Вы находитесь на странице: 1из 376

Maigaiila e o Meslie

Mi|nai| 8u|ga|ct
Tiaduo de Anlnio Iescada
COLLCO MIL IOLHAS


2
NDICE

PRIMEIRA PARTE
1. Nunca faIen con desconhecidos
2. Incio IiIalos
3. A selina piova
4. Ieiseguio
5. O que aconleceu na Ciiloedov
6. Lsquizofiienia, cono j se disse
7. O apailanenlo sinislio
8. DueIo enlie o piofessoi e o poela
9. As pailidas de Koioviev
1O. Nolcias de IaIla
11. Ivan dividido en dois
12. A nagia negia e a sua conpIela ieveIao
13. O apaiecinenlo do heii
14. Viva o gaIo!
15. O sonho de Nikanoi Ivanovilch
16. A execuo
17. Un dia agilado
18. Visilanles azaiados

5EGUNDA PARTE

19. Maigaiila
2O. O ciene de AzazeIIo
21. O voo
22. A Iuz das veIas
23. O giande laiIe de Sal
24. Reapaiio do Meslie
25. Cono o piocuiadoi lenlou saIvai }udas de Caiiolh
26. O enleiio
27. O fin do apailanenlo nneio 5O
28. As Ilinas avenluias de Koioviev e eheinol
29. Onde se decide o deslino do Meslie e de Maigaiila
3O. L lenpo! L lenpo!
31. Nos nonles de Voioliev
32. Ieido e iefgio eleino
LpIogo




3



























Qucn cs |u, afina|?
Scu par|c daquc|a fcra quc c|crnancn|c qucr c na| c c|crnancn|c
qucr c ocn.
GO|TH|, |aus|c


4
PRIMEIRA PARTE


Nunca fa!cm cnm dcscnnhccIdns

Ao pi do SoI de un dia de Iiinaveia invuIgainenle quenle,
apaieceian, no Iago do Ialiiaica, en Moscovo, dois cidados. Un deIes,
veslindo un falo cinzenlo de Veio, eia laixo, goido, caIvo. Tiazia na
no o seu iespeilveI chapeu de alas Iaigas e na caia len laileada
usava uns cuIos anoinaInenle giandes con aios pielos de lailaiuga. O
oulio, un joven de onlios Iaigos, caleIos aiiuivados e ievoIlos, con
un lone de xadiez puxado paia a nuca, veslia una canisa de cov-loy,
caIas liancas anaiioladas e sapaliIhas pielas.
O piineiio eia nen nais nen nenos que MikhaiI AIexandiovilch
eiIioz, piesidenle de una das naioies associaes Iileiiias de Moscovo,
conhecida peIa alievialuia MASSOLIT
1
, e ediloi de una voIunosa
ievisla Iileiiia. O seu conpanheiio eia o joven poela ivan NikoIaevilch
Ioniiov, que escievia sol o pseudnino de ezdonni
2
.
Chegados a sonlia das lIias, que apenas coneavan a veidejai,
os dois esciiloies avanaian de inedialo paia un quiosque nuIlicoi con
a laluIela: CLRVL}A L CUAS.
Sin, e pieciso assinaIai a piineiia coisa eslianha dessa hoiiveI
noile de Maio. No apenas junlo ao quiosque, nas en loda a aIaneda
paiaIeIa a Rua MIaia ionnaia, no se via una nica pessoa. A una hoia
en que paiecia que j no chegavan as foias nen paia iespiiai, quando
o SoI, depois de lei aliasado Moscovo, se escondeia no nevoeiio seco
aIguies paia I da Sadovaia, no havia ninguen delaixo das lIias,
ninguen senlado nos lancos. A aIaneda eslava deseila.
~ D-ne una gua Naizan ~ pediu eiIioz.
~ No h Naizan ~ iespondeu a nuIhei do quiosque, paiecendo
ofendida.
~ Ten ceiveja` ~ peigunlou ezdonni con voz iouca.
~ Ceiveja s liazen a noile ~ iespondeu a nuIhei.
~ Que len enlo` ~ quis salei eiIioz.
~ Suno de aIpeice, nas esl quenle ~ disse a nuIhei.

1
|i|cra|ura dc nassas. (N. dc T)
2
Aquc|c quc nac |cn casa. (N. dc T)

5
~ on, liaga, liaga, liaga!...
O suno de aIpeice pioduziu una alundanle espuna anaieIa e o
ai ficou inpiegnado de un cheiio a laileaiia. Depois de leleien, os
esciiloies coneaian Iogo aos soIuos. Iagaian e senlaian-se nun
lanco, voIlados paia o Iago e de coslas paia a ionnaia. L enlo ocoiieu
un segundo faclo eslianho, que envoIveu apenas eiIioz. Deixou
sulilanenle de soIuai, o coiao saIlou-Ihe e paiou poi un nonenlo,
paia Iogo voIlai a lalei, nas con una aguIha espelada. AIen disso,
eifIoz foi lonado de un nedo infundado, nas lo foile, que leve
vonlade de fugii do paique sen oIhai paia lis. OIhou ansiosanenle a
sua voIla, sen conpieendei o que o linha assuslado. LnpaIideceu,
enxugou a lesla con o Ieno, pensando: Que e que eu lenho` Islo nunca
ne aconleceu... o neu coiao no esl len... eslou exlenuado. TaIvez
seja aIluia de nandai ludo paia o Dialo e pailii paia KissIovodsk....
L, nesse nonenlo, o ai escaIdanle condensou-se a fienle deIe, e
desse ai foinou-se un cidado lianspaienle, de aspeclo nuilo eslianho.
Tiazia un lone de jquei na calea pequena, e veslia un casaquinho de
xadiez apeilado, lanlen aeieo... Lia un cidado con ceica de dois
nelios de aIluia, nas eslieilo de onlios, inciiveInenle nagio, e, nole-se,
o seu ioslo linha una expiesso de escinio.
A vida de eiIioz senpie decoiieia de laI nodo que no o
piepaiaia paia fennenos exliaoidiniios. LnpaIidecendo ainda nais,
aiiegaIou os oIhos e pensou, peiluilado: Islo no pode sei!....
Mas, infeIiznenle, podia sei e eia. O IongiIneo cidado, senpie
lianspaienle, osciIava a fienle deIe, paia a esqueida e paia a diieila.
O leiioi apodeiou-se de laI nodo de eiIioz que eIe fechou os
oIhos. L quando os aliiu, viu que ludo leininaia, a figuia dissoIveia-se,
o axadiezado desapaieceia e, ao nesno lenpo, desapaieceu a aguIha
ionla que Ihe feiiava o coiao.
~ Iu, dialo! ~ excIanou o ediloi. ~ Sales, Ivan, ia lendo agoia
un alaque poi causa do caIoi! Tive nesno una especie de aIucinao.
Tenlou iii, nas a ansiedade ainda Ihe paiiava nos oIhos e as nos
lienian-Ihe. Mas acaInou-se giaduaInenle, alanou-se con o Ieno e,
dizendo con laslanle vivacidade: Oia... pois..., conlinuou a conveisa
inleiionpida peIo suno de aIpeice.
Lssa conveisa, cono depois se soule, eia solie }esus Ciislo. O
ediloi linha enconendado ao poela un Iongo poena anli-ieIigioso paia o
pixino nneio da ievisla. Ivan NikoIaevilch linha conposlo o poena, e
ale con nuila iapidez, nas infeIiznenle o ediloi no linha ficado nada
salisfeilo con eIe. ezdonni pinlaia a piincipaI peisonagen do seu

6
poena, ou seja, }esus, con coies nuilo sonliias, e, no enlanlo, na
opinio do iedacloi, eia pieciso iescievei lodo o poena. L agoia o
iedacloi fazia ao poela una especie de confeincia solie }esus, a fin de
sulIinhai o eiio fundanenlaI do poela.
Lia difciI dizei o que e que piecisanenle liaia o poela: se o
podei inaginalivo do seu laIenlo ou o conpIelo desconhecinenlo do
assunlo solie o quaI escievia. Mas o }esus que eIe ielialaia eia, diganos,
cono que una peisonagen viva, enloia no nuilo aliaenle. L eiIioz
queiia piovai ao poela que o nais inpoilanle no eia cono linha sido
}esus, nau ou lon, nas que esse }esus, cono indivduo, nunca exisliia e
que lodas as hisliias solie eIe eian puia inveno, o nais vuIgai dos
nilos.
Devenos assinaIai que o iedacloi eia un honen de nuilas
Ieiluias e cilava haliIidosanenle no seu discuiso os hisloiiadoies anligos,
poi exenpIo o ceIelie IiIon de AIexandiia, o liiIhanle eiudilo IIvio
}osefo, que nunca disseian nen una paIavia aceica da exislncia de
}esus. Mosliando una sIida eiudio, MikhaiI AIexandiovilch infoinou
o poela, enlie oulias coisas, de que a passagen do Livio Quinze, no
CapluIo 44 dos fanosos Anais de Tcilo, onde se faIa de }esus, no e
nais que una inleipoIao posleiioi e faIsa.
O poela, paia quen ludo aquiIo que o iedacloi dizia eia
novidade, esculava alenlanenle MikhaiI AIexandiovilch, fixando neIe os
seus oIhos veides, vivos e desenvoIlos, e s de vez en quando soIuava,
anaIdioando en voz laixa o iefiesco de aIpeice.
~ No h una nica ieIigio oiienlaI ~ dizia eiIioz ~ en que,
cono iegia, una viigen inacuIada no d a Iuz un deus. L os ciislos,
sen invenlaien nada de novo, ciiaian do nesno nodo o seu }esus, o
quaI de faclo nunca exisliu. L e islo que deve sei piincipaInenle
ieaIado...
A foile voz de lenoi de eiIioz ecoava na aIaneda deseila, e, a
nedida que MikhaiI AIexandiovilch peneliava en Ialiiinlos onde s un
honen nuilo cuIlo se pode avenluiai sen coiiei o iisco de queliai a
face, o poela apiendia cada vez nais coisas inleiessanles e leis solie o
Osiis egpcio, o deus lenfazejo, fiIho do Ceu e da Teiia, solie o deus
fencio Tanuz, solie Maiduque, e ale solie o nenos conhecido e leiiveI
deus HuilziIopochlIi, oulioia piofundanenle veneiado peIos aslecas no
Mexico.
L no pieciso nonenlo en que MikhaiI AIexandiovilch conlava ao
poela cono os aslecas noIdavan en nassa de po a figuia de
HuilziIopochlIi, apaieceu na aIaneda o piineiio lianseunle.

7
Iosleiioinenle, quando, paia faIai veidade, eia j denasiado
laide, viias insliluies apiesenlaian ieIaliios con a desciio desse
honen. A conpaiao enlie esses ieIaliios no pode deixai de causai
eslupefaco. Assin, no piineiio diz-se que eIe eia de laixa eslaluia,
linha denles de ouio e coxeava da peina diieila. No segundo, esse
honen eia de eslaluia enoine, linha coioas de pIalina e coxeava da
peina esqueida. O leiceiio ieIaliio infoina Iaconicanenle que o honen
no linha quaisquei sinais pailicuIaies.
Devenos ieconhecei que nenhun desses ieIaliios len quaIquei
uliIidade.
Anles de nais, o honen desciilo no coxeava de nenhuna das
peinas e no eia de eslaluia laixa nen denasiado aIla, nas
sinpIesnenle aIlo. Quanlo aos denles, do Iado esqueido linha coioas de
pIalina e de ouio no Iado diieilo. Veslia un falo caio cinzenlo, e usava
sapalos esliangeiios da nesna coi. O lone cinzenlo caa-Ihe
ousadanenle solie a oieIha e delaixo do liao liazia una lengaIa con
caslo pielo en foina de calea de co-dgua. Apaienlava lei pouco
nais de quaienla anos, Tinha a loca un pouco loicida e eslava nuilo
len laileado. Lia noieno. O oIho diieilo eia negio e o esqueido, no se
sale poiqu, eia veide. As solianceIhas eian negias, nas una nais aIla
que a oulia. Ln suna, un esliangeiio.
Ao passai junlo do lanco onde eslavan senlados o ediloi e o
poela, o esliangeiio oIhou-os de sosIaio, paiou e, sulilanenle, senlou-se
no lanco pixino, a dois passos dos anigos.
AIeno, pensou eiIioz. IngIs, pensou ezdonni. L de
Iuvas, con esle caIoi.
O esliangeiio peicoiieu con o oIhai os aIlos edifcios que
foinavan un quadiado en voIla do Iago, e eia evidenle que via aqueIe
Iugai peIa piineiia vez e que eIe Ihe inleiessava.
Deleve o oIhai nos andaies supeiioies cujos vidios iefIeclian
ofuscanlenenle o soI fiagnenlado que alandonava MikhaiI
AIexandiovilch paia senpie, depois laixou-o paia onde as vidiaas
coneavan a escuiecei con a noile, soiiiu con ai supeiioi, seniceiiou
os oIhos, coIocou as nos solie o caslo da lengaIa e apoiou o queixo nas
nos.
~ Tu, Ivan ~ disse eiIioz ~, descievesle nuilo len e en lon
saliico, poi exenpIo, o nascinenlo de }esus, fiIho de Deus, nas a queslo
esl en que anles de }esus nasceu loda una seiie de fiIhos de deuses
cono, poi exenpIo, o lis figio. Ln suna, nenhun deIes nasceu e
nenhun deIes exisliu, incIuindo o pipiio }esus. L e pieciso que lu, en

8
vez do nascinenlo ou, diganos, da chegada dos Reis Magos, descievas os
loalos alsuidos solie esse nascinenlo... Oia do leu ieIalo iesuIla que eIe
ieaInenle nasceu!...
Lnlo ezdonni fez una lenlaliva paia acalai con os soIuos,
suslendo a iespiiao, o que o fez soIuai nais doIoiosanenle e nais
aIlo, e, nesse nesno inslanle, eiIioz inleiionpeu o seu discuiso, poique
de slilo o esliangeiio Ievanlou-se e encaninhou-se paia os esciiloies.
Lsles oIhaian-no alnilos.
~ DescuIpen, poi favoi ~ disse o honen, con solaque
esliangeiio nas sen defoinai as paIavias ~, se, no vos conhecendo,
lono a Iileidade... nas o lena da vossa eiudila conveisa e lo
inleiessanle que...
Tiiou poIidanenle o lone, e os dois anigos no liveian oulio
ienedio seno Ievanlaien-se e cunpiinenl-Io.
No, deve sei fiancs..., pensou eiIioz. IoIaco`..., pensou
ezdonni. Deve-se aciescenlai que desde as piineiias paIavias o
esliangeiio suscilou no poela una inpiesso de iepuIsa, enquanlo
eiIioz goslou deIe, ou anles, no e que lenha goslado deIe, nas... cono
dizei... despeilou-Ihe inleiesse, diganos.
~ Ieinilen que ne senle` ~ pediu con poIidez o esliangeiio, e,
invoIunlaiianenle, os anigos afaslaian-se, o esliangeiio senlou-se enlie
eIes e enliou de inedialo na conveisa. ~ Se len ouvi, o senhoi dizia que
}esus nunca exisliu` ~ peigunlou o esliangeiio, voIlando paia eiIioz o
seu oIho esqueido, veide.
~ Sin, ouviu len ~ iespondeu coilesnenle eiIioz. ~ Ioi
piecisanenle isso que eu disse.
~ AIi, que inleiessanle ~ excIanou o esliangeiio. Mas que
dialo quei eIe`, pensou ezdonni, fianzindo as solianceIhas.
~ L o senhoi concoidou con o seu inleiIoculoi` ~ inquiiiu o
desconhecido, voIlando-se paia a diieila, paia ezdonni.
~ Cen poi cenlo! ~ confiinou esle, que goslava de expiesses
ieluscadas e aIegiicas.
~ AdniiveI! ~ excIanou o inleiIoculoi e, Ianando oIhadeIas
fuilivas e laixando ainda nais a voz, disse: ~ DescuIpen-ne a
inpeilinncia, nas, ao que peiceli, os senhoies, paia aIen do nais,
lanlen no aciedilan en Deus` ~ Teve un oIhai de espanlo e
aciescenlou: ~ }uio que no digo a ninguen.

9
~ L veidade, no aciedila-nos en Deus ~ iespondeu eiIioz,
soiiindo Ievenenle do ieceio do luiisla esliangeiio ~, nas podenos
faIai disso con loda a Iileidade.
O esliangeiio iecoslou-se no lanco e peigunlou, nuna voz neio
esganiada de cuiiosidade:
~ Os senhoies so aleus`
~ Sin, sonos aleus ~ iespondeu eiIioz, e ezdonni pensou
iiiilado: Lsl giudado, esle palo esliangeiio!.
~ Oh, que coisa fascinanle! ~ excIanou o alnilo esliangeiio, e
viiava a calea oIhando oia paia un, oia paia oulio dos Iileialos.
~ No nosso pas, o alesno no suipieende ninguen ~ disse
eiIioz dipIonalicanenle. ~ A naioiia da nossa popuIao deixou,
conscienlenenle e h nuilo lenpo, de aciedilai en hisliias solie Deus.
Lnlo o esliangeiio saiu-se con esla: ps-se de pe e apeilou a no
do assonliado ediloi, enquanlo dizia eslas paIavias:
~ Ieinila que Ihe agiadea de lodo o coiao!
~ Ioique e que Ihe agiadece` ~ inleiiogou ezdonni
peslanejando. ~ Ioi una infoinao nuilo inpoilanle que, paia nin,
cono viajanle, e nuilo inleiessanle ~ expIicou o esliangeiio excnliico,
eiguendo un dedo significalivanenle.
IeIos vislos, a inpoilanle infoinao pioduziia de faclo una
foile inpiesso no viajanle, poique eIe ieIanceou os oIhos assuslados
peIos edifcios, cono se ieceasse vei un aleu en cada janeIa.
No, no e ingIs..., pensou eiIioz, enquanlo ezdonni
pensava: Inleiessanle, onde lei eIe apiendido a faIai assin iusso!, e de
novo fianziu as solianceIhas.
~ Mas peinila que Ihe peigunle ~ loinou o visilanle esliangeiio
depois de iefIeclii ansiosanenle. ~ L as piovas da exislncia de Deus, as
quais, cono se sale, so exaclanenle cinco`
~ InfeIiznenle! ~ iespondeu eiIioz con pesai ~, nenhuna
dessas piovas vaIe nada, e a hunanidade j as nandou h nuilo paia o
aiquivo. Iois h-de concoidai que no donnio da iazo no pode havei
nenhuna piova da exislncia de Deus.
~ iavo! ~ excIanou o esliangeiio. ~ iavo! O senhoi iepele
inleiioinenle o pensanenlo do veIho iiiequielo InnanueI solie esse
assunlo. L coisa cuiiosa: eIe denoIiu conpIelanenle as cinco piovas, e
depois, cono que lioando de si nesno, consliuiu a sua pipiia sexla
piova!

1O
~ A piova de Kanl ~ iiposlou o cuIlo ediloi con un Ieve soiiiso
~ lanlen no e convincenle. L no eia en vo que SchiIIei dizia que as
consideiaes de Kanl solie esla queslo s poden salisfazei os esciavos,
e Sliauss Iinilou-se a iii dessa piova.
Lnquanlo faIava, eiIioz ia pensando: Mas afinaI, quen sei eIe`
L poique e que faIa lo len iusso`.
~ Lsse laI Kanl, havia que agaii-Io e nand-Io paia SoIovki, poi
essas piovas! ~ Ianou inespeiadanenle Ivan NikoIaevilch.
~ Ivan! ~ nuinuiou eiIioz, enlaiaado. Mas a pioposla de
enviai Kanl paia SoIovki no s no inpiessionou o esliangeiio cono o
deixou encanlado.
~ Lxaclanenle, exaclanenle! ~ excIanou eIe e o seu oIho
esqueido, veide, voIlado paia eiIioz, cinliIou. ~ L e que e o Iugai deIe!
Iois na aIluia eu disse-Ihe, ao pequeno-aInoo: DescuIpe, piofessoi,
nas o senhoi invenlou una coisa que no faz senlido! L laIvez
inleIigenle, nas denasiado inconpieensveI. Vo fazei lioa de si.
eiIioz aiiegaIou os oIhos. Ao pequeno-aInoo`... A Kanl`... Que
esl eIe paia aIi a invenlai`, pensou.
~ Mas ~ piosseguiu o esliangeiio sen se peiluilai con o
assonlio de eiIioz e voIlando-se paia o poela ~ envi-Io paia SoIovki e
inpossveI, peIa sinpIes iazo de que h nais de cen anos que eIe ieside
en Iugaies consideiaveInenle nais afaslados que SoIovki, e asseguio-
Ihes que no h naneiia de lii-Io de I!
L pena! ~ iespondeu o poela, queziIenlo. Tanlen lenho pena! ~
concoidou o desconhecido, de oIho a Iuzii, e conlinuou: ~ Mas h una
queslo que ne pieocupa: se Deus no exisle, quen e enlo, peigunlo eu,
que goveina a vida dos honens e loda a oiden na Teiia`
~ Coveina-a o pipiio honen ~ apiessou-se ezdonni a
iespondei, iiiilado, a esla peigunla, ieconhea-se, no nuilo cIaia.
~ DescuIpe ~ disse deIicadanenle o desconhecido ~, nas paia
goveinai e pieciso, quei se queiia quei no, lei un pIano pieciso peIo
nenos paia un peiodo iazoveI. Ieinila-ne poilanlo que Ihe peigunle
cono pode o honen goveinai, se eIe no s e incapaz de eslaleIecei un
quaIquei pIano ao nenos paia un peiodo iidicuIanenle lieve, diganos
de niI anos, cono nen sequei e capaz de gaianlii o seu pipiio dia de
ananh` L na veidade aqui o desconhecido voIlou-se paia eiIioz ~
inagine que o senhoi, poi exenpIo, conea a goveinai, a nandai nos
oulios e en si nesno, conea, diganos, a lonai-Ihe o goslo, e de iepenle
apaiece-Ihe... hun, hun... un saicona nun puIno... ~ aqui o
esliangeiio iiu suavenenle, cono se a ideia do saicona no puIno Ihe

11
causasse piazei. ~ Sin, un saicona ~ iepeliu a sonoia paIavia
seniceiiando os oIhos, cono un galo ~, e I se vai o seu goveino! No
nais Ihe inleiessa o deslino de ninguen, aIen do seu pipiio. Os
faniIiaies conean a nenlii-Ihe, o senhoi, piessenlindo que aIguna
coisa esl naI, iecoiie aos cienlislas nedicos, depois aos chaiIales e aos
cailonanles. Tanlo uns cono os oulios so lolaInenle inleis, cono o
senhoi len conpieende. L ludo isso acala en liagedia: aqueIe que ainda
h pouco supunha que goveinava aIguna coisa, v-se de iepenle
eslendido e inveI nuna caixa de nadeiia, e aqueIes que o iodeian,
conpieendendo que eIe j no seive paia nada, queinan-no nun foino.
L pode aconlecei ainda pioi: un honen acala de se piepaiai paia pailii
paia KissIovodsk ~ o esliangeiio oIhou eiIioz, seniceiiando os oIhos,
una coisa insignificanle, ao que paiece, nas nesno isso no o consegue
Ievai a calo, poique, poi una iazo desconhecida, eIe escoiiega e fica
delaixo de un caiio eIecliico! Vai-ne dizei que eIe se goveinou assin a
si pipiio` No sei nais coiieclo pensai que aIguen, inleiianenle
difeienle, deu conla deIe` ~ L o desconhecido desalou a iii, nun iiso
eslianho.
eiIioz esculava con giande aleno a desagiadveI hisliia do
saicona e do caiio eIecliico, e ceilos pensanenlos inquielanles
coneaian a aloinenl-Io. LIe no e esliangeiio! No e esliangeiio!,
pensava. L un sujeilo nuilo eslianho... nas vejanos, quen sei eIe`
~ Quei funai, ao que paiece> ~ peigunlou de slilo o
esliangeiio a ezdonni. ~ Que naica piefeie`
~ No ne diga que len diveisas naicas` ~ peigunlou
sonliianenle o poela, a quen se linhan acalado os cigaiios.
~ Que naica piefeie` ~ iepeliu o desconhecido.
~ en, Nossa Maica ~ iespondeu ezdonni iancoiosanenle.
O eslianho liiou de inedialo do loIso una cigaiieiia e ofeieceu-a
a ezdonni.
~ Nossa Maica.
O ediloi e o poela ficaian inpiessionados, no lanlo con o faclo
de enconliaien na cigaiieiia piecisanenle cigaiios Nossa Maica, nas
con a pipiia cigaiieiia. Lia enoine, en ouio de Iei, e, ao aliii-se, un
pequeno liinguIo de diananles Ianou cinliIaes azuis e liancas.
Aqui, os dois Iileialos liveian pensanenlos difeienles. eiIioz:
No, eIe e esliangeiio!. L ezdonni: O Dialo que o caiiegue! Hen`.
O poela e o dono da cigaiieiia acendeian os cigaiios, enquanlo
eiIioz, que no funava, iecusou.

12
Devo ieloiquii-Ihe do seguinle nodo, decidiu eiIioz. Sin, o
honen e noilaI. Ninguen discule isso. Mas a queslo e que...
Mas anles que livesse lenpo de piofeiii eslas paIavias, o
esliangeiio coneou:
~ Sin, o honen e noilaI, nas isso ainda seiia apenas neia
desgiaa. O naI e que eIe poi vezes e sulilanenle noilaI, a e que esl o
lusIis! L de un nodo geiaI, no pode dizei o que ii fazei hoje a noile.
Que naneiia alsuida de pi a queslo..., pensou eiIioz, e
ieloiquiu:
~ on, isso e j un exageio. Lu j sei nais ou nenos o que faiei
esla noile. L cIaio que se na ionnaia ne caii un lijoIo na calea...
~ Un lijoIo ~ inleiionpeu giavenenle o desconhecido nunca
cai sen nais nen nenos na calea de ninguen. L a si, as~ seguio-Ihe
que en caso nenhun o aneaa esse peiigo. O senhoi noiiei de oulia
noile.
~ TaIvez o senhoi saila de quaI, piecisanenle` ~ peigunlou
eiIioz con una iionia naluiaI, deixando-se aiiaslai paia una conveisa
veidadeiianenle alsuida. ~ No queiei dizei-ne`
~ De lon giado ~ iespondeu o desconhecido. Mediu eiIioz
con o oIhai, cono se fosse fazei-Ihe un falo, e nuinuiou poi enlie
denles quaIquei coisa cono: Un, dois... Meiciio na segunda casa... A
Lua desapaieceu... seis... desgiaa... noile... sele.... L disse aIegienenle,
en voz aIla: ~ A si coilan-Ihe a calea!
ezdonni aiiegaIou, fuiioso, os oIhos paia o esliangeiio alievido,
e eiIioz peigunlou, soiiindo de ieves:
~ L quen o fai piecisanenle` Ininigos` Inleivencionislas`
~ No ~ iespondeu o inleiIoculoi ~, una iussa, nenlio do
KoinsonoI
3
.
~ Hun... ~ iesnungou eiIioz iiiilado con o giacejo do
desconhecido. ~ DescuIpe, nas isso e pouco piovveI.
~ Ieo descuIpa ~ iespondeu o esliangeiio ~, nas e assin
nesno. Ah, queiia peigunlai-Ihe o que vai fazei hoje a noile, se
isso no e segiedo`
~ No h segiedo. Agoia vou paia casa, na Sadovaia, e depois, as
dez hoias da noile, havei una ieunio no MASSOLIT, a quaI piesidiiei.

3
Dcsignaac aorctiada da jutcn|udc Ccnunis|a. (N. dc T)

13
~ No, isso e conpIelanenle inpossveI ~ iepIicou con fiineza
o esliangeiio.
~ L poiqu`
~ Ioique ~ iespondeu o esliangeiio e, con os oIhos
seniceiiados oIhou o ceu, onde, piessenlindo o aiiefecinenlo nocluino,
voavan pssaios negios ~ Annuchka j conpiou o Ieo de giiassoI, e
no s o conpiou cono o deiianou. Ioilanlo, no havei ieunio.
Nesle nonenlo, cono e inleiianenle conpieensveI, fez-se
siIncio sol as lIias.
~ DescuIpe ~ disse eiIioz depois de una pausa, oIhando o
esliangeiio que disseia laI dispaiale ~, a que piopsilo ven aqui o Ieo
de giiassoI... e quen e essa Annuchka`
~ O Ieo de giiassoI no len nada a vei con coisa nenhuna disse
de slilo ezdonni, cIaianenle decidido a decIaiai gueiia ao
inleiIoculoi inpoiluno. ~ O cidado nunca esleve nun hospilaI paia
doenles nenlais`
~ Ivan!... ~ excIanou MikhaiI AIexandiovilch en voz laixa. Mas
o esliangeiio no se nosliou nada ofendido e soIlou una gaigaIhada
aIegie.
~ Lslive, eslive, e nais de una vez! ~ excIanou eIe, iindo, nas
sen desviai do poela os seus oIhos que no iian. ~ Onde e que eu no
eslive j! S e pena que nunca lenha lido lenpo paia peigunlai ao
piofessoi o que e a esquizofienia. Assin lei o senhoi que Ihe peigunlai,
Ivan NikoIaevilch!
~ Cono e que sale o neu none`
~ Oia, Ivan NikoIaevilch, quen e que no o conhece`
O esliangeiio liiou do loIso a Cazela Lileiiia do dia anleiioi, e
Ivan NikoIaevilch viu Iogo na piineiia pgina a sua caia e poi laixo deIa
os seus pipiios veisos. Mas esla piova da sua gIiia e popuIaiidade, que
ainda no dia anleiioi o aIegiaia, no dava agoia quaIquei aIegiia ao
poela.
~ DescuIpe ~ disse eIe, de senlIanle caiiegado ~, pode espeiai
un nonenlo` Queio dizei unas paIavias ao neu anigo.
~ Oh, con lodo o goslo! ~ excIanou o desconhecido. Lsl-se lo
len aqui, delaixo das lIias, e eu poi acaso no lenho piessa.
~ Ouve, Micha ~ nuinuiou o poela, puxando eiIioz de Iado.
~ LIe no e nenhun luiisla, nas un espio. L un enigiado iusso que se

14
inlioduziu no nosso pas. Ieigunla-Ihe peIos docunenlos, anles que eIe
se escape...
~ Tu achas` ~ sussuiiou eiIioz, aIainado, enquanlo pensava
paia si nesno: LIe len iazo!.
~ Aciedila ~ disse-Ihe o poela ao ouvido. ~ Iinge-se paivo, a
vei se consegue ollei infoinaes. Ouves cono eIe faIa iusso.
O poela faIava e espieilava, a vei se o desconhecido no fugia.
Vanos, vanos del-Io, anles que se escape...
L o poela puxou eiIioz peIo liao ale ao lanco.
O eslianho no eslava senlado nas de pe junlo ao lanco e linha
nas nos un Iiviinho de capa cinzenlo-escuia, un soliesciilo giosso de
lon papeI e un cailo-de-visila.
~ DescuIpen-ne, poique no caIoi da nossa discusso ne esqueci
de ne apiesenlai. Aqui esl o neu cailo, o passapoile e un convile paia
ne desIocai a Moscovo paia consuIlas ~ disse o desconhecido
aIegienenle, Ianando un oIhai penelianle aos dois esciiloies.
Lsles ficaian confusos. Ouviu ludo, o naIdilo..., pensou
eiIioz, e con un geslo coils indicou que no havia necessidade de
nosliai os docunenlos. Lnquanlo o esliangeiio os apiesenlava ao ediloi,
o poela conseguiu vei no cailo a paIavia piofessoi inpiessa en Ielias
esliangeiias e a piineiia Ielia do none, un W.
~ Muilo piazei ~ laIluciou enlielanlo o ediloi, confuso, e o
esliangeiio neleu os docunenlos no loIso.
As ieIaes foian assin ieslaleIecidas, e os lis voIlaian a
senlai-se.
~ O senhoi foi convidado a vii ao nosso pas cono consuIloi,
piofessoi` ~ peigunlou eiIioz.
~ Sin, cono consuIloi.
~ O senhoi e aIeno` ~ quis salei ezdonni.
~ Lu`... ~ peigunlou poi sua vez o piofessoi que de iepenle
ficou pensalivo. ~ Sin, laIvez aIeno ~ iespondeu eIe.
~ IaIa nuilo len iusso ~ olseivou ezdonni.
~ Oh, sou poIigIola, faIo nuilas Inguas ~ iespondeu o
piofessoi.
~ L quaI e a sua especiaIidade` ~ peigunlou eiIioz.
~ Sou especiaIisla en nagia negia. Oia lona!..., expIodiu na
calea de MikhaiI AIexandiovilch.

15
~ L... e foi nessa quaIidade que o convidaian` ~ gaguejou eIe.
~ Sin, nessa quaIidade ~ confiinou o piofessoi, e expIicou:
Ioian enconliados aqui, na lilIioleca eslalaI, nanusciilos aulnlicos do
necionanle Heileil dAuiiIIac, do secuIo dez. L e pieciso que eu os
decifie. Sou o nico especiaIisla en lodo o nundo.
~ Aah! L hisloiiadoi` ~ peigunlou eiIioz, iespeilosanenle e
con giande aIvio.
~ Sou hisloiiadoi ~ confiinou o cienlisla e aciescenlou a
despiopsilo: ~ Lsla noile havei un inleiessanle aconlecinenlo no Iago
do Ialiiaica!
L de novo o ediloi e o poela se espanlaian inenso, enquanlo o
piofessoi Ihes fez sinaI paia que se apioxinassen e, quando se
incIinaian paia eIe, nuinuiou:
~ Tenhan en conla que }esus exisliu.
~ Sale, piofessoi ~ disse eiIioz, con un soiiiso foiado
iespeilanos a sua vasla eiudio, nas quanlo a esse assunlo lenos un
ponlo de visla difeienle.
~ No so necessiios quaisquei ponlos de visla! ~ iespondeu o
eslianho piofessoi. ~ LIe exisliu sinpIesnenle, nais nada.
~ Mas e necessiia una piova quaIquei... ~ coneou eiIioz.
~ Tanlen no so piecisas piovas ~ iespondeu o piofessoi, e
coneou a faIai en voz laixa, peidendo inespeiadanenle o solaque: ~ L
ludo nuilo sinpIes: no decino quailo dia do ns piinaveiiI de Niss, de
nanh cedo, Incio IiIalos, piocuiadoi da }udeia, envoIlo nuna capa
lianca...


PncIn PI!atns

No decino quailo dia do ns piinaveiiI de Niss, de nanh
cedo, Incio IiIalos, piocuiadoi da }udeia, envoIlo nuna capa lianca
deliuada a veineIho-sangue, saiu, no seu passo aiiaslado de cavaIeiio,
paia a coIunala coleila enlie as duas aIas do paIcio de Heiodes, o
Ciande.
A coisa que o piocuiadoi nais deleslava no nundo eia o cheiio
da essncia de iosas, e ludo agoia Ihe pienunciava un dia nau, pois que
esse cheiio coneou a peisegui-Io desde o ananhecei. Iaiecia-Ihe que os

16
cipiesles e as paIneiias do jaidin exaIavan un cheiio a iosas, que a
naIdila lafoiada das iosas se nisluiava con o cheiio do couio e do suoi
da escoIla. Dos anexos nas liaseiias do paIcio, onde eslava aloIelada a
piineiia cooile da Decina Segunda Legio ReInpago, que vieia paia
}eiusaIen con o piocuiadoi, eiguia-se un Ieve funo que chegava ale a
coIunala poi solie o leiiao supeiioi do jaidin. L a esse funo Ievenenle
acie, que nosliava que os cozinheiios das cenliias coneavan a
piepaiai o aInoo, junlava-se lanlen o nesno peifune oIeoso de iosa.
Oh, deuses, deuses, poique ne casligais` Sin, no h dvida!
eIa, e eIa oulia vez, essa invencveI e leiiveI heniciania, que causa doies
en nelade da calea. Conlia eIa no h ienedio, nenhuna saIvao.
Vou expeiinenlai no novei a calea.
No cho de nosaico junlo a fonle eslava j piepaiada una
poIliona, e o piocuiadoi, sen oIhai paia ninguen, senlou-se e eslendeu a
no paia o Iado.
O secieliio coIocou iespeilosanenle nessa no una foIha de
peiganinho. Incapaz de conlei un esgai de doi, o piocuiadoi peicoiieu,
apiessado, o lexlo peIo canlo do oIho, devoIveu o peiganinho ao
secieliio, e peigunlou con dificuIdade:
O acusado e da CaIiIeia` Lnviaian o caso ao leliaica`
~ Sin, piocuiadoi ~ iespondeu o secieliio.
~ L eIe`
~ Recusou-se a iesoIvei o caso e enviou-le a senlena de noile do
Sinediio paia confiinao ~ expIicou o secieliio.
O piocuiadoi conliaiu a face e disse caInanenle:
~ Tiagan o acusado. Inedialanenle, dois Iegioniios
conduziian do palanai do jaidin paia o laIco un honen dos seus
vinle e sele anos e coIocaian-no dianle da poIliona do piocuiadoi. O
honen veslia una lnica azuI-cIaia, veIha e iola. Tinha a calea coleila
con una faixa lianca, e una liia de couio a voIla da lesla. Tiazia as
nos aladas alis das coslas. Sol o oIho esqueido linha una giande
ndoa negia, e ao canlo da loca una escoiiao e una ciosla de sangue.
O pieso oIhou o piocuiadoi con ansiosa cuiiosidade.
Lsle ficou en siIncio poi aIgun lenpo, depois peigunlou en voz
laixa, en aianaico:
~ Iosle enlo lu que incilasle o povo a desliuii o TenpIo de
}eiusaIen`

17
O piocuiadoi eslava cono que peliificado, e s os seus Ilios se
novian enquanlo faIava. Lslava cono que peliificado poique ieceava
novei a calea, que Ihe doa alioznenle.
O honen con as nos aladas chegou-se un pouco paia a fienle e
coneou a faIai:
~ on honen! Aciedila-ne... Mas o piocuiadoi, conlinuando
inveI e sen eIevai a voz, inleiionpeu-o de inedialo:
~ L a nin que chanas lon honen` Lsls enganado. Ln
}eiusaIen loda a genle nuinuia a neu iespeilo que sou un nonslio
ciueI, e isso e inleiianenle veidade. ~ L aciescenlou no nesno lon
nonlono: ~ Manden c o cenluiio Mala-Ralos.
A lodos paieceu que o laIco ficou nais sonliio quando o
cenluiio Maico, conandanle da Iiineiia Ceiinnia, aIcunhado
de Mala-Ralos, se apiesenlou dianle do piocuiadoi.
Mala-Ralos eia una calea nais aIlo que o nais aIlo dos soIdados
da Iegio e eia lo Iaigo de onlios que encoliiu poi conpIelo o SoI,
ainda laixo.
O piocuiadoi faIou con o cenluiio en Ialin:
~ O ciininoso chana-ne lon honen. Leva-o daqui poi un
inslanle e expIica-Ihe cono deve faIai conigo. Mas no o nuliIes.
L lodos, con excepo do piocuiadoi, que se nanlinha inveI,
seguiian Maico Mala-Ralos con o oIhai, enquanlo esle fazia un geslo
con a no ao piisioneiio, indicando-Ihe que devia segui-Io.
Mala-Ralos aliaa geiaInenle as alenes onde quei que
apaiecesse poi causa da sua aIluia, e aqueIes que o vian peIa piineiia
vez seguian-no con o oIhai lanlen poique o ioslo do cenluiio eslava
nuliIado: en lenpos havian-Ihe pailido o naiiz con un goIpe de naa
geinnica.
As pesadas lolas de Maico iessoavan nos nosaicos, o honen
nanielado seguiu alis deIe sen iudo, e fez-se conpIelo siIncio na
coIunala. Ouvia-se o aiiuIhai dos ponlos no jaidin, junlo ao laIco, e a
nsica conpIicada nas agiadveI da gua na fonle.
O piocuiadoi linha vonlade de se Ievanlai, nelei a lnpoia
delaixo do fio de gua e assin ficai, inveI. Mas salia que nesno isso
no o ajudaiia.
Conduzindo o pieso da coIunala paia o jaidin, Mala-Ralos liiou
un azoiiague das nos de un Iegioniio que se enconliava junlo a una
esllua de lionze e, laIanando Ievenenle o liao, chicoleou o pieso nas

18
coslas. O novinenlo do cenluiio foi descuidado e Ieve, nas o delido
alaleu-se inslanlaneanenle no cho, cono se Ihe livessen coilado as
peinas, sufocou, o seu ioslo enpaIideceu e os oIhos ficaian sen
expiesso.
Maico, con a no esqueida, eigueu faciInenle no ai o honen
cado, cono se fosse un saco vazio, p-Io de pe e disse en voz fanhosa,
pionunciando naI as paIavias aianaicas:
~ O piocuiadoi ionano deve sei lialado poi Hegenon. No
digas oulias paIavias. Iica en senlido. Ieicelesle, ou queies apanhai
nais`
O delido vaciIou, nas doninou-se. VoIlaian-Ihe as coies, lonou
fIego e iespondeu en voz iouca:
~ Ieiceli. No ne lalas.
Da a nonenlos eslava de novo dianle do piocuiadoi. Ressoou a
voz inexpiessiva, enfeinia:
~ None`
~ O neu` ~ peigunlou apiessadanenle o pieso, piocuiando
con lodo o seu sei iespondei con cIaieza e no piovocai nais iia.
O piocuiadoi disse en voz laixa:
~ O neu sei-o eu. No le faas nais eslpido do que es. O leu.
~ Ieshua ~ iespondeu piecipiladanenle o delido.
~ Tens apeIido`
~ Ha-Nozii.
~ De onde es`
~ Da cidade de CanaIa ~ iespondeu o delido, indicando con a
calea que aIguies, I paia Ionge, paia a sua diieila, no Noile, havia una
cidade chanada CanaIa.
~ De que fanIia es`
~ No sei ao ceilo ~ iespondeu o delido apiessadanenle. ~
Disseian-ne que o neu pai eia siio...
~ Onde vives peinanenlenenle`
~ No lenho noiada peinanenle ~ disse o pieso, lnido. ~
Ando de cidade en cidade.
~ Isso pode-se dizei nais depiessa nuna s paIavia: vagalundo
~ disse o piocuiadoi, que peigunlou: ~ Tens paienles`

19
~ Nenhun. Sou sozinho no nundo.
~ Sales Iei`
~ Sei.
~ Sales aIguna Ingua aIen do aianaico`
~ Sei. Ciego. ~ A pIpelia inchada eigueu-se un pouco, un
oIho coleilo peIa nevoa da doi fixou-se no piisioneiio. O oulio oIho
conlinuou fechado.
IiIalos disse en giego:
~ Queiias enlo desliuii o TenpIo e incilasle o povo a faz-Io` ~
De novo o piisioneiio se aninou, os seus oIhos peideian a expiesso de
nedo e iespondeu lanlen en giego:
~ Lu, lon... ~ aqui o leiioi liiIhou nos oIhos do pieso, poi
aquiIo que esleve quase a dizei ~ eu, Hegenon, nunca na vida lencionei
desliuii o TenpIo nen incilei ninguen a essa aco insensala.
O espanlo suigiu no ioslo do secieliio, que, cuivado solie una
nesa laixinha, escievia as decIaiaes. Levanlou a calea, nas
inedialanenle voIlou a laix-Ia paia o peiganinho.
~ Ioi aIluia das feslas nuila genle ven a esla cidade. H enlie
eIes nagos, asliIogos, adivinhos e assassinos ~ disse o piocuiadoi
nuna voz nonlona. ~ L apaiecen lanlen nenliiosos. T, poi
exenpIo, es un nenliioso. Lsl cIaianenle esciilo: Incilou o povo a
desliuii o TenpIo. Assin o leslenunhan as pessoas.
~ Lssa loa genle ~ coneou o delido, aciescenlando
apiessadanenle Hegenon, depois conlinuou: ~ no len insliuo e
confundiu ludo o que eu disse. Coneo nesno a ieceai que essa
confuso se pioIongue poi nuilo lenpo. L ludo isso poique eIe escieve
naI aquiIo que eu digo.
Iez-se siIncio. Agoia eian j os dois oIhos doenles que filavan
pesadanenle o delido.
~ Repilo, peIa Ilina vez: deixa de le fingii naIuco, landido ~
disse IiIalos liandanenle e con voz nonlona. ~ No h nuila coisa
esciila solie li, nas o que esl esciilo e laslanle paia le enfoicainos.
~ No, no, Hegenon ~ disse o delido, fazendo un giande
esfoio paia sei convincenle. ~ H un que anda senpie alis de nin
con un peiganinho de calia e que escieve sen paiai. Mas una vez
Iancei un oIhai poi esse peiganinho e fiquei hoiioiizado. Lu no disse
alsoIulanenle nada daquiIo que I eslava esciilo. InpIoiei-Ihe: Queina

2O
poi anoi de Deus esse peiganinho!. Mas eIe aiiancou-no das nos e
fugiu.
~ Quen e eIe` ~ peigunlou IiIalos, con asco, Ievando a no a
lnpoia.
~ Maieus Levi ~ expIicou de lon giado o pieso. ~ Lia
coliadoi de inposlos e enconliei-o peIa piineiia vez na esliada de
elnia, onde o figueiiaI foina un nguIo, e faIei con eIe. Iiineiio
lialou-ne con hosliIidade e ale ne ofendeu, ou anles, pensou que ne
ofendia chanando-ne co. ~ O pieso soiiiu. ~ IessoaInenle no vejo
nada de nau nesse aninaI, paia ne ofendei con essa paIavia...
O secieliio paiou de escievei e, a socapa, Ianou un oIhai de
espanlo, no ao pieso, nas ao piocuiadoi.
~ Conludo, depois de ne ouvii, eIe coneou a acaInai-se ~
conlinuou Ieshua. ~ IinaInenle, aliiou o dinheiio paia a esliada e disse
que iiia viajai conigo...
IiIalos soiiiu con una das faces, aiieganhando os denles
anaieIos e nuinuiou, voIlando lodo o coipo paia o secieliio:
~ Oh, cidade de }eiusaIen! As coisas que neIa se ouven. Un
coliadoi de inposlos, ouan islo, aliiou o dinheiio paia a esliada!
Sen salei cono iespondei a islo, o secieliio iesoIveu inilai o
soiiiso de IiIalos.
~ L eIe disse que a pailii daqueIe nonenlo o dinheiio se Ihe
loinaia odioso ~ disse Ieshua, expIicando os eslianhos aclos de Maleus
Levi, e aciescenlou: ~ L desde enlo loinou-se neu conpanheiio.
Senpie nosliando os denles, o piocuiadoi oIhou paia o pieso,
depois paia o SoI, que se eiguia incessanlenenle acina das eslluas
equeslies do hipdiono, siluado I en laixo, ao Ionge, a diieila, e de
slilo, no neio de un quaIquei loinenlo anguslianle, pensou que o nais
sinpIes eia expuIsai aqueIe eslianho neIianle do laIco, piofeiindo
apenas a paIavia: Lnfoiquen-no. LxpuIsai lanlen a escoIla,
alandonai a coIunala e enliai no paIcio, nandai escuiecei o quailo,
deilai-se no Ieilo, nandai liazei gua fiia, chanai en voz Ianenlosa o
co anga, queixai-se-Ihe da enxaqueca. L a ideia do veneno liiIhou de
slilo lenladoia na calea doenle do piocuiadoi.
OIhou o pieso con os oIhos luivos e ficou en siIncio poi aIguns
inslanles, lenlando penosanenle iecoidai-se poi que iazo, sol o
inpIacveI soI nalinaI de }eiusaIen, linha a sua fienle un pieso con o
ioslo defoinado peIas pancadas, e que peigunlas lolaInenle
desnecessiias leiia ainda que fazei-Ihe.

21
~ Maleus Levi` ~ peigunlou o doenle en voz iouca, fechando os
oIhos.
~ Sin, Maleus Levi ~ iespondeu-Ihe una voz aguda, loiluianle.
~ Mas que dissesle lu afinaI no neicado a nuIlido aceica do
TenpIo.
A voz que iespondia paiecia peifuiai as lnpoias de IiIalos, eia
indisciiliveInenle doIoiosa e dizia:
~ Lu, Hegenon, disse que o TenpIo da anliga fe caiiia e se
eigueiia un novo lenpIo da veidade. Disse-o assin, paia que se
enlendesse neIhoi.
~ Iaia que e que lu, vagalundo, anolinasle o povo no neicado,
faIando-Ihe da veidade, solie a quaI no lens a nenoi ideia` O que e a
veidade`
L o piocuiadoi pensou: Oh, deuses! Lslou a peigunlai-Ihe coisas
que no ln nada a vei con o juIganenlo... a ninha calea j no
piesla.... L una vez nais leve a viso de una laa conlendo un Iquido
escuio. Veneno, den-ne veneno!
L de novo ouviu a voz:
~ A veidade, anles de nais nada, e que le di a calea. L di-le
lanlo que pensas colaidenenle na noile. Tu no s no consegues faIai
conigo, cono ale lens dificuIdade en oIhai paia nin. L, nesle nonenlo,
eu sou invoIunlaiianenle o leu caiiasco, o que ne afIige. No consegues
pensai en nada, e s desejas vei o leu co, que e ao que paiece o nico
sei a quen es afeioado. Mas os leus loinenlos vo j leininai, a doi de
calea passai.
O secieliio aiiegaIou os oIhos paia o pieso e paiou de escievei a
neio de una paIavia. IiIalos eigueu os oIhos nailiiizados paia o pieso e
viu que o SoI ia j laslanle aIlo, poi cina do hipdiono, que un iaio
peneliava na coIunala e iaslejava ale as sandIias gaslas de Ieshua, e que
esle se desviava do soI.
Lnlo o piocuiadoi eigueu-se da poIliona, apeilou a calea con
as nos, e no seu ioslo anaieIenlo, lailudo, desenhou-se o hoiioi. Mas
eIe inedialanenle o iepiiniu poi un esfoio de vonlade e voIlou a
senlai-se na poIliona.
O pieso conlinuava enlielanlo a faIai, nas o secieliio no
escieveu nais nada e, eslicando o pescoo cono un ganso, lenlava no
peidei una s paIavia.

22
~ Iionlo, j passou ludo ~ dizia o delido, oIhando IiIalos con
lenevoIncia, ~ e eu eslou nuilo conlenle poi isso. AconseIho-le,
IIegenon, a deixai o paIcio poi aIgun lenpo e a daies un passeio a pe
a quaIquei paile nos aiiedoies, nen que seja aos jaidins do nonle LIeon.
A lenpeslade coneai ~ o pieso voIlou-se, espieilou o SoI ~ nais
laide, ao anoilecei. Un passeio fazia-le nuilo len, e eu leiia nuilo
piazei en aconpanhai-le. Ocoiieian-ne aIgunas ideias novas que juIgo
podeiian paiecei-le inleiessanles, e eu de lon giado as pailiIhaiia
conligo, lanlo nais que ne paieces sei un honen nuilo inleIigenle.
O secieliio enpaIideceu noilaInenle e deixou caii ao cho o
ioIo de peiganinho.
~ O naI ~ conlinuou o nanielado sen que ninguen o
inleiionpesse ~ e que lu es denasiado fechado e peidesle a fe nos
honens. Iois hs-de concoidai que se no pode dedicai lodo o afeclo a
un co. A lua vida e nesquinha, Hegenon. ~ L o delido peiniliu-se
soiiii.
O secieliio s pensava agoia nuna coisa: se devia ou no
aciedilai nos seus pipiios ouvidos. Tinha que aciedilai. Lnlo lenlou
inaginai quaI seiia piecisanenle a foina fanlslica que iiia assunii a
cIeia do iiascveI piocuiadoi peianle aqueIa insoIncia inaudila do
delido. Lia una coisa que o secieliio no conseguia inaginai, enloia
conhecesse len o piocuiadoi.
Lnlo fez-se ouvii a voz veIada, iouca do piocuiadoi, que
oidenou en Ialin:
~ Desanaiien-Ihe as nos.
Un dos Iegioniios da escoIla laleu con a Iana, enliegou-a a
oulio, apioxinou-se do pieso e liiou-Ihe a coida. O secieliio apanhou o
ioIo de peiganinho, decidiu ale vei no escievei nada nen espanlai-se
con coisa nenhuna.
~ Confessa ~ disse IiIalos en voz laixa, en giego ~ que es un
giande nedico.
~ No, piocuiadoi, eu no sou nedico ~ iespondeu o delido,
esfiegando con piazei a no nagoada, inchada e veineIha.
Lniugando as solianceIhas, IiIalos liespassou o pieso con o
oIhai, e os seus oIhos no eslavan j luivos, nas nosliavan o liiIho de
lodos conhecido.
~ No le peigunlei ~ disse IiIalos. ~ TaIvez sailas lanlen
Ialin`

23
~ Sin, sei ~ iespondeu o pieso. A coi suigiu nas faces
anaieIadas de IiIalos, que peigunlou en Ialin:
~ Cono soulesle que eu queiia chanai o co`
~ Isso e nuilo sinpIes ~ iespondeu o pieso lanlen en Ialin.
~ Agilasle a no no ai ~ o pieso iepeliu o geslo de IiIalos ~ cono se
quisesses acaiiciai, e os Ilios...
~ Sin ~ disse IiIalos. Iicaian caIados poi nonenlos, depois
IiIalos peigunlou en giego:
~ Ls enlo nedico`
~ No, no ~ iespondeu iapidanenle o pieso. ~ Aciedila, eu
no sou nedico.
~ on, esl len. Se queies guaidai segiedo, guaida. Isso no
len ieIao diiecla con o caso. Afiinas poilanlo que no incilasle a
deiiulai... ou a incendiai, ou de quaIquei oulio nodo a desliuii o
TenpIo`
~ Repilo, Hegenon, nunca incilei a seneIhanles aclos. Achas que
sou un deliI nenlaI`
~ Oh, no, no ne paieces un deliI nenlaI ~ iespondeu
suavenenle o piocuiadoi e soiiiu, con un soiiiso leiiveI. ~ juia enlo
que isso no aconleceu.
~ Queies que juie poi qu` ~ peigunlou o delido, aninando-se.
~ en, juia peIa lua vida ~ iespondeu o piocuiadoi. ~ L
nesno a aIluia de juiaies poi eIa, pois que eIa esl piesa poi un fio, fica
salendo!
~ No pensais que fosle lu que a pusesle assin, Hegenon` ~
peigunlou o pieso. ~ Se assin e, esls nuilo enganado.
IiIalos eslieneceu e iespondeu poi enlie denles:
~ Lu posso coilai esse fio.
~ Tanlen a le enganas ~ iepIicou o pieso con un soiiiso
iadioso e piolegendo-se do soI con a no. ~ No achas que o fio s
pode sei coilado poi aqueIe que o suspendeu`
~ en, len ~ disse IiIalos soiiindo ~, agoia no duvido de
que lodos os laslaques ociosos de }eiusaIen le sigan os passos. No sei
quen le penduiou a Ingua, nas que eIa esl len penduiada, esl. A
piopsilo, diz-ne: e veidade que enliasle en }eiusaIen peIa Ioila de
Susa nonlado nun luiio, e seguido poi una nuIlido que le acIanava

24
cono se fosses un piofela` ~ L o piocuiadoi aponlou paia o ioIo de
peiganinho.
O pieso oIhou peipIexo paia o piocuiadoi.
~ No lenho nenhun luiio, Hegenon ~ disse eIe. ~ Lnliei en
}eiusaIen peIa Ioila de Susa, nas a pe, aconpanhado apenas de Maleus
Levi, e ninguen ne acIanou poique enlo aqui en }eiusaIen ninguen
ne conhecia.
~ L no conheces esles honens ~ conlinuou IiIalos, sen desviai
os oIhos do pieso ~ un laI Disnas, un oulio Ceslas, e un leiceiio ai-
Rallan`
~ No conheo esses lons honens ~ iespondeu o pieso.
~ Veidade`
~ Veidade.
~ Agoia diz-ne, poique e que esls senpie a enpiegai as
paIavias lons honens` Chanas assin a loda a genle`
~ A loda a genle ~ iespondeu o pieso. ~ No h pessoas ns no
nundo.
~ L a piineiia vez que laI ouo ~ disse IiIalos, soiiindo, ~ nas
e possveI que eu conhea pouco da vida! No piecisas de escievei nais
~ disse eIe paia o secieliio, enloia esle j no eslivesse a escievei, e
conlinuou a faIai paia o pieso: ~ Lesle isso naIgun Iivio giego`
~ No, islo liiei-o da ninha calea.
~ L e isso que lu piegas`
~ L.
~ L, poi exenpIo, o cenluiio Maico, que foi aIcunhado de Mala-
Ralos, lanlen eIe e lon`
~ L ~ iespondeu o pieso. ~ Mas e un honen infeIiz. Desde
que os lons honens o desfiguiaian, eIe loinou-se ciueI e duio. Coslaiia
de salei quen o nuliIou.
~ Con lodo o goslo le posso infoinai ~ ieloiquiu IiIalos ~
poique o piesenciei. Os lons honens aliiaian-se a eIe cono ces a un
uiso. Os Ceinanos agaiiaian-se-Ihe ao pescoo, aos liaos, as peinas. O
nanpuIo de infanlaiia ficou ceicado, e se a luina de cavaIaiia que eu
conandava no livesse ionpido de fIanco, lu, fiIsofo, no leiias faIado
con o Mala-Ralos. Islo aconleceu na lalaIha de Idislaviso, no vaIe das
Viigens.

25
~ Se eu faIasse con eIe ~ disse de slilo o pieso,
sonhadoianenle ~, lenho a ceileza de que eIe nudaiia nuilo.
~ Suponho ~ iespondeu IiIalos ~ que havias de dai poucos
nolivos de aIegiia ao Iegado da Iegio se se le nelesse na calea faIai
con aIgun dos seus oficiais ou soIdados. AIis, isso no aconlecei,
feIiznenle paia lodos, e eu seiei o piineiio a ocupai-ne disso.
Nesse nonenlo una andoiinha peneliou piecipiladanenle na
coIunala, descieveu un cicuIo sol o leclo douiado, desceu, quase
ioando con a asa ponliaguda o ioslo da esllua de lionze nun dos
nichos e desapaieceu poi lis do capileI de una coIuna. Decidiia laIvez
fazei a o ninho.
Duianle o voo da andoiinha, una finuIa se eslaleIeceu no
ceielio agoia cIaio e Ieve do piocuiadoi. L eia a seguinle: o Hegenon
esludava o caso do fiIsofo eiianle Ieshua, chanado Ha-Nozii, e no
enconliava neIe piovas de ciine. Designadanenle, no enconliava a
nnina Iigao enlie as aces de Ieshua e as desoidens iecenlenenle
ocoiiidas en }eiusaIen. Veiificava-se que o fiIsofo eiianle eia un
doenle nenlaI. Ioi isso o piocuiadoi no confiinava a condenao a
noile de Ha-Nozii piofeiida peIo Iequeno Sinediio. Ioien, dado que os
discuisos Ioucos e ulpicos de Ha-Nozii podian piovocai agilaes en
}eiusaIen, o piocuiadoi expuIsava Ieshua de }eiusaIen e condenava-o a
iecIuso en Cesaieia Lslialona, no Medileiineo, islo e, piecisanenle
onde fica a iesidncia do piocuiadoi.
IaIlava dilai ludo islo ao secieliio. As asas da andoiinha
siliIaian nesno poi cina da calea do Hegenon, e a ave neiguIhou en
diieco a lacia da fonle e voou paia a Iileidade. O piocuiadoi eigueu o
oIhai paia o pieso e viu que ao Iado desle se eiguia una coIuna de poeiia
iIuninada.
~ L ludo quanlo h a iespeilo deIe` ~ peigunlou IiIalos ao
secieliio.
~ No, infeIiznenle ~ iespondeu inespeiadanenle o secieliio e
eslendeu a IiIalos oulia foIha de peiganinho.
~ Que nais lenos a` ~ peigunlou IiIalos, caiiegando o
senlIanle.
Depois de Iei o peiganinho, o seu ioslo liansfoinou-se ainda
nais. Ou poique o sangue escuio Ihe suliu ao pescoo e ao ioslo, ou poi
quaIquei oulia iazo, a sua peIe peideu a paIidez, ficou acaslanhada, e os
oIhos cono que se afundaian nas ililas.
Ainda piovaveInenle poi causa do sangue, que Ihe suliia as
lnpoias e a Ialejava, a veidade e que aIguna coisa aconleceu con a

26
visla do piocuiadoi. Iaiecia-Ihe que a calea do pieso desapaieceia e
que una oulia suigiia no seu Iugai. Solie essa calea caIva assenlava
una coioa de ouio de ponlas espaadas. Na lesla linha una chaga
iedonda que Ihe coiioa a peIe e que eslava coleila de unguenlo. A loca
eia sunida, sen denles, con o Ilio infeiioi descado, capiichoso.
Iaieceu a IiIalos que as coIunas iosadas do laIco e os leIhados de
}eiusaIen, ao Ionge, poi laixo dos jaidins, linhan desapaiecido, e que
ludo a sua voIla se afundaia na densa veiduia dos jaidins capieanos.
Tanlen nos ouvidos Ihe aconleceu aIgo de eslianho ~ eia cono se ao
Ionge se ouvisse un son de lionlelas, suave e aneaadoi, e se ouvisse
nilidanenle as paIavias: A Iei de Iesa-najeslade....
Os pensanenlos suigian-Ihe lieves, incoeienles e
exliaoidiniios: Ieidido!, e depois: Ieididos!.... L, enlie eIes, un
pensanenlo inleiianenle alsuido solie a necessiia inoilaIidade ~ e de
quen`! ~ e poi quaIquei iazo essa ideia de inoilaIidade piovocou-Ihe
una insupoilveI liisleza.
Con giande esfoio, IiIalos expuIsou a viso, o seu oIhai voIlou
ao laIco e de novo enconliou a sua fienle os oIhos do pieso.
~ Ouve, Ha-Nozii ~ coneou o piocuiadoi, oIhando Ieshua de
un nodo eslianho: o ioslo do piocuiadoi eia aneaadoi, nas os oIhos
eslavan inquielos ~, dissesle aIguna vez quaIquei coisa solie o divino
Cesai` Responde! Dissesle`... Ou... no... dissesle` ~ IiIalos aiiaslou a
paIavia no un pouco nais do que seiia pipiio nun liilunaI, e enviou
con o oIhai a Ieshua un quaIquei pensanenlo, cono se quisesse sugeiii-
Iho.
~ Dizei a veidade e fciI e agiadveI ~ ieloiquiu o pieso.
~ No queio salei ~ disse IiIalos en voz alafada, iiiilada ~ se
paia li e agiadveI ou desagiadveI dizei a veidade. Mas lens que a
dizei. No enlanlo, ao faIai, pesa len cada paIavia, se queies fugii a una
noile no s inevilveI, nas lanlen alioz.
Ninguen sale o que se passou con o piocuiadoi da }udeia, nas
eIe peiniliu-se eiguei a no, cono paia se piolegei de un iaio de soI, e
poi delis dessa no, cono poi delis de un escudo, enviai ao pieso un
oIhai significalivo.
~ Ioilanlo ~ disse eIe ~, iesponde: conheces un laI }udas de
Caiiolh, e que e que Ihe dissesle exaclanenle, se e que Ihe dissesle
aIguna coisa, solie Cesai`
~ As coisas passaian-se assin ~ coneou o pieso a conlai de
lon giado. ~ Anleonlen a noile conheci, junlo ao TenpIo, un joven

27
que disse chanai-se }udas, da cidade de Caiiolh. Convidou-ne a ii a casa
deIe na cidade laixa e lialou-ne...
~ L un lon honen` ~ peigunlou IiIalos, e nos seus oIhos
liiIhou una Iuz dialIica.
~ Un honen nuilo lon e vido de salei ~ confiinou o pieso.
~ Mosliou giande inleiesse peIas ninhas ideias e ieceleu-ne con
giande hospilaIidade...
~ Acendeu as candeias... ~ disse IiIalos poi enlie denles no
nesno lon do pieso, e os seus oIhos cinliIaian.
~ Sin ~ conlinuou Ieshua un pouco suipieendido poi vei que o
piocuiadoi eslava infoinado ~, pediu-ne a ninha opinio aceica do
podei eslalaI. Lsla queslo inleiessava-Ihe exlienanenle.
~ L que Ihe dissesle lu` ~ peigunlou IiIalos. ~ Ou vais-ne
dizei que no le Ienlias do que dissesle` ~ O lon de IiIalos eia j de
desespeio.
~ Disse-Ihe, enlie oulias coisas ~ conlou o pieso ~, que lodo o
podei e una vioIncia solie as pessoas e que vii un lenpo en que no
havei podei nen dos cesaies nen quaIquei oulio. O honen enliai no
ieino da veidade e da juslia, onde no sei necessiio nenhun podei.
~ Conlinua!
~ No houve nais nada ~ disse o pieso. ~ Lnliaian uns
honens, anaiiaian-ne e Ievaian-ne paia a piiso.
O secieliio, piocuiando no peidei una paIavia, escievia
iapidanenle no peiganinho.
~ Nunca houve, no h, nen havei no nundo podei naioi nen
nais exceIenle que o podei do inpeiadoi Tileiio! ~ soou a voz
aiielalada e doenlia de IiIalos. O piocuiadoi oIhou o secieliio e a
escoIla con dio. ~ L no le conpele a li, ciininoso insano, disculi-Io! ~
Depois, oidenou: ~ Reliien a escoIla do leiiao! ~ L, voIlando-se paia o
secieliio, aciescenlou: ~ Deixa-ne a ss con o ciininoso, lenos aqui
un assunlo de Lslado.
Os soIdados da escoIla eigueian as Ianas e, lalendo
cadenciadanenle as cIigas feiiadas, saian do leiiao paia o jaidin, e
alis da escoIla saiu lanlen o secieliio.
Duianle aIgun lenpo o siIncio no laIco foi apenas queliado
peIo nuiniio da gua na fonle. IiIalos olseivava cono a gua sulia na
lacia da fonle, coliindo-a poi nonenlos e caindo depois en coides.
O pieso foi o piineiio a faIai.

28
~ Vejo que adveio aIgun infoilnio poi eu lei faIado con esse
joven de Caiiolh. Iiessinlo, Hegenon, que Ihe aconlecei aIguna
infeIicidade e lenho nuila pena deIe.
~ Ienso ~ iespondeu o piocuiadoi, soiiindo de un nodo
eslianho ~ que h aIguen no nundo de quen devias lei nais pena do
que de }udas de Caiiolh, e que se enconliai en nuilo pioi siluao do
que }udas! Ioilanlo, Maico Mala-Ralos, caiiasco fiio e conviclo, os
honens que, ao que vejo ~ o piocuiadoi indicou o ioslo desfiguiado de
Ieshua ~ le espancaian peIas luas piegaes, os landidos Disnas e
Ceslas, que con os seus sequazes nalaian qualio soIdados e, poi Ilino,
o viI e liaidoi }udas, so ludo honens lons`
~ So ~ iespondeu o pieso.
~ L vii o ieino da veidade`
~ Vii, Hegenon ~ iespondeu IesIuia con convico.
~ LIe nunca vii! ~ giilou IiIalos sulilanenle nuna voz lo
leiiveI que Ieshua se afaslou paia lis. Assin giilaia IiIalos nuilos anos
anles, no vaIe das Viigens, aos seus cavaIeiios: DegoIen-nos! DegoIen-
nos! O giganle Mala-Ralos foi apanhado!.
Levanlou ainda nais a voz, iouca de lanlas oidens, giilando as
paIavias paia que fossen ouvidas no jaidin: Ciininoso! Ciininoso!
Ciininoso!.
L depois, laixando a voz, peigunlou:
~ Ieshua Ha-Nozii, lu aciedilas nos deuses`
~ H un s Deus ~ iespondeu IesIuia ~, e eu cieio neIe.
~ Iois enlo ieza a eIe! Reza con nuila foia. De ieslo ~ aqui a
voz de IiIalos laixou ainda nais ~, isso no seivii de nada. No lens
nuIhei` ~ peigunlou con eslianha neIancoIia, sen conpieendei o que
se passava consigo.
~ No, sou s.
~ Cidade odiosa ~ nuinuiou de slilo o piocuiadoi, e os seus
onlios eslieneceian, cono se eslivesse con fiio, e esfiegou as nos,
cono se as Iavasse. ~ Teiia sido na veidade neIhoi se le livessen
degoIado anles do leu enconlio con }udas de Caiiolh.
~ Tu podias soIlai-ne, Hegenon ~ pediu inespeiadanenle o
pieso, e a sua voz loinou-se ansiosa. ~ Vejo que ne queien nalai.
O ioslo de IiIalos aIleiou-se nuna convuIso, eIe voIlou paia
Ieshua os oIhos infIanados, iaIados de veineIho, e disse:

29
~ Tu supes, desgiaado, que o piocuiadoi ionano soIlaiia un
honen que dissesse aquiIo que lu dissesle` Oh, deuses, deuses! Ou lu
pensas que eslou disposlo a ocupai o leu Iugai` No pailiIho dos leus
pensanenlos! L ouve o que le digo: se a pailii desle nonenlo dizes una
s paIavia que seja, se faIas con aIguen, lona cuidado conigo! Repilo:
lona cuidado.
~ Hegenon...
~ SiIncio! ~ giilou IiIalos e con un oIhai fuiioso seguiu a
andoiinha que voIlaia a peneliai no laIco. ~ Venhan c! leiiou.
L quando o secieliio e a escoIla voIlaian aos seus Iugaies,
IiIalos decIaiou que confiinava a pena de noile pionunciada peIo
Iequeno Sinediio conlia o ciininoso Ieshua Ha-Nozii, e o secieliio
iegislou as paIavias de IiIalos.
DaIi a nonenlos, Maico Mala-Ralos eslava dianle do piocuiadoi,
o quaI Ihe oidenou que enliegasse o ciininoso ao chefe dos seivios
secielos e Ihe liansnilisse ao nesno lenpo a oiden do piocuiadoi paia
que Ieshua IIa-Nozii fosse sepaiado dos oulios condenados, e ainda que
o deslacanenlo de seivio ficava pioilido, sol pena de seveio casligo, de
faIai con Ieshua solie o quei que fosse ou de iespondei a quaisquei
peigunlas deIe.
A un sinaI de Maico, a escoIla iodeou Ieshua e Ievou-o do laIco.
Seguidanenle, conpaieceu dianle do piocuiadoi un honen
esleIlo e len-paiecido, de laila cIaia, con caleas de Ieo liiIhando-Ihe
no peilo, penas de guia enfeilando o eIno e pIacas de ouio na
landoIeiia da espada, usava lolas de soIa liipIa con alacadoies ale ao
joeIho e una capa pipuia aliiada solie o onlio esqueido. Lia o Iegado
conandanle da Iegio. O piocuiadoi peigunlou-Ihe onde se enconliava
nesse nonenlo a coile selaslinica. O Iegado infoinou que a coile
selaslinica nanlinha un coido en voIla da piaa, dianle do
hipdiono, onde a senlena conlia os ciininosos seiia anunciada ao
povo.
Lnlo, o piocuiadoi oidenou que o Iegado deslacasse duas
cenliias da cooile ionana. Una deIas, sol o conando de Mala-Ralos,
devia escoIlai os ciininosos, as gaIeias con os insliunenlos paia a
execuo e os caiiascos ale ao nonle CaIviio e, ao chegai aIi, junlai-se
ao coido supeiioi. A oulia devia sei inedialanenle enviada paia o
nonle CaIviio e iniciai sen denoia o coido. Con o nesno oljeclivo,
ou seja, guaidai o nonle, o piocuiadoi pediu ao Iegado que enviasse un
ieginenlo de cavaIaiia auxiIiai a aIa siia.

3O
Quando o Iegado alandonou o laIco, o piocuiadoi oidenou ao
secieliio que chanasse ao paIcio o piesidenle do Sinediio, dois dos
nenlios desle e o chefe da guaida do TenpIo de }eiusaIen,
ieconendando que ludo fosse feilo de nodo a que eIe pudesse faIai a ss
con o piesidenle anles de confeienciai con loda essa genle.
As oidens do piocuiadoi foian cunpiidas pionlanenle e con
exaclido, e ainda o SoI, que naqueIes dias queinava }eiusaIen con una
fiia invuIgai, no alingiia o zenile, quando, no leiiao supeiioi do
jaidin, junlo aos dois Iees liancos de ninoie que guaidavan a
escadaiia, se enconliaian o piocuiadoi e o suno saceidole judaico }ose
Caifs, que desenpenhava as funes de piesidenle do Sinediio.
O jaidin eslava en siIncio. Mas ao saii da coIunala paia o
leiiao supeiioi do jaidin, con as suas paIneiias nonsliuosas cono
palas de eIefanle, o piocuiadoi viu eslendei-se a sua fienle a odiada
}eiusaIen con as suas ponles suspensas, as foilaIezas e, pioi que ludo,
aqueIa indesciilveI nassa de ninoie, con escanas douiadas de
diago en vez de leIhado ~ o TenpIo de }eiusaIen. O ouvido apuiado
do piocuiadoi caplou ao Ionge, I en laixo, onde o nuio de pedia
sepaiava os leiiaos infeiioies do jaidin do paIcio da piaa da cidade,
un iunoi suido, solie o quaI se eiguian de vez en quando os sons
fiacos de Ianenlos ou de giilos.
O piocuiadoi conpieendeu que na piaa se ieuniia j una
enoine nuIlido de halilanles de }eiusaIen, aIainados con as Ilinas
desoidens, que essa nuIlido espeiava inpacienlenenle o anncio da
senlena, e que no neio deIa giilavan os inpoilunos vendedoies de
gua.
O piocuiadoi coneou poi convidai o suno saceidole paia o
laIco, a fin de se piolegei da cancuIa inpiedosa, nas Caifs
descuIpou-se deIicadanenle e expIicou que no podia faz-Io. IiIalos
coliiu con o capuz a calea j un pouco caIva, e iniciou a conveisa. Lssa
conveisa decoiiia en giego.
IiIalos disse que linha exaninado o piocesso de Ieshua HaNozii e
confiinava a senlena de noile.
Assin linhan sido condenados a pena de noile, que deveiia sei
apIicada nesse dia, lis landidos: Disnas, Ceslas, ai-Rallan, e, aIen
deIes, esse IesIuia Ha-Nozii. Os dois piineiios, que quiseian Ievai o
povo a ievoIlai-se conlia Cesai, linhan sido capluiados en conlale peIa
auloiidades ionanas, eslavan sol a juiisdio do piocuiadoi e, poi
conseguinle, no se iiia faIai solie eIes. Quanlo aos dois Ilinos, ai-
Rallan e Ha-Nozii, linhan sido apiisionados peIas auloiidades Iocais e
condenados peIo Sinediio. Segundo a Iei e segundo o coslune, un desses

31
dois ciininosos devia sei poslo en Iileidade en honia da giande fesla
da Iscoa que nesse dia coneava.
O piocuiadoi queiia pois salei quaI dos dois ciininosos
lencionava o Sinediio Iileilai: ai-Rallan ou Ha-Nozii` Caifs incIinou
a calea, indicando que paia eIe a queslo eia cIaia e iespondeu:
~ O Sinediio pede paia Iileilai ai-Rallan.
O piocuiadoi salia len que seiia esla piecisanenle a iesposla do
suno saceidole, nas a sua laiefa consislia en nosliai que una laI
iesposla o suipieendia.
L IiIalos f-Io con giande haliIidade. As solianceIhas eigueian-
se solie o ioslo aIlivo, e o piocuiadoi oIhou o suno saceidole
diieclanenle nos oIhos, con assonlio.
~ Confesso que essa iesposla ne suipieende ~ disse o
piocuiadoi suavenenle. ~ Receio que haja aqui aIgun naI-enlendido.
IiIalos expIicou-se. As auloiidades ionanas no inleifeiian nos
diieilos das auloiidades ieIigiosas Iocais, cono o suno saceidole nuilo
len salia. Mas nesle caso eslava-se peianle un eiio fIagianle. L as
auloiidades ionanas eslavan evidenlenenle inleiessadas en coiiigii
esse eiio.
Na veidade, os ciines de ai-Rallan e de Ha-Nozii no linhan
conpaiao quanlo a sua giavidade. Lnquanlo o segundo, honen sen
dvida Iouco, eia cuIpado de pionunciai discuisos alsuidos que
anolinavan o povo en }eiusaIen e noulios Iugaies, o piineiio
caiiegava cuIpas nuilo nais pesadas. AIen de se lei peinilido fazei
apeIos diieclos a ieleIio, lanlen nalaia un guaida duianle as
lenlalivas de capluia. ai-Rallan eia nuilo nais peiigoso que IIa-Nozii.
Ln viilude de ludo isso, o piocuiadoi pedia ao suno saceidole
que ievisse a deciso e deixasse en Iileidade aqueIe dos dois condenados
que eia nenos peiigoso, e esse eia, sen dvida, Ha-Nozii. De nodo
que`...
Caifs oIhou IiIalos diieclanenle nos oIhos e disse, en voz laixa
nas fiine, que o Sinediio linha esludado cuidadosanenle o caso e
conunicava peIa segunda vez a sua inleno de Iileilai ai-Rallan.
~ Cono` Mesno depois da ninha inleifeincia` Da inleifeincia
daqueIe aliaves de quen faIa o podei de Rona` Suno saceidole, iepele
isso una leiceiia vez.
~ IeIa leiceiia vez infoinanos que Iileilanos ai-Rallan ~
disse caInanenle Caifs.

32
Tudo leininaia e no havia nada nais a dizei. Ha-Nozii pailia
paia senpie, e ninguen cuiaiia as doies hoiiveis e ciueis do
piocuiadoi, paia eIas no havia ienedio, a no sei a noile. Mas no eia
essa ideia que peiluilava agoia IiIalos. A nesna angslia
inconpieensveI que j o aconeleia no laIco, de novo peneliava lodo o
seu sei. Tenlou inedialanenle expIic-Ia, e a expIicao eia eslianha: o
piocuiadoi linha a vaga sensao de que quaIquei coisa ficaia poi dizei
quando faIaia con o condenado, ou laIvez de que no o esculaia ale ao
fin.
IiIalos afaslou esse pensanenlo e eIe desapaieceu
inslanlaneanenle, laI cono suigiia. O pensanenlo desapaieceu, nas a
angslia conlinuou sen expIicao, pois no podia sei expIicada poi un
oulio pensanenlo lieve que liiIhaia cono un ieInpago e Iogo se
apagaia: A inoilaIidade... chegou a inoilaIidade.... Chegou a
inoilaIidade de quen` Isso no o conpieendia o piocuiadoi, nas a ideia
dessa enignlica inoilaIidade f-Io senlii fiio sol o soI aidenle.
~ en ~ disse IiIalos ~, pois assin seja. OIhou a voIla,
ieIanceou o oIhai peIo nundo visveI e suipieendeu-se con a nudana
ocoiiida. Desapaieceia a ioseiia caiiegada de fIoies, laI cono linhan
desapaiecido os cipiesles que loidejavan o leiiao supeiioi, e a ioneiia,
e a esllua lianca enlie a veiduia, e a pipiia veiduia. Ln vez de ludo
isso, avanava una especie de onda pipuia, na quaI as aIgas se
agilavan e avanavan paia aIguies, e con eIas avanava o pipiio
IiIalos. Aiiaslava-o agoia, sufocando-o e queinando-o, a nais leiiveI
das cIeias, a cIeia da inpolncia.
~ Sinlo-ne sufocai ~ nuinuiou IiIalos ~, sinlo-ne sufocai.
Con a no fiia e hnida aiiancou a fiveIa da goIa da capa, que
caiu na aieia.
~ Hoje esl alafado, anda poi a lenpeslade ~ disse Caifs sen
desviai os oIhos do ioslo afogueado do piocuiadoi e pievendo lodos os
nonenlos que ainda se apioxinavan. Oh, que leiiveI ns de Niss, o
desle ano!
~ No ~ disse IiIalos, ~ no e poique o dia esl alafado, nas e
poi lua causa que ne sinlo naI, Caifs. ~ L, seniceiiando os oIhos,
IiIalos soiiiu e aciescenlou: ~ Tona cuidado conligo, suno saceidole.
Os oIhos negios do suno-saceidole cinliIaian e, lo haliInenle
cono nonenlos anles, o piocuiadoi nosliou no ioslo una expiesso de
espanlo.
~ Que ouo eu, piocuiadoi` ~ iepIicou caIna e oiguIhosanenle
Caifs. ~ Tu aneaas-ne depois de piofeiida una senlena que l

33
pipiio confiinasle` Sei isso possveI` Lslanos haliluados a que o
piocuiadoi ionano escoIha as paIavias anles de dizei aIguna coisa. No
nos lei aIguen esculado, Hegenon`
IiIalos oIhou o suno saceidole con oIhos noilios e, nosliando
os denles, esloou un soiiiso.
~ Que dizes lu, suno saceidole! Quen podei ouvii-nos agoia
nesle Iugai` Seiei eu paiecido con o joven vagalundo sinpIiio que vai
hoje sei execulado` Sou aIgun iapazilo, Caifs` Sei o que digo e onde o
digo. O jaidin esl ceicado, o paIcio esl ceicado, e nen un ialo
conseguii enliai poi nenhuna fenda! L no s un ialo, nas nen esse...
cono se chana eIe, da cidade de Caiiolh, consegue c enliai. A
piopsilo, lu conhece-Io, suno saceidole` Sin... se esse laI se inlioduzisse
aqui, havia de o Ianenlai anaiganenle. Nislo lu aciedilas, deceilo` Iica
pois salendo, suno saceidole, que a pailii de agoia no nais leis
sossego! Nen lu nen o leu povo. ~ L IiIalos aponlou paia a diieila, ao
Ionge, onde, no aIlo, iespIandecia o TenpIo. ~ Sou eu que lo digo, eu,
Incio IiIalos, cavaIeiio da Lana de Ouio!
~ en sei, len sei ~ iespondeu inliepidanenle Caifs, de laila
negia, e os seus oIhos cinliIaian. Ligueu a no ao ceu e conlinuou: ~ O
povo da }udeia sale que lu o odeias con un dio feioz e que Ihe
causais nuilos sofiinenlos, nas no conseguiis desliu-Io! Deus o
defendei! O podeioso Cesai h-de ouvii-nos, h-de ouvii-nos e
piolegei-nos do ciuenlo IiIalos!
~ Oh, no! ~ excIanou IiIalos, e a cada paIavia senlia-se neIhoi:
j no piecisava de fingii nen de escoIhei as paIavias. ~ Denasiado le
queixasle de nin a Cesai, e chegou agoia a ninha vez, Caifs! L agoia
nesno pailii de nin, no paia o goveinadoi en Anlioquia, no paia
Rona, nas diieclanenle paia Capii, paia o pipiio inpeiadoi, a nolcia
de cono vs saIvais da noile ieleIdes conhecidos en }eiusaIen! L no
sei con a gua do Iago de SaIono, cono queiia fazei paia vosso len,
que inundaiei enlo }eiusaIen. No, no sei con gua! Lenlia-le de
cono poi vossa causa live de liiai das paiedes os escudos con as
insgnias do inpeiadoi, live que ienovei as liopas, live, vs lu, que vii
eu pipiio veiificai o que aqui se passa! Lenlia-le das ninhas paIavias,
suno saceidole. Veis en }eiusaIen no una cooile, no. Ale aos nuios
da cidade vii loda a Legio ReInpago, vii a cavaIaiia iale, e enlo
ouviis choios anaigos e genidos! Lenliai-le-s enlo de ai-Rallan
que saIvasle, e Ianenlais lei nandado paia a noile o fiIsofo con a sua
piegao pacfica.

34
O ioslo do suno saceidole coliiu-se de nanchas, os seus oIhos
chanejaian. TaI cono o piocuiadoi, soiiiu, nosliando os denles, e
iespondeu:
~ Aciedilas lu, piocuiadoi, naquiIo que esls a dizei` No, no
aciedilas! No foi a paz, no foi a paz que nos liouxe esse insligadoi do
povo en }eiusaIen, e lu, cavaIeiio, sale-Io nuilo len. Queiias Iileil-Io
paia que eIe anolinasse o povo, escainecesse da fe e Ievasse o povo paia
delaixo das espadas ionanas! Mas enquanlo eu, suno saceidole da
}udeia, foi vivo, no peiniliiei a piofanao da fe e defendeiei o povo!
Ouves, IiIalos` ~ L aqui Caifs eigueu a no: ~ Iois escula,
piocuiadoi!
Caifs caIou-se, e o piocuiadoi ouviu de novo un son cono o
naiuIhai do nai, ioIando ale junlo aos nuios do jaidin de Heiodes, o
Ciande. O son eiguia-se de I de laixo ale aos pes e ao ioslo do
piocuiadoi. L alis deIe, paia I das aIas do paIcio, ouvian-se sinais de
aIaine das lionlelas, o iudo pesado de cenlenas de pes, o liIinlai de
feiios, e o piocuiadoi conpieendeu que, oledecendo a sua oiden, a
infanlaiia ionana saa j, piecipilando-se paia a paiada da noile, leiiveI
paia os ieleIdes e saIleadoies.
~ Tu ouves, piocuiadoi` ~ iepeliu en voz laixa o suno
saceidole. ~ No ne vais dizei que ludo islo ~ aqui o suno saceidole
eigueu as duas nos, e o capuz escuio caiu-Ihe da calea foi piovocado
peIo IaslinveI landoIeiio ai-Rallan`
O piocuiadoi Iinpou con as coslas da no a lesla hnida e fiia,
oIhou paia o cho, depois, seniceiiando os oIhos, viu que o gIolo
incandescenle eslava quase poi cina da sua calea e que a sonlia de
Caifs eia quase nada junlo a cauda do Ieo. Lnlo, en voz laixa e con
indifeiena, disse:
~ Apioxina-se o neio-dia. Deixno-nos aiiaslai peIa conveisa,
nas e pieciso conlinuai.
DescuIpando-se en leinos ieluscados peianle o suno saceidole,
pediu-Ihe que se senlasse nun lanco a sonlia da nagnIia e espeiasse
ale que eIe chanasse as ieslanles pessoas necessiias paia a lieve
confeincia finaI e desse ainda una oulia oiden ieIacionada con a
execuo.
Caifs cuivou-se con coilesia, coIocando a no solie o coiao e
peinaneceu no jaidin, enquanlo IiIalos voIlou ao laIco. AIi, oidenou
ao secieliio, que o espeiava, que convidasse paia o jaidin o Iegado da
Iegio, o liiluno da cooile, len cono os dois nenlios do Sinediio e o
chefe da guaida do TenpIo, que espeiavan a convocao no leiiao

35
infeiioi do jaidin, no caianancho ciicuIai onde havia una fonle. IiIalos
aciescenlou que eIe pipiio viiia inedialanenle e ieliiou-se paia o
inleiioi do paIcio.
Lnquanlo o secieliio piepaiava a confeincia, o piocuiadoi
nanlinha, nuna saIa piolegida do caIoi poi coilinas escuias, un
enconlio con un honen cujo ioslo eslava neio encoleilo poi un
capuz, enloia naqueIa saIa os iaios soIaies o no pudessen inconodai.
O enconlio foi exlienanenle lieve. O piocuiadoi disse en voz laixa
aIgunas paIavias ao honen, aps o que esle se afaslou e IiIalos voIlou
paia o jaidin aliaves da coIunala.
AIi, na piesena de lodos aqueIes que convocaia, o piocuiadoi
confiinou, soIenenenle e con fiieza, que sancionava a senlena de noile
de Ieshua IIa-Nozi e inquiiiu oficiaInenle dos nenlios do Sinediio
solie quaI dos ciininosos desejavan poupai. Tendo iecelido cono
iesposla que eia ai-Rallan, o piocuiadoi disse: Muilo len e oidenou
ao secieliio que iegislasse no piolocoIo. Agaiiou na fiveIa apanhada do
cho peIo secieliio, e decIaiou soIenenenle:
~ L chegada a hoia! ~ Lnlo, lodos os piesenles desceian peIa
anpIa escadaiia de ninoie enlie paiedes de iosas que exaIavan un
peifune enlonlecedoi, desceian nais e nais en diieco a nuiaIha do
paIcio, aos poiles que conduzian a giande piaa len pavinenlada, ao
fundo da quaI se vian as coIunas e as eslluas da Iia de }eiusaIen.
Assin que o giupo, saindo do jaidin, suliu paia a anpIa
pIalafoina de pedia que doninava a piaa, IiIalos, oIhando en voIla poi
enlie as pIpelias seniceiiadas, avaIiou a siluao. O espao que acalaia
de peicoiiei, o espao desde o nuio do paIcio ale ao esliado, eslava
vazio. Mas, a sua fienle, IiIalos no via j a piaa: a nuIlido coliiia-a. A
nuIlido inundaiia o pipiio esliado e ale o espao vazio, se a no
suslivessen lis fiIeiias de soIdados selaslinicos a esqueida de IiIalos e
de soIdados da cooile auxiIiai iluieia a sua diieila.
IiIalos suliu pois a pIalafoina, apeilando naquinaInenle na
no a fiveIa inliI e seniceiiando os oIhos. O piocuiadoi seniceiiava os
oIhos no poique o SoI o ofuscasse. No! LIe no queiia, poi quaIquei
iazo, vei o giupo dos condenados que, cono nuilo len salia, eian
agoia conduzidos alis deIe paia o cadafaIso.
MaI a capa lianca deliuada a pipuia suigiu no aIlo solie a
pIalafoina de pedia, na oiIa do nai de genle, IiIalos, cego, senliu nos
ouvidos una onda sonoia: Ha-a-a-a.... Coneou laixinho, nascendo
aIguies a dislncia, junlo ao hipdiono, depois loinou-se esliondosa e,
nanlendo-se assin poi aIguns segundos, coneou a dininuii. } ne
viian, pensou o piocuiadoi. Sen alingii o ponlo nais laixo, a onda

36
coneou sulilanenle a sulii de novo e, osciIando, suliu nais aIlo que a
piineiia, e solie essa segunda onda, cono a espuna que feiviIha solie o
vagaIho do nai, feiviIhou un siIvo e aIguns giilos de nuIheies, que se
dislinguian poi solie o lunuIlo. Tiouxeian-nos paia a pIalafoina...,
pensou IiIalos, e os giilos so de aIgunas nuIheies esnagadas quando
a nuIlido avanou.
Lspeiou aIgun lenpo, salendo que no havia foia capaz de
oliigai a nuIlido a caIai-se enquanlo eIa no livesse Iileilado ludo
aquiIo que se acunuIaia no seu nlino e se no caIasse poi si nesna.
L quando chegou esse nonenlo, o piocuiadoi eigueu a no
diieila e o Ilino iudo dissipou-se na nuIlido.
Lnlo IiIalos encheu quanlo pde o peilo de ai quenle, e a sua
voz iouca aiiaslou-se poi solie as niIhaies de caleas quando eIe giilou:
~ Ln none de Cesai inpeiadoi! ~ Nesse nonenlo senliu
viliai-Ihe poi viias vezes nos ouvidos un giilo nelIico enliecoilado.
Nas cooiles, os soIdados, eiguendo no ai as Ianas e as insgnias, giilaian
de un nodo leiiveI:
~ Viva Cesai! ~ IiIalos eigueu a calea e encaiou diieclanenle
o SoI. Sol as pIpelias acendeu-se-Ihe una Iuz esveideada que Ihe
escaIdava o ceielio, e as paIavias aianaicas piecipilaian-se solie a
nuIlido:
~ Qualio ciininosos, piesos en }eiusaIen poi assassnio,
incilanenlo a ieleIio e escinio das Ieis e da fe, foian condenados a
una noile ignoniniosa: seien penduiados en posles! L essa execuo
vai lei agoia Iugai no nonle CaIviio! Os nones dos ciininosos so:
Disnas, Ceslas, ai-Rallan e IIa-Nozii. Li-Ios aqui dianle de vs!
IiIalos aponlou con a no paia a diieila, sen vei nenhun dos
ciininosos, nas salendo que eslavan aIi onde devian eslai.
A nuIlido iespondeu con un pioIongado cIanoi de espanlo ou
de aIvio. Quando o cIanoi se exlinguiu, IiIalos conlinuou:
~ Mas s lis deIes seio execulados, pois segundo a Iei e o
coslune, en honia da fesla da Iscoa, o nagnnino Cesai inpeiadoi
devoIvei a un dos condenados, escoIhido peIo Iequeno Sinediio, e
confiinado peIas auloiidades ionanas, a sua despiezveI vida!
IiIalos giilava as paIavias e ao nesno lenpo esculava cono o
iunoi eia sulsliludo poi un giande siIncio. Nen un suspiio, nen un
sussuiio Ihe chegava aos ouvidos, e houve ale un nonenlo en que Ihe
paieceu que ludo a sua voIla desapaieceia poi conpIelo. A cidade
odiada noiieia, e s eIe aIi peinanecia, queinado peIos iaios veilicais,

37
de ioslo eiguido paia o ceu. IiIalos guaidou lanlen siIncio poi
nonenlos, e depois giilou:
~ O none daqueIe que sei agoia poslo en Iileidade dianle de
vs...
Iez nova pausa, ielaidando o none, veiificando se disseia ludo,
poique salia que a cidade noila iessuscilaiia Iogo que fosse pionunciado
o none do afoilunado e nenhunas oulias paIavias se ouviiian depois.
Tudo`, nuinuiou IiIalos paia si nesno. Tudo. O none! L,
ioIando os eiies poi solie a cidade SiIenciosa, giilou:
~ ai-Rallan! ~ L enlo paieceu-Ihe que o SoI, ielinindo,
expIodia poi cina deIe e Ihe enchia os ouvidos de fogo. Denlio desse fogo
desencadeava-se una fiia de leiios, guinchos, genidos, assolios e
gaigaIhadas.
IiIalos viiou-se e aliavessou a pIalafoina en diieco a escada,
sen oIhai nada, aIen dos IadiiIhos nuIlicoies do cho delaixo dos pes,
paia no liopeai. Salia que alis de si caa agoia na pIalafoina una
saiaivada de noedas de lionze e de lnaias, que na nuIlido uIuIanle as
pessoas, esnagando-se, sulian paia os onlios unas das oulias, paia
veien con os seus pipiios oIhos o niIagie: cono un honen que eslava
j nas gaiias da noile, se saIvou dessas nesnas gaiias! Cono os
Iegioniios Ihe liiavan as coidas, causando-Ihe invoIunlaiianenle doies
Iancinanles nos liaos loicidos duianle o inleiiogaliio, cono eIe,
ciispando-se e genendo, soiiia apesai de ludo, un soiiiso alsuido e
Iouco.
Salia que ao nesno lenpo a escoIla Ievava j paia os degiaus
Ialeiais os lis honens nanielados, a fin de os conduzii a esliada que
Ievava paia ocidenle, paia I da cidade, ao nonle CaIviio. S quando se
enconliou foia da pIalafoina, alis desla, IiIalos aliiu os oIhos, salendo
que agoia eslava en seguiana, j no podia vei os condenados.
Ao cIanoi da nuIlido, que coneaia a acaInai, junlavan-se
agoia os liados de diveisas esliidncias dos piegoeiios, que iepelian,
uns en aianaico oulios en giego, ludo aquiIo que o piocuiadoi disseia
de cina da pIalafoina. AIen disso, chegava-Ihe lanlen aos ouvidos o
naliaqueai ipido de palas de cavaIos que se apioxinavan e una
lionlela que giilava quaIquei coisa, lieve e aIegie. A esles sons
iespondia o assolio esliidenle dos iapazilos de cina dos leIhados da iua
que Ievava ao lazai, na piaa do hipdiono, e os giilos de Cuidado!
Aleiio!

38
Un soIdado que se enconliava sozinho nun espao vazio da
piaa con una landeiia na no, agilou-a ansiosanenle, e enlo o
piocuiadoi, o Iegado da Iegio, o secieliio e a escoIla paiaian.
Una aIa de cavaIaiia, aIaigando o liole, enliou na piaa paia
aliavess-Ia de Iado, evlando o ajunlanenlo do povo, e, peIa liavessa
junlo ao nuio de pedia coleilo de paiieiias, alingii o nonle CaIviio
peIo caninho nais cuilo.
O conandanle da aIa, un siio, pequeno cono un iapazinho e
escuio cono un nuIalo, ao passai a liole junlo de IiIalos, giilou
quaIquei coisa en voz aguda e desenlainhou a espada. O seu fogoso
cavaIo nuizeIo, suado, saIlou e enpinou-se. VoIlando a nelei a espada
na lainha, o conandanle fusligou o cavaIo, doninou-o e avanou peIa
liavessa, passando ao gaIope. Alis deIe, en fiIas de lis, os cavaIeiios
avanaian nuna nuven de poeiia, laIoiavan as ponlas das Ianas Ieves
de lanlu, e aqueIes ioslos que desfiIaian a fienle do piocuiadoi
paiecian ainda nais noienos sol os luilanles liancos, con os denles
liiIhanles.
Levanlando o p ale ao ceu, a aIa peneliou na iueIa, e o Ilino a
passai junlo a IiIalos foi un soIdado con una lionlela as coslas,
fIanejando ao soI.
Iiolegendo-se do p con a no e fianzindo o ioslo con
desagiado, IiIalos avanou en diieco ao poilo do jaidin do paIcio, e
alis deIe seguiian o Iegado, o secieliio e a escoIla.
Lian ceica de dez hoias da nanh.


A stma prnva

~ Sin, eian ceica de dez hoias da nanh, neu caio Ivan
NikoIaevilch ~ disse o piofessoi.
O poela passou a no peIa caia, cono un honen que acalasse
de voIlai a si, e viu que caia a noile no Iago do Ialiiaica.
A gua do Iago escuieceia, e un pequeno laico desIizava solie
eIa. Ouviu-se un chapinhai de ienos e o iiso de una cidad no laico.
Havia agoia pessoas nos lancos das Icas, nas apenas de lis Iados do
quadiado, e no daqueIe en que se enconliavan os nossos inleiIoculoies.
O ceu solie Moscovo cono que enpaIideceia, e no aIlo via-se
con loda a nilidez a Lua cheia, ainda no douiada, nas lianca. Toinaia-

39
se nuilo nais fciI iespiiai, e as vozes sol as lIias eian agoia nais
suaves, cono o so a noile.
Cono foi que no ne dei conla de que eIe conseguiu invenlai
una hisliia daqueIe lananho`..., pensou ezdonni con espanlo. Iois
se j e de noile! Ou laIvez eIe no lenha conlado, laIvez eu lenha
sinpIesnenle adoinecido e sonhado!
Mas eia de ciei que o piofessoi conlaia a hisliia, pois de oulio
nodo haveiia que adnilii que eiIioz sonhaia a nesna coisa, poique
esle disse, oIhando con aleno o ioslo do esliangeiio:
~ O seu ieIalo e exlienanenle inleiessanle, piofessoi, enloia
no coincida en nada con os ieIalos evangeIicos.
~ Ieido! ~ iespondeu o piofessoi, soiiindo
condescendenlenenle. ~ O senhoi deve salei neIhoi que ninguen que
nada daquiIo que esl esciilo nos LvangeIhos aconleceu ieaInenle. L se
coneanos a cilai os LvangeIhos cono fonle hisliica... ~ soiiiu de
novo, e eiIioz caIou-se, poique foia aquiIo nesno que eIe disseia a
ezdonni, quando caninhavan peIa ionnaia en diieco ao Iago do
Ialiiaica.
~ Assin e ~ olseivou eiIioz ~, nas ieceio que ninguen possa
confiinai que aquiIo que o senhoi nos conlou lenha ieaInenle
aconlecido.
~ Oh, no! Isso pode sei confiinado! ~ iespondeu o piofessoi
con exliena convico, faIando nun iusso nacaiinico, e acenando
nisleiiosanenle aos dois anigos paia que se apioxinassen.
Lsles incIinaian-se paia eIe, cada un de seu Iado, e eIe, j sen
quaIquei solaque que, v I o Dialo salei poiqu, oia desapaiecia, oia
apaiecia, disse:
~ O caso e que... ~ aqui o piofessoi Ianou un oIhai ieceoso en
iedoi e coneou a faIai nun nuiniio ~ ... e que eu piesenciei
pessoaInenle ludo isso. Lslive no laIco de Incio IiIalos, no jaidin,
quando eIe faIou con Caifs, e na pIalafoina, nas en segiedo, incgnilo,
diganos assin, e poi isso Ihes peo que no digan nen una paIavia a
ninguen, o nais conpIelo segiedo!... Isiu!
Iez-se siIncio, e eiIioz enpaIideceu.
~ O senhoi... h quanlo lenpo esl en Moscovo` ~ peigunlou
con voz lienuIa.
~ Mas eu acalo de chegai nesle inslanle ~ iespondeu o
piofessoi, confuso. L s enlo os dois anigos se Ienliaian de Ihe

4O
olseivai devidanenle os oIhos e descoliiian que o esqueido, veide, eia
conpIelanenle Iouco, e o diieilo eslava vazio, negio e noilo.
Oia a esl cono ludo se expIica!, pensou eiIioz, confuso.
Ven paia aqui un aIeno naIuco, ou que acala de enIouquecei aqui
nesno no Ialiiaica. Vejan s que hisliia!
Sin, con efeilo, ludo se expIicava: o eslianhssino pequeno-
aInoo en casa do faIecido fiIsofo Kanl, a conveisa idiola aceica do Ieo
de giiassoI de Annuchka, e as piedies de que a calea Ihe seiia coilada,
e ludo o ieslo. O piofessoi eia Iouco.
eiIioz peiceleu inedialanenle o que havia a fazei. Recoslando-
se no lanco, piscou o oIho a ezdonni, nas coslas do piofessoi, cono
quen diz: No o conliaiies. Mas o poela, desconceilado, no
conpieendeu esses sinais.
~ Sin, sin, sin ~ dizia eiIioz, agilado. ~ Tudo isso e possveI,
aIis! L nesno nuilo possveI. Incio IiIalos, o laIco, e ludo o ieslo... L
o senhoi veIo sozinho, ou con a sua esposa`
~ Sozinho, sozinho, eu ando senpie sozinho ~ iespondeu
anaiganenle o piofessoi.
~ L onde eslo as suas coisas, piofessoi` ~ peigunlou eiIioz de
nodo insinuanle. ~ No MelipoIe` Onde se hospedou`
~ Lu` Ln paile nenhuna ~ iespondeu o aIeno Iouco,
passeando o seu oIho veide, neIancIico e feioz, peIo Iago do Ialiiaica.
~ Cono` L... onde vai vivei`
~ No seu apailanenlo ~ iespondeu sulilanenle e sen
ceiinnia o Iouco, e piscou o oIho.
~ Lu... eu leiei nuilo goslo ~ laIluciou eiIioz ~, nas,
ieaInenle, en ninha casa no sei nuilo cnodo paia si... L no
MelipoIe os quailos so exceIenles, e un holeI de piineiia cIasse...
~ L o Dialo lanlen no exisle` ~ peigunlou o doenle,
sulilanenle aIegie, a Ivan NikoIaevilch.
~ L o Dialo...
~ No o conliaiies! ~ sussuiiou eiIioz poi enlie denles,
incIinando-se poi lis das coslas do piofessoi e fazendo liejeilos.
~ No exisle nenhun Dialo! ~ giilou Ivan NikoIaevilch,
desnoileado con loda aqueIa fiioIeiia, e dizendo aquiIo que no devia. ~
Oia o casligo! Acale con essas paivoces.

41
Nesle nonenlo o Iouco soIlou una laI gaigaIhada que un paidaI
voou da lIia sol a quaI eIes eslavan senlados.
~ Mas islo e exlienanenle inleiessanle ~ disse o piofessoi,
sacudido peIo iiso. ~ No sei o que se passa aqui, o que quei que eu diga
paiece que nada exisle! ~ Iaiou de slilo de iii e, o que e peifeilanenle
conpieensveI nas doenas nenlais, depois do iiso caiu no oulio
exlieno. Iiiilou-se e giilou, speio: ~ De nodo que, poi conseguinle,
no exisle nesno`
~ AcaIne-se, acaIne-se, acaIne-se, piofessoi ~ nuinuiou
eiIioz, ieceando excilai o doenle. ~ Iique a un pouco senlado con o
canaiada ezdonni, que eu vou nun inslanle aIi a esquina fazei un
leIefonena, e depois aconpanhano-Io paia onde quisei ii. O senhoi no
conhece a cidade...
Deve-se ieconhecei que o pIano de eiIioz eia aceilado: havia que
coiiei a calina leIefnica nais pixina e conunicai ao Seivio de
Lsliangeiios que, ao que paiece, un consuIloi esliangeiio acalado de
chegai se enconliava no Iago do Ialiiaica en nlido eslado de Ioucuia.
Lia poi isso necessiio lonai nedidas, pois, caso conliiio, ciiai-se-ia
una siluao alsuida e desagiadveI.
~ TeIefonai` Iois sin, v I enlo leIefonai ~ concoidou o
doenle con liisleza, e de slilo pediu aidenlenenle: ~ Mas inpIoio-Ihe,
na despedida, ao nenos aciedile que o Dialo exisle! } no Ihe peo nais
nada. Tenha en conla que exisle una selina piova disso, e a nais
seguia! L essa piova vai-Ihe sei agoia apiesenlada.
~ Lsl len, esl len ~ disse eiIioz con fingida analiIidade e,
piscando o oIho ao peiluilado poela, a quen no agiadava nada a ideia
de ficai de guaida ao aIeno naIuco, diiigiu-se a sada do Iago do
Ialiiaica na esquina da ionnaia con a Tiavessa LinoIaev.
L o piofessoi inedialanenle paieceu ieconpoi-se e aIegiai-se.
~ MikhaiI AIexandiovilch! ~ giilou eIe paia eiIioz. Lsle
eslieneceu, voIlou-se, nas lianquiIizou-se con a ideia de que o piofessoi
conhecia o seu none e palionnico aliaves de aIgun joinaI~ L o
piofessoi giilou, pondo as nos en concha:
~ No quei que nande j un leIegiana ao seu lio de Kiev` ~ L
eiIioz eslieneceu de novo. Cono salia aqueIe Iouco da exislncia do lio
de Kiev` Isso poi ceilo nunca foi nencionado en nenhun joinaI. LIi, eIi,
lei ezdonni iazo` L se os docunenlos so faIsos` Que sujeilo nais
eslianho. TeIefonai, leIefonai! Inedialanenle! Tudo se escIaiecei nun
inslanle!

42
L, sen queiei ouvii nais nada, eiIioz conlinuou. junlo a sada
paia a ionnaia, o nesno cidado que, hoias anles, a Iuz do SoI, paieceia
suigii do inlenso caIoi, Ievanlou-se de un lanco e foi ao enconlio do
ediloi. Agoia, poien, no eia j feilo de ai, nas vuIgai, de caine e osso, e,
no ciepscuIo, eiIioz disceinia cIaianenle que o ligode do honen
paiecia de penas de gaIinha, os oIhos eian pequenos, iinicos e neio
eliios, e as caIas de xadiez eian lo cuilas que deixavan vei as neias
liancas e sujas.
MikhaiI AIexandiovilch ale iecuou, nas lianquiIizou-se a ideia de
que aquiIo eia una eslpida coincidncia e de que naqueIe nonenlo no
linha lenpo paia pensai nisso.
~ Iiocuia o loiniquele, cidado` ~ peigunlou o lipo das caIas
de xadiez nuna voz iachada de lenoi. ~ Ioi aqui, se faz favoi! Siga en
fienle, e h-de chegai onde deseja. Ioi esla indicao len podia dai-ne
quaIquei coisa paia lelei un copo... paia ne ieconpoi... anligo chanlie!
~ L o sujeilo, fazendo liejeilos, liiou nun geslo Iaigo o lone de jquei.
eiIioz no deu ouvidos a pedinchice nen aos naneiiisnos do
chanlie, coiieu paia o loiniquele e deilou-Ihe a no. Viiou-o e
piepaiava-se j paia aliavessai os caiiis, quando ieceleu no ioslo un
joiio de Iuz veineIha e lianca: na caixa de vidio acendeu-se a insciio:
Cuidado con o eIecliico!.
L no nesno inslanle suigiu o eIecliico, viiando peIa nova Iinha
da LinoIaev paia a ionaia. Depois de viiai e de enliai na iecla, o
eIecliico iIuninou-se sulilanenle no inleiioi, uivou e aceIeiou.
O cuidadoso eiIioz, enloia eslivesse en Iugai seguio, decidiu
voIlai paia lis da laiieiia. CoIocou novanenle a no no loiniquele e
deu un passo alis. L nesse nonenlo a no escoiiegou e faIhou, o pe
desIizou iiiesisliveInenle, cono que no geIo, peIa caIada en decIive ale
aos caiiis, o oulio pe eigueu-se no ai e eiIioz foi aliiado paia a via.
Tenlando agaiiai-se a quaIquei coisa, caiu de coslas. aleu
Iigeiianenle con a nuca na caIada, e ainda leve lenpo de vei, I no aIlo,
sen conpieendei j se a esqueida ou a diieila, a Lua douiada. Conseguiu
viiai-se de Iado, ao nesno lenpo que, nun novinenlo fienelico, eiguia
os joeIhos solie o venlie, e, ao viiai-se, visIunliou o ioslo
conpIelanenle lianco de hoiioi e a liaadeiia escaiIale da conduloia do
eIecliico que avanava solie eIe con una foia iiiesislveI. eiIioz no
giilou, nas a sua voIla loda a iua se encheu dos giilos desespeiados de
nuIheies. A conduloia puxou liuscanenle o liavo eIecliico, o caiio
afocinhou no cho, depois saIlou inslanlaneanenle, e os vidios das
janeIas voaian con esliondo en esliIhaos. Nesse nonenlo, no ceielio
de eiIioz, aIguen giilou desespeiadanenle: Sei possveI`.... Mais

43
una vez, a Ilina vez, a Lua liiIhou, nas desfazendo-se j en esliIhaos,
e depois ludo escuieceu.
O caiio eIecliico apanhou eiIioz, e un oljeclo escuio foi
piojeclado peIa ianpa enpediada, paia junlo da giade da aIaneda do
Iago do Ialiiaica. RoIando peIo decIive, foi saIlilando peIo enpediado da
ionaia.
Lia a calea coilada de eiIioz.


PcrscguIn

Cessaian os giilos hisleiicos das nuIheies, caIaian-se os apilos
da niIcia, duas anluIncias Ievaian una deIas o coipo decapilado e a
calea coilada paia a noigue, a oulia a leIa conduloia feiida poi
esliIhaos de vidio. Vaiiedoies de avenlaI lianco Iinpavan os esliIhaos
dos vidios e coliian de aieia as poas de sangue, e Ivan NikoIaevilch, laI
cono havia cado no lanco, sen aIcanai o loiniquele, assin ficou.
Viias vezes lenlou Ievanlai-se, nas as peinas no Ihe oledecian.
ezdonni foi lonado poi una especie de paiaIisia.
O poela deilaia a coiiei paia o loiniquele Iogo que ouviu o
piineiio liado, e viia a calea iessaIlai no pavinenlo. Isso enIouqueceu-
o a laI ponlo que eIe, caindo solie o lanco, noideu a no ale fazei
sangue. Lsqueceu-se, naluiaInenle e poi conpIelo, do aIeno Iouco e
lenlou conpieendei apenas una coisa: cono eia possveI que eIe livesse
acalado de faIai con eiIioz e ninulos depois... a calea...
Cenle aIvoioada passava a coiiei peIa aIaneda, junlo ao poela,
soIlando excIanaes, nas Ivan NikoIaevilch no peicelia o que dizian.
De slilo, duas nuIheies chocaian junlo deIe, e una deIas, de
naiiz afiIado e caleIo despenleado, giilou paia a oulia nesno denlio dos
ouvidos do poela:
~ Annuchka, a nossa Annuchka! Da Sadovaia! Islo e olia deIa!
Ioi conpiai Ieo de giiassoI a neiceaiia e pailiu a gaiiafa no loiniquele.
Sujou a saia loda... L o que eIa piaguejou! L eIe, coilado, escoiiegou e foi
caii nesno nos caiiis...
De ludo aquiIo que a nuIhei giilou, o ceielio peiluilado de Ivan
NikoIaevilch s caplou una paIavia: Annuchka....
~ Annuchka... Annuchka`... ~ nuinuiou o poela, oIhando en
iedoi inquielo. ~ Lspeien, espeien...

44
A paIavia Annuchka Iigaian-se as paIavias Ieo de giiassoI e
depois, poi quaIquei iazo, Incio IiIalos. O poela iejeilou IiIalos e ps-
se a Iigai os eIos de una cadeia, coneando peIa paIavia Annuchka. L
essa cadeia eslaleIeceu-se nuilo depiessa e conduziu inedialanenle ao
piofessoi Iouco.
Ieido! Iois se eIe disse que a ieunio no se ieaIizaiia poique
Annuchka linha deiianado o Ieo. L, vejan I, a ieunio no se ieaIizai!
L isso no e ludo: eIe disse cIaianenle que una nuIhei havia de coilai a
calea a eiIioz! Sin, sin, sin! L o guaida-fieio eia una nuIhei! Que
ven a sei islo` Hen`
No ieslava sonlia de dvida que o nisleiioso consuIloi
conhecia exaclanenle de anleno lodo o quadio da noile hoiiveI de
eiIioz. L dois pensanenlos aliavessaian a nenle do poela. O piineiio:
LIe no e nada Iouco! Tudo islo e un dispaiale!. L o segundo: No
lei eIe pIaneado ludo islo`!.
Mas de que naneiia, no ne diio` AIi, no! Isso vanos
descolii-Io!
Iazendo un giande esfoio solie si nesno, Ivan NikoIaevilch
eigueu-se do lanco e voIlou ao IocaI onde esliveia a conveisai con o
piofessoi. L veiificou que esle, feIiznenle, ainda no se linha ido enloia.
Na ionaia as Iuzes j eslavan acesas, e solie o Iago do Ialiiaica
liiIhava a Lua douiada, e a Iuz do Iuai senpie enganadoi, paieceu a
Ivan NikoIaevlch que o piofessoi soliaava, no una lengaIa, nas una
espada.
O inliiganle chanlie aposenlado eslava senlado no nesno Iugai
onde pouco anles esliveia senlado o pipiio Ivan NikoIaevilch. O chanlie
linha agoia encavaIiladas no naiiz unas Iunelas olvianenle
desnecessiias, en que faIlava una das Ienles e a oulia eslava iachada.
Islo loinava o cidado das caIas de xadiez ainda nais iepeIenle do que
anles, quando indicaia a eiIioz o caninho paia os caiiis.
Con o coiao geIado, Ivan apioxinou-se do piofessoi e,
oIhando-o no ioslo, veiificou que no havia neIe nen nunca houveia
quaisquei sinais de Ioucuia.
~ Confesse, quen e o senhoi` ~ peigunlou Ivan NikoIaevilch.
O esliangeiio fianziu o cenho, oIhou o poela cono se o visse peIa
piineiia vez, e iespondeu con hosliIidade:
~ No peicelei... no faIai iusso...

45
~ LIes no peicelen! ~ inlioneleu-se o chanlie I do seu lanco,
sen que ninguen Ihe livesse pedido paia expIicai as paIavias do
esliangeiio.
~ Deixe-se de sinuIaes! ~ disse Ivan. en lon aneaadoi,
senlindo un caIafiio no eslnago. ~ O senhoi ainda h pouco faIava
nuilo len iusso. O senhoi no e aIeno nen piofessoi! L un assassino e
un espio! Os seus docunenlos! ~ giilou Ivan, fuiioso.
O nisleiioso piofessoi loiceu enojado a sua j loicida loca e
encoIheu os onlios.
~ Cidado! ~ insinuou-se de novo o deleslveI chanlie. ~
Ioique inconoda o luiisla esliangeiio` Ho-de pedii-Ihe conlas poi isso!
L o piofessoi suspeilo fez una expiesso desdenhosa, viiou
coslas e afaslou-se de Ivan. Lsle senliu-se enlaiaado. SoIuando,
diiigiu-se ao chanlie:
~ Lh, cidado, ajude-ne a agaiiai o ciininoso! Ten esse devei!
O chanlie aninou-se, saIlou e leiiou:
~ QuaI ciininoso` Onde esl eIe` Un ciininoso esliangeiio` Os
seus oIhinhos cinliIavan aIegienenle. ~ Ajuda` Se eIe e un ciininoso, a
piineiia coisa a fazei e giilai: da guaida!. Se no eIe foge. Vanos I,
ao nesno lenpo! Agoia! ~ L o chanlie aliiu a goeIa.
Confuso, Ivan oledeceu ao faisanle do chanlie e giilou: da
guaida!. Mas o oulio enganou-o e no giilou.
O giilo iouco e soIiliio de Ivan no leve quaisquei iesuIlados
posilivos. Duas jovens que passavan desviaian-se, e eIe ouviu a paIavia
lledo.
~ Ah, esls enlo feilo con eIe`! ~ excIanou Ivan, iiado. Lsls a
lioai de nin` Sai da ninha fienle!
Ivan piecipilou-se paia a diieila, e o chanlie foi lanlen paia a
diieila. Ivan foi paia a esqueida, e aqueIe niseiveI foi lanlen paia a
esqueida.
~ Ies-le a ninha fienle de piopsilo` ~ giilou Ivan, enfuiecido.
~ Hei-de enliegai-le a niIcia lanlen a li!
Tenlou agaiiai o palife peIa nanga, nas faIhou e no agaiiou
alsoIulanenle nada. Lia cono se o chanlie se livesse sunido peIo cho
alaixo.
Ivan soIlou una excIanao de iaiva, oIhou e viu ao Ionge o
deleslveI desconhecido, que saa j en diieco a Tiavessa do Ialiiaica,
e no ia sozinho. O nais que suspeilo chanlie conseguiia junlai-se-Ihe.

46
Mas isso no eia ludo: cono leiceiio eIenenlo naqueIa conpanhia havia
un galo, suigido sale-se I de onde, un galo giande cono un poico,
pielo cono caivo ou cono un coivo, e con uns leiiveis ligodes de
cavaIeiio. O liio avanou peIa Tiavessa do Ialiiaica, caninhando o galo
nas palas liaseiias.
Ivan apiessou-se a seguii os naIfeiloies, nas Iogo conpieendeu
que seiia nuilo difciI aIcan-Ios.
O liio peicoiieu a liavessa nun inslanle e chegou a Rua
Spiiidonovka. Ioi nais que Ivan. eslugasse o passo, a dislncia enlie eIe
e os peiseguidos no dininua. L anles que o poela desse poi isso, depois
da sossegada Spiiidonovka, enconliou-se junlo a poila Nikilski, onde a
sua siluao pioiou. AIi a nuIlido eia enoine, Ivan foi de enconlio a un
lianseunle, foi insuIlado. Quanlo a scia de naIfeiloies, decidiu ainda
poi cina iecoiiei ao piocesso piediIeclo dos landidos: dispeisou.
O chanlie saIlou agiInenle paia un aulocaiio en andanenlo, que
seguia paia a Iiaa Ailal. Tendo peidido un dos peiseguidos, Ivan
concenliou a sua aleno no galo e viu aqueIe eslianho aninaI
apioxinai-se do esliilo do eIecliico A, que eslava na paiagen, enpuiiai
insoIenlenenle una nuIhei, que desalou aos giilos, agaiiai-se ao vaio e
ale lenlai nelei na no da conduloia, aliaves da janeIa aleila poi causa
do caIoi sufocanle, una noeda de dez copeques.
O conpoilanenlo do galo deixou Ivan lo eslupefaclo, que eIe
ficou paiado, inveI junlo a una neiceaiia, a esquina. L nais foilenenle
ainda o suipieendeu o conpoilanenlo da conduloia. Lsla naI viu o galo
sulii paia o eIecliico, giilou, lo iiada que ale lienia:
~ Calos no! No e peinilido liazei galos! Ioia! Sai, ou chano a
poIcia!
Nen a conduloia, nen os passageiios paiecian suipieendidos
con o essenciaI: no o faclo de o galo sulii paia o eIecliico, o que seiia
apenas neia desgiaa, nas o faclo de eIe queiei pagai o liIhele.
O galo nosliou sei un aninaI no apenas soIvenle, nas lanlen
discipIinado. Logo ao piineiio giilo da conduloia, eIe inleiionpeu o seu
avano, desceu do esliilo e senlou-se na paiagen, aIisando os ligodes
con a noeda. Mas assin que a conduloia puxou o coido e o eIecliico se
ps en andanenlo, o galo piocedeu cono quaIquei un que e expuIso do
eIecliico, nas que de quaIquei nodo piecisa de chegai ao seu deslino.
Deixando passai o eIecliico e os dois alieIados, o galo saIlou paia a paile
liaseiia do Ilino alieIado, agaiiou-se con a pala a un lulo de loiiacha
que passava paia o exleiioi, e I foi, poupando assin os dez copeques.

47
Iieocupado con o niseiveI galo, Ivan poi pouco no peideu o
nais inpoilanle dos lis: o piofessoi. Mas, poi soile, esle ainda no
conseguiia escapai-se. Ivan avislou o lone cinzenlo no neio da nuIlido,
no piincpio da oIchaia Nikilskaia, ou da Rua Heizen. Chegou I nun
aliii e fechai de oIhos, nas sen xilo. O poela aceIeiou o passo, coneou
nesno a coiiei a liole, enpuiiando os lianseunles, sen conseguii
apioxinai-se do piofessoi nen un cenlnelio.
Tiansloinado cono eslava, Ivan suipieendia-se, no enlanlo, peIa
veIocidade fanlslica con que decoiiia a peiseguio. No linhan
passado vinle segundos quando, depois da Ioila Nikilski, Ivan
NikoIaevilch eia j ofuscado peIas Iuzes da Iiaa Ailal. Mais aIguns
segundos e a eslava una quaIquei iueIa escuia, con os passeios cheios
de covas, onde Ivan NicoIaevilch caiu e se nagoou nun joeIho. De novo
una aileiia len iIuninada, a Rua Kiopolkine, depois una iueIa, depois
a Rua Oslojenka e oulia iueIa, liisle, inunda e naI iIuninada. L foi aIi
que Ivan NikoIaevilch peideu definilivanenle aqueIe que lanlo piecisava
de agaiiai. O piofessoi linha desapaiecido.
Ivan NicoIaevilch ficou confuso, nas no poi nuilo lenpo,
poique de slilo soule que o piofessoi devia eslai necessaiianenle no
piedio nneio 13, e de ceileza no apailanenlo nneio 47.
Iiionpendo peIa enliada, Ivan NikoIaevilch coiieu ao piineiio
andai, enconliou inedialanenle o apailanenlo e locou a canpainha,
inpacienle. No leve que espeiai nuilo: una iapaiiguinha dos seus
cinco anos aliiu a poila e, sen peigunlai nada ao visilanle, desapaieceu
de inedialo.
Na saIa de enliada, enoine, pessinanenle conseivada, naI
iIuninada poi una ninscuIa Inpada de cailono, sol o leclo aIlo,
negio de sujidade, havia una licicIela sen pneus penduiada na paiede,
no cho un enoine la chapeado de feiio, e nuna pialeIeiia poi cina
do calide havia un goiio de Inveino, con as conpiidas alas paia as
oieIhas pendendo. Ioi lis de una das poilas una voz foile de honen
giilava, iiiilada, nun apaieIho de idio, quaIquei coisa en veiso.
Ivan NikoIaevilch no se enlaiaou nada con o anlienle
desconhecido e encaninhou-se diieclanenle paia o coiiedoi, pensando:
Oh, cIaio, escondeu-se na casa de lanho. O coiiedoi eslava escuio.
Depois de chocai conlia as paiedes, Ivan Ioliigou una lenue ieslia de Iuz
poi delaixo de una poila, piocuiou o puxadoi as apaIpadeIas e f-Io
giiai con suavidade. A Iinguela saIlou e Ivan. enconliou-se piecisanenle
na casa de lanho, e pensou que linha lido soile.
Lssa soile no foi poien a que devia sei! Ivan senliu un lafo
hnido e quenle e, a Iuz das liasas que aidian na caIdeiia, viu giandes

48
linas penduiadas na paiede, e una lanheiia cheia de hoiiveis nanchas
negias devido ao esnaIle eslaIado. L nessa lanheiia eslava una cidad
nua, de pe, loda ensaloada e con una esponja na no. OIhou o inliuso
con oIhos nopes e, lonando-o ao que paiece poi oulia pessoa, disse en
voz laixa, aIegienenle:
~ Kiiiuchka!
4
Acale con essa liincadeiia! Que e isso, voc esl
doido` Iiodoi Ivanovilch esl a chegai. SaIa daqui inedialanenle! ~ L
agilou a esponja en diieco a Ivan.
A confuso eia lvia e o cuIpado eia, e evidenle, Ivan
NikoIaevilch. Mas no queiia adnili-Io e, excIanando en lon de
censuia: Ah, depiavada!, achou-se de inedialo na cozinha. No eslava
aIi ninguen. Solie o fogo, na seni-olscuiidade, havia ceica de una
dezena de fogaieiios apagados. Un iaio de Iuai, infiIliando-se aliaves da
janeIa poeiienla, que no eia Iavada h anos, iIuninava fiacanenle o
canlo onde eslava penduiado, enlie p e leias de aianha, un cone
esquecido, de cujo caixiIho pendian dois colos de veIas nupciais. Ioi
laixo do giande cone eslava un oulio nais pequeno, de papeI, piegado
con aIfineles.
Ninguen sale que ideia se apodeiou enlo de Ivan, nas anles de
saii a coiiei peIas liaseiias, pegou nuna das veIas e no cone de papeI.
Con esses oljeclos alandonou o apailanenlo desconhecido,
nuinuiando quaIquei coisa, peiluilado con a ideia daquiIo poi que
acalava de passai na casa de lanho, lenlando invoIunlaiianenle
adivinhai quen seiia aqueIe descaiado Kiiiuchka e se no seiia deIe
aqueIe nausealundo goiio de oieIhas.
Na iueIa liisle e deseila o poela oIhou en voIla, piocuiando o
fugilivo, nas esle no eslava visveI. Lnlo, Ivan disse fiinenenle paia si
nesno: Iois cIaio, eIe esl no iio Moskva! A caninho!.
Seiia laIvez caso paia peigunlai a Ivan NikoIaevilch poi que
iazo eIe supunha que o piofessoi eslava piecisanenle no iio Moskva e
no en quaIquei oulio Iugai. O pioi e que no havia aIi ninguen que Ihe
peigunlasse. A inunda iueIa eslava conpIelanenle deseila.
Da a pouco Ivan NikoIaevilch podia sei vislo nos degiaus de
gianilo do anfilealio junlo do iio Moskva.
Tiiando as ioupas, confiou-as a un sinplico lailudo que
funava un cigaiio enioIado a no, senlado ao Iado de una lIusa
loIsloiana lianca e esfaiiapada, e de uns sapalos canlados e sen
alacadoies. Agilando os liaos paia se iefiescai, Ivan aliiou-se a gua,

4
Dininu|itc dc Kiri|. (N. dc T)


49
nun saIlo de anjo. A gua eslava lo fiia que Ihe coilou a iespiiao e
ocoiieu-Ihe nesno a ideia de que no conseguiiia voIlai a supeifcie.
Conseguiu, no enlanlo, eneigii e, iesfoIegando e fungando, con os oIhos
aiiegaIados de pavoi, coneou a nadai na gua negia que cheiiava a
peliIeo, enlie os ziguezagues queliados das Iuzes dos candeeiios da
naigen.
Quando Ivan, enchaicado, suliu aos saIlinhos os degiaus ale ao
Iugai onde deixaia as ioupas a guaida do lailudo, veiificou que no s
aqueIas, nas lanlen esle, ou seja, o pipiio lailudo, linhan
desapaiecido. No nesno slio onde esliveia o nonle da sua ioupa
ficaian unas ceiouIas as iiscas, a lIusa loIsloiana iola, a veIa, o cone e
una caixa de fsfoios. Aneaando con o punho aIguen ao Ionge, nuna
iaiva inpolenle, Ivan vesliu-se con aquiIo que ieslava.
Nesle nonenlo duas pieocupaes coneaian a aloinenl-Io: a
piineiia eia que Ihe desapaieceia o cailo da MASSOLIT, do quaI nunca
se sepaiava, e a segunda eia se conseguiiia aliavessai Moscovo, naqueIe
liaje sen sei inconodado. AfinaI, eslava en ceiouIas... L veidade que
ninguen linha nada con isso, nas nesno assin, senpie havia a
possiliIidade de aIguna chacola ou enlaiao.
Ivan aiiancou os loles das ceiouIas junlo aos loinozeIos,
espeiando que laIvez assin passassen poi caIas de Veio, pegou no
cone, na veIa e na caixa de fsfoios e pailiu, dizendo paia si nesno:
Iaia a Ciiloedov! L I que eIe esl, sen dvida nenhuna.
A cidade vivia j a sua vida nocluina. No neio da poeiia, nun
liIinlai de coiienles, voavan os canies, en cuj as caixas, solie sacos,
havia honens deilados de laiiiga paia o ai. Todas as janeIas eslavan
aleilas. Ln cada una dessas janeIas havia un candeeiio con un quelia-
Iuz coi de Iaianja, e de lodas as janeIas, de lodas as poilas, de lodos os
vos, dos leIhados e das guas-fuiladas, das caves e dos plios vinha o
iugido iouco da poIonesa da peia Lugenio Onegin.
Os ieceios de Ivan NikoIaevilch confiinaian-se inleiianenle: os
lianseunles oIhavan-no e viiavan-se. Ioi esse nolivo, decidiu
alandonai as iuas piincipais e seguii peIas iueIas, onde as pessoas no
so lo inpoilunas, onde havia nenos possiliIidades de que
noIeslassen un honen descaIo, noilificando-o con peigunlas aceica
das ceiouIas, que leinavan en no paieceien caIas.
L assin fez, enlienhando-se no Ialiiinlo nisleiioso das iueIas de
Ailal. Coneou a desIizai ao Iongo das paiedes, espieilando ansioso,
oIhando en iedoi a lodo o inslanle, escondendo-se de vez en quando
nos poilais e evilando os ciuzanenlos iIuninados, as enliadas Iuxuosas
dos paIaceles das enlaixadas.

5O
L en lodo esle difciI liajeclo senliu-se indesciiliveInenle
aloinenlado peIa onnipiesenle oiqueslia, que aconpanhava un laixo
foile canlando o seu anoi poi Taliana.


O quc acnntcccu na GrIbncdnv

A veIha nanso de dois pisos, de coi ciene, siluava-se na zona
dos luIevaies, ao fundo de un jaidin enfezado, sepaiado do passeio poi
un giadeanenlo de feiio foijado. O pequeno plio dianle do edifcio
eslava asfaIlado. Duianle o Inveino, eiguia-se neIe un nonle de neve
con una p espelada, e, duianle o Veio, liansfoinava-se nuna
nagnfica espIanada do ieslauianle, sol un loIdo de Iona.
O edifcio chanava-se Casa de Ciiloedov poique, dizia-se, en
lenpos peilenceia a una lia do esciiloi AIexandie Seigueievilch
Ciiloedov. Mas se Ihe peilenceu ou no peilenceu, no salenos ao ceilo.
Iaiece-nos ale, se len nos Ienlianos, que Ciiloedov nunca leve
nenhuna lia piopiieliia de inveis... Mas eia assin que a casa se
chanava. AIen disso, un nenliioso noscovila conlava que aIi, no
piineiio andai, na saIa ciicuIai con coIunas, o ceIelie esciiloi Iia liechos
do seu ionance A InfeIicidade de Tei Lspiilo a essa nesna lia, iecoslada
nun sof. Mas s o Dialo sale, ale e possveI que Iesse, no e isso que
inpoila!
O que inpoila e que agoia a casa peilencia aqueIa nesna
MASSOLIT, piesidida peIo naIogiado MikhaiI AIexandiovilch eiIioz
ale ao seu apaiecinenlo no Iago do Ialiiaica.
Seguindo o exenpIo dos nenlios da MASSOLIT, ninguen
chanava ao edifcio Casa de Ciiloedov, nas lodos dizian sin~
pIesnenle a Ciiloedov: Onlen passei duas hoias na licha na
Ciiloedov.
L enlo` Consegui un ns en IaIla. Muilo len! Ou: Vou
lei con eiIioz, eIe iecele hoje das qualio as cinco na Ciiloedov.... L
assin poi dianle.
A MASSOLIT inslaIou-se na Ciiloedov de un nodo que no
podia sei nais acoIhedoi. Quen quei que enliasse na Ciiloedov ficava a
conhecei anles de nais nada as infoinaes dos difeienles cIules
despoilivos e as fologiafias de giupo e lanlen individuais dos nenlios
da MASSOLIT, que coliian (as fologiafias) as paiedes da escada que
Ievava ao piineiio andai.

