§Ò tµi: Con ®êng lªn Chñ NghÜa X· Héi ë

ViÖt Nam

Lêi më ®Çu .

Sau hai cuéc kh¸ng chiÕn trêng kú chèng giÆc ngo¹i

x©m vµ giµnh ®îc ®éc lËp, ®Êt níc ta tiÕp tôc con ®êng
m×nh ®· lùa chän ®ã lµ con ®êng ®i lªn CNXH, chóng ta
®ang v÷ng bíc tiÕn vµo thÕ kû míi víi nh÷ng th¸ch thøc
vµ khã kh¨n míi víi con ®êng mµ chóng ta ®· chän, nhng
kh«ng v× thÕ mµ ta chÞu lïi bíc,chÞu khuÊt phôc tríc khã
kh¨n. Chóng ta sÏ vÉn tiÕp tôc ®i theo con ®êng mµ
chóng ta ®· lùa chän, chóng ta ®Ò ra nhiÖm vô ®Ó hoµn
thµnh nã vµ nh÷ng ph¬ng híng ®Ó dÉn chóng ta tíi
th¾ng lîi trªn con ®êng mµ chóng ta ®· chon . Tuy nhiªn
®Ó tiÕn ®Õn ®îc CNXH chóng ta cßn ph¶i tr¶i qua nhiÒu
chÆng ®êng ®Çy gian lao vµ thö th¸ch , ®ã lµ bíc qu¸
®é ®Ó Tæ quèc ViÖt Nam cã thÓ s¸nh vai víi c¸c cêng
quèc hïng m¹nh trªn thÕ giíi , ®ã lµ bíc qu¸ ®é ®Ó chóng
ta tiÕn ®Õn chÕ ®é míi , chÕ ®é Céng s¶n chñ nghÜa ,
chÕ ®é mµ mäi ngêi ®Òu ®îc hëng h¹nh phóc , Êm no vµ
c«ng b»ng .Tuy nhiªn tõ giê ®Õn ®ã chóng ta cßn bao
nhiªu c«ng viÖc ph¶i lµm , bao nhiÖm vô ph¶i hoµn tÊt.
Con ®êng mµ chóng ta ®ang ®i ®Çy ch«ng gai, ®ßi hái
chóng ta ph¶i cã ®îc ph¬ng híng ®óng ®¾n.Ph¶i nªu ®îc

1
râ nhiÖm vô c¬ b¶n mµ chóng ta cÇn lµm . §Ó cã thÓ lµm
®îc ®iÒu ®ã , chóng ta cÇn cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ
CNXH vµ con ®êng qu¸ ®é ®Ó tiÕn lªn CNXH . Vµ ®Ó cã
thÓ lµm ®îc ®iÒu ®ã th× tÊt c¶ chóng ta cïng ph¶i ®ång
long, chung søc vun ®¾p nã . §Æc biÖt lµ ®èi víi thÕ hÖ
trÎ chóng em, th× nhiÖm vô cµng nhiÒu vµ thªm phÇn
nÆng g¸nh , ®ßi hái chóng em ph¶i cè g¾ng ,nç lùc hÕt
m×nh ®Ó gãp phÇn vµo cïng ®Êt níc tiÕn lªn . §ã chÝnh
lµ lý do khiÕn em chän ®Ò tµi nµy. Em mong r»ng sau
®Ò tµi mµ m×nh lµm, em cã thÓ biÕt râ h¬n vÒ con ®-
êng mµ chóng ta ®ang ®i , nhËn thøc vÒ nã s©u s¾c
h¬n sÏ cã thÓ hiÓu ®îc nhiÖm vô mµ c¶ níc ta ph¶i lµm ,
con ®êng mµ chóng ta ph¶i vît qua .
Qua ®Ò tµi nµy, em muèn göi lêi c¶m ¬n tíi ThÇy T«
§øc H¹nh, ngêi ®· gióp em hiÓu s©u s¾c h¬n con ®êng
mµ c¶ níc ta ®ang tiÕn ®Õn .Nh÷ng lêi gi¶ng cña thÇy
gióp em biÕt thªm nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch mµ c¶ níc
®ang ph¶i tr¶i qua trªn con ®êng tiÕn lªn CNXH . Víi ®Ò
tµi nµy , em muèn gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng
cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn cña ®Êt níc
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi ,em còng ®· rÊt
cè g¾ng ,nhng sù cè g¾ng ®ã kh«ng thÓ kh«ng cã
nh÷ng thiÕu xãt ,v× thÕ em mong thÇy cã thÓ lµm cho
nã trë nªn ®Çy ®ñ h¬n .

2
3
 PhÇn I: Lý luËn chung vÒ qu¸ ®é ®i lªn
Chñ NghÜa X· Héi

1.1. Thêi kú qu¸ ®é:

a. Nh÷ng ®Þnh nghÜa vÒ thêi kú nµy:
Thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi lµ thêi kú c¶i
biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, triÖt ®Ó vµ toµn diÖn tõ x· héi
cò sang x· héi míi x· héi x· héi chñ nghÜa .Nã diÔn ra
trong toµn bé c¸c lÜnh vùc ®êi sèng cña x· héi , t¹o ra c¸c
tiÒn ®Ò vËt chÊt vµ tinh thÇn cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh
mét x· héi mµ trong ®ã nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n cña x·
héi x· héi chñ nghÜa tõng bíc ®îc thùc hiÖn.
Thêi kú qu¸ ®é nµy l¹i chia lµm nhiÒu bíc qu¸ ®é
nhá, bao nhiªu bíc lµ tïy thuéc vµo ®iªu kiÖn cô thÓ cña
tõng níc. Song ®èi víi c¸c níc cµng l¹c hËu mµ ®i lªn
CNXH th× thêi kú qu¸ ®é cµng kÐo dµi vµ cµng chia lµm
nhiÒu bíc qu¸ ®é nhá.Thêi kú qu¸ ®é b¾t ®Çu tõ khi giai
cÊp v« s¶n giµnh ®îc chÝnh quyÒn vµ kÕt thóc khi x©y
dùng xong vÒ c¬ b¶n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña x· héi..
§Êu tranh giai cÊp quyÕt liÖt trong t¬ng qua míi, víi
nh÷ng néi dung míi vµ nh÷ng ph¬ng ph¸p míi, nh»m c¶i
t¹o triÖt ®Ó, toµn diÖn x· héi cò, x©y dùng x· héi míi
XHCN vÒ c¨n b¶n trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Do ®ã, thêi
k× qu¸ ®é lªn CNXH ®¬ng nhiªn gÆp khã kh¨n, phøc t¹p
vµ ph¶i l©u dµi. Tuy vËy, khã kh¨n trong thêi k× qu¸ ®é
lµ khã kh¨n trong sù trëng thµnh, khã kh¨n nhÊt ®Þnh sÏ

4
vît qua ®îc. V× sù ra ®êi cña CNXH hoµn toµn phï hîp víi
sù ph¸t triÓn kh¸ch quan cña lÞch sö x· héi .

Thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH thÓ hiÖn râ nhÊt nh÷ng

®Æc thï cña c¸c lo¹i níc vµ mçi níc.Do sù kh¸c nhau vÒ
®iÓm xuÊt ph¸t, vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn thÕ
giíi còng kh¸c nhau ë mçi giai ®o¹n, truyÒn thèng lÞch sö
vµ v¨n ho¸ d©n téc kh¸c nhau...§iÒu ®ã cho phÐp thõa
nhËn sù ®a d¹ng m« h×nh CNXH, sù phong phó vÒ h×nh
thøc, ph¬ng ph¸p, bíc ®i trong tiÕn tr×nh x©y dùng
CNXH trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
b. §Æc ®iÓm:
*.VÒ kinh tÕ VÒ mÆt kinh tÕ ®©y lµ thêi kú bao
gåm nh÷ng m¶ng, nh÷ng phÇn,nh÷ng bé phËn cña chñ
nghÜa t b¶n vµ chñ nghÜa x· héi xen kÏ nhau ,t¸c ®éng víi
nhau, lång vµo nhau,nghi· lµ thêi kú tån t¹i nhiÒu h×nh
thøc dë h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt ,do ®ã tån t¹i nhiÒu thµnh
phÇn kinh tÕ ,c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa vµ
thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa;nh÷ng thµnh phÇn
kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá cïng tån t¹i vµ ph¸t
triÓn,võa hîp t¸c thèng nhÊt nhng l¹i võa m©u thuÉn vµ
c¹nh tranh gay g¾t víi nhau (Mac gäi ®©y lµ thêi kú ®au
®Î kÐo dµi ) Thêi kú nµy b¾t ®Çu tõ khi giai cÊp v« s¶n
giµnh ®îc chÝnh quyÒn vµ kÕt thóc khi x©y dùng xong
vÒ c¬ b¶n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña Chñ nghÜa x· héi .
*. VÒ chÝnh trÞ: §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú qu¸
®é lªn Chñ nghÜa x· héi lµ nh÷ng nh©n tè cña x· héi míi

5
vµ tµn d cña x· héi cò tån t¹i ®an xen lÉn nhau , ®Êu
tranh víi nhau trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ,
kinh tÕ , v¨n hãa , x· héi , t tëng , tËp qu¸n trong x· héi .
trong x· héi lóc nµy tån t¹i nhiÒu thµnh ph©n, x· héi gåm
®Çy ®ñ mäi thµnh phÇn víi nhiÒu t tëng kh¸c nhau.
1.2. V× sao qóa ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi bá qua chÕ
®é t b¶n lµ mét tÊt yÕu lÞch sö víi níc ta :(hai ®iÒu kiÖn cña
lªnin)
Qóa ®é lªn CNXH lµ mét tÊt yÕu lÞch sö.
Thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ tÊt yÕu ®èi víi mäi níc
®i lªn CNXH. Bé phËn quan träng trong häc thuyÕt cña
V.I.Lªnin vÒ x©y dùng chñ nghÜa x· héi lµ lý luËn vÒ thêi
kú qu¸ ®é lªn CNXH.Theo V.I.Lªnin, sù cÇn thiÕt kh¸ch
quan ph¶i cã thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH lµ do ®Æc ®iÓm ra
®êi, ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n chñ
nghÜa vµ c¸ch m¹ng v« s¶n quy ®Þnh .

Quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn vµ quan hÖ s¶n xuÊt

t b¶n chñ nghÜa ®Òu dùa trªn c¬ së chÕ ®é t h÷u vÒ t
liÖu s¶n xuÊt. Do vËy, quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa
cã thÓ ra ®êi tõ trong lßng x· héi phong kiÕn. Sù ph¸t
triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa ®Õn mét
tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, sÏ lµm s©u s¾c thªm m©u thuÉn
cña x· héi phong kiÕn, c¸h m¹ng t s¶n sÏ næ ra. NhiÖm vô
cña c¸ch m¹ng t s¶n chñ yÕu chØ lµ gi¶i quyÕt vÒ mÆt
chÝnh quyÒn Nhµ níc, lµm cho kiÕn tróc thîng tÇng thÝch
øng víi c¬ së h¹ tÇng cña nã.

6
 Cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n kh¸c víi c¸c cuéc c¸ch m¹ng
kh¸c ë chç :c¸c cuéc c¸ch m¹ng tríc ®ã giµnh ®îc chÝnh
quyÒn lµ kÕt thóc cuéc c¸ch m¹ng v× nã dùa trªn chÕ ®é
chiÕm h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Cßn cuéc c¶ch
m¹ng v« s¶n giµnh ®îc chÝnh quyÒn míi chØ lµ bíc ®Çu,
cßn vÊn ®Ò chñ yÕu c¬ b¶n h¬n ®ã lµ giai cÊp v« s¶n
ph¶i x©y dùng mét x· héi míi, c¶ vÒ lùc lîng s¶n xuÊt lÉn
quan hÖ s¶n xuÊt, c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng lÉn kiÕn tróc thîng
tÇng, c¶ vÒ tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi.H¬n n÷a, sù
ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n chñ nghÜa
lµ mét thêi kú l©u dµi, kh«ng mét lóc cã thÓ hoµn thiÖn
®îc. §Ó ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, t»g n¨ng xuÊt lao
®éng, x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u x· héi chñ nghÜa vÒ t
liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng kiÓu x· héi míi, cÇn ph¶i cã thêi
gian t¬ng ®èi l©u dµi. Nãi c¸ch kh¸c, tÊt yÕu ph¶i cã thêi
kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi...

* Lý luËn cña V.I.Lªnin vÒ con ®êng qu¸ ®é lªn

CNXH ë nh÷ng níc chñ nghÜa t b¶n cha ph¸t triÓn.

C.M¸c vµ Ph.¡ngghen lµ nh÷ng ngêi ®Çu tiªn ®· nªu

lªn kh¶ n¨ng nh÷ng níc cßn ®ang ë trong giai ®o¹n ph¸t
triÓn tiÒn t b¶n chñ nghÜa cã thÓ chuyÓn th¼ng lªn
h×nh th¸i chÕ ®é céng s¶n chñ nghÜa vµ kh¶ n¨ng ph¸t
triÓn rót ng¾n cña c¸c níc nµy bá qua chÕ ®é t b¶n chñ
nghÜa. Cßn vÒ néi dung thêi kú qu¸ ®é ®ã nh thÕ nµo vµ
nã cã nhiÖm vô cô thÓ g× th× hai «ng cha ®Ò cËp tíi.
§©y chÝnh lµ ®iÓm ph¸t triÓn cña V.I.Lªnin vÒ c¸ch m¹ng

7
X· héi chñ nghÜa vµ vÒ thêi kú qu¸ ®é ë nh÷nh níc tiÒn
®Ò kinh tÕ cho cuéc c¸ch m¹ng Êy cha chÝn muåi, cho dï
ë níc ®ã chñ nghÜa t b¶n ph¸t triÓn ë møc trung b×nh
( nh níc Nga n¨m 1917 ) .
Lý luËn cña V.I.Lªnin vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë
c¸c níc cha cã CNTB ph¸t triÓn bao gåm mét sè luËn
®iÓm c¬ b¶n sau ®©y:
* Mét lµ, luËn ®iÓm vÒ viÖc giµnh lÊy chÝnh quyÒn
lµm ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó x©y dùng tiÒn ®Ò kinh tÕ
cho CNXH.
§Ó ph¶n ®èi cuéc C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi n¨m 1917,
nh÷ng ngêi theo Quèc tÕ II cho r»ng, níc Nga cha nªn lµm
c¸ch m¹ng XHCN v× lùc lîng s¶n xuÊt cña níc Nga cha
ph¸t triÓn ®Çy ®ñ. V.I.Lªnin chØ ra r»ng, luËn ®iÓm nµy
lµ tr¸i víi phÐp biÖn chøng c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c
v× chñ nghÜa M¸c cho r»ng, tÝnh quy luËt chung cña sù
ph¸t triÓn trong lÞch sö toµn thÕ giíi kh«ng lo¹i trõ, tr¸i l¹i,
cßn bao hµm mét sè h×nh thøc ph¸t triÓn ®Æc thï ë mét
sè quèc gia riªng biÖt. Nh vËy, nh÷ng ngêi theo Quèc tÕ II
kh«ng thÊy ®îc thêi kú c¸ch m¹ng míi g¾n víi nh÷ng
m©u thuÉn gay g¾t cña CNTB thÕ giíi; kh«ng hiÓu
®îc t×nh thÕ c¸ch m¹ng cã thÓ xuÊt hiÖn ë n¬i nµy hay
n¬i kh¸c khiÕn cho c¸c d©n téc cã thÓ bíc vµo cuéc chiÕn
tranh ®Ó tho¸t khái CNTB vµ giµnh lÊy sù tiÕn bé x· héi.tõ
®ã V.I.Lªnin nªu luËn ®iÓm: ë mét níc kÐm ph¸t triÓn cã
thÓ vµ cÇn ph¶i t¹o ra nhng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó

8
thùc hiÖn CNXH, b¾t ®Çu b»ng mét cuéc c¸ch m¹ng thiÕt
lËp chÝnh quyÒn c«ng n«ng, th«ng qua chÝnh quyÒn Êy
mµ tiÕn lªn vµ ®uæi kÞp d©n téc kh¸c.
*Hailµ,luËn ®iÓm vÒ thêi kú qu¸ ®é víi mét lo¹t
nh÷ng bíc qu¸ ®é. LuËn ®iÓm nµy cña V.I.Lªnin ®îc rót
ra sau nh÷ng sai lÇm dÉn tíi khñng ho¶ng kinh tÕ, chÝnh
trÞ ë níc Nga X« ViÕt sau néi chiÕn. Ph©n tÝch nguyªn
nh©n khñng ho¶ng ë Nga, V.I.Lªnin chØ ra r»ng, ®èi víi
mét níc mµ CNTB cha ph¸t triÓn cao nh níc Nga, kh«ng
thÓ thùc hiÖn qu¸ ®é trùc tiÕp lªn CNXH ®îc mµ ph¶i tr¶i
qua “ mét lo¹t nh÷ng bíc qu¸ ®é ”.
V.I.Lªnin viÕt: “ nÕu ph©n tÝch t×nh h×nh chÝnh trÞ
hiÖn nay, chóng ta cã thÓ nãi r»ng chóng ta ®ang ë vµo
mét thêi ®iÓm qu¸ ®é trong thêi kú qu¸ ®é. Toµn bé nÒn
chuyªn chÝnh v« s¶n lµ mét thêi kú qu¸ ®é nhng hiÖn nay
cã thÓ nãi r»ng, chóng ta cã c¶ mét lo¹t thêi kú qu¸ ®é
míi ”.
LuËn ®iÓm “mét lo¹t nh÷ng bíc qu¸ ®é ” x©y dùng
CNXH ë mét níc mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cha chÝn
muåi cña V.I.Lªnin bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau
®©y:
Kh«ng thÓ qu¸ ®é trùc tiÕp lªn CNXH mµ ph¶i qua
con ®êng gi¸n tiÕp chø kh«ng thÓ “ qu¸ véi vµng, th¼ng
tuét, kh«ng ®îc chuÈn bÞ”.
Nh÷ng bíc qu¸ ®é Êy theo V.I.Lªnin lµ chñ nghÜa
t b¶n nhµ níc vµ chñ nghÜa x· héi. V.I.Lªnin nãi: “ §Ó

9
chuÈn bÞ ...viÖc chuyÓn sang chñ nghÜa céng s¶n, th×
cÇn thiÕt ph¶i cã mét lo¹t nh÷ng bíc qu¸ ®é nh chñ
nghÜa t bb¶n nhµ níc vµ chñ nghÜa x· héi ”.
Bíc qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶m nhµ níc ®îc thÓ hiÖn
trong “ chÝnh s¸ch kinh tÕ ” míi mµ viÖc trao hµng h¸o ®-
îc coi lµ “ ®ßn xeo chñ yÕu ” cho nªn cÇn cã sù nhîng bé
t¹m thêi vµ côc bé ®èi víi CNTB nh»m ph¸t triÓn m¹nh mÏ
lùc lîng s¶n xuÊt, tõng bíc x· héi ho¸ s¶n xuÊt trong thùc
tÕ.

