คูมือ

การติดตั้งทอรอยสายไฟ
Conduit

อารมณ ชางเผือก
487945 หคม-พ. กคร-พ. อกร
.
การติดตั้งทอรอยสายไฟ Conduit
 Thermal Power Construction Division
Electricity Generating Authority of Thailand
CIRRICULUM VITAE

Name : Mr. Arom Changperk

Date of Birth : December 4, 1968
Nationality : Thai
Profession : Electrical Control and Instrument engineer
Year of Experience : 19 years
Present Position : Technician Level 4
Education : Electronic Technician
Suphanburi

Experience Record :
Project Name, Type,
MW, Location
Mae Moh Thermal Power
Plant unit 8-9
300 MW per Unit
Position Held / Responsibility Period
Technician Instrument Control System 1989-1991
- Ash Monitoring
- Sequence of Event Monitoring System
- Sequence of Event Recorder
- Visual Annunciator

Bang Pakong Combined Technician Instrument Control System 1991-1993

Cycle block 3&4 2 Unit @ - Sequence of Event Monitoring System
GT 2 x 100 MW. + CC 100 - Sequence of Event Recorder
MW - Visual Annunciator
Bang Pakong Thermal Plant
Unit 3 – 4 2 Unit @ 600 MW.
Bang Pakong,Chacheangsao ( TOSMAP Control )

Mae Moh Thermal Power Technician Instrument Control System 1993-1995

Plant unit 10 -11 - Ash Monitoring
300 MW per Unit - Sequence of Event Monitoring System
- Sequence of Event Recorder
- Visual Annunciator
- Control loop system
-
Mae Moh FGD unit 8 - 9 , Supper Loop Control System 1995-1998
Unit 10 - 11 - Control loop system

Ratchburi Combined Cycle - Erection and Installation Instrument, 1998-2003

block 1 – 3 2 Unit @ GT 2 x Conduit & Wiring
100 MW. + CC 100 MW - Loop check Mark V control system

Krabi Thermal Power Plant - Respond to install and test the main plant 2004-2006
Project. control system (Boiler & Turbine)
Unit 1 ( 1x300 MW )

Nam Pong Combined Cycle - Erection and Installation Cabinet and

Power Plant Wiring

Ratchburi FGD Plant Project. - Erection and Installation Instrument, 2006-2007

Unit 1 Conduit & Wiring
- Loop check

Training Record :

Training Categories Training Topics Venue

Power Plant System - Process Control (Boiler, Turbine) EGAT

- Closed Loop Control EGAT
- Data Communication and Networks EGAT

Management - Microsoft Office

- Project Management

Languages :
Languages Speaking Reading Writing
English Good Good Fair
CONTENTS

ทอโลหะบาง ( Electrical Metallic Tubing )...............................3

ทอโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit )............4

ทอโลหะหนา ( Rigid Steel Conduit ).......................................5

ทอโลหะออน ( Flexible Metal Conduit )...................................6

- ทอโลหะออน
- ทอโลหะออนกันน้ํา

อุปกรณที่ใชในการประกอบทอ...............................................8

- คอนดูเลทแบบชนิดโอที ( Condulets Type OT )

- คอนดูเลทแบบแอลแอล ( Condulets Type LL)
- คอนดูเลทแบบแอลอาร ( Condulets Type LR )
- คอนดูเลทแบบแอลบี ( Condulets Type LB )
- Box กลมกันน้ํา
- Connector สําหรับทอโลหะออนกันน้ํา
- Cable gland
- พุกตะกั่ว ( Fixer )
- เกลียวลด
- Bushing
- Locknut

เครื่องมือที่ใชในการเดินทอและรอยสายไฟ..........................12

- เครื่องดัดทอแบบฮิคกี้ ( Conduit Hichey )

- เครื่องทําเกลียวทอดวยไฟฟาแบบอัตโนมัติ
- เครื่องดัดทอแบบหนา( Rigid Steel Conduit ) ดวยเครื่องดัดทอ hydraulic
- Hole Saw สําหรับเจาะรู
- เครื่องเจาะรูแบบ hydraulic สําหรับนําทอเขา Box หรือ Tray
- ริจิทไปปคัดเตอร ( Rigid Cutter)
- ไปปเทรนเดอรทําเกลียวทอ

1
การดัดทอและติดตั้งทอรอยสายไฟ.....................................19

- การดัดทอเปนมุม 45°
- การดัดทอเปนมุม 90°
- การดัดทอรูปตัวยู
- การดัดทอเพื่อ ยกระดับอยางงายๆ
- การดัดทอใหคืนตัว
- กฎเกี่ยวกับการดัดงอทอ EMT
- การจับยึดทอ
- การรอยสายไฟเขาทอเดินสาย

อุปสรรคที่พบบอยในงาน....................................................29

- ขอเสนอแนะในการทําทอ

2
ทอในงานไฟฟา

การใชทอในงานไฟฟามีจุดประสงคเพื่อปองกันอันตรายที่อาจเกิดกับสายไฟ และให
เหมาะสมกับการเดินสายในแตละพื้นที่ ทอที่นิยมใชแบงออกเปน 2 กลุมคือ ทอโลหะและ
ทออโลหะ ซึ่งประกอบดวย

- ทอโลหะบาง ( Electrical Metallic Tubing )

ทําดวยแผนเหล็กกลาชนิดรีดรอนหรือรีดเย็น หรือแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสี ผิวภายใน

เคลือบดวยอีนาเมล ทําใหผิวทอเรียบทั้งภายใน และภายนอกทอ และมีความมันวาว ปลาย
ทอเรียบทั้ง 2 ดานไมสามารถทําเกลียวได มาตรฐานกําหนดใหใชตัวอักษรสีเขียวระบุชนิด
และขนาดของทอ เรียกกันทั่วไปวาทอ EMT ปจจุบันมีขนาดตั้งแต 1/2" - 2" และยาวทอน
ละ 10 ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร ดังรูป

