Вы находитесь на странице: 1из 103

Exa1epnna Aeonnonna Baxynnu

Ynyumenne spennn nn pao1ammnx na


xountm1epe





O1 an1opa
paoram npauom-o]rantmonorom yxe mnoro ner n sameuam, uro xonnuecrno nannenron,
nocannmnx spenne sa xomntmrepom, ynennunnaercx c xaxtm room. Ecnn pantme, ner
ecxrt nasa, +ro tnn n ocnonnom nopocrxn, ro ceuac x nnm oannnnct nmn nnonne
spenoro nospacra n, uro ocoenno crpamno, manentxne ern. B nexoroptx conpemenntx
cemtxx nnonne nopmantntm cunraercx, uro rpexnernn peenox uacamn nrpaer na
xomntmrepe, saro cnnr cnoxono n ne memaer ponrenxm. Koneuno xe, n raxom cnyuae
onee +]]exrnnntm yer nepenocnnranne ponrene, uem neuenne enoro mantma. Mt
xe noronopnm o rex, xro ne moxer orpannunrt npemx cnoe paort sa xomntmrepom n cnny
oexrnnntx ocroxrentcrn, nanpnmep paort n o]nce. Kax nm coxpannrt spenne,
npoonxax cyrxamn cmorpert n monnrop?
Bonpoc npocro, a nor ornernrt na nero onontno cnoxno. H xaxt pas x repnennno
oxcnxm npnpoy n mexannsmt nosnnxnonennx napymenn spennx, am conert
xacarentno rnmnacrnxn n rnasntx xanent. nn n xoem cnyuae ne xanymct, x ouent nmnm
eno, xoroptm sannmamct, nmnm cnom paory, no, noneptre, ouent cnoxno yenxrt
nnnmanne xaxomy nannenry, xora npemx npnema orpannueno cxpomntmn nxrnanartm
mnnyramn. Ho+romy nosnnxna nex nanncart xnnry o ynyumennn spennx cnennantno nx
rex, xro mnoro paoraer, cnx sa xomntmrepom.
Mon nmnmte remept n nce re, utx paora n ocyr cnxsant c xomntmrepom, x xouy
nayunrt nac npannntno ornocnrtcx x cnonm rnasam, cmorpert na monnrop rax, urot concem
ne ycranart, nonpemx ortxart n ntnonnxrt nexnrpte pexomenannn, urot ynyumnrt
spenne.
Hpexe ncero neoxonmo ocosnart, uro no npemx paort na xomntmrepe rnasa
ncntrtnamr orpomnym narpysxy n uro yxymenne spennx orpaxaercx na omem
camouyncrnnn: cnnxaercx paorocnoconocrt, nepnonuecxn nosnnxamr rononnte onn,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
uyncrno rxxecrn n sartnxe, cxonannocrt mtmn men n nneu, uyncrno pasnrocrn n anarnn.
Hs-sa nnrentno nanpxxenno paort rnas na nnsxom paccroxnnn or monnropa enxn
xpacnemr, rnasa naunnamr cnesnrtcx, nosnnxaer omymenne necxa n rnasax, nsopaxenne
pasmtnaercx nnn axe nonrcx, ronona cranonnrcx rxxeno n xax rncxamn annr n nncxax n
n onacrn naponntx yr.
ymam, mnorne ysnann cex n onncanno ntme neuantno cnryannn. Bce eno n rom, uro
paorammne na xomntmrepe uacamn npetnamr n ono nose, ne nnraxct, ne enax
nepeptnon n axe ne moprax. Hs-sa raxoro pexnma paort sarexamr mtmnt sartnxa,
nneuenoro noxca, pyx, snaunrentno yxymaercx nnranne n ocryn xncnopoa x ronone, a
snaunr, n x rnasam. Kax cnecrnne rononoxpyxenne, uyncrno pasnrocrn, nepeyromnenne n
cnnxenne paorocnoconocrn.
Cnryannx, mxrxo cxaxem, nnauennax. Ho camoe rpycrnoe, uro rnasam npaxrnuecxn ne
yenxercx nnnmanne n spenne nce ontme yxymaercx. anare nmecre nonpoyem nsmennrt
cnoe ornomenne x rnasam, ntnonnxrt ocrarouno npocrte ynpaxnennx, enart nepeptnt,
nnrt nnramnnt. H x rapanrnpym: name spenne ynyumnrcx npxmo na rnasax!
annax xnnra ornnuaercx or ncero roro, uro ceronx nsaercx o spennn. K ne npnnaraercx
ncx c ynnxantno nporpammo no noccranonnennm spennx na xomntmrepe. Bor on orner
na nonpoc o rom, xax ynyumnrt spenne, ne orxox or xomntmrepa. Hporpamma cama
nanomnnr, uro nopa cenart nepeptn n paore n ntnonnnrt rnmnacrnxy nx rnas,
ornneutcx.
3annmaxct nmecre c reponne nporpammt ]ee, nt ne rontxo noepxnre n
noccranonnre spenne, no n nonnmere cee nacrpoenne. nx +roro npocro ycranonnre
nporpammy na xomntmrep, saare nexn yont nx nac nnrepnan n ortxare c nontso
nx spennx.
Crpanno, noymann nt, xnnra o npenom nosecrnnn xomntmrepa na rnasa n o rom, xax
ero mnnnmnsnponart, a anrop npnstnaer ncnontsonart nce ror xe xomntmrep nx
noccranonnennx spennx. Her, nce npannntno. Ecnn ne pocartcx n xpanocrn, a ntpaorart
onrnmantnt pexnm paort sa xomntmrepom, conmart pexomenannn n nexnrpte
npannna, moxno coxpannrt cnoe spenne n nopme ouent onro.
Hcrnnnt cnona, uro camoe naxnoe soponte. Fepernre ero! Bet rontxo rora, xora
sopont, mt no-nacroxmemy cuacrnnnt.

H1o sa uyo-nporpauua na ncxe?
(Ko+naum-ucu npuuaeaemca mououo u neuamuo+y usauum)
annax xomntmrepnax nporpamma xnnxercx cnoeopasntm rpenaxepom. Bt moxere
ycranonnrt ee na paouem nnn omamnem xomntmrepe n camocroxrentno sannmartcx
ynyumennem cocrnennoro spennx.
K raxnm sanxrnxm moxno npnnneut n cnonx ere, paspemax nm uepeonart nmnmym
nrpymxy na xomntmrepe n necente sanxrnx c ]ee reponne nporpammt.
Ocoenno nonesno yer ro, uro nporpamma cama o cee nanomnnr. axe ecnn nt
sapaorannct n satnn cenart nepeptn, ona sanycrnrcx anromarnuecxn.
Btnonnxrt ynpaxnennx ouent nnrepecno, neceno n npocro. Cnauana xaxoe ynpaxnenne
onnctnaercx cnonamn: xax npannntno ntnonnxrt, na xaxne rnasnte mtmnt ono
nosecrnyer, cxontxo pas nonropnrt. 3arem +ro ynpaxnenne ntnonnxercx nmecre c ]ee.
Ha ncx nonann rontxo nyumne ynpaxnennx, xoropte axrnnno npnmenxnn n npnmenxmr n
cnonx meronxax noccranonnennx spennx raxne m+rpt o]rantmonornn, xax Vnntxm F+rc,
Mnpsaxapnm Hopexon, onontno snamennrte anropt Cnernana Tponnxax, Hropt A]onnn n
p.
Orentnoro nnnmannx sacnyxnnamr rpexmepnte xaprnnxn (pnc. 0.1), uepeymmnecx c
ynpaxnennxmn.
Pnc. 0.1. Tpexmepnax xaprnnxa

SIRDS-pncynxn, a nmenno rax nastnamrcx nsopaxennx, onee snaxomte nam ns xnnr
Marnuecxn rnas, ouent nonesnt. Paccmarpnnanne raxnx xaprnnox nyumn ortx nx
rnas. Hpn +rom paccnanxmrcx nce rnasnte mtmnt, nsrnx ne cocpeoraunnaercx na
eranxx n rnasa nonnocrtm ortxamr. Paccmarpnnart raxym xaprnnxy xenarentno n
reuenne 30 cexyn.
Ecnn nt ycranonnnn nporpammy na paouem xomntmrepe, ro npenaram cneymmne
napnanrt ee ncnontsonannx.
Hpn nnrentno paore c xomntmrepom, oxymenramn nnn nn]pamn pexomenyercx
xaxte 45 mnnyr enart nepeptn nx ynpaxnenn. 3a 5-10 mnnyr, xoropte norpeymrcx
nx ntnonnennx rnmnacrnxn, cnnmercx ycranocrt c rnas, n paorart antme yer
xom]oprnee.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ecnn paora ne rpeyer or nac nontmennoro spnrentnoro nanpxxennx, rem ne menee
raxxe conerym ycrpannart nepeptnt: ornnexartcx xaxte 1,52 uaca.
B cpenem na nporxxennn ncero paouero nx (noctmnuaconoro) nyume ncero enart 34
nepeptna npoonxnrentnocrtm 5-15 mnnyr. 3ro nosnonnr cnxrt nanpxxenne n oecneunrt
nonnonennt ortx namnx rnas. H c paort nt ne yere ramnrtcx o nmnmoro nnana, a
pemnre npoonxnrt neuep axrnnno.
Ecnn nt ycranonnnn nporpammy na omamnem xomntmrepe, nocnontsyrect raxnmn
pexomenannxmn.
Beuepom, npnx c paort, yennre ynpaxnennxm nemnoro ontme npemenn. Vnop
enare na paccnanenne, nantmnnr (uro +ro raxoe, moxno ysnart ns camo nporpammt n ns
xnnrn). Beuepnne sanxrnx nosnonxmr rnasam oroxnyrt, cpocnrt ycranocrt n
npoyxrnnnee paorart na cneymmn ent.
B ntxonte craparect mentme paorart sa xomntmrepom, nycrt rnasa ortxamr.
Btancx conneunt enex ncnontsyre conxpnsannm. Hocrenenno nt sanomnnre
npenaraemte n xnnre n nporpamme ynpaxnennx n xomnnexct n cmoxere ntnonnxrt nx
nanexe or xomntmrepa, nanpnmep n omecrnennom rpancnopre no opore na paory nnn
omo.
3ro omne pexomenannn no npnmenennm xomntmrepno nporpammt. Hocxontxy nce
nmn nnnnnyantnt, xaxt naer nx cex yont n onrnmantnt napnanr
ynyumennx spennx.

Hy1t x o1nnunouy spennm ne ye1 onrnu n y1oun1entnmu
npexpacno nonnmam, uro mon unrarenn nmn ouent axrnnnte n sanxrte, a snaunr,
unrart sanynt ranmy o rom, xax, sannmaxct no rpn uaca n ent n reuenne nxrn ner n
nonnocrtm orxasanmnct or xomntmrepa, cmoryr nepnyrt cee spenne, rouno ne yyr.
snam, uro nt conpemennt, naunrannt n npnepxnnaerect nporpeccnnntx nsrnxon. A +ro
snaunr, uro npx nn cornacnrect noccranannnnart cnoe spenne ncxnmunrentno c nomomtm
nonyparonenntx xamne nnn npnmouex.
Pemart, xoneuno, rontxo nam, no xax npau-o]rantmonor x npnstnam nac trt
naropasymntmn. Ouxn +ro concem ne xocrtnn nx rnas, n ne cneyer cnnmart nx no
nepnomy npnstny co cropont nennrene-yunrene. Ouxn ne rontxo oecneunnamr nam
uyncrno xom]opra n xnsnn, no n nomoramr rnasam cnpannrtcx c upesmepntm nanpxxennem.
Cnnmart ouxn npn mnornx saonenannxx n cocroxnnxx rnas npocro nemtcnnmo, +ro ro xe
camoe, uro sacrannxrt uenonexa co cnomanntmn noramn xonrt na paory nnn conepmart
exenennte yrpennne npoexxn.
Ecrecrnenno, perynxpno sannmaxct rnmnacrnxo nx rnas, cenan pexnm paort n ortxa
rnas pannonantntm, npnnnmax nnramnnt n npenapart, xomnnexcno noxox x cnoe
nponeme, moxno snaunrentno ynyumnrt spenne n, xax cnecrnne, orxasartcx or ouxon n
xonraxrntx nnns. Ho nmenno n raxo nocneonarentnocrn n nnxax nnaue.
Mne xaxercx, uro nam c namn nyrt x sopontm rnas n ncero oprannsma +ro xomnnexcnt
noxo, nxnmuammn npannntnoe ornomenne x cnonm rnasam, uepeonanne axrnnno
paort n ortxa, rnmnacrnxy nx rnas, ]nsnonponeypt, pannonantnoe nnranne n npnem
nnramnnon, nomomt npn neoxonmocrn npaua-o]rantmonora n, xoneuno, name ontmoe
xenanne nsmennrt uro-ro x nyumemy, repnenne n rpyonmne. H rora pesyntrar n nne
ornnunoro spennx n camouyncrnnx yer nocnpnnnmartcx ne xax uyo, a xax sacnyxennoe
nosnarpaxenne.
Conmenne onnctnaemtx npnnnnnon n npnntuex spennx ne ornnmer y nac mnoro
npemenn. axe ecnn nt nocnontsyerect ne ncemn pexomenannxmn, a nnmt uacrtm ns nnx,
pesyntrar yer nonoxnrentntm rnasa yyr mentme ycranart, a naenne yponnx ocrport
spennx samennrcx. Ecnn xe nt naere n cee cnnt ncnonnxrt nce, ro x rapanrnpym nam
ynyumenne n snaunrentnoe noccranonnenne spennx. Bce n namnx pyxax, noneptre n nce
nonyunrcx!

Inana 1
Houeuy spenne yxymae1cn
uenoneuecrno cemnmnntntmn maramn nnxercx n cropony nporpecca n ynyumennx
narococroxnnx. Mt ntpannct ns nemep, nayunnnct oecneunnart cee xom]oprnym
xnsnt, npaxrnuecxn nonnocrtm ymnn or neoxonmocrn rxxenoro ]nsnuecxoro rpya, cenn
sa monnropt xomntmrepon. Ho nouemy-ro nnuero ne cenann nx oneruennx paort namnx
rnas. Houemy narpysxa na nnx rontxo ynennunnaercx? Mne xaxercx +ro xax mnnnmym
necnpanennntm. Ceronx 90 % nce nn]opmannn mt nonyuaem c nomomtm spennx.
Orpomnoe xonnuecrno nme ontmym uacrt cnernoro npemenn cyrox npononr sa
xomntmrepom, sa urennem xnnr nnn sa npocmorpom renennsopa a +ro orpomnax,
uyonnmnax narpysxa na rnasa n spnrentnte anannsaropt mosra.
anare nonpoyem pasopartcx n rom, uro nsmennnoct c nepnotrntx npemen n paore
namnx rnas. B npnnnnne, spnrentnoe nocnpnxrne moxno ycnonno pasennrt na xonxpernoe
n acrpaxrnoe. Conpemennt uenonex unraer xnnrn, paoraer sa xomntmrepom, cmorpnr
renennsop nce +ro ocrarouno nanpxxennoe paccmarpnnanne menxnx npemeron n
oexron na cpannnrentno neontmom paccroxnnn. H sect nxnmuaercx xonxpernoe
spnrentnoe nocnpnxrne.
Ecnn xe mt npocro cmorpnm no croponam, mnmo namnx rnas nponntnaer mnoxecrno
npemeron, nsrnx cnoono no nnm cxontsnr, ro +ro yxe acrpaxrnoe spnrentnoe
nocnpnxrne, ]nsnonornuecxn onee npnntunoe nx namero oprana spennx. B reuenne
npaxrnuecxn nce cnoe ncropnn uenonex ocnonnym uacrt npemenn ncnontsonan nmenno
acrpaxrnoe spnrentnoe nocnpnxrne, nmyxct oxpyxammnm mnpom, paccmarpnnax nce
mnoroopasne nneron n orrenxon.
B namn nn coornomenne xonxpernoro n acrpaxrnoro spnrentnoro nocnpnxrnx
xapnnantno nsmennnoct, a nor ]nsnonornuecxne nosmoxnocrn rnas ocrannct npexnnmn.
Orcma crpemnrentnt pocr xonnuecrna nme c pasnnuntmn saonenannxmn rnas.
Hecomnenno, na nsmenennx n crpoennn n ]ynxnnonnponannn nmoro oprana n nponecce
+nonmnnn rpeyercx nnrentnoe npemx, no xoe-uro nx cnonx rnas mt moxem cenart camn.
Bce mt moem pyxn nepe eo, xax mnnnmym naxt n ent uncrnm syt, xonm n
rpenaxepnt san nnn ]nrnec-xny, opamaemcx sa nomomtm x ncnxonoram, a nor saory o
rnasax xax-ro ynycxaem ns nny. A net +romy oprany o xax neocraer n rpamorno
]nsnuecxo axrnnnocrn, n rpennponxn, n rnrnent, n, naxonen, ncnxonornuecxo nomomn n
nne npannntntx ycranonox.
Tontxo noymare, npnemt cnxrnx spnrentnoro nanpxxennx paspaorant eme nxrt
rtcxuenern nasa oramn, nepeneuarant c nsmenennxmn n ononnennxmn n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mnorouncnenntx xnnrax n crartxx n ocrynnt nmomy uenonexy. Moxer trt, nacrano
npemx n nam opartcx o +rnx coxponnm uenoneuecrna? anare nonpoyem.

Inana 2
3penne n xountm1ep

Tpyno npecrannrt conpemennym xnsnt es xomntmrepa. Mnorne yxe ne cnocont
oxonrtcx es +nexrponno nourt, tcrporo ocryna x nn]opmannn, mystxe n ]nntmam, a
raxxe es ncero roro, uro crano ocrynno c noxnnennem uya rexnnxn. Komntmrep
nosnonxer tcrpee pemart paoune momenrt n oneparnnno cnxstnartcx c nnsxnmn
nmtmn, nnocnr pasnoopasne n ocyr xaxoro ns nac. Bor rontxo ecrt necxontxo no.

Onacnoc1t nn sopontn
nnrentnoe npetnanne y monnropa ne esnpeno nx sopontx. Ocnonno npe nanocxr
onrnuecxoe nsnyuenne, +nexrpomarnnrnoe nsnyuenne (3MH), crarnuecxoe nsnyuenne, a
raxxe mym. 3nexrpomarnnrnoe nsnyuenne nanonee onacno, rax xax nontmaer pncx
nonoopasonann, napymaer paory nepnno, nmmynno, +noxpnnno n nonono cncrem, a
raxxe opranon spennx. Koneuno, or xomntmrepa n conpemenno rexnnxn mt yxe npx nn
cmoxem orxasartcx, a n nporpecc ne cronr na mecre: xomntmrept n renennsopt nce
mentme nsnyuamr, nce mentme mymxr, cranonxrcx onee esonacntmn. C pyro cropont, n
npemx, xoropoe mt npononm nepe monnropom, ynennunnaercx, a snaunr, ycnnnnaercx
narpysxa na nect oprannsm n na rnasa.
Inasa uenonexa concem mano npncnoconent x paore c xomntmrepntm nsopaxennem.
Bce eno n rom, uro +xpan monnropa xomntmrepa xnnxercx camocnerxmnmcx, a ro, uro mt
npnntxnn nnert noxpyr nac, orpaxenntm. Ho+romy nmax paora na xomntmrepe +ro
orpomnax, npocro uyonnmnax ononnnrentnax narpysxa na rnasa.
Ocoenno npentm oxastnaercx pexnm paort, npn xoropom npnxonrcx nocroxnno
nepenonrt nsrnx c +xpana monnropa na xnannarypy n (nnn) ymaxnt rexcr.
Cno nxna no npenoe nosecrnne xomntmrepa na rnasa nnocnr n name nannenarentcxoe
ornomenne x oprannsannn paouero mecra n npannntnomy ocnemennm, n axe cama nosa sa
cronom. Kasanoct t, uro moryr snaunrt raxne menoun, xax nner cren na paouem mecre,
xpxocrt +xpana monnropa nnn paccroxnne or rnas o +xpana, a pesyntrar crpemnrentnoe
yxymenne spennx.

K cneennm
Hpn nocroxnno paore sa xomntmrepom spenne naaer axe n reuenne onoro paouero
nx nponcxonr ymentmenne oema axxomoannn n pasnnnaercx npemennax
nnsopyxocrt.

Cxontxo pas xaxt ormeuan noxnnenne pesn, cnesoreuennx n ycranocrn n rnasax x xonny
paouero nx, xoropt nepasptnno cnxsan c xomntmrepom. Hoxnnxnnct omax ycranocrt,
paspaxnrentnocrt, onemenne n onn n mtmnax. Oprannsm xax yro nporecryer npornn
nnrentnoro npetnannx nepe monnropom.
Ho anntm nccneonann, a nx no +ro nponeme tno mnoxecrno, x xonny paouero nx
xanot na ycranocrt rnas noxnnxmrcx y 5080 % oneparopon n nontsonarene xomntmrepa.
V nononnnt onpomenntx nepnte npnsnaxn yromnennx omymannct uepes 1,52 uaca nocne
nauana paort. Exenenno nonropxmmnecx narpysxn raxoro poa npnnoxr x noxnnennm
croxnx nsmenenn n oprannsme uenonexa (pnc. 2.1).
Pnc. 2.1.
Onacnocrn nx sopontx, xoropte nocreperamr uenonexa, paorammero sa xomntmrepom

nx oecneuennx sopontx n esonacntx ycnonn rpya npn paore c xomntmrepom
paspaorant coornercrnymmne nopmt n npannna. Onn ycranannnnamr npoonxnrentnocrt
paouero npemenn, rpeonannx x paouemy mecry n ononnnrentnte mept. Ouent xant, uro
npaxrnuecxn nnxro ns paorammnx sa xomntmrepom +rn npannna ne conmaer. A norom
onn ynnnxmrcx yxymammemycx spennm, ycranocrn n crpeccy. Bce-raxn ne nonenmct n
npnney npannna nopmantno (npannntno) paort sa xomntmrepom. Hy, a ntnonnxrt nn
nx, nt onxnt pemnrt nx cex camn.

Oprannsannn paouero uec1a
Paora na xomntmrepe naxnatnaer ononnnrentnte rpeonannx no ornomennm x
spennm. Hoxany, nmeer cmtcn oparnrt nnnmanne na ocrarouno npocrte npannna,
xoropte nomoramr cnecrn x mnnnmymy nnnxnne xomntmrepa na rnasa.
Hnomat paouero npocrpancrna. Hnomat nomemennx o]nca na onoro uenonexa onxna
cocrannxrt ne menee 6 m, npn ncnontsonannn xnxoxpncrannnuecxnx monnropon 4,5 m .
Crontxo npocrpancrna neoxonmo nx nopmantno nnpxynxnnn nosyxa, noepxannx
onycrnmoro yponnx nsnyuenn or rexnnxn n soponoro mnxpoxnnmara na paouem mecre.
nonnmam, uro ouent cnoxno nxronart cnonm paoroarenxm, cxontxo npocrpancrna nx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nopmantno paort nam nyxno, no xorx t oma nocraparect npannntno oprannsonart
mecro nx xomntmrepa.
Mecro nx paouero crona n xomntmrepa. Cron onxen pasmemartcx rouno ne nanpornn
oxna n ne rax, urot nsrnx ynnpancx n creny. Hyume nanpornn nepn nnn n onom yrny
xomnart, urot y nac tna nosmoxnocrt cmorpert nant na ocrarouno yanennte
npemert.
Ocnemennocrt +xpana. Ona onxna trt panna ocnemennocrn nomemennx. Ecrecrnennoe
ocnemenne onxno trt oxontm. Hner ncxyccrnennoro ocnemennx ronyonart nnn
senenonart (+rn xe nnera pexomenymrcx nx noxpacxn cren).
Fnnxn na monnrope. Fnnxn +ro ornecxn cnera, orpaxaemte monnropom, xoropte cnenxr
rnasa n ornnexamr na cex nnnmanne. Hcrounnxamn nnxon xnnxmrcx cner +nexrpnuecxnx
namnouex, conneunt cner ns oxna, orpaxennt cner or xpxnx npemeron. Hamn rnasa
nocosnarentno crpemxrcx ornepnyrtcx or nnxon, a mt sacrannxem nx paorart n
neyonom pexnme.

K cneennm
nx roro urot nponepnrt nannune nnxon na +xpane, neoxonmo saxeut cner nepe rem,
xax nxnmunrt xomntmrep. Ecnn na ntxnmuennom +xpane noxnnxmrcx orpaxennx nnn
ornecxn, snaunr, nnxn ecrt.

Hsantrect or nnxon, no-pyromy pacnonoxnn monnrop, ncnontsyx nna]ont na namnt n
xanmsn na oxnax.
Hpannntnax nocaxa sa cronom. Paccroxnne or rnas o monnropa onxno cocrannxrt 40
75 cm, a nenrp +xpana onxen naxonrtcx na 1520 cm nnxe nx yponnx (pnc. 2.2).
Knannarypa pacnonaraercx na paccroxnnn 1030 cm or xpax crona raxnm opasom nantnt
yyr naxonrtcx na yponne sanxcrn, napannentno nony, a nneun yyr paccnanent.
Pnc. 2.2. Hpannntnax
nocaxa sa cronom

Cnenre n sa nonoxennem cocrnennoro rena: maxcnmym yocrna, cnnnxa cryna
naxnonena nasa no neontmnm yrnom. Henecoopasno ncnontsonart meent, ]opma
xoropo coornercrnyer ecrecrnenntm nsrnam rena.
Btnonnxre pexomenyemte nepeptnt no 1015 mnnyr uepes xaxt uac paort nx
optt c yromnennem. B +ror nepno nyxno ornneutcx or +xpana, pasmxrtcx n ntnonnnrt
rnmnacrnxy nx rnas. A moxno sanycrnrt npnnaraemt x xnnre ncx c nporpammo n
ntnonnnrt rnmnacrnxy c rnasno ]ee, a eme n rpexmepnte xaprnnxn nocmorpert.
Moprare! Ha nporxxennn nce xnnrn x eme ne pas +ro cxaxy. Kora nt mopraere, rnasa
ynnaxnxmrcx n ounmamrcx, uro cnococrnyer xcnomy spennm. Ononpemenno
paccnanxmrcx mtmnt nnna n na. Hanpxxenno paorax, mt uacro satnaem moprart,
rapamnm rnasa na monnrop. Inasa nepectxamr, naunnaercx noxpacnenne, xxenne, sy, n nor
mt yxe concem ne moxem paorart. A cnacenne nor ono, na nonepxnocrn: npocro
moprare, uacro, nerxo, nenpnnyxenno!
Cmorpnre na yanennte oexrt xorx t pas n 23 mnnyrt. Ocmorpnrect noxpyr,
nponeptre, uro enamr namn xonnern, nsrnxnnre n antnn yron xomnart, n omem,
nepenenre nsrnx or monnropa. Cnycrx necxontxo ne nt yere ynnnent, uro xxenne n
ncxom]opr n rnasax xya-ro ncuesnn.


Inana 3
Kax yc1poen rnas

Haunem c ason raxo nayxn, xax o]rantmonornx. urot nonxrt, nouemy npn nnrentno
paore sa xomntmrepom spenne cnnxaercx n xax cenart rax, urot mon pexomenannn
ecrnnrentno nomornn noccranonnrt ero, neoxonmo xorx t nonepxnocrno
nosnaxomnrtcx co crpoennem namnx rnas. B +ro rnane x nocrapamct maxcnmantno npocro
paccxasart o anaromnn rnasa. Bet, npexe uem uro-ro pemonrnponart, nyxno snart, xax
+ro ycrpoeno n nouemy cnomanoct. Hnaue moxno nanpenrt.

Bny1pennee n nnemnee c1poenne rnasa
Inas uenonexa nmeer ne concem npannntnym maponnnym ]opmy (pnc. 3.1). Ecnn ne
nanartcx n erann, crpoenne rnasa xaxercx npocrtm: ne noxponnte rxann, rpn ocnonnte
oonouxn, a raxxe coepxnmoe ero nonocrn. Onaxo npn nnxamem paccmorpennn nce
ycnoxnxercx mexannsmamn nsanmoecrnnx orentntx crpyxryp n nx crpoennem na
mnxpoyponne.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 3.1. Bnyrpennee
crpoenne rnasa uenonexa

Inasnnna xocrnoe nmecrnnnme nx rnasntx xnox. uepes ee nonocrt npoxoxr nce
mtmnt rnasa, xponenocnte cocyt, spnrentnt n npoune nepnt. Crenxn rnasnnnt
xnnxmrcx xocrxmn nnnenoro uepena, no+romy nepexo nocnannrentnte n onyxonente
nponecct nepecxaxnnamr c pyrnx uacre nnna na rnasa.
Bexn nepxnne n nnxnne monntnte crpyxrypt, npnxptnammne rnasnte xnoxn. Hamn
nexn onycxamrcx n nonnmamrcx n raxnm opasom pannomepno pacnpeenxmr nnary no
nonepxnocrn rnasa, npeornpamax nepectxanne poronnnt n xonmnxrnnt. C nocono n
nncouno cropont nexn coennxmrcx mexy coo cnaxamn. Bo nnyrpennem yrny +ro
yroopasnoe npocrpancrno, opasonannoe cnnxnnem nepxnero n nnxnero nex, nastnaercx
cnesntm osepom (pnc. 3.2). Hmenno sect cxannnnamrcx cnest nepe rem, xax nponnxnyrt n
cnesnt xanan.
Pnc. 3.2. Bnemnee crpoenne rnasa
uenonexa

C rouxn spennx anaromnn nexn cocroxr ns nyx cnoen: cnnsncroro (nnyrpennero) n xoxno-
mtmeunoro (napyxnoro). Koxa nex nexnax, nerxo conpaercx n cxnaxn n onntno
cnaxena norontmn n cantntmn xenesamn.
Konmnxrnna ronxax cnnsncrax rxant, xoropax noxptnaer ncm nnyrpennmm
nonepxnocrt nex n nepexonr na rnasnoe xnoxo.

K cneennm
Hpn onro paore sa xomntmrepom cnnsncrax cranonnrcx rpyee ns-sa nontmennoro
ncnapennx nnarn n nosnnxamr rax nenmnmte namn omymennx necxa n rnasax, xxennx,
uyncrno cyxocrn.

Cnnsncrax oraro cnaxena xponenocntmn cocyamn, xoropte nnnt nenoopyxenntm
rnasom. Ho+romy npn nocnanennn n nn]exnnn rnasa xpacnemr sa cuer pacmnpennx cocyon.
Hapyxnax, ]nposnax oonouxa rnasa cocronr ns poronnnt n cxnept, xoropte no cnoemy
crpoennm n cnocrnam pesxo ornnuamrcx pyr or pyra.
Poronnna xnnxercx nepene npospauno uacrtm ]nposno oonouxn. Kax crexno n
uacax, poronnna ncrannena n opran spennx. Ee ornnunrentntmn xauecrnamn cunramrcx
c]epnunocrt, sepxantnt necx, orcyrcrnne xponenocntx cocyon, a raxxe ntcoxax
raxrnntnax n onenax uyncrnnrentnocrt. Cnna npenomnennx cnerontx nyue cocrannxer 40
43 nonrpnn.

K cneennm
nonrpnx +ro ennnna nsmepennx npenomnxmme cnoconocrn npospauntx crpyxryp
rnasa (poronnnt n xpycrannxa).
V menx spenne mnnyc ne nonrpnn
A y menx nnmc mecrt.
Ho npannntno nn rax ronopnrt n uro snauar +rn mnnyct n nnmct? Mnnyc n nnmc
+ro xapaxrepncrnxn nnnst ouxon nnn xonraxrno nnnst, coornercrnenno paccennamme n
conpamme. Kora mt ronopnm o nonrpnxx, ro onxnt nmert n nny xapaxrepncrnxn
namnx ouxon, a ne rnasa.

uynxnnn porono oonouxn nponeenne n npenomnenne nyue cnera, a raxxe samnra
nnyrpennnx cnoen or nenaronpnxrntx ]axropon oxpyxamme cpet.
Cxnepa nenpospaunax (enounax) uacrt napyxnoro noxpona rnasa, cocroxmax ns
nnorntx xonnarenontx nonoxon. Ee ronmnna cocrannxer or 0,3 o 1 mm.
3annmammax cpenee nonoxenne cocyncrax oonouxa rnasa cocronr ns rpex uacre:
payxxn, pecnnunoro rena n cocrnenno cocyncro oonouxn.
Payxxa cnyxnr rpannne mexy nymx xamepamn rnasa (nepene n sane), xoropte
coomamrcx mexy coo uepes spauxonoe ornepcrne payxxn. Hepenxx xamepa
pacnonoxena mexy poronnne n payxxo; ee moxno pasrnxert, xora ronona uenonexa
nonepnyra n cropony. Ona sanonnena npospauno xnxocrtm, xoropax yuacrnyer n nnrannn
poronnnt n noepxannn nopmantnoro nnyrpnrnasnoro annennx. 3anxx xamepa
naunnaercx cpasy sa payxxo n rpannunr c xpycrannxom.
Cama xe payxxa cocronr ns rpex cnoen.
Hepenn opasonan ronxnmn nepennerammnmncx nonoxnamn, xoropte no
nnyrpnyrpono xnsnn cnyxnnn ocnono nnrarentno cern, co npemenem npomeme
oparnoe pasnnrne.
Cpenn (ocnonno) cno cocronr ns nepnntx, xonnarenontx nonoxon, xannnnxpon n
menanonnron (xnerox, orneuammnx sa nner payxxn).
Hocnenn, rpern, cno opasonan mtmnamn, perynnpymmnmn namerp spauxa, n
+nnrennem c nnrmenrntmn xnerxamn, sa cuer xoroptx nponcxonr noccranonnenne n pocr
payxno oonouxn.

K cneennm
Ho mnxpocxonom pncynox payxxn ntrnxnr no-pasnomy y nme c ronytmn n xapnmn
rnasamn. V onaarene cnerntx rnas (ronytx, ceptx, senentx) payxnax oonouxa
noxoxa na xpyxena ouent ronxoe n axypnoe nepennerenne nonoxon (cnernt nnrmenr
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
opasyer xpacnnte ysopt). V nme c remntmn rnasamn (xapnmn, uepntmn, cepo-
ronytmn, seneno-xapnmn) payxxa nanomnnaer apxar onntnoe xonnuecrno xnerox c
nnrmenrom enaer ee nonepxnocrt mxrxo, rnyoxo n apxarncro na nn.
Knerxn, orneuammne sa nner payxxn, nastnamrcx xpomaro]opamn. Hocroxnnax oxpacxa
payxno oonouxn ]opmnpyercx y peenxa x nym roam.

Pecnnunoe reno pacnonaraercx cpasy sa payxno oonouxo rnasa n cocronr ns nyx
cnoen cocyncroro n mtmeunoro. Ero nentsx ynnert nenoopyxenntm rnasom, no ono
ntnonnxer px naxnemnx ]ynxnn, cpen xoroptx moxno ocoo ormernrt ntpaorxy
nnyrpnrnasno xnxocrn, a raxxe yuacrne n axre axxomoannn. Bnyrpnrnasnax xnxocrt
nnpxynnpyer nnyrpn rnasa n naxna nx noepxannx nocroxnnoro yponnx annennx n
rnasnom xnoxe, a raxxe nx nnrannx ncenosmoxntx rnasntx crpyxryp.
3pauox xonrponnpyer norox cnera, nponnxammn n rnas, sa cuer nsmenennx cnoero
namerpa. B nponecce yuacrnymr ne mtmnt c]nnxrep (cxnmarent) n nnararop
(pacmnpnrent). Fnaroapx paore mtmn n remnom nomemennn spauox cranonnrcx mnpoxnm,
ynennunnax nponnxnonenne cnera, a npn xpxom ocnemennn cyxaercx, enax cnerono norox
mnnnmantntm, urot samnrnrt rnas.
Ceruarxa +ro nnyrpennxx oonouxa rnasa, camax cnoxnax no crpoennm n camax naxnax.
Ho cnoe cyrn ona xnnxercx nauanom spnrentnoro anannsaropa. Ceruarxa npecrannxer
coo ntcoxon]]epennnponannym nepnnym rxant, npenasnauennym nx nocnpnxrnx
cnerontx paspaxnrene. Hpn nopmantntx ycnonnxx +ro ronxax npospaunax oonouxa,
ronmnna xoropo cocrannxer 0,4 mm.
B crpoennn ceruarxn pasnnuamr 10 cnoen, nepnt n nanonee naxnt ns xoroptx
nanouxn n xonouxn. Konouxn oecneunnamr ocrpory spennx n nneroomymennx, a nanouxn
orneuamr sa none spennx n cneroomymenne.
Bnyrpennxx nonepxnocrt rnasnoro xnoxa ntcrnana onrnuecxn axrnnno uacrtm ceruarxn
n nastnaercx rnasntm nom. 3ect pacnonoxent na naxntx opasonannx xenroe nxrno
(nastnaercx rax no nannunm xenroro nnrmenra) n ncx spnrentnoro nepna (nauano
spnrentnoro nyrn nx anannsa nn]opmannn n rononnom mosre).

K cneennm
Ho cocroxnnm rnasnoro na nannenra npau moxer cenart ntno o soponte ne rontxo
rnasa, no n oprannsma n nenom. Cocyt n nx pacnonoxenne, cocroxnne (pacmnpent nnn
cyxent), nannune ononnnrentntx opasonann na rnasnom ne, nner n pasmept ncxa
paccxaxyr, uro eme rpeyer nnnmannx nx onaarenx.

