Lêi më ®Çu

Trong nh÷ng n¨m qua nÒn kinh tÕ níc ta dÇn dÇn

chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, nhiÒu thÞ trêng cña níc ta ®· tõng bíc
®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, song tr×nh ®é ph¸t triÓn
cßn thÊp so víi c¸c níc vµ sù ph¸t triÓn cña nã cßn thiÕu
®ång bé. Mét trong nh÷ng thÞ trêng ®îc h×nh thµnh ®ã
lµ thÞ trêng søc lao ®éng (hay cßn gäi lµ thÞ trêng lao
®éng). Cho ®Õn nay vÉn cßn cha cã nhËn thøc râ vµ
thèng nhÊt vÒ thÞ trêng søc lao ®éng. Tríc ®æi míi,
chóng ta hÇu nh kh«ng thõa nhËn thÞ trêng søc lao ®éng.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc thõa nhËn nã lµ tÊt yÕu.
Bé LuËt Lao ®éng ®· ®îc ban hµnh ngµy 23/6/1994 vµ
tiÕp ®ã lµ mét lo¹t c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ híng
dÉn thi hµnh Bé LuËt Lao ®éng ®· cã nh÷ng t¸c ®éng
tÝch cùc ®Õn viÖc h×nh thµnh khu«n khæ ph¸p lý cho
thÞ trêng nµy. Søc lao ®éng ®îc coi lµ mét hµng ho¸ ®Æc
biÖt, tiÒn l¬ng ®îc coi lµ møc gi¸ cña søc lao ®éng vµ ®-
îc quyÕt ®Þnh bëi sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn. C¶ ngêi lao
®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng ®Òu cã nh÷ng quyÒn c¬
b¶n ®¶m b¶o cho viÖc tham gia thÞ trêng lao ®éng. §Ó
hiÓu râ h¬n vÊn ®Ò nªn em chän nghiªn cøu ®Ò tµi:
“H·y chøng minh søc lao ®éng lµ hµng ®Æc biÖt, ý
nghÜa nghiªn cøu vÊn ®Ò”

1
 Néi dung

I. sù chuyÓn ho¸ søc lao ®éng thµnh hµng ho¸

1. Kh¸i niÖm søc lao ®éng:
Søc lao ®éng lµ toµn bé thÓ lùc vµ trÝ lùc tån t¹i
trong c¬ thÓ con ngêi, nã ®îc vËn dông vµo qu¸ tr×nh lao
®éng s¶n xuÊt.
2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn biÕn søc lao ®éng thµnh
hµng ho¸
Trong bÊt kú x· héi nµo, søc lao ®éng còng ®Òu lµ
yÕu tè hµng ®Çu cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. Nhng
kh«ng ph¶i bao giê søc lao ®éng còng lµ hµng ho¸. Søc
lao ®éng chØ biÕn thµnh hµng ho¸ khi cã hai ®iÒu kiÖn
sau:
Mét lµ; ngêi lao ®éng ph¶i ®îc tù do vÒ th©n thÓ,
do ®ã cã kh¶ n¨ng chi phèi søc lao ®éng cña m×nh. Søc
lao ®éng chØ xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng víi t c¸ch lµ hµng
ho¸, nÕu nã do b¶n con ngêi cã søc lao ®éng ®a ra b¸n.
Muèn vËy, ngêi cã søc lao ®éng ph¶i cã quyÒn së h÷u
n¨ng lùc cña m×nh. ViÖc biÕn søc lao ®éng thµnh hµng
ho¸ ®ßi hái ph¶i thñ tiªu chÕ ®é chiÕm h÷u n« vµ chÕ
®é phong kiÕn.
Hai lµ; ngêi lao ®éng bÞ tíc ®o¹t hÕt t liÖu s¶n xuÊt
kh«ng thÓ tù tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt. ChØ trong
®iÒu kiÖn Êy, ngêi lao ®éng míi buéc ph¶i b¸n søc lao

