Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
12 1937 3 2010
i
i
. .
( )
2011
i
i
51.009
22.1
A84
A84
. .
: ( ). 3- ., . .: , 2011. 144 .
ISBN 978-5-94057-744-7
5 15
. , ,
,
, .
, ,
,
( , ).
22.1
. .
. .
119002, , ., 11.
. (499) 241-74-83
03.03.2011 . 70100 1/16.
. . . . 9. 2000.
.
.
, 2- ., . 7.
, ., . 11.
. (499) 241-72-85. E-mail: biblio@mccme.ru
ISBN 978-5-94057-744-7
. ., 2009.
, 2009.
i
i
( . ) :
, .
( ), , (,
)
.
38
:
( ),
, .
, ,
, , .
, , (
,
).
. , ,
.
, , .
, : . , ,
, ,
3
i
i
, , ,
, .
. . , .
.
3 2010 . ,
, (
. 2728 4042) .
i
i
:
1 , 10 . .
p
1 (1/10)2
. , ,
(1 a)2 = 1 2a + a2 1 2a
( a a2 ),
1 A 1 A/2.
A = 1/100 1 1 , . . 99,5 :
200
, ,
( 6 ).
0,1. 1
, ,
. ?
.
, ( ) P Q .
2a.
1
, ,
:
, , ,
.
i
i
O ( ) OX OY
|OX| = a ( |PX| + |QX| = 2a);
|QY| = a ( |PY| = |QY|, |PY| + |YQ| = 2a).
|OQ| = ea ( e).
OYQ
p
p
p
|OY| = |QY|2 |OQ|2 = a2 a2 e2 = a 1 e2 a(1 e2 /2).
e = 0,1
10% , |OX| = a,
(
).
i
i
. ( ). ( l tg , l
).
2F
?
.
2F cos
a 2F(1 a2/2).
3
1/20 , . . 2 /2 1/800 , (
l tg l/20 ).
i
i
,
. ?
. 20%. ,
,
.
ABCDE (AE)
2 ,
. . 40%.
. ,
, AE ,
AE
2
1 +
1 + 2 /2 .
, 20 ,
(1/3)2 /2 1/20 (5%).
(A, C E) , ,
:
i
i
z = 0 ( (x, y, z))
, z =
= u(x, y) (
).
?
. () ,
grad u u (
|grad u|).
s, 2 ,
:
2 2
2
u + u
.
s = 1 2 |u|2 = e
,
()
2 2
2 ]]
u + u
S= e
dx dy + o( 2 ).
. ,
,
(. .
z = 0 z = u(x, y)).
i
i
()
, , . .
(, 1997,
. 6870). ( )
u u ( = div grad),
]]
]]
(u)2 dx dy = uu dx dy,
M
u = 0 M.
, u u, ( xi Rn )
2
2
u = u2 + . . . + u2 .
(*)
xn
x1
. ,
(r, ) (x1 = r cos , x2 = r sin )
u
2
2
u = u2 + 1r u + 12 u2 .
r
r
r f
u
: u = div grad u.
,
(
).
(*), ( ,
, ). , div, grad, rot,
, .
10
i
i
( ) y > 0 ( (x, y)) v,
y < 0 w = (3/4)v (
v = 1, w = 3/4).
ABC
A C
ABC B .
AB BC .
. B B : |BB | = . AB AB
B D, sin + O( 2 ).
, CB CB
BD , sin + O( 2 ).
AB C ABC
( ) =
ABC ( , . . B B,
11
i
i
B B), , ( ) = 0
( ), . .
sin a = sin b .
v
w
(*)
( n = 1/v). (*)
n1 = 1/v n2 = 1/w
n1 sin
a1 = n2 sin a2.
. ,
(n1 = 1) (n2 = 4/3),
sin 1 = 4 sin 2 .
1 , 2
, (3/4) 1.
,
.
,
.
, (
),
, ( ).
, . ,
.
12
i
i
, , , ?
. BAC BAD ,
a1 = |AD| tg a2.
a1
|AB| = |AC| tg
|AD|
tg a1
sin a1
= n = 4,
=
tg
a
sin
a
3
|AC|
2
2
|AC|
|AD|.
. , ,
30% , .
, ,
,
( ).
. ,
13
i
i
, ( ).
: ,
,
: , , ,
.
, , , , , , .
(12 2008 , ),
.
(-): , , , , , .
:
,
:
.
,
, ,
, .
14
i
i
,
r x
OD?
a b
b a
. BOD ( ) = 2 .
(
OB): = 4 2 .
sin = n sin , r sin = x. = arcsin(x/r),
= arcsin(x/(nr)),
2 arcsin xr .
j(x) = 4 arcsin 3x
4r
,
. ,
,
.