ทอ EMT ใชเดินลอยในอากาศ หรือฝงในผนังคอนกรีตได แตหามฝงดิน หรือฝงในพื้น

คอนกรีต ในสถานที่อันตราย ระบบแรงสูง หรือบริเวณ ที่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ
ขนาดทอที่มีขายในทองตลาดคือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" การดัดทอชนิดนี้
ใช bender ที่มีขนาดเทากับขนาดทอ สําหรับทอที่มีขนาดใหญ อาจใชขอโคงสําเร็จรูป
(Elbow) ที่วางขายทั่วไปไดเชน ขอโคง 90° ดังรูป

3
ตัวอยางขอมูลทอ EMT แสดงดังตาราง ( ของ NIPPON white conduit )

- ทอโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit )

ทําดวยแผนเหล็กกลาชนิดรีดรอนหรือรีดเย็น หรือแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสี ผิวภายใน
เคลือบดวยอีนาเมล ทําใหผิวทอเรียบทั้งภายใน และภายนอกทอ และมีความมันวาว มี
ความหนากวาทอ EMT ปลายทอทําเกลียวไวทั้ง 2 ดาน มาตรฐานกําหนดใหใชตัวอัก ษรสี
สม (บางครั้งอาจเห็นเปนสีแดง) ระบุชนิดและขนาดของทอ เรียกกันทั่วไปวาทอ IMC มี
ขนาดตั้งแต 1/2" - 4" และยาวทอนละ 10 ฟุต หรือประมาณ 3 เมตร ดังรูป

ทอ IMC ใชเดินนอกอาคาร หรือฝงในผนัง-พื้นคอนกรีตได ขนาดทอที่มีขายในทองตลาด

คือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" , 3 1/2" และ 4" การดัดทอ
ชนิดนี้ใช hickey ที่มีขนาดเทากัน สําหรับทอที่มีขนาดใหญ อาจใชขอโคงสําเร็จรูป ที่
วางขายทั่วไปไดเชน ขอโคง 90° ดังรูป

4
ตัวอยางขอมูลทอ IMC แสดงดังตาราง ( ของ NIPPON white conduit )

- ทอโลหะหนา ( Rigid Steel Conduit )

ทําดวยแผนเหล็กกลาชนิดรีดรอนหรือรีดเย็น หรือแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสีทั้งผิว
ภายนอกและภายใน ทําใหผิวทอเรียบทั้งภายใน และภายนอกทอ แตผิวจะดานกวาและ
หนากวาทอ EMT และ IMC ปลายทอทําเกลียวไวทั้ง 2 ดาน มาตรฐานกําหนดใหใช
ตัวอักษรสีดํา ระบุชนิดและขนาดของทอ เรียกกันทั่วไปวาทอ RSC มีขนาดตั้งแต 1/2" -
6" และยาวทอนละ 10 ฟุตหรือประมาณ 3 เมตร ดังรูป

ทอ RSC ใชเดินนอกอาคาร หรือฝงในผนัง-พื้นคอนกรีตได ขนาดทอที่มีขายในทองตลาด

คือ 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" , 3 1/2", 4" ,5" และ 6" การ
ดัดทอชนิดนี้ใช hickey หรือเครื่องดัดทอ hydraulic ที่มีขนาดเทากัน สําหรับทอที่มีขนาด
ใหญ อาจใชขอโคงสําเร็จรูปคลายกับขอโคงสําเร็จรูปของทอ IMC ที่วางขายทั่วไปไดเชน
ขอโคง 90° เปนตน ตัวอยางขอมูลทอ RSC แสดงดังตาราง (ของ NIPPON white
conduit )

5
 - ทอโลหะออน ( Flexible Metal Conduit )

ทําดวยแผนเหล็กกลาเคลือบสังกะสีทั้งผิวภายนอกและภายใน เปนทอที่มีความออนตัว
โคงงอไปมาได เหมาะสําหรับตอเขากับดวงโคม มอเตอรหรือเครื่องจักรกลที่มีการ
สั่นสะเทือน มีขนาดตั้งแต 1/2" - 4" ลักษณะของทอแสดงดังรูป

- ทอโลหะออน ใชเดินในสถานที่แหงและ
เขาถึงได หามใชเดินในสถานที่เปยก , ใน
ชองขึ้นลง , ในหองเก็บแบตเตอรี่ , ใน
สถานที่อันตราย , ฝงดินหรือฝงในคอนกรีต
ขนาดทอที่มีขายในทองตลาดคือ 1/2" ,
3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2"
,3" และ 4" ทอโลหะออนที่ใชตองมีขนาด
ไมเล็กกวา 1/2" ยกเวนทอโลหะออนที่
ประกอบมากับขั้วหลอดไฟฟา และมีความยาวไมเกิน 180 เซนติเมตร การจับ
ยึดทอชนิดนี้ตองมีระยะหางระหวางอุปกรณไมเกิน 1.50 เมตร และหางจาก
กลองตอสาย ไมเกิน 30 เซนติเมตร และหามใชทอโลหะออนเปนตัวนํา แทน
สายดิน

6
 - ทอโลหะออนกันน้ํา เปนทอโลหะออนที่มี
เปลือก PVC หุมดานนอกเพื่อกันความชื้น
ไมใหเขาไปภายในทอได ใชงานในบริเวณที่
ตองการความออนตัวของทอเพื่อปองกัน
สายไฟฟา ชํารุด จากไอของเหลวหรือ
ของแข็งหรือในที่อันตราย หามใชในบริเวณที่
อุณหภูมิใชงานของ สายไฟฟาสูงมากจนทํา
ใหทอเสียหายมีขนาดตั้งแต 1/2" - 4" การตัดทอชนิดนี้ใชเลื่อยตัดเหล็ก
ทั่วไปตัดตรงๆ โครงสรางภายในและขอมูลของทอโลหะออนกันน้ําแสดงดังรูป
ขางลาง