51
Logo nas poilas da piineiia saIa desse andai supeiioi havia un
giande Ielieiio: SLCO DL ILSCA L ILRIAS, con a inagen de una
caipa que noideia o Isco.
Na poila da saIa nneio 2 havia una insciio olscuia: LSTADA
CRIATIVA DL UM DIMK CONTACTAR M. V. IOLO}NAIA.
A poila seguinle exilia una insciio lieve, nas lolaInenle
inconpieensveI: ILRLLICUINO. Depois os oIhos do visilanle ocasionaI
da Ciiloedov coneavan a peidei-se nas insciies que enchian as
poilas de nogueiia da lia. DISTRIUIO DL IAILL. Insciies NA
LISTA DL LSILRA: IOKLLKINA, CAIXA, CONTAS ILSSOAIS DOS
LSCRITORLS DL LSOOS...
Iassando a licha nais conpiida, que coneava Iogo junlo a
poilaiia, podia-se vei o Ielieiio Quesles de hahalilao nuna poila
onde as pessoas se apinhavan, lenlando foiai a enliada.
Depois das quesles de halilao exilia-se un nagnfico cailaz
que iepiesenlava un penhasco, poi cuja ciisla seguia un cavaIeiio de
capole de feIlio e una espingaida a liiacoIo. Mais alaixo, paIneiias e
una vaianda, e senlado na vaianda, un joven de poupa, oIhando
aIguies paia o aIlo con uns oIhos nuilo, nuilo vivos, e seguiando na
no una canela de linla peinanenle. A Iegenda dizia: ILRIAS
CRIATIVAS COMILLTAS DLSDL DUAS SLMANAS (CONTO-
NOVLLA) ATL UM ANO (ROMANCL, TRILOCIA). IALTA, SULK-SU,
OROVOL, TSIKHIDZIRI, MAKI-KIND}AURI, LLNINLCRADO
(IALCIO DL INVLRNO).
A esla poila havia lanlen una licha, nas no denasiado
giande ~ a unas cenlo e cinquenla pessoas.
Seguian-se, oledecendo as capiichosas sulidas e descidas da casa
Ciiloedov ~ a DIRLCO DA MASSOLIT, CAIXAS N.s 2, 3, 4, 5,
COLLCIO DL RLDACO, IRLSIDLNTL DA MASSOLIT, SALA DL
ILHAR, diveisas insliluies auxiIiaies e, finaInenle, essa nesna saIa
das coIunas onde a lia se deIiciava con a conedia do seu geniaI soliinho.
QuaIquei visilanle da Ciiloedov, desde que no fosse, e cIaio,
conpIelanenle eslpido, conpieendia de inedialo a loa vida que
Ievavan os feIizes nenlios da MASSOLIT, e una peifida inveja
coneava de inedialo a aloinenl-Io. L depiessa eIe diiigia ao ceu as
nais anaigas censuias poi no lei sido dolado a nascena de laIenlo
Iileiiio, sen o quaI, naluiaInenle, se no podia nen sonhai con o cailo
de nenlio da MASSOLIT ~ un cailo caslanho que cheiiava a caledaI
caio e linha un ieloido douiado, un cailo len conhecido en loda a
Moscovo.

52
Quen dii seja o que foi en defesa da inveja` L un senlinenlo
sidido, nas en lodo o caso h que lei en conla a posio do visilanle.
Ioique aquiIo que eIe viu no andai de cina no eia ludo, e eslava nuilo
Ionge de sei ludo. Todo o piso infeiioi da casa da lia eia ocupado poi un
ieslauianle, e que ieslauianle! LIe eia juslanenle consideiado o neIhoi
de Moscovo. L no apenas poique ocupava duas giandes saIas con leclos
en allada, adoinados poi cavaIos IiIases de ciinas assiias, no apenas
poique en cada nesa havia un candeeiio coleilo con un xaiIe, no
apenas poique no eia quaIquei un que I podia enliai, nas lanlen
poique, peIa quaIidade da sua enenla, a Ciiloedov lalia quaIquei
ieslauianle de Moscovo, cono un holeI, e poique essa enenla eia
seivida a un pieo iazoveI, nada eIevado.
No h poi isso nada de suipieendenle no diIogo seguinle,
esculado ceila vez peIo auloi deslas Iinhas veidicas junlo a vedao da
Ciiloedov:
~ Onde vais janlai hoje, Aiiiviosi`
~ Que peigunla a lua! Aqui, naluiaInenle, neu caio IoIca!
AichilaId AichilaIdovilch segiedou-ne que hoje havei peica au
naluieI. Una coisa nagisliaI!
~ TU sales vivei, Anviosi! ~ iespondeu suspiiando o
descainado e desaIinhado IoIca, con un fuincuIo no pescoo, ao
giganlesco poela Aiiiviosi, de Ilios veineIhos, caleIo douiado e faces
coiadas.
~ No lenho nenhuna haliIidade especiaI ~ iepIicou Anviosi
~, nas o conun desejo de vivei cono un sei hunano. Queies dizei,
Ioka, que no CoIiseu lanlen se pode conei peica. Mas no CoIiseu una
dose de peica cusla lieze iulIos e cinquenla copeques, e aqui cusla cinco
iulIos e cinquenla! AIen disso, no CoIiseu a peica j len lis dias, e I
no esls Iivie de apanhai con un cacho de uvas nas venlas, aliiado peIo
piineiio joven suigido da Iassagen TealiaInaia. No, eu sou
calegoiicanenle conlia o CoIiseu ~ liovejou o gaslinono Aiiiviosi en
lodo o luIevai. No lenles convencei-ne, IoIca!
~ Lu no queio convencei-le, Anviosi ~ guinchou Ioka. ~
Tanlen se pode janlai en casa.
~ Muilo agiadecido ~ lionleleou Aiiiviosi. ~ Inagino a lua
nuIhei a lenlai fazei peica au naluieI en casa, na cozinha conuniliia,
nuna caaioIa! Hi-hi-hi! Au ievoii, Ioka! ~ L, canlaioIando, Anviosi
diigiu-se paia a espIanada, sol o loIdo. ~ Ah, sin... ons lenpos! Os
veIhos noscovilas Ienlian-se da fanosa Ciiloedov! A peica cozinhada
na aIluia! Una lagaleIa, neu caio Anviosi! L o esluijo` O esluijo na

53
caaioIa pialeada, o esluijo as falias, coleilas de pedaos de Iagosla e
caviai fiesco` L o ovo cocolle con puie de coguneIos en lacinhas` L dos
peilinhos de loidos, no goslava` Con liufas` A codoiniz a genovesa`
Dez iulIos e cinquenla! L ojazz, e o seivio! L en }uIho, quando loda a
fanIia eslava na casa de canpo e voc ficava ielido na cidade poi
assunlos Iileiiios uigenles ~ na espIanada, a sonlia da vinha viigen, a
nancha douiada na loaIha inacuIada do pialinho da sopa pinlanie`
Lenlia-se, Anvios` Que peigunla! O que so essas peicas! L as
naicejas, as gaIinhoIas, as gaIinhas-do-nalo na epoca, as codoinizes, os
naaiicos` A Naizan a picai na gaiganla`! Mas lasla, esls a disliaii-le,
Ieiloi! Segue-ne!...
As dez e neia daqueIa noile, quando eiIioz peideu a vida no
Iago do Ialiiaica, no andai supeiioi da Ciiloedov havia Iuz apenas
nuna saIa, onde doze esciiloies, convocados paia una ieunio, se
aloiiecian a espeia de MikhaiI AIexandiovilch.
Senlados nas cadeiias, nas nesas e ale nos paiapeilos das duas
janeIas da saIa da diieco da MASSOLIT, sofiian alioznenle con o
caIoi sufocanle. Nen una aiagen fiesca enliava peIas janeIas aleilas.
Moscovo devoIvia o caIoi acunuIado no asfaIlo duianle o dia, e eia
evidenle que a noile no liaiia quaIquei aIvio. Un cheiio a celoIa sulia
da cave da casa da lia, onde funcionava a cozinha do ieslauianle, e lodos
linhan sede, lodos eslavan neivosos e iiiilados.
O ionancisla eskudnikov ~ honen caIno, len veslido, de
oIhos alenlos e ao nesno lenpo esquivos ~ puxou do ieIgio.
O ponleiio aiiaslava-se paia as onze. eskudnikov nosliou-o ao
seu vizinho, o poela Dvulialski, senlado na nesa e que, enfasliado,
laIoiava os pes caIados nuns sapalos anaieIos con soIas de loiiacha.
~ Oia esla! ~ iesnungou Dvulialski.
~ O lipo ceilanenle ficou encaIhado en Khazina ~ disse con
voz giossa Naslacia Lukinichna Nepienenova, ffia de un coneicianle
de Moscovo que se loinaia esciiloia de hisliias de lalaIhas navais sol o
pseudnino de Navegadoi Ceoige.
~ Do-ne Iicena` ~ disse coiajosanenle Zagiivov, auloi de
hisloiielas popuIaies. ~ Lu pipiio piefeiia eslai a lonai ch a vaianda
en vez de eslai aqui a assai. AfinaI, essa ieunio eslava naicada paia as
dez, no`
Agoia esl-se len en Miazina ~ disse o Navegadoi Ceoige
aciiiando os piesenles, salendo que a aIdeia de feiias de IeieIiguino, no
iio KIiazna, eia o ponlo fiaco de lodos. ~ Agoia j ceilanenle os

54
iouxinis canlan. Lu acho que lialaIho senpie neIhoi foia da cidade,
en especiaI na Iiinaveia.
~ H lis anos que ando a pagai paia conseguii nandai a ninha
nuIhei, que sofie de lcio, paia esse paiaso, e ale agoia, nada ~ disse
naIiciosa e anaiganenle o noveIisla Ieionin Iopiikhine.
~ Isso e confoine a soile de cada un ~ iugiu do peiloiiI da
janeIa o cilico Alalkov.
Os oIhos pequeninos do Navegadoi Ceoige iIuninaian-se de
aIegiia e eIa disse, anaciando o seu conliaIlo:
~ No devenos sei invejosos, canaiadas. As d4lchas so apenas
vinle e duas, e eslo en consliuo s nais sele. L ns na MASSOLIT
sonos lis niI.
~ Tis niI cenlo e onze pessoas ~ coiiigiu aIguen I do canlo.
~ Lslo a vei` ~ conlinuou o Navegadoi Ceoige. ~ Que se pode
fazei` L naluiaI que as dalchas vo paia os nais laIenlosos de ns...
~ Iaia os geneiais! ~ excIanou o aigunenlisla CIukhaiev,
enliando sen iodeios na queieIa.
eskudnikov, fingindo locejai, saiu da saIa.
~ Lsle len s paia eIe cinco divises en IeieIiguino ~ disse
CIukhaiev nas coslas deIe.
~ Laviovilch len seis! ~ excIanou Deniskine. ~ L a saIa de
janlai ieveslida a caivaIho!
~ LIi, no e isso que agoia inleiessa ~ iugiu Alalkov. ~ O que
inleiessa e que j so onze e neia.
Desencadeou-se una giande vozeaiia, ainava-se una especie de
ieleIio. Coneaian a leIefonai paia a odiada IeieIiguino.
Respondeian-Ihes de una oulia dalcha, de Laviovilch, onde os
infoinaian que Laviovilch linha sado paia o iio, e isso deixou-os
conpIelanenle liansloinados. Ao acaso leIefonaian paia a Seco de
eIas-Lelias, peIa exlenso nneio 93O, e, evidenlenenle, no havia I
ninguen.
~ LIe podia leIefonai! ~ cIanaian Deniskine, CIukhaiev e
Kvanl.
AIi, nas giilavan inuliInenle. MikhaiI AIexandiovilch no podia
leIefonai. Longe, nuilo Ionge da Ciiloedov, nuna enoine saIa,
iIuninada poi Inpadas de niI viios, solie lis nesas de zinco, jazia
aquiIo que ainda h pouco foia MikhaiI AIexandiovilch.

55
Na piineiia, o coipo nu, coleilo de sangue seco, con un liao
fiacluiado e o peilo esnagado, noulia, a calea, con os denles da fienle
pailidos, os oIhos luivos aleilos, que a Iuz ciua j no assuslava, e, na
leiceiia, un nonle de andiajos enduiecidos.
}unlo ao decapilado eslavan: un piofessoi de nedicina IegaI, un
analonisla paloIgico e o seu dissecadoi, iepiesenlanles da invesligao
ciininaI, e o esciiloi }eIdiline, adjunlo de MikhaiI AIexandiovilch eiIioz
na MASSOLIT, que foia chanado poi leIefone quando eslava junlo da
nuIhei doenle.
Un aulonveI foia luscai }eIdiline e, en piineiio Iugai,
conduziu-o (ceica da neia-noile), junlanenle con os invesligadoies, ao
apailanenlo do noilo, onde os papeis desle foian seIados, seguindo
depois lodos paia a noigue.
L agoia, o giupo, junlo aos ieslos do defunlo, confeienciava solie
a neIhoi naneiia de piocedei: cosei ao pescoo a calea coilada, ou
coIocai o coipo na saIa da Ciiloedov coliindo sinpIesnenle o defunlo
ale ao queixo con un pano pielo`
No, MikhaiI AIexandiovilch no podia lei leIefonado e eia sen
iazo que Deniskine, CIukhaiev e Kvanl se indignavan e giilavan. A
neia-noile en ponlo, lodos os esciiloies alandonaian o andai supeiioi e
desceian paia o ieslauianle. AIi, de novo naIdisseian paia si nesnos
MikhaiI AIexandiovilch: lodas as nesas na espIanada eslavan
naluiaInenle j ocupadas, e havia que ceai naqueIas saIas, lonilas nas
alafadas.
L a neia-noile en ponlo, na piineiia das saIas, quaIquei coisa
esliondeou, liIinlou, se espaIhou, saIlilou. L inedialanenle una voz
aguda de honen giilou ao son da nsica: AIeIuia!. Lia o fanoso
giupo dejazz da Ciiloedov que coneava a locai. Os ioslos coleilos de
suoi paieceian iIuninai-se, os cavaIos pinlados no leclo paieceian
aninai-se, os candeeiios cono que aunenlaian a inlensidade da Iuz, e,
de slilo, cono soIlando-se de una cadeia, anlas as saIas coneaian a
danai e depois deIas lanlen a espIanada.
CIukhaiev danava con a poelisa Tanaia IoIunessials. Kvanl
lanlen danava. O ionancisla }ukoIov danava con una acliiz de
cinena, de veslido anaieIo. Todos danavan: Diagunski, Tcheidaklchi,
o pequeno Deniskine con o giganlesco Navegadoi Ceoige, danava a
leIa aiquilecla Seineikina-CaII, foilenenle agaiiada poi un
desconhecido de caIas liancas de Iinho. Danavan scios e convidados,
noscovilas e foiasleiios, o esciiloi }ohann de Kionsladl, un laI Viiia
Kuflik, de Roslov, iegenle de oiqueslia, paiece, con una inpingen IiIs
que Ihe coliia a face, danavan os nais eninenles iepiesenlanles da

56
seco de poesia da MASSOLIT, ou seja, IavIanov, ogokhuIski, SIadki,
Chpilchkine e AdeIfina uzdiak, danavan jovens de piofisso
desconhecida, de caleIo coilado a escovinha, con os onlios
enchunaados, danava un honen de idade nuilo avanada, de laila,
a quaI ficaia pieso un fio de celoIinho, e danava con eIe una iapaiiga
j de ceila idade, devoiada peIa anenia, con un veslidinho anaiiolado
de seda coi de Iaianja.
AIagados en suoi, os ciiados lianspoilavan poi cina das caleas
canecas de ceiveja enlaciadas, giilando en voz iouca e con dio:
DescuIpe, cidado!. AIguies, nun aIlifaIanle, una voz conandava:
Una espelada kaiski! Duas de zul7ik! IIakigospodaiskie.Mf. A voz
fina j no canlava, nas leiiava: AIeIuia!. O esliepilo dos cnlaIos
douiados do jazz coliia poi vezes o iudo da Ioia que os Iavadoies
enviavan peIa ianpa paia a cozinha. Ln suna, un infeino.
L a neia-noile houve una viso do infeino. Un honen eIeganle,
de oIhos negios, con laila ponliaguda, de fiaque e oIhai najesloso, saiu
paia a espIanada e ieIanceou os seus donnios. Dizia-se, dizian os
nslicos, que houveia lenpos en que o honen eIeganle no usaia
fiaque, nas andava cingido poi un Iaigo cinlo de couio, do quaI saan
as coionhas das pisloIas, e usava os seus caleIos negios asa de coivo
alados poi una fila escaiIale, e que sol o seu conando navegava no nai
das Caialas un liigue sol paviIho negio con una caveiia.
Mas no, no! Os nslicos seduloies nenlen, no exislen no
nundo nenhuns naies das Caialas nen neIes navegan fIilusleiios
leneiiios, nen os peiseguen as coivelas, nen o funo dos canhes
fIulua solie as vagas. No h nada, nunca houve nada! H I foia una
lIia eslioIada, h una vedao de feiio, e paia I deIa o luIevai... L o
geIo funde-se no laIde, e ven-se do oulio Iado da nesa pixina os
oIhos lovinos iaiados de sangue de aIguen, e e hoiiveI, hoiiveI... Oh,
deuses, deuses, den-ne veneno, veneno!...
L, de slilo, poi solie a nesa voou una paIavia: eiIioz!!. De
iepenle ojazz desalou e caIou-se, cono se aIguen o livesse esnagado
con o punho. O qu, o qu, o qu, o qu` eiIioz!!! L lodos saIlaian,
e lodos giilaian...
Sin, eigueu-se una onda de ngoa con a leiiveI nolcia solie
MikhaiI AIexandiovilch. AIguen, agilado, giilou que eia necessiio
eIaloiai inedialanenle, aIi nesno, un leIegiana coIeclivo e ienel-Io
naqueIe inslanle.
Mas, peigunlanos ns, que leIegiana e paia onde` ReaInenle,
paia onde` L paia que piecisa de leIegianas aqueIe cujo cinio
anachucado esl agoia a sei espienido nas nos enIuvadas de loiiacha

57
do dissecadoi, cujo pescoo o piofessoi espela agoia con aguIhas cuivas`
Lsl noilo, e no piecisa de nenhun leIegiana. Acalou ludo, no vanos
agoia soliecaiiegai o leIegiafo.
Sin, esl noilo, noilo... Mas ns eslanos vivos. Sin, eIevou-se
una onda de ngoa, nas duiou aIguns inslanles e coneou a laixai, e
aIguns j voIlavan a nesa e, piineiio fuilivanenle e aleilanenle depois,
lelian o seu goIinho de vodca e conian una gaifada. L na veidade,
paia qu deixai esliagai os cioqueles de voIaiIIe` Cono podeienos
ajudai MikhaiI AIexandiovilch` Iicando con fone` Mas se ns eslanos
vivos!
NaluiaInenle, o pIano foi fechado a chave, o giupo dejazz
dispeisou, aIguns joinaIislas pailiian paia as suas iedaces a fin de
escieveien a nolcia necioIgica. Soule-se que }eIdiline chegaia da
noigue. InslaIou-se no galinele do defunlo, no andai supeiioi, e coiieu o
loalo de que eIe sulsliluiiia eiIioz. }eIdiline convocou os doze
nenlios da diieco e, na ieunio iniciada de inedialo, passaian a
discusso dos piolIenas uigenles ieIalivos ao aiianjo da saIa das coIunas
da Ciiloedov, a liansfeincia do cadvei da noigue paia essa saIa e
lodas as ieslanles quesles Iigadas ao liisle aconlecinenlo.
L o ieslauianle voIlou a sua vida nocluina haliluaI e assin
conlinuaiia ale ao fecho, ou seja, ale as qualio hoias da nanh, se no
livesse aconlecido aIgo alsoIulanenle foia do conun e que chocou
nuilo nais os convivas do ieslauianle do que a nolcia da noile de
eiIioz.
Os piineiios a aIainaien-se foian os cocheiios que espeiavan
aos poiles da casa de Ciiloedov. Ouviu-se un deIes giilai, eiguendo-se
na loIeia:
~ Lh! OIhen paia aquiIo! A seguii, una Iuzinha, suigida sale-se
I de onde, cinliIou junlo a vedao de feiio foijado, e coneou a
apioxinai-se da espIanada. As pessoas senladas as nesas coneaian a
Ievanlai-se e a oIhai con aleno, e viian que junlanenle con a Iuzinha
un especlio lianco caninhava paia o ieslauianle. Quando eIe se
apioxinou da Ialada, lodos ficaian peliificados as nesas, con locados
de esluijo espelados nos gaifos e de oIhos aiiegaIados. O poileiio, que
nesse nonenlo saa da poila do lengaIeiio paia fiinai no plio,
esnagou o cigaiio con o pe e avanou paia o especlio con o oljeclivo
evidenle de Ihe laiiai o acesso ao ieslauianle, nas poi quaIquei iazo
no o fez, e paiou con un soiiiso loIo.
L o especlio, passando peIa aleiluia da Ialada, enliou Iivienenle
na espIanada. Nesse nonenlo lodos viian que no se lialava de nenhun
fanlasna, nas de Ivan NikoIaevilch ezdonn, o conhecido poela.

58
Lslava descaIo, con una loIsloiana eslianquiada en faiiapos,
liazendo piegado ao peilo con un aIfinele-de-ana un pequeno cone de
papeI con a inagen neio apagada de un sanlo desconhecido, e de
ceiouIas liancas as iiscas. Na no, Ivan NikoIaevilch liazia una veIa
nupciaI acesa. Na face diieila linha un aiianho iecenle. Seiia difciI
inaginai a inlensidade do siIncio que se fez na espIanada. Un dos
ciiados esqueceu-se da caneca que seguiava na no, e a ceiveja
enloinou-se.
O poela eigueu a veIa acina da calea e disse en voz aIla:
~ Vivan, anigos! ~ Depois oIhou paia delaixo da nesa nais
pixina e excIanou aloiiecido: ~ No, no esl aqui!
Ouviian-se duas vozes. Un laixo, que disse inpiedosanenle:
~ Lsl aiiunado. Defiiiun lienens. L a segunda, una voz
feninina assuslada, peigunlou:
~ Cono e que a niIcia o deixou andai peIas iuas nesle eslado`
Ivan NikoIaevilch ouviu-a e iespondeu:
~ Ioi duas vezes lenlaian delei-ne, na Skaleinaia e aqui, na
ionnaia, nas eu saIlei a vedao e, eslo a vei, aiianhei a caia!
Lnlo, Ivan NikoIaevilch eigueu a veIa e excIanou: ~ Iinos en
Iileialuia! ~ A voz iouca loinou-se nais foile e nais quenle. Ouan-ne!
LIe apaieceu! Agaiien-no inedialanenle, ou eIe causai naIes
indesciilveis!
~ O qu` O qu` Que diz eIe` Quen e que apaieceu` ~
peigunlaian vozes de lodos os Iados.
~ O consuIloi! ~ iespondeu Ivan. ~ L esse consuIloi acalou de
nalai agoia nesno Micha eiIioz no Iago do Ialiiaica.
Nesle nonenlo, as pessoas piecipilaian-se da saIa inleiioi paia a
espIanada, e una nuIlido agilava-se en loino da Iuz de Ivan.
~ DescuIpe, descuIpe, conle con nais exaclido ~ disse junlo ao
ouvido de Ivan NikoIaevilch una voz suave e coils. Diga, quen foi que
o nalou` Quen o nalou`
~ O consuIloi esliangeiio, o piofessoi espio! ~ iespondeu Ivan
oIhando en iedoi.
~ L cono se chana eIe` ~ peigunlou laixinho a nesna voz.
~ Iois... o none! ~ giilou Ivan angusliado. ~ Se eu soulesse o
none! No Ihe vi len o none no cailo-de-visila... S ne Ienlio da
piineiia Ielia, un W, o none conea poi W! Que none e esse coneado
poi W` ~ peigunlou Ivan a si pipiio, pondo a no na lesla e de iepenle

59
coneou a nuinuiai: ~ W, W, W! Wa... Wo... Washnei` Wagnei`
Weinei` Wegnei` Winlei`
~ Na calea de Ivan os caleIos coneavan a eiiai-se con o
esfoio.
~ WUII ~ giilou, conpassiva, una nuIhei.
~ Lslpida! ~ leiiou eIe, piocuiando a nuIhei con o oIhai. Que
len o WuIf a vei con islo` WuIf no len cuIpa de nada! Wo, WO... No!
Assin no ne consigo Ienliai! en, cidados: leIefonen inedialanenle
a niIcia, que envien cinco nolocicIelas con neliaIhadoias paia apanhai
o piofessoi. L no se esquean de dizei que eslo nais dois con eIe: un
sujeilo nuilo aIlo, de falo de xadiez... de Iunelas iachadas... e un galo
pielo, goido.

Lu, enlielanlo, passo una lusca na Ciiloedov... Cheiia-ne que
eIe esl poi aqui!
Ivan. caiu nun eslado de ansiedade, aliiu caninho poi enlie a
nuIlido, coneou a agilai a veIa, saIpicando-se de ceia, e a espieilai poi
laixo das nesas. De slilo, ouviu-se una voz: Un nedico!, e a fienle
de Ivan suigiu un anisloso ioslo cainudo, laileado e goiducho, con
cuIos de aios de lailaiuga.
~ Canaiada ezdonni ~ disse o ioslo con voz soIene acaIne-
se! Lsl liansloinado con a noile do nosso queiido MikhaiI
AIexandiovilch... no, sinpIesnenle de Micha eiIioz. Todos
conpieendenos isso nuilo len. Iiecisa de descansai. Agoia os
canaiadas vo aconpanh-Io a cana e voc doinii un pouco...
~ Tu ~ inleiionpeu Ivan, aiieganhando os denles ~ no
peiceles que leinos de apanhai o piofessoi` L vens-ne con as luas
paivoces! Cielino!
~ Canaiada ezdonni, descuIpe ~ iespondeu o ioslo, coiando,
iecuando e j aiiependido de se lei nelido naqueIe caso.
~ No, a oulio laIvez, nas a li no le descuIpo ~ disse Ivan
NikoIaevilch con un dio seieno.
Un espasno desfiguiou-Ihe o ioslo. Mudou de inedialo a veIa da
no diieila paia a esqueida, noveu Iaiganenle o liao e desfeiiu un
lofelo no ioslo sinplico.
Lnlo os oulios achaian que se devian Ianai solie Ivan. ~ e
Ianaian-se. A veIa apagou-se, e os cuIos, que caian do ioslo, foian
inedialanenle pisados. Ivan soIlou un leiiveI giilo de conlale, que,

6O
paia escndaIo geiaI, se ouviu no luIevai, e coneou a defendei-se.
TiIinlava a Ioia que caa das nesas, giilavan as nuIheies.
Lnquanlo os ciiados anaiiavan o poela con loaIhas, no vesliiio
liavava-se un diIogo enlie o conandanle do liigue e o poileiio.
~ Tu no visle que eIe eslava en ceiouIas` ~ peigunlou
fiianenle o piiala.
~ Mas, AichilaId AichilaIdovilch ~ iespondeu o poileiio,
inlinidado ~, cono no havia eu de deix-Io enliai, se eIe e nenlio da
MASSOLIT`
~ Visle que eIe eslava en ceiouIas` ~ iepelia o piiala.
~ DescuIpe, AichilaId AichilaIdovilch ~ disse o poileiio,
iuloiizado ~, que e que eu posso fazei` Lu len sei, h senhoias na
espIanada...
~ As senhoias no inleiessan nada paia o caso, as senhoias lanlo
Ihes faz ~ iespondeu o piiala, fuziIando IileiaInenle o poileiio con os
oIhos. ~ Mas a niIcia inpoila-se! Un honen en ioupa inleiioi s pode
andai peIas iuas de Moscovo quando aconpanhado da niIcia e apenas
con un deslino: a esquadia nais pixina! L lu, sendo poileiio, lens de
salei que, ao vei un honen assin, deves, sen peidei nen un segundo,
coneai a locai o apilo. Lsls a ouvii`
O poileiio, neio enIouquecido, ouviu o esliepilo, o pailii da Ioia
e os giilos de nuIheies vindos da espIanada.
~ en, que le hei-de fazei poi islo` ~ peigunlou o fIilusleiio.
O ioslo do poileiio assuniu una lonaIidade lifosa e os seus oIhos
aiiegaIaian-se. Iaieceu-Ihe que os caleIos negios, agoia len penleados,
con una iisca peifeila, se coliian sulilanenle con un Ieno de seda
fIanejanle. Desapaieceian o peiliIho e o fiaque, e pieso ao cinlo de
caledaI suigiu a coionha de una pisloIa. O poileiio inaginou-se
enfoicado no naslaieu da gvea. Viu a sua pipiia Ingua de foia e a
calea ineile, cada paia o onlio, e ouviu ale o lalei das ondas no navio.
Os joeIhos do poileiio veigaian-se. Mas, nesse nonenlo, o fIilusleiio
leve pena deIe e exlinguiu o fogo do seu oIhai penelianle.
~ Ten cuidado, Nikoiai! Lsla e a Ilina vez. Ioileiios assin no
os queienos c no ieslauianle nen-de giaa. Tu aiianja un Iugai de
vigiIanle na igieja. ~ Dizendo islo, o conandanle deu una oiden
piecisa, cIaia e ipida: ~ IanleIei a copa. Un niIiciano. Un ieIaliio.
Un caiio. Iaia o hospilaI psiquiliico. ~ L aciescenlou: Apila!
Un quailo de hoia depois, o plIico eslupefaclo no s no
ieslauianle, nas lanlen en lodo o luIevai e nas janeIas dos piedios

61
fionleiios ao jaidin do ieslauianle, viu IanleIei, o poileiio, un niIiciano,
un ciiado e o poela Riukhine saien dos poiles da Ciiloedov
caiiegando un joven enfaixado, cono un loneco, o quaI, Iavado en
Igiinas, cuspia, lenlando alingii piecisanenle Riukhine, sufocava con
as Igiinas e giilava:
~ CanaIha! ~ Un noloiisla de canio, de ioslo feioz, punha o
noloi a lialaIhai. Ao Iado, un cocheiio incilou o cavaIo fusligando-o na
gaiupa con as iedeas de coi IiIs, giilando:
~ Oia vanos a una coiiida! Lu j os lenho Ievado a cInica
psiquiliica!
Ln voIla a nuIlido zunlia, disculindo o aconlecinenlo
exliaoidiniio. Nuna paIavia, foi un escndaIo viI, ignliI, indecenle,
sujo, que s leininou quando o canio passou os poiles da Ciiloedov
Ievando o infeIiz Ivan NikoIaevilch, o niIicano, IanleIei e RiukhIne.


EsquIznfrcnIa, cnmn j sc dIssc

Quando o honen da laila en lico e lala lianca enliou na saIa
de espeia da ceIelie cInica psiquiliica iecenlenenle consliuda na
naigen do iio, nos aiiedoies de Moscovo, eia una e neia da noile. Tis
enfeineiios no desviavan os oIhos de Ivan NikoIaevilch, senlado nun
div. O poela Riukhine, exlienanenle peiluilado, enconliava-se
lanlen aIi. As loaIhas con que Ivan NikoIaevilch esliveia anaiiado
eslavan nun nonle solie o nesno div. Ivan NikoIaevilch linha as
nos e os pes Iivies.
Ao vei o honen que acalava de enliai, Riukhine enpaIideceu,
lossiu e disse linidanenle:
~ oa noile, douloi.
O nedico fez una ieveincia a Riukhine, nas, ao incIinai-se,
oIhou no paia eIe nas paia Ivan NikoIaevilch.
Lsle eslava senlado, conpIelanenle inveI, con una expiesso
fuiiosa, de solianceIhas caiiegadas, e nen sequei se nexeu quando o
nedico enliou.
~ Douloi ~ coneou Riukhine, faIando poi quaIquei iazo nun
sussuiio nisleiioso, e oIhando apieensivanenle paia Ivan NikoIaevilch
~, esle e o conhecido poela Ivan ezdonni... e, len, sale... ns lenos
ieceio de que seja deIi`iun lienens...

62
~ eleu nuilo` ~ peigunlou o nedico.
~ No, leleu un pouco, nas no lanlo que...
~ LIe no lenlou apanhai laialas, ialos, dialinhos ou ces en
fuga`
~ No ~ iespondeu Rjukhine, soliessaIlando-se. ~ Lu viu-o
onlen a noile e hoje de nanh. Lslava de peifeila sade...
~ L poique esl eIe de ceiouIas` Tiiaian-no da cana`
~ Douloi, eIe foi ao ieslauianle nesla figuia...
~ Hunn, hunn. ~ nuinuiou o nedico, nuilo salisfeilo. L
poiqu eslas escoiiaes` Lulou con aIguen`
~ Caiu da vedao, depois no ieslauianle agiediu un honen... e
nais un ou oulio...
~ Iois, pois, pois ~ disse o nedico e, viiando-se paia Ivan,
aciescenlou: ~ Cono esl`
~ OI, paiasila! ~ iespondeu Ivan en voz aIla, naIdosanenle.
Riukhine ficou lo confuso que no se alieveu a oIhai paia o
alencioso nedico. Mas esle no ficou nada ofendido. Nun geslo lieinado,
pieciso, liiou os cuIos, e, Ievanlando a lala, guaidou-os no loIso
liaseiio das caIas. Depois peigunlou a Ivan:
~ Que idade len`
~ Vocs, vo lodos paia o dialo que os caiiegue! Con fianqueza!
~ giilou Ivan iudenenle, e afaslou-se.
~ Mas poique esl zangado` Lu disse aIguna coisa
desagiadveI`
~ Tenho vinle e lis anos ~ disse Ivan, excilado ~ e vou
apiesenlai queixa conlia vocs lodos. Ln especiaI conlia li, pioIho! ~
diiigiu-se especiaInenle a Riukhine.
~ L de que e que se quei queixai`
~ Ioique ne agaiiaian, a nin, un honen saudveI, e ne
liouxeian a foia paia una casa de doidos! ~ iespondeu Ivan, fuiioso.
Lnlo, Riukhine oIhou con aleno paia Ivan e ficou geIado: no
havia decididanenle nos oIhos desle quaIquei veslgio de Ioucuia. No
eslavan j loIdados, cono na Ciiloedov, nas peifeilanenle Icidos,
cono de coslune.

63
Meu Deus!, pensou Riukhine, assuslado, nas eIe esl nesno
noinaI! Mas que liapaIhada! ReaInenle, poique e que o aiiaslnos paia
aqui` LIe esl noinaI, noinaI, s len o focinho aiianhado...
~ No esl nuna casa de doidos ~ disse o nedico
lianquiIanenle, senlando-se nun lanloiele lianco de pes ieIuzenles ~,
nas nuna cInica, onde ninguen o delei se no houvei necessidade
disso.
Ivan NikoIaevilch oIhou-o de ieves, desconfiado, nas nuinuiou:
~ Ciaas a Deus! IinaInenle apaiece un honen noinaI no neio
dos idiolas, o piineiio dos quais e esse paIeina, essa nuIidade, esse
Sachka!
5

~ Quen e essa nuIidade Sachka`
~ Aqui esl eIe, o Riukhine! ~ iespondeu Ivan e espelou o dedo
sujo na diieco de Riukhine.
Riukhine coiou de indignao. L assin que eIe ne agiadece,
pensou anaiganenle, lei-ne inleiessado poi eIe! Que canaIha ne saiu!
~ Ten a psicoIogia de un canpons lpico ~ conlinuou Ivan
NikoIaevilch, visiveInenle aposlado en desnascaiai Riukhine ~ e, aIen
disso, un canpons nuilo len nascaiado de pioIeliio. Vejan a sua
caia de jejun e ouan os veisos aIlissonanles que eIe escieveu paia o
Iiineiio de Maio. Lh! Lh!... Liguei-vos! e desenvoIvei-vos!...
expeiinenle oIh-Io poi denlio, veja o que eIe pensa... ficai espanlado!
~ L Ivan NikoIaevilch iiu sinislianenle.
Riukhine iespiiava con dificuIdade, eslava veineIho e linha un
nico pensanenlo ~ o de que acaIenlaia una vloia no seu seio, que
ajudaia un honen que se ieveIava un ininigo iancoioso. L o que eia
pioi, no podia fazei nada: cono iiia eIe disculii con un Iouco`!
~ L poi que iazo o liouxeian paia c` ~ peigunlou o nedico
depois de esculai alenlanenle as acusaes de ezdonni.
~ O Dialo os caiiegue, esses inlecis! Agaiiaian-ne,
anaiiaian-ne con uns liapos e aiiaslaian-ne paia aqui nun canio!
~ Ieinila-ne que Ihe peigunle, poi que iazo foi paia o
ieslauianle en ioupas inleiioies`
~ Isso nada len de eslianho ~ iespondeu Ivan. ~ Iui lonai
lanho no iio Moskva, ioulaian-ne as ioupas e deixaian-ne esla
poicaiia! No podia andai nu peIas iuas de Moscovo! Vesli aquiIo que
havia, poique linha piessa de chegai ao ieslauianle da Ciiloedov.

5
Dininu|itc dc A|cxandrc. (N d T)

64
O nedico oIhou inleiiogalivanenle paia Riukhine, e esle
nuinuiou, caiiancudo:
~ L o none do ieslauianle.
~ Ah! ~ excIanou o nedico. ~ L poique eslava con lanla
piessa` AIgun enconlio de negcios`
~ Queio agaiiai o consuIloi ~ iespondeu Ivan NikoIaevilch,
oIhando inquielo a sua voIla.
~ QuaI consuIloi`
~ Conhece eiIioz` ~ peigunlou Ivan con ai significalivo. ~
O... conposiloi`
Ivan peiluilou-se.
~ QuaI conposiloi` Ah, sin... nas no! O conposiloi e
honnino de Misha eiIioz!
Riukhine no queiia dizei nada, nas leve que expIicai:
~ eiIioz, o secieliio da MASSOLIT, foi esla laide esnagado poi
un eIecliico no Iago do Ialiiaica.
~ No faIes do que no sales! ~ disse Ivan, iiiilado, diiigindo-se
a Riukhine. ~ Lu e que eslava I, e no lu! LIe neleu-se de piopsilo
delaixo do eIecliico!
~ Lnpuiiou-o`
~ Iaia qu esse enpuiiou`! ~ excIanou Ivan, iiiilado con a
eslupidez de lodos. ~ AqueIe no piecisa de enpuiiai! LIe faz coisas que
s vislo! Ale salia de anleno que eiIioz ia ficai delaixo do eIecliico!
~ Mais aIguen viu esse consuIloi, aIen de voc`
~ Lsse e que e o piolIena. S eu e eiIioz.
~ CIaio! L que nedidas lonou paia agaiiai esse ciininoso`
~ Aqui, o nedico voIlou-se e Ianou un oIhai a una nuIhei de
lala lianca, senlada a una nesa un pouco afaslada. A nuIhei pegou
nuna foIha de papeI e coneou a pieenchei os espaos en lianco nas
coIunas.
~ Ioian eslas as nedidas: na cozinha peguei nuna veIa...
~ Lsla` ~ peigunlou o nedico, aponlando a veIa solie a nesa
en fienle da nuIhei, ao Iado do cone.
~ Lssa nesna, e...
~ L o cone eia paia qu`

65
~ Oia len, o cone... ~ Ivan coiou. ~ O cone foi o que nais o
assuslou. ~ Aponlou de novo Riukhine con o dedo. ~ Mas o piolIena
e que eIe, o consuIloi, faIenos con fianqueza... len lialos con o
Dennio... e no e fciI apanh-Io.
Ioi quaIquei iazo, os enfeineiios puseian os liaos paia laixo
nas no afaslaian os oIhos de Ivan.
~ Sin, sin ~ conlinuou Ivan ~, len lialos con eIe! Isso e un
faclo iiiecusveI. LIe faIou pessoaInenle con Incio IiIalos. L no ne
oIhen desse nodo! Lslou a faIai veidade! LIe viu ludo: o leiiao, as
paIneiias. Ln suna, visilou Incio IiIalos, isso gaianlo-o.
~ Lnlo... enlo...
~ Lnlo, pois pieguei o cone ao peilo e deilei a coiiei... De slilo
o ieIgio laleu duas ladaIadas.
~ Lh, eh! ~ excIanou Ivan, Ievanlando-se. ~ j duas hoias e eu a
peidei lenpo con vocs! DescuIpe, onde esl o leIefone`
~ Deixen-no leIefonai ~ oidenou o nedico aos enfeineiios.
Ivan agaiiou o auscuIladoi e, enlielanlo, a nuIhei peigunlou a
Riukhine en voz laixa:
~ LIe e casado`
~ SoIleiio ~ iespondeu Riukhine, assuslado.
~ L nenlio do sindicalo`
~ MiIcia` ~ giilou Ivan ao leIefone. ~ MiIcia` Canaiada de
seivio, queiia enviai cinco nolocicIelas con neliaIhadoias paia
capluiai o consuIloi esliangeiio. O qu` Venhan luscai-ne, eu iiei
convosco... Aqui faIa o poela ezdonni, de una casa de doidos... QuaI e
o endeieo` ~ peigunlou ezdonni ao nedico nun nuiniio, lapando
o auscuIladoi con a no, e depois giilou de novo paia o locaI: ~ Lsl a
ouvii` Lsl I`!... Islo e indecenle! ~ leiiou de slilo Ivan e aliiou o
auscuIladoi conlia a paiede. Depois voIlou-se paia o nedico, eslendeu-
Ihe a no, dizendo secanenle Adeus e piepaiou-se paia saii.
~ DescuIpe, onde e que pielende ii` ~ peigunlou o nedico,
filando Ivan nos oIhos. ~ AIla noile, en ioupas inleiioies... Voc no esl
len, fique aqui e descanse!
~ Deixen-ne passai ~ disse Ivan aos enfeineiios, que se
encoslaian a poila. ~ Deixan passai ou no` ~ giilou o poela nuna
voz leiiveI.
Riukhine eslieneceu, a nuIhei pieniu un lolo na nesa e solie
o lanpo de vidio suigiu una caixa liiIhanle e una anpoIa seIada.

66
~ AIi, eIe e isso ~ disse Ivan, oIhando feioznenle a sua voIla,
cono un aninaI acossado. ~ Iois len! Adeus... ~ L Ianou-se de
calea conlia os coilinados da janeIa. Ouviu-se un choque, nas o vidio
inqueliveI poi lis da coilina iesisliu e da a inslanles Ivan espeineava
enlie as nos dos enfeineiios. Aifava, lenlava noidei, e giilava: ~ So
enlo assin os vidiinhos que vocs usan aqui!... Laiguen-ne! Laiguen-
ne, j disse!
A seiinga liiIhou nas nos do nedico, a nuIhei, con un nico
puxo, iasgou a veIha nanga da lIusa loIsloiana e seguiou-Ihe o liao
con una foia nada feninina. Senliu-se un cheiio a elei, Ivan
enfiaqueceu nas nos das qualio pessoas, e o nedico, hliI, apioveilou
esse nonenlo e espelou-Ihe a aguIha no liao. Seguiaian-no solie o
div.
~ andidos! ~ giilou Ivan e Ievanlou-se de un saIlo, nas
inslaIaian-no novanenle no div. Assin que o Iaigaian, eIe saIlou una
vez nais, nas voIlou a senlai-se. Iicou caIado poi inslanles, oIhando en
voIla con ai seIvagen, depois locejou inespeiadanenle e soiiiu con
iancoi.
~ Senpie ne encaiceiaian ~ disse eIe, e, locejando de novo,
eslendeu-se inespeiadanenle no div, deilou a calea na aInofada con o
punho solie a face cono una ciiana, e nuinuiou, agoia j con voz
sonoIenla e sen iancoi: ~ Iois nuilo len... ho-de pagai poi ludo islo.
Lu avisei-os, faan cono quiseien! A nin inleiessa-ne piincipaInenle
Incio IiIalos... IiIalos... ~ L fechou os oIhos.
~ Un lanho, o cenlo e dezassele, isoIado, e un vigiIanle ~
oidenou o nedico, pondo os cuIos.
Riukhine eslieneceu de novo: as poilas liancas aliiian-se sen
iudo, paia I deIas viu-se un coiiedoi iIuninado poi Inpadas de noile
azuis. Vinda do coiiedoi, enliou una naca solie iodas de loiiacha, paia
eIa liansfeiiian Ivan. adoinecido, Ievaian-no peIo coiiedoi e as poilas
fechaian-se.
~ Douloi ~ peigunlou o lienuIo Riukhine nun nuiniio ~
quei dizei que eIe esl nesno doenle`
~ Oh, sin! ~ iespondeu o nedico.
~ L que e que eIe len` ~ peigunlou linidanenle Riukhine.
O nedico, cansado, oIhou Riukhine e iespondeu, indoIenle:
~ Lxcilao noloia e oiaI... inleipielaes deIiianles... un caso
conpIicado, ao que paiece... Lsquizofienia, suponho. L, ainda poi cina,
aIcooIisno...

67
Riukhine no peiceleu nada das paIavias do nedico, a no sei
que Ivan NikoIaevilch eslava, peIos vislos, nuilo naI. Suspiiou e
peigunlou:
~ L poique sei que eIe esl senpie a faIai de un laI consuIloi`
~ Viu ceilanenle aIguen que Ihe afeclou a inaginao
peiluilada. Ou laIvez seja una aIucinao...
AIguns ninulos depois o canio liazia Riukhine de voIla a
Moscovo. Ananhecia e a Iuz dos candeeiios ainda acesos ao Iongo da
aulo-esliada eia j desnecessiia e desagiadveI. O conduloi, fuiioso poi
lei peidido a noile, conduzia a loda a veIocidade e o canio deiiapava
nas cuivas.
L o losque desapaieceu, ficou I paia lis, e o iio peideu-se ao
Ionge. Ao enconlio do canio desfiava-se una sucesso de vaiiadas
coisas: vedaes con guaiilas, piIhas de Ienha, posles nuilo aIlos e uns
naslios con lolinas enfiadas, nonles de cascaIho, leiias ielaIhadas poi
canais ~ en suna, senlia-se que Moscovo eslava nesno aIi, ao viiai da
cuiva, e que de un nonenlo paia o oulio nos caiiia en cina e nos
doninaiia.
Riukhine eia sacudido e aiienessado en lodas as diieces. Una
especie de cepo solie o quaI ia senlado eslava conslanlenenle a desIizai
delaixo deIe. As loaIhas do ieslauianle, deixadas peIo niIiciano e poi
IanleIei, que iegiessaian nais cedo de aulocaiio, eslavan espaIhadas
poi loda a caiioaiia do canio. Riukhine lenlou apanh-Ias, nas,
siliIando con iaiva: Que o dialo as caiiegue! Iaia que eslou aqui as
voIlas cono un idiola`, enpuiiou-as con o pe e no voIlou a oIhai paia
eIas.
O eslado de espiilo de Riukhine eia hoiiveI. Toinava-se evidenle
que a visila ao nanicnio o naicaia doIoiosanenle. Tenlava
conpieendei o que o aloinenlava. O coiiedoi con as Inpadas azuis,
que no Ihe saa da neniia` A ideia de que no h no nundo naioi
infeIicidade que a peida da iazo` Sin, sin, cIaio, isso lanlen. Mas isso
eia apenas una ideia geiaI. Havia poien nais quaIquei coisa. Mas o
qu` A ofensa, eia isso. Sin, sin, as paIavias insuIluosas que ezdonni
Ihe Ianaia a caia. L o naI no eslava en seien insuIluosas, nas en que
expiinian a veidade.
O poela j no oIhava paia os Iados e, fixando o piso sujo e
liepidanle, coneou a nuinuiai quaIquei coisa, a Ianuiiai-se,
aloinenlando-se a si pipiio.
~ Sin, veisos... Tinha liinla e dois anos! ReaInenle, que fazei daIi
en dianle` Conlinuai a escievei aIguns poenas poi ano. Ale a veIhice`

68
Sin, ale a veIhice. L que Ihe liaiian esses poenas` A gIiia` Que
dispaiale! Ao nenos no le enganes a li pipiio. A gIiia nunca alinge
quen escieve veisos lo naus. L poique so eIes lo naus` L veidade,
eIe faIou veidade! Riukhine faIava inpiedosanenle consigo pipiio.
No aciedilo en nada daquiIo que escievo!...
Lnvenenado poi una expIoso de neuiaslenia, o poela osciIou, o
piso delaixo deIe paiou de liepidai. Riukhine eigueu a calea e viu que
j eslava h nuilo en Moscovo, e, aIen disso, que solie Moscovo j
ananhecia, que as nuvens linhan una lonaIidade douiada, que o canio
eslava paiado, pieso na fiIa de linsilo a esquina do luIevai, e que peilo
deIe se eiguia solie un pedeslaI un honen nelIico, de calea
Ievenenle incIinada, conlenpIando o luIevai con indifeiena.
Lslianhos pensanenlos piecipilaian-se no ceielio do peiluilado
poela. Lis un exenpIo de veidadeiia soile... L Riukhine eigueu-se a
loda a sua aIluia solie a caiioaiia do canio e Ievanlou a no, alacando
sale-se I poiqu o honen de feiio fundido que no fazia naI a
ninguen. Cada passo que deu na vida, ludo quanlo Ihe aconleceu, ludo
ieveileu en seu favoi, ludo Ihe aunenlou a gIiia! Mas que fez eIe` No
conpieendo... H aIguna coisa de especiaI nas paIavias: A lenpeslade
na escuiido...`
6
No peicelo!... Soile, leve soile!, concIuiu sulilanenle
Riukhine con iaiva e senliu que delaixo de si o canio se agilava. Lsse
laI guaida lianco dispaiou conlia eIe, fiacluiou-Ihe o quadiiI e gaianliu-
Ihe a inoilaIidade...
7

A fiIa de linsilo avanava. Dois ninulos depois, o poela,
conpIelanenle doenle e ale enveIhecido, enliava na espIanada da
Ciiloedov, quase deseila. A un canlo, un giupo de pessoas conlinuava
a lelei, no cenlio do quaI se afadigava un conhecido aninadoi de
laiiele loidado e con una laa de Aliau
8
na no.
Riukhine, caiiegado con as loaIhas, foi nuilo afaveInenle
iecelido poi AichilaId AichilaIdovilch e de inedialo aIiviado dos
naIdilos liapos. Se no livesse sido lo nailiiizado na cInica e no
canio, Riukhine senliiia poi ceilo piazei en ieIalai cono ludo se
passaia na cInica, e enleIezai a hisliia con poinenoies invenlados.
Mas agoia no eslava con disposio paia isso, aIen de que, enloia
pouco olseivadoi, depois do supIcio do canio, Riukhine oIhou peIa
piineiia vez penelianlenenle o ioslo do piiala e conpieendeu que esle,
enloia fizesse peigunlas solie ezdoiiini e ale excIanasse Ai! Ai! Ai!,

6
Pa|atras dc aocr|ura dc un fancsc pccna dc Pusn|inc. (N. dc T)
7
O guarda orancc c c atcn|urcirc franccs Gccrgcs Dan|cs, quc fcriu Pusn|inc cn duc|c. O
pcc|a tiria a ncrrcr dc fcrincn|c cn 1837. (N. dc T)
8
Vinnc cspuncsc da rcgiac dc Krassncdar. (N. dc T)

69
no fundo, eia indifeienle ao deslino de ezdonni e no linha a nnina
pena deIe. L faz eIe len! Lsl ceilo!, pensou Rilikiiine con una iaiva
cnica, aulodesliuidoia e, inleiionpendo o ieIalo solie o esquizofienico,
pediu:
~ AichilaId AichilaIdovilch, eu lelia una pinga de vodca...
O piiala leve una expiesso de sinpalia e nuinuiou:
~ Conpieendo... depiessa... ~ L fez sinaI ao ciiado. Un quailo
de hoia depois Riukhine, senlado conpIelanenle sozinho, fazendo
caielas de voIla de una caipa, lelia copo alis de copo, conpieendendo
e ieconhecendo que nada na sua vida podia sei j ienediado e que a
nica coisa a fazei eia esquecei.
O poela peideia a sua noile, enquanlo os oulios se lanqueleavan,
e agoia conpieendia que no podia iecupei-Ia. aslava eiguei a calea
do candeeiio paia o ceu paia conpieendei que a noile eslava
iiienediaveInenle peidida. Os ciiados, apiessados, ieliiavan as loaIhas
das nesas. Os galos, que faiejavan peIa espIanada, linhan un ai
nalinaI. O dia Ianava-se, iiiesislveI, solie o poela.


O apartamcntn sInIstrn

Se na nanh seguinle aIguen dissesse a Sliopa Likhodeev:
Sliopa! Se no le Ievanlas inedialanenle, seis fuziIado!, Sliopa leiia
iespondido nuna voz Iangoiosa, quase inaudveI: IuziIen-ne, faan de
nin o que quiseien, nas eu no ne Ievanlo.
QuaI Ievanlai-se! Iaiecia-Ihe que nen podia aliii os oIhos,
poique se o fizesse expIodiiia un ieInpago e a sua calea se desfaiia
en viios pedaos. Ressoava-Ihe na calea un pesado sino, e enlie os
gIolos ocuIaies e as pIpelias fechadas nadavan unas nanchas
caslanhas con oiIas veide-fogo. L paia cnuIo de ludo senlia una
nusea ~ una nusea que paiecia eslai ieIacionada con os sons de un
gianofone inpeilinenle.
Sliopa lenlava iecoidai-se, nas s se Ienliava de una coisa. De,
ao que paiece, na noile anleiioi lei eslado, no salia onde, con un
guaidanapo na no e lei lenlado leijai a no de una senhoia, lendo-Ihe
pionelido visil-Ia no dia seguinle, ao neio-dia en ponlo. A senhoia
iecusava, dizendo: No, no, eu no eslou en casa!. Mas Sliopa
9


9
Dininu|itc dc S|cpan. (N. dc T)

7O
insislia olslinadanenle: Mas eu pego en nin e vou de quaIquei
nodo!.
Sliopa no salia nen quen eia essa senhoia, nen que hoias eian
naqueIe nonenlo, nen que dia, nen que ns e, o que eia pioi, no
conseguia conpieendei en que Iugai se enconliava. Tenlou deleininai
ao nenos esle Ilino faclo, e paia isso desIocou a pIpelia do oIho
esqueido. QuaIquei coisa liiIhou paIidanenle na penunlia. Sliopa
ieconheceu poi fin o lien e conpieendeu que eslava deilado na sua
cana, ou seja, na cana da anliga joaIheiia, no quailo. Nesse nonenlo
senliu una laI doi de calea que fechou o oIho e coneou a genei.
LxpIiqueno-nos. Sliopa Likhodeev, diiecloi do Tealio
Vaiiedades, acoidou de nanh no apailanenlo que pailiIhava con o
faIecido eiIioz, nun giande piedio de seis andaies siluado na Rua
Sadovaia.
L pieciso dizei que esse apailanenlo, o nneio 5O, gozava h
nuilo de una iepulao que, se no eia n, eia en lodo o caso duvidosa.
Apenas dois anos anles peilencia a viva do joaIheiio de Iougies. Anna
Iianlsevna de Iougies, una iespeilveI e acliva senhoia de cinquenla
anos, aIugava a hspedes lis dos cinco quailos: a un que se chanava,
paiece, eIonul, e a un oulio cujo none se peideu.
Mas, dois anos anles, coneaian a dai-se no apailanenlo
aconlecinenlos inexpIicveis: as pessoas coneaian a desapaiecei do
apailanenlo sen deixai iaslo.
Ceila vez, nun dia feiiado, apaieceu no apailanenlo un
niIiciano, chanou a enliada o segundo Iocaliio (aqueIe cujo none se
peideu) e disse-Ihe que Ihe pedian que chegasse poi inslanles a esquadia
da niIcia a fin de assinai quaIquei coisa. O Iocaliio oidenou a Anfissa,
veIha e dedicada ciiada de Anna Iianlsevna, que, caso o chanassen peIo
leIefone, dissesse que eIe voIlaiia denlio de dez ninulos, e saiu con o
coiieclo niIiciano de Iuvas liancas. Mas no s no voIlou ao fin de dez
ninulos, cono nunca nais voIlou. L o nais suipieendenle e que, peIos
vislos, junlanenle con eIe desapaieceu lanlen o niIiciano.
A devola, ou, neIhoi dizendo, a supeisliciosa Anfissa afiinou
sen iodeios a desoIadissina Anna Iianlsevna que aquiIo eia feilio e que
salia nuilo len quen linha Ievado o Iocaliio e o niIiciano, nas que a
noile no podia faIai disso. Oia a feiliaiia, cono se sale, o naI e
coneai. Depois j no h naneiia de a fazei paiai. O segundo Iocaliio
desapaieceu, Ienlio-ne, a una segunda-feiia, e, na quaila-feiia, suniu-
se eInonl, cono se a leiia o livesse engoIido, enloia, e veidade,
noulias ciicunslncias. De nanh, cono de coslune, veIo un caiio

71
lusc-Io paia o Ievai ao enpiego. L Ievou-o, nas ninguen o liouxe de
voIla e o pipiio caiio nunca nais voIlou.
A ngoa e o hoiioi de Madane eInonl so indesciilveis. Mas,
infeIiznenle, una e oulio foian de cuila duiao. Nessa nesna noile, ao
iegiessai con Anfissa da casa de canpo, paia onde Anna Iianlsevna se
diiigiia apiessadanenle, j no enconliou a cidad eInonl no
apailanenlo. L cono se isso no laslasse, as poilas dos dois quailos
ocupados peIo casaI eInonl enconliavan-se seIadas. Iassaian-se dois
dias nais ou nenos sen piolIenas. Mas no leiceiio dia, Anna
IianlsevnaI que enlielanlo sofiia de insnias, pailiu de novo a piessa
paia a casa de canpo... Lscusado sei dizei que no voIlou!
Tendo ficado sozinha, Anfissa, depois de se failai de choiai,
deilou-se ceica das duas hoias da nadiugada. O que depois Ihe
aconleceu, no se sale. Mas os inquiIinos dos oulios apailanenlos
conlaian que no nneio 5O se leiian ouvido pancadas loda a noile e que
a Iuz eIecliica leiia eslado acesa ale ao ananhecei. De nanh descoliiu-
se que lanlen Anfissa linha desapaiecido!
Duianle nuilo lenpo conlaian-se no piedio loda a especie de
Iendas aceica dos desapaiecidos e do apailanenlo naIdilo. Conlava-se,
poi exenpIo, que a seca e devola Anfissa liazia ao peilo, nun saquinho
de canuia, vinle e cinco liiIhanles enoines, peilencenles a Anna
Iianlsevna. Que nun laiiaco do quinlaI dessa nesna casa de canpo
paia onde Anna Iianlsevna pailiia a piessa se enconliaian, sen nais
nen nenos, faluIosos lesouios sol a foina desses nesnos liiIhanles,
len cono noedas de ouio cunhadas no lenpo do czai... L oulias coisas
do nesno geneio. on, nas no vanos afianai aquiIo que no
salenos.
Seja cono foi, o apailanenlo ficou vazio e seIado apenas una
senana, lendo-se inslaIado neIe depois disso o finado eiIioz e esposa, e
esse nesno Sliopa, lanlen con a esposa. Muilo naluiaInenle, assin
que eIes se nudaian paia o apailanenlo naIdilo, coneaian a
aconlecei-Ihes lanlen a eIes coisas do Dialo. Concielanenle, no espao
de un ns, desapaieceian as duas esposas. Mas eslas no sen deixaien
iaslo. Da nuIhei de eiIioz dizia-se que a viian en Caicvia con un
ceilo coiegiafo, e a nuIhei de Sliopa leiia sido visla na Rua ojedonika,
onde, segundo as ns-Inguas, o diiecloi do Vaiiedades, usando os seus
inuneiveis conhecinenlos, leiia conseguido aiianjai-Ihe un quailo,
con a condio de que eIa no voIlasse a pi os pes na Rua Sadovaia...
Sliopa coneou pois a genei. Queiia chanai a ciiada, Ciunia, e
pedii-Ihe una aspiiina, nas conseguiu nesno assin conpieendei que
isso eia un dispaiale, que Ciunia no linha evidenlenenle nenhuna

72
aspiiina. Tenlou pedii ajuda a eiIioz e geneu poi duas vezes: Misha...
Misha..., nas, cono conpieendeieis, no olleve iesposla. Reinava no
apailanenlo o nais conpIelo siIncio.
Mexendo os dedos dos pes, Sliopa conpieendeu que linha as
neias caIadas, passou a no lienuIa peIa coxa paia veiificai se linha
caIas ou no, nas no chegou a nenhuna concIuso.
Ioi fin, vendo que eslava sozinho e alandonado, decidiu
Ievanlai-se, quaisquei que fossen os esfoios hunanos que isso Ihe
cuslasse.
Sliopa desceiiou as pIpelias coIadas e viu-se iefIeclido no
espeIho do lien, na figuia de un honen con os caleIos espelados en
lodas as diieces, de ioslo enlunecido, coleilo de pIos negios, con os
oIhos aquosos, veslindo una canisa suja con coIaiinho e giavala, de
ceiouIas e neias.
Ioi assin que eIe se viu no espeIho do lien, e, ao Iado do
espeIho, visIunliou un desconhecido, de falo pielo e loina lanlen
piela.
Sliopa senlou-se na cana e aliiu o nais que pde os oIhos
injeclados de sangue na diieco do eslianho. Ioi esle eslianho quen
queliou o siIncio, piofeiindo en voz laixa e foile, con solaque
esliangeiio, eslas paIavias:
~ on dia, sinplico Slepan ogdanovilch! Houve una pausa,
depois da quaI Sliopa, fazendo un leiiveI esfoio solie si nesno,
peigunlou:
~ Que deseja o senhoi` L ficou eslupefaclo poi no ieconhecei a
sua pipiia voz. A paIavia que piofeiiu-a en sopiano, a deseja en laixo
e o senhoi no chegou a saii.
O desconhecido soiiiu, anveI, puxou un giande ieIgio de ouio
con un liinguIo de diananles na lanpa, locou onze vezes e disse:
~ Onze! H exaclanenle una hoia que eslou a espeia que
acoide, pois o senhoi disse-ne que eslivesse aqui as dez. L c eslou!
Sliopa lacleou a piocuia das caIas na cadeiia ao Iado da cana, e
sussuiiou:
~ DescuIpe... ~ Vesliu as caIas e peigunlou secanenle: Diga-
ne, poi favoi, cono se chana`
Lia-Ihe difciI faIai. A cada paIavia aIguen Ihe espelava una
aguIha no ceielio, causando-Ihe una doi alioz.
~ Cono` Ale se esqueceu do neu none` ~ L o eslianho soiiiu.

73
~ DescuIpe... ~ iouquejou Sliopa, senlindo que a iessaca o
piesenleava con un novo sinlona: paiecia-Ihe que o cho junlo a cana
desapaieceia e que a lodo o nonenlo ia caii de calea paia laixo paia os
quinlos do Dialo, no fundo do Infeino.
~ Caio Slepan ogdanovilch ~ disse o visilanle, soiiindo
sagaznenle ~, no h aspiiina que Ihe vaIha. Siga a veIha e slia iegia:
cuiai o veneno con o veneno. A nica coisa que o liai de novo a vida
seio dois copilos de vodca e una Iigeiia iefeio quenle e picanle.
Sliopa eia un honen sensalo e, apesai de eslai indisposlo,
conpieendeu que, vislo que foia apanhado nun laI eslado, devia adnilii
ludo.
~ Iaia faIai fiancanenle ~ coneou eIe, novendo a Ingua con
dificuIdade ~, onlen neli-ne un pouco...
~ Nen nais una paIavia ~ iespondeu o visilanle, e afaslou-se
paia o Iado con a cadeiia.
Sliopa viu, de oIhos aiiegaIados, que solie a pequena nesinha
eslava seivido un laluIeiio no quaI havia po lianco coilado as falias,
una lacinha de caviai, coguneIos liancos de conseiva nun pialo,
quaIquei coisa nuna caaioIa e, finaInenle, vodca, nuna giande gaiiafa
que peilenceia a joaIheiia. O que nais inpiessionou Sliopa foi a gaiiafa
eslai enlaciada. AIis, isso eia conpieensveI, a gaiiafa eslava denlio de
un laIde cheio de geIo. Ln suna, o seivio eia esneiado, eficienle.
O desconhecido no deixou que o assonlio de Sliopa alingisse
una fase doIoiosa e seiviu-Ihe haliInenle neio copo de vodca.
~ L o senhoi` ~ guinchou Sliopa.
~ Con nuilo goslo! ~ Con a no lienuIa, Sliopa Ievou o copo
a loca, enquanlo o desconhecido lelia de un goIe o conledo do seu
copo. Masligando un pouco de caviai, Sliopa conseguiu soIlai as
paIavias: ~ L o senhoi... no cone un pouco`
~ Muilo oliigado, eu nunca cono ~ iespondeu o desconhecido
despejando un segundo copo.
Deslapaian a caaioIa, onde havia saIsichas en noIho de lo~
nale.
L assin se dissipou a naIdila nancha veide dianle dos oIhos, as
paIavias coneaian a saii con faciIidade, e, piincipaInenle, Sliopa
iecoidou-se de quaIquei coisa. Lenliou-se que na noile anleiioi esliveia
en Skhodna, na casa de canpo de Khuslov, paia onde esse Khuslov
Ievou Sliopa de lxi. Lenliou-se nesno de leien lonado esse lxi junlo
ao MelipoIe e que con eIes eslava ainda un acloi, acloi no... con un

74
gianofone nuna naIela. Sin, sin, sin, foi na casa de canpo! Lenliava-
se ainda de que os ces uivavan poi causa do gianofone. S a dana a
quen Sliopa lenlaia leijai peinanecia sen expIicao... s o Dialo sale...
quen e eIa... paiecia-Ihe que eIa lialaIhava na idio. L da, laIvez no.
O dia anleiioi coneava assin a iIuninai-se pouco a pouco, nas
Sliopa eslava agoia nuilo nais inleiessado no dia de hoje e, en
pailicuIai, no apaiecinenlo do desconhecido no seu quailo, e paia nais
con conida e vodca. Lis una coisa que no seiia nau escIaiecei!
~ en, e enlo, espeio que agoia j se Ienlie do neu none`
Mas Sliopa Iinilou-se a soiiii, acanhado, e aliiu os liaos.
~ Iiancanenle! Iaiece-ne que o senhoi, depois da vodca, leleu
vinho do Ioilo. Oia, no sale que isso no se pode fazei`
~ Queio pedii-Ihe que isso fique s enlie ns ~ disse Sliopa,
aduIadoi.
~ Oh, cIaio, cIaio! Mas, evidenlenenle, no posso iespondei peIo
Khuslov.
~ Mas o senhoi conhece Khuslov`
~ Onlen, no seu galinele, vi esse indivduo de passagen, nas
lasla vei-Ihe a caia paia peicelei que eIe e un canaIha, un
nexeiiqueiio, un opoilunisla e un Ianle-lolas.
L len veidade!, pensou Sliopa, inpiessionado con una
definio lo jusla, piecisa e lieve de Khuslov.
Sin, os fiagnenlos do dia anleiioi coneavan a junlai-se, nas
en lodo o caso a inquielao no Iaigava o diiecloi do Vaiiedades. L que
nesse dia anleiioi havia un enoine luiaco negio. AqueIe nesno
desconhecido de loina, digan o que disseien, no o viia Sliopa no seu
galinele.
~ WoIand, piofessoi de nagia negia ~ disse o visilanle con aies
inpoilanles, ao vei o enlaiao de Sliopa, e conlou-Ihe ludo poi oiden.
Na laide do dia anleiioi linha chegado a Moscovo, vindo do
esliangeiio, e visilaia inedialanenle Sliopa piopondo-Ihe a sua acluao
no Vaiiedades. Sliopa leIefonaia a Conisso RegionaI de LspeclcuIos de
Moscovo e iesoIveia a queslo (Sliopa enpaIideceu e peslanejou),
assinaia o conlialo con o piofessoi WoIand paia sele especlcuIos
(Sliopa aliiu a loca), conlinaia con WoIand paia ii a sua casa naqueIa
nanh as dez hoias a fin de disculii os poinenoies... L aIi eslava
WoIand!

75
Ao chegai foia iecelido peIa ciiada, Ciunia, a quaI Ihe expIicou
que eIa pipiia acalava de chegai, que eia a nuIhei-a-dias, que eiIioz
no eslava en casa, e que se o visilanle desejava vei Slepan
ogdanovilch, podia ii ao quailo deIe. Slepan ogdanovilch linha un
sono lo pesado que eIa no lenlaiia acoid-Io. Ao vei o eslado en que
Slepan ogdanovilch se enconliava, o ailisla nandaia Ciunia a
neiceaiia nais pixina luscai vodca e conida, a faincia luscai geIo
e...
~ Ieinila-ne que Ihe pague ~ Ianuiiou Sliopa, depiinido,
piocuiando a caileiia.
~ Oh, que loIice! ~ excIanou o ailisla, e no quis esculai nais
nada.
Assin se expIicava a vodca e a conida e, no enlanlo, conlinuava a
fazei pena oIhai paia Sliopa: decididanenle no se Ienliava de quaIquei
conlialo e, nen que o nalassen, eIe no linha vislo aqueIe WoIand no
dia anleiioi. Sin, Khuslov esliveia I, nas WoIand no.
~ Ieinila-ne que veja o conlialo.
~ Iaa favoi, faa favoi... ~ Sliopa Ianou un oIhai peIo papeI e
ficou geIado. Tudo eslava no seu Iugai. Iiineiio a pipiia assinaluia
ousada de Sliopa! Una anolao olIqua, a naigen, peIo punho do
diiecloi financeiio Rinski, auloiizando o paganenlo de dez niI iulIos
ao ailisla WoIand, cono adianlanenlo solie os liinla e cinco niI que Ihe
eian devidos peIos sele especlcuIos. Mais do que isso: Iogo a seguii a
assinaluia de WoIand, confiinando que j ieceleia esses dez niI iulIos.
Que ven a sei islo`, pensou Sliopa e a calea coneou-Ihe a
andai a ioda. Conean os funeslos Iapsos de neniia`! Mas, cIaio,
depois de apiesenlado o conlialo, quaisquei novas expiesses de espanlo
seiian sinpIesnenle inconvenienles. Sliopa pediu ao visilanle Iicena
paia se ausenlai poi inslanles e, laI cono eslava, en neias, diiigiu-se ao
veslluIo paia leIefonai. De caninho giilou na diieco da cozinha:
~ Ciuna! Mas ninguen iespondeu. Lnlo oIhou a poila do
esciiliio de eiIioz, ao Iado da saIa de enliada, e ficou, cono se diz,
peliificado. No puxadoi da poila havia un enoine seIo de Iacie nun
coideI. Inaginen!, iugia aIguen na calea de Sliopa. Lia. s o que
faIlava! L os pensanenlos de Sliopa coneaian a coiiei j poi una via
dupIa nas, cono senpie aconlece en nonenlos de calsliofe, paia un
nesno Iado, s o Dialo sale paia onde. Seiia difciI ieIalai a confuso
que Ihe ia na calea. Lia a hisliia dialIica do honen da loina piela, da
vodca geIada e do inciveI conlialo, e ainda poi cina de ludo isso, o seIo
na poila! Digan a quen quiseien que eiIioz fez aIguna. Sliopa no

76
aciedilava, deveias, no aciedilava. L, no enlanlo, o seIo eslava I! Iois
e...
L, enlo, no ceielio de Sliopa coneaian a feiviIhai unas
ideiazinhas nuilo desagiadveis solie un ailigo que, cono que de
piopsilo, enliegaia iecenlenenle a MiIchaiI AIexandiovilch paia
pulIicai na ievisla. Un ailigo, diga-se aqui enlie ns, laslanle idiola! O
ailigo eia inliI e o dinheiio una niseiia...
Inedialanenle depois da Ienliana do ailigo, ocoiieu-Ihe a
Ienliana de un diIogo dlio que liveia Iugai, ao que se iecoidava, na
noile de 24 de AliiI, aIi nesno, na saIa de janlai, quando Sliopa janlou
con MikhaiI AIexandiovilch. Ou seja, esse diIogo no pode, e evidenle,
designai-se cono dlio na pIena acepo desla paIavia (Sliopa no
enliaiia nuna laI conveisa), nas foi un diIogo solie un lena inliI.
Seiia peifeilanenle dispensveI, cidados, inici-Ia. Anles do seIo, sen
dvida, essa conveisa podeiia consideiai-se una peifeila lanaIidade,
nas depois do seIo...
Ah, eiIioz, eiIioz, feiviIhava na nenle de Sliopa. Lsla no
ne cale na calea!
Mas no havia lenpo paia Iongas Ianenlaes, e Sliopa naicou o
nneio do galinele de Rinski , o diiecloi financeiio do Tealio
Vaiiedades. A posio de Sliopa eia neIindiosa: en piineiio Iugai, o
visilanle podia ofendei-se poi eIe ii confiinai o que Ihe disseia, depois
de Ihe lei nosliado o conlialo, e, aIen disso, eia exlienanenle difciI
faIai con o diiecloi financeiio. Na veidade, no podia peigunlai-Ihe:
Diga-ne, eu assinei onlen aIgun conlialo no vaIoi de liinla e cinco niI
iulIos con un piofessoi de nagia negia`. No eia peigunla que se
fizesse!
~ Sin! ~ ouviu-se a voz coilanle e desagiadveI de Rinski.
~ on dia, Ciigoii DaniIovilch ~ disse Sliopa en voz laixa.
Aqui, faIa Likhodeev. Lslou a leIefonai-Ihe... hun... hun... lon, esl aqui
conigo aqueIe... hun... ailisla, WoIand... L... lon, queiia peigunlai-Ihe, o
que lenos paia esla noile`
~ Ah, o ngico` ~ iespondeu Rinski. ~ Os cailazes eslo quase
pionlos.
~ Ah! ~ excIanou Sliopa con voz fiaca. ~ Lnlo, ale Iogo...
~ L voc denoia-se nuilo` ~ peigunlou Rinski.
~ A una neia hoia ~ iespondeu Sliopa e, pousando o
auscuIladoi, apeilou enlie as nos a calea escaIdanle. Ah, que hisliia
lo desagiadveI! L que se passa con a neniia, cidados` Hen`

77
Seiia poien indeIicado peinanecei poi nais lenpo no veslluIo,
e Sliopa conceleu de inedialo un pIano: fazei ludo poi ocuIlai o seu
inciveI Iapso de neniia, e, anles de nais, inleiiogai dissinuIadanenle
o esliangeiio a fin de descoliii o que e que esle lencionava nosliai
nessa noile no Tealio Vaiiedades, confiado a diieco de Sliopa.
Ao voIlai do leIefone, Sliopa viu cIaianenle iefIeclido no espeIho
do veslluIo, ao quaI a pieguiosa Ciunia no Iinpava o p h nuilo
lenpo, un sujeilo eslianho: aIlo, cono una viga, e de Iunelas (ah, se Ivan
NikoIaevilch eslivesse aIi haveiia de ieconhecei inedialanenle aqueIe
sujeilo!). O laI sujeilo ficou iefIeclido poi un nonenlo e Iogo
desapaieceu. Sliopa, inquielo, oIhou nais alenlanenle o veslluIo e
soliessaIlou-se peIa segunda vez, pois no espeIho passava un enoine
galo pielo que lanlen desapaieceu.
Sliopa senliu geIai-se-Ihe o coiao e canlaIeou. Que ven a sei
islo`, pensou. Lslou a ficai Iouco` De onde vn eslas inagens`!
Lanou un oIhai peIo veslluIo e giilou, assuslado:
~ Ciunia! Que galo e esle que anda poi aqui` Donde veio eIe` L
quen nais veIo con eIe`
~ No se inquiele, Slepan. ogdanovIlch ~ iespondeu una voz
que no eia a de Ciunia, nas a do visilanle. ~ Lsse galo e neu. No se
eneive. L Ciunia no esl c, nandei-a paia a leiia deIa, Voionej, pois
queixou-se de que o senhoi h nuilo no Ihe dava feiias.
Lslas paIavias eian lo inespeiadas e lo alsuidas que Sliopa
decidiu que no ouviia len. Nuna lolaI confuso, coiieu paia o quailo e
ficou peliificado, junlo a poila. Os caleIos puseian--se-Ihe de pe e, na
lesla, apaieceian-Ihe ninscuIas golas de suoi.
O visilanle j no eslava sozinho no quailo. No segundo cadeiio
eslava senlado aqueIe nesno lipo que Ihe paieceia vei no veslluIo. O
honen eia agoia len visveI: un ligode de penugen, una das Ienles
das Iunelas liiIhava, a oulia no exislia. Mas no quailo havia coisas
ainda pioies: no lanloiele que peilenceia a nuIhei do joaIheiio eslava
laslanle len inslaIada una leiceiia peisonagen, concielanenle un galo
pielo de dinenses hoiiveis, con un copo de vodca nuna pala e, na
oulia, un gaifo con o quaI conseguiia j espelai un coguneIo de
conseiva.
A Iuz no quailo, j de si fiaca, coneou a exlinguii-se dos oIhos
de Sliopa. L assin que as pessoas enIouquecen!, pensou eIe,
agaiiando-se a onlieiia da poila.

78
~ Vejo que esl un pouco suipieendido, caio Slepan
ogdanovilch ~ disse WoIand paia Sliopa, que lalia os denles. ~ Mas
no h aqui nada de suipieendenle. Lsle e o neu sequilo.
Nesse inslanle, o galo leleu a vodca, e a no de Sliopa
escoiiegou peIa onlieiia alaixo.
~ L esle sequilo exige espao ~ conlinuou WoIand. ~ De nodo
que aIguen de enlie ns esl a nais nesle apailanenlo. L a nin paiece-
ne que esse aIguen a nais e piecisanenle voc!
~ So eIes, so eIes! ~ leiiou con voz lienuIa o sujeilo
esgaIgado, de falo de xadiez, faIando de Sliopa no pIuiaI. ~
UIlinanenle ln-se conpoilado cono uns giandes poicos. Lnleledan-
se, ln Iigaes con nuIheies, apioveilando-se da posio que ocupan,
no fazen nada e so incapazes de fazei aIguna coisa! poique no
enlenden nada daquiIo de que eslo incunlidos. Aliian poeiia aos
oIhos dos chefes!
~ Usa indevidanenle un aulonveI do Lslado! ~ iesnungou o
galo, nasligando un coguneIo.
L enlo aconleceu o quailo e Ilino fenneno no apailanenlo,
enquanlo Sliopa, que j desIizaia ale ao cho, aiianhava deliInenle a
onlieiia.
Do espeIho saiu un indivduo laixinho, nas de onlios nuilo
Iaigos, con un chapeu de coco na calea e un denle canino que Ihe
soliessaa da loca e Ihe defoinava ainda nais a fisiononia j de si
inciiveInenle aloninveI. L ainda poi cina linha o caleIo coi de fogo.
~ Lu ~ inleiveio o iecen-chegado ~ no consigo conpieendei
cono e que eIe chegou a diiecloi. ~ O iuivo eslava cada vez nais
fanhoso. ~ LIe e lanlo diiecloi cono eu sou aicelispo!
~ Tu no le paieces con un aicelispo, AzazeIIo ~ olseivou o
galo, enchendo o seu pialo de saIsichas.
~ L isso que eu digo ~ fanhoseou o iuivo e, voIlando-se paia
WoIand, aciescenlou iespeilosanenle: ~ Ieinile-ne, Messiie, que o
expuIse de Moscovo paia os quinlos do Infeino`
~ Safa! ~ lianiu sulilanenle o galo, eiiando o pIo. L enlo o
quailo coneou a giiai a voIla de Sliopa, que laleu con a calea na
onlieiia e, enquanlo peidia os senlidos, pensou: Vou noiiei....
Mas no noiieu. Aliindo un pouco os oIhos, viu-se senlado
solie quaIquei coisa de pedia. A sua voIla quaIquei coisa zunlia.
Quando aliiu devidanenle os oIhos, viu que o iudo vinha do nai e ale,
nais do que isso, as ondas agilavan-se a seus pes, e que, en iesuno,

79
eslava senlado nesno no exlieno de un noIhe, lendo alaixo de si o nai
azuI cinliIanle e alis una leIa cidade solie coIinas.
No salendo cono conpoilai-se en lais casos, Sliopa eigueu-se
nas peinas lienuIas e caninhou peIo noIhe en diieco a naigen.
Solie o noIhe eslava un honen de pe, flnando e cuspindo paia
o nai. OIhou paia Sliopa con oIhos feiozes e paiou de cuspii. L enlo
Sliopa saiu-se con esla: ps-se de joeIhos dianle do eslianho funadoi e
piofeiiu:
~ Diga-ne, inpIoio-Ihe, que cidade e esla`
~ Oia vejan! ~ excIanou o desaInado funadoi.
~ Lu no eslou lledo ~ disse Sliopa en voz iouca. ~ Lslou
doenle, passou-se quaIquei coisa conigo, eslou doenle... Onde eslou eu`
Que cidade e esla`
~ en, e IaIla... Sliopa suspiiou Ievenenle, caiu paia o Iado,
laleu con a calea na pedia quenle do noIhe.


Duc!n cntrc n prnfcssnr c n pncta

No pieciso nonenlo en que Sliopa peidia os senlidos en IaIla,
ou seja, poi voIla das onze e neia da nanh, iecupeiava-os Ivan
NikoIaevilch ezdonni, despeilando de un piofundo e Iongo sono.
Duianle aIguns nonenlos lenlou conpieendei cono foia paiai aqueIe
quailo eslianho de paiedes liancas, con una esquisila nesa-de-
caleceiia feila de un quaIquei nelaI Ieve e con una coilina lianca alis
da quaI se senlia o soI.
Ivan alanou a calea, descoliiu que eIa no Ihe doa, e Ienliou-
se de que eslava nuna cInica. Lsle pensanenlo liouxe consigo a
iecoidao da noile de eiIioz, nas agoia isso no Ihe causou nenhun
choque vioIenlo. Tendo doinido len, Ivan NikoIaevilch ficou nais
caIno e coneou a iaciocinai nais cIaianenle. Manlendo-se poi aIgun
lenpo inveI na cana de noIas, Iinpa, nacia e confoilveI, viu a seu
Iado o lolo da canpainha. Haliluado a nexei nas coisas sen
necessidade, Ivan pieniu o lolo. Lspeiava ouvii aIgun loque ou vei
apaiecei aIguen, nas aconleceu una coisa conpIelanenle difeienle. Aos
pes da cana de Ivan acendeu-se un ciIindio opaco, no quaI havia a
paIavia elei. Depois de ficai paiado poi aIguns nonenlos, o ciIindio
coneou a giiai ale apaiecei a insciio: Lnfeineiia. Cono se

8O
conpieende, Ivan ficou inpiessionado con o engenhoso ciIindio. A
insciio Lnfeineiia foi sulsliluda peIa fiase Chanai o nedico.
~ Hun... ~ nuinuiou Ivan, sen salei o que fazei en seguida
con aqueIe ciIindio. Mas leve soile. Ivan pieniu de novo o lolo a
paIavia Lnfeineiia. Ln iesposla, o ciIindio ieliniu Iigeiianenle, paiou,
apagou-se e no quailo enliou una nuIhei sinplica e ioIia de lala
lianca, nuilo Iinpa, que disse a Ivan:
~ on dia!
Ivan no iespondeu, consideiando aqueIa saudao desIocada
naqueIas ciicunslncias. Iiancanenle, fechaien un honen so nuna
cInica, e ainda pielendian que isso eslava ceilo!
Lnlielanlo, a nuIhei, sen peidei a expiesso de lenevoIncia,
Ievanlou a peisiana caiiegando no lolo, e o soI joiiou no quailo aliaves
do giadeanenlo Iaigo e Ieve que chegava ale ao cho. Alis da giade
havia una vaianda, paia I deIa a naigen de un iio sinuoso e, na
naigen oposla, un aIegie pinhaI.
~ Iaa favoi de ii lonai o seu lanho ~ convidou a nuIhei, e sol
as suas nos a paiede inleiioi desIizou, ieveIando una casa de lanho
nuilo len equipada.
Ivan, enloia decidido a no faIai con a nuIhei, no se conleve e,
ao vei cono a gua joiiava paia a lanheiia nun Iaigo jaclo de una
loineiia ieIuzenle, disse con iionia:
~ Vejan s! L cono no MelipoIe!
~ Oh, no ~ iespondeu oiguIhosanenle a nuIhei. ~ Muilo
neIhoi. Lquipanenlo cono esle no se enconlia en paile nenhuna, nen
nesno no esliangeiio. Os nedicos e os cienlislas vn de piopsilo
visilai a nossa cInica. Todos os dias nos visilan luiislas esliangeiios.
As paIavias luiislas esliangeiios iecoidaian a Ivan o consuIloi
do dia anleiioi. O seu ioslo ensonliou-se, eIe oIhou de ieves e disse:
~ Tuiislas esliangeiios... Cono vocs lodos adoian os luiislas
esliangeiios! L afinaI enlie eIes h-os de viias especies. Lu, poi exenpIo,
conheci onlen un que ale d goslo!
L poi pouco no coneou a faIai de Incio IiIalos, nas conleve-
se, conpieendendo que a nuIhei no eslaiia inleiessada en lais hisliias
e que de quaIquei nodo eIa no podeiia ajud-Io.
Ivan. NikoIaevilch, lanhado de fiesco, ieceleu inedialanenle
ludo aquiIo de que un honen piecisa depois do lanho: una canisa

81
passada a feiio, ceiouIas, neias. Mas nais do que isso: aliindo a poila de
un ainiio, a nuIhei aponlou paia o inleiioi e peigunlou:
~ Que deseja veslii, ioupo ou pijana` Iieso peIa foia a sua
nova halilao, poi pouco no eigueu os liaos de assonlio con a
desenvoIluia da nuIhei. Ln siIncio, aponlou con o dedo paia o pijana
de fIaneIa cainesin.
Depois Ivan NikoIaevilch foi conduzido, peIo coiiedoi deseilo e
siIencioso, ale un galinele de enoines piopoies. Decidido a nanlei
una alilude de iionia en ieIao a ludo quanlo visse naqueIe edifcio
naiaviIhosanenle equipado, laplizou de inedialo o galinele de
cozinha-fliica.
L havia iazo paia isso. Liguian-se aIi eslanles e ainaiiozinhos
de vidio con ieIuzenles insliunenlos niqueIados. Havia poIlionas de
consliuo exlienanenle conpIicada, candeeiios lojudos con quelia-
Iuzes liiIhanles, una nuIlipIicidade de fiascos, licos de gs, fios
eIecliicos, e apaieIhos lolaInenle desconhecidos.
No galinele, lis pessoas ~ duas nuIheies e un honen, lodos
de lianco ~ ocupaian-se de Ivan. Ln piineiio Iugai, conduziian-no a
una nesa, a un canlo, con o oljeclivo evidenle de o inleiiogai. Ivan
ps-se a avaIiai a siluao. Tinha lis caninhos a sua fienle. O piineiio
eia exlienanenle lenladoi: Ianai-se conlia aqueIes candeeiios e lodas
aqueIas coisas conpIicadas, fazei ludo en fanicos e expiessai assin o seu
pioleslo poi lei sido delido sen nolivo. Mas o Ivan de hoje eia j
laslanle difeienle do Ivan de onlen, e o piineiio caninho paieceu-Ihe
duvidoso: eian capazes de se convenceien que eIe eia un Iouco fuiioso.
Ioi isso iejeilou esse piineiio caninho. Havia o segundo: coneai
inedialanenle a conlai a hisliia do consuIloi e de Incio IiIalos. Mas a
expeiincia do dia anleiioi nosliava que as pessoas no aciedilavan
nessa hisliia ou a conpieendian de un nodo deluipado. Ioi isso, Ivan
iejeilou lanlen esse caninho, decidindo escoIhei o leiceiio: fechai-se
nun nulisno oiguIhoso.
No conseguiu concielizai inleiianenle essa deciso e, de lon ou
nau giado, leve que iespondei, enloia con paicinnia e de n
caiaduia, a una seiie de peigunlas.
L Ivan foi inleiiogado solie loda a sua vida passada, incIuindo
quando e cono liveia escaiIalina, quinze anos anles. Depois de encheien
una pgina con infoinaes solie Ivan, viiaian-na e a nuIhei de
lianco passou a inleiiog-Io solie os paienles. Iniciou-se una veidadeiia
IengaIenga: quen noiieia, quando e de qu, se lelia, se sofiia de
doenas veneieas, e coisas no nesno esliIo. A leininai, pediian-Ihe que
conlasse os aconlecinenlos do dia anleiioi no Iago do Ialiiaica, nas no

82
o chaleaian nuilo nen se suipieendeian con a hisliia solie Incio
IiIalos.
Lnlo, a nuIhei cedeu Ivan ao honen, que se ocupou deIe de un
nodo conpIelanenle difeienle e sen fazei quaisquei peigunlas. Mediu-
Ihe a lenpeialuia, conlou-Ihe as puIsaes, olseivou-Ihe os oIhos,
iIuninando-os con una Ianleina. Depois a oulia nuIhei veio ajudai o
honen e os dois espelaian quaIquei coisa nas coslas de Ivan, nas sen o
nagoaien, liaaian-Ihe sinais no peilo con o calo de un naileIo,
laleian-Ihe con naileIos nos joeIhos, o que fez con que as suas peinas
saIlassen, picaian-Ihe un dedo e liiaian-Ihe sangue, espelaian-Ihe una
aguIha na cuiva do liao, neleian-Ihe nos liaos unas liaadeiias de
loiiacha.
Ivan Iinilava-se a soiiii anaiganenle paia si nesno, pensando
en cono ludo aquiIo se loinaia eslpido e eslianho. Inagine-se! Queiia
pievenii loda a genle do peiigo iepiesenlado peIo consuIloi
desconhecido, piepaiava-se paia caplui-Io, e ludo o que conseguiu foi
sei nelido nun galinele nisleiioso paia conlai loda a especie de
dispaiales aceica do lio Iiodoi, que se enliegava a leledeiia en
VoIogda. Que inloIeiveI eslupidez!
Ioi fin dispensaian Ivan, que foi ieconduzido ao seu quailo,
onde Ihe deian una chvena de cafe, dois ovos quenles e po lianco
con nanleiga.
Depois de conei e lelei ludo o que Ihe seiviian, decidiu espeiai
poi aIgun chefe daqueIa insliluio e conseguii que esse chefe Ihe
pieslasse aleno e Ihe fizesse juslia.
L esse chefe apaieceu pouco depois do pequeno-aInoo. A poila
do quailo de Ivan. aliiu-se de slilo, dando enliada a un giupo de
pessoas de lala lianca. A fienle vinha un honen dos seus quaienla e
cinco anos, cuidadosanenle laileado cono un acloi, de oIhos
sinplicos nas nuilo penelianles, e nodos coileses. Todo o sequilo Ihe
dispensava piovas de aleno e iespeilo, e isso dava a sua enliada una
giande soIenidade. Cono Incio IiIalos!, pensou Ivan.
Sin, aqueIe eia sen dvida o chefe. Senlou-se nun lanco e lodos
os oulios ficaian de pe.
~ Douloi Sliavinski ~ apiesenlou-se o honen que acalava de se
senlai, oIhando Ivan anislosanenle.
~ Aqui esl, AIexandie NikoIaevilch ~ disse en voz laixa un
honen de lailicha len apaiada, eslendendo ao chefe a foIha de papeI
esciila dos dois Iados solie Ivan.

83
Aiianjaian un piocesso conpIelo!, pensou Ivan. L o chefe
peicoiieu a foIha de papeI con oIhai piofissionaI, nuinuiou Hun,
hun... e liocou con os oulios aIgunas fiases nuna Ingua pouco
conhecida. L lanlen faIa Ialin, cono IiIalos..., pensou Ivan con
liisleza. Lnlo, una paIavia f-Io soliessaIlai-se, e essa paIavia foi
esquizofienia, j piofeiida no dia anleiioi, infeIiznenle, peIo naIdilo
esliangeiio no Iago do Ialiiaica, e agoia iepelida peIo piofessoi
Sliavinski. Ale islo eIe salia!, pensou Ivan, ansioso.
IeIos vislos, o chefe linha cono iegia concoidai e iegozijai-se
con ludo aquiIo que Ihe dizian os que o iodeavan, e expiess-Io con as
paIavias plino, plino....
~ plino! ~ disse Sliavinski, devoIvendo a foIha de papeI e
diiigindo-se a Ivan: ~ O senhoi e poela`
~ Sou ~ iespondeu Iugulienenle Ivan, e de slilo senliu, peIa
piineiia vez, una inexpIicveI aveiso peIa poesia. Os seus pipiios
veisos, que enlo iecoidava, paiecian-Ihe, poi quaIquei iazo,
desagiadveis.
Iianzindo o ioslo, peigunlou poi sua vez a Sliavinski:
~ O senhoi e piofessoi` Ao que Sliavinski assenliu, incIinando
coilesnenle a calea.
~ L e o chefe dislo` ~ conlinuou Ivan. L lanlen desla vez
Sliavinski assenliu.
~ Iieciso de faIai consigo ~ disse Ivan NikoIaevilch con ai
significalivo.
~ Ioi paia isso que aqui vin ~ iespondeu Sliavinski.
~ O piolIena e esle ~ coneou Ivan, senlindo que chegaia a sua
hoia. ~ Tachaian-ne de Iouco e ninguen ne quei ouvii!...
~ Oh, no, ouvi-Io-enos con nuIla aleno ~ disse Sliavinski,
seiio e lianquiIizadoi. ~ L en caso nenhun peiniliienos que o lialen
cono un Iouco.
~ Iois enlo oua: onlen a laide, no Iago do Ialiiaica, enconliei
un indivduo nisleiioso, esliangeiio ou laIvez no, que salia
anlecipadanenle da noile de eiIioz e que viia Incio IiIalos.
InveI e en siIncio, o giupo esculava o poela.
~ IiIalos` O IiIalos, aqueIe que viveu no lenpo de }esus Ciislo`
~ peigunlou Sliavinski seniceiiando os oIhos.
~ Lsse nesno.

84
~ Ah! ah! ~ excIanou Sliavinski. ~ L esse eiIioz noiieu
delaixo de un eIecliico`
~ Iois piecisanenle onlen a laide eIe foi degoIado poi un
eIecliico a ninha fienle, no Ialiiaica, e esse laI cidado nisleiioso...
~ O conhecido de Incio IiIalos` ~ peigunlou Sliavinski, que
eia un honen nuilo conpieensivo.
~ LIe nesno ~ confiinou Ivan, esludando Sliavinski. Iois eIe
disse anlecipadanenle que Annuchka deiianaia Ieo de giiassoI... L eIe
escoiiegou piecisanenle nesse Iugai! Que acha dislo` ~ inquiiiu Ivan,
espeiando pioduzii un giande efeilo con as suas paIavias.
Mas esse efeilo no se veiificou, e Sliavinski fez-Ihe apenas a
seguinle peigunla:
~ L quen e essa Annuchka` Lsla peigunla peiluilou un pouco
Ivan, cujo ioslo se conliaiu.
~ A Annuchka e aqui iiieIevanle ~ disse eIe eneivando-se. S o
Dialo sale quen e eIa. Una eslpida quaIquei da Sadovaia. O que e
inpoilanle, peicele, e que eIe salia anlecipadanenle do Ieo de giiassoI!
Lsl a conpieendei`
~ Conpieendo nuilo len ~ iespondeu Sliavinski laslanle seiio
e, locando no joeIho do poela, aciescenlou: ~ No se inquiele. Conlinue.
~ Conlinuo ~ disse Ivan, lenlando inilai o lon de Sliavinski e
salendo j peIa anaiga expeiincia que s a caIna o podeiia ajudai. ~
Iois esse lipo hoiiveI, e eIe nenle quando diz que e consuIloi, possui
una quaIquei foia exliaoidiniia... Ioi exenpIo, peiseguino-Io, nas
apanh-Io e inpossveI. L con eIe anda ainda una paieIha, lanlen
jeilosa, no seu geneio: un sujeilo aIlo de cuIos pailidos e un galo de un
lananho inciveI, que viaja sozinho de eIecliico. AIen disso ~ Ivan, sen
que ninguen o inleiionpesse, faIava cada vez con naioi caIoi e
peisuaso ~, eIe esleve pessoaInenle no laIco de Incio IiIalos, e disso
no iesla quaIquei dvida. Mas que ven a sei islo` Hen` L pieciso
piend-Io inedialanenle, se no eIe causai inconlveis desgiaas.
~ Ioilanlo, o senhoi esl a lenlai que o piendan` Ieiceli len`
~ peigunlou Sliavinski.
LIe e inleIigenle, pensou Ivan. Devo ieconhecei que enlie os
inleIecluais lanlen se enconlian poi vezes honens de iaia inleIigncia.
Isso e inegveI!
~ Ieiceleu nuilo len! ~ iespondeu Ivan. ~ L cono no havia
de lenlai` Oia pense o senhoi! L enlielanlo deliveian-ne aqui peIa foia,
enfian-ne Ianleinas nos oIhos, do-ne lanho, inleiiogan-ne solie o lio

85
Iiodoi!... LIe que j no e desle nundo h lanlo lenpo! Lxijo que ne
Iileilen inedialanenle.
~ Iois len, plino, plino! ~ iespondeu Sliavinski. Lsl ludo
escIaiecido. Na ieaIidade, que senlido faz nanlei na cInica un honen
so` Muilo len. Dou-Ihe aIla de inedialo se ne dissei que e un honen
noinaI. No ne piove, diga-ne sinpIesnenle. Iois len, o senhoi e
noinaI`
Iez-se un siIncio alsoIulo e a nuIhei goida que de nanh se
ocupaia de Ivan oIhou o piofessoi con veneiao. L Ivan pensou de
novo: Veidadeiianenle inleIigenle.
Agiadou-Ihe nuilo a pioposla do piofessoi, nas anles de
iespondei pensou e iepensou, fianzindo a lesla, e, poi fin, disse con
fiineza:
~ Sou noinaI.
~ Iois len, plino! ~ excIanou Sliavinski con aIvio. ~ L se
assin e, vanos I iaciocinai Iogicanenle. Consideienos o seu dia de
onlen ~ aqui, voIlou-se e de inedialo enliegaian-Ihe a foIha de papeI
de Ivan. ~ A piocuia de un desconhecido que se Ihe apiesenlou cono
sendo das ieIaes de Incio IiIalos, o senhoi pialicou onlen os
seguinles aclos ~ Sliavinski coneou a doliai os seus Iongos dedos,
oIhando, oia paia a foIha, oia paia Ivan. ~ Ienduiou un cone ao peilo.
Ioi`
~ Ioi ~ concoidou Ivan sonliianenle.
~ SaIlou una vedao e feiiu-se na caia. Veidade` Apaieceu no
ieslauianle con una veIa acesa na no, en ioupa inleiioi, e agiediu
aIguen. Ioi liazido paia aqui nanielado. Depois de aqui eslai, leIefonou
paia a niIcia e pediu que enviassen neliaIhadoias. A seguii fez una
lenlaliva de saIlai peIa janeIa. Veidade` Ieigunla-se se sei possveI,
acluando desle nodo, agaiiai ou piendei aIguen` L se o senhoi e un
honen noinaI, iespondei que no. Deseja saii daqui` Muilo len. Mas
peinila que Ihe peigunle paia onde ii quando saii daqui`
~ Iaia a niIcia, naluiaInenle ~ iespondeu Ivan j sen a nesna
fiineza e peiluilando-se un pouco con o oIhai do piofessoi.
~ Diieclanenle daqui`
~ Hun... hun.
~ L no passa piineiio peIa sua casa` ~ peigunlou Sliavinski
iapidanenle.

86
~ Mas se no h lenpo a peidei! Lnquanlo eu fosse a casa, eIe
escapava-se!
~ en. L que e que vai dizei a niIcia, anles de nais nada`
~ IaIo-Ihes de Incio IiIalos ~ iespondeu Ivan NikoIaevilch, e
os seus oIhos luivaian-se.
~ Iois len, plino! ~ excIanou Sliavinski iendido e, diiigindo-
se ao honen da lailicha, oidenou: ~ Iiodoi VassiIievilch, faa favoi de
dai aIla ao cidado ezdonni. Mas no ocupen o quailo, nen nuden a
ioupa da cana. Denlio de duas hoias o cidado ezdonni eslai aqui de
novo. Iois len ~ diiigiu-se eIe ao poela ~, no Ihe desejo xilo, poique
no aciedilo nada no seu xilo. Ale lieve! ~ Is-se de pe, e a sua
coniliva agilou-se.
~ L poi que iazo hei-de vii oulia vez paia aqui` ~ peigunlou
Ivan, inquielo.
Sliavinski, que paiecia espeiai esla peigunla, voIlou a senlai-se e
iespondeu:
~ IeIa sinpIes iazo de que assin que apaiecei de ceiouIas na
niIcia e decIaiai que se enconliou con un honen que conheceu
pessoaInenle Incio IiIalos, o liaio de inedialo paia aqui, e ficai de
novo nesle quailo.
~ L o que ln as ceiouIas a vei con o caso` ~ peigunlou Ivan,
oIhando en voIla, confuso.
~ IiincipaInenle Incio IiIalos. Mas lanlen as ceiouIas. Iois
ns lenos que guaidai as ioupas da cInica e devoIvei-Ihe as suas. L o
senhoi chegou aqui en ceiouIas. L, no enlanlo, no paiecia de nodo
nenhun disposlo a passai poi sua casa, enloia eu Iho lenha sugeiido.
Depois ven IiIalos... e esl ludo dilo!
Lnlo, quaIquei coisa eslianha aconleceu a Ivan NikoIaevilch. A
sua vonlade cono que se queliou, e eIe senliu-se fiaco, necessilado de
conseIho.
~ Que devo enlo fazei` ~ peigunlou, agoia j linidanenle.
~ Oia exceIenle! ~ iespondeu Sliavinski. ~ Lssa e una peigunla
iazoveI. Agoia vou-Ihe dizei exaclanenle o que se passou consigo.
Onlen, aIguen o peiluilou e o assuslou con a hisliia de Incio IiIalos
e coisas que lais. L o senhoi, eneivado, noilificado, andou peIa cidade
faIando de Incio IiIalos. L nuilo naluiaI que o lonen poi Iouco. S len
agoia una soIuo: o conpIelo iepouso. L len necessaiianenle que ficai
aqui.

87
~ Mas e pieciso apanh-Io! ~ excIanou Ivan, j supIicanle.
~ Muilo len, nas poique h-de andai o senhoi a coiiei alis
deIe` Lscieva nuna foIha de papeI lodas as suas suspeilas e acusaes
conlia esse honen. Nada nais sinpIes do que enviai as suas decIaiaes
paia onde deve sei, e se, cono supe, eslanos peianle un ciininoso,
ludo isso se escIaiecei nuilo en lieve. Mas s una condio: no
esfoice a calea e piocuie pensai nenos en Incio IiIalos. Sale-se I as
hisliias que nos poden conlai! No se pode aciedilai en ludo.
~ Conpieendo! ~ decIaiou Ivan iesoIulanenle.
~ D-Ihe papeI e un Ipis pequeno ~ oidenou Sliavinski a
nuIhei goida, e voIlando-se paia Ivan: ~ Mas aconseIho-o, a no
escievei hoje.
~ No, no, hoje nesno, sen faIla! ~ excIanou Ivan, aIainado.
~ Muilo len. Mas no esfoice o ceielio. Se no conseguii hoje,
consegue ananh.
~ LIe escapa-se!
~ Oh, no ~ iepIicou Sliavinski con seguiana. ~ LIe no se
escapa, gaianlo-Ihe. L Ienlie-se de que aqui o ajudaienos de lodos os
nodos, e que sen isso no conseguii nada. Lsl a ouvii-ne` ~
peigunlou de slilo Sliavinski significalivanenle e agaiiou as duas
nos de Ivan NikoIaevilch. Seguiando-as nas suas, oIhou fixanenle os
oIhos de Ivan duianle nuilo lenpo, iepelindo: ~ Aqui ajudano-Io...
aqui ajudano-Io... aqui ajudano-Io... esl a ouvii-ne` Aqui ajudano-Io...
aqui ajudano-Io... Aqui enconliai aIvio. Aqui siIncio, ludo esl
lianquiIo... Aqui ajudano-Io...
Ivan NikoIaevilch coneou de slilo a locejai, a expiesso do seu
ioslo suavizou-se.
~ Sin, sin ~ disse eIe suavenenle.
~ plino! ~ Sliavinski leininou a conveisa do nodo que Ihe
eia haliluaI e Ievanlou-se. ~ Adeus! ~ Apeilou a no de Ivan e, j a
saii, voIlou-se paia o honen da lailicha e disse: Sin, e expeiinenlen o
oxigenio... e os lanhos.
Monenlos depois dianle de Ivan no havia nen Sliavinski nen
coniliva. Iaia I da giade da janeIa, ao soI do neio-dia, iespIandecia o
aIegie losque piinaveiiI na oulia naigen, e, nais peilo, o iio cinliIava.



88
As partIdas dc KnrnvIcv

Nikanoi Ivanovilch ossoi, piesidenle da Conisso de Moiadoies
do piedio nneio 3O2 da Rua Sadovaia, en Moscovo, onde noiava o
faIecido eiIioz, andava leiiiveInenle alaiefado desde a anleiioi noile de
quaila paia quinla-feiia.
A neia-noile, cono j salenos, chegou ao piedio una conisso
de que fazia paile }eIdiline, convocou Nikanoi Ivanovilch, infoinou-o da
noile de eiIioz e, junlanenle con eIe, diiigiu-se ao apailanenlo
nneio 5O.
AIi piocedeu-se a seIagen dos nanusciilos e dos peilences do
faIecido. Nen Ciunia, a nuIhei-a-dias, nen o fivoIo Slepan
ogdanovilch eslavan nessa aIluia no apailanenlo. A Conisso
infoinou Nikanoi Ivanovilch de que se encaiiegaiia dos nanusciilos do
faIecido paia esludo, que a halilao do defunlo, ou seja, as lis saIas
(que havian sido o galinele, a saIa de eslai e a saIa de janlai da joaIheiia)
ficaiian a disposio da Conisso de Moiadoies, e que as coisas do
faIecido ficaiian guaidadas nas iefeiidas saIas ale ao apaiecinenlo dos
heideiios.
A nolcia da noile de eiIioz espaIhou-se poi lodo o piedio con
una iapidez inciveI, e desde as sele hoias da nanh de quinla-feiia
coneaian a leIefonai a ossoi, e depois a piocui-Io pessoaInenle con
pedidos que conlinhan pielenses a halilao do faIecido. L no espao
de duas hoias Nikanoi Ivanovilch ieceleu liinla e duas dessas pelies.
As pelies conlinhan spIicas, aneaas, inliigas, denncias,
pionessas de fazei olias a pipiia cusla, iefeincias a insupoilveI faIla
de espao e a inpossiliIidade de vivei con landidos nun nesno
apailanenlo. Lnlie oulias coisas, havia o ieIalo, inpiessionanle peIa sua
foia ailslica, de un ioulo de peInens
1O
, nelidos diieclanenle no loIso
do casaco, no apailanenlo nneio 31, duas aneaas de suicdio e una
confisso de giavidez encoleila.
As pessoas chanavan Nikanoi Ivanovilch ao veslluIo do seu
apailanenlo, agaiiavan-no peIa nanga, nuinuiavan-Ihe ao ouvido,
piscavan-Ihe o oIho e pionelian no se esquecei deIe.
Lsle loinenlo conlinuou ale depois do neio-dia, quando Nikanoi
Ivanovilch fugiu puia e sinpIesnenle do seu apailanenlo paia as
inslaIaes da adninisliao, junlo a enliada. Mas quando viu que
nesno aIi o espieilavan, fugiu lanlen daIi. Conseguindo Iiviai-se

10
Minuscu|cs pas|cis dc nassa rccncadcs dc carnc, |ipiccs da Siocria. (N. dc T)

89
daqueIes que o peiseguian peIo plio asfaIlado, Nikanoi Ivanovilch
escondeu-se na enliada nneio 6 e suliu ao quinlo andai, onde se
siluava esse naIfadado apailanenlo nneio 5O.
Depois de iecupeiai o fIego no palanai, o coipuIenlo Nikanoi
Ivanovilch locou a canpainha, nas ninguen Ihe iespondeu. VoIlou a
locai una e oulia vez e coneou a iesnungai e a piaguejai en voz laixa.
Mas nesno assin no aliiian. Ieidendo a pacincia, Nikanoi
Ivanovilch liiou do loIso un noIho de dupIicados das chaves
peilencenle a adninisliao do piedio, aliiu a poila nun geslo
inpeiioso e enliou.
~ LIi, nuIhei-a-dias! ~ giilou Nikanoi Ivanovilch no veslluIo
sonliio. ~ Cono esls` Ciunia, enlo` No esls`
Ninguen iespondeu. Lnlo, Nikanoi Ivanovilch ieliiou o seIo da
poila do esciiliio, liiou da naIela un nelio ailicuIado e deu un passo
paia enliai no esciiliio.
Deu un passo, I isso deu, nas paiou a poila eslupefaclo, e ale
eslieneceu.
A secieliia do defunlo eslava senlado un cidado desconhecido,
aIlo e nuilo nagio, de casaco de xadiez, lone de jquei e Iunelas... en
suna, aqueIe nesno.
~ Quen e o senhoi, cidado` ~ peigunlou Nikanoi Ivanovilch
assuslado.
~ ah! Nikanoi Ivanovilch ~ leiiou o inespeiado cidado nun
lenoi de cana iachada e, Ievanlando-se de un saIlo, cunpiinenlou o
piesidenle con un slilo e vioIenlo apeilo de no.
Lsla saudao no lianquiIizou de nodo nenhun Nikanoi
Ivanovilch.
~ DescuIpe ~ coneou eIe, desconfiado ~, o senhoi quen e` L
una peisonaIidade oficiaI`
~ Ah, Nikanoi Ivanovilch! ~ excIanou coidiaInenle o
desconhecido. ~ O que e una peisonaIidade oficiaI ou no oficiaI` Tudo
isso depende do ponlo de visla, ludo isso, Nikanoi Ivanovilch, e
convencionaI e inslveI. Hoje sou no oficiaI e ananh, de iepenle, sou
oficiaI! L lanlen aconlece o conliiio, Nikanoi Ivanovilch. L de que
naneiia aconlece!
Lslas consideiaes no salisfizeian de nodo nenhun o
piesidenle da adninisliao do piedio. Sendo poi naluieza un honen
desconfiado, concIuiu que o cidado que peioiava a sua fienle eia
piecisanenle una peisonagen no oficiaI, e laIvez nesno aIgun inliI.

9O
Mas quen e o senhoi` Cono se chana` ~ peigunlou o
piesidenle cada vez nais seveio e coneando nesno a avanai paia o
eslianho.
~ O neu none ~ iespondeu o cidado sen se peiluilai
nininanenle con a seveiidade ~ ... len, e, diganos, Koioviev. Mas no
quei conei quaIquei coisa, Nikanoi Ivanovilch ` No faa ceiinnias,
hen`
~ DescuIpe ~ disse Nikanoi Ivanovilch j indignado quen faIa
aqui en conei! ~ Devenos ieconhecei, enloia isso seja desagiadveI,
que Nikanoi Ivanovilch eia poi naluieza un lanlo giosseiio. ~ Ninguen
pode peinanecei na halilao do defunlo. Que faz o senhoi aqui`
~ Mas senle-se, Nikanoi Ivanovilch ~ leiiou o cidado sen
quaIquei enlaiao, e, aduIadoi, ofeieceu un cadeiio ao piesidenle.
ConpIelanenle fuiioso, Nikanoi Ivanovilch iecusou o cadeiio e
vocifeiou:
~ Mas quen e o senhoi`
~ Lu, esl a vei, sou o inleipiele ao seivio do esliangeiio que
ieside nesle apailanenlo ~ apiesenlou-se o honen que dizia chanai-se
Koioviev, e fez eslaIai os laces dos sapalos caslanhos e naI engiaxados.
Nikanoi Ivanovilch aliiu a loca. A piesena naqueIe apailanenlo
de un quaIquei esliangeiio, e ainda poi cina con un inleipiele, eia
una conpIela suipiesa, e eIe exigiu expIicaes.
O inleipiele expIicou de lon giado. O senhoi WoIand, un ailisla
esliangeiio, foi anaveInenle convidado peIo diiecloi do Tealio
Vaiiedades, Slepan ogdanovilch Likhodeev, a inslaIai-se naqueIe
apailanenlo o lenpo que duiassen as suas iepiesenlaes, ceica de una
senana. Solie isso nesno escieveia no dia anleiioi a Nikanoi
Ivanovilch, pedindo-Ihe que iegislasse o esliangeiio lenpoiaiianenle,
enquanlo o pipiio Likhodeev viajava paia IaIla.
~ LIe no ne escieveu nada ~ disse o piesidenle, eslupefaclo.
~ D una espieiladeIa a sua pasla, Nikanoi Ivanovilch piops
Koioviev docenenle.
Nikanoi Ivanovilch, encoIhendo os onlios, aliiu a pasla, onde
enconliou una caila de Likhodeev.
~ Cono foi que ne esqueci deIa` ~ nuinuiou Nikanoi
Ivanovilch, oIhando eslupidanenle o soliesciilo aleilo.
~ Aconlece, aconlece, Nikanoi Ivanovilch! ~ papagueou
Koioviev. ~ Disliaco, disliaco e esgolanenlo, e sulida da lenso

91
aileiiaI, caio anigo Nikanoi Ivanovilch! Lu pipiio sou leiiiveInenle
disliado. Un dia desles, dianle de un copo, hei-de conlai-Ihe aIguns
casos da ninha vida, h-de failai-se de iii!
~ L quando e que Likhodeev paile paia IaIla` ~ } pailiu, j
pailiu! ~ giilou o inleipiele. ~ j I vai! S o Dialo sale onde eIe j vai!
~ L o inleipiele agilou as nos cono veIas de un noinho.
Nikanoi Ivanovilch decIaiou que linha que vei pessoaInenle o
esliangeiio, nas ieceleu una iecusa do inleipiele: inpossveI. Lsl
ocupado. A lieinai o galo.
~ Se deseja, posso nosliai-Ihe o galo ~ piops Koioviev. Mas
agoia foi Nikanoi Ivanovilch que se iecusou, e inedialanenle o
inleipiele fez ao piesidenle una pioposla inespeiada, nas nuilo
inleiessanle.
Vislo que o senhoi WoIand no queiia poi nada desle nundo
vivei nun holeI e eslava haliluado a dispoi de nuilo espao, no Ihe
cedeiia a adninisliao do piedio, duianle una senana, enquanlo
duiassen as iepiesenlaes de WoIand en Moscovo, lodo o
apailanenlo, incIuindo as saIas do defunlo`
~ AfinaI paia eIe, paia o noilo, e indifeienle ~ siliIou
KoIioioviev. ~ LIe agoia no piecisa desle apailanenlo paia nada, no
concoida, Nikanoi Ivanovilch `
Nkanoi Ivanovilch, un lanlo peipIexo, oljeclou que os
esliangeiios devian iesidii no MelipoIe, e de nodo nenhun en
apailanenlos piivados...
~ Sale, eIe e capiichoso cono o Dialo! ~ sussuiiou Koioviev. ~
No quei! No gosla de holeis! Lu eslou failo desses luiislas esliangeiios
ale aqui! ~ queixou-se Koioviev en lon faniIiai, espelando un dedo no
seu pescoo nagio. ~ Aciedile, esgolaian-ne a pacincia! Chegan c...
e, ou andan poi a a espionai, cono o Ilino fiIho de pula, ou noen-nos
a pacincia con os seus capiichos: islo esl naI e aquiIo esl naI!... L paia
a sua adninisliao, Nikanoi Ivanovilch seiia pioveiloso e cIaianenle
Iucialivo. O dinheiio no e piolIena paia eIe. ~ Koioviev oIhou en
iedoi, depois nuinuiou ao ouvido do piesidenle: ~ L niIioniio!
A pioposla do inleipiele linha un evidenle senlido pilico, eia
una pioposla nuilo sIida. Havia, no enlanlo, quaIquei coisa de
eslianhanenle inconsislenle, lanlo na naneiia de faIai cono no seu
vesluiio, e lanlen naqueIas Iunelas iepugnanles, alsoIulanenle
inleis. Ioi esse nolivo, quaIquei coisa de indefinveI afIigia o espiilo do
piesidenle, que no enlanlo decidiu aceilai a pioposla. O piolIena e que
infeIiznenle a adninisliao do piedio linha un defice enoine. No

92
Oulono seiia necessiio conpiai peliIeo paia o aquecinenlo cenliaI e
no se salia con que pag-Io. TaIvez con o dinheiio do luiisla
esliangeiio fosse possveI saIvai a siluao. Mas Nikanoi Ivanovilch,
honen pilico e cuidadoso, decIaiou que piineiio linha que aceilai essa
queslo con os seivios do Depailanenlo de Tuiisno.
~ Conpieendo! ~ excIanou Koioviev. ~ Ioiosanenle, sen
cooidenao, e inpossveI. Aqui len o leIefone, Nikanoi Ivanovilch,
iesoIva ludo. L quanlo ao dinheiio, no faa ceiinnia ~ aciescenlou
nun nuiniio, conduzindo o piesidenle paia o veslluIo onde eslava o
leIefone. ~ A quen o h-de sacai, se no a eIe` Se o senhoi visse a viIIa
que eIe len en Nice! Quando foi ao esliangeiio no pixino Veio, v I
de piopsilo e veja... e de ficai pasnado!
No Tuiisno iesoIveian o assunlo peIo leIefone con una iapidez
exliaoidiniia, que suipieendeu o piesidenle. Veiificou-se que j salian
da inleno do senhoi WoIand de se inslaIai no apailanenlo pailicuIai
de Likhodeev e nada linhan a oljeclai conlia isso.
~ Isso e naiaviIhoso! ~ leiiou Koioviev. Un pouco aluidido
peIa lagaieIice deIe, o piesidenle decIaiou que a Conisso de Moiadoies
concoidava en cedei poi una senana o apailanenlo nneio 5O ao
ailisla WoIand peIo paganenlo de... Nikanoi Ivanovilch hesilou un
pouco e disse:
~ Quinhenlos iulIos poi dia. Lnlo, Koioviev deixou o
piesidenle eslupefaclo. Iiscando fuilivanenle o oIho na diieco do
quailo, onde se ouvian os saI~ los alafados de un pesado galo, siliIou:
~ Ioi una senana, isso d, poi conseguinle, lis niI e
quinhenlos`
Nikanoi Ivanovilch pensou que eIe ia aciescenlai a islo: Que
giande apelile o seu, Nikanoi Ivanovilch!, nas Koioviev disse una
coisa conpIelanenle difeienle:
~ Mas isso e aIguna coisa` Iea-Ihe cinco niI que eIe paga. Con
un iisinho confuso, Nikanoi Ivanovilch enconliou-se, sen salei cono,
senlado a secieliia do faIecido, onde Koioviev, con exliena iapidez e
deslieza, iedigiu o conlialo en dois exenpIaies. Depois coiieu ao quailo
con o conlialo e voIlou con os dois exenpIaies j con a assinaluia do
esliangeiio. Tanlen o piesidenle assinou o conlialo. Lnlo Koioviev
pediu un iecilo de cinco...
~ Ioi exlenso, poi exlenso, Nikanoi Ivanovilch!... niI iulIos... ~
e con paIavias que no eian nuilo pipiias nun negcio seiio: ~ Lin,
zvei, diei... ~ passou ao piesidenle cinco naos de nolas de lanco
novinhas.

93
Seguiu-se a conlagen, enliecoilada peIos dicholes e giacejos de
Koioviev, no geneio Quen nais len nais quei, O oIho do dono
engoida o cavaIo, e oulias coisas do nesno esliIo.
Depois de conlai o dinheiio, o piesidenle ieceleu de Koioviev o
passapoile do esliangeiio paia o iegislo lenpoiiio, neleu-o junlo con o
conlialo e o dinheiio na pasla e, no iesislindo a lenlao, pediu
linidanenle un liIhele gialuilo...
~ Isso nen se faIa! ~ iugiu Koioviev. ~ Quanlos liIheles quei,
Nikanoi Ivanovilch, doze, quinze`
O aluidido piesidenle expIicou que s piecisava de dois liIheles
gilis, paia si pipiio e paia IeIagueia Anlonovna, sua nuIhei. Koioviev
puxou de inedialo de un lIoco de nolas e passou desenvoIlanenle a
Nikanoi Ivanovilch un Iivie linsilo paia duas pessoas na piineiia fiIa.
L eslendeu-o de pionlo a Nikanoi Ivanovilch con a no esqueida,
enquanlo con a diieila nelia na oulia no do piesidenle un pacole
giosso e ciepilanle. Lanando-Ihe una oIhadeIa, Nikanoi Ivanovilch
coiou inlensanenle e lenlou iepeIi-Io.
~ Isso no e peinilido... ~ nuinuiou.
~ Nen queio ouvii ~ sussuiiou-Ihe Koioviev ao ouvido. ~ A
ns no nos e peinilido, nas aos esliangeiios e, O senhoi ofende-o,
Nikanoi Ivanovilch, e isso no e convenienle. O senhoi lialaIhou...
~ Islo e seveianenle punido ~ nuinuiou o piesidenle, nuilo
laixinho, oIhando en voIla.
~ L onde eslo as leslenunhas` ~ segiedou-Ihe Koioviev ao
oulio ouvido. ~ Ieigunlo-Ihe: onde eslo eIas` Deixe-se disso!
L enlo, cono o piesidenle afiinou nais laide, aconleceu un
piodgio: o nao desIizou sozinho paia a pasla. L pouco depois, o
piesidenle, un lanlo deliIilado e nesno deiieado, achou-se na escada.
No seu ceielio agilava-se un luiliIho de pensanenlos. Nesse luiliIho
ievoIuleava aqueIa viIIa de Nice, e o galo anesliado, e a ideia de que
ieaInenle no havia leslenunhas, e de que IeIagueia Anlonovna ficaiia
conlenle con o Iivie linsilo. Lian pensanenlos desIigados, nas en
geiaI agiadveis. L, no enlanlo, aIguies no fundo da aIna, una aguIha
aloinenlava o piesidenle. Lia a aguIha da inquielao. AIen disso, aIi
nesno na escada, un pensanenlo assaIlou de goIpe o piesidenle:
Cono enliaia o inleipiele no esciiliio, se a poila eslava seIada`! L
cono e que eIe, Nikanoi Ivanovilch, o no inleiiogaia solie isso`. Iicou
poi aIgun lenpo a oIhai os degiaus da escada cono un caineiio, nas
depois decidiu loiiifai-se paia ludo aquiIo e deixai de se aloinenlai con
quesles conpIicadas...

94
Assin que o piesidenle saiu do apailanenlo, veio do quailo una
voz laixa:
~ No goslei desle Nikanoi Ivanovilch. L un nanhoso e un
lialanle. No e possveI fazei con que eIe no voIle aqui`
~ Messiie, lasla-Ihe dai oiden paia isso!... ~ iespondeu de
aIguies Koioviev, no en voz lienuIa, nas nuilo cIaia e sonoia.
L inedialanenle o naIdilo inleipiele eslava no veslluIo, onde
naicou un nneio e coneou a faIai ao leIefone nun lon choioso:
~ Lsl! Consideio neu devei infoinai que o piesidenle da nossa
associao de noiadoies do piedio nneio 3O2 da Rua Sadovaia,
Nikanoi Ivanovilch ossoi, especuIa con divisas esliangeiias. Nesle
nonenlo eIe len qualiocenlos dIaies escondidos no venliIadoi da
ieliele do apailanenlo nneio 35, enliuIhados en papeI de joinaI.
Aqui faIa Tinofei Kvaslsov, noiadoi do iefeiido piedio, do apailanenlo
nneio 11. Mas supIico-Ihes que no ieveIen o neu none. Receio a
vingana do iespeclivo piesidenle.
L desIigou, o canaIha.
O que a seguii se passou no apailanenlo nneio 5O, no se sale,
nas sale-se o que aconleceu en casa de Nikanoi Ivanovilch. Iechando-se
na ieliele, eIe ieliiou da pasla o nao que o inleipiele o foiaia a aceilai
e veiificou que conlinha qualiocenlos iulIos. LnliuIhou o nao nun
locado de joinaI e neleu-o no cano de venliIao.
Cinco ninulos depois, o piesidenle eslava senlado a nesa na sua
pequena saIa de janlai. A nuIhei liouxe-Ihe da cozinha un aienque
cuidadosanenle coilado as poslas, coleilo con celoIa picada. Nikanoi
Ivanovilch encheu un copo, leleu, encheu de novo, leleu, liiou con o
gaifo lis locados de aienque... e, nesse nonenlo, locaian a poila.
Tocaian piecisanenle quando IeIagueia Anlonovna enliava con una
paneIa funeganle, a quaI, s de oIh-Ia, se podia adivinhai que conlinha,
no neio da sopa de couve espessa e ainda a feivei, a coisa nais saloiosa
que h no nundo: un osso con lulano.
LngoIindo a saIiva, Nikanoi Ivanovilch iosnou cono un co:
~ O Dialo que os caiiegue! Nen conei posso. No deixes enliai
ninguen, no eslou c, no eslou. Se e poi causa do apailanenlo, diz-
Ihes que paien de ne naai. Denlio de una senana havei una
ieunio...
A nuIhei coiieu ao veslluIo, e Nikanoi Ivanovilch, con a
concha, ieliiou do Iago escaIdanle aqueIa deIcia, o osso, iachado a lodo o
conpiinenlo. L, nesse nonenlo, enliaian na saIa de janlai dois

95
cidados, e con eIes IeIagueia Anlonovna, nuilo pIida. Ao vei os
cidados lanlen Nikanoi Ivanovilch enpaIideceu e Ievanlou-se.
~ Onde e a casa de lanho` ~ peigunlou con ai pieocupado o
piineiio cidado, que veslia una lIusa lianca.
QuaIquei coisa laleu solie a nesa (foia Nikanoi Ivanovilch que
deixaia caii a coIhei solie o oIeado).
~ L aqui, aqui ~ iespondeu iapidanenle IeIagueia Anlonovna.
L os iecen-chegados diiigiian-se de inedialo paia o coiiedoi.
~ Mas que se passa` ~ peigunlou Nikanoi Ivanovilch en voz
laixa, seguindo-os. ~ No nosso apailanenlo no pode havei nada que...
L os vossos docunenlos, descuIpen...
O piineiio, sen se delei, nosliou un docunenlo a Nikanoi
Ivanovilch, e o segundo eslava j nesse nonenlo de pe en cina de un
lanco, na ieliele, con a no enfiada no lulo de venliIao. Os oIhos de
Nikanoi Ivanovilch luivaian-se. Reliiaian o joinaI, e no nao havia no
iulIos, nas unas nolas desconheci~ das, azuis e veides, con a figuia de
un veIho. De ieslo, Nikanoi Ivanovilch viu ludo aquiIo confusanenle,
poique dianle dos seus oIhos fIuluavan unas nanchas eslianhas.
~ DIaies no venliIadoi ~ disse pensalivanenle o piineiio e
peigunlou a Nikanoi Ivanovilch con lianduia e coilesia: ~ Lsle
nacinho e seu`
~ No! ~ iespondeu Nikanoi Ivanovilch nuna voz leiiveI.
Meleian-no a os neus ininigos!
~ Isso aconlece ~ concoidou aqueIe, o piineiio, e aciescenlou,
senpie coilesnenle: ~ Iois len, len que enliegai o ieslo.
~ No lenho nada! juio poi Deus, nunca live nolas dessas nas
nos! ~ giilou o piesidenle, desespeiado.
Coiieu paia a cnoda, puxou a gavela con esliepilo, e deIa
ieliiou a pasla, enquanlo giilava incoeienlenenle:
~ Aqui esl o conlialo... o canaIha do inleipiele neleu aIi...
Koioviev... o das Iunelas!
Aliiu a pasla, oIhou I paia denlio, neleu a no, o seu ioslo fez-
se azuI e eIe deixou caii a pasla denlio da sopa. No havia nada na pasla:
nen a caila de Sliopa, nen o conlialo, nen o passapoile do esliangeiio,
nen o dinheiio, nen os liIheles paia o lealio. Ln suna, nada, a no sei o
nelio ailicuIado.
~ Canaiadas! ~ giilou fienelicanenle o piesidenle ~, agaiien-
nos! H espiilos naIignos no nosso piedio!

96
L enlo quaIquei coisa passou peIa calea de IeIagueia
Anlonovna que, eiguendo os liaos, excIanou:
~ Confessa, Ivanovilch! Reduzen-le a pena! Con os oIhos
injeclados de sangue, Nikanoi Ivanovilch eigueu os punhos solie a
calea da nuIhei, iouquejando:
~ Oh, naIdila idiola! Lnlo senliu-se fiaco e deixou-se caii nuna
cadeiia, evidenlenenle decidido a sulnelei-se ao inevilveI.
Lnlielanlo, Tinofei Kondialievilch Kvaslsov, no palanai da
escada, coIava ao luiaco da poila do apailanenlo do piesidenle oia o
ouvido, oia o oIho, noiiendo de cuiiosidade.
Cinco ninulos depois, os noiadoies do piedio que se
enconliavan no plio viian o piesidenle, na conpanhia de oulios dois
honens, diiigii-se paia o poilo do piedio. Disseian que Nikanoi
Ivanovilch ia Ivido, que canlaIeava cono un lledo, e que laIluciava
quaIquei coisa.
Una hoia nais laide apaieceu un cidado desconhecido no
apailanenlo nneio 11, piecisanenle quando Tinofei Kondialievilch
conlava a oulios noiadoies, sufocando de piazei, cono linhan
apanhado o piesidenle. Con un sinaI do dedo, chanou Tinofei
Kondialievilch da cozinha paia o veslluIo, disse-Ihe quaIquei coisa e
desapaieceian os dois.


NntcIas dc Ia!ta

A hoia a que aconleceu aqueIa infeIicidade a Nikanoi Ivanovilch,
no nuilo Ionge do nneio 3O2 , naqueIa nesna Rua Sadovaia, no
galinele do diiecloi financeiio do Vaiiedades, Rinski , enconliavan-se
dois honens: o pipiio Rinski e o adninisliadoi do Vaiiedades,
Vaienukha.
O vaslo galinele no piineiio andai do lealio linha duas janeIas
paia a Sadovaia, e una, piecisanenle alis do diiecloi financeiio, que
eslava senlado a secieliia, paia o jaidin de Veio do Vaiiedades, onde
se siluavan os lufeles, o paviIho de liio e o paIco ao ai Iivie. O
noliIiiio do galinele, aIen da secieliia, eia consliludo poi un nao
de cailazes veIhos penduiados na paiede, una nesinha con una gaiiafa
de gua, qualio cadeiies e un supoile a un canlo, solie o quaI se eiguia
una veIha naquela poeiienla de un quaIquei ceniio. L, cIaio, havia,

97
aIen disso, no galinele un pequeno cofie veIho e esfoIado, a piova de
fogo, a esqueida de Rinski e junlo a secieliia.
Rinski, senlado a secieliia, eslava desde nanh de nuilo nau
hunoi. Vaienukha, peIo conliiio, eslava len aninado e liansloidanle
de una aclividade un lanlo iiiequiela. No enlo, no enconliava escape
paia a sua eneigia.
VaienuIcha eslava agoia escondido no galinele do diiecloi
financeiio paia escapai aos caadoies de liIheles gilis, que Ihe
envenenavan a vida, especiaInenle nos dias de nudana de piogiana. L
aqueIe eia un desses dias.
MaI o leIefone coneava a locai, VaienuIcha Ievanlava o
auscuIladoi e nenlia:
~ Quen` Vaienukha` No esl. Saiu.
~ TeIefona oulia vez paia Likhodeev, se fazes favoi ~ disse
Rinski , exaspeiado.
~ LIe no esl en casa. j I nandei o Kaipov. No h ninguen
no apailanenlo.
~ Que dialo se passai ~ siliIou Rinski , dediIhando a nquina
de sonai.
A poila aliiu-se e un funcioniio aiiaslou un giosso pacole de
cailazes acalados de inpiinii. Nas foIhas veides eslava inpiesso en
giandes Ielias veineIhas:
HO}L L NOS IRXIMOS DIAS NO TLATRO VARILDADLS
LXTRA IROCRAMA ~ IROILSSOR WOLAND SLSSLS DL MACIA
NLCRA COM A SUA COMILLTA RLVLLAO
Vaienukha, afaslando-se do cailaz que apoiaia conlia a naquela,
adniiou-o e oidenou ao funcioniio que piocedesse inedialanenle a
afixao de lodos os exenpIaies.
~ Lsl lon, visloso ~ olseivou Vaienukha quando o
funcioniio saiu.
~ A nin no ne agiada nesno nada essa fanlasia ~ iesnungou
Rinski , iiado, oIhando o cailaz aliaves dos cuIos de aios de lailaiuga.
~ L adniio-ne nesno cono e que o deixaian nonlai una coisa dessas!
~ No, Ciigoii DaniIovilch, no digas isso. Lsla e una inicialiva
nuilo sulliI. Todo o saI esl na ieveIao.
~ No sei, no sei. No h aqui saI nenhun. L eIe anda senpie a
Invenlai coisas desle geneio! Se ao nenos livesse nosliado esse ngico.
Tu visle-o` S o Dialo sale onde foi eIe desencanl-Io!

