NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2

BAB 1:GARISAN 1. Garisan ialah smbungan titik2. 2. Olahan garisan dapat mewujudkan pelbagai unsur seni. Garisan hasilkan jalinan 1. Jalinan ialah sifat permukaan sesuatu objek. 2. Contohnya: licin, kasar, halus, berbulu, berduri dll. Garisan hasilkan ton 1. Ton ialah kadar kecerahan atau kegelapan. 2. Garisan yang rapat dan tebal ton gelap 3. Garisan yang jarang dan nipis ton cerah - Contoh: merah + jingga = merah kejinggaan - Rujuk roda warna nilai warna/ton warna - Kadar kecerahan atau kegelapan warna Warna harmoni - Warna yang berkenalan dlm masa warna - Contoh: merah jingga = kuning - Kombinasi warna harmoni timbulkan perasaan tenang. Warna penggenap - Warna yang bertentangan dalam roda warna - Contoh: hijau dan merah - Warna kontra @ berbeza Suhu warna Warna sejuk: biru, unggu, hijau Warna panas: merah, kuning, jingga LATIHAN a) Berikan 3 warna utama -merah, biru, kuning b) Jenis warna pada roda warna ialah - Warna utama, warna sekunder, warna tertier c) Apakah maksud ton warna? - Kadar kecerahan atau kegelapan d) Terangkan maksud warna harmoni - Warna yang bersebelahan dalam roda warna. BAB 3: JALINAN - Sifat permukaan sesuatu objek yang boleh dikesan secara penglihatan (tampak) atau sentuhan. - Terdapat 2 jenis sentuhan a) Sentuh b) Tampak

Garisan hasilkan pergerakan 1. Garisan yang diolah dengan baik dpt memperhatikan seolah-olah objek itu bergerak. 2. Contoh: pergerakan dlm lukisan air terjun, ombak, laut, hujan, angin, letupan dll BAB 2: WARNA Warna ialah tindak balas cahaya ke atas sesuatu permukaan. Jenis warna: - Warna asas - Warna sekunder - Warna tertier Warna asas/utama - Warna yang hebat - Tidak boleh dihasilkan dengan campuran warna - Contoh: merah, biru dan kuning Warna sekunder - Campuran 2 warna utama - Contoh rujuk roda warna Warna tertier - Campuran antara 1 warna utama dan 1 warna sekunder

NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2

Jalinan sentuh - Dapat dinikmati dengan penglihatan dan sentuhan - Contoh buatan manusia: bunga tayar, tapak kasut, permukaan tuala, ukiran kayu dll - Contoh alam semulajadi: kulit pokok, kulit kerang, kulit buah durian dll Jalinan tampak - Diamati secara penglihatan sahaja - Contoh buatan manusia: corak pada pakaian, langsir, lukisan dll. - Contoh alam semulajadi: corak pada sayap rama2, corak pada badan haiwan, corak pada kulit tembikai dll. Fungsi jalinan - Penyamaran Contoh: jalinan pada celoreng askar, jalinan pada kulit kerang. - Keselamatan Contoh: jalinan tayar kereta dan kasut cengkaman - Perlindungan Contoh: duri kulit buah durian - Keindahan Contoh: ukiran pada pinggan mangkuk LATIHAN: Tekapan pada objek atau alam semulajadi Contoh: duit syiling, meja, tingkap, kulit kayu dll BAB 4: RUPA - Rupa merupakan lanjutan garisan yang bersambung dan terhasil rupa. - Rupa hanya mempunyai satu permukaan dan bersifat 2 dimensi. - Terdapat 2 jenis rupa: i) Rupa geometri: - dilukis dengan sengaja - seolah-olah tidak mempunyai kesan hidup - mempunyai sudut dan dilukis dengan bantuan alat lukisan - contoh: pembaris, jangka sudut. ii) Rupa organik - Dilukis dengan tidak sengaja - Rupa yang bebas dan tidak bersudut - Seakan akan mempunyai nyawa

Olahan rupa - Rupa boleh dikembangkan dengan pelbagai kaedah: a) Tindihan - Rupa asas ditindankan dengan rupa yang lain ke atasnya.

b) Penambahan - Rupa asas/asal ditambahkan dengan rupa yang lain.

c) Pengurangan - Rupa asas/asal dipotong dimana-mana bahagian.