Inner Outside Vinyl Min Length

Nominal diameter diameter Sheath Bending of Each
size min. max. min. max. Thickness Radius Roll
mm mm mm mm mm mm m
3/8" 12.29 12.80 17.5 18.0 0.76 61 60.0
1/2" 15.80 16.31 20.8 21.3 0.76 83 60.0
3/4" 20.83 21.34 26.2 26.7 0.89 108 30.0
1" 26.44 27.08 32.8 33.4 0.89 165 30.0
1 1/4" 35.05 35.81 41.4 42.2 0.89 203 15.0
1 1/2" 40.10 40.64 47.4 48.3 1.02 229 15.0
2" 51.31 51.94 59.4 60.3 1.02 283 15.0
2 1/2" 62.99 63.63 72.1 73.0 1.27 375 7.5
3" 77.98 78.74 87.9 88.9 1.27 445 7.5
101.6 102.6
4" 113.3 114.3 1.52 609 7.5
0 2

7
 อุปกรณที่ใชในการประกอบทอ
คอนดูเลทแบบชนิดโอที (Condulets
Type OT)
คอนดูเลทแบบแอลแอล (Condulets
Type LL)
Condulet OT เปนขอตอแยก 3 ทางใชสําหรับ
ตอแยกทอ โลหะ ใชรวมกับทอโลหะทุกชนิด มี
หลายขนาดตามขนาด ของทอที่ใช ไดแก 1/2" ,
3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" ,
4" , 5" และ 6"
Condulet LL เปนขอตอแยกทางซายใชสําหรับ
ตอทอโลหะ เปนมุม 90 องศาแทนการดัดทอ
เขามุมในที่แคบ ใชรวมกับทอโลหะ ทุกชนิด มี
หลายขนาดตามขนาด ของทอที่ใชไดแก 1/2" ,
3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" ,
4" , 5" และ 6"
8
 Condulet LR เปนขอตอแยกทางขวาใชสําหรับ
ตอทอโลหะ เปนมุม 90 องศาแทนการดัดทอ
คอนดูเลทแบบแอลอาร (Condulets เขามุมในที่แคบ ใชรวมกับทอโลหะ ทุกชนิด มี
Type LR) หลายขนาดตามขนาด ของทอที่ใชไดแก 1/2" ,
3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" ,
4" , 5" และ 6"

คอนดูเลทแบบแอลบี (Condulet Type

LB )

Condulet LB เปนขอตอแยกดานหลังใชสําหรับ
ตอทอ โลหะเปนมุม 90 องศาแทนการดัดทอเขา
มุมในที่แคบ ใชรวมกับทอโลหะ ทุกชนิด มีหลาย
ขนาดตามขนาด ของทอที่ใชไดแก 1/2" , 3/4" ,
1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" , 4" , 5"
และ 6"

Box กลมกันน้ํา

box กลมกันน้ําเปน box กลม ทําดวย อลูมิเนียมหลอ ระบุขนาดเสนผาศูนยกลางเปนนิ้ว ใช

สําหรับเปนกลอง ตอสาย มีทั้งทาง เดียว, 2 ทาง, 3 ทาง และ 4 ทาง เปนตน การสั่งซื้อ
ควรระบุ ขนาดของรูเกลียวดวย เชน 1/2" หรือ 3/4"

9
Connector สําหรับทอโลหะออนกันน้ํา

Connector สําหรับทอโลหะออนกันน้ํา เปนอุปกรณสําหรับ ตอทอโลหะออนกันน้ํา เขากับ

box ตางๆใชรวมกับ lock nut มีหลาย ขนาด ตามขนาดของทอโลหะออนกันน้ํา

Cable gland

เปน Connector สําหรับตอสายเขากับ box ชนิดตางๆ ใชกันมากกับระบบการเดินสายโดย

ใชรองรับสายที่เดินเขาตูสวิทซบอรด ใชกับสายที่มีลักษณะกลมเทานั้นเชน สาย THW ,
NYY เปนตน ขนาดระบุเปนเสนผาศูนยลาง ภายในของ Cable gland เชน PG-11 หมายถึง
Cable gland ที่มีเสนผาศูนยกลางภายใน 11 มม. การเลือกขนาด Cable gland ให
พิจารณาเสนผาศูนยกลางภายนอกของสายซึ่งสามารถดูไดจากตารางแสดงขนาดของ
สายไฟ

พุกตะกั่ว ( Fixer )

พุกตะกั่ว ใชฝงในผนัง , เพดาน หรือพื้นคอนกรีต กอนใช nut ขันยึดอุปกรณใหแนน มักใช

กับอุปกรณ ที่มีขนาดใหญน้ําหนักมาก มีหลายขนาดใหเลือกใช ขนาดจะเรียกตาม เสน
ผาศูนยกลางของ nut เชน 1/4" เปนตน การใสพุกตะกั่ว ตองใสดานที่มีเกลียวเขา ไปกอน
เสมอ

10
เกลียวลด

เกลียวลดมีลักษณะเปนขอตอเกลียวนอก - เกลียวใน ใชลดขนาดของรูกลองที่มีเสนผาศูนย

กลางโตเกินไป ใชรวมกับ box ที่ มี เกลียวใน หรือทําดวยอลูมิเนียมหลอเชน FS box ,
FSC box , FSCC box เปนตน โดยขันเกลียวลดเขาไปในรูกลอง แลวจึงใส Connector
ตามปกติ มีหลายขนาดใหเลือกใช ไดแก 1" - 3/4" , 3/4" - 1/2" เปนตน