2
®éng cña m×nh, v× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó sinh
sèng.
Sù tån t¹i ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn nãi trªn tÊt yÕu
®Én ®Õn chç søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸.
Díi chñ nghÜa t b¶n, ®· xuÊt hiÖn ®Çy ®ñ hai ®iÒu
kiÖn ®ã. Mét mÆt, c¸ch m¹ng t s¶n ®· gi¶i phãng ngêi lao
®éng khái sù lÖ thuéc vÒ th©n thÓ vµo chñ n« vµ chóa
phong kiÕn. MÆt kh¸c, do t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ
c¸c biÖn ph¸p tÝch luü nguyªn thuû cña t b¶n ®· lµm ph¸
s¶n nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nhá, biÕn hä trë thµnh v« s¶n vµ
tËp trung t liÖu s¶n xuÊt vµo trong tay mét sè Ýt ngêi.
ViÖc mua b¸n søc lao ®éng ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc
thuª mín.
Quan hÖ lµm thuª ®· tån t¹i kh¸ l©u tríc chñ nghÜa t
b¶n, nhng kh«ng phæ biÕn vµ chñ yÕu ®îc sö dông trong
viÖc phôc vô nhµ níc vµ quèc phßng. ChØ ®Õn chñ nghÜa
t b¶n nã míi trë nªn phæ biÕn, thµnh hÖ thèng tæ chøc c¬
b¶n cña toµn bé nÒn s¶n xuÊt x· héi. Sù cìng bøc phi kinh
tÕ ®îc thay thÕ b»ng hîp ®ång cña nh÷ng ngêi chñ së
h÷u hµng ho¸, b×nh ®¼ng víi nhau trªn c¬ së “thuËn
mua, võa b¸n”. §iÒu ®ã ®· t¹o ra kh¶ n¨ng kh¸ch quan
cho sù ph¸t triÓn tù do c¸ nh©n cña c¸c c«ng d©n vµ
®¸nh dÊu mét tr×nh ®é míi trong sù ph¸t triÓn tù do c¸
nh©n cña c¸c c«ng d©n vµ ®¸nh dÊu mét tr×nh ®é míi
trong sù ph¸t triÓn cña v¨n minh nh©n lo¹i.
Søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ ®iÒu kiÖn chñ
yÕu quyÕt ®Þnh sù chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh t b¶n.

3
 II. hµng ho¸ Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ ®Æc
biÖt
Còng nh mäi hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ - søc lao ®éng
còng cã hai thuéc tÝnh: gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông.
- Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc
lao ®éng còng gièng nh c¸c hµng ho¸ kh¸c ®îc quy ®Þnh
bëi sè lîng thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n
xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng. Nhng, søc lao ®éng
chØ tån t¹i trong c¬ thÓ sèng cña con ngêi. §Ó s¶n xuÊt
vµ t¸i s¶n xuÊt ra n¨ng lùc ®ã, ngêi c«ng nh©n ph¶i tiªu
dïng mét sè lîng t liÖu sinh ho¹t nhÊt ®Þnh. Nh vËy, thêi
gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra søc lao
®éng sÏ quy thµnh thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó
s¶n xuÊt ra nh÷ng t liÖu sinh ho¹t Êy, hay nãi mét c¸ch
kh¸c, sè lîng gi¸ trÞ søc lao ®éng ®îc x¸c ®Þnh b»ng sè l-
îng gi¸ trÞ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t ®Ó duy tr× cuéc sèng
cña ngêi cã søc lao ®éng ë tr¹ng th¸i b×nh thêng.
Kh¸c víi hµng ho¸ th«ng thêng, gi¸ trÞ hµng ho¸ søc
lao ®éng bao hµm c¶ yÕu tè tinh thÇn vµ lÞch sö. §iÒu
®ã thÓ hiÖn ë chç: nhu cÇu cña c«ng nh©n kh«ng chØ cã
nhu cÇu vÒ vËt chÊt mµ cßn gåm c¶ nh÷ng nhu cÇu vÒ
tinh thÇn (gi¶i trÝ, häc hµnh,…). Nhu cÇu ®ã, c¶ vÒ khèi l-
îng lÉn c¬ cÊu nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cho c«ng
nh©n kh«ng ph¶i lóc nµo vµ ë ®©u còng gièng nhau. Nã
tïy thuéc hoµn c¶nh lÞch sö cña tõng níc, tõng thêi kú, phô
thuéc vµo tr×nh ®é v¨n minh ®· ®¹t ®îc cña mçi níc,
ngoµi ra cßn phô thuéc vµo tËp qu¸n, vµo ®iÒu kiÖn ®Þa