15
i
i
max ( )?
/2 u
0 max :
4 =
n2
,
1 u2
1 n2 u2
2
= n
,
2
1u
1 n2 u2
u2max =
jmax = 2 arcsin u
4 n2
,
3n2
max
arcsin numax .
n = 4/3
u2max
= 5/12,
5/3
,
umax =
2
numax =
5/3 2/3.
5/3 1,666,
p
p
5/3 166,6/10 1,29.
umax 0,645,
numax 0,86.
arcsin numax /3,
jmax p p p ,
2
2
20
3
p,
jmax p3 10
. . 42 .
16
i
i
, 42 ?
. :
j e
+
, -
17
i
i
(
).
e jmax
,
. ,
,
max
. .
. ( ) ,
. 42 .
: ,
,
(
).
.
18
i
i
n(y) y
Y (
:
, ).
.
. y = f(x),
n sin = const,
.
()
C .
a(y) = arcsin n(y)
C .
, ( Y C) , n(y) > C
( ):
19
i
i
( C X).
X(C) ,
C
n: dn/dy 6= 0 ,
n(y) = C.
C n(Y) X(C)
, , y = Y.
,
,
(x = 0, y) , x.
a b,
(x = 0, y) .
(0, y) a, , b,
. .
. , , .
20
i
i
( )
, . ( : , ,
: , , , ,
.)
21
i
i
,
N .
?
. :
, (
, )
1 .
,
( ).
: , 24 , ( )
.
, ,
, .
,
,
.
22
i
i
, ( 28 ),
(),
, ( , ),
.
1/28 , . , , , ,
N,
1/28 .
24 , , N
, 24/28 ,
. . 50 .
, N 50
.
. , , ,
. (- ),
, . ( , ,
, ).
50 . ,
,
.
.
, .
(23
i
i
, ,
, ):
.
, , , . , . ( )
, , , (AB
A B 9%).
,
: .
24
i
i
(, ,
).
?
. , , z = f(r), r
, z .
, m r , m 2 r, mg.
R ,
mw2 r = cr,
mg
25
i
i
( c = 2 /g , ).
f , ( ):
df
= cr.
dr
f(r) = f(0) + c r2
2
,
.
. ,
: |OT| = |OX|/2, (cr2 /2)/(cr) = r/2.
a ( ) |TX| = |OX|/a: T
X, O.
26
i
i
?
.
?
. l (
),
r
, R .
x ( ).
( , )
y = x( /l).
, ,
r
R .
z=y R
=
x
r
r
,
R 10r.
l2 ,
, z
z 5x
(!).
27
i
i
, x , 4x
.
. , , 20% , .
. , ( ) .
, .
. : .
,
. 3 2010 .
,
. , ( )
, .
28
i
i
, ,
( , z = 2 z),
:
y = b sin( t)
x = a cos( t),
(*)
x y
.
(,
)
( ) , .
,
(z = x + iy)
z , .
29
i
i
. r
t,
w
z = reiwt = r cos(wt) + ir sin(wt).
r1 t:
,
Z=
,
a = r + r1 ,
b = r r1 .
, r > 1.
a b.
,
| | = r.
c2 = a2 b2 = 4,
2.
( r ). ( )
.
30
i
i
Z =
.
Z2 =
z2 + z1
z + z1
+ 2.
r,
= reiwt , 2 = r2 e2iwt
r2 .
W=
z2 + z1
= X + iY
0
2 ( c = 2):
X = A cos(2 t),
Y = B sin(2 t).
Z2 = W + 2. Z2 ()
0 4 (. . ),
.
1. ( Z = 0), Z2
0. (*) .
31
i
i
2.
, . , (
, ,
).
3. ,
, ,
.
a b
( + 3)( + 3) = 4.
. = 1, = 2.
,
-, -,
= ( + 3)/2.
,
= 1
= 2, . .
.
= 2
= 1/2, . .
.
, ( ) , ,
, :
32
i
i
( ).
4.
:
,
,
,
(R. Faure, 1953: Transformations conformes en
mecanique ondulatoire. C. R. Acad. Sci. Paris. T. 237.
P. 603605).
( ), , ,
(
).
,
|w/z|
|z/w| ( , ) w = z2
w = zg (
= ( + 3)/2
, ( + 3)( + 3) = 4),
= ,
w = ez , z = ln w. ( w0 = ln w
, . . 91102.)
b a
33
i
i
, z = a cos(t).
, (
= 0)
.
. () , ,
,
,
z = 2 a cos(t).
g () l,
f = (l/g) sin f.
(
)
(., , : . , . , 1967,
1999 34
i
i
, . 8790,
245263).
,
f = (l/g)f.
, ,
(0 6 t 6 T = 2 /) (
, , : .
