. .

2011
1

 . .

398.8(=512.165):784.4
K 32
, -
. (, ,
), ,
. , ,

. , .
, - , , .
,
, , .

. .
:
. ., , ,
()
. ., ()
. ., , ()
:
. ., , (.)
. ., (.)
. -
. . , - ,
. . .

ISBN 978-9975-66-238-3.

. . .
( ) .............................6
...................................................................................................16
I. - .......25
1. ..........25
1.1.
.............................................................25
1.2.
..................33
2. ......................39
2.1.
.......................................................................................................39
2.2. ...................42
2.3.
......................................................................................................59
2.4.
, , ()...................................70
II.
................90
1. ,
............................................................................................90
2.
.......................,..............105
2.1. ,
...................................................................................................105
2.2. ............112
3. ,
...................................................................................................136
3.1. ,
.........................................136
3.2.
-...................................................................................153
4.
...............................................................156
4.1.
..........................................................................................156
4.2.
...............................................................167

 . .

III. Allahn trkleri

..............................181
1. ................181
1.1. ..............................................181
1.2. ..................................................190
2.
.........................................................................................202
2.1. ,
- -...............202
2.2.
..................................................................................210
2.3.
.........................................................................................................212
IV.
........................................................................220
1. ................................220
1.1. ..............................................................................220
1.2. -...............................228
2. : ,
................................................................................................237
2.1. .................................................................237
2.2. ...............................................................243
2.3. ...............................................................................250
2.4. / ..............................................................252
V.
/ ...............................................260
1.
( )........260
2. -
: .....................................268
2.1.
......................................................................................268
2.2.
........................275
3. .......................................283
3.1.
..................................................................................283
3.2.
.....................................................292

VI.
...................298
1. :
.................................................................298
2.
...................................306
2.1.
..........306
2.2. ,
........................................322
2.3.
.........................................324
3. ,
........................................................336
3.1.
......................................................................................336
3.2.
.....................................................................................................345
3.3. -
......................................................................................................348
............................................................................................356
.............................................................................................363
.........................................................................400
1...................................................................................402
I. ..................................................404
II. .................................................513
III. ...................................................536
IV. ()...........................541
V. .................................................545
2...................................................................................551
............................................................................551
.....................................................................................................562

 . .

.

( )

. . . .
.
. . , ,
, . .
XIX . ,
, , .
, . . , ,

.
. (., 1964),
(., 1969), (., 1961)
Codex Cumanicus (Bucuresti, 2000),
Syntaxe Comane (1973),
, , .
. .
,
,
,

.
, 500 .
, . . ,
, ,

370 , , , (). ,
, , ,

.
.
, . ,
,
, ( ),
.
,
, ,
80- 90- .
. . .
, .
. . , , ,
- .
, ,
,
-
. . ,
.
,
,
.
. . , ,
. , . . , , . , ,
, ,
,
, ,

 . .
, ,
[ . ., , .-., 1953, . 7].
. . , , . ,
, : , ,
, , , , ,
. .
. . ,
, ,
. ,

, ,
, ,
. , . . ,
,
.
,
- , ,
, ,
. ,
,
, , , . ,
, , , , . , , ,
,
. ,
,
.

, , ,
, : , , , , ( ) .
. .
, .
,

, , , . , ,
, - .
Codex Cumanicus
(. , 1828; , 1881, 1981; , 1936;
, 2000; . . , 2006 .) -
() XIII .
.
, 700
.
, .
, , -
, , , : ne turlu da Tengridan gelsa,
sucurlu ol, zera sukurlu agiz Tengrini borclu edar.
, . .
, ,
, ()
.
, () , Codex Cumanicus, , ,
. , , -

 . .
- Codex Cumanicus, adamlik ,
[ . ., , 2009, . 25].
Codex Cumanicus,
(Missionaries book) 30 , () . , , : Atamiz, kim goktasen! Alyisli bolsun senin atin! Gelsin senin
kanlikin, bolsun senin tilemegin necik kokte, alley yerda. Kundegi otmakimizi
bizga bu gun bergil ( , !
! () , ,
, ! !) [Codex
Cumanicus, 2006, c. 89].
, . ,
, ,
,
. , , , , .

- .
, -,
10 , , ,
, , -, . . (, 2009),
,
, .
,
, ,
. ,

10

, , .
, , ( , ,
) (- ,
, , , . .
. -
, , ,
(. ), ,
.
,
, ,
. .
.
,
.
, 200 ,
. .

. , , , ,
, ,

[. : . ., . .
. 9. . , ., 2006].
, . . , , ,

11

 . .
,
, . ,
(
, ),
, , ,
,
. .
, ,
,
. , .


. ,
.
, , ,
,
, , ,
.
, -
, . . (, , ), ( , ,
.).
,
, . . ,
,
, , .

12

( . . , . . , . . ) . .
.
, ( ) ,
, , ,
.
, , ,
, .

, , .
, - ( ) ,
. , ,
.
, , . .
. . , ,


(
),
, ,
, (. 240).
,
, Codex Cumanicus, XIIIXIV . , . , -

13

 . .


.
, .
. . : ;
; . , .
, , , , , (), .

. . . : , ,
(. 268).
, ,
. , , , ,
, , .
,
. , ,
, , ,
, .

, , ,
. -

14

, . . ,
, ,
.
,
, ,
.
. . .
, , . ,
, ,
, ,

.
. , -
.
, ,
,
,
.

.

.
02.02.2011

15

 . .

/ ,
, , , , . ,
. , , ,
. -
.
, . - .
, , - .
,
, , , , ,
, ,
, , , . .
-
, ( ) , .
, ,
,
- .
16

. ,
,
.
.

*, , () . ,
, , ()
,
.
, ( ), , ,
.
,
, , . . ,
, ,
,
,

. , ,
,
.

, .
*

,
, , .

17

 . .

, - , ,
. . . 100 ( .).
,
, . ,
.
,
.
, , ,
.
,

. ( ) ,
-
,
.

: ( , ), , , (), (,
).

, , 18

,
, .

, , , - , , , .
, , , , .
, , , ,
. ,
: ,
. . ( XIX .), . . ,
. . , . . (5060- . .), . . (80- .),
. . ( XXI .).
, . . 60-
. ., . . XXI . , ,
, . , ,

. , .
, ,
, 19

 . .

(. , . )1
(. , . .)2.

. . , . (80- .) . ,
. ( XXI .).
, XXI ., . , . . ,
-
, , ,
.
, , ,
.
-

, . ,
,
( ) .

20

. . : ,
2005. 178 .; .
. , 1982. . 1. 720 .; . 2. 943 .; . // . 135 . , 1993. . 243-255; . ,
// .
, 1999. . 114-126.
. . . : , 1976; . . , 1966; .
. . . , 1967; . .
// . : , 1972. . 88-111; . . . : , 1972 .

.
,
,
(, , , ). , ,
.

, , , .

,
.
.
(, ) , , , ,
.
(, , , ),
, .

, ,
, .

XXI . , ,
20022008 . ,
21

 . .

2030- . . ,
, , .
3.
, ,
() ,
.
, . ;
, ,
.
( ),
. ,
, .
1
.
, ,
, .

: ,
, , (
).

22

Moldova gagauzlarn halk trkleri / Toplayan hem hazrlayan E. Kvilinkova, Kiinv,

2003; . . (
, ). Chiinu, 2005. . 130149, 266-298; . . : . , 2007. . 276-374, 690-823.

,
, .

, , , . , , ( ) ,
.
,
, ,
,
.
,
, ,
.
,
, .
, , ,
( ) . , .
, :
23

 . .

(, -), - ;
, .
, -
, ;
. ( . ),
. ,
, , , , .

. . . (), , -
, .

, , ,
.
,
, , .

, , , ,
.
.
, ,
.
24

I.

1.

1.1.


4, , ,
.
. ,
, .
, - , , , . , , , 5.
, 5060- . ( 7080- .),
, ,
, , , . ,
.
,
. ,
. ,
. , ,
4

. : // Intellectual Property intellect.musigidunya.az culture_imanov_rus.html

.

25

 . .

6. , , ,
, .
, ,
5060- .
(
. . , . . , . . ,
.)7.
( ) , (. . , . . ,
. . , . . .). , , ,
. ,
,

, 8.

- , - .

,
. . . , :
() -

, . ,
, ,
, ,
.
, ,
, , ,
...9.
. , . , . , . , . . ,
, ,

(. , . , . .).

.

. folk
( ) people volk,
.
, ,
folk . - ,
, 10.
, 1982 .
11.
: . . ( I. . ) //http://www.infoliolib.info/philol/
putilov/1.html
10
.
11
. : // Intellectual Property intellect.musigidunya.az culture_imanov_rus.html
9

7
8

26

. . . XX . , ,
-, 1998 / ( ) // http://dic.
academic.ru/dic.nsf/enc_culture/721/
.
. . // http://www.infoliolib.info/philol/
putilov/1.html

27

 . .

, . . ,
. , ,
,
, ,
,
, ,
, , .

12. ,
, - , , ,
: .
,
, ,
.

- . ,
- , , 13.
-
, .
,
, , -

, , , . .14.
, . .
:
. ,
, , ,
15. ,
( ),
, , . , , ,
. . ,
,
- -16.

.
,
, : , . ,
17.
.
, .
,
. : . .
. . 59.
16
. . // http://www.infoliolib.info
2.html
17
. . ( I. . ) //http://www.infoliolib.info/philol/putilov/1.html
14
15

. . ( I. . ) //http://www.infoliolib.info/philol/putilov/1.html
13
. . -
. . 55 // www.ras.ru/FStorage/download.aspx?Id=6b892402-3789-4c86-a3f7
12

28

29

 . .

. , , ,

: , , , , ,
, , : .
, . ,
, , : , .., ..,
.., 18.
,
19
(. . , . , . , . . , . . ,
. . , . , , . , . . ,
. .), .

- 20.
. . ., 1991. . 20.
- : . . / . . . . . ., 2005; .
// . ., 2000, 5. . 96-103; .
// . ., 2002, 3. . 122132; . ., . ., . . , ,
( - ) // , 1988, 3. . 71-87; .
// . ., 1990. . 23-28; . , ., 1998; . . ., 1991; . . : - . . 1992;
. // . ., 1991. . 25-83; . .
//
. . , 2006. . 135-160; .
// , ., 1999, 6.
. 150-159; . . ., 1992; .
. . . ., 1969. .
20
. . - // , 1960, 4. . 11; . . . // . .
., 1988. . 42-70; . . // . . ., 1988. . 72-99 .
18
19

30

, . .
, , , , , , .
,

, 21.

(. . , . . ,
. . , . . .)22.
- ,
- ,
, . . ,
, , . . : ,
, , ,
.
,
, ,
23.
. . - // , 1960, 4. . 12.
22
. . // , 1934, 3;
. . /
: , , . - . . . . 1. .,
2003; . . - / : . , 2004; . .,
. . // Acta
Ethnographica Academiae Scientiarium Hungaricae, T. 32. 1983; . ., . . // .
. ., 1984; . . //
: , , // www.ruthenia.ru/folklore/
neckludov46.htm
23
. . - // , 1960, 4. . 16.
21

31

 . .

. , . .
, : , , ()
, ,
24.
,
1970- . - ( ) , . ,
( , 1970;
: , 1974;
: , 1977 .).
- ,
( , 1983; . , 1988;
: , 1990). , ,
, ,
, , .

, ,
, , , ,
. ,
24

. . //
philology.ru linguistics3/tolstoy-95b.htm

32

25.
, ,
, .
1.2.


. - ,
( 20 ).
, , , XIX .
.
, . , (
) ,
,
.
, ,
. (. . , . . .)
, . , .
26.
. . ( ) // , 2000, 1.
26
. . , , XIV . , 2009. 496 .
25

33

 . .

, .
,
. , ,
, . , .
. ,
,
.
,
. ( , , ), ,
, .
: (), , ( ). , , , ( ),
- .
, , .
, .

,
.
, .
(, ,
), . 1957 .
.
34

, , .
,
,
-
.
27.

-
, , . . ,
,
.
- -
, , , .
, . - , , , ,
. .
// , , . i III i
- i Iii i i
i . i : ii, , . ii, 2324 2006 . 2. ii: , 2006. .
84-88; . .
// Buletin tiinific. Revist de Etnografie, tiinele Naturii i Muzeologie. Vol. 5
(18). Chiinu, 2006. P. 142-153; . .
: . : Business-Elita, 2007; . . // VII . .
, 914 2007 . , 2007. . 358-359; . .
( ) // : 15 . . . . , 16 2007 . : CEP USM, 2007. . 213-222.

27

35

 . .

, ,
. , -
, .
, ,

, . .28
,
, ,
, . .
, , . .

.

, . , ,

, .
28

. .
// , , . i III i
- i Iii i i
i . i : ii, , . ii, 2324 2006 . 2. ii, 2006. . 84-88;
. . //
Buletin tiinific. Revist de Etnografie, tiinele Naturii i Muzeologie. Vol. 5 (18). Chiinu, 2006. P. 142-153; . . :
. : Business-Elita, 2007; . .
//
VII . . ,
914 2007 . , 2007. . 358-359; . .
( ) // : 15 . . -.
. , 16 2007 . : CEP USM, 2007. . 213-222.

36

. . .

, , , ,
( - ) , ,
, ,

, ,
,
.
, 29. , , ,
, ,
.
. .
:
,
. , ,
. , , ,
, 30.
. . ,
,
, , :

. . //
philology.ru linguistics3/tolstoy-95b.htm
30
. . . ., 1979. . 38.
29

37

 . .

: ,
, ,
. . .
.
, , ,
(, , ), , , , , .
,
31.
,
. , ,
, , .
, . ,
.
, ,
, ,
( . ., . . .)32.
,
, .

.
. . //
philology.ru linguistics3/tolstoy-95b.htm
32
. . . ., 2004; . .
. . .,
2006; . ., . . // ( ). ., 2005.
. 196-220.

2.
2.1.

. . . ,
. XIX . .
, . (1904), (19001904)33. 50
(trk), 100 (maani),
, , , . .
. .
( ). ,
, , ( , ),
. -,
.
,
, ,
, . , ,

.
:
trk ( ) maani ( )34.

31

38

. . . //
(), 1900, 1. . 1-135; , 1901, 1. . 98-160;
, 1901, 2. . 1-44; , 1901, 4. . 1-80; , 1902, 3. . 1-66; , 1902,
4. . 1-91; . . //
, . . . . X. ., 1904. 346 .
34
. . // , 1900, 1. . 79.
33

39

 . .

. .
:
, ,
, -,
: , -. , ,
( . .),
, , 35. ,
. . , . ,

, , . , ,
, : ; , , , , ,
36.
. , .
, 37. 30- . .
, , .
. . ,
, , (, ).
, , , ,
38.
.
. . //
, . . . . X. ., 1904. . 285-325.
37
Zavrak P. Gagauzlar arasnda kullanlar halk ilalar // Halk bilgisi haberleri. Sekizinci
cilt, say: 85-96. stanbul, 1939. : Sabaa Yldz, 41, omrat,
2008. S. 26-28.
38
. . . : 200 . : . ., 2003. . 90-91.
35
36

40

. (1910).
( ),
, ,
, , , . 39.
, ,
, .
.
. , (1933),
,
. 23
, ,
. .
, ,
. , , . ,
.
. ,
, , , :
40.
, , .
, -,
, . ( ), , . ,
. . , 1910. . 32.
. . , // ,
. XLV, 22. , 1933. . 130.

39
40

41

 . .

. .
.
60- .
. ( ). ,
,
.
2.2.
50-
90- . .
, ,
( ), .
, , .
.
,
, .

.
()
. . , ,
.
-
(1953),
(1966) . .
42

, . . , .
. ,
. . , . .
(1989) 41.
. ,
, ,
.
, ,

. ,
,
, :
; . .

.
. ,
.
, . . , , , . . ,
,

.
.

. . .
. ., . . . ., 1989. . 4.

41

43

 . .

, ,
, (
)42. ,
.
() .
.
( ) 43.
. . ( ) , , ,
44.
. . (1959)
. . (1969)
,
. 5060- . . 45
.
,
: , , , , . , . , , ,
,
(. -, . ). ,
, . . ( 15).
. . (1972) ,
. . . ., 1966. . 7-9;
. . . . . . .
. ., 1953. . 18.
43
. ., . . . ., 1989. . 5.
44
. . . .:
, 1978. . 6.
45
: / . . . , 1959;
/ . . . . . , 1969.
42

44

, ,
46.
. /
(1989) ,
, (. , . . , . . ,
. . .) 47. , , .

. . .
,
. ,

.

/
(1991). , . . , .
. . , . . , ,
, , -
( )48. ,
, 49.
(1991). ,
, 50.
. . // . , 1972. . 149-166.
47
. . . : , 1989.
48
: . , 1991. . 25.
49
. . 15.
50
. . // , 1990, 2. . 31-47.
46

45

 . .

, 8090- ., . . , 2001 . Gagauz halk trkleri /

51. 130
, , , . , , . .

,
.
90- . , , :
- . . 52; , .
. . 53, . . 54, . . 55, . . 56;
. . ( )57.
,
. , . . , . . , . . , . . ,
-- 58.
Gagauz halk trkleri / Hazrlayan hem basm iin sorumnu L. impoe; toplayan hem
hazrlayan M. Durbaylo. Chiinu, 2001.
52
(: ) / . . . . : ,
1998. 54 .
53
() / . . . . . , 1991.
54
Vasilioglu K. K. Masallar. Uygun szlr. Bilmeycelr (. .
). Chiinu: tiina, 2002.
55
. . . . : Axul-Z,
1998; ( ). . .
. . . , 1992.
56
. . ( ). (, )
: , 1990. 64 .; . . ( ). . : , 1990.
317 .
57
. . : i i //
i, 1993. 10. 21 .
58
-- / . . . , . . , . .
51

46

( 90-
. . XXI .)
.
.
,
, .
,
.
90- .
, . . .
(1997)59 ,
. , ,
,
. ,
. . , , , 60. , ,
,
61.
, ,
, . . . . . . . . .: , 1973. 664 .
59
. .
// . , 1992. . 227-234; . . . : MUSEUM, 1997. 199 .
60
. . // . . 9.
. .: , 2010. . 207.
61
. . . : MUSEUM, 1997. . 94.

47

 . .

. . . , ,
: , , 62.
. . . , ,
, ,
(- , ,
, ), ,
63.
, -
Bizim Bzkl Karaor ,
, 64.
,
. ,
; , , (): Yollam ama ondan gene aber yollard Zuyrahanma kervanclarlen, deve ani var, kervanclarlen selm verirdi
biri-birine, aber getirirdile onna.

, (Tahri, Zuhroyka
hem Karaul .).
. . XXI . ( ) // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009.
. 56.
63
. . - // . . 9. . .: ,
2010. . 161.
64
. . (). , 2004.
62

48

(. . 65, . 66) , ,
( -
, ). . ,
, .
67. .
. . *, - Arnaut T. Manilerin Dier Folklor Trleriyle likisi // IV Uluslararas Gagauz Kltr
Sempozyumu (Gazimausa, 1618 Kasm 1999)nda sunulan bildiri, Kbrs
Aratrmalar Merkezi Yaynlar, Gazimausa, 2001. S. 53-62; Arnaut T. Gagauz ve Kbrs
Manileri Arasndaki Paralellikler // II Uluslararas Kbrs Aratrmalar Kongresi (Gazimausa, 2427 Kasm 1998)nde sunulan bildiri. Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar,
Gazimausa. ilt IV, 1998. S. 159-163; Arnaut T. Manilerin Dier Folklor Trleriyle likisi // IV Uluslararas Gagauz Kltr Sempozyumu (Gazimausa, 1618 Kasm 1999)nda
sunulan bildiri, Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar, Gazimausa, 2001. S. 53-62.
: Arnaut T. Gagauz Folklor Trklerinde lkyaz Yortusu // III Uluslararas Trk Dnyasnda Nevruz Bilgi leni
(Elaz, 20 Mart 1999)ninde sunulan bildiri, Ana Sz gazetesi (Kiinev). Say: 354, Mays
1999, S. 1-2; Arnaut T. Gagauzlarda Fkralar ve Nasrettin Hoca // Uluslararas Nasreddin
Hoca Bilgi leni (Sempozyumu) Bildirileri, 2426 Aralk, 1996 zmir, Atatrk Kltr Merkezi Yaynlar, Ankara, 1996, S. 227-231; Arnaut T. Gagauz Syleileri Hem Deyimleri zerine Bir nceleme // III Uluslararas Gagauz Kltr Sempozyumu (Komrat, 67 Kasm 1998)
unda sunulan bidiri; Arnaut T. Gagauz Masallar ve Kbrs Masallar Arasndaki Paralellikler //
III. Uluslararas Kbrs Aratrmalar Kongresi (Gazimausa, 1317 Kasm 2000)nde sunulan
bildiri, Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar, Gazimausa, 2000, S. 127-138.
66
. .
// , . 4. -, 1995. . 423-432; Baurulu L. Maanilr. Folklor baalantlar
hem trk halklarn poeziya yaratmalarnda // . . 2. . . . . : . -, 1999. . 66-69.
67
. .
// , . 4. , 1995. . 430.
*
. .
. ;
,
.
65

49

 . .

, . , , , ,
, 68.
, , - , .,
. . 69.
, , , .
70
, , . ,
, , , , ,
.
, , :
kolada trks, kolinda eni yl trks, hy-hy.
( 2005 . ),
,
(. . , . . , . . .)71, . . i i (i i
i i i i .
i . i. . , 1999. . 17.
69
Srf V. Mitologismul povetii magie gguze // iina, 1996, Nr. 12. P. 11; . .
// ,
2000. . I. . 139142; . . .
// . . :
Elena-V.I., 2000, . 91-110.
70
. . //
. . 6. . .: ,
2009. . 364-377. .
71
. . . //
, , :
- - . ., 2006. . 48-51;
Cimpoe L. Gagauz destanlarnda Anadolu ve Balkan yer adlar // 1. Uluslararas Trk
Dnyas kltr Kurultay. 915 Nisan 2006. Izmir. P. 256-259. . .
68

50

.
I .
- . ,
, , , ,
.
, -
,
. .
( ) // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 89-96; Arnaut
T. Gagauz trk ve manilerinde deniz sembol iaretleri // Kibatek uluslararas Trk Kltrunde Deniz Sembolu ve Deniz Edebiyat Sempozyumu Bidirileri Antalya 27 nisan 2
mayis 2008. S. 297-300. . . //
. , 2006. . 545-557; . . //
. : , 2007. . 105-107; . . //
: . / .: . . , 2006. . 4. P. 96-100;
. . // , : (, 65- .
- ). . . . , 2006. P. 437-445;
. . ( 480) ,
// : - . . - . . .: . . (. .). , 2007.
. 4. . 39-46. . .
, // : -. . - . , 2005. . 3. . 223-229;
. . // . ,
2006. P. 545-557; . . :
(
) // Folclorul i contemporaneitatea: conservarea, revitalizarea i valorificarea culturii tradiionale: Materialele Simpoz. t.-practic int. 4-5 apr. 2006, Chiinu, RM. Ch.,
2006. P. 151-159. . . // , ,
: - . .: . . . , 2006. . 117-120. . .
// , . . VI. 2006.
. 123-128; . . : // : II . ,
20 2007 . ., 2007. . 449-460.

51

 . .

, ,
- . .
, 72.
(. . , . . , . . ,
. . 73)
, ,
.
, ,
,
, .
,
.
60- . (1968)
,
74. .
, , XXI .,
.
,
, . .
. ,
,
. . . . : Tipogr.
central, 2008. . 146-168. . . .
. .: , 2006. . 134-153.
73
. . = : . , 1972; . . : . , 1988; . . :
, . , 1986: . .
= : . , 1975: . .
( ). . : , 1974 .
74
. . // ,
( ). ,
1968. . 53-55.
72

52

, , , , 75.
-,
. . :


76
,
- .
, ,
(
/ ),
, (. 1, 366, 373, 375). , ,
, ,
- ( .:
VI, 2).
, . . ,
.
, , ,

, ,
.
, ,
. . . , . . ,
. . .
. .: , 2006. . 139.
76
. . : . , 1988. . 155-156.
75

53

 . .

77.
.
,
, . 78.
. .
altn alma / 79.
,
, 80, .
, , , , . . . .
, ,
, .

(. . )
. Moldova gagauzlarn halk trkleri
( , 2003)81, ( 200)
. . . . // . . 3. II - . , . 2021 2007
. . .: , 2007. . 376-390; . .
- ( ) // Revista
de etnologie i culturologie. Vol. 3. Chiinu, 2008. P. 129-135; . .,
. . ( ) // , . VI. 2006. . 84-92.
78
Kapakl-Mercanka M. Bucaan bozkrl z gagauz yaratma yazlarnda // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 211218.
79
() . . , // , 27 2006 .,
89-90.
80
. . ( ) // (), , 11 2009 ., 9 (107). . 7.
81
Moldova gagauzlarn halk trkleri / Toplayan hem hazrlayan E. Kvilinkova (
/ . . . ). Kiinv, 2003.
77

54

, 70 , .
,
.
-
( ,
. .)
82.
, . ( ,
) (2005), : (2007)
( -
) ,
83.
( , , ), 20012007 . , , (. . , . ) .

. .
// , , . i III i
- i Iii i i
i . i : ii,
, . ii, 2324 2006 . 2. ii: , 2006.
. 84-88; . .
// Buletin tiinific. Revist de Etnografie, tiinele Naturii i Muzeologie. Vol. 5
(18). Chiinu, 2006. P. 142-153; . .
// Revista de etnologie i culturologie.
Vol. 3. Chiinu, 2008. P. 122-128.
83
. . ( , ). Chiinu, 2005. . 266-298;
. . : . : Business-Elita, 2007. . 276-374.
82

55

 . .

. ,
2004, 2007 . (, ),
84.
,
.
, (2010)85. 50
; ,
, ; ,
, . . . . // Revista de etnologie i culturologie. Vol. I. Chiinu, 2006. P. 279-290; . .

// , (, 65-
. - ). . .
. , 2006. . 413-436. . .
- //
: . . . i 5 i
i . 1617 , 2008. 1.
, 2008. . 69-71.
85
. . , , //
. III -
.
, 2008. . 4. ., 2008. . 339-370; . .
// . , , .
., 2008. . 215-227; . .
: //
( ). .: .
-, 2008. . 406-443; . .
: // .
. 6. . .: ,
2009. . 375-408; . . -
// . . 9.
. .: , 2010. . 210-243; . . ,
. , 2010. 340 .
84

56

.

, . . , ,
86,
. 87. , , . 1972 . ,
-88.
,
, , -, . ,
,
, , ,
.
. ,
89 .
, , , .
(. , . .)90. . . // , 1901, 4. . 17.
Zavrak P. Gagauzlar arasnda kullanlar halk ilalar // Halk bilgisi haberleri. Sekizinci
cilt, stanbul, 1939. S. 85-96. : Sabaa Yldz, 41, omrat,
2008. S. 26-28.
88
Durbaylo M. Dualar ve beddualar // www. ekitap.kulturturizm.gov.tr/Genel/
dg.ashx?DIL=1
89
Karanfil G. Gagauz folklor dilind arhaizmalar // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 85-89.
90
. . , // ,
. XLV, 22. , 1933. . 121-144; .
// , . 12. , 1999. . 103-110.
86
87

57

 . .

(-) .
, -, . . 91.


. . 92,
. . 93.
, . -

. ,
(--). , , ,
, ,
( .: V).
.
,

. . ., . . . ., 1989. . 5.
. . ( XIX XX . ) //
. . 2. II -
. 20 2007 . . .:
, 2007. . 260-269.
93
. .
// , , 2006, 11. . 36-44; . .
: ( ) // . , 2004, 3. . 84-86;
. . : . : Business-Elita, 2007. . 396-417; . .
- // Revista moldoveneasc de drept internaional i relaii internaionale.
Chiinu, 2009, 1. C. 100-111.
91

,
,
94,
- . ,
,
,
, , ,
, , , ,
, 95.
,
.
2.3.

60- . . ,
.
, ,
. . Jezyk i folklor gagauzow
Bulgarii (1966), , , , . 96. .

92

58

. . //
. -
. ., 2009. . 268-272.
95
. . (
. . , // . . , .
: Elan Inc, 2010. . 12.
96
Zajczkowski Wl. Gagauzkie teksty folklorystyczne // -
. :
, 1960. . 855-886; Zajczkowski Wl. Jezyk i folklor gagauzow z Bulgarii // Polska Akademia nauk, Nr. 5. Krakowie, 1966, . 65-90; Zajczkowski Wl. Gagavuz folkloru
// I uluslaras trk folklor kongresi bildirileri, genel konular. Vol. I. Ankara, Mifad Yay.,
1976.
94

59

 . .

, , , , . . ,
,
. .
.

.
, , , ,
.
, - , .
(1964). ,
. 20 -
.
, .
,
. ,


.
, .
. :

,
97. , ,
.
97

. // , . XV. , 1964. . 73.

60

, ,
. 98.
, ,
, , ,
.
, . . ,
. ,
,
99. , . ,
.
,
, . 100,
.
. ,
,
. :
, ,
101. , . ,
, . .
. . .
// , . 9. : , 2006. . 389-396; Rodop trkleri /
E. Boyev, H. Sleymanova. , 1966.
99
. , . , 1995. . 9.
100
. . :
, 1902. . 21.
101
.
. : , 1956. . 52.
98

61

 . .

.
, ,
(1987)102. . - ,
. ,
,
. , . : , (
),
103.

(1991) 40,
( ).
,
104.
, . , ,
,
105.
. ( .
. , ,
// , ,
1987. . XIII. . 1. . 46-54.
103
. , ,
// , ,
1987. . XIII. . 1. . 46-54.
104
. // , 1991, . 1. . 8089.
105
. // . , 1995. . 373-380; . . . 2. , 1994. . 83.
102

62

. ) (1999) , . , . ,
,
,
106. ,
. , ,
. . ,
.
, . ,
. 107. ( ) . , . ,
,
.
,
-.
, ,
108, .
.
109. ,
, , , ( ),
110. . (
. . ) // .
. : , 1999. . 124-135.
107
. . //
. , 1998. . 5-30.
108
.
109
. // ,
. 12. , 1999. . 111.
110
. (
106

63

 . .

, ,


.
.
(1999)111.
,
.
, ,
. .
. ,
, , . ,
,
. ,
. , .
. , , ,
,
. . , ,
.
. ,
,
, , /
. ,
. . ) // .
. : , 1999. . 95.
111
. // ,
. 12. , 1999. . 103-112.

64

( 112)
113. , , , .
.
,
, 114.
. .
(1993) , 115.

, .
, (2004), ( , ),
. ,
.
,
116.


. // , 1998,
3. . 43-52; .
// (Ethnoses and Cultures on the Balkans,
International conferense, Bulgaria, Troyan, 23-26.08.2000). . 2. , 2000. . 34-41.
113
. // ,
. 12. , 1999. . 112.
114
. . 106.
115
. // : . ,
1993. . 170-175.
116
. //
, , 2004, 3. . 83-94.
112

65

 . .

( ).
.
. , (1982), (1999)117.
. , , ,
, .

. ,
,
118.
-
( ) . , . ,
, ,
( , ),
.
. (1988) , , 119. ,
,
, , .
,
.

(7090- .) . , . ,
. . , () // , , 1982, 10-11. . 108-114; .
// .
. : , 1999. . 70-86.
118
. . , () // , , 1982, 1011. . 109.
119
. // , 1988, 3. . 3642.
117

66

. , . .120
, , () , .
,
, . ,
() , .
. , , .
, ,
, , , 121.
I .
,
. , ,
, ,
.
, , , 122.
Karpat K. Gagauzlarn tarihi menei zerine ve folklorundan paralar // I. Uluslaras Trk
Folklor Kongresi Bildirleri. Cilt I. Ankara: Ankara niversitesi Basimevi, 1976. S. 162177; Gngr H., Argunah M. Gagauz Trkleri (Tarih Dil Folklor ve Halk Edebiyati). Ankara: Kltr Bakanligi, 1991; Gngr H. Gagauzlarda tepegz afsanesi // Turk
Dnyas Aratrmalar. T. 24, 2, 1986. S. 141-142; Dogru M. Gagauzlarn folklor ve
antroponinik zellikleri // IV Milletleraras Trk Halk Kltr Kongresi Bildirileri. Vol. I.
Ankara, Kltr Bakanlg, 1992.
121
Gngr H., Argunah M. Gagauz Trkleri (Tarih Dil Folklor ve Halk Edebiyati). Ankara: Kltr Bakanligi, 1991. . 52.
122
Nastrattinolu I. . Trkiye ukrayna gagauz kltrel ilikileri // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009.
P. 9-16; Sezen L. Trkiye ve gagauz trklerinde halk takvimi uygulamalar // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009.
P. 118-131; Kl S. Sosyo kltrel/sanatsal ve ikonografik balamda gagauz trk kimliinin
gstergeleri // i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 118-131; zkan A. R. Ve gagauzlarda ate ile ilgili inanlar // i. . . . 33. . 1. ( ).
, 2009. . 23-36; Kuru S. Gagauz kadn giyselerinin ergonomik kullanm konforu
120

67

 . .

, . . ,
123. ,
. .
, . , ,
. . , . , , 124.
. . , . . , 125.
asndan incelenmesi // i. . . . 33. . 1.
( ). , 2009. P. 131-142; Ayan G. Atatrk`n hizmetlerinden dolay
dllendirdii byk gagauz kimlii Mihail akir // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 143-152; Bayr A. Gagauz
edebiyatn ve Nokolay Baboglu`nun yazdklar zerine Gz iekleri // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009.
P. 152-164; Ayan H. Mihail Guboglu. adr 1911 Istanbul 12 Mays 1989 // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 148152; ahin S. S. Nokolay Baboglu`nun ayva fidanlar hikyesinde gagauz kltrnn izleri // i. . . . 33. . 1. ( ).
, 2009. P. 165-169; Oktay M. ada gagavuz iirinde ele alinan mill deerler //
i. . . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 194-201; Uyank O. Mustafa Sepetiolu`nun Kilit adl romannda gagauzlar //
i. . . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 201-211; Acer Z. Yakn dnem trkiye-ukrayna ilikilerinin gelimesi ve gagavuz trkleri // i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 250-265; Hatipolu M. M. Yunanstann gagauzlara ynelik propaganda faaliyetleri zerine dnceler // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 280-287.
123
Bykanga M. Folklor konusunu ileyen trk grafik sanatlarn ortak zellikleri //
i. . . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 111-131.
124
Gre Z. Ahmednin Iskander Nmesi ili gagauz halk anlats // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 96-110.
125
Peker S. Hayvan motifli gagauz ataszleri zerine baz tespitler // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 63-77.

68

. ,
. ,
.
, , -, ,
, , , , 126.
,
, ,
. , .
, , . . *, . 8090- .
,
127, .

,
.
. .
(2006).
Demir N. Saltk-Name ve ouz-nameler nda gagauz trkleri // i.
. . . 33. . 1. ( ). , 2009. P.
265-280.
*
. .
. . (.: Ayan G. Dostum rahmetli Mihail Gu
bolu adr 1911 stanbul 12 mays 1989 // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 148-152.)
127
Guboglu M. P. Gagauz halk edebiyat-folklorundan iki tarihi efsane ve bir demet tarihsel
trk // Milletleraras Trk Halk Edebiyat ve Folklor Kongresi. 1112 Ekim, 1988.
Konya, 1990. S. 137-153; Guboglu M. P. Gagauz Folklorunun zellikleri, nemi ve Canavar (Kurt) Klt // II Milletler aras Trk Folklor Kongresi Program ve Bildiri zetleri.
(Bursa, VI. 1981). Ankara, 1981. S. 13.
126

69

 . .

.
,
, ,
, ,
, 128. , ,
( , ), .


. . 129.
, .
2.4.
, , ()
,
19982008 .
.
1 378 .

, : 238 , 100, 27,
() 13.
, .
, , , -, ,
, -

. -, ,
,
, - , .
, . , , ,
( )
, ,
. ,
, ,
,
. ,
-
.
, .

. . //
. . , 2006. . 477-486.
129
. . . : Tipograf. Central, 2009.
128

70

71

 . .

20022003 . 12
: , , -, , , , , ,
, -, , . 19962001 .,
20042008 .
- . ,
, 100. 45 ( ),
.
, , (15),
( , , . .),
, .
, 4. , , ,
. 130, , , , , - , . -
- .
26,
. , .
. ., . . . ., 1989. . 66-67;
. . - // . . 9. . ., 2010. . 164.

130

72

/
.

, . , , .
, .
, .
, .
/ (. ,
. ) , (. ), . ,
.
/
,
.

2001, 2003 . ,
5 - (, , , , ). (, 2006 .) ,
(. ).
18 (

- ). ,
, , -, ,
.
12.
( 70) 73

 . .

, ( ,
) .
, . ,

. ,
( ).

, , .
, 131 , , 132, ,
.
,
,
.

( ), , , (
). ,
, , , , ,
, , , . ,
. .
XXI . ( ) // i. . . . 33. . 1. ( ). , 2009. . 61.
132
/ . . . .
, 1982; . .
. , 2000.
131

74

, ,
.

( , -
(), ).
,
, ,
.
2004 . ,
.
( ), . (
). : 1) , 2) , 3) , 4) .
(. 1, 333, 334), .
.
(. 1, 337), Aman, aman, aman
(, , ) 133.
, .

, 2007 .
( . . ) ( . ),
. , (
134) () :
18611862 . . ( 19101911 .).
.
.
, : . , . .
. . ( 50- 60- XIX .) // , . 4.
: . . , 1993. . 433-446.

133
134

75

 . .

13 ,
, 8
(1
, 4
( 353-354
), 2 , 1 ),
4 1
. ,
. . ,
( .
), .
,
, ,
,
80- 90- . ,
,
. . .
, ,
. , .

. , , ,
76

, , . ,
,
,
.
, , , ,

.
,
.
,
.
( ),
10 , . .
, , ( , ).
.
.
( ,
. ), , ,
, .
: ,
.
. , (/ ) .
, , , 77

 . .

135. ,
,

.
,



,
, .
,

, .

, .
, , , ,
, , , . . , .
136.

( ,
, ).
(2006).
, ,
-.
145- .
, , , ,

. // ,
. 12. , 1999. . 110.
136
. . //
Revista de etnologie i culturologie. Vol. I. Chiinu, 2006. P. 279-290; . .

- // : . . . i 5
i i . 1617 , 2008. 1. , 2008. . 69-71.

135

78

79

 . .

., .
().
, 2003 .

., . ().
, 2003 .

., .
().
, 2003 .

., . ().
, 2003 .

., . ().
, 2003 .

., . ().
, 2003 .

., . ().
, 2003 .

., . ().
, 2003 .

80

81

 . .

82

. , 1939 .
.

, . .
, 2007 .

. , 19401941 .
.

. , . .
, 2007 .

83

 . .

., . .
, 2007 .

., . ().
, 2002 .

., . .
, 2007 .

., ., . ().
, 2002 .

84

85

 . .

(. 1, 348 (2).
,
.
,
.
, ,
( .
(. ) ),
,
137.
, -, .
2009 . . , , (
), 138.
,
.

( ) , 139, . ,
,
, , , , .
. i ii, i i ii

137

ii . // . . 9. : , 2006. . 321-327.

.. (u
). . , 2009 (
: . . // . . 9. . .:
, 2010. . 158.
139
. . //
. , 1998. . 5-30. . ( . . ) //
. . : ,
1999. . 95.
138

86

, , , .

.
, , ,
,
.
,
. , , ,
.
,
, , , .

.
***
,
,
,

,
. ,

. . . ( ,
, ,
, .) 87

 . .

. ,
. . , . , . , . , . , . . , . . .
,
, , .
,
,
.
,

. ,

140.
.
, , ,
.
. ,
. , , ,

(-),
, , .
. . // , . 3. , 1994. . 351-356.
. . // Revista de etnologie i
culturologie. Vol. 4. Chiinu, 2008. P. 124-128; . . . // , , : -
. ., 2006. . 48-51; . .
( XXI .) // . -
. ., 2009. . 268-271.

140

88

, ( ) .

.
, , , , .

, ,
. . , , , , .
, , , -, - .

, , .
,
,
. .
(),
.

89

 . .

II.



1. ,


141. .
,
.
142, - 143, /
(. haydut).
Lnke / (.
. 1, 1). , Lnka,
. . . 144. ,
.
Lnkenin mamusu Lnkey bl deer:
Lnke, mari Lnke, trklr geldi,
kzm,
Trklr geldi seni almaa, Lnke.
Mali, ma-male, verm beni,
Verm beni, male, trklerin elin.
Trklr, male, pek fna insannar,

:
, , ,
,
, .
, , ,
, ,
.
, , ,

Moldova gagauzlarn halk trkleri. . 151-155; . .

. 288-292; . . 36, 96-103; . . 23-30.
142
. . . . 295-302; .
: . . , 1938. . 163-165;
. . . . 9-10.
143
. . 38-39.
144
. ., . . . . 14-16.
141

90

Onnar gelin almr, onnar

sluga alyor.
Mamusu bl deer,
Sand aap, Lnkey da deer:
Bn seni saklycam sandn dibin,
iizini d koycam senin stn,
Trklr bulmyck, seni d almyck.
Mamusu l yapr, Lnkeyi da
saklyor.
<>
Trklr sand ayrlar,
Lnkeyi da karrlar,
Lnkeyi alp gemiya oturdrlar.
Elceezlerni, aycklarn
Baalyp, koyrlar geminin iin.
Lnke da demi: Ya b, trklr!
Bn nic gzlim, taa da gzl olucam,
Ya zn ellermi, zn benim
ayaklarm,
Tunada da ykancam, gn gibi afk
edecm,
Taa da gzl olucam, yldz gibi avk etm.
Trklr zer Lnkenin ellerni,
Ellerni zer, aycklarn zer.
Lnke iiler ykanmaa, Tunaya da
atlyor.
Tunaya atlyr, trkler da baryr:
Ani siz sluga olucam,
Taa isl balklara sofra durucam!

,
.
,
, :
,
,
.
,
.
<>
,
,
, .
- ,
.
: , !
,
-, ,
, ,
,
, , .
,
.
, ,
.
:
,
!

, , . 60- . .145 ,
,
(Kiryakiyi trklr tutmular / . 1, 234).
145

Moldova gagauzlarn halk trkleri. . 154; .

// , . XV. , 1964. . 63-65.

91

 . .

Kiryakiyi trklr tutmular,

Akoiye (?) pindirmilr,
atal med indirmilr,
Ac-tatl kav iirmilr.
Kiryakiy sormular:
Sn, Kiryaki, baarsan,
Kydn iidilicek mi?
Kiryaki demi trkler:
Bekim kydn iidilicek,
Benim ne mamum var, ne tatim,
Ne da kzkarda.

,
(?) ,
,
- .
:
, , ,
?
:
, ,
, ,
.

, , , . ,
. ,
. , - . , ,
. , ,
. . , ,
- - 146.
,
, , ,
Tudorka, gitm haydut pnarna / , (. 1, 2). ,
, .
Hey-hey.
Tudorka, mari Tudorka,
Gitm haydudun pnarna.
Gidecm, dedi, bobam, gidecm,

-!
, ,
.
, , , ,

Vayvoda benim sevdicm.

. , 1988.

146

92

Hey-hey.
Vayvodur benim sevdicm,
O da benim beendicm.

-!
,
.

,
, , .
Avama siz gidcez,
Sizd da konak olacez,
Uyunu da basacez,
Tununnan (?) pary alacez.
Hey-hey.
Tununnan (?) paray alacez.
Vuyunu da uracez.

,
,
,
(?) .
-!
(?) .
.

, ,
.
Tudorka onnar ardtan alr,
Saraylara geirer.
Hey-hey.
Bir yandan bu reder,
rtdn ate verer.
Hem baarrlar hem yanrlar.
Tudorka, mari Tudorka,
Hey-hey.
Nei sn bizi yakrsn? } 2
Yannz, haydutlar, demi,
yannz,
Pek ok can siz yaktnz.

,
(?) .
-!
( ),
().
.
, ,
-!
c? } 2
, , ,
,
().

, ,
,
.

. , ,
.
haydutluk ()
. , . ,
93

 . .

Mari Tudorke / , , ( )147.

,
. (. 1, 2, 267, 270). , (. 1, 256),
krayelk.
. , .
Ey, arkadalar!
Siz kolay m sansnz
Bu krayelk?

. . , () // .
, 1982, 1011. . 114.
148
. . . . . . .
. ., 1953. . 8-9.

94

Haber gelmi kv:

Kimin ocuklar varsyd,
Asker gitsin,
Kimin da yoksyd,
Kendi gitsin.
Todur-orbac
Oturmu da dnrm,
Npsn yokmu ocuklar,
Varm sade tane kz.
Em kk kz Tudorka demi:
Tate, ne dneyosun?
Bn olacam bir ocuk
Da gidecm senin erin

, !
,
?

, , / . ,

, . .

. . . ,
, , ,
XVIII XIX .148
. ,
. ., , , . ,
, , : ,
, . , , , , 147

(, ,
)149. , .
Haber
gelmi kv / , (. 1, 236).
, .
:
,
,
(),
.
-
,
,
.
:
, ?

, ,
, . , .
, . ,
, ,

.
,
, . , ,
. . // , . XXXVII. ,
1927. . 172, 185, 215, 228; - . ., 1986.

149

95

 . .

( )
150.
Tudorka zapas olmu,
gitmi asker.
(?) durmu askerd.
Kimsey tanmam onu, ani Tudorka,
Epsi bilirmi Todur.
Dnm, gelmi, bulmu tatesini,
Kimseycik bilmedn.
Gelirkana epsi alrm baa,
Kiminsinin uaklar varm,
Bu alm kendin bir top boncuk.

(?),
.
(?) .
, ,
, .
, , ,
.

,
- ,
.

XIX .
-
: Varna trks / , Plevna kalesi / .
, . (sincp, mehtup)
: ,
, (), -, ( ), ,
, , .
Eh, Rusiya, Rusiya / , , , 2006 . . , (. 1, 239). ,
, 18771878 .,
.
Eh, Rusiya, Rusiya,
Sn topladn

, , ,

.: . 03 2005 // polusharie.comindex.php?topic=7181.0
. . , ,
. .

150

96

ok binnrnn asker.
Bin sekizz etmi altda
Pindin biyaz beygir,
ekildin Kara Tunaya dooru.
Pindin biyaz beygir,
ndin Kara Tuna boyuna.
Kayklar yaptn,
Tunay zdin,
Bulgar topraana bastn

.

()
* ,

.
,
.
*,
,
.

, -, . , , -
18771878 .,
1876 . , ,
. ,
, .
1877 . , ( 40 . , 20 . ).
:
. ,

.
Pleven dznd da.
ok kannar dktn,
ok asker braktn.
Bulgar ilin (?).
Rus kan kark.
Bulgarlan kan-karda oldun.

,
().
(?).
.**

.
-,
. *
**

-, II.
.

97

 . .

-
. - . 10 1877 . 40 .
. ,
- .
:
Rusiya, Rusiya,
Osman-paay korkuttun,
Yumruklarlan da urdun.

, ,
- ,
.

, 1877 .
:
,
. , . , :
ipka buaznda da
ok kan dktn, Rusiya,
Bulgarlan kan kartrdn.
Ordan trk dumann koparttn,
San-Stefana kadar kooladn.

, ,
.
,
- .

, 1877 .
. , 19 1878 . , 12 ,
- , .
. , , . .
.
, . , ,
. :
98

San-Stefanda da grafikn (?)

Razval imzalattn da,
Bulgariyeyi kurtardn
Bez senellik esirliktn.

- (?)
,

.

, ,

, , .
-.

. . ,
,
, Vurma, yunan-karda, vurma / ,
, (. 1, 326) . , , ,
, .
Vurma, yunan-karda, vurma,
Bitirdin bizi.
avdar demet gibi
Dizdirdin bizi.
Vurma, yunan-karda, vurma,
Sndrdn bizi.
Sabaa yldz gibi,
Sndrdn bizi.
Bandaki apkan
Erd rsn,
Edirnenin askeri
Yar yunan, yar ermeni.

, , ,
.
(?)
.
, , ,
.
,
.

,

, .

, (.Edirne;
.;. ) -,
, , ,
20 . 1365 1453 .
99

 . .

. , , XVIXVIII .
. ,
- , .
,
. . XX . ,
27,5% 151. , ,
. ,
, , , , .
, 1924 . ,
(urum),
( 1923 . ).
.
, ,
. , , ,
. , , , 19121913 . - 19121923 .
()
.
, ,
- (. 1, 325). -,
. ,
.
- -.
// ru.wikipedia.org/wiki/

151

100

anak-kale iinde
Vurdular beni.
Ana, ben gideyom
Dmana kar.
Oy, genliim, vay.
anak-kale iinde
Kydlar beni.
olu(k)-ocuk grmedim,
Kydlar beni.
Oy, genliim vay.
anak-kale iinde
Aynal arm,
anak-kale iinde
Lalele biter mi?

-
.
,
.
, , .
-
.
,
() .
, , .
-
(?) .
-
?

,
-, , (anak-kale buaznda / -
. 1, 229). , 100 . , , ,
. .
,
(stambul buvazna / . 1, 230),
, .
, ,
.
stambuldan ktm
Yan basa-basa.
ngiliz askeri kaayor
Kan kusa-kusa.
Genligim var.
stambuldan ktm
Bam selamet.
Plevena da gittim,
Koptu kyamet.

,
.
,
() .
.
,
(-).
,
.

101

 . .

, 18071809 .
.
.
. , , ,
. 152.
, , ,
, [ ] ,
- 18771878 ., , ,

-. .
,
, indi vakit /
, (. 1, 327).
indi vakit,
Dkn vakit, mari.
ngilizlen kumitlr, mari, } 2
Maribe oldu.

,
, .
(?), , } 2
(?) .

(Cenk trks / , Nnda

iidilmi / . . 1, 4-5),
, , , , , .

: Besarabiyann trks / (. 1, 3), . . ( -

18321844 .,
)153 . , XIX
. , ( , - .).
- 19041905 .
(Part Arturyd /
. 1, 6). Cenk
trks / (. 1, 4) . , , - .
, ,
:
(Gagarin / . 1, 7), . . ,
.

, ,
.
.
, (), .
,
:
, - ,
. . ,
. ,
, , : ,
153

- // www.aggregateria.com/A/anglo-turetskie

152

102

. , 1969. . 30; . ., . .
. ., 1989. . 40.

103

 . .

, , -, , . , ,
, .
, , .
. . . . .
, -
154.
,
, -
(gur Moskof / ), ,
, .155 , ,
.
. 156.
,
, ,


.
,
- .
, , .
,
, . .
. . . . 295-303; . . . . 9.
155
. . . . 295-302; .
: . . , 1938. . 163-165;
. . . . 9-10.
156
. // ,
. 12. , 1999. . 110.
154

104

2.

2.1. ,


.
, .
, , ,
.
, ,
, , .
, , ( ), . .
, , .
,
( , Ollan boba daavaya giderlr /
, Nikola / , Mariya / (. 1, 24-27), Petrana / , vanu / , Tudorka /
(. 1, 28-33) . ,
, (, ,
, .) ,
5060 .
, , , , .
.
- . , Aleksiy em babas /
(. 1, 274),
105

 . .

, - . (),

. , ,
.
,
, . Lambunun trks / (. 1, 8).
, , . . 157.
Her sabaa Kalinka suya gidrdi /
(. 1, 251)
- , . , . ,
.
Kalinkann dokuz agas var,
Dokuzu da haydut kafa.
Stuyan gitti Kalinkaya bakt,
Onnar da Stuyan kesti,
ardaan stn koydu.

,
.
, ,
,
.

, : ,
. . , ,
,
(Kz oturmu sundurmann banda /
. 1, 82). , ,
, .
:
. .
. . , 2004. . 194.

157

106

Dnrclr mlr
Kznn bana.
Mamusu demi:
iizi yoktur, vermm.
Bobas demi:
Kiz kktur, vermm.
Kz da demi:
Yrim geldi, beklmm.

().
:
, .
:
, .
:
, .

(. 1, 83)
(1415 ) . .

: Ne bakrsn, mari kz, aul ar / , ,
; Hay tepelr, tepelr / , , , Saka /
(. 1, 71-72, 73-76). .
Ne durrsn, mari kz,
Aul ar?
<>
Seni grn ocuklar
Oyunu ar,
Tutup-tutup kolundan
Aul ar.

, ,
?
<>
, ,
,

.

, , ,
, :
, (kitka) . .
(Todur hem tudorka / . 1, 38).
Tudorkadan da basma
Todurun elind,
Tudorkadan iek
Todurun banda.

,

.

,
, .
107

 . .

, ,
. ,

(day) ( ).
, , , (. 1, 256).
Day b,
Day, gel biz.
Manim beni yavuklu edecek
Grgiy,
Ba delikannya.
Bn Grgiyin da olmycam,
Bn Yankuya kaacam.

, ,
, .

,
( ).
,
.

, , ,
.
, day,
,
, .
, , ( )
. , ,
, mali,
-
.
mani. , .

,
boba, baka, baba, buba. (boba baka) , (baba buba) 108

,
. ,

.
, , . ,
. , , ,
. . , (, , ),

158.
,
,
,
. (kat .)
4- (nc kat lzm gesin) ( 78 ). 4- (
89-) .
. ,

.
.
. ,
, , , ,
, .

. , : Rakel / , Tudorka / (. 1, 10-12).
,
. :
. . ... . 51.

158

109

 . .

.
, , 159. ,
, , 160. , ,
,
: .
: , .
Etimilr manastr nn.
Manastr kapular birdn kitlenmi,
Mumnar klisd hepsi da snm.
Tudorka da ku olup umu,

.
,
.
, ,
,
Bobas Tudorkann ta olup ta kalm, ,
Okadar da onnar yannamlar.
.

,
, , .
(, ) ,
. ,
, .
, ,
. .
, , .
18321834 .
, ()
.
.
, . 44, . 2, . . 52, . 3.
, . 44, . 2, . . 52, . 5.

. , . . .
,
. ( , . ). ,
(, ), . .
,
- 161.
,
. betva,
.
, .
(Ana-boba betvas / ,
Hay gklerd, gklerd / , , ), ,
(Ollan boba daavaya giderlr /
, Nikola / , , (Mariya /
) (. 1, 13-16, 24-27), .
, . , ,
, ( )
. , , : Allaa versin evim
etimeyim / , , Allaa versin dilenim
yol stnd / , , Allaa versin
sabaaya kmaym / , , Allaa alsn benim
evlatlarm / , Ekmek arpsn /
, Gzlerin frlasn / ,
Fikirdn bozulasn / , Allaa versin uaklarna

159
160

110

161

. . ... // , 1901, 1. . 100.

111

 . .

sevinmysin / , , Allaa
versin lmysin bn gelmydn mum tutmaa / ,
() , .
,
, , , 162.
, , .
163.
, ,
:
Arta da kalsn senin anen, be yarim! / , ,
(. 1, 264).
164.
.
,
,
.
2.2.
, ,
, , , (, , -, ,
. .)
. ( , , ),
,
, : . , . .
. . . 267.
164
. . . 137, 267 .;
. . 57.
162
163

112

.
, : , .

.
, , .
.
, .
,
.
,
, .

. ,
,
: , , , , .
. - (
), , . , ,
, ( , ), , , .

,
.
, .

,
.
113

 . .

. : , , , ,
(. 1, 68). (
, , .)
Karm kotlon banda
L-l-l-l-l
<>
Bakrm da karma,
Da sevinerim adk,
Ani uygun yaadk,
Ayaan da urmad,
Bana drk bakmad
Da bl biz annatk,
Pek ta isl yaadk,
Da bl biz yaadk,
Pek ta isl annatk,
L-l-l-l-l.

.
----
<>
.
,
.

.
,
.
,
.
----.

. , , ,
. (, , ) ( ) ,
.
, , ., , ( ) , , . . (. 1,
5). , ( ,
, . .). .
. , .
114

,

(. 1, 30-33).
1) Hey-hey.
Tudorka, mari, sevdicm,
Bn da gidecm krmaya, } 2
Be gmlk rak im.
Hey-hey.
Ge vakt olacek, gelecm,
Sn bana portalara kasn,
Portalara da kasn,
nna teklif edsin.
Hey-hey.

-.
, , ,
, } 2
.
-.
,
,
,
.
-.

2) Tudorki, mari Tudorki,

Bn gidecm krmaya
filcan rak iecm,
Tez d geeri gelicm.
Bn seni portada bulym,
Sn bana porty aasn.

, ,
,
,
.
,
.

3) Mari, Tudorki,
Bn da gidecm } 2
Krmaya da,
Kardalarlan buluacam.
Sn da durasn portada,
Aan bn gelecm,
Portay aasn.

, ,
} 2
,
.
,
,
,

4) Dimuli gidee krmaya, } 2

Dostlarnnan bulu, } 2
Gzl-gzl konu.
Tudorka, ap portay,
Portada divan dur.
Portada divan durukan,
Dokuz iplik ilemi, } 2
Bir da adam glm dikmi.

, } 2
, } 2
.
, ,
,
,
(), } 2
.

115

 . .

,
, -,
(. 1, 34-35).
Aman, Allahm,
Benim adamcm
Gec-gndz sarfo gezer.

, ,

.

, , ,
.

, ,
.
, ,
, .
: , , , dua etmi,
, 1
: Kar btn gn ilesin, ii bitmesin, biey grnmesin. Adam da
bir saat ilesin, evi doldursun, meydanda olsun da hepsi grnsn165.
,
, .

, . ,

, , .
.
, , ,
( ). (Tudor Toden Mainin Mitisinin Mias, Dua Mitinin Petrinin
Nadisinin Petisi).
, : . , . .

165

116

,
(, ) .

.
, ,
, . ,
. (). ,

(sofra), ().
:
23 . .
,
. ,
. , .
. 166.
7 . . - ( ) . :

167. . . 168. , 7
. , ,
//
, . VII. . 3233. , 1889. . 234-235.
167
. - // , 1875, 24. . 908.
168
. . . //
, 1901, 1. . 128.
166

117

 . .

,
.




.

: ( ,
, ) ( ),
( ) . .

. , , , : ,
. . ,
(
), ,
( ).
().

.
.
, , , , (ayp)
( ).
. , , , ,
118

,
169.
,
, . .
, .
(.), . ,
(ayak ykamaa) ,
6070- . . , ,
,
. (. 1, 17).
,
. :
,
. .

-. ,
Petrana / , vanu / , Tudorka / (. 1,
28-33), , ,
, , . ,

, .
, :
; .
, : . -, . ; . .
... . 147.

169

119

 . .

,
.
, / .
XVIIIXIX .
170. .
,
.
. (., .)
: , 171. ,
,
. , ,

.

, , , ( )
,
.
, ,
, (takaza et). , , ,
. ,

(. 1, 28).
. .
// . , 1958. .
. 179-236.
171
, : . , . .; . , . .
170

120

Takaza et, oolum, gelin,

Gelin, gelin Petranaya. }2
erd zm bakmr,
Darda nm geer.

,
( ),
, , . }2
( ) ,
.

( , . .).
. . (), ,
. . -
,
,
.
Mau / (. 1, 17) ,
. , ,
.
, , . , ,
, . . ,
, . . . , XIX XX . : , , , ,
, 172.
. . // , 1901, 1. . 129.

172

121

 . .

, , ,
, .
.
- On kardaz biz / (. 1, 52)
, 20 .
,
, .
rmi yanda bn oldum,
Ozaman da bn ev oldum.
Ozaman bn ev oldum,
Ksmetim da hac oldu.
Kpek sincird baalyd,
Ama bendn hatrlyd.
Beni da dama kapard,
Ekmek erin trofa atard.
Bn da, zorlar geirn,
Hep ta zor yaadm.

20 ,
.
,
.
,
, .

,
, ,
.

1856 . (, , ) .
, -
. , ,
, 70 , ,
173. ,
, .
, , .
, . ,
, . 44, . 5, . . 405.

173

122

, . , .
, .
, . . . ,
, 174.
,
. , ,
.
,

, . ( ),
, ( ).
,
, .
.
.

. .
, ,
50- . .175
,
.
, (, . ., . . , 1976. . 18.
175
. . : . : Business-Elita, 2007. . 199-201.
174

123

 . .

)
. , ,
. XIX XX . ,
( )
, , .
, ,
.
, .
(, , - . .), ,
. :
Tudorka, mari Tudorka,
Versn bana be rubli, } 2
Krmaya da gideyim } 2
Dostlarmnan buluym.
Tudorka veree be rubli,
Dimuli gidee krmaya, } 2

, ,
, } 2
} 2
.
,
. } 2

. . : . <> , , , , -,
- . ,
, 176.
,
.

. . . ,
, ,
, , .
. . ... . 99.

176

124

, ,
, 177.
,
, . , Ha, be oban / ,
(. 1, 21).
,
.
, , ,
, . ? , , ,
, , . (
iitor),
- .
, . ,
, . ,
, . (
,
). ,
. , ,
.
,
177

. . ... // , 1901, 1. . 126.

125

 . .

, .
. , , , , ,
,
. ,
, . , .
.
, ,
: ,
, ,
. ,
.
, , ,
. , , .,
,
. -
, , bul (Gcenik
Ankann trks / . 1, 40).
Todurlan Tudorka
yl lavetmi.
Todur Tudorkaya
Bl da demi:
Tudorka, mari,
Yavklum Tudorka,
Bn sana, Tudorka,
Dnr yollaycam.

126

.

:
, ,
,
, ,
.

Yollayasn bk bulnu.
Todur yollam
Bk bulsunu.

.

.

(Todur hem Tudorka /

. 1, 38).
Yollayum seni, mamucuum, dedi, , , ,
Ankaya dnrl.
.

, . . ,
: -
<> , , , 178. ,
- ,
, 179.
,
, . , -
(. ) , . . , . , ( )
180. ,

.
- , ,
. , ,
, . , (
.).
, ,
: . . // , 1901, 1. . 101.
. . , 2006. . 78.
180
- . // , 2000, . 1.
. 46, 54.
178
179

127

 . .

, (, ). .
.
.

.
,
Benim vard bir yavklum / (. 1, 190).
Benim vard bir yavklum,
Mamu onu beenmedi, mari.
Of, mari!
Mamu onu beenmedi,
Beni ona vermedi, mari.
Nndan nn da geldi
Bir arl onmadk, mari.
Of, mari!
Mamu onu pek beendi,
Beni ona o verdi, mari.

,
, .
, !
,
, .
,
, .
, !
,
,
.

, . (Sevdim / . 1, 96).
(. 1, 38, 40). , , ,
.
, ,
(. 1, 36-37).
, ,
().
128

( ). , .
,
Todur hem Tudorka / , Gcenik Ankan(n)
trks / (. 1, 38, 40).
.
, ,
,
. ,
. ,
. ,
, ,

.
, , ,
.

, .
Tudorka / (. 1, 18).
Dokuz karda bir da kzkarda.
Tudorkann da dnrcs vard
Dokuz k ar, dokuz su ar.
Tudorkay anas vermeer.
Hem bk agalar Kostanda dedi:

.

- , - .
.

:
Mali-ma, male,
-, ,
Hadi verelim Tudorkay arya,
,
Dokuz su ar, dokuz k ar.
, .
Manastra gittik konak oluruz. }2 ,
. }2
Tudorkay anas verdi
.
Dokuz su ar, dokuz fotar ar.
, .

129

 . .

, .
, ,
.
,
. - Gzl Tudorka / ,
-
(. 1, 37).
Tudorka, mari,
Gzl Tudorka,
Bn seni istedim,
Sn bana gelmedin.
Nasl gideyim?
Bat braamad,
Nasl gideyim?
Bul kovermedi.
<>
Al Tudorka,
O ylann kabndan,
Da kaynadyor
Biyaz araplan,
Bulsunnan batsuna
Buyur edee:
Ya buyur, b bat,
Bir filcan arap!
Ya buyur, b bul,
Biyaz arap!
Buyurduu gibi
Er deyl.
Pek mi kolaydr,
Bulylan bat,
Pek mi kolaydr
stediindn hayrmaa?

