Вы находитесь на странице: 1из 53

Material para GRIEGO de Segundo de

BACHILLERATO
1
2
TEMAS DE LITERATURA.............................................................................................................................................6
1. Homero. La poesa pica. .....................................................................................................................................6
2. POESA LRICA RIEA....................................................................................................................................!
LA LIRICA CORAL.................................................................................................................................................12
". EL DRAMA...................................................................................................................1#
#. LA HISTORIORA$IA % o&ros '(eros e( prosa................................................................................................2)
RAM*TICA + E,ERCICIOS.........................................................................................................................................2"
1).1.2. LA E-PRESI./ DE LA POSESI./. PRO/OM0RES1AD,ETI2OS POSESI2OS................................2"
1).1.". Te3&o 4 5 67859:;<=...........................................................................................2#
REPASO. PARTICIPIOS ACTI2OS + MEDIOS...................................................................................................2#
ra>o compara&i?o.....................................................................................................................................................2@
TE-TO. La AamiBia >e DiceCpoBis % eB Par&e(C( Dco(&i(EaciC(F..............................................................................2G
LA REDUPLICACI./.............................................................................................................................................2!
EHercicio >e repaso >e morAoBo'a ?erIaB. 2erIos co(so(J(&icos % o&ros. A(aBiKar % &ra>Ecir..................................2!
A>He&i?os >eB &ipo II D"L >ecBi(F .................................................................................................................................2!
1#. EB AE&Ero >e Bos ?erIos re'EBares % >eB ?erIo eiFmiM.................................................................................................2N
1).2.2 2ER0OS IRREULARES % o&ros ?arios..........................................................................................................2N
E,ERCICIOS CO/ 2ER0OS IRREULARES......................................................................................................."2
EB aoris&o I O II. ........................................................................................................................................................"2
E,ERCICIOS CO/ PARTICIPIOS DrepasoF............................................................................................................""
LA 2OP PASI2A.......................................................................................................................................................""
MorAoBo'a. EHercicios co( aoris&os pasi?os % ?erIos irre'EBares. ..........................................................................."#
MorAoBo'a. EHercicios co( par&icipios >e aoris&o pasi?os........................................................................................."#
EB mo>o op&a&i?o........................................................................................................................................................"@
SI/TA-IS DEL PARTICIPIO DIF. I(&ro>EcciC(......................................................................................................."6
111 EL RAPTO DE EUROPA 111.........................................................................................................................................#@
111 E>ipo >e TeIas 111 ..............................................................................................................................................#6
A/E-O. CUADRO RESUME/ DE TIEMPOS 2ER0ALES. 2OP ACTI2A.......................................................@2
CUADRO RESUME/ DE TIEMPOS 2ER0ALES. 2OP MEDIA ........................................................................@"
2erIo Q RS TserUV Tes&arUV TWaIerU ..............................................................................................................................@#
"
TEMAS DE LITERATURA
1. Homero. La poesa pica.
La poesa pica es aXEeBBa XEe (arra Bas WaKaYas reaBiKa>as por Wroes e( E( poca Be'e(>ariaV e(
Aorma ?ersiAica>aV >e Aorma oraB o escri&a. EB '(ero >e Ba poesa pica oraB 'rie'a es&J represe(&a>o
pri(cipaBme(&e por >os oIrasV La IBa>a % Ba O>isea V >os poemas picos a&riIEi>os a Homero, compEes&os
e(&re Bos si'Bos 2III % 2I.
[contenido].
La IBa>a (arra E( episo>io acaeci>o e( eB >cimo aYo >e Ba 'Eerra >e Tro%a. AXEiBesV
oAe(>i>o e irri&a>o co(&ra A'ame(C( por oIBi'arBe a >e?oB?erBe E(a escBa?a XEe pre?iame(&e
aXEB Be WaIa re'aBa>oV >eci>e re&irarse >e Ba BEcWa. E( sE aEse(ciaV Bos 'rie'os sEAre( co(&i(Eas
>erro&asV Was&a XEe Pa&rocBoV E( ami'o sE%oV mEere a ma(os >e Bos &ro%a(os. Re'resa
e(&o(ces a Ba Ia&aBBa para ?e('arBo. Se e(Are(&a aB Wroe &ro%a(oV Hc&orV % Bo ?e(ce. La
epope%a acaIa co( Bos AE(eraBes e( Wo(or a Hc&or.
La O>isea (arra Bas >es?e(&Eras >e UBises e( sE i(&e(&o >e re'resar a sE pa&riaV
co(cBEi>a Ba 'Eerra >e Tro%a.
[forma].
La carac&ers&ica AormaB mJs >es&aca>a >e es&a poesa pica es sE carJc&er
oraB4 Bos poemas AEero( compEes&os % &ra(smi&i>os oraBme(&eV si( a%E>a >e Ba
escri&Era.
U(a co(secEe(cia >e sE carJc&er oraB es eB lenguaje formular4 co(sis&e e(
eB empBeo >e Arases WecWas XEe se repi&e( co( ArecEe(ciaV por eHempBo Bos
ep&e&os XEe >escriIe( a mEcWos >e Bos perso(aHes DTAXEiBesV eB >e Bos pies
Bi'erosUV o Iie( TA&e(eaV Ba >e oHos >e BecWEKaU e&c.F. Se &ra&a >e E(a &c(ica o T&rEcoU XEe AaciBi&aIa a Bos
poe&as Ba composiciC( % Ba memoriKaciC(.
Los poemas Womricos es&J( escri&os e( E( dialecto Bi&erarioV propio >eB '(ero picoV % XEe (o se
correspo(>e co( (i('E(o >e Bos >iaBec&os 'rie'os WaIBa>os. E( sE ma%or par&e se &ra&a >eB >iaBec&o Ho(ioV co(
i(ABEe(cias (o&aIBes >eB eoBioV % Ba prese(cia >e (Emerosos arcasmos. SE ori'e( 'eo'rJAico po>ra si&Earse e(
Ba re'iC( >e Esmir(aV e( Asia Me(orV es >ecirV e( E(a Ko(a Aro(&eriKa e(&re eB >iaBec&o Ho(io % eoBio. De WecWoV
Ba &ra>iciC( me(cio(a a Esmir(a o a ZEos DBa isBa XEe es&J e(Are(&eF como Ba pa&ria >e Homero. La prese(cia
>e arcasmos se >eIe a sE ori'e( a(&i'Eo DBos poemas >eIiero( empeKar a compo(erse a Ai(es >e Ba poca
Mic(icaV ?arios si'Bos a(&es >e XEe AEera( reco'i>os por Ba escri&EraF.
E( cEa(&o a Ba m&ricaV E&iBiKa( eB ?erso BBama>o TWe3Jme&roU DE(a serie >e seis me>i>as o TpiesU >e
es&rEc&Era [ \ \ FV E( &ipo >e ?erso XEe >es>e Homero XEe>C AiHa>o como eB ?erso propio >eB '(ero pico.
Canta, oh diosa, la clera del Pelida Aquiles;
, y .i clera funesta que caus infinitos males a los aqueos

La IBa>a si'Ee E(a estructura Bi(eaB. La es&rEc&Era >e Ba O>isea es mJs compBica>a4 se >esarroBBa( >os
(arracio(es paraBeBas. La acciC( pri(cipaB Dre'reso >e UBises a &acaF >iscErre paraBeBa a Ba Wis&oria >e TeBmacoV
WiHo >e UBisesV XEe i'EaBme(&e ?iaHa para IEscarBo % aAro(&a o&ras >iAicEB&a>es. AmIas accio(es paraBeBas se
E(e( a par&ir >eB ca(&o -2IV co( eB re'reso % ree(cEe(&ro >e UBises co( sE esposa Pe(Bope % sE WiHoV % Ba
?e('a(Ka soIre Bos aris&Ccra&as XEe pre&e(>a( XEe>arse co( sE Wacie(>a.
Origen de la poesa pica en Grecia
EB '(ero >e Ba poesa pica oraB Wa sEr'i>o a me(E>o e( socie>a>es co( E(a i(cBi(aciC( a Ba 'Eerra % a
Ba a?e(&Era] e3is&e(cia >e E(a (oIBeKa po>erosa] E(a cEB&Era ma&eriaB poIreV si( reAi(amie(&os] >o(>e Ba ?ir&E>
XEe mJs se aprecia es eB ?aBor 'Eerrero % Ba Wo(ra perso(aB. La eBaIoraciC( Bi&eraria >e Bos WecWos Weroicos se
reaBiKa e( E(a poca pos&eriorV cEa(>o Bos WecWos reBa&a>os per&e(ece( %a aB pasa>o iBEs&re % Be'e(>ario.
E( eB caso 'rie'oV Ba Bi&era&Era pica se >esarroBBC soIre eB G2) a.C.V mie(&ras XEe Ba poca Weroica1
m&ica a XEe aBE>e es Ba ci?iBiKaciC( mic(icaV XEe &ermi(C e( eB 11)) a.C.
#
Los poemas picos so( eB resEB&a>o >e E(a &ra>iciC( oraB ce(&e(aria. $Eero( compEes&osV mo>iAica>os
% &ra(smi&i>os por 'e(eracio(es sEcesi?as >e poe&as a(C(imos DBBama>os aedos o rapsodasF. EB rapso>a
reci&aIa E( &e3&o apre(>i>o >e memoriaV pero a>emJs i(&ro>Eca camIiosV aYa>ie(>o o sEprimie(>o cosasV >e
acEer>o co( eB 'Es&o >eB p^IBico.
