B NNG NGHIP V PHT TRIN NNG THN

GIO TRNH M UN
SA CHA BM NC LI TM
M S: M 04 NGH: SA

CHA MY NNG NGHIP

Trnh : S cp ngh

TUYN B BN QUYN:

Ti liu ny thuc loi sch gio trnh nn cc ngun thng tin c th c php dng nguyn bn hoc trch dng cho cc mc ch v o to v tham kho. Mi mc ch khc mang tnh lch lc hoc s dng vi mc ch kinh doanh thiu lnh mnh s b nghim cm. M TI LIU: M04

LI GII THIU o to ngh cho lao ng nng thn l s nghip ca ng, Nh nc, ca cc cp, cc ngnh v x hi nhm nng cao cht lng lao ng nng thn, p ng yu cu cng nghip ha, hin i ha nng nghip, nng thn. Trong nhng nm qua qu trnh p dng c gii ha trong sn xut nng nghip pht trin mt s khu trong sn xut nng nghip. i a s ngi s dng my mc khng qua lp o to cho nn trong qu trnh s dng gp rt nhiu kh khn trong vn hnh, chm sc sa cha. gii quyt nhng kh khn trong vic p dng c gii ha trong nng nghip. Chng ti bin son Gio trnh Sa cha my bm nc li tm phc v cho ngi lao ng s dng my bm nc vo cng vic chm sc cy trng Chng trnh o to ngh Sa cha my nng nghip cng vi b gio trnh c bin son tch hp nhng kin thc, k nng cn c ca ngh, cp nht nhng tin b ca khoa hc k thut v thc t sa cha cc my lm t ti cc a phng trong c nc, do c th coi l cm nang cho ngi , ang s dng my nng nghip B gio trnh gm 6 quyn: 1- Gio trnh m un Bo dng ng c t trong 2- Gio trnh m un Bo dng ng c in 3- Gio trnh m un Sa cha my lm t 4- Gio trnh m un Sa cha my bm nc li tm 5- Gio trnh m un Sa cha my phun thuc tr su 6- Gio trnh m un Sa cha my p la hon thin b gio trnh ny chng ti nhn c s ch o, hng dn ca V T chc Cn b B Nng nghip v PTNT; Tng cc dy ngh B Lao ng - Thng binh v X hi. S hp tc, gip ca Vin c in qun l sau thu hoch. ng thi chng ti cng nhn c cc kin ng gp ca cc nh khoa hc, cn b k thut ca cc Vin, Trng, c s s dng my

nng nghip, Ban Gim Hiu v cc thy c gio Trng Cao ng ngh C kh nng nghip. Chng ti xin c gi li cm n n V T chc cn b B Nng nghip v PTNT, Tng cc dy ngh, Ban lnh o cc Vin, Trng, cc c s sn xut, cc nh khoa hc, cc cn b k thut, cc thy c gio tham gia ng gp nhiu kin qu bu, to iu kin thun li hon thnh b gio trnh ny. B gio trnh l c s cho cc gio vin son bi ging ging dy, l ti liu nghin cu v hc tp ca hc vin hc ngh Sa cha my nng nghip Cc thng tin trong b gio trnh c gi tr hng dn gio vin thit k v t chc ging dy cc m un mt cch hp l. Gio vin c th vn dng cho ph hp vi iu kin v bi cnh thc t trong qu trnh dy hc. Gio trnh Sa cha my bm nc li tm c xy dng da trn c s chng trnh m un sa cha my bm nc li tm, c phn ra lm cc bi c th nh sau: Bi 1: Kim tra my bm nc Bi 2: Sa cha my bm nc Bi 3: Lp t v vn hnh Cc bi c c vit ngn gn cp n phn kin thc c bn v k nng nhm hnh thnh cc nng lc thc hin cho ngi lao ng trong cng vic sa cha bo dng my bm nc Trong qu trnh bin son chc chn khng trnh khi nhng sai st, chng ti mong nhn c nhiu kin ng gp ca cc nh khoa hc, cc cn b k thut, cc ng nghip gio trnh hon thin hn. Xin chn thnh cm n! Tham gia bin son 1. ng: Nguyn Vn An 2. ng: Hong Ngc Thnh 3. ng Phm Vn c Ch bin Thnh vin Thnh vin

4. ng Phm T Nh 5. ng V Quang Huy 6. ng Phm NgcTun 7. ng Nguyn nhThanh

Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin

MC LC MC 1. Li gii thiu.. 2. Mc lc 3. Cc thut ng ... 4. M un sa cha my bm nc......................................... 5. Bi 1: Kim tra my bm nc............................................ 6. Bi 2: Sa cha my bm nc.......................................... 7. Bi 3: Lp t vn hnh my bm nc............................. 8. Hng dn ging dy ........................................................... 9. Danh sch ban ch nhim xy dng chng trnh .......... ... 10. Danh sch hi ng nghim thu chng trnh.. ................. TRANG 2 5 6 7 7 18 22 75 79 80

CC THUT NG CHUYN MN, CH VIT TT STT 1. 2. 3. vit Cm bm nc Li g Bnh cng tc c hiu l Bao gm ng c v my bm nc Van ht hay ch ht Gm cc cnh bm khi lm vic to ra chn khng ht nc 4. Lu lng bm - c tnh bng m3 nc trong thi gian 1 gi

M UN SA CHA MY BM NC LI TM M s m un: M 04. Gii thiu m un: M un Sa cha my bm nc li tm l m un chuyn mn chnh trong chng trnh o to ngh Sa cha my nng nghip. M un trang b cho ngi hc nhng hiu bit v s cu to v nguyn l hot ng cc my bm nc v hnh thnh cc quy trnh, k nng sa cha, lp t my bm nc trong chm sc cy trng Sau khi hc xong m un ny ngi hc c kh nng: - Trnh by c s cu to, nguyn l lm vic ca cc my bm nc - Trnh by c trnh t cc bc sa cha my bm nc li tm - Sa cha c cc h hng thng thng trn my bm nc - Lp t, vn hnh c cm bm nc m bo yu cu k thut. - C tinh thn trch nhim trong sa cha bo qun my mc. Kt thc m un mi hc vin s c nh gi k nng hon thin mt sn phm sa cha mt thit my c th

Bi 1: Kim tra my bm nc li tm Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny ngi hc c kh nng - Trnh by c s cu to, nguyn l lm vic my bm nc li tm - Kim tra nh gi ng tnh trng k thut my bm nc li tm - Thc hin tt cng tc an ton v v sinh cng nghip A. Ni dung

1. Khi qut chung v my bm nc li tm 1.1. Cng dng, phn loi a- Cng dng My bm nc c t thi c xa . Nhng thit b nng nc u tin ch yu phc v nhu cu ti cy. Cc cng c th s nht l gu v gung nc. Tip l bm bt tng mt xilanh, 2 xilanh v bm ly tm.Trong thi gian di bm ch yu c dng ht nc ln cao. Do tnh u vit ca bm m phm vi s dng ngy cng rng ri. Bm l mt trong nhng my ph bin nht v kt cu rt khc nhau. - Bm nc ch yu c dng ht nc ln cao. - Phm vi s dng dng bm nc chm sc cho cy trng, sinh hot Bm ly tm dng bm v vn chuyn cc cht lng c nht thp nh nc ngt, nc bin. Dng trong cc h thng i hi lu lng ln v u nhng khng i hi ct p cao nh cc h thng nc ngt, nc bin lm mt my, h thng ballast, cu ha.. b- Phn loi my bm nc - Phn loi theo lu lng - Phn loi theo nguyn tc lm vic - Theo thng s k thut - Theo cng dng - Theo kt cu C nhiu cch phn loi bm nc. Trong ti liu phn loi bm cp n phn loi theo 3 cch: * Phn loi theo kt cu . + S tng cnh ( mt tng, nhiu tng). + S dng cht lng (mt dng hay nhiu dng). + V tr t rotor (trc ng, trc ngang hay trc t nghing).

Mt my bm bt k u lm vic trong h thng chung. H thng bm bao gm ng ht, ng y, my bm v cc thit b ph iu khin, kim tra km b cha *. Phn loi theo lu lng ca bm:

- Bm c lu lng thp : Q < 20m3/h Thng dng trong sn xut nng nghip cho cc h c th

Hnh 1.1- Bm nc c lu lng thp - Bm c lu lng trung bnh : Q < 60m3/h Thng dng trong sn xut nng nghip dng trong cc trm bm va

Hnh 1.2- Bm nc c lu lng trung bnh

10

- Bm c lu lng cao: Q > 60m3/h Thng dng trong sn xut nng nghip, cng nghip dng trong cc trm bm ln

Hnh 1.3 - Bm nc c lu lng cao * Phn loi theo nguyn tc lm vic - Bm nc li tm - Cht lng di chuyn nh s chnh lch p xut do bnh xe cng tc to ra

Hnh 1.4 - Bm ly tm

- Bm hng trc Cht lng di ng dc theo hng trc ca bnh cng tc

11

Hnh 1.5- Bm hng trc - Bm pt tng Nh pt tng chuyn ng thay i th tch cht lng c ht vo v y ra

Hnh 1.6- Bm Pt tng - Bm phun B phn to ra chnh lch p sut nc ht vo v y ra ngoi

Hnh 1.7- Bm phun - Bm bnh rng Khi lm vic bnh rng quay s gung nc t khoang ht ln khoang y

Hnh 1.8- Bm bnh rng

12

- Bm va Dng nc lu chuyn trong ng ng b chn li t ngt bi 1 chi tit c bit (van va p) lm sinh ra p lc nc va rt ln y nc i ln Hnh 1.9- Bm va

1.2. Yu cu k thut my bm nc li tm - m bo lu lng nc v p xut theo yu cu t ra - Dng nc chy lin tc - Bm lm vic lin tc t c hin tng va p v rung ng - Hiu sut lm vic ca my cao 1.3. Cu to, nguyn l hot ng my bm nc li tm a. Cu to

Hnh 1.10- S cu to bm nc li tm

Hnh 1.11nc li tm

Hnh ct my bm

Bm li tm gm c cc b phn ch yu sau : - Bnh cng tc: kt cu c 3 dng chnh l cnh m hon ton, m mt phn v cnh kn. Bnh cng tc c lp trn trc ca bm cng vi cc chi tit khc c nh vi trc to nn phn quay ca bm gi l Rto. Bnh cng tc c c bng gang hoc thp theo phng php c chnh xc. Cc b mt cnh dn v

13

a bnh cng tc yu cu c nhn tng i cao (tam gic 3 n 6) gim tn tht. Bnh cng tc v Rto ca bm u phi c cn bng tnh v cn bng ng khi lm vic bnh cng tc khng c xt vo thn bm. Mt s dng ca bnh cng tc ca bm ly tm thng c s dng

Hnh 1.12- bnh cng tc my bm nc li tm - Trc bm: thng c ch to bng thp hp kim v c lp vi bnh cng tc thng qua mi ghp then. - B phn dn hng vo. Hai b phn ny thuc thn bm thng - B phn dn hng ra (bung xon c) c bng gang c hnh dng tng i phc tp. - ng ht. Hai loi ng ny c th lm bng gang c, tn hn hoc cao su. - ng y. b- Nguyn l hot ng Bm ly tm l loi bm cnh dn, lm vic theo nguyn l ca my thu lc cnh dn. C cu truyn nng lng chnh l h thng bnh cnh cng tc. bit nguyn l lm vic ca bm ly tm ta i nghin cu s kt cu n gin ca bm ly tm (Hnh 2-13).

