, priimim quidem decernil ab alia synodo
' non admitti eoe, qui a perfecta synodo, Conslanti ,
nopolitana, verbi gratia, depoeili fuerinl, adversu*
, * *
quam non est appellatio; nec eos etiam, qni bis

appellaverunt, et victi sunt, ti poelquam appella
( .

,
^ . ,

,
,
, .
" ,

,
'
, . '
' ,
Uonis auxilium eie denegalum fueril, aliquid sacer-
doiale exercent. Deinde per id quod dicit, eos ex

Ecclesia ejici, qui ipsis com iminicant, debere ipsos
etiam abdicalos fleri dicere videtur. Sic inlerprelare canones; nec dixeris eum, qui est a synodo
depositus, ei habel auxilium appellationis, si poet
deposiiionem aliquid saccrdoiale,exerceal esee abdicalum, et appellalionis auxilium perdere, ut nonnulli dixerunt. Dices enim repugnantia et canonibus
et dlversie legibus, q u statuunt, eos, qui euni
condcranati integrum ei iniaclum tlatum habere,
donec de appellaiione cognitura fuerii : pracipue
autem quano canone Sardicensis synodi qnem eliam
lege. Quaere eiiam canones 45 el 45 praeseiuis synodi et Sardicensis synodi canonem qtii bos lollii;
' &
ubri Basilicorum tit. 4, cap. cujus princi
' ' ',
pium est, Si autem allqui l a n d i s s i n i episcopi : el
, *
sciei, quoraodo et a quibos de causis criminalibus

judicanlur episcopi ei clerici; ei quando et a quibus
,
appellaniur condemnali.
.
. ,
ZONAR. Episcopi quidem si accusenlur, ipso, 8um causam a synodo examinari ac deflpiri oportet:
, ,
de presbyteris vero, diaconis, aliisque inferioribus
, clericis proprio episcopo judicare ac aenieniiam
e l

ptlmue p m e n t l e synodi canon ex eodein codice
leguttiur, aub aomiue Dooagesimt qainli el nonaesimi sexfi canonis; quo etiaui ordine in supraictis codicibug ciiamnura reperiuuiur. Qued ad
. C R . C X X X V H .
praesentem denique canonem epeeiat, is a concilfo

Aquieeranensi anno Bomini 84, babilo, ex fereione Dionysiaoa ckalur el repovaiur.
n
1S95
THEOD. BALSAMON
1596
ZONAB. Eudem com lanctorum apdslotorum
. ' * \ , catione 51 liic qnoquc canon decefnit; quacque eo

\ -
loci diximus, ad liujus simul explicalionem suffl , *

ciuni. Quiddtm vero praelerea ad illa, quse canoae
6
aposiolico continentur, hic canon adjungil, dU
,
cens: Si vero tumultus ciere Ecclesiamque Ubefa* , , >
ctarc pergal, Ipsum ab externa poteslale veluli ee\, , '
diiiosum coerceri placet. Quicunque, aii,ob conven , ,
lus seorsim habiios depositione multaUis ftiit, sl
non quiescai, eed in Ecclesia lumulius ac perler , ; ,
rmtiones excilet, eam labefacians, hoc esl, seditio , , ,
nes in ea commovens, exiernae poieslalis, eivilis
.
nimirum, auclorilale, ul so ad poeuileiitiam recipiat,

vetoii aeditiosum volamtts emendari. Conslamino * ' >

poliianae prarHerea eynodi, in templo SancioruiB
, *
Aposiolorem congregata?, nonus canon eos , qui fj , \
episcopis non obtentperani, neque multa indicla
? "
reaipiscunl, magislraiuum illius regionis opera coer- '
*
eendoseseedeoernii. Ex quo illud ex hoc qnoque caoone 5 notandum est,'quod episcopis poiestaie cui- * ,
liiaan supplicia irrogandi oranino inierdictum 6 s i : .
ted ab iis mullae imposiiione, qui peccaverint, corrtgendos; ac si imnus paruerini, saecularibas nwgtfttraiibns esse iradendos.
ARIST. cOmnU presbyler, veldiaconus qui ep:sco- 1. i , ~
, , \ pum contemnil, ei ab eo recedii, alque aliud
, ,
ahare exslruit, si lcr ab episcopo vocatua in
c \ , ,
< arroganiia persisfrt, deposilus eit, el curalioc , \ .
nis spe destitulus. >
*0 ,
Talis episcopum iinptetatis aui injustiiiae aon
ccndemnaiis, ul iricesimus primus sandorum apo- ^ \ ,
, '
stolorum canon slaiml, sed superbia etfastu elatu
\ \ * '
laxia deciimim synodi Garibaginensis canonem, si
seipsum abEccfcsia separaverit, elaliud allareslru- ,
, ,
xerit, el populuin sibi atiraxeril privata peragens
\ * ,
conventicula, posiea ler ab episcopo vocatus, non
,
uiorem gesserit, sed in eonfusione mansertl, dignus
, , \ *
esi qui omnino deponaiur, e l non amplius speret se
, \
curationem unquam asseculurum el bonorem sutim
, \ .
resuuipluruni.
:
437
CANON VI.
Si quis proprio epucopo fuii exeommunicatus,
*
c ne priue ab aliis suscipialur (nisi a proprto eoa , ' cepius fiicfit piecopo) quam facla aynodo acce( ' )
dens ae defenderit, et persaasa synodo, aliam
,
eenieniiam reiulerit. idem autem decreium ad- D
,
versua laicoset presbyleroe ei diaconos, el om.
nes qui eunt io cleri calalogo,*bserv6iur.

. t
B A L S . Be i i s , quse boc canone cemprebendumur,
.
aalia scripeimus in aliis diversie canonibue, 61 iu
duod6ciino ei leriio decimo -can. aposlolico,
\ if? ' .
ZONAR. Mulii do bac quoque re cauones edki
\
suiit; ac per ea, quae iu illoa dixiniua, bujus eiiam
* & !
explicaiioni eatUfactum arbiiraiuur.
.
AAIST. C Excomniunicalum ab episcopo clericura
. < * *
6i major synodus susceperit, vel coudemnavec , , *
A r i i , eenienii* acquie&cal.
c , . t
Qui iigat, ei aolvere polesl. Idcirco clericum ab
\ .
tplscopo poBois gubjocium, 61 aegr^gaiaiy, ooo
* , ~
1207
IN CAN. CONC, IIANTIOCH;
1238
, - oporlet ab alio u l inenlpalum adorfui, nisi ab eo

, * . qut- ligavit, sit abeolnlus. Si synodue aulem depoeilum examinaverit, el segregationem invenerit
5 , \
, pneter rationem iltatam, quod male factum est
emendare potest, el eum solvere, et seiHeatia de eo
\ ,
firma manet.
.
\
f ,
. * *
\
,
1\ .
.
. '
\ , - g
.
, ,

, , , ,
.
,

. ,
, ,
.
C
CANON .
Nullus exiernus sine pacificis suscipiatar.
B A L S . In iricesimo leriio canone apostolico, et
decimo sexlo Cbalcedonensie synodi de paeiflcis
iraclaium esl el commendatoriis episiolis, et quod
sunl externi, qui ab aliis dioecesibus veniunt.
Lege ergo quae in illis scripla sunt.
ZONAR. Quaenam sinl epistolae paciffcae, qtiacve
commendaliite, undecimo canone qaarue synodi
saiis explicavimus. Externos porro hoc loco, non
omnes, qui ex alia regione in aliam forte se confe-_
runt, sed clericos, qui ex alia Sn atiam ecclesiam
proficiscuntur, inlelligil; quosquidem a praesulibus
ecclesiarura, ad quas se conferunl, nisi a prfecfis
ecclesiarum, a quibus discessere, paciflcas epietolas afferant, hic canon admiilt veiat. Externi vero
qui sint, iricesimo tertio Apostolorum canone apertius indicalor: Ne qaem, inquit, exiernum epiecopum, aut presbyierum, alit diaconum sine commendaliliis litteris recipi liceat. Nain quomf nu* hoepilio
excipianlur, necessariaque ad ?it ueua ab iis, a d
qoos se contulere, eoppedilentur, batid p r o b i b e l :
ad communionem vero ipsos admkii eanon o m o i a a
veiai.
ABIST. c Peregrinus pacificas non afferens epitio las, rien est suscipiendus.
Eliaro in plurimis canonibus boc dicitur, nempe
eoe qui alibi ordinantur, non admittcndos esse
sine episcopi a quo ordinalicnem acceperuni l i i leris.
CANON VIII.
c Nec presbyteri qui sunt in regionibns denl cac nonicas epistolas, vel ad soios vicinos cpiscoc pos epislolas emiliani : cborepiscapt autem,
nulli repreheosioni affioes denipacificas.
. , . , .
,