[La cuestin !omrica]
PEes&o XEe Bos poemas picos so( eB resEB&a>o >e E(a Bar'a &ra>iciC( oraBV es >iscE&iIBe si reaBme(&e
e3is&iC HomeroV o es sCBo E( (omIre. Los a(&i'Eos 'rie'os % roma(os (o >E>aro( >e Ba e3is&e(cia Wis&Crica >e
Homero. Si( emIar'oV (o se po(a( >e acEer>o soIre sE BE'ar >e ori'e( (i Ba poca e( XEe ?i?iC. De &o>os
mo>osV es&o (o es >e e3&raYarV pEes E(a >e Bas carac&ers&icas >eB '(ero pico es XEe Bos poe&as se ma(&e('a(
e( eB a(o(ima&o % (o Wa'a( reAere(cia a sEs propias ?i>as e( sEs poemas DBo co(&rario >eB '(ero BricoF.
Ha% aB'E(as >iAere(cias >e co(&e(i>o XEe Wiciero( pe(sar XEe Ba IBa>a % Ba O>isea era( oIras >e
aE&ores >is&i(&os. E( Ba O>isea Bos perso(aHes se repar&e( e(&re _IEe(os_ % _maBos_ DBos XEe Aa?orece( E
oIs&acEBiKa( eB re'reso >e UBisesF >e Aorma mJs cBara XEe e( Ba IBa>a. A>emJsV mie(&ras XEe Bas
>escripcio(es >eB paisaHe AaB&a( prJc&icame(&e e( Ba IBa>aV s&as aIE(>a( e( Ba O>isea.
Ac&EaBme(&e se acep&a XEe pE>o e3is&ir E( poe&a BBama>o HomeroV ori'i(ario >e Esmir(a o Ba isBa >e
ZEosV eB cEaB (o sera eB aE&or >e Bos poemas e( sE &o&aBi>a>V pero sE par&icipaciC( e( Ba eBaIoraciC( >eAi(i&i?a
>eIiC ser >ecisi?a. Los poemas AEero( reco'i>os por escri&o por E(a comisiC( >e Bi&era&os e( &iempos >e
Piss&ra&o Dca. @2) a.C.F % saB?a>os as >eB oB?i>oV se'^( (os i(Aorma Marco TEBio CicerC(.

El !roe !omrico
EB sEHe&o >e Ba poesa Womrica es eB Wroe q 4 *Ha3V AXEiBesV Hc&orV
E(eas e&c.. La acciC( Ba mEe?e( perso(as i(>i?i>EaBes4 Bos Wroes Do
Wero(asFV % &o>os Bos >emJs so( acompaYa(&es XEe sEAre( sEs Aracasos o
3i&os.
Los Wroes Womricos si'Ee( Ba BBama>a _moraB a'o(aB_ D>e oyoV
compe&iciC(V cer&ame(F. Se'^( esoV Bo mJs impor&a(&e es Ba o+q
_primacaV e3ceBe(ciaV ser eB meHorV (oIBeKa_V eXEi?aBe(&e aB co(cep&o >e
_Wo(orV Wo(ra_ e( Ba E>a> Me>ia eEropea. U( WroeV pEesV es eB XEe &ie(e
o+qV >eIi>o a sE Bi(aHe o a sEs WaKaYas.
Como eHempBo >e Wroes Womricos po>emos ci&ar a A'ame(C(.
Diri'a como _re%_ a Bos >emJs WroesV pero (o era eB mJs _Weroico_ e( sEs
WaKaYas perso(aBes. SE posiciC( como HeAe aB Are(&e >e Bas &ropas era >eIi>a
a WaIer apor&a>o eB co(&i('e(&e ma%orV E( ce(&e(ar >e (a?os. Se >eHa ?er
E(a cier&a >eIiBi>a> e( eB carJc&er >e A'ame(C(V a pesar >e sE arro'a(cia.
AsV e( eB ca(&o I- E( eB >esaBie(&o aIrEma aB re% >e Mice(asV Was&a eB pE(&o
>e propo(er eB re'reso a sEs casas.
AXEiBes es eB perso(aHe mJs &picame(&e Weroico. La >ispE&a i(iciaB
>e AXEiBes co( A'ame(C( Wa >e e(&e(>erse como E(a cEes&iC( >e o+qV
_e3ceBe(cia_4 se (ie'a a BEcWar por se(&irse oAe(>i>oV aB co(si>erar XEe se Be Wa &ra&a>o >e i(Aerior % (o se
reco(ociC sEAicie(&eme(&e sE ?aBa.
Es i(&eresa(&e oIser?ar XEe eB carJc&er >e es&e perso(aHe e?oBEcio(a % camIia a Bo Bar'o >e Ba
(arraciC(4 Wa% E( pro'reso moraB. EB Wroe AErioso >e pri(cipios >e Ba IBa>a e?oBEcio(a a E( &ipo mJs
compBeHo4 eB re'reso >e AXEiBes a Ba BEcWa se >eIe a Ba mEer&e >e Pa&rocBoV sE mJs XEeri>o ami'oV XEe (o
pEe>e XEe>ar si( ?e('a(Ka. As sE cCBera ce>e a(&e E( se(&imie(&o mJs (oIBe % co( eBBo Ba perso(aBi>a> >eB
Wroe 'a(a e( compBeHi>a>. DespEsV cEmpBi>a Ba ?e('a(Ka co( Ba mEer&e >e Hc&orV eB carJc&er >e AXEiBes
>a E( (Ee?o paso4 sEr'e e( B E( se(&imie(&o >e compasiC( a(&e Bas s^pBicas >e Pramo para XEe Be e(&re'Ee
eB cEerpo >e sE WiHo. EB WecWo >e ce>er (o me(oscaIa sE Wo(or Do+qFV % 'a(a e( WEma(i>a>.
"ctor represe(&a E( i>eaB >e Werosmo mJs mo>er(oV E(i>o aB >eIer pa&riC&ico >eB ciE>a>a(o % aB
>eIer para co( sE AamiBia
1
. Es E(a perso(iAicaciC( >e Ba 'ra(>eKa % >eIiBi>a> WEma(as4 PeEs co(&empBa
Dca(&o -2IIF cCmo ?is&e Ba arma>Era arreIa&a>a a Pa&rocBoV % compa>ece aB Wroe XEe BEce ma'(Aica
arma>Era cEa(>o %a se Wa( aIier&o para B Bas pEer&as >eB Ha>es.
1
CEa(>o e( eB ca(&o -II se Be seYaBa E( maB a'`ero % se Be pi>e precaEciC(V Hc&or recWaKa eB presa'io >icie(>o _eB
meHor a'`ero es s&e4 comIa&ir por Ba pa&ria_. Hc&or co(oce sE >es&i(o &rJ'icoV pero Wa >e cEmpBir co( sE >eIer.
@
Ulises se >is&i('Ee por Ba prE>e(ciaV meKcBa>a co( Ba as&Ecia. SaIe escapar >e cEaBXEier aprie&o %
esperar eB mome(&o opor&E(o. Es&o se po(e >e ma(iAies&o e( sEs peripecias e( eB marV cEa(>o aAro(&a Bos
oIs&JcEBos % a>?ersi>a>es >eB irri&a>o Posei>C(. UBises ma(&ie(e E( mo>era>o eXEiBiIrio e(&re Ba WEmiB>a> %
Ba arro'a(cia DeB e3ceso >e arro'a(cia es BBama>o uV Bo XEe a&rae i(e?i&aIBeme(&e eB e(oHo % cas&i'o >e
Bos >iosesF. UBises es mo>eBo >e E( WomIre mJs Tmo>er(oU4 aB'Eie( XEe saIe empBear Bas paBaIras &a( Iie(
como Bas armasV % para XEie( mJs ?aBe maYa XEe AEerKa] es E( WomIre >EeYo >e s mismo XEe aprecia sE
BiIer&a>V % sE me&a %a (o es co(se'Eir Wo(ores (i &esorosV si(o re'resar a I&aca.
HESODO

ABre>e>or >eB G"@ a.C. ?i?iC Heso>oV aE&or >e >os poemas e3&e(sosV Ba Teo'o(aV e( Ba cEaB >escriIe Ba
creaciC( >eB mE(>o % eB ori'e( >e Bos >iosesV % Los TraIaHos % Bos Das V E(a oIra >i>Jc&ica e( Ba XEe >a
co(seHos soIre cCmo cEi>ar >e Ba Wacie(>a % Bas BaIores a'rcoBas. AE(XEe por sE co(&e(i>o se aBeHa >eB mE(>o
cBarame(&e pico >e HomeroV si( emIar'o E&iBiKa eB mismo >iaBec&o Bi&erario % eB mismo &ipo >e ?ersoV % por
eBBo Wa% XEe co(si>erarBo E(a ?aria(&e >e Ba pro>EcciC( pica 'rie'a.
2. POESA LRICA GRIEGA
Lo ese(ciaB >eB gnero >e Ba Brica es sE carJc&er SU0,ETI2OV >escrip&i?o4 se &ra&a >e >escriIir
e3perie(ciasV se(&imie(&os e i>easV e( oposiciC( a Ba picaV XEe &ie(e E( carJc&er /ARRATI2O.
E( cEa(&o a Ba Brica griegaV >es&aca sE 'ra( ?arie>a> &a(&o e( sE co(&e(i>o como e( sEs Aormas. E( cEa(&o
aB contenidoV caIe( &o>os Bos se(&imie(&os % &emas4 ca(&os >e Io>aV sJ&irasV e3Wor&aciC( a Bos 'Eerreros o Bos
ciE>a>a(osV co(seHos >e &ipo moraBV aBaIa(Kas a >ioses o aB ?e(ce>or e( E(a compe&iciC(V a>emJs >e Ba
&emJ&ica amorosa. + e( cEa(&o a sE AormaV se carac&eriKa &amIi( por sEs ?aria>as formas mtricas DAre(&e
a Ba picaV XEe Esa E( soBo &ipo >e ?ersoF. Es&a es E(a clasificacin >e Bos pri(cipaBes '(eros BricosV
a&e(>ie(>o aB co(&e(i>o % eB &ipo >e ?ersiAicaciC( DTm&ricaUF.
