PANDUAN PERAWATAN ANAK DAN REMAJA DENGAN GANGGUAN PERKEMBANGAN ATAU RETARDASI MENTAL Usia !

"# $a%un &usia prasekola%' Aspek klinis Pertumbuhan/nutrisi Ga(al )erke*)an( Dis+un(si ,ral"*o$or Re+luks (as$roeso+a(eal Mikrose+al a$au *akrose+al Masala% *e is 2an( )er%u)un(an Pen en(aran/pen(li%a$an Ke3an( 4ipo$oni Mus0uloskele$al 5 4ip Displasia- Skoliosis6 Gan((uan $i ur Kons$ipasi Toile$ $rainin( Drolin( Evaluasi/Prose ur Para*e$er per$u*)u%an- a$a ie$ nu$risi an penilaian *akanan- e$eksi GER- ie$ k%usus an pro(ra* *akan an pena$alaksanaan GER. /T"s0an kepala a$au MRI Spesialis A%li nu$risi-A%li (i1ispesialis (as$roen$erolo(i anak

Pen2e)a) isa)ili$as

spesialisT4T an Tes pen en(aran an pen(li%a$an *a$a EEG neulo(is anak Pe*eriksaan neuro*o$or +isio$erapi USG- Ron$(en 7 Ra2 spesialis or$%ope i0 Mana3e*en perilaku- o)a$"o)a$ 3an(ka pen ek Spesialis $u*)u% Die$-o)a$"o)a$an pen0a%ar-$oile$ $rainin( ke*)an( anak Toile$ $rainin( sesuai 8ak$u Pera8a$ k%usus Terapi perilaku-o)a$"o)a$an A%li $erapi 8i0ara3aran( *e*erlukan A%liT4T un$uk anak" anak usia sekola% Evaluasi un$uk ano*al2 *inor Spesialis anak Kro*oso*- $es +la(ile 9- MRI Kepala$u*)u% ke*)an(penilaian *e$a)olik A%li (ene$ika ,ral %2(ine Wa8an0ara-skala kepri)a ian- analisa +un(si kepri)a ian iperlukan- *ana3e*en perilaku i ru*a% an sekola% 3u(a iperlukan. Dok$er (i(i Ru3uk ke $i* $u*)u% ke*)an(-psikolo(konsul$an perilakua%li ke3i8aan anak iperlukan

Pera8a$an Gi(i Masala% perilaku a$au kese%a$an *en$al Gan((uan spek$ru* au$is*e A(resi+ 4iperak$i+/AD4D Kepri)a ian 2an( )erla8anan

!"# Ke*a3uan perke*)an(an- in$ervensi $%n/prasekola% ini/pen i ikan anak usia ini &PAUD' Di)u$u%kan pela2anan 5 $erapi +isik- $erapi okupasi-$erapi 8i0ara Gan((uan )a%asa Dis+raksia-a$aksia-%ipo$oni-0ere)ra l pals2 Mo$orik %alus an visual iper%a$ikan Ka3i ulan( ia(nosis an pan uan 0a an(an Ka3i ulan( ren0ana pela2anan keluar(a Perpin a%an ari PAUD ke Sekola% asar Pro(ra* sau ara &a ik/kakak' Diskusi a$au $erapi al$erna$i+ An3uran *an iri Men0e(a% ke0elakaan Pela2anan ukun(an keluar(a Respi$e 0are Grup oran( $ua Pera8a$ kese%a$an ko*uni$as A vokasi Pela2anan +inan0ial &0on$o%. Ta*)a%an pen apa$an $ak $er u(a ' Pela2anan pen ukun( lain Ker3asa*a en(an Sekola% Pera8a$ kese%a$an ko*uni$as Pen2e ia Pela2anan lainn2a :";< $a%un &Usia Sekola%' Ke*a3uan sekola% Me*)u$u%kan pela2anan 5 $erapi +isik- $erapi okupasi- $erapi 8i0ara

Laporan In$ervensi ini/pau -ren0ana pela2anan keluar(a Pe*eriksaan *uskuloskele$al

Ru3uk kepa a a%li +isio$erapi-a%li okupasi-a%li $erapi 8i0ara-a$au un$uk evaluasi isera%kan kepa a $i* $u*)u% ke*)an( Ker3a sa*a en(an $i* pau Dok$er anak i)u$u%kan )eker3asa*a en(an s$a+ PAUD an $i* $u*)u% ke*)an(