14

Hnh .1-13: S nguyn l ca bm ly tm

A. Bnh cnh cng tc, B. Bu gp xon c, c1,u1,w1. l cc vc t tc im u, c2,u2,w2. l cc vc t tc im cui Trc khi bm lm vic cn phi lm cho cnh cng tc tip xc vi cht lng. Khi bnh cnh cng tc quay vi mt vn tc no th cht lng tip xc vi bnh cnh cng quay theo, nh vy bnh cnh truyn nng lng cho cht lng. Do chuyn ng quay ca bnh cnh m cc ht cht lng chuyn ng c xu hng vng ra xa khi tm. b vo ch trng m ht cht lng va vng ra th hng lot cc ht cht lng khc chuyn ng ti v qu trnh trao i nng lng li din ra nh cc ht trc n. Qu trnh trao i nng lng din ra lin tc to thnh ng dng lin tc chuyn ng qua bm. Tc chuyn ng ca ht cht lng khi ra khi bnh cnh cng tc ln s lm tng tn tht ca ng dng, bi vy cn phi gim tc ny bng cch bin mt phn ng nng ca ht cht lng chuyn ng thnh p nng. gii quyt iu ny, cht lng sau khi ra khi bnh cnh cng tc s c dn vo bung c tit din ln dn dng xon c nn gi l bu gp xon c (Hnh 2.1). Do s quay u ca bnh cnh cng tc nn trong ng ng cht lng chuyn ng lin tc. Nguyn l hot ng ca bm li tm c th hin trn (Hnh 1.14)

15

Hnh 1.14- Nguyn l hot ng ca bm li tm

2. Kim tra tnh trng my bm nc li tm 2.1. Kim tra s b my bm nc Cng vic 1. Kim tra ng c - ng c t trong - Hot ng tt Hnh nh Yu cu k thut

16

- ng c in

- Hot ng tt

2. Kim tra cc ng ng

- Cc ng ng khp ni khng b mp, bp, d d

3. Kim tra li g (ch ht)

nc mi vo bm li g ng kn

2.2. Kim tra lp t my bm nc

17

Cng vic 1. Kim tra v tr lp t - Nn t my

Hnh nh

Yu cu k thut

Nn bng phng, chc chn

2. - Kim tra lp t ng ng

Cc ng ng khng b gp khc - Chiu cao ht y n m trong

ht, y

gii hn cho php ca bm

3. Kim tra lin kt bm vi ng c

- Khp ni chc chn

2.3. Kim tra hot ng bm nc Cng vic 1. Quan st Hnh nh Yu cu k thut - p ng yu

18

my kim tra ct p

cu

bm

chiu cao ht v chiu cao y

2.

Kim

tra

Lm vic m di khng ting va p kim loi

ting va p cnh bm B. Cu hi v bi tp thc hnh 1. Cu hi

Cu 1: - Trnh by s cu to, hot ng ca my bm nc li tm Cu 2: Trnh by cng vic kim tra my bm nc li tm 2. Bi tp Bi 1: Thc hnh kim tra kn kt ca li g, khp ni ng ng bm Bi 2: Thc hnh kim tra hot ng ca bm nc li tm C. Ghi nh: Trng tm bi muc: 1. S cu to, hot ng ca my bm nc li tm 2. Kim tra bm nc li tm Bi 2: Sa cha my bm nc li tm Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny ngi hc c kh nng - Trnh by c trnh t cng vic bo dng, sa cha my bm nc li tm - Bo dng c cc bi trc bm - Sa cha thay th c cc thit b lm vic nh ng ng, li g, bnh cng tc, dong lm kn ng yu cu k thut - Thc hin tt cng tc an ton v v sinh cng nghip A. Ni dung 1. Sa cha my bm nc 1.1. Sa cha khp ni ng ng, li g Thi gian: 20.gi

19

Cng vic 1. Sa cha khp ni ng ng

Hnh nh

Yu cu k thut

- B mt tip xc phng

- Thay m gia hai mt bch

- Pht m phi n hi tt

2. Sa cha li g (ch ht) - Tho lp bo v - Thay li g - Kim tra mc ng kn - ng kn khi bm ngng hot ng - Khng g g nc

3. Thu dn ngh v v sinh cng

- ngh y - My sch s v tnh trng k thut tt

nghip

1.2. Sa cha bnh cng tc Cng vic Hnh nh Yu cu k thut

20

1. Tho bm - Tho lp bm - Tho trc bm ra khi bi - Tho bnh cng - Tho ng trnh t

2. Lp bm - Lp bnh cng tc vo trc bm - Lp 2 bi vo thn bm - Lp trc bm ln 2 bi - Lp hon thin 3. Thu dn ngh v v sinh cng nghip

- m bo cht - m bi trn v lp cht vi v thn bm - Trc bm quya nh nhng

- ngh y - My sch s v tnh trng k thut tt

1.3. Sa cha b phn truyn ng Cng vic Hnh nh Yu cu k thut

21

1. Truyn ng bng khp cc ng - Kim tra bu lng lin kt - Kim tra mt bch - Thay mt bch 2. Truyn ng bng ai truyn - Tho dy ai - Lp dy ai mi - iu chnh sc cng - Dy ai ng chng loi - m bo cng - ng chng loi

3. Thu dn ngh v v sinh cng nghip

- ngh y - My sch s v tnh trng k

thut tt

2. An ton khi sa cha my bm nc - Phi c trang b bo h lao ng - S dng dng c sch s khng dnh du m - Khi thay bo dng iu chnh phi tt my hoc ct ngun in cung cp cho my in - Khng ng gn ng c, cc dy ai truyn ng.

22

- Khng ngi khng c nhim v v tr em ng gn my khi ang lm vic. - Khi b , tut dy ai hoc s c phi dng hn my mi c tho lp sa cha v cn chnh. - Thng xuyn kim tra, sit cht bu lng ai c v cng dy ai. - c k hng dn s dng trc khi vn hnh my B. Cu hi v bi tp thc hnh 1. Cu hi Cu 1: - Trnh by c trnh t cng vic bo dng, my bm nc li tm? Cu 2: - Trnh by c trnh t cng vic sa cha, my bm nc li tm? 2. Bi tp Bi 1: Thc hnh - Bo dng c cc bi trc bm Bi 2: Sa cha thay th c cc thit b lm vic nh ng ng, li g, bnh cng tc ca bm nc li tm C. Ghi nh: Trng tm bi muc: 1. Cng vic chm sc bo dng my bm nc li tm 2. Sa cha cc chi tit bm nc li tm

23

Bi 3: Lp t v vn hnh my bm nc li tm Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny ngi hc c kh nng

Thi gian: 20.gi

- Trnh by c trnh t cng vic lp t v vn hnh my bm nc li tm - Lp t, vn hnh c cm bm nc ng yu cu k thut - Thc hin tt cng tc an ton v v sinh cng nghip A. Ni dung 1. Chun b 1.1. Cng vic a. Cch chn, lp t v s dng my bm. *. Cch chn my bm. La chn my bm cn m bo: -p ng yu cu k thut v lu lng, ct p. - My bm s lm vic vng c h s hiu sut cao nht. - Ct nc ht cho php cng ln cng tt.(thng thng [Hck] < 7,5 m). - Bm c kt cu gn nh, d s dng gi thnh thp (s mi hoc t mi nc). - Chi ph cho mt n v th tch nc c bm ln l nh nht (ngha l kinh t nht ). Trong thc t sn xut v i sng khi c my bm vi cc thng s ct p H, lu lng Q v s vng quay n no , cn tnh ton chn ngun ng lc (ng c in hay xng ..) theo trnh t sau: Tnh cng sut hu ch : Nh = 9,81. H.Q ( kW) (n v ct p m; lu lng m3/s ) Ly h s hiu sut ca bm ?b = 0.05- 0,8 v xc nh cng sut trn trc bm:
Ntr Nh

Kb

24

Cng sut ng c cn s l: y:
K t - H s truyn ng.

Ndc

Ntr Ktd.Kdc

K t= 0,90- 0,95- Khi dng truyn ng bng dy ai. K t= 0,95- 0,98 Khi dng hp gim tc bnh rng.

K c H s hiu sut ng c.

K H s d tr phng khi vt ti. H s K ly theo bng sau. Nc(kw, m lc) H s Vi ng c K in Vi my n 1,8 1,51,25 1,3 1,251,15 1,21,15 1,151,1 1,151,12 1,11,05 1,121,10 1,10 1,05 <2 2-5 5-10 10-50 50-100 >100

1.2. Trnh t cng vic Cng vic Hnh nh Yu cu k thut

25

1-V tr lp t my phng, chn bng chc (nn

- Bng phng - Ngun nc phi

cng) v kh ro. - Ngun nc phi

2. Chun b my bm nc - Kim tra tnh trng k thut my bm + Nhin liu + Du bi trn - v ng quy nh

+ Nc lm mt

26

+ Xit cht cc v tr bt ng c vi gi, vi bm, ng.... truyn

bo

chc chn

3. Thu dn ngh sinh nghip v v cng

- ngh y - My sch s v tnh trng k thut tt

2. Lin kt lp t cm my bm nc 2.1. Cng vic a. Lp rp v s dng my bm. Lp rp l khu rt quan trng v trc tip nh hng n kh nng lm vic, tui th ca my v hiu sut ca bm. Bm c nhiu loi, tuy nhin c th quy t li thnh hai loi chnh: - Bm trc ng v bm trc ngang hay trc t nghing. * Lp rp bm trc t ngang thc t s dng bm trc ngang vi b my v khng km b my. Lp rp bm trc ngang c b my cn ch theo cc trnh t: Nu bm dng nu mt ch th cn xy b my bng b tng gch v hay b tng si. Nu b tng c l ch c chiu cao ph hp chiu di ca tng loi bu lng cht ch l= (200-400mm) v h ch I 150 lm bng ng la ng tre, cc thn cy chui hay g mm d tho ra khi b tng cng.

27

Sau khi lp bu lng cht ch s b tng ln hai

Hnh 3.1(a)- Bu lng lin kt b my Dng bu lng km theo tm tn I 100 (dy 2mm), hoc bu lng c

cun dy thp lm bu lng cht ch.

Hnh 3.1(b)- Bu lng lin kt b my Dng vt g chn su xung nn gch.

Hnh 3.1(c)- Bu lng lin kt b my Bm nh th khng cn b tng mng m t b my trn mt nn phng kh.

28

C th b my s b vi kch thc nh bng kch thc di v rng ca b my, sau dng va xi mng cht ph cho p v m bo kch thc rng thm (5-10) cm ra cc pha. Dng ni v kim tra thng bng ca mng my v b my khi lp t. Nu khng c ni v th dng nc trong ng nha trng I 4- I 10 (v d ng truyn huyt thanh) iu chnh s cn bng ca b my. Ch cn bng c mt phng v mt ng 4 im ti 4 gc b my. b tng ln 2 chn bu lng cht ch. Khi b tng thi gian ng cng th sit cht bu lng b my. Thng thng my bm v ng c lp sn trn gi v vy c th a lun gi vo lp trn mng my. Np bm t ri khng b my tng t nh loi bm c b. Ch iu chnh v tr ng ht, ng x cho ph hp khi b tng chn ln Dng cc tm m kim loi mng k chnh b my.

* Mt s iu cn lu khi lp ng ht v ng x my bm. Trnh lp trc tp ming ht ca bm vi ct cong trnh dng xoy gy xm thc rung ng. Gia ming ht ca bm v ct cong cn c on ng thng vi chiu di ti thiu bng hai ln ng knh ming ht ca bm.

29

Hnh 3.2- B tr ng ht my bm. ng ht cng ngn cng tt. Cn gim cc ct cong khu vc ng ht. ng ht nm ngang phi c dc nh (a <6-70), hoc c mt mt ng di xung dc 3cm (hnh 51c). Ch lp ng ht sao cho khng c vng to kh (hnh 51b). Cch b tr hnh r rc ca my bm theo t l D= (1,3-1,5d); B>D; C >0,5m; A> D+ 0,2m (hnh 52). ng x ca my bm cng cn tnh ton cng ngn cng tt (hnh 53). gim bt tn tht do ma st vi thnh ng.

30

Hnh 3.3- B tr t r rc bm ly tm.

Hnh 3.4-. B tr ng x bm ly tm.