4
lý vµ khÝ hËu, vµo ®iÒu kiÖn h×nh thµnh giai cÊp c«ng
nh©n.
Nhng, ®èi víi mét níc nhÊt ®Þnh vµ trong mét thêi
kú nhÊt ®Þnh th× quy m« nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn
thiÕt cho ngêi lao ®éng lµ mét ®¹i lîng nhÊt ®Þnh. Do
®ã, cã thÓ x¸c ®Þnh do nh÷ng bé phËn sau ®©y hîp
thµnh: mét lµ, gi¸ trÞ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó
duy tr× søc lao ®éng cña b¶n th©n ngêi c«ng nh©n; hai
lµ, phÝ tæn häc viÖc cña c«ng nh©n; ba lµ, gi¸ trÞ nh÷ng
t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cho gia ®×nh ngêi c«ng nh©n.
Nh vËy, gi¸ trÞ søc lao ®éng b»ng gi¸ trÞ nh÷ng t
liÖu sinh ho¹t vËt chÊt vµ tinh thÇn cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n
xuÊt søc lao ®éng cho ngêi c«ng nh©n vµ nu«i sèng gia
®×nh cña anh ta.
§Ó nªu ra ®îc sù biÕn ®æi cña gi¸ trÞ søc lao ®éng
trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, cÇn nghiªn cøu sù t¸c ®éng
lÉn nhau cña hai xu híng ®èi lËp nhau. Mét mÆt lµ sù t¨ng
nhu cÇu trung b×nh x· héi vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, vÒ
häc tËp vµ tr×nh ®é lµnh nghÒ, do ®ã lµm t¨ng gi¸ trÞ
søc lao ®éng. MÆt kh¸c lµ sù t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x·
héi, do ®ã lµm gi¶m gi¸ trÞ søc lao ®éng. Trong ®iÒu
kiÖn t b¶n hiÖn ®¹i, díi t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng
khoa häc – kü thuËt vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c , sù kh¸c
biÖt cña c«ng nh©n vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ, vÒ sù phøc
t¹p cña lao ®éng vµ møc ®é sö dông n¨ng lùc trÝ ãc vµ
tinh thÇn cña hä t¨ng lªn. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã
kh«ng thÓ kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¸c gi¸ trÞ søc lao ®éng.
Kh«ng thÓ kh«ng dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt theo ngµnh vµ

5
theo lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ bÞ che lÊp ®»ng sau ®¹i l-
îng trung b×nh cña gi¸ trÞ søc lao ®éng.
- Gi¸ trÞ sö dông hµng ho¸ søc lao ®éng. Gi¸ trÞ sö
dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng còng gièng nh c¸c hµng
ho¸ kh¸c chØ thÓ hiÖn ra trong qu¸ tr×nh tiªu dïng søc lao
®éng, tøc lµ qu¸ tr×nh ngêi c«ng nh©n tiÕn hµnh lao
®éng s¶n xuÊt.
Nhng tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng ho¸ søc lao ®éng
®îc thÓ hiÖn ®ã lµ:
Thø nhÊt, sù kh¸c biÖt cña gi¸ trÞ sö dông cña hµng
ho¸ søc lao ®éng so víi gi¸ trÞ sö dông cña c¸c hµng ho¸
kh¸c lµ ë chç, khi tiªu dïng hµng ho¸ søc lao ®éng, nã t¹o
ra mét gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña th©n gi¸ trÞ søc lao
®éng. PhÇn lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d. Nh vËy,
hµng ho¸ søc lao ®éng cã thuéc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra
gi¸ trÞ. §ã lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña gi¸ trÞ sö dông
cña hµng ho¸ søc lao ®éng so víi c¸c hµng ho¸ kh¸c. Nã lµ
ch×a kho¸ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn cña c«ng thøc
chung cña t b¶n. Nh vËy, tiÒn chØ thµnh t b¶n khi søc lao
®éng trë thµnh hµng ho¸.
Thø hai, con ngêi lµ chñ thÓ cña hµng ho¸ søc lao
®éng v× vËy, viÖc cung øng søc lao ®éng phô thuéc vµo
nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ t©m lý, kinh tÕ, x· héi cña ngêi lao
®éng. §èi víi hÇu hÕt c¸c thÞ trêng kh¸c th× cÇu phô
thuéc vµo con ngêi víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hä, nhng
®èi víi thÞ trêng lao ®éng th× con ngêi l¹i cã ¶nh hëng
quyÕt ®Þnh tíi cung.
III. ý nghÜa nghiªn cøu vÊn ®Ò

