in zerine

NDEKLER

evirenin nsz Moskova Ruhu (6 Haziran 1925) in ve Japon Politikamzn Sorunlar (25 Mart 1926) Radek'e Birinci Mektup (30 Austos 1926) in Komnist Partisi ve Kuomintang (27 Eyll 1926) Radek'e kinci Mektup (4 Mart 1927) Ksa Bir Not (22 Mart 1927) Alski'ye Mektup (29 Mart 1927) SBKP Merkez Komite Politbrosu'na (31 Mart 1927) in Devriminde Snfsal likiler (3 Nisan 1927) in'de Sovyet Slogan zerine (16 Nisan 1927) Stalin ile an Kay-ek Arasnda Dostane Fotoraf Alverii (18 Nisan 1927) in Devrimi ve Yolda Stalin'in Tezleri (7 Mays 1927) Komnist Parti ve Kuomintang (10 Mays 1927) Emin Yol (12 Mays 1927) Merkez Kontrol Komisyonuna Bir Protesto (17 Mays 1927) Merkez Komite Sekretaryasna Mektup (18 Mays 1927) KEYK Plenumuna Duyuru (Mays 1927) in Sorunu zerine lk Konuma (Mays 1927) in Sorunu zerine kinci Konuma (Mays 1927) Anlamann, Yeniden Dnmenin ve Bir Deiiklik Yapmann Zamandr (27 Mays 1927) Hankow ve Moskova (28 Mays 1927)

Anlamann Zaman Gelmedi Mi? (28 Mays 1927) Bugne Kadar Kuomintang'dan ekilmek in Neden arda Bulunmadk? (23 Haziran 1927) KEYK Prezidyumunun zel Oturumu in (Temmuz 1927) Peki Ya in? (1 Austos 1927) in Devrimi in Yeni Frsatlar, Yeni Grevler ve Yeni Hatalar (Eyll 1927) KEYK Prezidyumunda Yaplan Konuma (27 Eyll 1927) Kanton Ayaklanmas (Aralk 1927) Oportnizmin Klasik Hatalar (Ocak 1928) Preobrajenski'ye Mektup (Mart-Nisan 1928) in Devriminin zeti ve Perspektifleri (Haziran 1928) in'de Demokratik Sloganlar (Ekim 1928) Altnc Kongreden Sonra in Sorunu (4 Ekim 1928) in ve Kurucu Meclis (Aralk 1928) in'deki Politik Durum Ve Bolevik-Leninist Muhalefetin Grevleri (Haziran 1929) Radek, Preobrajenski ve Smilgann Teslimiyeti (27 Temmuz 1929) in-Sovyet htilaf ve Muhalefet (4 Austos 1929) inde Neler Oluyor? (9 Kasm 1929) inli Muhalefetilere Yant (22 Aralk 1929) in-Sovyet htilafnn Baz Sonular (3 Ocak 1930) inde Ulusal Meclis Slogan (2 Nisan 1930) ine ki Mektup (22 Austos ve 1 Eyll 1930) Stalin ve in Devrimi (26 Austos 1930) kinci in Devriminin Bir Tarihi Gereklidir (Eyll 1930) Uluslararas Sol Muhalefetin in Manifestosu (Eyll 1930) Batan Aa Dank Bir Geri ekili (Kasm 1930)

Max Shachtmana Mektup (10 Aralk 1930) in Sol Muhalefetine (8 Ocak 1931) Boazlanan Devrim (9 ubat 1931) in Komnist Partisinde Neler Oluyor? (Mart 1931) Boazlanan Devrim ve Boazlayclar (13 Haziran 1931) Sovyetler Birlii ve Japonyann Manurya Maceras (26 Kasm 1931) inde Kyl Sava ve Proletarya (22 Eyll 1932) Speklasyon Deil Bir Eylem Stratejisi in (3 Ekim 1932) Harold R. Isaacs ile Tartmalar (Austos 1935) Japonya ve in (30 Temmuz 1930) in zerine Bir Tartma (11 Austos 1937) in-Japon Sava zerine (23 Eyll 1937) Pasifizm ve in (25 Eyll 1937) Sava Hakkndaki Karara Dair (27 Ekim 1937) inde Sava ve Devrim (5 Ocak 1938) inden Alnacak Byk Ders (Mays 1940) in ve Rus Devrimi (Temmuz 1940) EK: in Komnist Partili Tm Yoldalara ar (en Tu-ziu, 10 Aralk 1929)

evirenin nsz
Bak: mer Gemici, in zerine'ye nsz

"Moskova Ruhu"
anghayda Katledilen i ve rencilerin Ansna[1]

ngiliz burjuvazisinin nde gelen gazetesi The Times, inli kitlelerin hareketinin bir Moskova ruhunu aa kardn yazyor. Dorusu bu seferlik muhafazakr sulayclar

kabul etmeye hazrz. indeki ve Britanya adalarndaki ngiliz basn, grevci ii ve rencileri Bolevikler olarak damgalyor. Bir dereceye kadar bu korkun tehiri bile kabul etmeye hazrz. Olay, inli iilerin Japon polislerince kurunlanmaya kar karak bir protesto grevi iln etmeleri ve fkelerini caddelerde duyurmalardr. Burada bir Moskova ruhunun hkm srd ak deil midir? Mcadele eden iilere iten bir sempatiyle bakan inli renciler, yabanclarn zorbalna kar yrtlen greve katldlar. renciler sz konusu olduu lde Boleviklerle uramak zorunda olduumuz apaktr. Biz Moskovallar tm bu sulama ve tehirleri kabul etmeye hazrz. Ne var ki, Douda Moskova ruhunu yaymann en iyi ajanlarnn kapitalist politikac ve gazeteciler olduunu eklemek isteriz. Cahil bir kulinin[2] Bolevik nedir? sorusunu, ngiliz burjuva basn yle yantlyor: Bolevik, ngiliz ve Japon polisi tarafndan kurunlanmay istemeyen inli iidir; Bolevik, kanlar iindeki inli iiye kardee el uzatan inli rencidir; Bolevik, kendi topraklarnda, aa ve efendiymiesine davranan ve tek yntemi zorbalk olan yabanclara ierleyen in kylsdr. Her iki yarkrenin gerici basn Bolevizmin bu kusursuz tarifini veriyor. Douda bundan daha iyi, daha ikna edici, daha kkrtc bir propaganda yrtmek mmkn m? Ve soruyoruz, neden Douda, veya bu bakmdan Batda da, bir cebinde Moskova altn, dier cebinde de zehir ve dinamit tayan gizli ajanlara ihtiya duyalm? Eitim grm hangi ajan, The Times ve reksnn tm dnya apnda bedavaya yrttkleri bu takdire layk eitim faaliyetinin binde birini gerekletirmeye yeteneklidir acaba? Eer szde bir Moskova ajan, ezilen inlilere, Moskovann politikasnn ezilen snflarn ve boyunduruk altndaki uluslarn kurtuluunun politikas olduunu anlatacak olsa, inliler pek muhtemelen ona inanmayacaklardr ne de olsa yabanclar tarafndan az kandrlmamlardr! Ama ngiliz Muhafazakr gazeteleri suretine brnm Moskovann en byk dman, ona Moskova hakknda ayn eyleri anlattnda buna zmnen inanacaktr. Ezilen ve aalanan yar plak ve yar a inli ii, bir insan olarak kendi deerinin bilincine varmaya baladnda, ona unu sylyorlar: Moskova ajanlar seni kkrtyor! En temel insani haklarn savunmak iin dier iilerle birletiinde de unu sylyorlar: Bu Moskova ruhudur. Kendi ehrinin caddelerinde, varolma ve koullarn iyiletirme hakkn savunmaya altnda, u lklar iitiyor: Bu Bolevizmdir! Bylece devrimci eitiminin gidiat, yabanc polisin ve polis kafasyla alan gazetecilerin ynetiminde adm adm iliyor. Ve ngiliz polisi, politik dersleri onun belleine iyice kazmak amacyla, dzinelerce ve yzlerce inli ii ve renciyi katlettikten sonra, onu anghaydaki ngiliz hapishanelerinin mahzenlerine srkleyiveriyor. Bylece politik kavraya kestirme bir yoldan varlyor. Bundan byle her inli bilecektir ki, Moskova ruhu, ezenlere kar kavgada ezilenleri birletiren bir devrimci dayanma ruhudur, ve te yandan yine bilecektir ki, anghaydaki ngiliz hapishanelerinin mahzenlerine sinen atmosfer ngiliz zgrlk ruhuyla doludur. Kapitalist basnn Moskova lehindeki bu belgatl ve ikna edici propagandasna ekleyecek fazla ey olmadndan burada noktay koyardk. Ama aklmza MacDonald tipi liberal i Partisi politikaclarnn Muhafazakrlarla sohbetimizi can kulayla dinledikleri geliyor. The Timesn ba editrne didaktik bir ekilde seslenerek, Gryorsunuz diyorlar, her zaman syledik, Muhafazakrlarmz Bolevikler iin alyorlar. Bu da dorudur. Muhafazakrlar veya daha dorusu gericiler tm kapitalist partiler bugn gericidir sermaye tarafndan desteklenen ve onun en nemli karlarn ifade eden muazzam bir tarihsel gc temsil

ediyorlar. MacDonald, eer sermaye gleri olmasayd ne Douda ne de Batda Bolevizm diye bir ey olmazd derken hakldr. Ne var ki sermayenin gc ve egemenlii mevcut olduu srece, Moskova ruhu tm dnya apnda baarya ulaacaktr. anghaydaki olaylarn telfisi iin ve Moskovann etkisine karlk verebilmek amacyla, liberaller ve Menevikler in sorunu hakknda uluslararas bir konferans dncesini telkin ediyorlar. Ama bu konferansta karara varacak olanlarn, verdikleri emirle anghaydaki ii ve rencileri ldrten ayn beyefendiler olduklar gereine gzlerini kapatyorlar. Muhtemelen MacDonaldn bu konferans iin hazr bir program vardr. Eer deilse bizimkini kendisine sunabiliriz. Olduka basit. in yurdu inlilerindir. Kimsenin bu eve kapy almadan girmeye hakk yoktur. Ev sahibi, dostlar dnda kimseyi kabul etmeme ve dman olarak grdklerinin ieri girmesini reddetme hakkna sahiptir. Bu bizim programmzn balangcdr. phesiz bunu reddedeceksiniz, nk bu sizin burun deliklerinize, patlayc Moskova ruhuyla adamakll dolu gelecektir. Fakat tam da bu nedenle bu program ezilen inlilerin ve her drst ngiliz iisinin bilincine nakolacaktr. Bu program kendi iinde doutan gelen bir gc barndryor. Bu, anghay ii ve rencilerinin urunda ldkleri bayraktr. anghay sokaklarna dklen kan, kitlelere Moskova ruhunu bulatracaktr. Her yere nfuz eden ve alt edilemeyen bu ruh, tm dnyay zgrletirerek ele geirecektir.
International Press Correspondence, cilt 5, no.51, 15 Haziran 1925ten alnma.

[1] Bu makale ikinci in devriminin balangcn oluturan 1925teki 30 Mays Olayna ilikin olarak Sovyet basn iin kaleme alnmt. anghayda Japonlarn sahip olduu bir fabrikada inli iilerin ldrlmesini protesto eden on iki renci Britanya birliklerince ldrlmt. Bu olay tm lkeye yaylacak bir genel grevi balatt. O dnemde, 1922de Troki ve Lenin tarafndan hazrlanan program araclyla parti-ii demokrasi mcadelesi vermek zere Troki tarafndan Ekim 1923de oluturulan Sol Muhalefet ciddi bir yenilgi almt. Stalinin parti aygt zerindeki denetimi, Ocak 1924deki On nc Parti Konferansnda Zinovyev-Kamenev-Stalin blounun oylaryla byk lde iirilerek baar kazanmt. Bunu izleyen yl, cezai yaptrmlar ve rgtl bir holiganlk Muhalefetin gcn keskin bir ekilde azaltm ve onu neredeyse suskunlua srklemiti. Ocak 1925te Troki Sovyet Kzl Ordusunun ba olan Devrimci Askeri Konsey bakanlndan istifa etmeye zorland. Politbro ve KEYKdeki yerini korudu ve 1923den beri iddetle devam eden Trokizme kar kin dolu kampanyaya cevap vermesine izin verilmemesine ramen, yine de basna bir para da olsa ulaabiliyordu. Mays 1925te, bir atama olmakszn geen drt aydan sonra, Troki, Cerjinskinin bakanlndaki Ulusal Ekonomi st Konseyine atand. Bu makalenin yazld dnemde, Politbroda, Stalin ile triumvirann [l .n.] dier iki kiisi, Zinovyev ve Kamenev arasnda oktan bir atlak ortaya kmt, fakat bu sonuncularn, Stalin ve Buharine kar Troki ile ortak hedefler arayna girmesinden nce on ay daha gemesi gerekecekti. [2] kuli: in, Hindistan ve dier Asya lkelerinde hamal veya renper.

in ve Japon Politikamzn Sorunlar

[3]

1. in sz konusu olduunda, kategoriye ayrlan etkenleri dikkate almalyz: (a) inin i gleri; (b) bir yandan u veya bu biimde inin i glerini ifade ederken byk lde yabanc hkmetlere dayanan militarist rgtlenmeler; (c) bir tarafta yabanc emperyalist gler ve dier tarafta da SSCBnin ve proleter devrimci hareketin gleri. Bir ynelim tutturmann tm gl, hereyin i mantnn ve geliim temposunun kendisinden tredii bu kategorideki etkenlerin karlkl ilikisinden kaynaklanmaktadr. phesiz, 400 milyonluk nfusuyla yeni uyanm bir lkenin geliiminde, i faktrler son tahlilde belirleyicidir. Temel ynelimimizi bu i glerin geliimine, yani, esasen kyll devrime katmaya ve proleter rgtlerin nderliini garanti altna almaya dayandrmak zorundayz. Kesin stnlmz, inde, byk bir tarihsel amacn politikasn yrtme frsatmzn oluundadr. Bunu yaparken sylemeye bile gerek yok ki, tm dnemsel gel-gitleriyle militarist gruplar arasndaki mcadeleyi gz ard edemeyiz, ama bunlarn bizi temel siyasal izgimizden uzaklatrmasna izin vermemeliyiz.

I. in Devriminin Uluslararas Ynelimi ve SSCB

1. Bize, in devriminin i glerinin geliiminde, ne kadar geici olursa olsun, bir duraksama olacan dndrtecek bir veri mevcut deildir. Tersine, nmzdeki dnemde geni halk kitlelerinin ii ve kyl kitlelerinin hareketinin gelieceine ve gleneceine inanmak iin her trl sebebimiz mevcuttur. Biz, kendi amzdan, bu hareketin azami kapsamna ulamas iin mmkn olan hereyi yapmalyz. Fakat uluslararas durum, herkesin malmu olan Avrupann stabilizasyonu, Locarno Pakt[4] ve zellikle emperyalistlerin in sorununu tm kapsamyla koyu tarzlar nda ok daha g hale gelmitir. Bu koullarda inin bata gelen devrimci gleri ve dahas Sovyet hkmeti, ine kar birleik bir emperyalist cephenin oluumunu engellemek iin mmkn olan hereyi yapmaldrlar. inden getiimiz anda Japonya, hem corafi konumu itibaryla hem de Manuryadaki hayati ekonomik ve askeri karlar asndan in devrimi iin son derece tehlikeli bir hale gelebilir. in devrimci hareketi, Japonyayla ilikiler sorununun en byk neme sahip olduu aamaya ulamtr. Geici bir soluklanma zaman kazanmaya almak zorunludur, ve bu, gerekte, Manuryann politik akbeti sorununu ertelemek anlamna, yani, nmzdeki dnemde gney Manuryann Japonlarn elinde kalaca gereine imdiden raz olmak anlamna gelir.[5] 2. Bu politik ynelim, ki phesiz Japon emperyalizmine kar genel politik mcadelenin hibir ekilde durmas anlamna gelmez, btnyle in Komnist Partisi ve Kuomintangn onayna sunulmaldr. Ne var ki, indeki devrimci unsurlar ve geni in kamuoyu asndan, Japonlara ynelik youn dmanlk dikkate alndnda, bu ynelimi kabul etmenin ne kadar zor olacan nceden dnmek gerekir. Bununla birlikte, bu ynelim, Avrupa ve Asyada

yeni bir devrimci dalga sz konusu oluncaya dein emperyalistlerden gelecek birleik bir lgnca saldrya kar koyamayacak olan in devriminin i gereksinimleri tarafndan dayatlmaktadr. in devriminin karlar, tpk in devrimci hareketinin zaman kazanmaya duyduu ihtiya kadar uzayan bir soluklanma zamanna gereksinim duyan Sovyetler Birliinin karlaryla dier durumlarda olduu gibi bu durumda da btnyle akmaktadr. 3. Sylenenlerden aktr ki, Uzak Doudaki emperyalist gler arasndaki elikileri arttrmaya dnk bir ynelim ve hereyden nce Japonyayla belli bir anlamaya varmaya dnk bir ynelim, inin devrimci glerinin genel tutumuna gre dikkatlice hazrlanmaldr, yle ki bu politika, eksik bilgilenmi unsurlar tarafndan Sovyet-Japon siyasal ilikilerinde bir anlamaya varma amacyla inin karlarnn feda edilmesi eklinde yanl bir biimde yorumlanmasn. 4. in kamuoyunu gerektii gibi ynlendirmek iin, in basn zerindeki devrimci ve antiemperyalist etkiyi yalnzca yeni organlar yaratarak deil, ayn zamanda zaten mevcut olanlar da etkileyerek glendirme gerekliliini kavramak bilhassa nem tar. 5. Manuryann zerkliinin kurulmas durumunda, ki Japonyann yapmaya alt ey budur, ang Zo-lini Gneydeki kampanyasndan vazgemeye ve genel olarak inin geri kalannn i ilerine karmaktan kanmaya ikna etmeliyiz. phesiz, hibir koul altnda, bu konuda inisiyatifi veya dolayl bir sorumluluu bile stlenemeyiz, ama u anki artlarda Manuryann zerkliinin anlamnn net bir kavrannn bizzat kendisi bir yandan in devrimci hareketinin nde gelen evreleri asndan ve dier yandan da bizim amzdan izlenmesi gereken izgiyi dayatmaktadr. 6. Yukarda zetlenen genel politik plan gz nnde tutulduunda, in kamuoyunu rahatsz eden tm gereksiz, arzi ve ikincil sorunlar bertaraf etmek, bugn bizim amzdan daha nce hi olmad kadar nemlidir. Kesinlikle hi phe yok ki, eitli resmi daire temsilcilerinin faaliyetlerinde, Sovyet hkmetini zora sokan ve bir Sovyet emperyalizmi izlenimi oluturan, kabul edilemez bir byk-g slubu sz konusuydu. Byk-g maksatlar kukusunun tm izlerinin bertaraf edilmesi iin, ilgili bro ve kiilerin kafasna unu iyice sokmak gerekir: bizim amzdan byle bir politika ve hatta ine ilikin bylesi bir politikann d biimleri hayati nemdedir. inin haklarna, onun egemenliini vb. vurgulayarak, en sk riayete dayanan bu izgi her dzeyde hayata geirilmelidir. Bu politikay ihlalin her tekil rneinde, ne kadar nemsiz olursa olsun, sanklar cezalandrlmal ve bu olgu in kamuoyunun dikkatine sunulmaldr. 7. eitli biimlerde aka ifade etmeliyiz: Bizim politikamz tamamyla, tek bir bamsz hkmet ve demokrasi iin in halk kitlelerinin verdii mcadeleye duyduumuz sempatiye dayanmaktadr. Ne var ki biz kendi admza ne trden olursa olsun askeri bir mdahale dncesini reddederiz. inlilerin sorunu bizzat in halk tarafndan zlebilir ve zlmelidir. Birleik bir in gerekleene dek, Sovyet hkmeti, indeki mevcut hkmetlerin tmyle merkezi olduu kadar eyalet hkmetleriyle de iten ilikiler kurma ve korumaya abalayacaktr. 8. Manuryadaki diplomatik faaliyetimiz btnyle ve tamamen Harbinden Mukdene tanmaldr.[6]

9. ang Zo-linle u temelde mzakerelerde bulunmalyz: Bizim iin aktr ki mevcut koullarda Manurya hkmeti Japonyayla iyi, istikrarl ilikiler srdrmek durumundadr. Bu ilikilere tecavz etmeyeceiz. Ama ayn zamanda bizimle de istikrarl ve barl ilikiler srdrmek ve bu suretle Tokyoya ilikin olarak kendisi iin belli bir bamszl garanti altna almak, Manurya hkmetinin yararnadr. Mzakereler srasnda ang Zo-linin dikkatini u noktaya ekmeliyiz; belli Japon evreleri onun yerine bir baka tampon generali geirmeye hazrdrlar ama biz normal ilikiler mevcutken onun yerine bir baka kiinin geirilmesi iin herhangi bir neden grmemekteyiz. 10. DD [Dou in Demiryolu] iin tam anlamyla i kotaran idari bir yapy, yani kar klan veya ihtilfl tm sorunlar (eit koullar ierisinde) halletmek iin apak ve herhangi bir anlamazlk olacak olursa sorunu Mukdene havale eden bir prosedr btn ayrntlaryla hazrlamak Manuryayla mzakerelerin temel unsurudur. Bizim demiryolu idarecimiz, Harbindeki konsolos ve Mukdendeki bakonsolos, demiryolu yetkililerinin sorunlar tek tarafl olarak, inli yetkililerin stnden atlayarak veya daha kts onlara ltimatomlar vererek zmeye dnk teebbslerinin acmaszca cezalandrlmalar gerektii hususunda ezamanl olarak bilgilendirilecektir. 11. ang Zo-linle yaplacak bir anlamay ve bu anlamann Pekinde tannmasn takiben, Manuryadaki demiryolunun ortak bir ekonomik ve ina plan ve Manuryayla ilgili olarak karlkl kar ve haklara tam sayg esasna dayanan bir ekonomik anlama zerinde almak amacyla toplanacak bir in-Japon-Sovyet demiryolu konferans iin aba gsterilmelidir. 12. DDnin mevcut aygtn Sovyet hkmetin ellerinde skca tutarken ki nmzdeki dnemde demiryolunu emperyalistlerin ele geirmesini nlemenin biricik yolu budur demiryolunun inlilemesini hedefleyen kltrel ve politik tabiatl geni nlemleri derhal almak gerekir. (a) Ynetim iki dilde olmaldr; istasyon iaretleri ve istasyonlara aslan talimatlar iki dilde olmaldr. (b) Demiryolu iileri iin teknik ve politik eitimi birletiren ince okullar kurulmaldr. (c) Demiryolu boyunca uygun noktalarda, inli iiler ve demiryoluna bitiik oturan inliler iin kltr-eitim enstitleri kurulmaldr. 13. Yolda Serebriyakovun, demiryolunu dorudan Ulam Halk Komiserliinin eline vermenin inliler tarafndan demiryolunu tek tarafl olarak ele geiriimiz ynnde atlm bir adm olarak yorumlanp yorumlanmayacan tahkik etmesi gerekir. Demiryolu idari yapsnn deitirilmesinin tm detaylar, bu ie uygun inli yetkililerle birlikte ele alnmal ve bandan sonuna kadar dikkatlice dnlmelidir. 14. Demiryolundaki almamz henz btnyle engellenmemiken, ok az ie yarayan ya da kendileriyle uzlalan ii ve idari unsurlar Sovyetler Birliinin demiryollarna naklederek ve Manuryada onlarn yerine merkezi demiryollarndan eni konu gvenilir ve politik bakmdan eitimli iileri geirerek DDde bir temizlik yapmak iin u anki avantajdan yararlanmalyz. 15. Dier taraftan, tam da imdi, Rus iilerine ve DD alanlarna kar, inli militaristlerin, polisin ve Rus Beyaz Muhafz unsurlarnn gaddarlk ve zorbalnn tm sorunlarn ve ayn zamanda Ruslar ile inliler arasnda ulusal-toplumsal zemindeki tm uyumazlk olaylarn dikkatlice derlemek (ve daha sonra gzden geirmek) gerekiyor. Ayn

zamanda, Rus iilerinin bireysel ve ulusal itibarn koruyacak aralar ve yollar dnp bulmak gerekir, yle ki, bu zemindeki uyumazlklar her iki tarafta da eitli ovenist duygular tututurmak yerine, tersine, politik ve eitimsel bir neme sahip olabilsin. Her iki tarafn da eit bir temelde katld, ulusal sorunun tm nemini ve keskinliini kavram ciddi komnistlerin gerek klavuzluu altnda, sendikalara bal zel uzlatrma komisyonlar ya da onur mahkemeleri kurmak gereklidir. Demiryolu alanlarn yerel inli yetkililerin zorbalndan korumann aralar (Pekin ve Mukden ile) uygun bir anlamada btn ayrntlaryla gelitirilmeli ve gerekli btn rgtsel gvencelerle donatlmaldr. Bu hususta Rusa ve ince talimatlar ve ilnlar yaynlamak ve bunlar istasyonlara ve benzer binalara olduu kadar otomobillere de asarak demiryolu hatt boyunca yaymak gerekir. 16. Harbindeki bakonsolosluk personeli yukarda tanmlanan politikalarla uyuacak tarzda yeniden rgtlendirilmelidir. 17. ang Zo-linle (daha sonra Japonyayla) yaplacak anlama maddelerinden biri Halkn Devrimci Moolistann ang Zo-linin tacizinden korumaldr. 18. Japonyayla ortak mzakereleri derhal balatmak yerine, yukarda zetlenen nlemlerin tmn gerekletirerek ve Japon kamuoyunu gerei gibi etkileyerek ilikileri gerekten gelitirmek zerine younlamal; ve D leri Halk Komiserliine bu yaklam gzeten sistematik nlemleri detaylandrma direktifi verilmelidir. Olas bir l anlamann (SSCB, Japonya, in) biimine peinen karar vermeksizin, politik ve diplomatik olarak ylesine bir zemin hazrlanmal ki, inlilerin, Japonyaya geici olarak vermek zorunda kalabilecekleri herhangi bir dn bizim katlmmzla etki alanlarnn bir paylam olarak yorumlamas imknsz olsun. in kamuoyu, zellikle sol evreler, u noktann iyice farkna vardrlmaldr ki; Japon emperyalizmine verilecek bizim tahamml etmeye hazr olduumuz in tavizleri ancak, bizzat indeki devrimci halk hareketi asndan kendisini birleik bir emperyalist saldrya kar korumak amacyla zorunlu olan tavizlerdir. Bu perspektifle olas ortak mzakereler, baz tavizler pahasna, Japonya ile Britanya arasna bir takoz yerletirmeyi ama edinmelidir. 19. Halk ordularnn uzunca bir sre iin Wu Pei-fuya baz alanlar brakmak zorunda olduunun anlalmas durumunda, bir yandan inin bamszlnn amansz ve ba dman Britanyaya kar durmakszn mcadele verirken, Britanyaya balln zayflatmak amacyla Wu Pei-fuyla bir anlamaya varmaya almak geici bir tedbir olabilir.[7] 20. Halk ordularna gelince, onlar devrimci halk hareketinin bireysel etkilerden bamsz gerek kalelerine dntrmek amacyla (Kuomintang ve Komnist Parti iinde) kapsaml bir politik, eitimsel ve rgtsel alma yrtmek zorunludur. 21. Kanton: inde devrimci hareketin yava geliimi dnemi boyunca Kanton yalnzca geici bir devrimci kprba olarak deil, ayn zamanda 37 milyon nfuslu devasa bir lke olarak ele alnmak zorundadr. Burada doru ve istikrarl bir ekonomik ve politik ynetime ihtiya var. Kanton hkmeti tm abalarn, tarmsal, mali, idari ve siyasi reformlar araclyla; geni halk kitlelerini Gney in Cumhuriyetinin siyasi yaamna ekmekle ve onun i savunma kapasitesini gelitirmekle cumhuriyeti ieride glendirmeye younlatrmaldr.

Kanton hkmeti saldrgan bir askeri kampanya dncesini ve genel olarak emperyalistleri askeri mdahale yoluna srkleyecek herhangi bir faaliyeti iinden getiimiz dnemde kesin bir biimde reddetmelidir.[8] Not: Yolda Rakovskiden, Kanton hkmetinin Fransayla resmi ya da gayri resmi bir eit modus vivendi [geici anlama] dzenleme ansnn olup olmad ve Kanton hkmetinin Fransz hkmetinin bu konudaki tutumunu yoklamas amacyla bir temsilcisini Parise gndermesinin uygun olup olmad sorulup renilecek.[9] 22. Kabul edilmi olan bir dizi kararda, genel izgiden nasl olursa olsun her eit politik sapmadan kanmak amacyla Kuomintang nderliini ortaya kan ve burada titizlikle zetlenen sorunlarda ihtiyatl ve yumuak bir tutum almaya zorlayan maddelerin olduunu gz nnde tutarak; koullarn gerektirdii bylesi dnlerin hibir ekilde hareketin devrimci ufkunu daraltmamas ve hem inde hem de onun snrlarnn tesinde, ezilen komu smrge lkelerin vb. devrimci hareketlerine yardmc olma amacyla yrtlen en geni ajitasyonu kstlamamas gerektii enikonu aklanmaldr. 23. inli gericilerin, emperyalistlerin kkrtmalaryla, Yolda Karahann geri arlmasn talep etmi olmalarn gz nnde tutarak, bu rezil talebe kar, inde (ve mmkn olduunca dier lkelerde, hereyden nce Britanya ve Japonyada), Sovyetler Birliinin bir temsilcisi olarak Yolda Karahann izlemekte olduu kurtulu politikasnn ierii ve anlamn aklayan ok enerjik bir politik kampanya rgtlemenin zorunluluunu kavramalyz.

II. Manuryada Demiryolu Sorunlar

1. Manurya demiryolu konferansn, DDye dair tutumlar dzeltilene dek ertelemek akllca olabilir. 2. Demiryolu inasnda DD, SSCBnin Manuryada demiryolu inasnda bamsz hareket edemeyeceini aklda tutarak, Mukden ile n hazrlk anlamalar yapmaldr. 3. DD demiryolu inasn yaygnlatrma amacyla, DDnin slah edilmesine ayrlan harcamalar, eldeki tm kaynaklar inaya yneltecek ekilde kstlanmaldr. 4. DD inas iin Ulam Halk Komiserlii tarafndan gelitirilen plan kabul edilmelidir. 5. Tekil ray hatlarnn inas iin, yerel in sermayesini cezbedecek anonim ortaklklar mmkn olan her yerde inlilerin inisiyatif almalaryla oluturmak akla uygun olurdu. 6. DD kendi grevlerini ray hatlarn demekle snrlandrmamal, ayn zamanda otomobil ulam iin asfalt yol inasn ve su tamacln gelitirmeyi projelendirmelidir. 7. DD eldeki tm aralarla Japonlarn kuzeye ve ayn zamanda Hailuna doru demiryolu hatlar kurmalarn engellemeye ve Kirin hatt gibi hatlar DD ile balantlandrmay engellemeye abalamaldr. 8. Japonyaya bask yapmak iin inden dou Moolistana uzanan demiryollarn ina ettiimiz haberini her tarafa yaymalyz.

9. Amacmz, mmkn olduunca abuk, Verkhneudinskden Urga ve Kalgana, ve Kabarovskdan Sovetskaya Gavana uzanan bir demiryolu zerinde almaya balamak olmaldr. 10. Ulam Halk Komiserliine, tarifeler, iskontolar ya da dk kaliteli mallara yaplan indirimler ve navlun tanzimi konularnda DD ile Gney Manurya Demiryollar arasnda kan hangi anlamazlklarn hkmetler konferansna getirilmesi gerektiini tahkik etmesi direktifi verilmelidir. 11. Yolda Serebriyakovun ksa gezisiyle ilikili olarak Dobuiye u mealde bir yant gndermeliyiz: Serebriyakov Tokyoyu kiisel olarak ziyaret edecei iin, kar karya kaldmz sorunlar derhal orackta soruturulacaktr.[10] Daha sonra bizim tarafmz, sz konusu tarafn karlarna karlkl sayg ilkesi temelinde ihtilfl sorunlar zme balamay ve srtmeleri ortadan kaldrmay hedefleyen somut neriler getirecektir.

III. Japon G zerine

Sovyet Uzak Dousuna Japon g sorununu karara balarken, Japon kamuoyunun bu konuya gsterdii youn ilgiyi hesaba katmalyz. Ne var ki, Uzak Doudaki Japon smrgecilii tehlikesini gz nnde tutarsak, atacamz her admn ihtiyatl ve kademeli olmas gerekir. SSCBye girmesine izin verilen Japon gmenlerin saysn sabit tutmak iin vakit erkendir, ama ne olursa olsun Japon g byk bir g olmamaldr. Bu g kesinlikle denetim altna alnmal ve bu ama iin oluturulmu zel bir ajans vastasyla Japonlarn denetimindeki kaynaklarn kesilmesiyle sonulanmaldr. Japon yerleimciler, orta Rusyadan gelen yerleimcilerin arttrlmasyla dengelenerek dama tahtas tarznda i ie yerletirilmelidirler. Parsellenen toprak Japon kyllerinin kabul edebilecei ve Japon tarmnn zgllklerine uygun bir yapda olmaldr. Japon yerleimcilere uygun toprak alanlar Kabarovsk civarnda ve onun daha da gneyinde mevcuttur, ama Sibiryann i blgelerinde mevcut deildir. Bu blgelere Korelilerin gne, oralarn Japon blgesi olduu gerekesiyle izin verilmemelidir. Korelilerin g sorunu ayrca deerlendirilmelidir. Korelilere Sibiryann ok daha ilerine kadar toprak verilebilir.

[3] Bu belge Uzak Doudaki Sovyet d politikas iin neriler hazrlamakla grevli zel bir Politbro komisyonunun raporudur. Trokinin bakanlk ettii bu komisyonun dier yeleri, ierin, Cerjinski ve Voroilov idi, ki bunlarn hepsi Stalin-Buharin Politbro ounluunun taraftarydlar. Rapor Politbro tarafndan onayland. Bu belge yalnzca Uzak Doudaki Sovyet diplomatik hedeflerinin bir ifadesi olduu iin deil, birok tarihinin Mart 1926 gibi ge bir tarihe kadar in sorununda Trokinin Stalinle ciddi farkllklarnn olmadn ve ayn zamanda, ang Zo-linin nderlik ettii Kuzeydeki sava aalarn yenilgiye uratma olasl hakknda ktmser olduunu, inde byk devrimci olanaklar grmediini gstermek iin kullandklar bir belge olmas dolaysyla da ilgintir. Okuyucunun da grebilecei gibi komisyon yalnzca, Ekim devriminden beri mevcut hkmetlerle grmeler temeline buna paralel olarak Komintern politikas onlarn yklmasna gayret etse bile dayanan Sovyet hkmet diplomasisini ele almtr. Kuomintang egemenliindeki blgelerde KPnin izleyecei yol gibi tartmal sorunlar hi ele alnmamtr. Trokinin komisyona atanmas da bir sr deildir. Stalin ve Zinovyev arasndaki blnme Aralk 1925teki On

Drdnc Parti Kongresinde son haddeye varmt. Yeni Politbro Buharin taraftarlarnn egemenlii altndayd. (Dokuz yeden Buharinci, ikisi Stalinist, ikisi Stalin ile Buharin arasnda yalpalayanlar, dierleri de Troki ve Zinovyev idi) Stalinin kiisel hizbinin allmadk zayfl, onu Troki ve Zinovyev arasndaki ak blou engelleme konusunda kayglandryordu. Komisyona atanmas, Trokiye gelecekte bir ibirlii umudu sunmakla onu tarafszlatrmay hedefleyen bir jest idi. Birka hafta sonra, Nisan aynda, Politbro indeki KP politikasn tartm ve Troki Kuomintangdan ekilme talebini ortaya atmt. Ayn ay Birleik Muhalefet oluturuldu. Bu Stalinin uvertrlerine bir son verdi. Komisyonun raporu Kuomintangn Kuzey Seferini ele almazken, Politbrodaki tartmada Stalinin bu harekete iddetle kar kan bir deiiklii nermesi kaydedilmelidir. an Kayek Stalinin dn reddetti ve Temmuz 1926da Kuzey Seferine balad. [4] Locarno Pakt, Aralk 1925te, Almanya, Belika, Fransa, talya, Byk Britanya, ekoslovakya ve Polonya arasnda imzalanan ve bar ve mevcut blgesel snrlar gvence altna alan be antlama ve arabulucu mukaveleden oluan bir paktt. [5] 1905teki Rus-Japon Savanda Japonlarn elde ettii zaferi kada geiren Portsmouth Antlamas uyarnca Japonya, gney Manuryada arla ait blgesel imtiyazlar ele geirmiti. Rusya Vladivostoktaki Pasifik limann ve Manuryadan geip sahile ulaan Trans-Sibirya Demiryolunun bir ksm olan Dou in Demiryolunu (DD) elde tutmutu. Ne var ki Japonya, Harbinde DDyle bir balantyla balayan ve Mukden (bugn enyang) araclyla gneyden geerek Kwantung yarmadasnn ucundaki Luunkouya (Port Arthur) ulaan Gney Manurya Demiryolunu ele geirdi. 1911de ing hanedannn yklmasndan sonra Manurya, inli sava aas ang Zo-linin ynetimi altnda fiilen bir Japon mandas haline geldi. [6] Mukden (enyang) ang Zo-linin Manuryadaki bakentiydi. Dou in Demiryolu zerindeki Harbin Manuryadaki en nemli Rus yerleimiydi. [7] Bu raporun tasla oluturulurken, Orta inin Honan-Hupeh-Hunan blgesinin sava aas lideri Wu Pei-fu, Kuomintang ile ittifak ierisinde olan Hristiyan General Feng Yziangn ordularna kar baarl bir saldrya girimiti. Halk ordular kavram burada Kuomintang taraftar birliklere atfen kullanlyor. [8] (Stalinin dzeltmesi L.T., 25 Mart 1926. talikle yazlm cmlenin yanna Trokinin kenar notu. an Kay-ek sava aalarna kar 26 Temmuz 1926da Kuzey Seferini balatt. Editr) [9] Rakovski bu dnemde Fransada Sovyet bykelisiydi. [10] Haberleme halk komiserlii vekili ve Sol Muhalefet yesi olan Leonid Serebriyakov, Nisan 1926da ang Zo-lin ile demiryolunun durumunu tartmak zere grt ve ardndan Tokyoya geerek 14 Maysta Japon Demiryollar Bakan Mitsugu Sengoku ile bir grme yapt.

in Komnist Partisi ve Kuomintang

27 Eyll 1926

inde bulunduumuz dnemde in politik yaamnn olgu ve belgeleri, in Komnist Partisi ve Kuomintang arasnda daha ileri ilikiler sorununa kesinlikle su gtrmez bir yant vermektedir. indeki devrimci mcadele, 1925ten beri, hereyden nce proletaryann geni katmanlarnn aktif mdahalesi, grevler ve sendikalarn kurulmasyla karakterize olan yeni bir aamaya girmitir. Kyller phe gtrmez biimde giderek artan lde harekete ekilmektedir. Ayn zamanda, ticari burjuvazi ve onunla balantl entelijensiya unsurlar, grevlere, komnistlere ve SSCBye kar dmanca bir tutum benimseyerek saa doru kayyorlar. ok aktr ki, bu temel olgularn nda Komnist Parti ve Kuomintang arasndaki ilikilerin gzden geirilmesi sorunu zorunlu olarak ortaya konulmaldr. indeki ulusalsmrgesel ezilmiliin Komnist Partinin Kuomintanga sonu olmayan giriini gerektirdiini iln ederek bylesi bir gzden geirmeden kanma giriimi eletiri karsnda tutunamaz. Bir zamanlar, Bat Avrupal oportnistler, hepimiz arla kar mcadele ediyoruz diye, biz Rus Sosyal Demokratlarndan, yalnzca Sosyal Devrimcilerle deil, Kurtuluular da ayn rgt iinde almamz talep ediyorlard. te yandan, Britanya Hindistanna veya Hollanda Hindistanna sra geldiinde, Komnist Partinin ulusal-devrimci rgtlere girmesi sorunu ortaya konulmuyor. in sz konusu olduunda, Komnist Parti ile Kuomintang arasndaki ilikiler sorununun zm devrimci hareketin farkl dnemlerine gre farkllar. Bizim amzdan temel kriter, ulusal ezilmilik deimez olgusu deil, snf mcadelesinin, hem in toplumunun barnda ve hem de inin partileri ve snflar ile emperyalizm arasndaki atma hatt boyunca deien gidiatdr. inli ii kitlelerinin sola doru hareketi, in burjuvazisinin saa doru hareketi kadar kesin bir olgudur. Kuomintang iilerin ve burjuvazinin politik ve rgtsel birliine ne lde dayandrlm idiyse, bugn snf mcadelesinin merkezka eilimleri tarafndan paralanmas o lde zorunludur. Bu eilimlere kar koyacak sihirli politik formller ya da zekice taktiksel aralar mevcut deildir ve olamaz da. KPnin Kuomintanga katlm, KPnin kendini yalnzca gelecekteki bamsz politik faaliyete hazrlayan, ama ayn zamanda sre giden ulusal kurtulu mcadelesinde yer almaya alan bir propaganda topluluu olduu dnemde phesiz doruydu. Getiimiz iki yl boyunca, inli iiler arasnda muazzam bir grev dalgasnn ykseliine tank olduk. KP raporu, bu dnem boyunca sendikalarn 1,2 milyon civarnda iiyi kendine ektiini tahmin etmektedir. Bu tip konularda abart phesiz kanlmazdr. Dahas, yeni sendikal rgtlerin srekli gel-git durumlarnda nasl istikrarsz olduklar biliriz. Ama in proletaryasnn muazzam uyan, mcadeleye ve bamsz snf rgtlerine duyduu arzu kesinlikle inkr edilemez. Bu kesin gerek, KPyi, bugn kendisini iinde bulduu hazrlk snfndan daha st bir dereceye terfi etme greviyle kar karya brakyor. Onun ivedi politik grevi bugn artk uyanan ii snfnn dorudan bamsz nderlii iin savamak olmaldr; phesiz ii snfn ulusal-devrimci mcadele erevesinden uzaklatrmak amacyla deil, fakat yalnzca onun en kararl sava roln deil, ayn zamanda inli kitlelerin mcadelesinde hegemonyasn kurmu politik nder roln de gvenceye almak iin. KPnin Kuomintangda kalmasndan yana olanlarn ileri srdne gre Kuomintangn bileiminde kk-burjuvazinin ar basan rol bizim amzdan partinin iinde uzunca bir

dnem kendi politikalarmz temelinde almay olanakl klmaktadr. Bu argman esas itibaryla rktr. Kk-burjuvazinin kendisi, sayca ne kadar byk olursa olsun devrimci politikann temel izgisini belirleyemez. Politik mcadelenin snf hatlar boyunca farkllamas, proletarya ve burjuvazi arasndaki keskin ayrlklar, onlar arasnda kkburjuvazi zerinde etki salayabilme mcadelesini zorunlu klar ve kk-burjuvazinin bir yanda tccarlar ile dier yanda iiler ve komnistler arasnda yalpalamasn beraberinde getirir. Kk-burjuvazinin zekice manevralar veya Kuomintang iinde gzel tlerle kazanlabileceini dnmek umutsuz bir topyaclktr. Komnist Parti, bizzat glendii lde, yani in ii snfn kazand lde, kent ve kr kk-burjuvazisi zerinde dorudan ve dolayl etkide bulunabilecektir. Ancak bu sadece bamsz bir snf partisi ve snf politikas temelinde mmkndr. Yukarda alntlanan, KPnin Kuomintangda kalmas yanls argman, KP Merkez Komitesi plenumunun 14 Temmuz 1926 tarihli kararndan aktardk. Bu karar, plenumun dier belgeleriyle birlikte, KPnin son derece elikili politikalarn ve bunlardan kaynaklanan tehlikeleri teyit etmektedir. KP Merkez Komitesinin Temmuz plenumunun belgeleri, her admda, geen yl boyunca iddetlenen srecin her iki kutbun da burjuvazi ve proletarya kendi ayr konumlarn belirlemelerine vesile olduunu dorulamaktadr (ayn karardan alnmtr). Kararlar, belgeler ve raporlar, nce Kuomintang sa kanadnn bymesini, sonra Kuomintang merkezinin saa kayan hareketini ve bundan sonra da Kuomintang solundaki yalpalamalar ve blnmeleri kaydetmektedir. Ve bunlarn tm, komnistlere adm adm saldr modelini izlemitir. Komnistler kendi paylarna Kuomintang iinde bir konumdan dierine durmakszn gerilemilerdir. Verdikleri dnler, greceimiz gibi, hem rgtsel nitelikte hem de ilkesel konular ieren trdendir. Kuomintangn ynetici organlarndaki komnistlerin saysnn te-birden daha fazla olmayacak ekilde snrlandrlmasnda hemfikir olmulardr. Sun Yat-senin retisinin inenemez olduunu iln eden bir karar kabul etmekte bile gr birliine varmlardr. Fakat her zaman olduu gibi, her yeni dn, sadece, Kuomintang glerinin komnistlere kar yeni basklarn beraberinde getirir. Bu srelerin tm, sylediimiz gibi, kesinlikle kanlmazdr, snfsal farkllamay ifade eder. Ne var ki Merkez Komitesi plenumu, Kuomintangdan ekilmeyi neren in komnistlerinin grlerini reddetmitir. Karar unlar ileri sryor: indeki kurtulu mcadelesinin gelime olaslklarn tahrif eden btnyle yanl bir bak as, Komnist Partinin eer Kuomintang ile bir rgtsel kopuu gerekletirecek olursa, yani eer kentli ticari ve profesyonel burjuvaziyle, devrimci entelijensiyayla ve ksmen hkmetle ittifak bozacak olursa bugn, kendi bana, proletaryaya ve onun arkasnda dier ezilen kitlelere burjuva-demokratik devrimi gerekletirmekte nderlik edebileceini dnen yoldalarca savunuluyor. Ne var ki bu muhakeme izgisi bize btnyle iler tutar yan olmayan bir izgi olarak gzkyor. KPnin gelecekte, proletarya ve kylle lkeyi kurtarmak ve birletirmekte bamsz ve belirleyici bir g olarak nderlik etme yeteneini kantlayp kantlayamayacan hi kimse bugnden kestiremez. indeki devrimci mcadelenin sonraki gidiat, birok lke ii ve uluslararas gcn hareketine baldr. phesiz, Komnist Partinin proletarya zerinde nfuz oluturma ve bu snfn ulusal-devrimci hareket iinde hegemonyasn kurma mcadelesi nmzdeki yllarda zafere yol amayabilir. Fakat bu, bamsz bir snf rgt olmakszn dnlemeyecek olan bamsz bir snf politikasna kar hibir ekilde kant olamaz. Kuomintangdan ekilmenin kk-burjuvaziyle ittifak

kesip atmak anlamna geleceini ima etmek temelden yanltr. Sorunun z udur ki, proletaryann, kk-burjuvazi, tccarlar ve Kuomintanga yansyan dier unsurlarla mulak ve biimsiz bir ittifak artk mmkn bile deildir. Snfsal farkllama politika alanna sirayet etmitir. Bugnden itibaren proletarya ve kk-burjuvazi arasndaki ittifak artk yalnzca kesin olarak tanmlanm ve aka ifade edilen anlamalara dayandrlabilir. Kanlmaz olarak snf farkllamasndan kaynaklanan rgtsel izgileri ekmek, artlara bal olarak cumhuriyetin tamamnda veya belli eyaletlerde, bir btn olarak Kuomintangla veya onun belli unsurlaryla mevcut koullarda politik bir blok oluturmay dlamaz, tersine n varsayar. Ancak hereyden nce, KP kendi rgtsel tam bamszln ve uyanan proleter kitleler zerinde nfuz kazanma mcadelesinde politik program ve taktiklerinin netliini gvence altna almak zorundadr. Yalnzca byle bir yaklam sayesinde, in kyllnn geni kitlelerini mcadeleye ekmekten ciddi olarak bahsedilebilir. KPnin tasavvurunun dorultusu en iyi ekilde, Temmuz Merkez Komitesi Plenumu tarafndan (12 Temmuz 1926) yaynlanan KP deklarasyonundaki en arpc pasajlarn aktarlmasyla akla kavuturulabilir: in halknn acil talebi, tm bu straplarn dindirilmesidir. Bu Bolevizm deildir. Birileri belki halkmzn kurtuluu uruna bunun Bolevizm olduunu syleyebilir, ama bu komnizm uruna Bolevizm deildir. Daha ileride bu manifesto unu ifade ediyor: Onlar [burjuvazi], snf mcadelesinin ii rgtleri ve grevlerde aa kan asgari davurumlarnn, anti-emperyalist ve anti-militarist glerin savama kapasitesini hi de azaltmayacan anlamyorlar. Dahas, in burjuvazisinin refahnn, proletaryayla birlik ierisinde emperyalistlere ve militaristlere kar yrtlen savan baarsna bal olduunu ve hi de proletaryayla snf mcadelesinin srdrlmesine bal olmadn anlamyorlar. Mcadelenin rotas ulus apnda bir konferans arsnda bulunmaktr. Bu, grevi ulusal devrimi gerekletirmek olan bir parti olarak Kuomintang tarafndan yerine getirilmeliydi. Militaristlerin, halk sahiden temsil eden bir ulusal meclisin toplanmasn olanaksz klacaklar itirazna, manifesto, tm snflarn birlii ve partileri tarafndan uygulanan denetim hakknda genellemelerle karlk veriyor. Platformun 23. maddesine, ve ancak on ikinci sraya koalisyonlar oluturma zgrl, toplant zgrl vb. gibi talepler sokulmutur. Deklarasyonun sonu blmnn ileri srdne gre: Onlar [militaristler] bizim platformumuzun devrimci olduunu sylyorlar. Olabilir. Ne var ki, bu platform, halkn tm katmanlarnn en acil ve yaamsal taleplerine ve ihtiyalarna dayanmaktadr. Ve halkn tm snflarnn birleik bir savam cephesi ortak bir platforma dayanmak zorundadr. Bu mcadeleye katlanlar bu talepleri smsk savunmaldrlar. Kendi snflarnn karlarn bencilce savunmamal, genel karlar iin savamaldrlar. Deklarasyonun tmne, bandan sonuna kadar, proletaryay kazanmak deil burjuvaziyi ikna etmek arzusu sinmitir. Bu tip bir tutum, Kuomintangn sa, merkez ve szde sol liderlerinin nnde kanlmaz geri ekililerin ncllerini oluturur. Bu deklarasyonda ifade edilen politikalarn gerekte Marksizmle bir alp veremedii yoktur. Bu, hafife Marksist terminolojiye bandrlm Sun Yat-senciliktir.

Bu koullarda, komnistlerin, an Kay-ekin nergesini benimseyen Kuomintang Merkez Komitesinin aadaki politik beyann kabul etmeyi mmkn grmesi artk bir srpriz olamaz: Kuomintang, Kuomintanga katlan dier partinin [yani, Komnist Parti L.T.] her yesinin; Sun Yat-sen tarafndan kurulan Sun Yat-senciliin Kuomintangn temel ilkesi olduunu ve Sun Yat-sen veya Sun Yat-sencilik ile ilgili olarak dile getirilecek hibir phe veya eletirinin sz konusu olamayacan anlamas iin gerekeni yapacaktr. Apaktr ki, mesele bu biimde ortaya konduunda, KPnin varoluunun btn gerekesi ortadan kalkar. Komnistlerin belirsiz ve gayri resmi bir ittifak temelinde rencilerle ve ilerici tccarlarla ayn rgt ierisinde geinebildii bir dnemde, idealist kk-burjuva ulusal dayanma doktrini olarak Sun Yat-sencilik greli olarak ilerici bir rol oynayabilirdi. in toplumu ve Kuomintang ierisinde bugnk snfsal farkllama yalnzca geri dnsz deil ayn zamanda son derece ilerici bir olgudur. Dahas bu, Sun Yat-senciliin btnyle gemie ait bir ey haline gelmi olmas demektir. Olaylarn sergiledii zere, in devriminin elini kolunu hi olmad kadar sk bir ekilde balad kesin olan bu doktrini eletirmekten saknmak KP asndan bir intihar olurdu. Bu tr bir mecburiyetin dayatlmasnn nedeni, komnistlerin, sistematik olarak itilip kaklan bir aznlk konumunu kendi rzalaryla kabul ettikleri tek bir politik rgtn snrlar iinde zoraki rgtsel beraberliktir. KPnin son plenumunun benimsedii izgiyle, bu son derece elikili ve mutlak surette kabul edilemez durumdan bir k yolu bulunamaz. k, Kuomintangn sol kanadnn yerini almaya almakta veya nazike ve alttan alarak onlar eitmeye ve drtmeye almakta ya da kk-burjuva rgtlerden bir sol-Kuomintang emberi yaratlmasna yardm etmekte deildir. Tm bu reeteler ve hatta bunlarn formle edili biimi bile en kaba biimde eski Menevik mutfa anmsatyor. k, gzlerini sol-Kuomintanga deil, ayaa kalkm iilere diken bamsz bir politikann zorunlu n koulu olarak rgtsel hatt ekmektir. Ancak bu koulda Kuomintang ile ya da onun herhangi bir unsuruyla kurulacak bir blok, kumdan yaplm bir kaleden fazlasn ifade edebilir. KPnin politikas ne kadar ksa zamanda tersine evrilirse, in devrimi iin o kadar iyi olur. ki Sonu 1. Yukarda, KP Merkez Komitesinin son kararlarn eletirdik. Gemi deneyim temelinde, eletirilerimizi, karde in partisine ynelik dmanln bir ifadesi olarak gsteren giriimler olabileceini biliyoruz. KPnin devrimci harekette bir engel olduunu dndmz gsterme maksadyla, u veya bu cmle ieriinden kopartlarak cmbzlanabilir. Bu tipten dkn bir eletirinin verecei zarar hakknda yorum yapmaya gerek yok. Gerekler, uydurmacalardan ve imalardan daha gldr. malar devasa basmlarla yaylsa bile, hakkyla deerlendirilmi ve zamannda grlm gerekler inandrclklarn yine de kantlayabilirler. KPnin merkezi nderliine ynelttiimiz eletiriyi dayatan ey, dier lkelerin deneyimlerinde nceden beri snanan hatalardan kanmalar iin inin proleter devrimcilerine yardm etme arzusudur. KP Merkez Komitesinin hatalarnn sorumluluu hereyden nce bizim kendi partimizin

ynetici grubuna aittir. Gelimelerin btn eilimine ramen Kuomintang iinde kalma politikas, Leninizmin en byk dsturu olarak Moskova tarafndan dayatlmtr. in komnistleri bu rgtsel dsturdan kaynaklanan politik sonular kabullenmek dnda bir alternatife sahip deillerdi. 2. Politika rgt araclyla dile getirilir. Leninin bize rettii gibi; rgtsel konularda oportnizmin btnyle mmkn olmasnn nedeni de budur. Bu tr oportnizm, koullara bal olarak eitli biimlerde dile getirilebilir. rgtsel oportnizmin bir biimi kuyrukuluktur, yani gn gemi ve bu nedenle de kendi kartlarna dnm rgtsel biim ve ilikileri muhafaza etme arzusu. Son dnemde rgtsel kuyrukulua iki durumda ahit olduk: (a) ngiliz-Rus Komitesi[12] sorununda ve (b) KP ile Kuomintang arasndaki ilikiler sorununda. Her iki durumda da, kuyrukuluk, snf mcadelesinin gidiatyla ayaklar oktan yerden kesilen rgtsel bir biime sarlmaktan kaynakland. Her iki durumda da gn gemi rgtsel biim sac unsurlara yardm etmi ve solun elini kolunu balamtr. Bu iki rnekten renmek zorundayz. [30 Eyll 1926 tarihli not] indeki Komintern liderlerinden, KP ile Kuomintang arasndaki ilikiler sorunu hakknda ok dikkatli szcklerle ifade edilmi olsa bile bir uyar sesi aldk. Bu nedenle, Kuomintang Merkez Komitesinin Mays plenumundan sonra ulatrlan Kuomintanga ynelik KP taktikleri hakknda rapor unlar ileri sryor: Bu kararlar [yani, Kuomintang ile rgtsel balarmz tanmlayan kararlar] uygularken, az ok esnetmeliyiz, yani biimsel olarak Kuomintangn iinde kalmal ama pratikte, onlara mmkn olduunca iki parti arasndaki ibirlii biimini verecek bir iblm yapmal, yani ieride birlie dayanan ibirlii biiminden mttefikler arasndaki temas ve gr alverileri biimine tedrici bir gei yapmalyz. Bylece inden, direktifleri resmen reddetmeksizin, gerekte ihlal etmemiz ve KP ile Kuomintang arasndaki ilikileri iki bamsz parti arasndaki bir ittifak dorultusuna yneltmemiz gerektii nerisi geldi. Olaylarn btn aknn zorunlu kld bu neri hi sempatiyle karlanmad, ve sonu olarak KP Merkez Komitesinin Temmuz plenumunun kararlaryla ba baa kaldk; yanll besbelli olan, adamakll elikili ve tehlikeli bir yne meyleden kararlarla.

[12] Sovyet ve ngiliz sendika temsilcileri, Mays 1925te ngiliz-Rus Sendikal Birlik Komitesini kurdular. Bu komitenin ngiliz yeleri, TUC Genel Konsey memurlar, Sovyet Rusyayla ittifak sayesinde elde ettikleri otoriteyi ngiliz sendikalarnn sol kanadn yaltmak iin kullandlar. 1 Mays 1926da, ngiliz maden iileri, ngiliz ii hareketini bir devrimin kysna getiren ok sert bir grev mcadelesine giritiler. 3 Maysta TUC madencilerle dayanma iin genel grev iln etti, ancak dokuz gn sonra TUC Genel Konseyi grevi bitirdi ve madencileri Kasm ayna dek tek balarna dvmeye terk etti. Sovyet hkmeti, Trokinin itirazlarna karn, genel grev sabote edilmekteyken partiyi ngiliz-Rus Komitesinden ekmedi ve artk ona ihtiyac kalmayan ngiliz yeler Eyll 1927de

ekilinceye kadar bu aygt desteklemeyi srdrd. Trokinin bu olaylar hakkndaki tartmalar iin Leon Trotsky on Britain (New York: Monad Press, 1973) adl esere baknz.

in Devriminde Snfsal likiler

[19] 3 Nisan 1927

Komnist Enternasyonalin 11. says (18 Mart 1927) bayaz olarak in KPsinin Beinci Kongresi ve Kuomintang zerine, Marksist teorinin ve Bolevik politikann en temel unsurlarnn her bakmdan ei bulunmaz bir maskaral olan bir makale yaynlad. Bu makale, devrim meselelerinde sa Menevizmin en kt ifadesi olmaktan baka trl tanmlanamaz. Kalk noktas olarak makale u nermeyi alyor; u an in devriminin en nemli sorunu, Gney in devletinin bandaki parti olarak Kuomintangn durumu ve daha da gelimesidir (s.4). O halde en nemli sorun, ne milyonlarca iinin sendikalarn ve Komnist Partinin nderlii altnda birletirilmesi ve uyandrlmas, ne yoksul kyl ve zanaatkrlarn hareketin ana akntsna ekilmesi, ne KPnin proletaryay kazanma mcadelesinin derinletirilmesi, ne de dlanm milyonluk kitleler zerinde proletaryann etki salama mcadelesidir. Hayr, en nemli sorun (!) Kuomintangn, yani resmi rakamlara gre, genel olarak rencilerden, entelektellerden, liberal tccarlardan ve ksmen de kyl ve iilerden oluan 300.000 yeli bir parti rgtnn durumudur. Siyasi bir parti iin diyor makale, 300.000 ye olduka nemli bir saydr. Baya bir parlamenter hkm! Eer bu 300.000, gemi snf mcadelelerinden ve en nemli proleter grev ve kyl hareketleri deneyiminden kp gelseydi, o zaman, doal olarak ok kk sayda ye bile, devrimin nderliini yeni ve daha geni bir kitle aamasnda baaryla ele geirebilirdi. Fakat bu 300.000 ounlukla zirvelerden teker teker toplanm olmann bir rndr. Karmzda duran ey, ulusal liberallerin veya Kadetlerin sa SRlerle, politik eitimleri dneminde burjuva milliyeti rgtn disiplinine ve hatta ideolojisine boyun emeye zorlanm bir gen komnistler karmyla birliidir. Kuomintangn gelimesi diye devam ediyor makale, in devriminin karlar noktasnda endie verici [!] belirtiler gstermektedir (s.4). Peki bu endie verici belirtilerin tabiat nedir? Anlalan o ki, iktidar Kuomintang merkezindedir ve merkez son dnemdeki ou durumda kesin biimde saa meyletmitir. Dikkat edilsin, bu makaledeki tm politik saptamalar, resmi, parlamenter ve seremonik bir karakterdedir ve tm snfsal ierii boaltlmtr. Bu saa meyletmenin anlam nedir? Kuomintang merkezi ne tr bir eydir? Kk-burjuva entelijensiyann zirvesinden, orta-dereceli memurlardan vb. oluur. Tm kk-burjuvalar gibi, bu merkez bamsz bir politika izlemekten acizdir, zellikle de milyonlarca ii ve kylnn sahneye kt bir dnemde. Bu kk-burjuva merkez, proletarya asndan, ancak proletaryann bamsz bir politika izlemesi kouluyla bir mttefik oluturur. Fakat bamsz bir snf partisinin yokluunda, inde byle bir politikadan bahsetmek bile mmkn deildir.

Komnistler basite Kuomintanga katlmakla kalmyorlar, onun disiplinine boyun eiyorlar ve hatta kendilerini Sun Yat-sencilii eletirmemekle snrlyorlar. Bu koullarda kk-burjuva entelektel merkez sadece, emperyalist nitelii aleni olan komprador burjuvaziye fark edilmez renk tonlaryla bal milliyeti-liberal burjuvazinin peine debilir ve kitlelerin mcadelesi keskinletike, aka onun tarafna geer. Bu nedenle Kuomintang, stteki entelektel merkez dolaymyla kitle hareketinin politik olarak katksz saa, yani bu koullarda Milliyeti hkmeti kendisine baaryla boyun ediren ve edirmeye devam edecek olan aleni burjuva liderlie boyun edirilmesine ayak uydurmu bir parti aygtdr. Makale, solcularn konferanslarda, kongrelerde ve Kuomintangn Yrtme Komitesinde ar bast gereini aktaryor, ama bu avutucu durum Milliyeti hkmetin politikalarna ve bileimine yansmyor. Ne artc! Ama, hereyden nce, sol kk-burjuvazi, iktidar orta ve byk burjuvaziye teslim ederken radikalizmini ancak makalelerde ve konferans ve lenlerde gsterir. Demek ki Kuomintangn endie verici belirtileri, onun, makalenin yazarnn kendi kafasndan uydurduu bir ulusal kurtulu devrimi soyut dncesini cisimletirmesinden ziyade in devriminin snf mekaniini yanstyor olmasndan ibarettir. Yazar, in halknn tarihinin bir snf mcadelesi biiminde gelimesini ve bylelikle de tm insanln tarihinin bir istisnas olmadn kantlamasn endie verici bir gerek olarak gryor. Makale daha ileride u bilgiyi veriyor; Kuomintang ve Milliyeti hkmet, ii hareketinin geliiminden cidden endie etmektedir [dikkate deer bir ifade!]. Bu ne anlama gelir? Yalnzca u anlama; entelektel kk-burjuvazi, ayaa kalkan ii kitleleri karsnda burjuvazinin korkusuyla rkeklemitir. Devrim kendi tabann geniletip derinletirdii, yntemlerini radikalletirdii, sloganlarn keskinletirdii lde, mlk sahibi grup ve katmanlar ve onlara bal kentli aydnlar kanlmaz olarak tepede ondan kopacaklardr. Ulusal hkmetin bir blm burjuvaziye kan bayla baldr, ve dier blm, ondan kopmama endiesiyle, ii hareketinin geliiminden kayglanr hale gelmitir ve bu sonuncusunu dizginlenmenin yollarn aratrmaktadr. Makale daha nceki endie verici belirtiler szleri gibi, bu ho kayglanma ifadesiyle, snf ilikilerinin keskinlemesine ve milliyeti-liberal burjuvazinin Kuomintang bir ara olarak kullanarak ve onun araclyla Milliyeti hkmete direktifler vererek proletaryaya bir yular geirme abalarna gnderme yapmaktadr. Snf ilikilerinin deerlendirmesini Komnist Enternasyonalin ba makalesinde yapld ekliyle acaba nerede ve ne zaman yaptk? Bu dnceler nereden geliyor? Kayna nedir? Makalede bu endie verici belirtileri alt etmek iin hangi yntemler nerilmektedir? Bu sorunlarda makale, Kuomintang ile bir blok sonucuna kmak iin bamsz bir rgt olmann KP iin bir zorunluluk olduunu benimseyen in KPsi Merkez Komitesinin Haziran (1926) plenumuna kar polemie giriir. Makale bu dnceyi reddeder. Ayn zamanda Kuomintang iinde KPnin bir mttefiki olarak bir sol fraksiyon rgtleme nerisini de reddeder. Hayr, makalenin rettii grev, btn Kuomintanga kararl bir sol ynelim salamaktan oluur. Sorun kolayca zmlenmitir. Geliimin yeni aamasnda, iilerin kapitalistlere kar grevlere giritii, Milliyeti hkmetin muhalefetine karn kyllerin toprak aalarn kovmaya abalad bir zamanda, bu yeni aamada gerekli olan ey, grevlerden zarar gren burjuvazinin bir ksmnn, tarm hareketinden zarar gren toprak sahibi entelijensiyann bir ksmnn, burjuvaziyi gericiliin saflarna itmekten endie duyan kentli kk-burjuva aydnlarn ve son olarak da eli kolu bal Komnist Partinin birliini temsil eden Kuomintanga kararl bir sol ynelim salamaktr. Kararl bir sol ynelim edinmesi gereken bu Kuomintangdr.