98
Conslalou-se que, laI cono Rinski , Vaienukha lanlen no viia
o ngico. No dia anleiioi, Sliopa (COMO UM DOIDO, segundo a
expiesso de Rinski ) chegou a coiiei ao galinele do diiecloi financeiio
j con o iascunho de un conlialo, nandou pass-Io a nquina e enliegai
o dinheiio. L esse laI ngico suniu-se, e ninguen o viu aIen do pipiio
Sliopa.
Runski puxou o ieIgio, viu que naicava duas hoias e cinco
ninulos, e ficou foia de si. Iiancanenle! Likhodeev leIefonou poi voIla
das onze hoias, disse que eslaiia I da a neia hoia, e no s no vieia,
cono desapaieceia do apailanenlo!
~ L eu lenho nais que fazei! ~ iugia Rjnski, espelando un dedo
nun nonle de papeis poi assinai.
~ No lei eIe ficado delaixo de un eIecliico, cono eiIioz`
~ disse Vaienukha, seguiando o auscuIladoi e ouvindo os sinais
densos, pioIongados e alsoIulanenle desespeianles.
~ Isso seiia lon... ~ iesnungou Rinski poi enlie denles, de
nodo quase inaudveI.
Nesse nesno inslanle enliou no galinele una nuIhei de lIuso
de unifoine, lone, saia piela e sapaliIhas. De una loIsa que liazia a
cinluia ieliiou un quadiado de papeI lianco e un cadeino, e peigunlou:
~ L aqui o Vaiiedades` TeIegiana expiesso. Assine aqui.
Vaienukha liaou un ialisco no cadeino da nuIhei, e assin que a poila
se fechou alis deIa, aliiu o leIegiana. Leu-o, peslanejou e passou-o a
Rinski.
O leIegiana dizia o seguinle: IaIla. Moscovo. Vaiiedades. Hoje
onze e liinla peiluilado nenlaI caleIo caslanho apaieceu seco
judiciiia dizendo-se Likhodeev diiecloi Vaiiedades. TeIegiafe judiciiia
IaIla onde esl diiecloi Likhodeev.
~ OIha que una deslas! ~ excIanou Rnski, e aciescenlou:
~ Mais una suipiesa!
~ Un faIso Deneliio ~ disse Vaienukha. L paia o leIefone:
~ TeIegiafo` Iaia a conla do Vaiiedades. Tone nola de un
leIegiana expiesso... Lsl a ouvii`... IaIla, seco judiciiia... Diiecloi
Likhodeev en Moscovo. Diiecloi financeiio Rinski...
Apesai da infoinao do inposloi de IaIla, Vaienukha ps-se de
novo a piocuiai Sliopa peIo leIefone e, cono e naluiaI, no o enconliou
en paile nenhuna. Iiecisanenle no nonenlo en que Vaienukha,
seguiando no auscuIladoi, pensava paia onde nais podeiia leIefonai,

99
enliou a nesna nuIhei que liouxeia o piineiio leIegiana, e enliegou-
Ihe un novo soliesciilo. Aliindo-o apiessadanenle, VaienuIcha Ieu o
conledo e assoliou.
~ Que nais lenos` ~ peigunlou Rinski , con un esgai neivoso.
Vaienukha enliegou-Ihe o leIegiana, en siIncio, e o diiecloi
financeiio Ieu eslas paIavias: Rogo aciedilen aliiado paia IaIla hipnose
WoIand leIegiafen judiciiia confiinao idenlidade Likhodeev.
Rinski e Vaienukha, de caleas encosladas, ieIeian o leIegiana,
e depois de o ieIeien ficaian a filai-se un ao oulio en siIncio.
~ Cidados! ~ disse a nuIhei, sulilanenle zangada. ~
Assinen, e depois poden ficai paia a caIados o lenpo que quiseien! Lu
lenho leIegianas paia enliegai.
Vaienukha, sen desviai os oIhos do leIegiana, gaialujou de
esgueIha no cadeino, e a nuIhei saiu.
~ Mas lu faIasle con eIe peIo leIefone pouco depois das onze` ~
disse o adninisliadoi, peipIexo.
~ Mas islo e iidcuIo! ~ giilou esliidenlenenle Rinski. Que
faIasse ou no faIasse, eIe no pode eslai agoia en IaIla! Islo e iidcuIo!
~ Lsl llado... ~ disse Vaienukha.
~ Quen esl llado` ~ peigunlou Rinski , e de novo se filaian
un ao oulio.
Que de IaIla leIegiafaia un inposloi ou un Iouco, isso no havia
dvida, nas una coisa eia eslianha: cono e que o nislifica~ doi de IaIla
conhecia WoIand, que s chegaia a Moscovo no dia anleiioi` Cono salia
eIe da Iigao enlie Likhodeev e WoIand`
~ Hipnose... ~ iepelia Vaienikha a paIavia do leIegiana.
Cono soule eIe da exislncia de WoIand` ~ Ieslanejou e, de slilo,
giilou iesoIulanenle: ~ No, islo e alsuido, alsuido, alsuido!
~ Onde e que eIe pia, esse laI WoIand, que o Dialo o caiiegue`
~ peigunlou Rinski.
VaienuIcha Iigou inedialanenle paia o Tuiisno e, paia giande
suipiesa de RIinski, infoinaian que WoIand se inslaIaia no apailanenlo
de Likhodeev. Maicando en seguida o nneio do apailanenlo de
Likhodeev, Vaienukha esculou Ionganenle o inlenso zunlido do
leIefone. Lnlie esse zunlido ouvia-se, nuilo Ionge, una voz giave e
neIancIica canlando: ... Rochedos, neu iefgio... e Vaienukha
concIuiu que una voz de un quaIquei lealio iadiofnico inleifeiiia na
iede leIefnica.

1OO
~ Do apailanenlo no iesponden ~ disse Vaienukha, pousando
o auscuIladoi. ~ TaIvez devesse lenlai de novo...
No concIuiu a fiase. A poila suigiu a nesna nuIhei e os dois,
Rinski e Vaienukha, Ievanlaian-se e foian ao seu enconlio, enquanlo
eIa liiava da loIsa una foIha j no lianca, nas escuia.
~ Islo conea a loinai-se inleiessanle ~ disse Vaienukha enlie
denles, seguindo con o oIhai a nuIhei que saa apiessada. Rinski foi o
piineiio a apodeiai-se da foIha de papeI.
Solie o fundo escuio do papeI de folocpia deslacavan-se
cIaianenle as Iinhas esciilas a negio:
Iioven ninha caIigiafia ninha assinaluia. TeIegiafen
confiinao. Vigien secielanenle WoIand. Likhodeev.
Nos seus vinle anos de lealio VaienuIcha viia loda a especie de
coisas. Mas agoia senlia-se cono se una coilina de funo Ihe loIdasse o
ceielio e no conseguiu dizei nada aIen de una fiase lanaI e
conpIelanenle alsuida:
~ Islo no e possveI! Rinski piocedeu de nodo difeienle.
Levanlou-se, aliiu a poila, e giilou paia a conlnua, senlada nun lanco:
~ No deixe enliai ninguen aIen dos caileiios! ~ L fechou o
galinele a chave.
Depois lonou una piIha de papeis da secieliia e coneou a
conpaiai cuidadosanenle a Ielia giossa, incIinada paia a esqueida, da
folocpia con a Ielia das iesoIues e das assinaluias de Sliopa, que
leininavan con un fIoieado en espiiaI. Vaienukha, deliuado solie a
secieliia, Ianava ao ioslo de Rinski o seu lafo quenle.
~ L a Ielia deIe ~ disse poi fin o diiecloi financeiio con
fiineza, e Vaienukha iespondeu, cono un eco:
~ L deIe. Iixando alenlanenle o ioslo de Rinski , o
adninisliadoi suipieendeu-se con a nudana neIe opeiada. O j de si
nagio diiecloi financeiio paiecia lei enagiecido ainda nais e nesno
enveIhecido, e os seus oIhos, alis dos cuIos de aios de lailaiuga,
linhan peidido o liiIho noidaz haliluaI, e expiinian no, apenas
ansiedade, nas lanlen consleinao.
VaienuIcha fez ludo o que e de espeiai que un honen faa en
nonenlos de giande assonlio. Andou paia c e paia I no galinele,
aliiu poi duas vezes os liaos cono un ciucificado, leleu un copo
cheio de gua anaieIada da gaiiafa e excIanou:

1O1
~ No peicelo! No peicelo! Quanlo a Rinski , oIhava peIa
janeIa e pensava inlensanenle en quaIquei coisa. A posio do diiecloi
financeiio eia nuilo difciI. Lia pieciso invenlai aIi nesno,
inedialanenle, expIicaes vuIgaies paia fennenos exliaoidiniios.
Seniceiiando os oIhos, o diiecloi financeiio inaginou Sliopa en
canisa de noile e sen lolas, sulindo nessa nanh, poi voIla das onze e
neia, paia un quaIquei nisleiioso avio supeiveIoz e depois o nesno
Sliopa, e lanlen as onze e neia, en paIniIhas no aeiopoilo de IaIla...
Sale o Dialo o que eia aquiIo!
TaIvez no fosse Sliopa que faIaia con eIe peIo leIefone nesse dia`
No, eia Sliopa que faIava! No conhecia eIe a voz de Sliopa! Mas nesno
que no fosse Sliopa quen faIaia nessa nanh, ainda na noile anleiioi eIe
vieia do seu galinele e enliaia aIi, naqueIe nesno galinele, con aqueIe
conlialo idiola e exaspeiaia o diiecloi financeiio con a sua fiivoIidade.
Cono podia eIe lei pailido sen dizei nada no lealio` Mas nesno que
livesse lonado o avio na noile anleiioi, no chegaiia I anles do neio-
dia. Ou chegaiia`
~ Quanlos quiInelios so daqui a IaIla` ~ peigunlou Rinski.
Vaienukha inleiionpeu a sua coiieiia e leiiou: ~ } pensei! }
pensei nisso! Ale SelaslpoIis so ceica de niI e quinhenlos quiInelios
de conloio. }unla-Ihe nais oilenla quiInelios ale IaIla. Mas, cIaio, de
avio e nenos.
Hun... Sin... O conloio esl foia de queslo. Mas o qu, enlo`
Un avio de caa` Quen e que adniliiia Sliopa descaIo nun avio de
caa` Iaia qu` TaIvez eIe lenha descaIado as lolas depois de chegai a
IaIla` Mas pe-se a nesna queslo: paia qu` L nesno de lolas no o
adnilian nun avio de caa! Mas lanlen o caa eslava foia de queslo.
Iois no leIegiana dizia que eIe apaieceia na seco judiciiia as onze e
neia da nanh, e en Moscovo faIaia peIo leIefone... deixa vei... e aqui
dianle dos oIhos de Rinski suigiu o nosliadoi do seu ieIgio... Lenliou-
se da posio dos ponleiios. Que hoiioi! Lian onze e vinle. Que
significava enlo aquiIo` Supondo que depois da conveisa peIo leIefone
Sliopa livesse seguido Iogo paia o aeiopoilo e I livesse chegado,
diganos, en cinco ninulos, o que de ieslo eia lanlen inpensveI,
significava que o avio, Ievanlando inedialanenle, coliiia nais de niI
quiInelios en cinco ninulos Ioi conseguinle, nuna hoia eIe faiia nais
de doze niI quiInelios!!! Isso eia inpossveI e, poilanlo, Sliopa no
eslava en IaIla.
Que e que ieslava` A hipnose` No h no nundo hipnose capaz
de aiienessai un honen a niI quiInelios de dislncia! Ioilanlo,
paiecia-Ihe que eslava en IaIla! A eIe podia paiecei-Ihe, nas a judiciiia

1O2
de IaIla, lanlen Ihe paiecia`! ah, no, descuIpen-ne, essas coisas no
aconlecen!... Mas se leIegiafaian de IaIla`!
O ioslo do diiecloi financeiio eslava hoiiveI. Lnlielanlo, do Iado
de foia, aIguen iodava e puxava o nanpuIo da poila, e ouvia-se a voz
da conlnua giilai desespeiadanenle.
~ No pode! No peinilo! Nen que ne nale! Lslo en ieunio!
Rinski doninou-se cono pde, pegou no leIefone e disse:
~ Ligue-ne uigenlenenle paia IaIla. en pensado!, excIanou
nenlaInenle Vaienukha. Mas no houve conveisao con IaIla. Rinski
pousou o auscuIladoi e disse:
~ Iaiece de piopsilo, a Iinha esl avaiiada. Lia evidenle que a
avaiia da Iinha o afIigia pailicuIainenle e ale o fazia nedilai. Depois de
lei nedilado un pouco, de novo pegou no auscuIladoi con una das
nos e con a oulia ps-se a escievei aquiIo que ia dizendo paia o
leIefone:
~ Tone nola de un leIegiana uigenle. Vaiiedades. Sin. IaIla.
}udiciiia. Sin. Hoje ceica onze liinla Likhodeev leIefonou-ne Moscovo,
ponlo. Depois disso no conpaieceu no seivio e no conseguinos
enconli-Io peIo leIefone, ponlo. Confiino a caIigiafia, ponlo. Tono
nedidas vigiIncia ailisla iefeiido. Diiecloi financeiio Rinski.
Muilo inleIigenle!, pensou Vaienukha, nas no concIuia ainda
o pensanenlo, quando Ihe passou peIa calea una oulia ideia:
Lslupidez! LIe no pode eslai en IaIla!.
Lnlielanlo, Rinski fez o seguinle: junlou cuidadosanenle nun
nao lodos os leIegianas iecelidos e una cpia do que expediia, neleu-
os nun soliesciilo, coIou-o, escieveu neIe aIgunas paIavias e enliegou-o
a Vaienukha, dizendo:
~ Ivan SaveIievilch, Ieva islo j, pessoaInenle. LIes que os
exaninen.
L ieaInenle nuilo inleIigenle!, pensou Vaienukha e neleu o
soliesciilo na sua pasla. Depois, s poi causa das dvidas, naicou una
vez nais o nneio do apailanenlo de Sliopa, esculou e coneou a piscai
o oIho nisleiiosanenle e a fazei caielas. Rinski eslicou o pescoo.
~ Iosso faIai con o ailisla WoIand` ~ peigunlou VaienuIcha
docenenle.
~ Lslo ocupados ~ iespondeu una voz lienuIa. ~ Quen
deseja faIai con eIe`
~ Vaienukha, adninisliadoi do Vaiiedades.

1O3
~ Ivan SaveIievilch` ~ giilou o leIefone aIegienenle. Lnoine
piazei en ouvii a sua voz! Cono vai essa sade`
~ Meici ~ iespondeu VaienuIcha pasnado. ~ Con quen eslou
a faIai`
~ Koioviev, o assislenle, assislenle e inleipiele ~ ciepilou o
auscuIladoi. ~ Inleiianenle ao seu dispoi, anveI Ivan SaveIievilch!
Disponha de nin cono desejai. Iaa favoi`
~ DescuIpe, Slepan ogdanovilch Likhodeev no esl en casa`
~ No, infeIiznenle no esl! ~ giilou o auscuIladoi. Iailiu.
~ L paia onde`
~ Iaia foia da cidade, foi passeai de aulonveI.
~ C... cono` Ia... passeai`... L quando iegiessa`
~ LIe disse que ia apanhai un pouco de ai fiesco e que depois
voIlava!
Iois... ~ disse Vaienukha, confuso. ~ Meici. Tenha a londade de
conunicai a Monsieui WoIand que a acluao deIe hoje sei na leiceiia
paile.
~ As suas oidens. Iois cIaio. Sen faIla. Inedialanenle.
InpieleiiveInenle. Tiansnilo-Ihe isso ~ ciepilou o auscuIladoi aos
saces.
~ Iasse len ~ disse VaienuIcha, aluidido.
~ Ieo-Ihe que aceile ~ disse o auscuIladoi ~ os neus neIhoies
e nais caIoiosos cunpiinenlos e volos! Lxilos! oa soile. IeIicidades.
Tudo!
~ Iois cIaio! Lu len dizia! ~ giilou o adninisliadoi excilado. ~
LIe no foi paia IaIla, foi paia os aiiedoies da cidade!
~ en, se e assin ~ coneou o diiecloi financeiio,
enpaIidecendo de iaiva ~, liala-se de una pailida indecenle,
inquaIificveI!
De slilo, o adninisliadoi saIlou e giilou de laI nodo que Rinski
eslieneceu:
~ Agoia ne Ienlio! Agoia ne Ienlio! Ln Iuchkino aliiu o
Reslauianle IaIla! L cIaio. Ioi paia I, enleledou-se e agoia envia
leIegianas!
~ Mas isso e de nais ~ iespondeu Rinski, conloicendo o ioslo, e
nos seus oIhos liiIhava una veidadeiia fiia. ~ Iois len. Lssa passeala
vai-Ihe saii caia. ~ L de iepenle liopeou, e aciescenlou hesilanle: ~

1O4
Mas cono pode sei, pois se a seco judiciiia Isso e alsuido! So
pailidas deIe ~ inleiionpeu o expansivo adninisliadoi e peigunlou: ~
L o pacole, Ievo-o` ~ Sen dvida ~ iespondeu Rinski.
L de novo se aliiu a poila, e enliou a nesna nuIhei... LIe!,
pensou Rinski con una liisleza inexpIicveI. L anlos se Ievanlaian e
foian ao enconlio da nuIhei.
Desla vez o leIegiana conlinha as paIavias: Oliigado
confiinao uigenlenenle quinhenlos seco judiciiia paia nin
ananh pailo Moscovo Likhodeev.
~ LIe enIouqueceu... ~ disse deliInenle Vaienukha. Rinski fez
liIinlai as chaves, liiou o dinheiio da gavela do cofie foile, conlou
quinhenlos iulIos, locou a canpainha, enliegou o dinheiio a un eslafela
e nandou-o ao leIegiafo.
~ DescuIpa, Ciigoii DaniIovilch ~ disse Vaienukha, no
aciedilando no que via ~, nas acho que esls a enviai o dinheiio paia
nada.
~ O dinheiio sei devoIvido ~ iespondeu Rinski caInanenle.
~ Mas eIe h-de iespondei poi esle piquenique. ~ L aciescenlou,
aponlando paia a pasla de Vaienukha: ~ Vai I, Ivan SaveIievilch, no le
denoies.
L VaienuIcha saiu a coiiei do galinele con a pasla. Desceu ao
piso leiieo, viu a Ionga licha junlo a liIheleiia, soule peIa enpiegada da
liIheleiia que da a pouco a Iolao eslaiia esgolada, poique o plIico
acoiieia aos nagoles naI viia o cailaz supIenenlai, oidenou a
enpiegada que sepaiasse e no vendesse liinla dos neIhoies Iugaies nos
canaioles e na pIaleia. Saiu da liIheleiia a coiiei, Iiviando-se dos
inpoilunos caadoies de liIheles gilis e neiguIhou no seu pequeno
galinele paia luscai o lone. Nesse nonenlo, locou o leIefone.
~ Sin! ~ giilou Vaienukha.
~ Ivan SaveIievilch` ~ inquiiiu o auscuIladoi nuna voz
nasaIada e anliplica.
~ LIe no esl no lealio! ~ coneou Vaienukha a giilai, nas o
auscuIladoi inleiionpeu-o de inedialo.
~ No se faa de paivo, Ivan SaveIievilch, e oia. Lsses
leIegianas no os Ieve a paile nenhuna nen os noslie a ninguen.
~ Quen faIa` ~ lianiu Vaienukha. ~ Iaie con essas giacinhas,
cidado! Sei descoleilo depiessa! QuaI e o seu nneio`

1O5
~ Vaienukha ~ iespondeu a nesna voz iepeIenle, ~ lu no
peiceles iusso` No Ieves esses leIegianas a paile nenhuna.
~ Ah, enlo no pia con isso` ~ giilou o adninisliadoi,
fuiioso. ~ Tenha cuidado! H-de pagai poi islo! ~ ainda giilou una
oulia aneaa, nas caIou-se, senlindo que no apaieIho j ninguen o
esculava.
L no galinele coneou a escuiecei iapidanenle. VaienuIcha saiu
a coiiei, laleu a poila alis de si e peIa poila IaleiaI aIcanou o jaidin de
Veio.
O adninisliadoi eslava excilado e cheio de eneigia. Depois
daqueIe leIefonena inpeilinenle, linha a ceileza de que un giupo de
iufias andava a piegai pailidas de nau goslo e que essas pailidas
eslavan ieIacionadas con o desapaiecinenlo de Likhodeev. O
adninisliadoi sufocava no desejo de desnascaiai os niseiveis e, poi
eslianho que paiea, coneava a anlegozai quaIquei coisa agiadveI.
Assin aconlece quando una pessoa deseja loinai-se o cenlio das
alenes, Ievai a quaIquei paile una nolcia sensacionaI.
No jaidin, o venlo fusligou o ioslo do adninisliadoi Ianando-
Ihe aieia paia os oIhos, cono que a laiiai-Ihe o caninho, cono que a
avis-Io. No segundo andai, una janeIa laleu con lanla foia que as
vidiaas quase se esliIhaaian, e as copas dos loidos e das lIias
agilaian-se, inquielas. Lscuieceu e o ai aiiefeceu. O adninisliadoi
esfiegou os oIhos e viu que una nuven de lenpeslade desIizava, laixa,
poi cina de Moscovo. Ao Ionge soava un denso iugido.
Apesai de loda a piessa que linha, Vaienukha senliu un
iiiesislveI inpuIso de enliai poi nonenlos nos Iavalos, paia veiificai
de passagen se o eIecliicisla puseia una iede na Inpada.
Iassando a coiiei junlo ao paviIho de liio, enliou no denso
nalagaI de IiIases, onde se enconliava a consliuo azuIada dos Iavalos.
O eIecliicisla nosliou sei un honen cuidadoso, a Inpada do leclo da
paile ieseivada aos honens j eslava envoIla nuna iede nelIica. Mas o
adninisliadoi ficou desoIado ao veiificai que, nesno na escuiido que
anlecedia a lenpeslade, se podia vei que as paiedes j eslavan cheias de
insciies a caivo e a Ipis.
~ Mas que ven a sei... ~ coneou o adninisliadoi e, de slilo,
ouviu alis de si una voz ionionai:
~ L voc, Ivan SaveIievilch` Vaienukha eslieneceu, voIlou-se e
viu alis de si un sujeilo goiducho, de laixa eslaluia, con una
fisiononia que fazia Ienliai un galo.
~ Sin, sou eu ~ iespondeu VaienuIcha con hosliIidade.

1O6
~ Muilo, nuilo piazei ~ disse nuna voz guinchada o goiducho
caia de galo e, de iepenle, agiediu VaienuIcha na oieIha con lanla foia
que o lone Ihe voou da calea e desapaieceu no luiaco da sanila.
Con o goIpe do goido, lodo o Iavalo se iIuninou poi inslanles
con una Iuz lienuIa, e no ceu iepeiculiu-se un son de liovo, Depois
houve nais un cIaio e dianle do adninisliadoi suigiu un segundo
honen ~ laixo, nas con onlios alIelicos, iuivo cono o fogo, un oIho
nulIado poi una calaiala, e un canino a saii-Ihe da loca. Lsle segundo
honen, que peIos vislos eia canholo, agiediu o adninisliadoi na oulia
oieIha. L una vez nais o ceu liovejou en iesposla, e solie o leclo de
nadeiia dos Iavalos alaleu-se una foile chuvada.
~ Que e isso, canai... ~ nuinuiou o adninisliadoi neio
enIouquecido. Conpieendendo inedialanenle que a paIavia
canaiadas no eia apiopiiada paia landidos que alacavan un
honen nuna casa de lanho plIica, iouquejou: ~ Cida ~ nas
peiceleu que eIes lanlen no neiecian esse lialanenlo, e ieceleu un
leiceiio goIpe leiiveI, sen salei de quaI dos dois, de nodo que o sangue
Ihe escoiieu do naiiz paia a lIusa.
~ Que lens na pasla, paiasila` ~ giilou esliidenlenenle aqueIe
que paiecia un galo. ~ TeIegianas` L no le avisaian peIo leIefone que
os no Ievasses a paile nenhuna` Avisaian-le, ou no`
~ Avisa... avisaian ~ iespondeu o adninisliadoi, ofeganle.
~ L nesno assin pusesle-le a caninho` D c a pasla, canaIha!
~ giilou o segundo con a nesna voz nasaIada que ouviia ao leIefone, e
aiiancou a pasla das nos lienuIas de VaienuIcha.
L os dois agaiiaian o adninisliadoi poi laixo dos liaos,
aiiaslaian-no paia foia do jaidin e seguiian con eIe peIa Sadovaia. A
lenpeslade desencadeava-se con loda a foia, a gua sunia-se con
esliondo peIas saijelas, poi loda a paile a gua loiluIhava, as ondas
engiossavan, a gua da chuva joiiava paia foia dos aIgeiozes, poi laixo
dos poiles escoavan coiienles espunejanles. Na Sadovaia no havia
vivaIna, ninguen que saIvasse Ivan SaveIievilch. SaIlando poi cina de
iios luivos e iIuninados peIos ieInpagos, os landidos conduziian nun
segundo o adninisliadoi neio noilo ale ao piedio nneio 3O2 ,
passaian veIoznenle o poilo, onde duas nuIheies descaIas, con os
sapalos e as neias nas nos, se conpiinian conlia a paiede. Depois
piecipilaian-se paia a enliada nneio 6, e VaienuIcha, quase Iouco, foi
iado paia o quinlo andai e Ianado ao cho no veslluIo, que eIe len
conhecia, do apailanenlo de Sliopa Likhodeev.

1O7
Lnlo os dois landidos desapaieceian e, en vez deIes, suigiu no
veslluIo una iapaiiga conpIelanenle nua, iuiva, de oIhos aidenles e
fosfoiescenles.
VaienuIcha conpieendeu que aquiIo eia a coisa nais leiiveI de
lodas as coisas que Ihe linhan aconlecido e, genendo, encoslou-se a
paiede. A nuIhei apioxinou-se do adninisliadoi ale se encoslai a eIe e
coIocou-Ihe as paInas das nos nos onlios. Os caleIos de Vaienukha
eiiaian-se, poique nesno aliaves da lIusa fiia e enchaicada senliu que
aqueIas nos eslavan ainda nais fiias, que eslavan fiias cono o geIo.
~ Deixa-ne dai-le un leijo ~ disse a nuIhei leinanenle, e os
oIhos iespIandecenles ficaian junlo aos oIhos deIe, e Vaienukha
desnaiou e no chegou a senlii o leijo.


Ivan dIvIdIdn cm dnIs

O losque da naigen oposla do iio, que ainda una hoia anles
eslava iIuninado peIo soI de Maio, luivou-se, diIalou-se e dissoIveu-se.
L foia, a gua desalava nuna coilina conpacla. No ceu,
chanejavan a lodo o inslanle iiscos de fogo. O ceu fendia-se, o quailo do
doenle eia inundado poi una Iuz lienuIanle, assusladoia.
Ivan choiava en siIncio, senlado na cana e oIhando o iio luivo,
feiviIhanle e cheio de loIhas. A cada esliondo de liovo, soIlava un giilo
Ianenloso e coliia o ioslo con as nos. As foIhas de papeI gaialujadas
poi Ivan eslavan espaIhadas peIo cho, sopiadas peIo venlo que
peneliaia no quailo anles do incio da lenpeslade.
As lenlalivas do poela paia escievei una decIaiao aceica do
leiiveI consuIloi no Ievaian a nada. Assin que ieceleia da enfeineiia
goida, que se chanava Iiaskovia Iiodoiovna, un colo de Ipis e papeI,
esfiegaia diIigenlenenle as nos e inslaIaia-se de inedialo a nesinha.
As piineiias Iinhas escieveia-as con laslanle vivacidade.
Iaia a niIcia. De Ivan NikoIaevilch ezdonni, nenlio da
MASSOLIT. DecIaiao. Onlen a laide, fui con o faIecido M. A. eiIioz
ao Iago do Ialiiaica...
L de inedialo o poela se eniedou, piincipaInenle poi causa da
paIavia faIecido. Lia un alsuido Iogo desde o piincpio: cono podia
eIe escievei fui con o faIecido` Os noilos no andan! ReaInenle,
eian capazes de lon-Io poi Iouco!

1O8
Iensando assin, Ivan coneou a coiiigii o que linha esciilo.
Olleve o seguinle: ... con M. A. eiIioz, que depois faIeceu.... Mas
lanlen islo no salisfez o auloi. Ioi pieciso lenlai una leiceiia iedaco,
que ficou ainda pioi que as duas piineiias: ... eiIioz, que ficou delaixo
de un eIecliico..., e aqui inlioneleu-se ainda esse conposiloi
honnino que ninguen conhece, e foi necessiio escievei: ... no e o
conposiloi...
Iailo j daqueIes dois eiIiozes, Ivan iiscou ludo e decidiu
coneai Iogo con quaIquei coisa nuilo foile, a fin de aliaii
inedialanenle a aleno de quen o Iesse, e escieveu que o galo suliu
paia o eIecliico, e depois voIlou ao episdio da calea coilada. A calea e
a piofecia do consuIloi Ievaian-no a pensai en Incio IiIalos e, paia sei
nais convincenle, Ivan decidiu escievei inlegiaInenle o ieIalo solie o
piocuiadoi desde o nonenlo en que esle, usando una capa lianca
deliuada a veineIho-sangue enliou nas coIunalas do paIcio de
Heiodes.
Ivan lialaIhava afincadanenle, iiscando o que escieveia e
inseiindo novas paIavias, e lenlando nesno desenhai Incio IiIalos, e
depois o galo solie as palas liaseiias. Mas os desenhos lanlen no
ajudaian, e quanlo nais avanava nais confusa e inconpieensveI se
loinava a exposio.
Quando suigiu de Ionge a nuven assusladoia de ieloidos
enevoados que coliiu o losque, e o venlo sopiou, Ivan senliu que eslava
exauslo e que no conseguia iedigii a decIaiao. No lenlou apanhai as
foIhas que se linhan espaIhado e coneou a choiai anaiganenle e en
siIncio.
A londosa enfeineiia Iiaskovia Iiodoiovna foi visilai o poela
duianle a lenpeslade, e ficou aIainada ao v-Io choiai. Iechou o esloie
paia que os ieInpagos no assuslassen o doenle, apanhou as foIhas do
cho e con eIas coiieu paia o nedico.
Lsle apaieceu, deu una injeco no liao de Ivan e asseguiou-Ihe
que no choiaiia nais, que ludo iiia passai, ludo nudaiia e ludo seiia
esquecido.
O nedico linha iazo. Ln lieve o losque do oulio Iado do iio
voIlou a sei cono anles. LIe deslacava-se en cada una das suas ivoies
sol o ceu que se desanuviava ale iecupeiai o anleiioi azuI. L o iio
acaInou-se. A liisleza coneou a alandonai Ivan Iogo aps a injeco, e
agoia o poela eslava caInanenle deilado e oIhava o aico-iis que ciuzava
o ceu.

1O9
Assin conlinuou ale ao anoilecei e eIe nen se apeiceleu do aico-
iis a desapaiecei, do ceu liisle e deslolado, e do losque escuiecido.
Tendo lelido un pouco de Ieile quenle, Ivan voIlou a deilai-se e
adniiou-se con a nudana dos seus pensanenlos. Suavizou-se a
iecoidao do naIdilo galo, a calea coilada j no o assuslava e,
deixando de pensai neIa, Ivan coneou a consideiai que, no fundo, na
cInica no se eslava nuilo naI, que Sliavinski eia una inleIigncia e
una ceIeliidade e que eia exlienanenle agiadveI lialai con eIe. AIen
disso, depois da lenpeslade, o venlo nocluino loinou-se suave e fiesco.
A casa da doi adoineceia. Nos coiiedoies siIenciosos apagaian-
se as Inpadas liancas foscas e, en seu Iugai, segundo o ieguIanenlo,
acendeian-se as fiacas Inpadas azuis de siIncio, e alis das poilas
ouvian-se cada vez nais iaianenle os passinhos cuidadosos das
enfeineiias solie os lapeles de loiiacha do coiiedoi.
Ivan. eslava agoia deilado nun suave Iangoi e oIhava oia a
Inpada sol o quelia-Iuz, que do leclo espaIhava una Iuz suave, oia
paia a Lua, que sulia poi lis do losque negio, e conveisava consigo
pipiio.
Mas poi que iazo fiquei eu lo peiluilado quando eiIioz caiu
delaixo do eIecliico`, iefIeclia o poela. AfinaI de conlas, que v paia o
Infeino! Iois quen sou eu` Conpadie deIe ou paienle` Se venliIainos
esla queslo cono deve sei, venos que eu no fundo nen sequei conhecia
nuilo len o defunlo. Na veidade, que e que eu salia deIe` Nada, aIen
de que eia caIvo e leiiiveInenle eIoquenle. L conlinuando, cidados,
piosseguia Ivan o seu discuiso, diiigindo-se sale-se I a quen,
exaninenos esla queslo: poique e que eu, digan-ne c, ne enfuieci
con aqueIe nisleiioso consuIloi, ngico e piofessoi con un oIho negio
e vazio` Iaia qu loda aqueIa alsuida peiseguio en ceiouIas e con
una veIa na no, e depois aqueIa cena seIvagen e dispaialada no
ieslauianle`
Oia, oia, oia, disse de slilo e seveianenle o anleiioi Ivan ao
novo Ivan, aIguies denlio do ouvido ou junlo ao ouvido, afinaI eIe salia
anlecipadanenle que ian coilai a calea de eiIioz. Cono no havias de
ficai peiluilado`
Iaia qu lanla discusso, canaiadas`, iepIicou o novo Ivan ao
veIho Ivan. Ale una ciiana peicele que aqui h coisa. LIe e un
indivduo cen poi cenlo invuIgai e nisleiioso. Mas isso e que e o nais
inleiessanle! O honen conheceu pessoaInenle Incio IiIalos, queien
coisa ainda nais inleiessanle` L en vez de ainai lodo aqueIe eslpido
aIvoioo no Ialiiaica, no leiia sido nuilo nais sensalo peigunlai-Ihe
deIicadanenle o que aconleceu depois a IiIalos e a esse pieso IIa-Nozii.

11O
L eu a ocupai-ne sale I o Dia de qu! Na veidade, que inpoilanle
ocoiincia... o diiecloi da ievisla esnagado! A ievisla vai acalai poi
causa disso` Iois que se pode fazei` O honen e noilaI e, cono j foi
dilo, sulilanenle noilaI. Iois que I esleja no ieino dos ceus! Oulio
diiecloi apaiecei, e laIvez ainda nais eIoquenle que o anligo.
Depois de doinilai un pouco, o novo Ivan peigunlou ao veIho
Ivan.
~ L que venho eu a sei, nesse caso`
~ Iaivo! ~ iespondeu aIguies una voz de laixo, que no
peilencia a nenhun dos dois Ivans, e que eia exlienanenle paiecida con
a voz de laixo do consuIloi.
Ivan, no se ofendendo con a paIavia paivo, nas ficando nesno
agiadaveInenle adniiado con eIa, soiiiu e acaInou-se, neio
adoinecido. O sono avanou, fuilivo, solie Ivan, e paiecia-Ihe j vei una
paIneiia solie una pala de eIefanle, e o galo passou ao Iado no leiiveI,
nas diveilido e, en suna, o sono coliia j Ivan, quando de slilo a
giade da janeIa desIizou siIenciosanenle paia o Iado, e na vaianda suigiu
una figuia nisleiiosa, escondeu-se do Iuai, e aneaou Ivan con un
dedo.
Ivan, sen quaIquei ieceio, senlou-se na cana e viu que na
vaianda havia un honen. L esse honen, Ievando un dedo aos Ilios,
sussuiiou:
~ Isiiiu!


A magIa ncgra c a sua cnmp!cta rcvc!an

Un honenzinho de chapeu de coco anaieIo esluiacado, con o
naiiz veineIho en foina de pia, veslindo unas caIas aos quadiados e
caIando sapalos de veiniz, suigiu no paIco do Tealio Vaiiedades
nonlado nuna licicIela vuIgai. Ao son de un foxliol, descieveu un
cicuIo, aps o que soIlou un giilo de liiunfo, o que fez con que a
licicIela se enpinasse. Aps una voIla na ioda liaseiia, o honenzinho
viiou-se de peinas paia o ai, conseguiu desenioscai en andanenlo a
ioda dianleiia e alii-Ia paia os laslidoies, piosseguindo solie una s
ioda, novinenlando os pedais con as nos.
Senlada no exlieno de un Iongo lulo nelIico con una ioda,
suigiu una Iouia goiducha de lIusa de naIha e sainha seneada de

111
eslieIas pialeadas, que coneou a descievei cicuIos no paIco. Ao ciuzai-
se con eIa, o honenzinho enilia giilos de saudao e con o pe liiava da
calea o chapeu de coco.
Ioi fin, apaieceu un iapazinho de uns oilo anos con caia de
veIho, que coneou a ciicuIai enlie os dois aduIlos nuna ninscuIa
licicIela de duas iodas a que eslava piesa una enoine luzina de
aulonveI.
Depois de aIgunas voIlas, loda a conpanhia, ao son ansioso do
lanloi da oiqueslia, piecipilou-se paia o exlieno do paIco, e os
especladoies das piineiias fiIas soIlaian excIanaes e encoIheian-se,
poique paiecia que lodo o liio con as suas nquinas se piecipilaiia no
fosso da oiqueslia.
Mas as licicIelas paiaian no pieciso nonenlo en que as iodas
dianleiias aneaavan j desIizai paia o alisno poi cina das caleas dos
nsicos. Con un foile Aap!, os cicIislas saIlaian das suas nquinas e
incIinaian-se, a Iouia Ianava leijos ao plIico, e o nido fez soai o
apilo giolesco da sua luzina.
Os apIausos fizeian eslienecei o edifcio, a coilina azuI-cIaia
coiieu dos dois Iados e ocuIlou os cicIislas, as Iuzes veides da paIavia
Sada )unlo a poila apagaian-se e, enlie a leIa dos liapezios sol a
cpuIa, os gIolos liancos iIuninaian-se cono sis. Coneaia o
inleivaIo, anles da Ilina paile.
O nico honen a quen no inleiessavan nesno nada os
piodgios da lecnica veIocpedica da fanIia CiuIIi eia Ciigoii
DaniIovilch Rinski. Lslava senlado no seu galinele, conpIelanenle s,
noidia os Ilios finos e, de vez en quando, o seu ioslo conliaa-se nuna
convuIso. Ao exliaoidiniio desapaiecinenlo de Likhodeev junlaia-se o
desapaiecinenlo lolaInenle inpievisveI do adninisliadoi Vaienukha.
Rinski salia paia onde eIe foia, nas eIe foia e... no voIlaia!
LncoIheu os onlios e nuinuiou paia consigo:
~ Mas poiqu`! L, coisa eslianha: paia un honen lo pilico
cono o diiecloi financeiio, a coisa nais sinpIes, naluiaInenle, seiia
leIefonai paia onde Vaienikha se diiigiia e apuiai o que Ihe aconleceia.
L, no enlanlo, ale as dez hoias da noile eIe no foi capaz de se decidii a
faz-Io.
L as dez, con giande esfoio, Rinski Ievanlou o auscuIladoi, paia
de inedialo descoliii que o seu leIefone eslava desIigado. O conlnuo
infoinou que lodos os oulios leIefones do edifcio eslavan avaiiados.
Lsle faclo, sen dvida desagiadveI, nas de nodo nenhun solienaluiaI,

112
alaIou conpIelanenle o diiecloi financeiio, nas ao nesno lenpo
lanlen o aIegiou: desapaiecia a oliigao de leIefonai.
No nonenlo en que poi cina da calea do diiecloi financeiio se
acendeu e coneou a piscai a Inpada veineIha que indicava o incio do
inleivaIo, enliou o conlnuo e anunciou que o ailisla esliangeiio linha
chegado. O diiecloi financeiio eslieneceu e, ficando nais sonliio que
una nuven negia, diiigiu-se aos laslidoies a fin de iecelei o ailisla,
vislo que no havia nais ninguen paia o iecelei.
No coiiedoi onde j locava a canpainha, os cuiiosos, sol vaiiados
pielexlos, espieilavan paia o giande canaiin do ailisla.
Havia enlie eIes pieslidigiladoies de ioupo visloso e luilanle,
un palinadoi de lIuso de naIha, un conladoi de hisliias de ioslo
enpoado e un caiacleiizadoi.
A nova ceIeliidade suipieendeia loda a genle con o seu fiaque
invuIgainenle Iongo e de exceIenle coile, e peIo faclo de apaiecei de
nascaiiIha negia. Mas nais suipieendenles ainda eian os dois
conpanheiios do ngico: o honen aIlo de falo aos quadiados e Iunelas
iachadas, e un galo pielo goido que, enliando no canaiin solie as palas
liaseiias, se senlou con lodo o a-vonlade no sof, seniceiiando os oIhos
a Iuz das Inpadas nuas do loucadoi.
Rinski lenlou exilii un soiiiso, o que Ihe loinou o ioslo ainda
nais azedo e iiiilado, e incIinou-se paia o ngico siIencioso, senlado ao
Iado do galo no sof. No houve nenhun apeilo de no. Mas o
desenvoIlo sujeilo do falo de xadiez apiesenlou-se a si pipiio ao
diiecloi financeiio, dizendo-se assislenle deIes. Lsla ciicunslncia
suipieendeu desagiadaveInenle o diiecloi financeiio. No conlialo no
havia nenhuna iefeincia a quaIquei assislenle.
Con exliena secuia e conslianginenlo, Ciigoii DaniIovilch
peigunlou ao sujeilo do falo de xadiez, que assin Ihe caa en cina
inespeiadanenle, onde eslava o equipanenlo do ailisla.
~ Nosso diananle ceIesle, pieciosssino senhoi diiecloi ~
iespondeu con voz iachada o assislenle do ngico ~ o nosso
equipanenlo anda senpie connosco. Aqui esl eIe! Linzvei, diei! ~ L,
agilando os dedos nodosos dianle dos oIhos de Rinski , exliaiu de slilo
da oieIha do galo o ieIgio de ouio de Rinski con a coiienle, que ale aIi
esliveia no loIso do coIele do diiecloi financeiio, delaixo do casaco
aloloado e con a coiienle passada poi una casa do lolo.
Rinski Ievou invoIunlaiianenle a no ao eslnago, os piesenles
soIlaian excIanaes, e o caiacleiizadoi, que espieilava a poila, giasnou
una apiovao.

113
~ O ieIgio e seu` Ieo-Ihe que o aceile ~ disse o sujeilo de falo
de xadiez e, solie a paIna da no suja, eslendeu a un Rinski confuso a
sua piopiiedade.
~ Con esle no se pode andai no caiio eIecliico ~ nuinuiou
aIegienenle o conladoi de hisliias paia o caiacleiizadoi.
Mas o galo execulou un liuque ainda nais inleiessanle que o
nneio do ieIgio. Liguendo-se sulilanenle do sof, diiigiu-se nas palas
liaseiias ao loucadoi, con a pala dianleiia liiou a lanpa da gaiiafa,
deilou gua nun copo, leleu-a, voIlou a pi a ioIha no seu Iugai e
Iinpou os ligodes con o pano da caiacleiizao.
Desla vez ninguen soIlou sequei una excIanao. Apenas
ficaian de loca aleila e o caiacleiizadoi nuinuiou con adniiao:
~ Ah, que cIasse! ~ Lnlo as canpainhas locaian peIa leiceiia
vez, e lodos, excilados e anlegozando un nneio inleiessanle, saian en
liopeI do canaiin.
Un ninulo depois apagaian-se os gIolos na saIa, acendeian-se
as Iuzes da iilaIla, dando a exlienidade infeiioi da coilina un liiIho
aveineIhado e, na aleiluia iIuninada da coilina, suigiu dianle do
plIico un honen ioIio, aIegie cono una ciiana, de ioslo laileado,
de fiaque anaiiolado e canisa pouco Iinpa. Lia o apiesenladoi Ceoige
engaIski, len conhecido de loda a Moscovo.
~ en, cidados ~ disse engaIski soiiindo con o seu soiiiso
infanliI ~, agoia acluai dianle de vs... ~ aqui engaIski inleiionpeu-
se e faIou noulio lon: ~ Vejo que a assislncia aunenlou ainda nais
paia a leiceiia paile. Hoje lenos aqui nelade da cidade! H dias
enconliei un anigo e disse-Ihe: Ioique no vais ale I` Onlen livenos
I nelade da cidade. L eIe iespondeu-ne: L que eu vivo na oulia
nelade!. engaIski fez una pausa, espeiando una expIoso de iisos,
nas cono ninguen iiu, eIe conlinuou: ~ L, assin, acluai agoia o
fanoso ailisla esliangeiio Monseui WoIand nuna sesso de nagia
negia! on, lodos ns salenos ~ engaIski soiiiu con un soiiiso de
enlendido que a nagia negia no exisle e que no passa de una
supeislio. Mas o piofessoi WoIand donina en aIlo giau a lecnica de
pieslidigilao, o que se vei na paile nais inleiessanle, ou seja, a
ieveIao dessa lecnica e, cono lodos ns sonos unaninenenle a favoi
da lecnica e da sua ieveIao, iecIananos o senhoi WoIand!
Depois de piofeiii lodos esles dispaiales, engaIski uniu as
paInas das nos e, nun geslo de saudao, agilou-as na diieco da
aleiluia da coilina, e esla afaslou-se paia os Iados con un Ieve iudo.

114
A enliada do ngico con o seu esgaIgado assislenle e o galo, que
suigiu no paIco solie as palas liaseiias, agiadou nuilo a assislncia.
~ Una cadeiia ~ oidenou WoIand en voz laixa e,
inedialanenle, vinda no se sale de onde, suigiu no paIco una poIliona,
na quaI o ngico se senlou. ~ Diz-ne, neu caio Iagol ~ peigunlou
WoIand ao lufo de falo de xadiez que, peIos vislos, linha oulio none
aIen de Koioviev ~, que achas lu, a popuIao de Moscovo nudou
nuilo`
O ngico oIhou paia a assislncia siIenciosa, pasnada con o
apaiecinenlo da poIliona suigida do ai.
Lxaclanenle, nessiie ~ iespondeu laixinho Iagol-Koioviev.
~ Tens iazo. Os ciladinos nudaian nuilo, poi foia, queio eu
dizei, cono de ieslo a pipiia cidade. Dos liajos nen vaIe a pena faIai,
nas apaieceian esses... cono se chanan... eIecliicos, aulonveis...
~ Aulocaiios ~ sugeiiu iespeilosanenle Iagol.
O plIico esculava con aleno esla conveisa, supondo que eIa
eia un pieIdio aos liuques ngicos. Os laslidoies eslavan a alaiiolai
de ailislas e lialaIhadoies de cena, e enlie os seus ioslos via-se o ioslo
lenso e pIido de Rinski.
A fisiononia de engaIski, ocuIlo na paile IaleiaI do paIco,
coneou a ieveIai peipIexidade. Ligueu un pouco as solianceIhas e,
apioveilando una pausa, disse:
~ O ailisla esliangeiio nanifesla a sua adniiao poi Moscovo,
que se desenvoIveu do ponlo de visla lecnico, e lanlen peIos
noscovilas. ~ Aqui engaIski soiiiu duas vezes, piineiio paia a pIaleia
e depois paia a gaIeiia.
WoIand, Iagol e o galo voIlaian as caleas na diieco do
apiesenladoi.
~ Lu nanifeslei adniiao` ~ peigunlou o ngico a Iagol.
~ De nodo nenhun, nessiie, no nanifeslou quaIquei
adniiao ~ iespondeu Iagol.
~ Lnlo que esl aqueIe honen a dizei`
~ LIe esl sinpIesnenle a nenlii! ~ disse o assislenle de falo de
xadiez en voz aIla, paia lodo o lealio, e, diiigindo-se a engaiski,
aciescenlou: ~ Dou-Ihe os neus paialens, cidado nenliioso!
Da gaIeiia ouviu-se una gaigaIhada, engaIski eslieneceu e
aiiegaIou os oIhos.

115
~ Mas a nin, cIaio esl, no ne inleiessan lanlo os aulocaiios,
leIefones e loda essa...
~ ApaieIhagen! ~ conpIelou o sujeilo de falo de xadiez.
~ Lxaclanenle, oliigado ~ disse Ienlanenle o ngico nuna voz
foile de laixo. ~ Una oulia queslo nuilo nais inpoilanle ne
inleiessa: leio esses ciladinos nudado inleiioinenle`
~ Sin, essa e una queslo inpoilanle, senhoi! ~ Nos laslidoies
as pessoas coneaian a enlieoIhai-se e a encoIhei os onlios. engaIski
eslava veineIho, e Rinski pIido. Mas, enlo, cono que adivinhasse esse
desinleiesse, o ngico disse: ~ Mas ns puseno-nos paia aqui a faIai,
caio Iagol, e o plIico conea a aloiiecei-se. Moslia-nos, paia coneai,
quaIquei coisa sinpIes.
A saIa agilou-se con aIvio. Iagol e o galo afaslaian-se, cada un
paia seu Iado, ao Iongo da iilaIla. Iagol fez eslaIai os dedos, giilou
dispIicenlenenle:
~ Tis, qualio! ~ apanhou no ai un laiaIho de cailas, laiaIhou-
as e aliiou-as ao galo foinando una fila. O galo apanhou a fila e
devoIveu-a. Una colia acelinada siliIou. Iagol aliiu a loca cono un
passaiinho e engoIiu-a, caila poi caila.
Depois dislo, o galo fez una venia, aiiaslando a pala liaseiia
diieila e piovocou una inciveI lenpeslade de apIausos.
~ Que cIasse! Que cIasse! ~ excIanava-se con adniiao nos
laslidoies.
L Iagol, aponlando coiii un dedo paia a pIaleia, disse:
~ O laiaIho, iespeilveis cidados, enconlia-se na selina fiIa, no
loIso do cidado Iailchevski, piecisanenle enlie una nola de lis iulIos
e una inlinao paia conpaiecei no liilunaI poi nolivo do piocesso de
paganenlo de aIinenlos a cidad ZeIkova.
Na pIaleia, as pessoas agilaian-se, coneaian a Ievanlai-se e, poi
fin, un cidado, cujo none eia exaclanenle Iailchevski, lodo veineIho
de assonlio, liiou da caileiia o laiaIho de cailas e coneou a agil-Io no
ai, sen salei o que fazei con eIe.
~ Iode ficai con eIe cono iecoidao! ~ giilou Iagol. No foi
en vo que o senhoi disse onlen ao janlai que, se no fosse o pquei, a
sua vida en Moscovo seiia insupoilveI.
~ VeIho liuque ~ disse aIguen na gaIeiia. ~ AqueIe da pIaleia
faz paile da nesna conpanhia.

116
~ Acha que sin` ~ leiiou Iagol, peisciulando a gaIeiia. Nesse
caso lanlen o senhoi faz paile da nesna quadiiIha, poique o laiaIho
esl agoia no seu loIso!
Houve un novinenlo na gaIeiia, e ouviu-se una voz iadianle:
~ L veidade! L eIe que o len! Lsl aqui, esl aqui... Mas espeia,
islo e dinheiio, so nolas!
Os especladoies senlados na pIaleia viiaian as caleas. Na
gaIeiia, un cidado, peiluilado, descoliiu que linha no loIso un pacole
cono os que se fazen nos lancos, con a insciio: MiI iulIos.
Os vizinhos apinhaian-se a sua voIla e eIe, eslupefaclo, iasgava a
cinla do pacole con a unha, lenlando aveiiguai se as nolas eian
veidadeiias ou una inilao quaIquei.
~ So nesno veidadeiias! L dinheiio! Nolas de dez! ~ giilavan,
encanlados, na gaIeiia. ~ jogue lanlen conigo una pailidinha con un
laiaIho desses ~ pediu aIegienenle un goiducho no neio da pIaleia.
~ Avec pIaisi! ~ iespondeu Iagol. ~ Mas poiqu s consigo`
Que lodos pailicipen inlensanenle! ~ L oidenou: Ieo-Ihes que oIhen
paia ciiiia!... Un! ~ Na sua no suigiu una pisloIa, e eIe giilou: ~ Dois!
~ A pisloIa aponlou paia o aIlo e eIe giilou: ~ Tis!
Houve un cIaio, un eslanpido e, no nesno inslanle, poi laixo
da cpuIa, ondeando poi enlie os liapezios, coneaian a caii uns
papeIuchos liancos.
Os papeis iodopiaian, espaIhaian-se, joiiaian paia a gaIeiia,
iefIuian paia a oiqueslia e paia o paIco. Da a segundos a chuva de
dinheiio, cada vez nais densa, alingiu as poIlionas, e os especladoies
coneaian a apanhai as nolas.
Liguian-se cenlenas de nos, os especladoies oIhavan as nolas
na diieco do paIco iIuninado e vian as nais aulnlicas e Iegais naicas
de gua. Tanlen o cheiio no deixava quaisquei dvidas: eia o cheiio,
inconpaiveI peIo seu fascnio, do dinheiio acalado de inpiinii. Todo o
lealio foi lonado piineiio de aIegiia e depois de eslupefaco. Ioi loda a
paile ecoava a paIavia dinheiio, dinheiio, ouvian-se excIanaes e un
iiso aninado. Havia j quen iaslejasse na coxia, piocuiando delaixo das
poIlionas. Muilos eslavan de pe solie os assenlos, piocuiando apanhai
as nolas osciIanles e capiichosas.
Nos ioslos dos niIicianos coneou a suigii, pouco a pouco, una
expiesso de peipIexidade, e os ailislas coneaian a saii sen ceiinnias
dos laslidoies.

117
No laIco ouviu-se una voz: Que esls lu a deilai a no` Lsla e
ninha! Veio caii ao pe de nin!. L oulia: No enpuiies, ou eu lanlen
le enpuiio!. L, de slilo, ouviu-se un lofelo. Inedialanenle suigiu
no laIco o lone de un niIiciano e aIguen foi Ievado paia foia.
A excilao geiaI aunenlava, e no se sale en que acalaiia ludo
aquiIo se Iagol no livesse feilo paiai a chuva de dinheiio, sopiando de
iepenle paia o ai.
Dois jovens, liocando un oIhai aIegie e significalivo, Ievanlaian-
se dos seus Iugaies e encaninhaian-se diieclanenle paia o lufele. O
lealio zunlia, lodos os especladoies linhan os oIhos liiIhanles de
excilao. Sin, sin, no se sale onde ludo aquiIo Ievaiia se engaIski no
livesse enconliado en si a foia necessiia paia agii. Tenlando doninai-
se, esfiegou as nos cono eia seu coslune e, dando a sua voz a naioi
sonoiidade, coneou poi dizei:
~ Iois, cidados, acalanos de vei un caso da chanada hipnose
coIecliva. Una expeiincia puianenle cienlfica, que piova cIaianenle
que no exislen quaisquei niIagies nen nagia negia. Vanos, pois pedii
ao piofessoi WoIand que nos ieveIe esla expeiincia. Iieis vei, cidados,
cono essas pielensas nolas de lanco desapaieceio lo sulilanenle
cono suigiian.
L enlo coneou a apIaudii, nas a apIaudii sozinho, enquanlo no
seu ioslo liincava un soiiiso confianle, nas nos seus oIhos no havia
quaIquei confiana e, en lieve, expiinian una spIica.
O plIico no goslou do discuiso de engaIski. Iez-se un siIncio
alsoIulo, que foi queliado poi Iagol.
~ Tenos aqui novanenle un caso da chanada nenliia ~
decIaiou eIe nun lenoi foile e lienido. ~ As nolas, cidados, so
aulnlicas!
~ iavo! ~ leiiou una voz enliecoilada I en cina.
~ AIis, j eslou failo desle ~ Iagol aponlou paia engaIski. ~
Lsl senpie a inlionelei-se onde no e chanado, esliaga a sesso con
conenliios faIsos! Que havenos de fazei deIe`
~ Coilen-Ihe a calea! ~ disse seveianenle aIguen na gaIeiia.
~ Que e que diz` Hen` ~ peigunlou de inedialo Iagol aqueIa
pioposla hedionda. ~ Coilai-Ihe a calea` Isso e una ideia! ehenol! ~
giilou eIe paia o galo. ~ Tiala disso! Lin, zvei, diei.
L aconleceu una coisa inaudila. O pIo negio do galo eiiou-se e
eIe soIlou un niado diIaceianle. Depois encoIheu-se e, cono una
panleia, saIlou paia o peilo de engaIski e da paia a calea. Rosnando,

118
agaiiou con as palas ioIias o caleIo iaIo do apiesenladoi e, niando
seIvalicanenle, loiceu-Ihe poi duas vezes a calea e aiiancou-Iha do
pescoo goido.
As duas niI e quinhenlas pessoas piesenles no lealio giilaian en
unssono. O sangue esguichou das aileiias diIaceiadas e enchaicou o
peiliIho e o fiaque. O coipo decapilado deu alsuidanenle aIguns passos
e senlou-se no cho. Na saIa ouviian-se giilos hisleiicos de nuIheies. O
galo enliegou a calea a Iagol, esle eigueu-a peIos caleIos e nosliou-a
ao plIico, e a calea soIlou un giilo desespeiado que se ouviu en lodo
o lealio:
~ Un nedico!
~ VoIlas a dizei asneiias` ~ peigunlou aneaadoianenle Iagol
a calea choiosa.
~ No voIlo, nunca nais! ~ iouquejou a calea.
~ Ioi anoi de Deus, no o nailiiizen! ~ giilou sulilanenle de
un canaiole una voz de nuIhei, coliindo o aIaiido, e o ngico voIlou o
ioslo na diieco dessa voz.
~ Lnlo, cidados, peidoanos-Ihe, ou qu` ~ peigunlou Iagol,
diiigindo-se a saIa.
~ Ieidoen-Ihe! Ieidoen-Ihe! ~ soaian a piincpio aIgunas
vozes isoIadas, en especiaI vozes fenininas, que depois se fundiian nun
coio nico con as vozes nascuIinas.
~ Que oidenais, nessiie` ~ peigunlou Iagol ao nascaiado.
~ Oia len ~ disse esle pensalivanenle. ~ LIes so cono lodas
as pessoas. Coslan de dinheiio, nas isso senpie foi assin... A
hunanidade gosla de dinheiio, quei eIe seja feilo de couio, de papeI, de
lionze ou de ouio. en, so fivoIas... nas, enfin, a piedade loca-Ihes
poi vezes os coiaes... so genle vuIgai... de ieslo fazen Ienliai os de
anles... o piolIena da halilao apenas os esliagou... ~ L en voz aIla
oidenou: ~ Ionhan-Ihe a calea.
O galo, con nuilo cuidado, coIocou a calea no pescoo e eIa
assenlou no seu Iugai cono se nunca de I livesse sado. L o nais
inpoilanle e que no pescoo no ficou quaIquei cicaliiz. Con as palas, o
galo sacudiu o fiaque e o peiliIho da canisa de engaIski, e lodos os
veslgios de sangue desapaieceian. Iagol fez Ievanlai engaIski, que
ainda eslava senlado, neleu-Ihe no loIso do fiaque un nao de nolas e
p-Io foia do paIco, dizendo:
~ Ionha-se a andai daqui! Sen voc islo e nais diveilido.

119
CanlaIeando e oIhando en voIla, o apiesenladoi, apaIeinado, s
conseguiu chegai ale a loca de incndio. AIi senliu-se naI e coneou a
giilai Iaslinosanenle:
~ A ninha calea, a ninha calea! ~ Iaia eIe coiieu, enlie
oulios, Rnski. O apiesenladoi choiava, lenlava agaiiai quaIquei coisa
no ai, nuinuiando:
~ DevoIvan-ne a ninha calea! DevoIvan-na! Iiquen con o
apailanenlo, con os quadios, nas devoIvan-ne a calea!
Un conlnuo coiieu a chanai o nedico. Tenlaian deilai
engaIski nun div no canaiin, nas eIe coneou a delalei-se, loinou-se
vioIenlo. Ioi pieciso chanai una anluIncia. Quando Ievaian o infeIiz
apiesenladoi, Rinsk voIlou apiessadanenle ao paIco e viu que aIi
ocoiiian novos piodgios. Sin, a piopsilo, foi nesse nonenlo ou un
pouco anles que o ngico nais a sua poIliona deslolada desapaieceian
do paIco. L deve dizei-se que isso aconleceu sen que o plIico desse poi
nada, enlusiasnado peIas coisas exliaoidiniias que Iagol fazia.
~ L agoia que nos Iivinos daqueIe inpeilinenle, vanos aliii
una Ioja de nodas paia senhoias!
L de inedialo o soaIho do paIco coliiu-se de lapeles peisas,
apaieceian espeIhos enoines, iIuninados dos Iados poi Inpadas
esveideadas. L enlie os espeIhos, viliinas nas quais os especladoies,
aIegienenle suipieendidos, viian veslidos paiisienses de viias coies e
nodeIos. Islo nunas viliinas. Noulias apaieceian cenlenas de chapeus
de senhoia, uns con pIunas, oulios sen pIunas, uns con fiveIas, oulios
sen eIas, e cenlenas de sapalos ~ pielos, liancos, anaieIos, de couio, de
celin, de canuia, as liias e con pediinhas. Lnlie os sapalos apaieceian
unas caixinhas nas quas ieliiIhaian as aieslas cinliIanles de
fiasquinhos de ciislaI. Monles de naIinhas de no de peIe de anlIope, de
canuia, de seda, e enlie eIas veidadeiias piIhas desses pequenos eslojos
douiados e cinzeIados que se usan paia o llon.
Una joven, suigida s o Dialo sale de onde, en liaje negio de
noile, en ludo leIa se no foia una eslianha cicaliiz no pescoo, soiiia
junlo as viliinas con un soiiiso de coneicianle.
Iagol, con un iisinho neIoso, decIaiou que a fiina piocedeiia a
lioca, alsoIulanenle gialuila, dos veslidos e sapalos usados das senhoias
peIos novos nodeIos de Iaiis e peIos sapalos lanlen paiisienses. A
nesna ofeila eia exlensiva as naIinhas de no, aos peifunes e ao ieslo.
O galo coneou a aiiaslai a pala liaseiia, enquanlo con a
dianleiia fazia os geslos dos poileiios ao aliiien una poila.

12O
A joven coneou a canlai, nuna voz un lanlo iouca e guluiaI,
nas laslanle doce, quaIquei coisa inconpieensveI nas que, a juIgai
peIos ioslos das nuIheies na pIaleia, eia exlienanenle seduloia:
~ CueiIain, ChaneI, Milsouko, Naicise Noii, ChaneI nneio
cinco, veslidos de noile, veslidos de cocklaiI...
Iagol conloicia-se, o galo fazia venias e a joven aliia as viliinas.
~ Iaan favoi! ~ liadava Iagol. ~ Sen quaIquei acanhanenlo
ou ceiinnia!
O plIico agilava-se, nas poi enquanlo ninguen se decidia a
sulii ao paIco, Ioi fin, una noiena saiu da decina fiIa da pIaleia e,
soiiindo cono que a dizei que paia eIa lanlo Ihe fazia e que en geiaI se
eslava nas linlas, avanou peIa coxia IaleiaI e suliu ao paIco.
~ iavo! ~ excIanou Iagol. ~ Sado a piineiia cIienle!
ehenol, una poIliona! Conecenos peIos sapalos, nadane.
A noiena senlou-se na poIliona e Iagol deixou inedialanenle
caii a fienle deIa un nonlo de sapalos. A noiena descaIou o sapalo
diieilo, expeiinenlou un IiIs, pousou o pe no lapele, exaninou o saIlo.
~ No iio apeilai` ~ peigunlou eIa, pensaliva.
Iagol excIanou con ai ofendido:
~ Oia essa, oia essa! ~ L o galo niou con a ofensa.
~ Levo esle pai, nonsieui ~ disse a noiena con dignidade,
caIando o segundo sapalo.
Os sapalos veIhos da noiena foian aliiados paia lis da coilina e
paia I seguiu lanlen a pipiia noiena aconpanhada peIa joven iuiva
e poi Iagol, que Ievava viios nodeIos de veslidos penduiados en
calides. O galo andava nuna azfana a ajudai e, paia dai un ai nais
inpoilanle, penduiou una fila neliica ao pescoo.
Un ninulo depois, a noiena saiu de lis da coilina con un
veslido que fez suspiiai loda a pIaleia. A coiajosa nuIhei, de aspeclo
espanlosanenle neIhoiado, paiou dianle de un espeIho, noveu os
onlios nus, locou os caleIos na nuca e loiceu-se, lenlando vei-se de
coslas.
~ A fiina pede-Ihe que aceile islo cono iecoidao ~ disse
Iagol, enliegando a noiena una caixa aleila con un fiasquinho.
~ Meici~ iespondeu a noiena con aIlivez e desceu a escada,
diiigindo-se a pIaleia.

121
Lnquanlo eIa avanava, os especladoies eiguian-se e locavan na
caixa. L enlo, de slilo, a saIa aIvoioou-se definilivanenle e, de lodos
os Iados, as nuIheies avanaian paia o paIco. No neio da excilao geiaI
das conveisas, dos iisos e dos suspiios, ouviu-se una voz de honen:
No le auloiizo!. L una de nuIhei: Despola e fiIisleu, no ne pailas o
liao!. As nuIheies desapaiecian alis da coilina, deixavan I os seus
veslidos e saan con veslidos novos. Senladas en lancos de pes
douiados havia una fiIa de danas, que pisavan eneigicanenle o lapele
con os pes caIados de novo. Iagol, ajoeIhando, nanejava una
caIadeiia de lailaiuga, o galo, deiieado ao peso de piIhas de naIinhas e
sapalos, aiiaslava-se enlie as viliinas e os lancos, a joven do pescoo
nuliIado, oia apaiecia, oia desapaiecia, e, poi fin, coneou a paIiai en
fiancs, e o espanloso eia que lodas as nuIheies, nesno aqueIas que no
salian nen una paIavia fiancesa, peicelian ludo o que eIa dizia.
Un honen que lanlen suliu ao paIco piovocou o pasno geiaI.
DecIaiou que a nuIhei eslava con giipe e que poi isso pedia que Ihe
dessen quaIquei coisa paia eIa. Iaia piovai que eia ieaInenle casado, o
cidado eslava pionlo a nosliai o liIhele de idenlidade. A decIaiao do
soIcilo naiido foi iecelida con una gaigaIhada. Iagol leiiou que
aciedilava neIe cono en si pipiio, nesno sen o liIhele de idenlidade, e
enliegou ao cidado dois paies de neias de seda, a que o galo
aciescenlou poi sua conla un llon.
As nuIheies ielaidaliias lenlavan chegai ao paIco, de onde ian
saindo, una a una, as feIizaidas con veslidos de laiIe, pijanas con
diages, ausleios falos de passeio, chapeus incIinados paia una das
solianceIhas.
Lnlo Iagol anunciou que, dado o adianlado da hoia, a Ioja
enceiiaiia, ale a noile seguinle, exaclanenle denlio de un ninulo, e no
paIco ainou-se un inciveI ieluIio. Apiessadanenle, sen expeiinenlai,
as nuIheies agaiiavan os sapalos. Una deIas iiionpeu cono un
fuiaco paia lis da coilina, despiu o seu falo e apodeiou-se do piineiio
que enconliou ~ un ioupo de seda, de enoines ianagens ~ e, aIen
disso, ainda conseguiu deilai a no a duas enlaIagens de peifune.
Lxaclanenle un ninulo depois, soou un liio de pisloIa, os
espeIhos desapaieceian, suniian-se as viliinas e os lanloies, o lapele
desvaneceu-se no ai, assin cono a coilina. Ln Ilino Iugai, desapaieceu
o enoine nonle de veslidos e sapalos veIhos, e o paIco ficou novanenle
ausleio, vazio e nu.
L, enlo, enliou en cena una oulia peisonagen. No canaiole
nneio 2 ouviu-se un agiadveI lailono, sonoio e nuilo insislenle:

122
~ Seiia, no enlanlo, desejveI, cidado ailisla, que ieveIasse sen
denoia dianle dos especladoies a lecnica dos seus liuques, en especiaI o
liuque das nolas de lanco. Seiia lanlen desejveI o iegiesso do
apiesenladoi ao paIco. Os especladoies eslo pieocupados con o deslino
deIe.
A voz de lailono peilencia nada nais nada nenos que ao
convidado de honia do especlcuIo da noile, Aikadi ApoIIonovilch
SenpIeiaiov, piesidenle da Conisso Acslica dos Tealios de Moscovo.
Aikadi ApoIIonovilch enconliava-se no canaiole aconpanhado
de duas senhoias: una j de ceila idade, iicanenle veslida a Ilina
noda, e oulia, joven e leIa, veslida con nais sinpIicidade. A piineiia,
cono depois se apuiou ao eIaloiai o aulo, eia a esposa de Aikadi
ApoIIonovilch, e a oulia una sua paienle afaslada, acliiz piincipianle e
pioneledoia, que chegaia de Saialvia e que noiava no apailanenlo de
Aikadi ApoIIonovilch e da esposa.
~ Iaidon!~ iespondeu Iagol. ~ Ieo descuIpa, aqui no h
nada a ieveIai, ludo e cIaio.
~ No, descuIpe! A ieveIao e alsoIulanenle indispensveI.
Sen eIa os seus liiIhanles nneios deixaio una inpiesso
peiluiladoia. Os especladoies exigen una expIicao.
~ Os especladoies ~ o inpeilinenle lolo inleiionpeu
SenpIeiaiov ~ paiece-ne, no disseian nada. Mas, lendo en
consideiao o seu iespeilveI desejo, Aikadi ApoIIonovilch, senpie faiei
una ieveIao. Mas, paia isso, peinile-ne nais un pequeno nneio`
~ Iaa favoi ~ iespondeu Aikadi ApoIIonovilch con ai
piolecloi. ~ Mas con a ieveIao, oliigaloiianenle!
~ Ceilanenle, ceilanenle. Ieinila-ne enlo que Ihe peigunle:
onde esleve onlen a noile, Aikadi ApoIIonovilch`
Ieianle esla peigunla despioposilada, e ale, laIvez, giosseiia, o
ioslo de Aikadi ApoIIonovilch aIleiou-se, e aIleiou-se piofundanenle.
~ Aikadi ApoIIonovilch esleve onlen a noile nuna ieunio da
Conisso Acslica ~ decIaiou aiioganlenenle a esposa de Aikadi
ApoIIonovilch. ~ Mas eu no conpieendo que ieIao len isso con a
nagia.
~ Oui, Madane ~ confiinou Iagol. ~ NaluiaInenle, a senhoia
no conpieende. Mas quanlo a ieunio, esl nuilo enganada. Tendo
sado paia a iefeiida ieunio, a quaI, diga-se a piopsilo, no foi naicada
paia onlen a noile, Aikadi ApoIIonovilch dispensou o seu noloiisla en
fienle do edifcio da Conisso Acslica, nos Lagos Iuios ~ lodo o lealio

123
ficou en siIncio ~, e foi de aulocaiio paia a Rua LIokhovskaia, visilai a
acliiz MiIilsa Andieevna Iokolalko, do lealio disliilaI ilineianle, e esleve
con eIa ceica de qualio hoias.
~ Oh! ~ excIanou doIoiosanenle una voz no neio do siIncio
alsoIulo.
A joven paienle de Aikadi ApoIIonovilch desalou nun iiso
piofundo e leiiveI.
~ Agoia peicelo! ~ excIanou eIa. ~ L j h nuilo que
suspeilava disso. Agoia peicelo cono e que essa nuIidade conseguiu o
papeI de Lusa!
L, liandindo sulilanenle a sonliinha IiIs, cuila e giossa, laleu
na calea de Aikadi ApoIIonovilch. L o viI Iagol, aIis Koioviev, giilou:
~ A ln, iespeilveis cidados, una das ieveIaes que Aikadi
ApoIIonovilch lo inpeilinenlenenle soIicilava!
~ Cono le alieves lu, niseiveI, a locai en Aikadi
ApoIIonovilch` ~ peigunlou aneaadoianenle a esposa, eiguendo-se
no canaiole en loda a sua giganlesca eslaluia.
Un segundo acesso de iiso salnico sacudiu a joven paienle.
~ Mais ninguen lei ~ iespondeu eIa, iindo as gaigaIhadas ~
nas eu lenho ceilanenle o diieilo de Ihe locai! ~ L una segunda vez se
ouviu o iudo seco da sonliinha, iessaIlando na calea de Aikadi
ApoIIonovilch.
~ MiIcia! Iiendan-na! ~ giilou a esposa de SenpIeiaiov, con
una voz lo leiiveI que a nuilos se Ihes geIaian os coiaes.
Lnlo, o galo avanou ale a iilaIla e leiiou con voz hunana que
fez eslienecei lodo o lealio:
~ A sesso leininou! Maeslio, una naicha!
O iegenle, neio apaivaIhado, sen se dai conla daquiIo que fazia,
agilou a lalula, e a oiqueslia no locou, nen sequei alacou, nas,
segundo a iepugnanle expiesso do galo, aliiou con una naicha
inconcelveI, veigonhosa.
Ioi nonenlos paieceu que se ouvian as paIavias dessa naicha
esculada oulioia sol as eslieIas do SuI, nun cafe-chanlanl paIavias
inpeiceplveis, indislinlas, nas nuilo eslouvadas:
Sua LxceIncia goslava De fianganilas caseiias L a sua guaida
lonava DonzeIas len fagueiias.

124
Ou laIvez no fossen eslas as paIavias, nas oulias con esla
nesna nsica, unas paIavias exlienanenle indecenles. Mas no e isso
que inpoila. O que inpoila e que depois de ludo islo se desencadeou no
Vaiiedades quaIquei coisa cono una veidadeiia aleI. A niIcia coiieu
ao canaiole de SenpIeiaiov, os cuiiosos saIlaian as vedaes, ouviian-
se infeinais expIoses de gaigaIhadas, giilos eniaivecidos, alafados peIo
iessoai dos cnlaIos da oiqueslia.
L o paIco ficou sulilanenle vazio, o enlusleiio Iagol, len cono
o insoIenle galaiio eIieinol dissoIveian-se no ai, desapaieceian, laI
cono anles desapaieceia o ngico na poIliona con o eslofo deslolado.


O aparccImcntn dn hcrI

O desconhecido aneaou pois Ivan con o dedo e sussuiiou:
~ Isiiiu! Ivan ieliiou as peinas paia foia da cana e oIhou
fixanenle. Na vaianda, un honen dos seus liinla e oilo anos, laileado,
de caleIo escuio, naiiz afiIado, de oIhos inquielos e con un aneI de
caleIo cado paia a lesla, oIhava alenlanenle o quailo.
Ceilificando-se de que Ivan eslava sozinho e depois de esculai
poi nonenlos, o nisleiioso visilanle ganhou nino e enliou no quailo.
Ivan viu enlo que o iecen-chegado veslia ioupas do hospilaI. Tiazia
ioupa inleiioi, chineIos nos pes nus, un ioupo cinzenlo peIos onlios.
O visilanle piscou un oIho a Ivan, guaidou no loIso un noIho de
chaves, e peigunlou nun nuiniio:
~ Iosso senlai-ne`
Recelendo un aceno afiinalivo, inslaIou-se nuna cadeiia de
liaos.
~ Cono enliou aqui` ~ peigunlou Ivan nun sussuiio,
oledecendo ao dedo aneaadoi. ~ As giades do laIco no eslo
fechadas`
~ As giades eslo fechadas ~ confiinou o visilanle. ~ Mas
Iiaskovia Iiodoiovna e una pessoa encanladoia, nas infeIiznenle nuilo
descuidada. Tiiei-Ihe o noIho das chaves h un ns, e assin posso saii
paia a sacada que coiie ao Iongo de lodo o andai e, desle nodo, visilai de
vez en quando os vizinhos.
~ Se pode saii paia a sacada, lanlen pode fugii. Ou e nuilo
aIlo` ~ peigunlou Ivan con inleiesse.

125
~ No ~ iespondeu fiinenenle o visilanle ~, no posso fugii
daqui, no poi sei aIlo, nas poique no lenho paia onde fugii. ~ L
depois de una pausa, aciescenlou: ~ L c eslanos`
~ C eslanos ~ iespondeu Ivan, fixando os oIhos caslanhos e
exlienanenle inquielos do eslianho.
~ Sin... ~ de slilo o visilanle ficou ansioso. ~ Mas o senhoi
no e vioIenlo, espeio` Ioique eu, sale, no supoilo laiuIhos, aIgazaiias,
vioIncias e coisas desse geneio. Deleslo especiaInenle os giilos das
pessoas, sejan giilos de doi, de iaiva ou quaisquei oulios. TianquiIize-
ne. Diga-ne, o senhoi no e vioIenlo`
~ Onlen no ieslauianle dei un nuiio no focinho de un lipo ~
confessou coiajosanenle o poela, liansfiguiado.
~ Con nolivo` ~ peigunlou, seveio, o visilanle.
~ en, paia dizei a veidade, sen nolivo ~ iespondeu Ivan,
enlaiaado.
~ Que veigonha ~ censuiou o visilanle, e aciescenlou: ~ AIen
disso, poi que iazo faIa assin: un nuiio no focinho` Iois no se sale o
que len o honen ieaInenle, focinho ou caia. Mas, afinaI, e laIvez en
lodo o caso una caia. De nodo que, con os punhos, sale... No, e neIhoi
deixai esle assunlo, e paia senpie.
Depois de adnoeslai assin Ivan, o visilanle peigunlou:
~ Iiofisso`
~ Ioela ~ confessou Ivan, cono que a conliagoslo.
O visilanle afIigiu-se.
~ Oh, que pouca soile a ninha! ~ excIanou eIe, nas Iogo se
conleve, pediu descuIpa e peigunlou: ~ L cono se chana`
~ ezdonni.
~ Lh! Lh! ~ excIanou o visilanle, fazendo una caiela.
~ Ioiqu` No gosla dos neus veisos` ~ peigunlou Ivan con
cuiiosidade.
~ Deleslo-os.
~ Quais foian os que Ieu`
~ No Ii nenhun! ~ iespondeu neivosanenle o visilanle.
~ Lnlo poique diz isso`
~ L poique no` ~ iepIicou o visilanle. ~ Cono se eu nunca
livesse Iido oulios! De ieslo... lei havido aIgun niIagie` Muilo len,

126
eslou disposlo a aciedilai en si. Diga-ne voc nesno, os seus veisos so
lons`
Hoiiveis! ~ iespondeu Ivan, coiajosanenle e con sinceiidade.
~ No escieva nais ~ pediu o visilanle nuna spIica.
~ Iionelo, juio! ~ disse Ivan, soIene.
A juia foi seIada con un apeilo de no e, nesse nonenlo,
ouviian-se no coiiedoi passos Iigeiios e vozes.
~ IsifIu ~ sussuiiou o visilanle e, saindo paia a vaianda, fechou
a giade alis de si.
Iiaskovia Iiodoiovna espieilou paia denlio do quailo, peigunlou
cono se senlia Ivan e se queiia doinii con ou sen Iuz. Ivan pediu que
deixasse a Iuz acesa e Iiaskovia Iiodoioviia afaslou-se, desejando loa
noile ao doenle. L quando ludo se acaInou, o visilanle voIlou.
Ln voz laixa, infoinou Ivan de que no quailo nneio 119 linha
sido inslaIado un novo doenle, un sujeilo goido de caia veineIha que
laIluciava incessanlenenle quaIquei coisa solie divisas esliangeiias no
venliIadoi e que juiava que na sua casa da Sadovaia se linha inslaIado o
Dennio.
~ Iiagueja cono un caiioceiio conlia Iushkine e no pia de
giilai: KuioIessoy, lis, lis! ~ disse o visilanle, inquielo, fazendo
esgaies. Quando se acaInou, senlou-se e aciescenlou: ~ Mas, de ieslo,
deix-Io I. ~ L conlinuou a sua conveisa con Ivan. ~ L voc, poique
veio aqui paiai`
~ Ioi causa de Incio IiIalos ~ iespondeu Ivan, oIhando
sonliianenle paia o cho.
~ Cono`! ~ giilou o visilanle, esquecendo lodas as piecaues, e
lapou a loca con a no. ~ Lspanlosa coincidncia! SupIico-Ihe, supIico-
Ihe, conle!
Senlindo, poi quaIquei iazo, confiana naqueIe desconhecido,
Ivan, a piincpio inlinidado e hesilanle, nas depois ganhando coiagen,
coneou a conlai a hisliia da noile anleiioi no Iago do Ialiiaica. Sin,
Ivan NikoIaevilch enconliou un lon ouvinle na pessoa do nisleiioso
Iadio de chaves! O visilanle no consideiava Ivan cono un Iouco,
nosliou un enoine inleiesse naquiIo que eIe conlava e, a nedida que se
desenioIava a hisliia, acalou poi se enlusiasnai. Inleiionpia
conslanlenenle Ivan con excIanaes:
~ Vanos, vanos! Conlinue, conlinue, peo-Ihe. Mas, iogo-Ihe poi
ludo, no onila nenhun poinenoi!

127
Ivan no onilia nenhun poinenoi. Lia-Ihe lo fciI conlai a
hisliia. L, a pouco e pouco, apioxinava-se do nonenlo en que Incio
IiIalos saiu paia o laIco con o nanlo deliuado a veineIho-sangue.
Lnlo, o visilanle junlou as nos cono se fosse iezai e
nuinuiou:
~ Oh, cono eu adivinhei! Oh, cono adivinhei ludo! A desciio
da hoiiveI noile de eiIioz aconpanhou-a o ouvinle con un
conenliio enignlico, e os seus oIhos chispaian de iaiva:
~ O que eu Ianenlo e que no Iugai desse eiIioz no eslivesse o
cilico Lalunski, ou o esciiloi MslisIav Laviovilch. ~ L con fienesi, nas
en suidina, excIanou: ~ Conlinue!
A hisliia do galo a pagai a conduloia diveiliu inenso o visilanle,
que quase sufocou de iiso siIencioso ao vei cono Ivan, enocionado peIo
xilo da sua naiialiva, saIlilava de ccoias, inilando o galo con a noeda
de dez copeques junlo aos ligodes.
~ L foi assin ~ concIuiu Ivan, depois de ieIalai os
aconlecinenlos na Ciiloedoy, con o ioslo de novo liisle ~ que vin aqui
paiai.
O visilanle pousou con sinpalia a no no onlio do polie poela
e disse:
~ InfeIiz poela! Mas, neu caio, a cuIpa e loda sua. No devia
lial-Io de nodo lo alievido e ale nesno inpeilinenle. L agoia esl a
pag-Ias. L ainda deve eslai agiadecido poi ludo isso Ihe lei sado
ieIalivanenle laialo.
~ Mas quen e eIe, afinaI` ~ peigunlou Ivan, agilando os
punhos, exaIlado.
O visilanle Ianou una oIhadeIa a Ivan e iespondeu con una
peigunla:
~ L voc no vai lei una ciise` Ns aqui sonos lodos pessoas
inslveis... No vai havei inleiveno do nedico, injeces e lodo esse
ieluIio`
~ No, no! ~ excIanou Ivan. ~ Diga-ne, quen e eIe`
~ Iois len ~ iespondeu o visilanle e disse pausada e
cIaianenle: ~ Onlen, no Iago do Ialiiaica, voc enconliou-se con
Salans.
Ivan, laI cono linha pionelido, no leve nenhuna ciise, nas
ficou nesno assin nuilo peiluilado.
~ Isso no pode sei! LIe no exisle.

128
~ DescuIpe! Voc e quen nenos pode dizei una coisa dessas,
pois peIos vislos foi una das piineiias vlinas deIe. Cono sale, esl aqui
fechado nuna cInica psiquiliica, e conlinua a insislii en que eIe no
exisle. Isso e nuilo eslianho!
Ivan, peipIexo, ficou caIado.
~ Assin que coneou a desciev-Io ~ conlinuou o visilanle ~,
Iogo adivinhei con quen voc leve o piazei de conveisai onlen. Mas, na
veidade, eiIioz suipieende-ne! Voc, cIaio, e un espiilo inocenle ~
aqui o visilanle pediu de novo descuIpa ~, nas eIe, peIo que lenho
ouvido dizei, senpie Ieu aIguna coisa! Logo as piineiias paIavias desse
piofessoi desfizeian lodas as ninhas dvidas. L inpossveI no o
ieconhecei, neu anigo. De ieslo, voc... descuIpe-ne una vez nais, nas
acho que no eslou enganado, voc e un honen ignoianle`
~ Sen dvida ~ concoidou Ivan, que eslava iiieconhecveI.
~ Oia len... pois ale o ioslo que ne descieveu... os oIhos
difeienles, as solianceIhas! DescuIpe, piovaveInenle nen conhece
sequei a peia Iauslo`
Ivan, leiiiveInenle enlaiaado e con a caia a aidei, coneou a
lailanudeai quaIquei coisa aceica de una ida a un sanaliio en IaIla...
~ Iois cIaio, pois cIaio... no e de adniiai! Mas eiIioz, iepilo,
suipieende-ne. LIe eia un honen no s eiudilo, nas lanlen nuilo
aslulo. Lnloia deva dizei, en seu alono, que WoIand e naluiaInenle
capaz de iIudii ale un honen ainda nais aslulo.
~ Cono`! ~ giilou poi seu Iado Ivan.
~ SiIncio! Ivan deu una paInada na lesla e iouquejou:
~ Conpieendo, conpieendo. LIe linha a Ielia W no cailo-de-
visila. Ai, ai, ai, oIha que una deslas! ~ Iicou en siIncio poi aIguns
nonenlos, confuso, oIhando paia a Lua, que fIuluava paia I das giades,
e depois disse: ~ Ioilanlo, eIe podia ieaInenle lei eslado con Incio
IiIalos` Iois nesse lenpo eIe j eia nascido, no eia` L chanan-ne
naIuco! ~ aciescenlou Ivan, aponlando, indignado, paia a poila.
Una iuga anaiga desenhou-se nos Ilios do visilanle.
~ OIhenos a veidade de fienle. ~ L o visilanle voIlou o ioslo na
diieco do aslio nocluino que aliavessava una nuven. ~ Tanlo voc
cono eu sonos Ioucos. Iaia qu neg-Io` en v, eIe a si liansloinou-o e
voc saiu dos eixos, poique, peIos vislos, linha piedisposio paia isso.
Mas aquiIo que conla aconleceu ieaInenle. Mas e lo exliaoidiniio que
nesno Sliavinski, un psiquialia geniaI, no aciedilou en si. Ioi vislo
poi eIe` ~ Ivan acenou afiinalivanenle. ~ O seu inleiIoculoi visilou

129
IiIalos, e lonou o pequeno-aInoo con Kanl, e agoia veio visilai
Moscovo.
~ Mas sale-se I as coisas que eIe ii aqui lianai! No haveiia
que agaii-Io de quaIquei nodo` ~ O veIho Ivan, ainda no
conpIelanenle esnagado, eigueu a calea, enloia sen nuila confiana,
denlio do novo Ivan.
~ Voc j lenlou, e isso e una loa conliiluio da sua paile ~
iepIicou iionicanenle o visilanle. ~ Lu no aconseIhaiia que oulios o
lenlassen. Quanlo aquiIo que eIe possa fazei, fique descansado... Ah, ah!
Mas cono Ianenlo que lenha sido voc a enconli-Io e no eu! Lnloia
ludo lenha aidido j e os caives se lenhan coleilo de cinza, juio en
lodo o caso que poi esse enconlio eu daiia o noIho de chaves de
Iiaskovia Iiodoiovna, poique no lenho nais nada paia dai. Lu sou
indigenle!
~ L paia que queiia enconli-Io`
O visilanle ficou liisle e de ioslo conliado poi un Iongo
nonenlo e, poi fin, disse:
~ Veja I, que hisliia lo eslianha. Lu eslou aqui peIo nesno
nolivo que voc: piecisanenle poi causa de Incio IiIalos. ~ O visilanle
oIhou en voIla, leneioso, e aciescenlou: ~ A queslo e que h un ano
escievi un ionance solie IiIalos.
~ L esciiloi` ~ peigunlou o poela con inleiesse.
O ioslo do visilanle ensonliou-se e eIe aneaou Ivan con o
punho, e depois iespondeu:
~ Lu sou o Meslie. ~ Iicou caiiancudo e liiou do loIso un
laiiele pielo lodo engoiduiado, con a Ielia M loidada a seda anaieIa.
CoIocou o laiiele na calea e ps-se dianle de Ivan de peifiI e de fienle, a
fin de piovai que eia o Meslie. ~ Ioi eIa que no fez con as suas
pipiias nos ~ aciescenlou nisleiiosanenle.
~ L cono e o seu none`
~ Lu j no lenho none ~ iespondeu o eslianho visilanle con
un desden sonliio. ~ Renunciei a eIe, laI cono ienunciei a ludo o ieslo
na vida. Lsqueanos isso.
~ Mas faIe-ne ao nenos do seu ionance ~ pediu Ivan con
deIicadeza.
~ Iois seja. A hisliia da ninha vida no e ieaInenle nada
conun ~ coneou o visilanle. Hisloiiadoi poi foinao, dois anos

13O
anles lialaIhava ainda nun nuseu de Moscovo e, aIen disso, fazia
liadues.
~ De que Ingua` ~ peigunlou Ivan con inleiesse.
~ Sei cinco Inguas aIen da naleina ~ iespondeu o visilanle.
IngIs, fiancs, aIeno, Ialin e giego. IaIo lanlen un pouco de ilaIiano.
~ Caianla! ~ nuinuiou Ivan con inveja.
O hisloiiadoi vivia sozinho, no linha paienles en paile
nenhuna, e quase no linha conhecinenlos en Moscovo. L, vejan s,
una vez ganhou cen niI iulIos.
~ Inagine o neu espanlo ~ nuinuiou o visilanle do laiiele
pielo ~ quando neli a no no ceslo da ioupa suja e vi o neu liIhele de
Iolaiia con o nesno nneio que vinha no joinaI! Tinhan-ne dado o
liIhele no nuseu ~ expIicou eIe. ~ Tendo ganho os cen niI iulIos, o
enignlico visilanle de Ivan. Iiocedeu do seguinle nodo: conpiou Iivios
e deixou o seu quailo da Rua Miasnilskaia...
~ Oh! MaIdilo luiaco! ~ iugiu o visilanle. Depois aIugou a un
consliuloi, nuna iueIa pixina da Ailal...
~ Sale o que so os consliuloies` ~ peigunlou o visilanle e Iogo
expIicou: ~ So un pequeno giupo de liapaceiios que aiianjou naneiia
de se inslaIai en Moscovo...
AIugou a un consliuloi duas saIas na cave de una pequena casa
con un jaidinzilo. Alandonou o enpiego no nuseu e coneou a
escievei un ionance solie Incio IiIalos.
~ Ah! AquiIo foi una epoca de ouio! ~ sussuiiou o naiiadoi,
con os oIhos liiIhanles. ~ Un apailanenlo lolaInenle independenle,
con una anlessaIa, e neIa una pia paia a gua ~ sulIinhou eIe con
especiaI oiguIho. janeIinhas nesno solie o passeio que Ievava ale ao
poilo. Ln fienle, a dois passos, junlo a ceica, IiIases, una lIia e un cei.
Ah, ah, ah! No Inveino nuilo iaianenle via peIa janeIinha un pai de pes
caIados de pielo e ouvia a neve a iangei delaixo desses pes. L o fogo
aidia senpie no neu fogo! Mas de slilo coneou a Iiinaveia, e
aliaves dos vidios enlaciados vi os IiIases, piineiio nus, e depois
coliindo-se de veide. L foi enlo, na Ilina Iiinaveia, que aconleceu
quaIquei coisa nuilo nais adniiveI do que ganhai os cen niI iulIos. L
h-de concoidai que esla e una consideiveI quanlidade de dinheiio!
~ U isso e ~ concoidou Ivan, que esculava con aleno.
~ Lu aliia a janeIinha e senlava-ne na segunda saIa, ninscuIa.
~ O visilanle aliiu os liaos paia indicai a dinenso da saIa.

131
~ Assin... aqui un div, e en fienle un oulio div, enlie eIes
una nesinha e solie esla un lonilo candeeiio, e nais peilo da janeIinha
os Iivios, aqui una pequena esciivaninha e, na piineiia saIa, una saIa
enoine, de caloize nelios, Iivios e nais Iivios, e o fogo. Ah, cono eu
eslava len inslaIado! Os IiIases deilan un cheiio exliaoidiniio! Senlia a
ninha calea Ieve, e IiIalos apioxinava-se iapidanenle do fin...
~ Capa lianca, deliuada a veineIho! Conpieendo! ~ excIanou
Ivan.
~ Lxaclanenle! IiIalos apioxinava-se do fin, e eu j salia que as
Ilinas paIavias do ionance seiian: O quinlo piocuiadoi da }udeia, o
cavaIeiio Incio IiIalos. NaluiaInenle que eu saa paia dai os neus
passeios. Cen niI e una quanlia enoine, e eu linha un leIo falo
cinzenlo. Ou enlo ia aInoai a un quaIquei ieslauianle laialo. Havia
un ieslauianle naiaviIhoso na Ailal, no sei se ainda exisle. ~ Aqui, os
oIhos do visilanle aliiian-se nuilo, e eIe piosseguiu nun nuiniio,
oIhando paia a Lua: ~ LIa liazia nas nos unas fIoies anaieIas
aloninveis, inquielanles. S o Dialo sale cono se chanan, nas no sei
poiqu, so as piineiias fIoies que apaiecen en Moscovo. L aqueIas
fIoies soliessaan nuilo nilidanenle conlia o seu casaco pielo
piinaveiiI. Tiazia fIoies anaieIas! L una coi funesla. LIa viiou da Rua
Tveiskaia paia una das iueIas e depois voIlou-se. Voc conhece a Rua
Tveiskaia` MiIhaies de pessoas caninhavan peIa Tveiskaia, nas eu
asseguio-Ihe que eIa s ne viu a nin e Ianou-ne un oIhai, no diiei j
ansioso, nas ale cono que doIoioso. L o que ne inpiessionou foi, no
lanlo a sua leIeza, nas a invuIgai soIido dos seus oIhos, una soIido
nunca visla! Oledecendo aqueIe sinaI anaieIo, viiei lanlen paia a iueIa
e segui-a. Caninhnos en siIncio peIa iueIa loiluosa e liisle, eu de un
Iado eIa do oulio. L, inagine, no havia vivaIna en loda aqueIa iueIa. Lu
aloinenlava-ne poique achava que devia faIai-Ihe, e inquielava-ne
poique no dizia nen una paIavia, e eIa desapaieceiia e eu no a veiia
nunca nais. L, veja s, foi eIa quen faIou:
~ Cosla das ninhas fIoies` Recoido nilidanenle o son da sua
voz, un lanlo laixa nas len linliada, e, poi nais eslpido que isso
seja, paiecia que o eco iessoava poi loda a iueIa e se iepeiculia na paiede
anaieIa e suja. Aliavessei iapidanenle paia o oulio Iado e,
apioxinando-ne, iespondi:
~ No. LIa oIhou-ne suipieendida, e eu conpieendi de slilo
e de un nodo conpIelanenle inespeiado que loda a ninha vida anaia
aqueIa nuIhei! Que hisliia, hen` Ioi ceilo dii que sou Iouco!
~ Lu no digo nada ~ pioleslou Ivan, e aciescenlou: ~
Conlinue, peo-Ihe.

132
~ Sin, eIa oIhou-ne suipieendida, e depois peigunlou: ~ No
gosla de fIoies` Iaieceu-ne que havia hosliIidade na sua voz.
Caninhava ao Iado deIa, lenlando aceilai o passo e, paia neu espanlo,
no ne senlia nada consliangido.
~ Coslo de fIoies, nas no dessas ~ iespondi eu. ~ De quais,
enlo` ~ Coslo de iosas. Inedialanenle ne aiiependi daquiIo que
disse, poique eIa soiiiu con ai cuIpado e aliiou as fIoies paia a vaIela.
Iiquei un pouco desconceilado, nas apanhei as fIoies e eslendi-
Ihas, nas eIa, soiiindo, iejeilou-as e eu conlinuei con eIas nas nos.
Caninhnos assin en siIncio duianle aIgun lenpo, ale que
eIa ne aiiancou as fIoies das nos e aliiou-as paia o cho. Depois enfiou
a no enIuvada de negio no neu liao e caninhnos Iado a Iado.
~ L a seguii` ~ peigunlou Ivan. ~ L, poi favoi, no onila nada.
~ A seguii` ~ iepeliu o visilanle. ~ en, pode adivinhai o que
aconleceu depois. ~ Linpou con a nanga diieila una Igiina fuiliva e
conlinuou: ~ O anoi suigiu a nossa fienle, cono un assassino que suige
do nada nun leco, e alacou-nos aos dois sinuIlaneanenle! Cono un
iaio, cono un punhaI finIands!
LIa poien afiinou nais laide que no eia assin, que ns nos
anvanos h nuilo, nuilo lenpo, sen nos conheceinos, sen nunca nos
leinos vislo, e que eIa vivia con oulio honen, e eu nesse lenpo... con
aqueIa, cono se chanava eIa...
~ Con quen` ~ peigunlou ezdoiiini.
~ Con aqueIa... oia... aqueIa... ~ iespondeu o visilanle e ps-se a
eslaIai os dedos.
~ Voc eia casado`
~ Iois eia, e poi isso piocuio juslanenle... Con aqueIa...
Vaienka, Manelchka... no, Vaienka... aqueIa con un veslido as iiscas...
no nuseu... len, no ne Ienlio.
Ioilanlo, eIa disse que linha sado nesse dia con fIoies anaxeIas
paia que eu finaInenle a enconliasse, e que se isso no aconlecesse eIa se
leiia envenenado, poique a sua vida eia vazia.
Sin, o anoi fuIninou-nos inslanlaneanenle. Lu soule-o nesse
nesno dia, una hoia depois, quando, esquecidos da cidade, nos
enconlinos solie o cais junlo ao nuio do KienIin.
IaInos cono se nos livessenos sepaiado apenas no dia
anleiioi, cono se nos conhecssenos h nuilos anos. Conlinnos
enconliai-nos no dia seguinle, aIi nesno, junlo ao iio Moskva, e

133
enconlino-nos. O soI de Maio iIuninava-nos. L, en lieve, nuilo en
lieve, aqueIa nuIhei passou a sei secielanenle ninha esposa.
LIa vinha a ninha casa lodos os dias, e eu coneava a espei-Ia
Iogo de nanh. Lssa espeia nelanoifoseava-se nun neivosisno que ne
fazia nudai os oljeclos solie a nesa. Dez ninulos anles senlava-ne ao
pe da janeIa e punha-ne a esculai se o veIho poilo lalia. L, coisa
cuiiosa: anles do neu enconlio con eIa poucas pessoas apaiecian no
nosso plio, ou sinpIesnenle no apaiecia ninguen, e agoia paiecia-ne
que loda a cidade se piecipilava paia aIi.
O poilo lalia, lalia o neu coiao, e, inagine, a aIluia da ninha
caia, do oulio Iado da janeIinha, suigian sen faIla unas lolas
enIaneadas. As lolas do anoIadoi. Mas quen piecisava de un anoIadoi
no nosso piedio` Iaia anoIai o qu` Que facas`
LIa enliava peIo poilo apenas una vez, nas, anles disso, eu
sofiia peIo nenos dez alaques de paIpilaes do coiao. No exageio. L
depois, quando chegava a hoia e os ponleiios do ieIgio naicavan o
neio-dia, o neu coiao no paiava de lalei ale que, sen fazei iudo,
quase siIenciosos, os sapalos deIa, con Iaos pielos de canuia e fiveIas
de nelaI, suigian dianle da janeIa.
Ioi vezes eIa liincava e, paiando junlo a segunda janeIa, lalia
na vidiaa con a ponla do pe. Lu coiiia inedialanenle paia a janeIa, nas
j o sapalo linha desapaiecido, linha desapaiecido a seda piela que
lapava a Iuz, e eu ia aliii-Ihe a poila.
Ninguen salia da nossa Iigao, posso asseguiai-Ihe, enloia
isso nunca aconlea. No salia o naiido deIa, nen os conhecidos. No
veIho paIacele en cuja cave eu noiava, as pessoas salian, e cIaio, vian
que una nuIhei ne visilava, nas no salian cono se chanava.
~ L quen eia eIa` ~ peigunlou Ivan, exlienanenle inleiessado
nesla hisliia de anoi.
O visilanle fez un geslo que significava que nunca o diiia a
ninguen, e piosseguiu a sua naiialiva.
Ivan ficou a salei que o Meslie e a nuIhei desconhecida se
anavan lanlo un ao oulio que se loinaian insepaiveis. Ivan inaginava
j as duas saIas na cave da noiadia, onde ieinava senpie a penunlia
poi causa dos IiIases e da ceica. Os nveis veineIhos aiiuinados, a
esciivaninha, solie eIa o ieIgio que locava de neia en neia hoia, e os
Iivios, Iivios desde o soaIho pinlado ale ao leclo negio de funo, e o
fogo.
Ivan soule que o seu visilanle e a esposa nisleiiosa senliian Iogo
nos piineiios dias da sua Iigao que foia o pipiio deslino que os

134
encaninhaia paia a esquina da Rua Tveiskaia con a iueIa, e que linhan
sido feilos un paia o oulio e paia lodo o senpie.
Ivan ficou a salei, peIo ieIalo do visilanle, cono os ananles
passavan o dia. LIa chegava, punha inedialanenle o avenlaI, e ia paia a
acanhada anlessaIa, onde se enconliava a pia de que o polie doenle lanlo
se oiguIhava. Acendia o fogaieiio de peliIeo solie a nesa de nadeiia e
piepaiava o aInoo, que seivia na oulia saIa solie a nesa ovaI. Duianle
as lenpeslades de Maio, quando a gua coiiia iuidosanenle junlo as
janeIas en diieco a enliada, aneaando inundai aqueIe Ilino iefgio,
os ananles acendian o fogo e assavan lalalas. As lalalas funegavan,
a peIe negia das lalalas lisnava-Ihes os dedos. Na cave ouvian-se iisos,
as ivoies do jaidin, depois da chuva, deixavan caii ianos pailidos,
cachos de fIoies liancas. Quando leininaian as lenpeslades e chegou o
Veio alafado, apaieceian no vaso as iosas lo espeiadas e que anlos
anavan.
AqueIe que a si pipiio se chanava Meslie lialaIhava no
ionance, e eIa, enfiando os dedos esguios de unhas aguadas poi enlie os
caleIos, ieIia aquiIo que eIe escievia. L depois de ieIei, loidava aqueIe
nesno laiiele que eIe agoia usava. Ioi vezes, eIa acocoiava-se junlo as
pialeIeiias nais laixas ou punha-se de pe solie una cadeiia paia chegai
as de cina, e, con un pano, Iinpava as cenlenas de Ionladas poeiienlas.
Iiessagiava-Ihe a gIiia, eslinuIava-o, e foi enlo que coneou a chanai-
Ihe Meslie. LIa espeiava as j pionelidas paIavias finais solie o quinlo
piocuiadoi da }udeia, iepelia canlando e en voz aIla as fiases que Ihe
agiadavan, e dizia que aqueIe ionance eia a sua vida.
O ionance foi acalado en Agoslo e enliegue a una dacliIgiafa
que o passou a nquina en cinco exenpIaies. L chegou finaInenle a
hoia en que foi pieciso alandonai o iefgio secielo e saii paia a vida.
~ L eu sa paia a vida con o ionance nas nos, e enlo foi o fin
da ninha vida ~ sussuiiou o Meslie deixando pendei a calea, e
duianle nuilo lenpo o liisle laiiele negio con a Ielia M anaieIa agilou-
se. LIe piosseguiu o seu ieIalo, nas esle loinou-se un lanlo desconexo. A
nica coisa que se conseguia peicelei eia que enlo aconleceia una
quaIquei desgiaa ao visilanle de Ivan.
~ Achei-ne peIa piineiia vez no nundo da Iileialuia, nas agoia
que ludo acalou e que a ninha iuna e lolaI, iecoido-o con hoiioi! ~
nuinuiou soIenenenle o Meslie, e eigueu a no. Sin, eIe deixou-ne
conpIelanenle alnilo, ah, conpIelanenle.
~ Quen` ~ nuinuiou Ivan nuna voz quase inaudveI,
ieceando inleiionpei o peiluilado naiiadoi.

135
~ O ediloi. } Ihe disse, o ediloi. Sin, eIe Ieu o nanusciilo.
OIhou-ne cono se eu livesse a caia inchada poi un alcesso, oIhou-ne
de esgueIha e soIlou nesno una iisadinha de enlaiao. Anaiiolou
desnecessaiianenle o nanusciilo e iesnungou. As peigunlas que ne fez
paieceian-ne dispaialadas. Sen dizei paIavia solie o ionance,
peigunlou-ne quen eia eu e de onde linha vindo, se j escievia h nuilo
lenpo e poi que iazo se no ouviia faIai de nin anles. Iez-ne nesno
una peigunla que, na ninha opinio, eia alsoIulanenle idiola: quen ne
sugeiiia que escievesse un ionance solie un lena lo eslianho` Ioi
fin, j failo deIe, peigunlei-Ihe se ia pulIicai o ionance ou no.
Lnlo, eIe alaianlou-se. Coneou con evasivas e decIaiou que
eIe, pessoaInenle, no podia iesoIvei a queslo, que o neu lialaIho leiia
que sei Iido peIos oulios nenlios do ConseIho LdiloiiaI,
designadanenle os cilicos Lalunski e Aiinan e o esciiloi MslisIav
Laviovilch. Iediu-ne que voIlasse I duas senanas depois.
VoIlei ao fin de duas senanas e fui iecelido poi una joven con
os oIhos loilos de lanlo nenlii.
~ Lssa e a Lapchionnikova, cooidenadoia de edies ~ disse
Ivan soiiindo, len conhecedoi daqueIe nundo que o seu visilanle lo
iiadanenle descievia.
~ TaIvez ~ inleiionpeu o oulio. ~ Iois eIa devoIveu-ne o neu
ionance, j laslanle sujo e anaiiolado. Tenlando no ciuzai os seus
oIhos con os neus, Lapchioiinikova, conunicou-ne que os ediloies j
dispunhan de nanusciilos paia os dois anos seguinles, e que poi isso a
queslo da pulIicao do neu ionance eslava, cono eIa disse, excIuda.
De que nais ne Ienlio eu depois disso` ~ nuinuiou o Meslie
esfiegando a lesla. ~ Ah, sin, as pelaIas veineIhas cadas solie a foIha
de lluIo e os oIhos da ninha aniga. Sin, esses oIhos, Ienlio-ne deIes.
A naiialiva do visilanle de Ivan loinou-se cada vez nais confusa,
cada vez nais cheia de Iacunas. Disse quaIquei coisa aceica da chuva
olIqua, e solie o desespeio no iefgio da cave, e que foia ainda a oulio
ediloi. LxcIanou nun nuiniio que a no cuIpava a eIa de nada, eIa que
o incilava a Iulai, oh no, no a cuIpava!
~ Lenlio-ne, Ienlio-ne dessa naIdila foIha de joinaI
nuinuiou o visilanle, liaando no ai con os dedos una foIha de joinaI,
e Ivan adivinhou, peIas fiases confusas que se seguiian, que un oulio
ediloi pulIicaia un exlenso fiagnenlo do ionance daqueIe que a si
pipiio se chanava Meslie.
Segundo as suas paIavias, passados apenas dois dias apaieceu
nun oulio joinaI un ailigo do cilico Aiinan inliluIado O ininigo sol a

136
asa de un ediloi, no quaI se dizia que o visilanle de Ivan, apioveilando-
se da negIigncia e da ignoincia do ediloi, linha feilo una lenlaliva de
inpingii na inpiensa una apoIogia de }esus Ciislo.
~ Ah, Ienlio-ne, Ienlio-ne! ~ excIanou Ivan. ~ Mas esqueci-
ne do seu none!
~ Deixenos, iepilo, o neu none foia dislo. LIe j no exisle
iespondeu o visilanle. ~ O none no inpoila. No dia seguinle apaiecia
noulio joinaI un oulio ailigo assinado poi MslisIav Laviovilch, en que o
auloi piopunha que se desfeiisse un goIpe, e un goIpe duio, conlia o
piIalisno e conlia esse pinloi de cones que liveia a ideia de inpingi-
Io ~ de novo esla naIdila paIavia! ~ na inpiensa.
Lslupefaclo con aqueIa paIavia, piIalisno, alii un leiceiio
joinaI. Nesle havia dois ailigos: un de Lalunski, oulio assinado con as
iniciais N. L. Asseguio-Ihe que os lialaIhos de Aiinan e Laviovilch
podian consideiai-se liincadeiias, conpaiados con aqueIe que Lalunski
escievia. asla dizei que o ailigo de Lalunski se inliluIava VeIho cienle
niIilanle. Alsoivi-ne de laI nodo na Ieiluia dos ailigos a neu iespeilo
que no ne dei conla de cono eIa, linha-ne esquecido de fechai a poila,
suigiu a ninha fienle con o guaida-chuva noIhado nas nos e con os
joinais lanlen noIhados. Os seus oIhos paiecian Iune, as nos
lienian-Ihe e eslavan fiias. Iiineiio coiieu a leijai-ne, depois, con voz
iouca e lalendo con o punho na nesa, disse que envenenaiia Lalunski.
Ivan iesnungou, un lanlo confuso, nas no disse nada.
~ Chegaian dias exlienanenle sonliios. O ionance eslava
esciilo, no havia nais nada que fazei, e ns dois passvanos a vida
senlados no cho solie o lapele junlo ao fogo e oIhvanos o fogo. De
ieslo, agoia eslvanos nais lenpo sepaiados que anles. LIa coneou a
saii paia passeai. L a nin aconleceu-ne una singuIaiidade, o que no
eia iaio aconlecei na ninha vida... Aiianjei inespeiadanenle un anigo.
Sin, sin, inagine, eu, de un nodo geiaI, no sou incIinado a dai-ne
con as pessoas, sou esquisilo cono o Dialo: lenho una ieIao difciI
con as pessoas. L, con ludo isso, havia de ne apaiecei un quaIquei,
inespeiado e con un aspeclo exleiioi, que paiecia s o Dialo sale o qu,
e seiia piecisanenle eIe que ne havia de agiadai nais que lodos.
Iois nesse lenpo naIdilo alie-se o poilo do nosso jaidin, e o
dia eslava ainda, Ienlio-ne, lo agiadveI, oulonaI. LIa no se
enconliava en casa. L peIo poilo enliou un honen, que veio ao piedio
lialai de un quaIquei assunlo con o neu consliuloi, depois saiu paia o
jaidin e liavou iapidanenle conhecinenlo conigo. Apiesenlou-se-ne
cono joinaIisla. Coslei lanlo deIe, inagine, que ainda hoje o iecoido poi
vezes e sinlo saudades. LIe passou a visilai-ne cada vez con nais

137
fiequncia. Soule que eIe eia soIleiio, que vivia peilo de nin nun
apailanenlo nais ou nenos idnlico, nas que se senlia apeilado, e coisas
do geneio. Nunca ne convidou paia ii a sua casa. A ninha esposa no
goslava nada deIe. Lu, poien, defendia-o. LIa disse-ne: '~ Iaz cono
quiseies, nas eu digo-le que esse honen ne causa un senlinenlo de
iepuIsa.
Lu ii-ne. Sin, nas, paia faIai veidade, en que e que eIe ne
aliaia` O faclo e que o honen en geiaI no len suipiesas no seu nlino,
na sua caixinha, e desinleiessanle. AIoisi, sin, esquecia-ne de dizei que o
neu novo conhecido se chanava AIoisi Mogaiilch, linha suipiesas na sua
caixinha. Concielanenle, en paile nenhuna enconliei, e eslou ceilo de
que no enconliaiei, un honen con una inleIigncia cono a de AIoisi.
Se eu no peicelia o senlido de una quaIquei nolcia no joinaI, AIoisi
expIicava-ne IileiaInenle nun ninulo, e eia evidenle que essa
expIicao no Ihe cuslava nada. O nesno se passava con os fennenos
e os piolIenas da vida. Mas isso no eia ludo. AIoisi calivou-ne con a
sua paixo peIa Iileialuia. LIe no descansou enquanlo no ne
convenceu a Iei-Ihe lodo o neu ionance de ponla a ponla e lanlen
faIou do ionance de un nodo nuilo Iisonjeiio, nas con una
inpiessionanle jusleza, e cono se livesse eslado piesenle faIou de lodas
as olseivaes do ediloi solie o ionance. Aceilou en cen poi cenlo.
AIen disso, expIicou-ne con loda a pieciso, e eu adivinhei que isso eia
exaclo, poi que iazo no podia sei pulIicado. LIe disse cIaianenle: 'O
capluIo laI no passa...
Os ailigos no paiavan. Lu iia-ne dos piineiios. Mas quanlos
nais apaiecian, nais nudava a ninha alilude paia con eIes. A segunda
fase foi a do assonlio. LileiaInenle, en cada Iinha desses ailigos, senlia-
se quaIquei coisa de faIso e inseguio, apesai do seu lon aneaadoi e
confianle. Conlinuava a paiecei-ne, no podia evil-Io, que os auloies
desses ailigos no dizian aquiIo que queiian dizei, e que a sua fiia eia
piovocada piecisanenle poi isso. Depois, veja len, coneou a leiceiia
fase, a do nedo. No, no eia nedo desses ailigos, conpieenda, nas
nedo de oulias coisas, que nada linhan a vei con eIes ou con o
ionance. Assin, poi exenpIo, conecei a lei nedo do escuio. Ln suna,
coneava a fase da doena nenlaI. aslava-ne apagai o candeeiio da
saIa pequena, e Iogo ne paiecia que peIa janeIa, enloia esla eslivesse
fechada, enliava un poIvo con uns lenlcuIos nuilo conpiidos e nuilo
fiios. L linha que doinii con a Iuz acesa.
A ninha anada nudou nuilo, naluiaInenle, eu nada Ihe disse
aceica do poIvo, nas eIa via que quaIquei coisa de anoinaI se passava
conigo. Lnagieceu e loinou-se pIida, deixou de iii e eslava senpie a
pedii-ne que a descuIpasse poi ne aconseIhai a pulIicai o fiagnenlo do

138
ionance. Dizia-ne que deixasse ludo e pailisse paia o SuI, paia o nai
Negio, gaslando nessa viagen lodo o dinheiio que ieslava dos cen niI
iulIos.
LIa eia nuilo peisislenle, e eu, paia evilai discusses, quaIquei
coisa ne dizia que no devia viajai paia o nai Negio, pioneli-Ihe que o
faiia denlio de dias. Mas eIa disse que eIa nesna ne conpiaiia o liIhele.
Lnlo, fui luscai lodo o neu dinheiio, ou seja, ceica de dez niI iulIos, e
dei-Iho.
~ Iaia qu lanlo dinheiio` ~ adniiou-se eIa. 'Lu disse-Ihe
quaIquei coisa solie lei nedo dos Iadies e pedi-Ihe que guaidasse o
dinheiio ale a ninha pailida. LIa pegou no dinheiio, neleu-o na loIsa, e
coneou a leijai-ne dizendo que Ihe seiia nais fciI noiiei do que
deixai-ne sozinho en laI eslado, e que eslavan a espeia deIa, que
oledecia a una necessidade, e que viiia no dia seguinle. InpIoiou-ne
que no lenesse nada.
Islo passou-se ao anoilecei, en neados de Oululio. LIa saiu. Lu
deilei-ne no sof e adoineci, sen acendei a Iuz. Acoidei con a sensao
de que o poIvo eslava aIi. Tacleando na escuiido, naI consegui acendei
o candeeiio. O ieIgio de loIso indicava as duas hoias da nanh. Deilei-
ne adoenlado e acoidei doenle. Iaieceu-ne de iepenle que a escuiido
oulonaI ia queliai as vidiaas, enliai no quailo e que eu ne afogaiia neIa
cono se fosse en linla. Lu eia un honen que j no se doninava. Ciilei,
e Ienliei-ne de coiiei paia junlo de aIguen, nen que fosse do neu
senhoiio, I en cina. Lulava conigo nesno cono un Iouco. Consegui
aiianjai foias paia chegai ale ao fogo e acend-Io. Quando a Ienha
coneou a ciepilai e a poilinhoIa laleu, paiece que ne senli un pouco
neIhoi... Coiii a anlessaIa, acendi a Iuz, enconliei una gaiiafa de vinho
lianco, liiei a ioIha e leli peIo gaigaIo. Islo aIiviou-ne un pouco o
pavoi, o laslanle en lodo o caso paia que eu no coiiesse paia casa do
senhoiio e voIlasse paia junlo do fogo. Alii a poilinhoIa, de nodo que o
caIoi coneou a queinai-ne a caia e as nos, e nuinuiei: ~ Adivinho
que ne aconleceu una desgiaa. Ven, ven, ven! Mas no veio
ninguen. O Iune liania no fogo, a chuva fusligava a janeIa. L enlo
aconleceu o pioi. Reliiei da gavela da secieliia as pesadas cpias do
ionance e os cadeinos de iascunhos e conecei a quein-Ios. Islo e
leiiiveInenle difciI. de fazei, poique o papeI esciilo aide con
dificuIdade. Queliando as unhas, iasgava os cadeinos, nelia-os ao aIlo
enlie a Ienha, e con o aliadoi agilava as foIhas. De vez en quando, as
cinzas vencian-ne, alafavan as chanas, nas Iulei con eIas e con o
ionance, enloia iesislindo olslinadanenle, acalou poi sucunlii. A
ninha fienle lienuIavan as paIavias faniIiaies, as pginas anaieIecian
iiiesisliveInenle, de laixo paia cina, nas as paIavias conlinuavan a

139
iesislii. S desapaiecian quando o papeI enegiecia e eu, fuiioso, acalava
con eIas a goIpes de aliadoi.
Lnlo, aIguen coneou a aiianhai suavenenle na janeIa. O neu
coiao deu un saIlo e, Ianando ao fogo o Ilino cadeino, coiii a aliii a
poila. Da cave ale a poila que dava paia o plio havia uns degiaus de
lijoIo. Suli-os aos liopees ale a poila e peigunlei en voz laixa: ~
Quen e` L una voz, a voz deIa, iespondeu: ~ Sou eu. No ne
Ienlio cono consegui dai a voIla a chave e liiai a coiienle. MaI enliou,
eIa apeilou-se de enconlio a nin, loda noIhada, con as faces noIhadas e
os caleIos en desaIinho, liiilando. S consegui piofeiii una nica
paIavia: ~ Tu... lu` ~ e enlaigou-se-ne a voz. Descenos as escadas a
coiiei. LIa despiu o casaco na saIa de enliada e enlinos iapidanenle na
saIa naioi. Con un Ieve giilo, eIa ieliiou do fogo, con as nos nuas,
aquiIo que ieslava: un nao de foIhas que j coneavan a aidei. O
quailo encheu-se de funo. Apaguei o fogo con os pes, e eIa aliiou-se
solie o sof e iiionpeu nun choio iiiesislveI e convuIso.
Quando se acaInou, eu disse-Ihe: ~ Canhei dio a esse ionance
e lenho nedo. Lslou doenle. Lslou apavoiado.
LIa eigueu-se e coneou a faIai. ~ Meu Deus, cono lu esls
doenle! Ioique e isso, poiqu` Mas eu saIvo-le, eu saIvo-le. Mas que e
islo`
Vi os seus oIhos inchados do funo e das Igiinas, senli as suas
nos geIadas afagaien-ne a lesla.
~ Lu cuio-le, eu cuio-le ~ nuinuiou eIa, agaiiando-ne peIos
onlios ~, e lu vais ieconslilu-Io. Ioique e que no fiquei con un
exenpIai, poiqu`
LIa iangia os denles de iaiva, dizendo quaIquei coisa indislinla.
Depois, ciispando os Ilios, coneou a ieunii e a aIisai as foIhas
queinadas. Lia un capluIo quaIquei do neio do ionance, no ne
Ienlio quaI. Aiiunou cuidadosanenle as foIhas queinadas, enliuIhou-
as nun papeI, alou-as con una fila. Todos os seus aclos nosliavan que
eslava cheia de deleininao e que iecupeiaia o aulodonnio. Iediu-ne
vinho e, depois de lelei, faIou nais caInanenle.
~ L assin que paganos as nenliias ~ disse eIa ~, e eu nunca
nais queio nenlii. Iicaiia aqui conligo hoje nesno, nas no queio faz-
Io desse nodo. No queio que Ihe fique paia senpie a iecoidao de que
fugi deIe duianle a noile. LIe nunca ne fez naI. Chanaian-no
inespeiadanenle, houve un incndio I na fliica. Mas voIlai en lieve.
Ananh de nanh faIo con eIe, digo-Ihe que ano oulio, e voIlo paia li,
paia senpie. Mas diz-ne, laIvez lu no queiias isso.

14O
~ Minha polie, ninha polie ~ disse-Ihe eu ~, no peiniliiei
que faas isso. Vai-ne aconlecei quaIquei coisa de nau, e no queio que
peieas conigo.
~ L essa a nica iazo` ~ peigunlou eIa e apioxinou os oIhos
dos neus.
~ A nica. ~ Iicou exlienanenle aninada, apeilou-se de
enconlio a nin, aliaando-ne, e disse: ~ Ieieceiei conligo. Lslaiei aqui
de nanh.
L a Ilina coisa de que ne Ienlio na ninha vida e una ieslia de
Iuz vinda da anlessaIa e, nessa ieslia de Iuz, una nadeixa de caleIo Iiso,
a loina deIa e os seus oIhos cheios de deleininao. Lenlio-ne lanlen
da siIhuela negia no Iiniai da poila de enliada e do enliuIho lianco.
~ Lu aconpanhava-le, nas j no lenho foias paia voIlai
sozinho. Tenho nedo.
~ No lenhas nedo. Lspeia nais aIgunas hoias. Ananh de
nanh eslaiei aqui.
L eslas foian as suas Ilinas paIavias que Ihe ouvi na ninha
vida.
Isiiiu!, inleiionpeu-se de slilo o doenle e eigueu un dedo,
leinos hoje una agilada noile de Iuai.
Desapaieceu na vaianda. Ivan ouviu o iudo de iodas que
passavan no coiiedoi, aIguen que soIuou ou giilou en voz fiaca.
Quando se fez de novo siIncio, o visilanle voIlou e infoinou que
o quailo nneio 12O ieceleia un novo hspede. Tinhan liazido aIguen
que iecIanava que Ihe devoIvessen a calea. Os dois inleiIoculoies
caian nun siIncio ansioso, nas, acaInando-se, voIlaian a hisliia
inleiionpida. O visilanle aliiu a loca, nas aqueIa noile eia ieaInenle
agilada. Ainda se ouvian vozes no coiiedoi e o visilanle coneou a faIai
ao ouvido de Ivan nuna voz lo laixa que s o poela ficou a salei aquiIo
que eIe disse, con excepo da piineiia fiase:
~ Un quailo de hoia depois de eIa pailii, aIguen laleu a ninha
janeIa...
O doenle eslava evidenlenenle nuilo agilado con aquiIo que
conlava ao ouvido de Ivan. O seu ioslo eia peicoiiido poi conliaces.
Nos seus oIhos fIuluavan e agilavan-se o nedo e a iaiva. O naiiadoi
aponlava con o liao na diieco da Lua, que h nuilo desapaieceia da
vaianda. S quando deixaian de se ouvii os sons I foia, o visilanle se
afaslou de Ivan e eIevou un pouco a voz.

141
~ Iois len, nessa noile de neados de janeiio, con o nesno
casaco, nas con os loles aiiancados, eu lienia de fiio no neu plio.
Alis de nin havia os nonles de neve que coliian as noilas de IiIases,
e, a ninha fienle, un pouco alaixo, as ninhas janeIas, naI iIuninadas,
de coilinas coiiidas. Deliucei-ne paia a piineiia deIas e esculei: no neu
apailanenlo locava un gianofone. Ioi ludo o que ouvi. Mas no
consegui vei nada. Depois de ficai aIi aIguns nonenlos, sa peIo poilo
paia a iueIa, onde caa una foile nevasca. Un co que se ne neleu
delaixo dos pes assuslou-ne e eu coiii paia o oulio Iado. O fiio e o
nedo, que se loinaia o neu conpanheiio peinanenle, Ievaian-ne ao
deIiio. No linha paia onde ii, e a coisa nais sinpIes, naluiaInenle, leiia
sido aliiai-ne paia delaixo do caiio eIecliico na iua onde a ninha vieIa
desenlocava. De Ionge via essas caixas cheias de Iuz, coleilas de geIo, e
ouvia o seu hoiiveI iangido nos caiiis geIados. Mas, neu caio vizinho,
lodo o piolIena eslava en que o nedo doninava cada ceIuIa do neu
coipo. L linha lanlo nedo do eIecliico cono liveia do co. No, asseguio-
Ihe que no h nesle edifcio doena pioi do que a ninha.
~ Mas podia l-Ia infoinado ~ disse Ivan, conpadecendo-se do
polie doenle. ~ AIen disso, eIa len o seu dinheiio! L con ceileza que o
guaidou`
~ Disso no duvido, de ceileza que o guaidou. Mas, peIos vislos,
o senhoi no ne conpieende. Ou anles, fui eu que peidi a capacidade
que en lenpos live paia descievei as coisas. De ieslo no o Ianenlo
nuilo, pois que j no ne seiviiia de nada. LIa ieceleiia ~ o visilanle
oIhou piedosanenle a escuiido da noile ~ una caila do nanicnio.
Mas pode-se enviai cailas con seneIhanle endeieo` Un doenle nenlaI`
Lsl a liincai, neu anigo! Iaia faz-Ia infeIiz` No! No sou capaz!
Ivan no soule que oljeclai a islo, nas no seu siIncio
sinpalizava con o visilanle, conpadecia-se deIe, L esle, con a doi das
suas iecoidaes, alanava a calea con o laiiele negio e dizia:
~ Iolie nuIhei. De ieslo, lenho a espeiana de que eIa ne lenha
esquecido!
~ Mas voc pode cuiai-se... ~ disse Ivan linidanenle.
~ Lu sou incuiveI ~ iespondeu, caIno, o visilanle. ~ Quando
Sliavinski diz que ne fai voIlai a vida, eu no aciedilo neIe. LIe e un
honen caiidoso e quei sinpIesnenle lianquiIizai-ne. No nego, no
enlanlo, que ne sinlo agoia laslanle neIhoi. Sin, nas que eslava eu a
dizei` O fiio, aqueIes eIecliicos que coiiian. Lu salia que esla cInica j
funcionava, e vin paia c a pe, aliavessando loda a cidade. Que Ioucuia!
Ioia da cidade leiia poi ceilo geIado, nas fui saIvo poi un acaso.
QuaIquei coisa se avaiiou nun canio, e eu apioxinei-ne do noloiisla.

142
Islo foi a uns qualio quiInelios das poilas da cidade, e, paia ninha
suipiesa, eIe conpadeceu-se de nin. O canio vinha paia aqui e eIe
liouxe-ne. Lscapei apenas con os dedos do pe esqueido geIados. Mas
disso j ne cuiaian. L, sale, acho que islo aqui no e nada, nesno nada
desagiadveI. No so necessiios giandes pIanos, caio vizinho. Lu, poi
exenpIo, queiia dai a voIla ao gIolo leiieslie. Iois len, afinaI no eslava
deslinado a faz-Io. Vejo apenas un pedacinho desse gIolo. Suponho que
no e o neIhoi que neIe exisle, nas, iepilo, no e assin lo nau. O Veio
apioxina-se, a heia apaiecei no laIco, conopionele Iiaskovia
Iiodoiovna. As chaves aunenlaian as ninhas possiliIidades. A noile
havei a Lua. Ah, eIa j se foi! Lsl a iefiescai. j passa da neia-noile. So
hoias de ne ii enloia.
~ Diga-ne, o que aconleceu depois a Ieshua e a IiIalos` ~ pediu
Ivan. ~ SupIico-Ihe, queio salei.
~ Ah, no, no ~ iespondeu o visilanle, con un esgai de doi. ~
No posso iecoidai o neu ionance sen un aiiepio. L o seu conhecido
do Iago do Ialiiaica dii-Ihe-ia isso nuilo neIhoi do que eu. Oliigado
peIa conveisa, Adeus.
L anles que Ivan desse poi isso, a giade fechou-se con un linido
alafado e o visilanle desapaieceu.


VIva n ga!n!

Os neivos de Rinski no aguenlaian, cono se cosluna dizei, no
espeiou que o aulo eslivesse concIudo e coiieu paia o seu galinele.
Senlou-se a secieliia e oIhou con os oIhos infIanados as nolas ngicas
de dez iulIos que linha a sua fienle. O diiecloi financeiio eslava cono
Iouco. De I de foia chegava-Ihe un iunoi suido e unifoine. O plIico
saa en loiienles do edifcio do Vaiiedades. O ouvido exlienanenle
apuiado do diiecloi financeiio caplou de slilo e con loda a nilidez o
apilo da niIcia. Lsle son poi si nesno no auguiava j nada de
agiadveI. L quando o son se iepeliu e se Ihe junlou un oulio, ainda
nais inpeiioso e pioIongado, a que se aciescenlou una expIoso de
gaigaIhadas e ale una especie de apupos, o diiecloi financeiio
conpieendeu de inedialo que nais quaIquei coisa de escandaIoso e
indecenle se passava na iua. L que, poi nais que eIe quisesse evil-Io,
eslava esliilanenle ieIacionado con a iepugnanle sesso ieaIizada peIo
ngico e peIos seus assislenles. O aigulo diiecloi financeiio no se
enganava.

143
MaI oIhou peIa janeIa que dava paia a Sadovaia, o seu ioslo
conliaiu-se e eIe siliIou, nais do que nuinuiou:
~ Lu j salia! A Iuz dos polenles candeeiios da iua viu I en
laixo, no passeio, una dana apenas en canisa e caIcinhas de coi vioIela.
L ceilo que a dana linha un chapeu na calea e una sonliinha nas
nos.
A voIla dessa dana, que se enconliava nun eslado de conpIela
peiluilao, oia acocoiando-se oia lenlando fugii, agilava-se una
nuIlido, pioduzindo aqueIas gaigaIhadas que piovocavan aiiepios na
espinha do diiecloi financeiio. Ao Iado da dana alaiefava-se un cidado
que piocuiava despii o seu solieludo Iigeiio, nas con a piessa no
conseguia Iileilai a no piesa nuna das nangas.
Os giilos e gaigaIhadas vinhan lanlen de un oulio Iugai
piecisanenle da enliada da esqueida, e, voIlando a calea nessa
diieco, Ciigoii DaniIovIlch viu una segunda dana, en ioupa inleiioi
coi-de-iosa. Lsla saIlaia da iua paia o passeio, piocuiando escondei-se
no vo de una poila, nas o plIico que saa laiiava-Ihe o caninho e a
polie vlina da sua fiivoIidade e da paixo peIos alavios, enganada peIa
fiina do viI Iagol, linha apenas un desejo: sunii-se peIa leiia alaixo.
Un niIiciano piecipilava-se paia a infeIiz, peifuiando o ai con o son
agudo do apilo, e alis do niIiciano coiiia un giupo de iapazes
diveilidos, de lones na calea. Lian eIes que soIlavan aqueIas
gaigaIhadas e vaias.
Un cocheiio nagio, de ligode, apioxinou-se a gaIope da
piineiia nuIhei despida e con un geslo liusco iefieou o cavaIo ossudo
e deiieado. O ioslo do ligodudo soiiia aIegienenle.
Rinski laleu con o punho na calea, cuspiu e afaslou-se da
janeIa.
Iicou senlado a secieliia duianle aIgun lenpo, escuiando os
sons que vinhan da iua. Ln difeienles ponlos, os apilos alingiian a
inlensidade nxina, e depois coneaian a dininuii. O escndaIo, paia
suipiesa de Rinski, leininava con inespeiada iapidez.
Chegaia o nonenlo de agii, eia pieciso lelei a anaiga laa da
iesponsaliIidade. Os leIefones linhan sido iepaiados duianle a leiceiia
paile do especlcuIo, eia pieciso leIefonai, conunicai o ocoiiido, pedii
ajuda, esquivai-se, aliiai ludo paia cina de Likhodeev, defendei-se e
assin poi dianle. Iaia o Dialo ludo aquiIo!
Ioi duas vezes o peiluilado diiecloi pousou a no no leIefone e
poi duas vezes a ieliiou. De slilo, no siIncio sepuIciaI do galinele, o
leIefone desalou a locai nesno na caia do diiecloi financeiio, que se

144
soliessaIlou e ficou geIado. Tenho os neivos laslanle desaiianjados>,,
pensou eIe, Ievanlando o auscuIladoi. Mas Iogo o afaslou e ficou lianco
cono a caI. Una voz de nuIhei, laixa nas ao nesno lenpo insinuanle e
Iasciva, sussuiiou no leIefone: ~ No leIefones a ninguen, Rinski, ou
vais-le dai naI.
L inedialanenle desIigaian o leIefone. Senlindo un foinigueiio
nas coslas, o diiecloi financeiio pousou o auscuIladoi e, sen salei
poiqu, oIhou paia a janeIa alis de si. Ioi enlie os ianos do cei, iaios e
ainda pouco veidejanles, avislou a Lua coiiendo enlie una nuven
lianspaienle. De oIhos filos nos ianos, Rinski oIhava-os e, quanlo nais
oIhava, nais foile eia o nedo que o doninava.
Iazendo un giande esfoio, o diiecloi financeiio voIlou
finaInenle as coslas a janeIa enIuaiada e Ievanlou-se. No havia j
quaIquei possiliIidade de leIefonai, e agoia o diiecloi financeiio s
pensava nuna coisa: saii o nais depiessa possveI do lealio.
Lsculou. O edifcio do lealio eslava en siIncio. Rinski
conpieendeu que h nuilo eslava sozinho, en lodo o piineiio andai, e
esse pensanenlo f-Io senlii-se doninado poi un nedo infanliI e
iiiesislveI. No conseguia pensai sen un eslienecinenlo: leiia agoia
que peicoiiei sozinho os coiiedoies deseilos e descei as escadas.
Apanhou feliiInenle de cina da nesa as nolas de lanco do
hipnolizadoi, neleu-as na pasla e lossiu paia se encoiajai, ao nenos un
pouco. A losse saiu iouca e deliI.
Lnlo paieceu-Ihe que poi laixo da poila do galinele se infiIliava
una hunidade lafienla. Un aiiepio peicoiieu as coslas do diiecloi
financeiio. L nislo soou ainda o ieIgio, lalendo a neia-noile. L ale o
lalei do ieIgio fez eslienecei o diiecloi financeiio. Mas o coiao caiu-
Ihe definilivanenle aos pes quando ouviu iodai una chave na fechaduia
da poila. Agaiiando a pasla con as nos hnidas e fiias, o diiecloi
financeiio senliu que se aqueIe iudo no luiaco da fechaduia duiasse
nais un pouco, eIe no supoilaiia e se poiia aos giilos.
Ioi fin, a poila cedeu aos esfoios de aIguen, aliiu-se, e
Vaienukha enliou siIenciosanenle no galinele. As peinas de Rinski
fiaquejaian e eIe deixou-se caii na cadeiia. Respiiando fundo, esloou
un soiiiso un lanlo aduIadoi e disse en voz laixa:
~ Meu Deus, que suslo ne piegasle! Sin, aqueIa apaiio, lo
slila, podia assuslai quaIquei un, e, no enlanlo, eIa foi ao nesno
lenpo causa de una giande aIegiia. ReveIava-se ao nenos una ponlinha
daqueIe eniedo.