6
 ViÖc nghiªn cøu hµng ho¸ søc lao ®éng cã ý nghÜa
quan träng trong viÖc x©y dùng thÞ trêng lao ®éng ë
ViÖt Nam. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· thõa nhËn søc lao ®éng
lµ hµng ho¸ (khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trë thµnh hµng ho¸)
cho nªn viÖc x©y dùng thÞ trêng søc lao ®éng lµ tÊt yÕu.
Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa lµ vÊn ®Ò cèt lâi, träng t©m cña §¶ng ta. NÒn kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta ®ßi hái
ph¶i cã sù ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng vµ NghÞ
quyÕt §¹i héi IX còng ®· nhÊn m¹nh ph¶i tiÕp tôc t¹o lËp
®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trêng, thÞ trêng lao ®éng tõ chç
kh«ng tån t¹i ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
ThÞ trêng søc lao ®éng lµ thÞ trêng mµ trong ®ã c¸c
dÞch vô lao ®éng ®îc mua b¸n th«ng qua mét qu¸ tr×nh
®Ó x¸c ®Þnh sè lîng lao ®éng ®îc sö dông còng nh møc
tiÒn c«ng vµ tiÒn l¬ng. ThÞ trêng lao ®éng lµ mét trong
nh÷ng lo¹i thÞ trêng c¬ b¶n vµ cã mét vÞ trÝ ®Æc biÖt
trong hÖ thèng c¸c thÞ trêng cña nÒn kinh tÕ. Qu¸ tr×nh
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn còng nh sù vËn ®éng cña thÞ tr-
êng lao ®éng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm hÕt søc riªng biÖt.
ThÞ trêng lao ®éng còng nh c¸c lo¹i thÞ trêng kh¸c tu©n
thñ theo nh÷ng quy luËt cña thÞ trêng nh quy luËt cung
cÇu, quy luËt gi¸ trÞ vµ quy luËt c¹nh tranh. §iÓm kh¸c
biÖt lín nhÊt ë ®©y lµ do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng
ho¸ søc lao ®éng (nh ®· tr×nh bµy ë trªn).
Thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi, §¶ng vµ Nhµ níc ®· ban
hµnh hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý cho sù
ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, t¹o ra

7
nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c ngµnh, c¸ch h×nh thøc
kinh tÕ, c¸c vïng ph¸t triÓn, t¹o nhiÒu viÖc lµm ®¸p øng
mét bíc yªu cÇu viÖc lµm vµ ®êi sèng cña ngêi lao ®éng,
do ®ã c¬ héi lùa chän viÖc lµm cña ngêi lao ®éng ngµy
cµng ®îc më réng. §¹i héi VIII cña §¶ng nªu râ: “KhuyÕn
khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi c«ng d©n, mäi nhµ
®Çu t më mang ngµnh nghÒ, t¹o nhiÒu viÖc cho ngêi lao
®éng. Mäi c«ng d©n ®Òu ®îc tù do hµnh nghÒ, thuª mín
nh©n c«ng theo ph¸p luËt. Ph¸t triÓn dÞch vô viÖc lµm.
TiÕp tôc ph©n bè l¹i d©n c vµ lao ®éng trªn ®Þa bµn c¶
níc, t¨ng d©n c trªn c¸c ®Þa bµn cã tÝnh chiÕn lîc vÒ kinh
tÕ, an ninh quèc phßng. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy
m¹nh xuÊt khÈu. Gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh
thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n” ( V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i
biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, trang 114-115) v× vËy ngêi
lao ®éng tõ chç thô ®éng, tr«ng chê vµo sù bè trÝ c«ng
viÖc cña Nhµ níc (trong thêi kú bao cÊp), ngêi lao ®éng
®· trë nªn n¨ng ®éng h¬n, chñ ®éng tù t×m viÖc lµm
trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. C¸c quan hÖ lao ®éng –
viÖc lµm thay ®æi theo híng c¸c c¸ nh©n ®îc tù do ph¸t
huy n¨ng lùc cña m×nh vµ tù chñ h¬n trong viÖc t×m
kiÕm viÖc lµm phï hîp víi quan hÖ cung cÇu lao ®éng trªn
thÞ trêng.
Ngêi sö dông lao ®éng ®îc khuyÕn khÝch lµm giµu
hîp ph¸p, nªn ®Èy m¹nh ®Çu t t¹o viÖc lµm. Khu vùc kinh
tÕ t nh©n ®îc thõa nhËn vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, më
ra kh¶ n¨ng to lín gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹o ra nhiÒu c¬ héi
cho ngêi lao ®éng b¸n søc lao ®éng cña m×nh.