* .
'.
c c , c *
c (46)
.
B A L S . Bidicisti quxnam sunt pacificae vel dimis. \ \
\ \, \, - eoriae epistolx* et quaenam sunl comixiendatiti,
quae dicunlur et canonicae. Quia auiem nonnulli
\ . \
asserebant, presbyteros, qui siint in regionibus
,
seu prolopapas, dare posse epislolas pacificas, eliam
;, ,
ad vicinos episcopoe; eo quod ipsi non baberent
,
, ' jjis aliquod ordinationis, sed pietaiis el ChrisUanao
communionis : statueriua Patres eas quaque dare in
\
solius episcopi polesiate esse silum.438 Chorepi\ G u i l l . Beveregii n o t a .
v
(46) &
ijui ntuie voeantnr exarchi, $iv4 ad patriareham
perlineant, tive ad metropolitanum. Alterum aulem

sic se habel: ' <|5
, ' ,
, Chorepitcopus canonicas cpisiolas dato, cui
duplex scholiuin subjicitur. Primum quidem : Canon vero 14 synodi 8 neque lcclores ut ordinti
Chorepheopo] concedit, nisi permhsu episcopi.
,
\, Chorevucopx sunt, Jarmenop. Epih can. aeci. 1, t i i . 9.
Harmenopolns loium hunc canonem hanc E p i lomen redegit:
1299
THEOD. BALSAMON
J300
scopia anlem ab reprebenaione alienie, quo- . ,

runi scilicel exisiimaiio nulla accusaliooe, qux

fcibem aflerat, teniau est, coticeesum esi el dare
,
liiteras paciflcas; quia eis alia quoque privilegia
^ .
liala snn*.
ZONAR. Canonicarum epistolarum nomine commendatiiiae paoificaeque boc loco inlelligunlur. Quae
vero sinlpacificac pistola? qua3vecoinmendalilue jani
diximus. Hae vero a praefectis ecclesiarum, non autera a presbyleris, nec ab iis, qui sunt in regionibus,
a quibus ui plurimum abesse solent episcopi, dari
consuevere. Cborepiscopis autem ab omni suspicione atienis, quorum scilicel exisiimatio nulla
criminis labe maculata est, pacificas tribuendi
(tiam alia quoqee cborepiscopis privilegia conce-
.
. , * \ . , *6,
. , ,
, *
, * \ 5X1*
* ;
dunlur) ad sotos tamen vicinos episcopos el qui ,
suntin pagis presbyleros, non ad eosqui longioribus
\ *,
iotcrvallis disjiiiictl sunt, canon facuhaiem esse .
decerntt.
. c &
A R I S T . t Presbyter ruri degens canonicas ne det

c epistolas, vel saliem ad viciuum lantum episcoc ,
c pum.>
t
SoJie episcopia ei cborepiscopis fnculpalis perniitiiar clericis paroecia? suae pcregre prolicisci volmlibuft eanonkaa dare episiolae: at presbyieris,
primas in regioae forsitan partee lepeiiiibus, hoc
non decet. Ad viciniim aulem eptecopum de lalibus
clericis acribere, e i ordinaiionem, ac fidem, ac
pipioeam eorum noiam facere etiam iilis conceQ
diior.
CANON I X .
Episcopos, qui sunt in unaquaque provincia, scire
c oportet episcopum qui praeesl roeiropoli, ct
c curam suscipere toiitis provinciae : eo quod in
meiropoUoa uodeqnaque concurrunt omnes,
qr.i babent negulia. Unde visum est, tum quo queibonorc praecedere; reliquos autem episeopos
nihil magni momenti aggredi eine ipso, u l ?ull
antiquior, qui obiinuit e Palribus noslris,
canon : vel ea sola, qua ad umoscujusqne
< parceciam conferuiu,eiregiones quae ei subsunt.
Unutnquemque enim episcopum babere suae
paroociac poieslatem, el adminislrare pro uni- x>
c cuique conveniente religione, et lotius regionis
quaa sua?. urbi subest, curam gerere. U l etiam
ordinei presbyieros el diaconos, el unaquxque
t cum judicio traciet; el nihil ullra.facere aggre diatur, sine meiropolitano episcopo, neque ipse
s'me rcliquorum senieniia. ^
B A L S . Qua in prxsenti canone conlineniur,

exposiu suni in caaone aposlolico 34, et lega
eum.
ZONAR. Quamvis non iisdem omnino verbis hic
canou constct, si tamen seuienliam species, cum
sposlolico cauone irice&iiuo ûarlo IQ omnibus

* , \
,
.
,
\ , ,
' .
*
'
, \
* ;
,
" \ ,
c ,
c *
, \ ' . "
c c , \
\ \ ,
\ *
*
c ,
.
.
' , *
. *****
' **
,
1301
C A N . COI C. II A N T I O C H .
1302
. * & \ ] congrtjit. Ex iis crgo qii ibi dicia tnnt, bojaa
quoqae intelligentiam facile, qai volueril, aseeque .
tur.
. *AHIST. c metropolitre senlenlia pendere oportel
c ,
episcopos, et nibil cilra illlus consilium insti ,
c toere, niei ea sola qnae ad snam ctijusque pac \ c roeciam gpectant, et viris reprehensioni noii
t .
t obnoxiis manus imponere.
*
Ea4em ac iricesirmis quartus sancionrm aposlo \ , - lorom canon tliam bic docet, eptscopos nimlrum
unioscojtisque provinciae priraum suum cognoscere
, \ - ct siite ejns semenlia nec episcopos tfigere, nec
/, |
aliquid aliud, ex iis quae ibi dicuntar, magni mo ' ,
memi facere, sed ea sola quae ad cujusque provtn
ciam spectant, et presbylenim acdiaconumordinare,
, \ , \
et quaecunque hisce sunt similia.
.
489GAN0.. X .
.
t l i qni sunl in vicis vel regionibus, vel qtii dicantm*
? ,
c cborepiscopi, etiam si episcopi manuum imposl , \
c tionem acceperint, visutn e t sanctae synodo,
, ut suum modum sciant, et sibi subjectas cccie , \
sias administrent, eantniqne cara et sollicitu , \
i diue gerenda contenli sint : constiluant autcfti
\ , *

lectores, hypodiaconos et exorciaias, et eorum
, \
promoiioni sofiteere existintenl; presbyterum

vero aut diaconum ordinare non aiideatil,
t absque urbia episcopo, ctti snbjicitiHr tpe
c , *\ .
4 regio. Si quis auiem 'ea, qttae defkittfr sunf,
c , - ,
transgredi audeat, ipse qttoque bonore, qtiem
babet, privetttr :.liai autem chorepiscopus ab
c ,
c episcopo civitatis, cui subjicitur.
c , , t
.
B A L S . Prohibiiuin est a canonibus, ne In parVs
- urbibus et vicis flant episcopi ; et propterea pre * \ sbyleros in eis ordinabant, seu protopapas et cbo, \ . repiscopos. Quia autein nonnulii cborepiscopi
conabanlur ordinare sacerdotes, el alia quxdam
, jura episcopalia exercere; ei acctisati dicebant se
, , hoc recte facere, quod episcopi manuum imposUio, * nem acccplssenl : eiatuerunt Paires eoe non ex eo
adjuvari, ut privilegia, quae illis a canonibus con - ceesa eunl, tranegredtanlur, nee ordinenl diaconuni
,
el preebyierum eine episcopo, sed snlos leciores,
, eubdiaconos et exorcfoiaa, slvo calechistas, ei ad<
, ,
miiiistrent res ecclesiasiica*, qiwe sunt tllig aitri , \ butae; aiioqui propter eorom, qua^ deftnita sunt,
, transgressionem depositioni subjiciantur et a sno
\
boiiore excidani. Quia auiero nonnuili comende . \
bant, propler arrogantiam, a metropoliiano vei
cliam Jpairiarcba chorepiscopi ordinalioiietu acci , pere, episcopomm regionis nullam curam gerenies;
, \ \
bo<S quoqae probibitum esl : et ordinalum ab ur '
bis.episcopo fieri cborepiscopum, ut ei subjicialur;
, , ncc eum eontemnat, u i qui ei dignllatie ordinem
, non dederil. Reeto autem de solrs cborepiscopin
. verba semper fecerunt Patres, non eliam de pre ,
sbyteris. Noque enim erai de iis dubium, ul qui
> .
iiullem adilum accepisseer ad ordtnalivitein ullam
130)
THEOD. BALSAMON
1301
faaendam. Inierrogaverit autero qufepiam, cur \ ,

verbo depoeitionis addilutn est, ab honore quoque ,
deponi ? Solutio. NonnulU instaban t, chorepisco- >
pum quidem, qui transgressus esl, debere depoui; ; .

sed lamen cborepiscopalem bonorem babere sive caihedram, et reliqua, ut vult canon 9 Neocaesa- , ,
ricnsis aynodi et 21 et 26 sexlae synodi. Pro- , \ , '
ptereaergo dicit canon, eum quoque ulrumque , ' \ x c '
amillere, ot eslin fine canonis praBsenlis syivodi. ' . lllud aulem; sine civitatis epibcopo, non accipiiur
pro eo quod est, sine ejus mandato, sed, stne illius . , |
sacrorum celebraiione. Eisi enim fuerh cborepiscopo ,
mandaium, at presbyterum ordioet, ei boc fecerit, ,
irrita erit ordinatio; quod non sit ei a caaonibus . $ data presbyleruui ordinandt potestas. Lege et
, \ ,
canonem 14 Neocaesariensis syoodi. Et nola, qnod ,
manuum imposiliones, quae flunt a melropolita- . nis i n praefectos, vel in aliquos alios aliis re- \ '
gionibua subjectos, inQrmantur : sed et constitu- .
lionea, qnae facta? sunt ab aliquibus, de non conse-
crandis seu cbaractcre donandig ipsorum mona-
sleriorum prafectis ab ipso patriarcha, aed ab illis \
cpUcopis, vel omDiuo non ordinandis, sunt peniius
irrit.
,
, ,
ZONAR. Ne quem i n vico aut parva urbe epiaco- .
poni conetilui liceai, eexto Sardicensis synodi | ZQNAP.