145
~ Lnlo, conla I depiessa! Lnlo` Lnlo` ~ iouquejou Rinski ,
afeiiando-se a essa ponlinha. ~ Que significa ludo islo`
~ DescuIpa, poi favoi ~ disse en voz alafada o honen que
enliaia, fechando a poila. ~ Iensei que j linhas sado.
L Vaienukha, sen liiai o lone, diiigiu-se paia a cadeiia e senlou-
se do oulio Iado da nesa.
Deve dizei-se que na iesposla de Vaienukha se evidenciava una
Ieve incongiuncia, que inedialanenle espicaou o diiecloi financeiio, o
quaI, peIa sua sensiliIidade, podia conpelii con o sisngiafo de una
quaIquei das neIhoies eslaes do nundo. Cono assin` Iaia que vinha
Vaienukha ao galinele do diiecloi financeiio, se supunha que eIe no
eslava aIi` Iiineiio, eIe linha o seu pipiio galinele, segundo, fosse quaI
fosse a poila poi onde Vaienukha enliasse no edifcio, passaiia
inevilaveInenle peIos guaidas da noile, e esles linhan sido lodos
infoinados de que Ciigoii DaniIovilch se denoiaiia no seu galinele.
Mas o diiecloi financeiio no se denoiou nuilo lenpo a pensai
nessa incongiuncia. Tinha nais en que pensai.
~ Ioique no leIefonasle` Que significa lodo aqueIe dispaiale
solie IaIla`
~ en... aquiIo nesno que eu disse ~ iespondeu o
adninisliadoi conloicendo os Ilios cono se un denle esliagado o
inconodasse. ~ Lnconliaian-no nuna laleina en Iuchkino.
~ Cono, en Iuchkino`! Nos aiiedoies de Moscovo` L os
leIegianas de IaIla`
~ QuaI IaIla, quaI caiapua! Lnleledou un leIegiafisla de
Iuchkino, e puseian-se os dois a fazei dispaiales, enlie os quais enviai
leIegianas con a indicao IaIla.
~ Ah... Ah... on, esl len, esl len... ~ disse Rinski , nais
canlaioIando que faIando. Os seus oIhos liiIhavan con una Iuz
anaieIenla. Na sua nenle foinava-se j o quadio feslivo do
despedinenlo ignoninioso de Sliopa. A Iileilao! A lo espeiada
Iileilao do diiecloi financeiio daqueIe fIageIo chanado Likhodeev! L
laIvez Slepan ogdanovilch ollivesse quaIquei coisa pioi que a
denisso... ~ Os poinenoies! ~ aciescenlou Rinski, lalendo con o
pesa-papeis na nesa.
L Vaienukha coneou a ieIalai os poinenoies. Apenas chegaia
ao IocaI onde foia enviado peIo diiecloi financeiio, ieceleian-no de
inedialo e esculaian-no con a naioi aleno. Ninguen adniliu,
naluiaInenle, a ideia de que Sliopa pudesse eslai en IaIla. Todos

146
concoidaian con a ideia de Vaienikha de que Likhodeev eslava poi
ceilo no IaIla, de Iuchkino.
~ Mas onde esl eIe agoia` ~ inleiionpeu o peiluilado diiecloi
financeiio.
~ on... onde havia de eslai` ~ iespondeu o adninisliadoi con
un iisinho faIso. ~ Alis das giades, a cuiai a leledeiia.
~ en, len! Oliigado!
Vaienukha conlinuou o seu ieIalo. L quanlo nais eIe conlava,
nais se desenioIava dianle do diiecloi financeiio a Ionga cadeia das
giosseiias e poucas-veigonhas de Likhodeev, cada novo eIo dessa cadeia
eia pioi que o anleiioi. O que no vaIeiia s a dana de lledos,
aliaado ao leIegiafisla, no ieIvado dianle do leIegiafo de Iuchkino ao
son de una quaIquei hainnica vagalunda! A peiseguio de aIgunas
cidads, que giilavan de leiioi! A lenlaliva de agiesso ao enpiegado
do lai no pipiio IaIla! A iana de celoIa espaIhada no cho desse
nesno IaIla. A desliuio de oilo gaiiafas de Ai-DaniI lianco seco. A
danificao do laxnelio a un noloiisla de lxi que se iecusou a confiai
o aulonveI a Sliop. A aneaa de piendei os cidados que lenlavan
pi colio as palifaiias de Sliopa. Ln suna, un veidadeiio hoiioi.
Sliopa eia len conhecido nos cicuIos lealiais de Moscovo e lodos
salian que eIe no eia loa pienda. Mas aquiIo que o adninisliadoi
conlava solie eIe eia en lodo o caso excessivo, nesno paia Sliopa. Sin,
eia excessivo. Lia nesno denasiado excessivo...
Ioi cina da nesa, os oIhos penelianles de Rinski ciavaian-se no
ioslo do adninisliadoi, e quanlo nais esle faIava, nais sonliios se
loinavan esses oIhos. Quanlo nais vivos e coIoiidos se loinavan os
ignleis poinenoies con que o adninisliadoi adoinava o seu ieIalo,
nenos o diiecloi financeiio aciedilava no naiiadoi. L quando Vaienukha
conlou que Sliopa chegaia ao ponlo de iesislii aqueIes que foian lusc-
Io paia o liazei de voIla a Moscovo, o diiecloi financeiio salia j sen
quaIquei dvida que ludo aquiIo que Ihe conlava o adninisliadoi, que
iegiessaia a neia-noile, eia ludo nenliia! Menliia da piineiia a Ilina
paIavia.
VaienuIcha no foia a Iuchkino, e o pipiio Sliopa lanlen I
no esliveia. No houveia leIegiafisla lledo, nen vidios pailidos na
laleina. Sliopa no foia anaiiado con coidas... Nada disso aconleceia.
Assin que o diiecloi financeiio se convenceu de que o
adninisliadoi Ihe nenlia, o nedo peicoiieu-Ihe lodo o coipo,
coneando peIos pes, e peIa segunda vez Ihe paieceu que una hunidade
naIs se aiiaslava peIo cho. Sen desviai os oIhos do adninisliadoi, que

147
se loicia na cadeiia de un nodo eslianho, senpie lenlando peinanecei
na sonlia azuI do quelia-Iuz do candeeiio de secieliia, piolegendo-se
con un joinaI cono se a Iuz do candeeiio o inconodasse, o diiecloi
financeiio linha un nico pensanenlo: que significa ludo islo` Ioi que
iazo, depois de lei iegiessado lo laide, Ihe nenlia lo descaiadanenle
o adninisliadoi no edifcio deseilo e siIencioso` L un senlinenlo de
peiigo, de un peiigo desconhecido nas leiiveI, coneou a afIigii a aIna
do diiecloi financeiio. Iingindo no vei os sulleifgios do adninisliadoi
e as suas nanolias con o joinaI, o diiecloi financeiio exaninava-Ihe o
ioslo quase sen ouvii j os dispaiales de Vaienukha. Havia quaIquei
coisa que Ihe paiecia ainda nais inexpIicveI que aqueIa hisliia
caIuniosa, invenlada sale-se I paia qu, aceica da avenluia en
Iuchkino, e que eia a aIleiao no aspeclo e nos nodos do adninisliadoi.
Ioi nais que esle puxasse a paIa do lone paia os oIhos paia fazei
sonlia solie o ioslo, poi nais que ieviiasse as foIhas de joinaI, o
diiecloi financeiio conseguiu-Ihe Ioliigai una enoine ndoa negia na
face diieila, junlo ao naiiz. AIen disso, o adninisliadoi, haliluaInenle
pIeliico, eslava agoia pIido, de una paIidez doenlia e, naqueIa noile
alafada, linha poi quaIquei iazo enioIado ao pescoo un veIho cachecoI
as iiscas, Se a islo aciescenlainos o lique iepugnanle, adquiiido peIo
adninisliadoi duianle a sua ausncia, de chupai os Ilios e dai eslaIidos
con a Ingua, a liusca nudana na sua voz, que se loinaia cava e iude, a
expiesso fugidia e assuslada dos oIhos, podei-se-ia dizei, sen hesilao,
que Ivan SaveIievilch Vaienukha eslava iiieconhecveI.
QuaIquei coisa nais inquielava pungenlenenle o diiecloi
financeiio, nas eIe no eia capaz de conpieendei que coisa eia essa, poi
nais que esfoiasse o ceielio feliiI, poi nais que esciulasse Vaienukha.
O que eIe podia afiinai eia que havia quaIquei coisa de exliaoidiniio,
de anoinaI, naqueIa conlinao do adninisliadoi con a len conhecida
poIliona.
~ Mas, poi fin, doninaian-no e neleian-no no caiio ~ lianiu
Vaienukha, espieilando poi lis do joinaI e coliindo a ndoa negia con
a no.
Rinski eslendeu de slilo a no e cono que naquinaInenle,
con a paIna, enquanlo lanloiiIava con os dedos solie a nesa, pieniu o
lolo da canpainha eIecliica e ficou peliificado.
No edifcio deseilo devia lei-se ouvido o sinaI esliidenle. Mas isso
no aconleceu e o lolo afundou-se sen vida no lanpo da nesa, O lolo
eslava noilo, a canpainha avaiiada.

148
O eslialagena do diiecloi financeiio no passou despeicelido a
Vaienukha, que peigunlou, eslienecendo, enquanlo nos seus oIhos
peipassava un liiIho nau:
~ Ioique e que esls a locai`
~ Ioi poi acaso ~ iespondeu ioucanenle o diiecloi financeiio,
afaslando a no e peigunlando poi sua vez con voz lienuIa: ~ Que e
que lens na caia`
~ O caiio deiiapou, lali conlia o nanpuIo da poila ~
iespondeu Vaienukha, desviando o oIhai.
Lsl a nenlii!, pensou o diiecloi financeiio. L de slilo os seus
oIhos aiiegaIaian-se, Ioucos, e eIe oIhou fixanenle as coslas da cadeiia.
No cho, alis da cadeiia, havia duas sonlias ciuzadas, una
nais densa e nais escuia, oulia deliI e cinzenla. Via-se peifeilanenle no
soaIho a sonlia das coslas e das peinas ponliagudas da cadeiia, nas poi
cina das coslas da poIliona no havia no cho a sonlia da calea de
Vaienukha, laI cono poi laixo dos pes da cadeiia no havia a sonlia
dos pes do adninisliadoi.
LIe no len sonlia!, giilou Rinski desespeiadanenle en
siIncio. L foi alacado de lienuias.
Vaienukha oIhou, fuilivo, paia lis, seguindo o oIhai denenle de
Rinski, e conpieendeu que linha sido descoleilo.
Levanlou-se da cadeiia (o nesno fez o diiecloi financeiio) e
iecuou un passo da secieliia, agaiiando a pasla.
~ Adivinhasle, naIdilo! Senpie fosle nuilo espeilo ~ disse
Vaienukha, con un iiso nau, nesno na caia do diiecloi financeiio,
saIlando sulilanenle da cadeiia paia a poila e accionando o lolo de
seguiana da fechaduia.
O diiecloi financeiio oIhou paia lis, desespeiado, iecuando paia
a janeIa que dava paia o jaidin e, nessa janeIa, inundada peIo Iuai, viu o
ioslo de una iapaiiga nua apeilada conlia o vidio e o liao enfiado peIa
landeiia, lenlando aliii o feiioIho de laixo. O de cina j eslava aleilo.
Iaieceu a Rinski que a Iuz do candeeiio de secieliia se apagava
e que a secieliia se incIinava. Una onda de fiio desalou solie eIe, nas
poi soile aguenlou-se e no caiu. O que Ihe ieslava das suas foias laslou
paia sussuiiai, nas no paia giilai:
~ Socoiio...
Vaienukha, vigiando a poila, dava saIlos junlo deIa, ficando
nuilo lenpo no ai e laIoiando. Con os dedos iecuivados acenava na

149
diieco de Rinski , siliIava e dava eslaIos con a Ingua, piscava o oIho a
iapaiiga que eslava na janeIa.
LIa apiessou-se, neleu a calea iuiva peIa landeiia, eslendeu o
liao o nais que podia, coneou a iaspai a lianquela infeiioi con as
unhas e a alanai o caixiIho. O liao deIa coneou a eslicai-se, cono se
fosse de loiiacha, e coliiu-se de un veidoi cadaveiico. Ioi fin, os dedos
veides da noila aIcanaian a lianquela, giiaian-na, e o caixiIho
coneou a aliii-se. Rinski soIlou un giilo deliI, encoslou-se a paiede e
eigueu a pasla a sua fienle, cono un escudo. Conpieendia que chegaia
o seu fin.
A janeIa aliiu-se de pai en pai, nas en vez da fiesquido
nocluina e do aiona das lIias, a saIa foi invadida poi un cheiio a cave. A
noile deu un passo solie o peiloiiI da janeIa. Rinski via-Ihe as nanchas
de puliefaco no peilo.
L, nesse nonenlo, o slilo e aIegie canlai de un gaIo iiionpeu
do jaidin, do edifcio laixo alis do paviIho de liio, onde se guaidavan
as aves usadas nos piogianas. O gaIo anesliado lionleleava,
anunciando que a auioia, vinda de oiienle, avanava solie Moscovo.
Una fiia seIvagen desfiguiou o ioslo da iapaiiga. LIa soIlou
una piaga en voz iouca, e Vaienukha, junlo a poila, soIlou un giilo e
caiu pesadanenle no cho.
O canlo do gaIo iepeliu-se, a iapaiiga laleu os denles e a sua
caleIeiia iuiva eiiou-se. Ao leiceiio canlo do gaIo eIa voIlou-se e
desapaieceu voando. L alis deIa, saIlando e eslicando-se
hoiizonlaInenle no ai, quaI cupido voadoi, Vaienukha fIuluou
Ienlanenle solie a nesa e saiu peIa janeIa.
O veIho enlianquecido, sen un nico caleIo pielo, que ainda h
pouco foia Rinski, coiieu paia a poila, desliancou a fechaduia, aliiu-a e
deilou a coiiei peIo coiiedoi escuio. Ao viiai paia a escada, genendo de
pavoi, lacleou a piocuia do inleiiuploi e a escada iIuninou-se. Na
escada, o veIho lienuIo caiu, poique Ihe paieceu que, vindo do aIlo,
Vaienukha se Ianava suavenenle solie eIe.
Coiiendo escada alaixo, Rinski avislou o guaida da noile,
adoinecido nuna cadeiia no veslluIo, junlo a liIheleiia. Rinski passou
ao Iado deIe en licos de pes e saiu peIa poila piincipaI. Na iua senliu-se
un pouco neIhoi. Reconps-se o laslanle paia, Ievando as nos a
calea, conpieendei que deixaia o chapeu no galinele.
Lvidenlenenle, no voIlou paia lis a lusc-Io. Aiquejando,
aliavessou a coiiei a iua Iaiga ale a esquina oposla, junlo ao cinena,

15O
onde lieneIuzia una pIida Iuzinha aveineIhada. Un ninulo depois
eslava j ao Iado deIa. Ninguen linha enlielanlo chanado o lxi.
~ Iaia o expiesso de Leninegiado, dou-Ihe una loa goijela ~
disse o veIho, iespiiando pesadanenle e Ievando a no ao coiao.
~ Vou iecoIhei a gaiagen ~ iespondeu o noloiisla con dio e
voIlou a caia.
Lnlo, Rinski aliiu a pasla, liiou cinquenla iulIos e eslendeu-os
ao noloiisla aliaves da janeIa da fienle, que eslava aleila.
Monenlos depois, o caiio, chocaIhanle, voava cono una fIecha
peIa Sadovaia. O passageiio eia sacudido no assenlo, e no fiagnenlo de
espeIho penduiado dianle do noloiisla, Rinski via, oia os oIhos
salisfeilos do noloiisla, oia os seus pipiios oIhos Ioucos.
SaIlando do lxi en fienle do edifcio da eslao, Rinski giilou ao
piineiio honen que Ihe apaieceu de avenlaI lianco e con un dislinlivo:
~ Iiineiia cIasse, un liIhele, dou-le liinla iulIos. ~ Lxliaiu
aIgunas nolas da pasla, anaifanhando-as. ~ Se no houvei piineiia,
segunda, se no houvei segunda, conpia de leiceiia.
O honen do dislinlivo, oIhando paia o ieIgio Iuninoso,
aiiancou as nolas da no de Rinski.
Cinco ninulos depois, sol a cpuIa de vidio da eslao, pailia o
conloio expiesso e peidia-se conpIelanenle na escuiido. L con eIe
desapaiecia Rinski.


O snnhn dc Nkannr Ivannvtch

No e difciI adivinhai que o goiducho de caia veineIha que foia
inslaIado no quailo nneio 119 eia Nikanoi Ivanovilch ossoi.
Conludo, eIe no foia enliegue ao piofessoi Sliavinski, lendo
eslado pievianenle noulio Iugai.
Desse oulio Iugai pouca coisa ficaia na neniia de Nikanoi
Ivanovilch. Lenliava-se apenas de una secieliia, un ainiio e un
div.
AIi houveia una lenlaliva de eslaleIecei conveisa con Nikanoi
Ivanovilch, o quaI via ludo luivo a sua fienle en consequncia dos
afIuxos de sangue e do seu eslado de peiluilao espiiiluaI, nas a

151
conveisa foi un lanlo eslianha, confusa, e paia faIai veidade nen chegou
a havei conveisa.
A piineiia peigunla que fizeian a Nikanoi Ivanovilch, foi a
seguinle:
~ O senhoi e Nikanoi Ivanovilch ossoi, piesidenle da Conisso
de Moiadoies do piedio nneio liezenlos e dois da Sadovaia`
Nikanoi Ivanovilch, soIlando una gaigaIhada nedonha,
iespondeu o seguinle:
~ Sou Nikanoi, pois cIaio que sou Nikanoi! Mas que dialo de
piesidenle sou eu`
~ Que quei dizei` ~ peigunlou a Nikanoi Ivanovilch aqueIe que
o inleiiogava, seniceiiando os oIhos.
~ Queio dizei ~ iespondeu eIe ~ que se eu fosse piesidenle,
leiia desde Iogo conslalado que eIe eia o inundo! Oia que ven a sei islo`
As Iunelas iachadas... lodo andiajoso... Cono pode eIe sei o inleipiele de
un esliangeiio`
~ De quen esl a faIai` ~ peigunlaian a Nikanoi Ivanovilch.
~ De Koioviev! ~ iespondeu Nikanoi Ivanovilch. ~ InslaIou-se
no apailanenlo nneio 5O do nosso piedio! Lscieva: Koioviev. L
necessiio piend-Io inedialanenle! Lscieva: sexla poila da fienle, e a
que eIe esl.
~ Onde aiianjasle as divisas esliangeiias` ~ peigunlaian
coidiaInenle a Nikanoi Ivanovilch.
~ Deus veidadeiio, Deus lodo-podeioso ~ disse Nikanoi
Ivanovilch ~ que ludo v e que ne h-de vaIei. Nunca liveia laI coisa
nas ninhas nos e no salia que aspeclo linhan essas divisas! O Senhoi
h-de ne casligai peIos neus pecados ~ conlinuou Nikanoi Ivanovilch
con enoo, oia aloloando, oia desaloloando a canisa, oia lenzendo-
se. ~ Receli! Receli suloinos, nas ieceli-os no nosso dinheiio sovielico!
Regislei noiadoies a lioco de dinheiio, no o nego, isso aconleceu. L o
nosso secieliio, IioIejnev, lanlen e lon! Diga-se aleilanenle que
lodos na adninisliao do piedio so uns Iadies. Mas divisas
esliangeiias, nunca ieceli!
Quando Ihe disseian que no se fizesse paivo e dissesse cono
linhan os dIaies ido paiai ao venliIadoi, Nikanoi Ivanovilch caiu de
joeIhos e deliuou-se, aliindo a loca, cono se quisesse engoIii os
IadiiIhos do cho.

152
~ Se quiseien ~ leiiou eIe ~, coneiei leiia paia piovai que
no as ieceli! L Koioviev... e o Dialo!
Toda a pacincia len un Iinile, e a voz alis da secieliia j se
eIevava, avisando Nikanoi Ivanovilch de que j eia lenpo de eIe coneai
a faIai Iinguagen de genle.
De slilo a saIa do div encheu-se con o giilo seIvagen de
Nikanoi Ivanovilch, que se Ievanlou de un saIlo:
~ OIha-o aIi! L esl eIe alis do ainiio! OIha-o a iii-se! L as
Iunelas... Agaiien-no! Manden aspeigii as inslaIaes!
O sangue fugiu do ioslo de Nikanoi Ivanovilch e eIe, lienendo,
lenzeu o ai, coiieu paia a poila e voIlou, enloou una oiao e, poi fin,
desalinou conpIelanenle.
Lia evidenle que Nikanoi Ivanovilch eslava incapacilado paia
quaIquei conveisa. Levaian-no, inslaIaian-no nun quailo sepaiado,
onde eIe se acaInou un pouco e se Iinilou a iezai e a soIuai.
L cIaio que foian a Sadovaia e visilaian o apailanenlo nneio
5O. Mas no enconliaian aIi nenhun Koioviev, e ninguen no piedio
conhecia nen viia Koioviev. O apailanenlo ocupado peIo faIecido
eiIioz e poi Likhodeev, que pailiia paia IaIla, eslava deseilo e no
esciiliio pendian lianquiIanenle nos ainiios os seIos de Iacie, en que
ninguen locaia. L assin se foian da Sadovaia, Ievando consigo o
desnoileado e alalido IioIejnev, secieliio da adninisliao do piedio.
A noile, Nikanoi Ivanovilch foi Ievado a cInica de Sliavinski. AIi
conpoilou-se de un nodo lo iiiequielo que foi necessiio dai-Ihe una
injeco poi indicao de Sliavinski, e s depois da neia-noile
adoineceu, no quailo nneio 119, soIlando de vez en quando un
piofundo genido de sofiinenlo.
Mas o seu sono loinou-se pouco a pouco nais fciI. LIe deixou de
se ieviiai e Ianenlai, a sua iespiiao loinou-se Ieve e ieguIai e
deixaian-no sozinho.
Nikanoi Ivanovilch leve enlo un sonho, en cuja lase eslavan,
sen dvida, as enoes daqueIe dia. Coneou poi sonhai que uns
honens con lionlelas de ouio nas nos o conduzian, nuilo
soIenenenle, ale unas giandes poilas enveinizadas. }unlo a essas poilas
os aconpanhanles locaian una especie de fanfaiia a Nikanoi
Ivanovilch, aps o que una voz iilonlanle, vinda do ceu, disse
aIegienenle:
~ Seja len-vindo, Nikanoi Ivanovilch! Lnliegue as divisas.

153
Con giande espanlo, Nikanoi Ivanovilch viu poi cina de si un
aIlifaIanle negio.
Depois viu-se nuna saIa de lealio, onde liiIhavan Iuslies de
ciislaI sol o leclo douiado, e nas paiedes havia Inpadas de Iuz fiaca.
Tudo eslava cono devia sei nun lealio pequeno, nas nuilo iico. Havia
un paIco coleilo poi coilinas de veIudo, solie un fundo coi de ceieja
escuio eslavan espaIhadas, cono eslieIas, iepiesenlaes aunenladas de
noedas de dez iulIos de ouio, havia una caixa de ponlo e ale o plIico.
Suipieendeu Nikanoi Ivanovilch que lodo aqueIe plIico fosse
do nesno sexo, o sexo nascuIino, e, poi quaIquei iazo, lodos os
especladoies usavan laila. AIen disso, eia espanloso que na saIa do
lealio no houvesse cadeiias e lodo aqueIe plIico eslivesse senlado no
cho, In-nnificanenle enceiado e escoiiegadio.
Un lanlo confuso naqueIa nova e dislinla sociedade, Nikanoi
Ivanovilch, depois de aIguns nonenlos de hesilao, seguiu o exenpIo
geiaI e senlou-se a luica no soaIho, inslaIando-se enlie un sujeilo
coipuIenlo, iuivo e lailudo, e un oulio cidado pIido e exlienanenle
peIudo. Ninguen de enlie aqueIes que j eslavan senlados pieslou
aleno ao iecen-chegado especladoi.
De slilo, ouviu-se o loque suave de una canpainha, as Iuzes na
saIa apagaian-se, a coilina aliiu-se, e suigiu o paIco iIuninado con una
poIliona, una nesinha e un pano de fundo espesso de veIudo negio.
Dos laslidoies saiu enlo un ailisla de snoking, nuilo len
laileado e penleado con iisca, joven e con una agiadveI fisiononia.
O plIico na saIa aninou-se e loda a genle se voIlou paia o paIco. O
ailisla apioxinou-se da caixa de ponlo e esfiegou as nos.
~ Lslo senlados` ~ peigunlou eIe nuna suave voz de lailono
e soiiiu paia a saIa.
~ Lslanos, eslanos ~ iespondeian-Ihe en coio da saIa os
lenoies e os laixos.
~ Hun... ~ nuinuiou o ailisla, pensalivo. ~ Cono no se
aloiiecen e una coisa que no conpieendo! Toda a genle passeia agoia
peIas iuas, gozando o soI piinaveiiI e a lenpeialuia anena, e vocs aqui
pIanlados, senlados no cho nuna saIa alafada! Sei o piogiana assin
lo inleiessanle` Mas islo, cada quaI len os seus goslos ~ concIuiu
fiIosoficanenle o ailisla.
Depois nudou o linlie da voz e a enloao, e anunciou aIegie e
sonoianenle:

154
~ Iois len, o pixino nneio do nosso piogiana e Nikanoi
Ivanovilch ossoI, piesidenle da Conisso de Moiadoies do piedio e
diiecloi de un iefeiliio dielelico. Chananos Nikanoi Ivanovilch!
Un apIauso unnine iespondeu ao ailisla. O espanlado Nikanoi
Ivanovilch aiiegaIou os oIhos, e o apiesenladoi, piolegendo-se das Iuzes
da iilaIla, descoliiu-o con o oIhai enlie os especladoies senlados e
chanou-o anigaveInenle con un dedo paia o paIco. L, sen salei cono,
Nikanoi Ivanovilch enconliou-se no paIco.
Os seus oIhos foian ofuscados peIa Iuz das Inpadas coIoiidas,
peIo que a saIa e os especladoies neiguIhaian na escuiido.
~ Iois len, Nikanoi Ivanovilch, d-nos o exenpIo ~ coneou o
joven ailisla coidiaInenle ~, e enliegue as divisas esliangeiias.
Iez-se siIncio. Nikanoi Ivanovilch lonou fIego e disse en voz
laixa:
~ }uio poi Deus que...
Mas anles que conseguisse leininai eslas paIavias, loda a saIa
expIodiu en giilos de desagiado. Desnoileado, Nikanoi Ivanovilch
caIou-se.
~ Tanlo quanlo peiceli ~ disse o iesponsveI do piogiana ~ o
senhoi queiia juiai poi Deus que no len as divisas` ~ L filou Nikanoi
Ivanovilch con sinpalia.
~ Lxaclanenle, no as lenho ~ iespondeu Nikanoi Ivanovilch.
~ en ~ iepIicou o ailisla. ~ Mas descuIpe-ne a indisciio:
donde e que vieian os qualiocenlos dIaies descoleilos na casa de
lanho daqueIe apailanenlo, cujo nico noiadoi e o senhoi con a sua
esposa`
~ So ngicos! ~ disse aIguen na saIa as escuias, nun lon
iinico.
~ Lxaclanenle, ngicos ~ iespondeu, lnido, Nikanoi
Ivanovilch en diieco indeleininada, que lanlo podia sei ao ailisla
cono a saIa escuia, e expIicou: ~ Ioi o inundo, o inleipiele do falo de
xadiez que os alandonou I.
L de novo a saIa iugiu de indignao. Quando se fez siIncio, o
ailisla disse:
~ Vejan s as fluIas de La Ionlaine que eu lenho que esculai!
Alandonou qualiocenlos dIaies! Oia vejan: lodos os que aqui eslo so
especuIadoies de divisas! Ieigunlo-vos, cono especiaIislas: sei possveI
esle caso`

155
~ Ns no sonos especuIadoies de divisas ~ soaian aIgunas
vozes ofendidas no lealio. ~ Mas isso e inpossveI.
~ Concoido pIenanenle ~ disse, con fiineza, o ailisla. L eu
peigunlo-Ihes: que e que se pode alandonai`
~ Una ciiana! ~ giilou aIguen na saIa.
~ AlsoIulanenle coiieclo ~ confiinou o iesponsveI do
piogiana. ~ Una ciiana, una caila annina, un panfIelo, una
nquina infeinaI, sale-se I que nais, nas qualiocenlos dIaies ninguen
ia alandon-Ios, pois no exisle na naluieza un laI idiola. ~ L,
diiigindo-se a Nikanoi Ivanovilch, o ailisla aciescenlou liislenenle e
con ai de censuia: ~ O senhoi desgoslou-ne, Nikanoi Ivanovilch! L eu
que confiava en si. Iionlo, o nosso nneio fiacassou.
Na saIa ouviian-se uns assolios diiigidos a Nikanoi Ivanovilch.
~ LIe e un especuIadoi de divisas! ~ giilou aIguen na saIa. ~
Ioi causa desses ns e que paganos inocenlenenle!
~ No iaIhen con eIe ~ disse, caIno, o apiesenladoi. ~ LIe esl
aiiependido. ~ L, voIlando paia Nikanoi Ivanovilch os oIhos cheios de
Igiinas, aciescenlou: ~ en, Nikanoi Ivanovilch, voIle paia o seu
Iugai.
Depois dislo, o ailisla locou a canpainha e anunciou en voz aIla:
~ InleivaIo, seus niseiveis!
O alaIado Nikanoi Ivanovilch que, inespeiadanenle paia eIe, se
loinaia pailicipanle nun piogiana lealiaI, achou-se de novo no seu
Iugai, no cho. L enlo sonhou que a saIa neiguIhava en conpIela
escuiido e que nas paiedes suigian a veineIho as paIavias: Lnlieguen
as divisas!. Depois a coilina aliiu-se de novo e o apiesenladoi
convidou:
~ Chano ao paIco Seiguei Cueiaidovilch DuiilchiI.
DuiilchiI eia un honen de cinquenla anos, len-paiecido, nas
nuilo desIeixado.
~ Seiguei Cueiaidovilch ~ disse o apiesenladoi, diiigindo-se-
Ihe ~, o senhoi j esl aqui h ns e neio, iecusando-se olslinadanenle
a enliegai as divisas que Ihe ieslan, enquanlo o pas piecisa deIas e a si
no Ihe seiven paia nada. L conlinua a leinai. O senhoi e un honen
cuIlo, conpieende ludo islo nuilo len e nesno assin no quei acedei
ao que eu Ihe peo.
~ InfeIiznenle no posso fazei nada, poique j no lenho nais
divisas ~ iespondeu, caIno, DuiilchiI.

156
~ L no len ao nenos uns liiIhanles` ~ peigunlou o ailisla.
~ iiIhanles lanlen no.
O ailisla incIinou a calea, pensalivo, e depois laleu as paInas.
Vinda dos laslidoies enliou no paIco una dana de neia-idade, veslindo
a noda, ou seja, con un casaco sen goIa e un chapeu ninscuIo. A
dana linha un ai peiluilado e DunlchiI oIhou paia eIa sen Ihe pieslai
quaIquei aleno.
~ Quen e esla dana` ~ peigunlou o iesponsveI do piogiana a
DuiilchiI.
~ L a ninha nuIhei ~ iespondeu DuiuchiI con dignidade e
oIhou o Iongo pescoo da dana con una ceila iepugnncia.
~ Ns inconodno-Ia, Madane DuiilchiI ~ disse o
apiesenladoi ~ peIo seguinle nolivo: queianos peigunlai-Ihe se o seu
naiido ainda len aIgunas divisas.
~ LIe enliegou-as lodas da oulia vez ~ iespondeu Madane
DunlchiI, agilada.
~ en ~ disse o ailisla ~, pois se assin e, esl len. Se as
enliegou lodas, s nos iesla despediino-nos de Seiguei Cueiaidovilch.
Que se h-de fazei` Se assin o desejai, pode saii do lealio, Seiguei
Cueiaidovilch. ~ L o ailisla fez un geslo najesloso.
DulilchiI, caIno e cheio de dignidade, voIlou-se e encaninhou-se
paia os laslidoies.
~ Un nonenlo! ~ deleve-se o apiesenladoi. ~ Ieinila-ne que
a despedida Ihe apiesenle nais un nneio do nosso piogiana e voIlou a
lalei as paInas.
A coilina negia do fundo aliiu-se e solie o paIco suigiu una
joven leIdade en veslido de laiIe, liazendo nas nos una saIva de ouio
solie a quaI havia un giosso pacole, anaiiado con una fila, e un coIai
de liiIhanles, que piojeclava en lodas as diieces iefIexos azuis,
anaieIos e veineIhos.
DuiilchiI iecuou un passo e o seu ioslo loinou-se Ivido. A saIa
ficou suspensa.
~ Dezoilo niI dIaies e un coIai de quaienla niI en ouio
anunciou soIenenenle o ailisla ~ que Seiguei Cueiaidovilch guaidava
en Caicvia, no apailanenlo da sua ananle, Ida CueikuIanovna Vis,
que lenos o piazei de vei dianle de ns e que anaveInenle ajudou a
descoliii esles lesouios pieciosos, nas inleis nas nos de un indivduo
piivado. Muilo oliigado, Ida CueikuIanovna.

157
A leIdade, soiiindo, deixou enlievei os denles e as suas failas
peslanas eslieneceian.
~ L delaixo da sua nscaia cheia de dignidade ~ disse o ailisla
diiigindo-se a DuiilchiI ~ esconde-se un sanguessuga avaienlo e un
inpiessionanle enlusleiio e nenliioso. Caslou-o lodo en ns e neio
con a sua ollusa leinosia. Iois agoia que v paia casa, e que o infeino
que a sua nuIhei Ihe vai ainai Ihe siiva de casligo.
DulilchiI canlaIeou e paiecia que ia caii, nas unas nos
conpassivas agaiiaian-no. L, de slilo, cai o pano, ocuIlando lodos
quanlos se enconliavan no paIco.
ApIausos fienelicos alaIaian de laI nodo o lealio, que paieceu a
Nikanoi Ivanovilch que as Iuzes coneaian a saIlai nos Iuslies. L
quando a coilina negia de cena suliu, j no havia ninguen no paIco
aIen do ailisla soIiliio. Lsle aiielalou una segunda saIva de paInas,
incIinou-se e disse:
~ Na pessoa desle DuiilchiI acluou a vossa fienle no nosso
piogiana un asno lpico. Lu j onlen live o piazei de dizei que guaidai
divisas esliangeiias e un dispaiale. Asseguio-vos que ninguen se pode
uliIizai deIas en nenhuna ciicunslncia. Consideienos o caso desle
DunlchiI. LIe iecele un exceIenle oidenado e no piecisa de nada. Ten
un leIo apailanenlo, nuIhei, e una ananle que e una leIdade. Iois en
vez de vivei caIna e pacificanenle, sen quaisquei aloiiecinenlos,
enliegando as divisas e as pediaiias, no senhoi, esle inleiesseiio
eslpido acalou afinaI poi sei desnascaiado dianle de loda a genle, e
ainda poi cina aiianjou un enoine piolIena faniIiai. Ioilanlo, quen e
que enliega as divisas` Ninguen` Nesse caso, cono pixino nneio do
nosso piogiana, Savva Iolapovilch KuioIessov, conhecido laIenlo
dianlico, inleipiela exceilos de O CavaIeiio Avaienlo do poela
Iushkine.
O pionelido KuioIessov no laidou a apaiecei no paIco. Lia un
honen aIlo, cheio de caines, len laileado, de fiaque e giavala lianca.
Sen quaIquei pienluIo, fez una caiela con o seu ioslo sonliio,
caiiegou os solioIhos e faIou nuna voz afeclada, oIhando de Iado a
canpainha douiada:
~ Cono un joven eslioina que espeia o enconlio con una
quaIquei finiia devassa...
11


11
Princircs dcis tcrscs da scgunda ccna dc pccna dran4|icc O Cata|circ Atarcn|c, dc
Pusn|inc. (N. dc T)


158
L KuioIessov conlou solie si pipiio nuilas coisas ns. Nikanoi
Ivanovilch ouviu KuioIessov confessai que una ceila viva infeIiz,
genendo, se ajoeIhou dianle deIe, delaixo de chuva, sen conseguii locai
o coiao insensveI do ailisla. Anles do seu sonho, Nikanoi Ivanovilch
ignoiava poi conpIelo a olia do poela Iushkine, nas conhecia nuilo
len o pipiio poela e lodas as senanas piofeiia viias vezes fiases
cono: L quen paga a ienda de casa` O Iushkine`, ou Ioi laIvez o
Iushkine que desenioscou a Inpada da enliada`, ou ainda L o
peliIeo, e o Iushkine que o vai conpiai`.
Agoia, ao conhecei una das suas olias, Nikanoi Ivanovilch ficou
liisle, inaginou a nuIhei de joeIhos, con os ifos a chuva, e pensou
invoIunlaiianenle: Mas esle KuioIessov senpie ne saiu c un sujeilo!.
L o oulio, eIevando ainda nais a voz, conlinuou a confessai-se,
desoiienlando conpIelanenle Nikanoi Ivanovilch, poique de slilo
coneou a diiigii-se a aIguen que no eslava en cena, e eIe pipiio
iespondia poi esse ausenle, chanando-se oia senhoi, oia laio, oia
pai, oia fiIho, oia voc, oia lu.
Nikanoi Ivanovilch conpieendeu apenas que o ailisla noiieu de
n noile. Tendo giilado: As chaves! As ninhas chaves!, caiu depois
disso no cho, iouquejando e aiiancando cauleIosanenle a giavala.
Depois de noiiei, KuioIessov Ievanlou-se, sacudiu o p das
caIas e do fiaque, incIinou-se soiiindo con un soiiiso faIso, e afaslou-se
sol uns fiacos apIausos. L o apiesenladoi faIou do seguinle nodo:
~ Acalnos de ouvii Savva Iolapovilch nuna adniiveI
iepiesenlao de O CavaIeiio Avaienlo. Lsle cavaIeiio espeiava que as
ninfas coiiessen paia eIe e que aconlecessen nuIlas oulias coisas
agiadveis nesse geneio. Mas, cono ven, nada disso aconleceu,
nenhunas ninfas coiieian paia eIe, e as nusas no Ihe iendeian
quaIquei pieilo, e no eiigiu quaisquei paIcios, nas, peIo conliiio,
acalou nuilo naI, noiieu de un alaque solie o seu la de divisas e
pedias pieciosas. Iievino-vos de que lanlen a vs vos aconlecei
quaIquei coisa desse geneio, se no pioi, se no enliegaides as vossas
divisas!
Iosse a poesia de Iushkine ou o discuiso piosaico do
apiesenladoi que pioduziu una laI inpiesso, o faclo e que na saIa se
ouviu sulilanenle una voz lnida:
~ Lu enliego as ninhas divisas.
~ Iaa o favoi de vii ao paIco ~ convidou coilesnenle o
apiesenladoi, esciulando a saIa as escuias.

159
L no paIco apaieceu un cidado Iouio, de pequena eslaluia, que a
juIgai peIa caia no se laileava h unas lis senanas.
~ DescuIpe, cono se chana` ~ peigunlou o apiesenladoi.
~ NikoIai Kaiiavkine ~ iespondeu linidanenle o iecen-
chegado.
~ Ah! Muilo piazei, cidado Kanavkine. Lnlo`
~ Lnliego ~ disse Kaiiavkine en voz laixa.
~ Quanlo`
~ MiI dIaies e vinle noedas de dez iulIos de ouio.
~ iavo! L ludo o que len`
O apiesenladoi do piogiana filou Kanavkine diieclanenle nos
oIhos, e ale paieceu a Nikanoi Ivanovilch que esses oIhos despedian
iaios que liespassavan Kaiiavkine cono iaios X. As pessoas na saIa
suspendeian a iespiiao.
~ Aciedilo! ~ excIanou finaInenle o ailisla e suavizou o oIhai.
~ Aciedilo! Lsses oIhos no nenlen. Quanlas vezes eu j vos disse que o
vosso eiio fundanenlaI e que suleslinan a inpoilncia dos oIhos
hunanos. Conpieendan que a Ingua pode ocuIlai a veidade, nas os
oIhos nunca! Iazen-vos una peigunla inespeiada, nen sequei
eslieneceis, nun segundo doninais-vos e saleis o que e pieciso dizei
paia ocuIlai a veidade, e faIais de nodo convincenle, nen una iuga do
vosso ioslo se nexe, nas, infeIiznenle, a veidade agilada peIa peigunla
saIla das piofundezas da aIna paia os oIhos, e acalou-se. LIa e
descoleila, e vs apanhados!
Iiofeiindo con exlieno caIoi esle discuiso nuilo convincenle, o
ailisla peigunlou afecluosanenle a Kanavkine:
~ Onde eslo escondidas`
~ Ln casa da ninha lia Ioiokhovnikova, na Rua Iielchislenka...
~ Ah! Isso e... espeie... isso e en casa de KIavdia IIinilchiia, no
e`
~ Sin.
~ Ah, sin, sin, sin! Un pequeno paIacele` Ln fienle len ainda
un jaidinzilo` Iois cIaio, conheo! L onde foi que as neleu`
~ Na cave, denlio de una caixa de Linen...
O ailisla Ievanlou os liaos.

16O
~ } viian una coisa assin` ~ excIanou eIe desgosloso. ~ Mas
se eIas I enchen-se de hunidade e de loIoi! Cono e que se pode confiai
divisas a genle desla` Hen` Aulnlicas ciianas, paIavia!
O pipiio Kaiiavkine conpieendia que pievaiicaia, e incIinou a
sua calea enciespada.
~ O dinheiio ~ conlinuou o ailisla ~ deve guaidai-se no lanco
eslalaI, en Iocais especiais secos e len piolegidos, e no na cave da lia,
onde, enlie coisas, os ialos o poden esliagai! L ieaInenle una veigonha,
Kanavkine! O senhoi e afinaI un honen aduIlo.
Kanavkine j no salia onde se havia de nelei, e s esgaiavalava
con o dedo na IapeIa do casaco.
~ on, esl len ~ disse o ailisla acaInando-se. ~ Quen se
Ienlia do passado... ~ L, de slilo, aciescenlou inespeiadanenle: ~
Sin, a piopsilo: ludo de una vez paia que o caiio no v I en vo... a
pipiia lia lanlen len` Hen`
Kanavkine, no espeiando de nodo nenhun seneIhanle
ieviiavoIla na queslo, eslieneceu, e no lealio fez-se siIncio.
~ Lh, Kaiiavkine ~ disse o apiesenladoi nun lon
sinuIlaneanenle expiolaliio e afecluoso. ~ L eu que ale o eIogiei! Oia
lona, sen nais nen nenos coneou a faIhai! Isso e alsuido, Kanavkine!
Iois se acalei de Ihe faIai aceica dos oIhos. Se e evidenle que a lia
lanlen len divisas! Lnlo paia que e que nos aloinenla en vo.
~ Ten! ~ giilou jaclancioso Kanavkine.
~ iavo! ~ excIanou o apiesenladoi.
~ iavo! ~ lianiu leiiiveInenle o plIico. Quando se fez
siIncio, o apiesenladoi feIicilou Kaiiavkine, apeilou-Ihe a no, piops-
Ihe Iev-Io a casa de aulonveI, e oidenou a aIguen nos laslidoies que
nesse nesno aulonveI fosse a casa da lia pedii-Ihe que viesse visilai o
lealio feninino e pailicipai no piogiana.
~ Sin, queiia peigunlai-Ihe: a lia no disse onde guaidava as
divisas deIa` ~ inquiiiu o apiesenladoi ofeiecendo anaveInenle un
cigaiio e un fsfoio aceso a Kanavkine.
Kanavkine, acendendo o cigaiio, soiiiu con una ceila liisleza.
~ Aciedilo, aciedilo ~ disse o ailisla. ~ Lssa veIha sovina no o
diiia nen ao Dialo, quanlo nais ao soliinho. Iois len, expeiinenlenos
despeilai neIa senlinenlos hunanos. TaIvez nen lodas as coidas da sua
aIna de agiola eslejan ainda queliadas. Iasse nuilo len, Kanavkine!

161
L o feIiz Kanavkine pailiu. O ailisla peigunlou se no haveiia
ainda nais aIguen que quisesse enliegai divisas, nas olleve o siIncio
cono iesposla.
~ So uns paluscos, paIavia! ~ disse o ailisla encoIhendo os
onlios, e a coilina ocuIlou-o.
As Iuzes apagaian-se, duianle aIgun lenpo ludo ficou as
escuias. ouviu-se ao Ionge o piineiio lenoi, que canlava: AIi se
enconlian nonles de ouio que ne peilencen!.
Depois, ao Ionge, ouviu-se apIaudii poi duas vezes.
~ No lealio feninino una quaIquei dana enliega as divisas
disse inespeiadanenle o vizinho de Nikanoi Ivanovilch, o iui~ vo das
lailas, que, suspiiando, aciescenlou: ~ Ah, se no fossen os neus
gansos! Lu, neu caio senhoi, lenho gansos en Lianozov. Receio que sen
nin eIes noiian. So aninais conlalivos, nas deIicados, exigen
aleno... Ah, se no fossen os neus gansos! No sei con Iushkine que
ne inpiessionan. ~ L voIlou a suspiiai.
Depois a saIa ficou piofusanenle iIuninada, e Nikanoi Ivanovilch
coneou a sonhai que, vindos de lodas as poilas, avanavan paia eIe
cozinheiios de laiieles liancos, con coIheies de concha nas nos. Os
noos de cozinha aiiaslaian paia a saIa una cula de sopa e un
laluIeiio con po coilado as falias. Os especladoies aninaian-se. Os
aIegies cozinheiios coiiian de un Iado paia o oulio enlie os ananles do
lealio, deilavan sopa nas ligeIas e disliiluan o po.
~ Toca a aInoai, iapaziada ~ giilavan os cozinheiios. ~ L a
enliegai as divisas! Iaia que haveis de eslai aqui senlados en vo` Iaia
qu soivei esla aguadiIha` Anles ii paia casa, lelei cono deve sei,
conei, isso eslava len!
~ Iaia que e que lu, poi exenpIo, liozinho, le viesle aqui nelei`
~ peigunlou un cozinheiio goido con o pescoo cainesin, diiigindo-se
a Nikanoi Ivanovilch e eslendendo-Ihe una ligeIa onde navegava
soIiliia no Iquido una foIha de couve.
~ No! No! No lenho! ~ giilou Nikanoi Ivanovilch nuna voz
leiiveI. ~ Conpieendes` No lenho nada!
~ No` ~ leiiou o cozinheiio nuna voz de laixo, aneaadoia.
~ No` ~ peigunlou depois nuna leina voz feninina.
~ No, no ~ nuinuiou eIe lianquiIizadoi, liansfoinando-se
na enfeineiia Iiaskovia Iiodoiovna.

162
Lsla alanou liandanenle peIo onlio Nikanoi Ivanovilch, que
genia no seu sonho. L enlo dissipaian-se os cozinheiios, desapaieceu o
lealio, assin conoa coilina. Ioi enlie as Igiinas, Nikanoi Ivanovilch
disceiniu o seu quailo na cInica e as duas lalas liancas. No eian os
cozinheiios alievidos que assediavan as pessoas con os seus conseIhos,
nas sin o nedico e senpie a nesna Iiaskovia Iiodoiovna, seguiando
nas nos no una ligeIa, nas un pialinho, coleilo de gaze, solie a quaI
havia una seiinga.
~ Mas que ven a sei islo ~ disse anaiganenle Nikanoi
Ivanovilch, enquanlo Ihe davan una injeco. ~ No lenho, no lenho!
O Iushkine que Ihes d as divisas. Lu no lenho!
~ No, no ~ lianquiIizava-o a conpassiva Iiaskovia
Iiodoiovna. ~ O que no h, e escusado.
Nikanoi Ivanovilch senliu-se nais aIiviado depois da injeco e
caiu nun sono sen sonhos.
Mas, poi causa dos seus giilos, a inquielao conunicou-se ao
quailo nneio 12O, onde o doenle acoidou e se ps a piocuia da sua
calea, e ao quailo nneio 118, onde o Meslie desconhecido se
inquielava e loicia as nos angusliado, oIhando a Lua, e iecoidando
aqueIa anaiga noile de Oulono, a Ilina da sua vida, a ieslia de Iuz
delaixo da poila da cave e os caleIos Iisos.
Do quailo nneio 118, a inquielao chegou peIa vaianda ale
Ivan, que acoidou e coneou a choiai.
Mas o nedico acaInou iapidanenle lodos os espiilos inquielos e
eIes coneaian a adoinecei. Ivan foi o Ilino a caii no sono, quando
solie o iio j ananhecia. Depois de o nedicanenlo Ihe lei inpiegnado
lodo o coipo, a caIna desceu solie eIe cono una onda que o coliisse. O
seu coipo ficou nais Ieve, e na calea sopiou-Ihe una noina liisa de
loipoi. Adoineceu, e a Ilina coisa que ouviu foi o chiIieai dos pssaios
no losque anunciando o ananhecei. Mas, en lieve, deixou de ouvi-Ios, e
coneou a sonhai que o SoI j descia solie o nonle CaIviio, e que esse
nonle eslava ceicado poi un coido dupIo...


A cxccun

O SoI j descia solie o nonle CaIviio e esse nonle eslava
ceicado poi un coido dupIo.

163
A aIa de cavaIaiia que ciuzaia o caninho do piocuiadoi poi voIla
do neio-dia, seguia a liole paia a Ioila de Helion. O caninho foia j
desinpedido. Os soIdados de infanlaiia da cooile da Capadcia linhan
enpuiiado paia os Iados a nuIlido de pessoas, nuIas e caneIos, e a aIa,
liolando e eiguendo paia o ceu coIunas de poeiia, chegou ao ciuzanenlo
onde confIuan duas esliadas: a do SuI, que seguia paia eIen e a do
Noioesle, paia }afa. A aIa lonou a esliada do Noioesle. Os capadcios
eslavan disliiludos peIas leinas da esliada e linhan desviado
pievianenle deIa lodas as caiavanas que apiessadanenle se diiigian a
fesla de }eiusaIen. MuIlides de peiegiinos, saindo das suas lendas
piovisiias as iiscas, eiguidas solie as eivas, agIoneiavan-se alis dos
capadcios. Tendo peicoiiido ceica de un quiInelio, a aIa uIliapassou a
segunda cooile da Legio ReInpago e foi a piineiia a chegai,
peicoiiido nais oulio quiInelio, ao sope do nonle CaIviio. Ao chegai
aIi, os cavaIeiios desnonlaian. O conandanle dividiu a aIa en peIoles,
que ceicaian loda a lase da pequena coIina, deixando aleilo apenas o
acesso vindo da esliada de }afa.
Iouco depois da aIa chegou a coIina a segunda cooile, que suliu
un pouco nais e iodeou o nonle cono una coioa.
IinaInenle, chegou a cenliia conandada poi Maico Mala-Ralos.
A cenliia avanava en duas fiIas, una de cada Iado da esliada e, enlie
essas duas fiIas, escoIlada peIa guaida seciela, seguia una caiioa onde
ian lis condenados con laluIelas liancas ao pescoo, en cada una
deIas eslava esciilo andido e ReleIde en duas Inguas: giego e
aianaico. Alis da caiioa dos condenados seguian oulias, caiiegadas
con posles e liavessas iecenlenenle coiladas, coidas, ps, laIdes e
nachados. Nessas caiioas vinhan seis caiiascos. Alis deIas, a cavaIo,
ian o cenluiio Maico o chefe da guaida do TenpIo de }eiusaIen, e o
honen de capuz con quen IiIalos liveia una ipida conveisa na saIa
escuia do paIcio. O desfiIe eia enceiiado poi una fiIa de soIdados, e
alis deIes seguian ceica de dois niI cuiiosos, a quen o caIoi infeinaI
no desaninava, desejosos de assislii ao inleiessanle especlcuIo.
A esses cuiiosos da cidade junlavan-se agoia os peiegiinos,
auloiizados a inlegiaien-se na cauda da piocisso. Aos giilos esliidenles
dos aiaulos, que aconpanhavan a coIuna e iepelian aquiIo que IiIalos
piocIanaia poi voIla do neio-dia, a piocisso suliu ao nonle CaIviio.
A aIa deixou passai loda a genle paia o segundo aneI, nas a
segunda cenliia s deixou chegai ale ao cino aqueIes que eslavan
diieclanenle ieIacionados con a execuo. Depois, acluando
iapidanenle, dispeisou a nuIlido en voIla de loda a coIina, de laI nodo
que eIa se achou enlie os coides da infanlaiia en cina, e a cavaIaiia, en

164
laixo. Agoia podia assislii a execuo aliaves do coido espaado da
infanlaiia.
Tinhan decoiiido nais de lis hoias desde que a piocisso suliia
a coIina, e o SoI decIinava j solie o nonle CaIviio. Mas o caIoi eia
ainda insupoilveI, e os soIdados de anlos os coides sofiian con eIe,
noiiian de ledio e anaIdioavan inlinanenle os lis landidos,
desejando-Ihes una noile ipida.
O pequeno conandanle da aIa, que se enconliava na lase da
coIina junlo a passagen, con a lesla hnida e as coslas da canisa lianca
nanchadas de suoi, apioxinava-se conslanlenenle do laIde de couio do
piineiio peIolo, liiava deIe gua con as nos en concha, lelia e
hunedecia o luilanle. Ollendo assin aIgun aIvio, afaslava-se e voIlava
a peicoiiei, paia c e paia I, a esliada poeiienla que Ievava ao cune. A
Ionga espada lalia-Ihe na lola alada con coides. O conandanle
desejava dai aos seus cavaIeiios o exenpIo de iesislncia, nas, condodo,
peiniliu aos soIdados que eiguessen piinides con as Ianas,
espelando-as no cho, e eslendessen solie eIas as capas liancas. L sol
essas lendas, os siios aliigavan-se do soI inpiedoso. Os laIdes
esvaziavan-se depiessa, e os cavaIeiios dos difeienles peIoles ian poi
luinos ao laiianco do oulio Iado da coIina, onde un iegalo luivo
acalava os seus dias naqueIe caIoi infeinaI a sonlia lenue de unas
anoieiias enfezadas. AIi eslavan lanlen, lenlando apioveilai a sonlia
fugidia, enlediados, os aiiieiios, seguiando os cavaIos esgolados.
O alalinenlo dos soIdados e as piagas que piofeiian conlia os
landidos eian conpieensveis. Os ieceios do piocuiadoi quanlo aos
dislilios que pudessen ocoiiei duianle a execuo na odiada cidade de
}eiusaIen eian feIiznenle injuslificados. L quando enliou a quaila hoia
da execuo, enlie as duas fiIas, a da infanlaiia do Iado de cina e a de
cavaIaiia do Iado de laixo, no ieslava, conlia lodas as expeclalivas, una
nica pessoa. O soI aliasou a nuIlido e foiou-a a iegiessai a }eiusaIen.
Alis do coido das duas cenliias ionanas enconliavan-se apenas dois
ces que no se salia a quen peilencian nen poi que iazo foian paiai
a coIina. Mas lanlen eIes eslavan exlenuados peIo caIoi. Lslavan
deilados, con as Inguas de foia, iespiiando pesadanenle e sen
pieslaien quaIquei aleno aos Iagailos veides, nicos seies que no
lenian o soI e que coiiian de un Iado paia o oulio, enlie as pedias
escaIdanles e uns ailuslos de giandes espinhos que seipenleavan peIo
cho.
Ninguen lenlaia Iileilai os condenados nen en }eiusaIen,
iepIela de liopas, nen aIi, na coIina ceicada, pois de faclo no havia nada

165
de inleiesse naqueIa execuo, enquanlo na cidade decoiiian j os
piepaialivos paia a giande fesla da Iscoa que coneaiia nessa noile.
A infanlaiia ionana, no segundo coido, sofiia ainda nais que a
cavaIaiia. O nico aIvio que o cenluiio Mala-Ralos peiniliu aos
soIdados foi que liiassen os capaceles e coliissen a calea con as faixas
liancas noIhadas, nas nanleve os soIdados en pe e de Ianas nas nos.
LIe pipiio usava una faixa iguaI, no noIhada, nas seca, andava paia
c e paia I, no Ionge do giupo dos caiiascos, sen liiai sequei da lnica
os peiloiais con as caleas de Ieo en piala, sen liiai as gievas, a espada
ou o punhaI. O SoI incidia de chapa no cenluiio, sen Ihe causai
quaIquei dano, e eia inpossveI oIhai paia as caleas de Ieo ~ os oIhos
no supoilavan o liiIho ofuscanle da piala que paiecia feivei ao soI.
O ioslo nuliIado de Mala-Ralos no expiinia nen cansao, nen
desconlenlanenlo, e paiecia que o cenluiio giganle eia capaz de andai
assin lodo o dia, loda a noile e ainda nais un dia en suna, lodo o
lenpo que fosse necessiio. Caninhai assin, senpie con as nos no
pesado cinlo oinado de pIacas de colie, oIhando seveianenle oia os
posles dos condenados, oia os soIdados do coido, afaslando desle nodo
con a ponla da lola, senpie con a nesna indifeiena, os ossos hunanos
enlianquecidos peIo lenpo ou os fiagnenlos de sIex que Ihe ioIavan
delaixo dos pes.
O honen do capuz inslaIaia-se no nuilo Ionge dos posles, nuna
liipea, e aIi eslava senlado nuna pIcida inoliIidade. Mas, de vez en
quando, paia se disliaii, esgaiavalava na aieia con un ianilo.
AquiIo que anles se disse ~ que alis do coido dos Iegioniios
no havia una nica pessoa ~ no eia inleiianenle veidade. Havia un
honen, nas nen lodos o vian. LIe enconliava-se no no Iado onde
eslava aleila a passagen paia o cino do nonle e de onde se podia nais
conodanenle vei a execuo, nas no Iado noile, onde a coIina no eia
suave e nen acessveI, nas acidenlada, onde havia depiesses e fendas,
onde, agaiiando-se nuna fissuia a leiia seca, anaIdioada peIo ceu, una
figueiia iaqulica lenlava vivei.
Iiecisanenle delaixo dessa figueiia, que no dava quaIquei
sonlia, se inslaIaia esse nico especladoi, e no pailicipanle, da
execuo, e aIi eslava senlado nuna pedia desde o piincpio, ou seja, h
j nais de lis hoias. Sin, paia assislii a execuo, eIe escoIheia no a
neIhoi, nas a pioi posio. No enlanlo, lanlen daIi os posles eian
visveis, e visveis eian lanlen paia I do coido as duas nanchas
ieIuzenles no peilo do cenluiio, e isso, peIos vislos, laslava ao honen,
que desejava passai despeicelido e no sei noIeslado poi ninguen.

166
Mas, qualio hoias anles, no incio da execuo, esse honen
conpoilaia-se de naneiia lolaInenle difeienle e pde sei nuilo nolado,
e laIvez poi esse nolivo nudaia o seu conpoilanenlo e se isoIaia.
Nessa aIluia, naI o coilejo linha chegado ao cino, paia I do
coido, eIe apaieceu peIa piineiia vez, cono un honen que chegava
aliasado. Ofeganle, avanava paia a coIina nais coiiendo que
caninhando, acoloveIando, e ao vei que a sua fienle, cono a fienle de
lodos os oulios, o coido de soIdados se fechava, fingindo no
conpieendei as adnoeslaes iiiiladas, fez una lenlaliva ingenua de
passai enlie os soIdados paia o pipiio IocaI da execuo, onde os
condenados eslavan j a sei ieliiados da caiioa. Isso vaIeia-Ihe una
foile pancada no peilo con a hasle de una Iana e eIe deia un saIlo paia
lis, giilando no de doi nas de desespeio. Lanou ao Iegioniio que o
agiediia un oIhai luivo e conpIelanenle indifeienle a ludo, cono un
honen insensveI a doi fsica.
Tossindo e ofegando, Ievando as nos ao peilo, coiieu en voIla
da coIina, piocuiando descoliii do Iado noile una aleiluia no coido
poi onde pudesse inlioduzii-se. Mas eia laide de nais. O coido fechaia-
se. L o honen, con o ioslo desfiguiado peIo sofiinenlo, leve que
ienunciai as suas lenlalivas de chegai ale as caiioas, donde j eslavan a
sei ieliiados os posles. Lssas lenlalivas no Ievaiian a nada, a no sei a
sua piiso, e sei pieso nesse dia no fazia de nodo nenhun paile dos
seus pIanos.
Ioi isso afaslou-se paia aqueIa iavina onde havia nais sossego e
ninguen o inconodava.
Agoia, senlado nuna pedia, aqueIe honen de laila negia, con
os oIhos infIanados do soI e do sono, eslava neIancIico. Oia suspiiava,
aliindo o laIele, suiiado das suas vagalundagens e que de azuI se
loinaia cinzenlo-sujo, e nosliava o peilo nachucado peIa Iana e peIo
quaI escoiiia o suoi sujo, oia, loiluiado poi una ngoa insupoilveI,
eiguia os oIhos ao ceu, seguindo lis alulies que h nuilo pIanavan nas
aIluias en giandes cicuIos, piessenlindo o feslin ininenle, oia fixava o
seu oIhai desespeiado na leiia anaieIa, onde via o cinio neio desliudo
de un co e os Iagailos que coiiian en voIla deIe.
O sofiinenlo do honen eia lo giande que, de vez en quando,
faIava sozinho.
~ Oh, que Iouco eu sou! ~ nuinuiava, laIanando-se solie a
pedia, aloinenlado, aiianhando con as unhas o peilo noieno.
~ Louco, nuIhei doida, colaide! Sou un pedao de caine podie,
e no un honen!

167
CaIava-se, laixava a calea, e depois de lelei un pouco de gua
lepida do canliI de nadeiia, ieaninava-se e agaiiava, oia a faca, ocuIla
no peilo delaixo do iaIeie, oia o locado de peiganinho eslendido a sua
fienle solie una pedia, ao Iado do quaI havia un esliIele e un
fiasquinho de linla.
Nesse peiganinho eslavan j esciilas eslas nolas: Coiien os
ninulos, e eu, Maleus Levi, enconlio-ne no nonle CaIviio, nas a noile
ainda no chegou!
L nais:
O SoI decIina, e a noile no ven. Depois, Maleus Levi,
desespeiado, escieveu con o esliIele aguado o seguinle: Deus! Ioique
viias a lua cIeia conlia eIe` Lnvia-Ihe a noile.
Depois de escievei islo, soIlou un soIuo, sen Igiinas, e de
novo feiiu o peilo con as unhas.
A causa do desespeio de Levi eia a giande desgiaa que os
alingiia, a Ieshua e a eIe pipiio, e, aIen disso, o eiio leiiveI que eIe,
Levi, achava lei conelido. Dois dias anles, Ieshua e Levi enconliavan-se
en elhphage, peilo de }eiusaIen, onde se hospedaian en casa de un
hoileIo que goslaia nuilo das piegaes de Ieshua. Os dois hspedes
passaian loda a nanh a lialaIhai na hoila, ajudando o anfiliio, e
piepaiavan-se paia seguii paia }eiusaIen peIo fiesco do enlaidecei.
Mas, poi quaIquei iazo, Ies,hua nosliou-se apiessado, dizendo que
linha assunlos inadiveis na cidade, e pailiu sozinho poi voIla do neio-
dia. Lsle foia o piineiio eiio de Maleus Levi. Ioiqu, poique o deixaia
pailii sozinho`
A laide, Maleus no pde ii paia }eiusaIen. Ioia alacado poi
una quaIquei doena slila e vioIenla. Tienia, o seu coipo aidia cono
fogo, e coneou a lalei os denles e a pedii gua a lodo o inslanle. No
podia ii a paile nenhuna. Deixou-se caii solie una guaIdiapa no
paIheiio do hoileIo e aIi ficou eslendido ale ao ananhecei de sexla-feiia,
quando a doena o alandonou lo sulilanenle cono o alacaia. Lnloia
eslivesse ainda fiaco e as peinas Ihe lienessen, aloinenlado poi un
piessenlinenlo de desgiaa, despediu-se do anfiliio e pailiu paia
}eiusaIen. A soule que o seu piessenlinenlo o no enganaia. A
desgiaa aconleceia. Levi eslava enlie a nuIlido e ouviu o piocuiadoi
piocIanai a senlena.
Quando os condenados foian Ievados paia o nonle, Maleus Levi
coiieu ao Iado das fiIas de soIdados enlie a nuIlido dos cuiiosos,
lenlando de aIgun nodo dai a conhecei inpeicepliveInenle a Ieshua
que, peIo nenos eIe, Levi, eslava aIi, que o no alandonaia na sua Ilina

168
viagen e que oiava paia que a sua noile chegasse o nais depiessa
possveI. Mas Ieshua, oIhando en fienle, paia o Iugai aonde o Ievavan,
no viu evidenlenenle Levi.

L quando o coilejo j linha peicoiiido ceica de neio quiInelio
do caninho, Maleus, apeilado enlie a nuIlido nesno junlo ao coido
de soIdados, leve una ideia sinpIes nas geniaI e, iiiilado, anaIdioou-se
a si pipiio poi isso Ihe no lei ocoiiido nais cedo. Os soIdados no
seguian en fiIa ceiiada. Havia inleivaIos enlie eIes. Con nuila
agiIidade e un cIcuIo pieciso eia possveI, cuivando-se, passai enlie
dois Iegioniios, chegai ale a caiioa e saIlai paia eIa. Lnlo, Ieshua seiia
poupado a loiluia.
aslava un inslanle paia ciavai o punhaI nas coslas de Ieshua,
giilando-Ihe: Ieshua! Lu saIvo-le e pailo conligo! Lu, Maleus, o leu fiei e
nico discpuIo!.
L se Deus Ihe concedesse nais un inslanle de Iileidade, leiia
lenpo paia se apunhaIai a si pipiio, escapando a noile no posle. De
ieslo isso pouco pieocupava Levi, o anligo coliadoi de inposlos. Lia-Ihe
indifeienle o nodo cono noiiesse. O seu nico desejo eia que Ieshua,
que nunca fizeia naI a ninguen, escapasse ao nailiio.
O pIano eia exceIenle, nas o piolIena eslava en que Levi no
linha consigo nenhun punhaI. L no possua nen una nica noeda.
Iuiioso consigo pipiio, Levi aliiu caninho enlie a nuIlido e
coiieu de iegiesso a cidade. Na sua calea exaIlada paIpilava una nica
ideia feliiI: ollei iapidanenle na cidade, poi quaIquei neio, un punhaI,
e conseguii voIlai a lenpo de aIcanai o coilejo.
Coiieu ale as poilas da cidade, desIizando poi enlie as caiavanas
que enliavan en liopeI, e viu a sua esqueida a poila aleila de una
pequena Ioja onde se vendia po. Respiiando pesadanenle depois da
coiiida peIa esliada escaIdanle, Levi doninou-se, enliou na Ioja, saudou
a dona que eslava alis do laIco e pediu-Ihe que liiasse da nais aIla
pialeIeiia o po que eslava en cina de lodos, que poi quaIquei iazo Ihe
agiadaia nais que os oulios, quando a nuIhei se voIlou, eIe apanhou de
cina do laIco, iapidanenle e en siIncio, o neIhoi que podia enconliai
~ una giande faca de po, afiada cono una navaIha ~ e saiu
apiessadanenle da Ioja. AIguns ninulos depois eslava de novo na
esliada de }afa. Mas j no via o coilejo. Coiieu. De vez en quando linha
que se deixai caii na poeiia e ficai inveI, paia iecupeiai o fIego. L
assin ficava deilado, suipieendendo as pessoas que chegavan a
}eiusaIen a pe ou nonladas en nuIas. Iicava deilado, esculando cono o

169
seu coiao naileIava no apenas no peilo, nas lanlen na calea e nos
ouvidos. Depois de descansai un pouco, Ievanlava-se de un saIlo e
conlinuava a coiiei, nas cada vez nais devagai. Quando, poi fin,
avislou ao Ionge a nuven de poeiia Ievanlada peIo Iongo coilejo, esle
enconliava-se j no sope da coIina.
~ Oh, neu Deus... ~ geneu Levi, conpieendendo que chegava
laide de nais.
L chegava ieaInenle laide de nais. Quando passou a quaila hoia
da execuo, os loinenlos de Levi alingiian o auge e eIe enfuieceu-se.
Levanlando-se da pedia en que eslava senlado, aiienessou ao cho a
faca ioulada que agoia Ihe paiecia inliI, esnagou con o pe o canliI de
nadeiia, piivando-se de gua, liiou o luilanle da calea, aiiancou os
seus caleIos iaIos e coneou a anaIdioai-se.
AnaIdioava-se, piofeiindo paIavias sen nexo, iugindo e
cuspindo, injuiiando o pai e a ne, que puseian no nundo un laI
inleciI.
Vendo que as naIdies e as piagas eian inleis e que no
nudavan nada delaixo do SoI, fechou os oIhos, ceiiou os punhos
nagios eiguendo-os ao ceu, paia o SoI, que eslava cada vez nais laixo,
aIongando as sonlias e afaslando-se paia neiguIhai no nai
Medileiineo, e exigiu de Deus un niIagie inedialo. Lxigiu que Deus
enviasse depiessa a noile a Ieshua.
Aliindo os oIhos, veiificou que na coIina nada nudaia, a
excepo das nanchas de Iuz no peilo do cenluiio, que se linhan
exlinguido. O SoI Ianava agoia os seus iaios nas coslas dos condenados,
cujos ioslos eslavan viiados paia }eiusaIen. Lnlo Levi giilou:
~ Lu le anaIdioo, Senhoi! Con voz iouca, giilou que achava
Deus injuslo e j no podia aciedilai neIe. ~ Ls suido! ~ liania Levi. ~
Se no fosses suido, ouvii-ne-ias e dai-Ihe-ias una noile ipida.
Ceiiando os oIhos, ficou a espeia do fogo que do ceu casse solie
eIe e o alalesse. Mas isso no aconleceu e, sen desceiiai as pIpelias,
Levi conlinuava a giilai paia o ceu paIavias noidazes e ofensivas.
Ciilava a sua conpIela desiIuso, e que exislian oulios deuses e
ieIigies. No, un oulio deus no peiniliiia nunca que un honen cono
Ieshua fosse queinado peIo caIoi do soI, anaiiado a un posle.
~ Lu eslava enganado! ~ giilava Levi conpIelanenle
eniouquecido. ~ Tu es o Deus do naI! Ou leio os Teus oIhos sido
conpIelanenle cegados peIo funo dos incensiios do TenpIo, e os Teus
ouvidos deixaian de ouvii ludo o que no seja o son das lionlelas dos

17O
saceidoles` Tu no es o Deus onnipolenle! Ls un Deus peifido.
AnaIdioo-le, Deus de Iadies, seu piolecloi e sua aIna!
L, enlo, quaIquei coisa sopiou no ioslo do anligo coliadoi de
inposlos e quaIquei coisa sussuiiou a seus pes. Novo sopio e, aliindo os
oIhos, Levi viu que ludo no nundo nudaia, ou poi infIuncia das suas
naIdies, ou poi quaisquei oulias causas. O SoI desapaieceia anles de
chegai ao nai, onde lodas as laides neiguIhava. A nuven de
lenpeslade que o engoIiia eiguia-se no ceu, aneaadoia e fiine, vinda
do Ocidenle. As suas exlienidades feivian de espuna lianca, e as
voIulas do seu lojo negio Ianavan iefIexos anaieIos. A nuven lioava e,
de vez en quando, saan deIa liaos de fogo. Ao Iongo da esliada de jafa,
peIo polie vaIe de Hinon, solie as lendas dos peiegiinos, avanavan
coIunas de poeiia inpeIidas peIo venlo que sulilanenle se Ievanlaia.
LevizcaIou-se, lenlando peicelei se a lenpeslade, que eslava piesles a
coliii }eiusaIen, liaiia aIguna nudana no deslino do infeIiz Ieshua. L,
inedialanenle, oIhando as Iinhas de fogo que fendian a nuven,
coneou a pedii que un iaio alingisse o posle de Ieshua. ConlenpIando,
aiiependido, o ceu Iinpo ainda no engoIido peIa nuven e onde os
alulies se eiguian nas asas paia fugii a lenpeslade, Levi pensou que
foia insensalanenle piecipilado nas suas naIdies. Agoia Deus no o
esculaiia.
VoIlando o oIhai paia o sope da coIina, Levi fixou-o no Iugai onde
eslavan, dispeisos, os soIdados do ieginenlo de cavaIaiia, e viu que
linhan ocoiiido a nudanas significalivas. L do aIlo, Levi podia vei os
soIdados azafanados, aiiancando as Ianas do cho e Ianando as capas
solie os onlios, via os aiiieiios que coiiian a liole paia a esliada,
Ievando os cavaIos peIas iedeas. Lia evidenle que o ieginenlo eslava de
pailida. Levi, cuspindo e piolegendo-se con a no conlia a poeiia que
Ihe lalia na caia, lenlava conpieendei o que podeiia significai a ieliiada
da cavaIaiia. OIhou un pouco nais paia cina e dislinguiu una figuia
enveigando una cInide niIilai pipuia, que sulia paia o canpo de
execuo. L enlo o coiao do anligo coliadoi de inposlos ficou geIado,
no piessenlinenlo do fin iadioso.
AqueIe que sulia a coIina na quinla hoia do supIcio dos
piosciilos eia o conandanle da cooile, que vieia de }eiusaIen a gaIope
aconpanhado de una oidenana. A un geslo de Mala-Ralos o coido de
soIdados aliiu-se e o cenluiio saudou o liiluno. Lsle, puxando Mala-
Ralos de paile, nuinuiou-Ihe quaIquei coisa. O cenluiio saudou oulia
vez e diiigiu-se ao giupo dos caiiascos, senlados en pedias junlo aos
posles. O liiluno caninhou na diieco do honen que eslava senlado na
liipea, o quaI se Ievanlou coilesnenle e foi ao enconlio do liiluno. O

171
liiluno disse-Ihe lanlen quaIquei coisa, e os dois diiigiian-se aos
posles. A eIes junlou-se o chefe da guaida do TenpIo.
Mala-Ralos, Ianando un oIhai enojado aos andiajos sujos cados
no cho junlo aos posles, andiajos que ainda h pouco havian sido o
vesluiio dos ciininosos e que os caiiascos linhan iecusado, chanou
dois dos caiiascos e oidenou:
~ Sigan-ne! Do posle nais pixino veio un canlo iouco e sen
senlido. Ceslas, que aIi eslava penduiado, linha enIouquecido ao fin da
leiceiia hoia poi causa do soI e das noscas e agoia canlava suavenenle
quaIquei coisa solie uvas. Mas a sua calea, coleila peIo luilanle, ainda
se agilava de vez en quando e enlo as noscas Ievanlavan
pieguiosanenle do seu ioslo paia Iogo voIlaien a poisai.
Disnas, no segundo posle, sofiia nais que os oulios dois, poi~
que no peideia os senlidos, e laIanava a calea cadenciadanenle, oia
paia a diieila, oia paia a esqueida, ale lalei con as oieIhas nos onlios.
Mais feIiz que os oulios dois eia Ieshua. Logo na piineiia hoia
coneaia a lei desfaIecinenlos, e depois peideia a conscincia, deixando
pendei a calea, con o luilanle neio desfeilo. As noscas e os laves
coliian-Ihe poi isso conpIelanenle o ioslo, de laI nodo que esle
desapaieceia sol una nassa negia e novedia. Os goidos laves
havian-se-Ihe inslaIado nas viiiIhas, no venlie e nas axiIas, e sugavan o
coipo nu e anaieIo.
Oledecendo aos geslos do honen do capuz, un dos caiiascos
agaiiou na Iana, enquanlo oulio Ievava paia junlo do posle un laIde e
una esponja. O piineiio dos caiiascos eigueu a Iana e locou con eIa,
piineiio nun e depois no oulio liao de Ieshua, eslendidos e anaiiados
con coidas a laiia liansveisaI do posle. O coipo, con as cosleIas
saIienles, eslieneceu. O caiiasco passou-Ihe a ponla da Iana peIo venlie.
Lnlo, Ieshua eigueu a calea, as noscas voaian zunlindo, e o ioslo do
honen ficou visveI, enlunecido peIas picadas, de oIhos inchados, un
ioslo iiieconhecveI.
DesIocando as pIpelias, Ha-Nozii oIhou paia laixo. Os seus
oIhos, haliluaInenle Inpidos, eslavan agoia luivos.
~ Ha-Nozii! ~ disse o caiiasco. Ha-Nozii noveu os Ilios
inchados e iespondeu na sua voz iouca de piosciilo:
~ Que queies` Ioique le apioxinas de nin`
~ ele! ~ disse o caiiasco. A esponja noIhada eigueu-se na
ponla da Iana ale aos Ilios de Ieshua. A aIegiia liiIhou nos oIhos desle.
Seguiou a esponja con os Ilios e coneou a sugai sofieganenle a
hunidade. No posle ao Iado ouviu-se a voz de Disnas:

172
~ L una injuslia! Lu sou lo piosciilo cono eIe! Disnas ielesou-
se, nas no conseguiu novei-se, linha os liaos anaiiados poi coidas a
liave en lis Iugaies, Conliaiu o venlie, ciavou as unhas nas laiias,
nanlendo a calea voIlada paia o posle de Ieshua, con os oIhos
fIanejando de iaiva.
Una nuven de p coliiu o IocaI e fez-se escuio. Quando o p se
dissipou, o cenluiio giilou:
~ SiIncio no segundo posle! Disnas caIou-se. Ieshua Iaigou a
esponja e, piocuiando que a sua voz soasse afveI e peisuasiva, nas sen
o conseguii, pediu ioucanenle ao caiiasco:
~ D-Ihe de lelei. Lscuiecia cada vez nais. A nuven coliia j
nelade do ceu, avanando paia }eiusaIen. Iaiiapos de nuvens liancas
voavan a fienle da enoine nuven negia caiiegada de gua. Houve un
cIaio e un iaio alaleu-se solie a coIina. O caiiasco liiou a esponja da
ponla da Iana.
~ Louva o nagnnino Hegenon! ~ nuinuiou eIe con
soIenidade e, Ienlanenle, feiiu Ieshua no coiao.
Ieshua eslieneceu e nuinuiou:
~ Hegenon...
O sangue escoiieu-Ihe peIo aldnen, o naxiIai infeiioi
eslieneceu convuIsivanenle, e a sua calea pendeu.
Ao segundo iilonlai do liovo j o caiiasco dava de lelei a
Disnas e, con as nesnas paIavias, Louva o Hegenon!, nalou-o
lanlen.
Ceslas, que peideia o juzo, giilou de nedo assin que o caiiasco
se apioxinou deIe. Mas quando a esponja Ihe locou nos Ilios,
iesnungou quaIquei coisa e ciavou neIa os denles. Segundos depois
lanlen o seu coipo descaa, lanlo quanlo Iho peinilian as coidas.
O honen do capuz seguia o caiiasco e o cenluiio e, alis deIes,
caninhava o chefe da guaida do TenpIo. Iaiando junlo ao piineiio
posle, o honen do capuz olseivou alenlanenle Ieshua, que sangiava,
locou-Ihe a pIanla do pe con a sua no lianca e disse paia os seus
conpanheiios:
~ Lsl noilo. A nesna coisa iepeliu-se junlo aos oulios dois
posles. Depois dislo, o liiluno fez un sinaI ao cenluiio e, voIlando-se,
coneou a afaslai-se do cino da coIina junlanenle con o chefe da
guaida do TenpIo e o honen do capuz. Caa o ciepscuIo e os
ieInpagos suIcavan o ceu, de onde o fogo joiiou sulilanenle. L o giilo
do cenluiio: Desfazei o coido! peideu-se no neio do iilonlai.

173
IeIizes, os soIdados coiieian peIa coIina alaixo, pondo os capaceles. A
escuiido caiu solie }eiusaIen.
O aguaceiio desalou e apanhou as cenliias ainda a neio da
encosla da coIina. A gua caa con lanla vioIncia que, enquanlo os
soIdados coiiian encosla alaixo, eian seguidos j poi loiienles
enfuiecidas. Os soIdados escoiiegavan e caan na aigiIa noIhada, na
piessa de chegaien a esliada pIana, peIa quaI ~ j quase invisveI enlie a
coilina de gua ~ a cavaIaiia, noIhada ale aos ossos, pailia paia
}eiusaIen. AIguns ninulos depois, s un honen peinanecia na coIina,
enlie a nassa de lenpeslade, fogo e gua.
Agilando a faca ioulada en vo, caindo nas saIincias
escoiiegadias, agaiiando-se a ludo quanlo aIcanava, poi vezes
aiiaslando-se de joeIhos, o honen avanava paia os posles. Oia
desapaiecia na conpIela escuiido, oia eia sulilanenle iIuninado peIa
Iuz lienuIanle.
Tendo chegado aos posles, j con gua peIos loinozeIos, despiu o
laIele pesado, enchaicado, ficando s en canisa, e caiu aos pes de Ieshua.
Coilou as coidas que Ihe piendian as peinas, eigueu-se ale a laiia
liansveisaI, aliaou Ieshua e Iileilou-Ihe os liaos das anaiias
supeiioies. O coipo nu e noIhado de Ieshua caiu solie Levi e Ianou-o ao
cho. Levi quis inedialanenle p-Io ao onlio, nas oulio pensanenlo
deleve-o. Laigou no cho noIhado o coipo con a calea cada paia lis e
os liaos aleilos e, con os pes iesvaIando na Iana aigiIosa, coiieu aos
oulios posles. Coilou as coidas lanlen nesles, e os dois coipos caian
no cho.
Iassados aIguns ninulos, no cino da coIina ieslavan apenas os
lis posles vazios e esses dois coipos, aoilados e ievoIvidos peIa gua da
chuva.
Nen Levi nen o coipo de Ieshua se enconliavan j na coIina.


Um dIa agItadn

Na nanh de sexla-feiia, ou seja, no dia seguinle ao daqueIe
naIdilo especlcuIo, lodos os funcioniios do Vaiiedades ~ o guaida-
Iivios VassiIi Slepanovilch Laslolchkine, dois esciiluiiios, lis
dacliIgiafas, as duas enpiegadas das liIheleiias, os conlnuos, os
aiiunadoies e as nuIheies da Iinpeza ~ en suna, lodos os que eslavan
piesenles, enconliavan-se, no nos seus Iugaies, enliegues as aclividades

174
haliluais, nas senlados nos paiapeilos das janeIas que davan paia a
Sadovaia e olseivavan aquiIo que se passava junlo aos nuios do lealio.
}unlo a esses nuios eslendia-se en duas fiIas una licha de niIhaies de
pessoas, e que ia leininai na Iiaa Kudiine. A calea dessa licha
enconliavan-se ceica de duas dezenas de candongueiios, len
conhecidos de loda a Moscovo lealiaI.
A licha eslava nuilo agilada, aliaindo a cuiiosidade dos cidados
que poi aIi passavan e enlielinha-se a disculii hisliias enpoIganles
solie a exliaoidiniia sesso de nagia negia do dia anleiioi. Lssas
nesnas hisliias causavan o naioi enlaiao ao guaida-Iivios VassiIi
Slepanovilch que, na vespeia, no assisliia ao especlcuIo. Os
aiiunadoies conlavan hisliias inciveis, que depois de leininada a
nenoiveI sesso, aIgunas cidads saian coiiendo peIas iuas
indecenlenenle veslidas, e oulias coisas do geneio. O nodeslo e
lianquiIo VassiIi Slepanovilch Iinilava-se a piscai os oIhos enquanlo
esculava os ieIalos de lodos esses piodgios, e no salia o que havia de
fazei. L enlielanlo eia pieciso fazei aIguna coisa, e eia piecisanenle a eIe
que isso conpelia, pois que eia agoia o nais aIlo funcioniio en loda a
equipa do Vaiiedades.
IeIas dez hoias da nanh, a licha daqueIes que ansiavan poi
conpiai liIheles linha ciescido de laI nodo que os loalos solie eIa
chegaian ale a niIcia. L con espanlosa iapidez foian enviados
deslacanenlos, lanlo a pe cono a cavaIo, que inpuseian una ceila
oiden. Mas nesno oidenada, aqueIa seipenle de un quiInelio de
conpiinenlo conslilua j en si nesna una giande lenlao e deixava
os cidados que passavan na Sadovaia conpIelanenle eslupefaclos.
Islo eia no exleiioi. Mas iio inleiioi do Vaiiedades havia lanlen
una giande desoiden. Desde nanh cedo os leIefones coneaian a
locai e locavan ininleiiuplanenle nos galineles de Khodeev e no de
Rinski , na conlaliIidade, na liIheleiia e no galinele de Vaienukha. A
piincpio, VassiIi Slepanovilch iespondeu quaIquei coisa, a funcioniia
da liIheleiia lanlen iespondeu, e ale os aiiunadoies laIluciaian aIgo
ao leIefone. Mas depois deixaian de iespondei, poique no havia
alsoIulanenle nada paia iespondei as peigunlas que envoIvian
Likhodeev, Vaienukha e Rinski. A piincpio lenlaian conloinai a
queslo con as paIavias Likhodeev esl en casa, nas da cidade
iespondeian que havian leIefonado paia o apailanenlo e da disseian
que Likhodeev se enconliava no lealio.
TeIefonou una dana nuilo agilada, pediu que chanassen
Rinski ao leIefone, e aconseIhaian-na a leIefonai a nuIhei deIe, ao que a
dana, coneando a choiai, iespondeu que eia a esposa e que Rinski no

175
se enconliava en paile nenhuna. Ciiou-se una siluao alsuida. A
nuIhei da Iinpeza conlaia j a loda a genle que, ao chegai paia Iinpai o
galinele do diiecloi financeiio, viu que a poila eslava escancaiada, as
Iuzes acesas, a janeIa que dava paia o jaidin pailida, a cadeiia cada no
cho e no havia ninguen.
Iouco depois das dez iiionpeu no lealio Madane Rinski.
SoIuava e loicia as nos. VassiIi Slepanovilch ficou conpIelanenle
desnoileado e no salia o que Ihe havia de aconseIhai. L as dez e neia
apaieceu a niIcia. A sua piineiia peigunla, inleiianenle iazoveI, foi:
~ Que se passa aqui, cidados` QuaI e o piolIena` A equipa do
lealio iecuou, enpuiiando paia fienle o Ivido e peiluilado VassiIi
Slepanovilch. Ioi pieciso chanai as coisas peIos seus nones e ieconhecei
que a adninisliao do Vaiiedades, nas pessoas do diiecloi-geiaI, do
diiecloi financeiio e do adninisliadoi, linha desapaiecido e no se salia
onde eslava, que depois da sesso da noile anleiioi o apiesenladoi foia
Ievado paia una cInica psiquiliica e que, iesunindo, essa sesso foia
un especlcuIo fiancanenle escandaIoso.
Tendo sossegado a choiosa Madane Rinski lanlo quanlo eia
possveI sosseg-Ia, nandaian-na paia casa, e passaian a inleiessai-se
nais que ludo peIo ieIalo da nuIhei da Iinpeza, solie o eslado en que
se enconliava o galinele do diiecloi financeiio. Iediu-se aos enpiegados
que voIlassen paia os seus Iugaies e se ocupassen das suas laiefas,
Iouco lenpo depois apaiecia no edifcio do Vaiiedades una liigada de
invesligao aconpanhada poi un co de oieIhas ponliagudas,
nuscuIoso, coi de cinza de cigaiio e de oIhos exlienanenle inleIigenles.
Lnlie os enpiegados do Vaiiedades difundiian-se os iunoies segundo
os quais o co eia nen nais nen nenos que o fanoso s de Ouios. L eia
de faclo eIe. O seu conpoilanenlo assonliou loda a genle. Assin que o
s de Ouios enliou a coiiei no galinele do diiecloi financeiio, coneou
a iosnai, aiieganhando os enoines caninos anaieIados, depois deilou-se
solie a laiiiga e, con una eslianha expiesso de liisleza e ao nesno
lenpo de fiia nos oIhos, iaslejou ale a janeIa pailida. Vencendo o seu
nedo, saIlou sulilanenle paia o paiapeilo da janeIa e, eiguendo o
focinho aguado, Ianou un uivo seIvagen e fuiioso. Recusava-se a saii
da janeIa, iosnava, lienia e lenlava saIlai I paia laixo.
Reliiaian o co do galinele e soIlaian-no no veslluIo, de onde
eIe saiu peIa poila piincipaI paia a iua, conduzindo os honens que o
seguian ale a piaa de lxis. A peideu o iaslo que vinha seguindo.
Depois disso, o s de Ouios foi Ievado.
A conisso de invesligao inslaIou-se no galinele de Vaienukha,
paia onde coneou a convocai un poi un os funcioniios do Vaiiedades

176
que linhan assislido aos aconlecinenlos duianle o especlcuIo do dia
anleiioi. Deve dizei-se que a conisso de invesligao linha que vencei,
a cada passo, dificuIdades inpievislas. O fio queliava-se-Ihe
conslanlenenle nas nos.
Tinha havido cailazes` Sin. Mas duianle a noile havian-Ihes
coIado oulios poi cina e agoia no se enconliava un s en paile
aIguna. Donde vieia esse laI ngico` Sale-se I! Mas deve lei havido un
conlialo con eIe`
~ L de supoi que sin ~ iespondeu VassiIi Slepanovilch,
peiluilado.
~ L se houve un conlialo, eIe deve lei passado peIa
conlaliIidade.
~ Oliigaloiianenle ~ iespondeu VassiIi Slepanovilch,
eneivando-se.
~ Onde esl eIe enlo`
~ No esl c ~ iespondeu o guaida-Iivios, cada vez nais pIido
e aliindo os liaos.
L, de faclo, nen nos aiquivos da conlaliIidade, nen nos galineles
do diiecloi financeiio, de Likhodeev ou de Vaienukha, no havia
quaisquei sinais de conlialo.
Cono se chanava o ngico` VassiIi Slepanovilch no salia, no
esliveia na sesso do dia anleiioi. Os aiiunadoies no salian, a
enpiegada da liIheleiia fianziu a lesla, pensou, pensou, e, poi fin, disse:
~ Wo... WoIand, paiece-ne. Ou laIvez no fosse WoIand` TaIvez
no. TaIvez fosse VaIand. Apuiou-se que no Seivio de Lsliangeiios no
linhan ouvido faIai de nenhun ngico WoIand ou VaIand.
O conlnuo Kaipov decIaiou que, ao que paiecia, esse ngico
linha-se hospedado no apailanenlo de Likhodeev. O apailanenlo foi,
cIaio esl, inedialanenle visilado. No havia I nenhun ngico. Nen o
pipiio Likhodeev. A ciiada Ciunia no eslava, e ninguen salia paia
onde eIa foia. O piesidenle da adninisliao do piedio, Nikanoi
Ivanovilch, no eslava, IioIejnev no eslava!
ResuIlava de ludo islo quaIquei coisa alsoIulanenle inciveI: loda
a diieco do lealio desapaieceia, na noile anleiioi houveia una
eslianha sesso escandaIosa, nas no se salia quen a pioduziia nen
quen a insligaia.
L, enlielanlo, apioxinava-se o neio-dia, e eia pieciso aliii a
liIheleiia. Mas isso eslava foia de queslo! Nas poilas do Vaiiedades foi

177
penduiado un enoine cailaz con o seguinle anncio: O especlcuIo de
hoje foi canceIado. Na licha espaIhou-se una ceila agilao, a coneai
peIa fienle, nas depois de se agilai un locado eIa coneou a desfazei-se
e ceica de una hoia nais laide no havia na SadovaIa nen veslgios deIa.
A conisso de invesligao pailiu paia conlinuai o seu lialaIho noulio
Iugai, os enpiegados foian dispensados, ficando apenas os guaidas, e as
poilas do Vaiiedades foian liancadas. O guaida-Iivios VassiIi
Slepanovilch linha duas laiefas uigenles a cunpiii. Iiineiio, diiigii-se a
Conisso de LspeclcuIos e Diveises con un ieIaliio solie os
aconlecinenlos do dia anleiioi. Ln segundo Iugai, ii a iepailio de
finanas da Conisso a fin de enliegai a ieceila da liIheleiia do dia
anleiioi: 21.711 iulIos.
O honeslo e consciencioso VassiIi Slepanovilch enliuIhou o
dinheiio en papeI de joinaI, alou o enliuIho con un coideI, neleu-o na
pasla e, conhecendo peifeilanenle as insliues, diiigiu-se no ao
aulocaiio ou ao eIecliico, nas a paiagen de lxis.
Assin que os noloiislas dos lis lxis aIi paiados viian un
passageiio caninhando apiessado paia a paiagen con una pasla nuilo
cheia, Iogo aiiancaian, lodos eIes, con os caiios vazios e, poi quaIquei
iazo, oIhavan-no con aninosidade.
Lslupefaclo con aqueIe piocedinenlo, o guaida-Iivios ficou aIi
especado duianle nuilo lenpo, nedilando solie o que podeiia aquiIo
significai.
Tis ninulos depois apioxinou-se un lxi Iivie, e o ioslo do
noloiisla leve inedialanenle un esgai assin que viu o passageiio.
~ Lsl Iivie` ~ peigunlou VassiIi Slepanovilch depois de una
lossideIa.
~ Moslie-ne o seu dinheiio ~ iespondeu o noloiisla con
liusquido, sen oIhai paia o passageiio. Cada vez nais eslupefaclo, o
guaida-Iivios, seguiando a pieciosa pasla delaixo do liao, ieliiou da
caileiia una nola de dez iulIos e nosliou-a ao noloiisla.
~ No vou! ~ disse esle Iaconicanenle.
~ DescuIpe... ~ coneou o guaida-Iivios, nas o noloiisla
inleiionpeu-o:
~ Ten nolas de lis` ConpIelanenle desoiienlado, o guaida-
Iivios liiou da caileiia duas nolas de lis e nosliou-as ao noloiisla.
~ Lnlie! ~ giilou esle e caiiegou na landeiia do laxnelio con
lanla foia que quase a queliou. ~ Vanos!
~ No len liocos` ~ peigunlou linidanenle o guaida-Iivios.

178
~ Tenho o loIso cheio de liocos! ~ leiiou o noloiisla, e os seus
oIhos injeclados de sangue iefIecliian-se no espeIho. ~ Hoje e j a
leiceiia vez que ne aconlece. L a oulios lanlen Ihes aconleceu o nesno.
Un quaIquei fiIho de pula d-ne una nola de dez, e dou-Ihe o lioco,
qualio iulIos e cinquenla... o canaIha sai! Cinco ninulos depois oIho: en
vez da nola de dez lenho un iluIo de una gaiiafa de gua Naizan!
Aqui o noloiisla piofeiiu viios paIavies. ~ Un oulio junlo a
Zulovskaia. Una nola de dez. Dou-Ihe lis iulIos de lioco. Ioi-se! Alio
o poila-noedas, sai-ne de I una aleIha e zs, pica-ne nun dedo! OIha
que esla!... ~ De novo o noloiisla aciescenlou aIguns paIavies. ~ L da
nola de dez, nada. Onlen, nesle Vaiiedades, un canaIha de un ngico
quaIquei ~ paIavies iiiepioduzveis ~ fez una sesso con nolas de
dez iulIos ~ paIavies iiiepioduzveis.
O guaida-Iivios, alnilo, encoIheu-se, pondo o ai de quen ouvia
peIa piineiia vez a pipiia paIavia Vaiiedades, enquanlo pensava paia
si nesno: Oia esla!...
Tendo chegado ao seu deslino e pago ao noloiisla sen
piolIenas, o guaida-Iivios enliou no edifcio e avanou peIo coiiedoi ale
ao galinele do chefe, nas anles de I chegai conpieendeu que vinha en
n aIluia. Reinava a confuso nos esciiliios da Conisso de
LspeclcuIos e Diveises. Una conlnua passou a coiiei peIo guaida-
Iivios, con o Ieno cado paia a nuca e os oIhos eslugaIhados.
~ No esl, no esl, no esl, neus caios! ~ giilava eIa,
diiigindo-se sale-se I a quen. ~ O casaco e as caIas eslo I, nas
denlio do casaco no h nada!
Desapaieceu poi una poila quaIquei, e Iogo se ouviu alis deIa o
son de Ioua pailida. Da saIa da secielaiia saiu o chefe da piineiia
seco da Conisso, que o guaida-Iivios conhecia, nas que eslava nun
laI eslado que no ieconheceu o guaida-Iivios, e desapaieceu sen deixai
iaslo.
Tiansloinado poi ludo islo, o guaida-Iivios chegou a saIa da
secielaiia, que dava acesso ao galinele do piesidenle da Conisso, e a
ficou conpIelanenle eslupefaclo.
De lis da poila fechada do galinele chegava una voz leiiveI,
sen dvida a voz de IioIchoi Ieliovilch, piesidenle da Conisso.
Lslai a iepieendei aIguen`, pensou o guaida-Iivios, peiluilado, e
oIhando en voIla viu una oulia cena: nuna poIliona de couio, con a
calea cada solie o espaIdai e as peinas eslendidas ale quase ao neio da
saIa, eslava a leIa Anna Richaidovna, secieliia de IioIchoi Ieliovilch,
soIuando inconlioIadanenle, con un Ieno noIhado nas nos.

179
O queixo de Anna Richaidovna eslava lesunlado de llon e peIas
suas faces aveIudadas desIizavan duas loiienles negias de ineI. Vendo
que aIguen enliaia, Anna Richaidovna Ievanlou-se de un saIlo, coiieu
paia o guaida-Iivios, agaiiou-o peIas landas do casaco e ps-se a sacudi-
Io e a giilai:
~ Ciaas a Deus! Apaiece ao nenos un honen coiajoso!
Delandaian lodos, liaian-no lodos! Venha, vanos ao galinele deIe,
no sei o que fazei! ~ L, conlinuando a soIuai, aiiaslou o guaida-Iivios
paia o galinele.
Ao enliai no galinele, o guaida-Iivios coneou poi deixai caii a
pasla, e lodos os seus pensanenlos se viiaian de peinas paia o ai. L,
deve dizei-se, havia nolivo paia isso.
Alis da enoine secieliia con un linleiio nacio, eslava
senlado un falo vazio, que fazia desIizai solie o papeI una pena que no
foia noIhada na linla. O falo usava una giavala, do loIso soliessaa
una canela de linla peinanenle, nas poi cina do coIaiinho no havia
nen pescoo, nen calea, laI cono dos punhos da canisa no saan as
nos. O falo eslava alsoivido no lialaIho e no pieslava a nnina
aleno ao ieluIio que ieinava a sua voIla. Ouvindo enliai aIguen, o
falo iecoslou-se na cadeiia e, poi cina do coIaiinho, ouviu-se a voz de
IioIchoi Ieliovilch, que o guaida-Iivios len conhecia:
~ Que se passa` Lsl esciilo na poila que no iecelo ninguen.
A leIa secieliia deu un giilo e, loicendo as nos, excIanou:
~ V` V` LIe no esl aqui! No esl! Ioi favoi, liaga-o de voIla!
AIguen enliou peIa poila do galinele, soIlou un genido e
desapaieceu. O guaida-Iivios senliu que as suas peinas lienian, e
senlou-se na leiia de una cadeiia, sen se esquecei de apanhai a pasla.
Anna Richaidovna saIlilava en voIla do guaida-Iivios, puxava-Ihe o
casaco e giilava:
~ Lu fazia-o paiai senpie... senpie que eIe piaguejava! L agoia
esl aiiunado.
A leIdade coiieu paia a secieliia e, nuna voz leina e nusicaI,
un pouco fanhosa do choio, excIanou:
~ Iiocha! Onde esl`
~ A quen esl a chanai Iiocha` ~ inleiiogou o falo aIli-
faIanle.
~ No ne ieconhece! No ne ieconhece, a nin! Conpieende` ~
disse a secieliia enlie soIuos.

18O
~ L favoi no soIuai no neu galinele! ~ disse o iiascveI falo as
iiscas, j zangado, e con a nanga puxou una iina de papeis en lianco,
con o evidenle oljeclivo de escievei neIes as suas iesoIues.
~ No, no posso vei islo, no, no posso! ~ giilou Anna
Richaidovna e coiieu paia a secieliia. O guaida-Iivios foi alis deIa.
~ Inagine ~ coneou Anna Richaidovna, lienendo de enoo
e agaiiando-se de novo a nanga do casaco do guaida-Iivios eslava eu
aqui senlada e enlia un galo. Iielo, giande, cono un hipoplano. L eu,
naluiaInenle, enxolei-o. LIe saiu e, no Iugai deIe, apaieceu un sujeilo
goido, lanlen con caia feIina, e peigunlou-ne: Ioique e que a cidad
enxola assin os visilanles`. L avanou paia o galinele de Iiokhoi
Ieliovilch e eu, cIaio, alis deIe, giilei-Ihe: Lsl doido`. L eIe, o
insoIenle, vai diieilo a Iiokhoi Ieliovilch e senla-se na cadeiia en fienle
deIe! L eIe... que e una loa aIna, nas nuilo neivoso, expIodiu. Ioique
e que enlia aqui assin, sen sei anunciado`, peigunlou. L o oulio,
descaiado, inagine, iefasleIou-se na cadeiia e iespondeu, soiiindo:
Venho lialai de un negociozinho consigo. Iiokhoi Ieliovilch iiiilou-
se de novo: Lslou ocupado!. L o oulio, veja s, iespondeu: O senhoi
no esl nada ocupado... Hen` en, aqui, cIaio esl, a pacincia de
IioIchoi Ieliovilch esgolou-se, e eIe giilou: Mas que ven a sei islo`
Ionhan-no daqui paia foia, dialos ne Ieven!. L o oulio, inagine,
soiiiu e disse: Que os dialos o Ieven` Iois isso aiianja-se!. L punla!
Lu nen live lenpo de giilai. OIhei e j o caia de galo linha desapaiecido
e aIi sen... senlado... aqueIe falo... Ui! ~ leiiou Anna Richaidovna con a
loca escancaiada e conpIelanenle desfiguiada.
Alafando un soIuo, eIa lonou fIego, nas o que disse a seguii
no linha quaIquei senlido:
~ L agoia escieve, escieve, escieve! L de enIouquecei! IaIa ao
leIefone! O falo! L lodos desapaieceian, cono coeIhos!
O guaida-Iivios conlinuava aIi, lienuIo. Mas enlo o deslino veio
en sua ajuda. A niIcia, iepiesenlada poi dois honens, enliou na saIa da
secieliia en passo caIno e decidido. Ao v-Io, a leIdade desalou a
soIuai ainda nais, aponlando con a no paia a poila do galinele.
~ Vanos I paiai de choiai, cidad ~ disse caInanenle o
piineiio niIiciano, e o guaida-Iivios, senlindo que eslava aIi a nais,
escapuIiu-se.
Monenlos depois eslava j ao ai Iivie. Na sua calea havia una
especie de coiienle de ai que zunlia cono una chanine e, nesse
zunlido, ouvian-se fiagnenlos das hisliias dos aiiunadoies solie o

181
galo que pailicipaia no especlcuIo do dia anleiioi. Aaah! No sei esse
o nosso galinho`
No lendo conseguido nada na Conisso, o consciencioso VassiIi
Slepanovilch decidiu diiigii-se a fiIiaI siluada na Tiavessa Vagankov. L
paia se acaInai un pouco, fez o peicuiso a pe.
A fiIiaI uilana da Conisso eslava inslaIada nuna veIha nanso
deciepila peIa aco do lenpo, no fundo de un plio fanoso peIa
coIunala de pifiio no veslluIo.
Mas, naqueIe dia, no eian as coIunalas que inpiessionavan os
visilanles da fiIiaI, nas aquiIo que se passava delaixo deIas.
AIguns visilanles, peliificados, filavan una joven choiosa,
senlada a una nesinha solie a quaI havia Iileialuia especiaIizada de
lealio, que haliluaInenle vendia. Mas de nonenlo a joven no ofeiecia
a ninguen nada dessa Iileialuia e, as peigunlas conpassivas, Iinilava-se
a esloai un geslo vago. Lnlielanlo, de cina e de laixo, dos Iados e de
lodas as seces da fiIiaI, ouvia-se o loque esliidenle de peIo nenos vinle
leIefones.
Depois de choiai aIgun lenpo, a joven eslieneceu de iepenle e
giilou, hisleiica:
~ Oulia vez! ~ L inespeiadanenle coneou a canlai nun
sopiano lienuIo: ~ Maigioiioso, sagiado aicaI...
Un conlnuo, suigindo na escada, aneaou aIguen con o punho
e coneou a canlai con a joven, nun lailono desafinado e
inexpiessivo:
~ aico gIoiioso, laiiica de saInes... A voz do conlnuo
junlaian-se oulias vozes dislanles, o coio coneou a aunenlai e, poi
fin, a cano liovejou en lodos os iecanlos da fiIiaI. Na saIa ao Iado, a
nneio 6, onde eslava inslaIada a conlaliIidade, dislinguia-se en
especiaI una voz polenle, con una oilava iouca. O coio eia
aconpanhado do ciescenle esliepilo dos leIefones.
Lh, venlo do Noile... enpuiia o vagaIho... ~ leiiava o conlnuo
na escada. As Igiinas coiiian peIo ioslo da joven, que lenlava ceiiai os
denles, nas a loca aliia-se poi si nesna, e eIa canlava una oilava acina
do conlnuo:
~ O liavo no ii Ionge! Os visilanles da fiIiaI, siIenciosos,
eslavan alnilos peIo faclo de os canloies, dispeisos en diveisos Iugaies,
canlaien lo hainoniosanenle, cono se lodo o coio eslivesse ieunido
sen afaslai os oIhos de un iegenle invisveI.

182
Os lianseunles que passavan na Vagankov paiavan junlo as
giades do plio, suipieendidos con a aIegiia que ieinava na fiIiaI.
Teininada a piineiia esliofe, o canlo paiou liuscanenle, senpie
cono que ao sinaI da lalula de un iegenle. O conlnuo piaguejou en voz
laixa e desapaieceu. Nesse nonenlo, aliiu-se a poila piincipaI e poi eIa
enliou un cidado en casaco de Veio, sol o quaI se vian as alas de
una lala lianca, aconpanhado de un niIiciano.
~ Iaa quaIquei coisa, douloi, inpIoio-Ihe ~ giilou
hisleiicanenle a joven.
O secieliio da fiIiaI desceu a escada a coiiei e, visiveInenle
consunido de veigonha e de enlaiao, coneou a gaguejai:
~ Lsl a vei, douloi, lenos aqui un caso de hipnose coIecliva...
De nodo que e necessiio... ~ No leininou a fiase, coneou a
engasgai-se con as paIavias e de slilo canlou con voz de lenoi: ~
ChiIka e Neilchinsk...
~ Lslpido! ~ conseguiu a joven dizei, nas no expIicou a
quen se diiigia e, en vez disso, soIlou un foile liinado e coneou eIa
pipiia a canlai a cano de ChiIka e Neilchinsk.
~ Donine-se! Iaie de canlai! ~ disse o nedico voIlando-se paia
o secieliio.
Lia evidenle que o pipiio secieliio daiia ludo paia paiai de
canlai, nas no conseguia, e, junlanenle con o coio, Ievou ale aos
ouvidos de quen passava na liavessa a infoinao de que as feias
voiazes o no alacavan nos losques, nen o alingian as laIas dos
aliiadoies.
Assin que acalou a esliofe, a joven foi a piineiia a iecelei una
dose de vaIeiiana, dada peIo nedico, que depois coiieu ao secieliio e
aos oulios a fin de os nedicai lanlen.
~ DescuIpe, cidad ~ disse sulilanenle VassiIi Slepanovilch
diiigindo-se a joven ~, poi acaso no apaieceu poi aqui un galo
pielo`...
~ QuaI galo` ~ giilou a joven, iiada. ~ Un luiio, e o que
lenos aqui na fiIiaI, un luiio! ~ L aciescenlou: ~ Iois escule! Lu conlo
ludo. ~ L conlou efeclivanenle o que linha aconlecido.
Aconlecia que o diiecloi da fiIiaI, que Ievava os diveilinenlos
Iigeiios a conpIela iuna (segundo as paIavias da joven), linha a nania
de oiganizai loda a especie de cicuIos.

183
~ Lanava poeiia aos oIhos dos diiigenles! ~ leiiou a joven. No
decuiso de un ano, o diiecloi conseguiia oiganizai un cicuIo paia o
esludo de Leinonlov, oulio de xadiez e danas, oulio de lenis de nesa e
oulio de hipisno. No Veio aneaaia oiganizai un cicuIo de ieno e un
de aIpinisno.
L hoje, no inleivaIo paia o aInoo, eIe, o diiecloi, enliou...
~ L liazia peIo liao un quaIquei fiIho de pula ~ conlou a
iapaiiga ~, vindo sale-se I de onde, de caIas aos quadiados, de Iunelas
iachadas e... un focinho alsoIulanenle inpossveI!
L, segundo o ieIalo da iapaiiga, ieconendou-o a lodos os que
aInoavan no iefeiliio da fiIiaI cono deslacado especiaIisla na
oiganizao de cicuIos coiais.
Os ioslos dos fuluios aIpinislas ensonliaian-se, nas o diiecloi
apeIou a lodos paia que se aninassen, e o especiaIisla, enlie dilos e
giacejos, juiou que canlai ocupa nuilo pouco lenpo e e de enoine
pioveilo.
NaluiaInenle, disse a iapaiiga, os piineiios a ofeieceien-se
foian Ianov e Kossailchuk, uns Ianle-lolas len conhecidos na fiIiaI,
decIaiando que se inscievian no cicuIo. Lnlo, os ieslanles enpiegados
convenceian-se de que no conseguian evilai a canloiia, e lanlen eIes
se inscieveian. Decidiian canlai duianle a hoia de aInoo, j que o ieslo
do lenpo eslava ocupado poi Leinonlov e peIo xadiez. O diiecloi, paia
dai o exenpIo, decIaiou que linha voz de lenoi e a pailii da ludo se
passou cono un pesadeIo. O neslie de coio especiaIizado, veslido aos
quadiados, leiiou: D-ni-soI-d!, aiiaslou os nais lnidos de lis dos
ainiios onde lenlavan escapai as canloiias, disse a Kossailchuk que
esle linha un ouvido peifeilo, geneu, iogou, pediu que pieslassen
aleno a un veIho iegenle-canloi, laleu con os dedos no diapaso,
pedindo que enloassen o Mai CIoiioso.
L eIes enloaian. L enloaian-no nuilo len. O sujeilo veslido aos
quadiados salia ieaInenle do seu oficio. Canlaian a piineiia esliofe.
Lnlo, o iegenle pediu descuIpa, dizendo: Lu voIlo daqui a un
ninulo!, e... desapaieceu. Iensaian que eIe efeclivanenle voIlaiia
denlio de un ninulo. Mas passaian-se dez ninulos, e eIe sen apaiecei.
Os enpiegados da fiIiaI aIegiaian-se. LIe fugiia.
L, de slilo, puseian-se a canlai a segunda esliofe, lodos
conduzidos poi Kossailchuk, o quaI laIvez no livesse un ouvido
peifeilo, nas eia un lenoi aIlo laslanle agiadveI. Canlaian ale ao fin.
L o iegenle no apaiecia! VoIlaian paia os seus Iugaies, nas anles que
livessen lenpo de se senlaien, coneaian de novo a canlai, conlia sua

184
vonlade. Tenlaian paiai, nas en vo. CaIavan-se duianle lis ninulos
e de novo canlavan. CaIavan-se e de novo canlavan! Lnlo
conpieendeian a desgiaa en que se achavan. O diiecloi,
enveigonhado, fechou-se no seu galinele.
Aqui o ieIalo da joven foi inleiionpido. A vaIeiiana no seiviia
de nada.
Un quailo de hoia depois, apioxinaian-se do giadeanenlo da
Vagankov lis canies nos quais enlaicou lodo o pessoaI da fiIiaI, a
coneai peIo diiecloi.
Assin que o piineiio canio, osciIando ao passai os poiles, saiu
paia a iueIa, os enpiegados, de pe solie a caiioaiia e apoiando-se aos
onlios uns dos oulios, aliiian as locas e loda a iua iessoou con una
cano popuIai. O segundo canio seguiu o exenpIo, e o nesno fez o
leiceiio. L I foian. Os lianseunles, apiessados con os seus afazeies,
Ianavan apenas un ipido oIhai aos canies, nada suipieendidos e
juIgando lialai-se de una excuiso que saa da cidade. Saan ieaInenle
da cidade, no paia una excuiso, nas paia a cInica do piofessoi
Sliavinski.
Meia hoia nais laide, o guaida-Iivios, de calea conpIelanenle
peidida, chegou a iepailio de finanas da Conisso, espeiando Iiviai-
se finaInenle do dinheiio do Lslado. } insliudo peIa expeiincia,
coneou poi olseivai cuidadosanenle a enoine saIa onde os
enpiegados eslavan senlados alis dos vidios foscos con insciies
douiadas. O guaida-Iivios no descoliiu aIi quaisquei sinais de aIaine
ou de escndaIo. Lslava ludo caIno, cono deve sei nuna insliluio
decenle.
VassiIi Slepanovilch enfiou a calea no guich poi cina do quaI
eslava esciilo Depsilos, cunpiinenlou un enpiegado que no
conhecia e pediu deIicadanenle un inpiesso paia depsilo.
~ L paia qu` ~ peigunlou o enpiegado.
O guaida-Iivios ficou suipieendido.
~ Queio deposilai una inpoilncia. Sou do Vaiiedades.
~ Un nonenlo ~ iespondeu o enpiegado e fechou
inedialanenle a aleiluia do vidio con una iede.
Que eslianho!, pensou o guaida-Iivios. O seu espanlo eia
naluiaI. Lia a piineiia vez na sua vida que se via nuna laI siluao. Toda
a genle sale cono e difciI Ievanlai dinheiio, paia isso poden senpie
suigii olslcuIos. Mas nos liinla anos de pilica de guaida-Iivios nunca

185
houveia un caso en que aIguen, enlidade juidica ou pessoa piivada,
Ievanlasse dificuIdades paia iecelei dinheiio.
Mas, poi fin, a iede afaslou-se e o guaida-Iivios coIou-se
novanenle ao guich.
~ L liaz nuilo` ~ peigunlou o enpiegado.
~ Vinle e un niI selecenlos e onze iulIos.
~ Oh, oh! ~ nuinuiou un lanlo iionicanenle o enpiegado, e
eslendeu ao guaida-Iivios un papeI veide.
Conhecendo len o inpiesso, o guaida-Iivios pieencheu-o nun
inslanle e coneou a desalai o coideI do enliuIho. Quando
desenliuIhou o seu faido, luivou-se-Ihe a visla e eIe soIlou una especie
de nugido doIoioso.
Dianle dos seus oIhos cinliIava un nonle de dinheiio esliangeiio.
Havia naos de dIaies canadianos, Iilias ingIesas, fIoiins hoIandeses,
Iales Ieles, coioas eslnias...
~ C esl eIe! Un dos engiaadinhos do Vaiiedades! ~ soou
una voz aneaadoia poi cina do aluidido guaida-Iivios. L VassiIi
Slepanovilch foi inedialanenle pieso.


VIsItantcs azaradns

A nesna hoia a que o zeIoso guaida-Iivios coiiia de lxi paia dai
de caias con o falo escievedoi, de un conpailinenlo de piineiia da
caiiuagen nneio 9 do conloio de Kiev, que chegaia a Moscovo, saa
enlie oulios passageiios un honen len apiesenlado, con una naIela
na no. Lsse passageiio eia nen nais nen nenos que o lio do faIecido
eiIioz, MaxiniIian Andieevilch IopIavski, econonisla de pIaneanenlo
que vivia en Kiev, na anliga Rua do Inslilulo. A iazo da vinda de
MaxiniIian Andieevilch a Moscovo foia a iecepo, dois dias anles, a
aIlas hoias da noile, de un leIegiana con o seguinle conledo: Acalo
de sei liucidado poi un eIecliico no Ialiiaica funeiaI sexla-feiia lis
hoias da laide ven eiIioz.
MaxiniIian Andieevlch eia consideiado, e juslanenle
consideiado, un dos honens nais inleIigenles de Kiev. Mas ale o nais
inleIigenle dos honens pode ficai peipIexo con seneIhanle leIegiana. Se
un honen leIegiafa dizendo que foi liucidado, e evidenle que no foi
noilaInenle liucidado. Mas nesse caso poiqu o funeiaI` Ou eIe eslai

186
nuilo naI e piev que vai noiiei` Isso e possveI, nas esla pieciso e
exlienanenle eslianha. Cono pode eIe salei que o vo enleiiai na sexla-
feiia as lis da laide` Un leIegiana assonlioso!
Conludo, as pessoas inleIigenles so inleIigenles piecisanenle
paia conpieendeien as coisas confusas. Lia nuilo sinpIes. Houveia un
eiio, e o leIegiana saia deluipado. As paIavias acalo de sei vieian
aqui paiai sen dvida de oulio leIegiana, e a paIavia eiIioz foia
paiai ao fin do leIegiana en vez de no piincpio. Con essa coiieco o
senlido do leIegiana eia cIaio, enloia, naluiaInenle, ligico.
Quando se acaInou a expIoso de doi que a nolcia piovocaia na
esposa de MaxiniIian Andieevilch, esle coneou a piepaiai-se a fin de
pailii paia Moscovo.
Devenos ieveIai un segiedo de MaxiniIian Andieevilch. Sen
dvida que Ianenlava o soliinho da nuIhei, noilo na fIoi da idade.
Mas, naluiaInenle, cono honen pilico, conpieendia que no havia
quaIquei necessidade da sua piesena no funeiaI. L, no enlanlo,
MaxiniIian Andieevilch pailiu apiessadanenle paia Moscovo. QuaI o
nolivo` Un nico: o apailanenlo. Un apailanenlo en Moscovo` Isso
eia un assunlo seiio. No se sale poiqu, nas MaxiniIian Andieevilch
no goslava de Kiev, e a ideia de se nudai paia Moscovo consunia-o de
laI nodo nos Ilinos lenpos que nen o deixava doinii. No goslava das
cheias piinaveiis do Dnepie, quando, inundando as iIhas na naigen
laixa, as guas se fundian con o hoiizonle. No apieciava a
inpiessionanle leIeza que se ofeiecia da lase do pedeslaI da esllua do
pincipe VIadinii. Nen Ihe agiadavan as nanchas de soI que na
Iiinaveia liincavan nas veiedas pavinenladas de lijoIo da coIina
VIadinii. No queiia nada daquiIo. S queiia una coisa: nudai-se paia
Moscovo.
Os anncios que puseia nos joinais paia a lioca do apailanenlo
da Rua do Inslilulo, en Kiev, poi un nais pequeno en Moscovo, no
linhan dado quaIquei iesuIlado. No apaiecian inleiessados, e se de
Ionge en Ionge apaiecian, as suas pioposlas eian pouco esciupuIosas.
O leIegiana liansloinaia MaxiniIian Andieevilch. AqueIa eia
una opoilunidade que seiia pecado peidei. Os honens pilicos salen
que eslas opoilunidades no se iepelen.
Ln suna, fossen quais fossen as dificuIdades, eia necessiio
gaianlii a heiana do apailanenlo do soliinho na Sadovaia. L veidade
que isso eia difciI, nuilo difciI nesno, nas essas dificuIdades linhan
que sei vencidas a lodo o cuslo. O expeiienle MaxiniIian Andieevilch
salia que o piineiio e indispensveI passo paia isso linha que sei o

187
seguinle: devia a lodo o cuslo iegislai-se, ainda que piovisoiianenle,
cono noiadoi nas lis assoaIhadas do seu defunlo soliinho.
Na sexla-feiia a laide, MaxiniIian Andieevilch enliou na saIa
onde funcionava a adninisliao do piedio nneio 3O2 da Rua
Sadovaia, en Moscovo. Na saIa acanhada, de cuja paiede pendia un
veIho cailaz iIusliando en viios quadios os nelodos de ieaninao de
afogados, eslava un honen de neia-idade, con a laila poi fazei e os
oIhos peiluilados, senlado a una nesa de nadeiia, sozinho.
~ Iosso faIai con o piesidenle da adninisliao` ~ peigunlou
coilesnenle o econonisla, liiando o chapeu e coIocando a naIela solie
una cadeiia vazia.
AqueIa peigunla, apaienlenenle sinpIes, poi quaIquei iazo
liansloinou de laI nodo o honen aIi senlado que o seu ioslo ale se
aIleiou. OIhando de esgueIha, ansioso, nuinuiou que o piesidenle no
eslava.
~ LIe esl en casa` ~ peigunlou IopIavski. ~ Tenho un
assunlo uigenle.
O honen voIlou a iespondei de nodo incoeienle. Lia, no
enlanlo, possveI adivinhai que o piesidenle no eslava en casa.
~ L quando e que eIe voIla`
O honen no iespondeu e oIhou paia a janeIa con una especie
de neIancoIia.
Ah!, nuinuiou paia si nesno o inleIigenle IopIavski e
peigunlou peIo secieliio.
O eslianho honen senlado a nesa, coiando do esfoio, faIou
una vez nais indislinlanenle, dizendo que o secieliio lanlen no
eslava... no se salia quando voIlaiia e... que o secieliio eslava doenle...
Ah!, nuinuiou de novo IopIavski paia si nesno, e depois
peigunlou:
~ Mas esl c aIguen da adninisliao`
~ Lslou eu ~ iespondeu o honen con voz fiaca.
~ Sale ~ coneou giavenenle IopIavski ~, eu sou o nico
heideiio do faIecido eiIioz, neu soliinho, que noiieu, cono sale, no
Iago do Ialiiaica. L, de acoido con a Iei, devo iecelei a heiana
consliluda peIo nosso apailanenlo nneio 5O...
~ No eslou ao coiienle, canaiada ~ inleiionpeu o honen
neIancoIicanenle.

188
~ Mas, peinila-ne ~ disse IopIavski con voz sonoia ~, o
senhoi e nenlio da adninisliao e len o devei de...
Nessa aIluia, enliou na saIa un oulio cidado. Ao vei aqueIe que
enliava, o honen que eslava senlado a secieliia enpaIideceu.
~ L o nesno da adninisliao Iialnajko` ~ peigunlou o iecen-
chegado.
~ Sou ~ iespondeu o oulio nun sussuiio.
O iecen-chegado nuinuiou quaIquei coisa ao honen que
eslava senlado e esle, conpIelanenle afIilo, Ievanlou-se da cadeiia e,
aIguns segundos depois, IopIavski eslava sozinho na saIa vazia da
adninisliao.
Ah, que conpIicao! L Iogo havia de sei assin, lodos eIes ao
nesno lenpo..., pensava IopIavski, con enfado, aliavessando o plio
asfaIlado e diiigindo-se apiessadanenle paia o apailanenlo nneio 5O.
MaI o econonisla linha locado quando a poila se aliiu e
MaxiniIian Andieevilch enliou no veslluIo. Iicou un lanlo
suipieendido peIo faclo de no se peicelei quen Ihe aliiia a poila: no
havia ninguen no veslluIo, paia aIen de un enoine galo pielo, senlado
nuna cadeiia.
MaxiniIian. Andieevlch lossicou, laleu con os pes, e enlo a
poila do galinele aliiu-se e Koioviev saiu paia o veslluIo. MaxiniIian
Andieevilch incIinou-se coilesnenle, con dignidade, e disse:
~ Chano-ne IopIavski. Sou lio...
Anles que conseguisse acalai a fiase, Koioviev liiou do loIso un
Ieno sujo, enfiou neIe o naiiz e coneou a choiai.
~ ... do faIecido eiIioz...
~ Iois cIaio, pois cIaio ~ inleiionpeu-o Koioviev, afaslando o
Ieno da caia. ~ Lu, assin que o vi, adivinhei que eia o senhoi!
~ Aqui foi sacudido peIo choio e coneou aos giilos: ~ Que
desgiaa, hen` Onde j se viu una coisa assin` Ah`
~ Lsnagado poi un eIecliico` ~ peigunlou IopIavski nun
sussuiio.
~ ConpIelanenle! ~ giilou Koioviev, e as Igiinas coiieian-Ihe
poi laixo das Iunelas. ~ ConpIelanenle! Lu vi. Aciedile... zs, e foi-se a
calea! A peina diieila... ciash, coilada ao neio! A peina esqueida...
ciash, coilada ao neio! A esl o que esses eIecliicos poden fazei! ~ L,
visiveInenle incapaz de se conlei, Koiovicv encoslou o naiiz a paiede
junlo ao espeIho e foi sacudido peIos soIuos.