Hi kimse bu kararl sol ynelimin hangi snfsal hatt ifade etmesi gerektiini bilmiyor. Peki buna nasl ulalacak? ok basit: Kuomintang devrimci iiler ve kyl unsurlarla iyice doldurmak gerekir (s.6). Kuomintang iiler ve kyllerle doldurmak? Ama btn sknt u ki, ulusal devrim soyut dncesinden habersiz ii ve kyller, Kuomintang kendileriyle doldurmadan nce kendilerini bir para doldurmak amacyla devrimden yararlanmaya abalyorlar. Bu amala grevlere ve toprak ayaklanmalarna giriiyorlar. Ama snf mekaniinin bu naho davurumlar Kuomintang kararl bir sol ynelim edinmekten alkoyuyor. Grevci bir iiye Kuomintanga katlmas arsnda bulunmak onun u itirazyla karlamak demektir: Onun tarafndan kurulan bir hkmet araclyla grevleri kran bir partiye neden katlmak zorunda olaym? Makalenin akgz yazar onu belki de yle yantlayacaktr: Burjuvaziyle ortak bir partiye katlmakla, onu sola doru itebileceksin, endie verici belirtileri bertaraf edeceksin ve onun kayg bulutlarn datacaksn. Buna yant olarak anghay grevcisi, iilerin hkmete bask yapabileceklerini ve hatta hkmette bir deiiklii bile salayabileceklerini ama bunun ortak bir parti ats altnda burjuvazi zerine bireysel basklar sayesinde deil, bamsz bir snf partisi sayesinde gerekleeceini yantn verecektir. Laf arasnda, ilerlemi olgunluunu oktan kantlam olan anghay grevcisinin, daha fazla tartmaya devam bile etmemesi, omzunu silkerek muhatabnn umutsuz bir vaka olduunu teslim etmesi de pekl mmkndr. Makale, daha sonra 1926 Aralk parti konferansnda, Kuomintangn ldn ve paralanmakta olduunu ve komnistlerin kokumu bir cesede sarlmas iin herhangi bir neden olmadn ileri sren bir komnist liderden alnt yapyor ve bu balamda yle diyor: Bu yoldan kafasndan belli ki [!!] son gnlerde Milliyeti hkmetin ve zellikle onun eyaletlerdeki organlarnn defalarca ii snf ve kylln devrimci mcadelesinin geliimine kar kmas gerei gemektedir (s.7). Bu makalenin yazarnn kavray insan gerekten sersemletiyor. inli bir komnist, burjuva-milliyeti zirvelerin devrim sz konusu olduunda bir ceset olduunu sylerse, o, belli ki kafasndan Milliyeti hkmetin grevcilere kk apta saldrdn geirmitir. Belli ki! phesiz, endie verici belirtiler gze arpmaktadr, fakat bu tehlike, eer Kuomintanga kokumu bir ceset gzyle bakmazsak, nlenebilir (s.7). yle grnyor ki herey Kuomintanga nasl bakldna baldr. Snflar ve partileri, onlar nasl grdmze baldr. Kuomintang bir ceset deildir, yalnzca hastalanmtr. Neden? Devrimci ii ve kyllerin ona kan vermediklerinden. Komnist Parti asndan bu kann tedarikine yardmc olmak bir zorunluluktur vb. Ksaca, gerekli olan ey, son zamanlarda hayli popler olan kan nakli ilemini gerekletirmektir, bireysel lekte deil snfsal lekte. Fakat, hereyden nce, konunun z udur ki; burjuvazi, grevcileri ve devrimci kylleri katletmekle veya katledilmesine yardm etmekle veyahut da katledilmelerine gz yummakla, kendi bildii yoldan kan nakline balamtr. Ksaca, bu grkemli buyruu yerine getirirken bir ve ayn zorlukla karlarz, yani snf mcadelesiyle. Btn makalenin ana fikri, ekonomik, rasyonel ve uygun bir yol seerek snf mcadelesinin etrafndan dolaan bir in devrimine sahip olma arzusudur. Tek kelimeyle Meneviklerin yntemlerini ve stelik en byk dneklikleri dnemindeki yntemlerini kullanarak. Ve bu makale, kinci Enternasyonalle uzlamaz bir kopu temelinde kurulan Komnist Enternasyonalin teorik yayn organnda kyor! Makale, inli komnistleri Milliyeti hkmete ve onun yerel organlarna katlmadklar iin azarlyor. Orada hkmeti ieriden sola itebilirler, kitlelere kar yanl ilerde bulunmasn nleyebilirlerdi vb. Gemiin btn deneyimi ve hereyden nce de Rus devriminin deneyimi

bir kenara atlmtr. Devrimin nderliinin otoritesi tamamyla Kuomintanga teslim edilirken iilere uygulanan vahetin sorumluluunu komnistlerin stlenmesi gerekmektedir. Kuomintang ierisinde elleri kollar bal olan komnistler, d ve i politika alannda milyonlardan oluan kitlelere bamsz bir izgi vaat etmekten acizdir. Ama iiler, bilhassa Milliyeti hkmete katlrlarsa komnistleri milliyeti burjuvazinin tm anti-proleter ve halk kart eylemlerinde su ortaklyla itham etmekte hakl olacaklardr. Devrimimizin tm deneyimi bir kenara atlmtr. Eer komnistler, kitlesel ii hareketine ramen, sendikalarn ve kylerdeki devrimci tarm hareketinin gl geliimine ramen, bugne kadar olduu gibi, burjuva bir partiye tbi bir seksiyon oluturmaya ve bu parti tarafndan kurulan bir ulusal hkmete gsz ve ikincil bir organ olarak girmeye mecburlarsa, o takdirde aka u sylenmek durumundadr ki, in Komnist Partisini kurma zaman henz gelmemitir. nk Komnist Partiyi hi ina etmemek, devrim dneminde, yani tam da parti ile emeki kitleler arasndaki balarn kanla rld ve etkilerini on yllarca hissettirecek byk geleneklerin yaratld bir dnemde bu partiyi uzlatrmaya srklemekten ok daha iyidir. Sa Menevizmin kkn dnemine zg bir ruhla dolu, ltl bir program gelitiren makale, ini, geliimin kapitalist aamasnn stnden atlamann nesnel nkoullarna sahip olmakla avutarak, bu programn modern tevazu ruhuyla parlatp cillyor. Bu balamda, inin anti-kapitalist geliim perspektifinin koulsuz bir biimde ve dorudan doruya dnya proleter devriminin genel gidiatna bal olduu anlamna gelecek tek bir kelime bile sylenmemitir. Yalnzca en ileri kapitalist lkelerin proletaryas in proletaryasnn rgtl yardmyla birlikte 400 milyon atomize olmu, yoksullatrlm, geri kyl ekonomisini kendi yedeine alabilir ve bir dizi ara aamadan geerek, dnya apnda meta deiimi ve dardan dorudan teknik ve rgtsel yardm temelinde bu kyl ekonomisini sosyalizme yneltebilir. En ileri kapitalist lkelerde proletaryann zaferi olmakszn ve bu zaferden nce, inin kendi gleriyle geliimin kapitalist aamasnn stnden atlamasnn mmkn olabileceine inanmak Marksizmin ABCsini ayaklar altna almaktr. Bu, yazarmz ilgilendirmiyor. O yalnzca ine kapitalist olmayan bir yol sz veriyor besbelli ki ektii aclar karlnda ve ayn zamanda proleter hareketin baml karakterinden ve zellikle de in KPsinin alaltlm ve haklarndan yoksun braklm konumdan tr. inin geliiminin kapitalist ve sosyalist yolu sorunu gereklikte nasl ortaya konabilir ve nasl konmaldr? Hereyden nce in proletaryasnn ncs inin sosyalizme bamsz bir gei iin ekonomik olarak gereken hibir arta sahip olmad, Kuomintang nderlii altnda bugn gelien devrimin bir burjuva ulusal devrim olduu, bu devrimin sonucu olarak, tam bir zafer durumunda bile, ancak retici glerin kapitalizm temelinde daha ileri bir geliiminin mmkn olduu konusunda aydnlatlmaldr. Fakat in proletaryasnn nne sorunun dier yann da ayn aklkla koymak gerekir: indeki gecikmi burjuva ulusal devrim kapitalizmin emperyalist k koullarnda gerekleiyor. Rus deneyiminin oktan gsterdii gibi diyelim ki ngiliz deneyiminin tersine politika hi de ekonomiyle baa ba gelimez. inin sonraki geliimi, uluslararas bir perspektiften ele alnmaldr. in ekonomisinin geriliine karn ve ksmen tam da bu gerilii dolaysyla, in devrimi politik iktidar proletaryann nderlii altnda bir ii kyl ittifakna vermeye btnyle muktedirdir. Bu rejim, inin dnya devrimiyle politik ba olacaktr.

Gei dnemi boyunca, in devrimi sahici bir demokratik, ii ve kyl karaktere sahip olacaktr. Ekonomik hayatta, kapitalist meta ilikileri kanlmaz olarak ar basacaktr. Politik rejim ncelikle, retici glerin geliiminin meyvelerinde ve ayn zamanda devletin kaynaklarnn politik ve kltrel kullanmnda kitleler iin olabildiince byk bir pay garanti altna almaya ynelecektir. Bu perspektifin daha ileri bir geliimi demokratik devrimin giderek sosyalist devrime bymesi olasl btnyle ve yalnzca dnya devriminin gidiatna ve bu dnya devriminin tmleik bir paras olarak Sovyetler Birliinin ekonomik ve politik baarlarna baldr. Eer in devrimi bugnk burjuva-milliyeti nderlikle zafer kazanrsa, ok abuk saa kayacak, kapitalist lkelere tm iyi niyetini belirtecek, onlarn nezdinde derhal kabul grecek, onlara yeni temellerde imtiyazlar sunacak, bor alacak, tek kelimeyle, daha az kk drlm, daha az smrgesel fakat hl son derece baml bir varlk olarak kapitalist devletler sistemine girecektir. Dahas, in cumhuriyeti Sovyetler Birliiyle, en iyi durumda bugnk Trkiye cumhuriyetiyle ayn biimde bir iliki iinde olacaktr. Geliimin bir baka yolu yalnzca eer proletarya ulusal demokratik devrimde nder rol oynarsa alabilir. Fakat bunun ilk ve en temel n art, Komnist Partinin tam bamszl ve ii snfnn nderlii ve devrimdeki hegemonyas iin bayrak aarak onun tarafndan verilecek ak mcadeledir. Bu olmad takdirde, geliimin kapitalist olmayan yollar hakkndaki tm laflar yalnzca, sa Menevik politikalarn [Rus] devrimi ncesi dnemin sol SR sylemiyle rtlmesine hizmet eder; dnlebilir tm kombinasyonlarn en irenci. i ve kyllerin kannn Kuomintanga akmasna (ne alaka bir sylem) yardm etme program hibir ey vermez ve hibir ey ifade etmez. Orada zaten kazayla baka trden ii ve kyllerin kan mevcuttur. inli iilerin dklen kan, snf bilinli grevler iin dklen kan deildir. Kuomintanga giren iiler Kuomintangn izleyicisi haline gelecekler, yani proleter hammadde kk-burjuva Sun Yat-senci toprakta yeni bir biime sokulacaktr. Bunun gereklemesini engellemek iin, iiler eitimlerini Komnist Partide almaldrlar. Ve bunun iin de, Komnist Parti, iilere mcadelelerinde nderlik etmekte ve Leninizmi Sun Yat-senciliin karsna koymakta her trl d snrlamadan btnyle muaf olmaldr. Ne var ki, belki de makalenin yazar, khne ve sahiden Martinovcu bir tarzla, u perspektifi tasavvur ediyordur: nce, ulusal burjuvazi, inli Menevikler sayesinde ii ve kyllerin kanyla sulanm Kuomintang araclyla ulusal burjuva devrimi tamamlar. Ve bunu, bu szde ulusal devrimin Menevik aamasn takiben, Bolevik aamann sras gelir: Komnist Parti Kuomintangdan ekilir, proletarya burjuvaziden kopar, kyll ondan ekip alarak kendine kazanr ve lkeyi bir ii ve kyl demokratik diktatrlne ynlendirir. ok muhtemeldir ki, yazar 1905 dnemindeki iki tabakalamay Menevik ve Bolevik sindirme baarszlnn sonucu olan bir kavray kendine klavuz ediniyor. Ama bylesi bir perspektif ukalca bir aptallk olarak iln edilmelidir. Ulusal demokratik devrimi, nce burjuva ve sonra da proleter bir ruhla iki kere yapmak mmkn deildir. Muhakkak, eer proleter ncnn burjuvaziden zamannda kopuuna ve emekilerin davasna gl ve sarslmaz balln mcadelenin esiz olaylar iinde kitlelere gstermesi iin devrimci durumdan yararlanmasna engel olursak; eer bu amaca KPyi Kuomintangn daha da klesi haline getirerek ularsak, proleter ncnn burjuvaziden gecikmi bir ekilde kopaca pek muhtemelen komnizmin bayra altnda deil ve belki de politikay hepten brakaca an er ya da ge gelecektir. Avrupa ii hareketinin gemii inin proleter devrimcilerine sendikalizm, anarizm vb. biiminde buna karlk gelen bir ideoloji sunacaktr. Bu koullar altnda, in milliyeti-demokratik devleti kolayca faizmin ya da yar-faizmin yntemlerine varacaktr.

Bunu Polonyada gzlemledik. Pilsudskinin kk-burjuva devrimci bir rgt olan Polonya Sosyalist Partisinin liderlerinden biri olduu olgusu ok mu eskilerdedir? Peter ve Paul Kalesinde[20] yatt gnler ok mu eskidir? Tm gemii ona kk-burjuva evrelerinde ve ordu iinde itibar ve otorite kazandrd ve bu otoriteyi tamamen proletaryaya kar faist bir darbe amacyla kulland. Kim Kuomintang kurmay iinden kendi Pilsudskilerinin bulunup karlacan reddetmeye niyetlenebilir? karacaklardr. Adaylar daha imdiden gsterilebilir. Eer Polonyal Pilsudski kendi evrimini otuz ylda tamamladysa, inli Pilsudski, ulusal devrimden ulusal faizme dnmn gerekletirmek iin ok daha ksa bir sreye ihtiya duyacaktr. Emperyalist ada yayoruz, geliimin temposu son derece ivmelenmitir, alkantlar alkantlar kovalamakta ve her lke dierlerinin deneyimlerinden bir eyler renmektedir. Kuomintanga iilerin desteini salayan baml bir Komnist Parti politikasn srdrmek, proletaryann, hereye ramen, Kuomintangdan ekilmeye mecbur kalaca ok uzak olmayan bir anda, inde faist bir diktatrln en baarl ve muzaffer inas iin koullar hazrlamak olacaktr. Menevizm, devrimci baharnda bile, tm ulus apnda ve dnya apnda grevlerin stesinden gelebileceini gsteren proletaryann snf partisi (Bolevizm) olmaya deil, ulusal kalknmann nezaretisi olmaya urat. Burada proletarya partisine daha batan tbi bir konum (ibirlii yapmak, itmek, kan naklini gerekletirmek vesaire iin) yklenmiti. Ama bu tr bir sahte-Marksist tarih nezaretiliinin peinden komann pratikte her zaman ukalca bir ahmaklk olduu kantlanmtr. Menevikler bunu daha 1905 gibi erken bir tarihte tamamen aa vurdular; Kautsky aynsn biraz daha gecikerek yapt, ama daha kararsz olarak deil. Ulusal bamlla kar mcadele anlamnda bir ulusal devrim, ancak snflar mekanii araclyla baarlabilir. inli militaristler bir snf rgtn temsil ederler. Komprador burjuvazi, bir in Ekimine ve hatta bir yar-Ekime varr korkusuyla bir in ubatn arzulamayan in burjuvazisinin en olgun mfrezesini temsil eder. in burjuvazisinin hl Kuomintangda yer alan kesimi, orada bir i fren ve komprador burjuvazinin ve yabanc emperyalistlerin yardmc bir mfrezesini oluturmaktadr ve yarn devrimci taban zerine bask uygulamak ve hereyden nce proletaryay dizginlemek amacyla srtn Nankingin bombardmanna dayamaya alacaktr.[21] Proletarya iyi ynetilen bir snf direniiyle gnden gne onlara kar koyamadka bunu yapmakta baarl da olacaklar. Bu direniin gerekletirilmesi ise, Komnist Parti, komprador burjuvazi ve yabanc emperyalistlerin yardmc mfrezesince ba ekilen Kuomintanga tbi kald srece imknszdr. Bunu 1927 ylnda aklamak zorunda kalmak ve hele de bu dnceleri Komintern organnn ba makalesine kar yneltmek gerekten de ok utan verici! in devrimi corafi olarak yayldka, ayn zamanda toplumsal olarak da derinlemektedir. eyrek milyon kadar iiyi kucaklayp bir araya getiren en nemli iki sanayi merkezi anghay ve Hankow Milliyeti hkmetin elindedir.[22] Nanking, emperyalistlerin bombardmanna maruz kald. Mcadele derhal daha yksek bir aamaya srad. Hankow ve anghay ele geiren devrim bylelikle indeki en gelimi snfsal elikileri kendi iine ekti. Bundan byle politikay Gneyin zanaatkr-esnaf kylsne gre ynlendirmek mmkn olmayacaktr. Bu politika zorunlu olarak ya proletaryaya ya da burjuvaziye ynelecektir. Proletarya, burjuvaziye kar mcadelede aa tabakadan milyonlarca insana ynelmelidir. Bir tarafta bu var. Dier taraftan, emperyalistler, Nanking katliamyla aka yapmadklarn gsteriyorlar. Bu ekilde inli iileri terrize etmeyi veya tarm hareketini durdurmay m

umuyorlar? Pek deil. Her durumda, bu onlarn dorudan amac deildir. Hereyden nce milliyeti hareketin burjuva zirvelerini, eer dnya emperyalizminin silahlarn kendi zerlerinde denemesini istemiyorlarsa aa halk tabakasyla bir kopuun vaktinin geldiini anlamalar iin zorlamak istiyorlar. Nanking bombardman, komprador dncelerin, yani gl, birleik ve silahl, yalnzca kr deil ayn zamanda kendi ii ve kyllerine kar silahl yardm da salayan dnya kapitalizmiyle balarn hayrl niteliinin propagandasdr. Nanking bombardmannn tm in ulusunu tek vcut olarak kaynatracan vb. srarla ileri srmek samalktr. Bylesi beyanatlar orta-snf demokratlara yakr. Devrim yeni bir dzeye ve milliyeti kampta ok daha esasl bir farkllamaya ulamtr. Devrimci ve reformist-komprador kanatlara blnmesi demirden bir zorunluluk olarak durumun btnnden kaynaklanr. ngiliz silahlar, balangtaki evrensel infial dalgasndan sonra, bu sreci sadece hzlandracaktr. Bundan sonra, ii ve kylleri burjuvazinin politik kampna srmek ve Komnist Partiyi Kuomintang saflarnda bir rehin olarak tutmaya devam etmek, bir ihanet politikas izlemekle nesnel adan e anlamldr. KP temsilcileri Milliyeti hkmette yer almal m? Devrimin yeni aamasna denk decek bir hkmete, devrimci bir ii ve kyl hkmetine, tartmasz girmelidirler. Bugnk Milliyeti hkmete ise hibir ekilde. Ama devrimci bir iktidarda komnistlerin temsil sorununu ortaya atmadan nce, bizzat Komnist Parti sorununu dnmek zorunludur. anghayn devrim tarafndan ele geiriliinden sonra, nceki politik ilikiler kesinlikle katlanlmaz bir hale gelmilerdir. in KPsi MKsnn Haziran plenumunun, Kuomintangdan ekilmeyi ve bu rgtle sol kanad araclyla bir blok yapmay talep eden kararn koulsuz biimde dorulayp onaylamak gerekir. Komnist Enternasyonaldeki ba makalenin yapt gibi, Kuomintang ierisinde bir sol hizip rgtleme gereksinimini reddetmek ve bunun yerine bir btn olarak Kuomintang sola yneltmeyi tavsiye etmek srf gevezelikle megul olmaktr. Politik bir rgtlenme, bu sol ynelimin partizanlarn onun iinde bir araya getirmekten ve onlar muhaliflerine kar konumlandrmaktan baka hangi yolla sola yneltilebilir? Kuomintang phesiz buna itiraz edecektir. Onuncu Parti Kongremizin hiziplere kar kararna atfta bulunmaya balamalar pek mmkndr. Tek parti diktatrl sorununda bylesi bir maskarala zaten ahit olduk. Kuomintangdaki sa kanat, rnek olarak SBKPye atfta bulunarak, tek parti diktatrlnn mutlak gerekliliinde srar ediyor. Benzer bir ekilde, devrimci diktatrl uygulayan tek bir partinin kendi barnda hizipleri ho karlayamayacanda da srar edeceklerdir. Ama bu sadece, Kuomintang araclyla iktidar ele alan milliyeti kampn sa kanadnn, bu yolla ii snfnn bamsz partisini yasaklamaya ve kk-burjuvazinin radikal unsurlarn bizzat parti ierisinden Kuomintang nderlii zerinde gerek bir etki salamann tm olanaklarndan mahrum brakmaya altn gsterir. Yukarda analiz ettiimiz makalenin yazar, Kuomintangn burjuva kanadyla buluabilmek iin tm bu sorunlarda burnunun dikine gidiyor. ok ak bir ekilde anlamalyz ki, in burjuvazisi hl kendisini Rus devriminin otoritesiyle rtmeye abalamakta ve zellikle proletaryaya kar kendi diktatrln glendirmek amacyla in proletaryasnn gelecekteki diktatrlnn biimlerinden armalar yapmaktadr. Tam da bu nedenle, in devriminin iinden getii aamann belirlenmesinde hibir mulakla msaade etmemek bugn son derece nemlidir. O bir sosyalist deil burjuva-demokratik devrim sorunudur. Ve bu sonuncusu erevesinde iki yntem arasndaki mcadele sorunudur: ii-kyl karsnda burjuva-uzlamaclar. Bugn, ulusal demokratik devrimin sosyalist devrim katna ykselebilecei koullar ve tarz hususunda, bunun bir

kesintiyle mi yoksa kesinti olmakszn m gerekleecei ve bu kesintinin uzun mu yoksa ksa m olaca hususunda ancak speklsyon yaplabilir. Olaylarn geliimi gerekli akl salayacaktr. Ama bugnk devrimin burjuva karakteri sorununu, kapitalist olmayan bir geliim hakknda genel fikirlerle lekelemek Komnist Partiyi artmak ve proletaryay silahszlandrmaktr. Umarz, Uluslararas Merkez Kontrol Komisyonunun in komnistlerini, Kuomintang ierisinde bir sol hizip ina etme giriiminden sorumlu tuttuunu grecek kadar yaamayz. Proletaryann snf karlar asndan ve bunlar temel kriterimiz olarak ele alrz burjuva devriminin grevi, burjuvaziye kar mcadelelerinde iiler iin azami zgrlnn gvence altna alnmasdr. Bu bak asndan, ne dier partilere ne de kendi ierisinde hiziplere izin vermeyen tek bir merkezi parti hususunda Kuomintang liderlerinin felsefesi, proletaryaya dman bir felsefe, gelecekteki in faizminin ideolojik temellerini deyen kar-devrimci bir felsefedir. in KPsinin Kuomintangdan ekilmesinin ibirliinin bozulmas anlamna geleceini sylemek samalktr. Bu, ibirliinin deil, uakln ortadan kaldrlmasdr. Politik ibirlii, taraflar arasndaki eitlii ve aralarndaki bir mutabakat n gerektirir. indeki durum bu deildir. Proletarya kk-burjuvaziyle bir mutabakat ierisine girmiyor tersine onun liderliine rtl bir biim altnda, bu teslimiyeti oluturan rgtsel bir rtyle boyun eiyor. Bugnk ekliyle Kuomintang, proletarya ve burjuvazi arasndaki eitsiz bir anlamann cisimlemesidir. Nasl bir btn olarak in devrimi emperyalist glerle eitsiz anlamalarn yrrlkten kaldrlmasn talep ediyorsa, in proletaryas da kendi burjuvazisiyle bu eitsiz anlamay yle tasfiye etmelidir. inli iilere sovyetlerin oluturulmas arsnda bulunmak gerekiyor. Hong Kong proletaryas genel grev srasnda, yaps ve ilevleriyle ii sovyetlerinin temel modeline ok yakn bir rgt oluturdu. Bu deneyim temel alnarak daha ileri gidilmelidir. anghay proletaryas zaten paha biilmez bir mcadele deneyimine sahiptir ve tm ine rnek oluturacak ve bylelikle de tm gerekten devrimci rgtler iin bir ekim merkezi haline gelecek ii delegeleri sovyetlerini yaratmaya btnyle muktedirdir.
New International (New York), Mart ve Nisan 1938den.

[19] Bu makale Sovyet basnna yaynlanmas iin gnderilmiti. Ancak Stalinin emriyle yaynlanmas yasaklanmtr. [20] arln siyasal tutsaklar hapsettii mehur kale. [21] Nanking 24 Mart 1927de Kuomintang birlikleri tarafndan igal edildi. Yangtze nehrinde demir atm bulunan Britanya ve Amerikan sava gemileri misilleme amacyla kenti top ateine tuttular, on iki inli sivil lrken on dokuzu da yaraland. [22] Hankow, Hupeh eyaletinde Yangtze nehri kenarnda bugnk Wuhann bir parasdr. Wuhan l bir kentti; Hankow, Hanyang ve Wuang kentlerinin birlemesinden olumutu. Wuhan Kuzey Seferi birliklerinin eline Ekim 1926da geti. Aralkta Kuomintang hkmeti an Kay-ekin itirazlarna ramen Kantondan Wuhana tand. an Kay-ekin Nisan 1927deki anghaydaki darbesinden sonra Nankingde rakip bir rejim oluturdu, Wuhan

Kuomintangnn liderleri ise kendilerini Wang ing-weinin nderliinde sol Kuomintang olarak adlandrdlar. Bu hkmete hem Wuhan hem de Hankow rejimi olarak atfta bulunuluyor.

in'de Sovyet Slogan zerine

16 Nisan 1927

Sevgili yoldalar, Dn, in sorununun tartlmas srasnda, Yolda Stalinin, Yolda Zinovyev ve benim in devriminin sorunlar konusundaki politikamzn temel yanllarna dair eletirilerimize kar esas yant u szleri yinelemek oldu: Zinovyev neden sylemedi?, Troki neden yazmad? Burada, bu sorun hakknda neler yazp sylediimize geri dnmeye kalkmayacam. Hi kuku yok ki, eer neri ve tlerimiz daha nyargsz ve daha az dmanlkla dikkate alnm ve zamannda daha ciddi dnlm olsayd, en nemli hatalardan kanm olabilirdik. Son zamanlardaki temel sorunlarn, Merkez Komite yelerinin katlmad Politbronun kapal plenumlarnda karara baland gerei zerinde uzun boylu durmayacam. Bu mektubun amac, gemite olan biteni hatrlatmak deil, bugnn ve gelecein temel sorununu ortaya koymaktr: inde sovyetler sorunu. Yolda Stalin, inli ii ve ezilen kitlelere genel olarak sovyetleri kurmalar arsna kar kmtr. Ne var ki bu sorun in devriminin ilerleyii asndan belirleyici bir neme sahiptir. Sovyetler olmakszn tm in devrimi in burjuvazisinin st katmanlarna ve onlar araclyla da emperyalistlere hizmet edecektir. Plenum bu temel sorunu ele almad. Ne var ki, sorun gittike arlayor. Bu sorun daha fazla ertelenemez, nk in devriminin tm kaderi sovyetlerin oluumu sorununa baldr. Bu sorunu burada ne karmamn nedeni de budur. Yolda Stalinin mant udur: sovyetler iktidar mcadelesinin balca organlardr; sovyet arsnda bulunmak gerekte proletarya diktatrln, in Ekimini mjdelemektir. Peki o zaman 1905te neden sovyetlerimiz vard? arla kar mcadele ediyorduk diye yantlar Stalin. inde arla kar bir mcadele yoktur. Dorudan doruya bir Ekim iin ba ekmediimize gre sovyetlerin oluturulmas arsnda bulunmamalyz. Tm bu mantk, teorik olarak Leninin aydnlatt tm devrim deneyimimizin anlamn o kadar bariz biimde arptmaktadr ki, kendi kulaklarmla iitmeseydim ciddi ve sorumluluk sahibi bir devrimcinin byle eyler syleyebileceine asla inanamazdm. Sorunu ksaca zmlemeye alalm. 1. ara kar, henz proletarya diktatrl iin bir mcadele yrtmezken sovyetleri oluturmak kabul edilebilir bir eydi. O halde neden, proletarya diktatrlnn kurulmasn acil bir grev olarak ortaya koymakszn, sovyetler araclyla, inli militaristler,

kompradorlar, toprak aalar ve yabanc emperyalistler blouna kar bir savam yrtmek kabul edilemez olsun? Neden? Eer insan Stalinin gemite (ve belki de hl?) dnd gibi, inin birliinin, Kuomintang araclyla Komnist Partiyi kendisine tbi klm, KPyi en temel bamszlndan (bir basna sahip olmaktan bile!) mahrum etmi ve ele geirilen blgeleri gerici brokrasi araclyla ynetmi olan burjuva Kuomintang nderliince salanmas gerektiini dnyorsa, eer ulusal devrim bu demekse, o zaman phesiz sovyetlere yer yoktur. Ne var ki, eer burjuva Kuomintang nderliinin, yalnzca sa kanadn deil sol merkezcilerin de demokratik milliyeti devrimi sonuna ve hatta yar yola kadar gtrmekten aciz olduu ve emperyalistlerle bir uzlamaya varmaktan geri kalmayaca grlrse; eer bu anlalrsa, bu nderlii deitirmeye erkenden hazrlanmak gerektii ve dahas bugn bunun daha da zorunlu olduu anlalr. Deitirmek, yalnzca ve basite an Kay-eki, biraz daha su katlm haliyle ayn eski hamurdan olduu ortaya kacak olan Wang ing-wei ile deitirmek anlamna gelmez. Sorun yzleri deitirerek zlmez. Deiiklik iilerin, kk-burjuvalarn, kyllerin ve ordudaki asker kitlelerinin lafta deil gerek ve pratik desteine dayanan devrimci bir hkmeti hazrlamak anlamna gelir. Bu ancak, bamszla ve yaam koullarnda bir deiiklie vb. duyduklar zlemle birlikte uyanan kitlelerin ve devrimci koullarn gereklerini karlayacak trden bir rgt kitlelere salamakla baarlabilir. Bu rgt sovyettir. 2. Stalin, ilkin burjuvazinin devrim iin rgtlenmemi kitlelerin desteiyle (ki rgtlenmi olsalar onu desteklemeye balamazlard) emperyalizme kar mcadeleyi tamamlamak zorunda olduunu ve ancak o zaman sovyetler iin hazrlklara balayacamz hayal ediyor. Bu dnce iliklerine kadar yanltr! Tm mesele, emperyalizme ve in gericiliine kar mcadelenin nasl yrtlecei ve bu mcadelede kimin nder roln oynayacadr. Demokratik ii-kyl diktatrlne doru ilerlemek ancak emperyalizme kar uzun ve srekli bir mcadele temelinde; ancak iiler ve kyller zerinde etki kazanmak amacyla ulusal-liberal burjuvaziye kar bir mcadele temelinde; ancak srf emperyalizme deil in burjuvazisine de kar ii ve kyllerin bir kitle rgt temelinde mmkndr. Bu rgtn alabilecei yegne biim sovyetlerdir. 3. Sovyetler ordunun gerisinde rgtlenmemeli diyor Stalin. Bu, generallerin bak asdr bizim deil. Generaller, sendikalarn da ordunun gerisinde rgtlenmemesi gerektiini savunurlar. Ama biz biliyoruz ki hem sovyetler hem de sendikalar geride devrimci orduya mkemmel bir yardmcdr. Ama sovyetlerin ayaklanma organlar olduunu anlamyor musunuz diye yantlyor Stalin. Bu sizin ordunun gerisinde bir ayaklanma rgtlemeye ve iktidar ele geirmeye niyetlendiiniz anlamna gelir. Bu sorunun yanl ve karikatrletirilmi bir formlasyonudur! Sovyetlerin iktidar mcadelesinin organlar olduu dorudur. Ama hi de byle domazlar; bu dorultuda geliirler. Fakat yalnzca mcadele deneyimi sayesinde diktatrln (bu durumda demokratik diktatrln) organlar rol iin olgunlaabilirler. Demokratik ii ve kyl diktatrl iin almaya cidden niyetimiz varsa, sovyetler, gelimek ve aa kan olaylara askeri olanlar da dahil mdahale etmek iin zamana ihtiya duyacaktr, bylece sovyetler salam bir yapya kavumu, deneyim kazanm hale gelebilir ve ardndan iktidar iin ileri atlabilir. Ama, biliyorsunuz ki, [KMT] merkezi sovyetlere izin vermeyecektir. Bu bak asyla hi bir ortak noktamz yok. Merkezin neye izin verdii ya da vermedii gler dengesine bal olacaktr. Bu denge proletaryann tarafna kaydrlmaldr. Ayaa kalkm ama rgtsz kitleler Kuomintang st katmanlarnn politik rgtnn nderliini izlerken, kanlmaz

olarak byk burjuvazi ve generallere proletarya karsnda bir stnlk salyorlar. inin henz kendi Ekimine ulamadn ileri srmek ve bu nedenle kitlelerin danklk durumunu muhafaza etmek, gerekte burjuvaziyi ve onun merkezini glendirirken kendi ellerimizle proletaryay zayflatmak ve sonra da bu merkezin ordunun berisinde sovyetlere izin vermeyeceini bahane etmek anlamna gelir. 4. Peki iiler neden yalnzca Kuomintanga katlamyorlar? Sahiden Kuomintang yeterli bir rgt deil midir? Sorunu bu ekilde ortaya koymak iin insann yaptmz ve rendiimiz hereyi tamamen unutmu olmas gerekir. Kuomintang, bayrann poplerliine ramen, en st katmanlar tarafndan smsk kontrol edilen bir parti rgtdr. Yz binlerce ve hatta milyonlarca ii ve kylnn devrim srasnda bir parti rgtne katlacaklar gerekten dnlebilir mi? Nerede ve ne zaman byle bir ey yaand? Gerekte, sovyetin nemi urada yatmaktadr ki, sovyetler, parti iin hibir ekilde olgunlamam ve birka yl boyunca da olgunlaamayacak olan kitle kesimlerini derhal kendilerine ekerler. Kuomintangn sovyetlerin yerine ikame edilebilecek bir ey olduunu aklamak, katlanlmaz bir safsatayla uramak demektir. Kuomintang 300.000 yeye sahip. u anda bu 300.000 (eer bu say abartl deilse) dank durumdadr. Ancak imdilerde Kuomintang seimlerinin gerekliliinden bahsediliyor, yani parti yelerinin oylaryla nderlik organlarnn seiminden bahsediliyor; sylemeye gerek yok ki, milyonlarca kitlenin Kuomintang yelerini semesinden sz edilmiyor. Gerek u ki, Kuomintang sovyetlerle eitleyen bylesi bir safsatacla bavurmak zorunda kalmak, sovyetlerin kapy aldn ve sovyetlerin bu bir Ekim mi yoksa deil mi eklindeki doktriner emalarla bir tarafa kaldrlp atlamayacan gsterir. 5. Ama sovyetlerin oluumu erken domu bir ayaklanmaya yol amayacak mdr? Kitleler kendi devrimci iradelerini somutlayan, sz dinlenir bir rgtten mahrum kaldnda erken domu ayaklanmalar ok daha kolay ve ok daha sklkla patlak verirler. Yani byk devrimci merkezlerde sovyetlerin olmay, snf mcadelesinin rgtsz durumu ve doru bir politik nderlik eksikliinin bir sonucu olarak kaotik, erken domu ve hedefsiz patlamalara yol aacaktr. Zaten oktan beri yaanmakta olan durum da budur. Her devrimci deneyim bunu dorulamaktadr. 6. Sovyetler ne yapacaklar? Yapacaklar ilk ve en acil ey, iilere bir rgt salamak ve onlara askerlerle kardelemelerini rgtlemekte yardmc olmaktr. Bir sanayi kentinin ya da blgesinin ii delegeleri sovyetinin ilk grevi kendi saflarna asker delegelerini, garnizon temsilcilerini ekmek olmaldr. Bu, Kuomintangn st katmanlarnn ve dier sprntlerin Bonapartist ve faist giriimlerine kar ciddi bir gvence elde etmenin en kesin ya da daha dorusu biricik yoludur. i ve asker delegeleri sovyetlerini rgtlemekteki baarszlk, askerlerin an Kay-ekin kurun askerlerine dnmesi ve anghayda yaanana benzer kanl bir ii kym iin sahneyi hazrlamak anlamna gelecektir. 7. ehirlerde bu phesiz yalnzca iilerle snrlandrlmamaldr. Kk zanaatkrlarn, kk dkknclarn ve genel olarak kentin ezilen alt tabakalarnn sovyetlere ekilmesi zorunludur. Bu iilerin orduyu devrimci kuatmasn kolaylatracaktr. Yine de eer bu yaplmazsa, anghayn ve onunla birlikte devrimin kaderi birka aalk Bonapartiste bal olacaktr. 8. Bu hibir ekilde ehirlerle snrlandrlmamaldr. Sovyet a mmkn olduunca hzl bir biimde, mevcut kyl birliklerine dayanarak, onlarn atsn genileterek, programlarn

gelitirerek ve onlar ii ve askerlerle birletirerek, byk sanayi merkezlerinden taraya yaylmaldr. 9. Sovyetler ne yapacaklar? Yerel yetkililerle lkeyi ynetenler arasndaki ilikiyi renerek ve kitlelere reterek yerel gerici brokrasilere kar mcadele edecekler. Bu ayn brokrasilere, militarist etelere, toprak aalarna vb. kar krsal blgelerde mcadele edecekler. Bylece in birleinceye kadar (bir kurucu meclis oluuncaya kadar) ertelenemeyecek olan tarm devriminin organlar haline gelirler. 10. Komiserler, gerici generallerin altndaki, bu ayn generallerce atanm, genellikle tamamen dalkavuk iktidarsz figranlardr. inden getiimiz dnemde bir komiserin herhangi bir arla sahip olmasnn yegne yolu, tamamen politik bir partiye hele Kuomintang gibi hibir ciddi rgtsel yapya sahip olmayan bir partiye ya da Komnist Parti gibi eli kolu balanm ve stelik bamsz bir gazeteden bile mahrum edilmi bir partiye dayanmak deil gl yerel kitle organlarna dayanmaktr. i, kyl ve asker sovyetlerinin oluumu Ulusal Devrimci Ordunun gerekten devrimci bir demokratizasyonu iin gerekli zemini deyecektir ki aksi takdirde bu ordu kanlmaz olarak yerli mal in Bonapartizminin bir arac haline gelecektir. 11. Sovyetler sayesinde glerin doktriner ve yapay deil gerek ve sahici bir yeniden gruplamas meydana gelecektir. Yerli ve yabanc gericilere kar bugnk, gerek mcadelenin iinde olan ya da iinde olacak olan tm snflar, katmanlar ve tabakalar sovyetlere gireceklerdir. eitli Kuomintang liderlerini drtkleme, onlara gz yumma, birini dierinin karsna koyma ve bunlarn tm kombinasyonlar yerine, perde arkasndaki tm bu dalaverelerin, yetersizliklerin ve bugn tmyle aa kan iktidarszln yerine baka bir ey, ok daha ciddi, gerek devrimci snfsal ayklama geirilecektir. Glerin saflamas u ekilde gerekleecektir: sovyetler iin ya da ona kar, yani, devrimin daha yksek bir aamaya geiini hazrlamak iin ya da in burjuvazisiyle emperyalizm arasnda bir uzlama iin. Eer sorun bu ekilde ortaya konmuyorsa, demokratik ii-kyl diktatrl vb.nin tm olanaklar geliimin kapitalist olmayan yollarna deinmeye gerek bile yok inli halk kitleleri kokumu milliyeti liberallerce nderlik edilen bir devrimin kurun askerleri olarak kalmaya devam ederken srf bizleri avutan konumalar olarak kalacaklardr. 12. Sovyetlerin oluumuna kar kan unu sylemelidir: Tm iktidar Kuomintanga. Ama Kuomintang, komnistlere komutam altna girin diyor, Sun Yat-sencilii eletirmelerini yasaklyor ve Rusyada da tek parti diktatrl olduuna iaret ederek komnistlerin bir gazetesinin olmasna dahi izin vermiyor. Fakat Kuomintang burjuva devrimindeki bir burjuva partiyken, Rusyadaki tek parti diktatrl, proletarya diktatrlnn ve sosyalist devrimin bir ifadesidir. Sovyetler olmakszn mevcut somut koullarda, diktatrlk, iileri silahszlandrmak, komnistlerin enesini kapamak, kitleler arasnda bir rgtszlk durumu ve an Kay-ekvari darbeler anlamna gelir. 13. Bu, Kuomintang ile sava anlamna m gelir? Samalk! Samalk! Samalk! Buradaki sorun Kuomintangla ibirliini ok daha geni ve ok daha derin bir temelde milyonlarca ii, asker, kyl ve dierlerinin delege sovyetleri temelinde rgtlemektir. phesiz, bu ibirlii, Komnist Partinin Kuomintang eletirmekte tam ve koulsuz zgrln n varsayar ve bu eletiri zgrl de komnist basn ve komnist rgtlenme zgrln n gerektirir.

14. Kuomintang ierisinde tam bir politik blnme olmad srece, genel olarak tm an Kay-eki unsurlardan arndrlmad srece, onun iinde ortak bir devrimci faaliyet sz konusu olamaz. Kuomintang ierisindeki farkllama, temizlenme ve elikleme, baka hereyden fazla sovyetler sorunu zerinde ok daha kolay ve ok daha keskin bir ekilde ilerleyecektir. Eski Kuomintangn sovyetleri destekleyen ve sovyetlere katlan kesimiyle, yani gerek kitlelerle gerek temasa geen kesimiyle el ele alacaz. phesiz devrimci bir Kuomintangla el ele alrken, bu mttefikimize kar gzmz drt aacaz ve onun kararszln, geri admlarn ve hatalarn ve sylemeye gerek yok ki olas ihanetini aka eletireceiz. Bu ekilde, Kuomintangla en sk ibirlii temelinde, Komnist Partinin etkisini sovyetler zerinde ve sovyetler araclyla daha da geniletmeye abalayacaz. 15. Ama sovyetler belirsiz bir sre boyunca ikili iktidar anlamna gelmez mi? Bir tarafta ulusal devrimci hkmet (eer batan aa yeniden rgtlendiinde durumunu korur ve bir dzelme gsterirse) ve dier tarafta da sovyetler. Evet, bu ikili iktidar ya da ikili iktidarn unsurlar anlamna gelir. Ama biz ikili iktidara karydk. Biz, bir proleter parti olarak iktidar kendimiz fethetmeye abaladmz srece bir ikili iktidar rejimine karydk. Sovyetler burjuvazinin diktatrle ilikin her hak iddiasn snrlad srece Geici Hkmet varken ikili iktidardan, yani bir sovyet sisteminden yanaydk. ubat devrimi srasnda ikili iktidar yeni devrimci olanaklar ierdii lde ilericiydi. Ama bu ilericilik ancak geici olabilirdi. elikinin k yolu proletarya diktatrlyd. kili iktidar bizde yalnzca sekiz ay srd. inde bu gei rejimi belli koullar altnda ok daha uzun srebilir ve lkenin eitli kesimlerinde farkllk gsterebilir. Sovyetler arsnda bulunmak ve sovyetleri rgtlemeye balamak gerekte ine ikili iktidar unsurlarn sokmaya balamak anlamna gelir. Bu hem gerekli hem de yararldr. Yalnzca bu bile proletarya ve kylln devrimci demokratik diktatrl iin daha ileri olanaklar yaratacaktr. Bu olmakszn, bu diktatrlk hakkndaki tm konumalar, in halk kitlelerinin hibir ey anlamad bir gevezelikten baka bir ey deildir. 16. Burada, henz gndemde olmad iin, ok nemli bir sorunu, gelecein ii-kyl diktatrlnn proletarya diktatrlne ve dorudan doruya sosyalist bir devrime doru geliiminin yollar ve gelecekteki olanaklar sorununu deerlendirmeyeceim. Bylesi bir perspektifin olduu ve bir gereklik haline gelmek iin her trl ansa sahip olduu Batdaki proleter devriminin elverili bir geliim temposunda olmas durumunda her Marksist iin apaktr. Bu tartlabilir ve tartlmaldr. Ama bu perspektif, silahl burjuva hainlerin kontrol ellerine geirdikleri bugnk durumun filozofa bir telfisine dntrlmemelidir. Bugnn temel ve hayati grevi bir sonraki aamaya, sonraki olanak ve olaslklar ortaya karacak aamaya hazrlanmaktr. 17. in devriminin bu aamada ulusal-demokratik, yani burjuva olduu hepimiz iin temel ilkedir. Ne var ki bizim politikalarmz basite bir burjuva etiketi tayan devrimden deil, bu devrim iinde snf ilikilerinin gncel geliiminden kar. Yolda Martinov ok aka ve stn rtmeden, devrimin burjuva ama anti-emperyalist olmasndan dolay, karlar emperyalizmi alt etmek olan in burjuva kesimlerinin devrimden yan izemeyecekleri eklindeki eski Menevik kavrayla hareket ediyor. an Kay-ek, emperyalistlerle bir anlama yapmakla ve anghay proletaryasn ezip gemekle Martinova bu konuda bir yant verdi. Yolda Stalinin yolunu ard yer tam da burasdr, nk devrimi genel olarak proleter deil burjuva diye tanmlamas, sovyetlerin gerekli olmad sonucuna gtrmektedir. Stalin, snf mcadelesinin gerek gidiatn bir snflar tarifesiyle deitirmek istiyor. Ama bu tarife, devrimi bir burjuva devrim olarak tanmlayan biimsellikten tretilmektedir. Btnyle yanl olan bu tutum Leninin rettii hereyle elimektedir.

L. Troki

in Devrimi ve Yolda Stalin'in Tezleri

7 Mays 1927

in Devriminin Sorunlar baln tayan Yolda Stalinin tezleri 21 Nisan 1927de, Merkez Komitenin[*] genel plenumunun kapanndan birka gn sonra Pravdada yaynland. Bu tezler plenuma hibir ekilde sunulmad ve (plenumun tm yeleri Moskovada olmasna ramen) plenumda asla tartlmad. Dahas, Yolda Stalinin tezleri, o kadar yanltr, sorunu o derece ba aa evirmektedir, kuyrukuluk ruhuyla yle doludur, bugne dek yaplan yanllar devam ettirmeye yle meyillidir ki, bu tezler hakknda suskun kalmak ak bir su olurdu.

in Olaylarnn Dersleri karlmaldr

1. in devriminin teorik ve taktik sorunlarnn ak tartmasnn yasaklanmas, son yllarda, bu tr bir tartmann SSCBnin dmanlarn sevindirecei olgusuyla motive oluyordu. Doal olarak, yeri geldiinde dorudan olgu ve belge icat etmekten ekinmeyen dmann ele geirebilecei olgularn ak edilmesine izin verilemez. Ama byle bir tartmaya hi gerek yoktur. Bu, yalnzca, in devriminin itici glerinin belirlenmesi ve politik yneliminin kestirimi sorunudur. Dier bir deyile, Yolda Stalinin tezlerinin adand ayn sorunlarn tartlmas sorunudur. Eer bu tezler yaynlanabiliyorsa, neden onlarn bir eletirisi de yaynlanamasn? in devriminin problemlerini tartmann devletimizin karlarn zedeleyebileceini ileri srmek ei benzeri olmayan bir yanltr. Eer durum bu olsayd, yalnzca Sovyetler Birlii Komnist Partisi deil, in partisi de dahil Komnist Enternasyonalin dier tm partileri de herhangi bir tartmadan kanmak zorunda olurdu. Fakat in devriminin karlar kadar dnyadaki tm Komnist partilerin eitiminin karlar da, in devriminin tm problemlerinin, zellikle ihtilfl konularda, ak, enerjik, ayrntl bir tartmasn gerektirir. Komnist Enternasyonalin karlarnn, SSCBnin devlet karlaryla elitii doru deildir. Yanllarn tartlmasndan feragat edilmesi, ii devletinin karlarnca deil, yanl bir aygtms tarafndan, in devrimine ynelik olduu kadar SSCBnin karlarna da ynelik brokratik tutum tarafndan dayatlyor. 2. in devriminin Nisan yenilgisi, sadece oportnist izginin bir yenilgisi deil, nderliin brokratik yntemlerinin de yenilgisidir. Bu yntemler sayesinde parti her kararla tamamlanm bir gerek olarak kar karya geldi: karar, diye akland, olgular iptalini gerektirinceye kadar eletirileri hakl gstermez, ancak ondan sonra bu kararn yerine otomatikman, yani partiden gizli bir baka karar geirilir, genellikle daha hatal bir baka karar, tpk Stalinin u anki tezleri gibi. Kendi bana, devrimci bir partinin geliimiyle badamaz olan bu tr bir yntem, yenilgilerin ve yanllarn deneyiminden bamsz bir

ekilde renebilecek ve renmesi gereken gen partiler iin zellikle byk bir engel haline gelir. Yolda Stalinin tezleri yaynland. En azndan bu tezler erevesinde, in devriminin sorunlar, her adan ve ak bir ekilde tartlabilir ve tartlmaldr.

Emperyalizmin Boyunduruu ve Snf Mcadelesi

3. in devriminin zgnl, rnein bizim 1905 devrimimizle karlatrldnda, hereyden nce inin yar-smrge konumunda yatmaktadr. inin i yaam zerinde emperyalizmin gl basncn ihmal etmi bir politika toptan yanl olurdu. Ancak soyut bir ulusal bask kavramndan, bunun snfsal yansma ve krlmalar olmakszn, hareket eden bir politika da daha az yanl olmazd. Tpk genel olarak btn nderlik izgisininki gibi Yolda Stalinin tezlerindeki yanllarn da temel kayna, emperyalizmin rolnn ve indeki snf ilikileri zerindeki etkisinin yanl kavranldr. Emperyalist boyunduruun, drt snf blou politikasnn bir gerekesi olarak hizmet edecei varsaylyor. Emperyalizmin boyunduruu, iddiaya gre indeki tm (!) snflarn Kanton hkmetine ayn ekilde btn inin ulusal hkmeti gzyle bakmalarna yol amaktadr (!) (Yolda Kalininin konumas, zvestia, 6 Mart 1927). z itibaryla bu, emperyalist baskdan tr inde snf mcadelesi yasalarnn mevcut olmadn ileri sren sa Kuomintangn adam Tai i-taonun konumudur. in ezilen yar-smrge bir lkedir. inin retici glerinin geliimi ki kapitalist biimlerde ilerlemektedir emperyalist boyunduruktan kurtulmay gerektiriyor. inin ulusal bamszlk sava ilerici bir savatr, nk bu sava bizzat inin ekonomik ve kltrel geliiminin gerekliliklerinden kaynakland kadar, Britanya proletaryasnn ve btn dnya proletaryasnn devrimci geliimini de kolaylatrmaktadr. Fakat bu hibir ekilde, emperyalist boyunduruun mekanik bir boyunduruk, inin tm snflarna ayn ekilde boyun ediren bir boyunduruk olduu anlamna gelmez. in yaamndaki yabanc sermayenin gl rol, in burjuvazisinin, brokrasisinin ve askeriyesinin ok gl kesimlerinin kendi kaderlerini emperyalizminkiyle birletirmesine yol at. Bu ba olmakszn, szde militaristlerin modern inin yaamndaki muazzam rol tasavvur edilemez. indeki yabanc sermayenin ekonomik ve politik acentas olan szde komprador burjuvazi ile szde ulusal burjuvazi arasnda bir uurumun olduuna inanmak ok daha esasl bir saflk olacaktr. Hayr, bu iki kesim, burjuvazinin, ii ve kyl kitlelerine durduu yaknlkla karlatrlamayacak kadar birbirlerine yakn durmaktadrlar. Ulusal savaa bir i frenleyici olarak katlan burjuvazi, ii ve kyl kitlelerine byyen bir dmanlkla bakmakta ve emperyalizmle bir uzlamaya varmaya daima hazr bir hale gelmektedir. Kuomintang ve onun nderliine yerleen ulusal burjuvazi, z itibaryla, emperyalizmin ve kompradorlarn bir arac olageldi. Ulusal sava kampnda durabilmesi yalnzca ii ve kyl kitlelerin zayfl, snf mcadelesinin gelimemesi, in Komnist Partisinin bamsz olmay ve burjuvazinin elindeki Kuomintangn uysall nedeniyledir. Emperyalizmin mekanik olarak inin tm snflarn dardan kaynatrdn dnmek devasa bir yanltr. Bu, in Kadetlerinin, Tai i-taonun duruudur, hibir surette bizimki

deil. Emperyalizme kar devrimci mcadele snflarn politik farkllamasn zayflatmaz bilkis glendirir. Emperyalizm inin i ilikilerinde hayli kuvvetli bir gtr. Bu gcn temel kayna, Sar Nehrin sularndaki sava gemileri deil onlar yalnzca yardmcdrlar yabanc sermaye ile yerli burjuvazi arasndaki ekonomik ve politik badr. Emperyalizme kar mcadele, tam da onun ekonomik ve askeri gcnden dolay, in halknn en derinlerindeki kuvvetlerinin gl bir kullanmn gerektirir. Gerekten de, iileri ve kylleri emperyalizme kar harekete geirmek ancak onlarn temel ve en esasl yaamsal karlarnn, lkenin kurtuluu hedefiyle balantsn kurmakla mmkndr. Kk ya da byk bir ii grevi, bir toprak isyan, kent ve taradaki ezilen kesimlerin tefecilere, brokratlara, yerel askeri valilere kar ayaklanmas, halk ynlarn harekete geiren, onlar kaynatran, eiten, elikletiren herey, in halknn devrimci ve toplumsal kurtuluuna giden yolda atlm gerek bir admdr. Bunlar olmakszn, sac, yar-sac ya da yar-solcu generallerin askeri baarlar veya yenilgileri, denizdeki kpkler olarak kalacaktr. Ancak smrlen ve ezilen emeki kitlelerini onlarn ayaklarna gtrecek herey, ulusal burjuvaziyi emperyalistlerle ak bir blok yapmaya kanlmaz olarak itecektir. Burjuvazi ile ii ve kyl kitleleri arasndaki snf mcadelesi, emperyalist bask tarafndan zayflatlmaz, bilkis her ciddi atmada kanl bir i sava noktasna dek keskinletirilir. in burjuvazisi her zaman, kendisine ii ve kyllere kar para, mal ve mermiyle daima yardm edecek olan emperyalizmde, arkasndaki salam muhafz bulmutur. inin kurtuluunun snf mcadelesinin lmllatrlmasyla, grevlerin ve toprak isyanlarnn frenlenmesiyle, kitlelerin silahlanmasndan vazgeilmesiyle salanabileceini, yalnzca, inin zgrln kitlelerin iyi tavrlarndan dolay bir emperyalist cmertlik eklinde elde etmeyi kalplerinden geiren acnas filistenler ve anak yalayclar dnebilirler. Yolda Martinov, grevlerin ve krsal kesimdeki mcadelenin yerine, hkmetin hakemlii araclyla sorunlarn zmnn geirilmesini ileri srdnde, Tai i-taodan, an Kay-ekin politikasnn bu felsefi esinleyicisinden bir fark kalmaz.

Demokratik Devrim mi, Sosyalist Devrim mi?

4. Muhalefete, akla aykr bir iddia atfediliyor; in bugn proletaryann sosyalist diktatrlnn arifesindedir. Bu eletiride orijinal olan hibir ey yok. 1905 arifesinde ve sonrasnda, Menevikler ska, Leninin taktiinin, ancak Rusya sosyalist bir devrimin dorudan arifesinde olsayd doru olacan iln ediyorlard. Ne var ki Lenin, onlara unu aklyordu: uygun koullarda bu taktik sosyalist bir devrime bymeye balayacak olan demokratik devrimin radikal bir zaferine giden tek yoldur. inin geliiminin kapitalist olmayan yolu sorunu Lenin tarafndan belli koullara bal olarak ortaya konmutu. Tpk bizim gibi, Lenin iin de, in devriminin, kendi glerine brakldnda, yani, SSCBnin muzaffer proletaryasnn ve tm ileri lkelerin ii snfnn dorudan destei olmadnda, yalnzca, ii hareketi asndan daha elverili koullar beraberinde getiren, lkenin kapitalist geliiminin en geni olanaklarnn ele geirilmesiyle sonlanabilecei iin ABCsiydi ve ABCsidir. 5. in proletaryasnn bamsz bir partiye ihtiyac olup olmad; bu partinin Kuomintang ile bir blou gereksinip gereksinmedii ya da kendisini ona tbi klmasnn zorunlu olup olmad; sovyetlerin zorunlu olup olmad vb. gibi sorunlarn in devriminin daha ileri aamalarnn gidiat ve temposunu nasl kavradmza bal olarak zlmesi gerektii iddias da, daha az temel bir yanl deildir. inin, kurucu meclis ile balayan greli uzun bir

parlamentarizm aamasndan gemek zorunda kalmas btnyle olasdr. Bu talep, Komnist Partinin bayranda yazldr. Eer burjuva-demokratik devrim, yakn bir gelecekte sosyalist bir devrime bymezse, o zaman her halkrda ii ve kyl sovyetleri belirli bir aamada sahneden ekilecekler ve burjuva rejimine teslim olacaklardr, bu sonuncusu da dnya devriminin ilerleyiine bal olarak sras geldiinde, yeni bir tarihsel aamada proletarya diktatrlne teslim olacaktr. 6. Fakat hereyden nce, kapitalist yolun kanlmazl hibir biimde kantlanmamtr; ve ikincisi, bu argman bizim iin bugn ok daha uygun zamanldr burjuva grevler eitli biimlerde zlebilirler. Kurucu meclis slogan, eer birisi bunu kimin, hangi programla toplayacan eklemiyorsa, bo bir soyutlama, ounlukla da basit bir arlatanlk haline gelir. an Kay-ek, tpk bugn bize kar kendi ii ve kyl programn ne srd gibi, kurucu meclis slogann yarn bile bize kar ne karabilir. Biz, an Kay-ek tarafndan deil, ii ve kyl sovyetlerinin yrtme komitesi tarafndan toplanan bir kurucu meclis istiyoruz. Bu, yegne ciddi ve emin yoldur. 7. Yolda Buharinin, in ekonomisindeki feodalizm kalntlarnn gya baskn rolne atfta bulunarak oportnist ve uzlamac izgiyi hakl karma gayretinin esasen iler tutar yan yoktur. Yolda Buharinin in ekonomisi deerlendirmesi, skolastik tanmlamalara deil ekonomik bir analize dayansayd bile, feodalizmin kalntlar, Nisan darbesini bu denli aka kolaylatran politikay hakl karmay beceremezdi. in devrimi ilkesel olarak ulusal-burjuva bir karakterdedir, nk in kapitalizminin retici glerinin geliimi, hkmet gmrklerine ve emperyalist lkelere bamlla arpmaktadr. in sanayinin geliiminin engellenmesi ve i pazarn kslmas, tarmda en geri retim biimlerinin, smrnn en asalak biimlerinin, zulm ve zorbaln en barbar biimlerinin, nfus fazlasndaki bymenin korunmasn ve yeniden domasn olduu kadar, yoksulluun ve kleliin her eidinin srdrlmesini ve arlamasn da iermektedir. Tipik feodal unsurlarn in ekonomisindeki zgl arl ne kadar byk olursa olsun, ancak devrimci bir biimde ve dolaysyla burjuvaziyle ittifak halinde deil, ona kar dorudan mcadeleyle sprlp atlabilir. Feodal ve kapitalist ilikilerin birbirine gemesi ne kadar karmak ve dolambalysa, tarm sorunu tepeden yasalar karmakla o lde eksik zlr, iiler ve kentlerin yoksul nfusuyla sk bir birlik iindeki kyl kitlelerinin devrimci inisiyatifi o kadar vazgeilmez olur, byk toprak sahipleri ve burjuvaziyle ittifaka kaslarak bal kalan ve kitle iindeki almasn bu ittifaka tbi klan bir politika da o denli yanl olur. Drt snf blou politikas, yalnzca burjuvazinin emperyalizmle blounu hazrlamakla kalmad, ayn zamanda ekonomi ve hkmette barbarln tm kalntlarnn korunmas anlamna geldi. zellikle sovyetlere kar in devriminin burjuva karakterini yardma armak, bizim 1905 ve 1917 ubatndaki burjuva devrimlerimizin deneyimlerini aka reddetmektir. Bu devrimlerde, acil ve temel hedef otokratik ve feodal rejimin yklmasyd. Bu ama, iilerin silahlanmasn ve sovyetlerin oluturulmasn dlamad bilkis gerektirdi. Leninin ubat devriminden sonra sorunu nasl ele aldna bakalm: Hayr, eer arlk monarisine kar gerek bir mcadele yrtlecekse, eer zgrlk laflarla, Milyukov ve Kerenskinin bo boaz vaatleriyle deil gerekten gvence altna alnacaksa iiler yeni hkmeti desteklememeli; hkmet iileri desteklemelidir! nk

zgrln ve arln btnyle yklmasnn biricik gvencesi, proletaryann silahlanmasnda, i Delegeleri Sovyetinin rol, nem ve iktidarnn gelimesi ve yaygnlamasnda, glenmesinde yatmaktadr. Geri kalan herey sadece lafazanlk ve yalanlardr, liberaller ve radikaller kampnn politikaclar saflarndaki kendini kandrmadr, dzenbazlktr. ilerin silahlanmasna yardm edin ya da en azndan engel olmayn, o zaman Rusyada zgrlk alt edilemeyecek, monari restore edilemeyecek ve cumhuriyet gvende olacaktr. Aksi takdirde Gukovlar ve Milyukovlar monariyi restore edecek ve hibir eyi, vaat ettikleri zgrlklerden kesinlikle hi birini yerine getirmeyeceklerdir. Tm burjuva devrimlerinde tm burjuva politikaclar vaatlerle halk uyutmu ve iileri kandrmlardr. Bizimki bir burjuva devrimidir, o nedenle, iiler burjuvaziyi desteklemeli diyor Potresovlar, Gvozdyovlar ve heidzeler tpk Plehanovun dn syledii gibi.[25] Bizimki bir burjuva devrimidir, diyoruz biz Marksistler, o nedenle iiler, burjuva politikaclarnn adet edindikleri aldatmalara kar halkn gzn amal, onlara laflara gven duymamay, tamamyla kendi glerine, kendi rgtllklerine, kendi birliklerine ve kendi silahlarna bel balamay retmelidirler. [Toplu Eserler, c.27, s.305-6; Pravdadan (21 Mart 1917)] Drt snfn blou zerine kurnazlk dolu karar ve yorumlar kafasndan silen inli devrimci Leninin bu sade szcklerinin anlamn smsk kavrayacak, yollarn armadna emin olacak ve hedefe ulaacaktr.

in Sorununda Martinov Ekol

8. in devriminin resmi liderlii tm bu zaman zarfnda genel ulusal birleik cephe ya da drt snf blou zerinden ynlendirilegeldi (baknz, Buharinin raporu; Komnist Enternasyonal bayazs, no.11; Stalinin 5 Nisan 1927de Moskoval aktivistlere yapt yaynlanmayan konuma; Martinovun 10 Nisan tarihli Pravdadaki makalesi; 16 Mart tarihli Pravdann ba yazs; Yolda Kalininin 6 Mart 1927 tarihli zvestiadaki konumas; Yolda Rudzutakn 9 Mart 1927 tarihli Pravdadaki konumas; vb. vb.). Mesele bu ynde o denli ileri gitti ki; an Kay-ekin darbesinin arifesinde, Pravda, Muhalefeti tehir etmek iin, devrimci inin burjuva bir hkmet tarafndan deil, drt snf blounun hkmeti tarafndan ynetilmekte olduunu ileri sryordu. in politikasnn sorunlarnda Stalin ve Buharinin tm hatalarn mantksal sonularna kadar gtrme acnas cesaretine sahip Martinov felsefesi, bir kar kn iziyle bile karlamyor. Ama bu, Marksizmin temel ilkelerin ayaklar altna alnmas anlamna gelir. Bu felsefe, Rus ve uluslararas Menevizmin en kaba zelliklerini, in devriminin koullarna uygulayarak yeniden retmektedir. Bouna deil Sotsialistieski Vestnikin son saysnda Meneviklerin bugnk lideri Dan unlar yazyor: Prensipte Bolevikler de, in devriminde ulusal kurtulu grevinin tamamlanmasna dein birleik cepheyi muhafaza etmekten yanaydlar. 10 Nisanda Martinov, Pravdada, sol Muhalefeti Radeke, drt snf blounun muhafaza edilmesinin zorunluluunu, iilerin byk burjuvaziyle yan yana oturduklar koalisyon hkmetini ykmakta acele etmemeyi,

vaktinden nce ona sosyalist grevleri empoze etmemeyi ieren resmi tutumun doruluunu en etkili ve Sosyal Demokrasiye mecburi kfrlere ramen tam bir Menevik balamda gstermitir. [No.8, (23 Nisan 1927), s.4] Bolevizmin Menevizme kar mcadele tarihini zellikle liberal burjuvaziyle ilikiler sorununda bilen herkes, Dann, Martinov ekolnn aklc ilkelerine verdii muvafakatin rastlant sonucu olmadn, tersine tam bir hakllktan kaynaklandn kabul etmek zorundadr. Burada doal olmayan tek ey, bu ekoln hi bir ceza grmeden Komintern saflarnda sesini ykseltebilmesidir. Olaylarn akyla ayaklar altnda inenen, 1905ten 1917ye eski Menevik taktik, bugn Martinov ekol tarafndan ine transfer ediliyor, tpk, anavatannda pazar bulamayan en adi mallar kapitalist ticaretin smrgelerde dampingle satmas gibi. Mallar elden geirilmi bile deil. Argmanlar ayn, harfi harfine yirmi yl ncesinde olduu gibi. Yalnzca, eskisinde otokrasi szcnn durduu yere, yenisinde emperyalizm szc geirilmitir. Doal olarak, Britanya emperyalizmi otokrasiden farkldr. Ama emperyalizme Menevik atf, otokrasiye Menevik atftan en ufak biimde dahi farkl deildir. Yabanc emperyalizme kar mcadele, otokrasiye kar mcadele kadar bir snf mcadelesidir. Bu snf mcadelesinin, ulusal birleik cephe fikrinin dualaryla defedilemeyecei en anlaml bir ekilde, drt snf blou politikasnn dorudan bir sonucu olan kanl Nisan olaylar tarafndan kantlanmtr.

izgi Pratikte Neye Benziyor

9. Nisan darbesiyle kapanan getiimiz dnem hususunda, Yolda Stalinin tezleri unu iln ediyor: Benimsenen izgi, yegne doru izgiydi. Bu izgi pratikte neye benzedi? Anlaml bir yant, Aralk 1926daki KEYKin Yedinci Plenumunda komnist tarm bakan Tan Ping-andan geldi. Geen Temmuz, Kantonda ulusal hkmetin kurulmasndan bu yana ki grnrde sol kanadn bir hkmetiydi iktidar gerekte sa kanadn ellerindedir. i ve kyl hareketi eitli engeller nedeniyle en geni haline ulaamaz. Mart darbesinden sonra, merkezin [yani an Kay-ekin] askeri diktatrl kurulurken, politik iktidar eskisi gibi sa kanadn ellerinde kald. Aslnda [!] sol kanada ait olmas gereken tm politik iktidar sonunda kaybedildi. Demek ki, sol, iktidara sahip olmalyd, fakat sonunda kaybetti; devlet gc san elindedir, karlatrlmaz lde daha gl olan askeri otorite ise btnyle komplo merkezi haline gelen an Kay-ekin merkezinin ellerindedir. Bylesi koullarda, ii ve kyl hareketinin niin olmas gerektii gibi geliemediini anlamak zor deildir. Tan Ping-an yegne doru izginin gerekte neye benzediinin daha kesin bir betimlemesini de yapar: Biz iilerin ve kyllerin karlarn pratikte feda ettik. Bizimle uzun grmelerden sonra hkmet bir sendika yasasn yaynlamay bile gerekletirmedi. Hkmet, eitli sosyal rgtler adna akladmz kyllerin taleplerini benimsemedi. Byk toprak sahipleriyle yoksul kyller arasnda atmalar ktnda, hkmet her zaman birincilerin yannda yer ald.

Tm bunlar nasl oldu? Tan Ping-an ekinerek iki nedenden bahsediyor: (a) Sol liderler politik iktidar araclyla etkilerini glendirmekten ve yaygnlatrmaktan acizdirler; (b) Sa kanat ksmen bizim yanl taktiklerimizin bir sonucu olarak hamle olana kazand. 10. Drt snf blou tumturakl baln alan politik ilikiler bunlardr. Burjuva lkelerin devrimci olduu kadar parlamenter tarihleri de bylesi bloklarla doludur: Byk burjuvazi kendi arkasndaki kk-burjuva demokratlara, ulusal birleik cephenin lafazanlarna nderlik eder ve bu sonuncular da sralar geldiinde, iilerin kafasn kartrr ve onlar burjuvazinin arkasnda saf tutmaya srklerler. Proleter kuyruk, kk-burjuva lafebelerinin abalarna ramen ok sert hareket etmeye balaynca, burjuvazi generallerine onu ezme emri verir. Sonra oportnistler ok bilmi havalarnda, burjuvazinin ulusal davaya ihanet ettiini gzlemlerler. 11. Ama in burjuvazisi buna ramen emperyalizme kar savamad m? Bu argman da ii bo bir beylik laftr. Tm lkelerin uzlamaclar, benzer durumlarda, iileri, liberal burjuvazinin gericilie kar savatna her zaman inandrmlardr. in burjuvazisi, kkburjuva demokrasisinden sadece, iilere kar emperyalizmle bir ittifak yapmak amacyla yararlanmtr. Kuzey Seferi yalnzca burjuvaziyi glendirmeye ve iilere zayflatmaya hizmet etti. Bu tr bir sonucu hazrlayan taktik, yanl bir taktiktir. Biz iilerin ve kyllerin karlarn pratikte feda ettik diyor Tan Ping-an. Ne iin? Drt snf blounu desteklemek iin. Ya sonu? Burjuva kar-devrimin muazzam baars, takatsiz emperyalizmin glenmesi, SSCBnin zayflamas. Bu tr bir politika sutur. Bu politika acmaszca mahkm edilmedii srece, tek bir adm ileri gidemeyiz.