canone decretum cst. Pro iis igitur, in ejusmodi
locw, presbyleri ?el chorepiscopl creabamur. Hos \ . erga chorepiscopos canon ultra potestatis suae Q .
1!
!.
1
. - * _
I
1 -
____
...
/
- 1
_ . ^ _ .._... 1 ..MA.PIIUAI * 4 l \ J
limiies progredi veiat; ted ecelesiarum, inquit, eibi
subjeclarum admioiatrationeconleDli, lectores, by- ,
podiaconos, exorcisiasque constiluant: a diaconis , , vero aacerdolibusque creandis, absque urbani , ; ,
episcopi facuilale, etiamsi epUcopaU ordine ali- , ,
quando 440 insigniti fuisaent, prorsus chorepiscopl .
absiineant. Qui vero canonem violarit, in eum .
deposilione animadverli placet. Cborepiscopos au-
lera urbani episcopi in sua dicecesi coQatiuiunt; , , '
quos quidera i n apostoloruuj locum suffecios '
fuisse septuageeimo Neocaesariensis synodi canone .
edocemur.
A B I S T . c Exorcistas, et leciores, et bypodiaconos, . , , , \ *
t et canlores chorepiscopus consiiiuit, non ilidero
presbyterum e l diaconatn sine episcopo qui < , \ 4
t clvitali praecsl : qui hoc vero transgredi audel,

c deponaiur. Civitatia vero episcopue facii cboc .
i repiscopura.
. %
" , \
Quisque debet suam cognoscere mensaram e l in
. \
propriis terraiuis manere. Propterea ilaque et
cborepiscopus si ausus fueril presbylerura aut
,
diacnnum ordinare, excepiis iia qui ipsi commit- ,
lunior, nempe lectoribus, cantoribus, exorcialis, ei , , hypodiaconis, depouelur. Quamtis aliter de itlis
, *
eliam gra^libue vitum eel magno Basilio, u l i a ,
decinio tertio synodi Ancyrana) canone scriplam
'
est.
.
CANON X L
KANQN '
S i quis episcopug, yt\ prasbytcr, vel omnino 4 , *>
#
I N CAN. I I CONC. II ANTIOCH.
1105
1306
, \
, \
, * ; ,
,
,
, ,

,

$,

,
.
. ' ,

,
,
; '
,
$ . ' ', ' , ',
', \ \ \
(47) ( )

\
, \ ,
, ,
ccfeslasticx regula; subjectus, citra aentftnc liam et Itlteras eplscoporum provinciae et inac xtme meiropolilanorum, ad imperaiorem profli cisci aggreseu9 fuerit: is abdicetur et ejicialur
noti eoium a communione, eed eiiam a digni late, cujus esl particeps; ut (Jui religiosissiml
c imperatoris nosiri auribus molestiam afferre
c aodeat praeler rlluni Ecclesiae. S i autem neces sarius ueug exigat, ut ad imperaiorem se con* ferat, id agat cnm deliberaiione et sententia
c metropolitani provinciae, et episcoponim
c sunt in e a ; eorumque litieris munitus proftcic scatiir.
BALS.Praesdns canon dccerait, non solum segregari, sed etiam deponi episcopos velclericos, qul
ad imperaiorem proflciscuntur, sine litleris episcopi regionis, et maxitne inetropolitani, u l qui
imperaloris auribus molestiam exbibeant, practer ea,
qnae sunt ab Ecctesia decreta : si aulem neeessaria
sil causa proposita, concedit ut ad imperaiorem
proficiscanlur cum jitieris mandaia permissione
synodali. Lege Sardicensis syuodi canones 7, 8, 9,
12, et Cartliaginensiscanonem 106. Quoniain autem
nonnulli verbis prasenlis canonis adhaerenles (a
sententia enim longe absunl) aniislites volunt, qui
in regina urbiusi versauiur, cum scientia et ,permissione patriarch, e( non aliler, ad imperatorem
salutanduiD proficisci : dicimus, quod quae hoc
canoue continenlur, ei reliqna quorum hic Ht
\ - C
, <

, \

\ \
.
, \
,
, \ .
. ,
,
. \
,

, * \ \,
.
(48)
.
' \ ' ,
& \ ,

-
menlio locum babenl, quando antistce a sua regione sponte sua ad imperatorem profeclus esf. Cum
enim in urbium regina versetur, vel imperatoris jus
su, vel palriarcbali permissione, citra ullum impedimenluin imperalorem conveniei, et eum, illorum
quae voluerit, admonebit. Imperaloris aulem jussu
proficisci anlisliles, quo jussi ftierint, eliam sine sy
nodali consensu, in diversis canonum inicrprelationibus declaraium est; nec sunt ea a nubis repeienda.
Z O N A R . Episcopoe imperatorem adire, ejusque
aures privatae rei causa importunis precibus obtundere, nisi cum id prorsus neccssario faciendum
sii, canones baud sinunt. Verum e l si quando a!iquid ad imperatorem dcferre quispiam necesse
babuerit, nisi ejus provincia?, ex qua ipse est, episcopis, ac melropolitano pracsertim ejusdem provinciae consenlieute, proficisci velant. Qui vcro
absque metropolilani consensu ac Hiteris ad imperaiorem adire in animum induxeril, depositione
mullari jubent. Sardicensis vero synodi canones
7 et 8 episcopo, ul viduarum pupiilorumque et
pauperum causam agat, ac laicis palrocinetur, qui

f47) . Haec usque ad flnem hujus
ftalsamonis inierpretaiionis ex ins. Bodleiano supplevjmus : sed exstant eiiam in Amerbachiano;
necnon 1n Tiliano; nam Geniianua Hervetus ea
laline venit.
(48) Tor ]
Hacc c l
sequcniia Zonarae verba codex Amerbacliianus plenius sic legil, \ \

* \
,
.
130)
1301
faciendam. Interrogaverit aulero quispiam, cur ,

verbo depositionis addilum est, ab honore quoqua 6
deponi ? Soluiio. Nonnulli instaban t, chorepisco- >
pum quideai, qui transgressue est,debere depoui; ; .

sed lamen cborepiscopalem bonorem babere sive catbedram, et reliqua, ot vult canon 9 Neocaesa- , ,
ricnsis gynodi ei 21 et 26 sexlae synodi. Pro- , , '
plerea ergo dicit canon, eum quoque ulrumque , ' \ -'
amillere, o l est in fine canonis prasentis synodi. ' . lllud auteui, eine civilatis epibcopo, non accipitur !
pro eo quod est, sine ejus mandato, sed, sine illius . , |
sacrorum celebraiione. Etsi enim fuerll cborepiscopo ,
mandaium, ut presbyterum ordinet, el hoc fecerit, ,
irrila erit ordioaiio; quod non sit ei a caaonibus . data presbyleruin ordinandi potestas. Lege et , \ ,
canonem 14 Neocsesariensis syoodi. Et nola, qnod ,
manuum imposiliones, quae flunl a melropolita- .
nis in praefeclos, vel in aliquos alios aliis re~ '
gionibue subjeclos, infirmanlur : sed et constilu- , \
liones, qnae faciaesunlab aliquibus, de non conse-
crandis seu cbaractcre donandis ipsorum raona-
sieriorum prafectis ab ipso palriarcba, sed ab Ulis
episcopis, vel omnino non ordinandis, sunt periius
irritas.
,
, ,
ZONAR. Ne quem in vico aut parva urbe episcc- .
pura cooelilui liceat, aexto Sardicensis synodi | ZQNAP.
canone decretum est. Pro iis igitor, in ejuamodi }
l o c u , presbyteri ?el chorepiscopl creabantur. Hos . ergo cborepiscopos canon ulira potestatis suae Q .
limiies progredi velat; sed ecelesiarum, inquil, eibi
subjeclarum admiaistrationeconteDii, lectores, hy- ,
podiaconog, exorcislasque constiiuanl: a diaconis , , vero sacerdoltbusqufl creandis, absque urbani , ,
episcopi facullate, etiamsi episcopaU ordine ali- , ,
quando 440instgnili fuis&eni, prorsus chorepiscopi
.
absiineant. Qui vero canonem violarit, io eura
deposilione animadverli placet. Chorepiscopos au-
tem urbani episcopi in gua dioecesi coniituunt; , , '
quos quidem Sn aposloloruui locum Bufleclos '
fuisse septuagesimo Neocaesariensis synodi canone
edocemur.
ARIST. c Exorcistas, et lectores, et bypodiaconos, . , \ , et cantores chorepiscopus consiiluit, DOD iiidero
, \ *
presbyterum el diaconunt aine episcopo qui c ,
c clvitaii praecsi : qui hoc vero transgredi audet,

t deponattir. Civitaiia vero episcoptis facit chot .
i repiscopura.
. %
" ,
Quisque debel suam cognoscere mensnram e l in
propriis lerrainis manere. Proplerea iiaque et .
cborepiacopus si ausus fuerit presbylerura aul
,
diacooum ordinare, exceptia iit qui ipai commit- ,
luntur, nempe lectoribus, cantoribus, exorcislis, ei , , hypodiaconis, depouelur. Quamvis aliler de istis , * \
etiam grajlibus vitum eet magno Basilio, u l ia ,
deciiuo teriio synodi Ancyrana3 canone acriplum '
est.
.
CANON X I .
'.
Si quis episcopug, yl prasbytcr, vel omnino 4 , -
15
I N C A N . X I CONC. II ANTIOCH
1306
, avto xal
ccleslasticae regiilae subjecius, citra eenifm , \
c iiam et IHteras episcoporum provinciae et ma, ; ,
t xime meiropolitanorum, ad imperatorem profl ,
f cisci aggreseus fuerit: is abdicetur et ejicialur
,
non sohim a cominuntone, eed etiam a digni&5* ,
c late, cujus est particeps; ut reltgiosissimi

imperaloris noecri auribus molestiam afferre
,
c aodeat praeter rltum Ecclesia. 81 autem neces
sarius uses exigat, ut ad imperatorem se con^, \
* ferat, id agal cam deliberatione et sententia

metropolitani provinciae, et episcoponim
\ ,
stint in ea; eorumque lilleris munitus proftci .
scatur.
.
B A L S . Praesens canon decerait, non solum se, g gregari, sed etiam depoui episcopos vel clericos, qui

ad imperatorem proficiscunlur, sine lilleris epi , \
scopi regionis, et maxitne inetropolitani, ul qui
,
iinperatoris auribns molesliam exbibeant, prscter ea,