189
O lio de eiIioz ficou sinceianenle inpiessionado con o
conpoilanenlo do desconhecido. L dizen que no nosso lenpo no h
pessoas de lon coiao, pensou eIe, senlindo que lanlen os seus oIhos
Ihe coneavan a aidei. Ao nesno lenpo, poien, una nuvenzinha
desagiadveI invadiu-Ihe o espiilo, enquanlo Ihe ocoiiia una ideia
vipeiina: no eslaiia aqueIe honen de lon coiao j insciilo no
apailanenlo do finado` Salia de casos seneIhanles.
~ DescuIpe, o senhoi eia anigo do neu faIecido Misha`
peigunlou eIe, Iinpando con a nanga o oIho esqueido enxulo, e con o
diieilo esludando Koioviev, alaIado peIa ngoa.
Mas esle desalou nun laI pianlo que no se peicelia nada do que
dizia, aIen das iepelidas paIavias ciash e coilada ao neio. Quando
se failou de soIuai, Konoviev afaslou-se finaInenle da paiede e disse:
~ No, no posso nais! Vou lonai liezenlas golas de vaIeiiana
con elei! ~ L, voIlando paia IopIavski o ioslo Iavado en Igiinas,
aciescenlou: ~ Que coisa, os eIecliicos!
~ DescuIpe, o senhoi enviou-ne un leIegiana` ~ peigunlou
MaxiniIian Andieevilch, pensando con inquielao quen seiia aqueIe
exliaoidiniio choianingas.
~ Ioi eIe! ~ iespondeu Koioviev aponlando con o dedo paia o
galo.
IopIavski aiiegaIou os oIhos, supondo que no ouviia len.
~ No, no posso, no lenho nais foias ~ conlinuou Koioviev,
fungando. ~ Quando ne Ienlio: a ioda poi cina da peina... cada ioda
pesa uns cenlo e cinquenla quiIos... Ciash! Vou-ne deilai na cana,
esquecei-ne no sono. ~ L assin desapaieceu do veslluIo.
O galo nexeu-se, saIlou da cadeiia, eigueu-se nas palas liaseiias,
ps as palas dianleiias nos quadiis, aliiu a loca e disse:
~ en, fui eu que enviei o leIegiana. L depois` MaxiniIian
Andieevilch senliu a calea a andai a ioda, os liaos e as peinas
enloipeceian-se-Ihe, deixou caii a naIela e senlou-se nuna cadeiia en
fienle do galo.
~ Iaiece-ne que Ihe eslou a faIai en iusso ~ disse o galo
seveianenle: ~ L depois`
IopIavski no iespondeu.
~ Iassapoile! ~ leiiou o galo, e eslendeu a pala feIpuda. Sen
nada peicelei e sen nada vei, paia aIen das duas cenleIhas que aidian
nos oIhos do galo, IopIavski puxou o passapoile do loIso cono se fosse

19O
un punhaI. O galo liiou do apaiadoi uns cuIos de giossos aios pielos,
p-Ios no focinho, o que o loinou ainda nais inpiessionanle, e aiielalou
o passapoile da no lienuIa de IopIavski.
Inleiessanle. Vou desnaiai ou no`, pensou IopIavski. De
Ionge chegavan os soIuos de Koioviev, e lodo o veslluIo se encheu do
cheiio do elei, da vaIeiiana e nais un oulio cheiio nausealundo.
~ QuaI foi o depailanenlo que eniliu esle docunenlo`
peigunlou o galo, exaninando una pgina.
No olleve iesposla.
~ O 412 ~ disse o galo paia si pipiio, passando a pala peIo
passapoile, que seguiava de peinas paia o ai. ~ Ah, pois, cIaio! Lu
conheo esle depailanenlo! Do passapoile a quaIquei un! Lu, poi
exenpIo, no daiia passapoile a una pessoa cono voc! Ioi nada desle
nundo! aslava-ne oIhai paia a sua caia una vez paia iecusai
inedialanenle! ~ O galo iiiilou-se de laI nodo que aliiou o passapoile
ao cho. ~ A sua piesena no funeiaI fica canceIada ~ conlinuou o galo,
en lon oficiaI. ~ Tiale de voIlai paia o Iugai de iesidncia. ~ L uiiou a
poila: ~ AzazeIIo!
Respondendo ao seu chananenlo, acoiieu ao veslluIo un
sujeilo laixinho, coxo, de caIas de naIha pielas, con una faca enfiada
no cinlo de caledaI, iuivo, con un denle canino anaieIo e una leIida no
oIho esqueido.
IopIavski senliu que Ihe faIlava o ai, eigueu-se da cadeiia e
iecuou, con a no solie o coiao.
~ AzazeIIo, aconpanha-o! ~ oidenou o galo, alandonando o
veslluIo.
~ IopIavski ~ disse o iecen-chegado con voz fanhosa espeio
que ludo esleja escIaiecido agoia.
IopIavski fez que sin con a calea.
~ VoIla inedialanenle paia Kiev ~ conlinuou AzazeIIo fica I
nuilo quielinho, e nen sonhes con quaisquei apailanenlos en
Moscovo. Lnlendido`
AqueIe laixinho, que causava en IopIavski un leiioi noilaI,
con o seu denle canino, a faca e o oIho chego, chegava apenas ao onlio
do econonisla, nas acluava con eneigia, de un nodo coeienle e
oiganizado.
Anles de nais nada, apanhou o passapoile e eslendeu-o a
MaxiniIian Andieevilch, que o ieceleu con a no doinenle. Depois,

191
AzazeIIo agaiiou a naIela con una das nos, con a oulia aliiu a poila
e, agaiiando peIo liao o lio de eiIioz, conduziu-o ao palanai da
escada. IopIavski encoslou-se a paiede. Sen usai quaIquei chave,
AzazeIIo aliiu a naIa, liiou deIa un enoine fiango assado a que faIlava
una peina, enliuIhado nun joinaI goiduienlo, e p-Io no cho. Depois,
ieliiou duas nudas de ioupa inleiioi, un assenladoi paia navaIhas de
laileai, un Iivio e una caixa, e con o pe enpuiiou ludo, con excepo
do fiango, peIo vo da escada. Iaia aIi voou lanlen a naIa vazia.
Ouviu-se o esliondo da naIa I en laixo e, a juIgai peIo son, a lanpa
soIlou-se.
Depois, o landido de caleIo iuivo agaiiou na peina do fiango e
laleu con eIa de chapa no pescoo de IopIavski, con lanla foia e
liulaIidade que o coipo do fiango saIlou e a peina ficou nas nos de
AzazeIIo. Tudo se laiaIhou en casa dos OlIonski, cono juslanenle dizia
o ceIelie esciiloi Lev ToIsloi. Seiia piecisanenle isso que eIe diiia no
piesenle caso. Sin! Tudo se laiaIhou paia IopIavski. Una Ionga cenleIha
passou dianle dos seus oIhos, Iogo seguida de una Igulie seipenle que
olscuieceu poi inslanles aqueIe dia de Maio, e IopIavski piecipilou-se
escada alaixo, con o passapoile na no. Ao chegai a cuiva da escada no
palanai seguinle, laleu con o pe nuna vidiaa e senlou-se nun degiau.
O fiango sen asas passou a seu Iado e foi caii no vo da escada. AzazeIIo,
que ficaia I en cina, devoiou nun inslanle a peina do fiango e guaidou
o osso Iinpo no loIso IaleiaI das caIas, voIlou paia o apailanenlo e
fechou a poila con esliondo. Nesse nonenlo coneaian a ouvii-se I
en laixo os passos cuidadosos de aIguen que sulia.
Descendo nais un Iano de escada, IopIavski senlou-se nun
lanco de nadeiia no palanai e lonou fIego.
Un honen ninscuIo, j de ceila idade, con un ioslo
invuIgainenle liisle, veslindo un veIho falo e usando un chapeu de
paIha con una fila veide, que sulia a escada, paiou junlo de IopIavski.
~ Ieinila-ne que Ihe peigunle, cidado ~ disse liislenenle o
honen , onde fica o apailanenlo nneio 5O`
~ Mais paia cina! ~ iespondeu IopIavski, Iacnico.
~ Muilo agiadecido, cidado ~ disse o honenzinho no nesno
lon liisle e conlinuou a sulii, e IopIavski Ievanlou-se e desceu a coiiei.
Iode-se peigunlai: MaxiniIian Andieevilch no se diiigiiia
apiessadanenle a niIcia paia apiesenlai queixa conlia os landidos, que
havian exeicido solie eIe lo liulaI vioIncia en pIeno dia` No, de
nodo nenhun, podenos afiin-Io con confiana. Chegai a niIcia e
dizei, vejan I, agoia nesno un galo de cuIos exaninou o neu

192
passapoile, e depois un honen de caIas de naIha, con una faca... no,
cidados, MaxiniIian Andieevilch eia un honen inleIigenle!
} linha descido a escada quando viu, junlo a poila de sada, una
oulia poila que dava paia una especie de aiiecadao. O vidio dessa
poila eslava pailido. IopIavski neleu o passapoile no loIso, oIhou en
voIla espeiando enconliai as suas coisas aliiadas I de cina. Mas no
havia sinaI deIas. O pipiio IopIavski se adniiou poi isso Ihe inpoilai
lo pouco. Lslava pieocupado con una oulia ideia inleiessanle e
lenladoia: expeiinenlai e veiificai nais una vez, poi inleinedio daqueIe
honenzinho, o naIdilo apailanenlo. Iois se eIe peigunlou onde eIe
ficava, isso queiia dizei que eia a piineiia vez que I ia. Ioilanlo, eIe ia
agoia caii diieclanenle nas nos da conpanhia que ocupava o
apailanenlo nneio 5O. QuaIquei coisa dizia a IopIavski que aqueIe
honenzinho no laidaiia a enliai nesse apailanenlo: MaxiniIian
Andieevilch no lencionava j ii a nenhun funeiaI de nenhun soliinho,
e ale ao conloio paia Kiev ainda havia laslanle lenpo. O econonisla
oIhou en voIla e desIizou paia a aiiecadao. Nesse inslanle, una poila
laleu I nuilo en cina. Ioi eIe que enliou!, pensou IopIavski con
ansiedade. Na aiiecadao fazia fiio, cheiiava a ialos e a lolas.
MaxiniIian Andieevilch senlou-se nun cepo e decidiu espeiai. A sua
posio eia cnoda. Da aiiecadao via-se diieclanenle a poila da sexla
enliada da fienle.
Mas foi pieciso espeiai nais lenpo do que o visilanle de Kiev
supunha. A escada, poi quaIquei iazo, peinanecia deseila. Ouvia-se
len e, poi fin, una poila laleu no quinlo andai. IopIavski inoliIizou-
se. Sin, eian os passos deIe. Ven a descei. Aliiu-se una poila nun
andai nais alaixo. Os passinhos paiaian. Una voz de nuIhei. A voz do
honen liisle... Sin, eia a voz deIe... Dizia quaIquei coisa cono: Deixe-
ne, poi anoi de Ciislo.... IopIavski linha o ouvido coIado ao vidio
pailido. Lsse ouvido caplou un iiso de nuIhei... Iassos ipidos e
decididos paia laixo e IopIavski enlieviu as coslas de una nuIhei que
passava. A nuIhei, con un saco de oIeado veide, saiu peIa poila paia o
plio. L os passos do honenzinho soaian de novo. L eslianho, eIe voIla
paia o apailanenlo. Aliiian oulia vez a poila I en cina. Iois len,
espeienos un pouco nais.
Desla vez no leve que espeiai nuilo. O son de una poila.
Iassinhos. SiIncio. Un giilo desespeiado. O niai de un galo. Iassinhos
ipidos, niudinhos, descendo, descendo, descendo!
IopIavski no espeiou en vo. Ieisignando-se e iesnungando, o
honenzinho passou a coiiei, sen chapeu, o ioslo conpIelanenle Iouco, a
caIva aiianhada e as caIas lodas noIhadas. Coneou a puxai o

193
nanpuIo da poila de sada, no peicelendo, no seu pavoi, en que
senlido a poila aliia: paia foia ou paia denlio. Ioi fin, conseguiu alii-Ia
e saiu paia o plio ensoIaiado.
A veiificao do apailanenlo eslava feila. Sen pensai, nen no
soliinho faIecido, nen no apailanenlo, eslienecendo a ideia do peiigo a
que esliveia exposlo, MaxiniIian Andieevilch, nuinuiando apenas duas
paIavias: Tudo escIaiecido! Tudo escIaiecido!, coiieu paia o plio.
AIguns ninulos depois o lioIeilus lianspoilava o econonisla en
diieco a eslao de Kiev.
Quanlo ao honenzinho, aconleceia-Ihe una hisliia nuilo
desagiadveI enquanlo o econonisla esleve senlado na aiiecadao, I
en laixo. O honenzinho eia enpiegado do lufele do Vaiiedades e
chanava-se Andiei IoIcilch Sokov. Lnquanlo decoiieian as
invesligaes no Vaiiedades, Andiei Iokilch nanleve-se a naigen de
ludo o que aconleceia, e a nica coisa que neIe se nolava eia que se
loinaia ainda nais neIancIico do que haliluaInenle, e, aIen disso, que
peigunlaia ao conlnuo Kaipov solie onde se inslaIaia o ngico
esliangeiio.
L assin, lendo deixado o econonisla na escada, o enpiegado do
lufele suliu ale ao quinlo andai e locou a poila do apailanenlo nneio
5O.
A poila aliiu-se de inedialo, nas o enpiegado do lufele
eslieneceu, iecuou e hesilou anles de enliai. Isso eia conpieensveI. A
poila foi aleila poi una joven que no veslia nada, paia aIen de un
ninscuIo avenlaIinho de ienda e una coifa lianca na calea. Nos pes
liazia, no enlanlo, unas chineIinhas douiadas. A nuIhei eia fisicanenle
peifeila e o nico defeilo que se Ihe podeiia aponlai eia una cicaliiz
escaiIale no pescoo.
~ en, enlie I, j que locou! ~ disse a nuIhei, filando o
enpiegado do lufele con os seus oIhos veides, Iliicos.
Andiei Ioklch suspiiou, peslanejou e enliou no veslluIo,
liiando o chapeu. Nesse pieciso nonenlo, coneou a locai o leIefone. A
ciiada inpudica, coIocando un pe solie una cadeiia, Ievanlou o
auscuIladoi e disse:
~ Lsl!
O enpiegado do lufele no salia paia onde havia de oIhai,
apoiava-se oia nun pe oia no oulio, e pensava: Que ciiada len esle
esliangeiio! oIas, que hoiioi!. L paia se Iiviai do hoiioi, coneou a
oIhai paia os Iados.

194
O veslluIo, giande e escuio, eslava aliavancado de oljeclos e de
ioupas invuIgaies. Assin, solie as coslas de una cadeiia foia
negIigenlenenle aliiada una capa negia, foiiada de lecido fIanejanle, e
solie una consoIa jazia una Ionga espada con un punho douiado
iespIandecenle. Tis espadas con punhos de piala eslavan encosladas a
un canlo cono se fossen sinpIes guaida-chuvas ou lengaIas. L loinas
enfeiladas con penas de guia pendian de calides de chifies de veado.
~ Sin ~ disse a ciiada ao leIefone. ~ Cono` O laio Mei~ geI`
Lslou a ouvii. Sin! O ailisla esl hoje en casa. Sin, lei nuilo piazei en
iecel-Io. Sin, os convidados... Iiaque ou casaco pielo. Cono` Ioi voIla
da neia-noile.
Teininada a conveisao, a ciiada pousou o auscuIladoi e,
voIlando-se paia o enpiegado do lufele, peigunlou:
~ Que deseja`
~ Iieciso de vei o cidado ailisla.
~ Cono` LIe nesno, en pessoa`
~ Sin, eIe nesno ~ iespondeu liislenenle o honen.
~ Vou peigunlai ~ disse a ciiada, hesilanle, e, enliealiindo a
poila do galinele do faIecido eiIioz, anunciou: ~ CavaIeiio, esl aqui
un honenzinho que diz que piecisa de faIai con nessiie.
~ Que enlie ~ ouviu-se no galinele a voz iachada de Koioviev.
~ Lnlie paia a saIa ~ disse a nuIhei con lanla naluiaIidade
cono se eslivesse noinaInenle veslida, aliiu a poila da saIa e saiu do
veslluIo.
Ao enliai paia onde Ihe linhan oidenado, o enpiegado do lufele
ale se esqueceu do assunlo que o liouxeia aIi, de laI nodo ficou
inpiessionado con a decoiao da saIa. IeIos vidios coIoiidos das
giandes janeIas (fanlasia da joaIheiia desapaiecida) fiIliava-se una Iuz
exliaoidiniia, seneIhanle a das igiejas. Na enoine Iaieiia anliga aidia
un Iune de Ienha, apesai do quenle dia piinaveiiI. L, no enlanlo, na saIa
no fazia caIoi nenhun, anles peIo conliiio. O iecen-chegado foi
envoIvido poi una especie de hunidade de cave. Dianle do fogo,
senlado solie una peIe de ligie, eslava un galaiio pielo, oIhando o
fogo con os oIhos seniceiiados. Havia una nesa e, ao oIh-Ia, o piedoso
enpiegado do lufele eslieneceu: a nesa eslava coleila poi una loaIha
de aIlai en liocado. Solie a loaIha havia una giande quanlidade de
gaiiafas lojudas, coleilas de loIoi e de p. Lnlie as gaiiafas liiIhava un
pialo, e via-se Iogo que esse pialo eia de ouio puio. }unlo a Iaieiia, un
sujeilo laixinho, iuivo, con una faca no cinlo, assava, na ponla de una

195
Ionga espada de ao, pedaos de caine cujo suco pingava no fogo,
eiguendo pequenas nuvens de funo que saan peIa chanine. Cheiiava
no apenas a caine assada, nas lanlen a oulios peifunes foiles e a
incenso, o que Ievou o enpiegado do lufele, que j salia peIos joinais da
noile de eiIioz e a sua noiada, a pensai poi inslanles se no eslaiian
laIvez a ceIeliai aIguna nissa poi eiIioz. Mas de inedialo iepeIiu essa
ideia, cono alsuida.
O aloidoado enpiegado do lufele ouviu sulilanenle una
piofunda voz de laixo:
~ en, en que Ihe posso sei liI` Lnlo, o enpiegado do lufele
descoliiu na penunlia aqueIe que piocuiava.
O ngico eslava inslaIado solie un inenso div laixo e coleilo
de aInofadas. Segundo paieceu ao enpiegado do lufele, o ailisla veslia
apenas ioupa inleiioi piela e caIava chineIos ponliagudos lanlen
pielos.
~ Lu ~ coneou o enpiegado do lufele con anaiguia sou
geienle do lufele do lealio Vaiiedades...
O ailisla eslendeu a no, en cujos dedos cinliIavan pedias
pieciosas, cono que a lapai a loca do geienle do lufele, e faIou con
aidoi:
~ No, no, no! Nen nais una paIavia! Nunca e en caso
nenhun! Na ninha loca no enliai nada do seu lufele! Lu, neu caio,
passei onlen junlo ao seu laIco e ale agoia no consegui esquecei nen o
esluijo, nen o queijo fiesco. Meu caissino, o queijo fiesco nunca e
veide, aIguen o enganou. Deve sei lianco. Sin, e o ch` AquiIo e una
gua suja! Vi con os neus pipiios oIhos cono una iapaiiga
desnazeIada despejava un laIde de gua sen sei feivida no seu enoine
sanovai e, enlielanlo, conlinuavan a seivii ch. No, neu caio, assin
no pode sei!
~ DescuIpe ~ coneou Andiei Iokilch, suipieendido poi esle
alaque inespeiado ~, no e poi isso que aqui eslou, e o esluijo no len
nada a vei con o caso.
~ Cono no len nada a vei, se o esluijo esl esliagado`
~ Mandaian-ne esluijo de segunda fiescuia ~ disse o
enpiegado do lufele.
~ Meu caio, isso e alsuido!
~ O que e que e alsuido` ~ A segunda fiescuia, e esse o
alsuido! S h una especie de fiescuia: a piineiia. L se o esluijo e de
segunda fiescuia, isso quei dizei que esl podie! ~ DescuIpe... ~

196
coneou de novo o enpiegado do lufele, sen salei cono Iiviai-se das
Ianenlaes do ailisla.
~ No posso descuIp-Io ~ disse esle con fiineza.
~ No foi poi isso que c vin! ~ afiinou o enpiegado do
lufele, conpIelanenle liansloinado.
~ No foi poi isso` ~ espanlou-se o ngico esliangeiio. Mas que
oulio assunlo o podeiia liazei aqui` Se a neniia no ne engana, das
pessoas da sua piofisso s conheci una canlineiia, nas isso foi h nuilo
lenpo, quando voc ainda no linha vindo ao nundo. De ieslo, nuilo
ne aIegia. AzazeIIo! Un lanco paia o senhoi do lufele!
AqueIe que assava caine voIlou-se, aleiioiizando o enpiegado do
lufele con os seus denles caninos, e passou-Ihe haliInenle un dos
lanloieles laixinhos de caivaIho escuio. No havia oulios assenlos na
saIa.
O enpiegado do lufele ailicuIou un Muilo agiadecido, e
senlou-se no lanco. Una das peinas liaseiias pailiu-se inedialanenle
con un eslaIido, e o enpiegado do lufele, Ianando una excIanao,
laleu con o liaseiio no cho. Ao caii, liopeou con o pe noulio lanco
que eslava a sua fienle e, de cina deIe, enloinou una laa cheia de vinho
solie as suas caIas.
~ Ai! No se nagoou! ~ excIanou o ailisla. AzazeIIo ajudou o
enpiegado do lufele a Ievanlai-se e deu-Ihe oulio lanco. Nuna voz
cheia de ngoa, o honen do lufele iecusou a pioposla do anfiliio paia
despii as caIas e sec-Ias dianle do Iune, e, senlindo-se nuilo
desconfoilveI con a ioupa noIhada, senlou-se cauleIosanenle no oulio
lanco.
~ Coslo de ne senlai laixo ~ disse o ailisla. ~ H nenos peiigo
de caii. Sin, eslvanos a faIai do esluijo` Meu caio! Iiescuia, fiescuia e
fiescuia, eis quaI deve sei a divisa de lodo o enpiegado de lufele. No
goslaiia de piovai...
L, enlo, a Iuz iulia da Iaieiia, a espada liiIhou dianle do
enpiegado do lufele, e AzazeIIo deilou no pialo de ouio un pedao de
caine a chiai, iegou-a con suno de Iino e enliegou ao honen do
lufele un gaifo de ouio de dois denles.
~ Oliigado... eu...
~ No, no, piove! Ioi deIicadeza, o enpiegado do lufele neleu
un locado na loca e conpieendeu que nasligava quaIquei coisa
ieaInenle nuilo fiesca e, piincipaInenle, saloiosa. Mas, enquanlo
nasligava a caine aionlica, sucuIenla, o enpiegado do lufele

197
engasgou-se e poi pouco no caiu segunda vez. Vindo da saIa ao Iado,
un enoine pssaio negio enliou voando e ioou Ievenenle con a asa na
caIva do enpiegado do lufele. Iousando solie a pedia da Iaieiia ao Iado
do ieIgio, o pssaio ieveIou sei una coiuja. Senhoi, neu Deus!,
pensou Andiei Iokilch, neivoso, cono lodos os enpiegados de lufele.
Que apailanenlo esle!
~ Una laa de vinho` ianco, linlo` Que vinho piefeie a esla
hoia do dia`
~ Oliigado... eu no lelo...
~ Iaz naI! No quei enlo jogai una pailida de dados` Ou gosla
de quaIquei oulio jogo` Donin, cailas`
~ No jogo ~ iespondeu, j faligado, o enpiegado do lufele.
~ Isso e pessino ~ concIuiu o anfiliio. ~ DescuIpe, nas h
quaIquei coisa de nau nos honens que evilan o vinho, os jogos, a
conpanhia das nuIheies lonilas e as conveisas a nesa. Lsses honens, ou
eslo nuilo doenles, ou odeian secielanenle aqueIes que os iodeian. L
veidade que pode havei excepes. Lnlie as pessoas que se ln senlado
conigo a nesa dos lanqueles enconliaian-se poi vezes aIguns nolveis
palifes! Iois len, queiia dizei ao que veio.
~ Onlen, o senhoi ieaIizou aIguns liuques...
~ Lu`! ~ excIanou o ngico, con suipiesa. ~ Ieidoe-ne, nas
isso ale paiece naI!
~ DescuIpe ~ disse o enpiegado do lufele peipIexo ~ nas a
sesso de nagia negia...
~ Ah, pois sin, pois sin! Meu caio! Vou-Ihe ieveIai un segiedo:
eu no sou nenhun ailisla. Quis sinpIesnenle vei a ieaco dos
noscovilas, e a naneiia nais cnoda de o fazei eia no lealio. L poi isso a
ninha coniliva ~ aponlou na diieco do galo oiganizou aqueIa sesso,
e eu Iinilei-ne a ficai senlado e a oIhai os noscovilas. Mas paie de
nudai de coies e diga o que houve en ieIao a essa sesso que o fez vii
aqui`
~ en v, enlie oulias coisas os papeIuchos que caian do leclo
~ o honen laixou a voz e oIhou en voIla, con enlaiao e, len, loda a
genle os apanhou. L enlo veio un iapaz ao lufele, enliegou-ne una
nola de dez, e eu dei-Ihe oilo e neio de lioco... Depois oulio.
~ Oulio iapaz`

198
~ No, de neia-idade. L un leiceiio, e un quailo. L a lodos dei
lioco. L hoje fui confeiii a caixa e vi que en vez do dinheiio linha unas
liias de papeI. O lufele leve un piejuzo de cenlo e nove iulIos.
~ Oh, oh! ~ excIanou o ailisla. ~ Sei possveI que eIes lenhan
pensado que aquiIo eia dinheiio aulnlico` No cieio que lenhan feilo
isso conscienlenenle.
O enpiegado do lufele Ianou un oIhai olIquo e liisle, nas no
disse nada.
~ Acha que eian vigaiislas` ~ peigunlou o ngico aIainado. ~
Havei vigaiislas enlie os noscovilas`
Cono iesposla, o enpiegado do lufele soiiiu con lanla
anaiguia, que lodas as dvidas se desvaneceian: sin, havia vigaiislas
enlie os noscovilas.
~ Isso e indecenle! ~ indignou-se WoIand. ~ O senhoi e un
honen polie... O senhoi e polie, no e`
O enpiegado do lufele enleiiou a calea enlie os onlios, de laI
nodo que se loinou evidenle que eia un honen polie.
~ Quanlo len nas suas econonias`
A peigunla foi feila en lon conpassivo, nas nesno assin no se
pode negai a indeIicadeza de una laI peigunla. O enpiegado do lufele
liluleou.
~ Duzenlos e quaienla e nove niI iulIos en cinco caixas
econnicas ~ iespondeu una voz de cana iachada na saIa ao Iado. ~ L
en casa Duzenlas noedas de dez iulIos de ouio delaixo do soaIho.
O enpiegado do lufele ficou cono que giudado ao lanco.
~ en, cIaio, isso no e una sona assin lo giande ~ disse
WoIand, condescendenle, ao seu visilanle. ~ Lnloia, na veidade, eIa
no Ihe seja necessiia. Quando e que noiie`
Ao ouvii islo, o enpiegado do lufele indignou-se.
~ Isso ninguen o sale e a ninguen inleiessa ~ iespondeu eIe.
~ Lssa agoia, ninguen sale! ~ disse aqueIa nesna voz
deleslveI no galinele. ~ Ciande coisa, lo sinpIes cono o linnio de
Nevlon! Moiie daqui a nove neses, de cancio no fgado, no HospilaI da
Univeisidade LslalaI de Moscovo, na enfeinaiia qualio.
O enpiegado do lufele loinou-se anaieIo.
~ Nove neses ~ caIcuIou WoIand pensalivanenle. ~ Duzenlos
e quaienla e nove niI... Isso d en nneios iedondos vinle e sele niI poi

199
ns` No e nuilo, nas lasla paia una vida nodesla. L nais essas
noedas de dez.
~ As noedas, no lei lenpo de as liocai ~ disse a nesna voz,
fazendo geIai o coiao do honen do lufele. ~ Depois da noile de
Andiei IoIcilch a casa sei inedialanenle denoIida e as noedas seio
enviadas paia o anco do Lslado.
~ Iois eu nen o aconseIhaiia a ii paia o hospilaI ~ conlinuou o
ailisla. ~ No faz quaIquei senlido noiiei nuna enfeinaiia ouvindo os
genidos e exleiloies dos doenles incuiveis. No seiia neIhoi oiganizai
un lanquele con esses vinle e sele niI iulIos e, lonando un veneno,
nudai-se paia o oulio nundo ao son da nsica, iodeado de leIdades
enliiagadas e de nuilos anigos joviais`
O enpiegado do lufele eslava senlado, inveI, e enveIheceia
nuilo. Tinha nanchas negias en voIla dos oIhos, as suas faces ficaian
fIcidas e o naxiIai infeiioi descaiu.
~ Mas ns eslanos aqui a devaneai! ~ excIanou o anfiliio. ~
VoIlenos ao assunlo. Moslie c as suas liias de papeI.
O enpiegado do lufele, aIvoioado, ieliiou do loIso un pacole,
desenliuIhou-o e ficou pasnado. Denlio do locado de joinaI havia
nolas de dez iulIos.
~ Meu caio, o senhoi esl de faclo doenle ~ disse WoIand,
encoIhendo os onlios.
O enpiegado do lufele Ievanlou-se do lanco, con un soiiiso
feioz.
~ L... ~ disse eIe, gaguejando ~ e se eIas fican oulia vez...
~ Hun... ~ fez o ailisla, nedilando ~ lon, nesse caso, voIle c.
Seja senpie len-vindo! Muilo piazei en conhec-Io.
Inedialanenle Koioviev saiu do galinele, agaiiou a no do
enpiegado do lufele, coneou a sacudi-Ia e a pedii a Andiei Iokilch que
liansnilisse a lodos os seus cunpiinenlos. Sen nada conpieendei, o
enpiegado do lufele encaninhou-se paia o veslluIo.
~ HeIIa, aconpanha-o! ~ giilou Koioviev. Oulia vez aqueIa
iuiva nua no veslluIo! O enpiegado do lufele encoIheu-se ao passai a
poila, chiou un Adeus e saiu cono un lledo. Depois de descei un
pouco a escada, paiou, senlou-se nun degiau, liiou o enliuIho,
veiificou-o. As nolas eslavan I.

2OO
Sulilanenle, do apailanenlo que dava paia aqueIe palanai saiu
una nuIhei con un saco veide. Ao vei o honen senlado no degiau
oIhando eslupidanenle paia as nolas, a nuIhei soiiiu e disse, pensaliva:
~ Que piedio esle! AqueIe lledo Iogo de nanh. O vidio da
escada esl oulia vez pailido. ~ OIhando o enpiegado do lufele con
nais aleno, aciescenlou: ~ Lh, o cidado esl a nadai en dinheiio!
en podia dividii conigo, hen`
Deixe-ne en paz, poi anoi de Deus ~ disse o enpiegado do
lufele, assuslando-se e escondendo Ienlanenle o dinheiio.
A nuIhei iiu-se:
~ Oia v paia o Dialo, seu sovina! Lslava a liincai. ~ L desceu a
escada.
O enpiegado do lufele eigueu-se Ienlanenle, Ievanlou a no
paia endiieilai o chapeu e descoliiu que o no linha na calea.
Hoiioiizava-o a ideia de voIlai alis, nas linha pena de peidei o chapeu.
Aps un nonenlo de hesilao, voIlou a poila e locou.
~ Que nais lenos` ~ peigunlou-Ihe a naIdila HeIIa.
~ Lsqueci-ne do chapeu ~ nuinuiou o enpiegado do lufele,
Ievando a no a caIva.
HeIIa voIlou-se, Andiei IoIcilch cuspiu nenlaInenle e fechou os
oIhos. Quando os aliiu, HeIIa enliegou-Ihe o chapeu e una espada de
punho negio.
~ Isso no e neu ~ nuinuiou eIe, iejeilando a espada e pondo
iapidanenle o chapeu.
~ Lnlo no liazia espada quando c veio` ~ adniiou-se HeIIa.
O enpiegado do lufele iesnungou quaIquei coisa e desceu a
escada. Ioi quaIquei iazo no se senlia nuilo len da calea e linha
denasiado caIoi, liiou o chapeu e, saIlando de suslo, soIlou un giilo.
Tinha na no una loina de veIudo con una pena de gaIo j nuilo
coada. O honen do lufele lenzeu-se. Nesse nesno inslanle a loina
niou, liansfoinou-se nun galinho pielo e, saIlando novanenle paia a
calea de Andiei Iokilch, agaiiou-se-Ihe a caIva con lodas as unhas.
SoIlando un giilo de desespeio, o enpiegado do lufele deilou a coiiei
escada alaixo, e o galinho saIlou-Ihe da calea e dispaiou peIa escada
acina.
Iugindo paia o ai Iivie, o enpiegado do lufele coiieu a liole paia
o poilo e alandonou paia senpie o denonaco piedio nneio 3O2 .

2O1
L len conhecido aquiIo que depois Ihe sucedeu. Saindo do
poilo, o enpiegado do lufele oIhou en voIla, assuslado, cono se
piocuiasse aIguna coisa. Un nonenlo depois eslava do oulio Iado da
iua, na faincia. MaI eIe piofeiiia as paIavias: Diga-ne, poi favoi..., a
nuIhei que eslava alis do laIco excIanou:
~ Cidado! Ten a calea loda aiianhada! Cinco ninulos depois
o enpiegado do lufele linha a calea Iigada con gaze, eslava infoinado
de que os neIhoies especiaIislas en doenas do fgado eian os
piofessoies einadski e Kuznin. Ieigunlou quaI dos dois ficava nais
peilo, iuloiizou-se de aIegiia quando soule que Kuznin vivia do oulio
Iado do plio nuna pequena noiadia lianca, e da a dois ninulos eslava
I. A noiadia eia veIha, nas nuilo, nuilo acoIhedoia. O enpiegado do
lufele iecoidava-se de que a piineiia pessoa que aIi enconliaia foia una
enfeineiia veIha, que Ihe queiia guaidai o chapeu, nas cono eIe no
linha chapeu, a enfeineiia, nasligando con a loca vazia, desapaieceu.
Ln Iugai deIa suigiu no espeIho, sol una especie de aico, una nuIhei
de neia-idade que Ihe disse Iogo que no Ihe podia naicai consuIla paia
anles do dia 19. O enpiegado do lufele peiceleu inedialanenle onde
eslava a saIvao. Lspieilando con oIhos noilios paia a saIa de espeia
paia I do aico, onde lis honens espeiavan, nuinuiou:
~ Lslou noilaInenle doenle... A nuIhei oIhou alnila paia a
calea Iigada, hesilou e disse:
~ en, nesse caso... ~ L deixou-o enliai. Nesse inslanle, a poila
en fienle escancaiou-se, viu-se cinliIai unas Iunelas douiadas, e a
nuIhei de lala lianca disse:
~ Cidados, esle doenle enlia sen espeiai peIa sua vez.
L anles que o enpiegado do lufele desse poi isso, enconliava-se
no galinele do piofessoi Kuznin. No havia nada de assusladoi, soIene
ou cInico naqueIa saIa conpiida.
~ De que se queixa` ~ peigunlou o piofessoi Kuznin nuna voz
agiadveI, oIhando con aIguna inquielao a calea Iigada.
~ Acalo de salei de fonle fidedigna ~ iespondeu o enpiegado
do lufele, oIhando inquielo paia una fologiafia de giupo poi lis de un
vidio ~ que vou noiiei en Ieveieiio do pixino ano, de cancio do
fgado. InpIoio-Ihe que ne cuie.
O piofessoi Kuznin, laI con eslava senlado, assin se iecoslou no
aIlo espaIdai glico de couio da cadeiia.
DescuIpe, no conpieendo... O senhoi foi a un nedico` Ioique
len a calea Iigada`

2O2
~ QuaI nedico`... Se visse aqueIe nedico!... ~ L, de slilo,
coneou a lalei os denles.~ Quanlo a calea, no se pieocupe, no len
nada a vei ~ iespondeu o enpiegado do lufele. ~ No Iigue a calea,
eIa no len nada a vei con o caso. Cancio do fgado, peo-Ihe que ne
cuie.
~ Mas, d-ne Iicena, quen Ihe disse isso`
~ Aciedile ~ pediu caIoiosanenle o enpiegado do lufele eIe
sale!
No peicelo nada ~ disse o piofessoi encoIhendo os onlios e
afaslando a cadeiia da nesa. ~ Cono pode eIe salei quando e que o
senhoi vai noiiei` Tanlo nais se eIe no e nedico!
~ Na enfeinaiia qualio ~ iespondeu o enpiegado do lufele.
Lnlo, o piofessoi oIhou o seu pacienle, a calea, as caIas noIhadas e
pensou: Lia s o que ne faIlava! Un Iouco!. L peigunlou:
~ ele vodca`
~ Nunca Ihe loquei ~ iespondeu o enpiegado do lufele.
Un ninulo depois eslava despido e deilado nuna naiquesa
coleila con un oIeado fiio, e o piofessoi apaIpava-Ihe o venlie. Lnlo,
deve dizei-se que o enpiegado do lufele ficou laslanle aninado. O
piofessoi afiinou-Ihe calegoiicanenle que de nonenlo no havia neIe
quaisquei sinlonas de cancio. Mas, vislo que eIe eslava con ieceio e que
un quaIquei chaiIalo o assuslaia, eia pieciso fazei lodas as anIises... O
piofessoi ialiscou nuna foIha de papeI, enquanlo expIicava onde devia
ii e o que devia Ievai. AIen disso, enliegou-Ihe una nola paia o
piofessoi uie, neuiopaloIogisla, expIicando-Ihe que linha os neivos en
conpIela desoiden.
~ Quanlo Ihe devo, piofessoi` ~ peigunlou o enpiegado do
lufele con voz lianda e lienuIa, puxando de una caileiia goida.
~ AquiIo que quisei ~ iespondeu secanenle o piofessoi.
O enpiegado do lufele liiou liinla iulIos e coIocou-os solie a
nesa. Depois, nun novinenlo inespeiadanenle suave, cono da pala de
un galo, ps solie as nolas de dez iulIos una piIha liIinlanle envoIvida
en papeI de joinaI.
~ L islo o que e ~ peigunlou Kuznin, ieloicendo o ligode.
~ No iecuse, cidado piofessoi ~ nuinuiou o enpiegado do
lufele. ~ SupIico-Ihe, cuie-ne do cancio!

2O3
~ Tiie j daqui o seu ouio ~ disse o piofessoi, con dignidade. ~
Iaiia neIhoi en lialai dos seus neivos. Ananh liaga a uiina paia
anIise, no lela nuilo ch e no ponha saI na conida.
~ Nen na sopa` ~ peigunlou o enpiegado do lufele.
~ No ponha saI en nada ~ oidenou Kuznin.
~ Ah!... ~ excIanou, liisle, o honen do lufele, oIhando
enleinecidanenle paia o piofessoi, iecoIhendo as noedas de ouio e
iecuando paia a poila.
O piofessoi linha poucos doenles naqueIa laide e o Ilino saiu
peilo do anoilecei. Lnquanlo despia a lala, o piofessoi oIhou paia o
Iugai onde o enpiegado do lufele deixaia as nolas, e descoliiu que no
havia I nenhun dinheiio, e en vez das lis nolas de dez iulIos havia
lis iluIos de gaiiafas de ceiveja Ailau-Diuiso.
~ Que dialo ven a sei islo` ~ nuinuiou Kuznin, aiiaslando a
lala peIo cho e apaIpando os papeis. ~ LIe afinaI no e apenas un
esquizofienico, nas lanlen un vigaiisla! Mas no conpieendo. Que
queiia eIe de nin` Seiia apenas a guia paia a anIise de uiina` Oh!
Roulou-ne o solieludo! ~ L coiieu ao veslluIo ainda con un liao
enfiado nuna das nangas da lala. ~ Ksenia Nikilichna! ~ giilou eIe
esliidenlenenle a poila do veslluIo. Veja se os casacos eslo a lodos!
Veiificou-se que os casacos eslavan lodos. Mas quando o
piofessoi voIlou a nesa, despindo finaInenle a lala, ficou cono que
piegado ao cho, de oIhos ciavados na secieliia. No Iugai onde anles
eslavan os iluIos, enconliava-se agoia un galinho pielo con un
focinhilo infeIiz, niando poi cina de un piies de Ieile.
~ Mas que e islo agoia`! Islo e de nais... ~ Kuzinin senliu un
aiiepio na nuca.
Ksenia Nikilichna acoiieu ao giilo laixo e Ianenloso do piofessoi
e lianquiIizou-o conpIelanenle, dizendo-Ihe de inedialo que poi ceilo
aIgun dos doenles devia lei alandonado o galinho, e que isso aconlecia
con fiequncia aos piofessoies.
~ Viven, poi ceilo, con dificuIdades ~ expIicou Ksenia
Nikilichna ~ e ns, naluiaInenle...
Iuseian-se a pensai e a lenlai adivinhai quen podeiia lei
alandonado o galo. As suspeilas iecaian solie una veIha con una
Iceia no eslnago.
~ Ioi eIa, cIaio ~ dizia Ksenia Nikilichna. ~ Deve lei pensado:
De quaIquei nodo vou noiiei, e d-ne pena o galinho.

2O4
~ Mas, espeie I! ~ excIanou Kuznin. ~ L o Ieile`! LIa lanlen
o liouxe` L o piies`!
~ Tiouxe-o nun fiasco, e aqui deilou-o no piies ~ expIicou
Ksenia Nikilichna.
~ De quaIquei nodo liie daqui o galo e o piies ~ disse Kuznin,
e eIe pipiio aconpanhou Ksena NikilicIina ale a poila. Quando voIlou,
a siluao linha-se aIleiado.
Ao penduiai a lala nun calide, o piofessoi ouviu gaigaIhadas no
plio, oIhou e ficou naluiaInenle pasnado. IeIo plio, en diieco a aIa
oposla, coiiia una dana en canisa. O piofessoi ale salia o none deIa:
Maiia AIexandiovna. As gaigaIhadas eian de un iapazinho.
~ Que se passa` ~ peigunlou Kuznin, desdenhoso. De slilo,
do oulio Iado da paiede, no quailo da fiIha do piofessoi, o gianofone
coneou a locai AIeIua, un fox-liol, e no nesno inslanle, o piofessoi
ouviu alis de si o chiIieai de un paidaI. VoIlou-se e viu un enoine
paidaI que saIlilava en cina da sua nesa.
Hun..... caIna..., pensou o piofessoi. LIe enliou quando eu ne
afaslei da janeIa. Lsl ludo en oiden, disse paia si pipiio, senlindo
que ludo eslava en conpIela desoiden e, cIaio, piincipaInenle poi
causa daqueIe paidaI. OIhando-o con nais aleno, o piofessoi
conpieendeu que aqueIe no eia un paidaI vuIgai. O eslupoiado paidaI
coxeava da pala esqueida, fazendo iequelios e aiiaslando-a, novia-se
sincopadanenle, en suna, danava ofox-liol ao son do gianofone,
cono un lledo nun lai. Lia o nais descaiado que podia, oIhando o
piofessoi con insoIncia. Kuznin linha a no solie o leIefone e
piepaiava-se paia leIefonai ao seu coIega de cuiso uie e peigunlai-Ihe o
que significaiian aqueIes paidais aos sessenla anos e, ainda poi cina,
quando a calea coneava de slilo a andai a ioda.
Lnlielanlo, o paidaI poisou solie o linleiio, Iaigou solie eIe os
seus excienenlos (no eslou a liincai!), depois voou, paiiou no aL Lnlo,
nun npelo, cono se livesse o lico de ao, picou no vidio da fologiafia
que iepiesenlava lodo o giupo de finaIislas da Univeisidade do ano de
1894, desfez o vidio en esliIhaos, e depois saiu voando peIa janeIa. O
piofessoi aIleiou o nneio que eslava a naicai no leIefone e, en vez de
Iigai paia uie, leIefonou paia o depailanenlo de sanguessugas, disse
que eia o piofessoi Kuznin e pediu que Ihe nandassen inedialanenle
sanguessugas a casa.
Depois de pousai o auscuIladoi, o piofessoi voIlou a secieliia e,
de iepenle, soIlou un leiio. secieliia eslava senlada una nuIhei con
una louca de enfeineiia, seguiando un saquinho con a insciio

2O5
Sanguessugas. O piofessoi giilou ao vei-Ihe a loca. Lia una loca de
honen, loila, de oieIha a oieIha, con un nico denle canino. Os oIhos
da enfeineiia no linhan vida.
~ Lu Ievo o dinheiio ~ disse a enfeineiia nuna voz nascuIina,
de laixo. ~ No h iazo paia andai poi a espaIhado. Agaiiou os
iluIos con una gaiia de ave e coneou a dissoIvei-se no ai.
Iassaian-se duas hoias. O piofessoi Kuzniiii eslava senlado na
cana, no seu quailo, con sanguessugas nas lnpoias, alis das oieIhas e
no pescoo. Aos pes da cana de Kuzinin, senlado solie a coIcha de seda,
eslava o piofessoi uie, de ligode giisaIho, oIhando Kuznin con
sinpalia e asseguiando-Ihe que ludo aquiIo eia un alsuido. L foia eia
j de noile.
O que depois se passou de insIilo en Moscovo nessa noile, no o
salenos e, evidenlenenle, no lencionanos aveiigu-Io, lanlo nais que
j e lenpo de passainos a segunda paile desla naiialiva veidica. Segue-
ne, Ieiloi!

2O6
5EGUNDA PARTE


MargarIta

Segue-ne, Ieiloi! Quen le disse que no h no nundo anoi
veidadeiio, fieI e eleino` Que coilen a esse nenliioso a sua Ingua
inunda. Segue-ne, Ieiloi, e segue-ne s a nin, e eu le nosliaiei un laI
anoi!
No! O Meslie eslava enganado ao dizei con lanla anaiguia a
Ivanuchka
12
, no hospilaI, que aqueIa hoia, quando passava j da neia-
noile, eIa o linha esquecido. Isso no eia possveI. LIa no o linha
ceilanenle esquecido.
Anles de nais, ieveIenos un segiedo que o Meslie no quis
ieveIai a Ivanuchka. A sua len-anada chanava-se Maigaiila
NikoIaevna. Tudo aquiIo que o Meslie disse a iespeilo deIa ao polie
poela eia a puia veidade. LIe descieveu fieInenle a sua len-anada. LIa
eia leIa e inleIigenle. A islo devenos aciescenlai una coisa nais: pode-se
afiinai con seguiana que nuilas nuIheies daiian ludo paia liocai a
sua vida peIa vida de Maigaiila NikoIaevna. Con liinla anos de idade e
sen fiIhos, Maigaiila eia casada con un especiaIisla de giande ienone
que, aIen disso, fizeia una inpoilanlssina descoleila de giande vaIoi
paia o pas.
O naiido eia joven, leIo, lon, honeslo e adoiava a nuIhei.
Maigaiila NikoIaevna e o naiido ocupavan lodo o andai supeiioi de
una leIa nanso con jaidin, nuna das iueIas pixinas de Ailai. Un
slio fascinanle! QuaIquei un o pode conslalai, se quisei visilai esse
jaidin. Que faIe conigo, eu dou-Ihe o endeieo, indico-Ihe o caninho. A
nanso ainda exisle.
Maigaiila NikoIaevna no linha faIla de dinheiio. Iodia conpiai
ludo aquiIo que Ihe agiadasse. Lnlie as ieIaes do naiido havia pessoas
inleiessanles. Maigaiila NikoIaevna nunca locaia no fogo a peliIeo,
nen conhecia os hoiioies da vida nun apailanenlo conuniliio. Ln
suna, eia feIiz` Nen poi un ninulo! Desde que aos dezanove anos se
casaia e foia vivei paia a nanso, nunca nais conheceia a feIicidade.
Deuses, neus deuses! De que necessilava esla nuIhei`! De que
necessilava esla nuIhei, en cujos oIhos liiIhava senpie una cenleIha
enignlica, de que necessilava esla feiliceiia un pouco eslilica, que

12
Dininu|itc dc |tan. (N. dc T)

2O7
naqueIe dia de Iiinaveia se enfeilaia con un iano de ninosas` No
sei. Ignoio-o. Lia evidenle que eIa faIava veidade ao dizei que piecisava
deIe, do Meslie, e no da nanso glica, nen do jaidin piivado, nen de
dinheiio. LIa anava-o, disseia a veidade. Ale a nin, naiiadoi honeslo,
nas eslianho a hisliia, se ne apeila o coiao ao pensai no que
Maigaiila deve lei senlido quando voIlou no dia seguinle a casa do
Meslie, sen, feIiznenle, lei conseguido faIai con o naiido, que no
iegiessaia quando o eslava pievislo, e descoliiu que o Meslie j I no
eslava.
LIa fez ludo paia salei aIguna coisa deIe, nas, cIaio, no
descoliiu alsoIulanenle nada. Lnlo voIlou paia a nanso e conlinuou a
vivei cono anles.
Mas quando a neve suja desapaieceu das iuas e dos passeios,
quando a Iiinaveia coneou a sopiai peIas landeiias das janeIas
Iufadas de un venlo liando, hnido e inpoiluno, Maigaiila NikoIaevna
caiu, nais ainda que no Inveino, na neIancoIia. Muilas vezes choiava,
en segiedo, Ionga e anaiganenle. AqueIe a quen eIa anava eslaiia vivo,
ou noilo` LIa no salia. L a nedida que passavan esses dias Igulies,
vinha-Ihe cada vez con nais fiequncia, solieludo ao caii da noile, o
pensanenlo de que eslava Iigada a un noilo.
LIa devia, poilanlo, esquec-Io, ou noiiei lanlen. Mas aiiaslai
poi nais lenpo aqueIa liisle exislncia eia inpossveI. InIossveI!
Lsquec-Io a lodo o cuslo. Lsquec-Io` O naI eslava en que eIe se no
deixava esquecei.
~ Sin, sin, sin, exaclanenle o nesno eiio! ~ dizia Maigaiila,
no Inveino, senlada junlo ao fogo e oIhando o Iune, aceso en neniia
do oulio que aidia enquanlo eIe escievia solie Incio IiIalos. ~ Ioique
o alandonei naqueIa noile` Ioiqu` Ioi una Ioucuia! VoIlei no dia
seguinle, honeslanenle, cono linha pionelido, nas eia j denasiado
laide. Sin, voIlei, nas, cono o infeIiz Maleus Levi, denasiado laide!
Todas eslas paIavias eian evidenlenenle alsuidas, poique, na
veidade, que difeiena leiia feilo se eIa nessa noile livesse ficado con o
Meslie` Iodeiia eIa saIv-Io` Que iidcuIo! Mas cono se poden dizei
eslas coisas a una nuIhei desespeiada`
Nesle sofiinenlo viveu Maigaiila NikoIaevna lodo o Inveino e
chegou ale a Iiinaveia. No nesno dia en que aconleceu lodo aqueIe
ieluIio alsuido, piovocado peIo apaiecinenlo do ngico en Moscovo,
na sexla-feiia en que o lio de eiIioz foi expuIso de iegiesso a Kiev, en
que piendeian o guaida-Iivios e en que aconleceian nuilas oulias
coisas eslpidas e inconpieensveis, Maigaiila acoidou poi voIla do
neio-dia no seu quailo, cuja cIaialia dava paia a loiie da nanso.

2O8
Ao acoidai, Maigaiila no choiou, cono nuilas vezes aconlecia,
poique acoidou con o piessenlinenlo de que nesse dia iiia finaInenle
aconlecei aIguna coisa. Ao expeiinenlai esse piessenlinenlo, lialou de
acaIenl-Io e aIinenl-Io na sua aIna, lenendo que eIe a alandonasse.
~ Aciedilo! ~ nuinuiava Maigaiila soIenenenle. ~ Aciedilo!
QuaIquei coisa vai aconlecei! No pode deixai de aconlecei, poi que
iazo ne seiia deslinado un peipeluo loinenlo` Reconheo que nenli e
enganei e vivi una vida seciela, escondida das pessoas, nas en lodo o
caso isso no neiece un casligo lo ciueI. QuaIquei coisa vai aconlecei,
sen faIla, poique nada pode duiai eleinanenle. L, aIen disso, o neu
sonho eia piofelico, sou capaz de juiai.
Assin nuinuiava Maigaiila NikoIaevna, oIhando os coilinados
cainesin inundados de soI, veslindo-se ansiosanenle, escovando dianle
do espeIho de lis faces os caleIos cuilos e fiisados.
O sonho que Maigaiila liveia nessa noile eia sen dvida
exliaoidiniio. O faclo e que duianle lodo aqueIe Inveino de sofiinenlo
nunca sonhaia con o Meslie. A noile, eIe deixava-a en paz e eIa s sofiia
duianle o dia. L, nessa noile, sonhaia con eIe.
Maigaiila sonhou con un Iugai desconhecido, desoIado,
liislonho, sol un ceu encoleilo do piincpio da Iiinaveia. Sonhou con
aqueIe ceu cinzenlo, esfaiiapado e fugidio, e poi laixo deIe un lando de
giaIhas siIenciosas. Una ponlezinha losca, poi laixo deIa un iiacho
luivo piinaveiiI. Unas ivoies liislonhas, niseiveis, quase nuas. Un
Iano soIiliio e, nais adianle, enlie as ivoies, paia I de una especie
de hoila, una pequena consliuo de lioncos, que podia sei una cozinha
isoIada, una casa de lanho, ou sale-se I o qu. Tudo en iedoi eia cono
que sen vida e lo liisle, que ale dava vonlade de se enfoicai naqueIe
Iano junlo a ponlezinha. Nen una aiagen, nen o novinenlo de una
nuven, nen vivaIna. Un Iugai infeinaI paia quaIquei pessoa!
L eis que, inaginen, se alie a poila daqueIa calana de lioncos, e
eIe apaiece. aslanle Ionge, nas len visveI. Lsfaiiapado, eia difciI
dislinguii o que veslia. Os caleIos desgienhados, a laila poi fazei, os
oIhos doenlios e assuslados. Acenou-Ihe con a no, chanando-a.
Soivendo o ai pesado, Maigaiila coiieu paia eIe poi solie os cnoios e,
nesse nonenlo, acoidou.
Lsle sonho s pode significai una de duas coisas, dizia
Maigaiila NikoIaevna paia si nesna. Se eIe esl noilo e ne acena, isso
significa que ne veio luscai e que en lieve noiieiei. Isso e nuilo lon,
poique enlo os neus loinenlos chegaio ao fin. Ou enlo eIe esl vivo
e, nesse caso, o sonho s pode significai que quei que ne Ienlie deIe! LIe

2O9
quei dizei-ne que ainda voIlaienos a vei-nos. Sin, voIlaienos a vei-nos
nuilo en lieve.
Ainda naqueIe eslado de excilao, Maigaiila vesliu-se, lenlando
convencei-se de que na ieaIidade ludo coiiia de nodo nuilo favoiveI, e
que lais nonenlos favoiveis deven sei agaiiados e apioveilados. O
naiido pailiia en seivio e eslaiia ausenle duianle lis dias. Duianle
lis dias inleiios seiia senhoia de si pipiia ninguen a inpediiia de
pensai fosse o que fosse, de sonhai con o que Ihe agiadasse. Todas as
cinco assoaIhadas do andai supeiioi da nanso, lodo aqueIe apailanenlo
que dezenas de niIhaies de pessoas invejaiian en Moscovo, eslavan a
sua inleiia disposio.
Conludo, lendo ollido a Iileidade poi lis dias inleiios, de lodo
aqueIe apailanenlo Iuxuoso Maigaiila escoIheu un Iugai que eslava
Ionge de sei o neIhoi. Depois de lelei o ch, diiigiu-se ao quailo escuio,
sen janeIas, onde se guaidavan as naIas e loda a especie de veIhaiias en
dois giandes ainiios. Acocoiando-se, aliiu a gavela infeiioi do
piineiio dos ainiios e delaixo de un nonle de ielaIhos de seda ieliiou
a nica coisa vaIiosa que possua na vida. Nas nos de Maigaiila eslava
un veIho Ilun de couio caslanho no quaI havia una fologiafia do
Meslie, una cadeinela da caixa econnica con un depsilo de dez niI
iulIos en none deIe, as pelaIas de una iosa seca enlie foIhas de papeI de
seda, e paile de un cadeino esciilo a nquina e con as exlienidades
infeiioies queinadas.
VoIlando ao quailo con aqueIes lesouios, Maigaiila NikoIaevna
coIocou a fologiafia no espeIho de lis faces e ficou aIi senlada ceica de
una hoia, seguiando solie os joeIhos o cadeino danificado peIo fogo,
foIheando-o e ieIendo aquiIo que, depois de queinado, no linha
piincpio nen fin: ... lievas, vindas do nai Medileiineo, coliiian a
cidade odiada peIo piocuiadoi. Desapaieceian as ponles suspensas que
Iigavan o TenpIo a nedonha loiie anlonina, do ceu desceu una
voiagen que sulneigiu os deuses aIados que doninavan o hipdiono,
o paIcio dos Asnoneanos con as suas aneias, os lazaies, os
caiavanaiais, as iueIas, os Iagos... }eiusaIen, a giande cidade,
desapaieceia cono se nunca livesse exislido...
Maigaiila queiia Iei a conlinuao, nas no havia nais nada, paia
aIen da fianja iiieguIai e cailonizada.
Linpando as Igiinas, Maigaiila NikoIaevna ps de Iado o
cadeino, apoiou os coloveIos no loucadoi e, iefIeclida no espeIho, ficou
aIi senlada duianle nuilo lenpo, sen afaslai os oIhos da fologiafia.
Depois, as Igiinas secaian-se-Ihe. Maigaiila aiiunou cuidadosanenle
os seus lens e, passados aIguns ninulos, esles eslavan de novo

21O
sepuIlados sol os ielaIhos de seda, e a fechaduia dava un eslaIido
sonoio na saIa escuia.
No veslluIo, Maigaila NikoIaevna vesliu o casaco paia. ii dai
un passeio. A leIa Nalacha, sua enpiegada doneslica, peigunlou o que
havia de fazei paia o aInoo, e, iecelendo cono iesposla que isso eia
indifeienle, iniciou, paia se disliaii, una conveisa con a palioa e ps-se
a conlai s Deus sale que hisliia, Ioi exenpIo, que na noile anleiioi, no
lealio, un iIusionisla fizeia uns liu~ ques que deixaian loda a genle de
loca aleila, disliiluia a lodos dois fiascos de peifune esliangeiio e
neias, gialuilanenle, e depois, quando a sesso leininou, os
especladoies saian paia a iua e... eslavan lodos nus! Maigaiila
NikoIaevna deixou-se caii nuna cadeiia en fienle do espeIho no
veslluIo e desalou a iii.
~ Nalacha! Que veigonha! ~ disse Maigaiila NikoIaevna. Voc,
una iapaiiga insliuda e inleIigenle... nas lichas conla-se loda a especie
de idiolices e voc iepele-as!
Nalacha coiou e oljeclou acaIoiadanenle que no eia nenliia
nenhuna e que eIa nesna viia, nessa nanh, nun ainazen de piodulos
aIinenlaies da Ailal, una cidad que enliaia caIada e que quando foi a
caixa paia pagai os sapalos desapaieceian-Ihe dos pes e eIa ficou en
neias. A nuIhei aiiegaIou os oIhos e linha un luiaco no caIcanhai. L
esses sapalos eian ngicos, iecelidos nessa nesna sesso.
~ L saiu assin`
~ L saiu assin! ~ excIanou Nalacha, coiando ainda nais poi vei
que no aciedilavan neIa. ~ Onlen a noile, Maigaiila NikoIaevna, a
niIcia piendeu ceica de cen pessoas. AIgunas cidads sadas dessa
sesso coiiian en caIcinhas peIa Rua Tveiskaia.
~ Isso, cIaio, foi Daiia que le conlou ~ disse Maigaiila
NikoIaevna. ~ Lu j h nuilo iepaiei que eIa e una giande nenliiosa.
A iidcuIa conveisa leininou con una suipiesa agiadveI paia
Nalacha. Maigaiila NikoIaevna foi ao quailo e voIlou con un pai de
neias e un fiasco de gua-de-coInia nas nos. Dizendo a Nalacha que
lanlen queiia fazei un liuque, Maigaiila NikoIaevna ofeieceu-Ihe as
neias e o fiasco e disse-Ihe que Ihe pedia apenas una coisa: que no
coiiesse en neias peIa Rua Tveiskaia e no esculasse Daiia. L, leijando-
se, a palioa e a ciiada sepaiaian-se.
Recoslada no lanco nacio e confoilveI do aulocaiio, Maigaiila
NikoIaevna peicoiiia a Rua Ailal e oia pensava nos seus piolIenas, oia
esculava aquiIo que nuinuiavan dois cidados senlados a sua fienle.

211
L esles, voIlando-se de vez en quando cauleIosanenle, a vei se
aIguen os esculaiia, cochichavan enlie si aceica de un quaIquei
dispaiale. O que ia senlado do Iado da janeIa, giande e enlioncado, con
uns oIhinhos vivos de suno, dizia ao seu pequeno vizinho que linha sido
necessiio coliii o caixo con un pano negio...
~ No e possveI ~ nuinuiava o honenzinho, pasnado. ~ Isso
e una coisa inaudila... L que fez }eIdiline`
Lnlie o iudo nonlono do lioIeilus ouvian-se paIavias que
enliavan peIa janeIa: ~ Invesligao ciininaI... un escndaIo... enfin,
una aulnlica nislificao!
A pailii desles fiagnenlos, Maigaiila NikoIaevna conseguia
conpoi una hisliia coeienle. AqueIes cidados faIavan de un quaIquei
noilo, cujo none no disseian, ao quaI naqueIa nanh havian ioulado
a calea do caixo! L eia poi isso que esse laI }eIdiline eslava agoia lo
pieocupado. L aqueIes que cochichavan no lioIeilus linhan lanlen
una quaIquei ieIao con o defunlo ioulado.
~ Ainda vanos a lenpo de conpiai fIoies` ~ inquielou-se o
nais pequeno. ~ Dizes que a cienao e as duas`
Ioi fin, Maigaiila NikoIaevna cansou-se de ouvii aqueIa
lagaieIice nisleiiosa solie una calea ioulada do caixo e aIegiou-se
quando chegou a aIluia de saii.
AIguns ninulos nais laide, Maigaiila NikoIaevna eslava senlada
junlo ao nuio do KienIin, nun lanco que Ihe peinilia vei o picadeiio.
Maigaiila seniceiiava os oIhos ao soI Iuninoso, pensando no
sonho da noile anleiioi e Ienliando-se de cono, h exaclanenle un ano,
no nesno dia e a nesna hoia, esliveia senlada ao Iado deIe naqueIe
nesno lanco. L, laI cono enlo, a naIinha piela eslava pousada a seu
Iado no lanco. LIe no eslava a seu Iado nesse dia, nas Maigaiila
NikoIaevna faIava nesno assin nenlaInenle con eIe: Se fosle
desleiiado, poi que iazo no ds nolcias` Iois deixan as pessoas dai
nolcias. Deixasle de ne anai` No, poi quaIquei iazo, no aciedilo.
Ioilanlo, fosle desleiiado e noiiesle... Nesse caso, peo-le, Iileila-ne,
d-ne finaInenle Iileidade paia vivei, paia iespiiai. Maigaiila
NikoIaevna deu eIa nesna a iesposla poi eIe: Tu es Iivie... Acaso le
piendo`. Depois iepIicou-Ihe: No, nas que iesposla e essa` No, sai
da ninha neniia, e enlo eu seiei Iivie.
As pessoas passavan ao Iado de Maigaiila NikoIaevna. Un
honen oIhou de sosIaio paia a nuIhei len veslida, aliado peIa sua
leIeza e soIido. LIe lossicou e senlou-se no exlieno daqueIe nesno

212
lanco en que Maigaiila NikoIaevna eslava senlada. Canhando nino,
eIe faIou:
~ Decididanenle, o lenpo esl hoje nuilo lon... Mas Maigaiila
Ianou-Ihe un oIhai lo sonliio, que eIe Ievanlou-se e foi-se enloia.
Aqui lens un exenpIo, disse nenlaInenle Maigaiila aqueIe
que a possua. Ioi que iazo iepeIi eu afinaI aqueIe honen` Lslou
aloiiecida e no h nada de naI naqueIe gaIanleadoi, a no sei laIvez a
eslpida paIavia decididanenle. Ioique eslou aqui sozinha, cono una
coiuja, senlada junlo ao nuio` Ioi que iazo eslou desIigada da vida`
Deixou pendei a calea, invadida poi una giande liisleza.
Mas, de slilo, a nesna vaga de espeiana e de excilao que
senliia de nanh voIlou a inundai-Ihe o peilo. Sin, aconlecei! A vaga
alingiu-a una segunda vez, e enlo eIa conpieendeu que essa vaga eia
sonoia. Ioi enlie o iudo da cidade ouvia-se cada vez nais dislinlanenle
o iufai de lanloies que se apioxinavan e o son de cIaiins un pouco
desafinados.
Iiineiio suigiu un niIiciano a cavaIo, avanando a passo ao Iado
da giade do jaidin, e alis deIe lis oulios niIicianos a pe. Seguia-se un
canio con os nsicos, avanando Ienlanenle. Vinha depois un caiio
funeiiio, aleilo, novo, e solie eIe una uina coleila con coioas de fIoies
e, nos canlos da pIalafoina, qualio pessoas de pe: lis honens e una
nuIhei. Mesno a dislncia, Maigaiila disceinia. Via que os ioslos das
pessoas que ian de pe no caiio funeiiio, aconpanhando o defunlo na
sua Ilina viagen, eslavan eslianhanenle peiluilados. Isso eia len
visveI na cidad que seguia no canlo liaseiio esqueido da caiiela. As
goidas faces dessa cidad paiecian ainda nais diIaladas do inleiioi poi
un quaIquei segiedo picanle, nos seus oIhos inchados liincavan
cinliIaes anlguas. Iaiecia que daIi a nada a cidad, no se conlendo
nais, piscaiia o oIho ao defunlo e diiia: j se viu una coisa assin` Una
aulnlica nislificao!. IguaInenle peipIexos eian os ioslos dos
aconpanhanles a pe, os quais, en nneio de ceica de liezenlas pessoas,
caninhavan devagai alis do caiio funeiiio.
Maigaiila seguia o coilejo con o oIhai, esculando cono se
exlinguia ao Ionge o neIancIico lanloi luico, iepelindo senpie o
nesno lun, lun, lun, e pensava: Que funeiaI lo eslianho... L que
noslIgico aqueIe lun, lun! Lia capaz de enliegai a ninha aIna ao
Dialo s paia salei se eIe esl vivo ou no! Inleiessanle, quen sei que
vo enleiiai con lo suipieendenles ioslos`.
~ eiIioz, MikhaiI AIexandiovilch ~ ouviu eIa a seu Iado una
voz de honen, un lanlo nasaIada ~ piesidenle da MASSOLIT.

213
Suipieendida, Maigaiila NikoIaevna voIlou-se e viu no seu lanco
un cidado que, peIos vislos, se senlaia siIenciosanenle enquanlo eIa
oIhava o coilejo e, e de ciei, poi disliaco fizeia en voz aIla a sua Ilina
peigunla.
Lnlielanlo, o coilejo paiaia, piovaveInenle delido peIos
senfoios.
~ Sin ~ conlinuou o cidado desconhecido ~, eIes eslo nun
eslado de espiilo suipieendenle. Aconpanhan o defunlo, nas s
pensan onde lei ido paiai a calea!
~ QuaI calea` ~ peigunlou Maigaiila, oIhando alenlanenle o
inespeiado vizinho.
Lsse vizinho eia de pequena eslaluia, con un caleIo iuivo
fIanejanle, un denle canino sado, canisa engonada, falo as iiscas de
loa quaIidade, sapalos de veiniz e chapeu de coco. A giavala eia
leiianle. O espanloso eia que do loIsinho onde os honens usan
haliluaInenle un Ieno ou una canela de linla peinanenle, aqueIe
cidado liazia un osso Iinpo de fiango.
~ Sin, esl a vei ~ expIicou o iuivo ~, esla nanh na saIa da
Ciiloedov ioulaian a calea do defunlo de denlio do caixo.
~ Cono pode isso sei` ~ peigunlou Maigaiila, enquanlo se
Ienliava do cochichai no lioIeilus.
~ S o Dialo sale! ~ iespondeu o iuivo con desenvoIluia. ~
Lu, de ieslo, acho que seiia neIhoi peigunlai isso a eIienol. Roulaian-
na con una haliIidade eslaiiecedoia. Una escandaIeiia assin! L o pioi e
que no se peicele quen piecisaiia daqueIa calea e paia qu!
Iieocupada cono eslava con os seus piolIenas, Maigaiila
NikoIaevna ficou, no enlanlo, inpiessionada con as eslianhas fluIas do
cidado desconhecido. ~ DescuIpe! ~ excIanou eIa de slilo. ~ QuaI
eiIioz` AqueIe, que nos joinais de hoje...
~ Iois cIaio, pois cIaio...
~ Ioilanlo, nesse caso, aqueIes que o aconpanhan so
esciiloies` ~ peigunlou Maigaiila, aiieganhando de slilo os denles.
~ Iois so, cIaio!
~ Conhece-os pessoaInenle`
~ A lodos ~ iespondeu o iuivo.
~ Diga-ne ~ e a voz de Maigaiila loinou-se suida ~, no esl
enlie eIes o cilico Lalunski`

214
~ Cono no havia de eslai` ~ iespondeu o iuivo. ~ L vai eIe,
no exlieno da quaila fiIa.
~ AqueIe Ioiio` ~ peigunlou Maigaiila, seniceiiando os oIhos.
~ Coi de cinza... Veja, Ievanlou os oIhos paia o ceu.
~ O que paiece un padie`
~ Lsse, esse! ~ Maigaiila, filando Lalunski, no peigunlou nais
nada.
~ IeIo que vejo ~ disse o iuivo, soiiindo ~, odeia esse Lalunski.
~ H nais aIguen ainda que eu odeio ~ iespondeu Maigaiila
poi enlie denles. ~ Mas no inleiessa faIai disso.
Lnlielanlo, o coilejo avanaia. Alis dos que ian a pe avanavan
piincipaInenle aulonveis vazios.
~ Iois, e cIaio, que pode isso lei de inleiessanle, Maigaiila
NikoIaevna!
~ Conhece-ne` ~ adniiou-se Maigaiila. Ln vez de iespondei, o
iuivo liiou o chapeu de coco. Ten nesno caia de landido!, pensou
Maigaiila, filando o seu inleiIoculoi de acaso.
~ Lu no o conheo ~ disse secanenle Maigaiila.
~ Cono havia de conhecei-ne! L, no enlanlo, nandaian-ne lei
consigo poi causa de un ceilo negcio.
Maigaiila enpaIideceu e afaslou-se.
~ Lia poi a que devia lei coneado ~ disse eIa ~, en vez de se
pi a dizei dispaiales solie a calea coilada! O senhoi quei piendei-ne`
~ Nada disso! ~ excIanou o iuivo. ~ Que e isso! Se conecei a
faIai, havia de sei Iogo paia a piendei! Tenho sinpIesnenle un assunlo a
lialai consigo.
~ No peicelo nada. Que assunlo`
O iuivo oIhou en voIla e disse nisleiiosanenle:
~ Mandaian-ne convid-Ia a fazei una visila esla noile.
~ Lsl paia a a deIiiai. Que visila`
~ A un esliangeiio nuilo iIuslie ~ disse o iuivo
significalivanenle, seniceiiando un oIho.
Maigaiila iiiilou-se.
~ Un novo lipo de pioxenela de iua! ~ disse eIa, Ievanlando-se
paia pailii.

215
~ Muilo oliigado poi eslas nisses! ~ excIanou o iuivo,
ofendido, e iosnou nas coslas de Maigaiila, que se afaslava ~ Lslpida!
~ CanaIha! ~ iespondeu eIa, voIlando-se, e, nesse nonenlo,
ouviu alis de si a voz do iuivo:
~ As lievas, vindas do nai Medileiineo, coliiian a cidade
odiada peIo piocuiadoi. Desapaieceian as ponles suspensas que Iigavan
o TenpIo a nedonha loiie anlonina... }eiusaIen, a giande cidade,
desapaieceia cono se nunca livesse exislido... Assin desapaiea voc
lanlen con o seu cadeino queinado e a sua iosa seca! Iique aqui
sozinha senlada no lanco e pea-Ihe que a Iileile, que a deixe iespiiai,
que Ihe saia da neniia!
Toinando-se Ivida, Maigaiila voIlou ao lanco. O iuivo oIhou-a,
seniceiiando os oIhos.
~ No peicelo nada ~ coneou Maigaiila NikoIaevna en voz
laixa. ~ Solie as foIhas ainda e possveI salei... infiIliai-se, espieilai...
Nalacha foi suloinada` Sin` Mas cono podia o senhoi salei os neus
pensanenlos` ~ Lniugou doIoiosanenle a lesla e aciescenlou: ~ Diga-
ne, quen e o senhoi` De que oiganizao`
~ OIha que naada ~ iesnungou o iuivo, coneando a faIai en
voz nais aIla: ~ DescuIpe, nas eu disse-Ihe que no sou de nenhuna
oiganizao! Senle-se, poi favoi.
~ Quen e o senhoi`
~ Muilo len! Chano-ne AzazeIIo, nas de quaIquei nodo isso
paia si nada significa.
~ L no ne diz cono soule das foIhas e dos neus pensanenlos`
~ No Ihe digo ~ iespondeu secanenle AzazeIIo.
~ Mas sale aIguna coisa solie eIe` ~ peigunlou Maigaiila,
supIicanle.
~ en, diganos que sin.
~ SupIico-Ihe: diga-ne s una coisa, eIe esl vivo` No ne
aloinenle.
~ en, esl vivo, esl vivo ~ iespondeu de n vonlade
AzazeIIo.
~ Meu Deus!
~ Ioi favoi, nada de agilaes nen de excIanaes ~ disse
AzazeIIo, caiiegando o cenho.

216
~ DescuIpe, descuIpe ~ nuinuiou Maigaiila, agoia sulnissa.
~ Lu, evidenlenenle, zanguei-ne consigo. Mas h-de concoidai que,
quando na iua convidan una nuIhei paia una visila... Lu no lenho
pieconceilos, asseguio-Ihe. ~ Maigaiila soiiiu liislenenle. ~ Mas nunca
ne enconlio con esliangeiios nen lenho quaIquei vonlade de ne
ieIacionai con eIes... e, aIen disso, o neu naiido... O neu diana
consisle en que vivo con aIguen que no ano, nas consideio que seiia
indigno aiiuinai-Ihe a vida. Nunca vi neIe nada, aIen de londade...
AzazeIIo esculou con visveI aloiiecinenlo aqueIe discuiso
desconexo e disse seveianenle:
~ Ieo-Ihe que se caIe poi un nonenlo.
Maigaiila caIou-se, oledienle.
~ Convido-a a visilai un esliangeiio inofensivo. L ninguen
ficai a salei dessa visila. Isso posso gaianlii-Iho.
~ L paia que piecisa eIe de nin` ~ peigunlou eIa, insinuanle.
~ Isso depois o salei.
~ Conpieendo... Devo enliegai-ne a eIe ~ disse Maigaiila,
pensaliva.
AzazeIIo fungou con ceilo desden e iespondeu assin:
~ QuaIquei nuIhei no nundo, posso afianai-Ihe, sonhaiia con
isso. ~ A caia de AzazeIIo conliaiu-se nun iisinho. ~ Mas eu desiIudo-
a, isso no aconlecei.
~ Quen e esse esliangeiio`! ~ peigunlou Maigaiila, peiluilada,
en voz lo aIla que os lianseunles que passavan junlo ao lanco se
voIlaian paia eIa. ~ Que inleiesse lenho eu en visil-Io`
AzazeIIo incIinou-se paia eIa e nuinuiou significalivanenle:
~ Oh, un inleiesse nuilo giande... Apioveilai a ocasio...
~ O qu`! ~ excIanou Maigaiila e os seus oIhos aiiegaIaian-se.
~ Se len conpieendo, esl a insinuai que I podeiei salei deIe`
AzazeIIo acenou con a calea afiinalivanenle.
~ Iiei! ~ iespondeu Maigaiila, eneigica, e agaiiou AzazeIIo peIo
liao. ~ Iiei seja onde foi!
AzazeIIo, iespiiando aIiviado, iecoslou-se no lanco, coliindo con
as coslas a paIavia Niuia neIe giavada, e disse iionicanenle:
~ Que genle difciI, eslas nuIheies! ~ Meleu as nos nos loIsos
e eslicou as peinas. ~ Ioi que iazo ne nandaian a nin lialai desle
assunlo` Que nandassen o eIienol, eIe e encanladoi...

217
Maigaiila faIou, con un soiiiso anaieIo e liisle:
~ Iaie de ne aloinenlai e nislificai con os seus enignas... Sou
una nuIhei infeIiz e o senhoi apioveila-se disso. Vou enliai nessa
eslianha hisliia nas, juio, apenas poique ne acenou con paIavias a
iespeilo deIe! Tenho a calea a andai a ioda con lodos esles enignas...
~ Nada de dianas, nada de dianas ~ iespondeu AzazeIIo,
fazendo caielas. ~ L pieciso conpieendei lanlen a ninha posio.
Lsnuiiai o focinho do adninisliadoi, ou expuIsai un liozinho do
piedio, ou dispaiai conlia aIguen, ou quaIquei oulia liincadeiia desse
geneio, faz paile da ninha especiaIidade. Mas faIai con nuIheies
apaixonadas... no, nuilo oliigado. H j neia hoia que eslou a lenlai
convenc-Ia. Lnlo, vai`
~ Vou ~ iespondeu Maigaiila NikoIaevna.
~ Nesse caso, faa favoi de aceilai islo ~ disse AzazeIIo e,
liiando do loIso una caixinha iedonda, de oiio, eslendeu-a a Maigaiila
con as paIavias: ~ Cuaide-a, no vo as pessoas v-Ia. Vai piecisai deIa,
Maigaiila NikoIaevna. Con o desgoslo, enveIheceu laslanle nesles
Ilinos seis neses. ~ Maigaiila coiou, nas nada iespondeu, e AzazeIIo
conlinuou: ~ Lsla noile, as nove e neia en ponlo, faa favoi de se despii
conpIelanenle e de espaIhai esle unguenlo peIo ioslo e poi lodo o coipo.
Depois, faa o que quisei, nas no se afasle do leIefone. As dez eu
leIefono-Ihe e digo-Ihe ludo o que e necessiio. No len de se pieocupai
con coisa nenhuna, sei Ievada paia onde e pieciso e ninguen a
inconodai. Conpieende`
Maigaiila ficou en siIncio poi nonenlos, depois iespondeu:
~ Conpieendo. Islo e de oiio puio, v-se peIo peso. Iois len,
conpieendo peifeilanenle que ne eslo a suloinai e a aiiaslai paia una
hisliia olscuia, peIa quaI leiei que pagai nuilo caio.
~ Que ven a sei islo` peigunlou AzazeIIo. ~ VoIlanos ao
nesno`
~ No, espeie!
~ D-ne c o ciene. Maigaiila apeilou a caixa na no con nais
foia e conlinuou:
~ No, espeie... Lu sei o que vou fazei. Mas eslou pionla a ludo
poi eIe, poique no ne iesla nais espeiana en nada nesle nundo. Mas
queio dizei-Ihe que se causai a ninha peidio, h-de senlii veigonha!
Sin, veigonha! Ieidei-ne-ei poi anoi! L, lalendo no peilo, Maigaiila
oIhou o SoI.

218
~ D c isso ~ siliIou AzazeIIo fuiioso. ~ D c isso, e que v
ludo paia o Dialo! Que nanden c o ehenol.
~ Oh, no! ~ excIanou Maigaiila, suipieendendo as pessoas
que passavan. ~ Lslou disposla a ludo, eslou disposla a essa conedia da
fiico con o ciene, eslou disposla a ii ale a casa do Dialo. No Iho
devoIvo!
~ ah! ~ leiiou sulilanenle AzazeIIo e, aiiegaIando os oIhos na
diieco do giadeanenlo do jaidin, aponlou con o dedo.
Maigaiila voIlou-se na diieco paia onde AzazeIIo aponlava,
nas no descoliiu nada de exliaoidiniio. Lnlo, voIlou-se de novo paia
AzazeIIo, desejando ollei expIicao paia aqueIe alsuido ah!, nas
no havia j quen Ihe desse essa expIicao: o nisleiioso inleiIoculoi de
Maigaiila NikoIaievna desapaieceia. Maigaiila neleu iapidanenle a
no na aIgileiia, onde anles daqueIe giilo linha escondido a caixa, e
ceilificou-se de que eIa eslava I. Lnlo, sen pensai en nada, afaslou-se
iapidanenle do jaidin AIexandiovski.


O crcmc dc Azazc!!n

A Lua cheia, suspensa no ceu Inpido do anoilecei, eia visveI poi
enlie os ianos de un cei. As lIias e as accias liaavan no cho do
jaidin un conpIicado desenho de sonlias. A janeIa de lis lalenles da
Iucaina, aleila nas con as coilinas coiiidas, liiIhava con una Iuz
eIecliica inlensssina. No quailo de Maigaiila NikoIaevna eslavan
acesos lodos os candeeiios iIuninando a conpIela desoiden do
aposenlo. Na cana havia canisas, neias e ioupa inleiioi espaIhadas
solie o coleiloi, no cho nais ioupa anaiiolada ao Iado de un nao de
cigaiios esnagado na excilao. Solie a nesa-de-caleceiia eslavan uns
sapalos, ao Iado de una chvena de cafe neio vazia e de un cinzeiio
onde funegava una ponla de cigaiio. Das coslas de una cadeiia pendia
un veslido de noile, negio. O quailo cheiiava a peifune, a que se
nisluiava o cheiio de un feiio-deengonai quenle.
Maigaiila NikoIaevna eslava senlada en fienle do lien, apenas
con un ioupo de lanho Ianado solie o coipo nu, e sapalos pielos de
canuia. A sua fienle, junlo a caixa iecelida de AzazeIIo, enconliava-se
un ieIgio con puIseiia de ouio, e Maigaiila NikoIaevna no desviava
os oIhos do nosliadoi. Ioi nonenlos paiecia-Ihe que o ieIgio eslava
avaiiado e que os ponleiios no se novian. Mas eIes novian-se, enloia
nuilo Ienlanenle, cono se eslivessen giudados, e poi fin o ponleiio dos

219
ninulos ficou solie o vigesino nono ninulo depois das nove. O coiao
de Maigaiila lalia lo vioIenlanenle que poi nonenlos eIa nen sequei
conseguiu agaiiai a caixinha. Doninando-se, aliiu-a e viu que conlinha
un ciene goiduioso e anaieIado. Iaieceu-Ihe que cheiiava a Iodo dos
pnlanos. Con a ponla do dedo, Maigaiila coIocou un pouco de ciene
na paIna da no, o que loinou nais inlenso o cheiio a eivas do pnlano
e a fIoiesla, e depois coneou a espaIhai o ciene con a paIna da no na
lesla e nas faces. O ciene espaIhava-se faciInenle e, segundo paiecia a
Maigaiila, evapoiava-se depiessa. Depois de lei fiiccionado viias vezes,
Maigaiila oIhou paia o espeIho e deixou caii a caixa solie o vidio do
ieIgio, que ficou lodo pailido. Maigaiila fechou os oIhos, depois voIlou
a oIhai e desalou a iii con gaigaIhadas fienelicas.
As suas solianceIhas, depiIadas ale ficaien duas Iinhas finas,
linhan-se loinado nais espessas e eiguian-se cono dois aicos negios e
ieauIaies solie os oIhos, que se havian loinado veides. A fina iuga
veilicaI que Ihe suigiia na lesla quando, en Oululio, o Meslie
desapaieceia, suniia-se sen deixai iaslo. Desapaieceian lanlen as
sonlias anaieIadas das lnpoias e as quase inpeiceplveis iedes de
pequenas iugas nos canlos dos oIhos. A peIe das faces coliiia-se de una
coIoiao iosada e unifoine, a fionle loinaia-se lianca e puia, e a
onduIao ailificiaI dos caleIos desapaieceia.
Maigaiila, de liinla anos, linha a sua fienle no espeIho una
nuIhei de caleIo negio naluiaInenle onduIado, de vinle anos, que iia as
gaigaIhadas, nosliando os denles.
Iaiando de iii, Maigaiila Iileilou-se do ioupo nun novinenlo
giI, liiou una alundanle poio do ciene Ieve e goiduioso e, con
geslos vigoiosos, coneou a espaIh-Io solie a peIe do coipo, que se
loinou iosada e liiIhanle. Depois, inslanlaneanenle, cono se Ihe
exliassen una aguIha do ceielio, desapaieceu-Ihe a doi nas lnpoias
que a aloinenlaia loda a laide desde o enconlio no jaidin
AIexandiovski, os nscuIos dos liaos e das peinas foilaIeceian-se, e o
coipo de Maigaiila ficou sen peso.
LIa deu un saIlo e ficou suspensa no ai, pouco acina do lapele,
depois desceu Ienlanenle e pousou no cho.
~ Que ciene! Ai que ciene! ~ excIanou Maigaiila, Ianando-se
solie una poIliona.
As nudanas neIa opeiadas peIo unguenlo no eian apenas
exleiioies. Ln lodo o seu sei, en cada paiceIa do seu coipo, senlia agoia
una aIegiia efeivescenle, cono loiluIhas que Ihe picassen lodo o coipo.
Maigaiila senlia-se Iivie, Iileila de ludo. Conpieendeu, aIen disso e con
loda a cIaieza, que eslava a aconlecei piecisanenle aquiIo que Ihe dizia o

22O
piessenlinenlo dessa nanh, e que ia alandonai a nanso e a sua vida
anleiioi paia senpie. Mas dessa vida anleiioi, suigia, no enlanlo, a ideia
de que piecisava de cunpiii apenas un Ilino devei anles do incio de
quaIquei coisa de novo e exliaoidiniio, que a inpeIia paia cina, paia o
ai. L, nua cono eslava, coiieu do quailo ao galinele do naiido,
eiguendo-se de vez en quando no ai, e, acendendo a Iuz, diiigiu-se a
esciivaninha. Nuna foIha aiiancada a un lIoco escieveu a Ipis, en
Ielias giandes, iapidanenle e sen enendas, esla nola:
Ieidoa-ne e esquece-ne o nais depiessa que pudeies. Deixo-le
paia senpie. No ne piocuies, sei inliI. Toinei-ne feiliceiia poi causa
de lodas as ngoas e desgiaas que ne alingiian. Tenho que ii. Adeus.
Maigaiila.
De coiao conpIelanenle aIiviado, Maigaiila voou paia o
quailo, e alis deIa enliou Nalacha a coiiei, con un liaado de coisas.
De inedialo, lodas essas coisas ~ un calide de nadeiia con un veslido,
xaiIes de ienda, uns sapalos de seda azuis e un cinlo ~ ludo isso caiu ao
cho e Nalacha eigueu os liaos, cheia de espanlo.
~ Que laI, eslou len` ~ giilou Maigaiila NikoIaevna con voz
eniouquecida.
~ Cono foi isso` ~ nuinuiou Nalacha, iecuando. ~ Cono e
que conseguiu isso, Maigaiila NikoIaevna`
~ Ioi o ciene! O ciene, o ciene ~ iespondeu Maigaiila
aponlando paia a caixa de oiio, ieIuzenle, e iodopiando fienle ao
espeIho.
Nalacha, esquecendo-se do veslido anaiiolado cado no cho,
coiieu ao lien e, con os oIhos vidos e liiIhanles, oIhou fixanenle o
ieslo do unguenlo. Os seus Ilios nuinuiavan quaIquei coisa. LIa
voIlou-se novanenle paia Maigaiila e disse con una especie de
veneiao:
~ Que peIe! Que peIe, hen` Maigaiila NikoIaevna, a sua peIe
liiIha. ~ Mas de iepenle voIlou a si, coiieu paia o veslido, apanhou-o e
ps-se a sacudi-Io.
~ Deixe! Deixe! ~ giilou-Ihe Maigaiila. ~ Iaia o Dialo con eIe,
deixe-o! L da, no, fique con eIe cono iecoidao. Iique con eIe cono
iecoidao. Iique con ludo o que h no quailo.
Meio enIouquecida, Nalacha ficou inveI poi aIgun lenpo,
filando Maigaiila, depois agaiiou-se-Ihe ao pescoo, leijando-a e
giilando:

221
~ L cono celin! iiIhanle! Cono celin! L as solianceIhas, as
solianceIhas!
~ Leve lodos os liapos, Ieve os peifunes e guaide ludo na sua
naIa, esconda-os ~ giilou Maigaiila. ~ Mas no Ieve as jias, se no
acusan-na de ioulo.
Nalacha junlou nuna liouxa ludo o que Ihe veIo a no veslidos,
sapalos, neias e ioupa inleiioi ~ e saiu do quailo a coiiei
Nesse nonenlo, aIguies do oulio Iado da iua, de una janeIa
aleila, iiionpeu una vaIsa alioadoia e ouviu-se o iesfoIegai de un caiio
apioxinando-se dos poiles.
~ Daqui a pouco leIefona AzazeIIo! ~ excIanou Maigaiila,
esculando a vaIsa que enchia a iua. ~ LIe leIefona! L o esliangeiio e
inofensivo. Sin, agoia conpieendo que eIe e inofensivo!
O caiio afaslou-se iuidosanenle do poilo. A canceIa laleu e
ouviian-se passos nos IadiiIhos da passagen.
L NikoIai Ivanovilch, conheo-o peIos passos, pensou
Maigaiila. Tenho que fazei quaIquei coisa nuilo engiaada e
inleiessanle cono despedida.
Maigaiila aliiu a coilina e senlou-se de Iado no peiloiiI da janeIa,
agaiiando un joeIho con os liaos. O Iuai iIuninava-a do Iado diieilo.
Maigaiila eigueu o ioslo paia a Lua e assuniu un ai sonhadoi e poelico.
Os passos soaian ainda duas vezes e depois paiaian sulilanenle.
Conlinuando a adniiai a Lua, suspiiando paia conpoi o quadio,
Maigaiila viiou a calea paia o jaidin e viu de faclo NikoIai Ivanovilch,
que vivia no piso infeiioi daqueIa nesna nanso. A Lua iIuninava
NikoIai Ivanovilch. Lslava senlado nun lanco e eia evidenle que se
deixaia caii neIe sulilanenle. Tinha as Iunelas neio loilas e apeilava a
pasla nas nos.
~ AIi, loa noile, NikoIai Ivanovilch! ~ disse Maigaiila con voz
neIancIica. ~ oa noile! Ven da ieunio`
NikoIai Ivanovilch no deu quaIquei iesposla.
~ L eu ~ conlinuou Maigaiila, incIinando-se ainda nais paia o
jaidin ~ aqui eslou sozinha, cono v, aloiiecida, oIhando paia a Lua e
esculando esla vaIsa. ~ Maigaiila passou a no esqueida peIa lnpoia,
conpondo una nadeixa de caleIos, depois aciescenlou, con seveiidade:
~ Isso e una indeIicadeza, NikoIai Ivanovilch! AfinaI eu sou una
nuIhei! L una giosseiia no iespondei quando Ihe faIan!
NikoIai Ivanovilch, visveI, ao Iuai, ale ao Ilino lolo do coIele
cinzenlo, ale ao Ilino pIo da lailicha ponliaguda, soiiiu de slilo con

222
un soiiiso acanhado, Ievanlou-se do lanco e, visiveInenle enlaiaado,
en vez de liiai o chapeu acenou con a pasla paia o Iado e doliou os
joeIhos, cono a piepaiai-se paia execulai una dana.
~ Ah, que lipo enfadonho ne saiu, NikoIai Ivanovilch conlinuou
Maigaiila. ~ AIis eslou lo faila de vocs lodos que nen lenho paIavias
paia expiini-Io. Cono eslou feIiz poi vos dizei adeus! Que vo lodos
paia a casa do Dialo!
Nesle nonenlo, no quailo, alis de Maigaiila, o leIefone locou.
LIa desceu do peiloiiI e, esquecendo NikoIai Ivanovilch, agaiiou no
auscuIladoi.
~ IaIa AzazeIIo ~ disseian no apaieIho.
~ Queiido, queiido AzazeIIo! ~ giilou Maigaiila.
~ Lsl na hoia! Tiale de Ievanlai voo ~ coneou AzazeIIo, e peIo
seu lon peicelia-se que Ihe agiadaia o npelo sinceio e aIegie de
Maigaiila. ~ Quando voai poi cina do poilo, giile: InvisveI!. Depois
voe un pouco poi cina da cidade, paia se acoslunai e, en seguida,
diiija-se paia suI, paia Ionge da cidade, en diieco ao iio. Lslo a sua
espeia!
Maigaiila pousou o auscuIladoi e, na saIa ao Iado, aIgo paiecia
nanquejai, con un iudo de nadeiia e coneou a lalei a poila.
Maigaiila aliiu a poila e una vassouia enliou no quailo, danando no
ai, con as ceidas paia cina. Rufou con o calo no soaIho, agilou-se e
saIlou en diieco a janeIa. Maigaiila soIlou un giilo de aIegiia e
nonlou a cavaIo na vassouia. S enlo a anazona se Ienliou de iepenle
que, no neio daqueIe ieluIio, se esqueceia conpIelanenle de se veslii.
CaIopou poi cina da cana e agaiiou a piineiia coisa que Ihe veio a no,
una canisa azuI-cIaia. Agilando-a cono un eslandaile, saiu voando
peIa janeIa. L, poi solie o jaidin, a vaIsa iedoliou de inlensidade.
Da janeIa, Maigaiila laixou e viu NikoIai Ivanovlch no lanco.
Iaiecia lei congeIado aIi e, loIhido de pasno, esculava os giilos e os
esliepilos vindos do quailo iIuninado do andai de cina.
~ Adeus, NikoIai Ivanovilch! ~ giilou Maigaiila, saIlilando
dianle deIe.
LIe soIlou un suspiio e iaslejou poi solie o lanco, agaiiando-se a
eIe con as nos e deixando caii a pasla ao cho.
~ Adeus paia senpie! Vou-ne enloia ~ giilou Maigaiila,
alafando o son da vaIsa. Conpieendeu, de slilo, que no piecisava da
canisa paia nada e, con una gaigaIhada sinislia, coliiu con eIa a calea

223
de NikoIai Ivanovilch. Lsle, cego, caiu do lanco solie os IadiiIhos da
veieda.
Maigaiila voIlou-se paia Ianai un Ilino oIhai a nanso onde
sofieia duianle lanlo lenpo, e viu, na janeIa iIuninada, o ioslo de
Nalacha, desfiguiado peIa eslupefaco.
~ Adeus, Nalacha! ~ giilou Maigaiila, e fez sulii a vassouia.
~ InvisveI, invisveI ~ giilou eIa cada vez nais aIlo, e poi enlie
os ianos do cei que Ihe lalian no ioslo, voando poi cina do poilo,
saiu paia a iueIa. L alis deIa fIuluou a vaIsa conpIelanenle
enIouquecida.


O vnn

InvisveI e Iivie! InvisveI e Iivie! Voando ao Iongo da sua iueIa,
Maigaiila foi dai a una oulia que a ciuzava en nguIo ieclo. Lia una
iueIa Ionga, loila, onde havia una Ioja con una poila enpenada que
vendia peliIeo en liIhas e fiascos de inseclicida. Maigaiila aliavessou-a
veIoznenle e enlo conpieendeu que, nesno sendo Iivie e invisveI,
piecisava nesno assin de lei ao nenos un pouco de piudncia. S poi
niIagie conseguindo aliandai, eIa evilou esnagai-se de enconlio ao
veIho candeeiio que se eiguia a esquina. Desviando-se deIe, Maigaiila
seguiou nais fiinenenle a vassouia e voou nais devagai, oIhando os
calos eIecliicos e os Ielieiios que pendian poi cina do passeio.
A leiceiia iua Ievava diieclanenle a Ailal. AIi, Maigaiila
adquiiiu o conpIelo donnio da vassouia, conpieendeu que esla
oledecia ao nais pequeno loque das nos ou dos pes e que, ao voai poi
solie a cidade, piecisava de sei nuilo cuidadosa e no se enliegai a
excessos. AIen disso, loinou-se-Ihe evidenle, j na iueIa, que os
lianseunles no a vian. Ninguen Ievanlava a calea, nen giilava OIha,
oIha!, nen saIlava paia o Iado, ninguen giilava nen desnaiava, nen
desalava as gaigaIhadas.
Maigaiila voava siIenciosanenle, nuilo devagai e a laixa
aIlilude, ao nveI de un segundo andai. Mas nesno en voo Ienlo, a
sada paia a Ailal, laslanle iIuninada, eIa leve un pequeno descuido e
foi lalei con o onlio nun disco iIuninado, no quaI havia una sela
desenhada. Islo iiiilou Maigaiila. Iez paiai liuscanenle a vassouia,
voou paia o Iado, e depois, Ianando-se de slilo conlia o disco, desf-Io
en pedaos con o calo da vassouia. Os esliIhaos caian con esliepilo,

224
os lianseunles fugiian, ouviu-se aIguies un apilo, e Maigaiila, depois de
execulai aqueIe aclo inliI, soIlou una gaigaIhada. Na Ailal lenho que
lei ainda nais cuidado, pensou eIa. A confuso e lo giande aqui que e
difciI una pessoa oiienlai-se. MeiguIhou en voo picado poi enlie os
calos eIecliicos. Ioi laixo deIa coiiian os lejadiIhos dos lioIeiluses, dos
aulocaiios e aulonveis Iigeiios, e peIos passeios, cono do aIlo paiecia a
Maigaiila, coiiian iios de lones. Desses iios pailian iiachos que
peneliavan nas goeIas iIuninadas dos ainazens. Ih, que giande
confuso!, pensou Maigaiila, zangada. Aqui nen e possveI viiai-se.
Aliavessou a Ailal, suliu un pouco nais, ale aos quailos andaies, e,
passando junlo aos Ielieiios ofuscanles do edifcio do lealio, a esquina,
fIuluou paia una iuazinha eslieila Iadeada poi piedios aIlos. Todas as
janeIas dos piedios eslavan aleilas, e poi loda a paile se ouvia nsica
dos idios. Ioi cuiiosidade, Maigaiila espieilou poi una das janeIas. Viu
una cozinha. Dois fogaieiios a peliIeo iugian solie a Iaieiia e, ao Iado
deIes, duas nuIheies enpunhando coIheies disculian.
~ L pieciso apagai a Iuz da casa de lanho quando sai, e o que Ihe
digo, IeIagueia Ieliovna ~ dizia a nuIhei que linha a sua fienle una
paneIa con una quaIquei conida funeganle. ~ Se no, faienos con
que a expuIsen!
~ Voc lanlen e fiesca ~ iespondeu a oulia.
~ So anlas fiescas ~ disse Maigaiila en voz aIla, ciuzando o
peiloiiI e enliando na cozinha.
As duas nuIheies que disculian voIlaian-se ao ouvii a voz e
ficaian pasnadas, con as coIheies sujas nas nos. Cuidadosanenle,
Maigaiila eslendeu a no poi enlie as duas e apagou os dois fogaieiios.
As nuIheies soIlaian excIanaes de espanlo e ficaian de loca aleila.
Mas Maigaiila j se aloiieceia da cozinha e voaia paia a iua.
No fin da iua foi aliada poi un nagnfico edifcio de oilo
andaies, visiveInenle acalado de consliuii. Maigaiila laixou e, ao
chegai ao soIo, viu que a fachada do piedio eslava ieveslida de ninoie
negio, que as poilas eian anpIas, que alis dos vidios das poilas se via o
lone con gaIo douiado e os loles do poileiio, e que poi cina da poila
eslava afixada una laluIela con Ielias douiadas: Casa DianIil.
Maigaiila fianziu os oIhos, fixando a laluIela, inaginando o que
podeiia significai a paIavia DianIil. Iondo a vassouia delaixo do liao,
enliou peIa poilaiia, enpuiiando con a poila o poileiio alnilo e
descoliiu na paiede, ao Iado do eIevadoi, un enoine quadio pielo onde
eslavan esciilos en Ielias liancas os nneios dos apailanenlos e os
nones dos noiadoies. A insciio Casa do Dianaluigo e do Lileialo
que encaleava a Iisla Ievou Maigaiila a soIlai un giilo alafado.

225
LIevando-se un pouco, coneou a Iei avidanenle os nones: Khuslov,
Dvulialski, Kvanl, eskudnikov, Lalunski...
~ Lalunski! ~ guinchou Maigaiila. ~ Lalunski! Iois foi eIe! Ioi
eIe quen aiiuinou o Meslie!
O poileiio, aiiegaIando os oIhos e saIlando de suslo, oIhou o
quadio negio, lenlando conpieendei aqueIe piodgio: poi que iazo a
Iisla de inquiIinos coneaia de slilo a guinchai. Lnlielanlo, Maigaiila j
sulia a escada inpeluosanenle, iepelindo, nuna especie de xlase:
~ Lalunski... oilenla e qualio! Lalunski... oilenla e qualio... A
esqueida o 82, a diieila o 83, nais paia cina, a esqueida o 84. Lia aIi. L
eslava o cailo: O. Lalunski.
Maigaiila saIlou da vassouia e o palanai de pedia iefiescou-Ihe
agiadaveInenle as pIanlas dos seus pes escaIdanles. Tocou a canpainha
una, duas vezes. Ninguen aliiu. Maigaiila caiiegou con nais foia no
lolo e ouviu eIa pipiia o son ielinii no apailanenlo de Lalunski. Sin,
o noiadoi do apailanenlo nneio 84, no oilavo andai, devia eslai gialo
a eiIioz ale ao fin da vida, peIo faclo de o piesidenle da MASSOLIT lei
cado delaixo do eIecliico e poi a ceiinnia fnelie lei sido naicada
piecisanenle paia aqueIa noile. O cilico Lalunski nasceia sol una loa
eslieIa. LIa saIvou-o do enconlio con Maigaiila que, nessa sexla-feiia, se
loinaia feiliceiia!
Ninguen aliiu. Lnlo, Maigaiila desceu, apiessadanenle,
conlando os andaies, saiu paia a iua e, oIhando paia cina, voIlou a
conlai os andaies do Iado de foia, lenlando descoliii quais seiian as
janeIas do apailanenlo de Lalunski. No havia dvida de que eian as
cinco janeIas escuias no canlo do piedio, no oilavo andai. Ceila de que
assin eia, Maigaiila eIevou-se no ai e da a aIguns segundos, aliaves de
una janeIa aleila, enliava nun quailo as escuias, no quaI liiIhava
apenas una eslieila ieslia pialeada de Iuai. Maigaiila seguiu essa ieslia
de Iuz e lacleou a piocuia do inleiiuploi. Un nonenlo depois loda a
saIa se enconliava iIuninada. A vassouia eslava encoslada a un canlo.
Ceilificando-se de que no havia ninguen en casa, Maigaiila aliiu a
poila que dava paia a escada e veiificou se I eslava o cailo. O cailo
eslava no Iugai. Maigaiila foia lei ao slio ceilo.
Sin, diz-se que ainda hoje o cilico Lalunski enpaIidece quando
iecoida aqueIa noile hoiiveI, e que ainda agoia pionuncia con
veneiao o none de eiIioz. Desconhece-se quaI o ciine olscuio e
hediondo que leiia assinaIado essa noile quando, ao iegiessai da cozinha,
Maigaiila liazia nas nos un pesado naileIo.

226
A voadoia nua e invisveI lenlava conlei-se e acaInai-se, nas as
suas nos lienian de inpacincia. Visando cuidadosanenle, laleu con
o naileIo nas lecIas do piano e o piineiio lianido Ianenloso piopagou-
se poi lodo o apailanenlo. O inocenle insliunenlo de saIa consliudo
poi eckei giilou fienelicanenle. As lecIas caan e as Iascas de naifin
voavan en lodas as diieces. O insliunenlo genia, uivava, iouquejava,
ielinia. Con o son de un liio de ievIvei, o lanpo do piano ielenlou
sol una pancada do naileIo. Respiiando pesadanenle, Maigaiila
queliava e esnagava as coidas con o naileIo. Cansada, afaslou-se e
deixou-se caii nuna poIliona paia lonai fIego.
Na casa de lanho e na cozinha, a gua liania hoiiiveInenle.
Iaiece que j esl a coiiei paia o cho, pensou Maigaiila e aciescenlou
en voz aIla:
~ Mas no devo denoiai-ne poi aqui.
Da cozinha, a gua coiiia j peIo coiiedoi. Chapinhando con os
pes descaIos, Maigaiila caiiegava laIdes de gua da cozinha paia o
galinele do cilico e despejava-a nas gavelas da secieliia. Depois,
queliando con o naileIo a poila do ainiio nesse nesno galinele,
coiieu paia o quailo. Iailiu o espeIho do ioupeiio e ieliiou desle un falo
do cilico e neiguIhou-o na lanheiia. Tiazendo do galinele un linleiio
cheio de linla, despejou-o solie a sunpluosa cana de casaI. AqueIa
desliuio causava-Ihe un piazei aidenle, nas conlinuava a paiecei-Ihe
que os iesuIlados eian laslanle iiiisiios. Ioi isso, coneou a fazei ludo
o que caIhava. Queliou os vasos con pIanlas na nesna saIa onde eslava
o piano. Depois voIlou ao quailo e, con una faca de cozinha, coilou os
Ienis, pailiu os vidios das fologiafias encaixiIhadas. No senlia
quaIquei cansao, e s o suoi Ihe coiiia en lica peIo coipo.
Nesse nonenlo, no apailanenlo nneio 82, poi laixo do
apailanenlo de Lalunski, a ciiada do dianaluigo Kvanl lonava ch na
cozinha, inliigada con os esliondos, coiieiias e linidos que chegavan de
I de cina. Liguendo o oIhai paia o leclo, viu de slilo que esle nudava
de coi dianle dos seus oIhos, passando de lianco a un lon azuIado de
cadvei. A nancha aunenlava a oIhos vislos, e, de iepenle, coneaian a
foinai-se golas. A ciiada ficou assin senlada uns dois ninulos,
espanlada con aqueIe fenneno, ale que poi fin coneou una
veidadeiia chuva que caa do leclo. Lnlo, Ievanlou-se de un saIlo,
coIocou una lacia paia apaiai. Mas de nada seiviu, pois a zona dos
pingos aunenlou e coneou a inundai o fogo a gs, e a nesa con a
Ioia. Lnlo, a ciiada de Kvanl saiu a coiiei paia a escada, giilando, e no
apailanenlo de Lalunski coneaian os loques de canpainha.

227
~ en, eslo a locai... esl na hoia de pailii ~ disse Maigaiila.
Senlou-se na vassouia, enquanlo esculava una voz de nuIhei que
giilava peIo luiaco da fechaduia:
~ Alian, alian! Ducia, alie! Tn gua a coiiei` Lslanos a sei
inundados.
Maigaiila eIevou-se ceica de un nelio acina do soIo e laleu no
Iuslie. Duas Inpadas ielenlaian e os pingenles voaian poi lodos os
Iados. Os giilos a fechaduia da poila cessaian e, na escada, ouviu-se o
iudo de passos. Maigaiila fIuluou, saiu peIa janeIa e, do Iado de foia,
laleu Ievenenle con o naileIo na vidiaa. A vidiaa, pailiu-se e, peIa
paiede ieveslida de ninoie, caiu una cascala de esliIhaos. Maigaiila
diiigiu-se a janeIa seguinle. L nuilo en laixo, as pessoas deilaian a
coiiei peIo passeio, un dos dois caiios eslacionados fienle a poilaiia
aiiancou e afaslou-se.
Tendo acalado con as janeIas de Lalunski, Maigaiila fIuluou
paia o apailanenlo vizinho. As pancadas loinaian-se nais fiequenles, a
iueIa encheu-se de linidos e de esliepilos. O poileiio saiu a coiiei da
poilaiia, oIhou paia cina, hesilou un pouco, no conpieendendo de
inedialo o que devia fazei, depois Ievou o apilo a loca e apilou
fuiiosanenle. Tendo pailido, con especiaI enlusiasno ao son daqueIe
apilo, a Ilina janeIa do oilavo andai, Maigaiila desceu paia o selino e
coneou a desliuii os vidios lanlen aIi.
Lxlenuado peIa Ionga inaclividade alis das poilas envidiaadas
da enliada, o poileiio punha loda a sua aIna no apilo, seguindo assin
Maigaiila con pieciso, cono se Ihe seivisse de conliaponlo. Nas pausas,
quando eIa voava de una janeIa paia oulia, eIe lonava fIego e, a cada
goIpe de Maigaiila, infIando as lochechas, desalava a apilai, peifuiando
o ai da noile ale ao ceu.
Os esfoios deIe, en conlinao con os esfoios de Maigaiila,
deian giandes iesuIlados. InslaIou-se o pnico no piedio. As janeIas con
os vidios ainda inleiios aliian-se e neIas apaiecian caleas de pessoas
que inedialanenle se escondian, enquanlo as janeIas aleilas, peIo
conliiio, se fechavan. No piedio en fienle, solie o fundo iIuninado,
suigian nas janeIas siIhuelas escuias de pessoas que lenlavan
conpieendei poi que iazo os vidios da nova Casa DiaiiiIil se pailian
sen causa apaienle.
Na iua, as pessoas coiiian paia a Casa DiailiIil, e, no inleiioi
desla, as pessoas andavan nun liopeI, sen jeilo nen senlido. A ciiada
de Kvanl giilava aos que coiiian peIa escada que linha a casa inundada,
e a eIa junlou-se en lieve a ciiada de Khuslov do apailanenlo nneio
8O, siluado poi laixo do apailanenlo de Kvanl. Ln casa de Khuslov caa

228
gua do leclo da cozinha e da casa de lanho. Ioi fin, na cozinha de
Khuslov desalou una enoine pIaca de esluque do leclo, que pailiu loda
a Ioia suja, aps o que se iniciou una veidadeiia llega: da giade de
iipas noIhadas e inchadas chovia a cnlaios. Lnlo coneaian os giilos
na escada da piineiia enliada. Voando junlo a penIlina janeIa do
quailo andai, Maigaiila espieilou I paia denlio e viu un honen que,
en pnico, enfiava una nscaia anligs. alendo con o naileIo no vidio
da janeIa, Maigaiila assuslou-o e o honen desapaieceu do quailo.
De slilo, a desliuio lilaia cessou. Descendo paia o leiceiio
andai, Maigaiila espieilou peIa Ilina janeIa, coleila con una coilina
Ieve e escuia. No quailo, liiIhava una Inpada fiaca sol o quelia-Iuz.
Nuna pequena cana con iede dos Iados, eslava senlado un iapazinho
de qualio anos, que esculava, assuslado. No havia quaisquei aduIlos no
quailo. Lia evidenle que lodos linhan sado a coiiei do apailanenlo.
~ Lslo a pailii os vidios ~ disse o iapazinho, e chanou: ~
Man!
Ninguen iespondeu, e enlo eIe disse:
~ Man, lenho nedo. ~ Maigaiila afaslou a coilina e enliou
voando peIa janeIa.
~ Tenho nedo ~ iepeliu o iapazinho, e coneou a lienei.
~ No lenhas nedo, no lenhas nedo, neu pequenino ~ disse
Maigaiila, piocuiando suavizai a sua voz ciininosa, eniouquecida peIo
venlo. ~ Ioian os iapazes que pailiian os vidios.
~ Con una fisga` ~ peigunlou o iapazinho, paiando de lienei.
~ Con una fisga, con una fisga ~ confiinou Maigaiila.
Doine.
~ Ioi o Silnik ~ disse o iapazinho. ~ LIe len una fisga.
~ Iois, con ceileza, foi eIe!
O iapazinho oIhou paia o Iado con ai Iadino e peigunlou:
~ Onde e que lu esls`
~ Lu no eslou aqui ~ iespondeu Maigaiila. ~ Ls lu que esls a
sonhai conigo.
~ Ioi o que eu pensei ~ disse eIe.
~ Deila-le ~ oidenou Maigaiila ~, pe a no delaixo da caia,
que eu apaieo-le no sonho.
~ Lsl len, apaiece, apaiece ~ concoidou o iapazinho deilando-
se inedialanenle e pondo a no sol a face.

229
~ Lu conlo-le una hisliia ~ disse Maigaiila e pousou a no
escaIdanle solie a calea iapada. ~ Lia una vez una nuIhei. No linha
fiIhos e eia infeIiz. A piincpio, eIa choiava nuilo, e depois loinou-se
n... ~ Maigaiila caIou-se, ieliiou a no. O iapazinho linha
adoinecido.
Maigaiila coIocou suavenenle o naileIo solie o peiloiiI e voou
peIa janeIa. junlo ao piedio havia giande ieluIio. As pessoas coiiian
peIo passeio asfaIlado, pejado de esliIhaos de vidio, giilando quaIquei
coisa. Lnlie eIas apaiecian j aIguns niIicianos. De slilo, ouviu-se locai
una sinela e un caiio dos lonleiios, veineIho, con una escada, enliou
na iueIa vindo da Ailal...
Mas o que depois se passou j no inleiessava a Maigaiila.
Lvilando cuidadosanenle eslaiiai en aIgun calo eIecliico, apeilou a
vassouia con nais foia e, nun inslanle, eslava acina do naIfadado
piedio. L en laixo, a iueIa olIiquou e suniu-se. Ln vez deIa, suigiu poi
laixo dos pes de Maigaiila una confuso de leIhados, coilados nas
esquinas poi caiieiios Iuninosos. Tudo aquiIo se desviou sulilanenle
paia un Iado, e as cadeias de Iuzes confundiian-se e nisluiaian-se.
Maigaiila suliu ainda nais, e enlo lodo o enaianhado dos
leIhados se suniu peIo cho e, en vez deIe, suigiu I en laixo un Iago
de Iuzes eIecliicas lienuIanles, e esse Iago eIevou-se de slilo
veilicaInenle, e apaieceu depois poi cina da calea de Maigaiila, e poi
laixo dos seus pes liiIhava a Lua. Conpieendendo que se viiaia de
calea paia laixo, Maigaiila ielonou a posio noinaI e, voIlando-se,
viu que lanlen o Iago desapaieceia e que I alis ieslava apenas un
cIaio iosado no hoiizonle. Un segundo depois, lanlen eIe linha
desapaiecido, e Maigaiila viu que eslava a ss con a Lua, que voava poi
cina e a esqueida deIa. Os caleIos de Maigaiila h nuilo que eslavan
Ievanlados nuna enoine gienha, e o Iuai lanhava-Ihe o coipo con un
Iigeiio siIvo. Vendo I en laixo duas fiIas de Iuzes iiieguIaies fundiien-
se en dois liaos Iuninosos conlnuos e desapaieceien iapidanenle
paia lis, Maigaiila adivinhou que voava a una veIocidade coIossaI e
espanlou-se poi no Ihe faIlai o ai.
AIguns segundos depois, nuilo Ionge, I en laixo, no negiune
da leiia, iiionpeu un novo Iago de Iuz eIecliica e ficou poi laixo dos pes
da voadoia, nas inedialanenle giiou en espiiaI e afundou-se na leiia.
Iassados aIguns inslanles, oulio fenneno idnlico.
~ Cidades! Cidades! ~ giilou Maigaiila. Depois disso, duas ou
lis vezes viu poi laixo de si una especie de Ininas que liiIhavan
paIidanenle, eslendidas en eslojos negios aleilos, e conpieendeu que
eian iios.

23O
Viiando a calea paia cina e paia a esqueida, a voadoia
adniiou-se ao vei que a Lua coiiia Ioucanenle poi cina deIa na diieco
de Moscovo e, ao nesno lenpo, peinanecia eslianhanenle quiela no
nesno Iugai, de laI nodo que eia len visveI solie eIa una figuia
nisleiiosa, escuia ~ diago ou cavaIo coicovado, con o focinho
ponliagudo viiado paia a cidade que acalava de alandonai.
Lnlo, Maigaiila foi doninada peIa ideia de que eia inliI inpeIii
lo fienelicanenle a vassouia. Que eslava a piivai-se da possiliIidade de
apieciai cono devia sei fosse o que fosse, de se deIeilai pIenanenle con
o voo. QuaIquei coisa Ihe dizia que no Iugai paia onde voava a
espeiaiian, e que no linha nolivo paia una veIocidade e una aIlilude
lo Ioucas.
Maigaiila incIinou a vassouia con as ceidas paia a fienle, de
nodo que o calo se eigueu e, ieduzindo nuilo a veIocidade, apioxinou-
se do soIo. L esle desIizai paia laixo cono nun lien aeieo,
piopoicionou-Ihe un enoine deIeile. A leiia eigueu-se paia eIa e, no seu
seio negio ale aIi infoine, deslacaian-se os nisleiios e os encanlos de
una noile de Iuai. A leiia apioxinava-se de Maigaiila, que senlia j o
odoi dos losques veidejanles. Maigaiila voou poi solie a nelIina de un
piado oivaIhado, e depois poi cina de un Iago. Ioi laixo de Maigaiila,
as is canlavan en coio e, aIguies ao Ionge, ouvia-se o iudo de un
conloio, que poi quaIquei nolivo Ihe agilou foilenenle o coiao.
Maigaiila no laidou a v-Io. DesIizava Ienlanenle, cono una Iagaila,
Ianando fascas paia o ai. UIliapassando-o Maigaiila solievoou ainda o
espeIho de un oulio Iago, no quaI fIuluava a seus pes una segunda Lua,
desceu ainda nais e conlinuou locando con os pes nas copas dos
enoines pinheiios.
Un iudo nedonho, de quaIquei coisa que coilava o ai,
apioxinava-se de Maigaiila vindo de lis. A esse iudo de quaIquei coisa
que voava cono un olus, veIo junlai-se giaduaInenle un iiso de
nuIhei que se ouvia a nuilos quiInelios. Maigaiila oIhou paia lis e
viu que un eslianho oljeclo escuio e conpIicado se apioxinava. A
nedida que se apioxinava de Maigaiila loinava-se cada vez nais
dislinlo e via-se j que aIguen voava a cavaIo. L, poi fin, o voadoi
loinou-se len visveI. Reduzindo a veIocidade, Nalacha aIcanou
Maigaiila.
ConpIelanenle nua, con os caleIos esvoaando desgienhados,
voava nonlada nun poico goido, que apeilava una pasla enlie as palas
dianleiias, enquanlo as liaseiias lalian fuiiosanenle no ai. As Iunelas,
que de vez en quando cinliIavan ao Iuai, lendo-Ihe cado do naiiz,
voavan ao Iado do poico piesas poi un coideI e o chapeu desIizava

231
conslanlenenle paia os oIhos. OIhando con aleno, Maigaiila
ieconheceu no poico, NikoIai Ivanovilch, e enlo o seu iiso ecoou poi
cina da fIoiesla, nisluiando-se con o iiso de Nalacha.
~ Nalacha! ~ giilou Maigaiila esliidenlenenle. ~ Unlasle-le
con o ciene`
~ Minha queiida! ~ iespondeu Nalacha despeilando con os
seus liados o pinhaI adoinecido. ~ Minha iainha de Iiana, eu lanlen
Ihe unlei a caieca a eIe!
~ Iiincesa! ~ leiiou o poico con voz choiosa, lianspoilando a
anazona a gaIope.
~ Minha queiida! Maigaiila NikoIaevna! ~ giilava Nalacha,
cavaIgando ao Iado de Maigaiila. ~ Confesso que liiei o ciene. Iois
lanlen ns queienos vivei e voai! Ieidoe-ne, senhoia, nas eu no
voIlo, nen poi nada! Ah, que lon, Maigaiila NikoIaevna! LIe fez-ne
pioposlas. ~ Nalacha aponlou con o dedo o pescoo do poico, que
ofegava, enlaiaado. ~ Iioposlas! Cono foi que lu ne chanasle, hen`
~ giilou eIa, incIinando-se paia o ouvido do poico.
~ Deusa ~ giunhiu esle. ~ No posso voai lo depiessa! Iosso
peidei papeis inpoilanles. NalaIia Iiokofievna, pioleslo.
~ Tu vai paia o Dialo con os leus papeis! ~ giilou Nalacha,
iindo insoIenlenenle.
~ No diga isso, NalaIia Iiokofievna! AIguen pode ouvii-nos! ~
leiiou o poico, supIicanle.
Voando a gaIope ao Iado de Maigaiila, Nalacha conlou-Ihe, enlie
gaigaIhadas, o que aconleceia na nanso depois que Maigaiila
NikoIaevna voaia peIo poilo.
Nalacha confessou que, sen locai nais en nenhuna das coisas
que Maigaiila Ihe ofeieceia, se despiia e coiieia a unlai-se con o ciene.
L aconleceia con eIa o nesno que con a palioa. Lnquanlo Nalacha,
iindo de aIegiia, se deIeilava dianle do espeIho con a sua leIeza ngica,
a poila aliiu-se e, a sua fienle, apaieceu NikoIai Ivanovilch. Lslava
peiluilado, seguiava nas nos a canisa de Maigaiila NikoIaevna, o seu
pipiio chapeu e a pasla. Ao vei Nalacha, NikoIai Ivanovilch ficou
alnilo. Depois de se ieconpoi un pouco, veineIho cono una Iagosla,
decIaiou que achaia seu devei apanhai a canisa e enlieg-Ia
pessoaInenle...
~ As coisas que eIe ne disse, o naIandio! ~ giilava Nalacha,
iindo. ~ As coisas que eIe ne disse, cono ne convenceu!

232
O dinheiio que ne pioneleu. Disse que KIavdia Ieliovna no
saleiia de nada. Diz I, e nenliia` ~ giilou Nalacha ao poico, e esle
Iinilou-se a viiai o focinho, enlaiaado.
Iavoneando-se peIo quailo, Nalacha unlou NikoIai Ivanovilch
con o ciene e ficou alnila de suipiesa. O ioslo do iespeilveI vizinho
de laixo liansfoinava-se no focinho de un poico, e as nos e os pes en
palas. OIhando-se ao espeIho, NikoIai Ivanovilch giilou
desespeiadanenle, nas eia j denasiado laide. AIguns segundos depois,
nonlado poi una anazona, voava paia foia de Moscovo, s o Dialo
sale paia onde, soIuando de desespeio.
~ Lxijo o iegiesso a ninha figuia noinaI! ~ giunhiu o poico,
neio fuiioso, neio supIicanle. ~ No lenciono voai paia un
ajunlanenlo iIegaI! Maigaiila NikoIaevna, deve fazei paiai a sua ciiada.
~ Ah, enlo agoia sou paia li una ciiada` Una ciiada` giilava
Nalacha, leIiscando a oieIha do poico. ~ L anles eia una deusa` Cono
eia que lu ne chanavas`
~ Venus! ~ choianingou o poico, voando poi cina de un iiacho
que iunoiejava poi enlie as pedias, e ioando con as palas nos ianos de
un lufo de aveIeiias.
~ Venus! Venus! ~ giilava Nalacha liiunfanle, pondo una no
na anca e eslendendo a oulia paia a Lua. ~ Maigaiila! Rainha! Iea poi
nin, paia que ne deixen sei liuxa. A si fazen-Ihe ludo, a senhoia len
podei!
~ Lsl len, pionelo! ~ iespondeu Maigaiila.
~ Oliigada! ~ giilou Nalacha e, de slilo, ps-se a liadai: ~
Hei! Hei! Mais depiessa! Mais depiessa! Vanos, aceIeia! Ciavou os
caIcanhaies nos fIancos do poico, enagiecido con o Iouco gaIope, e eIe
aiiancou con lanla vioIncia que de novo o ai se iasgou, e un inslanle
depois Nalacha la j Ionge, I a fienle, ponlo negio que depois
desapaieceu poi conpIelo, enquanlo o son do seu voo se desvanecia.
Maigaiila conlinuou a voai Ienlanenle poi cina de una iegio
desconhecida e deseila, solie coIinas seneadas de iaios penedos, enlie
giganlescos pinheiios isoIados. Maigaiila voava e pensava que
ceilanenle eslava aIguies nuilo Ionge de Moscovo. A vassouia voava
no poi cina das copas dos pinheiios, nas j enlie os lioncos desles,
iIuninados de un Iado peIa Iuz pialeada da Lua. A lenue sonlia de
Maigaiila desIizava no soIo a sua fienle. A Lua liiIhava alis deIa.
Maigaiila senlia a pioxinidade da gua e adivinhava que a sua
nela eslava pixina. Os pinheiios ficaian paia lis e Maigaiila
apioxinou-se Ienlanenle de un piecipcio giedoso. Iaia I desse

233
piecipcio, na sonlia, havia un iio. O nevoeiio fIuluava e piendia-se aos
ailuslos na lase do piecipcio veilicaI, e a naigen oposla eia laixa e
pIana. AIi, sol un nacio isoIado de ivoies copadas, agilavan-se as
chanas de una pequena fogueiia, a voIla da quaI se novian aIgunas
siIhuelas. Iaieceu a Maigaiila que Ihe chegava daIi o son de una nsica
picanle e aIegie. Mais paia I, ale onde a visla aIcanava, en loda a
pIancie pialeada no se vian sinais de genle nen de halilaes.
Maigaiila saIlou do piecipcio e desceu iapidanenle paia a gua.
Depois da coiiida aeiea a gua aliaa-a. Aliiando a vassouia paia o Iado,
coiieu e neiguIhou de calea na coiienle. O seu coipo Ieve peneliou na
gua cono una sela, Ianando paia o ai una coIuna de gua que quase
aIcanou a Lua. A gua eslava quenle, cono na lanheiia, e, eneigindo
das piofundidades, Maigaiila nadou con piazei naqueIe iio na conpIela
soIido da noile.
No havia ninguen ao Iado de Maigaiila, nas un pouco nais
Ionge, paia I de uns ailuslos, ouvia-se chapinhai e fungai. Tanlen aIi
aIguen se lanhava.
Maigaiila saiu paia a naigen. O seu coipo aidia-Ihe depois do
lanho. No senlia quaIquei cansao e ps-se a danai aIegienenle solie
a ieIva hnida. De slilo, paiou de danai e ficou a escula. As
fungadeIas eslavan a apioxinai-se, e de lis de uns ailuslos de
saIgueiio suigiu un honen goido con una cailoIa piela cada paia a
nuca. Tinha os pes enleiiados no Iodo, de laI nodo que paiecia caIai
sapalos pielos. IeIa naneiia cono iesfoIegava e soIuava, eslava laslanle
lelido, o que de ieslo foi lanlen confiinado peIo cheiio a conhaque
que o iio coneou de slilo a exaIai.
Ao vei Maigaiila, o goido ps-se a oIhai alenlanenle, e depois
leiiou con aIegiia:
~ Que e islo` Sei eIa que eu eslou a vei` Maudina, nas es lu,
viva aIegie` Tanlen lu esls aqui` ~ L foi cunpiinenl-Ia.
Maigaiila iecuou e iespondeu con dignidade:
~ Vai paia o Dialo. QuaI Maudina` V I con quen faIas.
~ L, depois de pensai un inslanle, aciescenlou ao seu discuiso
una Ionga piaga indecenle, e ludo islo pioduziu no goido un efeilo
desenliiaganle.
~ Ai! ~ excIanou eIe en voz laixa, eslienecendo. ~ Tenha a
londade de ne peidoai, seienssina iainha Maigol! Lquivoquei-ne. A
cuIpa e do conhaque, naIdilo seja eIe! ~ O goido ps un joeIho no cho,
liiou a cailoIa, fez una ieveincia e coneou a lailanudeai, nisluiando
fiases iussas e fiancesas, un quaIquei dispaiale solie o casanenlo de

234
sangue do seu anigo Cuessai en Iaiis, e solie o conhaque, e que eslava
desoIado peIo liisle equvoco.
~ Lia neIhoi vesliies as caIas, fiIho da pula ~ disse Maigaiila,
acaInando-se.
O goido soiiiu ao vei que Maigaiila no eslava zangada, e
infoinou aIegienenle que eslava sen caIas naqueIe nonenlo apenas
poique, poi disliaco, as deixaia no iio Lnissei, onde anles se lanhava,
nas que voaiia de inedialo paia I, vislo que ficava a dois passos daIi.
Depois, confiando-se as loas giaas e a pioleco de Maigaiila, coneou
a afaslai-se, iecuando, e iecuou ale que escoiiegou e caiu a gua. Mas
nesno ao caii, nanlinha no ioslo, adoinado poi pequenas suas, un
soiiiso de adniiao e IeaIdade.
Quanlo a Maigaiila, soIlou un assolio esliidenle e, nonlando a
vassouia que voaia ao seu enconlio, aliavessou poi solie o iio paia a
naigen oposla. A sonlia da coIina giedosa no chegava ale aIi, e loda a
naigen eslava inundada de Iuai.
Apenas Maigaiila locou con os pes na ieIva hnida, a nsica
delaixo dos saIgueiios soou con nais foia, e una giindoIa de faIhas
suliu aIegienenle da fogueiia. Sol os ianos dos saIgueiios, coleilos de
loles deIicados e penugenlos, eslavan, visveis ao Iuai, duas fiIas de is
lochechudas, que, infIando-se cono se fossen de loiiacha, locavan en
pfaios de nadeiia una naicha liiunfaI. Iedaos de nadeiia
fosfoiescenle pendenles dos ianos dos saIgueiios, dianle dos nsicos,
iIuninavan as paililuias, e a Iuz lienuIanle da fogueiia liincava nos
focinhos das is.
A naicha eia execulada en honia de Maigaiila. Lia-Ihe ofeiecida
a nais soIene das iecepes. As seieias difanas paiaian a sua dana de
ioda do iio e acenaian a Maigaiila con aIgas e, poi solie a naigen
esveideada e deseila, as suas saudaes ecoaian ale nuilo Ionge.
Ieiliceiias nuas, saIlando de lis dos saIgueiios, aIinhaian-se en fiIa e
coneaian a cunpiinenlai con eIeganles venias. Apioxinou-se una
peisonagen con pes de lode, leijou-Ihe a no, eslendeu sedas solie a
ieIva, peigunlou se a iainha se lanhaia len, e convidou-a a deilai-se e a
descansai.
Maigaiila assin fez. O dos pes de lode seiviu-Ihe una laa de
chanpanhe, eIa leleu-o e inedialanenle senliu un caIoi no coiao.
Ieigunlando onde eslava Nalacha, iespondeian-Ihe que Nalacha j se
linha lanhado e voaia a fienle no seu poico paia Moscovo, a fin de
anunciai que Maigaiila chegaiia en lieve, e ajudai a piepaiai o liaje
paia eIa.

235
A lieve peinanncia de Maigaiila delaixo dos saIgueiios foi
naicada poi un episdio. Ouviu-se no ai un assolio, e un coipo negio,
evidenlenenle poi eiio, despenhou-se na gua. AIguns inslanles depois
suigia dianle de Maigaiila aqueIe nesno goiducho de suas que lo
desajeiladanenle se apiesenlaia na oulia naigen. IeIos vislos,
conseguiia ii ale ao Lnissei e voIlai, pois veslia un fiaque, enloia
eslivesse enchaicado da calea aos pes. O conhaque liaia-o oulia vez: ao
descei, foia una vez nais caii na gua. Mas nesno naqueIe liisle
incidenle no peideia o seu soiiiso, e Maigaiila, iindo, peiniliu que Ihe
leijasse.
Lnlo, lodos coneaian a piepaiai-se. As seieias leininaian a
sua dana ao Iuai e dissoIveian-se neIe. O dos pes de lode peigunlou
iespeilosanenle a Maigaiila cono vieia eIa ale ao iio, ao salei que linha
vindo nonlada nuna vassouia, disse:
~ Oh, no, isso e desconfoilveI! Nun inslanle consliuiu, con
dois gaIhos, un leIefone de aspeclo laslanle duvidoso e exigiu a aIguen
que enviasse un aulonveI, o que foi de faclo inedialanenle cunpiido.
Na iIha suigiu un caiio de coi ciene, descapolveI, a cujo voIanle eslava
senlado, no un noloiisla vuIgai, nas una giaIha piela de Iongo lico,
con un lone de Iona e Iuvas de cano Iaigo. A iIhola ficou deseila. As
feiliceiias Ievanlaian voo e dissoIveian-se no haIo da Lua. A fogueiia
exlinguiu-se, as liasas coliiian-se de cinza.
O sujeilo de suas e o dos pes de lode ajudaian Maigaiila a
enliai paia o aulonveI e eIa inslaIou-se no Iaigo assenlo liaseiio. O
caiio ioncou, saIlou e eIevou-se quase ale a Lua. A iIha desapaieceu,
desapaieceu o iio, Maigaiila pailiu veIoznenle paia Moscovo.


A !uz das vc!as

O iudo nonlono do aulonveI, voando nuilo aIlo acina do
soIo, enlaIava Maigaiila, e a Iuz da Lua aquecia-a agiadaveInenle.
Iechando os oIhos, eIa ofeiecia o ioslo ao venlo e pensava con aIguna
liisleza na naigen do iio desconhecido que acalava de deixai e que,
segundo piessenlia, nunca nais loinaiia a vei. Depois de lodas as
feiliaiias e piodgios daqueIa noile, adivinhava j a casa paia junlo de
quen a Ievavan, nas isso no a assuslava. A espeiana de a iecupeiai a
feIicidade loinava-a inliepida. No leve de ieslo nuilo lenpo, no
caninho, paia sonhai con essa feIicidade. Ou poique a giaIha salia len
do seu ofcio, ou poique o caiio eia lon, nas daIi a pouco Maigaiila, ao

236
aliii os oIhos, viu I en laixo, no a escuiido da fIoiesla, nas o Iago
lienuIanle das Iuzes de Moscovo. Ainda en voo, o negio pssaio-
noloiisla desapaiafusou a ioda diieila da fienle, depois fez aleiiai o
caiio nun cenileiio conpIelanenle deseilo da zona de DoiogoniIov.
Deixando Maigaiila con a sua vassouia ao Iado de una das canpas, a
giaIha ps o caiio en novinenlo, diiigindo-o paia una iavina, paia I
do cenileiio. O caiio caiu con esliondo na iavina e esnagou-se. A giaIha
Ievou iespeilosanenle a no a paIa do lone, ps-se a cavaIo na ioda e
pailiu voando.
Inedialanenle, de lis de una das eslluas suigiu una capa
negia. Un denle canino liiIhou ao Iuai, e Maigaiila ieconheceu
AzazeIIo. Lsle, con un geslo, convidou Maigaiila a senlai-se na
vassouia, enquanlo eIe pipiio nonlava nun Iongo fIoiele. Anlos
Ievanlaian voo e, sen que ninguen os visse, desceian aIguns segundos
depois junlo ao piedio nneio 3O2 da Rua Sadovaia.
Quando, con a vassouia e o fIoiele delaixo do liao, os dois
conpanheiios enliaian peIo poilo, Maigaiila iepaiou nun honen de
lone e lolas aIlas que, ansioso, aIi espeiava evidenlenenle aIguen.
Lnloia os passos de AzazeIIo e de Maigaiila fossen nuilo Ieves, o
honen soIiliio ouviu-os e eslieneceu, inquielo, sen conpieendei
quen pioduzia aqueIes sons.
Un segundo honen, nuilo paiecido con o piineiio,
enconliaian-no junlo a sexla enliada. L voIlou a iepelii-se a nesna
hisliia. Os passos... O honen voIlou-se, ansioso, e fianziu o cenho. L
quando a poila se aliiu e se fechou, eIe deilou a coiiei alis dos
invisveis que enliavan, espieilou paia a poilaiia, nas, naluiaInenle,
nada viu.
Un leiceiio, exacla cpia do segundo e, poilanlo, lanlen do
piineiio, eslava poslado no palanai do leiceiio andai. Iunava cigaiios
foiles, e Maigaiila leve un acesso de losse ao passai junlo deIe. O
funadoi, cono se Ihe livessen picado, deu un saIlo do lanco onde
eslava senlado, coneou a oIhai, ansioso, a sua voIla, apioxinou-se do
coiiino, espieilou paia laixo. Lnlielanlo, Maigaiila, con o seu
aconpanhanle, eslava j a poila do apailanenlo nneio 5O. No locaian
a poila. AzazeIIo aliiu siIenciosanenle a poila con a sua chave.
A piineiia coisa que inpiessionou Maigaiila foi a escuiido en
que se enconliou. No se via nada, cono nun sulleiineo, e Maigaiila
agaiiou-se invoIunlaiianenle a capa de AzazeIIo, con ieceio de liopeai.
Mas enlo, I en cina, nuilo Ionge, a Iuzinha de una quaIquei
Ianpaiina liiIhou e coneou a apioxinai-se. Lnquanlo caninhavan,
AzazeIIo liiou a vassouia de delaixo do liao de Maigaiila e a vassouia

237
desapaieceu na escuiido sen quaIquei iudo. Lnlo, coneaian a sulii
uns degiaus nuilo Iaigos, e paiecia a Maigaiila que os degiaus nunca
nais acalavan. Suipieendia-a que no veslluIo de un vuIgai
apailanenlo noscovila pudesse calei aqueIa inleininveI e
exliaoidiniia escada invisveI, enloia nuilo paIpveI. Mas de slilo a
ascenso leininou e Maigaiila conpieendeu que se enconliava nun
palanai. A Iuzinha apioxinou-se ale ficai nuilo peilo e Maigaiila viu o
ioslo iIuninado de un honen aIlo veslido de negio, que seguiava na
no essa Ianpaiina. Os que, naqueIes dias, linhan lido j a infeIicidade
de, se ciuzaien no seu caninho, l-Io-ian ieconhecido de inedialo,
nesno a Iuz da chanazinha da Ianpaiina. Lia Koioviev, aIis Iagol.
L veidade que o aspeclo de Koioviev linha nudado
consideiaveInenle. A Iuz vaciIanle iefIeclia-se, no nas Iunelas iachadas,
que h nuilo devian lei sido Ianadas paia o Iixo, nas nun noncuIo, e
ceilo que lanlen iachado. O ligode no ioslo insoIenle eslava fiisado e
liiIhanle, e a negiuia de Koioviev expIicava-se nuilo faciInenle: eIe
eslava de fiaque. S o peilo eia lianco.
O ngico, chanlie, feiliceiio, inleipiele ou sale I o Dialo quen
eIe eia ieaInenle ~ en suna, Koioviev ~ fez una venia e, con un
anpIo geslo da no que seguiava a Ianpaiina, convidou Maigaiila a
segui-Io. AzazeIIo linha desapaiecido.
Que noile lo eslianha, pensou Maigaiila. Lspeiava ludo,
nenos islo! IaIlou-Ihe laIvez a eIecliicidade` Mas o nais suipieendenle e
o lananho desla casa. Cono e possveI nelei ludo islo nun apailanenlo
de Moscovo` L sinpIesnenle inpossveI!
Apesai da pouca Iuz da Ianpaiina, Maigaiila conpieendeu que
se enconliava nuna saIa inensa, ainda poi cina con una coIunala,
sonliia e a piineiia visla inleininveI. Koioviev paiou junlo a un div,
coIocou a Ianpaiina solie una especie de pedeslaI, con un geslo
convidou Maigaiila a senlai-se, enquanlo eIe pipiio se inslaIava ao Iado
nuna pose piloiesca apoiando un coloveIo no pedeslaI.
~ Ieinila que ne apiesenle ~ coneou Koioviev nuna voz
chiada. ~ Lsl suipieendida con a faIla de Iuz` Iensou ceilanenle que
eia poi econonia` No, no e no! Que o piineiio caiiasco que apaiea,
nesno un daqueIes que hoje, un pouco nais laide, leio a honia de Ihe
leijai o joeIho, ne coile a calea solie esle pedeslaI, se Isso e veidade!
SinpIesnenle, nessie no gosla de Iuz eIecliica, e ns s a acendenos
nesno no Ilino nonenlo. L enlo, aciedile, havei Iuz suficienle. Seiia
ale laIvez neIhoi se eIa fosse un pouco nenos.
Maigaiila goslou de Koioviev, e a esliidenle lagaieIice deIe leve
solie eIa un efeilo lianquiIizadoi.