8
 Ngµy nay, vai trß cña Nhµ níc trong gi¶i quyÕt viÖc
lµm ®· thay ®æi c¬ b¶n. Thay v× bao cÊp trong gi¶i
quyÕt viÖc lµm, Nhµ níc tËp trung vµo viÖc t¹o ra c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, t¹o hµnh lang ph¸p luËt, xo¸ bá
hµng rµo vÒ hµnh chÝnh vµ t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®¶m
b¶o cho mäi ngêi ®îc tù do ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o
thªm viÖc lµm, tù do hµnh nghÒ, hîp t¸c vµ thuª muín lao
®éng. C¬ héi viÖc lµm ®îc t¨ng lªn vµ Ýt bÞ rµng buéc bëi
c¸c nguyªn t¾c hµnh chÝnh vµ ý chÝ chñ quan cña Nhµ n-
íc. Tõng bíc h×nh thµnh c¬ chÕ ph©n bè lao ®éng theo
c¸c quy luËt cña thÞ trêng lao ®éng, ®æi míi c¬ chÕ vµ
chÝnh s¸ch xuÊt khÈu lao ®éng….
Theo LuËt Lao ®éng, Nhµ níc ®· chuyÓn h¼n tõ c¬
chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ lao ®éng sang c¬ chÕ thÞ tr-
êng. ViÖc triÓn khai bé luËt nµy ®· gãp phÇn quan träng
vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc vµ æn ®Þnh x· héi trong
thêi gian qua. Nhµ níc còng ®· tõng bíc hoµn thiÖn hÖ
thèng ph¸p luËt: LuËt §Çu t níc ngoµi, LuËt §Êt ®ai, LuËt
Doanh nghiÖp, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc…, nªn
®· thóc ®Èy c¸c yÕu tè cña c¸c thÞ trêng, trong ®ã thÞ tr-
êng søc lao ®éng h×nh thµnh, më ra tiÒm n¨ng míi gi¶i
phãng c¸c tiÒm n¨ng lao ®éng vµ t¹o më viÖc lµm. §ång
thêi víi c¸c c¶i tiÕn trong qu¶n lý hµnh chÝnh, hé khÈu,
hoµn thiÖn chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ,
tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l¬ng, t¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng, thu nhËp
khái chÝnh s¸ch x· héi ®· gãp phÇn lµm t¨ng tÝnh c¬
®éng cña lao ®éng.

9
 Quan hÖ cung - cÇu vÒ lao ®éng trªn thÞ trêng søc
lao ®éng ë níc ta hiÖn nay cã nh÷ng biÓu hiÖn sau:
Mét lµ, trªn ph¹m vi c¶ níc, cung lín h¬n cÇu vÒ lao
®éng vµ t×nh tr¹ng nµy tiÕp tôc kÐo dµi trong nh÷ng
n¨m tíi, dÉn ®Õn søc Ðp rÊt lín vÒ viÖc lµm, v× chóng ta
thiÕu vèn ®Çu t nghiªm träng, chiÕn lîc lùa chän c«ng
nghÖ thÝch hîp cha ®îc x¸c ®Þnh râ rµng, c¬ cÊu kinh tÕ
®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch, nhng diÔn ra chËm
ch¹m vµ khã kh¨n. Cung lín h¬n cÇu vÒ lao ®éng cßn do
lao ®éng cßn t¨ng víi tû lÖ cao 3,2%-3,5%/n¨m, dÉn ®Õn
mçi n¨m cã kho¶ng 1,1 triÖu thanh niªn bíc vµo tuæi lao
®éng. Sè nµy tham gia vµo thÞ trêng lao ®éng ngµy mét
®«ng vµ víi kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt viÖc lµm rÊt kh¸c
nhau, nhng cã ®iÓm thêng lµ kh«ng ®îc ®µo t¹o nghÒ.
V× vËy, c«ng t¸c d¹y nghÒ vµ phæ cËp nghÒ trë thµnh
vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ cã tÝnh chiÕn lîc, lµ kh©u then chèt
n©ng cao chÊt lîng vµ søc c¹ch tranh cña lao ®éng trªn
thÞ trêng.
Hai lµ, lao ®éng n«ng th«n chiÕm h¬n 70% lao
®éng cña c¶ níc, nÕu chØ lµm thuÇn n«ng, tù cung, tù
cÊp, th× sè lao ®éng thiÕu hoÆc kh«ng cã viÖc lµm lªn
®Õn 30%. Sè nµy sÏ tù ph¸t di chuyÓn ra thµnh phè hoÆc
khu c«ng nghiÖp tËp trung ®Ó t×m kiÕm viÖc lµm, lµm
cho cung vÒ lao ®éng trªn thÞ trêng lao ®éng cµng lín.
Ba lµ, quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng cßn c¨ng
th¼ng vÒ mÆt kÕt cÊu, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “thÊt nghiÖp
kÕt cÊu”. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë chç: mét sè ngµnh tiÒm
n¨ng cßn lín, cã kh¶ n¨ng thµnh hiÖn thùc (vÒ vèn, kÕt