31

u cui ca ng x nn t gn mt nc ca knh ti ( nu cao qu th lng ph ct p v cng sut ; nu thp qu s gy hin tng chy ngc) ( hnh 53a). Khi u cui ca ng x bt buc phi cao hn mc nc ti th nn lm ng cung ngp xung mc nc (hnh 53c) tng t nh ng xiphng lm gim cng sut tiu th. ng knh ca ng x v ng ht my bm c nn chn sao cho vn tc dng chy khng vt qu Vmax= 3 m/s. Thng thng nn chn V= (1,5-2,0) m/s *. Lp gip ngun ng lc. Sau khi lp bm vo b cn lp ngun ng lc ng b vi bm. i vi ng c diezen cho php t b nghing (a < 40). Khi lp bm - ng c theo kt cu khp ni trc trc tip, cn lu khe h gia hai bch ni ca bm v ng c. ng knh ca bnh cng tc my bm < 500mm cn khe h gia hai bch t 2- 4mm, nu l 500mm nn khe h t 4-6mm; ln hn 500mm khe h s l 4-6mm. Khe h hng trc cn bo m u khp tit din mt bch. Sai s cho php khng ln hn 0,3mm. Cn kim tra ng tm ca hai trc bmng c. Xoay cc bch u trc v dng mt thc vung gc p vo hai mt bch cc gc cch nhau 900. Nu khng c khe h th coi nh hai trc ng tm. khng ng tm ca trc cho php khng ln hn 0,1mm.

32

Hnh3.5-. B tr bm ly tm. 2.2. Cng vic trnh t Cng vic 1. Lp ghp my ng lc lp bm vo b cn lp ngun ng lc ng b vi bm Hnh nh Yu cu k thut i vi ng c diezen cho php t b nghing ( < 40).

2. Lp ng ht

-ng ht nm ngang dc nh ( <6-70) - Chiu di ti thiu bng hai ln ng knh ming ht ca bm - Cn gim cc ct cong khu vc ng ht

3. Lp ng y

-ng x ca my bm cng cn tnh ton cng ngn cng tt - u cui ca ng x nn t gn mt nc ca knh ti

33

Cng vic 3. Thu dn ngh v v sinh cng nghip

Hnh nh

Yu cu k thut - ngh y - My sch s v tnh trng k thut tt

3. Vn hnh cm bm nc 3.1. Cng vic Cn bo qun my trnh b m t nht l khi dng ng c in. Phi m bo cch in ca ng c tt. Khi hot ng phi c qut lm mt, khng ng c nng qu nhit cho php. C gng chn bm v ng c c s vng quay nh mc tng ng ni trc tip hai trc, hn ch dng dy ai. i vi bm np ng c in th c gng t bm cng gn ngun in (trm bin th) cng tt gim tn tht trn dy. Khong cch t trm bin th n trm bm qu xa (L> 1500m) s gy st p mnh v my chy vi in p thp hn nh mc khng m bo s vng quay dn n hin tng nc khng ln, nc ln rt t hoc rung ng mnh, ting n ln. Khi y ng c s nng nhanh. Sau khi lp hon chnh, kim tra li my bm, ng c xoay bng tay, rtor quay trn nh nhng, m bo khng va chm du m. Kim tra in p ngun phi 3 pha (i vi ng c 3 pha). Vi bm trc ngang cn mi nc, c th mi nc bng th cng ( nc vo l pha trn v bm) t ht hoc dng bm chn khng ht ht khng kh trong bm (c bm lp thit b t mi). Cho bm chy khi ng th kim tra chiu quay. Nu chiu quay ca bm sai th phI o u du in. Cn kim tra nc lm mt p tp trt, du m cho bi ca bm, du cho ng c n . Kim tra b ht, r rc, khng b tc v khng c xoy b ht khi bm lm vic. Khi mi nc phi x ht khng kh trong ng ht v my bm.

34

Khi ng my bm ly tm phi ng van trn ng x. i vi bm hng trc v bm hn lu th m van. Trong h thng lp bm hng trc hoc bm hn lu thng dng lp x u ng chng dng chy ngc khi dng my. Nn c i trng cho lp x v ng thng hi trn ng x ca bm hng trc gim lc va p, nng cao bn. Nn kim tra u n dy ai v iu chnh cho ph hp. C ngng iu chnh bm lm vic ch vng quay nh mc ca bm v ng c. Lm vic vi s vng quay khc xa nh mc ( ln hn hay nh hn ) u dn n ch hiu sut thp, tiu hao nhin liu v nng lng nhiu d gy rung mnh v chng hng my. 3.2. Trnh t cng vic Cng vic 1. Mi y Hnh nh Yu cu k thut - in y khong khng ng ht - Loi ht khng kh ra ngoi

nc - Cho nc vo ng ht khi

nc chy ra l kim tra, xit cht li. 2. Khi ng my Quay tay - m bo an ton

bng tay quay ng in

cao p 3. Bm nc - Vi x y nc,

35

Cng vic - Tng ga my ng lc n s vng quay nh mc

Hnh nh

Yu cu k thut cng u

- n nh, m du

- C nh ga my ng lc cho bm hot ng

4. Kim tra -Kim tra tng th my bm - Quan st ng y, ng ht

- Khng d nc cc v tr ni ghp, dng nc ng x cng u

36

Cng vic 5. Dng bm - Tt ng c. - ng van ng ng x v ng ng ht.

Hnh nh

Yu cu k thut

6. Thu dn ngh v v sinh cng nghip

- ngh y - My sch s v tnh trng k thut tt

4. Nhng h hng thng gp v cch x l Hin tng Nguyn nhn

Bin php x l

1. Mi nc cha hoc bm 1. Tip tc mi y nc, kim tra chn khng cha ht ht khng bm chn khng v cho ht ht kh trng bm. khng kh trong bm.

2. Hng quay ca bnh cng 2. i hng quay (o hai u ct Nc tc khng ng . ln khi khi ng my 4. Chiu cao ht qu cao . ng c in. khng 3. Tng ct nc ca trm vt 3. i v tr t bm hoc thay i qu kh nng bm. ng ng gim ct nc cn bm v gim tn tht . 4. h v tr t bm thp hn.

5. ng ht hay ch p tp b lt 5. Xem xt chnh li ng ht v vn khng kh vo . li ch p tp .

6. Van y r rc bi knh , 6. Tho r rc chnh li van y .

37

kt 7. Tc r rc . 7. Lm sch rc quanh r .

8. S vng quay qu thp so 8. Kim tra s vng quay, iu vi nh mc . chnh c tnh ng hoc tng vng quay ngun ng lc. 9. Cnh bm b mi mn nhiu 9. Thay cnh bm nc mi . . 10. Khng in p . 10. Kim tra in p thay dy dn .

1. Khi ng my khi m van 1. ng van ng x v khi ng trn ng x . 2.Phn quay ca rotor b kt . ng c qu 3. a cn bng b lch . li. 2. Kim tra li vic lp rotor , chnh khe h ph hp . 3. Chnh li a cn bng .

4. Tc ng dn khu vc a 4. Thng ng dn v chnh li khe

ti khi cn bng v khe h dc trc b h dc trc . khi ng k t . 5. Chn giong p tp qu cht 5. Ni lng chn giong hoc b . bt vng p tp .

6. S vng quay vt qua nh 6. Kim tra v gim vn tc quay mc . 7. Trc cong dy ai qu cht . ca ngun ng lc . 7. Nn trc iu chnh li cng ca dy ai . 8. Lch trc ng c v bm . Lu 8. iu chnh li ni trc .

1. Tc ng ht , li lc gic 1. Lm sch ng ht , r gic cc

lng khe h bnh cng tc v cnh rnh bnh cng tc v cnh hng . nc b gim hng. 2. To ti kh ng ht hay 2. Lp li ng ht v iu chnh li ng bch v p tp b h . p tp .

38

mnh 3. Vnh mn , cnh bnh cng 3. Thay th chi tit mi . tc qu mn , st m . 4. Sai lch v tr bnh cng tc 4.Tho bm v lp li cho ng v so vi cnh hng . tr .

5. S vng quay thp hn nh 5.Tng s vng quay ca ngun mc . ng lc .

6. ngp ng ht cha 6.Tng chiu su ngp nc ca cha . ng ht hoc t tm b g trn mt b ht ph xoy . 7. Chiu cao ht ln . 8. Tng tn tht ng ng x. 7. H thp v tr t bm . 8. Kim tra van x v xem li cc v tr c th b tc ng x . 1. Hng ng x . 1. Kim tra van x v x l h hng ng x . 2. Khng kh lt vo dng 2. Lm tm b g mt b ht chy, xoy b ht . ph xoy . Gim 1. Lng du bi trong khng 1. Kim tra mc du cho thm du, ct nc khi b m lm vic bi qu , r du qu nhiu, hoc vng tu sa v iu chnh, lm sch ng x du khng hot ng, cht lc du. lng du km. 2. Tng nhit du p lc. 2. Kim tra du v nc lm mt

3. bi b mi mn hoc lp 3. Thay bi mi tu sa iu chnh khng tt. 4. Dy ai qu cht. li. 4. iu chnh li dy ai.

5. Vt liu b phn cho du 5. Thay vt liu mi ph hp

nng . khng m bo k thut. 6. Lc dc trc v ma st ln 6. Kim tra a cn bng v iu chnh .

39

1. Mi ghp ni bm v ng 1. Kim tra v sit cht bu lng mi c v b b lng. 2. Cc mi ni ng khng cht Bm b dung ng mnh 5. Chiu cao ht ln ni. 2. Sit cht li

3. Trc bm v ng c ni 3. Hiu chnh li khng ng tm 4. Rto khng cn bng 4. Tho rto v cn bng tnh, hiu chnh li 5. H thp v tr t bm

6. ngp nc ng ht cha 6. Tng ngp ca ng ht d v gy xm thc 7. c hm bnh cng tc vo 7. Sit cht li v hm c nh v trc hoc khp ni trc v bm iu chnh b lng 8. Khong kh lt vo ng ht 9. bi hng 1. Qut lm mt hng 8. X l ch h 9. Thay bi mi 1. Dng my, to ng c kim tra v sa li qut 2. Tng in th ngun ng c qu nng 2. Dng bm cho n khi n khi in p ngun bnh thng mi cho my hot ng . 3. in p ngun gim thp 3. Gim lu lng bm hn n hiu in p nh mc . 4. h hng trong bm 5. H hng ng c 4. Xc nh h hng v sa bm 5. Sa cha hoc thay th ng c mi cm phch 1. Mt in 1. Dng bt in kim tra in li cu ch , tip xc gia phch v cm

40

vo 2. Chi than c gp b mn , 2. Thay chi than mi nhng tip xc vi c gp km b m 3. C gp bn 3. Lm sch c gp 4. S li

khng 4. Chi than b hng chy 5. An ton khi lp t v vn hnh.