1.3.C¸c h×nh thøc lªn Chñ NghÜa X· Héi

a. Qu¸ ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi tù níc t b¶n
chñ nghÜa ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi (theo quy luËt
t nhiªn cña thêi ®¹i). Lo¹i qu¸ ®é nµy ph¶n ¸nh quy luËt
ph¸t triÓn tuÇn tù cña x· héi loµi ngêi. Lµ sù qu¸ ®é lªn
chñ nghÜa x· héi ë c¸c níc mµ CNTB ®· ph¸t triÓn ®Çy
®ñ, lùc lîng s¶n xuÊt ®· x· héi ho¸ cao m©u thuÉn gay
g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt dùa trªn chÕ ®é chiÕm h÷u t
nh©n TBCN; m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai
cÊp t s¶n ®Õn ®é chÝn muåi. C¸ch m¹ng XHCN næ ra vµ
th¾ng lîi, chÝnh quyÒn nhµ níc cña giai cÊp c«ng nh©n
®îc thiÕt lËp, më ®Çu thêi kú qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH.
Cho ®Õn nay lo¹i h×nh nay cha xuÊt hiÖn trong thùc tÕ,
do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan ...

10
 b. Qu¸ ®é lªn Chñ NghÜa X· Héi níc cã nÒn
kinh tÕ cha ph¸t triÓn. Lo¹i qu¸ ®é nµy ph¶n ¸nh quy
luËt ph¸t triÓn nh¶y vät cña x· héi loµi ngêi.
T tëng vÒ lo¹i qu¸ ®é thø hai ®· ®îc C.M¸c vµ Ph.
¡ngghen dù kiÕn. Theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen, sau khi chñ
nghÜa x· héi ë c¸c níc t b¶n T©y ¢u giµnh ®îc th¾ng lîi,
th× c¸c níc l¹c hËu cã thÓ ®i th¼ng lªn CNXH .
TiÕp tôc t tëng cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen, V.I.Lªnin ®·
chØ ra b¶n chÊt giai cÊp, néi dung vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña
qu¸ ®é tiÕn th¼ng tíi chñ nghÜa x· héi, bá qua giai ®o¹n
ph¸t triÓn t b¶n chñ nghÜa .
T tëng cña V.I.Lªnin vÒ b¶n chÊt giai cÊp vµ néi dung
cña qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn CNXH, bá qua giai ®o¹n ph¸t
triÓn TBCN ®îc tr×nh bµy trong bµi ph¸t biÓu níc Céng
hoµ Nh©n d©n M«ng Cæ n¨m 1921.
*V× sao víi níc ta l¹i phï h¬p víi xu thÕ cña thêi ®¹i
nÕu ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi : Mét trong nh÷ng t tëng
quan träng cña V.I.Lªnin vÒ qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn CNXH,
bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN, lµ c¸c ®iÒu kiÖn tiÕn
th¼ng. Theo V.I.Lªnin, mét níc l¹c hËu cã thÓ tiÕn th¼ng
lªn CNXH khi cã ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ ®iÒu kiÖn chñ
quan .
* C¸c ®iÒu kiªn cô thÓ ®Ó cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®iªï
®ã
♣ VÒ kh¶ n¨ng kh¸c quan: §iÒu kiÖn bªn ngoµi cña
sù ph¸t triÓn nµy lµ ph¶i cã mét bíc dµnh ®îc th¾ng lîi

11
trong c¸ch m¹ng v« s¶n, tiÕn lªn x©y dùng CNXH. C«ng
cuéc x©y dùng thµnh c«ng CNXH ë níc nµy lµ tÊm g¬ng
vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gióp ®ë c¸c níc l¹c hËu tiÕn lªn
CNXH, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN. V.I.Lªnin chØ rá:
vãi sù gióp ®ë cña giai cÊp v« s¶n cña c¸ níc tiªn tiÕn, c¸c
níc l¹c hËu cã thÓ tiÕn tíi chÕ ®é x« viÕt vµ tr¶i qua mét
vµi tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh sÎ tiÕn tíi chñ nghÜa
céng s¶n, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN.
♣ VÒ nh÷ng tiÒn ®Ò chñ quan: §iÒu kiÖn bªn trong

cña sù qu¸ ®é tiÕn th¼ng lµ ph¶i h×nh thµnh ®îc c¸c tæ

chøc ®¶ng c¸ch m¹ng vµ céng s¶n, ph¶i dµnh ®îc chÝnh
quyÒn vÒ tay m×nh, x©y dùng ®îc c¸c tæ chøc nhµ níc
mµ b¶n ch¸t lµ x« viÕt n«ng d©n vµ x« viÕt nh÷ng ngêi
lao ®éng. V.I.Lªnin cho r»ng kh«ng thÓ thiÕu hai ®iÒu
kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan trªn cña qu¸ ®é tÕn lªn
CNXH, bá qua giai ®oan ph¸t triÓn TBCN.

12
 PhÇn II. Qu¸ tr×nh nhËn thøc vÒ con ®êng
lªn Chñ NghÜa X· Héi ë níc ta

1. Qu¸ tr×nh nhËn thøc cña chóng ta vÒ con ®êng nµy qua
hai thêi kú tõ tríc tíi nay.
Qu¸ tr×nh nhËn thøc cña chóng ta.

1.1. Bíc ®Çu h×nh thµnh ®êng lèi c¸ch m¹ng XHCN ë
miÒn B¾c.
Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø t¸m ( 8-1955) míi ®Æt vÊn
®Ò miÒn B¾c ra søc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hai n¨m kh«i
phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ®Ó “cñng cè miÒn B¾c
vµ tranh thñ miÒn Nam ”, ®Èy m¹nh cuéc ®Êu tranh hoµ
b×nh thèng nhÊt ®Êt níc. Trong khi ®ã, v¨n kiÖn MÊy vÊn
®Ò vÒ ®êng lèi c¸ch m¹ng ViÖt Nam ( 1-1956 ) cña Bé
ChÝnh trÞ kh¼ng ®Þnh tõ khi hoµ b×nh ®îc lËp l¹i, miÒn
B¾c ®· chuyÓn sang c¸ch m¹ng XHCN. Cßn x©y dùng ®-
êng lèi c¸ch m¹ng XHCN chØ ®îc thùc sù ®Æt ra vµo cuèi
n¨m 1957. Trong b¸o c¸o t¹i Héi nghÞ lÇn thø 13 Ban ChÊp
hµnh Trung ¬ng ( 12-1957) cã nhËn ®Þnh: “ MiÒn B¾c ®·
bíc vµo giai ®o¹n qu¸ ®é tiÕn lªn CNXH tõ gÇn ba n¨m
nay nhng Trung ¬ng cha ®Ò ra ®êng lèi chung cña thêi
kú qu¸ ®é. NhiÖm vô c¸ch m¹ng XHCN ë miÒn B¾c ®· do
thùc tÕ kh¸ch quan ®Ò ra råi, mµ nhËn thøc vµ t tëng cña
c¸n bé, ®¶ng viªn ta nãi chung vÉn cßn ë trong giai ®o¹n
c¸ch m¹ng cò, cha chuyÓn kÞp”1. Trong khi ®ã th× “
nh÷ng biÕn cè míi l¹i x¶y ra trªn thÕ giíi vµ trong níc lµm