Xpycrannx uacrt cneronponoxme n cneronpenomnxmme cncremt rnasa. On
npecrannxer coo noxxontnyxnym nonornuecxym nnnsy, xoropax oecneunnaer
nonnxnocrt onrnuecxo cncremt oprana spennx naroapx ocnonnomy cnocrny
axxomoannn. Xpycrannx nmeer cnoncrym crpyxrypy, nanomnnammym nyxonnny nnn cnnn
epena. Hepenxx nonepxnocrt ero onee nnocxax, a sanxx onee ntnyxnax. namerp
xpycrannxa cocrannxer 9-10 mm. Xpycrannx +ro ne concem npospaunoe opasonanne, ero
nner nnsox x nanonee ecrecrnennomy renecnomy.
B reuenne xnsnn xpycrannx ne repxer cnoe npospaunocrn, no ncnecrnne cnnxennx
ome +nacrnunocrn nocrenenno cnnxaercx oem axxomoannn.

K cneennm
K 4045 roam xnsnn uenonexa xpo ocrarouno ynnornxercx n cranonnrcx menee
npospauntm. Hpospaunocrt repxercx sa cuer noxnnennx npnmece n crpyxrypax xnerox n
nonoxon. Hpnunn moxer trt mnoro: napymenne omena nemecrn n oprannsme, nannune
conyrcrnymme naronornn, uro ycxopxer crapenne npospauno nnnst rnasa. 3ro npnnonr
x cnnxennm ocrport spennx, noxnnennm nnenxn nnn nayrnnxn nepe rnasamn. Co
npemenem nyun cnera nepecramr nponnxart na ceruarxy n rnas cranonnrcx cnentm. Ho+romy
naxno nonpemx opamartcx sa nomomtm x oxynncry. nx samenennx nponecca crapennx
ncnontsymrcx rnasnte xannn, a nyumnm cnocoom xnnxercx samena noremnenmero
xpycrannxa na npospaunym nnnsy (ncxyccrnennt xpycrannx).

B xpycrannxe ner cocyon n nepnon. Hnranne +roro opasonannx ocymecrnnxercx nyrem
n]]ysnn n axrnnnoro rpancnopra ns nnyrpnrnasno xnxocrn, xoropo on oxpyxen co
ncex cropon.
Axxomoannx nponecc nsmenennx xpnnnsnt xpycrannxa, naroapx xoropomy
peannsyercx nosmoxnocrt cnoono nnert n nnnsn n nann (pnc. 3.3). Vxe xnaccnuecxnm
crano cpannenne nponecca axxomoannn c nacrpoxo ]oxyca n ]oroannapare nx
ynyumennx xauecrna cnnmxa. Hponcxonr +ro cneymmnm opasom: mtmna pecnnunoro
rena coxpamaercx, nymne x xpycrannxy nnrn paccnanxmrcx n xpycrannx cranonnrcx
ntnyxntm rax on roronnrcx x paccmorpennm npemeron na nnsxom paccroxnnn. Kora xe
mtmna paccnanxercx, nnrn, naoopor, narxrnnamrcx, enax xpycrannx nnocxnm, n
uenonex moxer nnert nant.
Pnc. 3.3. Hpnnnnn
axxomoannn

Crexnonnnoe reno npospaunoe, ecnnernoe, reneopasnoe nemecrno. Ono oxpyxeno
mempano, xoropax ne aer emy pacrexartcx, n coxpanxer ]opmy. Crexnonnnoe reno
nponnsano mnoxecrnom ronxnx nnre, nmemmnx ]npnnnxpnym crpyxrypy, a npomexyrxn
mexy nnrxmn sanonnent xnxnm, nxsxnm coepxnmtm.
B reuenne xnsnn uenonexa nponcxoxr nsmenennx n crexnonnnom rene, xoropte
npnnoxr x pasxnxennm ero reneopasno crpyxrypt. Hoono nosymnomy mapnxy, ono
cynaercx n orcnannaercx or cocennx crpyxryp (ceruarxn, xpycrannxa). Cnoonoe
npocrpancrno sanonnxercx nnyrpnrnasno xnxocrtm c npnmectm uacrnn xponn, enxon,
+nexrponnron. Mon noxnnte nannenrt xanymrcx na nnanammym mymxy nepe rnasamn
n noxnnenne nayrnnxn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

K cneennm
He cronr oxrtcx nospacrntx nsmenenn, nponcxoxmnx n crexnonnnom rene. Her
nnxaxo onacnocrn nx sopontx oprana spennx, npocro ner nnuero neunoro: xax crapeer
oprannsm, rax crapemr n namn rnasa.

Crexnonnnoe reno xnnxercx nx rnasa onopno rxantm, xoropax noepxnnaer
nocroxnnym ]opmy n ronyc. Kpome roro, ono ntnonnxer samnrnym ]ynxnnm nx
nnyrpennnx oonouex rnasa, yuacrnyer no nnyrpnrnasnom omene nemecrn, oecneunnaer
xonraxr ceruarxn c nnxenexamnmn cnoxmn, ne anax e orcnannartcx.

Mmmeunmn annapa1 rnasa
Hpnpoa cosana rnas mapoopasno ]opmt. Fnaroapx +romy on conepmaer npamennx
noxpyr rpex oce: ropnsonrantno (nnepx-nnns), neprnxantno (nneno-nnpano) n onrnuecxo
ocn rnasa. Ham ne oxsarentno nonopaunnart ronony x ncrounnxy snyxa nnn cnera, sa nac
rpyxrcx namn rnasa. ymam, mnorne ns nac sannonann xameneony ero rnasa npamamrcx
na 360 rpaycon. Bor yx uyo npnpot! Ho n y uenonexa nce ne rax nnoxo: rnasnte mtmnt
cunramrcx camtmn tcrptmn n oprannsme n n nmo momenr roront orpearnponart.
Hanpnmep, paccmarpnnax xaprnny, rnasa conepmamr 120 cxauxon n mnnyry, npnuem
nnrentnocrt onoro cxauxa cocrannxer corte onn cexynt.
3nannx o mtmnax rnasa nomoryr nam npannntno ntnonnxrt ynpaxnennx nx
noccranonnennx spennx.
nnxennx ocymecrnnxmrcx c nomomtm rpex nap rnasntx mtmn: nepxne n nnxne
npxmtx mtmn, nnyrpenne n napyxno npxmtx mtmn, nnxne n nepxne xoctx mtmn.
Bce onn nmemr omee nauano, nmenyemoe mtmeuno poserxo.
Ho ne yem satnart eme o ono manentxo mtmne, es paort xoropo tna t
nenosmoxna nonnonennax paora rnasa. Bce mt nmnm ]ororpa]nponart n nx ynyumennx
xauecrna cnnmxon nacrpannaem ]oxyc, nnrax oexrnn nnepe nnn nasa. B uenoneuecxom
rnase nponcxonr noxoxn nponecc ]oxycnponxa nsopaxennx na ceruarym oonouxy,
nastnammncx axxomoanne. Homoraer nam n +rom nnnnapnax mtmna, xoropax nsmenxer
xpnnnsny xpycrannxa (cm. pnc. 3.3). Fnaroapx +romy mt cnoxono n tcrpo
nepexnmuaemcx c paort na nnsxom paccroxnnn na paccmorpenne npemeron nann n
naoopor.
Mtmnt rnasa, noono cnoprcmenam, rpennpymrcx, conepmamr manentxne pexopt n.
ycramr. Kax oecneunrt xom]oprnym paory mtmn n uro enart, ecnn onn ycrann? O +rom
x yy paccxastnart nopono, no n pyro rnane.


Inana 4
Inasnme onesnn, cnnsannme c pao1on sa xountm1epou

Mt paccmorpnm nnmt re saonenannx, pasnnnartcx xoroptm nomoraer nama upesmepnax n
nenpannntno oprannsonannax paora sa xomntmrepom. Koneuno, ontmoe snauenne sect
nmeer n nacnecrnennocrt, n nesoponoe nnranne, n opas xnsnn. Ho onpeenennt nxna
nnocnr n name upesmepnoe cnenne nepe monnropom. Bor ycrannmcx rya n xax
sauaponannte cmorpnm, cmorpnm n axe moprart satnaem, xopomo, uro eme tmnm. A
net ornnexnct nt na 5-10 mnnyr uepes xaxte 23 uaca paort, n raxnx neuantntx
nocnecrnn n crpemnrentnoro yxymennx spennx moxno tno t nsexart.
Kax npannntno oecneunnart cnonm rnasam ortx, xax nanonee +]]exrnnno paccnanxrt
rnasa n oportcx co spnrentntm yromnennem, x nam eme paccxaxy, a noxa noronopnm o
nexoroptx rnasntx saonenannxx n anomannxx.
Hanonee pacnpocrpanenntmn rnasntmn neyramn cunramrcx mnonnx (nnsopyxocrt),
rnnepmerponnx (antnosopxocrt) n acrnrmarnsm. B anno rnane yem npoonart
pasopartcx n npnunnax nosnnxnonennx saonenann, nocnecrnnxx, x xoroptm moxer
npnnecrn sanymennoe saonenanne, a raxxe n cnocoax optt c +rnmn onxuxamn. Bpara
nyxno snart n nnno n nonpemx noxnmunrt nce cnnt n nosmoxnocrn nx optt c nnm.
Bet ncera nerue npeornparnrt nnn saepxart pasnnrne saonenannx na panne crann,
uem ntrartcx ncnpannrt omnxy, xora yxe nosno.

Baxno
Fnnsopyxocrt, antnosopxocrt n acrnrmarnsm n mennnne nastnamr anomannxmn
pe]paxnnn. Xouy nouepxnyrt, uro +ro nmenno anomannn, ocoennocrn onrnuecxoro
annapara, a ne saonenannx rnas!

Onrnuecxax cncrema rnasa paoraer rax: nyun cnera npenomnxmrcx n cxoxrcx n
onpeenennt ]oxyc. Ecnn ]oxyc nonaaer crporo na xenroe nxrno ceruarxn, ]opmnpyercx
uerxoe nsopaxenne, n moxno xoncrarnponart ornnunoe spenne. Ho nce mt pasnte, a
coornercrnenno, nmeem nnnnnyantnte anaromnuecxne ocoennocrn, n rom uncne n n
crpoennn rnas.
B paore onrnuecxo cncremt neymax pont ornonrcx poronnne. uem xpyue panyc
xpnnnsnt poronnnt, rem ontme ee npenomnxmmax cnoconocrt. Ho ecnn poronnna
cnnmxom xpyro ]opmt, ro ]oxyc naaer o ceruarxn. B +rom cnyuae uenonex crpaaer or
nnsopyxocrn. Ecrt n eme px npnunn, no xoroptm moxer pasnnrtcx mnonnx. Ho o nnx mt
noronopnm uyrt nosxe.
Ecnn xe poronnna onee nnocxax, ro ee npenomnxmmax cnoconocrt mentme, a ]oxyc n
raxom cnyuae oxastnaercx sa ceruarxo, n mt ronopnm o antnosopxocrn. Cymecrnyer eme
napnanr, npn xoropom poronnna moxer nmert nepannomepnym xpnnnsny. Taxoe cocroxnne
nastnaercx acrnrmarnsmom.

Baxno
Ouent naxno nonnmart, uro +rn anomannn spennx cnxsant c nnnnnyantntmn
ocoennocrxmn crpoennx rnas y xaxoro uenonexa. Ho+romy mne cranonnrcx necxontxo
nenonxo, xora uyo-nennrenn ronopxr o nonnom noccranonnennn spennx, nesanncnmo or
narnosa n ocoennocre xaxoro uenonexa, c nomomtm nnerorepannn, rnmnacrnxn,
xomnpeccon nnn camonnymennx.
Bce +rn meronxn nmemr npano na xnsnt n n xaxo-ro mepe ouent n ouent nonesnt. C
nomomtm rnmnacrnxn, rparaxn, camonnymennx, nnerorepannn n pannonantnoro pexnma
paort rnas moxno nayunrtcx cnpannxrtcx co spnrentntm yromnennem.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Moxno nayunrt namn rnasa paccnanxrtcx. Moxno ynyumnrt xponocnaxenne rnas n rem
camtm oecneunrt nx nopmantnoe nnranne n paory. Ho c nomomtm raxnx meroon nentsx
nsmennrt xpnnnsny poronnnt, nentsx ncnpannrt npoxennte ocoennocrn n crpoennn
xpycrannxa nnn ero pasmep, nentsx ocranonnrt orcnoenne ceruarxn.
Btxo ysnart o camtx pasntx meroax, ntpart nanonee noxoxmne nx cex n
npoonart nomorart cnonm rnasam rax, xax rontxo mt moxem +ro cenart.

B onrnuecxo cncreme rnasa ecrt eme ona ouent naxnax nnnsa xpycrannx, xoropt
orneuaer sa paccmarpnnanne menxnx npemeron nnnsn. Poronnna nmeer nocroxnnym
]opmy, ee onrnuecxax cnna cranntna n nosnonxer nnert nce oxpyxammne nac npemert.
Xpycrannx xe moxer menxrt cnom npenomnxmmym cnoconocrt c nomomtm nnnnapno
mtmnt. Ecnn +ra mtmna nanpxraercx, ro xpycrannx cranonnrcx onee ntnyxntm, ecnn
paccnanxercx xpycrannx nosnpamaercx x cnoe ecrecrnenno xpnnnsne.
Kax +ro nponcxonr na npaxrnxe? Hpn nopmantnom spennn poronnna nmeer npannntnoe
crpoenne, a ]oxyc naaer crporo na ceruarxy. Ecnn neoxonmo paccmorpert menxne
npemert nnnsn, ro ]oxyc yxonr c ceruarxn. Ho n +ror momenr nnnnapnax mtmna
nanpxraercx, xpycrannx cranonnrcx onee ntnyxntm n ]oxyc nosnpamaercx na ceruarxy.
Inmnacrnxa n cnennantnte ynpaxnennx nx rnas nomoramr nnnnapno mtmne
naxonrtcx n ornnunom cocroxnnn. H xax nmax mtmna n oprannsme, nnnnapnax raxxe
nyxaercx n rpennponxe. Ho+romy ne nennrect, a xorx t nonuaca n ent yenxre cnonm
rnasam. Tem onee uro enart rnmnacrnxy moxno n rpancnopre no opore na paory, na
ocranonxe, n ouepen n marasnne, naxonen, no npemx pexnamt npn npocmorpe renennsopa.

Bnnsopyxoc1t (unonnn)
Kax tno cxasano uyrt ntme, nnsopyxocrt +ro anomannx spennx, xora nyun cnera
]oxycnpymrcx ne na ceruarxe rnasa, a nepe ne, n n pesyntrare nt nnoxo nnnre npemert
nanexe (pnc. 4.1).
Pnc. 4.1. Xo nyue n
nopmantnom rnasy (a), nnsopyxom es xoppexnnn () n c xoppexnne (n)

Komntmrepnte nannenrt uame nonepxent pasnnrnm nnsopyxocrn. H nce nouemy-ro
nopmantno nocnpnnnmamr raxoe nonoxenne en, xax yro nnoxoe spenne n xomntmrep
npemert nepasnyunte n nsanmoononnxmmne. nnuno c raxo axcnomo ne cornacna n
npenaram cnonm nannenram cnocot nsexart yxymennx spennx, axe ecnn onn
nocroxnno paoramr c xomntmrepom.
Houemy moxer pasnnnartcx nnsopyxocrt? Ha ro ecrt necxontxo npnunn:
anaromnuecxne ocoennocrn crpoennx rnasnoro xnoxa ono ntrxnyro n nepenesanem
pasmepe;
nacnecrnennt ]axrop ecnn y nnsxnx pocrnennnxon nnoxoe spenne, ro ntcoxa
nepoxrnocrt ynacneonart npepacnonoxennocrt x mnonnn;
anomannn n crpoennn poronnnt n xpycrannxa;
nx ere n nopocrxon cnasm axxomoannn, xoropt npnnonr x pasnnrnm noxno
nnsopyxocrn n, ecnn ne neunrt, croxomy cnnxennm spennx;
coueranne necxontxnx ]axropon camt nenpnxrnt momenr nosnnxnonennx mnonnn,
rax xax cnoxnee ncero noaercx xoppexnnn n neuennm.
Cnom nenry n nporpeccnponanne n pasnnrne mnonnn nnocnr n onroe cnenne sa
xomntmrepom, a y ere nepe +xpanom renennsopa. Inasnte mtmnt nocroxnno
naxoxrcx n nanpxxennn, mt paccmarpnnaem npemert nnnsn n onroe npemx ne
nepenonm nsrnx na yanennte oexrt, a raxxe satnaem moprart. Bce +ro npnnonr x
nepeyromnennm rnas, napymennxm n nx paore n, xax cnecrnne, x pasnnrnm nnsopyxocrn.
Ecnn narnos mnonnx yxe nocrannen o]rantmonorom, ne nyxno nannxonart. a, npornn
nacnecrnennocrn, xax ronopnrcx, ne nonpemt. Ho conpemennax mennnna nayunnact
ocranannnnart nporpeccnponanne yxymennx spennx.
Bo-nepntx, cxoppexrnponart spenne moxno c nomomtm ouxon n xonraxrntx nnns.
Bo-nroptx, cymecrnyer nasepnax xoppexnnx spennx, nosnonxmmax cxoppexrnponart
ronmnny n xpnnnsny poronnnt n rem camtm noccranonnrt spenne. O rom, nacxontxo +ror
mero ncnpannennx spennx esonacen, xaxne nmemrcx noxasannx n npornnonoxasannx, mt c
namn eme noronopnm orentno.
B-rpertnx, n ynyumennn cocrnennoro spennx moxno onrtcx nopasnrentntx ycnexon
c nomomtm ynpaxnenn n rnmnacrnxn. Bor +ro rouno ror cnoco, xoropt nt moxere
ncnontsonart nne sanncnmocrn or yponnx oxoon, nannunx cnoonoro npemenn, nospacra
n npounx npnunn.
Pasnnuamrcx rpn crenenn nnsopyxocrn.
1. Cnaax (or -0,5 o -3 nonrpn).
2. Cpenxx (or -3,25 o -6 nonrpn).
3. Cnntnax (or -6,25 nonrpnn n anee).
Bapnanrt pasnnrnx raxxe pasnxrcx:
tcrponporpeccnpymmax (xora sa ro spenne yxymaercx na 1,52 nonrpnn);
menennonporpeccnpymmax (nsmenennx n npeenax 0,51 nonrpnn);
cranntnax (spenne ne nsmenxercx c reuennem npemenn);
camax onacnax snoxauecrnennax mnonnx (mnonnuecxax onesnt), xora spenne
crpemnrentno naaer sa xoporxn npomexyrox npemenn (2,53 nonrpnn sa ro).
Hpn nnsopyxocrn rnasnoe xnoxo crapaercx camocroxrentno npnnnsnrt ]oxyc x
ceruarxe n nsmenxercx n pasmepax ynennunnaercx n pacrxrnnaercx (cm. pnc. 4.1). Ceruarax
oonouxa ne moxer pacrxrnnartcx, rax xax xnnxercx ouent ronxo n uyncrnnrentno
rxantm. Ho+romy onontno uacrtm ocnoxnennem npn mnonnn tnaer orcnoenne ceruarxn,
uro npnnonr x norepe spennx.
Hpn orcnoennn ceruarxn pacnpocrpanenntm meroom neuennx xnnxercx xnpyprnuecxoe
nmemarentcrno.

K cneennm
Xnpyprnuecxoe neuenne cocronr n rom, urot yxpennrt ceruarym oonouxy na ee mecre, a
raxxe ne art rnasnomy xnoxy pacrn antme. Hpn +rom ncnontsyercx nasep, c nomomtm
xoroporo ceruarxa npnnannaercx x nnxenexamnm cnoxm, n nepoxrnocrt orcnoxn
cnnxaercx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
urot rnas ne ynennunnancx, npnmenxmr cxneponnacrnuecxne onepannn. Hocxontxy npn
ntcoxnx crenenxx mnonnn pasmep rnasnoro xnoxa ynennunnaercx, crapaxct npnnnsnrt
nyuox cnera x ceruarxe, ntnonnxmr onepannn, nanpannennte na saepxxy pocra pasmepon
rnasa, n rem camtm cnnxamr crenent mnonnn.


antnosopxoc1t (rnnepue1ponnn)
antnosopxocrt, nnn rnnepmerponnx, raxxe ocrarouno pacnpocrpanena. B +rom cnyuae
rnannt ]oxyc nsopaxennx naaer ne na ceruarxy, a sa nee, n n pesyntrare mt nmeem
nnoxoe spenne nnnsn (pnc. 4.2).
Pnc. 4.2. Xo nyue n
nopmantnom rnasy (a), antnosopxom es xoppexnnn () n c xoppexnne (n)

Hpnunn nx pasnnrnx antnosopxocrn necxontxo:
ocoennocrn crpoennx poronnnt;
ocoennocrn crpoennx rnasnoro xnoxa;
napymennx n axxomoannn, n rom uncne n sa cuer nepannonantnoro pexnma paort sa
xomntmrepom nnn exenennoro nnrentnoro npocmorpa renennsopa.
Honpoyem pasopartcx, nouemy pasnnnaercx antnosopxocrt. ercxn rnas poxaercx
antnosopxnm n c reuennem npemenn, no mepe pocra n pasnnrnx, ocrnraer spennx n
ennnny. V ere mxontnoro nospacra n nopocrxon antnosopxocrt moxer nporexart n
cxptro ]opme, uemy nnno cnasm axxomoannn.

K cneennm
Cnasm axxomoannn cocroxnne, npn xoropom mtmna pecnnunoro rena paccnanxercx ne
nonnocrtm, uro npnnonr x napymennm nepeaun cneronoro noroxa na ceruarxy n
tcrpomy yromnennm rnas.

Btcoxax crenent rnnepmerponnn (45 nonrpn) xnnxercx cnecrnnem anomantnoro
pasnnrnx oprana spennx. B +rom cnyuae nponecc noccranonnennx sannmaer ontme ycnnn n
ncnomorarentntx cpecrn.
Ho ne cronr oruannartcx n crannrt na cee xpecr. Perynxpntmn ynpaxnennxmn moxno
noepxart rnasa, nontcnrt ocrpory spennx n ynyumnrt omee camouyncrnne. Camte
+]]exrnnnte ynpaxnennx n xomnnexct, nanpannennte na noccranonnenne spennx npn
antnosopxocrn, npnneent n coornercrnymmem pasene nsannx n n nporpamme na ncxe.
Inannoe ne satnart conmart pexomenannn n ycepno sannmartcx cnonmn rnasamn.

Cnnpou cyxoro rnasa
Haxonen-ro mt noomnn x camomy pacnpocrpanennomy cpen monx xomntmrepntx
nannenron saonenannm cnnpomy cyxoro rnasa. Bor yx ecrnnrentno nu XXI nexa.
Ho nam c namn nyxno nayunrtcx cnpannxrtcx c +rnm cnnpomom, net npx nn uenoneuecrno
orxaxercx or nn]opmannonntx rexnonorn n xomntmrepon.
Cnnpomom cyxoro rnasa n mennnne npnnxro nastnart cocroxnne, xoropoe nxnmuaer
xomnnexc pasnnuntx npnsnaxon. Ho nce +rn npnsnaxn nosnnxamr ns-sa roro, uro
cranntnocrt cnesno nnenxn napymaercx, n uem uame n ontme +ro nponcxonr, rem xpue
ntpaxeno saonenanne. Onaxo cpasy nac ycnoxom: c +rnm saonenannem rouno moxno
cnpannrtcx camocroxrentno, no cyrn, es opamennx x oxropy.
3opont rnas nocroxnno noxptr cnesno nnenxo, xoropax ntnonnxer ]ynxnnn nnrannx
n samnrt, a raxxe yuacrnyer n nponecce cneronpenomnennx. Hnenxa nmeer cnoxnt cocran
n xnnxercx sanorom xom]opra namero oprana spennx. Houemy xe cnesnax nnenxa menxer
cno cocran nnn ncuesaer nonce? Hponcxonrt +ro moxer no ecrnnem nsnyuennx
monnropa, xonnnnonnponannoro nosyxa, raaunoro tma. Bce +rn ]axropt npononnpymr
nontmenne ncnapxemocrn nnarn c nonepxnocrn rnasa n cnnxamr npoyxnnm cnest n ee
orentntx xomnonenron.
Kpome roro, paora sa xomntmrepom rpeyer nocroxnnoro spnrentnoro nanpxxennx, n,
xax cnecrnne, uenonex neocosnanno nepecraer moprart nnn ero moprarentnte nnxennx
cranonxrcx nce pexe n pexe. Ho nmenno +rn nnxennx rax neoxonmt namemy rnasy. Bo
npemx nx nponcxonr cmaunnanne nonepxnocrn rnasa, a snaunr, ero samnra.
Hpncrantno rnxx n monnrop, rnasa satnamr moprart, rax xax mosr noctnaer pyrne
nmnyntct ynnert n ycnonrt norox nn]opmannn. Hpn +rom nonepxnocrt rnasa ocraercx
nesamnmenno (moprax, mt cmaunnaem poronnny cnesno xnxocrtm, samnmax ee or
ntctxannx n npenoro nosecrnnx ntnn, cnera n np.). Orcma n nosnnxaer uyncrno
cyxocrn, necxa n rnasax. Hpn pexom moprannn ycramr raxxe nexn, samenxercx
xponoopamenne, naxannnnamrcx npoyxrt omena. Taxne manentxne erann xnsnn rnas
moryr npnnecrn x ceptesntm nponemam, ecnn o nnx satrt. Ho+romy ontmax npocta
moprare uame!
Ho ne ncera cnnpom cyxoro rnasa cnxsan ncxnmunrentno c xomntmrepom. Bpaun
ntenxmr necxontxo rnnon +roro saonenannx:
cnnpomantnt, npn xoropom cnnxaercx npoyxnnx cnest. On nosnnxaer n npoxnnxer
cex npn pxe +noxpnnntx n omecomarnuecxnx saonenann;
cnmnromarnuecxn cnxsan c nontmenntm ncnapennem nnarn c nonepxnocrn rnasa.
Hpnunnamn pasnnrnx xnnxmrcx neocrarox cnest n neaexnarnoe nsanmoecrnne cnest n
nonepxnocrnoro cnox rnasa;
monnropnt, o]ncnt cnxsan c nocroxnno paoro sa xomntmrepom, c
raauntm tmom, xonnnnonnponanntm nosyxom n nomemennn;
npn ncnontsonannn xonraxrntx nnns, rax xax cnnxaercx ocryn nnarn n xncnopoa x
nonepxnocrn rnasa, napymamrcx nponecct nnrannx rxane;
nocne rpanm, onepann, saonenann rnasa;
ntsnannt ayronmmynntmn saonenannxmn oprannsma;
cnpononnponannt npnmenennem anrnrnayxomarosntx npenaparon npn nx nnrentnom
ncnontsonannn;
n xnnmaxrepnuecxn nepno y xenmnn, rax xax nponcxonr ropmonantnax nepecrpoxa
oprannsma n rnasa nyxamrcx n ononnnrentnom nnnmannn n nomomn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

K cneennm
3ect x cunram neoxonmtm cxasart necxontxo cnon o crpoennn n cnocrnax cnesno
nnenxn. B cyrxn y uenonexa ntpaartnaercx n cpenem 2 mn cnes. 3ra nn]pa ocronepna,
ecnn ncxnmunrt pasnnunte +monnn (rope, paocrt n np.), npn xoroptx moxno anantno
sannaxart.
B crpoennn cnest ntenxmr rpn cnox, xaxt ns xoroptx naxen n ntnonnxer
onpeenennte ]ynxnnn. Hnnnnt (napyxnt) cno onaaer rnpo]ontmn cnocrnamn
n npenxrcrnyer upesmepnomy ncnapennm nonoro cnox. Bont cno cocronr ns
pacrnopnmtx n noe +nexrponnron n oprannuecxnx coennenn n orneuaer sa ocranxy
xncnopoa n nnrarentntx nemecrn x +nnrennm poronnnt. Haxonen, mynnnont cno
noxptnaer poronnny, npnaer e rnpo]nntnte cnocrna n cnococrnyer npouno cnxsn
cnesno nnenxn c nonepxnocrtm poronnnt.

Pacnosnart y cex cnnpom cyxoro rnasa moxno no nenomy pxy npnsnaxon. On
npoxnnxer cex rax:
nt nnoxo nepenocnre nerep, tm, xonnnnonnponannt nosyx;
nosnnxaer nocroxnnoe omymenne cyxocrn n rnasy;
nt ncntrtnaere ont npn saxantnannn xanent n rnasa;
xxenne, pest n uyncrno nnoponoro rena n rnasy ne noxnamr;
sameuaere sa coo nontmennym paspaxnrentnocrt x xpxomy cnery;
cnesoreuenne (xax npannno, nosnnxaer n camom nauane saonenannx) ocnonno npnsnax
nerxo ]opmt. Taxnm opasom, rnasa crapamrcx xomnencnponart neocrarox nnarn nnn ee
nontmennoe ncnapenne.
Kora uenonex nnepnte opamaercx c raxo nponemo, ouent cnoxno cpasy nocrannrt
nepnt narnos n npncrynnrt x neuennm. Mnorne saonenannx oprana spennx macxnpymrcx
no cnnpom cyxoro rnasa. Tmarentno nsyunn xanot n ncropnm saonenannx,
neoxonmo cenart necxontxo recron nx nonno xcnocrn.
Camt npocro n ocrynnt recr na narnocrnponanne cnnpoma cyxoro rnasa n
xannere o]rantmonora nccneonanne npoyxnnn cnesno xnxocrn. nx +roro
ncnontsymr cnennantnte recr-nonocxn, xoropte nomemamr sa nnxnee nexo nannenra. Bac
npocxr saxptrt rnasa na 5 mnnyr, nocne uero onennnamr pesyntrar.
Cnesa oxpamnnaer nonocxy n cnne-]noneront nner. B nopme recr-nonocxa onxna
oxpacnrtcx na 1015 mm (nnna nonocxn cocrannxer 15 mm). Ecnn xe oxpacnnact menee uem
na 10 mm, moxno xoncrarnponart e]nnnr cnesno xnxocrn n neoxonmocrt
ncnontsonart cnennantnte cpecrna nx ononnnrentnoro ynnaxnennx rnasa.
Eme onn recr onenxa cranntnocrn cnesno nnenxn. nx +roro na nonepxnocrt
rnasnoro xnoxa nanocxr xannm cnennantnoro xpacxmero nemecrna n c nomomtm meneno
namnt (cnennantnt mnxpocxon) nanmamr sa pacnpeenennem nemecrna no nonepxnocrn
rnasa. Kax npannno, npn cnnpome cyxoro rnasa na nonepxnocrn nnenxn nnnt pasptnt,
menn nnn orcyrcrnne cnest na orentntx yuacrxax.
Hocne roro xax ntnonnent recrt n npau n]]epennnponan npnunny saonenannx,
ntnpamr npenapar. Ceronx na ptnxe npecranneno mnoxecrno cpecrn, samenxmmnx
narypantnym cnesy n ynnaxnxmmnx nonepxnocrt rnasnoro xnoxa. Fyem pasnpartcx,
xaxne cpecrna nx uero npenasnauent.
Orentno n maxcnmantno nopono nonpoyem pasopartcx c ncxyccrnenntmn
samennrenxmn cnest. Hacxontxo onn nonesnt, cronr nn nmn nontsonartcx nocroxnno, xax
ntpart ror, xoropt nyume ncero nooer nmenno nam? Bce npenapart, +]]exrnnno
opmmnecx c cnnpomom cyxoro rnasa, pasenent na ne ontmne rpynnt.
Cnesosamennrenn. Kax moxno oraartcx ns nasnannx, onn npnsnant nocnonnxrt
neocrarox cnesno xnxocrn. K nnm ornocxrcx Haxpncn]n, Cnesa narypantnax II,
e]ncnes, Haxpncnn n np. Bce npenapart ntnycxamrcx n nne xanent. uacrora
saxantnannx cocrannxer 68 pas n ent. Ho ecrt n cymecrnennte neocrarxn: xpannrt nx
neoxonmo n xononntnnxe, cpox ronocrn nocne orxptrnx ne onee 1,5 mecxna,
ncnontsonanne na paouem mecre ne ncera yono ns-sa uacrort saxantnannx. Cocran
npenaparon maxcnmantno nonropxer crpyxrypy cnesno xnxocrn, no+romy onacnocrn n
npnmenennn nnxaxo ner. Inannoe nomnnrt o sonoro cepenne. Bet ro, uero mnoro,
roxe moxer oxasartcx npentm.
Inasnte renn. Hpecrannxmr coo onee cnoxnte no cocrany npenapart. Homnmo
ynnaxnennx, onn samnmamr n noccranannnnamr xnerxn poronnnt. Ienn onee yont n
npnmenennn, rax xax ncnontsonart nx moxno 24 pasa n ent. Hanocnrt renn moxno na
xonraxrnte nnnst, ecnn nt nx nocnre. Cpox xpanennx y rnasntx rene ontme, uem y
xanent. Onn nemnoro opoxe, no +ro nonnocrtm onpanano xauecrnom. Cpen rene
npecrannent O]rarent, Bnncnx, Kopneperent, Cncren. Onn moryr xpannrtcx
npn xomnarno remneparype, onaxo nosecrnne npxmtx conneuntx nyue
npornnonoxasano. Cpox ronocrn nocne orxptrnx 2 mecxna n onee.
Bnncnx n Kopneperent pexomenyercx ncnontsonart nocne onepann na rnasy n
noccranonnrentnt nepno, a raxxe nocne rpanm. 3rn renn xomnencnpymr neocrarox
nnarn, samnmamr nonepxnocrt rnasnoro xnoxa, a raxxe ycxopxmr saxnnnenne porono n
cnnsncro oonouex rnasa. Cncren xnnxercx nnepom no npoaxam cpen rnasntx rene,
rax xax onaaer, no saxnnennxm nponsnonrene, pxom npenmymecrn: roen n reuenne 6
mecxnen nocne nauana ncnontsonannx, moxer nanocnrtcx na xonraxrnte nnnst, uacrora
ncnontsonannx ne npentmaer 34 pas n cyrxn, n xonrenepe naxonrcx n xnxom cocroxnnn
(xax xannn), npn xonraxre c nonepxnocrtm rnasa npenpamaercx n rent, npnnocnr oneruenne
n cosaer xom]opr nx rnas.
uame ncero cnonm nannenrom x nasnauam O]rarent n Kopneperent. Hpnunno romy
xnnxercx ornocnrentno nentcoxax cronmocrt n xopomee xauecrno. Hmxm monotm, onro
paorammnm c xomntmrepom n nomemennxx c xonnnnonepamn n tmom, x pexomenym
Cncren. V +roro npenapara camt npoonxnrentnt cpox xpanennx. K romy xe camn
nannenrt ouent xopomo orstnamrcx o ero ecrnnn. Hpn ncnontsonannn Cncrena uepes
necxontxo cexyn nacrynaer npnxrnoe oneruenne, cnnmaercx ycranocrt n ncxom]opr
rnas.
Hoopart onrnmantnoe cpecrno nt moxere camocroxrentno, ocnontnaxct na cnonx
omymennxx npn ero npnmenennn. Bosmoxno, npnercx nonpoonart necxontxo nnon
samennrene cnest, noxa ne naere ror, xoropt noxonr namnm rnasam, xax ponax
cnesnax xnxocrt.