'(ero Co(&e(i>o $orma Dmtrica, dialecto...F
A. poesa perso(aB4 ELEA Contenido serio Series >e >s&icos eBe'acos
+AM0O Contenido burlesco Series >e %amIos
MO/ODIA Pasiones y placeres diversos
ra( ?arie>a> m&rica] es&roAas 0. poesa coBec&i?a4 CORAL Alabanzas a hombres o a dioses

Se pEe>e( oIser?ar Bos si'Eie(&es periodos e( Ba e?oBEciC( >e Ba Brica. U( primer perio>o Dsi'Bo 2IIV G))1
6)) a.C.F e( eB XEe pre>omi(a( Ba eBe'a % eB %amIo. U( se'E(>o perio>o Ds. 2IV 6))1@)) a.C.F e( XEe
pre>omi(a Ba poesa mo(C>ica DABceo
2
V SaAoV A(acreo(&eFV mie(&ras se si'Ee cEB&i?a(>o Ba eBe'a DSoBC(V
Mim(ermoV Teo'(isV ,e(CAa(esF. U( &ercer perio>o Dsi'Bo 2 a.C.F >e Bos 'ra(>es Bricos coraBes4 SimC(i>esV
P(>aroV 0aXEBi>es. U( cEar&o pero>oV Ba poesa e(
poca WeBe(s&ica o TaBeHa(>ri(aU.
POESA ELEG#A$A.
Por sE contenidoV aE(XEe Ba paBaIra elega tityo
si'(iAica _Bame(&o_V Bas eBe'as co(ser?a>as so( >e
co(&e(i>o ?aria>o4 poB&icoV AiBosCAicoV e i(cBEso
amoroso. Compre(>eV pEesV &o>os Bos mo&i?os propios >e
E(a poesa perso(aB % sEIHe&i?aV >e mo>o XEe es Ba
forma% % (o eB co(&e(i>oV Bo XEe carac&eriKa aB '(ero.
2
La ?i>a % Ba oIra >e ABceo &ie(e( como esce(ario Bas BEcWas e(&re amIiciosas AamiBias aris&ocrJ&icas por eB po>er e( Ba
isBaV e( aB'E(as >e Bas cEaBes par&icipC ac&i?ame(&eV % por cE%a caEsa BBe'C a sEArir >es&ierro.
6
La &orma.
La eBe'a es&J a^( cerca >eB '(ero >e Ba poesa picaV por eB &ipo >e ?erso4 eB T>s&ico eBe'acoU
D We3Jme&ro mJs pe(&Jme&roF % eB >iaBec&o DmeKcBa >e HC(icoV %a XEe eB '(ero es creaciC( >e Bos Ho(iosV %
WomerismosV por Ba i(ABEe(cia >e Ba picaF.
Autores.
'OL(). D2o iov 6"!1@@! a.C.F. Per&e(ecie(&e a E(a AamiBia (oIBe a&e(ie(seV par&icipC ac&i?ame(&e e(
poB&icaV >e Bo cEaB (os WaIBa e( sEs ?ersos.. SoBC( AEe eBe'i>o por Bos a&e(ie(ses como _JrIi&ro_ para po(er
paK e(&re >os Ia(>os e(Are(&a>os Daris&Ccra&as % campesi(osF.
"

SEs poemas so( E( eHempBo mJs >e cCmo e( es&a poca se >escEIre paEBa&i(ame(&e eB ?aBor >e Ba
perso(aBi>a>V >eB i(>i?i>EaBismoV ese(cia >e Ba ci?iBiKaciC( occi>e(&aB4 (o sCBo eB poe&a %a (o es a(C(imo
#
V
si(o XEe WaIBa >e s mismoV >e sEs propias e3perie(ciasV e3perie(cias reaBes % ac&EaBesV % (o %a Ba >e
sEpEes&os Wroes >e E( pasa>o m&ico o remo&o.
SoBC( >eci>e coBocarse por e(cima >e par&i>ismos para eB Iie( >e &o>osV co(Aia(>o e( Ba HEs&icia4
Al pueblo di la estimacin ue le corresponde,
no uit!ndole honor ni concedindole demasiado"
y de cuantos ten#an poder y eran respetados por sus riuezas
tambin de ellos procur ue no sufrieran menoscabo"
me interpuse firme colocando mi fuerte escudo entre ambos
y a ninguno de ellos permit# vencer injustamente.
A>emJs >e Bos poemas poB&icos % o&ros >e carJc&er &icoV &e(emos E(a _EBe'a a Bas MEsas_. Des&aca por
aB'E(as imJ'e(es po&icas Iie( Bo'ra>asV como Ba comparaciC( e(&re eB po>er >e PeEs % Ba ?ioBe(cia >eB
?ie(&o prima?eraB XEe >isipa Bas (EIes % Wace saBir >e (Ee?o Ba BEK >eB soB soIre Ba &ierra.
$eus de todas las cosas ve el trmino, y tan de repente
como al instante el viento de primavera dispersa las nubes,
habiendo revuelto hasta el fondo las olas
del mar estril y barrido los bellos cultivos
de la tierra triguera, y llega hasta el cielo elevado,
morada divina, y luego lo aclara otra vez a la vista,
y resplandece la fuerza del sol sobre el suelo fecundo,
hermosa, y ya no pueden verse m!s nubes%
igual de improviso se presenta el castigo de $eus.
TEO/IS >e M'ara es aE&or >e E(a coBecciC( >e ?ersos >e
me&ro eBe'acoV compEes&os para Bos Ia(XEe&es DTsimposiosUF .
Teo'(is >a co(seHos a sE ami'o Cir(oV Be recomie(>a Ba
mo>eraciC( e( eB IeIerV i(?oca a Bos >ioses DApoBoV *r&emisV ...FV aBaIa a Bos HC?e(es Wermosos e&c&era.
EHempBo >e poema >e TEO/IS
...
Como tu amigo, voy a darte los consejos ue yo mismo,
oh Cirno, a&n siendo ni'o aprend# de los hombres de bien.
( prudente, y mediante acciones deshonrosas ni injustas
no busues honores, )itos ni riuezas.
Convncete de ello, y no trates con hombres viles,
"
E( A&e(as WaIa co(ABic&os e(&re aris&Ccra&as 1'ra(>es propie&arios >e &ierras1 % eB pEeIBo BBa(o. SoBC( AEe eBe'i>o
_arconte, legislador y reconciliador_ D@N# a.C.F % e(car'a>o >e Wacer E(a reAorma co(s&i&Ecio(aB. I(s&i&E%C Ba >i?isiC(
e( cEa&ro cBases sociaBesV se'^( eB (i?eB >e riXEeKaV % (o por eB Bi(aHe] proWiIiC Ba escBa?i&E> por >eE>asV es&aIBeciC Ba
i'EaB>a> a(&e Ba Be% % Ba >emocracia. CEmpBi>as Bas reAormasV SoBC( >eHC eB po>er % ?iaHC a E'ip&oV CWipre % Asia
Me(orV por >eseo >e co(ocer o&ros pEeIBos. 2EeB&o a Ba pa&riaV mEriC aBre>e>or >eB @6)V poco >espEs >e XEe eB &ira(o
Piss&ra&o se Wiciera co( eB po>er.
#
OIr?ese Ba >iAere(cia e(&re ser Ba ?oK imperso(aB >e E(a socie>a>V como HomeroV XEie( (arra Bas a?e(&Eras >e o&rosV
Are(&e a SoBC(V XEe WaIBa >e s mismoV >e sEs asE(&os perso(aBes Dpero XEe i(cEmIe( a Ba socie>a>F e( primera perso(a.
G
sino procura estar siempre unido a los buenos"
bebe y re&nete con ellos, come con ellos y s grato
a auellos cuyo poder#o es grande.
*e los buenos aprender!s cosas buenas"
pero si te juntas con los malos,
estropear!s incluso tu bien natural.
LA POESA +*M0ICA [ ARZULOCO
E( cEa(&o aB contenidoV Ba poesa %JmIica es >e tem*tica ?aria>aV
pero a(&e &o>o >es&aca( Bos ?ersos >e &o(o IErBesco % sa&ricoV XEe pEe>e(
ir >es>e Ba Iroma amis&osa Was&a eB i(sEB&o
@
.
E( cEa(&o a formaV Ba poesa %JmIica &ie(e como eBeme(&o
co(s&i&E&i?o eB yambo a \ [ \ [ b. EB poe&a a'rEpa >osV &res o cEa&ro >e
es&os piesV Aorma(>o ?ersos BBama>os >me&rosV &rme&ros % &e&rJme&ros.
EBe'a % +amIo &ie(e( aB'E(as carac&ers&icas comE(es. /ace(
co(&emporJ(eame(&e % ABorece( e( ,o(ia. SE >iaBec&oV por &a(&oV es eB
HC(icoV aE(XEe e( sE B3ico se (o&a Ba i(ABEe(cia >e Ba Be('Ea Womrica.
AmIos so( Bos '(eros pre>omi(a(&es e( E( primer pero>o >e Ba Brica
'rie'a DG))16)) a.C. apro3.F. Ras'o com^( >e amIos es Ba prese(cia >e Ba
ABaE&a como i(s&rEme(&o >e acompaYamie(&o.
O&ro ras'o com^( es eB XEe Ba eBe'a % eB %amIo Esa( ?ersos >e
es&rEc&Era m&rica reBa&i?ame(&e se(ciBBaV Are(&e a Ba compBica>a &c(ica
>eB res&o >e Ba poesa BricaV Bo XEe WiKo XEe eB %amIo % Ba eBe'a se
co(si>erase( e( cier&o mo>o '(eros popEBares.