130

, ,
,
,
.
?
,
?
.
<>
,
,

,

:
-, ,
!
, ,
!
,
.
,
,
,
?

. 181.
, , . , , ,
.
.
,
, , . .
, ,
182.
, (18 ), .
, ,
.
- , 1415 ( ),
18 .
,
15 183. , .
, .
(18 ).
(kamaa / )
(. 1, 256).
Manim beni yavuklu edecek
Grgiy,
<>
Bn Grgiyin da olmycam,
Bn Yankuya kaacam.

,
<>
,
.

. 15.
, . 208, . 5, . . 2399 ( 1902 .).
183
, . 208, . 5, . . 3579.
181

182

131

 . .

, . , ,
( ). ,
, . , , , . XIX XX .
.
,
. , , , , .
(. 1, 196)
, . , ,
.
. ,
.
Sn kahlanrsn, mari suvat,
Ani senin kzn iizi yok.
Kahrlanma sn, mari suvat,
Bn da ona iiz da yapacam.
Sade ikisi uysun yaasn (?),
Da gzl ksmetleri olsun.

, ,
.
, ,
.
(?),
.

,
- .
, .
.
132

. . ,
.
, . , ,
, .
,
,

. , , ,
, .
. . ,
.: , , ,
. , ;
.
,
,
; ,
; .
,
184.


, .
,
, . ,
. , , . . ... . 126.

184

133

 . .

. ,
. .
, .
,
.
, iiz ( , ev
ileri, , , , , .)
zestr ( , , , ).
Alsana
beni b, ocucak (. 1, 92). ,
, ().
Alsana beni b, ocucak,
Bn da sana getircm,
Ne da ok ev ileri.
Kaz gagas rak dolu
San tulumu piinir dolu, } 2
Kr sinek budu duarda asl.
Alsana beni b, ocucak,
Bn da barim zenginc,
Bn da sana getircm,
Ne da ok zester:
Dokuz inek ksrlaa,
Onuncusu bzaal.
Tari da, day, day, day, day. } 2
Onnar kzkardam,
Bir ocuk da beenrmi.
Op-pa, op-pa, op-pa-pa.

, ,
} 2

.

, } 2
() .
, ,
,
,
:
,
.
, , , , . } 2
,
.
-, -, --.

,
. i gveeli / gveeli, ,
. 134

.

. , .
, ,
.
,
. , , ,
, (, Petran Kole).
,
(moloak), . ,
,
, : Marinka Peti.
, ,
, :
- , . , ()
, , ,
.
,
70- . . , ,
, . . , , .
,
( , ), .
,
, .
- .
135

 . .

, , : , . .
,
, .
.
,
, ,
. , .
,
, , ,
, .
.

3. ,

/
. ,

, ,
.
Avramn trks / .
(. , . , . . 1, 98-100).
. . 185 (. 1, 101).
.
,
. , ,
, ( )
( ).

3.1. ,

( /) ,
, .

. ,
, .
kurban : 1)
; 2) ; 3) ; 4)
( - , .);
5) ( , -
).
136

Dokuz ay, dokuz yl

Kucak taycz,
Onuncuda kurban kesecez.

,
,
.

,
,
(): ; :
(. 17: 10-11). , , , .
, . (. 1, 99),
:
, , .
, . ,
. . // , 1901, 2. C. 44-48.

185

137

 . .

. ,
, ,
, .
,
.
(),
, .
Avrami baalr sac
Bir elceezinnn bir ayacyn.
Hzlanr Avram baa saplamaa
ooluna,
Geler gen bir kuaaz:
Avrami, Avram, demi,
Sbt elindn onu,
Kara alda, demi, kurban
kesilir,
Diil senin sacn.

.

,
:
, , ,
,

(?), ,
.

, . , , , .
. (. 1, 100)
. , : , ,
, ,
, .

. . , .
. . ,
.
, :
Her, demi, sn beni kesirsn,
ttl,
Baala bir ayaamnan bir kolumu.

138

, , ,
.

. .
, ,
-, .
, . ,
( )
, , . , . . ,
( ),
: .
, . ,
, ,
, ,
, .
, . , ,
.
. . , ,
. , .
, , : , , , .
, , , .
.
, , , , ,
. ,
()186:
. . // , 1901, 2. C. 48.

186

139

 . .

Boba, kes, ta ate atma,

Gzn evir da kanma bakma,
Pek baala ayaam ellimi.
Topraa koy, yakma gzl
tenimi,
Bir gn gels grs anam
benim kemiklermi.

, , ,
,
.
,
,

.

, , ,
. . . ,
,
( )187,
, .
.
, , , 188.
, . .
. , -, . ,

,
. ,
, 189.

190.
. .
,

189

190

187
188

Ciachir M. Obiceiurile religioase ale gguzilor din Basarabia. P. 5.

, : . , . .
. . // , 1901, 2. . 43-48.
. . , 2004. . 225.

140

(
, ).
, ,
:
; .
: ,
(Avramn Allah).
, , (katr . ;
. ),
(
).
, .
, , . . ,
, . .
,
.

, . , , ,
,
(. , . ),
. , , (frn):

.
, . .
,

. . ,
141

 . .

(, , .), ,
.
;
191.
,
(Allahlk):
.
. , , , 192. , . . ,

- :
, ,
193.
,

.
(adamak
kurban / adat kurban / adanm kurban). ,
. ,
194. -
.
, ,
Ciachir M. Obiceiurile religioase ale gguzilor din Basarabia // Viaa Basarabiei. Chiinu,
1934, nr. 6. P. 4.
192
. . . Chiinu, 2002. . 146; . .
. 79, 200.
193
. . // , 1901, 2. . 17.
194
. . , . ,
2010. . 226.
191

142

. ,
. ,
, ,
- . .
,
, (lnka dnya gzli /
. 1, 269). ,
() ( ).
, ,
:
Allahm, kaldr benim lenkam!
Dokuz sene oldu asta yatyr,
Ne lafn iittik.
Kaldr, Allahm,
Sana kurban kesecm,
Panayada kurban kesecm.

, !
,
.
, ,
() ,
.

,
, .
.
, 195.
, ,
.
,
( ).

.
,
() (. 1,
217).
, : . , . .

195

143

 . .

Lazarki, Lazarki.
Utum, gittim, dala kondum.
O dal bana emiini verdi,
Emii bn koyuna verdim,
Koyun bana kuzusunu verdi,
Kuzusunu bn kurban adadm.
Lazarki, Lazarki.

, *.
, .
,
,
,

().
, .

. ,

,
. , XIX .196,
197.
, . . . .
( )
. . , .
, ; ,
( ).
. , .
. , ,
,
198.
.
// , 1911, 3334. . 1150.
197
, : . , . .
198
. . // , 1902, 3. . 59.
*

196

144

-
, . . ,
. , ,
,
-



.
,

,
(ev kurban)

(pnar kurban). ,
(
) (), ()
.
. ,

. , ,
145

 . .

, , , ,
.

,
- (,

. .).
karda /
(. 1, 46) ,
,
.

,
.
.
t karda toplandlar,
Bir manastr pnar ekettirdilr.
lk gn kazdlar pnar ykld.

,
.

.
kinci gn gen ykld.
.
nc gn gen toplandlar.
.
Toplanpta, pek kahrlandlar:
, :
Nein bizim bu pnarmz yklsn? ?
Hem bk batlar Pavll Nastr (?) (?)
Kk kardalarna bl d dedi:
:

146

Sizd da sra bu auam

ev gitm.
Bend d sra brada kalmaa.
Karlarnza biey slmeciniz.
Angnzn kars taa ileri gelecek,
Onu bu pnara kurban adycez.
<.>
Ama o Tudorka
Hep ileri gider,
Manastr pnarna
O da kurban olr.

.
.
.
,

.
<.>

,

.
( ).

Manole / (. 1, 45),
, (
, ). ,
,
,
, ,
.
Oniki karda
Bir manastr ekettermi.
Gndz ilrmi,
Gec skrmi.
Manoli, Manol, Manastori
Kardalara bl da demi:
Ay kardalar, toplann br,
Ne sleycm, kayl olacnz m?
Hepsi da bir aazdan baarm:
Biz senin lafna kaylz.
Gelinner bl deysiniz:
Sabaa da erken kalksnnar,
Ne Allaa verdiys im yapsnnar,
Manastra da getirsinnr.
Angs ileri gelecek,

.
,
()
, ,
:
, , ,
, ?
:
().
() :
,
, ,
.
,

147

 . .

Manastra tlsm koyecz,

<>
Manoli, nein kslysn sn,
demi?
Altn zm, demi,
Manastrn temeln dt.
Ha atlm bn da karm.
Tudorka atlam karmaa.
Oniki karda dolaya alm.
Hem aalarm, hem da
baarrm

() .
<>
, ?
.
, ,
.
().
, .

().

, ,
, . .
Her biz slrsek, demi,
Brda kalalm,
Mermer ta da olalm.

( ),
,
,
.

,
. , ,
,
, .
Oniki karda orda da kalr,
Hepsi da mermer ta olr.

,
.

.
, (tlsm). ,
,
, .
tlsm , .
, ,
.
148

. . . , ( tlsm) , -
199. ,
, , , .
,
, .
,
. ,
. ,
, ,
200.

,
,
. ,
. ( , ), 201.
, , , -
, , , .
.

. ,
202 ,

201

202

199
200

. . // , 1902, 3. . 25-26.
, : . , . .
, : . .
. . . . . . III. ., 1962. . 61-63.

149

 . .

.
: (korban),
(kurbanu), , , , (kurban), (, ), , , , (,
korban), (), ().
() 203.


( , ).

. . ,
, , , , ,
(-, -). 204.
XIX .
. ,
205.
( ) - , 206.


. .
. . 284; . . . , 1990. .
43; . . : // tiina. Chiinu, 1997.
12. . 15; . . . // , 1875, 22. . 834.
204
. . //
. , 1964. . 260.
205
. . . // , 1875, 22. . 834.
206
. .
. . 285; . . ,
, .
, 2004. 51.
203

150

,
(. , . .)207. , -
, , .

. .
: , .
,
208. (
, , .
209.) , ,
.
, , , . XIX .
, , 210, .

, ,
- , (
: , )
.
,
.

, ( ) . ,
, , (
. . 6465; .
( . , ) // , 1994, 5. . 57-69.
208
Ciachir M. Obiceiurile religioase ale gguzilor din Basarabia. P. 6.
209
. . : . , 2007. . 476-516.
210
. . // , 1901, 2. C. 17.
207

151

 . .

),
(. ).
, .
,
, , , . -,
.
. , ( ), ,

, (
,
)211. . ,
( ), :
,
( ), ,
. . , , , , ,
, , .
212.
, . , , , : !
() ! () ()!
() 213. ,

.
.
. . , .
, 2010. . 331.
212
Ciachir M. Obiceiurile religioase ale gguzilor din Basarabia. P. 4.
213
, : . , .
211

152

3.2.
-
,
. .
, ,
. .
-,
. , -. , Cenk trks /
, (. 1, 4).

. , ,
. ,
- Kavarna
direkleri bir kk kasabaym / (. 1, 237).
Cumaaya
kar bn bir d grdm / (. 1,
57, .), ( )
/ ,
. ,
, ; (), , ;
, , , ,
. Dn gecelerd,
male, dm girdi / , , (. 1, 58)
.
, , .
, ().
153

 . .

- Cumaa
gecesi / , Aneciim, anem / , , Bn
bir gldum / (. 1, 243, 244, 246).
( ) / , / ,
, (?), ,
. , ,
.
, , , ,
.
. ,
Gv trks / (. 1, 182), ,
,
. , ,
,
.
Slesn, mamo,
Hasta m yatacan } 2
Osa lecn mi?

, ,
} 2
?

, (. 1,
254),
, , .
Nikola / (. 1, 27),
, .
,
. ,
, ( ,
).
,

9 (. 1, 11, 12, 18, 26, 31, 32, 38, 39, 52, 66,
154

92, 99).
(. 1, 240, 241, 251, 253, 320, 346). , 214.
,
,
,
. .
, , 9
(33).
, . , ,
, . , , . 9
, . 9
, ,
. , 215.
(. 1, 10,
30, 48), , -, .

. . , . , 2010. . 169-171.
215
. . . .: -, , 2001. . 338339; // http://www.rian.ru/
spravka/20070707/68528028-print.html
214

155

 . .

4.

4.1.

-
.

, . ,
, , . .

,
, . ,
. , , Ha, be oban / , (. 1,
21-22). ,
- , ,
, , . .
1) Ha, be oban,
Gitsn koyunnarlan.
Of, of,
Yaamurcuk ta yaa-yaayor.
Ha, be oban,
Yok m krkn? Giisn!
Ha, be oban,
Yok m yaamurluyn? Giisn!
Of, of,
Vardr, ama yrtktr

156

, ,
.
, ,
.
, ,
? !
, ,
-?
!
, ,
, ...

2) Ha b oban,
Krda kaar yayyr,
Of! Pek suuk bana.
Nbym bn?
Ha b oban,
Giisn sn krkn.
Of! Giiycm, ama
O yrtk-prtk

, ,
,
! .
?
, ,
.
, ,

Hayde, oban oolu, karda olalm / , , , ,

(. 1, 67):
Benim deciim, hey, dedi,
ayrda imen.
Benim yastcaam, hey, dedi,
Tatan-topatan.
Benim yorgancm, hey, dedi,
Havada bulut.
Benim avkeezm, hey, dedi,
Gkt yldzlar.

, , c,
.
, , c,
.
, , c,
.
, , c,
.

() (. 1, 350):
Benim keciim,
Krdak imen,
Benim yorganm,
Havada bulut.
Benim yastcaam,
Krda kr talar.

()
,

,

.

. . , 70
,
, . , Stuyeni / , 17 .
157

 . .

: 12 , 5 .
,
(. 1, 70).
Nndan nn dadand,
Bir onmadk canavar
Srm da dadand.
Oniki srdn oniki braad,

,
-
.
12 ()
,
Be srdn da be kuzu braad. .
Bobas da bl deer:
:
Stuyeni, oolum, Stuyeni,
, , ,
Ya sn kaz bir derin kuyu,
- ,
ki endez genilii,
,
ki endez uzunnuu,
,
Canavar da gelecek

O kuyuya decek,
,
Sn da srn kurtarcan,
,
Sn da kahrn olmycek.
.

, ,
, . , ,
(.: VI, 2).

: kvrma, manca . (. 1, 53, 45). ,
(. 1, 8).
Bez oban toplanmlar.
La-lay-lay.
Toplanmlar bir masaya.
Lay-lay-lay-la.
yirmilr, iirmilr.
Lay-lay-lay.
Sar kuzu nnerind.

158

.
--.
.
--.
, .
--.
()
.

, ,
, ,

(. 1, 210).
Traka, traka, duydunuz mu?
Selm verdik, aldnz m?
Krda puluk ilr,
Kyd koyun klar.
Sra-sra srlr,
indi geldi koitlr;
Koitlerin karn aa.
Day, baba, pta.

, ,
( )?
,
?
,
.
( ),
;
.
, , .

,
,
.
, .
, ,
,
. ,

, ,
()
,
,
,

,
. .
159

 . .

,
( ) (. 1, 214-215).

(. 1, 316).
,
- . , . , , . , ,
.
, . ,
XIX .
,
XIX . 5060-

,


216. ,
XIX . .

,
. . 217.

. ,
, . , kaval ( ) . Bre, vane,
bre, obane / , , , (. 1, 170) ,
, . .
Bre, vane,
Bre, obane.
Ne gzl kaval
Sn da alayorsun,
Ne gzl alp
evirdeyrsn.
Diilim bn vane,
Diilim bn obane.
Bn Ahrangel Mihail,
Can alcym.

, ,
, .

,

.
,
.
,
.

. . // . . .
.., 1955. . 391; . . -
(18571918). , 2004. . 402.
217
. . , 2004. . 444.
216

160

161

 . .

,

( , ): obannar,
srtmalar (. 1, 30-31, 131, 349).
.
Mau / (. 1, 17) ,
.
.
Mari Mau, gen gelin, dedi, , *,
,
Bn da gidecm kazanmaa, Mau, , ,
Edi ylna, edi ayna.
.
Brakrm seni bez zrkan,
,
Bulaym seni bez dokuyarkan.
.
Az m da geti, ok mu da geti,
() ,
,
Toduru dedi orbacsna:
:
Bn da isteerim kendi meralarma, ,
Kendi meralarma, kendi toprayma. , .
orbacs da bl da demi:
:
Verecm sana bez koyun,
,
Bez koyun kuzularnnan.
.

.
(. 1, 305, 25, 172), .

1) Babamn kr at olsa,
Pins da gels.

,
.

2) Nikulay atl bobas yayan.

Nikulayn bobas Nikulaya demi:
Hey, volum, volum, Nikulay volum.
n kara beegirindn, da z benim
ellermi.

.
:
, , .

.

162

3) Gider vanu,
Karannk dama girer,
Beendii beygir pineyer.

,
,
.

(. 1, 258, 209, 28, 29).
( ), , .
1) Aleksiy em babas
Avemdan tarlaya ekilmilr,
Kara nadaz karsnlar.
(?) taman tarlaya girmilr,
Aleksiyin babas
kzleri pulaa komu.
Aleksiy kzleri edrmi.

,
.
(?) ,

.
.

2) Amuca gider,
Kor beygirleri hem kzleri.
Ya, ocuklar, kaldrnz bir ses:
Hy-hy!
Gider Rusalimin bayrna
Garalimin ayrna.
kzleri pulaa kor,

,
.
-, , :
-!

.
,

163

 . .

3) Bana tarlaya tez gelsin.

4) Mamu-ma, mamo,
Bn gicm kra, } 2
Kra, Bk paya,
Lnkam geldiynn ev,
m getirsin bana.

-, ,
, } 2
, ,
,
.

Avramn trks /
(. 1, 98), .
; ,
, , .
, , ; 218. , , ,

, , ,
.
A, oolum, gidelim, demi,

, , ,
,
Ko taligay, sacm, demi,
, ,
,
Puluyu da atalm da tarlaya konalm. , .
sack ta komu ta gitmilr
,
tarlaya.
.
Hadi, oolum, demi,
, , ,
Be-alt brazna ekelim, sacm,
- ,
.
Komular da be-alt brazna
-
ekmilr.
.

Nnda iidilmi,
nnda grlm / , (. 1, 5)
, , ,
( ), . . 13: 2.

218

164

,
.
Cenk vakd
Kzlar, ocuklar.
ocuklar aalr,
Srada puluklar kald.
Kzaazlar da aalr,
Dzencikleri kurulu kald.

.
,
.
,

.

,
, (. 1, 26).
Az m giderlar, ok mu giderlar,
Etierlar bir baalarcaa.

, ,

.

,
, otra ( , ) (. 1, 18).
,
(. 1, 8, 36, 192).
165

 . .

1) Bez oban toplanmlar.

La-lay-lay.
Toplanmlar bir masaya.
Lay-lay-lay-la.

Gl-gl arap ellrind.

Lay-lay-lay.
irmilr, lafedermilr.
Lay-lay-lay.

.
--.
.
--.

.
--.
, .
--.

2) Alasn, Tudorka,
O ylann kabndan.
Koyasn, Tudorka,
Biyaz araba.

, ,
.
, ,
.

3) u ayrda, u bayrda
m,
Bre gidi, canm,
m.
Biri rak, biri arap, biri su,

,
,
, ,
.
, ,
,
, ,
.

Bre gidi, canm,

Biri su.

,
,
(. 1, 238, 286).
1) arap itim filcandan,
Oh, aman, aman.

,
-.

2) Garafalar dolsun,
arap rsn,

,

( ),

O filcannar dolsun

, ,
, ,
, ,
.
166

4.2.

, - , , .
,
.
, .
(. 1, 250, 238).
1) Asmadan gel, asmadan
Oh, aman, aman,
alvar giyr basmadan.
alvarna bakmayn,
Oh, aman, aman,
Gzellik var bamda.

(?), ,
, , ,
.

( ),
, , ,
.

2) Karidan gelee, karidan

Cicim giiyr alvar basmadan.

,
, .

, XIX . ,
. . ,
. . .
. . .219
, 1892 .
.

. , ,
//
. . VII, . 3233. ,
1889. . 233, 235.

219

167

 . .

(.
-,
. , . )220.
. ( ,
. ),

.
,
, .

.
(don
atal, alvar)
.
221. , , .
,
-
, 200 . , , , .
- . // , 2000, . 1.
. 50; . // , 2004, 3. 8394; . .
. , 1985. . 280.
221
, : . , . .

. , ,
, () .

, . ,
, , .
,
. ,

. - 222.
. . ,
XIX . -
,
223.
.

220

168

. . -
(18081856). , 1970. . 63.
223
. . . , . : , 1914. . 48.
222

169

 . .

ukman (), fta (), bariz (), ark (), sardma () ., .

, Gelin trks / ,
kamer fistan, (. 1,
187). .
Nein sn bana gelmedin?
Grgiy gittin, mari Raya,
Bir rk kamer fistana.

?
, ,
.

,
, (. 1, 17, 222):
Bir da baksa kydn yana
Bir da gen gelin pedahland,
Pedahland, mey geldi,
Al ukmannan, biyaz ftaylan,
Biyaz ftaylan, biyaz modaylan.

:
,
, ,
, ,
, .

Anadan selm getirdik,

Batdan altn getirdik,
Buldan bar (bariz) getirdik,
Kardatan sedef getirdik.

,
,
,
.

1) Manoli gen pek duvaya deyer:

Ver, Allahm, demi,
Bir da bk yaamur,
Tudorkann mancalarn doldur,
Tudorka da geeri dnsn.
Allaa verer bir da yaamur, demi,
Ftacn zer, mancalarn rter,
O da hep ileri gideyer.

:
, , ,
,
() ,
.
, ,
, ,
.

2) Ald o ylan
Yaurularnnan,
Ftasna koydu,
Ev getirdi. } 2
Kaynatmaa koydu.

,
,
, } 2
.

.
. , .

.
. .
, .
, - ,
. ,
,
.

,
(. 1, 45, 20).
170

171

 . .

, ,
.
(. 1, 132), , .
Vard bir adam pek zengin,
Yalabk rubaynan giimni.
Bitkisiz sevinmelikln
Onun yaamas erd.

,
.

.

.
, (
) mavi mintan (. 1, 8).
. ,
224. - 225.
, , . ,
. , , (. 1, 18).
Bat bey, bat, Kostanda bat,
Dn mi iirrsn osa
ly mi?
Sl bana dooru.
Dn aararsan,
Dn aararsan kula ruba
giineyim,
Ama ly sa, karagz
ruba giineyim.

, , , ,

?
.
,

,

.

, ,
(. 1, 251).
B sabaa Kalinka suya gidee
Kara bakrlarnan, kara embernn.
Stuyann mamusu sory:
Nein, Kalinka, sn bu sabaa
Kara rubalarnan?

172

, .
:
, ,
?

Kalpaa dm sol yanna.

Lay-lay-lay.
Mavi mintan toz iind.
Lay-lay-lay.

.
--.
.
--.

, (. 1, 104).
, .
osif mintann brakt da kat.

, , -: krk, yaamurluk (. 1, 21-22).

kalpak (. 1, 8).
Mavi mintan toz iind.
Lay-lay-lay.

.
--.

. , ,
//
. . VII, . 3233. ,
1889. . 235.
225
. . (. .) , 2004. . 401.
224

173

 . .

Kara kalpaa kan iind.

Lay-lay-lay.

.
--.

. / , , . ,
- , .
, , , ,
(. 1, 367, 369). ,
.
1) Krmz fesini al bana,
Bey, Oglan, Oglan canm,
iitsn sn,
Gelsna bana, gel yanma.

,
, , - ,
,
, .

2) Krmz fesini giyin sn

bana,
Pek zledim bn seni,
gelsn yanma,
Ne gzl olan, yalabk oban.

,
,
,
,
.

. , ,
()226. . . , , - .
,
227. ,
, .
. , ,
//
. . VII, . 3233. ,
1889. . 235.
227
. . , 2004. . 403.
226

174

, ,
. , ,


-
.

(. 1, 68).
Giidim ark sargma,
L-l-l-l-l,
Bakrm da karma,
L-l-l-l-l.

,
----,
.
----.

, ,
.
: , .
, , , (, ). ,
, ,
, , ,
(. 1, 223).
, -, , , .
Mite, bre, gide yazc.
Aan sefer (?) gidecn,
Bana da haber edsin.
Duakl gelin alarsn,
Krmz izm giiyrsin.

, , .
(?) ,
.
,
.

175

 . .

, , (. 1, 364, 361).
Oglann ayaanda sar emeni, } 2
Kim da alm onnar o da bir deli,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

, } 2
, , ,
,
.

, ,
, : , , ,

. . .
,

: ,

,
,
.
<>



,
176

, 228.
. , , .
. . ,
. , -, , ,
, .
, . ,
,
.
, , , -
- , , ,
. . 190.

228

177

 . .

. , ,
. ,

, , , 229.
,
- ,
, .
,
,
- , , .
***
,
,
- :
, , ,
, , ,
, ,
,
XIX
XX . . . ,
.
,
.

,
. . , -. .
. . 189.

229

178

, -
,
. ,
,
. .
,
.
, ,
. :
1) - , , , ;
2) , ;
3) , (,, ), ;
4) , , ;
5) , ( ).
,
,
,
.
179

 . .

() , .
,
.

, , . ,
, . , , , . ,
.
.
, ,
, ,
,
. , , , ,
(, , ).
, - ,
( ,
.), ,
. ., . , , , ,
, .
180

III.
Allahn trkleri


1.

1.1.

Allahn trkleri / / (. 1, 98-180). , ,
.

230.
(.: ).
,
, Avramn
trks / . . , . . (. 1, 98-100).
, . , erkek evlat,
.
( , )
.
, ,
(. 17: 1, 21: 5).
, , 230

. . , 1991.

181

 . .

, ,
.
, ,
. , . , . . , (. 1, 101).
, (. 18). , ,
.
, . , , ,
, .
: .
: .
. . (ana, boba,
oolum) :
male, tt. .
. . , .

II, 2.
,
, Noyun trks / (. 1,
105-110). ,
, , .
, , (40 ).
, .
, ,
, 182

, .
, , .

, .
: , .

, , .
.
(., .-.) ,
(. 1, 106, 110). ,
. (. 1, 107), ,
, ,
, ,
:
Altrmyn kendinizi
mekln, imekln. } 2
Vakt gel(e)cek bl olacek,
Hepsiciin sud keselcek,
llr, dirilr. } 2
nannz Allaay. } 2

, . } 2
, ,
(),
. } 2
. } 2

, :
,
,
(. 21: 31, 34). ,
: .
, .
Yllar uup-gider /
, , . (. 1, 175).

: , , () .

183

 . .

(Orda sn grcn: mayl, Samayl, Natan, Danili, Avram).

, ,

. ,
, ,
(
),
. , , :
, , ,
, (. 13: 28).
,
, .
, . Yakovun trks /
, . (. 1, 104).

: .
, .
. , , , .
, .
() .
, . , ( ),
.
. ,
orbac koydu ( /),
hozyin ().
: ,
, , .

,
,
(. 37, 39). , .
, ;
.
deyo(r) (),
, .
, Ray
baas / , . (. 1, 103),
.
:
, .

(in sabaalen o serind).
:
, .
, ,
dive fidan (. ).
(. 2: 9; 3: 22) - : ,
-, 231.
,
, , .
: (Allahn slavasnnan giimni).
. , -, ,
: ( ) .
,
, . ,
, , 231

184

. ., 1990. . 161.

185

 . .

, , :
, (gdelerni
sararlard o slavy grmsinnr).
, .
, , , , . : ,
(. 3: 24).
Bir vakt Ray iind /
. - (. 1, 102). (
). .
. : -
. , , , (kurtard bizi gnahtan). ,
: . ,
,
.
.
,
, (. 1, 164-169), :
Arhangel Mihail / , Allaa eketti bir mececik /
*, Allahn trks / .
, ,
, 232.
-,
meci (.) , .
. . 363.

*
232

186

.
, ,
.
.
(. 1, 164), , ,
, . ,
, ,
( , ).
Allah ta yapm bir bk meci,
Hepbir ayoz meciy gelmi,
Sat Ahrangel Mihail gelmemi.
Allah ta ona pek gcenmi.
Nerdn da gelmi Ahrangel Mihail.

,
,
.
.
.

Allahn nn diz ta km.

Prost et, demi, prost et beni.
im bulundu, gelmdim.
Sn, demi, nereyi beni
yolladn?
Unuttun mu?
Sn beni yolladn Yordanaya,
Yordanann cann alm.
Bn da, demi, alamadm.
Baarlarndan yaklaamadm.

.
, , .
, .
?
,
?
,
.
, , .
-
.

.
, , . . ,
, .
,
( ,
, .), , (
187

 . .

, ). , .
.
Allah ta Mihaila bl da demi:
Alasn, demi, saa elin,
Saa elin bir krmz alma,
Sol elin krmz i.
lkin da gster, demi,
krmz almay,
Yordana da glmseycek,
Krmz i gsterdiynn,
Aldanp, gedecek.
Mihail Ahrangel alm, dedi,
Saa elin krmz almay,
Sol elin krmz i.
Gen gitmi Yordanaya,
Yordanann cann almaa.
lkin gstirmi krmz almay
Yordana pek glmsemi.
Sonda gstirmi krmz i
Yordana da, aldanp, gitmi.
Getirmi Mihail da Allaha:
Na, Allahm, getirdim, demi,
Hem da aldm, ama canm pek acd.
Aan, Mihail, gen demi,
cann acd,
Al da gtr onu geeri.
Nasl, Allahm, demi,
gtriim geeri?
Yordanay ykadlar,
Ykadlar, giidirdilr.
Gn bat tarafa yattrdlar.
Anas-bobas ba ucunda,
Kocas da ayak ucunda.
Aalayorlar, baarayorlar
kiz uacklar sallangata,

188

:
, , ,
,
.
, ,
,
,
,
, .
, ,
,
.
,
.

.

, , .
( ) :
, , , ,
, .
, , ,
.
, , ,
?
,
.
()
.
,
.
, .
,

Allaha da yalvarrlar.
Allah ozman Mihaila bl
da dedi:
Yordanann yazls bl.
Ay da del di, lay, lay, la.
Lay, lay, lay, la.

.
:
.
, , , .
, , , .

. ,

(. 1, 303).
. (. 1, 304).
.


.

.
y } 2
.
:
, ,
,
-
,

.

.
,
.
:
, , ,
?
,
.

() (?).

.
, } 2
.
:
, ,
- ,
(?)
,
,
.
()
.
,
.
:
, , ,
?
,
.

189

 . .

:
, , ,
,
. } 2
.

:
, , ,
,
. } 2
.

, , , , , , , ,
. ,

.
,
233. -,
, .
,
, .
, , , , , . , , , , , ,
.
.

1.2.
, , ,
(, , .), , .
: , , .). .
,
, -

.
, , : Hristos
(Boba / Allah) slava sana! / (, ) !.
Hritozun duumas / (. 1, 115 .) .
, ,
(. 2). , , , filosoflar, . filosoflar , -,
. ,
yldz bilgileri (. / )234. ,
suzun duuduu trks (.)
kral (. 1, 111). ,
, , ,
; .
. (., .-.)
14 (. 1, 112, 115).
, () (
.), , .
. ,
. ,
, , , . ,
, , (. 2: 8-20). ,
, . ,
. ,
/ . ., 2006. . 10; Eni testament / evirici Boris Tukan. , 2003. . 6.

234

. . XXVII. , 1913. . 71.

233

190

191

 . .

, . -.
, ,
, , :
, . (. 2: 13).
Hristos duudu /
(. 1, 113), . , .
. ,
( 2040- . .)235.
:
() ,
; , ; .

. , , Auam sofras /
(. 1, 117).
:
, , ,
Auam oldu pek duruktu,
Gk ta akt.
Aan masa hazrland,
Gkteki olan
Geldi ueniklrln
Donakl ev.

,
.
,
()

.

,
, . , , otuz biyazlk ( ). ,
, .
. . 30.

235

192

, . Gefsimaniya
baas / ,
(. 1, 118-120). ,
, ,
(. 1, 121-125).
,
. ; ; (Simn), ,
; , :
! ! ? . (. 26: 36, 6768; 27: 32, 46).
(. 15: 34).
. (. 1, 118)
, . , , ,
(. 19: 34). ,
,
: ,
.
, (. 1,
118-119), ,
.
Pilat sordu Hristoza:
Senin ne kabaatn var?
sus biey demdi,
Gzeezleri yalan doldu.
Hem Pilat bl grd,
Hem ellerni ykad.
Diilim dastoyn buna,
Sud kesm bl adama.

:
?
,
.
,
:
,
.

193

 . .

: ,
(. 23: 4, 22). .
(. 1, 118), , .
.
,
, . ,
, , :
Aalama, Mariya anam, dedi, Gkteki Boba da bile(r) nein o zeetleri
bn ekerim / , , , ,
.
, , .
, : Bn bu zeetleri ekerim Adam hem yovann
yanldy (i)in / , Biz
bu zeeti ekeriz insann sz iin, Yudann satt iin / , Bn bu
zeetleri ekerim hristiyannk iin / , .
: sus Hristozu ftlar tuttular (. 1, 124).

.

,
: ; ,
. , ,
(. 1, 125, 128). ,
,
(. 19: 25-27).
, , : Mariya
194

Pana(i)ya / , Panaiyan(n) trks / (. 1, 126-128). ,

, ,
. , . ,
,
.
.
Gkteki anamz / (. 1,
130). ,
. 236,
.
, .
, , .
. ,
,
. . . ,

237.
, : ,
. . , ,
: Cutarea Domnului Iisus Hristos /
238.
, ,
.
, . 208 .
. . . . 482.
238
.
236
237

195

 . .

, , ,
239. ,

, . .
. . ,
.
.
. . .
, , . , , . .240
,
.


, , . 241
. . *.
Bu d Panyann d. Panya, aan uyudu Elionun bayrnda gorod
Vifliemd, grm dnd oolunu onun bizim Allahmz vo. sus Hristos
gerili krest vo Erusalimd Petri ramada, Pavel domaskind. Da aan
uyanm Panya, volu uykusunda sormu ona; onun olu pek sevgili oolu:
Anam, benim anam, uyrdun?
. . , . , 2010. . 169-195.
240
. . // , 1900, 1. . 18; 1901, 4. . 24.
241
. . , . , 2010. . 367.
*
, ,
, .
.
239

196

Grdum Seni dmd, oolum benim, grdm seni o Erusalimd

gerili krest iki razboyniin arasnda. Seni satmlar otuz gm, Seni
tutmular, diri baalamlar, Senin bana sopylan urmular, Senin pak
zn tkrmlr, Sana fna laflar slemilr, Senin bana aldan
fene koymular, ellerin hem da ayaklarna enserlr kakmlar. Bir da
razboynik sngyln saplam sol tarafn; akm ordan su hem da kan
hristiyanarn kurtarmak iin, su vaatizlik iin, kan da komka iin.
Seni tlan doyurmular, senin pak aazna su erin sirk vermilr. Gn
da tutulmu, ay da tutulmu da kliselrd bk andallar koptular, yukardan
para-para. Oldu karannk dbdz dnned. Alt saat dokuz saadadak kim
da erdidi korkudan er dt, nnda, benim oolum, ldun krestt. osif da
Nikadim indirdi Seni kresttn, gmd Seni eni mezara. Sn da indi, benim
oolum, git oradan.
Gider oradan adam hem da nc gn dirilmi. Ayozlar, Angellr
okuyucek Hristos dirildi mezardan, kalkn, grn, oturr Bobann saa tarafnda.
Anam benim, anam pek sevgili. Anam, hepsini bn onnar geciricm,
senin dn hasl. Kim da yazcek senin dn Panyann da vericek onu
evdn-ev, o evd olucek saalk hem da isllik. Kim da yazcek Panyann
dn Panya da korucek onu ok erdn, vo evd denelicek duh svth,
Allahn da angelleri korycek vo adam herbir fna erdn, lmdn, ansz
atetn, kltan da, gk grlemektn da, toludan da, sudan da, herbir zordan,
a vonun da evind zedelenicek bereket, olucek isl senin dn iin hem da
Benim zeetlerim iin. Hristozun kim da gicek suda, olucek vonun da yannda
senin dn. Panyannda vonunda yannda geicek suttan, kurtulmu
kabatsz icin kim da gicek stenoz olma da senin da dn. Panyann da
dncek geeri saalklan, hem da gen karda, ani kk uak lofusa,
olucek yannda senin da dn. Panyann da korycek vonu da pak erd da
olucek saaly hem da isllii adam da nekadar ok gnas olsun, vo adam
btn rekln Allaa prost edicek adamn gnahlarn da benim anam Panya
grncek vo adama bn da grncm o adama vonun, ani bl o adam
can verrkn da Arahangel Mihail can da gtrcek vo adamn cann
Avramn hem Yakovun ennenicek orada Benim gkmd hepsiniz doorular.
Presvtaya tebe Presvtaya Bogorodia, yalvarrm sana, Panya, hem da
Allahm suzum senin kann iin hem da senin zeetin iin, ani zeetlendin bizim
gnahlarmz iin prorok van Krestitel bizim lafmz iin. sus Hristos, kurtar
bizi herbir fna erdn. Spasi, Hristos, Boje na. Amin.242
2007 ., : . , .

242

197

 . .

243
, , : ,
. , , . ,
. ,
(. 1, 118), .

(. 1, 127). , , 244.
. ,
(, , , , .) :
, ; , , .
,
.
,
-. ,
, . :
Panaiyan dn alrlar o zaman aan bir can pek hasta, eli eli soluyr.
O zaman onu alrlar, slerlr, okuyrlar da her olarsayd alr, yokseyd
ler245 / , - ,
. , , , < ? > , .

( ) . ,
,
Moldova gagauzlarn halk trkleri . 32, 37.
http://astrostream.goodboard.ru
245
. . //
. . , 2006. C. 485.
243
244

198

.
, -
( ). ,
.
- , ,
. .

, .
Bu yaamak biz verildi, kardalar, bir para vakda /
, , . (. 1, 150)
, (.).
, , -. , :
tzoman t ozman; sorucek soracek; decek deycek; kulmu kuumu;
gelicm gelecm; sorucek soracek. ,
.

Molitva

Bu yaamak biz verildi, kardalar, bir para vakda. T o bizdn tez

gidecek, kardalar. Tzaman biz uyancz. Ama ge olucek, kapu kapancek,
bitki saatlar gelicek. Saabi gk kcykan, biz smarlad, biz dar yoldan
gidelim. Biz dar yolu braktk, geni yolu aldk, gdenin istediini yaptk.
Gdenin istedii hodulluk, ok grmk, biri-birini glmk. Saabi biz dedi:
Bn gen gelicm borlarnz dem.
Ah, canm, benim canm! Tzoman nai yapcam, suda girilmi
olduynan. Saabi biz sormycek, nelr iyip-itik e kim nelr biz giidik.
Saabi biz sorucek, kim ne iilik yaptk hem kimi biz gcendirdik? Tzman
o ayrcek kendi insannarn herkez iin gr. Gnahszlara decek: Geliniz
ardma dive yaamak kabledin. Gnahkerler deycek: Gidiniz zmdn
dive ateler. Ah, canm, benim canm! Tzoman nai yapcam, Saabidn
kuulmu olduynan? Amin.246
2007 ., : . , .

246

199

 . .

.
. , ,
, .
, . , Gkteki anamz /
, Panaiya nas geldi er /
, ,
, , , (. 1, 130131).
,
.
Bizim gkt Bobamz
bir vakt er inmi / , (. 1, 129).
, , .
(), .
Bu aldanga dnn /
(. 1, 140-141).
,
, .
,
. , ,
. .
, Ufkara Lazar /
, Lazarin trks / , Zengin Lazarlan
Fkyra Lazar / (. 1, 132134).
,
(. 16: 19-31).
200

Vard bir adam pek zengin,

Yalabk rubaynan giimni.
Bitkisiz sevinmelikln
Onun yaamas erd.
Onun kapusunda vard
Zaval fkyra Lazar.
Gdesi dolu yaraylan,
Yaamas sat acynan.

,
.

.

.
,
.

,
.

(Avrama raya).
(Avraamn kucaana)247.
, Gkteki anamz /
(. 1, 130) Bizim gkt Bobamz bir vakt er
inmi / (. 1, 129),
, : hy-hy ( ) vay-vay ( ). suzun trks /
,
, (hey, l, l, l, ley), (. 1, 123).
, -, .
, , : , ,
(ok m gitmi, az m gitmi, kar gelmi Harahangili...);
(), , (Az m gitmi, ok m gitmi, kar gelmi yolcuylan);
, , ... / ... (Az m gittik, ok m gittik, biz etitik Mermer tana... / Boje Groba...);
, , (Az m
gittilr, ok m gittilr, kar geldilr Hirod padiahsna...) (. 1, 111, 126,
173, 180).
( ) .
247

. ., 2006; Eni testament. , 2003.

201

 . .

,
.
-
Gkt Boba padiaa / - (. 1, 174), . .
- - , , -; . .
. .
, - (. 1,
224-228), , (Allaha dua ederim) . .
(. 1, 226).
, : Amin, Allaa, amin! / ,
, !
, .

2.

2.1. ,
- -
, , , , .
Lazarin trks / , Zengin Lazarlan Fkyra Lazar /
(. 1, 132-134), , , , ,
. , , :
202

, , (
, ) . .
, , ,
.
, , , , , . Allahn
trks / , . (. 1, 143),
:
, ,
,
(. 21: 31, 34) / aarlatrmayn kendinizi iyintiyln, ikiyln. - ,

, . , .
Allah dnneyi ne pek sevdi, } 2
Oolunu zeet verdi, } 2
Gnahlardan kurtarsn. } 2
ndi Hristoz, bl dedi:
Vaktlar bitkiy geldi,
Dnnz siz Allaha, } 2
Pokoyatsa olun, dedi.
nann Evangeliyi.
Utu Hristoz gen gk,
O gelecek gen er,
Bu erd sud kesecek
llr hem diriler.
Bl Hristozu brakannara } 2
Dooru sud kesilecek. } 2
Bulucek O insannar
Boaldrkan filcannar
Kr bir tozak gibiydir, } 2

,} 2
, } 2
(). } 2
:
,
, } 2
, .
.
,
,

.
} 2
. } 2


, , } 2

203

 . .

Bu zerin Hristoz dedi:

Aarlatrmayn kendinizi }2
yintiyln, ikiyln.

: } 2
} 2
.

-: Allahn
trks / , sus Kurtarcm / ,
lm-lm pek irkin ad (- ) . (. 1, 159-163). Bu aldanga dnn Ay
aldanga dnn / (. 1, 140-141) , (. . , ) (nasaat) ,
.
(. 1, 141).
(
, .)248, .
.
Sveti Petriyln Sveti liya / . , , . , .
, ,
( ). , , :
, (erdn manay alacek) (. 1,
137). , , .
. . ( XIX
.) // . . , 2006. . 341-343.

,
, 249.
250.
,
(. 17: 3; . 9: 4; . 9: 30).
, ,
-, ,
. , , 251, .

Biz bekleriz suzun gelmesini / , Saabi geler / . (. 1, 144, 152).
Biz bekleeriz Hristosun
gelmesini, } 2
Biz bekleeriz suzu,
Gstersin biz ,
Ne hazrlad gklerd.
Biz kcz suza kar, } 2
Biz kar kcz.
O elini uzadcek
Hem bizi d ory alcek.
Biz grciz bulutlardan
gelirkn. } 2
Biz grciz suzu
Hem kim onu gerdi.
Btn dnn aalycek ozman.
O, gnahker, ne cuvap vercn
ozman? } 2
Aan sorck isus:
Nptn sn baan?

, } 2
,
,
.
, } 2
.

.
()
. } 2

, .
.
, ,
? } 2
:
()?

248

204

/ (2:17).
. (11: 312).
251
. . . . 15-16.
249
250

205

 . .

Diitirdin mi, osy gmdn m?

Kacz bayrlarn arasna. } 2
Ozman decn: isus,
Biey yardm etmeer.
Bu eri bn kendim kazandm.

?
. } 2
: ,
.
.

. (, Hristoz dnney geldi / . 1,

154) , , ,
. , ,
, ; , ,
. (. 25: 31-32).
Gelecek O slavynan
Bu dunney O sud kesm,
ller, diriler
Hem Hristozu brakannara.
Dooru O sud kesecek,
Hem dnneyi O pek ayracek;
Saa yannda olannara

, ,
,
, .
,
( ) ;
, ( )
,
Gk meras O verecek,
,
Nered bir fidan

Oniki trl meva yapacak.
.
Sol yannda olannara,
, ,
Gidiniz zmdn, deycek.
, .
Aatm doyurmadnz,
,
Susuzdum sulamadnz, } 2

, } 2
plaktm giidirmediniz, } 2

, } 2
Yolcuydum kabletmediniz, } 2 , } 2
Kapandaydm gelmediniz, } 2
, } 2
Bana izmet etmedeniz.
.
Gidiniz Benim zmdn,
,
Gidiniz dive ate.
.

206

,
, ().
: , . ,
()252, , -,
,
.
, ,
.
: ,
, , . , ,
, (. 1,
130-131). ,
(. 25: 32-46). ,
, , ( ),
. , : .

, , (.
24: 3-30). ,
(. 1, 148),
(Tavur, Tavor . 1, 147, 149).
Slsn Sn biz, Saabi,
Nezman bitki saatlar gelcek?
Hem ne nan olacek?
252

, ,

( )?
, ?

. . : // tiina, Chiinu, 1997,

12. . 15.

207

 . .

Kalkcek karda kendi

kardana,
Hem insan insann stn,
Ool bobaya hem boba ooluna,
Ondan hesap alnz.
Balycek gn tutulmaa,
Er tepreyip klr batmaa,
Denizlr tap gorodlar
buulmaa,
T ozman bitki saatlar gelcek.

,
,
,
.
,

,
, ,
,
.

, , ,
,
, : Nezaman ool bobay dvecek, kz
da anay. Ozaman bilsin, ani dnn bitkisi (. 1, 121).
, : , ;
, ;
, (. 12: 53). . ,
, ,
253.
. , Panaiyann trks / , Aclk /
(. 1, 179-180).
Aclkta nur ineyor.
nsan olmu halka-halka.
Biz da geleez d-kalka.
Panaiya, Pandalisa.
Varn rn Kiroliyi.

.
.
, -.
, .
, .

. . . . 33-34.

253

208

Biz ayrlacez evlermizdn,

Evlermizdn, uaklarmzdan.
Biz ekederiz Allahn yoluna,
Allahn yoluna, Allahn evin.

,
, .
,
, .

. .
Biz etitik mermer tana.
afk urdu gzlermiz,
Gzlermizi kamatrdr.
Kirolisa, Erusalim,
kr bizi Yaradana.
Az m gittik, ok mu gittik,
Biz etitik Boje Groba.
Kapular altn yaldzl,
Direkleri gm yaldzl.
K-ucak insan durr.
Test-kucak mumnar yanr.
Kandilleri sayamadm,
Kokularna doyamadm.

.
,
.
, .
.
, ,
.
,
.
.
() .
,
.

, : Panaiya Pandalisa,
Kirolisa, Kiroliyi, Slva boyuna. . ,
Panaiya Pandalisa, , ,
, . 254.
:
255 256 (
. ).
2004. .
. . 163.
256
. // : . ,
1993. . 174.
254
255

209

 . .

2.2.

. , , .

. ,
: ray baesin ( ), ray kapular ( ),
rayn ii ( ) (. 1, 165, 103). ,

cennet. (
70) Sveti Petrinin
trks (. 1, 139): cennet kapularnn anatarlarn .
cendem (cendem yolu / ). , : , , , , (. 1, 124 .).
, ( , . .)
- - .
, -, ,
: Allah (), Koca Allah / Allah Boba (-), Bobamz (
), Gkteki Boba, Tembl Boba ( (?) (. 1, 135),
: sus Hristos / sus Ristos, Allahn Oolu ( ),
Allah sus Hristos ( ) Allahm (
, ) .257.
sus Ayozlu
( )258. , Saabi (, , ), Kurtarc
(), Missiya (),
. . // , 1901, 4. . 2, 29.
Moldova gagauzlarn halk trkleri. . 41.

257
258

210

. Bje - -
.
Allahn Soluu, /
Allaa adam / Ayoz / Ay / Sveti.
, -,
, . Bizim Bzkl Karaor . ,
, ,
: Zuyra-hanm, Tahir; Bizim Bzkl Karaor ( ). , ,
: ,
. - Allah-Papu. , ,
(vaftiz olmaya / . .).

. . -, 40
. ,
- (), ,
. , , (Allah-Papu -).
. . , , , : Allaa, cendem (), cennet (), hac (), eytan (), kurban ( ) . ,

259. , ( ),
.
259

. .
// , 1974, 1. . 139-144.

211

 . .

, ,
, ( ) , : Allaa Boje, cennet ray . ( ).
Sveti / , Boje Groba / (. 1, 137-140,
180). , . .
2.3.

, .
( , , - .) ,
.

, . , , . , .

, , .

, , . .
260. . , ,
261, , . . // , 1901, 2. C. 4344.
. . ... . 146.

260
261

212

.262,
( 2040- . .).
,
c
263. , . . ,
XIX ., 264. , ,
,
.
,
265.
, (, )
, . , .
, . , ,

( , )
.
, . , . .
// , , . i III i
- i Iii i i
i . i : ii, , . ii, 2324 2006 . 2. ii, 2006. . 84-88.
263
. . . . 483;
Marian S. Legendele Maicii Domnului. Studiu folcloric. Bucureti, 1904. P. 107.
264
. . // , 1900, 2. . 44-48.
265
, : . , .
262

213

 . .

.
. 2011 . .

: / 266 . / 267. ()
. /
268, . -
, , . .
.
, .
, , 269, ,
. , ,
. ,
-. , .

, . ,
, .
,
. ,
. : - ,
1994.
267
. .
. : , 1995.
268
. . . , 2000.
269
. : - ,
1994. . 50, 58, 68, 73-74, 78-79, 109, 122-123, 220-221, 223-224, 229, 269 .; . . . : , 1995. . 177, 220-222, 127-128, 118-119, 173174, 177-178 .
266

214

,
. ,
, ,
, . , .
.


(, , , .),
270.
,

. ,
.
-
.
Alekiyos / / .
( .) ( ) . 271. ,
. , Aclk / (. 1, 179), . , , ,
.
, . . , 272. ,
, : . . .
. . 163.
272
. // : . , 1993. . 174.
270

271

215

 . .

Boje Aleksios273 . (. 1,
135). , , , .

.
, ( ), (. 1, 136).


. , , , , . , .
.
,
. ,
,
.
, : . -, . .; . , . .
, (-,
)
Aleksei Boje. , , , . , ,
Aleksey Boje, 1 ;
, . ,

,
, . (
), ( ), (?)
. ,
. Kurt yortusu (
/ ), , . , 1 , . . (. ). ,
, ,
(-, ).
, . / ,
, 1996 . .

273

216

217

 . .

,
, ( ) ,
- .
, -, , .
***
, .

, .
.
, ,
-. ,
.
218

, , .
,
.
, , . .
,
,
, . ( .
.) , ,

, . ,

.
,
, . , - , , .

219

 . .

IV.


1.
1.1.

-. .

(. 1, 181196). , , .

goda (. 1, 181).
, .
.,

,
. .
. , ,
.
(. 1, 182) , , ,
, . -, ,
( , ) .

- (alatmaa gelini / .
),
220

,
. . . , 12 .
, 274. , . . ,
. ,
,
. ()
, . ,
, , 275.
, , .
: , , .
(iek)
. , , (. 1, 223).
, , ,
(al duakl gelin).
. (
. ),
, . , , 276.
, (. 1, 183),
, .
. . // , 1901, 1. . 112.
. . XIX XX . , 1980.
. 69.
276
, . 208, . 5, . . 875, . 33, 43, 176 ( 18751876 .); .
- //
, 1875, 21. . 770-788; 22. . 818-823.
274
275

221

 . .

, .
. ,
, ,
.
: ,
.
Ana-boba kapusu
Eil feslen kokusu,
Kaynna-kaynata kapusu
Hac pelin kokusu.

,

.

,
(. 1, 308-309).
,
.
: , .
.
Bubamn arpa orecii
Misk kokard.
Kaynatamn booday somunu
Pelindn ac.
Memneketimin tikenneri
Bana gl oldu.
Anemin ac laflar
Bana bal oldu.

.

.

.

.

, , . ,
,
:
, , ,
(. 1, 184). ,
, 222

,
( , , . .) .
,
: .
Gelin benzeer
Kraa dm gl,
Kz sa benzeer
ii dm gl.

, ,

, .

-
(. 1, 185). ,
.
, (. 1, 186-191).
, . .
Benim vard bir yavklum,
Mamu onu beenmedi, mari.
Of, mari!
Mamu onu beenmedi,
Beni ona vermedi, mari.

,
, .
, !
,
, .

,
, .

. .
Nic sn beni aldn, b,
Dullara beni kattn.
Dullara beni kattn, b,
Canm benim yaktn.
Allaa da versin sana, b,
On tan da evlat.
Dokuz ocuk olsun,
Biricii da kz olsun.
Senin d o kzna, b,
Ko bl ksmet olsun:
Nic sn beni yaktn,
Allaa da seni yaksn.

, ,
.
, ,
.
, ,
.
,
.
, ,
:
,
.

223

 . .

, ,
(. 1, 196).
(ekirg 191, 271-274),
(, .),
,
. . . 277.
(. 1, 192-193, 195) , , ,
. .
u ayrda, u bayrda
iek,
Bre gidi, canm,
iek.
Biri laal, biri zmbl, biri gl,
Bre gidi, canm,
Biri gl.
Laal, zmbl sizin
olsun,
Gl bizim,
Bre gidi canm,
Gl bizim.

,
,
, ,
.
, ,
,
, ,
.
,
,
,
, ,
.

, . , : en olun! / , !
. . //
, . . . . X. ., 1904. . 327; Moldova gagauzlarn
halk trkleri. . 163; . . (
, ). Chiinu,
2005. . 279; : / . . .
, 1959. . 95; / . . . . . ,
1969. . 33; . . . , 1989. . 31.

277

224

, -, :
, , , ,
. ,
: , ,
. , (
, ), , . ,
, , , .
, maani (, ).

,
(. 1, 194). .
,
. , ,
.
,
, ,
.
Yksek-yksek tepeler / - (. 1,
305-310). : .
278.

(meci). dn mecesi ( ).
,
. ,
. (. 1, 311-312). ,
278

Rodop trkleri. . 59; . .

, / . , 2002. . 194-195.

225

 . .

.
.
, beygir , at
.
,
(. 1, 312), , (. 1, 192).
: (, (?), )
, ( , ) ,
(, , ) , (,
, ) .
. , ,
,
(Kna-kna gecesi . 1, 345).
( ) ( ), Kna gecesi. , .


().
, ,
.
.
, , , ,
279 280. , ,
, ,
.
- . // , 2000, . 1.
. 49-50.
280
, : . , . .
279

226

, Kna gecesi
281.
Kna gecesi . , , ,
, .

(trk karlamaa): Bahelerd ey boylar
(. 1, 344). . .
Bile-bile-bil bile (. 1, 346), , , ,

. , , , : gelin, kaynata, kaynana, baba, papu, koca, kar .
, ,
, .
. ,
. . ,
, , , ; ,
, 282.
, ,
, , , .
. . ,
/ . , 2002. . 162-168; .
// , . XII,
, 1969. . 168-169.
282
. . // , 1901, 1. . 113.
281

227

 . .

1.2. -
.
(. 1,
197-200). , - - . , , . , ,
.
. . . , ,
, . ,
, ;
, . .283
, ,
, , (, , , )
(Selm gtrsin),
- , .
Edi yandan
Bir sz kaldm.
Edi yandan, mari,
Bir sz kaldm.
Ne anam vard,
Ne bubam vard.
Selm gtrsin
Benim o gen anama.
Selm gtrsin
Benim o genecik bobama.
Sleysin onnara,
Ani batdn boba olmr.

.
, ,
.
,
.

.

.
,
.

. . //
, . . . . X. ., 1904. . 314.

283

228

Batdn boba olmr,

Buldan da mamu olmr.
Selm gtrsin
Benim o mamuma.
Sleysin ona,
Ani bn mamu laf iitmedim.
Bn mamu laf iitmedim,
Mamu milas da grmedim.
Sokaa da krm,
eri da girerim,
Benim o kvrak mamuma
Kimseyleri benzedmeerim.

,
.

.
,
.
,
.
,
,

.
(. 1, 197)

, .
, . (. 1, 49-51),
(. 1,
197, 200). -. ,
, - : , . . , ,
.
Bobamz evlendi,
Senin gibi bulmad.
Bizi uak erin saymad,
Bana da kzm demedi.
Buldan mamu olmr,
Batdan da boba olmr.

,
, , .
,
.
,
.
(. 1, 50)

Batdan boba olmaz,

Buldan ana olmaz.

,
.
(. 1, 51)

229

 . .

, , ,
: . ,
, ,
. ,
.
Edi yandan
Bn sz kaldm,
Bn sz kaldm
Anamdan-bobamdan

,
()
.
(. 1, 49)

-
:
, ( ) , ,
,
, .
-. , , , .
Benim da trkm
Butakm bitti

.
(. 1, 49)

- . , : , , ,
/ ; , ;
: . .
Ya, b Kosti, sn baksana,
Nic yalvarr ucklarn,
Karn da baarr:
Kalk, b Kosti, kalk,
Biz sensiz yayamcz,

230

-, ,
,
:
, , ,
,

Biz pek zoor olucek.

.
Kosti, Kosti,
, ,
Genecik ln, Kosti.
.
Sn, b Kosti,
, ,
Hi mi dnmedin,
,
Hererciklerni gzl
( )
yaptn, Kosti,
, ,
Kim sn bunnar braktn?
?
Senin o evlatklarn

Taa rensin lzm,
,
kolalarn bitirmedilr.
.
O bk ocuynu da

Armiya(ya) geeyrm savarz
(. 1, 200)

, , , .
, (. 1, 199).
Ama indi yalvarrm sana,
Dnsn geeri bu yolundan.
Bu yoldan geeri dnmeerlr,
ma-mamo,
Bu mezarlktan kimseylr gelmeer,
ma-mamo.

,
.

, -,
,
-.

, . ,
: , . .
Orda, b Kosti, pek irkin er,
Oras pek karannk.
Sn diildin or deni, mamunun,
Sn gentin taa uaam.

, , ,
.
(. 1, 200)
(), ,
, .
(. 1, 198)

231

 . .

, , ,
, , . .
Ay, mamu, mamu,
Nekadar erler seni gtrdk,
Nekadar erlerd gezdirdik,
Bir erlerdn imdat sana olmad,
Bir erlerdn bir ila bulamadk.

, , ,
,
,
,
.
(. 1, 199)

Nndan bu derdi kazanmn,

mamunun,
Bir ila sana bulamadk.
Hererlerni gezdik, uaam,
Seni d bu yoldan evermedik.

,
,
.
, ,
.
(. 1, 198)

: ?
?
Aman, b Kosti, aman,
Nesoy biz seni saklycez?
Nesoy er biz seni koyucez?
Pek geneciksin, Kosti.

, , .
?
?
, .
(. 1, 198)

-
, .
Aldm bam
Gittim anamn mezarna.
Hac yalan aaladm, } 2
Onu da ev adettim:
Hade, mamum,
Gelsn benimnn tokadadan.
Gelsin da grsin,
Nic biz yarz.

232

.
, } 2
:
, ,
.
,
.
(. 1, 50)

Gelsn, mamu, kapuya

Greyim senin o zn,
Greyim o incecik tenini
Hem o maavi gzeezlerni.
Mamum, mamum,
Benim mamum.
<>
Grydin sn, mamo, beni,
Nicel bn zor pek ekrdim,
Nicel bn plak gezrdim,
Aa, ykanmadk gezrdim

, ,
,


.
, ,
.
<>
, ,
(
),
,
,
(. 1, 54)

.
-.
(. 1, 57-58). -, , , , ,
. :
.
rtn zm
Yrim geliyo,
Grmesin beni,
rek yakmasn.

,
,
.
(. 1, 242)

rtn zm,
Sinek konmasn,
Dostlarm gelip
rek yakmasn.
Dostlarm gelip
rek zmesin.

,
,
,
.
, ,
.
(. 1, 246)

233

 . .

,
. : , ,
284. -, ,
, - , .
- ,
-
, . ,
,
, 285.

, :
1. ,
, .
2. , , , .
3. , ,
.
4. ,
; .
5. .
6. ,
; ,
.
7. , , . .
, : . .
. . . .: , 2005. . 354-355.

284
285

234

8. : ?
?
9.
, .
10. ; .
11. , ; ,
.
12.
, .
,
- -,
,
. . , , , - , , , ,
,
: On kardaz biz / (. 1, 52),
sz uyu / - (. 1, 47), sz trks /
(. 1, 48) .
( ) :
Lambunun trks / (. 1, 8) ,
, ; Mau /
(. 1, 17) ; Tudorki / (. 1, 30-33); vanu /
(. 1, 59), Petrana / (. 1, 28) , Ne aalrsn, mamucuum
/ ,
(. 1, 35) . , ,
. - 235

 . .

. . . . 286 .
. . : , , ,
.
- ,
( . .) .
, , . -,
; , .
,

287.
. . - , ()288. Acnn
trks / (. 1, 23)
. . . , , .
, - . .
-, , ,
: Her sabaa Kalinka suya gidrdi /
(. 1, 251), Aleksiy em babas /
(. 1, 258), Andreya nadaz srrdi / , Kavarna
delikleri (. 1, 237) .

. ., . . . . 64-68.
. . , 2004. . 90.
288
. . 91-92.
286
287

236

2. :
,
2.1.

: 1) (kolinda, kolada
almaa, kolada trks); 2) (hy-hy, eni yl
trks); 3) (lazari trks); 4) ,
(pipiruda trks). , , ( . )
( . ), .
, , (Allahn trkleri): ,
, .
- , .
( ), (7 ) (14 )
. kolada gezm, hy-hy gezm
. ; : Kabulmuysunuz
Koladay hem koladaclar? ( /
?) , .
( )
( ) , .
. ,
, ,
, ,
.
237

 . .

Kolada
gezm, Koladeli. .
P (kolinda,
kolada almaa). (ar).
(kol) 1530 . 23
. .
. . (. , ) ,
.
,
,
, ( ).
, . * ,
(popaz), , / - (kola okumaa) ,
.
: !.
, .
, .
, , ,
( , , ,
). . . , 289.

. . XVI
XIX . ( ). ., 1957. . 164.

289

238

Mo Krun
(. 1, 203),
Avamrsn,
bey
orbac! (. 1,
204), Hristos
duudu (. 1,
113), ,
-, . . , - .
. ,

( mo), , domnule (. domne):
Hey domne Koladele! (. 1, 204). - :

. , ,
(. 1, 202).
( ) (.,
.) (. 1, 205-206). : C s
nscut Domnul frumos, Numele lui e Hristos! ( ,
!).
239

 . .

, . , , ,
(Survaki gezm).

, Stuaylan gezm
( steaua ) Yldzlan gezm. 23 .
, .
, . , .
, -, /, -290. ,
,
. ,
.
(.)
.
,
:291
Nekadar yaprak var daada
Okadar bereket olsun bu evd!
Nekadar kum var denizd
Okadar altn olsun bu evd! 296

!


!

() , , .
, 292,
. . . . 34.
, : . , . .
292
. . - // : . . .
i 5 i i . 1617 , 2008. 1. , 2008. . 69-71.