13
cho t tëng c¸n bé, ®¶ng viªn vµ quÇn chóng diÔn biÕn
phøc t¹p thªm”2. Tõ ®ã, Trubg ¬ng ®Ò ra nhiÖm vô “
X©y dùng ®êng lèi chung cña thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn
CNXH ë miÒn B¾c vµ ®¸u tranh thèng nhÊt níc nhµ ”3.
Qóa tr×nh c¸ch m¹ng XHCN ë miÒn B¾c diÔn ra
trong sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a ®êng lèi cña §¶ng vµ thùc
hiÖn phong trµo qu©nhiÒu chóng. §êng lèi cña §¶ng tõng
bíc ®îc bá sung, hoµn thiÖn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
cña nhËn thøc lý luËn trªn c¬ së thùc tiÔn tæ chøc thùc
hiÖn ®êng lèi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lµm rá nh÷ng bíc
®i, nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ trong mçi bíc ®i. §iÒu ®ã
®ßi hái ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c lý luËn cña §¶ng. Héi
nghÞ lÇn thø 13 Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng(12-1957) cho
r»ng “Tõ nay ta ph¶i “chuyÓn” vÌ c«ng t¸c t¬ng vµ c«ng
t¸c lý luËn”. Cïng víi viÖc “X©y dùng ®êng lèi c¸ch m¹ng
trong giai ®o¹n míi vµ tæng kÕt kinh nghiÖm vÒ mét sè
vÊn ®Ò thuéc vÒ c«ng t¸c vµ l·nh ®¹o cña §¶ng”, Héi
nghÞ ®Ò ra nhiÖm vô “tæ chøc cho c¸n bé ®îc dÇn dÇn
häc tËp chñ nghÜa M¸c-Lªnin mét c¸ch cã hÖ thèng”. ViÖc
Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Ých th©n ®äc diÔn v¨n khai
m¹clíp häc lý luËn kho¸ ®Çu tiªn cho c¸n bé cao cÊp vµ
trung cÊp cña §¶ng t¹i Trêng NguyÔn ¸i Quèc(7-9-1957)
®· nãi lªn ®iÒu ®ã. Trong diÔn v¨n khai m¹c, Ngêi nãi:
“§¶ng ta lµ mét §¶ng M¸c-Lªnin, ®· ®îc rÌn luyÖn, thñ
th¸ch l©u dµi trong ®Êu tranh gian khæ, v× thÕ §¶ng ta
cã rÊt nhiÒu u ®iÓm... Tuy vËy, §¶ng ta cßn cã nhiÒu nhîc

14
®iÓm mµ mét trong nh÷ng nhîc lín lµ tr×nh ®é lý luËn
cßn thÊp kÐm”1. V× tr×nh ®é lý luËn thÊp kÐm cho nªn
tríc nhiÖm vô c¸ch m¹ng ngµy cµng míi vµ phøc t¹p, trong
viÖc l·nh ®¹o, §¶ng ta kh«ng khái lóng tóng, kh«ng tr¸nh
khái sai lÇm, khuyÕt ®iÓm. Trong giai ®o¹n qu¸ ®é lªn
CNXH ë miªn B¾c hiÖn nay, chóng ta “ph¶i n©ng cao sù
tu dìng vÒ chñ nghÜa M¸c-Lªnin ®Î dïng lËp trêng, quan
®iÓm, ph¬ng ph¸p chñ nghÜa M¸c-Lªnin mµ tæng kÕt
nh÷ng kinh nghiÖm cña §¶ng ta, ph©n tÝch mét c¸ch
®óng ®¾n nh÷ng ®Æc ®iÓm cña níc ta. Cã nh thÕ,
chóng ta míi cã thÓ dÇn dÇn hiÓu ®îc quy luËt ph¸t triÓn
cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®Þnh ra nh÷ng ®êng lèi, ph-
¬ng ch©m, bíc ®i cô thÓ cña c¸ch m¹ng XHCN thÝch hîp
víi t×nh h×nh níc ta”2.
§¶ng ta sím v¹ch râ ®Æc ®iÓm lín nhÊt cña c¸ch
m¹ng XHCN ë miÒn B¾c lµ níc ta tõ mét níc n«ng nghiÖp
l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá víi lao ®éng thñ c«ng lµ chñ yÕu
qu¸ ®é lªn CNXH khåg kinh qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t b¶n
chñ nghÜa nªn qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë
miÌen B¾c, ngoµi nh÷ng quy luËt phæ biÕn trong Tuyªn
bè M¸tc¬va n¨m 1957 cßn cã thªm quy luËt c«ng nghiÖp
ho¸ x· héi chñ nghÜa.
Héi nghÞ lÇn thø 14 cña Trung ¬ng (11-1958) chñ tr-
¬ng: “®Èy m¹nh cuéc c¶i t¹o XHCN víi thµnh phÇn kinh tÕ
c¸ thÓ cña n«mg d©n,thî thñ c«ng vµ cuéc c¶i t¹o XHCN
®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t doanh, ®ång thêi ph¶i

15
ra søc ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh lµ lùc l-
îng l·nh ®¹o toµn bé nÒn kinh tÕ quèc doanh”, lÊy hîp t¸c
ho¸ néng nghiÖp lµm kh©u trung t©m trong toµn bé cuéc
c¶i t¹o XHCN. Héi nghÞ lÇn thø 16 cña Trung ¬ng(4-1958)
®· th«ng qua hai nghÞ quyÕt quan träng: NghÞ quyÕt vÒ
hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp vµ NghÞ quyÕt vÒ c¶i t¹o c«ng
th¬ng t b¶n t doanh ë miÒn B¾c.
§¹i héi III cña §¶ng ®¸nh dÊu mét mèc lÞnh sö quan
träng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, v¹ch ra con ®êng tiÕn lªn
CNXH ë miÒn B¾c vµ con ®êng giai phãng miÒn Nam,
thèng nhÊt níc nhµ. §êng lèi chung cña §¶ng trong thêi kú
qu¸ ®é lªn CNXH ë miÒn B¾c ®îc NghÞ quyÕt §¹i héi nªu
lªn lµ: “§¹i ®oµn kÕt, ph¸t huy tinh thÇn yªu níc nång nµn,
truyÒn thèng phÊn ®Êu anh dòng vµ lao ®éng cÇn cï cña
nh©n d©n ta, ®ång thêi t¨ng cêng ®oµn kÕt víi c¸c níc
XHCN anh em do Liªn x« ®óng ®Çu vµ ®ua miÒn B¾c
tiÒn nhanh, tiÕn m¹nh, tiÕn v÷ng ch¾c lªn XHCN, x©y
dùng ®êi sèng ©m no, h¹nh phóc ë miªn B¾c vµ cñng cè
miÒn Nam thµnh c¬ së v÷ng m¹nh cho cuéc ®Êu tranh
hoµ b×nh thèng nhÊt níc nhµ, gãp phÇn t¨ng cêng phe
XHCN, B¶o vÖ hµo b×nh ë §«ng Nam ¸ vµ thÕ giíi .
Muèn ®¹t ®îc môc tiªu Êy, ph¶i sö dông quyÒn d©n
chñ nh©n d©n lµm nhiÖm vô lÞch sö cu¶ chÝnh quyÒn
v« s¶n ®Ó thùc hiÖn c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi n«ng
nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp th¬ng nghiÖp nhá vµ c«ng th-
¬ng nghiÖp t b¶n t doanh; ph¸t triÓn thanh kinh tÕ quèc

16
doanh, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ XHCN b¨ng c¸ch u tiªn
ph¸t triÓn c«ngnghiÖp nÆng mét c¸ch hîp lý, ®ång thêi ra
søc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhe; ®Èy
m¹nh c¸ch m¹ng XHCN vÒ t tëng, v¨n ho¸ vµ kû thuËt;
biÕn níc ta thanh mét níc XHCN cã c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i,
n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, v¨n ho¸ vµ khoa häc tiªn tiÕn”1.
Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, thùc hiÖn ®êng lèi c¸ch
m¹ng do §¹i héi §¶ng lÇn thø III nªu, miÒn B¾c ®· cã
nh÷ng bíc tiÕn vµ ph¸t triÓn nhanh c¸c lÜnh vùc kinh tÕ
vµ x· héi; c¬ së vËt chÊt trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp
vµ kÕt cÊu h¹ tÇng ®îc x©y dông, ph¸t triÓn t¬ng ®èi
nhanh, x· héi miÒn B¾c trë thµnh x· héi do nh÷ng ngêi
lao ®éng lµm chñ, ®êi sèng tinh thÇn lµnh m¹nh, chÝnh
nhê nh÷ng thµnh tùu nµy mµ miÒn B¾c trë thµnh hËu
ph¬ng lín, c¨n cø ®Þa ë níc ta.
1.2. Qu¸ tr×nh bæ sung vµ hoµn chØnh ®êng lèi
c¸ch m¹ng XHCN cña §¶ng
Thêi kú t×m tßi, thö nghiÖm còng lµ thêi kú diÔn ra
nhiÒu cuéc häp bµn, th¶o luËn kh¸ s«i næi trong Bé
ChÝnh trÞ, trong Trung ¬ng vµ trong toµn §¶ng, trong c¸c
c¬ quan nhµ níc, trong giíi khoa häc-lý luËn còng nh trong
quÇn chóng nh©n d©n víi nhiÒu ý kiÕn phong phó, ®a
d¹ng vÒ nhiÒu vÊn ®Ò quan träng trong ®êi sèng chÝnh
trÞ, kinh tÕ vµ c¸c mÆt kh¸c cña ®Êt níc. TÊt c¶ nh÷ng
vÊn ®Ò Êy ®Òu tËp trung vµo môc tiªu: lµm thÕ nµo ®ua
®Êt níc tho¸t khái khñng ho¶ng, lµm thÕ nµo ®a ®Êt níc