EB mJs impor&a(&e >e Bos autores es ARZULOCO DE PAROS D2II
a.C.F
6
V XEe escriIe acerca >e sEs propias e3perie(ciasV si( ocEB&ar (a>a
G
. Co( B >a E( paso mJs eB >esarroBBo
>eB i(>i?i>EaBismo e( recia % Occi>e(&e.
Era E( soB>a>o merce(ario
!
V pero carece %a >e Bos i>eaBes Weroicos WomricosV pEes (o ?e 'Boria e( Ba
'EerraV si(o E( me>io >e sEIsis&e(cia. SE i(&ers por Ba 'Eerra es reaBis&a % proAesio(aB. E( E( Ara'me(&o (os
>ice XEe (o e(cEe(&ra 'Boria e( XEe E( 'rEpo (Emeroso >e 'Eerreros > mEer&e a E( 'rEpo mJs re>Eci>o. E(
o&ro Ara'me(&o (os cEe(&a XEe &irC sE escE>o e( E(a Ia&aBBa % corriC para saB?ar Ba ?i>a. O&ras ?ecesV aE(
es&a(>o >e campaYaV e(cEe(&ra &iempo para >i?er&irse % >isArE&ar IeIie(>o ?i(o apo%a>o e( Ba Ba(Ka %
comie(>o E( &roKo >e pa(. cB es E( WomIre XEe cree XEe Wa% XEe re'ociHarse cEa(>o Wa% ocasiC(V Bo mismo
XEe &ampoco >eIe E(o aAec&arse mEcWo cEa(>o Wa% maBa sEer&e4 esos so( Bos aB&iIaHos >e Ba ?i>a.
La poesa %JmIica se co(&i(^a co( SEMO/IDES >e
N
Amor'os DAi(es >eB 2II a.C.F. SE composiciC(
mJs Aamosa compara >i?ersos &ipos >e mEHeres co( >iAere(&es a(imaBes.
@
E( sE ori'e( eB %amIo es&E?o asocia>o a Bos ca(&os sa&ricos >e(&ro >eB cEB&o a Ba >iosa Dem&er.
6
/os me(cio(a E( ecBipse &o&aB >e soB XEe aco(&eciC e( aIriB >eB 6#! a.C.V por Bo cEaB po>emos >a&ar
apro3ima>ame(&e sE ?i>a e( esa poca.
G
U(a >e sEs ?c&imas pre>iBec&as AEe E( (oIBe >e ParosV BBama>o LicamIesV pa>re >e Ba Ho?e( /eCIEBaV co( XEie(
ArXEBoco XEiso casarse. AB (o oI&e(er eB co(se(&imie(&o pa&er(oV por (o &e(er E(a IEe(a si&EaciC( sociaB (i recErsosV se
>e>icC a IErBarse >e LicamIes e( sEs poemas. I(cBEso >es&roKa Ba Aama >e sE ama>aV a Ba XEe prese(&a como pros&i&E&a
XEe se Be oArece % B Ba recWaKa e i(HEria. U(a &ra>iciC( &ar>a cEe(&a XEe LicamIes % sEs WiHasV o aB me(os /eCIEBaV se
sEici>aro( por caEsa >e Ba >iAamaciC( >e ArXEBoco.
!
HiHo >e E( (oIBeV TeBesicBesV % E(a escBa?aV E(ipCV por Bo &a(&o era Ias&ar>oV care(&e >e Aor&E(aV (o &E?o mJs
reme>io XEe mirar por s mismo e WiKo >e Ba 'Eerra sE proAesiC(. Par&iC >e ParosV sE pa&riaV para ir a Tasos % 'as&C
mEcWo &iempo % esAEerKo e( comIa&ir co(&ra Bos IJrIaros >e Tracia.
N
O &aB ?eK era >e SamosV % se >ice >e Amor'os porXEe i(&er?i(o e( Ba coBo(iKaciC( >e esa ciE>a>.
!
+ragmentos de A,-./01C1
Alg&n tracio con mi escudo se ufana, irreprochable arma
ue sin uerer junto a una mata arroj.
2as la vida he salvado. 3-u me importa el escudo4
5!yase enhoramala" ya tendr otro, y no peor.
6l hombre no puede hacer nada frente al destino y los
dioses.
Pues ni llorando remediar nada ni nada empeorar
d!ndome al placer y al regocijo.
POESA +O)(,I$A.
La Brica mo(C>ica es E(a poesa para ser ca(&a>a por una sola -o. co( E( acompaYamie(&o mEsicaB
se(ciBBoV ABaE&a o Bira.
E( cEa(&o a sE contenidoV Ba Brica mo(C>ica es >e &ipo mJs (&imo % perso(aB XEe Ba eBe'a. E( cEa(&o a
sE formaV se >is&i('Ee por Ba ?arie>a> >e ri&mos % esXEemas m&ricos. Aparece Ba es&roAa como E(i>a> >e
composiciC(V e( Ba XEe ca>a ?erso prese(&a E( (^mero AiHo >e sBaIas. U&iBiKa eB >iaBec&o eoBio Dpropio >e Ba
isBa >e LesIos % E(a par&e >e Ba cos&a >e A(a&oBiaF.
SEs represe(&a(&es so( ALCEO >e Mi&iBe(e % Ba poe&isa SA$OV % aB'o pos&erior es A/ACREO/TE.
SA$O
SaAo es Ba primera Ai'Era Aeme(i(a >e Ba poesa 'rie'a. SE ?i>a &ra(scErriC e(&re Bos si'Bos 2II % 2I a.C. e(
Ba isBa >e LesIos. Proce>a >e E(a AamiBia aris&ocrJ&ica. SaIemos XEe es&E?o casa>a % &E?o E(a WiHa. Parece
XEe >iri'a E( 'rEpo >e mEcWacWasV a Bas XEe i(s&rEa e( >i?ersas ar&esV como Ba poesa % Ba m^sicaV % co( Bas
cEaBes ma(&e(a es&recWas reBacio(es aAec&i?as.
SaAo es co(si>era>a Ba re?eBa>ora >eB amor e( Occi>e(&eV como &ema Bi&erario. /o es XEe Bos 'rie'os (o
co(ociera( eB amorV e( Ba ?i>a co&i>ia(aV si(o XEe (o era ?aBora>o Bo sEAicie(&e para ser co(si>era>o &ema
Bi&erario. E( 'e(eraBV Bos se(&imie(&os (&imosV sEIHe&i?osV % Ba i(>i?i>EaBi>a> so( eB 'ra( >escEIrimie(&o >e
Ba poesa arcaica.
SaAo es E(a poe&isa i((o?a>ora &amIi( por D1F sEs imJ'e(es (Ee?asV aBEsio(es a Ba (ocWeV Ba BE(a % Bos
as&ros DWa si>o Ba primera e( reBacio(ar Ba soBe>a> >e Ba (ocWe co( Ba >e Ba ama(&e soBi&ariaFV % AEe Ba primera
e( WaIBar >e Bas se(sacio(es XEe acompaYa( a Ba co(&empBaciC( >e Ba perso(a ama>a.
.nos una hueste de jinetes, otros de infantes,
otros de naves dicen ue es sobre la negra tierra
lo m!s hermoso" yo, ue auello
ue se ama.
*el todo simple es hacer ue entienda esto
cualuiera,
pues la ue por su belleza m!s brillaba
entre los hombres, Helena, al mejor
de los maridos
abandon, embarc y march a 7roya,
y ni para su hijo ni para sus padres ueridos
tuvo ning&n recuerdo, pues la trastorn
Cipris...
..................................
6sto me ha tra#do el recuerdo de Anactoria
ahora ue est! ausente,
cuyo amable caminar y luminoso resplandor
del rostro uisiera contemplar,
no los carros de los lidios, ni a sus soldados
armados en combate.
N
Di?i(a AAro>i&aV >e a>or(a>o &ro(oV oi|iiopov o ovo Apoio,
&e rEe'oV WiHa >e PeEs e('aYosaV oi Lio oioio|t, iiooooi ot,
(o >omesV SeYoraV mi aBma q oooioi q ovi oioi ovo
co( pe(as % a('Es&ias] ovio, uov
y ?e( para acJV si %a o&ra ?eK a(&esV
escEcWa(>o >es>e BeHos mis XEeHasV
>eHas&e Ba casa >e oro
>eB Pa>reV % ?i(is&e
e( &E carro E(ci>o] % Ia&ie(>o Bas aBas
&Es 'orrio(es &e BBe?aro( por soIre
Ba &ierraV por me>io >eB aireV
?eBoces % Bi(>osV
y aB pE(&o BBe'aro(] % &^V co( semIBa(&e
so(rie(&eV oW >iosa AeBiKV pre'E(&aIas
XE cosa Wo% &e(aV % por XE
?oB?a a BBamar&eV
% XE >eseaIa oI&e(er e( mi aBma
e(BoXEeci>a4 deA XEi( XEieres XEe aWora
co(>EKca a &E amorf eZEi( esV SaAoV
XEie( &a(&o &e >aYaf
Carac&ers&icas >e Ba m&rica eoBia4 Se &ra&a >e ?ersos isosiBJIicos. A ?eces Aorma( es&roAasV como s&aV Ba
Aamosa Tes&roAa sJAicaUV E( &ipo >e es&roAa >e @ ?ersos XEe reciIe eB (omIre >e SaAo. SE esXEema es4
3 3 g . g . . g . g .
3 3 g . g . . g . g .
3 3 g . g . . g . g .
g . . g .
ji . iq o+o+ i . o
i . o .|ij yo |j
.j io+. .y . iohh++
+ .+
.nos una hueste de jinetes, otros de infantesV
otros de naves dicen ue sobre la negra tierra
es lo m!s hermoso" yo, ue auello
ijjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjue uno ama.

