II

FARO DE VIGO
SEPTEMBRO DE 2013 XOVES, 12 DE SETEMBRO DE 2013

HISTORIA

Subestacin de Peinador.

Tnel de Xinzo (Ponteareas).

No ano 1913 o Establecimiento Tipogrfico do Faro de Vigo publicaba a Memoria y estatutos de la Sociedad Annima Tranva Mondariz a Vigo, unha das iniciativas empresariais mis ambiciosas de cantas emprendeu o mdico e empresario pontevedrs Enrique Peinador Vela (1847-1917), fundador do Balneario de Mondariz. Este proxecto, que nacera xa na dcada de 1880, pretenda facilitar a chegada vila termal da sa clientela madrilea e tamn da mis internacional,que desembarcaba maioritariamente no porto de Vigo. Non en van,o Balneario de Mondariz foi lugar de referencia para innumerables artistas,empresarios ou polticos e mesmo membros da realeza espaola e europea. A sociedadeTranva de Mondariz a Vigo-TMV foi creada en Ponteareas en 1913, por iniciativa de Enrique Peinador Vela, propietario do balneario de Mondariz, cun capital social de 1,5 millns de pesetas. O

Crnicas en tranva
Cen anos das obras Mondariz-Vigo
ALBERTE REBOREDA
22 de outubro dese mesmo ano asnase un acordo entre a Sociedade Hispano-Belga e Enrique Peinador para levar a cabo o proxecto, que ser viable polo compromiso econmico de distintas personalidades galegas e comarcais,entre elas o arquitecto Antonio Palacios, Isidro Parga Pondal (director mdico do balneario) ou Maximino Rodrguez Fornos (mdico e alcalde de Mondariz), os cales fixeron achegas individuais de 10.000 pts en accins. As obras incianse en setembro de 1913 nas variantes do Porrio e Puxeiros. A inauguracin oficial do tramo Vigo-O Porrio, de pouco mis de 18 km, levarase a cabo sete anos mis tarde, o 14 de marzo de 1920. No punto mis alto do traxecto, dedcaselle a Enrique Peinador Vela a estacin na que se atopa a subestacin elctrica. Desta circunstancia deriva o actual topnimo de Peinador que, a partir deste momento, dar nome a esta zona e, mis tarde, ao aeroporto da cidade de Vigo. O tranva,como recorda nos seus traballos X.R. Iglesias Veiga, parta a diario de das cocheiras situadas nas estacins de sada e chegada; as primeiras estaban situadas nas proximi-

E. Peinador Vela.

dades do actual Instituto de O Porrio e pasaba por diante da Casa do Concello,para tomar a estrada de Redondela ata a variante de Sanguieda onde atravesaba o Louro e volva antiga estrada de MadridVigo; na cidade de Vigo o garaxe de vagns localizbase nas Travesas. A Sociedade Tranva de

Mondariz a Vigo explotou na memoria popular a a lia ata 1960,data na que construcin do tnel do esa empresa foi absorbida Confurco abandonouse por Tranvas de Vigo. O 13 porque empezaron a fade febreiro de 1967 deixou cer o tnel vez desde as de prestar servizo o tran- das bocas a un tempo e va do Porrio. nunca se atoparon. Naci vez que chegan ao do para ser o tranva dos porto de Vigo as primeiras agistas, foi sempre o tranpartidas de material fixo, va das leiteiras, e as queincianse os traballos do dou retratado para sempre tnel do Confurco nas nun coecido poema de sas das bocas (Xinzo e Celso Emilio Ferreiro. Cans),estando a mediados Na parroquia de Xinzo de 1915 per( Po n t e a forados uns reas), con250 metros. O 13 de febreiro de cretamente Malia iso, esno lugar co1967 deixou de te tnel e ecido comais o tramo A Anduprestar servizo o ria,anda mo entre O Porrio e visible anM o n d a r i z tranva do Porrio da a nica nunca comboca de tpletaron a nel aberta sa execucin.As dificulta- do desaparecido tranva des econmicas dos pro- Mondariz-Vigo.Esta cavidamotores, a competencia de un dos escasos restos do autombil e o inicio da visibles do proxecto ideaPrimeira Guerra Mundial do por Enrique Peinador, impediron a continuidade pero non a nica xa que das obras, que ficaron pa- no concello de Mos tamn ralizadas de forma definiti- se conservan das pontes, va a pesar das subvencins unha sobre o ro Louro e pblicas que recibiron os outra sobre a va do ferroseus promotores.Con todo, carril.

O tnel do Confurco, de 850 m. de lonxitude,pretenda salvar as grandes pendentes e curvas de excesivo radio que comportara a sa non execucin.A boca est conformada por un arco parablico almofadado que anticipa un tnel de cantara levantado en granito perfectamente labrado e escuadrado. Para garantir a c o n s e r va c i n dos escasos restos materiais do tranva, a Consellera de Cultura xunto cos concellos de Mos, O Porrio e Ponteareas deberan dotar de proteccin legal o tnel do
O tnel do Confurco na actualidade.

Ausencia de proteccin legal

Confurco as como as pontes sobre o Louro e a va do tren na categora de bens arquitectnicos de carcter industrial.Neste sentido a Lei do Patrimonio Cultural de Galicia avoga pola proteccin de todos osbens de carcter etnogrfico que constitan restos fsicos do pasado tecnolxico, produtivo e industrial galego que sexan susceptibles de seren estudados con metodoloxa arqueolxica,caso dos restos do tranva MondarizVigo, que pode e debe ser protexido por respecto ao valor de civilidade.