Tezler Mazereti Olmayan Bir izgiyi Mazur Gsteriyor

12. Tezler, bugn bile, btn nderliin burjuvazinin ellerinde olduu Kuomintang ats altnda proletaryann partisini byk burjuvaziyle birletiren politikay mazur gstermeye abalyor. Tezlerin bildirdiine gre: Bu izgi Kuomintang disiplinine boyun edikleri [!] lde saclardan, onlarn balant ve deneyimlerinden yararlanmak iindi. Bugn, burjuvazinin disipline nasl boyun ediini ve proletaryann saclardan, yani byk ve orta burjuvaziden, onlarn (emperyalizmle) balantlarndan ve (iileri boma ve kuruna dizme) deneyimlerinden nasl yararlandn ok iyi biliyoruz. Bu yararlanmann hikayesi, in devrimi kitabna kandan harflerle yazlmtr. Ancak tm bunlar tezleri unu sylemekten alkoymuyor: Sonraki olaylar bu izginin doruluunu btnyle onaylamtr. Hi kimse bundan daha ileri gidemez! Stalinin tezleri devasa bir kar-devrimci darbeden, birleik Kuomintang iinde sa yaltma politikasnn saa kar kararl mcadele politikasyla deitirilmesi gerektii eklindeki hakikaten acnas sonucu karr. Tm bunlar sa-kanat yoldalarn makineli tfeklerin diliyle konumaya balamasndan sonradr. 13. Tezler, elbette, burjuvazinin devrime srt eviriinin kanlmazlna dair gemiteki kehanete deiniyor. Fakat bu tr kehanetler, kendi balarna, Bolevik bir politika iin yeterli midir? Burjuvazinin paydos edecei kehaneti, bundan kesin politik sonular kartlmad srece ii bo bir beylik laftr. Az nce Martinovun yar-resmi izgisini onayladna deindiimiz makalede Dan unlar yazyor: Bu tr uzlamaz snflar kucaklayan bir

harekette, birleik cephe phesiz sonsuza dek sremez (Sotsialistieski Vestnik, 23 Nisan 1927, s.3). yleyse Dan da burjuvazinin srt eviriinin kanlmazln kavramtr. Buna ramen pratikte, Menevizmin devrimdeki politikas, ne pahasna olursa olsun, olabildiince uzun bir sre, kendi politikasn burjuvazinin politikasna uyarlama pahasna, kitlelerin hareketliliinin ve sloganlarnn nne geme pahasna ve hatta -indeki gibi- ii partisinin burjuvazinin politik aygtna rgtsel tbiiyeti pahasna birleik cepheyi korumaktan oluur. Ne var ki Bolevik yol, burjuvaziyle koulsuz bir rgtsel ve politik snr izmekten, devrimin ilk admlaryla birlikte burjuvaziyi insafszca tehir etmekten, burjuvaziyle birleik cephe konusundaki tm kk-burjuva yanlsamalar yerle bir etmekten, kitlelerin nderlii iin burjuvaziyle yorulmak bilmez bir mcadele yrtmekten, burjuvaziye bo umutlar besleyen ya da onu idealize eden tm unsurlar acmakszn Komnist Partiden uzaklatrmaktan oluur.

ki Yol ve Gemiin Yanllar

14. Yolda Stalinin tezleri, elbette, in devriminin geliiminin iki yolunu birbiri karsna koymaya abalyor: Biri, proletaryay bask altna almas ve yabanc emperyalizmle kanlmaz ittifakyla birlikte burjuvazinin nderlii altnda; dieri, proletaryann nderlii altnda burjuvaziye kar. Fakat burjuva-demokratik devrimin bu ikinci perspektifinin bo bir laf olarak kalmamas iin, aka ve sssz biimde sylenmelidir ki, in devriminin btn nderlii bugne kadar bununla uzlamaz bir eliki iinde olmutur. Muhalefetin azgn eletirilere maruz kalmas ve halen de kalyor olmas, tam da, Muhalefetin, en bandan beri, sorunun Leninist tarzda ortaya konuunu ne karmasndan, yani ulusal demokratik devrim temeli zerinde ve onun erevesinde, kent ve krn ezilen kitlelerinin nderliini kazanmak iin proletaryann burjuvaziye kar mcadelesi yolunu ne karmasndan dolaydr. 15. Stalinin tezlerinden kan ey; proletaryann, kendisini burjuvaziden ancak, burjuvazi onu bir kenara frlatp attnda, onu silahszlandrdnda, onun kellesini uurduunda ve onu ayaklarnn altnda inediinde ayrabileceidir. Ama bu tam da baarsz 1848 devriminin yoludur, bu devrimde proletarya kendi bayran tamyordu, fakat vakti geldiinde liberal burjuvazinin peine den ve iileri Cavaignacn svari klcnn insafna terk eden kkburjuva demokrasisinin alak temsilcilerini izlemiti. inin durumunun gerek zgllkleri ne kadar byk olursa olsun, 1848 devriminin geliimini belirleyen esaslar, sanki ne 1848 ne 1871[26] ne 1905 ve 1917nin dersleri ne de Sovyetler Birlii Komnist Partisi ve Komintern hi mevcut olmamasna bylesine lmcl bir kesinlikle in devriminde de yinelenmitir. an Kay-ekin cumhuriyeti-liberal bir Cavaignac roln oynad, oktan harclem olmutur. Stalinin tezleri, Muhalefeti izleyerek bu analojiyi kabul ediyor. Fakat analoji tamamlanmaldr. Cavaignac, Ledru-Rollinler, Louis Blanclar ve herkesi kapsayan ulusal cephenin dier lafebeleri olmakszn olanaksz olurdu.[27] Peki bu rolleri inde kimler oynuyor? Yalnzca Wang ing-wei deil, in Komnist Partisinin liderleri ve hepsinden te onlarn ilham kayna KEYK. Bu aka ortaya konmadka, aklanmadka ve derinlemesine kafaya kaznmadka, geliimin iki yolu felsefesi yalnzca Louis Blanc ve Martinov tarznda bir oportnizmin stn rtmeye, yani in devriminin yeni bir aamasnda Nisan trajedisinin bir tekrarn hazrlamaya hizmet edecektir.

in Komnist Partisinin Konumu

16. Demokratik devrimin Bolevik yolu iin mcadele etmekten bahsetme hakkna sahip olmak iin, proleter politikann en nemli aracna sahip olmak gerekir: Kendi bayra altnda savaan ve kendi politika ve rgtnn dier snflarn politika ve rgtnde erimesine asla izin vermeyen bir bamsz proleter parti. Komnist Partinin teorik, politik ve rgtsel tam bamszl garanti altna alnmadka, iki yol hakknda sylenen herey bir Bolevizm maskaraldr. in Komnist Partisi, btn bu zaman dilimi boyunca, Kuomintangn devrimci kk-burjuva seksiyonuyla ittifak ierisinde deil, gerekte, orduyu ve devleti elinde tutan burjuvazinin nderlik ettii btn Kuomintanga tbiiyet ierisinde oldu. Komnist Parti an Kay-ekin politik disiplinine boyun edi. Komnist Parti, yalnzca emperyalizme kar deil ayn zamanda snf mcadelesine kar ynelen bir kk-burjuva teorisini, Sun Yat-sencilii eletirmeme senedini imzalad. Komnist Parti kendi basnna sahip olmad, yani bamsz bir partinin en nemli silahndan yoksundu. Bu tr koullar altnda, proletaryann hegemonya mcadelesinden bahsetmek, kendini ve bakalarn aldatmak anlamna gelir. 17. Komnist Partinin an Kay-ekin Kuomintangndaki itaatkr, mulak ve politik olarak yakksz konumu neyle aklanacaktr? Gya devrime srtn dnmesi mmkn olmayan burjuvazinin (Martinov ekol) gerek nderlii altnda ulusal cephenin birliinde srar etmekle; yani, pratikte, ikinci yolun, Stalinin tezlerinin i iten getikten sonra akla gelen fikirler eklinde sadece kamuflaj amacyla dile getirdii Bolevik yolun reddediliiyle. Bu tr bir politikay, ii ve kyllerin bir ittifak zorunluluuyla mazur gstermek, bu ittifakn kendisini bir deyime, burjuvazinin hakim roln rten bir perdeye indirgemektir. Drt snf blounun kanlmaz bir sonucu olan Komnist Partinin bamll, ii ve kyl hareketinin ve dolaysyla da, onsuz in devriminin zaferinin akla bile getirilemeyecei proletarya ve kyllk arasndaki gerek ittifakn yolunda balca engeldi. 18. Komnist Parti, gelecekte ne yapmaldr? Tezlerde bu konu zerine yalnz bir cmle var. Ama bu cmle en bynden kafa karklklarnn tohumunu atmaya ve onarlmaz zararlara yol amaya muktedir bir cmle. Devrimci Kuomintangn saflarndan savarken diyor Stalinin tezleri, Komnist Parti kendi bamszln ncekinden de fazla korumaldr. Korumak? Fakat bugne kadar Komnist Partinin byle bir bamszl olmad. Tm ktlklerin ve tm yanllarn kayna da tastamam onun bamszlktan yoksun oluudur. Bu temel sorunda, tezler, dnn uygulamalarna ilk ve son defa bir son vermek yerine, onu ncekinden de fazla srdrmeyi neriyor. Fakat bu, tezlerin, proleter partinin, kanlmaz olarak byk burjuvazinin bir aracna dnm olan kk-burjuva bir partiye ideolojik, politik ve rgtsel bamlln korumay arzulad anlamna gelmektedir. Yanl bir politikay mazur gstermek iin, bamll bamszlk olarak adlandrmaya ve sonsuza dek topraa gmlmesi gerekeni korumay talep etmek zorunda kalyor. 19. in Bolevizmi, ancak Komnist Partinin en iyi unsurlarnn amansz bir z eletirisi altnda ortaya kabilir. Onlar bu noktada destelemek bizim dorudan grevimizdir. Onlarn tartmasn yapay olarak engelleyip gemiin hatalarnn stn rtmeye almak, ilkin in Komnist Partisine muazzam zararlar verecektir. Ona, en ksa zamanda, kendisini Menevizmden ve Meneviklerden arndrmakta yardm etmezsek, blnmelerle, firarlarla ve

eitli gruplarn bktrc mcadelesiyle uzatmal bir bunalma girecektir. Dahas, oportnizmin ar yenilgileri, anarko-sendikalist etkilere yolu aabilir. Eer, iilerin kitlesel bir hareketine ramen, sendikalarn gl ykseliine ramen, lkedeki devrimci toprak hareketine ramen, Komnist Parti eskiden olduu gibi bir burjuva partinin tamamlayc bir uzants olarak kalmak zorundaysa ve dahas, bu burjuva parti tarafndan yaratlan ulusal hkmete girmek zorundaysa, bu durumda drste unu sylemek ok daha iyi olurdu: inde henz bir Komnist Partinin zaman gelmemitir. Komnist Partiyi hi ina etmemek, tam da partinin ii kitleleriyle kan bayla birletii ve on yllarca yaayp gidecek byk geleneklerin oluturulduu bir devrim dneminde onu bu kadar kaba biimde gzden drmekten ok daha iyidir.

Tempo Konusunda Kim Hatalyd?

20. Stalinin tezlerinde, phesiz btn bir blm Muhalefetin hatalarna adanmtr. Tezler, saa, yani bizzat Stalinin hatalarna iddetli darbeler vurmak yerine, sola atmaya giriiyor ve bylelikle hatalarn daha da derinletiriyor, kafa karkln arttryor, k yolunu daha da zorlatryor ve nderliin izgisini uzlama bataklnn iine srklyor. 21. Temel sulama: Muhalefet indeki devriminin hzl bir tempoda geliemeyeceini anlamyor. u ya da bu nedenle tezler buraya Ekim devriminin temposunu iin iine sokuturuyor. Tempo sorunu ortaya atlacaksa, bu, Ekim devriminin harici cetveliyle deil, in devriminin kendisinin dahili snf ilikileriyle llmelidir. in burjuvazisi, bilindii gibi, yava bir tempo hakkndaki hkmlere aldrmad. 1927 Nisannda, tm gcyle devrime saldry balatmak iin, kendisine yeterince hizmet eden birleik cephe maskesini karp atmann tam zaman olduunu dnd. Komnist Parti, proletarya, bir o kadar da sol Kuomintang yeleri, kendilerinin bu darbe iin tamamen hazrlksz olduklarn gsterdiler. Niin? nk nderlik yava bir tempoya bel balamt, nk geride umutsuzlukla ylece durmutu, nk kendisine kuyrukuluk bulamt. 23 Nisanda, yani an Kay-ekin darbesinden sonra, Kuomintang Merkez Komitesi[28] sol Wuhan hkmetiyle birlikte bir manifesto yaynlad, unlar deniliyordu: Bize yaplabilecek tek ey olarak kalan, hl zaman varken harekete gemediimiz iin zgn olduumuzu [!] belirtmektir. Bu nedenle itenlikle zr dileriz [!]. (Pravda, 23 Nisan 1927) Bu mahzun ve mzmz itiraflarda, kendi yazarlarnn arzularna karn, in devriminin temposu konusundaki Stalinist felsefenin acmasz bir yalanlamas aa vurulmaktadr. 22. alan kitlelerin bamsz bir mcadeleye doru srklendikleri bir anda burjuvaziyle blou savunmaya devam ettik. San deneyimlerinden faydalanmaya abaladk ve onlarn elinde bir piyon haline geldik. Kendi partimizden, an Kay-ekin Mart 1926daki darbesini, iilerin ve kyllerin katledilmesini ve genel olarak Kuomintang nderliinin kar-devrimci karakterini aka gsteren tm olgular saklayarak ve bunlarn yaynlanmasn yasaklayarak basnmzda bir devekuu politikasn srdrdk. Kendi partimizin bamszlna sahip kmay ihmal ettik. Bu parti iin tek bir gazete bile kurmadk. ilerin ve kyllerin karlarn pratikte feda ettik (Tan Ping-an). Askerleri kazanmak iin tek bir ciddi adm bile atmadk. an Kay-ek etesinin, merkezin askeri diktatrln, yani burjuva kardevrimin diktatrln kurmasna izin verdik. Darbenin hemen arifesinde, an Kay-eki

methettik. Onun disipline boyun ediini ve bizim becerikli bir taktik manevrayla in devrimini tehdit eden beklenmedik bir saa dnn nn kesmeyi baardmz (Tan Ping-ann brorne Raskolnikovun nsz) iln ettik. Olaylarn tm geliim izgisi boyunca hep geride kaldk. Her admda, burjuvazinin yararna olacak ekilde tempo kaybettik. Bu ekilde, burjuva kar devrimi iin en elverili koullar hazrladk. Sol Kuomintang en azndan bize samimi mazeretini bildirdi. Stalinin tezleri, tersine, bu gerekten benzersiz kuyruku hatalar zincirinin btnnden u fevkalde sonucu karyor: Muhalefetin talep ettii ey ok hzl bir tempodur. 23. Partimizin toplantlarnda, ar sol anghayllarn ve genel olarak inli iilerin arlklaryla an Kay-eki provoke etmekle sulandklar giderek daha sk duyuluyor. Kimse bir rnek gstermemektedir. Ayrca bu neyi kantlard? Milyonlar kendi girdabna srkleyen gerek hibir halk devrimi, szm ona arlklar olmakszn ilerlemez. Yeni uyanan kitlelere burjuva dzeni rahatsz etmeyecek bir yry hattn salk vermeye alan bir politika iflah olmaz filistenlerin politikas olabilir ancak. Bu politika Cavaignaclara ve Kornilovlara gecikmi beddualar yadrrken ayn zamanda solun szde arlklarn alenen suladnda, her zaman olduu gibi i savan mantna kafasn arpp kracaktr. inli iilerin hatalar u gerekte yatyor; devrimin kritik an, onlar hazrlksz, rgtsz ve silahsz yakalamtr. Ama bu onlarn hatas deil, talihsizliidir. Bunun sorumluluu btnyle, zamann akp gitmesine seyirci kalan kt bir nderliin stne dmektedir.

Yeni Bir Devrimci Merkez Zaten Mevcut mu, Yoksa nce Yaratlmas m Gerekiyor?
24. in devriminin bugnk durumu zerine tezler unu iln ediyor: an Kay-ekin darbesi, artk Gneyde iki kampn, iki hkmetin, iki ordunun, Wuhanda devrimci ve Nankingde kar devrimci olmak zere iki merkezin olaca anlamna gelir. Ne kadar eksik, yzeysel, kaba bir tarif. Sorun, Kuomintangn iki yars sorunu deil, snf glerinin yeni bir gruplan sorunudur. Wuhan hkmetinin, an Kay-ek tarafndan yere serilen devrimi kald noktadan srdrecek, oluumunu tamamlam bir merkez olduuna inanmak, Nisandaki kar-devrimci darbeye kiisel bir serkelik, yknn bir perdesi gzyle bakmaktr; tek kelimeyle hibir ey anlamamaktr. iler sadece ezilmediler. Kendilerine nderlik edenler tarafndan ezildiler. Kitlelerin, dn btn Kuomintanga besledikleri ayn gvenle bugn sol Kuomintang takip edeceklerine inanlabilir mi? Bundan byle mcadele yalnzca emperyalizmle ittifak yapan nceki militaristlere kar deil ayn zamanda kkten yanl olan politikamzn bir sonucu olarak askeri aygt ve ordunun hatr saylr bir kesimini ele geiren ulusal burjuvaziye kar da yrtlmelidir. Devrimin yeni ve daha st bir aamasnda mcadele iin, aldatlm kitleler hereyden nce kendilerine gven duymalar iin esinlendirilmeli ve henz uyanmam kitleler ayaa kaldrlmaldr. Bunun iin, hereyden nce, drt snf blounu desteklemek amacyla iilerin ve kyllerin karlarn feda eden (Tan Ping-an) u utanlacak politikadan tek bir

iz bile kalmad gsterilmek zorundadr. Bu politika dorultusuna meyledecek herkes in Komnist Partisinden acmaszca defedilmelidir. Bugn, kanl deneyimlerden sonra, milyonlarca ii ve kylnn, yalnzca Kuomintangn bayra azck dalgalanrsa harekete geebilecekleri ve ynlendirilebilecekleri eklindeki acnacak derecede sefil ve brokratik dnce terk edilmelidir. (Kuomintangn mavi bayran kimseye teslim etmeyeceiz diye baryor Buharin.) Hayr, kitleler, devrimci bir programa ve kendi saflarndan yeeren ve kendi bnyesinde kitlelerle ban ve onlara sadakatin garantisini barndran bir sava rgte gereksinim duyuyorlar. Wuhann yetkilileri bunun iin yeterli deildir: bunun iin iilerin, kyllerin ve askerlerin sovyetlerine, emekilerin sovyetlerine ihtiya var.

Sovyetler ve ilerin ve Kyllerin Silahlanmas

25. Hayati ve vazgeilmez olan sovyet slogann reddettikten sonra, Yolda Stalinin tezleri biraz beklenmedik bir ekilde, temel kar devrim panzehirinin [?] iilerin ve kyllerin silahlanmas olduunu iln ediyor. ilerin silahlanmas phesiz gerekli bir eydir. Bu noktada hibir farkllmz yok. Fakat ta bugne kadar devrimin iyilii iin iilerin en dk dzeyde silahlandrlmasnn neden doru kabul edildiini, Komintern temsilcilerinin iilerin silahlanmasna gerekte kar ktklarn (Kominterndeki SBKP delegasyonuna yoldan mektubu[29]); kendilerini silahlandrmann tm imknlarna sahipken iilerin darbe srasnda kendilerini silahsz bir durumda bulmalarn nasl aklayacaz? Tm bunlar, an Kay-ekle bozumama, an Kay-eki gcendirmeme, onu saa itmeme arzusuyla aklanabilir ancak. Mucizevi panzehir tam da en fazla ihtiya duyulduu gn ortalkta yoktu. Bugn iiler kendilerini Wuhanda da silahlandrmyorlar, Wang ing-weiyi uzaklatrmamak iin. 26. ilerin ve kyllerin silahlanmas mkemmel bir eydir. Fakat mantkl olunmal. Gney inde zaten silahlanm kyller bulunuyor; bunlar szde ulusal ordulardr. Bugne kadar, kar-devrimin panzehiri olmaktan olduka uzak, onun aracydlar. Niin? nk politik nderlik, ordu kitlesini asker sovyetleri araclyla kucaklamak yerine, siyasi dairelerimizin ve komiserliklerimizin darda saf bir kopyasn oluturmakla urat, bunlar da bamsz bir devrimci parti ve asker sovyetlerinin yokluunda burjuva militarizminin bo bir kamuflajna dnt. 27. Stalinin tezleri sovyet slogann, devrimci Kuomintang hkmetine kar mcadelenin bir slogan olaca argmanyla reddediyor. Ama bu durumda, kar devrimin temel panzehiri, iilerin ve kyllerin silahlanmasdr szlerinin anlam nedir? iler ve kyller kime kar kendilerini silahlandracaklar? Bu silahlanma devrimci Kuomintangn hkmet otoritesine kar olmayacak m? iler ve kyllerin silahlanmas slogan, eer bir laf, bir hile, bir maskaralk deil de bir eylem arsysa, ii ve kyl sovyetleri sloganndan daha az keskin bir nitelikte deildir. Silahlanm kitlelerin kendi saflarnda veya kar saflarda, kendileriyle uyumayan ve kendilerine dman bir brokrasinin hkmet otoritesine katlanacaklar akla yatkn mdr? Bugnn koullarnda iilerin ve kyllerin gerek bir silahlan kanlmaz olarak sovyetlerin oluturulmasn ierir. 28. Dahas: Kitleleri kim silahlandracak? Silahlanm insanlar kim ynetecek?

Milliyeti ordular ilerledike ve Kuzey ordular geri ekildii srece iilerin silahlanmas grece kolaylkla gerekleebilirdi. i, kyl ve asker sovyetlerinin gereken zamanda rgtlenmesi kar-devrime kar gerek bir panzehir anlamna gelirdi. Ne yazk ki gemiin hatalar dzeltilemez. Tm durum bugn artk ktye doru keskin bir dn yapmtr. iler tarafndan kendiliinden ele geirilen ok az saydaki silah bile (sz edilen arlklar bunlar deil mi?) onlarn elinden alnmtr. Kuzeydeki ilerleyi askya alnmtr. Bu koullar altnda iilerin ve kyllerin silahlanmas zahmetli ve zor bir grevdir. Sovyetlerin zamannn henz gelmediini iln etmek ve ayn zamanda iilerin ve kyllerin silahlanmas slogann atmak kafa karkl yaratmak demektir. Devrimin daha ileri bir geliiminde, iilerin silahlanmasn gerekten idare etme ve bu silahl kitleleri ynetme yeteneindeki organlar haline gelebilecek olan yalnzca sovyetlerdir.

Sovyetleri Oluturmak Neden mknszdr?

29. Buna tezler yle cevap veriyor: lkin, sovyetler her elverili anda yaratlamaz, yalnzca devrimci dalgann zel bir ykseli dneminde yaratlrlar. Eer bu szlerin herhangi bir anlam varsa o da udur: Gl devrimci ykseliin son dneminin balangcnda kitlelere sovyetleri oluturma ars yapmayarak uygun ann geip gitmesine izin verdik. Bir kez daha: Gemiin hatalar dzeltilemez. Eer in devriminin uzun bir sre iin ezildii dncesindeysek, sovyet slogan doal olarak kitleler iinde hi yank bulmayacaktr. Ama o zaman, iilerin ve kyllerin silahlanmas slogan haydi haydi temelsizdir. Ne var ki biz, izlenen yanl politikann sonularnn bu kadar ar ve derin olduuna inanmyoruz. Yakn gelecekte yeni bir devrimci ykseli imkn ve ihtimalinden sz etmek iin birok veri mevcuttur. Dierleri bir tarafa, bu, an Kay-ekin kitlelerle flrt etmeye, iilere sekiz saatlik ign ve kyllere her eit skntdan kurtulma sz vermeye vb. zorlanmasyla da ortaya kmaktadr. Toprak hareketinin daha da yaygnlamas ve kentin kk-burjuva kitlelerinin aka emperyalizmin ajan olan an Kay-ekin karsna gemesi durumunda, bugn hrpalanm proleter ncnn yeni bir saldr iin emekilerin saflarn yeniden toparlayaca ok daha elverili koullar yakn bir gelecekte ortaya kabilir. Bunun gereklemesinin bir ay m yoksa daha uzun mu srecei fark etmez; mutlaka, buna kendi programmz ve kendi rgtlerimizle hazrlanmak zorundayz. Dier bir deyile: sovyetler slogan in devrimin tm gidiatna bundan byle elik edecek ve onun kaderini belirleyecektir. 30. kincisi diyor tezler, sovyetler gevezelik etmek iin ekillendirilmez; ncelikle mevcut devlet iktidarna kar mcadele organlar olarak ve iktidarn fethi iin oluturulurlar. Sovyetlerin gevezelik iin oluturulmad, bu tezlerdeki belki de yegne doru noktadr. Ancak bir devrimci, iilerin ve kyllerin silahlanmasn da gevezelik iin nermez. Bu noktada kim, bugnk aamada sovyetlerin sonucunun yalnzca bir gevezelik olabileceini, ama tersine iilerin ve kyllerin silahlanmasndan ciddi bir eyler kacan sylyorsa, o ya kendisini ya da bakalarn alaya alyordur. 31. nc bir argman: bugn Wuhanda, 23 Nisan tarihli resmi duyurularnda an Kayekin darbesi karsnda uyuya kaldklar iin zr dileyen bir dizi sol Kuomintang rgtlenmesinin mevcut olmas dolaysyla, tezler u sonucu karyor: u anda bu blgede devrimci Kuomintangnkinden baka bir hkmet otoritesi olmadndan dolay sovyetlerin oluturulmas sol Kuomintanga kar bir ayaklanma anlamna gelecektir.

Bu szler, devrimci otorite hususunda hayli aygtvari bir brokratik kavray kokmaktadr. Hkmet gelien snf mcadelesinin ifadesi ve pekimesi olarak deil, Kuomintang iradesinin kendinden menkul ifadesi olarak ele alnyor. Snflar gelirler ve giderler, ama Kuomintangn sreklilii sonsuza dek devam eder. Ama Wuhan devrimin merkezi olarak adlandrmak, onun gerekten de merkez olmas iin yetmez. an Kay-ekin tara Kuomintang elinin altnda eski, gerici, karc bir brokrasiye sahipti. Sol Kuomintangn neyi var? u anda hibir eyi ya da neredeyse hibir eyi. Sovyet slogan, tam da ikili hkmetin gei rejiminden dolay, yeni bir devlet iktidarnn gerek organlarnn oluturulmas arsdr. 32. Ve, sovyetlerin, iddiaya gre bu blgedeki yegne hkmet otoritesi olan devrimci Kuomintang hkmetine ilikin tavr ne olacaktr? Hakikaten klasik bir soru! Sovyetlerin devrimci Kuomintanga ilikin tavr, devrimci Kuomintangn sovyetlere ilikin tavrna uygun olacaktr. Dier bir deyile: sovyetler ortaya kt, kendini silahlandrd, pekitirdii lde, ona, yalnzca, kendisini silahl ii ve kyllere dayayan bir hkmet olarak tahamml edebilirler. Sovyet sistemini deerli klan ey, bilhassa dorudan devrim dnemlerinde, merkezi ve yerel hkmet otoriteleri arasnda anlamay garanti altna almann en iyi aralarn sunmas gereidir. 33. Yolda Stalin, 1925e kadar, Kuomintang bir ii ve kyl partisi (!?) olarak adlandrd (Leninizmin Sorunlar, s.264). Bu tanmlamann Marksizmle ortak olan hibir yan yoktur. Fakat aktr ki, bu yanl formlasyonla Yolda Stalin, Kuomintangn temelinin ii ve kyllerin bir anti-burjuva ittifak olduu dncesini ifade etmek istemiti. Sylendii dnemde bu kesinlikle yanlt: iiler ve kyllerin Kuomintang izledikleri dorudur, ama onlar burjuvazi tarafndan ynlendirildiler ve bunun onlar nereye gtrdn biliyoruz. Bu tr bir partiye ii ve kyllerin partisi deil, burjuva partisi denir. Burjuvazinin geri ekilmesinden sonra (yani, silahsz ve hazrlksz proletaryay katletmesinden sonra) devrim, Staline gre, yeni bir aamaya girmitir. Bu aamada devrime sol Kuomintang tarafndan yani en azndan byle kabul etmek zorundayz, nihayetinde Stalinist ii ve kyl partisi fikrini gerekletirecek olan bir rgt tarafndan nderlik edilecektir. Soru udur: o halde niin ii ve kyl sovyetlerinin oluturulmas, ii ve kyl Kuomintangnn otoritesine kar bir sava anlamna gelsin? 34. Baka bir argman: sovyetlerin oluturulmas arsn yapmak in halknn dmanlarna, devrimle savamalar, yeni efsaneler retmeleri ve inde ulusal bir devrimin deil, Moskova sovyetletirmesinin yapay bir naklinin sz konusu olduu yalann yaymalar iin ellerine yeni bir silah vermek anlamna gelir. nsan afallatan bu argman, eer kitlelerin devrimci hareketini gelitirir, geniletir ve derinletirirsek, in halknn dmanlarnn ona iftira etme abalarn ikiye katlayaca anlamna geliyor. Bu argmann baka bir anlam olamaz. Dolaysyla hibir anlam yoktur. Belki de tezler, in halknn dmanlarn deil de, bizzat halk kitlelerinin Moskova sovyetletirmesinden duyduu korkuyu aklda tutuyor. Peki bylesi bir dn neye dayandrlyor? ok iyi biliniyor ki, ulusal burjuvazinin her eidi, sa, merkezi ve solu, tm politik faaliyetlerinde kendilerine byk bir gayretle koruyucu bir Moskoval boyas srmekteler: Komiserler, orduda politik mevkiler, politik daireler, merkez komite plenumlar, kontrol komisyonlar vb. oluturuyorlar. in burjuvazisi, kendi snfsal hedeflerine hizmet edecek ekilde dikkatlice hile katt Moskoval biimlerin naklini yapmaktan hi de

korkmuyor. Peki neden bunlar uyguluyorlar? Moskovaya duyduklar aktan deil, halk kitleleri iin ok popler olduklarndan dolay. in kyls, sovyetlerin topra Rus kyllerine verdiini biliyor ve kim bunu bilmiyorsa renmelidir. inli iiler, sovyetlerin Rus proletaryasnn zgrln garanti altna aldn biliyor. an Kay-ekin kar-devriminin deneyimi, ileri iilerin, tm proletaryay kucaklayan ve kentin ve krn ezilen kitleleriyle ibirliini teminat altna alan bamsz bir rgt olmadka devrimin zafer kazanamayacan anlamalarn salamtr. Sovyetlerin olumas, inli kitlelerin kendi deneyimlerinin sonucudur ve onlar asndan sovyetletirmenin yapay bir nakli olmaktan tmyle uzaktr. Olgulara gerek adlaryla seslenmeyen bir politika yanl bir politikadr. Devrimci kitlelerin ve devrimin nesnel gereksinimlerinin yol gstericiliinde olunmal, dmann sylediklerinin deil. 35. Deniliyor ki: Hankow hkmeti yine de bir gerektir. Feng Y-ziang bir gerektir, Tang eng-ih bir gerektir, ve ellerinin altnda silahl gler vardr; ne Wuhan hkmeti, ne Feng Y-ziang ne de Tang eng-ih sovyet istemiyor. Sovyetleri oluturmak, bu mttefiklerle ayrmak anlamna gelebilir. Bu argman tezlerde aka formle edilmese de, yine de birok yolda iin belirleyicidir. Zaten Stalinden Hankow hkmetinin devrimci merkez, yegne hkmet otoritesi olduunu duyduk. Ayn zamanda, parti toplantlarmzda Feng Y-ziang iin bir reklam kampanyas yrtlyor: Eski bir ii, drst bir devrimci, gvenilir bir adam vb. Tm bunlar, gemi hatalarn, ok daha felket getirici bir ekle brnebilecei koullarda tekrar edilmesidir. Hankow hkmeti ve ordu ynetimi, yalnzca, radikal bir tarm programyla, byk toprak sahipleri ve burjuvaziden gerek bir kopula ilgileri olmad iin ve sala bir uzlama dncesini gizliden gizliye beslediklerinden dolay sovyetlere kar olabilir. Ama bu durumda sovyetleri oluturmak haydi haydi nem kazanyor. Hankowun devrimci unsurlarn sola itmenin ve kar-devrimcileri geri ekilmeye zorlamann biricik yolu budur. 36. Fakat eer sovyet, Hankowun yegne hkmetiyle bir sava yrtmese bile, yine de ikili iktidar elerini beraberinde getirmeyecek midir? Hi kukusuz. Her kim gerekten bir ii ve kyl hkmetine doru gidiyorsa, sadece lafta deil gerekte de anlamaldr ki, bu gidiat belli bir ikili iktidar dneminden geerek ilerler. Bu dnemin ne kadar srecei, hangi somut biimleri alaca, Hankowdaki yegne hkmetin nasl davrandna, Komnist Partinin bamszlna ve inisiyatifine, sovyetlerin ne kadar hzl gelitiine vb. baldr. Her durumda, gerek ii ve kyl Sovyet hkmetini tamamlanm bir demokratik programla donatarak, ikili iktidardaki ii ve kyl esini glendirmek bizim grevimiz olacaktr. 37. Fakat anghay, Hankowu vb. sprp atabilecek dzinelerce yabanc sava gemisi Sar nehirde demirlidir. Bu koullarda sovyetleri oluturmak delilik deil midir? Bu argman da Stalinin tezlerinde formle edilmiyor, ama parti toplantlarnda her yerde yanklanyor (Martinov, Yarovlavski ve dierleri). Martinov ekol, Britanya gemilerinin toplar korkusuyla sovyet fikrini yok etmeye baylr. Bu hner yeni deildir. 1917de, Sosyal Devrimciler ve Menevikler, iktidarn sovyetler tarafndan ele geirilmesinin, Mttefiklerin Krontad ve Petrograd igali anlamna gelebileceini syleyerek bizleri korkutmaya altlar. Yantmz uydu: Sadece devrimin derinletirilmesi onu koruyabilir. Yabanc emperyalizm sadece in burjuvazisine bir para ayrcalk verme pahasna inde kendi konumunu glendiren bir devrime raz gelecektir. Emperyalizmin smrge temelini oyan her gerek halk devrimi kanlmaz olarak onlarn azgn direniiyle karlaacaktr.

Yar yolda durmaya abaladk, ama bu yegne doru izgi, Nankingi emperyalizmin toplarndan ancak inli iileri an Kay-ekin makineli tfeklerinden koruyabildii kadar korudu. Deneyimlerimizin kantlad gibi, yalnzca in devriminin gerek kitle eylemi aamasna geii, yalnzca ii, kyl ve asker sovyetlerinin oluumu, yalnzca devrimin toplumsal programnn derinlemesi, sovyetlere duyduklar sempatiyi canlandrarak yabanc ordu kuvvetlerinin saflarna karklk sokabilir ve bylece devrimi d darbelerden gerekten koruyabilir.

Stalinin Tezleri Sovyetlerin Yerine Ne neriyor?

38. Gelecein sovyetlerinin hazrlk unsurlar olarak devrimci kyl komitelerinin, ii sendikalarnn ve dier kitle rgtlerinin oluturulmas. Bu rgtlerin gidiat nasl olacak? Tezlerde bunun hakknda tek bir szck bile bulamayz. Gelecein sovyetlerinin hazrlk unsurlar laf, laftan te bir ey deildir. Bu rgtler bugn ne yapacaklar? Grevler ve boykotlar yapmak, brokratik aygtn belini krmak, kar-devrimci askeri gruhu yok etmek, byk toprak sahiplerini defetmek, tefeci ve zengin kyllerin mfrezelerini silahszlandrmak, ii ve kylleri silahlandrmak, tek kelimeyle, gndemdeki tm demokratik ve tarm devrimi sorunlarn zmek ve bylece kendilerini iktidarn yerel organlar konumuna ykseltmek zorunda olacaklardr. Fakat bu durumda yalnzca grevlerine pek uymayan trden sovyetler olacaklardr. Tezler bu nedenle, eer bu neriler bir para bile ciddiye alnmak durumundaysa, sovyetin bizzat kendisi yerine, ikamesini oluturmay neriyor. 39. nceki tm kitle hareketleri srasnda, sendikalar, (Hong Kong, anghay ve her yerde) sovyetlerin ilevlerine ok yakn ilevleri yerine getirmeye zorlandlar. Fakat bunlar tam da, sendikalarn btnyle yetersiz kald ilevlerdi. Zira ok az sayda iiyi kapsyorlar. Kentlerde proletaryaya meyleden kk-burjuva kitleleri ise hi kapsamyorlar. Kentin yoksul nfusuna mmkn olan en az zararla grevleri baaryla sonulandrmak, erzaklarn datm, vergi politikasna katlm, silahl kuvvetlerin oluturulmasna katlm, eyaletlerde tarm devriminin gerekletirilmesi gibi grevler, ancak ynetici rgtler sadece proletaryann tm kesimlerini kucaklamakla kalmayp onlar bizzat faaliyetlerinin ierisinde kentin ve krn yoksul nfusuyla sk skya baladnda, gerekli olan ezici bir zaferle yerine getirilebilir. En azndan, an Kay-ekin askeri darbesinin her devrimcinin kafasna, sendikalarn ordudan ayrmasnn bir ey, birleik ii ve asker sovyetlerinin ise tamamen baka bir ey olduu gereini soktuu dnlmelidir. Devrimci sendikalar ve kyl komiteleri, dmann nefretini sovyetlerden daha az ortaya kartmaz. Ancak bu rgtler, dmann darbelerini savuturmakta sovyetlerden ok daha zayftrlar. Eer proletaryann kent ve krn ezilen kitleleriyle ittifakndan -liderler arasndaki bir ittifaktan, kararsz temsilciler araclyla yar sulandrlm bir ittifaktan deil, dmana kar kitle mcadelelerinde ina edilmi ve elikletirilmi gerek bir sava ittifakndan- ciddi bir biimde sz edeceksek, byle bir ittifakn sovyetlerden baka bir rgtsel biimi olmayacaktr. Bunu ancak, uzlamac liderlere tabandaki devrimci kitlelerden daha fazla gvenen kiiler reddedebilir.

Sol Kuomintangdan Kopmak Zorunda myz?

Yukardaki szlerden, Komnist Partinin Kuomintangdan kopmas hakkndaki fsltlarn ne kadar aslsz olduu anlalabilir. Bunun anlam diyor tezler, sava alanndan kamak ve Kuomintangdaki mttefiklerimizi devrim dmanlarnn sevinci karsnda yzst brakmaktr. Bu dokunakl satrlar btnyle yersizdir. Sorun, bir bloktan kopma deil, onu hazrlama sorunudur; bamllk temelinde deil, gerek bir hak eitlii temelinde. Devrimci bir Kuomintang u anda oluturulmak zorundadr. Biz, komnistlerin Kuomintang ierisinde almalarndan ve ii ve kylleri sabrla kendi taraflarna ekmelerinden yanayz. Komnist Partinin kk-burjuva bir mttefiki kazanmas, her bocalamasnda Kuomintangn nnde secdeye vararak deil, iilere aka ve dorudan, kendi adyla, kendi bayra altnda giderse, onlar bunun etrafnda rgtlerse ve Kuomintanga rneklerle ve fiilen, bir kitle partisinin ne olduunu gsterirse, Kuomintangn her ileri admn destekleyerek, her bocalamann, her geri admnn acmaszca maskesini drerek ve Kuomintang ile bir bloun ii, kyl ve asker sovyetleri biiminde gerek bir devrimci temelini yaratarak mmkn olabilir. 40. Muhalefetin, Komnist Partinin politik yaltlmln savunduu ileri srmek samalktr. Bu iddia, Muhalefetin, Britanya sendikalarndan ekilmeyi savunduu iddias kadar gereklerden uzaktr. Her iki itham da, sadece sa Kuomintangla ve hain Genel Konseyle[30] blou maskelemeye hizmet ediyor. Muhalefet iilerin kent ve krn yoksul nfusuyla sk bir sava ittifak oluturmak ve iilerin, kyllerin ve kent kkburjuvazisinin devrimci diktatrlne doru ynelmek maksadyla, canla bala Kuomintangn devrimci unsurlaryla bir blou gelitirmek ve glendirmekten yanadr. Bunun iin unlar zorunludur: (a) Komnist Partinin ii ve kyllerin karlarn, burjuvaziyi ulusal devrim kampnda tutma topik hedefine kurban ettii trden bloklar felket getirici biimler olarak kabul etmek; (b) dorudan ya da dolayl olarak kendi partimizin bamszlna engel olan ve onu dier snflarn denetimine tbi klan trden bloklar kategorik olarak reddetmek; (c) Komnist Partinin bayraklarn indirdii ve kendi etkisinin ve kendi otoritesinin bymesinden mttefikleri lehine feragat ettii trden bloklar kategorik olarak reddetmek; (d) blou, yanl anlamalara, diplomatik manevralara, dalkavuklua, ikiyzlle dayandrmayp, aka formle edilmi ortak grevlerle oluturmak; (e) bloun koullarn ve snrlarn tam bir kesinlikle ortaya koymak ve bunlar herkesin bilmesini salamak; (f) Komnist Parti iin tam eletiri zgrln korumak ve kendini dier snflara dayandran veya dier snflara bal bir mttefikin sadece geici bir birliktelik, koullarn zorlamasyla bir muhalife ve bir dmana dnebilecek olan bir birliktelik olduunu bir an iin bile unutmakszn, mttefiklerine kar da dmana olduu kadar tetikte olmak; (g) kk-burjuva kitlelerle ba, onlarn parti liderleriyle badan daha yksek tutmak; (h) son olarak, yalnzca kendimize, kendi rgtmze, ordularmza ve gcmze bel balamak.

Komnist Parti ile Kuomintangn gerek bir devrimci blou yalnzca bu koullar gzeterek mmkn olabilir, bocalayan ve tesadflere bal liderlerin bir blou deil, proletaryann ncsnn politik hegemonyasnda kentin ve krn tm ezilen kitlelerine dayanan bir blok.

in Devriminin Sorunlar ve ngiliz-Rus Komitesi

41. in devriminin ynlendirilmesinde taktiksel yanllarla deil, kkten hatal bir izgiyle kar karya kaldk. Yukarda sergilenen hereyden berrak bir ekilde kan budur. indeki politikamz, ngiliz-Rus Komitesine ynelik politikamzla karlatrldnda bu daha da belirgin hale gelir. Bu sonuncusunda, oportnist izginin tutarszl kendisini indeki kadar trajedik bir biimde ortaya koymamtr, ama daha eksik ve daha az ikna edici deildir. 42. Britanyada, inde olduu gibi, devrimci veya sola doru ilerleyen kitlelerle hain liderler arasnda gittike derinleen uurum pratikte grmezden gelinirken, kat liderlerle, bireysel ilikilere, diplomatik kombinasyonlara dayanan bir yaknlamaya dnk bir izgi izlendi. an Kay-ekin peinden gittik ve bu nedenle in komnistlerini, an Kay-ekin Komnist Partiye dayatt diktatoryal koullar kabul etmeye srkledik. Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyinin temsilcileri Purcellin, Hicksin, Citrinein ve reksnn peinden kotuu ve prensipte sendikal harekette tarafszlk konumunu benimsedii lde, Genel Konseyi Britanya proletaryasnn yegne temsilcisi olarak deerlendirdiler ve kendilerini Britanya ii hareketinin ilerine mdahale etmemek zorunda braktlar.[31] 43. ngiliz-Rus Komitesinin Berlin konferansnn kararlar, tescilli grev krclarn istei karsnda, gelecekteki grevcilere vereceimiz destekten vazgememiz anlamna gelir. Bu kararlar, faaliyetlerinin tm, Britanya ii snfnn biricik temsilcileri olarak grdmz hainlere kar ynelen sendika aznlna ak bir ihanet ve onlar knama ile e anlamldr. Sonu olarak, iine karmama resmi bildirgesi, en geri ve en muhafazakr biimlere sahip bir ii hareketinin ulusal darlna prensipte verdiimiz kapitlsyon anlamna geliyor. 44. Tpk Citrinein bizi sendikalarn i ilerine mdahale etmekle sulamas gibi, an Kayek de bizi inin i ilerine mdahale etmekle suluyor. Her iki sulama da sadece, tm dnyann ezilen kitlelerinin kaderiyle ilgilenme cretini gsteren bir ii devletine kar dnya emperyalizminin sulamalarnn suretidirler. Citrine gibi an Kay-ek de, farkl koullar ve farkl noktalarda, emperyalizmin ajan olarak kalmaya devam ediyor, her ne kadar geici olarak onunla atsa da. Eer bylesi liderlerle ibirlii peinden gidersek, her zaman, devrimci seferberlik yntemlerimizi daha fazla kstlamak, snrlamak ve idi etmek zorunda kalrz. 45. Hatal izgimiz sayesinde, Genel Konseye yalnzca, greve ihanet etmesinden sonra sarslan konumunu muhafaza etmesinde yardmc olmadk, dahas, bize alakgnlllkle kabul ettiimiz kstah talepler dayatmas iin gerekli tm silahlar kendisine saladk. Hegemonya laflarnn nlamas altnda, in devriminde ve Britanya ii hareketinde moralman alt edilmiiz gibi davrandk ve bylelikle maddi yenilgimizi hazrladk. Oportnist bir sapma her zaman kendi izgisine gven kayb ile at ba gider. 46. Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyinden ilerine karmama garantisini alm olan Genel Konseyin iverenleri Chamberlaini, Bolevik propagandaya kar kendi mcadele yntemlerinin ltimatomlar ve tehditlerden ok daha etkili olduuna phesiz ikna ederler. Ne var ki Chamberlain, kombine yntemleri tercih ediyor ve Genel Konseyin diplomasisi ile Britanya emperyalizminin zorbaln birletiriyor.

47. Eer Muhalefete kar, Baldwin veya Chamberlainin de ngiliz-Rus Komitesinin kmesini istedii ileri srlyorsa, o takdirde, burjuvazinin politik mekanizmasndan hibir ey anlalmamtr. Baldwin, sola doru ilerleyen Britanya ii hareketi zerinde Sovyet sendikalarnn zararl etkisinden hakl olarak rkyordu ve halen de rkmektedir. Britanya burjuvazisi, Genel Konsey zerinde, Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyinin basncna kar kendi basncn uygulamaktadr ve bu alanda burjuvazi iin ta bandan beri zafer kazanmtr. Genel Konsey, sovyet sendikalarndan para almay ve maden iilerine yardm sorununda onunla grmeyi reddetmitir. Genel Konsey zerine basn uygulamakla Britanya burjuvazisi bu sayede Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyi zerine basn uygulad ve Berlin konferansnda bu sonuncusunun temsilcilerinden snf mcadelesinin temel sorunlarnda ei grlmemi kapitlasyonlar elde etti. Bu tr bir ngiliz-Rus Komitesi sadece Britanya burjuvazisine hizmet eder (bak. the Timesn aklamas). Bylesi bir bask ve antaj politikasyla Britanya burjuvazisi, akla aykr ve ilkesiz hareketlerimizle kaybettiimiz hereyi kazandndan tr, bu durum onu, Genel Konsey zerindeki basksn gelecekte de srdrmekten ve Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyi ile balar koparmasn talep etmekten al koymayacaktr. 48. Komnistleri Kuomintangdan atmak istemesinden dolay an Kay-ekin Muhalefet ile dayanma iinde olduu eklindeki imalar da ayn deerdedir. an Kay-ekin bir baka generale SBKPdeki Muhalefet ile bu noktada hemfikir olduunu syledii varsaylan bir deinme ortalkta dolatrlyor. Bu alntnn cmbzland belge metninde, an Kay-ekin szleri, onun grlerinin bir ifadesi olarak deil, dalaverelere, yalanlara ve hatta bizi arkadan daha iyi baklayabilmek iin birka gn boyunca kendisini bir sol komnist klna brndrmeye hazr ve kabiliyetli olduunun bir davurumu olarak zikredilmitir. Dahas sz konusu belge, Komintern temsilcilerinin indeki faaliyetleri ve izledikleri izgiye kar uzun bir iddianamedir. Belgeden alntlar cmbzlama ve onlara metinde ierilene ters anlamlar yklemek yerine, belgenin kendisini Kominternin bilgisine sunmak ok daha iyi olurdu.[32] Ne var ki, farazi alntlarn ktye kullanlmasn bir tarafa braksak da, bizler an Kay-ek ile bir bloa karyken, an Kay-ekin de her zaman komnistlerle bir bloa kar olduu rastlants olduu gibi kalr. Martinov ekolnn bundan kard sonu, Muhalefet politikasnn genel olarak gericilie hizmet ettiidir. Bu sulama da yeni deil. Rusyada Bolevizmin tm geliimi, Boleviklerin gericiliin ekmeine ya srd, Kadetlere kar monariye yardm ettikleri, SRler ve Meneviklere kar ise Kadetlere yardm ettikleri vb. gibi sonu gelmez Menevik ithamlarnn eliinde ilerledi. Renaudel, Radikallerin Sosyalistlerle kurduu bloa saldrdklarnda Fransz komnistlerini, Poincarea yardm etmekle itham etti. Alman Sosyal-Demokrasisi, Milletler Cemiyetine girmeyi reddediimizin ar emperyalistlerin ekmeine ya srdn defalarca ileri srd vs. vs. an Kay-ek tarafndan temsil edilen byk burjuvazinin proletarya ile balar koparmay gerekli grmesi ve te taraftan devrimci proletaryann da burjuvazi ile balar koparmay gerekli grmesi gerei, onlarn dayanmalarnn deil, aralarndaki uzlamaz snf antagonizmasnn bir kantdr. Muhalefeti, Chamberlainn, Thomasn veya an Kay-ekin ekmeine ya srmekle sulamak, dar kafal bir oportnizmi ispat etmek ve ayn zamanda politik izgimizin proleter ve devrimci karakterini istemeyerek de olsa kabul etmek demektir. 49. Britanyann ine mdahalesinin balamasyla ayn zamana denk gelen ngiliz-Rus Komitesinin Berlin konferans, Britanya emperyalizminin Uzak Doudaki cellt faaliyetine kar alnacak etkili nlemler sorununu ima etmeye bile cesaret edemedi. ngiliz-Rus

Komitesinin sava gerekten nlemek konusunda parman kprdatmaktan dahi aciz olduunun daha arpc bir kant bulunabilir mi? Ama bu komite sadece ie yaramaz olmakla kalmyor, her ikiyzllk ve aldatmaca gibi bu da, devrimci harekete snrsz zararlar getirdi. Genel Konsey bar mcadelesinde Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyi ile ibirlii iinde olduundan sz ederek, sava tehlikesinin harekete geirdii Britanya proletaryasnn bilincini sakinletirip ve yattrabiliyor. Tm-Birlik Sendika Merkez Konseyi bugn Britanya ii snf ve tm dnyann ii snf nnde, Genel Konsey hainlerinin uluslararas politikasnn bir eit garantr olarak grnyor. Genel Konseye kar Britanyadaki devrimci unsurlarn ynelttii eletiriler bu nedenle zayflamakta ve etkisini kaybetmektedir. Purcell, Hicks ve raks sayesinde, MacDonald ve Thomaslar, ii kitlelerini bizzat savan eiine dek uyuukluk iinde tutma imknn kazanyorlar, zaman geldiinde onlara demokratik anayurdun savunulmas arsnda bulunmak zere. Yolda Tomsky, son grmesinde (Pravda, 8 Mays) Thomaslar, Havelock Wilsonu ve borsann dier kiralk adamlarn eletirirken, ykc, paralayc, yattrc ve dolaysyla ok daha tehlikeli olan Purcell, Hicks ve reksnn faaliyetine tek kelimeyle bile deinmedi. Bu mttefiklere, grmede, sanki mevcut bile deillermiesine adlaryla deinilmedi. O halde onlarla bir blok niye? Gel gelelim gerekte mevcutlar. Onlar olmakszn Thomas politik olarak varolamaz. Thomas olmakszn Baldwin diye bir ey, yani ngilteredeki kapitalist rejim olmaz. En iyi niyetlerimizin tersine, Purcell ile bloa verdiimiz destek gerekte tm Britanya rejimini ve onun indeki faaliyetlerinin kolaylatrlmasn desteklemektir. Tm bu yaananlardan sonra bu nokta, Lenin okulundan gemi her devrimci iin aktr. Ayn ekilde, an Kay-ek ile ibirliimiz in proletaryasnn snfsal uyankln krletirmi ve bylelikle de Nisan darbesini kolaylatrmtr.

Aamalar Teorisi ve Tek lkede Sosyalizm Teorisi

50. Son zamanlarda Stalin tarafndan birok kez aklanan aamalar ya da admlar kuyruku teorisi esas itibaryla oportnist taktiin nedeni olarak hizmet grd. Eer in Komnist Partisinin tam rgtsel ve politik bamszl isteniyorsa, admlar atlanyor demektir. Eer iileri ve kylleri i savaa ekmek iin sovyet rgtleri talep ediliyorsa, aamalar atlanyor demektir. Eer bugn en esasl almay yrten Genel Konseyin hainleri ile politik bloun bozulmas isteniyorsa, aamalar atlanyor demektir. Muhafazakr burjuva ulusal Kuomintang hkmeti, an Kay-ekin askeri komutas, Genel Konsey, tek kelimeyle, mlk sahibi ve egemen snflarn basksyla kurulan ve devrimci snf hareketi iin bir engel oluturan kurumlardan her biri, bu teoriye gre, bizzat kitleler onun iinden geene dek politikann ayak uydurmas gerektii byk bir tarihsel aamadr. Bir kez bu yola girdiimizde, politikamz kanlmaz olarak devrimci bir faktrden tutucu bir faktre dnr. in devriminin geliimi ve ngiliz-Rus Komitesinin akbeti bu bakmdan taze uyarlardr. 51. Britanya proletaryasnn geen ylki byk grevinin yenilgisi ve bu ylki in devrimi gibi olgular, uluslararas ii hareketi iin sonular dourmadan geip gidemez, tpk Alman proletaryasnn 1923 gzndeki yenilgisinin izlerini brakmadan gemedii gibi.[33] Devrimci konumlarn kanlmaz olan geici zayflamas kendi bana byk bir illettir. Eer ynelim yanlsa, eer stratejik izgi hatalysa, uzun bir sre iin onarlmaz bir hale gelebilir. Tam da imdi, geici bir devrimci geri ekili dneminde, oportnizmin ve ulusal snrlln tm davurumlarna kar ve devrimci enternasyonalizm izgisi uruna mcadele her zaman olduundan daha zorunludur.

Mdahale etmeme ilkesini benimsemekle, delegasyonumuz, niyetlerinden bamsz olarak, ii hareketindeki en tutucu, en bozguncu eilimleri tevik etmektedir. SSCB iilerinin en geri ve en bkkn kesimlerinin, Britanyadaki grev mcadelesine veya in devrimine mdahale etmeyi yanl bulmasnda artc olan hibir ey yoktur. Her geen gn daha da sklaan biimde unu ileri sryorlar: Eer hibir mdahale olmazsa, dier lkelerdeki devrimlerin zaferi olmakszn bile tek lkede sosyalizmi ina edebileceimizi dnmyor muyduk? O halde yle bir politika gtmeliyiz ki, mdahaleyi kkrtmasn. Britanyann ve inin ilerine karmamz yanltr, nk olumlu sonular vermekten ok dnya burjuvazisini askeri mdahale yoluna srkler ve dolaysyla tek lkede sosyalizmin kuruluunu tehdit eder. Uluslararas devrimci hareketin yeni yenilgilerinden sonra, tek lkede sosyalizm teorisinin, yaratclarnn arzularndan bamsz olarak, devrimci hedefleri snrlamaya, mcadele ateini sndrmeye, ulusal ve tutucu dar kafalla dnk tm eilimleri hakl gstermeye, gdlemeye ve kutsamaya hizmet edeceine artk hi phe yoktur ve olamaz. Mdahale etmeme lehine en nemsiz bir sz, tek lkede sosyalizm teorisi tarafndan st rtlsn ya da rtlmesin, aslnda emperyalist tehlikeyi azaltaca yerde arttrr. in devrimi bakmndan, yalnzca daha derin bir kitle itkisinin, daha radikal bir toplumsal programn ve ii ve kyl sovyetleri slogannn, devrimi harici bir askeri saldrya kar ciddi biimde koruyabilecei tamamen aktr ve bu su gtrmez. Yalnzca, bayrana emekilerin ve ezilenlerin kendi taleplerini yazdklar bir devrim, sadece uluslararas proletaryann deil, ayn zamanda sermayenin askerlerinin de dikkatini ekme yeteneinde olabilir. Bunu kendi deneyimlerimizden yeterince iyi biliyoruz. sava yllarnda Arhangelskte, Odesada ve her yerde bunu grdk ve ispatladk. Uzlac ve hain nderlik, Nankingi ykmdan kurtarmad. Dman gemilerinin Sar Nehire girmesini kolaylatrd. Gl bir toplumsal hareketin eliinde devrimci bir nderlik, Sar Nehirin sularn, Lloyd George, Chamberlain ve MacDonaldn gemileri iin ok scak bir hale getirebilir. Her durumda, savunmann biricik yolu ve tek umudu budur. Sovyet cephesinin genilemesi ayn zamanda SSCBnin en iyi savunusudur. Bugnk koullar altnda, uluslararas durumumuzun ktletii veya sol hatalarn bir sonucu olarak her durumda ktleebilecei gibi szler sama laflardr. Eer konumumuz ktlemise, bu, mdahale edelim ya da etmeyelim, tarihsel ve uluslararas bir olay olan in devriminin yenilgisinin bir sonucudur. Emperyalizmin mdahalesine karmasaydk, ine kar ve bir o kadar da bize kar faaliyetlerini sadece kolaylatrm olurduk. Ama karmann da farkl trleri vardr. En yanl ve en tehlikeli mdahale, devrimin geliimini yarda kesmek iin aba harcamaktr. Bar mcadelesi, uluslararas politikamzn merkezine oturur. Ama Martinov ekolnn en ar temsilcileri bile, bar politikamzn in devriminin geliimiyle eliki iinde olabileceini veya tersine, onun geliiminin bar politikamzla eliki iinde olabileceini ileri srmeye cesaret edemediler. Biri dierini destekler. SSCByi savunmann en iyi yolu an Kay-ekin kar-devrimini alt etmek ve hareketi daha st bir aamaya ykseltmektir. Bylesi koullarda her kim inde sovyetleri reddederse, o, in devrimini silahszlandrr. Avrupa proletaryas ile ilikilerde her kim mdahale etmeme ilkesini iln ederse, o, proletaryann devrimci ncsn zayflatr. Her ikisi de uluslararas proletaryann balca kalesinin, SSCBnin konumunu zayflatr. Bylece bir hatann dierlerini nasl dourduunu ve Bolevizmin izgisinden hepten sapan bir izgiyi hep birlikte nasl rettiini gryoruz. Eletirel sesler ve uyarlar engelleme olarak

deerlendiriliyor. Resmi izginin saa kay, sola vurulan darbelerle tamamlanyor. Bu yolda devam etmek, Sovyet devleti kadar Komintern iin de en byk tehlikeleri iermektedir. Bu tehlikeleri uluslararas proleter ncden gizleseydik, komnizm bayrana ihanet etmi olurduk. *** Bir an bile phe etmiyoruz ki, hatalar dzeltilebilir, sapmalarn stesinden gelinebilir ve iddetli krizler ve sarsntlar olmakszn izlenen izgi dorultulabilir. Gereklerin dili olduka anlamldr, deneyimden karlan dersler tmyle apaktr. Gerekli olan sadece, partimizin, Sovyetler Birliinin olduu kadar Enternasyonalin partisinin, olgular tartma ve onlardan gerekli sonular karma olanan tmyle elde etmesidir. Bu sonular devrimci birlik ruhuyla karacaklarna kesinlikle inanyoruz.

Yolda en Tu-ziunun in Komnist Partisinin Grevleri zerine Konumas

[Not, 17 Mays 1927] 52. Marksizm politikada hangi amaca hizmet eder? Olan anlamak ve olacak olan nceden grmek. nsezi eylemin temeli olmaldr. Yolda Stalinin kestirimlerinin bana neler geldiini oktan biliyoruz: an Kay-ekin hkmet darbesinden bir hafta nce, onu savundu ve sa kanattan, onun deneyimlerinden ve balantlarndan yararlanma adna ona methiyeler dzd (Moskoval aktivistlere yaplan konuma, 5 Nisan). Tarafmzdan analiz edilen tezlerde, Stalin, yaam tarafndan test edilen nsezinin bir dier rneini de verdi. Stalinin tezlerine ynelttiimiz eletirinin merkezi sorunu yukarda tarafmzdan u ekilde formle edilmiti: Yeni bir devrimci merkez zaten mevcut mu, yoksa hereyden nce yaratlmal m? Stalin, an Kay-ekin darbesinden sonra, iki hkmetin, iki ordunun, biri Wuhandaki devrimci, dieri Nankingdeki kar-devrimci iki merkezin var olduunu savundu. Stalin, sovyetin kurulamayacan, nk bunun Gney indeki biricik hkmete kar, Wuhan merkezine kar bir ayaklanma anlamna geldiini savundu. Biz, durumun bu ekilde nitelendirilmesini yanl, yzeysel, kaba olarak adlandrdk. Bu szde Wuhan hkmetini Wuhan liderleri olarak adlandrdk ve Gney inde, i savan baka bir snf izgisine doru ani dnnden sonra, u ana dek bir hkmetin mevcut olmadn, bir hkmetin yaratlmas gerektiini gsterdik. 15 Mays tarihli Pravdada, in Komnist Partisinin (29 Nisan tarihli) toplantsnda Yolda en Tu-ziunun yapt konuma yaynland.[34] Stalin kendi tezlerini yazdnda ve biz bu tezlerin bir eletirisini kaleme aldmzda ne bizim ne de Stalinin elinde bu konuma mevcut deildi. en Tu-ziu, yalnzca koullarn genel bir analizi temelinde deil, kendisinin dorudan gzlemleri temelinde de durumu canlandryor. Peki, en Tu-ziu yeni devrimci hareket hakknda ne sylyor? Wuhan hkmetini devrimci demokratik diktatrln bir organ olarak dnmenin bir hata olduunu aka sylyor: Wuhan hkmeti henz ii ve kyl kitlelerinin bir hkmeti deil, yalnzca bir liderler bloudur. Peki bu kelimesi kelimesine Staline kar sylediimiz ey deil midir? Stalin unu yazd: Bugn devrimci Kuomintang hkmetinden baka bir hkmet gc mevcut deildir. Ona u yant verdik: Bu kelimeler, devrimci otorite hususunda fena halde

aygtvari bir brokratik kavray kokmaktadr. Snflar gelirler ve giderler, ama Kuomintangn sreklilii [gya] sonsuza dek devam eder. Ama Wuhan devrimin merkezi olarak adlandrmak, onun gerekten de merkez olmas iin yetmez (yukarya baknz). in devrimcilerine ve ncelikle de komnistlere, eer kendisini indeki zaten biricik hkmet olarak tasavvur ederse Wuhan hkmetinin kafasn duvara toslayaca noktasnda bir netlik salamak yerine; birok devrimi ykma uratm olan kk-burjuva devrimcilerin gsterili ikiyzllne kar acmaszca srt evirmek yerine; belirsiz, bocalayan, sendeleyen Wuhan merkezinin kulann iine d grne aldanmayn, kendi unvanlarnzn ve bildirilerinizin parltlar gzlerinizi kamatrmasn, etin gnlk ileri yerine getirmeye, kitleleri harekete geirmeye, ii, asker ve kyl sovyetlerini ina etmeye, devrimci bir hkmet gcn ina etmeye balayn diye barmak yerine, tm bunlarn yerine, Stalin, sovyet sloganna kar fkeyle ileri frlyor ve halkn sovyetlerinden korkan ve bu nedenle Kuomintangn defterindeki kutsal mrekkep lekelerine inanan talihsiz devrimcilerin en kt, en taral brokratik nyarglarn ve bo inanlarn destekliyor. 53. Yolda en Tu-ziunun durumu kendi gzlemleri temelinde nitelendirirken kulland szler, bizim durumu teorik dnce temelinde nitelendirirken kullandklarmzla kesinlikle ayndr. Devrimci bir hkmet deil, gerekte bir liderler blou. Ancak bu hi de Yolda en Tu-ziunun kendisi tarafndan doru bir ekilde nitelenen koullardan doru sonular kard anlamna gelmiyor. Yanl emirler nedeniyle elleri kollar bal olduundan, en Tu-ziu, kendi analiziyle kkten elien sonular karyor. Diyor ki: Ulusal hkmet alanndaki durum deiir deimez ve yabanc mdahale ile militaristlerin saldr tehdidi yok olur olmaz, sahici bir devrimci ve demokratik hkmetin inasna balama grevi nmzde duruyor. Bu noktada dorudan ve aka sylemeliyiz: Sorunu bu tarzda ortaya koymakla, felkete giden en kesin ve en kestirme yolu benimsemi olursunuz. Kendisini halk kitlelerine dayandran sahici bir devrimci hkmetin oluturulmas, tehlikenin getii bir ana havale ediliyor. Ancak esas tehlike tam da, Gney inde devrimci bir hkmet yerine imdilik yalnzca bir liderler blounun olmas gereinden ibarettir. Bu balca beldan dolay, tm dier tehlikeler, askeri tehlikeler de dahil, on misli artmaktadr. Eer yabanc ve kendi militarist gruhlarmza kar mmkn olan en st dzeyde kendimizi savunmalysak, kuvvetlenmeli, kendi durumumuzu pekitirmeli, rgtlenmeli ve silahlanmalyz. Baka yolu yok. Kafamz kuma gmmemeliyiz. Burada hibir kurnazlk bize yardm etmez. Kitlelerin cokusu ykseltilmeli, kendi amalar uruna savamaya ve lmeye hazr olmallar. Ama bunun iin, kitleler politik ve rgtsel olarak mmkn olduunca derinden kenetlenmelidirler. Bir saat bile kaybetmeksizin, onlara devrimci bir eylem program ve sovyetlerin rgtsel biimleri sunulmaldr. Baka yolu yok. u veya bu ekilde sava tehlikesini bertaraf edinceye dek devrimci bir hkmetin oluturulmasn ertelerseniz, felkete giden en kesin ve en kestirme yolu tutmu olursunuz. 54. Yolda en Tu-ziu, tarm hareketi konusunda partinin tarm programnn (toprak kiralarnn drlmesi) btnyle yetersiz olduunu drste kabul ediyor. Kyl hareketi, diyor, toprak uruna mcadeleye dntrlmektedir. Kyllk kendiliinden ayaa kalkyor ve toprak sorununu kendisi halletmek istiyor. Devamnda Yolda en Tu-ziu aka unu ifade ediyor: ok pasifist bir politika izledik. Artk byk toprak mlklerine el koymak gerekiyor. Eer bu kelimelerin ierii Marksist bir anlamda gelitirilirse, in devriminin tarm sorununda, in Komnist Partisinin olduu kadar Kominternin de tm gemi izgisinin en sert mahkm edilii ortaya km olur. Tarm hareketinin geliimini nceden tahmin etmek, sloganlar zamannda ortaya atmak ve iiler, devrimci askerler ve ileri

kyller araclyla bu sloganlar kyller arasnda yaymak yerine, in Komnist Partisi, kendiliinden tarm hareketinin ok byk mesafeyle gerisinde kald. Kuyrukuluun daha korkun bir biimi olabilir mi? ok pasifist bir politika izledik. Peki kendiliinden tarm devrimi dneminde devrimci bir partinin pasifist bir politika izlemesi ne anlama gelir? Bu, bir proleter partinin yapabilecei en feci tarihsel yanl demektir. Pasifist bir politika (toprak kiralarnn drlmesi), stelik kyllk oktan toprak iin kendiliinden savamaya balamken, Menevik bir uzlama politikas deil, liberal bir uzlama politikasdr. Bunu anlamakta baarszla decek olan yalnzca szde hkmet sanatyla rm bir filistendir, asla bir devrimci deil. 55. Fakat yolda en Tu-ziu partinin tarm hareketiyle ilikisinin bu doru ve can alc niteleniinden, sadece yanl deil ayn zamanda gerekten felket getirici sonular karyor. Byk toprak mlklerine el koymak, ama ayn zamanda hesaba katlmas gereken kk toprak sahiplerine taviz vermek bugn zorunludur diyor. lkesel olarak, sorunun bu biimde ortaya konuluu eletirilemez. Kk toprak sahibi olarak deerlendirileceklerin kimler ve inin hangi ksmnda olduklar, nasl ve hangi snrlarla hesaba katlacaklar aka belirlenmelidir. Ama en Tu-ziu daha fazlasn da sylyor: Bununla birlikte, byk toprak mlklerine el koymak iin bile askeri eylemlerin daha te bir geliimini beklemek gerekir. u anda biricik doru karar, ancak yaygnlamasndan sonra devrimin daha derinletirilmesi ilkesidir. Bu, felkete gtren en kesin, en kestirme ve en su gtrmez yoldur. Kyllk oktan byk toprak sahiplerinin mlklerini ele geirmek iin ayaklanmtr. Partimiz, programyla, ismiyle devasa bir eliki iinde, bar-liberal bir tarm politikas izliyor. en Tu-ziunun kendisi bugn [?] byk toprak mlklerine el koymann zorunlu olduunu ifade ediyor, ama hemen ardndan sol arla dmememiz gerektiini hatrlatyor (en Tu-ziunun kendi szleri) ve ekliyor: Byk toprak sahiplerinin mlklerine el konulmas iin askeri eylemlerin daha te bir geliimini beklemek zorundayz, devrim ilkin yaygnlatrlmal ve ancak ondan sonra derinletirilmelidir. Ama bu sadece, kitlelerin ulusal-liberal aldatlnn eski, ok bilinen ve modas gemi formlnn kr krne yinelenmesidir: nce zafer, sonra reform. lkin taraya yaygnlatracaz kimin iin: byk toprak sahipleri iin mi? ve sonra, zaferin ardndan kendimizi ok sakin bir ekilde derinletirme iine vereceiz. Aydnlanm ve yle byle akll her kyl, buna kar yolda en Tu-ziuya u cevab verir: Eer Wuhan hkmeti bugn, dmanlarla evrili durumdayken ve biz kyllerin desteine hayat memat meselesi olarak bakarken, bize byk toprak sahiplerinin topraklarn vermeye cesaret etmiyorsa veya bunu istemiyorsa, bu kuatmay yardktan sonra, bizim yardmlarmzla dman alt ettikten sonra, bize ancak an Kay-ekin anghay iilerine verdii kadar toprak verecektir. ok aka sylenmelidir: Komintern temsilcilerinin yanl nderlii tarafndan eli kolu balanm olan Yolda en Tu-ziunun tarm forml, nesnel olarak, bugn inde ilerleyen ve in devriminin yeni bir dalgasn yaratan gerek tarm hareketinden in Komnist Partisini ayrma formlnden baka bir ey deildir. Bu dalgay glendirmek ve onu derinletirmek iin, zaferden sonra deil, zaferi garanti altna almak iin derhal tarm devrimi bayran aan kyl sovyetlerine ihtiyacmz var. Eer kyl dalgasnn boa kmasna ve bir bo laf czrtsna dnmesine izin vermek istemiyorsak, kyl sovyetleri kentlerdeki ve sanayi merkezlerindeki ii sovyetleriyle

birlemeli ve ii sovyetlerine kentin ticari ve zanaatkr blgelerinin yoksul nfusunun sovyetleri katlmaldr. Eer burjuvazinin devrimci kitleler ve orduyu bakla birbirinden ayrmasna izin vermek istemiyorsak asker sovyetleri devrimci zincire dahil olmaldr. Mmkn olduunca hzl, mmkn olduunca cesur, mmkn olduunca enerjik biimde devrim derinletirilmelidir, zaferden sonra deil, derhal. Aksi takdirde zafer diye bir ey olmayacaktr. Tarm devriminin derinletirilmesi, topraa kyller tarafndan derhal el konulmas an Kayeki derhal zayflatacak, askerlerinin saflarna kafa karkl sokacak ve kyl ana ktay harekete geirecektir. Zafer iin baka bir yol yoktur ve olamaz. Yirmi yl iinde devrimi, bunlardan ilkinin ABCsini unutmak iin mi gerekletirdik? Tarm devrimi srasnda pasifist bir politika yrten kaybeder. Sorunlar erteleyen, tereddt eden, oyalanan, zaman kaybeden, kaybeder. en Tu-ziunun forml devrimin ykmna gtren en emin yoldur. Szlerimizin in Komnist Partisine ve onun liderlerine dmanlk duygusuyla dikte edildiini syleyecek iftiraclar kacaktr. ngiliz-Rus Komitesi hakkndaki tutumumuzun Britanya Komnist Partisine dnk bir dmanca tavr anlamna geldii defalarca sylenmemi miydi? Olaylar, Britanya komnistlerine kar brokratik dalkavuklar gibi deil sadk devrimciler gibi hareket edenin bizler olduunu dorulamtr. Yine olaylar, inli komnistleri eletirmemizin, gelecei nceden kestirme ykmll tamamalar kaydyla olaydan sonra hereyi onaylayan brokratik dalkavuklarn tavrlarndan ok daha ciddi, ok daha Marksist ve ok daha devrimci bir tavr tarafndan dikte edildiini dorulayacaktr, ve her gn dorulamaktadr. Yolda en Tu-ziunun konumasnn tek bir aklama szc bile olmakszn Pravdada yaynlanmas ve bu konumann felkete gtren taraflarn aa vurmaya hasredilmi tek bir makalenin bile olmay gerei, bizzat bu gerein kendisi, her devrimciyi en bynden bir kukuya sevk etmelidir. nk sz konusu olan Leninin partisinin merkez organdr. Yattrclar ve dalkavuklar bize gen bir Komnist partinin yanllarnn kanlmazlndan bahsetmesin. Sorun, yaltk hatalar sorunu deil, hatalarn en by sorunudur. Eksiksiz ifadesini Yolda Stalinin tezlerinde bulan temel izginin yanll sorunudur.