LA LIRICA CORAL
forma y contenido D1F Los poemas corales so( aXEeBBos cE%a Ai(aBi>a> es ser ca(&a>os por E( coro
1)
. D2F
Es E(a Brica ?i(cEBa>a a cier&as Aes&i?i>a>es % ri&EaBes. D"F La Brica coraB es soBem(eV % es&J mJs e( Ba B(ea
>e Bo pico XEe >e Bo XEe Wo% e(&e(>emos por _Brico_. D#F Las composicio(es XEe meHor co(ocemos so( Bos
epiniciosV o ca(&os e( Wo(or >e Bos ?e(ce>ores e( Bos HEe'os >epor&i?os pa(WeB(icos
11
. D@F SE >iaBec&o
1)
/o es Ba ?oK >e E( i(>i?i>EoV si(o Ba ?oK >e E(a comE(i>a> DAamiBia o ciE>a>F Ba XEe ceBeIra a E( >ios o a E( Wroe.
11
TamIi( es&os poemas coraBes reABeHa( E(a socie>a> aris&ocrJ&ica XEe ?aBora como i>eaB e(&re o&ros eB &riE(Ao
co(se'Ei>o e( E(a compe&iciC(. Los ca(&os aBaIa( aB a&Be&aV comparJ(>oBo co( Bos Wroes >e Bas Be%e(>as.
1)
preAeri>o es eB >orioV D6F % e( cEa(&o a sE Aorma m&ricaV prese(&a 'ra( ?arie>a> >e esXEemas m&ricos DXEe
serJ( Esa>os &amIi( e( Bos Coros >e Bas &ra'e>iasF. SEs pri(cipaBes aE&ores so( ABcmJ(
12
V SimC(i>es
1"
V
0aXEBi>es % P(>aro.
P/DARO D@22 TeIas [ ##" Ar'osF4 De Ba e3&e(sa oIra >e P(>aroV XEe aIarcaIa >i?ersos '(eros >e Ba
poesa coraBV se (os Wa( co(ser?a>o Bos EPI/ICIOS4 ca(&os a Bos ?e(ce>ores e( Bos HEe'os pa(WeB(icos.
/ormaBme(&e E( coro e(&o(aIa es&os ca(&os &riE(AaBes e( Ba ciE>a> >eB ?e(ce>orV a cE%o re'reso se ceBeIraIa
eB &riE(Ao.
To>os es&os ca(&os compar&e( Bos mismos eBeme(&os4 D1F aBEsio(es aB ?e(ce>orV a sE AamiBia % a sEs
mri&os >epor&i?os] D2F reAere(cia a E( mi&o4 s&e pEe>e es&ar reBacio(a>o co( eB BE'ar >eB &riE(AoV o pEe>e
propo(erse como eHempBo] D"F ArecEe(&eme(&e se i(cBE%e( >iscErsos XEe >a( E( mo?imie(&o >ramJ&ico aB
reBa&o] D#F reABe3io(es &icas DmJ3imas % se(&e(ciasF.
P(>aro represe(&a Ba i>eoBo'a &ra>icio(aB aris&ocrJ&ica. SE i>eaB poB&ico es E(a oBi'arXEa >e saIios
aris&Ccra&as XEe BBe?a( e( Ba sa('re por Were(cia Ba ?ir&E> >e 'oIer(ar. D1F La co(cepciC( aris&ocrJ&ica >eB
WomIre se apo%a e( Ba cree(cia >e Ba (a&EraBeKa i((a&a % Were>a>a4 86s una lucha in&til uerer ocultar la
manera de ser innata_. D2F Aparece &amIi( Ba i>ea >e Ba impor&a(cia >e Ba AE(ciC( >eB poe&a4 eB &riE(Ao se
perpe&^a 'racias a Bas paBaIras >e aBaIa(Ka >eB poe&a. D"F Pero Ba co(>iciC( ese(ciaB >eB &riE(AoV mJs aBBJ >e Ba
pre>isposiciC( (a&EraB % >e Bas paBaIras >eB poe&a XEe Bo i(mor&aBiKa(V es eB apo%o >e Ba >i?i(i>a>4 P(>aro
ma(&ie(e Ba Ae &ra>icio(aB.
1092P9CA CA71,C6
PA,A A(1P9C1 *6 1,C126:1 56:C6*1, 6: 0A CA,,6,A *60
6(7A*91
2oso&ras XEe rei(Jis e( Bas a'Eas >eB CeAiso %
WaIi&Jis E( pas rico e( corceBesV
koW raciaslV iBEs&res soIera(as
>e Ba Ar&iB OrcCme(oV pro&ec&oras >e Bos a(&i'Eos Mi(iosV
o>me sEpBica(&e4 pEesV es&a(>o ?oso&rasV Ba aBe'ra
&o&aB % aXEeBBas cosas XEe caEsa( sE >eBei&e reciIe( Bos mor&aBesV
si Wa% aB'^( WomIre saIioV Wermoso o re(omIra>o.
PEes (i Bos propios >iosesV si( Bas aE'Es&as raciasV
pEe>e( or'a(iKar sEs >a(Kas % Aes&i(es] % eBBas 'oIier(a(
Bas cosas &o>as XEe ocErre( e( eB cieBoV se(&a>as e( sEs &ro(osV
HE(&o aB si&iaB >e ApoBo Pi&ioV co( sE arco >e oroV
% aBB Ba e&er(a 'Boria >e sE oBmpico pro'e(i&or ?e(era(.
Mas &^V A'Bae ?e(era(>aV % &^V EEArCsi(eV a XEie( Ba meBo>a WecWiKaV >eB >ios mJs po>eroso WiHasV
ko>me aWora E( mome(&olV
% &^ &amIi(V TaBaV ama(&e >e Ba m^sicaV
XEe es&e cor&eHo mirasV e( sE aBe're ?ic&oriaV mo?i(>ose Bi'era4
es AsCpicoV a XEie( e( mo>o Bi>io
?e('o a ca(&ar e( mis cEi>a>os ?ersosV
12
ABcmJ( ?i?iC e( Ba se'E(>a mi&a> >eB s.2II a.C. E( esa poca Espar&a ?i?a E( perio>o >e paK % Iie(es&arV % >e E(
si('EBar ABorecimie(&o >e Bas ar&es. Se co(ser?a >e ABcmJ( E( Ara'me(&o >e E( poema DTPartenioUFV WaBBa>o e( E(
papiro e'ipcio e( 1!@@. Compre(>a E(a par&e m&icaV E(a par&e '(Cmica % E(a par&e XEe BBamamos _ac&EaB_ reAeri>a a
Ba Aies&a % a Bos compo(e(&es >eB coro DmEcWacWas4 F.
1"
E( cEa(&o a SimC(i>esV AEe E( poe&a poBiAac&ico XEe 'oKC >e 'ra( repE&aciC(. /a&EraB >e Ba isBa >e Ceos. A es&e
WomIre ?iaHero Be &oco ?i?ir &iempos (Ee?os. SimC(i>es AEe &es&i'o >e Ba 'es&aciC( >e Ba co(cie(cia pa(WeB(ica >e Bos
'rie'os % &aB ?eK por esa circE(s&a(cia AEe E( poe&a >e me(&aBi>a> mJs aIier&a. Tra&C &o>os Bos &ipos >e Brica coraBV
compEso >i&iramIos % &ra'e>ias >e Bas XEe mE% poco saIemosV epi'ramasV e(comiosV &re(os BEc&Eosos.
11
porXEe Ba Mi(ia es ?e(ce>ora oBmpica 'racias a &i.
k+ aWora Wacia eB paBacio >e (e'ros mErosV
>o(>e mora PersAo(eV >ir'e&e &^V EcoV
para BBe?ar aB pa>re >e es&e (iYo Ba AeBiK (o&icial
k2e&e a ?er a CBeC>amoV a >ecirBe XEe TaBa
Wa coro(a>o aWora co( Bas aBas >e Bas 'ra(>es ?ic&orias
Ba Ho?e( caIeBBera >e sE WiHoV
e( PisaV e( sEs iBEs&res ?aBBesVl
DE ALE,A/DRA E/ ADELA/TE.
La ci?iBiKaciC( 'rie'a se e3&e(>iC Wacia Orie(&e por oIra >e ABeHa(>ro. EB mE(>o 'rie'o se ?io Araccio(a>o
e( mo(arXEas miBi&aresV Ba aE&ocracia sEce>iC a Ba >emocraciaV eB ar&e % Ba Bi&era&Era pasaro( a ser pri?iBe'io
>e Bos esco'i>os. /aciC Ba erE>iciC(V % Bos erE>i&os % WEma(is&as come(Karo( a compo(er poesas a sE mo>o.
La poesa resEci&C e( eB si'Bo III a. C.V cEa(>o eB ce(&ro >e Ba ?i>a 'rie'a se WaIa &rasBa>a>o a ABeHa(>ra
DE'ip&oF. ABBV IaHo Bos Ie(?oBos ToBomeosV E( peXEeYo crcEBo >e WomIres emi(e(&es se >i?er&a e( escriIir
?ersos XEe se e(?iaIa( E(os a o&ros. ABeHa>os >e Ba ?i>a ac&i?aV sCBo ?i?a( para Bas Be&ras. Los aBeHa(>ri(os
AEero( Bos BeHa(os aIEeBos >eB roma(&icismoV >e Ba poesa cEB&aV % &amIi( >e esa poesa XEe reco'e Ba >iaria
e3perie(cia >e Bas socie>a>es mJs ci?iBiKa>as.
La Ai'Era pri(cipaB >e es&e mo?imie(&o AEe CaBmaco D"1)12#) a.C.F. EscriIiC Wim(os % epi'ramas.