, , .
Kolada.
(Koladaya kar) . (), , , 293. piinirli,
294. ,
, . ,
,
( , . .). .
. ,
295.
, . . .
.
, .
5 15 (). 296.
,
()
297. ,
6 7 (gezrdilr Kolada). , , , 30- . .
.
.
, 50- .
.

290
291

240

, (): . , . .
, (): . , . .
295
, (): . , . .
296
, (): . , . .
297
, (): . , . .
293
294

241

 . .

.
, (. ). ,
,
(-, ).
:
. , ,
. , ,
, .
.
. 58 , . ,
. .
50 , 3 , 20 . ,
298.
, , , .
,
, 299. ,
,
,
. * /
(Moii cu pomana, cu vecerea, vecerea)
300.
,
, ,

,
.
,

301.

, (): . , . ., . .
. . . III. , 1985. . 89-139.
*
, , .
300
. . . , 1974. . 129.

301

298
299

242

2.2.
, hy-hy
gezm, keiyln gezm / kaprylan gezm, buylan gezm,
puluklan gezm, Ay Vasili gezm (. a) (Eni yla kar).
, c 7 ,
. ,
(traka), (kam) .
(buga, bua, uultu),
(
). ,
, , .302 , ,
: -! , , ,
303.
,
. (., .,
., .). , .
(-) ( ).
. . ( , ). Chiinu, 2005. . 207.
302
. . . . 39-44.
303
: , . , 1974. . 311

243

 . .

.
: , ( ), /
.
, . .
(. 1, 207-208), , , .
Avamrsn, amuca, avamrsn /
, , (. 1, 209),
5060- . . ,
- ( ;
; urtur, pluguor;
(
)304. : , , , , , .
.

( ): ,
.
,
:
kzleri pulaa kor,
Kara izi eker,

,
,

. // . ., 1978. . 17-18; . (
). ., 1982. . 97; . .
. , 1974. . 50-51; . ( .) // , 1915, 47. . 1342-1344; Cojocaru N. Folclor din Moldova. Bucureti,
1984. . 150-155; . .
. , 1972. . 223; . . // . . ., 1974.
. 113; . .
// , , .
., 1983. . 228-229, 233.

304

244

Srm bitirer, ekm ekeder,

Krmz koor gibi booday sar,
Hem Allaha dua eder:
Yaamurlar olsun!.

, ,
, , ,
:
!

. :
1) : , ( : ...Gider Rusalimin bayrna, Garalimin
ayrna... / , ;
: La dealul Garalimului, sub poala Rusalimului /
, n dealul
Garalimului, n fundul Erusalimului / ,
;
2) ( : Ekmeklr olr
gzl, nic sus Hristozun z-gz gibiydr / , ; : Colac
mndru i frumos, ca i faa lui Hristos / ,
Dar colacul din gru frumos, ca faa lui Hristos /
, 305.
,
: 12- , ,
. ., , , . ,
.
,
, . .
Jula N. V., Mnstireanu V. Tradiii i obiceiuri Romneti. Editura pentru literatura. (Anul
nou n Moldova i Bucovina). Bucureti. 1968. . 111; . .
//
. ., 1984. . 98, 105-106; . .
- // , 1915, 47. . 1344;
Cojocaru N. Cntece, obiceiuri i tradiii populare romneti. Folclor din Moldova. Vol.
V. Bucureti, 1984. P. 13, 153; . , 1976. . 24, 19-20,
24; Costchescu M. Folclor din Moldova. editura pentru literatur. Bucureti, 1969.
Vol. I.; Vol. II. P. 433.

305

245

 . .

XIX XX .,
306.
, (. 1, 210),
.
. . 307.
, . ,
14 / 27 () 308. ( -, )
309.
, , kaprylan gezm ( capra ),
- keiylan gezm (., .). , ,
,
.
,
, . . 310, .
, .
(. 1, 211).
(, , , ) 3040 . XX .
(., .)
. . // , 1902, 3. . 30.
. . 98.
308
(. ). , 1991. . 144, 205; .
. 127; . .
. 297.
309
. . : . , 2007. . 144-146, 342.
310
. .
. 120.
306
307

246

puluklan gezm), izi ekm311. , ,

:
Haydi, murgule, haydi,
lkyaz geler!
k, orbac, srm,
lkyaz geldi!312

, , ,
!
, , ,
!

, , , , , , , .
(pluguor).
, , ) ,
. (smnatul) . . , .
313. , , . , , (. 1, 213):
Vacele lptoase,
,
Oile lnoase,
,
Viile frumoase,
,
Iarba verde314.
.
, . ,
, .
, : . , . .; . , . .; . , . .;
. , . .
312
, : . , . .
313
, : . , . .; . , . .
314
, : . , . .
311

247

 . .

, . ,
. , :
, . ,
, , , , .
. !315 /
, .
, (?),
,
. , . !

Survaki, Suvraki, Survaki gezm, bklamaa ( ),
, ,
: Surva, surva, pak do gudina;
).
( ), , .
(Eni yl / Eski Eni yl / Ay Vasili gn / Survaki)
- - .
(Eni yla kar), , / -. , -316. ,
,
, (traka). - . (. 1, 355-356).
(posevat
etm), . .
, . , , . -,
- (. 1, 358).
. . 112-113.
, (): . , . .

, ,
(. 1, 359).
.
, , ,
. ,
24 , .
, .
.
,
( )317.
.
. , *, 14 .
(
) : ,
, , , .
.

, .
,
. , ,
.
, , .

317

316

, (): . , . .
, .

315

248

249

 . .

.
. -
,
.
. , , ,
.
,
, ,
.

2.3.
( )
, .
14 (. 1, 214-228).
. Utum, gittim,
dala kondum (. 1, 214-217).
. , .
, , , (). - (. 1, 316-318).
,
318, ,
. (. 1, 328), .
, : . , . ., . .; . , . .;
. , . ., . .

318

250

(. 1, 316,
318),

.
, .
(. 1, 317),

, .
:
(dlger), (dilber). , -,
,
.
, ,
( ) , ,
.
, -, .
, ,
( ),
,
. , ,
,
. -.
-, ,
, ( ), ,
251

 . .

.
(, )319.
(. 1, 219-220). , .
. , ,
.

(. 1, 222-223),
(., .). ,
; , ; ,
.
, .

(Mari, Yanke, litifnke . 1, 221)
(Mari Stoykele, gur kz . 1, 321).
. ,
, . ,
; .
320
.

2.4. /
, pipiruda trks.
, (. 1,
224-228), ,
, : Ltule, ltule / Day, Boje, gulm
daj, gulm daj / Ver, Allahm, yaamurcuk (.) Pipiruda ltuluy,
latuluy / z Gospodi ltuluy, ltuluy / Day, Boje, gulm daj, gulm daj / Ver,
Allahm, yaamurcuk (.) Pipiruda-ruda / Yaz geldi-geti / Ver,
. . . . 76.
, : . , . .

319
320

252

Allahm, yaamurlar (.) .

:
.
. ,
. (. 1, 227), Paparuda;
ploye ().

, . ,
: , , . , , , ,
, , . .
-.
Pipiruda gezriz,
Gezriz,
Allaha dua edriz,
Edriz:
Ver, Allam

,
,
,
:
, .

, .
Paparuda-ruda.
Day, Boje, ploye.
Ver, Allaa, yaamur,
Tarlalar olsun amur,
Teknelr olsun hamur.
Ver, Allaa, yaamur!

-.
, , .
, , ,
,
.
, , !

, . (. 1,
226), .
, .
: Amin, Allaa, amin! / , , !
253

 . .

(. 1,
322-323), .

(. 1, 322).
, , (.) Hadi gelsin Lazari (. 1, 315),
-,
. .
, . () ( ), , (. 1,
322). , . (. 1, 323),
, (. 1, 224-225, 227-228).
Yaa, yaamur!
Tarlarda amur,
Tekned hamur,
Frnda somun.

Allahm, ver bi(r) yaamur,

Sellece yaamur.
Tarlala(r) dolsun amur,
Teknele(r) dolsun hamur,

Dodola geldi, duydunuz, mu?

Matrafaya suyu dktnz mu?

, ,
.
,
,

,
() ?!
(?) ?

(. 1, 360)
.
Pipiruda-ruda } 2
Day, Boje, ruda.
Yaamurla(r) yaasn! } 2
ri baak olsun! } 2
Ambarlar dolsun! } 2
orbacyka versin! } 2
orbac sevensin! } 2

, !
,
,
.

, ,
, , -
, . ,
.
/
, 254

. Dodola.
, . , , -321.
, (. 1,
347), . , , , ,
, - .
, ( ),
, .

-} 2
, , .
! } 2
! } 2
! } 2
! } 2
! } 2

, (Tarlala(r) dolsun amur / ;

Teknele(r) dolsun hamur / )
, .
, : . , . ., . .

321

255

 . .

, . . 322 (,
), .
, ,
!
,
,
,
...

( 323,
).
, ,
, .
, !
,

, () ,
, , .
, !
, (?)

, , ,
. ( )324,
. , ,
325.
,
, , , ,
- (, ,
, , )326. ,


324

325

326

322
323

. . . . . . III. ., 1962. . 61.

. . . I. , 1971. . 185.
. . . III. , 1985. . 126.
, : . , . .
/ - . ., 1978. . 244, 262,
224-226, 201, 265, 275; . ., . .
- ... ., 1976. . 195-196.

256

327,
( ) .
***
, , , . ,
,
, , , -
,
.
.
:
.

( ), ,
. ,
.
,
. ,
.
, .
.
, 7080- . . (
. : / . . ., 1980;
. ., . .
- (I .) // :
. ., 1976. . 195-196.

327

257

 . .

)
. , .

, -, .
. , , ,
.
(, , ),
.
. (hy-hy, eni yl trks)
(keiyln / kaprylan gezm, buylan gezm ,
, puluklan gezm ),
, -, ,
. .
,
.
, , , . (
), ; .
.
,
258

. , , ,
, .

.
, ,
. , , ,
. , , ,
, ( )
. ,
-,
.
( ) , .
- ,
, . -
, .
30- . .
.
,
(, .).

,
, .

259

 . .

V.


/
1.

( )

.
, ,
.
, * .

( ), .

,
, , .
**, , .
*

**

.
,
, , ,
, .

. ,
.
,
, .

260

328, 329, 330,

, , , (duyerlar kendini urum)331.
,
.
,
. - , ,
. ,
( , , ),
, -,
.
,

( )
, . ,

, , ,
332.
,
, ,
2001, 2003 . - .
. . : .
// . I .
., 2006. . 245.
330
2007 ., , . ( . . ),
. ( . ), .
331
, 2004 . , . . .: . .
// Revista de etnologie i
culturologie. Vol. I. Chiinu, 2006. P. 279-290.
332
. :
// Moldoscopie (probleme de analiz politic). 1 (XXXII).
Chiinu, 2006. P. 36-67.
328
329

261

 . .

. ,

, .
333.

, , ,
.
.
, , . , ( )

, , ,
.
, , , .
. . : . , 2007; . .
// Revista de etnologie i culturologie. Vol. I. Chiinu, 2006. P. 279-290;
. .
// , 2006, 11 (180). . 36-44; : / I - . ,
40- . 2526 2006. . . .,
2006. . 264283; . . // , 2006. . VI. . 98-103; . .

( , ) // : , , - . . 2. :
, 2008. . 80-94; . . // . ., 2008, 1. . 87-98.

333

262

, , ,
. ,
, .

,
.
. . , , , , 334.
. ,
,
335.
,
.
( )
,
( ) .
,
. , , - ,
.

: ,
, 336.
. . . ., 1989. . 51.
. // . , 1995. . 378.
336
, (2001, 2003 .).
. -
.
, ( ),
, .
, , ,
- , . :
, , , .
.
334
335

263

 . .

, , ( . ), .
, ,
.
,
. ,

.
( . ). , (
), , ,

.
. , . .
( ), , - .

, .
.
, * -.
gagauza (),
trk , , , .
*

,
,
. ,
(/ ) , .

264

, XIX XX .,
. . . ,
, , , , , -, 337.
XIX . 338.
, XXI ., ,
(8090 ) trk: Sn nerdn
trkeyi bilersin? ( -?)339.

gagauza. trk, asl trk (. ).
: ?
, , . :
? .
()
. 340. . ,
341. , ,
, , , , 342.
. . , 2004. . 19.
, . 205, . 1, . . 4156; . 205, . 1, . . 4153; . 205, . 1, . .
2556, . 19, 108; .
. ., 1861. . 63; . .
// , 1937, 1. . 80.
339
, : . , . .
340
. . // , 2000, . 1. . 18.
341
. , ( ).
. 2006. . 24.
342
. (
. . ) // .
. : , 1999. . 87-100.
337
338

265

 . .

(. . , . . .).
. .
, ,
, :
trksna ( -). bati / bate343. ,
: trksna gagauz
trks gagauza344. trk.
, ().
bizimcesin / bizimc (. , /), bulgarca (. );

-. ,
tukanca -.
,
. 50- . ., ,
, ( )

, , . ,
. -
345.
, -, ,
, : . , . .
, : . , . .
345
, (): . , . .
343
344

266

,
, - .
( ),
. , . 346. ,
, . , ( ).
,
. , : 18611862 . . ,
,
-. , ,
. , .
( ) , .
, .
. , . . , . . , . .,
347. , , (). ,
. . , // ,
. XLV, 22. , 1933. . 131-132.
347
. . ( ). , 1997.
. 40; . . . , 2005.
. 29-32; : . .
// , 1937, 1.. 83-85; . . , 1994. . 82.
346

267

 . .

, , , -,
, . ,
.

2. -
:

2.1.

, ,
,
. , ,
, . ,
. -
, .
,
.
, , , ,
, . 4050 , ,
. ,
. ,
(), (
268

), ( ),
, ( ). ,
( ) . (,
) .
(. , . .),

348. . ,
, ,
. ,
. - ,
/
. ,
349. , -,
. ,
, ,
, ,
.
. , , ,
, -
350.
. . , // ,
. XLV. 22. , 1933. . 121-144; .
// , . 12. 1999. . 103-110.
349
. // ,
1999, . 12. . 112.
350
. . 111.
348

269

 . .

,
(.-.), (.-.-.). .
, , . , ( )
.

( ) .
, , : ;
, ;
.
,
,
, (
351).
, , .
. ,
,
/ , . /
, .
, . . :
. , 2007. . 396-417; . .

( , ) // : , , - . . 2. :
, 2008. . 80-94; . .
- // Revista moldoveneasc de drept internaional i relaii internaionale. Chiinu, 2009, 1. C. 100-111.

351

270

, , 352.
, . ,
. , , ( , ), ,
.

- ,
.
(,
) .
, ( ).
.
,
:
? ,
. . :
, ,
, ,
353.
,
.
, , . . XIX XX . /
. . ... . . . ., 2002. . 25-26; . .
XIX XX . , 2004.
353
. ., . . . ., 1989. . 5.
352

271

 . .

(
).
(-)
. ,
- ,
, XIX .
( ), .
. . 354. , ,
1937 ., , -,
355. -, . -

( ). , .
,
. ,
(19181940 .),
.
( .) , ,
, . . :
, 356.
. . , ,
. 357.

, ,
, , . , . : ,
,
, 358.
, . ,
. , ,
, ,
, , .

( ), ,

. , . ,
359.
, . . ,
. , , ,
. ,
, ,
360.
. .
, , ,
- .
:

. . . ,
2005. . 14.
355
.
356
. . , 1974. . 890.
357
.
. , 1956. . 52.

358

354

272

. // ,
. 12, 1999. . 110. (
. .)
359
. . , () //
, 1011. , 1982. . 109.
360
. . 35.

273

 . .

, / , , 361.
. , ; ,

. ,

,
(
).
, , ,
, , ,
.
, , , ,
.
, .
, . . ,
,
. ,
, , .
. . , - -,
. (
. . ) // .
. : , 1999. . 93.

361

274

: - XIX . , , ,
- 362.
,
XIX . ,
.
2.2.

,
. .
, ,
XIX . , ,
, , 363.

. .
. . ,
.
. . ( XIX XX . ) //
. . 2. II -
. 20 2007 . . .:
, 2007. . 263-264.
363
, . 205, . 1, . . 4156; . 205, . 1, . . 4153; . 205, . 1, . .
2556. . 73, 13; . . ., 1861. . 63; . .
// , 1937, 1. . 80.
362

275

 . .

. 364.
(, , ),
. ,
.
. . :
, -
- .
365. 2050 . XIX . , ( ,
366). , XIX ., ,
. 1909 .
367.

: , , ,
,
-, ,
. ,
, -. , , . , ,
- , , . ,
368.
, ,
, , , ,


366

367

368

364
365

, . 208, . 14, . . 1, . 133-136 ( 1838 .).

. . // , 1901, 4. . 29.
, . 208, . 14, . . 1 ( 1838 .); , . 208, . 14, . . 11 ( 1858 .).
, . 208, . 10, . . 134 ( 1909 .)
. . // , 1901, 4. . 29.

276

. XIX ., ,
, . 18101820- .

369, . (1826 .)
, ( ), -370. XX .
( ) , (, , )371.
,
, . .372
( ) 373. ,
.

() , . , , - ( . .),
374.
, . . .
,

375.
, . 205, . 1, . . 2069 ( 1818 ., . -); . 205, . 1, . .
2556 ( 18191820 .: . , , ); . 205, . 1, . . 4156 (
18231824 .); . 205, . 1, . . 4153 ( 1823 .); . 205, . 1, . . 1232, . 1.
370
, . 205, . 1, . . 5093, . 4.
371
, . 208. . 3, . . 5485 ( 1918 .).
372
, . 208, . 33, . . 5485; . 208, . 19, . . 595, . 1; .
373
, . 205, . 1, . . 1232, . 1.
374
, . 205, . 1, . . 2556, . 19, 108.
375
.
369

277

 . .

,
, ,
,
1848 .: ,
, , , , 376. (
. .)
,
, .
. ,
. - (
18231824 .)
- , . , 377. ,
, , . ,
,
.
, , .
18231824 . . , (
) ,
, . . ,
: , (
. .). <>
378. ,

(, . ), ,
(, ),
. , ,
.
18191820 .
. ,
, ( . . .)
1818 . ( . .) 379. , .
.
1873 . , , , 380.

(
) . . , ,
.
1873 . ,
, , . : ,
, ,
. :
: 1)
, ; 2)
, -; 3) , , . ,

376

// , 1911, 3334. . 1150.

, . 205, . 1, . . 4156, . 1, 1 .
378
, . 205, . 1, . . 4153, . 9-10.

379

377

380

278

, . 205, . 1, . . 2556, . 19, 108.

. //
, 1873, 12. . 497.

279

 . .

- ( . .)381.
, , . , ,
. ,
- .
, ,
. : . .

( *); ( *). ,
, 1807 1812 , , 1830 , . ,
-,
. ,
1807 1812 ; . ,
; ,
. ( ,
)382. , .
, . ,
.
( 1891 .)
1 . . , . ,

( . .), , ,
383.
4 . : , , (), , -, , 384.
, ,
.
, .
,
: , ,
. ( 19051906 .),
. .
: , , .., ..,
, , 385. , , ,
(
. .), (: ,
, . .).
19051906 . .

, , 386. . , .
() ( 1826 .)
. , , .387
.
.

385

386

387

383

, 1873, 18. . 693.

*
. .
382
. ,
. . . I. ., 1862. . 168-169.
381

280

384

, . 208, . 4, . . 1716, . 92.

, . 208, . 4, . . 1716, . 76.
, . 208, . 5, . . 2638, . 80-87 ( 19051906 .).
, . 208, . 5, . . 2709, . 713, 17.
, . 205, . 1, . . 5093, . 7 ( 1826 .).

281

 . .

( 18931894 .)
, . , 388.
,

. , . , , .
. 389,
, .
. . , 19111914 .

. , , -, -,
, . 208, . 5, . . 1698, . 8.
389
. . , / // . . 3. II -
. ,
. 2021 2007 . . .: ,
2007. . 195-212; . . // .
70- , , ,
. :
, 2007. C. 327-331; . . //
. . 2. II -
. ,
. 2021
2007 ., . .: , 2007. . 497-516; () . . : // . Chiinu: Business-Elita, 2005,
2. . 161-170.
388

282

(2 , ), , , , -, , , , (), .390 ,
-, , .
, , ,
,
391.
.
.
, .
, , XIX ., ,
- . ,
, ,
.

3.
3.1.

, -, XIX . gagauza XX .
( 1907 .) -
- (, , .).
, ,
, . 208, . 3, . . 4723. . 8, 54, 55, 81, 83, 343351; . 208, . 4, . .
4056, . 19, 21, 29, 106 .
391
, . 208, . 3, . . 4723, . 54, 55.
390

283

 . .

XIX . ,
. ,
( ), ( , ) -
. , .
, (1908) ( ,
). , . -
, ,
. . : ,
? ,
, ( . .)
, . , ,
( . .).
, .

,
392.
.

.
( , 1910 .) , ,
, -
: , , 393.

. , - .
.
1907 . . ,
, ,
70000 . ,
,
, . . (
) (3 )
,
,
, , , 394.
,
- ,
.
. , , .

, , 393

, 1908, 26. . 983-986.

392

284

394

, 1910, 43. . 389-392.

, 1907, 2728. . 900-901.

285

 . .

, , , -
- . , 395.
1907 . : 70 . -
( . .). ,
, , ,
. 396.
, . , , , , , : , , , .
, (-),
1897 . -397, ,
. (
, . .
, , , , .)
- 1907 .
, 31 1907 .
, :
1. -
.
, 1908, 36. . 7.
397
1897 ., 55 790 , .: . .
// , 1937, 1. . 80-81.
, 1908 .
80000 . // , 1908, 5. . 1638-1658.
395
396

286

, , , , ,
- -
( ) ;
2.
, , , , . .
;
3. , , . .
.
,
( 22 1907 .) ,
:
,
, -
398.
- , . ,
-, . , , -,
. ,

-, , .
, ,
,
. , , , 1908 ., ,
.
.
, . , 80000 ,
, 1908, 36. . 8.

398

287

 . .

- ,
, 399. , -,

,
.
, (1908 .)
.
(1936 .)
. , -, : gguzcea-(tiurccea), gagauzlar icin hem tiurclear icin ( ).
,
,
, . .
,
.
, , ,
, .
.
, 1908 .
- 400.
, . 401.
1910 ., , , ,
402. -

, , 1899 .403
404 405
.
,
. , ,
. , 1908 .
. (3 , ). ( ; 1035
; 120 . ; 680 . ).
, -,
406. ,
-.
(, 1906 .)
,
, : <> , , , , 240 ,
- , ,
,
407. , , , . 208, . 4, . . 2265, . 11.
, 1914, 8. . 387-393.
405
, . 208, . 4, . . 4140. . - (19121915 .). , , .
406
, 1908, 50. . 239.
407
, 1906, 4. . 126-128.
403
404

401

402

399
400

, 1908, 5. . 1638-1658.
, 1909, 3738. . 1499-1544.
, 1910, 36. . 1280-1281.
, . 208, . 5, . . 3444, . 78; . 5, . . 3179, . 819; . 208, . 4, .
. 2265, . 11; . 208, . 3, . . 4723. . 8, 54, 55, 81, 83, 343351; . 208, . 4,
. . 4056, . 19, 21, 29, 106 .

288

289

 . .

,
(
).
, , ,
, ,
.
( ) . , ,
, . ( ) : . ,

: 60
, ,
, ,
, -
408.
, ,
. . , ; ,
-, -,
. 409.
,
:
,
, 1910, 36. . 12801281. ,
.
409
. : . . , 2004. . 7.
408

290

1877 .,
410.
. . , 411. (1905 .), . , . ,
,
,
, ,
(, )
,
. , , , ,
,
412.
. . . ,
.
, 1957 ., ( ), (. . , . . ). , , . , . . ,
-
. / . :
, 1974. . 890; . ,
, // . . VII,
. 3233. , 1889. . 235.
411
. . // , 1901, 2. . 4348; , 1901,
4. . 29.
412
, 1905, 7. . 162.
410

291

 . .

, , , 413.
1994 . - Gagauz Yeri .
. , 1957 .
3.2.

, , , .
, , .
. -
. , . ,
, , ,
(). ,
, (. )
. . , , 414.

. .
, . , -

,
415. ,
. .
. . ,
( ),
( ) .
, ,
, 416.

( ) . 417.
. , . . ,
418.
-
, . ,
.
( ).
.
, , ,
, , .
; , . , ,


417

418

415
416

. . . ., 2004. . 135.
, : . , . .

413
414

292

, : . , . .
, : . , . .
. // , 2000, . 1. . 68.
. . . 347.

293

 . .

, .

, .
(4050 ) ,
.
. ,
. , , / ( )419.
, ,
.
. , , ( );

( ),
, , . ,
, , . .
.
.

.
: , , ,
.
, . , , - ,
, : . , . ., . .

419

294

420. .



.
, , ,

,


. <>
,
()
. <>

, 421.
,
. , . ,
.

.
. // ,
. 12. , 1999. . 111.
421
. . 110.
420

295

 . .

.
(70 )
, ,
.
, ,
,

, . , ( ).
,
( ), , .
,
. -,
422.

, 423.
() .
, . , ,
.
,
, - , , , . , ,
, , .
. . . , 1985. . 281282.

422
423

296

,
, , , .
, , ,
( ),
,
.
( , ), .
,
.
, ,
, .
.
, ,
, .

,
.

. , ,
, . , ,
,
., 1957 .
.
297

 . .

VI.



1.
:
. , .
, ,
, , , ,
, , , . ,
, ,
. , , . .
, :
, , . . , -
, .
(. . )424, , . . . ,
- 425.
. . .: . , 1992. 270 .
. . // , 1981, 2. . 80.

424
425

298

. .
, ,
. , ,
. ,
, , , ,
426.
. ,
. , ,
. . . ,
, , 427.
, ,
.
,
,
. , .

. , ,
, , , . .,
, 428.
. . // http://www.infoliolib.info
2.html
427
. . . XX . , .
-, 1998 / ( ) // http://dic.
academic.ru/dic.nsf/enc_culture/721/
428
. : // Intellectual Property intellect.musigidunya.az culture_imanov_rus.html
426

299

 . .

. . , , ae eae . , .
, , , , , ,
, , , , , . , , ,
.
429.
, : . , , ,
, , . ,
. <>
, .
430.

. . :
- , ,

, .
, , , . . , ,

431.
. . ( I. . ) //http://www.infoliolib.info/philol/putilov/1.html
430
. . -
. . 58-59. // www.ras.ru/FStorage/download.aspx?Id=6b892402-3789-4c86-a3f7
431
. . . ., 1989. . 66.
429

300

.

.
. . ,
, ,
,


,
.

,
,
, , . <>
, , , 432.
.
, ,
.
, . . . XX . , ,
-, 1998 / ( ) // http://dic.
academic.ru/dic.nsf/enc_culture/721/

432

301

 . .

, ,
.
,
()
, ,

,

).

,

.


() . ,
- , ,
. .
, . ,
,
, .
,
.

, ,
302

.


,
, , .
, ,
,
. .
( , ), .
,
. , ,
-
( , , ,
.).
, , . , , , ,
, ( ,
.). , 303

 . .

. :

,
(
,
)

,
433. 434.
. ,

- , .
, , , 435
,
.
, ,
. . : // , ., 2002,
1. . 57.
434
. // . ., 1990. . 124.
435
. . . . .
., 2000 // riku.ru lib/narcult/nar-cult-raw.htm
433

304

. , , . , () 436, ,
, .
,
.
, . , ,

( ,
, .) . : , , , .
.
, ,
.
, 437,
,
,
. ,
/,
.
,
,
.
. . // http://www.infoliolib.info
2.html
437
.
436

305

 . .

2.

2.1.

,
, . , , 200 , , .
( ) .

. . ,
( , )
: , , ,
-, . <>
, , ,

438.

, .
,
, / , ,
/ . . , ,
. . . ., 1994 // http://www.infoliolib.info/
philol/putilov/5.html

, , .
, , ,
, , . .
, , .
- , . ,
.
200 , 100 , 27
13 . : , . . 50, . . 100, . . 200,
. 100 .
( 800 , ) ,
.
,
, , , , ,
-
. ,

.
Oglan /
(. 1, 361-373), ekirg / (. 1, 191, 271-274,
351), Eeciim / (. 1, 301) Keeciim /
439, u Tunann boyunda /

438

306

. . 59.

439

307

 . .

(. 1, 387-289). , , , ,
. () Dunay boyunda grdm bir kz /
(. 1, 97).
- (Mari
Tudorke440 / , Tudorka, gitm haydut pnarna / ,
. 1, 2),
(Lnke / , Kiryaki / . 1,
1, 234), 441. ,
. -, .
(Pazara kar / , Menliste
maji odum)442, -,
, (Cumaya kar bn bir d grdm / ) (Ne taylesiz bam vard)
(. 1, 57, 58, 69). Boje Aleksios / ,
Aclk / (. 1, 135, 179), .
,
Oglan /
(. 1, 374-375), ekirg / , Mari
Tudorke / 443, (. 1, 347).
: ekirg / , Nekruta / , Miro bey, Miro /
, (. 1. 348, 350-351).
. , . . . 114.
. . . . 295302; .
. 163165; . . . . 9-10.
442
Zajaczkowski Wl. Jezyk i folklor gagauzow z Bulgarii. Polska Akademia nauk, Nr. 5.
Krakowie, 1966. . 85-86; j, . ,
y (maji mayil).
443
. . , () //
. , 1982, 1011. . 114.

440
441

308

, ,
. , .
, ,
, ,
, , (, .). ,
, ,
/ . (. 1, 271).
(. 1, 191), (
, . . 1, 351).
, ,
,
( ) , : Oglan / , ekirg / ,
Eek trks / 444, Sar ylan / 445.
Yanka / (. 1, 95),
, :

,
,
.
, (kll
ylan), .
(Sar ylan), , ,
(. 1, 1316).
. , ,
Yanku / , Celezna /
(. 1, 63, 64).
444
445

Rodop trkleri. . 133.

Moldova gagauzlarn halk trkleri. . 123; Rodop trkleri. . 42.

309

 . .

-, (Bn bir roman kz grdm Tuna boyunda), , 446, .

, .
, (. 1, 287-289).
, ,
.
Alaym seni,
Alaym da elmazlara
Saraym seni.
Alaym da stambola
Yollaym seni.

( ),

.

.

, . ,
(. 1, 97).
Gel alym seni.
Sevdii ruby giidircm
Sana, mari kz.
Sevdii erlerd
gezdircm
Seni, mari kz.

, .

, .
,
,
.

, , .
, . Stano, Stano,
Stambul gl / (?), , , (Gur kz pahaldr Edirnenin
ba dlberi), (. 1,
335). (
, , - ),
, .

().

446

310

, : , , , -, .
, , : ( ), , , , , . (. 1, 335-343).
,
, , : , (, ,
)447; Oglan / 448, Bn bir roman
kz grdm Tuna boyunda / 449,
Sar ylan / 450; Yksek-yksek tepeler /
- 451 ekirg / ; Eek trks / 452 .

, . ,
(. . 453, . 454, . . 455)
, .
. . . . . . IV.
., 1968. . 90-91.
448
2004 . - (1954 . .)
. , . ()
( ).
(. , . ) (Rodop trkleri. , 1966. . 41).
449
.
. , 1973. . 50.
450
Rodop trkleri. , 1966. . 42.
451
Rodop trkleri. . 59; . .
, / . , 2002. . 194-195.
452
Rodop trkleri. . 133.
453
. . // , 1902, 3. . 46.
454
. , 1938.
455
. . :
( . , 26 .
1 . 1966 .). ., 1966. . 13.
447

311

 . .

. . , XIX . ,
- ,
, , . , ,
, - ,
-456. . . . . . ,
( . .), , , , , 457.
, 16
( 20), , , . ,
. .
.
,
,
( , )
. , ,
.
, - ,
. -
- , , , .
. . // , 1902, 3. . 46, 51.
. ., . . . . 6.

, IV,
, . , , ,
,
XIX .

, -
, . .

. ,
, -

.
, .
, XXI . ,
,
3060- . ., ,
.
,
,
, . ,
, , , ,
, , 458,
( , )
. , .

456
457

312

. . . 160.

458

313

 . .

. , ,
, ( ), ,
: brek (), matrafaya
(, marapa ), olu(k)-ocuk (),
cefal (), pahaldr (), cahillik (, cayllk
, , ), hanm (), maribe (?), arfo
(), ey . (. 1, 325-347). . , , ark,
,
trk. ark ,
(. 1, 284).
, , , ,
: gzel, karimdan, baimda, vakit, elmalar, ben, dermende,
mede, dlette, zaabitte, bahelerd, vaftiz; Ne yaposun?, armaa
trk Jio kapitan balad trk armaya; Ben tutucam foru bain da trk
aarcam, . ( ), : Akama gitmile ermirle (?)
bi(r) mede varm bi(r) dermen, dermende me vard; in(d)i .
: veriyo, sleyo, sleyo, ldreyo, dikyo, biteyo, yaayom,
geleyo, gideyo, gereyo, arayo, alyo, koyo, getiriyo, geyo, karlayo, keseyo,
kalkyo, bakyo; bieyim, keseyim, yapaym .
459.
, ., , , .
, , :
nazyam, zahmet, okaym, zevkilr, hanm; Akam oldu, gn kautu; Bak
. . //
Revista de etnologie i culturologie. Vol. I. Chiinu, 2006. P. 279-290.

459

314

u dilber kadna . , . . , ,
-,
. ,
, ,
yl ().
( ), sene . , yarim, yavklu,
, , kortesi,
. , ( )
, ,
.
, , , , , ,
( ,
, ). ,
,

, .

. . 460. . . ,
,
461.
,
, ,
, . . . . ( ). , 1997. . 40.
. . . 2. , 1994. . 82.

460

461

315

 . .

.
, , -
. , . ,
. () ,
,
462.
,
,
.
, , . . XIX . ,
, , , ,
.

I . I . ,
, , . ,
, . . . . 463.

, ,
464: , -,

- ( ),
, , , , , , , ( ),
, ( ), .
: u bayrn
stnd; Hay gklerd, gklerd; lnka att almay; Oollan boba
daavaya giderlr; Nikola; Tudorka, gitm haydudun pnarna;
Manoli; karda; Petrana; vano; Tudorka ( , ); Allaa yapt bir meci;
Cumaaya kar bn bir d grdm; Rakel, Mau .
, . . ,
, , ,
. ,
, ,
<> 465.
,
.
, , ,
,
. , -

. . , () //
, 1011. , 1982. . 108-114.
463
. . . . . . . .
., 1953; . ., . . . ., 1989.
464

, , - . . .: . . XXVII. , 1913. . 62-63, 71;
. . III. . . , 1982. (
1262, 1271, 1425, 1431) . 27, 35, 174, 179 .; -

. . . . , 1902. . II. . 251-255; . . ... . 113-114; . .

// , . XXXVII. , 1927. . 31;
. // , , 1975,
. XVI. . 210-214; . . , 2005. . 134 ( 237, ); . 40-41, 43 ( 37, 39;
).
465
. .
XXI . ( ) // i. . . . 33. . 1. ( ). , 2009. . 49.

462

316

317

 . .

, - ,
.
. , (,
, ,
.)
(, ,
, , . .). -,

, , ,
.
, :
,
? , , 80
. 60- . . .
, , . ; ,
. ,
,
( , )
. , :
, , , , , , , , . .,
() .
, ,
. (, (. 1, 304), ( . 1, 85) .)
318

466. ,
, .
(Paskellya kar, mamo . 1,
254), ,
467.

, . ,
, .
, . .
XIX XX ., ,
XX XXI . ,
, .
468 25,
, , 16, 8. ,
. 469 , XIX . ,
, 2 ,
, .
.,
, . . , 5060- .
. , 470;
, : . , .
. . . 50 ( 52); . 63
( 72).
468
. . . . 285-324.
469
. . // , 1900, 1. . 79.
470
. . . . 17-18.
466
467

319

 . .

,
() ,
,
( ) 471.
, , , ,
.
, , ,
472. , . . , -
473.
.
474
.
. ,
, . , ,
. ,


, .
, ,

. . . . ., 1966. . 7-9;
. ., . . . . 5.
472
. . . . 6.
473
. . . . 18; . .
. . 9.
474
. . . . 18.
471

320

, .
. ,
(
), , ,
, .
, . ,
: -,
; -, (
); -, , .
, , - ,
.
, , , ,
- ,
. .

.
,
. , ,
.

, .
.
321

 . .

, .
, . , .

.

2.2. ,

, , ,
, . , , , ,

. , , , : .
(. 1, 235).
Ah, b aneciim,
Bulgar bizi asker toplayor,
Varna kazarmalara gideyoruz.

/ , Varna
trks / 476; Kavarna / (. 1, 237).
, , . , ,
, ,

. ,
( )
(. 1, 232, 239, 287-289), , : , , , - (. 1, 295, 296, 285,
278, 235, 237-238).
,
Besarabiyann trks / (. 1, 3).

, ,
. .
, ,
.
kn, dostlar,
kn z,
Gur duman,
Geldi biz. } 2
Bast izlermiz.
Ne titsiydir
Besarabi topraa

, ,
,
.

, ,
.
arap itim filcandan,
,
Dudaklarm mercndan.
.
Yaasn, yaasn,
, ,
yaasn

Bu bizim millet!
!475

:
(), , , (. 1,
19, 66, 73-76).
476

, : . , . .

475

322

, ,
,
()
. } 2
.

. . . . 295-302; .
. 163-165; . . . . 9-10.

323

 . .

,
,
(. 1, 348).
, .
Basarabiyan ocuklarn
Nekruta yazdlar.
ryn, ocuklar, gidelim

, ,

, , , .
(. 1, 1, 44, 47, 369)
(. 1, 137).
, , /
.
, , : , ,
, .
.
2.3.

, Oglan,
,
. : Oglan aldk bitmz ( () )477.
.
,

. ,
. . , . // .
, 16.02.1999.

477

324

, .
, , , .

, 1 , . -
478.
18 ,
, 20032005 . . , 70-
, , , . , .
(. 1,
361-369). ,
, 50-, 6080- . XX . , , 479, . , ,
, :
- (. , ), (. ,
. ) (. , . ).
(. 1,
370373): (. ;
. ).
(. 1, 374375), . . Kvilinkova E. N. Oglan halk trknn variantlar (
) // Sabaa Yldz, 34. , 2006. . 40-51; . . : . , 2007.
. 289-300.
479
. . . 127; . . 70; Gagauz D. Trio Oglan. P. 3.
478

325

 . .

;
, .
(. 1, 378)

, 480. .
, (
), ,
.
,
(. 1, 376)481.
, .
,
.

, (. , . ) () (. 1, 377)482.

.
. ,
, , ,
, , , . ,
,
.
2004 . (. . , . . . , )
.
481
2004 . - (1954 . .)
. , . ()
, .
482
Rodop trkleri. . 41.
480

326

, ,
,
,
,
.

,
:
(
() );
( - ). , () (sar samandan)
(saazdan-samandan), ( ()
; - / Oglann sopas ceviz
kkndn; Yanna yaklamaz kpek sesindn).
, ,
- : ; , , / Oglana
almlar sar emeni; Onnar da kim alm o da bir deli.
, (. 1, 361), (. 1, 364) (. 1, 363),
. ,
. , (grinin fenerni yak da gidelim),
327

 . .

. ,
(Graniann boyunda koyun gdelim).
, . (. 1, 366),
. : () ,
. , . /
Cngrdakl feneri* yak gidelim.
. (. 1, 361),
: ()
/ grinin fenerni yak da gidelim, : . ,
. ,
.
, ,
(Cgarann alefini / fenerini yak gidelim). :
Cngrdakl / Cgarann.
:
(Der boyunda ot bielim).
. , , . (. 1, 363),
. (. 1, 367),
,
, (Graniann boyunda koyun
gdelim). . (. 1, 369) (Tuna nehri boyunda koyun gdelim).
, , , *

, (, ), () . , , gri (. 1, 361),
sigara, cgara.

328

. ,
( , ,
). , : / Oglann elind misir apas (. 1,
373); : / Olann
elind apa belind (. 1, 375); : / Oglann sopas msr sapndan (. 1,
366). , ,
- , . ,
.
, . . (. 1, 368369), , . ,
(Krmz fesini al bana; Krmz fesini giyin
sn bana), (Baygn baklarn yakt beni; Kzgn
baklarn yaktlar beni), .
, . (. 1, 365), , . ,
[] [], : girilmez, gzel, kknden, sesinden.
,
,
:
1) .
2) Oglan ,
, , , .
olan, , .
3) , , ,
329

 . .

: ,
/ Ne gzl Oglan, yalabk oban. (), , , . yalabk yalama, , , .
- , :
, / Ne gzl Oglan, babas oban.
,
.
4) ,
.
5) , :
/ Elim yapt samdan sana bir yorgan. .
: ,
/ Kolum sana yastk, salerim yorgan (. 1, 370);
, / Kollarm sana yastk,
salarm yorgan (. 1, 373).
6) . , , : oban / yorgan, dolan / yorgan, gidelim / gdelim,
gidelim / bielim, emeni / deli, samandan / dumandan, sapndan / dumandan,
kkndn / sesindn, beni / sesini .
( ) :
yapamaz / atamaz, ini / seni, kak / ak, belinde / elinde, dolan / yorgan,
yorgan / oban.
: sn / seni, gidelim / gidelim, gidlim / gidelim, var / var, skld /
skld . ; .
: tarak / bura, duvara /
olana. 330

(var / pazara, altn / yanda), (gidelim / yorgan)

(sn / yanma, bana / sn, gidelim / yorgan),
, , , .
,
, , . ,
,
. .

: / Cgarann alefini / fenerini yak gidelim.
, / Oglann elind tablas var.
. (. 1, 370)
, , :
Oglann elind tabakas var,
Yakma cigaran, sakla pazara.

,
, () .

, (. 1, 372) (. 1, 377), ,
, , :
Oglan bana yaptrd bir dizi altn.
Oglana yaptrdm altndan ini
Oglana yapturdm altndan kak.

.



.

,
. (), 331

 . .

abla. , , , (Sklacek-yplecek
ablas var; plcek-sevilecek ablas var). ,
(., .),
, , , :
, / Bana
da kacak ablas var (. 1, 370);
/ Bn Oglana kaacam onbe yanda (. 1, 372).
, ,
.
, abla .
. -- ()
abla .

483, ,
.
,
(. 1, 373), ,
, .
. , (. , . 1, 21-22) , ,
.

, (. 1. 378).
, -,
. ;

. ,
,
. , , . . ,
(belind / elind, gidelim / gidelim, skld / skld).
, ,
, : tarak () / tara ().
Oglann elind fildili tarak, } 2
Tara ... kellerini bir yana bura,
Ne gzl olan, babas oban..

, } 2
()
,
,
.

.
, ;
. , , .
(
) . :
Oglann elind lbir belind, } 2
(?), , } 2
Oglan km kpry apka elind, , ,
Ne gzl olan, yalabk oban.
,
.
Oglan km kpry yopa (sopa) , ,
elind,
Ne gzl olan, yalama oban.
,
(?) .
Bn sana demedim mi: pinm
:
duvara! } 2
! } 2

. . . 128, 258-265.

483

332

333

 . .

Kaptrrsn kendini kara olana,

Ne gzl olan, yalamaa oban.
Kaptrrsn kendini kara olana,
Ne gzl olan, babas oban.

,
,
(?) .

,
,
.

Oglan

, , . oglan
(, ), , , ool/oul ().
olan , ().
oglan .
. , ,
(-- , XIV .; .).
, , (, ). ,
,
, 484.
, : -, -, -, - .
-. , ,
-, -, - .
, ,
-.
forums.igray.ru

484

334

- .

.
. . ,
, , (ulan) (uan)
. (. , .
.),
., ., . olan, , , .
;
.
, 485. . .
:
: (
)486.
() XVIIIXX . (
XIX .). XVI . . .
, , .

. . , . ,
-
. ,
487. .
.
. : 4 . / . . .
... .,19641973; 2- . ., 19861987. . 4. . 158.
486
. . . ., 1990.
487
-- . Chiinu, 2002.
485

335

 . .

, , . -
. , ,
- ,
, , ,
. .
, ,

, , .

. , .

Oglan
.
. , , ,
, , , ,
.

3. ,

3.1.
.
,

.
336

, .
, .
,
Oollan boba daavaya giderlr /
, Nikola / (. 1, 25-27).
,
(Mariya / . 1, 24). , . , ,
/, .
,
: , .
Nered iidilmi, nered grnm,
Ool bobasnnan daavaya gitsin.
Nikulay bobasnnan daavaya
gideylr,
Nikulay atl bobas yayan.
Bobas yayan, elceezleri baal.

, ,
.
,
.
, .

, ,
, , ,
.
Nikulayn bobas Nikulaya demi:
Hey, volum, volum, Nikulay
volum.
n kara beegirindn, da z benim
ellermi.
Zer bn bizim pazarmz,
oolum,
Bizim pazarmz, Allahn da gn,
Ykanalm, oolum, paklanalm,
oolum.
Nikulay inee kara beegirdn er.

:
, ,
.

.
,
,

(),
, ,
.

.

337

 . .

Bobasnn ellerni zeceykn,

Taa da pek skm, ayacklarn da
baalam.

,
,

.

,
.
, . ,
:
, (. 1, 26).
Nikolann bobas deyor:
al, oolceezm, trkcn,
Bn da alcam trkcm.
Nikola alr trksn,
Baa yapraklar hepsi kuruyr.
Bobas alr trkcn,
Baa yapraklar hepsi ennener.

:
, , ,
.
,
.
,
.

,
(. 1, 25).
Hey, volum, volum, Nikulay
volum,
indiydn sana betva etmediydim,
Ama indi edecm, volum.
Az m gidsin, ok mu gidsin,
Filan bayrn ardnda kar gelsin
Bir sr ingeneyln, kara
ingeneyln.
Senin da beegirin onnardan rksn,
Sn da, volum, er dsin,
Er dsin, baklara saplanasn.

, , .
,
, .
, ,
-

, .
,
, , ,
.

, , , - , ,
. ,
,
338

.
.
Mariya / , .
Mariya, mari,
Mariya, kzm.
Aan sn, kzm,
yandydn,
Senin da, Mariyam,
Boban urdular.
Sn da, mari, kzm,
Pek kcktn, } 2
yandydn.
Sn d mari, Mariyam,
sz t kaldn.
Bn da, mari kzm,
Dul da ozman kaldm.
K-k da gezdim,
Ev-ev dilendim.
l da, kzm,
Bn seni bttm.
Aan sn, kzm,
rmi yanda oldun,
Sn da mari, kzm,
Beni suda attn.

, ,
, .
, ,
,
, ,
.
, , ,
, } 2
.
, , ,
.
, ,
.
,
(
).
, ,
.
, ,
,
, , ,
.

, , ,
, , ,
(. 1, 24-25):
1) Sn beni, oolum, zlr sattn, , , ,
Senin da oollarn binner satsn.
.
2) Bn da, mari, kzm,
Hi betva etmedim.
Ama mari, Mariyam,
Allaha dua ettim: } 2

, , ,

, , ,
: } 2

339

 . .

Sn da evlensin, } 2
lkin kz olsun, } 2
Bobas da lsn.
Sn da mari, Mariyam,
l da bdsin,
K-k gezsin,
Ev-ev dilensin, } 2
l onu bdsin.
Aan da olucek
irmi yanda,
O da mari, Mariyam,
Seni suda atsn.
Ozman da, kzm,
Aklna da gelsin:
Bir vakt bn da
Mamuyu suda attm, } 2
Be yla da verdim,
Be yla da verdim
Kilit altna.

, } 2
, } 2
.
, , ,
,
,
, } 2
.

,
, , ,
.
, ,
:
-
, } 2
,

.

,
, (, ). .

,
(Rakel / Ragel / , Tudorka / (. 1, 10-12).
,
. , :
Tudorka, mari,
Kzm, dedi,
Dokuz yl voldu,
anan lli.
Bn da, dedi,
K-k gezdim,

340

, ,
, ,
,
.
, ,
,

Anana benzr bulamadm.

Ne pek benzeersin anana, mari.
Gidelim, mari, panyrlar,
Alayom sana atlas
stnozluk,
Atlas stnozluk, gm
ta krua.
Gidelim, mari, manastra
Manastrda da stnoz olalm.
Tudorka da eketti aalamaa.
Hay bobam, bobam,
Allahtan gnahtr,
Allahtan gnahtr,
insandan ayptr.

.
, .
, , ,

,
,
.
, ,
.
.
, , ,
,
,
.

,
, : , , , ,
.
c :
eketmilr manastra gitm,
Etimilr Ulur daaya.
O Ulur daada kular baarr:
Nered iidilmi, demi,
Nered da grlm,
Kzlan boba stnozlaa gider. } 2

,
.
:
, ,
,
. } 2

():
, , ; , /
, ,
, 488.
. . , . , 2010. . 298-301.

488

341

 . .

.
, - ,
.
Sevdiim / (. 1, 96):
Her gn kavga,
Her gn eki, of-of.
nsan (i)in kamysn,
kamysn, of-of.
Kr bir ksan da,
Er bakysn.
Hepsi insan seni lafedey,
Lafedey, of-of.

,
, -.
,
, -.
,
.
(),
, -.

, . , ,
, / ,
(. 1, 346).
steersin gelin olmaya, } 2
Bilmeersin ikram etmeye } 2
Kaynataya kaynanalara. } 2

, } 2
} 2
. } 2

,
, : , , . .

, , , Ha, be oban / , (. 1, 21).
Ha, be oban,
Gitsn koyunnarlan.
Of, of,
Yaamurcuk ta yaa-yaayor.

342

, ,
.
, ,
.

Ha, be oban,
Yok m krkn? Giisn!
Ha, be oban,
Yok m yaamurluyn?
Giisn!
Of, of,
Vardr, ama yrtktr.
Ha, be oban,
Yok m karn yamasn?
Of, of,
Var, ama yamamayor.
Ha, be oban,
Bastrsana da dvsin.
Of, of,
kinciydir, brakp-gidr.
Ha, be oban,
Yok m senin kzlarn?
Of, of,
Kzlar da ona gr.

,
? !
,
-?
!
, ,
, .
,
, ?
, ,
, .
,
.
, ,
( ) , .
,
?
, ,
.

, , ,
.
(. 1, 22).
Ha b, oban,
Karn yok m yamasn?
Of, var,
Ama istmeyor.
Ha b, oban,
Senin krligan m yok?
Of, var, ama pek
Korkrm braacek.
Ha b, oban,
Sana baka kar
m yok?
Of, var, ama bn
onu pek beenerim.

, ,
, ?
, ,
.
, ,
?
, ,
, .
, ,

?
, ,
.

343

 . .

, , ,
. ,
. , . ,
,
Lambunun trks / (. 1, 8).
Lambunun bobas sudta gezer.
Lay-lay-lay.
Sud ta sudu paraylan
keser.
Lay-lay-lay.

.
--.

.
--.

,

, .
, ,
. ,
,
. ,
, , ,
, , , 489.
,
. , , . . , , XIX .
, 490.
. . // http://www.infoliolib.info
2.html
490
. . //
, . . . . X. ., 1904. . 285-324.

,
,
. (), ,
(eaax) , .

,
, 491.
, , - . , , .
, .
,
( , , . .) ( ,
.). , - .
3.2.

, ,
, , , . .
,
492. ,
, :

489

344

. . // http://www.infoliolib.info
2.html
492
. . . 159-161.
491

345

 . .

-,
, , (. . )493.
-, ; . . . 494. . . :
, 495.
, ,
, , . , , .
. .
, , , ,
.
-,
. . .
: , , , , ,
, , ,
. , , , ,
, , .
, <>
, , , ,
, , ,
- - . ,
, ,
. , , , , - . . . . 18.
. . , 2004. . 88.
495
. ., . . . ., 1989. . 7.
493
494

346

. ,
, , , ,
,
, ,
, 496.
-, ,
, . ,
.
-,
( ), (), (/), () 497.

,
XIX . , 22
1813 ., , , (-,
). ,
. ,
. ,
,
, ,
498.
, ,
, .
. ,
. . , 2004. . 87-88.
. . i i (i
i i i ).
i ii . , 1999.
. 14.
498
. XVII XIX . , 1984.
. 215-216.
496
497

347

 . .

, .
, .
,
. . .
3.3. -
, ,
499. ,
, ,
,
. , ,
, , .

( ), , ,
.
. , .

, ,
,
. , . ,
,
(Allahn trkleri).
,
.
// patrimony.ru page4/page33/page192/page105/

499

348

., ,
, . , , 50- . (
19571962 ., . . 500),
, , ,
.
. (1959 .), ,
. . . ,
, : ,
; , ;
Padiahn oolu /
. . . , . . (), ,
. ,
,
.
.
, (
),
, .

501.
. . (
). ., 2004. . 35
501
. . // . . 3. II - . , . 2021 2007
., . .: , 2007. . 454.
500

349

 . .

. , . , .
. , , , , ,
, , , , , , . . <>
, , , ,
502.
, , .

.
, . , 503,
.
Filiz /
, 1992 . 90- . ,
504, .
Dz ava, 1971 .
. . . I. . //http://www.infoliolib.info/philol/putilov/1.html
503
. : // Intellectual Property intellect.musigidunya.az culture_imanov_rus.html
504
. ., . . // . . 10. : . . 446.
502

350

,
505. -
Kadnca,
.
. 60- .
, . 70- . .
, , ,
.
, ,
(, ). , .

.
, ,
.
- . :
Danac (. ), - Sevda
(. ), Sedef (. ), Gagauzlar (. ),
- Arzu (. ) . ,
.
, -
, ,
.
. . 446.

505

351

 . .

, , . , ,
, .
(, )

( , , ,
, , ,
, , , , .). , , .
, ,
.
, , . ( ),
, .
( ).
,
, .
,
: ,
, .
,
, . , , , . ,
, , , ,
- , .
352

,
,
,
,

,

,
.
,

, , .
,
. ,
,
, .
50- ( 90- . .)
.
, . ,
.
, ,
.
***
, , . ,
353

 . .

- . ,
: , ( ,
), ( ), ( ), ( , , ),
( , ), ( ), ( ,
) .
,
,
.
. ,
,
,
.
- ,
,
( , , , . .), , , , .
.
, , .
.
,
. . XIX XX .,
, 354

. ,
.
, ,
.
,
() , -
.
,
,
, , , ( )
,
.
,
, .
, , , (. . )
.

. . ,
, : , , ,
. .
355

 . .

, , , ,
, , ,
, , , . .
, , , ,
!506.
, , ,
. ( 370 ) , .
,
.
, . ,
. , , . ,
, , , .
( , , ,
, , ) .
, : . . . ., 1994 // http://www.
infoliolib.info/philol/putilov/5.html

506

356

, , , . ,
.
, (. ),
.
, XIX .
,
507, ,
, ,

. .
,
, , ,
, .
, ,
, .
,
. ,
,
, .
. . //
, . . . . X. ., 1904. . 285-324.

507

357

 . .

.


. ()
.

, .
(.-.), ()
(.-.-./.). ,
, (,
).
()
, . ,
, ,
.


( ) ,
, , ,
, .
, ,
, ,
- . , .
358

() ,
.
,
. (1829, 1878)
.
, . ,
,
, - , .

, ,
. ,
. ,
- - ,
( ). , , , ,
, . ,

,
( ) . , ,
, .
,
, 359

 . .

,
, ,
, . .

,
. , ,
. . , .,
.
,
, . , ,
.
, ,
. .
,
, ,
.
, 200-
( )
, , , . ;
360

;
.
.
, , . , . , ,
(),
, ()
. ,
,
. ,
, ,

, .
,
,
, , ,
. , , ,
.
, .

, ,
, , ,
. ,

361

 . .

,
, ,
.
, ,
.
, ,
,
. , ,
, ,
. , , ,
.
, , .

362

. ., . ., . . , ,
( ) // , 1988, 3. . 7187.
. .
? // , 1996, 3. . 1420.
. . . .
(, )
, // , 1984, 6.
. 5253.
. . XVIII
XIX . ., 1984.
. . (XVII XIX .).
., 1976.
. . . ., 1983.
. . //
. , 1964. . 258265.
. . //
. ., 1960, 3.
. . // , 1934, 3.
. . (
) // , 2000, 1.
. . /
. . 74. ., 1903.
. . . III. , 1969.
. . . I. ,
1971; . II. , 1972.
. . i i (i
i i i i
i . i
. i. . , 1999.
. .
. -
. ., 1967.
. . . ., 1977.
363

 . .

. . : . ., 1989.
. . , , // , 1981, 2. . 9798.
. . (
. . ) // , 1995, 5. . 710.
. ., . .
//
, . 2. ., 1972.
. . .

. . 13. ., 1994.
. //
. ., 2002, 3. . 122-132.
. . : .
, 1988.
. . : ,
. , 1986.
. . . .: -, , 2001.
. // , . XV. ,
1964. . 6174.
. . : // Artes Populates 14. Yb. of
the Dep. of Folklore / Ed. by V. Voigt. Budapest, 1985.
. . /
: , , .
. . 1. ., 2003.
. . -
// : .
, 2004.
. ., . .
// . ., 1984.
. ., . .
// Acta Ethnographica Academiae Scientiarium
Hungaricae, T. 32. 1983.
: / . . . .
, 1991.
364

. . . ., 1969.
. . : // .
., 2002, 1. . 5667.
. . . ., 1969. . 269270.
. .
// .
. . 4. , 1995. . 423432.
. .
// .
. . 3. , 1994. . 351356.
. . . ., 1986.
. //
. , 1981. . 235255.
. . , 1991.
. // , 1933, 34.
. . , //
. ., 1971.
. . -
( ). ., 2006.
. //
, . XVI. , 1975. . 207264.
. . .: Ad Margintm, 2000.
.
XIX //
. . , 1999.
. 758.
. , (
). , 2006.
. , . , 1995.
. . .
// , . 9. : , 2006. . 389396.
. . , 1984.
. . . , 1976.
. . . ., 1981.
365

 . .

. . . ., 1973.
. . 6070 XIX . .
, 1961.
: / . . .
, 1959.
. .
XIX XX . ., 1988.
. . // . . 9.
. .: , 2010. . 152158.
. . : . , 1990.
. . . , 1990.
. . // . .
. . II. ., 1886. . 259406.
(. ). , 1991.
i / . . . ., 1905.
. . 12- / .
. . , . . . V. , 1962.
. - . . . I.
, 1976.
- . ., 1986.
. .
// .
, 1972. . 88111.
. .
. : , 1972.
. . / .,
. . . : , 1975.
. . http://www.khazarzar.skeptik.net/
thalmud/_tb_ru/zbachim.htm
. . , 1943.
. . . 2. , 1977.
. .
- // , 1985, 3. . 5159.
. // . ,
. , 1974.
366

. . , 1988.
. ( ). , 1982.
. . . ., 1989.
. . /
. . . . II.
., 1883.
. . : // , 1998, 4.
. .
// .
, , . ., 1978. . 726.
. .
( ). ., 1982.
. . , 1910.
. . //
. . 3. II -
.
,
. 20-21 2007 . . .: ,
2007. . 451459.
. ., . .
// . . 10. :
. . 441-458.
, : -
, 1994. 282 .
-- . ., 1973.
-- . , 2002.
/ . . . . . , 1969.
. .
. ., 1991.
. . = : . , 1972
. .
XVIII XIX . , 1998.
. . : , , // , 1984, 6. . 1628.
. // . ,
. , 1974. . 345351.
367

 . .

. . , 1983.
. . . . . . III. ., 1962. . 5865.
. . .
. . . . IV. ., 1968. . 8891.
. ., . . //
, 1973, 1. . 15.
. . . 2. , 1994.
. , ,

// , . XIII, . 1. , 1987. . 4654.
. //
, 1991, . 1. . 8089.
. . (
XIX XX .
) // . . 2. II
-
. 20 2007 . . .: , 2007. . 260269.
. . (, )
, //
, 1984, 5. . 7080.
. .
XVIII XIX . // :
. ., 1989. . 724.
. .
XIX . ., 1986.
. ., . ., . .
: . . . . . ., 2002.
. . //
. ., 1971. . 217236.
. . // . ., 1969, 10. . 99103.
. . .
. ., 2006.
. . .
// -
( ). ., 2005. . 408446.
368

. . .
.: , 2004.
. . . .
: Tipogr. Central, 2008.
. . //
, (
). , 1968. . 5160.
. . :( ) //
, 1966, 2.
. . . .,1967.
. . // .
. ., 1988. . 7299.
. . .
, 1969.
. . . ,
. , 1914.

(18441858) // , 1911, 3334. . 11481150.
.
( . . ) // .
. : , 1999.
. 87-100.
. . . . , 1972.
. ( )
// :
. . , 1994. . 341350.
. // .
. 1993. . 4. . 2.
. ( . , ) //
, . 1993. . 4. . 2.
. . . ., 1962.
. , . , 1974.
. . ., 1908.
. , 1988.
369

 . .

. . //
, 1990, 2. . 3147.
. . () // . , 1991.
. .
// III
. 811 1999 . . ., 1999. . 309.
. .
// i : ii
i ( i i,
120- ii i ). , 1999.
. 280286.
. .
. 1. ()
(): //
. . 5. , 1997. . 5864.
. .
. 2. ()
(): // . . 7.
, 1998. . 3444.
. / . . . . ., 1986.
. . . . 2-. ., 1881.
. . , 1998.
. . ( ). .,
1980.
. . . ., 1971.
. . ( ). ., 1969.
. - .
, 1980. . I. . 282355; . . III. , 1985.
. 89139.
. . , //
, . XLV, 22. , 1933. . 121144.
. . //
, 2004, 7. . 105115.
. ,
. . . I. ., 1862.
. . . ., 1991.
370

. . .
, 1917.
. . . . I. . I.
. , 1916.
. . .
. II. // . ., 1929.
. . . , 1980.
. . (XIX
XX .). , 1959.
. ., . .
- (I .) //
: . ., 1976.
. 195201.
. //
. ., 2000, 5. . 96-103.
. . ,
// , 1973, 3. . 3847.
. .
: // , 1976, 6.
. 5970.
. .
//
. ., 1979. . 106126.
. . Rosalia ? ( ) // , ,
. VIII . , , 1978 . . . ., 1978.
. 210226.
. ., . .
. ., 1974.
.
// , , 2004, 3. . 8394.
.
// :
. , 1993. . 170175.
371

 . .

. .
XXI // 80- .
. . . 18 2001 . -.
Symposium. . 12. ., 2001. C. 4251.
20 .
2006 // http://calend.ru/holidays
. :
//
Intellectual Property intellect.musigi-dunya.az culture_imanov_rus.html
. . , 1929.
. , ,

//
. . VII, . 3233. , 1889.
. . , 1974.
. i ii, i i
ii ii . // , . 9.
: , 2006. . 321327.
- . ., 1988.
- . .,1994.
. . // . . 4/5.
.,1929.
.
. ., 1977.
.
. ., 1973.
.
. ., 1983.
. . ., 1978.
/ (. .).
, 1987.
. . : -
. ., 1992.
. . //
372

. . , 2006. . 477486.
. . ., 1861.
. . -
// ,
. ., 1986. . 139190.
. . //
, . ., 1986. . 5070.
. . ., 1905.
.
: // Moldoscopie (probleme de
analiz politic), 1 (XXXII). Chiinu, 2006. P. 3667.
., .
//
. . , 2006. . 247268.
. //
. 135
. , 1993. . 243255.
. ,
// . , 1999. . 114126.
. .
- // Revista
moldoveneasc de drept internaional i relaii internaionale. Chiinu,
2009, 1. C. 100111.
. .
, //
. . 9. . .:
, 2010. . 395460.
. .
// . . 4. .. . , 2006. . 4650.
. . i i i
i // i VII i
i i
i, 170-i i
. : i, 2009. . 7172.
373

 . .