, . 281289
, , 2000).
l = 20 1 = 0
30 .
, , , .
.
. (
).
. . , ,
. , .
, -
35
i
i
, .
. .
, . .
, ( ) , . .
, .
, . . ( )1 .
, l = 20
. () , .
10
( )
, . . ( 1961
,
).
1
(http://etudes.ru).
36
i
i
,
( , , ).
37
i
i
(,
10 /). ?
( ).
. r
(
- ).
, ,
2 .
r = r .
3
r
,
(r0 = 1, 0 = t).
(r = r0 + r1 ,
= 0 + 1 )
r1 1 , ,
f f
f 1 = 2r 1.
r1 = 3r1 + 2 1 ,
38
i
i
r1 = r1 , ,
2 cos t.
f1 = 800
r1 = 1 sin t,
800
,
32
16 , 16 .
( )
,
.
.
( . .
).
, , ,
: ,
( ) . :
,
.
39
i
i
- .
?
.
( ),
( 12 , 24 ).
( ,
, ).
(
).
- 60 ,
,
,
, (0, /2,
3/2).
( ) (0, 0, 2 ).
40
i
i
(0, /2, (4 3)/2): , ( - 60 ),
arctg((4 3)) 66 .
,
, .
. ( , ,
, !), , , , ,
.
,
, A, ,
, B,
:
, ,
(P
2
) I = mr ,
.
,
41
i
i
, ? ,
, ,
2 ( ,
). ,
-
, .
42
i
i
, (
) . , , ,
.
, ,
.
, , , 4 .
?
.
, , . ,
( ) ,
4 4 .
.
. .
, (, ,
: ).
43
i
i
( .) ,
( ).
, , ,
, .
, - ,
.
, ,
, .
, , : , .
, ,
,
,
, , .
, , , , ,
, ( )
.
. ,
,
( ), : 44
i
i
,
, (
, ,
, ,
).
45
i
i
( )
,
.
. ( ).
( 2 /3
).
.
,
( ).
,
( ) ,
.
, , ,
.
.
, .
, 8
. , 8
,
, , .
.
: ( ) .
. ( ): -
46
i
i
, ,
(, , ).
47
i
i
,
, ( ) .
x = f(t) ( f [0, T]
).
, ( (0) = , (d /dt)(0) = 0),
T .
().
= 0, (t) = 0 ,
= , (t) = t.
()
, ,
(0) = 0 (0) = (0) = , (t) 0 6 t 6 T
0 ,
.
f p
a
f
p
48
i
i
. () , ,
( , T),
,
=
0
, 0 < t < T.
, , ( , t) ( ( ,t)=0 ).
, .
.
(, , df/dt ).
.
:
?, .
. n :
, n .
n-
, . () , , .
. . .
af
af
49
i
i
(
n , , , ).
n-
, ,
n .
.
50
i
i
() , . , .
. f , . F , , F =
= 2f, ( ) f ( ).
,
, , f
( ). , , f = F (
, ).
, 2 ,
F = 2f F = f. , f = F = 0. , ,
, , g .
. (
) .
g
51
i
i
( ,
, ).
,
.
, ,
(, . ) .
.
. . ,
, M
v, M .
, M ( ) 10 : , ,
. M, ,
M .
, . , ( ) , , .
52
i
i
(, ) , ,
,
:
.
?
. ,
, .
, , ,
:
1 (, 100 ). 53
i
i
, , x.
( )
1 + x = 4x,
. . x = 1/3, .
. ,
(x = p/q).
, .
54
i
i
( ) ,
.
( ,
).
. , () , ,
.
r. ( , M) r3 .
, , r,
M/r2 = r.
, :
w2r,
r =
r = R cos( t).
R .
, . P
T = 2 / ( ).
pw
55
i
i
2 , , P .
R.
P ,
, (
).
T
(
).
: , ,
10 20 .
( ) , , , ,
:
.
,
. ,
20 () ( ),
.
10 ,
,
.
- , ( ,
, ).
56
i
i
(. . )
()
dx = a(t)x2 + b(t)x + c(t).
dt
x = x2 ,
,
:
x(t) =
x(0)
.
1 tx(0)
(*)
( t = 1/x(0)
).
. .
( , , ) .
(a, b, c) t. N T
N(T)
= N.
T
T
lim
, ,
.
. {x} R, ,
. . RP1 S1x ( x = ).
, (*) ,
( x(0) x(t)) .
57
i
i
{t} ,
R/(TZ) S1t ( ).
-
T2 = S1t S1x .
(., ,
), , N.
, ,
.
. . . . ,
. .
58
i
i
,
. , :
R RP1 , .
(, , ),
.
, , ,
.
, , ,
: ( )
()
.
, , .