3pn1entnoe y1ounenne (ac1enonnn)
Inas ycrpoen raxnm opasom, uro npn paccmorpennn npemeron nann on naxonrcx n
paccnanennom cocroxnnn, a npn paore na nnsxom paccroxnnn n nsyuennn erane
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npemeron uenonex ntnyxen nocroxnno nanpxrart rnasnte mtmnt. Bo npemx paort sa
xomntmrepom nce ntmenepeuncnennoe ycyrynxercx orpannuennem nonnxnocrn rnas n
nocroxnntm nanpxxennem nnnmannx, cno nxna nnocnr n ntnyxennax nosa sa paounm
cronom. Kax pesyntrar noxnnenne omymennx rxxecrn, ont n rnasax, yxymenne spennx.
Ho+romy ouent naxno npannntno oprannsonart paouee mecro, cocrannrt rpa]nx paort
sa xomntmrepom, ntnonnxrt rnmnacrnxy, ne npeneperart nnramnnamn n cpecrnamn
napono mennnnt.

pyrne onesnn
B +ro xnnre mt ne yem nopono paccmarpnnart raxne saonenannx, xax acrnrmarnsm,
npecnonnx, xarapaxra, rnayxoma n np. Ormeuy nnmt, uro npenaraemte mno ynpaxnennx
xopomo nooyr nx npo]nnaxrnxn n +rnx saonenann. Koneuno, onnmn ynpaxnennxmn
nonpannrt soponte rnas n nonnocrtm noccranonnrt spenne ne nonyunrcx, no ynyumnrt
cnryannm, nayunrt rnasa paorart npannntno moxno.
Acrnrmarnsm +ro anomannx spennx, npn xoropo n rnasy coueramrcx na nna
anomann npenomnennx n nponeennx cneronoro noroxa. Hpnunno acrnrmarnsma xnnxercx
nenpannntnoe crpoenne npospauntx crpyxryp rnasa poronnnt n xpycrannxa. Kax npannno,
acrnrmarnsm xnnxercx npoxenno naronorne oprana spennx. Ho raxax anomannx moxer
pasnnrtcx n pesyntrare rpanmt nnn oneparnnnoro nmemarentcrna. Acrnrmarnsm moxno
ncnpannrt c nomomtm nasepno xoppexnnn spennx, o xoropo mt eme noronopnm. Moxno
cnpannxrtcx c acrnrmarnsmom c nomomtm cnennantntx ouxon co cnoxntmn
nnnnnpnuecxnmn crexnamn. Ho onrtcx cronponenrno ocrport spennx, npnerax x
ouxono xoppexnnn acrnrmarnsma, nentsx. Hontcnrt ocrpory spennx n n annom cnyuae
ocrarouno ycnemno moxno c nomomtm ynpaxnenn, rnmnacrnxn n pannonantnoro yponnx
narpysxn na rnasa.
Hpecnonnx, nnn onesnt xoporxnx pyx. K 4045 roam xpycrannx naunnaer repxrt
cnom +nacrnunocrt, rouxa xcnoro spennx oronnraercx n cnna axxomoannn nocrenenno
naunnaer cnnxartcx. Ho+romy npn urennn xouercx nemnoro antme otunoro oronnnyrt
xnnry. He cronr oxrtcx ntnncannoro penenra na ouxn cnna crexna yer mnnnmantna.
Paora n urenne cranyr xom]oprnee, a na soponte rnas +ro nnxax ne cxaxercx. Ocoenno
ecnn nt ne yere nennrtcx n cranere yenxrt cnonm rnasam neoxonmoe nnnmanne: enart
rnmnacrnxy, npaxrnxonart xomnpecct, nepnonuecxn npoxonrt xypct npnema nnramnnon.
Karapaxra +ro saonenanne rnas, xapaxrepnsymmeecx uacrnuntm nnn nonntm
nomyrnennem xpycrannxa c napymennem ocrport spennx, nnnort o nonno ero yrpart.
Pasnnuamr npoxennym n npnoperennym xarapaxrt.
Tepmnnom rnayxoma oosnauamr ontmym rpynny saonenann rnasa,
xapaxrepnsymmnxcx nocroxnntm nnn nepnonuecxnm nontmennem nnyrpnrnasnoro
annennx (BI) sa cuer napymennx orroxa nnarn ns rnasa, uro n xoneunom cuere npnnonr x
ormnpannm spnrentnoro nepna. Inayxoma ornocnrcx x xponnuecxnm saonenannxm rnasa,
xoropte npnnoxr x neoparnmo norepe spennx.
B +ro rnane mt c namn concem xparxo ocynnn nexoropte rnasnte onesnn, nomomt n
nporpeccnponannn xoroptx nam oxastnaer n upesmepnax paora sa xomntmrepom. Ho raxo
paccxas ne osnauaer, uro renept moxno oxonrtcx es nomomn cnennanncron. Kax ronopnr
ona mypax noronopxa: Kro nnaeer nn]opmanne, ror nnaeer mnpom. Honyuenntmn
snannxmn renept neoxonmo nayunrtcx nontsonartcx.
Hpexe uem npncrynart x ntnonnennm ynpaxnenn, nacroxrentno conerym nam
npoxoncyntrnponartcx c npauom. K romy xe rax nt rouno yere snart yponent ocrport
namero spennx o nauana rpennponox n oesonacnre cex or nosmoxntx ocnoxnenn. A
cnycrx necxontxo mecxnen na ouepenom npneme y npaua ynnnre ero ornnuntm
pesyntrarom.
Bnaere snannxmn no naro namnx rnas, n nycxa onn ncera ncxpxrcx paocrtm n
sopontem!


Inana 5
Bpe n nontsa ouxon n xon1ax1nmx nnns
Kax npau-o]rantmonor, x xnnxmct croponnnne ouxon n xonraxrntx nnns. uenonex,
spenne xoroporo anexo or conepmencrna, nmeer npano na xom]oprnym n yonym xnsnt,
onnm ns napamerpon xoropo xnnxercx nopmantnoe nnenne npemeron. Ho x nacroxrentno
npnstnam rex, xro nocnr ouxn n xonraxrnte nnnst, npncnymnnartcx x pexomenannxm
npaua-o]rantmonora. H rora ouxn nosnonxr nam ne rontxo ne ncnoprnrt spenne anee, no n
ncnpannrt ero.
Ouxn n xonraxrnte nnnst onxen nonpart rontxo npau, ocnontnaxct na pesyntrarax
narnocrnxn c ncnontsonannem conpemennoro oopyonannx.
Hpnoperart ouxn n xonraxrnte nnnst cneyer rontxo n Onrnxe nnn
cnennannsnponanntx marasnnax. Ha ptnxe nnn y merpo moxno xynnrt nonpannnmymcx nam
onpany, no nnxax ne ouxn co crexnamn. axe ecnn nt snaere cnon nonrpnn, nt ne moxere
nponepnrt xauecrno npenaraemtx crexon. Bet, xpome nonrpn, nx nanonee npannntno
noopanntx ouxon neoxonmt raxne nnnnnyantnte napamerpt, xax, nanpnmep,
paccroxnne mexy rnasamn.
Hpn nomennn ouxon n xonraxrntx nnns oxsarentntm xnnxercx nepnonuecxoe
ocneonanne rnas.
Hcnontsonart ouxn neoxonmo crporo no nasnauennm: ecnn nx urennx, ro rontxo unrart
n paorart n ouxax, a na ynnny, n marasnn n xnno ornpannxrtcx es nnx. Ecnn ouxn
nponncant nx ann, snaunr, ysnanart snaxomtx, paccmarpnnart nent n marasnnax n
nomepa anroycon neoxonmo n ouxax, a unrart, nncart n roronnrt es nomomn crexon.
Hoepxnnare rnasa rnmnacrnxo, nnramnnamn n rpanamn.
Cneyre nncrpyxnnn no nomennm xonraxrntx nnns (pnc. 5.1). Bce-raxn nnnsa +ro
nnoponoe nx namero rnasa reno, ona moxer ntsnart manosamernte nonauany, no ouent
xonapnte nsmenennx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 5.1. Cneyre nncrpyxnnn no nomennm
xonraxrntx nnns!


Bnnmanne!
Hapymenne nncrpyxnnn rposnr ouent rxxentmn nocnecrnnxmn, nnnort o norepn
spennx. Hpn nenpannntntx opaorxe n xpanennn nnns, npentmennn cpoxon nomennx, cne
n xonraxrntx nnnsax, ne npenasnauenntx nx +roro, moxer nponcxonrt npacranne
cocyon n poronnny, napymartcx nnranne poronnnt, uro n xoneunom nrore neer x
saonenannm poronnnt n ee nnrentnomy neuennm.

uro xacaercx ouxon-ynn, n xopne ne cornacna c noontm nspeuennem. Henosmoxno
ntneunrt ro, uro xnnxercx neoparnmtm n npnneno x croxnm nsmenennxm n crpoennn
rnasa. Hanpnmep, npn ntcoxo crenenn nnsopyxocrn (-5,0 D n ntme), pasnnuno crenenn
antnosopxocrn ecnn ne ncnpannxrt nx c nomomtm ouxon, moxer pasnnrtcx xocornasne, a
+ro ouent ceptesnoe saonenanne, xoropoe neunrcx rontxo oneparnnntm nyrem.
Cymecrnymr ]opmt mnonnn, npn xoroptx oornct es ouxon npocro ne npecrannxercx
nosmoxntm.
C nnnsamn ena ocroxr nemnoro cnoxnee. a, +ro yono n ne napymaer +crernxn nnna,
xorx ouent mnornm ouxn nyr (pnc. 5.2). Baxno ne satnart o mepax npeocropoxnocrn:
ncera mtrt pyxn nepe ncnontsonannem nnns;
nonpemx menxrt pacrnop n saornrtcx o uncrore xonrenepa;
cnnmart nnnst na nout n n ntxonte nn, ecnn nnxya ne nnannpyere nrn;
ncnontsonart cnennantnte ynnaxnxmmne cpecrna, rax xax poronnna, naxoxct no
nnnso, ne nonyuaer onxnoro nnrannx n ocryn xncnopoa x ne orpannuen.
Pnc. 5.2. nx mnornx ouxn ne rontxo neoxonmocrt,
no n crnntnt axceccyap

Ecnn nt nontsyerect xonraxrntmn nnnsamn n paoraere sa xomntmrepom, ouent naxno ne
satnart uacro enart nepeptnt, ntnonnxrt cnennantnte ynpaxnennx n ncnontsonart
cpecrna, ynnaxnxmmne rnasa.
H ouxn, n xonraxrnte nnnst nmemr cnon nonoxnrentnte n orpnnarentnte cropont.
Kaxo mero xoppexnnn spennx ntpart, pemaere rontxo nt, no cneyer nmert n nny
onpeenennte ocoennocrn.
Ouxn:
ne conpnxacamrcx nenocpecrnenno c rnasamn, ropaso n mentme crenenn no
cpannennm c xonraxrntmn nnnsamn moryr npononnponart nosnnxnonenne rnasntx
saonenann;
xnnxmrcx cocrannxmme nmnxa, moryr ntcrynart n ponn monoro axceccyapa;
ne rpeymr nocroxnnoro rmarentnoro yxoa;
ocrannxmr nexoropte neyocrna, noromy uro nepnonuecxn re-ro repxmrcx, nx
satnamr oma, na nnx nacrynamr nnn caxrcx;
orpaxamr cner, uro ouent neyono, ocoenno n remnoe npemx cyrox;
sanorenamr npn nsmenennn remneparypt;
ne noxoxr, ecnn pasnnna n spennn rnas cocrannxer onee 2,0 D;
yxxn ouxon orpannunnamr oxonoe spenne.
Konraxrnte nnnst:
n ornnune or ouxon ne ncxaxamr pasmep n ]opmy npemeron;
ne sanorenamr n ne orpannunnamr oxonoe spenne;
nx moxno nocnrt, ecnn spenne rnas pasnnuaercx onee uem na 2,0 D;
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ns-sa nocroxnnoro xonraxra c poronnne moryr cnpononnponart pasnnrne nexoroptx
saonenann rnas;
or nnx cneyer orxasartcx na npemx npocryt n nexoroptx pyrnx saonenann,
no+romy n ononnenne x nnnsam y nac oxsarentno onxnt trt xorx t onn ouxn.
Hecxontxo cnon cronr cxasart n o cnennantntx xomntmrepntx ouxax (pnc. 5.3). K
coxanennm, onn ne nonyunnn mnpoxoro pacnpocrpanennx n name crpane: ner nn
noncemecrno pexnamt, nn nanxsanno mot na raxne ouxn. A spx! Ecnn nama paora
cnxsana c nocroxnntm cnennem nepe monnropom, noxanycra, oparnre nnnmanne na ro,
uro x ceuac yy ronopnrt.
Pnc. 5.3. Komntmrepnte ouxn

Ecrt annte mennnncxnx nccneonann, nornepxammne, uro npnmenenne
cnennantntx ouxon cnnxaer spnrentnoe yromnenne n ynyumaer noxasarenn axxomoannn
no cpannennm c otuntmn ouxamn y 85 % ncntryemtx. Taxne ouxn cnaxent
nporpeccnnntmn nnnsamn, n xoroptx sona xcnoro nnennx coornercrnyer nepememennm
nsopa npn paore na pasnnuntx paccroxnnxx.
Komntmrepnte ouxn ynyumamr cnexrpantnt cocran cnera, xoropt nonaaer n rnasa,
no+romy n nnx ocoenno xom]oprno paorart n nomemennn c ncxyccrnenntm ocnemennem.
Eme onn nn ouxon connnesamnrnte. A rax nn neoxonmt onn nam? uero or nx
nomennx ontme nontst nnn npea? Ocnonnoe npenasnauenne connnesamnrntx ouxon
npeoxpanenne rnas or nsnnmnero xonnuecrna cnera. Taxne ouxn onpananno nocnrt na
nnxxe, n nycrtne, na sacnexenntx npocropax nnn n ropax, antnoomnxam n conneunym
noroy nnn +nexrpocnapmnxam. A nor xaxt ent otuntm nmxm connnesamnrnte ouxn
concem ne oxsarentnt. Ecnn npannntno noopart connnesamnrnte ouxn (c xopnunentmn
crexnamn n xopome orpaxamme nonepxnocrtm), onn nomoryr namnm rnasam. Crexna
nornorxr ronyo cnexrp nsnyuennx, xoropt paspymnrentno nosecrnyer na xpycrannx,
npnnonr x ero ynnornennm n cxopomy nomyrnennm crpyxryp. Ho+romy pasymno
noopannte conneunte ouxn samnrxr namn rnasa ne rontxo or connna, no n or crapocrn.
Hocroxnnoe nomenne connnesamnrntx ouxon npnnonr x nosnnxnonennm cnerooxsnn
(]oro]onn), xora axe ro xonnuecrno cnera, xoropoe cnoxono ntepxnnaer
nopmantnt rnas, npnnonr x onxm n rnasax. Kpome roro, ouxn c oxpamenntmn n
pasnnunte nnera crexnamn moryr ntsnart napymennx nneronoro nocnpnxrnx.
Bet conneunt cner nonesen, n mt eme ne pas n +rom yenmcx. ocrarouno nnmt
cxasart o raxo npexpacno, uyornopno mannnynxnnn, xax conxpnsannx.
Ecnn yx nt nnxax ne moxere orxasart cee n remntx ouxax nnn ecrnnrentno
cymecrnyer npnunna nx nocnrt, ro ntnpare ouxn npannntno:
nyume ocranonnrtcx na nnnsax uepnoro nnn ceporo nnera;
ouxn onxnt saepxnnart ne menee 70 % naammero cnera;
onn ne onxnt ncxaxart paccroxnne o npemeron, cxpyrnxrt semnm.

K cneennm
Hponepnrt, ne ncxaxamr nn ouxn paccroxnne, moxno, oronnnyn nx or cex na nnny
ntrxnyro pyxn n nocmorpen cxnost nnx na xaxo-nnyt yanennt oexr. On ne onxen
ntrnxert ynennuenntm nnn ymentmenntm.

B saxnmuenne rnant xouy cxasart, uro nepm n name naropasymne, mon oporne unrarenn.
Ouxn n xonraxrnte nnnst +ro ne cronponenrnoe sno, a cpecrna, xoropte enamr namy
xnsnt uyrt xom]oprnee. He ycrany nonropxrt, uro ecnn nt yere perynxpno sannmartcx
rnmnacrnxo nx rnas, cosanre nm xom]oprnte ycnonnx nx paort, yere npannntno
nnrartcx n necrn sopont opas xnsnn, ro name spenne ne yer yxymartcx, a moxer n
snaunrentno ynyumnrtcx. H mnp craner ropaso xpue n npexpacnee, no xpane mepe
orpaxaxct n namnx rnasax.

Inana 6
Bpeun nn rnunac1nxn

Kaxax rnmnacrnxa?! cnpocnre nt. Mtmnt rnas n rax ycramr, nocroxnno coxpamaxct n
pacrxrnnaxct n reuenne nx. Her, x ne omnnact. Cexper ynpaxnenn nx rnas saxnmuaercx
n rom, uro c nx nomomtm mt yem paccnanxrt rpyonmnnte mtmnt, a nennnte
sacrannxrt paorart, rpennponart, urot noepxnnart ocrpory spennx na xom]oprnom
yponne.
Hpexe uem onnctnart camte ecrnennte xomnnexct ynpaxnenn nx rnas, x xorena t
pasnexrt onn ouent pacnpocrpanennt mn]: yxymenne spennx pesyntrar cnaocrn
rnasntx mtmn. 3ro concem ne rax. Or upesmepntx narpysox rnasnte mtmnt rontxo
yxpennxmrcx, cranonxrcx onee rpennponanntmn. Ho nponcxonr +ro nepannomepno, ro
ecrt onn mtmnt nocroxnno yuacrnymr n spnrentntx nponeccax, a pyrne xanxnxr,
cranonxct c xaxtm nem nce cnaee n cnaee. Hamn rnasa ntpaartnamr cnon manont
noneennx, xoropte nao nomart. Cnennantnte ynpaxnennx nx rnas nosnonxmr
rpennponart nce mtmnt n ocooe nnnmanne yenxmr mtmnam-nenrxxm. Hsmennn
manont, nayunn rnasa nontsonartcx ncemn cnonmn mtmnamn, moxno snaunrentno
ocnanrt raxne anomannn spennx, xax nnsopyxocrt, antnosopxocrt n r. n.

Bpamenne rnasaun
3opontem rnas uenoneuecrno nnrepeconanoct c annnx npemen, n ontmo maccnn
npnmenxemtx conpemenno mennnno meroon sanmcrnonan ns pennnx npaxrnx. Onnm
ns nepntx momenron, na xoropt oparnnn nnnmanne nennrenn npomnoro, tna npxmax
nsanmocnxst rnas c rononntm mosrom. 3pnrentnt nepn, naunnammncx n rnasnom xnoxe,
nanpxmym cnxsan co crpyxrypamn mosra, re anannsnpyercx nn]opmannx. Ha nporxxennn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ncero spnrentnoro nyrn nepn conponoxamr xponenocnte cocyt. Pasnoopasnte
npamarentnte nnxennx rnas axrnnnsnpymr xponoopamenne rnas n mosra.
Fes npeynennuennx mory c nonno ynepennocrtm saxnnrt, uro nocne anntx ynpaxnenn
nt nouyncrnyere cex snaunrentno opee. Ocoenno xopomo raxnm opasom cnnmaercx
ymcrnennoe yromnenne. 3rn ynpaxnennx raxxe cnococrnymr yxpennennm oxonornasntx
mtmn, coxpanennm ynpyrocrn xoxn nex n samenxmr ee crapenne.

Baxno
Homnnre o rom, uro nonoxnrentnt +]]exr ynpaxnenn nx rnas (ro ecrt yxpennenne n
pasnnrne spennx) npoxnnxercx nnmt n rom cnyuae, ecnn ntnonnxrt nx cncremarnuecxn
exenenno n no necxontxy pas n reuenne nx. Ho+romy ne nennrect, a, npnomax x sanxrnxm
nnsxnx n pontx nme, sannmarect cnonmn rnasamn.

Vnpaxnenne 1. Hcxonoe nonoxenne crox, cnx nnn nexa nanonee yonoe nx nac.
Paccnatrect, rnyoxo noxnnre n ntoxnnre, pacnpantre nneun. Hnorno saxpore rnasa n
coxpanxre raxoe nonoxenne n reuenne 30 cexyn, tmnre menenno, ponno, ymare o
uem-nnyt npnxrnom. 3arem orxpore rnasa n, ne nanpxraxct, paccmarpnnare npemert
noxpyr cex. uepes 30 cexyn cnona nnorno saxpore rnasa. Pexomenym ntnonnnrt 56
raxnx uepeonann.
Vnpaxnenne 2 (nonesno nx npxmtx mtmn rnas). B yonom nonoxennn, no nyume crox n
epxa cnnny ponno, pacnpannn nneun, nocmorpnre nnepx, nnns, nnpano, nneno, craparect ne
nonopaunnart npn +rom ronony. Cmorpnre n cropont xax moxno antme, nx nauantnoro
+rana ocnoennx ynpaxnennx xnarnr 23 cexyn. Honropnre n xaxym ns cropon ne menee 5
pas.
Vnpaxnenne 3. Hpenaram nemnoro nonpamart rnasamn, xax xameneon. Bpamare rnasamn
no xpyry: nnns, nnpano, nnepx, nneno n n oparnym cropony (pnc. 6.1). 3ro moxno enart n
nmom yonom nx nac nonoxennn. Btnonnnn npamennx 5 pas, cenare nepeptn,
saxpore rnasa n oroxnnre. 3arem moxno cenart eme 12 noxoa.
Pnc. 6.1. Bpamenne rnasamn

Vnpaxnenne 4 Fecxoneunocrt. Hcxonoe nonoxenne ro xe, ro ecrt nanonee yonoe,
paccnanennoe. Inasamn pncyem n nosyxe snax ecxoneunocrt (pnc. 6.2). Hocraparect
npamart rnasamn nnanno, pnconart nsrnxom oxpyrnte nnnnn, a ne crponrt xoporxne
npxmte orpesxn. Taxnm cnocoom nocraparect napnconart 24 nexaune noctmepxn.
3axpore rnasa na necxontxo cexyn, orxpore, nomoprare, cenare eme 12 noxoa.
Pnc. 6.2. Vnpaxnenne Fecxoneunocrt

Honeptre, raxax +nemenrapnax rnmnacrnxa ne ornnmer y nac mnoro npemenn, no npnnecer
cnon nnot. Omee npemx rpennponxn onxno cocrannxrt 1015 mnnyr. Btnonnxrt
ynpaxnenne moxno ne rontxo c orxptrtmn, no n c saxptrtmn rnasamn.
Bo npemx rpyonoro nx, xora nouyncrnonann ycranocrt, nonpoyre cenart +ror
xomnnexc, n nt samernre, uro nanpxxenne yxonr. Kpome roro, c nontso nx cocrnennoro
sopontx moxno npoesentnnuart 1015 mnnyr.
Vono ycrporect n xpecne nnn na nnane. Houyncrnyre, xax xaxax mtmna rena
paccnanxercx. Cenare necxontxo rnyoxnx noxon n ntoxon n npncrynare x
ntnonnennm.

Ynpaanennn nn y1ounennmx rnas
Hpnneennt nnxe xomnnexc ynpaxnenn yer nonesen nmxm, nocroxnno paorammnm
c xomntmrepamn, ymaramn, nn]pamn, n omem, rem, xro nce npemx sanxr monoronno n
onontno cocpeorouenno paoro n o]nce.
Bpaun-o]rantmonorn nacroxrentno pexomenymr enart uacrte nepeptnt n paore n
crapartcx pasnoopasnrt pyrnnnoe cnenne sa cronom. B cneymmn pas, nx sa uamxo
xo]e, nanxo c oxymenramn nnn npocro saymunno cnx y monnropa, ne nonennrect
no+xcnepnmenrnponart n cenart cneymmne ynpaxnennx. Pesyntrar ne sacrannr cex
onro xart.
Vnpaxnenne 1. Btnonnxrt moxno cnx sa xomntmrepom, unrax xnnry, rasery nnn
nosnpamaxct omo nocne rxxenoro paouero nx. Kpenxo saxmyptre rnasa na 35 cexyn, a
norom orxpore. Honropnrt cneyer 68 pas. Vnpaxnenne yxpennxer xoxy n mtmnt nex,
ynyumaer xponoopamenne n paccnanxer mtmnt rnas.
Vnpaxnenne 2. Ftcrpoe mopranne cnococrnyer nyumemy xponoroxy n crpyxrypax rnasa.
Ho+romy mopraem c nanonee xom]oprno nx nac uacroro n reuenne 12 mnnyr n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xenarentno cnx. Hpocro moprare necxontxo cexyn, yro uro-ro nonano n rnasa n nt
xornre or +roro nsannrtcx. 3arem necxontxo cexyn nepeptna c saxptrtmn rnasamn n
onxrt mnrarentnte nnxennx.
Vnpaxnenne 3. Hcxonoe nonoxenne crox, cmorpnre npxmo nepe coo. Pacnonoxnre
nonxrt yxasarentnt nanen pyxn na paccroxnnn 2030 cm or rnas, nepenenre nsrnx na
nero n saepxnre na 35 cexyn (pnc. 6.3), sarem onycrnre pyxy. Honropxrt neoxonmo 10
12 pas.
Pnc. 6.3. Vnpaxnenne nx yromnenntx rnas

Ecrt n nropo, onee npocro napnanr ntnonnennx +roro ynpaxnennx. Hoox x oxny,
cnepna paccmarpnnare mropt n pncynox na nnx, sarem nepenenre nsrnx na ynnny,
pasrnxtnax onee oranennte or nac npemert. Ecnn ner mrop, ne concem uncroe oxno
roxe cronrcx paccmarpnnare nxrntmxn ntcoxme not na crexne n reuenne 1015
cexyn, sarem necnemno nepenenre nsrnx na ocrarouno yanennt npemer sa oxnom n
paccmarpnnare ero raxxe 1015 cexyn. Perynxpno ntnonnxx +ro ynpaxnenne, nt
onerunre spnrentnym paory rnas na nnsxom paccroxnnn, cnnsnre nx yromnxemocrt.

Bnnmanne!
Tem, xro nocnr ouxn, ynpaxnenne neoxonmo ntnonnxrt, ne cnnmax nx.

Vnpaxnenne 4. Hcxonoe nonoxenne nmoe yonoe nx nac. ymam, xom]oprnee
yer ntnonnxrt ynpaxnenne cnx n n paccnanennom cocroxnnn. 3axpore rnasa n
axxyparno, ne npnnarax cnnt, nomaccnpyre nexn xonunxamn nantnen ne onee ono
mnnyrt (pnc. 6.4). Kpyrontmn nnxennxmn no uacono crpenxe, ecnn rnasa ycrann n nm
rpeyercx ortx, n npornn uacono crpenxn ecnn nyxno nsopnrtcx n
cxonnenrpnponartcx na paore. 3ro nomoxer paccnanrt mtmnt, ynyumnrt
xponocnaxenne xoxn nex, cnxrt ycranocrt.
Pnc. 6.4. Maccax nex xonunxamn
nantnen

Vnpaxnenne 5. Onxrt saxptnaem rnasa, rpemx, a ecnn yonee, nymx nantnamn nerxo
naxnmaem na nepxnne nexn n samnpaem na 23 cexynt. Vnpaem nantnt c nex. Honropxem
34 pasa. Btnonnxrt cneyer, cnx n yono nose. txanne nponsnontnoe.
Taxnm opasom mt ynyumaem nnpxynxnnm nnyrpnrnasno xnxocrn n, cneonarentno,
npononm npo]nnaxrnxy rnayxomt. a n saono opemcx c cnnpomom cyxoro rnasa.

Bontmon xounnexc ynpaanennn

Ecnn nsnoxennte ntme meponpnxrnx ynyumnnn name camouyncrnne n nomornn
cnpannrtcx c ycranocrtm rnas no npemx paort, ro sect nt naere onee nonnt xypc
ynpaxnenn nx noepxannx rnas n xopome ]opme. Onn norpeymr nemnoro ontme
npemenn n ycnnn, cneonarentno, ntnonnxrt nx nyxno no npemx oeennoro nepeptna nnn
n xonne paouero nx yxe oma.

K cneennm
B Knrae noncemecrno pacnpocrpaneno n cunraercx nopmo xaxt ent ntnonnxrt
npocrte ynpaxnennx nx rnas, npnuem n n mxone, n na paouem mecre. Taxax +nemenrapnax
mepa nosnonnna mnoroxparno cnnsnrt n +ro crpane xonnuecrno nme, crpaammnx
nnsopyxocrtm.


Bmnonnneu cnn
Vnpaxnenne 1 3axmypnnanne. Kpenxo saxmyptre rnasa na 35 cexyn. 3arem orxpore
nx na 35 cexyn. Honropnre ynpaxnenne 68 pas. 3axmypnnanne yxpennxer mtmnt rnas n
nex, a raxxe ynyumaer xponocnaxenne.
Vnpaxnenne 2 Hornaxnnanne. 3axpore rnasa n noymeuxamn yxasarentntx nantnen
pyx maccnpyre nexn xpyrontmn nnxennxmn: nepxnee nexo or noca x napyxnomy xpam
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
rnasa, nnxnee nexo or napyxnoro xpax rnasa x nocy (pnc. 6.5), sarem naoopor.
Hpoonxnrentnocrt 1 mnnyra. Paccnatre mtmnt, urot ynyumnrt xponocnaxenne
rnas.
Pnc. 6.5. Vnpaxnenne Hornaxnnanne

Vnpaxnenne 3 Haannnnannx. Tpemx (ecnn yonee, ro nymx) nantnamn pyx
naannnnare, no ne cnntno na nexn n reuenne 12 cexyn. 3arem ornycrnre. Honropnrt
cneyer 34 pasa. 3rnm nt ynyumnre nnpxynxnnm xnxocrn nnyrpn rnasa n nponeere
npo]nnaxrnxy rnayxomt.
Vnpaxnenne 4 Hoc. Cmorpnre nant nepe coo 23 cexynt, nocne uero nepenenre
nsrnx na xonunx noca na 35 cexyn (pnc. 6.6). Honropnre ynpaxnenne 68 pas. Ono
nomoraer pasnnrt cnoconocrt nnrentno saepxnnart nsrnx na nnsxnx npemerax.
Pnc. 6.6. Vnpaxnenne Hoc

Vnpaxnenne 5 Tanen pyx. epxnre ronony nenonnxno. Btrxnnre nonycornyrym
npanym pyxy nnepe n nnpano. Hponsnonre pyxo menennte xpyronte nnxennx no
uacono crpenxe na paccroxnnn 4050 cm n npn +rom cnenre rnasamn sa xonunxamn
nantnen. To xe camoe cenare npn nnxennn neno pyxo npornn uacono crpenxn
(pnc. 6.7). Honropnre ynpaxnenne 36 pas. Ono pasnnnaer xoopnnannm cnoxntx
nnxenn rnas n cnococrnyer yxpennennm necrnynxpnoro annapara.
Pnc. 6.7. Vnpaxnenne Tanen pyx

Vnpaxnenne 6 Kpecr. 3axpore rnasa, ronona onxna trt nenonnxno. Honnmnre
rnasa, norom onycrnre nx. He orxptnax rnas, nonepnnre nx nnpano, sarem nneno. Honropnre
ynpaxnenne 68 pas. Ono pasnnnaer cnoconocrt rnas x crarnuecxomy nanpxxennm.

Bmnonnneu c1on
Vnpaxnenne 1 Hantunx. Cmorpnre npxmo nepe coo. Hepenenre nsrnx na
yxasarentnt nanen ntrxnyro nnepe pyxn na paccroxnnn 2030 cm or nnna. 3aepxnre
nsrnx na 23 cexynt. Onycrnre pyxy n nocmorpnre onxrt nant. Honropnre ynpaxnenne
1012 pas.
Bmecro +roro moxno ntnonnnrt yxe xopomo snaxomt nam rpmx c paccmarpnnannem
sananecxn n npemeron sa oxnom. On npexpacno nooer n annom cnyuae, n ero npome
ntnonnxrt. 3ro ynpaxnenne nomoraer paccnanrt axxomoannonnym mtmny n oneruaer
paory rnasa na nnsxom paccroxnnn, uro ocoenno naxno nx xomntmrepntx nannenron.
Vnpaxnenne 2 Honepemennax paora. Btrxnnre nnepe npanym pyxy, paccroxnne or
nnna onxno cocrannxrt 2530 cm. Cmorpnre nymx rnasamn na xonunx yxasarentnoro
nantna 35 cexyn. Hpnxpore naontm neno pyxn nent rnas na 3 cexynt (pnc. 6.8),
norom yepnre naont n cmorpnre na nanen nymx rnasamn eme 35 cexyn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 6.8. Vnpaxnenne Honepemennax paora

Tenept nomenxre pyxn n cmorpnre na xonunx yxasarentnoro nantna neno pyxn 35
cexyn. 3arem npnxpore naontm npant rnas na 3 cexynt, yepnre naont npano pyxn
n cmorpnre nymx rnasamn 35 cexyn.
Hocraparect ntnonnnrt ynpaxnenne ne menee 56 pas. Ono cnococrnyer oennenno,
cnaxenno paore nyx rnas.
Vnpaxnenne 3 Cnenm sa nantnem. epxnre ronony nenonnxno. Honnmnre npanym
pyxy nnepx o yponnx rpyn n ornenre ee n cropony, yxasarentnt nanen npn +rom
cmorpnr nnepx, ocrantnte copant n xynax. 3arem menenno nepennrare nanen cnpana
naneno, cnex rnasamn sa ero nnxennem. To xe cenare n oparnym cropony. Honropnre
ynpaxnenne 1012 pas. B pesyntrare conepmencrnyercx xoopnnannx rnas n
ropnsonrantno nnocxocrn n yxpennxmrcx rnasnte mtmnt.
Vnpaxnenne 4 Cnenm sa nantnem-2. Ionona onxna trt nenonnxna. Honnmnre
nonycornyrym pyxy nnepx, menenno nepennrare ntrxnyrt nanen cnepxy nnns n cnenre
sa nnm rnasamn (pnc. 6.9). To xe ntnonnnre npn nepennxennn nantna cnnsy nnepx.
Honropnre ynpaxnenne 1012 pas. Hpn +rom yxpennxmrcx mtmnt rnas n conepmencrnyercx
xoopnnannx n neprnxantno nnocxocrn.
Pnc. 6.9. Vnpaxnenne Cnenm sa nantnem-2

Vnpaxnenne 5 Kapra. Honnmnre rnasa xnepxy cmorpnm na cenep na name
noopaxaemo xapre, nepenenre nsrnx nnns paccmarpnnaem mr, nonepnnre rnasa n
npanym cropony nmem nocrox, a sarem n nenym cropony opamaem nsrnx na sana.
Honropnre ynpaxnenne 68 pas. Homnnre, uro ronona onxna ocranartcx nenonnxno. B
annom cnyuae mt conepmencrnyem cnoxnte nnxennx rnas, nxnmuaem n paory re
mtmnt, xoropte cnxr n esecrnymr nourn nce npemx.
Vnpaxnenne 6 Hxc. Hocrantre norn na mnpnne nneu. Onycrnre ronony n nocmorpnre na
nent nocox norn. Honnmnre ronony n nanpantre nsrnx n npant yron xomnart
(pnc. 6.10). Onycrnre ronony n nocmorpnre na npant nocox norn. Honnmnre ronony n
nanpantre nsrnx n nent yron xomnart. Honropnre ynpaxnenne 34 pasa. B pesyntrare
ynyumaercx xoopnnannx rnas n ronont.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 6.10.
Vnpaxnenne Hxc

Vnpaxnenne 7 Manentxn nxc. Btrxnnre pyxn nnepe na mnpnny nneu na yponne rnas.
Hocmorpnre n npant nepxnn yron xomnart, a norom nepenenre nsrnx na xonunxn
nantnen neno pyxn. Tenept nanpantre nsrnx n nent nepxnn yron, a sarem nepenenre
ero na xonunxn nantnen npano pyxn. Honropnre ynpaxnenne 35 pas. Ono pasnnnaer
cnoxnte xoopnnannonnte nnxennx rnas.
Vnpaxnenne 8 Inasomep. Hocmorpnre n antnmm uacrt xomnart (na sanmm creny).
Mtcnenno pasennre paccroxnne or nac o crent na ne pannte uacrn, namertre rouxy no
nenrpy n nepenenre nsrnx na nee. Pasennre opasonanmeecx mexy namn n rouxo
npocrpancrno onxrt nononam n nepenenre nsrnx na nropym rouxy. Hpoenare ro xe
camoe cnona n nanpantre nsrnx n rpertm rouxy. Honropnre ynpaxnenne 8-10 pas. Ono
pasnnnaer cnoconocrt x onenxe paccroxnn n xoopnnnpyer paory nnyrpennnx n
napyxntx mtmn rnasa.
Kaxoe ns npenoxenntx ynpaxnenn oxastnaer nsnparentnoe ecrnne na
nnrarentnte peaxnnn rnas, a cneonarentno, n mtmn. Hs ynpaxnenn nt moxere
cocrannxrt xomnnexct, onee noxoxmne nmenno nam. Moxno xomnnnponart onee
cnoxnte ynpaxnennx c npocrtmn, rem camtm onnaxct nyumnx pesyntraron n
rpennponxax.
Honnt xomnnexc ynpaxnenn pexomenonan nx rex, utx paora cnxsana c nnrentntm
paccmarpnnannem nnsxopacnonoxenntx npemeron, menxnx oexron. K raxnm nmxm
moxno ornecrn xoppexropon, +xonomncron, yxranrepon, nme, sannmammnxcx pesto n
nsroronnennem menxnx erane, nporpammncron a n noome ontmym uacrt conpemenntx
o]ncntx paornnxon. Heonennmym nomomt n coxpanennn nopmantnoro yponnx spennx
ynpaxnennx oxaxyr nonrenxm n oneparopam nyntron ynpannennx, ro ecrt ncem, utx paora
cnxsana c uacrtm nepememennem nsrnxa n cnexennem sa nsmenxmmecx ocranonxo, a
raxxe rem, xro nontsyercx no npemx paort onrnuecxnmn npnopamn.
Omee npemx, neoxonmoe nx ntnonnennx xomnnexca ynpaxnenn, cocrannxer 3-10
mnnyr. Pexomenym yenxrt raxnm xomnnexcam npemx n n reuenne paouero nx uepes
xaxte 2,53 uaca.

Baxno
Hpn nannunn saonenann rnas pasnnuno npnpot cronr npexparnrt sanxrnx nnn
npoxoncyntrnponartcx c namnm npauom. Hmn, nontsymmnecx ouxamn n xonraxrntmn
nnnsamn, onxnt ntnonnxrt ynpaxnennx n nnx, sa ncxnmuennem ynpaxnenn 2 n 3 (n
nonoxennn cnx).

Homnnre, uro nmte rpennponxn onxnt trt npnxrnt n ne ntstnart ycranocrt n
paspaxenne. Ecnn no xaxnm-ro npnunnam ceronx nam ne xouercx uro-nno enart nnn nt
nenaxno cex uyncrnyere, nyume ornoxnre ynpaxnennx, ne myuare cex. Bet rnannt
npnnnnn ne nanpenrt!