SE oIHe&i?o era sorpre(>er % >i?er&ir. SE 'ra( cEB&Era Be proporcio(a &rmi(os >esEsa>osV % mEes&ra si('EBar
aAiciC( a re&orcer eB or>e( acos&EmIra>o >e Bas paBaIras. Crea E( cier&o aire romJ(&icoV % preAiere eB poema
peXEeYo % >eBica>o Are(&e aB e3&e(so.
Por sE par&eV TeCcri&o D"16126) aC.F escriIiC mi>iBiosn D mpinturasnFV % sE pri(cipaB asE(&o es Ba ?i>a
pas&oriB e( SiciBia. EB mE(>o >e TeCcri&o es E( mE(>o >e Aa(&asa % IeBBeKa. Los pas&ores so( poe&asV % sEs
ca(&os e3presa( Bos >eBei&es >e E(a ?i>a i>eaB De irreaBF e( Ba (a&EraBeKa. La poesa >e TeCcri&o BBe?a Ba marca
WeBe(s&ica4 Ba esmera>a preocEpaciC( por Ba Aorma. Ha eHerci>o E(a ?as&a i(ABEe(cia e( Ba pos&eri>a>.
3. EL DRAMA
EB &rmi(o o si'(iAica e( 'rie'o acciC(. Se &ra&a por &a(&o >e E( '(ero e( XEe Bos perso(aHes act&an,
oIra( por s mismos e( esce(a. AIarca &res '(eros Bi&erarios4 D1F Ba &ra'e>iaV D2F eB >rama sa&rico % D"F Ba
come>ia.
Las oIras era( escri&as para ser represe(&a>as como par&e >e Bos ri&EaBes >eB cEB&o oAiciaB a Dio(isos.
EB es&a>o es&aIBeca E( co(cErso] Bos aE&ores represe(&aIa( &res &ra'e>iasV se'Ei>as >e E( >rama sa&rico %
E(a come>ia
1#
.
/. LA TRAGE,IA.
E( cEa(&o aB contenido >e Bas &ra'e>iasV sEs ar'Eme(&os es&aIa( &oma>os >e Bas Be%e(>as >e Ba mi&oBo'a.
Las Wis&oriasV pEesV era( Iie( co(oci>as por eB p^IBicoV aE(XEe ca>a aE&or po>a permi&irse cier&as
?ariacio(es. As pEesV (o se IEscaIa Ba ori'i(aBi>a> e( Ba &ramaV si(o Ba maes&ra e( sE pEes&a e( esce(a.
EB co(&e(i>o >e E(a &ra'e>ia es eB pBa(&eamie(&o % soBEciC( >e E(a si&EaciC( proIBemJ&ica
1@
. EB
pro&a'o(is&a DTWroeU qpoF aAro(&a E(a si&EaciC( 'ra?eV e( Ba XEe Wa% E( co(ABic&o >e &ipo reBi'ioso o &icoV
% Ba resEeB?e &oma(>o >ecisio(es % Wacie(>o Eso >e sE BiIer&a>. Ta(&o si ?e(ce como si es ?e(ci>oV sE Ai'Era
saBe e((oIBeci>aV como eHempBo >e ?aBe(&a % >e perso(a XEe >eAie(>e sEs pri(cipios &icos o persi'Ee E(a
me&a Was&a eB Ai(aBV a me(E>o e( pro >eB Iie( com^(V po(ie(>o e( peBi'ro sE ?i>a.
1#
Ca>a aE&or >e come>ias prese(&aIa E(a soBa oIraV % e( ca>a Aes&i?aB se soBa( represe(&ar ci(co
1@
La &ra'e>ia proAE(>iKa e( &emas &aBes como Ba i(oce(cia o cEBpaIiBi>a> WEma(aV Ba >iAciB &emJ&ica >e Ba uV eB
aIismo XEe separa aB WomIre % a Bos >iosesV Ba cEes&iC( >e Ba saIi>Era >i?i(a % WEma(aV Ba maBicia >e Bos >ioses o sE
HEs&icia. Es&a &emJ&ica es&J i(ABEi>a a>emJs por E( espri&E (Ee?oV ArE&o >e Ba >emocracia.
12
SEs perso(aHes so( Bos Wroes % >ioses &ra>icio(aBes4 AXEiBesV
E>ipoV A'ame(C(V HeracBesV Prome&eo e&c..
E( cEa(&o a Bas caractersticas formales >e Bas &ra'e>ias es >e
>es&acar Ba prese(cia >e E( coro DoF. cs&e represe(&a Ba ?oK >e
Ba comE(i>a>. Ca(&a e(&re E(a esce(a % o&ra. Las esce(as DBBama>as
Tepiso>iosUF >esarroBBa( Ba acciC(V XEe era esce(iAica>a me>ia(&e
>os o &res ac&ores.
O&ro eBeme(&o carac&ers&ico es eB Eso >e mJscaras por Bos
ac&ores.
E( cEa(&o a Ba mtrica% eB &ipo >e ?erso ma%ori&ario es eB
&rme&ro %JmIicoV saB?o Bas par&es coraBes. E( cEa(&o aB >iaBec&oV
empBea( eB J&icoV co( i(ABEe(cia >eB Ho(io DeB >iaBec&o >e Ba eBe'aV %
eB mJs cerca(o a Ba Be('Ea >e Ba picaFV saB?o e( Bos corosV >o(>e Ba
i(ABEe(cia es >eB >orio DeB >iaBec&o >e Ba Brica coraBV recEr>eseF.
ESZUILO D@2@1#@6 aC.F
EsXEiBoV >e AamiBia (oIBeV (aciC e( EBeEsisV cerca >e A&e(as D@2@ a.C.F. 2i?iC Ba &ira(a >e Bos Pisis&rJ&i>as
D@1)F % Ba res&aEraciC( >e Ba >emocracia IaHo CBs&e(es. Par&icipC e( Bas Ia&aBBas co(&ra Bos persas e(
Mara&C( D#N)FV SaBami(a % PBa&ea D#!)F. $Ee &es&i'o >eB aE'e >e A&e(as % eB apo'eo >eB imperiaBismo
a&e(ie(se. Es&E?o e( SiciBia ?arias ?ecesV e( Ba cor&e >e HierC( >e SiracEsaV >o(>e mEriC e( eB #@6.
16
E( cEa(&o aB contenido >e sEs &ra'e>iasV EsXEiBo represe(&a E(a me(&aBi>a> co(ser?a>oraV co( E(a ?isiC(
reBi'iosa >e Ba e3is&e(cia. Los WomIres apre(>e( a &ra?s >eB >oBor XEe cEaBXEier circE(s&a(cia es Ba ?oBE(&a>
>e E( PeEs HEs&o.
E( cEa(&o aB estiloV sE Be('EaHe es grandilocuente DZEi(&iBia(o >eca >e B grandilouus usue ad vitiumV
% Aris&CAa(es se IErBaIa >e sEs paBaIras e imJ'e(es e3&raYasF.
Apor&acio(es >e EsXEiBo4
Se a&riIE%e( a EsXEiBo aB'E(as
i((o?acio(es >ecisi?as e( cEa(&o a
Ba pEes&a e( esce(aV soIre &o>o Ba
i(&ro>EcciC( >eB se'E(>o ac&or.
A(&es >e EsXEiBo sCBo WaIa E(
ac&or e( esce(aV XEe >iaBo'aIa co(
eB coro4 Ba prese(cia >e >os ac&ores
permi&a Ba accin >ramJ&ica % eB
(acimie(&o >eB ?er>a>ero >ramaV &aB
como Wo% Bo e(&e(>emos
1G
.. Hacia
eB Ai(aB >e sE carreraV EsXEiBo se
ser?irJ &amIi( >e &res ac&oresV i((o?aciC( i(&ro>Eci>a por SCAocBes.
Los coros >e EsXEiBo &ie(e( E(a AE(ciC( >ramJ&ica4 es&J( i(?oBEcra>os e( Ba acciC(] sEs ca(&os so(
impor&a(&es % e3pBica( a me(E>o eB si'(iAica>o >e Bos aco(&ecimie(&os XEe prece>e( a Ba acciC(.
O&ra apor&aciC( sE%a AEe eB empBeo >e trilogas4 Ba or'a(iKaciC( >e Bas &ra'e>ias e( 'rEpos >e &res
oIrasV E(i>as por eB &emaV rema&a>as por E( drama sat#rico.
O0RAS
Los a(&i'Eos a&riIEa( a EsXEiBo N) &ra'e>ias % (Emerosos >ramas sa&ricosV co( 1" ?ic&orias. Se
16
2arias raKo(es se >aIa( para es&os ?iaHes4 eB >especWo por WaIer si>o ?e(ci>o por SCAocBes D#6!F e( E( co(cErso
>ramJ&icoV Ba pr>i>a >eB Aa?or >eB p^IBico] Ba co(>e(a por WaIer >i?EB'a>o Bos mis&erios >e EBeEsis DacEsaciC( >e Ba
cEaB WaIBC &amIi( Aris&C&eBesF] sE i(como>i>a> a(&e Bos e3cesos >e Ba >emocracia % eB imperiaBismo.
1G
Si( emIar'oV EsXEiBo (o AEe eB crea>or >eB '(ero. Se ci&a como i(?e(&or a AriC( DAi(es >eB 2II a.C..F XEe or'a(iKara
E( ditirambo reci&a>o por E( coriAeoV XEe co(&aIa aB'o soIre Dio(isoV % E( coro >e sJ&irosV XEe Be respo(>a e( me>io
>e >a(Kas. ABre>e>or >eB @"6 Tespis represe(&C por primera ?eK E(a &ra'e>ia4 eB coriAeo se &ra(sAormC e( ac&or. TamIi(
i(&ro>EHo eB Eso >e Ba mJscaraV >e mo>o XEe E( ac&or po>a >ar ?i>a a ?arios perso(aHes.
