GIASUNHATRANG.EDU.

VN
CNG THC GII NHANH
BI TP HP CHT CA NHM V KM
TRN TH XUN HNG, V TH KIM CHI
Trng THPT Hm Thun Bc, tnh Bnh Thun
www.Giasunhatrang.edu.vn

I. GII THIU CNG THC

1. Phn ng gia dung dch cha Al3+ vi dung dch cha OHPhng trnh ha hc:
Al3+ + 3OH- Al(OH)3
Al(OH)3 + OH- AlO2 + 2H2O
C hai trng hp tnh v OH-:

nOH 3n Al(OH)

nOH 4n Al3 n Al(OH)

2. Phn ng gia dung dch cha AlO2 vi dung dch cha H+

Phng trnh ha hc:

AlO2 + H+ + H2O Al(OH)3

Al(OH)3 + 3H+ Al3+ +3H2O
C hai trng hp tnh v H+:

n H n Al(OH )

n H 4n AlO 3n Al(OH )
2

3. Phn ng gia dung dch cha Zn2+ vi dung dch cha OHPhng trnh ha hc:
Zn2+ + 2OH- Zn(OH)2
Zn(OH)2 + 2OH- ZnO 22 + 2H2O
C hai trng hp tnh v OH-:

GIASUNHATRANG.EDU.VN
nOH 2n Zn(OH)

nOH 4n Zn 2 2n Zn(OH)

4. Phn ng gia dung dch cha ZnO 22 vi dung dch cha H+

Phng trnh ha hc:

ZnO 22 + 2H+ Zn(OH)2

Zn(OH)2 + 2H+ Zn2+ +2H2O
C hai trng hp tnh v H+:

n H 2n Zn(OH)

n H 4n ZnO2 2n Zn(OH )
2

5. Hng dn nng cp cng thc gii nhanh

Thng thng khi gii bi tp c th cha thm dung dch baz hoc axit ty vo tng
trng hp.
Lu : Vit thm phn ng trung ha gia dung dch axit v dung dch baz, sau
mi vit cc phn ng gia cc dung dch axit hoc baz vi cc dung dch mui nhm
hoc km. Nn cng thc gii nhanh c th lp cho cc trng hp sau:
a. Phn ng gia dung dch cha (Al3+, H+) vi dung dch cha OHC hai trng hp tnh v OH-:

nOH 3n Al(OH) n H
3

nOH 4n Al3 n Al(OH) n H

3

b. Phn ng gia dung dch cha ( AlO2 , OH-) vi dung dch cha H+
C hai trng hp tnh v H+

n H n Al(OH ) n OH
3

n H 4n AlO 3n Al(OH ) n OH_

3

c. Phn ng gia dung dch cha (Zn2+, H+) vi dung dch cha OHC hai trng hp tnh v OH-:

nOH 2n Zn(OH) n H
2

nOH 4n Zn2 2n Zn(OH) n H

2

GIASUNHATRANG.EDU.VN
d. Phn ng gia dung dch cha ( ZnO 22 , OH-) vi dung dch cha H+
C hai trng hp tnh v H+

n H 2n Zn(OH) n OH
2

n H 4n ZnO2 2n Zn(OH ) nOH

2

6. Phn ng gia dung dch NH3 vi dung dch Zn2+

Phng trnh ha hc:
Zn2+ + 2NH3 + 2H2O Zn(OH)2 + 2NH4+
Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4]2+ + 2OHC hai trng hp tnh v NH3:

n NH 2n Zn(OH )
3

n NH 6n Zn2 4n Zn(OH)
3

II. BI TP
1. Bi tp gia dung dch cha Al3+ vi dung dch cha OHV d 1: Cho dung dch cha 1,1 mol NaOH vo dung dch cha 0,3 mol AlCl3, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c kt ta c khi lng l:
A. 7,8 gam

B. 15,6 gam

C. 23,4 gam

D. 46,8 gam

Hng dn:
Cch gii thng thng:
3NaOH + AlCl3 Al(OH)3 + 3NaCl
Trc phn ng

1,1

0,3

Phn ng

0,9

0,3

Sau phn ng

0,2

0,3

Do NaOH d nn: NaOH + Al(OH)3 NaAlO2 + 2H2O

Trc phn ng

0,2

0,3

Phn ng

0,2

0,2

0,1

Sau phn ng

Vy khi lng kt ta thu c:

m Al(OH) =0,1 x 78 = 7,8 gam.