. . :
(
) // . : , 2007. . 108111;
: , , 2004, 3. . 8486.
. . -
// . . 9.
. .: , 2010. . 21243.
. .
//
- . ,
650- 300-
. ., 2010. . 110115.
. . :
// . . 6.
. .: ,
2009. . 375408.
. .
, XIX
// , . II. , 2001. . 9295.
. .
,
// , . 10, , 2003. . 6775.
. .
// , ,
. i III i - i
Iii i i i .
i : ii, , .
ii, 2324 2006 . 2. ii: , 2006. . 8488.
. .
// Revista de etnologie i culturologie.
Vol. 3. Chiinu, 2008. P. 122128.
. . : // tiina.
Chiinu, 1997, 12. . 15.
. . . Chiinu: Pontos, 2002.
. . :
// . . 2.
374

II - ,
. 20 2007 . .
.: , 2007. . 419438.
. . --
// Unitatea poporului Republicii Moldova i
problema idenfitii etnice: Materiale confirinii din 4-5 mai 1999, raporturi
i comunicri. Chiinu, 2000. P. 136139.
. . (
, ).
Chiinu: Pontos, 2005.
. . // , . 8,
, 2003. . 121130, : i i i
: i i i. , 2002. . 310311.
. . : //
Femeile din Moldova. Conferina Republican tiinifico-practic. Chiinu,
2010. P. 5154.
. . ,
. : Elan Inc, 2010.
. .
( ,
) // :
, , - .
. 2. : , 2008. . 8094.
. . //
, ., 2008, 1. . 8798.
. .
// Revista de istorie a Moldovei.
Chiinu, 2008, 1. P. 5362.
. .
// VI .
., 28 2 2005 . . ., 2005. . 9697.
. . XIX
XX . . . . . . , 2002.
. . , , //
375

 . .

. . 4. III-
. .: , 2008. . 339372.
. . //
. , , . .: ,
2008. . 215227.
. . //
. . , 2006. . 629683.
. . (
) // :
15 . . , 16 . 2007 . : CEP
USM, 2007. . 213222.
. .
// , . VI. Chiinu, 2006. . 98103.
. . ,
- // , , 2005,
8 (165). . 5558.
. .
// . . 5.
III -
. .: ,
2009. . 291309.
. .
(
) // ,
, :
- . ., 2006. . 98102.
. . -
// , . 5. , 2001. . 222234.
. . XIX
XX ., // .
III - . .,
2004. . 7381.
. .
// , . IV. , 2003. . 118124.
376

. .
// ,
(, 65- .
- ). . .
. , 2006. . 413436.
. .
// . . . i . II
i i ii . ii,
2829 2005 . . 227234.
. .
// , , 2006, 11 (180). . 3644;
: / I
-
. , 40
. 2526 2006. . .
., 2006. . 264283.
. .
// , , 2005, 9 (166). . 2731.
. .
//
. . . -: , 2010. 419430.
. .
// Gagauz yerinin 15-ci yldnmn baal
Gagauzologiyann ilerlemesi: dil, kultura, istoriya, literature Halklararas bilimpraktika konfereniyasnn. Materiallar. 22.12.2009. Komrat. 2010. C. 331.
. . . . . .
(
, ).
, 2005 // Revista de etnologie i culturologie. Vol. 2. Chiinu,
2007. P. 281284.
. .
// , , 2005, 11 (168). . 4852.
. .
// VII
377

 . .

. . , 914
2007 . , 2007. . 358359.
. . // Moldova gagauzlarn halk trkleri.
Kiinv: , 2003.
. . //
. . -. , 1999.
. 99107.
. . // Revista de etnologie i culturologie. Vol. I. Chiinu, 2006.
P. 279290.
. . Hederlez
(kurban) // , , 2001. 4.
. 6264; : . , 2007. . 105-107.
. . // :
. . 2829 . , 2004. . 206213.
. . // . . 6.
, 2002. . 101106.
. .
// Buletin tiinific. Revist de Etnografie, tiinele Naturii i
Muzeologie. Vol. 9 (22). Chiinu, 2008. P. 190-198.
. .
.
. , 2008.
. .
(
XIX .) //
. .
, 2006. . 341363.
. .

// Administrarea public n statele aflate
n tranziie n contextul proceselor de globalizare i integrare. Materiale ale
conferinei internaionale teoretico-practice din 5 aprilie 2005. Chiinu,
2005. P. 143150.
. . , ,
// , . III. , 2002.
378

. 8590. : i i ii,
i (i ). . 1 (19). ii,
2005. . 4653.
. .
// .
70- ,
, ,
. : , 2007. C. 327331.
. .
// , , 2006. 1 (170). . 5253.
. . . . // . . .
XX XXI . . . .,
100- . -
, 2002. . 294297.
. . //
. . 10. :
. .: , 2010. . 348358.
. . //
, . I. , 2000. . 97101.
. .
// Buletin tiinific. Revist de Etnografie, tiinele Naturii
i Muzeologie. Vol. 5 (18). Chiinu, 2006. P. 142153.
. . :
. : Business-Elita, 2007.
. . : // ( ). .: .
-, 2008. . 406443.
. .
XIX XX . //
. . 2. II -
,
. 20 2007
., . .: , 2007. . 341401.
. . -
379

 . .

//
: . . . i 5 i
i . 1617 , 2008. 1.
, 2008. . 6971.
. . , /
// . .
3. II -
. ,
. 2021 2007
. . .: , 2007. . 195212.
. . XIX .
// , , 2005, 7 (164). . 5153.
. .
//
. . , 2006. . 364412.
. .
// , . 7. , 2002. . 7082.
. .
//
. - . ,
56 2006 . : Vector, 2008. C. 191201.
. .
// . , 2008. .102108.
. ., . .
// :
. - . .-. . 2829 .
: Vector, 2004. . 106119.
. ., . . //
. . 3. - .-. . , 2005.
. 6170.
. ., . .
(
) // Revista de istorie a Moldovei. Chiinu, 2007,
3. . 6367.
. ., . .
380

// i . i III i
i i , 140
i .. . oi: , 2006. . 144147.
. . : i i
// i, 1993, 10.
.
- // , 1875, 21. . 770788; 22.
. 818823.
. . , 2006.
.
. .
. . 1. ., 1869.
. , // , 1878,
6. . 233254.
. . // , 1995, 4. . 3954.
. . , () //
. , 1982, 1011. . 108114.
. //
. .
: , 1999. . 70-86.
. .
// . , 1998. . 530.
. .
// , 1974, 5.
. . (,
) // , 1978, 2. . 2538.
. . //
. , 1972. . 367372.
. . . , 1989.
. // ,
1870, 23.
. - // , 1988, 3.
. 2429.
- . // ,
2000, . 1. . 4561.
381

 . .

. . - . ., 2003.
. XX . . , , 1998 // ( ) // http://dic.
academic.ru/dic.nsf/enc_culture/721/
. i
(. ) // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 223231.
. . , 1991.
i . . . 2006.
. . , (XIX
XX .) // : . . ,
1973, 2. . 9193.
. . // VIII
. . ,
1972. . 6364.
. . //
. , 1972. . 149162.
. . XIX XX .
, 1980.
. ., . .
// IX
. . , 1975.
. ., . .
. , 1976.
. . : . , 1988.
. . . . , 1967.
- . . ., 2001.
. // . ., 1991. . 2583.
/
. . . , 1990.
. . ., 1992.
. . // //
.
. , 2006. . 135161.
. . (
) // http://svlourie.narod.ru/metamorphoses/etnity.htm
. . . ., 1998.
382

(: ) / . . . .
, 1998.
. - // , 1875, 20.
. 734746; 22. . 830843; 24. . 908.
. .
// . .
: . . . I. ., 1997.
. : . .
, 1938.
. . . .: , 2005.
. .
. . I. , 1981. . 378712.
. .
. . II. , 1984.
. /
. , 1964. . 157166.
.
. , 1956.
. . . , 1969.
. . // ,
1981, 2. . 7896.
. . XIX . //
. . . .
-. . LXII. ., 1960. . 6109.
. . XIX XX .
, 1988.
. .
// . , 1972.
. 177186.
. . . : , 2006.
. //
, 1998, 3. . 43-52.
.
// (Ethnoses and Cultures on
the Balkans, International conferense, Bulgaria, Troyan, 23-26.08.2000).
. 2. , 2000. . 34-41.
383

 . .

. // , 2000, . 1. . 2644.
.
// , . 12. , 1999. . 103112.
. ( .) .
- // , 1913, 1617, 18, 20; ,
1915, 47. . 13251346.
. ( .)
// , 1911, 1314. . 592599.
. //
-. . .: , 1991.
-
: . . / . . . . .
, 2005.
.
,
.
.
,
. , 1902.
. . -
(18081856). , 1970.
. .
, 1902.
. . : .
., 1995.
/ . . . . . ., 1990.
: 2- . . I. ., 1991; . II. ., 1992.
. . //
.
. , 1978.
. , , . ,
1977.
. , 1976.
. . .
// (). 1900, 1. . 1135;
384

, 1901, 2. . 144; , 1901, 4. . 180; , 1902, 3. . 163;

, 1902, 4. . 191.
. . .
. (. .) : Pontos, 2004.
. . //
, . . . . X. ., 1904.
. . //
. . 40. . 3. ., 1904.
.
XIX XX . , 1989.
. .
. // .
. ., 1988. . 4270.
. . . . ., 2004.
. . . .
. ., 2000 // riku.ru lib/narcult/nar-cult-raw.htm
/ .
. . . 12. , 1982.
( ). .: 44, 205, 208.
. .
. , 1973.
. . . , 1985.
. . //
: , , // www.
ruthenia.ru/folklore/neckludov46.htm
. // . ., 1990. . 2328.
. . //
, 1872, 14. . 446448.
.
, ,
, 25 1873 // , 1873, 12. . 495498.
. .
XXI . ( ) //
i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. C. 4762.
385

 . .

. .
( ) //
. . 8.
. .: , 2009. . 281320.
. . XIX XX .
, 2004.
. . (
) // (), , 11 2009, 9 (107). . 7.
. // , 1973, . IX (XXIV).
. 153181.
. . -
(18571918). , 2004.
. XVIIXIX .
, 1984.
. . .
., 1905.
. . . , 1901.
. ., . .
(
) // , 1986, 5. . 1222.
. .
// .
, 1958. . . 179236.
. ., . . . .
// . . . .:
, 2005. . 4554.
. // ,
2000, . 3. . 7587.
. . - //
. ., 1971. . 6271.
. .
// , 1974, 1. . 139144.
. . :
(
. , 26 . 1 . 1966 .). ., 1966.
386

. . -
//
. . ., 1983. . 147150.
. .
// . ,
1968. . 105-110.
. . //
. . 4. , 1966. . 5458.
. . . . . .
. . ., 1953.
. .
. .: , 1978.
. . ( ). , 1997.
. ., . . . ., 1989.
. . //
. . . .., 1955. . 383400.
.
//
. , 1989. . 5273.
. ( ). , 1989.
. . . , 1974.
. . . ., 2000.
(
. ., . ., . .). , 1994.
. ., 1990.
. . . ., 1963.
. . -
// www.ras.ru/FStorage/download.aspx?Id=6b8924023789-4c86-a3f7
. . -
. ., 1976.
. . // http://www.infoliolib.
info 2.html
. . ., 1994. ( I.
. ) //
http://www.infoliolib.info/philol/putilov/1.html
387

 . .

. .
( XVIII . XIX .) //
.
. , 2006. . 269288.
., .


XVIII . XIX .) //
. .
, 2006. . 315323.
() . .
, //
, 27 2006, 89-90.
. . ., 1998.
. // , 1988, 3. . 3642.
. . : . ,1991.
- . ., 1983.
- . ., 1977.
. ., . .
// , 1984, 4. . 7886.
. . . 1854.
. . // , 2003, 3.
// http://www.rian.ru/
spravka/20070707/68528028-print.html
. . // .
. ., 1974.
. . . , 1990.
. . , 2003 //
www.russianglobalclub.com.
.
// , 1984, . 20 (35). . 185198.
. . XII. . 2. ., 1857.
. . 4. .
. . ., 1991.
. . //
. ., 1976. . 786.
388

. . .
., 1979.
.
. , 1848.
:
. ., 1984.
. . - ,
XIX XX . ., 1979.
. .
// , ,
. V . ., 1978. . 355400.
. .
// , ,
. IX . ., 1983. . 224240.
. . - //
, 1960, 4. . 1116.
. . . ., 1972.
. .
//
. , 1995. . 92105.
. . //
. . ., 1974.
. // , 2000, . 1. . 6275.
. . // ,
2000, . 1. . 524.
. . . ., 2000.
. -
// ,
1910, 36. . 12671280; 37. . 13071311; 38. . 13551366; 41.
. 14631478; 42. . 15101516; 1911, 12, . 514; 4. . 142152.
. . :
. // .
I -
. .: , 2006. . 232-245.
. . , . ., 1976.
389

 . .

. . // . ,
1914, 12. . 148182.
. . ( .)
// , 1874, 5. . 207221.
. . - // , . IV. , 2003. . 145149.
. . // . :
, 2007. . 105107.
. . // .
, 2006. . 545-557.
. .
// . -
- . ., 2009. . 268271.
. .
// , . I. , 2000. . 139142.
. . //
. . 6.
. .: , 2009. . 364377.
. .
// , . VI. , 2006. . 123128.
. .
// : . /
.: . . . 4. , 2006. . 96100.
. .
// , ,
:
- . .: . . . ,
2006. . 117120.
. . :
// : II
-
. 20 aprilie 2007. . ., 2007. . 449460.
. . ( 480)
, //
: -. . . - ; . .:
. . (. .) . . 4. , 2007. . 3946.
390

. . :
(
) // Folclorul i contemporaneitatea: conservarea, revitalizarea i
valorificarea culturii tradiionale: Materialele Simpoz. t.-practic int. 45
apr. 2006, Chiinu, RM. Ch., 2006. P. 151159.
. . - //
. . 9. .
.: , 2010. . 160178.
. .
, //
: .-. . / . - . . 3.
, 2005. . 223229.
. .
( ) //
. . 5. III
, 2008 ., . . .: , 2009.
. 443452.
. .
( ) //
Revista de etnologie i culturologie. Vol. 3. Chiinu, 2008. P. 135142.
. .
// , : (,
65- . - ). .
. . , 2006. . 437445.
. .
, / . , 2002.
. .
// - . -. ., .
VII (). , 2003 . . II. . 1620.
. . = : .
, 1975.
. . ( ). . :
, 1974.
. . . ., 1989.
. . ., 1983.
391

 . .

. //
, 1987, . 23 (38). . 177185.
. .
( ) //

. ., 1987.
. . // ,
1946, 2. . 200210.
. . . ., 1995.
. ., . .
( ) // .
, 1978. . 95130.
. . . . .
//
. ., 1981. . 44120.
. . . .
// , 1984, 4. . 7880.
.
// , . . 7. ,
2000. . 325326.
.
. . , 1988.
. . . . .
. . . , 1965.
- . , 1972.
. .
, 1999.
. : 4 . / .
. . ... .,19641973; 2- . ., 19861987. . 4.
. // . ., 1990.
. ., . . Credo experto (
) // , 1993, 5. . 311.
. ., 1983.
.
. ., 1999, 6. . 150-159.
392

/ . . . . , 1982.
. . , 1966.
: . .,1991.
. . ., 1974.
:
. ., 1984.
. http://www.kz-club.spb.
ru/forum/index.php?
. . : / .
. ., 1980.

.
.,
1989.
/ . , .
. . // . XII .
., 1980. . 166183, 651652.
. .
//
, 1999, 9.
. .
. : , 1995. 248 .
.
// , 1992, . 56. . 1933.
. . , ,
. , 2004.
- . . ,
//
. , 1992. . 179193.
. . :
, 2005.
. . . ., 1999.
. .
// .
., 1984. . 96116.
. . ? , 1990.
. . // , 1994, 6. . 3549.
. . . , 1997.
393

 . .

. . //
. . 9. . .:
, 2010. . 193-209.
. . (
) // i. . . . 33. . 1.
( ). , 2009. P. 89-96.
. . . ., 1986.
. .
. ., 1964.
. . // , 1981, 2.
. .
XVI XIX . ( ).
., 1957.
. . // , 1948, 2. . 105129.
. . . ., 1959.
. . ,
, /
, 2003 // www.russianglobalclub.com
. . :
. , 2002.
. .
//
. . ., 1974. . 125135.
. . , 1887.
.
//
Vizantinoslavica. T. V. Praha. 1933. . 162182.
. . ., 1987.
/ . .
. . . . ., 1999.
. .
., 1987.
. , . . ., 1969.
Acer Z. Yakn dnem trkiye-ukrayna ilikilerinin gelimesi ve gagavuz
trkleri // i. . . . 33. . 1.
( ). , 2009. P. 250-265.
394

Arnaut T. Manilerin Dier Folklor Trleriyle likisi // IV Uluslararas Gagauz

Kltr Sempozyumu (Gazimausa, 1618 Kasm 1999)nda sunulan
bildiri, Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar, Gazimausa, 2001. S. 5362.
Arnaut T. Gagauz ve Kbrs Manileri Arasndaki Paralellikler // II Uluslararas
Kbrs Aratrmalar Kongresi (Gazimausa, 2427 Kasm 1998)nde
sunulan bildiri. Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar, Gazimausa. ilt IV,
1998. S. 159-163.
Arnaut T. Manilerin Dier Folklor Trleriyle likisi // IV Uluslararas
Gagauz Kltr Sempozyumu (Gazimausa, 1618 Kasm 1999)nda sunulan
bildiri, Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar, Gazimausa, 2001. S. 5362.
Arnaut T. Gagauz trk ve manilerinde deniz sembol iaretleri // Kibatek
uluslararas Trk Kltrunde Deniz Sembolu ve Deniz Edebiyat Sempozyumu
Bidirileri Antalya 27 nisan 2 mayis 2008. S. 297-300.
Arnaut T. Gagauz Folklor Trklerinde lkyaz Yortusu // III Uluslararas Trk
Dnyasnda Nevruz Bilgi leni (Elaz, 20 Mart 1999)ninde sunulan bildiri,
Ana Sz gazetesi (Kiinev). Say: 354, Mays 1999, S. 12.
Arnaut T. Gagauzlarda Fkralar ve Nasrettin Hoca // Uluslararas
Nasreddin Hoca Bilgi leni (Sempozyumu) Bildirileri, 2426 Aralk, 1996
zmir, Atatrk Kltr Merkezi Yaynlar, Ankara, 1996, S. 227231.
Arnaut T. Gagauz Syleileri Hem Deyimleri zerine Bir nceleme // III
Uluslararas Gagauz Kltr Sempozyumu (Komrat, 67 Kasm 1998) unda
sunulan bidiri.
Arnaut T. Gagauz Masallar ve Kbrs Masallar Arasndaki Paralellikler //
III. Uluslararas Kbrs Aratrmalar Kongresi (Gazimausa, 1317
Kasm 2000)nde sunulan bildiri, Kbrs Aratrmalar Merkezi Yaynlar,
Gazimausa, 2000, S. 127138.
Ayan G. Atatrkn hizmetlerinden dolay dllendirdii byk gagauz
kimlii Mihail akir // i. . . . 33.
. 1. ( ). , 2009. P. 143152.
Ayan H. Mihail Guboglu. adr 1911 Istanbul 12 Mays 1989 // i.
. . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 148152.
Bayr A. Gagauz edebiyatn ve Nokolay Baboglunun yazdklar zerine
Gz iekleri // i. . . . 33. . 1.
( ). , 2009. P. 152164.
395

 . .

Butur V. Cultura spiritual romneasc. Bucureti, 1992.

Ciachir M. Religiozitatea gguzilor // Viaa Basarabiei. Chiinu, 1934, Nr. 3.
P. 2128.
Ciachir M. Obiceiurile religioase ale gguzilor din Basarabia // Viaa
Basarabiei. Chiinu, 1934, Nr. 6. P. 48.
Ciachir M. Obiceiurile gguzilor la nuni // Viaa Basarabiei. Chiinu,
1936, Nr. 34.
Costchescu M. Folclor din Moldova. Texte alese din colecii inedite.
editura pentru literatur. Vol. III. Bucureti, 1969.
Cojocaru N. Folclor din Moldova. Cntece, obiceiuri i tradiii populare
romneti. Vol. V. Bucureti, 1984.
Cvilincova E. N. Motenirea n cadrul relailor familiale la gguzii din
Moldova i Bulgaria la sfritul secolului al XIX-lea i nceputul secolului
al XIX-lea // Anuarul muzeului etnografic al Moldovei. VIII. Extras. Iai,
2008. P. 201-210.
Demir N. Saltk-Name ve ouz-nameler nda gagauz trkleri //
i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 265280.
Densusianu O. Graiul din ara Haegului. Bucureti, 1915.
Dron I. Dicionar de termeni geografici gguzeti. Chiinu, 2001.
Dogru M. Gagauzlarn folklor ve antroponinik zellikleri // IV Milletleraras Trk
Halk Kltr Kongresi Bildirileri. Vol. I. Ankara, Kltr Bakanlg, 1992.
Eni testament / evirici Boris Tukan. , 2003.
Evseev I. Dicionar de magie, demonologie i mitologie romneasc.
Timioara. 1998.
Fehrle E. Feste und Volksbruche im Jahreslauf europischer Vlker. Kassel,
1955.
Folclor din ara fagilor / Alctuitori N. Bieu, G. Bostan i alt. Chiinu, 1993.
Folclor muzical din Moldova. Chiinu, 1997.
Gagauz D. Trio Oglan. Chiinu, 2004.
Gagauz halk trkleri / Hazrlayan hem basm iin sorumnu L. impoe;
toplayan hem hazrlayan M. Durbaylo. Chiinu, 2001.
Gngr H. Gagauzlarda tepegz afsanesi // Turk Dnyas Aratrmalar. T. 24.
2, 1986. S. 141142.
Gngr H., Argunah M. Gagauz Trkleri (Tarih Dil Folklor ve Halk
Edebiyati). Ankara: Kltr Bakanligi, 1991.
396

Gennep A. van. Les rites de passage. Paris, 1909.

Ghinoiu I. Obiceiuri populare de peste an. Dicionar. Bucureti, 1997.
Gngr N., Argunah M. Gagauz Trkleri (Tarih Dil Folklor ve Halk
Edebiyati). Ankara, 1991.
Gre Z. Ahmednin Iskander Nmesi ili gagauz halk anlats // i.
. . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 96-110.
Guboglu M. P. Gagauz halk edebiyat-folklorundan iki tarihi efsane ve
bir demet tarihsel trk // Milletleraras Trk Halk Edebiyat ve Folklor
Kongresi. 1112 Ekim, 1988. Konya, 1990. S. 137-153.
Guboglu M. P. Gagauz Folklorunun zellikleri, nemi ve Canavar (Kurt)
Klt // II Milletler aras Trk Folklor Kongresi Program ve Bildiri zetleri.
(Bursa, VI. 1981). Ankara, 1981. S. 13.
Jula N.V., Mnstireanu V. Tradiii i obiceiuri Romneti. Editura pentru
literatura (Anul nou n Moldova i Bucovina). Bucureti, 1968.
Karanfil G. Gagauz folklor dilind arhaizmalar // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009.
P. 85-89.
Karpat K. Gagauzlarn tarihi menei zerine ve folklorundan paralar //
I. Uluslaras Trk Folklor Kongresi Bildirleri. Cilt I. Ankara: Ankara
niversitesi Basimevi, 1976. S. 162177.
Kapakl-Mercanka M. Bucaan bozkrl z gagauz yaratma yazlarnda //
i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 211218.
Kvilinkova E. N. Gagauzlarn Yeni yl adetleri // Sabaa Yldz. Komrat,
2001, 15. C. 2025.
Kvilinkova E. N. Pipiruda obiceiul gguz de invocare a ploilor // Lecturi
filologice II. Bucureti. Chiinu, 2002. P. 126133.
Kvilinkova E. N. Gagauzlarn Yeni yl adetleri hem trkleri // XIV. Kibatek
Edebiyat sempozyumu (Gagauz Kltr ve Edebiyat). 610 Ekim 2007.
Moldova. Hazrlayan: M. Turan, L. Cimpoe, E. Bancova. Chiinu, 2007.
P. 335338.
Kvilinkova E. N. Oglan halk trknn variantlar // Sabaa Yldz.
Komrat, 2006, 34. C. 4051.
Kvilinkova E. N., Nikoglo D. E. Bulgariya gagauzlar // Sabaa Yldz.
Komrat, 2001, 17. C. 28.
397

 . .

Kroeber A. L., Kluckhohn C. Culture: a Critical Review of Concept and

Definitions // Papes of the Peabody Museum. Harvard, 1952. V. LXVI. 1.
P. 4372.
Kuru S. Gagauz kadn giyselerinin ergonomik kullanm konforu asndan
incelenmesi // i. . . . 33. . 1.
( ). , 2009. P. 131142.
Kuroglu N. imdiki gagauz literatirasnda S. Kuroglo hem T. Arnaut airlerin
yaratmalarnda vatan temasnn ilenmesisi // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. P. 187194.
Kl S. Sosyo kltrel/sanatsal ve ikonografik balamda gagauz trk
kimliinin gstergeleri // i. . . .
33. . 1. ( ). , 2009. P. 118130.
Marian S. Srbtorile la romni. Vol. I. Bucureti, 1898. Vol. II. Bucureti,
1899. Vol. III. Bucureti, 1901.
Marian S. Legendele Maicii Domnului. Studiu folcloric. Bucureti, 1904.
Moldova gagauzlarn halk trkleri / Toplayan hem hazrlayan E. Kvilinkova.
Kiinv, 2003.
Nastrattinolu I. . Trkiye ukrayna gagauz kltrel ilikileri //
i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 916.
Oktay M. ada gagavuz iirinde ele alinan mill deerler // i.
. . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 194201.
zkan A. R. Ve gagauzlarda ate ile ilgili inanlar // i. .
. . 33. . 1. ( ). , 2009. . 23-36.
Pamfile T. Srbtorile de var la Romni. Bucureti, 1910.
Pamfile T. Srbtorile la romni. Srbtorile de toamn i postul Crciunului.
Bucureti, 1914.
Pamfile T. Srbtorile la romni. Studiu etnografik. Bucureti, 1997.
Peker S. Hayvan motifli gagauz ataszleri zerine baz tespitler // i.
. . . 33. . 1. ( ). ,
2009. P. 6377.
Popa V. G. Folclor din Moldova. ar de sus. Bucureti, 1983. Vol. IV.
Rodop trkleri / E. Boyev, H. Sleymanova. , 1966.
. . (u
). . , 2009.
398

Sezen L. Trkiye ve gagauz trklerinde halk takvimi uygulamalar //

i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 118131.
Soroanu E. Gagauzlarn kalendar adetleri (Etnolingvistik aaratrmas).
Kiinv, 2006.
Srf V. Mitologismul povetii magie gguze // iina, 1996, Nr. 12. P. 11.
Trk Folklor Aratrmalar, stambul, 1949 //
. j, 18. IX. 1976.
ahin S. S. Nokolay Baboglunun ayva fidanlar hikyesinde gagauz
kltrnn izleri // i. . . . 33.
. 1. ( ). , 2009. P. 165169.
Vulcnescu R. Mitologie romn. Bucureti, 1987.
Uyank O. Mustafa Sepetiolunun Kilit adl romannda gagauzlar //
i. . . . 33. . 1. (
). , 2009. P. 201211.
Zajczkowski Wl. Jezyk i folklor gagauzow z Bulgarii. Polska Akademia
nauk, Nr. 5. Krakowie, 1966.
Zajczkowski Wl. Gagavuz folkloru (Gagauze folklore) // Proceedings of the
First internatonal Congress for Turkish folklore. Ankara, 1976.
Zelenciuc V. Obiceiul agrar Drgaica Snzienele // Revista de etnologie.
Chiinu, 1997. Nr. 1(2). P. 2434.

399

 . .

.
.
.-.

400

( . .).

-
. , . .
. .
. . . 1991.
- . ., 1986.
.
.
. .
-. .
. .
-- . ., 1973.
-- . , 2002.
. .
.
.
. .
. .
. .
.
.
.
.
.
: 2- . . I. ., 1991; . II.
., 1992.
. ., 1990.
.
- . ., 1980.
,
(1996, 1998, 20022005, 20072008 .), (2001, 2003 .), (2004), ,
(2007).
- . ., 1977.
-.
,
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.-.
.-.

. .
. .
- . , 1972.
. .

:
. ,
. , -
. ,
. , -
. ,
. , -
. ,
. , -
. ,
.
. , -
. ,
.
. ,
. , -
. , -
. -
. -,

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
. (12: 3)
.
.
.

.
. ; 12, 3;
. ;
; ;
. .

401

 . .

1

, , ()
19962008 .
( ).

,
.
-.
( ).

, , .
,
,
. ,
(. , . , . ),
, ,
.
. ,
,
.
. ,
(
. .).
,
,
, ,
() .

(, , , , ,
, ) ,

.
,
,

.
,
, .
, ,
,
.
.
,

( , ),
.
, .
18 .
,
(, , ,
, .). ,
.

I. .
II. .
III. .
IV. ().
V. .
402

403

 . .

I.
1.
1. LNKE
Lnkenin mamusu
Lnkey bl deer:
Lnke, mari Lnke,
Trklr geldi, kzm,
Trklr geldi,
Seni almaa, Lnke.
Mali, ma-male,
Verm beni,
Verm beni, male,
Trklerin elin.
Trklr, male,
Pek fna insannar,
Onnar gelin almr,
Onnar sluga alyor.
Mamusu bl deer,
Sand ap,
Lnkey da deer:
Bn seni saklycam
Sandn dibin,
iizini d koycam
Senin stn,
Trklr bulmyck,
Seni d almyck.
Mamusu l yapr,
Lnkeyi da saklyor.
Taman saklr,
Trklr ieri varr } 2
Mamusuna Lnkeyi sorr.
Yok benim Lnkem,
O oktan ld, } 2
Bn onu gmdm.
Sl, bul,
Nered sn gmdn?
Nerey gmdn?
Nerd onun mezar?
Lnkenin mamusu

404

Sandaa sarlr, } 2
Dizm d ekider.
Vermm bn Lnkemi,
Benim gzl kzm.
Trklr sand
ayrlar,
Lnkeyi da
karrlar,
Lnkeyi alp
Gemiy oturdrlar.
Elceezlerni,
Aycklarn
Baalyp koyrlar,
Geminin iin.
Lnke da demi:
Ya b, trklr!
Bn nic gzlim,
Taa da gzl olucam.
Ya zn ellermi,
zn benim ayaklarm,
Tunada da ykancam,
Gn gibi afk edecm,
Taa da gzl olucam,
Yldz gibi avk etm.
Trklr zer
Lnkenin ellerni,
Ellerni zer,
Aycklarn zer.
Lnke iiler ykanmaa,
Tunaya da atlyor
Tunaya atlyr,
Trkler da baaryr:
Ani siz sluga olucam,
Taa isl balklara sofra
durucam!

2. TUDORKA, GTM HAYDUT

PINARINA
Hey-hey!
Tudorka, mari Tudorka,
Gitm haydut pnarna.
Gidecm, dedi,
bobam, gidecm,
Vayvoda benim sevdicm.
Hey-hey!
Vayvodur benim sevdicm,
O da benim beendicm.
Tudorka ald bakrlar
Da gitti da suya da.
Hey-hey!
Aan da bakm Tudorka,
Voniki haydut yan gelmi.
Avamyorsunuz, yolcular!
Kematanrsn, Tudorka!
Hey-hey!
Selmini da almlar,
Er da bakp, glmlr.
Hey-hey!
Tudorka, mari Tudorka,
Kynzd zengin varmdr?
Benim da, demi, bobam
zengin diil,
lliki uyum ta zengin.
Hey-hey!
Avama siz gidcez,
Sizd da konak olacez,
Uyunu da basacez,
Tununnan (?) paray alacez.
Hey-hey!

Tununnan (?) paray alacez.

Vuyunu da uracez.
Durun, demi, yolcular,
bn gideyim,
Portalar aaym.
Hey-hey!
Portalar aaym,
Ayy da baalym.
Tudorka gider ileri,
Portalar da kitleer.
Hey-hey!
Portalar da kitleer.
Ayy da kolverer.
Bir da baksa, Tudorka,
Oniki haydut geleyer.
Hey-hey!
Avamayorsun,
Tudorka!
Kematanrsn, yolcular?
Tudorka onnar ardtan alr,
Saraylara geirer.
Hey-hey!
Bir yandan bu reder,
rtdn ate verer.
Hem baarrlar hem yanrlar.
Tudorka, mari Tudorka,
Hey-hey!
Nei sn bizi yakrsn? } 2
Yannz, haydutlar,
demi, yannz,
Pek ok can siz yaktnz.
( ., . )

( ., . )

405

 . .

3. BESARABYANIN TRKS
Gur duman,
Geldi biz. } 2
Bast izlermiz.
Ne titsiydir
Besarabi topraa.
Herbir fidan
Silkti yapryn,
Kulaklar
Toz-duman etti,
ukurlar
Pehtikan etti.
Eil imen
alkalanr,
nsan kan
Dalgalanr.
nsan kanndan
amur olr,
Gz yandan
Glck durr.

Hay gllr-gllr,
Krmz gllr,
Besarabiyeyi
Sard ellr.
Kongaz klissi,
im-ir direkli,
Askermiz ta
Krk rekli.
Askermiz ta
Geeri kat,
st ba
Ate sat.
Askermizin
stnd ur
Bir ku,
Bir maavi gugu.
Hem uayor,
Hem laf sleer:
kn, dostlar,
kn z,

( ., . )
4. CENK TRKS

Hey ly, l, de lay de lay, lay, la.

Hey ly, l, de lay de lay, lay, la.
Tavamski polktan
Telegrama geldi } 2
Saldat olannara.
Saldat olannar dizilsin,
leri da gidilsin, } 2
Akoplara girilsin.
Varavada da
Moleben okundu.
leri da gidilsin,
Akoplara girilsin.
leri da gidn,
Ne zaval o canna,
Ama geeri kalana,
Ne mutludu o canna.
leri da gidildi,
Akoplara girildi.

406

Yahomyanin (?) boyunda,

Bir da saldat urulmu.
Ayaklarnnan
Kuyu kazarm,
Elceezlerinnn
Eil imen yolarm.
Aazcaaznnan
Lafaaz slrmi:
Ya geliniz bray,
Kardalarm, demi,
Hem kardalarm,
Kafadarlarm.
Bn sleycm,
Siz ta yazn.
Yollayn kiyad
htr anama
Hem da benim
O bobama,

Hem da benim
Garip hazykama.
O evlensin, durmasn,
Beni da beklmesin.

Bn da brda evlendim
Keskin kllara, } 2
Ateli kurumnara.
( ., . )

5. NNDA DLM, NNDA GRLM

Gen, gen gelinnr,
Onnar da pek aalayor, } 2
Ucklar } 2
Sallangata kald.
Ucklar da } 2
Sallangata kald.

Lay, lay, lay, lay, lay, la.

Nnda iidilmi,
Nnda grlm,
Cenk vakd
Kzlar, ocuklar.
ocuklar aalr,
Srada puluklar kald.
Kzaazlar da aalr
Dzencikleri kurulu kald.

( ., . )

6. PART ARTURIYDI
Hey ley, l, l l, ly,
Eley ly, ly, lay lay.
Part-Artura topu kurdu,
Yaponiya iind durdu.
Zapazardan kihat geldi,
gndan tertip grlsn.
Ald bizi eil, gtrer,
Yabanc erlr gsterer.
reklrmiz baal gibi,
Benizlr da sar gibi.

Basmalarmz sucaaz voldu,

Deniz gz yannan doldu.
Ana-boba bizi grs,
Greceyni taa ii ls(k).
van, van l olr,
Alak erlr kannan dolr.
Ah, padiah, duman padiah,
Ald(n) bizi da ard(n).
Eil yaprak, eil yaprak,
stmz ta kara toprak.
( ., . )

7. GAGARN
Yukardan uultu geler
kn bakn kim geer.
O Gagarin sekt
Raketi gk keser.

Karpuz ii doluun,
Kzlan ocuk bulusun.
Bizim maalelermizd
Bir altn (?).

Baa ii bin laal,

Kosmos biz bir maal.
O maaled bin yldz
Bizleri beklr all.

Altm birinciydi yl,

Oniki gnnk april.
Moskva radiusunda
Dnneyi etti mayl.

407

 . .

Aazlan (?) dedi ozaman

Batal sesli Levitan:
Kosmosa seft kt
Bizim Sovettn adam.
Boydan delisi kendi,
Ya sat irmi edi.
O omuza yldz bir.
Mayor iin d geldi.

Tay, lay, lay, lay, lay,

Lay, lay, la, la.
Yldzlar kalr a-be,
Angs olsun bir e.
Sovettn kan oollar
Hepsi gzl, sat birle.
Toprak bul fodul bn,
Laf katt ona kr Gn:
Ne, suvatu, allelem,
Maalemizd olsun dn.

Ly, lay, lay, lay, lay,

Lay, lay, la, la.
Aazlan (?) dedi ozaman
Batal sesli Levitan:
Kosmosa seft kt
Bizim Sovettn adam.

( ., . )

2.

Al kanm.
Lay-lay-lay.
Aeylardan
Lzger iseer.
Lay-lay-lay.
Lambunun bobas
Sudta gezer.
Lay-lay-lay.
Sud ta sudu
Paraylan keser.
Lay-lay-lay.
htiyar bobas
Hem aalr, hem yalvarr.
Lambu, b Lambu, dedi,
Tatlya cann,
Lambuyum.
Bir dilim karpuza
Kydn cann.
Lay-lay-lay.

Lay-lay-lay.
Bostanc akm
Lambuyu yakm.
Lay-lay-lay.
Lei dm
Saa yanna.
Lay-lay-lay.
Kalpaa dm
Sol yanna.
Lay-lay-lay.
Mavi mintan
Toz iind.
Lay-lay-lay.
Kara kalpaa
Kan iind.
Lay-lay-lay.
Es lzgerlr,
Al tozumu.
Lay-lay-lay.
Yaa yaamurlar,

( ., . )

8. LAMBUNUN TRKS
Bez oban
Toplanmlar.
La-lay-lay.
Toplanmlar
Bir masaya.
Lay-lay-lay-la.
yirmilr,
irmilr.
Lay-lay-lay.
Sar kuzu
nnerind.
Lay-lay-lay.
Gl-gl arap
Ellrind.
Lay-lay-lay.
irmilr,
Lafedermilr.
Lay-lay-lay.
Gitmysiniz
Troyan merasna.
Lay-lay-lay.
Troyan meras

408

Pek paal er.

Lay-lay-lay.
Lambu seslmmi,
Lambu da gitmi.
Lay-lay-lay.
Bostanc Lambuya
Bl da demi.
Lay-lay-lay.
Ol geeri, Lambu,
Tatlya canm.
Lay-lay-lay.
Bir dilim karpuza
Kyma cann.
Lay-lay-lay-la.
Lambu bostancya
Bl da demi.
Lay-lay-lay.
Ya sn beni,
Ya bn seni.
Lay-lay-lay.
Lambu da akm
Boa da gelmi

9. NE PEK GCENK YAAMAK

Ne pek gcenik indi yaamak,
Nezmandan bn sendn
ayrldm.
Aklma geler senin laflarn,
Benim da rm serinniyer.
Getim bir avam sizin sokaktan,
Grdm anan da darda.
Kaldrdm gzlrmi da ykar,
Saakta grdm kara para.
Sordum anana: Kim l brda?
Senin o sevgili yavklucuun.
Girdim ieri, grdm masada,

Yatr zaval, sansn uyyr.

Yatt lnka padukacna,
Bu kann yalar beni tkr.
kardm basmacn silinm,
O da beni taa pek tkad.
Sn sus, b ocuk, nein
aalrsn?
Sn da taa gensin, evlncn.
Diil lzm bana indi
evlenmk,
Benim sevdicm l yatr.
( ., . )

10. RAKEL
Rakel kzm,
Rakel,
Edi yl oldu
Mamun ld.
Ne pek gzlsin,
Mamuna benzeersin.

Giin, hazrlan,
Stenozla gidelim,
Biz da e olalm.
Rakel aalamaa eketmi,
Da bobasna demi:
Git bobacm,

409

 . .

Manastrlara,
Sor arhirler.
Arhirlr ne decek,
Biz ta l yapcz.
Gide bobas,
Sorr arhirler,
Onnar da demi:
Ka yllar ileeriz,
Bl ilr ne iidildi,
Ne da grnd.
O gen geeri gelii,
Gen ona sleyi:
Giin, hazrlan, kzm,
Klisy gidlim.
O da demi:
Git panayra, bobam,
Da al stenozluk ruba bana,
Nic ykarda gk
O benizd olsun,

Nic yldzlar
l yalabk olsun.
Gidee-gezee
Onnar da bul.
Getiree onnaa, giidiree.
ekedeylr klisey gitm.
Hem aalr Rakel,
Hem da gideylr.
Allaha* da dua edee:
Ey, Allahm,
Yap beni bir kuaaz,
Ueym gk
Bn da dinneniim.
Allaa ona yakn olmu,
Da kuaaz olmu
Umu gk, gitmi.
Bobas da bir ta olmu,
Klis tokadnda orda kalm.
( ., . )

11. RAGEL
Ragel mari,
Ragel kzm.
Dokuz kuv gittim,
Dokuz su getim,
Mamuna da benzr
Bn bulamadm.
Ev da geldim
Ragel, kzm, } 2
Seni benzettim.
Yok muydur nasl
Ragel kzm, } 2

Biz e olalm.
Ey, bobam, bobam,
Allahtan gnaa, } 2
nsandan ayp.
Gidsin, bobam,
Manastrlara,
Manastrlara
Sorasn popazlara.
Gittim, Ragel,
Sordum popazlara,
Onnar da dedilr:

________
* .
Allah.

: Allahn ooluu ( ), Allahn
soluu ( ) .
.
. . [ 1901, 2, 17 .], . .
[, 1989, 64].

[ 1974, 139-144].

410

Ozaman, bobam,
Ne sleycam sana.
Stenozlaa gittiynn
Stenoz olmalm,
Bn da olym
Bir ayoz uup } 2
Uup gideyim,
Sn da, bobacm,
Dnnya d(i)rek kalasn.

Dnn bktrm } 2
Herturls varm.
Ragel kzm,
Hadi e olalm.
Gidsin, bobam,
Stenozluk almaa
in batmaz kofta,
Makaz kesmz fsta.
Hadi, mari Ragel,
Bn bunnar aldm.

( ., . )
12. TUDORKA

Tudorka, mari
Kzm, dedi.
Dokuz yl voldu,
Anan lli.
Bn da, dedi,
K-k gezdim,
Anana benzr bulamadm.
Ne pek benzeersin
Anana, mari.
Gidelim, mari,
Panyrlara,
Alayom sana
Atlas stnozluk, } 2
Gm ta krua.
Gidelim, mari,
Manastra.
Manastrda da
Stnoz olalm.
Tudorka da
eketti aalamaa.
Hay bobam, bobam,
Allahtan gnahtr, } 2
nsandan ayptr.
Bobas gitmi
Paneyra da,
Alm Tudorkaya
Atlas stnozluk, } 2
Gm ta krua.
Al da gii, demi,
Manastra gideciz.

Tudorka da
Giinmi, kuanm,
Gm kruay
Boynusuna takm.
Hem giinrmi,
Hem aalarm,
Ya da damnadynan
Lek olarm.
eketmilr
Manastra gitm,
Etimilr
Ulur daaya.
O Ulur daada
Kular baarr:
Nered iidilmi, demi,
Nered da grlm,
Kzlan boba
Stnozlaa gider.
Kzlan boba
Stnozlaa giderlr.
Hay, bobam, bobam,
Ne bu kular bl deer?
Tudorka, mari
Tudorka, dedi,
Vonnar kutur,
Vonnar ahmacktr.
Gen da vonnar
leri giderlr.
Az m gittilr,
ok mu rdlr.

411

 . .

Etimilr
Tafta kpry.
O tafta kprd
Taftalar iiler.
Tudorka gen
Bobasna sordu:
Hay, bobam, bobam,
Nein bu taftalar bl?
Onnar da, demi,
nc dini l.
Etimilr
Manastr nn.

Manastr kapular
Birdn kitlenmi,
Mumnar klisd
Hepsi da snm.
Tudorka da
Ku olup umu.
Bobas Tudorkann
Ta olup ta kalm.
Okadar da onnar
Yannamlar.
( ., . )

13. ANA-BOBA BETVASI

Hay gklerd, gklerd
Ne da pek seklerd.
O gklerin ardnda,
Bir da emi fidan.
O fidann altnda
Bir da sar ylan var.
O ylann aaznda
Bir delikann ocuk.
O delikann baarr
Yoldan gen dostlarna:
Geliniz, bre, geliniz,
Geliniz kurtarnz,
Bu ylann aazndan,

u dumann elindn.
Ylan da sklk eder,
Dostlara da bl deer:
Gidiniz, bre, gidiniz,
Yolunuza gidiniz, } 2
iniz baknz.
Kann da iecm,
Tenini solduracam.
Onun bundan eceli,
Allahtan da yazgs. } 2
Ana-boba betvas.
( ., . )

15. U BAYIRIN STND

Nay, nay, nay, nay, na. } 2
u bayrn stnd
Bir gm da gl var.
O gllerin altnda,
Bir sar ylan var.
O ylann aaznda
Bir delikann ocuk.
O ocuk ta barayor
Yoldan gen dostlara:
Geliniz, b dostlar,
Geliniz, b kardalar.
Geliniz, kurtarnz,
Bu dumann aazndan } 2
Su ylann elindn.

( ., . )
16. HAY, GKLERD, GKLERD

412

O bana adanmtr
gnncektn beeri.
Aan anas
Kapadrd onu gsn,
Hem aalard,
Hem betva ooluna da edrdi:
Nic sn benim
Kanm emersin, oolcaazm,
Senin da ylannar
Kann l emsinnr.
( ., . )

Ey yolcular, yolcular,
Gelin, kurtarn canm.
O ylan bl baarrd:
Ey yolcular, yolcular, } 2
Gidiniz siz yolunuza.
Allahtan da yazgs
Ana-boba betvas.

Hay, gklerd, gklerd,

Gklerd, seklerd, } 2
Bir daa eil fidan var.
O fidann kknd
Bir ylan kola olmu.
O ylann aaznda
Bir delikann olan.
t yolcu gerdi,
O ocucak bl baarard:

14. U KARIDA BAYIRDA

u karda bayrda,
Bir krmz iecik.
O diildir bir iecik,
Odur bir delikann.
O ieciin kknd,
Bir ylan kola olmu.
ta, hey, yolcu geiy,
Durmular, bakarmlar.
O ylan da onnara
l geeri eviriy:
Hey, yolcular, yolcular,
Baknz yolunuza.

Ylan sklk edeyor

Yoldan gen dostlara:
Gelmeyiniz, kardalar,
Gelmeyiniz, be dostlar.
Siz onu kurtarmycnz,
Aazmdan almcynz.
Aan o bir-buuk yandayd
Onun anas betfa ettiydi:
Allaa versin da seni
Ylannar da sarsn,
Krmz kann
Ylannar da isin,
Kula tenini
Ylannar da isin.

( ., . )
17. MAU

Mari Mau,
Gen gelin, dedi,
Bn da gidecm
Kazanmaa, Mau,
Edi ylna, edi ayna.
Brakrm seni
Bez zrkn,
Bulaym seni
Bez dokuyarkan.
Az m da geti,
ok mu da geti,
Toduru dedi
orbacsna:
Bn da isteerim

Kendi meralarma.
Kendi meralarma,
Kendi toprayma.
orbacs da
Bl da demi:
Verecm sana
Bez koyun } 2
Kuzularnnan.
Toduru eketti
Kendi meralarna, } 2
Kendi toprayna, } 2
Kendi memleketin.
Az m da geldi,
ok mu da geldi,

413

 . .
Toduru etiti
Kendi meralarna, } 2
Kendi toprayna, } 2
Kendi memleketin } 2
m yanna.
m yannda
Oturdu dinnenm, } 2
Ekmeeni im.
Bir da baksa
Kydn yana
Bir da gen gelin
Pedahland, } 2
mey geldi,
Al ukmannan,
Biyaz ftaylan, } 2
Biyaz modaylan,
Altn suvaciyln,
Gm bakrlarlan.
Sabansrson,
Bre, yolcu, dedi.
Kebetanyrsn,
Mari Mau.
Bre gidi, yolcu,
Nerdn sn bilersin, } 2
Aniki bn Mau?
Vard lafettiimiz mi?
Ekmek mi idiimiz?
Vard lafettiimiz ta,
Ekmek ta idiimiz,
Oradan bilerim,
Aniki sn Mau.
Mari Mau,
Gen gelin, dedi,
Yokmuydur nasl
Konak kabledsin?
Bre gidi, yolcu,
Sorayum anama, } 2
htr kaynnama.
Mali-ma, male,
htr kaynnam,
Bir yolcu isteer
Konak kabledelim
Bez koyun

414

Kuzularnnan.
Mari Mau,
Gen gelin, dedi,
Buyursun, gelsin,
Konak ta olsun.
Bizim da Toduru
Kim nered, } 2
Krda, bayrda.
Toduru dedi:
Mari Mau,
Yokmuydur nasl
Bam ykayasn?
Bre gidi, yolcu,
Soruyum anama, } 2
htr kaynnama.
Mali-ma, male,
htr kaynnam,
Bu yolcu isteer
Ban ykaym.
Vardr nasl
Ykayasn, gelin.
Bizim da Toduru
Kim nered, } 2
Kiri kihl beslr.
Mau da ald
Ban ykamaa,
Hem ykayor,
Hem da lafederlr.
Mau da grd
Bandak nian,
Toduruya da
Bl da dedi:
Bre gidi, yolcu,
Ne pek benzeersin } 2
Benim Toduruma.
Kaynnas sa
Kapuda seslrdi,
Hem seslrdi,
Hem da baarard:
Mari Mau,
Gen gelinim,
Ne l sn aalemin
Adamnarn

Benzedeyorsun
Bizim Toduruya?
Girrseydim ieri,
Cellat edirim } 2
kinizi da.
Bir keret akt
kis(i)ni da urdu.

Todurunun ba
Kuceyna dt.
Alsa da baksa,
Hep ta Toduru.
Cellat etti
Kendi kendini da.
( ., . )
18. TUDORKA

Dokuz karda
Bir da kzkarda.
Tudorkann da
Dnrcs vard
Dokuz k ar,
Dokuz su ar.
Tudorkay anas vermeer.
Hem bk agalar
Kostanda dedi:
Mali-ma, male,
Hadi verelim
Tudorkay arya,
Dokuz su ar,
Dokuz k ar.
Manastra gittik
Konak oluruz.
Manastra gittikn
Konak oluruz. } 2
Tudorkay anas verdi
Dokuz su ar,
Dokuz fotar ar.
Bir kran geldi
Hepsini ald.
htr anasn
Yalnza brakt.
Tudorkann mamusu
Mezarlaa gidrdi,
Hepsiciin su dkrd.
Hepsini d aalard.
Kostandaya gittiinn,
Hem sucaaz dkmzdi } 2
Hem da aalamazd,

Ama sademen betva edrdi:

Allaa versin, oolum,
Oolum Kostanda,
Erimeysin, rmeysin
Beni Tudorkylan buluturmaynca.
Kostanda aalr,
Allaha yalvarr:
Versn, Allahm,
Smirna gnnyn,
Tabudumdan da
Beygir yapasn,
Kruacmdan da
otra yapasn,
Yol bezimdn da
Kpr yapasn,
Pineyim da gideyim
Tudorkalara,
Tudorkay dn aarmaa.
Allah ta verdi
Smirna gnnyn,
Tabudundan da
Beygir yapt,
Kruacndan da
otra yapt,
Yol bezindn da
Kpr yapt.
Kostanda pindi beygirciin,
Pindi da gitti
Tudorkalara.
Tudorkaya baarr:
Tudorka mari, } 2
Kzkardam.

415

 . .
Tudorka kt btn kaarak.
Bat bey, bat,
Kostanda bat,
Buyursana gelsin,
Teklif ederim.
Tudorka mari,
Kzkardam,
Bn pek alatlrm,
Hay, giin da gidelim.
Bn da geldim seni
Dn aarmaa.
Bat bey, bat,
Kostanda bat,
Dn mi rrsn
Osa ly mi?
Sl bana dooru.
Dn aararsan, } 2
Kula ruba giineyim,
Ama ly sa,
Karagz ruba giineyim.
Giinsin, Tudorka,
Kula rubalarn,
Bn da geldim seni
Dn rmaa.
Hadi gidelim,
Yolu ekedelim.
Az m gittilr,
ok mu gittilr,
Etitilr
Bir Menva fidanna.
Hadi, mari Tudorka,
Kzkardam,
Braz oturalm
Da dinnenelim.
Dinnenrken
Kostanda dedi:
Tudorka mari,
Bitl benim bam.
Hem bitleyor,
Hem da lafederlar.
stlerind kuaazlar
Uuayorlar.
Hem uuayorlar,

416

Hem da laf sleerlar:
Nerd iidilmi,
Nerd grlm,
lynn diri
Lafa otursunnar?
Tudorka dedi:
Bat, bey bat,
Nein bu kuaazlar
Bl sleyorlar?
Tudorka mari,
Kzkardam,
Onnarn trks
Busoydur, mari.
Bat, bey bat,
Kostanda bat,
Nein senin ban
Bl kf kokr?
Tudorka mari,
Kzkardam,
ok yol rdm
Da terledim.
Hadi kalkalm
Braz yol ryelim.
Az m gittilr,
ok mu gittilr,
Etitilr Tudorkalara.
Tudorkaya dedi
Kostanda batsu:
Tudorka mari,
Haydi sn git,
Bn da gidecm
Beygirmi sulaym.
Tudorka baarr:
Mali-ma, male,
ksana dar,
Mali-ma, male.
Mamusu aalr,
Stavroz dver:
Ey Allahm,
Hepsini aldn,
indi da geldin
Beni mi almaa?
Tudorka baarr:

Mali-ma, male,
ksana dar,
Bn Tudorka kzn,
ksana dar,
Gel bulualm.
Mamusu kt

Btn kaarak.
Nic sarldlar,
l da kaldlar, } 2
Ta-temel oldular.
( ., . )
19. TUDORKA

Tudorka, mari Tudorka,

Vaktlar pek aar oldu.
Tudorka, mari Tudorka,
Uaklarmz ok oldu, } 2
Yaamamz pek g oldu.
Bn da seni satcam,
Uaklarm bakcam.
Pazar gn sabylen
Tudoru Tudorky kaldrr.
Tudorky kaldrr,
(H)ne paneyr hazrlr.
Az m,
ok mu giderlr,
(H)ne etierlr.
Paneyr (i)in girikn,
Tudoru baarmaa ekeder:
Ay, gelin, gelin satrm,
Bir genecik Tudorka,
Bir gen, gzl Tudorka,
Nevoyada yaayan Tudorka.
Hepsi insannar paneyrd
Bakna da kaldlar,
Seft da iidildi
nsan paneyrd satlsn.
Seft bu i iidildi,
Adam karsndan atlsn.
Paayn soran ok kt,
Ama alclar hi yoktu.
Nndan geldi bir duman ft,
Tudorkann paayn sordu.
Tudoru on bin karbon dedi.
ft onbir bin verdi.

Bl gen gelin, dedi,

Bir bin kendimdn verdim.
Tudoru paraya sevindi,
Ev pek en yolland.
Tudorka onun ardna,
Aalyp, bl baard:
Tudoru-eim, beni kydn,
fda beni sattn.
Uaklarm kymayasn,
Beini da bdsin,
Paray arcayasn,
ansora isl yaaysn.
Tudoru ev yaklatynan,
Pek bk aal iitti,
Uaklar bei d aalard,
Mamusunu aarard.
Hem bk ocucaa kapuda,
Mamu, nndysn, aarard.
Tudoru ieri girdi,
Uaklarm, ya susun, dedi,
Mamunuzu bn sattm,
Siz pek ok para aldm.
Pary da arcycez,
Biz da isl yacez.
Hem bk ocucaa annad,
Bobasna bl dedi:
Pary gtrsin,
Mamumuzu getirsin.
Parasz biz olucez,
A mamusuz biz durmcez.
( ., . )

417

 . .

20. HACI ORBACI

hac orbac
Toplamlar bireri.
yip-ierlr,
Glp sleerlr.
Hac orbac
Gelinini nm:
Ah, benim gelinim,
i gelinim,
gnn iind
z endez bez dokudu,
Ama Yanka kzm,
ylda da dokumad.
Yanka kz da
Kapudan seslrdi.
Yanka ald bana,
Ulu daaya gitti,
Ulu daayn iind,
Bir bk ta buldu.
Kaldrd o ta,
Bir ylan buldu } 2
Yaurularnnan.
Ald o ylan
Yaurularnnan,
Ftasna koydu,
Ev getirdi. } 2

22. OBAN

Kaynatmaa koydu.
Bulsuna baard:
Bul, mari bul,
Gel-gel, bul,
Bat geldi,
Bat da geldi,
Balk getirdi. } 2
Kaynatmaa koydu.
Hel gel dat, bul,
Nicl, dad var m?
Bulsu da geler
Btn kaarak.
Bulsu da geleyor
Btn kaarak.
Nicl da datt
keret ta baard:
Kiraa, mari kiraa,
Nptn sn bana? } 2
Ne ettim sana?
Batnu, kiraa,
Eindn ayrdn.
Uacklarm da
sz braadrdn.
( ., . )

21. HA, BE OBAN

Ha, be oban,
Gitsn koyunnarlan.
Of, of,
Yaamurcuk ta yaa-yaayor.
Ha, be oban,
Yok m krkn?
Giisn!
Ha, be oban,
Yok m yaamurluyn?
Giisn!
Of, of,
Vardr, ama yrtktr.

Ha, be oban,
Yok m karn yamasn?
Of, of,
Var, ama yamamayor.
Ha, be oban,
Bastrsana da dvsin.
Of, of,
kinciydir, brakp-gidr.
Ha, be oban,
Yok m senin kzlarn?
Of, of,
Kzlar da ona gr.

Ha b oban,
Krda kaar yayyr,
Of! Pek suuk bana.
Nbym bn?
Ha b oban,
Giisn sn krkn.
Of! Giiycm, ama
O yrtk-prtk.
Giiycm bn onu
O yrtk-prtk.
Ha b oban,
Senin karn yok m
yamasn?
Ha b oban,

Karn yok m yamasn?

Of! Var,
Ama istmeyor.
Ha b oban,
Senin krligan m yok?
Of! Var, ama pek
Korkrm braacek.
Of! Var, ama pek
Korkrm brakcek.
Ha b oban,
Sana baka kar m yok?
Of! Var, ama bn
Onu pek beenerim.
( ., . )
23. ACININ TRKS

Ey, ac da yatm
Foru erind.
Ac da yatm
Foru erind.
Yattcaa gibi,
Uyuklam.
Kars gelmi
Bir yastk koymaa.
Ey ac, ac,
Kaldr ban.
Kaldrd gibi,
Kimen da koymu.
Kosti kumisi
aty ekmi.
Ac da baarm:
Mariyki, kzm,
Mariyki, kzm,
k kurtar beni,
k kurtar beni,
Saracam seni.

Saracam seni,
Altnnarlan, } 2
Atlazlarlan.
Ey boba, boba,
Acma boba.
Nasl kaym,
Nasl kurtarym?
Penerler
Demir urdular.
Kapulara
Kilit koydular.
Kosti kumisi
aty ekti,
Kars da
imdikledi.
Ozaman da
Ac ld.
( ., . )

( ., . )

418

419

 . .

24. MARYA

Mariya, mari,
Mariya kzm.
Aan sn, kzm,
yandydn,
Senin da, Mariyam,
Boban urdular.
Sn da, mari kzm,
Pek kcktn, } 2
yandydn.
Sn d mari, Mariyam,
sz t kaldn.
Bn da, mari kzm,
Dul da ozman kaldm.
K-k da gezdim,
Ev-ev dilendim.
l da, kzm,
Bn seni bttm.
Aan sn, kzm,
rmi yanda oldun,
Sn da mari, kzm,
Beni suda attn.
Bn da mari, kzm,
Hi betva etmedim.

Ama mari, Mariyam,

Allaha dua ettim: } 2
Sn da evlensin, } 2
lkin kz olsun, } 2
Bobas da lsn.
Sn da mari, Mariyam,
l da bdsin,
K-k gezsin,
Ev-ev dilensin.
Ev-ev dilensin,
l onu bdsin.
Aan da olucek irmi yanda,
O da, mari Mariyam,
Seni suda atsn.
Ozman da, kzm,
Aklna da gelsin,
Bir vakt bn da
Mamuyu suda attm, } 2
Be yla da verdim,
Be yla da verdim
Kilit altna.
( ., . )

25. OOLLAN BOBA DAAVAYA

GDERLR
Nered iidilmi,
Nered grnm,
Ool bobasnnan,
Daavaya gitsin.
Nikulay bobasnnan
Daavaya gideylr,
Nikulay atl
Bobas yayan.
Bobas yayan,
Elceezleri baal.
Nikulay gidee
Pak yolcaazdan,
Bobas da gidee
Tikennik (i)indn.
Az m gitmilr,
ok mu gitmilr,

420

Etimilr
Biyaz mey.
Nikulayn bobas
Nikulaya demi:
Hey, volum, volum,
Nikulay volum.
n kara beegirindn,
Da z benim ellermi.
Zer bn bizim
Pazarmz, oolum,
Bizim pazarmz,
Allahn da gn.
Ykanalm, oolum,
Paklanalm, oolum.
Nikulay inee
Kara beegirdn er.

Bobasnn ellerni
zeceykn,
Taa da pek skm,
Ayacklarn da baalam.
Nikulayn bobas
Nikulaya demi:
Hey, volum, volum,
Nikulay volum,
indiydn sana
Betva etmediydim,
Ama indi
Edecm, volum.
Az m gidsin,
ok mu gidsin,
Filan bayrn ardnda
Kar gelsin
Bir sr ingeneyln,
Kara ingeneyln.

Senin da beegirin
Onnardan rksn,
Sn da, volum,
Er dsin.
Er dsin,
Baklara saplanasn.
Nikulay gid-gid
O bayra etiee.
Bayrn ardndan
ingenlr k,
Bir sr ingen,
Kara ingen.
Nikulayn beegiri
Onnardan rkee,
Nikulay da dee,
Baklara saplan.
( ., . )
26. NKOLA

Nikola dokuz yl
Haydutluk etmi.
Onuncu ylda
Ev gelmi.
Taa gelirkan
Anasn kesmi.
Anasn kesmi,
Bobasn baalam.
Baalam ta
Gerdn alm.
Nikola atl
Bobas yayan.
Az m giderlr,
ok mu giderlr,
Nikolann
Bobas deyor:
n oolcaazm
Beygirciindn,
z benim da
Elceezlermi.
Yaarn Allahln gn.
Ykayayom
Elimi-zm.

Nikola iner
Beygirciindn,
zeciikan
Taa pek skr.
Nikola atl
Bobas yayan.
Az m giderlr,
ok mu giderlr,
Kar da gelerlr
Drt-be kii.
Nikolann
Beygircii rker,
Nikola da
Er der.
Bobasnn
Gen can acyr:
Ey, dostlarm, kardalarm,
Kaldrnz oolceezm,
Oolceezm
Beygirciin.
Az m giderlr,
ok mu giderlr,
Etierlr

421

 . .

Bir baalarcaa.
Nikolann bobas deyor:
al, oolceezm, trkcn,
Bn da alcam trkcm.
Nikola alr trksn,

Baa yapraklar hepsi kuruyr.