Eme onn napnan1 rnunac1nxn nn rnas
Cneymmne ynpaxnennx nomoryr paspymnrt npnntuxy npncrantno cmorpert na
oxpyxammn mnp. Bce npemert onxnt nnanno nponntnart mnmo namnx rnas, a ne
ntstnart nanpxxenne, xxenne, cnest. 3auem nam cnest?..
Vnpaxnenne 1 Fontmne nonoport. Crantre n xomnare nnnom x oxny, norn nocrantre na
mnpnne nneu. Hepenocx nec rena na nenym nory, nonopaunnare ronony n nneun x neno or
oxna crene. 3arem, nepenocx nec rena na npanym nory, nonopaunnarect x npano crene
(pnc. 6.11). enare nnxennx n pnrme menennoro nantca, orptnax or nona nxrxy
npornnononoxno norn no npemx nonoporon. Moxno nonpoonart nanenart menonm
snaxomoro nam nantca, +ro nosnonnr coxpanxrt npannntnt pnrm txannx.
Pnc. 6.11.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Vnpaxnenne Fontmne nonoport

B nponecce naxno omyrnrt ornocnrentnocrt nponecca nt n oxno npoxonre,
nponntnaere mnmo pyr pyra. Cnenre sa rem, urot rnasa ne saxptnannct n momenr
npoxoxennx mnmo oxna. Bo npemx nonoporon cunrare nx xonnuecrno, +ro nomoxer
ocrnut neoxonmoro paccnanennx. nx nonyuennx nanontmero +]]exra or ynpaxnennx
xonnuecrno nonropenn onxno trt n npeenax 60-100. Hecmorpx na ro uro ero
ntnonnenne samer ne onee 23 mnnyr, pesyntrart cmoryr nac ynnnrt. Vnpaxnenne
pasnnnaer rnxocrt nosnonounnxa n nopmannsyer ]ynxnnn nnyrpennnx opranon. Ho n
nepnym ouepet ono cnococrnyer nosyxennm cnoeopasno nnpannn rnas (ouent
menxnx, nenponsnontntx nnxenn). Taxnm opasom mt nomoraem rnasam cnpannxrtcx co
crpeccom nnxenn n nonpemx paccnanxrtcx, nponenax nx soponte.
Vnpaxnenne 2 nnxenne nantnen. Hocrantre yxasarentnt nanen nmo ntrxnyro
nnepe pyxn na yponne namero noca. Mxrxo nonopaunnare ronony ns cropont n cropony,
cmorpx npn +rom mnmo nantna, a ne na nero. Bam noxaxercx, uro nanen nnraercx. He
yaercx onrtcx nyxnoro +]]exra? uro x, anare npoonart no-pyromy.
3ro eme onn napnanr ynpaxnennx c ananornuntm +]]exrom nx paort rnas. Honecnre
naonn x nnny, mnpoxo pacrontpnn nantnt. enare nonoport ronono, npecrannxx, uro
nantnt cnoeopasnt uacroxon. H n momenr npoxoxennx nsrnxa cmorpnre mnmo nnx
cxnost uacroxon nant. uepeyre rpn nonopora c orxptrtmn rnasamn n rpn c
saxptrtmn. Btnonnxre ynpaxnenne no 2030 pas, ne satnax o pannomepnom n
cnoxonom txannn.
Honoport onaamr cnnmammnm ont +]]exrom. Ecnn noxnnnact rononnax nnn xaxax-
nno pyrax ont, enare nonoport n reuenne 10 mnnyr, nocne +roro nantmnnr (cm. rnany
8) na 57 mnnyr, n nam cpasy craner nerue.
3ro onn ns nanonee nenntx meroon, rax xax uepes cnmnarnuecxym nepnnym cncremy
cnnmaercx nanpxxenne yxnantno c xaxo uacrnuxn namero rena.
Vnpaxnenne 3 Hnctmo nocom. 3naunrentnax uacrt nanpxxenn nepnno cncremt
cxptnaercx n sane uacrn men n y ocnonannx uepena. Hourn nce mt mnoro unraem, nonm
mamnny, cnnm sa xomntmrepom, n pesyntrare uero na onpeenennom +rane mtmnt
naunnamr ntrt, mex rxnyrt ronony nasa, n n nrore pasnnnaercx cyrynocrt. Bor rora mt
naunnaem uyncrnonart, uro, noxany, ycrann. Hpenaram onerunrt +ro cocroxnne c
nomomtm ouent necenoro meponpnxrnx.
3axpore rnasa n, ncnontsyx noc xax ynnnennym pyuxy, nnmnre uro-nnyt n nosyxe
(pnc. 6.12). Moxno nonpoonart ncnomnnrt an]annr, nanncart nmena pyse n nnsxnx,
nasnannx crpan, nneron, npoyxron (rontxo ecnn nt ne ronont), xnnorntx. 3ro pasnneuer
nac, cnnmer nanpxxenne n ycranocrt mtmn men, a rnasa ycnemr oroxnyrt.
Pnc. 6.12. Vnpaxnenne Hnctmo
nocom

He ncera ymecrno pasmaxnnart nocom n nosyxe, noopaxax ero pyuxo. uro x, rora
npecrantre, uro xonunx namero noca pasmepom c nronxy, n nt ntmnnaere ysopt na ouent
manentxom npemere (nooer ynanounax rononxa). Hnxro nnuero ne samernr, no
+]]exrnnnocrt ynpaxnennx ne cnnsnrcx.
Bo npemx ntnonnennx nnctma rnasa no nexamn conepmamr nnpannn c uacroro 70
nnxenn n cexyny. Kora nt orxpoere rnasa, moxer noxasartcx, uro nsrnx cran xcnee n
ne rax nanpxxen.
Cpasy ntcxaxy ony npocty. He nnmnre nocom nponncnte yxnt, nyume nycrt onn
yyr crpountmn, nnaue +]]exr yer ne ror n, nosmoxno, noxnnrcx ycranocrt.
Vnpaxnenne 4 Maccax rnas. Tonnsnpymmee ecrnne na nnpxynxnnm xponn, rnasnte
nepnt n nepnnte oxonuannx oxastnamr npocrte npnemt nornaxnnanne xonunxamn
nantnen saxptrtx rnas, nnpannx, naxnm, maccax naontm n nerxoe pasmnnanne.
Hyume ncero, xora maccnpymrcx ononpemenno oa rnasa nymx nantnamn pyx,
yxasarentntm n cpennm. Ho nnxnemy xpam rnasa ntnonnxre nnxennx x nocy, no
nepxnemy or noca x nncxam. Vnpaxnenne nonropxre no 8-15 pas.
B sanepmenne maccaxa rnas moxno necxontxo mnnyr yennrt nepenocnne. Konunxamn
nantnen ntnonnxre nornaxnnammne nnxennx no nepenocnne, cnepxy nnns.
Tenept raxne xe nornaxnnammne nnxennx cenare n paone pone or nepenocnnt x
nncxam c neontmnm naxnmom. Inasa nce +ro npemx onxnt trt saxptrt. Btnonnnre no
2030 nnxenn.

Inrnennuecxan rnunac1nxa
B oprannsme nce nsanmocnxsano, n soponte rnas, a snaunr, n xopomee spenne nanpxmym
sanncxr or cocroxnnx ncero oprannsma. Ponnax cnnna n sopont nosnonounnx
oecneunnamr nepeauy nepnntx nmnyntcon or rononnoro mosra xo ncem opranam, n rom
uncne n x opranam spennx. 3oponte cocyt oecneunnamr ocranxy x nnm nnrarentntx
nemecrn n xncnopoa. Ho+romy rax naxno, saorxct o cnonx rnasax, ne satnart n oo ncem
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ocrantnom. Tontxo ocrnrnyn rapmonnn no ncem oprannsme, moxno ronopnrt o xopomem
cocroxnnn n orentno nsxroro oprana.
Hnxe x npenaram namemy nnnmannm xoporxn xomnnexc, xoropt nomoxer n reuenne
necxontxnx mnnyr noccranonnrt paorocnoconocrt, cosart xopomee nacrpoenne n
paccnanrt rnasa.
Enncrnennoe, uro nac moxer ynnnrt, on ne nx rnas, a nx rena. Hemnoro pasmxrtcx,
nonnrartcx, a saono n ornneutcx yer nonesno ncem es ncxnmuennx.
Cnonx ere saornnnte ponrenn nacrannxmr: cnn ponno sa cronom, ne nnmn nocom,
ne cyryntcx. He cronr satnart o +rom n nspocntm, ocoenno rem, utx paora cnxsana c
onrnm cnennem sa cronom, sa monnropom xomntmrepa. Bet nsanmocnxst mexy
xponoopamennem mtmn cnnnt, pyx, men n paoro rnas camax uro nn na ecrt npxmax.
Paorax n yonom nx nac nonoxennn, no ne]nsnonornunom nx oprannsma, mt napymaem
nnranne n xponocnaxenne mtmn, ntstnax rem camtm tcrpoe nx yromnenne.
Ho+romy anare trt axrnnnee! 3anxrnx ne ornnmyr mnoro npemenn, xaxoe ns
ynpaxnenn sannmaer ne onee 8-10 cexyn. Hpncrynaem.
Vnpaxnenne 1. Bpamare rnasamn, crapaxct xax moxno ontme ynnert no croponam.
Becrt pas nneno, mecrt nnpano. H namn rnasa tcrpo cpocxr ycranocrt.

3ro nnrepecno
Hexoropte nmn npenounramr raxo napnanr ynpaxnennx nx rnas, xora nsrnx
yepxnnaercx n onpeenenno rouxe na crene, a ronona nnraercx n pasntx nanpannennxx:
nnepx n nnns, ns cropont n cropony n r. . Btnonnxx ynpaxnenne raxnm cnocoom, nt
ononpemenno rpennpyere mtmnt men, nosnpamax nm rnxocrt n cnnmax nanpxxenne,
xoropoe n nnx cymecrnyer. Hesanncnmo or ntpannoro napnanra, ynpaxnennx nx rnas
ncera ntnonnxmrcx n paccnanennom cocroxnnn.

Vnpaxnenne 2. Cxtre npxmo n nonoxnre pyxn na sartnox. Cenan rnyoxn nox, xax
moxno xpenue npnxmnre ronony x naonxm, xax yro crapaerect sanpoxnnyrt ee nasa, a
naonn nam n +rom memamr (pnc. 6.13). 3aepxnre txanne na necxontxo cexyn, sarem
ntoxnnre. Bepnnrect n ncxonoe nonoxenne. Honropnre ynpaxnenne 56 pas. Ono
nomoxer yxpennrt mtmnt men n ynyumnrt xponocnaxenne.
Pnc. 6.13. Pyxn na sartnxe

Vnpaxnenne 3. Hpoonxax cnert npxmo, nostmnrect pyxamn sa cnente cryna n
nonnmnre nneun xax moxno ntme (pnc. 6.14). Btnonnnre 23 nonnmannx. Tax nt
ynyumaere ocanxy n nomoraere mtmnam cnnnt paccnanrtcx.
Pnc. 6.14. Honnmaem n onycxaem nneun

Vnpaxnenne 4. Hocrantre noxrn na cron, nonoxnre noopoox na naonn, rnyoxo
noxnnre n, coxpanxx mem npxmo, xpenxo npnxmnre noopoox x naonxm. 3aepxnre
txanne, nacxontxo nosnonxer oprannsm, menenno ntoxnnre n ntnpxmnre ronony.
Honropnre ynpaxnenne 3 pasa.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Vnpaxnenne 5. Bcrantre oxono crona (cron nooer nmo, no ero xptmxa onxna trt
na yponne namero noxca). Honepnnrect x crony cnnno n n raxom nonoxennn nocraparect
nonxrt ero (pnc. 6.15). Ha noxe nonnmare cron, na ntoxe onycxare. Honropnrt
ynpaxnenne cneyer 23 pasa. Cncremarnuecxoe ero ntnonnenne nosnonnr samernrt, uro
nneun pacnpannnnct, a nponem c ocanxo crano mentme.
Pnc. 6.15. Htraemcx nonxrt cron

Vnpaxnenne 6. Tenept nonaonrcx nepno npoem. Bcrantre n nem n enare nnxenne,
xax yro xornre pasnnnyrt npoem n cenart ero mnpe (pnc. 6.16). Kora pasnnraere,
enare nox, na paccnanennn ntox. Hopxxa 13 pas yer ocrarouno.
Pnc. 6.16. Htraemcx pasnnnyrt nepno npoem

Vnpaxnenne 7. Bepnnrect sa cron. Bostmnre n pyxy nmo npemer, xoropt nam
npnrnxnyncx, n cnntno cxnmare ero cnauana ono pyxo, norom pyro. 3ro moxer trt
craxan nx xapaname, crennep, xnnra nnn cronxa oxymenron. 3rn nnxennx nomoryr
yxpennrt pyxn n nneueno noxc.
Cma moxno noxnmunrt ynpaxnenne Horxrymxn. Kora ycrann cnert, naunnamr
ntrt cnnna, mex ncranare n norxrnnarect. Hpnxrnte omymennx ryr xe nam
oecneuent.
Hpoxnnre ]anrasnm. B namnx cnnax ononnnrt n pasnoopasnrt ynpaxnennx. uepes
nexoropoe npemx nt samernre, uro yxe na anromare ntnonnxere uro-ro ns npounrannoro,
uyncrnyx npn +rom cex onee uem xopomo.

Kounnexc ynpaanennn nn xountm1epnmx nannen1on

Ynpaanennn nn rnas (npoqnnax1nxa spn1entnoro y1ounennn)
Hacroxrentno conerym nx rem, xro mnoro npemenn npononr sa monnropom xomntmrepa,
paoraer c menxnmn eranxmn, nn]pamn n np. Hpnneennt nnxe xomnnexc ocrarouno
xoporxn, no +]]exrnnnt. Ero moxno ntnonnxrt npxmo na paouem mecre. H oma, ecnn
nponenn necxontxo uacon sa urennem nmnmo xnnrn nnn xomntmrepno nrpo,
ornnexnrect na ynpaxnennx rnasa oroxnyr n cmoryr paorart antme.
Vnpaxnenne 1 Hepememenne nsrnxa npn saxptrtx rnasax. 3axpore rnasa, paccnatre
nexn n ponn. Menenno nepenenre rnasa n xpanee nenoe nonoxenne, sarem n xpanee
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npanoe, ne mypxct. Honropnre ynpaxnenne 10 pas.
Vnpaxnenne 2 Hepememenne nsrnxa no ncnnem. Mtcnenno nponymepyre yrnt
monnropa n nepememare nsrnx no 10 pas no cneymmnm cxemam: 1-2-3-4, 1-3-4-2, 1-2-4-3,
4-3-2-1 (pnc. 6.17). Ionony craparect epxart npxmo, mtmnt men n nnna onxnt trt
paccnanent.
Pnc. 6.17. Hepememenne
nsrnxa no ncnnem

Vnpaxnenne 3 3axmypnnanne. Cenare rnyoxn nox, saxmyptre rnasa xax moxno
cnntnee. Bce mtmnt nnna n men onxnt trt nanpxxent. 3aepxnre txanne na 10
cexyn, ne paccnanxre mtmnt. 3arem tcrpo ntoxnnre, mnpoxo orxptn rnasa n por.
Honropnre ynpaxnenne 5 pas. Ono cnnmaer spnrentnoe nanpxxenne n ynyumaer
xponocnaxenne.
Vnpaxnenne 4 Konrpont nex. Honoxnre xonunxn nantnen na nexn saxptrtx rnas.
Moprnnre 10 pas c maxcnmantno cxopocrtm. Bt ne onxnt omymart nnxenne mtmn no
nantnamn. 3axpore rnasa n oroxnnre necxontxo cexyn. Honropnre ynpaxnenne 3 pasa.
Vnpaxnenne 5 Hepememenne nsrnxa c nnxne rouxn na antnmm. Cxtre nepe oxnom
n saxpore naontm nent rnas. B npanym pyxy nostmnre xapanam nnn pyuxy n
pacnonoxnre npemer y xonunxa noca. Inxx npantm rasom na xonunx xapanama (pyuxn),
menenno oronnrare ero or nnna na paccroxnne ntrxnyro pyxn (pnc. 6.18). 3arem
nepenenre nsrnx na nnxnn npemer sa oxnom, a norom na onee antnn. Menenno
nepnnre nsrnx na xonunx npemera. Honropnre ynpaxnenne nx nenoro rnasa, a nocne nx
oonx rnas nmecre.
Pnc. 6.18. Hepememenne
nsrnxa c nnxne rouxn na antnmm

Ynpaanennn nn 1ena (npoqnnax1nxa ummeunoro y1ounennn)
Bect npnneennt nnxe xomnnexc ntnonnxercx crox.
Vnpaxnenne 1 Hoxnmanne nneuamn. Cenare rnyoxn nox n nonnmnre nneun xax
moxno ntme. Cocunrare o nxrn. Ftcrpo ntoxnnre, ononpemenno cpocnn nneun
nnns. Honropnre ynpaxnenne 5 pas.
Vnpaxnenne 2 Konearentnte nnxennx pyx. Onycrnre pyxn nont rena. Cenare
rnyoxn nox, a na ntoxe conepmare xonearentnte nnxennx pyxamn (maxn nnepe-
nasa, ns cropont n cropony): n nnxennn yuacrnyer ncx pyxa or xonunxon nantnen o
nneua (pnc. 6.19). nnrentnocrt ntnonnennx onxna cocrannxrt 1520 cexyn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 6.19. Konearentnte nnxennx pyx

Vnpaxnenne 3 Kynax. Honnmnre naonn nnepe na yponent nnna, nantnt ntnpxmnre
n nanpxrnre. Haunnax c mnsnnna, tcrpo crnare nantnt n xynax onn sa pyrnm
(pnc. 6.20). Pasornnre nantnt. Honropnre ynpaxnenne, pasnepnyn naonn na 90 rpaycon.
Btnonnnre ero 58 pas.
Pnc. 6.20. Conpaem nantnt n xynaxn

Vnpaxnenne 4 Kpyronte nnxennx ronono. Paccnatre mem n nneun, noopoox
onycrnre na rpyt. Ha noxe menenno naunnare xpyronte nnxennx ronono n nenym
cropony, npn nosnpamennn n ncxonoe nonoxenne cenare ntox (pnc. 6.21). Honropnre
xpyr n pyrym cropony. Btnonnnre ynpaxnenne necxontxo pas.
Pnc. 6.21.
Kpyronte nnxennx ronono

Vnpaxnenne 5 Pacnpannenne rpyno xnerxn. Bcrantre nnnom x yrny xomnart, norn
nocrantre na mnpnne nneu, pyxn pasnenre n cropont, naonn ynpnre n crent. Pacnpantre
rpynym xnerxy n menenno nnrarect xopnycom x yrny crent, noxa ne nouyncrnyere
conpornnnenne n nnxennn pyx. Omyrnre nanpxxenne mtmn rpyn n cnnnt. 3a]nxcnpyre
nonoxenne na 30 cexyn, a sarem nepnnrect n ncxonoe. Honropnre ynpaxnenne 35 pas.
Vnpaxnenne 6 Horxrnnannx n naxnont. Btnonnxercx crox, norn na mnpnne nneu. Ha
noxe nonnmnre pyxn nnepx n norxnnrect. Ha ntoxe naxnonnrect nnepe, nocraparect
xocnyrtcx nantnamn nona (pnc. 6.22). Paccnatrect, n +rom nonoxennn cenare rnyoxn
ntox, na ntoxe menenno ntnpxmnrect. Honropnre ynpaxnenne 3 pasa.
Pnc. 6.22.
Horxrnnannx n naxnont

Ynpaanennn nn ymn (npoqnnax1nxa nepnnoro y1ounennn)
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bce mt snaem, uro namn onesnn or ronont, no+romy nenntm ononnennem x paore
na yxpennennem sopontx rnas yer onncannt nnxe nn rpennponox. Hcnxonornuecxoe
soponte xnnxercx ne menee naxntm, uem ]nsnuecxoe. B nmtx naunnannxx naxen
npannntnt nacrpo. Bo npemx ntnonnennx ynpaxnenn nocraparect maxcnmantno
paccnanrtcx, ymare o npnxrnom. enare ynop ne na rexnnxy ntnonnennx ynpaxnenn,
a na namn omymennx. Kaxt pas, xax rontxo nouyncrnyere nanpxxenne n ncxom]opr n
rnasax, xnno omyrnre, uro ycrann, npncrynare x ntnonnennm xomnnexca.
Mtmnt rena cpocxr ycranocrt ntnyxenno nost, n xoropo nt paorann, a ronona
oroxner or poxmnxcx n ne mtcne n nponem. Fyer +]]exrnnnee n necenee, ecnn
nxnmunrt nmnmym mystxy.
Vnpaxnenne 1. Crox nonnmnrect na nocxn 8 pas. Btnonnxre nnxennx n tcrpom
remne, tmnre nponsnontno. Pyxn moryr trt onyment nont rena, nocrannent na noxc
nnn ntrxnyrt nnepe ntepnre yont nx nac napnanr.
Vnpaxnenne 2. Cxtre na xpa cryna. Onycxax ronony n naxnonxx rynonnme nnepe,
enare nox. Orxnonxx ronony nasa n ntnpxmnxx cnnny, ntox (pnc. 6.23). Honropnre
ynpaxnenne 8 pas.
Pnc. 6.23.
Haxnont nnepe cnx

C nomomtm +rnx ynpaxnenn nt sacrannre xpont tcrpee exart no cocyam, oorarnre
rxann xncnopoom n nnrarentntmn nemecrnamn.
Hemnoro oroxnnre. Tenept nponepnm namy cnoconocrt coxpanxrt pannonecne.
Vnpaxnenne 3. Bcrantre, cront craparect epxart nmecre. Moxno nsxrt n pyxn xaxo-
nnyt npemer (monntnt rene]on, necxontxo pyuex, uamxy) n ntrxnyrt nx nnepe.
3aepxnrect n raxom nonoxennn na 1015 cexyn, a sarem nepnnrect n ncxonym nosnnnm.
Vcnoxnnm saauy saxpore rnasa n npoenare ro xe camoe. Hocne ntnonnennx
ynpaxnennx nponrect no xomnare, a sarem nonropnre ero 46 pas. Ecnn +ro xaxercx
npocrtm, moxno nonpoonart npnceart, coxpanxx pannonecne. txanne no npemx
ntnonnennx ynpaxnenn ocraercx nponsnontntm.
Vnpaxnenne 4. Ceuac yem yunrtcx xonnenrpnponart nnnmanne n ro npemx, xora
mtmnt paccnanent. Cxtre yono, cnerxa saxmyptrect, paccnatre mtmnt rena.
Cxonnenrpnpyre nnnmanne na nepenocnne. Hpecrantre, uro nt tmnre uepes rouxy
mexy ponxmn. Cenare 24 noxa n ntoxa. Bo npemx txannx nponsnocnre ]pasy (no
36 pas), nanpnmep: onaam nencuepnaemo +neprne, npn +rom npecrannxx, xax
cnona na noxe nponnxamr n name reno n nanonnxmr +neprne, a na ntoxe yneramr,
sanpax nce nnoxoe.
Vnpaxnenne 5. Ham ocranoct nooport nepnno-+monnonantnoe nanpxxenne, pyrnmn
cnonamn nsannrtcx or crpecca. nx +roro canmcx na cryn, crapaemcx ne cyrynnrtcx.
tmnre nernyoxo uepes noc. Hpn noxe npnnonnmare nantnem xonunx noca n
ononpemenno xax t pasxentnare npncxy (pnc. 6.24). Bttxare ysxo crpye uepes
por. Taxnm cnocoom nt nactrnre xpont xncnopoom, nouyncrnyere ycnoxannammee
ecrnne.
Pnc. 6.24. Hpn noxe npnnonnmaem nantnem
xonunx noca

Ecnn craner cmemno, xora npecrannre cex co cropont, uro x cmerect. Cmex
noapnr nonoxnrentnte +monnn n ononnnrentno nomoxer paccnanrtcx!
Vnpaxnenne 6. H nocnenee. Hanre cron n ncrantre n nyx marax or nero. Btcrannxx
ony nory nnepe (na ntnae), oonpnrect o xpa crona. Bo npemx ntoxa nanpxrare
mtmnt pyx n nor, xax t crapaxct cnnnyrt rxxent npemer (pnc. 6.25). Honropnre
ynpaxnenne 46 pas, cnex sa rem, urot cron ocrancx na cnoem saxonnom mecre.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 6.25. Htraemcx cnnnyrt
cron

3anepmnm ntnonnenne +roro xomnnexca raxnm opasom. Vono cxtre n cenare 23
rnyoxnx noxa n ntoxa, nanmax sa ntnonnenno paoro, ecnn nam nce xe yanoct
nepennnyrt cron.
He nyxno crecnxrtcx xonner no paore, nt xe saornrect o cnoem soponte. Paccxaxnre
nm, sauem n nouemy npoentnamrcx +rn crpannte mannnynxnnn, nosmoxno, xro-ro saxouer
npncoennnrtcx. Hnn ntnonnxre rontxo xomnnexc nx rnas n enare uacrte nepeptnt.
Hanre nanonee npnemnemt napnanr nnuno nx nac, n pasnnna n cocrnenntx
omymennxx npn paccmarpnnannn npemeron craner samerna uepes necxontxo ne. Inannoe
ne nennrtcx!


Inunac1nxa nn nex n ponen
Mt uro-ro ynnexnnct rpennponxo paccnanennem mtmn rena. He cronr satnart, uro
rnasa samnment nexamn n ponxmn, a ram roxe ecrt mtmnt, xoropte nyxamrcx n saore
n perynxpntx rpennponxax.
Cneymmn mero yer necentm. nx +roro nam neoxonmo ncnomnnrt cex n ercrne,
xax rpnmacnnuann n noxastnann xstx cocey (cocexe) no napre, nomnrnnann
cnmnarnunomy mantunxy (enouxe) n mxontnom xopnope. anare oronopnmcx, uro nce
nnxensnoxennoe noer n npnntuxy n yer npnnocnrt maccy nosnrnna no yrpam.
Hrax, yrpo. Bt openn o nanno xomnart, ymtnnct, nocmorpenn na cex n sepxano n
yntnynnct. Hauano nonoxeno! Hpoonxax cmorpert n sepxano, naunnare nonnmart
nepxnne nexn cnauana oonx rnas nmecre, a sarem no orentnocrn. Hpoonxnre ynpaxnenne,
npnnex n ecrnne ponn (pnc. 6.26).
Pnc. 6.26. Honnmaem n onycxaem nexn n
ponn

antme yunmcx xpacnno nomnrnnart, ne mypx npn +rom nropo rnas. Bt anno xorenn
+romy nayunrtcx? Tora nnepe!
Cocpeoroutre nsrnx na orpaxennn n sepxane cocrnenntx pone, pecnnn nnn payxxn
onoro ns rnas. uepes napy mrnonenn ntpannax namn uacrt pyroro rnasa nponaer ns
nonx spennx. Hnanno nonnmare n onycxare nexn oonx rnas o rex nop, noxa nt ne
nouyncrnyere, ne ocnonre n ne sanomnnre nrpy mtmn. Hocne +roro ycrpemnre nsrnx na
ono nexo n mtcnenno npnxaxnre emy ne nnrartcx, ne npexpamax nnxennx nroptm.
3ror nn ynpaxnenn pacmnpxer n yrnynxer nnpxynxnnm xponn, nponsnonr maccax
cnesntx xenes n nx ntnontx xananon.
Xouy npeynpenrt: xax npannno, y nac cpasy ne nonyunrcx onrtcx xopomnx
pesyntraron. He paccrpannarect uepes neenm-pyrym nt macrepcxn cmoxere
nomnrnnart oxpyxammnm. A yx xopomee nacrpoenne no yrpam rapanrnponano!

Y1pennnn rnunac1nxa nn rnas
Hout na ro n nout, urot art ncemy namemy oprannsmy noccranonnrtcx, oroxnyrt,
sapxnrtcx +neprne na yymn ent. Ho nce uame yrpom nam rpyno axe nonxrt cnon
nexn, ne ronopx yxe o sapxxe, npoexxe n ome opocrn. A net uepes rnasa mt
nonyuaem 90 % nn]opmannn o oxpyxammem mnpe. H c xaxnm nacrpoennem npoynnnct
namn rnasa, c raxnm nacrpoennem npocnynnct n mt camn. uro xe npenpnnxrt?
Inmnacrnxy npocrym, +nemenrapnym, no ecrnennym. Bt npocnynnct, ne cnemnre
ncxaxnnart c nocrenn n nocnrtcx no omy, conpaxct na paory. Paora ne nonx, n nec ne
yexnr.
Vnpaxnenne 1. Horxnnrect! Hepnoe, uro enamr nce xnnornte cpasy nocne
npoyxennx, +ro norxrnnamrcx. H, onxna nam cxasart, ouent npannntno nocrynamr.
Btrxnnre nect nosnonounnx, pyxn n norn n ennym nnnnym nenrouxy (pnc. 6.27).
Pacrxnnre +ry nenrouxy, cnerxa nonepnynmnct na onn ox, norom na pyro. 3ro
ynpaxnenne nsnecrno no nasnannem Ptxa n nxonr n xomnnexc sonortx ynpaxnenn
nsnecrnoro xnoncxoro naryponara Kanyso Hnmn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 6.27.
Btrxrnnaem nosnonounnx, pyxn n norn n ennym nenrouxy

Pyxn saxnntre sa ronony, ntrxnyn nx na ncm nnny, norn raxxe ntnpxmnre, nocxn
norxnnre na cex, nxrxn ne orptnare or nona. Hoouepeno na cemt cueron pacrxrnnarect
n pasnte cropont, cnerxa naxnonxx xopnyc ro n onn, ro n pyro ox. Hxrxo npano norn
norxnnrect nnpano nnns no nony, a oenmn ntrxnyrtmn pyxamn nneno nnepx. H naoopor,
nxrxo neno norn norxnnrect nneno nnns, a pyxamn nnpano nnepx. Btnonnnre
ynpaxnenne necxontxo pas n xaxym cropony.
Honoxnre naonn no mem, norn epxnre nmecre. Horxnnre nocxn oenx nor na cex n
naunnre nnpnponart ncem renom, npoonxax enart +ro n reuenne 12 mnnyr. 3ro noxoxe
na menxne nsnnnannx ptxn n noe no npemx ee nnxennx. Tax axe camte menxne
xannnnxpt naunnamr cnom paory, xpont nepecraer sacrannartcx, xponocnaxenne ncex
opranon n rxane ynyumaercx. Vnpaxnenne cnococrnyer paccnanennm nosnonounnxa n
crxnyrtx no npemx cna mtmn, ecnn nt cnann n nanpxxennom cocroxnnn.
Vnpaxnenne 2. Paccnatre nce mtmnt, npecrantre, uro nt nnuero ne necnre n rena y nac
xax t nonce ner. Bnpoxo pacxpore rnasa n por na cexyny. 3arem nepnnrect n ncxonoe
nonoxenne. Honropnre ynpaxnenne 4 pasa. Ouent mnorne no cne neocosnanno upesmepno
cxnmamr uenmcrn, saxmypnnamr rnasa. O xaxom ortxe n raxom cnyuae moxno ronopnrt?..
Vnpaxnenne 3. 3axmypnnaemcx 8-10 pas naxaunnaem n cnon rnasa xpont c nnrarentntmn
nemecrnamn n xncnopoom. 3arem yunm namn rnasa moprart 1520 cexyn. H ne
satnaem moprart n reuenne ncero nx!
Vnpaxnenne 4. Hnctmo nocom xopomo snaxomoe nam ynpaxnenne. 3axptnaem rnasa,
npecrannxem nam noc n nne pyuxn n naunnaem nncart nm n nosyxe cnona. Hycrt xaxt
ent rema cnon yer nono ropoa, pystx, nasnannx nneron, xnnornte, a nce, uro
yrono. Tax mt nenanxsunno yrpom nxnmuaem n paory nam mosr, a mtcnennte
npecrannennx, nosnnxammne n ronone, cnococrnymr paccnanennm. K romy xe nama mex
conepmaer n cnom mnnn-rnmnacrnxy.
Vnpaxnenne 5. Cnennantno nx pone. Hanncmne na rnasamn ponn n nepxnne nexn
+ro ne rontxo ne+crernuno, no n npeno nx spennx. Ho+romy ynnnxemcx nonomy nm
ntcoxo nonnmaem ponn. Hpnuem mt rax cnntno crapaemcx nonxrt cnon ponn, uro n
+rom yuacrnymr axe ymn, ro ecrt ntnonnxem ynpaxnenne o noxnnennx omymenn n
ymax. 3arem paccnanxem mtmnt. Cneyer ntnonnnrt 5-10 raxnx ynnnenn.
Vnpaxnenne 6. Hantmnnr n reuenne nxrn mnnyr. Bt yxe ocrarouno opt, urot cnona
ne ycnyrt. Taxoe ynpaxnenne nosnonnr nam copartcx c mtcnxmn, ocosnart, uro nacran
nont nnrepecnt ent, n orartcx xnsnn, ynnert mnp no ncem ero pasnoopasnn. opoe
yrpo! Cmeno ncranare c nocrenn, ntnonnxre rnmnacrnxy n npnnnmare xonrpacrnt
ym.

Toueunmn uaccaa
Toueunt maccax namen mnpoxoe npnmenenne n opte co spnrentntm yromnennem n n
npo]nnaxrnxe saonenann opranon spennx. Conpemennax meronxa axrnnno coueraer
xnaccnuecxne +nemenrt maccaxa c roueuntm maccaxem.
Maccax npocr n ntnonnennn, ner neoxonmocrn n npnnneuennn cnennanncra,
ncnontsonart ero moxno npxmo na paouem mecre. Hnrencnnnocrt nt nonpaere
nnnnnyantno, n sanncnr ona or omero camouyncrnnx.
Maccnpymrcx nonocncrax uacrt ronont, nnno, nanneutx. Hcnontsymrcx re xe npnemt,
uro n n xnaccnuecxom maccaxe, nornaxnnannx, pacrnpannx, ntxnmannx, pasmnnannx, a
raxxe annenne n nnpannx.
B nponecce ntnonnennx maccaxa nt mexannuecxn nosecrnyere na nonornuecxn
axrnnnte rouxn (FAT), xoropte nmemr cnxst c pasnnuntmn nnyrpennnmn opranamn n
cncremamn.
O npannntnocrn naxoxennx rouxn cnnerentcrnyer peaxnnx na naannnnanne.
Btpaxaercx +ro n omymennn nomort, pacnnpannx, onemennx n axe onn. Bepno narn
nonornuecxn axrnnnte rouxn na namem rene nomoraer crpoenne camoro oprannsma, a
nmenno xocrnte yropxn, xmxn, mtmeunte nannxn, cyxoxnnnx.
3]]exrnnnocrt maccaxa sanncnr or cnnt n nnrencnnnocrn nosecrnnx na FAT. Cnntnoe
n npoonxnrentnoe naannnnanne ecrnyer ycnoxannamme, a cnaoe n xoporxoe
naoopor, nosyxamme. Hpoonxnrentnocrt nosecrnnx na ony rouxy ne onxna
npentmart 1,5 mnnyrt.
Hnxe yer npenoxena cncrema roueunoro maccaxa nx cnxrnx spnrentnoro yromnennx
n nepnnoro nepenanpxxennx. Oparnre nnnmanne na pacnonoxenne rouex, xoropoe
npecranneno na pnc. 6.28.
Pnc. 6.28. Pacnonoxenne
rouex nx maccaxa

Touxa 1 pacnonoxena rouno nocepenne sartnxa, na rpannne nonocncro uacrn ronont,
mexy nepntm n nroptm mentmn nosnonxamn, no nnanne, opasyemo rpanennennntmn
mtmnamn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hoxasannx: rononnax ont, ont n onacrn men, nenpacrennx.
Touxa 2 naxonrcx na cpene nnnnn ronont na 3 cm ntme sane rpannnt
nonocncro uacrn ronont, mexy sartnouno xocrtm n nepntm nosnonxom.
Hoxasannx: rononnax ont, rnasnte saonenannx.
Touxy 3 moxno narn coxy, na yponne rouxn 1, na rpannne nonocncro uacrn ronont,
no nnanne y napyxnoro xpax rpanennennno mtmnt.
Hoxasannx: ont n onacrn men, nenpacrennx, rnasnte saonenannx, rononnax ont.
Touxa 4 pacnonoxena coxy, n 3 cm or rouxn 2, y nnxnero xpax sartnouno xocrn, na
nepmnne sartnounoro rpeyrontnnxa. Hoxasannx: saonenannx rnas, yxa, ropna, noca,
nenpacrennx.
Touxa 5 pacnonoxena n nonom yrny nonocncro uacrn ronont, n 1,5 cm or ero xpax, na
mecre coennennx nono n remenno xocre.
Hoxasannx: ont n nono onacrn, rononnax ont, cnnxenne ocrport spennx,
cnesoreuenne.
Touxa 6 naxonrcx cnnsy or napyxnoro xonna ponn, n 1,2 cm cnapyxn or rnasnnnt.
Hoxasannx: onn n nepene uacrn ronont, mnrpent, xonmnxrnnnr, mym n ymax.
Touxa 7 pacnonoxena na 2/5 paccroxnnx mexy cepenno ponn n nepene rpannne
nonocncro uacrn ronont. Hoxasannx: saonenannx rnas, rononnax ont.
Touxy 8 nt naere na 2 cm nnxe cepennt nnxnero xpax rnasnnnt.
Hoxasannx: xonmnxrnnnr, rnx n xonrpaxrypa nnnentx mtmn.
Touxa 9 pacnonaraercx n nenrpe nanepenoctx, n yrnynennn, xoropoe npomyntnaercx
mexy ponxmn.
Hoxasannx: rononnax ont, nenpacrennx, saonenannx rnas.
Touxa 10 naxonrcx y ocnonannx nepxnero (nnyrpennero) xpax ponn.
Hoxasannx: cnesoreuenne, nounax cnenora, rononoxpyxenne.
Touxa 11 pacnonoxena na cpene nnnnn cnnnt, mexy ocrncrtmn orpocrxamn mecroro
n cetmoro mentx nosnonxon. Hoxasannx: ont n meno-sartnouno onacrn.
Touxa 12 naxonrcx n onacrn narnasnnunoro ornepcrnx, n cepenne ponn.
Hoxasannx: saonenannx rnas, rononnax ont.
Bosecrnyx na rouxn no uacono crpenxe, nt oxaxere ycnoxannammee, paccnanxmmee
ecrnne, a nnraxct npornn nee nosyxammn, paspaxammn +]]exr.