qnae sunt ab Ecclosia decreta : si aulem neeessaria
6 ,
sil catisa proposiia, concedil ut ad imperatorem
. * proficiscanlur cum Jiileris mandata permissione
synodali. Lege Sardicensis syuodi canones 7, 8, 9,
', ' , ',
42, et Carlbaginensiscanonem 106. Quoniam autem
*, \ ' . \
nonnulli verbis prasentis canonis adbaerentes (a
(47) sententia enim longe absunt) aniistites voltint, qut
( )
in regina urbius) versantur, cum scieniia et jper
missione patriarch, et non aliter, ad imperatorem
\
sahitanduiD proficisci : dicimus, quod quae hoc
, \ , canoue continenlur, et reliqua quorum bic ftt
, ,
- C mentio locum babenl, quando anlislcs a sua re ,
gione sponle sua ad imperatoreni proftclus est. Cum
enim tn urbiumregina versetur, vel imperatomjus
, \ su, vel patriarcbali permissione, citra ullum hnpcdi
menlutn imperatorem conveniet, et eum, iltorum
\ quae volueril, admonebii. Imperatoris autem jussu
.
proficisci anlislites, quo jussi fnerint, etiam sine sy , \ nodali consensu, in diversis canonum intcrpreia , - tionibus declaratum e s l ; nec sunt ea a nubis re* 4 , \ ; .
peienda.
. ,
ZONAR. Episcopoe imperatorem adire, ejusque
,
aures privatae rei causa importunis precibus ob . \
tundere, nisi cum id prorsus neccssario iaciendum
, sit, canones haud sinunt. Verum ei si quando a!i ^ quid ad imperatorem dcferre quispiam necesse
, * \ \,
babuerit, nisi ejus provinciae, ex qua ipse est, epi .
scopis, ac metropolitano pracsertim ejusdem pro (48) \
vinciae consentienle, proficisci vetant. Qui vcro
.
absque metropolilan! conseosu ac litleris ad impe-.
' ' \ ' ,
ratorem adire in animum induxerit, depositione
\ , multari jubent. Sardicensis vero synodi canones
. 7 et 8 episcopo, ut viduarum pupillorumque et
pauperum causam agat, ac laicis patrocinetur, qui

(47) . Haec usqwe ad flnem bnjus
fialsamonis inierprelaltonis ex ms. Bodleiano supplevimus : sed exstant etiam in Amerbacbiano;
necnon in Tiliano; nam Gemiantia Hervetus ea
laline vertit.
(48)
Hacc c l
sequcntia Zonara verba codex Amerbacbianus plenius sic legit, ^

*
,
.
1301
THEOD. BALSAMOJI
1308
sc per injuriam a poteniioribo* opprimi, tuaque 4 , \

sibiinjusteeripiqueruntur,proplereaqoe ab EccJegia , ,
g<bi 4 4 1 auxiliuiu exposcunt, aul etiam qaibos
*
ob aliqaas dellcti offeusiones exgilii pottia irrogaia

esi, intperalorem adeundi facultalcm eate decer ,
ijunt : diaconom tamen polius cura litterii guem ad imperatorem m i i i i , eoqne pacto Ecclesiae s o p plicibus opitulari placei.
AfUST. t Episcopas vel pr^sbyler, qoi gua gponie, . , , \
f el non provincue nei/opolitani jusau inpera ,
c torem adit, commtmione pariter ac digoiuie
f \ , t
|
f excidat. 1

laobedientiam in onmibus tollenteg Paires, et
consiiluturaOrdinem consenranies, probibenl e i epi- , \ ,
scopos, el presbytero el alioa catalogi gacerdolaHg , ,
->
sine pritnaiig sui liltcris regem adire e l aores ejus

obturbare, et quidquaro de aliquibug referre. E l i d circo eum qoi gine illius, qui provinci moiropolie
est episcopus, senleniia regem adil, et digniUle
deponi jubent, et a communione arceri.

,
,
. \

,
.
CANON X I I .
'.
c Si quis presbyler vel diaconus a proprio episcopo,
c
c vel episcopug a fynodo deposilus, ausus fue , \
c rit imperatoris auribus molesiiam exbibere,
,
< cum oporteal ad majorem gynodum converti,
c ,
c et jus, quod se babere pulat, ad plares ept , & c gcopog referre, eorumque examinationem el
, *
t judicium suscipere : si itaque his conlemplis , c *
c imperatori molealus fueril, is oulla venfa d i c te c gnug, neque sui defendendi locum habeat, nec
, restitutionig futurae gpero exspeclet.
c , , B A L S . CuWis condemnato, qui se injuria affe .
ctum puiei, appellationis auxilium daium est. Dicii
.
orgo canon, quodctsi hpcepigcopisdalumesMimi- .
liier et clericls; non lamen eis permissum 'est, , ,
atires regias de ea re obtundere. Si quis ergo, reli \ , *
cto ad niajorem synodum aditu, practermissisque
\ /.
jur:g sui coram ea allegaiionibus per appellalionem,

de ca re imperalori molcslus fuerit, uon solum non

juvabilur, acd perindc acnulla venia dignug, om- , ,
nem sui jtiris proponendi januam sibi occludet, et , ' *
H6c spom quidem reslitutionis babebit. Dixerii au, )
lem quispiam; Cum canon dical dcposilos non D , .
dcbere ad imperatorem accedere, sed ad majorem
, gynodum, ut ig, qui forte ab Ephegino vel Thessa ,
lonlccnsi depoeitus eet, ad patriarcbam universa,
saleni recte accedere cogelur: qut ?ero a palriarcba
,
condemnatus est, cum non habeat quo confugiat,
*
ad impcralorera accedens, punietur, an non? Solu
,
tio. Nonnulli dicebant, in eorura quoque gententiag
, ; .
locura babere ea, quae a canone dicunlur, exceplo \
,
universali, quoniam Hiorogolymitani senlentia ab
Aniioihcno dijudicetur, el Antiocheni ab Alexan- )
, \ 3
drtno, ot sic dcinceps sccundum majorem uniusca, \ {*
jusque ordincm. Alibi autem vidclur canon esse
* \ *edilue propier eonkniias aliorum episcoporum el
sa\
inelrupolilanornm, non etlam patriareharum. Eorqm
, \ .
cnim scnlcnliae appeUaiioni noD subjiciuntur. Et
1303
1 CAN. XII CONC. II ANTIOCH.
*
\ 6
* ,
. \ *
,
. ', . ' -

,
, ,
*
- , \
,

,
13
ido, qui hnperatorem adierit, ut de eorum senlenI M per nppellationem quaeratur, utvtill bicpraeeens
canon, pnniemr. Oicit euim Justiniuni Novella 137,
q u !R lib. 5 Bftsilfcorum, lit 1, cnp 45, siia est
sicexpresse: Si qui autem sanctissimi hujus synodi
eptecopi aliqtiani inter sese controversiam hatoaut,
aite de Jiire ecclesiastico, sive pro aliqoibus alils
rebns; prias eornm metjopolllanus cum aliis duobus ejusdem synodi episcopis rem judicet, e l nisi
utraqoe pars stet iis quae judicata fuerint, tunc
beaiisftinius pairiarcha illitis dioecesis inler eoe
audiaf, el Ula deflntat, quae ecclesiasticis canonibus
et legibus convenitint, nulla parte ejus sententiae
conlradicere valente. Quia aulem gape tractatum
s e n t e n l i a m e s s e
\ ^ eei, anoporletConstanlinopol. 4 4 2
t , appellaiioni snbjeclam, visum esl oportere, quod
. "
oiihi videtur, de eo dicere, el ea quoquc quae de ea

re ab aliis dicuntur. Dicunl nonnulli, quod quo ,
niam sentenliani prafecti praelorio, el senienliam
, ejua, qui bis fuil priefeclus urbis, leges aperte
. , statuunt appellationi non subjici; palriarchalem
, \
aulera senienliam eo privilegio dignani non j u d i \ cavere : qucmadmodum a mullis et quibuslibet
, (& judicibus, ita etiam ab eo provocabitur. Ad sui
, aiiiem dicti conftrmalionem utuntur et Jusliuiani
, Novella 3, in libro 3 Basilicorum, lit. 2 sila, qua?
\ , \ - decernil patriarcbam imperalori raiionem redderc,
. sl clericum ultra nomerum ordinaril. Alii palriarcbalis magnitudinis eminentiam veluti veneranles
\ $,
', G dicunt nec omnino a patriarcbali senlenlia penilus
\ excludendam ease appellaiionein, nec omnino
eoncedendam. Sed $i parles quidem, qnae in j u d i ,
cio contendunt, sunt vel clerkorum vel monacbo. ,
, rtim ordinis, prolata adversus aliquem eorum sen tenlia, non rursue cxaminabitur : si vero alicra
pars vel utraque sint laici ordinis, citra ullam
, *
conlroversiam appellabitur. Alii vero dicunt cansam
{
, esse appellalionis gcnilricem. Gausa enim ecclesiaslica non paril, inquiunt, felum appellatorium :
&
\ , pecuniaria autem paril appellalionem, tanquam
* . viperinam quamdam abortionem parentis viscera
lacerantem. Alii iis, qui hscc dicunt, os occludcnles