Bobas alr trkcn,
Baa yapraklar hepsi ennener.
( ., . -)

27. NKOLA
Bk gnydr } 2
Bk pazarydr.
Bn da ykaym
Elimi-zm,
Bn da dua edeym
Allahma.
Nikola indi
Beygirciindn,
Taa da pek skt
Bobasnn ellerni.
Nikolann bobas
Betfa da etti:
Sn beni, oolum,
zlr sattn,
Senin da oollarn
Binner satsn.

Cumaa gn sabaaylen
Nikola kalkt,
Bobasnn ellerni
Ardna baalad.
ekettilr,
Bobas yayan, } 2
Nikola atl.
Az m gittilr,
ok mu gittilr,
Etitilr
Bir pnara.
Nikolann bobas
Bl da dedi:
Nikola, Nikola,
Oolum Nikola,
n beygirciindn,
z ellermi ardndan,
Bn Allahn

( ., . )
28. PETRANA

Takaza et, oolum, gelin,

Gelin, gelin Petranaya. } 2
erd zm bakmr,
Darda nm geer.
Bn ona takaza edecm
Pazertesin erken kalksn,
Taaz ekmek ta piirsin,
Kk vanuyu ykasn,
Bana tarlaya tez gelsin.
Petrana da erken kalkt,
Taaz ekmek ta piirdi,
Kck Vanuyu ykad, } 2
Petrana tarlaya ge kald.
Petrana tarlaya eketti,
Petrana tarlaya etiti,

422

Stuyeniy selm verdi. } 2

Stuyeni selemini almad, } 2
kz da kolverdi,
Petranay erin kotu,
ker taa batan dnd.
Kara nadaz biyaz oldu. } 2
Stuyeni Petranay kolverdi,
kz erin kotu.
Petrana ev eketti,
Ses kurupta aalad, } 2
Btn kulak ta cnnad. } 2
Stuyeni, benim sevdicm,
Bana da cann acmadsa, } 2
O kk Vanuya da m
acmad?

Petrana ev etiti,
Dooru baaya o gitti, } 2
Alma aacnda asld.
Gn da dnd, avam oldu, } 2
Stuyeni da ev geldi. } 2
Tokatlardan da seseder:
ksana, mari Petrana,
Tokatlar da aasn,
in teklif edsin.
Stuyeni indi taligadan,
Kendisi tokatlar at,
Taligy ina ekti.

Baadan bir glg geldi,

Stuyeni baaya gitti, } 2
Petranay asl buldu
Alma aacnn altnda.
Stuyeni girdi ieri,
Mamusuna bl dedi:
Male-ma, male-maleciim,
Bizim Petrana aslm
Alma aacnn altnda.
Bilmeerim, oolum, bilmeerim.
O nic gitti gelmedi.
( ., . )

29. VANU
vanu ev geler,
Lnkay sorr:
Mali-ma, male,
Nerd benim Lnkam?
Senin da Lnkan
Hayrszlkta.
Mamu-ma, mamo,
Bn gicm kra, } 2
Kra, Bk paya,
Lnkam geldiynn ev,
m getirsin bana.
Lnka ev geler,
Uacn doy(u)rr, } 2
Kra da yollanr.
Az m Lnka gider,
ok mu Lnka gider,
vanu Lnkay
Yraktan tanr.
Lnka yanna etier,
Selm da verer.
Kolay gel, b,
Eim vano.
vano Lnkann
Selmn almr.
Ozman da Lnka
Aalamaa ekeder.
vanu kz salverer,
Lnkay kor.

vanu kz
Bir kam urr,
Lnkaya vano
ki kam urr.
Nerdn kz gider
Kara izi olr,
Nerdn Lnka gider
Biyaz izi olr.
Lnka da ozman
Bl da deyor:
vano, b vano,
Eeezim vano,
Beni kydysan,
Evlatm kyma.
vanu ozaman
Lnkay salverer } 2
Lnka ev geler.
Ev da geler,
eri girer, } 2
vanucuunu alr.
Alp kucaana
Baaya gider, } 2
Saa tarafna, } 2
Bir inc dala } 2
vanucuynu asr.
Kendi da aslr
Oolcaazn yannda.
vanu ev geler.

423

 . .

Mamu-ma, mamo,
Nnda benim Lnkam?
O da bl deyor:
Senin da Lnkan
Hayrszlkta.
kp da gider,
Baaya girer.
Baada grer
Oolcaaz asl,
Oolcaazn yannda
Ei da asl,
Oolcaazn yannda
Lnkas asl.

vanu aalamaa ekeder,

Bl da deyor:
Bu dnned
Anay seslm,
Eeezinnn yaa.
Bu dunned
Anay seslm.
Anay seslm,
Eeezinnn yaa.
Anay seslm,
Einnn yaa.
( ., . -)
30. TUDORKA

Hey-hey.
Tudorka, mari, sevdicm,
Bn da gidecm krmaya, } 2
Be gmlk rak im.
Hey-hey.
Ge vakt olacek, gelecm,
Sn bana portalara kasn,
Portalara da kasn,
nna teklif edsin.
Hey-hey.
Tudorka durdu, bekledi
Taa ge vakt oluncasna,
Edi iplik iledi,
Dimuya da bir glmek dikti.
Hey-hey.
Tudorkann kaynnas
Tudorkaya bl dedi:
Tudorka mari, gen gelinim,
Yatsana da dinnensin.
Hey-hey.
Dimule aan gelecek,
Bn da sana sesedcm.
Hey-hey.
Tudorka yatt dinnenm,
Yattcaa gibi uyuklad, } 2
Bir da Dimule geldi.
Hey-hey.
Tudorkann kaynnas

424

Tudorkaya sesetmdi.
kt, portalar at,
nna da teklif etti.
Hey-hey.
Buyur, be oolum Dimule,
Portalaan da iin.
Mali-ma, male, maleciim,
Nerd benim o gen gelinim?
Hey-hey.
Senin o gen gelinin, Dimu,
O yorgundur, dinnener.
O btn gecyi (h)ep it,
raklarlan, obannarlan.
Hey-hey.
Mali-ma, male, maleciim,
Nerda bizim o bk baklar?
Dimule ald bk baklar,
Hem bileyr, hem aalr.
Hey-hey.
Hem bileyr, hem aalr.
Tudorkay da kesecek.
Tudorka mari, Tudorka,
Ang bata Tudorka?
Hey-hey.
Dimule gitti bk baa
Tudorkann da yanna.
Tudorka yatm, dinnener,
Edi iplik ba ucunda.

Hey-hey.
Edi iplik ba ucunda,
Dimunun glm ayak ucunda.
Aan bir ker ekti bk baa
Tudorkann biyaz boynusundan.
Hey-hey.
Elceezlerinnn el edrdi,
Aazaaznnan da laf slrdi:
Ah! Dimule, Dimule.
Nptn, sn, Dimule, yanldn.
Hey-hey.
Edi iplik iledim,
Sana da bir glmek diktim.
Senin o ihtr anan, Dimu,

Benim da duman kaynnam.

Hey-hey.
O geldi, bana bl dedi:
Yatsana da dinnensin.
Dimule aan gelecek,
Bn da sana sesedecm.
Hey-hey.
O da bana sesetmedi,
kp portalar at.
Portalar da o at,
nna da teklif etti.
Senin o ihtr anan, Dimu,
Benim da duman kaynnam.
( ., . )

31. TUDORKA
Tudorka, mari, Tudorka,
Versn bana be rubli, } 2
Krmaya da gideyim. } 2
Dostlarmnan buluym.
Tudorka veree be rubli,
Dimuli gidee krmaya, } 2
Dostlarnnan bulu, } 2
Gzl-gzl konu.
Tudorka, ap portay,
Portada divan dur.
Portada divan durukan,
Dokuz iplik ilemi, } 2
Bir da adam glm dikmi.
Nndan nereyi gelmi
Tudorkann o kaynnac.
Tudorka, mari, Tudorka,
Benim o genecik gelinciim.
Senin o Dimulin, mari,
Bekim btn gec gelmeycek.
O btn gec gelmrs,
Sn hep onu mu bekleycn?
Gitsn, mari Tudorka,
Sn da birazk yan gelsin.

Tudorka giree ieri,

Yan geldii gibi uyukl.
Ozaman da Dimuli
Portaya da etiee, } 2
Malsu portay a.
Mal-ma, mal, malcuum,
Nnda benim Tudorkam?
Senin Tudorkan, oolum,
Gitti biraz dinnensin.
O btn gec konutu
obannarlan hem srtmalarlan.
Dimuli giree ieri,
Tudorky bul uyyurkan, } 2
Al onun kellesini.
Tudorkann recii
Dnp-atlyp slrmi:
Dimuli, eim, Dimuli.
Dokuz iplik iledim,
Sana da bir glmek diktim.
Nndan-nereyi geldi
Senin o duman malcuun.
Ozaman da Dimuli
Al kendinin d kellesni.
( ., . )

425

 . .

32. TUDORK

Nay, nay, nay, nay, na, } 2

Mari, Tudorki,
Bn da gidecm } 2
Krmaya da,
Kardalarlan buluacam.
Sn da durasn
Portada.
Aan bn gelecm,
Portay aasn.
Tudori dokuz glmek kesti.
Dokuz glmek kesti,
Kesip dikti.
Dokuz iplik
ledi Tudori,
Hepsiciini da
Penerey dizdi.
Tudorinin da
Kaynnas geldi.
Mari, gelinim,
Gitsn yatasn.
Dimu geldiynn,
Bn seni kaldracam.
Tudori girdi
Kendi odasna,
Yatt dinnenm Tudori.
Dimu da geldi,
Portaya urdu.
Tudorinin kaynas

Portay at.
Mali-ma, male,
Nered Tudori?
Hey, oolum, dedi,
Dokuz gn oldu
rak-oban demdi,
Hepsiciinnn konutu.
Mali-ma, male,
Dooru m sleersin?
Nic girecm,
Kellesini alacam.
Hey, oolum, dedi,
Yalan m sleycm?!
Nic da girdi,
Kellesini ayrd.
Kell da atlr,
Atlyp, sleer:
Dimu, b Dimu,
Hel bak penery.
Dokuz iplik
ledim, Dimu,
Dokuz da glmek
Kestim, diktim.
Mali-ma, male,
Nekadar yaeycan } 2
Gen gelin grmeycn.
( ., . )

33. MAR TUDORK

Tudorki, mari Tudorki,
Bn gidecm krmaya
filcan rak iecm,
Tez d geeri gelicm.
Bn seni portada bulym,
Sn bana porty aasn.
Tudorki, oturr ilem,
iplik ileyor, } 2
Bir erkek glm dikeyor.

426

Tudorkinin kayn(n)as da
bl deer:
Senin Tudorkin pek yorgun,
rak-obannan konutu.
Dimuleni fkesin geldi
Kapudan da girikn } 2
Tudorkinin kellesini ayrd.
Aan sa baksa penerey,
iplik ilenmi } 2

Bir erkek glm dikilmi.

Ozaman Dimulin kafasna urmu:
Ah ana, ana, Duman ana.

Sn Tudorkinin ban idin,

Benim da bam sn i(ye)cn.
Armut aac birek (?).
Tudorkann laflar gerek oldu.
( ., . )

34. KIRMAYA DA O GTT

Krmaya da o gitti,
Parasn kaybetti,
Of, of, indi nbacez?
Aman, Allahm,
Benim adamcm
Gec-gndz sarfo gezer.
Krmaya da o gitti,
apkacn kaybetti,
Of, of, indi nbacez?
Aman, Allahm,
Benim adamcm
Gec-gndz sarfo gezer.

Yaarn itn kalacez,

Varlymz paylaez,
Of, of, indi nbacez?
Aman, Allahm,
Benim adamcm
Gec-gndz sarfo gezer.
mr at sarld,
Uaklar da ok oldu.
Of, ge kaldk ayrlmaa.
Aman Allahm,
Benim adamcm
Gec-gndz sarfo gezer.
( ., . )

35. NE AALRSIN, MAMUCUUM

Ne aalrsn, mamucuum,
Ne aalrsn, mamucuum,
Dn m bana yaprsn?
ktn, gittin, mamucuum,
ktn, gittin, mamucuum,
Bizi bir yalnz braktn.
Taman yattm dinnenm
Taman yattm dinnenm
Kzkardam kaldrd.
Taman yattm dinnenm
Taman yattm dinnenm
Of, kzkardam kaldrd:
Kalksana, va batcuum,
Kalksana, va batcuum,
Bobamz sarfo geldi.
Kalksana, va batcuum,
Kalksana, va batcuum,
Of, bobamz sarfo geldi.

Kalktm, gittim maazaya, } 2

Birka lav lavedelim.
Ne yaprsn, bobacm? } 2
O da ald saplad. } 2
Mamu sesim geldi. } 2
Ne yaptn, b, sn duman? } 2
Volcaazn ldrdn. } 2
Volcaazn kaybettim. } 2
Ne yalvarcam, kardalar, } 2
Tatan mezar yapnz.
Ne yalvarcam, kardalar, } 2
Of, tatan mezar yapnz.
O duman da boby } 2
lm kolvermeyniz.
O duman da boby } 2
Of, lm kolvermeyniz.
( ., . -)

427

 . .

38. TODUR HEM TUDORKA

36. MAR TUDORKA

Mari Tudorka,
Gercik Tudorka,
Gelsn bana,
Benim olasn.
Nasl gideyim,
Senin olym?
Mamum vermeyer,
Batm brakmyr.
Mari Tudorka,
Gercik Tudorka,
Bizim baed var
Bir gl fidan.
Onun kknd
Bir da ylan var.

Alasn, Tudorka,
O ylann kabndan.
Koyasn, Tudorka,
Biyaz araba.
Alm Tudorka,
O ylann kabndan.
Koymu Tudorka
Biyaz araba.
Bat()su geldiyinn,
Vermi bat()suna.
Bat()su da demi:
Eld (?), Tudorka, sn.
Tudorka da imi. } 2
Nered da imi,
Orada da kalm.
( ., . )
37. GZL TUDORKA

Tudorka, mari,
Gzl Tudorka,
Bn seni istedim,
Sn bana gelmedin.
Nasl gideyim
Bat braamad,
Nasl gideyim
Bul kolvermedi.
Tudorka, mari,
Gzl Tudorka.
Hi mi sn onnarn
Kolayn bulmadn?
Git, mari Tudorka,
Sizin evin bana.
Sizin evin banda,
Bir gm gl var.
O gln kknd,
Bir ylan kola olmu.
Al, mari Tudorka,
O ylann kabndan,

Da kaynadasn
Biyaz araplan,
Bulnnan batna
Buyur edsin.
Al Tudorka,
O ylann kabndan,
Da kaynadyor
Biyaz araplan,
Bulsunnan batsuna
Buyur edee:
Ya buyur, b bat,
Bir filcan arap!
Ya buyur, b bul,
Biyaz arap!
Buyurduu gibi
Er deyl.
Pek mi kolaydr,
Bulylan bat,
Pek mi kolaydr
stediindn hayrmaa?
( ., . )

428

Gelecm yavklu olmaktan,

Sn da kasn
Sundurma(y)a.
Tudorka iider
Dokuz taliglan,
Dokuz algcylan
Todur gelmi
Yavklu olmaktan.
Tudorka kr,
Hem aalayor, } 2
Hem betva edeyor.
Tudorkaya babusu
Bl da demi:
Aalama, kzm,
Aalama, Tudorka,
Bl bir (h)aydut,
Biz sana bulacz.
(H)aydut alayd,
Todur olayd.

Todurlan Tudorka
yl lavetmi.
Todur Tudorkaya
Bl da demi:
Tudorka mari,
Yavklum Tudorka,
Bn sana, Tudorka,
Dnr yollaycam.
Yollayasn bk bulnu.
Todur yollam
Bk bulsunu.
Tudorkann babusu
Tudorkay vermemi.
Todur da gitmi,
Yavklu da olmu,
Tudorkadan basma
Todurun elind,
Tudorkadan iek
Todurun banda.
Aan bn, Tudorka,

( ., . )
39. VANU

vanum, vanum,
Biricik oolum.
Sl, oolum, derdini,
Annat reeni.
Benim derdim
Kktn beeri,
Tudorkay bekleerim
Be yldan beeri.
Ha ma, male, gidelim
Tudorkaya dnrl.
Tudorkaya gitmiycez,
Onu da almycez.
Marinkiy gidecez,
Onu da alacez.
Marinkiy giderlr,
Dn yollandrrlar.
Dn yollandrrlar,
Dokuz taligylan, } 2

Oniki algcylan.
Tudorka da kr
Aul boyuna
Biyaz modaylan,
Altn kpeyln.
Altn kpeyln,
vanudan zkln.
El dur, b vanum,
Griim gelinini.
Bendeki gzellik
Onda da var m?
Durgutma, Tudorkam,
Benim dnm.
Duva et, Tudorkam,
Kuaaz olalm,
Kuaaz olalm,
Gkt bulualm.
( ., . )

429

 . .

40. GCENK ANKAN(IN) TRKS

Yollaym seni, mamucuum,

dedi,
Ankaya dnrl.
Her Anky verisalar
Oyalanasn,
Her Anky vermsalar,
Tez dnsin.
Nklayn mamusu bir gitti-geldi,
Anky vermeerlr.
Anas verer, bobas verer,
Babusu vermeer.
Gittim, oolum, gittim, Nikulay,
Ankay vermeerlr.
Getirsin, mamucuum, dedi,
Kara rubalarm.
Bn gidecm manastrlara,
Kei olacam.
Gelenn-geenn, mamucuum,
dedi,
Komka vercm.

Anky, mamucuum, dedi,

Bitkiy brakacam.
Bitkiy brakacam, mamucuum,
dedi,
Sormal olacam.
Bn seni istedim,
yavklucuum Anka,
Sn nein gelmdin?
Anan da verdi, boban da verdi,
O babun vermedi.
Senin o babunun
gezdic erlerd
Hi ot ta bitmesin.
Ayrd bizi, mari Anka,
Yaamamzda.
Ayran o bizi, mari Anka,
Yaamamzda.
( ., . )

41. YOLLYIM SEN, MAL-MA,

LNKAYA DNRL
Yollym seni, mali-ma male,
Lnkaya dnrl.
Her verrlrsyd
Mali-ma male,
Oyalanasn,
Her vermezlrsyd
Mali-ma male,
Tez geeri dnsin.
Hepsicii, malim,
Vercek oldular,

Ama bobas vermeer.

Bobas deer:
Lnka, mari Lnka,
Bizim paramz yok,
Anas deer:
Lnka, mari Lnka,
Senin iizin yok.
( ., . )

42. MARYA
Kardan, bayrdan,
Mariya,
gemi geleyor.
Ortak gemid,
Mariya,
Bir ergen olan var.

430

Hem kaval alayor,

Mariya,
Hem aazlan da slee:
Slujbaya da gidecm,
Mariya,
Gen d gelecm.

Gen d gelecm,
Mariya,
Seni d alacam.
Aulun iini,
Mariya,
Kara srdrsin.
Kara srdrsin,
Mariya,

Feslen, pelin eksin.

Her feslen bitrs,
Mariya,
Sn umut edsin.
Her pelin bitrs,
Mariya,
Sn umudu kessin.
( ., . )
43. ANA, MAR ANA

Ana, mari Ana,

Dnsn geeri.
Dnsn geeri,
Anan hastaland.
Ko hastalansn,
Ko da lsn.
Vermedi beni
stediim,
Verdi beni
Ba hrsza.
Gec da gider,
Gec da geler.
Kimsey da bilmeer,
Nered da gezer.

Dn gec getirdi
Bir biyaz glmek.
O glmn iind
Bir insan eli var.
O insan elind
Be parmak var.
O parmaan birind
Bir gm zk var.
Ana, mari Ana,
Al bu glm,
Gznn yannan
Ykyasn,
Can solucaannan
Kurudasn.
( ., . )

44. YANKU, OOLUM YANKU

Nay, nay, nay, nay, na,
Nay, nay, nay, nay, na,
Yanku, Yanku,
Oolum Yanku,
Bk befva Allaa
Sana, oolum:
Nezaman Tuna
Lafedecek,
Nezaman balk
Trk alcek,
Sn da ozuman
Evlensin.

Yanku ald ban,

Gitti baey.
Yanku toplad
Trl-trl iek,
Yapt kendin
Bir da fene.
Yanku ald ban,
Gitti Tunaya.
Durdu, seslendi
Tuna boyunda.
Ne Tuna lafetti,
Ne balk trk ald.

431

 . .

Yanku da ozuman
Feneinnn lafetti:
Ay fene, fene,
Trl-trl iek.
Selm gtrsin
Benim anama,
Tuna boyundan

Hi ta gemsin,
Tunadan da
Su almasn,
Zerem alr
Benim duruk yam.
( ., . )
45. MANOL

Oniki karda
Bir manastr ekettermi.
Gndz ilrmi,
Gec skrmi.
Manoli, Manol,
Manastori
Kardalara bl da demi:
Ay kardalar, toplann br,
Ne sleycm, kayl olacnz m?
Hepsi da bir aazdan baarm:
Biz senin lafna kaylz.
Hepsiniz ev gelceniz,
Gelinner bl deysiniz,
Sabaa da erken kalksnnar,
Ne Allaa verdiys im
yapsnnar,
Manastra da getirsinnr.
Angs ileri gelecek,
Manastra tlsm koyecz,
Ozman biz manastr bitirciz.
Her biz slrsek, demi,
Brda kalalm,
Mermer ta da olalm.
Avam olr, gn da kaur.
Hepsi da evin daalr.
Manoli, Manol,
Manastori,
Hepsinin penerelerind
sesleer,
Hepsi da gelinnr sleer.
Hem kaval alr, hem da alyr.
Tudorkasna da gider.
Kolay gele, mari, demi,
Tudorkam benim.

432

Bn alcam, demi,
Sn da oynycan.
Manoli, de demi,
Manol, Manastori.
Nei sn bana bl dedin?
Erken, demi, kalkasn,
demi,
vanucuunu suya koyasn,
Ne Allaa verdiys im
yapasn,
Manastra, demi, getirsin. } 2
Gelinnr da hepsin aydi (e)dsin.
Tudorkann dinnenmsi
olmam.
mciyni da yapm,
l yapm, vanucuynu suya
koymu,
Sallangaca onu da erletirmi,
Manastra da yollanm.
Haydin, mari gelinnr, demi,
Haydin gidelim manastra, mari.
Hay sn yollan, biz da te
gideciz.
Tudorka ileric gitmi.
Manoli pek duvaya dm:
Ver, Allahm, demi,
Bir da bk ylan,
Tudorkann nn ksn,
Tudori da geeri dnsn,
demi.
Yoldan sapr, hep ileri gideyer.
Manoli gen pek duvaya
deyer:
Ver, Allahm, demi,

Bir da bk yaamur,
Tudorkann mancalarn doldur,
Tudorka da geeri dnsn.
Allaa verer bir da yaamur,
demi,
Ftacn zer, mancalarn rter,
O da hep ileri gideyer.
Da gider peer manastra.
Manastra etitiynn, demi:
Kolay gele, Manoli, Manol,
Manastoriya,
Hem, demi,
kardalarsnz.
Allaarazolsun, gelin Tudorka.
Hi mi bulmadn, demi,
Bir rak-oban,
Mancalarn da versin,
Kendin da, demi, geeri
dnsin.
Manoli, Manoli,
Manol, Manastori,
Nein sn, demi,
Benim mancalarm beenmdin?

Tudorka, gelin Tudorka.

Bn senin, demi,
Pek mancalarn beendim.
Manoli, nein kslysn
sn, demi?
Altn zm, demi,
Manastrn temeln dt.
Ha, atlm bn da karm.
Tudorka atlam karmaa.
Oniki karda dolaya alm.
Hem aalarm, hem da baarrm:
Manoli, be Manoli, demi,
vanucuumu kimnr ykycek?
Kimnr, demi, onu
doyuracek?
Kimnr da onu sallyck?
Avadak uan kular doyuracek,
Yaayan yaamurlar ykycek,
Esr lzgrlr da sallycek,
vanu da bl bvcek.
Oniki karda orda da kalr,
Hepsi da mermer ta olr.
( ., . )

46. KARDA
t karda
Toplandlar,
Bir manastr pnar
ekettirdilr.
lk gn kazdlar
Pnar ykld.
kinci gn
Gen ykld.
nc gn
Gen toplandlar.
Toplanpta,
Pek kahrlandlar:
Nein bizim bu
Pnarmz yklsn?
Hem bk batlar
Pavll Nastr (?)

Kk kardalarna
Bl d dedi:
Sizd d sra
Bu auam ev gitm.
Bend d sra
Brada kalmaa.
Karlarnza
Biey slmeciniz.
Angnzn kars
Taa ileri gelecek,
Onu bu pnara
Kurban adycez.
Kardalar da
Ev gittiinn
Karlarna
Bl smarladlar,

433

 . .

Ani sabaaya
Hi gelmesinnr.
Ama genecik
Tudorkaya
Kimselr bie
slmedi.
Sabylen kalkt,
Yola azrland,
lk eltesini
Adetm uurad.
O da ona dedi:
Benim bn ekmm var, } 2
Bn bn gidmiycm.
kinci eltesi
Bl d dedi:
Benim bn giislerim var,
Bn bn gidmiycm.
Tudorka yalnz
Yola yolland.
Az m gitti,
ok mu gitti,
Manastr pnar
Grnm balad.
Pavll Nastr
Tudorky tand.
Ne pek suparatland,
Allaha duva etti:
Versin, Allahm,

Bir bk yaamur yaasn,

Hererlr su dolsun,
Yollar grnmesin,
Benim o Tudorkam
Geeri ev dnsn.
Allaa da verer
Bir selli yaamur yaayr,
Hererl su olr,
Yollar hi grnmeer,
Ama o Tudorka
Hep ileri gider.
Pavll Nastr,
Aalyp, bl dedi:
Versin, Allahm,
Bir bk boran ksn,
Duman dsn,
Tozu koparsn,
Benim o Tudorkam
Geeri ev dnsn.
Allaa da verer,
Pek bk lzgr kr,
Birerlr grnmeer,
Karannk ker,
Ama o Tudorka
Hep ileri gider,
Manastr pnarna
O da kurban olr.
( ., . )

47. SZ UYU
sz uyu
Hastalanm.
Dokuz yl da
Hasta yatm.
Geln-gen
Tepmelrmi.
Neredn geldi
Karaca kartal,
Ald vuyuyu
imen stn.

434

imen stn,
Tuna boyuna.
Kanatnnan
Kuytu yapr.
Trnacnnan
Kurt aytlr,
Gagacnnan
Sucaaz verer.

48. SZ TRKS
Erbir kiilr gider diri,
Olannar eil ot bierlar,
Kzlar biyaz bez rprlar.
Sansan, ki bir ss, dedi,
Yabancydr o.
Aan baktlar k bayrna,
uma geler.
Hepsi baarp katlar
umadan.
Sat Stanke kar kt.
Ay, Stanke, Stanke kzm,
dedi,
Hepsi bendn baarp katlar,
Sn sade durdun.
Ay uma, uma, dedi.
Alsana sn beni.
Benim ne anam var, ne da,
dedi, bobam,
Ne kakum, ne kardam.

Bn bir sz garibim, dedi.

Ya tutun, Stanke, lbrlardan,
karayom, tefter ederim.
Her sn varsdn yazda,
dedi,
Alrm bn seni.
Stanke tuttu lbrlar,
uma kard tefteri.
Aan da bakt Stankeya,
Sn, dedi, yoksun yazl.
rmi yanda aan olacan,
dedi,
Sn ozman ii olacan.
Edi uak anas olacan,
Ozman bn seni alacam.
Nic, Stanke, sz bdn,
dedi,
Uaklarn da sz brakacan.
( ., . )

49. SS TRKS
Edi yandan
Bn sz kaldm,
Bn sz kaldm
Anamdan-bobamdan.
Aalemin kapusunda
Hep bn itirildim.
Aalemin sofrasnda
Hep bn ok grndm.
Aldm yastcym,
Aldm deciymi
Da bn ktm
Plan boyuna.
Nerdn nereyi geldi
Bir Allaa adam,

Ald beni, ald,

Ald gtrd
Kendi evin,
Kendi konaklarna.
Aatm bn doyurdu,
Susuzdum sulad,
Susuzdum sulad,
plaktm giidirdi.
Evim yoktu benim
Ev etti beni.
T ondan buyan
Bn da ev oldum.
Benim da trkm
Butakm bitti.
( ., . )

( ., . )

435

 . .

50. SZ TRKS

Bn sz kaldm
Pek gceniktim.
Aldm bam
Gittim anamn mezarna.
Hac yalan aaladm, } 2
Onu da ev adettim:
Hade, mamum,
Gelsn benimnn tokadadan.
Gelsin da grsin,
Nic biz yarz:
zlermiz ykanmadk,
Saaazlarmz taranmadk.

lm alrm su im
Yalarm damnr iin.
Pek gtr bu dnnd
sz kalmaa.
Bobamz evlendi,
Senin gibi bulmad.
Bizi uak erin saymad,
Bana da kzm demedi.
Buldan mamu olmr,
Batdan da boba olmr.
( ., . )

51. SZ TRKS
Aman, Allam,
Aman, Allahm.
Ne g bu dnnd
sz da kalmaa.
Katm savatm
Acdan tatl yapmaa.
Acdan tatl olmaz,
Eldn da karda olmaz,
Batdan boba olmaz,
Buldan ana olmaz.
Aman, Allam,
Yapsana beni bir ku,
Ueym da gideyim
Bobacmn mezarna,
Aayp greyim
Onun zeezini.

Aman, Allam,
Aman, Allahm.
Gideyim anacmn mezarna.
Toprcn ekeyim } 2
ki tarafa daadym.
ki tarafa daadym,
Derteezimi annadym.
Bu dnnhta, maliciim,
sz pek g kalmaa,
Bu dnnhta, maliciim,
Pek g sz kalmaa.
Batcumdan boba olmr,
Bulcumdan ana olmr,
Karm savarm
ilik bild(i)rmerim.
( ., . )

52. ON KARDAIZ BZ
Hey l, l, l l, ly,
Da lay, la, la la, lay.
Bizim da bobamz ld,
Biz ta, dedi, sz kaldk.
ki yl getiktn sora,
ld bizim anamz ta.
Biz anaya hem bobaya
On uaktk biz ta, dedi,
Dokuz ocuk, bn bir kzdm

436

Anama da hem bobama.

Yl gemz karda gmrdik.
Mezarlaa gidip-dizrdik.
Dokuz kardatan ta, dedi,
Sat bir kzkarda ta kaldm.
Bn da mezarlaa da gittim,
Mezarlkta bordey yaptm,
Bolay, dedi, bil olym.
Anamnan hem bobamnan, } 2

Hem da, dedi, kardalarlan.

rmi yanda bn oldum,
Ozaman da bn ev oldum.
Ozaman bn ev oldum,
Ksmetim da hac oldu.

Kpek sincird baalyd,

Ama bendn hatrlyd.
Beni da dama kapard,
Ekmek erin trofa atard.
Bn da, zorlar geirn,
Hep ta zor yaadm.
( ., . )

53. KIRA IKARIM OTLAR BAAKLI

Kra karm } 2
Otlar baakl,
Kv gidrim } 2
Evlr saakl.
Nadinin mamusu } 2
Kvrma yazyor,
Kvrmy yazdka } 2
Yalar damnyr.
Kalk, mari kzm,
Kalk, mari Nadi!
Horucu tutalm.
Nesoy kalkym? } 2
Hara(ha)ngel ba ucumda.
Nadinin bobas } 2
Sandk yapyor,
Yalar damnadka } 2

Sandk ryor.
Nadinin batsu } 2
Mezar kazyor,
Mezar kazdka } 2
Yalar damnyr,
Yalar damnadka } 2
Mezar hoburlr.
Nadinin kakusu } 2
iizini azrlr,
Yalar damnadka } 2
iizlr ryor.
Nadinin yavklusu } 2
Kruy yapyor,
Yalar damnadka } 2
Krua ryor.
( ., . )

54. LD MAMU
Hi yaprak diil hac,
Nicel mamu ikinci.
Hep dedim, ani gidecm
Mamumun mezarcna
Mamum, mamum,
Benim mamum.
Hep dedim, ani gidecm
Mamumun mezarcna
Of, of, of, of, of.
Alp topraa bir tarafa,
Onun zn greyim.
Greyim onun elceezlerni,
Ani bttlr beni,
Mamum, mamum,
Benim mamum.

Greyim onun o elceezlerni,

Ani bttlr beni,
Of, of, of, of, of.
Gelsn, mamu, kapuya
Greyim senin o zn,
Greyim o incecik tenini,
Hem o maavi gzeezlerni.
Mamum, mamum,
Benim mamum.
Greyim o incecik tenini,
Hem o maavi gzeezlerni.
Of, of, of, of, of.
Grydin sn, mamo, beni,
Nicel bn zor pek ekrdim,
Nicel bn plak gezrdim,

437

 . .

Aa, ykanmadk gezrdim.

Mamum, mamum,
Benim mamum.
Nicel bn plak gezrdim,
Aa, ykanmadk gezrdim.
Of, of, of, of, of.
Bn bu dnneyd, mamucuum,
Pek bk zorlar bn geirdim.

Bn pek zorlar geirdim,

Anasz bn yaadm.
Mamum, mamum,
Benim mamum.
Pek zorlar bn geirdim
Anasz bn yaadm.
Of, of, of, of, of.
( ., . )

55. ANA-BOBA YALNIZ KALDI*

Yaprack ekin yapraa
Mamo bder hem sever
Uacklarn o biler.
Ama nein gz geler. } 2
Mamo yalnz kalacek
Nicel bir kuru daa,
Nicel krlarda k.
ocuklar evlendilr,
Bobay da braadlar,
Anaya yabanc oldular.
Ama kzlar taa isl,
Ne var, onnar toplanrlar,
kid-bird sorrlar

Mamusunnan ttsunu.
Kz bttm hem da ocuk,
Kaldm k omuzlarmda. } 2
Kz bttm hem da ocucak
Kaldm k omuzlarmda. } 2
Elceezlerimnn ilrdim, } 2
Ayaklarmda sallardm
Bttm onnar,
indi hepsi bendn gitti.
Salladm, bttm, onnar indi,
indi hepsi bendn gitti.
( ., . )

56. ()**
, , ()
()

()
.
()

()

()()


()

, , ()
()


.
( ., . )

__________
* , .
* , , . ,
,
.

438

57. CUMAAYA KARI BN BR D

GRDM
Cumaaya kar, mali-ma,
Gn duusuna dooru,
Bn bir d grdm.
Aan gn duvacek, mali-ma,
Bizim kapu nnd, mali-ma,
Bn da greyim.
Bir eil ba.
Biri penersi olsun, mali-ma,
O baenin iind, mali-ma,
Horuya dooru.
Bir serenni pnar.
Genlr oynarkan, mali-ma,
O pnarn dolay, mali-ma,
Bn da siiredecm.
Katmer karanfil.
Bir peneresi olsun, mali-ma,
Katmer karanfil, mali-ma,
Senin yoluna dooru,
kk ta feslen.
Aan sn gelecn, mali-ma,
Bn yslm onnar, mali-ma,
Bn da siiredecm.
Onnar kuruyorlar.
Bir peneresi olsun, mali-ma,
Bul yslr onnar, mali-ma,
Senin yoluna dooru,
Onnar eererlar.
Aan sn gelecn, mali-ma,
Ozaman ki bn annadm,
Bn da siiredecm.
mali-ma,
Aan sn aalycan, mali-ma,
Anikilim bn lecm.
Bn da yazacam.
Tutasnz bana, mali-ma,
Aan sn sucaaz dkecn,
ranin oolu.
Bn zm ykycam.
Yaptrasnz bana, mali-ma,
Aan sn arap dkecn,
Bir eni evcz.
Bn komka alacam.
O evcz da olsun, mali-ma,
Aan sn ev gidecn,
Olsun drt keyln.
Bn da okuycam.
Olsun drt keyln, mali-ma,
Hem okuycam, male-ma,
ta penereyln.
Hem da aalycam.
Biri peneresi olsun, mali-ma,
( ., . )
58. DN GECELERD, MALE,
DM GRD
Dn gecelerd, male,
Bana bir evcz,
Dm girdi:
ki kapuylan, male,
Bizim baed, male,
penereylen.
Bir eni pnar vard.
Kapunun bir(i)sini yapasn
O pnarn iind, male,
Gn duusuna dooru,
Katmer karanfil,
Bir(i)ni yapasn, male,
Dolayan da, male,
Ani sn gelecn.
Eil feslennik.
Ani sn gelecn, male,
Bn sulyrm, male,
Bana su getirecn.
Onnar kuruyor.
Sn bana su dkecn, male,
Annadm kendimi, male,
Bn da iecm.
Ani bn lecm.
Sn beni aalycan, male,
Yapasn, male,
Bn da sesleycm.
( ., . )

439

 . .

59. VANU

Ey l, ly, ly ly, ly,

Nay le, ly, ly, lay lay.
vanu da
Erken da kalkm,
Koyunnarn da
Uuratm,
Hem gder,
Gm kaval alr.
Nerdn da aklna geldi
vanunun da bulsu
Ald koyunnar
Mezarlaa urdu.
Hem gder,
Gm kaval alr,
Bulsunun mezarnda da
oturr.
Oturukan,
vanu uyuklam,
Bulsu da dn gelmi.
Draginkum,
Draginkum vano,
Evlendi mi
Senin o batn?
Evlendi, bulm,

61. TUDORKA GDER DAALARA

Evlendi,
Sana da benzr
bulmad.
Slesn,
Draginkum vano,
Nbr o
ki szm benim?
Sleyim sana, bulcuum,
kisi da
Sokaklarda gezerlar,
Biricii
Yalnayack, bul,
Birisi da
Bakaback, bul.
Draginkum,
Draginkum vano,
Sleysin
Senin o batna,
Baksn benim
szlermi, dedi,
Zere o da
Bray gelcek,
Bk ta sudlara kacez.
( ., . )

60. ZARULE GDER MEZARLAA

Zarule gider mezarlaa,
Koyunnarn otlatmaa.
Koyunnarn otladr,
Gm kaval alayr.
Gm kaval alayor,
Bulsunu aarayor.
Brdaym, draginko, brdaym,
Bn brda r()yerim.
Kurbaalar tenimi iyeyor,
Kurtlar da kanm ieyor.
Soraym sana, draginko:
Senin da batn evlendi mi?

Evlendi, bul, evlendi,

Senin gibi bulmad.
Senin gibi bulmad,
Tetya sofra koymad.
Soraym sana, draginko,
Benim Paam nbyor?
Senin Paan, bulcuum,
Penered oturr. } 2
Aeyk maaly bakyor.
Aeyk maaly bakyor,
Gelenn-geenn mamu
deer.
( ., . -)

440

Tudorka gider daalara,

Daalara maslin toplamaa.
Tudorka maslin bulmayr,
Aacn altnda oturr.
Aacn altnda oturr,
Oturduu gibi uyuklr.
Uyuklad gibiyc
lk mam(u)su dn geliyer.
Tudorka, mare Tudorkam,
Kim senin ban ykyr?
Mamu, mamu, mamucuum,
Bizim da tet evlendi.
Bizim da tet evlendi,
Baka bir mamu getirdi.
Bam da ykayr,

Peliimi da ryer.
Peliimi da ryer,
Ama sana benzmeer.
Tudorka, mare Tudorkam,
El ban ykaym, } 2
Ufack pelik ryim.
Onnar da l lafedirkn,
Bir da lzger kayr, } 2
Maslin aacn sallayr, } 2
Bir da yaprack dyer
Tudorkann yanaana.
Tudorka da uyanr,
lk mam(u)sundan ayrlr.
( ., . )

62. MARNK
Marinki yatm uyumaa
Maslin aacnn altnda.
Hem uyumu, hem dnd
grm,
Malisinnn bulumu.
Marinki, kzm Marinki,
Senin o tetn evlendi mi?
Evlendi, malim, evlendi,
Senin gibi bulmad.

Tetma atr yapmad,

Bizi szlkta g bakt.
Bir fistan bana almad,
Al irit peliim koymad, } 2
Ardma benim kmad.
Nndan da bir lzgr esti,
Maslin aacn sallad, } 2
Yaprcklarn silkti } 2
Marinkiyi uyandrd.
( ., . )

63. YANKU
Cumaa gn
in sabylen,
Yanku elini
zn ykad,
Malisin da
Bl dedi:
Mali-ma, malim.
Bn gidecm } 2
Ksmetimi aaramaa,
Bu uzun yoldan
Ksmetimi aaramaa.
Gitm, Yankum,

Gitm, oolum.
Bu yolda, oolum,
Bir sk daa var.
Bu daada, oolum,
ok ylan var } 2
yirlr seni.
Yanku malisini
Seslmedi,
Beygirn pindi,
Yola yolland.
Az m giiti,
ok mu gitti,

441

 . .

Kara beygirciim.
iderim, ama
Kalkamycam.
Sar ylannar
imdn getilr,
ki gzm
Birdn itilr.
Gel, beygirciim,
Dua edelim:
Yaamurlar yaasn,
amurlar olsun.
O at payvandn
rsn, kopsun.
Demir kstn
Kflensin, krlsn.
Anama gidsin,
Bl sleysin:
Onun Yankusu
Daada ld.

O daayn boyuna
Etiti.
Orda da ona
Gn kautu.
Yanku beygirciin
Bl da dedi:
Ay, beygirciim,
Kara beygirciim,
Biz bu gec
Brda geceliycez,
Bn uyanamasam
Sn uyandrsn.
at payvandnan,
Payvantlad,
Demir ksteennn
Kstekledi.
Sabaa kar
Dan erlr arr,
Yankun beygircii
ker kinedi.
iderim, beygirciim,

( ., . )
64. CELEZNA

Celezny da
Ya(v)klu ettilr, } 2
ak Dezginciy.
Ne da pek yraa,
ak Dezginciy.
Ya(v)klu Celezna
Dzenda dokr.
Hem da dokyor,
Hem da haylyor.
Onun da bulsu
eri giriyer.
Kolay gel, mari,
Ya(v)klu Celezna.
Allar(o)zolsun, deer,
Bul, bulcuum.
Bul-ba, bul,
Ya gel yanma, } 2
Annadym sana,
Ya gel yanma,
Annadym dm:

442

Sar ylann
Kafas yoktu.
Nian kolanmn
Paftas yoktur.
Celezna mari,
Ya(v)klu Celezna,
Onnar dtr, mari,
Sn onnara bakma.
Pazara seni
Kutlamaa gelciklr.
Ko taligy,
Git topraklya.
Celezna kor
Taligy, gider,
Topraklkta da
Bir d dducuk } 2
Toprak karr.
Kolay gel, be,
Ddu, dducuum!
Allar(o)zolsun, deer,

Ya(v)klu Celezna.
k ordan, dducuum,
Bn ory giriyim,
Pazara beni
Kutlamaa gelciklr.
Dducuk kr,
Celezna girer.

Girdiyc gibi,
Topraklk yklr.
Nndan da pek bk
Lzgr d kt,
Yavklun Celeznann
Ya can kt.
( ., . )
65. POKROVA
sek-sek uasnz.
Bizim yanmzda
Pnar vard,
Pnar banda
Fidan vard,
Asasnz
Dalceezna
Benim zym,
Nan zym
Anam suya geldik
Grsn,
Ani vard onun bir kz. } 2
Pokrovaya kar
Glmek diktirdi,
Pokrovaya beni
Kra yollad.

Pokrovaya kar
Glmek kestirdilr
Pokrova gn
Kra yolladlar.
Henez ititim
Tarla bana,
katlu (?)
Geldi bama.
Hay, katlu,
Katlu, dedim,
Saa yanndan
Girsiniz,
Krmz kanm
siniz,
Kula tenimi
ysiniz.
Sol yanmdan
kasnz,

( ., . )
66. STUYEN

Dokuz karda
Toplatlar,
Dokuzu da
Oturdular, } 2
Lafederlr:
Ang zanaat
Taa da kolay? } 2
Sekizi da dedi:
iftilik taa kolay,
Sat Stuyeni dedi:
Aydutluk taa kolay.
ekettilr
(H)ne panayra.

Sekizi da gider
Yolcasna,
Sat Dimiyan gider
Yoldan anr (?).
Az m gittilr,
ok mu gittilr,
Etitilr
(H)ne daayna.
Kar geldilr
Bir saaz arabas.
Dimiyan dedi:
Allaarazolsun.
Stuyeni dedi:

443

 . .

Orala (?) olsun.

Dimiyan dedi
Stuyeniy:
kar bana
abuk para.
Yoktur, dedi,
Dimiyan agacm,
Yoktur, dedi,
Hi paracm.
Dimiyan kyd,
Kyd, doorad } 2
Stuyeniyi.

Stuyeninin
Kars aalr.
Dimiyan dedi:
Mari, gelin, } 2
Mari, gen gelin,
Sn aalamayasn
Stuyeniyi,
Sn aalayasn
Kendi cann.
Kyd, doorad
Gen gelini da.
( ., . )

67. HAYDE, OBAN OOLU, KARDA OLALIM

Hayde, oban oolu, hey, dedi,
Karda olalm.
Karda olalm, hey, dedi,
Para payetm.
Para payetm, hey, dedi,
Pek mi kolayd?
Bn para kazanrkan, hey, dedi,
Sn yan yatardn,
Yan yatardn,
Gm kaval alardn.

Benim deciim, hey, dedi,

ayrda imen.
Benim yastcaam, hey, dedi,
Tatan-topatan.
Benim yorgancm, hey, dedi,
Havada bulut.
Benim avkeezm, hey, dedi,
Gkt yldzlar.
( ., ., .,
. )

68. KOAN Z BIZIRDR

Koan z bzrdr,
L-l-l-l-l,
Gzlemelr czrdr,
L-l-l-l-l.
Bnim otuz yanda,
L-l-l-l-l,
Karm kotlon banda,
L-l-l-l-l.
Giidim ark sargma,
L-l-l-l-l,
Bakrm da karma,
L-l-l-l-l.
Da sevinerim adk,
L-l-l-l-l,
Ani uygun yaadk,

444

L-l-l-l-l.
Ayaan da urmad,
L-l-l-l-l,
Bana drk bakmad
L-l-l-l-l.
Da bl biz annatk,
L-l-l-l-l,
Pek ta isl yaadk,
L-l-l-l-l.
Da bl biz yaadk,
L-l-l-l-l,
Pek ta isl annatk,

69. NE TAYLESZ BAIM VARDI

Ne taylesiz
Bam vard.
Taa bastm
z oldu.
Austozdan
Suya inmz.
Balta kesmz
(?) oldu.
Onbeind
Birr sevdim.
Otuzunda
Kz oldum.
Onbe (i)ind
Birr sevdim.

Otuzunda
Bn kz oldum.
Onaltda
Deli dolu (?).
Hi bilmm
Gezec yolu.
Yar sn bendn vazgesin,
Pemb kollarn rsn,
Ang kpry etirsedin
Tafteleri rsn.
Ang Tuneya etirsedin
Kurneleri kurusun,
Ang kpry etirsedin
Kurneleri kurusun.
( ., . )
70. STUYEN

Stuyeni, oolum, Stuyeni,

Ne kahrl durrsn?
Alafn m etimeer
Osy imeeliin mi yok?
Alafm da var, bobam,
meeliim da etier,
Nndan nn dadand
Bir onmadk canavar,
Srm da dadand.
Oniki srdn oniki braad,
Be srdn da be kuzu
braad.

Bobas da bl deer:
Stuyeni, oolum, Stuyeni,
Ya sn kaz bir derin kuyu,
ki endez genilii,
ki endez uzunnuu,
Canavar da gelecek
O kuyuya decek,
Sn da srn kurtarcan,
Sn da kahrn olmycek.
( ., . )

L-l-l-l-l.
( ., ., .,
. )

445

 . .

3.

74. BILDIRLAR, SAKA, TURNELR BRD

71. NE BAKRSIN, MAR KIZ, AUL AIRI

Hey le ly, ly, ly, ly.
Ne bakrsn, mari kz, dedi,
Aul ar?
Yoldan gen ocuklar, dedi,
Akln arp.
Ne bakrsn, mari kz, dedi,
Kara araba,
Al mintann satma, mare,
Rakylan araba.
Ne bakrsn, mari kz, dedi,
Yola, gel yola.
Suva o biyaz kolunu, dedi,

Dolan boynuma.
Dolan, dolan, mari, dedi,
Yolunu m alym?
Yolunun stnd da, mari,
Kurban m olm?
Kapumuzun nnrind
Serenni pnar.
O pnara da, mari, dedi,
Turneylr konar.
Herkez yr iin, mari kz,
dedi,
Blr mi yanar?
( ., . )

72. HAY, TEPELR, TEPELR

Hay, tepelr, tepelr,
sek tepelr.
Karda yaamur ya(y)ar,
Brda sepelr.
Ne durrsn, mari kz,
Aul ar?
Taramn san,
Festn dar.
Seni grn ocuklar
Oyunu ar,

Tutup-tutup kolundan
Aul ar.
Teprim, teprim,
Tep dz olmaz.
prim, prim,
Al yanak solmaz.
Hay, tepelr, tepelr,
sek tepelr.
Karda yaamur ya(y)ar,
Brda sepelr.
( ., . )
73. SAKA

u baa otuun altnda, Saka,

Glgl zm var.
O zm baka-baka
Gzm szld.
Versn, Saka, al gl
basman
zm-gzm sileyim.

zm-gzm sildik, Saka,

Seni mi anaym?
Seni da bana vermislr, Saka,
Deli mi olaym?
Bak alaklarnda, Saka,
Kpr mi duraym?
Geln-gen dostlara, Saka,
Seni mi soraym?
( ., . )

446

Bldrlar, Saka, turnelr birdi,

Bu yl be oldu.
Benim da vard bir karagzkam,
Kimner e oldu?
u baa otucaan kknd, Saka,
Glgl zm var.
O zm baka-baka
Gzm szld.
Versn, Saka, al-gl basman
Gzm sileym.
zm-gzm sildiken,
Saka,

Seni mi greyim?
Seni da bana vermrsylar,
Deli mi olaym?
Deli mi olaym, mari Saka,
Krlar m alym?
Komrat alaklarnda, Saka,
Kpr mi durayom?
Geln-gen dostlarlan, Saka,
Selm mi yollayom?
Selm mi yollayom, mari
Saka,
Seni mi greyim?
( ., . )

75. SAA
Baa otucuunnun altnda,
Saa,
Glgl zm var.
u baa otuun altnda, Saa,
Glgl zm var.
O zm baka-baka
Gzm szld.
Versna, bana, al-gl basman
Gzm sileym.
Versna, Saa, al-gl basman
Gzm sileym.
Gzm sildik, sildik, Saa,
Seni mi anayom?

Seni da bana vermsalar

Deli mi olayom?
Deli olduka, olduka, Saa,
Kr m alayom?
Bak alaklarnda, Saa,
Kpr mi durayom?
Geln-gen dostlarma, Saa,
Seni mi sorayom?
Bakyl Vanidn, Vanidn,
Saa,
Selm mi yollayom?
( ., . -)

75. SAA
u baa otucuun altnda, Saa,
Glgl zm var.
u zm baka-baka, Saa,
Gzm szld.
Versna, bana, u al basman,
Saa,
Gzm sileyim.
Gzm sildik, sildik,
Saa,

Sana m bakym,
Sana m bakym, mari Saa,
Seni mi anym?
Geln-gen dostlara, Saa,
Seni mi sorym?
Seni da bana verms(e)lr
Deli mi olym?
Deli mi olym, mari Saa?
Krlar m kapym?

447

 . .

u Baky arasnda, Saa,

Kpr m olym?
Kpr m olym, mari Saa?
Direk mi durym?
Geln-gen dostlara, Saa,
Seni mi sorym?

Bldr turni birdi, Saa,

Bu yl be oldu.
Benim da karagz eim Saa,
Kimner e oldu.
( ., . )

77. EL YAPRAK FDANDA

Hey l ly, ly, ly, ly,
Ey l ly, ly, ly, ly.
Eil yaprak fidanda, hey.
Eil yaprak fidanda,
Benim rm kahrda,
Zere yavklum evlendi, hey.
Zere yavklum evlendi,
O da beni almad.
Suya pnara gittim bn.
Suya pnara gittim,
Yavklumnan kar geldim bn.
O bana baka-baka, hey.

O bana baka-baka,
Yalan doldu aalanmaa.
Bn da ona l dedim, hey:
Ksm, yarim, sn bana,
Ks sn kendi anana.
Bn fkyraydm braadnz.
Fkyraydm braadnz,
Zengin erdn kz aldnz.
Zengin erdn kz aldnz,
A beni da pek yaktnz.

Bn kahrdan terledik, } 2
O basmaya silinrdim. } 2
Yrim beni vakzala geirdi, } 2
im da rm eridi. } 2
Aan bn vagona pindim. } 2
Kal saalcylan, yarim, dedim. } 2
Dayma gzmd uysn. } 2
Beni kahra koysn. } 2
( ., . )

79. KARIDA DURAN DLBER

Hey, hey.
u karda duran dilber, dedi,
Acnm una kimdirlr (?),
Hem sallanayor, hem da sker.
Zlfn zn dker.
Hey, hey.
Ta iind, dedi, inceyim,
Gzl kzlarn genciyim.
Kadnn turuncuyum,

448

Benim sen(i)nnn pervam yoktur,

Senin gibi da klen (?) oktur.
Bl bana, ah, gldali deerlr (?),
Ah, glm, gldali deerlr.
Hey, hey.
Tek durmam hem zolu, dedi,
tek durmam,
Eldn parmyn krmam,
Krk kiiy da kendimi vermm.
Bl bana, ah, gldali deerlr (?),
Ah, glm, gldali deerlr.
Hey, hey.
Br (?) hem zolu, dedi,
br,
Daalara duman prd (?),
Ne sz istrdi (h)em ne da iman,
Ha gidelim ikimiz bir zaman.
( ., . )

( ., . )

78. AM AACIN YAPRAA ELD

am aacn yapraa eildi, } 2
Dallar aaa iilikti. } 2
Pineyim onnarn stn, } 2
Kendi km siirediyim. } 2
O kiray gibi gercikti. } 2
Benim yrim genecikti,
Benim yrim pek genecikti.
Bn brda bir yabancym, } 2
O bana bir basma verdi. } 2

Hey, hey.
Tek dur hem zolu (?), dedi,
tek dur,
Benim sen(i)nnn pervam
yoktur,
Senin gibi da klen (?) oktur.
Ver bana, ah, gldali deerlr (?),
Ah, glm, gldali deerlr.
Hey, hey.
Sn da bir alnmadk kalysin,
dedi,
ocuk bana bir belaysn,
Eldn parmayn krmaysn.
Ver bana, ah, gldali deerlr (?),
Ah, glm, gldali deerlr.
Hey, hey.
Tek dur, pek zolu (?), dedi,
tek dur,

Bl bana, ah, gldali deerlr (?),

Ah, glm, gldali deerlr.
Hey, hey.
Aazm sedef, dedi,
diim inc,
Sarmadym bn bl kenc (?).
br sevir (?) turuncuyu.
Ver bana, ah, gldali deerlr (?),
Ah, glm, gldali deerlr.

80. LZGERLR ESER

Lzgerlr eser, eseyor, eser,
Dallar sallr, sallayor, sallr.
Kzaaz oturmu,
Ne pek aalayor,
U-l-l, male,
Ne dondum brda.
Anas dedi, dedi:
Donduysan brda,
Git yat babunnan.
Babuylan yattm
Nasl klokylan
U-l-l, male,
Ne dondum brda.
Anas dedi, dedi:
Donduysan brda,
Git yat batnnan.
Batylan yattm
Nasl patuylan.

U-l-l, male,
Ne dondum brda.
Anas dedi, dedi:
Donduysan brda,
Git yat kakunnan.
Kakuylan yattm
Nasl saksannan.
U-l-l, male,
Ne dondum brda.
Anas dedi, dedi:
Dondusan brda,
Git yat yavklunnan.
Yavklumnan yattm
Nasl sobaylan.
U-l-l, male,
Ne scak brda.
( ., . )

449

 . .

81. HAY, GDRM, GDRM

Hay, gidrim, gidrim,

rek yolum tkenmiz.
Gel gidlim ikimiz,
kimiz bir can gibi.
kimiz bir can gibi,
Ufack mercan gibi.
Ufack mercan gibi.

Hay, gidrim, gidrim,

rek yolum tkenmz. } 2
Aymn tozu senmz,
Aymn tozu senmz,
Gzmn ya dinmz.
( ., . -)

82. KIZ OTURMU SUNDURMANIN

BAINDA
Mamusu demi:
Kz oturmu
Sundurmann banda,
iizi yoktur, vermm.
Gn da urmu
Bobas demi:
Kiz kktur, vermm.
Kpesinin tana.
Kz da demi:
Enez basm
Yrim geldi, beklmm.
Ondrt-onbe yana,
Dnrclr mlr
Kznn bana.
( ., . )
83. KIZ DA IKMI
SUNDURMANIN BAINDA
Kz da km
Sundurmann bana,
Gn da urmu
Kpesinin avkuna.
Ne da gelmi
O kzn da bana,
Enez basm
On-ondrt yana.
Dnrclr
m onun bana.
Ozman onun
Akl gelmi bana.
Daldan inc
Fidan gibi boyu var,
Baldan tatl
eker gibi laflar var.

84. BAYIRDAN SULAR

AKR
Bayrdan sular akr, mari, } 2
Lnka kapudan bakr, mari, } 2
L, l, ly, ly, ly, l. } 2
Nerd Lnka, nered, mari? } 2
Petilerd, bk evd, mari, } 2
L, l, ly, ly, ly, l. } 2
Nerd Peti, nered, mari? } 2
Slujba yapr Benderd, mari, } 2
L, l, ly, ly, ly, l. } 2
Salla, Lnka, kolunu, mari, } 2
Bul Petinin yolunu, mari, } 2
L, l, ly, ly, ly, l. } 2
( ., . )

85. LNKA ATTI ALMAYI

lnka att almay, } 2
Hem att, hem da neetledi. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Bu alma kim decek, } 2
Ksmetim onda olacek. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Alma da dt dduya. } 2
lnka aalr, istmeer.
Ddu da oynr, seviner.
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Lnkaya mamusu dedi: } 2
Aalama, Lnka, aalama.
Aalama, kzm, aalama.
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Daaclar daaya gidecek, } 2
Ddu da bil gidecek. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Ay nnerin kcek, } 2
Dduyu aylar iyecek. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2

86. BN BRCZDM,
KRAL KIZIYDIM
Bn birczdim,
Kral kzydm.
Anamn, bobamn
Nazlsydm.
Ah, bn nptm,
Bn yanldm.
Yanlmadm,
Yanalttlar.
Genceciktim,
Aldattlar.
( ., . )

Daaclar daaya giderlr, } 2

Ddu hem ileri gider. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Ddu ayylan greer, } 2
Aynn kolayn (?) dalr. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Daaclar daadan gelerlar, } 2
Ddu hem ileri geler. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Bir arka odun srtnda, } 2
Aynn kola (?) aaznda. } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
lnka aalr, istmeer. } 2
Lnkann mamusu dedi: } 2
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
Aalama, Lnka, aalama. } 2
Sana bir baka bulacz,
Ddu da bana kalcek.
Ly, ly, ly, ly, ly, l. } 2
( ., . )
87. GELSNA,
MAR KIZ
Lay, lay, lay, lay, lay, la. } 2
Gelsna, mari kz,
gelsna,
kimiz e olalm.
kimiz e olalm.
kimiz bir can gibi, } 2
Farfiri, filcan gibi.
Allaha da yalvarsak,
Allaa da er inmz, } 2
Bizi da elendirmz.
( ., . )

( ., . -)

450

451

 . .
88. MNA
Aman, mari, Mina,
Ne da gzl san var!
Benim da sam gzl,
Papoy pskln pek benzr.
Aman, mari, Mina,
Ne da gzl kan var!
Benim da kam gzl,
Kara gaytana da pek benzr.
Aman, mari, Mina,
Ne da gzl gzn var!
Benim da gzm gzl,
Baa da zm da pek benzr.
Aman, mari, Mina,
Ne da gzl yanaan var!
Benim da yanaam gzl,
Krmz almaya pek benzr.
Aman, mari, Mina,
Ne da gzl aazn var!
Benim da aazm gzl.
Olmu kirez da pek benzr.
Aman, mari Mina,
Seni grsm, ne olar!
Beni, olan, grecn,
Boynuma dolanacan.
( ., . )

89. MENVA
Aman, mari Menva,
Ne da gzl boyun var!
Benim da boyum pek gzl,
Dutta fidana pek benzr!
Aman, mari Menva,
Ne da gzl salarn!
Benim da salarm pek gzl,
Papoy psklln pek benzr!
Aman, mari Menva,
Ne da gzl kalarn!
Benim da kalarm pek gzl,
Kara gaytana pek benzr!
Aman, mari Menva,
Ne da gzl gzlerin!
Benim da gzlerim pek gzl,
all gven pek benzr!
Aman, mari Menva,
Ne da gzl fistann!
Benim da fistanm pek gzl,
Gkt yldzlara pek benzr!
Aman, mari Menva,
Ne da gzl ftan var!
Benim ftam pek gzl,
ayrda imenner pek benzr!
( ., . -)

90. TUDORK
Tudorki, mari, Tudorki,
Ne gzl da gzn var.
Ne gzl da boyun var.
Benim da gzlerim
Benim da boyum pek gzl,
pek gzl,
Krda daaya da pek benzr.
Krda gven pek benzr.
Aman, mari, Tudorki,
Aman, mari, Tudorki,
Ne gzl da kafan var.
Ne gzl da burnun var.
Benim da gzl pek kafam,
Benim da burnum pek gzl,
Baed kabaa pek benzr.
Kuyuda kartofiya pek benzr.
Aman, mari, Tudorki,
Aman, mari, Tudorki,
Ne gzl da kan var.
Ne gzl da dudan var.
Kalarm benim pek gzl,
Benim da dudacklarm
Kara gaytana pek benzr.
pek gzl,
Aman, mari, Tudorki,
Taleyr (?) pek benzeerlr.

452

Aman, mari, Tudorki,

Ne kvrak ta kollarn var.
Benim kollarm pek kvrak,
Benim kollarm sopaya benzr.
Aman, mari, Tudorki,

Ne kvrak ta ayaklarn var.

Benim ayaklarm pek kvrak,
Boyndruk ta zevley pek benzr.
( ., . )

91. AVADA UAN KU MUDUR?

Alla uan ku mudur?
Kanad gm mdr?
Tara-ra, la, day, day, day.
Beni da yrimdan ayran
Acaba glm mdr?
Oppa, day, day, day, day.
Komular geer sokaktan,
Bn geerim saaktan.
Saakta bir ku gibi
Yavklumu bn bekleerim.

Aydi indi kcek

Mamusu da barcek.
Yava kapuyu urucek
Gen ikimiz buluz.
Bulutuu gibiycen
Gen biz gidecez.
Gen biz gidecez,
kimiz en da olucez.
Hop-hop-hop!
( ., . )

92. ALSANA BEN, OCUCAK

San tolumu piinir dolu,
Alsana beni b, ocucak,
Bn da barim gzlc.
Kr sinek budu duarda asl.
Alsana beni b, ocucak,
Sokaka da gidirkn,
Aalemnr da ne deycek?
Bn da barim zenginc,
Ne gzlc giderlr,
Bn da sana getircm,
Ne da ok zester:
Biri-birin da benzeerlr.
Dokuz inek ksrlaa,
Tari da, day, day, day, day. } 2
Onuncu su bzal.
Alsana beni b, ocucak,
Bn da sana getircm.
Tari da, day, day, day, day. } 2
Bn da sana getircm,
Onnar kzkardam,
Bir ocuk da beenrmi.
Ne da ok ev ileri.
Op-pa, op-pa, op-pa-pa.
Kaz gagas rak dolu
San tolumu piinir dolu.
( ., . )
93. VANU KAPANA DM
Seni zndandan kurtaramam.
Ne grlm,
Selm gtrnz, kardalar,
Ne iidilmi,
vanu kapana dm. } 2
Benim ihtr anama,
lmnceklerni satsn,
Selm gtrnz, kardalar,
Beni zndandan kurtarsn.
Benim ihtr bobama,
Satamam, oolum, satamam,
i beygirciini satsn da,
Seni zndandan kurtaramam.
Beni zndandan kurtarsn.
Selm gtrnz, kardalar,
Satamam, oolum, satamam,

453

 . .