Bnnmanne!
V roueunoro maccaxa ecrt cnon npornnonoxasannx. Cronr orxasartcx or +ro
mannnynxnnn, ecnn ecrt axe neontmoe nontmenne remneparypt rena, narnocrnponant
ocrpte n xponnuecxne nocnannrentnte nponecct, n mecre nonornuecxn axrnnno rouxn
nmemrcx mexannuecxne nonpexennx, nonoopasonannx nnn pyrne nopaxennx xoxn. ne
pexomenym sannmartcx maccnponannem axrnnntx rouex n no npemx epemennocrn.

B sanepmenne ontmo rnant o camtx pasnnuntx xomnnexcax rnmnacrnxn nx rnas n ne
rontxo x xorena t nonecrn nexoropt nror. Bt mornn yromnrtcx or nocroxnnoro
mentxannx ]pas rnna ynpaxnenne N ntnonnxercx, neoxonmo. K romy xe cnono
nao ntstnaer, xax npannno, oparnym peaxnnm, n nce name cymecrno npornnnrcx
ncnonnxrt xomant. Ho nopasmtmnxre o rom, uro nnxro ne cmoxer nam nomout, ecnn nt
camn ne saxornre cee nomorart. Haunnre enart rnmnacrnxy npxmo ceuac, ne unrare
xnnry antme, noxa ne cenaere re ynpaxnennx, xoropte nam sanomnnnnct n ontme ncero
npnmnnct no yme. Hyrn x orcrynnennm saxptrt, anare naunnart!

Hpannntnme npnnmuxn spennn
Hocroxnno moprare n nnrarect. Cnauana +ro moryr trt ocosnannte nnxennx, no
cnycrx neontmo npomexyrox npemenn nt npnoperere npnntuxy moprart n ne croxrt na
mecre. Kora nt mopraere, nonepxnocrt rnasa ounmaercx n ynnaxnxercx, a mtmna, xoropax
orneuaer sa nnxenne nexa, rpennpyercx.
tmnre nerxo, nonno rpytm. B txannn xnsnt! Tax nt nannraere xaxym xnerxy
cnoero rena xncnopoom.
C nnrepecom paccmarpnnare nce oxpyxammee, nyremecrnyre no npemeram nsrnxom.
Hontsyrect cnonm nepn]epnuecxnm spennem +ro onee paccnanennt n
ypannonemennt napnanr.
Hocroxnno menxx ]oxyc nnnmannx, nt moxere cnxrt spnrentnoe nanpxxenne n nosnonnre
rnasam paorart n paccnanennom pexnme. Hanpnmep, xora neere mamnny, nepenonre
nsrnx co cnnomerpa na sepxano sanero nna, na nomep nnepennyme mamnnt. Iynxx
no ynnne, cmorpx renennsop nnn nponox enonte neperonopt, cmorpnre noxpyr cex,
sameuare noponocrn, cxontsnre nsrnxom no npemeram.
Hayunrect nocnpnnnmart nce ynnennoe es ycnnnx, opernre nerxocrt.
uacro saxptnare rnasa, anax nm ononnnrentnt ortx.
nx xopomero spennx neoxonmo nonnoe paccnanenne rnas. 3opont opran c xopomnm
spennem nnxora ne crapaercx ynnert, on npocro nnnr. 3penne yer neantntm rontxo
rora, xora rnasa yyr naxonrtcx n cocroxnnn nonnoro noxox.
Ecnn xornre nsannrtcx or anomann pe]paxnnn nnn nsexart nx, neoxonmo ycrpannrt
mtcnn o ycnnnn. Hcnxonornuecxoe nanpxxenne npnneer (n +ro nensexno) x
cosnarentnomy nnn eccosnarentnomy nanpxxennm rnas. Vanoct paccnanrtcx na
xoporxn npomexyrox npemenn, snaunr, ynyumenne yer cront xe nenpoonxnrentntm.
Kax rontxo paccnanenne npnopeno nocroxnnt xapaxrep, +]]exr saxpennen na onrn
cpox n coo moxno ropnrtcx.


Inana 7
Cne1 nn rnas. Connpnsannn

Pont connna n name xnsnn nennxa n ouennna xaxomy, no nectma neonosnauna.
Conneunte nyun moryr oxastnart xax nonesnoe, rax n npenoe nosecrnne. Kora rnasa
yromnent, onn nerxo paspaxamrcx xpxnm conneuntm cnerom. Ecnn c nacrynnennem
conneuntx ne (nepno c mapra no oxrxpt) nt npneraere x nomomn conneuntx ouxon n
oxonrtcx es nnx ne n cocroxnnn, ro npenaram nonpoonart meronxy conxpnsannn rnas.
Mero npocr n ne norpeyer ononnnrentntx ycnnn oprannsma.
Eme necxontxo cnon o nsanmoornomennxx rnas n connna. Fontmym uacrt cnoe ncropnn
uenonex nponen na orxptrom nosyxe no nenocpecrnenntm ecrnnem npxmtx
conneuntx nyue. H rontxo naunnax c XX nexa mt nepepannct n ropoa, saxptnnct n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
o]ncax, sacenn sa monnropt xomntmrepon.
A net uenonex no cnoe cyrn nennoe xnnornoe, n ceruarxa ero rnas nyume ncero
paoraer npn nennom cnere. Hpn neocrarxe conneunoro cnera ceruarxa nocrenenno
aanrnpyercx x nontm ycnonnxm n cranonnrcx rnnepuyncrnnrentno axe x camomy
otunomy nennomy cnery. B raxom cnyuae moxno xoncrarnponart cnerooxsnt. Kax x yxe
ormeuana, cnerooxsnt moxer pasnnrtcx n npn nocroxnnom nomennn connnesamnrntx
ouxon. Cnerooxsnt +ro anomantno, x romy xe cneom rxnyrcx n pyrne napymennx
spennx.
Taxax mannnynxnnx, xax conxpnsannx, sanmcrnonannax y oron n nonynxpnsnponannax
Vnntxmom F+rcom, nosnonxer nsannrtcx or cnerooxsnn n nepnyrt ceruarxe rnasa
npnntuxy x xpxomy cnery. B pesyntrare mt nonyunm nopmantnym paory ceruarxn npn
nennom cnere n mnpoxom nanasone xpxocrn. Conneunt cner nomoraer paccnanrtcx
rnasntm mtmnam, crnmynnpyer payxnym oonouxy n nepnt rnas, mxrxo ycnnnnaer npnrox
xponn x rnasam, a snaunr, ynyumaer nx nnranne n cnaxenne xncnopoom.
Bo npemx conxpnsannn nt onxnt uyncrnonart cex n cocroxnnn npnxrno pemort,
nanenaemo rennom, nocrynammnm uepes nexn. Hpecrannxre, xax conneunt cner
nponnxaer nrnyt nac n nanonnxer nce reno.

Texnnxn nmnonnennn connpnsannn

Cymecrnymr pasnnunte rexnnxn ntnonnennx conxpnsannn. Hpnney nnmt nexoropte ns
nnx.

Pacxaunnannn
Bcrantre n xopnope nnn n renn, xoropym orpactnaer crena, y camo rpannnt npxmtx
conneuntx nyue n renn. Honycornyrtmn n noxrxx pyxamn ynpnrect n creny, saxpore
rnasa n naunnre pacxaunnartcx, ntnpxmnxx n cnona crnax pyxn. Bect ]oxyc n rom, uro
nnno nonepemenno yer oxastnartcx ro n renn, ro na connne. Craparect tmart rnyoxo
n ponno. Cxnost saxptrte nexn nt yere omymart cneronte ncntmxn, xoropte ne
npnunnxr onesnenntx omymenn. uepes necxontxo ceancon yer ormeuen ronnsnpymmn
+]]exr, mtmnt nnna nayuarcx nerxo paccnanxrtcx n nepexo ns renn na connne yxe ne
yer raxnm onesnenntm.

Bmnn ns 1enn
Eme ona manentxax xnrpocrt no omennm rnas c connnem saxnmuaercx n cneymmem.
Hpnnoxnre naont x rnasy rax, urot ona ne crecnxna nnxennx nex, ntnre ns renn.
Ftcrpo nsrnxnnre na semnm, a sarem na connne. Honxrno, uro cmorpert yer rontxo onn,
ne npnxptrt rnas, xoropt, x namemy ynnnennm, ne nouyncrnyer xaxoro-nno
paspaxennx or npxmtx conneuntx nyue. Tenept saxpore nexn na necxontxo cexyn, rem
camtm anax rnasam oroxnyrt. Honropnre ro xe camoe co nroptm rnasom.
Btnonnnre ynpaxnenne necxontxo pas. Konnuecrno nonropenn ntnpare camn, rax xax
y xaxoro nnnnnyantnt nopor nepenocnmocrn xpxoro cnera. Cnrnanom x npexpamennm
sanxrn yer noxnnenne ncxom]opra, omymennx xxennx nnn noxnnennx cnmnroma
nnennx c saxptrtmn rnasamn, payxnte xpyrn.

Baxno
He nnrencnnnocrt cnera, a pesxax cmena xonrpacron yromnxer spenne. Ho+romy nonesno
nocrannxrt npxmtm conneuntm nyuam saxptrte rnasa, ntxox ns remno xomnart na cner
(pnc. 7.1).

Pnc. 7.1. Honesno nocrannxrt
npxmtm conneuntm nyuam saxptrte rnasa

Knaccnuecxan connpnsannn
Vnpaxnenne 1. Bcrantre rax, urot ona nora tna n renn, a pyrax na connne. 3axpore
rnasa, menenno (n reuenne 7-10 cexyn) nonopaunnare ronony ns cropont n cropony.
Inasa yyr nonaart ro na connne, ro n rent. Hpoonxnrentnocrt ntnonnennx +roro +rana
12 mnnyrt. txanne onxno trt cnoontm, cnoxontm.
Vnpaxnenne 2. Bcrantre na connne nnnom x naammnm nyuam. 3axpore rnasa n naunnre
menenno nonopaunnartcx ncem renom ro nneno, ro nnpano. Ecnn xornre, moxere
nonopaunnart rontxo ronony. Ho, n ornnune or nepnoro +rana, namn rnasa nce npemx yyr
na connne. Hpoonxnrentnocrt ntnonnennx ynpaxnennx 23 mnnyrt, onaxo nocrenenno
ero moxno ynnnxrt, o rex nop, noxa nexn ne nepecranyr nsparnnart n nt ne yere
mypnrtcx or conneunoro cnera.

Bnnmanne!
Moxere naptnponart nnxennx: pncyre nocom xpyr, snax ecxoneunocrn, xpecr nnn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
uro-ro eme.

Vnpaxnennx 35. Hpnxpore onn rnas, cnepxy nennorno npnnoxnre naont, urot rnas
mor cnoono orxptnartcx n saxptnartcx, no none tno uepntm. Bcrantre na connne.
Onycrnre ronony n naunnre nonopaunnartcx ncem renom n pasnte cropont. Bsrnxom
orxptroro rnasa cxontsnre no semne. Btnonnxre raxne nnxennx n reuenne 12 mnnyr.
3arem ns roro xe ncxonoro nonoxennx (onn rnas saxptr n npnxptr naontm)
nonnmnre ronony nnepx n cnona naunnre ntnonnxrt nonoport. Orxptrtm rnasom
moprare n cmorpnre na connne.
Hocne cneyer ntnonnnrt re xe ynpaxnennx nx nroporo rnasa.
3arem nymx orxptrtmn rnasamn cnauana cmorpnm n semnm, sarem, moprax, na connne
(pnc. 7.2). Kaxt napnanr ntnonnxem n reuenne 12 mnnyr.
Pnc. 7.2. Cmorpnm orxptrtmn rnasamn
cnauana n semnm, sarem, moprax, na connne

Vnpaxnenne 6. Ono onxno crart sanepmammnm. Pacnonoxnrect na orxptrom nosyxe,
ecnn noroa nosnonxer, nnn y orxptroro oxna, ecrecrnenno na connne. Cnnna npxmax, nneun
pacnpannent, pyxn cnoono cnncamr nont rynonnma, rnasa npnxptrt. Hocrannxre nexn
conneunomy cnery n menenno, nnanno, nerxo nonopaunnare ronony ns cropont n cropony.
Haunnart nyume csanxrn npoonxnrentnocrtm oxono mnnyrt, a sarem nocrenenno
ynennunnart o 1015 mnnyr.
Ho oxonuannn conxpnsannn ntnonnnre nantmnnr (cm. rnany 8). Hpnuem nantmnnr onxen
nnrtcx n na pasa ontme, uem ceanc conneuntx nann.

K cneennm
Conxpnsannm moxno ntnonnxrt n nexa n cnx. Inannoe maxcnmym xom]opra.

K coxanennm, conntmxo ne anyer nac cnonm nnnmannem. H ontmax uacrt roa n
cpene nonoce Poccnn npoxonr nce-raxn es connna. B +ro npemx moxno ntnonnxrt
pyrne napnanrt conxpnsannn, ncnontsyx ncxyccrnennte ncrounnxn cnera. nx +roro
moxno npnsnart na nomomt otunym namny nnn cneuy.

Connpnsannn c naunon
nx conxpnsannn nooer namna momnocrtm 150 Br. Moxno ontme nnn mentme na
name ycmorpenne (opnenrnpyrect na cocrnennte omymennx). Paccroxnne o ncrounnxa
cnera onxno trt raxnm, urot na xoxe omymanoct renno, nsnyuaemoe npnopom.
Vnpaxnennx nce re xe, uro n c conntmxom. Tontxo ncxyccrnennt cner ne oxaxer raxoro
neuenoro nosecrnnx, xax npnpont. Ho+romy conerym ncnontsonart xaxt
conneunt ent no naro sopontm rnas.

Baxno
He nontsyrect nx cnonx ceancon conxpnsannn ]nyopecnenrntmn (namnamn nennoro
cnera), nn]paxpacntmn nnn yntrpa]nonerontmn namnamn.


Connpnsannn co cneuon
t nasnana +ror napnanr conxpnsannx +rparaxa.
Cneua npexpacno noxonr nx conxpnsannn. Ee mxrxn cner ne paspaxaer rnasa,
ecrnyer ycnoxannamme n paccnanxmme. Beuepom ntxponre nx cex nemnoro npemenn
(2030 mnnyr +roro yer ocrarouno). 3axrnre cneuy n pacnonoxnrect nanpornn
(pnc. 7.3). Hocraparect paccnanrtcx. tmnre nerxo, n cnoonom pnrme. Cnauana
saxpore rnasa n npecrantre nnamx cneun, cocpeoroutrect na opase. uepes 23 mnnyrt
menenno orxpore rnasa n nocmorpnre na oront. Bam ne saxouercx orptnartcx or +roro
uapymmero spennma. Taxax mannnynxnnx nomoxer ne rontxo cnxrt ycranocrt c oprana
spennx, no n paccnanrtcx, oroxnyrt nocne rpynoro nx.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 7.3. Conxpnsannx co cneuo

Payre rnasa cosepnannem nnamenn n xamnne, rnemmnx yrontxon n ncxp xocrpa, xora
ntpannct sa ropo.
Venxx nnnmanne npnneenntm ntme ynpaxnennxm, moxno snaunrentno nontcnrt
ycrounnocrt rnas x oxpyxammnm nac mnrammnm pexnamntm ornxm, ]apam ncrpeuntx
anromonne, conneunomy cnery.


Cosaeu xouqop1noe ocnemenne
Mt c namn yxe noronopnnn o rom, xax conneunt n nmo pyro cner moxer neunrt
rnasa, nanonnxrt nx +neprne, cnno, sopontem. Ho +ro orentnte rexnnxn, na xoropte
nyxno npemx. A uro xe xacaercx cnera, c xoroptm mt cranxnnaemcx execexynno? B xaxnx
ycnonnxx mt ntnyxaem paorart namn rnasa? O rnrnene ocnemennx n noer peut
antme.
Hpannntno noopannoe ocnemenne ona ns rnanntx cocrannxmmnx sopontx n
nopmantno paort rnas.
Honpax ocnemenne nx cnoero paouero mecra, ocnontnarect na cocrnenntx
omymennxx. 3ect noxonr npannno o rom, uro cxontxo nme, crontxo n mnenn (nepnee
cxasart, omymenn). uro xopomo nx nac, moxer trt conepmenno neymrntm n axe
npentm nx pyroro uenonexa. 3nauenne nmeer n pannomepnocrt ocnemennx, n ero
cnexrpantnt cocran.
Pannomepnoe pacnpeenenne cnera nopasymenaer, uro xpxocrt ocnemennx pasnnuntx
npemeron onxna trt panno. Ecnn xe +ro ne rax, mt ncntrtnaem ncxom]opr, rnasa
nsnnmne nanpxramrcx, a cneonarentno, pantme ycramr. Ocoenno samerno tcrpoe
yromnenne, ecnn nam nocroxnno npnxonrcx nepenonrt nsrnx c monnropa xomntmrepa na
pyrne npemert, nanpnmep nanpax rexcr c nncra.
Hyumnm napnanrom yer uepeonart paory c ymaxntmn oxymenramn n xomntmrepom
nnn xorx t crpemnrtcx, urot npn urennn c nncra monnrop tn nne nonx namero spennx.

Coner
He paspemare cnonm erxm enart ypoxn c nxnmuenntm renennsopom. axe ecnn onn n
nero n ne cmorpxr, renennsop nonaaer n none spennx. On nmeer conepmenno pyro
yponent ocnemennocrn, uro nerarnnno cxastnaercx na paore rnas.
H eme! Hpn npocmorpe renennsopa n paore sa xomntmrepom n neuepnee npemx
oxsarentno nxnmuare n nomemennn cner.

Couerare mecrnoe n omee ocnemenne. Omee ocnemenne cosaer xom]oprnt yponent
ocnemennocrn, a noxantnoe ntcrynaer ononnnrentntm nomomnnxom npn paccmarpnnannn
menxnx erane.
Kpome roro, couerare nennoe (ecrecrnennoe) n ncxyccrnennoe ocnemenne. Cner or nyx
ncrounnxon (ocoenno ecnn onnm ns nnx ntcrynaer connne) ne onxen nocnpnnnmartcx
xax na pasentntx noroxa. Hpn orcyrcrnnn nepenaon nnonne moxno nontsonartcx
cmemanntm ocnemennem es ymepa nx rnas.


Inana 8
Hantunnr

Bosmoxno, +ro nonoe nonxrne n name xnsnn. Ono nepasptnno cnxsano c npetyme
rnano o conxpnsannn, re x paccxasana o rom, xax cmxrunrt yap conneunoro cnera na
rnasa. Orentnoe n camoe npncrantnoe nnnmanne cneyer yennrt n raxo npocro, no
neotxnonenno, noncrnne uyornopno mannnynxnnn, xax nantmnnr. Ormeuy, uro
nonoxnrentnt +]]exr or nantmnnra npnsnamr n npaun rpannnonno npaxrnxn, n
yunrenx nenpnsnanntx noncemecrno meronx, cpen xoroptx cam rocnonn F+rc co
cnonmn yuennxamn n nocneonarenxmn, Hopexon n p. Ho nnxe peut noer concem ne o
nantmax.
uenoneuecxn rnas onaaer ynnnrentno nocnpnnmunnocrtm x cnery. Cymecrnymr
o]nnnantnte nccneonannx, oxastnammne, uro rnas uenonexa moxer nocnpnnnmart
cnerono nyuox ncero n na xnanra. A nonnocrtm paccnanrtcx rnasa moryr rontxo n
aconmrno remnore, no+romy npocro saxptrt rnasa n oecneunrt rem camtm nonnonennt
ortx ne yacrcx.
H nor na nomomt cnemnr nantmnnr. Hasnanne +ro mannnynxnnn an F+rc, nxnmunn ee n
cnom meronxy noccranonnennx spennx. Cnono nantmnnr +ro ncxaxennt napnanr
anrnncxoro palming (or palm naont).
Hantmnnr no F+rcy ouent nanomnnaer nemenxamenrosnt mero neuennx,
npnmenxemt c annnx npemen n Hnnn n Knrae. B cnoe ocnone nantmnnr coepxnr ne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
pannosnaunte n nsanmoononnxmmne pyr pyra cropont: ]nsnuecxym n ncnxnuecxym.

mnsnuecxan coc1annnmman
Ocynm ]nsnuecxym cropony nantmnnra xax nanonee npocrym n ocnoennn. A yxe sarem
nepeem x ncnxnuecxo cocrannxmme, cnxsanno c onee cnoxno paoro mosra, c
nocnomnnannem n mtcnenntm npecrannennem.
Bt ynnnrect, no n xaxom-ro cnoem napnanre nantmnnr ncnontsonan xaxt ns nac,
npocro ne snan n ne saymtnancx o +rom. Hnorno, ne es nnmnero ycnnnx saxpore rnasa.
Honepx rnas nonoxnre cnoxennte uamxoopasno naonn, nantnt pyx npn +rom onxnt
cnerxa naxnatnartcx pyr na pyra n nonaart na nam no. Inasa xe yyr npnxptrt
nnannamn naone.

Bnnmanne!
He annre na rnasnte xnoxn, nnaue +]]exr yer npxmo npornnononoxntm
saymannomy rnasa ne paccnaxrcx, a rontxo yyr nanpxrartcx. Hponeptre, urot rnasa
no naonxmn ornocnrentno cnoono orxptnannct n saxptnannct.

Kpax naone onxnt nnmt cnerxa xacartcx noca, urot ne npenxrcrnonart npannntnomy
pnrmy txannx, a ontmne nantnt nexart na nncouno-cxynono uacrn nnna. urot ne
nanpxrart pyxn, nepnte sanxrnx npononre sa cronom, re moxno yono pacnonoxnrt
noxrn. Btcora cryna onxna trt raxo, urot no oxasancx na yponne nantnen cornyrtx
pyx, a nosnonounnx tn ntnpxmnen.

Bnnmanne!
Hpn ntnonnennn nantmnnra cnx cnenre sa rem, urot nam nosnonounnx tn npxmtm,
ne ntrnare mem, ne cyryntrect n ne roptre cnnny. Henpannntnax ocanxa napymaer
nnranne n txanne ncex opranon, n rom uncne n namnx rnas. B nrore nt nonyunre cxopee
nerarnnnt, nexenn nosnrnnnt +]]exr.

3annmartcx nantmnnrom moxno n nexa. Ecnn nexnre na xnnore, nonoxnre no noxrn
noymeuxy. Ecnn nam yonee nexart na cnnne, ro npocro noxnrect nnuxom, ntnpxmnn
norn. Kcrarn, nmenno n nocnenem napnanre npaxrnxymr nantmnnr nnncxne orn.
Camtm naxntm momenrom npn ocnoennn nantmnnra xnnxercx ro, uro nam onxno trt
maxcnmantno yono. Hnxaxoro ]nsnuecxoro ncxom]opra omymartcx ne onxno.
Hoxnnncx npepnnrect, n +rom ner nnuero crpamnoro. Mnorne npaxrnxymmne nantmnnr
npaun n nocneonarenn F+rca, naoopor, axe pexomenymr ntnonnxrt n nantmnnr, n
conxpnsannm, n npoune ynpaxnennx xoporxnmn nopnnxmn, no uacro (a ne nnrentnte
ceanct, no pas n ent). npnepxnnamct nosnnnn, uro xopomo ro, uro npannrcx. Tax uro
cmorpnre camn n pemare, sannmartcx nam cocrnenntmn rnasamn uacro n xoporxoe npemx
nnn pexo, no rparnrt na +ro ontme npemenn.
Btnonnxrt nantmnnr cneyer rax uacro, xax rontxo y nac nonyuaercx. Ocoenno ecnn
uyncrnyere, uro namn rnasa yromnent nnn onro naxonnnct n cocroxnnn nanpxxennx.
Hantmnnr n raxo cnryannn nyumn cnoco paccnanrtcx n noccranonnrt cnnt.
nnrentnocrt nponeypt +ro ntop xaxoro. ne mory art sect xaxnx-nno rountx
pexomenann. Komy-ro xom]oprno sannmartcx nantmnnrom noonry, a xro-ro moxer
yennrt nponeype ncero necxontxo mnnyr, saro enaer +ro 56 pas n ent. H ro n pyroe
npannntno. Camoe rnannoe, urot nt noome sannmannct cnonmn rnasamn n yenxnn nm
ocrarouno nnnmannx.
O remneparype naone no npemx ceanca raxxe cronr cxasart necxontxo cnon. Hexoropte
pexomenymr ntnonnxrt nantmnnr renntmn naonxmn. ononnnrentnoe renno onee
npnxrno xoxe nnna, n xaxo-ro mepe ycnnnnaercx xponoopamenne n onacrn rnas.
Corpenart pyxn moxno, xopomo nomaccnponan nx nnn pacrepen ony pyxy o pyrym.
Moxno raxxe npocro noepxart pyxn no crpye ropxue not.
Px nocneonarene F+rca conerymr, ocoenno n xapxym noroy, naoopor, ononocnyrt
pyxn xonono noo.
Ornnunt napnanr nponecrn nantmnnr nepe cnom. Bect oprannsm n namn rnasa
ycnoxoxrcx, nororonxrcx xo cny, nacrpoxrcx na conepmenno pyro remn paort.
Kax ntnonnxrt nantmnnr, uro nastnaercx, c rexnnuecxo cropont, ymam, nt yxe
nonxnn. Tenept nacrano npemx yennrt nnnmanne ncnxnuecxo cocrannxmme nantmnnra.

Hcnxnuecxan coc1annnmman

pennne orn cunrann, uro n ocnone ncex napymenn spennx nexnr nanpxxenne n
nepenanpxxenne ncnxnxn, a neantnoro spennx moxno onrtcx rontxo paccnanennem.
Cornacno nx npecrannennxm, n noccranonnennn n noepxannn soponoro spennx ecrt
ncero na moryunx ptuara: conneunt cner n nnenne uepnoro nonx saxptrtmn rnasamn.
Houemy nmenno uepnoro? uepnax nonepxnocrt nnuero ne nsnyuaer n ne orpaxaer, ona
rontxo nornomaer nonaammne na nee nyun. Ho+romy uepnt nner npoonxaer ocranartcx
raxnm nesanncnmo or ocnemennx n xomnare n or roro, nacxontxo yanen or nac uepnt
npemer.
Baxntm xnnxercx n ro, uro uepnt nner ncera, uro nastnaercx, no pyxamn. Hanpnmep,
yxnt uepnoro nnera moxno narn n nmo xnnre. A snaunr, y nac nepe rnasamn ncera
ecrt nean uepnoro, x xoropomy nyxno crpemnrtcx n cnonx npecrannennxx.
Hrax, saxptnaem rnasa, xnaem na nnx naonn n nnnm xaxne-ro crpannte snesouxn,
mrpnxn, pasnot n np., npnuem onontno xpxne n nnrammnecx. A nam nx paccnanennx n
noccranonnennx nyxna remnora. F+rc oxcnxn +rn xaprnnxn rem, uro spnrentnte nenrpt
naxoxrcx n cocroxnnn nosyxennx. To ecrt mt npoe t onxnt paccnanrtcx, a
naxonmcx n cocroxnnn ncnxnuecxoro nanpxxennx.
Hama xe saaua ynnert aconmrno uepnoe none. Hpnuem uem uepnee yer +ro none,
rem onee paccnanenntmn mt cmoxem crart, a snaunr, rem nyume yer cocroxnne namnx
rnas.

Bnnmanne!
He cocpeoraunnare cnon mtcnn na rnasax, na nx mtmnax. Her nnxaxo neoxonmocrn
uyncrnonart rnasa. Haoopor, nce cnon mtcnn cneyer nanpannrt na npecrannenne
neantno uepnoro nonx. He paccmarpnnare nosnnxammne nnnmsopnte ueprouxn n
snesouxn, a acrparnpyrect or nnx. Her nnuero, rontxo uepnoe none. Hpnuem ne cronr
sacrannxrt cex ymart o uepnom none. Ono camo noxnnrcx, xax rontxo nt paccnanrect n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nanpannre cnon mtcnn n nyxnoe pycno.


K cneennm
Ecnn nt oneere, paspaxent nnn naxonrect n cocroxnnn crpecca, nyume noome
orxasartcx or nantmnnra. B cocroxnnn nosyxenno ncnxnxn nontsy on rouno ne
npnnecer. B xauecrne paccnanennx moxno npexe ntnonnnrt onn ns xomnnexcon
rnmnacrnxn nx rnas, a yxe norom npnnnmartcx sa nantmnnr.

Hrax, yunmcx npecrannxrt uepnoe none.

Paccua1pnnanne uepnoro npeue1a
Bostmnre nmo npemer uepnoro nnera, xoropt naxonrcx n namem ome.
Paccmarpnnare ero n reuenne necxontxnx mnnyr na nanonee yonom nx nac paccroxnnn.
3axpore rnasa, nonoxnre na nnx naonn n ncnomnnre rontxo uro paccmarpnnanmncx
npemer. Ecnn nt ncnomnnaere ero nerxo, ro ncxope nce none craner uepntm. Ecnn xe none
rontxo cepoe nnn onxrt n snesouxn n mrpnxn, orxptnare rnasa n cnona naunnare
paccmarpnnart uepnt npemer.

Bocnounnanne o uepnou npeue1e
B cnoe xnsnn nt nanepnxxa nnenn uepnym xomxy, nnn uepnym nxpy, nnn xycouex
uepnoro apxara, nnn uro-ro eme uepnoe. 3axpore rnasa, nonoxnre na nnx naonn,
ncnomnnre o +rom oexre (pnc. 8.1).
Pnc. 8.1. Bocnomnnanne o uepno
xomxe

Ecnn xpxoe n uerxoe nsopaxenne npemera cpasy ncnomnnrt ne yaercx, ornnexnrect, ne
sacrannxre cex. Bepnnrect x nantmnnry cnycrx nexoropoe npemx nnn nomenxre oexr
mtcnennoro npecrannennx, nanpnmep nmecro uepnoro apxara npecrannxre uepnym
macnnny.

Hen1pantnan qnxcannn n nepeuemenne
Hpexe uem ronopnrt o rom, uro nmeercx n nny n anno rexnnxe, neoxonmo
pasopartcx c nexoroptmn naxntmn momenramn. Mt ne moxem cxont yrono onro
epxart n cnoem nnnmannn uepnoe none nnn oexr uepnoro nnera. Cocroxnne nnnmannx
npeptnncro. Hexoropte cnocont nnert uepnoe none no onncanntm ntme meronxam n
reuenne ocrarouno nnrentnoro npemenn. pyrne xe moryr yepxnnart n cnoem nnnmannn
oexr uepnoro nnera ncero 35 cexyn. Bce mt nnnnnyantnt, n n +rom ner nnuero
crpamnoro.
urot cmout yepxnnart cnoe nnnmanne na uepnom none neonpeenenno onroe npemx,
cneyer noxnmunrt raxne meronxn, xax nenrpantnax ]nxcannx n nepememenne nnnmannx
c onoro oexra na pyro nnn c ono uacrn uepnoro npemera na pyrym.
Henrpantnax ]nxcannx nosmoxna, rontxo ecnn nt yere nenpeptnno nepememart nsrnx
n cnoe nnnmanne. Hpecrannxx uepnt npemer, mt nocosnarentno nocroxnno cpannnnaem
ero c menee uepntm nnn c npemerom pyroro nnera. Kax ronopnrcx, nce nosnaercx n
cpannennn, n +ror cnyua ne ncxnmuenne.
Ecnn nt ne moxere nepememart nnnmanne n nsrnx nocosnarentno, ro nyxno nayunrtcx
enart +ro ocosnanno.
Kax rontxo npourere cneymmee npenoxenne, nocraparect ntnonnnrt ro, uro n nem
nanncano. 3axpore rnasa, nonoxnre na nnx naonn, ncnomnnre n npecrantre
nocneonarentno uepnym macnnny, uepnym nxpy, uepnym xoxy, uepnt apxar, uepnt
mex, uepnoe arnacnoe nnarte, uepnoe panonoe nantro, uepnt sonrnx.

Hepeop yxn
3ro ona ns pasnonnnocre ntnonnennx nenrpantno ]nxcannn. Hepe namnmn rnasamn
onxnt npecranart nce yxnt an]annra, oxpamennte n uepnt nner.

Pacxaunnanne
Bnnmanne nepememaercx c onoro manentxoro uepnoro npemera (yxonxa, rouxa, rononxa
ynanxn) na ananornunt npemer orpomntx pasmepon.

3axpamnnanne nssnnon
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
3axpore rnasa, onycrnre na nnx cnon naonn, npecrantre uepnoe none n rom napnanre, n
xoropom nt ero moxere npecrannrt, co ncemn ero ueprouxamn, snesouxamn, npome
ronopx, nsxnamn. 3arem cnonno uepntm nacrnxom mtcnenno saxpactre nce nsxnt. Bam
nacrnx moxer trt xaxo yrono ]opmt, nnn ncnontsyre nmecro nero uepnte sannarxn.


