KONFORMACIONA ANALIZA

KONFORMACIONA ANALIZA je deo stereohemije koji prouava konformacije jedinjenja u osnovnom i ekscitovanom stanju i konformacije prelaznih stanja. KONFORMACIJA je ma koji od neogranienog broja trenutnih prostornih oblika koje moe zauzeti jedan molekul odreene konstitucije i konfiguracije pri rotaciji oko prostih veza. KONFORMACIONA IZOMERIJA je izomerija koja se javlja kao posledica oteane rotacije oko jednostruke veze.

KONFORMACIJE ZASIENIH ACIKLINIH SISTEMA

Stepeniasta konformacija etana predstavljena dijagonalnom, klinastom i Newmanovom formulom:

H H H H H H H H H C C H H H H HH H H H

Eklipsna konformacija etana predstavljena dijagonalnom, klinastom i Newmanovom formulom:

H H H H H H H H H C C H H H HH HH H H

Eclipsed conformation:

Staggered conformation image right in Newman projection:

Njuman-ova projekciono-perspektivna formula iz

odgovarajue dijagonalne formule:

Br H3C Br H

H C6H5

Br Br

CH3 H H C6H5

Pretvaranje Fierove formule u Njumanovu

Fierova projekciona formula predstavlja molekul u svojoj eklipsnoj konformaciji.
CH 3 H H Br Cl CH 3 H Cl CH3 H Br CH3 H H Br Cl 180o H CH3 CH 3 rotacija ugljenika iza za 180o Br

CH 3

Cl

H CH 3

Prostorna formula iz koje se izvodi Fischerova projekciona formula predstavlja molekul u svojoj eklipsnoj konformaciji.

Medjusobna pretvaranja razliitih formula

CH3 Br Br C6H5 H H C6H5CH3 HBr Br H Br H C6H5 H Br CH3

Br H3C Br H

H C6H5 H H3C

Br Br

H C6H5 Br H

C6H5 H Br CH3

H3C Br H C C

Br H C6H5

Br

H C C

Br H C6H5

Fischer projection formula represents the molecule in its eclipsed conformation.

H3C

Torziona kriva etana Torzioni ugao () je ugao izmeu susednih veza.

Torziona kriva propana

stepeniasta

Torziona kriva butana

Konformeri su ap, +sk i sk konformacije sa minimumom energije. Njihove energije su minimumi na dijagramu.Konformacije sa maksimumom energije su prelazna stanja.

synclinal or gauche

The term "gauche" refers to conformational isomers (conformers) where two vicinal groups are separated by a 60 torsion angle. IUPAC defines groups as gauche if they have a "synclinal alignment of groups attached to adjacent atoms".

synclinal or gauche

KONFORMACIONI IZOMERI (KONFORMERI) konformacije sa minimumima energije u kome se nalaze molekuli nekog jedinjenja u osnovnom stanju. Energetska barijera 16 - 20 kcal/mol - izomeri se mogu izolovati.

Conformers of butane, shown in Newman projection. The two gauche as well as the anti form are staggered conformations.

synclinal or gauche

Konformacije aciklinih jedinjenja

Konformeri
Me Me H H H H

.
Me H H H H Me
Me Me

- konformeri

H H

.
H

Me H H

.
Me

H H

.
Vladimir Savic

Konformeri konformacije sa minimumom energije kod jedinjenja date konstitucije i konfiguracije Konformacioni izomeri prelaze jedan u drugi rotacijom oko C-C veze

NAJPOVOLJNIJA KONFORMACIJA DUGAKOG UGLJOVODONINOG NIZA

Vii ugljovodonici otvorenog niza, sa sp3-C-atomima, posmatraju se kao niz nbutanovih jedinica u anti-periplanarnoj konformaciji. Svaka C-C veza analizira se kao centralna C-C veza n-butana.

