Ulam Proje Ksm-I

Yrd.Do.Dr. S. Taner YILDIRIM

SIFIR POLGONU

 A ve B noktas size rnekteki gibi verildii zaman ne yapmanz lazm? imdi adm adm projemizi oluturalm.

95 A B

100

 Gekinin geecei A ve B noktalar arasna cetvel tutularak uzunluk harita zerinden L (m) olarak bulunur.
Haritada A ile B arasndaki uzaklk = 34,75 cm Harita leimiz 1/1000 olduuna gre: A ile B arasndaki gerek uzaklk G.U= 347,5 m

 Gekinin geecei A ve B noktalar arasndaki ykseklik fark H, arazinin ortalama meyili: Sm= H x 100 dir. L

HA= 95m HB= 97m

H= 97-95= 2m

Sm= 2x100/347,5 = 0,57556

Sm = % 0,58

 Haritada birbirini takip eden tesviye erileri arasndaki ykseklik fark h, arazinin ortalama meyili de Sm olduuna gre pergel akl aadaki gibi hesaplanabilir:
l = hx100 Sm

l = h x 100 = 1 x 100 / 0,58 = 173,61 m Sm Bu deer arazideki uzunluktur. Bunu harita leine evirirsek: 173,61 / 1000 = 0,174 l = 17,4 cm (pergel akl) * Harita zerinde pergelle yaplan denemelerden sonra seilen pergel akl : 19,79 cm kmtr.

 Burada A ve B arasnda sadece bir eri bulunduundan iki pergel hamlesi ile Bye gidilmesi gerekir. Bulunan hesap deeri olan 17,4 cm kullanlarak iki hamlede Bye gidilmi (B, Adan iki eri sonra olduu iin), fakat Bye varlamamtr.
95 A B

100

 Bunun zerine pergel akl artrlarak Bye varlm ve bu deer 19,79 cm kmtr.

95 A

100

 Adan Bye iki seferde gidilebildii iin nce ilk pergel aklndaki sfr poligonunun bir kenar izilmitir.
95 A B

100

 Fakat ikinci kenar direk olarak izilememekte, nk izgileri kesmektedir. Bu durumda bu ksmn paralara ayrlarak geilmesi mmkn olacaktr.
95 A B

100

 Bu ksm gerektii ekilde izgileri kesmeden en az ka paraya ayrabildiimize bakp, ona gre gerektii ekilde pergelle ayryoruz (bu pergel ayrmlar normalde Bden tekrar geri gelerek pergelle kestirilebilir)

95

A
B

100

 Bu pergel ayrmlar birletirilerek sfr poligonunun bu paras da oluturulur.

95
A B

100

ALNYMAN VE KURP OLUTURMA

 Sfr poligonuna mmkn olduu kadar yakn, altnda ve stnde kalan alanlar eit ekilde ayracak ekilde iki tane alinyiman izilir. Kesitikleri nokta S noktas olarak tespit edilir ve kesime as a lerle llp, grada evrilerek kaydedilir (Sfr poligonu karmamas iin sar renk gsterilmitir).

95 A B S

100

 Bundan sonra R yarap semek gereklidir. R yarap seilirken, dever formlnden deverin maksimum deeri iin R deeri hesaplanr. Bu deer bir st deere yuvarlatlarak (mesela 365m deeri 400m seilir) 30. sayfadaki tablo ile karlatrlr ve buradaki deerden daha dk olmadndan emin olunur. Daha sonra hesaplanan R deerine gre T Teet hesab yaplarak alinyimanlar zerinde nasl durduuna ve burada yay izilerek ara gvenliini etkileyip etkilemediine baklr. Eer R deeri yeterince byk deilse artrlr ve tekrar T deeri bulunur. Ayrca Kurp balang ve biti noktalarna 2/3 Lr mesafesi eklendiinde gelinen noktalarn A ve B noktalarndan geride olduundan emin olunur.

 Bulunan teet noktalar arasna kurp izilir. Bunu yapabilmek iin Teet noktalarndan yarap uzunluu kadar pergel alarak kesitirilir ve bir merkez bulunur. Bulunan merkezden yarap uzunluu kadar alarak teet noktalar arasna yay izilir. Eer yoldaki kurp yarap ok yksekse S noktasndan b (bisektris) uzunluu kadar yayn geecei yere doru dik klr ve bu izginin ucu teet noktalar ile birletirilerek yay oluturulur.

95 A B F S

100

YATAY KURP HESABI

R kurp yarap ve / kesime asna gre kurp elemanlar hesap edilir. Fakat nce seilen R yarapna gre d (dever) hesab yaplr. Bulunmu olan Lr de burada gsterilir ve daha sonra kurp elemanlar hesaplanr. Bulunan deerlerin varsa ksratlarna dikkat edilir. d (dever) deeri bir st deere tamamlanr. Lr deeri 45mden kk olamaz ve ksratl gidemez (45, 50, 55 gibi deerler alr ve rnein 56, 75 gibi bir deer karsa 60 m alnr). (sapma as) deeri gerekirse virglden sonra 4 haneye kadar gsterilir. Dier kurp elemanlar virglden sonra 2 hane olarak gsterilmelidir. d = 0,00443 x V2/R d = 0,00443 x 702 / 600 = 0,03617 d = 0,04 (uygun max. Dever) Rekortman : Lr = 0,0354*V3 / R = 20,24m < 45m Lr = 45m alnd.