Ynpaanennn o1 Y. B+n1ca
Orentno xouy cxasart necxontxo cnon o nxnae +roro ntammerocx amepnxancxoro
o]rantmonora n nemenxamenrosnte merot noccranonnennx spennx. V F+rca mnoro
nocneonarene, yuennxon, xoropte ononnxnn n no-cnoemy nnrepnpernponann
paspaorannym meronxy. B rom, uro mero +]]exrnnen n neuennn nenoro pxa napymenn
spennx, ne comnenamrcx nn npaun rpannnonno npaxrnxn, nn nennrenn or napoa. a, y
meroa ecrt orpannuennx, nanpnmep on ne ncnpannr ereneparnnnte nsmenennx n rnasax
(erenepannx ceruarxn, spnrentnoro nepna, nonpexennx spnrentntx nenrpon mosra n r. n.),
no axe n +rnx cnyuaxx acr cnon nonoxnrentnte pesyntrart. Hy a ecnn peut ner o
cnnpome cyxoro rnasa, nnsopyxocrn, antnosopxocrn, or xoroptx uame ncero crpaamr
nmn, nnrentnoe npemx paorammne sa xomntmrepom, ro pesyntrart yyr npocro
nennxonenntmn.
Teopernuecxne ntxnaxn meroa F+rca moxno cnecrn x necxontxnm nynxram.
B npornnonec xnaccnuecxnm npecrannennxm, cornacno F+rcy, rnas ocymecrnnxer
nponecc axxomoannn, ne crontxo nsmenxx xpnnnsny xpycrannxa, cxontxo nosecrnyx na
]opmy rnasnoro xnoxa nnemnnmn mtmnamn. Mt xe c namn yxe ronopnnn o rom, uro
neymym pont n nponecce axxomoannn nrpaer xpnnnsna poronnnt n xpnnnsna xpycrannxa,
perynnpyemax nnnnapno mtmne.
F+rc yrnepxaer, uro axxomoannx ocymecrnnxercx rax: xocte rnasnte mtmnt anxr na
rnasnoe xnoxo, ono menxer ]opmy, ynnnxxct n nepene-sane ocn, xpycrannx oranxercx
or ceruarxn rnasa, no coxpanxer nensmenno cnom ]opmy.
Inannax npnunna yxymennx spennx ncnxnuecxoe nanpxxenne, npnuem xaxomy nny
anomannn pe]paxnnn coornercrnyer cocrnennt nn nanpxxennx. Hpenpnnnmaemte
uenonexom upesmepnte ycnnnx pasrnxert uro-nno nne sanncnmocrn or roro, na xaxom
paccroxnnn naxonrcx oexr, n npnnoxr x yxymammemycx spennm. Inas c nopmantntm
spennem ne crpemnrcx pasrnxert erann no uro t ro nn crano, a npocro nepenonr nsrnx.
Hcxox ns +roro nonoxennx reopnn nonxrna n rnannax rexnnxa neuennx cnxrt
nanpxxenne, nayunrt rnas paorart ne nanpxraxct.
Hexoropte ynpaxnennx, xoropte npnmenxer F+rc, yxe onnctnannct n xomnnexcax
ntme. Taxnm mannnynxnnxm, xax conxpnsannx n nantmnnr, x yennna ocooe nnnmanne n
orentntx rnanax, ceuac xe onnmy eme px ynpaxnenn, paspaoranntx F+rcom n
nanpannenntx na nyumee ocnoenne nantmnnra, paccnanenne n, xax cnecrnne,
noccranonnenne spennx.
Vnpaxnenne 1 Payra. Bo npemx ntnonnennx nantmnnra npecrantre cee nocroxnno
menxmmymcx nocneonarentnocrt nneron: xpacnt, xenrt, senent, ronyo, ent.
Hnera onxnt nonyunrtcx xpxnmn n cmenxrt pyr pyra uepes cexyny.
Hpoonxnrentnocrt ynpaxnennx 5-10 mnnyr.
3arem ncnomnnre xycox enoro mena, cnera nnn caxapa-pa]nnaa. Ecnn nt crpemnrect
onrtcx neantno enoro nnera npemera, ro ]on noxpyr nero yer neantno uepntm n
namem npecrannennn. B neantnom napnanre ntnonnennx +roro ynpaxnennx uepnt ]on
onxen nonyunrtcx raxnm uepntm, xax nn onn npemer n oxpyxamme ecrnnrentnocrn.
Hpoonxnrentnocrt ntnonnennx ynpaxnennx sanncnr or namero camouyncrnnx. Hauart
nyume c 12 mnnyr, sarem moxno ynennunrt o 10 mnnyr.
Vnpaxnenne 2 Posa. B ocnoennn nantmnnra n npecrannennn neantno uepnoro nonx
F+rc npenaraer ncnontsonart raxne npnemt, xax nocnomnnanne n nepememenne
nnnmannx. annoe ynpaxnenne raxxe nanpanneno na pasnnrne +rnx nantxon.
B +rom ynpaxnennn F+rc ncnontsyer npexpacnym posy n mypantx, xoropt no ne
nonsaer (pnc. 8.2). Bt moxere npecrannrt uro-ro onee nnsxoe nam, rnannoe, urot
rnasam tno npnxrno nnert annt npemer, a nam ncnomnnart o nem.
Pnc. 8.2. Hantmnnr c poso n mypantem

Bo npemx ntnonnennx nantmnnra npecrantre npexpacnym posy, no ne xonnenrpnpyre na
ne nnnmanne, nycrt ona pacrnopnrcx n oxpyxammem ]one. H nor n none namero spennx
nonaaer mypane na crene post. On nnxercx nnepx, x yrony. Mt nnnm posy, nnnm
mypantx, cnenm sa ero nepememennem. Bor on opancx o yrona, nponnx no nenecrxn,
noopancx x uameuxe, nanonnenno nexrapom, nonaxomnncx nm. Hocmorpnre, xax
menennrcx manentxn por mypantx. H nor on naunnaer cno oparnt nyrt nenecrox sa
nenecrxom, nncrnx, creent. Tax mt, conepmenno ne nanpxraxct, nocroxnno yepxnnann n
cnoem nnnmannn cpasy necxontxo npemeron, n rom uncne n posy, o xoropo n pemnnn
ymart.
Hpoonxnrentnocrt +roro ynpaxnennx 12 mnnyrt cnauana n nocrenennoe ynennuenne
o 1015 mnnyr no mepe ocnoennx.
Vnpaxnenne 3 Fyxnt ns rannnt Cnnnena. Cnennantnte ynpaxnennx na
noccranonnenne c rannne nnen n npaxrnxy Vnntxm F+rc, npana, ncnontsonancx
sanant ananor nponepouno rannnt Cnnnena rannna Cnennena.
uro xe +ro sa nonmenax rannna? ymam, nt nce ee nnenn n npexpacno snaere. 3ro
rannna, no xoropo nponepxmr spenne n nmom o]rantmonornuecxom xannere (pnc. 8.3).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Tannny Cnnnena nt moxere npnopecrn n nmom marasnne merexnnxn nnn nsroronnrt
camn. Moxere cxauart ee n Hnrepnere n pacneuarart, a moxere orxcepoxonnponart nnn
napnconart.
Pnc. 8.3. Tannna Cnnnena


Baxno
Ecnn nt pemnre nsroronnrt rannny cnonmn cnnamn, oparnre nnnmanne yxnt na
nponepouno rannne onxnt nonyunrtcx maxcnmantno uepntmn. Moxere ncnontsonart
nx +rnx nene rymt.
Homecrnre rannny Cnnnena na creny, oprannsyre n xomnare xopomee ocnemenne. Cxtre
npxmo nanpornn rannnt na paccroxnnn 35 merpon. Haunnax c nepxne crpoxn, unrare
nocneonarentno yxnt, ne npnnarax upesmepntx ycnnn nx ynnert. Ocranonnrect na ro
ns nnx, xoropym moxere ynnert es nanpxxennx.
Cenare nantmnnr, no npemx xoroporo npecrannxre +ry nocnenmm uerxo ynnennym
yxny (pnc. 8.4). Cxontsnre no ee oueprannm, ocooe nnnmanne yenxre entm uacrxm
yxnt. Hpecrannxre, uro nanonre pesxocrt, ]on n nesaxpamennte yuacrxn yxnt
cranonxrcx nce enee, a cama yxna uepnee n uepnee. 3ect nocnomnnanne recno
nepenneraercx c npecrannennem, nocxontxy nt onxnt ne npocro ncnomnnart +ry yxny,
no n npecrannxrt ee maxcnmantno uerxo nnnmo.
Pnc. 8.4. Hantmnnr c yxnamn ns
rannnt Cnnnena

Cnycrx 12 mnnyrt orxpore rnasa n nocmorpnre na yxny, pacnonoxennym n rannne na
ony crpoxy nnxe, uem ra, na xoropo nt ocranonnnnct. Bt onxnt ynnert ee onee
uerxo.
Bnont unraem yxnt, naunnax c ro, na xoropo ocranonnnnct o nantmnnra, n
saxanunnax nocnene uerxo ynnenno. 3arem nonropxem nantmnnr cnauana.
Vnpaxnenne 4 Fyxnt ramr na rnasax. Hcxonoe nonoxenne ro xe, uro n n npetymem
ynpaxnennn, rannna xopomo ocnemena n naxonrcx n 5 merpax or nac. Cmorpnm na
xopomo nnnte nam yxnt, unraem nx, ocranannnnaemcx na nocnene, nsopaxenne
xoropo uerxoe. 3axptnaem rnasa n npecrannxem, uro +ra ynnennax namn uerxo yxna
ymentmnnact n pasmepax n crana eme uepnee. Orxptnaem rnasa n sameuaem, uro onee
menxne yxnt rannnt renept nnnt ropaso xcnee. B xonne ynpaxnennx craparect,
orxptnax rnasa, roxe na onn cexynt ncnomnnrt npecrannxemym c saxptrtmn rnasamn
yxny.
Vnpaxnenne 5 Hpocropt. Maxcnmantno paccnanrtcx no npemx nantmnnra moxno,
npecrannxx mnpoxym nanopamy, xnnonncnym onnny (pnc. 8.5), antnncxne nanma]rt,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mopcxoe noepexte. Hpecrannxre snyxn, xoroptmn nanonneno noopaxaemoe namn
npocrpancrno, rnasamn nnanno cnenre sa nnxennem nncrten na nerpy, sa mopcxnm
npnoem. Hpouyncrnyre, xax yer nerep, xaxona remneparypa oxpyxamme cpet, cronr
nnaxnax nnn cyxax noroa, xaxoe npemx cyrox ceuac na npecrannxemo namn xaprnnxe.
Pnc. 8.5. Hpecrannxem xnnonncnte
npocropt

Hyume npecrannxrt nero, mnoro senentx xpacox, xoropte nomoramr paccnanxrtcx.
annoe ynpaxnenne nt moxere enart rax onro, xax nam xouercx. Hacnaxarect.
Vnpaxnenne 6 uHO. Bo npemx nantmnnra npecrantre ent nncr, na xoropom nt
yxna sa yxno nnmere cnoe nmx, ]amnnnm n oruecrno, a n xonne, cuacrnnnte n
paccnanennte, crannre rouxy. H nor renept nce cnoe nnnmanne nepemecrnre na +ry rouxy,
npecrantre, uro ona npyr nauana nepennrartcx no nncry ymarn, cnauana menenno, na
neontmne paccroxnnx, norom uyrt tcrpee n na ontmne. Touxa nptraer, pacxaunnaercx,
cxontsnr. Hpoonxnrentnocrt ynpaxnennx 1-10 mnnyr.
Vnpaxnenne 7 F. Bostmnre n pyxn rannny Cnnnena. Ha nepxne crpoxe pacnonoxent
ne yxnt B n F. Oparnre nnnmanne na yxny F. 3amernnn, uro nt nnnre ee
nennxom, a nnxnxx uacrt xaxercx onee uerxo, uem nepxnxx? Hocmorpnre na enoe none
npxmo na yxno F: nepxnxx uacrt yxnt crana nnna onee uerxo, a nns cnerxa
pasmtncx. Tenept nepenenre nsrnx na none no yxno nns cran uerue, a nor nepx cnerxa
pasmtr. Bnont cmorpnm ntme yxnt. Tax nonropxem 35 pas.
3arem nepenonm nsrnx na yxny, pacnonoxennym na ony crpoxy nnxe, n npoentnaem
nce re xe mannnynxnnn. Honropxem nce nnnort o mecro nnn cetmo crpoxn.
Moxno cenart nepeptn, saxptn rnasa n ntnonnnn nantmnnr, a sarem npoonxnrt
ynpaxnenne.
3ro nnmt nexoropte ynpaxnennx, paspaorannte F+rcom n ero nocneonarenxmn, no
axe nx ntnonnenne npnnecer neotxnonennym nontsy namnm rnasam.


Inana 9
Cnop1 n namn rnasa: npnn1noe n nonesnoe

Mt eme ne noronopnnn o cnopre. Ceuac na ncex yrnax rpyxr o naxno mnccnn cnopra n
xnsnn uenonexa. To, uro nce n oprannsme nsanmocnxsano, ne cexper, a cxopee axcnoma.
Cnopr nonesen n moen, on samenxer ocyr n xon. Ocranoct pasopartcx, xaxne nnt
cnopra narornopno nnnxmr na spenne, n x c paocrtm noenmct +rnm c namn.
Hpnorxptnax sananec rant, cxaxy, uro +ro nrponte nnt cnopra, ro ecrt cpasy
nacrpannam unrarene na npnxrnoe npemxnpenponoxenne.

Tennnc n aunn1on
Onennm nnmct nx sopontx n nenom. Tennnc mont n oporo nn cnopra. 3a
nocnenne rot on napan ooport nonynxpnocrn, n mnorne ne rontxo axrnnno cmorpxr, no
n npnnnmamr nenocpecrnennoe yuacrne n annom cocrxsannn (pnc. 9.1). Hnmct?
Mnoxecrno! unsnuecxax axrnnnocrt, n nernee npemx cnexn nosyx n nono ntpartcx ns
oma, ne rpeyer ocoo nororonxn, nrpart moxno n cnoe yonontcrnne n na nnrepec.
Pnc. 9.1. Hrpa n rennnc
sameuarentnt napnanr ]nsnuecxo axrnnnocrn, nonesno nx rnas

Ecnn uro-ro cmymaer nno +xonomnm entrn, noxynaem naop nx nrpt n amnnron n
ornpannxemcx na auy, na nnxnnx, x osepy! Cyrt nrpt ra xe, a onnaert em npome.
Cornacnrect, uro npnxrnax ycranocrt neuepom n sapx opocrn na nnxamym neenm
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cronnn sarpar n pasnrtx xonenox.
Ha sameny n xononoe npemx roa npner nacrontnt rennnc. Tyr, npana, ontme
nmancon, no rpynocrn saxanxmr.
Hpnunno nx nauana sanxrn moryr crart xenanne noxyert n osoponnrtcx, neceno
nponecrn npemx, nono nosnaxomnrtcx c nontmn nmtmn, a moxer, nonoe ynneuenne
noapnr nropym nononnnxy namemy cepny, xro snaer
Onaxo nce +ro xax-ro ne nxxercx co spennem Eme xax nxxercx!
Bcnomnnare ynpaxnennx c merxo na crexne, nce nonoport, mopranne, cneenne rnas n
mnoro uero eme. Vnannnnaere nsanmocnxst? Bce +ro yxe ecrt npn nrpe n rennnc nnn
amnnron. Inas nocroxnno onxen cnenrt sa nepememennem mxua no nonm nnn
nonanunxa n nosyxe. On cmorpnr ro nnnsn, ro nmer mxu na cropone npornnnnxa,
onennnaer paccroxnne, cnryannm noxpyr. 3ro n ecrt nce ynpaxnennx, rontxo n
conoxynnocrn. Hpnantre axrnnnoe xponoopamenne, connne, nosyx, a rnannoe nacrpo n
+monnn, n nonyunrcx, uro +ro ropaso nonesnee ncero, paccxasannoro panee.
Ho ecrt ono naxnoe ornnune. Kora pemenne sannmartcx spennem npnnxro, npaxrnuecxn
cnno nyxno sacrannxrt cex enart +ro: naxonrt npemx, nonpart xomnnexct,
xeprnonart pyrnmn nmnmtmn npnntuxamn. A c rennncom nce npocro: nt nere n
naunnaere nrpart. H, uro naxno, paccnanenne, onrtcx xoroporo rax rxxeno n omamnnx
ycnonnxx, npnxonr camo na nrponom none. Ononpemenno nt ortxaere, ynyumaere
soponte, nacnaxaerect xnsntm n npoentnaere xonoccantnym paory no opte c
naronorne opranon spennx.
3ror nn cnopra npexpacno noxonr erxm. Hoxonr ne concem nepnoe cnono,
noxasan! Bpaun pexomenymr sanxrnx nacrontntm rennncom nx ere c nnsopyxocrtm n
xauecrne npo]nnaxrnxn n rpennponox. 3penne n npana ynyumaercx, n manentxne nenocet
unramr na napy crpouex ontme na npneme y oxynncra.
Moxere cenart cemeno rpannne axrnnno npononrt ntxonte c nontso nx
sopontx.

Hnananne
Boa ocnona ncero xnnoro na nnanere. Hycrt +ro n ne ponax nx uenonexa crnxnx, no
ouent nmnmax n nounraemax nm. 3axpore rnasa n ncnomnnre npnxrnte momenrt,
cnxsannte c noo: rennoe mope no npemx ornycxa, npoxnant ym n xapxn ent,
nexnym noy ns aymxnnoro xonona, opxmym npnropmnm cnexecrn no yrpam, urot
npocnyrtcx
Boa nnraer n osopannnnaer reno, cnnmaer ycranocrt, ycnoxannaer n opnr.
Ho nepnemcx x nnanannm. Horoxn cnera no-pasnomy npenomnxmrcx, nonaax n nonym
crnxnm. Ha +rom ocnonan rnannt nonesnt +]]exr nx rnas. B +ro xocmnuecxo
ocranonxe rnasa ononpemenno paccnanxmrcx, rax xax cner mxrxn, n mtmnt rnas
rpennpymrcx. Boa ynennunnaer npemert n paccroxnne o nnx, no+romy cpaartnaer ror
xe mexannsm, uro n npn nrpe n rennnc: npannntno paccunrtnax paccroxnne, ntnpax
rpaexropnm nnxenn n opnenrnpyxct n npocrpancrne, rnasa n paccnanxmrcx, n
cocpeoraunnamrcx (pnc. 9.2). Paora nnmc ortx +ro ne ncera ocrnraercx
ynpaxnennxmn. A ryr noxanycra, nce cpasy.
Pnc. 9.2. Hnananne rpennpyer
rnasa, sacrannxx nx paccnanxrtcx n cocpeoraunnartcx

B napymennn spennx neymym pont nrpamr nenpannntnax ocanxa n mtmeunoe
nanpxxenne. Hpn +rom napymaercx nnranne n xponocnaxenne mtmn, nx nnnepnannx.
Hnanax, mt pasrpyxaem onopnym cncremy, rpennpyem mtmnt n saxanxem oprannsm.
3annmaxct nceptes nnn nx cex, moxno ncnpannrt ocanxy, narpennponart mtmnt,
cpocnrt napouxy xnnorpammon, rax nenanncrntx amam, saxannrt oprannsm, naxonen-ro
oroxnyrt n nsannrtcx or crpecca.

Bnntnp
Cnennantno nx nmnrene mymntx xomnann, nouno xnsnn n, xax nn crpanno,
axrnnnoro ortxa.
3ror nn cnopra, a raxontm nntxp n xnnxercx, onxrt-raxn rpennpyer rnasa, ymenne
cocpeoraunnartcx n paccnanxrtcx. Cnauana nyxno paccmorpert map, onennrt rpaexropnm
ero yymero nnxennx, sarem cosart omym xaprnnxy na nrponom crone n rontxo nocne
+roro nanecrn yap. Bce +ro npemx ncnontsymrcx npnemt ns ynpaxnennx Merxa na
crexne, pasmnnxa pone n nex, pnconanne ]nryp orxptrtmn rnasamn, saxmypnnanne n np.
(pnc. 9.3).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 9.3. Fnntxp rpennpyer
rnasa, ymenne cocpeoraunnartcx n paccnanxrtcx

Ocnonntm, xoneuno xe, yer paccmarpnnanne npemera cnauana na nnsxom paccroxnnn,
a sarem na antnem. annt mexannsm xnnxercx neymnm n npncnoconennn opranon
spennx x yymnm narpysxam npn paore sa xomntmrepom, npenoanannn n mxone nnn
ynnnepcnrere, nnrentnom npetnannn sa pynem.
Enncrnennt mnnyc xonnnnonept, raaunt tm, rycxnoe ocnemenne nrpontx
sanon. Ho+romy ytre nrentnt, ntnpax mecro nx nrpt. Heantntm tno t nannune
cocrnennoro crona oma nnn na aue.
Hoxany, +ro ocnonnte nnt cnopra, narornopno nnnxmmne na paory rnas n ne
npnnocxmne ymepa. Btnpare ocrynnt, nonpannnmncx nam ontme ncero, a moxer,
yxe nonmnnmncx napnanr, n nnepe x cuacrnnno n sopono xnsnn!


Inana 10
Hora nn rnas

Conpemenntm npauam ner nnxaxo naonocrn sanono nsoperart nenocnne, ro ecrt
paspaartnart meronxn ynyumennx spennx nemenxamenrosntmn meroamn. Bce yxe
anno npnymano, ocranoct nnmt nocnontsonartcx mnoronexontm ontrom. ymam, nnxoro
ne ynnnm, cxasan, uro nanntcmero macrepcrna n ncxyccrne conepmencrnonannx cnoero rena
n ymn ocrnrnn orn. He satnn onn n o rnasax.
Texnnxa oroncxo rpennponxn n paccnanennx rnas nastnaercx rparaxa. 3ro ouent
momnax mannnynxnnx, ocnonannax na cocpeorouennn nsrnxa na ono rouxe (cnono
rparaxa osnauaer npncrantno cosepnart).
Vsnan o cymecrnonannn raxo rexnnxn, x cnm xe mnnyry saxorena ee ocnonrt n x nomna
na ory. He npnstnam nac cneonart moemy npnmepy, no ecnn pemnrect yxe nnxora ne
noxaneere n ocranerect c oro na ncm xnsnt. Tparaxy npaxrnxymr ne nce yunrenx n ne
uacro, no nt moxere ocnonrt +ry rexnnxy camocroxrentno.

Baxno
Hornuecxne ynpaxnennx n penaxcannx nx rnas onontno npocrt n n ro xe npemx
cnoxnt. 3ect ner menoue, nce naxno n nmeer cnoe snauenne: n cosanne armoc]ept, n
remn ntnonnennx ynpaxnenn, n mtcnn n momenr npaxrnxn, n, xoneuno, txanne.


Cosanne a1uocqepm n nac1pon
Bt onxnt pacnonoxnrtcx na nony. Cneyer raxxe sanacrnct cneuo cpenero nnn
xpynnoro pasmepa, nenpemenno c ontmnm ]nrnnem. Cneua onxna pacnonarartcx na
paccroxnnn or 1 o 1,5 merpa or nac na yponne namnx rnas. Cner n nomemennn cneyer
ntxnmunrt.
Ornnunt napnanr peannsontnart rexnnxy rparaxn nce cemte nnn c pystxmn. nx
ere +ro yer nmert n nrponoe snauenne, rem camtm eme ontme cnnxax nac.
Fyer sameuarentno, ecnn o nauana rparaxn nt nponeere ceanc xynannnn-orn,
npoynn n cee nstrounym +neprnm, nepepacnpeennn ee n oprannsme, a nstrox
nanpannn nne cex. Ecnn xe nce cxasannoe mnom ntme noxasanoct nam no xpane mepe
crpanntm, ro npocro cxtre na non, nenpemenno c ponno cnnno. Hanonee npannntntmn
yyr ne nost: nno nosa noroca co cxpemenntmn cnepen noramn (pnc. 10.1), nno cnx
na nxrxax, no moxno n rax, xax nam yer nanonee xom]oprno. Pacnpantre nneun, saxpore
rnasa, naunnare tmart oxsarentno nocom n naynax npn noxe xnnor, a npn ntoxe
cynax ero, cnerxa norxrnnax na]parmy no pepa. tmnre n rom remne, n xoropom nam
xouercx, menenno, paccnanenno. Ornycrnre nce mtcnn, xoropte nonnonann n sannmann
nac nect ent. Cnymare rontxo cnoe txanne. Bpemx or npemenn moxno menxrt
nonoxenne nor, no cnnna onxna ocranartcx ponno, a nneun pacnpannenntmn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. 10.1. Hosa noroca: pacnpantre
nneun, saxpore rnasa n nnanno tmnre

tmnre crontxo npemenn, cxontxo nam xouercx, noxa ne nouyncrnyere nonnoe
ycnoxoenne.
Hocraparect paccnanrt mtmnt nnna, nouyncrnyre, xax rennt nerepox yer nam n
nnno, pasnenaer nonoct, pasrnaxnnaer mopmnnxn, ocnexaer. Hocraparect cocpeorounrt
nnnmanne na rnasax, npecrantre, uro nce reno nenecomo, a nt omymaere rontxo cnon rnasa,
no onn ne rxxente, ne nanpxxennte.

Kounnexc rnunac1nxn
Vnpaxnenne 1. Orxpore rnasa, npoonxare tmart, nsrnxnnre na cneuy, nsrnx ne
cocpeoraunnare, ne npncmarpnnarect x eranxm, a cmorpnre cxnost nnamx (pnc. 10.2).
Craparect ne moprart. Moxno axe cxasart, uro rnasa cronr ntnxunnart. Ecnn onn
naunnamr cnesnrtcx nnuero crpamnoro. Cmorpert na nnamx cneun cronr n reuenne 22,5
mnnyrt.
Pnc. 10.2.
Cmorpnre cxnost nnamx cneun

3arem saxpore rnasa, ne saxmypnnarect. Hanre na uepnom none rouxy nsopaxenne
cneun n cmorpnre na nee. He satnare o txannn, n rouxy ne nrnxtnarect, a nnmt
nanmare, xax croponnn. Hpoonxnrentnocrt annoro ynpaxnennx 23 mnnyrt.
Orxpore rnasa, nomoprare. Haunnare nnont cmorpert na nnamx cneun, ne moprax n ne
cocpeoraunnax nsrnx n reuenne 2 mnnyr. 3arem cnona saxpore rnasa n cmorpnre na rouxy
nsopaxenne cneun. Cneyer ntnonnnrt 34 nonropennx annoro ynpaxnennx.
Vnpaxnenne 2. Orxpore rnasa, nomoprare. Cnox oa rnasa x nepenocnne n uyrt ntme, n
mexponte, nontrarect sarnxnyrt n cex, nepenepnyrt rnasa nnyrpt ronont (pnc. 10.3).
Tya xe nanpantre n cnon mtcnn. Menenno nttxax, nepnnre rnasa n ncxonoe
nonoxenne n saxpore na necxontxo cexyn. Tontxo naunnax ocnannart npaxrnxy rparaxn,
raxym mannnynxnnm cneyer npoonxart necxontxo cexyn. 3arem moxno ynennunrt npemx
o nonymnnyrt, a no mepe ocnoennx, no ne pantme uem uepes nonroa o necxontxnx
mnnyr.
Pnc. 10.3. 3arnxnnre nnyrpt cex

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Vnpaxnenne 3. Orxpore rnasa, nomoprare. Inyoxo ntxax, cnenre oa rnasa x nenrpy
n nocmorpnre na xonunx noca (pnc. 10.4). 3aepxnre txanne na necxontxo cexyn. 3arem,
nttxax, nepnnre rnasa n ncxonoe nonoxenne, saxpore na necxontxo cexyn, nomoprare.
Pnc. 10.4. Cnenre rnasa x nenrpy n
nocmorpnre na xonunx noca

Vnpaxnenne 4. Ha noxe nonepnnre rnasa cnntno nnpano, crapaxct sarnxnyrt nnyrpt
ronont, onaxo ne na npeene nanpxxennx. 3arem nonepnnre rnasa cnntno nneno, o ynopa
(pnc. 10.5). txanne npn +rom nponsnontnoe. Honopaunnaem rnasa ro nnpano, ro nneno.
Temn raxxe nponsnontnt.
Pnc. 10.5. Honopaunnare rnasa nnpano n nneno o ynopa


Bnnmanne!
Cnauana nt yere nonrt rnasamn ns cropont n cropony n ocrarouno tcrpom remne, ne
saepxnnaxct n cpennx nonoxennxx. Ho nocraparect cnenrt sa cocrnenntm txannem
(nanomnnam tmnm xnnorom!), n nam remn cymecrnenno samennrcx. Btnonnxrt
ynpaxnenne cneyer n reuenne 11,5 mnnyrt.

3anepmax ynpaxnenne, saxpore rnasa na necxontxo cexyn, sarem orxpore n
nomoprare.
Vnpaxnenne 5. Ha noxe nocmorpnre n npant nepxnn yron, xax n n npetymem
ynpaxnennn, crapaxct sarnxnyrt nnyrpt cocrnenno ronont. 3arem nepenenre nsrnx n
nent nnxnn yron, o ynopa. txanne nponsnontnoe, xax n remn ntnonnennx, no
nocrenenno samenxre ero. Hpoonxnrentnocrt ynpaxnennx 1 mnnyra.
3arem ro xe camoe ntnonnxem ns nenoro nepxnero yrna, nepememax nsrnx n npant
nnxnn yron n oparno.

Bnnmanne!
Hpn ntnonnennn nyx onncanntx ntme ynpaxnenn craparect ne ]oxycnponart nsrnx,
a mxrxo, nnanno cxontsnrt no oxpyxammnm npemeram.

3anepmax ynpaxnenne, saxpore rnasa na necxontxo cexyn, sarem orxpore n
nomoprare.
Vnpaxnenne 6. Honnmnre rnasa nnepx o ynopa, sarem, mtcnenno npecrannxx
nn]epnar ontmnx uacon, nocmorpnre na uac, na, rpn, uertpe, nxrt, mecrt, cemt, nocemt,
enxrt, ecxrt, onnnanart n nenanart uacon, saepxnnaxct na xaxo nn]pe 12
cexynt. He enax nepeptna, nonropnre ynpaxnenne n oparnym cropony. Btnonnnre rpn
xpyra no uacono crpenxe n rpn npornn nee. tmart npn +rom cneyer xnnorom n
nponsnontnom remne. 3anepmax ynpaxnenne, saxpore rnasa na necxontxo cexyn, sarem
orxpore n nomoprare.

Texnnxa 1pa1axn
Mt nororonnnn namn rnasa c nomomtm rnmnacrnxn, nomornn nm paccnanrtcx n
pasmxrtcx n renept npncrynaem nenocpecrnenno x ntnonnennm rparaxn.
Btnpxmnre cnnny, pacnpantre nneun, tmnre ponno, cnoxono n oxsarentno xnnorom.
Hocmorpnre na nepxnmm uacrt nnamenn cneun, na camt xstuox. He moprare n ne
cocpeoraunnare nsrnx. Honpoyre npecrannrt, uro ner ontme nnuero, nect mnp
cocpeorounncx nnmt n +ro uacrn nnamenn cneun. Bt ne uyncrnyere cnoero rena, rnas, nce
mtcnn noxnnynn namy ronony, n nce, uro sannmaer nac n annt momenr, +ro nnamx
cneun. Hpoonxare cmorpert na nepxnmm uacrt nnamenn rax onro, xax moxere. Haunnart
x npenaram c 23 mnnyr, nocrenenno onox npoonxnrentnocrt ynpaxnennx o 7 mnnyr.
3arem saxpore rnasa, nanre rouxy, nmnrnpymmym nnamx cneun, n cmorpnre na nee n
reuenne eme 11,5 mnnyrt. 3anepmax ynpaxnenne, naannre noymeuxamn nantnen na
rnasa (ne nepeycepcrnyre), nouyncrnyre, xax x rnasam npnnnnaer xpont, onn operamr
nexoropym rxxecrt, nec, nt naunnaere nx uyncrnonart. 3arem menenno orxpore rnasa.
Tenept cmorpnm na cpenmm, camym xpxym uacrt nnamenn. Bamn npecrannennx onxnt
trt rouno raxnmn xe: ner mtcne, ner neca, ecrt rontxo name txanne n +ror yuacrox
nnamenn. Hpoonxnrentnocrt ynpaxnennx raxxe or 2 mnnyr n onee. 3arem saxpore
rnasa, nanre rouxy, nmnrnpymmym nnamx cneun, n cmorpnre na nee n reuenne eme 11,5
mnnyrt. 3anepmax ynpaxnenne, naannre noymeuxamn nantnen na rnasa, sarem menenno
orxpore nx.
Tpern +ran nanmaem sa nnamenem cneun n ero nnxne uacrn, ram, re ]nrnnt.
Ho+romy x pexomenym ntnpart nx rparaxn ocrarouno ontmne cneun c xopomnm,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nnnntm ]nrnnem. Bce name nnnmanne cocpeoroutre na +ro uacrn nnamenn, no nsrnx
craparect paccennart, a ne ]oxycnponart. Ocrantre nce namn saort n mtcnn, npocro
nanmare sa nnamenem n reuenne 2 mnnyr n onee. 3arem saxpore rnasa, nanre rouxy,
nmnrnpymmym nnamx cneun, n cmorpnre na nee n reuenne eme 11,5 mnnyrt. Oxonuanne
ynpaxnennx ro xe: cnauana naannnnare noymeuxamn na rnasa n reuenne 1015 cexyn,
sarem orxpore rnasa n nomoprare.
Btxox ns +ro rexnnxn, xoropax n ore ornocnrcx x menrarnnntm, menenno
nosnpamarect mtcnxmn n cnoe reno, nouyncrnyre nce ero uacrn, namn mtmnt, rnasa. Bt
crann cnntnee, soponee, nnont nonnt xenann n n ro xe npemx ynnnrentnoro
cnoxocrnnx n ymnpornopennx. Her nn ycranocrn, nn paspaxennocrn.
pexomenym ntnonnxrt rparaxy xorx t onn pas n neenm, no moxno n uame.
Hpnnnexare x +romy pyse, nnsxnx, pontx nam nme.

K cneennm
Concem ne oxsarentno part nx rparaxn cneuy. Cymecrnymr npaxrnxn ncnontsonannx n
xauecrne oexra nocxoxmero connna, cocrnennoro orpaxennx n sepxane, nonno nynt,
renn, not, remnort, ncrounnxa nexpxoro cnera n mnornx pyrnx npemeron.
nx ocrnxennx nyumnx pesyntraron xenyox no npemx npaxrnxn onxen trt nycrtm.

Ha ]nsnuecxom yponne rparaxa ncnpannxer onpeenennte e]exrt rnas, nanpnmep
nnsopyxocrt. Ha menrantnom yponne ona ycnoxannaer nepnnym cncremy, ycrpanxer
ecconnnny n paccnanxer axe upesntuano ecnoxont pasym.
Homnnre, uro rnasa, no mnennm oron, xnnxmrcx nparamn pasyma. Ecnn onn
cocpeorouennt n nenonnxnt, ro n nam pasym npetnaer n raxom xe cocroxnnn. uem
ontme mt xonnenrpnpyemcx n nanpxraem namn rnasa, rem menennee nponcxonr nponecc
mtmnennx. Ecnn xe mt paccnanmcx, nosnonnm cnonm rnasam paorart n nopmantnom nx
nnx pexnme, ro n mosronte nponecct noyr nerue. A nce ycnexn n ocrnxennx npnyr
camn coo.

Hpan uypa (uypa ansnn)
Kpome rparaxn, ora npenaraer n opte sa xopomee spenne n soponte rnas npnmenxrt
mypt. Mypamn nastnamrcx mannnynxnnn nnn ynpaxnennx no nosecrnnm na
nonornuecxn axrnnnte rouxn n +neprernuecxne xanant nantnen pyx. Hpaxrnxyx mypt,
nt ntpannnnaere +neprernuecxn yponent no ncem oprannsme, operax rapmonnm n
pannonecne. Hpnmenxrt mypy cronr npn ycranocrn, nepnnom ncromennn.
Myp mnoro, no ra, xoropax onncana sect, nonoxnrentno nnnxer na spenne, nontmax ero
ocrpory. Honesntmn raxne npaxrnxn yyr n npn pasnnuntx saonenannxx rnas. Hpan
mypa, cnnmax nanpxxenne, naronpnxrno nnnxer na camouyncrnne, ycrpanxer
nexenarentnym connnnocrt.
Hrax, noymeuxn estmxnnoro, ontmoro nantnen n mnsnnna coennent, a ocrantnte
cnoono ntnpxmnent. Btnonnxre mypy no 2040 mnnyr exenenno.

Coner
He oxsarentno enart nce n onn npnem. B reuenne nx n nmoe yonoe nx nac npemx
ntnonnxre mypy no 5 n 10 mnnyr.


Connpnsannn n ncnonnennn noron
C pennnx npemen nx ynyumennx spennx ncnontsonann cosepnanne cnernn n anexom
nee. 3ro ropaso +]]exrnnnee, uem npocroe nanmenne sa ropnsonrom. Conneunte nyun
oxnnnxmr spenne, ycxopxmr er xponn no cocyam, ynnamr nn]exnnn, nerpannsyx
mnxpot.
Homnnre, yxe nencx paccxas o connne n ero nosecrnnn na oprannsm? Peut mna o
nenentx cnocrnax cnera n o rom, xax npannntno nontsonartcx conneuntm noroxom.
Cmorpert nyume yrpom nnn neuepom, xora connne ne noxptro ryuamn, mnpoxo
orxptrtmn rnasamn o rex nop, noxa ne noxnxrcx cnest. Onrnmantnoe npemx nocxo nnn
saxo connna, xora nyun camte mxrxne n nexnte. Pacnonoxnrtcx nyume ne nanpornn
ncrounnxa cnera, rax xax +ro npnnecer npe, a no xoy nyue. Co npemenem rnasa nayuarcx
cmorpert es cnes n neyocrna. Onxrt xe sect npncyrcrnymr +nemenrt conxpnsannn,
npocro +ro conpemennoe nonxrne, a annt mero ncnontsyercx yxe mnoro cronern.
Cosepnanne connna onxno nnonrtcx n npaxrnxy nocrenenno, naunnax c 12 mnnyr n o
10 mnnyr n xauecrne npeena.
3a pyexom +ror mero npaxrnxyercx anno, c ero nomomtm neuar xonmnxrnnnrt,
acrnrmarnsm, nnsopyxocrt n mnoroe pyroe. Hponeypa npocra, no na ynnnenne ouent
+]]exrnnna.


Inana 11
H1enne c uonn1opa nnn nce-1axn xnnrn?

urenne otennt nponecc n name xnsnn. Mt npocro enaem +ro, rax xax nam naxno
trt n xypce nocnennx cotrn, nonocre, renennn n np. ymam, uro nnxro ns nac
nnxora ocoo ne saymtnancx, xax namn rnasa ornocxrcx x raxomy esonnomy sanxrnm,
xax urenne.
Hpnuem unramr ceuac nce ontme ne xnnrn, rasert, xypnant, a nx +nexrponnte nepcnn
c monnropa xomntmrepa, monntnoro rene]ona nnn co cnennantntx ycrpocrn. H xouercx
ormernrt, uro raxne +nexrponnte ycrpocrna n nepeonte nn]opmannonnte rexnonornn
ntcrynamr ne na cropone sopontx rnas. Xorx npnnnnnt paort rnasa, nesanncnmo or
nocnrenx rexcra, cxoxn.
B nponecce urennx rnasa ntnonnxmr xonoccantnt oem paort. unsnonorn n
ncnxonorn ycranonnnn, uro no npemx urennx nnxenne rnas no crpoxam ocymecrnnxercx ne
nnanno, a cxauxoopasno, nocne uero nponcxonr ocranonxa nponecca. nnxennx nacrontxo
tcrpte, uro rnas ne pasnnuaer yxn. Bocnpnxrne rexcra nponcxonr rontxo no npemx
ocranonxn nnn ]nxcannn.
Bor nocuert yuentx: npoonxnrentnocrt ocranonox or 0,2 o 0,6 cexynt, cxauxon
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
0,02 cexynt. Kax nam? uem ontme mt unraem, rem ontmee npemx npnxonrcx na nayst
(ocranonxn) n urennn n mentme rparnrcx na nepememenne nsrnxa no rexcry.
Co npemenem ycramr ne rontxo rnasa, no n oprannsm n nenom. Mt naunnaem menxrt nosy,
nnxe naxnonxrtcx x rexcry, enart nepeptnt, ornnexartcx. Tax nam oprannsm naunnaer
conpornnnxrtcx narpysxe n aer nonxrt, uro nopa uro-ro npenpnnnmart.
anee peut yer nrn o nonesntx npannnax urennx n o rom, or uero cronr orxasartcx
nancera. Hycrt +ro noer n npnntuxy n xopomee spenne na onrne rot yer namnm
nocroxnntm cnyrnnxom.