17
®i lªn CNXH trong t×nh h×nh thÕ giíi ®· vµ ®ang cã
nh÷ng biÕn ®éng lín. Sù th¶o luËn, bµn b¹c ®i ®«i víi
nh÷ng t×m tßi, thö nghiÖm trong ho¹t ®éng thùc tiÔn ë
nhiÒu ®Þa ph¬ng, c¬ së víi nhiÒu ®iÓn h×nh sinh ®éng
cã søc thuyÕt phôc, ®· bæ sung cho nhau, t¹o c¬ së cho
®æi míi nhËn thøc vÒ CNXH. Cuéc ®Êu tranh cho viÖc ra
®êi nh÷ng ý tëng míi, nh÷ng quan ®iÓm míi, thay thÕ
cho nh÷ng quan ®iÓm cò cµng diÔn ra s«i næi h¬n tõ
cuèi n¨m 1985 sang n©m 1986, khi c«ng viÖc chuÈn bÞ
cho §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®· ®îc ®Æt ra.
Qóa tr×nh chuÈn bÞ cho §¹i héi §¶ng lÇn thø VI rÊt c«ng
phu. Mäi cuéc häp bµn, th¶o luËn, tranh luËn ®Òu tËp
trung vµo ba vÊn ®Ò quan träng nhÊt:
- Mét lµ, cÇn lµm rá c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ: cã

bao nhiªu thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc

d©n, ë miÒn Nam cã g× kh¸c ë miÒn B¾c; vÊn ®Ò c¶i
t¹o XHCN vµ cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt míi, môc tiªu vµ
tèc ®é c¶i t¹o, th¸i ®é ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n
t nh©n vµ c¸ thÓ, vai trß cña kinh tÕ qu«c doanh, tèc
®é hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp, c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x·..
- Hai lµ, cÇn lµm rá c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ vµ c¬ cÊu

®Çu t: c«ng nghiÖp h¸o XHCN lµ nhiÖm vô trung t©m

cña thêi kú qu¸ ®é, hiÓu thÕ nµo cho ®óng, c¸i g× cÇn
u tiªn ®Çu t, ph¸t triÓn; quan hÖ gia c«ng nghiÖp nÆng
vµ c«ng nghiÖp nhÑ; con ®êng c«ng nghiÖp h¸o thÝch

18
 hîp víi ®iÒu kiÖn níc ta; lµm thÕ nµo ®Ó n«ng nghiÖp
lµ mÆt trËn hµng ®Çu.
- Ba la, vÒ c¬ cÊu qu¶n lý: ph¶i xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý

cò tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó x©y dùng c¬ chÕ

qu¶n lý míi lµ tÊp trung d©n chñ, h¹ch to¸n kinh tÕ vµ
kinh doanh XHCN – cÇn lµm rá c¬ chÕ nµy víi c¬ chÕ
thÞ trêng, c¬ chÕ thi trêng víi “chñ nghÜa x· héi thÞ tr-
êng”, quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ trêng, viÖc vËn
dông c¸c quy luËt cña kinh tÕ hµnh ho¸ trong CNXH,
®Æc biÖt lµ quy luËt gi¸ trÞ, quan hÖ cung –cÇu quan
hÖ hµng hãa- tiÒn tÖ... nh»m phôc vô cho nh÷ng môc
tiªu cña x· héi.
Héi nghÞ Bé ChÝnh trÞ th¸ng 8-1986 ®· xem xÐt kü
nh÷ng vÊn ®Ò trªn vµ ®· ®a ra KÕt luËn ®èi víi mét sè
vÊn ®Ò thuéc vÒ quan ®iÓm kinh tÕ. Néi dung chñ yÕu
cña b¶m kÕt luËn lµ kÕt qu¶ tæng kÕt cña mét thêi kú
t×m tßi, thö nghiÖm, mét thêi kú ®Êu tranh gi÷a quan
®iÓm míi vµ quan ®iÓm cò, ®Æc biÖt trªn lÜnh vùc kinh
tÕ. Nhng trong ®ã vÉn cßn gi÷ l¹i nhiÒu quan ®iÓm cò
kh«ng phï hîp víi nh÷ng yªu c©u tríc m¾t lµ kh¾c phôc
cho ®îc khñng ho¶ng kinh tÕ-x· héi, vµ l©u dµi lµ ®ac¶ n-
íc ®i lªn CNXH .
ViÖc chuÈn bÞ cho §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®îc triÓn
khai rÊt khÈn tr¬ng trong mét thêi gian ng¾n. Nh÷ng
quan ®iÓm míi tiÕp tôc ®îc bbæ sung, ph¸t triÓn ®Ó ®i
®Õn mét ®êng lèi ®æi míi toµn diÖn cña §¶ng, quyÕt

19
®Þnh vËn mÖnh cña ®éc lËp d©n téc vµ CNXH trªn ®Êt
níc ta.

1.3. C¶ níc qu¸ ®é lªn CNXH vµ c«ng cuéc ®æi míi

do §¶ng ta khëi xíng vµ l·nh ®¹o.
Sau khi miÒn Nam ®îc hoµn toµn gi¶i phãng, Héi
nghÞ lÇn thø 24 Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng (8-1975)
®· x¸c ®Þng nhiÖm vô chiÕn lîc cña c¸ch m¹ng níc ta
trong giai ®o¹n míi lµ: hoµn thµnh thèng nhÊt níc nhµ, ®a
c¶ níc tiÕn nhanh, tiÕn m¹nh, tiÕn v÷ng ch¾c lªn CNXH.
MiÒn B¾c ph¶i tiÕp tôc ®Èy m¹nh sù nghiÖp x©y dùng
CNXH vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa,
miÒn Nam ph¶i ®ång thêi tiÕn hµnh c¶i t¹o x· héi chñ
nghÜa vµ x©y dùng CNXH.
§¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø V cña §¶ng Céng
s¶n ViÖt Nam ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Êt níc tõ n¨m
1976 ®Õn 1980 lµ thêi kú nÒn kinh tÕ ë tr¹ng th¸i tr× trÖ.
Trªn mÆt trËn kinh tÕ, ®¸t níc ta ®øng tríc nh÷ng vÊn
®Ò gay g¾t. KÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ 5 n¨m
(1976-1980) cha thu hÑp nh÷ng m¸t c©n ®èi nghiªm
träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n xuÊt ph¸t triÓn
chËm trong khi d©n sè t¨ng nhanh. Thu nhËp quèc d©n
cha b¶o ®¶m ®îc tiªu dïng x· héi, mét phÇn ph¶i dùa vµo
vay vµ viÖn trî, nÒn kinh tÕ cha t¹o ®îc tÝch luü thÞ trêng
vµ vËt gi¸ kh«ng æn ®Þnh. §êi sèng ngêi lao ®éng gÆp
nhiÒu khã kh¨n.

20
 ChÝnh nh÷ng khã kh¨n cña ®Êt níc buéc §¶ng ta
ph¶i suy nghÜ, ph©n tÝch t×nh h×nh vµ nguyªn nh©n,
t×m ra c¸c gi¶i ph¸p, tõ ®ã thùc hiÖn ®éi míi ë c¸c c¬ së,
®Þa ph¬ng ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ, cã tÝnh chÊt
®æi míi tõng phÇn nh: kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt cña nÒn
kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë miÒn Nam trong mét thêi
gian nhÊt ®Þnh; c¶i c¸ch mét phÇn m« h×nh hîp t¸c x·
qua ChØ thÞ vÒ kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ngêi lao
®éng trong hîp t¸c x· (ChØ thÞ 100); c¶i tiÕn c«ng t¸c kÕ
ho¹ch vµ h¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh
nh»m ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh vµ
quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp (QuyÕt ®Þnh
25/CP); hai lÇn c¶i c¸ch gi¸ vµ l¬ng, coi ®ã lµ kh©u ®ét
ph¸ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Ó chuyÓn h¼n nÒn kinh
tÕ sang h¹ch to¸n kinh tÕ vµ kinh doanh x· héi chñ nghÜa.
MÆc dï kh«ng thµnh c«ng trong ph¹m vi c¶ níc, song trong
qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ®· ®Ì cËp ®Õn viÖc ph¶i døt kho¸t xo¸
bác¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, thùc hiÖn h¹ch
to¸n kinh tÕ vµ kinh oanh x· héi chñ nghÜa, ®Ò cËp ®Õn
mèi quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ trêng, vËn dông nh÷ng
quy luËt cña s¶n xuÊt hµng ho¸... Tãm l¹i, lóc nµy níc ta
®· cã nh÷ng quan niÖm, chñ tr¬ng ban ®Çu ®æi míi m«
h×nh kinh tÕ cò theo t tëng “lµm cho s¶n xuÊt bung
ra”,nghÜa lµ míi h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt ®Î gi¶i
phãng lùc lîng s¶n xuÊt.