3

Cch gii nhanh:

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Dng cng thc: n

OH

OH

3n Al(OH) n Al(OH ) 2n
3

4n Al3 n Al(OH) n Al(OH) 4n Al3 n

3

OH

OH

: 3 1,1 : 3 0, 37 n Al3 0, 3 (loi)

4x0, 3 1,1 0,1mol n Al3 (chn)

Vy khi lng kt ta thu c: m Al(OH) = 0,1 x 78 = 7,8 gam

3

Chn p n A.
V d 2: Cho 400ml dung dch KOH 0,9M phn ng vi 200ml dung dch AlCl3 x M,
sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 7,8 gam kt ta. Tm x?
A. 2,4M

B. 0,5M

C. 0,115M

D. 0,575M

Hng dn:
Cch gii thng thng:
3KOH + AlCl3 Al(OH)3 + 3KCl
0,36

0,1

0,3

0,1

0,06

0,1

0,1

Theo cho th tn ti 0,1 mol kt ta, theo phng trnh phn ng th lng KOH cn
d l 0,06. Cn c theo ha tnh ca Al(OH)3 tan c trong KOH d nn KOH khng
th d.
4KOH + AlCl3 KAlO2 + 3KCl + 2H2O
0,06

0,015

S mol AlCl3: 0,1 + 0,015 = 0,115mol

Gi tr ca x = 0,115 : 0,2 = 0,575M
Cch gii nhanh:
Dng cng thc: n Al3 (n OH n Al(OH ) ) : 4 (0, 36 0,1) : 4 0,115mol
3

Gi tr ca x = 0,115 : 0,2 = 0,575M

Chn p n D.
V d 3: Cho 400ml dung dch KOH vo 200ml dung dch AlCl3 2M, thu c 15,6 gam
kt ta keo. Nng mol ca dung dch KOH l:
A. 1,5M

B. 3,5M

C. 1,5M v 3,5M

D. 2M v 3M

Hng dn:

GIASUNHATRANG.EDU.VN
S mol AlCl3: n = 0,2 x 2 = 0,4 mol
S mol kt ta Al(OH)3: 15,6 : 78 = 0,2mol
Cch gii thng thng:
- Trng hp 1:
AlCl3 + 3KOH Al(OH)3 + 3KCl
0,2

0,6

0,2

Sau phn ng th AlCl3 cn d: 0,4 0,2 = 0,2mol

Theo l thuyt th khi AlCl3 d kt ta vn tn ti, nn: nKOH = 3 x 0,2 = 0,6 mol
CM = 0,6 : 0,4 = 1,5M
- Trng hp 2: AlCl3 va th ngoi phn ng trn, lng AlCl3 cn 0,2 tham gia phn
ng vi KOH khng sinh ra kt ta:
4KOH + AlCl3 KAlO2 + 3KCl + 2H2O
0,8

0,2

S mol KOH cn dng: nKOH = 0,6 + 0,8 = 1,4mol

CM = 1,4 : 0,4 = 3,5M
Cch gii nhanh:
- Trng hp 1: nKOH 3n Al(OH) =3 x 0,2 = 0,6mol
3

CM = 1,5M
- Trng hp 2: nKOH 4n Al3 n Al(OH) = 4 x 0,4 0,2 = 1,4mol
3

CM = 1,4 : 0,4 = 3,5M

Chn p n C.
2. Bi tp gia dung dch cha AlO2 vi dung dch cha H+
V d 1: Cho dung dch cha 0,5mol HCl vo dung dch cha 0,2mol NaAlO2, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c kt ta c khi lng l:
A. 7,8 gam