Kanlmaz Nihai Uzlama

Sotsialistieski Vestnikin 9 Mays saysnda Yolda Stalinin tezlerini konu alan makalede unlar syleniyor: Bir komnist liderin tezleri iin zorunlu olan szlerin stn kazrsak, orada tasla izilen izginin zne kar ok az ey sylenebilir. Kuomintang iinde mmkn olduunca kalmak ve onun sol kanadna ve Wuhan hkmetine mmkn olan son ana kadar sarlmak: Elverisiz koullarda belirleyici bir mcadeleden kanmak; in halknn dmanlarna, devrimle savamak ve inde ulusal bir devrimin deil, Moskova sovyetletirmesinin yapay bir naklinin sz konusu olduuna dair yeni efsaneler yaratmak iin yeni silahlar vermemek

amacyla tm iktidar sovyetlere slogann ne srmemek; birleik cephe besbelli ki iflah olmaz bir biimde ykldktan sonra ve en elverisiz koullar altnda bu kadar porselen krldktan[35] sonra, bugn Bolevikler asndan gerekten daha akla yatkn ne olabilir? [Sotsialistieski Vestnik, no.9 (151), s.1] Bylece, 23 Nisan saysnda, Sotsialistieski Vestnikin, Martinovun Pravdada in devriminin grevlerini ok etkileyici ve btnyle Menevik bir tarzda analiz ettiini itiraf etmesinden sonra, Meneviklerin merkez organnn son saysndaki bamakale, Yolda Stalinin tezlerinde tasla izilen izginin zne kar ok az ey sylenebileceini iln ediyor. Politik izgilerin bu uyumu zel bir aklamay gerektirmiyor. Ama dahas: Sotsialistieski Vestnikdeki ayn makale alayc bir tonda konumay srdryor; harfiyen aktaryoruz! Ar sol sloganlarla (Kuomintangdan ekilme, sovyet sisteminin propagandas vb.) kapl Radekin izgisi, gerekte yalnzca oyundan kmay ve kenara ekilmeyi arzu ediyor (age, s.2). Burada Radekin izgisi, Pravdann eletiri kelerinin ve bamakalelerinin szleriyle niteleniyor. Baka trls de olamazd: Radek basnda kendi izgisi hakknda aka hibir ey syleyemez, nk aksi takdirde parti Radekin izgisinin olaylarn geliimince dorulanm olduunu renirdi. Sotsialistieski Vestnikin editrleri yalnzca Radekin izgisini Pravdann szckleriyle nitelendirmekle kalmyor, ayn zamanda onlar Pravdann makaleleriyle btnyle uyumlu bir biimde deerlendiriyor: Dana gre ar sol sloganlarla kapl olan Muhalefetin izgisi, gerekte oyundan kma ve kenara ekilme olanan vermektedir. Pravdann makalelerinde, in devriminde l kitlelerin grlmesi gerektiini, in komnistlerinin kendi kabuklarna ekilmek zorunda olduklarn, byk eylemler ve byk planlardan vazgemeleri gerektiini ve eer Muhalefetin izgisi benimsenirse bunun in devriminin tasfiyesinin vaaz olduunu defalarca okuduk. Bunlar kelimesi kelimesine sylendi, rnein Pravdann 16 Mays 1927 tarihli bamakalesinde. Grdmz gibi, Dann syledikleri kelimesi kelimesine ayn eydir, ya da daha dorusu, Pravdann bir dizi makalesinde syledikleri aslnda Dann Muhalefet hakknda syledikleridir. Dan, Stalinin tezlerini onaylyor ve tasfiyesini ar sol ifadelerle rten tasfiyeci Radeki alaya alyor. Artk herey nettir: Radekin tasfiyecilii, mehur devrimci Dann yle deerlendirdii ayn tasfiyeciliktir. Sotsialistieski Vestnikdeki bamakalenin hl bir ey renme yeteneinde olanlara sunduu ders budur. in devrimi sorununu tm boyutlaryla tartmas gereken Komnist Enternasyonal Yrtme Komitesi oturumunun al arifesinde Sotsialistieski Vestnikin atf yaplan saysnn Moskovaya ulamas elbette harikuldedir.

[24] Trokinin Merkez Kontrol Komisyonuna Bir Protesto (17 Mays 1927) adl yazs, bu makaleyi ve Emin Yol (12 Mays 1927) adl makaleyi Sovyet basnnda yaynlatabilmek iin verdii abay gsterir. in Devrimi ve Yolda Stalinin Tezlerinin ana metni 7 Mays 1927de tamamland. Yaynlanmas reddedildikten sonra, Troki 17 Mays tarihli notu ekleyip, partinin tartma bltenlerinde yaynlanmas iin Merkez Komite Sekretaryasna gnderdi. Baslp baslmad bilinmiyor.

* Yolda Stalinin tezleri Merkez Komitesi imzasyla yaynland. Bu, tezlerin Merkez Komite plenumunda deerlendirilmedii gereini deitirmez. Politbro, yesini, Yolda Stalin, Buharin ve Molotovu, Yolda Stalinin tezlerini gzden geirmekle ve fikir birliine varlmas durumunda bunlar Merkez Komite adna yaynlamakla grevlendirdi. Doal olarak, sorun, konunun biimsel taraf ile ilgili deildir, kimse de bu yn ne karmyor. Ancak ok aktr ki, dnya apnda nem tayan sorunlarda karar vermenin bylesi basitletirilmi bir yntemi, yaplan yanllardan ve ar yenilgilerden sonra, hibir ekilde partinin ve in devriminin karlarna hizmet etmez. (yazar) [25] Aleksandr Gukov (1862-1936) Moskoval bir sanayici idi; 1917 ubat devriminden sonra kurulan ilk Geici Hkmette sava bakan olarak grev yapt. Aleksandr Nikolayevi Potressov (1869-1934) Rus Sosyal Demokrasisinin kurucularndan biriydi ve 1917de sakanat Menevik idi. K.A. Gvozdyov bir Menevik ve Geici Hkmette alma bakanyd. Nikolay Semenovi heidze (1864-1926) bir Grc Menevik ve 1917de Petrograd Sovyetinin ilk bakan idi, Rus burjuvazisiyle koalisyon taraftaryd. [26] Dnya tarihindeki ilk ii hkmeti olan Paris Komn, Fransa-Prusya savanda Fransann ald yenilginin sonucunda 28 Mart 1871de iln edildi. Komn yetmi iki gn srd ve sonunda Versaydaki burjuva hkmeti tarafndan ezildi. Paris iilerinin askeri yenilgisinden sonra, ayaklanmaya misilleme olarak 30.000 civarnda insan Versay tarafndan idam edildi. [27] Louis-Eugene Cavaignac (1802-1857) bir Fransz generali ve 1848deki lml burjuva cumhuriyetinin lideriydi. Fransz kabinesinin sava bakan olarak 1848 Haziran ayaklanmasndan sonra 3.000 Parisli iinin idam emrini verdi. Alexandre Auguste LedruRollin (1808-1874) liberal cumhuriyetilerin 1848deki lideriydi; ii hareketinin eziliini destekledi. Louis Blanc (1811-1882) bir topik sosyalist ve pasifist ve Fransadaki 1848 ubat devrimi tarafndan kurulan Geici Hkmetin bir yesiydi. Emek ile sermayeyi uzlatrmaya almt. [28] Troki burada Kuomintangn Wuhan seksiyonunun Merkez Komitesine atfta bulunuyor, hl an Kay-ekin denetimi altnda bulunan Nanking, Kanton ve anghaydaki seksiyona deil. [29] N. Nassonov, N. Fokine ve A. Albrecht tarafndan imzalanan ve 17 Mart 1927 tarihini tayan bu mektup, anghaydan Mektup bal altnda Problems of the Chinese Revolution adl kitaba ek olarak ngilizce basld. Yazarlar anti-Trokist idi. [30] Britanya Sendikalar Kongresi (TUC) Genel Konseyine atfta bulunuyor, bu konsey ngiliz-Rus Sendikal Birlik Komitesine katlmt. [31] ngiliz-Rus Sendikal Birlik Komitesinin Berlindeki Nisan 1927 toplantsnda ki komitenin Britanya seksiyonunun Britanya genel grevine ihanet etmesinden neredeyse bir yl sonra gereklemiti Tomski ve Sovyet sendikalarnn dier delegeleri, benimsenen kararda, Sendikalar Kongresi (TUC) Genel Konseyini Britanya iilerinin yegne temsilcisi olarak adlandrdlar ve Britanya sendikal hareketinin ilerine mdahale etmemeye sz verdiler. [32] Burada atfta bulunulan belge anghaydan Mektuptur (bak. 29. dipnot), bu mektupta, an Kay-ekin Kuomintang Altnc Ordu Tekilat komutanna syledii iddia edilen bir ifade aktarlr: Rus Komnistlerine hi de kar deilim, ben yalnzca banda Stalinin

bulunduu SBKP Sa kanadna karym, oysa biliyorum ki SBKPde bir de Troki ve Zinovyevin nderlik ettii Sol kanat mevcuttur. Onlarla birlikte almaya hazrm nk Sol, indeki ulusal devrime tam destek verme ve Komnistlerin Kuomintangdan ekilmesine taraftardr. Borodin, Galen ve dierleri tarafndan temsil edilen Sa kanat ise ulusal devrime destek verseler bile yine de Komnistlerin Kuomintangdan ekilmesine kardr. Eer Radek ve Karahan buraya gnderseler, onlarla birlikte alrdm. Mektubun yazarlar bu ifadeyi yle yorumluyor: an Kay-ek kendisini bir Rus Sol Komnisti klna sokarken komnistlere kar kudurgan bir ava giriti ve nihayet 21 ubatta in Komnist Partisine kar gerek bir pogrom konumasyla ka geldi. Bu mektup Sovyet hkmeti ya da Komintern tarafndan asla kamuoyuna sunulmamtr. [33] 1923de Almanyada, Ruhr blgesinin Franszlar tarafndan igal edilmesi Versay Barna kar bir kitlesel protesto hareketinin kvlcmn akt. Komnist Parti (KPD), eyalet hkmetini kontrol altnda bulunduran Sosyal Demokratlarla bir blok iinde bulunduu Saksonyada Ekim aynda balayacak bir ayaklanma planlad. Son anda KPD nderlii ayaklanmay iptal etti, ama yine de Hamburgda yaltk bir ayaklanma gerekleti. Troki bunu, yegne devrimci frsatn karlmasnn iareti olarak deerlendirdi ve yalnzca Alman parti nderliini deil asl olarak o zamanlar Stalin ve Zinovyev tarafndan ynetilen Kominterni sulad. Alman yenilgisi, 1923n sonunda Rus Sol Muhalefetini oluturma kararnda nemli bir faktr olmutu. [34] KPnin Beinci Kongresi 27 Nisan-6 Mays 1927 (baz kaytlara gre 9 Mays) tarihleri arasnda Hankowda topland. en Tu-ziu, gemiteki yanllar konusunda gnah karmaya zorlanm olsa da, genel sekreterlie yeniden seildi. [35] Porselenlerin (inilerin) krlmas terimiyle yazar, inlilerin katledilmesini kastediyor olsa gerek.

Stalin ve in Devrimi
26 Austos 1930

1925-27 in devrimi, Rusyadaki 1917 devriminden sonra modern tarihin en byk olaydr. in devriminin sorunlar zerinde komnizmin temel akmlar bir atma iine girmitir. Kominternin bugnk resmi nderi Stalin, in devriminin olaylar ierisinde kendi gerek kiiliini aa vurmutur. in devrimine ilikin temel belgeler datlm, oraya buraya salm ve unutulmutur. Bazlar ise dikkatlice saklanmtr. Bu sayfalarda, Stalin ve onun en yakn yardmclarnn konumalar ve makaleleri nda ve phesiz ki Stalin tarafndan dikte edilen Komintern kararlarnn nda, in devriminin temel aamalarn yeniden retmek istiyoruz. Bu amala kendi arivlerimizdeki gerek metinleri kullanyoruz. zellikle gen bir Stalinist olan itarovun Sovyetler Birlii Komnist Partisi On Beinci Kongresindeki konumasndan paralar aktaryoruz, ki bunlar Stalin tarafndan partiden saklanmtr. Okuyucular, gen bir Stalinist memur-kariyerist olan,

indeki olaylara katlan ve u anda Komnist Genlik Enternasyonalinin liderlerinden biri olan itarovun tanklnn muazzam nemini kendiliinden anlayacaklardr. Gerekleri ve alntlar daha anlalabilir klmak amacyla, in devriminin en nemli olaylarnn sralann okuyucuya hatrlatmann yararl olacan dnyoruz. 20 Mart 1926 an Kay-ekin Kantondaki ilk darbesi. 1926 Sonbahar Kuomintang delegesi olarak an Kay-ekin katld KEYK Yedinci Plenumu. 12 Nisan 1927 anghayda an Kay-ekin hkmet darbesi. Mays 1927nin sonlar Wuhandaki sol Kuomintangn kar-devrimci darbesi.[134] Mays 1927nin sonlar KEYK Sekizinci Plenumu komnistlerin grevinin sol Kuomintang iinde kalmak olduunu iln ediyor. Austos 1927 in Komnist Partisi ayaklanmaya doru giden bir rota iln ediyor. Aralk 1927 Kanton ayaklanmas. ubat 1928 KEYK Dokuzuncu Plenumu in iin silahl ayaklanma ve sovyetlere doru giden bir rota iln ediyor. Temmuz 1928 Komintern Altnc Kongresi silahl ayaklanma slogann pratik bir slogan olarak reddediyor.

1. Drt Snf Blou

Stalinin in politikas drt snf blouna dayandrlmt. te size, Meneviklerin Berlindeki yayn organnn bu politikay nasl deerlendirdii: 10 Nisanda [1927] Martinov, Pravdada, drt snf blounun muhafaza edilmesinin zorunluluunu, iilerin byk burjuvaziyle yan yana oturduklar koalisyon hkmetini ykmakta acele etmemeyi, vaktinden nce ona sosyalist grevleri empoze etmemeyi ieren resmi tutumun doruluunu en etkili ve tam bir Menevik tarzda gstermitir. [Sotsialistieski Vestnik, No.8, 23 Nisan 1927, s.4] Burjuvaziyle koalisyon politikas neye benziyordu? Komintern Yrtme Komitesinin resmi organndan bir pasaj aktaralm: 5 Ocak 1927de, Kanton hkmeti, iilerin gsterilerde silah tamasn, tccar ve sanayicileri tutuklamasn, onlarn mallarna el koymasn yasaklayan ve bir dizi atma iin zorunlu arabulucu oluturan yeni bir grev yasas kard. Bu yasa iilerin karlarn koruyan birka paragraf ieriyor. Ama bu paragraflarn yan sra, grev zgrln, devrimci bir sava srasnda savunmann karlarnn gerektirdiinden ok daha fazla snrlayan baka paragraflar da sz konusudur. [Die Kommunistiche Internationale, 1 Mart 1927, no.9, s.408]

Burjuvazinin iilere dolad kementin iinde iilerin lehine iplikler (paragraflar) aranyor. Bu ilmiin kusuru, (in burjuvazisini) savunmann karlarnn gerektirdiinden daha sk olmasdr. Bunlar Kominternin yayn organnda yazlyor. Kim yazyor? Martinov. Ne zaman yazyor? 25 ubatta, yani anghay katliamndan alt hafta nce.

2. Staline gre Devrimin Perspektifleri

Stalin, mttefiki an Kay-ek tarafndan nderlik edilen devrimin perspektiflerini nasl deerlendirmiti? te, Stalinin aklamalarnn en az kepazelikle dolu olan ksmlar (en rezil ksmlar hibir zaman kamuoyuna aklanmamtr): indeki devrimci ordular [yani, an Kay-ekin ordular], inli ii ve kyllerin kendi kurtulular iin verdikleri mcadeledeki en nemli faktrdr. nk Kantonlularn ilerleyii, emperyalizme ve onun indeki ajanlarna vurulmu bir darbe ve genel olarak indeki tm devrimci unsurlar asndan ve zel olarak da iiler asndan bir araya gelme zgrl, basn zgrl, rgtlenme zgrl anlamna gelmektedir. [in Devriminin Perspektifleri zerine, s.46] an Kay-ekin ordusu, iilerin ve kyllerin ordusudur. Tm halka, zellikle de iilere zgrlk tamaktadr. Devrimin baars iin ne gerekiyor? ok az ey: renci genlik (devrimci genlik), ii genlik, kyl genlik; tm bunlar devrimi yedi fersahlk izmelerle ilerletebilecek bir kuvvettir, ayet Kuomintangn ideolojik ve politik nfuzuna tbi klnrsa. [age, s.55] Bylece Kominternin grevi, iileri ve kylleri burjuvazinin etkisinden kurtarmaktan deil, tersine, onlar burjuvazinin etkisine tbi klmaktan oluuyordu. Bu satrlar, Stalin tarafndan silahlandrlan an Kay-ekin, kendisine tbi klnm ii ve kyllerin banda, yedi fersahlk izmelerle doruca anghay darbesine ilerledii gnlerde yazlmt.

3. Stalin ve an Kay-ek
Komnistlerin Kuomintangn sefil bir uzantsna indirgendii ve hatta Sun Yat-sencilii eletirmeme taahhdnn altna imza att Mart 1926da an Kay-ek tarafndan gerekletirilen ve basnmz tarafndan sessizce geitirilen Kanton darbesinden sonra, an Kay-ek gerekten de dikkate deer bir ayrnt! Kuomintangn Kominterne kabul edilmesinde srar etti: Kendisini bir cellt rolne hazrlarken dnya komnizminin rtsne sahip olmak istemiti ve bunu elde etti de. an Kay-ek ve Hu Han-min tarafndan nderlik edilen Kuomintang Kominterne (sempatizan parti olarak) kabul edilmiti. Nisan 1927de belirleyici bir kar-devrimci hareketin hazrlklaryla megulken, an Kay-ek ayn zamanda Stalin ile fotoraf dei tokuuna da zen gsterdi. Arkadalk balarnn bu glendirilmesi, Merkez Komite yesi ve Stalinin ajanlarndan biri olan Bubnovun an Kay-eke yapt ziyaretiyle hazrland. Baka bir ayrnt: Bubnovun Kanton seyahati an Kay-ekin Mart darbesine denk geldi. Bubnovun ii neydi? inli komnistleri boyun edirmek ve susturmak. anghay darbesinden sonra, Komintern brolar, Stalinin direktifi zerine, an Kayek celldnn hl bir Komintern yesi olarak kaldn yalanlamaya giritiler.

Kuomintangn Kominterne istiari bir sfatla kabul edilmesini, tek bir oya (Troki) kar herkesin onaylad Politik Brodaki oylamay unutmulard. Sol Muhalefeti mahkm eden KEYK Yedinci Plenumunda, Kuomintang delegesi olan Yolda ao Li-zunun hazr bulunduunu unutmulard. Baka eylerin yan sra unlar sylemiti bu zat: Yolda an Kay-ek Kuomintang yelerine yapt konumasnda, in devriminin eer tarm sorununu yani kyl sorununu doru bir ekilde zemezse tasavvur bile edilemeyeceini aklad. Kuomintangn urunda abalad ey, indeki milliyeti devrimden sonra, Batda olduu gibi, SSCB hari tm dier lkelerde grdmz gibi bir burjuva egemenliinin kurulmamasdr. Hepimiz una tmyle ikna olmu durumdayz; Komnist Parti ve Kominternin nderlii altnda, Kuomintang kendi tarihsel grevini yerine getirecektir. [Komnist Enternasyonal Geniletilmi Yrtmesinin Tutanaklar (Almanca Bask), 30 Kasm 1926, s.303-4] 1926 Sonbaharndaki Yedinci Plenumda durum ite buydu. Tm grevleri Kominternin nderlii altnda zeceine sz veren Komintern yesi Yolda an Kay-ek bu grevlerden yalnzca birini; devrimin kanl bir biimde ezilmesi grevini yerine getirdikten sonra, Mays 1927deki Sekizinci Plenum, in sorunu zerine kararnda unu aklyordu: KEYK, olaylarn Yedinci Plenumun tehisini btnyle doruladn ifade eder. Dorulad, hem de sonuna kadar! Eer bu bir akaysa, hi de komik deildir. Ne var ki, bu akann anghayn kanyla batan aaya boyandn unutmayalm.

4. Leninin Stratejisi ve Stalinin Stratejisi

Lenin, geri lkelere ilikin olarak Kominternin nne hangi grevleri koymutu? Geri lkelerdeki burjuva-demokratik kurtulu eilimlerine komnist bir cil ekme giriimlerine kar kararl bir mcadele gereklilii [Ulusal ve Smrgesel Sorun zerine Taslak Tezler, 5 Haziran 1920, Toplu Eserler, c.31, s.149] inde burjuva olmayan bir rejim kurmaya sz veren Kuomintang, bu cily ekerek Kominterne katlmtr. Lenin, yle anlalyor ki, burjuva-demokratik hareketle geici bir ittifak gerekliliini kavramt, ama bundan anlad ey, phesiz kk-burjuva devrimci demokrasisini (kyller ve kk kentlerin insanlar) dolandran ve onlara ihanet eden burjuva partilerle bir ittifak deil, ulusal burjuvaziye kar bizzat kitlelerin rgtlenmeleri ve gruplamalaryla bir ittifak idi. Peki Lenin smrgelerin burjuva demokrasisiyle ittifak hangi biimde tasavvur etmiti? Bu soruya da, kinci Kongre iin kaleme ald tezlerinde bir yant verir: Komnist Enternasyonal, smrge ve geri lkelerdeki burjuva demokrasisiyle geici bir ittifaka girmek zorundadr, ama onunla kaynamamal ve her koul altnda, henz en embriyonik biiminde bile olsa proleter hareketin bamszln el stnde tutmaldr. [age, s.150] yle grnyor ki, Komnist Parti kinci Kongrenin kararlarn yerine getirirken Kuomintanga katlmak durumunda braklm ve Kuomintang da Kominterne kabul edilmitir. Tm bu zete de Leninizm denilmektedir.

5. Devletin Canl bir nkr olarak an Kay-ek Hkmeti

Sovyetler Birlii Komnist Partisi liderlerinin Kanton darbesinden (20 Mart 1926) bir yl sonraki an Kay-ek hkmetini nasl deerlendirdikleri, partinin Politik Bro yelerinin aleni konumalarndan aka grlebilir. te Mart 1927de, Moskovadaki Gosznak fabrikasnda Kalininin syledikleri: Proletaryadan burjuvaziye kadar inin tm snflar, militaristlerden yabanc sermayenin kuklalar olarak nefret ediyorlar: inin tm snflar, ayn ekilde, Kanton hkmetine tm inin ulusal hkmeti olarak bakyorlar. [zvestia, 6 Mart 1927] Bir dier Politik Bro yesi Rudzutak, birka gn sonra gerekleen tramvay iileri toplantsnda konutu. Pravdann haberinde unlar syleniyor: indeki durum zerinde biraz daha duran Yolda Rudzutak, devrimci hkmetin inin tm snflarn arkasna aldna iaret etti. [Pravda, 9 Mart 1927] Voroilov ayn mealde defalarca konumutu. Lenin gerekten de, Marksist devlet teorisini kk-burjuva sprntlerden bou bouna temizlemi. Epigonlar ok ksa bir srede bu teoriyi iki kat daha fazla sprntyle rtmeyi baardlar. 5 Nisan gibi ge bir tarihte bile Stalin, Stunlu Salonda komnistlerin an Kay-ekin partisinde kalmalarn savunan bir konuma yapt ve dahas, mttefikinin bir ihaneti tehlikesini reddetti: Borodin tetiktedir! Darbe tam bir hafta sonra gerekleti.

6. anghay Darbesi Nasl Gerekleti

Bu hususta, elimizde On Beinci Kongrenin arifesinde inden dnen ve kongreye edindii bilgilerle katlan bir tank ve katlmcnn, Stalinist itarovun istisnai deer tayan tankl var. yksnn en nemli noktalar bizzat Stalin tarafndan itarovun da rzasyla tutanaklardan silinmitir; gerekler, eer Muhalefetin Staline kar ynelttii tm sulamalar bu kadar ezici bir ekilde kantlyorsa kamuoyuna aklanamazd. Sz itarova brakalm (SBKP On Beinci Kongresinin On Altnc Plenumu, 11 Aralk 1927): in devrimine ilk kanl darbe anghayda 11-12 Nisanda anghayl iilerin katledilmesiyle indirildi. Bu dn hakknda daha geni ayrntlardan bahsetmek isterim, nk biliyorum ki partimizde bu konuda ok az ey biliniyor. anghayda yirmi bir gnlk bir dnem boyunca komnistlerin ounluu tekil ettii szde Halk Hkmeti mevcuttu. Bu nedenle diyebiliriz ki, bu yirmi bir gn boyunca anghay komnist bir hkmete sahipti. Ne var ki, bu komnist hkmet, an Kay-ekin darbesinin her an beklenmesi gereine ramen tam bir hareketsizlik sergilemitir. Komnist hkmet, ilkin, bir yandan hkmetin burjuva kanadnn ie girimek istemedii ve onu sabote ettii gerekesiyle, dier yandan da Wuhan hkmetinin anghay hkmetinin

bileimini tasvip etmediini bahane ederek uzunca bir sre ie el atmad. Bu hkmetin faaliyetleri arasnda kararnamesi biliniyor ve yeri gelmiken, bunlardan biri de anghaya gelmesi beklenen an Kay-eke bir zafer karlamas yapma hazrlklarndan bahsetmektedir. O srada anghayda iiler ile ordu arasndaki ilikiler gerilmiti. rnein, ordunun [yani an Kay-ekin subaylarnn L.T.] iileri kasten bir katliama srkledii biliniyor. Ordu, birka gnlk bir dnem boyunca anghayn kapsnda durdu ve ehre girmek istemedi, nk iilerin antungesee kar savamakta olduunu biliyor ve onlarn bu mcadelede kan kaybetmesini istiyordu. ehre daha sonra girmeyi tasarladlar. Sonrasnda ordu anghaya girdi. Ancak bu birlikler arasnda iilere sempati besleyen bir tmen de vard, Kanton ordusu Birinci Tmeni. Komutan Hsueh Yueh, kendisinin kitle hareketine besledii sempatiden haberdar olan an Kay-ek ile husumet ierisindeydi, nk Hsueh Yueh de bizzat bu hareketin saflarndan gelmekteydi. lkin bir bln komutan iken daha sonra bir tmeni ynetmeye balamt. Hsueh Yueh anghaydaki yoldalara ulat ve onlara, askeri bir darbenin hazrlanmakta olduunu, an Kay-ekin onu karargahna arttn ve allmadk lde souk bir havayla karladn ve artk oraya gidemeyeceini, nk bir tuzaktan korktuunu anlatt. an Kay-ek, Hsueh Yuehe tmeniyle birlikte ehri terk etmesini ve cepheye gitmesini nermi, ve o [Hsueh Yueh] da, Komnist Parti Merkez Komitesine an Kay-ekin emirlerine uymayaca konusunda hemfikir olmay tavsiye etmiti. anghayda kalmaya ve hazrlanmakta olan askeri darbeye kar anghay iileriyle birlikte savamaya hazrd. Tm bunlara ramen, in Komnist Partisinin sorumlu liderleri, en Tu-ziu da dahil, hazrlanmakta olan darbeden haberdar olduklarn ama an Kay-ek ile zamansz bir atmaya girmek istemediklerini aklamlard. Birinci Tmen ehri terk etti, Pai unghsinin kinci Tmeni ehri igal etti ve iki gn sonra anghay iileri katledildiler. Bu gerekten de heyecan verici hikye neden tutanaklardan karlmtr (s.32)? nk sorun hi de in Komnist Partisinin sorunu deil Sovyetler Birlii Komnist Partisi Politbrosunun sorunuydu. 24 Mays 1927de Stalin KEYK plenumunda unlar syledi: Muhalefet, anghay iileri emperyalistlere ve onlarn uaklarna kar kesin bir mcadeleye girmedii iin memnun deildir. Ama Muhalefet, indeki devrimin hzl bir tempoda geliemeyeceini anlamyor. Elverisiz koullarda kesin bir mcadeleye giriilemeyeceini anlamyor. Muhalefet, elverisiz koullarda kesin bir mcadeleden kanmamann (kanlabildiinde), devrim dmanlarnn iini kolaylatrmak anlamna geldiini anlamyor. Stalinin konumasnn bu blm u bal tayor: Muhalefetin Hatalar. anghay trajedisinde Stalin yanllklar gryor. Muhalefetin yanllarn. Gerekte ise o zamanlar Muhalefet henz anghaydaki durumun somut koullarn bilmiyordu, yani, Komintern nderliinin tm hatalarna ve sularna ramen Mart aynda ve Nisan balarnda iiler iin durumun nasl daha elverili olduunu bilmiyordu. itarovun kasten saklanan hikyesinden bile durumun o srada dahi kurtarlabileceini aktr. anghayda iiler iktidardadrlar. Ksmen silahlanmlardr. Onlar ok daha geni biimde silahlandrmann tm olanaklar mevcuttur. an Kay-ekin ordusu tekin deildir. Komuta personelinin bile iiler tarafnda saf tuttuu kesimler vardr. Ama tepede herkes ve herey fel olmutur. an Kayeke kar kesin bir mcadeleye deil, onun iin bir zafer karlamasna hazrlanmalyz.

nk Stalin Moskovadan kesin talimatlar gndermitir; mttefike, an Kay-eke direnmemekle kalmayacak, tersine ona sadakatinizi gstereceksiniz. Nasl? Yere yatacak ve l taklidi yapacaksnz. KEYK Mays plenumunda, Stalin, mevzilerin mcadele bile edilmeksizin bu berbat teslim ediliini teknik ve taktik adan hl savunuyordu, ki bu teslim edi proletaryann devrimde ezilmesine yol amt. Alt ay sonra, SBKP On Beinci Kongresinde Stalin susuyordu. Kongre delegeleri, onlarn bile dikkatini eken hikayesini bitirme ansn vermek amacyla itarova ayrlan zaman uzattlar. Ama Stalin, itarovun hikayesini tutanaklardan silmekle bu durumdan ok basit bir k yolu buldu. Bu gerek tarihsel belgeyi burada ilk kez yaynlyoruz. lgin bir noktaya daha iaret edelim: itarov, olaylarn gidiatn mmkn olduunca lekeleyip gerek suluyu saklarken, sorumluluu, aslnda basite onlarn emirlerini yerine getirmi olduu iin Stalinistlerin o gne dek Muhalefete kar her ekilde savunduklar en Tu-ziunun srtna ykmaktadr. Ama daha o zamanlar Yolda en Tu-ziunun dilsiz bir amar olan roln oynamay kabul etmeyecei ve aleni olarak bu felketin nedenleri analiz etmek istedii netlemeye balamt. Kominternin tm av kpekleri onun zerine saldrtld, devrim iin lmcl olan hatalardan dolay deil, iileri aldatmay ve Staline siper olmay kabul etmediinden dolay.

7. i ve Kyl Kan Naklinin rgtleyicileri

Kominternin en nemli organ 18 Mart 1927de, anghay darbesinden hafta nce unlar yazd: Kuomintang nderlii u anda devrimci ii ve kyllerin kanndan yoksun olmaktan muztaribdir. in Komnist Partisi ona bu kann nakledilmesine yardm etmelidir, ve sonra tm durum kkten deiecektir. Ne uursuz bir szck oyunu! Kuomintangn ii ve kyllerin kanna gereksinimi var. Yardm en tam biimiyle sunulmutu: Nisan-Mays aylarnda, an Kay-ek ve Wang ingwei yeterince ii ve kyl kan naklinde bulundu. Stalinin politikasnn an Kay-ek blmne ilikin olarak, Sekizinci Plenum (Mays 1927) unu iln etti: KEYK, devrimin halihazrdaki gerileme dneminde ulusal burjuvaziyle blok taktiinin kesinlikle doru olduunu kabul eder. Tek bana Kuzey Seferi bile [!] bu taktiin tarihsel olarak dorulanmasdr. Evet hem de nasl! te bir batan bir baa Stalin. Yeri gelmiken, proletaryaya kar bir sefer olduu kantlanm olan Kuzey Seferi, Stalinin an Kay-ek ile olan dostluunu dorular. KEYK, inli iilerin kan banyosunun derslerini karmay imknsz klabilmek iin yaplacak hereyi yapmtr.

8. Stalin Deneyini Sol Kuomintang ile Tekrarlyor

Devam edelim, aadaki dikkat ekici nokta itarovun konumasndan karlmtr: anghay darbesinden sonra in devriminde yeni bir dnemin balamakta olduu, burjuvazinin devrimden geri ekildii herkes iin apak bir hale gelmiti. Bu anlald ve derhal ylece ifade edildi. Ancak bu hususta bir ey gzden karld; burjuvazi devrimden geri ekilirken, Wuhan hkmeti burjuvaziden kopmay dnmedi bile. Ne yazk ki, yoldalarmzn ounluu asndan bu nokta anlalmad; Wuhan hkmetine ilikin olarak bir yanlsama ierisindeydiler. Wuhan hkmetini, neredeyse, proletarya ve kylln demokratik diktatrlnn bir prototipi, bir imgesi olarak ele aldlar. [Atlanlan bu pasaj 33. sayfadadr] Wuhan darbesinden sonra, burjuvazinin geri ekilmekte olduu ak bir hale geldi Bu ifadeler eer bu denli trajik olmasalard, ancak ok gln bir ey olurlard. an Kay-ek, Stalin tarafndan silahszlandrlm iilerin karsna dikilerek devrimi katlettikten sonra, zeki stratejistler nihayet burjuvazinin geri ekilmekte olduunu anlamlardr. Ama dostu an Kay-ekin geri ekilmekte olduunu anlayan Stalin, inli komnistlerin itarovun On Beinci Kongredeki beyanlarna gre burjuvaziden kopmay dnmekten bile kaan Wuhan hkmetine itaat etmelerini emretmitir. Ne yazk ki yoldalarmz bunu anlamadlar. Hangi yoldalar? Stalinin telgraf tellerine yapp kalan Borodin mi? itarov hi isim anmyor. in devrimi onun iin ok deerlidir, ama onun gzlem yapt kovuk daha deerlidir. Yine de Stalini dinleyelim: an Kay-ekin darbesi, artk Gneyde iki kampn, iki hkmetin, iki ordunun, iki merkezin sz konusu olaca anlamna gelir: Wuhandaki devrimci merkez ve Nankingdeki kardevrimci merkez. Devrimin merkezinin nerede olduu net mi? Wuhanda! Bunun anlam udur; militarizme ve emperyalizme kar kararl bir mcadeleye nderlik eden Wuhandaki devrimci Kuomintang gerekte proletarya ve kylln devrimci demokratik diktatrlnn bir organ haline dntrlecektir. Artk nihayet proletarya ve kylln demokratik diktatrlnn neye benzediini biliyoruz! Dahas buradan u sonu da kar ki [diye devam ediyor Stalin] Kuomintang ierisinde solcularn ve komnistlerin sk ibirlii politikas u aamada zel bir g ve zel bir nem kazanmaktadr bylesi bir ibirlii olmakszn devrimin zaferi mmkn deildir. [in Devriminin Sorunlar, s.125-127] Sol Kuomintangn kar-devrimci ekyalaryla bir ibirlii olmakszn devrimin zaferi mmkn deildir! te, Stalinin devrimin zaferini nasl adm adm Kantonda, anghayda, Hankowda temin ettii.

9. Muhalefete Kar Kuomintang in!

Komintern sol Kuomintang nasl deerlendirdi? KEYK Sekizinci Plenumu, Muhalefete kar yrtt mcadele iinde bu soruya net bir yant verdi. KEYK, Kuomintang terk etme talebini en kararl biimde reddeder. indeki Kuomintang kesin olarak proletaryann kk-burjuvazi ve kyllkle dorudan ibirlii yapt kendine has bir rgt biimidir. Bylelikle KEYK gayet doru bir biimde, Kuomintangda iki snfl ii ve kyl partisi Stalinist dncesinin somutlann grd. nceleri Petlyurann altnda bir bakan olan ve sonra Stalinin direktiflerini inde yerine getiren o bildiimiz Rafes, SBKP Merkez Komitesinin teorik organnda Mays 1927de unlar yazd: Rus Muhalefetimiz, bilindii gibi, komnistlerin Kuomintang terk etmesini de gerekli grmektedir. Bu bak asnn tutarl bir savunusu, Kuomintang terk etme politikasnn taraftarlarn, Yolda Troki tarafndan 1917de ifade edilen u nl formle vardrr: ar deil, bir ii hkmeti![135] Bu forml in iin u ekilde deitirilebilirdi: Militaristler olmakszn, bir ii hkmeti! Kuomintang terk etmeyi bylesi bir tutarllkla savunanlara kulak asmak iin hibir nedenimiz yok. [Proletarskaya Revolutsya, s.54] Stalin-Rafesin slogan uydu: iler olmakszn, an Kay-ek ile birlikte! Kyller olmakszn, Wang ing-wei ile birlikte! Muhalefete kar, Kuomintang iin!

10. Stalin inli i ve Kylleri Tekrar Silahszlandryor

Devrimin Wuhan dnemi boyunca nderliin politikas neydi? Bu konuda Stalinist itarovu dinleyelim. te On Beinci Kongre tutanaklarnda okuduklarmz: O sralar, tm bu dnem [Wuhan] boyunca Komnist Partisi MKsnn politikas neydi? Komnist Parti MKsnn politikas geri ekilme slogan altnda hayata geirildi. Komnist Parti kendi faaliyetini geri ekilme slogan altnda -devrimci dnemde, devrimci mcadelelerin en yksek gerilim annda- gerekletiriyor ve bu slogan altnda kavga etmeksizin birbiri ardna mevzileri teslim ediyor. Mevzilerin bu teslim edilii unlar iermektedir: tm sendikalar, tm kyl birliklerini, ve dier devrimci rgtleri Kuomintanga tbi klma mutabakat; Kuomintang Merkez Komitesinin izni olmakszn bamsz bir faaliyetin reddedilii; Hankowdaki grev gzcs iilerin gnll silahszlandrl karar; Wuhandaki nc rgtlerin datlmas; ulusal hkmetin denetiminde bulunan blgelerdeki tm kyl birliklerinin fiilen ezilmesi vb. Burada, ulusal burjuvaziye halk ayaklanmasn ezmekte ve proletarya ve kylln en iyi savalarn yok etmekte fiilen yardm eden bir nderlie sahip in Komnist Partisinin politikas tam bir samimiyetle resmediliyor. Ama buradaki samimiyet kallee bir samimiyettir. Yukardaki alnt, tutanaklarda baz yerleri karldktan sonra baslmtr. te Stalin tarafndan gizlenen blmde sylenenler: Ayn srada, inli ya da inli olmayan baz sorumlu yoldalar, szde geri ekilme teorisini icat ettiler. Dediler ki: Gericilik her taraftan stmze doru gelmektedir. Bu nedenle legal

alma olanan korumak amacyla derhal geri ekilmeliyiz ve eer geri ekilirsek bu olana koruruz ama eer kendimizi savunur ya da ilerlemeye alrsak hereyi kaybederiz. Tam da o gnlerde (Mays 1927nin sonlarnda) Wuhan kar-devrimi ii ve kylleri ezmeye baladnda, sol Kuomintangn karsnda Stalin KEYK plenumunda (24 Mays 1924) unlar iln etti: Tarm devrimi, indeki burjuva-demokratik devrimin temeli ve zdr. Hankowdaki Kuomintang ve Hankow hkmeti burjuva-demokratik devrim hareketinin merkezidirler. [Tutanaklar (Almanca bask), s.71, vurgu benim] Wuhanda neden hi sovyet oluturulmadna dair bir iinin yazl sorusunu Stalin yle yantlad: Aktr ki, u anda bu blgede [Wuhan] her kim ii delegeleri sovyetlerinin derhal oluturulmas arsnda bulunursa, in devriminin Kuomintang aamasnn stnden atlamaya [!] almaktadr ve in devrimini en kt bir duruma drmeyi gze alr. [vurgu benim] Harfiyen: En kt duruma! 13 Mays 1927de rencilerle yapt bir sohbet srasnda Stalin unlar aklad: Genel olarak, ii ve kyl delegeleri sovyetleri inde oluturulmal mdr? Evet, oluturulmaldr, mutlaka oluturulmaldr. Wuhan devrimci hkmetinin glendirilmesinden sonra, tarm devriminin gelimesinden sonra ve tarm devriminin, yani burjuva-demokratik devrimin proleter devrime dnm srasnda sovyetler oluturulmak zorunda olacaktr. [vurgu benim] Bylelikle Stalin, Wuhan hkmetinin, kar-devrimci burjuvazinin mevzileri glendirilmedii srece, ii ve kyllerin mevzilerini glendirmeyi kabul edilebilir bir ey olarak deerlendirmedi. Stalinin, Wuhana ilikin izledii politikalar hakl karan mehur tezlerine atfta bulunan Rus Meneviklerinin organ o sralar unlar yazmt: Orada [Stalinin tezlerinde] saptanan izginin zne kar ok az ey sylenebilir. Mmkn olduu srece Kuomintang ierisinde kalmak, ve onun sol kanadna ve Wuhan hkmetine mmkn olan son ana dek smsk sarlmak; elverisiz koullar altnda kesin bir mcadeleden kanmak; devrime kar yrttkleri mcadelede, in halknn dmanlarnn ellerine, inde gereklemekte olan devrimin ulusal bir devrim olmayp Moskova sovyetletirmesinin yapay bir nakli olduuna dair yeni efsaneler retmeleri iin yeni silahlar vermemek amacyla Tm iktidar sovyetlere slogann atmamak gerekte tm bunlardan daha mantkl ne olabilir ? [Sotsialistieski Vestnik, no.9 (151), s.1] Kendi adna, KEYK Sekizinci Plenumu Mays 1927deki toplantsnda, yani Wuhandaki ii ve kyl rgtlerinin eziliinin oktan balam olduu bir srada aadaki karar kabul etti: KEYK srarla in Komnist Partisinin dikkatini, ii ve kyllerin tm kitle rgtlerinin gelitirilmesi ve glendirilmesi amacyla mmkn olan tm tedbirleri alma zorunluluuna eker tm bu rgtler ierisinde, Kuomintang devrimci kk-burjuva demokrasisinin ve

ii snfnn gl bir kitle rgt haline getirerek ona katlmak iin bir ajitasyon yrtlmesi gerekir. Kuomintanga katlmak bile bile kafay kasabn nne uzatmak anlamna geldi. Kanl anghay dersleri bir iz brakmadan geti gitti. Komnistler, daha nce de olduu gibi, burjuva celltlarn partisi (Kuomintang) iin sr obanlarna, Wang ing-wei ve raks iin ii ve kyl kan temin eden kimselere dntrlmlerdi.

11. Stalinist Kabinecilik Deneyi

Rus Kerenskisi deneyimine ve Sol Muhalefetin protestolarna ramen, Stalin en sonunda Kuomintang politikasn bir kabinecilik deneyi ile noktalad: ki komnist, alma ve tarm bakanlar olarak rehinelerin klasik grevi!, birleik cepheyi kaybetmemek amacyla snf mcadelesini fel etmek zere Kominternin dorudan talimatyla burjuva hkmetine katldlar. Austos 1927ye dek Moskovadan telgrafla srekli olarak bu tip talimatlar verildi. itarovun SBKP On Beinci Kongresi delegeleri nnde komnist kabinecilii pratikte nasl anlattna bakalm: Hkmette iki komnist bakann bulunduunu biliyorsunuz diyor itarov. Bu pasajn devam tutanaklardan silinmitir: Sonradan, onlar [komnist bakanlar] bakanlklara uramay hepten kestiler, kendilerini gstermeyi beceremediler ve yerlerine yzlerce grevliyi geirdiler. Bu bakanlarn faaliyetleri srasnda iilerin ve kyllerin durumunu kolaylatracak tek bir yasa bile yrrle konmad. Bu ayplanas faaliyet, daha da ayp, utan verici bir sonla nihayet buldu. Bakanlar, birinin hasta olduunu dierinin de yurtdna kmak istediini vb. akladlar ve bu nedenle aflarn istediler. unu iln edecekleri bir politik deklarasyonla istifa etmediler: Sizler kardevrimcilersiniz, sizler hainsiniz, sizler ihanet ettiniz artk sizinle birlikte yrmeyeceiz. Hayr. Birinin gya hasta olduunu akladlar. Dahas, Tan Ping-an, kyl hareketinin boyutlaryla ba edemediini yazd ve bu nedenle de kendisinin affnn ltfedilmesini istedi. Bundan daha byk bir rezillik dnlebilir mi? Komnist bir bakan, kyl hareketiyle ba edemediini aklyor. Peki kim ba edebilir? Ak ki ordudan bakas deil. Bu tutum, Wuhan hkmetinin giritii kyl hareketinin iddet yoluyla bastrlmasnn aka merulatrlmasyd. te komnistlerin, ii ve kyllerin demokratik diktatrlne katlmnn ne mene bir ey olduu. Aralk 1927de, Stalinin konuma ve yazlar henz herkesin zihninde canlyken, itarovun anlattklar yaynlanamazd, her ne kadar itarov gen ama erken olgunlam! kendi esenliini dnerek in kabineciliinin Moskovadaki nderleri hakknda tek bir sz sylemese ve Borodinden ancak inli olmayan bir yolda diye bahsetse bile. Tan Ping-an itarovun ikiyzllkle veryansn ettii gibi kyl hareketiyle baa kamadndan yaknmt. Ama itarov, bunun Tan Ping-ann nne Stalin tarafndan konulan bir grev olduunu renmemize yardm edemezdi. Tan Ping-an talimatlar almak zere 1926 sonlarnda Moskovaya gelmi ve KEYK plenumuna, Trokistlerle, yani ii ve kylleri rgtlemek amacyla Kuomintangdan ayrlmak isteyen komnistlerle ne kadar baarl bir ekilde baa ktn rapor etmiti. Stalin, an Kay-ek ve burjuva askeri kurmayn dman konuma itmemek amacyla kyl hareketini frenleme talimatlarn telgrafla Tan Ping-ana gnderiyordu. Ayn srada, Muhalefeti de kyll kmsemekle suluyordu.

Sekizinci Plenum, Yolda Troki ve Vuyoviin KEYK toplantlarndaki konumalar hakknda karar baln tayan zel bir karar bile kabul etmiti. Okuyalm: Yolda Troki tm yelerin hazr bulunduu toplantda sovyetler biiminde ikili bir iktidarn derhal kurulmasn ve sol Kuomintang hkmetinin yklmasna dnk bir ynelimin derhal kabul edilmesini talep etti. Bu grnte [!] ar-sol [!!] ama gerekte oportnist [!!!] talep, devrimin kk-burjuva, kyl aamasnn zerinden atlayan eski Trokist tutumun yinelenmesinden baka bir ey deildir. Burada Trokizme kar yrtlen mcadelenin zn tm plaklyla grmekteyiz: i ve kyllerin devrimine kar burjuvazinin savunulmas.

12. nderler ve Kitleler

nderler, ii snfnn tm rgtlerinden, devrimci kitlelerin mcadelesini snrlamak, frenlemek ve fel etmek iin yararlandlar. te itarovun anlattklar: [Wuhandaki] Sendikalar Kongresi srekli olarak ertelendi ve en nihayet toplandnda bu kongreden direnii rgtlemek amacyla yararlanmaya dnk u veya bu trden hibir giriimde bulunulmad. Tersine, kongrenin son gnnde, ulusal hkmet binasnn nnde, hkmete olan sadakat duygusunun dile getirilmesi amacyla bir gsteri dzenlenmesi karar verildi. (Lozovski: Onlar orada konumamla korkuttum.) Lozovski o an kendisini ne kartmaktan utanmamt. Gzpek szlerle kafalarn kartrd ayn inli sendikaclar korkutarak Lozovski, hibir eyi grmemekte, hibir eyi anlamamakta ve hibir eyi kestirememekte ne kadar baarl olduunu inde derhal ortaya koydu. Bu nder inden dndnde unlar yazd: Proletarya inin ulusal kurtulu mcadelesinde hakim g haline gelmitir. (Workers China, s.6) Bu szler, an Kay-ekin demirden kelepeleri boynuna vurulmu bir proletarya iin sylenmitir. te, Kzl Sendikalar Enternasyonali genel sekreteri tm dnya iilerini byle aldatmtr. Ve inli iiler (her trl genel sekreterlerin yardmlaryla) ezildikten sonra, Lozovski inli sendikaclar alaya alyor: Bakn ite bu dlekler en cesur Lozovskinin korkusuz konumalarndan korkuya kapldlar. Bu kk olayda, gnmz nderlerinin, onlarn tm aygtlarnn, tm ahlklarnn mahareti yatmaktadr! Halk kitlelerinin devrimci hareketinin gc gerekten de esizdi. una ahit olduk ki, yllk bir yanllklar silsilesine ramen anghaydaki durum, an Kay-eki bir kurtarc olarak deil lmcl bir dman olarak deerlendirerek yine de kurtarlabilirdi. Dahas, anghay darbesinden sonra bile komnistler eyaletlerde kendilerini yine de glendirebilirlerdi. Ama kendilerini sol Kuomintanga tbi klma emrini almlard. itarov, sol Kuomintang tarafndan gerekletirilen ikinci kar-devrimin en arpc olaylarndan birini yle betimliyor: Wuhandaki darbe 21-22 Maysta gerekleti. Bu darbe tek kelimeyle inanlmaz koullar altnda hayata geirildi. angada ordu 1.700 askerden oluuyordu ve kyller anga etrafnda toplanan saylar 20.000i bulan silahl mfrezelerin ounluunu tekil ediyordu. Buna ramen, askeri komuta, srf anga ve Wuhandaki nderlerin dlek, kararsz ve

uzlamac politikas nedeniyle tm aktif kylleri vurarak, tm devrimci rgtleri datarak ve kendi diktatrln kurarak iktidar ele geirmeyi baard. Kyller angadaki darbeyi haber aldklarnda, kendilerini hazrlamaya ve kentin zerine yrye gemek iin anga etrafnda toplanmaya balamlard. 21 Maysta yry balad. Kyller angaya doru ilerlerken kendi mfrezelerini gitgide artarak oluturmaya baladlar. Kenti byk bir aba gstermeksizin ele geirebilecekleri ok akt. Ama tam da bu noktada, in Komnist Partisi Merkez Komitesinden gelen bir mektupta en Tu-ziu, ak bir atmadan kanmak zorunda olduklarn ve sorunu Wuhana iletmeleri gerektiini yazyordu. Bu mektup temelinde Blge Komitesi, kyl mfrezelerine, geri ekilme ve hibir ekilde daha fazla ilerlememe emri gnderdi; ama bu emir iki mfrezeye ulamamt. ki kyl mfrezesi Wuhan zerine ilerledi ve orada askerler tarafndan yok edildi. [Tutanaklar, s.34, vurgu bizim] Dier eyaletlerde de olaylarn geliimi aa yukar byledir. Borodinin klavuzluu altndaki Borodin tetiktedir! in komnistleri Stalinin, demokratik devrimin seilmi nderlerinden, sol Kuomintangdan kopmama dorultusundaki talimatlarn byk bir titizlikle hayata geirdiler. angadaki artl teslim 31 Maysta gerekleti, yani KEYK Sekizinci Plenumunun kararlarndan birka gn sonra ve tamamyla bu kararlara uyarak. nderler, kitlelerin davasn yerle bir etmek iin gerekten hereyi yaptlar! Ayn konumasnda itarov unlar aklyor: unu aklamay grevim bilirim ki, in Komnist Partisinin uzun bir zaman boyunca iitilmedik oportnist hatalar ilemi olmas gereine ramen partili kitleleri bu hatalardan yine de sorumlu tutamayz. Derin inancm odur ki (Kominternin birok seksiyonunu grm bulunmaktaym) inli komnistler gibi komnizm davasna bu denli adanm, davamz iin yrtt savamda bu denli cesur bir baka seksiyon yoktur. inli yoldalar kadar yiit komnistler yoktur. [Tutanaklar, s.36] Hi phesiz, devrimci in ii ve kylleri yrttkleri mcadelede istisnai bir fedakrlk gsterdiler. Devrimle birlikte onlar da oportnist nderlik tarafndan ezildiler. Makamlarn Kantonda, anghayda ve Wuhanda edinmi bir nderlik tarafndan deil, Moskovadan komuta eden bir nderlik tarafndan. Tarihin hkm bu olacaktr!

13. Kanton Ayaklanmas

7 Austos 1927de, in Komnist Partisi olaanst konferans, Moskovadan gelen nceki emirlere uygun olarak, nderliinin oportnist politikasn, yani tm gemiini mahkm etti ve silahl bir ayaklanma hazrlna girimeye karar verdi. Stalinin zel grevlileri, Rus Muhalefetinin fiziksel imhasnn stn indeki Stalinist taktiin politik zaferiyle rtmek amacyla, Kantonda, Sovyetler Birlii Komnist Partisinin On Beinci Kongresine denk getirilen bir ayaklanma hazrlamakla grevlendirilmiti. Dalga geri ekilirken ve kentli kitleler arasnda moral knts hl hkm srmekteyken, iilerin eylemi bakmndan kahramanca, nderliin maceracl bakmndan ise cniyane Kanton sovyet ayaklanmas alelacele rgtlendi. Kanton proletaryasnn bu yeni eziliinin haberleri tam da On Beinci Kongre annda ulat. Bylece Stalin Bolevik-Leninistleri, tam da dnk mttefiki an Kay-ek inli komnistleri ezerken imha ediyordu.

Yeni bir bilno karmak yani bir kez daha sorumluluu emirleri yerine getirenlerin srtna ykmak gerekiyordu. 7 ubat 1928de, Pravda unlar yazd: Eyalet ordular blnmeksizin Kzl Kantona kar savatlar ve bu durum, in Komnist Partisinin en byk ve en eski kusurunun zellikle gerici ordular paralamaya dnk yetersiz bir politik faaliyet olduunu kantlad. [vurgu bizim] En eski kusur! Bu, Kuomintang ordularn paralamann in Komnist Partisinin grevi olduu anlamna m geliyor? Ne zamandan itibaren? 25 ubat 1927de, anghayn ezilmesinden bir buuk ay nce Komintern merkez organ unlar yazmt: in Komnist Partisi ve bilinli inli iiler hibir ekilde devrimci ordular rgtszletirecek bir taktik izlememelidir, nk burjuvazinin oradaki etkisi belirli lde gldr [Die Kommunistische Internationale, 25 ubat 1927, s.19] Ve ite Stalinin 24 Mays 1927deki KEYK plenumunda syledii ve her frsatta yineledii szckler: indeki eski rejimin ordularnn karsna silahsz bir halk deil, Devrimci Ordu biimindeki silahl bir halk kmtr. inde, silahl kar-devrimin karsnda silahl bir devrim savamaktadr. 1927 yaznda ve sonbaharnda Kuomintang ordular silahl halk olarak sunuluyordu. Ama bu ordular Kanton ayaklanmasn ezip getiinde Pravda inli komnistlerin en eski [!] kusurunun gerici ordular, yani tam da Kantonun arifesinde devrimci halk olarak iln edilen ordular paralamaktaki yetersizlii olduunu aklyor. Utanmaz arlatanlar! Gerek devrimciler arasnda byle bir ey hi grlm mdr?

14. Darbecilik Dnemi

KEYK Dokuzuncu Plenumu, 1928 ubatnda, Kanton ayaklanmasndan iki aydan az bir sre sonra topland. Bu plenum durumu nasl deerlendirdi? te kararn harfi harfine kendi szleri: KEYK, in devriminin tasfiye edildiini ileri sren Sosyal Demokratlarn ve Trokistlerin iftiralarna kar mcadele etmeyi tm seksiyonlarnn grevi addeder. Ne kallee ve ne sefil bir manevra! Sosyal Demokrasi gerekte, an Kay-ekin zaferini ulusal devrimin zaferi sayyor (kafas karan Urbahns tam da bu tutum zerine yolunu ard). Sol Muhalefet ise an Kay-ekin zaferini ulusal devrimin yenilgisi olarak deerlendiriyor. Muhalefet, in devriminin genel olarak tasfiye edildiini asla sylemedi ve asla syleyemezdi. Tasfiye edilen, allak bullak olan, aldatlan ve ezilip geilen ey yalnzca ikinci in devrimiydi (1925-27). Tek bana bu bile nderliin beyefendileri iin yeterli bir beceridir!

1927 sonbaharndan itibaren, inin nnde bir gerileme dneminin, yani proletaryann geri ekilmesi ve kar-devrimin zaferi dneminin olduunu savunduk. Peki Stalinin tutumu neydi? 7 ubat 1928de Pravda unlar yazd: in Komnist Partisi silahl ayaklanmaya doru ba ekiyor. indeki tm durum bunun doru bir gidiat olduu gereini dile getiriyor. Deneyimler, in Komnist Partisinin tm abalarn, silahl bir ayaklanmay gn be gn ve yaygn bir biimde dikkatlice hazrlama grevine younlatrmas gerektiini kantlyor. KEYK Dokuzuncu Plenumu, darbecilik hakknda mulak brokratik erhlerle bu macerac izgiyi onaylad. Bu erhlerin amac biliniyor: Yeni bir geri ekilme durumunda nder iin gerekli ka yollarn oluturmak. Dokuzuncu Plenumun bu cniyane hafiflikteki karar, in asndan yeni maceralar, yeni askeri arpmalar, kitlelerden hepten kopu, mevzilerin kaybedilmesi, en devrimci unsurlarn maceracln ateinde harcanmas ve partiden kalanlarn demoralizasyonu anlamna gelmektedir. in partisinin 7 Austos 1927deki konferans ile 8 Temmuz 1928deki Komintern Altnc Kongresi arasndaki tm dnem batan aaya darbeci teori ve pratiin nfuzunda gemitir. Stalinist nderlik in devrimine ve Komnist Partisine son darbelerini ite byle indirmitir. Komintern nderlii ancak Altnc Kongrede kabul ediyordu ki: Kanton ayaklanmas geri ekilen devrimin nesnel olarak art bir savamyd. (Pravda, 27 Temmuz 1928) Nesnel olarak! Peki ya znel olarak? Yani, bu savamn balatclarnn, nderlerinin bilincinde? Bu, Kanton ayaklanmasnn macerac karakterinin maskeli bir kabul ediliidir. Yine de ne olursa olsun, Komintern Muhalefetten bir yl sonra ve daha nemlisi, bir ac yenilgiler dizisinden sonra, ikinci in devriminin Wuhan dnemiyle birlikte sona ermi olduunu ve maceraclkla yeniden diriltilemeyeceini kabul etmitir. Altnc Kongredeki in delegesi an Fu Yunun[136] raporuna gre: Kanton ayaklanmasnn yenilgisi in proletaryasna daha da ar bir darbe indirmitir. Devrimin ilk aamas bylece bir yenilgiler dizisiyle sona ermitir. Sanayi merkezlerinde, ii hareketi ierisinde bir moral bozukluu hissedilmektedir. [Pravda, 17 Temmuz 1928] Gerekler, inatdr! Bu gerek Altnc Kongre tarafndan da kabul edilmek zorundayd. Silahl ayaklanma slogan ortadan kaldrld. Geride kalan tek ey, ilk aamas gelecekteki ikinci aamasndan belirsiz bir dnem boyunca ayrlan ikinci in devrimi (1925-27) adlandrmasyd. Bu adlandrma, itibar en azndan ksmen kurtarmaya dnk terminolojik bir giriimdi.

15. Altnc Kongreden Sonra

in Komnist Partisi delegesi, Siu, SBKPnin On Altnc Kongresinde unlar aklad:[137]

in ulusal burjuvazisinin bamsz [?] bir gelime ve istikrar [?] perspektifine sahip olduunu yalnzca Trokist dnekler ve inli en Tu-ziuistler sylyor. Bu kfrleri bir tarafa brakalm. Bu bahtsz insanlar eer Muhalefete kfretmeselerdi zaten Lux Pansiyonunda asla yer bulamazlard.[138] Bu onlarn yegne mhimmatdr. Tan Pingan da, dmann saflarna katlndan hemen nce, KEYK Yedinci Plenumunda Trokistlere kar tpatp ayn biimde grlemiti.[139] Onun bu bariz yzszlnde tuhaf olan ey, biz Sol Muhalefetileri, in ulusal burjuvazisinin ve onun bamsz geliiminin idealizasyonuyla sulama abasdr. Stalinin ajanlar, tpk nderleri gibi bizlere ate pskryorlar, nk Altnc Kongreden sonraki dnem, onlarn koullardaki deiimi ve olaylarn geliim dorultusunu anlamaktaki klli yetersizliklerini bir kez daha aa karmtr. Kanton yenilgisinden sonra, ubat 1928de KEYKin silahl ayaklanmaya giden yola dmen krd srada biz buna kar karak unu iln etmitik: Durum imdi kesinlikle aksi yne doru dnecektir; emeki kitleler geici olarak politikadan geri ekileceklerdir; partinin bymesi zayflayacaktr, ki bu kyl ayaklanmalarnn srmesi ihtimalini dlamayacaktr. Generallerin savann zayflamas kadar, proletaryann grev ve ayaklanmalarnn da zayflamas, kanlmaz olarak, bu sre zarfnda lkedeki ekonomik yaamn temel srelerinin bir ekilde yeniden kurulmasna ve bunun sonucu olarak ok zayf olsa dahi yle ya da byle ticari ve snai bir ykselie yol aacaktr. Bu sonuncusu, iilerin grev mcadelelerini yeniden canlandracak ve doru taktikleri izlemesi kouluyla Komnist Partiye bir kez daha iilerle temas kurma ve onlar zerinde etki oluturma frsatn sunacaktr. Ve bu daha sonra, iilerin ayaklanmasnn, daha st bir dzeyde kyl savayla kenetlenmesini salayacaktr. Bizim szde tasfiyeciliimizin ierii ite budur. Ama kfrleri bir yana, Siu getiimiz iki yln ini hakknda neler sylyordu? lkin, gerei ifade ediyor: in sanayisi ve ticaretinde 1928de belli bir canlanma gze arpyordu. Ve sonra: 1928de, 400.000 ii greve kt, 1929da grevci says oktan 750.000i bulmutu. 1930un ilk yarsnda ii hareketi geliim temposunu hl srdryordu. Anlalyor ki, Kominternin verdii rakamlarda, Siuninkiler de dahil, olduka ihtiyatl olmak zorundayz. Ama bu rakamlarn muhtemelen abartlm olmasna ramen, Siunun tehiri, 1927nin sonlarndaki ve 1928in balarndaki tehisimizi btnyle dorulamaktadr. Ne yazk ki, KEYK nderlii ve in Komnist Partisi, tamamyla ters bir tehisi kalk noktas olarak almt. Silahl ayaklanma slogan ancak Altnc Kongrede, yani 1928in ortalarnda terk edildi. Ama bu saf anlamyla olumsuz karar dnda parti hibir yeni ynelim de belirlemedi. Ekonomik canlanma olasl parti tarafndan ele alnmad. Grev hareketi partiden kopuk bir ekilde hatr saylr bir dzeye ulat. Eer Komintern nderlii Muhalefete kar aptalca tasfiyecilik sulamalaryla megul olmasa ve bizim yaptmz gibi durumu zamannda deerlendirseydi, in Komnist Partisinin zellikle sendikal hareket iinde ok daha gl olacandan bir an bile phe edilebilir mi? Hatrlatalm ki, ikinci devrimin en yksek trman srasnda, 1927nin ilk yarsnda, Komnist Partinin etkisi

altnda sendikalarda 2,8 milyon ii rgtlenmiti. u anda ise Siuya gre bu say 60.000dir. stelik tm inde! Ve kendi umutsuz kelerinde kendi ilerini yrten, davaya korkun zarar veren bu sefil nderler, Trokist dneklerden bahsediyor ve bu iftira sayesinde zarar telfi edebileceklerini dnyorlar. te bu Stalin ekoldr! Onun meyveleridir!