238
~ No ~ iespondeu Maigaiila. ~ O que nais ne inpiessiona e
cono ludo islo cale aqui. ~ Iez un geslo con a no, sulIinhando con
isso a inensidade da saIa.
Koioviev deu una iisadinha, o que fez con que as sonlias se Ihe
agilassen nas iugas junlo ao naiiz.
~ Isso e a coisa nais sinpIes! ~ iespondeu eIe. ~ AqueIes que
eslo faniIiaiizados con a quinla dinenso no ln quaI~ quei
dificuIdade en diIalai un Iugai ale aos Iiniles desejados. Digo-Ihe nais,
ninha caia senhoia, s o Dialo sale ale que Iiniles! Lu, de ieslo ~
conlinuou Koioviev a lagaieIai ~, conheci pessoas que no linhan
quaIquei noo, no s da quinla dinenso, cono en geiaI no linhan
quaIquei noo de nada e que, no enlanlo, fazian aulnlicos niIagies no
senlido da expanso do seu espao. Assin, poi exenpIo, un cidado,
segundo ne disseian, lendo iecelido un apailanenlo de lis
assoaIhadas no ZeiiiIian VaI, sen quaIquei quinla dinenso nen nada
dessas coisas capazes de pi a calea a andai a ioda, liansfoinou-o
inslanlaneanenle nun apailanenlo de qualio assoaIhadas dividindo
una das saIas ao neio con un lalique.
Depois disso liocou-o poi dois apailanenlos difeienles en
difeienles zonas de Moscovo: un de lis e oulio de duas assoaIhadas.
H-de concoidai que eIe passou a lei cinco assoaIhadas. O de lis liocou-
o poi dois apailanenlos sepaiados de duas assoaIhadas e passou a lei,
cono v, seis divises, e ceilo que dispeisas en lolaI desoiden poi loda
a Moscovo. } se piepaiava paia efecluai un Ilino e nais liiIhanle
voIleio, pulIicando no joinaI un anncio segundo o quaI liocava seis
divises en difeienles zonas de Moscovo poi un apailanenlo de cinco
assoaIhadas no ZeiiiIian VaI, quando a sua aclividade foi inleiionpida
poi nolivos aIheios a sua vonlade. L possveI que eIe lenha agoia aIgun
quailo, nas alievo-ne a afiinai que no e en Moscovo. A len un
veidadeiio espeilaIho. L a senhoia ainda ven faIai da quinla dinenso.
Lnloia Maigaiila nada livesse dilo aceica da quinla dinenso e
fosse o pipiio Koioviev quen faIaia do assunlo, eIa iiu aIegienenle
con a hisliia das avenluias do especuIadoi inoliIiiio. L Koioviev
piosseguiu:
~ Mas vanos ao que inleiessa, Maigaiila NikoIaevna, vanos ao
que inleiessa. A senhoia e una nuIhei nuilo inleIigenle e j adivinhou,
ceilanenle, quen e o nosso anfiliio.
O coiao de Maigaiila deu un saIlo e eIa assenliu con a calea.
~ Oia len, oia len ~ disse Koioviev. ~ Sonos ininigos de
loda a especie de ielicncias e nisleiios. Todos os anos nessiie d un

239
laiIe. Chana-se aiIe de Iiinaveia da Lua Cheia ou aiIe dos Cen
Reis. Una nuIlido! ~ Koioviev Ievou a no a face, cono se Ihe doesse
un denle. ~ Mas espeio que a senhoia confiine isso con os seus
pipiios oIhos. Iois len, nessiie e soIleiio, cono ceilanenle
conpieende, nas e necessiia una anfilii. ~ Koioviev aliiu os liaos.
~ H-de concoidai que sen anfilii...
Maigaiila esculava Koioviev, lenlando no peidei una nica
paIavia. Senlia un fiio no coiao, a espeiana da feIicidade enlonlecia-a.
~ Ioi una liadio eslaleIecida ~ conlinuou Koioviev a anfilii
do laiIe deve lei oliigaloiianenle o none de Maigaiila, en piineiio
Iugai, e, en segundo, deve sei naluiaI da IocaIidade. Oia ns, cono v,
andanos en viagen e nesle nonenlo eslanos en Moscovo.
Lnconlinos cenlo e vinle e una Maigaiilas en Moscovo e, aciedila` ~
Koioviev deu una paInada na coxa, desespeiado ~, nenhuna deIas
seivia! L, finaInenle, un feIiz acaso...
Koioviev fez un soiiiso expiessivo, cuivando-se, e de novo
Maigaiila senliu un fiio no coiao.
~ Ln suna! ~ excIanou Koioviev. ~ Iaia sei lieve: no
iecusai assunii esse encaigo`
~ No iecuso ~ iespondeu Maigaiila con fiineza.
~ Lsl conlinado! ~ disse Koioviev e, eiguendo a Ianpaiina,
aciescenlou: ~ Queiia seguii-ne.
Iassaian enlie as coIunas e chegaian finaInenle a una oulia
saIa onde, poi quaIquei nolivo, ieinava un foile cheiio a Iino, onde se
ouvian uns iunoies indefinidos e quaIquei coisa ioou na calea de
Maigaiila, que a fez eslienecei.
~ No lenha nedo ~ lianquiIizou-a suavenenle Koioviev,
agaiiando-a peIo liao ~, so as aslcias nundanas de eIienol, nada
nais. L en geiaI, Maigaiila NikoIaevna, peinilii-ne-ei a audcia de Ihe
aconseIhai a nunca lei nedo de nada. Isso seiia una insensalez. O laiIe
sei sunpluoso, esse faclo no Iho ocuIlaiei. Veienos pessoas que no seu
lenpo liveian podeies exlienanenle anpIos. L veidade que, quando
pensanos na pequenez nicioscpica das suas possiliIidades conpaiadas
con as possiliIidades daqueIe a cujo sequilo eu lenho a honia de
peilencei, isso loina-se iidcuIo e, diiia nesno, afIilivo. De ieslo, a
senhoia nesna e de sangue ieaI.
~ Ioiqu de sangue ieaI` ~ nuinuiou Maigaiila, assuslada,
apioxinando-se nais de Koioviev.

24O
~ Ah, iainha ~ gaIhofou jocosanenle Koioviev ~ as quesles de
sangue so as nais conpIicadas do nundo! L se inleiiogssenos
aIgunas lisavs, e en pailicuIai aqueIas que gozavan da iepulao de
nodeslia, ieveIai-se-ian segiedos espanlosos, iespeilveI Maigaiila
NikoIaevna. No coneleiei nenhun pecado se, ao faIai disso, penso nun
laiaIho de cailas capiichosanenle laiaIhado. H coisas en que de nada
vaIen nen as laiieiias sociais, nen nesno as fionleiias enlie os eslados.
Iaiei una aIuso: una iainha fiancesa que viveu no secuIo dezasseis
ficaiia piovaveInenle nuilo adniiada se aIguen Ihe dissesse que,
passados nuilos anos, eu iiia conduzii a sua encanladoia lelianela peIo
liao, en Moscovo, iios saIes de laiIe. Mas j chegnos!
Koioviev sopiou a Ianpaiina, que desapaieceu da sua no, e
Maigaiila viu enlo a sua fienle, no soaIho, una iesliazinha de Iuz poi
laixo de una poila escuia. Koioviev laleu suavenenle a essa poila.
Maigaiila ficou lo enocionada nesse nonenlo que coneou a lalei os
denles e senliu un caIafiio nas coslas. A poila aliiu-se. A saIa eia nuilo
pequena. Maigaiila viu una Iaiga cana de nadeiia de caivaIho con
aInofadas e Ienis sujos e anaiiolados. Dianle da cana havia una nesa
de caivaIho de pes escuIpidos, solie a quaI eslava coIocado un
candeIalio cujos liaos linhan a foina das gaiias de una ave. Nessas
sele palas de ouio aidian giossas veIas de ceia. AIen disso, havia ainda
solie a nesa un laluIeiio de xadiez cujas figuias foian escuIpidas con
exliena aile. Solie o pequeno lapele j laslanle gaslo havia un
lanloiele laixo. Havia ainda oulia nesa con una laa de ouio e oulio
candeIalio, cujos liaos eian en foina de seipenle. Havia no quailo un
cheiio a enxofie e a iesina, e as sonlias piojecladas peIos casliais
enlieciuzavan-se no soaIho.
Lnlie as pessoas piesenles, Maigaiila ieconheceu inedialanenle
AzazeIIo, que agoia veslia un fiaque e eslava de pe junlo a caleceiia da
cana. Assin alaviado, AzazeIIo no linha j aqueIe ai de landido con
que apaieceia a Maigaiila no jaidin AIexandiovski. IncIinou-se dianle de
Maigaiila con exliena gaIanleiia.
Una feiliceiia nua, aqueIa nesna HeIIa que lanlo peiluilaia o
iespeilveI geienle do lufele do Vaiiedades, e, ~ ai! ~ a nesna a quen
o gaIo feIiznenle assuslou na noile da fanosa sesso, eslava senlada
solie o lapele junlo a cana e ienexia quaIquei coisa nuna paneIa de
onde saa un vapoi suIfuioso.
AIen deIes, havia ainda no quailo, senlado nun lanco aIlo dianle
do laluIeiio de xadiez, un enoine galo pielo que seguiava na pala
diieila un cavaIo do xadiez.

241
HeIIa soeigueu-se e fez una venia a Maigaiila. O nesno fez o
galo, descendo do lanco. Aiiaslando a pala liaseiia diieila, deixou caii o
cavaIo e neleu-se delaixo da cana paia o apanhai.
Maigaiila, paiaIisada peIo nedo, dislinguia ludo islo con
dificuIdade enlie as sonlias peifidas piojecladas peIos casliais.
O seu oIhai eia aliado peIa cana, onde eslava senlado aqueIe a
quen ainda iecenlenenle o infeIiz Ivan afiinaia no Iago do Ialiiaica que
o Dialo no exislia. Lia esse inexislenle que eslava agoia senlado na
cana.
Dois oIhos eslavan fixados no ioslo de Maigaiila. No fundo do
oIho diieilo liiIhava una cenleIha douiada que peneliava ale ao nago
da aIna de quaIquei un, e o esqueido eia vazio e negio, cono o eslieilo
luiaco de una aguIha, cono a loca de un poo de sonlias e de lievas
sen fundo. O ioslo de WoIand eia loicido, o canlo diieilo da loca
puxado paia laixo, e a sua lesla aIla e caIva eslava naicada poi iugas
piofundas, paiaIeIas as solianceIhas ponliagudas. A peIe do seu ioslo
paiecia cuilida poi un lionzeado eleino.
WoIand eslava eslendido solie a cana, e veslia apenas una
conpiida canisa de doinii, suja e ienendada no onlio esqueido. Una
das suas peinas nuas eslava doliada delaixo deIe, e a oulia eslendida
solie o pequeno lanloiele. HeIIa fiiccionava o joeIho dessa peina con
una quaIquei ponada funeganle.
Maigaiila dislinguiu solie o peilo descoleilo e Iiso de WoIand
un escaiaveIho ailislicanenle laIhado nuna pedia negia, con unas
insciies nas coslas e pieso a una coiienle de ouio. Ao Iado de WoIand,
solie un pesado pedeslaI, havia un eslianho gIolo, que paiecia vivo e
iIuninado peIo SoI de un dos Iados.
O siIncio pioIongou-se poi aIguns segundos. Lsl a esludai-
ne, pensou Maigaiila e, nun esfoio de vonlade, lenlava iepiinii o
lienoi que senlia nas peinas.
Ioi fin, WoIand faIou, soiiindo, o que fez con que o seu oIho
cinliIanle paiecesse incendiai-se:
~ Sado-a, iainha, e peo-Ihe que ne descuIpe peIo neu liaje
doneslico.
A sua voz eia lo laixa que aIgunas paIavias se pioIongavan
nun son iouco.
WoIand agaiiou una Ionga espada eslendida solie a cana,
deliuou-se, ienexeu con eIa delaixo da cana e disse:
~ Sai da! A pailida e anuIada. Chegou a nossa convidada.

242
~ De nodo nenhun ~ siliIou ansiosanenle Koioviev, cono un
ponlo no lealio, ao ouvido de Maigaiila.
~ De nodo nenhun... ~ coneou Maigaiila.
~ Messiie... ~ sopiou Koioviev.
~ De nodo nenhun, nessiie ~ disse Maigaiila, doninando-se,
en voz laixa nas cIaia. Depois, soiiindo, aciescenlou: ~ SupIico-Ihe que
no inleiionpa a pailida. Suponho que as ievislas de xadiez pagaiian
laslanle dinheiio paia podeien pulIic-Ia.
AzazeIIo eniliu un giasnido laixo e apiovadoi, e WoIand, depois
de oIhai alenlanenle Maigaiila, olseivou cono se faIasse consigo
nesno:
~ Sin, Koioviev len iazo! Cono o laiaIho esl
capiichosanenle nisluiado! O sangue!
Lslendeu a no e fez sinaI a Maigaiila paia que se apioxinasse.
LIa oledeceu, no senlindo o soaIho delaixo dos pes descaIos. WoIand
pousou a sua no pesada cono se fosse de pedia e ao nesno lenpo
escaIdanle cono fogo, no onlio de Maigaiila, puxou-a paia si e f-Ia
senlai-se na cana a seu Iado.
~ Iois len ~ disse eIe ~, j que e lo deIiciosanenle anveI, e
oulia coisa eu no espeiava de si, no faanos ceiinnias.
~ Deliuou-se de novo na leiia da cana e giilou: ~ Lssa
paIhaada a delaixo da cana vai duiai nuilo` Sai da, naIdilo Hans!
~ No consigo achai o cavaIo ~ iespondeu o galo delaixo da
cana, nuna voz alafada e hipciila. ~ LscapuIiu-se no sei paia onde e
en vez deIe enconliei una i.
~ No pensais lu que esls nuna piaa de feiia` ~ peigunlou
WoIand, fingindo-se zangado. ~ No havia nenhuna i delaixo da
cana! Cuaida esses liuques vuIgaies paia o Vaiiedades. Se no apaieces
inedialanenle, consideiaienos que alandonasle o jogo, naIdilo
deseiloi!
~ Ioi nada desle nundo, nessiie! ~ vocifeiou o galo, que saiu
de delaixo da cana, con o cavaIo na pala.
~ Apiesenlo-Ihe... ~ coneou WoIand nas inedialanenle se
inleiionpeu: ~ No, no posso oIhai paia esle paIhao iidcuIo. Veja no
que eIe se liansfoinou delaixo da cana.
De pe solie as palas liaseiias, lodo coleilo de poeiia, o galo fazia
una ieveincia dianle de Maigaiila. Tiazia agoia ao pescoo una

243
giavala lianca e, ao peilo, pieso poi un coido, un lincuIo de ncai.
AIen disso, linha os ligodes douiados.
~ Mas que ven a sei isso`! ~ excIanou WoIand. ~ Iaia que
douiasle os ligodes` L paia que dialo piecisas de giavala, se no lens
caIas`
~ Os galos no usan caIas, nessiie ~ iespondeu o galo con
giande dignidade. ~ No vai oidenai-ne que use lanlen lolas` O galo
das lolas s exisle nos conlos, nessiie. Mas j viu aIguen ii ao laiIe sen
giavala` No queio achai-ne nuna siluao cnica e coiiei o iisco de
ne poien no oIho da iua! Cada quaI adoina-se cono pode. L consideie
que aquiIo que eu disse se iefeie lanlen aos lincuIos, nessiie!
~ Mas os ligodes`...
~ No conpieendo ~ iepIicou secanenle o galo ~, poique e
que, ao laileaien-se hoje, AzazeIIo e Koioviev pudeian enchei-se de
p-de-aiioz, e en que e que o p-de-aiioz e neIhoi que o p de ouio`
Lnpoei os ligodes, s isso! Seiia oulia a hisliia se eu ne livesse
laileado! Un galo laileado e un hoiioi, eslou niI vezes de acoido en
ieconhec-Io. Mas, afinaI aqui a voz do galo viliou de indignao ~, vejo
que ne piepaian no sei que lianias, e vejo que se ne coIoca un
piolIena nuilo seiio: deveiei eu ii a esse laiIe` Que ne iesponde a islo,
nessiie`
L o galo infIou-se lanlo de indignao, que paiecia eslai quase a
ielenlai.
~ Ah, o naIandio, o naIandio ~ disse WoIand, alanando a
calea. ~ Senpie que a pailida Ihe paiece desespeiada, eIe conea a
desconveisai cono o Ilino dos chaiIales. Senla-le e acala
inedialanenle con essas laloseiias.
~ Lu senlo-ne ~ iespondeu o galo ~, nas pioleslo conlia o que
acala de dizei. As ninhas paIavias no so de nodo nenhun laloseiias,
expiesso que se peiniliu usai dianle de una senhoia, nas un iosiio
de siIogisnos len aIinhados, que seiian devidanenle apieciados poi
enlendidos cono Sexlo Lnpiico, Maiciano CapeIa e, poique no, peIo
pipiio AiislleIes.
~ Xeque ao iei ~ disse WoIand.
~ Iaa favoi, faa favoi ~ iespondeu o galo, pondo-se a oIhai o
laluIeiio peIo lincuIo.
~ Ioilanlo ~ conlinuou WoIand, diiigindo-se a Maigaiila
apiesenlo-Ihe, donna, a ninha coniliva. AqueIe, que se esl a fazei de
loIo, e o galo eheinol. } conhece AzazeIIo e Koioviev. L esla e a ninha

244
ciiada HeIIa. L expedila, inleIigenle, e no h seivio que eIa no seja
capaz de pieslai.
A foinosa HeIIa soiiiu, voIlando paia Maigaiila os seus oIhos
esveideados, sen paiai de coIocai unguenlo na concha da no paia o
espaIhai no joeIho de WoIand.
~ L pionlo, e ludo ~ concIuiu WoIand, fazendo una caiela
quando HeIIa Ihe caiiegava no joeIho con nais foia. Una conpanhia
pouco nuneiosa, cono v, vaiiada e sen aslcias.
CaIou-se e coneou a fazei giiai o gIolo a sua fienle. O gIolo eia
feilo con laI aile que os oceanos azuis agilavan-se, e a caIole poIai
eslava, cono a veidadeiia, geIada e coleila de neve.
Lnlielanlo, solie o laluIeiio de xadiez ieinava una giande
confuso. O iei, de capa lianca, conpIelanenle liansloinado, lalia os
pes na sua casa, eiguendo os liaos, desespeiado. Tis pees liancos,
veslidos de Iansqueneles e ainados de aIalaidas, oIhavan peipIexos un
oficiaI que agilava a espada e aponlava a fienle deIes duas casas
conlguas, una lianca oulia piela, onde se vian os cavaIeiios pielos de
WoIand, nonlados en dois cavaIos fogosos que iaspavan a supeifcie do
laluIeiio con as palas.
Maigaiila viu, con giande inleiesse e exliena suipiesa, que as
figuias do xadiez eian vivas.
O galo, liiando o lincuIo dos oIhos, enpuiiou Iigeiianenle o
seu iei peIas coslas. Lsle, desespeiado, coliiu o ioslo con as nos.
~ Isso vai naI, neu caio eIieinol ~ disse Koioviev nuna voz
venenosa.
~ A siluao e giave, nas de nodo nenhun desespeiada
ieloiquiu eIieinol. ~ Mais do que isso: eslou seguio da viliia finaI.
asla anaIisai devidanenle a siluao.
LIe coneou essa anIise de una naneiia laslanle eslianha,
fazendo caielas e piscando o oIho ao seu iei.
~ Isso no seive de nada ~ olseivou Koioviev. ~ Ai! ~
excIanou ehenol. ~ Os papagaios voaian cono eu linha pievislo!
Lfeclivanenle, aIguies ao Ionge, ouviu-se un iunoi de nuilas
asas. Koioviev e AzazeIIo piecipilaian-se paia foia do quailo.
~ Que o Dialo vos caiiegue con os vossos diveilinenlos de
saIo! ~ iesnungou WoIand, sen desviai os oIhos do seu gIolo.
MaI Koioviev e AzazeIIo desapaieceian, as piscadeIas de oIho de
eIieinol aunenlaian acenluadanenle. O iei lianco conpieendeu poi

245
fin o que se espeiava deIe e liiou de slilo a capa, aliiou-a paia a casa e
fugiu do laluIeiio. O oficiaI envoIveu-se na capa ieaI, e ocupou o Iugai
do iei. Koioviev e AzazeIIo iegiessaian.
~ Ialianhas, cono senpie ~ iosnou AzazeIIo, oIhando de Iado
paia eIieinol.
~ Iaieceu-ne ouvii ~ disse o galo.
~ Lnlo, isso vai duiai nuilo` ~ peigunlou WoIand. Xeque ao
iei.
~ Lu sen dvida ouvi naI, neslie ~ iespondeu o galo. No h
nen pode havei xeque ao iei.
~ Repilo, xeque ao iei.
~ Messiie ~ disse o galo nuna voz faIsanenle inquiela esl con
ceileza faligado: no h xeque ao iei!
~ O iei esl na casa g dois ~ disse WoIand sen oIhai paia o
laluIeiio.
~ Messiie, eslou consleinado ~ vocifeiou o galo, pondo no
focinho una expiesso de consleinao. ~ No h nenhun iei nessa
casa.
~ Que ven a sei islo` ~ peigunlou WoIand peipIexo, oIhando o
laluIeiio, onde o oficiaI que ocupava a casa do iei se voIlou e escondeu o
ioslo con o liao.
~ Ah, lu, canaIha ~ disse WoIand pensalivanenle.
~ Messiie! Recoiio novanenle a Igica ~ disse o galo, ~
apeilando as palas conlia o peilo. ~ Se un jogadoi anuncia xeque ao iei,
quando no laluIeiio j no h nen sonlia do iei, o xeque e decIaiado
nuIo.
~ Tu alandonas, ou no` ~ giilou WoIand nuna voz leiiveI.
~ Deixe-ne pensai ~ iespondeu huniIdenenle o galo, que
apoiou os coloveIos na nesa, enfiou as oieIhas enlie as palas e coneou a
iefIeclii. Iensou Ionganenle e, poi fin, disse: ~ Alandono.
~ Malai essa ciialuia olslinada ~ nuinuiou AzazeIIo.
~ Sin, alandono ~ iepeliu o galo ~, nas alandono
excIusivanenle poique no posso jogai nuna alnosfeia de peiseguio
poi paile dos invejosos! ~ Ievanlou-se, e as figuias do xadiez enliaian
paia a caixa.
~ HeIIa, so hoias ~ disse WoIand, e HeIIa desapaieceu do
quailo. ~ Con doies na peina, e agoia esle laiIe ~ conlinuou WoIand.

246
~ Ieinila-ne, nessiie ~ pediu anaveInenle Maigaiila. WoIand
oIhou-a e depois eslendeu o joeIho paia eIa. Quenle cono Iava, o Iquido
queinou as nos de Maigaiila, nas eIa, sen un esgai, fiiccionou-o no
joeIho, esfoiando-se poi no causai doi.
~ Os neus pixinos afiinan que islo e ieunalisno ~ disse
WoIand sen afaslai os oIhos de Maigaiila. ~ Mas eu desconfio que esla
doi no joeIho foi-ne deixada cono iecoidao poi una feiliceiia
encanladoia que conheci inlinanenle en niI quinhenlos e selenla e un
no nonle iocken, na AssenlIeia dos Dennios.
~ Ah! Iode I sei! ~ excIanou Maigaiila.
~ ToIice! Daqui a liezenlos anos islo passa. AconseIhaian-ne
una quanlidade de nedicanenlos, nas eu conlinuo, cono nos veIhos
lenpos, a piefeiii os ienedios da ninha av. L que eIa deixou-ne en
heiana unas eivas espanlosas, a ignliI veIha da ninha av! A
piopsilo, diga-ne, no padece de nenhuna doi` H laIvez aIgun
desgoslo, aIguna liisleza que Ihe envenena a aIna`
~ No, nessiie, nada ~ iespondeu a inleIigenle Maigaiila. ~ L
agoia, aqui consigo, sinlo-ne nuilo len.
~ O sangue e una giande coisa ~ disse WoIand aIegienenle,
sen que se soulesse poiqu. L aciescenlou: ~ Vejo que se inleiessa peIo
neu gIolo.
~ Oh, sin, nunca linha vislo una coisa assin.
~ L una coisinha jeilosa. Iaia faIai con fianqueza, no goslo de
ouvii as Ilinas nolcias peIa idio. So senpie Iidas poi iapaiigas que
pionuncian inconpieensiveInenle os nones dos Iugaies. AIen disso,
una en cada lis deIas len defeilos de pionncia, cono se fossen
deIileiadanenle escoIhidas poi isso. O neu gIolo e nuilo nais cnodo,
lanlo nais que pieciso de conhecei os aconlecinenlos con exaclido. V,
poi exenpIo, esle locado de leiia, de que o oceano lanha un dos Iados`
OIhe, eIe a coliii-se de fogo. Coneou aIi una gueiia. Se apioxinai os
oIhos, vei ale os poinenoies.
Maigaiila incIinou-se paia o gIolo e viu que o pequeno quadiado
de leiia aunenlou de lananho, se coliiu de coi e liansfoinou-se nuna
especie de napa en ieIevo. Depois dislinguiu lanlen a eslieila fila de
un iio e, ao Iado deIe, una povoao. Una casila do lananho de una
eiviIha ciesceu e lonou as dinenses de una caixa de fsfoios. De
slilo, sen quaIquei iudo, o leIhado da casa voou peIos aies con una
nuven de funo negio, as paiedes iuian e da pequena caixa de dois
andaies no ieslou nais que un nonle de esconlios de onde sulia un
funo negio. Apioxinando ainda nais os oIhos, Maigaiila viu una

247
pequena figuia de nuIhei, eslendida no cho, e, ao Iado deIa, nuna poa
de sangue, una ciiana de liaos aleilos.
~ L pionlo ~ disse WoIand soiiindo. ~ Lsle no leve lenpo de
pecai. O lialaIho de ladon e inpecveI.
~ Lu no queiia eslai no canpo ininigo desse ladon ~
afiinou Maigaiila. ~ De que Iado esl eIe`
~ Quanlo nais faIo consigo ~ disse anaveInenle WoIand ~
nais ne conveno de que voc e nuilo inleIigenle. Sossegue. LIe e
inpaiciaI e sinpaliza poi iguaI con as duas pailes conlalenles. Cono
consequncia, os iesuIlados so senpie seneIhanles paia os dois Iados.
ladon ~ chanou en voz laixa WoIand, e inedialanenle saiu da
paiede a figuia de un honen nagio de cuIos escuios. Ioi quaIquei
iazo desconhecida, esses cuIos pioduziian en Maigaiila una
inpiesso lo foile que eIa, soIlando un Ieve giilo, escondeu o ioslo na
peina de WoIand. ~ V I, paie con isso ~ giilou WoIand. ~ Cono as
pessoas de hoje so neivosas! ~ Deu una paInada nas coslas de
Maigaiila, de laI nodo que o coipo deIa ieliniu. ~ en v que eIe esl
de cuIos. AIen disso, nunca aconleceu, e nunca aconlecei, que ladon
apaiecesse dianle de aIguen anles de lenpo. L depois, enfin, eu eslou
aqui. Voc e ninha convidada! Quis sinpIesnenle que o viesse.
ladon peinanecia inveI.
~ Seiia possveI que eIe liiasse os cuIos duianle un segundo` ~
peigunlou Maigaiila, eslienecendo e encoslando-se a WoIand, nas
agoia cuiiosa.
~ Isso e inpossveI ~ iespondeu seiianenle WoIand e fez con a
no un geslo a ladon, o quaI desapaieceu. ~ Que queies lu dizei,
AzazeIIo`
~ Messie ~ iespondeu AzazeIIo ~, peinila-ne que Ihe diga.
Tenos c eslianhos: una leIdade que choianinga supIica que a deixen
ficai con a senhoia, e con eIa, peo descuIpa, o seu poico.
~ Lslianho conpoilanenlo o das leIdades ~ olseivou WoIand.
~ L Nalacha, Nalacha! ~ excIanou Maigaiila.
~ on, que fique junlo da senhoia. L o poico paia a cozinha!
~ Iaia o nalaien`! ~ excIanou Maigaiila, assuslada. ~ Ioi
caiidade, nessiie, eIe e NkoIai Ivanovilch, o inquiIino do andai de laixo.
H aqui un naI-enlendido, conpieende, eIa unlou-o con o ciene...

248
~ Ieinila-ne ~ disse WoIand. ~ Iaia que dialo e quen iiia
nal-Io` Que fique I con os cozinheiios, e nais nada! H-de concoidai
que no posso deix-Io enliai na saIa de laiIe!
~ en, enlo... ~ disse AzazeIIo, e anunciou: ~ Apioxina-se a
neia-noile, nessie.
~ Ah, lon! ~ excIanou WoIand e, voIlando-se paia Maigaiila:
~ Lnlo, faa favoi! Agiadeo-Ihe anlecipadanenle. No se peiluile, e
nada ieceie. No lela nada a no sei gua, se no ficai noIe e senlii-se-
naI. Lsl na hoia!
Maigaiila Ievanlou-se do lapele, e enlo Koioviev suigiu a poila.


O grandc baI!c dc 5at

Apioxinava-se a neia-noile, eia pieciso apiessai-se. Maigaiila
via nuilo confusanenle aquiIo que a iodeava. Iicaian-Ihe na neniia as
veIas e una especie de lanque de pedia fina. Quando Maigaiila se achou
no fundo desse lanque, HeIIa, ajudada poi Nalacha, despejou solie eIa
un Iquido veineIho, espesso e quenle. Maigaiila senliu nos Ilios un
goslo a saI e conpieendeu que eslavan a Iav-Ia con sangue. O nanlo
de sangue foi sulsliludo poi oulio, espesso, lianspaienle, iosado, e
Maigaiila senliu-se aluidida peIo cheiio da essncia de iosas. Depois
deilaian-na solie un Ieilo de ciislaI e, con unas giandes foIhas veides,
fiiccionaian-Ihe o coipo ale ficai liiIhanle. Lnlo, o galo suigiu e ps-se
a ajudai. Acocoiou-se dianle de Maigaiila e coneou a esfiegai-Ihe os
pes cono se fosse un engiaxadoi de iua. Maigaiila no se Ienliava de
quen Ihe leiia confeccionado sapalos de pelaIas de iosas liancas, nen
cono esses sapalos se aloloavan a si nesnos con fiveIas de ouio. Una
foia desconhecida Ievanlou-a no ai e coIocou-a dianle de un espeIho, e
eIa viu que nos seus caleIos cinliIava una coioa ieaI de diananles. Vindo
no se sale de onde, apaieceu Koioviev, que penduiou ao peilo de
Maigaiila una pesada figuia de un caniche pielo nun nedaIho ovaI,
pieso a una pesada coiienle. AqueIe adoino eia exlienanenle incnodo
paia a iainha. A coiienle coneou Iogo a nagoai-Ihe o pescoo, a figuia
oliigava-a a cuivai-se. Mas aIguna coisa a conpensava de ceilo nodo
das inconodidades que Ihe causava a coiienle con o caniche pielo. L
essa coisa eia a defeincia con que Koioviev e eIieinol passaian a lial-
Ia.
~ Nada, nada, nada! ~ nuinuiou Koioviev a poila da saIa do
lanque. ~ No h nada a fazei, e pieciso, e pieciso, e pieciso. Ieinila,

249
iainha, que Ihe d un Ilino conseIho. Lnlie os convidados havei
pessoas diveisas, nas, iainha Maigol, no deve dai quaIquei piefeincia
a nenhuna deIas! Se houvei aIguen que no Ihe agiade... conpieendo,
naluiaInenle, que no o nosliai na expiesso do ioslo... No, no, no
deve pensai nisso! LIe nol-Io-ia, nol-Io-ia no nesno inslanle. Deve
an-Io, iainha, deve an-Io. A iainha do laiIe sei cen vezes
ieconpensada poi isso! Oulia coisa ainda: no pieleiii ninguen. Ao
nenos un soiiiso, se no livei lenpo de diiigii una paIavia, ao nenos
un pequeno aceno de calea. Tudo o que queiia, nas de nodo nenhun
a desaleno. Isso faiia con que eIes definhassen...
Lnlo, Maigaiila, aconpanhada de Koioviev e eheinol, avanou
da saIa do lanque paia a conpIela escuiido.
~ Lu, eu ~ sussuiiou o galo ~, sou eu que dou o sinaI!
~ Anda I! ~ iespondeu Koioviev na escuiido.
~ O laiIe! ~ guinchou esliidenlenenle o galo, e Maigaiila soIlou
un giilinho e fechou os oIhos duianle aIguns segundos.
O laiIe caiu-Ihe en cina sol a foina de Iuz, de sons e de coies.
Conduzida peIo liao de Koioviev, Maigaiila viu-se nuna fIoiesla
liopicaI. Iapagaios de peilo veineIho e cauda veide agaiiavan-se as
Iianas e saIlavan de unas paia oulias, giilando en voz ensuidecedoia:
Lslou encanlado!. Mas a fIoiesla leininou iapidanenle e o seu caIoi de
eslufa foi sulsliludo peIa fiescuia de una saIa de laiIe con coIunas de
una quaIquei pedia anaieIa e cinliIanle. AqueIa saIa, laI cono a fIoiesla,
eslava inleiianenle vazia, con excepo de uns negios nus, de luilanles
pialeados na calea, que eslavan de pe, inveis, junlo as coIunas. Os
seus ioslos adquiiiian un paido~ sujo de enoo quando Maigaiila
enliou na saIa con o seu sequilo, ao quaI se junlaia AzazeIIo, vindo sale-
se I de onde. Lnlo, Koioviev Iaigou o liao de Maigaiila e sussuiiou:
~ Ln diieco as luIipas! Un pequeno nuio de luIipas liancas
eigueu-se dianle de Maigaiila e, paia I deIe, eIa viu inneias Inpadas
coleilas poi quelia-Iuzes e, dianle deIas, os peilos liancos e os onlios
negios de honens de fiaque. Lnlo, Maigaiila conpieendeu de onde
vinha o iudo de laiIe. Solie eIa desalou o fiagoi dos nelais, e o
iunoiejai dos vioIinos inundou-Ihe o coipo cono una chuva de sangue.
Una oiqueslia de cenlo e cinquenla nsicos locava una poIonesa.
O honen de fiaque que eslava a fienle da oiqueslia, ao vei
Maigaiila, enpaIideceu, soiiiu e sulilanenle, con un geslo dos
liaos, fez Ievanlai loda a oiqueslia. Sen inleiionpeien a nsica nen
poi un inslanle, os nsicos, de pe, deiianavan solie Maigaiila una
onda de sons. O honen que se enconliava a fienle da oiqueslia viiou as

25O
coslas aos nsicos e fez una piofunda ieveincia, aliindo anpIanenle
os liaos. L Maigaiila, soiiindo, acenou-Ihe con a no.
~ No, e pouco, e pouco ~ nuinuiou Koioviev. ~ LIe no
doiniiia loda a noile. Ciile-Ihe: Lu vos sado, iei da vaIsa!.
Maigaiila oledeceu e suipieendeu-se ao ouvii a sua voz, cheia
cono o son de un sino, coliii o lunuIlo da oiqueslia. O honen
eslieneceu de feIicidade e Ievou a no esqueida ao peilo, conlinuando a
diiigii a oiqueslia con a diieila, con una lalula lianca.
~ L pouco, e pouco ~ nuinuiou Koioviev} ~ OIhe paia a
esqueida, paia os piineiios vioIinos, e acene-Ihes de laI nodo que cada
un deIes pense que o ieconheceu pessoaInenle. Aqui eslo apenas
ceIeliidades nundiais. Sade aqueIe, dianle da piineiia eslanle, e
Vieuxlenps. Assin, nuilo len. Agoia conlinuenos.
~ Quen e o chefe de oiqueslia` ~ peigunlou Maigaiila
eIevando-se do cho.
~ }ohann Sliauss ~ giilou o galo. ~ L que ne enfoiquen nuna
Iiana do jaidin liopicaI, se aIguna vez una oiqueslia cono esla locou
nun quaIquei laiIe. Iui eu que o convidei! L h-de nolai que nenhun
dos nsicos adoeceu nen se iecusou.
Na saIa seguinle no havia coIunas, Ln vez deIas havia, de un
Iado, un nuio de iosas ~ veineIhas, coi-de-iosa, liancas cono Ieile ~
e do oulio un nuio de japoneiias. Lnlie essas paiedes joiiavan as
fonles, e o chanpanhe coiiia espunejanle paia lis lacias, a piineiia das
quais eia de coi vioIela lianspaienle, a segunda coi de iuli, e a leiceiia
ciislaIina. Ao Iado deIas, negios de luilanle escaiIale, usando conchas de
piala, eslavan alaiefados a enchei as Iaigas laas. Nuna ieenlincia na
paiede de iosas havia un esliado solie o quaI se agilava un honen de
fiaque veineIho en cauda de andoiinha. A fienle deIe lioava
ensuidecedoi un giupo dejazz. Logo que viu Maigaiila, o iegenle
incIinou-se dianle deIa, lo laixo que locou con as nos no cho, depois
eigueu-se e giilou esliidenlenenle:
~ AIeIuia! Deu una paInada nun joeIho e depois, en
novinenlo ciuzado no oulio, aiiancou un pialo das nos de un dos
nsicos e laleu con eIe conlia una coIuna.
Relonando o seu voo, Maigaiila viu ainda que o viiluoso do jazz,
Iulando conlia a poIonesa que soava agoia alis deIa, goIpeava con o
pialo na calea dos seus nsicos e que esles se laixavan nun pavoi
cnico.
IinaInenle, voaian ale ao palanai onde, segundo Maigaiila
conpieendeu, Koioviev a ieceleia na escuiido con una Ianpaiina.

251
Lsse palanai eslava agoia iIuninado poi una Iuz ofuscanle, que joiiava
de uns cachos de uvas de ciislaI. Maigaiila foi aIi inslaIada e poi laixo do
seu liao esqueido suigiu una pequena peanha de anelisla.
~ Iode apoiai o liao solie eIa, se senlii nuila dificuIdade
nuinuiou Koioviev. Un negio coIocou aos pes de Maigaiila una
aInofada con un caniche loidado a ouio, e eIa, oledecendo as nos de
aIguen, doliou o joeIho e pousou o pe diieilo solie a aInofada.
Maigaiila expeiinenlou enlo oIhai a sua voIla. Koioviev e
AzazeIIo eslavan de pe a seu Iado nuna pose soIene. Ao Iado de
AzazeIIo havia ainda lis jovens cuja fisiononia fazia Ienliai a
Maigaiila a fisiononia de ladon. Senlindo un venlo fiio nas coslas, eIa
voIlou-se e viu que da paiede de ninoie alis de si joiiava una fonle
de vinho espunoso que escoiiia paia una lacia de geIo. De enconlio a
sua peina esqueida senliu quaIquei coisa quenle e feIpuda. Lia ehenol.
Maigaiila eslava I no aIlo, e a seus pes eslendia-se paia laixo
una giandiosa escadaiia, coleila con un lapele. L ao fundo, lo Ionge
cono se Maigaiila oIhasse poi un lincuIo ao conliiio, eIa via o inenso
conpailinenlo do poileiio, con una vasla chanine en cuja goeIa fiia e
negia podia passai faciInenle un canio de cinco loneIadas. O
conpailinenlo do poileiio e a escada, inundados de una Iuz ofuscanle,
eslavan vazios. O son das lionlelas chegava agoia de Ionge ale
Maigaiila. Assin ficaian, inveis, ceica de un ninulo.
~ Onde eslo afinaI os convidados` ~ peigunlou Maigaiila a
Koioviev.
~ Lslo a chegai, iainha, eslo a chegai no laida nada. L seio
laslanles. Na veidade, piefeiia iachai Ienha que ficai aqui nesle palanai
paia iecel-Ios.
~ Rachai Ienha!` ~ secundou-o o galo lagaieIa. ~ Anles queiia
sei conduloi de eIecliico, e coisa pioi que esse lialaIho no exisle no
nundo.
~ Tudo deve eslai anlecipadanenle piepaiado, iainha expIicou
Koioviev, cujo oIho cinliIou alis do noncuIo pailido.
~ Nada nais desagiadveI que vei o piineiio convidado
vagueai, sen salei o que fazei, enquanlo a negeia da sua Ieglina o
seiiazina nuinuiando-Ihe que chegaian anles de loda a genle. aiIes
assin deven sei Ianados ao nonluio, iainha.
~ Ao nonluio, piecisanenle ~ apiovou o galo.
~ IaIlan apenas dez segundos paia a neia-noile ~ aciescenlou
Koioviev. ~ Vai j coneai.

252
Lsses dez segundos paieceian exliaoidinaiianenle Iongos a
Maigaiila. IeIos vislos, eIes linhan passado j, e no aconleceia nada.
Mas, de slilo, ouviu-se un esliondo na inensa chanine, de onde saiu
una foica da quaI pendian os ieslos de un cadvei neio desfeilo en p.
O cadvei despiendeu-se da coida, caiu no cho, e deIe suigiu un leIo
honen de caleIos negios, de fiaque e sapalos de veiniz. Da chanine saiu
enlo un pequeno caixo neio apodiecido, a lanpa do caixo caiu,
deixando saii os ieslos noilais de oulia pessoa. O foinoso honen
apioxinou-se gaIanlenenle e ofeieceu-Ihe o liao cuivado, os segundos
ieslos noilais incoipoiaian-se nuna nuIhei nua e aIegie, de sapalos
pielos e pIunas negias na calea, e os dois, o honen e a nuIhei,
suliian apiessadanenle a escada.
~ Os piineiios! ~ excIanou Koioviev. ~ O senhoi }acques e
esposa. Apiesenlo-vos, iainha, un honen dos nais inleiessanles!
Moedeiio faIso conviclo, cuIpado de aIla liaio, nas laslanle lon
aIquinisla. CeIeliizou-se ~ nuinuiou Koioviev ao ouvido de
Maigaiila ~ poi lei envenenado a ananle de un iei. L isso e coisa que
no aconlece a quaIquei un! Veja cono e leIo!
Maigaiila, pIida e de loca aleila, oIhava paia laixo e viu a foica
e o caixo desapaieceien do culcuIo do poileiio, desIocando-se
olIiquanenle.
~ Lslou encanlado! ~ leiiou o galo na caia do senhoi }acques,
que sulia peIa escada.
Nesse nonenlo, saiu da chanine un esqueIelo sen calea e con
un liao aiiancado, caiu no cho e inedialanenle se liansfoinou nun
honen de fiaque.
A esposa do senhoi }acques eslava j ajoeIhada dianle de
Maigaiila e, pIida de enoo, leijava-Ihe o joeIho.
~ Rainha ~ nuinuiou a esposa do senhoi }acques.
~ A iainha esl encanlada ~ giilou Koioviev.
~ Rainha... ~ disse en voz laixa o leIo senhoi }acques.
~ Lslanos encanlados ~ leiiou o galo. Os jovens conpanheiios
de AzazeIIo, con soiiisos noilios nas afveis, afaslavan j o senhoi
}acques e a esposa paia o Iado, en diieco as laas de chanpanhe que os
negios seguiavan. O honen soIiliio do fiaque sulia a escada a coiiei.
~ O conde Roleil ~ sussuiiou Koioviev a Maigaiila. Conlinua
inleiessanle. Repaie que coisa engiaada, iainha. Aqui lenos o caso
inveiso: esle eia ananle de una iainha e envenenou a nuIhei.

253
~ Tenos nuilo piazei, conde ~ giilou eheinol. Da Iaieiia
saian un alis do oulio, ielenlando e desinlegiando-se, lis caixes.
Depois una siIhuela de capa negia, a quen a peisonagen que saiu a
seguii da foinaIha negia ciavou un punhaI nas coslas. Ouviu-se I en
laixo un giilo eslianguIado. Da Iaieiia saiu a coiiei un cadvei quase
conpIelanenle deconposlo. Maigaiila seniceiiou os oIhos, e una no
chegou-Ihe ao naiiz un fiasco de sais liancos. Maigaiila leve a
inpiesso de que eia a no de Nalacha. A escada eslava a enchei-se. Ln
lodos os degiaus havia agoia honens de casaca que de Ionge paiecian
lodos iguais, aconpanhados de nuIheies nuas que se dislinguian unas
das oulias apenas peIa coi das penas que liazian na calea e peIos
sapalos.
De Maigaiila apioxinava-se agoia, cIaudicando, con una
eslianha lola de nadeiia no pe esqueido, una dana nagia e lnida,
con os oIhos laixos cono as ieIigiosas, liazendo no pescoo, poi
quaIquei iazo desconhecida, una Iaiga faixa veide.
~ Quen e a veide` ~ peigunlou naquinaInenle Maigaiila.
~ Una encanladoia e iespeilveI dana ~ nuinuiou Koioviev.
~ Apiesenlo-Ihe a senhoia Tofana, que foi exlienanenle popuIai enlie
as jovens encanladoias napoIilanas, e lanlen enlie as halilanles de
IaIeino, pailicuIainenle daqueIas que eslavan failas dos seus naiidos.
Iois lanlen aconlece, iainha, que un naiido aloiiea.
~ Sin ~ iespondeu suidanenle Maigaiila, enquanlo soiiia a
dois honens de fiaque que, un aps oulio, se incIinaian a fienle deIa
paia Ihe leijaien o joeIho e a no.
~ Oia a esl ~ conseguiu Koioviev sussuiiai a Maigaiila ao
nesno lenpo que giilava a aIguen: ~ Duque, una laa de chanpanhe!
Lslou encanlado! Sin, pois dizia eu, que a senhoia Tofana, inleiiando-se
da siluao dessas polies nuIheies, vendia-Ihes fiasquinhos de no sei
que gua. A nuIhei deilava essa gua na sopa do naiido, esle conia-a,
agiadecia-Ihe os caiinhos e senlia-se as niI naiaviIhas. L veidade que ao
fin de aIgunas hoias eIe coneava a senlii una giande sede, depois
deilava-se na cana e, no dia seguinle, a leIa napoIilana, depois de dai a
sopa ao seu naiido, eia Iivie cono o venlo piinaveiiI.
~ Mas que len eIa na peina` ~ peigunlou Maigaiila, sen paiai
de eslendei a no aos convidados, que uIliapassavan a cIaudicanle
senhoia Tofana. ~ L poiqu aqueIa coisa veide no pescoo` Ten o
pescoo eniugado`
~ Lncanlado, pincipe! ~ giilou Koioviev e, ao nesno lenpo,
nuinuiou paia Maigaiila: ~ Ten un pescoo nagnfico, nas

254
aconleceu-Ihe una coisa desagiadveI na piiso. O que eIa len no pe,
iainha, e un coluino. Quanlo a faixa veide, eis a iazo: quando os
caiceieiios souleian que ceica de quinhenlos naiidos, vlinas de una
escoIha azaienla, linhan alandonado NpoIes e IaIeino paia senpie,
eslianguIaian a senhoia Tofana na piiso.
~ Cono eslou feIiz, iainha negia, poi lei a sulida honia
nuinuiou Tofana nun lon nonacaI, lenlando ajoeIhai-se. O coluino
esloivava-a. Koioviev e eIieinol ajudaian-na a Ievanlai-se.
~ Muilo ne apiaz ~ iespondeu Maigaiila, enquanlo eslendia a
no a oulios.
IeIa escada sulia agoia un fIuxo conlnuo. Maigaiila no via j o
que se passava no culcuIo do poileiio. Levanlava e laixava
necanicanenle a no e diiigia a lodos os convidados un soiiiso paiado.
No palanai paiiava j un iunoi suido, e das saIas de laiIe alandonadas
poi Maigaiila chegavan sons de nsica cono o fIuxo do nai.
~ L esla e una nuIhei insupoilveI ~ disse Koioviev, no j
nun nuiniio nas en voz aIla, salendo que no neio do iunoi das
vozes j no o ouvian. ~ Adoia os laiIes, nas s pensa en Ianenlai-se
do seu Iencinho.
Maigaiila piocuiou con o oIhai, no neio dos que sulian, aqueIa
que Koioviev Ihe indicava. Lia una nuIhei joven, de uns vinle anos, de
foinas invuIgainenle leIas, nas de oIhos inquielos e olsessivos.
~ Que Ieno` ~ peigunlou Maigaiila.
~ Ioi-Ihe designada una canaieiia ~ expIicou Koioviev que h
j liinla anos Ihe pe lodas as noiles na nesa-de-caleceiia un Iencinho
de no. Quando eIa acoida, o Ieno j I esl. LIa j o queinou no fogo,
j o afundou no iio, nas no seive de nada. ~ Que Ieno` ~ nuinuiou
Maigaiila, Ievanlando e laixando a no.
~ Un Ieno deliuado a azuI. O que aconleceu foi que no lenpo
en que eIa seivia nun cafe, o palio Ievou-a un dia paia a despensa, e
nove neses depois eIa deu a Iuz un nenino, Ievou-o paia o losque e
enfiou-Ihe o Ieno na loca e depois enleiiou-o. No liilunaI, disse que no
linha con que aIinenlai a ciiana.
~ L que e feilo do dono desse cafe` ~ peigunlou Maigaiila.
~ Rainha ~ iugiu sulilanenle o galo ~, peinila-ne que Ihe
peigunle: a que piopsilo ven aqui o palio` No foi eIe que asfixiou a
ciiana na fIoiesla!
Maigaiila, sen paiai de soiiii e de novei o liao diieilo, ciavou
as unhas da no esqueida na oieIha de ehenol e sussuiiou-Ihe:

255
~ Se lu, palife, le alieves a inlionelei-le oulia vez na conveisa...
eheinol soIlou un guincho que no eia piopiianenle nun~
dano e iouquejou:
~ Rainha... a ninha oieIha vai inchai... Iaia qu esliagai o laiIe
con una oieIha inchada`... IaIava juiidicanenle... de un ponlo de visla
juidico... Lu caIo-ne, eu caIo-ne... Iaa de conla que no sou un galo,
nas un peixe, nas Iaigue a ninha oieIha.
Maigaiila soIlou a oieIha, e a sua fienle eslavan uns oIhos
olsessivos e sonliios.
~ Sinlo-ne feIiz, iainha anfilii, poi lei sido convidada paia o
giande laiIe da Lua cheia.
~ L eu ~ iespondeu Maigaiila ~ eslou nuilo conlenle poi v-Ia.
Muilo conlenle. Cosla de chanpanhe`
~ Que pielende fazei, iainha`! ~ excIanou Koioviev
desespeiado, nas en voz laixa, ao ouvido de Maigaiila. ~ Isso vai
piovocai un engaiiafanenlo!
~ Coslo ~ disse a nuIhei con voz supIicanle e, de slilo, ps-se
a iepelii necanicanenle: ~ Iiieda, Iiieda, Iiieda! O neu
none e Iiieda, oh iainha.
~ Iois lela hoje ale se enliiagai, Iiieda, e no pense en nais
nada ~ disse Maigaiila.
Iiieda eslendeu as duas nos a Maigaiila, nas Koioviev e e~
henol agaiiaian-na haliInenle poi laixo dos liaos e eIa desapaieceu
no neio da nuIlido.
Os convidados sulian agoia en fiIas conpaclas, cono que paia
lonai de assaIlo o palanai onde eslava Maigaiila. Os coipos nus das
nuIheies sulian enlie os honens de fiaque. Os seus coipos noienos ou
liancos, coi de cafe ou conpIelanenle negios, afIuan paia Maigaiila.
Nos seus caleIos iuivos, negios, caslanhos ou cIaios cono o Iinho, as
pedias pieciosas despedian cenleIhas dananles sol o joiio de Iuz. L
cono se aIguen livesse aspeigido a coIuna de assaIlo dos honens con
golinhas de Iuz, os loles de liiIhanles cinliIavan-Ihes solie os peilos.
Maigaiila senlia agoia a cada segundo o ioai de Ilios no joeIho, a cada
segundo dava a sua no a leijai, o seu ioslo eslava fianzido nuna
nscaia inveI de saudao.
~ Lslou encanlado ~ canlava nonolonanenle Koioviev eslanos
encanlados, a iainha esl encanlada.

256
~ A iainha esl encanlada ~ fanhoseava AzazeIIo alis de
Maigaiila.
~ Lslou encanlado ~ esganiava-se o galo.
~ Lsla naiquesa ~ nuinuiou Koioviev ~ envenenou o pai, os
dois iinos e as duas iins poi causa de una heiana! A iainha esl
encanlada! A senhoia Minkina, ah, cono e leIa! Un pouco neivosa.
Ioique havia eIa de queinai o ioslo da canaieiia con feiios de fiisai`
CIaio, en lais casos e a calea coilada! A iainha esl encanlada! Rainha,
un nonenlo de aleno: o inpeiadoi RudoIf, feiliceiio e aIquinisla.
Mais un aIquinisla enfoicado. AIi, e c esl eIa! Ah, que naiaviIhoso
Iupanai eIa linha en Lsliasluigo! Lslanos encanlados! Una cosluieiia
de Moscovo, lodos goslanos deIa peIa sua inesgolveI fanlasia. Iossua
un aleIiei e leve una ideia leiiiveInenle diveilida: nandou aliii dois
luiacos ciicuIaies na paiede...
~ L as senhoias no salian` ~ peigunlou Maigaiila.
~ Todas salian, iainha ~ iespondeu Koioviev. ~ Lslou
encanlado. AqueIe iapazinho de vinle anos dislinguiu-se desde a infncia
poi eslianhas fanlasias. Lia un sonhadoi e un oiiginaI. Una iapaiiga
apaixonou-se poi eIe, eIe agaiiou-a e vendeu-a a un pioslluIo.
Un veidadeiio iio, cujo fin no eslava a visla, coiiia escada
acina. A sua fonle, a enoine Iaieiia, conlinuava a aIinenl-Io. Assin
decoiieu una hoia, e nais oulia. Lnlo Maigaiila coneou a nolai que a
sua coiienle se loinaia nais pesada. QuaIquei coisa eslianha se passava
lanlen con a sua no. Agoia, anles de Ievanl-Ia, Maigaiila fazia un
esgai de doi. As inleiessanles olseivaes de Koioviev deixaian de
diveili-Ia. L os ioslos liancos, e pielos, e os ioslos nongis de oIhos
olIquos, loinaian-se unifoines, fundindo-se poi vezes, e o ai enlie eIes
paiecia lienuIai e fIuii. Una doi aguda, cono a picada de una aguIha,
aliavessou sulilanenle o liao diieilo de Maigaiila e eIa, ceiiando os
denles, pousou o coloveIo na peanha. Un iunoi cono de asas ioando
peIas paiedes chegava agoia do fundo da saIa. Maigaiila conpieendeu
que aIi danavan inconcelveis hoidas de convidados, e paiecia-Ihe que
ale os sIidos pavinenlos de ninoie, de nosaico e de ciislaI daqueIa
eslianha saIa eslavan aninados de una puIsao ilnica.
Nen Caio Cesai CaIguIa, nen MessaIina despeilaian j o
inleiesse de Maigaiila, do nesno nodo que deixaian de Ihe inleiessai
lodos os ieis, duques, cavaIeiios, suicidas, envenenadoias, enfoicados e
aIcovileiias, caiceieiios e laloleiios, caiiascos, denuncianles, liaidoies,
Ioucos, lufos, seduloies. Todos os nones se Ihe confundian no ceielio,
os ioslos nisluiavan-se nun loIo inenso, e apenas se Ihe giavou
doIoiosanenle na neniia o ioslo, oinado poi una aulnlica laila de

257
fogo, de MaIiliia Skuialov. As peinas de Maigaiila doliavan-se, a cada
ninulo eIa ieceava coneai a choiai. Os pioies sofiinenlos eian-Ihe
causados peIo joeIho diieilo, que os convidados leijavan. Lslava
inchado, a peIe loinaia-se azuI, enloia poi viias vezes a no de
Nalacha livesse suigido con una esponja enlelida en quaIquei coisa
peifunada paia fiiccion-Io. Ao fin da leiceiia hoia, Maigaiila oIhou
paia laixo con oIhos conpIelanenle desespeiados e eslieneceu de
aIegiia: a loiienle de convidados iaieava.
~ As Ieis de una ieunio dananle so senpie as nesnas, iainha
~ segiedou Koioviev. ~ Agoia, a vaga conea a laixai. Caianlo-Ihe que
eslanos a sofiei os Ilinos ninulos. A esl o giupo dos eslioinas de
iocken. LIes so senpie os Ilinos a chegai. L isso, so eIes. Dois
vanpiios lledos... s` AIi, no, I ven nais un. No, dois!
IeIa escada sulian os dois Ilinos convidados.
~ Mas esle e novo ~ disse Koioviev, fianzindo o oIho alis do
noncuIo. ~ Ah, sin, sin. Una vez AzazeIIo foi visil-Io e, dianle de
una gaiiafa de conhaque, segiedou-Ihe un conseIho solie a naneiia de
se Iiviai de un honen cujas ieveIaes nuilo ieceava. L eIe encaiiegou
un seu conhecido, que dependia deIe, de aspeigii de veneno as paiedes
do galinele.
~ Cono se chana eIe` ~ peigunlou Maigaiila.
~ Na veidade, ainda no sei ~ iespondeu Koioviev ~, e pieciso
peigunlai a AzazeIIo.
~ L quen e o que esl con eIe`
~ Iiecisanenle esse suloidinado consciencioso. Lslou
encanlado! ~ giilou Koioviev aos Ilinos dois.
A escada ficou deseila. Ioi piecauo espeiaian ainda un pouco.
Mas no saiu nais ninguen da Iaieiia.
Un segundo depois, sen conpieendei cono isso aconleceia,
Maigaiila enconliava-se de novo na saIa do lanque. L aIi, cheia de doies
no liao e na peina, coneou a choiai e deixou-se caii no cho. Mas
HeIIa e Nalacha, ieconfoilando-a, coIocaian-na de novo sol o duche de
sangue, de novo Ihe nassajaian o coipo, e de novo Maigaiila se
ieaninou.
~ Mais, nais, iainha Maigol ~ nuinuiou Koioviev apaiecendo
ao Iado deIa. ~ L pieciso peicoiiei as saIas, paia que os iespeilveis
convidados no se sinlan alandonados.
L de novo Maigaiila saiu da saIa do lanque. Solie o esliado alis
das luIipas, onde locava a oiqueslia do iei da vaIsa, agilava-se agoia

258
fuiiosanenle un conjunlo dejazz de nacacos. Diiigia-os un enoine
goiiIa de suas hiisulas, saIlilando pesadanenle, con Unid Lionpela na
no. Nuna fiIa eslavan senlados oiangolangos que sopiavan en
lionpelas cinliIanles. AIegies chinpanzes, encavaIilados nos onlios dos
oiangolangos, locavan acoideo. Dois hanadiadas, con julas cono as
dos Iees, locavan en pianos de cauda, nas os pianos eian
conpIelanenle alafados peIas lionpelas, vioIinos e lanloies, que
leiiavan, pipiIavan. e lalian enlie as nos dos giles, nandiis e
nacacos. Solie o soaIho espeIhado, un nneio incaIcuIveI de paies,
cono que fundidos, con una inpiessionanle agiIidade e puieza de
novinenlos, giiavan no nesno senlido e avanavan cono un nuio
que aneaasse vaiiei ludo a sua passagen. oiloIelas vivas acelinadas
neiguIhavan solie a nuIlido dos danaiinos, do leclo caan fIoies.
Nos capileis das coIunas, quando a eIecliicidade se apagava, acendian-se
niiades de piiiIanpos, e no ai fIuluavan fogos-fluos.
Depois Maigaiila achou-se junlo a una piscina de dinenses
giganlescas, iodeada poi una coIunala. Un giganlesco Nepluno negio
Ianava peIa goeIa un giosso joiio iosceo e da piscina sulia o cheiio
ineliianle do chanpanhe. Reinava aIi una aIegiia Iivie de quaIquei
conslianginenlo. AIgunas danas, iindo, descaIavan-se, confiavan as
loIsinhas aos seus cavaIheiios ou aos negios que coiiian con Ienis nas
nos, e con un giilinho neiguIhavan na piscina, Ievanlando coIunas de
Iquido espunoso. O fundo ciislaIino da piscina eslava iIuninado poi
laixo, e a Iuz que aliavessava loda a nassa do vinho peinilia vei os
coipos pialeados dos nadadoies, que saan da piscina conpIelanenle
enliiagados. Os iisos iessoavan sol as coIunas e ecoavan, cono nos
lanhos.
De lodo aqueIe ieluIio Maigaiila ieleve na neniia un ioslo
feninino conpIelanenle enliiagado e uns oIhos eslpidos, nas
inpIoianles no neio dessa eslupidez, e apenas una paIavia: Iiieda!.
A calea de Maigaiila coneava a andai a ioda con o cheiio do
vinho, e eIa piepaiava-se j paia saii, quando o galo execulou junlo a
piscina un nneio que a ieleve. eIieinol fez aIguns passes de ngica
junlo a goeIa de Nepluno e, inedialanenle, chiando e esliepilando, a
nassa encapeIada do chanpanhe desapaieceu da piscina, e Nepluno
passou a vonilai una onda de coi anaieIo-escuia que no feiviIhava
nen espunejava. As danas leiiaian, esganiadas: Conhaque!, e
afaslaian-se da leiia da piscina, iefugiando-se alis das coIunas. AIguns
segundos depois a piscina eslava cheia, e o galo, dando lis voIlas no ai,
neiguIhou no conhaque onduIanle. Quando saiu, fungando, linha a
giavala enchaicada e peideia o douiado dos ligodes e o lincuIo.
Apenas una nuIhei, a nesna cosluieiia inaginaliva, se decidiu a seguii

259
o exenpIo de eIieinol, con o seu cavaIheiio, un joven nuIalo
desconhecido. MeiguIhaian anlos no conhaque, nas enlo Koioviev
lonou Maigaiila peIo liao, e os dois alandonaian os lanhislas.
Iaieceu a Maigaiila que voava poi solie enoines lanques de
pedia onde havia nonlanhas de oslias. Depois solievoou un pavinenlo
de vidio sol o quaI aidian foinaIhas infeinais e en voIla deslas se
alaiefavan as siIhuelas de cozinheiios dialIicos. Depois viu ainda
aIguies ~ desislindo j de conpieendei fosse o que fosse ~ caves
sonliias onde aidian uns casliais, onde unas iapaiigas seivian caine
gieIhada solie liasas siliIanles, e onde se lelia en giandes canecas a
sua sade. Viu depois uisos-liancos que locavan acoideo e danavan
solie un esliado. Una saIanandia iIusionisla, que no aidia na Iaieiia...
L, peIa segunda vez, as suas foias esgolavan-se.
~ UIlina apaiio ~ sussuiiou-Ihe Koioviev, pieocupado e
depois ficanos Iivies.
Aconpanhada de Koioviev, Maigaiila enconliou-se de novo na
saIa de laiIe. Mas agoia j se no danava aIi, e a inuneiveI nuIlido
dos convidados conpiinian-se enlie as coIunas, deixando Iivie o neio
da saIa. Maigaiila no se iecoidava de quen a ajudaia a sulii paia una
especie de pedeslaI que suigiia no cenlio daqueIe espao Iivie da saIa.
Quando j eslava solie eIe, eIa ouviu, paia seu espanlo, lalei aIguies a
neia-noile, hoia que, segundo os seus cIcuIos, j linha passado h
nuilo. Con a Ilina ladaIada desse ieIgio cujo son chegava no se
salia de onde, o siIncio caiu solie a nuIlido dos convidados. Lnlo,
Maigaiila viu novanenle WoIand. Avanava iodeado de ladon, de
AzazeIIo e de nais aIguns jovens paiecidos con ladon, veslidos de
negio. Maigaiila via agoia que en fienle deIa havia un oulio pedeslaI
paia WoIand. Mas eIe no o uliIizou. Maigaiila ficou inpiessionada peIo
faclo de WoIand lei sado paia esla Ilina apaiio no laiIe veslido
piecisanenle cono eslava no quailo. A nesna canisa de doinii suja e
ienendada pendia dos seus onlios, os pes eslavan enfiados en chineIos
de quailo canlados. WoIand liazia una espada nua, nas usava-a cono
lengaIa, apoiando-se neIa.
Coxeando Ievenenle, WoIand paiou ao Iado do seu pedeslaI, e de
inedialo AzazeIIo suigiu dianle deIe con una landeja nas nos, e solie
essa landeja Maigaiila viu una calea de honen decepada, con os
denles da fienle pailidos. Conlinuava a ieinai o siIncio nais lolaI, que
s foi inleiionpido una vez poi un liIinlai dislanle, inpeiceplveI
naqueIas condies, cono a canpainha de una poila de enliada.
~ MikhaiI AIexandiovilch ~ disse WoIand suavenenle,
diiigindo-se a calea. L enlo as pIpelias do noilo eigueian-se e

26O
Maigaiila, eslienecendo, viu apaiecei naqueIe ioslo noilo uns oIhos
vivos, cheios de pensanenlos e de doi. ~ Tudo se cunpiiu, no e
veidade` ~ conlinuou WoIand, fixando os oIhos. ~ A sua calea foi
coilada poi una nuIhei, a ieunio no leve Iugai e eu noio no seu
apailanenlo. Islo e un faclo. L un faclo e a coisa nais olslinada do
nundo. Mas o que agoia nos inleiessa e o que aconlecei a seguii, e no
un faclo j consunado. O senhoi foi senpie un aidenle defensoi da
leoiia segundo a quaI quando se coila a calea de un honen a sua vida
pia, eIe liansfoina-se en cinza e desapaiece no no-sei. Apiaz-ne
infoin-Io, dianle dos neus convidados, enloia eIes pipiios sejan a
piova de una leoiia conpIelanenle difeienle, que a sua leoiia e sIida e
engenhosa. AIis, lodas as leoiias se equivaIen unas as oulias. H enlie
eIas una, segundo a quaI, a cada un sei dado consoanle a sua fe. Iois
que assin seja! O senhoi desapaiecei no nada, e eu, da laa en que o
senhoi se vai liansfoinai, leleiei con nuila aIegiia ao sei.
WoIand eigueu a espada. Inedialanenle a peIe da calea
enegieceu e se encaiquiIhou, depois despiendeu-se aos locados, os oIhos
desapaieceian e, en lieve, Maigaiila viu solie a landeja un cinio
anaieIenlo, con oIhos de esneiaIda e denles de peioIas, solie un pe de
ouio. A lanpa do cinio aliiu-se giiando solie una doliadia.
~ L s un segundo, nessiie ~ disse Koioviev nolando o oIhai
inleiiogalivo de WoIand ~, e eIe eslai a sua fienle. j oio, no siIncio
sepuIciaI o iangei dos seus sapalos de veiniz e o liIinlai da laa que eIe
coIocou solie una nesa, depois de lelei chanpanhe peIa Ilina vez
nesla vida. L a esl eIe.
Un novo convidado, sozinho, enliou na saIa, avanando paia
WoIand. Lxleiioinenle, nada o dislinguia dos oulios inneios
convidados, a no sei una coisa: o convidado canlaIeava IileiaInenle de
enoo, o que eia visveI nesno de Ionge. Tinhas as faces infIanadas poi
nanchas veineIhas, e os seus oIhos ioIavan de inquielao. O convidado
eslava consleinado, o que eia naluiaI: ludo o espanlava e, en piineiio
Iugai, naluiaInenle, a veslinenla de WoIand.
No enlanlo, o convidado foi acoIhido con exliena afaliIidade.
~ Ah, neu caio laio MeigeI ~ disse WoIand diiigindo-se con
un soiiiso afveI ao laio, cujos oIhos se esquivavan sol a fionle. ~
Tenho o piazei de vos apiesenlai ~ WoIand diiigia-se aos hspedes ~ o
nuilo iespeilveI laio MeigeI, que len na Conisso de LspeclcuIos a
funo de nosliai aos esliangeiios os Iugaies inleiessanles da capilaI.
Lnlo, Maigaiila senliu-se desfaIecei, poique ieconheceu de
slilo aqueIe MeigeI. Lnconliaia-o viias vezes nos lealios de Moscovo e

261
nos ieslauianles. Mas enlo..., pensou Maigaiila, eIe, poilanlo,
lanlen noiieu` Mas en lieve ludo se expIicou.
~ Lsle caio laio ~ conlinuou WoIand, soiiindo aIegienenle ~
foi lo encanladoi que, ao salei da ninha chegada a Moscovo, ne
leIefonou ofeiecendo os seus seivios na sua especiaIidade, ou seja, cono
apiesenladoi de cuiiosidades. Cono se conpieende, fiquei nuilo feIiz
poi convid-Io paia ninha casa.
Nesse nonenlo, Maigaiila viu AzazeIIo passai a landeja con o
cinio a Koioviev.
~ A piopsilo, laio ~ disse sulilanenle WoIand laixando a
voz ~, coiien iunoies aceica da sua exliena cuiiosidade. Dizen que
eIa, unida a sua no nenos desenvoIvida Ioquacidade, coneou a aliaii a
aleno geiaI. AIen disso, as ns-Inguas j Ianaian nesno as paIavias:
lufo e espio. Mais ainda, conjecluia-se que isso o h-de Ievai a un
liisle fin, o nais laidai denlio de un ns. Assin, paia o poupai a essa
penosa expeclaliva, decidinos ajud-Io, apioveilando a ciicunslncia de
se lei feilo convidai paia ninha casa piecisanenle con a inleno de vei
e ouvii ludo o que fosse possveI.
O laio ficou nais pIido que ladon que, poi sua naluieza, eia
exliaoidinaiianenle pIido, e depois aconleceu quaIquei coisa eslianha.
ladon coIocou-se dianle do laio e, nun segundo, liiou os cuIos.
Nesse nesno inslanle, quaIquei coisa ieIanpejou nas nos de AzazeIIo,
quaIquei coisa pioduziu un pequeno eslaIido cono un lalei de paInas,
o laio coneou a caii de coslas, un sangue escaiIale coneou a
escoiiei-Ihe do peilo, aIagando-Ihe a canisa engonada e o coIele.
Koioviev coIocou a laa sol o jaclo de sangue, ofeiecendo-a a WoIand
quando eslava cheia. O coipo sen vida do laio eslava j eslendido no
cho.
~ elo a vossa sade, senhoies ~ disse WoIand en voz laixa e,
eiguendo a laa, Ievou-a aos Ilios.
Opeiou-se enlo una nelanoifose. Desapaieceu a canisa
ienendada, assin cono os chineIos canlados. WoIand apaieceu
veslindo una especie de cInide piela con una espada de ao a cinluia.
Apioxinou-se iapidanenle de Maigaiila, apiesenlou-Ihe a laa e disse
nun lon inpeiioso:
~ ele! ~ Maigaiila senliu-se aloidoada, vaciIou, nas j a laa
Ihe locava os Ilios, e una voz que eIa no conseguiu peicelei de quen
eia, segiedou-Ihe aos dois ouvidos:

262
~ No ieceie nada, iainha... No ieceie nada, iainha, o sangue j
se suniu na leiia h nuilo. L I onde eIe se deiianou, ciescen j os
cachos de uvas.
Maigaiila, sen aliii os oIhos, leleu un goIe, e una onda suave
peicoiieu-Ihe as veias, os seus ouvidos ieliniian. Iaieceu-Ihe ouvii un
canlo alafado de gaIos, e que aIguies se locava una naicha. A nuIlido
dos convidados coneou a peidei a sua fisiononia. Honens e nuIheies
desfazian-se en cinzas. Dianle dos oIhos de Maigaiila a puliefaco
conquislou a saIa, solie a quaI fIuluou un cheiio a sepuIcio. As coIunas
desinlegiaian-se, as Iuzes apagaian-se, ludo encoIheu, e nada ieslou das
fonles, das caneIias, nen das luIipas. Iicou apenas o que havia: a
nodesla saIa de eslai da joaIheiia, onde una poila enliealeila deixava
enliai un iaio de Iuz. L Maigaiila enliou poi essa poila enliealeila.


RcaparIn dn Mcstrc

No quailo de WoIand ludo se enconliava cono anles do laiIe.
WoIand, en canisa, eslava senlado na cana, s HeIIa j no Ihe
fiiccionava a peina, solie a nesa onde jogavan xadiez, eIa punha os
laIheies paia a ceia. Koioviev e AzazeIIo, lendo liiado os fiaques,
eslavan senlados a nesa, e o galo, naluiaInenle, inslaIado ao Iado deIes.
No queiia sepaiai-se da sua giavala, enloia esla eslivesse ieduzida a
un liapo inundo. Maigaiila, vaciIanle, apioxinou-se da nesa e apoiou-
se neIa. Lnlo, WoIand chanou-a con un sinaI da no, cono fizeia
anles, e convidou-a a senlai-se a seu Iado.
~ Lnlo, aloinenlaian-na nuilo` ~ peigunlou WoIand.
~ Oh no, nessiie ~ iespondeu Maigaiila, nuna voz que naI se
ouvia.
~ NolIesse olIige~ olseivou o galo e seiviu a Maigaiila, nun
copo paia vinho, un Iquido lianspaienle.
~ Isso e vodca` ~ peigunlou Maigaiila en voz fiaca.
O galo saIlou na cadeiia, ofendido.
~ Ieido, iainha ~ iouquejou eIe ~, eu ia peinilii-ne seivii
vodca a una senhoia` Islo e IcooI puio!
Maigaiila soiiiu e lenlou afaslai o copo.
~ ela sen hesilao ~ disse WoIand, e Maigaiila agaiiou
inedialanenle o copo. ~ HeIIa, senla-le ~ oidenou WoIand e expIicou a

263
Maigaiila: ~ A noile de Lua cheia e una noile de fesla, e eu ceio na
conpanhia nlina dos neus pixinos e dos seiviais. Lnlo, cono se
senle` Cono decoiieu esse laiIe eslafanle`
~ Lslupendo ~ excIanou Koioviev. ~ Lslavan lodos
encanlados, esnagados, anoiosos! Que laclo, que haliIidade, que
encanlo!
Ln siIncio, WoIand Ievanlou o seu copo e locou no de Maigaiila.
LIa leleu iesignadanenle, pensando que iiia acalai aIi nesno, poi
causa do IcooI. Mas nada de naI aconleceu. Un caIoi vivo peicoiieu-Ihe
o eslnago, eIa senliu un Ieve choque na nuca, e voIlaian-Ihe as foias
cono se acalasse de se Ievanlai depois de un Iongo sono iepaiadoi.
AIen disso, senliu una fone de Iolo. L, ao Ienliai-se de que no coneia
nada desde a nanh do dia anleiioi, a sua fone iedoliou. Coneou a
conei caviai avidanenle.
ehenol coilou una falia de anans, deilou-Ihe saI e pinenla, e
depois disso enloicou lo vaIenlenenle un segundo copo de IcooI que
loda a genle apIaudiu.
Quando Maigaiila leleu o segundo copo, as veIas dos
candeIalios liiIhaian nais e, na Iaieiia, as chanas suliian nais aIlo.
Maigaiila no senlia nenhuna enliiaguez. Moidendo a caine con os
seus denles liancos, deIeilava-se con os sucos que deIa escoiiian ao
nesno lenpo que olseivava cono eheinol laiiava una oslia con
noslaida.
~ }unla-Ihe lanlen aIgunas uvas ~ disse HeIIa en voz laixa,
enpuiiando o galo no fIanco.
~ Ieo-Ihe que no ne d Iies ~ iespondeu ehenol. ~ Sei
nuilo len eslai a nesa, no se pieocupe, sei nuilo len.
~ Ah, que agiadveI ceai assin ~ canlaioIou Koioviev ~, a
Iaieiia, sen ceiinnias, nun pequeno cicuIo...
~ No, Iagol ~ iepIicou o galo ~, o laiIe len lanlen o seu
encanlo e a sua giandeza.
~ No h neIe quaIquei encanlo nen nenhuna giandeza disse
WoIand. ~ L aqueIes uisos eslpidos, len cono aqueIes ligies do lai,
quase ne piovocaian doies de calea con os seus leiios.
~ As suas oidens, nessiie ~ disse o galo ~, se acha que o laiIe
no len giandeza, eu adoplo inedialanenle a nesna opinio.
~ Tu v I! ~ iespondeu WoIand.

264
~ Lslava a liincai ~ disse o galo con sulnisso. ~ Quanlo aos
ligies, vou dai oidens paia que os assen.
~ Os ligies no se conen ~ afiinou HeIIa.
~ Acha` Iois enlo escule ~ disse o galo e, seniceiiando os
oIhos de piazei, conlou que una vez eiiaia duianle dezanove dias peIo
deseilo e a nica coisa que linha paia se aIinenlai eia a caine de un ligie
noilo poi eIe.
Todos esculaian con inleiesse aqueIe diveilido ieIalo e, quando
ehenol leininou, lodos excIanaian en coio:
~ Menliia!
~ O nais inleiessanle dessa nenliia ~ disse WoIand ~ e que e
nenliia da piineiia a Ilina paIavia.
~ Ai e nenliia`! ~ excIanou o galo, e lodos pensaian que eIe ia
coneai a pioleslai, nas Iinilou-se a dizei caInanenle: ~ A Hisliia
nos juIgai.
~ Mas diga-ne ~ pediu Maigaiila, un pouco aninada peIa
vodca, diiigindo-se a AzazeIIo ~, dispaiaian conlia esse laio`
~ NaluiaInenle ~ iespondeu AzazeIIo. ~ Cono no havanos
de dispaiai conlia eIe` Lia indispensveI dispaiai.
~ Lu fiquei lo peiluilada! ~ excIanou Maigaiila. ~ Aconleceu
de un nodo lo inespeiado.
~ No houve nisso nada de inespeiado ~ oljeclou AzazeIIo, nas
Koioviev ps-se a leiiai con voz choiosa:
~ Cono no ficai peiluilado` Lu nesno fiquei a lienei de
nedo! un! L zs! O laio eslendido!
~ Lu poi pouco no live un alaque de hisleiisno ~ aciescenlou
o galo, Ianlendo una coIheiada de caviai.
~ H una coisa que eu no conpieendo ~ disse Maigaiila e os
ciislais fazian danai cenleIhas douiadas nos seus oIhos. Sei possveI
que I foia no se ouvisse a nsica e, en geiaI, lodo o laiuIho daqueIe
laiIe`
~ Ceilanenle que no se ouvia, iainha ~ iespondeu Koioviev.
~ Islo len que sei feilo de nodo que no se oua. L len que sei nuilo
len feilo.
~ Iois sin, pois sin... Mas o faclo e que aqueIe honen na
escada... Quando passnos con AzazeIIo... L o oulio junlo a enliada... Lu
penso que eIes vigiavan o seu apailanenlo...

265
~ Ceilo, ceilo! ~ giilou Koioviev. ~ Ceilo, caia Maigaiila
NikoIaevna! A senhoia confiina as ninhas suspeilas. Sin, eIe vigiava o
apailanenlo! Lu pipiio o lonei a piincpio poi un Iivie-docenle
disliado, ou poi un apaixonado a consunii-se na escada, nas no, no!
QuaIquei coisa ne aloinenlava o coiao. Ah! LIe vigiava o
apailanenlo! L o oulio junlo a enliada, lanlen! L aqueIe que eslava no
liio, lanlen!
~ L que aconleceiia se viessen piendei-vos` ~ peigunlou
Maigaiila.
~ Mas eIes viio ceilanenle, encanladoia iainha, eIes viio
ceilanenle! ~ iespondeu Koioviev. ~ Tenho un piessenlinenlo de que
eIes viio. No j, esl cIaio, nas a seu lenpo viio, sen faIla. Mas
suponho que no se passai nada de inleiessanle.
~ Ah, cono fiquei agilada, quando aqueIe laio caiu ~ disse
Maigaiila, que visiveInenle pensava ainda no assassnio, que viia peIa
piineiia vez na vida. ~ Voc len nuilo loa ponlaiia, sen dvida`
~ RazoveI ~ iespondeu AzazeIIo.
~ L a quanlos passos` ~ peigunlou Maigaiila a AzazeIIo, de un
nodo un lanlo olscuio.
~ Confoine o aIvo ~ iespondeu judiciosanenle AzazeIIo. Una
coisa e pailii a naileIada as vidiaas do cilico Lalunski, e oulia
conpIelanenle difeienle e alingi-Io no coiao.
~ No coiao! ~ excIanou Maigaiila, poi quaIquei iazo
coIocando a no solie o seu pipiio coiao. ~ No coiao! ~ iepeliu
eIa con voz alafada.
~ Quen e esse cilico Lalunski` ~ peigunlou WoIand, oIhando
Maigaiila con os oIhos seniceiiados.
AzazeIIo, Koioviev e eheinol laixaian os oIhos cono que
enveigonhados, e Maigaiila iespondeu, coiando: ~ L un cilico. Onlen
a noile desliu ludo no apailanenlo deIe.
~ Lssa agoia! L enlo poiqu`
~ Oh, nessiie ~ expIicou Maigaiila ~, eIe aiiuinou un neslie.
~ Mas poique e que se encaiiegou pessoaInenle disso`
peigunlou WoIand.
~ Ieinila-ne, nessiie ~ excIanou, aIegie, o galo pondo-se de
pe de un saIlo.
~ Senla-le, lu ~ iesnungou AzazeIIo Ievanlando-se. ~ Lu vou
I...

266
~ No! ~ excIanou Maigaiila. ~ No, nessiie, supIico-Ihe, isso
no e pieciso.
~ Cono queiia, cono queiia ~ iespondeu WoIand, e AzazeIIo
senlou-se no seu Iugai.
~ Onde e que ns anos, pieciosa iainha Maigol` ~ peigunlou
Koioviev. ~ Ah, sin, o coiao. LIe alinge o coiao ~ Koioviev
aponlou o seu Iongo dedo na diieco de AzazeIIo a escoIha, en quaIquei
auicuIa ou en quaIquei venlicuIo. Maigaiila no conpieendeu
inedialanenle, e quando conpieendeu leve una excIanao de espanlo:
~ Mas se eIes eslo ocuIlos!
~ Minha caia ~ disse Koioviev ~ esse e que e o liuque, eslo
ocuIlos! A e que esl o saI da coisa! Nun oljeclo visveI quaIquei un
pode aceilai!
Koioviev ieliiou da gavela da nesa un sele de espadas, pediu a
Maigaiila que naicasse con a unha una das pinlas da caila. Maigaiila
naicou a que ficava ao aIlo a diieila. HeIIa escondeu a caila delaixo de
una aInofada, giilando:
~ Iionlo! AzazeIIo, que eslava senlado de coslas voIladas paia a
aInofada, liiou do loIso das caIas do fiaque una pisloIa aulonlica
piela, pousou o cano solie o onlio e, sen se viiai paia a cana,
dispaiou, piovocando un aIegie suslo en Maigaiila. Reliiaian o sele de
espadas de delaixo da aInofada. O ponlo assinaIado poi Maigaiila
eslava peifuiado.
~ No queiia enconliai-ne a sua fienle quando voc len un
ievIvei na no ~ disse Maigaiila oIhando AzazeIIo con gaiiidice. LIa
senlia-se aliada poi lodas as pessoas capazes de fazei coisas de piineiia
oiden.
~ Iieciosa iainha ~ piou Koioviev , no ieconendo a ninguen
enconliai-se dianle deIe, nesno que eIe no lenha quaIquei ievIvei nas
nos! Dou-Ihe a ninha paIavia de honia de anligo iegenle e chefe de
coio, que ninguen feIicilaiia quen se aiiiscasse a isso.
O galo peinaneceia senlado, de cenho fianzido, duianle o
exeiccio de liio, e de iepenle decIaiou:
~ Iioponho-ne lalei o iecoide do sele de espadas. ~ AzazeIIo
iesnungou quaIquei coisa en iesposla. Mas o galo eia olslinado e pediu
no un, nas dois ievIveies. AzazeIIo liiou un segundo ievIvei do
segundo loIso liaseiio das caIas e, junlanenle con o piineiio,
eslendeu-os ao galaioIa, loicendo a loca con desden. AssinaIaian-se
duas pinlas no sele de espadas. O galo piepaiou-se Ionganenle, de coslas

267
paia a aInofada. Maigaiila senlou-se, lapou os ouvidos con os dedos, e
oIhou a coiuja sonoIenla solie a pedia da chanine. O galo dispaiou os
dois ievIveies, e HeIIa soIlou inedialanenle un giilo, a coiuja caiu
noila da chanine e o ieIgio pailido paiou. HeIIa, que linha una das
nos ensanguenlada, afeiiou-se con un iugido aos pIos do galo, e eIe
agaiiou-a peIos caleIos, e os dois, enoveIados, ioIaian peIo cho. Un
dos copos caiu da nesa e pailiu-se.
~ Livien-ne desla diala eniaivecida! ~ leiiava o galo lenlando
iepeIii HeIIa, que se senlaia en cina deIe. Sepaiaian os conlalenles, e
Koioviev sopiou no dedo feiido de HeIIa, que Iogo ficou cuiado.
~ No posso dispaiai quando eslo a faIai alis de nin! ~
giilou eIieinol lenlando iepoi no seu Iugai un giande lufo de pIos
aiiancados das suas coslas.
~ Aposlo ~ disse WoIand, soiiindo a Maigaiila ~ que eIe fez de
piopsilo. LIe e un lon aliiadoi.
HeIIa e o galo fizeian as pazes e, paia assinaIai a ieconciIiao,
leijaian-se. Reliiaian a caila de delaixo da aInofada, paia veiificai.
No havia nais nenhun luiaco, aIen daqueIe que AzazeIIo linha feilo.
~ Isso no e possveI ~ afiinou o galo, exaninando a caila
conlia a Iuz do candeIalio.
A aIegie ceia conlinuou. As veIas deiielian nos candeIalios, peIa
saIa espaIhava-se en vagas o caIoi seco e aionlico da Iaieiia. Saciada,
Maigaiila foi invadida poi una sensao de lealilude. LIa conlenpIava
os aneis de funo azuIado do chaiulo de AzazeIIo que desIizavan paia a
chanine, e o galo que lenlava pesc-Ios con a ponla de una espada. No
Ihe apelecia saii daIi paia paile nenhuna, enloia segundo os seus
cIcuIos fosse j nuilo laide. A juIgai poi ludo o que se passaia, devian
sei ceica de seis hoias da nanh. Apioveilando una pausa, Maigaiila
diiigiu-se a WoIand e disse linidanenle:
~ TaIvez eu deva ii-ne... L laide...
~ Ioiqu a piessa` ~ peigunlou WoIand con coilesia, nas
secanenle. Os oulios ficaian caIados, fingindo-se alsoividos na
conlenpIao dos aneis de funo do chaiulo.
~ Sin, devo ii ~ iepeliu Maigaiila, peiluilada con isso, e
voIlou-se cono se piocuiasse una capa ou un casaco. De slilo, a sua
nudez inconodava-a. WoIand, en siIncio, puxou da cana o seu ioupo
pudo e selenlo, que Koioviev coIocou solie os onlios de Maigaiila. ~
Agiadeo-Ihe, nessiie ~ disse Maigaiila quase inaudiveInenle e Ianou
a WoIand un oIhai inleiiogadoi. Lsle, en iesposla, soiiiu-Ihe con
coilesia e indifeiena. Una liisleza sonliia invadiu de slilo o coiao

268
de Maigaiila. Senlia-se Iudiliiada. Lia visveI que ninguen lencionava
ieconpens-Ia peIo que eIa fizeia no laiIe, do nesno nodo que ninguen
a ielinha. L, enlielanlo, eia peifeilanenle cIaio paia eIa que, saindo daIi,
no linha paia onde ii. A ideia fugaz de lei que voIlai paia a nanso
piovocou-Ihe una expIoso de desespeio inleiioi. Havia enlo de pedii
eIa nesna, cono lenladoianenle a aconseIhaia AzazeIIo no jaidin
AIexandiovski` No, poi nada nesle nundo!, disse paia si pipiia.
~ Adeus, nessiie ~ disse eIa en voz aIla, enquanlo pensava: L
s saii daqui, depois piocuio o iio e afogo-ne.
~ Senle-se a ~ oidenou WoIand nun lon inpeialivo. Maigaiila
nudou a expiesso do ioslo e senlou-se. ~ Queiei laIvez dizei aIguna
coisa a despedida`
~ No, nada, nessiie ~ iespondeu con oiguIho Maigaiila. ~ A
no sei que, se ainda piecisai de nin, eslaiei disposla a cunpiii de lon
giado ludo aquiIo que queiia indicai-ne. No eslou nada cansada e
diveili-ne inenso no laiIe. L se eIe se pioIongasse ainda nais, eu de loa
vonlade ofeieceiia o neu joeIho aos leijos de niIhaies de ceIeiados e
assassinos.
Maigaiila oIhou WoIand, cono aliaves de una coilina, e os seus
oIhos encheian-se de Igiinas.
~ Lxaclanenle! Ten loda a iazo! ~ excIanou WoIand en voz
ielunlanle e leiiveI. ~ Assin e que e!
~ Assin e que e! ~ iepeliu, cono un eco, o sequilo de WoIand.
~ Ns puseno-Ia a piova ~ conlinuou WoIand. ~ Nunca pede
nada! Nunca pede nada, e solieludo aqueIes que so nais podeiosos que
a senhoia. So eIes que piopen e so eIes que do. Senle-se, nuIhei
oiguIhosa! ~ WoIand ieliiou o pesado ioupo dos onlios de Maigaiila,
e eIa enconliou-se de novo senlada na cana ao Iado deIe. ~ Iois len,
Maigol ~ conlinuou WoIand, suavizando a voz ~, que deseja poi ne lei
seivido hoje de anfilii` Que deseja poi lei conduzido esse laiIe nua`
Que pieo d ao seu joeIho` Que danos Ihe causaian os neus
convidados, aos quais agoia chanou ceIeiados` IaIe! L agoia faIe sen
acanhanenlo, pois sou eu que pioponho.
O coiao de Maigaiila coneou a lalei, eIa leve un suspiio
piofundo e ficou a iefIeclii.
~ Lnlo, vanos I, coiagen! ~ aninou-a WoIand. ~ Despeile a
sua fanlasia, eslinuIe-a! O sinpIes faclo de assislii ao assassnio daqueIe
ienalado palife do laio vaIe una ieconpensa a quaIquei pessoa,
piincipaInenle se essa pessoa e una nuIhei. L enlo`

269
Maigaiila iecupeiou o nino, e piepaiava-se j paia piofeiii as
paIavias que Ihe eian caias e que linha piepaiadas na sua aIna, quando
de slilo enpaIideceu, aliiu a loca e aiiegaIou os oIhos. Iiieda! Iiieda!
Iiieda!, giilava-Ihe ao ouvido una voz olsessiva e inpIoianle. Lu
chano-ne Iiieda! e Maigaiila, liopeando nas paIavias, disse:
~ Lnlo, nesse caso, posso pedii una coisa`
~ Lxigii, exigii, nadonna ~ iespondeu WoIand con un soiiiso
conpieensivo ~ pode exigii una coisa.
Ah, cono WoIand soule sulIinhai haliInenle e con cIaieza,
iepelindo-as, as paIavias de Maigaiila... una coisa!
Maigaiila suspiiou una vez nais e disse:
~ Queio que deixen de Ievai a Iiieda o Ieno con o quaI eIa
sufocou o seu lele.
O galo Ievanlou os oIhos ao ceu e suspiiou iuidosanenle, nas
no disse nada, Ienliando-se do apeilo na oieIha que ieceleia no laiIe.
~ Vislo que ~ disse WoIand soiiindo ~ a possiliIidade de a
senhoia iecelei suloinos dessa paiva da Iiieda esl naluiaInenle
excIuda, pois isso seiia inconpalveI con a sua dignidade de iainha, no
sei j o que fazei. Resla laIvez una coisa: aiianjai liapos e lapai con eIes
lodas as fiinchas do neu quailo!
~ De que e que esl a faIai, nessie` ~ peigunlou Maigaiila,
espanlada, ao ouvii eslas paIavias de faclo inconpieensveis.
~ Lslou alsoIulanenle de acoido consigo, nessiie ~ inleiveio o
galo. ~ Isso nesno, liapos. ~ L, iiiilado, deu una palada na nesa.
~ Lslou a faIai da caiidade ~ expIicou WoIand, sen afaslai de
Maigaiila o seu oIho chanejanle. ~ Ioi vezes, de un nodo
alsoIulanenle inespeiado e peifido, eIa consegue InfiIliai-se peIas nais
eslieilas fiinchas. L poi isso que faIo de liapos.
~ L e lanlen disso que eu faIo! ~ excIanou o galo afaslando-se
de Maigaiila poi piecauo e piolegendo as oieIhas ponliagudas con as
palas lesunladas con un ciene coi-de-iosa.
~ Desapaiece! ~ disse-Ihe WoIand.
~ Ainda no leli o cafe ~ iespondeu o galo. ~ Cono e que ne
posso ii enloia` Sei possveI, nessiie, nuna noile de fesla, sepaiai os
convidados a nesa en duas calegoiias` Uns de piineiia, e oulios, cono
dizia aqueIe liisle sovina do lufele, de segunda fiescuia`

27O
~ CaIa-le ~ oidenou-Ihe WoIand e, diiigindo-se a Maigaiila
peigunlou: ~ A senhoia, ao que paiece, e una pessoa de exliena
londade` Una pessoa de eIevada noiaI`
~ No ~ iespondeu Maigaiila con vigoi. ~ Sei que consigo s
se pode faIai sinceianenle, e digo-Ihe con sinceiidade: sou una pessoa
fivoIa. Iedi-Ihe paia ajudai Iiieda apenas poique live a inpiudncia de
Ihe dai una fiine espeiana. LIa espeia, nessiie, eIa aciedila no neu
podei. L se eIa e enganada, fico nuna pessina siluao. Nunca nais leiei
sossego na vida. No h nada a fazei! Aconleceu assin.
~ Ah! ~ excIanou WoIand ~, isso e conpieensveI.
~ Lnlo, fai isso` ~ peigunlou Maigaiila en voz laixa.
~ De nodo nenhun ~ iespondeu WoIand ~, poique, caia
iainha, houve aqui una pequena confuso. Cada depailanenlo deve
ocupai-se dos seus assunlos. No nego que as nossas possiliIidades so
laslanle giandes, nuilo naioies do que supen aIgunas pessoas no
nuilo peispicazes...
~ Sin, nuilo naioies ~ disse o galo, no conseguindo conlei-se,
visiveInenle oiguIhoso dessas possiliIidades.
~ CaIa-le, dialos le Ieven! ~ disse-Ihe WoIand, e conlinuou,
diiigindo-se a Maigaiila: ~ Mas que senlido leiia fazei aquiIo que
conpele, cono eu disse, a un oulio depailanenlo` No faiei pois aquiIo
que ne pede, nas sei a senhoia a faz-Io`
~ Mas conigo isso iesuIlai` ~ AzazeIIo Ianou un oIhai iinico
a Maigaiila, neneou inpeicepliveInenle a calea iuiva e fungou.
~ Vanos, faa-o! Que nailiio! ~ iesnungou WoIand e, giiando
o gIolo, ps-se a exaninai neIe un quaIquei poinenoi, peIos vislos
ocupando-se de oulio assunlo enquanlo faIava con Maigaiila.
~ Lnlo, Iiieda ~ incilou Koioviev.
~ Iiieda! ~ giilou esliidenlenenle Maigaiila. A poila aliiu-se
de pai en pai, e una nuIhei desgienhada, nua, con o oIhai fienelico,
nas j sen quaisquei sinais de enliiaguez, enliou no quailo e eslendeu
os liaos paia Maigaiila, que Ihe disse najeslosanenle:
~ Lsls peidoada. Nunca nais le Ievaio o Ieno. ~ Iiieda soIlou
un giilo, caiu de liuos no cho e piosliou-se de liaos ciuzados dianle
de Maigaiila. WoIand agilou a no, e Iiieda desapaieceu.
~ Agiadeo-Ihe. Adeus ~ disse Maigaiila, Ievanlando-se.
~ Lnlo, eheinol ~ disse WoIand ~ no vanos, nuna noile de
fesla, apioveilai-nos dos aclos de una pessoa despiovida de senlido

271
pilico. ~ VoIlou-se paia Maigaiila: ~ Iois len, isso no conla, pois eu
no fiz nada. Que deseja paia si`
Iez-se siIncio, queliado poi Koioviev que sussuiiou ao ouvido
de Maigaiila:
~ Iieciosa donna, desla vez aconseIho-a a sei nais iazoveI! Se
no a foiluna pode escapai-Ihe!
~ Queio que ne iesliluan agoia, inedialanenle, o neu len-
anado, o Meslie ~ disse Maigaiila, e o seu ioslo desfiguiou-se nuna
ciispao.
Nesse inslanle, o venlo iiionpeu no quailo fazendo incIinai as
chanas do candeIalio, a pesada coilina da janeIa afaslou-se, a janeIa
aliiu-se de pai en pai e, I en cina, nuilo Ionge, suigiu a Lua, no a
Lua nalinaI, nas a Lua cheia da neia-noile. Do paiapeilo da janeIa paia
o soaIho eslendia-se un quadiado veide-pIido de Iuz, no neio do quaI
suigiu o visilanle nocluino de Ivan, que a si pipiio se chanava Meslie.
Tiazia o seu vesluiio da cInica: o ioupo, os chineIos e a loina negia da
quaI nunca se sepaiava. O seu ioslo no laileado conloicia-se nun
esgai, eIe oIhava de Iado a Iuz das veIas con un pavoi denenle, e una
onda de Iuai feiviIhava a sua voIla.
Maigaiila ieconheceu-o inedialanenle. SoIlando un genido,
eslendeu os liaos e coiieu paia eIe. eijou-o na fionle, nos Ilios,
apeilou o ioslo conlia a face speia, e as Igiinas Ionganenle ielidas
coiiian-Ihe en loiienles peIas faces. LIa pionunciava apenas una
paIavia, iepelindo-a insensalanenle:
~ Tu... lu... lu...
O Meslie afaslou-a de si e disse en voz alafada:
~ No choies, Maigol, no ne aloinenles. Lslou giavenenle
doenle. ~ Agaiiou-se con una das nos ao peiloiiI da janeIa, cono se
quisesse saIlai poi eIa e fugii, aiieganhou os denles, peicoiiendo con o
oIhai os que aIi eslavan senlados, e giilou: ~ Tenho nedo, Maigol!
Reconeaian as ninhas aIucinaes.
Maigaiila, sufocada peIos soIuos, nuinuiou nuna voz
eslianguIada:
~ No, no, no... no lenhas nedo! Lu eslou conligo! Lu eslou
conligo!
Koioviev coIocou discielanenle una cadeiia alis do Meslie, que
se deixou caii neIa. Maigaiila ajoeIhou-se, apeilou-se conlia o doenle e
assin se acaInou un pouco. Na sua peiluilao, no nolaia que linha de

272
slilo deixado de eslai nua, e que veslia agoia una capa negia de seda.
O doenle laixou a calea e filou o cho con oIhos laciluinos e doIoiosos.
~ Sin ~ disse WoIand depois de un siIncio ~, eIes aiianjaian-
no len. ~ L oidenou a Koioviev: ~ CavaIeiio, d quaIquei coisa de
lelei a esle honen.
Maigaiila, con voz lienuIa, pediu ao Meslie que aceilasse:
~ ele, lele. Tens iazo` No, no, aciedila en nin, eIes
ajudan-le.
O doenle agaiiou o copo e leleu o conledo, nas a sua no
lieneu, e o copo vazio pailiu-se a seus pes.
~ Isso d soile! D soile! ~ nuinuiou Koioviev a Maigaiila. ~
Veja, eIe j voIla a si.
Lfeclivanenle, o oIhai do doenle eia j nenos inquielo e
aIucinado.
~ Mas es lu, Maigol` ~ peigunlou o visilanle Iunai.
~ Sou eu, no duvides ~ iespondeu Maigaiila.
~ Mais un! ~ oidenou WoIand. Quando o Meslie esvaziou o
segundo copo, os seus oIhos loinaian-se vivos e inleIigenles.
~ Oia len, isso agoia e oulia coisa ~ disse WoIand,
seniceiiando os oIhos. ~ Agoia podenos faIai. Quen e o senhoi`
~ Agoia j no sou ninguen ~ iespondeu o Meslie e un soiiiso
loiceu-Ihe a loca.
~ De onde ven agoia`
~ Da casa da doi. Sou un doenle nenlaI ~ iespondeu o iecen-
chegado.
Maigaiila no supoilou eslas paIavias e coneou de novo a
choiai. Depois, Iinpando as Igiinas, excIanou:
~ Que paIavias hoiiveis! Hoiiveis! LIe e un Meslie, nessiie,
pievino-o disso. Cuie-o, que eIe neiece.
~ Sale con quen esl a faIai nesle nonenlo` Ln casa de quen
se enconlia` ~ peigunlou WoIand.
~ Sei ~ iespondeu o Meslie. ~ O neu vizinho de quailo no
nanicnio eia aqueIe iapaz, Ivan ezdoiiini. LIe faIou-ne de si.
~ Iois cIaio, pois cIaio ~ disse WoIand ~, live o piazei de ne
enconliai con esse joven no Iago do Ialiiaica. LIe quase ne ps Iouco,

273
ao lenlai denonsliai-ne que eu no exislia! Mas o senhoi aciedila que
sou ieaInenle eu`
~ Tenho que aciedilai ~ iespondeu o iecen-chegado ~ nas, e
cIaio, seiia nuilo nais cnodo considei-Io cono fiulo de una
aIucinao. DescuIpe ~ aciescenlou o Meslie, caindo en si.
~ Iois len, se e nais cnodo, consideie-ne cono laI disse
WoIand coilesnenle.
~ No, no ~ disse Maigaiila, assuslada, sacudindo o Meslie
peIo onlio. ~ Iensa len no que dizes! L ieaInenle eIe que esl a lua
fienle!
Nesle nonenlo, o galo voIlou a inlionelei-se:
~ Mas eu paieo ieaInenle una aIucinao. Repaie no neu peifiI
ao Iuai. ~ O galo avanou paia a coIuna de Iuz e queiia dizei nais
quaIquei coisa, nas pediian-Ihe que se caIasse e eIe iespondeu: ~ Muilo
len, nuilo len, eslou disposlo a caIai-ne. Seiei una aIucinao
siIenciosa. ~ L depois caIou-se.
~ Mas diga-ne, poique e que Maigaiila Ihe chana Meslie` ~
peigunlou WoIand.
O oulio soiiiu e iespondeu:
~ Isso e una fiaqueza descuIpveI. LIa len una opinio
denasiado eIevada solie o ionance que eu escievi.
~ Un ionance solie o qu`
~ Un ionance solie Incio IiIalos. ~ De novo as chanas das
veIas laIanceaian e lienuIaian, a Ioia liIinlou solie a nesa. WoIand
soIlaia una iisada loniliuanle, nas esse iiso no assuslou nen espanlou
ninguen. ehenol apIaudiu, no se sale poiqu.
~ Solie qu, solie qu` Solie quen` ~ peigunlou WoIand,
paiando de iii. ~ Nesle lenpo` Isso e foinidveI! L no podia lei
aiianjado oulio lena` Deixe-ne v-Io. ~ WoIand eslendeu a no, con a
paIna viiada paia cina.
~ InfeIiznenle, isso no ne e possveI ~ iespondeu o Meslie ~
poique o queinei no fogo.
~ DescuIpe, nas no aciedilo ~ disse WoIand. ~ Isso no pode
sei. Os nanusciilos no aiden. ~ VoIlou-se paia eIienol e oidenou: ~
Anda, eIieinol, d c o ionance.
O galo saIlou inedialanenle da cadeiia, e lodos o viian senlado
solie un voIunoso pacole de nanusciilos. Con una venia, o galo

274
enliegou a WoIand o exenpIai de cina. Maigaiila ps-se a lienei e, de
novo enocionada ale as Igiinas, giilou:
~ Li-Io, o nanusciilo! Li-Io! ~ Depois piecipilou-se paia WoIand
e aciescenlou, exlasiada: ~ Todo-podeioso, lodo-podeioso!
WoIand agaiiou o exenpIai que Ihe eslendian, viiou-o, p-Io de
Iado e, en siIncio, sen soiiii, oIhou fixanenle o Meslie. Mas esle, no se
sale poiqu, caiu na angslia e na inquielao. Levanlou-se da cadeiia,
loiceu as nos e, diiigindo-se a Lua dislanle, eslienecendo, coneou a
laIluciai:
~ Mesno de noile, ao Iuai, no lenho sossego. Ioique ne
aloinenlan` deuses, deuses...
Maigaiila agaiiou-se ao ioupo do hospilaI, apeilou-se conlia eIe
e coneou lanlen a laIluciai, con Igiinas de desgoslo:
~ Meu Deus, poique e que o nedicanenlo no le faz efeilo`
~ Iionlo, pionlo, pionlo ~ nuinuiou Koioviev, insinuando-se
ao Iado do Meslie ~, isso no e nada... Mais un copilo, eu fao-Ihe
conpanhia.
L o copilo cinliIou ao Iuai, e fez len ao Meslie. Iizeian-no
senlai-se no Iugai, e o ioslo do doenle assuniu una expiesso caIna.
~ en, agoia ludo esl cIaio ~ disse WoIand e laleu con o seu
Iongo dedo no nanusciilo.
~ Ieifeilanenle cIaio ~ confiinou o galo, esquecendo-se da sua
pionessa de sei una aIucinao siIenciosa. ~ Agoia a Iinha piincipaI
dessa olia e inleiianenle cIaia paia nin. Que dizes lu, AzazeIIo` ~
peigunlou eIe a AzazeIIo, que se nanlinha en siIncio.
~ Lu digo ~ fanhoseou esle ~ que seiia una loa coisa afogai-le.
~ S caiidoso, AzazeIIo ~ iespondeu-Ihe o galo ~, e no sugiias
essa ideia ao neu soleiano. Se no, aciedila-ne, eu ia apaiecei-le lodas
as noiles veslido de Iuai cono o polie Meslie, e fazei-le sinaI paia ne
aconpanhaies. Que seiia de li, AzazeIIo`
~ en, Maigaiila ~ ielonou WoIand ~, diga agoia ludo aquiIo
de que piecisa.
Os oIhos de Maigaiila liiIhaian, e eIa diiigiu-se a WoIand nun
lon supIicanle:
~ Ieinile-ne que faIe con eIe en segiedo`
WoIand assenliu e Maigaiila, chegando-se ao ouvido do Meslie,
segiedou-Ihe quaIquei coisa e esle iespondeu en voz aIla:

275
~ No, e laide de nais. } no queio nada da vida. S queio vei-
le. Mas aconseIho-le una vez nais: deixa-ne. Tu vais-le peidei conigo.
~ No, no le deixo ~ iespondeu Maigaiila e diiigindo-se a
WoIand, disse: ~ Ieo-Ihe que nos faa voIlai a cave da iuazinha de
Ailal, e que o candeeiio se acenda, e que ludo seja cono anles.
Lnlo, o Meslie iiu-se e, aliaando a calea fiisada de Maigaiila,
disse:
~ AIi, no d ouvidos a esla polie nuIhei, nessie. Nessa cave
noia h nuilo lenpo oulia pessoa e, en geiaI, nunca aconlece que as
coisas voIlen a sei cono foian anles. ~ Apoiou a face de enconlio a
calea da sua aniga, aliaou-a e nuinuiou: ~ Iolie, polie...
~ Nunca aconlece, afiinou voc` ~ disse WoIand. ~ Isso e
ceilo. Mas podenos expeiinenlai. AzazeIIo!
Nesse inslanle, caiu do leclo un cidado de ioupa inleiioi,
desnoileado e a leiia da Ioucuia, nas que poi quaIquei iazo liazia un
lone na calea e una naIa na no. O honen lienia de pavoi e senlou-
se.
~ Mogaiilch` ~ peigunlou AzazeIIo ao honen cado do ceu.
~ AIoisi Mogaiilch ~ iespondeu eIe, a lienei.
~ Ioi o senhoi que, depois de Iei un ailigo de Lalunski solie o
ionance desle honen, enviou una denncia esciila dizendo que eIe
guaidava Iileialuia iIegaI` ~ peigunlou AzazeIIo.
O iecen-chegado ficou azuI e desfez-se en Igiinas de
aiiependinenlo.
~ Queiia inslaIai-se no apailanenlo deIe` ~ fanhoseou AzazeIIo
o nais coidiaInenle que Ihe foi possveI...
Ouviu-se no quailo un lufai de galo assanhado e Maigaiila
ciavou as unhas no ioslo de AIoisi Mogaiilch, leiiando:
~ Tona I, apiende o que e una feiliceiia, apiende!
Houve una ceila agilao.
~ Que fazes lu` ~ giilou o Meslie nuna voz penosa. ~ Maigol,
no conelas essa infnia!
~ Iioleslo! Isso no e nenhuna infnia ~ leiiou o galo.
Koioviev puxou Maigaiila.
~ Lu inslaIei una lanheiia ~ giilou o ensanguenlado Mogaiilch,
lalendo os denles, e no seu pavoi coneou a dizei no se sale que
dispaiales: ~ Una caiao... suIfalo...

276
~ Oia ainda len que inslaIou una lanheiia ~ disse
apiovadoianenle AzazeIIo. ~ LIe piecisa de lonai lanho. ~ L depois
giilou: ~ Ioia!
Lnlo, Mogaiilch viiou-se de peinas paia o ai e saiu do quailo de
WoIand peIa janeIa aleila.
O Meslie aiiegaIou os oIhos, nuinuiando:
~ Mas islo e laIvez ainda neIhoi do que Ivan ne conlou!
ConpIelanenle pasnado, eIe oIhou a sua voIla e, poi fin, disse paia o
galo: ~ Ieido, fosle lu... foi voc... ~ desoiienlou-se, no salendo cono
lialai o galo, poi lu ou poi voc ~ e voc aqueIe galo que suliu paia
o eIecliico`
~ Sou eu ~ confiinou o galo, Iisonjeado, e aciescenlou: nuilo
agiadveI ouvi-Io faIai a un galo con lanla coilesia. HaliluaInenle, no
sei poiqu, lialan os galos poi lu, enloia nunca nenhun galo lenha
dado essa confiana a ninguen.
~ A nin paiece-ne que voc no e I nuilo galo ~ iespondeu o
Meslie, indeciso. ~ De quaIquei nodo, no hospilaI vo dai peIa ninha
faIla ~ aciescenlou eIe linidanenle, diiigindo-se a WoIand.
~ Oia, cono vo eIes dai poi isso! ~ lianquiIizou-o Koioviev, e
nas suas nos suigiian uns papeis e uns Iivios. ~ Islo e a sua hisliia
cInica`
~ Sin. ~ Koioviev aliiou a hisliia cInica paia a Iaieiia. ~ No
h docunenlos, no h honen ~ disse Koioviev, salisfeilo. ~ L islo e o
Iivio de iegislo do seu senhoiio`
~ L... e... Quen esl aqui insciilo` AIoisi Mogaiilch` ~ Koioviev
sopiou na pgina do iegislo. ~ Hop! e I vai eIe. L, nole len, Mogaiilch
nunca I esleve. L se o senhoiio se adniiai, diga-Ihe que foi eIe que
sonhou con AIoisi. Mogaiilch` QuaI Mogaiilch` No houve aqui
nenhun Mogaiilch. ~ O iegislo desapaieceu das nos de Koioviev. ~ L
j I esl na secieliia do senhoiio.
~ Voc disse nuilo len ~ conenlou o Meslie, inpiessionado
con a peifeio do lialaIho de Koioviev. ~ Se no h docunenlos, no
h lanlen honen. L eu lanlen no exislo, poique no lenho
docunenlos.
~ Ieo descuIpa ~ inleiionpeu Koiovicv ~, nas isso e
piecisanenle una aIucinao. Aqui eslo os seus docunenlos. ~ L
Koioviev enliegou os docunenlos ao Meslie. Depois, afaslou os oIhos e
nuinuiou docenenle paia Maigaiila: ~ L aqui eslo os seus lens,
Maigaiila NikoIaevna. ~ L enliegou-Ihe un cadeino con as ponlas

277
queinadas, una iosa seca, una fologiafia e, con un cuidado pailicuIai,
una cadeinela da caixa econnica. ~ Dez niI, que se dignou deposilai,
Maigaiila NikoIaevna. No piecisanos do que no e nosso.
~ Iiefeiia que ne coilassen as palas a locai no aIheio! ~
excIanou o galo, de pIo eiiado, danando solie una naIa paia neIa
nelei lodos os exenpIaies do infeIiz ionance.
~ L lanlen os seus docunenlos ~ conlinuou Koioviev,
enliegando os docunenlos a Maigaiila, e depois, diiigindo-se a WoIand,
disse iespeilosanenle: ~ L ludo, nessiie!
~ No, no e ludo ~ iespondeu WoIand, aiiancando-se a
conlenpIao do gIolo. ~ Que oidena, caia donna, que faa con o seu
sequilo` Lu pessoaInenle no pieciso deIe.
Nesle nonenlo, Nalacha, ainda nua, iiionpeu peIa poila, junlou
as nos e giilou paia Maigaiila:
~ Seja feIiz, Maigaiila NikoIaevna! ~ Saudou o Meslie con un
aceno de calea e voIlou-se novanenle paia Maigaiila: ~ Lu senpie
soule paia onde a senhoia ia.
~ As ciiadas salen senpie ludo ~ olseivou o galo, Ievanlando
significalivanenle a pala. ~ L un eiio pensai que eIas so cegas.
~ Que queies lu, Nalacha` ~ peigunlou Maigaiila. ~ VoIla paia
a nanso.
~ Maigaiila NikoIaevna, ninha queiida ~ supIicou Nalacha,
pondo-se de joeIhos ~, pea-Ihes ~ e indicou WoIand con a calea ~
que ne deixen conlinuai a sei feiliceiia. No queio voIlai paia a nanso!
No ne caso con nenhun engenheiio, nen con nenhun lecnico! O
senhoi }acques fez-ne una pioposla onlen, no laiIe ~ aciescenlou
Nalacha aliindo a no e nosliando unas noedas de ouio.
Maigaiila diiigiu un oIhai inleiiogalivo a WoIand. Lsle
aquiesceu con un sinaI da calea. Lnlo, Nalacha Ianou-se ao pescoo
de Maigaiila, leijou-a sonoianenle e, con un giilo de viliia, voou peIa
janeIa.
No Iugai de Nalacha apaieceu NikoIai Ivanovilch. Tinha
iecupeiado a sua anleiioi figuia hunana, nas eslava nuilo sonliio, e
ale laIvez iiiilado.
~ A esl un que eu iecanliaiei con especiaI piazei ~ disse
WoIand, oIhando NikoIai Ivanovilch con iepugnncia. ~ Con un
piazei excepcionaI, de laI nodo eIe e aqui inliI.

278
~ Ieo encaiecidanenle que ne den un ceilificado ~ disse
NikoIai Ivanovilch, oIhando en voIla con ai esgazeado, nas con giande
olslinao. ~ Un ceilificado indicando onde passei a noile anleiioi.
~ Iaia que fin` ~ peigunlou seveianenle o galo.
~ Iaia o apiesenlai a niIcia e a ninha esposa ~ iespondeu
NikoIai Ivanovilch con fiineza.
~ HaliluaInenle no passanos ceilificados ~ afiinou o galo,
caiiancudo. ~ Mas paia si, seja, aliinos una excepo.
L anles que NikoIai Ivanovilch livesse lenpo de se ieconpoi,
HeIIa, ainda nua, j eslava senlada a nquina de escievei e o galo dilava-
Ihe:
~ IeIo piesenle ceilifico que o seu poiladoi, NikoIai Ivanovilch,
passou a noile indicada nun laiIe en casa de Sal, lendo sido ieciulado
cono neio de lianspoile... HeIIa, alie painleses! Lnlie painleses
escieve: poico. Assinado, eIieinol.
~ L a dala` ~ chiou NikoIai Ivanovilch.
~ No ponos dala, con dala o papeI no seiia vIido ~
iespondeu o galo, ialiscando no papeI.
Depois liiou no se sale de onde un caiinlo, lafejou-o con
lodas as iegias, eslanpou no papeI a paIavia pago e enliegou-o a
NikoIai Ivanovilch. Depois disso, NikoIai Ivanovilch desapaieceu sen
deixai iaslo e, no Iugai deIe, apaieceu un oulio honen, conpIelanenle
inespeiado.
~ Quen e esle, agoia` ~ peigunlou WoIand con ai enojado,
piolegendo con a no os oIhos da Iuz das veIas.
Vaienukha laixou a calea, suspiiou e disse en voz laixa:
~ Deixe-ne voIlai. Lu no posso sei vanpiio. L quase nandava
Rinski desla paia neIhoi, con HeIIa! Lu no sou sanguiniio. Deixe-ne
voIlai!
~ Quen e esle` ~ peigunlou WoIand, fianzindo o ioslo. QuaI
Rinski` Que dispaiale e esle`
~ Iaa favoi de no se inquielai, nessie ~ disse AzazeIIo e
diiigiu-se a Vaienukha: ~ No se deve conpoilai con giosseiia ao
leIefone. No deve nenlii ao leIefone. Lnlendido` No voIlai a faz-Io`
Tudo se luivou na calea de Vaienukha, o seu ioslo iIuninou-se e
eIe, sen conpieendei o que dizia, laIluciou:

279
~ Veidadeiio... islo e, queio dizei, vossa na... inedialanenle a
seguii ao aInoo... ~ VaienuIcha apeilou as nos conlia o peilo e oIhou
AzazeIIo, supIicanle.
~ Lsl len, paia casa! ~ iespondeu esle, e Vaienukha dissipou-
se.
~ Agoia, deixen-ne sozinho con eIes ~ oidenou WoIand
indicando o Meslie e Maigaiila.
A oiden de WoIand foi inslanlaneanenle cunpiida. Depois de
un nonenlo de siIncio, WoIand diiigiu-se ao Meslie:
~ Lnlo, vai voIlai paia a cave da Ailal` L quen ii escievei` L
os sonhos, e a inspiiao`
~ No lenho j quaisquei sonhos, nen inspiiao ~ iespondeu o
Meslie. ~ Nada a ninha voIla ne inleiessa, paia aIen deIa ~ pousou
novanenle a no na calea de Maigaiila. ~ Queliaian-ne, ludo ne
enfada, e queio voIlai paia a cave.
~ L o seu ionance` IiIalos`
~ Toinou-se-ne odioso, esse ionance ~ iespondeu o Meslie. ~
Sofii denasiado poi causa deIe.
~ SupIico-le ~ pediu Ianenlosanenle Maigaiila ~, no faIes
assin. Ioique ne aloinenlas` Se lu sales que invesli loda a ninha vida
nessa lua olia. ~ Maigaiila aciescenlou ainda, diiigindo-se a WoIand: ~
No Ihe d ouvidos, nessiie, eIe esl denasiado aloinenlado.
~ Ioique afinaI e pieciso escievei solie aIguna coisa, no` ~
disse WoIand. ~ Se esgolou esse piocuiadoi, len, pois conece a
descievei nen que seja esse AIoisi.
O Meslie soiiiu.
~ Isso, Lapchionnikova no o pulIicaiia, aIen de que no len
inleiesse.
~ L de que e que vai vivei` Vivei na niseiia!
~ De lon giado, de lon giado ~ iespondeu o Meslie, puxou
Maigaiila paia si, aliaou-a peIos onlios e aciescenlou: ~ LIa ciiai
juzo, afaslai-se- de nin...
~ No cieio ~ disse WoIand poi enlie denles e conlinuou: ~
Ioilanlo, o honen que conps a hisliia de Incio IiIalos ieliia-se paia
a sua cave, con a inleno de a se inslaIai junlo ao candeeiio e vivei na
niseiia`
Maigaiila afaslou-se do Meslie e faIou con aidoi:

28O
~ Lu fiz ludo o que podia, e nuinuiei-Ihe as coisas nais
seduloias. L eIe iecusou.
~ AquiIo que Ihe disse sei-o eu ~ oljeclou WoIand ~ nas isso
no e a coisa nais seduloia. L a si digo-Ihe ~ soiiindo, eIe diiigiu-se ao
Meslie ~ que o seu ionance ainda Ihe liai suipiesas.
~ Isso e nuilo penoso ~ iespondeu o Meslie.
~ No, no, no e penoso ~ disse WoIand. ~ Nada de hoiiveI
aconlecei j. Iois len, Maigaiila NikoIaevna, ludo esl feilo. Ten
aIguna queixa a diiigii-ne`
~ Oh, que e isso, que e isso, nessie!
~ Nesse caso, aceile islo cono iecoidao ~ disse WoIand e
ieliiou de delaixo da aInofada una pequena feiiaduia de ouio
inciuslada de diananles.
~ No, no, no! Ioi que iazo`
~ Quei disculii conigo` ~ peigunlou WoIand, con un soiiiso.
Cono a capa no livesse aIgileiias, Maigaiila envoIveu a
feiiaduia nun guaidanapo e alou-Ihe os canlos. Nesse nonenlo
quaIquei coisa a suipieendeu. LIa oIhou paia a janeIa, onde a Lua
liiIhava, e disse:
~ H una coisa que eu no conpieendo... Iaiece que no
passanos da neia-noile e, enlielanlo, h nuilo j que devia sei nanh`
~ L agiadveI denoiai un pouco una neia-noile de fesla ~
iespondeu WoIand. ~ en, desejo-Ihes feIicidades!
Maigaiila eslendeu as duas nos paia WoIand, cono nuna
piece, nas no ousou apioxinai-se deIe e excIanou en voz laixa:
~ Adeus! Adeus!
~ Ale a visla ~ disse WoIand. L Maigaiila, de capa negia, o
Meslie con o ioupo do hospilaI, saian paia o coiiedoi do apailanenlo
da joaIheiia, onde aidia una veIa e onde os espeiava o sequilo de
WoIand. Quando chegaian ao fin do coiiedoi, HeIIa liouxe a naIa onde
eslava o ionance e os poucos lens de Maigaiila. O galo ajudava HeIIa.
A poila do apailanenlo, Koioviev incIinou-se e desapaieceu, e os
ieslanles aconpanhaian-nos na escada. Lsla eslava deseila. Quando
aliavessavan o palanai do leiceiio andai, ouviian un Iigeiio choque,
nas ninguen Ihe pieslou aleno. Mesno junlo a poila de sada do liio
nneio 6, AzazeIIo sopiou paia o ai e, assin que saian paia o plio,
onde o Iuai no peneliava, viian un honen de lolas e lone, que
doinia no liio, apaienlenenle nun sono de pedia, e un giande

281
aulonveI pielo eslacionado junlo a enliada con os faiis apagados.
IeIo vidio da fienle dislinguia-se vaganenle a siIhuela da giaIha.
Iiepaiavan-se j paia enliai no caiio, quando Maigaiila
excIanou desespeiada, en voz laixa:
~ Meu Deus, peidi a feiiaduia!
~ Lnlien paia o caiio ~ disse AzazeIIo ~, e espeien poi nin.
Vou vei o que se passa, e voIlo j. ~ L desapaieceu peIa poila de enliada.
Lis o que se linha passado: pouco lenpo anles da sada de
Maigaiila, do Meslie e dos seus aconpanhanles, do apailanenlo nneio
48, siluado poi laixo do da joaIheiia, saiu paia a escada una nuIhei
nagia con un lido e un saco nas nos. Tialava-se da nesna
Annuchka que, na quaila-feiia, paia infeIicidade de eiIioz, enloinaia
Ieo de giiassoI junlo ao loiniquele.
Ninguen salia, e piovaveInenle nunca salei, o que fazia aqueIa
nuIhei en Moscovo, nen de que e que eIa vivia. DeIa salia-se apenas
que eia possveI v-Ia lodos os dias, oia con un lido, oia con un saco,
ou con o saco e o lido ao nesno lenpo ~ ou na Ioja do peliIeo, ou no
neicado, ou junlo as enliadas do piedio, ou na escada, ou as nais das
vezes na cozinha do apailanenlo nneio 48, onde noiava essa
Annuchka. AIen disso e nais do que isso, salia-se que, eslivesse eIa onde
eslivesse ou apaiecesse onde apaiecesse havia senpie un escndaIo,
linhan-Ihe ale poslo a aIcunha de a Iesle.
Annuchka, a Iesle, poi quaIquei iazo, Ievanlava-se senpie
nuilo cedo. Nesse dia, quaIquei coisa a fez Ievanlai-se ainda noile
ceiiada, pouco depois da neia-noile. A chave giiou na fechaduia,
Annuchka neleu o naiiz peIa poila enliealeila, e depois lodo o coipo,
fechou a poila alis de si e j se piepaiava paia ii no se sale onde,
quando no palanai de cina una poila laleu. AIguen coiieu escada
alaixo e, indo de enconlio a Annuchka, enpuiiou-a de laI nodo que eIa
foi lalei con a nuca na paiede.
~ Onde dialo vais con lanla piessa, assin en ceiouIas` ~ uivou
Annuchka Ievando a no a nuca.
O honen en ioupa inleiioi, coiii una naIa na no e un lone na
calea, iespondeu, con os oIhos fechados e voz sonoIenla e seIvagen:
~ Un esquenladoi! SuIfalo! Quanlo no ne cuslou una caiao.
~ L coneando a choiai, leiiou: ~ Rua!
Lnlo, deilou a coiiei, no en fienle, peIa escada alaixo, nas
paia lis, paia cina, onde eslava a janeIa con o vidio pailido peIo pe do
econonisla e, aliaves dessa janeIa, voou de calea paia laixo paia o

282
plio. Annuchka ale se esqueceu da nuca, soIlou un giilo e coiieu paia a
janeIa. Deilada de laiiiga paia laixo, ps a calea de foia, espeiando vei
solie o asfaIlo , iIuninado peIo candeeiio do plio, o honen da naIa
noilo. Mas no havia nada solie o asfaIlo do plio.
S ieslava supoi que aqueIe indivduo eslianho e sonoIenlo voaia
do piedio, cono un pssaio, sen deixai iaslo. Annuchka peisignou-se e
pensou: Sin, ieaInenle aqueIe apailanenlo nneio 5O! No e en vo
que se faIa deIe! Mas que apailanenlo!.
No linha eIa acalado esle pensanenlo, quando a poila de cina
laleu oulia vez, e nais aIguen veio de I a coiiei. Annuchka encoIheu-se
conlia a paiede e viu un cidado de lailicha, con un ai laslanle
iespeilveI nas con o ioslo un pouco poicino, segundo paieceu a
Annuchka, passai fuilivanenle a fienle deIa e, laI cono o piineiio, saiu
do piedio peIa janeIa, lanlen eIe sen pensai en ii esnagai-se no
asfaIlo. Annuchka j se esqueceia do oljeclo da sua sada e ficou na
escada, lenzendo-se, suspiiando e faIando consigo nesna.
Una leiceiia peisonagen, sen lailicha, con o ioslo laileado e
iedondo, veslindo una lIusa loIsloiana, desceu pouco depois e laI cono
os oulios escapou-se peIa janeIa.
Deve dizei-se, en alono de Annuchka, que eIa eia cuiiosa. Ioi
isso decidiu espeiai, no fosse havei novos piodgios. A poila I de cina
aliiu-se de novo e desla vez eia un giupo que descia, no a coiiei, nas
noinaInenle, cono loda a genle anda. Annuchka afaslou-se da janeIa,
desceu paia a sua poila, aliiu-a iapidanenle, escondeu-se alis deIa,
deixando una fiesla aliaves da quaI Iuzia o seu oIho deIiianle de
cuiiosidade.
Un sujeilo, eslaiia doenle, ou no, nas eslianho de quaIquei
nodo, pIido e de laila ciescida, de loina piela e una especie de
ioupo, descia a escada con passos inseguios. Lia deIicadanenle
conduzido peIo liao poi una dana fianziiia, veslindo una especie de
lalina negia, segundo paieceu a Annuchka na seniescuiido. A dana
no eslava nen descaIa nen caIada, nas liazia uns sapalos
lianspaienles, ceilanenle esliangeiios, lodos esfaiiapados. Quais
sapalos... se a dana eslava nua! Isso nesno, a lalina enfiada solie o
coipo nu! Que apailanenlo aqueIe! L Annuchka senlia a aIna en fesla,
anlegozando aquiIo que ia podei conlai as vizinhas no dia seguinle.
Alis da dana lo eslianhanenle veslida vinha una oulia dana
nua con una naIela na no, e ao Iado da naIela lanloIeava-se un
enoine galo pielo. Annuchka, esfiegando os oIhos, poi pouco no
desalou a faIai en voz aIla.

283
Lnceiiava o coilejo, coxeando, un esliangeiio de pequena
eslaluia, con un oIho loilo, sen casaco, de coIele lianco e giavala. Toda
aqueIa conpanhia passou dianle de Annuchka e conlinuou a descei. De
slilo quaIquei coisa chocou conlia o cho do palanai. Quando deixou
de ouvii o son dos passos, Annuchka desIizou peIa poila cono una
seipenle, encoslou o lido a paiede, eslendeu-se no cho e coneou a
piocuiai. A sua no agaiiou un guaidanapo con quaIquei coisa pesada
denlio. Os oIhos de Annuchka aiiegaIaian-se quando eIa desfez o
enliuIho. Apioxinou aqueIa pieciosidade dos oIhos, e esses oIhos
incendiaian-se con un liiIho Iupino. Na sua calea foinou-se un
luiliIho: No sei nada! No vi nada!... Ao neu soliinho` Ou pailo-a
aos locados... As pediinhas poden-se liiai... L una a una: na IeliovIa,
oulia na SnoIenskaia... L no sei nada, no vi nada!.
Annuchka escondeu o seu achado no seIo, agaiiou no lido e
piepaiava-se j paia voIlai ao apailanenlo, adiando a sua viagen peIa
cidade, quando a fienle deIa se eigueu, suigido s o Dialo sale de onde,
aqueIe nesno sujeilo do peiliIho lianco sen casaco, e disse suavenenle:
~ D c a feiiaduia e o guaidanapo.
~ Qu, quaI guaidanapo, quaI feiiaduia` ~ peigunlou
Annuchka, fingindo con giande haliIidade. ~ No sei de nenhun
guaidanapo. Que len, cidado, esl lledo, ou qu`
Sen dizei nais nada, o do peiliIho lianco, con os dedos duios e
fiios cono os vaies de apoio do aulocaiio, apeilou o pescoo de
Annuchka de laI nodo que Ihe no peinilia a enliada de ai no peilo. O
lido caiu das nos de Annuchka. Depois de a nanlei sen ai duianle
aIgun lenpo, o esliangeiio sen casaco Iaigou-Ihe o pescoo. Annuchka
soiveu avidanenle o ai, depois soiiiu.
~ Ah, a feiiaduia! ~ disse eIa. ~ Iaia j! Con que enlo, a
feiiaduia e sua` Iois eu vi un guaidanapo no cho... Cuaidei-a de
piopsilo, paia que ninguen a apanhasse, se no... eia una vez!
Depois de iecelei a feiiaduia e o guaidanapo, o esliangeiio ps-
se a fazei ieveincias dianle de Annuchka, apeilou-Ihe con foia a no
e, con un foile solaque esliangeiio, agiadeceu-Ihe caIoiosanenle nesles
leinos:
~ Lslou-Ihe nuilo gialo, nadane. Lsla feiiaduia e una
iecoidao vaIiosa paia nin. L peinila que, paia Ihe agiadecei o faclo
de a lei guaidado, Ihe enliegue duzenlos iulIos.
L ieliiou de inedialo o dinheiio do loIso do coIele e enliegou-o a
Annuchka.
Lsla, con un soiiiso desvaiiado, excIanava:

284
~ Ah, nuilssino oliigada! Meiei! Meici!
O geneioso esliangeiio liansps nun pice lodo un Iano de
escada, nas anles de desapaiecei conpIelanenle, giilou I de laixo, nas
agoia sen quaIquei solaque:
~ Tu, veIha liuxa, se aIguna vez voIlaies a apanhai una coisa
que no e lua, enliega-a a niIcia, no a guaides no seio!
Senlindo os ouvidos zunliien e a calea confusa de lodos
aqueIes sucessos na escada, Annuchka conlinuou a giilai ainda poi nuilo
lenpo, poi ineicia: Meic!Meici!Meici!, quando o esliangeiio j linha
desapaiecido h nuilo.
Tanlen o caiio linha desapaiecido do plio. Depois de iesliluii a
Maigaiila o piesenle de WoIand, AzazeIIo peigunlou-Ihe se eslava len
senlada, depois despediu-se deIa. HeIIa leijou-a sonoianenle e o galo
leijou-Ihe a no. Os aconpanhanles acenaian con as nos ao Meslie,
encoIhido, inveI, a un canlo do assenlo, acenaian a giaIha e
inedialanenle se dissoIveian no ai, consideiando desnecessiio dai-se
ao lialaIho de voIlai a sulii a escada. A giaIha acendeu os faiis e
liansps o poilo passando ao Iado de un honen que doinia a sono
soIlo. L as Iuzes do giande aulonveI pielo peideian-se enlie as oulias
Iuzes na iuidosa e insone Rua Sadovaia.
Una hoia depois, na cave da pequena casa siluada nuna das
iueIas de Ailal, na piineiia saIa, onde ludo eslava cono anles da leiiveI
noile de Oulono do ano anleiioi, junlo a nesa ainda coleila con a loaIha
de veIudo, sol o candeeiio con quelia-Iuz jun lo ao quaI havia una
pequena jaiia con Iiios-do-vaIe, Maigaiila eslava senlada e choiava
laixinho poi aquiIo poi que passaia e lanlen de feIicidade. Tinha a sua
fienle o cadeino defoinado peIo fogo e, ao Iado, eiguia-se a piIha dos
cadeinos inlaclos. A casa eslava siIenciosa. Na pequena saIa ao Iado, o
Meslie doinia piofundanenle, deilado no div e coleilo con o ioupo
do hospilaI. A sua iespiiao eia ieguIai e siIenciosa.
Iaiando de choiai, Maigaiila agaiiou un dos cadeinos inlaclos e
piocuiou a passagen que Iia anles do enconlio con AzazeIIo junlo ao
nuio do KienIin. No linha sono. Acaiiciava o cadeino cono quen
acaiicia un galo de eslinao, viiava-o nas nos, oIhando-o de lodos os
Iados, oia delendo-se na pgina do lluIo, oia aliindo-o nas pginas
finais. Sulilanenle, invadiu-a a ideia pavoiosa de que ludo aquiIo eia
feiliaiia, que a lodo o nonenlo os cadeinos ian desapaiecei, que eIa se
enconliaiia no seu quailo na nanso e que, ao acoidai, s Ihe ieslaiia ii
afogai-se. Mas esse foi o Ilino pensanenlo hoiiveI, o eco dos Iongos
sofiinenlos poi que passaia. Nada desapaiecia, o lodo-podeioso WoIand
eia ieaInenle lodo-podeioso, e Maigaiila podia lanlo lenpo quanlo

285
quisesse, nen que fosse ale ao ananhecei, fazei ianaIhai as foIhas do
cadeino, conlenpI-Ias e leij-Ias e ieIei as paIavias:
As lievas, vindas do nai Medileiineo, coliiian a cidade
odiada peIo piocuiadoi... Sin, as lievas...