Faktori koji utiu na veliinu potencijalne energije (ukupnog napona VT) neke konformacije

Van der Waals-ov napon (VV) su repulzivna dejstva usled nedozvoljene blizine supstituenata u istom molekulu koji nisu direktno vezani medju sobom. Torzioni (Pitzer-ov) napon (VP) predstavlja repulzivna dejstva izmedju parova veza na susednim C-atomima u istom molekulu koja zavise od torzionog ugla. Ugaoni (Baeyer-ov) napon (VB) se javlja usled deformacije (suavanja ili proirivanja) valencionih uglova u prstenu od normalnog tetraedarskog ugla. Napon koji se javlja usled deformacije duina veza je VF.
VT = VV + VP + VB + VF

Kod jedinjenja sa polarnim grupama

nevalencione elektrostatike interakcije tipa dipol-dipol utiu na stabilnost konformacije; interakcije privlaenja sniavaju energiju konformacije i poveavaju njenu stabilnost, a interakcije odbijanja deluju suprotno.

KONFORMACIJE NEZASIENIH ACIKLINIH SISTEMA

Suprotno oekivanju C=O i C=C veze su eklipsne sa H-atomima na susednom zasienom Catomu. Objanjenje su savijene dvostruke veze C=O ili C=C koje su stepeniaste u odnosu na C-H veze na susednom C-atomu (banana veze). Kod propionaldehida objanjenje su savijene veze C=O ili privlaenje izmedju dipola (parcijalno pozitivno naelektrisanje na CH3 i parcijalno negativno na O-atomu iz C=O)

H O

H CH2

H3CO

H H

H H

H H

acetaldehid

propen

propionaldehid

H C O O CH3

H C O O H

H C H 2C O CH3

metilformijat

mravlja kiselina

metil-vinil-etar

Bent bond ( savijena veza) also known as banana bond, is a term

in organic chemistry that refers to a type of covalent chemical bond with a geometry somewhat reminiscent (podsea) of a banana. The term itself is a general representation of electron density or configuration resembling a similar "bent" structure within small ring molecules, such as cyclopropane (C3H6) or as a representation of double or triple bonds within a compound that is an alternative to the sigma and pi bond model.

One of the first bent bond theories for cyclopropane was the so-called CoulsonMoffitt model (1947)

Depiction of the banana bonds in cyclopropane

The conformation of simple alkenes can be considered by beginning with

propene. There are two families of conformations available to terminal

alkenes: eclipsed and bisected conformations, as shown below for propene. The eclipsed conformation is preferred by about 2 kcal/mol and represents a barrier to rotation of the methyl group. A simple way to relate the propene rotational barrier to that of ethane is to regard the bond as a banana bond . The bisected conformation of propene is then seen to correspond to the eclipsed conformation of ethane, while the more stable eclipsed conformation corresponds to the staggered conformation of ethane.

Etanal, propanal i drugi aldehidi In propanal, it is the methyl group, rather than the hydrogen, that is eclipsed with the carbonyl group in the most stable conformation. When the alkyl substituent becomes too sterically demanding, the hydrogen-eclipsed conformation becomes more stable. This is the case with 3,3-dimethylbutanal.

KONFORMACIJE DIENSKIH SISTEMA

SISTEMI SA KONJUGOVANIM DVOSTRUKIM VEZAMA

H2C C H C

CH2

H2C C C

CH2

s-cis-

s-trans-

s-trans oblik stabilniji od s-cis oblika za 2 kcal/mol Energetska barijera rotacije iznosi 4,9 kcal/mol

 SISTEMI SA IZOLOVANIM DVOSTRUKIM VEZAMA

H C H C

H H C C H H C

H H
Omega-6 masna kiselina: cis,cis-linolna kiselina. Omega-6 kiseline mogu imati negativan uticaj na zdravlje ukoliko su u velikom viku u odnosu na omega-3 kiseline. Omega-3 masna kiselina:cis,cis,cislinolenska kiselina. Omega-3 kiseline povoljno utiu na prevenciju karcinoma, kardiovaskularnih obolenja, imuni sistem, zdravlje mozga itd. Optimalan odnos omega6 prema omega-3 u pravilnoj ishrani treba da je 4:1 ili nii.