16. Sovyetler ve Devrimin Snfsal Karakteri

Staline gre, in devriminde sovyetlerin rol nedir? Devrimin aamalarnn nbetlee yer deiiminde sovyetlere hangi yer biiliyordu? Hangi snfn egemenliine balydlar? Kuzey Seferi srasnda olduu kadar Wuhan dneminde de, Stalinden, sovyetlerin ancak burjuva-demokratik devrimin tamamlanmasndan sonra, ancak proleter devrimin eiinde kurulabileceini duyduk. Tam da bu nedenden dolay Politbro, dosdoru Stalinin peinden giderek, Muhalefetin ileri srd sovyetler slogann inatla reddetmiti: Sovyetler slogan burjuva-demokratik devrim aamasndan derhal proleter iktidarn rgtlenmesi aamasna atlamaktan baka bir anlama gelmez. (Muhalefetin tezlerine Politbronun Yantndan, Nisan 1927) 24 Maysta, anghay hkmet darbesinden sonra ve Wuhan darbesi srasnda, Stalin sovyetlerin burjuva-demokratik devrimle uyumsuz olduunu u ekilde ispat etmiti: Fakat iiler eer ii delegeleri sovyetlerine sahip olurlarsa burada durmayacaklardr. Komnistlere unu syleyecekler ve bunda hakl olacaklardr: Eer biz sovyetsek ve sovyetler iktidar organlarysalar, burjuvaziyi biraz sktrp, biraz mlkszletiremez miyiz? Komnistler, eer ii ve kyl delegeleri sovyetleri varken burjuvazinin mlkszletirilmesi yolunu tutmuyorlarsa boboaz lafebeleri olacaklardr. u anda, devrimin u aamasnda bu yolu izlemek mmkn mdr ve izlemeli miyiz? Hayr, izlememeliyiz. Peki proleter devrim aamasna geildiinde Kuomintanga ne olacak? Stalin bunu zmt. 13 Mays 1927 tarihinde rencilere yapt ve daha nce de alntladmz konumada Stalin u yant veriyordu: Bana gre, ii ve kyl delegeleri sovyetlerinin oluturulmas ve in Ekiminin hazrl dneminde, in Komnist Partisi, Kuomintang ile ierden yaplan bugnk bloun yerine Kuomintang ile dardan yaplacak bir blou geirecektir. Bizim byk stratejistlerimiz hereyi ngryorlard kesinlikle hereyi ngryorlard, snf mcadelesi hari. Proleter devrime gei sorununda bile Stalin srarla in Komnist Partisine bir mttefik (Kuomintang) buluyordu. Sosyalist devrimi gerekletirmek iin komnistlere sadece Kuomintangn saflarndan kma izni verilmiti, ama hibir ekilde onunla kurulan blou bozma izni deil. Bilindii gibi, burjuvaziyle ittifak in Ekiminin hazrlanmas asndan en uygun koul idi. Ve tm bunlarn ad da Leninizm idi. Ne olursa olsun, 1925-27de Stalin, sovyetlerin oluumunu burjuvazinin derhal sosyalist mlkszletirilmesiyle ilikilendirerek sovyetler sorununu olduka kategorik bir biimde ortaya koymutu. uras gerek ki, o sralar bu radikalizme ihtiya duymasnn nedeni, burjuvazinin mlkszletirilmesini savunmak deil tersine burjuvaziyi mlkszletirilmekten

korumakt. Ama sorunun ilkesel olarak ortaya konuluu ne olursa olsun gayet aktr: Sovyetler ancak ve yalnzca sosyalist devrimin organlar olabilirler. SBKP Politbrosunun tutumu da buydu, KEYKin tutumu da. Ama 1927nin sonunda, Kantonda sovyet karakterine brndrlen bir ayaklanma gerekletirildi. Komnistler iktidar aldlar. Saf sosyalist karakterde nlemler aldlar (topran, bankalarn, konutlarn, snai iletmelerin vb. ulusallatrlmas). Bir proleter devrimle kar karyayz gibi grnyordu. Ama hayr. 1928 ubatnn sonunda, KEYK Dokuzuncu Plenumu Kanton ayaklanmasnn muhasebesini yapt. Peki sonu neydi? in devriminde bu yl, henz tamamlanmayan burjuva-demokratik devrim dnemidir. Devrimi ayn zamanda bir srekli devrim olarak grp onun burjuva-demokratik aamasnn stnden atlama eilimi Trokinin 1905te yaptna benzer bir hatadr. Fakat bundan on ay nce (Nisan 1927) Politbro tam da sovyetler slogannn (Trokizm deil, sovyetler slogan!) kabul edilemez bir biimde burjuva-demokratik aamann stnden atlama anlamna geldiini iln etmiti. Ama imdi her trl Kuomintang varyasyonunun tamamen tkenmesinden sonra, sovyetler slogann onaylama ihtiyac hasl olduunda, bize deniyor ki, bu slogan proletarya diktatrlyle yalnzca Trokistler ilikilendirebilirler. Stalinin 192527de evresinden dolaarak da olsa bir Trokist olduu ite bylece ortaya kmtr. Komintern programnn bu sorunda da kesin bir dn yapt dorudur. Smrge lkelerin en nemli grevleri arasnda program una deiniyor: Proletarya ve kylln demokratik diktatrlnn kuruluu sovyetlere dayanr. Gerekten hayret verici! Daha dn demokratik devrimle uyumaz olan ey, bugn tam da onun temel zemini olarak iln ediliyor. Bu tam perendenin herhangi bir aklamasn bulmaya almak nafile. Herey kesin biimde idari bir usulle yaplmtr. Stalin hangi durumda hatalyd? Sovyetlerin demokratik devrimle badamaz olduunu akladnda m, yoksa sovyetlerin demokratik devrimin temeli olduunu akladnda m? Her ikisinde de. nk Stalin demokratik diktatrln anlamn, proletarya diktatrlnn anlamn, bunlarn karlkl ilikilerini ve sovyetlerin buna bal olarak hangi rol oynadn anlamamtr. Birka szckle de olsa, bunu en iyi ekilde SBKP On Altnc Kongresinde bir kez daha aa vurmutur.

17. SBKP On Altnc Kongresinde in Sorunu

On saat sren raporunda Stalin, ne kadar endieli olursa olsun in devrimi sorununu btnyle ihmal edemezdi. Bu konuya tam tamna be cmle ayrmtr. Hem de ne cmleler! Gerekten de azn iinde ok, tpk Romallarn dedii gibi (multum in parvo). Tm keskin kelerden uzak durmay, riskli genellemelerden ve dahas somut tehislerden saknmay arzulayan Stalin, yine de be cmle ierisinde yapabilecei her trl hatay yapmay baarmtr. Emperyalistlerin bu zalim ynetiminin cezasz kalacan dnmek [diyor Stalin] sama olurdu. inli ii ve kyller buna sovyetleri ve bir Kzl orduyu yaratarak karlk vermilerdir. Halihazrda orada bir sovyet hkmetinin oluturulduu syleniyor. Eer doruysa bunda artc bir ey olmadn dnyorum. Hi phe yok ki ini tam

anlamyla paralanmaktan ve bitap dmekten yalnzca sovyetler kurtarabilir. [Pravda, 29 Haziran 1930] Dnmek sama olurdu. Tm sonraki sonularn dayand temel ite budur. Eer emperyalistlerin zalim ynetimi kanlmaz olarak sovyetler ve Kzl ordu biiminde bir karla yol ayorsa o zaman bu emperyalizm nasl oluyor da halen dnyada varln srdryor? Halihazrda orada bir sovyet hkmetinin oluturulduu syleniyor. Syleniyor da ne demek? Kim sylyor? Ve en nemlisi, in Komnist Partisi bu konuda ne sylyor? Bu parti Kominternin bir parasdr ve temsilcileri kongrede konumaktadr. Yoksa bunun anlam, inde sovyet hkmetinin Komnist Parti olmakszn ve onun bilgisi dnda oluturulduu mudur? O takdirde bu hkmeti kim ynetiyor? yeleri kimlerdir? Hangi parti iktidar ele geirmitir? Stalin yalnzca bir yant vermeyi becerememekle kalmyor, sorunu ortaya dahi koymuyor.[140] Eer [?] doruysa [?] bunda artc bir ey olmadn dnyorum. inde bir sovyet hkmetinin, hakknda in Komnist Partisinin hibir ey bilmedii ve politik fizyonomisi konusunda in devriminin bu en st nderinin bize hibir bilgi veremedii bir Sovyet hkmetinin oluturulmu olmas olgusunda artc olan hibir ey yoktur. O zaman dnyada bizi artacak baka ne kalmtr? Hi phe yok ki ini tam anlamyla paralanmaktan ve bitap dmekten yalnzca sovyetler kurtarabilir. Hangi sovyetler? Bugne kadar, sovyetlerin tm eitlerini grdk: Bir yanda eretellinin sovyetleri, Otto Bauerin ve Scheidemannn sovyetlerini ve dier yanda da Bolevik sovyetleri. eretellinin sovyetleri Rusyay paralanmaktan ve bitap dmekten kurtaramazd. Tersine, tm politikalar Rusyay Antantn bir smrgesi durumuna dntrmeye dnkt. Sadece Bolevikler, sovyetleri emeki kitlelerin kurtuluu iin bir silah haline dntrmlerdir. in sovyetleri hangi trdendir? Eer in Komnist Partisi onlar hakknda hibir ey syleyemiyorsa, bu, KPnin sovyetlere nderlik etmedii anlamna gelir. O takdirde kim nderlik ediyor? Komnistlerden baka, yalnzca tesadfi, ortadaki unsurlar, nc Partinin adamlar, tek kelimeyle, ikinci ve nc dereceden Kuomintangn paralar sovyetlerin bana geebilir ve bir Sovyet hkmeti oluturabilir. Daha dn Stalin, demokratik devrimin tamamlanmasndan nce inde sovyetlerin oluturulmasn dnmenin sama olacan dnmt. Bugn ise eer bu be cmle herhangi bir anlam tayorsa yle grnyor ki, demokratik devrimde sovyetlerin komnistlerin nderlii olmadan dahi lkeyi kurtarabileceini dnyor. Proletaryann diktatrlnden bahsetmeksizin bir Sovyet hkmetinden bahsetmek iileri aldatmak ve burjuvaziye kylleri aldatmakta yardmc olmak demektir. Fakat Komnist Partinin nderlik rolnden bahsetmeksizin proletarya diktatrlnden bahsetmek, proletarya diktatrln proletarya asndan bir kez daha bir tuzaa dntrmek demektir. Ne var ki in Komnist Partisi bugn son derece zayftr. i yelerinin says birka binle snrldr.[141] Kzl sendikalarda yaklak olarak elli bin ii bulunmaktadr. Bu koullarda, proletarya diktatrlnden acil bir grev olarak bahsetmek aka imknszdr. Dier taraftan, Gney inde partizan gruplarnn iinde yer ald geni bir kyl hareketi gelimektedir. Ekim devrimin etkisi, epigon nderlie ramen inde o denli byktr ki, kyller kendi hareketlerini sovyetler ve partizan birliklerini de Kzl ordular olarak

adlandryorlar. Bu durum, Stalinin sovyetlere kar karak in halk kitlelerini yapay bir sovyetletirme nedeniyle korkutup karmamamz gerektiini syledii dnemdeki hamkafallnn ne kadar derin olduunu bir kere daha gsteriyor. Bundan sadece an Kayek korkup kaabilirdi, 1917den sonra sovyetleri kurtuluun bir sembol olarak grmeye balayan iiler ve kyller deil. in kylleri, anlalyor ki, sovyetler sloganna hi de az olmayan birtakm yanlsamalar atfediyorlar. Kyllerdeki bu yanlsamalar balanabilir. Ancak olaylarn gerek anlamn proletaryaya aklamakszn in kyllnn yanlsamalarn korkaka ve mulak bir biimde genellemekle yetinen kuyruku nderlerin tutumu balanabilir bir ey midir? Eer in kylleri snai merkezlerin katlm olmakszn ve Komnist Partinin nderliinin yokluunda bir Sovyet hkmeti oluturmusa, bunda artc olan bir ey yoktur diyor Stalin. Ama biz diyoruz ki, bir Sovyet hkmetinin bu koullar altnda ortaya kmas kesinlikle imknszdr. Yalnzca Bolevikler deil eretelli hkmeti ve sovyetlerin yarhkmeti bile kendini ancak kentler temeline dayandrabilmiti. Kylln kendi sovyet hkmetini bamsz bir ekilde oluturma yeteneinde olduunu dnmek mucizelere inanmak demektir. Bir Kzl kyl ordusu oluturmak da ayn derecede mucize olurdu. Kyl partizanlar Rus devriminde byk bir devrimci rol oynadlar ama proletarya diktatrlnn merkezlerinin ve merkezi bir proleter kzl ordunun varl koullarnda. in ii hareketinin u anki zayfl ve Komnist Partinin daha da byk ldeki zayfl nedeniyle inde gnn grevi olarak proletaryann diktatrlnden bahsetmek gtr. Kyl ayaklanmalarnn arkasndan giden Stalinin, tm nceki aklamalarna ramen, kyl sovyetlerini ve Kzl kyl ordusunu burjuva-demokratik diktatrlkle ilikilendirmeye zorlanmasnn nedeni de budur. Bu diktatrln nderlii, ki Komnist Parti asndan ok ar bir grevdir, baka bir politik partiye, bir eit devrimci xe havale edilmitir. Stalin, inli ii ve kylleri proletarya diktatrl iin mcadele yrtmekten alkoyduundan, birileri burjuva-demokratik diktatrln organ olarak sovyet hkmetinin sorumluluunu stlenerek Staline bugn yardm etmelidir. Bu yeni perspektifin bir nedeni olarak bize be cmle iinde be argman sunulmutur: te bu argmanlar: (1) Dnmek sama olurdu; (2) Syleniyor; (3) Eer doruysa; (4) Bunda artc olan bir ey yok; (5) Hi phe yok ki. te size tm gc ve ihtiamyla idari gerekelendirme. Uyaryoruz: in proletaryas bir kez daha tm bu utan verici dzmecelerin faturasn deyecektir.

18. Stalinin Hatalarnn Karakteri

Hata vardr, hata vardr. nsan dncesinin eitli alanlarnda, nesnenin yetersiz bir inceleniinden, olgusal verilerin yetersizliinden, dnlmesi gereken etkenlerin ar karmaklndan vb. kaynaklanan ok nemli hatalar olabilir. Bunlar arasnda diyelim ki, politika alanndaki tm bir hatalar dizisi iin de tipik olan meteorologlarn hava tahminlerindeki hatalar ele alabiliriz. Ne var ki, bilgili ve zeki bir meteoroloun hatalar ounlukla, tesadfi olarak olgular tarafndan kantlanm olsa bile bir ampiriin tahminlerine kyasla bilime ok daha yararldr. Peki ya, kalk noktas olarak dnyann balinann srtnda durduu fikrini benimseyen bilgili bir corafyacya, bir kutup seferi liderine ne demeli? te Stalinin hatalar neredeyse btnyle bu son kategoridedir. Stalin asla bir yntem olarak Marksizmin srrna ermeden, u ya da bu Marksistvari forml dinsel bir biimde kullanarak pratik eylemlerinde en kaba ampirik nyarglar kalk noktas olarak alr. Ama srecin diyalektii byledir. Bu nyarglar devrimci gerileme dnemlerinde Stalinin

temel gc haline gelmitir. Bunlar, onun znel olarak istemedii bir rol oynamasna olanak tanyan nyarglardr. Kendisini iktidar fetheden devrimci snftan ayran hantal brokrasi, Stalini kendi nderi yapmak ve bizzat brokrasinin bayram gn efsanesi olan Stalin efsanesini yaratmak amacyla, Stalinin karclndan ve ilkeler alanndaki mutlak kinizminden dolay onun ampirizmine drt elle sarlmtr. Bu, devrimin ykseli yllarnda nc ya da drdnc dereceden roller stlenen, gl ama kesinlikle alelade bir kiinin neden ve nasl olup ta, devrimin geri ekili yllarnda, dnya burjuvazisinin istikrar kazand, Sosyal Demokrasinin yeniden canland, Kominternin zayflad ve Sovyet brokrasisinin en geni evrelerinin muhafazakr bir yozlama yaad yllarda nder bir rol oynamak zere seildiinin aklamasdr. Franszlar kimi insanlar iin yle derler: kusurlar onun erdemleridir. Stalin iin u sylenebilir: kusurlar onun avantaj olmutur. Snf mcadelesi arknn dileri, onu Ekimden, Marksizmden, Bolevizmden kk-burjuva kurtulu dneminin bir devlet adam yapmak zere, onun teorik snrllna, politik uyum kabiliyetine, kemiksiz ahlkna, tek kelimeyle bir proleter devrimci olarak kusurlarna cuk oturmutur in devrimi Stalinin yeni rolnn tersinden gitme yntemiyle bir snanyd. Uluslararas devrimden kopmakta olan katmanlarn yardmnn yan sra dman snflarn dolayl ancak ok somut yardmlaryla SSCBde iktidar ele geiren Stalin otomatikman Kominternin ve bylelikle de in devriminin nderi haline geldi. Perde arkasndaki aygt mekanizmasnn pasif kahraman, yntemini ve kalitesini byk devrimci akn olaylar ierisinde gstermek zorundayd. Stalinin indeki rolnn trajik paradokslar ite burada yatmaktadr. inli iileri burjuvaziye boyun edirmekle, toprak devrimini frenlemekle, gerici generalleri desteklemekle, iileri silahszlandrmakla, sovyetlerin yaratlmasn nlemekle ve yaratldklarnda da tasfiye etmekle Stalin, eretellinin Rusyada gerekletirmeye yalnzca yeltenebildii tarihsel rol sonuna kadar vardrmtr. Fark u ki, eretelli Bolevikleri karsna alarak ak bir ekilde davrand ve derhal, burjuvaziye ayana bir pranga vurulmu ve aldatlm bir ii snf sunmaya dnk tm abalarnn sorumluluunu stlenmek zorunda kald. Stalin ise indeki roln esasen perde arkasnda oynad, gl bir aygt tarafndan savunuldu ve Bolevizm bayrann arkasna snd. eretelli kendisini Boleviklerin iktidarnn burjuvazi tarafndan bastrlmasna dayandrmt. Stalin ise bizzat bu basklar Bolevik-Leninistlere (Muhalefet) uygulad. Burjuvazinin basklar devrimin ykselen dalgas tarafndan yerle bir edildi. Stalinin basklar ise geri ekilme dalgasndan beslenmiti. Stalinin in devrimindeki btnyle Menevik politikasn, son noktasna kadar, yani en trajik felkete kadar gtrme deneyini gerekletirmesi bu nedenle mmkn olmutur. Peki Stalinist politikann bugnk sol nbetlerine ne demeli? Bu perdede ve sol zikzaklar tm nemlerine ramen yine de tarihte bir perde olarak kalacaklardr sylediimiz eylerle elikili bir ey grebilmek iin, insann ancak tarihsel srecin diyalektii ile balantl olarak insan bilincinin diyalektiini kavramaya btnyle yabanc bir miyop olmas gerekir. Devrimin geri ekilii tpk ykselii gibi dz bir izgi boyunca ilerlemez. Devrimin inie geiinin ampirik nderi Hareket ettiinizi sanyorsunuz, oysa hareket ettiriliyorsunuz (Goethe) proletaryann yar ya da tam dmanlarnca kullanlan vasflaryla 1925-27de itildii toplumsal ihanet uurumunun tam kenarnda korkmaktan baka bir ey yapamazd. Ve aygtn yozlamas dz bir sre olmadndan, kitlelerdeki devrimci eilimler gl olduundan, Termidorcu uurumun kenarndan sola dnmek iin yeterli dayanak noktalar ve

yeterli yedek gler zaten elde vard. Tam da bu ampirik nder uurumun ta kenarna varncaya dein hibir eyi nceden grememi olduundan dolay, bu dn panik iinde yaplan sramalar karakterine brnd. Sola sramann ideolojisi Sol Muhalefet tarafndan hazrlanmt, geriye sadece tam da bir ampriste yakacak ekilde Muhalefetin almalarnn krk dkk paralarndan ve krntlarndan yararlanmak kalmt. Ama bu akut solculuk nbetleri ne brokrasinin temel evrim srelerini ne de bizzat Stalinin doasn deitirmez. Stalindeki teorik hazrlk, geni bir bak as ve yaratc dnme yoksunluu bu zellikler olmakszn byk lekli bamsz bir faaliyet yrtlemez onu pratik bir yardmc olarak deerlendiren Leninin, yine de genel sekreterlik grevinin bamsz bir anlam kazanabilecei ak hale geldiinde partiye onu bu grevden uzaklatrmay neden tlediini tamamen aklamaktadr. Lenin Stalinde asla siyasal bir nder grmedi. Kendi bana kaldnda, Stalin her zaman ve deimez biimde tm byk sorunlarda oportnist bir tutum benimsedi. Eer Stalinin Leninle nemli bir teorik ya da politik atmas yoksa, Buharin, Kamenev, Zinovyev ve hatta Rikov gibi, bu Stalinin asla kendi ilkesel grlerinde direnmemesi ve her ciddi anlamazlk durumunda kolayca sessiz kalmas, bir kenara ekilmesi ve beklemesinden trdr. Ama tm bunlara ramen, Lenin ou kez Stalinle pratik, rgtsel-ahlki atmalar yaad, zellikle Leninin biim olarak ok dikkatlice ama z itibaryla bir o kadar acmasz bir ekilde Vasiyetinde betimledii Stalinist kusurlarndan kaynaklanan genellikle ok sert atmalard bunlar. Tm bu sylenenlere, Leninin, her biri yapt iin bilgisine, bireysel inisiyatife ve farkl bir yetenee sahip bir grup alma arkadayla el ele alt gereini eklememiz gerekir. Stalinin etraf ise, bilhassa sa-kanat grubunun[142] tasfiyesinden sonra, herhangi bir uluslararas bak asndan yoksun ve dnya ii hareketinin tek bir meselesinde bile bamsz bir fikir retebilme yeteneinden mahrum tastamam alelade kiiler tarafndan evrilmitir. Bu arada, aygtn nemi Lenin dneminden bu yana lsz derecede artmtr. Stalinin in devrimindeki nderlii sadece teorik, politik ve ulusal dargrlln devasa aygt gcyle birleiminin bir meyvesidir. Stalin renme yeteneinden yoksun olduunu kantlamtr. On Altnc Kongrede in hakknda sarfettii be cmleye batan aaya, in halknn mcadelesinin tm ilk aamalarnda Stalinin izledii politikaya hkmeden o ayn organik oportnizm nfuz etmitir. kinci in devriminin mezar kazcs gzlerimizin nnde nc in devrimini daha banda bomaya hazrlanmaktadr.

[134] Wuhan hkmeti ile KP arasndaki kopuun tarihi olarak, KPnin Wuhandaki Kuomintangdan ihra edildii 15 Temmuz 1927 tarihini almak yaygn bir yaklamdr. Ne var ki, komu Hunann bakenti olan angadaki 21-22 Mays katliam, kar-devrimin en kanl sayfalarndan biri olan bu katliam, an Kay-ekin mttefikleri tarafndan deil, Wuhan taraftarlar tarafndan planlanp gerekletirilmiti. General Tang eng-ihe angadaki General Hs Ke-zianga sadakatini gstermesi emrini veren an Kay-ekin Nanking rejimi deil Wang ing-weinin Wuhan hkmetiydi. Trokinin, SBKPnin On Beinci Kongre Tutanaklarnda yer alan Stalinist itarovun raporundan yapt alntdan da grlebilecei gibi, Stalinistler de Wuhan rejiminin anti-komnist darbesinin tarihini Temmuz olarak deil

de Mays olarak ele almlard. anga darbesi, KEYK Sekizinci Plenumu toplant halindeyken gereklemiti. [135] ar deil, bir ii hkmeti slogan 1905 devrimi srasnda yanl bir ekilde Trokiye atfedilmi ve daha sonra Stalinistler tarafndan Trokinin 1905te kyll gzard ettiinin ve burjuva-demokratik devrim aamasnn stnden atladnn kant olarak defalarca kullanlmtr. Bu slogan gerekte Troki tarafndan deil, Parvus (Alexander Halphang) tarafndan 1905 yaznda Avrupada yaynlanan bir brorde kullanlmt. O sralar Troki St.Petersburgda illegal faaliyet yrtyordu. Bu slogan 1917de Trokiye atfeden Rafesin katks ise daha da beter bir seimdir, o sralar Rafes, Simon V. Petlyurann bakanln yapt anti-komnist Ukrayna Merkez Radasna hizmet eden Bundun antiBolevik bir yesiydi. Troki Srekli Devrimde bu Stalinist kampanyay evreleyen koullar deerlendirir. [136] Bu rapor, International Press Correspondenceda yer almaktadr, cilt 8, no.40, 26 Temmuz 1928. an Fu Yunun kim olduuna dair bir bilgi yoktur. [137] SBKP On Altnc Kongresi 26 Haziran-13 Temmuz 1930da Moskovada topland. Siunun yorumlar, International Press Correspondenceda yer almaktadr, cilt 10, no.36, 7 Austos 1930, s.735-36. Kendisinin yalnzca bir KP temsilcisi olduu belirtilmitir. [138] Komintern ziyaretilerini ve memurlarn konuk etmek iin kullanlan Moskovadaki Lux Oteli. [139] Wuhan hkmetinin komnist tarm bakan olan Tan Ping-an, Nanang ayaklanmasna ve Ho Lung-Yeh Ting kampanyasna katldktan sonra, Ekim 1927de KPden ayrld ve Teng Yen-tann nc Partisine katld. 1937de yeniden KMTye katld. [140] Yerel bir Sovyet hkmeti gerekte ubat 1930da Kiangsi eyaletinde iln edilmiti. u Te ve Mao tarafndan ynetilen bu hkmet, o zamanki KPnin merkezi nderlerini kapsamyordu, bilhassa da o sralar anghayda yeralt faaliyeti yrten Li Li-san ve ou Enlaiyi. Sovyet Blgeleri Delegeleri Ulusal Kongresi, 31 Maystan itibaren anghayn varolarnda toplanm ve 7 Kasm 1930da toplanacak bir kongrede in Sovyet Cumhuriyetinin oluturulmas arsnda bulunan bir manifesto yaynlamt. Bu, KPnin elindeki eitli dank krsal blgeleri birletirecekti. Bunun hazrlnn bir paras olarak, Li Li-san ynetimindeki KP byk ehirlere saldrlmas emri verdi. Bu saldrlarn en nemlisi olan, 1930un Temmuz sonlar ve Austos balarnda angay birka gnlne ele geiren saldr yenilgiyle sona erdi ve kongre bir yl ertelendi. [141] Hung-i (Kzl Bayrak), KPnin teorik yayn organ, 20 Mart 1930 saysnda, iilerin 1926da parti yelerinin yzde 66sn olutururken, 1930da yalnzca yzde 8ini oluturduunu yazyordu. [142] Sa-kanat Buharinciler, Temmuz 1928deki Komintern Altnc Kongresinden balayan ve Kasm 1929da sa tehlikeye kar alan bir kampanyayla Buharinin SBKP Politbrosundan uzaklatrlmasyla sona eren bir manevrayla yava yava iktidardan uzaklatrld.

in Sol Muhalefetine

8 Ocak 1931 Sevgili Yoldalar; Getiimiz birka ay boyunca sizlerden olduka fazla sayda ngilizce, Franszca ve Rusa belge ve mektup aldm ve bir o kadar da ince baslm Muhalefet yayn. Hastalm takiben iine girdiim youn alma beni sizlere hemen bir yant vermekten alkoydu. Son gnlerde, ortaya attnz sorular yantlayabilmek iin elime geen tm belgeleri maalesef ince olanlar hari dikkatlice inceledim. Daha batan unu sylemeliyim ki, yeni belgeleri incelemekle sonuta, birleme yoluna girmi bulunan eitli gruplar arasnda ilkesel olarak hibir farkllk olmadna kanaat getirdim. Taktiklerde nanslar sz konusudur, ki bunlar gelecekte, olaylarn gidiatna bal olarak belki farkllklar eklinde geliebilirler. Ne var ki, bu fikir ayrlklarnn kanlmaz biimde nceki gruplamalarn izgisine denk deceini varsaymak iin hibir neden yoktur. Aada, tartmal ya da yar tartmal sorunlar buradan grdm ekliyle analiz etmeye alacam. 1. Komnist Partinin Kuomintanga girii daha en batan bir hatayd. Bunun u ya da bu belgede aka ifade edilmesi gerektiine inanyorum, bilhassa bu hususta Rus Muhalefeti byk lde bu sua ortak olduundan tr. Grubumuz (1923 Muhalefeti), Radek ve onun en yakn birka dostu hari, daha en banda Komnist Partinin Kuomintanga girmesine ve Kuomintangn da Kominterne kabul edilmesine kar idi. Zinovyevciler buna ters bir tutum taknmlard. Radek, kulland oyla, Zinovyevcileri Muhalefet merkezinde ounluk haline getirdi. Preobrajenski ve Pyatakov bu sorun yznden Zinovyevcilerle kurduumuz blou paralamamak gerektiini dnyorlard. Sonu olarak, Birleik Muhalefet bu sorunda iki anlama da gelebilen bir tutum taknm ve bu tutum, bir dizi belgeye, hatta Muhalefet platformuna bile yansmtr.[148] u da not edilmeye deer ki, bu sorunda Zinovyevciler ya da uzlamac bir tutumu benimseyen Rus Muhaliflerinin hepsi teslim olmulardr. Dier taraftan, bugn hapishanelerde ya da srgnde olan yoldalarn hepsi daha en bandan itibaren Komnist Partinin Kuomintanga girmesine kar idiler. Bu da ilkeli bir tutumun gcn gsterir! 2. Proletaryann ve yoksullarn diktatrl slogan, proletarya diktatrl sloganyla elimez, tersine onu yalnzca tamamlar ve halkn gznde daha anlalr klar. inde proletarya yalnzca kk bir aznlktr. Bir g haline ancak etrafnda ounluu, yani kent ve kr yoksullarn birletirmekle gelebilir. Bu dnce aslnda proletaryann ve yoksullarn diktatrl sloganyla dile getirilmektedir. Tabiatyla, platformda ve programatik makalelerde aka ve ayrt edici bir biimde, nderlik rolnn, yoksullarn bir rehberi, bir retmeni, bir muhafz gibi davranan proletaryann elinde younlatna iaret etmek zorundayz. Ne var ki, ajitasyonda proletaryann ve yoksullarn diktatrl kavramn ksa bir slogan olarak kullanmak tmyle dorudur. Bu ekliyle, bu slogann proletaryann ve kylln demokratik diktatrl sloganyla hibir ortak yan yoktur. en Tu-ziu ve dierlerinin imzasn tayan uzun bir belgede (15 Aralk 1929) sorun u ekilde formle edilmitir: inde burjuva-demokratik devrimin grevleri (ulusal bamszlk, devletin birlii ve tarm devrimi) ancak, kent ve kr yoksullaryla onlarn nderi olarak kurduu ittifak iinde in proletaryasnn politik iktidar ele geirmesi kouluyla zme balanabilir. Dier bir deyile,

inde burjuva-demokratik devrimin sonucu ve zaferi ancak Rus yoluyla, yani bir in Ekimi yoluyla baarlabilir.[149] Bu formlasyonun btnyle doru olduuna ve her trl yanl anlama olasln dladna inanyorum. 3. in devriminin karakteri sorununda Komintern nderlii bir amaza girmitir. Olaylarn deneyimi ve Sol Muhalefetin eletirileri demokratik diktatrlk fikrini btnyle yerle bir etmitir. Ne var ki, eer bu forml bir tarafa braklrsa, srekli devrim teorisine dnmek dnda baka hibir k yolu kalmaz. Kominternin acnas teorisyenleri bu iki teori arasnda kaldlar, tpk Buridann eeinin o hi de gpta edilmeyecek durumda kalmas gibi.[150] Manuilskinin kaleme ald Ekim devriminin yldnm makalesi (Pravda, 7 Kasm 1930) bu konudaki en son keiftir. Bundan daha aalk bir krlk, kretenizm ve hainlik dnlemez. Stalinist brokratlarn Buridanc teorisi Biulleten Oppozitsiinin son saysnda analiz edilmiti (no.17-18).[151] Bu temel sorunda, tm belgelerinizin de gsterdii gibi sizlerle en kk bir farkllmz hibir ekilde mevcut deildir. 4. Baz mektuplarda, birtakm gruplarn ya da tek tek yoldalarn in Kzl Ordusuna ilikin olarak onlar ekya etelerine benzeten yanl bir tutum takndndan ikayet ediliyor. Eer bu doruysa, buna derhal bir son verilmelidir. phesiz, lmpen proleter unsurlar ve profesyonel ekyalar da devrimci kyl birliklerine katlmaktadrlar. Ama yine de bir btn olarak bu hareket, in krsal koullarnn derinlerinden kaynaklanan bir pnardan kp gelmektedir ve bu kaynaklar, daha sonrasnda proletarya diktatrlnn de kendisini ondan beslemek zorunda kalaca ayn kaynaklardr. Stalinistlerin bu birliklere ilikin politikas cniyane bir brokratik maceraclk politikasdr. Bu politika acmaszca tehir edilmelidir. Partizan birliklerinin militanlarnn ya da nderlerinin yanlsamalarn paylamyoruz ve bu yanlsamalar kuvvetlendirmeyiz. Onlara, bir proleter devrim olmakszn ve iiler iktidar ele geirmeksizin, kylln partizan birliklerinin mcadeleyi zafere tayamayacan izah etmek zorundayz. Ne var ki, bu aydnlatma faaliyetini gerek dostlar olarak yrtmeliyiz, tarafsz seyirciler olarak ve hele ki dmanlar olarak deil. Kendi yntemlerimizi ve grevlerimizi bir tarafa brakmakszn, Kuomintangn basklarna ve burjuva iftira ve zulmlerine kar bu birlikleri srarla ve cesur bir biimde savunmak zorundayz. Bu birliklerin muazzam semptomatik anlamn izah etmek zorundayz. Doaldr ki, kendi glerimizi partizan mcadelesi iine sokamayz, u anda farkl abalarmz ve farkl grevlerimiz var. Yine de, bu birliklerin kaderini paylaacak, bu birliklerle kyllk arasndaki ilikileri dikkatlice gzlemleyecek ve Sol Muhalefeti bilgilendirecek Muhaliflerin olmas, en azndan Kzl Ordunun en byk blklerinde kendi insanlarmzn da olmas arzu edilir bir eydir. Devrimin gecikmesi durumunda, inde yeni bir ekonomik canlanma ve parlamenter eilimlerin gelimesi durumunda (tm bunlar karlkl olarak birbirine baldr), bu birlikler yoksul kyllkle eliki iine derek kanlmaz olarak yozlaacaktr. Bu nedenle kendi tutumumuzu gerektii gibi ayarlayabilmek iin bizim amzdan gzmzn bu birliklerin stnde olmas haydi haydi gerekli bir eydir. 5. Birka mektupta ulusal meclis sorunu yeniden ama farkl bir balamda gndeme getirilmi. Ulusal bir meclisin toplanp toplanmayaca, ulusal meclis ile sovyetler arasndaki ilikinin hangi biimlerde geliebilecei vb. gibi tahminlerin arkasnda siyasi grevlerimiz sorunu yitip gitmitir. Bu tip speklasyonlarla uramak politik skolastizmin dnme tarzdr. Bu nedenledir ki, mesel, u tip eyleri okuyabiliyoruz:

nanyoruz ki, ulusal meclis byk ihtimalle gereklemeyecektir. Eer gereklese bile kendisini geici hkmete dntremeyecektir, nk tm maddi gler Kuomintang militaristlerinin ellerinde toplanm durumdadr. Bir ayaklanmadan sonra rgtlenecek hkmete gelince, byle bir hkmet hi kukusuz proletarya diktatrlnn hkmeti olacak ve bu durumda da ulusal bir meclis toplamayacaktr. Bu varsaym son derece yetersiz ve tek yanldr ve bu nedenle de yanl anlamalara ve hatalara olduka aktr. (a) lkin, bizzat burjuva snflarn ulusal meclis benzeri bir ey toplamak zorunda kalabilecei ihtimalini dlamamak zorundayz. Eer Avrupa gazetelerinin haberleri doruysa, an Kayek, bugn kendisini snrlayan Kuomintang zerindeki denetiminin yerine bir eit sahte parlamento zerindeki denetimi geirme fikrine scak bakmaktadr. nsan ileden karan bir parti diktatrl olarak karlarna kan eyle ihtilf iine den byk ve orta burjuvazinin belli evreleri bu tip bir projeye taraftar olabilirler. Bir parlamento ayn zamanda Amerikan kamuoyunun gznde de askeri diktatrlk iin daha iyi bir rt grevi grrd. Gazetelerin bildirdii gibi, an Kay-ek, Wall Streetteki Yahudi bankerlerin gzndeki kredibilitesini arttrabileceine dair hi de bo olmayan bir inanla Amerikan Hristiyanln benimsemitir; Amerikan Hristiyanl, Amerikal Yahudi tefeciler ve bir in szde parlamentosu tm bunlar birbirleriyle fevkalde uyum ierisindedirler. Parlamenter bir varyant durumunda, kent kk-burjuvazisi, aydnlar, renciler, nc Parti, hepsi harekete geeceklerdir. Anayasa, genel oy hakk ve parlamentarizm sorunlar gndeme gelecektir. in halk kitlelerinin tm bunlar geride braktn iddia etmek sama olurdu. Bugne kadar, bu kitleler yalnzca tm okullarn en aal olan Stalin-an Kayek okulundan getiler. Demokrasinin sorunlar kanlmaz olarak belli bir dnem boyunca yalnzca kylln deil iilerin de tm dikkatlerini stne ekecektir. Bu bizim nderliimiz altnda gereklemelidir. an Kay-ek kendi parlamentosunu toplayacak m? Gayet mmkndr. Ama anayasaldemokratik hareketin an Kay-ekin planlad snrlarn tesine gemesi de olasdr ve bu durum onu bugn arzuladndan daha ileri gitmeye mecbur brakr. Geliecek hareketin tm planlaryla birlikte an Kay-eki bir kenara frlatp atmas bile mmkndr. Anayasalparlamenter varyantlar ne olursa olsun, tarafsz kalmayacaz. Mcadeleye kendi sloganlarmzla katlacaz; hereyden nce de devrimci ve tutarl (yzde 100) demokrasi sloganlarmzla. Eer devrimci dalga derhal an Kay-eki ve onun parlamentosunu bir kenara frlatp atmazsa, komprador parlamentarizmin yalanlarn tehir ederek ve bizzat kendi grevlerimizi gelitirerek bu parlamentoya katlmak zorunda kalrz. (b) Devrimci demokratik hareketin, komnistler henz iktidar ele geirecek bir konumda deilken, an Kay-ekin artk askeri aygt kendi denetimi altnda tutmay beceremedii boyutlara ulaabileceini kabul edebilir miyiz? Bylesi bir gei dnemi kuvvetle muhtemeldir. Bir eit in ikili iktidar trn, yeni bir geici hkmeti, Kuomintangn nc Parti ile kuraca bir blou vs. vs. gelitirebilir. Byle bir rejim olduka istikrarsz bir rejim ve ancak proletarya diktatrlne doru bir adm olurdu. Ama byle bir adm mmkndr. (c) Muzaffer ayaklanmadan sonra diyor yukarda deindiimiz belge, bir proletarya diktatrl kurulabilir ve bu durumda ulusal meclis toplanmaz. Burada da, sorun ar basitletirilmitir. Ayaklanma hangi anda ve hangi sloganlarla gerekleecek? Eer proletarya

kyll demokrasi sloganlar (toprak, ulusal meclis vb.) etrafnda birletirmise ve burjuvazinin askeri diktatrln birleik bir saldryla ykyorsa, o takdirde proletarya, iktidara geldiinde, kyllk iinde bir gvensizlik oluturmamak ve burjuva demagojisine ak kap brakmamak iin bir ulusal meclis toplamak zorunda kalacaktr. Ekim ayaklanmasndan sonra bile Bolevikler Kurucu Meclisi toplamak zorunda kalmlard. Neden bu varyantn in iin imknsz olduu sonucuna varmak zorunda olalm? Kyllk proletaryayla ayn hzla gelimez. Proletarya birok eyi nceden grebilir, ama kyllk ancak yaanan gereklerden renecektir. in kyllnn canl bir ulusal meclis deneyiminden gemeye ihtiyac olabilir. Rusyadaki burjuvazi Kurucu Meclisi toplamakta uzunca bir zaman geciktikleri ve Bolevikler de bunu tehir ettii iindir ki, iktidara geldikten sonra, stelik de onlar bir aznlk durumuna dren eski seim sonular temelinde hzla Kurucu Meclisi toplamak zorunda kaldlar. Kurucu Meclis tm halkn gz nnde sovyetlerle atma iine girdi ve ardndan datld. inde bir baka varyant tasavvur edebiliriz. ktidara geldikten sonra, proletarya, belli koullarda, birka ay boyunca ulusal meclisin toplanmasn geciktirebilir, krsal kesimde yaygn bir ajitasyon gelitirebilir ve ulusal mecliste komnist bir ounluu gvence altna alabilir. Bunun yarar, sovyet sisteminin ulusal meclis tarafndan resmen onaylanmas ve burjuvazinin i savata kullanaca popler bir slogandan derhal mahrum edilmesi olurdu. 6. phesiz yukarda deindiimiz varyasyonlar ancak tarihsel varsaymlardr. Gelimelerinin gerek yneliminin ne olacan nceden kestirmenin bir yolu yoktur. Genel gidiatn proletarya diktatrlne doru olduu peinen aktr. Olas varyasyonlar, aamalar ve kombinasyonlar hakknda speklasyonlarla megul olmak yerine, gerekte yaanmakta olana devrimci bir faktr olarak mdahale etmeli ve demokratik sloganlar etrafnda gl bir ajitasyon gelitirmeliyiz. Bu alanda inisiyatifi elimize alrsak, Stalinist brokrasi bir kenara itilecek ve Bolevik-Leninistler ksa sre iinde etkili bir politik g haline gelecektir. 7. in kapitalizminin nnde yakn gelecekte ne tr olanaklarn alabileceini belirleme sorunu ilkesel deil olgusal bir meseledir. inde kapitalist gelimenin artk tek bir adm bile ileri atamayacana peinen karar vermek en safndan bir doktrinerlik olurdu. ine nemlice bir yabanc sermaye girdisi hi de gzard edilmemelidir. Dnya krizi nedeniyle, kendisine yatrm alan arayan bir atl sermaye birikiyor. Hepsinin iinde en gls olan Amerikan sermayesinin bile, daha geenlerde refahn zirvelerinden bunalmn dipsiz kuyularna dt iin, bugn fel olmu, ne yapacan arm, endieli ve inisiyatifi kaybetmi bir durumda olduu dorudur. Fakat yeni bir ekonomik ykselie ulaabilecei bir srama tahtas olarak uluslararas bir kprba arayna girmitir. Bu koullar altnda inin ciddi olanaklar sunduu tartma gtrmez. Bunlar ne lde gerekleecek? Bunun da nceden sylenmesi kolay deil. Bu noktada a priori tahminlerde bulunmamal, gerek ekonomik ve politik sreleri gzlemlemeliyiz. Ayn ekilde, kapitalist dnyann geri kalan hl bir kriz iinde debelenip dururken, yabanc sermaye aknn inde bir ekonomik canlanma yaratacan da hi gzard etmemeliyiz. Kendi dikkatimizi sendikalar zamannda rgtlemeye ve glendirmeye ve onlara doru bir nderlik temin etmeye younlatrarak, bu varyant iin de hazrlkl olmalyz. Doal olarak, inde bir ekonomik ykseli acil devrimci perspektifleri bir sreliine erteleyebilecektir, ama bu canlanma sras geldiinde zafer iin yeni olanaklarn, yeni kuvvetlerin ve yeni g kaynaklarnn nn aacaktr. Her durumda gelecek bizimdir.

8. anghaydan gelen mektuplarn bir ksmnda u soru soruluyor: Tek tek blgelerde tam bir birlemeyi gerekletirmeli, tm gruplarn basnn kaynatrmal ve oktan baarlan birleme zemininde bir konferans m toplamalyz yoksa tm taktiksel sorunlar zme kavuturuluncaya kadar farkl gruplarn birleik Muhalefet iinde varlklarn srdrmelerine izin mi vermeliyiz? Byle rgtsel meselelerde uzaktan tavsiyelerde bulunmak zordur. Verilecek tavsiyenin sizlere ok ge ulamas bile mmkn. Yine de, sizlere unu sylemekten kendimi alamyorum: Sevgili dostlar, rgtlerinizi ve basnnz bugnden kaynatrn. Birleme hazrlklarn uzun bir zamana yaymamalyz, nk bu ekilde istemesek de yapay ayrlklar yaratabiliriz. Bununla, tm sorunlarn halihazrda sonuca balandn ve sizlere (daha dorusu bizlere) gelecekte hibir farklln kmayaca garantisinin verildiini kastetmiyorum. Hayr, hi phe yok ki ertesi gn ve onun da sonrasnda, yeni grevler ortaya kacaktr ve onunla birlikte de yeni farkllklar. Bu olmakszn devrimci bir partinin geliimi imknszdr. Ancak yeni farkllklar birleik rgt erevesi ierisinde yeni gruplamalar yaratacaktr. Gemii demekle oyalanmamalyz. Yerinde saymamalyz. Gelecee doru ilerlemeliyiz. 9. Bu yeni farkllklarn kanlmazl Sol Muhalefetin tm seksiyonlarnn deneyimleri tarafndan da dorulanmaktadr. rnein Fransz Ligas eitli gruplardan olumutu. Haftalk yayn sayesinde Liga yalnzca ulusal deil uluslararas adan da ok ciddi ve ok deerli bir faaliyetin stesinden geldi. Farkl gruplarn birlemesinin ileri bir adm olduunu gsterdi. Ama son aylarda Liga iinde ok ciddi birtakm farkllklar ortaya kt, bilhassa da sendikalar sorununda. Bir sa kanat olutu ve temelden yanl bir tutum taknd. Bu sorun o kadar nemli ve o kadar derindir ki, yeni bir blnmeye bile yol aabilir. Tabiatyla, bundan kanmak iin kesinlikle herey yaplmaldr. Ama bu becerilemezse, bu blnme hi de dnk birlemenin yanl olduunu kantlamayacaktr. Biz ne birlii ne de blnmeleri bir feti yapmayz. Her ikisi de ann koullarna, farkllklarn derinliine, sorunlarn karakterine baldr. 10. spanyadaki koullar dier lkelerdekinden bariz biimde farkldr. spanya bugnlerde net ve kesin bir devrimci ykseli dneminden gemektedir. Isnan politik atmosfer en gz pek ve en tutarl devrimci kanat olarak Bolevik-Leninistlerin faaliyetini son derece kolaylatracaktr. Komintern spanyol komnizminin saflarn parampara etmi, resmi partiyi zayflatm ve bir cesede evirmitir. Tm dier nemli durumlarda olduu gibi Komintern nderlii devrimci bir durumun yitip gitmesine gz yummutur. spanyol iileri en kritik anda kendi aygtlaryla ba baa braklmtr. Neredeyse nderliksiz braklan spanyol iileri dikkate deer boyutta devrimci grevler araclyla bir mcadele gelitiriyorlar. Bu koullarda, spanyol Bolevik-Leninistleri sovyetler slogann atyorlar. Stalinistlerin teorisine ve Kanton ayaklanmasnn pratiine gre, yle grnyor ki, sovyetler ancak ayaklanmann arifesinde yaratlmaldr. Felket getiren bir teori ve pratik! Sovyetler, kitlelerin gerek ve canl hareketi bu tipte rgtlere duyduu ihtiyac da vurduu anda yaratlmaldrlar. Sovyetler ilkin geni grev komiteleri olarak oluurlar. Bilhassa spanyadaki durum budur. Hi phe yok ki bu koullarda Bolevik-Leninistlerin (Muhalefet) inisiyatifi proleter ncden olumlu bir karlk bulacaktr. spanyol Muhalefeti asndan yakn gelecekte ok geni bir perspektif alabilir. spanyol dostlarmza bu grevde baarlar dileyelim. 11. Sonu olarak, bu alanda son derece zc Avusturya deneyimlerine iaret etmek iin bir kez daha birlik sorununa geliyorum. Bir buuk yldan beri Avusturya grubu birleme sorunuyla megul oldular ve her biri birlemeyi imknsz klacak koullar ne srdler. Bu cnice oyun yalnzca, resmi Komnist

Partinin rmesinden fena halde etkilenen Avusturya Muhalefetinin geneldeki berbat durumunu yanstmtr. Bu yl Avusturya gruplarnn her biri, asla kendi sekter iddialarndan deil ama Uluslararas Muhalefetin ilke ve fikirlerinden vazgemeye hazr olduunu gstermek iin bol bol malzeme sunmay becerdi. Bu gruplarn ideolojik temeli ne kadar krasa, kendi i kavgalarnn doas o kadar nefret doludur. Uluslararas Muhalefet bayran batakla srklemekten zevk alyorlar ve Uluslararas Muhalefetin kendi otoritesini deersiz faaliyetlerinin stn rtmek iin kullanmasn istiyorlar. phesiz Uluslararas Muhalefet bunu yapmayacaktr. lkesiz gruplar Uluslararas Muhalefete katmak bir insann kendi vcudunu zehirlemesi anlamna gelir. Bu bakmdan kat bir eleme arttr. Umarm, Uluslararas Muhalefet konferans, kendi saflarna kataca rgtler iin yirmi bir koulu kabul edecek ve bu koullar da yeterince kat olacaktr.[152] Avusturya Muhalefetine kart olarak in Muhalefeti kapal kaplar ardndaki entrikalar temelinde deil, oportnist bir nderlik tarafndan yenilgiye srklenen byk bir devrim deneyiminden gelimitir. Byk tarihsel misyonu in Muhalefetinin srtna istisnai sorumluluklar yklemektedir. Burada hepimiz in Muhalefetinin kendisini tarikatlk ruhundan kurtaracan ve kar karya kald grevleri en st noktasna tayarak bu grevlere layk olduunu kantlayacan mit ediyoruz. Sizin, L. Troki
Writings of Leon Trotsky (1930-31)den. Biulleten Oppozitsii (Paris), no.19, Mart 1931den alnma.

[148] Muhalefet Platformuna (1927) atfta bulunulmaktadr. [149] Politik Grlerimizin zeti (Wo-men-ti eng ih i-ien-u) (anghay 1929). Bu metin, aralarnda en Tu-ziunun da bulunduu sekiz Muhalefeti tarafndan imzalanmtr. [150] Buridann eei: On drdnc yzyl sonlarnda, Fransz skolastik filozofunun ileri srd bir paradoks. Bu paradoksta, iki zde saman ynnn tam ortasna braklan bir eek, bunlardan herhangi birini tercih etmekten aciz olduundan alktan lr. [151] Batan Aa Dank Bir Geri ekili (Kasm 1930) adl makale. [152] Yirmi bir koul reformizmden tamamyla kopmam olan merkezci partilerin nne gemek amacyla Kominternin kinci Dnya Kongresi (Temmuz-Austos 1920) tarafndan kabul edildi. Koullarn tasla Lenin tarafndan kaleme alnmt (bak. Eserler, cilt 31). Uluslararas Sol Muhalefetin (ILO) ilk konferans, ubat 1933de Pariste topland ve ILOya gelecekteki katlmlara ilikin on bir madde kararlatrd (bak. Writings of Leon Trotsky [1932-33]).

Boazlanan Devrim
9 ubat 1931 Andr Malrauxnun Les Conqurants adl kitab eitli yerlerden ve drt kopya haline elime ulat fakat maalesef bu kitab ancak bir buuk iki yllk bir gecikmeden sonra okuyabildim.[153] Kitap, in devrimine, yani, son be yln en byk olayna adanmtr. Zarif ve salam bir stil, bir sanatnn titiz gzleri, orijinal ve cretkr gzlemler tm bunlar romana istisnai bir nem bahediyor. Eer burada ondan bahsediyorsak, bu, kitabn her ne kadar gzard edilmez bir gerek olsa da bir yetenein almas olmasndan tr deil, son derece deerli bir politik dersler kayna sunmasndandr. Bu dersleri Malraux mu karyor? Hayr, yazarn farknda bile olmad biimde anlatmdan kyor ve ona kar iliyor. Bu, yazar bir gzlemci, bir sanat olarak onurlandrabilir ama bir devrimci olarak deil. Ne var ki Malrauxyu da bu adan deerlendirmeye hakkmz vardr; hem kendi adna hem de hereyden nce yazarn teki egosu olan Garine adna, yazar, devrim hakkndaki yarglarnda tereddt etmiyor. Kitap bir roman olarak adlandrlyor. Aslnda, nmzde, ilk dnemlerinden Kanton dnemine kadar in devriminin romantikletirilmi bir tarihi duruyor. Bu tarih tam deildir. Toplumsal enerji bazen tablodan kayboluyor. Fakat okuyucunun gzlerinin nnden yalnzca devrimin parltl epizotlar deil ayn zamanda insann hafzasna toplumsal simgeler olarak kaznan ak ve net siluetler de geebilsin diye. Malraux, pointilizm yntemini takip ederek birka kk fra darbesiyle genel grevin unutulmaz bir tablosunu sunuyor, muhakkak ki aada olduu ekliyle, gerekletii ekliyle deil, yukardan gzlendii ekliyle: Avrupallar kahvalt edemiyorlar, scaktan bunalyorlar, nk inliler mutfaklarda almay ve vantilatrleri iletmeyi brakmlardr. Yazara bir sitem deil bu. Yabanc sanatlar aksi takdirde hi phesiz onun temasyla ilgilenmeyeceklerdi. Fakat edilecek bir sitem var ve stelik kk bir sitem de deil: Kitap, yazarn tm bildiklerine, anladklarna ve yapabildiklerine ramen, yazar ile onun kahraman devrim arasnda doutan gelen bir yaknlktan yoksundur. Yazarn asi ine duyduu aktif sempati aktr. Fakat ani tesadfler bu sempatileri kesintiye uratyor. Bireyciliin arlklar ve estetik kapris bu sempatiyi andryor. Bandan sonuna kadar ayn dikkatle okunduunda, insan yer yer, hikayenin inandrc tonunda, tutkulu barbarlara ynelik koruyucu bir ironi notas algladnda bir sinirlenme duygusuna kaplyor. Hi kimse, inin geri olduunun, politik davurumlarnn bir ounun ilkel bir karakter tadnn sessizce geirilmesini istemiyor. Fakat hereyi yerli yerine yerletiren doru bir perspektif gerekir. Malrauxnun romannn zerinde gelitii temeli oluturan in olaylar, insanlk kltrnn gelecekteki kaderi iin Avrupa parlamentolarnn bo ve baya patrtsndan ve tkanm uygarln edebi rnler dandan karlatrlmaz lde daha nemlidir. Malraux bunu hesaba katmaktan belli bir korku duyuyor gibi grnyor. Romanda devrimci nefretin, boyunduruk altnda kalmaktan, cehaletten, klelikten nasl doduunu ve nasl bir elik gibi sertletiini gsteren, younluk bakmndan muhteem sayfalar var. Malraux kitlelere daha zgrce ve daha korkusuzca yaklam olsayd ve in halknn ayaklanmasyla kurduu geici temastan tr, Fransadaki akademik mandarinlerin ve ruhani afyon kaaklarnn nnde olduu kadar belki kendi nnde de af diliyor izlenimi

vererek kendi gzlemlerine hafif bir kanksanm stnlk havas katmam olsayd, bu sayfalar devrim antolojisine girebilirlerdi. *** Borodin, Kanton hkmetinin yksek danmanlk mevkiinde Kominterni temsil etmektedir. Yazarn gzdesi Garine propaganda servisindedir. Tm faaliyet Kuomintang erevesi iinde yrtlr. Borodin, Garine, Rus General Galen, Fransz Gerard, Alman Klein ve dierleri, kendisini ayaklanan insanlarn stne ykselten ve devrimin politikas yerine kendi devrimci politikasn yrten devrimin ilk brokrasisini olutururlar. Kuomintangn yerel rgtleri yle tanmlanyor: Fanatik gruplar an hret ve gvence peinde koan birka pltokratn cesareti ve renci ve kuli kalabalklar. Burjuvazi yalnzca her rgte girmekle kalmam, partiye btnyle yn vermektedir de. Komnistler Kuomintanga tabidirler. iler ve kyller, burjuvazinin sadk dostlarn rktebilecek eylemlere girimemeye ikna edilmilerdir. Kontrol ettiklerimiz ite bu tip topluluklar (yle ya da byle kendinizi bu konuda aldatmayn). rnek bir itiraf! Komintern brokrasisi, tpk uluslararas bankokrasinin geri lkelerin ekonomik yaamn denetim altnda tutmas gibi, indeki snf mcadelesini denetim altnda tutmaya alt. Ama devrim denetlenemez. Ancak onun i kuvvetlerine politik bir ifade kazandrlabilir. nsan bu kuvvetlerden hangisine kaderini balayacan bilmelidir. Bugn kuliler varolduklarn, ama sadece varolduklarn anlamaya balyorlar. (s.26) Niyet iyi. Fakat varolduklarn hissetmek iin, kulilerin, sanayi iilerinin ve kyllerin, kendilerini varolmaktan alkoyanlar devirmeleri gerekir. Yabanc egemenlii yerli boyundurukla zlmezcesine birbirine baldr. Kuliler yalnzca Baldwin ya da MacDonald defetmek zorunda deil ayn zamanda egemen snflar da devirmek zorundadrlar. Biri olmadan dieri halledilemez. Bylelikle, Fransa nfusunun on katndan fazla olan inli kitlelerde insan ahsiyetinin uyan derhal bir toplumsal devrim lavna dnecektir. Muhteem bir manzara! Ama burada Borodin sahneye kar ve iln eder: Devrimimizde iiler burjuvazinin kuliliini yapmaldrlar, tpk en Tu-ziunun in komnistlerine ak mektubunda belirttii gibi.[154] iler, kendilerini kurtarmaya altklar toplumsal klelii politika alanna aktarlm buluyorlar. Bu kalle operasyonu kime borlular? Komintern brokrasisine. Kuomintang denetlemeye abalarken aslnda, an hret ve bir gvence peinde koan burjuvaziye, varolmak isteyen kulileri kleletirmekte yardm etmektedir. Her daim arka planda kalan Borodin romanda bir eylem adam, bir profesyonel devrimci, Bolevizmin in topraklarndaki canl bir cisimlenii olarak nitelendirilmektedir. Hibir ey gereklerden bu kadar uzak olamaz! te Borodinin politik biyografisi: 1903de, on dokuz yandayken, Amerikaya g etti; 1918de, ngilizce bildii iin yabanc partilerle temas salad Moskovaya geri dnd; 1922de Glasgowda tutukland; daha sonra Komintern temsilcisi olarak ine gnderildi. Rusyay ilk devrimden nce terk eden ve ancak nc devrimden sonra geri dnen Borodin, devrimi ancak zafer kazandktan sonra fark eden parti ve devlet brokrasisinin mkemmel bir temsilcisi olarak ortaya kt. Gen bir insan sz konusu olduunda bazen bu bir kronoloji meselesinden fazla bir ey deildir. Ancak krk ya da elli yanda birinde sorun bal gibi politik bir nitelendirme sorunudur. Eer Borodin Rusyadaki muzaffer devrime baaryla destek verdiyse, bu hi de onun indeki devrimin zaferini garanti altna almak iin greve arld anlamna gelmez. Bu tip insanlar hibir

glk ekmeksizin profesyonel devrimcilerin davranlarn ve konuma tarzlarn zmserler. Birou, kendi koruyucu maskeleriyle, yalnzca bakalarn deil, kendilerini de kandrrlar. Boleviklerin gzpek bklmezlii, onlarda ounlukla herey iin hazr olan memurun o kinizmine dnr. Ah! Merkez Komiteden grevlendirilmi olmak! Borodinin her daim cebinde tad bu dokunulmazlk zrhdr. Garine bir memur deildir, Borodinden ok daha kendine has ve belki de devrimci tipe daha yakn biridir. Ama elzem olan eitimden yoksundur; hevesli ve teatral bir kiiliktir, byk olaylara hibir umut beslemeksizin katlr ve her admda da bunu da vurur. in devriminin sloganlarna bakn bu nedenle u ekilde ifade eder: demokratik gevezelik proletaryann haklar vs. (s.32) Bu radikal bir sestir fakat yanl bir radikalizm. Demokrasi sloganlar Poincarnin, Leon Blumun, Fransann hokkabaz sanatlarnn ve Hindiininin, Cezayirin ve Fasn hapishanecilerinin aznda iren bir gevezeliktir. Ama proletaryann haklar adna inliler isyan ettiinde, bunun on sekizinci yzyl Fransz devriminin sloganlar gibi, gevezelikle en kk bir alkas bile yoktur. Britanya ahinleri Hong Kongda grev srasnda krba cezasn yeniden yrrle sokma tehdidinde bulundular. nsan ve yurttalk haklar Hong Kongda, inlilerin Britanya kamlaryla krbalanmama hakk anlamna gelir. Emperyalistlerin demokratik rmlnn maskesini drmek devrime hizmet etmektir. Ezilenlerin ayaklanmasnn sloganlarn gevezelik olarak adlandrmak istemeyerek de olsa emperyalistlere yardm etmektir. yi bir Marksizm as, yazar bu tr vahim kmsemelerden al koyabilirdi. Ama Garine genel olarak devrimci doktrinin doktriner samalk (le fatras doctrinal) olduunu dnr. Grdnz gibi o, devrimi yalnzca belirli bir durum olarak grenlerdendir. Bu artc deil mi? Ama devrim tam da bir durum olduundan yani nesnel nedenlerle koullanm ve belli yasalara tbi olan toplumun geliiminin bir aamas olduundan dolay bilimsel bir kafa srelerin genel dorultusunu nceden grebilir. nsann olaylarn akna, kendisini bir heves konjonktrne deil de bilimsel ngrye dayandrarak tepkide bulunmasn salayan ey, ancak toplumun anatomi ve fizyolojisinin dikkatlice bir inceleniidir. Devrimci doktrini hor gren devrimciler, hibir haberi olmad halde tbbi doktrini hor gren frklerden, ya da teknolojiyi reddeden bir mhendisten bir adm bile ileride deildir. Bir hastalk olarak adlandrlan durumu bilimin yardm olmakszn dzeltmeye alanlara arlatan denir ve yasalarca kovuturulurlar. Eer devrim arlatanlarn yarglayacak bir mahkeme olsayd, kuvvetle muhtemeldir ki, Borodin, tpk Moskoval ilham kaynaklar gibi, ok sert bir ekilde cezalandrlrd. Korkarm ki Garinein kendisi de bu mahkemeden pek sa salim kmazd. Romanda, tpk ulusal devrimin iki kutbu gibi, iki figr birbirine zt olarak konuluyor; yal en-Dai, Kuomintangn sa kanadnn manevi otoritesi, burjuvazinin peygamberi ve azizi, ve Hong, terristlerin gen lideri. Her ikisi de gl bir biimde tasvir ediliyor. en-Dai, Avrupa terbiyesiyle yetimi birinin diline evrilen eski in kltrn kendi ahsnda cisimletirir, bu zarif elbiseyle, inin tm egemen snflarnn karlarn soylulatrr. Muhakkak en-Dai de ulusal kurtuluu arzulamaktadr ama emperyalistlerden ok kitlelerden d kopmaktadr; ulusun srtna vurulmu boyunduruktan ok devrimden nefret etmektedir. Eer devrime yaklayorsa, bu yalnzca onu yattrmak, hizaya getirmek ve takatsiz brakmak iindir. Her iki cephede de, hem emperyalizme kar hem de devrime kar, pasif direni politikas izler; tpk belli dnemlerde ve u ya da bu biimde burjuvazinin her enlem ve boylamda izledii Hindistandaki Gandhinin politikas gibi. Pasif direni, burjuvazinin kitlelerin hareketini kanalize etme ve onu harcama eiliminden kaynaklanr.

Garine, en-Dainin etkisinin politika st olduunu sylediinde, bu lafa ancak omuz silkilir. indeki drst adamn bu maskelenmi politikas tpk Hindistanda olduu gibi mlk sahiplerinin muhafazakr karlarnn en yce ve en soyut ahlki biimini ifade eder. en-Dainin kiisel ilgisizlii onun politik ilevine hibir ekilde ters deildir: Smrcler, tpk yozlam kilise hiyerarisinin azizlere ihtiya duymas gibi drst adamlara ihtiya duyarlar. en-Dainin etrafnda kimler toplanyor? Roman bu soruya vgy hak eder bir kesinlikte cevap veriyor: Yal mandarinlerden, afyon ve mstehcen fotoraf kaaklarndan, ii bisiklet acentalna dkm memurlarn, Pariste okumu avukatlardan ve her trden aydnlardan (s.124) oluan bir dnya. Onlarn da ardnda, devrime kar General Tang silahlandran ngiltereye smsk balanm ok daha salam bir burjuvazi. Zafer beklentisindeki Tang, en-Daiyi hkmetin bana getirmeye hazrlanmaktadr. Her ikisi de, en-Dai ve Tang, buna ramen Borodin ve Garinein hizmet ettii Kuomintangn yesi olmay srdrrler. Tang, ordularnn saldrd bir ky ele geirip devrimcileri, parti yoldalar olan Borodin ve Garineden balayarak kesmeye hazrlanrken, bunlar Hongun yardmyla isizleri seferber eder ve silahlandrrlar. Fakat Tang zerinde bir zafer kazandktan sonra nderler daha nce varolan bir eyleri deitirmeye almazlar. en-Daiyle kurduklar mulak blou bozamazlar, nk iilere, kulilere, devrimci kitlelere gvenmezler; nitelikli birer kolu olduklar en-Dainin nyarglaryla zehirlenmilerdir. Burjuvaziyi rktmemek amacyla Hong ile mcadele etmeye balarlar. Peki Hong kimdir, nereden gelmitir? En aa tabakadan. (s.36) Devrime ancak zafer kazandnda kucak aanlardan deil, devrimi yapan insanlardan biridir. Hong Kongun ngiliz valisini ldrmeyi kafasna koyduunda, Hongun ilgilendii tek bir ey vardr: dam cezasna arptrldmda genlere sadece, benim yolumu izlemelerini syleyin. (s.36) Honga net bir program verilmeliydi: ileri uyandr, onlar birletir, silahlandr ve onlar en-Dainin karsna bir dman olarak kar. Ama Komintern brokrasisi en-Dainin dostluunu kazanmaya alr, Hongu geri evirir ve onu ileden karr. Hong, birbiri ardna tam da Kuomintang destekleyen bankaclar ve tccarlar cezalandrmakta, misyonerleri ldrmektedir: nsanlara bu sefalete dayanmay vazedenler cezalandrlmaldr, ister Hristiyan papazlar ister bakas olsun (s.274) Eer Hong doru yolu bulamyorsa, bu, devrimi bankerlerin ve tccarlarn ellerine teslim eden Borodin ve Garinein hatasdr. Hong zaten ayaa kalkm ama henz gzlerini ovuturmam ya da kendine gelememi kitleleri yanstr. Tabanca ve bayla, Komintern ajanlarnn fel ettii kitleler adna harekete gemeye abalar. in devriminin yaln gerei ite budur. *** Bu arada, Kanton hkmeti bir yanda polisi ve sendikalar elinde tutan Garine ve Borodin ile dier tarafta hibir eyi elinde tutmayan ama yine de varolan en-Dai arasnda, dz durmaya abalarken salnp durmaktadr. (s.68) Neredeyse ikili iktidarn mkemmel bir tablosuyla kar karyayz. Komintern temsilcileri Kantonun sendikalarna, polise, Whampoa Askeri Akademisine, kitlelerin sempatisine ve Sovyetler Birliinin yardmna sahiptir. en-Dai ise ahlki otoriteye, yani lesiye akna dnm mlk sahiplerinin prestijine sahiptir. enDainin dostlar uzlamaclar tarafndan bile bile desteklenen iktidarsz bir hkmetin koltuklarnda oturuyorlar. Ama bu tam da ubat devriminin rejimi, Kerenskici sistem deil midir? Tek farkla, Meneviklerin rol bu kez sahte Bolevikler tarafndan oynanmaktadr.