59
i
i
:
- .
( )
(
).
60
i
i
-
( 2007 ) , , .
1980 (. . .),
, , ,
.
,
( 3 ).
12 ?
. , .
,
. A
,
, , B.
, .
1. . . .
61
i
i
- . . (
).
. . .
(
) (). ,
. . . -
,
.
1980 (
, ),
:
2007 .
2. ,
, .
, ,
( ).
. ,
, . . ( , - ).
10, , , .
.
,
. (
)
15 (
,
62
i
i
,
).
,
-.
, ,
- , . ( )
.
,
, ,
.
63
i
i
( , . .
).
?
. , , ( ) .
, , .
, .
, .
,
( ).
64
i
i
6 , . .
,
: .
, , ,
, -
, 6 ,
.
, , , .
, . , ,
( ).
65
i
i
, , , ,
, -
,
, .
. , dx/dt = x
x(0) = 1 x(0) = 0
: t = 30 ( 10)
.
,
dx/dt, , ,
dx/dt = f(x).
f
( ),
, .
, ( 66
i
i
, , ).
. . . , , , . .
, 1960 , :
, ( , , ).
.
, , , .
. .
. , ,
(
) ( , ), , , .
67
i
i
80
, 4 ( ).
a
( )
( ).
(a 380 000 ).
, ( ,
6400 ).
68
i
i
n , z,
, n k ak (k = 1, . . . , n):
z=
n
X
ak eiwk t
k=1
( z
).
, |z|,
, (t) = arg z,
.
,
f(t)
= lim t ,
z(t)
, , 69
i
i
, . ,
.
, , ( - ) ,
.
.
P
(. . |aj | >
|ak |),
k6=j
, aj ().
, . , ,
|a1 |, |a2 |, |a3 | :
. ,
= p1
w1 + p2w2 + p3w3
(*)
, :
pj = j / .
a p
(
) ( )
j (, ,
70
i
i
, . .
m1 1 + m2 2 + m3 3 = 0
m 6= 0).
, ( ).
(*) ,
pk .
(n 1)- Tn1 k , k 6= j.
X
( )=
ak eifk .
xf
k6=j
j-
|aj |: | ( )| < |aj |.
pj j-
( ,
1).
n = 3
pj = j / , .
, p1 + . . . + pn 1
n , (
k , pj ).
. ,
.
, n = 3.
xf
a p
w
71
i
i
T3 1 , 2 , 3 ,
1 , 2 , 3 :
f f f
w w w
f 2 = w2, f 3 = w3.
f 1 = w1,
( ). S ,
w = w1 f
w2 f
w3 f
3-
T3 (, ).
T3 f,
( f = 0
, , f = 1).
f
S
72
i
i
(
2 ) f (t) = (0) +
+ t.
( ) , .
, f .
(,
S).
f
,
= / k ( ).
, , ,
, 0,
.
A3
,
, 3 .
( A1 A2 ) 1 2 , |A1 + A2 | <
< |A3 |, 3 / |A3 | = |a3 | |a1 |, |a2 | |a1 |
.
a p
. ,
73
i
i
T3 7
7
+ t .
,
. . (
) ( )
, (
. ).
,
: ,
(
).
7
7 + t Tn (
k)
. (
) f : Tn R
1:
T]
] ]
1
lim
f( + t) dt = . . . f( ) d .
f w
f
w
f w
f w
Tn
f f
. f ( ) X
(
f( ) = 1 X,
f( ) = 0 Tn \ X.
f
f
f
f
, 0 6 t 6 T 7 + t X.
, X
t > 0.
f f w
74
i
i
X .
( Tn ) 1,
, X.
.
( X, ),
, .
( ) .
,
.
7 + t n
T .
f f w
g : Tn Tn ,
g( ) =
f + l.
Tn ,
:
m1
l1 + . . . + mnln + m0
0, m Zn+1
.
75
i
i
. n = 1 g
, ,
( 2 ).
76
i
i
2t , t = 0, 1, 2, . . .:
1, 2, 4, 8, 1, 3, 6, 1, 2, 5, 1, 2, . . .
?
3 , p1 = limT ( 1 2t T
).
.
: lg 2t = t , = lg 2.
z k,
z k10a 6 z < (k + 1)10a, a
. , a + lgk 6 lg z < a + lg(k + 1),
lg z
pk = lg(k + 1) lg k = lg(1 + 1/k).
= lg 2 (
10 p/q = 2, . . 10 p = 2q ,
p > 0 , 2q 5).
. {t }, t = 0, 1,
2, . . . R/Z . , [0, lg 2) ,
, - ,
: p1 = lg 2 0,30.
30% 2t .