Konformacije eritro i treo diastereoizomera

Stilbenhlorhidrin:
C6H5 H H OH Cl C6H5
(S,R)

C6H5 HO Cl H H C6H5
(R,S)

C6H5 H Cl OH H C6H5
(S,S)

C6H5 HO H H Cl C6H5
(R,R)

eritro-enantiomeri

treo-enantiomeri

Relativne konfiguracije:
Eritro konfiguracija - Dva jednaka (ili slina) supstituenta u Fischerovoj projekcionoj formuli se nalaze sa iste strane.

CHO H C OH H C OH CH2OH a a

R C C R' b d

C6H5 H C OH H C Cl C6H5

eritroza

opta formula

stilben-hlorhidrin

Treo konfiguracija - Dva jednaka (ili slina) supstituenta u Fischerovoj projekcionoj formuli se nalaze na suprotnim stranama.

CHO HO C H H C OH CH2OH b a

R C R' a C d

C6H5 HO C H H C Cl C6H5

treoza

opta formula

stilben-hlorhidrin

Pretvaranje konfiguracione Fischer-ove formule u konformacione perspektivne ili Newman-ove projekcione formule u cilju analize stabilnosti eritro i treo diastereoizomera. Prostorna formula iz koje se izvodi Fischerova projekciona formula predstavlja molekul u najnestabilnijoj eklipsnoj konformaciji tj. u sinperiplanarnoj konformaciji.

Prostorna formula iz koje se izvodi Fischerova projekciona formula predstavlja molekul u najnestabilnijoj eklipsnoj konformaciji tj. u sin-periplanarnoj konformaciji.

Konfiguraciona i konformaciona izomerija kod vinske kiseline

COOH H C OH HO C H COOH COOH HO C H H C OH COOH COOH H C OH H C OH COOH

(+)

(-)

mezo

Kod (+)- i (-)-vinske kiseline nijedan od konformera nema ravan ili centar simetrije, pa su molekuli hiralni i optiki aktivni. Mezo vinska kiselina u konformeru (a) ima centar simetrije, a konformeri (b) i (c)=(c) su enantiomerni konformeri koji se nalaze u ravnotenom odnosu 1:1 i predstavljaju racemsku modifikaciju koja se ne moe razloiti. Dakle, i na osnovu konformacione analize mezo vinska kiselina ne postoji u enantiomernim oblicima.

KONFORMACIJE CIKLINIH SISTEMA

Veliina prstena
3-4

Tip
Mali

Napon
Veliki (3 > 4)

5 -7
8 - 10 12 -

Uobiajeni
Srednji Veliki

Mali
Veliki (max = 10) Mali

KONFORMACIJA CIKLOPROPANA
Baeyer - veze savijene toliko da meusobno zaklapaju ugao od 60o

VT = VB + VP

VT = 27,6 kcal/mol

Reaktivnost slina kao kod nezasienih jedinjenja.

Kvantno-mehanika teorija banana veze - osa veze se ne poklapa sa internuklearnom osom i ta osa nije prava ve izlomljena linija.

H2C O

CH2

H2C N H

CH2

H2C S

CH2

etilenoksid

etilenimin

etilensulfid

Derivati ciklopropana

COOH

CH3 CH3

COOH *

COOH * H

CH3 CH3

ne pokazuje cis-trans izomeriju; ne pokazuje enantiomeriju

ne pokazuje cis-trans izomeriju; pokazuje enantiomeriju

CH3 * H

COOH * H

COOH * H

CH3 * H

H * CH3

COOH * H

COOH * H

H * CH3

pokazuje cis-trans izomeriju; pokazuje enantiomeriju

COOH * H

COOH * H

H * HOOC

COOH * H

COOH * H

H * COOH

pokazuje cis-trans izomeriju; trans izomer pokazuje enantiomeriju

KONFORMACIJE CIKLOBUTANA
Baeyer - planaran molekul sa uglovima izmeu CC veza od 90o

Planarna konformacija

Spektroskopski podaci i podaci elektronske difrakcije - neplanaran molekul sa uvijenom konformacijom

uvijena konformacija

VB uvijene konformacije > VB planarne konformacije VP uvijene konformacije < VP planarne konformacije
VT uvijene konformacije < VT planarne konformacije Monosupstituisani ciklobutan

