Elastinost

Elastine osobine materijala i Hukov zakon (AP78-79) Vrste elastinih deformacija (AP79-83) Sudari (AP83-85):

Elastinost
Elastine osobine materijala.

Pojam krutog tela:

ne deformie se pri dejstvu sila, odnosno ne menja svoj oblik; matematika apstrakcija, takva tela u prirodi ne postoje.

Umesto krutog tela uvodi se pojam vrstog tela:

telo stalnog oblika koje se moe defomisati; dejstvo spoljanjih sila izaziva promene dimenzija, veliina

Elastini. Neeleastini

defomacije zavisi od osobina materijala.

Deformacije vrstog tela:

elastina deformacija - po prestanku delovanja sile telo ponovo

dobija prvobitni oblik;

plastina defomacija - kada sila pree odreenu granicu po

prestanku delovanja sile telo zadrava defomisani oblik.

Realna tela se nalaze izmeu ova dva ekstremna sluaja.

Elastinost
Elastine osobine materijala.

Elastinost
Elastine osobine materijala.

Dejstvo spoljanje sile na elastino telo:

izaziva protivdejstvo njegovih elastinih sila, koje tee da vrate telo

u prvobitni poloaj;

rezultujua sila koja dejstvuje na telo moe se razloiti na

Kidanje Napon Region plastinih deformacija

tangencijalnu i normalnu komponentu;

nakon konane defomacije tela rezultanta elastinih sila tela

uravnoteava se u ma kom preseku sa rezultantnom spoljanjih sila; rezultanta elastinih sila ima tangencijalnu i normalnu komponentu.

Region elastinih deformacija Istezanje

Elastinost
Elastine osobine materijala.

Elastinost
Hukov zakon.

= E

E=

N 2 m

Pod dejstvom spoljanje sile telo se nalazi u napregnutom stanju.

Stanje se odreuje fizikom veliinom, NAPONOM, ija je brojna

Engleski naunik Huk je eksperimentom pokazao da je napon proporcionalan relativnoj deformaciji.

Konstanta E je karakteristika materijala i naziva se modul elastinosti. Reciprona vrednost modula elastinosti je koeficijent elastinosti . Hukov zakon vai za male deformacije, odnosno u oblasti elastinosti. Napon pri kome Hukov zakon prestaje da vai zove se granini napon

vrednost jednaka odnosu elastine sile i povrine poprenog preseka

=

I napon ima tangencijalnu i normalnu komponentu:

n =
Fn S

F N 2 S m

F S

proporcionalnosti i on je ispred granice elastinosti.

t = =

Ft S V V

Veliina defomacije odreena je relativnom defomacijom:

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Svi vidovi elastinih defomacija mogu se svesti na dva osnovna:

istezanje (sabijanje), smicanje.

vrsto telo:
nakon prestanka delovanja sile sastavni delovi se vraaju u

ravnoteni poloaj;

Istezanje (sabijanje):
sila deluje normalno na povrinu tela; dolazi do promene rastojanja izmeu sastanih delova.

vrsto telo:
predstavlja kristal u kome njegovi delovi zauzimaju pravilan

raspored; privlano-odbojne sile ih dre u stabilnoj ravnotei; kada sila deluje na telo sastavni delovi se izvode iz ravnotee emu se oni opiru usled elastinosti tela. F F

Smicanje:
sila deluje tangencijalno; dolazi do meusobnog smicanja slojeva sastavnih delova.

F F

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Elastina defomacija istezanja:

na kraj homogene ipke konstantnog poprenog preseka, S,

Elastina defomacija istezanja:

relativna promena duine ipke proporcionalna je normalnom

dejstvuje sila, F, du njene ose; ipka se izdui, odnosno skrati pa je relativna promena duine ipke: l

naponu:

l 1 F F = = l E S S

- koeficijent elastinosti

primenom Hukovog zakona i

promena duine ipke proporcionalna je sili i poetnoj duini ipke,

definicije napona:

a obrnuto srazmerna poprenom preseku ipke i modulu elastinosti.

l =

= E
F = S

F l E S

F l l =E F = ES = k l S l l
Drugi oblik Hukovog zakona

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Elastina defomacija istezanja:

kod savijanja, javlja se istovremeno i istezanje i sabijanje; veliina savijanja je proporcionalna treem stepenu duine, a

Elastina defomacija smicanja:

javlja se pod dejstvom tangencijalnih sila; za homogeno telo privreno za podlogu jednom stranom,

obrnuto srazmerna treem stepenu visine; da bi savijanje bilo manje:

greda to kraa, visina to vea.

s=k

l3 F Eab 3

delovanjem tangencijalne sile na drugoj strani nastaje tangencijalni napon koji vertikalne strane zakrene za ugao:

tg =

l 1 F = l G S

G - modul smicanja ili torzije.