B. 15,6 gam

C. 39 gam

D. 3,9 gam

Hng dn:
Cch gii thng thng:
HCl + NaAlO2 + H2O Al(OH)3 + NaCl
Ban u

0,5

0,2

Phn ng

0,2

0,2

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Sau phn ng 0,3

0,2

3HCl + Al(OH)3 AlCl3 + 3H2O

Ban u

0,3

0,2

Phn ng

0,3

0,1

Sau phn ng

0,1

Vy khi lng kt ta thu c:

78 x 0,1 = 7,8 gam
Cch gii nhanh:
Dng cng thc:

n H n Al(OH ) 0, 5 n AlO 0, 2
3

(loi)

n H 4n AlO 3n Al(OH ) n Al(OH) (4n NaAlO n H ) : 3 (4x0, 2 0, 5) : 3 0,1 n AlO 0, 2

3

(chn)
Vy khi lng kt ta thu c:
78 x 0,1 = 7,8 gam
Chn p n A.
V d 2: Cho dung dch cha 0,5mol HCl vo dung dch cha a(mol) NaAlO2, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c 0,1mol kt ta. Gi tr ca a l:

A. 0,1mol

B. 0,2mol

C. 0,3mol

D. 0,4 mol

Hng dn:
Cch gii thng thng:
HCl + NaAlO2 + H2O Al(OH)3 + NaCl
0,5
0,1

0,1
0,1

0,1

Nu s mol NaAlO2 l 0,1mol th HCl d 0,4mol nhng theo l thuyt th HCl s ha tan
kt ta, nh vy HCl khng d m tham gia phn ng ht vi NaAlO2.
Ta vit thm mt phn ng na:
4HCl + NaAlO2 AlCl3 + NaCl + 2H2O
0,4

0,1

Vy s mol NaAlO2: a = 0,1 + 0,1 = 0,2mol.

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Cch gii nhanh:
S mol NaAlO2:

n NaAlO (n HCl 3n Al(OH) ) : 4 (0, 5 3x0,1) : 4 0, 2 mol

2

Chn p n B.
V d 3: Thm HCl vo dung dch cha 0,1mol NaAlO2. Khi kt ta thu c l 0,08mol
th s mol HCl dng l:
A. 0,08 hoc 0,1

B. 0,08

C. 0,1

D. 0,08 hoc 0,16

Hng dn:
Cch gii thng thng:
HCl + NaAlO2 + H2O Al(OH)3 + NaCl
0,08

0,08

0,08

Theo cho th s mol NaAlO2 cn d:

0,1 0,08 = 0,02mol
- Trng hp 1: Theo l thuyt th Al(OH)3 c th tn ti trong dung dch NaAlO2 nn

n HCl n Al(OH) =0,08 mol

3

- Trng hp 2: NaAlO2 ngoi vic to ra kt ta phn ng trn cn NaAlO2 cn li

phn ng vi dung dch HCl nhng khng to kt ta. Ta vit thm mt phn ng nhng
khng to ra kt ta:
4HCl + NaAlO2 AlCl3 + NaCl + 2H2O
0,08

0,02

Vy s mol HCl trng hp 2:

nHCl = 0,08 + 0,08 = 0,16mol
Cch gii nhanh:
- Trng hp 1: n HCl n Al(OH ) 0, 08mol
3

- Trng hp 2: n HCl 4n NaAlO 3n Al(OH ) = 4 x 0,1 3 x 0,08 = 0,16mol

2

Chn p n D.
3. Bi tp gia dung dch cha Zn2+ vi dung dch cha OHV d 1: Cho dung dch cha 0,2mol NaOH vo dung dch cha 0,3mol ZnCl2, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c kt ta c khi lng l:

GIASUNHATRANG.EDU.VN
A. 9,9 gam

B. 19,8 gam

C. 14,85 gam

D. 29,7 gam

Hng dn:
Cch gii thng thng:
2NaOH + ZnCl2 Zn(OH)2 + 2NaCl
Trc phn ng 0,2

0,3

Phn ng

0,2

0,1

Sau phn ng

0,2

0,1

Vy khi lng kt ta thu c:

m Zn(OH) = 0,1 x 99 = 9,9 gam

2

Cch gii nhanh:

Dng cng thc:

nOH 2n Zn(OH) n Zn(OH ) n OH : 2 0, 2 : 2 0,1 n Zn2 0, 3 (chn)

2

nOH 4n Zn2 2n Zn(OH) n Zn(OH ) (4n Zn2 n OH ) : 2 (4x0, 3 0, 2) : 2 0, 5 n Zn 2 0, 2

2

(loi)
Vy khi lng kt ta thu c:

m Zn(OH) = 0,1 x 99 = 9,9 gam Chn p n A

2

V d 2: Cho 400 ml dung dch KOH 0,6M phn ng vi 200ml dung dch ZnCl2 aM,
sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 9,9 gam kt ta. Tm a?
A. 0,02M

B. 0,05M

C. 0,06M

D. 0,55M

Hng dn: nKOH = 0,4 x 0,6 = 0,24mol

n Zn(OH ) = 9,9 : 99 = 0,1mol

2

Cch gii thng thng:

2KOH + ZnCl2 Zn(OH)2 + 2KCl
0,24
0,2
0,04

0,1
0,1

0,1
0,1

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Theo cho th tn ti 0,1mol kt ta, theo phng trnh phn ng th lng KOH cn d
l 0,04. Cn c theo ha tnh ca Zn(OH)2 tan c trong KOH d nn KOH khng th
d.
4KOH + ZnCl2 K2ZnO2 + 2KCl + 2H2O
0,04

0,01

S mol AlCl3: 0,1 + 0,01 = 0,11mol

Gi tr ca a = 0,11 : 0,2 = 0,55M.
Cch gii nhanh:
Dng cng thc: n Zn2 (n OH 2n Zn(OH) ) : 4 = (0,24 + 2 x 0,1) : 4 = 0,11mol
2

Gi tr ca a = 0,11 : 0,2 = 0,55M

Chn p n D.
V d 3: Cho 400ml dung dch KOH vo 200ml dung dch ZnCl2 2M, thu c 19,8
gam kt ta. Nng mol ca dung dch KOH l:
A. 1M

B. 3M

C. 1M v 3M

D. 2M v 3M

Hng dn:
S mol ZnCl2: n = 0,2 x 2 = 0,4mol
S mol kt ta Zn(OH)2 : 19,8 : 99 = 0,2mol
Cch gii thng thng
2KOH + ZnCl2 Zn(OH)2 + 2KCl
0,4

0,2

0,2

Sau phn ng th ZnCl2 cn d: 0,4 0,2 = 0,2mol

- Trng hp 1:
Theo l thuyt th khi ZnCl2 d kt ta vn tn ti, nn nKOH = 2 x 0,2 = 0,4mol
CM = 0,4 : 0,4 = 1M
- Trng hp 2: ZnCl2 va th ngoi phn ng trn, lng ZnCl2 cn 0,2 tham gia
phn ng vi KOH khng sinh ra kt ta.
4KOH + ZnCl2 K2ZnO2 + 2KCl + 2H2O
0,8

0,2

S mol KOH cn dng: nKOH = 0,4 + 0,8 = 1,2mol

CM = 1,2 : 0,4 = 3M.