Cnmn n prncuradnr tcntnu sa!var judas dc Carnth

As lievas, vindas do nai Medileiineo, coliiian a cidade odiada
peIo piocuiadoi. Desapaieceian as ponles suspensas que Iigavan o
TenpIo a nedonha loiie anlonina, do ceu desceu una voiagen que
sulneigiu os deuses aIados que doninavan o hipdiono, o paIcio dos
Asnoneanos con as suas aneias, os lazaies, os caiavanaiais, as iueIas,
os Iagos... desapaieceia }eiusaIen, a giande cidade, cono se nunca
livesse exislido. As lievas ludo devoiavan, assuslando ludo quanlo vivia
en }eiusaIen e seus aiiedoies. A eslianha nuven veio do Iado do nai ao
fin do dia, o decino quailo dia do ns piinaveiiI de Niss.
O seu lojo pendia j poi solie o nonle CaIviio onde os caiiascos
liespassavan apiessadanenle os condenados, eIa pendia solie o TenpIo
en }eiusaIen, e da coIina desIizava en ondas funaienlas e sulneigia a
Cidade aixa. InfiIliava-se nas janeIas e enxolava as pessoas das iuas
loiluosas paia as casas. Sen piessa de Iaigai a sua gua, eIa despejava
apenas Iuz. Quando un cIaio iasgava o anonloado de funos negios,
das piofundas lievas eneigia a enoine nassa do TenpIo con a sua
coleiluia de escanas cinliIanles. Mas eIe exlinguia-se inslanlaneanenle,
e o TenpIo voIlava a neiguIhai na lieva piofunda. LIe suigiu assin
diveisas vezes paia voIlai a desapaiecei, e de cada vez esse
desapaiecinenlo eia aconpanhado de un fiagoi de calsliofe.
Oulias cinliIaes lienuIanles fazian suigii da escuiido o
paIcio de Heiodes, o Ciande, siluado fienle ao TenpIo, na coIina
ocidenlaI, e as leiificas eslluas de ouio sen oIhos voavan paia o ceu
escuio de liaos eiguidos. Mas de novo se exlinguia o fogo ceIesle, e os
pesados esliondos do liovo iesliluan a lieva os doIos de ouio.
A llega desalou sulilanenle, e enlo a lenpeslade
liansfoinou-se en fuiaco. No nesno Iugai onde, poi voIla do neio-
dia, peilo de un lanco de ninoie do jaidin, se linhan enconliado o
piocuiadoi e o suno saceidole, con un esliondo cono un liio de
canho, un cipiesle queliou-se cono se fosse un junco. junlanenle con
a poeiia de gua e o gianizo, no laIco, sol a coIunala, caan iosas

286
aiiancadas, foIhas de nagnIias, pequenos ianos e aieia. O fuiaco
devaslava o jaidin.
Apenas un honen se enconliava nesse nonenlo sol as coIunas,
e esse honen eia o piocuiadoi.
No eslava j senlado nuna poIliona, nas eslendido solie un
Ieilo ao Iado de una nesinha laixa, iepIela de iguaiias e jaiios de vinho.
Un oulio Ieilo, vazio, enconliava-se do oulio Iado da nesa. Aos pes do
piocuiadoi eslendia-se una poa veineIha, cono se fosse sangue,
juncada dos cacos de un jaiio queliado. O ciiado, que anles da
lenpeslade punha a nesa paia o piocuiadoi, peiluilaia-se sol o oIhai
desle, ieceoso de o lei seivido naI, e o piocuiadoi, iiado con eIe,
queliaia o jaiio no cho de nosaico, dizendo:
~ Ioique no ne oIhas de fienle enquanlo seives` Teis ioulado
aIguna coisa`
O ioslo negio do afiicano loinou-se cinzenlo, nos seus oIhos
suigiu un nedo noilaI, e coneou a lienei quase queliando un
segundo jaiio. Mas a cIeia do piocuiadoi desapaieceu lo iapidanenle
cono linha suigido. O afiicano piecipilou-se paia apanhai os cacos e
Iinpai o chaico, nas o piocuiadoi fez-Ihe un geslo con a no e o
esciavo fugiu. L a poa ficou.
Agoia, duianle o fuiaco, o afiicano eslava escondido peilo de
un nicho onde se enconliava a esllua de una nuIhei lianca nua con a
calea incIinada, ieceando nosliai-se inopoilunanenle aos oIhos do
piocuiadoi e ao nesno lenpo lenendo faIhai o nonenlo en que o
piocuiadoi pudesse chan-Io.
Lslendido solie o Ieilo na seniescuiido da lenpeslade, o
piocuiadoi seivia-se a si nesno o vinho na laa, lelia-o en Iongos
liagos, de vez en quando eslendia a no paia o po, pailia pequenos
locados que ia conendo, de lenpos a lenpos soivia aIgunas oslias,
nasligava Iino e voIlava a lelei.
Se no fosse o fiagoi da chuva, se no fossen os esliondos da
liovoada, que paiecian aneaai deiiulai o leclo do paIcio, se no fosse
o lalei do gianizo que naileIava nos degiaus do leiiao, seiia possveI
ouvii o piocuiadoi, que nuinuiava quaIquei coisa, faIando consigo
nesno. L se as fugazes ciepilaes do fogo ceIesle se liansfoinassen
nuna Iuz conslanle, un olseivadoi podeiia vei que o ioslo do
piocuiadoi, con os oIhos veineIhos peIas Ilinas noiles de insnia e
peIo vinho, expiinia inpacincia, que o piocuiadoi no s oIhava as
duas iosas liancas que linhan vindo afogai-se na poa veineIha, nas
voIlava conslanlenenle o ioslo paia o jaidin na diieco dos luiliIhes

287
de gua e de aieia, que eIe espeiava aIguen, e que espeiava con
inpacincia.
Decoiieu aIgun lenpo e a coilina de gua coneou a aIiviai
dianle dos oIhos do piocuiadoi. Apesai de lodo o seu fuioi, o cicIone
enfiaquecia. No se ouvian j os eslaIidos nen as quedas dos ianos.
Toinavan-se nais iaios o cinliIai dos ieInpagos e o iilonlai dos
lioves. Ioi solie }eiusaIen fIuluava, no j una coilina vioIela
deliuada de lianco, nas una vuIgai nuven cinzenla. A lenpeslade
afaslava-se en diieco ao nai Moilo.
Iodia-se dislinguii agoia o iudo da chuva do iudo da gua que
coiiia peIos aIgeiozes diieclanenle paia os degiaus da escada que o
piocuiadoi desceia naqueIe dia paia ii anunciai a senlena na piaa. L,
poi fin, ouviu-se lanlen o son de una fonle ale enlo conpIelanenle
alafado. CIaieava. Na coilina cinzenla, que coiiia paia Iesle, suigiian
aIgunas janeIas azuis.
Lnlo, poi enlie o ciepilai da chuva j nuilo deliI, chegou aos
ouvidos do piocuiadoi un son dislanle de lionlelas e o naliaqueai de
aIgunas cenlenas de palas de cavaIos. Ao ouvii esles iudos, o
piocuiadoi saiu da sua inoliIidade e o seu ioslo aninou-se. A aIa de
cavaIaiia iegiessava do nonle CaIviio. A juIgai peIo son, eIa
aliavessava agoia essa nesna piaa onde foia anunciada a senlena.
Ioi fin, o piocuiadoi ouviu lanlen os passos lo Ionganenle
espeiados, e un chapinhai peIa escada que Ievava ao leiiao supeiioi do
jaidin, nesno dianle do laIco. O piocuiadoi eslicou o pescoo e os
seus oIhos cinliIaian de aIegiia.
Lnlie os dois Iees de ninoie apaieceu, piineiio una calea
encapuada, e depois un honen conpIelanenle enchaicado envoIvido
nuna capa. Lia aqueIe nesno honen que, anles da senlena, faIaia en
voz laixa con o piocuiadoi nuna saIa olscuia do paIcio e que duianle
a execuo ficaia senlado nuna liipea, liincando con un gaIho.
Sen se desviai das poas de gua, o honen do capuz aliavessou
o leiiao, avanou peIo cho de nosaicos do laIco e, eiguendo os
liaos, disse nuna voz aIla e agiadveI:
~ Sade e aIegiia ao piocuiadoi. ~ O iecen-chegado faIava en
Ialin.
~ Deuses! ~ excIanou IiIalos. ~ No liaz un nico fio seco!
Que cicIone, hen` Lnlie inedialanenle, peo-Ihe. L nude de ioupa, poi
favoi.
O iecen-chegado enpuiiou o capuz paia lis, descoliindo a
calea loda noIhada, con os caleIos coIados a lesla e, exilindo no ioslo

288
laileado un soiiiso poIido, coneou poi iecusai-se a nudai de ioupa,
afiinando que aqueIa chuvinha no podia causai-Ihe nenhun naI.
~ No queio ouvii nada ~ iespondeu IiIalos lalendo as paInas
e, chanando assin os ciiados que se ocuIlavan deIe, oidenou-Ihes que
cuidassen do iecen-chegado e depois Ihe seivissen inedialanenle un
pialo quenle.
O visilanle do piocuiadoi piecisou de nuilo pouco lenpo paia
secai o caleIo, nudai de ioupa e de caIado, paia se pi apiesenlveI, e
pouco depois suigiu no laIco caIando unas sandIias enxulas,
veslindo una capa niIilai pipuia e con os caleIos penleados.
O SoI voIlaia enlielanlo a }eiusaIen e, anles de neiguIhai no
Medileiineo e desapaiecei, enviou uns iaios de despedida a cidade
odiada peIo piocuiadoi e douiou os degiaus do laIco. A fonle
ieaninou-se poi conpIelo e canlou aIegienenle, os ponlos passeavan
peIas Ieas, aiiuIhando, saIlilando enlie os ianos pailidos, delicando
quaIquei coisa na aieia noIhada. A poa veineIha linha sido Iinpa, os
esliIhaos foian ienovidos, e solie a nesa funegava un pialo de caine.
~ Lsculo as oidens do piocuiadoi ~ disse o iecen-chegado,
apioxinando-se da nesa.
~ Mas no ouvii nada enquanlo no se livei senlado e lelido
vinho ~ iespondeu anaveInenle IiIalos indicando o oulio Ieilo.
O honen eslendeu-se, o ciiado seiviu-Ihe una laa de un vinho
linlo espesso. Un oulio ciiado, deliuando-se con piecauo solie o
onlio de IiIalos, encheu a laa do piocuiadoi. Depois disso, esle
despediu os dois ciiados con un geslo. Lnquanlo o visilanle lelia e
conia, IiIalos, soivendo o vinho en pequenos goIes, olseivava o seu
hspede con os oIhos seniceiiados. Lia un honen de neia-idade, con
un ioslo agiadveI, iedondo e Iinpo, e un naiiz cainudo. Os seus
caleIos eian de una coi indefinida. NaqueIe nonenlo, enquanlo
secavan, loinavan-se cIaios. A nacionaIidade do foiasleiio seiia difciI
de deleininai. O liao essenciaI do seu ioslo eia laIvez a sua expiesso
de lononia, peiluilada de ieslo peIos oIhos, ou, nais exaclanenle, no
peIos oIhos, nas peIa naneiia que eIe linha de oIhai o inleiIoculoi.
HaliluaInenle, o foiasleiio dissinuIava os seus pequenos oIhos sol as
pIpelias seniceiiadas, unas pIpelias un lanlo eslianhas, cono que
un pouco inchadas. Nas fendas daqueIes oIhos liiIhava enlo una
aslcia sen naIdade. L de supoi que o hspede do piocuiadoi eia
piopenso ao hunoi. Mas, poi vezes, afaslando esse liiIho de hunoi, o
hspede do piocuiadoi aliia anpIanenle as pIpelias e Ianava ao seu
inleiIoculoi un oIhai slilo e fixo, cono se quisesse esludai iapidanenle
una nancha inpeiceplveI no naiiz desle. Islo duiava un inslanle, aps

289
o que as pIpelias voIlavan a descei, as fendas eslieilavan e aliaves
deIas liiIhava de novo a lononia e o espiilo naIicioso.
O iecen-chegado no iecusou una segunda laa de vinho, soiveu
aIgunas oslias con visveI piazei, piovou os Iegunes cozidos, coneu
un locado de caine.
Saciado, eIogiou o vinho:
~ LxceIenle coIheila, piocuiadoi. No e IaIeino`
~ Ceculo, liinla anos ~ iespondeu afaveInenle o piocuiadoi.
O hspede, pondo a no solie o coiao, iecusou-se a conei
fosse o que fosse nais, decIaiando eslai salisfeilo. Lnlo, IiIalos encheu a
sua laa, e o convidado fez o nesno. Os dois convivas deilaian un
pouco de vinho das suas laas no pialo da caine, e o piocuiadoi,
eiguendo a laa, pionunciou en voz aIla:
~ A ns, a li, Cesai, pai dos ionanos, o nais queiido e o neIhoi
dos honens!
Depois leleian o vinho, e os afiicanos Ievanlaian da nesa as
iguaiias, deixando solie eIa os fiulos e os jaiios. Una vez nais o
piocuiadoi despediu os ciiados con un geslo e ficou a ss con o seu
hspede sol a coIunala.
~ Iois len ~ disse IiIalos en voz laixa ~, que pode dizei-ne
solie o eslado de espiilo desla cidade`
LIe diiigiu invoIunlaiianenle o oIhai paia aIen dos leiiaos do
jaidin, onde, I en laixo, se exlinguian as coIunalas e os leclos iasos,
douiados peIos Ilinos iaios de soI.
~ Acho, piocuiadoi ~ iespondeu o hspede ~, que o eslado de
espiilo en }eiusaIen e agoia salisfaliio.
~ Iode-se pois gaianlii que j no h aneaa de desoidens`
~ S se pode gaianlii ~ iespondeu o hspede, oIhando
anaveInenle o piocuiadoi ~ una coisa no nundo: o podei do giande
Cesai.
~ Que os deuses Ihe concedan una Ionga vida ~ disse
inedialanenle IiIalos. ~ L a paz univeisaI! ~ CaIou-se poi nonenlos,
depois conlinuou: ~ Acha enlo que agoia se poden ieliiai as liopas`
~ Ienso que a cooile da Legio ReInpago pode pailii
iespondeu o hspede e aciescenlou: ~ Seiia lon se na despedida eIa
desfiIasse peIa cidade.

29O
~ L una exceIenle ideia ~ apiovou o piocuiadoi. ~ Depois de
ananh daiei a oiden de pailida, e eu pipiio pailiiei. L, juio-Iho peIo
feslin dos doze deuses, juio peIos Laies, daiia nuilo paia podei faz-Io
j hoje!
~ O piocuiadoi no gosla de }eiusaIen` ~ peigunlou o hspede
con lononia.
~ Oh! ~ excIanou o piocuiadoi, soiiindo. ~ No h no nundo
Iugai nais desespeianle! L j nen faIo da naluieza! Iico doenle de cada
vez que aqui venho. Mas isso seiia apenas neia desgiaa. Mas eslas
feslas... nagos, feiliceiios, encanladoies, esses
landos de peiegiinos... Ianlicos, fanlicos! O que ne cuslou s
esse Messias, cuja vinda eIes de iepenle se puseian a espeiai paia esle
ano! A cada ninulo a espeia de leslenunhai a nais desagiadveI
cainificina. Conslanlenenle a desIocai liopas, a Iei denncias e queixas,
nelade das quais ainda poi cina esciilas conlia nin nesno! H-de
concoidai que isso e faslidioso. Oh, se no fosse paia seivii o
inpeiadoi!...
~ Sin, as feslas aqui so faliganles ~ concoidou o hspede.
~ Desejo de lodo o coiao que eIas acalen depiessa aciescenlou
IiIalos con eneigia. ~ Teiei finaInenle a possiliIidade de iegiessai a
Cesaieia. Aciedile, esla deIiianle consliuo de Heiodes ~ o piocuiadoi
fez un geslo con a no ao Iongo da coIunala, loinando cIaio que faIava
do paIcio ~ d conigo en doido. No consigo passai aqui a noile. O
nundo nunca conheceu aiquilecluia nais eslianha. Sin, nas voIlenos
aos nossos assunlos. Anles de nais, esse naIdilo ai-Rallan no Ihe
causa aloiiecinenlos`
O hspede diiigiu aqueIe seu oIhai singuIai ao ioslo do
piocuiadoi. Mas esle oIhava paia Ionge con os seus oIhos enlediados,
conlenpIando con un liejeilo de despiezo a paile da cidade que se
eslendia a seus pes e que se eslalia no ciepscuIo. Tanlen o oIhai do
hspede se eslaleu, e as suas pIpelias desceian.
~ L de ciei que ai se loinou agoia inofensivo cono un
coideiiinho ~ disse o hspede enquanlo no seu ioslo iedondo suigian
aIpinas iugas. ~ No Ihe conven agoia piovocai dislilios.
~ L denasiado ceIelie` ~ peigunlou IiIalos, soiiindo.
~ O piocuiadoi, cono senpie, conpieendeu peifeilanenle a
queslo!

291
~ Mas, en lodo o caso ~ disse o piocuiadoi con ai pieocupado,
eiguendo un dedo Iongo e fino oinado con una pedia negia ~, sei
necessiio...
~ Oh, o piocuiadoi pode eslai ceilo de que, enquanlo eu eslivei
na }udeia, ai no dai un passo sen que Ihe sigan o iaslo.
~ Agoia eslou lianquiIo. Cono de ieslo eslou senpie lianquiIo
quando aqui esl.
~ O piocuiadoi e denasiado londoso!
~ Agoia peo-Ihe que ne faIe do supIcio ~ disse o piocuiadoi.
~ Que deseja o piocuiadoi salei piecisanenle`
~ No houve da paile da nuIlido lenlalivas de sedio` Isso e o
nais inpoilanle, naluiaInenle.
~ Nenhunas ~ iespondeu o hspede.
~ Muilo len. Veiificou pessoaInenle se a noile ocoiieu`
~ O piocuiadoi pode lei a ceileza disso.
~ Mas diga-ne... deian-Ihes de lelei anles de os piendeien aos
posles`
~ Sin. Mas eIe ~ aqui o hspede fechou os oIhos ~ iecusou-se a
lelei.
~ Quen, piecisanenle` ~ peigunlou IiIalos.
~ DescuIpe, Hegenon! ~ excIanou o hspede. ~ Lu no disse o
none` Ha-Nozii.
O Iouco! ~ disse IiIalos, fazendo un esgai. Una veia lienia-Ihe
poi laixo do oIho esqueido. ~ Moiiei das queinaduias do SoI. Ioiqu
iecusai aquiIo que Ihe e ofeiecido poi Iei` Ln que leinos nanifeslou eIe
a sua iecusa`
~ Disse ~ iespondeu o hspede, fechando de novo os oIhos que
agiadecia e que no censuiava poi Ihe liiaien a vida.
~ A quen` ~ peigunlou suidanenle IiIalos.
~ Isso, Hegenon, eIe no o disse.
~ LIe no lenlou piopagai quaIquei coisa na piesena dos
soIdados`
~ No, Hegenon, no foi nuilo Ioquaz desla vez. A nica coisa
que disse foi que, enlie os defeilos hunanos, consideiava que un dos
piincipais eia a colaidia. ~ A que piopsilo disse eIe isso` ~ ouviu o
hspede inespeiadanenle nuna voz iachada. ~ Isso foi inpossveI

292
conpieend-Io. LIe de ieslo conduziu-se de un nodo eslianho, cono
senpie, aIis.
~ Que fez eIe de eslianho`
~ Lslava senpie a lenlai oIhai nos oIhos oia un oia oulio
daqueIes que o iodeavan e soiiia conslanlenenle con una especie de
soiiiso exliaviado.
~ Nada nais` ~ peigunlou nuna voz iouca.
~ Nada nais.
O piocuiadoi laleu con a laa, seivindo-se de vinho. Lsvaziando-
a conpIelanenle, disse:
~ A queslo e esla: enloia no Ihe lenhanos descoleilo, ale
agoia, peIo nenos, quaisquei fieis ou seguidoies, no podenos conludo
gaianlii que eIes no exislen.
O hspede esculava con aleno, incIinando a calea.
~ Assin, paia evilai quaisquei suipiesas ~ conlinuou o
piocuiadoi ~, peo-Ihe que faa desapaiecei da face da leiia,
inedialanenle e sen fazei iudo, os coipos dos lis condenados e
enleii-Ios en segiedo e en siIncio, de laI nodo que nunca nais se oua
faIai deIes.
~ s suas oidens, Hegenon ~ disse o hspede e Ievanlou-se,
aciescenlando: ~ Dada a conpIexidade e a inpoilncia do assunlo,
peinila-ne que paila inedialanenle.
~ No, senle-se nais un pouco ~ disse IiIalos, delendo o seu
hspede con un geslo. ~ Tenho duas oulias quesles. Iiineiia: os seus
giandes neiilos no difciI lialaIho de chefe dos seivios secielos junlo do
piocuiadoi da }udeia do-ne a giala possiliIidade de os liansnilii a
Rona.
O ioslo do hspede coiou. Levanlou-se e incIinou-se paia o
piocuiadoi, dizendo:
~ Cunpio sinpIesnenle o neu devei ao seivio do inpeiadoi!
~ Mas eu queiia pedii-Ihe ~ conlinuou o Hegenon ~ que se Ihe
piopuseien una liansfeincia daqui con pionoo, a iecusasse e
peinanecesse na judeia. No queiia poi nada sepaiai-ne: de si. Que o
ieconpensen de oulio nodo quaIquei.
~ Sinlo-ne feIiz poi seivii sol as suas oidens, Hegenon.
~ Isso d-nos nuilo piazei. Agoia, a leiceiia queslo. LIa iefeie-
se a esse... cono se chana... }udas de Caiiolh.

293
O hspede Ianou ao piocuiadoi o seu oIhai pecuIiai, e de iepenle
o exlinguiu, cono de coslune.
~ Dizen que eIe ~ conlinuou o piocuiadoi, laixando a voz ~
leiia iecelido dinheiio poi lei acoIhido lo len en sua casa o fiIsofo
Iouco.
~ Vai iecel-Io ~ coiiigiu suavenenle o chefe dos seivios
secielos.
~ L e giande a sona`
~ Isso ninguen o pode salei, Hegenon.
~ Nen nesno vs` ~ peigunlou o Hegenon, expiinindo con a
sua suipiesa un eIogio.
~ InfeIiznenle, nen nesno eu ~ iespondeu, lianquiIo, o
hspede ~, nas sei que eIe iecelei esse dinheiio esla noile. Ioi
chanado hoje ao paIcio de Caifs.
~ Ah, o veIho avaienlo de Caiiolh ~ olseivou o piocuiadoi,
soiiindo. ~ Ioique eIe e un veIho, no`
~ O piocuiadoi nunca se engana, nas desla vez enganou-se ~
iespondeu anaveInenle o hspede. ~ O honen de Caiiolh e joven.
~ No ne diga! Iode liaai-ne o seu peifiI` LIe e fanlico`
~ Oh no, piocuiadoi.
~ en. L que nais`
L nuilo foinoso. L que nais` Ten laIvez una quaIquei paixo` L
difciI conhecei assin lo len loda a genle nesla giande cidade,
piocuiadoi...
~ Oh, no, no, Afinio! No nininize os seus neiilos!
~ LIe len una paixo, piocuiadoi. ~ O hspede fez una lieve
pausa. ~ A paixo do dinheiio.
~ L que faz eIe` Afinio eigueu os oIhos paia o leclo, iefIecliu, e
depois iespondeu:
~ TialaIha con un seu paienle nuna Ioja de cnlios.
~ Ah, len. en, len, len. ~ O piocuiadoi caIou-se, oIhou en
voIla ceilificando-se de que no havia ninguen no laIco, e depois disse
en voz laixa: ~ Iois a queslo e a seguinle: ieceli hoje a infoinao de
que o vo assassinai esla noile.
Lnlo, o hspede no s Ianou o seu oIhai ao piocuiadoi, cono o
nanleve poi aIgun lenpo, e depois disso iespondeu:

294
~ O piocuiadoi expiessou una opinio denasiado Iisonjeiia a
neu iespeilo. Ln ninha opinio, no neieo o seu ieIaliio. Ioique no
lenho essa infoinao.
~ Voc e digno da nais aIla ieconpensa ~ iespondeu o
piocuiadoi ~, nas essa infoinao exisle.
~ L podeiei eu peigunlai de quen veio essa infoinao`
~ Ieinila-ne que no o diga de nonenlo, lanlo nais que se
liala de una infoinao foiluila, olscuia e no fidedigna. Mas sou
oliigado a pievei ludo. L o neu devei, e nais do que isso, devo aciedilai
nos neus piessenlinenlos, poique eIes nunca ne enganaian. Quanlo as
ninhas infoinaes, consislen en que un dos anigos secielos de Ha-
Nozii, indignado con a nonsliuosa liaio desse canlisla, enliai en
acoido con os seus cnpIices paia nal-Io hoje a noile, e aliiai o
dinheiio iecelido peIa liaio ao suno saceidole con una nola:
DevoIvo o dinheiio naIdilo!.
O chefe dos seivios secielos no voIlou a Ianai os seus oIhaies
inespeiados ao Hegenon e conlinuou a escul-Io, de oIhos seniceiiados.
~ Inagine ~ conlinuou IiIalos. ~ Sei agiadveI paia o suno
saceidole iecelei un laI piesenle nuna noile de fesla`
~ No s sei desagiadveI ~ iespondeu o hspede soiiindo ~
cono penso, piocuiadoi, que isso piovocai un escndaIo nuilo giande.
~ Tanlen sou da nesna opinio. L poi isso que Ihe peo que se
ocupe desse assunlo, ou seja, lonai lodas as nedidas paia a pioleco de
}udas de Caiiolh.
~ A oiden do Hegenon sei cunpiida ~ disse Afinio nas
devo lianquiIizai o Hegeiiion: o desgnio dos naIfeiloies e exlienanenle
difciI de execulai. Inagine-se ~ enquanlo faIava, o hspede voIlou-se, e
conlinuou: ~ seguii o honen, nal-Io, e ainda descoliii quanlo eIe
ieceleu, e aiianjai naneiia de devoIvei o dinheiio a Caifs, e ludo islo
nuna noile` Hoje`
~ L, no enlanlo, eIes vo nal-Io esla noile ~ iepeliu
olslinadanenle IiIalos. ~ Tenho esse piessenlinenlo, j Ihe disse! No
aconleceu nunca que os neus piessenlinenlos ne enganassen.
O ioslo do piocuiadoi ciispou-se e eIe esfiegou as nos que a dai
o assunlo poi enceiiado.
~ As suas oidens ~ iespondeu, oledienle, o hspede. Depois
Ievanlou-se, endiieilou-se e, de slilo, peigunlou aspeianenle: ~
Ioilanlo, vo nal-Io, Hegeiiion`

295
~ Sin ~ iespondeu IiIalos ~, e loda a espeiana esl apenas na
sua eficcia, que causa a adniiao de lodos.
O hspede ajuslou o pesado cinlo poi laixo da capa e disse:
~ Os neus iespeilos, desejo-Ihe sade e aIegiia.
~ Ah, sin! ~ excIanou IiIalos en voz laixa. ~ Lsqueci-ne
conpIelanenle! Lu devo-Ihe!...
O hspede suipieendeu-se.
~ Mas no, piocuiadoi, no ne deve nada.
~ Cono no devo nada` Quando cheguei a }eiusaIen, Ienlia-se,
a nuIlido de nendigos... eu queiia aliiai-Ihes dinheiio, nas no o linha
conigo, e pedi-Ihe enpieslado.
~ Oh, piocuiadoi, isso foi una lagaleIa!
~ No se deve esquecei nada, nen nesno as lagaleIas. Lnlo,
IiIalos voIlou-se, Ievanlou a capa eslendida solie una poIliona a seu
Iado, enconliou delaixo deIa una loIsa de couio e eslendeu-a ao
hspede. Lsle incIinou-se, aceilou-a, e ocuIlou-a delaixo da sua capa.
~ Lspeio ~ disse IiIalos ~ o seu ieIaliio solie o enleiio, e
lanlen solie esle assunlo de judas de Caiiolh, esla noile.
Ouve-ne, Afinio, esla noile. A escoIla lei oidens paia ne
acoidai assin que chegue aqui. Iico a sua espeia!
~ Os neus iespeilos ~ disse o chefe dos seivios secielos.
VoIlando as coslas, alandonou o leiiao. Ouviu-se o iangei dos
seus passos solie a aieia noIhada, depois o lalei das suas sandIias
solie o ninoie enlie os Iees. Ln seguida as suas peinas
desapaieceian a nedida que eIe descia a escada, depois o lionco, e, poi
fin, desapaieceu lanlen o capuz. S enlo o piocuiadoi viu que o SoI
desapaieceia e que caa o ciepscuIo.


O cntcrrn

Lsse ciepscuIo foi laIvez a causa da liusca nudana opeiada no
aspeclo do piocuiadoi. Iaieceu enveIhecei de iepenle, ficou cuivado e,
aIen disso, ansioso. OIhou una vez a sua voIla e, poi quaIquei iazo,
eslieneceu ao pousai o oIhai na poIliona solie cujo espaIdai eslava
cada a sua capa. Apioxinava-se a noile de fesla, as sonlias do
ciepscuIo cunpiian o seu papeI, e o piocuiadoi faligado juIgou

296
piovaveInenle vei aIguen senlado na poIliona vazia. Cedendo ao nedo,
o piocuiadoi ienexeu a capa, Iaigou-a e coneou a andai peIo laIco,
oia esfiegando as nos, oia coiiendo a nesa e agaiiando a laa, oia
paiando e pondo-se a oIhai inexpiessivanenle os nosaicos do cho,
cono se lenlasse Iei neIes no se sale que caiacleies.
Lia j a segunda vez naqueIe dia que a angslia o alacava.
Iiessionando a lnpoia, onde a doi infeinaI da nanh deixaia apenas
una ieniniscncia suida, un pouco Iancinanle, o piocuiadoi esfoiava-
se poi conpieendei a causa daqueIe sofiinenlo noiaI. L depiessa a
conpieendeu, nas lenlou enganai-se a si nesno. Lia paia eIe evidenle
que naqueIe dia deixaia escapai iiienediaveInenle quaIquei coisa e
agoia queiia coiiigii essa faIha poi neio de aces nedocies,
insignificanles, e piincipaInenle denasiado laidias. O aulo-engano
consislia en que o piocuiadoi lenlava convencei-se de que essas aces,
que eIe pialicava naqueIe nonenlo, naqueIa noile, no eian nenos
inpoilanles do que a senlena da nanh. Mas conseguia-o nuilo naI.
Nuna dessas idas e vindas eIe paiou liuscanenle e assoliou. Ln
iesposla a esse assolio ouviu-se no ciepscuIo un Ialido alafado, e un
giganlesco co de pIo cinzenlo e oieIhas aguadas, con una coIeiia
chapeada a ouio, saIlou paia o laIco.
~ anga, anga ~ chanou o piocuiadoi con voz fiaca.
O co eigueu-se nas palas liaseiias e coIocou as dianleiias nos
onlios do dono, de laI nodo que poi pouco no o fez caii, e Ianleu-Ihe
a face. O piocuiadoi senlou-se na poIliona. anga, de Ingua pendenle e
iespiiao aceIeiada, deilou-se aos pes do dono. A aIegiia que liiIhava
nos oIhos do co significava que passaia a lenpeslade, a nica coisa no
nundo que o deslenido co ieceava, e lanlen que eIe eslava de novo
aIi, ao Iado do honen que anava, iespeilava e consideiava o nais
podeioso no nundo, senhoi de lodos os honens, giaas ao quaI eIe
pipiio, o co, se consideiava cono un sei piiviIegiado, supeiioi e
exliaoidiniio. Ioien, depois de se deilai aos pes do seu dono sen
sequei oIhai paia eIe, nas oIhando paia o jaidin, o co peiceleu
inedialanenle que aIguna desgiaa o alingiia. Ioi isso nudou de
posio, Ievanlou-se, coIocou-se de Iado e pousou as palas dianleiias e a
calea nos joeIhos do piocuiadoi, nanchando de aieia noIhada as alas
da capa. IiovaveInenle, os novinenlos de anga deveiian significai
que eIe queiia confoilai o dono e eslava pionlo a enfienlai con eIe a
infeIicidade. LIe lenlava expiinii isso lanlen con os oIhos, viiados paia
o dono, e con as oieIhas eslicadas e inquielas. L foi assin que os dois, o
co e o honen, que se anavan un ao oulio, acoIheian a noile de fesla
no laIco.

297
Lnlielanlo, o hspede do piocuiadoi eslava nuilo alaiefado.
Depois de lei alandonado o leiiao supeiioi do jaidin en fienle do
laIco, desceu a escada paia o leiiao seguinle, viiou a diieila, e diiigiu-
se as caseinas siluadas nos leiienos do paIcio. Nessas caseinas eslavan
aquaileIadas as cenliias que linhan chegado con o piocuiadoi a
}eiusaIen paia as feslas, len cono a guaida seciela do piocuiadoi,
conandada poi esse nesno hspede. O hspede peinaneceu aIi pouco
lenpo, no nais de dez ninulos, nas duianle esses dez ninulos saian
do plio das caseinas lis caiioas caiiegadas de insliunenlos de
leiiapIanagen e de una pipa de gua. As caiioas eian aconpanhadas
poi quinze honens de capas cinzenlas, a cavaIo. Sol a sua escoIla, as
caiioas saian dos leiienos do paIcio peIo poilo das liaseiias,
diiigiian-se paia oesle, lianspuseian a poila da nuiaIha da cidade e
seguiian poi un alaIho piineiio ale a esliada de eIen, e depois poi eIa
paia noile, chegadas ao ciuzanenlo junlo a Ioila de Helion lonaian
enlo peIa esliada de }afa, peIa quaI passaia duianle o dia o coilejo con
os condenados paia a execuo. Lslava) escuio aqueIa hoia e a Lua
suigia no hoiizonle.
Iouco depois da pailida das caiioas con o deslacanenlo que as
aconpanhava, lanlen o hspede do piocuiadoi, agoia veslindo una
lnica escuia e usada, pailiu a cavaIo do iecinlo do paIcio. Diiigia-se
no paia foia da cidade, nas paia o cenlio. AIgun lenpo depois podia-
se v-Io apioxinai-se da foilaIeza anlonina, siluada a noile e nuilo peilo
do giande TenpIo. Na foilaIeza o hspede denoiou-se lanlen nuilo
pouco lenpo, e depois o seu iaslo foi enconliado na Cidade aixa, con as
suas iuas loiluosas e inliincadas. Mas aIi o hspede ia j nonlado nuna
nuIa.
Conhecendo len a cidade, o hspede enconliou faciInenle a iua
que piocuiava. Chanava-se eIa Rua dos Ciegos, dado que neIa exislian
aIgunas Iojas giegas, enlie as quais una onde se vendian lapeles. Ioi
piecisanenle junlo a essa Ioja que o hspede deleve a sua nuIa, desceu e
anaiiou-a a una aigoIa junlo a poila. A Ioja j eslava fechada. O hspede
enliou poi una canceIa siluada ao Iado da enliada da Ioja, e achou-se
nun pequeno plio quadiado, iodeado de laiiaces. Conloinando o
canlo do plio, o hspede enconliou-se dianle de un leiiao de pedia,
coleilo de heia, de una casa de halilao, e oIhou en iedoi. Tanlo na
pequena casa cono nos laiiaces eslava escuio, ainda no linhan
acendi~ do as Iuzes. O hspede chanou en voz laixa:
~ Nisa! A esle chananenlo una poila iangeu e, na
seniescuiido do anoilecei, suigiu no leiiao una nuIhei joven sen
veu. Deliuou-se solie o paiapeilo do leiiao, esciulando con

298
inquielao, piocuiando ieconhecei o visilanle. Quando o ieconheceu,
soiiiu-Ihe, saudando-o con a calea e con a no.
~ Lsls s` ~ peigunlou-Ihe Afinio, en giego.
~ Lslou ~ nuinuiou a nuIhei no leiiao. ~ O neu naiido
pailiu de nanh paia Cesaieia. ~ A nuIhei oIhou paia a poila e
aciescenlou nun sussuiio: ~ Mas a ciiada esl en casa. Depois fez un
geslo que significava: Lnlia.
Afinio oIhou en iedoi e suliu os degiaus de pedia. Depois
disso, eIe e a nuIhei desapaieceian no inleiioi da casa.
Afinio denoiou-se nuilo pouco lenpo en casa dessa nuIhei,
no nais de cinco ninulos. Depois, alandonou a casa e o leiiao, puxou
o capuz nais paia os oIhos e saiu paia a iua. Nas casas acendian-se j os
casliais, o liopeI de anles da fesla eia ainda nuilo giande, e Afinio,
nonlado na sua nuIa, peideu-se na loiienle dos lianseunles e dos
cavaIeiios. Ninguen sale paia onde se diiigiu depois.
Quanlo a nuIhei a quen Afinio chanaia Nisa, ao ficai sozinha,
coneou a nudai de ioupa, fazendo-o con nuilo piessa. Mas poi nais
difciI que Ihe fosse piocuiai as coisas de que piecisava no quailo escuio,
no acendeu o casliaI nen chanou a ciiada. S depois de eslai pionla e
lei j na calea un veu escuio, se ouviu na casa a sua voz.
~ Se aIguen peigunlai poi nin, diz que fui visilai Lnanle.
Ouviian-se na escuiido os iesnungos da veIha ciiada:
~ Lnanle` Oh, essa Lnanle! Iois o leu naiido pioiliu-le de ii a
casa deIa! L una aIcovileiia, essa Lnanle! Vou dizei ao leu naiido...
~ en, len, len, esl caIada ~ iepIicou Nisa e, cono una
sonlia, desIizou paia foia da casa.
As sandIias de Nisa soaian solie as Iajes do plio.
Resnungando, a ciiada fechou a poila do leiiao. Nisa pailiu de sua
casa.
Nesse nesno nonenlo, de una oulia iueIa da Cidade aixa, que
descia en degiaus paia un dos Iagos da cidade, da canceIa de una casa
de aspeclo niseiveI, cuja paiede dava paia a iueIa e as i aneIas paia o
plio, saa un honen ainda joven con a laila cuidadosanenle apaiada
e un luilanle que Ihe caa paia os onlios, un laIele novo de fesla, azuI,
con loiIas na paile infeiioi, e unas iangenles sandIias novas. AqueIe
leIo joven de naiiz adunco, eIeganlenenle veslido paia a giande fesla,
caninhava, aninado, uIliapassando os lianseunles, que se apiessavan a
iegiessai a suas casas paia a iefeio fesliva, oIhava cono se acendian as
janeIas unas aps as oulias. O joven seguia o caninho que, passando

299
junlo ao lazai, conduzia ao paIcio do suno saceidole Caifs, siluado no
sope da coIina do TenpIo.
Iouco depois eIe podia sei vislo a enliai no paIcio de Caifs. L
passado nais aIgun lenpo, saa desse nesno paIcio.
Depois da visila ao paIcio, onde eslavan j acesos os casliais e
os aicholes, onde decoiiia a azfana da fesla, o joven caninhou nun
passo ainda nais aninado e nais aIegie, iegiessando apiessadanenle a
Cidade aixa. Mesno na esquina onde a iua desenlocava na piaa do
lazai, no neio da nuIlido efeivescenle, eIe foi uIliapassado poi una
nuIhei de passo Iigeiio, quase dananle, de veu pielo puxado ale aos
oIhos. Ao uIliapassai o joven, essa nuIhei eigueu o veu poi un inslanle,
Ianou un oIhai na diieco deIe, nas no s no aliandou o passo,
cono, peIo conliiio, o aceIeiou, lenlando laIvez ocuIlai-se daqueIe a
quen uIliapassava.
Mas o joven no s nolou essa nuIhei, cono a ieconheceu, e, ao
ieconhec-Ia, soliessaIlou-se, paiou, oIhou con peipIexidade as coslas
deIa, e Ianou-se inedialanenle en sua peiseguio. Quase deiiulando
un lianseunle que Ievava una liIha nas nos, o joven aIcanou a
nuIhei e, ofegando de enoo, chanou-a:
~ Nisa! A nuIhei voIlou-se, seniceiiou os oIhos, enquanlo o seu
ioslo nosliava una fiia expiesso de enfado, e iespondeu secanenle, en
giego:
~ Ah, es lu, }udas` No le ieconheci Iogo. Isso e lon sinaI. Diz-se
que aqueIe a quen se no ieconhece se loinai iico...
To peiluilado que o coiao Ihe puIava no peilo cono un
pssaio sol un veu negio, }udas peigunlou nun nuiniio
enliecoilado, ieceando que os lianseunles o ouvissen:
~ Onde vais lu, Nisa`
~ L paia que queies lu salei` ~ peigunlou Nisa, aliandando o
passo e oIhando }udas desdenhosanenle.
Lnlo, }udas, desconceilado, nuinuiou, con enloaes infanlis
na voz:
~ Mas cono`... Ns conlinnos. Queiia ii visilai-le. Tu dissesle
que eslaiias en casa...
~ Ah, no, no ~ iespondeu Nisa eslendendo capiichosanenle o
Ilio infeiioi, o que fez con que }udas achasse o ioslo deIa, o ioslo nais
leIo que eIe janais viia na sua vida, ainda nais lonilo. ~ Lslava
aloiiecida. Vocs ln a vossa fesla, e que queies lu que eu faa` Que
fique senlada a ouvii-le suspiiai no leiiao` L ainda poi cina ieceai que

3OO
a ciiada v conlai ao neu naiido` No, no, e decidi ii paia foia da
cidade, esculai os iouxinis.
~ Iaia foia da cidade` ~ peigunlou }udas, desconceilado.
~ Sozinha`
~ CIaio, sozinha ~ iespondeu Nisa.
~ Deixa-ne aconpanhai-le ~ pediu }udas, que sufocava. As
ideias luivaian-se-Ihe, eIe esqueceu-se de ludo no nundo e oIhava con
oIhos supIicanles os oIhos azuis de Nisa, que agoia paiecian negios.
Nisa no iespondeu e aIaigou o passo.
~ Ioique no dizes nada, Nisa` ~ peigunlou }udas en lon
Ianenloso, aceilando o passo peIo deIa.
~ L eu conligo no ne vou aloiiecei` ~ peigunlou Nisa de
slilo e paiou. Lnlo os pensanenlos de }udas confundiian-se poi
conpIelo. ~ on, esl len ~ disse poi fin Nisa nun lon nais suave.
~ Vanos.
~ Mas aonde, aonde`
~ Lspeia... enlienos naqueIe plio paia conlinai, se no ieceio
que aIguen conhecido ne veja e v depois dizei que eu andava na iua
con un ananle.
L enlo Nisa e }udas desapaieceian do lazai. Cochichavan junlo
a enliada de un quaIquei plio.
~ Vai lei ao jaidin das OIiveiias ~ nuinuiou Nisa, puxando o
veu paia os oIhos e viiando as coslas a un honen que enliava peIo
poilo con un laIde ~, en Celseinani, do oulio Iado do Cedion,
peicelesle`
~ Sin, sin, sin.
~ Lu vou a fienle ~ conlinuou Nisa ~, nas lu no ne sigas,
sepaia-le de nin. Lu vou a fienle... Quando aliavessaies a coiienle...
sales onde e a giula`
~ Sei, sei...
~ Iassas en fienle do Iagai de azeile, soles e viias paia a giula.
Lu eslaiei I. Mas no le alievas a seguii inedialanenle alis de nin,
len un pouco de pacincia, espeia aqui. ~ L con eslas paIavias Nisa
saiu do poilo, cono se nunca livesse faIado con }udas.
}udas ficou sozinho poi aIgun lenpo, lenlando ieunii os seus
pensanenlos en delandada. Lnlie eIes havia o pensanenlo solie cono
iiia eIe expIicai a sua ausncia no janlai de fesla con a fanIia. }udas

3O1
pensava nuna quaIquei nenliia, nas na sua peiluilao eia incapaz de
invenlai quaIquei coisa convenienle, e as suas peinas Ievaian-no poi si
pipiias paia Ionge do poilo.
Agoia nudaia de iuno, j no se diiigia paia a Cidade aixa, nas
voIlaia paia lis en diieco ao paIcio de Caifs. }udas via agoia naI
aquiIo que o iodeava. A cidade eslava j en fesla. A sua voIla, no s as
janeIas eslavan iIuninadas, cono se ouvian j os cnlicos. Os
ielaidaliios apiessavan os luiios, fusligavan-nos, giilavan con eIes.
As peinas de }udas andavan poi si nesnas, e eIe passou sen dai poi
isso junlo as nedonhas loiies nusgosas da loiie anlonina, no ouviu o
son das lionlelas no inleiioi da foilaIeza, no pieslou nenhuna aleno
a una paliuIha de cavaIaiia que iIuninava o seu caninho a Iuz lienuIa
de un aichole. Ao passai peIa loiie, }udas, voIlando-se, viu liiIhai a una
aIlilude espanlosa poi cina do TenpIo dois giganlescos casliais de cinco
liaos. Mas lanlen a esles }udas os viu de un nodo confuso,
paiecendo-Ihe que poi cina de }eiusaIen se linhan acendido dez
Inpadas de dinenses inaudilas, que iivaIizavan con a Iuz da nica
Inpada que se eiguia cada vez nais aIlo solie }eiusaIen: a Inpada da
Lua. }udas no linha agoia lenpo paia se ocupai de nada. Iiecipilava-se
paia a Ioila de Celsenani, queiia saii iapidanenle da cidade. De vez en
quando paiecia-Ihe vei suigii a sua fienle, enlie as coslas e os ioslos dos
passanles, una siIhuela dananle que o aliaa alis de si. Mas isso eia
una iIuso ~ }udas conpieendia que Nisa linha un giande avano
solie eIe. Iassou iapidanenle dianle das Iojas de cnlios, e chegou
finaInenle a Ioila de Celseinani. A, enloia aidendo de inpacincia, foi
oliigado a paiai. Una cfiIa de caneIos enliava na cidade, seguida de
una paliuIha niIilai siia, que judas anaIdioou en pensanenlo...
Mas ludo len un fin. O inpacienle }udas eslava j foia dos
nuios da cidade. A sua esqueida viu un pequeno cenileiio e, ao Iado
deIe, aIgunas lendas Iisliadas de peiegiinos. Aliavessando a esliada
poeiienla, inundada de Iuai, }udas diiigiu-se paia a coiienle do Cedion,
a fin de aliavess-Io. A gua nuinuiava suavenenle delaixo dos pes de
}udas. SaIlando de pedia en pedia, eIe alingiu finaInenle a naigen
oposla, do Iado de Celseinan e con giande aIegiia conslalou que a
esliada que passava junlo aos jaidins eslava deseila. No Ionge daIi
vian-se j os poiles neio desliudos do }aidin das OIiveiias.
Depois da alnosfeia sufocanle da cidade, }udas foi suipieendido
peIos aionas ineliianles da noile piinaveiiI. Ioi solie a ceica do jaidin
liansloidava una onda de odoies da nuila e das accias das cIaieiias de
Celsenani.

3O2
Ninguen guaidava os poiles, no havia aIi vivaIna, e, ao fin de
aIguns ninulos, }udas coiiia j a sonlia nisleiiosa das enoines
oIiveiias. A esliada conduzia ao cino do nonle, }udas sulia, ofeganle,
passando de vez en quando das sonlias paia lapeles iendiIhados de
Iuai, que Ihe fazian Ienliai os lapeles que viia na Ioja do ciunenlo
naiido de Nisa. Iouco depois avislou a sua esqueida, nuna cIaieiia, o
Iagai de azeile con a sua pesada n de pedia e un nonlo de laiiis.
No havia ninguen no jaidin. Os lialaIhos paiavan ao anoilecei. No
havia vivaIna no jaidin, e agoia soavan poi cina da calea de }udas os
coios dos iouxinis. O oljeclivo de }udas eslava pixino. LIe salia que a
sua diieila, na escuiido, coneaiia a ouvii da a pouco o suave
nuiniio da gua que caa na giula. L assin foi. O ai loinou-se nais
fiesco.
Lnlo, eIe aliandou o passo e chanou en voz laixa:
~ Nisa! Mas en vez de Nisa, viu deslacai-se do giosso lionco de
una oIiveiia e saIlai paia o caninho a figuia alaiiacada de un honen,
en cujas nos quaIquei coisa liiIhou e Iogo se exlinguiu.
}udas saIlou paia lis excIanando deliInenle:
~ Ah! Un segundo honen laiiou-Ihe o caninho.
O piineiio, que eslava a fienle, peigunlou a }udas:
~ Quanlo iecelesle agoia` Responde, se lens anoi a vida! Una
espeiana iaiou no coiao de }udas, e eIe giilou desespeiadanenle:
~ Tiinla leliadiacnas! Tiinla leliadiacnas! Tenho conigo ludo o
que ieceli. Aqui esl o dinheiio! Leven-no, nas deixen-ne a vida!
O honen da fienle aiiancou inedialanenle a loIsa das nos de
}udas. L, nesse nesno inslanle, nas suas coslas, una faca coilou o ai
cono un ieInpago e alingiu o anoioso alaixo da onopIala. }udas foi
piecipilado paia a fienle, e Ianou paia o ai as nos de dedos ciispados.
O honen da fienle apanhou }udas na sua faca e ciavou-Iha ale ao calo
no coiao.
~ Ni... sa... ~ piofeiiu }udas, no j con a sua voz aIla e cIaia de
joven, nas con una voz laixa e caiiegada de censuia, e no eniliu nen
nais un son, e o seu coipo laleu con lanla foia no cho que esle
iessoou.
Lnlo, una leiceiia figuia suigiu no caninho. Lsle leiceiio
honen usava una capa con capuz.
~ Anden depiessa ~ oidenou eIe. Os assassinos enliuIhaian a
loIsa junlanenle con una nola esciila enliegue peIo leiceiio honen,
nuna peIe, que anaiiaian con un coido. O segundo honen neleu o

3O3
enliuIho delaixo da canisa, depois os dois assassinos afaslaian-se da
esliada e foian liagados peIa escuiido enlie as oIiveiias. O leiceiio
acocoiou-se ao Iado do noilo e conlenpIou-Ihe o ioslo. Na sonlia
paiecia lianco cono a caI, e de una leIeza espiiiluaI. AIguns segundos
depois no havia ninguen vivo no caninho. O coipo sen vida jazia de
liaos aleilos. O pe esqueido enconliava-se nuna nancha de Iuai, de
nodo que se via dislinlanenle cada coiieia da sandIia. Lnlielanlo, poi
lodo o jaidin de Celsenani iessoava o canlo dos iouxinis.
Ninguen sale paia onde se diiigiian os dois assassinos de }udas,
nas sale-se quaI o caninho seguido peIo leiceiio honen. Tendo
alandonado a esliada, diiigiu-se paia a paile nais densa do oIivaI,
caninhando paia suI. SaIlou o vaiado, Ionge do poilo piincipaI, no
canlo suI, onde havia una liecha no nuio de aIvenaiia. Ln lieve se
enconliou na naigen do Cedion. Lnliou na gua e caninhou duianle
aIgun lenpo na coiienle, ale avislai ao Ionge as siIhuelas de dois cavaIos
e de un honen ao Iado deIes, Os cavaIos eslavan lanlen denlio do
iileiio, e a gua noIhava-Ihes os cascos. O honen que seguiava os
cavaIos nonlou nun deIes, o honen do capuz saIlou paia o oulio, e os
dois seguiian a passo peIa coiienle. Ouvia-se o iangei das pedias sol as
palas dos cavaIos. Depois os cavaIeiios saian da gua, suliian paia a
naigen de }eiusaIen e seguiian a passo ao Iongo da nuiaIha da cidade.
Ln seguida, o aiiieiio afaslou-se, pailiu a gaIope e desapaieceu da visla,
e o honen do capuz paiou o cavaIo, desnonlou na esliada deseila, liiou
a capa, viiou-a do avesso, liiou de delaixo da capa un capacele sen
penacho e p-Io na calea. O honen que agoia suliu paia o cavaIo
veslia una cInide niIilai e liazia a cinla una espada cuila. Tocou as
iedeas, e o cavaIo fogoso pailiu a liole, sacudindo Ievenenle o cavaIeiio.
O caninho eia agoia cuilo. O cavaIeiio diiigiu-se paia a poila suI de
}eiusaIen.
Delaixo do aico danavan e osciIavan as chanas inquielas dos
aicholes. Os soIdados de guaida, da segunda cenliia da Legio
ReInpago, eslavan senlados nos lancos de pedia, jogando aos dados.
Ao veien o niIilai que se apioxinava, Ievanlaian-se dos seus Iugaies de
un saIlo, o niIilai saudou-os con a no e enliou na cidade.
A cidade eslava inundada de Iuzes feslivas. Ln lodas as janeIas
liincavan as chanas dos casliais, e poi loda a paile, nisluiando-se
nun coio desoidenado, soavan os cnlicos. OIhando de vez en quando
poi una janeIa aleila paia a iua, o cavaIeiio podia vei pessoas senladas
en voIla de una nesa fesliva, solie a quaI havia caine de caliilo e laas
de vinho enlie pialos con eivas anaigas. Assoliando una nsica suave,
o cavaIeiio seguia a liole Ienlo peIas iuas deseilas da Cidade aixa,
diiigindo-se paia a loiie anlonina, oIhando de lenpos a lenpos aqueIes

3O4
casliais de cinco liaos cono nunca se viia en nenhuna oulia paile do
nundo, que aidian poi cina do TenpIo, ou a Lua, que pendia ainda
nais aIla que os casliais.
O paIcio de Heiodes, o Ciande, no linha quaIquei pailicipao
nas soIenidades da noile pascaI. Nos aposenlos anexos, viiados paia suI,
onde eslavan aIojados os oficiais da cooile ionana e o Iegado da Iegio,
as Iuzes eslavan acesas, e senlia-se que havia un ceilo novinenlo e
vida, nas a paile dianleiia, piincipaI, onde eslava o nico e invoIunliio
noiadoi do paIcio ~ o piocuiadoi ~ eslava loda eIa, con as suas
coIunalas e eslluas douiadas, cono que ofuscada sol o liiIho da Lua.
AIi, no inleiioi do paIcio, ieinava a escuiido e o siIncio. L o
piocuiadoi, laI cono disseia a Afinio, no quiseia I enliai. Oidenaia
que Ihe piepaiassen una cana no laIco, no nesno Iugai onde janlaia,
e onde de nanh conduziia o inleiiogaliio. O piocuiadoi deilou-se no
Ieilo que Ihe piepaiaian, nas no Ihe vinha o sono. A Lua desnudada
pendia, nuilo aIlo, no ceu Iinpo, e o piocuiadoi no desviou deIa os
oIhos duianle viias hoias.
Ioi voIla da neia-noile, o sono apiedou-se finaInenle do
Hegenon. ocejando inlensanenle, o piocuiadoi desapeilou e deixou
caii a capa, liiou o cinluio que Ihe apeilava a lnica e do quaI pendia
un Iaigo punhaI de ao na lainha, coIocou-o solie a poIliona junlo da
cana, descaIou as sandIias e deilou-se, anga saIlou inedialanenle
paia cina da cana e deilou-se a seu Iado, calea conlia calea, e o
piocuiadoi, coIocando a no no pescoo do co, fechou finaInenle os
oIhos. S enlo o co adoineceu lanlen.
O Ieilo eslava na seniescuiido, ocuIlo da Lua poi una coIuna,
nas dos degiaus do leiiao eslendia-se ale ao Ieilo una faixa de Iuai. L
assin que o piocuiadoi peideu a Iigao con as coisas que o iodeavan
na ieaIidade, coneou a caninhai paia esse caninho Iuninoso e poi eIe
suliu diieclanenle paia a Lua. No seu sonho, eIe iia nesno de feIicidade
ao vei cono nesse caninho azuI e lianspaienle ludo se oidenava de
nodo lo exceIenle e inconpaiveI. Caninhava aconpanhado de anga,
e a seu Iado caninhava o fiIsofo vagalundo. Disculian solie quaIquei
coisa conpIexa e inpoilanle, e nenhun deIes conseguia vencei o oulio.
No concoidavan en nada un con o oulio e, poi isso, a sua discusso
eia pailicuIainenle inleiessanle e inleininveI. Cono se conpieende, a
execuo desse dia no passaia de un naI-enlendido, poique o fiIsofo
que invenlaia una coisa lo inciiveInenle alsuida cono a ideia de que
lodas as pessoas so loas, caninhava a seu Iado: Iogo eslava vivo. L,
naluiaInenle, seiia hoiiveI pensai sequei na execuo daqueIe honen.
No houveia execuo! No! Lis en que consislia o fascnio daqueIa
viagen peIa escada da Lua.

3O5
Tinhan lodo o lenpo Iivie que quisessen, e a lenpeslade viiia s
ao anoilecei, e a colaidia eia inconleslaveInenle un dos nais leiiveis
defeilos. Assin faIa Ieshua Ha-NoziI. No, fiIsofo, no concoido: esse e
o nais leiiveI dos defeilos.
Assin, poi exenpIo, no eia o acluaI piocuiadoi da }udeia que
eia colaide, nas o anligo liiluno da Iegio quando, na IIancie das
Viigens, os fuiilundos geinanos quase despedaaian o giganle Mala-
Ralos. Mas, fiIsofo, descuIpe! Sei possveI que, con a sua inleIigncia,
possa adnilii a ideia de que poi causa de un honen que coneleu un
ciine conlia Cesai, o piocuiadoi da }udeia aiiuine a sua caiieiia`
~ Sin, sin ~ geneu e soIuou IiIalos no seu sonho. CIaio que a
aiiuinaiia. Lsla nanh ainda o no faiia, nas agoia, a noile, depois de
consideiai ludo, concoidaiia en aiiuin-Ia. LIe faiia ludo paia saIvai da
execuo esse nedico, esse sonhadoi insensalo que decididanenle no
eia cuIpado de nada!
~ Agoia eslaienos junlos paia senpie ~ dizia-Ihe no sonho o
esfaiiapado fiIsofo vagalundo, que no se sale cono suigiia no
caninho do cavaIeiio da Lana de Oiio. ~ Onde eslivei un, significa que
eslai lanlen o oulio! Quando faIaien de nin, faIaio lanlen de li!
Lu, un enjeilado, fiIho de pais incgnilos, e lu, fiIho de un iei asliIogo e
da fiIha de un noIeiio, a leIa IiIa.
~ Sin, e no le esqueas de faIai de nin, fiIho de un asliIogo
~ pediu IiIalos no sonho.
L, lendo ollido o assenlinenlo do nendigo de Ln-Saiid que
caninhava a seu Iado, o ciueI piocuiadoi da }udeia choiava e iia de
aIegiia no seu sonho.
Tudo islo eia nuilo lon, nas loinou nais hoiiveI o despeilai do
Hegenon. anga ps-se a iosnai a Lua, e o caninho azuI e escoiiegadio
cono se ioIasse solie Ieo desvaneceu-se dianle do piocuiadoi. LIe aliiu
os oIhos, e a piineiia coisa de que se Ienliou foi que a execuo liveia
Iugai. A piineiia coisa que o piocuiadoi fez foi seguiai anga peIa
coIeiia, nun geslo haliluaI. Depois, con os oIhos doIoiidos, piocuiou a
Lua e viu que eIa se havia desIocado un pouco paia o Iado e eslava
pialeada. A sua Iuz eia queliada poi un cIaio inquielo e desagiadveI
que liincava no laIco nesno dianle dos seus oIhos. Un aichole aidia e
funegava nas nos do cenluiio Mala-Ralos. Lsle espieilava peIo canlo
do oIho, con pavoi e dio, o peiigoso aninaI piepaiado paia saIlai. ~
Quielo, anga ~ disse o piocuiadoi con voz doenlia, e lossiu.
Iiolegendo-se da chana con a no, conlinuou: ~ Mesno de noile, ao
Iuai, no lenho descanso. Oh, deuses! Voc lanlen len una liisle
funo, Maico. MuliIai soIdados...

3O6
Maico oIhou o piocuiadoi con giande eslupefaco, e esle caiu
en si. Iaia alenuai a inpiesso causada peIas suas paIavias, piofeiidas
sol o efeilo do sonho, o piocuiadoi disse:
~ No se ofenda, cenluiio. A ninha siluao, iepilo, e ainda
pioi. Que deseja`
~ Chegou o chefe da guaida seciela ~ anunciou lianquiIanenle
Maico.
~ Chane-o, chane-o ~ oidenou o piocuiadoi lossindo paia
acIaiai a gaiganla e piocuiando as sandIias con os pes descaIos.
A chana vaciIou enlie as coIunas, as caIigas do cenluiio soavan
solie o nosaico. Mala-Ralos saiu paia o jaidin.
~ Mesno ao Iuai no lenho paz ~ disse o piocuiadoi paia si
nesno, iangendo os denles.
No laIco suigiu, en vez do cenluiio, o honen do capuz.
~ anga, quielo ~ disse suavenenle o piocuiadoi, apeilando o
cachao do co.
Anles de coneai a faIai, Afinio, segundo o seu hlilo, oIhou en
voIla, foi espieilai na sonlia e, convencendo-se de que aIen de anga
no havia aIi ninguen a nais, disse en voz laixa:
~ Ieo-Ihe que ne enliegue ao liilunaI, piocuiadoi. Tinha iazo.
Lu no consegui piolegei }udas de Caiiolh. Malaian-no. Ieo-Ihe que
ne denila e ne enliegue ao liilunaI.
Afinio leve a sensao de que qualio oIhos o filavan ~ dois de
co e dois de Iolo.
Reliiou de sol a sua cInide una loIsa nanchada de sangue,
seIada con dois seIos.
~ Lis o saco de dinheiio que os assassinos aliiaian paia a casa do
suno saceidole. O sangue que nancha esla loIsa e o sangue de }udas de
Caiiolh.
~ Inleiessanle, quanlo len I denlio` ~ peigunlou IiIalos,
incIinando-se paia a loIsa.
~ Tiinla leliadiacnas.
~ L pouco ~ disse o piocuiadoi soiiindo.
Afinio ficou caIado.
~ Onde esl o noilo`

3O7
~ Isso no sei ~ iespondeu con caIna dignidade o honen que
nunca se sepaiava do seu capuz. ~ Hoje de nanh coneaienos as
luscas.
O piocuiadoi soliessaIlou-se, Iaigou as coiieias das sandIias,
que no conseguia alai.
~ Mas len a ceileza de que o nalaian`
O piocuiadoi olleve una iesposla seca:
~ Lu, piocuiadoi, lialaIho h quinze anos na }udeia. Conecei a
seivii sol VaIeiio Cialio. No pieciso de vei un cadvei paia dizei que
un honen foi noilo, e anuncio-Ihe que aqueIe a quen chanavan }udas
de Caiiolh foi assassinado h aIgunas hoias.
~ Ieidoe-ne, Afinio ~ iespondeu IiIalos. ~ No eslou ainda
len acoidado, poi isso faIei assin. Duino naI ~ o piocuiadoi soiiiu ~
e vejo conslanlenenle en sonho un iaio de Iuai. Inagine, que cnico.
Sonhei que passeava solie esse iaio. en goslaiia de salei quais so as
suas hipleses en ieIao a esle caso. Onde lenciona ii piocui-Io` Senle-
se, chefe dos seivios secielos.
Afinio incIinou-se, puxou a poIliona paia nais peilo da cana e
senlou-se, fazendo liIinlai a sua espada no cho.
~ Ienso ii piocui-Io nas pioxinidades do Iagai de azeile, no
jaidin de Celsenani,
~ en, len. L poiqu juslanenle a`
~ Segundo os neus cIcuIos, Hegenon, }udas no foi noilo en
}eiusaIen, nas lanlen no nuilo Ionge da cidade. Ioi noilo nas
pioxinidades de }eiusaIen. Consideio-o un dos nais eninenles
especiaIislas no seu ofcio. No sei de ieslo quaI e a siluao en Rona,
nas nas coInias no h quen se Ihe conpaie. LxpIique-ne poiqu`
~ No posso en nenhun caso adnilii a ideia ~ disse Afinio en
voz laixa ~ de que }udas casse nas nos de quaisquei indivduos
suspeilos denlio dos Iiniles da cidade. No e possveI assassinai
secielanenle nas iuas. Ioilanlo, leiian que alia-Io a una cave quaIquei.
Mas os seivios j o piocuiaian na Cidade aixa, e se eIe a eslivesse
enconliavan-no de ceileza. Mas eIe no esl na cidade, isso posso-Iho
gaianlii. Se o livessen assassinado Ionge da cidade, esle enliuIho con o
dinheiio no podeiia lei sido Ianado foia lo depiessa. LIe foi noilo
peilo da cidade. Conseguiian alia-Io paia foia da cidade.
~ No conpieendo cono seiia possveI faz-Io.

3O8
~ Sin, piocuiadoi, esse e o piolIena nais difciI desle caso, e eu
nen sei se conseguiiei iesoIv-Io.
~ Lfeclivanenle, e un nisleiio! Nuna noile de fesla un cienle
sai da cidade no se sale poiqu, alandonando a iefeio pascaI, e noiie.
Quen e cono pde alia-Io` No lei sido una nuIhei` ~ peigunlou o
piocuiadoi` Afinio iespondeu lianquiIanenle e con ai seiio: ~ De
nodo nenhun, piocuiadoi. Lssa possiliIidade esl posla de Iado. L
pieciso iaciocinai Iogicanenle. Quen eslava inleiessado na noile de
}udas` Uns sonhadoies vagalundos, un pequeno cicuIo en que, anles
de nais nada, no havia nuIheies. Iaia casai, piocuiadoi, e pieciso
dinheiio, paia pi un honen no nundo lanlen e pieciso dinheiio. Mas
paia nalai un honen con a ajuda de una nuIhei, e pieciso nuilo
dinheiio, e no h vagalundo que o lenha. No houve nuIhei nesle caso,
piocuiadoi. Diiei nesno nais: una laI expIicao do assassnio s pode
afaslai-ne da pisla, dificuIlai-ne a invesligao e confundii-ne.
~ Vejo que len loda a iazo, Afinio ~ concoidou IiIalos. Lu
apenas ne peinili enilii una hiplese.
~ LIa e infeIiznenle eiinea, piocuiadoi.
~ Iois len. Mas, e enlo`! ~ excIanou o piocuiadoi, encaiando
Afinio con vida cuiiosidade.
~ Ienso que e nesno assin una queslo de dinheiio.
~ NolveI ideia! Mas quen e poiqu podeiia piopoi-Ihe
dinheiio, de noile, foia da cidade`
~ Oh no, piocuiadoi, no e isso. Tenho una nica hiplese, e se
eIa e faIsa, no enconliaiei piovaveInenle oulias expIicaes.
~ Afinio incIinou-se paia nais peilo do piocuiadoi e
nuinuiou: ~ }udas queiia escondei o dinheiio nun Iugai afaslado, que
s eIe conhecesse.
~ LxpIicao nuilo sulliI. Ioi peIos vislos assin que as coisas se
passaian. Agoia conpieendo-o: eIe foi aliado no poi pessoas, nas peIo
seu pipiio pensanenlo. Sin, sin, e isso.
~ L isso. }udas eia desconfiado. Lscondia o dinheiio das pessoas.
~ Sin! Disse en Celseinani` L poi que iazo lenciona piocui-Io
piecisanenle a` Confesso que no conpieendo.
~ Oh, piocuiadoi, e nuilo sinpIes. Ninguen escondei dinheiio
nos caninhos, en Iugaies aleilos e deseilos. }udas no eslava nen na
esliada de Helion, nen na esliada da elnia. LIe devia eslai nun Iugai
aliigado, escondido, con ivoies. Isso e nuilo sinpIes. L a no sei

3O9
Celsenani, no exislen oulios Iugaies assin nas pioxinidades de
}eiusaIen. LIe no pode lei ido nuilo Ionge.
~ Convenceu-ne inleiianenle. L enlo, que fazei agoia`
~ Vou coneai a piocuiai os assassinos que seguiian }udas paia
foia da cidade, e eu, enlielanlo, cono j Ihe anunciei, seiei juIgado en
liilunaI.
~ Ioiqu`
~ A ninha guaida peideu-o de visla onlen a noile no lazai,
depois de eIe lei alandonado o paIcio de Caifs. No conpieendo cono
foi que isso aconleceu. Nunca na ninha vida ne linha aconlecido una
coisa assin. LIe linha ficado sol vigiIncia Iogo depois da nossa conveisa.
Mas na zona do lazai neleu-se no se sale poi onde, deu lais voIlas que
desapaieceu sen deixai iaslo.
~ en. DecIaio-Ihe que no acho necessiio Iev-Io a liilunaI.
Voc fez ludo o que podia, e ninguen no nundo ~ aqui o piocuiadoi
soiiiu ~ podeiia fazei nais! Casligue os agenles que peideian }udas.
Mas pievino-o de que no queio que o casligo seja denasiado seveio. No
fin de conlas, ns fizenos ludo o que eia possveI paia piolegei esse
niseiveI! Ah sin, esquecia-ne de peigunlai ~ o piocuiadoi passou a
no peIa lesla ~, cono aiianjaian eIes naneiia de aliiai o dinheiio a
Caifs`
~ Sale, piocuiadoi... Isso no e pailicuIainenle conpIicado. Os
vingadoies foian peIas liaseiias do paIcio de Caifs, onde a iueIa
donina solie o plio das liaseiias. Aliiaian o enliuIho poi cina do
nuio.
~ Con un liIhele`
~ Sin, exaclanenle cono sups, piocuiadoi. Sin, de ieslo...
iespondeu Afinio queliando o seIo do pacole e nosliando o seu
conledo a IiIalos.
~ Que esl a fazei, Afinio` Isso so os seIos do TenpIo.
~ O piocuiadoi no piecisa de se inquielai con essa queslo
iespondeu Afinio, voIlando a fechai o enliuIho.
No ne diga que len lodos os seIos` ~ peigunlou IiIalos,
soiiindo.
~ No pode sei de oulio nodo, piocuiadoi ~ iespondeu Afinio
sen iii, en lon seveio.
~ Inagino o que lei sido no paIcio de Caifs.

31O
~ Sin, piocuiadoi, isso piovocou una giande enoo. LIes
chanaian-ne inedialanenle.
Mesno na sonlia via-se cinliIai os oIhos de IiIalos.
~ Isso e inleiessanle, inleiessanle...
~ Alievo-ne a discoidai, piocuiadoi, no foi inleiessanle. Ioi
una coisa enfadonha e cansaliva. Quando peigunlei se no paIcio de
Caifs linhan pago dinheiio a aIguen, disseian-ne calegoiicanenle que
nada disso se passaia.
~ Ah sin` Iois se no pagaian, no pagaian. Tanlo nais difciI
sei enconliai os assassinos.
~ AlsoIulanenle ceilo, piocuiadoi.
~ Mas, Afinio, h una coisa que agoia ne ocoiieu: no se lei
eIe suicidado`
~ Oh no, piocuiadoi ~ iespondeu Afinio, iecoslando-se na
poIliona, con espanlo. ~ DescuIpe, nas isso e alsoIulanenle
inveiosniI!
~ Ah, nesla cidade ludo e veiosniI! Lslou pionlo a aposlai que
denlio de nuilo pouco lenpo os iunoies de suicdio peicoiieio loda a
cidade.
Afinio fixou o oIhai no piocuiadoi, iefIecliu e iespondeu:
~ Isso e possveI, piocuiadoi. IeIos vislos o piocuiadoi
conlinuava a no podei desIigai-se daqueIa queslo do assassnio do
honen de Caiiolh, enloia ludo eslivesse j cIaio, e peigunlou nesno
con un ceilo lon sonhadoi:
~ Iois eu queiia lei vislo cono o nalaian eIes.
~ LIe foi noilo con exliena aile, piocuiadoi ~ iespondeu
Afinio, oIhando o piocuiadoi con aIguna iionia.
~ L cono pode salei isso`
~ Iaa o favoi de pieslai aleno a loIsa, piocuiadoi ~
iespondeu Afinio. ~ Asseguio-Ihe que o sangue de }udas joiiou en
loiienle. Lu, piocuiadoi, j vi nuilos assassnios na ninha vida!
~ De nodo que eIe, evidenlenenle, no voIlai a eiguei-se`
~ No, piocuiadoi, eIe h-de eiguei-se ~ iespondeu Afinio
soiiindo fiIosoficanenle ~ quando solie eIe soai a lionle~ la do
Messias poi quen eIes aqui espeian. Mas no se eiguei anles disso!
~ asla, Afinio! Lssa queslo esl cIaia. Iassenos ao enleiio.

311
~ Os condenados foian enleiiados, piocuiadoi.
~ Oh, Afinio, enlieg-Io a liilunaI seiia un ciine. Voc e digno
da nais aIla ieconpensa. Cono se passou isso`
Afinio coneou a conlai, e conlou que enquanlo eIe pipiio se
ocupava do caso de }udas, un deslacanenlo da guaida seciela,
conandado poi un seu ajudanle, chegou a coIina ao caii da noile. Un
dos coipos no se enconliava aIi. IiIalos eslieneceu e disse en voz iouca:
~ Ah, cono no pievi eu isso`
~ No piecisa inquielai-se, piocuiadoi ~ disse Afinio e
conlinuou o seu ieIalo: ~ Apanhaian os coipos de Disnas e de Ceslas,
con os oIhos peifuiados peIos licos das aves de iapina e iniciaian
inedialanenle a piocuia do leiceiio coipo. No laidaian a descolii-Io.
Un honen...
~ Maleus Levi ~ disse IiIalos, no en lon inleiiogalivo, nas
afiinalivo.
~ Sin, piocuiadoi... Maleus Levi linha-se escondido nuna giula
da veilenle noile do nonle CaIviio, espeiando peIa noile. O coipo nu de
Ieshua IIa-Nozii eslava junlo deIe. Quando a guaida enliou na giula con
un aichole, Levi leve un acesso de iaiva e de desespeio. Ciilava que no
coneleia nenhun ciine e que quaIquei honen, segundo a Iei, linha o
diieilo de enleiiai un ciininoso execulado, se o desejasse. Maleus Levi
dizia que no queiia alandonai aqueIe coipo. Lslava agilado, giilava
coisas desconexas, oia pedia, oia aneaava e anaIdioava...
~ Ioi necessiio Iiend-Io` ~ peigunlou sonliianenle IiIalos.
~ No, piocuiadoi, no ~ iespondeu Afinio nun lon nuilo
lianquiIizadoi. ~ Ioi possveI acaInai o Iouco insoIenle, expIicando-Ihe
que o coipo seiia enleiiado. Quando conpieendeu o que Ihe dizian, Levi
acaInou-se, nas decIaiou que no se iiia enloia e que desejava
pailicipai no enleiio. Disse que no se iiia enloia nen que lenlassen
nal-Io, e ofeieceu nesno paia esse fin una faca de po que linha
consigo.
~ Mandaian-no enloia` ~ peigunlou IiIalos nuna voz
eslianguIada.
~ No, piocuiadoi, no. O neu ajudanle peiniliu-Ihe que
pailicipasse no enleiio.
~ QuaI dos seus ajudanles diiigiu essa aco` ~ peigunlou
IiIalos.

312
~ ToInai ~ iespondeu Afinio e aciescenlou, inquielo: LIe
coneleu aIgun eiio`
~ Conlinue ~ iespondeu IiIalos. ~ No houve eiio nenhun. Lu
coneo nesno a ficai enlaiaado, Afinio, pois peIos vislos eslou a
lialai con un honen que nunca conele eiios. L e voc esse honen.
~ Iuseian Maleus Levi solie una caiioa junlanenle con os
coipos dos condenados e duas hoias depois aIcanaian un desfiIadeiio
deseilo a noile de }eiusaIen. A, o deslacanenlo, lialaIhando poi luinos,
cavou nuna hoia una piofunda cova e neIa enleiiou os lis coipos.
~ Nus`
~ No, piocuiadoi, o deslacanenlo Ievaia consigo lnicas paia
esse fin. L puseian aneis nos dedos dos condenados. A Ieshua un aneI
con una esliia, a Disnas con duas e a Ceslas con lis. A cova foi
lapada e coleila con pedias. ToInai conhece o sinaI idenlificalivo.
~ AIi, se eu pudesse lei pievislo! ~ disse IiIalos, ciispando o
ioslo. ~ Iois eu piecisava de faIai con Maleus Levi...
~ LIe esl aqui, piocuiadoi! IiIalos, aiiegaIando os oIhos, filou
Afinio poi aIgun lenpo, e depois disse:
~ Agiadeo-Ihe poi ludo o que foi feilo nesle caso. Ieo-Ihe que
ne nande ToInai ananh, e que o infoine anlecipadanenle de que
eslou salisfeilo con eIe. Quanlo a si, Afinio ~ o piocuiadoi liiou de un
loIso do cinluio que eslava solie a nesa, un aneI que deu ao chefe dos
seivios secielos ~, peo-Ihe que aceile islo cono iecoidao.
Afinio indignou-se, nuinuiando:
~ L una giande honia, piocuiadoi. Ieo-Ihe que ieconpense o
deslacanenlo que piocedeu ao enleiio. L que iepieenda os agenles que
peideian }udas. L agoia nanden-ne Maleus Levi. Iieciso dos
poinenoies solie o caso de Ieshua.
~ As suas oidens, piocuiadoi ~ iespondeu Afinio, iecuando e
incIinando-se, enquanlo o piocuiadoi lalia as paInas e giilava:
~ Lh, aqui! Luzes a coIunala! Afinio saia paia o jaidin, e alis
de IiIalos liiIhavan j as Iuzes nas nos dos ciiados. Tis casliais foian
coIocados solie a nesa dianle do piocuiadoi, e a noile Iuaienla ieliiou-se
inediala~ nenle paia o jaidin, cono se Afinio a livesse Ievado
consigo. No Iugai de Afinio enliou no leiiao un desconhecido de
pequena eslaluia, nuilo nagio, ao Iado do giganlesco cenluiio. Lsle
Ilino, a un oIhai do piocuiadoi, iecuou inedialanenle paia o jaidin e
desapaieceu.

313
O piocuiadoi esludou o iecen-chegado con oIhos vidos e un
pouco assuslados. Assin se oIha aIguen de quen nuilo se ouviu faIai,
en quen se pensou nuilo, e que finaInenle apaieceu.
O iecen-chegado, honen dos seus quaienla anos, eia escuio,
eslava esfaiiapado, coleilo de Iana seca, e oIhava de liaves con oIhos
seIvagens Ln suna, linha un aspeclo iepugnanle e paiecia anles un
nendigo da cidade, cono os h en giande quanlidade nos leiiaos do
TenpIo ou nos lazaies da suja e iuidosa Cidade aixa.
O siIncio pioIongou-se poi nuilo lenpo, e foi inleiionpido peIo
eslianho conpoilanenlo do honen conduzido a piesena de IiIalos. O
seu ioslo aIleiou-se, eIe vaciIou, e se no se livesse agaiiado con a no
suja ao loido da nesa, leiia cado.
~ Que lens` ~ peigunlou IiIalos.
~ Nada ~ iespondeu Maleus Levi e fez un novinenlo cono de
quen engoIe quaIquei coisa, e o seu pescoo nu, nagio e sujo diIalou-se e
de novo encoIheu.
~ Que lens lu` Responde ~ iepeliu IiIalos.
~ Lslou cansado ~ iespondeu Levi oIhando sonliianenle paia
o cho.
~ Senla-le ~ nuinuiou IiIalos e indicou-Ihe a poIliona.
Levi oIhou o piocuiadoi con desconfiana, apioxinou-se da
poIliona, oIhou de sosIaio, anedionlado, os liaos douiados e senlou-se
no na poIliona, nas ao Iado desla no cho.
~ LxpIica-ne, poique no le senlasle na poIliona` ~ peigunlou
IiIalos.
~ Lslou enIaneado, iiia suj-Ia ~ iespondeu Levi, oIhando paia
o cho.
~ Vo j liazei-le de conei.
~ No queio conei ~ disse Levi.
~ Iaia qu nenlii` ~ peigunlou IiIalos. ~ Iois se no conesle
nada en lodo o dia, e laIvez h nais lenpo. on, esl len, no conas.
Chanei-le paia que ne nosliasses a faca que linhas conligo.
~ Os soIdados liiaian-na quando ne liouxeian paia aqui
iespondeu Levi e aciescenlou, liisle: ~ Tn que na devoIvei, devo
enlieg-Ia ao dono, a quen a ioulei.
~ Iaia qu`
~ Iaia coilai as coidas ~ iespondeu Levi.

314
~ Maico! ~ giilou o piocuiadoi, e o cenluiio suigiu sol as
coIunas. ~ D-ne a faca deIe!
O cenluiio ieliiou de una das duas lainhas que linha a cinluia
una faca de po suja e enliegou-a ao piocuiadoi. Depois afaslou-se.
~ A quen ioulasle a faca`
~ Nuna padaiia junlo a Ioila de Helion, Iogo a esqueida de
quen enlia na cidade.
IiIalos exaninou a Inina Iaiga, veiificou con un dedo se a faca
eslava afiada e disse:
~ Quanlo a faca no le pieocupes, eIa sei devoIvida a pada~
iia. Agoia pieciso de oulia coisa: noslia-ne o peiganinho que liazes
conligo e onde eslo esciilas as paIavias de Ieshua.
Levi oIhou IiIalos con dio e soiiiu con un soiiiso lo nau que
o seu ioslo se defoinou conpIelanenle.
~ Quei liiai-ne ludo` Ale a Ilina coisa que ne iesla`
peigunlou eIe.
~ Lu no disse: d-ne ~ iespondeu IiIalos. ~ Disse: noslia-ne.
Levi ienexeu delaixo da canisa e ieliiou un ioIo de
peiganinho. IiIalos pegou-Ihe, desenioIou-o, eslendeu-o enlie as Iuzes, e
apeilando os oIhos, ps-se a esludai os sinais quase indecifiveis neIe
liaados a linla. Lia difciI enlendei aqueIas Iinhas loscas e IiIalos fianziu
os oIhos e deliuou-se ale nuilo peilo do peiganinho, seguindo as
Iinhas con o dedo. Conseguiu en lodo o caso conpieendei que o lexlo
conslilua una sequncia desconexa de nxinas, de dalas, de nolas
doneslicas e fiagnenlos poelicos. Conseguiu Iei aIguna coisa: No h
noile... Onlen conenos figos lenpoios doces de Iiinaveia....
Con o ioslo lenso do esfoio, IiIalos conlinuou a Iei, fianzindo os
oIhos: Ns veienos o iio puio da gua da vida... A hunanidade oIhai
o SoI aliaves de un ciislaI lianspaienle...
Aqui IiIalos eslieneceu. Nas Ilinas Iinhas do peiganinho
decifiou as paIavias: ... naioi defeilo... colaidia.
IiIalos enioIou o peiganinho e, nun geslo liusco, devoIveu-o a
Levi.
~ Tona ~ disse eIe e, depois de un siIncio, aciescenlou: Tu, ao
que vejo, es un honen de Ieiluias, e no h iazo paia eiiaies poi a
sozinho, veslido cono un nendigo, sen donicIio. Tenho en Cesaieia
una giande lilIioleca, sou nuilo iico, e queio lonai-le ao neu seivio.
Oidenais e conseivais os papiios, seis aIinenlado e veslido.

315
Levi Ievanlou-se e iespondeu:
~ No, no queio.
~ Ioiqu` ~ peigunlou o piocuiadoi, de ioslo ensonliado.
Anlipalizas conigo, lens nedo de nin`
O nesno soiiiso nau defoinou o ioslo de Levi, e eIe disse:
~ No, poique lu leis nedo de nin. No le sei nuilo fciI
encaiai-ne depois que o nalasle.
~ CaIa-le ~ iespondeu IiIalos. ~ Tona aIgun dinheiio. Levi
alanou negalivanenle a calea, e o piocuiadoi conlinuou:
~ Sei que le consideias discpuIo de Ieshua, nas digo-le que no
conpieendesle nada daquiIo que eIe le ensinou. Iois que se assin fosse,
aceilaiias foiosanenle quaIquei coisa de nin. Lenlia-le de que anles
de noiiei eIe disse que no acusava ninguen.
~ IiIalos eigueu significalivanenle un dedo, o seu ioslo lieneu.
~ L eIe nesno aceilaiia poi ceilo quaIquei coisa. Tu es ciueI, e
eIe no eia ciueI. Aonde vais`
Levi apioxinou-se da nesa, apoiou-se neIa con as duas nos e,
fixando o piocuiadoi con oIhos aidenles, nuinuiou:
~ Tu, Hegenon, fica salendo, que eu vou nalai un honen en
}eiusaIen. Queio dizei-le islo, paia que sailas que ainda havei sangue.
~ Tanlen eu sei que ainda havei sangue ~ iespondeu IiIalos.
~ As luas paIavias no ne suipieenden. Tu, naluiaInenle, queies
nalai-ne.
~ A li no conseguiiei nalai-le ~ iespondeu Levi, nosliando os
denles nun soiiiso. ~ No sou assin lo loIo paia lei essa espeiana.
Mas nalaiei }udas de Caiiolh, e consagiaiei a isso o que ne iesla de vida.
Os oIhos do piocuiadoi liiIhaian de piazei, e eIe, chanando con
o dedo Maleus Levi paia nais peilo de si, disse-Ihe:
~ No conseguiis faz-Io, no le inconodes. }udas j foi noilo
esla noile.
Levi afaslou-se da nesa de un saIlo, de oIhai esgazeado, e giilou:
~ Quen o fez`
~ No lenhas cines ~ iespondeu IiIalos aiieganhando os
denles e esfiegando as nos. ~ Receio que houvesse oulios pailidiios
deIe aIen de li.
~ Quen o fez` ~ iepeliu Levi nun sussuiio.

316
~ Iui eu ~ iespondeu IiIalos. Levi aliiu a loca, oIhou o
piocuiadoi, e esle disse:
~ Isso e, evidenlenenle, pouca coisa, nas en lodo o caso fui eu
que o fiz. ~ L aciescenlou: ~ L enlo, agoia aceilas aIguna coisa`
Levi pensou, cedeu un pouco e, poi fin, disse:
~ Oidena que ne liagan un locado de peiganinho Iinpo.
Iassou un hoia. Levi no eslava j no paIcio. O siIncio do
ananhecei eia agoia queliado apenas peIo iudo suave dos passos das
senlineIas no jaidin. A Lua descoIoiia-se iapidanenle, no oulio exlieno
do ceu avislava-se a pequena nancha eslianquiada da eslieIa da
nanh. As Iuzes eslavan apagadas h nuilo. O piocuiadoi enconliava-
se eslendido no Ieilo. Con a no sol a face, doinia e iespiiava
siIenciosanenle. A seu Iado doinia anga.
Ioi assin que Incio IiIalos, quinlo piocuiadoi da }udeia,
acoIheu o aIvoiecei do decino quinlo dia de Niss.


O fIm dn apartamcntn nmcrn 50

Quando Maigaiila chegou as Ilinas paIavias do capluIo: Ioi
assin que Incio IiIalos, quinlo piocuiadoi da }udeia, acoIheu o
aIvoiecei do decino quinlo dia de Niss, iaiava o dia.
No paliozinho ouvia-se, enlie os ianos do saIgueiio e da lIia, a
aninada conveisa nalinaI dos paidais.
Maigaiila Ievanlou-se da poIliona, espieguiou-se, e s enlo
senliu cono o seu coipo eslava doiido e cono piecisava de doinii. L
inleiessanle nolai que Maigaiila linha o seu espiilo en peifeila oiden.
No havia quaIquei confuso nos seus pensanenlos, no a peiluilava
alsoIulanenle nada o faclo de lei passado una noile solienaluiaI. No a
enocionava a iecoidao de lei passado a noile no laiIe de Sal, nen o
iegiesso de ceilo nodo niiacuIoso do Meslie, nen de o ionance
iessuigii das cinzas, e de que ludo eslivesse nos seus Iugaies na cave da
iueIa, de onde foia expuIso o deIaloi AIoisi Mogaiilch. Ln suna, o faclo
de liavai conhecinenlo con WoIand no Ihe liouxeia quaIquei dano
psquico. Tudo eslava cono se assin devesse sei. LIa passou a saIa do
Iado, ceilificou-se que o Meslie doinia un sono piofundo e caIno,
apagou o inliI candeeiio de caleceiia e deilou-se junlo a paiede oposla
nun eslieilo sof coleilo con un IenoI veIho e iolo. Un ninulo depois

317
doinia e, nessa nanh, no leve nenhun sonho. Reinava o siIncio nos
quailos da cave, en loda a pequena casa do enpiesiio, e havia
lianquiIidade na iueIa afaslada.
Mas a essa nesna hoia, islo e, ao ananhecei de slado, lodo un
andai de una insliluio de Moscovo eslava acoidado, e as suas janeIas,
que davan paia una giande piaa asfaIlada que caiios especiais
vaiiian, avanando Ienlanenle e zunlindo, liiIhavan con lodas as
suas Iuzes, iecoilando a Iuz do soI-nascenle.
Todo o andai eslava ocupado con a invesligao do caso de
WoIand, e os candeeiios linhan ficado acesos loda a noile nos dez
galineles.
A len dizei, o caso eslava j cIaio desde o dia anleiioi, sexla-
feiia, quando foia necessiio enceiiai o Vaiiedades poi nolivo do
desapaiecinenlo de loda a sua adninisliao, e poi lodas as indecncias
ocoiiidas na vespeia duianle a fanosa sesso de nagia negia. Mas o
faclo e que aqueIe andai insone eslavan a chegai ininleiiuplanenle
novos dados.
Calia agoia aos invesligadoies encaiiegados desle eslianho caso,
que cheiiava a liuxaiia, e ainda poi cina con una nisluia de liuques
hipnlicos e de evidenle ciine, ieunii nun nico noveIo lodos os
aconlecinenlos diveisos e confusos ocoiiidos en viios ponlos de
Moscovo.
O piineiio a lei que se diiigii ao andai insone inundado de Iuz
eIecliica foi Aikadi ApoIIonovilch SenpIeiaiov, piesidenle da Conisso
de Acslica.
Na sexla-feiia, depois do aInoo, no seu apailanenlo siluado
nun piedio junlo a Ionle Kaiiieini, locou o leIefone, e una voz de
honen pediu que chanassen Aikadi ApoIIonovilch. A esposa de Aikadi
ApoIIonovilch, que alendeu o leIefone, iespondeu Iugulienenle que
Aikadi ApoIIonovilch eslava doenle, que se deilaia a iepousai e que no
podia ii ao leIefone. No enlanlo, Aikadi ApoIIonovilch acalou poi lei
que ii ao leIefone. A peigunla solie donde chanavan Aikadi
ApoIIonovilch, a voz ao leIefone deu una iesposla nuilo lieve.
~ Depiessa... ven j... e s un segundo... ~ laIluciou a esposa,
haliluaInenle nuilo aiioganle, do piesidenle da Conisso de Acslica, e
coiieu cono una sela ao quailo, paia fazei Ievanlai Aikadi
ApoIionovilch da cana onde eslava deilado, sofiendo loinenlos
infeinais ao iecoidai a sesso da vespeia e o escndaIo nocluino que
aconpanhaia a expuIso do apailanenlo da sua soliinha de Saialvia.

318
Na veidade, foi pieciso nais de un segundo, nas lanlen nenos
de un ninulo, piecisanenle quinze segundos, paia que Aikadi
ApoIIonovilch, en ioupa inleiioi e con un chineIo enfiado nun pe,
chegasse ao leIefone e laIluciasse:
~ Sin, sou eu... Lslou, eslou...
A esposa, esquecendo poi inslanles lodos os aloninveis ciines
conlia a fideIidade en que o polie Aikadi ApoIIonovilch foia apanhado,
nosliava a poila do coiiedoi a sua caia assuslada, agilava un chineIo no
ai e nuinuiava:
~ O chineIo, caIa o chineIo... Vais iesfiiai os pes ~ ao que
Aiiadi ApoIIonovilch, enxolando a nuIhei con o pe descaIo e
deilando-Ihe un oIhai feioz, nuinuiava ao leIefone:
~ Sin, sin, sin, conpieendo... Vou j. Aikadi ApoIIonovilch
passou loda a noile nesse nesno andai onde decoiiia a invesligao. A
conveisa foi penosa, foi exliena~ nenle desagiadveI, pois foi
necessiio faIai con a nais conpIela sinceiidade, no apenas dessa
ignliI sesso e da liiga no canaiole, nas de passagen lanlen, o que
eia ieaInenle necessiio, de MiIilsa Andieevna Ickolalko, da Rua
LIokhovshaia, e da soliinha de Saialvia, e de nuilas oulias coisas ainda,
cujo ieIalo causou a Aikadi ApoIIonovilch indesciilveis loinenlos.
Lscusado sei dizei que as decIaiaes de Aikadi ApoIIonovilch,
honen insliudo e cuIlo, que foi leslenunha ~ leslenunha inleIigenle e
quaIificada ~ da iepugnanle sesso, que descieveu na peifeio o
pipiio ngico nisleiioso de nscaia, e os dois palifes dos seus
assislenles, que iecoidou con pieciso que o none do ngico eia
exaclanenle WoIand, fizeian avanai significalivanenle as
invesligaes. A confionlao das decIaiaes de Aikadi ApoIIonovilch
con as decIaiaes de oulias pessoas, enlie as quais se conlavan
aIgunas das danas que havian sido vlinas das consequncias da sesso
(a da ioupa inleiioi vioIela que chocaia Rinski , e, infeIiznenle, nuilas
oulias), e do conlnuo Kaipov, que foia enviado ao apailanenlo nneio
5O da Rua Sadovaia, peiniliu eslaleIecei inedialanenle o Iugai onde
devia sei piocuiado o iesponsveI poi lodas aqueIas avenluias.
O apailanenlo nneio 5O foi visilado, e poi nais de una vez, e
no s o esquadiinhaian con exlieno cuidado, cono laleian as
paiedes, exaninaian as chanines, piocuiaian escondeiijos. Todas essas
nedidas no deian poien nenhun iesuIlado, e en nenhuna das visilas
ao apailanenlo se descoliiu aIi ninguen, enloia fosse poi denais
evidenle que havia I aIguen, apesai de lodas as pessoas que de un
nodo ou de oulio devian Iidai con as quesles da vinda a Moscovo de

319
ailislas esliangeiios afiinaien iesoIula e calegoiicanenle que no havia
nen podia havei en Moscovo nenhun ngico negio chanado WoIand.
A sua chegada no eslava iegislada en paile nenhuna, eIe no
apiesenlaia a ninguen o seu passapoile ou quaisquei oulios papeis,
conlialos ou acoidos, e ninguen ouviia faIai deIe! Kilailsev, chefe da
Seco de Iiogianao da Conisso de LspeclcuIos, juiou poi Deus e
poi ludo que o desapaiecido Sliopa Likhodeev no Ihe enviaia paia
apiovao quaIquei piogiana de especlcuIo paia nenhun WoIand, nen
Ihe leIefonaia a eIe, Kilailsev, infoinando-o da chegada desse laI WoIand.
De nodo que eIe, Kilailsev, ignoiava e no podia conpieendei cono
peiniliia Sliopa seneIhanle sesso no Vaiiedades. L quando Ihe
disseian que Aikadi ApoIIonovilch viia con os seus pipiios oIhos esse
ngico na sesso, Kilailsev Iinilou-se a aliii os liaos e eiguei os oIhos
paia o ceu. L s peIos oIhos de Kilailsev podia-se vei e afiinai sen ieceio
que eIe eslava puio cono o ciislaI.
Quanlo a IioIchoi Ieliovilch, piesidenle da Conisso de
LspeclcuIos...
Ioi acaso eIe voIlou ao seu falo inedialanenle depois da niIcia
lei enliado no seu galinele, paia exlasianle aIegiia de Anna Richaidovna,
e paia giande peipIexidade da niIcia inuliInenle inconodada. L
lanlen poi acaso iegiessado ao seu Iugai, no seu falo cinzenlo as iiscas,
Iiokhoi Ieliovilch apiovou lodas as iesoIues lonadas peIo falo
duianle a sua ausncia... Iois quanlo a Iiokhoi Ieliovilch, no salia
alsoIulanenle nada solie nenhun WoIand.
Lia, descuIpen-ne, una coisa dispaialada: niIhaies de
especladoies, lodo o pessoaI do Vaiiedades, enfin, o pipiio Aikadi
ApoIIonovilch SenpIeiaiov, honen aIlanenle insliudo, viian esse
ngico, len cono os seus lis vezes naIdilos assislenles, e, enlielanlo,
no eia possveI enconli-Ios en paile nenhuna. Iois peinilan-ne que
Ihes peigunle: eIe suniu-se peIo cho alaixo Iogo depois da sua execiveI
sesso, ou, cono aIguns afiinan, nunca chegou a vii a Moscovo` Mas se
adniliinos a piineiia hiplese, e indulilveI que, ao desapaiecei, eIe
Ievou consigo lodos os nenlios da adninisliao do Vaiiedades, e se
adniliinos a segunda hiplese, iesuIlaiia da que a pipiia
adninisliao do funeslo lealio, lendo pialicado a iepugnanle
olscenidade (iecoide-se a janeIa pailida no galinele e o conpoilanenlo
do s de Ouios), fugiia de Moscovo sen deixai iaslo.
Deve-se fazei juslia aqueIe que diiigia a invesligao. O
desapaiecido Rinski foi ieenconliado con espanlosa iapidez. aslou
conpaiai o conpoilanenlo do s de Ouios junlo a piaa de lxis, peilo
do cinenalgiafo, con aIgunas dalas e hoias, do geneio quando

32O
leininaia a sesso e en que nonenlo piecisanenle podeiia Rinski
desapaiecei, paia enviai un leIegiana paia Leninegiado. Una hoia
depois chegou a iesposla (ao anoilecei de sexla-feiia), dizendo que
Rinski foia enconliado no quailo nneio 412 do HoleI Asliia, no
quailo andai, ao Iado do quailo onde se hospedaia o chefe do iepeiliio
de un lealio noscovila que enlo se enconliava en digiesso en
Leninegiado, no nesno quailo onde, cono se sale, o noliIiiio e
cinzenlo-azuIado con douiados, e exisle una nagnfica casa de lanho.
Lnconliado escondido nun ioupeiio do quailo nneio 412 do
HoleI Asliia, Rinski foi inedialanenle delido e inleiiogado Iogo en
Leninegiado. Depois chegou a Moscovo un leIegiana infoinando que o
diiecloi financeiio do Vaiiedades se enconliava nun eslado de
iiiesponsaliIidade, que no dava, ou no queiia dai, iesposlas iazoveis
as peigunlas, e que s pedia una coisa: que o escondessen nuna cnaia
lIindada, guaidado poi senlineIas ainadas. De Moscovo foi dada oiden
poi leIegiana que liouxessen Rinski sol cusldia paia Moscovo,
nolivo poi que na sexla-feiia a noile Rinski chegou a Moscovo, sol
cusldia, no conloio da noile.
Nessa nesna noile de sexla-feiia descoliiian lanlen o iaslo de
Likhodeev. Iaia lodas as cidades havian sido enviados leIegianas
pedindo infoinaes solie Likhodeev, e de IaIla veio a iesposla dizendo
que Likhodeev esliveia en IaIla, nas que pailiia de aeiopIano paia
Moscovo.
O nico cujo iaslo no foi possveI descoliii foi Vaienukha. O
iIuslie adninisliadoi lealiaI, conhecido de loda a Moscovo, desapaieceia
cono que liagado peIa leiia.
Lnlielanlo, foi necessiio cuidai de aconlecinenlos ocoiiidos
noulios ponlos de Moscovo, foia do Tealio Vaiiedades. Ioi necessiio
escIaiecei o eslianho caso dos enpiegados que canlavan o Mai CIoiioso
(a piopsilo: o piofessoi Sliavinski conseguiu nanl-Ios na oiden
duianle duas hoias poi neio de unas injeces hipodeinicas), e o das
pessoas que apiesenlaian cono dinheiio, a oulias pessoas ou
insliluies, coisas que s o Dialo sale, e lanlen das pessoas que
linhan sido vlinas de lais paganenlos.
Cono faciInenle se conpieende, o nais desagiadveI,
escandaIoso e insoIveI de lodos esses casos foi o do ioulo da calea do
defunlo eiIioz nesno do caixo na saIa da Ciiloedov, en pIeno dia.
Doze honens conduzian a invesligao, ieunindo, cono nuna
aguIha de liicolai, os naIdilos ns daqueIe conpIicado caso, espaIhados
poi loda a cidade de Moscovo.

321
Un dos invesligadoies diiigiu-se a cInica do piofessoi Sliavinski
e pediu anles de nais nada que Ihe nosliassen a Iisla das pessoas
adnilidas lia cInica duianle os Ilinos lis dias. Assin foian
descoleilos Nikanoi Ivanovilch ossoI e o infeIiz apiesenladoi a quen
linhan aiiancado a calea. De ieslo, pouco se ocupaian deIes. Desde
enlo eia fciI deleininai que aqueIes dois linhan sido lanlen vlinas
do nesno lando diiigido poi esse nisleiioso ngico. Ln conliapailida,
o invesligadoi inleiessou-se vivanenle poi Ivan NikoIaevilch ezdonn.
Na sexla-feiia, ao anoilecei, a poila do quailo nneio 117 onde
eslava Ivan aliiu-se dando enliada a un honen ainda joven, de caia
iedonda, caIno e de lon lialo, que en nada se paiecia con un
invesligadoi e que, no enlanlo, eia un dos neIhoies invesligadoies de
Moscovo. O invesligadoi viu, deilado solie a cana, un joven pIido e
nuilo nagio, en cujos oIhos se Iia un lolaI desinleiesse poi aquiIo que
se passava a sua voIla, e que oIhavan oia paia Ionge, paia aIen daquiIo
que o iodeava, oia paia o inleiioi do pipiio joven.
O invesligadoi apiesenlou-se anigaveInenle e disse que vieia
visilai Ivan NikoIaevilch paia faIai solie os aconlecinenlos do dia
anleiioi no Iago do Ialiiaica.
Oh, que liiunfo leiia sido paia Ivan se aqueIe invesligadoi Ihe
livesse apaiecido nais cedo, nen que fosse, diganos, na noile de quaila
paia quinla-feiia, quando Ivan piocuiava, con fuioi e paixo, que
esculassen o seu ieIalo aceica do Iago do Ialiiaica. Agoia ieaIizava-se o
seu sonho de conliiluii paia piendei o consuIloi, no piecisava j de
coiiei alis de ninguen, vinhan nesno lei con eIe paia esculai o seu
ieIalo solie aquiIo que aconleceia na quaila-feiia ao anoilecei.
Mas, infeIiznenle, Ivanuchka linha nudado poi conpIelo a pailii
do nonenlo da noile de eiIioz. Lslava disposlo a iespondei de lon
giado e coilesnenle a lodas as peigunlas do invesligadoi, nas senlia-se a
indifeiena, lanlo no oIhai de Ivan cono na sua enloao. A soile de
eiIioz j no locava o poela. Anles da chegada do invesligadoi,
Ivanuchka doinilava eslendido na cana, e aIgunas vises desfiIavan
dianle dos seus oIhos. Assin, eIe via una cidade eslianha,
inconpieensveI, inexislenle, con lIocos de ninoie, coIunalas en
iunas, leIhados que liiIhavan ao soI, con a negia, sonliia e inpiedosa
loiie anlonina, con un paIcio na coIina oesle, neiguIhado ale quase ao
leclo no veide quase liopicaI de un jaidin, con eslluas de lionze que
fIanejavan poi cina dessa veiduia, via as cenliias ionanas couiaadas
que naichavan junlo aos nuios da cidade anliga.
Na sua sonoIncia, Ivan viu suigii a sua fienle, inveI nuna
poIliona, un honen laileado, de ioslo anaieIo e neivoso, envoIlo

322
nuna capa lianca deliuada a veineIho, que oIhava con dio o jaidin
Iuxuiianle e eslianho. Ivan viu lanlen una coIina anaieIa e nua onde
havia uns posles vazios, con laiias liansveisais.
L aquiIo que aconleceia no Iago do Ialiiaica no inleiessava j ao
poela Ivan ezdonni.
~ Diga-ne, Ivan NikoIaevilch, a que dislncia se enconliava do
loiniquele quando eiIioz caiu delaixo do caiio eIecliico`
Un quase inpeiceplveI soiiiso de indifeiena agilou os Ilios de
Ivan, e eIe iespondeu:
~ Lslava Ionge.
~ L esse sujeilo de caIas aos quadiados eslava peilo do
loiniquele`
~ No, eslava senlado nun lanco, no nuilo Ionge.
~ L len a ceileza de que eIe no se apioxinou do loiniquele no
nonenlo en que eiIioz caiu`
~ Tenho. No se apioxinou. Lslava senlado no lanco, iecoslado.
Lslas foian as Ilinas peigunlas do invesligadoi. Depois disso,
Ievanlou-se, eslendeu a no a Ivan, desejou-Ihe ipidas neIhoias e
expiiniu a espeiana de en lieve voIlai a Iei os seus poenas.
~ No ~ iespondeu Ivan, lianquiIo. ~ Nunca nais escieveiei
poenas.
O invesligadoi soiiiu con coilesia, peiniliu-se nanifeslai a
convico de que o poela eslava acluaInenle nun eslado de depiesso,
nas que isso en lieve passaiia.
~ No ~ iespondeu Ivan, oIhando no paia o invesligadoi, nas
paia o hoiizonle que se exlinguia. ~ Islo paia nin nunca nais passa. Os
poenas que escievia eian naus, e isso conpieendi-o agoia.
O invesligadoi saiu, lendo ollido naleiiaI nuilo inpoilanle,
Seguindo a Iinha dos aconlecinenlos do fin paia o piincpio, podia-se
finaInenle aIcanai a fonle de onde pailiian lodos os aconlecinenlos. O
invesligadoi no linha dvidas de que esses aconlecinenlos havian
coneado con un assassnio no Iago do Ialiiaica. Lvidenlenenle, nen
Ivanuchka, nen o lipo das caIas aos quadiados linhan enpuiiado o
infeIiz piesidenle da MASSOLIT paia delaixo do caiio eIecliico, e
ninguen conliiluia fisicanenle, diganos assin, paia a sua queda paia
delaixo das iodas. Mas o invesligadoi eslava convencido de que eiIioz
se aliiaia paia delaixo do eIecliico (ou caia paia delaixo deIe) sol o
efeilo do hipnolisno.

323
Sin, havia j nuilo naleiiaI, e salia-se a quen agaiiai e onde.
Mas o piolIena eslava en que no havia naneiia de apanh-Io. No lis
vezes naIdilo apailanenlo nneio 5O, e pieciso iepeli-Io, havia sen
dvida aIguen. De lenpos a lenpos esse apailanenlo iespondia ao
leIefone, oia con voz esliidenle, oia con voz fanhosa, poi vezes aliia-se
una janeIa, e, aIen disso, ouvian-se neIe os sons de un fongiafo. L, no
enlanlo, de cada vez que aIi se desIocavan, no enconliavan I ninguen.
L j I linhan ido viias vezes, a difeienles hoias do dia. AIen disso, o
apailanenlo foia passado a penle fino, expIoiando lodos os iecanlos. O
apailanenlo eia suspeilo h nuilo lenpo. Vigiavan no apenas o
caninho que Ievava ao plio e a poila piincipaI, nas lanlen a enliada
de seivio. Iaia nais, linhan coIocado un guaida no leIhado, junlo as
chanines. Sin, o apailanenlo nneio 5O fazia liavessuias, nas no eia
possveI fazei nada en ieIao a isso.
Assin se aiiaslaian as coisas ale a neia-noile de sexla-feiia paia
slado, quando o laio MeigeI, en liaje de noile e sapalos de veiniz,
enliou soIenenenle no apailanenlo nneio 5O cono convidado. Ouviu-
se o laio sei iecelido no apailanenlo. Lxaclanenle dez ninulos depois
disso, o apailanenlo foi visilado sen quaIquei aviso, nas no
enconliaian neIe quaIquei anfiliio, cono, o que eia j alsoIulanenle
insIilo, lanlen no enconliaian quaIquei veslgio do laio MeigeI.
L foi assin, cono j se disse, que as coisas se aiiaslavan ale ao
ananhecei de slado. Lnlo, aciescenlaian-se dados novos e nuilo
inleiessanles. No aeidiono de Moscovo aleiiou un avio de
passageiios de seis Iugaies, vindo da Ciineia. Lnlie os passageiios que
deIe desceian havia un passageiio nuilo eslianho. Lia un cidado
joven, con una laila seIvagen, que no se Iavava h lis dias, con
oIhos infIanados e assuslados, sen lagagen e veslido de un nodo un
lanlo exliavaganle. O cidado liazia un goiio de peIe, una capa de feIlio
solie una canisa de doinii, e chineIos de quailo, de peIe, novos,
acalados de conpiai. Assin que eIe saiu da escadinha peIa quaI se descia
da calina do avio, apioxinaian-se deIe. Lsle cidado eia j espeiado, e
pouco depois o inesquecveI diiecloi do Vaiiedades, Slepan
ogdanovilch Likhodeev, conpaiecia dianle dos invesligadoies.
LikIiodeev aciescenlou novos dados. Agoia loinava-se evidenle que
WoIand se inlioduziia no Vaiiedades sol o disfaice de un ailisla,
hipnolizando Sliopa Likhodeev, e depois aiianjaia naneiia de enviai
esse nesno Sliopa paia Ionge de Moscovo, sale Deus a quanlos
quiInelios de dislncia. Assin se aciescenlaian os dados, nas as coisas
nen poi isso neIhoiaian, anles se loinaian laIvez un pouco nais
difceis, pois loinou-se evidenle que doninai un indivduo capaz de
fazei pailidas cono aqueIa de que Slepan ogdanovilch foia vlina no

324
seiia nada fciI. Lnlielanlo, Likhodeev, a seu pedido, foi enceiiado nuna
cnaia seguia, e dianle dos invesligadoies conpaieceu Vaienukha, que
acalava de sei delido no seu apailanenlo, paia onde voIlaia depois de
una ausncia de quase dois dias conpIelos en paile inceila.
Apesai da pionessa feila a AzazeIIo de nunca nais nenlii, o
adninisliadoi coneou piecisanenle poi una nenliia. Lnloia se no
deva de ieslo juIg-Io con nuila seveiidade poi isso. AzazeIIo pioiliu-o
de nenlii e sei giosseiio ao leIefone e, no piesenle caso, o adninisliadoi
faIava sen a ajuda desse apaieIho. De oIhai vago, Ivan SaveIievilch
decIaiou que na quinla-feiia da paile da laide, no seu galinele no
Vaiiedades se enliiagaia sozinho, e que depois foia a quaIquei paile ~
nas no se Ienliava onde ~ e que voIlaia a lelei vodca aIguies, no se
Ienliava onde, que caia junlo a una vedao, lanlen no se Ienliava
onde. S quando disseian ao adninisliadoi que, con o seu
conpoilanenlo, iiiefIeclido e loIo, dificuIlava a invesligao de un
inpoilanle caso e que, naluiaInenle, leiia que iespondei poi isso,
Vaienukha desalou aos soIuos e nuinuiou con voz lienuIa, oIhando
en iedoi, que eslava a nenlii apenas poi nedo, ieceando a vingana do
lando de WoIand, en cujas nos j esliveia, e que pedia, inpIoiava,
supIicava sei enceiiado nuna cnaia lIindada.
~ Iiia, aos dialos! Deu-Ihes agoia a lodos paia a cnaia lIindada
~ iosnou un dos invesligadoies do caso.
~ Lsses niseiveis piegaian-Ihes un vaIenle suslo ~ disse o
invesligadoi que foia visilai Ivan.
TianquiIizaian Vaienukha o neIhoi que pudeian, disseian-Ihe
que seiia piolegido sen necessidade de quaIquei cnaia, e
inedialanenle se escIaieceu que eIe no leleia nenhuna vodca junlo a
una vedao, e que eIes eian dois, un deIes iuivo con giandes caninos,
e o oulio goido...
~ Ah, paiecido con un galo`
~ Sin, sin, sin ~ nuinuiou o adninisliadoi, desfaIecendo de
nedo e oIhando incessanlenenle a sua voIla, e depois aciescenlou
poinenoies conpIenenlaies, conlando cono viveia peilo de dois dias
no apailanenlo nneio 5O na quaIidade de vanpiio-guia, e que poi
pouco no foi o causadoi da noile do diiecloi financeiio Rinski...
Nesle nonenlo, fizeian enliai Rinski , conduzido a Moscovo
peIo conloio de Leninegiado. Mas esle veIho de caleIos liancos,
lienendo de nedo e psiquicanenle desequiIiliado, en quen eia nuilo
difciI ieconhecei o diiecloi financeiio de anles, no quis nen poi nada
dizei a veidade e nosliou-se nuilo olslinado quanlo a isso. Rinski

325
afiinou que no viia nenhuna HeIIa a janeIa do seu galinele duianle a
noile, laI cono no linha vislo Vaienukha, nas que sinpIesnenle se
senliia naI e que nun eslado de faIha de neniia pailiia paia
Leninegiado. Lscusado sei dizei que o doenle diiecloi financeiio
concIuiu o seu depoinenlo con o pedido de que o enceiiassen nuna
cnaia lIindada.
Aiinichica foi piesa no nonenlo en que lenlava passai a una
caixa de un ainazen de Ailal una nola de dez dIaies. O ieIalo de
Aiinichica solie os que linhan voado poi una janeIa na Rua Sadovaia, e
solie una feiiaduia que Annuchka, segundo as suas pipiias paIavias,
apanhaia paia enliegai a niIcia, foi esculado con aleno.
~ A feiiaduia eia ieaInenle de ouio e con liiIhanles` ~
peigunlaian a Annuchka.
~ Lu ainda sei o que so liiIhanles ~ iespondeu Annuchka.
~ Mas eIe deu-Ihe nesno as nolas de dez, cono diz`
~ No conheo eu as nolas de dez ~ iespondeu Annuchka.
~ L quando foi que eIas se liansfoinaian en dIaies`
~ No sei nada de dIaies, no vi dIaies nenhuns ~ iespondeu
Annuchka nuna voz esganiada. ~ Conhecenos os nossos diieilos!
Deian-nos una ieconpensa, conpinos chila con eIa... ~ L aqui
aciescenlou una seiie de dispaiales, que no eia iesponsveI peIa
adninisliao do piedio, que inslaIou o dennio no quinlo andai, que
loinava a vida inpossveI.
O invesligadoi agilou a canela na diieco de Annuchka, poique
j coneava a aloiiecei loda a genle, e passou-Ihe un Iivie-linsilo en
papeI veide, e depois, paia salisfao geiaI, Annuchka saiu do edifcio.
Seguiu-se loda una enfiada de pessoas, enlie as quais NikoIai
Ivanovilch, que acalava de sei pieso unicanenle devido a eslupidez da
sua esposa ciunenla, que infoinaia a niIcia Iogo de nanh de que o
naiido desapaieceia. NikoIai Ivanovilch no suipieendeu nuilo os
invesligadoies ao coIocai solie a nesa un ceilificado segundo o quaI
passaia aqueIe lenpo no laiIe de Sal. Ao ieIalai cono lianspoilaia
peIos aies a ciiada nua de Maigaiila NikoIaevna s o Dialo sale paia
onde, paia lonai lanho nun iio e, anles disso, o apaiecinenlo de
Maigaiila NikoIaevna, nua, a janeIa, NikoIai Ivanovilch afaslou-se un
pouco da veidade. Assin, poi exenpIo, eIe no achou necessiio iefeiii
que apaieceia no quailo con una canisa de doinii nas nos e que
lialaia Nalacha poi Venus. Das suas paIavias iessaIlava que Nalacha
nonlaia a cavaIo solie eIe e assin voaia peIa janeIa conduzindo-o paia
foia de Moscovo...

326
~ Cedendo a vioIncia, live que oledecei ~ conlou NikoIai
Ivanovilch e concIuiu as suas palianhas pedindo que no conunicassen
nen una paIavia de ludo aquiIo a sua nuIhei, o que Ihe foi pionelido.
O depoinenlo de NikoIai Ivanovilch peiniliu eslaleIecei que
Maigaiila NikoIaevna, cono de ieslo a sua ciiada Nalacha, linhan
desapaiecido sen deixai iaslo. Ioian lonadas nedidas paia enconli-
Ias.
A nanh de slado foi assin naicada peIo piosseguinenlo da
invesligao, que no paiava nen poi un segundo. Lnlielanlo, na
cidade, suigian e espaIhavan-se loalos inpossveis, nos quais una
nfina paiceIa de veidade eia enfeilada con as nais exuleianles
nenliias. Dizia-se que houveia una sesso no Vaiiedades depois da quaI
lodos os dois niI especladoies saian paia a iua laI cono havian vindo
ao nundo, que linhan apanhado una lipogiafia de nolas faIsas de una
especie ngica na Rua Sadovaia, que una quaIquei quadiiIha linha
iaplado cinco figuias giadas do Secloi dos LspeclcuIos, nas que a
niIcia j os enconliaia a lodos, e nuilas oulias coisas que nen apelece
iepelii.
Lnlielanlo, apioxinava-se a hoia do aInoo, e enlo, no andai
onde eian conduzidos os inleiiogaliios, locou o leIefone. Da Sadovaia
infoinavan que o naIdilo apailanenlo voIlava a dai sinais de vida.
Dizia-se que do inleiioi linhan aleilo una janeIa, que chegavan de I
sons de piano e de aIguen que canlava, e que a janeIa viian un galo
pielo senlado no peiloiiI, aquecendo-se ao soI.
Ioi voIla das qualio hoias dessa laide quenle, un giande giupo
de honens veslindo a civiI desceu de lis aulonveis, paiados pouco
anles de chegaien ao piedio nneio 3O2 da Rua SadovaIa. AIi, o giupo
acalado de chegai dividiu-se en dois nais pequenos, un dos quais
aliavessou o plio do piedio diieclanenle paia a enliada nneio 6,
enquanlo o oulio aliia a pequena poila, haliluaInenle piegada, da
enliada de seivio, e os dois giupos coneaian a sulii poi difeienles
escadas paia o apailanenlo nneio 5O.
Lnquanlo isso, Koioviev e AzazeIIo, eslando Koioviev veslido j
con o seu liaje haliluaI e no de fiaque, eslavan senlados na saIa de
janlai do apailanenlo, leininando o seu aInoo. WoIand, segundo o seu
coslune, eslava lio quailo de doinii, e o galo, ninguen salia onde eIe
eslava. Mas a juIgai peIo liIinlai de paneIas que chegava da cozinha,
podia-se adnilii que eIieinol se enconliava piecisanenle aIi, fazendo
dispaiales, cono eia seu coslune.
~ Que passos so esles na escada` ~ peigunlou Koioviev,
agilando a coIhei na sua chvena de cafe.

327
~ Vn piendei-nos ~ iespondeu AzazeIIo lelendo un cIice de
conhaque.
~ AIi, len, len ~ conenlou Koiovicv. AqueIes que sulian peIa
escada piincipaI enconliavan-se nesse nonenlo j no palanai do
leiceiio andai, onde dois canaIizadoies eslavan alaiefados de voIla de
un iadiadoi do aquecinenlo cenliaI. Os honens que passavan liocaian
un oIhai significalivo con os canaIizadoies.
~ Lslo lodos en casa ~ nuinuiou un dos canaIizadoies,
lalendo con o naileIo no iadiadoi.
Lnlo, aqueIe que seguia a fienle, ieliiou de laixo do seu
solieludo una Mausei piela, e oulio, ao Iado deIe, puxou de una gazua.
De ieslo, os honens que se diiigiian ao apailanenlo nneio 5O ian
devidanenle equipados. Dois deIes linhan nos loIsos iedes de seda
nuilo finas, fceis de desdoliai. Un oulio liazia un Iao, oulio ainda
nscaias de gaze e anpoIas de cIoiofinio.
Nun segundo a poila do apailanenlo nneio 5O foi aleila e
lodo o giupo se achou no veslluIo, e a poila da cozinha, que nesse
nonenlo laleu, nosliava que o segundo giupo vindo peIa poila de
seivio lanlen chegaia a lenpo.
Desla vez, se len que o xilo no lenha sido lolaI, houve en lodo
o caso un ceilo xilo. Os honens espaIhaian-se de inedialo poi lodas as
saIas e no enconliaian ninguen en paile nenhuna, nas, en
conliapailida, descoliiian na saIa de janlai os ieslos de un aInoo que
aIguen acalava de alandonai. L na saIa, solie a pedia da Iaieiia, ao Iado
de una jaiia de ciislaI, eslava senlado un enoine galo pielo que
seguiava nas palas un fogaieiio a peliIeo.
Nun siIncio lolaI, os honens acalados de enliai na saIa
conlenpIaian aqueIe galo laslanle lenpo.
~ Hunnn... sin... eIe e ieaInenle giande ~ nuinuiou un
deIes.
~ No fao dislilios, no fao naI a ninguen, pois eslou a
conseilai o fogaieiio ~ disse o galo, fianzindo o cenho con hosliIidade.
~ L consideio neu devei avisai que o galo e un aninaI anligo e
inlocveI.
~ Un lialaIho exlienanenle len-feilo ~ nuinuiou un dos
honens do giupo, enquanlo oulio disse en voz aIla:
~ on, pois len, galo inlocveI e venliIoquo, faa favoi de
chegai aqui.

328
Desdoliou-se e voou una iede de seda, nas aqueIe que a Ianou,
paia espanlo de lodos, faIhou o goIpe e apanhou apenas a jaiia que se
pailiu con esliondo.
~ IaIhou ~ leiiou o galo. ~ Huiia!
L, pondo o fogaieiio de Iado, puxou de lis das coslas una
iovning. Nun aliii e fechai de oIhos visou o honen que eslava nais
peilo deIe, nas das nos desle pailiu una chana anles que o galo
livesse lenpo de dispaiai e, ao nesno lenpo que soava o dispaio da
Mausei, o galo caa da pedia da Iaieiia de calea paia laixo, Iaigando a
sua iovnIng e aiiaslando o fogaieiio na queda.
~ Acalou ludo ~ disse o galo con voz fiaca e eslendeu-se
afIilivanenle nuna poa de sangue. ~ Afaslen-se de nin un nonenlo,
deixen-ne dizei adeus a leiia. Oh, neu anigo AzazeIIo! geneu o galo,
sangiando alundanlenenle. ~ Onde esls lu` O galo viiou os seus oIhos
j enlaciados na diieco da poila da saIa de janlai: ~ No viesle
acudii-ne no nonenlo de un conlale desiguaI. Alandonasle o polie
eIieinol, liocando-o, poi un copo de conhaque... exceIenle, e ceilo! Iois
len, que a ninha noile fique a pesai-le na conscincia, e eu deixo-le a
ninha iovning...
~ A iede, a iede, a iede ~ nuinuiava-se neivosanenle en voIla
do galo, nas a iede, s o Dialo sale poiqu, ficou piesa no loIso de
aIguen e no saa.
~ A nica coisa que pode saIvai un galo noilaInenle feiido
disse o galo ~ e un goIe de peliIeo... L, apioveilando-se da confuso,
apioxinou a loca da aleiluia iedonda do fogaieiio e leleu peliIeo.
Inedialanenle o sangue paiou de coiiei da sua pala anleiioi esqueida. O
galo ps-se de pe aninado e aIeila, neleu o fogaieiio delaixo da pala,
saIlou con eIe paia cina da chanine, e daIi, iasgando o papeI da paiede,
suliu peIa paiede e dois segundos depois eslava nuilo acina dos
honens do giupo, senlado solie a coinia nelIica.
Unas nos agaiiaian a coilina e aiiancaian-na junlanenle con
a coiiuja, de nedo que o soI joiiou peIa saIa escuia. Mas nen o galo,
cuiado poi un quaIquei enlusle, nen o fogaieiio caian.
O galo, sen Iaigai o fogaieiio, conseguiu saIlai peIo ai paia o
Iuslie penduiado no cenlio da saIa.
~ Un escadole! ~ giilaian en laixo.
~ Desafio-vos paia un dueIo! ~ vocifeiava o galo, passando poi
cina das caleas agaiiado ao Iuslie que laIoiava.

329
L a iovning suigiu de novo nas suas palas, e eIe coIocou o
fogaieiio enlie os liaos do Iuslie. O galo fez ponlaiia e, senpie
laIoiando cono un pnduIo poi solie as caleas dos visilanles,
dispaiou conlia eIes. O esliondo fez eslienecei o apailanenlo. LsliIhaos
de vidios do Iuslie espaIhaian-se peIo cho, o espeIho da chanine
ielenlou en eslieIas, voaian pequenas nuvens de esluque, os cailuchos
queinados saIlaian no cho, os vidios das janeIas esliIhaaian-se, o
peliIeo coneou a coiiei do fogaieiio pei~ fuiado. Agoia no se punha
j a hiplese de apanhai o galo vivo, e os visilanles, iaivosanenle, nas
con no ceileiia, iespondian ao fogo do galo dispaiando-Ihe as
Mauseis na calea, no venlie, no peilo e nas coslas. O liioleio piovocou o
pnico no plio.
Mas esse liioleio duiou nuilo pouco lenpo e coneou a
exlinguii-se poi si nesno. O faclo e que eIe no causaia quaIquei dano,
nen ao galo nen aos invasoies. No s ninguen foi noilo, cono nen
sequei ficou feiido, lodos, incIuindo o galo, ficaian iIesos. Un dos
visilanles, paia o confiinai definilivanenle, dispaiou cinco laIas a
calea do naIdilo aninaI, e o galo iespondeu de inedialo esvaziando o
caiiegadoi. L o iesuIlado foi o nesno: isso no pioduziu quaIquei efeilo
en ninguen. O galo laIoiava no Iuslie, cujas dinenses eian cada vez
nenoies, sopiando, poi quaIquei iazo, no cano da iovning e cuspindo
na pala. Nos ioslos daqueIes que eslavan c en laixo, siIenciosos,
desenhou-se a expiesso da nais conpIela peipIexidade. AqueIe eia o
nico, ou peIos nenos un dos iaios casos en que un liioleio se ieveIaia
ineficaz. Iodia-se ceilanenle adnilii que a iovning do galo eia un
liinquedo quaIquei, nas o nesno no se podia de nodo nenhun dizei
das Mauseis dos visilanles. Quanlo a piineiia feiida do galo, da quaI,
naluiaInenle, no ieslava quaIquei dvida, no eia nais que un liuque
e una indecenle sinuIao, do nesno nodo que o goIe de peliIeo.
Iizeian ainda nais una lenlaliva paia apanhai o galo. Aliiaian
un Iao, nas esle ficou pieso nun liao do Iuslie, que caiu ao cho. O
choque da sua queda paieceu eslienecei lodo o piedio, nas no
piovocou quaIquei son. Os esliIhaos espaIhaian-se solie os piesenles,
enquanlo o galo voou novanenle peIos aies paia ii enpoIeiiai-se nesno
alaixo do leclo solie a paile supeiioi do caixiIho douiado do espeIho da
chanine. No dava sinais de queiei fugii, e ale, peIo conliiio, senlando-
se en ieIaliva seguiana, iniciou nais un discuiso:
~ No posso conpieendei ~ disse eIe de I de cina ~ as causas
de una alilude lo liulaI paia conigo...
Lsse discuiso foi inleiionpido Iogo no coneo poi una voz
piofunda e laixa vinda no se sale de onde:

33O
~ Que se passa no apailanenlo` No ne deixan lialaIhai en
paz.
Una oulia voz, fanhosa e desagiadveI, iespondeu:
~ L ceilanenle ehenol, que o Dialo o Ieve!
Una leiceiia voz, de cana iachada, disse:
~ Messiie! L slado. O SoI decIina. L lenpo de pailiinos.
~ DescuIpen, no posso conlinuai a conveisa ~ disse o galo de
cina do espeIho. ~ L lenpo de pailiinos.
Aliiou a sua iovning, pailindo os dois vidios da janeIa. Depois
despejou o peliIeo do fogaieiio, e esse peliIeo incendiou-se sozinho,
Ianando una vaga de chanas ale ao leclo.
O incndio piopagou-se con una foia e una iapidez invuIgaies,
nesno paia o peliIeo. O papeI das paiedes coneou a funegai,
incendiou-se a coilina aiiancada cada no cho, e os caixiIhos das janeIas
pailidas coneaian a pegai fogo. O galo saIlou cono una noIa, niou,
voou do espeIho paia o peiloiiI da janeIa, e desapaieceu alis deIe con o
seu fogaieiio. No exleiioi soaian liios. Un honen, senlado nuna
escada de incndio a aIluia das janeIas da joaIheiia, dispaiou conlia o
galo quando esle saIlava de una janeIa paia oulia, diiigindo-se paia o
cano do aIgeioz a esquina do piedio, consliudo, cono j se disse, peIo
faIecido. L poi esse cano o galo suliu paia o leIhado.
AIi, infeIiznenle lanlen sen iesuIlado, o guaida poslado junlo
as chanines dispaiou conlia eIe, e o galo ecIipsou-se a Iuz do soI-poenle
que inundava a cidade.
Lnlielanlo, no apailanenlo, o soaIho pegava fogo delaixo dos pes
dos visilanles e, no Iugai onde anles o galo esliveia cado con a sua
feiida sinuIada, suigiu enlie as chanas, loinando-se cada vez nais
densas, o coipo do anligo laio MeigeI, con o queixo Ievanlado e os
oIhos vidiados. j no eia possveI ielii-Io daIi. SaIlando solie as Iajes
escaIdanles do soaIho, dando paInadas nos onlios e no peilo que
funegavan, os honens que eslavan na saIa iecuaian paia o galinele e
paia o veslluIo. Os que eslavan na saIa de janlai e no quailo escapaian-
se peIo coiiedoi. Coiieian lanlen aqueIes que eslavan na cozinha, e
Ianaian-se paia o veslluIo. A saIa eslava j cheia de chanas e de funo.
De passagen aIguen conseguiia naicai o nneio do leIefone dos
lonleiios e giilai iapidanenle ao apaieIho:
~ Sadovaia, 3O2 ! Lia inpossveI peinanecei nais lenpo. As
chanas saan paia o veslluIo. Toinaia-se difciI iespiiai.

