Alamat ng Usok

Sa isang malayong nayon, sa paanan ng mataas na bulubundukin ng Sierra Madre ay may isang mag-anak na naninirahan. Si Mang June ang asawa ni Aling Stef. Mayroon silang anak na si Usop. Si Usop ay makulit pero matalinong bata. Mahilig siyang maglaro sa harap ng kanilang bakuran kasama ang mga alagang aso nila. Hindi kalayuan sa bahay na tiniturhan nila ay may matanda at malaking puno ng Acacia. Pinaniniwalaan ng mga unang ninuno nila na ito ay tinitirhan ng mga engkanto at diwata. Nagsilbing tirahan ng ibat ibang elemento ang malaking punong iyon. Sa kabila ng paniniwalang iyon hindi mapigil si Mang June at Aling Stef sa pagsusunog ng kung ano- anung bagay malapit sa puno na humahantong naman sa makapal at maitim na usok na siyang unti- unting pumapatay sa puno. Isang araw naisipan ni Usop na maglaro sa ilalim ng malaking puno sa di kalayuan may nakita si Usop na batang babae na umiiyak. Kaagad niya itong nilapitan at tinanong kung bakit ito umiiyak. Sabi ng batang babae kay Usop na tulungan daw sya para mapigilan ang mga magulang ni Usop sa walang humpay na pagsusunog malapit sa may puno. Binalaan si Usop na kung hindi titigil ang mga magulang niya siya ang magbabayad sa kanila. At pagkatapos noon ay biglang naglaho ang batang babae. Kaagad sinabi ni Usop ito sa kanyang mga magulang pero tinawanan lang siya ng mga ito. Hindi nila pinansin ang sinabi ni Usop dahil akala nila gawa lang ito ng malikot na pag iisip

ng bata. Patuloy pa rin ang mag asawa sa pagsusunog, umagat hapon wala silang tigil. Dahil dito hindi na nakapagpigil ang mga engkanto at diwata sa sobrang galit. Bingyan ng mga engkanto ng malubhang sakit si Usop. Dahil ditto hindi alam ng mag-asawa ang gagawin. Sinumpa naman ng mga diwata na si Usop ay magiging kabayaran sa kasalanan ng kanyang mga magulang. Isinumpa si Usop na maging usok. Hindi ito kinayanan ng mag asawa kaya binawian sila ng buhay. Simula noon si Usop ay nagging usok at mapapansin na sa tuwing may apoy si Usop ay laging nandoon.