. , p2 , ,
p3 , . .:
pk = lg(k + 1) lg k = lg 1 + 1 :
k
100pk
1
30
2
18
3
12
4
10
5
8
6
7
7
6
8
5
9
4
77
i
i
2
, at (, a = 3) pk
, k,
, 2t . , a 10:
= lg a
, .
.
, , ( 1930 .), .
,
1,
,
.
: ,
,
.
:
,
, (, ).
. ,
: .
: (. . ).
78
i
i
,
, k.
, pk =
= lg(1 + 1/k) ( 2t
, . 77).
. , ,
, .
, k, pk .
,
(
) (
).
. , , -
, ,
, .
1, 2, . . .
. . . , 9 p1 =
= p2 = . . . = p9 = 1/9 ( 1 - ,
9).
, , ,
pk = lg(1 + 1/k)
.
, (
, , ) ,
.
79
i
i
, (
2 ), ( , ).
, 1 ,
(,
), pk = lg(1 + 1/k)
.
. () .
().
80
i
i
N - (, In Rn ,
, ).
r , r
.
r ,
, 1,
.
, :
,
N ,
r, , , .
r , .
N, .
81
i
i
, , , r
.
N
3
1/ N, N1/3 .
, : N In
N , , C/N1/n .
N I3 , , , , , C/N.
N , I3 , N : r C/N1/2 ( N k-
In
1/N1/k ).
82
i
i
, ,
N , .
,
, .
, , : - ,
, N ?
.
, .
, -
, (, , ).
.
, ,
N . ,
, C/Na , 1/2 < < 1.
-, ,
, (dim = 2),
83
i
i
(dim = 1),
, (
(dim = 0)).
( ,
).
,
, ,
(, ,
7 ,
).
,
.
84
i
i
1
,
, 1.
(N ). N M
?
. :
2,
lim M = p
, ,
.
. , N
M(N) cN ( c, ).
1 .
( )
. ,
1, .
85
i
i
,
1.
, 2 . ( ) ,
.
, , l,
N cNl .
, , 1.
l .
N cN .
.
, ,
cN = 2N,
. . c = 2/ , .
.
- ,
, , , .
.
,
86
i
i
,
(
,
).
87
i
i
.
. ,
,
() ,
.
,
.
1 ( 1) . 1 4 .
, 4
, 6. , 3/2.
. ( 1)
.
() .
, ,
: |PA PB | = |AB| = 2.
88
i
i
OPA PD
2=
1 .
3
2 3
P 6/(2 3) = 3.
, 1 1
2
( 1)
( 3) .
.
,
.
Rn k- Sk
k- .
, ( k-
, )
, R3
.
k- .
()
h-
V(h) = V0 + V1 h + V2 h2 + . . . + Vn hn
( , V0 , V1 (n 1)-
,
1, Vk Sk
k ).
89
i
i
n = 3, . .
, k1 k2
k1 + k2 K = k1 k2 .
h-
V(h) = V0 + hS + h2 V2 + h3 V3 ,
V2
, V3 :
]]
V3 = 4
K dS .
3
, R
V(h) = 4 (R + h)3 = 4 R3 + h (4 R2 ) + h2 (4 R) + 4 h3 .
3
k1 = k2 = 1/R,
]]
]]
k1 + k2 = 2/R,
k1 k2 = 1/R2 ,
(k1 + k2 ) dS = 8 R,
(k1 k2 ) dS = 4
( ).
V3 , .
,
, V(h).
90
i
i
-.
, (x) = 0 x 6= 0,
]
(x) dx = 1. ,
.
: -, ,
, -
e (x), e 0 -
0 ,
0.
. f .
f(x) (x y) dx.
. e (x y) x
-, 0 y.
f(x) e (x y) 0, |x y| > ,
- y x. f -
91
i
i
f(y).
lim
e0
f(x) e (x y) dx = f(y)
de(x y) dx = f(y).
]
f(y) =
f(x) (x y) dx.
. ( ),
: () f y
- y, x
y ( y (x y)).
f(x) .
. |x|
x.
. sgn x 1 x > 0
1 x < 0. . , 0 x 6= 0
( a < 0 b > 0),
2 ( sgn x). ,
d2 |x|
= 2 (x).
dx2
. - ?
f k ,
i
i
. (2x),
- x e ( x) :
de(2x).
, (2x)
0 x 6= 0, (
) , - ( 1).
,
d(2x) = 12 d(x),
d(cx) = 1c d(x),
- 1.
. - n ( , 0 Rn , 0
1).
. , n.
, n = 1.
i
i
. n = 1
= f(x + r) + f(x r) .
f(r)
2
f f(x + r) = f(x) +
2
+ rf (x) + r f (x) + . . . ,
2
= f(x) + r f (x) + o(r2 ),
f(r)
2
f(x) = r f (x) + o(r2 )
f(r)
r.
n .