1"
co(ser?a( G &ra'e>ias.
La Ores&a>a es Ba ^(ica triloga XEe (os Wa BBe'a>o compBe&a. I(cBE%e eB AgamennV eB re% XEe es
asesi(a>o por sE esposa aB re'reso >e Ba 'Eerra >e Tro%a, 0as Coforas, e( Ba XEe Ores&es ?e('a Ba mEer&e >e
sE pa>re A'ame(C(V ma&a(>o a sE ma>reV % 0as 6umnides, >o(>e Ores&es es perse'Ei>o por Bas Eri(iasV
seres maBAicos ?e('a>oras >e sE ma>reV Was&a XEe es HEK'a>o por Bos >ioses % aIsEeB&o.
E( Prometeo encadenadoV se represe(&a eB cas&i'o >e Prome&eoV cBa?a>o e( Ba roca por WaIer >a>o eB
AEe'o a Bos WomIres. La pasiC( % Ba AirmeKa >eB reIeB>e Prome&eo &ie(e E( eco e( Ba ?isiC( >e Ba (a&EraBeKa
XEe (os prese(&a EsXEiBoV e( Ba XEe se >esa&a eB i(>Cmi&o po>er >e Bos eBeme(&os.
O&ras &ra'e>ias co(ser?a>as so( 0as suplicantes
1!
V Los sie&e co(&ra TeIas
1N
% Los persas
2)

SCAocBes ;<=>?<@> a.C.A
SE Bar'a ?i>a D#N6 [ #)6 a>C.F coi(ci>iC co( eB perio>o mJs IriBBa(&e >e Ba Wis&oria >e A&e(as.
Par&icipC ac&i?ame(&e e( Ba ?i>a poB&ica
21
% AEe para sEs co(&emporJ(eos E( mo>eBo >e perso(a cor&sV
apaciIBeV co( aB&as cEaBi>a>es i(&eBec&EaBesV como es >escri&o por Aris&CAa(es e( sE come>ia Las Ra(as..
La pro>EcciC( >e SCAocBes AEe mE% ampBiaV >e Bo cEaB sCBo (os XEe>a( sie&e &ra'e>ias % E( >rama
sa&ricoV a>emJs >e Ara'me(&os >e o&ras &ra'e>ias.
De Bas &ra'e>ias co(ser?a>asV aB'E(as &oma( eB ar'Eme(&o >eB CicBo Tro%a(o D*%a3V $iBoc&e&esV
EBec&raF o&ras so( >eB CicBo TeIa(o DE>ipo Re%V E>ipo e( CoBo(oV A(&'o(aFV % E(a soBa es >eB CicBo
HeracBeo DLas TraXEi(iasF.
E( casi &o>as Bas &ra'e>ias Ba acciC( 'ira e( &or(o a E(a 'ra( Ai'EraV eB Wroe. cs&eV aE(XEe sEcEmIaV
XEe>a ?ic&orioso e( me>io >eB sEArimie(&o >eIi>o a sE 'ra(>eKa. As sEce>e co( HeracBes DLas TraXEi(iasFV
A(&'o(a o E>ipo. SCBo EBec&ra % $iBoc&e&es so( ?ic&oriosos si( (ecesi>a> >e sEcEmIir D$iBoc&e&es % acaso
E>ipo e( CoBo(o so( Bas ^(icas >e es&as &ra'e>ias co( _Ai(aB AeBiK_F.
Como oIra carac&ers&ica >e SCAocBes ci&aremos Edipo Re0. E( eBBa E>ipoV re% >e TeIasV se ?e AorKa>o a
i(?es&i'ar Ba e3&raYa >esapariciC( >e La%oV XEie( AEera eB a(&erior re%. Si'Eie(>o E(a &rama co( E( sEspe(se
propio >e E(a (o?eBa poBicacaV E>ipo i(&erro'a a ?arios &es&i'os % >escEIre XEe B mismo es eB asesi(o >eB
La%o %V Bo XEe es mJs 'ra?eV XEe La%o era sE pa>reV XEe se WaIa casa>o % e('e(>ra>o WiHos co( sE propia
ma>reV +ocas&aV % &o>o eBBo para XEe se cEmpBiera E(a a(&i'Ea proAeca. Desespera>oV E>ipo se cie'a a s
mismo % marcWa aB >es&ierro.
Influencias 0 aportaciones. Como i((o?acio(es &c(icas >e SCABoces ci&emos4
1. I(&ro>EcciC( >e E( &ercer ac&or DXEe Ai'EraIa %aV (o oIs&a(&eV e( Los sie&e co(&ra TeIas >e
EsXEiBoFV co( Bo XEe aEme(&aro( Bas posiIiBi>a>es >eB >iJBo'o.
2. AmpBiaciC( >eB (^mero >e Bos coreE&asV >e 12 a 1@V co( Bo XEe se oAreca Ba opor&E(i>a> >e >i?i>ir
eB coro e( >os semicoros >e seis co( E( _'Ea_ o coriAeo.
". EB aIa(>o(o >eB Eso >e Ba &riBo'aV Wacie(>o >e ca>a E(a >e Bas &res &ra'e>ias prese(&a>as a
co(cErso E(a oIra e( s misma.
#. Re>EcciC( >e Ba impor&a(cia >eB coro.
@. Como i((o?aciC( e( eB co(&e(i>oV Ba co(&riIEciC( >e SCAocBes a Ba &ra'e>ia 'rie'a se >eIe aB
i(&ers por eB perso(aHeV es >ecir por eB ser WEma(oV XEe (o aparece apBas&a>o por Ba Aa&aBi>a>V si(o XEe >e sE
BEcWa co( s&a a>XEiere sE pBe(a >ime(siC( WEma(a. Si EsXEiBo escriIa >ramas e( Bos XEe Bos >ioses era( Bos
perso(aHes ce(&raBesV SCAocBes escriIe >ramas e( Bos XEe eB WomIre es eB pri(cipaB ac&or.
1!
0as suplicantes prese(&a( Ba BBe'a>a a Ar'os >e Bas @) WiHas >e DJ(aeV XEe WE%e( >e sEs @) primos XEe Bas pre&e(>e(
por esposas co(&ra sE ?oBE(&a>V % Ba Wospi&aBi>a> XEe Bes co(ce>e eB re% >eB pasV PeBas'o. To>as Bas simpa&as >eB poe&a
so( para co( Bas Da(ai>esV ame(aKa>as por Ba ?ioBe(cia % Ba arro'a(cia D u pi F >e sEs primos.
1N
Los sie&e co(&ra TeIas represe(&a eB ase>io >e TeIas por oIra >e Bos sie&e HeAes arro'a(&es XEe apo%a( a PoBi(ices para
Ba reco(XEis&a >eB po>er XEe Be WaIa EsErpa>o sE Werma(o E&eocBesV Ba ?ic&oria >e Bos ase>ia>os % Ba recproca mEer&e
>e Bos >os Werma(os e( E( >EeBo Aa&aB.
2)
Los persas es Ba ^(ica &ra'e>ia >e ar'Eme(&o Wis&Crico XEe poseemos4 &ra&a >e Ba &rJ'ica >erro&a >e Bos persasV e( Bas
Eerras M>icas. Ha% E(a e(seYa(Ka moraB4 Ba >erro&a AEe E( cas&i'o e(?ia>o a eBBos por Bos >iosesV >eIi>o a sE e3ceso
>e or'EBBo. EB WecWo >e XEe ese pEeIBo AEera e(emi'o >e sE pa&riaV co(&ra eB cEaB EsXEiBo e( perso(a WaIa comIa&i>oV
(o Be impi>e aB poe&a ?erBo &o>o >es>e E( (i?eB sEperior % Wacer E(a &ra'e>ia WEma(a % reBi'iosa.
21
OI&E?o aB&os car'os p^IBicos ci?iBes % miBi&aresV como &esorero >e Ba co(Ae>eraciC( mar&ima D##"F. $Ee E(o >e Bos
>ieK 'e(eraBes DHE(&o co( PericBes % TEc>i>esF e(?ia>os a reprimir Ba re?EeB&a >e Samos. $Ee es&ra&e'o e( Ba 'Eerra >e
PeBopo(eso. Tras Ba >erro&a a&e(ie(seV par&icipC e( Ba comisiC( e(car'a>a >e re>ac&ar E(a (Ee?a co(s&i&EciC(.
1#
Las oIras >e SCAocBes AEero( siempre co(si>era>as oIras >e 'ra( caBi>a> po&ica. DeB E>ipo Re%V
co(si>era>a sE oIra maes&raV e3&raHo Aris&C&eBes Bas (ormas XEe >Era(&e mEcWsimo &iempo ri'iero( eB ar&e
>ramJ&ico. AB Aa?or >e XEe 'oKaro( Bas &ra'e>ias >e SCAocBes por par&e >eB p^IBico co(&emporJ(eo
co(&riIE%C &amIi( Ba Be('Ea e( XEe es&aIa( escri&asV >is&a(&e >e Ba 'ra(>iBocEe(cia >e EsXEiBoV % mJs
cerca(a a Bo XEe po>emos sEpo(er XEe era eB Be('EaHe co&i>ia(oV aE(XEe (o e3e(&o >e (oIBeKa.
EErpi>es DopqrsStuv V #!) 1 #)6 sqw xqryzw{.FV
EErpi>es (aciC e( eB aYo #!# e( E(a aB>ea >eB *&ica. ReciIiC E(a e>EcaciC( &ra>icio(aB. Se
>is&i('EiC e( cer&Jme(es a&B&icos % mos&rC 'ra( i(&ers por Ba pi(&Era.