: Sapma as = 9 = 10g Teet : T = R*tg (/2) =600*tg(10/2) = 47,22m

Bisektris : b = R[Sec(/2)-1] = 600*[Sec(10/2)-1] = 1,85m Developman : d = ( **R)/180 = 94,25m

 Tonun kmsi= Adan Some mesafesi(somenin kmsi)-T= 179,81-47,22= 0+132 59 Tfin kmsi= 132,59+ 94,25= 0+226 84 3n kmsi (1.rekortman girii)= 132,59- 30= 0+102 59 4n kmsi (1.rekortman k)= 132,59+ 15= 0+147 59 8in kmsi (1.rekortman k)= 0+226 84 - 15= 0+211 84 9un kmsi (1.rekortman girii)= 0+226 84 + 30= 0+256 84

 Kurp elemanlar paftaya aadaki gibi ilenir. Paftaya bak ynne gre ayarlanr.

R= 600 m =10 g T= 47,22 m d= 94,25 m b= 1,85 m

95 A

F S

100

ENKESTLERN OLUTURULMASI

Alinyiman uzun ise 50 mde, ksa ise 30 m ve kurp uzun ise 30 m, ksa ise 20 mde bir enkesitler verilmelidir. Daha sonradan az veya fazla izim kmamas iin enkesit says 15-25 arasnda snrlanmaldr. Enkesit verilirken A, 1, 2 gibi numaralamalar enkesit izgisinin sol, kilometreler sa tarafna yazlmaldr. izginin uzunluu kamulatrma genilii kadar olup, 1. snf yollarda 60 m, ikinci snf yollarda 40m, 3. snf yollarda 30 m alnmaldr ve izginin yars sa, yars sol tarafta alinyiman ya da kurba izgisine 90 olacak ekilde ayarlanmaldr. Yolda rekortman balang bitileri, rekortman balang bitileri ve yol bitimi gibi veriler genellikle ksratl kar. Bu veriler kesinlikle yuvarlanmamaldr. Dier ara enkesitler ka metrede bir alnyorsa bunlarn yuvarlak say olmas tercih edilir. Bu izim yapldktan sonra pafta zerinde baka bir ilem yaplmadan (herhangi bir ey silinmeden ya da eklenmeden) aydnger ilemine geilir. Bu arada Sapma As ve Dever tablolar da hazrlanm olmaldr.

Sapma Alar Tablosu

Kesit No

KM

Ara Mesafe 0

Balangca Mesafe

Sapma As (g) 0

Top. Sapma As

To

0+132 59

1
2 3 4 5 Tf

0+136 85
0+156 85 176,85 196,85 216.85 226,84

4,26
20 20 20 20 9,99

4,26
24,26 44,26 64,26 84,26 94,25

0,2260
1,0610 1,0610 1,0610 1,0610 0,5299

0,2260
1.2870 2,3481 3,4091 4,4701 5,0000

nemli Not: Bu tablodaki To ve Tf hari alnan en kesit noktalar gerei yanstmamaktadr. Bu rnek bu bilinle incelenmelidir.

Kesit No

km

Dever Tablosu
Ara Mesafe Toplam Mesafe Dever Sa

Dever Sol

Dnceler

3 To 4 5 6 7 8 Tf 9 10

0+10259 0+13259

0 30

0 30

-0,02 -0,02

-0,02 0,02

Alinyimanda (bombe)

0+14759
0+170 0+190 0+21184 0+220

15
22,41 20 21,84 8,16

45
67,41 87,41 109,25 117,41

-0,04
-0,04 -0,04 -0,04 -0,04

0,04
0,04 0,04 0,04 0,04

Hesaplanan Tam Dever

Kurp Kurp

Hesaplanan Tam Dever

0+22684
0+240 0+25684

6,84
13,16 16,84

124,25
137,41 154,25

-0,02
-0,04 -0,02

0,02
0,04 -0,02
Alinyimanda (bombe)

nemli Not: Bu tablodaki To ve Tf hari alnan en kesit noktalar gerei yanstmamaktadr. Bu rnek bu bilinle incelenmelidir.

AYDINGER ZERNE YOL OLUTURMA

Aydngere gerek yol durumunun stten grnts izilir. izim rapido ya da pilot kalemle aadaki gibi yaplmaldr. rnekte verilen yol bundan iki nceki slaytta yer alan izimin aydngere gemi halidir. Bunun iin aydngere pafta zerine yerletirilir ve izimler kurun kalemle hafife yaplr. Someye devam eden alinyimanlar ve some noktas gsterilmez. Daha nce zerinde enkesitleri verilen eri yol eksenidir ve kesikli gsterilir. Aadaki yol iki eritli gidi-geli olarak dzenlenmitir. Platform genilii erit+banket varsa rfj eklinde hesaplanp (bu deerler 30. sayfadaki tablodan alnabilir) ikiye blnr ve eksen izgisine paralel iki izgi bulunan deer kadar uzaa izilir. Yani bu izgiler platform snrlardr. A ve B hari dier ieride kalan izgiler gsterilmez. Etraftaki eriler, kilometreler, numaralar ve kurp elemanlar aada da gsterildii gibi gsterilmelidir. Ayrca lek, Rekortman boyu ve max.dever de herhangi bir kede verilmelidir. Autocad iin aydger yerine kt yeterlidir. (Not: Alttaki izim wordde basit rnek olarak yapld iin dzgn olmayan izgiler vardr. Projede bu ekilde hatalar kabul edilmeyecektir)

lek:1/1000 Rekortman Boyu: 45 m Max. Dever: %4