LATIHAN 1. Rupa dibahagikan kepada 2 iaitu: Rupa organik dan rupa geometri 2. Rupa yang diulang-ulang akan menghasilkan Corak 3. Tiga cara olahan rupa ialah: Tindanan, penambahan, pengurangan 4. Rupa mempunyai satu permukaan dan bersifat_____ 2 dimensi 5. Rupa yang kompleks diringkaskan menjadi Logo

NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2

BAB 5: BENTUK - bentuk mempunyai jisim dan isipadu - terdapat 2 jenis bentuk iaitu: a) bentuk konkrit - bersifat 3 dimensi - boleh diliat, disentuh dan dirasa - antara contoh ialah binaan arca, tembikar, potong dan lipat serta anyaman. b) bentuk ilusi - lukisan/catan 2d ialah karya yang direka di atas satu permukaan rata tetapi menggambarkan seolah-olah bentuk 3d. - Ton warna dapat menghasilkan bentuk ilusi dengan teknik garisan, jalinan, cetakan dan kolaj. - Bentuk ilusi lebih jelas apabila adanya penggunaan cahaya dan bayangan. LATIHAN 1. Berikan 10 contoh bentuk konkrit yang terdapat di sekeliling anda. 2. Ukiran akan menghasilkan bentuk____________ (konkrit) 3. Bentuk mempunyai keluasan _____________, __________________ dan lebih daripada satu permukaan. (jisim, isipadu) 4. Sebuah kipas yang berpusing adalah bentuk ___________ manakala lukisan kipas berbentuk ____________( konkrit, ilusi) BAB 6: RUPA DAN MUKATAIP - Mukataip ialah rupa dalam bentuk huruf. - Tulisan dalam buku, majalah dan surat khabar terdiri daripada pelbagai jenis mukataip. Mukataip jenis blok 1. Mukataip yang lazim digunakan ialah jens blok 3 unit x 5 unit 2. Bentuk mukataip boleh diubah suai seperti memanjang, memendek, menyerong, melengkok. 3. Fungsi mukatap: i) Mukataip menggunakan huruf yang berbeza mengikut fungsi dalam komunikasi. ii) Dalam sebuah poster pelbagai jenis mukataip digunakan untuk menegaskan tema/mesej. BAB 7: HARMONI 1. Harmoni dihasilkan melalui susunan atau ulangan unsur-unsur seni yang sesuai, seimbang dan mempunyai hubungkait. 2. Harmoni mengwujudkan penyelarasan kerana cirri-cirinya tidak bercanggah. 3. Tujuan harmoni dihasilakan untuk menarik perhatian. Harmoni dalam alam semulajadi 1. Pada tumbuhan susunan daun 2. Warna daun yang seakan sama. 3. Jalinan pada tumbuhan yang seakan sama 4. Susunan daun, ranting menimbulkan harmoni. Harmoni dalam haiwan 1. Kucing dan haiwan lain yang seimbang simetri 2. Contoh: kucing: 2 pasang kaki, sepasang telinga, tersusun seimbang 3. Jalinan pada bulu haiwan yang sama arah. Contoh: harimau Harmoni pada benda buatan manusia 1. Disesuaikan dengan kegunaan manusia. 2. Contoh: kenderaan dibina mempunyai imbangan simetri 3. Warna yag sama pada objek. Contoh: marmar. Harmoni dalam kraf 1. Songket, batik, labu sayong mempunyai corak yang harmoni 2. Corak pada tenunan: menggunakan motif yang sama. Contoh: flora yang diulang. BAB 8: KONTRA 1. Cirri-ciri yang bertentangan/berbeza antara satu sama lain dalam suatu gubahan. 2. Kontra dapat menarik tumpuan orang terhadap sesuatu karya. 3. Kontra digunakan untuk menyampaikan mesej yang berkesan. Kontra dalam alam semulajadi 1. Kontra wujud dari aspek jenis, saiz, bentuk dan warna benda alam. 2. Contoh: perbezaan utama bunga dan daun, saiz haiwan yang berbeza.

NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2

Kontra dalam benda buatan manusia 1. Digunakan untuk menarik perhatian. 2. Contoh: loket/cincin diletakkan batu permata untuk menunjukkan perbezaan dengan emas. 3. Gubahan bunga dapat menampakkan nilai estetika (keindahan) kontra dalam bidang seni 1. Dapat menunjukkan mesej dengan berkesan 2. Contoh: poster, iklan, logo, cetakan 3. Bungkusan produk mempunyai nilai kontra untuk menarik perhatian pengguna. 4. Kontra pada barangan kraf seperti anyaman, kain batik, songket dll. BAB 9: IMBANGAN 1. Imbangan ialah keadaan yang tidak berat sebelah atau berpadanan pada kiri & kanan sesuatu objek. 2. Dalam seni, imbangan terbahagi kepada 2: i) Imbangan simetri - Pengolahan unsur seni di kanan dan kiri adalah sama berat, saiz, bilangan, jarak/jenis. - Contoh: rama-rama ii) Imbangan tidak simetri - Keadaan tidak sama berat dalam pengolahan unsur seni di kanan dan kiri objek. - Contoh: batu, bukit bukau. 3. Imbangan pada alam semulajadi. - Daun, bunga, buah menunjukkan imbangan simetri - Pokok tidak simetri - Bukit dan gunung tidak simetri. 4. Imbangan alam haiwan - Rama-rama imbangan simetri dari aspek rupa, warna dan corak. - Burung imbangan simetri untuk memudahkannya terbang. - Kebanyakkan makhluk hidupan berimbangan simetri untuk memudahkannya bergerak. 5. Imbangan alam manusia - Peralatan ciptaan manusia yang berimbangan simetri Nampak kukuh dan stabil. - Contoh: kereta, kipas, rumah, meja dll. 6. Imbangan barangan kraf Kraf mempunyai imbangan simetri dari segi rupa, bentuk, corak dan warna. Contoh: tembikar, labu sayong dan anyaman Terdapat kraf yang tidak simetri Contoh: ukiran kayu, tenunan dll.

BAB 10: KESATUAN 1. Kesatuan wujud pada gubahan apabila semua unsur di dalamnya mempunyai satu tema yang sama. 2. Contoh: lukisan di bawah tema buah-buahan, kemerdekaan dll. 3. Fungsi kesatuan: i. Karya yang dihasilkan kelihatan lengkap, teratur dan sempurna. ii. Menimbulkan suasana tenteram serta perasaan selesa.

4. Cara menimbulkan kesatuan: i. Corak berimbang simetri: kesatuan dari aspek corak.

ii. Gubahan warna sewarna Contoh: catan pemandangan di waktu senja. iii. Unsur jalinan yang sama diulang

iv. Unsur yang sama jenis dan rupa v. Pengulangan teknik yang sama. Contoh: teknik capan, gunakan cap jari untuk hasilkan corak.

NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2

BAB 11: SENI HALUS (LUKISAN) 1. Lukisan ialah aktiviti melukis yang menggunakan bahan kering bagi mendapatkan kesan rupa dan bentuk pada suatu permukaan. 2. Lukisan merupakan asas kepada kegiatan menggambar. 3. Lukisan digunakan untuk mengungkap perasaan dan kenangan. 4. Lukisan terawal ialah pada zaman batu. Contoh lukisan di dinding Gua Niah. 5. Alatan lukisan: pensel, pensel warna, arang, pen dan dakwat, krayon, marker, perisian komputer. Teknik melukis Antara contoh teknik melukis: a) Teknik garisan selari 4. Gunakan teknik yang sesuai untuk menunjukkan kesan cahaya, bentuk, ruang dan bayangan. 5. Perincikan bahagian objek dengan jalinan dan ton yang berkesan. BAB 12: CATAN 1. Proses menghasilkan seni dengan menggunakan bahan berwarna atau cat yang disapu pada sesuatu permukaan rata. 2. Sejarah catan bermula pada zaman yumani purba. 3. Di Malaysia catan bermula sekitar 1930-an Media catan a. Cat air - Pewarna dalam tiub yang bercampur dengan air. - Cat air menjadi tebal jika disapu berlapis-lapis. b. Cat poster - Mengandungi pengilat air c. Cat tempera - Berbentuk serbuk - Mengandungi bahan pengilat seperti kuning telur. d. Cat minyak - Cat dicampur dengan turpentine - Bahan pengilat ialah minyak linsid, minyak kacang. Teknik catan 1. Teknik basah atas kering - Sapuan warna basah pada permukaan kertas yang kering. - Teknik yang digunakan dengan meluas. - Juga boleh digunakan dengan menyapu warna basah pada warna yang telah kering. 2. Teknik basah atas basah - Sapuan warna cair pada kertas yang basah. - Teknik yang sukar dikawal. 3. Teknik berus kering - Sapuan warna terus dari tiub ke permukaan kertas. - Warna pekat disapu untuk menghasilkan jalinan.