H1o ena1t nentsn
Ocoenno npeno unrart neocrarouno ocnemennt nnn nnoxo nponeuarannt rexcr, +ro
sacrannxer nce ontme npnnnxart rnasa x crpannne. Taxoe npncrpacrne npnnonr x
yromnennm, noxpacnennm, omymennm pesn n rnasax, ycranocrn mtmn cnnnt n men.
Hn n xoem cnyuae nentsx epxart xnnry, monntnt rene]on, nnanmernt xomntmrep
nx urennx xnnr (Kindle) na rpyn nnn xonenxx. B raxom nonoxennn mente nosnonxn
cnntno crnamrcx nnepe, cannnnax connym aprepnm (a nmenno or nee nyr cocyt,
nnrammne rnasa). Ioprant cxnmaercx, xax pesyntrar sarpynennoe txanne. Taxnm
opasom, mt nnmaem rnasa xncnopoa n nnrannx, a nm +ro npx nn nonpannrcx.
Mnorne cunramr, uro urenne nexa esnpeno. Hentsx xe orxasart cee, nmnmomy, n
npourennn napt crpannn nnrepecnoro nsannx na con rpxymn. Orxastnare! Inasa n
nepno mexy urennem n sactnannem ne ycnenamr cpocnrt nanpxxenne. Kax nror raxoro
sanxrnx nce re xe xpacnte, nentcnanmnecx rnasa, omymenne necxa sa nexamn n nnoxoe
nacrpoenne n reuenne nx.
Ecnn npecronr onrax noesxa na omecrnennom rpancnopre n npeenax ropoa, na
ortx, a nenaxno xya, mt ncera epem c coo uro-ro nounrart. H axe nenaxno, c
nomomtm xaxoro nocnrenx +nexrponnoro nnn ymaxnoro, mt, yono ycrponnmnct,
naunnaem rynrt namn rnasxn.
anare oronopnmcx, uro yem oportcx c npentmn npnntuxamn. Bet ocnemenne n
rpancnopre ocrannxer xenart nyumero, nnmc nnpannx n xnnra nnn rasera yxe rannyer
n pyxax, a cneom n namn rnasa. Bor nam n nnmnne nonuaca-uac nanpxxennx spennx. A
mornn t nsexart
Ouent mnoroe nomenxnoct n namem oxpyxennn co npemen, xora nmn erann sa
mamonrom n ronnnn nst no-uepnomy. Hcxyccrnennt cner samenxer nam connne,
Hnrepner pyse n xnnoe omenne, renennsop re xe rasert, xenanne nyremecrnonart.
3ro oneruaer xnsnt n +xonomnr npemx, rontxo nor rynr soponte. A c+xonomnennoe
npemx mt norom ncnontsyem nx noccranonnennx ncero yrpauennoro panee. Hponnuno,
npana?

Honesnme cone1m
Ecnn nt nacrponnnct na onrn nponecc urennx, enare xaxte 4560 mnnyr
neontmne nepeptnt no 1015 mnnyr. B +ro npemx moxno ntnonnnrt necxontxo npocrtx
ynpaxnenn, pasmxrtcx, cmennrt nosy. Bo npemx camoro urennx nepenonre nsrnx or xnnrn
na npemert noxpyr nac, nocmorpnre n oxno.
Fnarornopno nonnnxer naptnponanne paccroxnnx or rnas o xnnrn: +roro moxno onrtcx,
nepennrax nnn oronnrax cryn, na xoropom nt cnnre. Orxntnarect na cnnnxy cryna
nnn ntnpxmnxrect, yro ntrxrnnaere norn, urot nsexart nx onemennx.
Onrnmantntm paccroxnnem nx urennx npn ycnonnn, uro xnnry nt epxnre n pyxax,
xnnxercx 33 cm or nnna. Hpocro oronnrare ncrounnx nn]opmannn, rnasa camn nocxaxyr,
re nyume ocranonnrtcx.
Btnpax nacrontnym namny nnn nounnx, nomnnre, uro ncxyccrnennt ncrounnx onxen
anart ocnemenne, npnnnxennoe x ecrecrnennomy cnery connna, +ro nonesnee, rax xax ne
paspaxaer rnasa, cnerono norox ne oxastnaer orpnnarentnoro nosecrnnx na crpyxrypt
rnasnoro xnoxa.
Hanontmnm ycnoxannammnm ecrnnem na rnasa onaaer senent nner, nnn, xax eme
ronopxr, nner conneuntx pacrenn. On cnnxaer aprepnantnoe annenne, nopmannsyer
paory cepna, noxasan npn crpeccax, yromnennn n ecconnnne. Hner pacrenn npnnocnr
rapmonnm n cnoxocrnne, npexpacno paccnanxer n nomoraer ycnyrt. On ncnontsyercx nx
neuennx mnonnn, rnayxomt, ncrpo]nn ceruarxn.
Ecnn nosnnxamr nponemt c noncxom senentx namnouex, a onn rouno yyr, moxno
npnernyrt x manentxnm xnrpocrxm, a nmenno nepexpacnrt camocroxrentno, npnopecrn
senent aaxyp n np.
Baxmnmn raxxe xnnxmrcx orrenxn nepcnxonoro, necounoro, mxrxoro opanxenoro
nneron.
Hpannntno ntpan nner orenxn xomnart, ncrounnxa cnera, axceccyapon nnreptepa,
moxno narornopno nnnxrt ne rontxo na spenne, no n na oprannsm n nenom n ero
camouyncrnne.
Kpacnt nner nontmaer paorocnoconocrt, nopmannsyer paory cepna, crnmynnpyer
nmmynnrer n ocrpory spennx. nnxxct nnerom crpacrn, on ynyumaer +monnonantnt ]on,
npoyxaer uyncrna n crnmynnpyer paory xenes nnyrpenne cexpennn.
Opanxent nner onrnmncron n necentuaxon. On nonesen npn saonenannxx
txarentno cncremt, npn caxapnom naere, +]]exrnnen npn neuennn nnsopyxocrn,
ncrpo]n ceruarxn n arpo]nn spnrentnoro nepna.
Xenrt nner crnmynnpyer paory xenyouno-xnmeunoro rpaxra, neuenn, oxastnaer
ounmammee ecrnne na oprannsm. B o]rantmonornn on npnmenxercx nx neuennx
amnnonnn (nennnt rnas), xocornasnx, ncrpo]n ceruarxn.
Ionyo nner pexomenonan nx xyxnn. Ero orrenxn, ocoenno onee nactmennte n
remnte, cnnxamr annernr, nomoramr cpocnrt nnmnn nec. B rnasno npaxrnxe
+]]exrnnen npn rnayxome n xarapaxre. Tepanenrnuecxoe ecrnne ronyo nner oxastnaer
n npn paccrpocrnax xnmeunnxa, onesnxx ropna n rononntx onxx.
unoneront nner npnsnan oportcx c nocnannrentntmn saonenannxmn nouex, neuenn,
xenunoro nystpx. Hcnontsyercx npn neuennn mnonnn, xarapaxrt, rnayxomt.
Ho+romy ornecnrect co nce ceptesnocrtm x ntopy nacrontno namnt nx urennx nosne
xponarn, nnera ooen nnn xpacxn, meenn, net n oxpyxennn +rnx nneron nam npecronr
xnrt.
Bo npemx urennx craparect ne xmypnrt ponn, paccnanrt nexn, nacxontxo +ro
nosmoxno. Mnrare neroponnnno, no uacro, urot coxpanxrt onxnoe ynnaxnenne rnasa.
Cnenre, urot sannmaemoe namn nonoxenne tno xom]oprntm n ne npnunnxno
neyocrn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Homemenne onxno trt esyxopnsnenno no cnexecrn nosyxa n ocnemennm.
H rnannoe unrare, xora nam +roro xouercx, c xopomnm nacrpoennem n camouyncrnnem.
Tora nponecc ne ocrannr nnxaxoro ncxom]opra nn nam, nn namnm rnasam!


Inana 12
Aasepnan xoppexnnn spennn: unqm n peantnoc1t

Ceronx nasepnt mero xoppexnnn spennx y ncex na cnyxy. Ho nouemy-ro mt cxnonnt
ontme nepnrt ncenosmoxntm cnyxam, omtcnam n npounm crpamnnxam, a ne ]axram o
nasepno xoppexnnn spennx, anntm mennnncxo crarncrnxn, ornnuntm pesyntraram
nponeenntx onepann.
Ouent onno orroro, uro nannenrt, npnxoxmne xo mne na npnem, saamr
ecrnnrentno nyrammne nonpoct: 3ro ontno?, Mne paspexyr rnas?, eme ne
poxana, mne nentsx enart nasepnym xoppexnnm?, Cxontxo mecxnen npnercx nocnrt
nonxsxy?, uepes xaxoe npemx spenne nauner cnona naart?.
anare nonpoyem ne noanartcx ynannuecxomy n neccnmncrnuecxomy nacrpom, a c
ronxom n paccranonxo pasepemcx n nonpoce.
Mt xnnem n XXI nexe nexe nn]opmannonntx rexnonorn, noneron n xocmoc n
netnantx ocrnxenn n mennnne. snam, uro cpen nac mnoro rex, xro ornecercx x
monm cnonam cxenrnuecxn. Ho conpemennax mennnna +ro ne rontxo sno n nne mnpoxoro
naopa ncenosmoxntx anrnnornxon, no n cnoxnemne onepannn no nepecaxe opranon,
neuenne onxonornuecxnx saonenann, ecmonnax xnpyprnx n, xoneuno, nasepnax
xoppexnnx spennx.
Kax n y nmoro pyroro meroa n cnocoa neuennx, y nasepno xoppexnnn spennx
cymecrnymr cnon orpannuennx n npornnonoxasannx, no ecrt n neconocrannmte
ocronncrna, n rnannoe cpen nnx nosmoxnocrt nancera nsannrtcx or ouxon n
xonraxrntx nnns n nnert mnp raxnm, xaxo on ecrt.
Mt c namn yxe paccmarpnnann onrnuecxym cncremy rnasa, re ona ns neymnx pone
orneena poronnne. Hmenno or ee xpnnnsnt sanncnr, nonaer nn ]oxyc na ceruarxy rnasa n
c]opmnpyercx uerxoe nsopaxenne, nnn xe ]oxyc yer naxonrtcx nne ceruarxn, a
nsopaxenne yer nnoxnm.
Ecnn poronnna nmeer nsnnmne ntnyxnym ]opmy, ]oxyc naaer o ceruarxn n moxno
ronopnrt o nnsopyxocrn. Ecnn xe poronnna upesmepno nnocxax, ro ]oxyc n raxom cnyuae
oxastnaercx sa ceruarxo n mt ronopnm o antnosopxocrn. Ecnn poronnna rnasa nmeer
nepannomepnym xpnnnsny, raxoe cocroxnne nastnaercx acrnrmarnsmom.
B nasepno xoppexnnn spennx c nomomtm nasepa nsmenxercx xpnnnsna poronnnt rnasa.
Hpn ncnpannennn nnsopyxocrn nasep ncnapxer cnon xnerox n nenrpe ntnyxno uacrn
poronnnt. Poronnna cranonnrcx onee nnocxo, npenomnxmmax cnoconocrt rnasa
ymentmaercx n ]oxyc oronnraercx x ceruarxe.
Ecnn xe ncnapnrt cnon noxpyr nenrpa, on craner onee xpyrtm. B pesyntrare ]oxyc
nosnparnrcx na ceruarxy n antnosopxocrt yer ncnpannena. Ananornuntm opasom
moxno cosart n pannomepnym xpnnnsny nenrpantno uacrn poronnnt, urot nsannrtcx
or acrnrmarnsma.
Hasepnax xoppexnnx spennx nosnonxer ynyumnrt ocrpory spennx n ouent mnpoxom
nanasone napymenn, rax xax c nomomtm nasepa yaercx oecneunrt nonaanne ]oxyca na
ceruarxy n nonyunrt uerxoe nsopaxenne npemera.
Concem xparxo npoemcx no nexam ncropnn pasnnrnx nasepno xoppexnnn spennx.
Hepntm meroom xoppexnnn spennx tna panantnax xeparoromnx. Ha poronnny rnasa
nanocnnnct naceuxn or spauxa x nepn]epnn poronnnt. Hocne cpacrannx naceuex ]opma
poronnnt nsmenxnact n spenne ynyumanoct. Ho sauacrym nosnnxann ocnoxnennx,
nanpnmep, n nne nomyrnennx poronnnt, uro morno npnnecrn x nonno norepe spennx.
Boccranonnrentnt nepno raxxe sannman mnoro npemenn. Hmenno ns neocrarxon nepntx
nontrox panantno xeparoromnn n pacryr norn y crpamntx ncropn o xoppexnnn
spennx.
Cnryannx snaunrentno nsmennnact c ocnoennem rexnonornn npnmenennx n
o]rantmonornn +xcnmepnoro nasepa.

Hpnmeuanne
3xcnmepnt nasep npnmen n o]rantmonornm ns onacrn xomntmrepntx rexnonorn n
1976 roy. Hasepnt nyu npnmenxncx nx nanecennx rpannponxn na nonepxnocrt
xomntmrepntx unnon. Ftnn nponeent mennnncxne nccneonannx, nornepnnmne
esonacnocrt ncnontsonannx nasepnoro nyuxa n n xnpyprnn rnasa.

Hepnax onepannx no nasepno xoppexnnn spennx tna nponeena n 1985 roy.
Hpnmenennax meronxa nocnr nasnanne ]orope]paxnnonno xepar+xromnn (uPK).
Bosecrnyx nasepom na poronnny, xnpypr nsmenxn ee ]opmy uacrt rxann c nonepxnocrn
poronnnt ncnapxnact n nponcxonno ]opmnponanne nono nonepxnocrn. Boccranonnenne
nonepxnocrnoro cnox poronnnt npoonxanoct 24 nx, n +ro tno ne camoe npnxrnoe
npemx nx nannenra. Aanrannx n nonnoe noccranonnenne ornnunoro spennx nponcxonno
uepes 34 neenn.
B 1989 roy noxnnnact nanonee pacnpocrpanennax ceronx meronxa LASIK. Ee
ocnonntm npenmymecrnom xnnnoct ro, uro n xoe onepannn nonepxnocrnte cnon poronnnt
ne sarparnnamrcx, a ncnapenne nponcxonr ns cpennx cnoen. O camnx +ranax onepannn mt
noronopnm uyrt nnxe, urot yx rouno pasnexrt nce comnennx n nonpoct.
B noepxxy esonacnocrn rexnonornn LASIK npnney eme necxontxo ]axron:
rexnonornx axrnnno npnmenxercx n mennnncxnx nenrpax n xnnnnxax onee uem 45
crpan mnpa;
n mnpe nponeeno onee 6 mnnnnonon onepann no xoppexnnn spennx no meronxe
LASIK;
n CBA n nonnn npenaramr nponecrn nasepnym xoppexnnm spennx, uro nastnaercx,
ne orxox or xacct npxmo na reppnropnn xpynntx roprono-pasnnexarentntx nenrpon,
pxom c mecrntm cromaronornuecxnm nnn xocmeronornuecxnm xanneramn.
Baxno snart, uro nasepnax xoppexnnx spennx nmeer rpannnt +]]exrnnnocrn
noccranonnennx spennx:
nnsopyxocrt ne onee -15,0 D;
antnosopxocrt ne onee +6,0 D;
acrnrmarnsm ne onee 3,0 D.
Hponeypa ntnonnxercx amynaropno, es rocnnrannsannn.
Mero nmeer cnon npornnonoxasannx n orpannuennx, xoropte mt nopono paccmorpnm
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nnxe.
Hasepnax xoppexnnx spennx moxer npononrtcx n nospacre or 18 o 45 ner. Taxoe
orpannuenne cnxsano c ]nsnonornuecxnmn ocoennocrxmn. Kax npannno, spnrentnax
cncrema sanepmaer cnoe pasnnrne x 18 roam, a spenne nonnocrtm crannnsnpyercx, orcma
n nnxnn npeen nponeennx onepannn. Hocne 45 ner menenno n nocrenenno pasnnnaercx
crapuecxoe spenne. Ho n n +rom nospacre moxno nponecrn onepannm n ncnpannrt spenne,
yxymanmeecx onrne rot n npnunnxmmee neyocrna.
Hasepnax xoppexnnx spennx ne rpeyer xaxnx-nno orpannuenn npn ]nsnuecxnx nnn
spnrentntx narpysxax, no ee moxno npononrt rontxo npn cranntnom spennn.

Bnnmanne!
Ecnn name spenne naaer, ro npononrt nasepnym xoppexnnm cpasy nentsx. Ho
cymecrnyer mero ocranonxn nporpeccnponannx nnsopyxocrn cxneponnacrnxa, nocne
nponeennx xoropo nosmoxna nasepnax xoppexnnx spennx.

o nasepno xoppexnnn npononrcx noponemax narnocrnxa spennx. Ona nosnonxer
ntxcnnrt, ntsnant nn napymennx pe]paxnnn nnsopyxocrtm, antnosopxocrtm nnn
acrnrmarnsmom, nno +ro nce xe cnmnromt ceptesnoro saonenannx.

Bnnmanne!
Ananornunte nnsopyxocrn, antnosopxocrn n acrnrmarnsmy npoxnnennx napymennx
spennx moryr trt npn saonenannn poronnnt rnasa, a raxxe npn caxapnom naere,
ryepxynese, nacxynnre. Ecnn ntxnneno saonenanne, ro neuar cnauana ero n rontxo nocne
nonnoro ntsoponnennx nnont nponoxr narnocrnxy n pemamr, ecrt nn neoxonmocrt n
nasepno xoppexnnn spennx.

Hpeonepannonnax xomnnexcnax narnocrnxa spennx oxsarentno nxnmuaer nponepxy
ocrport spennx, onpeenenne nna n crenenn ero napymennx, nsmepenne nnyrpnrnasnoro
annennx, xpnnnsny, ronmnny n ronorpa]nm poronnnt.
Honax ]opma poronnnt nocne nasepno xoppexnnn c roamn ne menxercx, ro ecrt, ecnn
cenart onn pas onepannm, name spenne ocranercx xopomnm o camo crapocrn.
3a neenm o npeonepannonno narnocrnxn nepe nasepno xoppexnne spennx
neoxonmo cnxrt xonraxrnte nnnst. Hpn nocroxnnom nomennn nnns nonepxnocrt
poronnnt necxontxo nsmenxercx, uro moxer cxasartcx na rounocrn narnocrnxn napymennx
spennx.
B ent ntnonnennx nasepno xoppexnnn uenonex onxen nmert c coo connnesamnrnte
ouxn (n nepnte 23 uaca spenne yer onee xom]oprntm n ycnonnxx mano
ocnemennocrn), xenmnnam ne cneyer nontsonartcx xocmernxo nx nnna.
Cymecrnyer necxontxo meronx nponeennx +xcnmep-nasepno xoppexnnn, nanonee
pacnpocrpanenntmn ns xoroptx xnnxmrcx uPK n LASIK.

mPK-ue1onxa
Conpemennt napnanr nponeennx uPK-meronxn nasepno xoppexnnn spennx
pasnrentno ornnuaercx or nepntx nontrox ncnontsonannx annoro meroa n anexom 1985
roy. Onepannx npononrcx no mecrno anecresne. Bexn yepxnnamr or moprann
cnennantntm xontnom. Hasepom nnn xnpyprnuecxnm nncrpymenrom yanxercx nepxnn
cno +nnrennx, a sarem +xcnmepntm nasepom ]opmnpyercx nonax nonepxnocrt poronnnt.

Hpnmeuanne
Opamy name nnnmanne na ro, uro npn meronxe uPK nepxnne +nnrennantnte cnon
poronnnt nonpexamrcx, nocne onepannn na rnasy ocraercx orxptrax panenax nonepxnocrt,
xoropax noccranannnnaercx n reuenne 24 ne. Ho npaun, npnmenxmmne +ry meronxy,
npeynpexamr, uro noccranonnenne moxer npoxonrt c nexoroptmn ocnoxnennxmn,
ocoenno npn ntcoxo crenenn nnsopyxocrn, antnosopxocrn, acrnrmarnsma, a raxxe npn
nponeennn onepannn nannenram nocne 3035 ner.

3anepmaercx onepannx npomtnannem poronnnt cnennantntm pacrnopom, saxantnannem
anrnnornxon n naxnatnannem na rnas nonxsxn, nocne uero nannenra ornycxamr omo.
uPK-meronxa moxer npnmenxrtcx rontxo nx xoppexnnn neontmnx n cpennx crenene
nnsopyxocrn (o 8 D), antnosopxocrn (o 4 D) n acrnrmarnsma. Taxne orpannuennx
cnxsant c ocoennocrxmn crpoennx poronnnt. Hpn nosecrnnn na nonepxnocrt poronnnt
na ne moryr opasontnartcx nomyrnennx, n uem nnrencnnnee n rnyxe nosecrnnx, rem
ntme nepoxrnocrt raxoro ncxoa. Ho npn yxasanntx crenenxx napymennx spennx nasepnax
xoppexnnx no meronxe uPK aconmrno esonacna n noxasana.

Me1onxa LASIK
LASIK (Laser-Assisted in Situ Keratomileusis) onee conepmennax n maxmax no
cpannennm c uPK meronxa. Ona raxxe npononrcx no mecrno anecresne n rnas
saxantnamr anecresnpymmne xannn. Hocne oesonnnannx nexn pacxptnamr
nexopacmnpnrenem n yepxnnamr nx or moprann. Hannenr cmorpnr na cnerxmymcx rouxy
n npnope. B +ro npemx na poronnny nanocnrcx pasmerxa. 3arem rnas ]nxcnpymr c nomomtm
naxyymnoro xontna. Cnennantntm nncrpymenrom (mnxpoxeparomom) orenxmr n orrnamr
nonepxnocrnt cno poronnnt. 3arem +xcnmepntm nasepom ]opmnpyercx nonax ]opma
poronnnt. B sanepmenne onepannn poronnna npomtnaercx c nomomtm cnennantnoro
pacrnopa n (nnnmanne: n ornnune or uPK-meronxn!) nepxnn cno poronnnt nosnpamamr
na mecro.
Vnnnrentno, no +ror nepxnn cno, cnyxamn ecrecrnenno nonxsxo, ]nxcnpyercx
uepes necxontxo mnnyr es xaxnx-nno mnon. B rnas saxantnamr npornnonocnannrentnoe
cpecrno n anrnnornx n nac ornycxamr omo.
Kax npannno, oxonuarentnoe noccranonnenne spennx nponcxonr uepes 35 ne.

Me1onxa EPILASIK
annax meronxa nasepno xoppexnnn spennx ontme ncero noxonr nx nannenron c
ronxo poronnne nnn ocrarouno nnsxnm yponnem nnsopyxocrn, a raxxe n cnyuaxx, xora
nepxnn cno poronnnt nnoxo npnpacraer oparno.
EPILASIK raxxe ntnonnxercx no mecrno anecresne. B ornnune or LASIK, n anno
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
meronxe nx yanennx nepxnero cnox poronnnt ncnontsyercx cnennantnt +nn-xeparom.
On ornocnrcx x nocnenemy noxonennm nncrpymenron (onee conepmenntx), uro nosnonxer
coxpannrt xnsnecnoconocrt +nnrennantnoro cnox poronnnt, n saxnnnenne ner
+]]exrnnnee.
Koppexnnx spennx meroom EPILASIK noxasana n cneymmnx cnyuaxx:
nnsopyxocrt o -10,0 D;
antnosopxocrt o +6,0 D;
acrnrmarnsm o 4,0 D.

Hpo1nnonoxasannn nn nasepnon xoppexnnn spennn
uro xacaercx npornnonoxasann, nx ycnonno moxno pasennrt na uertpe rpynnt.
1. 3aonenannx poronnnt n onesnn opranon spennx: xeparoxonyc, rnayxoma, xarapaxra.

Hpnmeuanne
Keparoxonyc saonenanne poronnnt, npn xoropom nocnenxx e]opmnpyercx n
nocrenenno ncronuaercx. 3ro ceptesnoe saonenanne rnas, ornnuno macxnpymmeecx no
npoxnnennx nnsopyxocrn, antnosopxocrn n acrnrmarnsma. Panee nanonee
pacnpocrpanenntm cnocoom ero neuennx tna nepecaxa poronnnt, nmemmax ocrarouno
nenpecxasyemte nocnecrnnx.
Conpemennax mennnna npenaraer raxo ntcoxo+]]exrnnnt cnoco, xax xpocc-
nnnxnnr. C poronnnt rnasa cnnmaercx nepxnn +nnrennantnt cno, saxantnaercx
cnennantnt pacrnop, n rnas onyuaercx yntrpa]nonerontm nyuom c nnnno nonnt 365
nm n reuenne 2030 mnnyr. B pesyntrare onyuennx mexy xonnarenontmn nonoxnamn
poronnnt opasymrcx nonepeunte cnxsn, rxant cranonnrcx onee nnorno. B pxe cnyuaen
nponcxonr nonnt perpecc saonenannx.

2. Fonesnn, cnxsannte c napymennem nmmynno cncremt: xonnarenost, aprpnrt,
nmmynoe]nnnrnte cocroxnnx, caxapnt naer.
3. Hecranntnax pe]paxnnx, nporpeccnpymmax nnsopyxocrt. Ho, xax mt yxe ocyxann,
conpemennax o]rantmonornx pacnonaraer apcenanom meroon, cnocontx crannnsnponart
yponent ocrport spennx n ocranonnrt nporpeccnponanne nnsopyxocrn. Hocne +roro
nosmoxno nponeenne onepann no nasepno xoppexnnn spennx.
4. Paccrpocrna ncnxnxn, rxxente ]opmt anxoronnsma n napxomannn.
Hpornnonoxasana nasepnax xoppexnnx spennx raxxe no npemx epemennocrn n naxrannn.
B +ror npomexyrox npemenn ner cymecrnennax ropmonantnax nepecrpoxa oprannsma
xenmnnt, uro moxer npnnecrn x nsmenennxm n ocrpore spennx. B +ror ornercrnennt
nepno neoxonmo nocroxnno nanmartcx y o]rantmonora, a nasepnym xoppexnnm
ornoxnrt na onee nosnee npemx, xora ocrpora spennx craner cranntno.

Bnnmanne!
Koppexnnm cronr npononrt nocne epemennocrn n poon (uepes nonroa-ro), rax xax
]nsnonornuecxn +rn nponecct oxastnamr nnnxnne na ocrpory spennx. Kax npannno, ona
nesnaunrentno yxymaercx, sa npemx epemennocrn n poon oprannsm xenmnnt
ncromaercx, oranax nce camoe nennoe mantmy. Hpaxrnxymmne xnpyprn n npaun c
ontmnm ontrom paort pexomenymr ntnonnxrt xoppexnnm spennx nocne nacrynnennx
paocrnoro momenra n xnsnn xenmnnt. Hoxanycra, npncnymarect x nx conery, a nyume
npoxoncyntrnpyrect co cnonm npauom.

Ha ceronxmnn ent cymecrnyer onee 20 meroon ncnpannennx nnsopyxocrn,
antnosopxocrn n acrnrmarnsma. Hanonee pacnpocrpanenntm ns nnx xnnxercx
ntmeonncannax nasepnax xoppexnnx spennx. Ho, xax n nmo pyro mennnncxn mero,
nasepnax xoppexnnx nmeer cnon orpannuennx. B raxnx cnyuaxx conpemennax o]rantmonornx
moxer npenoxnrt pyrne merot, nanpnmep nmnnanrannm nnnst na npospaunt
xpycrannx, sameny xpycrannxa ncxyccrnenntm, ranrennnantnym n yroopasnym
xeparoromnm n p. Oparnrect sa xoncyntranne x o]rantmonory nnn n
cnennannsnponannte mennnncxne nenrpt, ne onycxare pyxn, neptre n cex n n cnon cnnt
n ycnex ne sacrannr cex onro xart.


Inana 13
Cnna cnona, nnn Hpannntnme yc1anonxn nn spennn

Mtcnt marepnantna, a uenonex cnocoen na ouent n ouent mnoroe, ocoenno nepxmn n
cex n n saymannoe. H nonynxpnte ceronx anropt, nponarannpymmne noccranonnenne
spennx nemenxamenrosntmn meroamn, raxne xax Cnernana Tponnxax, Hropt A]onnn n
Iennan Bnuxo, mnoro nnnmannx yenxmr nmenno nonoxnrentntm ycranonxam na
noccranonnenne spennx. Bpentm +ro rouno ne yer. O rom, xax npannntno n +]]exrnnno
ntnonnxrt mtcnennym nacrpoxy na noccranonnenne spennx, mt n noronopnm nnxe.
Ceronx ouent montm crano nepenocnrt rexnnxn neponnnrnncrnuecxoro
nporpammnponannx (HHH) na nce c]ept xnsnn, a +ro ne uro nnoe, xax ycranonxn na ycnex n
nporpammnponanne cex na ocrnxenne nocrannenno nenn. Ornnuno nnnctnamrcx n +rn
renennnn n npannntnte mtcnn o cnoem xopomem spennn. B HHH raxne nacrpoxn
nastnamrcx cnenn]nxanne nenn: xora nt n mentuamnx noponocrxx npecrannxere
cee nnan no ynyumennm spennx, snaere, c nomomtm xaxnx cnocoon n n xaxne cpoxn
ocrnrnere onpeenenntx pesyntraron, na xaxne +rant pasotere ocrnxenne cnoe nenn n
xro nam yer nomorart, npoymtnaere, uro moxer nomemart nonnomennm saymannoro n
xnsnt, n crapaerect nsexart +rnx nomex nnn mnnnmnsnponart nx ecrnne. Xopomn
napnanr onncart nam nnan no noccranonnennm spennx na ymare, nepnonuecxn
opamartcx x nemy, cnepxrt, nacxontxo on coornercrnyer ecrnnrentnocrn. Vnnnrentno,
no +ro paoraer. Paoraer n npn ocrnxennn ycnexa n nsnece, n npn cnnxennn neca, n npn
nsannennn or xypennx, n npn ynyumennn spennx.
Haunnre yexart cex n neycranno nonropxrt, uro name spenne ynyumaercx, uro nt nce
xopomo nnnre, uerxo, xpxo, nesanncnmo or paccroxnnx n ocnemennx. Honropxre +rn
mtcnn n nmym cnoonym mnnyrxy n ne ynnnxrect, uro n onn npexpacnt momenr nt
n nnpany ynnnre nce n n mentuamnx noponocrxx.
Hrax, cnon nonoxnrentnte mtcnn o ornnunom spennn nt moxere ntpaxart rax, xax nam
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ontme npannrcx. Honpoym copnenrnponart nac n pasnnuntx napnanrax.

Opamenne x cee ncnyx
Bcrantre nepe sepxanom, nnn y nnnrt, nnn n anroyce no opore na paory, nnn na
oropoe, cxnonxxct na rpxxo c mopxontm, n omem, re yrono. Haunnare nonropxrt
npo cex nnn ncnyx cnona o rom, uro name spenne ynyumaercx, nt nnnre npexpacno, uerxo,
namn rnasa nanonnent cnno n +neprne. Honpoyre noxnannrt rnasa, moxer trt, cnert
necnm o nnx nnn npouecrt crnxn nce, uro yrono, no oxsarentno ncxnmunrentno
nonoxnrentnoe.

Opamenne x rnasau uepes nnctuo
Vcrnax peut ornnuno, no eme ontmnx pesyntraron nosnonxer ocrnut peut
nnctmennax. Ho+romy epem nncr ymarn, pyuxy n sannctnaem cnon nonoxnrentnte mtcnn
o rnasax.

Ay1orennan 1pennponxa
Ayrorpennnr npecrannxer coo ocoym ]opmy camonnymennx, ocnonannym na
mtmeunom paccnanennn. On nomoraer nsannrtcx or onn, cnxrt mtmeunoe n nepnnoe
nanpxxenne, a raxxe +]]exrnnen npn cnxrnn spnrentnoro yromnennx. Cxtre n yonoe
xpecno nnn na cryn. Cnnna onxna ocranartcx npxmo, nneun pacnpannent, no ne
nanpxxent. 3axpore rnasa. tmnre cnoxono n n cnoonom remne.
Vnpaxnenne 1. Honoxnre pyxn na xonenn naonxmn nnepx. Ha noxe nce cnon mtcnn
ycrpemnre n onacrt xnnora, tmnre xnnorom, pasynax ero na noxe n norxrnnax no
pepa na ntoxe, nmenno rax tmar n ore. Mt saecrnyem nce onacrn nerxnx, n rom
uncne n nnxnne, otuno ne yuacrnymmne n txannn. K romy xe, ntnonnxx +ro
ynpaxnenne, mt maccnpyem nnyrpennne oprant, ycnnenno nactmaem xpont xncnopoom,
ynyumaem nnranne ncero oprannsma, n rom uncne n rnas. Onrnmantnt napnanr
ntnonnxrt raxne noxn n ntoxn n reuenne 23 mnnyr, no naunnart cronr c nonmnnyrt,
nocrenenno, ent oro nx ynennunnax npoonxnrentnocrt.
Vnpaxnenne 2. Cnx (cnnna npxmax, pyxn ntrxnyrt nont rynonnma n cnncamr)
npoonxaem tmart xnnorom: na noxe naynaem ero, na ntoxe mtcnenno npecrannxem,
uro nosyx npoxonr cxnost namn pyxn n ntxonr ns xonunxon nantnen.
Hpoonxnrentnocrt ynpaxnennx 23 mnnyrt.
Vnpaxnenne 3. Cnx (cnnna npxmax, pyxn cornyrt n noxrxx, norxnyrt x rpyn naonxmn
napyxy) nce eme tmnm xnnorom, a mtcnenno naxonmcx y ncrounnxa renna. Horoxn
renna menenno corpenamr namn naonn. Box naynax xnnor, ntox norxrnnax xnnor
no pepa n mtcnenno ntnycxax nosyx uepes naonn. tmnre rax n reuenne 2 mnnyr.
Vnpaxnenne 4. Honoxnre pyxn na xonenn rax, xax nam yono. Hpoonxaem tmart
menenno, cnoxono xnnorom. 3axptnaem rnasa n nanpannxem mtcnn n onacrt rnas n nex.
Bexn pasrnaxnnaem, ponn uyrt npnnonnmaem n nenanpxxenno nosnpamaem na mecro.
Mopmnnxn noxpyr rnas ncuesamr, yxonr orex. Hpoonxaem mtcnenno pacnpannxrt cnon
rnasa n reuenne 12 mnnyr.
Vnpaxnenne 5. Hcxonoe nonoxenne cnx nno nexa na cnnne, rnasa saxptrt, pyxn
ntrxnyrt nont rynonnma, norn ntnpxmnent n cnerxa pasneent. Honropxre npo cex
cneymmne ]past:
Mon nexn cnoxont n cnoont;
Mo nsrnx cnoxoen n xcen;
Mon rnasa xopomo cnaxamrcx xpontm;
cmorpm nerxo;
xopomo nnxy;
Mon rnasa nnxr oruernnno n xcno.
Konnuecrno nonropenn xaxo ]past na name ycmorpenne, no ne menee 5 pas. Temn
txannx onxen trt necnemntm, xax n remn namnx cnon. Homnnre, uro nt enaere +ro ne
nx xn c ynnnt, a nx cex n sopontx cocrnenntx rnas. Onrnmantnt napnanr
ntnonnxrt ayrorennym rpennponxy naxt n ent. Ecnn nosnonxer npemx, moxno n uame.


Inana 14
Bce cauoe nonesnoe nn rnas: nn1anne n naponan uennnna

Hpomnn re npemena, xora pont napono mennnnt n neuennn saonenann
npnymentmanact, a ro n nonce +ro nanpannenne cunranoct nepexnrxom npomnoro,
nanocxmnm npe sopontm.
Ceuac mnpoxo npnmenxmrcx naponte cpecrna. Mnorne npaxrnxymmne npaun
pexomenymr nx tcrporo n +]]exrnnnoro ntsoponnennx ncnontsonart
xomnnnponannt mero npenapart ]apmanenrnuecxo npomtmnennocrn n cpecrna,
npnroronnennte ns narypantntx cocrannxmmnx. Kax npannno, +ro pacrennx.
Ha npocropax name crpant nponspacraer mnoxecrno nnon nexapcrnenntx pacrenn,
xoropte mnpoxo npnmenxmrcx n mennnne. Hsnecren n ror ]axr, uro ncnontsonart nx
neuennx cronr nnt, pacrymne n mnpore npoxnnannx, rax xax uenonex ponncx n ntpoc n
onpeenenntx ycnonnxx oxpyxamme cpet n nonesnoe nosecrnne ponoro oxpyxennx
yer onee +]]exrnnntm.
Forar n pasnoopasen ntop nexapcrn n anrexe npnpot, no ytre ocropoxnt:
orpannenne nexapcrnenntmn pacrennxmn n cpecrnamn nosmoxno, ecnn sannmartcx
camoneuennem. Ho+romy opamartcx n senenym anrexy cneyer rontxo nocne
ycranonnennx narnosa n pexomenann npaua no ncnontsonannm roro nnn nnoro nna
pacrennx!
K rax nastnaemtm nerpannnonntm nemecrnam moxno ornecrn n pasnnunte nnramnnt,
mnxpo+nemenrt n nonornuecxn axrnnnte oanxn (FA).
B +ro rnane mt nopono ocranonnmcx na nepeuncnenntx ntme cnocoax yxpennennx n
samnrt oprannsma. Haunem c nnramnnon n mnxpo+nemenron, neoxonmtx nx sopontx
rnas.

Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Bn1aunnm n unxpo+neuen1m
Bnramnn A, nnn pernnon, nsnecren xaxomy c ercrna. Hanontmee ero coepxanne n
mopxonn, romarax, xapro]ene, nerpymxe, nnnntx poxxax, mopenpoyxrax n cemeuxax
noconnyxa. Taxxe orart pernnonom neuent, xenrox xypnnoro xna, monoxo, cnnnxn,
cnnnounoe macno, ptn xnp, nncronte onomn, apnxoct, nnot pxnnt n np.
Hopma ero ynorpenennx cocrannxer 1,52 mr n cyrxn. Bnramnn A xnnxercx
xnpopacrnopnmtm, no+romy ynorpenxrt n nnmy ctpte onomn ne concem onpananno. nx
nyumero ycnoennx +roro nnramnna onomn cronr repmnuecxn opaartnart nnn enart
canart c pacrnrentntmn macnamn, a n mopxonnt cox (0,5 n) oannxrt uanym noxxy
onnnxonoro nnn pacrnrentnoro macna. Monexynt nnramnna cnxxyrcx co cnoontmn
xnpntmn xncnoramn, n ocrynnocrt ero nx rxane rnasa nontcnrcx. Taxxe nnramnn A
nontmaer conpornnnxemocrt oprannsma x nn]exnnxm, oecneunnaer cymepeunoe spenne.

K cneennm
Bnramnn A nmeer cnocrno naxannnnartcx n oprannsme n coxpanxrtcx n reuenne roa,
no+romy n nerne-ocennn nepno nonesno ynorpenxrt n nnmy ontme onome n senenn.

Ho upesmepno ycepcrnonart c ynorpenennem nnramnna A raxxe ne cronr. Ero nstrox
moxer oxasart nerarnnnt +]]exr (cymecrnymr annte mennnncxnx nccneonann, uro
ntcoxne xonnenrpannn n oprannsme nnramnna A xnnxmrcx roxcnuntmn n moryr ntstnart
pax).
Pernnon moxno xynnrt n n anrexax n nne pacrnopa xanent nnn xancyn n cnennantno
oonouxe c xnxnm nenrpom. B o]rantmonornn pernnon noxasan npn xeparnrax, oxorax
rnas, uacro nonropxmmnxcx xumenxx, ncrpo]nxx ceruarxn, arpo]nxx spnrentnoro nepna.
Bnramnn B, nnn rnamnn, nnraer nepnnym cncremy. Ero nexnarxa npnnonr x nepnnomy
ncromennm n onesnxm rnas. Hpoyxrt, orarte +rnm nnramnnom, opexn, xyxypysa,
nmennna, me, senent ropomex, nnnnte poxxn, mxco, neuent, nouxn. Cyrounax
norpenocrt 1,52 mr.
Bnramnn B, nnn pno]nannn, nomoraer xnerxam norpenxrt xncnopo. C ero nomomtm
xpaxman n caxap npenpamamrcx n +neprnm nx paort mtmn. Ecnn ero ner nnn ne xnaraer n
oprannsme, nt yere uyncrnonart xxenne n pest n rnasax. Hyumnmn ncrounnxamn
pno]nannna cunramrcx nncronte onomn, xnoxn, nmennna, nonnponannt pnc. Cyrounax
norpenocrt cocrannxer 35 mr.
Bnramnn B, nnn nnpnoxcnn, perynnpyer omen nemecrn, oecneunnaer nnranne nepnno
cncremt. Hpn ero neocrarxe rnasa ncntrtnamr cnntnoe nanpxxenne n naunnamr
noeprnnartcx nexn. Hnma c ntcoxnm coepxannem nnramnna xanycra, nmennna,
xyxypysa, pta, xnunt xenrox. Hopma ynorpenennx 23 mr n cyrxn.
Bnramnn B, nnn ]onnenax xncnora, oecneunnaer nponecct xponernopennx. Heocrarox
nnramnna npnnonr x oenennm xponn, uro coornercrnenno ocnanxer spenne. Hyumnmn
ncrounnxamn ]onneno xncnort xnnxmrcx nnnorpa, xnunt xenrox, uepnnxa, ]nnnxn,
cnexna, uepnocnnn, apnxoct. Cyrounax norpenocrt 0,005 mr.
Hnxornnonax n acxopnnonax xncnort (nnramnn C) nnnxmr na oxncnnrentno-
noccranonnrentnte nponecct n rxanxx, pacmnpxmr xannnnxpt, yxpennxmr crenxn cocyon,
yuacrnymr n opasonannn pasnnuntx nemecrn n anrnoxcnanrntx xomnnexcon.
Hnoxoe spenne n crapocrn cnecrnne neocrarxa +rnx xncnor n oprannsme. Ho+romy
nononnxrt nx sanact neoxonmo exenenno. Onacnocrn n nepenactmennn ner, rax xax
nstrox anntx nnramnnon pacrnopxercx n noe n ntnonrcx ns oprannsma nouxamn.
Ocnonnte ncrounnxn uepnax cmoponna, nnrpyconte, ananact, xanycra, nyx, mnnnar.
Kpome roro, +rn xncnort ntnycxamrcx n nne rnasntx xanent, ranerox, pacrnopon nx
nnexnn. Onn ncnontsymrcx npn xarapaxre, ncrpo]nxx ceruarxn, nomxocrn cocyon,
mnonnn, xponnuecxnx nocnannrentntx saonenannxx rnas.
ATu n nnroxpom c nemecrna, ecrnymmne na onee ronxom yponne. Bnpoxo
ncnontsymrcx n cocrane xanent, npnmenxemtx npn xarapaxre. 3amenxmr nponecc crapennx
xpycrannxa, xnnxmrcx ononnnrentntm ncrounnxom +neprnn nx xnerox. Btnoxr npente
coennennx ns rxane, ocymecrnnxx anrnoxcnanrnym ]ynxnnm.
Kann nrpaer ry xe pont nx mxrxnx rxane, uro n xantnn nx xocre. Hnoxoe spenne
moxer trt npxmtm cnecrnnem neocrarxa xannx n oprannsme. B ontmnx xonnuecrnax on
coepxnrcx n mee n xnounom yxcyce.
Ecnn ntnnnart exenenno craxan not c oannennem cronono noxxn mea n uano
noxxn yxcyca, ro nam oprannsm yer oecneuen neoxonmtm xonnuecrnom xannx. Kpome
roro, xopomo n reuenne nx ceart canar ns cnexnx onome n senenn.
Bpent xo]e, xpenxn ua, anxoront, cnaocrn n ontmnx xonnuecrnax. Bce +rn
npncrpacrnx ycxopxmr ntneenne xannx ns oprannsma.

Cnaxoe nexapc1no ue
Me moxno cmeno cunrart uyom npnpot n camtm nepntm nexapcrnom nx rnas. On
nsnecren co npemen nepnotrnoro omecrna n xax npoyxr nnrannx, n xax uyoecrnennoe
nexapcrno.
Eme 3,5 rtcxun ner nasa ernnrxne ncnontsonann me nx neuennx pan. A Innnoxpar,
ocnonononoxnnx conpemenno mennnnt, n cnonx rpaxrarax npnnonn penenrt na ocnone
mea nx nsneuennx onesne.
Henente cnocrna mea cnxsant c ntcoxnm coepxannem n nem rnmxost,
mnxpo+nemenron, nnramnnon, mnnepantntx n ]nronnnntx nemecrn. He rontxo me, no n
pyrne npoyxrt nuenonocrna (npononnc, ntntna, nocx, marounoe monouxo) naxoxr
mnpoxoe npnmenenne n mennnne.
Cneyer nomnnrt, uro narpenanne mea ntme 60 rpaycon npn npnroronnennn
nexapcrnenntx ]opm cnnxaer ero neuente cnocrna, rax xax mnorne nemecrna
paspymamrcx no nosecrnnem ntcoxnx remneparyp.
Kax xe moxno ncnontsonart me? Inasnte masn, xynnennte n anrexax (rerpannxnnnonax,
rnpoxoprnsononax), moxno cmemart c meom n panntx xonnuecrnax n saxnatnart n
ontno rnas. Me ycnnnnaer ecrnne nemecrn, nxoxmnx n cocran mase.
Taxxe me pasnoxr xnnxueno noo (remneparypa ne onee 45 rpaycon) n
ncnontsymr n xauecrne npnmouex nnn rnasntx xanent. Cpecrno +]]exrnnno npn
nocnannrentntx saonenannxx, n rom uncne xonmnxrnnnrax, cnesoreuennn, xarapaxre n p.

3ro nnrepecno
3ameueno, uro y nuenonoon xarapaxra ncrpeuaercx n onee nosnem nospacre (oxono 70
ner) nnn ne pasnnnaercx nonce. A nce noromy, uro onn ynorpenxmr me n pyrne npoyxrt
nuenonocrna. Hnmc perynxpnte nnexnnn nuennnoro xa, n xoropom macca nonesntx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nemecrn. 3rn nanmennx npnnenn x mnpoxomy ncnontsonannm mea nx npeornpamennx
pasnnrnx xarapaxrt n mnornx pyrnx saonenann rnas.

Hpn ycranocrn n nenpnxrntx omymennxx n rnasax pexomenyercx ncnontsonart
cneymmn penenr: uanax noxxa mea (xenarentno xnxoro) na craxan xnnxueno not.
Pasmemart n noorpert na cnaom orne, ne onox o xnnennx. art ocrtrt. Honyuennt
pacrnop ncnontsonart xax npnmouxn nnn saxantnart n rnasa.
Hpn xarapaxre moxno nsxrt uanym noxxy mea (nyume macxoro) n 2 uante noxxn
cnexentxaroro coxa ano+, oannrt n noncraxana renno xnnxueno not, pasmemart n
art nacroxrtcx napy uacon. 3axantnart n rnasa 3 pasa n ent no 2 xannn n reuenne 23
neent. Honropxrt xypc cneyer 34 pasa n ro. annt cnoco nomoraer ycrpanxrt
nomyrnennx n xpycrannxax n oecneunnaer rnasa ononnnrentntmn nonesntmn
nemecrnamn.
Hpn onxx n nocnanennxx rnas pexomenymr cneymmee cpecrno. Cox oynanunxa
(3 mn), cox penuaroro nyxa (2 mn) n macxn me (4 r) rmarentno nepememart n nacrannart
n npoxnanom remnom mecre ne menee 67 uacon. Honyuennym cmect saxnatnamr sa nexo
ontnoro rnasa rpnxt n ent.
uacro nepntm npnsnaxom rnayxomt xnnxercx cnesoreuenne, xoropoe npnnocnr mnoro
neyocrn uenonexy. urot xax-ro cnpannxrtcx c +rnm, pexomenymr uncrt me
pasorpenart na noxno ane n n coornomennn 1:2 cmemnnart c noo (ona uacrt mea n
ne uacrn not). art ocrtrt. 3axantnart n rnasa no xanne 3 pasa n ent. 3ro nomoxer
nsannrtcx or cnnsn n nsnnmxa cnest n rnasax.
Bont pacrnop npononnca npn rnayxome pexomenyercx saxantnart n rnasa rpnxt n
ent no 12 xannn. Pasnoxr n coornomennn 1:3. Cpecrno oxastnaer nonoxnrentnoe
nnnxnne na penaxnym cncremy rnasa.
Xopomee ecrnne oxastnaer npnmouxa, npnroronnennax cneymmnm opasom: cox
onoro rpanara ntxart c mxxortm, oannrt crononym noxxy mea n romnrt na cnaom
orne 1015 mnnyr. Hepe ncnontsonannem art ocrtrt, npenapnrentno pasannn 2
cronontmn noxxamn not.
nx npo]nnaxrnxn rnayxomt pexomenymr narnpart na nout nexn meom, pasneenntm c
noo n coornomennn 1:1. Ho +ror cnoco cxopee nocnr +]]exr nnaneo, uem nmeer
mennnncxoe nornepxenne.
Bce cpecrna, nsrorannnnaemte ns mea, cneyer pasnonrt xnnxueno noo, rax xax cam
me npecrannxer coo xonnenrpnponannoe nemecrno, cnoconoe ntsnart oxor rxane
rnasa.
Ecnn n rnasa nayno nerpom, n nnx noxnnnact xpacnora, ro ocrarouno npomtrt nx
ornapom nyxa c oannennem neontmoro xonnuecrna mea. Kpacnora tcrpo npoer.
Hpomtnart cneyer 45 pas n ent.
Ornnunoe cpecrno npn mnornx onesnxx n axe nnsopyxocrn oannrt no ono
uano noxxe coxa ano+ n mea n craxan xnnxueno not, rmarentno nepememart, nacroxrt
n reuenne uaca n nponenrt. 3axantnart n rnasa no 2 xannn 3 pasa n ent.

Tpanm-uypanm: cexpe1m qn1o1epannn nn rnas

3a mnorne rtcxuenernx ]nrorepannx nornepnna nennocrt orpomnoro xonnuecrna
pacrenn. Kax npnmep, naponax mennnna oxasana, uro nnramnnt coepxarcx ne rontxo n
samopcxnx ]pyxrax nnmonax, ananax, anentcnnax n np. Bnramnnt ecrt n ontmnx
xonnuecrnax nese noxpyr nac n pacrennxx, xoropte mt ncrpeuaem no nyrn na paory, na
aue, n necy, xora nmem rpnt n conpaem xrot, n onomax, ycepno ntpamnnaemtx na
rpxxax. Hamemy oprannsmy nonesnee ncero ro, n oxpyxennn uero on ponncx n ntpoc.
Cymecrnyer cnennantnax nnreparypa no npannnam copa n saroronxe pacrenn, mnoxecrno
cpecrn n penenron, xax +ro ncnontsonart. B npo]nnaxrnxe n neuennn rnasntx onesne
npnmenxercx ne rax mnoro xomnonenron pacrnrentnoro mnpa, no re nemnorne
npecrannrenn ecrnymr nectma +]]exrnnno.
Peut ne yer nrn o +xsornuecxnx nnax nnn o cnoxntx penenrax co mnoxecrnom
xomnonenron. Hnxe x npnney npocrte, no ouent +]]exrnnnte cnocot neuennx n
npo]nnaxrnxn saonenann. A rnannoe neoxonmte rpant moxno xynnrt n anrexe nnn
saroronnrt camocroxrentno.

Cpec1na o1 yc1anoc1n rnas, anneprnuecxnx n nocnann1entnmx nnnennn
Hpocrte ornapt ncnontsymr npn npomtnannxx, uro nosnonxer yannrt uacrnuxn ntnn n
pyrnx sarpxsnenn ns nonocrn rnasnoro xnoxa.
Hpn nocnanennn xpaen nex moxno ncnontsonart ouent mnorne rpant. Hx sanapnnamr, a
sarem na ocnone ornapa enamr npnmouxn nnn npnmenxmr nx npomtnannx.
Penenr 1. Bostmnre 23 crononte noxxn connern pomamxn, sanapnre craxanom xnnxrxa.
Ocrantre nacrannartcx n reuenne uaca n xopomo saxptro nocye, nponenre. Hpnmenxre
nx npomtnannx rnas.
Penenr 2. Bostmnre 12 uante noxxn nnerxon nacnntxa cnnero, sanere craxanom
xnnxrxa, nacrannare n reuenne uaca, sarem nponenre. Hpnmenxre xax npnmouxn.
Penenr 3. Crononym noxxy rpant rnmtxna nonsyuero sanere craxanom xnnxrxa. Bpemx
nacrannannx uac, sarem nponenre n n rennom nne npnmenxre nx npomtnannx.
Penenr 4. Crononym noxxy nsmentuenntx cemxn yxpona sanere nonyropa craxanamn
xnnxrxa, sarem ocrantre nacrannartcx. Kora nacro ocrtner o rennoro cocroxnnx,
nponenre n npnmenxre n xauecrne npnmouex.
Penenr 5. Hpnmenxercx nx npnmouex n ornap mnnonnnxa. Bostmnre 100 r nenecrxon
mnnonnnxa, sanere craxanom not n nponapnre n reuenne 45 uacon. Hpnmenxrt cneyer
rennt ornap.

3ro naxno
Bnnmarentno ornecnrect x omymennxm no npemx ncnontsonannx ornapon. Ha pacrennx
moryr trt anneprnuecxne peaxnnn, o xoroptx nt ne snann panee. Hpoxnnrtcx +ro moxer n
nne sya, xxennx, noxpacnennx xoxn. Cronr cpasy npexparnrt ncnontsonanne cpecrna,
npomtrt rnasa renno noo. 3anomnnre, xaxne ns xomnonenron ntsnann anneprnm, n
craparect n yymem nserart xonraxra c nnmn.


Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Haponme cpec1na n opte c nnsopyxoc1tm
C xaxtm room xonnuecrno nme, crpaammnx or nnsopyxocrn, ne ymentmaercx, a
neyxnonno pacrer. H onpeenennym pont n +rom nrpaer nocroxnnax n uame ncero
upesmepnax narpysxa na rnasa. Bnnonart nce re cpecrna conpemenno xnsnn, es xoroptx,
ynt, uenonex ne n cocroxnnn oxonrtcx: xomntmrep, renennsop n np. Haponax mennnna
npenaraer cnon merot npo]nnaxrnxn nnsopyxocrn.
Penenr 1. Monote cnexne nncrtx nnmnn cnoxnre no rpn mryxn, npnnoxnre x rnasam n
cnerxa npnannre noymeuxamn nantnen. epxart nx na rnasax cneyer 1020 mnnyr.
Penenr 2. Bostmnre 200 r nncrten ano+, 50 r nenecrxon nacnntxa cnnero, 600 r mea n 0,5 n
xpacnoro nnna. Ha noxno ane nponapnre nonyuennym cmect n reuenne uaca, sarem
ocrynre n nponenre. Hpnnnmare no cronono noxxe 3 pasa n ent o et.

Haponme cpec1na n opte c xonsmnx1nnn1ou
Penenr 1. Bostmnre 23 crononte noxxn nnerxon pomamxn, sanapnre craxanom xnnxrxa n
nacrannare n reuenne uaca n saxptro nocye. 3arem nponenre. Hpnmenxre nx
npomtnannx rnas xax mnnnmym naxt n ent.
Penenr 2. Hpnrorontre cmect ns nnerxon nacnntxa cnnero n ysnnt uepno n panntx
xonnuecrnax. 3 uante noxxn cmecn nacrannare 2030 mnnyr n craxane xnnxrxa n remnom
mecre, nocne uero nponenre. K nacrom oantre 20 xanent cnnprono nacroxn ypmana n
npomtnare rnasa.
Penenr 3. Hpn npocrye rnas ntxmnre cox xananxo+ n pasantre raxnm xe xonnuecrnom
xnnxueno noo. Hamounre narxy +rnm pacrnopom n npnnoxnre x rnasam na nout 23 pasa.
Penenr 4. Hpn narnoennn rnas na nout npnxnatnare npnmouxn ns ornapa nncrten n
nneron xanenynt. Moxno raxxe npomtnart +rnm ornapom rnasa.
B penenrax uacro ynomnnamrcx necxontxo pacrenn pomamxa, xanenyna, nacnnex
cnnn. Houemy onn rax nonesnt nx rnas, n uem cexper +rnx, xasanoct t, otuntx rpan?
Ceuac noponee ocranonnmcx nmenno na +rnx npecrannrenxx pacrnrentnoro mnpa, a
raxxe na napnne n mnpe sopontx rnas uepnnxe.

Hepnnxa (nopon-nroa)
C neneno nentm ncnontsymr nncrtx n nnot pacrennx. Manentxoe xycrncroe pacrenne
npecrannxer coo nenym naoparopnm c nonesntmn nemecrnamn, n nce onn narypantnoro,
npnponoro nponcxoxennx.
B nncrtxx coepxarcx oprannuecxne xncnort, +]npnte macna, nnramnnt C, B, ynntnte
nemecrna, conn mapranna, xenesa, xpoma, men. Hnot orart yrnenoamn, nnramnnamn C,
B, PP, +]npntmn macnamn, ynntntmn nemecrnamn, nexrnnamn, mnnepanamn (narpn,
xann, marnn, xeneso, ]oc]op).

K cneennm
uepnnxa sannmaer nepnoe mecro cpen xro n nnoon no coepxannm mapranna, a no
coepxannm xapornna ona nnoe oraue mopxonn.

uepnnxa ynnnepcantnoe pacrenne nx neuennx mnornx saonenann uenonexa, no
ocoym pont ona nrpaer n noepxannn xopomero spennx.
uepnnxa n nexapcrnennte npenapart na ee ocnone ynyumamr spenne, ocoenno nounoe,
pacmnpxmr nonx spennx, cnococrnymr cnnxennm ycranocrn rnas npn npoonxnrentno
paore c ncxyccrnenntm ocnemennem n xomntmrepom, ynyumamr omennte nponecct n
ceruarxe rnasa.
Her nnuero nyume, uem cnexne xrot. B nnx nce nnramnnt n +nemenrt coxpanent n
onee ocrynnt nx ycnoennx. Ho ecnn nero saxonunnoct, a noepxnnart cex n xopome
]opme xouercx xpyrnt ro, moxno ncnontsonart mopoxente n ntcymennte xrot, cyxne
nncrtx n nerxn pacrennx. Konnenrpannx nonesntx nemecrn yer nemnoro nnxe, no nontsa
ocranercx nce ra xe.
nx rnas nonesntmn yyr npenapart na ocnone uepnnxn, ntnycxaemte
]apmanenrnuecxo npomtmnennocrtm. paxe n xancynt npecrannxmr coo xonnenrpar
ncex rex nonesntx nemecrn, xoropte coepxnr xnnoe pacrenne. Tontxo nomnnre, uro
nponnrt nnramnnt pasono, a norom satrt o nnx neocrarouno, n neoxonmoro
osoponnrentnoro +]]exra nt ne samernre. nx noepxannx sopontx namnx rnas
rpeyercx npnnnmart nnramnnt xypcamn mecxn ntere npenapar cornacno nncrpyxnnn,
sarem mecxn nepeptn. H rax n reuenne roa. Ouent cxopo nt samernre, uro spenne
ynyumnnoct n rnasa crann mentme ycranart.
Ha npnnanxax anrex npecrannent uepnnxa ]opre, uepnnxamnx, uepnnxa ]opre c
nmrennom n np.
3ro uro xacaercx npenaparon c uepnnxo. B snmne-necennn nepno, xora sanact
nnramnnon n oprannsme noxoxr x xonny, nonesntmn yyr n cneymmne
nonnnnramnnnte xomnnexct nx rnas: Hmrenn-nnrencnn, Bnrpym nnxn, Oxynar
nmrenn, An]annr onrnxym. Hanomnnam, uro npnnnmart nx neoxonmo xypcamn no
mecxny c nepeptnamn. Tontxo rora yer pesyntrar.

Pouamxa nexapc1nennan
Eme Annnenna ronopnn: Pomamxa yxpennxer mosr n nonesna npn rononno onn, nx
ntneennx ncnopuenntx coxon ronont.
annoe pacrenne coepxnr +]npnte macna, ]nanonont, xncnort (acxopnnonym n
nnxornnonym), xymapnnt, ropeun, xnpnte xncnort, nnramnnt C, B, K, nonncaxapnt.
Hpenapart pomamxn oxastnamr npornnonocnannrentnoe, npornnoanneprnuecxoe,
axrepnnnnoe, ycnoxannammee n panosaxnnnxmmee ecrnne.
Hacro pomamxn ncnontsyercx nx npomtnannx rnas npn xonmnxrnnnre, a raxxe n
xauecrne npnmouex npn yromnennn n nocnanennn oprana spennx.
B cnyuaxx, xora mnoxecrno rnasntx xanent nepenpoonano, a ntsoponnenne ne
nacrynaer, cmeno ncnontsyre ornap pomamxn. uepes 23 nx craner samerno, uro rnasa
nepecrann nac ecnoxonrt, npomnn nocnanenne n ycranocrt.
nx npnroronnennx ornapa n nacrox nyume ncnontsonart connernx pacrennx: 12 uante
noxxn na craxan xnnxrxa. Honyuenntm pacrnopom moxno npomtnart rnasa, ncnontsonart
ero xax xannn, enart npnmouxn.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Kanenyna nexapc1nennan (noro1xn)
Hororxn tnn nmnmtmn nneramn xoponent Hanappcxo Maprapnrt Banya. H ceuac n
Hapnxe n Hmxcemyprcxom cay cronr craryx npannrentnnnt c nnerxom xanenynt n
pyxax. Ponno nnerxa cunraercx Rxnax Enpona.
Pacrenne onaaer npornnonocnannrentntm, ycnoxannammnm, axrepnnnntm,
oesonnnammnm ecrnnem. Forartm neuentm apcenanom xanenyna oxsana xpacnomy
nnrmenry xapornny (nponnramnny A).
Hacroxa nnerxon tcrpo nnxnnnpyer nocnannrentnte npoxnnennx n rnonte
ntenennx npn nn]exnnxx n panax oprana spennx, ycxopxer nponecct saxnnnennx n
noccranonnennx.
nx cnxrnx nanpxxennx n ycranocrn rnas moxno npnroronnrt ornap ns pomamxn n
xanenynt n ncnontsonart ero nmecro not nx ymtnannx yrpom n neuepom. Inasa sayyr
o ycranocrn, a oxpyxammne ormerxr ranncrnennt necx namnx oue.

Bacnnex cnnnn
Cnnn nacnnex cnmnon cnanxncxnx napoon, xcnoro nea, uncrort n ercrna. On
cxpomno pacrer no oounnam opor cpen xonocxmecx pxn.
Bacnnex ne rontxo xpacnnt nnerox, xoropt rax n xouercx copnart, no n
nexapcrnennoe pacrenne, coepxamee n ontmnx xonnuecrnax anronnant n xymapnnt. On
onaaer npornnonocnannrentntm, ycnoxannammnm ecrnnem, narornopno nnnxer na
cocyt n paory cepna.
Hacro nnerxon ouent nonesen nx neuennx n npo]nnaxrnxn xypnno cnenort
saonenannx, cnxsannoro c napymennem cymepeunoro spennx. Hpnmenxmr ero nnyrpt n
enamr npnmouxn na rnasa 23 pasa n cyrxn. Kpome roro, +ro npexpacnoe cpecrno npn
rnasntx nn]exnnxx, rax xax nacnnex onaaer axrepnnnntm cnocrnom. Hacro
ncnontsymr nx npomtnannx rnas n n nne npnmouex npn xonmnxrnnnrax n xumene.


Bonme nponeypm nn rnas
Ceronx neuenne npocro noo ouent nonynxpno. O noe cnnmamr ]nntmt n nepeaun,
nnmyr xnnrn n crartn. Xnsnt na nnanere saponnact n noe, n nanepnxxa nx cront
npncrantnoro nnnmannx x noe ecrt npnunnt. H mt c namn ne yem orcranart or montx
renennn, rem onee uro noa ecrnnrentno moxer oxasart neonennmym nontsy rnasam.

Coner
Kax nx npomtnannx rnas, rax n nx nnyrpennero ynorpenennx xareropnuecxn ne
pexomenym ncnontsonart ctpym noy ns-no xpana. Homnmo ncenosmoxntx npentx
npnmece, ona xpannr nn]opmannm o cnoem npetnannn n cncreme xanannsannn, orxya n
nocrynaer x nam nocne npoxoxennx uepes ouncrnte coopyxennx. Oxsarentno ounmare
raxym noy ononnnrentno nmtmn ocrynntmn cpecrnamn!

Hponeypa 1. Hocne rpynoro nx nnn no npemx nepeptna, ocoenno ecnn nt nnrentnoe
npemx cnnre nepe monnropom xomntmrepa, ymore rnasa xonono noo. Bt ynnnrect,
nacxontxo cpasy craner nerue.
Xononax noa ne rontxo n npxmom cmtcne ounmaer rnasa, no raxxe oxastnaer
crnmynnpymmee n ronnsnpymmee ecrnne. 3anycxaercx mexannsm repmoperynxnnn x
oxnaxennomy yuacrxy ycrpemnxercx norox renna, xpont, xoropax npnnocnr c coo
nnrarentnte nemecrna, npounmaer n yxpennxer crenxn cocyon, ycnnnnax
mnxponnpxynxnnm n omen nemecrn n nnx. Kpome ncero npouero, nannouxn ronnsnpymr n
omonaxnnamr xoxy, npeoxpanxx ee or onesnennoro pearnponannx na nepenat
remneparyp, na xono, sno, nerep n cner.
Hponeypa 2 (xonrpacrnax). Hpnrorontre ne rnyoxne rapenxn c noo (n nnx onxno
nomemartcx nce name nnno): ony c ropxue, no urot xoxa nnna morna ee repnert,
pyrym c nexno.

Coner
nx ononnnrentnoro oxnaxennx xonono not poctre rya necxontxo xynxon nta.

Honepemenno norpyxare nnno c saxptrtmn rnasamn na necxontxo cexyn ro n ony
mncxy, ro n pyrym. nnrentnocrt norpyxennx nyxno nonpart nnnnnyantno, no
omymennxm, rax, urot nt uyncrnonann maxcnmantnt +]]exr or nponeypt. Hocnennm
norpyxennem onxno trt onycxanne nnna n xononym noy.
Cneyer xonnenrpnponartcx na omymennxx, nosnnxammnx n onacrn rnas, n
ononnnrentno mtcnenno npecrannxrt, uro ntnonnxemax nponeypa aer nonoxnrentnt
+]]exr, axrnnnsnpyx n crnmynnpyx rnasa. Onrnmantnt napnanr ntnonnennx n reuenne
23 mnnyr yrpom nepe sanxrnxmn neueno rnmnacrnxo nx rnas.
Fyer ornnuno, ecnn nt npomoere rnasa, necxontxo pas moprnyn, xora rnasa yyr
norpyxent n noy.
Bropo napnanr ntnonnennx xonrpacrno nponeypt npnmouxn. Cneyer npnroronnrt
uertpe cnoxennte n necxontxo pas rxanente naxnaxn na xaxt rnas no ne. ne ns nnx
yem onycxart n xononym noy, a ne n ropxuym n nonepemenno naxnatnart na rnasa.
epxnm ropxuym rxant na rnasax n reuenne mnnyrt, sarem menxem na nexnym. Cronr
cenart 56 raxnx cmen, a sanepmnrt nponeypy xonono npnmouxo. Konrpacrnte
npnmouxn ntstnamr nocroxnnoe cyxenne n pacmnpenne xponenocntx cocyon,
crnmynnpymr xponoopamenne, a snaunr, n nnranne rnas. 3anycxaercx mexannsm
repmoperynxnnn.

Coner
Moxno nontsonartcx n neontmnmn maxpontmn nonorennamn, xoropte npnxnmamrcx x
nym rnasam ononpemenno. 3ro axe onee nonesno rax xonrpacrntm npnmouxam
nonepraercx eme n noconax neperopoxa, n xoxa noxpyr rnas.

Hponeypa 3. Onnnarect xonono noo xaxt ent. 3ro nonesno ne rontxo nx
rnas, no n nx ncero oprannsma. Vrpennne onnnannx ronnsnpymr nyume nmo ost
xo]enna, ounmamr nonepxnocrt rena or naxonnnmnxcx sa nout mnaxon n roxcnnon,
sacrannxmr namn cocyt cnauana cysnrtcx, a norom pacmnpnrtcx, uro ynyumaer nnranne
ncex xnerouex oprannsma.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ecnn nt nannuecxn onrect xonoa, ro o onnnannx npnmnre ym c ropxue noo, no
sapanee npnrorontre xononym noy n orentno rape. 3arem necxontxo pas rnyoxo
noxnnre n ntnere na cex xononym noy. Hpocrtrt nnn samepsnyrt sa necxontxo cexyn
nt rouno ne ycneere! Hocne onnnannx ne cnemnre ntrnpartcx, nyume nepenre x
rnmnacrnxe, a reno ocoxner camo.


3axnmuenne
Fonee rtcxun ner nasa nennxn Annnenna nncan, uro n apcenane npaua onxno trt rpn
opyxnx: cnono, nexapcrno n nox.
Cnono yunr uenonexa nnert omnxn n cnoem noneennn, npnnemne ero x onesnxm. A
ncnpannn omnxy, moxno crart sopontm.
Hexapcrno npnmenxer npau, urot onerunrt ont crpaammero, xora on snaer npnunny
crpaann, no oxcnnrt ontnomy, xax ee nsexart, ne moxer.
Hox npnmenxercx npauom, xora on ne moxer narn npnunny onesnn, urot nnecrn
xoppexrnnt n noneenne ontnoro uenonexa, n ne snaer nexapcrna, urot onerunrt ont.
Tora on eper nox n yanxer cnecrnne anexo sameme omnxn. Hpnunna onesnn n
raxom cnyuae ocraercx n ecrnyer n rene, nosyxax nonte ouarn. Onepannx uame ncero
nepetmxa.
B +ro xnnre mnoro cnon, xoropte npnsnant nayunrt ncnpannxrt omnxn no nmx
sopontx rnas. 3ect ecrt n nexapcrna, urot ont ne nponnxana n namy xnsnt. Hox, xax
xpanxx mepa nmemarentcrna, yunrtnartcx ne cran.
Hpocro npounran xnnry, nt cenann nepnt mar na nnnnom nyrn optt c coo, c
neyramn, c npepaccyxamn n mnennxmn. H concem ne naxno, sayere nn nt o conerax n
npoctax nnn yere rmarentno cneonart nm.
snam, uro mt yxe ne cmoxem orxasartcx or xomntmrepa, nepeontx nn]opmannonntx
rexnonorn n nporpecca. H x concem x +romy ne npnstnam, a xouy, urot nt ncnontsonann
nara nnnnnnsannn, no enann +ro, epexno ornocxct x cee. Fepernre cnon rnasa n ytre
sopont!

Hpnnoaenne
Kpa1xoe pyxonoc1no no pao1e c xounax1-ncxou
Ha npnnaraemom x xnnre xomnaxr-ncxe nt naere nporpammy-rpenaxep nx spennx
(pnc. H.1).
Pnc. H.1.
Oxno nporpammt-rpenaxepa nx spennx

urot ycranonnrt ee na xomntmrep, ncrantre npnnarammncx x xnnre xomnaxr-ncx n
npnno n n orxptnmemcx oxne anrosanycxa menxnnre na xnonxe Vcranonnrt. anee
cneyre nncrpyxnnxm macrepa ycranonxn.
Kax nt moxere yenrtcx nocne sanycxa nporpammt (nontm menuxom na ee snauxe na
Paouem crone nnn ntopom coornercrnymme crpoxn n menm Hycx Hporpammt), ona
ocrarouno npocra n ncnontsonannn, no mt nxparne paccmorpnm paory c ne.
B npanom nepxnem yrny oxna naxoxrcx xnonxn Cnepnyrt n 3axptrt
, npenasnauennte nx cnopaunnannx n saxptrnx nporpammt coornercrnenno.
B nnxne uacrn oxna nt moxere nnert ocnonnte xnonxn Inmnacrnxa nx spennx n O
nporpamme (pnc. H.2).
Pnc. H.2. Ocnonnte xnonxn nporpammt

Haxan xnonxy Inmnacrnxa nx spennx, nt ynnnre oxno nx saannx nacrpoex nporpammt
(pnc. H.3).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Pnc. H.3. Oxno nx
saannx nacrpoex nporpammt

Vxasan sect nyxnte nacrpoxn, naxmnre xnonxy Hpnnxrt, n rora nporpamma coxpannr
onpeenennte namn ycranonxn. B pesyntrare ona anromarnuecxn sanycrnrcx uepes raxoe
npemx, xaxoe nt yxasann n none Hpoonxnrentnocrt paort mexy nepeptnamn, n yer
paorart crontxo mnnyr, cxontxo nt saann n none Hpoonxnrentnocrt rnmnacrnxn. Ecnn
nt raxxe ycranonnnn ]naxox Hporpamma sanycxaercx anromarnuecxn npn nxnmuennn
xomntmrepa, ro, xora nt n cneymmn pas nxnmunre HK, nporpamma yxe nauner cnom
paory.
Ecnn xe n oxne, npecrannennom na pnc. H.3, nt naxmere xnonxy Hauart rnmnacrnxy
ceuac, ro cmoxere cpasy npncrynnrt x rpennponxe. Orxpoercx cneymmee oxno
nporpammt, n xoropom yer sanymeno nepnoe ynpaxnenne nantmnnr (pnc. H.4).
Pnc.
H.4. Onncanne nepnoro ynpaxnennx

B nenrpe oxna npnnonrcx onncanne ynpaxnennx, xoropoe nam npecronr ntnonnnrt.
Hpounrare ero nnnmarentno, urot rpennponxa npomna maxcnmantno +]]exrnnno. Ecnn
nam nce nonxrno, moxere naxnmart xnonxy Hauart ynpaxnenne n nepexonrt
nenocpecrnenno x ntnonnennm nantmnnra (pnc. H.5).
Pnc.
H.5. Hepnoe ynpaxnenne nantmnnr

Hpn +rom n oxne nt ynnnre cnmnarnunym enouxy-+nt]a, xoropax yer
emoncrpnponart nam, xax ntnonnxrt ynpaxnenne. Bnnsy nnen nnnxarop, xoropt
noxastnaer, cxontxo npemenn yxe npomno, a cxontxo ocranoct. Ecnn xenaere nepern x
cneymmemy ynpaxnennm, naxmnre xnonxy anee. Ecnn xe xornre nepnyrtcx n rnannoe
oxno nporpammt, menxnnre na xnonxe Hasa.
Bce ynpaxnennx ntnonnxmrcx ananornuno +romy: cnauana noxnnxercx nonoe oxno c
onncannem ynpaxnennx, sarem moxno npncrynart x rpennponxe.
Hrax, xax nnnre, paorart c nporpammo nerxo. Tpennpyrect perynxpno, n yxe ouent
cxopo nt nonyunre norpxcammn pesyntrar!

An1op: Exarepnna Baxynnu
Hsa1entc1no: Hnrep
ISBN: 978-5-49807-533-4
Io: 2010
C1pannn: 160
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )

Вам также может понравиться