Borodin, bir Bolevik makyaj yapm olsa ve bu makyaj ciddiye alsa bile hi kukusuz bu durumun farkndadr. Garine ve Borodinin temel dncesi, Kanton limanna yaklamakta olan inli ve yabanc gemilerin Hong Kong limanna girmesini engellemektir. Kendilerini devrimci gerekiler olarak deerlendiren bu insanlar ticari bir boykot araclyla Gney indeki Britanya egemenliini parampara etmeyi mit ediyorlar. lk i olarak, devrimi ngiltereye teslim etmek iin frsat kollayan Kanton burjuvazisinin hkmetini ykmay asla gerekli grmyorlar. Hayr, Borodin ve Garine her gn, iinde yrrle konulacak kararnameler bulunan evrak antalaryla apkalar ellerinde hkmetin kapsn alyorlar. lerinden biri Garinee hkmetin tabanda bir hayalet olduunu hatrlatyor. Garine istifini bozmuyor. Hayalet ya da deil, diye yantlyor, ona ihtiyacmz olduu srece brakalm devam etsin. Papazlarn bal mumu ve pamukludan imal edip insanlara peygamberin kutsal emaneti diye yutturduklar eyalara nasl ihtiyac varsa bu da ayn eydir. Devrimi zayflatan ve alaltan bu politikann ardnda ne gizli? Kk-burjuva devrimcisinin muhafazakr kat burjuvaya duyduu sayg. te en kzl Fransz Radikallerinin bile Poincarnin nnde diz kmeye her zaman hazr olmalarnn nedeni budur. Fakat belki de Kantonlu kitleler henz burjuvazinin iktidarn ykmak iin yeterince olgunlamamlardr? Tm bu atmosferden u kanaat hasl oluyor ki, Komintern kar kmasayd bu hayalet hkmet kitlelerin basnc altnda ok uzun zaman nce yklm olurdu. Ama varsayalm ki Kanton iileri kendi iktidarlarn kurmak iin hl ok zayf olmu olsunlar. Genel konumak gerekirse, kitlelerin zayf noktas nedir? Smrcleri izleme eilimleri. Bu durumda, devrimcilerin ilk grevi, iilere, kendilerindeki bu klece gveni krmakta yardmc olmaktr. Ama Komintern brokrasisinin yapt bunun yz seksen derece tersidir. Burjuvaziye boyun emek gerektii fikrini kitlelerin kafasna sokmu ve burjuvazinin dmannn kendilerinin de dman olduunu iln etmitir. en-Daiyi rktme! Ama eer en-Dai buna ramen geri ekilecek olursa, ki kanlmaz bir eydir, bu durum, Garine ve Borodinin burjuvaziye sunduklar gnll vasallk hizmetinden vazgeecei anlamna gelmez. Yapacaklar tek ey, kendi faaliyetlerinin yeni ilgi oda olarak an Kay-eki, yani bu ayn snfn evladn ve en-Dainin kk kardeini semek olacaktr. Bolevikler tarafndan kurulan Whampoa Askeri Akademisinin ba olan an Kayek kendisini hi de pasif direnile snrlamamtr; kanl bir gce bavurmaya hazrdr, plebyence, yani kitle tarznda deil, askeri tarzda ve ancak burjuvazinin ordu zerinde snrsz bir iktidar elinde tutmasn mmkn klacak snrlar iinde. Borodin ve Garine, kendi dmanlarn silahlandrmakla, kendi dostlarn silahszlandrm ve geri evirmilerdir. Felketi ite bu ekilde hazrlyorlar. Ama devrimci brokrasinin olaylar zerinde etkisini abartmyor muyuz? Hayr, bu etki eer olumlu adan deilse bile en azndan olumsuz adan kendisini dnlebileceinden de fazla gstermitir. Politik olarak varolmaya daha yeni balayan kuliler cesur bir nderlie ihtiya duyuyorlar. Hong gzpek bir programa ihtiya duyuyor. Devrim ayaklanan milyonlarca insann enerjisine ihtiya duyuyor. Ama Borodin ve onun brokratlar en-Dai ve an Kay-eke gereksiniyorlar. Hongu boazlyor ve iilerin kafalarn kaldrmasn engelliyorlar. Birka ay iinde, burjuva ordu komutann geri evirmemek iin kylln toprak ayaklanmasn bastracaklardr. Gleri, Rus Ekimini, Bolevizmi, Komnist Enternasyonali temsil etmelerindendir. Devrimlerin en bynn otoritesini, bayran ve maddi kaynaklarn gasp eden brokrasi, yine byk bir devrim olmak iin her trl olanaa sahip olan bir baka devrime geit vermiyor.

Borodin ve Hong arasndaki diyalog (s.182-184), Borodin ve onun Moskoval ilham kaynaklar iin hazrlanacak iddianamenin en gzel rneidir. Hong, her zamanki gibi kararl eylemden yanadr. En gze arpan burjuvalarnn cezalandrlmas ister. Borodin bula bula u itiraz ne srer: Parasal yardmda bulunanlara dokunulmamal. Devrim o kadar basit bir ey deil der Garine kendi adna. Devrim bir orduyu beslemek demektir diye ekler Borodin. Bu aforizmalar in devriminin boazna geirilen ilmiin tm unsurlarn ierir. Borodin, devrime katkda bulunmalar, yani an Kay-ekin ordusunu beslemeleri karlnda burjuvaziyi korumutur. an Kay-ekin ordusu proletaryay imha etmi ve devrimi tasfiye etmitir. Bunu nceden grmek gerekten imknsz myd? Ve gerekten daha nceden grlmedi mi? Burjuvazi gnll olarak ancak halka kar kendisine hizmet eden bir orduyu besler. Devrimin ordusu ba beklemez: Burjuvaziyi deme yapmak zorunda brakr. Buna devrimci diktatrlk denir. Hong ii toplantlarnda baaryla ne kar ve Ruslara, devrimin ykmnn sorumluluu tayanlara grler. Hongun tarz hedefe gtrmez ama Borodine kar hakldr. Taiping nderlerinin Rus danmanlar m vard? Ya Boxerlerin? (s.190)[155] Eer 1924-27 in devrimi kendi haline braklsayd belki derhal zafer kazanamazd ama bylesi harakiri yntemlerine de bavurmazd, utan verici bir teslimiyet olarak bilinmezdi ve devrimci kadrolar eitirdi. Kanton ile Petrograd ikili iktidarlar arasnda trajik bir fark vardr: inde grnrde bir Bolevizm yoktu; Bolevizm, Trokizm ad altnda kar-devrimci bir doktrin olarak iln edildi ve her trl iftira ve bask yntemiyle cendere altna alnd. Kerenskinin Temmuz gnlerinde beceremedii eyi, Stalin, on yl sonra, inde becerdi.[156] Borodin ve onun kuandan tm Bolevikler diye bizi temin eder Garine, anaristlere kar yrttkleri mcadeleyle ayrt edilirler. Yazar bu ifadeye, okuyucuyu, Borodinin Hongun grubuna kar yrtt mcadeleye hazrlamak iin ihtiya duymutur. Tarihsel olarak yanltr. Anarizm, Boleviklerin ona kar baarl bir ekilde savamalarndan tr deil, kendi ayann altndaki topra kazd iin Rusyada ban kaldramad. Anarizm, eer ki aydn kafelerinin ve yaz kurulu brolarnn drt duvar arasnda yaamyor da, ok daha derinlere nfuz ediyorsa, kitlelerin umutsuzluk psikolojine tercman oluyor ve demokrasinin yalanlarnn ve oportnizmin ihanetinin politik olarak cezalandrlmas anlamna geliyor demektir. Bolevizmin devrimci sorunlar ortaya koymaktaki ve zmlerini retmekteki cesareti anarizmin geliebilecei bir boluk brakmamt. Fakat Malrauxnun tarihsel incelemesi hatasz deilse de, onun anlats, Stalin-Borodinin oportnist politikasnn inde anarist terrizmin zeminini nasl hazrladn takdire deer bir biimde gstermektedir. Bu politikann mantyla hareket eden Borodin, terristlere kar bir kararnameyi kabullenmeye razdr. Moskova nderliinin iledii sularn maceraclk yoluna srkledii salam devrimciler Kominternin onayyla Kanton burjuvazisi tarafndan yasad iln edilirler. Onlarn buna verdii yant, paral burjuvalar koruyan szde devrimci brokratlara kar terrist eylemlerdir. Borodin ve Garine, artk yalnzca burjuvaziyi deil kendi kellelerini de kurtarmak iin terristleri ele geirir ve yok ederler. Uzlama politikasnn kanlmaz bir biimde ihanetin en aalk dzeyine inii ite byledir. Kitabn ad Les Conqurants. Devrim kendi hedeflerini emperyalizminkiyle kartrdnda iki anlama da gelen bu balkla yazar Rus Boleviklerine, daha dorusu onlarn bir kesimine atfta bulunuyor. Fatihler? inli kitleler, rnek aldklar Ekim ayaklanmasnn ve bayrak bildikleri Bolevizmin etkisiyle, devrimci bir ayaklanma iin ayaa kalkmlard. Ama fatihler hibir ey fethetmediler. Tersine, hereyi dmana teslim ettiler. Eer Rus devrimi in devrimini ortaya kardysa, Rus epigonlar da bu devrimi boazlamlardr. Malraux bu

sonular karmyor. Bunlarn varlndan bile kuku duymaz. Onun dikkate deer kitabnn arka plannda bunlar ok ak bir ekilde ortaya kmaktadr.
Problems of the Chinese Revolutiondan.

[153] Les Conqurants, Trkede, bir kenti fethedenler, fatihler anlamna geliyor. Bu kitap, Kantonda syan adyla 1981 ylnda Yazko yaynlar tarafndan Trke yaynlanmtr. Kantonda syan Malrauxnun 1925-27 in devrimine dayanan iki romanndan ilkidir. kincisi ve daha nl olan ise Mans Fatedir (1933) [nsanlk Durumu, Oda Yaynlar]. Trokinin Les Conqurants eletirisi, Nouvelle Revue Franaisede (Paris) Malrauxun yantyla birlikte Nisan 1931de yaynland. Troki, Malrauxnun makalesine Boazlanan Devrim ve Onun Boazlayclar (13 Haziran 1931) adl makaleyle yant verdi. Bu makale bu kitabn ilerleyen blmlerinde mevcuttur. [154] Bu kitabn Ek blmne baknz. [155] Taiping isyan (1851-1864) bir Hristiyan mistii olan Hung Ziu-uan nderliinde ing hanedanna kar giriilmi bir ayaklanma idi. Bu byk kyl ayaklanmas en sonunda Britanya askeri kuvvetlerinin mdahalesiyle yenilgiye uratld. Boxer ayaklanmas (ki inliler bu ismi kullanmazlar) 1899-1900de I-ho an (Drst ve Uyumlu Yumruklar) gizli derneinin nderlik ettii yabanc dman bir ayaklanma idi. Austos 1900de Pekini yamaladktan sonra, ABD, Fransa, Britanya, Almanya, Avusturya, talya, Rusya ve Japonya birliklerinden oluan sekiz g tarafndan ezildi. ing hkmeti ayaklanma bastrldktan sonra emperyalist hkmetlere tazminat demek zorunda kald. [156] 1917 Temmuz gnleri, Petrograddaki Rus iilerinin Alexandr Kerenskinin Geici Hkmetine kar giritikleri kendiliinden kitle gsterileriyle balad. Kerenski, Trokiyi tutuklayp Lenini yeraltna gemeye zorlamak suretiyle Boleviklere kar ciddi basklar uygulayarak misillemeye giriti.

in'de Kyl Sava ve Proletarya

22 Eyll 1932

Sevgili Yoldalar: Uzun bir gecikmeden sonra, mektubunuzu 15 Haziranda aldm. Sylemeye gerek yok ki, maruz kald en gaddarca zulmlere ramen in Sol Muhalefetinin yeniden canlanmasndan ve rnesansndan byk sevin duyduk.[162] Buradan, bilgi eksikliimizin arlyla malul bir yargya varlabildii kadaryla, mektubunuzda ifade ettiiniz tutum bizimkiyle akmaktadr.

Kyl hareketine ilikin vulger demokratik Stalinist konuma ynelik uzlamaz tavrmzn, phesiz bizzat kyl hareketine ynelik bir ilgisiz tavrla ortak hibir yan yoktur. ki yl nce yaynlanan ve inin gney eyaletlerindeki kyl hareketini deerlendiren Uluslararas Sol Muhalefetin manifestosu unlar sylyordu: hanete urayan, yenilen, takatsizletirilen in devrimi hl canl olduunu gstermektedir. Umalm ki proleter ban tekrar dorultaca an ok uzak olmasn. Dahas: Kyl isyanlarnn muazzam seli, hi phe yok ki snai merkezlerindeki politik mcadelenin yeniden dirilmesi iin bir itki salayabilir. Buna kesinlikle itimadmz var. Mektubunuz, bunalmn ve Japon mdahalesinin etkisi altnda, arka plandaki kyl savana ramen, kent iilerinin mcadelesinin bir kez daha filizlendiine tanklk ediyor. Manifestoda bu olasl gerekli ihtiyatla birlikte dile getirmitik: Bugn hi kimse, proleter ncnn kendi gcn toplamas, ii snfn mcadeleye sevk etmesi ve kendi iktidar mcadelesini kyllerin en ivedi dmanlarna kar yrttkleri genel saldryla birletirmesi gereken tm uzun zaman dilimi boyunca, kyl ayaklanmasnn merkezlerinin atei canl tutup tutamayacan nceden kestiremez. u anda doru bir politika araclyla, ii hareketini ve genel olarak kentsel hareketi, kyl savayla birletirmenin mmkn olaca ve bunun nc in devriminin balangcn oluturaca umudunu dile getirmek iin salam sebepler olduu aktr. Ama unutmadan, bu halen yalnzca bir umuttur, kesinlik deil. En nemli alma nmzde duruyor. Bu mektupta, en azndan uzaktan bana en nemli ve en ar gibi grnen bir sorunu ortaya koymak istiyorum. Size bir kez daha hatrlatrm ki; elimdeki bilgiler tmyle yetersiz, rastlantsal ve btnlkten yoksundur. Herhangi bir dzeltme ve glendirmeyi gerekten de memnunlukla karlarm. Kyl hareketi kendi ordularn yaratm, byk alanlar ele geirmi ve kendi kurumlarn tesis etmitir. Daha byk baarlar gerekletirdii takdirde ve phesiz hepimiz bylesi baarlar ateli bir ekilde arzu ederiz hareket kentler ve snai merkezlerle balantl hale gelecek ve tam da bu olgu araclyla, ii snf ile kar karya gelecektir. Bu karlamann doas ne olacak? Bu karlamann karakterinin barl ve dosta olaca kesin midir? lk bakta soru gereksiz grnebilir. Kyl hareketi Komnistlerce ya da sempatizanlarca ynetiliyor. Bir araya gelmeleri durumunda iilerin ve kyllerin oybirliiyle Komnist bayran altnda birlemek zorunda olduklarnn kant kendi iinde deil midir? Ne yazk ki sorun hi de bu kadar basit deil. Rusya deneyimine atf yapmama izin verin. sava yllar boyunca kyllk lkenin eitli ksmlarnda bazen gerek ordular haline gelen kendi gerilla mfrezelerini oluturdu. Bu mfrezelerin bazlar kendilerini Bolevik olarak gryor ve ounlukla iiler tarafndan ynetiliyordu. Dierleri parti-d kalyorlar ve ounlukla kylln arasndan kan grevlendirilmemi eski subaylarca ynetiliyordu. Mahnonun komutasnda anarist bir ordu da vard. Gerilla ordular Beyaz Muhafzlarn gerisinde hareket ettikleri srece, devrim davasna hizmet ettiler. Bazlar istisnai kahramanlklar ve cesaretleri ile ayrt ediliyordu. Fakat kentlerde bu ordular, iilerle ve yerel Parti rgtleri ile atma iine girdiler. atmalar, partizanlarn dzenli Kzl Ordu ile karlamalarnda da ortaya kyordu, ve baz durumlarda bu atmalar son derece ac ve iddetli bir nitelik alyordu.

 savan acmasz deneyimi, Kzl Ordu, Beyaz Muhafzlardan temizlenmi eyaletleri igal ettikten hemen sonra kyl mfrezelerini silahszlandrma zorunluluunu hepimize gstermitir. Bu tr durumlarda, en iyi, en snf bilinli ve en disiplinli unsurlar Kzl Ordunun saflarna alnmtr. Fakat partizanlarn nemli bir blm bamsz bir varoluu korumaya abalam ve sklkla Sovyet iktidaryla atma iine girmiti. Mahnonun ruhen btnyle kulak olan anarist ordusunda durum buydu. Ancak yegne rnek bu deildi; toprak beyliinin restorasyonuna kar yeterince grkemli bir sava veren birok kyl mfrezesi, zaferden sonra kar-devrimin kurumlarna dntler. Tek tek her durumdaki kaynana baklmakszn ister Beyaz Muhafzlarn bilinli provokasyonu, ister Komnistlerin patavatszl, isterse de koullarn olumsuz bir bileiminin sonucu olsun silahl kyller ile iiler arasnda atmalar bir ve ayn toplumsal zeminde kklerini bulurlar: iilerin ve kyllerin snf konumu ve eitimi arasndaki farkllk. iler sorunlara sosyalist bir kalk noktasndan yaklarlar; kyllerin bak as kk-burjuvadr. iler, smrclerin elinden alnan mlkiyeti toplumsallatrmaya abalarlar; kyller ise onu kk paralara blmeye. i, saraylar ve parklar ortak kullanma sunmay arzular; kyl ise onlar paralara blemedii srece, saraylar yakma ve parklar kknden bimeye meyillidir. i, sorunlar ulusal lekte ve bir plana gre zmeye abalar; kyl ise tm sorunlara yerel bir lekte yaklar ve merkezi planlamaya vb. kar dmanca bir tutum taknr. Fakat yine de in Kzl ordularnn bandakiler Komnistler deil midir? Bunun kendisi, kyl mfrezeleri ile ii rgtleri arasndaki atma olasln ortadan kaldrmaz m? Hayr, bu sz konusu olasl dlamaz. Tekil Komnistlerin kyl ordularnn liderliinde bulunmalar olgusu hibir ekilde bu ordularn toplumsal karakterini dntrmez, hatta onlarn Komnist liderleri kesin bir proleter damga tasalar bile. Peki inde meselenin durumu nedir? Kzl mfrezelerin Komnist liderleri arasnda phesiz proleter mcadele okulundan gememi birok deklase olmu aydn ve yar-aydn mevcuttur. ki ya da yl boyunca partizan komutan ve komiseri olarak yaam srdler; sava verdiler, toprak fethettiler vb. Kendi evrelerinin ruhunu zmsediler. Bu arada Kzl mfrezelerdeki sra neferi Komnistlerin ounluu tartmasz kyllerden; tm drstl ve itenliiyle Komnist adn kabul eden ama gerekte devrimci yoksullar ya da devrimci kk mlk sahipleri olarak kalan kyllerden oluur. Politikada, toplumsal olgularla deil unvanlarla ya da etiketlerle yarglara varanlar kaybederler. Bu, sz konusu politika elde silah gerekletirildiinde haydi haydi geerlidir. Gerek Komnist Parti, proletaryann ncsnn rgtdr. Ama unutmamalyz ki; in ii snf getiimiz drt yl boyunca ezilmi ve ekilsiz bir durumda bulunmaktadr ve ancak yeni yeni canlanma iaretleri veriyor. Kent proletaryas zeminine skca dayanan bir Komnist Partinin, iiler araclyla bir kyl savana nderlik etmeye almasyla; gerekten Komnist olan ya da yalnzca bu ismi alm olan birka bin ve hatta birka on bin devrimcinin, proletaryann ciddi bir desteine sahip olmakszn bir kyl savann liderliini ele almalar tmyle farkl eylerdir. indeki durum tam da bu ikincisidir. Bu, silahl kyller ile iiler arasnda atma tehlikesini en ar noktaya karyor. Her halkrda emin olabilirsiniz ki, burjuva provokatrler eksik olmayacaktr. Rusyada, i sava dneminde, proletarya lkenin byk blmnde iktidar alm durumdayd, mcadelenin nderlii gl ve eliklemi bir partinin ellerindeydi, merkezi

Kzl Ordunun tm komuta aygt iilerin ellerindeydi. Tm bunlara ramen, Kzl Orduyla karlatrlamayacak kadar zayf olan kyl mfrezeleri, Kzl Ordu zafer kazanarak kyl gerilla alanlarna ilerledikten sonra onunla atma iine girdiler. inde durum kkten farkldr ve dahas tamamen iilerin aleyhinedir. inin en nemli blgelerinde iktidar burjuva militaristlerin ellerindedir; dier blgelerde ise silahl kyllerin liderlerinin ellerinde. Henz hibir yerde bir proleter iktidar mevcut deil. Sendikalar zayf. Partinin iiler arasndaki etkisi nemsiz. Kazandklar zaferlerle coan kyl mfrezeleri Kominternin bayra altnda duruyorlar. Kendilerine Kzl Ordu diyorlar, yani kendileri Sovyetlerin silahl kuvvetleriyle bir tanmlyorlar. Sonu olarak ortaya kan ey udur ki; inin devrimci kyll, ynetici katmannn ahsnda, eyann tabiat gerei inli iilere ait olmas gereken politik ve moral sermayeyi peinen kendisine maletmi grnyor. Olaylarn, tm bu sermayenin belli bir anda iilerin aleyhine ynelecei bir hal almas mmkn deil midir? Doal olarak yoksul kyllk ki inde ezici bir ounluu oluturur politik dnd lde bu kk bir aznlktr iten ve tutkuyla iilerle ittifak ve dostluu arzular. Fakat kyllk, silahlandnda dahi, bamsz bir politika izleme yeteneinde deildir. Gnlk yaamda iki arada bir derede, kararsz ve bocalayan bir konumu igal eden kyllk, belirleyici anlarda ya burjuvaziyi ya da proletaryay takip eder. Kyllk proletaryaya giden yolu kolayca bulamaz. Bu yolu ancak bir dizi yanllar ve yenilgilerden getikten sonra bulabilir. Burjuvazi ve kyllk arasndaki kpr, kentli kk-burjuvazi tarafndan, en bata da genellikle sosyalizm ve hatta komnizm bayra altnda ne kan aydnlar tarafndan salanr. in Kzl Ordusunun komuta kademesi, hi phe yok ki, emir vermenin alkanlyla kendi kendisine telkinde bulunmakta baarl olmutur. Gl bir devrimci partinin ve proletaryann kitle rgtlerinin yokluu, komuta kademesi zerindeki kontrol hakikatte imknsz klyor. Komutanlar ve komiserler durumun mutlak hakimi klnda gzkmektedirler ve ehirleri igal ettikleri takdirde iilere tepeden bakmaya olduka eilimli olacaklardr. ilerin talepleri onlara, genellikle mnasebetsizce ve dncesizce grnebilir. ehirlere gelindiinde, muzaffer ordularn kurmay ve brolarnn proleter barakalarnda deil, kentin en gz alc binalarnda, burjuvalarn evleri ve apartmanlarnda kurulmas gibi nemsiz eyler de unutulmamaldr; ve tm bunlar kyl ordularnn st katmannn kendisini hibir surette proletaryann deil, kltrl ve eitimli snflarn bir paras olarak hissetme eilimini kolaylatrr. Bu nedenle inde, bileimi itibaryla kyl ve liderlii itibaryla kk-burjuva olan ordu ile iiler arasndaki atmalarn nedenleri ve temelleri yalnzca ortadan kalkmam deildir, tersine tm koullar, bu atma olasln byk lde arttracak ve hatta bunu kanlmaz klacak trdendir. Ve buna ek olarak, proletaryann ans, balang iin Rusyadaki durumdan ok daha azdr. Stalinist brokrasi bu eliik durumu iilerin ve kyllerin demokratik diktatrl sloganyla rtbas ettiinden dolay teorik ve politik adan tehlike misliyle artmtr. Grn itibaryla bundan daha ekici ve z itibaryla da bundan daha haince bir tuzan hazrlanmas

mmkn mdr? Brokratlar, toplumsal kavramlar araclyla deil, basmakalp ifadelerle dnyorlar; biimcilik brokrasinin temel zelliidir. Rus Narodnikleri, Rus Marksistlerini kyll ihmal etmekle, kylerde alma yrtmemekle vb. sularlard. Marksistler bunu yle yantladlar: Biz, ileri iileri harekete geirir ve rgtleriz ve kylleri de iiler araclyla harekete geireceiz. Bu yaklam genel olarak proleter bir parti iin tasarlanabilecek yegne yoldur. in Stalinistleri dier trl davrandlar. 1925-27 devrimi boyunca, iilerin ve kyllerin dorudan ve acil karlarn ulusal burjuvazinin karlarna baml kldlar. Kar-devrim yllarnda proletaryann zerinden atlayarak kylle vardlar, yani Rusyada halen devrimci bir parti olduklar dnemde SRler tarafndan yerine getirilen rol stlendiler. in Komnist Partisi son birka ylda abalarn ehirlerde, sanayide, demiryollar zerinde younlatrsayd; sendikalar, eitim klpleri ve evrelerini ayakta tutsayd; iilerden kopmakszn onlara kylerde neler olduunu anlamay retseydi, genel gler ilikisinde proletaryann pay bugn karlatrlamaz lde daha elverili olurdu. Parti kendi snfyla ban fiilen koparmtr. Bu nedenle son tahlilde kylln de zarar grmesine neden olabilir. Proletaryann rgtten ve liderlikten yoksun olarak kenarda kalmay srdrmesi durumunda kyl savann, btnyle zafere ulasa bile, kanlmaz olarak bir kmaz sokaa girecek olmasndan dolay. Eski inde her muzaffer kyl devrimi, yeni bir hanedanln ve takiben yeni bir byk mlk sahipleri grubunun da oluturulmasyla sona ermitir; hareket bir ksr dngye saplanmtr. Bugnn koullarnda kendiliinden kyl sava, proleter ncnn dorudan nderlii olmakszn, yalnzca iktidar yeni bir burjuva kliin, pratikte an Kay-ekin Kuomintangndan pek az fark edecek olan bir sol Kuomintangn ya da bakasnn, bir nc Partinin vb. ellerine verebilir. Ve bu, sras geldiinde demokratik diktatrln silahlaryla yeni bir ii katliam anlamna gelecektir. O zaman tm bunlardan kan sonular nelerdir? lk sonu u ki; kii olgularla olduklar gibi, aka ve cesurca yzlemelidir. Kyl hareketi, byk toprak sahiplerine, militaristlere, feodallere ve tefecilere kar yneldii lde muazzam bir devrimci faktrdr. Fakat kyl hareketinin kendisi ok gl mlkiyeti ve gerici eilimlere sahiptir. Bu hareket belli bir aamada iilere dman hale gelebilir ve bu dmanl silahlanm olarak srdrebilir. Kylln ikili doasn unutan Marksist deildir. leri iilere, Komnist etiketler ve bayraklar arasndan gerek toplumsal sreci ayrt etmek retilmelidir. Kzl Ordunun faaliyetleri dikkatle takip edilmelidir ve iilere gidiatn, kyl savann neminin ve perspektiflerinin ayrntl bir aklamas sunulmaldr; ve proletaryann acil talepleri ve grevleri kylln kurtuluu sloganlaryla birbirine balanmaldr. Kendi gzlemlerimiz, raporlarmz ve dier dokmanlar temelinde, kyl ordularnn yaamn ve onlar tarafndan ele geirilen blgelerde kurulan rejimi dikkatlice ele almalyz; yaayan olgularda eliik snf eilimlerini kefetmek ve iilere desteklediimiz ve kar ktmz eilimleri aka gstermek zorundayz. Kzl ordular ile yerel iiler arasndaki karlkl ilikileri, aralarndaki kk anlamazlklar bile gzden karmakszn zel bir itinayla izlemeliyiz. Tek tek ehir ve blgeler erevesinde, atmalar, keskin olsalar bile, nemsiz yerel olaylar eklinde grnebilir. Fakat

olaylarn geliimiyle, snf atmalar ulusal bir lee kavuabilir ve devrimi bir felkete, yani burjuvazinin aldatt kyller tarafndan yeni bir ii katliamna srkleyebilir. Devrimler tarihi bylesi rneklerle doludur. leri iiler, proletarya, kyllk ve burjuvazinin karlkl snf ilikilerinin canl diyalektiini daha net bir biimde anladka; kendilerine en yakn kyl katmanyla birlik olmaya daha fazla zgvenle abalayacak ve kentlerde olduu kadar bizzat kyl ordularndaki kardevrimci provokatrleri de daha byk baaryla yok edecektir. Sendika ve parti birimleri ina edilmeli; ileri iiler eitilmeli, proleter nc biraraya getirilmeli ve mcadeleye srlmeli. Resmi Komnist Partinin tm yelerine aklayc ve meydan okuyan szlerle gitmeliyiz. Byk olaslkla tabandaki Stalinist hizip tarafndan yoldan karlm Komnistler bizi bir defada anlamayacaklar. Brokratlar, bizim kyll kmsediimizi, hatta belki de bizim kylle dmanlmz ulumaya balayacaklar. Doal olarak, bu tip ulumalar Bolevik-Leninistleri artmaz. Nisan 1927den nce an Kay-ekin kanlmaz darbesine kar uyarda bulunduumuzda Stalinistler bizi in ulusal devrimine dmanlkla sulamlard. Olaylar kimin hakl olduunu gsterdi; bu kez de gerekli kant salayacaklardr. Sol Muhalefetin, bugnk aamada olaylar proletaryann karlar dorultusunda ynlendirmek iin ok zayf olduu ortaya kabilir. Fakat tam da imdi, iilere doru yolu iaret etmek ve onlara snf mcadelesinin geliimi iinde, doruluumuzu ve politik derinliimizi gstermek iin yeterince glyz. Devrimci bir parti ancak bu yoldan iilerin gvenini kazanabilir; ancak bu yoldan geliip byyebilir, glenebilir ve halk kitlelerinin bandaki yerini alabilir. NOT: 26 Eyll 1932 Dncelerimi olabildiince aka ifade etmek amacyla, teorik bakmdan btnyle mmkn olan u varyant ksaca aklayaym. in Sol Muhalefetinin yakn gelecekte sanayi proletaryas arasnda yaygn ve baarl bir alma gerekletirdiini ve gl bir etki kazandn varsayalm. Resmi parti, bu arada, tm glerini Kzl ordular ve kyl blgeleri zerinde younlatrmaya devam etsin. Kyl birliklerinin snai merkezleri igal edecei ve iilerle karlaaca an ka gelsin. Byle bir durumda, inli Stalinistler nasl davranacaklardr? Kyl ordusunu kar-devrimci Trokistlere kar dmanca bir tarzda ileri sreceklerini nceden grmek zor deil. Dier bir deyile, silahl kylleri ileri iilere kar tahrik edeceklerdir. Bu, Rus SRlerinin ve Meneviklerin 1917de yapt eydir; iileri kaybettiklerinde, klay fabrikaya kar, silahl kyly Bolevik iiye kar kkrtarak askerler arasnda destek bulmak iin olanca gleriyle savatlar. Brokratik merkezciliin, tpk merkezcilik gibi, bamsz bir snf destei olamaz. Fakat Bolevik-Leninistlere kar mcadelesinde, destei sadan yani onlar proletaryann karsna koyarak kyllk ve kk-burjuvaziden bulmak zorunda kalr. ki Komnist hizip, Stalinistler ve Bolevik-Leninistler arasndaki mcadele, bylece bizzat kendi iinde bir snf mcadelesine dnme isel eilimini tar. inde olaylarn devrimci geliimi bu eilimi

sonularna kadar, yani Stalinistler tarafndan ynetilen kyl ordusu ile Leninistlerin nderlik ettii proleter nc arasndaki bir i savaa kadar gtrebilir. Btnyle inli Stalinistler yznden bylesi trajik bir atma ortaya karsa, bu Sol Muhalefet ve Stalinistlerin Komnist hizipler olma durumunun ortadan kalktna ve her biri farkl bir snfsal zemine sahip dman politik partiler haline geldiine iaret eder. Bununla birlikte, bylesi bir perspektif kanlmaz mdr? Hayr, hi de yle dnmyorum. Stalinist hizip (resmi in Komnist Partisi) iinde yalnzca kyl, yani kk-burjuva eilimler yok, ayn zamanda proleter eilimler de mevcuttur. Sol Muhalefet asndan, Kzl ordularn ve genel olarak proletarya ile kyllk arasndaki ilikilerin Marksist bir deerlendirmesini sunarak Stalinistlerin proleter kanad ile ba kurmaya abalamak son derece nemlidir. Proleter nc politik bamszln korurken, devrimci demokrasiyle birleik eylem gerekletirmeye her zaman hazr olmaldr. Silahlanm kyl mfrezelerini, proletaryann silahl gc olarak Kzl Ordu eklinde tarif etmeyi reddetmemize ve Komnist bayran kyl savann kk-burjuva ieriini gizledii olgusuna gzlerimizi kapama eiliminde olmamamza ramen, dier taraftan kyl savann muazzam devrimci-demokratik nemi hususunda kesinlikle net bir baka sahibiz. Biz iilere kyl rgtleriyle zorunlu askeri ittifak kavramay retiriz. Sonu olarak grevimiz yalnzca, silahl kylye dayanan kk-burjuva demokrasisinin proletarya zerinde politik-askeri bir hakimiyet kurmasn engellemeyi deil, kyl hareketinin ve zelde onun Kzl ordularnn proleter nderliini oluturmay ve salamay ierir. inli Bolevik-Leninistler politik olaylar ve onlardan kan politik grevleri daha ak olarak kavradka, proletarya iindeki tabanlarn daha baarl olarak genileteceklerdir. Onlar resmi parti ve onun tarafndan ynetilen kyl hareketine ilikin olarak bir Birleik Cephe politikasn daha kararlca yerine getirdike, yalnzca devrimi proletarya ve kyllk arasndaki ok tehlikeli bir atmadan korumakta ve iki devrimci snf arasndaki zorunlu birleik eylemi garanti altna almakta deil, ayn zamanda onlarn birleik cephesini proletarya diktatrlne doru bir adma dntrmekte de baarl olmalar daha kesin olacaktr.

[162] in Sol Muhalefeti, Mays 1931deki kurulu konferansndan ksa bir sre sonra ciddi basklara maruz kalmt. nde gelen yelerinin birou tutuklanmt. Japonlarn anghay igal etmesinden sonra, rgt, KMT hkmetinin ciddi bir direni yrtmekteki acizliinin ve KPnin sekter ekimserliinin bir sonucu olarak hatr saylr bir byme yaad. 1932nin sonlarnda, KPnin anghaydaki snai hcrelerinin ounluu Sol Muhalefet saflarna katld. Ne var ki Trokinin mektubundan ksa bir sre sonra, 15 Ekim 1932de, in Muhalefetinin en Tu-ziu ve Peng u-ze de dahil olmak zere sekiz merkezi nderi tutukland. Nankingde askeri bir mahkeme nndeki durumalar iki yl srd. en ve Peng on yl hapse mahkm oldu; be yl hapis yattktan sonra, 1937de in-Japon Savann patlak vermesiyle Japon bombardmannn hapishaneyi ykmas zerine serbest brakldlar.

in zerine Bir Tartma

[171] 11 Austos 1937

Li Fu-jen: Sormak istediim ilk soru, inli yoldalarmzdan birinin ksa tezinde zetlenen, frsat doduunda rgtmzn, Japon kart rgtlerin halihazrda varolmad blgelerde bu tr rgtleri oluturma inisiyatifini stlenmesinin gerekip gerekmedii sorusudur. in rgtmzn MKs bu sorunda blnm durumda. Bir kesim, bu tr rgtlerin Stalinistler tarafndan uluslararas lekte ina edilen Emperyalizme Kar Birlik, Savaa ve Faizme Kar Birlik vs. gibi karlatrlabilir rgtlerden hibir fark olamayacan ileri sryor. Bu grn muhalifleri, ii hareketinin geni lekte pasif olduu ve kitlelerin politik yaamnn byk lde Japon kart etkinlikte ifadesini bulduu gnmzde, devrimcilerin mcadele halindeki kitlelere nderlik etmek ve onlarn burjuva ve kk-burjuva politik rgtlerin etkisi altna girmelerini engellemek iin bu tr rgtleri oluturmak zorunda olduklarn sylyorlar. Troki: Bize KPnin, sendikalarn, varsa nc Partinin gcne ve Kurtulu rgtlerinin ne kadar gl olduuna dair yaklak bir tahminde bulunabilir misin? Li Fu-jen: KPnin sovyet blgeleri (yeri gelmiken, bunlar artk sovyet olarak adlandrlmyorlar) dnda bir parti olarak varl pratikte sona erdi. Eskiden parti faaliyetinin ana merkezi olan anghayda bir aygt var ama hibir parti rgt yok. llegal parti organ uzunca bir sredir yaynn durdurmu durumda. Parti temsilcileri son grev hareketine katldlar, ama yalnzca onu sabote etmek iin. rnein, bir grevin srmekte olduu byk bir ipek fabrikasnda, Stalinist bir temsilci, in proletaryasnn ncelikli grevinin Japon emperyalizminden lkeyi kurtarmak olduunu iddia ettii bir toplantda nutuklar att. Bir ii onu yle yantlad: Bana yle geliyor ki, bizim ilk grevimiz kendimizi kurtarmak; bizler alktan lyoruz. Stalinistler u slogan ykselttiler: inlilerin sahip olduu fabrikalarda grev yapma. Bu, 1927de devrimin bozguna uramasndan sonra balayan iilerden yaltlma srecini tamamlyor. Kuomintang hkmetinin uygulad haber sansr nedeniyle, sovyet blgelerindeki gerek durumu aa karmak ok g. Ama KP ile sovyet hkmet aygt arasnda yalnzca ok kk bir fark olduuna inanmak iin yeterli nedenimiz var. Kzl Ordunun (son gnlerde ad Japon Kart Halk Ordusu olarak deitirildi) ana gc, imdi, inin kuzeybatsndaki ensi eyaletinin kuzeydou kesiminde slenmi durumda. Eer yaplan eitli tahminlerin uygun bir ortalamas alnrsa, bu g 80.000 kiiden oluuyor ve hepsi modern silahlarla donanm deil. Bunun dnda, eitli daha kk ordular ve Fukien ve Honan gibi eyaletlerde faaliyet gsteren kyl partizan birlikleri var. Sovyet hkmeti, bakan Mao Ze-tunga gre bu daha kk gler zerinde herhangi bir dorudan denetim uygulayamyor ve bunun sonucu olarak da KPnin yeni snf-ibirliki izgisinin aksine topran kamulatrlmas ve tarm devriminin dier nlemleri hl gerekletirilmektedir. Kuomintang hkmetinin Japon emperyalizmine kar iten bir mcadele yrtmesi, kendi halkna kar yrtt i sava durdurmas, demokratik bir rejimi balatmas ve politik tutsaklar serbest brakmas gibi alakgnll istekler karlnda, Parti tmyle Kuomintanga teslim

oldu. KP ile Kuomintang arasnda herhangi bir resmi anlamaya varlp varlmadn sylemek olanaksz. KP Kuomintanga ilk nerilerini yaptnda, Kuomintang, sovyet hkmetinin tamamen tasfiyesi, Kzl Ordunun datlmas ve KPnin snf mcadelesi politikasndan tmyle vazgemesi dnda hibir eyin kabul edilebilir olmadn belirterek, aka koulsuz teslimiyet istedi. Bu tr bir anlamaya varld, Nanking hkmetinin kuzeydou ensideki sovyet blgelerine para ve levazm kamyon, cephane ve yiyecek gnderdii eklindeki haberlerde grlyor. Kzl Ordu saflarnn, nderliin yeni ibirliki izgisine kar herhangi bir muhalefet gsterdiine dair hibir iaret yoktu. Ancak uras da unutulmamal ki, bizzat bu g, 1930 ile 1935 arasnda birbirini izleyen Nanking saldrlarna kar Kiangsideki sovyet blgesini, 1935 yaznda oray boaltmak zorunda kalncaya kadar elinde tutan gten byk lde farkldr. Kiangsiden ensiye Uzun Yry srasnda, deneyimli savalarn ou saflardan dt ya da ldrld ve onlarn yeri, ordunun geri ekildii blgelerde, yoksul kyllk arasndan gelen ve pirin tabaklarn doldurmann tek aresini Kzl Orduda gren gen acemiler tarafndan dolduruldu. Bu sulandrlm g, KPnin elinde, byk bir mcadeleci gelenekle Kiangsiyi terk eden orduya nazaran ok daha uysal olduunu kantlamtr. ilerin gnll rgtleri anlamnda gerek sendikalar, son zamanlarda baz sanayi kollarnda byle rgtleri yaratma giriimleri olmasna ramen, hemen hemen hi mevcut deildir. 1929da Kuomintang hkmeti, talya ve Almanyadaki gibi, iilerin sanayi rgtlerinin hkmet tarafndan gzetlenmesini ve denetlenmesini art koan bir Sendikalar Kanunu kabul etti. Bu kanuna gre sendikalar kuruldu, ama bunlar aslnda iilerin saflarndaki hkmet ajanlar olarak varlk buluyorlar. Brolar tutuldu, memurlarla dolduruldu ama sendika toplantlar pek nadirdir. Grev arlar ender grlen bir resmi sendikal eylemdir ve ne zaman bir grev patlak verse sendika aygt yalnzca bir uzlama yaratmaya abalyor. Dolaysyla iilerin kendi gerek rgtleri yoktur. nc Parti, dikkatini bir tarm program zerinde toplayan ok kk boyutlu bir politik grup. Bu parti, 1927de Wuhan hkmetinin kmesiyle aresizlie terk edilmi sol Kuomintang artklar tarafndan Avrupada kuruldu. Bunun ilk yeleri arasnda, Wuhan hkmetine tarm bakan olarak katlan sa-kanat KP lideri Tan Ping-an da bulunuyordu. Parti, inde 1930larn banda Teng Yen-ta nderliinde ortaya kt. Teng Yen-ta, o sralar, Stalinin in Komnist Partisi nderliinin en Tu-ziunun ardndan ona verilmesini nerdii Moskovadan daha yeni dnmt. Teng 1931 sonlarnda an Kay-ek tarafndan idam edildi. Reformist bir toprak program aklayarak, emperyalizme kar mcadele sayesinde ulusal sermayenin gelimesini planlayan nc Parti, bymeyi asla baaramad. Kuomintang diktatrl altnda yasad bir varoluu srdrmeye mecbur edilen parti, kararghn muhafaza etti ve faaliyetinin byk bir blm iin bir Britanya smrgesi olan Hong Kongu merkez ald. Tarm politikas alannda KP topraklarn kamulatrlmas politikasn izledii iin, nc Parti kyllerin nderliini ele geirmek iin KPyle rekabet etme yeteneinde deildi. Ancak imdi KP Yedinci Komintern Kongresi kararlaryla ayn izgide tarm devrimi programndan vazgetii iin, nc Parti yeniden bir yaam ans elde etmi bulunuyor. nc Parti imdi, KPyi kylln davasndan vazgeme hainliiyle sulayarak, onu soldan eletiriyor. Kararda atfta bulunulan faist rgt, gerekte bir faist rgt deildir. Faist terimi bu durumda Mavi Gmlekliler olarak bilinen rgtn adndan gelmektedir. Mavi Gmlekliler bir parti deildir, an Kay-ek tarafndan, kendi iktidarn Kuomintangn ve hkmetin hem

iinde hem de dnda pekitirmek amacyla yaratlan kiisel bir rgttr. Bunlarn grevlerinden biri, ann muhaliflerine suikast dzenlemekti. an, askeri bir diktatrlk araclyla egemenlik srmektedir ve talyan ve Alman modellerinden sonra faist bir hareketin ne gerei ne de temeli vardr. Kk-burjuvazi, zellikle de kyller, ann diktatrlne muhaliftir ve faizm iin (en azndan u anda hibir surette) toplumsal bir taban haline gelemez. Kyllk zerinde ve ehir kk-burjuvazisi zerinde hl bir etki sahibi olduklar lde Stalinistler, snf-ibirliki politikalaryla bu snflar tekrar ann nfuzu altna itmeye yardm ediyorlar. Ama, zellikle anghayda saysz renci grubunun st katmanlarn etkilemeyi baarmalarna ramen, an iktidarnn bir organ olan Mavi Gmleklilerin u anda yalnz Kuomintang hkmet aygt iinde yeleri var. Ulusal Kurtulu Birlii (UKB), karargh anghayda olan federal bir yurtsever rgttr. Bu rgt, renciler, retmenler, kk iadamlar ve ok nadir olmakla birlikte ksmen de iilerden oluan yerel yurtsever topluluklar iine almaktadr. nderlik byk burjuvaziye kapal olan zenle seilmi st tabaka kk-burjuva unsurlardan olumaktadr. UKB, Japonlarn 1931-32de Manuryay ele geirmeleriyle ykselen yurtsever hareketin bugnk rgtsel ifadesidir. O sralar byk lekli bir renci hareketi balad. Binlerce renci snflarn terk etti, trenleri ele geirdi ve hkmetin Japon istilsna direnmeme politikasn protesto etmek iin Nankinge gitti. Gsterilerin bykl hkmeti dehet iinde brakt, ama renciler, iiler ve dier smrlen kesimler iinde bir taban ve destek bulmakta baarsz olunca, hkmet cesaretini toplad ve bir g gsterisiyle hareketi sona erdirdi. 1936ya kadar sren dnem boyunca renci hareketi sregiden Japon saldrganlna ramen fiilen lmt. Ne var ki, 1936da, Japonya Kuzey in zerindeki taleplerini dayatmaya balad ve Nanking hkmetinin blgedeki ba olan Sung e-yuan, Japon emperyalizmine saysz ekonomik dnler verdi. Bu, renci hareketinde bir dirilmeye yol at ve Sung byk renci gsterilerinin hedefi haline geldi. Fakat o srada Kuzeyde olduka etkili olan Stalinistler, rencilerin Sung e-yuana kar gsteri yapmakla ulusal birlii paraladklarn iln ederek hareketi sabote ettiler. rencilere, Sungun Japonyaya dnler vermek zorunda kaldn, nk halkn ona yeterince destek vermediini sylediler. Bu, hareketi ldrd. rencilerden u sesler geliyordu: Eer bize komnistler nderlik etmeyecekse kim edecek? Bu arada anghayda ve lkenin dier blgelerinde, esas olarak renciler, aydnlar ve genel olarak kk-burjuva unsurlar birletiren ve hatta byk burjuvazinin temsilcilerini de kapsayan Kurtulu Birlikleri dodu. Sayca az olsa da baz iiler de, bu yurtsever rgtlere katldlar ki, Ulusal Kurtulu Birlii de bu yurtsever rgtlerden domutur. Birlik iinde, iki politika ortaya kt. Sayca stn olan gerici unsurlar, Japonyayla savaan hkmete yardmc olmak gerektiini ne srerek, rgt Kuomintang hkmetine destek verme ynnde idare ettiler. Bunlarn muhalifleri, hkmetin lkeyi Japonyaya sattn ve yeni ihanetlerin nne gemek iin, hkmetin eletirilmesi ve stne gidilmesi gerektiini savundular. rgtn en nemli nderi olan ang Nai-i, Nankingdeki an Kay-ekle grt ve hkmete tam destek sunmak gerektiine ikna oldu. Bu eylem blnmeyi hzlandrd, Nanking kart unsurlar tm faaliyetten geri ekildiler. Tuhaftr, an Kay-ek, ang Nai-i de dahil tm nderleri tutuklamaya balad, fakat u getiimiz gnlerde bunlar serbest brakldlar[172]. Troki: Bu Tokyonun emri miydi?

Li Fu-jen: Tokyonun rgtl Japon kart faaliyeti tekrar tekrar protesto etmesi nedeniyle yaygn kan buydu, ancak bu an iin de ihtiyati bir nlemdi. Mali kaynaklarn, kaytlarn vs. denetimini ellerinde tutan nderler tutuklandklarndan, Ulusal Kurtulu Birlii fiilen kt. nderler, birliin dier yeleri tarafndan hapishanede ziyaret edildiler ve kendilerinden denetimi devretmeleri istendi, fakat onlar birlii kendi zel mlkleriymi gibi gren bir tutum taknarak, bunu yapmay reddettiler. Birlik biimsel olarak asla yasaklanmad, ama tutuklu nderler cumhuriyetin varln tehlikeye atmakla ve KPyle (o sralar Nanking KPyle mzakerelerde bulunuyordu) ilikiyi srdrmekle sulandlar. Tutuklu nderlerden birinin, Zou Tao-fenin evinde, gazetemiz Strugglen bir kopyas bulundu ve bu cumhuriyeti tehlikeye atma sulamasn kantlamak iin kullanld; yeri gelmiken, en Tu-ziu da ayn sulamayla on bir yl hapse mahkm edilmiti. UKBnin tara ubelerine dair fazla bir ey sylenemez. anghay, hareketin ana merkeziydi ve federe tekilatlarn byk bir ksm para toplama brolar olarak kullanldlar. UKB iindeki Stalinist etki hatr saylr dzeydeydi ve rgt Kuomintang kanallarna yneltmek iin kullanld. Troki: Tartmann maddi ieriini net olarak anlamadm. Eer Kurtulu rgtlerinin nderleri tutuklandlarsa, aktr ki yoldalarmz tarafndan ina edilen Japon kart bir rgtn legal bir varl olamaz; demek ki bu rgt illegal olmak zorundadr. Li Fu-jen: Fikri nerenler, bu tip anti-Japon birliklere legal bir temel vermek iin, dierlerini bizimle ibirlii yapmaya ikna edebileceimizi dnyorlar. Daha sonra onlar iinde kendi fraksiyonlarmz olabilirdi. Troki: Evet, illegal bir fraksiyonumuz olabilir. Fakat o zaman farkllk noktasn net olarak anlamyorum. Farkllk sadece, bylesi rgtlerin bulunmadklar yerlerde bu rgtleri rgtleme inisiyatifini stlenme noktasnda bulunuyor. Niye inde ok byk bir nemi olmas gereken grev hareketine katlmamz sorununun deil de bu sorunun ne karldn pek anlamyorum. Sorun eer bir kitlesel legal rgtler sorunu olsayd, bak asn anlayabilirdim, fakat, u haliyle, neri getirenlere ancak unu nerebilirdim: Bunu yapmay deneyin ve bana gsterin; bu bir olanak ve sonu sorunudur. neri getirenlerin bu konudaki pratik deneyimleri ne? Hangi somut olay bu tartmay dourdu? Li Fu-jen: Yoldalarmza politik ynergeler salamaya dnk bir belge olan politik karar taslan ele aldmzda kt sorun. En iyi unsurlar bayramza kazanmak iin yoldalarmzn yurtsever rgtlerin almasnda yer almalar gerektii syleniyordu. Dierleri de, eer varolan rgtlere katlmak doruysa, ele geirme hedefiyle bu tr rgtler oluturmann da doru olacan iddia ettiler. Troki: Biz dinsel rgtlere din kart alma yapmak iin girebiliriz, fakat bu dinsel rgtler oluturmamz gerektii anlamna gelmez. Li Fu-jen: Benim bu neriye bakm, bu nerinin yoldalarmzn sabrszln gsterdii eklindedir. almamz imdi ok zor ve da kapal. Yoldalar, kk bir gazete karan kk ve yaltk bir grup olmaktan bkm durumdalar. Bu dnemin stnden atlamak istiyorlar. Japon kart rgtler oluturma dorultusundaki nerileri, kitlelerle daha kolay ba kurma araylarnn bir rndr.

Troki: Byle bir tutumun gizli tehlikeleri var: Bu tehlikeli olabilir. Tezde sendikal alma hakknda ok az ey buldum: Sendikal propaganday yaymak ve bir grev patlak verdiinde nderlik etmeye hazr olmak iin onlar rgtlemek gereklilii. nanyorum ki bu, Kurtulu rgtleri yaratmak ya da yaratlmasn tartmaktan bin kat daha nemlidir. Doal olarak, u anki ar durumun Japonya ile in arasnda dorudan byk bir savaa yol amas halinde, sava sorunu tm halkn ve bu suretle ii snfnn faaliyetinin dikkat oda haline gelecektir. Bu durumda, bizim yurtsever rgtler yaratma inisiyatifini stlenmemiz gerekmeyecektir. Bunlar zaten her taraftan fkracaktr. Bizim grevimiz, iileri ieride ve darda burjuvaziden ayrmak, iilerin silahlanmasn ve iilerin ve askerlerin maddi karlarn gzetmek olacaktr; sava sanayisinin burjuva yurtseverlere muazzam krlar salayaca ve onlar palazlandraca sava srasnda bile grev yapma hakkndan vazgemek deil. Ekonomik canlanma sorunu politik tezde yeterince ele alnmam, st rtk kalm. Sanrm 1931-32deydi, inli yoldalara bir mektupta unlar yazmtm; eer birka yl iinde ii hareketinde bir ykseli ortaya kmazsa, Kzl Ordu yozlaacaktr. Ancak bir ekonomik canlanma baladnda, ii hareketi yeniden hayat bulabilir ve Kzl Orduyu destekleyebilir. Bir ekonomik canlanmann olanaksz olduu tehisi Niel ihin dncesi buydu yanlt. O, askeri rejimin bir canlanmay katiyen olanaksz kldn sylyordu. O zamanlar, sorunun zorunluluu ve neminden ve zellikle inde bir ekonomik canlanmann tmyle olabilirliinden kanlmazlndan bahsetmitim; bu imdi bir olgu olarak nmzde durmaktadr. Son aylarda, indeki yabanc sermaye yatrmlarna ilikin ok ilgin haberler vard. inin gvenilir bir alan olmad dorudur, ama nerede gvenilir bir alan var ki? in u anda yabanc sermaye iin nispeten cazip bir alandr. Fransadaki ok kt duruma ramen, Fransa kuru glendirmek iin Nankinge 400 milyon frank gnderdi. ekoslovakya ine hkmet araclyla para yatrd. Bu olgu, son yllarda Nankingin belli bir istikrar gstermesinin bir sonucudur. Bu bir gerektir, bir otoritesi vardr, Britanya hkmeti tarafndan desteklenmektedir. Gerek u ki, Byk Britanya, Nanking hkmeti araclyla lkede ekonomik ve politik olarak ok nemli bir faktrdr. Fransa yalnzca 400 milyon frank vermekle kalmam, demiryolu inaatna da sermaye yatrmtr. Comit des Forges tarafndan gnderilen resmi Fransz muhabirinin ok ihtiyatl olmalyz; istikrar mutlak deil, bir anda bir felketle karlaacaz diye yazmasna ramen, sermaye gzn greli bir refahn olduu ine dikmektedir. ine bir yabanc sermaye akyla kar karya kalmamz mmkndr ve in bugnlerde nemli bir ilerleme kaydedebilir. Doal olarak bu, lkenin daha da smrge bir lkeye dntrlmesiyle kapitalist bir ilerlemedir. Fakat burada Hindistana gre nemli bir farkllk bulunmaktadr, Hindistanda Byk Britanya ynetiyor ve karar veriyor, oysa inde farkl emperyalizmler gryoruz, bu da hkmete ve devrimci unsurlara daha fazla manevra olana veriyor. Bu, hareket alan yaratmaktadr. Eer ynetimde olsaydk, ngiliz ve Japon emperyalizmi arasnda manevra yapardk. Bu semptomlar, eer doruysa, in ekonomisinde ok nemli bir canlanmaya tank olduumuza iaret etmektedir, ki bu da, ii hareketinin yeniden canlanmasnn perspektiflerini sunmaktadr. lknce kendimizi kurtarmalyz diye yant veren ii haklyd. Bizler ie Japon kart rgtler ina etmekle balamamalyz (tabiatyla bizler de inin bamszlndan yanayz); ama en nemli grevin sendikal hareket iinde olduunu anlamalyz. Sanayinin, ekonomik yaamn canlanmas sendikalar da yeniden hayata kavuturur. Tm enerjimiz, grev hareketinde younlamaldr. Bu noktada

karar, gereklik sanki bizim tehisimize ters olacakm gibi, canlanmadan ancak utana skla sz etmektedir. Bir canlanma olduunun ve iiler alktan lrken, kapitalistlerin, bankerlerin, kompradorlarn inde ok iyi i yaptklarnn altn izmeliyiz. ini kurtarmak iin iileri kurtarmak zorunludur. Tezde Japon emperyalizmine kar acil bir sava slogan bulunmaktadr; byle bir slogan atabileceimize inanmyorum. ubatta sava hazrl vard; imdi de var. O zaman da acil savatan bahsediyorduk, imdi de. Sava sorunu bize bal deildir, koullar tarafndan belirlenir. En nemli sava hazrl, sendika komitelerini ve bir parti rgtn yaratmaktr: Diplomatik manevralarla, tavizlerle deil, devrimci bir askeri mcadeleyle, in halknn emperyalistlere kar savayla, tm emperyalistlerden, ilknce de Japon emperyalizminden kurtulma dorultusunda sistemli bir propaganda. nemli olan, acil sava slogann ileri srmekten ziyade, zaman geldiinde halkn seferberlii iin temel olabilecek bir dayanak noktas yaratmaktr. Acil sava slogan macerac grnebilir. Li Fu-jen: Slogan, an Kay-ekin tutumuyla fark ortaya koymay amalyor. O, sava hazrlklar yaptn syleyip duruyor. Bu nedenle bizim sloganmz Japonyayla acil sava. Troki: Tehlike, an Kay-ekin tutumunu byle bir sloganla takviye etmenizdir. Hazrlk sorunu bize ajitasyon ve an Kay-ekin politikalarn tehir etme olana sunar. Somut koullar altnda, rnein 3 ubatta savaa balamalyz diyebilirim, ama bilinmeyen koullar altnda bir slogan olarak acil sava gereki deildir. Japonya sorunu neden acil bir silahl mcadele sorunudur ve farkl emperyalizmler sorununa ne demeli? Btn emperyalistlerin haydut olduunu sylemek zorunludur: Onlar yalnzca yntemlerinde farkldrlar. Biz bir emperyalizmi dierinin karsna koyma ve onlar arasndaki elikilerden yararlanma hakkn reddetmeyiz. Ama ancak bir devrimci halk hkmeti, emperyalizmin bir aleti haline gelmeksizin bunu yapma yeteneindedir. Mevcut hkmet, ngiliz emperyalizminin klece kuklas olmakszn Japon emperyalizmine kar kamaz. u yant vereceklerdir: Bolevikler de bir emperyalizme kar bir dierini kullandlar, niye Byk Britanya ile bloumuz yznden bizi eletiriyorsunuz? Bir blok, gler ilikisine baldr; eer ben daha glysem, kendi amalarm iin onu kullanrm; eer daha zayfsam, bir kukla olurum. Yalnzca devrimci bir hkmet daha gl olabilirdi. Tezde yurtsever terimi Stalinistler ve Kurtulu rgtleri iin kullanlyor. Ayn zamanda tez, lkenin bamszl iin mcadele etme zorunluluunu kabul ediyor. Bu yurtseverliktir. Bu bir terminoloji sorunudur: Biz ii snfnn kendi emperyalistlerinin, emperyalist devletinin yurtseveri olma hakkn reddederiz; iilerin bir ii devletinin yurtseveri olma, ya da bir smrge halknn kendisini ezen emperyalistler karsnda yurtsever olma hakkn reddetmeyiz. Yurtsever teriminin kullanmnda byk bir fark vardr. Japon ii rgtlerinin yurtsever olma haklar yoktur, ama inlilerin byle bir hakk vardr. Stalinistler bu yanl terminolojiden yararlanacaklardr. Eer bunu doru olarak kullanmazsak, bu szck Stalinistlerle mcadelemizde ok nemli bir sorun olabilir. inde unu sylerdim: Bu szc onur krc, alayc bir anlamda asla kullanmayacam ve ana unu syleyebilirim: Yurtsever olmak istiyorsunuz ama anti-yurtseversiniz, nk burjuvazi ve kompradorlar ancak lkeye ihanet edebilir. Derdim ki: an Kay-ek anavatan koruyamaz, ama iiler kendi hareketleri sayesinde, iileri nc etrafnda yani devrimci parti etrafnda seferber ederek bunu yapabilirler. Deriz ki: Gerek yurtseverler bizleriz. Fakat bunu devrimci mcadelenin, snf mcadelesinin, vs. ieriiyle somutlatrmak gerekir.

Amerika Birleik Devletleri sorununa tezde ok kk bir yer ayrlmtr. Japon emperyalizmiyle Britanya ikiyzllnn ilikileri sorunu onun ayn Japonyayla bir anlama yapmak iin Japonyaya kar tm hareketleri ok iyi ilenmi, bu mkemmel bir ekilde yaplm. Ancak Amerika Birleik Devletleri sorunu ok nemlidir, zellikle de ABDin politikasnda bir deiikliin olduu ve filonun Pasifikte topland, adalarn tahkimi, balklk sorunu, Alaska ve Filipinler sorununun gndemde olduu u gnlerde: Bu sorunlar Roosevelt refah parampara olduunda son derecede ar bir hal alabilir. nsancl pasifist Wilson, ABDyi savaa girmeye zorlad; ayn ey Rooseveltle de mmkndr: O, lkeye yeni bir paylam, yeni bir gelecek sz verdi, onun getirdii kan deiiminin belli bir etkisi var. yl daha var. Eer bu yl iinde konjonktrde keskin bir deiiklik olursa byk sermaye iyi koku alr: Onlar bir yl sonrasn bilirler. Tm bu byk hareket muazzam bir hareket olabilirdi. in sorunu en nemli arenay oluturacaktr. Neden Byk Britanya ABDyle Japonyann saldrganlna kar bugn bir uzlamaya varmak istemiyor, nk bu hakim gcn zaferi anlamna gelirdi. inde Japonya karsnda belirleyici bir faktr haline gelebilecek olan ABD dnya savann olas faktrlerinden biri zerine teze bir eyler koyulsayd iyi olurdu. ABDnin Japon kart mcadelede byk bir etkiye sahip olmamasna biraz ardm. Bu, Amerikan emperyalizminin kriz dnemi boyunca yar uyur bir vaziyette bulunmas yzndendi. Ama o beklemeci korkaka politikasn deitiriyor. Li Fu-jen: Amerikann ekimserlii, bilinli bir politikann sonucudur. Washington, nce Gney Amerikadaki (Pan-Amerikan Birlii) konumunu salamlatrmakla ve silahl kuvvetlerini ina etmekle ie balyor. Ancak ondan sonra Japonya konusunda bir netice elde etmeye giriebilecektir. Eer Amerikann tutumuna ilikin bu gr doru kabul edersek, Uzak Doudaki mcadeleye Amerikan mdahalesi uzun bir sre boyunca beklenemez. Troki: Bunun benim sylediim eye ters hibir bir yan yok. Ama Washington tm faktrlere hakim deildir; iddetli bir kriz bir deiiklii zorunlu klabilir. Sen uzun vadeli perspektiften sz ediyorsun: Uzun vade nedir? drt yllk silahlanma programlar sz konusu, ardndan yeni bir Amerikan dnya program az ok ekillenecektir. Byk Britanyaya teknik olarak daha gl olduklarn gstermek iin, bunun iki yl iinde yaplmas mmkndr. W: in imdi altn standardnda. Tm donanma programnda ve bu programn hzlandrlmasnda ve havaclk programnda, Birleik Devletler Japonyaya iddetli bir ekilde kar koyuyor. Li Fu-jen: ngiliz ve Japon etkisinin stnl, inde ABDyi ayaklarn basacak salam bir yer bulmaktan alkoydu. rnein inin gm standardn brakmasn ve kur sistemi reformunu dzenleyen Britanyayd. Britanya sermaye yatrmlarnda da nde gidiyor. inin her yl Britanyaya dedii muazzam Boxer tazminat, imdi geri veriliyor ve demiryollarnn ve dier giriimlerin inasnda kullanlyor, ki bunlarn tm malzemesi ngiliz imaltlardan alnyor. Getiimiz dnemde Amerikann ine mdahalesi, genellikle diplomatik manevralar biimindeydi ve bu manevralar pek sert deildi. Amerikann tutumundaki mevcut zayfln kant olarak, Japonyann, Pan-Amerikan Havayollarn inde Pasifik-ar terminal kurmaktan alkoymas ve irketin Portekiz smrgesi olan Macaoya gitmek zorunda kalmas gsterilebilir. Japonya, Nankingi Amerikann Mackay Radyo Kurumuyla yaplan szlemeden vazgemeye de zorlamt. Son gnlerde ABDnin indeki rol, bu nedenle ok zayflamtr ve gleneceine dair de hibir iaret bulunmamaktadr.

Troki: Kriz dnemini saldrgan bir politika iin kullanan byk lkelerden biri Japonya idi, ondan sonra da Habeistandaki talya[173]. Almanya bu dnemi yalnzca silahlanma iin kulland. Dier tm lkeler, rnein Byk Britanya, eski bir temeli olduu iin inde nfuz olanana sahipti, ama Britanya uluslararas olarak tmyle fel olmutu. Baldwin, nl aptalca konumasnda, iflsm hakkndaki tm gerei syleyemem demiti. Ve spanya sorunu konusunda: Fransa ve Byk Britanya aresizdi. ABDnin indeki konumu, Byk Britanyann spanyadaki konumunu andryordu, beklemeci ve korkaka. Ama Japonya asndan, baar ayn zamanda en byk yktr. Yzlerce yllk egemenlie ramen, Byk Britanyann Hindistanla problemi var. Ama in 400 milyonluk bir lke. Ve imdi be kuzey eyaleti var. Japonya gibi ok kk yoksul bir lke iin, Sovyetler Birlii bu kadar yaknken, Byk Britanyayla rekabet ederken, ABDnin byk tehdidi altndayken ine egemen olmak tm bunlar in halkn harekete geirecektir ve ekonomik canlanma dnemi bu hareketi 1924-27de olduundan daha da gl klmtr. Bu in iin bir tr snai devrim olan yeni bir durumdur. Bu, yeni bir yurtsever ayaklanmann vaadidir. Japonya iin Kore bile bir tuzak haline gelebilir. Hatta Sovyetler Birliiyle giriecei bir savata Japonya, rkutsk ynnden yaklamak zorundadr. Manuryada Japonyaya tmyle dman 30 milyon inli yayor. Japonyann bir dnya savandaki askeri durumunun, burjuva stratejistler tarafndan tamamen yanl bir biimde deerlendirildiini dnyorum, nk onlar devrimci ulusal hareketler olasln hesaba katmyorlar ve bu hareketlerin ou Rus-Japon savann anlaryla doludur. Byk bir fark var: Manuryann o zamanlar 5 milyonluk kk bir nfusu vard, imdi ise bu nfus 30 milyon halis in kylsnden oluuyor. Her halkrda inin daha byk bir direni gstereceini bekleyebiliriz. imdi in tarihinde ok nemli bir dnemle yz yzeyiz. Li Fu-jen: indeki yabanc yatrmlarn ilgin bir yn, bunlarn ounlukla olmasa bile byk lde ulamda, hereyden nce de demiryollarnda younlamasdr. Fakat indeki demiryollar, yabanc meneli rnlerin pazarlanmasn kolaylatrmaktadr. Bu nedenle bu yatrmlar, in ekonomisini gelitirmeye yardmc olmaktan ok, yabanc mallarn satna yardm etmektedirler. Troki: Nfuz, diyalektik bir karakter tar. Rusyada da demiryollar ina etmekle ie baladlar. 1905 yl, bir demiryolu devrimiydi. Biz byk bir sanayiye de sahiptik, fakat en nemli snai gelime 1905ten sonra balad, bu 1909-14 dnemindeydi. Yabanclar, tren yollarn yaptlar, lkeye daha merkezilemi bir nitelik, bir hkmet gc verdiler. Hkmet, sras geldiinde, yabanc sermayeden daha bamsz hale geldi; Wittenin gmrk vergisi mcadelesi. Nanking hkmeti imdi politik olarak Byk Britanya tarafndan beslenmektedir, ama bilhassa demiryollar Nanking hkmetine gerek bir temel salayacak ve o, Byk Britanyadan daha bamsz bir hale gelecektir. Rusyada 1905 genel grevi hereyden nce bir demiryolu greviydi; demiryollarnn fellemesi muazzam bir olaydr. R: ABDnin Japonyaya kar indeki grnteki pasif tavrnn, Japonyaya kar savaaca bir s aramasndan ve Rusyayla ilikilerinden kaynakland da doru deil mi? Troki: Evet bu, ABDnin grkemli izolasyon politikasnn son dnemidir. SSCBnin Roosevelt tarafndan tannmasyla, bir dn iin ilk zemin yaratld. likilerde bir souma sz konusuydu ama imdi tekrar bir yaknlama var ve Amerikan donanmasnn kk bir filosunun Vladivostoku ziyaretinin byk bir sembolik nemi vardr. Tabiatyla, generaller davas sorunu ABD iin bir engel oluturmutur, nk Sovyetler Birliinin uygun bir mttefik olup olmad konusunda phelidirler[174]. Ancak bu geici bir evredir. Onlar grkemli izolasyon politikasn terk etmeye balyorlar ve SSCByle ok ihtiyatl ama ak

bir yaknlama sz konusudur ve bu yalnzca Japonyaya deil Byk Britanyaya da kar bir ynelitir. Srada bizzat in burjuvazisinin ulusal politikas sorunu var. Bu tezde yer alan, an Kayekin Japonyaya kar asla savamayaca eklindeki kategorik ifade, doru deildir. Genel politik fikirler tmyle dorudur ve mkemmel bir biimde formle edilmilerdir; Japonyaya kar mcadelede snf izgisi. Fakat biz arla kar mcadelede de aynsn syledik: Liberallerimiz ve burjuvalarmz mcadele yeteneinden tmyle yoksundurlar ve bu zde doruydu. Ancak lmle monari arasnda bir seim yapmak zorunda kalan burjuvazi, arn sarayn kendi kaderine terk etti. Duma muhalif oldu, devrime katldlar: Rasputini ldrdler, bu arlk ailesindeki blnmenin balangcyd. in burjuvazisi emperyalizme kar zgrce savaamaz, nk ii snfn seferber etmek zorundadr ve bu ok tehlikelidir. Ama yabanc sermaye ve inli kitleler, burjuvazi asndan pek de tercih ansnn olmad bir durum yaratabilirler. Ayn nedenle u anda in burjuvazisi Japon emperyalizmini desteklemek zorunda kalmtr, kendini kurtarmak iin son anda Japon emperyalizminden kopabilir ve bylelikle bize yardm edebilir. Tpk 1917 ubatnda kendilerini kurtarmak iin monariyi feda etmeye abaladklar gibi; o gnlerde Rodzianko devrimin ba, Rus Mirabeausu oldu,[175] in burjuvazisi de kendini kurtarmak iin Japon garnizonlarn, bankalarn, menfaatlerini feda edebilir ama kendi karlarn korur; onlar ok yakn dostturlar fakat ayn deildirler ve ayn uvala koyulamazlar. Ve terminolojiye dair sylenebilecek bir ey var: Kk-burjuvazi deyimi, tezde yalnzca kent kk-burjuvazisi anlamnda kullanlm. Ama kyllk de kk-burjuvazinin bir parasdr ok farkl ama ayn snfn bir paras. Burada kyllk kk-burjuvaziye kart koyulmu; ama onun ehir kk-burjuvazisiyle kartl akla kavuturulmam. in iin u slogan ne anlama gelmektedir: Kahrolsun yeni bir dnya sava hazrl. Biz yeni bir dnya savana hazr olmalyz. inde devrimci bir halk ordusu, silahl ii ve kyller talep etmeliyiz. ann politikas Byk Britanyaya boyun eme politikasdr. an Kay-ek, dnya savanda Byk Britanyann kuklas olacaktr. Bizim sloganmz u olmaldr: Kahrolsun ini Byk Britanyann sefil bir kuklasna dntrecek olan ann politikas. Bizim grevimiz, bir ii ve kyl hkmeti iin hazrlanmaktr. Tm dnya proletaryasyla birlik ve inin kurtuluu yararna somut bir program temelinde Sovyetler Birliiyle ittifak slogan, Sovyetler Birliiyle, tm dnya proletaryasyla birlik sloganna tercih edilmelidir. Sovyetler Birlii u anda brokrasidir, Sovyetler Birliine kr krne gvene hayr! Li Fu-jen: Nanking hkmeti Sovyetler Birliiyle bir ittifak iine girmek zorunda olsayd, ve ittifakn ine zarar veren ve yalnzca Sovyetler Birliinin karna olan bir nitelii olsayd, buna kar bizim tutumumuz ne olurdu? Troki: Japonyaya kar askeri bir ittifak, gerekte brokrasiyle bile olsa, in asndan her halkrda tercih edilir bir ey olurdu. Fakat daha sonra, Sovyetler Birliinin cephaneleri ve silahlar iilere ve kyllere teslim etmesini; anghayda, ii merkezlerinde zel komiteler oluturulmasn; anlamann yalnzca Kuomintangn katlmyla deil, ii ve kyl rgtlerinin de katlmyla hazrlanmasn talep ettiimizi sylemeliyiz. Sovyet brokrasisinden, savan sonunda inin hibir blgesinin in halknn rzas olmakszn igal edilemeyeceine, vs. dair ak bir bildiri isteriz.