- Ngi vn hnh my bm phi eo gng tay v i ng cch in khi khi ng my bm s dng dng in c in p t 1000V tr ln - Khi my bm lm vic khng c tin hnh hiu chnh hoc sa cha cc chi tit ca h thng bm, trm bm; tr vic iu chnh lu lng. - Trc khi kim tra v sa cha bm, cng tc iu khin phi v tr OFF v phi cht li phng nga cc ri ro. - Nn bm phi tht kh ro trnh in git hoc nhng ri ro do trn trt gy thng tch cho ngi vn hnh hoc c th dn ti lm h hng thit b. - Bulng chn my ca bm v my dn ng phi lun c bt cht. 6. Mt s my bm c s dng Vit Nam
Chiu cao ht (m) Hi u sut (%) S vng quay (vg/ph ) Cng sut Nc Ghi ch

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

ng c sn xut (kW)

LT9-17

7-11

1816

7,0

60

2.900

1,1 Vit

Dng bm nc cho cc nh cao tng

2LT-9 2LT-9a

17 17

15 17,5

7,3 7,0

60 60

2.900 2.900

1,7 1,7

Nam

41

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

LT12-20

10-14

2017

6,7

60

2.900

2,2

v phc v cng nghip,

LT20-18

13-25

2014

6,5

60

2.900

2,2

ti tiu trong

LT10-25 2LT6

10 20 14

25 36 35 55 50 35,5 28,8 50 18 13 5846

6,5 6,0 6,0 6,0 7,2 7,0 3,0 7,0 5,5 5,5 6,3

60 60 52 60 36 60

2.900 2.900 2.300 2.900 2.900 2.900

3,0 4,5 7,0 5,5 5,5 7,0

nng nghip

2LT5 14 LT 12-50 12 30 3LT-9 55 3LT-6a 5LT-9 3LT-18a 25 75 188 20-38

60 60 65 65

2.900 2.900 1.450 2.900

7,0 7,0 10 10

LT24-56

42

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

LT45-40

36-65

4430

5,4

65

2.900

10

LT160-13

120190 285 530

14,510 12 6

6,0

65

1.450

11

6LTN18 8LT-50 LTH1830

6,5 6,5

70 70

1.450 1.450

14 14 Dng trong Vit cng nghip ho cht v thc phm

18

30

60

2.900

70

LTH2053

Nam 20 53 60 2.900 20

LT 24-5 LT10-15 LT20-15 LT32-20 LT80-8

24 10 20 30 80

5 15 15 20 8

50 50 50 50 50

1.450 1.450 1.450 1.450 1.450

15 22 3,7 3,7 4,5 Vit Nam

Phc v bm dung dch ng trong cc c s sn xut

43

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

LT78-15 LT24-50 LT85-27 LTS12-16 LTS34-24 LTS50-25

78 24 85 12 34 50

15 50 27 16 24 25

50 50 60 50 50 60

1.450 1.450 1.450 1.420 1.440 1.460

5,5 7,5

ng

Dng cho 14,0 1,7 7,0 14,0 Dng cho bm cp LTC59x13 5 117 60 2.900 4.5 nc sinh hot khai thc Vit Nam ngm Vit Nam bm cht st nh dung dch bn, nc thi

LTC50x3 5x4

50

140

60

2.900

40

Dng cho bm cp nc sinh

44

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

hot khai thc LTC 30-4x3 30 12 50 1.480 4,5 ngm

LTC 70-8x3 LTC 140-12x4 P1-40 VN-6 Thng Long PL 1,2-7 PL1,220 RT 5,4-10 RT 12-25 CAM 550

70

24

60

1.450

10

140 1 2,0

48 40 6

60

1.470 155 40

55 1,1 Lc tay

1,8

15

35

Lc tay Vit Nam

Phc v bm nc sinh hot

1,2

40

Lc tay

1,2

20

35

Lc tay

5,4 12 1,8

10 25 24

40 40

4,5 10,0 0,37 Hng Phc v

45

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

CAM75 CAM 100 JMRC-80 CAB 150 CAB 200 AP 75 CM 50 CM 75 CM 100 CM 150 CM 32160C CM32160B CM 32160A

1,8 1,8 1,8 3,0 3,0 1,8 3,6 1,8 4,5 4,5

30 37 20,5 50 54,0 15 16 15 27,5 34,5

0,59 0,74 0,59 1,1 1,65 0,59 0,37 0,59 0,74 1,1

Pen tax ( )

bm nc sinh hot, cp nc ti tiu trong cc trang tri

12,0

25,5

1,5

15,0

28,0

2,2

18,0

30,0

3,0

Hng

Phc v bm

46

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

CM 32200C CM 32200B CM 32200A CM 32250B INOX 80 INOX 100 P300/1100 S P300/1300 S P500/1605 M P600/1600 D

Pentax nc sinh 15,0 42,0 4,0 ( ) hot, cp nc ti 21,0 44,0 5,5 tiu trong cc trang tri 27,0 42,0 7,5

24,0

67,5

11,0

1,8 2,4

20 26

0,59 0,74

2,5

41

7,0

0,9 Hng

4,0

48

70

1,2

Elektra -

Cp nc sinh hot

5,4

55

1,5

becku m ()

9,0

60

1,6

47

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

TP 255/4 TP 300/5 TP 350/6 TP 750/13 LM 40125 LM 40160 LM 40200 PG251EA PW-401E MCH 258 40x32PSE D5 40 SF 0,4

4,5 5,0 6,0 13,0

5,5 6,0 7,0 9,0

0,25 0,30 0,35 0,75

4,0

6,0

1.400

0,25

4,0

8,0

1.400

0,37

6,0

12,0

1.400

0,55

1,2

20

2.900

0,25

Hng Goldstar (Hn

2,8 2,5 0,44,2 1,2

20 18

2.900 2.900

0,40 0,37

Quc) Hng Kikawa

10

2.900

0,4

(Nht) Hng

1.500

0,4

48

Lu K hiu lng (m3/h)

Ct p (m)

Chiu cao ht (m)

Hi u sut (%)

S vng quay (vg/ph )

Cng sut Nc Ghi ch

ng c sn xut (kW)

65 SE 0,75 50x40/B/ H FS2F5-75 KAMA 5 KAMA 10 DA 1-50

EBAR 21 7 1.500 0,75 A (Nht) 12 12 1.500 0,75

2,4 4,2

20 20

2.900 2.900

0,75 0,4

5,0

21

2.900

0,4

Nga

0,8

3,0

2.950

0,22 Trung Quc

12,6

23

2.950

2,2

B. Cu hi v bi tp thc hnh 1. Cu hi Cu 1: - Trnh by c trnh t cng vic lp t v vn hnh my bm nc li tm? Cu 2: Trnh by trnh t lp t, vn hnh c cm bm nc ? 2. Bi tp Bi 1: Thc hnh t chc lp t v vn hnh my bm nc li tm Bi 2: Thc hin khc phc nhng hin tng bm khng ln nc khi vn hnh my

49

C. Ghi nh: Trng tm bi muc: 1. Lp t v vn hnh 2. Khc phc h hng

Bi 4: K thut ti nc tit kim (Bi c thm) Mc tiu: Sau khi nghin cu xong bi ny ngi hc c kh nng - Hiu c trnh t cc phng php s dng ti nc tit kim - Vn dng c vo cng vic nh nng trong chm sc cy trng - Thc hin tt cng tc an ton v v sinh cng nghip A.Ni dung * Gii thiu chung ti tit kim K thut ti tit kim nc l phng php ti cc b, cung cp nc cho cy trng t mt h thng ng ng thng qua cc thit b ti v ch lm t tng khong t nh gc cy trng (phn hot ng ca b r). Cc thit b ti l thnh phn c trng nht ca h thng ti. Do vy, cn c vo c tnh ca thit b ti v hnh thc phn phi nc t thit b ti m k thut ti tit kim nc c th c phn chia ra 3 loi: Ti nh git, ti phun ma, ti ngm cc b. - Ti nh git l k thut ti cung cp nc vo t di dng cc git nc nh ra t thit b to git t trn mt t gn gc cy. - Ti phun ma l k thut ti cung cp nc cho cy trng di dng cc ht ma hoc ht sng ri trn mt din tch nh xung quanh gc cy trng.

50

- Ti ngm cc b l k thut ti a nc vo t di dng cc git nc r ra thng xuyn t thit b ti t di mt t vng r cy hot ng. - K thut ti tit kim nc - tn quc t cn c gi l ti cc b hoc c gi l h thng ti t nc c c trng bi s cung cp thng xuyn mt khi lng nc hn ch, c kim sot ti cho mt b phn tng t canh tc vng hot ng hu hiu ca b r cy nhm s dng ti u lng nc ti. cc h thng vi ti, cc vi nc c lu lng nc ra khng vt qu 250l/gi/vi. Cc vi nc l thit b c trng nht ca h thng vi ti. Do vy, cn c vo c tnh ca vi ti (c nhim v ly nc p lc cp cui cng cung cp trc tip cho cy trng), ngi ta phn loi cc h thng vi ti thnh ba loi: - H thng ti nh git. - H thng ti phun ma. - H thng ti ngm cc b. 1. Ti nh git 1.1. Khi qut Ti nh git l mt dng c bn ca k thut ti hin i tit kim nc (hay vi t i). Ti nh git l hnh thc a nc trc tip trn mt t n vng gc cy trng mt cch lin tc di dng tng git nh cc thit b c trng l cc vi to git (c cp nc bi h thng ng ng dn cp nc p lc). a) Cc u im: - Ti nh git m bo phn b m u trong tng t canh tc (phn c b r cy trng) to nn iu kin thun li v ch khng kh, nhit , m, ch tiu ho thc n v quang hp cho cy trng.

51

- Ti nh git tit kim nc n mc ti a (hn c ti phun ma) v n trnh trit tiu n mc ti thiu cc loi tn tht nc (do thm v bc hi). h thng ti nh git t ti cng c tit kim ti a. - Khng gy ra xi mn t, khng to nn vng t ng trn mt v khng ph v cu tng t do ti nh git c thc hin mt cch lin tc vi mc ti rt nh di dng tng git. m bo nng sut ti, nng sut lao ng c nng cao khng ngng v c kh nng c kh ho, t ng ho cao khu nc ti. Mt khc h thng ti nh git cn m bo cho cc my mc nng nghip hot ng trn cnh ng ti t c nng sut cao do n khng ngn cn g ti hot ng c gii ho m cn to iu kin c gii, t ng ho thc hin tt mt s khu: phun thuc tr su, bn phn ho hc kt hp ti nc. - Vic thc hin ti nh git thc t rt t ph thuc vo cc yu t thin nhin: dc a hnh, thnh phn v cu trc t ti, mc nc ngm nng hay su, iu kin nhit v nht l khng b chi phi bi nh hng ca gi nh l ti phun ma v c th thc hin ti lin tc sut ngy m. - Ti nh git cho php s dng vi nc v t b nhim chua, nhim mn mc thp, khi m bo thng xuyn c bin php ra tri bng ma thin nhin hay bng ra nhn to. - H thng yu cu ct nc p lc lm vic nh , lu lng ti nh . Ni chung, p lc t i nh git ch bng 10% - 15% ti phun ma v lng nc b m li t h n 70% - 80%. - Ti nh git gp phn ngn chn c s pht trin ca c di quanh gc cy v su bnh, v nc ti ch lm m quanh gc cy. b) Cc nhc im: K thut ti nh git c mt s nhc im sau:

52

- Nhc im ch yu l d gy ra s tc b (nc kh thot) ti cc vi to git v ng nh git. S tc b ny gy tn cng sc x l khc phc v yu cu phi x l nc trong sch. - Khc vi k thut ti phun ma, ti nh git khng c kh nng lm mt cy, ci to vi kh hu, khng c kh nng ra l cy. - Vn u t trong xy dng tng i cao v i hi phi c trnh trong xy dng v qun l. - Trong mt s trng hp, s phn b m ti b thiu v khng ng u khi t canh tc cha b r cy. - Nu vic ti nh git b gin on, chng li th cy trng s xu i nhiu hn so vi ti thng thng. Xut pht t nhng u nhc im ca mnh m k thut ti nh git c p dng c hiu qu trong cc iu kin c nu mc sau. c) Phm vi p dng ti nh git: - Ti cc ni kh hn, khan him ngun nc li kh khai thc nh vng s dng nc ngm hay ngun nc phi c x l gy tn km. - Ti cc ni c a hnh phc tp, kh thc hin ti phun ma do gi thi mnh v thng xuyn. - Vi cc loi cy trng yu cu phi ti lin tc thng xuyn vi mc ti nh nh cc loi rau, hoa, u ty, nho, ti trong nh knh v vi cc loi cy n qu lu nm, cy cng nghip cn nh m trng vi mt tha nh cam, qut, to, c ph, ch. - Nn u tin p dng cho cc loi cy trng cn c gi tr kinh t cao. 1.2. Cu to, nguyn l hot ng ca h thng ti nh git a) Cu to chung:

53

Ti nh git l mt dng c bn ca k thut ti tit kim nc. V cu to v nguyn l hot ng ti nh git cng ging nh h thng vi ti c trnh by. Vi to git l thit b c trng nht v phc tp ca h thng to git. Vt liu ch to cc vi ti nh git thng l cht do, nha PVC, Peb, Peh v PP c dng ph bin nht l PVC, Peb, Peh. b) Vi to git: Vi to git c nhim v ly nc p lc t ng ti a ti gc cy trng di dng tng git. Vi to git gn vi ng ti nc hay di dng mt l nh ng ti nc. Mc ch ca vi ti l cho nc nh git, chy ra hay to ra mt lu lng nh v khng i. Cc ch tiu thu lc ca cc vi ti gm p lc khi vn hnh, khong bin thin p lc khi vn hnh ti li vo v tc chy rt chm trong iu kin bnh thng (nhit ca nc 25oC v u nc l 10m, tr khi ch c u nc khc c ghi nhn). Vi ti l b phn nh nhng rt quan trng, phi c ch to vi chnh xc cao, nu khng ch to cn thn th cc c trng lu lng ca n s bin i v iu ny nh hng n tnh ng u ca vic ti nc. p lc vn hnh khi thit k nn vo khong 7-10m ct nc ni m kh c th khc phc c nhiu loi p lc khc nhau hay gim n khong 4m i v nhng h thng n gin. Trong thc t, lu lng ca vi ti nm trong khong 2 lt/h - 50 lt/h. C nhiu loi vi khc nhau c bn sn trn th trng nhng v c bn th c th phn chng thnh hai loi chnh: - Loi l. - Loi tuyn di. c) Cc loi vi to git v cu to: C nhiu loi vi to git, ph thuc vo mc ch s dng v cc iu kin kinh t - k thut lin quan n chng, thng c cc loi c bn thng dng sau:

54

- Vi ti kiu tuyn di. - ng con. Loi vi ti n gin, r v c dng rt sm l ng con. l mt ng nh Potyethylene mu en, ng knh trong khong 0,5 - 1mm, c khot l r. Lu lng trong ng bin thin tu theo p lc vn hnh, ng knh trong v chiu di. Nhng ng con c dng rt ph bin v tho mn cc yu cu k thut nhiu nc. Chng c bit thch hp khi mt t mp m hay min i ni m p lc bin thin theo cao. Chut, b hay ph hoi ng con v chim chc coi ng con l ni rt thun tin lm t. Tuy nhin, c th khc phc bng cch: ch cho ng con rt ngn l ra ngoi ng ti. ng ti c dng hiu qu nht cho cy trng trong chu cc nh knh. d) Cc vi ti ghp theo tuyn di ca dng chy: ng con c nhc im d b h hi khi di chuyn hay xp t ln xn. khc phc nhc im ny, ngi ta lm cc vi ti ghp, c nhng loi vi ti ghp dc tuyn ng bn, lc ny thn vi ti hot ng nh mt phn ca ng bn. Nhng loi vi ti khc th gn vo mt phn ca ng bn. Chng thng bao gm ng hay vi c rnh xon bn ngoi hoc bn trong tiu hao bt nng lng. - Vi ng c lm bng cht do cng PP v c gn thnh vng m st ng bn vi mt u chn kht vo l ng bn, n vn hnh cho kt qu ging nh ng con thng c cng chiu di v ng knh. - Vi ti c rnh xon bn trong: Nhng vi ti ny ch yu da trn nguyn l dc tuyn di tr khi n khng m ng mao dn hay ng con. Chng c lm bng cht do c ng xon di v hp gi lu lng mc thp. Rnh c chiu di tng i vi ng con. u im ni bt ca loi vi ti c ng xon l rt gn, chng bin thnh mt phn ca ng dn v hon ton khng c phn no nh ra.

55

ng ti bn cnh c th c nhiu l thot nc rt li khi ti cho t nh l loi t m ta kh lm to nc hng ln. - Vi ti b: Mt s nh ch to pht trin loi ng ti "t lm sch" nhm khc phc xu hng lm tc cc vi r nc rt nh. Nhng ng ti ny chy qua mt chu k tch y p nc vo lc u v cui lt ti. Chng thng thuc loi c "kch thc hnh hc thay i" khi p lc thp, dng chy t do, trn y vi r ri p lc tng dn, mt l trn nh hoc mt vin bi con hay rut l so tng lc p st vo vi r. Mt s ng ti ngp y nc cng chi lu tc nh nhau. Chng c gi chung l "vi ti b". 1.3. Thit b to git kiu vi a) Vi vch n khot l: H thng ti r n gin nht v r nht l ng khot l n (c ng bn cng c th cu to nh vy). Tuy nhin, hu nh khng th t c s ng u v nc ti dc theo ng v rt kh khoan hay di hng lot l tht chnh xc v u nhau dc theo tuyn. Hn na, p lc x dch trong ng bi tn tht u nc do ma st khng m bo cho vic dng ng di hn 60m. khc phc nhc im ny, ngi ta dng vi vch kp c nhng c trng khc bit. b) Vi iu chnh: C nhng dng c khc gi vng mc ng u ca nc ti ng c l khot, chng hn ng ti c tc dng iu chnh c ghp chn vo vch ng. Khi nc r qua ng ti, nng lng nc chuyn ho thnh ng nng. Nc pht di dng tia li b chn li bi mt mng v nh git qua vi. Lu tc c xc nh theo p lc vn hnh, ng knh v hnh dng vi. c) Vi ti kiu bung xon: C cu bung xon kh n gin v c th to sc khng i vi dng chy. Nc vo theo hng tip tuyn bung hnh tr v b ht vo chuyn ng xon rt mnh gy ra tn tht u nc ln sau nc chy vi tc cao qua vi

56

th hai trong trc ca bung "tia" nc b v trong bung th hai. u im ca nc ti bung xon l ng knh ca n (vi iu kin cng lu lng v p lc vn hnh) ln xp x 1,7 ln so vi ng kiu vi n gin. Tuy nhin rt kh t c lu lng thp (2 - 4 l/h vi p lc 10m ct nc). d) Cc loi vi ti khc: Vi ti vch kp Cc nh ch to ci tin ng ti vch n c l khot thnh ng ti vch kp. S dng loi ny s c tc l gim hn v ng u ca nc ti tt hn hn theo sut dc tuyn di. H thng bao gm: mt ng trong (hay cn gi l bung cp nc) ti nc v mt ng ngoi (hay cn gi l bung to nc) phn b nc. Bung ti nc c l khot kh rng (0,5 - 0,7mm) k tip nhau cch nhau 0,5 - 3,6m tu lu lng ra h thng c vch kp, do kt hp c cc u im ca hai loi vi. Vi c p lc cao nhng t cc vi c p lc thp v t gn nhau. S kt hp ny gim n mc ti thiu nhng sai lch v dng chy do cc nguyn nhn: tn tht do ma st v bin i cao mt t, ng thi cho lu lng thp v b tc. Vi vch kp c u im hn hn cc loi ng ti r nc khc. ng vch kp tng i r, c th c thit k cho lu lng nh d lp t v b tc. Chng c ph bin cho cy trng thnh lung theo thi v nh rau, ma v chng rt r nn c th thanh l ngay cui v, tuy nhin, c th gp phi vn mi trng nu khng c dn sch cn thn. Nhc im ca loi ng ti ny l lu lng khng u khi p lc thp v c t trn b mt t dc. e) ng tia con: Khi dng cc ng ti thng thng, i khi ta gp kh khn nu mun to nc i theo phng ngang vng t trn t ct m khng phi dng qu nhiu ng ti.

57

C th vt qua kh khn ny bng cch dng vi phun hay hoa sen nh, chng hn loi "dng tia con" v "dng pht", nhng thit b ny c th gn ngay vo ng ti hay ni vi ng ti nh mt ng PVC nh v mm c chn vo l khot ng ti. Cc thit b y ch yu c dng cho vn m, vn qu v vn nho p lc vn hnh c th thay i t 5m - 50m ct nc vi lu lng i x dch trong khong t 27 l/h - 130 l/h. Cc loi thit b cp n trong mc ny u khng c hin tng tc. f) ng dn nc: Vt liu lm cc ng ng: Phn ln ng cht do dng trong h thng ti cc b c ch to t hp cht ca 4 loi vt liu sau: Polyvinyl chlorit (PVC). Polyethylen mt thp (PEb) v mt cao (PEh). Polyethylen (PP). Acryloritrile-Butadien-Styren (ABS). Trong 4 loi PVC, PEb, PEh c dng ph bin nht v c kh nng chu c ng sut thit k cao PVC s kinh t hn hn i vi c ng ln, c loi PE (ng sut thit k thp hn) c dng ch yu cho ng ng knh nh c bn cn thit lm ng bn i khi lm ng nhnh. Polyethylen mt thp (PEb) kh mm v vt dng in hnh m ta thng thy l v bc ngoi ca ng ht my ht bi kh, cn PEh tng i cng nh v chai sa, c nhiu phng php nh c v phn loi ng cht do nhng tiu chun cc nc rt khc nhau. Ngi thit k c th tham kho cc tiu chun ASTM (M), DIN hay DVGW (c, o), BS (Anh), JIS (Nht), Afnor (Php). Khi thit k h thng ti cc b, cc yu t chnh cn phi k n lc chn ng cht do nh sau: - p lc an ton (PR) l p lc ln nht m ng c th chu c lin tc vi tin cy cao.

58

- p lc vn hnh ti a (MOP) l p lc ti a cho php vi mt h s an ton nht nh (cao hn tr s xc nh PR). Hai gi tr c trng y trc tip lin quan n kch thc ng, ng knh v b dy ng. g) ng ng ti: Phn ln ng ti l ng Polyethylen en mt thp (PEb). Loi vt liu ny mm v khng qu nhy cm vi nh nng mt tri l yu t quan trng v cc ng ti nm trn mt t, kch thc t 5 - 25mm v thng c chn bng 10 - 12,5mm hay 15mm, b dy ng x dch trong khong 3 - 4mm tu theo gi tr p lc. - ng nhnh Cc ng ng nhnh c lm bng Polyethylen hay PVC v c ng knh t 20 - 80mm, hay dng nht l t 20 - 50mm. Vic chn c ng nhnh ph thuc mt phn vo tnh ton thu lc v mt phn vo cch ghp ni ng bn/ng nhnh. i khi ng nhnh c chn ln hn yu cu cn thit v thu lc, nht l khi dng ng ghp ni ng bn/ ng nhnh ghp kht n gin. Khi ghp ng kiu nn dng cc c sau: ng bn 10mm ng bn 12,5mm ng bn 15mm ng nhnh ti thiu 32mm ng nhnh ti thiu 38mm ng nhnh ti thiu 50mm

Nu dng ng nhnh PVC th nn vi n di t v n s b hu hoi rt nhanh di tc dng ca cc tia cc tm. - ng chnh ng chnh trong h thng ti cc b tng t nh ng chnh trong h thng ti phun ma nhng b hn v lu lng v p lc u b hn. i vi cc h thng nh c th dng nhng ng PE nhng thng dng nht l nhng ng fibro ximng hay PVC lm ng chnh.

59

i vi ng PVC c ng knh 50mm hoc ln hn phi dng vng giong cao su, v kinh nghim cho thy l mi ni hn vi dung mi ng ln d b trc trc. 2. Cng ngh ti phun ma 2.1. c tnh chung Ti phun ma l hnh thc a nc ti cy trng v mt rung di dng ma nhn to nh cc thit b my mc thch hp. Ti phun ma l bin php k thut c dng t lu trong ti rau xanh, cy n qu, ng c, cy cng nghip v ngy cng c p dng rng ri trong canh tc quy m ln, nht l cc nc c nn cng nng nghip pht trin. Php ti phun ma vi quy m cng nghip c dng t nhng nm 1950 cc in trang din tch l 15.000ha v pht trin vi nhp nhanh. Ti nhiu nc chu u (, Thy S, o), ti phun ma c s dng t lu pht trin mnh v chim t l cao so vi cc bin php ti khc. Ti phun ma c mnh danh l phng php ti ca tng lai v pht trin rng ri, nhanh chng vi quy m rt ln M (t 85% din tch canh tc). Trong ti phun ma nc ri t do ging nh ma t nhin rt c ch i vi s sinh trng v pht trin ca cy trng, cho nn phng php ny ngy cng c hon thin, hin i ho v c trin vng pht trin rt ln bi nhiu u im ni bt: - Nng sut lao ng rt cao do qu trnh ti c c kh ho, t ng ho cao, c th tng nng sut lao ng gp chc ln so vi ti rnh. - Ti phun gy ra hin tng xy ho rt mnh trong nc khi phun thnh ma, v vy c th dng nc axit v mt s nc thi (ca cc nh my sa, m chnh) m cc phng php ti khc khng dm s dng. Ti phun cn cho php dng phn ho hc, cc loi cht bm khc hoc cc cht kh trng ho tan trong nc, ri trn mt rung mt cch u hn v hiu qu hn.