Disupstituisani ciklobutan trans-1,2cis-1,3-

H H

COOH H3C H CH3 H

H H

COOH H3C H H H

H H

COOH H H CH3 H

ne pokazuje cistrans izomeriju

pokazuje cis-trans izomeriju

COOH HOOC H H H H COOH H H COOH H H

pokazuje cis-trans izomeriju

Disupstituisani cikloalkani sa parnim brojem C-atoma u

prstenu, kada se supstituenti nalaze na suprotnim stranama prstena ne pokazuju enantiomeriju, tj. ne mogu postojati u optiki aktivnim oblicima.

KONFORMACIJE CIKLOPENTANA
Baeyer - planaran molekul sa uglovima izmedju CC veza od 108o
VB 0 VT = VP VP = 14-15 kcal/mol Naeno VT = 6,5 kcal/mol Molekul se nalazi u neplanarnim (uvijenim) konformacijama. VB 0

Oblik koverte

Polustoliasti oblik

Pseudorotacija - zbog pokretljivosti u molekulu svi Catomi zauzimaju jedan za drugim poloaje izvan ravni ostala etiri ili tri ugljenikova atoma.

Slini konformacioni odnosi vae i za ciklopentanon i petolane prstenove s heteroatomima.

Z=O tetrahidrofuran Z=S tetrahidrotiofen Z=NH pirolidin

KONFORMACIJE CIKLOHEPTANA

Konformacija kade

konformacija stolice

Najstabilnija konformacija uvijena stolica

KONFORMACIJE SISTEMA SREDNJE VELIINE (8-10 C-atoma)

Transanularni (Prelogov) napon - van der Waals-ova repulzivna dejstva izmeu vodonikovih atoma koji se nalaze na suprotnim stranama u prstenu, ali na malom rastojanju jedni od drugih.
annulus (lat) - prsten

Intraanularni atomi - atomi orijentisani ka unutranjosti prstena. Ekstraanularni atomi - atomi orijentisani izvan prstena. Transanularne reakcije - reakcije izmeu intraanularnih atoma.

Najstabilnija konformacija ciklooktana - krevet-stolica:

Najstabilnija konformacija ciklononana:

Najstabilnija konformacija ciklodekana - krevet-stolica-krevet sa istaknutim intraanularnim H-atomima sa transanularnim naponom

valencioni uglovi = 113-120o

VB VP VV VT

5 kcal/mol 4 kcal/mol 3 kcal/mol 12 kcal/mol

Kod supstituisanih ciklodekana favorizovana je ona krevet-stolica-krevet konformacija koja ima maksimalan broj ekstraanularnih supstituenata.

KONFORMACIJE VELIKIH PRSTENOVA

Ciklododekan (CH2)12 - kvadrat sa po jednim n-butanovim segmentom na svakoj strani, pri emu su atomi na uglovima zajedniki za dva segmenta. Cikloeikosan (CH2)20 - po termohemijskoj stabilnosti i reakcionoj sposobnosti slian aciklinim ugljovodonicima normalnog niza. ekosi (grki) - dvadeset

MAKROCIKLINI MOUSI
Prirodni mous feromon bizamskog pacova, mousnog jelena, mousne patke, mousne kornjae. MUSKON, (R)-3-metilciklopentadekanon, feromon mousnog jelena.

Najnoviji makrociklini mousi

1. Date molekule koji su prikazani Njumanovim projekcionim formulama prikaite Fierovim projekcionim formulama.
Br H CH 3 CHO H OH

CH 3 HO H2 N CH 3 H H

2. Newman-ovom formulom prikaite najstabilniju konformaciju 1-hlor-2-brom-etana

3. Newman-ovim projekcionim formulama prikaite strukture kako je dole opisano: (a) eklipsnu konformaciju 2,2,3,3-tetrametilbutana, posmatranu u odnosu na C2-C3 vezu, (b) stepeniastu konformaciju propana, posmatranu u odnosu na C1-C2 vezu.