. - eensent pairiarchalero sententiam lunc sotum
, \, * - _ appeltalioni subj^pi, quando mandato imperiali
,
praestdet palriarcba cum aliis conjudicibus, vel
,
cum sua synodo. Mihiautem Tidettir, quod quoniani
,
leges, anlequam ecciesiaslicns slatus constiliieretu ,
eonacriplas sunt, et complures eanim a Graecis, re, ete nallaiB palriarcbarum mentionem fecere. SL
quis autem dicat eiiam ab orthodoxfs friperatori , \
. , bus factam fuiaee Novel1am,po8iquam sedes patriar chales bonore afleclasint, primum qufdem andiet,
, \ quod orthodoxo imperatori nunquam in menten>
venii, iutumiu ui quis hoc auderet, et diceret, qwo t
, .
a tanta auctorilate praedito tamque bonorato j u , dicaium sitesee ruraus in judicium revoi and m i .
Beinde et Justiniani Novellam, in praesentis cano
nis inlerprelatione posittm, "ua cavetur nc qttia

palriarchali sentenli* coofradicat, sufllcere ad
, >
1311
THEOD, BALSAMON
1318
eis peniins occludendam : ab eo aulem de iis, qus \

ab illo factx sunt supernuinerarits ordinaiionibua,
ratlonem exigi, non inlroducit ejus judiciorum de , \ *
inlegro examinationera. Illud enim eal faclom pro- ,
prium : boc vero, sedis privilegium. Qooniam igi- ! *
lur Siatuluni esl, oullum per alium injuria afficien- *
dum, ipse quidem ab imperatore qui Eccleaia
babet poiestalis scienliam, judicabilur, forte o l .
sacrilegus vel roale de fldl senliens, vel alicajua , . *
alius criniinis reus. Hocenim nos judicialiler actum * ,
esse vldimus diversis lemporibus, ejus auteru judi-
cium in disceplatiouem non revocari, nec de eo , ,
raiio posiulari debel propler sedis excellenUam. . Quta vero adversus banc Novellam quidam perver- .
sam linguam imipitemque exacuunt, et dicunt.
lunc noii posse patriarcbae judicio conlradici, & .
\
quando patriarcba audit per appellationem antisti,
lis eenteniiam, eo quod nolit Novella caueam in
, *
duobus judiciis agilalam ad tertium deduci; non
auiem quando primo loco judicai, e l maxime

laicos : dico, me possequidem uiulta ad baccdicere,
,
ci osiendcre ipsos non recle diccre. Quia aulem
, \
(anon 4 Sardicensis synodi decernit iicere ei, qul
esl condemnatus, bis appellare, ut ullimum judi- *
cium Oeri a papa Romano : non sinit boc eis pro- , \
* '
ccdere. Alia quidem praeleriuiuo; boc autem dico,
quod quoniam sancti Conslanlini decretuin ad pa- *
,
pam Silveslrura faclum, a nobis in cap. I , t i l . 8
praesfiniis operis interprelaiione siium statuil, pa- ', pam habere omnia jura imperialia secunda autem
. ,
i n i A . e n l i e r m / \ s 1
MI
// .^
.
avt
_
t> #
f
universalis
synodus ci quarla
dederunl
piariarcbae
, \
Consiaiuinopoliiaoo privilegia papae el slatuerunl, ,
til, quemadmodum el ille, in omnibus bonorelur: '
necessario in ejus senlcnliam appellaiio non cadit; . '
quemadmodum 443
de iroperiali senlenlia ,
quaeriiur. Propterea enim, ut esi consenlaneum,et *
synodalia edicia iustar priviiegiorum regaliuro edi-
ctorum emiaunlur. Cuui hoc auleni ila se habeat, , *
reliquae qtioque eorum cessant allegaiiones. Naiu
\ -
sive clericos sive laicos judicaveril palriarcba, sive ,
laicum cuin clerico, sive jussu imperalorio, sive /. ,
jure proprio, sive cum conjudice, sive solus, eril ,
quacunque examinatione el judicatione superior ; .
el qui ausus fueril ad imperaiorem appellare, ut de , \
palriarchtt senleulia rursus judicelur, eril praesenli ^ .
canoni obnoxius. Si eniro non permillUur impera , ,
lorcm moleslia affitere, pro rursus revocanda in
(, ,
jitdicium alicnjus melropoliiani senteniia , multo
, , 4
magis non permitlelur palriarcbalem senlenliam
, * -* >ad imperaiorem inlroduci.

, .
* .
ZONAR. EpUcopo, quem synodue, vel clerico,
ZfiNAP. fc*
quem episcopus deposueril, quo paclo de senlentia
, 18*
suae damnaiiouis, iujustam esse asserat, exatni* , ?*
' , *
nanda agere liceat, jain anlea explicavimus : boc
*
vero loco eos, qui depoailione mullali stint impe, , \ xa^
ra'orem adire, cique moleslos csse, ac ad cum

1313
IN CAN. XIII CONC. II ANTIOCH.
, \ -
,
, .
. c ^, , , \
* \ c , .
, ' , , \ ' &
, ; '
.
. ,
' ,
-
1314
damnationis sua cogiiilionem deferre, canon vetai;
quique id fecerit, nec andiri amplius in judicio, tt

omni in posierum resUluiionU spe carere jubet.
A R I S T . c Dcpositus, si imperatort luolestiam exbic bueril, njjijorem pelat synodum, ejusqne decreto
acquiescat. Si vero rtirsum segre lolerii, reeitc talioneni ne assequatur. >
Eum qui a synodo deponttur, sibique fidetur
injuria aflectus, canon hic majorcin provocaresynodum non probibet, et apud eam proferre qujo
jueia esse arbilralur, ad senienliae conlra se lake
everskmem. Iroo poiius ei boc pennitiii facere.
Eura aulem qui non vult synoduin adire, et apud
eain jora sua proponere, scd imperaiorias oblur"
* n bare auresin ultionem moliiur,nulla dignatur

*" venia
, , c apologbe locum ei coiicedil, nec fuiune reeti , tulionis spen exspectare.
.
CANON XIII.
'.
c Nulhis episcopus audeat ab una provineia in
'
c aliam transirt, et ad tuinisterii promoUonem
c , \ c aliqitos veclesiis ordinare, nec si alios una
c ,
c socutn inducat, nisi veneril liiteris accersitus
c ,
c mctropoliiatii, et episeoporum qni euut cum ipc \ 80, in quoram regioaem accedii. Si anlem hullo
,
c vocante, ad aliquonim ordinalionem et eccle .
t siasiicarain rerum ad se non pcrlineniium con \ ,
c fttHutionem, inordinate insolenlerque procesae
t rit, sbit quidem irriia quse ab ipso geruntur :
, *
c ipse auiem suae iiisolentlae et pracier ralionein
i *
c faclae aggressiorus debilas del posnas, a sancla
c
sciJieet synodo exinde deposiius.
, .
B A L S , De iis, q u in praesenli cauone iraclala
. \ aunt, in canone aposlolico 35 saiis tractavimus,
'
. \ ei alibi. Et lege ea, quae illfc acripâ sunl. Quaere
. . '. et praesentis eynodi canonem z z .
ZONAR. Si qoit episcopas alterius proviitctam
.
, \ ingredialur, ibique eo inconsullo ordines cooferal,
offensionee ac lumvliue ex ea re exsistere facile
. \ 6 xavow, est. Quate^lDfn id fleri caoon velat, tuin qui fecerii,
. depositione damnalum esso deeernil. Eadem vero,
' e i aposlolorom tricesimo qtrinio et bujoa quoquo
* \ ' synodi vicetiino aecundo caoooe, consliluia suni.
D
n e
.
I
.
, , \
, ,
. >
,

, ,
,
\
. '
, ,
,
, *
, \ .
AR4ST. S i , neaiim roganie, epiacopot in aliam

c se contulerit provinciam, el ordinaverii, reaqie
c administraverit, et i r r i l maneant, el isie doi poHatnr.
llultoe canones inveoies boc prolHbenles, nimirutn epUcopum e eua provincia ad alienam iransilire, ei io ea ordinare, aul aliud atiquod moniis
episcopale obire. Nisi forsitan vocelur aliquis et a
regioiiis episcopo dignus habealur, qui lalc aliquid
facial. A l qui sua sp<>me in alleram 444 proYiociaiu
proilciscitur, et vel pjanuum iroposiiioiief facit, vel
negoliorum ccclesiasticorum consiiluiiones ad ipsum
non penineniium, el irriia manere quae ab islo facta sunt, ei ipstim deponi jubcni.
THEOD. BALSAMON
135
1216
1.
c Ef ,
c
/ ,
^, *

c
c ,
,
.
. , .
,
,
CAKON X I * .
f Si quis fpiftcopat ob a l q u j crlmina jodtcetar,
c deinde eoniiftgat episcopof provineiae de e*
4 diaseniire; illis qoidtin eant, deqno fcrtor eeo4 tentia, iMOCfntem protianiianiibas; bif vero,
4 rtem : pro UMa componenda conlroversia, v i c som est sanciae *yoodo, ui metropoliianas
c epiaropat ex propinqoa provincia alios evocet
4 judictf, qui coiitroveraiam dinoianl, curo pro4 vincialibus, qood probatum faerit conimaQ*
do. t
B A L S . Episcopam, qvi ab episcopit provincialibot judicaiur, et ab aiiquibus qaidem absolviior,
ab altis vcro coodcmtiatar, non aliat condemnari
Tcl absolfi ftlatuil syiiodue, nisi syuodi nielropoiilannt propiuquos episcopoa accersiveril, qui ki quod quacrilur judicare, et seuienitaoi confinnare
, 6
dcbeni. Ne diras ergo canonem 12, butc canuni
, \ .
atlversari, dicemcm: dubiam senieiitiam a majori
' ,
gyiutdo ruraas judicari, el non ab ee, qui priino '
judieavii, cum fiaitiinis episcopit eiaminari. lllic
,
euiru fuerai prolala seoleiuia, nee poietl amplius
.
judieare qui illam semel protulil; ei propterea iliius
,
eulaniia, ut dubia appellalioni aobjiciUir: bic au ,
ten DOO e*i prolata aenteniia. E l t-aooa melropo- , ,
liiaiiuoi admooet fiuilimos epiicopos aecersere ul
* .
lollaUir ditsensio, el tic OBDJI coudemnali gospicio

ei lergiversalio reseceior, aed ai boe quoque faclb,
, '
coudenipaiug gibi facUin iojufiam ease puiei, racie , \
appellaveril, ui duodeciino canone coniieelur, et , *
quarlo Sardicrnsis synodi. L>ge et ejusdem synodi' ' , canonea 5 ei 5. S i auiem apud palriarcbaw l i l i , , .
gaverii, praseng canon et sequeas locum habebil.
' \ ' **
. ' \ ' ,
.
9
Z O N A R . Quandocuuque aliquii ab omnibua provinciae rpUcopis uoantim conseotu damnaini faerit

ilamuaiiotteai in dobHim rovocare, ut bojus ayaodi
oanono cojuliluuim eat, nequaquam licebil. A l
i non omnea epiacopi idem seniiant, aed alU qoi4em damnaii reuaa, alii contra fieri oportere coaicndant; lanc k meiropoUuno ejns provincuB a
vicina provincia alii epiaoopi evocari, eorumqoe
sufiragiia ad aUeram pariutm adjuuclia diaseulientium imer se episcoporum coiitroversia
. "
; ,