60

- Ti phun tit kim nc rt nhiu so vi cc phng php ti khc. Vi ti phun, tn tht khi vn chuyn trong ng khng ng k m ch c tn tht t khi bc hi. H s s dng nc t t 90 y 95% (ti rnh ch t 50 y 55%). Ti liu thc nghim cho thy ti phun tit kim c 40 y 50% lng nc so vi ti rnh, ti ri. Ti phun cng c ngha ln i vi vng him nc hay ly nc kh khn nht l cc a phng phi s dng nc ngm, nc thi ti rung. Ti phun c th cho php ti chnh xc din tch cn ti, vi ng lu lng yu cu v m bo tnh hiu qu ca lng nc ti. - Ti phun ma tho mn nhu cu sinh l ca cy trng v nc. C lp t c b r cy hot ng v b mt l cy u c ti v lau sch bi bm trn l (khi ti cho cy c ph vng Ty Nguyn vn lm sch bi bm l rt hu ch cho sinh trng ca c ph). Ti phun c tc dng iu ho tiu kh hu (chng nng, lnh, sng mui cho cy trng). Thc hin c ti nh nhiu ln vi cng phun ma, thch hp vi tng loi cy trng, tng loi a hnh, t ai, khng ph v cu tng t, khng gy xi mn, tri t mu u c tc dng tt cho cy trng pht trin, tng nng sut, nht l i vi rau mu v cy cng nghip. - Ti phun ma c th thc hin c trn vng t c a hnh dc, phc tp m khng mt cng x l mt rung. - Ti phun ma cho php tit kim din tch t phc v cho knh mng v cng trnh ti. Din tch chim t ca ti rnh ti 10 y 12% cn i vi ti phun ma th khng ng k v h thng ng t ngm di t. - Ti phun ma khng ph thuc vo cht t ca rung d l t rt thm nc, trong khi cc phng php ti khc (ti rnh, ti ngm) p dng s km hiu qu i vi cc loi t thm nhiu nc (t ct). - Ti phun ma rt linh hot, c th ti cho cy trng trn din tch ca tp th hay ca t nhn m khng nh hng n n v khc, c nhn khc khi s dng. u im ny rt ph hp cho c ch sn xut hin nay nc ta.

61

Tuy nhin, ti phun ma cng c mt s nhc im: - Nhc im ln nht ca ti phun ma l chi ph u t ban u cho xy dng h thng ti tng i ln hn so vi ti rnh (chi ph cho thit b), nhn lc v chi ph nng lng (in, du) cho vn hnh s dng cng ln hn. Trn thc t th chi ph xy dng c bn ca ti phun khng t hn bt k phng php ti no khc. Chi ph cho thit b v lp t cao hn s c b li do khng phi san mt rung, o p knh mng, no vt mng nh k khi s dng. Chi ph khai thc c b li do rt ngn thi hn k ti do c th ti vo ban m khng cn theo di v tin in r hn nng lng khc v cn do tit kim rt ln lng nc cn ti. - K thut ti hin i, phc tp i hi phi c kin thc v k thut ti. - Cht lng ti phun ma (s phn b ht trn din tch ti) b ph thuc nhiu vo iu kin thi tit (vn tc v hng gi). Vi vn tc gi V > 5,6m/s phi ngng ti trnh s phn b khng u khi phun ma. - Ti phun ma to iu kin bc hi nc. S bc hi cng nhiu nu ht ma cng nh v khng kh cng kh hanh. Tuy vy, nc ng trn l cy bc hi nhanh rt c ch i vi sinh trng ca cy nht l i vi mt s loi cy cn n s lau sch l. Ngoi ra, nu ti phun vo ban m th chi ph tin in r li trnh bc hi nc nhiu do nhit thp. - Ti phun lm c di mc nhanh. - Ti phun ma i hi phi chn thi gian ti ph hp vi s sinh trng ca cy. Ti phun c th lm tri phn hoa trong ma hoa n v kt qu, lm qu chn chm, gim cht lng sn phm v c th lm l pht trin nhiu so vi ht v qu. - Ti phun lm cht t. Ti phun c th lm cht lp t mt, khc vi ti ngp lm t b nn tng su. Ti rnh lm cht t khng ng k. Tuy

62

nhin, nu k thut ti thch hp c th hn ch nhiu hin tng nn cht v xi t. Tm li, nhc im ca ti phun ma khng ng k. Tri li, nhng u im ca ti phun ma cho php phng php ny c s dng ngy cng rng ri v pht trin nhanh chng, c bit trong canh tc cy cng nghip, cy n qu vng t bi, t i dc. 2.2. Cu to v phn loi k thut ti phun Mt h thng ti phun gm cc b phn c bn sau: a.T my bm v ng c c nhim v ly nc t ngun nc cp cho h thng phun ma di dng p lc. b.H thng ng dn chu p lc cc c khc nhau: ng ng chnh, ng nhnh v ng ng phun (lp vi vi phun ma). c.Vi phun ma. d. Cc thit b ph khc: gi , cc giong cao su chng r nc, cc chc ba. Trong thc t, hin nay s dng cc thit b my mc v h thng phun ma khc nhau ti cho hoa mu v cy cng nghip.

Hnh 4.1. S cu to chung ca h thng ti phun ma 1. My bm v ng c; 2. ng ng chnh; 3. ng ng nhnh; 4. ng ng phun; 5. Vi phun ma; 6. Chc ba ni ng e. Ti phun bng thit b th s: Ngi dn thng dng thng gnh nc c lp hng sen (doa) to ma ti cho rau vi dung tch mi thng khong 30

63

n 40 lt. Mc ti mt ln l 300m3/ha tng ng vi 700 gnh nc. Ngi lao ng rt vt v, nng sut ti rt thp. H thng phun ma bng ng cao su (thay vi phun) lp trc tip vo ca x my bm. Kiu phun ny c dng rng ri cho cc gia nh trng hoa mu v cy n qu vi din tch nh. Cc h thng phun ma hin i chia lm 3 loi c bn: + H thng phun ma di ng Tt c cc thnh phn ca h thng bao gm my bm, ng ng v cc vi phun u c th tho lp v vn chuyn t v tr ny n v tr khc. Cc h thng phun ma di ng c u im gn, nh, c ng, khng yu cu khu ti ln, vn u t t. H thng kiu ny c s dng rng ri nht nc ta tuy nng sut ti cha cao, i khi phi c knh dn nc lm ngun cho bm hot ng. + H thng phun ma bn di ng (na c nh) Trm bm t c nh, ng ng chnh thng t ngm c nh di t, ch c ng ng nhnh, ng ng ti v cc vi phun l c tho lp vn chuyn t v tr ny n v tr khc. H thng ny c u im l nng sut ti cao hn, khai thc vn hnh d dng hn (so vi h thng ti phun di ng), khng cn lm knh ti dn nc cho trm bm, c th t ng ho khu ti v bo v mng li ng dn do s c hay chng mt cp tt hn do t ngm di t. + H thng phun ma c nh Mi thnh phn ca h thng t trm bm ti cc vi phun u c nh. Cc ng ng u t ngm di t trnh ph hoi, mt mt v khng cn tr my mc c gii hot ng trn mt rung. y l h thng hin i nht ca k thut ti phun ma, c bit khi lp cc vi phun t ng ln xung khi mt t nh p lc trong ng ng thay i (p dng ti c cho cc sn gn, sn

64

bng . H thng ti phun c nh thng c iu khin t ng. u im ni bt ca h thng ti ny l nng sut lao ng cao, tit kim nhiu nht t ai cho lp t thit b v tit kim nc ti. Nhc im ln nht l kinh ph u t xy dng cao do cn nhiu thit b v s dng vn hnh phc tp i hi ngi qun l phi c trnh cao hn. C th phn loi k thut phun ma theo s hnh 6.36.

K thut ti phun ma

H thng ti phun di ng

Tin b

H thng ti phun bn di ng

Tin b

H thng ti phun c nh

H thng ng ng v c nh vi phun ma

Hnh 4.2. Phn loi k thut phun ma 2.3. Phn loi v cu to ca vi phun Thit b phun hay vi phun l thnh phn quan trng nht trong h thng ti phun v chnh vi phun quyt nh hiu qu v hiu sut ca ton h thng. Vi phun lp trong h dn phun c nhim v phn phi nc cho cy. S phn phi nc ca vi cn m bo ng u trn ton b mt rung v cho php t ht ht nc khng li lng nc d tha chy trn mt t. iu rt kh thc hin, c bit l i vi loi vi phun hot ng theo nguyn tc

H thng c nh t ng iu khin

Cc my phun ma lm vic kiu bn di ng

H thng -ng ng v vi phun ma di ng

Cc my phun m-a di ng khi t-i

H thng c nh khng t ng

65

quay trn. Kinh nghim thc t cho thy phi thit k vi cng nh cng ngh ch to vi v cng ngh ti phun hp l v khoa hc s khc phc c nhc im trn. Theo cu to, c th chia vi phun thnh hai loi: - Vi phun ly tm: Nc t l phun ra vi mt p lc nht nh p vo nh chp v p tr li thnh cc git ma phn b u trn mt din tch hnh trn. y l loi vi phun dng p lc thp v tm phun gn (R d 5m) phc v tt cho ti hoa, rau quy m nh - Vi phun tia: Thit b vi phun c p lc va v cao c tm phun xa hn. Nguyn l lm vic ca vi phun tia ng phun l s tc dng tng h gia dng nc v lc cn khng kh lm phn tn thnh cc ht ma nh. dng nc phun i xa trong vi phun (ng phun) thng lp thit b chnh dng. i vi cc my phun cao p thng lp 2 loi vi phun xa v vi phun gn (loi l nh hn Theo p lc hay tm phun c th phn chia vi phun thnh 3 loi: - Vi phun p lc thp (vi phun tm gn) vi p sut pha u vi vo p1 = 0,2 y 2kG/cm2 v bn knh tm phun R d 5m. - Vi phun p lc va (tm phun trung bnh) vi p sut p2 = 2 y 4kG/cm2 v bn knh tm phun R2 = 6 y 30m. - Vi phun p lc cao (tm phun trung bnh) vi p sut p3 > 4kG/cm2 v bn knh tm phun R3 = 30 y 80m.

Hnh 4.3- Cc loi vi phun

66

Theo cu to vi phun (thc cht l theo c tnh qu trnh to ht ma ca thit b) m phn chia thit b phun thnh vi phun hnh nan qut vi dng vi c tm l v thit b to dng (hnh 6.38a). Kiu vi ny c dng rng ri cho cc my phun ma cng xn hai nhnh v cc my c lp ng tho ri c. ti cho din tch mt pha cn s dng vi c l nh b tr lch v mt pha (hnh 6.38b). Loi vi ny c th s dng cho trng hp ti trn din tch rng nu ch to vi theo kiu phn nhnh (hai hoc ba nhnh) v quay u quanh mt trc . Vi phun theo nguyn l s dng thnh phn vn tc quay ming ra ca vi s to thnh cc ht ma bi dng cho ti hoa, rau s khng lm dp nt bp non (hnh 6.38c). Vi phun tia bao gm v c nh 2 lp cht vi tr 1 theo l tr nc chy t ng dn vo vi phun.

Hnh 4.4- Cc vi phun hnh nan qut Nc t thn vi 3 chy theo phn ng thng 8 to thnh tia i xng ra khi vi p vo tm nm chn 7. Tc dng vo b mt nm chn, dng tia lm chn vt li 4 tm m trn thn vi lm quay vi. Tip , dng tia lm quay chn vt v qu trnh chm li. Ngha l, trong thi gian thit b lm vic th thn vi quay tng i quanh trc nh m nc c ti theo hnh trn c bn knh bng tm phun ca tia nc.