21
 M« h×nh cèt lâi cña nÒn kinh tÕ míi vÒ c¬ b¶n ®·
hoµn thµnh.Sù ph¸t triÓn tiÖm tiÕn nµy ®· dÉn ®Ðn bíc
nh¶y vät trong §¹i héi d¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI vÒ m«
h×nh kinh tÕ míi. §¹i héi quyÕt ®Þnh ®êng lèi ®æi míi vµ
nã ®· nhanh chãng ®i vµo cuéc sèng v× ®ã lµ mét ®êng
lèi ®óng, ®îc chuÈn bÞ tríc kh«ng chØ vÒ mÆt nhËn thøc,
lý luËn mµ c¶ vÒ mÆt tæ chøc thùc tiÔn.
2. nhiÖm vô - néi dung vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ®Æc
®iÓm thùc chÊt nªn qu¸ ®é ë níc ta.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh theo con
®êng XHCN ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i c¶i biÕn c¨n
b¶n t×nh tr¹ng kinh tÕ x· héi; ph¶i x©y dùnh mét nÒn
kinh tÕ XHCN víi c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp hiÖn
®¹i,khoa häc vµ kü thuËt tiªn tiÕn. Muèn vËy trong thêi kú
qu¸ ®é chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô
kinh tÕ c¬ b¶n sau:
2.1.Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
NhiÖm vô nµy ®îc coi lµ trung t©m, xuyªn suèt cña
c¶ thêi kú qu¸ ®é nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü
thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt.
- Ph¸t triÓn lùc lîng lao ®éng x· héi:
V× con ngêi lao ®éng lµ lùc lîng s¶n xuÊt c¬ b¶n,
nªn trong lao ®éng con ngêi cã kh¶ n¨ng sö dông vµ qu¶n
lý nÒn s¶n xuÊt x· héi ho¸ cao, víi kü thuËt vµ c«ng nghÖ
tiªn tiÕn. Bëi vËy : “Muèn x©y dùng chô nghÜa x· héi, tríc
hÕt cÇn cã nh÷ng con ngêi x· héi chñ nghÜa”1.

22
 - Ph¸t triÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸
trinhf chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng kinh
tÕ -x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang
viÖc sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng víi khoa
häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i,tiªn tiÕn, t¹o ra n¨ng xuÊt lao
®éng cao.
C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ nhiÖm vô
cã tÝnh quy luËt cña con ®êng qu¸ ®é ®i lªn CNXH ë
nh÷ng níc kinh tÕ l¹c hËu, chñ nghÜa t b¶n cha ph¸t
triÓn. Tuy nhiªn , chiÕn lîc, néi dung, h×nh thøc, bíc ®i,
tèc ®é, biÖn ph¸p c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë mçi n-
íc ph¶i ®îc xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña mçi
níc vµ tõ bèi c¶nh quèc tÕ trong mçi thêi kú.
ChØ cã hoµn thµnh nhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc míi cã thÓ x©y dùng ®îc c¬ së vËt
chÊt- kü thuËt cho x· héi míi, n©ng cao n¨ng xuÊt lao
®éng ®Õn møc cha tõng cã ®Ó lµm cho t×nh tr¹ng råi
dµo s¶n phÈm trë thµnh phæ biÕn.
2.2. X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh
híng XHCN.
Ph¶i x©y dùng tõng bíc nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt míi
phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lînh
s¶n xuÊt míi. Nhng viÖc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi
kh«ng thÓ thùc hiÖn theo ý muèn chñ quan duy ý chÝ mµ
ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan vÒ mèi quan
hÖ gi÷u lùc lîng x¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t

23
tõ quan ®iÓm cho r»ng bÊt cø sù c¶i biÕn nµo vÒ mÆt
quan hÖ së h÷u còng ®Òu ph¶i lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña
viÖc c¶i t¹o nªn nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt míi. V× vËy, viÖc
x©y dùnh quan hÖ s¶n xuÊt míi ë níc ta ph¶i ®îc ph¸t
triÓn tõng bíc, theo ®Þnh híng XHCN.
Trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë nh÷ng níc nh níc
ta, chÕ ®é së h÷u tÊt yÕu ph¶i ®a d¹ng, ë c¬ cÊu kinh
tÕ tÊt yÕu ph¶i cã nhiÒu thµnh phÇn: kinh tÕ nhµ níc;
kinh tÕ hîp t¸c mµ nßng cèt lµ c¸c hîp t¸c x·; kinh tÕ t b¶n
nhµ níc; kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ; kinh tÕ t b¶n t nh©n;
kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi. §êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn cã ý nghi· chiÕn lîc l©u dµi, cã t¸c dông
to lín trong viÖc ®éng viªn mäi nguån lùc c¶ bªn trong lÉn
bªn ngoµi, lÊy néi lùc lµm chÝnh ®Ó x©y dùng kinh tÕ,
ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. ChØ cã thÓ c¶i t¹o quan hÑ së
h÷u hiÖn nay mét c¸ch dÇn dÇn, bëi kh«ng thÓ lµm cho
lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn cã t¨ng lªn ngay lËp tøc ®Õn møc
cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ c«nh h÷u thuÇn
nhÊt mét c¸ch nhanh chãng.
V× quan hÖ së h÷u lµ ®a d¹ng cho nªn ph¶i cã
nhiÒu h×nh thøc phÊn phèi vµ nhiÒu h×nh thøc tæ chøc
qu¶n lý hîp lý, còng nh viÖc x¸c lËp ®Þa vÞ lµm chñ cña
ngêi lao ®éng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¶i
diÓn ra tõng bíc, díi nhiÒu h×nh thøc vµ ®i tõ thÊp ®Ðn
cao.

24
 2.3. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi
ngo¹i
§øng tríc xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ sù t¸c ®éng
cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, nÒn kinh tÕ
n¬c ta kh«ng thÓ lµ nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, mµ ph¶i tÝch
cùc më réng quan hÖ nÒn kinh tÕ ®èi ngo¹i. §ã lµ xu thÕ
tÊt yÕu cña thêi ®¹i, lµ vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt trong
thêi ®¹i ngµy nay. Chóng ta “më cöa” nÒn kinh tÕ, thùc
hiÖn ®a d¹ng, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ,
nh»m thu hót c¸c nguån lùc ph¸t triÓn tõ bªn ngoµi vµ
ph¸t huy lîi thÕ kinh tÕ trong níc lµm thay ®æi m¹ng mÎ
vÒ c«ng nghÖ, c¬ cÊu ngµnh vµ s¶n phÈm ... më réng
phan c«ng lao ®éng quèc tÕ, t¨ng cêng liªn doanh, liªn
kÕt, hîp t¸c, lµ c¬ së ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn vµ kÝch thÝch s¶n
xuÊt trong níc ph¸t triÓn, v¬n lªn b¾t kÞp tr×nh ®é thÐ
giíi. Më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ph¶i trªn nguyªn
t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi vµ kh«ng can thiÖp vµo c«ng
viÑc néi bé cña nhau.
Mu«n vËy, ph¶i tõng bíc n©ng cao søc canh tranh
quèc tÕ; tÝch cùc khai th¸c thÞ trêng thÕ giíi; tèi u ho¸ c¬
cÊu xuÊt – nhËp khÈu; tÝch cùc tham gia hîp t¸c kinh tÕ
khu vùc vµ hÖ thèng mËu dÞch ®a ph¬ng toµn cÇu; x÷ lý
®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a më réng quan hÖ kinh tÕ
®ãi ngo¹i víi ®éc lËp tù chñ, tù lùc c¸nh sinh, b¶o vÖ an
ninh kinh tÕ quèc gia.

25
 PhÇn III: Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn
th¾ng lîi lªn CNXH bá qua TBCN.

Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt.

3.1Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt: Tríc tiªn ta cÇn
chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn lùc lîng lao ®éng x· héi, mµ
®iÓm cÇn lu ý ë ®©y chÝnh lµ lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t
triÓn ®îc nguån nh©n lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt?.
V× ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ kh©u quyÕt ®Þnh triÓn
väng cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt
níc ®îc rót ng¾n. Vai trß nµy thÓ hiÖn râ trªn nh÷ng khÝa
c¹nh sau:
Mét, kh¾c phôc ®iÓm yÕu cña nÒn kinh tÕ níc ta
hiÖn nay lµ lao ®éng thiÕu kü n¨ng vµ n¨ng suÊt thÊp,
n©ng cao søc c¹nh tranh, héi nhËp kinh tÕ thµnh c«ng
còng nh cñng cè c¸c c¬ së t¨ng trëng bÒn v÷ng.
Hai, ®©y lµ c¸ch thøc ®óng ®¾n ®Ó ®¹t ®îc môc
tiªu ph¸t triÓn con ngêi.
Ba, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ t¹o lËp c¬ së
quan träng hµng ®Çu ®Ó nhanh chãng tiÕp cËn vµ ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc.
§¹i héi §¶ng lÇn thø IX coi ph¸t triÓn nguån nh©n
lùc võa lµ mét chiÕn lîc ph¸t triÓn l©u dµi, võa lµ ®iÓm
®ét ph¸ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta trong giai ®o¹n
tíi. §Ó thùc hiÖn chñ ch¬ng nµy, §¹i héi IX ®· x¸c ®Þnh
ph¬ng híng vµ hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p lín, nh»m gi¶i