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Cch gii nhanh:
- Trng hp 1: nKOH 2n Zn(OH) = 2 x 0,2 = 0,4mol CM = 1M
2

- Trng hp 2: nKOH 4n Zn 2 2n Zn(OH) = 4 x 0,4 2 x 0,2 = 1,2mol

2

CM = 1,2 : 0,4 = 3M
Chn p n C.
4. Bi tp gia dung dch cha ZnO 22 vi dung dch cha H+
V d 1: Cho dung dch cha 0,5mol HCl vo dung dch cha 0,2mol Na2ZnO2, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c kt ta c khi lng l:
A. 9,9 gam

B. 19,8 gam

C. 14,85 gam

D. 24,5 gam

Hng dn: Cch gii thng thng:

2HCl + Na2ZnO2 Zn(OH)2 + 2NaCl
Ban u

0,5

0,2

Phn ng

0,4

0,2

Sau phn ng

0,1

0,2

2HCl + Zn(OH)2 ZnCl2 + 2H2O

Ban u

0,1

0,2

Phn ng

0,1

0,05

0,15

Sau phn ng

Vy khi lng kt ta thu c l:

99 x 0,15 = 14,85 gam.
Cch gii nhanh:
Dng cng thc: n H 2n Zn(OH) n Zn(OH) n H : 2 0, 5 : 2 0, 25 n ZnO2 0, 2 (loi)
2

n H 4n ZnO2 2n Zn(OH ) n Zn(OH) (4n ZnO2 n H ) : 2 (4x0, 2 0, 5) : 2 0,15 n ZnO 2 0, 2

2

(chn)
Vy khi lng kt ta thu c l:
99 x 0,15 = 14,85 gam. Chn p n C.
V d 2: Cho dung dch cha 0,6mol HCl vo dung dch cha a(mol) Na2ZnO2, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c 0,1mol kt ta. Gi tr ca a l:
A. 0,1mol

B. 0,2mol

GIASUNHATRANG.EDU.VN
C. 0,3mol

D. 0,4mol

Hng dn: Cch gii thng thng:

2HCl + Na2ZnO2 Zn(OH)2 + 2NaCl
0,6

0,1

0,2

0,1

0,1

Nu s mol Na2ZnO2 l 0,1 mol th HCl d 0,4mol nhng theo l thuyt th HCl s ha
tan kt ta, nh vy HCl khng d m tham gia phn ng ht vi Na2ZnO2.
Ta vit thm mt phn ng na:
4HCl + Na2ZnO2 2NaCl + ZnCl2 + 2H2O
0,4

0,1

Vy s mol NaAlO2: a = 0,1 + 0,1 = 0,2 mol

Cch gii nhanh:
S mol Na2ZnO2 : n Na ZnO (n HCl 2n Zn(OH) ) : 4 = (0,6 + 2 x 0,1) : 4 = 0,2mol Chn
2

p n B.
V d 3: Thm HCl vo dung dch cha 0,1mol Na2ZnO2. Khi kt ta thu c l
0,04mol th s mol HCl dng l:
A. 0,08 hoc 0,32

B. 0,08

C. 0,32

D. 0,08 hoc 0,2

Hng dn: Cch gii thng thng:

2HCl + Na2ZnO2 Zn(OH)2 + 2NaCl
0,08

0,04

0,04

Theo cho th s mol Na2ZnO2 cn d:

0,1 0,04 = 0,06mol
- Trng hp 1:
Theo l thuyt th Zn(OH)2 c th tn ti trong dung dch Na2ZnO2 nn nHCl = 2 n Zn(OH ) =
2

0,08mol.
- Trng hp 2: Na2ZnO2 ngoi vic to ra kt ta phn ng trn cn Na2ZnO2 cn li
phn ng vi dung dch HCl nhng khng to kt ta. Ta vit thm mt phn ng nhng
khng to ra kt ta:
4HCl + Na2ZnO2 2NaCl + ZnCl2 + 2H2O
0,24

0,06

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Vy s mol HCl trng hp 2:
nHCl = 0,08 + 0,24 = 0,32mol
Cch gii nhanh:
- Trng hp 1: nHCl = 2 n Zn(OH ) = 0,08mol
2

- Trng hp 2: n HCl 4n Na ZnO 2n Zn(OH) = 4 x 0,1 2 x 0,04 = 0,32mol Chn p

2

n A.
5. Bi tp gia dung dch NH3 vi dung dch Zn2+
V d 1: Cho dung dch cha 1mol NH3 vo dung dch cha 0,2mol ZnCl2, sau khi phn
ng xy ra hon ton thu c kt ta c khi lng l:
A. 9,9 gam