331
Assin que saian peIas janeIas pailidas do apailanenlo
enfeiliado as piineiias coIunas de funo, ouviian-se no plio os giilos
desespeiados das pessoas:
~ Iogo, fogo, eslanos a aidei! Ln diveisos apailanenlos do
piedio as pessoas puseian-se a giilai ao leIefone:
~ Sadovaia! Sadovaia, 3O2 ! Lnquanlo na Sadovaia coneaian a
ouvii-se as sinislias ladaIadas das sinelas dos giandes vecuIos
veineIhos que chegavan veIoznenle vindos de lodas as pailes da
cidade, as pessoas que se agilavan no plio viian voai, junlanenle con
o funo, peIas janeIas do quinlo andai, lis siIhuelas escuias que paiecian
de honens e a siIhuela de una nuIhei nua.


As !tImas avcnturas dc KnrnvIcv c Bchcmnt

Se essas siIhuelas foian ieais ou sinpIesnenle fiulo da
inaginao dos noiadoies do funeslo piedio, lonados de pnico, e coisa
que se no pode afiinai con seguiana. L se eian ieais, paia onde se
diiigiian eIas no inedialo e coisa que lanlen ninguen sale. Tanlen
no salenos dizei onde se sepaiaian, nas salenos que ceica de un
quailo de hoia depois do incio do incndio na Sadovaia, dianle das
poilas envidiaadas do Ainazen Toigsin, no neicado da Iiaa
SnoIensk, apaieceu un cidado aIlo, de falo aos quadiados,
aconpanhado poi un enoine galo pielo.
DesIizando haliInenle poi enlie os lianseunles, o cidado aliiu a
poila exleiioi do ainazen. Mas inedialanenle un poileiio pequenino,
ossudo e laslanle hosliI laiiou-Ihe o caninho e disse-Ihe con iiiilao:
~ Os galos no poden enliai.
~ Ieo descuIpa ~ disse o cidado aIlo con voz lienuIa,
Ievando a no nodosa ao ouvido cono se fosse suido. ~ Disse que os
galos no poden enliai` Mas onde v aqui un galo`
O poileiio eslugaIhou os oIhos, e no eia paia nenos: no havia
j nenhun galo aos pes do cidado, nas, en vez disso, espieilava j,
lenlando passai e enliai no ainazen, un sujeilo goiducho con un lone
iolo, con a caia vaganenle paiecida con o focinho de un galo. O
goiducho liazia nas nos un fogaieiio a peliIeo.
Ioi quaIquei iazo, aqueIa paieIha de visilanles no agiadou ao
poileiio nisanliopo.

332
~ Aqui s se aceilan divisas ~ iouquejou eIe oIhando-os con
iiiilao poi laixo das solianceIhas giisaIhas hiisulas, cono que iodas
peIa liaa.
~ Meu caio ~ disse en voz lienuIa o cidado aIlo, cujo oIho
cinliIou poi lis da Iunela iachada ~, e quen Ihe disse que eu no as
lenho` }uIga peIo falo` Nunca faa isso, peioIa dos guaidies! Iode
conelei un eiio... e dos naioies. ReIeia una vez nais ao nenos a
hisliia do ceIelie caIifa IIaiun-aI-Rachid. Mas no piesenle caso,
deixando essa hisliia piovisoiianenle de Iado, queio dizei-Ihe que ne
vou queixai de si ao seu chefe e conlai-Ihe lais coisas a seu iespeilo, que
sei oliigado a alandonai o seu Iugai enlie as cinliIanles poilas
envidiaadas.
~ O neu fogaieiio esl laIvez cheio de divisas ~ inleiveio
aiielaladanenle o goido con caia de galo, lenlando enliai a foia no
ainazen.
Alis deIes o plIico conpiinia-se j e inpacienlava-se. OIhando
con dio e desconfiana aqueIa paieIha insIila, o poileiio afaslou-se, e
os nossos conhecidos, Koioviev e eheinol, enliaian no ainazen.
AIi, a piineiia coisa que fizeian foi oIhai a sua voIla, e depois
Koioviev, en voz sonoia, ouvida en lodos os canlos do ainazen,
decIaiou:
~ LxceIenle ainazen! Un ainazen nuilo, nuilo lon. Os
cIienles junlo aos laIces voIlaian-se e, no se sale poiqu, oIhaian con
espanlo aqueIe que faIaia, enloia eIe livesse lodos os nolivos paia
eIogiai o ainazen.
Nas pialeIeiias dos lecidos vian-se cenlenas de peas de chila dos
nais iicos coIoiidos. Alis deIas anonloavan-se os paninhos, as
nusseIinas, os coiles de lecido. Ln peispecliva vian-se piIhas de caixas
de sapalos, e aIgunas cidads eslavan senladas en cadeiiinhas laixas,
lendo caIado no pe diieilo un sapalo veIho e gaslo, e no esqueido un
sapalo novo ieIuzenle, que assenlavan con ai pieocupado solie o
lapele. AIguies, ao fundo do ainazen, gianofones Ianavan nsica e
canes.
Mas, passando ao Iado de lodas essas naiaviIhas, Koioviev e
eIieinol foian diieilos a juno das seces de aIinenlao e de
confeilaiia. AIi eslava-se a vonlade, as cidads de Ienos ou loinas na
calea no se conpiinian conlia os laIces, cono na seco dos lecidos.
}unlo ao laIco, un honen laixinho, alsoIulanenle quadiado, de faces
azuis de lo laileadas, cuIos con os aios de lailaiuga, chapeu novo,
sen anoIgadeIas nen nanchas na fila, un solieludo IiIs e Iuvas de

333
peIica iuivas, nugia quaIquei coisa nun lon inpeialivo. Un vendedoi
de loina azuI e lala lianca nuilo Iinpa alendia o cIienle IiIs. Con una
faca afiada, nuilo paiecida con a faca ioulada poi Maleus Levi,
sepaiava da caine goida e iessunanle de un saIno iosado a peIe de
Iaivos pialeados cono a de una seipenle.
~ Lsla seco lanlen e soleila ~ ieconheceu, con soIenidade
Koioviev ~, e o esliangeiio e sinplico. ~ L aponlou lenevoIenlenenle
con o dedo as coslas IiIases.
~ No, Iagol, no ~ iespondeu eIieinol pensalivanenle.
~ Lsls enganado, aniguinho. Ln ninha opinio, faIla quaIquei
coisa no ioslo daqueIe genlIenan IiIs.
As coslas IiIases eslieneceian, ceilanenle poi coincidncia, pois
o esliangeiio no podia conpieendei aquiIo que Koioviev e o seu
conpanheiio dizian en iusso.
~ L lon` ~ peigunlava seveianenle o cIienle IiIs.
~ IoinidveI ~ iespondia o vendedoi, nanejando haliInenle o
gune da faca poi laixo da peIe.
~ Do lon, gosla, do nau, no gosla ~ disse iudenenle o
esliangeiio.
~ Oia lon! ~ iespondeu, liiunfanle, o vendedoi. Lnlo, os
nossos dois conhecidos afaslaian-se do esliangeiio e do seu saIno paia
o exlieno do laIco da confeilaiia.
~ Lsl caIoi hoje ~ disse Koioviev diiigindo-se a una joven
vendedoia de faces veineIhas, no iecelendo deIa quaIquei iesposla. ~
A cono so as langeiinas` ~ peigunlou-Ihe enlo Koioviev.
~ Tiinla copeques o quiIo ~ iespondeu a vendedoia.
~ Lsl ludo peIa hoia da noile ~ olseivou Koioviev
suspiiando. ~ LIi, eh... ~ RefIecliu un pouco, depois convidou o seu
conpanheiio: ~ Cone, eIieinol.
O goiducho neleu o fogaieiio delaixo do liao, apodeiou-se da
langeiina que eslava no cino da piinide e, conendo-a Iogo aIi con
casca e ludo, deilou a no a una segunda.
A vendedoia foi doninada poi un hoiioi noilaI.
~ O senhoi esl Iouco! ~ giilou eIa, peidendo a coi das faces. ~
D c o laIo! O laIo! ~ L deixou caii a pina con que liiava os
lonlons.

334
~ Minha queiida, ninha sinplica, ninha leIeza ~ sussuiiou
Koioviev, deliuando-se solie o laIco e piscando o oIho a vendedoia.
~ Hoje eslanos sen divisas... que se h-de fazei` Mas juio-Ihe que da
pixina vez, e o nais laidai na pixina segunda-feiia, paganos ludo
en dinheiio sonanle. Moianos aqui peilo, na Sadovaia, onde h o
incndio.
eIieinol, depois de engoIii a leiceiia langeiina, neleu a pala na
consliuo haliInenle eiguida de laiias de chocoIale, liiou una da lase,
o que, cono e naluiaI, fez con que ludo iusse, e devoiou-a con o papeI
douiado que a envoIvia.
Os vendedoies da seco de peixaiia ficaian cono que
peliificados con as suas facas nas nos, o esliangeiio IiIs voIlou-se paia
os Iadies, e inedialanenle se conslalou que ehenol se linha enganado:
no faIlava nada no ioslo do IiIs, nas, peIo conliiio, linha nesno
quaIquei coisa a nais: lochechas cadas e oIhos esgazeados.
ConpIelanenle anaieIa, a vendedoia giilava Iugulienenle paia lodo o
ainazen:
~ IaIossilch! IaIossilch!
O plIico piesenle na seco de lecidos acoiieu aqueIe giilo, e
eIieinol afaslou-se das lenlaes da confeilaiia e foi nelei a pala nuna
laiiica con a insciio Aienques seIeccionados de Keilch, ieliiou dois
aienques, engoIiu-os e cuspiu as caudas.
~ IaIossilch! ~ iepeliu-se o giilo desespeiado na seco de
confeilaiia, e de lis do laIco da peixaiia un vendedoi de laili~ cha
vocifeiou:
~ Que esls lu a fazei, niseiveI`! IaveI Iossifovilch. chegava j
apiessadanenle ao Iugai da aco. Lia un honen de loa apaincia, de
lala lianca nuilo Iinpa, cono un ciiuigio, con un Ipis a espieilai do
loIso. IaveI Iossifovilch eia, peIos vislos, un honen expeiienle. Vendo
na loca de eIieinol o ialo do leiceiio aienque, avaIiou a siluao,
conpieendeu decididanenle ludo e, sen enliai en quaisquei aIleicaes
con aqueIes insoIenles, fez un geslo con a no e oidenou:
~ Apila!
O poileiio saiu piecipiladanenle peIas poilas envidiaadas paia
a esquina da Iiaa SnoIensk e Ianou un siIvo sinislio. O plIico
coneou a iodeai os dois palifes, e enlo Koioviev inleiveio.
~ Cidados! ~ giilou eIe nuna voz fina e vilianle. ~ Que ven a
sei islo` Hen` Ieinilan que Ihes peigunle! O polie honen ~ Koioviev
fez eslienecei a sua voz e aponlou paia ehenol, que fez inedialanenle

335
una caia choiosa ~, o polie honen passou o dia inleiio a conseilai o
fogaieiio, len fone... e onde h-de eIe ii luscai divisas`
IaveI Iossifovilch, haliluaInenle un honen caIno e ieseivado,
giilou:
~ Tu pia con isso! ~ e fez un geslo paia Ionge, j inpacienle,
e, enlo, os siIvos junlo a poila soaian nais aIegies.
Mas Koiovicv, sen se peiluilai con a inleiveno de IaveI
Iossifovilch, conlinuou:
~ Onde` Ieigunlo-vos eu! LIe esl esgolado peIa fone e peIa
sede! Ten caIoi. Iois len, o infeIiz liiou una langeiina paia piovai.
Una langeiina que cusla lis copeques. L pen-se Iogo a assoliai, cono
os iouxinis no losque, na Iiinaveia, aIeilan a niIcia, afaslan-na do
seu lialaIho. L eIe len o diieilo` Hen` Koioviev aponlou paia o
goiducho IiIs, o que fez suigii no ioslo desle a nais viva inquielao. ~
L quen e eIe` Hen` De onde veIo` Iaia qu` Senlanos c a faIla deIe,
ou qu` Convidno-Io, ou qu` L cIaio ~ leiiou a pIenos puInes o
anligo chanlie, con un liejeilo saicslico da loca ~, eIe, eslo a vei, usa
un eIeganle falo IiIs, esl inchado de conei lanlo saIno, len os loIsos
a alaiiolai de divisas esliangeiias, e esle, o nosso conpaliiola, hen`!
Que liisleza ne d! Tiisleza! Tiisleza! ~ geneu Koioviev, cono o
paianinfo nun casanenlo anligo.
Todo esle discuiso idiola, inconvenienle, e sen dvida
poIilicanenle nocivo, fez con que IaveI Iossifovilch lienesse de cIeia.
Mas, poi eslianho que paiea, peIos oIhos do plIico que se apinhaia,
via-se que eIe suscilaia a sinpalia de nuilas pessoas. L quando ehenol,
Ievando aos oIhos a nanga suja e iola, excIanou nuna voz ligica:
Oliigada, IeaI anigo, poi defendeies una vlina!, pioduziu-se un
niIagie. Un veIhinho caIno e nuilo coiieclo, un veIhinho polienenle
veslido nas nuilo Iinpo, que conpiaia lis loIinhos de anndoa na
seco de confeilaiia, liansfoinou-se sulilanenle. Os seus oIhos
cinliIaian con una chana gueiieiia, ficou coiado, aliiou ao cho o saco
de papeI con os loIos e giilou nuna voz fina e infanliI:
~ L veidade! ~ Depois agaiiou un laluIeiio, fazendo caii os
ieslos da Toiie LiffeI de chocoIale deiiulada poi eheinol, agilou-o no
ai, con a no esqueida liiou o chapeu ao esliangeiio, e con a diieila
alaleu-Ihe o laluIeiio de chapa na calea caIva. Ouviu-se un son cono
o que pioduz no cho una chapa de feiio aliiada de cina de un canio.
O goiducho, enpaIidecendo, caiu paia lis e ficou senlado na laiiica de
aienques de Keilch, fazendo saIlai deIa un iepuxo de saInouia. L enlo
aconleceu un segundo niIagie. Ao afundai-se na laiiica, o IiIs giilou
na nais puia Ingua iussa, sen quaisquei veslgios de solaque: Lslo a

336
nalai-ne! A niIcia. Os landidos eslo a nalai-ne!, doninando
sulilanenle, peIos vislos en consequncia do choque, una Ingua que
ale enlo ignoiava.
Nesse nonenlo paiaian os siIvos do apilo do poileiio, e enlie a
nuIlido dos cIienles agilados suigiian, apioxinando-se, dois lones da
niIcia. Mas o peifido eheinol pegou no seu fogaieiio e, laI cono nos
lanhos iegan o lanco con una seIha, iegou o laIco da confeilaiia con
peliIeo que Iogo se incendiou. As chanas eigueian-se, coiieian ao
Iongo do laIco, devoiando as Iindas filas de papeI que adoinavan os
ceslos de fiulos. As vendedoias, aos guinchos, fugiian do laIco, e naI o
linhan alandonado quando se infIanaian os coilinados de pano das
janeIas, enquanlo o peliIeo coneava a aidei no cho. O plIico,
Ianando inedialanenle un giilo desespeiado, iecuou da confeilaiia,
espezinhando o j inliI IaveI Iossifovilch, e da peixaiia, os vendedoies,
con as suas facas aguadas, liolaian en fiIa indiana paia a poila de
seivio. O cidado IiIs, saindo de denlio da laiiica, lodo enchaicado de
gua dos aienques, saIlou o laIco poi cina do saIno e seguiu alis
deIes. Sol a piesso das pessoas en fuga, os vidios das poilas
coneaian a liIinlai e a caii en esliIhaos, e quanlo aos dois ceIeiados ~
Koioviev e o gIulo eIieinol ~ eia inpossveI conpieendei onde se
linhan nelido. Mais laide, leslenunhas que piesenciaian o incio do
incndio no Ainazen Toigsin, na Iiaa SnoIensk, conlaian que os dois
aiiuaceiios leiian voado ale ao leclo e que aIi leiian ielenlado os dois,
cono os laIes de ai que se do as ciianas. L poi ceilo laslanle
duvidoso que as coisas se lenhan passado exaclanenle assin, nas aquiIo
que no salenos, no salenos.
Mas salenos que exaclanenle un ninulo depois dos
aconlecinenlos na Iiaa SnoIensk, eheinol e Koiovicv enconliavan-se
j no passeio do luIevai, nesno en fienle da casa da lia de Ciiloedov.
Koioviev paiou junlo ao giadeanenlo e disse:
~ ah! Mas, esla e a casa dos esciiloies! Sales, eheinol, lenho
ouvido dizei nuilas coisas loas e Iisonjeiias aceica desla casa! Iiesla len
aleno a esla casa, neu anigo. L agiadveI pensai que delaixo daqueIe
leclo se ocuIla e anaduiece una infinidade de laIenlos.
~ Cono ananases nuna eslufa ~ disse eIieinol e, paia neIhoi
adniiai a casa de coi ciene con coIunas, suliu paia o nuio de lelo que
suslenlava o giadeanenlo de feiio fundido.
~ AlsoIulanenle exaclo ~ concoidou Koioviev con o seu
conpanheiio insepaiveI. ~ L un deIicioso pavoi sole-nos ao coiao
quando pensanos que naqueIa casa anaduiece piesenlenenle o fuluio

337
auloi de un Don Quixole, ou de un Iauslo, ou, dialos ne Ieven, das
fuluias AInas Moilas! Hen`
~ L assusladoi pensai nisso ~ confiinou ehenol. Sin ~
conlinuou Koioviev ~, poden-se espeiai coisas espanlosas nas eslufas
desla casa, que iene sol o seu leclo viios niIhaies de ascelas que
decidiian consagiai alnegadanenle as suas vidas ao seivio de
MeIponene, IoInnia e TaIia. Inagina o laiuIho que se Ievanlai,
quando aIgun deIes, paia coneai, ofeiecei ao plIico Ieiloi O Inspecloi-
CeiaI ou, no pioi dos casos, un Lugnio Onegn!
~ L nuilo fciI de inaginai ~ confiinou una vez nais ehenol.
~ Sin ~ conlinuou Koioviev eiguendo un dedo con ai
pieocupado ~ ... nas! Mas, digo eu, e iepilo: nas! Se essas deIicadas
pIanlas de eslufa no foien alacadas poi un quaIquei nicioiganisno
que Ihes coiioa as iazes, se eIas no apodieceien! Isso aconlece con os
ananases! Ai, ai, ai, cono aconlece!
~ A piopsilo ~ peigunlou eIieinol, nelendo a sua calea
iedonda poi un luiaco no giadeanenlo ~, que fazen eIes na vaianda`
~ }anlan ~ expIicou Koioviev. ~ Aciescenlaiei nesno neu
caio, que h aIi un ieslauianle laslanle lon e nada caio. L eu,
enlielanlo, cono quaIquei luiisla anles de una Ionga viagen, sinlo o
desejo de conei quaIquei coisa e de lelei una giande caneca de ceiveja
geIada.
~ Tanlen eu ~ iespondeu eIieinol, e os dois naIandios
lonaian peIa Iea asfaIlada sol as lIias en diieco a espIanada do
ieslauianle, que no piessenlia a desgiaa.
Una cidad, pIida e aloiiecida, de soqueles liancos e louca
lanlen lianca con una fila, eslava senlada nuna cadeiia de paIhinha a
enliada da espIanada, ao canlo, onde foia aleila una passagen na
veiduia da Ialada. A sua fienle, solie una sinpIes nesa de cozinha,
eslava un giosso Iivio, do lipo dos usados nos esciiliios, no quaI a
cidad, no se sale poi que iazo, inscievia os nones daqueIes que
enliavan no ieslauianle. Koioviev e ehenol foian delidos
piecisanenle poi essa cidad.
~ Os vossos cailes` ~ peigunlou eIa, oIhando con espanlo as
Iunelas de Koioviev e o fogaieiio de eheinol, len cono o coloveIo
iasgado de eheinol.
~ Ieo-Ihe niI descuIpas, quais cailes` ~ peigunlou Koioviev,
con ai suipieendido.
~ So esciiloies` ~ peigunlou poi sua vez a cidad.

338
~ Lvidenlenenle ~ iespondeu Koioviev con dignidade.
~ Os vossos cailes` ~ iepeliu a cidad.
~ Meu encanlo... ~ coneou Koioviev en lon neigo.
~ Lu no sou nenhun encanlo ~ inleiionpeu eIa.
~ Oh, que pena! ~ disse Koioviev desaponlado, e conlinuou: ~
en, se no Ihe agiada sei un encanlo, o que seiia exlienanenle
agiadveI, pois no seja. De nodo que paia lei a ceileza de que
Dosloievski e un esciiloi, seiia necessiio pedii-Ihe o cailo` Iois agaiie
cinco pginas de un quaIquei ionance deIe, e conslalai inedialanenle,
sen quaIquei cailo, que esl peianle un esciiloi. L eu suponho que eIe
nunca leve cailo nenhun! Que achas` ~ peigunlou Koiovicv a
ehenol.
~ Aposlo que no leve ~ iespondeu esle Ilino, coIocando o
fogaieiio solie a nesa ao Iado do Iivio e Iinpando con a no o suoi da
lesla enegiecida peIo funo.
~ O senhoi no e Dosloievski ~ disse a cidad, desoiienlada
peIos aigunenlos de Koioviev.
~ on, nunca se sale, nunca se sale ~ iespondeu esle.
~ Dosloievski noiieu ~ disse a cidad, nas j con pouca
convico.
~ Iioleslo! ~ excIanou eheinol con aidoi. ~ Dosloevski e
inoilaI!
~ Os vossos cailes, cidados! ~ iepeliu a nuIhei.
~ Ioi favoi, nas islo e iidcuIo! ~ Koioviev no desainava. ~
Un esciiloi no se define de nodo nenhun poi un cailo, nas poi
aquiIo que escieve! Que sale voc dos piojeclos que feiviIhan na ninha
calea` Ou nesla calea` ~ L aponlou paia a calea de eIieinol, e esle
ieliiou inedialanenle o lone, cono que paia peinilii a cidad exanin-
Ia neIhoi.
~ Afaslen-se, cidados ~ disse eIa, j neivosa. Koioviev e
eIieinol desviaian-se e deixaian passai un quaIquei esciiloi de falo
cinzenlo, con una canisa lianca de Veio, sen giavala, cujo coIaiinho
eslava Iaiganenle viiado solie a goIa do casaco, e con un joinaI delaixo
do liao. O esciiloi saudou anaveInenle a cidad, de passagen liaou
un ialisco no Iivio e seguiu paia a espIanada.
~ InfeIiznenle, no seienos ns... no seienos ns ~ disse
liislenenle Koioviev ~, nas eIe quen vai lelei essa caneca de ceiveja

339
geIada, con a quaI ns, polies vagalundos, lanlo sonhnos. A nossa
siluao e liisle e enlaiaosa, e no sei que fazei.
eIieinol Iinilou-se a aliii anaiganenle os liaos e a pi o lone
na calea iedonda, coleila de una caleIeiia densa, nuilo seneIhanle a
pIo de galo. L, nesse nonenlo, una voz laixa nas inpeiiosa fez-se
ouvii poi cina da calea da cidad:
~ Deixe-os enliai, Sofia IavIovna. A cidad voIlou-se
eslupefacla, enlie a veiduia da Ialada suigiu o peiliIho lianco de
ceiinnia e a laila ponliaguda do fIilusleiio. Lsle Ianou un oIhai
afveI aos dois suspeilos naIliapiIhos e, nais do que isso, diiigiu-Ihes
geslos convidalivos. A auloiidade de AichilaId AichilaIdovilch eia una
coisa Ievada a seiio no ieslauianle que eIe diiigia, e Sofia IavIovna
peigunlou oledienlenenle a Koioviev:
~ O seu none`
~ Ianaev ~ iespondeu eIe, deIicado, e a cidad escieveu o none
e oIhou inleiiogalivanenle paia eIieinol.
~ Scalilchevski ~ chiou esle, aponlando, no se sale poiqu,
paia o seu fogaieiio.
Sofia IavIovna escieveu lanlen esse none e apiesenlou o Iivio
aos visilanles paia que assinassen. Koioviev assinou Scalilchevski a
fienle do none Ianaev, e eIieinol assinou Ianaev a fienle de
Scalilchevski. AichilaId AichilaIdovilch, deixando Sofia IavIovna
conpIelanenle pasnada, conduziu os convida~ dos, con un soiiiso
encanladoi, paia a neIhoi nesa no exlieno oposlo da espIanada, onde
havia a sonlia nais densa, paia una nesa ao Iado da quaI o soI liincava
aIegienenle aliaves de un dos coiles no veide da Ialada. Quanlo a Sofia
IavIovna, piscando os oIhos de espanlo, esludou Ionganenle as
eslianhas assinaluias feilas no Iivio poi aqueIes inespeiados visilanles.
Os enpiegados de nesa no ficaian nenos suipieendidos que
Sofia IavIovna con o conpoilanenlo de AichilaId AichilaIdovilch. LIe
afaslou una cadeiia da nesa, convidando Koioviev a senlai-se, piscou o
oIho a un, nuinuiou quaIquei coisa ao oulio, e dois enpiegados
azafanaian-se en voIla dos novos convidados, un dos quais coIocou o
fogaieiio no cho junlo aos seus sapalos iuos. Desapaieceu
inedialanenle da nesa a loaIha veIha con ndoas anaieIas, e una nova
loaIha, lianca cono o aIloinoz de un leduno, desdoliou-se no ai,
iangenle de gona, enquanlo AichilaId AichilaIdoviich, incIinando-se
paia o ouvido de Koioviev, nuinuiava j en voz laixa nas nun lon
nuilo expiessivo:

34O
~ Que posso seivii-Ihes` Tenho a un esluijo que e una
especiaIidade... saquei-o do congiesso dos aiquileclos...
~ IIuiiiiiin... d-nos quaIquei coisa Iigeiia... hunnn... ~
iesnungou Koioviev con lenevoIncia, iecoslando-se na cadeiia.
~ Conpieendo ~ disse AichilaId AichilaIdovilch con ai
enlendido, fechando os oIhos.
Vendo cono o chefe do ieslauianle lialava aqueIes dois visilanles
suspeilos, os enpiegados puseian de paile as suas dvidas e neleian-
se seiianenle ao lialaIho. Un deIes apiesenlava j un fsfoio aceso a
eIieinol, que liiaia una leala do loIso e a neleia na loca, o oulio
acoiiia nun lIinlai de vidios, coIocando, dianle dos laIheies, cIices,
copos paia vinho e unas laas esguias peIas quais e lo agiadveI lelei a
gua Naizan sol o loIdo... no, vanos dai un saIlo en fienle, e dizei: foi
lo agiadveI a Naizan sol o loIdo da inesquecveI espIanada da
Ciiloedov.
~ Iosso seivii-Ihes un fiIelezinho de gaIinha-do-nalo ~
ionionou AichilaId AichilaIdovilch en voz nusicaI.
O convidado das Iunelas iachadas apiovou inleiianenle a
sugeslo do conandanle do liigue e oIhou-o con lenevoIncia aliaves
das Ienles inleis.
O ionancisla Ieliakov-Sukhovei, que aInoava na nesa vizinha
con a esposa, que acalava de conei uns escaIopes de poico, nolou, con
o podei de olseivao pipiio de lodos os esciiloies, as alenes
dispensadas poi AichilaId AichilaIdovilch, e eslava nuilo, nuilo
adniiado. L a sua esposa, una dana laslanle iespeilveI, eslava
sinpIesnenle con cine do lialanenlo dispensado a Koioviev peIo
piiala e ale laleu con a coIhei... cono quen diz: Que ven a sei islo,
esquecen-se de ns... e lenpo de seivii o geIado! Que se passa`.
Mas AichilaId AichilaIdovilch, enviando a Ieliakova un soiiiso
seduloi, nandou un enpiegado alend-Ia, enquanlo eIe pipiio no
Iaigava os seus queiidos hspedes. Ah, que inleIigenle eia aqueIe
AichilaId AichilaIdovilch! L nuilo olseivadoi, no nenos laIvez que os
pipiios esciiloies. AichilaId AichilaIdovilch linha conhecinenlo da
sesso no Vaiiedades, e de nuilos oulios aconlecinenlos daqueIes dias,
ouviia faIai nas, ao conliiio de oulios, no fizeia ouvidos de neicadoi
as paIavias aos quadiados e galo. AichilaId AichilaIdovilch
adivinhou inedialanenle quen eian os seus visilanles. L, lendo
adivinhado, no se aiiiscou a queieIai con eIes. L aqueIa Sofia IavIovna
lanlen eia loa! Inagine-se, inpedii aqueIes dois de enliaien na
espIaiiada! Mas, de ieslo, que se podia espeiai deIa!

341
MeiguIhando con ai aIlivo a coIhei no seu geIado que j
anoIecia, Ieliakova Ianava oIhaies de desagiado a nesa daqueIes dois,
veslidos cono espanlaIhos, que, cono poi nagia, se coliia de iguaiias.
IoIhas de aIface, liiIhanles de lo Iavadas, eneigian j de una laa con
caviai fiesco... nun aliii e fechai de oIhos, solie una nesa
especiaInenle liazida, suigia un laIde de piala enlaciado...
S quando leve a ceileza de que ludo eslava na peifeio, s
depois de vei chegai, nas nos de un enpiegado, una caaioIa coleila
onde quaIquei coisa chiava, AichilaId AichilaIdovilch se peiniliu
alandonai os dois enignlicos visilanles, e nesno assin nuinuiando-
Ihes pievianenle:
~ DescuIpen-ne! L s un ninulo! Vou pessoaInenle veiificai os
fiIeles.
Afaslou-se da nesa e desapaieceu no inleiioi do ieslauianle. Se
aIgun olseivadoi pudesse seguii os novinenlos uIleiioies de AichilaId
AichilaIdovilch, l-Ios-ia achado sen dvida un lanlo enignlicos.
O chefe no se diiigiu de nodo nenhun a cozinha paia veiificai
os fiIeles, nas a despensa do ieslauianle. Aliiu-a con a sua chave,
fechou-se I denlio, ieliiou de una aica de geIo, con cuidado paia no
sujai o punho da canisa, dois pesados esluijes, enliuIhou-os en papeI
de joinaI, alou cuidadosanenle o enliuIho con un coideI e p-Io de
Iado. Depois, na saIa ao Iado, veiificou-se o seu solieludo foiiado de
seda e o seu chapeu eslavan no seu Iugai, e s depois disso seguiu paia a
cozinha, onde o cozinheiio coilava diIigenlenenle os fiIeles pionelidos
peIo fIilusleiio aos seus hspedes.
Deve dizei-se que nos aclos de AichilaId AichilaIdovilch no
havia alsoIulanenle nada de eslianho nen de nisleiioso e que s un
olseivadoi supeificiaI podeiia consideiai lais aclos cono eslianhos. A
condula de AichilaId AichilaIdovilch decoiiia de un nodo Igico de
ludo o que aconleceia anles. O conhecinenlo dos Ilinos
aconlecinenlos, e piincipaInenle a fenonenaI inluio de AichilaId
AichilaIdovilch nosliavan ao chefe do ieslauianle da Ciiloedov que o
aInoo dos seus dois visilanles, enloia alundanle e Iuxuoso, seiia nuilo
lieve. L a inluio, que nunca enganaia o anligo fIilusleiio, lanlen
desla vez o no liaiu.
Quando Koioviev e eleinol lelian un segundo cIice da
exceIenle vodca Moskoskaia, geIada e desliIada duas vezes, apaieceu na
espIanada, lodo suado e enocionado, o cionisla ola KandaIupski,
ceIelie en Moscovo peIa sua espanlosa onniscincia, e inedialanenle se
senlou a nesa de Ieliakov. Iousando a sua pasla a alaiiolai de papeis
solie a nesa, ola enfiou os Ilios no ouvido de Ieliakov e segiedou-Ihe

342
coisas apaienlenenle nuilo excilanles. Madane Ieliakova, inpacienle
de cuiiosidade, coIou lanlen o seu ouvido aos giossos Ilios de ola. L
esle, Ianando de vez en quando oIhaies fuilivos a sua voIla, conlinuava
a cochichai, e podia-se ouvii aIgunas paIavias isoIadas:
~ IaIavia de honia! Na Sadovaia, na Sadovaa. ~ ola laixou
ainda nais a voz: ~ As laIas no os alingen! aIas... laIas... peliIeo,
incndio... laIas...
~ Iois os nenliiosos que difunden esses loalos vis ~ soou a voz
de conliaIlo de Madane Ieliakova, un pouco nais do que ola leiia
desejado ~ devian sei denunciados! Mas no faz naI, assin h-de
aconlecei, eIes seio nelidos na oiden! Lssas aloaidas so lo nocivas!
~ Quais aloaidas, Anlonida Ioifiiieviia! ~ excIanou ola
nagoado con a incieduIidade da esposa do esciiloi e de novo se ps a
siliIai: ~ cono Ihe digo, as laIas no os alingen... L agoia o incndio... L
eIes peIo ai... peIo ai ~ siliIava ola, sein suspeilai de que aqueIes de
quen faIava eslavan senlados a seu Iado, deIiciando-se a ouvi-Io.
De ieslo, essas deIcias en lieve acalaian. De denlio do
ieslauianle, lis honens de poIainas, cinlos apeilados e con ievIveies
na no iiionpeian piecipiladanenle na espIanada. O que vinha a fienle
giilou con voz sonoia e leiiveI:
~ Ninguen se nexa! L de inedialo, os lis iniciaian o liioleio na
espIanada, visando as caleas de Koioviev e de eheinol. Os dois aIvos
dos dispaios dissoIveian-se no ai, e do fogaieiio joiiou una coIuna de
fogo paia o loIdo. No loIdo suigiu un luiaco oiIado de pielo que
aIasliou en lodas as diieces. O fogo, passando aliaves desse luiaco,
suliu ale ao leIhado da casa de Ciiloedov. Unas paslas cheias de papeis,
coIocadas no paiapeilo da janeIa da saIa de iedaco, no segundo andai,
incendiaian-se sulilanenle, e alis deIas infIanou-se o coilinado, e
enlo o fogo, lianindo cono se aIguen o sopiasse, avanou en coIunas
paia o inleiioi da casa da lia.
AIguns segundos depois, peIas Ieas asfaIladas que Ievavan ao
giadeanenlo de feiio fundido do luIevai, de onde na quaila-feiia a noile
vieia Ivanuchka, o piineiio nensageiio da desgiaa que ninguen
conpieendeia, coiiian agoia esciiloies que no chegaian a leininai o
seu aInoo, len cono Sofia IavIovna , ola, IeliaIcova e Ieliakov.
Quanlo a AichilaId AichilaIdovilch, que saia a lenpo poi una
poila IaleiaI, ficou aIi, sen fugii e sen piessa, cono un capilo que senle
o devei de sei o Ilino a alandonai o liigue en chanas. Veslia o seu
solieludo foiiado de seda e linha delaixo do liao os dois enoines
esluijes.

343
Ondc sc dccIdc n dcstInn dn Mcstrc c dc MargarIta

Ao pi do SoI, poi cina da cidade, no leiiao de pedia de un dos
nais leIos edifcios de Moscovo, consliudo ceica de cenlo e cinquenla
anos anles, enconliavan-se duas figuias: WoIand e AzazeIIo. No
podian sei vislos de laixo, poique eslavan ocuIlos dos oIhaies
indiscielos poi una laIausliada con vasos de gesso e fIoies de gesso.
Mas eIes vian a cidade ale quase aos seus confins.
WoIand eslava senlado nun lanco doliveI, veslindo a sua
solaina piela. A sua espada, conpiida e Iaiga, eslava espelada
veilicaInenle enlie duas Iajes queliadas do leiiao, de laI nodo que
foinava un ieIgio de soI. A sonlia da espada aIongava-se Ienla e
inexoiaveInenle, aiiaslando-se ale aos sapalos pielos de Sal. LncoIhido
solie o lanco, con o queixo ponliagudo assenle no punho, WoIand
conlenpIava sen desviai os oIhos a enoine agIoneiao de paIcios,
piedios giganlescos e pequenos caselies condenados a denoIio.
AzazeIIo, que alandonaia a sua veslinenla nodeina, islo e, o casaco, o
chapeu de coco e os sapalos de veiniz, e veslia de negio cono WoIand,
eslava de pe, inveI, no Ionge do seu senhoi, e laI cono eIe oIhava
fixanenle a cidade.
~ Que cidade inleiessanle, no e veidade` ~ disse WoIand.
AzazeIIo nexeu-se e iespondeu iespeilosanenle:
~ Lu goslo nais de Rona, nessie!
~ Sin, isso e una queslo de goslo ~ concoidou WoIand. Da a
pouco ouviu-se de novo a sua voz:
~ Que funo e aqueIe, aIen no luIevai` L a Ciiloedov a aidei ~
iespondeu AzazeIIo. L de ciei que essa paieIha insepaiveI, Koioviev e
eIienol, passou poi aIi`
~ Disso no h quaIquei dvida, nessiie. ~ De novo se fez
siIncio, e as duas peisonagens que se enconliavan no leiiao
conlenpIavan os niI iefIexos ofuscanles do soI nas janeIas viiadas paia
oesle dos Ilinos andaies dos giganlescos edifcios. L o oIho de WoIand
fIanejava cono una dessas janeIas, enloia eIe eslivesse de coslas
voIladas paia o poenle.
Mas enlo quaIquei coisa oliigou WoIand a desviai a sua aleno
e a fix-Ia na loiie ciicuIai que eneigia do leIhado alis deIe. Da paiede
da loiie saiu un honen soiunllico, esfaiiapado e saIpicado de Iana,
de qulon e sandIias giosseiias, de laila negia.

344
~ Ah! ~ excIanou WoIand oIhando con ai liocisla o iecen-
chegado ~, es a pessoa que nenos espeiava vei aqui! A que vens,
visilanle indesejado`
~ Venho paia le vei, espiilo do naI e senhoi das lievas ~
iespondeu o iecen-chegado, oIhando WoIand con hosliIidade.
~ Se ne vens vei, poique no ne saudasle, anligo coliadoi de
inposlos` ~ peigunlou WoIand nun lon seveio.
~ Ioique no desejo a lua sade ~ iespondeu insoIenlenenle o
oulio.
~ Mas h una coisa con que lens de iesignai-le ~ oljeclou
WoIand, e un soiiiso iinico desenhou-se-Ihe na loca. ~ MaI lu suigisle
no leIhado, conelesle Iogo un alsuido, e eu digo-le onde e que esl esse
alsuido: esl no leu lon. Dizes as paIavias cono se no ieconhecesses a
exislncia das sonlias e do naI. No queieis lei a londade de pensai
nesla queslo: de que seiviiia o leu len se no exislisse o naI, e que
aspeclo leiia a leiia se deIa desapaiecessen as sonlias` Iois as sonlias
so pioduzidas peIos oljeclos e peIas pessoas. Aqui esl a sonlia da
ninha espada. Mas h lanlen as sonlias das ivoies e de lodos os seies
vivos. No queieis lu despii lodo o gIolo leiieslie, vaiiendo da sua
supeifcie lodas as ivoies e ludo o que e vivo, poi causa da lua fanlasia
de le deIeilaies con a Iuz puia` Ls un loIo.
~ No disculiiei conligo, veIho sofisla ~ iespondeu Maleus Levi.
~ L no podes disculii conigo peIa iazo que j le iefeii: es un
loIo ~ iespondeu WoIand, e depois peigunlou: ~ Mas diz-ne depiessa,
sen ne aloiieceies, a que viesle`
~ Ioi eIe que ne nandou.
~ L que le nandou eIe conunicai-ne, esciavo`
~ Lu no sou esciavo ~ iespondeu Maleus Levi, cada vez nais
zangado. ~ Sou seu discpuIo.
~ Tu e eu faIanos Iinguagens difeienles, cono senpie, aIis ~
iepIicou WoIand ~, nas isso no nuda as coisas de que faIanos.
Lnlo`...
~ LIe Ieu a olia do Meslie ~ disse Maleus Levi ~ e pede-le que
Ieves o Meslie conligo e o ieconpenses con o iepouso. Sei isso difciI
paia li, espiilo do naI`
~ Iaia nin nada e difciI ~ iespondeu WoIand ~ e lu len o
sales. ~ CaIou-se poi nonenlos, depois aciescenlou: ~ L poique no o
Ievais convosco, paia a Iuz`

345
~ LIe no neieceu a Iuz, neieceu o iepouso ~ disse Levi con
voz liisle.
~ Diz-Ihe que isso sei feilo ~ iespondeu WoIand, e o seu oIho
cinliIou, enquanlo eIe aciescenlava: ~ L desapaiece inedialanenle.
~ LIe pede que Ieven lanlen aqueIa que o anou e sofieu poi
eIe ~ peIa piineiia vez Levi faIou a WoIand en lon de spIica.
~ Sen li nunca leianos pensado nisso. Desapaiece!
Depois dislo Maleus Levi desapaieceu. WoIand chanou AzazeIIo
e oidenou-Ihe:
~ Voa ale eIes e aiianja ludo. ~ AzazeIIo alandonou o leiiao e
WoIand ficou sozinho. Mas a sua soIido no duiou nuilo. Soaian
passos nas Iajes do leiiao e vozes aninadas, e dianle de WoIand
suigiian Koioviev e ehenol. O goiducho no liazia j o seu fogaieiio,
nas vinha caiiegado con oulios oljeclos. Assin, delaixo do liao liazia
una pequena paisagen nuna noIduia douiada, doliada solie o liao
una lala de cozinheiio neio queinada, e na oulia no seguiava un
saIno inleiio, con a peIe e o ialo. Koioviev e eIieinol cheiiavan a
chanusco. eIieinol linha o focinho lisnado e o lone eslava neio
queinado.
~ SaIve, nessie ~ giilou a incansveI paieIha, e eIieinol agilou
o saIno.
~ onilo pai ~ disse WoIand.
~ Inagine, nessiie ~ giilou eIieinol, excilado e aIegie ~
lonaian-ne poi un saqueadoi!
~ A juIgai peIos oljeclos que liazes ~ iespondeu WoIand,
oIhando paia a paisagen ~ es nesno un saqueadoi.
~ Aciedile, nessiie... ~ coneou eheinol en lon sinceio.
~ No, no aciedilo ~ iespondeu WoIand.
~ Messiie, juio que lenlei heioicanenle saIvai ludo o que eia
possveI, e ludo o que consegui saIvai foi islo.
~ L se ne dissesses anles poi que iazo aideu a Ciiloedov` ~
peigunlou WoIand.
Os dois, Koioviev e eIieinol, aliiian os liaos, Ievanlaian os
oIhos paia o ceu, e ehenol excIanou:
~ No conpieendo nada! Lslvanos senlados, lianquiIos,
conendo pacificanenle...

346
~ L de iepenle, lan! lan! ~ piosseguiu Koioviev. ~ Tiios!
Loucos de nedo, eIieinol e eu fuginos paia o luIevai, os peiseguidoies
alis de ns, e coiienos paia a Rua Tiniiiazev!
~ Mas o senlido do devei ~ inleiveio eIieinol ~ venceu o
nosso nedo veigonhoso, e ns voIlnos I!
~ Ah, voIlaian`! ~ excIanou WoIand. ~ L, cIaio, a casa eslava
ieduzida a cinzas.
~ A cinzas! ~ confiinou liislenenle Koioviev. ~ LileiaInenle,
nessiie, a cinzas, segundo a jusla expiesso que se dignou usai. Un
nonle de lies!
~ Iiecipilei-ne ~ conlou eIieinol ~ paia a saIa de ieunies,
aqueIa que len coIunas, nessie, conlando saIvai quaIquei coisa de
piecioso. Ah, nessiie, a ninha nuIhei, se eu a livesse, aiiiscava-se vinle
vezes a ficai viva! Mas, feIiznenle, nessiie, no sou casado, e digo-Ihe
con fianqueza: sinlo-ne feIiz poi no sei casado. Ah, nessiie, cono e
possveI liocai a feIicidade do ceIilalo peIo pesado jugo!
~ Conean oulia vez os dispaiales ~ olseivou WoIand.
~ Ten iazo, eu conlinuo ~ iespondeu o galo. ~ Sin, veja esla
paisagen. No foi possveI ieliiai nais nada da saIa, as chanas alingian-
ne na caia. Coiii a despensa, saIvei o saIno. Coiii a cozinha, saIvei a
lala. Consideio, nessiie, que fiz ludo o que podia e no conpieendo o
que significa essa expiesso de ceplicisno no seu ioslo.
~ L que fazia Koioviev enquanlo lu piIhavas` ~ peigunlou
WoIand.
~ Ajudava os lonleiios, nessiie ~ iespondeu Koioviev,
nosliando as caIas iasgadas.
~ Ah, nesse caso, sei naluiaInenle necessiio consliuii un
novo edifcio.
~ LIe sei consliudo, nessiie ~ decIaiou Koioviev. ~ Ouso
asseguiai-Ihe.
~ Iois len, iesla desejai que eIe seja neIhoi que o anligo ~
disse WoIand.
~ Assin sei, nessiie ~ confiinou Koioviev.
~ L pode aciedilai en nin ~ aciescenlou o galo ~ que sou un
aulnlico piofela.
~ Ln lodo o caso, ns aqui eslanos, nessiie ~ disse Koioviev
en lon oficiaI ~, e espeianos as suas oidens.

347
WoIand Ievanlou-se do seu lanco ailicuIado, apioxinou-se da
laIausliada e, duianle nuilo lenpo, sozinho, en siIncio, de coslas
voIladas paia o seu sequilo, oIhou ao Ionge. Depois afaslou-se da leiia do
leIhado, voIlou a senlai-se no lanco e disse:
~ No havei quaisquei oidens. Vocs fizeian ludo o que
podian, e poi agoia no pieciso nais dos vossos seivios. Ioden
descansai. No laida a a lenpeslade, a Ilina lenpeslade, eIa uIlinai
aquiIo que h a uIlinai, e ns pono-nos a caninho.
~ Muilo len, nessiie ~ iespondeian os dois lufes e
desapaieceian aIguies alis da loiie ciicuIai siluada a neio do leiiao.
A lenpeslade de que faIaia WoIand acunuIava-se j no hoiizonle.
Una nuven negia eiguia-se a ocidenle e lapava nelade do SoI. Depois
ocuIlou-o poi conpIelo. No leiiao, o ai iefiescou. AIguns inslanles
depois, fez-se escuio.
Lssa escuiido, vinda de ocidenle, coliiu a enoine cidade.
Suniian-se as ponles e os paIcios. Desapaieceu ludo, cono se nada
daquiIo livesse exislido solie a leiia. Una Iinha de fogo aliavessou o ceu
de ponla a ponla. Depois a cidade foi alanada poi un esliondo. Lsse
esliondo iepeliu-se, e coneou a lenpeslade. WoIand deixou de sei
visveI na escuiido.


E tcmpn! E tcmpn!

~ Sales ~ disse Maigaiila ~, assin que lu adoinecesle, onlen a
noile, Ii a desciio das lievas vindas do nai Medileiineo... e aqueIes
doIos, ah, os doIos de ouio! No sei poiqu, eIes no ne do sossego.
Tenho a inpiesso de que vai chovei. Senles cono esl a iefiescai`
~ Tudo isso e lon e encanladoi ~ iespondeu o Meslie, funando
e agilando o funo con a no ~, e esses doIos, que Deus os guaide, nas
no conpieendo o que aconlecei a seguii!
Lsla conveisa linha Iugai ao pi do SoI, no nonenlo en que
Maleus Levi apaiecia dianle de WoIand, no leiiao. A janeIinha da cave
eslava aleila, e se aIguen espieilasse poi eIa, ficaiia nuilo suipieendido
con o eslianho aspeclo dos inleiIoculoies. Maigaiila linha apenas un
capa negia Ianada solie o coipo nu, e o Meslie veslia a ioupa do
hospilaI. Isso devia-se ao faclo de Maigaiila no lei alsoIulanenle nada
paia veslii, dado que lodas as suas coisas linhan ficado na nanso, e
enloia esla ficasse nuilo peilo, no se punha sequei a queslo de I ii

348
luscai as suas coisas. L o Meslie, cujos falos eslavan lodos no ioupeiio,
cono se eIe nunca livesse sado daIi, sinpIesnenle no linha vonlade de
se veslii, e desenvoIvia dianle de Maigaiila a ideia segundo a quaI no
laidaiia a pioduzii-se o nais conpIelo alsuido. L veidade que peIa
piineiia vez desde aqueIa noile de Oulono, eIe eslava laileado (no
hospilaI linhan-Ihe coilado a laila a nquina).
O quailo linha lanlen un aspeclo eslianho, e eia nuilo difciI
enlendei aIguna coisa naqueIe caos. Havia nanusciilos espaIhados peIo
cho, havia-os lanlen solie o div. Un pequeno Iivio eslava cado
solie una poIliona. Solie a nesa iedonda eslava seivido o janlai, e enlie
os pialos havia aIgunas gaiiafas. De onde linhan vindo lodas aqueIas
iguaiias e lelidas, Maigaiila e o Meslie no salian. Ao acoidai, linhan
enconliado ludo aquiIo solie a nesa.
Tendo doinido ale ao pi do SoI de slado, o Meslie e a sua
aniga senlian-se conpIelanenle ieconposlos, e apenas una coisa Ihes
iecoidava as avenluias do dia anleiioi. Anlos senlian una Ieve doi na
lnpoia esqueida. Quanlo ao aspeclo psquico, havian ocoiiido en
anlos nudanas nuilo giandes, cono se convenceiia quaIquei pessoa
que pudesse esculai o diIogo no apailanenlo da cave. Mas no havia
ninguen paia o esculai. AqueIe paliozinho eia lon piecisanenle poique
eslava senpie deseilo. As lIias e os saIgueiios, cada dia nais veides paia
I da janeIa, exaIavan un cheiio piinaveiiI que a liisa nascenle liazia
paia a cave.
~ Oh, Dialo! ~ excIanou inespeiadanenle o Meslie. ~ S de
pensai... ~ Apagou a leala no cinzeiio e apeilou a calea enlie as nos.
~ No, escula, lu es una pessoa inleIigenle e nunca eslivesle Iouca. Tens
a ceileza alsoIula de que onlen visilnos Sal`
~ Tenho ~ iespondeu Maigaiila.
~ CIaio, cIaio ~ disse iionicanenle o Meslie. ~ Agoia, poilanlo,
en vez de un Iouco lenos dois! O naiido e a nuIhei. ~ Ligueu as nos
paia o ceu e giilou: ~ No, s o Dialo sale o que islo e, o Dialo, o
Dialo!
Cono iesposla, Maigaiila deixou-se caii solie o div e desalou a
iii as gaigaIhadas, agilando no ai as peinas nuas. Depois excIanou:
~ Oh, no posso nais! Oh, no posso nais! OIha-ne s o que lu
paieces!
Iaiando de iii enquanlo o Meslie puxava paia cina as ceiouIas
do hospilaI, Maigaiila ficou seiia.
~ Tu acalas de dizei a veidade, sen queiei ~ disse eIa. ~ O
Dialo sale o que e, e o Dialo, podes aciedilai, aiianjai ludo! De slilo

349
os seus oIhos cinliIaian, eIa ps-se en pe de un saIlo, coneando a
danai e a giilai: ~ Cono sou feIiz, feIiz, feIiz, poi lei feilo un paclo con
eIe! Oh, Dialo, Dialo! Tu, neu queiido, leis que vivei con una liuxa.
Depois, Maigaiila coiieu paia o Meslie, aliaou-o peIo pescoo e
ps-se a leij-Io nos Ilios, no naiiz, nas faces. Os seus caleIos negios
ievoIlos caian solie o Meslie, cu)as faces e lesla aidian sol os leijos.
~ L veidade que paieces nesno una liuxa.
~ L no o nego ~ iespondeu Maigaiila. ~ Sou liuxa e eslou
nuilo conlenle poi isso!
~ on, esl len ~ disse o Meslie. ~ Ls liuxa, pois sejas liuxa.
Ieifeilo, exceIenle! LIes liiaian-ne do hospilaI! Isso lanlen foi nuilo
sinplico. Tiouxeian-ne de voIla paia aqui, adnilanos lanlen isso...
Suponhanos nesno que no viio a nossa piocuia. Mas diz-ne, poi
ludo o que e sagiado, de qu e cono havenos de vivei` Ao dizei islo,
eslou pieocupado conligo, aciedila.
Nesse nonenlo, apaieceian a janeIa uns sapalos de liqueiia
Iaiga e a paile de laixo das peinas de unas caIas no fio. Depois essas
caIas uniian-se nos joeIhos, e a Iuz do dia foi encoleila poi un pesado
liaseiio.
~ AIoisi, esls en casa` ~ peigunlou una voz aIguies poi cina
das caIas.
~ Iionlo, j conea ~ disse o Meslie.
~ AIoisi` ~ peigunlou Maigaiila, apioxinando-se da janeIa.
~ Ioi pieso onlen. Quen e que o piocuia` Cono se chana`
Nesse nesno inslanle, os joeIhos e o liaseiio desapaieceian, e
ouviu-se lalei a canceIa, e depois ludo voIlou a noinaIidade. Maigaiila
aliiou-se paia cina do div e iiu lanlo que ale as Igiinas Ihe saIlaian
dos oIhos. Mas quando se acaInou, o seu ioslo nodificou-se
conpIelanenle, eIa coneou a faIai a seiio e, enquanlo faIava, desceu do
div, senlou-se nos joeIhos do Meslie e, oIhando-o nos oIhos, ps-se a
acaiiciai-Ihe a calea.
~ Cono lu sofiesle, cono lu sofiesle, neu poliezinho! S eu o
sei. OIha, lens fios liancos na calea e una iuga peipelua junlo aos
Ilios. Meu nico, neu queiido, no penses en nada. Tivesle que pensai
denasiado, e agoia eu pensaiei poi li! L gaianlo-le, gaianlo-le, que ludo
h-de coiiei nagnificanenle.
~ Lu no ieceio nada, Maigol ~ iespondeu-Ihe sulilanenle o
Meslie, que eigueu a calea e Ihe suigiu laI cono eia na epoca en que

35O
descievia aquiIo que nunca viia, nas que salia sen dvida que linha
sido assin. ~ L no ieceio nada poique j passei poi ludo. Assuslaian-
ne de nais e agoia j nada pode assuslai-ne. Mas lenho pena de li,
Maigol, e essa a queslo, e e poi isso que iepilo senpie a nesna coisa.
Reconsideia! Iaia que hs-de esliagai a lua vida con un doenle e un
indigenle` VoIla paia a lua casa! Tenho pena de li, e poi isso que o digo.
~ Ah, lu, lu! ~ nuinuiou Maigaiila, alanando a calea
desgienhada. ~ AIi, lu, honen incieduIo e infeIiz. Ioi li passei loda a
noile a lienei, nua, peidi a ninha naluieza e lioquei-a poi oulia, passei
viios neses nun culcuIo escuio, pensando apenas nuna coisa: na
lenpeslade solie }eiusaIen, gaslei os neus oIhos a choiai e, agoia,
quando a feIicidade caiu solie ns, lu nandas-ne enloia` Iois len, eu
vou, eu vou, nas fica salendo que es un honen ciueI! LIes esvaziaian-
le a aIna!
Una anaiga leinuia suliu ao coiao do Meslie e, no se sale },
coneou a choiai, neiguIhando o ioslo nos caleIos de poique Maigaiila.
Lsla, choiando, passava os dedos peIas lnpoias do Meslie e
nuinuiava:
~ Sin, fios, fios liancos, a lua calea colie-se de neve dianle dos
neus oIhos, queiida, ninha queiida calea que lanlo sofieu. L os oIhos
que lu lens! H neIes un deseilo... L os onlios, esse peso solie os
onlios... Lsliopiaian-le, esliopiaian-le. ~ As paIavias de Maigaiila
loinaian-se incoeienles e eIa foi sacudida peIos soIuos.
Lnlo, o Meslie Iinpou os oIhos, fez Maigaiila Ievanlai-se,
Ievanlou-se eIe pipiio lanlen e disse fiinenenle:
~ asla! Iizesle-ne senlii veigonha. Nunca nais seiei pusiInine
nen voIlaiei a faIai desla queslo, esl lianquiIa. Sei que anlos sonos
vlinas da ninha doena nenlaI, que. laIvez eu le lenha liansnilido...
Iois len, supoil-Ia-enos junlos.
Maigaiila apioxinou os Ilios do ouvido do Meslie e nuinuiou:
~ }uio peIa lua vida, juio peIo fiIho do asliIogo que lu
descoliisle, que ludo coiiei len.
~ on, esl len, esl len ~ iespondeu o Meslie e, iindo,
aciescenlou: ~ L cIaio, quando as pessoas so conpIelanenle iouladas,
cono lu e eu, piocuian saIvao junlo das foias do AIen! Iois seja,
piocuienos poi esse Iado.
~ Oia len, oia len, agoia lu es cono anles, iis ~ iespondeu
Maigaiila. ~ Mas vai paia o Dialo con as luas giandes paIavias. Se so
do AIen, ou no so do AIen, que difeiena faz` Tenho fone ~
aciescenlou eIa puxando o Meslie peIa no paia junlo da nesa.

351
~ No lenho a ceileza se esla conida no vai sunii-se de iepenle
peIo cho ou voai peIa janeIa ~ disse eIe, nuilo caIno.
~ LIa no voai. Nesse nesno nonenlo ouviu-se a janeIinha
una voz nasaIada:
~ A paz seja convosco.
O Meslie eslieneceu, e Maigaiila, j haliluada ao exliaoidiniio,
excIanou:
~ Mas e AzazeIIo! Ah, que genliIeza, que lon! ~ e, nuinuiando
paia o Meslie: ~ Vs, vs, eIes no nos alandonan! ~, coiieu a aliii.
~ Ao nenos aloloa-le ~ giilou-Ihe o Meslie.
~ Queio I salei disso ~ iespondeu Maigaiila do coiiedoi. L j
AzazeIIo se incIinava, cunpiinenlava o Meslie, o seu nico oIho a
cinliIai, e Maigaiila excIanava:
~ Ah, eslou lo conlenle! Nunca na ninha vida eslive lo
conlenle! Mas descuIpe-ne, AzazeIIo, poi eslai nua!
AzazeIIo disse-Ihe que no se pieocupasse, e afiinou que j viia
no s nuIheies nuas, nas ale nuIheies con a peIe conpIelanenle
aiiancada. Depois senlou-se de lon giado a nesa, lendo coIocado a un
canlo, junlo ao fogo, un enliuIho envoIvido en liocado escuio.
Maigaiila seiviu conhaque a AzazeIIo, que o leleu con piazei.
O Meslie, no desviando os oIhos deIe, leIiscava de vez en
quando, poi laixo da nesa, as coslas da sua no esqueida. Mas esses
leIisces no seivian de nada. AzazeIIo no se dissoIvia no ai e, paia
dizei a veidade, no havia quaIquei necessidade disso. No havia nada
de leiiveI naqueIe honen iuivo de pequena eslaluia, a no sei aqueIa
leIida no oIho, nas isso aconlece nesno sen quaIquei feiliaiia, a no
sei lanlen o vesluiio no nuilo conun ~ una especie de solaina ou
de capa ~ nas ainda aqui, pensando len, lanlen isso se v poi vezes.
LIe lanlen salia lelei conhaque, cono lodos os honens lons, copo
cheio e sen conei. Lsse nesno conhaque punha j zunlidos na calea
do Meslie, e eIe coneou a pensai: No, Maigaiila len iazo! L cIaio
que aqueIe que aIi esl senlado a ninha fienle e un enviado do Dialo.
Iois eu pipiio, ainda na noile de anleonlen, piovei a Ivan que aqueIe
que eIe enconliaia no Iago do Ialiiaica eia piecisanenle Sal, e agoia
essa ideia assuslou-ne e conecei a faIai de hipnolizadoies e aIucinaes.
Quais hipnolizadoies, quaI Dialo!.
Is-se a exaninai AzazeIIo nais alenlanenle e convenceu-se de
que nos oIhos desle havia un ceilo conslianginenlo, un quaIquei

352
pensanenlo que eIe ale ao nonenlo no expuseia. LIe no ven s paia
nos visilai. Lsl aqui con una nisso quaIquei, pensou o Meslie.
O seu senlido de olseivao no o enganaia. Depois de lelei o
leiceiio cIice de conhaque, que en AzazeIIo no pioduziu quaIquei
efeilo, o visilanle faIou assin:
~ L una cave confoilveI, que o Dialo ne Ieve! Suige apenas
una queslo: que fazei neIa, nesla cavezinha`
~ L isso nesno que eu digo ~ iespondeu o Meslie, iindo.
~ Ioique ne aloinenla, AzazeIIo` ~ peigunlou Maigaiila.
~ Vanos I, vanos I! ~ excIanou AzazeIIo. ~ Lu no linha
quaIquei inleno en aloinenl-Ia. Mas quase ne ia esquecendo...
,Messiie nanda-Ihes cunpiinenlos, e oidenou-ne lanlen que vos
dissesse que os convida a dai con eIe un pequeno passeio, se, cIaio esl,
o desejaien. Lnlo, que dizen a islo`
Maigaiila, poi laixo da nesa, locou na peina do Meslie.
~ Con nuilo piazei ~ iespondeu o Meslie, esludando AzazeIIo,
e esle conlinuou:
~ Lspeianos que Maigaiila NikoIaevna lanlen no iecusai`
~ Lu no iecusaiei deceilo ~ disse Maigaiila, e de novo a sua
peina locou a peina do Meslie.
~ MaiaviIhoso! ~ excIanou AzazeIIo. ~ Assin e que eu goslo!
Un, dois e j esl! No e cono daqueIa vez no jaidin AIexandiovski.
~ Ah, no ne faIe disso, AzazeIIo! Lu eia loIa, nessa aIluia. Mas,
de ieslo, no ne deve juIgai nuilo seveianenle poi isso, pois no e lodos
os dias que nos enconlianos con as foias do naI!
~ Iois no ~ confiinou AzazeIIo. ~ Seiia lon, se fosse lodos os
dias!
~ Lu lanlen goslo da veIocidade ~ disse Maigaiila excilada.
Coslo da veIocidade e da nudez. Cono un liio de Mausei... pun! Ah,
cono eIe dispaia! ~ excIanou Maigaiila, diiigindo-se ao Meslie. ~ Un
sele de espadas delaixo da aInofada, en quaIquei das pinlas... ~
Maigaiila coneava a ficai lleda, e os seus oIhos liiIhavan.
~ L j ne esquecia oulia vez! ~ excIanou AzazeIIo, lalendo
na lesla. ~ Lslou conpIelanenle exlenuado. Messie envia-Ihe
un piesenle ~ diiigiu-se ao Meslie. ~ Una gaiiafa de vinho. Ieo-Ihe
que nole que e do nesno vinho que lelia o piocuiadoi da }udeia. Vinho
de IaIeino.

353
NaluiaInenle, una laI iaiidade suscilou giande inleiesse no
Meslie e en Maigaiila. AzazeIIo ieliiou do seu enliuIho de liocado
escuio una liIha loda coleila de loIoi. Cheiiaian o vinho, deilaian-no
nos copos, oIhaian-no conlia a Iuz da janeIa, que desapaiecia dianle da
lenpeslade. L viian cono ludo lonava a coi do sangue.
~ A sade de WoIand! ~ excIanou Maigaiila, eiguendo o seu
copo.
Todos lis Ievaian os copos aos Ilios e leleian un Iongo liago.
Inedialanenle a Iuz que anlecedia a lenpeslade coneou a exlinguii-se
dianle dos oIhos do Meslie, a sua iespiiao paiava-Ihe, eIe senliu que se
apioxinava o fin. Ainda viu cono Maigaiila ficava noilaInenle pIida,
eslendendo, inpolenle, os liaos paia eIe, deixava lonlai a calea solie
a nesa e depois desIizava paia o cho.
~ Lnvenenadoi... ~ conseguiu o Meslie giilai ainda. Quis
agaiiai a faca que eslava en cina da nesa, paia con eIa alingii AzazeIIo,
nas a sua no desIizou inpolenle da loaIha, ludo o que iodeava o
Meslie na cave coliiu-se de negio, e depois desapaieceu conpIelanenle.
LIe caiu de coslas e, ao caii, feiiu a peIe da lnpoia na esquina do lanpo
da esciivaninha.
Quando os dois envenenados ficaian inveis, AzazeIIo enliou
en aco. Ln piineiio Iugai, Ianou-se peIa janeIa e, aIguns inslanles
depois, eslava na nanso onde vivia Maigaiila NikoIaevna. Senpie
ponluaI e pieciso, AzazeIIo queiia veiificai se ludo foia execulado cono
devia sei. L ludo eslava en peifeila oiden. AzazeIIo viu una nuIhei
caiiancuda, que espeiava o iegiesso do naiido, saii do seu quailo de
doinii, depois enpaIidecei sulilanenle, Ievando a no ao coiao, e
giilai inpolenle:
~ Nalacha! AIguen... aqui! ~ caindo no cho da saIa, sen
conseguii chegai ao galinele.
~ Lsl ludo en oiden ~ disse AzazeIIo. Un inslanle depois
eslava ao Iado dos ananles eslendidos no cho. Maigaiila jazia de ioslo
conlia o lapele. Con as suas nos de feiio, AzazeIIo viiou-a cono una
loneca, e esciulou-Ihe o ioslo voIlado paia eIe. Sol o seu oIhai, o ioslo da
envenenada nodificou-se. Mesno no ciepscuIo da lenpeslade que
coneava, via-se desapaiecei o seu lenpoiiio eslialisno de feiliceiia e
a ciueIdade e a iudeza dos seus liaos. O ioslo da noila iIuninou-se e,
poi fin, suavizou-se, e o seu iiclo deixou de sei seIvagen, passando a sei
sinpIesnenle un iiclo feninino de sofiinenlo. Lnlo, AzazeIIo
desceiiou-Ihe os denles liancos e deilou-Ihe na loca aIgunas golas
daqueIe nesno vinho que a linha envenenado. Maigaiila suspiiou,

354
coneou a Ievanlai-se sen a ajuda de AzazeIIo, senlou-se e peigunlou
deliInenle:
~ Ioiqu, AzazeIIo, poiqu` Que fez conigo`
LIa viu o Meslie eslendido, eslieneceu e nuinuiou:
~ No espeiava islo... assassino!
~ Mas no, nas no ~ iespondeu AzazeIIo. ~ LIe vai j
Ievanlai-se. Ah, nas poique e assin lo neivosa`
Maigaiila aciedilou inedialanenle neIe, lo convincenle eia a
voz do dennio iuivo. Maigaiila ps-se en pe de un saIlo, foile e
aninada, e ajudou a dai vinho ao Meslie. Aliindo os oIhos, esle oIhou
sonliianenle e iepeliu con dio a sua Ilina paIavia:
~ Lnvenenadoi...
~ Ah! A ofensa e a ieconpensa haliluaI poi un lon lialaIho ~
iespondeu AzazeIIo. ~ Lsl cego` Lnlo iecupeie depiessa a visla.
Lnlo, o Meslie Ievanlou-se, oIhou en voIla con un oIhai vivo e
cIaio, e peigunlou:
~ Mas que significa esla novidade`
~ Significa ~ iespondeu AzazeIIo ~ que e lenpo de pailiien. A
lenpeslade j iilonla, ouve` Lsl a escuiecei. Os cavaIos iaspan o cho,
o pequeno jaidin eslienece. Despean-se da cave, depiessa.
~ AIi, conpieendo ~ disse o Meslie, oIhando en iedoi nalou-
nos, eslanos noilos. AIi, que haliIidade! Que opoilunidade! Agoia
conpieendo ludo.
~ AIi, lenha piedade! ~ iespondeu AzazeIIo. ~ Voc que faIa
assin` Se a sua aniga Ihe chana Meslie, se pensa, cono pode eslai
noilo` Sei que paia se consideiai vivo piecisa de eslai senlado na cave,
con una canisa e unas ceiouIas do hospilaI` Isso e iidcuIo!
~ Conpieendi ludo aquiIo que voc disse! ~ excIanou o Meslie.
~ No diga nais! Ten niI vezes iazo.
~ Ciande WoIand! ~ secundou-o Maigaiila. ~ Ciande WoIand!
A sua inaginao e nuilo supeiioi a ninha. Mas o ionance, o ionance
~ giilou eIa ao Meslie ~ Ieva-o conligo, paia onde quei que vs.
~ No e pieciso ~ iespondeu o Meslie ~, eu sei-o de coi.
~ Mas no esqueceis nen una paIavia... nen una` ~
peigunlava Maigaiila, apeilando-se conlia o seu ananle e Iinpando-Ihe
o sangue da lnpoia feiida.

355
~ No le pieocupes! Agoia nunca nais ne esqueceiei de nada ~
iespondeu eIe.
~ Lnlo, fogo! ~ excIanou AzazeIIo. ~ O fogo, con o quaI ludo
conea e con o quaI ns leininanos ludo.
~ Iogo! ~ giilou Maigaiila nuna voz leiiveI. A janeIinha da
cave laleu, o venlo afaslou a coilina. No ceu soou un liovo aIegie e
lieve. AzazeIIo neleu a no no fogo, ieliiou un lio funeganle e
deilou fogo a loaIha da nesa. Depois incendiou un nonle de veIhos
joinais solie o div, en seguida un nanusciilo e a coilina da janeIa. O
Meslie, j enliiagado peIa cavaIgada pixina, fez caii de una pialeIeiia
un quaIquei Iivio solie a nesa, anachucou as foIhas solie a loaIha en
chanas, e o Iivio infIanou-se aIegienenle.
~ Aide, aide, vida passada!
~ Aide, sofiinenlo! ~ giilou Maigaiila.
O quailo j ondeava en coIunas puipieas, e junlanenle con o
funo as lis peisonagens saian peIa poila, suliian a escada de pedia e
chegaian ao plio. A piineiia coisa que aIi viian foi, senlada no cho, a
cozinheiia do senhoiio. Ao Iado deIa havia aIgunas lalalas espaIhadas e
viias ieslias de celoIas. O eslado da cozinheiia eia conpieensveI. }unlo
ao aIpendie, lis cavaIos negios iesfoIegavan, agilavan-se, aliiando
jaclos de leiia ao ai con as palas. Maigaiila foi a piineiia a nonlai, alis
deIa AzazeIIo, e o Meslie en Ilino Iugai. A cozinheiia, genendo, queiia
Ievanlai a no paia fazei o sinaI da Ciuz, nas AzazeIIo giilou-Ihe
aneaadoianenle de cina da seIa:
~ Coilo-le a no! ~ Assoliou e os cavaIos, queliando os ianos
das lIias, saIlaian e neiguIhaian nuna nuven negia laixa.
Inedialanenle da janeIinha da cave coneou a saii funo en lafoiadas.
L de laixo chegava o giilo fiaco e Ianenloso da cozinheiia:
~ Iogo!...
Os cavaIos passavan j poi cina dos leIhados de Moscovo.
~ Queio dizei adeus a cidade ~ giilou o Meslie a AzazeIIo, que
cavaIgava a fienle.
O liovo engoIiu o finaI da fiase do Meslie. AzazeIIo acenou con
a calea nuna afiinaliva e Ianou o seu cavaIo a gaIope. Ao enconlio
deIes voava inpeluosanenle una nuven negia, nas ainda no Ianava
chuva.
Voaian solie o luIevai, e viian as figuiinhas das pessoas que
coiiian paia se aliigaien da chuva. Caan as piineiias golas. Depois
voaian poi cina do funo ~ ludo o que ieslava da Ciiloedov.

356
Solievoaian a cidade, sulneigida j na escuiido. Ioi cina deIes
cinliIavan os ieInpagos. Depois os leIhados foian sulsliludos peIa
veiduia. S enlo a chuva desalou e liansfoinou os cavaIeiios en lis
enoines loIhas fIuluando na gua.
Maigaiila conhecia j a sensao do voo, nas no o Meslie, que se
suipieendeu con a iapidez con que chegaian ao seu deslino, junlo do
honen de quen queiia despedii-se, poique ii o linha nais ninguen de
quen se despedii. Reconheceu inedialanenle, poi enlie a coilina da
chuva, o edifcio de Sliavinski, o iio e o losque na oulia naigen que eIe
lo len conhecia. Desceian nuna cIaieiia do losque, no Ionge da
cInica.
~ Lu espeio-os aqui ~ giilou AzazeIIo, poi enlie as nos en
concha, oia iIuninado poi un ieInpago, oia neiguIhando na coilina
cinzenla. ~ Iaan as despedidas, nas depiessa.
O Meslie e Maigaiila saIlaian das seIas e voaian, lieneIuzindo
cono sonlias de gua, aliaves do jaidin da cInica. Un inslanle depois,
con un geslo faniIiai, o Meslie aliia a giade da vaianda do quailo
nneio 117, seguido de Maigaiila. Lnliaian no quailo de Ivanuchka,
invisveis e despeicelidos, enlie os esliondos e os genidos da
lenpeslade. O Meslie paiou junlo da cana.
Ivanuchka eslava deilado, inveI, cono da piineiia vez, oIhando
a lenpeslade naqueIa casa onde enconliaia iepouso. Mas no choiava,
cono da oulia vez. Quando ieconheceu a siIhuela escuia que desceia da
vaianda, eigueu-se, eslendeu as nos e disse aIegienenle:
~ Ah, e voc! L eu que lanlo espeiei poi si. L agoia aqui esl, neu
vizinho.
~ Aqui eslou! Mas, infeIiznenle, no nais podeiei sei seu
vizinho ~ iespondeu o Meslie. ~ Voo paia senpie, e vin apenas paia
ne despedii de si.
~ Lu salia, eu adivinhava ~ iespondeu Ivan caInanenle e
depois, peigunlou: ~ Lnconliou-o`
~ Sin ~ iespondeu o Meslie ~, vin despedii-ne de si poique
foi a nica pessoa con quen faIei nesles Ilinos lenpos.
O ioslo de Ivanuchka iIuninou-se e eIe disse:
~ Ainda len que passou poi aqui. L eu, sale, cunpiiiei a ninha
paIavia, nunca nais escieveiei poenas. Agoia h oulia coisa que ne
inleiessa. ~ Ivanuchka soiiiu e os seus oIhos denenles oIhaian paia I
do Meslie. ~ Queio escievei oulia coisa. Lnquanlo eslava paia aqui
deilado, sale, conpieendi nuIla coisa.

357
O Meslie ficou agilado con eslas paIavias e, senlando-se na leiia
da cana de Ivanuchka, disse:
~ Ah, isso e lon, isso e lon. Lscieva a conlinuao solie eIe!
Os oIhos de Ivanuchka cinliIaian.
~ Mas e voc, no o fai` ~ aixou a calea e aciescenlou,
pensalivo: ~ Ah sin... que eslou eu a peigunlai. ~ L Ivanuchka oIhou
de ieIance paia o cho, con un oIhai assuslado.
~ Sin ~ disse o Meslie, e a sua voz paieceu a Ivanuchka
eslianha e alafada. ~ Nunca nais escieveiei solie eIe. Lslaiei ocupado
con oulias coisas.
Un assolio dislanle coilou o fiagoi da lenpeslade.
~ Ouve` ~ peigunlou o Meslie.
~ O iudo da lenpeslade...
~ No, eslo a chanai-ne, e lenpo ~ disse o Meslie e Ievanlou-
se da cana.
~ Lspeie! Una paIavia nais ~ pediu Ivan. ~ L eIa, enconliou-a`
LIa nanleve-se-Ihe fieI`
~ Aqui esl eIa ~ iespondeu o Meslie, aponlando paia a paiede.
Da paiede lianca deslacou-se a siIhuela escuia de Maigaiila e
esla apioxinou-se da cana. OIhou o joven deilado na cana, e nos seus
oIhos havia ngoa.
~ Ioliezinho, poliezinho ~ sussuiiou Maigaiila, deliuando-
se solie a cana.
~ Cono e leIa ~ disse Ivan, sen inveja, nas con liisleza e una
especie de suave enleinecinenlo. ~ Vejan s, cono as coisas acalaian
poi Ihe saii len a si. } paia nin no sei assin. ~ Aqui iefIecliu,
depois disse pensalivo: ~ L de ieslo, ale pode sei que sin...
~ Sin, sin ~ nuinuiou Maigaiila deliuando-se ale ficai
nuilo peilo deIe. ~ Vou-Ihe dai un leijo na lesla, e ludo sei paia si
cono deve sei... pode aciedilai en nin, eu j vi ludo, sei ludo.
O joven iodeou-Ihe o pescoo con os liaos e eIa leijou-o.
~ Adeus, discpuIo ~ disse o Meslie nuna voz quase inaudveI e
coneou a dissoIvei-se no ai. Desapaieceu, e con eIe desapaieceu
lanlen Maigaiila. A giade da vaianda fechou-se.
Ivanuchka caiu nun eslado de desassossego. Senlou-se na cana,
Ianou oIhaies inquielos a sua voIla, geneu, coneou a faIai consigo
nesno, Ievanlou-se. A lenpeslade iedoliava de fuioi e, visiveInenle,

358
Ianava a inquielao na sua aIna. Ieiluilava-o lanlen o faclo de que,
poi lis da poila, o seu ouvido acoslunado ao siIncio peinanenle,
peicelia passos agilados vozes alafadas. j neivoso e lienuIo, chanou:
~ Iiaskovia Iiodoiovna! Iiaskovia Iiodoiovna enliava j no
quailo, oIhando Ivanuchka inleiiogaliva e ansiosa.
~ Que e` Que se passa` ~ peigunlou eIa. ~ A lenpeslade
peiluila-o` Iionlo, pionlo, no e nada... vanos j ajud-Io. Vou j
chanai o douloi.
~ No, Iiaskovia Iiodoiovna, no e pieciso chanai o nedico ~
disse Ivanuchka, oIhando inquielo no paia Iiaskovia IIodoiovna, nas
paia a paiede. ~ No lenho nada de especiaI. Lu j ne aiianjo sozinho,
no lenha ieceio. Mas diga-ne ~ pediu Ivan en lon coidiaI, ~ que
aconleceu agoia aIi ao Iado, no quailo 118`
~ Dezoilo` ~ iepeliu Iiaskovia Iiodoiovna, desviando o oIhai.
~ No aconleceu nada ~ aciescenlou e a sua voz soava a faIso, e
Ivanuchka apeiceleu-se inedialanenle disso.
~ Lh, Iiaskovia Iiodoiovna! A senhoia e una pessoa que diz
senpie a veidade... Receia que eu ne loine fuiioso` No, Iiaskovia
Iiodoiovna, isso no aconlecei. L neIhoi que ne diga a veidade. De
quaIquei nodo peicelo ludo aliaves da paiede.
~ O seu vizinho noiieu agoia nesno ~ nuinuiou Iiaskovia
Iiodoiovna, incapaz de vencei a sua fianqueza e londade, e oIhou
Ivanuchka ieceosa, envoIla no cIaio de un ieInpago. Mas nada de
leiiveI aconleceu con Ivanuchka. LIe Iinilou-se a eiguei un dedo con
ai significalivo e disse:
~ Lu j salia! Asseguio-Ihe, Iiaskovia Iiodoiovna, que na cidade
acala de noiiei una oulia pessoa. L ale sei quen eIa e. ~ Ivanuchka
soiiiu nisleiiosanenle. ~ L una nuIhei.


Nns mnntcs dc VnrnbIcv

A lenpeslade afaslou-se sen deixai veslgios e, no ceu, eiguia-se
un aico-iis que ciuzava loda a cidade, lelendo a gua do iio Moskva.
L no aIlo, no cino de una coIina, enlie dois losquezinhos vian-se lis
siIhuelas escuias. WoIand, Koioviev e ehenol, nonlados en cavaIos
negios, oIhando a cidade que se eslendia paia I do iio, con o soI

359
fiagnenlado liiIhando nas niIhaies de janeIas viiadas paia oesle, e as
loiies cono pezinhos de neI do nosleiio Devilchi.
Ouviu-se un zunlido no ai, e AzazeIIo, na cauda de cuja capa
negia voavan o Meslie e Maigaiila, pousou con esles ao Iado do giupo
que os espeiava.
~ Tivenos que inconod-Ia, Maigaiila NikoIaevna, e a si, Meslie
~ disse WoIand depois de uns nonenlos de siIncio ~, nas no leio
iazo de queixa de nin. No cieio que o Ianenlen. Iois len ~
aciescenlou eIe voIlando-se paia o Meslie ~ diga adeus a cidade. L
lenpo de pailiinos.
WoIand aponlou con a no, enfiada nuna Iuva negia de punho
Iaigo, na diieco onde os inuneiveis sis fundian o vidio do oulio
Iado do iio, onde poi cina desses sis se eiguia o nevoeiio, o funo, o
vapoi da cidade aquecida duianle o dia.
O Meslie desceu da seIa, afaslou-se dos oulios e coiieu paia o
piecipcio da coIina. A capa negia aiiaslava-se peIo cho alis deIe.
O Meslie ps-se a oIhai a cidade. Nos piineiios inslanles, una
pungenle liisleza invadiu-Ihe o coiao, que depiessa foi sulsliluda poi
una doce ansiedade, una inquielao vagalunda de cigano.
~ Iaia senpie e pieciso conpieend-Io ~ nuinuiou o Meslie
passando a Ingua peIos Ilios, secos e gielados.
Is-se a esculai e a iegislai cuidadosanenle ludo o que se
passava na sua aIna. A sua agilao liansfoinava-se, paiecia-Ihe, nun
senlinenlo de ofensa piofunda e ciueI. Mas essa sensao foi lieve,
desapaieceu, sulsliluda, poi quaIquei eslianha iazo, poi una
oiguIhosa indifeiena, e esla peIo piessenlinenlo de un peipeluo
iepouso.
O giupo de cavaIeiios espeiava o Meslie en siIncio. O giupo de
cavaIeiios oIhava a Ionga siIhuela negia que, a leiia do piecipcio,
geslicuIava, oia eiguendo a calea, cono que lenlando alaicai loda a
cidade con o oIhai, vei paia aIen dos Iiniles deIa, oia laixando-a, cono
paia exaninai a eiva eslioIada e espezinhada a seus pes.
O siIncio foi queliado poi ehenol, que se aloiiecia.
~ Ieinila-ne, nailie ~ disse eIe ~, que anles de pailii, assolie
cono despedida.
~ Iodes assuslai a dana ~ iespondeu WoIand ~ e, aIen disso,
no le esqueas de que lodos os leus escndaIos de hoje j leininaian.

36O
~ Oh, no, no, nessiie ~ disse Maigaiila, senlada a anazona na
seIa, con as nos nas ancas e a Ionga cauda do veslido caindo ale ao
cho. ~ Ieinila-Ihe que assolie. A peispecliva da Ionga viagen ps-ne
liisle. No e veidade, nessiie, que esla liisleza e naluiaI, nesno quando
a pessoa sale que no fin da viagen a espeia a feIicidade. Que eIe nos
faa iii, se no, leno que islo acale en Igiinas, e ludo se esliagai anles
da pailida!
WoIand acenou con a calea a eheinol que, nuilo aninado,
desceu da seIa, neleu os dedos na loca, infIou as faces e assoliou. Os
ouvidos de Maigaiila zunliian e o cavaIo deIa encaliilou-se. No losque
caian ianos secos das ivoies, un lando de giaIhas e de paidais
Ievanlou voo, coIunas de poeiia desceian paia o iio, e nun laico de
passeio que passava ao Iongo do cais, viu-se cono os lones de aIguns
passageiios Ihes saIlavan da calea e caan a gua. O Meslie
soliessaIlou-se con o assolio, nas no se voIlou, pondo-se a geslicuIai
ainda nais agilado, eiguendo a no paia o ceu, cono se aneaasse a
cidade. eIieinol oIhou a sua voIla, lodo ufano.
~ L un assolio, no disculo ~ olseivou, desdenhoso, Koioviev.
~ L ieaInenle un assolio, nas, paia faIai con inpaiciaIidade, e un
assolio nuilo nediano!
~ en, eu no sou chanlie ~ iepIicou ehenol con dignidade,
infIando-se e piscando inespeiadanenle o oIho a Maigaiila.
~ Deixa-ne c expeiinenlai a noda anliga ~ disse Koioviev,
esfiegando as nos e sopiando nos dedos.
~ Mas lu, v I, v I ~ fez-se ouvii a voz seveia de WoIand.
~ Sen esliopiai ninguen!
~ Messiie, aciedile ~ iespondeu Koioviev con a no solie o
coiao ~, e poi giaa, apenas poi giaa...
Lnlo, de iepenle, eslicou-se paia cina, cono se fosse de
loiiacha, fez con os dedos da no diieila una figuia conpIicada,
loiceu-se cono un paiafuso, e depois, disloicendo-se sulilanenle,
assoliou.
Maigaiila no ouviu o assolio, nas viu-o, ao nesno lenpo que
eia aliiada, junlanenle con o seu fogoso cavaIo, a dez liaas de
dislncia. Ao Iado deIa un caivaIho foi aiiancado peIa iaiz, e a leiia
coliiu-se de fendas ale ao iio. Un enoine pedao da naigen, incIuindo
o cais e un ieslauianle, desIizou paia o iio. A gua do iio feiviIhou,
eIevou-se, e un laico de passeio, con lodos os seus passageiios iIesos, foi
aliiado paia a naigen oposla, veide e laixa. junlo as palas do cavaIo de
Maigaiila, que iesfoIegava, veio caii una giaIha noila peIo assolio de

361
Iagol. AqueIe assolio assuslou o Meslie. LIe Ievou as nos a calea e
voIlou a coiiei paia junlo do giupo dos seus conpanheiios de viagen,
que o espeiava.
~ L enlo ~ peigunlou WoIand, diiigindo-se a eIe do aIlo do seu
cavaIo ~, lodas as conlas eslo pagas` A despedida esl feila`
~ Sin, esl feila ~ iespondeu o Meslie e, lianquiIo, Ianou a
WoIand un oIhai fianco e ousado.
Lnlo, poi solie a coIina, ioIou cono un son de lionlela a voz
leiiveI de WoIand: L lenpo!, aconpanhada de un assolio e de una
gaigaIhada de eIieinol.
Os cavaIos aiiancaian, e os cavaIeiios eigueian-se nos aies e
gaIopaian. Maigaiila senlia cono o seu cavaIo, fuiioso, noidia e puxava
o fieio. A capa de WoIand desdoliava-se ao venlo poi solie as caleas
de loda a cavaIgada, coneando a coliii o fiinanenlo do anoilecei.
Quando esse veu negio se afaslou poi un inslanle, Maigaiila voIlou-se e
viu que alis deIa no s as loiies nuIlicoies linhan desapaiecido h
nuilo, nas lanlen loda a cidade, que foia liagada peIa leiia e deixaia
apenas nevoeiio alis de si.


Pcrdn c rcfgIn ctcrnn

Oh, deuses, neus deuses! Cono e liisle a Teiia ao anoilecei!
Cono so nisleiiosas as liunas poi solie os pnlanos. Quen vagueou
nessas liunas, quen sofieu nuilo anles da noile, quen voou solie esla
leiia lianspoilando un faido denasiado pesado, sale-o. Sale-o aqueIe
que esl faligado. L e sen pesai que alandona as liunas da Teiia, os
seus pnlanos e iios, se enliega de coiao aIegie nas nos da noile,
salendo que s eIa Ihe liai sossego.
Mesno os ngicos cavaIos se cansaian, e lianspoilaian os seus
cavaIeiios Ienlanenle, e a noile ineIulveI aIcanava-os. Senlindo-a alis
das suas coslas, ale o iiiequielo eheinol se aquielou e, agaiiando-se a
seIa con as unhas, voava siIencioso e giave, de cauda soIla. A noile
coneou a coliii con un Ieno negio os losques e os piados, a noile
acendia pequenas Iuzes liisles I en laixo, Ionge, Iuzes eslianhas, agoia
j desnecessiias e sen inleiesse, nen paia Maigaiila nen paia o Meslie.
A noile aIcanou a cavaIgada, desceu solie eIa e envoIveu-a e Ianou,
aqui e aIen, no ceu liisle, os pequenos ponlos liancos das eslieIas.

362
A noile adensava-se, voava ao Iado dos cavaIeiios, agaiiava-os
peIas capas e, aiiancando-Ihas dos onlios, ieveIava os enganos. L
quando Maigaiila, iefiescada peIo venlo, aliiu os oIhos, viu cono
nudava o aspeclo de lodos os que voavan paia o seu deslino. L quando,
paia I da oiIa do losque, coneou a eiguei-se a Lua cheia e iulia, lodos
os enganos desapaieceian, a figiI ioupagen do encanlanenlo caiu no
pnlano, afundou-se nas liunas.
Seiia difciI agoia ieconhecei Koioviev-Iagol, o faIso inleipiele
junlo de un nisleiioso consuIloi que no necessilava de nenhun
inleipiele, naqueIe que voava ao Iado de WoIand, a diieila da aniga do
Meslie. No Iugai daqueIe que pailiia dos nonles Koioviev usando unas
ioupas de ciico esfaiiapadas sol o none de Koioviev-Iagol, cavaIgava
agoia, fazendo liIinlai suavenenle as coiienles de ouio das iedeas, un
cavaIeiio veslido de vioIela-escuio, con un ioslo sonliio que nunca iia.
Apoiava o queixo no peilo, no oIhava paia a Lua, no se inleiessava peIa
Teiia, nedilando nos seus pipiios assunlos, voando ao Iado de WoIand.
~ Ioique nudou eIe assin` ~ peigunlou Maigaiila a WoIand
enlie os siIvos do venlo.
~ Lsle cavaIeiio disse un dia un giacejo infeIiz ~ iespondeu
WoIand voIlando paia Maigaiila o seu ioslo onde o oIho fIanejava
suavenenle. ~ Un liocadiIho que eIe conps a piopsilo da Iuz e das
lievas no saiu nuilo len. L depois disso o cavaIeiio leve que giacejai
un pouco nais e duianle nais lenpo do que eia sua inleno. Mas esla e
una noile de aceilo de conlas. O cavaIeiio pagou e fechou a sua conla!
A noile aiiancaia lanlen a cauda feIpuda de ehenol,
despojaia-o da sua peIagen e espaIhaia-a en faiiapos peIos pnlanos.
AqueIe que foia un galo, que diveiliia o pincipe das lievas, eia agoia
un joven nagio, un dennio pajen, o neIhoi lolo que aIguna vez
exisliia no nundo. Agoia lanlen eIe eslava caIado e voava sen iudo,
ofeiecendo o seu ioslo joven a Iuz que enanava da Lua.
Mais ao Iado de lodos voava AzazeIIo, cinliIando na sua
ainaduia de ao. A Lua lanlen Ihe nodificaia o ioslo. Tinha
desapaiecido o seu alsuido e hoiiveI denle canino e o seu oIho cego
nosliou sei faIso. Anlos os oIhos de AzazeIIo eian iguais, vazios e
negios, e o seu ioslo eia lianco e fiio. AzazeIIo voava agoia no seu
aspeclo veidadeiio, cono dennio do deseilo iido, dennio assassino.
Maigaiila no se podia vei a si pipiia, nas via len cono o
Meslie linha nudado. Os seus caleIos lianquejavan agoia ao Iuai e
eslavan apanhados alis, nuna especie de liana que esvoaava ao
venlo. Quando o venlo afaslava a capa dos pes do Meslie, Maigaiila via-
Ihe nas lolas de nonlai as eslieIas das espoias, oia Iuzindo, oia

363
exlinguindo-se. TaI cono o joven dennio, o Meslie voava sen desviai
os oIhos da Lua, nas soiiindo-Ihe cono se a conhecesse len e a anasse,
e, segundo o hlilo adquiiido no quailo nneio 118, nuinuiava
quaIquei coisa paia si nesno.
L, finaInenle, WoIand voava lanlen sol o seu veidadeiio
aspeclo. Maigaiila no saleiia dizei de que eian feilas as iedeas do
cavaIo deIe, e pensava que possiveInenle seiian iaios de Iuai lecidos en
cadeias, e o pipiio cavaIo apenas una nassa de lievas, e as ciinas desse
cavaIo una nuven, e as espoias do cavaIeiio nanchas liancas de
eslieIas.
Voaian assin en siIncio duianle nuilo lenpo, ale que o pipiio
leiieno I en laixo coneou a nudai. As fIoieslas neIancIicas
afundaian-se na escuiido da leiia e aiiaslaian consigo as Ininas
pIidas dos iios. Ln laixo coneaian a suigii penedos que Ianavan
iefIexos, e enlie eIes negiejavan iavinas onde no peneliava a Iuz da
Lua.
WoIand paiou o seu cavaIo nuna eIevao pIana, pediegosa e
liisle, e enlo os cavaIeiios avanaian a passo, esculando as feiiaduias
dos seus cavaIos esnagaien pedias e seixos. A Lua inundava o pIanaIlo
con una Iuz esveideada e liiIhanle, e Maigaiila en lieve dislinguiu,
naqueIe slio deseilo, una poIliona e a lianca figuia de un honen neIa
senlado. L possveI que o honen aIi senlado fosse suido ou eslivesse
denasiado alsoilo nos seus pensanenlos. No ouviu o cho pediegoso
eslienecei sol o peso dos cavaIos, e os cavaIeiios apioxinavan-se deIe
sen o peiluilaien.
A Lua ajudava Maigaiila, iIuninando neIhoi que a neIhoi
Ianleina eIecliica, e eIa viu que o honen senlado, cujos oIhos paiecian
cegos, esfiegava as nos en novinenlos lieves, e con esses nesnos
oIhos cegos fixava o disco da Lua. Agoia Maigaiila via j que ao Iado da
pesada poIliona de pedia, que sol o Iuai despedia una especie de
cenleIhas, eslava deilado un enoine co pielo de oieIhas ponliagudas
que, laI cono o dono, oIhava inquielanenle paia a Lua.
Aos pes do honen senlado eslavan espaIhados os fiagnenlos de
un jaiio pailido e eslendia-se un chaico veineIho-escuio que no
secaia.
Os cavaIeiios deliveian os seus cavaIos.
~ Leian o seu ionance ~ disse WoIand, voIlando-se paia o
Meslie ~ e disseian apenas que eIe, infeIiznenle, no esl leininado.
Ioi isso quis nosliai-Ihe o seu heii. H quase dois niI anos que esl
senlado nesle pIanaIlo e doine, nas quando chega a Lua cheia, cono v,

364
e aloinenlado peIa insnia. L no o aloinenla apenas a eIe, nas lanlen
ao seu guaidio fieI: o co. Se e veidade que a colaidia e o pioi dos
defeilos, o co no e ceilanenle cuIpado. A nica coisa que esle co
inliepido lenia eia a lenpeslade. Mas quen ana deve pailiIhai a soile
daqueIe a quen ana.
~ Que diz eIe` ~ peigunlou Maigaiila, e o seu ioslo
peifeilanenle lianquiIo coliiu-se de una sonlia de conpaixo.
~ LIe diz senpie a nesna coisa ~ ouviu-se a voz de WoIand. ~
Diz que nen ao Iuai len descanso e que a sua laiefa e difciI. L islo que
eIe diz senpie quando no doine, e quando doine v senpie a nesna
coisa: un caninho de Iuai. L quei seguii poi esse caninho e faIai con o
pieso Ha-Nozii, poique, cono afiina, eIe deixou quaIquei coisa poi
dizei naqueIa aIluia, h nuilo lenpo, no decino quailo dia do ns
piinaveiiI de Niss. Mas, infeIiznenle, poi quaIquei iazo no consegue
avanai poi esse caninho, e ninguen ven lei con eIe. L, assin, que h-
de fazei` Ten que faIai consigo nesno. L cono e pieciso vaiiai aIguna
coisa, ao seu discuiso solie a Lua eIe aciescenla fiequenlenenle que as
coisas que nais odeia no nundo so a sua inoilaIidade e a sua inaudila
fana. Afiina que de lon giado liocaiia a sua soile peIa do andiajoso
vagalundo Maleus Levi.
~ Doze niI Iuas poi una Iua de h nuilo lenpo... no sei isso
denasiado` ~ peigunlou Maigaiila.
~ Repele-se a hisliia de Iiieda` ~ peigunlou WoIand. ~ Mas,
Maigaiila, aqui no piecisa de se inquielai. Tudo eslai en oiden, o
nundo e assin feilo.
~ Lileile-o ~ giilou de slilo Maigaiila esliidenlenenle, cono
giilava quando eia feiliceiia.
L a esse giilo, un pedieguIho despiendeu-se da nonlanha e ioIou
peIas escaipas indo caii no alisno, enchendo as nonlanhas con o seu
fiagoi. Mas Maigaiila no podia dizei se esse fiagoi eia da queda do
pedieguIho, ou do iiso salnico. Iosse cono fosse, WoIand iia, oIhando
Maigaiila, e disse:
~ No deve giilai nas nonlanhas. De quaIquei nodo eIe esl
haliluado aos desalanenlos e isso no o soliessaIla. No piecisa de
inleicedei poi eIe, Maigaiila, poique poi eIe j inleicedeu aqueIe con
quen eIe lanlo desejava faIai. ~ WoIand voIlou-se novanenle paia o
Meslie e disse: ~ Iois len, agoia pode leininai o seu ionance con una
fiase!

365
O Meslie paiecia eslai j a espeia dislo, enquanlo, de pe e inveI,
oIhava o piocuiadoi senlado. junlou as nos en concha, e giilou de laI
nodo que o eco ioIou peIos nonles deseilos e sen ivoies:
~ Lsls Iivie! Lsls Iivie! LIe espeia-le!
Os nonles liansfoinaian a voz do Meslie nun liovo e esse
liovo f-Ios iuii. As naIdilas paiedes iochosas desnoionaian-se. Iicou
apenas a pIalafoina con a poIliona de pedia. Solie o alisno negio onde
desapaieceian as paiedes, iIuninou-se una cidade inensa doninada
poi doIos iespIandescenles, que se eiguian solie un jaidin que
ciesceia Iuxuiianle ao Iongo dessas niIhaies de Iuas. Ale esse jaidin
eslendia-se o caninho de Iuai lo espeiado peIo piocuiadoi, e o co de
oieIhas aguadas foi o piineiio que coneou a coiiei poi esse caninho.
O honen da capa lianca deliuada a veineIho Ievanlou-se da poIliona e
giilou quaIquei coisa nuna voz iouca e enliecoilada. Lia inpossveI
peicelei se choiava ou se iia, nen o que giilava. Viu-se apenas que eIe se
Ianou lanlen peIo caninho de Iuai, alis do seu fiei guaidio.
~ L eu, devo segui-Io` ~ peigunlou o Meslie, seguiando as
iedeas.
~ No ~ iespondeu WoIand. ~ Iaia qu seguii as pisadas
daqueIe que j no exisle`
~ Lnlo, vou poi aIi` ~ peigunlou o Meslie, voIlando-se e
aponlando paia lis, onde se enlielecia a cidade iecenlenenle
alandonada, con as loiies de pezinhos de neI do nosleiio, con o soI
queliado en niI pedaos nas vidiaas.
~ Tanlen no ~ iespondeu WoIand, e a sua voz adensou-se e
coiieu solie as escaipas. ~ Meslie ionnlico! AqueIe a quen o heii
que voc invenlou e acalou de Iileilai lanlo quei vei, Ieu o seu ionance.
~ Lnlo, WoIand voIlou-se paia Maigaiila. ~ Maigaiila NikoIaevna! L
foioso aciedilai que voc lenlou inaginai paia o Meslie o neIhoi
fuluio, nas na veidade aquiIo que eu vos pioponho e aquiIo que Ieshua
pediu poi vs e ainda neIhoi. Deixen-nos ss aos dois ~ disse WoIand,
deliuando-se da sua seIa paia a seIa do Meslie e aponlando paia o
piocuiadoi que pailiia. ~ No os inconodenos. L possveI que eIes
cheguen a aIgun acoido. ~ Lnlo, WoIand fez un geslo con a no na
diieco de }eiusaIen e a cidade exlinguiu-se. ~ L aIi a nesna coisa. ~
WoIand aponlou paia lis. ~ Que faiia voc na cave` ~ O soI
fiagnenlado nas vidiaas desapaieceu. ~ Iaia qu` ~ conlinuou
WoIand con voz suave e peisuasiva. ~ Oh, Meslie lis vezes ionnlico,
sei possveI que no queiia passeai duianle o dia con a sua aniga sol
as ceiejeiias que conean a fIoiii, e a noile ouvii a nsica de Schuleil`
No senlii piazei en escievei, a Iuz das veIas, con una pena de ganso`

366
No queiei, a exenpIo de Iauslo, deliuai-se solie una ieloila na
espeiana de nodeIai un novo honncuIo` Ioi aIi, poi aIi. AIi espeia-o
j a sua casa e un veIho ciiado, as veIas eslo j acesas, e en lieve se
apagaio, poique en lieve ananhecei. Ioi esle caninho, Meslie, poi
esle. Adeus! Iaia nin e lenpo de pailii.
~ Adeus! ~ iespondeian nun nesno giilo Maigaiila e o
Meslie.
Lnlo, o negio WoIand, sen lonai poi nenhun caninho, Ianou-
se no piecipcio, e o seu sequilo piecipilou-se iuidosanenle alis deIe.
Ln voIla no havia j, nen iochedos, nen nesela, nen caninho de Iuai,
nen }eiusaIen. Os cavaIos negios linhan lanlen desapaiecido. O
Meslie e Maigaiila viian a pionelida auioia. Suigiu de iepenle,
seguindo-se inedialanenle a Iua da neia-noile. O Meslie caninhava
con a sua aniga ao liiIho dos piineiios iaios da nanh solie una
pequena ponle de pedia coleila de nusgo. Aliavessou-a. O iiacho ficou
paia lis dos ananles fieis, e eIes seguiian poi un caninho aienoso.
~ Lscula o siIncio ~ disse Maigaiila, e a aieia sussuiiou
delaixo dos seus pes descaIos. ~ Lscula e deIeila-le con aquiIo que
nunca livesle na vida: a lianquiIidade. OIha, aIen en fienle, a lua casa
eleina, que iecelesle cono ieconpensa. } vejo a janeIa veneziana e a
vinha viigen que liepa ale ao leIhado. Lis a lua casa, a lua casa paia a
eleinidade. Sei que a noile viio visilai-le aqueIes que le anan, aqueIes
poi quen le inleiessas e que no le inquielaio. LIes locaio paia li,
canlaio paia li, veis que Iuz havei no quailo quando as veIas
esliveien acesas! Adoineceis con o leu eleino laiiele engoiduiado,
adoineceis con un soiiiso nos Ilios. O sono dai-le- foias,
coneais a iaciocinai salianenle. L nunca nais ousais nandai-ne
enloia. Lu veIaiei o leu sono.
Assin faIava Maigaiila, caninhando con o Meslie en diieco a
sua casa eleina, e paiecia ao Meslie que as paIavias de Maigaiila coiiian
cono coiiia e sussuiiava o iiacho que havian deixado paia lis, e a
neniia do Meslie, essa neniia inquiela, liespassada poi aguIhas,
coneou a exlinguii-se. AIguen devoIvia a Iileidade ao Meslie, do
nesno nodo que eIe acalaia de dai a Iileidade ao heii que ciiaia. Lsse
heii pailiia paia o alisno, pailiia sen iegiesso, peidoado naqueIa noile
de doningo, o fiIho de un iei asliIogo, o ciueI quinlo piocuiadoi da
}udeia, o cavaIeiio Incio IiIalos.




367
Ep!ngn

Mas que aconleceu en Moscovo, depois daqueIa laide de slado,
ao pi do SoI, en que WoIand alandonou a capilaI, desapaiecendo con o
seu sequilo dos nonles de Voioliev`
L escusado dizei que duianle nuilo lenpo loda a capilaI foi
peicoiiida peIo penoso nuiniio dos loalos nais desenconliados, que
iapidanenle se piopagaian ale aos iecanlos nais afaslados da piovncia,
e iepelii esses loalos seiia nesno enfadonho.
O auloi deslas Iinhas veidicas ouviu pessoaInenle, quando se
diiigia de conloio a Ieodossia, a hisliia de cono en Moscovo duas niI
pessoas saian do lealio nuas en pIo, no senlido IileiaI do leino, e que
assin linhan voIlado paia casa en lxis.
O nuiniio Ioias do naI... ouvia-se nas lichas paia o Ieile,
nos eIecliicos, nos ainazens, nos apailanenlos, nas cozinhas, nos
conloios, lanlo suluilanos cono de Iongo cuiso, nas eslaes e
apeadeiios, nas casas de canpo e nas piaias.
As pessoas nais evoIudas e cuIlas no pailicipavan
naluiaInenle nessas hisliias solie o naIigno que leiia visilado a cidade,
e ale se iian deIas e lenlavan chanai a iazo aqueIes que as conlavan.
Mas un faclo, cono se cosluna dizei, senpie e un faclo, e no se pode
viiai-Ihe as coslas sen expIicaes: aIguen esliveia na capilaI. Os ieslos
cailonizados da Ciiloedov, e nuilas oulias coisas ainda, confiinavan-
no con denasiada eIoquncia.
As pessoas cuIlas adoplaian o ponlo de visla da conisso de
inqueiilo: aquiIo eia olia de un lando de hipnolizadoies e venliIoquos,
que doninavan na peifeio a sua aile.
Ioian lonadas nedidas inedialas e eneigicas paia a sua capluia,
lanlo en Moscovo cono nuilo paia aIen dos Iiniles da cidade. Mas,
infeIiznenle, essas nedidas no deian quaIquei iesuIlado. AqueIe que a
si nesno se chanava WoIand, con lodos os seus cnpIices, linha
desapaiecido e nunca nais iegiessaia a Moscovo, nen se nanifeslaia en
paile aIguna. Lia pois nuilo naluiaI que suigisse a suposio de que eIe
fugiia paia o esliangeiio, nas lanlen a eIe no deu sinaI de si.
O inqueiilo duiou nuilo lenpo. Ioique, no fin de conlas, o caso
eia hoiiveI! Iaia j no faIai das qualio casas incendiadas e das cenlenas
de pessoas Ievadas a Ioucuia, houveia lanlen noilos. Dois deIes eian
ceilos: eiIioz, e aqueIe infeIiz funcioniio da agncia de excuises paia
esliangeiios aos ponlos nolveis de Moscovo, o anligo laio MeigeI. Iois
esses linhan sido nesno noilos. Os ossos caIcinados do segundo foian

368
descoleilos no apailanenlo nneio 5O da Rua Sadovaia, depois de o
incndio lei sido apagado. Sin, houveia vlinas, e essas vlinas exigian
un inqueiilo.
Mas houveia vlinas nesno depois de WoIand lei alandonado a
capilaI, e essas vlinas foian, poi nais liisle que seja diz-Io, os galos
pielos.
Una cenlena desses aninais pacficos, dedicados e leis ao
honen, foian noilos a liio ou exleininados poi oulios neios en
diveisas IocaIidades do pas. Uns quinze galos, poi vezes nuilo
esliopiados, foian Ievados as esquadias da niIcia en diveisas cidades.
Ioi exenpIo, en Ainavii, un desses aninais lolaInenle inocenle foi
enliegue poi un cidado a niIcia con as palas da fienle anaiiadas.
O cidado suipieendeia esse galo no nonenlo en que o aninaI,
con ai fuilivo (que se h-de fazei, se os galos ln esse ai` Isso no se
deve a que sejan viciosos, nas a que ln nedo que aIgun dos seies nais
foiles que eIes ~ ces ou honens ~ Ihes causen quaIquei dano ou
ofensa. Tanlo una coisa cono oulia e laslanle fciI, nas isso, gaianlo,
no liaz nenhuna honia. No, nenhuna!), piocuiava poi quaIquei iazo
aIcanai un lufo de laidanas.
Lanando-se solie o galo e liiando a giavala do pescoo paia
anaii-Io, o cidado nuinuiava en lon venenoso e aneaadoi:
~ Ah, aIi! IeIos vislos, agoia lanlen nos veio visilai a Ainavii,
senhoi hipnolizadoi` Mas aqui ninguen len nedo de si! No se finja
nudo! en salenos o passaio que voc e!
L o cidado conduziu o galo a niIcia, aiiaslando o polie aninaI
peIas palas dianleiias que anaiiaia con una giavala veide, piocuiando,
poi neio de Iigeiios ponlapes, foi-Io a caninhai solie as palas
liaseiias.
~ Deixe de se ainai en paivo! ~ giilava o cidado,
aconpanhado poi un giupo de gaiolos que assoliavan. ~ Isso no
pega! Iaa favoi de caninhai cono loda a genle!
O galo pielo Iinilava-se a ioIai os seus oIhos de nilii. Iiivado
peIa naluieza do don da paIavia, no linha naneiia de se descuIpai. O
polie aninaI deveu a sua saIvao en piineiio Iugai a MiIcia, e, aIen
disso, a sua dona, una viva idosa e iespeilveI. Assin que o galo foi
enliegue na esquadia, aIi apeiceleian-se que o cidado exaIava un foile
cheiio a IcooI, de nodo que duvidaian inedialanenle das suas
decIaiaes. Lnlielanlo, a veIhinha, lendo salido peIos vizinhos que
aIguen deilaia a no ao seu galo, coiieu a esquadia, onde chegou
nesno a lenpo. LIa foineceu as nais Iisonjeiias iefeincias a iespeilo do

369
galo, expIicou que o conhecia h cinco anos, desde que eIe eia pequenino,
que iespondia poi eIe cono poi si pipiia e piovou que eIe no fizeia
naI nenhun nen nunca esliveia en Moscovo. Tinha nascido en
Ainavii, e aIi ciesceia e apiendeia a apanhai ialos.
O galo foi desanaiiado e enliegue a dona, depois de lei passado
un nau locado e lei apiendido na pilica o que so o eiio e a caInia.
AIen dos galos, un ceilo nneio de pessoas passaia lanlen poi
pequenas dificuIdades. Houve aIgunas piises. Lnlie as pessoas delidas
poi aIgun lenpo enconliavan-se: en Leninegiado, os cidados WoInan
e WoIpei, en Saialvia, Kiev e Caicvia, lis VoIodine, en Kazan,
VoIokh, e, en Ienza, ninguen sale poiqu, o candidalo a douloi en
Cincias Velchinkevilch... L veidade que eIe eia de giande eslaluia, e de
un noieno nuilo escuio.
Ioian, aIen disso, capluiados en viios Iugaies nove Koiovine,
qualio Koiovkine, e dois Kaiavaev.
Na eslao de eIgoiod ieliiaian do conloio de SelaslpoIis un
cidado anaiiado. Lsse cidado liveia a ideia de diveilii os passageiios
que seguian con eIe con aIguns liuques de cailas.
Ln IaiosIavi, a hoia do aInoo, enliou nun ieslauianle un
cidado con un fogaieiio nas nos, que acalava de ii luscai a oficina
de iepaiaes. Assin que o viian, os dois poileiios alandonaian os seus
poslos junlo ao vesliiio e fugiian, e alis deIes fugiian do ieslauianle
lodos os cIienles e enpiegados. Ao nesno lenpo, loda a ieceila do dia
desapaieceu inconpieensiveInenle da caixa.
Houve nuilos oulios incidenles, nas e inpossveI iecoid-Ios
lodos. Houve una giande excilao dos espiilos.
Deve-se iendei juslia a conisso de inqueiilo. Tudo foi feilo no
apenas paia apanhai os ciininosos, nas lanlen paia expIicai aquiIo que
eIes fizeian. L ludo isso foi expIicado, e no se pode deixai de ieconhecei
que lodas essas expIicaes foian sensalas e iiiefulveis.
Repiesenlanles da conisso de inqueiilo e psiquialias expeiienles
eslaleIeceian que os nenlios do lando ciininoso, ou laIvez un deIes
(a piincipaI suspeila iecaiu solie Koioviev) eian hipnolizadoies con
podeies invuIgaies, capazes de se nosliaien en Iugaies onde no
eslavan, e en posies iIusiias, excnliicas. AIen disso, eIes
convencian Iivienenle os cidados con quen se enconliavan de que
deleininadas pessoas ou coisas eslavan en slios onde na veidade no
eslavan, e inveisanenle, ienovian do canpo de viso as coisas ou
pessoas que na ieaIidade se enconliavan nesse canpo de viso.

37O
Iuz deslas expIicaes ludo ficou alsoIulanenle cIaio, e ale
aquiIo que nais enocionaia os cidados e que eia apaienlenenle
inexpIicveI: a invuIneialiIidade do galo, ciivado de laIas no
apailanenlo nneio 5O duianle a lenlaliva feila paia a sua capluia.
No houveia naluiaInenle nenhun galo solie o Iuslie, ninguen
iespondeia ao fogo, linhan dispaiado paia un Iugai vazio, enquanlo
Koioviev, depois de fazei ciei que o galo fazia dispaiales solie o Iuslie,
podia nuilo len enconliai-se alis daqueIes que dispaiavan, fazendo
caielas e deIeilando-se con o seu enoine, nas ciininosanenle uliIizado,
podei de sugeslo. L foia eIe, poi ceilo, quen deilaia fogo ao
apailanenlo, depois de deiianai o peliIeo.
Sliopa Likhodeev no linha evidenlenenle voado paia IaIla (una
coisa dessas eslava acina das foias ale do pipiio Koioviev), nen de I
enviaia leIegianas. Depois de lei desnaiado no apailanenlo da
joaIheiia, assuslado con o liuque de Koioviev, que Ihe nosliaia o galo
con un coguneIo de naiinada espelado nun gaifo, ficou aIi deilado ale
que Koioviev, escainecendo deIe, Ihe enfiou na calea o chapeu de feIlio
e o nandou paia o aeidiono de Moscovo, sugeiindo pievianenle aos
iepiesenlanles da invesligao ciininaI, que espeiavan Sliopa, que esle
desenlaicaia de un avio chegado de SelaslpoIis.
L veidade que a poIcia ciininaI de SelaslpoIis confiinou que
linha iecelido Sliopa descaIo e que havia enviado os leIegianas paia
Moscovo. Mas no se enconliou nos aiquivos nen una cpia desses
leIegianas, o que Ievou a concIuso, liisle nas alsoIulanenle iiiefulveI,
de que o lando de hipnolizadoies linha a capacidade de hipnolizai a
enoine dislncia, e, aIen disso, no apenas pessoas isoIadas, nas giupos
inleiios. Neslas ciicunslncias, os ciininosos podian enIouquecei
pessoas con a nais sIida consliluio psquica.
Iaia qu faIai de ninhaiias cono o laiaIho de cailas nun loIso
aIheio na pIaleia, ou de veslidos de nuIheies que desapaiecian, ou de
loinas que niavan e oulias coisas do geneio! Tiuques desses pode faz-
Ios quaIquei hipnolizadoi piofissionaI de podeies nedios en quaIquei
paIco, incIuindo o liuque ingenuo de aiiancai a calea ao apiesenladoi.
O galo faIanle eia lanlen puio alsuido. Iaia apiesenlai as pessoas un
galo desses, lasla possuii os piineiios iudinenlos da venliiIoquia, e
dificiInenle aIguen duvidai de que a aile de Koioviev ia nuilo paia I
desses iudinenlos.
No, a queslo aqui no eslava nos laiaIhos de cailas nen nas
cailas faIsas enconliadas na pasla de Nikanoi Ivanovilch. Tudo isso so
ninhaiias. Ioia eIe, Koioviev, que enpuiiaia eiIioz paia delaixo do
eIecliico, expondo-o a una noile ceila. Ioia eIe que loinaia Iouco o

371
polie poela Ivan ezdonni, foiando-o a deIiiai e a vei nos seus
pesadeIos a anliga }eiusaIen e o iido nonle CaIviio queinado peIo SoI
con os lis honens penduiados nos posles. Ioia eIe e o seu lando que
oliigaia Maigaiila NikoIaevna e a sua ciiada Nalacha a desapaiecei de
Moscovo. A piopsilo: a conisso de inqueiilo ocupou-se desle caso con
pailicuIai aleno. Havia que escIaiecei se essas nuIheies linhan sido
iapladas peIo lando de assassinos e incendiiios ou se fugiian
voIunlaiianenle con a scia de ciininosos. aseando-se nas decIaiaes
alsuidas e confusas de NikoIai Ivanovilch e lonando en consideiao a
eslianha e Iouca nola deixada poi Maigaiila NikoIaevna ao naiido, una
nola na quaI eIa escievia que ia loinai-se feiliceiia, lendo en conla o faclo
de que Nalacha desapaieceu deixando lodas as suas ioupas no IocaI, os
invesligadoies chegaian a concIuso de que a palioa e a ciiada linhan
sido hipnolizadas, cono nuilas oulias pessoas, e, nesse eslado, iapladas
peIo lando. Suigiu lanlen a ideia, piovaveInenle juslificada, de que os
ciininosos havian sido aliados peIa leIeza das duas nuIheies.
Mas una coisa que ficou conpIelanenle olscuia paia os
invesligadoies foi o nolivo que Ievaia a quadiiIha a iaplai da cInica
psiquiliica o doenle nenlaI que a si pipiio se chanava Meslie. Nunca
se conseguiu eslaleIecei o nolivo, laI cono nunca se conseguiu salei o
veidadeiio none do doenle iaplado. LIe desapaieceu assin paia senpie
sol a designao inpessoaI de: Nneio 118 do piineiio edifcio.
L assin quase ludo se escIaieceu, e a invesligao leininou, cono
lodas as coisas leininan.
Iassaian-se aIguns anos, e os cidados coneaian a esquecei
WoIand, e Koioviev, e os oulios. Ocoiieian nuilas nudanas nas vidas
daqueIes que linhan sido vlinas de WoIand e dos seus cnpIices, e, poi
nais pequenas e insignificanles que sejan essas nudanas, e pieciso no
enlanlo assinaI-Ias.
Ceoige engaIski, poi exenpIo, passou lis neses no hospilaI,
cuiou-se e saiu, nas leve que alandonai o seu Iugai no Vaiiedades, e islo
piecisanenle na epoca en que o plIico acoiiia en giande nneio a
piocuia de liIheles: a Ienliana da nagia negia e dos seus segiedos
ieveIados eia nuilo vivaz. engaIski alandonou o Vaiiedades poique
conpieendeu que apiesenlai-se lodas as noiles peianle duas niI pessoas,
sei inevilaveInenle ieconhecido, e, cIaio esl, sulnelido a peigunlas
escainecedoias do geneio: Cono se senlia neIhoi, con calea ou sen
calea`, eia denasiado penoso.
AIen disso, o apiesenladoi linha peidido una giande paile da
sua joviaIidade, lo necessiia na sua piofisso. Iicaia-Ihe o desagiadveI
e penoso hlilo de, en cada Iiinaveia, na Lua cheia, caii nun eslado de

372
ansiedade, agaiiai sulilanenle o pescoo, oIhai assuslado a sua voIla e
choiai. Lsles acessos passavan, nas enquanlo duiavan inpedian-no de
exeicei a sua piofisso. Ioi isso o apiesenladoi aposenlou-se e passou a
vivei das suas econonias, que, segundo os seus cIcuIos nodeslos,
devian chegai-Ihe paia quinze anos.
Reliiou-se e nunca nais se enconliou con Vaienukha, que
ganhaia popuIaiidade e o afeclo geiais peIa sua londade e sinpalia,
invuIgaies nesno enlie os adninisliadoies lealiais. Os candongueiios,
poi exenpIo, lialavan-no senpie poi pai e lenfeiloi. Quen quei que
leIefonasse paia o Vaiiedades, fosse a que hoias fosse, ouvia senpie una
voz suave nas liisle: Iaa favoi. L ao pedido paia que chanasse
Vaienukha, a nesna voz iespondia apiessadanenle: L o pipiio, paia o
seivii. Mas, en conliapailida, o que Ivan SaveIievilch sofiia con a sua
deIicadeza!
Sliopa Likhodeev nunca nais leve que faIai ao leIefone do
Vaiiedades. Inedialanenle aps a sua sada do hospilaI, onde Sliopa
passou oilo dias, liansfeiiian-no paia Roslvia, onde Ihe foi dado o caigo
de chefe de un giande ainazen de piodulos aIinenlaies. Coiien
iunoies de que deixou conpIelanenle de lelei vinho do Ioilo e que s
lele vodca, en infuso de ielenlos de gioseIheiia, o que Ihe fez nuilo
len a sade. Dizen que se loinou laciluino e que evila as nuIheies.
O afaslanenlo de Slepan ogdanovilch do Vaiiedades no liouxe
a Rinski a aIegiia con que eIe lo avidanenle sonhaia duianle viios
anos. Depois da cInica e de una cuia de guas en KissIovodsk, o
diiecloi financeiio, veIho, deciepilo, con a calea lienuIa, enliegou o
pedido de aposenlao. L inleiessanle nolai que esse pedido foi enliegue
no Vaiiedades peIa esposa de Rinski.
O pipiio Ciigoii DaniIovilch no enconliou foias, nesno a Iuz
do dia, paia visilai aqueIe edifcio, onde linha vislo o vidio da janeIa
inundado de Iuai e un Iongo liao seipenleando ale ao fecho infeiioi.
Tendo-se ieliiado do Vaiiedades, o diiecloi financeiio foi
lialaIhai nun lealio de fanloches paia ciianas, no laiiio de
Zanoskvoielchie. Nesse lealio nunca nais leve que enconliai-se con o
eslinado Aikadi ApoIIonovilch SenpIeiaiov paia lialai de quesles de
acslica. Quanlo a esle, foi liansfeiido en dois lenpos paia iiansk e
noneado diiecloi de un poslo de lialanenlo de coguneIos. Os
noscovilas conen agoia nscaios en saInouia e coguneIos liancos en
naiinada, os quais no se cansan de galai, e eslo exlienanenle
conlenles con essa liansfeincia. Islo e agoia coisa do passado, e pode-se
dizei que Aikadi ApoIIonovilch nunca se deu nuilo len con as coisas

373
da acslica, e poi nais que eIe se esfoiasse poi neIhoi-Ia, eIa
conlinuava cono danles.
Lnlie as pessoas que, paia aIen de Aikadi ApoIIonovilch,
ionpeian con o lealio, devenos incIuii lanlen Nikanoi Ivanovilch
ossoI, enloia esle no eslivesse de nodo nenhun Iigado ao lealio, a
no sei no seu goslo peIos liIheles de loiIa. Nikanoi Ivanovilch no s
nunca vai ao lealio, nen a pagai nen gialuilanenle, cono o seu ioslo se
aIleia quando a sua fienle se faIa de lealio. AIen do lealio, eIe passou a
odiai o poela Iushkine e o laIenloso ailisla Savva Iolapovilch
KuioIessov. L esle, de laI nodo, que no ano passado, ao vei no joinaI
una nolcia enquadiada a negio segundo a quaI Savva Iolapovilch
sofieia un alaque no aIvoiecei da sua caiieiia, Nikanoi Ivanovilch ficou
lo coiado que poi pouco no foi alis de Savva Iolapovilch, e iugiu: L
len-feilo!. AIen disso, nessa nesna noile, Nikanoi Ivanovilch, en que
a noile do popuIai ailisla pioduziia una enoine nassa de iecoidaes
penosas, sozinho, lendo poi conpanhia apenas a Lua cheia, que
iIuninava a Sadovaia, enleledou-se ale caii. L a cada copo aIongava-se
dianle deIe a cadeia naIdila de figuias odiadas, enlie as quais eslava
Seiguei Cueiaidovilch DuiilchiI, e a leIdade Ida HeicuIanovna, e aqueIe
piopiieliio de un ielanho de gansos, e o sinceio NikoIai Kanavkine.
O que aconleceu con esles` Oia len! No Ihes aconleceu
alsoIulanenle nada, e nada Ihes podia aconlecei, poique eIes na
ieaIidade nunca exisliian, laI cono no exisliu o sinplico ailisla~
apiesenladoi, nen o pipiio lealio, nen a veIha lia avaienla
Ioiokhovnikova, que guaidava divisas na cave, nen, cIaio esl, as
lionpelas de ouio e os cozinheiios insoIenles. Tudo isso foia apenas un
sonho de Nikanoi Ivanovilch sol a infIuncia do palife do Koioviev. O
nico sei vivo que enliou nesse sonho foi piecisanenle Savva
Iolapovilch, o ailisla, e enliou peIa sinpIes iazo de que, giaas as suas
fiequenles acluaes peIa idio, eslava giavado na neniia de Nikanoi
Ivanovilch. LIe exislia, e os oulios no.
Mas laIvez AIoisi Mogaiilch lanlen no exislisse` Oh, sin! Lsle
no s exislia, cono exisle ainda, e ocupa piecisanenle o caigo
alandonado poi Rinski , ou seja, o de diiecloi financeiio do Vaiiedades.
VoIlando a si, ceica de vinle e qualio hoias depois da visila a
WoIand, nun conloio aIguies peilo de Vialka, AIoisi apeiceleu-se de
que, lendo poi quaIquei iazo pailido de Moscovo nun eslado de
peiluilao nenlaI, se esqueceia de veslii as caIas, nas que en
conliapailida ioulaia, sen salei paia qu, o Iivio de iegislos do
senhoiio. Tendo pago ao conduloi una enoine quanlia, AIoisi conpiou-
Ihe un pai de caIas veIhas e selenlas e, en Vialka, voIlou paia lis. Mas

374
a casila do senhoiio, infeIiznenle, j no a enconliou. O veIho edifcio
foia conpIelanenle devoiado peIo fogo. Mas AIoisi eia un honen
nuilo enpieendedoi, e, ao fin de duas senanas, vivia j nun leIo
quailo na Rua iiussov, e aIguns neses depois ocupava o galinele de
Rinski. L laI cono danles Rinski sofiia con a piesena de Sliopa,
lanlen agoia a piesena de AIoisi e una loiluia paia Vaienukha. L
agoia o sonho de Ivan. SaveIievilch e que aqueIe AIoisi seja expuIso do
Vaiiedades e enviado paia Ionge da visla, poique, cono poi vezes
confidencia Vaienukha na inlinidade, un. palife cono aqueIe AIoisi,
nunca na sua vida enconliaia, e que daqueIe AIoisi espeia ludo o que se
possa inaginai.
AIis, e possveI que o adninisliadoi no seja inpaiciaI. AIoisi
no se dislingue poi quaIquei aclividade olscuia, nen en geiaI poi
quaIquei aclividade, se excepluainos, evidenlenenle, a noneao de un
novo geienle do lufele en Iugai de Sokov. Quanlo a Andiei Iokilch
Sokov, noiieu de cancio no fgado, no HospilaI da Univeisidade LslalaI,
nove neses depois do apaiecinenlo de WoIand en Moscovo...
Sin, passaian-se viios anos, e os aconlecinenlos fieInenle
desciilos nesle Iivio eslaleian-se e desapaieceian da neniia. Mas no
paia loda a genle, no paia loda a genle.
Todos os anos, assin que conean as Ieslas de Iiinaveia da Lua
Cheia, ao enlaidecei, suige delaixo das lIias do Iago do Ialiiaica un
honen dos seus liinla ou liinla e poucos anos. Un honen de caleIo
aiiuivado, oIhos veides, nodeslanenle veslido. Lsse honen e o
piofessoi Ivan NikoIaevilch Ioniiov, coIaloiadoi do Inslilulo de Hisliia
e IiIosofia.
Ao chegai delaixo das lIias, senla-se senpie no nesno lanco en
que se senlaia naqueIa laide en que o h nuilo esquecido poi lodos
eiIioz viu peIa Ilina vez na sua vida a Lua esliIhaada.
L esl eIa agoia, inleiia, lianca ao piincpio da noile, depois
douiada, con un pequeno cavaIo-diago, voga poi cina do anligo poela
Ivan NikoIaevilch, e sinuIlaneanenle paiia no nesno Iugai, I no aIlo.
Ivan NikoIaevilch len conhecinenlo de ludo, ludo sale e ludo
conpieende. Sale que na sua juvenlude foi vlina de hipnolizadoies
ciininosos, que depois disso se lialou e se cuiou. Mas sale lanlen que
h coisas que eIe no consegue doninai. No consegue enfienlai aqueIa
Lua cheia de Iiinaveia. Logo que eIa conea a apioxinai-se, Iogo que
conea a ciescei e a douiai-se o aslio que en lenpos pendia nais aIlo
que os dois casliais de cinco liaos, Ivan NikoIaevilch loina-se inquielo,
neivoso, peide o apelile e o sono, enquanlo a Lua anaduiece. L quando

375
conea a Lua cheia, j nada consegue ielei Ivan NikoIaevilch en casa. Ao
anoilecei, eIe sai e vai paia o Iago do Ialiiaica.
Senlado nun lanco, Ivan NikoIaevilch conveisa j aleilanenle
consigo pipiio, funa e, seniceiiando os oIhos, olseiva oia a Lua, oia o
loiniquele que lo len conhece.
Ivan NikoIaevilch passa assin una hoia ou duas. Depois Ievanla-
se do Iugai e, senpie peIo nesno peicuiso, peIa Rua Spiiidonov, de
oIhos vazios e sen vei, diiige-se paia as iueIas de Ailal.
Iassa ao Iado das Iojas que venden peliIeo, viia na esquina onde
pende o veIho candeeiio a gs, e apioxina-se soiialeiianenle do
giadeanenlo alis do quaI v un jaidin sunpluoso nas ainda nu, e,
nesse jaidin, iIuninada peIo Iuai do Iado en que exisle una Ianleina
con una janeIa de lis lalenles, e escuia do oulio Iado, una nanso
glica.
O piofessoi no sale o que e que o aliai paia o giadeanenlo nen
quen vive naqueIa nanso, nas sale que nas noiles de Lua cheia e
incapaz de Iulai consigo nesno. AIen disso, sale lanlen que no
jaidin, alis do giadeanenlo, vei senpie inevilaveInenle a nesna
coisa.
Vei, senlado nun lanco, un honen j de ceila idade, de
aspeclo giave, de lailicha e Iunelas, e de feies un pouco poicinas.
Ivan NikoIaevilch enconlia senpie aqueIe halilanle da nanso na
nesna pose sonhadoia, de oIhai voIlado paia a Lua. Ivan NikoIaevilch
sale que, depois de lei adniiado a Lua, o honen aIi senlado diiigii
inevilaveInenle o seu oIhai paia as janeIas da Ianleina e as fixai, cono
se espeiasse que eIas se aliissen de slilo e nosliassen quaIquei coisa
de exliaoidiniio.
Ivan NikoIaevilch sale de coi ludo o que se passa a seguii. Nesle
nonenlo, deve necessaiianenle escondei-se neIhoi alis das giades,
poique o honen conea a viiai a calea paia lodos os Iados, inquielo,
piocuiando con os oIhos eiianles quaIquei coisa no ai, soiiindo,
exlasiado, e depois junla de slilo as nos nuna especie de voIupluosa
liisleza, e conea a nuinuiai sinpIesnenle, nuna voz laslanle sonoia:
~ Venus! Venus!... Ah, que idiola eu sou!...
~ Deuses, deuses! ~ nuinuiou enlo Ivan NikoIaevilch,
escondendo-se alis da giade, sen desviai os oIhos infIanados do
nisleiioso desconhecido. ~ Mais una vlina da Lua... Sin, nais una
vlina, cono eu...
L o honen senlado conlinua o seu discuiso:

376
~ Ah, que idiola eu sou! Ioiqu, poique no voei con eIa` De
que foi que live nedo, veIho luiio! Ollive un pedao de papeI! Lh,
agoia sofie, veIho cielino!
L conlinuai assin ale que na paile olscuia da nanso se ouve
lalei una janeIa, e neIa suige quaIquei coisa eslianquiada e se ouve
una desagiadveI voz feninina:
~ NikoIai Ivanovilch, onde esl` Que fanlasia e essa` Quei
apanhai a naIiia` Venha lelei o ch!
Lnlo, naluiaInenle, o honen voIla a si e iesponde nuna voz
faIsa:
~ L o ai, vin lonai un pouco de ai, ninha loa aniga! O ai e
nuilo lon!
L enlo Ievanla-se do lanco, a socapa aneaa con o punho a
janeIa que se voIlou a fechai e caninha vagaiosanenle paia casa.
~ LIe nenle, nenle! Oh, deuses, cono eIe nenle! ~ nuinuia
Ivan. NikoIaevilch, afaslando-se do giadeanenlo. ~ No e nada o ai que
o aliai paia o jaidin, e quaIquei coisa que eIe v nesla Lua cheia e
piinaveiiI, e no jaidin, e no ceu. Ah, o que eu no daiia paia peneliai no
seu segiedo, paia salei que Venus e essa que eIe peideu e que agoia
lenla en vo apanhai no ai.
L o piofessoi iegiessa a casa j conpIelanenle enfeino. A nuIhei
finge que no iepaia no seu eslado, e apiessa-o a deilai-se na cana. Mas
eIa no se deila. Iica senlada junlo ao candeeiio con un Iivio e
conlenpIa con os oIhos caiiegados de anaiguia o honen adoinecido.
Sale que ao ananhecei Ivan NikoIaevilch acoidai con un giilo afIilivo,
coneai a choiai e a agilai-se. Ioi isso eIa len a sua fienle, solie o
napeio junlo ao candeeiio, una seiinga neiguIhada en IcooI e una
anpoIa con un Iquido coi de ch escuio.
A polie nuIhei, Iigada a un honen nuilo doenle, pode agoia
adoinecei Iivienenle e sen ieceio. Ivan NikoIaevilch doinii ale de
nanh con una expiesso feIiz no ioslo e lei sonhos exaIlados e feIizes
de que eIa nada sale.

Вам также может понравиться