Bushing

bushing ใชรวมกับ Connector โดยสวมทับ locknut ปองกันคมทอ ไมใหทําอันตรายแก

สายไฟ ขนาดขึ้นอยูกับขนาดของ Connector

Locknut

locknut ใชรวมกับ Connector ทอ EMT และ Connector ทอโลหะออน - ทอโลหะออนกัน

น้ํา ขนาดของ locknut ขึ้นอยูกับขนาด ของ Connector

11
เครื่องมือที่ใชในการเดินทอและรอยสายไฟ

1. เครื่องมือตัดทอ เปนเครื่องมือที่ใชตัดทอโลหะทั่วๆ ไป ตั้งแตขนาดเล็กไปจนถึง

ขนาดใหญ ไดแก เลื่อยตัดเหล็ก ที่ตัดทอ เครื่องตัดทอและทําเกลียวทอประปา
2. อุปกรณขจัดรอยแหลมคมของขอบทอ ไดแก รีมเมอร ( Reamer), ตะไบ, คีม
3. เครื่องมือดัดทอ ใชโคงงอทอเปนมุมตางๆ ได
4. เครื่องมือในการดึงสายรอยทอภายในทอโลหะ เรียกวาฟชชิ่งเทป ( Fishing tape )
หรือ ถาไมมีอาจจะใชลวดสลิงเสนเล็กผูกเชือกนําเขาไปในทอกอน เมื่อเชือกโผล
ในกลองตอสายที่ตองการ ก็เอาเชือกนั้นผูกกับสายไฟที่จะรอยเขาไปในทออีกครั้ง
5. เครื่องเจาะ เชน สวาน

เครื่องมือที่ใชในการขจัดรอยแหลมคมของขอบทอ

12
 ริทจิด เบนเดอร (Rigid Bender)
อี เอ็ม ที เบนเดอร (EMT Bender)
เปนเครื่องมือดัดทอโลหะหนา
เปนเครื่องมือดัดทอโลหะบาง

การใชเครื่องดัดทอแบบฮิคกี้ ( Conduit Hichey ) ดัดทอ90°

1. วัดระยะจากปลายทอจนถึงที่ ที่ตองการจะดัด เชน12นิ้ว ใชปากกาทําเครื่องหมายไว

2. หาระยะเทคอัฟโดยวัดจากระยะความยาวปลายสุด (เชน12นิ้ว) วัดถอยหลังกลับมา
5 นิ้วทําเครื่องหมายไว
3. นําปลาย Bender เกี่ยวกับจุดที่ทําเครื่องหมายเทคอัฟไวใหจุด mark ของ Bender
ตรงกับจุดเทคอัฟที่ทําเครื่องหมายไว
4. คอยๆทําการดัดใหตั้งฉาก 90°

ขอควรระวัง

1. ระยะเทคอัฟตองวัดใหถูกตอง
2. ระยะเทคอัฟตองตรงกับจุด markของ Bender เสมอ ไมเชนนั้นจะไมไดระยะตามที่
ตองการ ขณะดันอยางเอียง Benderไปมา จะทําใหทอบี้ได

13
 เครื่องทําเกลียวทอดวยไฟฟาแบบอัตโนมัติ

- ทําเกลียวทอได 2 แบบ คือ หยาบ และ ละเอียด ( เลือกเอา )

- ทําเกลียวทอที่มีลักษณะทอ ตรงเทานั้น
- มีเครื่องมือที่ใชในการขจัดรอยแหลมคมของขอบทอ
- มีเครื่องมือตัดทออยูที่เครื่อง

Pipe vise ( ปากกาจับทอ ) ปากกาจับทอเปนเครื่องมือสําหรับจับทอ ใหแนนโดยเฉพาะ

ทั้งทอโลหะหนาและทอโลหะบาง กอนที่จะตัดทอหรือลบคมทอ มีทั้งแบบสามขาและแบบ
ยึดติดกับโตะงาน

14
 เครื่องดัดทอแบบหนา ( Rigid Steel Conduit ) ดวยเครื่องดัดทอ hydraulic

การใชเบนเดอร ( Bender ) ดัดทอ90°

1. วัดระยะจากปลายทอจนถึงที่ที่ตองการจะดัด เชน 12 นิ้ว ใชปากกาทําเครื่องหมาย

ไว
2. หาระยะเทคอัฟโดยวัดจาก ระยะความยาวปลายสุดของงาน (เชน12 นิ้ว) วัดถอย
กลับมา 1.5 เทาของความหนาทอนั้นๆ ทําเครื่องหมายไว
3. นําทอสอดเขาไปที่จุดที่ทําเครื่องหมาย เทคอัฟไว ใหจุดmarkของเบนเดอร
( Bender ) ตรงกับจุดเทคอัฟที่ทําเครื่องหมายไว
4. คอยๆทําการดัดใหตั้งฉาก 90° ตามตารางที่ติดไวขางเครื่องดัดทอ Hydraulic นั้น

ขอควรระวัง
1. ระยะเทคอัฟตองวัดใหถูกตอง
2. ระยะเทคอัฟตองตรงกับจุด mark ตรงกลางของเบนเดอร ( Bender ) เสมอ
ไมเชนนั้นจะไมไดระยะตามที่ตองการ
3. ทอตองเปนแบบหนา ( Rigid Steel Conduit ) และหนาปานกลางเทานั้น ไมเชนนั้น
ทอบีแ
้ นๆ

Hole Saw และ Hole cutter สําหรับเจาะรู

เปนเครื่องมือสําหรับเจาะรูเหล็กแผนบาง เชนเจาะฝาตูสวิทซบอรด เพื่อติดตั้ง pilot lamp

เปนตน ใชงานรวมกับสวานไฟฟา มีหลายขนาดใหเลือกใช ปกติแลวฟนของ hole cutter
จะหนาซึ่งแตกตางจาก hole saw ที่บางกวา
- ใชกับสวานทั่วไป
- ซึ่งมีหลายชนิดและหลายขนาด ใหเลือกซื้อตามทองตลาดทั่วไป

15
 Knock out punch

เปนเครื่องมือสําหรับเจาะรูเหล็กแผนบางเหมือน hole cutter แตตองใชสวานเจาะรูแผน

เหล็กใหเทากับขนาด nut ของ knock out punch กอนแลวจึงแยก knock out ออกเปน 2
สวน ประกบกับแผนเหล็กแลวใชประแจขันน็อต ของ knock out punch จนกระทั่งหัวกัด
ของ knock out punch กัดจนแผนเหล็กขาดจากกัน มีทั้งแบบใชมือหมุน และ ใช
Hydraulic Pump มีหลายขนาดใหเลือกใช