' - , ,
ot ,

, *
,
componi D \ .
debenl. Lege eardicouaig quoquo a y n o d i canotttai
jtertiuin ct qainlHm.
A f i i S T . c S i episcopo accaiaio, provincis episcopi
inier ae discrepent, ad conlroveraiam corto
< diriinendam, alii e viciaie eanl advocaudi.
JJiinsquisqne episcopus criminibns accusaius a
pnipria synodo Judicari debet; ei autem provincis
piscopi dissentiant,illi qtiidero insontom Judicatom,
alii ream diceme*, a vicina provincia poteat metropbliianue alios evocare epUcopos ut eonirofortlaiH
ab epiacopis agiiatam soWanl.
' \
' * . c , , c *

c .
" , itC
, .
,
,

,
.
1317
IN C A N . CONC. Ii ANTIOCH.
1318
'.
c ,
c , '
< *
c ; ,
c c .
. '
.
,
,
,
.
. ' \
.
CANON X V .
c Si quU episcopus aliquonnn criroinum accusaitts,
r fuerit ab omnibus provinctae epigcopu cou*
< demnaius, c l omnes uuaro coiiseniienlem adc versus eum senlenliacn tulerinl: is nc ampliua
c ab aliis judicelur; sed provinciae epUcoporum
c firma maneal seuleniia. >
1<7'.
(49), \
^ ,
c ,
, \ , ,
. , j
c .
. ,
, ,
,
, \ ,
rxl .
CANON X Y I .
c S i quis vacans episcopus, in vacanlem eccle< giain irrumpens, sedem arripuerii absque
perfecta synodo; is sit cjeclus, etiair.si omnU
t populus, quem invasit, eum elogerit. Perfecu
vero eynodus Slla csi, cul una quoquc adest
c mctropolitanus. >
B A L S . Episcopiis quidain vacans, scu ecclesiam
non habens, utpote quae a gentibus tencbalur, sua
aucloritate vacaniem occupabat ecclesiam, qnx
scilicet episcopum non babebat, ejus scdcm invadens , et jura arcliiepiscopalia exercebat. Cum
B A L S . Prsesenscanonsablaius esl a qnarto canone

aynodi Sardicen&is. Sin auiem boc nolig dieere,
inlerpretare canonem ut superius dicium esi : etdte
fieri condeuinalionem a syuodo, in quam non cadit
appellaiio, ut a papa, vel a paimrcba Consianii*
DOpoIiiano.
4 4 5 . Ex iis quae in quarlo canone dixi
mus bujus quoque canonie inteliigenliam quibbci
atsequetur.
. c , - ABIST. Epiecopo judicato, sl omnium provincia
c episcoporum sentenliae sinl concordes, aciir.nU
c ,
c ,
c redimegratio non datur. >
Hic canon eum qui ab oninibus provincine

'
epfccopis deponUur, ab aliig appellationis more
, ' more judicari non permiUii, ged omniurn pro
vinciaUum episcoporum genlenliani nnanimiter
, eontra ewm illatam, firmam vult manere. Scd irt
| in quarto synodi bujtig canone diximus. gentenlia
, eorum qni decreverunt eum qni se injuria
, \
affectirm putal, provocare et appellalionis auxilium
, \ - aaaequi, potius valei ut jnsiior el bumanior.
.
(
Guill. Beveregii noUe,

(A9) . Hic una cum D quaro EpUomen gcboliasles ha?c babel : *
aequenti canone a Leontio episcopo in concilio

Cbalcedoiiensi ex codice canonum rcciutug egt,
*\ ,
quo bic quidem nonagesimus quiatus, gcquen* , .
nonagesiinug aextug, juxia ordinem nimirum canontiiii in isto codice obeervalum, dicitur. Concil.
Clialced. A c i . 11, pag. 301. 502 edil. Col. aiu
P o n i i n i 1618. Ubi eliam vi borum canonum Bas-
sianus ei Slepbanus episcupatus Epliesi pulsi , *
sunt, dignilale tanlum, sive bonore, communione . Syntjdicii
e l neeegsariig ad Tilam sustentandam iig concessia
patriarchae Michaeils sentenlia permitiit et transla
P o r r o llarmenopuli prxaenlig caaoni* epiloiue sic
tionet episcoporum /fcri, dejttdicio itlius, qui prunKs
86 habei; ,
inter eo$ e*i usu tic po&cente ad mujorem unlila
( \, \
tem; item episcvpo canceai et episcopalum ollerLvi
) \ ,
intuper primate in lerritorio ipsius, in quo ei
,
omuibut ejut fiuibu$ ornnia ponlificalia jura eserce%
. Etiam vacans episcopus, si uo&que integra bil quwcunque gcrmanut eorum pontijex txeicet;
sgnodo (integra aulem esl, cum el meiropulttanus
exceplo, quod tn tacro tyuikrono non collocelur.
udai) in ecctetiam vacantem iniitierit, ticet Ua
Harmcnop. Epit. cau. gect. i , l i i , 4..
civitaiis illint popultit volucrit, rejiculus est. l u
%
1G20
TBfcOD. BALSAMON
1319
ulem reprehendereiur, et interrogarelur, quomodo , , * &
' , *
boc essei ausus, hoc modo defendebat. Non

propter aliquid aliud fuisse probibitam in alia

regtone eeu dicecesi operationem seu exerciiium,
qoaoi ne injuria affieerelur et conlemneretur bujus , \ \ , ,
regionis dicecesisve praeeul : cum autem non sil
anlislcs in vacante ecclesia, et cum ipse eara, qua3 ,
illi obtigerat, non babet, ui quae a geniibus deii-
\ ; nebaiur, nec quae de injuria d i c u suni locutii
babebunl, ncc ullum ei pra?judicium afferetur,
laoquam qui, ullra ea quae babei, aliena sibi ,
usurpet. Dicil ergo cauon, eum, qui lam temere , , a Spiritus sancti gratia non sibi dalum thronum .
arripit, etiainsi el ipse et ecclesia vacei, esee
ejiciendum. Perinde autem ac si dixissel quispiam,
,
ea locum babere, quando is, qui vacat, prardonis

more vacaniem ecclesiam invasiasel; nou aulem

qtiando ejus populus eum, qui vacat, vel invilum

ad eain tranaluleril : adjicii ranun ne proplerea
. , ,
quidein esse illi igtioscendura, qui in vacanlem

dioecesiu aliquid episcopale exercuil absque ay ,
nod! permissione. Cum aulem, ul est verisimile,
,
a provinciulium episcoporum dispensaiione vacanti
,
cuipiam pennissum essei iu vacanie ecclesia ccle- \ ,
brare, et boc damuareiur, eo quod non eeseleiiam

assensus melropolilaous, dicebant quidara, esse
, \
el vocari synodura proviucialiuia epiecoporiun
^ , \
conventum, el ideo firmum esse quod ab eis fii
* ] |
eine meiropolilano, quoniara episcoporum seulen
,
l i i s , etiara eine meiropolitano, contradici non g *
potesl : dixeruni Palres, in bac causa eam esse
, \ >
perfeclam synodum, quae babei eiiam meuopoli- . "
lanum prasenlem; esl aulem geoleiilia singularis;
et singularia non irabuniur adexemplum. N o U ergo

ex praeseiui canoiie, quod cum synodali decreio per- , \
miuiiur vacanli episcopo in vacanle ecclesia cele- . "
brare; quin el in ipso ejus tbrono sedere. Saepe euim
\
audivi, quod imperalorio quoque mandalo ad id ,
opua esL luterrogaverit aulem quispiam, Quoroodo ;
intelligi debel i l l u d , esse ejicicnduni euui qui *
illam sic invasil ecclesiara? ei dicebant qiddeiQ ,
nonnulli boc de segregatione accipi. Mihi auiem *
videiur esse accipienduin de deposiiione, secundum
. ( '
cauones qui dicuni eoe esae deponendos qui ordi aanl ulira snae dioeceses. Si eniro, qui ad injuriam D 6 \ unius aniisiitis, qui esl ia regione, episcopale
quidpiam exercuii, deponilur : niullo magia pu- (50), ,
nielur, qui ad perfeciae synodi injuriam tale qtiid
. \
fecii. 446
& * P quaesitum esl, Quis esl \s qui
*
vacai, et quanara dicalur vacare Ecdesia ? Ac de
* \
vacanle quidem ecclesia nulla fuil dubitatio :
orones enim dixerunl eam esse vacanlem eccle ,
siam, quae aotisiile orbala est : aed de vacanle
,
amisiiie multa fuilcontroversia, et placuit omnibus
\
e
GuiJl. Beveregii nol.