0,
.
r2 o(r2 ).
, :
f(x) = Kr2 + o(r2 ).
f(r)
K ( x) , f, .
. K f.
. ,
( ) r.
0, (x, y) ( n = 2).
x2 y2 () , xy
94
i
i
0 ( x ).
x2 + y2 () {x2 + y2 = r2 } r2 . x2 , y2 xy r2 /2,
r2 /2, 0.
2 f x2
2 f y2
2f
+
+
xy
2
2
x y
x 2
y 2
2 f r2
2 f r2
+
,
x2 4
y2 4
( n = 2) :
2
2f
f
K= 1
+
.
2
2
4 x
n (x1 , . . . , xn ) n-
2
2f
2f
f
+
+
.
.
.
+
K= 1
2
2
2
2n x1
x2
xn
( x21 x21 + . . .
. . . + x2n = r2 r2 /n).
.
u = Rn .
. Rn \ 0 u
u(x1 , . . . , xn ) = f(r).
u = 0, f,
2- ; 2 . , ,
f 1.
u, u = .
95
i
i
u k, u
, k 2.
- Rn n,
u 2 n.
, n 6= 2,
f(r) = cr 2n .
c . , u = div grad u. r 2n , 1 n:
grad r 2n = c1 xrn .
c1
x1 : r 2n = x12n ,
dx21n
= (2 n)x11n = (2 n)xrn ,
dx1
c1 = 2 n.
grad r 2n x21 + . . .
. . .+x2n =r2 r (2n)
r1n n 1 r,
. .
(2 n)
w(n 1)
w(n 1) (n 1)- 1:
n
(n 1)
1
2
2
2
3
4
p p
]
div grad rn2 dx1 . . . dxn = (2 n) (n 1).
Rn
96
i
i
, Rn
rn2 = (2 n) (n 1) .
, u = Rn n 6= 2
u = cr 2n ,
c=
1
.
(2 n)w(n 1)
( ).
. (n = 3)
u = cr ,
c = 1 .
4p
.
n = 1 u =
= cr, c = 1/2 ( u = |x|/2).
. u = .
. ,
, u = cr 2n , n = 2,
n = 2 + , 0.
e e
r 2n = e(2n) ln r = ee ln r = 1 ln r + o( ).
1
(u = 0),
ln r, R2 r 6= 0.
, , ,
u = c ln 1r
( c ).
97
i
i
.
, u = 0 ( u = f(r))
( 0) .
, Rn
( ).
(grad u) , ,
F r1n x n
|x|
n 6= 2, n = 2.
n 6= 2 0 ( ) .
n,
n = 2 : 0 ,
.
, ( n 6= 2 ), n 2 .
.
(ln r)
.
( ) , ,
( (x, y),
z).
, x = y = 0 R3 -
98
i
i
.
,
(x, y, z) 7
7 (x, y, z), .
(
) r0 = ln(1/r).
- ,
. . 1916
:
, .
( ) , .
. ,
. ,
. . , -
99
i
i
(
, ,
, ).
( )
. ,
, .
1965 , ,
.
,
.
: , , ,
, ,
.
, ,
, ,
: -, , (Comptes Rendus de
lAcademie des Sciences).
1966 , ,
(
), .
: ,
, : , , ,
, !
, ,
.
, . . -
() .
100
i
i
, (
).
- 1930 .
, , ,
,
.
, - : - , , , .
:
, (+1/2 1/2),
.
:
, . . 1 (SO(3)) Z2 .
, 360
. , , 360 , 720.
.
( )
: ,
. ,
101
i
i
n ( n ).
: ,
.
( 3 , ).
, ( ) .
, CP1
() . , ,
4
2
( y = x + ax + bx,
. . ). 4
Z2 .
, 4 ,
.
,
.
102
i
i
,
.
,
, .
, , . , ?
( -, )
. . ?
. . , A
, r O, B,
,
O , A,
O,
A:
|OA| |OB| = r2 .
. 1. A B
103
i
i
. 2. ,
. , A ,
(. 3).
. 3. AC CA (
a a )
, A ,
A* .
{A* A },
A A*
(. 4).
, ,
, 104
i
i
. 4. AC CA A*
1 . ,
- , ,
A.
,
, ( ). (. 5). CD CD
. 5. CA
( C). .
1
, , , , .
105
i
i
, (. 6).
. 6. ,
,
( . 6 ). , . ( )
. ,
( ).
(), (), ,
. 106
i
i
, ,
, 1 .
,
, ,
A
, .
, , ,
( , , ).
,
6 :
S ( ,
).
()
,
2 . , ( ) A
, S ( ).
A , 1
: ,
, , . , ,
,
.