การใชงาน

1. ใชสวานเจาะตําแหนงที่จะนําทอขนาดตางๆเขาติดตั้ง โดยใช Hole Saw ขนาด 28

mm
2. เลือกขนาดลูก punch ของเครื่อง knock out punch ใหตรงตามขนาดของทอ
3. ประกอบเครื่อง knock out punch โดยใหชิ้นงานที่จะเจาะอยูตรงกลางพอดี
4. ใช Hydraulic Pump หรือ ประแจเลื่อน ทําจนชิ้นงานขาด

ประแจเลื่อน

ขอควรระวัง

1. ตรวจดูวาชิ้นงานหนาเกินไปหรือไม ไมเชนนั้น ลูก punch อาจจะเสียหาย

2. ตรวจสอบใหแนใจวาขนาด ลูก punch ของเครื่อง Hydraulic Pump ตรงกับขนาด
ของทอ

16
 ไปปเทรนเดอรทําเกลียวทอ

เปนเครื่องมือสําหรับทําเกลียวนอก ทอโลหะหนาและทอโลหะหนาปานกลางเพื่อ ตอเขากับ

กลองตอสายตางๆ หรือตอทอเขา ดวยกัน เนื่องจากทอชนิดนี้ตองทําเกลียวที่ ปลายทอ
มิฉะนั้นจะไมสามารถตอถึงกันได

การใชไปปเทรนเดอรทําเกลียวทอ

1. นําไปปเทรนเดอรใสเขาไปในทอที่จะทําเกลียว
2. ปรับลูกศรการทําเกลียวไปตามเข็มนาฬิกา
3. ทําการหมุนไปปเทรนเดอรไปตามเข็มนาฬิกาสักระยะหนึ่ง
4. ทําการสลับลูกศรใหทิศทางเกลียวทวนเข็มนาฬิกา
5. ทําการหมุนไปปเทรนเดอรทวนเข็มนาฬิกาเพื่อใหเกลียวคมขึ้น
6. แลวหมุนลูกศรกลับมาใหทิศทางตามเข็มนาฬิกาเหมือนเดิม
7. ทําการหมุนทําเกลียวไปเรื่อยๆ จนไดระยะที่ตองการ
8. ในระหวางหมุนทําเกลียวตองหยอดนํ้ามันหลอลื่นอยูเรื่อยๆ
9. เมื่อเสร็จนําไปปเทรนเดอรออกจากทอ

ขอควรระวัง

1. ในการปรับลูกศรตําแหนงเกลียวตามเข็มนาฬิกาอยาหมุนไปปเทรนเดอรทวนเข็มจะ
ทําใหเกลียวเสีย
2. และในขณะปรับลูกศรตําแหนงเกลียวทวนเข็มนาฬิกาอยาหมุนไปปเทรนเดอรตาม
เข็มนาฬิกาจะทําใหเกลียวเสียเชนกัน
3. ในขณะที่หมุนทําเกลียวตองหยอดน้ํามันหลอลื่นอยูเปนระยะ
4. ในการหมุนทําเกลียวตองหมุนดวยจังหวะพอดีๆตอเนื่องกัน ( อยาเรง )

17
 ริทจิดคัดเตอร (Rigid
ริทจิดคัดเตอร ใชในการตัดทอโลหะหนา
Cutter)

เปนเครื่องมือสําหรับ ตัดทอโลหะ ทั้งทอโลหะหนา และทอโลหะบาง ไมสามารถใชตัด

ทอโลหะออนได ขนาดของ cutter จะระบุไว อยางชัดเจนวา สามารถใชกับทอขนาด
เทาใด เชน 1" - 3" เปนตน ใบมีดของ cutter สามารถถอดเปลี่ยนได หากมีการแตกบิ่น
หรือหมดคม การใช cutter ตัดทอจะทําใหทอมีคมที่ เกิดจากรอยตัด ซึ่งอาจทําอันตราย
กับสายไฟ ในทอได จึงตองลบคมทุกครั้งที่ตัดทอ

ขั้นตอนการใชริจิทไปปคัดเตอร ( Rigid Cutter) ตัดทอโลหะหนา

1. วัดขนาดทอใชปากกาทํารอยที่จะตัด
2. หมุนปุมคลายเกลียวใบมีดเลื่อนออกมาพอที่จะตัด
3. นํา Rigid Cutter ใสเขาไปใหตรงตามรอยที่จะตัด
4. หมุนปุมเลื่อนใบมีดเขาไปใหติดกับผิวทอพอแนน
5. ทําการหมุน Rigid Cutter ไปตามเข็มนาฬิกาไปเรื่อยๆ
6. พรอมคอยๆปรับปุมเลื่อนใบมีดใหกินเนื้อเหล็กตลอดเวลาจนกวาทอจะขาดออก
จากกัน

ขอควรระวัง

1. ระหวางที่ตัดระวังใบมีดโดนนิ้วมือ
2. อยานํามือลูบคมมีด
3. อยาหมุนเลื่อนใบมีดใหแนนเกินไป จะทําใหตัดยากและใบมีดอาจชํารุดได

18
การดัดทอและติดตั้งทอรอยสายไฟ

การเลือกซื้อทอ EMT ปกติทอ EMTจะขายเปนมัด มัดละ 10 เสน เสนหนึ่งจะยาว

ประมาณ 3 เมตร รานขายเครื่องอุปกรณไฟฟานั้นจะมีทอเดินสายขนาดตางๆ ชนิดตางๆ ไว
จําหนายเปนจํานวนมาก ขนาดของทอ EMT นี้มีตั้งแตขนาด 1/2 นิ้ว ถึงขนาด 4 นิ้ว ขนาด
ของทอ EMT ที่มีขายอยูตามทองตลาด นั้นแสดงขนาดและจํานวนสายไฟฟาที่สามารถรอย
เขาไปภายในทอ (ดูรายละเอียดเกี่ยวกับจํานวนของสายไฟฟาในทอและขนาดของทอจาก
NEC)