(50) Hgec usque ad finera
bujus BaUamonis in bunc canonem inierpretalioiiia s . nostro Bodleiano accepta referas : neque
enim in Parisianai edilione e u t a n t ; nisi quod iu
supplemenio Laiina eorum versio a GeniUoo Berveto elaborata babeaiur. Sed in Amerbackiaaa
codice, non secus aique in uoslro, leguniur.
1321
C A N . X V IC O N C . II A N T i O C H .
1 3
A e u n i dici vacar<vqtii nonpoteet profioisci ad eam

eeclesiam in quam suffectus est, eo vel a
, , \
* $ <geniibus vel etiam ab boreticie occupeiur, e l
, fortaase etiam profaneiur comniunisque reddatvr,
IIPC stnatur antisles pedem in eani mferre, e i i , ; *
, jusmodi eel hodie Hicrosolymiiaua Kccleeia, A n tiocbena, Tarsensis, et aliae. Hierosolyma enim ab
\
tiupiis Agarenis polluta siuU, Ibronus Anliocbenus
\
a patriarcba Lalino delinelttr, et Tarsue ab A r
nieni. Nonnulla? aulefti Hierosolymorum, Aatio
, \
cbiae, el Constanlinopolis ecclesiae non reputaotur
. "
vncare, quia Laiini ei Agareni perinittnnt aitlisii
tibus suas < cclesies episcopaliter administrare, ei
. Clirisliaiiorutn, qtii illic suirl, ciiram gerere. Unde
, , ,
et ejusmodi ecclesiarum evocati antistites debeni
, * \
proflciaci. Quod autero dantnr quibusdam atittaii
libus non vacantibus, sed paupertate laboranitbtis,
. \
orbalae seu vacantes ccclesiae, est dispeiisaliofiw
ratio : et canon, qni dicii vacantem dandam eesft *
\
- \ . vacanii, locum non babet. Et ideo, qnl aynodalitrr
, permittunt cuiplam, u l possit eliam in sfede Hliui
ecclesiae, quain dispensaiionis ralione sibt dalam
. \
habiet, sedere, faciont coulra canonetn rem, cid

, , venia dauda non e s l : iis enitn, qui vacant, debet
dari tbronus; non autem iis, qui habent eedem
-,
episcopalem. Propterea eniin et antistes, qui */a, * canieni accipit ecclesiam, Ron amplins vocalur
, episcoptis illius eeclesiae, iu quam prhnum renuntiatns est, sed cjus, quae ilti ut vacatis data eai.
, <
, , quemadmodum magmis TbeoJojiie Grfgorius noH
amplius dictus osi Naziaitzemis, eed ConglefHbio .
, , politanus episcopus, nec qut proxime ondtaata*
, \
cst ad Amaseam, el in Cerastmtem iraaslalue, qtita
, qui priusfueral depositus, eslrc8iitotus,tMm Ainaaett
.
episcopus vocaitre esl, sed Cerasuntis. <'daodtopoquoquo
Utanus autem proprium episcopaium, fleracleam Ponlicaro, ut vacantein adeptes et in d

conjuncta sede sedere perniissus, quomodo Claudiopdlitanus appellatur nescio

ZONAP. ,
ZQNAR. Vacane eptseopns ille est, qui v d mil*
, ,
lius, vel occupalse a gentibns ecclesia*, praBfeclue
J , ,
esi, vel a populo ejus urbis, cui datus episcopus
, ' .
fuil, nullo ipsius vilio, sed sola populi pervicaci*
'
exclusus; vacans porro ecclcsia esl, qnae praefe^
. I ;
ctum sibi episcopum non babet. Si ergo vacatis
, D episcopus vacanlem ecclesiam invadens, tbronititi
- ,
illius occuparil; quamvis iltum populus ejus urbis
,
epistopum habere velit, nisi laiitcn eidem perfecta
^yjiodua vacanleui illam ecclesiam decrelo suo
.
adjudicarit, ab illius ejcclesia3 adaiinislratione oin, j uino repelli placeL Pcrfecta vero synodus ea exi *
stiaiatur, cui profinci metropolilantisiiilrfiieril;
.
proinde, si id syuodus perfecta decreverit, nihil obaiel quoiiiiiius vacans ecclesia episcopo vacanii
assiguari queat.
. c
c , , .

,
). ,
* ' ,
ARIST. C Qui sine synodo pci rccia, ei ipso mctroi polilano in vacaiilem ectlesiam iraasiU\,
c eiiamsi ipse s i l vacans, ejicicndus est.
Yacaniem quidem episcopuui in vacanii eccleia
a perfecta synodo, praeeenle el raelropoMs eplecopo,
constitui, praesene canon permiuii, non auiem a
seipso, etiamsi a toto poptrio tbroiium usurp.re
42
13*3
T H E U D . BALSAMON
13
cogftalur, nisi excommunicari vefil. Eum anlem & , . *

qui vacai, uec omnmo et vict-simus primus
, '
praisenlis synodi cauon, ei alii varii 111 in deriino
quarlo canone aposlolico scribilur. in aliam i n i - , ,
grare ecclesiani permnimii, sed in ea manere ec- ' ,
:
clesia in qnani ab initio a Deo ordinatus fuii.

'.
447
CANON XVII.
, ,
Si qnis episco|His, ac<vpla tnanuum intposiiione
< ,
al> episcnpo, vi populo pneesse jussits, inmius
, non siisccperit, iec, u l ad sibi concrediiam
c , &:.
ccclesiam proftciscalur, perstiaderi possil : is
, ' ,
c sii cxcouiinunicaius, doncc coaclus aiijcipial,

c vel perbnla synodus episcoporiiin provincia?
/ .
c de ipso aliqoid deccrual.
B A L S . Lcge aposUdicinn canonem 56, et dices . -' ,
quai dccrcta stiiit de prsesulibus, qui ad eas ad \ \
.
quas ordiiiaii suni errlosias non pnificiscunitir.
\
Consequeuicr crgo pr&sen* quoque cauon eadcm
,
dccernil, adjiciens ciim esse segregnliim, qui
/ ,
proftcisciliir adccrlcsiam qua ipsiiiu soriila esl ;donecaliquid dc ipso aiatu.Titsynodusquneeiim eligit. .

f orle eniro cum admiUrl aliquain causain probabi. \ ,
km afferentem. Quia auiem illic diximus, uon accipi,
, ,
uidituiilaliqni, iuaiiuuii) iinpositioiictn pro elcclionc,
-
eo quod canon ulique de siieceplione metaiiiil;
\, .
d<;bes praftenicut quoquc canonem sic inielligere.
Z U N A B . Si quis ad praelecturam populi vocatus,
ZUNAP. ,
niuiiHb illtid, boc cst, servilium ive iiiinisierium,
,
pbire rccueaveril, coroniuuienc uiolus, boc esi, se
, *.,
'

giegatws eril, doacc id suscipial. Quod si ftecusare , . i
oumino pergat, a sogrcgalione lioiiiiueiii absoivi
, ,
prorsus haud Iteebil; nisi forte aliquid jam de
. " *
ipso perfccla aynodua consiiluerii. Causas cnim
, *
foriasae ob quas a praifeclura; niunere excusari
, \ , \
velit probabiles aftVrei, quibus per synodum appro .
balie niiilta quoquc imposila bomini condonabiiur.
A B I S T . Qui ordinem suscepil, et ab eo resiltl,
. < ,
excoiiimunicatur, usque duni pcBiiitentia duclus
c , .
iiiuiiu* in se eusceperil.
.
Qui persuadelur ad eam quam sibi coui" niUsaiu babet ecclesiam irc, el populo preesse,
, ,
excounmmu aius eril, donec senleniiain mtiians,
, , animaruni curain ipsi coucredilam siuceperit.
[ .
CANON .
,
D
KANQN '.
< S i quis otdinalus ieril ad paroeciaiu ad
\5) &
Guill. Beveregii noiee.
(51) .
Prajlor ea quaa B a l saHiou Zonaias in bunc canouem sciipserunt,
. ,
r.tp\ \ ' ,

', ,
\ , . ' ;, xx\
^ ' '-y
, , .
,

, ;
, ' ,'. Quando Joannct IkalcedoMtm*
palriurcha domino Alexw Comneno tmpereiert
promotus , annut 25 sedeual , mota esl .
utrum Joanneni Aulwcheuum palriunham, cd
thronnm Anlioclitnu.n 1$ annos eUcius futTai, ted
iiluc proficmci non puluu, propierea quod AUUOCMM
trancis lenebatur, vacamem haben opuTtueriiêt
ad ihronum Con&iuntinopulilunuin promotert ; rerwm
non judtculu* eti vacun* , ui qui mnnmeras in ov*
tropulet aibi aubjecias elccitonet et vrdi aitotic* cerat; eliamsi nundum in ikrono cotlocaius /Kirrf.
Fuau* csi auian patnarclta magnus trtoimm**
13&
fN
CAN.XVIIi
CONC
II ANTIOCH.
1?26
, !- . f quani est ordinaiiis c piscopus, non sua quiriem

culpa, sed propiec populi rccusalionem, vel
c , ' c aliquam aliam < ansam, qu; a sc non oiilur :
, ' c is sit et honoris el muneris parliceps, dum< f inodo nullam rcbus ecclcsia, in qua conve *
c nit, molesliam aflerat. ls aulcm id suscipial,
< , .
< quod perfecta provincix synodus, quod ad sc
,
c allalum est judicando, etatucril.
* .*
B A L S . In seplinao decimo quidem canone Patres
. '
CIIIII puniunl, qui ordinatus fueril, el per ,'
suadctur ad ecclesiam proticisci, qu e ilbim sorliia
.
est. In pracsenti autem canone ei danl veniam, qui

ordinquis csl, ei vuli quidem ad eam, ad quaiu
,
ordiiialns esl, paroeciam prolicisci, non sinilur

aulciu, vel propler populi impudeniiam, vel pro, , ' , ^ pter genlium incursioneiu : c l idco permiltunl, u l
in qua invenitur provincia, honore digruis habea
, \ \
l u r ; calbedra seilicet el vocatione ei episcopalis
, \
officii exercilio, cuin sciemia ei pcrmissione epi
scopi illius regionis; nec lainen se omnino ingcral

negotiis illius ecclesiae, in qua babilat, scilicel ne
, ,
doceat, ne ordinei, neque aliquid aliud epicopale
,
exerceai, sine illius rcgionis episcopi permissione;
\ , '
sed quiescat, donec quid sit agcndum didicerii a

peiTeciae synodi senlentia.
\ .
. *0 ,
,
,
, *-
ZONAK. Quicunque ordiualus est, u l ecclesiae