Benim hem bk agama,

Pulucaan satsn da
Beni zndandan kurtarsn.
Satamam, kardam,
satamam,
Seni zndandan kurtaramam.
Selm gtrnz, kardalar,
Benim kzkardama,
iizeezini satsn da
Beni zndandan kurtarsn.

Satamam, batm, satamam,

Seni zndandan kurtaramam.
Selm gtrnz, kardalar,
Benim hem paal yavkluma,
Nan zceen satsn,
Beni zndandan kurtarsn.
Satarm, vanu, satarm,
Seni zndandan kurtararm.
( ., . )

94. OK SELM GTRSNZ

ok selm gtrsiniz
Benim da ihtr bobama,
O da pulucaan da satsn,
Beni da aydnnaa karsn.
O da pulucaan da satsn,
Beni da zndan kurtarsn.
Satamam, oolcaazm,
satamam,
Seni da aydnnaa karmam.
ok selm gtrsiniz
Benim da garip anama,
O da klcni da satsn,
Beni da zndan kurtarsn.
Satamam, oolcaazm,
satamam,

Seni da aydannaa karmam.

Satamam, oolcaazm,
satamam,
Seni da zndan kurtarmam.
ok selm gtrsiniz
Benim da temel yavkluma,
Bendn zyc o satsn,
Beni da aydannaa karsn.
Satarm, yavklucuum,
satarm,
Seni da zndan kurtaray()m.
Bn sattm, yavklucuum,
bn sattm,
Seni da zndan kurtardm.
( ., . -)

95. YANKA
Yanka da gitti
Daa iin, } 2
iidem toplamaa.
iidem toplarkan
Yanka da buldu } 2
Bir kp altn.
Yanka da baard,
Daa da innedi:
Anacm, anam,
Gel kurtar beni } 2
Bu ylandan, } 2
Kll ylandan.
Anas dedi:

454

Elsiz olamam, } 2
Sensiz olarm.
Yanka da baard,
Daa da innedi:
Bobacm, bobam,
Gel kurtar beni
Bu ylandan,
Kll ylandan.
Bobas dedi:
Sensiz olarm, } 2
Elsiz olamam.
Yanka da baard,
Daa da innedi:

Agacm, agam,
Gel kurtar beni
Bu ylandan,
Kll ylandan.
Agas dedi:
Sensiz olarm, } 2
Elsiz olamam.
Yanka da baard,
Nicl da baard, } 2
Daa da innedi:
Yavklucuum, yavklum,
Gel kurtar beni } 2

Bu ylandan } 2
Kll ylandan.
Yavklusu dedi:
Elsiz olarm, } 2
Sensiz olamam.
Yavklusu gitti
Yanky kurtarmaa.
Aan da gitti,
Yanka da bulmu, } 2
Bir kp altn.
Ly, l, l, l, l. } 2
( ., . )

96. YANDIM, SEVDM

Yandm, sevdiim,
Batan-ayaadan.
stedim-istedim seni,
Ama gelmedin.
Bana da geleydin,
Ne mutlu olcyd.
Mitid, beki, l.
Ama yok fayda.
Her gn kavga,
Her gn eki, of-of.
nsan (i)in kamysn,
kamysn, of-of.
Kr bir ksan da,
Er bakysn.
Hepsi insan seni lafedey,
Lafedey, of-of.
Bn d seni
Grdkn, of-of.
imd reciim yany,
reciim yany, of-of.

Nasl bn sana
Gideceydim, of-of?
Senin kakun dumand bana,
Dumand bana.
Nnd gezrdi,
Beni slrdi.
Hepsiciy insan beni glrdi,
Glrdi, of-of.
Sn kakuya
Bakmaydn, of-of.
Benim laflarm unutmydn,
Unutmydn.
Kaku gitti istediin, of-of. } 2
Beni hayrd sevdeciimdn,
Sevdeciimdn, of-of.
Yannatrd bir irkin bana. } 2
Yannatrd bir irkin,
Git brdan, irkin.
( ., . )

97. DUNAY BOYUNDA GRDM BR KIZ

Bn grdm Dunay boyunda
Seni, mari kz.
Slsn, mari kz
Anan var myd?
Ne anam var, ne bobam var,
Bn bir szm.

Sn bir sz, bn bir garip,

Gel alym seni.
Sevdii ruby giidircm
Sana, mari kz.
Sevdii erlerd gezdircm
Seni, mari kz.
( ., . )

455

 . .

4.
98. AVRAMIN TRKS
Avram da
Bir ker grdyd,
yolcu
Yolda gezrdilr.
Avram da
Onnar kendi evin aard.
Onnar da
Diildilr yolcu.
Allaa kendisi
ki angilln.
Avraam da
Onnara sofra koydu.
Sofraya da
Filcan da srd.
Allaa da
Avrama bl dedi:
Hay, Avram,

htr adam.
Allaa verecek
Senin evin
Bir erkek evlat,
Ahdncak
saak denilcek.
Avramn da
Kars ne pek glmsedi,
Ani onnar
Pek ihtrdlard.
Avram kendisi
Seksn yandyd,
Kars Sara
Doksan yandyd.
Allahta da
Hepsi azr vard.
( ., . )

99. AVRAMIN TRKS

Avram da olmu seksn yanda,
Kar()s da olmu doksan iind.
Allah ta onnara bir evlat
vermmi.
Avram da pek duvaya dm:
Ver, Allahm, demi,
Ver, Sn, biz,
Ver biz bir erkek evlad.
Dokuz yl, demi,
Kucak taycz,
Onuncuda kurban adycz.
Allah ta onnara, Avramiya,
Bir erkek evlad baalam.
Dokuz yl kucak tutmular,
Onuncuda er indirmilr.
Avrami unutmu adanmn,
Ne Allaha baalam.
sacaa, voluna, bl demi:
A, oolum, gidelim, demi,
Ko taligay, sacm, demi,

456

Senin adanmn sn
unuttun mu?
Avram da dnm,
ta durmu,
Aazndan bukasn drm,
sacna da bl demi:
sak, oolum, sacm,
demi,
Bn gicm, oolum, ilri.
Ko, demi, kzleri,
Gel benim ev, demi,
Bn gicm ilri.
Avram gider, frnnar
tututurr,
Bk t baklar bileyer.
sack ta geleyer.
nna geler tokattan.
Bobam, bobam, demi,
Ttl, ttm, taynelm,
Nein sn, demi,

Puluy da atalm, da tarlaya

konalm.
sack ta komu ta
Gitmilr tarlaya.
Hadi, oolum, demi,
Be-alt brazna ekelim, sacm,
Komular
Da be-alt brazna ekmilr.
Koy, demi,
kzlrin nn imeyi,
Onnar iiyiinc, demi,
Biz ta ekmeemizi iyelim.
kzlr ekm imyi iyirkn,
Onnar da ekmeciyni iyirkn,
Gelmi bir kuaaz,
Bir maavi gugu.
Konmu ar stn,
ker baarm, rpnm.
Avrami, demi,
Avram orbac,

Bu baklar biledin?
Osa m, demi,
Beni mi kescn?
Her, demi,
Sn beni kesirsn, ttl,
Baala bir ayaamnan bir
kolumu.
Can tatldr, demi,
Hatam dokunur sana.
Avrami baalr sac
Bir elceezinnn bir ayacyn.
Hzlanr Avram baa
saplamaa ooluna,
Geler gen bir kuaaz:
Avrami, Avram, demi,
Sbt elindn onu,
Kara al, demi,
Kurban kesilir,
Diil senin sacn.
( ., . )

100. AVRAMNN TRKS

Avrami olmu
Seksn yanda,
Kars olmu
Doksan yanda.
Allah ta vermemi
Onnara hi evlat.
Yalvarmlar
Allaha da:
Ver, Allahm,
Biz bir evlat.
Dokuz ay, dokuz yl
Kucak taycz,
Onuncuda
Kurban kesecez.
Allah ta vermi
Onnara bir evlat,
Bir evlat vermi,
Bir erkek evlat.
Dokuz ay, dokuz yl
Kucak tamlar,

Onuncuda
Kurban keseceklr.
Avram alm
Baklar bilem.
sak ta demi:
Balyasn ellermi ardma.
Frnnar
Tututurmular.
sak ta kanrm
Kafasn kesm.
Avrama da
Ses ta gelmi:
Avram, Avram,
Nbrsn sn?
Te al()lkta
Karaal erkek,
Alasn da
O kou kessin.
( ., . )

457

 . .

101. AVRAMIN TRKS*

Avramn Allah aklndan buldu

Evlat kurban kesmk Allahtan
emir oldu.
Uykudan kalkt acdan doldu.
Kaldrd kahr gzlern.
Kalk Avram, deer Angelos
emir var sana:
Kurban et oolunu hakitna,
Tezliya kasn Haclk daana,
Gstereyim sana kurban erini.
Of, rm arpld, canm
titiredi.
Boba, nasl kessin bir tek
oolunu?
Bu muydi bana Allahn
sevgilisi?
Pek saklardm tembihlerini
Boba, nasl emirdir Allahm
bana!
Bu nasl kysn bir evladn?
Acaba dayanr m doyuran ana?
Aman, Bobam, etm bl
zulumu.
Beni al da baala bir oolumu.
Sadaka vereyim hep
maasullarm,
Sana kurban edeyim srelermi.
Pek etinc geldi biz bu emir:
rek mi dayanr olsa da demir.
Angelos deer: Naafile
sleersin.
nanmayp, baka haber
bekleersin,
Bu emiri yalan erin tutrsn.
Sana sleerim: tut
tembihlerimi.
Kam gibi titirer bu zayf elim,
Ne deyim, Allahm, kurudu dilim.
Angelos deer: Allahta sz iki
olmaz.
Allahn bu emiri geriy kalmaz.
Allah sendn bir ey almaz,

458

Kabul etmz bu szlerin birini.

Sara deer: Nein bl
saklrsn?
Aclany aalrsn?
Uyank msn yoksa uyuklayor
msn?
Bana sledi, ver bu bana
gelnleri?
Avram deer: Sara, sn fasl
olmaa
Yat erind, uykusuz kalmaa.
Benim gibi sn da acdan
dolma.
Avram deer: Oolumuzu Allah
isteer kurban,
Emir eder mutlak bozulmaz
ferman,
Bulanmayz buna bir da imdat.
Bozamayz Allahn emirlerni.
Nedir bu duyduum, nedir bu
szlr?
Bl mi umardk Allahtan
bizlr?
melr baalasn bu iki
gzleri,
Talara uraym bn dizlermi,
Varaym, oolumu, uyandraym,
raklara odun krdraym,
Srumentleri erin koyduraym.
Versin biz baailerni.
Tatl oolum, kalk, sahraya
gidelim,
Yaradan Allaha kurban edelim,
Allahn emirini gdelim,
Versin ikimiz baalarn.
Sara deer ki: Belki maalim
olmutur,
O sebeb uykulara dalmtr?
Benim yavrum leceeni
bilmitir.
Boba, brak rahat uraim**,
Tatl uykulara isl doeyim.

Vakt geliind, bn uyanaym,

Aamrm bu uykudan
gzlerimi,
Ana yola ekmek hazr edecek.
Bil mi raklar da gelecek?
Sin, Ban, Sofer katr kledcek?
Kalk apuk, giin o rubalarn.
Anam bana nein melil
bakayr?
reend bir ac m var
yakayr?
Durmaz gzlerindn yalar
akr,
Koynundan karmaz iki
ellerni?
Anas boyuna sarlrd.
Avram grdkn darlrd.
Kurban iin odun kralard,
Hazr ettilr hiibilerni.
Aalama, male, tez gelecm,
Sana daa almas getirecm,
Gercik ieklrdn toplaycam.
sl sakla benim kihatlarm.
Bu aalamak beni
pelendireer,
reemi yakr, pirelendireer.
Bobam brakmayor yollandrr
Bn renmedim asln.
Ussulnan gidin, uurlar olsun,
Yolunuz balnan st olsun.
Bir taa peyim gzlerini.
saak odunlar srtna ald,
Avram bir aac kahra kald.

Btn omudunu Allaha braad,

Aalamak gevetti damarlarn.
te geldik, oolum, brak
odunnar er,
Biraz dinlenelim,
yorulduk zer;
Ocaa yapaym bn u ukura.
Otur, boba, ocaa bn
yapaym,
Yaradan Allaha bn da
tanaym.
Getir, boba, ellerini, bn
peyim.
Versin ooluna duvalarn.
Boba, yaptm ocaa, gel da
bakasn,
Bir koyun koyup yakasn,
Yakar akmaan, akmak
akasn.
Yakalm kurban odunnarn.
Tatl oolum, az dinnensin,
Kesilecek koyun iisi sn si,
Anan durmaz evd, hemen sn
boanasn
Asl zptedmeer bu dertlerni.
Boba, kes, ta ate atma,
Gzn evir da kanma
bakma,
Pek baala ayaam ellimi,
Topraa koy, yakma gzl
tenimi.
Bir gn gels grs anam
benim kemiklermi.
.......................

__________
* . A. // , 1901,
2. C. 44-48. . A.
.
.
** -, : uyuyaym.

459

 . .

102. BR VAKIT RAY ND

Bir vakt Ray iind
Dnned indi pek zordur
Allahn pak zndyd
Sat Allah acyan odur.
Az kakld henklem,
Evalan Adam durard
Az kakld ya dkm,
Gnahlarn alarlard.
Pek az kahr kald biz
Ey sn Ray gzl baesn
Hem kayet az duva.
Dayma gzm nmdiysin
Evalan Adam yaarkan
Ta biraz zeetlenmk
Hem dnneyi grmk.
Lafederdilr Allahlan.
Of, aalamak az hem ayrlmak,
Sat aan aldandlar,
Hem pek az aalamak.
Dar uuradrdlar.
Tez Hristos gelecek
O gndan biz gnahkeriz
Bouna biz ok kars.
Klisi alcek
Gelicektir o bitki gn
Olucek dayma aydnnk
Ne ektin brda sn dn.
Hem bitkisis ennik.
Bu erdeki zeetlr
Bir vakt Hristos geldi
Bie hi aar gelmeyer,
Kurtulma O getirdi.
Aan bakrsn rektn
Hristos duudu Mariyadan
Kurtard bizi gnahtan.
Grnmz iler.
( ., . -)
103. RAY BAASI
Rayn ii pek gercikti,
Dive fidana kt.
Gn d afk edrdi oraya,
Kular alard pek en.
Allahn slavasnnan giimni,
Adam Rayda kr fene (?).
Zverlr d uslu seslrdilar,
O vard nicl boba.
Allaa dedi: O fidandan
m, zer lcn.
alvir ylan Evaya dedi:
lmeycn, sovet verdi.
Aan slavy kaybettilr,
Yaprak onnar toplad.
Gdelerni sararlard

460

O slavy grmsinnr.
in sabaalen o serind,
Allah yalnz baada.
Onu grdnn pek korktular,
Aan ses iittilr.
Kular birdn daaltlar,
Durgundular umaktan;
Zverlr d birdn diiildi.
Adam Raydan uuradld.
Taa ylk batan o Adam
Allah seslmedi.
O slavy kaybettilr,
Kaldlar plak dive.
( ., . )

104. YAKOVUN TRKS

Yakovun da vard
Oniki oolu.
Onikisindn biri
Ne da gzldi,
Ne da pek gzldi,
Kayetln gercikti.
Bobas sevrdi
osifim, deyo(r).
osif ta uyyarkan
Bir da d grd.
Kalkt, bobasna
Asl ne, sordu.
Bobas da sevindi:
Ya, ne grdn?
Sl, oolum, nedir
osifim, deyo(r).
Onbir yldz, ay-gne
Ya bulundular.
Timolay (?) bu d bana,
Ya da sundular.
Yldzlar karmda
Divan durdular.
Slm, oolum,
Kardalarna,
Kskanrlar, kyrlar,
Yaa yok canna.
Kaavi olsan yaradap (?)
Ya imanna.
Aalatmaa beni,
osifim, deyo(r).
osif ta slrkn,
Bunnar duydular,
eytann kskanlna,
Be, da uydular.
Bunu yldrm
Karar yaptlar,
Aalasn bobas,
osifim, deyo(r),
Bunu yldrm
Neet ettilr,
Koyunnar gtmk iin gittilr.
Gittilr da gelmedilr,

Daada geceledilr,
Yollasn bobas
osifi bakmaa.
Tembel, hep git, tez git,
Be, da ada bakmaa
Bir zarar kusur
Ya yapmasnnaa.
osif taa varrkan
Bunnar tuttulaa.
Rubalarn karp ta
Soyundurdulaa.
Bey, kardalarm,
Ne ettim siz?
Bobamn yannda
Siz girin gzl.
Bn bundan sonundan
Bey, kmam z.
Aalatmayn bobam,
osifim, deyo(r).
Bk Ruvim dedi
brlerin:
Elinizi kan etmeyin
Ya bo erin.
Bo kuularn birin attlar,
Aazna bir bk ta kapattlar.
osifin bobasna yalan buldular:
Senin osifini canavar idi.
O kydn da gerdi
Bazrganclar,
osifin kardalar
osifi sattlar.
osif ta dt
Bir isl er,
O adam onu
Yanna ald.
Btn evin
orbac koydu.
osifin hozyini
Evdn gittiynn,
Onun kars
osif dant.
osif slrdi:

461

 . .

Bey oolum,
Ne gzlsin sn,
Benim bk sevdam
Var sana.
Gel sevielim,
osifim, deyo(r).
osif mintann

Brakt da kat.
O hayn kar
Bk baar at.
Evin ierleri
nsandan tat.
( ., . )
105. NOYUN TRKUS

Allaa sat bir Noya demi,

De duhuna haber versin,
Yap gemi, yap gemi. } 2
z endez uzunnuu,
Elli da olsun genilii,
Hem otuz seklii. } 2
Krk gn, krk gec
yaamur yaam,
Btn toprak deniz olmu,
Herersi su dolmu. } 2
nsan, o sular grp,
Savat kurtulmaa. } 2
nsana pek g gelrdi,
Nein bu aar vaktlar geldi?
Nein bu kaybelmek? } 2
Hayvannar rknrlrdi
Bayrlarn stlerin,
Pek titsi baar()ard. } 2
Kular gk karlard,
Bulut gibi uarlard,
Gen yok faydas. } 2
Onnar kuvettn kes(i)lrdi,
O deniz salver(i)lrdi,
Dalgylan gmlrdi. } 2
Ool bobylan hayrlm,

Kz anylan pek aalarm.

Pek g bu hayrlmak. } 2
Noy da salverdi bir garga.
Garga Noya geeri geldi,
Bir erd yok toprak. } 2
Son da salverdi bir gugu,
Gugu btn gn gelmedi,
Belli er ald. } 2
Aan gn avama dnd,
Gugu Noya geeri geldi,
Sevinmelik geterdi. } 2
Bir dal maslin aazndyd,
Herbir aatan hayrlmyd,
Pek eil hem gzl. } 2
Noy ozaman dar kt,
Sular er (i)in sakland,
Bayrlar grnd. } 2
Noy ozaman bl dedi:
Altrmyn kendinizi
mekln, imekln. } 2
Vakt gel(e)cek bl olacek,
Hepsiciin sud keselcek,
llr, dirilr. } 2
nannz Allaay. } 2
( ., . )

106. NOYANIN TRKS

Allah salt bir Noya dedi
Hem duhlan da haberledi:
Yap, Noya, gemiyi } 2
z endez uzunnuu,
Elli da olsun genilii
Hem otuz seklii. } 2
Sular ok zeedelenrdi,

462

nsan grp, korkarlard,

Of, t, fk geldi. } 2
nsan grp o sular,
Sard cml bayrlar:
Savan kurtulmaa. } 2
Sular bu eri rttlr
Hayvannar da rkndlr

Bayrlar stn. } 2
Hepsin da pek g geldi,
Ani aar vaktlar oldu
Nein bu kaybelmk. } 2
Sertlik usullaa dnmtr,
Biri-birin baardla(r):
Bitki saatlar geldi. } 2
Oollan boba ayrld,
Kzlan ana pek aalad,
Pek gt ayrlmak. } 2
Biri-birni kyamazd,
Kimsey biey alamazd,
Hepsi brda kald. } 2
Kular gk zn kt,
Bulut gibi uarlard,
Gen yok faydas. } 2
Onnar kuvettn kesildi,
Hepsi er salverildi
O deniz iin. } 2
Onnar sularda zrdi,
Dalgalarlan gmlrdi,
Of, kayet pek titsi. } 2
Onnar ordan grlrdi,
Gemi kusursuz zrdi

O suyun stnd. } 2
Noya kayet kahrland,
Su gemiyi kaldrd
Dayma hep yukar. } 2
O bir garga salverdi.
O gemiy geeri geldi,
Birerd yok toprak. } 2
Soran bir gugu saverdi,
O btn gn hi gelmedi,
Belli, er ald. } 2
Aan gn avama dnd,
Noya gugu geeri geldi,
Sevinmelik getirdi. } 2
Bir maslin dal aaznda,
Herbir aatan ayrlma,
Pek gzl hem eil. } 2
Birdn bayrlar ald,
Er da sular ekti,
Herersi kurudu. } 2
Allaa gemiyi at
Noya da er indi,
Noya da pek sevindi. } 2
( ., . )

107. NOYUN TRKUS

Allaa sat bir Noya demi
Haber versin da duhuna,
Yap gemi, yap gemi. } 2
z hendez uzunnuu,
Elli da olsun genilii,
Hem otuz seklii. } 2
Sular ok zeedelenirmi,
Hererleri deniz olmu,
Hererlee su dolmu. } 2
nsana da ne g gelmi,
Ani aar vaktlar gelmi.

Nein bu kaybelmk? } 2
Kular gk karlard,
Bulut gibi uarlard.
Nein bu kaybelmk? } 2
Onnar kuvettn keslrdi,
Sulara salverelrdi.
Of! Kayet pek titsi. } 2
Ool bobylan hayrlm.
Kz anylan pek aalarm.
Pek gtr hayrlmak. } 2
( ., . )

463

 . .
108. NOYIN TRKUS

109. NOYUN TRKUS

Allaa sat bir Noya dedi

Hem duhunnan haber verdi:
Yap gemi, yap gemi. } 2
z endez uzunnuu,
Elli da olsun genilii,
Hem otuz seklii. } 2
Sular ok zeedelenrdi,
nsan grp korkarlard,
Of, t fk geldi. } 2
nsan grp o sular,
Cuml sard bayrlar
Gen hi yok faydas. } 2
Sular ok zedelenrdi,
nsan grp, korkarlard,
Of, nbcz indi. } 2
Kular gk zn utu,
Bulut gibi uarlard,
Gen hi yok faydas. } 2
Sular ok zeedelenrdi,
Hayvannar da rknrdi
Bayrlar stn. } 2
Noy kayet pek kahrland,
Su gemiyi kaldrard
Dayma hep yukar. } 2
Noyn bir garga salverdi.
O gemiy geeri geldi,
Bir erd yok toprak. } 2
Soran bir gugu salverdi,
O btn gn hi gelmedi,
Belli er ald. } 2
Aan gn avama dnd,
Noya gugu geeri geldi,
Sevinmelik getirdi. } 2
Bir maslin dal aaznda,
Herbir aatan ayrlma,
Pek gzl hem eil. } 2
Geminin kapusu ald,
Noya pek sevinmk geldi,
Noyn kt dar.

Allaa Noya haber verdi

Duhlan haber verdi: } 2
Noy, yap gemi,
yap gemi.
Vaktlar bitkiy geldi,
Sular ok zeedelenirdi,
Btn dnn deniz oldu.
nsan, grp,
korkarlard,
Ayvannar rknrd
Bayrlar stn. } 2
Kular uuardlar,
Kuvettn kesilerlrdi,
Bulut gibi salvereldi
O deniz stn.
Noy pek kahrlanrd,
Nein bu sertlik?
Nein bu
kaybelmk?
nsan uslulaa dnd,
Bir-birinnn barrd.
Oollan boba ayrlrd,
Kzlan ana pek aalard,
Of, kayet pek titsi. } 2
Noy bir garga ko(l)verdi,
O geeri da geldi,
Fayda yok, fayda yok.
Noy bir gugu ko(l)verdi,
Noy guguu gelmedi
Btn gn gelmedi. } 2
Gn dndynn
avama,
Noy guguu geeri geldi,
Maslin dal aaznda,
Erbir aatan ayrlma,
Pek gzl hem eil.
Her bir aatan ayrlma,
Noy kapusu ald,
Noy dar kt.

( ., . )

464

( ., . )

110. NOYUN TRKS

Allaa sat bir Noya dedi
Gen yok hi fayda. } 2
Hem duhunnan haber verdi,
Onnar kuvettn kesildi,
Yap gemi, yap gemi. } 2
O deniz salverildi,
z endez uzunnuu,
Hepsi o deniz. } 2
Elli da olsun genilii,
Onnar o suda zrlrdi,
Hem otuz seklii. } 2
Dalgalarlan gmlrdi,
Sular ok zeedelenrdi,
Of, kayet pek titsi. } 2
nsan grp korkurlard,
Hepsi onu grrlrdi
Of, it fk geldi. } 2
Gemi kuvetsiz zrdi
nsan grp o sular,
O sular stnd. } 2
Sard cml bayrlar
Noy kayet kahrld,
Savatlar kurtulmaa. } 2
Su gemiyi kaldrd
Sular eri rtrlrdi,
Dayma hep yukar. } 2
Hayvannar da rknrdi
O bir garga kolverdi.
Bayrlar stn. } 2
O gemiy geeri geldi,
Ordan onnar grrlrdi,
Bir erd yok toprak. } 2
Btn toprak deniz oldu,
Sora bir gugu salverdi,
Herersi su oldu.
O btn gn hi gelmedi,
Hepsin da pek g geldi,
Belli er ald. } 2
Ani zor vaktlar geldi
Aan gn auama dnd,
Nein bu kaybelmk? } 2
Noya gugu geri geldi,
Sertlik uslulaa dndd,
Sevinmk getirdi. } 2
Biri-birn baart,
Bir maslin dal aaznda,
Bitki saatlar geldi. } 2
Herbir aatan ayrlma,
Ool bobylan ayrlrd,
Pek gzl hem eil. } 2
Kz anaylan pek aalard,
Birdn bayrlar grnd,
Pek gtr ayrlmak. } 2
Sular er iin sakland,
Bir-birni kyamazd,
Herersi kurudu. } 2
Kimse bie alsn,
Gemin(in) kapusu ald,
Hepsi orda kald. } 2
Noya pek sevinmk geldi,
Kular gk zn kt,
Noy kt dar. } 2
Bulut gibi uarlard,
( ., . -)
111. SUZUN DUUDUU TRKS
u gn duusundan
Biri ald miru iesini,
Bir afkl yldz duvacek.
Biri ald izmirnay,
Bilsiniz, aniki,
Birisi da ald altn almay.
Hristos dnney gelecek.
ekettilr Efleyem,
u gn duusundan
Efleyem,
Bk yldz duudu.
suzun duuduu er.
Bilsiniz, aniki
Az m gittilr,
sus dnney geldi.
ok mu gittilr,
kral eketti
Kar geldilr
suzu aaramaa.
Hirod padiahsna.
Hirod padiahs:

465

 . .
Nerey varayorsunuz,
Bre krallar? dedi.
Biz ekettik Efleyem,
Efleyem,
suzun duuduu ern,
suzu bulalm,
nkinat olalm.
Gittic yollarnzdan,
Geeri gelsiniz.
Dnt bana
Bir haber versiniz.
Bn da bulaym orada Hristozu,

Hristozu bulaym,
nkinat olaym.
O krallara bir ses geldi:
Gittic yollarnzdan,
Geeri dnmeysiniz.
Hirod padiahsna
Haber vermysiniz.
Hirod padiahsnn
Kalibi bozuldu.
ki yatan aysn
Kydi, dorad.

( ., . )
112. SUSUN DUUMASI
Gkt bir bk nan oldu.
Bn da ona gidecm,
Filosoflar grp tand,
Hem sektan ba iildecm,
Nerd sus duudu.
Bam iildicm.
Onnar evlerni bradlaa,
Allahn angeli onnara
Yldzn ardna gittil
Onnarn dlern geldi.
Allahtan izin.
Baka erdn gidiniz,
Erusalim girdil,
Zer rod fkeli gezee,
O yldz kaybettil
Bir bk asker o dzee,
Allahtan izin.
Gorod Vefleem.
Onnar insannara sorsunnaa
Ondrt bin can kyd,
nsan da, ki hepsi bilsin,
Ondrt bin evlat kyd
Nerd Hristoz duudu. } 2
Erkek tarafndan
rod padiah iitti,
ki yanadan.
O da onnara sordu:
Allah suzu korudu,
Nerd Hristoz duudu?
O vard onun kendi oolu.
Gidin halizini renin,
Allah, slava Sana. } 2
Dnp, bana da sleyin,
( ., . )
Nerd Hristoz duudu.
113. HRSTOS DUUDU*
Serofimnr alard,
Bnk gn nerd duuhdu
Arhangellr slrdi.
Hristos Allaa dnnh.
Hristos duudu bu erd,
Gklerdn seklerdn
Belli olsun dnnhta.
Vesdes (?) Allahn soluyndan.
Aan Ristoz duuhdu,
Aan Hristos duuhdu
Bu erd haydannk oldu. } 2
Bk yldz ta grnd.
Mumnar, kendilr tututu.
Gn duusundan eketti,
Hristoz duuhdu bu erd,
eketti da hep gitti, } 2
Vifleem etiti. } 2
Belli olsun dbdz dnnhta.
Saysz serofimnr** topland.
( ., . )
_________
* , .
** Serofimnr , .

466

114. GKT BR BK NAN OLDU

Gkt bir bk nian oldu,
Nerd Hristoz duudu?
Filosoflar grp-tand,
nsan durup-aarlard, } 2
Filosoflar pek kahrlanrd,
Misiya geldi.
Gidip obannara sorard,
Onnar evlerni braktlar
Nerd Hristoz duudu.
Em gn duusundan gittilr
Hristoz duudu ahr iind. } 2
Hristozu aaramaa.
Onnar gidip-gidrlrdi,
Filosoflar pek sevindi.
Onnar gibi buldular,
Yldz da barabar gidrdi.
Em inkinat oldular:
Aan rusalim girdilr,
Hristoz, slava sana!
O yldz kaybettilr,
Em bk baa gtrdilr,
Allahtan izi.
nsana da sorsunnar,
Altn, smirna, gnnk,
Hepsi narod ta bilsin,
Em ba iilttilr Hristoza,
Nerd Hristoz duudu?
Hristoz, slava sana!
Filosoflar gidip-sordu,
( ., . )
nsana da sordular,
115. HRSTOZUN DUUMASI
Gkt bir bk nian oldu,
Filosoflar grp-tand,
Missiyaya geldi.
Onnar evlerni braadlar,
Gnduusundan geldilr
Hristozu aaramaa.
Onnar gidip-grrlrdi,
Gkt yldz da gidirdi,
Onnarlan barabar.
rusalim girdilr,
O yldz kaybettilr,
Allahtan izi.
Onnar insannara da sorsun,
Hepsicii norod ta bilsin,
Ani Hristos duudu.
Onnar pek kahrlandlar,
Gidip insana sordular
Nered Hristos duudu?
nsan ap durarlard
Filosoflar da slrdi,
Ani Hristos duudu.
Sora rod kendi duydu
Filosoflara da sordu:
Nered Hristos duudu?

Gidin halizini renin,

Gelin bana da sleyin,
Nerd O duudu.
Bn da Ona gidicm,
Hem da Ona ba iildicm
Btn kuvedimnn.
Filosoflar gidip buldu,
Ahr iind Hristos duudu,
Onnar pek sevindi.
Hristoza inkinat oldular
Hem bk baa gtrdlr,
Altn, smirna, gnnk.
Filosoflar pek sevindi,
Angel dlerin geldi
Hem haber verdi.
Baka yoldan geeri gidin,
Padiaa rod bilmesin,
O pek fkelendi.
Angel osif dedi:
Al Mariy(ey)i uaklan da gidin
Yrak Egiped.
rod pek fkeli gezer,
Bir bk askeri yollayr
Gorod Vifleem.

467

 . .

Bir gec kyp duurad

Ondrt bin can erkek evlat
ki yanadan.
Hristos bizim Allahmz
Gkt bobann saa tarafnda

Hristos, slava sana.

Boba Hristozu korudu
Hristos vard kendi oolu
Boba, slava sana.
( ., . -)

116. *
() .
()().
.
. . () ()
().
().
()

(). () . ()
()
.
. ()
() ()
. () **

. () .
, .

Auam oldu pek duruktu,

Gk ta akt.
Aan masa hazrland,
Gkteki olan
Geldi ueniklrln
Donakl ev.
O pek g hem yalpak sesln
O bl dedi:
Kardalar, saadm yaklat
Ayrlmaa sizdn.
Siz gcenmeyin hem hi
korkmyn
Tez Bn gelicm.
Ama t sleerim siz,
Ki bilrsiniz,
Sizin biriniz satcek Beni
Otuz gm.
Hepsi biri-birin baktlar
Hem da sordular:
Kim o satc?
Geldi Yudaya da sra,
O da hep sordu:
Sl, Saabi,
Diilim o satc ool?
Snsin, Yuda, Saabi dedi.
Git sn abuk.

T saat geldi tamannasn

Ne var neetind.
Yuda dooruldu o bk sobora,
Nerd pek suzu beklrdilr,
Saabiyi ldrm.
Yuda sordu popazlara:
Ne vereciniz,
Kr suzu bn siz vericm?
Popazlar da sevindilr,
Hem da dedilr:
Na sana otuz biyazlk,
Sat suzu ver.
Yuda kabul etti onnar
Hem nan verdi:
Kimi ileri pcm,
Onu tutunuz.
Dooruldular o baaya
Gevsimaniy,
Nered sus ok yalarlan
Duva edrdi.
Yuda yaklam suza,
Sarld, pt.
Yuda, Yuda, bir pmey
Sattn Hristozu.
( ., . -)

118. GEFSAMANYA BAES

( . . . )

_________
* . -
,
.
( 111-115), .
** ( )

468

117. AUAM SOFRASI

Gefsamaniya baesi
i dolu dumannan.
Dumannar Hristozun
Hristozun senselesi.
Yuda pt Hristozu,
Saldatlar da baalad.
Gtrdlr Pilata,
Pilat sud kessin Ona.
suzu oturttular,
Oturttular da sordular,
Pilat sordu Hristoza:
Senin ne kabaatn var?
sus biey demdi,
Gzeezleri yalan doldu.

Hem Pilat bl grd,

Hem ellerni ykad.
Diilim dastoyin buna,
Sud kesm bl adama.
suzu da aldlar,
Sincirlrln baaladlar, } 2
lm sud kestilr.
al fene rdlr
Hem bana koydular.
all fene drttk,
Mirulu kannar akard, } 2
zeezleri kannan dolard.
Sngy sapladlar,
Saa yanna sapladlar,

469

 . .

suzun saa yanndan

Kan hem su ordan akt:
Kan da komka iin,
Su da vaatizlik iin, } 2
Vaatizlik biz kabledelim, } 2
suzun yolundan gidelim.
Erdn da ses gitti
suzun Mariya anacna:
Ya k, mari Mariya.
Ya k o Golgofa bayr()na, } 2
Gr oolunun zeetlerni.
suzun Mariya anac,
Kaard embercii elind.
sus da bl dedi:
Aalama, anacm Mariya, } 2

Gkteki Boba da biler, } 2

Kimin (i)in kanul bn ekerim.
Bn bu zeetleri ekerim,
Adam hem yovann
yanldy (i)in. } 2
safun da sz(i)in.
Of, kardalar, geliniz,
O Golgova bayrna,
Baknz bu bayra,
Hristozun bu zeetlern.
Of, kzkardalar, geliniz,
O Golgova bayrna,
Nered Hristoz baard:
Nicl, Boba, Sn braktn?!
( ., . )

119. GEFSMANYA BAASI

Gefsimaniya baas
Vard dolu dumannan.
Dumannar da Hristozun
Kendi senselesi.
Yuda pt Hristozu,
Saldatlar da baalad.
Saldatlar da baalad.
Kayapaya gtrdlr. } 2
Pontiya Pilata verdilr.
Ne sud ken bu adama?
Pilat Hristoza sordu:
Senin ne kaabatn var?
O i cuvap etmedi,
Gzleri yalan dolurdu.
Pilat bl o grd,
Dilim dostoynu, dedi.
Bl adama sud kesm.
Alnz gtrnz,
Nereyi siz bilersiniz.
Hristozu da aldlar,
Hristozu zeetledilr.
amarlan da urdular,
zn tkrdlr.
Urdular da sordular:
Aan Allahn ooluysun, } 2
Tansana, kim urdu?

470

Hristozu da aldlar,
Kruay omuzna urdular,
Kruas omuzuunda
Dizeezlerin stnd. } 2
O Golgofa bayrna kardlar,
O bayra kardlar,
Hristozu soyundurdular, } 2
Aa kruaya gerdilr.
Aa kruaya gerdilr,
Elini, ayaan mhladlar.
al fene rdlr
Em bana koydular.
Epsi bir sestn baard:
Kutluca olsun feneycii!
O allar da drtrdi,
Mirulu kannar akard, } 2
Mariya anas toplard,
Em toplyor em aalr.
Aalama, anam, aalama, } 2
Yukardan Bobam greyor.
Ey Boba, Boba, dedi,
Nein sn beni braktn?
Prost et, Bobam, o cannar,
Onnar bilmer nbyor.

120. GEFSMANY BAES

Gefsimayn baasi
Vard dolu dumannan.
Dumannar Hristozu(n)
Senseleleri onun.
Yuda pt Hristozu.
Sincirlrln baaladlar.
Kayafa gtrdlr
Hem zn tkrdlr.
al da fene koydular,
Kruaya da gerdilr.
Hepsi bir sestn baard:
Tansana, kim urdu.
( ., . )
122. HRSTOSUN TRKUS
Hristozu da satannar
Onun kendi adamnaa.
Onun kendi adamnaa,
Saldatlarlan barabar.
Saldatlarlan barabar,
Sincirlrln baaladlar.
Hepsi birdn baardlar:
Aln bunu bradan!
Kruaya da gerdilr,
amarlarlan dydlr.
amarlarlan dydlr,
zn tkrdlr.
zn tkrdlr.
Sirkeyln suladlar.
all fene rdlr,
Bana giidirdilr.
allcklar drtrdi,
Mirulu kannar akard.
Mirulu kannar akard,
Mariya mamusu aalard.
( ., . )

121. KRUAM AARDI

Kruam aard, } 2
Kuvedim yok kaldrmaa.
Tamaa onu lzmd,
Allahn eli onda.
Kruam aard, } 2
Kim yardmnycek tamaa?
Kuvetlendir, Kurtarcm,
Bu erdeki yaamakta.
Kruam aard, } 2
Kendi Saabi kaldrd,
Aar pek zor onu tamaa,
Yar yolunda dt.
Krua altna dt O,
Kimsey yardm etmedi.
Ozaman Gkteki Boba
Bir yardmc yollad.
O bir ifti, ad Simon,
Kruaym o kaldrd,
Ardna yolland Saabi,
Kan dkerk yolunda.
Sava kruan tamaa,
Hi gcenm payna.
Sade dayanmak hem
da kuvet
Biz isteylim Allahtan.
Hem Allahn Anasna
Yalvar yardma gelsin,
O sana yardm edecek,
Sade sn darsma hi.
Ozman angel-koruycu
Seninnn bil gicek,
Kruay yardm edecek
Bitkiyadan tamaa.
Kruayn yardm
edecek
Bitkiyadan tamaa.
Amin.
( ., . ;
., . )

( ., . )

471

 . .
123. SUZUN TRKS
Hey, l, l, l, ley.
Yuda pt Ristozu.
Gelgsn baasnda } 2
Saldatlarlan barabar } 2
suzu baaladlar. } 2
Golgofaya haydadlar } 2
Golgof sud kessin Ona.
suzu da oturttu,
Sormal oldu Ona:
Ah, dedi, ne kabaat
yaptn?
Sn da bu zeyt dtn?
suz biey demdi,
Gzleri da yalan doldu.
Golgof ozman Ona dedi:
Bn, dedi, diilim dastoyno } 2
Kabaatsz cana sud kesm.
suzu da aldlar,
Aldlar, haydayorlar,
aldan fene yaptlar,
Bana baaladlar.
allar saplardlar,
Mirulu kannar akardlar.
Aatan krua yaptlar,
Srtna da urdular.
Kamilrln dydlr,
zlr kannan dolard.
Erdn gk bir ses gitti,
suzun Mariya anasna.
Hey, Mariya, Mariya,
k, dedi, Golgofaya, } 2
Gr oolun(un) zeetlerni.
suzun Mariya anac,
Kaard da aalyrak.
Aalama, Mariya anam, dedi,
Gkteki Boba da biliye(r) } 2
Nein o zeetleri bn ekerim.
Bn bu zeetleri ekerim
Hiristiyannk iin.
Hey, l, l, l, ley.
( ., . )

472

124. SUS HRSTOZU GERDLR
sus Hristozu
ftlar tuttular.
Elin, ayaana
Mhlar kaktlar.
aldan fene
Bana koydular.
Mariya Panaiya
Ne pek aalard.
Bir gzndn da
Ya akard,
Bir gzndn da
Kannar damnard.
Aalama, Mariya,
Aalama, anycm.
Gktn Bobadan
Bunnar yazllar,
Cendemi aym,
Cannar kurtarym.
A cendem yolu
Ne da pek geni.
Ordan da girer
Gnahl cannar.
Ordan da girer
O prost yapannar,
Ordan iidiler
Ne irkin seslr,
Ordan da geler
Ne pis kokular.
A u raya yolu
Ne da incecik.
Ordan da gider
Gnahsz olannar,
Ordan iidiler
Ne gzl trklr,
Orda da alr
Ayoz angillr,
Ordan da geler
Ne gzl kokular,
Orda da yanr
Snmz kandillr.
( ., . )

125. SUZUN TRKS

Hasamaniya baesi
nsannan dolu ii.
O insannar hepsicii
Allahn uenikleri.
Yuda satt Ristozu.
Saldatlarlan barabar } 2
Sincirlrln baaladlar. } 2
Golgofa bayrna kardlar.
amarlarlan dydlr.
Tan, kim urdu, dedilr.
Aatan krua yaptlar,
Ristozu kruaya gerdilr.

Mhtan enser kestilr,

Elin, ayaana kaktlar.
aldan fene rdlr,
Ristozun bana koydular.
O allar saplard,
Mirulu kannar akard. } 2
Mariya, anas, aalard.
Aalama, Mariya anacm,
Biz bu zeeti ekeriz } 2
nsann sz iin, } 2
Yudann satt iin.
nsann sz iin,
Yudann satt iin.
( ., . )

126. MARYA PANA()YA

Mariya Pana(i)ya
Gktn er indi.
Gktn er indi,
Oolunu aaramaa.
Yolda da gidrkn,
Kar da geldi } 2
yolcuylan.
Ey, yolcular, yolcular,
Siz yolda gezersiniz,
Grmediniz mi
Benim oolumu?
Birisi dedi:
Bn grmedim.
kincisi dedi:

Bn iitmedim.
ncs dedi:
Bn kendim ordydm.
Hristozu tuttular,
Kruaya gerdilr,
aldan fene
Bana koydular.
Mariya Pana(i)ya
Aalamaa eketti.
Bir gzndn
Yalar akard,
Bir gzndn
Kannar damnard.
( ., . )

127. PANAYAN TRKS

Panaiya aarr oolunu,
Hem aarayor, hem ayleer.
Panaiya ekeder yola,
Kar eder insannan.
Hem ayleyor, hem sorr:
Grmediniz mi oolumu, } 2
Benim oolumu, Hristozu?
Hepsi bir sestn baard:
Biz onu hiicik grmedik, } 2

Hiicik iitmedik.
Panaiya aarr oolunu,
Hem aarayor, hem ayleer.
Kar eder insannan.
Panaiy sorr oolunu:
Grmediniz mi oolumu,
Benim oolumu, Hristozu?
Hepsi bir sestn baard:
Biz onu hiicik grmedik.

473

 . .

Birisi kt da dedi:
Senin oolunu tuttular, } 2
ftlar Onu aldlar, } 2
Kepezey kapadlar. } 2
Nekadar pek dydlr,
Tan, kim urdu, dedilr.
amarlarlan dydlr,
Tan, kim urdu, dedilr.
aldan fene rdlr,

Bana geirdilr.
O allar saplard,
Kara kannar akard.
Senin ooluna
Aatan krua yaptlar,
Kruaya Onu gerdilr.
Mhtan enser yaptlar,
Elin-ayaana kaktlar.
( ., . )

128. PANAYANIN TRKS

Panaiya gidrmi,
Volunu da aararm.
Az m gitmi,
ok mu gitmi,
Kar gelmi yolcuylan.
lkinkisin sormu:
Grmedin mi benim volumu?
Grmedim, Panaiyam,
grmedim,
Grmedim senin volunu.
kincisin soormu:
Grmedin mi benim oolumu?
Grmedim, Panaiyam,
grmedim,
Grmedim senin oolunu.
ncsn sormu:
Grmedin mi benim oolumu?

Grdydm, Panaiyam,
grdydm,
Grdydm senin oolunu.
Biz onunnan bir erdeydik,
Onu bizdn hayrdlar.
Bizi ev yollandrdlar,
Onu bk zeetler aldlar.
Golgofa bayrna gtrdlr,
Kruaya da gerdilr,
amarlarlan dydlr,
zn tkrdlr.
al fene rdlr,
Bana giidirdilr.
alcklar drtrdi,
Mirulu kannar damnard.
( ., . )

129. BZM GKT BOBAMIZ BR VAKIT ER NM

Bizim gkt Bobamz
Bir vakt er inmi.
Vay-vay.
Bir vakt er inmi,
Kyn iin germi,
Vay-vay.
Bizim Allahmz.
Kimsey onu tanmam,
Kimsey onu doyurmam,
Vay-vay.
Bizim Allahmz.
Alp ban km,

474

Kra-Bayra gitmi.
Vay-vay.
Bizim Allahmz.
Kra-Bayra km,
Akaiya yapraa imi,
Dnp ta duva etmi.
Alp yolu da gitmi,
Gid-gid bir daaya etimi.
Vay-vay,
Bizim Allahmz.
Daa boyunda bir pnar yapm,
Pnarn serenni koymu.

Vay-Vay.
Bizim Allahmz.
Serenin kofasn asm,
Kofylan sucaaz ekmi,
Ollucaa dkm.

Geln-gen ykansn,
Bu sudan imdat olsun,
Vay-vay.
Bizim Allahmz.
( ., . )

130. GKTEK ANAMIZ

Gkteki da anamz
Gklerdn er indi.
Hey-hey.
Gkteki da anamz
Gklerdn er indi, } 2
Kyn iin girdi.
Hey-hey.
Gklerdn er indi
Kn iin girdi, } 2
Kimsey onu tanmad.
Hey-hey.
Kimsey onu tanmad,
Kimsey onu kabletmedi.
Ald ban, gitti,
Krn bayrna kt.
Hey-hey.

Ald ban gitti.

Krn bayrna kt, } 2
Ac yalan aalad.
Hey-hey.
Ac yalan aalad,
Gkteki Bobaya dua etti.
Ta kuyulaana (?) o gitti,
Orada diz durdu.
Hey-hey.
Ta kuyulaana o gitti,
Orada diz durdu, } 2
Dnnah iin dua etti.
Hey-hey.
Orada diz durdu.
Dnnah iin dua etti.
( ., . )

131. PANAYA NASI GELD ER

Bizim Anamz indi
Erin topraanda gezdi.
Bn nekaa gezdim-gezdim,
Kendim er bulmadm.
Aldm bam, gittim,
Koyunnar iin girdim. } 2
Koyunnar hepsi baard.
obannar aan grdlr,
Beni talan kooladlar, } 2
Kpekler buudurdular.
Aldm bam, gittim,
Srtmalara etitim.
Srtmalar aan grdlr,
Onnar bendn katlar.
Aldm bam, gittim,

K iin bn girdim.
Kimse beni grmedi,
Kimse beni tanmad,
Kimse beni doyurmad,
Kimse beni sulamad.
Kaba dek grmedim,
Kaba yastaa yatmadm.
Aldm bam, ktm,
Krn bayrna.
Salkm altnda oturdum,
Salkm yapraa idim, } 2
Bn karnm doyurdum.
Gktn bulutlar indi,
Bn onnardan su itim.
imennr dek oldu,

475

 . .

Bulutlar beni rtt.

Ey, Boba, Boba, dedim,
Bulsana bana bir er,
Bn diz dura-dura
Dizlerim yara oldu.
Mariya kzm, dedi,
Bn sana bir er buldum,
Talk klrn girsin,
Orada diz ksin.
Kzkardalar gelecek,
Kolcaazndan tutasn } 2
Braznaya da gidsin,
sra papoy sayasn,
Arasnda diz ksin.
ok kardalar gelicek

Hepsin nasaat edsin, } 2

Hepsin cuvap versin,
Ne Bn sana smarlcam.
Mariya kzm, dedi,
Seni bk zeetler vericeklr,
Ama hi korkma,
Bn seninnn bil olucam.
Nerd sn dcn
Bn seni kaldrcam,
Nerd sn ackan
Bn seni doyurcam,
Nerd sn susuycan
Bn seni sulaycam.
( ., . -)

132. ZENGN LAZARLAN FIKYRA

LAZAR
Vard bir adam pek zengin,
Yalabk rubaynan giimni.
Bitkisiz sevinmelikln
Onun yaamas erd.
Onun kapusunda vard
Zaval fkyra Lazar.
Gdesi dolu yaraylan,
Yaamas sat acynan.
Ama etiti o gn,
Yaamann bitkisin,
Angellr gktn indi,
Avrama Raya gtrd.
O zengin adam da ldu,
Dive ate o dt.
Cendemdn, o atetn
Kaldrd ban, bakt.
Grd Lazar srada,
Oturr Avramnan rayda.
Da baard: Avram-Boba!
Yalvarrm sn da sl,
De Lazara hzl gitsin,
Parmyn suda yslasn

476

Da taa tez alatlasn

Dilimi da serinnetsin.
Avram ozman cuvap verdi:
Oolum, sana etmdi mi?
Nekadar sn yaadn,
Zenginiinnn sn aldandn.
Zengin adam pek g baard:
Yalvarrm, Avram-Boba!
De Lazara kymasn,
Benim kym hzlansn.
Slesin, ki hepsi bilsin,
Benim zeetlerim pek irkin,
Olmasn benim krd (?)
Bu zeetlr etimsin.
Var proroklar rederlr,
Seslesinnr, ne sleerlr.
Bn da hep l iittim
Ama tamama tutmadm.
Avram ozman cuvap verdi:
llr da dirilselr, } 2
Hep okadar inanmycklar.
( ., . )

133. UFKAAR LAZAR

Vard bir adam pek zengin,
Lazar grd srada,
Yalabk rubylan giimni.
Allahlan oturr Rayda.
Onun kapusunda vard
Ey, Allaam-Bobam, dedi,
Zaval ufkaar Lazar.
Sleysn Lazara:
Gdesi dolu yarylan,
Gitsin parmaan yslasn,
Yaamas sat acylan.
Dudaklarm serinnetsin.
Angillr gktn indi,
Allaa-Boba bl dedi:
Lazar Raya gtrd.
Sn i erd doymadn m?
O zengin adam da ld,
Zenginnikln aldandn,
Dive ate, o dt.
Sat isl sn yaadn.
O zeettn, o atetn
Kaldrd ban bakt.
( ., . )
134. LAZARIN TRKS
Vard bir adam pek zengin,
Parmaan suylan yslasn
Yalabk rubylan giimni.
Nekadar tez alatlasn } 2
Bitkisiz sevinmelikln
Dilimi da serinnetsin.
Onun yaamas erd.
Avram-Boba cuvap verdi:
Onun kapusunda vard
Oolum, sana etmzdi mi?
Zaval fukaar Lazar.
Nekadar sn yaadn
Gdesi dolu yarylan,
Zenginniinnn sn aldandn.
Yaamas sat acylan.
Yalvarrm, Avram-Boba,
O zengin adam da ldu,
De Lazara sn da gitsin, } 2
Dive ate o dt.
Benim kym hzlansn.
O cendemdn, atetn
Slesin, ki hepsi bilsin
Kaldrd ban, bakt.
Olmaya benim zeetlerm
Grd Lazar srada,
dmesinn.
Avramnan oturr Rayda.
Var proroklar annadrlar,
Yalvarrm, Avram-Boba,
Seslesinnr, ne sleerlr.
De Lazara sn da gitsin.
( ., . )
135. BOJE ALEKSOS
Aleksios evlenm istmzdi,
Ya bn indi ne deyim,
Acaba nereyi gideyim?
Kalebini kimseycik bilmzdi.
Tembl Bobama gitmeli,
Btn gn aa durudu,
Bir kk oda istemeli. } 2
Dumannar kudurudu.
Dedi bl Aleksios.
Bn istmm evlenm,
Dooru klisy gitti,
Be, gv slenmem.
Bir orda dua etti,
Eni rubalar altna giydi,
Okudu, klis bitti,
Yrtklar stn giydi,
kt dar Aleksios.
Dooru manastra gitti,
Razgeldi kendi bobasna.
Diz kp bobaya yalvard.
Dt onun arkasna,
Duylan sldi bastynan,
( ., . )
Bl dedi Aleksios.

477

 . .

136.







.

,
.

478

(? ..)
.

(? . .)

--












-

, (?)





, ,


.

479

 . .

.
!
( . ., . )

137. SVET PETRYLN SVET LYA

Varnann da boyunda
Bir da daru devleyer (?),
O daru da devleyer
Fakr fkyray() o rayr. } 2
Hem zor erler koyoyor.
Sveti Petriyln Sveti li
Aar insan()na da yalvarr:
Dnenmemiz (?) Allaha,
Allah ta dnmesin ardn.
Her Allaa ardn dnrs,
Erdn manay alacek, } 2
nsan da aa kalacek, } 2
Kr-bayr insan olacek.
Kr-bayr insan olacek,
nsan aalndan lecek.
nsan aalndan lecek.
Bir as* narodumuz var

Sefaylk ta seviyor.
Bir as narodumuz var
Aalndan da leyor.
Bir as narodumuz var
Krmadan krmaya gezeyor. } 2
Dufidn rak ieyor.
Dufidn rak ieyor,
nsan syp geeyor.
Kzak dolu z kii,
Ardna gidrdi bir kii.
Mezarlk yollar inccik,
ok cannar gitti genccik.
Demir kanad krld
nsan aalndan hrld.
Ey l, l, l, l, l, ley.
( ., ., . )

138. SVET PETRYLN SVET LYA

Sveti Petriyln Sveti li
Yalvarrlar insana.
Yalvarrlar insana,
nsan da yalvarsn Allaha.
nsan da yalvarsn Allaha,
Allah ta ardn dnmesin.

Allah ta ardn dnrs,

Erdn manay alacek.
Erdn manay alacek.
Er kara nadaz kalacek.
Kzak dolu z kii,
Ardna gider bir kii.
( ., . )

___________

* as , -, pay (- ).

480

139. SVET PETRNN TRKS

Sveti Petri yalvaryor,
Bir tarafta masalarda
Yalvaryor Allahmza:
Gm garafa, altn filcan.
Zengin olannar yalvarrlar,
Versn, Allahm,
Yalvarrlar fkyerlara:
Versn Sn bana
Naynz siz gm garafa,
Cennet kapularnn anatarlarn.
Gm garafa, altn filcan.
Gireyim, bakyom, ne var, ne yok. } 2
Allah ta verdi Sveti Petriy
Veriniz siz biz imk-imk,
mk-imk, glp-slmk.
Cennet kapularnn anatarlarn.
Fkyra olannar bl sleerlr:
Sveti Petri at cenneti.
Nasl verelim biz ta siz } 2
Aan da at, kendi da at.
mk-imk, glp-slmk.
Bir tarafta telpezada (?),
Telpezada fkyra olannar.
Aan biz Allah ta verdi. } 2
Fkyra olannarn nnerind,
mk-imk, glp-slmk.
( ., . )
140. AY, ALDANGA DNN
Allaa biz pek kst,
Ay, aldanga dnnmda
Kst d kayet gcendi.
Ne g yaadm bn brda.
Allah biz pek kst,
Bu aldanga dnnmda
Kst d gen gcendi.
Ne g yaadm bn brda.
Hem da pek g yaadm,
szleri hacd.
Gen biz o dnd,
Hem da pek ufkarydm.
szleri acd
Seti Pertiyln Seti Grgi
Hem dul karlara bakt.
Bir vakt er indilr, } 2
nsana nasaat ettilr:
Sesliyin, ocuklar, sesliyin,
( ., . )
Sesliyin, kk uaklar.
141. BU ALDANGA DNN
Bu aldanga dnned
Ne pek zor yaadk brda
Bu ba (?) dnn iind.
Ne g geirdik vakd.
Sveti Petri, Sveti Pavel,
Onnar ne ok erd gezdi,
Kar geln insana
Selm verip nasaat edrdilr:
Bey, uaklar, hristiyannar,
Tutun Allahn gnnerni,
Tutun Allahn horularn.

Bey, uaklar, hristiyannar,

Allaa siz gcener
Dnp ta gen acyr.
Rayn ii eillik,
Hem eillik, hem enginnik.
Raydak enginnik,
Aarett gemeer zenginnik
Brdak zenginnik
Arett hepsi lzgr.
Raya da gitsinnr
Brdak fukaara olannar.

_______
* Seti

481

 . .

Drt Evangelist oturmu,

Oturmular yazyrlar.
Onnar yazp, angellr okr
Cannar angs nn.
Arahangel Mihail
Ray kapusunda durr,
Anatarlar elind,
Fenei da banda.
Diz km ray kapusunda,
Allahn nnd.

Yalvarr Allaha:
Aman, Allahm Panaiyam,
Prost et bu insannar da,
Onnar bie bilmedilr,
Senin bu bk ilerini,
Ani Sn smarladn,
Zere Senin bu ilerin
Pek korkuludur bu erd.

142. SUZUN TRKS

Aan zeetlr sana gelrdi
Bu inandan salt drm,
Korkma, dayan, ska dua et,
Ristos seni kaavileycek.
Brda geler er aalamakln,
Geirelim bu zeetleri.
Sn hi darsma, dayanmakln
Git ileri, salt diil geeri.
Senin her kruan aar gelirs,
Hem zor olsa da gtrm,
aarma lm gelsin sana tez,
al usul sn gtrm.
Bekim brda kahr hem ok zeet,
Aan yalar ok dkler.
Sn Gkteki er al pek,
Ki pak rekln etim.
Orda yok ya dkm kahrlan,
Orda dive sevinmelik.
Denemeklr orda hi yoktur,
Cann orda raatlncek.

143. ALLAHIN TRKS

Allah dnneyi ne pek sevdi. } 2
Oolunu zeet verdi, } 2
Gnahlardan kurtarsn. } 2
ndi Hristoz, bl dedi:
Vaktlar bitkiy geldi,
Dnnz siz Allaha, } 2
Pokoyatsa olun, dedi.
nann Evangeliyi.
Utu Hristoz gen gk,
O gelecek gen er.
Bu erd sud kesecek
llr hem diriler.
Bl Hristozu brakannara } 2
Dooru sud kesilecek. } 2
Bulucek O insannar
Boaldrkan filcannar.
Kr bir tozak gibiydir, } 2
Bu zerin Hristoz dedi:
Aarlatrmayn kendinizi } 2
yintiyln, ikiyln.

( ., . )

Aan sorck isus:

Nptn sn baan?
Diitirdin mi, osy gmdn m?
Kacz bayrlarn arasna. } 2

( ., . -)

( ., . )

144. BZ BEKLEERZ SUZUN GELMESN

Biz bekleeriz Hristosun
gelmesini
Biz bekleeriz suzu,
Gstersin biz ,
Ne hazrlad gklerd.
Biz kcz suza kar, } 2
Biz kar kcz.
O elini uzadcek

482

Hem bizi d ory alcek.

Biz grciz bulutlardan
gelirkn,
Biz grciz suzu
Hem kim onu gerdi.
Btn dnn aalycek ozman.
O, gnahker, ne cuvap
vercn ozman?

________

Ozman decn: sus,

Biey yardm etmeer.
Bu eri bn kendim kazandm.

( ., . )
145. *

,
,
.



.



()
.




.
( , . . ., . )
146.



.



.
,

,
,
.
()
,

,
( , . . ., . )

* 144.

483

 . .

147. SUZUN TRKS

suzun onbir uenii

kt Tavor bayrna
Nerd Hristos smarlad
Beklesinnr onnar onu.
Gelecek O slavylan
Bu dnney O sud kesm
ller, diriler
Hem Hristozu brakannara.
Dooru O sud kesecek
Hem dnneyi O pek ayrcek.
Dooru O sud kesecek hem
Dnneyi da O ayrcek.

Sol tarafta olannara

Gidiniz zmdn deycek.
Aatm doyurmadnz.
Susuzdum sulamadnz.
Yolcuydum kabletmediniz.
Hastydm dolamadnz.
Saa yannda olannara
Gk meras o verecek.
Nerd bir fidan oniki
Trl meva o yapcek.

( ., . )

148. HRSTOZUN TRKS

Hristozun onbir uenii,
ktlar Eleon bayrna,
Nerd Hristos smarlad,
Beklesinnr onnar Onu.
Gelecek O slavynan
Bu dunney O sud kesm,
ller, diriler
Hem Hristozu brakannara.
Dooru O sud kesecek
Hem dnneyi O pek ayracek.
Saa yannda olannara
Gk meras O verecek.
Nered bir fidan
Oniki trl meva yapacak.
Sol yannda olannara,
Gidiniz zmdn, deycek.
Aatm doyurmadnz,
Susuzdum sulamadnz. } 2

plaktm giidirmediniz, } 2
Yolcuydum kabletmediniz, } 2
Kapandaydm gelmediniz, } 2
Bana izmet etmedeniz.
Gidiniz Benim zmdn,
Gidiniz dive ate.
Sol yannda olannar da
Kann yalan aalyceklar, } 2
Bl cuvap vereceklr:
Ey Saabi, Sn neradaydn
Da biz Seni grmedik? } 2
Sana izmet edmedik.
Akna Beni grmediniz.
Bn yolladm kardalarm.
Onnara izmet etmediniz.
Bilin, ani Bana da etmediniz.

( ., . )

149. HRSTOZUN TRKS

Nerd bir fidan vard,
Hristozun onbir uenii
Oniki trl meva yapr.
kt Tavur bayrna,
Sol tarafta olnnara
Nerd Hristos smarlad,
Gidiniz zmdn, deycek,
Beklesinnr onnar Onu.
Bn aatm doyurmadnz,
Gelecek O bu dnney,
Susuzdum sulamadnz.
Bu dnney O sud kesm,
plaktm giidirmediniz,
ller, diriler
Hastaydm dolamadnz.
Hem Hristozu braknnara.
Yolcuydum kabletmediniz,
Dooru sud kesecek O biz,
Siz beni tanmdnz.
Dnneyi ayracek.
Saa tarafta olnnara
( ., . )
Gk meras o verecek.