ตารางแสดงพื้นที่ภาคตัดขวางภายในของทอรอยสายไฟฟาที่ผลิตตาม มอก. 770-2531

19
ตารางแสดงจํานวนสูงสุดของสายไฟฟาหุมฉนวนแกนเดียว (THW) ที่มีขนาดเทากันทุกเสน

ทอ EMT และทอหนาจะขายเปนมัด มัดละ 10 เสนขนาดของทอ EMT ที่มีขายอยูตาม

ทองตลาดและขนาดสายที่ใชเดินภายในทอขนาดตางกัน

1. การ ตัด ทอEMT ทอEMTสามารถใชเลื่อยเหล็กตัดใหขาดได เมื่อตัด

แลวทอจะปรากฏมีรอยตัดที่แหลมคม เศษโลหะโผลออกมาเต็มไปหมด
จึงจําเปนตองมีการขจัดสิ่งเหลานี้ออกไปดวยการใชอุปกรณขจัดรอย
แหลมคมของขอบทอ ไดแก รีมเมอร ตะไบ

20
 รูปการตัดทออีเอ็มที

2. การ ดัด ทอEMT การดัดทอเดินสายไฟนี้จะตองมีความระมัดระวังและ

ใชความชํานาญอาศัยเทคนิค พรอมเครื่องมือที่ใชในการดัดทอใหโคงงอ
เปนไปในลักษณะตางๆ
เครื่องดัดทอแบบฮิคกี้ (Conduit Hichey)

ริทจิด เบนเดอร (Rigid Bender)

อี เอ็ม ที เบนเดอร (EMT Bender) เปนเครื่องมือดัดทอโลหะหนา
เปนเครื่องมือดัดทอโลหะบาง

เปนเครื่องมือดัดทอดวยมือ เครื่องดัดทอชนิดนี้บางทีเรียกกันวา ฮิคกี้

( Hichey ) เครื่องมือนี้จะมีขอบผนังสูงพอที่จะยึดบังคับทอไวปองกัน
ไมใหเกิดการกดทับทอใหแบนตัวลง หรือทําใหทอเกิดการบิดงอ และยัง
มีขอบที่โคงยาวสําหรับการโคงงอทอเปนมุม 90° โดยไมตองขยับเลื่อน
ที่ดัดงอไปยังตําแหนงใหม

การดัดทอเปนมุม 45°

21
 - การดัดทอเปนมุม 45° มีหลักการทําดังนี้

นําเครื่องมือดัดทอเขาไปคลองจับทอที่จะดัด แลวก็เริ่มตนเครื่องมือไปดาน
ที่เราตองการจะงอนั้นจนกระทั่งดามมือจับนั้นตั้งฉากกับพื้น หรืออยูในแนวดิ่งก็เอา
เครื่องมือออก เราก็จะไดทอที่งอไป 45° ตามตองการ ดูวิธีการตามรายละเอียด หนา 13

การดัดทอเปนมุม 90°

ตรวจสอบทอโคงเปนมุม 90° ดวยระดับน้ํา

- การดัดทอเปนมุม 90° ทอดัด 90° ใชในกรณีที่มีการเลี้ยวหักสายไฟเปนมุม

ฉาก หรือกรณีทอโผลขึ้นจากพื้นตอวงจรไฟกับวงจรไฟวงจรอื่นๆ แสดงการวาง
ทอเพื่อดัดงอเปนมุม 90° ตามระยะที่กะไว ใหสังเกตวาระยะที่กะ และทํา
เครื่องหมายไวบนทอนั้นจะตองเปนระยะที่รวมถึงระยะที่เครื่องมือนั้นทาบไปชน
ทอนั้นดวย หากวางเครื่องมือไปชนทอในระยะที่ถูกตอง รอยโคงงอที่เกิดขึ้นก็จะ
ถูกตองตามที่ตองการดวยสําหรับผูเริ่มฝกหัดควรตรวจเช็คมุมที่เกิดขึ้นดวยระดับ
น้ํา ดังในรูปการดัดทอเปนมุม 90°

22
 การดัดทอรูปตัวยู

- การดัดทอรูปตัวยู เปนการดัดทอเพื่อจะเดินสายไฟจากกลองตอสายหนึ่งไปยัง
อีกกลองหนึ่ง ซึ่งจําเปนตองดัดปลายทอเดินสายไฟทั้งสองดานใหเปนมุม 90°
เขาหากันเปนรูปตัวยู เราเรียกการดัดทอแบบนี้วา การดัดทอรูปตัวยู ( back-to-
back bends ) ดังนั้น ขั้นแรกจะทําการดัดทอเปนมุม 90° ดังแบบการดัดทอตาม
รูปการดัดทอรูปตัวยู ที่ปลายทอดานหนึ่งกอน ขั้นที่สองใหกะระยะระหวางกลอง
ตอสายทั้งสองลงบนทอ ซึ่งเปนระยะหาง = D แลววางเครื่องมือดัดทอลงบนทอ
ที่จะดัดในทิศทางกลับกัน และใหจุด A บนเครื่องมือดัดทอนี้ตรงอยูบนจุดระยะ
D พอดี แลวจึงโยกดามถือเครื่องมือไปในทิศทางที่จะดัด โดยเทาจะตองเหยียบ
บนที่เหยียบของเครื่องมือฮิคกี้ ( Hichey ) จนทําใหทอโคงเปนมุม 90° และ
ตรวจดูวาทอที่จะดัดเปนรูปตัวยูนั้นทั้งขางขนานกันตลอดทอหรือไม ถาไมขนาน
กันตองมีการดัดคืนตัวหรือดัดเพิ่มขึ้นอีก