urbie alicujus praesit, el ad eam vcl quia forle
ctbnicorum diiioni subjecla sit, vei quod itinera
a Barbaris obsideaulitr, vel quod a populo ejus
* * , ^ urbis insolenlius pervicici non admiliatiir, minime
\ proQcisci potuerit, ilignitaiem illequidem episcopi.
*
lilurghcque exercendiB lacultatein, obtinebit (ncc
*
emm per ipsum faclum est, ab ecclesia?, cui
, deslinatusesl sialione diutius abessei),448 verum
.
ne se illitis Ecclesia:, in qua degit. mgoiiis immi , \
sceat, interdillum. Est enim illi fortc in urbe
.
aliqua domicilium, suosque in illius urbis ecclesia
*
convenlus agit. F.jns igitur ecclesiac negotiormn
, ,
parlem aliquam altingere homini baud licebi:.
, , Neque enim in ea docendi, neque ordinis con . ferendi, neqde sacra facicndi, nisi ejus rei con cessa facultaie, neque vero aliquid ex illius occlc , *
stac redilibus in suos nsurs iransferendi polcstas
erii. Universa porro ab illo perfeeiw synodi judi .
cio consilioque permiiti dccet, ut quod ipsius raiionibus maxiroe opporlunum fore vidcbitur
Statuat.
. c - j) AB1ST. Episcopus ordiiiatus ct a civitale iifyi
c \, \ c acceptus bonore fruaiur, ct iminus tautiini
c ,
c obeat, exspectans qnid provincine synodus
c ,
c pronunliaveril.
' * Qui non suam ob causam a civiipie ndmitiiiur
, in quam ordinatus fuit, sed pjopler populi impro ' \ , \
bilaietn : el houoris parliceps cst, et sacra facerc
. , non probibetur. Debel auiem patienier niancre, et
, $
non niilitari aliquo uti auxilio aut alia potesiaic,
Guill. Beyeregii notffi.
Nagna Ecclesia Constantinopoliianorum, ah unitersa Ecclciia quasilus, ct ab imptralore domino
Joanne Comneno electus mense Maiu, indklione {%

an. 6612.
1327
THEOD. BALSAMON
1328
dwiec pcrfccla
provinciae eynodus, quod ipsi de

\ .
eo visum esi, decreveril.
'.
CANON X I X .
c >
c Fpiscopus ne ordineiur absque syno-lo ei prae ,
seniia niclropoliiani provinciaj : eo atiiem
c * , pra*cnl(% outnino meltus esl omnes una ctiin
c . < eo adesse comminislros, qui sunl in provinria,
c , \ *
l oporlcl per epihlolant meiropolilaiiUMi tos
c , \
i convocaie, et si omnes quideni acicsscrinl,
c , ,
melitts csi : sin aulein boc' fucril dilllcile,
c , plures omnino adesse oporlet, vcl per liiuras
c , >
una cum illis guflTragiiiin icrre, el sic cuni
c
f piurium pracscntia vel clectione fieri consliiuc .
f lionem. Sin aulein aliier pr.cler haec, qua
, .
decrela sunl, iial, n<>n valeat ordinatio. Si
vero ex piheiiniio cuii"iie facla fueril consii- ^
, *
i lulio, aliqui aiiiein propier suum coiilenlionia
, .
sludium conlradicant, xincal pbirium suflra-
c gium.
. , B A L S . Quomodo oporieat eligere anlisliles, cx
quario canone prima! sytiodi didicimus. Et pra^scns ' .
canon eadeni pr&cipil. Adjicit aulein, eleelionci* .
quae praelcr ea quai hic decreia simt sancta fueril, *
esse irrilam cl invalidam : ei quod, cum ii qui ,
eligunt in pluros seiiienlias dividuuiur, plurium
.
vinccnl suffragia. Cuiu audivctis aulcm canoneu
ticenlem, nori fieri eleclionem sine prseseutia ine- ,
,
Iropoliiani, ne dixcris euin debere adesse in
cleciioue (boc esl cnim probibilum, sicut in aliis ,
* *
canonibus diciiim esl) : sed dic prxseimam bic
cjus periiii&siouein vel suasioneiu esse, sine qua C , .
fieri non poiesl electio.
. Primum quidem nolandum esl, ordina.
liunis nuinine boc loco suiTragii culculum, non ), \ auicm perfcctam ,cum manuuin imposiiione cpi . *0
gcopi instilultonein inielligi. Primus nauique san- ,
rioruiu apostolorutu canonuni â duobus iribusve
vpiscopis episcopuin creari, ab uno sacerdolcm et
, *\ , ' * &
diacomiui : liic vero omnes provincix episuopos

aul plures cerle adesse, vel reliquorum senletilia3 , ,
per litleras asseutiri jubet. U l ex hoc sufTragium
. *
quoque ordinatiunis voce iudicari cet tissiine COIM- .
probelur. Diximns porro in canonis aposiolici pruui,
{
elprimae sytiodi qnarlijepxlicatio.ne de hac rc fusius. ' ,
, Quaiidocnnque igitur episcopus aliquts oidinari ^ ' . "
scu eligi debet, ejus provinciae mctropolitauuui
,

PG137

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

PG137

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

. - s .

ss. PATRii, doctorii scriptoriiqii ecclesiasticorim,

OMNHJM QUi EXSTITEHE MONUMENTOKIIM CATHOLICiE TRADITIONIS P E R QUINDEGtM PRIORA

ORMRE AD TRADITIOMEM ECCLESlASTICAM POLLENTIBU8, AMPLIPICATA ;

IREOITORUII, PRIMIIM AUTBM 1N M08TRA BIBLIOTHECA, BX OPBRIBD8 ET M8S. AD 0MRB8

IN OUA PRODKUNT PATRES. DOCTORES SCRIPTORKSQUK B d X K S I A GRiEC/B AB iEtO PIIOTIANO AD

BlbllolhecRe elerl uolrereee,

VOLUMJNJBUS EST ABSOLUTA. UNOMQUODQUB VOLUMEN GHJtCO-

GRJECJR TOMUS CXXXV 11.

EXCUDKBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREM;

Ilt CAKOKKS SS. AtOSTOLOMVM, CONCILtOROM KT IH KHSTOUS

ACCURANTB I T DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. M I G N E ,

CDKSOini COKFLBTORCM Ot StNGULOS S d B H T L i ECCLBSUSTIC* HAMOS BDITOKI.

EXCDDEBATOR BT VENIT A P U D J . - P . HIGNB E D I T O R K M ,

S&CVLIIU XtU, ANtWS l t .

A U C T O R U M B T O P E R U M QUI I N HOC C X X X V I I CONTINEIYTUR

Textum coolnlimns cam dttione Alhtnitnsi anoi 183S.

rari.iis. - Ex Typis J.-P. MICNK.

Theodori Balitmonh $cript*.

(o) Gorrecior ei plagiarius Zonara d k i l a r Bajsa

b$ Na^alk Aiex. H U i . Ecclee. taec. XI %i X U , p .

II. . Constituthmtm Mnpwatorianwfcrfa te6u$ ucUiimtms Ijbf

(q) In qna BaUa uoois SyniagA>ale s^at canones

. 3. \Up\ ^ (u) : De eleetis ad Orientates Ecclesiat,

(o) Id. Gr. p. 75; Lat. p. 54.

sec. Maubaei N o | i l . p. 53 ed. in fol. sunl , e t c , 1, 4, 5 el 6. Vindob. in cod. C s a r . 15, n . 4,

mc primi defemori$ p. 453.

In cod. Naniano 228, n . 5. V . Gat. codd. Gr. Nanian. p. 419. (HARL.)

ckmli, Thiodoro BaUamoxe, ianctistima

Dei Magnaz ecclesiw diacono, nomophylace, el chartophylace,

(o) Edidimuj inier Pbolii opera, tom. Q V . EDIT. PATA.

GUIL. BEVEREGII PRAFATIO.

sanctmimum patriarchmn dominum Georgium Xipkilinum,

Perqoam plas traditiones canonnm

Ooe eanonle discipllo sunt opera.

oralw ad eos, qui naluralem seminis efflwum immumHliem exUu-

fulurum mutiis, ut siiam pro mtm

rogalut obucundavi, negolio-

qut me dedi, ne prgpUr inobedientiam coarguerer.

EccinUr OccidtntalU *t Orieutalii, lib. I I , cap. 10, citalug, b c dc iis babeat : -

Ule dominus AUxius Ariitenus contra

Nomocanonum, Deo auiftenle,

interprelatum per Deo ckarutimum nomo*

narvm tabularum ab Ecelesia repulatur. Ubt corpus canonum ecclesiasticorum aperie

GUIL. BEVERKGU PRAFATIO.

IN CANONES SS. APOSTOLORll, I L I O M I

duobut vei iribus episcopls ordinetur.

Hecftione, ut nonnulli dicebant, secuii ea qua dice .

dicii a duobus tt\ iribos epieaopk ordiaomhmi t p i fttoptiiu*

B A L S . II ic quoqiie canon 4e ordJnationo cense \ \

ZOiXAR. eleelimiem, el ordtnalkmcni pretiy. \ , \

Si cpi*copu* rel pre^yter

tacrificio ordixationtm, atia qtiad*m ad a/|ar<

wel aliqua animalia,

mine, prater ordinatiottim, deponatur, prattrquam

nowu $pieas vel unam tempore opportuno. Ne

c*af anleiii aiiquid alhtd ad altare offerre quam

oUum *d luminare, et incensnm iempore $ancta

cJoii ofltiiamur. Sic eliam Schotiasies in llurmenopuli epiiomcn, / : , '

llarutenop. epiL can.

fciffro? nomiiic caiiuu hic

dignissima aunl D. Ilieronvmi verba : RUera n*hr**

A l t l S T . Sacerdot quilac, vel mei, vel iiceram, vel

vel lcgvmin* altari affert, praler no-

Si cpicopu rel pre^yter

Segregbis im qui in preeibus et com<