67

Hnh 4.5-. Vi phun tia tm trung bnh ti t hiu qu cao hn v u hn thng lp thm vi phun c tm phun gn theo chiu ngc vi tia phun vi chnh. Thc t sn xut ang s dng cc thit b phun theo dng dn phun, n phun quay hay cc vi phun vi p lc v tm phun khc nhau. Dn phun cu to bi cc on ng thp m km, ng ng hay ng nhm chiu di l1 = 6 y 8m, ng knh d1 = 25 y 40mm, ni vi nhau bng cc kho ni nhanh. Cc on ng c c nhiu l nh, theo nc c p lc s phun ra to thnh tia hoc cc di. Dn phun t trn gi hoc chn di ng cao 0,6 y 2m trn mt t m bo phun n nh. Thng thng, dn c th xoay quanh trc dc, cho php tia phun ra c th di chuyn trn di t rng 6 y 9m tu tr s p lc. Cc l trn ng c th dng thy n s, tit lu hay khuych tn lc. a. Dn phun c th t trn sn xe lm cch nhau tng on 8 y 10m cho php di chuyn dn m khng gin on qu trnh ti (hnh 4.6). C th to dn phun vi cc ng nha hay cht do gim gi thnh. b. n phun quay l thit b n gin cho hiu qu cao. Loi ny ang c dng rt rng ri trong ti rau, c v cy cng nghip vi quy m ln. Tm ti ca n phun quay chy trn ng ray cho php khong 12m

68

c. Thit b vi phun tia phn theo p lc hoc tm phun cho php phun t mt 3 y 10mm/h v i khi t ti 20mm/h

Hnh 4.6. Dn phun ma 2.4. Nhng ch tiu c bn trong cng ngh ti phun ma Ti phun ma l cng ngh ti phc tp i hi phi nm vng cc ch tiu c bn khi ti m bo cho hiu qu cao khi s dng. a) Cng hay mt phun ma: Cng phun ma ( G ) l lng ma ri xung mt n v din tch trong n v thi gian v c gi tr:
G h t

(mm/ph hay mm/h)

h - lp nc phun c trong thi gian 1 pht hay gi trn mt n v din tch (mm).

69

Cng phun ma (gi tr trung bnh) l mt thng s c bn chn loi vi phun, my phun v cch b tr chng trong iu kin nht nh v cy trng, t ai, kh hu v a hnh khu ti. Yu cu quan trng khi ti phun ma l khng xy ra hin tng dng chy mt dn n lng ph nc, khng ph v cu tng t ai, ngha l cng ti khng ln hn kh nng thm ht ca t. Tng loi t cho php cng phun ma nh trong bng 6.8. Bng: Quan h gia cng ti phun ma v loi t Cng ti phun Loi t t nng t trung bnh t nh 0,6 6 - 12 12 - 30 0,1 0,2 0,5 Ti thiu (mm/h) Ti a (mm/ph)

Mi loi cy trng v mi giai on pht trin ca tng loi cy u yu cu cng ti phun ma thch hp. Do tnh a dng v chng loi cy v qua nhiu giai on sinh trng khc nhau nn phi ch to nn cng ti vi cc tr s cng phun khc nhau, ngha l phi trang b nhiu loi vi phun khc nhau. b) th ht ma: ng knh ht ma nh hng rt ln n cy trng v t canh tc. Cc mm l non rt nhy cm vi tc ng c hc ca cc ht ma. Nu ht ma ln, ng nng ht ma khi ri xung s ph hoi cu tng t gy ng vng lm cht t, gy xi mn tri t mu, lm rng hoa, gip l cy (ng nng ca git ma ng knh 5 mm ln gp 20 ln ca ht ma ng knh 2 mm). Ht ma qu nh d b gi thi bay gy ra hin tng ti khng u.

70

ng knh l vi cng nh hay p lc u vi cng ln th ng knh ht ma cng nh, ngha l ng knh ht ma t l thun vi ng knh l v t l nghch vi p lc u vi phun. 2.5. Cng ngh ti phun ma H thng ti phun ma yu cu cng ngh ti m bo ng k thut vi cc i hi kht khe. ng u khi ti v cch b tr vi phun ng vai tr rt quan trng v quyt nh hiu qu ca cng ngh ti phun. a) ng u khi ti: ng u phn b nc trn din tch phun ma l ch tiu quan trng nh gi cht lng v hiu qu ca ti phun. ng u phun ma chu nh hng ca cc yu t: kiu, loi vi phun p lc v ng knh vi phun. S v cch b tr vi phun, cao v hng t vi phun, iu kin kh hu thi tit, c bit l iu kin gi nh hng rt ln n s phn b ht ma. Din tch ti thng c hnh trn, v vy cc vng trn phun ca cc vi phi chm ln nhau m bo s phn b u khi ti (hnh 4.7). Vi cch b tr ny cc hp xa khng nhn lng nc cn. Cn ch xc nh din tch chm ti u (thng thng bn knh hnh trn ti c ly bng 9/10 tm xa ca tia phun, trong xt c nh hng ca gi).

Cc hp xa nhn nc nu vng trn gi ln nhau.

71

Hnh 4.7- Ti chm b) B tr vi phun ma: Trong thc t thng s dng ba cch b tr cc vi phun: ti cc nh hnh vung (b tr hnh vung), ti cc nh hnh ch nht (b tr hnh ch nht) v ti cc nh hnh tam gic (b tr hnh tam gic) (hnh 4.8).

a.

b.

c.

Hnh 4.8- S b tr vi phun ma Trong s hnh vung, 50% din tch c ti hai ln, cn s tam gic ch mt 21% v ph thuc quy m din tch ti. R- bn knh phun ma ca cc vi; a - khong cch gia hai vi phun trn mt h ng ng; b- khong cch gia hai ng ng nhnh. Vi s tam gic th din tch c ti mt ln l 65,5%, hai ln l 34,5%; s ln di chuyn vi phun t, nng sut ti cao nhng chu nh hng ca gi rt ln, do vy cch b tr ny ch s dng vi vn tc gi Vgi I < 1,5m/s. S hnh vung c th p dng cho trng hp hng gi bt k vi vn tc ln hn Vgio II = 1,5 y 3,5 m/s. B tr vi theo kiu ny s cho din tch chng cho khong 35% nn nng sut ti gim hn.

72

S hnh ch nht ch p dng khi gi c chiu hng nht nh vi vn tc gi Vgi III > 3,5m/s. Hiu sut ti theo cch b tr ny thp nht do din tch chng cheo ln hn. Tuy nhin i vi vng thng c gi ln vn phi s dng cch b tr theo hnh ch nht m bo ng u. Bnh thng din tch ti ca mi vi c dng hnh trn. Khi ti c gi to hay thay i hng s lm bin dng ng bao ny thnh hnh elp hay hnh "trng". iu dn n s iu ho phn b ma khng u lm gim ng k cht lng quy trnh ca cng ngh ti phun. Ngha l, vn tc gi ln Vgi > 5m/s th phi dng phun. khc phc nh hng ca gi c th thc hin cc gii php sau: - Gim khong cch b tr cc vi theo nguyn tc nhn thm h s lc nh hng ca gi g < 1, tc l ag = a'. g, bg = b.g' (bng 6.9). - S dng cc vi phun tm gn vi p lc thp c tia phun ngn. Hiu chnh khong cch gia cc vi phun ma khi c gi theo h s kinh nghim trong bng 6.10. Bng: Quan h gia vn tc gi v cch b tr vi Cch b tr vi phun Vn tc gi (m/s) khng gi 2,0 Hnh vung v hnh ch nht 3,5 > 3,5 khng gi Tam gic 2,0 70 50 30 75 Khong cch gia cc vi % -ng knh phun 65 60

73

3,5 > 3,5

60 35

Bng: Hiu chnh khong cch gia cc vi phun ma khi c gi Vn tc gi (m/s) Khong cch t vi Vi s hnh ch nht Vi s hnh tam gic R bn Lng gi a = b = 21/2.R a = 1,75.R b = 1,5.R knh phun ma ca vi 1,0 2,0 2,0 2,5 3,5 3,5 5,0 1,3 R 1,2 R 1,0 R 1,5 R 1,4 R 1,2 R Chiu di ng ti phun ma c th l l = 4 hoc 0,6 R 0,7 R 6m Ghi ch

Kinh nghim thc t ch r l b tr kiu tam gic s lm tng hiu qu din tch c ti ln ti khong 20 y 30% so vi cch b tr khc. Theo b tr kiu tam gic, din tch ti c hiu qu F = 2,6R2, kiu hnh vung : F2 = 2,0R2 , kiu hnh ch nht : F3 = 1,73 R2 vi R l bn knh phun c hiu qu. 2.6. H thng my ti phun ma vi cc ng ng v vi phun a. ng ng dn nc ca h thng my ti phun ma bao gm: ng ng dn chnh, v ng ng dn ph cp I v cp II. Ni chung, cc ng ng i theo my phun u c tnh ton k lng v hp l khi sn xut. Ch cn kim tra cht lng ng (khng bp, khng nt...) v kim tra cht lng ca cc vi lp

74

theo ng. phc v ti rau v cy hoa mu, nn chn vi c ng knh sao cho ph hp vi p lc nh hay trung bnh m bo cng phun ma G TB = 0,5 y 2 mm/ph. b. Cn t my bm gn ngun nc v nm v tr tng i cao trong ton b din tch ti khng ch phn b p lc (vi kh nng cho php) t chy trong h thng ng ng. Trm bm cn gn ngun in nng (trm bin p), gn ng giao thng thun li cho vn chuyn, i li chm sc bo qun v c gng gn vng trung tm ca din tch ti. c. ng ng chnh xut pht t trm bm v nm dc theo hng dc a hnh mc nc trong ng c phn b thun tin theo hng dc thoi dn. ng ng chnh nn l trc i xng ca din tch ti m h thng ph trch. d. ng ng ph c hng vung gc vi ng ng chnh km theo van iu chnh v tr ni hai ng vi nhau. e. ng ng cp II cho my phum ma l h thng cui cng c lp theo cc vi phum ma. ng ny c th lp ni trc tip vi ng ng chnh nu din tch ti khng ln hoc ni vi ng ng ph cp I. Trn cc ng ng ny trc khi n vi phi lp van iu chnh nc phun. Khi t cc ng nn c dc thoi dn v pha cui ng ng theo kh nng cho php (i >0). Khi thit k ng dn phi ch l chiu di cho php ca ng dn phi m bo sao cho s chnh lch lu lng nc vo u ng v cui ng khng qu 10% v chnh lch v p lc khng qu 10 y 15%: f. Khong cch gia cc ng ng phun (cp II) v khong cch gia cc vi phun trn ng l cc kch thc a v b. Khi b tr cc vi phun cn c bit ch : - H thng ng phi ngn nht, t on r v t ct cong nht, t phi di chuyn phc tp nhm gim tn tht p lc nc v tit kim ng ng dn.

75

- Cn b tr xen k sao cho c nhnh ng lm vic v nhnh khc chun b theo nguyn tc lm vic lun phin tng nng sut ti. - B tr ng ng theo b tr loi cy trng sao cho mi ng ph trch ti din tch mt loi cy no d xc nh cc thng s k thut ti t hiu qu cao. Phi b tr ng chy dc theo tuyn ng, cc rnh lung lm gy nt cy. - B tr h thng ng sao cho khng nh hng n cc khu canh tc khc (cy, ba, chm sc, ...). 3. K thut ti ngm K thut ti ngm c c trng bi cch a nc vo b r cy trng ( lp t canh tc - phn di mt t) nh h thng ng ng dn cp nc p lc v cc thit b c t ngm di mt t. 3.1. Khi qut a) Cc u im ca ti ngm: - Tit kim t ai n mc ti a v cc ng ng, thit b ti u t ngm di t. Tit kim nc ti cao v nc c cp trc tip n b r cy trng, loi tr c nc do bc hi. - Nng cao nng sut lao ng ti nc, li khng gy cn tr cc hot ng canh tc khc trn mt rung. - Tit kim nng lng chy my bm ti v h thng lm vic vi p lc thp. - Hn ch c c di v su bnh pht trin. - C kh nng gi c m u trong tng t canh tc. - C th kt hp bn phn ho hc, thuc tr su cng vi ti nc. - C th s dng kt hp tiu nc tha trong t. b) Nhc im v hn ch: - Phc tp trong vn hnh, qun l v bo dng phi tn nhiu cng sc thng cc ng ng khi tc. - Vn u t xy dng cn kh cao.