- การดัดทอเพื่อ ยกระดับอยางงายๆ ในการเดินสายไฟดวยระบบเดินทอนั้น

ไมใชวาจะมีแตตองงอทอดวยมุม 45° และ 90° ตลอดเวลาก็หาไม อันที่จริง
แลวในทางปฏิบัติเราจะพบมีสิ่งกอสรางกีดขวางเดินทอ และไมอาจงอทอใหเปน
มุม 90° ไดตลอดทาง ขอใหพิจารณาดูรูป แสดงการงอทอหลีกสิ่งกีดขวางโดย
การดัดทอจากระดับหนึ่งไปสูอีกระดับหนึ่งนั้น จะตองใชวิธีการลากเสนเปนแนว
ไวบนพื้นหองหรือพื้นที่ผิวเรียบๆ เขาชวยเมื่อดัดทอแลวก็ทําการตรวจระยะให
แนนอน และตองมองเห็นลักษณะการดัดทอนี้ไดอยางชัดเจนตลอดจนสามารถ
กําหนดการโคงงอของทอไดถูกตอง

23
การงอทอครั้งที่ 2 บนแนวเดียวกันสามารถหาไดงายดวยการเขียนเสนขนานลง
บนพื้นหองโดยใชแนวเสนตรงเปนเกณฑ

สลับทิศทางการดัดทอใหม เพื่อใหการดัดทอของโคงที่ 2 ไดตามแนวที่ตองการ

อยางไดผลและแสดงวิธีการตรวจสอบความถูกตองของทอที่ดัดแลว

การตรวจสอบทอที่ดัดแลวดวยระดับน้ํา

การดัดทอขามสิ่งกีดขวาง เมื่อมีสิ่งกีดขวางจําเปนตองดัดทอเปนรูปสะพานขาม
สิ่งกีดขวางนั้นดังรูป

การดัดทอขามสิ่งกีดขวาง

24
 ลําดับขั้นตอนการดัดทอขามสิ่งกีดขวาง

ใชเสนขนานขีดไวทั้งสองดานของทอ ชวยทําใหสังเกตความเบี่ยงเบนไปจากแนว
เสนตรงได

การดัดทอขามสิ่งกีดขวางอีกวิธีหนึ่ง ใหสังเกตดูวาการดัดทอดังกลาวนี้อาศัยการ
กําหนดแนวเสนขนานไวและเราจะตองขีดเสนขนานบนดานขางทั้ง 2 ดานของทอ
เพื่อชวยเปนแนวทางไมใหเกิดการเบี่ยงเบนไปจากแนวตรงกลางและแสดงวิธีการ
ดัดทอขามสิ่งกีดขวาง

- การดัดทอใหคืนตัว ตอนแรกๆ ที่ฝกหัดดัดทอใหมๆ นั้น อาจจะดัดทอผิดตําแหนง

ไปบาง ซึ่งเราสามารถจะดัดรอยโคงงอนั้นคืนตัวใหตรงไดใหม โดยไมจําเปนตองทิ้ง
ทอที่เสียนั้นไป จากรูปแสดงวิธีการดัดทอใหคืนตัวกลับใหตรงเหมือนเดินอีกวิธีหนึ่ง
โดยใชทอโลหะหนา ( Rigid conduit ) ที่ขนาดโตกวาทออีเอ็มที สวมใสที่ปลาย
ทอ แลวดัดทออีเอ็มทีกลับใหตรงคงเดิมได

25
 การดัดทอที่ดัดเสียใหคืนตัวกลับไปอยางเดิม

- กฎเกี่ยวกับการดัดงอทอ EMT ในหนังสือ NEC ไดกลาวไววา “ การดัดงอทอ

เดินสายไฟนั้นตองไมทําใหทอเดินสายไฟไดรับความเสียหายและ เสนผาน
ศูนยกลางภายในทอตองไมลดลงกวาเดิมดวย ” นอกจากนี้ยังไดกลาวไวอีกวา “ ใน
การเดินทอสายไฟที่ทําดวยโลหะระหวางกลองตอสายไฟ 2 กลอง หรือระหวางดวง
ไฟกับดวงไฟ หรือระหวางดวงไฟกับกลองตอสายจะตองมีมุมที่โคงงอของทอ
รวมกันไมเกิน 4 มุมฉาก ( 360° ) ทั้งนี้รวมไปถึงมุมโคงงอที่จุดเขากลองตอสาย
หรือดวงไฟดวย ” หรือจะพูดไดวาไมควรเกิน 4 โคง เพราะวาจะรอยสายไฟเขาไป
ในทอลําบาก ในหนังสือ NEC จะระบุไวในตารางถึงการยอมรับรัศมีความโคงงอที่ตํา
สุดของทอบางขนาดตางๆ กัน

- การจับยึดทอ ไดกําหนดไววาจะตองติดตั้งทอ EMT ใหเปนระบบที่สมบูรณและ

ตองมีการยึดทออยางนอยที่สุดทุกๆ ระยะ 10 ฟุต

แบบจับ Channel strap ใชยึดติดกับผนัง , เพดานหรือพื้นใหแนน ใชรวม

กันไดทั้งทอ EMT , IMC , RSC มีความแข็งแรงสูง Channel strap ตองใชงานรวม
กับราง strap เหมาะสําหรับยึดทอเรียงกันจํานวนมาก ขนาดของ strap และรางจะมี
ความสัมพันธกัน

26
 แบบจับรูเดียว ( one – hold - strap )

แบบสองรู ( double – hold - strap )

รูปการจับยึดทอ

- การติดตั้งทอโลหะหนา การดัดทอโลหะหนาตองใชทักษะมากกวาทอโลหะ
บางทั้งนี้เนื่องจากทอแบบนี้หนักกวาและแข็งแรง ยากแกการโคงงอ นอกจากนี้
หลังจากตัดทอแลวตองทําเกลียวที่ปลายทอดวย โดยใชเครื่องมือทําเกลียวมี
น้ําหนักมากและราคาแพง อยางไรก็ตามในการเดินสายไฟภายในอาคารนั้นมีความ
จําเปนที่จะใชทอโลหะหนามากนอยมาก กลาวคือสวนใหญเราจะใชทอชนิดเฉพาะ
เพื่อเปนทอรับไฟเขา และใชในการเดินสายใตดิน ทอแบบนี้หาซื้อไดตามรานคา
อุปกณไฟฟาทั่วไป ซึ่งทอโลหะหนานี้จะมีเกลียวที่ปลายอยูพรอม มีหลายขนาดและ
ความยาวตางๆ กันจําหนาย ตามแตความตองการของผูซื้อ ขณะเดียวกันก็มักจะมี
ทอโคง 90° และทอโคง ทอตอ ไวจําหนาย