2
,
(
y2 = x3 ).
( )
( ), .
107
i
i
S , .
, , , : , A, ,
,
A* A .
A* , S
A,
O ,
A. A
( , ,
A , A*
A).
A* OA
|OA| = XR . 7.
|OR| = |OC| = R.
OCP:
a -
|OP| = R cos ,
|CP| = R sin .
ACP :
tg
CP|
R sin a
f = ||AP
=
a ,
X1
R(X cos a)
|
f X a 1 .
OCP 2X 1
PCQ = ( /2) ( + 2 ), + 2
.
g p
a f
X1
108
i
i
. 7. AR AC
CPQ
|PQ| = |CP| tg
f + 2a)
.
g = |CP| cos(
sin(f + 2a)
|CP| + 2
P Q
0
a R X1 .
|PQ| R2Xsin
1
X1
2X 1
Q S OR
X1
=
|QS| = |PS| |PQ| R R
2
2X 1
R
.
2(2X 1)
A S OR
|AS| = |AO| |SO| = R(X 1/2) =
2X 1
R.
2
109
i
i
, S A Q :
|QS| |AS| = R2 /4.
()
.
,
( S R/2).
. 8. ()
, , (, ), .
, ( )
( ). , , ,
, .
110
i
i
,
, (
).
A* ,
*
B , C* , D* , A, B, C, D (. 9)
. 9. A* B* C* D* ABCD
, .
,
.
.
, , , .
111
i
i
. , , ,
(. 10).
. 10. c c* , C C*
,
C (. 11).
. 11. C, O ()
i
i
C* (
C ).
, C ,
, ( O).
C , , O, a .
, , ( ).
c,
, , c
O (. 12).
. 12. c,
O
c
O . :
|OD| = |OE|. ( ) O, c
,
|OD| = |OE| = R R (
113
i
i
D E
).
OA* A c
|OA*| |OA| = |OD|2 = R2 .
, A A* c
, .
, ,
() . , c* .
c O, . .
. .
. .
, ( ). , , . 13,
C, O, D ( DE).
OD ( ) OB ( C* )
D = DOB.
O D ,
DOM ODM /2 .
114
i
i
. 13. ( )
DB D B OB C, BDO ( ) .
, BDN ( D) , DOB =
, C* (
/2 ( /2 ) = ).
, , , , D .
,
D
, ,
, D.
,
: , ,
( ).
p p
115
i
i
() . ( O)
( R)
( O).
,
( O) , .
, , . , ( O), .
. f : C C , ( ) C R2 (x, y) z = x + iy.
, f (
f, . . ,
0).
. () .
f(z) = 1 ,
z
z = x iy, :
d(1/z)
= 12 .
dz
z
. ,
z C z2 , ?
.
{y = 0} {x = 0} C = {z} 116
i
i
z2 , .
(. 14).
. 14.
, .
. ( ) ?
. ,
.
( ) .
( )
. -
f(z) =
az + b
,
cz + d
( f
a, b, c, d ad bc = 1 ).
Im z > 0, , ,
117
i
i
, ,
Im z = 0 (. 15).
. 15.
,
.
,
:
.
. ,
.
118
i
i
,
.
, , (
).
: (
) .
(, , ).
,
. ( .
, 20.)
x M:
dx = v(x, t),
dt
x M.
(1)
I(x, t) , ,
(1), , ,
x(t), ,
, (1) t.
119
i
i
, (1)
( M),
( - ):
dx = v(x, ),
dt
x M,
l .
:
= f(t).
, , t, = t (
, 0).
,
= f(t) = F( ),
= t,
t e
t e
F .
I(x, )
l = F(et),
e (e < e0 (k)).
e < e0 (k)
,
-
120
i
i
( ) I ( )
1/ .
, I , F (, F C2 ).
, .
, , t,
x(t) .
,
, . , F.
, ,
, I, .
, I(x, t) t 1/
, (. . x(0)
{x(t)} ).
,
F,
I 1/
.
1. .
121
i
i
l > 0.
d2 x = x,
dt2
(2)
q2
p2
+
=E
2
2
p2
lq
H(p, q; ) =
+
(,
2
2
, p = dx/dt, q = t H
(2): q = H/p, p = H/q).
(2) = 2 ,
l w
q = a sin( t),
p=
wa cos(wt).
(
(p, q)) S = a ( a) = ( a2 ). a
E = 2 a2
E = w
p S. ,
w p
I(p, q;
q)
w) = pH(p,
= pa2 w
w
(2).
I , , l (
2 = = l/g)
,
2 ,
a2 I = a2 2 .
w
w
p w
122
i
i
,
a
4 2
.
,
.
, ,
: , F,
= F( t), .
, (a l) .
.