Elastinost
Vrste elastinih deformacija.

Elastinost
Sudari.

Torzija (uvijanje ili upredanje) je specijalni sluaj smicanja:

homogena ipka koja je na jednom kraju nepokretna a na drugi

kraj se uvre momentom sile sa pravcem du ose ipke;

Kratkotrajno uzajamno dejstvo dva tela koje se deava pri njihovom susretu, koji traje veoma kratko.
Pri sudaru dolazi do nagle promene kretanja stanja kretanja: Pri sudaru tela mogu ali ne moraju da pretrpe defomacije.

ipka trpi deformaciju, upreda se za ugao:

2l 2l = 4 M = 4 Fd r G r G
r - poluprenik ipke

Dve vrste sudara:

elastian sudar - pri sudaru nema nikakvih unutranjih promena u

tim telima; tela.

neelastian sudar - pri sudaru dolazi do izmene unutranje energije

Nelastian sudar - kinetika energija Elastian sudar - kinetika energija pre i posle sudara nije ista. pre i posle sudara ista.

Elastinost
Sudari - neelastini

Elastinost

Sudari - elastini
Sudar kuglice sa zidom.
kuglica se odbija od zida istom brzinom u suprotnom smeru; kinetika energija kuglice ostaje ista; promena koliine kretanja kuglice dvostruko je vea od koliine

Sudar kuglice sa zidom.

kod apsolutno neelastinog sudara kugla gubi celokupnu kinetiku

energiju i koliinu kretanja koja se prenosi na zid (ne primeuje se zbog mase zida).

Centralni sudar dve kuglice.

Koliina kretanja pre sudara jednaka je koliini kretanja posle

kretanja kuglice pre sudara:

sudara - kuglice nastavljaju da se kreu istom brzinom.

p = mv ( mv ) = 2 mv

r r r m1v1 + m 2 v 2 = ( m1 + m 2 ) v

r r r m1v1 + m 2 v 2 v= m1 + m 2

Centralni sudar dve kuglice.

Koliina kretanja pre sudara jednaka je koliini kretanja posle

sudara - kuglice nastavljaju da se kreu razliitim brzinama.

Ako su mase kuglica iste i jedna miruje pre sudara:

r r v v= 1 2

r r r r m1v1' + m 2 v 2' = m1v1 + m 2 v 2

Kinetika energija pre i posle sudara je ista:

v1 , v 2

mv m v + 2 2

'2 1 1

'2 2 2

mv m v + 2 2

2 1 1

2 2 2

Elastinost

Sudari - elastini
Centralni sudar dve kuglice.
Ako su kuglice iste mase, kuglice izmenjuju brzine:
' v1 = v 2 , v 2 = v1'

Test pitanja - kolokvijum

1. Deformacije vrstog tela.

Elastina deformacija - po prestanku delovanja sile telo ponovo dobija prvobitni oblik; Plastina defomacija - kada sila pree odreenu granicu po prestanku delovanja sile telo zadrava defomisani oblik.

Ako su kuglice iste mase i druga kuglica miruje, prva kuglica se

2. Hukov zakon.

zaustavlja a druga preuzima njenu brzinu.

' v1' = 0 , v 2 = v1

Kada se telo nalazi u napregnutom stanju, napon je proporcionalan relativnoj deformaciji gde je konstanta E karakteristika materijala i naziva se modul elastinosti.

= E

3. Vrste elastinih deformacija.

Istezanje (sabijanje) - sila deluje normalno na povrinu tela gde dolazi do promene rastojanja izmeu sastanih delova; Smicanje - sila deluje tangencijalno gde dolazi do meusobnog smicanja slojeva sastavnih delova.

Test pitanja - kolokvijum

4. Sudar.

Kratkotrajno uzajamno dejstvo dva tela koje se deava pri njihovom susretu, koji traje veoma kratko. Pri sudaru dolazi do nagle promene kretanja stanja kretanja pri emu tela mogu ali ne moraju da pretrpe defomacije.

5. Vrste sudara.

Elastian sudar - pri sudaru nema nikakvih unutranjih promena u tim telima. Kinetika energija pre i posle sudara ista. Neelastian sudar - pri sudaru dolazi do izmene unutranje energije tela. Kinetika energija pre i posle sudara razliita.