Wa8an0ara keluar(a-*a$eri pen(a3aran-su*)er in+or*asi-)uku 0a$a$an pera8a$an-8a8an0ara (urukon+rensi sekola% iperlukan Wa8an0ara keluar(akuisioner oran( $ua &0on$o%survei ke)u$u%an keluar(a'pen2e ia la2anan koor inasi su*)er in+or*asi

Peker3a solial *e is- pera8a$ kese%a$an ko*uni$aspela2anan ko*uni$as lain iperlukan

Koor inasi pela2anan 2an( $erus *enerus en(an in+or*asi $er$ulius &se$i akn2a sekali se$a%un ' en(an pen2e ia pela2anan lain Skala perilaku- laporan sekola% &Rapor$'- ka3i ulan( IEP en(an keluar(a Pe*eriksaan *us0uloskele$al

Kan$or la2anan pri*erker3asa*a en(an $i* $u*)u% ke*)an( Ru3uk kepa a $i* $u*)u% ke*)an( a$au evaluasi in ivi u ole%a%li +isio$erapia%li $erapi okupasi- a%li

an neuro*o$or 2an( e$ail Gan((uan ko*unikasi an )er)a%asa :";< $a%un &usia sekola%' Perilaku %u)un(an/*asala% kese%a$an 3i8a Au$is*e AD4D Perilaku *en2i*pan( Ke0e*asan Depresi A(resi Perilaku ,)sesi+"ko*pulsi+ Perilaku *elukai iri sen iri S$erio$ipik Ke*a*puan so0ial Menin(ka$kan ko*pe$ensi so0ial Me*ila% ukun(an 2an( iperlukan un$uk )er(a)un( ala* ke(ia$an kelo*pok se)a2a i sekola% an lin(kun(an Pe$un3uk /a an(an ,la% ra(a an ke(ia$an li)uran Pro(ra* ke*a*puan so0ial isekola%- *en oron( par$isipasi pela2anan lin(kun(an Pe*eriksaan perlu un$uk ala$ )an$u pen en(aran an ko*unikasi &AA/' Skala Perilaku- analisa +un(si perilaku- *ana3e*en perilaku iru*a% an sekola% k- o)a$" o)a$an iperlukan Ker3asa*a en(an pi%ak sekola%

8i0ara- ker3asa*a en(an s$a+ sekola% A%li pa$olo(i 8i0ara- a%li ala$ )an$u ko*unikasi &AA/' iperlu kan Ru3uk kepa a $i* $u*)u% ke*)an(- konsul$an perilakuA%li ke3ia8aan pro+essional iperlukan

Psikolo(- konsul$an perilakua%li =isio$erapi- a%li okupasia%li pen i ikan +isiki)u$u%kan ker3a sa*a en(an pi%ak sekola% Kan$or la2anan pri*er- ker3a sa*a en(an $i $u*)u%

Men2e iakan su*)er in+or*asi ala* lin(kun(an

Perpin a%an ke Sekola% *enen(a%

Me*ila% ukun(an *ana 2an( i)u$u%kan un$uk *en oron( par$isipasi lin(kun(an ala* ke(ia$an li)uran an 8ak$u sen((an( A%li $erapi +isik an okupasi iperlukan- pro(ra* ke*a*puan an pela$i%an *an iri- kppr inasi pela2anan.

ke*)an( anak

;>"<; $a%un &re*a3a an e8asa *u a'

ke*an irian Menun3ukkan ukun(an *ana 2an( i)u$u%kan un$uk *a*pu %i up *an iri

Ru3uk ke a%li $erapi +isik$erapi okupasi psikolo( an peker3a so0ial *e is Ker3a sa*a en(an sekola% an pela2anan so0ial *asala% isa)ili$as Pe$u(as la2anan pri*er )eker3a sa*a en(an $ea* $u*)u% ke*)an( A%li ke)i anan an kan un(an i)u$u%kan Ru3ukan kepa a pela2anan (an((uan per$u*)u%an)a(ian pela2anan ke3uruan.

Pe$un3uk 0a an(an Transisi ari sekola% *enen(a% ke sekola% $in((i Ak$ivi$as seksual- %i(ine *ens$ruasi Pela$i%an ke3uruan Pro(ra* ke*an irian Men oron( %i up se%a$ & ie$- ola%ra(a' Transisi ke pela2anan e8asa

Wa8an0ara re*a3a- keluar(aan (uru . kon+rensi sekola% iperlukan Pela$i%an ke*a*puan so0ial%i(ine *ens$ruasi- KB Evaluasi ari a%li ke3uruan iperlukan- pela$i%an ke*an irian iperlukan