b) Teknik garisan menyilang tidak menentu

c) Teknik titik

Tema dan tajuk lukisan Antara contoh tema alam semulajadi dalam sesuatu lukisan ialah: - Daun dan ranting - bunga-bungaan - Sayur-sayuran - unggas - Hidupan akuatik Proses melukis 1. Tentukan sudut pandangan, perspektif, ton, bentuk dan ruang serta bayangan. 2. Pilih media yang sesuai. Contoh: kertas 3. Lakarkan garisan objek

NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2

4. Teknik kecatan Sapuan warna terus dari tiub Kertas sentiasa basah sehingga catan selesai Teknik ini member kesan jalinan dan kekasaran. b) Cetakan stensil - Perunidang skrin, pensel, kain/kertas untuk cetakan, pisau pemotong, seterika, kain sutera, pewarna. BAB 14: SENI TEKAT 1. Seni tekat digolongkan dalam seni sulaman tekstil iaitu proses menyulam benang emas ke atas kain dasar iaitu kain baldu. 2. Nama lain bagi seni tekat ialah seni hiasan permukaan kain secara timbul atau suji timbul. 3. Seni tekat berasal dari China dan India. Motif tekat 1. Lazimnya motif flora digunakan. 2. Contoh: motof rebung, daun paku dan bunga perak, daun keladi dll. 3. Motif bungan yang utama bunga cengkih, bunga kekwa, bunga lawang dll. Alatan dan bahan tekatan Contoh alatan: pemidang kayu, Cuban dan benang emas, irasan (kain dasar), benang putih, jarum dam mempulur. a. Pemidang kayu: Berfungsi untuk merenggang kain. b. Cuban: jarum besar daripada 2 batang buluh, diikat dalam bentuk palang dan digunakan melilit benang emas. c. Irasan: kain dasar sama ada baldu dan kain kapas. d. Mempulur: isi tekat yang bermotif, diletakkan atas kain dasar untuk sulaman. Proses tekatan 1. Menyediakan mempulur : lukis motif dan sumber, potong mengikut bentuk. 2. Pemidang : letakkan kain di atas pemidang dan diikat kemas. 3. Menyulam : letakkan motif di atas kain dasar dan mula menyulam. 4. Kemasa : jahit benang emas rapat supaya kemas. LATIHAN 1. Tekat berasal daripada____________ 2. Senaraikan empat alatan tekat 3. Nyatakan motif yang popular digunakan dalam tekat 4. Namakan kegunaan alatan berikut: mempulur dan irasan

Proses mencatan Soalan: Lukisan Pemandangan Alatan: warna air, berus, kertas, tempat pembancuh warna Langkah: - Sapukan warna nipis/muda pada kertas lukisan. - Lakarkan objek dengan berus - Warna objek dengan sapuan warna yang terang - Tindankan warna pada objek yang utama. - Kemaskab bahagian yang tidak kemas. - Basahkan berus dengan warna cair dan sapu pada gubahan seperti sungan untuk mendapatkan kesan lutsinar - Biarkan karya kering. BAB 13: CETAKAN 1. Proses terapan blok atau plat atas sesuatu permukaan kertas, kain atau bahan lain. 2. Keistimewaan cetakan dapat menghasilkan beberapa hasilan edisi dengan mudah. 3. Di Negara Malaysia, cetakan kayu digunakan untuk mencetak kain batik 4. Motif utama cetakan ialah flora dan fauna. 5. Pewarna jenis dye digunakan untuk mencetak kain. Jenis cetakan 1. Cetakan timbulan 2. Cetakan benaman 3. Cetakan planograf/litagrafi 4. Cetakan stensil/darigrafi Aktiviti cetakan a) Cetakan lino (alatan) - Pensil, papan lino, alat pengukit lino, dakwat cetakan lino, penggelek, kertas.

NOTA PENDIDIKAN SENI VISUAL TINGKATAN 2