484

150. BU YAAMAK BZ VERLD BR

PARA VAKIDA
Saabi biz dedi:
Bu yaamak biz verildi,
Bn gen gelecm
kardalar,
lerinizi dem.
Bir para vakda.
Oh, canm, benim canm,
Te bu bizdn tezd geecek,
T ozman ne olacan,
kardalar.
Suda girilmi olduynan.
Biz ozman uyanacz.
Saabi biz sormycek,
Ama ge olacek, kapu
Nelr idik-itik
kapanacek,
kim neylr biz giindik.
Bitki saatlar gelecek.
Saabi biz soracek,
Haydiniz, kardalar,
Kim ne iilik yaptk,
Taa indn kalkalm,
Kimi da gcenderdik?
Bu lmn uykudan.
T ozman o ayracek
Varp biz gidelim,
Kendi insannarn
Saabiya yalvaralm,
Herkez iin gr.
Ko O bizi prost etsin.
Gnahszlara deycek:
Yalvaralm halak,
Geliniz ardma,
Biz ona pek yalpak,
Dive yaamak kablediin.
O bizim Kurtarcmz.
Gnahkeler deycek:
Saabi gk kacykan,
Gidiniz zmdn
Smarladyd da biz,
Dive atelr.
Biz dar yoldan gidelim.
Oh, canm, benim canm,
Biz dar yolu braktk,
T ozman ne olaycam,
Geni yolu kaptk,
Saabidn kuumu olduynan.
Gdeynin istediyni yaptk.
Gdeynin istedii:
( ., . )
Hodulluk, okgrmk,
Biri-birini glmk.
151. ()

() ()
,
,
() ()

()
.
( , . . ., . )
_________
* , -
, .

485

 . .

152. SAAB GELER

Gn duusundan yana
Bir yldz duvacek,
Bilrsiniz, ki Saabi geler.
Saabi rr bn seni nn:
nkinat ol nmd.
Ozaman can pimannanr.
Yalvarr Saabiy:
Kolver beni Sn gn.
Harcaym altnnarm.
Altnnarm, gmlerimi,
Da yapm canma ilinnik.
Harcaym altnnarm
Altnnarm, gmlerimi.
indiyadan sn nndydn
Harcamaa altnnarn,
Altnnarn, gmlerini.
Da yapmaa canna ilinnik?!
Saabi rr bn seni nn
nkinat ol nmd.
Aan bn baktm nm,
nmd bir derin kuyu var.
Aan bn baktm o kuyunun iin,
ind bir plak kemik var.
Aan biz topraktan olduk,
Topraa da biz gideriz.
Aan bu topraktan olduk,
Topraa da biz karcez.

153. GEL, SAAB BN IIRR

Gkt bir bk nan olucek,
Bilsiniz, ani Saabi gelecek.
Gel, Saabi bn aaryr,
nkinat ol nnd, } 2
Ne yaptn sn bu erd.
Can yalvarr salversin
Onu geeri gn:
Altnnarm arcym,
Gmlermi arcym.
Gmlermi arcym,
Canma ilinnik yapm.
Vard vakt can sana
Arcayasn onnar, } 2
Canna ilinnik yapasn.
Gel, Saabi bn aaryr,
nkinat ol nnd, } 2
Ne yaptn sn bu erd.
Aan baksam nm,
nmd bir bk kuyu.
O kuyunun iind
Bir d bk plak kemik.
Aan topraktan olmuuk,
Topraa da karcez. } 2
Hi biey alamycz } 2
Gnahlarlan gidecez.
Hi biey alamycz
Gnahlarlan gidecez.
( ., . )

( ., . )
154. HRSTOZ DNNEY GELD
Hristoz dnney geldi,
Kayp sry aaramaa.
Hristos kapuyu at
Btn sr hzland,
Hristozu da sstlr.
O Hristozun yanndan, } 2
Sular hem kannar akt.
Hristoz da gk kt,
Er bulsun srsn.
O da gen gelecek,
Srsn ayracek.

486

Koyunnar saa tarafa,

Keileri sol tarafa.
Koyunnara denil(e)cek,
Bl teklif edel(i)cek:
Gelin, srlr, gelin,
Geliniz kabul edeyim,
Siz hazrlanmtr,
Gnnenin eketmesindn. } 2
Allahn kendi elinnn
Siz Benim sesimi iittiniz,
Adm da sevdiniz, } 2

Ardma da geldiniz,
Haydnnk kapuyu atm siz,
Siz ta ordan gerdiniz.
Haydannk kapuyu atm siz,
Siz ta ordan giriniz.
Fkraya acdnz,
155. RSTOZUN TRKS
Geldi oktan gklerdn
Yalpak oban sus.
O bu dnned ok gezdi,
Kayp koyun aard.
Gtrsn izvorlara,
Susuzluktan
yanmasnnar,
Kapular ak ksnnar,
Ayrlm ota gitsinnr.
Koyunnar seslmedilr,
Kafalarn hzlandrdlar,
Buynuzlarnnan sstlr,
Gsn da deldilr.
Akt su hem ok kannar,
Gk ta eketti aalamaa.
Gn da karannk pek oldu,
Ay da kana diiildi.
A Hristos gitti gkler
Koyunnarna otlycak
bulsun.
Az vakttan sora gen
Gelecek alsn onnar,
Gtrsn bir baey,
Nerd onnar dinneneceklr.
Orda usulluk olacek
Hem dive ackmyceklar.
Allah kendi koruycek
Hem salt bir sr olacek,
Hem salt bir oban olacek,
Kurtulmu olnnara.
( ., . )

sz da sevdiniz. } 2
Paraya tamahlanmadnz, } 2
Cannz dndnz.
Sizin bu gzl ilerniznn
Gk padiahly kazandnz.
( ., . )
156. HRSTOZUN TRKS
O vakt Saabi kt,
Eleon Bayrnda oturdu.
Onun yanna ueniklr geldi,
Ona bl sordular:
Slsn Sn biz, Saabi,
Nezman bitki saatlar gelcek? } 2
Hem ne nan olacek?
Gelecek gn, vakt aar olacek,
Bl Hristos dedi.
Kuvetledi o ueniklrni
Gk padiahlynna.
k gelecek benim admnan,
Decek: Bnim o Hristos.
Ama inanmyn, karannaa gimeyin,
Zer bn siz avk getirdim.
Kalkcek karda kendi kardana
Hem insan insann stn.
Ool bobaya hem boba ooluna,
Ondan hesap alnz.
Balycek gn tutulmaa,
Er tepreyip klr batmaa,
Denizlr tap gorodlar buulmaa,
T ozman bitki saatlar gelcek.
Koolyck sizi dumannarnz,
Siz pek aalcynz.
T ozman bitki saatlar gelecektir,
A bn sizi brakmycam.
Zeetleycek sizi dumannarnz,
Durunuz taa bitkiyadan.
Bn gelecm, tez sizi alacam.
Allahn kufedinnn.
( ., . )

487

 . .

157. RSTOZUN TRKS

Gelecek gn, vakt aar olacek,
l Hristos dedi,
Kaaviledi o ueniklerni
Gk padihlna.
ok gelecek benim adma,
Deycek: O bn Hristos.
Siz gitmeyniz karannaa, zere
Bn siz avk getirdim.
Kalkcek karda kendi
karda()na,
Hem insan insana,
Boba ooluna, ool bobasna,
T ozman bitki saat.
Koolycek sizi
dumannarnz,
Siz pek aalcnz.
Bitki saat gelecek ozman,
Sizi bn brakmycam.
Her olursnz duman
arasnda,
Durun bitkiyadan.
Bn gelecm tez,
Alcam Allahn kuvedinnn sizi.
( ., . )

O sus Ayozlu bizim iin

Kruada gerili durdu.
A bn ardydm
Em da ksmetsizdim
Bn pek gnahkerdim.
Aalamak alaktan
Hem senin yolundan.
Bn ok uzaklandm,
Senin laflarndan.
O, sus Ayozlu,
Bn hi seslmzdim.
Ama indi sus
Btn reemi bn
Sana eptn vererim.
Benim gnahlarm
Bn heptn isteerim
ansora brakym.
Yalvarrm halak
indi sana, sus.
Benim Sn Kurtarcm.
Ver bana ilinmk (?)
Ver Sn bana raatlk
Bu kahrl canma.
( ., . )

159. LM-LM PEK RKN AD

lm-lm pek irkin ad.
Nas bu dnnha geldin,
ekettin cannar im,
Bu erdn da toplamaa.
Bn gen oldum,
Hem kaaviydm,
alardm zengin da olmaa.
Ama indi bitkid
Kaldm bn kayp patta.
Aan Allah aarard,
Bn dnnhta sarlydm.
Aan hepsini bitirdim,
Dnnahta kayp kald(m).
( ., . )

488

160. *

158. O SUS AYOZLU

. () , ()
() ()
. ()


(). () ()

( , . . ., . )
161. ALLAHIN TRKS
Bend vard venaya kayplk.
Seseder lm penerdn,
Ama bn diilim kurtulunmu.
Satsan btnn dnneyi, } 2
Yok nasl o paalyl alym.
Nekadar vard uzun mrm,
lm bn hi dnmedim.
Satsan btnn dnneyi,
Yok nasl bu paalyl alym.
Vardm gen hem kuvetli,
Dnelim Saabi isuza,
Dnrdm zenginn.
Ane ld krest ykarda.
Ama indi bitkid
Hac lm dayand,
Yatrm kurtulunmadk.
Bn sanardm btn dnn
Hem bizi da kurtard.
O da gelecek benimnn.
indi gelelim hepsimiz,
Gzmzn nnd.
Ama indi bitki saatta
O seili Hristoza,
Grerim kendimi yalnz.
Metinnik olsun ona.
lm-lm, sn o lm,
Yaamam da, uzansan.
( ., . )
Da satym varlacym,
Da alym oray.
162. SUS KURTARICIM
sus kurtarcm,
Beni sn gr,
Bana benzr gnahker
Yoktur bu erd.
Aan Sn gelecn
Nicl beni bulucan?
Ayaka m kalkcan
Yolumdan gidiim.

Zer aar gnahlarm

Canm zeetler.
Canm benim gnahker
O sevinmyer.
Alatla bana
Yalvarrm duumdan.
Sn ilinnet beni
aarrm Seni.

__________
* . -
, . ,
,
.
.

489

 . .

Aan bn Seni aardm,

suzum benim,
Sn beni kurtardn,
Kurtarcm benim.
Bn psalma alrm
Allahlan bn yarm.
Slava, metinnik ona
Bn hem divec.
Yalvarrm, Allahm,
Koru olym pak.

Sat Senin O yolunda

Geziim bu erd.
Senin kuvedinnn
Koruyasn Sn beni } 2
Gezdii erimd.
Senin kuvedinnn
Koruyasn Sn beni
Metediim bn Seni
Gezdii erimd.
( ., . )

163. ()





* ()





()

()



.
( , . . ., . )

__________
* . -
, .
, .

490

164. AHRANGEL MHAL

Allah ta yapm bir bk meci,
Hepbir ayoz meciy gelmi,
Sat Ahrangel Mihail gelmemi.
Allah ta ona pek gcenmi.
Nerdn da gelmi
Ahrangel Mihail.
Allahn nn diz ta km.
Prost et, demi, prost et beni.
im bulundu, gelmdim.
Sn, demi, nereyi
beni yolladn?
Unuttun mu?
Sn beni yolladn Yordanaya,
Yordanann cann alm.
Bn da, demi, alamadm.
Baaralarndan yaklaamadm.
Allah ta Mihaila bl da demi:
Alasn, demi, saa elin,
Saa elin bir krmz alma,
Sol elin krmz i.
lkin da gster, demi,
krmz almay,
Yordana da glmseycek,
Krmz i gsterdiynn
Aldanp gedecek.
Mihail Ahrangel alm, dedi,
Saa elin krmz almay,
Sol elin krmz i.
Gen gitmi Yordanaya,

Yordanann cann almaa.

lkin gstirmi krmz almay
Yordana pek glmsemi.
Sonda gstirmi krmz i
Yordana da, aldanp, gitmi.
Getirmi Mihail da Allaha:
Na, Allahm, getirdim, demi,
Hem da aldm, ama canm
pek acd.
Aan, Mihail, gen demi,
Cann acd,
Al da gtr onu geeri.
Nasl, Allahm, demi,
Gtriim geeri?
Yordanay ykadlar,
Ykadlar, giiderdilr.
Gn bat tarafa yattrdlar.
Anas-bobas ba ucunda,
Kocas da ayak ucunda.
Aalayorlar, baarayorlar,
kiz uacklar sallangata,
Allaha da yalvarrlar.
Allah ozman Mihaila
bl da dedi:
Yordanann yazls bl.
Ay da del di, lay lay la.
Lay, lay lay la.

( ., . )

165. ALLAH EKETTRD BR MEC

Allah ekettirdi bir meci
Ray baesin fidan koymaa. } 2
Fidan koymaa, baa kurmaa.
Herbir ayozuna teklif etti.
Hepsicii sayd geldi } 2
Arhangel Mihail gelmedi.
Bir nedn soraciim o geldi,
Taa yraktan poklonit oldu, } 2
Yakna geldi, selemni verdi.
Allah ona ne pek gcendi.
Onun selemni O almad. } 2
Onun zn O bakmad.
Aman, Allahm, aman,

Ne pek gcendin Sn bana?

Sn beni yolladydn
Nadikann cann alym.
lk gn gittim alamadm.
kincid alamadm.
ncd bn aldm,
Krmz almylan aldattm.
Mamusun yalarndan
Hererl su doldu
gemrdim,
Bobasn of demesindn,
Karannk oldu grmzdim.
( ., . )

491

 . .

166. ALLAA EKETT BR MECCK

Allaa eketti
Bir mecicik,
Ray baesin
Fidan koymaa.
Fidan koymaa,
Su da dkm.
Hepsin ayozlara
Teklif etmi.
Hepsi ayozlar
Teklif gelmilr,
Sat Harahangel
Mihail gelmemi.
Bir senedn sora
O da gelmi.
Yraktan da
Blagoslovit etmi.
Yakn gelmi
Selm vermi.
Allaa da onun
Selemni almam.

Hey, Allam,
Ne pek gcendin?
Bn gittiydim
Stuyanaya,
Stuyanann
Cann almaa.
Hem aldm, hem
Canm acd.
Pek cann acdysyd,
Al, gtr geeri.
Nasl gtreym
Bn ona geeri?
Kara kamiylan
Giidirdilr,
Dnmz yoluna
evirdilr,
Oniki prohod
Okuttular,
Ray kapulan
Atrdlar.
( ., . )

167. GN DUUSUNDAN BR YILDIZ DUUDU

Gn duusundan da
kiz ei almaa.
Bir yldz duudu.
Gittim, Allam,
Duudu bir yldz,
Sestn yaklaamadm.
kral eketti.
kinciyl gittim
kral eketti
Anas oturr
Rayn donatmaa.
Ba ucunda,
Allah ta yapt
Bobas oturr
Bir da meci.
Ayak ucunda,
Herbir ayozlarn
Kzkardaklar
Meciy rd.
Dolayannda.
Herbir ayozlar
Gittim, Allam,
Meciy geldi,
Gen alamadm.
Sade harahangel
ncl gittim
Mihail gelmedi.
Aldm, Allahm.
Gcenmsin,
Hem aldm, Allahm,
Allahm,
Hem canm acd.
Gcenmsin,
Aan cann acd,
Bojiciim.
Gtr, koy geeri.
Sn beni yolladn

492

Nasl gt()reyim
Geeri koyaym?
Onun suyunu
Feslen kokuttular.
Sn taa renmedin mi
kiz ei almaa?

Saa elin alasn

Bir krmz alma,
Sol elin alasn
Bir mor iek.
kiz ei da
Bl alnr.

( ., . )
168. ALLAYIN TRKS
Allaa yapm
Uaklarn sesindn
Bir da meci,
Sokulamadm.
Ray baesin
kinciyl aan gittim
Fidan koymaa, } 2
Almay attm,
Su da dkm.
Aldm, aldattm.
Epsini aarm ayozlarn.
Em aldm Allaam,
Epsi gelmi ayozlar,
Em da canm acd,
Sat gelmemi Arangel Mihail.
Bir sr uak sz braktm.
Allahn da gdn (?) gelmi
Bir sr uak sz braktm,
Allaa vermi,
Epsini da il gibi daattm.
O da gelmi.
Aan okadar cann acm,
Kolay gelr,
Al da gtr bu can geeri.
Allaa mecisi!
Nasl gtrreym, Allaa,
Allaaraz olsun,
Allaiim?
Ahrangel Mihail.
Ykadlar, pakladlar } 2
Nein gelmedin
Gzl rubaya giidirdilr.
Benim mecim?
Gzl rubaya giidirdilr,
Nbym, Allaam,
Erin da erletirdilr.
Allaam, Allaiim?
Erin da erletirdilr,
Sn yolladn Yordanaya,
Gnnklrln gnnkledilr.
Yordanann cann almaa.
Gnnklrln gnnkledilr,
Bir kerm gittim
Feslen dolayna da dizdilr.
Alamadm,
( ., . )
169. ALLAA YAPTI BR MEC
Allaa yapt
Bir da meci,
Bir da meci
Fidan dikm.
Hep bir ayoza
Teklif etti.
Hepbir ayoz
Teklif geldi,
Sat Arahangel

Mihail gelmedi.
Allah ta ona
Pek gcendi.
Gcenm(y)sin,
Allahm, dedi,
Unuttun mu
Nerey(i) yolladn?
Bn da gittim
Nedann can()n almaa.

493

 . .

Bir kerm gittim

Alamadm.
Pek aalardlar,
Pek baarardlar,
Anasnnan bobasnn
Sesindn yaklaamadm.
kincil gittim
Bir altn alma aldm.
O almay
Bn da gsterdm,
Ozaman bn da
Onun can()n aldm.
Hem aldm, Allahm,
Hem canm acd,
Pek aalrlar,

Pek baarrlar,
Seslerindn
Yok nic durmaa.
Aan cann acd,
Al gtr geeri.
Nsoy gtrey(i)m
Ey, Allahm?
Ykadlar,
Pakladlar,
Erin da
Erletirdilr,
Yoluna da
Yollandrdlar.
( ., . )

170. BRE, VANE, BRE, OBANE

Bre, vane,
Bre, obane.
Ne gzl kaval
Sn da alayorsun,
Ne gzl alp
evirdeyrsn.
Diilim bn vane,
Diilim bn obane.
Bn Ahrangel Mihail,
Can alcym.
Gzl da alrm,
alp evirderim,
Bn da bu almamnam

Can da aldadrm.
Nered biricik
Bn onu halrm,
Anay bobay
Aalyrak brakrm.
Nered be-alt
Anay alrm,
Uacklarn
sz da brakrm.
Btn dnny
Onnar daadrm.
( ., . )

171. SANDANIN MAMUSU

Sandann mamusu
Erken kalkt } 2
Sandaya sesetti.
Kalk, kzm Sanda,
Etr uyudun.
Nasl kalkayom,
Maleciim-male?
Ahrangel Mihail

494

Ba ucumda durr, } 2
Baklar biler, } 2
Canm isteer. } 2
Baklar bileer
Canm isteer
Canm alacek.
( ., . )

172. BK KIRAN
Kmzd bk kran oldu,
Bez can bir gnd kyld.
Bez cana bez ana aalam.
vanu da anasnda biricikmi.
Gidsin, volum, gidsin,
Karannk damnara girsin,
Beendii beygir pinsin.
Gidsin, volum, gidsin,
Popassz k da aarayasn,
Mezarlksz mera razgelsin,
Ecelindn da kurtulasn. } 2
Gider vanu,
Karannk dama girer,
Beendii beygir pineyer.
ekeder aaramaa vanu.
Popassz k da bulmayr,
Mezarlksz mera razgelmeyer.
Kar geler Ahrangel Mihaillan:
Nereyi gidersin,
vanu, dedi, sn?
Bn da giderim
Popasz k bulmaa,
Popassz k da bulmaa,
demi,
Mezarlksz mera aaramaa.

Anam yollad eceldn kurtulmaa.

Dn geeri,
vanu, dn geeri.
Mezarlksz mera olamaz,
Popassz k da bulmycan.
Bn anama,
gen dedi, biriciktim,
Ecelimdn lzm kurtuluyum.
Dn geeri,
vanu, dn geri.
Bn Ahrangel da Mihailm.
Nerd bir
Onu alrm,
Gen anasn
Aalyrak brakyrm.
Nnda be-alt
Anay alrm,
Uaklarn
sz brakyrm.
Dn geeri,
vanu, dn geeri.
Ecelindn
Kurtulmycan.
( ., . )

173. BZM KYD BR KIRAN OLDU

Bizim kyd da
Bir kran oldu.
Bez can da
Bir gnd
Kaybeldi.
vanu da
Anaya-bobaya
Biricikmi.
Anas-bobas
vanuya dedi:
Giidirelim,
Brey vanu,
Giidirelim,
Kuayalm.

Yollandralm
Mezarsz mera
Da bulasn,
Bu eceldn da
Kurtulasn.
Giidirmilr,
Kuamlar.
Yollandrmlar
Mezarsz mera
Da bulsun.
ok m gitmi,
Az m gitmi,
Kar gelmi
Harahangili.

495

 . .
Nereyi gidersin,
Bre, vanu?
vanu da
Saklamam,
vanu da
Dooru slemi:
Bizim kyd da
Bir kran oldu.
Bez can da
Bir gnd kaybeldi.
Bn da anaya-bobaya
Biriciktim.

Giidirdilr,
Kuadlar.
Yollandrdlar
Mezarsz mera
Da bulaym,
Bu eceldn da
Kurtulym.
Dn geeri, vanu,
Mezarsz mera
Da bulmycan,
Bu eceldn da
Kurtulmycan.

( ., . )
174. GKT BOBA PADAA
Gkt Boba Padiaa,
Tarlala amur olacek,
Hepsi ondan da aaa.
Teknelr amur dolcek,
Onun dualarn taman,
Teknelr amur dolcek,
Lzm tutmaa herzaman.
Cmn kular tok olcek.
Baala biz tuz-ekmek.
Gkt Boba Padiaa,
O biz paal imek.
Hepsi ondan da aaa.
Baala biz tuz-ekmek.
Onun dualarn taman,
O biz hazr imek.
Lzm tutmaa herzaman.
Baala tarlaya yaamur,
Tarlalar olsun amur.
( ., . )
175. YILLAR UUP-GDER
Yllar uup-gider,
Orda sn grcn:
Vaktlar (h)zl geer.
mayl, Samayl.
Sn bu erdn gi(de)cn,
Natan, Danili, Avram.
Mezara girecn.
Acyansydn,
Acyannk bulucan.
Amin.
( ., . )
176.
Prorokule, Ayoz metin
Kim buna ikram yapek,
prorok, liye yortulu.
Allaan salyn zeedeylecek,
l vard ncer gdiynn
Nic izvorda su zeedelener.
proroklar, Korkard onun
Prorok kundak, ileri gidrkn,
gel(mes)indn, kinci
Grerk, ani var bizim
gelmesindn.
Allahmz, Bk hatylan,
sus Hristos, liye metin,
kendi laflarnnan
Elisey Gktn
Durguttu bulutlar em
Kuvet verdi yaralar
kan(n) sular,
paklamaa, Hastalaklar
Em duva etti bizim (i)in.
koolamaa.
Amin.
Elisey, nein bu?
( ., . -)

496

177. ANGELLERN TRKS

178. HAY, GKLERD, GKLERD

Ne gzl minuniyalar
Vefliem iind grnrdi
Gk yalabrd,
Angellr gelrdi
Bir ta pak gnnda.
Saabi istedi otursun
Apostollarn bordeylerin.
Kendi ayoz yolu eni er
znd bizi kurtarsn.
sus korucu bktr
Onun srs gibi hi yoktur.
Biz Onu metederiz
Hem inkinat olrz
Kaavi inanmzlan.

Hay, gklerd, gklerd,

Gklerdn, seklerdn.
Gklerdn, seklerdn
Allaa indi bu er.
Ne mutlu adama
Uak vaatiz eden. } 2
Mirusunu koyana.
O vaatizlik itleri,
Onnar kpr bezleri.
O vaatizlik mumnar,
Kprnn direkleri.
( ., . )

( ., . -)
179. ACILIK
Aclkta nur ineyor. } 2
nsan olmu halka-halka. } 2
Biz da geleez d-kalka. } 2
Vollar olsun cmn-halka. } 2
Allaraz olsun, hristiyannar. } 2
Ne mutlu canna vaatiz eden, } 2

Vaatiz eden, mum yakana. } 2

Mumnar yanr yldz gibi. } 2
Gecelermiz gndz gibi. } 2
Pana(i)yann z bk kz gibi. } 2
Ya damnad er yldz gibi. } 2
( ., . )

180. PANA()YANIN TRKS

Panaiya, Pandalisa.
kr bizi Yaradana.
Az m gittik,
Varn rn Kiroliyi. } 2
ok mu gittik,
Biz ayrlaciz evimizdn,
Biz etitik Boje Groba.
Evimizdn,
Kapular altn yaldzl.
Uakla(r)mzdan.
Direkleri gm yaldzl.
Biz ekederiz
K-bucak insan durr.
Allahn yoluna, } 2
Test-kucak mumnar yanr.
Allahn evin.
Kandilleri sayamadm,
Kirolisa, erusalim,
Kokularna doyamadm.
kr bizi Yaradana. } 2
Mercivannar insan seer,
Parahotlar yaaladlar,
Helal para brda geer.
Slva boyuna baaladlar.
Yordan boyu gne yakr,
Biz ekederiz uzun yola.
Ne scack sular akr. } 2
Az m gittik, ok mu gittik, } 2
Gnahkerlr gnaa ykr,
Biz etitik mermer tana.
Gnahszlar raya gider. } 2
afk urdu gzlermiz,
Gzlermizi kamatrd.
Kirolisa, erusalim,
( ., . )

497

 . .

5.
).
181. GODA TRKS

( ,
)

Buyur be, kral,

Buyur be, canm.
Nasl buyurym,
Maliciim, male?!
Yavklucuum, male,
Yavklu da olr.
Uzakta diildir,
Yabanc diildir,
Kapu bir komu
Vuyunum oolu.
Dar krm

Onu grerim,
Suya giderim
Kar gelerim } 2
Selm vererim } 2
Selem(i)mi alr.
Er da baksam,
reciim kopr.
zn da baksam,
Canm da yanr.
( ., . )

Gelinnik sann
Kaynata, Lnka,
Temel rlmsin.
Divan durgudacek } 2
Ana-boba kapusu
Filcan srdrcek } 2
Eil feslen kokusu,
Kaynata, Lnka.
Kaynna-kaynata kapusu
Herbir filcana
Hac pelin kokusu.
Trk aldracek.
Ana-boba hatr
Biteyor, Lnka.
( ., . )
184. GELN TRKS
Kzlan gelin
Zaabitlr dedi:
Daava edrmi.
Gelin gzl.
Gelin drmi:
Gelin gzl,
Bn gzlim.
Kz taa da gzl.
Kz ta drmi:
Gelin benzeer
Bn taa da gzl.
Kraa dm gl,
Hay gidelim
Kz sa benzeer
Zaabitler.
ii dm gl.

182. GV TRKS

( )

Cumaaya kar
Bn bir d grdm:
Eil dayler
Dumannlar dt.
Eil yaprac
Duman alad.
Ah, bu benim canm
Ne pek alad.
Slesn, mamo,
Hasta m yatacan } 2
Osa ylecn mi?
Ne hasta yatacam, oolum,
Ne da lecm.
Cumertesi, oolum,

Dnn balycez.
Pazar gn, oolum,
Stevnozlaa giceniz.
Pazertesi, oolum,
Slujbaya gidecn.
gnnk gelin(i)ni
Evd brakacan,
Duvak banda,
Tellr ardnda, } 2
Elleri znd, } 2
Ardna aalr.
Ardna aalr,
Slujbaya geirer.
( ., . )

185. GELN TRKS

(
-)

Hay, gen oldum,

Gezmedim,
Sam tarayp
Dzmedim.
Sam tarayp
Dzmedim,
Aalem arasna
kamadm.
Aalem arasna
kamadm,
Aalemnn bil
Olamadm.
Penerelerd
Herercii can,

183. GELN TRKS

( )

Hay le mu, Lnka,

Hay le mu, canm!
Uyurmuysun?
Uyansana.
Gelin olrsn
nansana.
Al gl yastcna

498

Dayansana.
Kzlk san
Skeyoruz,
Gelinnik sana
Tel reriz.
Kzlk sannn
Bitki skelmesin,

( ., . )

Bn da bu derttn
lecm.
Bn da bu derttn
lrsam,
Nerelerd duracam?
Krmz gllr
Alr,
Anal-bobal
Seiler.
iydem iecii
Alr,
sz olannar
Seiler.
186. GELN TRKS

( ., . )

(
)

Bn birczdim,
Kral kzydm.
Altn kafest
Nazl kuzuydum.
Anama-bobama
Bn biriciktim.

Evimizin
ennicdim,
Kapumuzun
Kilitiydim.
Ah, bn n aptm?!
Bn yanldm,

499

 . .

Yanlmadn
Yanlttlar.
Geneciktim,
Bn aldandm,
Aldanmadm
Aldattlar.
Verdilr beni

El elin } 2
El kapularna.
El elind
ilik tandlmaz
ilik tandlsa da,
Meram annadlmaz.
( ., . )

187. GELN TRKS

( ,

)

stedim, istedim seni,

mari Raya,
Nein sn bana gelmedin?
Grgiy gittin, mari Raya,
Bir rk kamer fistana.
Yaadn kadar yaayasn
Beni da unutmayasn.
( ., . )

188. GELN TRKS

(
)

u baa otuun altnda, Saa,

Glgl zm var.
Sana baktka, baktka, Saa,
Gzlerim szld.
Seni da bana vermedilr, Saa,
Deli mi olym?
Deli da olup, mari aa,
Kr m kapym?
( ., . )

189. GELN TRKS

( )

Baemizd gl da vard,
Gelsn koparalm.
yl oldu bulumrz,
Gelsn bulualm.
Nic sn beni aldn, b,
Dullara beni kattn.
Dullara beni kattn, b,
Canm benim yaktn.
Allaa da versin sana, b,
On tan da evlat.
Dokuz ocuk olsun,
Biricii da kz olsun.
Senin d o kzna, b,
Ko bl ksmet olsun:
Nic sn beni yaktn,

500

Allaa da seni yaksn.

Hay der, der, der.
Ne uzun serin der.
Yarimdn da ayran
Serilsin kara er.
Kahrlanma, ani gllr amr.
Gz gen acek.
Kahrlan, ani aan geer,
O da geeri dnmecek.
Kahrlanma, ani gllr amr.
O gz gen acek.
Kahrlan, ani aan geer,
O da geeri dnmecek.
( ., . )

190. BENM VARDI BR YAVKLUM

(
)

Benim vard bir yavklum,

Mamu onu beenmedi, mari.
Of, mari!
Mamu onu beenmedi
Beni ona vermedi, mari.
Nndan nn da geldi
Bir arl onmadk, mari.
Of, mari!
Mamu onu pek beendi
Beni ona o verdi, mari.
Bir yl ay da geti,
Mamu dolamaa geldi, mari.
Of, mari!
Bir yl ay da geti,
Mamu dolama geldi, mari.
Yraktan yraa sordu:
Nic yaaman, kzm, mari?
Of, mari!
Yaktan yraa sordu:
Nic, yaaman, kzm, mari?
Utanmaktan bn deedim:
Yaamam isl benim, mari.
Of, mari!

Yaamam isl benim

Annamam isl benim, mari.
Aan isl yaaman,
Nnda senin gzelliin, mari?
Of, mari!
Nnda senin gzellin?
Nnda senin tuyann, mari?
eri da bn girdim,
Kapanpta aaladm, mari.
Of, mari!
Kk uak alyr
Mam(u)su uaa susturr, mari.
Ama bn da aalasam,
Beni yok kim iitsin, mari.
Of, mari!
Beni yok kim iitsin,
Beni yok kim sustursun, mari.
Ana-boba kapusu
Eil feslen kokusu, mari.
Of, mari!
Ama kaynata kapusu
Ac pelin kokusu, mari.
( ., . )

191. EKRG

(
)

ekirgiyi nalladm,
Stambola da yolladm.
Be para verdim elin,
Tuz-sabun alsn gelin.
Tuz-sabun almam gelin,
Papiros alm kendin.
Ay, ekirg, ekirg,
Ne yaptn sn gelin?
( ., . )

501

 . .

192. DN TRKS

194. DN TRKS

195. DN TRKS

( ,
)

(
)

(

)

u ayrdan, u bayrdan
atl,
Bre gidi canm,
atl.
Biri kara, biri doru (?), biri al,
Bre gidi canm,
Biri al.
Kara, doru sizin olsun,
Al bizim,
Bre gidi canm,
Al bizim.
u ayrda, u bayrda
m,
Bre gidi canm,
m.
Biri rak, biri arap, biri su,
Bre gidi canm,
Biri su.
Rak, arap sizin olsun
Su bizim,
Bre gidi canm,
Su bizim.
u ayrda, u bayrda

iek,
Bre gidi canm,
iek.
Biri laal, biri zmbl, biri gl,
Bre gidi canm,
Biri gl.
Laal, zmbl sizin olsun
Gl bizim,
Bre gidi canm,
Gl bizim.
u ayrdan, u bayrdan
insan,
Bre gidi canm,
kii.
Biri ana, biri boba, biri kz,
Bre gidi canm,
Biri kz.
Ana-boba sizin olsun,
Kz bizim,
Bre gidi canm,
Kz bizim.
( ., . )

193. HAY, MAR MARNKA!

502

,
.

.
Sner, sner ieklr,
Liliym benim,
Ama sn ep gelmeysin,
Milaciim benim.

( ., . )

( ., . )

196. DN TRKS
Kahrlanma sn, mari suvat,
Zerem sn pek tez ihtrlycan.
Sn kahlanrsn, mari suvat,
Ani senin kzn evlendi.
Sade ikisi uysun yaasn,
Da gzl ksmetleri olsun.
Sn kahlanrsn, mari suvat,
Ani senin kzn pek kk.
Kahlanma sn, mari suvat,
Bn da onu da bdecm.

Sade ikisi uysun yaasn,

Da gzl ksmetleri olsun.
Sn kahlanrsn, mari suvat,
Ani senin kzn iizi yok.
Kahrlanma sn, mari suvat,
Bn da ona iiz da yapacam.
Sade ikisi uysun yaasn,
Da gzl ksmetleri olsun.
( ., .,
., . )

(
)

Hay, mari Marinka,

irkin oc(u)ya gittin.
Ayaklar iiric,
iric da tlc.
Sokaka gidrkn
nsannar bakarm.
nsannar bakarm
Kopeklr salarm.
Kopeklr salarm
Canavar sanarm.

Biz gideriz indi bu saat

Diil belli etieciz mi?
Da, diil belli etieciz mi?
Grelim indn sora?
Zerem beki bu bitki saat
Bekim bitki grmemiz.
Kaln, kardalar, kzkardalar.
Kaln Allahlan Hristozlan.

nsannar korktular,
eri saklandlar.
eri saklandlar,
Peneredn baktlar.
Peneredn baktlar,
Marinkaya baardlar:
Hay, mari Marinka,
irkin ocaa gittin.
( ., . )

197. Edi yandan

Bir sz kaldm.
Edi yandan, mari,
Bir sz kaldm.
Ne anam vard,
Ne bubam vard.
Selm gtrsin
Benim o gen anama.
Selm gtrsin
Benim o genecik bobama.
Sleysin onnara,
Ani batdn boba olmr.
Batdn boba olmr,

Buldan da mamu olmr.

Selm gtrsin
Benim o mamuma.
Sleysin ona,
Ani bn mamu laf iitmedim.
Bn mamu laf iitmedim,
Mamu milas da grmedim.
Sokaa da krm,
eri da girerim,
Benim o kvrak mamuma
Kimseyleri benzedmeerim.
( ., . )

503

 . .
198. Fetka, Fetka,
Canm yaktn, ocucaam.
Aman, mamunun, mamunun.
Sn diildin or deni, mamunun,
Sn gentin taa uaam.
Nndan bu derdi kazanmn,
mamunun,
Bir ila sana bulamadk.
Hererlerni gezdik, uaam,
Seni d bu yoldan
evermedik.

Fetkam, Fetkam, Fetkam,
Fetkam,
Benim kvrak boylu oolum.
Kim braadn ihtrlkta bizi,
oolcaazm?
Kim bizi s()marladn,
mamunun.
Ama Fetkam, Fetkam, Fetkam,
Kim braadn o iki sz
uaan?
Hem o gen ta eeezini?
( ., . )

504

199. Hay, mamum, mamum,

mamum, mamum,
Benim paal mamum.
Nekadar, mamu,
Nekadar yaadn sn,
mamucuum,
Sn bizi atrladn, mamucuum,
Sn bizi baktn, mamucuum.
Ama indi yalvarrm sana,
Dnsn geeri bu yolundan.
Bu yoldan geeri dnmeerlr,
ma-mamo,
Bu mezarlktan kimseylr
gelmeer, ma-mamo,

Mamum, mamum, mamum,

Gen da paal mamum.
Mamucuumuz bizim pek
paalydr, mare,
Pek ta bk dertleri
vard, mare.
Ay, mamu, mamu,
Nekadar erler seni gtrdk,
Nekadar erlerd gezdirdik,
Bir erlerdn imdat sana olmad,
Bir erlerdn bir ila bulamad.
Mamum, mamum, mamum,
Mamum, paal mamucuum.

200. Kosti, b Kosti,

Genecik Kosti.
Kim sn, b Kosti, braktn
Gep-gen eini,
O drt evladn?
Orda, b Kosti, pek irkin er,
Oras pek karannk.
Ya, b Kosti, sn baksana
Nic yalvarr ucklarn,
Karn da baarr:
Kalk, b Kosti, kalk,
Biz sensiz yayamcz,
Biz pek zoor olucek.
Kosti, Kosti,
Genecik ln, Kosti.

Sn, b Kosti,
Hi mi dnmedin,
Hererciklerni gzl yaptn, Kosti,
Kim sn bunnar braktn?
Senin o evlatklarn
Taa rensin lzm,
kolalarn bitirmedilr.
O bk ocuynu da
Armiya(ya) geeyrm
savarz.
Biz ona deyni azrlandk, Kosti,
Ama sn kim braktn
bu sralar, Kosti?
Yalvarrz sana, Kosti,
Kalkasn da grsin

( ., . )

Ne sralar biz sana azrlrz.

Sana bu sra yaramr,
b Kosti,
Sana bu ieklr hi
yaramr,
Sana yarard senin o
genecik karcn,
O evlatklarn, Kosti.
Yalvarrm, Kosti, sana
ok selemnr gtrsin
Benim o genecik bobama da,
Benim o kakularma da,
Benim o yalpak malicim da.
O beni pek ok bakt, Kosti,
O beni eldn indirmedi,
O bana her ker
(i)sl yapard,
Hererd beni o korard.

Kosti, Kosti,
ok selm gtr
Senin o mamunnan-bakana da,
Onnar da gen gitti, Kosti.
Senin o kzkardan da pek
gen gitti,
Genceck, o evlatkt.
Aman, b Kosti, aman.
Batn da etitrmedi seni
geirm,
O senin paal kzkardan
O da etitirmedi.
Aman, b Kosti, aman,
Nesoy biz seni saklycez?
Nesoy er biz seni koyucez?
Pek geneciksin, Kosti.
( ., . )

6.
).
201. Kolinda*
Pohalo li stanina mama
Stanite hiba nigde nma
Nigde nma ni v aregrade
Ni v aregrada ni v dali pole.
( ., . )
202. Kolinda*
Tregnal Mehal koladele
Sveti arahangel Koladele
Day bi ho do Koladele
Sveti arahangel Koladele
Hretoy boboy Koladele } 2
Nari de noy Koladele
Malka gruznoy Koladele

Se dray Boje Koladele

Oyan gorit Koladele
Pervaya maladoy Koladele
Raim gorit Koladele
Vtoraya maladoy Koladele
Kakoy gorit Koladele
La Mo Krun Koladele
(.-)

__________
* .
, ,
.

505

 . .

). ()

203. KOLADA TRKS*

Mo Krun Sfnt Btrn
Oturr bir ceviz altnda.
O ceviz aacn dalnda
Var bir altn sallanga.
Sallangata kim oturr?
sus Hristos.
sus Hristos kck.
Kim onu sallr sallangata?
Krun Sfnt Btrn.

Hem sallr, hem sorr:

Nezaman dnnn bitkisi?
sus Hristos ona sleer:
Nezaman ool bobay dvecek,
Kz da anay,
Ozaman bilrsin,
Ani dnnn bitkisi
( ., . )

204. KOLADA TRKS**

Avamrsn, bey orbac!
Hy, domne Koladele!
Hristos duudu Koladada.
Hy, domne Koladele!
Btn dnn avk urdu.
Hy, domne Koladele!

nsannar da inkinat oldu.

Hy, domne Koladele!
Saatlar tamannand.
Hy, domne Koladele!
Hristos erd duudu.
Hy, domne Koladele!
( ., . )

205. O, ce veste minunat,

n Betleem mi se arat!
Ei fluerau,
njerii cntau,
Cu toii se bucurau.
( ., . )

206. Sus boeri nu mai dormii!

Vremea este s gtii!
Casa s mturai!
i masa ncrcai!
Cci umblm i colindm,
Din seara Ajunului,
Pn la Crciunului.
C s nscut Domnul preabun
La Crciun.
C s nscut Domnul frumos,
Numele lui e Hristos!
( ., . )

__________
* . ( . , . ),
. .
** ( 205-206),
, .
, , ,
. .

506

207. HY-HY. EN YIL TRKS

Gittim booday dolamaa:
Saaz gibi saplar,
Ku gibi baaklar.
Kopardm iki baak,
Geldim ev, ieri girmdim,
Peneredn baardm:
Kalk, kar,
booday dkler!
Korkma, adam, korkma!
Gir dama, kara beygiri al,
Apsent (?) yolunu kap,
Kaavi insannar iin,
Girgin uaklar iin.
Baarnz delikannlar:
Hy-hy!.

208. HY-HY. EN YIL TRKS

( ., . )

Avamrsn, amuca,
avamrsn!
Kalk, ne yatrsn?!
Ay Vasilin avamn
srelim.
Puluklar olsun hazr,
izilr yapl.
Baaklar olsun
ku gibi!
Boodaylar olsun
koor gibi!
Tenelr olsun
graa gibi!
H-h!
( ., . ,
., . )

209. HY-HY. EN YIL TRKS

Avsamrsn, amuca, avsamrsn!
Yok vakt uyumaa!
Bu avam Svntu Vasiliy avamydr.
Amuca kalkr,
raklar, obannar toplr
Da onnara sleer,
Ani vakt geldi srm.
Amuca gider,
Kor beygirleri hem kzleri.
Ya, ocuklar, kaldrnz bir ses:
Hy-hy!
Gider Rusalimin bayrna,
Garalimin ayrna.
kzleri pulaa kor,
Kara izi eker,
Srm bitirer,
Ekm ekeder,
Krmz koor gibi booday sar

507

 . .

Hem Allaha dua eder:
Yaamurlar olsun!
Geler vakt.
Amuca gider, paylar dolar.
Aan gider, ekinneri grer:
Boodaylar graa gibi gzl.
Amuca geler ev sevinipt,
raklara, obannara sleer.
Ertesi gn kalkr sabyln,
raklar, obannar toplr,
Paylara gider,
O gzl ekinneri toplr.
Ev geler o gzl ekinnrln,
Manaya gider un yapmaa.
Undan geldiynn, ekmek yapr.
Ekmeklr olr gzl, nic
suzun Hristozun z-gz gibiydir
Toplr raklar, obannar,
Hepsin ekmek verer,
Sevenmeliktn birr filcan arap buyurrlar.
Da raklar, obannar
l dua ederlr Allaha:
Ane Svntu Vasilin saal olsun,
Allaa versin sofras postoyanno dolu olsun!
Hy-hy!
( ., . )
210. HY-HY. EN YIL TRKS
Traka-traka, duydunuz mu?
Selm verdik aldnz m?
Krda puluk ilr,
Kyd koyun klar.
Sra-sra srlr,
indi geldi koitlr,
Koitlerin karn aa.
Day, baba, pta.
( ., . )

508

211. HY-HY. EN YIL TRKS

Avamrsn, avamrsn,
Badi Vasili!
An perdeleri,
Brakn sizin masallar,
Sesleyin bizim laflar:
Avam alnm bir kp bal,
Onu alan biz.
Kaar da yaamam,
zlerimizi da rtmemi.
Yan kapudan girdik,
Ard kapudan ktk.
Nbacez?
Koyun biz rubli,
Altndan stn kacez.
H-h!

212.*
Haydi, murgule, haydi,
ilkyaz geler!
k, orbac, srm,
ilkyaz geldi!
( ., . )
213.**
Vacele lptoase,
Oiele lnoase,
Viile frumoase,
Iarba verde.
( ., . )

( ., . )

).
214. LAZAR
Utum, gittim, dala kondum.
Lazari, Lazari.***
Dal bana emi verdi,
Bn o emii er ektim,
Er bana imen verdi,
Bn o imeni koyuna verdim,
Koyun bana kuzu verdi,
Bn o kuzuyu bey verdim,
Bey bana katr verdi.

Pindim, gittim Karasuya.****

Karasuda kannar akar,
ki dilber durmu bakar,
Biri kck, biri bk,
Kcn alma attm,
Bccn selm verdim.
Lazari, Lazari.
( ., . )

*
, .
** ,
.
*** .
**** . . ( . .
// , 1902. 3. . 37) . .
( . .,
. . . ., 1989. . 69),
.

509

 . .

215. LAZAR

216. LAZAR

Utum, gittim, dala kondum.

Lazari, Lazari.
Dal da bana emi verdi,
Bn emii gk verdim,
Gk ta bana yaamur verdi,
Bn yaamuru er verdim,
Er bana imen verdi.
Bn o imeni koyuna verdim,
Koyun bana kuzu verdi,
Bn o kuzuyu bey verdim,
Bey bana katr verdi.
Pindim, gittim Karasuya.
Karasuda kannar akar,
ki dilber durmu bakar,
Biri kck, biri bk,
Kcn alma attm,
Bccn selm verdim.
Lazari, Lazari.
( ., . )
217. LAZARK
Lazarki, Lazarki.
Utum, gittim, dala kondum.
O dal bana emiini verdi,
Emii bn koyuna verdim,
Koyun bana
kuzusunu verdi,
Kuzusunu bn
kurban adadm,
Lazarki, Lazarki.
( ., . )

Lazari, Lazari.
Utum, gittim, dala kondum,
O dal bana emi verdi,
Bn o emii bey verdim,
Bey bana katr verdi,
Katr bana kuzu verdi,
Bn o kuzuyu bey verdim,
Bey bana emi verdi,
Bn emii kza verdim,
Kz da bana verdi basma,
Basmayn iind pekir,
Pekiri verdim ona,
Bn o pekiri koydum o
kzaza,
Biriciini koydum ardna,
Biriciini koydum zn,
Kz da oldu gelin,
Lazari, Lazari.
( ., . )
218. LAZAR
Lazari, Lazari.
Yaamur yaasn, imen bsn,
Bn o imeni koyuna verdim,
Koyun bana kuzu verdi,
Bn kuzuyu devey verdim,
Dev bana katr verdi,
Pindim, gittim Karasuya,
ki dil bir bakr su ektim,
Lazari, Lazari.
( ., . )

219. MENEVA
Meneva buldum dered,
Kzlan bir gelin birerd.
Sordum:
vlerniz nerd?
Karda, mermer tanda.
Gittim, evlern girdim,
Kadnck yatm, uyuyr.

510

Ba alt altn deli,

Yannar sedef deli,
Alk (?) ucu feslen deli,
Yannas rib (?) dizili.
Kalk, kadnck, sef sri biz!
( ., . )

220. MENEVA
Dered eneva var,
Kzlar-ocuklar oynar.
Bir kz, bir gelin birerd.
Sordum, evleri nerd?
Karda, k banda.
( ., . )

221. LAZAR TRKS

Mari Yanke, litifnke,
Ne gezersin hodul-hodul?
Bn gezerim hodul-hodul,
Gez-gez bn yanrm,
Yana-yana kl olrm.
Atn beni baeniz.
Sabaa-sabaa alrm,
len-len salrm,
Avam-avam kaurm.
( ., . )

222. LAZAR TRKS

223. LAZAR TRKS

Mari gelincik, gzl gelincik!

ksana sundurmayadak,
Anadan selm getirdik,
Batdan altn getirdik,
Buldan bar (bariz) getirdik,
Kardatan sedef getirdik.

Mite, bre, gide yazc.

Aan sefed (?)
gidecn,
Bana da haber edsin.
Duakl gelin alarsn,
Krmz izm giiyrsin.

( ., . )

( ., . )

). ( )
224. PPRUDA TRKS
Pipiruda gezerim,
Allaha duva ederim:
Ver, Allahm,
yaamurcuk,
Tarlalara amurcuk,
Tekneler hamurcuk,
Sinilr kollak,
Frnnara ekmecik,
Ver, Bje, yaamur!
( ., . )

225. PPRUDA TRKS

Pipiruda gezriz,
Gezriz,
Allaha dua edriz,
Edriz:
Ver, Allam yaamurcuk,
Yaamurcuk,
Tarlalara amurcuk,
amurcuk,
Tekneler amurcuk,
Amurcuk,
Frnnara kolak,
Kolak.
( ., . )

511

 . .

226. PPRUDA TRKS

Pipiruda-ruda.
Yazlar geldi, geti.
Amin, Allaa, amin!
Yaamurcuklar yaasn,
Ekinciklr bsn,
Kurtu-kuu doyursun.
Ac, Allaam, ac
Dnnyin aamaklarn,
Ac, Allaam, ac
Dnnyin sakatlarn,
Hepsicii da doyunsun,
Hepsicii da tok olsun!

227. PPRUDA TRKS

Paparuda-ruda.
Day, Boje, ploye.
Ver, Allaa, yaamur,
Tarlalar olsun amur,
Teknelr olsun hamur.
Ver, Allaa, yaamur!
( ., . )

( ., . )
228. PPRUDA TRKS
Ltule, ltule
Day, Boje, gulm daj,
Gulm daj.
Allaa versin yaamurcuk,
Yaamurcuk.
Tarlalara amurcuk,
amurcuk.
Tekneler somuncuk,
Somuncuk.
Frnlara ekmecik,
Ekmecik.
Versn, Bje, ekmek!
Day, Boje, gulm daj,
Gulm daj.
( ., . )

II.
1.
229. anak-kale buaznda
Sincap ekti be
z bin kiinin arasnda,
Vay gidi, sincap,
Sn midir biridicii.
anak-kale buaznda
Sincap toplar atlr.

( ., . )

230. stambul buvazna

Pampor yanaez.
Anelr-bubalar
Mehtup dolar,
Genligim var*.
stambuldan ktm
Yan basa-basa.
ngiliz askeri kaayor
Kan kusa-kusa,
Genligim var.
stambuldan ktm
Bam selmet.
Plevena da gittim,

Koptu kyamet.
Genligim var.
Kazarmamn nnd
Sincirli pnar.
Suyundan iemedim,
reciim yanar,
Genligim var.
Kazarmann nnd
Urdular beni.
Okoplarn iin
Gmdlr beni,
Genligim var.

231. Romanyann,
Bulgaryann iindeykan
Sn miydin, b Sincap?
Ane kale burununa,
Hey, aman, Sincap,
Ektin pirencey.
Sincap, ektim pirencey.
z bin kii arasnda,
Hey, aman, Sincap,
Sn mydn birincey?
Alan, alan ald
Romanya daald.
Kimseylr duymad.
Alan ald,

alya dald
Kimseylr duymad.
Mezarlkta talar, Sincap,
Koyun mu sandn?
Sincap, koyun mu sandn?
Ane-boba kesmeyi, Sincap,
Oyun mu sandn?
Ane anak-kaled,
Hey aman, Sincap,
Toplar atlr,
Sincap, toplar atlr.
Toplarn sesin, Sincap,
Ay-gn tutulur.

__________
* var, , vay.

512

Toplarn sesin,
Ay gidi, sincap,
Gnnn ay tutulur.
Toplarn sesin,
Vay gidi, sincap,
Gnnn ay tutulur.

( ., . )

( ., . )

513

 . .

232. Kara deniz akmam, dedi,

Bn Tunaya bakmam, dedi.
z bin asker gelmeyinc
Bn Plevendn kmam, dedi.
z bin kii gelmeyinc
Bn adrmdan kmam, dedi.
Kara deniz dalgaland,
Orta eri alkaland, } 2

Urum eli arkaland.

Kara deniz merkep olsa,
Benim yazglarm yazsa.
ektim klc, urdum taa.
Ta yarld batan-baa,
Fercemi koydum taa,
Ta yapt para-para.

233. Eil da bal

rdek olsam.
Ah, su imzdim
Glnzdn.
Bn fnaydm
km
Ah, al kannerln
Doldu koynumuz.

234. Kiryakiyi trklr tutmular,

Akoiye (?) pindirmilr,
atal med indirmilr,
Ac-tatl kav iirmilr.
Kiryakiy sormular:
Sn, Kiryaki, baarsan,
Kydn iidilicek mi?
Kiryaki demi trkler:
Bekim kydn iidilicek,
Benim ne mamum var, ne tatim,
Ne da kzkarda.

( ., . )

( ., . )

( .,
. )

514

235. Ah, b aneciim,

Bulgar bizi asker toplayor,
Varna kazarmalara gideyoruz.
Dizdilr, aneciim, bizi rota-rota,
Bir rota z kii,
Polk dediklri bin kii.
A b, aneciim,

Bandelr garip-garip alayor.

Mare bertalimi (?).
Gtrdlr bizi, aneciim,
Preslav kasabasna,
u Preslavta kesiln kellelr
Ad-esab yoktu.

236. Haber gelmi kv:

Kimin ocuklar varsyd,
Asker gitsin,
Kimin da yoksyd,
Kendi gitsin.
Todur-orbac
Oturmu da dnrm,
Npsn yokmu ocuklar,
Varm sade tane kz.
Em kk kz Tudorka demi:
Tate, ne dneyosun?
Bn olacam bir ocuk

Da gidecm senin erin.

Ha, be tati,
Yaarn git, demi, pazara,
Alasn bana bir beygir,
Ama biyaz olsun,
Bn da gidecm naborlan.
Todur-orbac seslemi Tudorkay,
Gitmi alm bir biyaz beygir.
Tudorka zapas olmu,
gitmi asker.
(?) durmu askerd.
Kimsey tanmam onu, ani Tudorka,

( ., . )

Epsi bilirmi Todur.

Dnm gelmi, bulmu tatesini,
Kimseycik bilmedn.
Gelirkana epsi alrm baa,

Kiminsinin uaklar varm,

Bu alm kendin bir top boncuk.

237. Kavarna direkleri,

Bir kk kasabaym.
Kavarnann kzlarnda
Can-rek kalmam.
Kavarna direklerind
Bir kk kasabaym.
Kavarnann iind
Bir altn direk varm.
Kavarnann kzlarnda
Can-rek kalmam.
Kavarnann kzlarnda
Can-rek kalmam.

Kavarnann ortasnda
Bir kota (rota?) kan iind zrmi,
Kavarnann ortasnda.
Kavarna direkleri
Bir kk kasabaym.
Kavarnann ortasnda
Bir kota (rota?) kan iind zrmi.
Kavarnann kzlarnda
Can-rek kalmam.
Kavarnann ortasnda
Kan iind zrmi.

238. arap itim filcandan,

Oh, aman, aman,
Dudaklar mercandan.
Al kamay, ur beni Mariykan,
Kurtulaym bu candan.
Asmadan gl, asmadan
Oh, aman, aman,
alvar giyr basmadan.
alvarna bakmyn,
Oh, aman, aman,
Gzellik var banda.
Alma attm tarlaya,

Oh, aman, aman,

Tekerlendi Varnaya.
u Varnann kzlar,
Oh, aman, aman,
Meylem olur yaraya.
Aman, doftur,
Canm-kuzum doftur,
Derdim bir are.
aresiz dertler dtm,
Yok mu buna bir are?

239. Eh, Rusiya, Rusiya,

Sn topladn
ok binnrnn asker.
Bin sekizz etmi altda *
Pindin biyaz beygir,
ekildin Kara Tunaya dooru.
Pindin biyaz beygir,
ndin Kara Tuna boyuna.

Kayklar yaptn,
Tunay zdin,
Bulgar topraana bastn
Pleven dznd da.
ok kannar dktn,
ok asker braktn.
Bulgar ilin (?).
Rus kan kark,

( ., . )

( ., . )

( .,
. )

_________
* , . ,
, - 1877-1878 . ,
-.

515

 . .

Bulgarlan kan-karda oldun.

ipka buaznda da
ok kan dktn, Rusiya,
Bulgarlan kan kartrdn.
Ordan trk dumann koparttn,
San-Stefana kadar kooladn.
Rusiya, Rusiya,
Osman-paay korkuttun,

Yumruklarlan da urdun.
San-Stefanda da grafikn (?)
Razval imzalattn da,
Bulgariyeyi kurtardn
Bez senellik esirliktn.
( .,
. )

240. Ey, arkadalar!*

Siz kolay m sansnz
Bu krayelk?
Sorunun bana,
Bn siz sleyim...
Bn geced
Edi al geeyrim,
Dokuz dere atleym.
( ., . )

2.
241. u kardan iki kii
iney-ineylr,
Ne b(i)leyim onu bn!
u kardan iki kii
iney-ineylr,
Ne b(i)leyim onu bn!
Amucam-daycam sandm
onu da.
Ayaklar diki-dikiliydi,
Ne b(i)leyim onu bn!
ardak yapcek,
Sandm onu bn,
ardak kurucek

Onu, dedim bn.

Alt aydan sora
ii-iiv(r)di (?)
Ne b(i)leyim onu bn!
Ak kabak
Kimi sandm onu bn.
Dokuz aydan sora
k-kve(r)edi,
Ne b(i)leyim onu bn!
Kuzu, dedim onu bn,
O kt uak aalad.
( ., . )

_________
* .
. ,
,
.
. , ,
, krayelk .

516

242. Topraktan bcek

O beni iyecek.
u nazik tenimi
Delip geecek.
Cumaa gecesi
Bn can verecm.
Yam onsekiz,
Dayansn anem,
Aylesin gelsin,
Beni aaresin.
Yam onsekiz,
Dayansn anem,

Aylesin gelsin,
Beni aaresin.
rtn zm
Yrim geliyo,
Grmesin beni,
rek yakmasn.
Topraktan bcek
O beni iyecek.
u nazik tenimi
Delip geecek.

243. Bn bir gldum,

Blbl krd dalemi
Kimdn-kim arzedeyim halemi.
Neyleyim bl dnneyadan
vareyim,
Bn ekemeycem,
ellr eksin acm.
Bn ekemeycem,
duman eksin acm.
Mezarm kzlar kazsn, dar olsun,
Drt keysi
laale-zmbl-gl olsun.
Mezarm kazan kzlar saa olsun.

244. Aneciim, anem,

Bn lcegim,
Cumaa gecesi
Can verecegim.
Sandkta iizim
Basl kald,
Askda mantom
Asl kald.

( .,
. )

( ., . )

( ., . )
245. Beylerin bahelerind
Bir eil adr.
adrn altnda, naziyam,
Sevgilim yatr.
Beylerin bahelerind
Bir derin kuyu.
Kuyudan ekerim, naziyam,
Buz gibi suyu.
Beylerin bahelerind
Urdular beni.

Urdular da al kannra
Boyadlar beni.
Yrimin mendilin
Sardlar beni.
Aale, gzlerim, aale!
Aalemak gndr.
Sl, dillerim, sl,
Slemk sonudur.
( ., . )

517

 . .
246. Cumaa gecesi
Yan gelecgim,
Sol tarafma
Yan gelecgim.
rtn zm,
Sinek konmasn,
Dostlarm gelip
rek yakmasn.

Dostlarm gelip
rek zmesin.
Mantom duvarda
Asl kald.
iizim sandkta
Basl kald.

247. Evlerim, evlerim,

sek evlerim.
nrim-pinrim,
A gnl aylerim.
Kapumun nnd
Yaban asmas.
Dklr ya yaprg,
A, kalr salt as.

248. Karamann alt yannda

Kurusu, aman. } 2
Ellr alm,
Alm, gitmi,
Doorusu, aman. } 2
Er konmu blbllr,
Mis kokuyor zmbllr,
Ah, nerelerd o yrlr?

( ., . )

( ., . )

( ., . )

249. Corcimin elind

Belind mor bal kuak.
Corciyi urannar,
Urannar eskidn panta (?).
Sukaklar almyor,
Almyor serbest Corciyi.
Tabutlar almyor,
Almyor karagz Corciyi.

Corcimi urannar.
Urannar eskidn panta.
Corcimin elind,
Belind mor bal kuak.
Corcimi urannar,
Urannar eskidn panta.

250. Lampa da iesiz

Yanmaz m?
Cicim, sana yr bulunmaz m? } 2
Karidan gelee, karidan,

Suya da gitmdi.
Kalinkann dokuz agas var,
Dokuzu da haydut kafa.
Stuyan gitti Kalinkaya bakt,
Onnar da Stuyan kesti,
ardaan stn koydu.
B sabaa Kalinka suya gidee
Kara bakrlarnan, kara
embernn.
Stuyann mamusu sory:
Nein, Kalinka, sn
bu sabaa
Kara rubalarnan?
Baksa Kalinka

Cicim giiyr alvar basmadan. } 2

( ., . )
251. Her sabaa Kalinka suya
gidrdi,
Stuyan Kalinkay kp bakard.
Stuyan mamusuna dedi:
Bu sabaa Kalinka gemdi

518

( ., . )

Stuyan kesmilr,
ardaa da koymular.
Kalinka Stuyana sledi:
Gelme biz,
Benim agalarm ok fna.

Stuyan Kalinkay seslmedi.

Vonnar da, Kalinka duyunca,
Stuyan kestilr.

252. Gelle tutunalm,

Gl baheyi dolaalm.
Dnyada bulumasak,
Ayrette kaualm.
Kaynar kazan tamaz m?
Yol bracktan amaz m?
il, arzm, ypeyim,
Yol brackta ayrlr.
Ay duvar tunuk-tunuk,

Bayelr doldu gl-tomruk.

Arznan Kamber bir olmu.
Geldim sana, sultan-bey.
Adi dem, Kamberim, adi dem,
Anan yaptcan im,
nndki kuzuya
Bal-eker katsala, im.

253. lenka dnya gzli,

lenka astalanm.
lenka asta yatm.
Dokuz sene lenka asta yatm,
Ne mamu baarm, ne tati.
lenkann mamusu pazar gn
km kapu nn,
Em aalarm,
Em Allaha yalvarrm:
Allahm, kaldr benim
lenkam!
Dokuz sene oldu asta yatyr,
Ne lafn iittik.
Kaldr, Allahm,
Sana kurban kesecm,
Panayada kurban kesecm.
lenka iitmi manisini,

lenka baarm mamusuna:

Gel, mamu, gel ieri,
Annadym sana astalm.
Bn, mamu, diil Allah astal,
Bn meraktan, mamu, gidecm,
Dimitrinin meraandan.
lecm, mamu, gidecm,
Sn bana yas tutasn.
Tahtalar bana urunca.
Sn, tati, bana yas tutasn
Sakaln dizine urunca.
Dimitri, bana yas tutasn,
omedn gidip gelince,
Kulaanda iek senince.