26
quyÕt hµng lo¹t vÊn ®Ò. Sau ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®ã lµ nh÷ng
vÊn ®Ò vÒ hai lÜnh vùc: gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn
khoa häc c«ng nghÖ.
Tríc hÕt, vÒ ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p ®èi víi lÜnh
vùc gi¸o dôc, ®µo t¹o
- §Þnh híng m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ dùa trªn c¬ së
tiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi sÏ lµ mét trong
nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ph¬ng híng vµ néi c¶i c¸ch
gi¸o dôc.
- C¶i c¸ch c¨n b¶n ch¬ng tr×nh gi¸o dôc, ®µo t¹o.Ch-
¬ng tr×nh gi¸o dôc míi ph¶i ®¸p øng ®îc môc tiªu t¹o
nÒn t¶ng tri thøc ®Ó thùc hiÖn m« h×nh c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ rót ng¾n, phîp víi yªu cÇu cña thêi ®¹i
toµn cÇu ho¸ vµ kinh tÕ tri thøc. Phæ cËp ngo¹i ng÷ vµ
tri thøc tin häc c¬ b¶n ph¶i lµ tiªu chuÈn trong hÖ tiªu
chuÈn phæ cËp gi¸o dôc.
- Cã ch¬ng tr×nh u tiªn thiÕt lËp réng kh¾p c¬ së h¹
tÇng phï hîp cho hÖ thèng gi¸o dôc, ®µo t¹o víi chi phÝ
tiÕp cËn rÎ, trªn nh÷ng nguyªn t¾c vµ néi dung míi.
- C¸ch d¹y vµ häc cÇn chuyÓn m¹nh sang híng trang bÞ

c¸c ph¬ng ph¸p thu nhËn, sö lý th«ng tin vµ tri thøc,

ph¸t triÓn n¨ng lùc x¸c ®Þng vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.
- Mèi liªn hÖ cÇn thiÕt gi÷a viÖc cung cÊp nh©n lùc ®îc

®µo t¹o víi nhu cÇu sö dông nh©n lùc sÏ ®îc thiÕt lËp

27
 th«ng qua viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng lao ®éng vµ thÞ tr-
êng s¶n phÈm khoa häc, c«ng nghÖ .
- Nhµ níc ®ãng vai trß chñ lùc trong viÖc cñng cè
v÷ng ch¾c kÕt qu¶ xãa mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc
tiÓu häc, tiÕn hµng phæ cËp trung häc c¬ së trong c¶
níc ..., gióp ®«ng ®¶o ngêi nghÌo cã c¬ héi tiÕp cËn tri
thøc c¬ b¶n.
- TÝch cùc thùc hiÖn chñ tr¬ng “x· héi ho¸ c«ng t¸c
gi¸o dôc, ®µo t¹o”.Vai trß cña trêng b¸n c«ng, d©n lËp
vµ c¸c c¸ch thøc truyÒn t¶i gi¸o dôc kh¸c nhau cÇn ®îc
tiÕp tôc ph¸t huy. ViÖc l«i cuèn khu vùc doanh nghiÖp
tham gia vµo viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ
cÇn dîc khuyÕn khÝch.
§èi víi lÜnh vùc khoa häc- c«ng nghÖ:
HÖ thèng khoa häc- c«ng nghÖ cña níc ta hiÖn cßn
bÊt cËp so víi yªu cÇu ph¸t triÓn. Nã cÇn ®îc ®æi míi c¨n
b¶n vµ toµn diÖn. Ba nhiÖm vô lín cÇn u tiªn xö lý trong
chiÕn lîc ph¸t triÓn khao häc-c«ng nghÖ giai ®o¹n tíi lµ:
Lùa chän híng ph¸t triÓn khoa häc-c«ng nghÖ u tiªn.
Tuy nhiªn, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ bíc ®i vµ thø tù u tiªn trong
triÓn khai c¸c ch¬ng tr×nh c«ng nghÖ nµy. §ång thêi,
trong giai ®o¹n tríc m¾t, cÇn ®Æc biÖt coi träng ph¸t
triÓn vµ ¸p dông c«ng nghÖ thÝch hîp, cã kh¶ n¨ng thu
hót nhiÒu lao ®éng.
§µo t¹o ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu, thùc hµnh trÎ cã
n¨ng lùc. §©y lµ kh©u quyÕt ®Þnh triÓn väng ph¸t triÓn

28
cña nÒn khoa häc, c«ng nghÖ nãi riªng vµ cña ViÖt Nam
nãi chung.
T¹o dùng sù g¾n kÕt cã hiÖu qu¶ gi÷a ho¹t ®éng nghiªn
cøu, øng dông khoa häc- c«ng nghÖ víi c¸c nhu cÇu kinh
tÕ-x· héi.
Gi¶i ph¸p cho viÖc x©y dùng ,ph¸t triÓn vµ hoµn
thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh híng XHCN.
Con ®êng ®i lªn CNXH ë ViÖt Nam ph¶i lµ con ®êng ra
®êi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt XHCN.Cïng víi qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ,ph¸t triÓn lùc lîng s¶n
xuÊt hiÖn ®¹i ,tÊt yÕu ph¶i cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t¬ng
øng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt míi .VÒ mÆt kinh tÕ ,sù ph¸t
triÓn qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta bá qua chÕ ®é TBCN cã
nghÜa lµ chóng ta bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ
cña quan hÖ s¶n xuÊt TBCN ;c¸c quan hÖ s¶n xuÊt trong
thêi kú qu¸ ®é ë níc ta ph¶i vËn hµnh theo ®Þnh híng
XHCN.Tuy nhiªn xuÊt ph¸t tõ mét tr×nh ®é kinh tÕ l¹c
hËu ,®Ó ph¸t triÓn nhanh chãng lùc lîng s¶n xuÊt ,hoµn
thiÖn ®îc quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh híng XHCN lµ
mét nhiÖm v« cïng khã kh¨n ,®ßi hái §¶ng vµ Nhµ níc ta
ph¶i ®Ò ra chñ ch¬ng ®óng ®¾n cho nhiÖm vô nµy .
Tiªu chuÈn c¨n b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x©y dùng
quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN lµ thóc ®Èy ph¸t
triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ,c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n
,thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi.§iÒu nµy còng chÝnh lµ môc
®Ých cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cña ta

29
nªu ra ®ã lµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh
tÕ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt ch©t - kü thuËt cña CNXH
,n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n,ph¸t triÓn lùc lîng s¶n
xuÊt hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt
míi phï hîp trªn c¶ ba mÆt së h÷u ,qu¶n lý vµ ph©n phèi .
Thø nhÊt lµ gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò së h÷u ®ã lµ chÕ
®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu tõng ®îc
x¸c lËp vµ sÏ chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi khi CNXH ®îc x©y
dùng xong vÒ c¬ b¶n .Ph¶i tõ thùc tiÔn t×m tßi ,thö
nghiÖm ®Ó x©y dùng chÕ ®é së h÷u c«ng céng nãi
riªng vµ quan hÖ s¶n xuÊt theo ®Þnh híng XHCN míi nãi
chung víi nh÷ng bíc ®i v÷ng ch¾c . §êng lèi ®æi míi cña
§¶ng ®· ®Æt l¹i vai trß cña së h÷u t nh©n trong c«ng
cuéc x©y dùng CNXH.Thay cho viÖc xo¸ bá ngay lËp tøc
së h÷u t nh©n lµ viÖc sö dông l©u dµi së h÷u t nh©n ,
hîp t¸c víi c¸c chÕ ®é së h÷u kh¸c ®Ó x©y dùng CNXH .
Thø hai lµ gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò tæ chøc qu¶n lý .
Nhµ níc ta lµ nhµ níc XHCN ,qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng
ph¸p luËt ,chiÕn lîc quy ho¹ch,kÕ ho¹ch ,chÝnh s¸ch ,sö
dông c¬ chÕ thÞ trêng ¸p dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ vµ
qu¶n lý kinh tÕ cña kinh tÕ thÞ trêng ®Ó kÝch thÝch s¶n
xuÊt,gi¶i phãng søc s¶n xuÊt ph¸t huy mÆt tÝch cùc ,h¹n
chÕ vµ kh¾c phôc mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng,b¶o
vÖ lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng .
Thø ba lµ gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ph©n phèi .§Þnh h-
íng XHCN trong quan hÖ ph©n phèi ®ßi hái chóng ta ph¶i