Li Fu-jen: Yani Sovyetler Birliinin emperyaliste bir politika izleyebileceini mi dnyorsunuz? Troki: Eer o komplolar rgtlemeye, devrimcileri ldrmeye muktedirse, tm olas sulara da muktedirdir. Devrimin uluslararas karakteri sorununa gelince. Bize u sorulacaktr: Dier lkelerde bozgunlar varken geri bir lkede devrime balayabilir misiniz? Dier lkelerde kar-devrim zafer kazanmken, bir proletarya diktatrl kurabilir misiniz? yle demeliyiz: Evet, nk bizim devrimimiz, sadece ksmen muzaffer olsa bile, Japonyadaki ve dier lkelerdeki hareketleri canlandracak ve dier devrimlerin in zerinde dourabilecei etkiyi deil, daha ok in devriminin dier lkeler zerinde douraca etkiyi vurgulayacaktr. Ve yoldalarmz olabildiince konspiratif olmalar dorultusunda uyarmalyz. imdi Stalin ve ann anlamasyla, bir gecede tm yok edilecek; ok konspiratif olmak zorundalar. Dnyada hibir harekete bizimki kadar ok eziyet edilmemitir. Eer anlama yaplrsa, en Tu-ziuyu ldrecekler; onu korumak iin bir hareket balatlmaldr, siz bunda inisiyatif alabilirsiniz.[176] Drdnc Enternasyonalin gelecek kongresine nergeler hazrlamak iin, New Yorkta in sorunu ve genel olarak smrge sorunu zerine bir komisyon oluturmak mmkn deil mi? US [Uluslararas Sekretarya] Ekimde uluslararas bir konferans toplamay kararlatrd, fakat kiisel olarak ben bu tarihi ok erken buldum. Konferans iin ABDde bamsz bir partimiz olmal.[177] Uluslararas konferans Ocak-ubata kadar ertelemek gerekli olacaktr.

SONSZ 3 Kasm 1937 [Stenografn notu: Sonsz, Yolda Li Fu-jenin (yaplan grmeden sonra sorulan) bir sorusuna yant olarak dikte ettirildi: indeki mevcut askeri harektlarn, ekonomik canlanmadaki ilerlemeleri silip sprerek ve hatta ekonomiyi ncekinden daha gerilere atarak in ekonomisini altst edecei doru deil mi? Eer ekonomik canlanma uzun bir sre iin ykc bir sava tarafndan yok edilirse, ii hareketinde canlanmann meydana gelebilecei baka bir temel var mdr?] 1. in sorunu hakkndaki tartma ngilizce yapld ve bu dile hakimiyetim ok kt olduundan, stenogram benim dncelerimi aka ifade edemez. Ne yazk ki, ngilizce metni dzeltmek ya da ekleme yapmak iin zamanm yok. stelik durum konumadan bu yana hatr saylr lde deiti. Tartmann gerekletii 11 Austosta, Japonya ile in arasndaki ihtilfn ne kadar iddetlenecei henz ak deildi. u anda, askeri harektlarn bir uzlamayla m sonulanaca yoksa tersine byk bir sava m balatacan sylemek en azndan buradan hl zor olsa da, bu ihtilf ak bir savaa dnt. 2. Her halkrda, bamsz Japon kart rgtlenmeler hakkndaki soru birka hafta ncekinden ok daha acil bir anlam kazanmaktadr. Ancak, imdi de bana yle grnyor ki, taraftarlarmz hedefleri hakknda daha kesin bir tarif yapmadan, Japon kart rgtlenmeler oluturma inisiyatifini stlenemezler. Yeri geldiinde sendikalarn yapabilecei

almay yrtmek iin, snf temelinde sava rgtleri yaratmaya almak bana daha doru grnyor. rnein, bir iletmede baz iiler savaa gitmise, onlarla balanty srdrmek ve onlara ve ailelerine maddi ve manevi yardm salamak iin bir grup rgtlemek zorunludur. ehirde bu amala zel bir ii merkezi rgtlemeye alarak, benzer bir alma kylerde yrtlmelidir. Cepheye gidenlere yardm iin oluturulan bu tr ii ve kyl birlikleri, burjuva politik rgtler karsnda ve hkmet organlar karsnda, devrimci iilerin ailelerine yardm etmeleri vb. konularda diretebilmeli ve diretmelidirler. 3. Savan lkedeki ekonomik canlanmay derhal fel edeceini dnmek yanl olur. Aksine, savan sanayide hummal bir canlanma yaratacan dnmek iin tm nedenler mevcuttur. stelik, u da eklenmelidir ki, inin muazzam genilii, zellikle de gneyi ve bats, yalnzca askeri harektlarn sahas iinde olmamakla kalmayacak, hatr saylr lde, sava etkenlerinin dorudan etkisi altnda da olmayacaktr. Bu bakmdan, zellikle eer sava Byk Britanya, ABD ya da Sovyetler Birlii tarafndan finanse edilirse, ekonomik canlanmann devam edecei beklenebilir. Ordunun ve hkmetin i retime bamll, inli sanayi iilerinin roln ve nemini snrsz lde arttracaktr. Sanayinin tm dallar, zellikle de dorudan doruya savunma iin alan sanayi dallar, byk krlar elde edecektir. Bu durum, iilerin ekonomik mcadelesi iin geni frsatlar amaktadr. Hkmet, sava sanayiin temposunu drmemek iin, basklarnda daha dikkatli olmak zorunda kalacaktr. phesiz, Kuomintangn alaklar ve bunlardan geri kalmayan Stalinist partinin alaklar, sava zamannda bir ekonomik mcadelenin anti-yurtsever olduunu haykracaklardr. Bununla birlikte, eer ki gerek devrimciler kapitalistlerin muazzam krlarn ve brokratlarn agzlln tehir edebilecek olurlarsa, ii kitleler bu tip tlere pek de kulak asmayacaklardr. Tm alma, savaa zarar vermemekle kalmayacak, aksine onun desteklenmesine hizmet edecektir. Japonyaya kar bir sava, ancak burjuvazi tm yk ii snfnn omuzlarna bindirmekte baarsz olursa, gerek bir ulusal karakter tayabilir. te bu nedenle, sanayi zerinde, zellikle de sava sanayii zerinde, ii denetimi talebi bylesi muazzam bir neme sahiptir yalnzca krlar denetlemek iin deil, ayn zamanda kapitalistlerin orduyu dk kaliteli kt rnlerle donatmasn zorlatrmak iin de. Sava boyunca gnlk yaam, iilerin rencilerle ve genelde kk-burjuvaziyle yan yana gelecekleri deiik trde birlikler ve komiteler rgtlemenin yzlerce ve binlerce yolunu sunacaktr. Bu tr rgtlemelerin, kendi nlerine, her ne kadar dar olsa da, ordu ve iilerin karlarna bal, tamamyla somut bir program koymalar zorunludur. Savaa ve savala balantl hizmetlere etkin biimde katlan ii devrimcilerin burjuva hkmetin en kk bir politik sorumluluunu dahi zerlerine alamayacaklarn ve almamalar gerektiini tekrarlamaya gerek yoktur. Proletaryann ncs sava boyunca burjuvaziye kar uzlamaz muhalif olarak kalr. ncnn grevi kendini sava deneyimine dayandrarak iileri devrimci nc etrafnda skca birletirmek, kylleri iilerin etrafnda toplamak ve bu ekilde gerek bir ii-kyl hkmetini, yani ardnda milyonlarca kylye nderlik eden proletarya diktatrln hazrlamaktan oluur. aret edilen hedef bakmndan, ordudaki devrimci iilerle sk bir ban korunmas (mektuplama, rnlerin gnderilmesi), iiler, kyller ve askerler arasndaki her trden kardeleme vs. vs. muazzam bir neme sahiptir. 11 Austos tartmamza ekleyebileceim ksa ilave hususlar bunlardr.
Internal Bulletinden, Sosyalist Parti Kongresi rgtlenme Komitesi (New York), no. 3, Aralk 1937.

[171] Bu metin Troki ile birka Drdnc Enternasyonalcinin, Trokinin Meksikann Coyoacan ehrindeki evinde yaplan bir tartmann, katlmclarca dzeltilmemi bir nshasdr. Metinde belirtilen; W, nde gelen bir Amerikal Trokist olan Jack Weber; R, Trokinin Meksikadaki sekreterlerinden biri olan Raya Dunayevskayadr. in tartmasnn stenogramn o tutmutur. Oturum Li Fu-jenin indeki politik durum zerine raporunu sunmasyla almtr. [172] an Kay-ekin, Ulusal Kurtulu Birliinin yedi nderini Kasm 1936da tutuklanmas, inde Yedi Beyefendinin insan haklarnn savunusu dorultusunda byk bir yank yaratt ve UKBne bir anda kitlesel katlmlara yol aarak onu KMT ve KPden sonra indeki nc byk politik rgt haline getirdi. [173] talya Ekim 1935te Etiyopyay (Habeistan) igal etti. [174] Sovyet hkmeti, idamlarndan nce Kzl Ordu generallerini yarglayan gizli bir mahkemenin Haziran 1937 balarnda toplandn iln etti. Mahkemenin gerekten yaplp yaplmad hususunda elikili aklamalar vardr. [175] Mihail Rodzianko (1859-1924) ubat 1917 Rus devriminde, 1789 Fransz devriminde Honor Mirabeauun (1749-1791) oynad role benzer bir rol oynamtr. Parlamenter bir reformdan baka ey istemeyen bir anayasal monarist, kendisini bir anda, monariyi hepten alaa eden bir devrimin banda bulmutur. [176] en Tu-ziu, 19 Austos 1937de, be yl yattktan sonra hapishaneden salverildi. [177] Amerikan Trokistleri, 1936 baharnda, yeni radikalleen ve ardndan Sosyalist Partiye katlan militanlarla ba kurmann bir yolu olarak Sosyalist Partiye katlmlard. SP sa kanad, Austos 1937de sol kanad ihra etmeye balad. hra edilen sol kanadn eitli dallar 31 Aralk 1937-3 Ocak 1938 tarihleri arasnda Chicagoda bir toplant dzenleyerek Sosyalist i Partisini (SWP) kurdular. SWP 1938deki Enternasyonal kurulu konferansnda Drdnc Enternasyonale katld.

Pasifizm ve in
[181] 25 Eyll 1937

i snfnn rgtleri de dahil, bar rgtleri denen rgtler savaa en kk bir engel bile oluturmazlar. Komintern tarafndan organize edilen saysz bar konferanslar, en kk bir etkiye bile sahip olmayan srf teatral teebbslerdir; sava zamannda tm bu bar nderleri, tm bu dindar ve insancl hanmefendi ve beyefendiler, tpk 1914-1918de yaptklar gibi yzlerini kendi hkmetlerine dneceklerdir, elbette ki savata onlar desteklemek iin.

Bugn savan patlak vermesini engelleyen yegne politik faktr, hkmetlerin toplumsal bir devrimden duyduu korkudur. Hitler bunu defalarca belirtti. Bunun mantksal sonularn grmeliyiz: i snf ne kadar devrimciyse, egemen emperyalist snflara ne kadar kar karsa, bu emperyalistlerin dnyann silahl gler araclyla yeniden blm planlarn gerekletirmesi o kadar engellenmi olur. Ayn zamanda, emperyalist lkelerle geri lkeleri, smrge ve yar-smrge lkeleri birbirinden dikkatlice ayrmak zorundayz. i snf rgtlerinin bu iki gruba giren lkelerdeki ve bizzat bu lkelere dnk tutumu ayn olamaz. in ve Japonya arasndaki mevcut sava bunun klasik bir rneidir. Bu savan, Japonya tarafnda, bir yama sava, in tarafnda ise bir ulusal savunma sava olduu kesinlikle su gtrmez bir gerektir. Ancak Japon emperyalizminin bilinli ve bilinsiz ajanlar her iki lkeyi de ayn dzleme koyabilirler. Bu nedenle, in-Japon Sava karsnda, kendilerinin tm savalara, her trl savaa kar olduunu iln edenlere, ancak acyarak ya da nefretle bakabiliriz. Sava daha imdiden bir gerektir. i snf hareketi, kleletirmek isteyenlerle kleleenler arasndaki mcadelede tarafsz kalamaz. indeki, Japonyadaki ve tm dnyadaki ii snf hareketi tm gcyle Japon emperyalist ekyalarna kar koymal ve in halkn ve onun ordusunu desteklemelidir. Bu, in hkmetine ve an Kay-eke kr bir gveni hibir ekilde gerektirmez. Gemite ve hereyden nce 1925-27de, general an, yabanc emperyalizmin ajanlar olan Kuzeyin inli generallerine kar yrtt askeri mcadelede de ii snf rgtlerine muhtat. Sonunda, 1927-28de kendi silahl gleriyle ii snf rgtlerini ezip geti. Kominternin lmcl politikalarnn sonucu olan bu deneyimden dersler karmalyz. i snf rgtleri Japon igaline kar meru ve ilerici ulusal savaa katlrken, an Kay-ek hkmetinden tam politik bamszlklarn korumak zorundadrlar. in Komnist Partisi tpk 1924-25teki gibi, in ii snf hareketini bir kez daha politik olarak an Kay-eke ve Kuomintanga teslim etmek iin iddetli bir aba gsteriyor. Bu haydi haydi korkun bir sutur nk ikinci kez ilenmektedir.[182] Ayn zamanda, zm, ii snf rgtlerinin tm savalara kar olduunu aklamasnda ve kendi ordularnn yava yava pasif bir ihanet tutumuna srklemesinde deil, savaa katlmasnda, in halkna maddi ve manevi yardmda bulunmasnda ve bunlarla e zamanl olarak kyl ve ii kitleleri Kuomintangdan ve onun hkmetinden tam bamszlk ruhuyla eitmesinde yatmaktadr. an Kay-eki bir sava yrtt iin eletirmeyiz. Hayr. Onu, bu sava kt bir ekilde, yeterli enerjiyi gstermeksizin, halka ve bilhassa da iilere gvenmeksizin yrtt iin eletiririz. Bu berbat atmada ine ve Japonyaya kar ayn tutumu taknan bir pasifist, lokavt grevle zdeletirmeye alan birine benzer. i snf hareketi smrclerin lokavtna kardr ama smrlenlerin grevinden yanadr. Dahas grevler de, genellikle grev srasnda ii snf hareketine ihanet edebilecek sahtekarlarca ynetilirler. Ama bu, iiler asndan greve katlmay reddetmenin bir gerekesi deil tersine, ii kitlelerini, nderliin ihanetine ve kusurlarna kar seferber etmenin gerekesidir. Genellikle, bir grev esnasnda ya da grevden sonra rgtl kitleler, kendi nderliklerini deitirirler. Bu bal gibi inde de gerekleebilir. Ama bu deiiklik, ancak in ve uluslararas ii snf rgtleri Japonyaya kar ini desteklerse, halkn lehine olabilir.

[181] Bu makale Roger Devlin adl bir gazetecinin sorunlarna verilen yanttr. [182] KP ile an Kay-ek arasndaki yaknlama Aralk 1936daki Sian Olay ile birlikte balad. Manurya Kuomintang kendi topraklarn igal eden Japonyaya kar savamakta mrn krn eden an Kay-eke kzp onu tutuklam, KP de ann serbest braklmas iin araya girmiti. 10 ubat 1937de ana gnderdii bir telgrafta KP, toprak reformunu durdurmaya, KMTyi ykma abalarna son vermeye, Yenan civarnda elinde tuttuu topraklar reorganize etmeye, kendi birliklerini KMT komutas altna sokmaya ve sava boyunca an Kay-ekin politik nderliini btnyle kabullenmeye hazr olduunu bildirmiti. KMT, bu uzlamay, savan ciddi boyutlarla balad 1937nin sonlarnda kabul etti. 1938de, ou En-lai byk gsterilerle KMTye yeniden katld ve Askeri Konseyin politik eitim kurulunun yardmc bakanlna atand.

Sava Hakkndaki Karar Dair

Uluslararas Sekretarya Sevgili Yoldalar; Uzun bir gecikmeden sonra Japonya ve in zerine kararnz hakkndaki dncelerimi ksaca size yazyorum. Bu gecikme, sz konusu meseleye dair daha nce yazdm mektuplarmn yeterli olduunu dnmemden kaynakland. imdi durumun byle olmadn gryorum. Ar sol deerlendirmelerin rehberliinde an Kay-ek ile Mikado arasnda az ya da ok tarafsz kalmay arzulayan baz yoldalar, imdilerde kararnzn temsil ettiine inandklar ikinci bir sipere geri ekilmeye alyorlar. Dokmannzn hibir blmne ve hatta hibir cmlesine itiraz edemem. Tm iddialar kendi iinde dorudur, fakat farkl blmler arasndaki arlk dalm bana yeterince gereki grnmedi. Ortada bir sava var. Yantlanmas gereken ilk soru, inli yoldalarmz ve onlarla birlikte dier yoldalar da, bu sava kendi savalar olarak kabul m etmeliler, yoksa egemen snfn onlara empoze ettii bir sava olarak ret mi etmeliler? Ar solcular bu temel soruyu yantlamaktan kanmaya alyorlar. an Kay-eki gemite iledii ve gelecekte ileyecei sularla itham etmekle ie balyorlar. Bu, New York (Oehlerciler) veya Brkselde mmkn olan, ancak inde ve hele ki anghayda asla mmkn olmayan, btnyle doktriner bir yaklamdr. an Kay-ekin iilerin celld olduunu biz de yeterince biliyoruz. Ancak bu ayn an Kay-ek imdi bir savaa, bizim savamza nderlik etmek zorunda kalyor. Bu savata yoldalarmz en iyi savalar olmaldrlar. Politik olarak an Kay-eki sava yrtt iin deil, sava yeterince etkin bir tarzda yrtmedii, burjuva snfa yksek vergiler koymakszn, iileri ve kylleri yeterince silahlandrmakszn yrtt vb. iin eletiririz. Dier lkelerdeki yoldalarmz, bir nceki dnemde in seksiyonumuzun en nemli slogannn Japonyaya kar savaa hazrlan olduunu hemen hemen biliyorlardr. Ve bu slogan doruydu. inli yoldalarmz, u anda, Japon kart sava ve askeri hazrlk iin en

gl nderler olmann byk avantajna sahipler. Politik faaliyetlerini ayn dzlemde srdrmeleri gerekir. Bu bakmdan evet, potansiyel sosyal yurtsever olan ar solculara taviz veremeyeceimize inanyorum. Bkir tarafszlklarn korumak zere tm savalar reddetmeye hazr olduklar srece pasif enternasyonalistler olarak kalacaklardr. Fakat olaylar bu yoldalar u ya da bu sava arasnda bir seim yapmaya zorladnda, kolaylkla yurtseverlie kayabilirler. spanyol devrimi kadrolarmz uluslararas devrime hazrlamak iin nasl deerli bir rnek ise, in-Japon sava da kadrolarmz yaklaan dnya savana hazrlamak iin klasik bir rnek tekil eder. Burada, emperyalist haydutlar yar-smrge bir lkeyle onu tamamen smrge bir lke haline getirmek iin yaltk bir sava yrtmekle meguller. Japon iisi unu demelidir: Beni smrenler bu namussuz sava bana dayatyorlar. inli ii de unu sylemelidir: Japon haydutlar halkma bu savunma savan dayatyorlar. Bu benim savamdr. Fakat ne yazk ki, savan nderlii kt ellerdedir. Bu nderliin dorultusunu kesin bir biimde gzden geirmeli ve onu deitirmeye hazrlanmalyz. Ajitasyon ve propaganda iin tek gereki plan budur. u argman iitmekteyim: in ordusu burjuva bir ordudur ve biz sadece proleter bir Kzl orduyu destekleyebiliriz. Bu argman, bir burjuva (yar burjuva-yar feodal) smrge lke ile bir emperyalist kleci lke arasndaki fark kavrayamamann askerilemi bir ifadesidir. Bir burjuva ordusu olarak in ordusu elbette ki mlk sahiplerinin karlar dorultusunda ii grevlerini ve kyl ayaklanmalarn bastrabilir. Tm bu durumlarda olas tm aralarla kar koyarz. Fakat Japonyaya kar savata bu ayn ordu, yeterli bir lde olmasa da, bilinli olmasa da vs. in halknn ilerici ulusal karlarn savunuyor. Byle olduu srece onu destekleriz. in ordusunu Japonlarla zdeletirmek, basite ezenleri ve ezilenleri, soyguncular ve onlarn kurbanlarn zdeletirmek anlamna gelir. yle argmanlar da iitiyorum: Japon emperyalizmine kar an Kay-ek nderliindeki bu sava destekleyerek, ngiliz ve Amerikan emperyalizmine hizmet ediyoruz ve onlarn kuklas haline gelebiliriz. Ar radikalizm, devrimci eylemin nnde yine bir handikap haline geliyor. Bir rnek: Bir iletmede, irketin muhafzlar iilere saldrr, pek ounu yaralar ve ldrr. iler yle sinirlenirler ki sahtekar sendikaclar bile bir grev ars yapmak zorunda kalrlar. Ar solcumuz bara ara sahneye kar. Greve gitmemeliyiz der, sadece, sendika nderleri bizi tam anlamyla kurtulua tama yeteneinde olmayan sahtekarlar olduklar iin deil, ayn zamanda grevimiz rakip iletmeye hizmet edecei ve bu ekilde baka bir smrcnn basit kuklalar haline geleceimiz iin. Bir grev durumunda bylesi argmanlar iilerin sadece fkesini eker. Fakat bu tutum savan muazzam leine yanstldnda, karlatrlamayacak kadar ileden karc ve cnicedir. an Kay-ek inin kurtuluunu garanti altna alamaz, bu ak; fakat inin daha da klelemesinin nne gemeye alyor ve bu da kurtuluu ilerletecek kk bir admdr. Tm enerjimizle bu kk admda yer almalyz. Son tahlilde, Byk Britanyaya yardm ettiimiz doru deildir. Kendisini bir soyguncuya kar elde silah savunabilen bir halk, yarn tekini de pskrtme yeteneinde olacaktr. Bunu anlayabilen ve bamszln kalntlarn savunan bir halkn banda bilin ve cesaretle yerini alan bir devrimci parti, sadece byle bir parti, sava srasnda iileri seferber etme ve savatan sonra da iktidar ulusal burjuvazinin elinden skp alma yeteneindedir.

Uzak Doudaki durum o denli klasik bir akla sahiptir ki, tam da gerek bir savan balad kritik anda nde gelen Belikal yoldalarmzn, basna verdiim kendi programmzdan vazgemeksizin btnyle inin yanndayz eklindeki ok basit beyanat zerine bir soru iareti koymay nasl ve neden mmkn grebildiklerini insann defalarca kendisine sormas gerekir. 1914den bu yana sava sorunu zerine tm nceki almalarmz, en azndan nde gelen yoldalar her yeni sava durumuna dikkatli bir gzle yaklamaya hazrlamay amalyordu. Yine de maalesef gryoruz ki, en ak ve tartmasz atma patlak verdiinde Belikal yoldalarmzdan bazlarnn elinde propaganda malzemesi olarak bir soru iaretinden baka eyleri bulunmuyor. nceki mektuplarmdan birinde, inli iilerin savaa aktif olarak katlma grevini vurgulayan yukarda bahsettiim basn aklamasnn (30 Temmuz 1937) niteliinin, inli yoldalarmzn kar karya bulunduu zgn durum tarafndan da belirlendiini izah etmitim. an Kay-ek ile birleen Stalinist celltlarn inli Bolevikleri Japon ajanlar olarak sulamaya alacaklar akt. imdi bu oldu. indeki GPU ajanlar, GPUnun New York organna (Daily Worker) bu kez in topraklarnda yeni bir komplo olduunu bildiren bir telgraf gnderdi. Gerek enternasyonalizm, her durumda beylik laflar tekrarlamaya deil, zgn koullar ve sorunlar zerine her bir seksiyonumuzun grevini kolaylatrmak zere dnmeye baldr. inli Boleviklerin kar karya olduu son derece zor koullar gz nnde alrsak, Belika gazetemizin akl almaz soru iaretleri son derece vahim bir hatadr. Bu nedenle, bu sorun hakknda, ar solculara, merkezcilere, kukuculara ve kaknlara en kk bir taviz bile veremeyiz. Bu sorunda verdiimiz kavga sonuna kadar gitmelidir. ten selmlarmla L. Troki
Writings of Leon Trotsky (1937-1938)den. Internal Bulletin, Sosyalist Parti Kongresi rgtleme Komitesi (New York), no.1, Ekim 1937den alnma.

in'de Sava ve Devrim

[183] 5 Ocak 1938 Hereyden nce, bu kitabn yazarnn tarihsel materyalizm okuluna mensup olmas gerei, almasndan dolay bizim gzmzde onay bulmas iin hi de yeterli deil. Gnmz koullarnda Marksist etiket bizi, kabullenmekten ziyade gvensizlie yatknlatryor. Sovyet devletinin dejenerasyonuyla yakndan ilikili olarak, son on be yldr Marksizm grlmedik bir gerileme ve itibar kaybnn yaand bir dnemden geiyor. Marksizm, bir analiz ve eletiri arac olmaktan kartlp, ucuz bir mazeret bulma aracna dntrlmtr. Olgular analiz etmek yerine, kendisini yksek makamlardaki mterilerin karlar iin safsata devirmekle megul ediyor. Komnist Enternasyonal 1925-27 in devriminde bu kitapta da olduka kapsaml biimde tasvir edilen byk bir rol oynad. Ama yine de Komnist Enternasyonal ktphanesinde u ya da bu ekilde in devriminin genel bir resmini izmeye alan tek bir kitap bulmak iin

bouna aranp dururuz. Bunun yerine, Komnist Enternasyonalin politikasndaki, daha dorusu Sovyet diplomasisinin indeki her bir zikzan yumuak ballkla yanstan ve genel yaklama olduu kadar her bir zikzaa da tbi ok sayda konjonktrel alma buluruz. Zihinsel tiksini dnda hibir ey uyandrmayacak olan bu literatrn tam tersine, Isaacsin kitab batan sona bilimsel bir alma rneidir. Muazzam sayda orijinal kaynak ve ilave materyalin dikkatlice incelenmesi zerine kurulu. Isaacs bu alma stnde yldan fazla alt. ncesinde inde bir gazeteci ve indeki yaamnn gzlemcisi olarak be yl geirdii de eklenmeli. Bu kitabn yazar devrime bir devrimci olarak yaklayor ve bunu gizlemek iin hibir neden grmyor. Bir filistenin gznde, devrimci bak as, neredeyse bilimsel objektiflik eksikliiyle e anlamldr. Biz tam tersini dnyoruz: Ancak bir devrimci elbette ki bilimsel yntemle donand takdirde devrimin nesnel dinamiklerini ortaya koyma yeteneine sahiptir. Kavrayl bir dnce, genelde dalgn deil aktiftir. rade unsuru, doa ve toplumun srlarna nfuz etmek iin vazgeilmezdir. Tpk insan hayatnn onun neterine bal olduu bir cerrahn bir organizmann farkl dokularn son derece dikkatle ayrtrmas gibi, bir devrimci de, eer kendi grevine ciddiyetle yaklayorsa, toplumun organellerini, bunlarn ilevlerini ve tepkilerini son derece dikkatlice analiz etmek zorundadr. Japonya ve in arasndaki mevcut sava anlamak iin, ikinci in devrimi hareket noktas olarak alnmaldr. Her iki durumda da yalnzca ayn toplumsal glerle deil, hem de sklkla ayn kiiliklerle karlayoruz. an Kay-ekin ahsiyetinin bu kitabn merkezini igal ettiini sylemek yeterli olacaktr. Bu satrlar yazld srada in-Japon savann nasl ve ne zaman biteceini kestirmek halen gln korumaktadr. Ancak Uzak Doudaki mevcut atmann neticesi her durumda geici bir karaktere sahip olacaktr. in sorunu, kar koyulmaz bir gle yaklaan dnya sava tarafndan smrge egemenliinin tm dier sorunlar ile birlikte tekrar gzden geirilecektir. nk ikinci dnya savann gerek grevi, emperyalist gler arasndaki yeni ilikilere gre gezegeni yeniden blmektir. Mcadelenin temel arenas, elbette ki Liliputlularn[184] kveti, Akdeniz veya hatta Atlantik okyanusu deil, Pasifik havzasdr. Mcadelenin en nemli hedefi insan rknn yaklak drtte birini kucaklayan in olacaktr. Yaklaan savata byk bir pasta olan Sovyetler Birliinin kaderi belirli bir lde Uzak Douda belirlenecektir. Devlerin bu arpmas iin hazrlanan Tokyo bugn Asya ktasndaki olas en geni talim alann kendisi asndan salama balamaya alyor. Byk Britanya ve Amerika Birleik Devletleri de ayn ekilde hi vakit kaybetmiyorlar. Yine de kesinlikle nceden syleyebiliriz ki, dnya sava nihai karar vermeyecektir: Bu sava, yalnzca savan hkmlerini deil ayn zamanda savaa yol aan tm bu mlkiyet ilikilerini de yeniden gzden geirecek olan bir devrimler dizisi izleyecektir. Ve bu durum z itibaryla kaderin imdiki yazclar tarafndan da kavranlmaktadr. Bu olasln bir idil olmaktan hayli uzak olduu itiraf edilmelidir, fakat tarih tanras Clio da zaten hibir zaman hanmefendilerin bar kulbnn yesi olmamt. 1914-18 savandan geen yal kuak kendi grevlerinin bir tekini bile yerine getirmedi ve yeni kuaa savalarn ve devrimlerin ykn miras brakyor. nsanlk tarihinde bu en nemli ve en trajik olaylar genellikle yan yana ilerlemilerdir. Gelecek on yllarn arka plann kesinlikle bu olaylar ekillendirecek. Geriye yalnzca, miras ald koullardan kendisini keyfi olarak koparamayacak olan yeni kuan, kendi ann yasalarn en azndan daha iyi anlamay renmi olduunu umut etmek kalyor. Bu kuak 1925-27 in Devriminin bilgisini almak iin, bugn bu kitaptan daha iyi bir rehber bulamayacaktr.

Anglo-Sakson dehasnn tartlmaz byklne ramen, devrimin yasalarnn en az anlald yerlerin tam da Anglo-Sakson lkeleri olduunu grmemek mmkn deildir. Bunun aklamas, bir taraftan bu lkelerde devrimin ilk ortaya knn zerinden ok uzun bir zaman gemesi ve bunun resmi sosyologlarda sanki ocuka bir yaramazlkm gibi kmseyici bir tebessm uyandrmasnda yatyor. Dier yandan da, Anglo-Sakson dnnn karakteristik zellii olan pragmatizm, devrimci krizlerin anlalabilmesi iin en elverisiz olan anlaytr. On sekizinci yzyln Fransz Devrimi gibi on yedinci yzyln ngiliz devrimi de toplumun yapsn rasyonalize etme greviyle, yani toplumu feodal sarkt ve dikitlerden temizlemek ve onu o ada saduyunun yasalar olarak grlen serbest rekabet yasalarnn boyunduruu altna alma greviyle ykmlyd. Bunu yaparken, Priten devrimi papaz cppelerine brnd ve bylece kendi nemini kavramakta bir bebekten bile daha baarl olmadn gstermi oldu. Amerika Birleik Devletlerindeki ilerici dnce zerinde nemli bir etkiye sahip olan Fransz devrimine ise, saf rasyonalizmin formlasyonlar klavuzluk ediyordu. Hl kendisinden korkan ve mukaddes peygamber maskesinde are arayan saduyu ya da toplumu rasyonel bir szlemenin rn olarak gren laik saduyu, bugne kadar felsefe ve sosyoloji alanlarnda Anglo-Sakson dnnn asli biimleri olarak varolmaya devam etmitir. Ama yine de gerek tarihsel toplum, ne Rousseauyu takip ederek rasyonel bir szleme zerine, ne de Bentham izleyerek en byk fayda ilkesi zerine ina edilmemitir, tersine bu gerek toplum elikiler ve uzlamazlklar temelinde irrasyonel olarak serpilip gelimitir. Devrimin kanlmaz bir hale gelmesi iin, snf elikilerinin kopma noktasna kadar gerilmesi gerekir. te savalarla birlikte devrimleri de tarihsel srecin irrasyonel temelinin en dramatik ifadesi yapan ey, tam da ne salam ne de sakatlanm zihinlere deil de snflarn nesnel karlkl ilikilerine dayanan atmann bu kanlmaz tarihsel zorunluluudur. Ne var ki irrasyonel, keyfi anlamna gelmez. Tam tersine, devrimin molekler hazrlnda, onun patlaynda, ykseli ve alalnda, kavranabilir ve aslnda nceden grlebilir olan derin bir i yasallk vardr. Pek ok kez sylendii gibi devrimlerin kendilerine ait bir mant vardr. Ancak bu Aristo mant deildir, saduyunun pragmatik yar mant ise hi deil. Bu dncenin daha yksek bir ilevidir: Gelimenin ve onun elikilerinin mant, yani diyalektik. Anglo-Sakson pragmatizminin inatlnn ve onun diyalektik dnceye olan dmanlnn bu bakmdan maddi nedenleri vardr. Nasl bir air kendi kiisel deneyimleri olmakszn diyalektie kitaplar vastasyla ulaamazsa, alkantlara alk olmayan srekli kalknmaya alm hali vakti yerinde bir toplum da kendi geliiminin diyalektiini anlama yeteneinde deildir. Bununla birlikte, Anglo-Sakson dnyasnn bu ayrcalnn sonuna gelindii fazlasyla aktr. Tarih Amerika Birleik Devletlerine olduu kadar Byk Britanyaya da ciddi diyalektik dersleri vermeye hazrlanyor. Bu kitabn yazar, a priori tanmlardan ya da tarihsel analojilerden deil, bizzat in toplumunun canl yapsndan, onun i kuvvetlerinin dinamiinden yola karak in devriminin karakterini ortaya karmaya almaktadr. Kitabn balca yntemsel deeri burada yatyor. Okuyucu sadece Mart olaylarnn daha iyi rlm bir resmini kavramakla kalmayacak bundan daha da nemlisi onlarn temel toplumsal nedenlerini anlamay renecektir. Mcadele eden partilerin sloganlarn ve siyasi programlarn doru ekilde

deerlendirebilmek ancak bu temelde mmkndr, ki bu partiler sreten ne bamsz ne de son tahlilde belirleyici etken olmasalar bile yine de onun en belirgin gstergeleridir. Tamamlanmam in devrimi, acil hedefleri bakmndan burjuvadr. Ne var ki, gemiin burjuva devrimlerinin sadece bir yanks olarak kullanlan bu terimin bugn bize pek bir faydas yoktur. Tarihsel analojinin mantk iin bir tuzaa dnmemesi iin, onu somut bir sosyolojik analiz nda kontrol etmek gerekir. inde mcadele eden snflar hangileridir? Bu snflarn karlkl ilikileri nelerdir? Bu ilikiler nasl ve hangi ynde dnm geiriyor? in devriminin nesnel grevleri, yani geliim istikametinin emrettii grevler nelerdir? Bu grevlerin zm hangi snflarn omuzlarna binmektedir? Hangi yntemlerle zlebilirler? Isaacsin kitab bilhassa bu sorular yantlyor. nsanln ok byk ksmn kucaklayan smrge ve yar-smrge bu nedenle de geri lkeler, her biri gerilik derecelerine gre, gebelik ve hatta yamyamlktan en modern sanayi kltrne kadar uzanan bir tarihsel merdiveni temsil edecek ekilde olaanst farkllklar gsterirler. Bu ar ularn u ya da bu ldeki karm tm geri lkeleri karakterize eder. Bununla birlikte, geriliin hiyerarisi, eer byle bir ifade kullanlabilirse, her smrge lkenin yaamndaki barbarlk ve uygarlk unsurlarnn zgl arl tarafndan belirlenir. Ekvatoral Afrika Cezayirin, Paraguay Meksikann, Habeistan inin veya Hindistann ok gerisindedir. Hepsinin ortak yan emperyalist metropollere ekonomik bamllkken, politik bamllk baz durumlarda ak smrge klelii (Hindistan, Ekvatoral Afrika) karakteri tar, dierlerinde devlet bamszl uydurmacasyla st rtlr (in, Latin Amerika). Gerilik, en organik ve acmasz ifadesini tarm ilikilerinde bulur. Bu lkelerin biri bile demokratik devrimini gerek boyutuyla gerekletirmemitir. Yarm yamalak toprak reformlar yar-serflik ilikilerince yutulmakta ve bu ilikiler kanlmaz olarak yoksulluk ve bask ortamnda yeniden retilmektedir. Tarmsal barbarlk her zaman ulam yollarnn olmayyla, eyaletlerin yaltlmlyla, ortaa partiklarizmiyle ve ulusal bilin eksikliiyle ile el ele gider. Modern feodalizmin kabuunun krlmas ve antik kalntlarn toplumsal ilikilerinin tasfiyesi, tm bu lkelerdeki en nemli grevdir. Ne var ki, toprak devriminin tamamlanmas, bir yandan klelik ve serfliin tm biimlerini destekleyip yeniden yaratrken dier yandan kapitalist ilikileri yeerten yabanc emperyalizme bamlln muhafaza edilmesiyle birlikte dnlemez. Toplumsal ilikilerin demokratikletirilmesi ve ulusal bir devletin yaratlmas mcadelesi, bylece kesintiye uramakszn yabanc egemenliine kar ak bir ayaklanmaya dnr. Tarihsel gerilik, bir, iki veya yzyllk bir gecikmeyle ngiltere ya da Fransa gibi ileri lkelerin geliiminin basit bir yeniden retimi anlamna gelmez. Kapitalist tekniin ve yapnn en son keiflerinin, feodal ve pre-feodal barbarlk ilikilerinin iine, bu ilikileri dntrerek, bu ilikileri hkm altna alarak ve kendine zg snf ilikileri yaratarak, kendi kklerini sald, tmyle yeni bir bileik toplumsal oluuma yol aar. Bu geri lkelerde, burjuva devriminin tek bir grevi bile ulusal burjuvazinin nderliinde zlemez, nk bu ulusal burjuvazi, kendi halkna yabanc ya da dman bir snf olarak birdenbire yabanc destei sayesinde ortaya kar. Geliimindeki her basamak, aslnda acentesi olduu yabanc mali sermayeye onu daha da sk balar. Smrgelerin kkburjuvazisi, yani zanaatkrlar ve tccarlar, ekonomik bakmdan anlamszlaarak, deklase olarak ve yoksullaarak, yabanc sermaye ile eitsiz mcadelenin ilk kurban olurlar. Bamsz bir siyasi rol oynamay tasavvur bile edemezler. Saysal olarak en byk ama en atomize

olmu, en geri ve en ezilen snf olan kyllk, yerel ayaklanmalar ve partizan sava yrtme yeteneindedir, ancak bu mcadelenin ulusal bir dzeye ykseltilmesi iin daha ileri ve merkezi bir snfn nderlii gerekir. Bylesi bir nderlik grevi, maddenin doas gerei, daha ilk admlarndan itibaren sadece yabanc burjuvaziyi deil ayn zamanda kendi ulusal burjuvazisini de karsna alan smrge proletaryasna der. Kapitalist geliim, ini, corafi yaknlk ve brokratik aygt tarafndan birbirine balanan eyaletler ve kabileler ynndan, ekonomik bir varlk biimine dntrmtr. Kitlelerin devrimci hareketi, gelien bu birlii ilk kez ulusal bilin diline evirdi. 1925-27 arasndaki grevlerde, kyl ayaklanmalarnda ve askeri seferlerde yeni bir in douyordu. Hem kendisininkine hem de yabanc burjuvaziye bal generaller lkeyi parampara etmekten baka bir ey yapamad halde, inli iiler kar konulmaz ulusal birlik tutkusunun bayraktar haline geldiler. Bu hareket partiklarizme kar Fransz nc zmresinin mcadelesiyle, ya da daha sonra Almanlarn veya talyanlarn ulusal birlik uruna verdikleri mcadelelerle su gtrmez bir benzerlik iindedir.[185] Fakat ksmen burjuvazinin ve hatta toprak beylerinin nderliinde (Prusya!) ulusal birlii baarma sorununun kk-burjuvaziye dt kapitalizmin ilk doduu lkelere tezat olarak inde bu hareketin balca itici gc ve potansiyel nderi olarak ortaya kan proletarya idi. Ama tam da bu nedenle, proletarya, burjuvazinin karsna, birleik anavatann nderliinin burjuvazinin elinde kalmayaca tehdidiyle kt. Yurtseverlik tm tarih boyunca iktidar ve mlkiyete ayrlmaz bir biimde bal olmutur. Tehlikeyle kar karya kaldnda egemen snflar, lkenin bir parasnda iktidar elinde tutabildikleri srece kendi lkelerini blmekten bir an iin bile ekinmezler. Bu nedenle, an Kay-ekin temsil ettii in burjuvazisinin 1927de silahlarn ulusal birliin bayraktar olan proletaryaya evirmi olmas hi de artc deildir. Isaacsin kitabnn merkezinde yer alan, bu dnn sergilenii ve aklamas, imdiki in-Japon Savann olduu kadar in devriminin de temel sorunlarnn anlalmasnda anahtar grevi gryor. Szde ulusal burjuvazi, ulusal aalanmann her biimine msamaha eder, yeter ki kendi ayrcalkl varoluunu koruma midi olsun. Fakat yabanc sermaye, lkenin tm zenginlii zerinde blnmez bir egemenlik kurmaya kalktnda, smrge burjuvazisi kendisine kendi ulusal ykmllklerini hatrlatmak zorunda kalr. Kitlelerin basnc altnda kendisini bir anda savan iinde bile bulabilir. Fakat bu sava, emperyalist glerden sadece birine kar yrtlen ve ok daha yce gnll bir baka gcn hizmetine girme umuduyla mzakerelere en ak biimde yrtlen bir sava olacaktr. an Kay-ek, Japon mtecavizine kar, ancak kendisine ngiliz ya da Amerikan patronlar tarafndan izilen snrlar dahilinde mcadele ediyor. Yalnzca zincirlerinden baka kaybedecek eyi olmayan bir snf, emperyalizme kar ulusal kurtulu iin bu sava sonuna kadar gtrebilir. Tarihsel olarak gecikmi lkelerdeki burjuva devrimlerinin kendine zg niteliine ilikin olarak yukarda gelitirilen dnceler hibir ekilde yalnzca teorik bir analizin rn deildirler. kinci in devriminden (1925-27) nce bu grler grkemli bir tarihsel snava tbi tutulmulard. Rus devriminin (1905, ubat ve Ekim 1917) deneyimi yirminci yzylda, Fransz devriminin on dokuzuncu yzylda tadndan hi de daha az bir deer tamaz. Modern inin yazgsn anlamak iin okuyucu Rus devrimci hareketindeki anlaylarn mcadelesini gznde canlandrmak zorundadr, nk bu anlaylar, in proletaryasnn politikas zerinde dorudan ve dahas gl bir biimde, in burjuvazisinin politikas zerinde ise dolayl bir biimde etkili olmutur ve halen de olmaktadr. arlk Rusyasnn, bir doktrin olarak Marksizmin ve bir parti olarak Sosyal Demokrasinin, burjuva devriminden nce gl bir geliim gsterdii yegne Avrupa lkesi olmasnn

nedeni tam da bu lkenin tarihsel gerilii idi. Demokrasi mcadelesi ile sosyalizm mcadelesi arasndaki ya da burjuva devrim ile sosyalist devrim arasndaki iliki sorununun teorik bir analize tbi olduu lke, tabiatyla Rusya idi. Getiimiz yzyln seksenli yllarnn banda bu sorunu ortaya koyan ilk kii Rus Sosyal Demokrasisinin kurucusu olan Plehanov idi. Bir eit sosyalist topyaclk olan szde Poplizme (Narodnizm) kar mcadelede Plehanov, Rusyann ayrcalkl bir geliim yolu ummas iin hibir gerekesinin olmadn saptamt; yani kfir uluslar gibi Rusya da kapitalizm aamasndan gemek zorundayd ve bu yolda proletaryann sosyalizm mcadelesine ilerleyebilmesi iin vazgeilmez olan burjuva demokrasisi rejimine kavuacakt. Plehanov, yalnzca burjuva devrimini belirsiz bir gelecee erteledii sosyalist devrimden bir grev olarak ayrmakla kalmam, tamamyla farkl bir gler bileimini izmiti. Burjuva devrimi, liberal burjuvaziyle ittifak kuran proletarya tarafndan gerekletirilecek ve bylelikle de kapitalist geliimin nndeki engelleri temizleyecekti; birka on yl sonra ve ok daha yksek bir kapitalist gelime dzeyinde, burjuvaziye kar dorudan mcadele ierisinde proletarya sosyalist devrimi gerekletirecekti. Lenin muhakkak ki hemen deil bu doktrini gzden geirdi. Bu yzyln banda, Plehanovdan ok daha gl ve ok daha tutarl bir biimde, Rusyadaki burjuva devriminin merkezi sorununu tarm sorunu olarak ortaya koydu. Bununla ulat sonu, liberal burjuvazinin, toprak beylerinin mlklerinin kamulatrlmasna dman olduu ve tam da bu nedenle Prusya tarznda bir anayasa temelinde monariyle bir uzlama aray iinde olacayd. Plehanovun, proletarya ile liberal burjuvazinin ittifak fikrine kar Lenin, proletarya ve kylln ittifak dncesini savundu. Bu iki snfn devrimci ibirliinin tuttuu hedefin, arlk imparatorluunun feodal-polis dkntlerini temizlemenin, zgr iftiler sistemini yaratmann ve kapitalizmin Amerikan izgisinde gelime yolunu temizlemenin yegne arac olarak proletarya ve kylln burjuva-demokratik diktatrlnn kurulmas olduunu iln etmiti. Leninin forml, Plehanovunkinin tersine, devrimin merkezi grevini doru bir biimde, yani tarmsal ilikilerin demokratik altst oluu olarak saptamakla ve bu grevi zme yeteneinde olan snf glerinin yegne gereki bileiminin taslan doru biimde karmakla muazzam bir ileri adm ifade ediyordu. Fakat 1917ye kadar bizzat Leninin dncesi geleneksel burjuva devrimi anlayna bal kald. Plehanov gibi Lenin de, ancak burjuva-demokratik devrimin tamamlanmasndan sonra sosyalist devrimin grevlerinin gnn sorunu haline gelecei nclnden hareket etmiti. Ne var ki Lenin, epigonlar tarafndan daha sonralar imal edilen efsanenin tersine, burjuva altst oluun tamamlanmasndan sonra kylln kyllk olarak proletaryann mttefiki kalamayacan dnmt. Lenin sosyalist umutlarn, tarm emekilerine ve kendi emek glerini satan yar-proleter kyllere dayandrmt. Leninin anlaynn zayf noktas isel olarak elikili olan proletarya ve kylln burjuva-demokratik diktatrl dncesi idi. karlar ancak ksmen akan iki snfn politik blou bir diktatrlk ihtimalini dlar. Bizzat Lenin proletarya ve kylln diktatrln aka burjuva olarak adlandrarak bu diktatrln temel snrlarn vurgulamt. Bununla kastettii, kyllkle ittifak korumak amacyla proletaryann, yaklaan devrimde, sosyalist grevleri dorudan ortaya koymaktan vazgemek zorunda kalabileceiydi. Ama bu, kesin konumak gerekirse, proletaryann diktatrlkten vazgemek zorunda kalabilecei anlamna gelirdi. Bu durumda, devrimci iktidar kimin elinde younlaacakt? Kylln elinde mi? Ama o bylesi bir rol iin en zayf snftr. Lenin bu sorular, 4 Nisan 1917deki mehur Tezlerine kadar yantsz brakt. Ancak bu Tezlerde ilk kez geleneksel burjuva devrim kavrayndan ve proletarya ve kylln

burjuva-demokratik diktatrl formlnden koptu. Proletarya diktatrl mcadelesinin, tarm devrimini sonuna kadar gtrmenin ve ezilen uluslarn zgrln gvence altna almann yegne arac olduunu aklad. Gelgelelim proletarya diktatrl rejimi, kendi doas gerei, kendisini burjuva mlkiyet erevesiyle snrlayamazd. Proletaryann hakimiyeti gndeme kendiliinden sosyalist devrimi koydu, ama bu kez demokratik devrimden tarihsel bir dnemle ayrlmayan tersine kesintisiz bir biimde ona bal, ya da daha kesin olarak belirtelim, onun organik bymesi olan bir sosyalist devrim. Toplumun sosyalist dnmnn hangi tempoda gerekleecei ve yakn gelecekte hangi snrlara ulaaca, yalnzca i deil d koullara da bal olacakt. Rus devrimi uluslararas devrimde yalnzca bir halka idi. Bu kavray, ana hatlar itibaryla, srekli (kesintisiz) devrim anlaynn zyd. Ekimde proletaryann zaferini gvence altna alan tam da bu anlay idi. Fakat tarihin ac ironisidir ki, Rus devrim deneyimi in proletaryasna yalnzca yardm etmemekle kalmam, tersine gerici, arptlm biimiyle onun nndeki balca engellerden biri haline gelmitir. Epigonlarn Kominterni Dounun tm lkeleri iin, Leninin tarihsel deneyimin etkisiyle deersiz olduunu kabul ettii proletarya ve kylln demokratik diktatrl formln bir kanun haline getirmekle ie giritiler. Tarihte her zaman olduu gibi, yaamn dnda kalan bir forml, bu formln geerli grld gnlerdeki politik ieriinin tam tersi bir ieriin stn rtmeye hizmet etmitir. Komintern, dorudan eylem organlar olarak zgrce seilen sovyetler araclyla onaylanan plebyen kitlelerin, ii ve kyllerin devrimci ittifak yerine, parti merkezlerinin brokratik blounu geirdi. Bu blokta kyll temsil etme hakk beklenmedik bir biimde Kuomintanga, yani, esasen yalnzca retim aralar zerindeki deil topraktaki kapitalist mlkiyeti de korumakla ilgilenen batan aa bir burjuva partisine verildi. Proletarya ve kylln ittifak, drt snf blouna kadar geniletildi: iler, kyller, kent kk-burjuvazisi ve szm ona ulusal burjuvazi. Dier bir deyile, Komintern Leninin skartaya kard forml, maskelenmi ve dolaysyla ok daha zararl bir biimde Plehanovun politikasnn yolunu amak amacyla bulup kard. Proletaryann burjuvaziye politik olarak tbi klnmasn hakl gstermek iin Kominternin teorisyenleri (Stalin, Buharin), emperyalist bask olgusunun gya lkedeki tm ilerici gleri bir ittifak kurmaya zorladn ileri srdler. Ama bu tam da Rus Meneviklerinin argmanyd, u farkla ki, onlarda emperyalizmin yerini arlk doldurmutu. Gerekte, in Komnist Partisinin Kuomintanga boyun emesi onun kitle hareketinden kopmas ve kendi tarihsel karlarna dorudan ihanet etmesi anlamna geldi. Bu ekilde ikinci in devriminin felketi Moskovann dorudan nderlii altnda hazrlanm oldu. Politikada saduyunun tahminlerini bilimsel analizin yerine geirmeye eilimli birok politik filistene, Rus Marksistleri arasnda devrimin doas ve snf glerinin dinamii hususundaki anlamazlklar btnyle skolastizm olarak grnd. Gelgelelim tarihsel deneyim, Rus Marksizminin doktriner formllerinin lmcl nemini arpc bir biimde gstermitir. Bunu bugne kadar anlamam olanlar Isaacsin kitabndan ok ey renebilirler. Komnist Enternasyonalin indeki politikalar, eer Menevikler ve Sosyal Devrimciler zamannda Bolevikler tarafndan bir tarafa itilmeselerdi Rus devriminin ne mene bir eye dneceini ikna edici bir tarzda gstermitir. inde srekli devrim anlay bir kez daha dorulanmtr, ancak bu kez zafer biiminde deil, bir felket biiminde. Hi phesiz Rusya ve ini bir tutmak ho grlebilir bir ey olmazd. nemli ortak zelliklerinin yan sra farkllklar da apaktr. Ama insann kendisini bu farkllklarn Bolevizmin temel sonularn zayflatmadna, bilkis glendirdiine inandrmas hi de g deildir. Bir anlamda arlk Rusyas da bir smrge lkeydi ve bu durum kendi ifadesini

yabanc sermayenin ar basan rolnde bulmutu. Ama Rus burjuvazisi yabanc emperyalizmden bamszln faydalarndan, in burjuvazisine gre ok daha fazla yararlanmt. Rusyann kendisi emperyalist bir lkeydi. Tm yetersizliiyle Rus liberalizmi inlilerinkinden ok daha ciddi geleneklere ve daha gl bir dayanma zeminine sahipti. Liberallerin solunda, arlk karnda devrimci ya da yar-devrimci olan gl kk-burjuva partileri vard. Sosyal Devrimciler partisi kyllk arasnda, en bata da onun st katmanlar arasnda hatr saylr bir destek bulmay becermiti. Sosyal Demokrat (Menevik) Parti kendi arkasna kent kk-burjuvazisinin ve ii aristokrasisinin geni evrelerini almt. O sralara henz Halk Cephesi olarak adlandrlmayan ama onun tm zelliklerine sahip olan bir koalisyona uzun bir dnem boyunca hazrlk yapan ve 1917de kararllkla bu koalisyonu oluturan tam da bu parti idi; Liberaller, Sosyal Devrimciler ve Menevikler. Buna kar Bolevikler, 1905 devriminin arifesinden itibaren, liberal burjuvaziye kar uzlamaz bir tutum takndlar. Yalnzca, en st ifadesini 1914-17deki yenilgicilikde bulan bu politika, Bolevik partinin iktidar fethetmesini mmkn klmt. in ve Rusya arasndaki farkllklar in burjuvazisinin yabanc sermayeye karlatrlmaz lde daha fazla bamll, kk-burjuvazi arasnda bamsz devrimci geleneklerin olmay, Komintern bayrann ii ve kyller zerindeki ekim etkisi Rusyada izlenenden ok daha uzlamaz bir politikay eer byle bir politika mmknse gerektiriyordu. Ama Kominternin in seksiyonu, Moskovann emriyle, Marksizmi reddetmi, gerici skolastik Sun Yat-sen ilkelerini benimsemi ve Kuomintang saflarna onun disiplinine boyun eerek katlmtr. Bir baka deyile, burjuvaziye teslimiyet yolunda Rus Meneviklerinden ya da Sosyal Devrimcilerden bile daha fazla yol kat etmitir. Bu ayn lmcl politika bugn Japonyayla sava koullarnda tekrarlanmaktadr. Bolevik devrimden kp gelen brokrasi, inde ve btn dnyada Bolevizmin yntemlerine taban tabana zt bu yntemleri nasl uygulayabildi? Bu soruya, u ya da bu bireyin ihmali ya da yetersizliine atfta bulunarak bir yant vermek ok stn kr bir yaklam olurdu. Konunun z urada yatmaktadr: Yeni varolu koullaryla birlikte brokrasi yeni dnme yntemleri edinmitir. Bolevik parti kitlelere nderlik etti. Brokrasi onlara emretmeye balad. Bolevikler, kitlelere nderlik etme olanan, kitlelerin karlarn doru bir biimde ifade etmekle elde ettiler. Brokrasi kitlelerin karlarna kar kendi karlarn garanti altna almak iin emir-komutaya bavurmak zorunda kald. Bu emirkomuta yntemi tabiatyla Komnist Enternasyonale de yayld. Moskoval nderler tam bir ciddiyetle, Kremlinde izilen kegenler boyunca in burjuvazisini kendi karlarnn soluna ve inli ii ve kylleri de kendi karlarnn sana kaymaya zorlayabileceklerini tasavvur etmeye baladlar. Oysa devrimin gerek z, smrlenlerin olduu kadar smrenlerin de karlarna en u ifadeyi vermesidir. Eer dman snflar kegenler boyunca hareket edecek olsalard bir i savaa gerek kalmazd. Tkenmez mali kaynaklar bir yana, Ekim devriminin ve Komnist Enternasyonalin otoritesiyle silahlanan brokrasi, gen in Komnist Partisini devrimin en nemli annda itici bir g olmaktan kararak onu bir frene dntrd. Brokrasinin yenilginin sorumluluunu ksmen Sosyal Demokrasiye ykabilecei Almanya ve Avusturyann tersine, inde Sosyal Demokrasi yoktu. Komintern in devriminin ykmnda tekeldi. Kuomintangn in topraklarnn hatr saylr bir blm zerindeki bugnk egemenlii, 1925-27nin gl ulusal-devrimci kitle hareketi olmakszn imknsz olurdu. Bu hareketin kymdan geirilmesi bir yandan iktidar an Kay-ekin ellerinde younlatrm, dier yandan da an Kay-eki emperyalizme kar mcadelede yar-nlemlere mahkm etmitir. in devriminin gidiatn anlamak, bu nedenle, in-Japon Savann gidiatn anlamak iin

en dorudan bir neme sahiptir. Bu tarih almas bylelikle son derece aktel bir politik anlam kazanmaktadr. inin yakn gelecekteki tarihinde sava ve devrim i ie geecektir. Japonyann, muazzam genilikteki bir lkeyi onun stratejik merkezlerinde hkm srerek, sonsuza dek ya da en azndan uzun bir zaman boyunca kleletirme hedefi, yalnzca agzllkle deil kaln kafallkla da nitelendirilebilir. Japonya ok ge ka gelmitir. sel elikilerle paralanan mikado imparatorluu Britanyann ykseli tarihini yeniden retemez. Dier taraftan in on yedinci ve on sekizinci yzyl Hindistanndan ok daha gelimitir. Eski smrge lkeler bugnlerde kendi ulusal bamszlklar mcadelesini ok daha baaryla yrtyorlar. Bu tarihsel koullarda, eer Uzak Doudaki mevcut sava Japonyann zaferiyle sonulanacak olsayd ve eer muzaffer olann bizzat kendisi birka yl ierisinde bir i felketten kanabilecek olsayd bile ve ne ilki ne de sonuncusu zerrece garanti deildir Japonyann in zerindeki egemenlii, ok ksa bir dnemle llrd, muhtemelen, inin ekonomik yaamna yeni bir itki kazandrmas ve emeki kitleleri bir kez daha seferber etmesi iin gerekecek olan yalnzca birka ylla. Byk Japon trstleri ve firmalar halen gvence altna alnmam olan ganimeti paylamak iin halihazrda ordunun ardndan gidiyorlar. Tokyo hkmeti, Kuzey ini paralara ayracak olan mali kliklerin itahna eki dzen vermeye abalyor. Eer Japonya birka on yl iin fethettii konumlar elde tutmay baarrsa, bu hereyden nce Kuzey inin Japon emperyalizminin askeri karlar dorultusunda youn bir sanayilemesi anlamna gelirdi. Yeni demiryollar, madenler, enerji santralleri, madencilik ve metalrji yatrmlar ve pamuk plantasyonlar hzla ortaya kard. in ulusunun kutuplamas ateli bir itki kazanrd. Yz binlerce ve milyonlarca yeni inli proleter mmkn olan en ksa zaman zarfnda seferber olurdu. Dier taraftan in burjuvazisi Japon sermayesine hi olmad kadar bamllk iine girerdi. Braktk bir ulusal devrimi, ulusal bir savan bana gemek iin bile gemie gre ok daha yetersiz olurdu. Yabanc mtecavizle yz yze gelen, sayca artm, toplumsal olarak glenmi ve politik olarak olgunlam in proletaryas kendisini in kyne nderlik etme durumunda bulabilir. Yabanc kleletiriciye duyulan nefret salam bir devrimci imentodur. Yeni ulusal devrim, bugnk kuan mr iinde bir kez daha gndeme gelecektir. Kendisine dayatlan grevleri zmek iin in proletaryasnn ncs in devriminin derslerini batan aaya zmsemek zorundadr. Isaacsin kitab bu konuda ona yeri doldurulmaz bir yardmda bulunabilir. Geriye bu kitabn inceye olduu kadar dier yabanc dillere de evrileceini mit etmek kalyor.
The Tragedy of the Chinese Revolutiondan, Harold R. Isaacs, Londra, Seeker & Warburg, 1938.

[183] Bu yaz, Harold R. Isaacsin The Tragedy of the Chinese Revolution (Londra, Secker & Warburg, 1938) adl kitabnn nsz olarak yaynland. Isaacs daha sonralar Marksizmden koptu ve kitaba anti-komnist bir eilim vermek zere politik olarak gzden geirilen sonraki iki baskda (1951 ve 1961) Trokinin nszn kard. Isaacsin kitabnn ilk basks, Trokiyle ibirlii iinde tamamlanmt. Troki nsz yazd gibi, kitabn tezini de yazarla tartmt. Trokinin burada tarif ettii ayn ierie artk sahip olmasalar da, sonraki basklar

yine de 1925-27 in devriminin en tam ve en iyi belgelenmi kayd olmaya devam etmektedirler. [184] Guliverin cceleri [185] Kentlerin ya da avamn temsilcileri olan Fransz nc zmresi 1789da ilk iki zmreyi (asiller ve ruhbanlar), Fransz devriminin balangcn ifade eden ulusal bir meclisin oluturulmasn zorlayarak yenmeyi baardlar.

in'den Alnacak Byk Ders

[186] Mays 1940 inin trajik deneyimi ezilen halklar iin byk bir derstir. 1925-27 in devrimi zafer iin her trl ansa sahipti. O sralar, birlemi ve dnm bir in, Uzak Douda zgrln gl bir kalesini oluturmu olacakt. Asyann ve bir dereceye kadar btn dnyann kaderi tmden farkl olabilirdi. Ama inli kitlelere gvenmeyen ve generallerin dostluunu arayan Kremlin, btn arln in proletaryasnn burjuvaziye boyun emesi iin kulland ve bylece an Kay-ekin in devrimini ezmesine yardm etti. Hayal krklna uram, blnm ve zayf drlm in, Japon istilsna ak kald. lmeye mahkm tm rejimler gibi Stalinist oligari de artk tarihin derslerinden renme yeteneinden yoksundur. in-Japon Savann balarnda, Kremlin, in proletaryasnn devrimci inisiyatifini daha bir tomurcuk halindeyken ezmekle, bir kez daha Komnist Partiyi an Kay-eke kle yapt. Eer in bu sava tarm devrimine dayanan ve Japon askerlerini kendi ateiyle yakan gerek bir halk sava olarak yrtm olsayd, artk nc ylna yaklaan bu sava, Japonya asndan gerek bir felketle sonulanarak oktan bitmi olabilirdi. Ama in burjuvazisi Japon mtecavizden ok kendi silahl kitlelerinden korkuyor. Eer in devriminin uursuz celld an Kay-ek koullarn dayatmasyla bir sava yrtmek zorunda kalyorsa, program hl, tpk daha nce olduu gibi kendi iilerinin ezilmesine ve emperyalistlerle uzlamaya dayanmaktadr. Dou Asyadaki sava emperyalist dnya savayla gittike daha ok i ie geecektir. in halk bamszla ancak, dnya devriminin yeniden douuyla zgveni yeniden uyanacak olan gen ve fedakr proletaryann nderlii altnda ulaabilecektir. Onlar salam bir yry hatt izeceklerdir. Olaylarn gidiat gndeme in seksiyonumuzun gelierek gl bir devrimci parti haline gelmesini koyuyor.
Emperyalist Sava ve Proleter Dnya Devrimi zerine Drdnc Enternasyonal Manifestosundan, Writings of Leon Trotksy (1939-1940) iinde. Socialist Appeal (New York), 29 Haziran 1940dan alnma.

[186] Bu pasajlarn alnd Emperyalist Sava ve Proleter Dnya Devrimi zerine Drdnc Enternasyonal Manifestosu, 19-26 Mays 1940da New Yorkda toplanan Drdnc Enternasyonal Olaanst Konferans tarafndan kabul edilmitir. Bu, Drdnc

Enternasyonalin, II. Dnya Savann Eyll 1939da patlak vermesinden sonraki ilk dnya toplantsyd. Manifestonun tamam, Emperyalist Sava ve Dnya Proleter Devrimi adyla Enternasyonal Yaynlar tarafndan Haziran 1979da Trkeye evrilmitir.

in ve Rus Devrimi
[187] Temmuz 1940

Rus Devrim Tarihinin ince yaynlanacan rendiim gn, benim iin bir bayram gnyd. imdi eviri almasnn hznn arttrld ve ilk cildin gelecek yl kaca haberini aldm. Kitabn inli okuyucular iin yararl olacana dair salam umudumu ifade etmeme izin verin. almamn kusurlar ne olursa olsun, bir eyi gvenle syleyebilirim: Olgular burada byk bir zenle, yani orijinal kaynaklaryla dorulama temelinde sergilenmitir; ve nasl olursa olsun, u ya da bu nyargl teori veya daha da kts u ya da bu kiisel hret namna deitirilen veya arptlan bir tek olgu bile yoktur. Aralarnda inin de bulunduu tm lkelerde, imdiki gen kuan talihsizlii, Marksizm etiketi altnda muazzam bir tarihsel, teorik ve daha baka her trden tahrifatlar fabrikas yaratlm olmasdr. Bu fabrika Komnist Enternasyonal adn tamaktadr. Totaliter rejim, yani yaamn her alannda brokratik hakimiyet, egemenliini kanlmaz olarak gemi zerine yaymaya almaktadr. Tarih, egemen totaliter klik tarafndan ihtiya duyulan her trl kurgu iin hammaddeye dnmtr. Ekim Devrimi ve Bolevik Parti tarihi de bu kaderden nasibini almtr. Tahrifat ve dalaverenin en son ve en mkemmel belgesi, Stalinin kiisel ynetimi altnda yaynlanan Sovyetler Birlii Komnist Partisi Tarihidir. Ben tm bir insanlk ktphanesinde, tek bir adam, yani Stalini yceltmek iin olgu ve belgelerin ve stelik herkesin bildii olgular namussuzca deitirildii, bozulduu ya da olaylarn ilerleyii iinden tmyle karld bir baka kitap daha bilmiyorum ve bilen birisinin olmas da zayf bir olaslk. Bu kaba ve beceriksiz tahrifat, tahrifatlarn elindeki snrsz mali kaynaklar sayesinde tm uygar dillere evrilmi ve on milyonlarca kopyas zorla dolama sokulmutur. Bizim elimizin altnda ne byle mali kaynaklar var, ne de byle devasa bir aygt. Fakat daha byk eylere sahibiz: tarihsel gereklik ve doru bir bilimsel yntem kaygs. Bir tahrifat son derece gl bir devlet aygt tarafndan imal edilse bile, zamann snavna kar koyamaz ve sonunda isel elikileri nedeniyle patlar. Tersine, bilimsel yntem vastasyla kurulan tarihsel gerekliin ise, kendi isel inandrcl vardr ve uzun vadede zihinlerde hakimiyetini kurar. Devrim tarihini yeniden deerlendirme, yani yeniden yazma ve deitirme daha dorusu tahrif etme ihtiyac, brokrasinin kendisini Bolevik Partiye balayan gbek ban kesmek zorunda olduunu kefetmesinden kaynaklanmaktadr. Devrim tarihini yeniden yazmak, yani tahrif etmek, devrimi gaspeden ve Bolevizm geleneini ksa kesmek zorunda olduunu kefeden brokrasi iin ivedi bir zorunluluktu.