254. Paskellya kar, mamo,

Cumaa gecesi,
Toplatk, mamo,
rak-obannar.
Toplatk, mamo,
Dantk, mamo,
Ang i kolay?
Dedik, mamo.

raklar dedi, mamo,

obannk kolaydr,
obannar dedi, mamo,
Haydutluk kolaydr.
ekildik, mamo,
Konutuk, mamo,
Kimi ka(r)larsak,
Keseyeciz.

( .,
. )

( .,
. )

( .,
. )

519

 . .

520

Ka(r)ladk, mamo,
Kakumnan enitemi.
Kakumu kessek, mamo,
Enitm dul kalacek.
Enitemi kessek, mamo,
Kakum dul kalacek.
Kestik, mamo,
Kk Bogdan,
Yarsn, mamo,
it pirdik.
Yarsn, mamo,
Aaca astk.
Kakuma, mamo,
Trk aldrdk.

Enitem, mamo,
Kaval aldrdk.
A Bogdanm, Bogdanm,
Kk Bogdanm,
Yaamurlar yaadka
Ykanasn,
Gnelr ktka
Kurunasn,
Lzgerlr estik
Sallanasn.

255. Andreya nadaz srrdi,

Nadaz srd, bitirdi,
Ev da sora o geldi.
Kar()sna Aa oldum, dedi.
Oturdu Andreya,doyundu,
Felber gidecm, dedi.
Oturdu Andreya, ta oldu,

Kalkt da ev gitm.
Andreya ordan kalktynan
Dumannar da arkadan kalkt,
Onu yolda etitilr,
Onu da yolda ldrdlr.

256. Tudora, Kzm, Tudora,

Bn seni yavuklu edecm,
Grgiy,
ba delikannya.
Tudora gitmi daysna:
Day b,
Day, gel biz.

Manim beni yavuklu edecek,

Grgiy,
ba delikannya.
Bn Grgiyin da olmycam,
Bn Yankuya kaacam.

257. Aye, geldim senin iin,

Anen vermeyor.
Anem da vermz,
bubam verir,
Gelsna alasn.

Alamadm seni,
Saramadm seni
u gurbet ellrde.

258. Aleksiy em babas

Avemdan tarlaya ekilmilr,
Kara nadaz karsnlar.
(?) taman tarlaya girmilr,
Aleksiyin babas
kzleri pulaa komu.
Aleksiy kzleri edrmi.
Tarlann ortasna etitiikn,

Amucas onlar karlam.

Aleksiyin babas
Aleksiy demi:
ek Aleksiy kzleri,
ek, biz tarlay sreceyz.
Aleksiyin amucas
Nacaklan Aleksiy urmu,
Kafasn ikiy yapm.

( .,
. )

Aleksiy kzlerin nn
dm.
Aleksiyin babas silhlar
karm,

( ., . )
259. Anam da vard,
Bobam da vard,
Ku oldular, utular.
ocuk kardam da vard,
Onu da aldlar,
Beni da braktlar.
( ., . )

( ., . )

( ., . )

( ., . )

Agasn iki kurumnan ery

drm.
Geeri kv dnm
ki lyln arabada.

260. arap itim filcandan,

Dudaklarm mercandan.
Yaasn, yaasn, yaasn,
Bu bizim millet!

( .,
. )

3.
262. Karaca garga blbl olmaz,
Biridi (?) iki yar olmaz.
Gen yolcu seni almaz.
Var-git, kz, bn seni almam.
Biridi (?) iki yar olmaz.
( ., . )
263. Maanimi ala-ala*
ktm bir inc dala,
Korktum dal krlacak,
Yrimi ellr alacak.
Ah, alacek, alacek,
Sevdas bana kalacek.
Maanici ba msn?
Cefayr ta msn?
Sana bir maani versm
Cebind tar msn?
Maani maaniyi aar,
Maani bilmeyan kaar.
Sana bir maani versem,
reciin dert aar.

262. Ha kaldr zndn

Gzelliin biyaz olsun,
Grennr a-zeman olsun,
Rout
( ., . )
Kp iind unum var,
Allahta umudum var.
Yr geliyor deseler,
Ay Tanasa mumum var.
Karanfil ocak-ocak,
Topladm kucak-kucak.
Hepsinin yri acak,
Benim yrim tomrucak.
Karanfilin biyaz,
Etme, yrim, bu naz.
Sevdaylen geirdik
Bu kylan bu yaz.
Kara kilim toz-pemb,
Bir ayrrsz yr bend.

_________
* (
), .

.

521

 . .

522

O ayrsz yr iin
Gec-gndz gam bend.
Kaleden inielim,
Ku gibi dnelim.
Sen yaamur ol, ben bulut,
Bireri kaualm.
Kaleden ini-pini,
Bamn sap gm.
ocuk kza bakarkan,
Byn san imi.

Kalenin kedikleri,
Bal-eker idikleri.
Bir-bir aklma gelir
Yrimin dedikleri.
ncecik iin misin?
Kalbimi bilm misin?
Senin iin yanyom
Sen beni bilmmisin?

264. Akam getim

Sizin yannzdan, yrim.
Sen kapuda dururdun.
Ah, lyom,
Yrim, gideyom,
Senden ayrlamyom.
Akam ayr olsun!
Sana dedim, be yrim.
Sen selamm almadn.
Ah, lyom,

Yrim, gideyom,
Senden ayrlamyom.
Arta da kalsn
Senin anen, be yrim,
Ani bizi ayrd.
Ah, lyom,
Yrim, gideyom,
Senden ayrlamyom.

265. Kapumun n imeni eil.

Nerd bulaym seni, sevgili
eim, aman?
Ah, gzelim, sen gzelim,
gzel aresind hen gzelim,
aman.
Bir ta attm erik daline.

Vard-urdu sevdalimi gerdanine,

aman.
Ah, gzelim, sen gzelim,
gzel aresind hen gzelim,
aman.

266. Gidin, bulutlar, gidin,

Yre selam gtrn.
Yr selam almasa,
Gen geeri getirin.
Gittik, mori kz, gittik,
Yrin mektup yazard.
Selam verdik almad,
Gen geeri yollad.
Bir ini rk vin,
ocuk dm peim.
Babam sana kz vermez,
Nakeren dile dm.
Keten glmek incecik,

Bir yr sevdim gencecik.

Genlik ettim, ah imn (?),
Kaleri var incecik.
Bir ini sarma sardm,
Ben i ormana vardm.
ormanda yr sevdim,
Bn i ormann oldum.
Yimirtann sars,
Er dt yars.
Benim yrim gelmdi,
Oldu gec yars.

( ., . )

267. Gen da ilkyaz oldu,

ayr-imen yaslanr.
ii dtkn
ift damar tininm (?) yslanr.
u deli gnl, aman,
Yr elind uslanr.
Aylem, be yrim,
ilm da yazgm,
aman, bleymi.
Aylem, mori kz,
Garip ta ksmet, aman, bleymi.

Arta da kalsn, aman,

u mapuzun yaps,
Demirdndir-eliktndir, ninm,
kapusu,
eliktndir-demirdndir, ninm,
kapusu.
Yoktur kimsem, aman,
Gelsin, girsin araya.
Duman olan geldi da girdi,
Ninm, araya.

268. Armut altnda, deda anem

orap yrrsin.
Em yrrsin em, skrsin,
Gen beni zlrsin.
Abul boyunda, deda anem,
Bir sar ylan.
ekivermi kumrularn

Dz-duru divan.
Abul atlad, deda anem,
Kurum patlad.
Varn-bakn krcalann Memedi
Acey saplad.

269. Oyna, gelinim, oyna,

Tahtalar oynamasn.
Hanm da kar duymasn,
Sana-bana zahmet olmasn.
Odan kire tutmayo

in kum katmaynca.
Bu sevda bendn gemeyo
Sarlp yatmaynca.
Bu sevda bendn gitmeyor
Sarlp yatmaynca.

( ., . )

( ., . )

( ., . )

( ., . )

( ., . )
270. u kark armut dalini
Duman mi sandydn?
Nazl mamam akrmda
karklar
Mudal inee duman mi
sandydn?
zm, badim, sabaa geldn,
Kara gzlm gelmedi
Nazl mamam akrmda,
zma, badim.
Sabaa geldn

Kara gzlm, gelmedi.

Gm belik saya-saya
Kollerim bayld,
Nazl mamam akrmda
Gm belik,
Saya-saya kollerim bayld.
Mahlenizd gezn kz
O yar mi sandydn?
Nazl mamam akrmda,
mahlenizd
Gezn kz o yar mi sandydn?
( ., . )

( ., . )

523

 . .

271. ekirg, canm, ekirg*,

iric butlu ekirg.
ekirgeyi nalladm,
stambola yolladm.
Be para verdim elin
Tuz-sabun alsn gelin.
Tuz-sabun almam gelin,
Kakaval alm kendin.

Urun, kzlar, uralm,

ekirgeyi kralm.
ekirg atlam ekin,
Kulaklar dikin.
ekirg atlam arpaya,
Be kam imi arkaya.

272. ekirgeyi nalladm,

stambola yolladm,
Tuz-sabun alsn gelin.
Almam tuz-sabun
gelin,
Kakaval alm kendin.
h, ekirg, ekirg,
iri butlu ekirg.

273. ekirg, malm, ekirg,

iric butlu ekirg.
ekirgeyi nalladm,
Edirney yolladm.
Be para verdim elin
Tuz-sabun alsn gelin.
Tuz-sabun almam gelin,
Kakaval alm kendin.

( ., . )

( ., . )

( ., . )

274. ekirgeyi nalladm,

stambola da yolladm,
Be para verdim elin,
Tuz-sabun alsn gelin.

Tuz-sabun almam gelin,

Kakaval alm kendin.

275. Peneredn kaar geliyor,

medin mi?
Beyim, medin mi?
Sn bu sevdann sonunu,
beyim,
Dnmedin mi?
Sn bu iin sonunu, beyim,
Dnmedin mi?
Arabann tngrts
Houma geldi.

Beyim, houma geldi.

Sevdicegim kumrular, beyim,
Karma geldi.
m, beyim, ne iersin?!
Sarfo olursun!
Beyim, sarfo olursun.
Saat betn sora, beyim,
Piman olursun.

276. Han meyvay

Kopardlar dalndan.
Ah, beni ayrdlar yrimdn.
Bn sana demzdim mi,
Nazl, be yrim?

ok dostluklar tez ayrlk getirir.

Hep sana demdim mi,
Nazl, be yrim?
ok lboflar tez ayrlk getirir.
Uzun olur gemilrin direyi,

( ., . )

( ., . )

_________
* .
.

524

atal olur efelerin reyi

Ne sn gelin oldun, ne da bn
gv.
Onun iin al kannarlan doldu
gzlerim,
Onun iin kapanmyor gzlerim.

Benim yrim yaylalarda oturur,

Ak kollarn suuk sularlan dondurur.
Ep sana demdim mi,
Nazl, be yrim?
ok dostluklar tez ayrlk getirir.

277. Eil kurbaalar

Kuruda kald.
Kanedim krld,
Ayrldm kaldm.
Kanedim krld,
ollerd kaldm.
Evimin nnd
Bir zeftun aac.
Yridan selm aldm
Zihirdn ac.

Bu selm bana, ah,

lmdn beter.
Ya kuru yand,
Yand, kl oldu.
u dnney, ah,
Bana m kalacek, sand?
u genlik, ah,
Benim mi olacek, sand?

278. Yaptraym sana, naziyam,

Fildii tarak, aman.
Tara peremini, naziyam, aman,
Bir yana bura.
Gs da gmelim, naziyam,
aman,
Kim senin dostun?
Yaptraym sana, naziyam, aman,
pektn fistan.
stn da yazdraym, naziyam,
aman,
Srmay destan.
Yetagin da yazdraym,
naziyam, aman,
Trl bir destan.

Gs da aprazl, naziyam, aman,

Bn sana yandm.
Benim da sevdiceim, naziyam,
aman,
Varnada admiral.
Tara kflrini (?), naziyam, aman,
Bir yana buray.
Tara peremini, naziyam, aman,
Sol yana buran.
Sn bl dihildin, naziyam, aman,
Sana ne oldu?
Biz byl dihildik, naziyam, aman,
Biz ne oldu?

279. Dolma bahed durdum,

Meliham, meliham,
Yldzl para buldum.
Sen beni benmzkn
Bn bakasn buldum,
Meliham, meliham, aman.
Karda eil yonca,

Meliham, meliham.
Gel seveyim doyunca,
Sevmenin faydas yok,
Kendinin olmaynca,
Meliham, meliham, aman.

( ., . )

( ., . )

( ., . )

( ., . )

525

 . .

526

280. Emeklerim (?) krld,

Yrim gitti gelmdi.
Aglesem da, szlasam da,
O yr bana gelmeycek.
lrysam, yazktr,
Sana kanmadan.
Kollarm boynuna
Halkalanmadan.
Bir gn gemz

Seni anmadan.
Sus, kimse duymadan,
eytannar uymadan.
Zevkilr duymadan.
Koy baini gsm,
Saraym saini.
Daya baini gsm,
Okaym saini.

281. Bak u dilber kadna:

Salerni yandan atm.
Kare gaytan kalerini,
Ah, kalemnn yazm.

Kare kmr kirpiklerini,

Ah, Allah yaratm.

282. Mendilim dalda kald,

Aman, Allah,
Gzlerim yolda kald.
Kapanmasn granialar,
Sevgilim orda kald.
Kapanmasn granialar,
Benimki orda kald.
Bn diilim en eili,
Aman, aman.
Bn kaybettim eimi.
indi da burdan geecek kzlar,
Bn bulacam eimi.

Mendilim turaldr,
Aman, aman.
Benim yrim buraldr.
Gem kapumun nndn,
reciim yarald(r).
Ah, aman, doktur,
Canm-kuzum doktur,
Dertim bir ayre,
Al u mendili,
Send, send dursun,
Sil gzmn yan.

283. Sabahn ehri (?)

vak()tnda, aman,
Gr da bilsm bn yrimi.
Gl dalna blbl da konmu,
aman,
Sreyor sefay.
Gl sarlalm-sarmaalm, be yr,
kimiz bir can gibi.
u gzellik send-bend
durmaz, aman,
Geleceksn, indi gel.

Sabahn en-en vak()tnda,

aman,
Oturmu, kave ier.
Bir elind mor fili-filcan, aman,
Bir elindn gn saar.
Gl sarlalm-sarmaalm, be yr,
kimiz bir can gibi.
u gzellik send-bend
durmaz, aman,
Geleceksn, indi gel.

( ., . )

( ., . )

( ., . )

( ., . )

284. Yaama, b yaamur,

Yesm, b lzgr,
Bekim d yrim yoldadr.
Her o yrim yoldaysa,
Helal gzleri uykuda,
Aman, yr, aman.

Yr oturmu gn altnda,
iri koymu fesini.
Sl, b yrim, blec ark,
Ah, iideyim sesini.
Ey, aman, yr, aman.

285. Telegrafna telleri,

Pamuk gibi elleri.
Bizi dnney getirennr.
u Varnann gzelleri
Esmerim-gzelim.
Gel kara gzm, dilberim.
Pek seveyorum.
Vardm da baktm odasna,
Halayola (?) koymu kocasna,
Be para verdim gecesin,
Doyamadm cilvesin.
Esmerim-gzelim.
Tatl dilli dilberim,
Pek seveyorum.

286. nallar iin beylr

A olsun.
iyenner-ienner
Ak olsun.
Garafalar dolsun,
arap rsn.
O filcannar dolsun,
Badem (b)rsn.
Yri bendn,
Beni yrden ayran.
Ofierin (?) genligin
bir yalan.

( ., . )

( ., . )

( ., . )
287. u Tunann boyunda
Bir roman kz.
Dooru sl, be roman kz,
Anen var mydr?
Ne anem var, ne babam var,
Bn bir szm.
Sn bir sz,
bn bir gurbet,
Alaym seni,
Alaym da elmazlara
Saraym seni.
Alaym da talyaya
Yollaym seni.
( ., . )

288. Tuna boyunda gezeyor

Bir roman kz.
Elind bir teste gl var,
Kendi da gzl.
Almaz yrim, sormaz yrim,
Anen var mydr?
Ne anem var, ne babam var,
Hi ta kimsem yok.
Sn bir sz, bn bir gurbet,
Alaym seni,
Alaym da elmazlara
Saraym seni.
Alaym da stambola
Yollaym seni.
( ., . )

527

 . .
289. Bn bir roman kz grdm
Tuna boyunda.
Hem anesiz hem bubasz,
Hi kimseycii yok.
Dooru sl, roman kz,
Anen var myd?
Ne anem var, ne bubam var
290. Uzun kavak,
Felvice (?) yaprak,
Dallerin kurusun.
Ah, er dn yapraklarn
Sularda rsn.
Adi, be gzl, hadi be gercik,
Baraber gidelim.
Ah, benim yrim gl baheye
Gitmesin bari,
Gl baheyd aan gllr
Aldadr yri.
( ., . )

ta kimseyciim yok.
Sn bir sz, bn bir garip,
Alacam seni.
Alacam da gurbet eld
Sarcam seni.
( .,
. )
291. Uzun da kavak,
Selvi da kavak
Dalleri kurusun.
O er dn yapraklar
Suda da rsn.
Herkez alsn yrini da eini da
Gl-gl yaasn.
Of, benim yrim gl baheye
Varim da gelmesin.
Uzun da kavak,
Selvi da kavak
Dalleri kurusun.
O er dn yapraklar
Suda da rsn.
( ., . )

292. Uzun da kavak,

Felvili kavak,
Dallarn kurusun.
Ah, er dn yapraklarn
Suda rsn.
Erkez alsn eini da,
Eini da,
Gl baheda gezinsin.
( ., . )

293. u kark daada

Bir koyun meyleyer.
Meyleme, koyunum,
Unut kuzunu.
Nasl unudym
Kara gzmi?
ki dizim
Aldm kuzumu,
Devirdim-evirdim,
Baktm zn.
Siya toprak dm
Kara gzn.

294. Der boyu dz gidr,

Fayton dolu kz gidr.
Yolu arm gidr,
Bekim da biz gidr.
Pekir ektim direktn
Bir yr sevdim rektn,
reciimi bilselr,

stediim verselr.
Karanfil katmer oldu,
Yr bana yrak oldu, } 2
Yr bana merak oldu.

295. Denize fener geldi,

Aklma nelr geldi.
Dere boyu gidrim,
Edi deve gdrim.
Al, deveci, de beni,
Bn yrim gidrim.
reciimi bilselr,
stediim verselr.
Gkt yldz ellidir,
Ellisi da bellidir.
Pekir ektim direktn,
Bir yr sevdim rektn.

Baaya gittim zm,

Tiken urdu dizim.
ildim tikeni karmaa,
Yr grnd gzm.
Balk yolu ksack,
Bir yr sevdim ufack.
Em ufack, em gzl,
Em ardm sora gezr.
Kavarnada talim var,
Mzkac yrim var.

296. Hey, bostanc, bostanc.

Bostann kaunnuk mu? } 2
Bu dnya gurluk mu?
Asldan yrim senin adn Ferdane,
Seni da sevn au kyndan
bir tane.

297. Soterann (?) fistan*

Dalga-dalga yalabr,
Yanin ii kavgaldr.
Soterann fistan maviydir,
Yaniin ii kaaviydir.

( .,
. )
298. Alacksn dal gibi,*
Tatlcasn bal gibi.
Uzunsun sark gibi,
Eyisin koruk gibi.
( ., . )

( .,
. )
__________
* .

528

( .,
. )

( .,
. )

( ., . )

299. Bahelerdn, aman,

Meyva gelir, yavrum, da naz gelir.
u gzel, aman,
Srval elek, yavrum, da dar gelir.
ekerlimisin, vay-vay,
Koyaklmsn, vay-vay.
Gel, gel, gel, aman, gel iin,
Var, var, var, aman, var yma (?).
E bn olaym.
( ., . )

529

 . .

300. Akam oldu, gn kautu,

Bn siz vardm.
Anan vermedi,
Boban grmedi,
Bn seni alcam.
Gel yanma, kk (h)anm,

Sn benim olacan.
Seni sevrim candan,
Ayrlmam sendn, } 2
Kk hanm.

301. Ha be, eeciim,

Senin kulaklarndan
papu m yapaym?
Papulu daylr,
Zmbll baylr,
Digo, bn indi nbym?
Yalnz m yataym?
Ha be, eeciim,
Senin kafacndan
katran kofas m yapaym?
Kafal daylr,
Zmbll baylr,
Digo, bn indi nbym?
Yalnz m yataym?
Ha be, eeciim,

Senin bacacklarndan
tokmak m yapaym?
Tokmakl daylr,
Zmbl baylr,
Digo, bn indi nbyim?
Yalnz m yataym?
Ha be, eeciim,
Senin kuyrucundan
sprg mi yapaym?
Sprgeli daylr,
Zmbll baylr,
Digo, bn indi nbyim?
Yalnz m yataym?

( ., . )

( .,
. )

302. Benim adm Toz-pemb, Toz-pemb,

i aararsan yok bende, yok bende yok bende.
Tarikatlk (?) var bende } 2
Pdra kutusu sergend, sergend.
( ., . )

4.
303. Kiliseye gtrdlr,
stefono ettirdilr.
Nerde kald benim eim,
Benim eim Alekiyos?
Gel, kaynana, aalayalm,
Sn ooluna, bn eim.
Nerde kald benim eim,
Benim eim Alekiyos?

530

Kilisey gtrdlr,
stefono ettirdilr.
Naabet oldu, utu-gitti,
Bnk gn gelmedi.
Yazk oldu benim eim,
Benim eim Alekiyos.
( ., . )

304.

.

.
y , } 2
.
:
, ,
,
-
,

.

.
,
.
:
, , ,
?
,
.
:
, , ,
,
. } 2
.
( .,
. )

5.

305. Derelikt-tepelikt*
Ev kurdurmayn.
Uzak-uzak memneketlr
Kz verdirmyin.
Malim olsun uan da kulara,
Bn anemi zledim.
Hem anemi, hem babam
Bn km zledim.
Aneciimin elkeni olsa,
Usa da gels.
Babamn kr at olsa,

Pins da gels.
Aneciimin dilceezleri
Bana yaban oldu.
Memneketimin tikenneri
Bana gl oldu.
Malim olsun uan da kulara,
Bn anemi zledim.
Hem anemi, hem bbam,
Bn km zledim.

306. Aalem beni, ah, annad,

Anem beni annamad.
Uzun yola gurbet yollad.
sek-sek tepelerde
Ev kurdurmayn.
Ar-ar memneketler

Kz verdirmeyin.
Anemin-bobamn ac szleri
Bana bal oldu.
Kaynanamn booday somunnar
Bana zehir oldu.

( ., . )

( .,
. )

__________
*
( 306-310)
, . . . .

531

 . .
307. sek-sek tepeler
Ev kurdurmayn.
Arya memneketler
Kz verdirmeyin.
Memneketimin tikenneri
Bal-eker oldu.
Anemin ac dilleri
Bal-eker oldu.

532

Anemin kanedi olsa,
Usa da gels.
Babamn kr at olsa,
Pins da gels.
Agamn grlat (?) olsa,
Pins da gels.
( ., . )

308. sek-sek tepelerd

Ev kondurmayn.
Uzak-uzak memneket
Evlat vermeyin.
Uan kular, haberiniz olsun,
Bn anemi zledim.
Anemin kanedi olsa,
Usa da gels.
Babamn kr at olsa,
Pins da gels.

Agamn klc olsa,

Kysa da gels.
Memnekettn bn kal
Edi yl oldu,
Memneketimin tikenneri
Bana gl oldu.
Anemin ac laflar
Bana bal oldu.

309. sek-sek tepelerde

Ev kurdurmayn.
Uzak-uzak memnekete
Kz verdirmeyin.
Bn memnekettn kal
Edi yl oldu,
Memneketin als-rps
Bana gl oldu.
Anemin kanedi olsa,
Usa da gels.
Bubamn kr at olsa,
Pins da gels.
Bubamn arpa orecii

Misk kokard.
Kaynatamn booday somunu
Pelindn ac.
Kaynanam olucaa cad
Maaynan dvr.
Kaynatam olucaa pezevenk
Meeynn dvr.
Grmcm olucaa gvend
(?) dvr.
Kocam olucaa pulama
Meynelerd gezr.

310. sek-sek tepeler

Ev kurdurmayn.
Uzak-uzak memleketler
Kz verdirmeyin.
Memleketimdn kal

Edi yl oldu.
Memleketin als-rps
Bana gl oldu.

( ., . )

( .,
. )

( .,
. )

311. Dn sabaa kalktm,*

aardm, baardm:
Pile-pile, kt-kdak, mt-kdak,
Ah, benim gercik orozum yok.
Pililerin babasyd,
Tauklarn kocasyd.
Ah, benim gercik (h)orozuum yok.

312. Na emta dor tri kon*

Pasha, lel, pasha.
Biri katr, biri beygir,
Bir da at, lel, bir da at.
Katr, beygir senin olsun,
At benim, lel, at benim.
( ., . )

( ., . )

6.
).
313. Nekadar yaprak var daada
Okadar bereket olsun bu evd.
Nekadar kum var denizd
Okadar altn olsun bu evd!
( .,
. )

314. ,
.
,
,
,
.

.
!
( .
. 112113)

).
315. Hadi gelsin Lazari
Auldan aula
Bereket olsun!
ocuklar gelsin,
Kzlar gelsin,
Uaklar oynasn.
Kalsn ... (?).
Aalar da meval olsun!
Baalarda zmnr olsun!

Bereketli olsun!
Her sene zarzavat olsun!
Ekmeklr olsun!
Hambarlar dolsun!
Hey! Burda bizdn
Allahn kulaana,
Taa ok olsun!
( ., . )

__________
* ,
. ,
.
( ) .

533

 . .

316. Elim-elim ibriim,*

Eldn kt bir kuum.
Ku gitti dala kondu,
Dal bana emi verdi,
Emii gk verdim,
Gk bana yaamur verdi,
Yaamuru er verdim,
Er bana imen verdi,

imeni obana verdim,

oban bana kuzu verdi,
Kuzuyu cambaza verdim,
Cambaz bana at verdi.
Pindim ata, kotum,
Der-tep atm.

317. Abre z, kara z.**

Pindim gittim Kara suya.
Kara sudan kannar akar,
ki dlger kpr yapar,

Biri kk, biri bck.

Kcn alma attm, } 2
Bcn selm verdim.

318. Elimd vardr bir buu kuu,*

Buu kuu utu dala kondu,
Dal bana emi verdi,
Emii verdim er,
Er bana imen verdi,
imeni verdim koyuna,
Koyun bana kuzu verdi,
Kuzuyu verdm bey,
Bey bana katr verdi.
Pindim katra,
Gittim Urum elin.
319. Bre mer, bre komu mer,***
Ne gzlsin, komu, komu!
Aan sefer gidrsin
Bana da aber yollayasn.

320. ndim, dered durdum,

Dokuz gvercin urdum,
Dokuzu da kalkmad,
Yanka bana bakmad,
Gel, Yankem, gel!
Altn zk dal parmak,

( .,
. )

( .,
. )

).
( )
322. Peperuda ltoyna, ltoyna,*
di, Boje, zlatoyna, zlatoyna,
Peperuda ne istr?
Ne istr?
Bir bakrck su istr,
Su istr.

( ., . )
Yoluna yolda olaym,
Kanna karda olaym.
( .,
. )

534

323. Yaa, yaamur!*

Tarlarda amur,
Tekned hamur,
Frnda somun.
( ., . )

( .,
. )

).
324. Camalc geldi, duydunuz mu?*
Duydunuz mu?
Paray sergen koydunuz mu?
Koydunuz mu?

_________

*
, .
** 40
. .
***
70 . ,
( ). .

( .,
. )

321. Mari, Stoykele, gur kz,*

Sn gezersin kadn gibi, } 2
Bn yanrm odun gibi,
Yana-yana kl olrm.
Bayeniz gl olurum,
Avam-avam kauurum,
Sabah-sabah alrm.

( ., . )

Urum eli talcak.

Engenin bir uaa duumu,
Nani dedim, uyusun,
Allaha dedim btsn.
Geldi bu gckl, uurttu,
Kimin bu gck?
Ali beyin.
Ali beyin neyi var?
nc diz(i)dn kz var,
Yaz-yaz oolu var.

Btn yazn yalvarmak,

Gen da kandr()amamak,
Gel, Yankem, gel!

( .,
. )
_________

* ,
().

535

 . .

III.
1.
325. anak-kale iinde
Vurdular beni.
Ana, ben gideyom
Dmana kar.
Oy, genliim vay.
anak-kale iinde
Kydlar beni.
olu(k)-ocuk grmedim,
Kydlar beni.
Oy, genliim vay.
anak-kale iinde
Aynal arm,
anak-kale iinde
Lalele biter mi?

326. Vurma, yunan-karda,

vurma,
Bitirdin bizi.
avdar demet gibi
Dizdirdin bizi.
Vurma, yunan-karda, vurma,
Sndrdn bizi.
Sabaa yldz gibi,
Sndrdn bizi.
Bandaki apkan
Erd rsn,
Edirnenin askeri
Yar yunan, yar ermeni.

( .,
. )
( .,
. )
327. indi vakit,
Dkn vakit, mari.
ngilizlen kumitlr, mari, } 2
Maribe oldu.
( .,
. )

330. Serezin babas

Altn yuvas.
Dered akl-ta,
rdeklerin eil ba.
u fasl be bin yapar,
Em kaynar, em oynar.
( .,
. )

( .,
. )
332. Ane benimelli deri
Pastrmam. } 2
Konlu de bakson
Bastirmam.
Gri, yavrum, Gri, } 2
Yasla, yavrum, Gri.

( .,
. )

536

329. Vereyim seni, kzm,

Asana. } 2
stmem, baba, istmem,
Ad Asan kafas kazan. } 2
Vereyim seni, kzm, Amita. } 2
stmem, baba, istmem,
Ad Asan kendi hali(m). } 2
Vereyim seni, kzm, arfoa. } 2
strim, baba, istrim,
Ad arfo sarlmas
mayfo.
( .,
. )

333. Tefe yapar

Dangur-dangur,
Bn da sandm,
ufa* dokur.
Cafa gitti
( .,
. )

( .,
. )
334. Hamsi koydum tavaya,
Baladm oynamaya,
Bi(r) d baktm: hamsi yok,
Baladm alamaya.
Gemi geler yara-yara

2.
328. Darsali, Darsali,
Ne isteersin, Darsali?
Tavandan bi(r) kz kt,
Dul kar, eftan kar.
Tava delik, yaa da yok,
Brek bitti, kz da yok.
Darsali, Darsali,
Ne isteersin, Darsali?
Nerdesin, nerdesin?
Tavandaym, tavanda.
Ben seni tutarsadm,
Bakcan, ne yapcam!

331. Mari, Tudorum, Tudorum, } 2

Yarn da gidecem Salaya, } 2
Salaya pazara, Todorum. } 2
Karnaval koyunar almaya, } 2
Sule da ne baksz ... } 2
Yazaym Kemalin stnde. } 2
Nasn da yakar ...
}2
............
balari
}2
Sen da ..... yaktun beni. } 2

( .,
. )

3.
335. Stano, Stano,
Stambul gl,
Edirnenin ba dlberi.
Yanma, yanma, Mustafa,
Gur kz pahaldr.

Pahaldr, cefaldr,
Be bin altndr.
Stano, Stano,
Stambul gl,
Edirnenin ba dlberi.
( .,
. )

_________

* ufa .

537

 . .

336. Kara kalpak baimda,

Kalem oynar karimda.
Ka, gzel kz, karimdan,
Chilliktir* baimda.
tm, belbel, yarm azda,
Ben alamam elmazdan.
Vido ayr bier
Saa yanna keser, } 2
Saa kolunu keser.

Vido ayr bier

Sa ayan keser. } 2
Saa yann keser
Saa kolunu keser.
Nasun kzlar bkrlr
l bklsn ocuklar
Kzlarn dolaynda.

337. Astrayodim ben sana,

karagzlm.
Aman, aman,
Karagzlm.
Yolumdam getim akam,
Seni grmedim, karagzlm.
Aman, aman, aman,
Karagzlm.

rm, rm, paraland,

Karagzlm, karakaim,
Nerdesin? k cama,
Karagzlm.
k cama,
reyim alsn. } 2

338. Todur evi, eni ev kuray,

Yksek ev, eni ev.
Todur pinmi yksek evin
stnde,
Gzel kz yoldan geeyo,
Selm vereyo Todura.
Todur grnc aryo,

Yksek evin binann aasna

deyo.
Kz, niin selm verdin Todura?!
Todur dt aaa.
Yolumdu da geeceydim,
Selmm da vereceydim.

339. Uurt, Grgim, uurt, } 2

Daldan-dala vurdur. } 2
Yava, Grgim, yava, } 2
Geri (?) dalda kaldu,
Gzlerim yolda kaldu.} 2
Uurt, Grgim, uurt, } 2
Pekirim dalda kaldu,
Sevgilim yolda kaldu.
Uurt, Grgim, uurt, } 2
Daldan dala vurdur. } 2

( .,
. )

( .,
. )

Mari, Ruske.
Boyum aan koku gzel,
Mari, Ruske.
Kadefi* gene Yani dedi,
Mari, Ruske.

341. Mari, Fidor, karagz kz, } 2

Gelerim size dooru. } 2
Gelme-gelme, deli dolu, } 2
Bizde vardur musafirler, } 2
Musafirler kardaklarun. } 2
Lave (?) yaparlar, satarlar. } 2
Mari, Fidor, karagz kz, } 2

Mari, Fidor, yapak ileer, } 2

Yapak ileer, iplik bier, } 2
Nasu kopayor bu iplik. } 2
Dule kosndel (?) kanuna. } 2
Mari, Fidor, karagz kz. } 2

342. zmirin kavaklar, **

Dklr yapraklar.
Bana da akc deerler,
Yar fidan boyu
Yakaris konaklar.

343. ndim havu baina,

Bir kz kt karima.
Gidemem ben,
Er adama gl
Veremem ben.
A kollarini,
Sar kollarini.
dm, dm,
Sarayamem.

( ., . )

( .,
. )

( .,
. )

( .,
. )
Stankinin camu altnda } 2
Biyaz kari yatayor. } 2
Akam Stanki sulayor, } 2
Sabalen Grgi yolayor. } 2
Yolma, iemi, Grgi, } 2
Babam grisa seni, } 2
Beni sana vermecek. } 2
Uurt, Grgim, uurt. } 2
( .,
. )

_________

* Cahillik ( cayllk) genlik, grgszlk, ahmaklk: . ,

, .

538

340. Atladum, gerdim gl bahcene,

Mari, Ruske.
Ep iekler divan durdu,
Mari, Ruske.
Kadefi gene, Yani dedi,
Mari, Ruske.
Boyum ... iem sari,

( ., . )

4.

344. Bahelerd ey boylar; **
kimiz d bir boyda.
Gel, yrle, yrele,
Gel, yrle, yr-yrlem.
Bahelerde portakallar,
kimiz d kr topallar.
Gel, yrle, yrele,
Gel, yrle, yr-yrlem.

Bahelerde elmalar,
kimiz d kr topallar.
Bahelerd kara taz(?),
kimiz d bim-biyaz
Gel, yrle, yr-yrelem,
Gel, yrle, yr-yrle.
( .,
. )

_________

* Kadefi kadif i ( )
** 342-343, , ( ).
*** trk karlama , .

539

 . .

345. Kna-kna gecesi,

Oldu yar gecesi.
Paranuz mu yoktur?
Karnanuz mu toktur?
Kna-kna gecesi,
Oldu yar gecesi.

346. Bile-bile-bil bile,

steersin gelin olmaya. } 2
Bilmeersin ikram etmeye } 2
Kaynataya kaynanalara, } 2
Dokuz (?) grm zelere, } 2
Oniki ....... bahelere. } 2

( .,
. )

( .,
. )

5.
347.

( )

Allahm, ver bi(r) yaamur,

Sellece yaamur.
Tarlala(r) dolsun amur,
Teknele(r) dolsun hamur,
.....
Dodola geldi, duydunuz, mu?
Matrafaya* suyu dktnz mu?
( .,
. )

IV.
()
1.
348 (1). Bamdak kalpam
ekipt aldlar.
Basarabiyan ocuklarn
Nekruta yazdlar.
ryn, ocuklar, gidelim
Pek aylemelim.
Kazarmann evresi
Ne uzun kurulmu.
Kazarmann iind
Blpt aralk.
indn sorok biz
Dnn karannk.
348 (2).

, ,

Padiann bostannar
Bayrda bitlr.
Ah, padeam, padeam,
Askerin etr.
Ah, padeam, padeam,
Askerin etr.
Elunan ayrdan
lmdn betr.
( ,
. ., . ;
. . )

, ,



( : i . .
. 2006. . 10)

2.

_________

* , marapa .

540

349. Ay, kzm, kzm,

St maavi gzn
obannar veri gelenmi
Vereyim seni.
Ay, bubam, bubam,
Bn ona gitmm,
Onda ok paral var
Yaamadr bana.
Ay, kzm, kzm,
St maavi gzn
Srtma canberi gelmi

Vereyim seni.
Ay, bubam, bubam,
Bn ona gitmm,
Onda ok inek var
Saydrr bana.
Ay, kzm, kzm,
St maavi gzn
ingenin biri gelmi
Vereyim seni.
Ay, bubam, bubam,
Bn ona gitmm,

541

 . .

Onda ok paral var

Yaamadr bana.
Ay, kzm, kzm,
St maavi gzn
Kemeneci birisi gelmi
Vereyim seni.
350. Miro, bey, Miro,
Karda olalm. } 2
Malpa edelim.
Karda olalm,
Malpa edelim.
Bn kazanarkan,
Sen yan yatardn,
sek aldakta
Puh padukada.

Ay, bubam, bubam,

Bn ona gicm,
O kemena(da) alacek
Bn da oyncam.
( . ., . ).
Benim keciim
Krdak imen,
Benim yorganm
Havada bulut.
Benim yastcaam
Krda kr talar.

351. ekirgiyi nalladm,

Korotkaya yolladm,
Tuz-sabun alsn gelin.
Tuz-sabun almam gelin,
Kemenc alm kendin.
Gzr-gzr kemenc..

_________

( . .,
. ).
Biri-birin deeYorlar biri deeyorlar bu gec brda kalalm, bu gec brda kalalm
Bir bulgar kz alal. } 2
Alalm geliniy
Palm alalm geliniy.
Palm san pelik yorelim san pelik yoreli.
( ,
. ., . ;
. . )

* ,
,
. .

542

Kara tan tepeli

Kyleri kpeli
Evlenmeyin ocukla(r)
indi kzla(r) peli**.
354. Kara beygir ahrda*
Benim rm kahrda.
Kahrcm bilsel(r)
Beni gzl versel(r).

Kaar yaam krek istr,

Dam km direk istr,
Komu kzm sevr,
Dimirdn rek istr.
( . .,
. ).
ki kayp yanna
i toluk (dolu?) kaynana.
Kaynanann izleri
Kr olsun onun gzleri.
( . .,
. )

( ,
. ., . ;
. . )

3.

352. Mariyann popazn*

Kz Mariyann popazn
Kz yrdrdan geme Toneya yrdrdan gemi Toneya.
Tan banda pnar var, Tan banda pnar var, pnar banda kzlar var var pnar banda
kzlar var
O kzlar be irpyorlar olannar ot bieyorlar

353. Aya baktm ay ayaz*,

Kza baktm kz biyaz,
Kes sandm para az,
Eter bana btn yaz.

4.
). ()***
355. -,
,
,
.
,
.
,
.

356.-,


.
( . .,
. ).

( . .,
. ).
357. -,
, , ,
, , .
,
- .

.
_________

( . .,
. ).

358. -, ***,
.

.
,
.
( . .,
. ).

*
** peli .
*** ,
( ) .
**** ,
.

543

 . .

359. ,

} 2
} 2
, } 2
- } 2
. } 2
- ,
!
!
( . .,
. )

V.
361. Oglan
Oglan, Oglan, yalabk* oban, } 2
Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann evi saazdan-samandan, } 2

in d girilmz toz-dumandan,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

grinin fenerini yak da gidelim,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann sopas ceviz kkndn, } 2

Yanna yaklamaz kpek sesindn,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, ne gzlsin sn, } 2

Severim seni, gel yanma,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann ayaanda sar emeni, } 2

Kim da alm onnar o da bir deli,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.
( ., . )

).

( )

360. Pipiruda-ruda } 2
Day, Boje, ruda.
Yaamurla(r) yaasn! } 2
ri baak olsun! } 2
Ambarlar dolsun! } 2
orbacyka versin! } 2
orbac sevensin! } 2
( . .,
. )

362. Oglan
Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2
Graniann boyunda koyun gdelim,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Olana almlar sar emeni, } 2

Kim da onnar alm, o da bir deli,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglann evi sar samandan, } 2

in d girilmz toz-dumandan,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann elnd bir au dar, } 2

indiki ocuklara diil lzm kar,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglann sopas ceviz kkndn, } 2

Yanna yaklamycan kpek sesindn,
Ne gzl olan, yalabk oban.
363. Oglan

( ., . )

Oglan, Oglan, yalabk oban, } 2

Ne gzl lan, boynuma dolan,
Hey, Oglan, Oglan, yalabk oban.
Ne gzl lan, boynuma dolan,
Hey Oglan, Oglan, yalabk oban.

Oglann evi saazdan-samandan, } 2

Evin ii grnmz tozdan-dumandan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Evin ii grnmz tozdan-dumandan,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, yalabk oban, } 2

Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglann sopas ceviz kkndn, } 2

Evin yannda durulmaz kpek sesindn,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Evin yannda durulmaz kpek sesindn,
Ne gzl olan, yalabk oban.

_________

*
, (, 1968, 53-54).

544

545

 . .

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Graniann boyunda koyun gdelim,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Graniann boyunda koyun gdelim,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Olana almlar sar emeni, } 2

Kim da onnar alm, o da bir deli,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Kim da onnar alm, o da bir deli,
Ne gzl olan, yalabk oban.
( ., . )

364. Oglan
Oglan, Oglan, yalabk oban, } 2
Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann sopas ceviz kkndn, } 2

Yanna yaklaamazsn kpek sesindn,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann evi sar samandan, } 2

in da girilmz toz-dumandan,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, ne gzlsin sn, } 2

Seveyorum bn seni, gel yanma,
Ne gzlsin sn, yanyrm bn.

Oglana almlar sar emeni, } 2

Onnar da kim alm, o da bir deli,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

( ., . )

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Graniann boyunda yan gelelim,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.

Oglann sopas ceviz kknden, } 2

Yanna yaklatrmaz kpek sesinden,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.

Oglann evi sar samandan, } 2

ine da girilmez toz-dumandan,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, ne gzelsin sn, } 2

Yand benim reciim, bekledim seni,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.
( ., . )

366. Oglan

Oglann sopas msr sapndan, } 2

Yaklalmaz yanna toz-dumandan.
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglann evi sar samandan, } 2

Ona yaklamycan tozdan-dumandan,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Der boyunda ot bielim.
Ne gzl olan, yalabk oban.
(. , Gagauz halk
trkleri. Chiinu, 2001. . 153.)

Oglan, Oglan, ne gzlsin sn, } 2

Yand rm, eridi, bekledim seni,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglann sopas ceviz kkndn, } 2

( . .
Yanna sakn gitm kpek sesindn,
, 1989. . 127.)
Ne gzl olan, yalabk oban.
368. Oglan
Oglan, Oglan, boynuma dolan.
Krmz fesini al bana,
Elim yapt samdan sana bir yorgan, Bey, Oglan, Oglan canm, iitsn sn,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Gelsna bana, gel yanma.
Oglan, Oglan, ne gzlsin sn.
Severim seni, gel yanma,
Ne gzlsin sn, yanyrm bn.
Baygn baklarn yakt beni
Yand benim reciim, bekledim seni,
Ne gzl olan, yalabk oban.

365. Oglan

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Cngrdakl feneri yak gidelim.
Ne gzl olan, yalabk oban.

367. Oglan *
Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2
Oglan, Oglan, boynuma dolan, } 2
Graniann boyunda koyun gdelim, u elinnn samdan bana yap yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, kalk gidelim,

Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
( / .
..
, 1959. . 70)

369. Olan *
Olan, Olan, kalk gidelim, } 2
Kzgn baklarn yaktlar beni, } 2
Tuna nehri boyunda koyun gdelim, itsna canmn sevda sesini,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Ne gzl olan, yalabk oban.
Tuna nehri boyunda koyun gdelim, itsna canmn sevda sesini,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Ne gzl olan, yalabk oban.
Krmz fesini giyin sn bana, } 2
Pek zledim bn seni, gelsn yanma,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Pek zledim bn seni, gelsn yanma,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Olan, Olan, boynuma dolan. } 2
Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Elim yapt samdan sana bir yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
_________

Olan, Olan, ne gzlsin sn, } 2

Yand artk yreciim bekleyip seni,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Yand artk yreciim bekleyip seni,
Ne gzl olan, yalabk oban.
(Gagauz D. Trio Oglan.
Kiinu, 2004. P. 3)

* 367-369 .
* ( 369) olan, yreciim
. .

546

547

 . .

374. Oglan

370. Oglan
Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2
Cgarann alefini yak gidelim.
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglann elinde tablas var, } 2

Sklacek-yplecek ablas var,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglann elinde tablas var, } 2

Bana da kacak ablas var,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, boynuma dolan, } 2

Kolum sana yastk, salerim yorgan.
Ne gzl olan, yalabk oban.
( ., . )

371. Oglan
Oglann elind tabakas var, } 2
Yakma cgaran, sakla pazara,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, kalk gidelim!} 2

Cgarann alefini yak gidelim,
Ne gzl* olan, yalabk oban.
Oglann elind tablas var, } 2
plcek-sevilecek ablas var,
Ne gzl olan, yalabk oban.

( ., . )

372. Oglan
Oglan, Oglan, kalk gidlim! } 2
Cgarann alefini yak gidelim,
Ne gzl olan, yalabk oban. } 2

Oglan bana yaptrd bir dizi altn, } 2

Bn Oglana kaacam onbe yanda,
Ne gzl olan, yalabk oban. } 2

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Tuna-dere boyuna koyun gdelim,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.
Ana-dere boyuna koyun gdelim,
Ne gzl Oglan, babas oban.
Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2
Kollarm sana yastk, salarm yorgan,
Ne gzl Oglan, babas oban.
Kollarm sana yastk, salarm yorgan,
Ne gzl Oglan, bey, yandm, aman.

Oglan, Oglan, kalk gidlim! } 2

Cgarann fenerini yak gidelim,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Kolum sana yastk, salarm yorgan,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Oglann kars ekmek yapamaz, } 2
Oglan km tepey, gbek atamaz,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglan km tepey, gbek atamaz,

Ne gzl olan, yalabk oban.
Oglann elind misir apas, } 2
..
( .,
. )

_________
* gzl 371 - / .
** 373-374 -
/ , : elind, gidlim; 374 gzl
- / .

548

( .,
. )

375. Oglan *

376. Oglan

1. Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Cgarann fenereni yak gidelim,
Ne gzl olan, yalabk oban.

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Zigaran verelim, yr, gidelim,
Ne gzel olan, bobas oban.

2. Oglan, Oglan, yalabk oban, } 2

Yalabk oban, ne gzl olan.
Olann elind apa belind } 2
.......

Oglan nas gidelim, beni sigaran (?) } 2

Sigaran verelim, yr, gidelim,
Ne gzel olan, bobas oban.

( ., .,
. )

( .,
. )
373. Oglan**

Oglan, Oglan, kalk gidelim! } 2

Sigarann fenerini yak grelim,
Ne gzl Oglan, yalabk oban.
Sigarann fenerini yak gidelim,
Ne gzl Oglan, babas oban.

( (), .
(. ), )

377. Oglan**
Oglana yaptrdm altndan ini,
stne de yazdrdm: Alacam seni,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.
Oglana yapturdm altndan kak,
stne yazdrdm: Ben sana ak,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.

Oglann elinde, lver belinde,

Kz km pencereye, evre elinde,
Ne gzel Oglan, yalabk oban.
(Rodop trkleri,
, 1966. . 41)

_________

* 375 ,
. : ,
.
** 377 (. ,
. ) ().

549

 . .

378. Oglan
Oglan, Oglan, kalk gidlim! } 2
Cgarann fenerini yak gidelim,
Ne gzl olan, yalama oban.
Cgarann fenerini yak gidelim,
Ne gzl olan, babas oban.
Oglann elind fildili tarak, } 2
Tararkan kellerini, bir yana brak,
Ne gzl olan, babas oban.
Tararkan kellerini, bir yana brak,
Ne gzl olan, babas oban.
Aslan ykld, suyu skld, } 2
Benimini (?) hanmnarn can skld,
Ne gzl olan, yalabk oban.
Benimini (?) hanmnarn can skld,
Ne gzl olan, babas oban.
Oglann elind liver belind, } 2
Oglan km kpry apka elind,
Ne gzl olan, yalama oban.
Oglan km kpry yopa (sopa ?) elind,
Ne gzl olan, yalama oban.
Bn sana demedim mi pinm duvara! } 2
Kaptrrsn kendini kara olana,
Ne gzl olan, yalama oban.
Kaptrrsn kendini kara olana,
Ne gzl olan, babas oban.
( .,
. , )

,

(GAGAUZ YER) . *
...

1. .

-
.

1.

. , 123

1914

2.

. , 115

1924

3.

. , 1

1931

4.

. , 9

1925

5.

. , 12
(. . )

1953

6.

. , 3
(. . )

1924

7.

. , 19 1910

8.

. , 19 1955

9.

. , 36

1930

10.

. ,

1914

11.

. ,

1921

12.

. , 153

1924

13. .

. , 36

1928

14. .

. 23

1959

15.

1922

2. .
16.

. , 19

1915

17.

. , 32

1922

18.

. , 18

1923

_________

*
14 1995 . 3-4.

550

551

 . .

19.

. , 78

1980

47.

. , 100

1941

20.

. ,

1950

48. .

. 1 , 20

1939

21.

. ,

1933

49.

. , 45

1949

22.

. ,

1925

50.

. . 49

1950

23.

. , 30

1935

51.

. , 26

1952

24.

. , 28

1950

52.

. , 2

1940

25.

. , 77

1985

53.

. 34

1947

26. .

. ,

1950

54.

. , 22

1926

55.

. , 6

1916

56.

1941

57. . , 10

1925

58.

. , 20 1927

59. .

. , 2
(. . )

1930

60.

. , 22

1943

61.

. , 22

1932

62. .

. 1945
, 33

63. .

. 1941
, 31

1938

3. . -
27.

. , 170 1928

28.

. , 131

1920

29.

. , 73

1925

30.

. , 167

1930

31.
32.

. , 222 1948
. 106

33.

. 131

1929

4. .
34.

. 22

1929

35.

. 28

1929

36.

1912

37.

. , 8

1917

38.

. 112

1944

39.

. , 18

1912

40.

. , 97

1922

41.

. , 97

1923

42. . , 114

1912

43.

. , 8

1921

44.

. , 57

1921

45.

. 1 , 2

46.

. , 39

5. .

64.
(. . 1996 .)
65.

. 70

1933

66.

. , 26
(. . )

1943

67.

1945

68.

. , 14

1922

69.

. , 22
(. . )

1940

70.

. , 35

1941

1944

71. .

. , 18

1936

1938

72. .

. 1 , 36

1940

6. .

552

8. . -

9. .

553

 . .

73. .

. , 28

1943

74.

. 8

1958

75.

1923

10. .
76.

. , 30 1930

77.

. , 9

1925

78.

. 40 , 99 1931

79.

. 40 , 81 1957

80.

. 40 , 81 1920

81.

. , 18 1953

82.

1916

83.

. , 10 1910

84.

. , 13

1936

85.

. , 13

1936

86. .

. , 9

1928

87.

. 8
1929
( . )

88.

. . 17

1939

89.

. 18 1953

90. .

. 14

1932

91.

. 60 2

1934

11. .
92.

1923

93.

. , 45 1938
(. . )

94.

. , 19

1913

95.

. , 10

1918

1941

96.
97.

. , 38

1923

98. .

. , 97

1941

99. .

. , 78

1923

100. .

. , 32
1928
(. . -. -)

554

101.
(. 1996 .)

1933

102.

. , 21

1941

103.

. , 15

1936

104.

. , 16

1955

105.

. 122

1930

106.

. , 152

1919

107.

. , 146

1918

108.

. , 150

1930

109.

1916

110.

. , 126

1926

111.

. 145

1923

112.

. 145

1924

113.

. , 126

1924

114.

. , 5

1924

115.

. , 7

1917

12. .

13. .

14. .
116.

. , 36 1956

117.

. , 7

1932

118.

. , 7

1953

119.

1928

120.

. , 58 1933

121.

. , 43 1928

122.

. , 45 1929

123.

. , 1

1950

124.

. , 43

1941

125.

. , 61 1940

126.

. , 32

1929

127.

. , 26 1934

128.

. 92

1958

555

 . .

15. .
129.

. , 62

1927

130.

1923

131.

1926

132.

. , 44

1921

133.

. (.
.
()

1921

16. .

*
...

.**

1. .
1.

. , 11
. .

1925

2.

. . , 8
. .

1925

3.

. .
1, 72
. .

1930

134.

. , 103 1932

135.

. , 26
(. .
()

1929

136.

. , 32

1924

137.

.
1943
, 17

4.

. 20, 20

1944

. , 1.

5.

. 22, 6

1926

6.

. .

1956

138.

1958

17. .

2. . ( )

7.

1930

139.

1944

8.

1914

140.

1926

9.

. 20, 21

1937

141.

1925

10.

. 16

1922

142.

1968

11.

. 30, 6

1936

12.

. 27, 6

1926

13.

. 1

1934

14.

. 22, 1

1933

15.

1917

16.

. 16, 7

1927

17.

. 16, 7

1927

. 21, 18

1934

18.
_______

* 1918 .,
, . (, 1994, 90).
** ,
() .
, ,
, .

556

557

 . .

6. . ()

3. . ()
19.
20.

. .

21.
22.

. .

23.
24.

. .

1926

44.

1920

45.

1918

1928

46.

1935

1911

47.

. 1, 65

1948

1942

48.

. 12, 6

1923

1949

49.

. 12, 6

1921

50.

. 12, 11

1928

51.

. 10, 9

1942

51.

. 1, 5

1925

53.

. 13, 10

1927

54.

. 2, 9

1915

55.

. 28, 4

1929

56.

. 10, 16

1932

4. . ()
25.

1936

26.
27.

1919
1946

28.

.: . ,
. ,
22 (.
. )
.: . ,
. ,
22 (.
. )

1938

57.

1924

1922

7. . ()

5. . ()
29.

1941

30.

1936

31.

1925

32.

1932

33.

1940

34.

1931

35.

1927

36.

1936

37.

1933

38.

1932

39.

1916

40.

1943

41.

1943

42.

1933

43.

1947

558

. 1, 65

58.

. 28, 3

1920

59.

. 24, 10 (.
. . )

1927

60.

. 24, 6

1932

61.

1924

62.

1916

63.

1933

559

 . .

...

1. .
1.

. 6

1926

2.

. , 56

1952

3. () *

. , 64

1971

4. *

. , 13

1963

5.

. , 52

1928

6.

1924

...

1. . , .
(. )
1.

. , 13

1932

2.

. 41

1939

3.

. , 3

1930

4.

. , 77

1941

5.

. , 86

1941

6.

. , 64

1929

7.

. , 28
( . ,
)

1934

8.

. , 2
(
.
-)

1927

9.

. , 18

1934

10.

. , 20

1936

11.

. , 20

1936

12.

. , 8

1936

13.

. , 20

1923

____________

14. ()

. , 9

1925

* . ., . , ,
.
, ,
.
* . ., . ,
, .
* , -,
2004 .
* ,
.

15.

. , 22

1928

2. .

7.

1939

8.

1935

9.

1933

10.

1927

3. :
11. ()*

. (.
, )

12. *

560

1933

2. . , .
(. ,
)

____________
* .
, (),
.

561

 . .

,
.

- .

.
, ,
().

(, )
,
, ,
, ,
,
. .
( ),
. 370
, .

,

.

, . .
,
,

.

, , ,

,
,
. ,
562

,
() ().

,
:
, ,
, ,
,
;

()
; , ,
(.-.),
() (.-../.).
, 200-
( )

, , ,
.
;
;
.
.
,


.
,

.
()

.

563

 . .

Summary
Folklore is an important part of spiritual culture, which contains valuable
information on the ethnography and history of the nation. In this monograph
Gagauz folk songs are studied as a historical and ethnographic source. The
aim of this paper is to study folk songs of the Gagauz through the prism of
traditional culture and regional characteristics. Object of study is folk songs
of the Gagauz in Moldova, Bulgaria, Greece, and Ukraine (coastal areas of
the Azov Sea).
Comprehensive approach and a variety of sources (folklore, ethnographic,
and narrative) allowed to highlight the issues of social and family relationships
of the Gagauz, their traditional rituals, religious views, the main economic
activities, clothing, some pages from the history of the people, the results of
interaction with other ethnic groups, etc. In this paper, it is for the first time
introduced into the scientific circulation a new field material (ethnographic
and folklore) on the Gagauz from Greece and coastal areas of the Azov
Sea. In the annex there are presented more than 370 folklore texts collected
directly by the author.
Investigation of the functional significance of the Gagauz traditional
folk songs shows that they figuratively transmitted the established model of
behavior in society and thereby contribute to the preservation of traditional
moral norms. In this regard, the folk songs are a kind of code of unwritten
rules or grammar of life. Even in the early twentieth century the Gagauz
in Bessarabia continued to actively develop popular or the so-called folk
culture, which was an effective means of influence on members of their social
group with a view to their compliance with norms established in society.
Analysis of the material presented in the work has enabled the author
to conclude that the differences in the content, structure, functions, and the
repertoire of folk songs in the studied groups of the Gagauz largely depend
on regional factors, especially the peculiarities of historical and ethnocultural environment in which they lived. The songs of the Gagauz, which
are a part of their cultural code, were highly influenced by the linguistic
feature (Turkic) and religion (Orthodoxy).
On the basis of a comparative study the author revealed regional features
of traditional folk songs of the studied groups of the Gagauz, which can be
described schematically as follows: on the one hand, the plots, nature of
564

performance, and melodics of many lyrical songs and songs of everyday

life of the Gagauz from Moldova are similar to Bulgarian, but, on the other
hand, songs with religious content occupy an important place in the folklore
of this group of the Gagauz; the bulk of folk songs of the Gagauz in Bulgaria
and Greece by their poetics and form of performance are close to traditional
oriental (Turkish) lyrics; a characteristic feature of songs, mainly ritual ones,
of the Gagauz in Bulgaria and Greece is bilingualism (Gagauz Bulgarian),
and in Moldova and the Azov coast (Ukraine) trilingualism (Gagauz
Bulgarian Moldavian/Ukrainian).
Despite the fact that as a result of more than 200 years of separation in
the folk songs (as well as in the traditional rites) there appeared considerable
regional differences in different groups of the Gagauz, the features that reflect
the ethnic specificity of the Gagauz People's song creation have preserved.
They include the lack of tradition of choral singing; almost all Gagauz songs
are monophonic; in form and content they are pitiful and lingering. The most
pronounced common ethnic genre of Gagauz folk songs is maani.
As it shown by field research, the present status of the Gagauz folklore
is largely conditioned by the persistence of the functional importance of
native language and effective mechanisms of transmission of folk culture.
The Gagauz folk songs in Moldova are an organic part of popular culture,
but in Bulgaria they are preserved mainly among the older generation as a
cultural tradition inherited from ancestors. Folklore poorness of the Gagauz
in Greece and Azov Sea coast (Ukraine) is explained by the rapid processes
of forgetting and loss of traditional culture and language in general.

565

 . .

Rezumat
Creaia popular oral este o parte component important a culturii
spirituale, care conine date preioase despre etnografia i istoria poporului. n
aceast monografie cntecul popular gguz este studiat ca o surs istoricoetnografic. Scopul acestei lucrri este cercetarea liricii populare gguze
prin prisma culturii tradiionale i a particularitilor regionale. Obiectul de
investigaie sunt cntecele folclorice ale gguzilor din Republica Moldova,
Bulgaria, Grecia i Ucraina (zona Azov).
O cercetare complex prin atragerea diferitor surse (folclorice, etnografice
i narative) a permis dezvluirea relaiilor sociale i familiale ale gguzilor,
a obiceiurilor lor, a concepiilor religioase, a activitilor gospodreti de
baz, a specificului mbrcmintei, a unor pagini de istorie, a legturilor cu
alte etnii etc. Pentru prima dat sunt puse n circulaie materiale autentice
(folclorul etnografic) ale gguzilor din Grecia i regiunea Azov. n anexe
sunt incluse mai mult de 370 de texte folclorice, adunate de nsui autor.
Analiza importanei funcionale a cntecelor populare gguze a artat
c au transmis ntr-o form plastic modelul de comportament i astfel
au contribuit la pstrarea normelor morale. n acest sens lirica popular
constituie o culegere de legi nescrise sau de gramatic a vieii. i la
nceputul sec. al XX-lea la gguzii basarabeni continua s se dezvolte
activ cultura popular, ndeosebi creaia popular oral, care a fost un mijloc
efectiv asupra membrilor comunitii pentru a pstra legile sociale stabilite.
Dup o analiz competent a liricii populare, autorul a ajuns la concluzia
c deosebirea de coninut, structur, funcii i repertoriu a cntecelor gguze
cercetate este dictat de factorii regionali, n primul rnd, de particularitile
condiiilor istorice i etnoculturale, n care au trit. Lirica popular a
gguzilor, o parte component a codului lor cultural, a fost influenat de
specificul lingvistic (limbi turcice) i de apartenena religioas (ortodoxia).
n baza cercetrii comparative, autorul a evideniat caracteristicile
cntecelor folclorice la grupele de gguzi. Ele pot fi schematic conturate
astfel. La gguzii din Republica Moldova, pe de o parte, subiectele multor
cntece lirice, maniera lor de interpretare i melodiile sunt apropiate de cele
bulgreti. Pe de alt parte, n repertoriul lor sunt incluse multe cntece
566

religioase. Din punct de vedere poetic i al formei de interpretare, majoritatea

cntecelor populare ale gguzilor din Bulgaria i Grecia tind spre lirica
oriental (turceasc). O trstur a liricii de ritual a gguzilor din Bulgaria
i Grecia este bilingvismul (gguz bulgar), iar la gguzii din Moldova i
regiunea Azov (ucraina) trilingvismul (gguz bulgar moldovenesc /
ucrainean).
Dei gguzii au trit separat timp de 200 de ani, creaia popular liric la
diferite grupuri a nregistrat att deosebiri regionale, ct i trsturi specifice.
Dintre acestea menionm lipsa tradiiei interpretrii corale, aproape toate
cntecele sunt pe o voce, din punct de vedere al formei i coninutului sunt
de jale i ntinse. Cel mai distinct gen etnografic al cntecelor folclorice
gguze este maani.
Dup cum au artat cercetrile de teren, starea actual a folclorului gguz
este strns legat de funcionalitatea limbii materne i de mecanismele viabile
de transmitere a culturii populare. Dac la gguzii din Moldova cntecul
popular este o parte component a culturii populare, la gguzii din Bulgaria
el se pstreaz la generaia n vrst ca o tradiie cultural a predecesorilor.
Folclorul srac al gguzilor din Grecia i regiunea Azov (ucraina) se explic
prin procesul continuu de uitare i pierdere a culturii tradiionale i a limbii,
n general.

567

 . .

. .



()

, . .
/
. . ; - . Ch. : Elan INC SRL,
2011 (Tipogr. Elan Poligraf SRL). 568 p., 300 ex.
ISBN 978-9975-66-238-3.

: . .
: . .
6084/16.
300 . 548.
: Elan Inc.
Elan Poligraf.
-2069, , . , . , 7.

568