B. 19,8 gam

C. 29,7 gam

D. 4,95 gam

Hng dn: Cch gii thng thng:

2NH3 + ZnCl2 + 2H2O Zn(OH)2 + 2NH4Cl
B

0,2

0,4

0,2

Sau p

0,6

0,2

4NH3 + Zn(OH)2 [Zn(NH3)4]2+ + 2OHB

0,6

0,2

0,6

0,15

0,05

Sau p

Vy khi lng kt ta thu c:

99 x 0,05 = 4,95 gam
Cch gii nhanh:
Dng cng thc: n NH 2n Zn(OH) n Zn(OH) n NH : 2 1 / 2 0, 5 n ZnCl 0, 2 (loi)
3

n NH 6n Zn2 4n Zn(OH) n Zn(OH ) (6n Zn 2 n NH ) : 4 = (6 x 0,2 1) : 4 =0,05 < n ZnCl =

3

0,2 (chn)
Vy khi lng kt ta thu c:
99 x 0,05 = 4,95 gam Chn p n D.
V d 2: Cho dung dch cha 0,8mol NH3 vo dung dch cha a(mol) ZnCl2, sau khi
phn ng xy ra hon ton thu c 0,1mol kt ta. Gi tr ca a l:

GIASUNHATRANG.EDU.VN
A. 0,1mol

B. 0,2mol

C. 0,3mol

D. 0,4mol

Hng dn: Cch gii thng thng:

2NH3 + ZnCl2 + 2H2O Zn(OH)2 + 2NH4Cl
0,8

0,1

0,2

0,1

0,1

Nu s mol ZnCl2: 0,1mol th NH3 d 0,6mol nhng theo l thuyt th NH3 s ha tan kt
ta nh vy NH3 khng d m tham gia phn ng ht vi ZnCl2.
Ta vit thm mt phn ng na:
6NH3 + ZnCl2 + 2H2O [Zn(NH3)4]2+ + 2OH- + 2NH4Cl
0,6

0,1

Vy s mol ZnCl2: a = 0,1 + 0,1 = 0,2mol

Cch gii nhanh:
S mol ZnCl2: n ZnCl (n NH 4n Zn(OH) ) : 6 (0, 8 4x0,1) : 6 0, 2mol
2

Chn p n B.
V d 3: Thm dung dch cha NH3 vo dung dch cha 0,1mol ZnCl2. Khi kt ta thu
c l 0,04mol th s mol NH3 dng l:
A. 0,08 hoc 0,44

B. 0,08

C. 0,44

D. 0,08 hoc 0,24

Hng dn: Cch gii thng thng:

2NH3 + ZnCl2 + 2H2O Zn(OH)2 + 2NH4Cl
0,08

0,04

0,04

Theo cho th s mol ZnCl2 cn d:

0,1 0,04 = 0,06mol
- Trng hp 1:
Theo l thuyt th Zn(OH)2 c th tn ti trong dung dch nn n NH n Zn(OH) = 0,08mol
3

- Trng hp 2: ZnCl2 ngoi vic to ra kt ta phn ng trn cn ZnCl2 cn li phn

ng vi dung dch NH3 nhng khng to kt ta. Ta vit thm mt phn ng nhng
khng to ra kt ta:
6NH3 + ZnCl2 + 2H2O [Zn(NH3)4]2+ + 2OH- + 2NH4Cl
0,36

0,06

GIASUNHATRANG.EDU.VN
Vy s mol NH3 trng hp 2:
nNH3 = 0,08 + 0,36 = 0,44mol
Cch gii nhanh:
- Trng hp 1: n NH n Zn(OH) = 0,08mol
3

- Trng hp 2: n NH 6n Zn2 4n Zn(OH) = 6 x 0,1 4 x 0,04 = 0,44mol

3

Chn p n A.
Ha hc & ng dng
S 19 (199) / 2013