76

- Khng c kh nng ci to vi kh hu. - Khng thch hp p dng cc vng t nh (pha ct nhiu) v t mn, chua. - Vn cn tn tht nc ti do ngm qu mc vo t v cn phn b m khng u trong mt s trng hp, lp t trn cng t khi c lm m. - C kh nng a chuyn mui ln trn mt t. - Cc r cy pht trin s cun vo, m vo cc thit b ti nht l hay m vo cc l thot nc trn ng ngm. - C th gp kh khn trong bo dng, sa cha v mi loi ng ng v thit b u nm su di t. c) Phm vi p dng ca k thut ti ngm: pht huy cc u im v hn ch nhc im, k thut ti ngm nn c p dng trong cc iu kin sau: - Ngun nc qu him, kh khai thc. - iu kin kh hu kh hn, li thng xuyn c gi ln. - t ti cn c kh nng mao dn tt, t tht, tht pha ct, kt cu t vo loai trung bnh. - p dng cho quy m ti nh. 3.2. Cu to, nguyn l hot ng a) Cu to chung: H thng ti ngm cng bao gm cc b phn, thnh phn c bn nh ti nh git v ti cc b. c trng cho k thut ti ngm l ton b cc ng ng u c chn - t di mt t su t nht 40cm. Cc ng ng c th l kim loi, nha, ng snh Trn cc ng ng cn c trang b thm cc ch - b phn thng kh, thng bn ct lng ng. Nc ti n b r cy trng thng qua cc ng ng ti ngm (ng ng cp cui cng) khong cch t ng t 1 - 2m. Tu theo t c kt cu nh,

77

nng, cc ng c t su 0,4 - 0,5m, ngun nc p lc (thp) c ti thm vo t qua ng ti ngm. - Ti ngm cc b (ti nh git ngm di t) l dng ci thin hon ton ca k thut ti ngm. H thng ti ny lm vic theo nguyn l nh h thng ti nh git nn cu to ging nh h thng ti nh git, ch c khc l cc ng ng v thit b u c chn cht di t, ch c vi to git l c th nh ln khi mt t hay su di mt t (khi ng ti c c l nh hay c gn cc vi to git trc tip ngay st mt t). b) Thit b vi - l ti ngm: L thit b c trng ti ngm c nhim v ly nc p lc t ng ng ti ngm cung cp cho b r cy trng phn di mt t. Thng c hai dng c bn: Cc l ti c c, khoan ngay trn thnh ng ti ngm, ln (ng knh l) v mt , khong cch gia chng ph thuc vo cy trng, t ai, cc ch tiu thu lc ca ng ng ti. Cc vi ti nh c gn trn thnh ng gm: - Loi vi khng nh ln mt t m c chn nh kiu ng vi - vch xp (ng vch xp thng c ch to bng cht do PVC, PE hay vt liu Styren Butan Amililonitrit - ABS). Nc ti c ngm qua cc vch, thnh ng n ti b r cy trng, cc l thm nc trn ng vch xp rt nh nn ngn chn c cc r cy mc m chc vo gy tc nghn cc l thot nc - ngm nc. - Loi vi to git c ko nh ln khi mt t v khng c nh ra khi mt t. Loi vi ti nh ln khi mt t c u im l d x l khi n b tc nghn, nhng tn tht nc do bc hi li ln hn. H thng ti ngm thuc loi cng ngh ti tit kim nc ang giai on nghin cu hon chnh dn nn cha c ph bin p dng rng ri (nh k thut ti nh git hay phun ma). Mt s nhc im ca ti ngm kh khc

78

phc nh vn tc nghn ng ng ti v thit b, kh kim sot v iu chnh phn b m u tng t canh tc. Trong k thut ti tit kim nc nu trn th ti nh git v ti phun ma c p dng, ph bin rng ri hn v cc u im ca chng ngy cng pht huy, cc nhc im b hn ch dn. Cc k thut ti tit kim nc vn c tip tc quan tm nghin cu hon thin c v cng ngh ti v ci tin cc thit b ti ph hp cc nhu cu sn xut.

HNG DN GING DY M UN/MN HC I.V tr, tnh cht ca m un: - V tr: M un Sa ch my bm nc l mt m un chuyn mn ngh trong chng trnh dy ngh trnh s cp ca ngh Sa cha my nng nghip; c ging dy sau m un Sa cha my lm t v trc m un Sa cha my phun thuc. M un Sa ch my bm nc cng c th ging dy c lp theo yu cu ca ngi hc. - Tnh cht: L m un chnh trong trng trnh o to, m un hnh thnh k nng sa cha cc b phn lm vic ca my bm nc. M un thc hin ti xng c kh v ngoi a bn thc tp. II. Mc tiu: Sau khi hc xong m un ny ngi hc c kh nng: - Trnh by c s cu to, nguyn l lm vic ca cc my bm nc - Trnh by c trnh t cc bc sa cha my bm nc li tm - Sa cha c cc h hng thng thng trn my bm nc - Lp t, vn hnh c cm bm nc m bo yu cu k thut. - C tinh thn trch nhim trong sa cha bo qun my mc. . III. Ni dung chnh ca m un: M bi M 6.1 Tn bi Bi 1: Kim Loi bi dy Tch a im Xng Thi gian Tng L Thc s thuyt hnh 16 4 11 Kim tra* 1

79

M bi

Tn bi tra my bm nc

Loi bi dy hp Tch hp Tch hp

a im

Thi gian Tng L Thc s thuyt hnh

Kim tra*

M 6.2

Bi 2: Sa cha my bm nc Bi 3: Lp t vn hnh bm nc

Xng

20

16

Xng

20

16

M 6.3

Kim tra ht m un Cng

4 60 9 47

4 8

IV. Hng dn thc hin bi tp, bi thc hnh 1. Ngun lc cn thit: - Phi chun b xng c kh c b tr phng chuyn mn trang b my tnh, my chiu, ti liu Gio trnh. - Chun b hc liu cn thit nh + My bm nc v ngun nc + Dng c kim tra: Thc dy, thc l ..... + Dng c tho lp: Hp dng c gm (C l ming, c l hoa du, tup, tuc l vt, km, ba ), my hn in + Nguyn vt liu: Du Diezel, m, gi lau, 2- Cch t chc thc hin - Tp trung c lp + Hng dn l thuyt: GV trnh by kin thc. HS lng nghe tip thu + Hng dn k nng: GV Lm mu. HS quan st tip thu - Phn nhm luyn tp theo nhm GV km cp un ln.

80

HS thc hin 3- Thi gian - Hng dn l thuyt : 6 gi - Thc tp: 50 gi - Kim tra: 4 gi 4- S lng: 20- 25 hs/1 lp 5- Tiu chun sn phm: - Kt thc m un hc vin phi hon thnh 1 sm phm nh sn phm mu GV ra V. Yu cu v nh gi kt qu hc tp 5.1. Bi 1: Kim tra my p la

Tiu ch nh gi

Cch thc nh gi

1. Chm sc bo dng - Chm sc bo dng my ng - HS thc hin trn ng c D-20 lc - HS thc hin trn my bm nc LT - Chm sc bo dng my bm 10-25 nc

2- Kim tra tnh trng my p la - Kim tra b phn p v phn ly - Kim tra b phn truyn ng

- HS thc hin trn my bm nc LT 10-25 - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25 Cch thc nh gi - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25 - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25

5.2. Bi 2: Sa cha my bm nc Tiu ch nh gi 1.Sa cha bnh cng tc, ng ng - Sa cha bnh cng tc - Sa cha li g ng ng

1.Sa cha b phn p truyn - HS thc hin trn my bm nc LT ng 10-25

81

Tiu ch nh gi - Sa cha buly - Sa cha thay th dy ai - Sa cha khp ni truyn ng

Cch thc nh gi - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25 - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25 Cch thc nh gi - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25

5.3. Bi 3: Lp t vn hnh my bm nc Tiu ch nh gi 1. Chun b - Chun b my bm nc - Chun b a bn t my

2. Lp t v vn hnh my bm - HS thc hin trn my bm nc LT nc 10-25 - Lp t - HS thc hin trn my bm nc LT 10-25 - Vn hnh my 3. Khc phc cc li khi vn hnh - Khng ln nc - Lu lng nc b gim - My qu ti khi khi ng - Bm b rung ng mnh - ng c qu nng VI. Ti liu tham kho 1. Nguyn Vn An Bo dng t my ko - Trng C ngh CKNN 2. T Hanh Gio trnh my nng nghip Trng C ngh CKNN 3. Hi c kh Vit Nam S tay c in nng nghip bo qun v ch bin nng lm sn Nh xut bn NN 4. My ko KUBOTA Cng ty TNHH KUBOTA Vit Nam 5. Hi c kh Vit Nam My nng nghip dng trong trang trai Nh xut bn NN 6. Nguyn Vn Mun. My canh tc nng nghip. NXB Gio dc, 1999. - HS khc phc trn my bm nc LT 10-25 - HS khc phc trn my bm nc LT 10-25 - HS khc phc trn my bm nc LT 10-25

82

7. H ng Lnh, Nguyn Vn Vinh. H thng cc tiu chun kho nghim, gim nh cht lng my ko, my canh tc dng trong sn xut nng lm nghip. NXB Nng nghip, 1997. 8. C Ngc Bc. Gio trnh c kh nng nghip. NXB Nng nghip, 2008. 9. Lloyd J.Phipps, Car L.reynolds. Machanics in agriculture. NXB Interstate Publishers, 1990. 10. Trn c Dng. Gio trnh my v thit b nng nghip - Tp 2: My nng nghip. NXB H Ni, 2005. 11. www.maynongnghiep.org

DANH SCH BAN CH NHIM XY DNG CHNG TRNH, BIN SON GIO TRNH DY NGH TRNH S CP

(Theo Quyt nh s 1415/Q-BNN-TCCB, ngy 27 thng 6 nm 2011 ca B trng B Nng nghip v Pht trin nng thn) 1. Ch nhim: ng Nguyn Vn An - Hiu trng Trng Cao ng ngh C kh Nng nghip 2. Ph ch nhim: ng Hong Ngc Thnh - Chuyn vin chnh V T chc cn b, B Nng nghip v Pht trin nng thn 3. Th k: ng Phm Vn c - Trng khoa Trng Cao ng ngh C kh Nng nghip 4. Cc y vin: - ng Phm T Nh, Ph hiu trng Trng Cao ng ngh C kh Nng nghip - ng V Quang Huy, Gio vin Trng Cao ng ngh C kh Nng nghip - ng Phm Ngc Tun, Trng phng Trng Cao ng C in v Nng nghip Nam B - ng Nguyn nh Thanh, Gim c Cng ty c phn C in nng nghip Hi Dng./.

83

DANH SCH HI NG NGHIM THU CHNG TRNH, GIO TRNH DY NGH TRNH S CP

(Theo Quyt nh s 1785/Q-BNN-TCCB ngy 05 thng 8 nm 2011 ca B trng B Nng nghip v Pht trin nng thn) 1. Ch tch: ng L Thi Dng, Hiu trng Trng Cao ng C in v Nng nghip Nam B 2. Th k: ng Lm Quang D, Ph trng phng V T chc cn b, B Nng nghip v Pht trin nng thn 3. Cc y vin: - ng Trn Vn in, Ph trng khoa Trng Cao ng C in v Nng nghip Nam B - ng Nguyn Quang Ho, Trng khoa Trng Cao ng ngh C in Ty Bc - ng Vng Vn Hng, Ph gim c Cng ty c phn C in nng nghip Hi Dng./.