10
cÊu h¹ tÇng, kü thuËt, c«ng nghÖ, thÞ trêng tiªu thô…) nh
l©m nghiÖp, ng nghiÖp, dÞch vô vµ du lÞch… ë mét sè
vïng miÒn nói, ®ång b»ng s«ng Cöu Long, ven biÓn vÉn
thiÕu lao ®éng, nhng kh¶ n¨ng di d©n vµ di chuyÓn lao
®éng ®Õn rÊt h¹n chÕ.
Trong khi ®ang cã xu híng lao ®éng bÞ ®Èy ra ë
mét sè lÜnh vùc, th× ®ång thêi mét sè lÜnh vùc vµ h×nh
thøc kh¸c l¹i xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng thu hót thªm lao ®éng
nh kinh tÕ hé gia ®×nh, khu vùc phi kÕt cÊu, doanh
nghiÖp nhá, nhng l¹i cha cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
tho¶ ®¸ng. §Æc biÖt lµ thiÕu mét ®éi ngò lao ®éng cã
tr×nh ®é cao ®Ó lµm viÖc trong mét sè lÜnh vùc ¸p dông
c«ng nghÖ míi hoÆc trong c¸c khu chÕ xuÊt, c¸c ®¬n vÞ
kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi….
ChÝnh sù thiÕu æn ®Þnh trong quan hÖ cung cÇu
trªn thÞ trêng søc lao ®éng ®ang lµ nh©n tè lµm cho thÞ
trêng nµy ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. Ngêi lao ®éng khi ®-
îc tiÕp nhËn vÉn cha thùc sù g¾n bã vµ yªn t©m víi c«ng
viÖc. Ngêi sö dông lao ®éng cha thùc sù tin tëng vµo ngêi
lao ®éng. HiÖn tîng nµy kh«ng chØ dÉn ®Õn mÊt c©n
®èi cung cÇu mµ cßn lµm cho chi phÝ lao ®éng t¨ng lªn,
tiÒn l¬ng kh«ng thÓ hiÖn ®îc gi¸ trÞ ®Ých thùc cña søc
lao ®éng. T©m lý bÊt æn cßn dÉn ®Õn søc hót cña c¸c
doanh nghiÖp vµ tæ chøc nhµ níc m¹nh h¬n so víi c¸c
c«ng ty vµ tæ chøc c¸ nh©n, trong khi kh¶ n¨ng t¹o thªm
viÖc lµm míi l¹i chñ yÕu thuéc vÒ khu vùc t nh©n.

11
12
 KÕt luËn
Nh vËy søc lao ®éng lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt. Trong
thêi gian tíi cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬
chÕ chÝnh s¸ch ®i ®«i víi n©ng cao chÊt lîng nguån lao
®éng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi ngêi lao ®éng ®îc
tù do b¸n søc lao ®éng, tù do di chuyÓn søc lao ®éng
gi÷a c¸c vïng, c¸c miÒn kh¸c nhau … nh»m ph¸t huy hÕt
tiÒm n¨ng nguån lùc lao ®éng cña níc ta víi môc ®Ých
x©y dùng mét thÞ trêng lao ®éng s«i ®éng, æn ®Þnh vµ
cã hiÖu qu¶ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ
2. T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ sè 2-2002
3. T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ sè 12-2002
4. T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ sè 1-2003

13