- การรอยสายไฟเขาทอเดินสาย การเดินสายไฟฟาเขาไปในทอโลหะสําหรับ
เดินสายไฟนั้นเรามักเรียกกันวา ฟชชิ่ง ( Fishing ) หรือการดึงสายไฟรอยผานไป
ในทอ การใชที่ดึงสาย ( Fish tape ) ดึงสายไฟรอยผานจากดานหนึ่งไปสูอีกดาน
หนึ่งที่ตองการ ซึ่งสามารถรอยผานทอที่มีความโคงรวมไมเกิน 4 มุมฉาก เมื่อ
สายไฟถึงที่ตองการแลวก็ปลดเทปออก การดึงสายไฟในทอนั้น ทอจะตองลื่นโดย
ใสสารลดความฝดของทอ เชน กราไฟต หรือสารอื่นที่ไมทําอันตรายกับฉนวน และ
ทอตองเรียบเพื่อสายไฟจะเคลื่อนผานทอไดสะดวก การทํางานรอยสายไฟนี้ปกติ
ควรมีอยางนอยสองคน คนหนึ่งดึงสายไฟอีกคนหนึ่งคอยสงสายไฟ

วิธีการดึงสายลอดทอ ซึ่งจะตองผูกสายใหแนนและแข็งแรง

27
 ฟชเทปชนิดตางๆ

Fish tape เปนเครื่องมือสําหรับรอยสายไฟฟาภายในทอ โดยการสอดลวดโลหะเขาทอ

ให ปลายโผลอีกดานหนึ่งของทอแลวมัดสายที่ตองการเขากับปลาย fish tape แลวออก
แรงดึง อยางสม่ําเสมอใหสายรอยเขาในทอ โดยระวังไมใหสายขูดกับทอจนฉนวนเสียหาย
อาจใชงานรวมกับตาขายดึงสาย ( Cable grip ) ก็ได

การใชฟชเทปดึงสาย และวัสดุหลอลื่น Cable grip

Cable grip หรือตาขายดึงสาย เปนเครื่องมือสําหรับชวยดึงสายในทอ โดยใชงานรวมกับ

fish tape มีขอดีคือไมตองมัดปลายสายทําใหไมเกิดปมสาย ซึ่งจะทําใหดึงสายไดงายขึ้น
โดยตาขายจะรัดสายใหแนนเอง เพียงแคดึงที่หูตาขายเทานั้น มีหลายขนาดใหเลือกเพื่อ
เหมาะสมกับขนาดของทอ และชิ้นงาน

28
ขอเสนอแนะในการทําทอ

1. ศึกษาเครื่องมือที่มีใชใหมีความรูและความชํานาญตลอดจนวิธีการซอมบํารุงรักษา
เครื่องมือเบื้องตนรวมถึงการใชอุปกรณ ปองกัน เชน ถุงมือ แวน ใหเขาใจกอน
2. อานแบบใหเปน เชน PI-Diagram , k-1000 และอื่นๆ หรือ ใชทางลัด ใหศึกษา
จากผูรู
3. ศึกษาวิธีการของอุปกรณที่ใชประกอบทอและอุปกรณที่ใชรวมพิเศษในการประกอบ
วาใชอะไรบางโดยเริ่มตนจากตัว Instrument ไปถึง Box หรือ Tray โดยอางอิงจาก
แบบไฟฟาที่ใชงานจริงขณะนั้น
4. วิธีการวัดชิ้นงาน ถาเครื่องมือที่ใช มีหนวยใชงานเปน “ นิ้ว “ ก็ใหวัดชิ้นงานเปน
“ นิ้ว “ เนื่องจากการคํานวณในการ ตัด หรือ ดัด ทอจะทําไดงายและลดเวลาลง
ไดมาก

ความรูที่ตองมีเพิ่มเติม

1. ใชเครื่องเชื่อมไฟฟา หรือ เชื่อมแกส ได

2. ใชเครื่องเจียร ลม หรือ ไฟฟา ได

อุปสรรคที่พบบอยในงาน ( ทําใหงานลาชา )

1. แบบติดตั้งทอไมชัดเจน
2. เปลี่ยนที่หรือยายอุปกรณ (Instrument) โดยไมแจงใหทราบ
3. เปลี่ยนแบบบอย
4. Instrument ผิดรุนผิดแบบ
5. Instrument ติดตั้งลาชามาก
6. ผูรวมงานมีความคิดไมตรงกัน
7. ผูรวมงานปกปดความสามารถของตัวเอง
8. มีการรายงานของงาน เกินความเปนจริง
9. สภาพความพรอมการใชงานของเครื่องมือหมด
10. เครื่องมือและอุปกรณไมเพียงพอตอการทํางาน
11. พื้นที่ทํางานเปนพื้นที่เสี่ยงตออันตราย
12. สภาพของผูปฏิบัติงานไมมีความพรอม ไมวาสาเหตุใดๆ

สรุปไดวาการดัดทอ เพื่อการติดตั้งทอรอยสายไฟนั้น มีแคกําลังอยางเดียวไมพอ จําเปน

จะตองมีจินตนาการดังนี้
- มีความสวยงามไมขวางอุปกรณหลัก เวลาซอมบํารุง
- หลบ ทอรอนหรือเคมี
- ประหยัดทอและสายไฟ
- ดึงสายไฟงายไมสับสน
- สะดวกในการแกไขและดูแลรักษา

ขอบคุณมากครับ ที่อานถึงตรงนี้
อารมณ ชางเผือก
หคม-พ. กคร-พ. อกร tel. 02-4361259
31 มีนาคม 2552

29
.