S(p, q; ) ( (p, q)
,
,
]]
dP dQ),
S(p, q; ) =
H(P,Q)6H(p,q)
(
),
.
(
123
i
i
)
H(p, q; )
, , ,
.
2. , , x.
v ,
.
I = x|v| (, ,
, ).
( 1/ )
I = x|v|.
,
,
( x = F( t) t 1/ ):
, ,
|v|x .
.
t 1/ , (x = F( ),
124
i
i
t = et)
I(x(+), |v(+)|) I(x(), |v()|).
0 ) F
( . . , 38,
2, 1960, 570578).
3.
B
v. v B .
,
, r ( B v ).
v2 /|B|.
,
, |v| 0,
|B| ( , 0 ). B .
, :
,
,
|B|. ,
()
125
i
i
( ).
-
.
, , .
.
4. M .
.
M (
> 0) , r = 1/ .
( = B(x), x M), B : M R M,
. . M
.
M (
M B).
,
( , B , ,
|v| = |dx/dt|).
126
i
i
B ,
( |v|2 /|B|).
,
M B, .
B ,
, B : M R
K : M R.
, , ,
( B 6= const ).
| |,
( ).
1, ,
: , l,
( -
127
i
i
l
).
, , ,
,
.
,
, ,
. . ,
l
.
F = F( t),
S(p, q; ), . ,
.
, 20,
.
128
i
i
l, , S. ,
?
. , l = cS1/2 (
).
, ( : , , ,
)
:
l cSa ,
a 0,58 ( Hack).
,
, .
( ,
-
129
i
i
). :
a ln l/ ln S
()
(2 )
502
17640
275
4640
0,66
99
1160
0,65
165
5474
0,56
112
2120
0,61
156
2170
0,65
129
2720
0,62
47
259
0,69
40
265
0,60
42
513
0,59
38
187
0,69
41
452
0,59
0,64
12
0,63.
130
i
i
,
1958 13- ,
,
, , :
u(P) = f(x) + g(y).
,
. , P u(P)
, f(x) + g(y). P g, f,
.
, , R3 , u
,
(x, y, z):
u(P) = f(x) + g(y) + h(z).
,
, . 131
i
i
( ) , P Q R S . . .
, (
):
,
, ,
u,
.
(
), . ,
. . (. . , . . ), ( , ,
,
).
,
.
. , ,
.
.
132
i
i
, , ,
.
.
( , . . , )
2 u = 0,
x y
( ).
. . (1943 )
,
,
, .
,
,
, ( , 12%, ).
, . P PQ (
,
,
, ).
133
i
i
Q
, ( R)
.
P R
T = P (
PQRST ).
( ).
, ,
(
,
, , , ,
).
. . . .
134
i
i
. . ,
( ), .
,
, (
).
, (, , ) ,
1910
,
, . . , :
, (
), .
,
. .
. .
, L2 .
-, , , , , .
,
,
, . :
.
!
,
(
), .
135
i
i
,
, .
, .
-
, (
).
-
.
,
, 50-
, , ,
.
- T2 R3
. , () () .
, ( )?
, ( , ).
(, - ): ,
.
136
i
i
XVIII : ,
, ,
.
, . , ,
. , , ,
,
( , ).
.
: .
( )
. , , , :
, .
, ,
,
( ,
).
- . 1765
, 137
i
i
,
, .
, ,
.
,
.
, ,
,
, ,
.
, , , , ,
, ,
, ,
(
, ,
-, ).
138
i
i
A , ,
OA, A .
OA
OA , A, OA
, ,
, .
, C
O , ,
|OC|,
,
C.
.
, B
O
. , |OB|,
( B)
, , |OB|,
, B ( , B,
).
OB
139
i
i
,
.
,
. ,
, , , ,
.
, ,
,
.
, , , , . , AD ABCD.
AB CD , BC.
AB CD D , BC. AD
, :
!
140
i
i
, 1965 ,
, .
,
,
( ) .
SO(3)
, , .
,
.
,
x 7 ax + b. (a > 0),
{a, b : a > 0}.
,
ds2 =
da2 + db2
,
a2
.
a > 0 (a, b),
, a = 0.
141
i
i
SDiff M
M (. . M M,
M). () M.
,
.
,
SO(3) SDiff M () .
. ,
(
).
142
i
i
(
).
, .
, (
), ,
105
( ) .
,
, , , . ,
( ,
),
, ,
,
, , , .
,
, ( SO(3) ),
.
143
i
i
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
, . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
, . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
? . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(. . ) .
. . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . .
3
5
7
8
9
11
13
15
16
17
19
22
25
27
29
34
38
40
43
46
48
51
53
55
57
61
64
66
69
77
79
81
85
88
91
103
119
129
131
137
i
i