Bolevizmin z, proletaryann, Ekimde iktidar tek bana ele geirmesine yol aacak olan snf politikasyd. Tm tarihi boyunca, Bolevizm burjuvaziyle ibirlii politikasna uzlamaz bir biimde kar kt. Bolevizm ile Menevizm arasndaki temel ztlk tamamen bundan ibaretti. stne stlk Bolevizmin ve Menevizmin ykseliinden nceki dnemde ii hareketi iindeki mcadele, son tahlilde bu merkezi sorun, merkezi alternatif etrafnda dnd: burjuvaziyle ibirlii ya da uzlamaz snf mcadelesi. Halk Cephesi politikas, arbal ve aslnda arlatanca adn bir tarafa brakrsak, zerre kadar bir yenilik iermemektedir. Bu pratik, Kominternin dilinde ister koalisyon veya Sol Blok (Fransadaki gibi) isterse Halk Cephesi adn tasn, tm durumlarda sz konusu sorun, proletaryann smrclerin sol kanadna tbi klnmasyla ilgilidir. Halk Cephesi politikas burjuvazinin emperyalist rme anda bavurulduu iin zellikle lmcl bir meyve verdi. Stalin, Meneviklerin 1917 devriminde gerekletirmeyi denedikleri politikay amacna ulatrmay in devriminde baard. Ayn ey spanyada da tekrarland. ki byk devrim de, liderliin yntemlerinin, Stalinizmin, yani Menevizmin en lmcl biiminin yntemleri olmas yznden felkete urad. Be yl boyunca, Halk Cephesi politikas proletaryay burjuvaziye tbi klarak, savaa kar snf mcadelesini olanaksz kld. Eer Komintern liderlii tarafndan koullandrlan in devriminin bozgunu, Japon igali iin gerekli koullar hazrladysa, spanyol devriminin bozgunu ve Fransada Halk Cephesinin aalk teslimiyeti de Hitlerin saldrs ve ei grlmemi askeri baarlar iin gerekli koullar hazrlad. Hitlerin zaferleri gibi, Japonyann zaferleri de tarihin son sz deildir. Gnmzde de sava devrimin anas olmaya devam etmektedir. Devrim, ileri lkelerde olduu gibi geri lkelerde de insanlk tarihinin tm sorunlarn bir kez daha ortaya karacak ve yeniden ele alacaktr ve ileri ve geri lkeler arasndaki byk farkn stesinden gelmek iin bir balang yapacaktr. Reformistler, oportnistler, grenekiler [routinistler .n.], olaylarn akyla kar tarafa savrulacaklardr. Yalnzca devrimciler, gemiin deneyimiyle zenginleip tavlanm devrimciler, byk olaylarn dzeyine ykselebilirler. in halknn kaderi, insanln gelecekteki kaderinde ilk yeri igal etmektedir. leri inli devrimciler, 1925-27 devriminin mahvolmasna yol aan yanllardan, gelecekteki lmcl yanllardan kanmalarna yardm edecek olan snf politikalarnn belli temel kurallarn bu tarihten zmlerlerse mutlu olurum.

[187] Bu makale, Troki'nin Rus Devrim Tarihi adl eserinin ince basksna nsz niyetiyle yazld. Temmuz 1940'ta yazlmaya baland ve Troki'nin 20 Austos 1940'ta Stalin'in ajan tarafndan ldrlmesiyle yarm kald.

EK: in Komnist Partili Tm Yoldalara ar

en Tu-ziu, 10 Aralk 1929

Sevgili Yoldalar: 1920den (cumhuriyetin dokuzuncu yl) beri partiyi kurmak iin, Enternasyonalin liderlerinin, in devrimini utan verici ve ackl bir yenilgiye gtren Stalin, Zinovyev, Buharin ve dierlerinin oportnist politikalarn uygulamak iin yoldalarla birlikte altm. Gece gndz altm halde kusurlarm faziletlerimi ayor. phesiz eski ikiyzl in imparatorlarnn gnah karmalarn taklit etmemeliyim: Ben, tek bama insanlarn gnahlarnn sorumlusuyum; yenilgiye sebep olan btn hatalar zerime alyorum. Ne var ki o zamanlar sorumlu olan baz yoldalarn, sadece oportnizmin gemi hatalarn eletirme ve kendini bundan dlama tutumunu benimsemekten utan duyuyorum. Ne zaman yoldalarm benim gemi oportnist hatalarma iaret etseler, samimiyetle onlara hak verdim. Proletaryann gemite en byk bedeller pahasna elde ettii in devriminin deneyimlerini kesinlikle gzard etmek istemiyorum. (7 Austos [1927] konferansndan bu yana, bana kar yaplan yerinde eletirileri reddetmediim gibi, abartl sulamalar karsnda bile sessiz kaldm.) Yalnzca eski hatalarm kabul etmeyi arzulamyorum, fakat u anda ve gelecekte, dnte veya eylemde herhangi bir oportnist hata yaptm takdirde, yoldalarmn beni teorik argmanlarla ve olgularla acmaszca eletirmelerini de beklerim. Btn eletirileri alakgnlllkle kabul ederim ve edeceim, ama safsata ve iftiralar deil. iu-pai ve Li Li-san kadar kendime gvenemiyorum. unu aka anladm ki; herhangi birisi veya herhangi bir parti iin, oportnizmin hatalarndan kanmak asla kolay bir ey deildir. Kautsky ve Plehanov gibi tecrbeli Marksistler bile yallklarnda balanmaz oportnizm sulularydlar; Stalin ve Buharin gibi Lenini uzun zaman izleyenler de imdi rezil oportnistler gibi hareket ediyorlar. Bizim gibi yzeysel Marksistler kendilerinden nasl memnun olabilirler? Bir kimse kendisinden memnunsa, kendisini ilerlemekten alkoyuyor demektir. Muhalefetin bayra bile lahi retmen ann [Taoist papa] sihirli szleri deildir. Kk-burjuva ideolojisini esas olarak silip atmam, gemi oportnizm sistemini aka kavramam, mcadelelere kararl bir ekilde katlan, ve srf Stalin ve Li Li-sann oportnizmine kfretmek iin Muhalefetin bayra altnda duran ve bylece oportnist eytann asla kendilerine yaklamayacan dnenler hayal grmektedirler. Oportnizmin hatalarndan kanmann tek yolu, proleter kitlelerin mcadelesinde ve yoldalarn karlkl eletirileri erevesinde Marx ve Leninin retisinden srekli olarak ve alak gnlllkle renmektir. Nesnel koullarn, son in devriminin yenilgisinin nedeni olarak ikincil nemde olduklarn kesin olarak kabul ediyorum. Temel neden oportnizmin hatas, burjuva Kuomintanga dair politikamzn hatasyd.* O zamanki Merkez Komitenin btn sorumlu yoldalar, zellikle de ben, bu politikann tartmasz bir ekilde yanl olduunu aka ve cesurca kabul etmeliyiz. Fakat hatay kabul etmek tek bana yeterli deildir. Gemiteki hatalarn oportnist politikann muhtevasn oluturduunu itenlikle ve btnyle kabul etmeli, bu politikann sebep ve sonularn deerlendirmeli ve bunlar aka ortaya karmalyz. te o zaman, bir sonraki devrimde, gemiteki hatalar yinelememeyi ve nceki oportnizmin tekrarlanmasn nlemeyi umabiliriz. Partimiz ilk kurulduunda, olduka gen olmasna ramen yine de Leninist Enternasyonalin klavuzluu altnda byk bir yanl yapmadk. rnein iilerin

mcadelesine belirleyici biimde nderlik ettik ve Kuomintangn snfsal tabiatn grdk. 1921de partimiz Kuomintang ve dier toplumsal rgtlerin delegelerini, Kominternin toplantya ard Uzak Dou Emekileri Konferansna katlmaya tevik etti. Konferans Doudaki smrgelerde demokratik devrim mcadelesinin verilmesi gerektiini ve bu devrimde kyl sovyetlerin rgtlenmesi zorunluluunu karara balad. 1922de in Partisinin kinci Kongresinde, demokratik devriminde birleik cephe politikasn benimsedik ve buna dayanarak politik duruma dair tutumumuzu ifade ettik. Ayn dnemde, Komnist Genlik Enternasyonalinin temsilcisi, Dalin, ine geldi ve Kuomintanga devrimci gruplarn birleik cephesi politikasn nerdi. Kuomintangn bakan, Sun Yat-sen, bu teklifi inatla reddetti, yalnzca, in Komnist Partisi ve Genlik Birlii yelerinin bireyler olarak Kuomintanga katlmasna ve ona itaat etmesine izin vermeye razyd, o da partinin dnda her trl birlii geersiz sayarak. Parti kongremizin ertelenmesinden hemen sonra, Komnist Enternasyonal kendi delegesi Maringi ine gnderdi. Maring in Komnist Partisi Merkez Komitesinin btn yelerini ekiang eyaletinde Hangowdaki West Lakede bir toplantya davet etti. Bu toplantda, in partisinin Kuomintang rgtne katlmasn nerdi. Kuomintangn burjuva partisi olmadn, birok snfn birleik partisi olduunu ve proletarya partisinin de bu partiyi gelitirmek ve devrimi ilerletmek amacyla ona katlmas gerektiini kuvvetli bir ekilde savundu. O zaman KP Merkez Komitesinin be yesi, ou-ang, ang Te-li, Zai Ho-sen, Kao n-y ve ben, oy birliiyle bu teklife kar ktk.[188] Ana sebep: Kuomintanga katlmak, snf rgtlerinin kafasn kartrmak ve bamszlk politikamz yokua srmekti. Sonunda, nc Enternasyonalin delegesi in Partisinin Enternasyonalin kararna uyup uymayacan sordu. Bu nedenle, uluslararas disipline uyma adna KP Merkez Komitesi Komnist Enternasyonalin nerisini ve Kuomintanga katlmay kabul etmekten baka bir ey yapamazd. Bundan sonra in partisinin temsilcileri ve Enternasyonal delegesi, Kuomintangn yeniden rgtlenmesine yaklak bir yl harcadlar.[189] Ama en bandan itibaren Kuomintang buna aldrmad ve direndi. Sun Yat-sen Enternasyonal delegelerine birok kez unu syledi: KP Kuomintanga katldndan, KMTnin disiplinine boyun emeli ve onu aktan eletirmemelidir. Eer komnistler Kuomintanga itaat etmezlerse onlar Kuomintangdan atarm; ve eer Sovyet Rusya KPnin tarafnda olursa derhal ona da kar karm. Sonu olarak Moskovaya mahzun bir Maring dnd. Maringin indeki grevini stlenen Borodin, beraberinde Kuomintang iin byk miktarda maddi yardm getirdi. Ve ancak o zaman, 1924de, KMT yeniden rgtlenme ve Sovyet Rusya ile ittifak politikasn balatt. O dnemde, in komnistleri henz oportnizmle fazla lekelenmemiti. 7 ubat 1923te demiryolu iilerinin yapt grevin ve 1925in 30 Mays hareketinin nderliini yapabildik, nk KMT tarafndan snrlandrlmamtk ve zaman zaman onun uzlama politikasna ar eletiriler getirmitik. Fakat 30 Mays hareketinde proletarya kafasn kaldrr kaldrmaz, burjuvazi derhal harekete gemiti. Karlk olarak, Temmuzda Tai i-taonun anti-komnist bror ortaya kt.[190] Ekim 1925te Pekinde toplanan KP Merkez Komitesi geniletilmi plenumunda ben, Politik Karar Komitesine u teklifi sundum: Tai i-taonun bror bir tesadf deil,

burjuvazinin, proletaryay denetim altna alma ve kar devrime ynelme amacyla kendi iktidarn glendirmeye abaladnn gstergesidir. Kuomintangdan ayrlmaya derhal hazr olmalyz. [Kamuoyundaki] Politik saygnlmz korumal, kitlelere nderlik etmeli ve Kuomintang politikasnn denetimi altnda durmamalyz. O an hem Komintern delegesi hem de Merkez Komiteden sorumlu yoldalar, hep bir azdan nerime kar ktlar, bunun, yoldalara ve kitlelere Kuomintanga kar kma yolunu nermek olduunu sylediler. nat bir mizaca sahip olmayan ben, nerimi srarl biimde savunamadm. Uluslararas disipline ve Merkez Komite ounluunun fikrine riayet ettim. an Kay-ekin hkmet darbesi (20 Mart 1926), Tai i-taonun ilkelerini hayata geirmek iin yaplmt. ok sayda komnisti tutuklayan, Kanton-Hong Kong Grev Komitesinin, misafir Sovyet grubu (ou SBKPnin Merkez Komite yeleriydi) ve Sovyet danmanlar iin ayrlm muhafzlarn silahszlandran Kuomintang Merkez Komitesi, KMTnin st parti karargahlarndan btn komnist unsurlarn uzaklatrlmas gerektiine, komnistler tarafndan Sun Yat-senciliin eletirilmesinin yasaklanmasna, KMTye katlan Komnist Parti ve Genlik Birlii yelerinin bir listesinin kendi eline verilmesine karar verdi. Btn bu koullar kabul edildi. Ayn srada, an Kay-ekin glerine eit hale gelmek iin kendi bamsz askeri glerimizi hazrlamaya karar verdik. Enternasyonal delegesine planmz danmas iin yolda Peng uih in partisi Merkez Komite temsilcisi olarak Kantona gnderildi. Ama Enternasyonal delegesi bizimle ayn fikirde deildi ve aralksz bir ekilde an Kay-eki glendirmek iin elinden geleni yapt. Btn gcmz Kanton devletini ina etmek ve Kuzey Seferini yrtmek amacyla an Kay-ekin askeri diktatrln desteklemekte kullanmamzda srar ediyordu. Kwangtung eyaletinin kyllerini silahlandrabilmek iin, an Kay-ek ve Li iene verilen tfeklerden 5.000 adedini bize vermesini talep ettik. unu syleyerek reddetti: Silahl kyller ne en iung-mingin kuvvetlerine kar savaabilirler ne de Kuzey Seferinde yer alabilirler, yalnzca Kuomintangn kendilerinden kukulanmasna ve kyllerin ona kar kmasna yol aabilirler. Bu en kritik dnemdi. Somut konuacak olursak, burjuva KMTn proletaryay kendi klavuzluu ve ynelimini izlemeye aka zorlad, ve bizim proletaryaya, burjuvaziye teslim olma, onu izleme ve onun tebaas olmay hsniyetle karlama arsn resmen yaptmz bir dnemdi. (Enternasyonal delegesi aka unu syledi: inden getiimiz dnem, komnistlerin Kuomintangn kuliliini yapmas gereken bir dnemdir.) O andan itibaren parti artk proletaryann partisi deildi, tamamen burjuvazinin ar sol kanad haline gelmi ve derin oportnizm ukuruna dmeye balamt. 20 Mart darbesinden sonra, Kuomintang ierisinde ortak faaliyet araclyla Kuomintang ile ibirliinin, KMTn dnda bir ibirliine dntrlmesi gerektii eklindeki kiisel fikrimi Kominterne verilen bir raporda ifade ettim. Aksi takdirde, kendi bamsz politikamz uygulamaktan ya da kitlelerin gvenini kazanmaktan aciz bir hale gelecektik. Enternasyonal, raporumu okuduktan sonra, Buharinin Pravdada yazd, in Partisini Kuomintangdan ekilme konusunda serte eletiren bir makaleyi yaynlad. u syleniyordu: ki yanl sregelmekteydi: Sar sendikalardan ve ngiliz-Rus Sendikal Birlik Komitesinden ekilmeyi savunmak. imdi nc yanl retilmi bulunuyor: in Partisi Kuomintangdan ekilmeyi savunuyor. Ayn anda, Uzak Dou Brosunun ba olan, Voitinsky, KMTden

ekilme ynndeki eilimimizi dzeltmek iin ine gnderildi. O sralar Enternasyonalin disiplinine ve Merkez Komite yelerinin ounluunun fikrine sayg gsterme adna, nerimde gl bir biimde srar etmekte bir kez daha baarsz oldum. Daha sonra Kuzey Seferi ordusu yola kt. KMT tarafndan byk bir zulm gryorduk, nk Ziang-taoda ii hareketinin frenlenip arka plana atlmasn ve Kuzey Seferinde kullanlmak zere kyllerden zorla toplanan askeri fonu eletirmitik. Bu arada anghaydaki iiler ihli-antungun birliklerini defetmek iin ayaklanmak zereydi. Ayaklanma baarya ulaacak olsa, hakim g sorunu ortaya kacakt. O zaman, Merkez Komitesi geniletilmi plenumunun politik kararnn tartld sralarda unu nerdim: in devriminin iki yolu vardr: Biri proletaryann nderlik etmesidir, ki bu takdirde devrimin hedeflerine ulaabiliriz; dieri burjuvazinin nderlik etmesidir, ki bu durumda burjuvazi devrimin gidiatna ihanet etmek zorunda kalacaktr. Ve u anda burjuvaziyle ibirlii yapabilsek dahi yine de ynetme gcn ele geirmeliyiz. Ne var ki Komintern Uzak Dou Brosunun anghayda yaayan btn yeleri, byle bir fikrin yoldalarmz ok erken bir biimde burjuvaziye kar kmaya ynelteceini syleyerek, oybirliiyle benim fikrime kar ktlar. Dahas unu ifade ettiler: Eer anghaydaki ayaklanma baarya ularsa, hakim g burjuvaziye ait olmaldr ve ii delegelerinin herhangi bir katlm da gereksizdir. Onlarn eletirilerinden dolay bir kez daha dncemi savunamadm. 1927de Kuzey Seferi ordusunun anghay ele geirdii gnlerde, [u] iu-pai, anghay belediye ynetiminin seimine ve kk-burjuvaziyi (kk ve orta tccarlar) byk burjuvaziye kar nasl birletireceimize byk dikkat sarf etti. vedi sorunun belediye seimleri olmad konusunda Peng u-ih ve Lo 1-nung benim dncelerime katlyorlard. Asl problem uydu: Eer proletarya an Kay-ekin askeri gleri zerinde bir zafer kazanacak kadar gl deilse, kk-burjuvazi bizi desteklemezdi. Emperyalistlerin kkrtmasyla an Kay-ek, bir kitle katliam gerekletirmeye kararlyd. Bylece sadece yerel seimler bo laf haline gelmekle kalmaz, ayn zamanda btn inde bir yenilgi balangcyla yz yze gelirdik. an Kay-ek devrime aka ihanet ettiinde, bu yalnzca ahsi bir eylem olmakla kalmayabilir, ayn zamanda burjuvazinin btn lkede gericilik saflarna gemesinin iareti olabilirdi. [Peng] u-ih, Enternasyonal delegesi ve in Komnist Partisi Merkez Komitesi yelerinin ounluunun nnde fikirlerimizi ifade etmek ve onlara an Kay-ekin glerine nasl saldrlacan danmak zere Hankowa gitti. Fakat onlar anghayda eli kulanda olan darbeyle pek ilgilenmediler. Wuhana gitmem konusunda srar eden birok telgraf gnderdiler. Milliyeti hkmet o zamanlar Wuhanda olduundan, btn nemli sorunlarn orada zlmesi gerektiini dnmlerdi. Ayn sralarda Enternasyonal bize, iiler ve an Kay-ek arasnda askeri bir atmadan kanmak, anghayn silahl kuvvetler tarafndan igalinde prz karmamak amacyla iilerin tm silahlarnn saklanmas ya da topraa gmlmesini emreden bir telgraf gnderdi. Bu telgraf okuyan [Lo] 1-nung fkesinden kudurdu ve onu yere frlatt. Bir kez daha Enternasyonalin direktifine boyun edim ve kendi fikrimde diretemedim. Kuomintang ve emperyalistlere dnk Enternasyonal politikasna dayanarak, Wang ing-wei ile birlikte utan verici bir manifesto yaynladm. Nisan banda Wuhana gittim. Wang ing-wei ile ilk tantmda ondan anghayda sylediklerinden ok farkl baz gerici fikirler iittim. Bunu Borodine anlattm; bana, gzlemlerimde hakl olduumu, Wang ing-wei Wuhana gelir gelmez etrafnn Hs ien, Ku Meng-y, en Kung-po, Tan Yen-kai ve dierleri tarafndan kuatldn ve giderek daha

souklatn syledi.[191] an Kay-ek ve Li i-enin ii ve kylleri katletmeye girimesinin ardndan, [Wuhan] Kuomintang her geen gn proletaryann gcnden daha fazla nefret eder oldu ve Wang ing-weinin ve Kuomintang Merkez Komitesinin gerici tavrlar sratle katlat. Politbromuzun toplantsnda, partimiz ile Kuomintang arasdaki ortak toplantnn durumu hakknda bir rapor hazrladm: Partimiz ile Kuomintang arasndaki ibirlii ile ilgili tehlike ok daha ciddidir. Ele geirmeye altklar ey, u veya bu kk problem olarak grnyordu; oysa asl istedikleri ey merkezi iktidarn tamamyd. imdi nmzde sadece iki yol var: Ya nderlik otoritesinden vazgeeceiz ya da onlarla ilikimizi keseceiz. Toplantya katlanlar raporuma suskunlukla cevap verdiler. Hunan eyaletindeki darbeden sonra [21 Maysta angada], iki kez Kuomintangdan geri ekilmeyi nerdim. En sonunda unu syledim: Wuhan Kuomintang an Kay-ekin ayak izlerini takip etmitir! Eer politikamz deitirmezsek, bizim de sonumuz ayn yol olacak. Sadece Jen Pi-ih Aynen yle! dedi, ou En-lai ise Biz Kuomintangdan ekildikten sonra ii ve kyl hareketi daha zgr olacak ama askeri hareket ok zarar grecek diyordu. Geri kalanlarn tm nerime hl suskunlukla cevap veriyordu. Ayn zamanda bunu [u] iu-pai ile tarttm. unu dedi: Brakalm Kuomintang bizi atsn; kendi bamza ekilemeyiz. Borodine dantm. Bana yle dedi: Grne kesinlikle katlyorum ama biliyorum ki Rusya buna asla izin vermez. Bir kere daha Enternasyonal disiplinini ve Merkez Komitenin ounluunun grlerini gzettim ve kendi grmde srar edemedim. Bandan beri kendi grlerimi srarla savunamamtm; ama bu sefer artk dayanamazdm. Ve sonra Merkez Komiteye istifa mektubumu verdim. Ana sebebim uydu: Enternasyonal bir yandan bizden kendi politikamz uygulamamz bekliyor ama te yandan Kuomintangdan ekilmemize izin vermiyor. Gerekten bir k yolu yok ve ben grevime devam edemem. Enternasyonal bandan sonuna kadar Kuomintang in ulusal demokratik devriminin ana organ olarak kabul etti. Stalinin aznda Kuomintangn nderlii szleri nlyordu (bak. Muhalefetin Hatalar ve in Devriminin Sorunlar). Bundan dolay bizden batan aa Kuomintang rgtne boyun ememiz ve kitlelere Kuomintangn ad ve bayra altnda liderlik etmemiz istendi. Bu, Feng Y-ziang, Wang ing-wei, Tang eng-ih, Ho ien vb. btn Kuomintang aka gerici bir hale gelinceye ve -nokta politikas diye adlandrlan politikay (Sovyetler Birlii ile birlik, KPnin Kuomintanga katlmasna izin vermek ve ii ve kyl hareketine yardm etmek) yerle bir edene dek srd. Enternasyonal bir telgrafla bize u direktifi verdi: Sadece Kuomintang hkmetinden ekilin, Kuomintangdan deil. Bundan dolay 7 Austos Konferansndan sonra, Nanang ayaklanmasndan Swatowun ele geiriliine kadar, Komnist Parti hl Kuomintangn sol kliinin mavi-beyaz bayrann arkasna saklanyordu. Kitlelere Kuomintangn iinde sorun var gibi grnd, daha fazlas deil. Gen in proletaryas tarafndan kurulan gen in Komnist Partisi, Marksizm ve snf mcadelesinde yeterli bir eitim dneminden gemedi. Partiyi kurduktan ksa sre sonra, byk bir devrimci mcadeleyle yz yze kald. ok byk bir hatadan kanmakta yegne umut, Enternasyonalin proleter politikasnn salayaca doru bir klavuzluktu. Ama bylesi srekli bir oportnist politikann klavuzluunda, in proletaryas ve Komnist Parti nasl

kendi geleceini aka grebilirdi? Ve nasl kendi bamsz politikalarna sahip olabilirlerdi? Onlar sadece adm adm burjuvaziye teslim oldular ve kendilerini burjuvaziye tbi kldlar. Bylece burjuvazi aniden bizi katletmeye baladnda, biz ne yapmamz gerektiini bilmez bir haldeydik. anga darbesinden sonra, Enternasyonalin bize sunduu politika uydu: 1. Alt tabakadan olan toprak sahiplerinin topraklarna el koyun ama bunu Milliyeti hkmet adna yapmayn ve askeri subaylarn topraklarna dokunmayn. (Tek bir burjuva, tek bir toprak aas, tek bir tun ve Hunan ve Hupeh eyaletlerinin kibar takmndan tek bir kii bile yoktu ki, o sralar subaylarn akrabas, hsm ya da eski arkada olmasn. Tm toprak aalar dorudan veya dolayl olarak subaylar tarafndan korunmaktayd. Topraklara el koyun szleri, subaylarn topraklarna dokunmayn kouluyla sylendiinde bo laftr.) 2. Parti karargahlarnn gcyle kyllerin ar-gayretke eylemlerini dizginleyin. (Biz bu utan verici kyllerin ar-gayretke eylemlerini denetleme politikasn uyguladk; daha sonra Enternasyonal, in Komnist Partisini sk sk kitlelerin nnde bir engel haline gelmekle eletirdi ve bu en byk oportnist hatalardan biri olarak deerlendirildi.) 3. Gvenilmez generalleri yok edin, 20 bin komnisti silahlandrn, yeni bir ordu rgtlemek iin Hunan ve Hupeh eyaletlerindeki ii ve kyl unsurlardan 50 bin kii sein. (Eer bu kadar ok silah elde edebiliyorduysak, neden dorudan ii ve kylleri silahlandrmyorduk ve neden hl Kuomintang iin yeni birlikler topluyorduk? i, kyl ve asker sovyetlerini neden kuramyorduk? Eer ortada ne silahl ii ve kyller, ne de sovyetler yoksa, nasl ve kiminle gvenilmez denilen generalleri yok edebiliyorduk? Sanrm Kuomintang Merkez Komitesine bu generallere yol vermesi iin acnas bir ekilde yalvarmaya devam edebilirdik. Komintern temsilcisi Roy Enternasyonalin bu direktiflerini Wang ing-weiye gsterdiinde, phesiz amac buydu.)[192] 4. Eski yelerin yerini almas iin Kuomintang Merkez Komitesine yeni ii unsurlar yerletirin. (Eer eski komiteyle rahata ba edebilecek ve Kuomintang reorganize edebilecek gcmz var idiyse, sovyetleri niye rgtleyemiyorduk? Niye ii ve kylleri katletmi olan burjuva Kuomintanga ii ve kyl liderlerimizi gndermek zorunda olalm? Ve neden bylesi bir Kuomintang liderlerimizle sslememiz gerekli olsun?) 5. Kuomintangn tannan yelerinden birini (KP yesi olmayan birini) bakan yaparak gerici subaylar yarglayacak bir devrimci mahkeme rgtleyin. (Kendisi zaten Kuomintangn gerici nderi olan biri, gerici subaylar devrimci bir mahkemede nasl yarglayacak?) Kuomintang ierisinde byle bir politikay uygulamaya girienler, sol trden de olsa hl oportnistlerdi. Temel politikada hi bir deiiklik yoktu; bir lazmlkta banyo yapmaya benziyordu bu! O srada eer gerekten sol, yani devrimci bir politika yrtmek istiyorduysak, temel izginin deitirilmesi gerekliydi. Komnist Parti Kuomintangdan ekilmek ve gerekten bamsz olmak zorundayd. i ve kylleri mmkn olduunca silahlandrmal, ii, kyl ve asker sovyetlerini kurmal ve ynetme gcn Kuomintangdan almalyd. Aksi takdirde hangi tr sol politika benimsenirse benimsensin, bu politikay gerekletirmenin bir yolu yoktu. O sralar Merkez Politbro Komnist Enternasyonalin direktiflerini yantlad telgrafta unlar belirtti: direktifleri kabul ediyoruz ve bu direktiflere gre faaliyet gstereceiz, ama bu direktiflerin derhal gerekletirilmesi mmkn deildir. Btn Merkez Komite yeleri

Enternasyonalin emirlerinin uygulanamaz olduunun farkndayd. Merkez Komite toplantsna katlan Fan Ke bile (Stalinin zel temsilcisi olduu sylenirdi)[193] bu direktifleri yerine getirmenin hibir olana olmadn dnyordu. Merkez Komitenin cevabi telgrafna verebileceimiz en iyi cevap bu diyerek rza gsterdi. 7 Austos Konferansndan sonra, Merkez Komite, in devriminin baarsz olduunu nk oportnistlerin Komnist Enternasyonalin taktiklerin derhal deitirilmesine dnk direktiflerini kabul etmedikleri dncesini propaganda etmeye alt. (phesiz, direktifler yukarda bahsedilenlerdi; bunun dnda, hibir direktif yoktu!) Politikann Kuomintangn ierisinden nasl deitirilebileceini bilmiyorduk Ve szde oportnistler kimlerdi? Parti bir kez bylesine ilkesel bir hata yaptnda, buna bal dier daha kk ya da daha byk hatalar doal olarak kanlmazd. Kavray ak, fikirleri kesin olmayan ben, oportnizmin atmosferine kapldm ve nc Enternasyonalin oportnist politikasn itenlikle uyguladm. Bilinsiz bir ekilde Stalinin dar fraksiyonunun bir arac haline geldim. Partiyi ve devrimi koruyamadm. Tm bunlardan hem ben hem de dier yoldalar sorumluyuz. u anki Merkez Komite yle diyor: in devriminin yenilgisini, kendi sorumluluunuzdan kurtulmak amacyla Kominternin omuzlarna yklemeye kalkyorsunuz! Bu aklama glntr. Hi kimse kendisi oportnist hatalar iledi diye parti nderliinin oportnizmini eletirme hakkndan ya da Marksizm ve Leninizme geri dnme hakkndan ilelebet mahrum kalmaz. Ayn zamanda, hi kimse, oportnizm yksek yerden kaynaklanyor diye oportnist bir politikay uygulama sorumluluundan kanma zgrlne sahip deildir. Oportnist politikann kayna Komintern idi; fakat in partisinin liderleri neden Kominterni protesto etmedi ve bunun yerine sadakatle onun politikalarn uyguladlar? Kim bizi bu sorumluluun gnahndan arndrabilir? ok aka ve objektif olarak kavramalyz ki; gemi ve bugnk oportnist politikalarn tm Komnist Enternasyonalden kaynaklanmaktadr. Enternasyonal bunun sorumluluunu stlenmelidir. Gen in partisi daha henz kendi bana herhangi bir teori icat edecek ve herhangi bir politika retebilecek yetenekte deildi; ama in partisinin ynetim organ Kominternin oportnist politikasna kck bir muhakeme ve kar k bile olmakszn kr krne alet olmann sorumluluunu stlenmek zorundadr. Eer biz karlkl olarak birbirimizin kusurlarn balyor ve hepimiz hata yapmadmz dnyorsak, o takdirde bu kitlelerin hatas myd? Bu sadece ok gln deil, ayn zamanda devrime kar hi bir sorumluluk tamamaktr! Kesinlikle una inanyorum ki, eer ben ya da dier sorumlu yoldalar, oportnist politikann yanlln o zaman fark edebilseydik ve buna kar, tpk yolda Trokinin yapmakta olduu gibi tm partiyi heyecanl bir tartma ve gr alverii iin seferber etme noktasna kadar giden gl bir argman gelitirebilseydik sonu kanlmaz olarak devrime byk bir yardm olurdu. Byle bir tutum Komnist Enternasyonalden ihra edilmemi ve parti iinde bir blnmenin gereklemesini beraberinde getirebilirdi ama en azndan devrimi bylesi utan verici bir fiyaskoya srklemezdi. Kavray ak, fikirleri kararl olmayan ben hi de byle bir ey yapmadm! Eer parti bana ar bir ceza vermek iin gereke olarak kendisini benim gemite yaptm bylesi hatalara ya da nceki hatal izgimi inatla srdrmem olgusuna dayandrsayd bu cezay itenlikle, tek bir sz etmeksizin kabullenirdim. Fakat u anki Merkez Komitenin beni partiden atarken gsterdii sebepler unlardr:

1. Dediler ki: Temel olarak, byk devrim dneminde kendi oportnist nderlik hatasn kabul etmekte samimi deildir, ve gemiteki izgisinin gerek hatasnn nerede yattn kabul etmeye karar vermi deildir, bundan dolay eski hatal izgisini srdrmesi kanlmazdr. Gerekte ben nceki oportnist nderliin hatasnn nerede yattn itenlikle fark ettiim ve u anki ve gelecekteki yanl izginin srdrlmesine kar kmakta kararl olduum iin partiden atlmtm. 2. Dediler ki: O, Komnist Enternasyonalin kararlarna ikna olmamtr. Enternasyonal tarafndan eitilmek zere Moskovaya gitmeyi inatla istemiyor.[194] Komnist Enternasyonal tarafndan yeterince eitilmitim. Eskiden, birok yanl yaptm nk nc Enternasyonalin fikirlerini kabul etmitim. imdi de partiden atlm bulunuyorum nk bu fikirlere ikna olmu deilim. 3. Getiimiz Austosun 5inde, Merkez Komiteye aadaki cmleleri ieren bir mektup yazdm: Ayrca, iki snf [burjuvazi ve toprak sahipleri] arasndaki ekonomik snf karlarnn sre gelen temel elikisi nedir acaba?! Kanton ayaklanmasndan nce ve sonra Merkez Komiteye, Kuomintangn iktidar gcnn tahmin ettiiniz kadar abuk kmeyeceini ifade eden birok mektup yazdm. u anda birtakm kitle mcadeleleri mevcutsa da, bu, onlar yaklaan devrimci dalgann belirtisi olarak ele almak iin yeterli deildir. Btnyle yasal bir hareket, phesiz, devrim giriiminden vazgemektir. Ama belli durumlarda, gcmz arttrmak gerektiinde, Leninin dedii gibi, ok iddetli ateli patlamalar dnda, bu (gei) dneminde olas tm yasal aralardan da yararlanmak zorundayz. Merkez Komite bu cmleleri mulaklatrmak iin deitirdi: Burjuvazi ve feodal gler arasnda bir eliki yoktur. u anki hakim snf yklmayacaktr ve devrim mcadelesi canlanmaya balamamtr, hatta gitgide gerilemektedir. O, yasal biimlerin benimsenmesini savunmaktadr. stelik, benim asl ifadelerimmi gibi grnmesi iin her cmleyi trnak iareti iine aldlar. Bu da atlmamn baka bir sebebidir. 4. 10 Ekimde Merkez Komiteye yazdm baka bir mektubumda unlar yazdm: inden getiimiz dnem bir devrimci dalga dnemi deil, kar-devrim dnemidir. Demokratik sloganlarmz genel taleplerimiz olarak zenle hazrlamalyz. rnein, sekiz saatlik ign ve topraklara el koyma taleplerinin yan sra, eitsiz antlamalar iptal edin, Kuomintangn askeri diktatrle kar, Ulusal meclisi toplayn vs. gibi sloganlar zenle hazrlamalyz. Bu demokratik sloganlar altnda geni kitleleri harekete geirmek gerekir; ite o zaman kardevrim rejimini sarsabilir, devrimci dalgaya doru ilerleyebilir ve Kuomintang hkmetini ykn, sovyet rejimi kurulsun vb. gibi temel sloganlarmz kitle hareketinin eylem sloganlar haline getirebiliriz. Ekimin 26snda, Yolda Peng u-ih ve ben Merkez Komiteye yazdmz mektupta unlar diyorduk: Bu dnem dorudan devrime gei dnemi deildir ve bizim bu dneme uyarlanm genel politik sloganlarmz olmaldr; o zaman kitleleri kazanabiliriz. i ve kyl sovyetleri u anda sadece propagandif bir slogandr. Eer sovyetleri rgtleme mcadelesini bir eylem slogan olarak ele alrsak, kesinlikle proletaryadan karlk bulmayacaz. Fakat MK, Kahrolsun Kuomintang hkmeti ve sovyet rejimini kurun sloganlar yerine bizim

mevcut genel politik slogan olarak Ulusal meclisi toplayn talebini geirmek istediimizi aklad. Atlmamn sebeplerinden biri de budur. 5. Bir mektubumda, hl milliyeti bir ruhla dolu geni kitleleri, bize sempati duymaya ve emperyalistlerin Kuomintang kullanarak ve Dou in Demiryolu sorununu bahane ederek Sovyetler Birliine saldrmak iin yapt manevralara kar kmaya hazrlayan Dou in Demiryolunun ynetiminde Kuomintangn izledii lkenin yamalanmas veya vatana ihanet politikasna dikkat ekmemiz gerektiini syledim. Bu, SSCBnin savunulmas slogannn kitlelere nfuz etmesine yardm edecekti. Ama MK, SSCBnin savunulmas slogannn yerine Kuomintang tarafndan lkenin yamalanmasna kar kan slogan yaymak istediimi syledi. Atl nedenlerimden biri de budur. 6. MKya parti iindeki ciddi siyasal sorunlarla ilgili birok mektup yazdm. MK bunlar partiden uzun sre gizledi. Dahas, Kominternin ve MKnn delegeleri bana aka, prensipte farkl politik fikirlerin parti iinde dile getirilemeyeceini sylediler. Yoldaa meru bir tartma araclyla Merkez Komitenin hatalarn dzeltme umudu kalmadndan, rgtn rutin disipliniyle engellenmemem gerektiine ve yoldalarn da mektuplarm okunmas iin bakalarna iletmelerine engel olunmamas gerektiine inanyorum. Bu da atlmamn sebeplerinden biridir. 7. 7 Austos konferansndan bu yana, MK benim hibir toplantya katlmama msaade etmiyor ve bana yapmam iin herhangi bir grev vermiyordu. Daha sonra 6 Ekimde (atlmamdan yalnzca krk gn nce), bana birden bire unlar belirten bir mektup gnderdiler: MK size, partinin politik izgisi altnda MKda editrlk grevini stlenip stlenmeyeceinizi ve bir hafta erisinde Muhalefete Kar adl bir makale yazp yazmayacanz sorma karar almtr. Merkez Komiteyi oportnizm ve komploculuk izgisini srdrmesinden dolay defalarca eletirmi olduumdan, atlmam iin baz mazeretler yaratmaya giritiler. Bugn, Yolda Trokinin grlerinin Marksizm ve Leninizmle zde olduunu esasen kavram bulunmaktaym. Nasl kendi dncelerime aykr, yanl kelimeler yazabilirdim? 8. Yolda Trokinin Buharin ve Stalinin oportnist politikasna kararl bir ekilde kar ktn biliyoruz. Stalin kliinin ayialarna kulak asamaz ve Leninle el ele Ekim Devrimine nderlik eden Yolda Trokinin gerekte bir kar-devrimci olduuna inanamayz (Bu belki inli Stalinist klik, Li Li-san vb. tarafndan bizim hakkmzda kartlan sylentilerce kantlanabilir). Troki'den bir yolda olarak sz ettiimiz iin, MK bizi devrimi zaten terk etmi olmakla, proletaryay terk etmekle ve kar-devrim tarafna gemekle sulad ve bizi partiden att. Yoldalar! MK, beni partiden atmak ve hibir kant olmad halde bir kar-devrimci olarak damgalamak amacyla bugn bu yanl gerekeleri icat etmitir. Yoldalarn ounun bu konuda net olmadna inanyorum. MKnn kendisi bile yle demitir: Bunu anlamayanlar kabilir! Fakat baz yoldalarn bunu anlamamalarna ramen onlar beni partiden atp, kar-devrim safna getiimi sylediler. Yine de, neden bizleri yanl bir ekilde kar-devrimciler olarak suladklarn gayet iyi anlyorum. Bu kendilerinden farkl olanlara saldrmak iin son moda inliler tarafndan yaratlan bir silahtr. Mesel, Kuomintang kendi sularn kapatabilmek iin komnistleri kar-devrimci olmakla sular. an Kay-ek, kendisini devrimin cisimlemesi olarak tantarak, kitleleri devrim tabelsyla aldatmaya alyor. Ona muhalefet edenler kar-devrimciler ve gerici unsurlardr.

Birok yolda biliyor ki, MKnn beni partiden atmak iin ileri srd yukarda aktardm yanl gerekeler yalnzca biimsel ve resmi mazeretlerdir. Gerekte, benim partide ifade edilen dncelerimi duymaktan ve onlarn devam eden oportnizm ve darbeciliine, mflis bir politikay yrtmelerine ynelttiim eletirilerden bkmlardr. Dnyann birok burjuva lkesinde, feodal kalntlar ve yar feodal smr yntemleri sz konusudur (Siyahlar ve Gney Denizi takm adalarndaki kleler feodal ncesi klelik sistemine benzer) ve feodal glerin kalntlar mevcuttur. in buna ok daha benziyor. Elbette devrimde bunu ihmal edemeyiz; ama Komintern ve MK oybirliiyle, inde feodal kalntlarn hlen ekonomi ve politikada baskn bir konum igal ettiini ve hakim g olduunu savunuyor. Dolaysyla bu kalntlar devrimin hedefi olarak deerlendiriyor ve dman, devrimi bastranlar burjuva gleri ihmal ediyor. Burjuvazinin tm gerici faaliyetlerini, feodal glerin faaliyetleri olarak yutturuyor. in burjuvazisinin hl devrimci olduunu, asla gerici olamayacan ve gericilerin hibirinin burjuva olamayacan sylyorlar. Bu nedenle ne Kuomintangn burjuvazinin karlarn temsil ettiini ne de Milliyeti hkmetin burjuvazinin karlarn temsil eden bir rejim olduunu kavramyorlar. Bundan kartlan sonu, Kuomitangn veya onun Nanking kesiminin yannda, u anda ya da gelecekte, gerici olmayan, devrimci bir burjuva partinin var olduu ya da olacadr. Dolaysyla taktikler ve pratik faaliyetlerde bugn yalnzca Reorganizasyoncular izliyor ve an Kay-eki devirmenin askeri almasn yapyorlar.[195] Platformda, burjuvazinin iktisadi gleriyle eliebilecek hereye kar karak ve proletaryann diktatrl slogann yaymaya kar karak, gelecekteki nc devrimin karakterinin hl burjuva-demokratik devrim olmas gerektiini sylyorlar.* Burjuvazi hakknda byle yanlsamalar ve onun sregiden bu cazibesi, yalnzca gemi oportnizmin devam ettirilmesi olarak deil, onun derinletirilmesi olarak deerlendirilmelidir. Gelecekteki devrimde, bu, ok daha utandrc ve acnas bir yenilgiye yol aacaktr. Eer sovyet rejimini kurun slogann bir eylem slogan olarak ele alyorsak, sadece nesnel koullar devrimci bir dalga iin olgunlatnda bu slogan ortaya atabiliriz. Bu slogan her istendiinde gndeme sokulamaz.* Gemite, devrimci dalga srasnda, sovyetleri rgtleyin ve sovyet rejimini kurun sloganlarn benimsemedik. Doal olarak bu byk bir hatayd. Gelecekte, devrim gerekleirken derhal ii, kyl ve asker sovyetlerini rgtlemek zorunda kalacaz. Sonra kitleleri sovyet rejimini kurun slogan iin mcadeleye seferber edeceiz. stelik bu, proletarya diktatrlnn sovyeti olurdu, ii ve kyl demokratik diktatrlnn sovyeti deil. u anda, kar-devrimci gler tamamen galip gelmi ve kitlesel devrimci eylem dalgas sz konusu deilken, silahl ayaklanma ve sovyetlerin kurulmasnn nesnel koullar olgunlamamtr. u anda sovyetleri rgtleyin slogan yalnzca bir propaganda ve bir eitim slogandr. Eer onu bir eylem slogan olarak kullanyor ve ii snfn sovyetleri rgtlemek iin derhal pratik mcadeleye seferber ediyorsak, kitlelerden bir karlk bulmaktan btnyle mahrum kalacaz. Mevcut durumda, ulusal meclisin toplanmas iin sava demokratik slogann benimsemeliyiz. Bu hareket iin nesnel koullar olgunlamtr ve u anda sadece bu slogan geni kitleleri legal politik mcadele araclyla ve devrimci ykselie ve silahl ayaklanma mcadelesine ve sovyet rejiminin kurulmasna doru harekete geirebilir.

Mevcut MK bunu yapmyor, darbecilii srdryor. Onlar devrimin yeniden douunun olgunlatn dnyor** ve bizi ii ve kyl sovyetlerinin kurulmas sloganna sadece bir propaganda slogan olarak baktmz iin knyorlar; bylelikle mantken bu slogan bir eylem slogan olarak ele alyorlar. Bundan dolay, parti yelerine srekli olarak ii mahallelerinde gsteriler iin sokaklara kma siparii ve ii yoldalara greve kma emrini veriyorlar. Her kk gnlk mcadele yapay olarak, ii kitlelerinin ve ii yoldalarn gitgide partiden uzaklamalarna yol aan grltl byk bir kavgaya dntrlyor. Dahas, geenlerdeki Kiangsu temsilciler konferansnda, byk bir grev hareketi ve yerel ayaklanmalar rgtleme karar alnd. Geen yazdan beri anghay iileri arasnda kk mcadelelerin iaretleri vard, fakat bunlar ortaya kt anda partinin darbeci politikas yznden yeniliyorlard. Bundan byle, phesiz hepsi ezilecekler; eer Kiangsu temsilciler konferansnn ald kararlar uygulanrsa, bu ii mcadeleleri yok edilecek. Partimiz, iilerin yaklaan devrimci mcadele dalgasna yardm eden bir klavuz deildir artk; daha ziyade ii mcadelelerinin kklerini harap eden bir cellt haline geliyor. u anki Merkez Komite, kendisini itenlikle Altnc Kongrenin iflas eden izgisine dayandrarak ve Kominternin* dorudan rehberlii altnda, yukardaki iflas etmi politikay srdrmekte ve partiyi ve devrimi tasfiye ederek gemiin oportnizminin ve darbeciliinin stn rtmektedir. Gemite oportnist hatalar ileyen ve devrimi yenilgiye gtren ister Komintern ister in Komnist Partisi, kim olursa olsun, bu bir sutur. imdiye kadar bu hatalar Muhalefetteki yoldalar tarafndan aka ifade edilmitir ama onlar hl gemiteki hatalarn itiraf etmiyor ve bilinli olarak hatal izgilerini srdryorlar. stelik, birka bireyin hatalarn kapatabilmek uruna, Bolevizmin rgtsel normlarn bile bile ihlal ediyor, en st parti organlarnn otoritesini suiistimal ediyor, ve farkl politik fikirleri ifade ettikleri iin saysz yolda partiden atarak ve bile bile partiyi blerek parti iinde zeletiriyi engelliyorlar. Bu, sularn en aptalca ve en utan verici olandr. Hi bir Bolevik kitlelerin nnde ak zeletiriden korkmamaldr. Partinin kitleleri kazanmasnn yegne yolu, cesurca zeletiri yapmaktr, hibir ekilde zeletiri korkusuyla kitleleri kaybetmek deil. u anki Merkez Komite gibi, kendi hatalarn rtbas etmek, kitleleri kesinlikle kaybetmek demektir. Yoldalarn ounluu, farkl llerde de olsa, bu hatalar ve partinin krizini hissetmitir. Partiye sadece geimimizi salayacak bir ara olarak bakmadmz srece, parti ve devrime kar bir sorumluluk duygusuna sahip olduumuz srece, her yolda ayaa kalkmal ve partiyi bu krizden kurtarmak iin partinin zeletirisini kararl bir ekilde yapmaldr. Partimiz ykmn eiine gelirken kollarmz kavuturup, sessizce seyretmek kukusuz sutur! Yoldalar! Hepimiz biliyoruz ki; her kim partinin hatalarn bir para eletirmek iin azn asa, hatalar dzeltilmeden ylece dururken, partiden kovuluyor. Ama bir muhasebe yapmalyz. Hangisi daha nemlidir: Partiyi tehlikeden kurtarmak m, yoksa kendimizi partiden atlanlar listesinden kurtarmak m? Genel silahl ayaklanma izgisini ve eitli yerlerde bunu takiben gerekleen ayaklanmalar benimseyen 7 Austos konferansndan bu yana, Merkez Komiteye, kitlelerin devrimci duygularnn o dnem yksek bir dzeyde olmadna, Kuomintang rejiminin abucak yklamayacana, nesnel koullar olumamken giriilecek ayaklanmalarn sadece partinin gcn daha da zayflatacana ve onu kitlelerden daha da yaltacana iaret eden birok mektup yazdm. Ayaklanma politikasnn yerine, kitleleri gnlk mcadelelerinde

birletirme ve kazanma politikasnn geirilmesini nerdim. Merkez Komite ise, yaygn ayaklanmalarn oportnizmi dzeltmek iin kesinlikle geerli yeni bir yol olduunu ve ayaklanmann nesnel koullarn hesaba katmann ve ayaklanmann baarsnn nasl garanti altna alnacan dnmenin oportnizm olduunu ileri srd. phesiz dncelerimi dikkate almadlar ve szlerimi aka olarak algladlar. Szlerimi, oportnist hatalarm dzeltmediimin kant olarak her yere yaydlar. O zamanlar, parti rgtnn disiplini ile engelleniyordum, ve partiyi ykma gtren Merkez Komitenin politikasna kar kararl bir mcadele yrtmek iin rgtn bana gemekten aciz olarak negatif bir tutum takndm. Bunun sorumluluunu stleniyorum. Altnc Kongreden sonra hl, yeni Merkez Komitenin artk nihayet Kominternin hatalarla dolu izgisini kr krne takip etmenin gerekmedii gereini kendi kendisine grecek kadar olaylardan ders alm olduuna dair yanl bir anlaym vard. Yanl tutumumu srdrdm ve Altnc Kongrenin izgisinden ilkesel olarak tatmin olmu olmamama ramen parti iinde bir ihtilf yaratabilecek farkl teorilerde diretmedim. an Kay-ek ile Kwangsi klikleri arasndaki savatan ve 30 Maysn yldnm hareketinden sonra, Merkez Komitenin oportnizm ve darbecilii inatla devam ettireceini ve alenen kendini deitirmeyeceini derinden hissettim: Ynetim organnn ciddi bir biimde yanl olan izgisi, en alttan en ste tm parti yelerinin ak bir tartma ve eletirisi dnda dzeltilemezdi. Fakat tm parti yeleri, fkelenmeye cesaret eden ama konumaya etmeyen bir durumda, parti disiplinin hakimiyeti ve snrlamas altnda bulunmaktadr. Artk, (saysz yoldan scak kanlaryla yaratlan) partiyi, durmakszn sren ve z itibaryla yanl olan bir izgi tarafndan yklm ve felkete srklenmi grmeye dayanamazdm. Bu nedenle, sorumluluumu yerine getirmek iin, Austostan itibaren, kendi fikirlerimi ifade etmeye balamaktan baka bir ey yapamazdm. Baz yoldalar, Merkez Komitedeki insanlarn birka liderin karn partinin ve devrimin karlarndan daha nemli saydklarn, her yerde kendi yanllarn rtbas etmeye giritiklerini ve yoldalarn eletirilerini asla kabul edemeyeceklerini, onlar bu kadar aka eletirdiimden tr bunu partiden atlmam iin bir bahane olarak kullanacaklarn syleyerek beni vazgeirmeye altlar. Fakat partiye duyduum sayg, beni kendi karlarmla ilgilenmeme yolunu kararl bir ekilde izlemeye zorlad. Komnist Enternasyonal ve Merkez Komite uzun zaman in Devriminin yenilgisinin herhangi bir kaydnn gzden geirilmesine kar kmtr. Ve imdi, onlar eletirmeye devam ettiimden tr, birdenbire u beyanat icat ettiler: O [yani, ben] byk devrim dneminde kendisinin oportnist nderlik hatasn kabul etmekte samimi deildir ve gemiteki izgisinin gerek hatasnn nerede yattn kabul etmeye karar vermi deildir, bundan dolay eski hatal izgisini srdrmesi kanlmazdr. Bu szler yazarlarnn eksiksiz bir tasviridir. Gerekte, eer zihnime ket vursaydm ve proletaryann karlarna aldrmasaydm, eer kendi gemi hatalarm kavramaya karar vermemi ve kirli ilerini yapmaya istekli olsaydm ve gemiteki yanl izgilerini srdrmelerine gz yumsaydm, daha nce de olduu gibi, oportnizmin eski kalemine ve diline bel balayacaklar ve kendi hatalarn rtbas etmek amacyla beni szde Trokizme saldrmak iin kullanacaklard. Beni partiden nasl atabilirlerdi? Hayatmn byk bir ksmnda kt toplumsal glere kar mcadele eden ben mi doru ve yanl birbirine kartrmak gibi aalk bir ii yapmak istiyorum? Li Li-san diyor ki: inli oportnistler* gemi byk devrimin yenilgisinin derslerini tam olarak sindirmek istemiyor, kendi hatalarnn stn rtmek iin Trokizmin bayra ardna snmaya alyorlar.

Gerekte Yolda Trokinin yazlar beni Stalin ve Buharinin yazlarndan ok daha iddetli eletiriyor; ve onun tarafndan dikkat ekilen gemi devrimin derslerinin yzde yz doru olduunu grmekten baka bir ey yapamaz ve beni eletiriyor diye szlerini asla reddedemezdim. Yoldalarmn en sert eletirilerini kabul etmeye hazrm, ama devrimin ders ve deneyimlerini topraa gmmeye deil. Ben, partiyi kurtarmaya almakszn partinin krizini grmek ve gelecekte partinin ye kitlesi tarafndan sulanmak yerine, Li Li-san ve dier birka kii tarafndan bugn partiden atlmay tercih ederim. Proletaryann karlar iin yrttm mcadelemde kt glerin basksna maruz kalrken kafaca huzurlu olmay ye tutarm. Zalim ve rm brokratik unsurlarn peinden gitmeyi kesinlikle reddederim! Yoldalar! Merkez Komite tarafndan partiden atlmamn birka kiinin kendi hatalarn rtbas etmesi amacyla yapldn biliyorum. Onlar yalnzca, parti ierisinde benim fikirlerimin ifade edilmesini iitme ve benim politik sorunlar zerine ak bir tartmadan yana olduumu duyma belsndan kendilerini kurtarmay deil, ayn zamanda benim atlmam araclyla tm yoldalarn enelerini kapatmas gerektiini gstermek istiyorlar. Partinin ye kitlesinin asla benim atlmam gerektii fikrini iinden geirmediini biliyorum. Partinin tepesindeki birka lider tarafndan atlmama ramen, yine de tabandaki kitleler ile aramda asla herhangi bir dmanlk ya da kt bir his olmamtr. Stalin kliinin oportnist politikasn izlemeyen hem Enternasyonaldeki hem de indeki tm yoldalarla el ele proletaryaya hizmet etmeye devam edeceim. Yoldalar! Partinin u anki hatalar ksmi ya da tesadfi deildir: Gemite de olduu gibi, bu hatalar Stalin tarafndan inde yrtlen oportnist politikann btnnn davurumudur. Stalin'in gramofonu olmay arzulayan in Komnist Partisi Merkez Komitesinin sorumlu balar, hibir zaman herhangi bir politik bilin ortaya koymamlardr ve giderek daha da beter hale geliyorlar: Asla iflah olamazlar. Rus partisinin Onuncu Kongresinde [1921], Lenin yle demiti: Yalnzca, parti iinde ilkesel olarak farkl politik dnceler var olduunda ve bu ayrlklar gidermenin bakaca yolu yoksa, ancak o zaman fraksiyonel gruplamalar akla yatkndr. O zamanlar bu teoriye dayanarak Bolevik harekete nderlik etti. u anda, partimizde, parti krizinin stesinden gelmek iin baka hibir yola (parti iinde legal ya da ak tartmaya) izin verilmemektedir. Her parti yesi partiyi kurtarma ykmllne sahiptir. Bolevizmin ruhuna ve politik izgisine geri dnmeli, smsk kenetlenmeli ve aka Yolda Trokinin nderlik ettii Uluslararas Muhalefet safnda, yani gerek Marksizm ve Leninizmin bayra altnda durmalyz. Komintern ve in partisi Merkez Komitesinin oportnizmine kar kararl, srarc ve adamakll mcadele etmeliyiz. Sadece Stalinin ve onun gibilerin oportnizmine deil, Zinovyev ve dierlerinin uzlamac tavrna da karyz. Parti tabannn dna dmek denen eyden korkmuyoruz ve in devrimini ve partiyi kurtarmak iin hereyi feda etmekten ekinmiyoruz! Proleter selmlarmla, en Tu-ziu
Militant (New York), 15 Kasm ve 1 Aralk 1930; 1 ve 15 Ocak ve 1 ubat 1931.

* Stalin unu diyor: Boleviklerin 1905 Devrimindeki politikas doru muydu? Evet, doruydu. O zaman neden 1905 Devrimi, sovyetlerin varlna ramen, Boleviklerin doru politikasna ramen yenildi? ilerin devrimci hareketinden daha gl olduu o zaman kantlanan feodal kalntlar ve otokrasi yznden indeki komnist politikann proletaryann savama yeteneini gelitirmedii, geni kitlelerle ban glendirmedii ve bu kitleler arasndaki itibarn arttrmad dorulanabilir mi? Aktr ki hayr. [Stalin, On the Opposition (Pekin: Foreign Language Press, 1974), s.747-48] Doru politika, phesiz, baarnn biricik garantisi deildir, ama yanl bir politika yenilginin en bata gelen garantisidir. Doru bir politika izlenmesine ramen dmann daha gl olduunu dnyorsak, ve yine de devrim baarl olamyorsa, o takdirde 1905teki Rus devriminin yenilgisi ve 1927deki in devriminin yenilgisi ve devrimci ii hareketinin tm dier yenilgileri bir kaderdir. Stalinin, in partisini byle savunmasn arzu etmezdim ve kendimi Stalinin szckleriyle savunmaya da hi hevesli deilim. (en Tu-ziu) [188] en burada sralad MK yelerinden ikisi iin, inlilerin yirmi yanda adet olarak benimsedikleri gayri resmi unvan isimlerini (tzu) kullanyor. Batda, Li ou-ang daha ok Li Ta-ao olarak ve ang Te-li de ang Kuo-tao olarak bilinir. [189] Maring (Henricus Sneevliet) Austos 1922de Hangowda KP nderliiyle grt. 4 Eyll 1922de Sun yat-sen Kuomintangn reorganizasyonu ve bunu gerekletirecek bir komite plann aklad, en Tu-hisu da bu komitenin yesiydi. RKP(B)nin yapsna dayandrlan bir taslak komitenin hazrlad plan olarak Ocak 1923de ortaya kondu, fakat Ocak 1924deki KMTnin Birinci Ulusal Kongresine kadar yrrle konmad. Ekim 1923de Mihail Borodin Sovyet hkmetinin temsilcisi olarak ine geldi. Gelir gelmez, Komintern ba temsilcisinin sorumluluklarn da de facto stne ald. [190] Bu bror Milliyeti Devrim ve in Milliyeti Partisi baln tayordu. [191] Hs ien (1871-1940) 1926 yaznda KMT hkmetinin adalet bakan oldu. KPden kopuu kkrtan Wuhandaki ilk sol kanat KMT liderlerinden biriydi, Haziran 1927de Feng Y-ziang KPyi ezme konusunda an Kay-ekle birlikte davranmaya ikna etmeye yardmc olmutu. Pekin niversitesinde ekonomi profesr olan Ku Meng-y (1889- ) Mays 1926da, KMT propaganda blmnn ba olan Mao Ze-tungun yerine geti. Wuhan hkmetinde gze arpan birisiydi. 1950lerin balarndan itibaren Berkeleydeki California niversitesinde profesr oldu. enKung-po (1892?-1946) 1920de Kantonda Komnist Partiye katld, 1922de Kuomintanga geti ve Wang ing-weinin yannda yer ald. II. Dnya Sava srasnda Japonlarn denetimindeki Nankingdeki Wangn uzlamac rejimine hizmet etti. Tan Yen-kai (1879-1930) 1912-1920 dneminde Hunan eyaletinin yneticisiydi. Tan, 1927nin sonlarnda KMTnin an Kay-ek kanadyla yeniden birlemeye dnk tartmalarda Wuhan kanadnn ba uzlamaclarndan biriydi. Ekim 1928de Tan, Nankingdeki Yrtme Yannn bakan oldu, ki bu daha sonraki babakanla e deer bir grevdi. [192] en, M. N. Roya atfta bulunuyor. Royun Komintern direktifi hakkndaki boboazl, Temmuz 1927de Wuhanda KPnin ezilmesinin ivedi nedeniydi. [193] Fan Kenin bir Rus olduu dnda hibir bilgi bulunamamtr. [194] Stalin, yabanc komnistleri, kendi partilerinden yaltmak iin uzun sreliine Moskovada alkoyma pratiine oktan balamt. Kominternin gya KPden ihracna yol aan davranlarn tartmak zere eni Sovyetler Birliine daveti ubat 1930da tekrarland. Bu dnemde zaten KPnin dnda bulunan en gitmeyi reddetti.

[195] KMTnin Reorganizasyoncu hizbi, partiyi 1924 reorganizasyonu temelinde gericilerden temizleme talebi etrafnda Wang ing-wei tarafndan Ekim 1928de oluturulmutu. 1929-30 knda Reorganizasyoncular an Kay-eke kar Tang eng-ihin askeri darbesini desteklediler. Bu da baarszla uraynca, Wang ing-wei, Pekinde rakip bir burjuva hkmeti kurmak iin Feng Y-ziang ve Yen Hsi-shana katld. Bu hareket de Ekim 1930da yok edildi. * u anda in devrimi geri ekilme aamasndadr. Bugnk savunmac demokratik hareket devrime yol aabilecektir, ama bu hareket devrim deildir. Anti-an Reorganizasyon hareketine gelince, bu yalnzca gerici Kuomintang ierisindeki bir i atmadr. Bu hareketin demokratik bir hareket olarak dnlmesinin imkn yoktur. Sadece kitle hareketi, tm burjuva Kuomintang rejimini bir tarafa frlatacak kadar ykseldiinde bir devrimden bahsedebiliriz. Altnc Kongre, inde devrimin bugnk aamas devrimci bir aamadr dediinde, gerekte, gelecekteki nc devrime atfta bulunmalyd. Mevcut aamay devrimci bir aama olarak deerlendirdikleri iin, in Devriminin Bugnk Aamasnn Politik Program gibi bir kafa karklyla, yani in Devriminin On Byk Talebi denen eyle kageldiler. Bu program aslnda oportnizm ile darbeciliin ksr bir dlnden baka bir ey deildir. (en Tu-ziu) * Nisan 1917de [Petrograd parti komitesi] tarafndan ynetilen baz Bolevikler Tm ktidar Sovyetlere
slogann ne srdklerinde, Lenin onlar bu slogan savunmaktaki aceleciliklerinden tr, bu maceraclktr diyerek azarlamt. (en Tu-ziu)

** Geenlerde Komintern, in devriminin yeniden canlanmasnn koullarnn tam bir olgunlua ulatn iddia eden talimatlar gndermiti. Bu talimatlar alndnda, ilk nce in Komnist Partisi MKs olgunlama szcnde bir eviri hatas olmas gerektiini dnmt. Orijinal metin propaganda blm tarafndan kontrol edildikten sonra bir yanllk olmad anlalmt. Yukarda deinilen Kiangsu delegeleri konferans srasnda delegelerin ounluu da olgunlama kavram hakknda kukuluydular ve ok tartma kmt. Sonra, konferansa katlan KP MK yelerinin inat ayak diremeleri, in devriminin tam olgunlukta yeniden canlannn onlarn kafalarnda gerekletiini aa karmt! (Belki de Reorganizasyoncularn anti-an hareketini devrimci yeniden canlanma olarak ele almlard.) [en Tu-ziu] * Altnc Kongre tarafndan benimsenen mflis izgi, u trden pasajlar ieren kararlarda siyah ve beyaz olarak konmutu: in devriminin mevcut aamas burjuva demokratik devrim aamasdr; ii ve kylln demokratik diktatrln gerekletir; zengin kyller henz devrimci doalarn yitirmemilerdir mcadele onlara kar yneltilmemelidir; devrimci hareketin bugnk durumuna ve in Komnist Partisinin genel izgisine ilikin olarak, yeni devrimin iaretleri halihazrda gayet aktr bir veya birka eyalette, bir devrimci ykseli dalgas ve bir sovyet rejiminin kurulmas iin byk olanaklar mevcuttur; pek yaknda yeni bir devrimci dalga gelecektir; vesaire. Merkez Komite tarafndan sadakatle izlenen tam da bu ifls izgisidir. Ziang Ying, Li Fu-un, Ho Meng-ziung ve dier uzlamaclar, Altnc Kongre kararlarnn doru olduunu ve Merkez Komitenin yalnzca bu kararlar doru bir ekilde uygulamadn dnyorlar. Bu da aka gsteriyor ki, uzlamaclar Muhalefetin izgisini anlamamakla kalmyor, ayn zamanda Kominternin dorudan rehberlii altnda Altnc Kongrede izilen politik izgiyi de anlamyorlar. Kendilerine ait hibir izgileri yoktur. (en Tu-ziu) * Oportnizme dnk tutumlar sz konusu olduu srece, Li Li-san ve onun gibiler, partinin, batan aa oportnist izginin yanllarn bir btn olarak kavramasna yardm etmek arzusunda deildirler. Oportnizm sulamasndan kendilerini kurtarabilecek bir tr kitle psikolojisi yaratmak amacyla, partili yoldalarnn tm dikkatini oportnizmin sembol olarak hizmet gren birka kiinin stnde younlatrmak iin partinin propaganda organlarn ve kendi otoritelerini kullanmay umuyorlar. Darbecilie ilikin propagandalar da ayndr, yoldalarn dikkatini iu-pai tarafndan temsil edilen darbecilik sembollerine ekmek ve bylelikle projektrleri kendi darbeciliklerinden uzaklatrmak. Hankow dneminde [Nisan-Temmuz 1927] iu-pai kyl blmndeki raporlarnda kyllerin arlklarn azarlam ve onlarn hareketine serserilerin faaliyetleri olarak atfta bulunmutu. Her dzeydeki parti kararghna Milliyeti hkmetin genel politikasn izleme emri vermiti. angadaki 21 Mays darbesinden sonra, Komintern temsilcisi M. N. Roy unlar syledi: Kuomintang Merkez Komitesi zaten kar-devrimcidir! Surat kpkrmz kesilen Li Li-san derhal sesini ykselterek protesto etti: Yolda Roy ne zaman byle konusa, in Komnist Partisine bir tabut gnderiyor! Zai Ho -sen Kuomintang birlikleri ile atmalardan kanlabilsin diye Hankow Ana Tefti Kolordusunu silahszlandrmaya alt. Sormak isterim, tm bunlar nasl bir bilinci, nasl bir teoriyi yanstmaktadr? Yang Yin ve Lo I-yan bana kiisel olarak unu sylediler: Li Li-san Kwantung Eyalet Komitesinden sorumluyken partideki btn yoldalardan ok daha darbeci idi. (en Tu-ziu)