30
tríc hÕt b¶o vÖ quyÒn lîi ch©n chÝnh cña ngêi lao ®éng .
VÊn ®Ò u tiªn hµng ®Çu ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi lao
®éng lµ vÊn ®Ò kh¾c phôc n¹n thÊt nghiÖp,t¹o c«ng ¨n
viÖc lµm,cã viÖc lµm sÏ cã thu nhËp. C¸c thµnh phÇn kinh
tÕ ph¶i ®ãng gãp vµo viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi
lao ®éng ,®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n
víi nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ thu hót nhiÒu
lao ®éng.Chóng ta ®ang x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng
XHCN nªn viÖc ¸p dông ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ
yÕu lµ hoµn toµn ®óng ®¾n .
3.3.Gi¶i ph¸p cho viÖc më réng vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i .
Thùc hiÖn nhÊt qu¸n ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp tù chñ
,réng më ®a ph¬ng ho¸ ,®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc
tÕ . ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n ,lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c
níc trong céng ®ång quèc tÕ ,phÊn ®Êu v× hoµ b×nh
,®éc lËp vµ ph¸t triÓn .
NhiÖm vô cña ®èi ngo¹i lµ tiÕp tôc gi÷ v÷ng m«i trêng
hoµ b×nh vµ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn quèc tÕ thuËn lîi ®Ó ®Èy
m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ,c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc ,x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc,b¶o ®¶m
®éc lËp vµ chñ quyÒn quèc gia ,®ång thêi gãp phÇn tÝch
cùc vµo cuéc ®Êu tranh chung cña nh©n d©n thÕ giíi v×
hoµ b×nh ,®éc lËp d©n téc ,d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi .
Më réng quan hÖ nhiÒu mÆt ,song ph¬ng vµ ®a ph¬ng
víi c¸c níc vµ vïng l·nh thæ ,c¸c trung t©m chÝnh trÞ ,kinh

31
tÕ quèc tÕ lín c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc theo c¸c
nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp ,chñ quyÒn vµ toµn vÑn
l·nh thæ ,kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña
nhau ,kh«ng dïng vò lùc hoÆc ®e do¹ dïng vò lùc;b×nh
®¼ng vµ cïng cã lîi ;gi¶i quyÕt c¸c bÊt ®ång vµ tranh
chÊp b»ng th¬ng lîng hoµ b×nh;lµm thÊt b¹i mäi ©m mu
vµ hµnh ®éng g©y søc Ðp ,¸p ®Æt vµ cêng quyÒn .
Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh
thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc ,n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c
quèc tÕ ,b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh híng XHCN
,b¶o vÖ lîi Ých d©n téc ,b¶o vÖ m«i trêng.
Chóng ta x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vµ
chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã nghÜa lµ chóng ta
ph¶i x©y dùng ®îc mét nÒn kinh tÕ tríc hÕt lµ ®éc lËp tù
chñ vÒ ®êng lèi ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN,sù ph¸t
triÓn cña kinh tÕ ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ ph¶i dÉn ®Õn CNXH mµ kh«ng ®i chÖch híng,ph¶i lµ
mét nÒn kinh tÕ mµ c¸c nh©n tè XHCN ngµy cµng lín
lªn ,®ãng vai trß chi phèi nÒn kinh tÕ quèc d©n . TiÕp
®ã chóng ta ph¶i thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc c«ng
nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ,t¹o ra mét tiÒm lùc kinh
tÕ ,khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ñ m¹nh ,h×nh thµnh bíc
®Çu mét c¬ së vËt chÊt ,kü thuËt míi ®ñ søc ®em l¹i cho
®Êt níc mét t thÕ ®éc lËp vµ b×nh ®¼ng trong hîp t¸c
vµ ®Êu tranh khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ . §ång thêi
ph¶i x©y dùng ®îc mét nÒn kinh tÕ mµ c¬ cÊu ph¶i

32
chuyÓn dÞch dÇn theo híng tiÕn bé ,hiÖn ®¹i ,cã sù c©n
®èi hîp lý gi÷a c«ng nghiÖp ,n«ng nghiÖp ,dÞch vô ,kÕt
cÊu h¹ tÇng kinh tÕ .Sau cïng ®ã ph¶i lµ mét nÒn kinh tÕ
gi÷ v÷ng ®îc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« ,b¶o ®¶m cho nÒn
kinh tÕ ®ñ søc ®øng v÷ng vµ øng phã ®îc víi tÊt c¶ c¸c
t×nh huèng phøc t¹p .
§Ó b¶o hiÓm cho nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc ,chóng ta ph¶i
x©y dùng ®îc mét c¬ cÊu vµ c¬ chÕ kinh tÕ thÝch hîp
,lµm cho kinh tÕ níc ta trong khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
vÉn kh«ng bÞ hoµ tan ,kh«ng phô thuéc hoµn toµn vµo
thÞ trêng thÕ giíi ,vÉn tù t¹o cho m×nh ®îc mét thÕ ®øng
v÷ng vÒ kinh tÕ tµi chÝnh ,gi÷ ®îc mét kho¶ng c¸ch ®ñ
®Ó chóng ta cã thÓ xoay së mçi khi thÞ trêng thÕ giíi
diÔn biÕn kh«ng lµnh m¹nh vµ t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn
nÒn kinh tÕ cña níc ta .
3.4.Gi¶i ph¸p cho mét sè lÜnh vùc kh¸c .
Thø nhÊt lµ vÒ vÊn ®Ò x· héi ,cÇn ph¶i thùc hiÖn
c¸c chÝnh s¸ch x· héi híng vµo ph¸t triÓn vµ lµnh m¹nh
ho¸ x· héi ,thùc hiÖn c«ng b»ng trong ph©n phèi ,t¹o
®éng lùc m¹nh mÏ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ,t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng x· héi ,thùc hiÖn b×nh ®¼ng trong c¸c quan hÖ x·
héi ,khuyÕn khÝch nh©n d©n lµm giµu mét c¸ch hîp ph¸p
. Trong ®ã chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ mét chÝnh
s¸ch x· héi c¬ b¶n .
Thø hai lµ vÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc ph¶i tiÕp tôc n©ng
cao chÊt lîng gi¸o dôc toµn diÖn ,®æi míi néi dung ,ph-

33
¬ng ph¸p d¹y vµ häc ,hÖ thèng trêng líp vµ hÖ thèng
qu¶n lý gi¸o dôc .
Thø ba lµ vÊn ®Ò khoa häc- c«ng nghÖ :tr×nh ®é
khoa häc -c«ng nghÖ cña chóng ta cßn thÊp v× vËy ph¶i
®Çu t ng©n s¸ch vµ huy ®éng c¸c nguån lùc kh¸c cho
nã ,ph¶i ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc trong nghiªn cøu khoa häc
vµ c«ng nghÖ ,ph¶i coi träng nghiªn cøu c¬ b¶n trong
khoa häc .
Thø t lµ ph¶i cñng cè vµ x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn
tiÕn ,®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc ,tiÕp tôc gi÷ g×n vµ ph¸t
huy c¸c truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ,®Ó gi÷ ®îc
nÕp sèng lµnh m¹nh ,v¨n minh trong mçi gia ®×nh ViÖt
Nam .
Thø n¨m lµ t¨ng cêng quèc phßng vµ an ninh ,b¶o
vÖ ®éc lËp ,chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña Tæ quèc
.
Vµ cuèi cïng ,quan träng lµ ph¶i x©y dùng ®îc ®éi
ngò c¸n bé §¶ng trong s¹ch ,v÷ng m¹nh ,lµ ®éi ngò nßng
cèt ®a níc ta v÷ng bíc ®i lªn CNXH.

Lêi KÕt

Sau qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ t×m hiÓu con ®êng

qu¸ ®é lªnCNXH,

34
bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN ,chóng ta ph¶i nhËn
thÊy r»ng con ®êng mµ chóng ta ®ang ®i tíi lµ mét con
®êng gian lao ,thö th¸ch ,®ßi hái toµn §¶ng - toµn d©n -
toµn qu©n ta ph¶i cïng ®ång lßng ,chung søc vµ cïng cè
g¾ng ,th× míi cã thÓ thµnh c«ng . Chóng ta bíc ®îc tíi
®Ønh vinh quang hay kh«ng ,cã bíc ®îc ®Õn CNXH-CNCS
hay kh«ng ,®iÒu ®ã cßn ph¶i tuú thuéc vµo tÊt c¶ mäi
ngêi cã cè g¾ng ,nç lùc hay kh«ng. TÊt c¶ chóng ta sÏ cïng
cè g¾ng ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®îc íc m¬ vµ nguyÖn väng
cña ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n ,bëi qu¸ ®é ®îc
®Õn CNXH ,chóng ta sÏ t×m ®îc thÊy h¹nh phóc ,Êm no
vµ c«ng b»ng ,chóng ta sÏ thÊy ®îc ¸nh s¸ng cña v¨n minh
nh©n lo¹i ,c¸i mµ bÊy l©u nay chóng ta t×m kiÕm nã .

Tµi LiÖu Tham Kh¶o

1. Gi¸o tr×nh Kinh TÕ ChÝnh TrÞ - tËp II
Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia .
2.V¨n kiªn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX
Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia.
3."VÒ CNXH vµ con ®êng ®i lªn CNXH ë ViÖt Nam "
T¸c gi¶ :GS.NguyÔn §øc B×nh .
Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia .
4.T¹p chÝ Lý luËn vµ chÝnh trÞ - sè 8-2003

35
 Bµi " t×m hiÓu quan ®iÓm cña §¶ng vÒ c«ng nghiÖp
ho¸
Vµ hiÖn ®¹i ho¸ ."

36