2i?iC eB apo'eo poB&ico % cEB&EraB >e Ba A&e(as >eB si'Bo 2V pero &amIi( sE >eca>e(ciaV >eIi>a a Ba
Bar'a % >esas&rosa 'Eerra co(&ra Espar&a. To>o eBBo i(ABE%e e( Ba oIra >e EErpi>es4 aE(XEe siempre
a>mira>or >e A&e(as % >e Ba >emocraciaV Bo XEe aB pri(cipio era eBo'io e(&Esias&a se co(?ier&e e( E( Bame(&o
a(&e Ba ?isiC( >e Bos >esas&res >e Ba 'Eerra. $i(aBme(&e EErpi>es parece apar&ar sE ?is&a >e Ba reaBi>a>
poB&ica >e sE pa&ria % >Era(&e sEs ^B&imos aYos sCBo escriIe &ra'e>ias >e e?asiC(.
Se Wa( co(ser?a>o 1! &ra'e>ias D>e Bas N! XEe se Be a&riIEa(F. SCBo reciIiC eB premio &res ?ecesV pero
AEe B XEie( mJs se a&raHo eB Aa?or >eB p^IBico % AEe eB mJs represe(&a>oV como prEeIa eB WecWo >e XEe >e B
se co(ser?a( mJs oIras XEe >e Bos o&ros >os &rJ'icos HE(&os.
E( sE oIra pEe>e( >is&i('Eirse ?arios pero>os XEe 'Ear>a( reBaciC( co( Bos perio>os >e sE ?i>a. E(
sEs primeras pieKas DWas&a #"!F pre>omi(a Ba a-entura con sa1or rom*ntico D ABces&is V #"! a.CV F.
Coi(ci>ie(>o co( eB comie(Ko >e Ba Eerra >eB PeBopo(esoV % a pe&iciC( >e PericBesV compo(e >ramas
patriticos 2Los HerJcBi>as DHii, #2G fFV Las SEpBica(&es D#2"FV HeracBes D#2"F FV pero (o pEe>e
>eHar >e >e(E(ciar Bas pe(aBi>a>es >e Ba 'Eerra D HcEIa D#2@FV
A(>rCmacaV IC(V Las Tro%a(as F. De s&e poca >e ma>EreK so(
oIras maes&ras como Me>ea D#"1FV e HipCBi&o D#2!F. E( sEs ^B&imos
aYos e( A&e(asV EErpi>es po(e e( esce(a aB'E(as o1ras e-asi-asV
BBe(as >e ima'i(aciC( % roma(&icismo D IAi'e(ia e( TJEri>eV HeBe(a FV
o Iie( a(aBiKa Bos aIismos >e Ba (a&EraBeKa WEma(a D Ores&es D#)!FV
EBec&ra D#1"FV Las $e(iciasF. De sE e&apa Ai(aB e( Mace>o(iaV a
>o(>e marcWC i(?i&a>o por eB re% ArXEeBao D>eB #)! a.C. Was&a eB
#)6F &e(emos IAi'e(ia e( *EBi>eV ABcmeC( e( Cori(&o % Las
0aca(&es.
Inno-aciones 0 aportaciones. MEcWas so( Bas i((o?acio(es
&c(icas i(&ro>Eci>as por EErpi>es.
D1F Crea E( &ipo especiaB >e prlogo4 se &ra&a >e E(a simpBe
i(&ro>EcciC( AormaB a Ba &ra'e>iaV reci&a>o por E( perso(aHe a ?eces
aHe(o a Ba &rama. E( es&e prCBo'o se >a( a co(ocer Bos a(&ece>e(&es >e Ba acciC( e i(cBEsoV e( ocasio(esV se
a(&icipa eB >ese(Bace.
D2F Tc(ica >eB _deus e) machina_ . AB Ai(aB >e Ba oIraV cEa(>o parece XEe eB co(ABic&o (o &ie(e
soBEciC(V aparece E( >ios DXEe me>ia(&e E( meca(ismo >e cEer>as aRu|}~b se Be Waca T?oBarU por eB
esce(arioF % resEeB?e Ba si&EaciC(.
D"F Los coros >e EErpi>es so( pasi?osV >esBi'a>os >e Ba acciC(V a me(E>o simpBes eAEsio(es Bricas.
Ideologa. Si Iie( (o par&icipC ac&i?ame(&e e( poB&icaV como sEs precErsoresV es&aIa a&e(&o a Bos
Ae(Cme(os >e sE socie>a> % &rae a esce(a Bos proIBemas &icosV poB&icos % reBi'iosos >eB mome(&oV por
eHempBo eB proIBema >e Ba 'Eerra.
MEes&ra E( &ra&amie(&o reaBis&a >e Bos mi&osV po(ie(>o >e reBie?e sEs i(co('rEe(ciasV % reIaHa Ba
aEreoBa Weroica XEe ro>eaIa a Bos perso(aHes &rJ'icos. SEs Wroes >eHa( e(&re?er >eIiBi>a>esV amIiciC(V
maB>a> e i(cBEso coIar>a.
Crea E(a a&mCsAera reaBis&a4 %a Bos a(&i'Eos >eca( XEe EErpi>es pi(&a a Bos WomIres &aB como so(.
I(&e(&C E( es&E>io >e Ba co(>Ec&a WEma(aV para po(er a >escEIier&o &o>as sEs ABaXEeKasV pero &amIi( &o>a sE
'ra(>eKa >e Ba XEe a ?eces es capaK. MEes&ra WaIiBi>a> e( >escriIir Bos s(&omas e3&er(os >e Bas emocio(es.
Domi(a Ba &c(ica >eB _sEspe(se_. Se recrea e( eB >oBor >e Bos perso(aHesV >emorJ(>ose e( sE >escripciC(V
co( Ba i(&e(ciC( >e crear pa&e&ismo.
1@
SE &ea&ro es rico e( Ai'Eras antitticas DXEe co(&ras&a(F4 HE(&o a seres crEeBesV coIar>esV asesi(osV
respBa(>ece eB Werosmo >e XEie(es sacriAica( sE ?i>a por Bos >emJs4 ABces&isV A(>rCmacaV PoB3e(aV Ai'Eras
XEe co(&ras&a( co( UBisesV ,asC(V Me(eBaoV A'ame(C(V e&c.
Es >e >es&acar Ba aIE(>a(cia >e pro&a'o(is&as Aeme(i(os. Prese(&a E(os perso(aHes Aeme(i(os
compBeHos % a me(E>o mJs (oIBes XEe Bos mascEBi(os. SEs co(&emporJ(eos >E>aro( e(&re apBaE>irBe Ba
osa>a o IErBarse >e BV %a XEe Ba ?aBoraciC( sociaB >e Ba mEHer e( A&e(as era i(Aerior a Ba >eB WomIre.
Como eHempBo >e oIra >e EErpi>esV po>emos me(cio(ar Las 0aca(&es. Pe(&eoV pr(cipe >e TeIasV proWIe
a Bos WaIi&a(&es XEe ri(>a( cEB&o a Dio(isosV IaHo eB pre&e3&o >e XEe se &ra&a >e ri&os amoraBes. EB >ios se
prese(&a e( Ba ciE>a> % se ?e('a >e Pe(&eoV Wacie(>o XEe Bas mEHeresV e( pBe(o entusiasmo reBi'iosoV Bo
co(AE(>a( co( E( BeC( % Be >a( caKa.
3. EL ,RA+A 'AT#RI$O.
E( E(a sesiC( >e &ea&ro se represe(&aIa( &res &ra'e>ias se'Ei>asV % V a co(&i(EaciC(V E( >rama sa&rico
>eB mismo aE&or. EB >rama sa&rico pEe>e co(&ar e(&re sEs perso(aHes a Wroes % >iosesV pero eB &ra&amie(&o >e
Bos &emas es >is&i(&o % Ba i(&e(ciC( es cCmica. Se &ra&aIaV se'^( se >ecaV >e aBe'rar Bos J(imos >e Bos
espec&a>oresV >espEs >e WaIerBos sEmi>o e( Ba a('Es&ia co( Bas &ra'e>ias prece>e(&es.
4. LA $O+E,IA
La cEes&iC( >e Bos orgenes >e Ba come>ia % Ba &ra'e>ia Wa si>o mE% >eIa&i>a. U(os ?i(cEBa( Bos
or'e(es >e amIos '(erosV % o&ros propo(e( or'e(es >is&i(&os. Se'^( E(a &eora e3&e(>i>aV sE ori'e( Wa%
XEe IEscarBo e( Aies&as DsemeHa(&es a Bos car(a?aBesF e( Wo(or a Dio(iso. AB pri(cipio sE represe(&aciC( era
impro?isa>aV Was&a XEe aB'^( poe&a escriIira E( &e3&o para ser ca(&a>o por eB coro. A co(&i(EaciC( se
i(&ro>Ecira E( ac&or. Es&e esXEema se >esarroBBa % ampBa 'racias a Ba BaIor >e sEcesi?os poe&asV XEe BBe'a( a
aIor>ar &emas >e i(&ers poB&ico % sociaB.
E( cEa(&o a sE contenidoV Bas come>ias co(ser?a>as mJs a(&i'Eas &ra&a( >e Ba poB&ica % cos&EmIres
>e Ba ?i>a co&i>ia(a >e Ba A&e(as >e Ba 6dad de 1ro o (iglo de Pericles Dsi'Bo 2 a.C.F. Por eBBo so( E(
i(&eresa(&e >ocEme(&o para co(ocer meHor aXEeBBa socie>a>. A es&as primeras come>ias se Bas >e(omi(a
$omedia Antigua% o Iie(V por sE i(&ers poB&icoV _come>ia poB&ica_. U( si'Bo mJs &ar>e aparece E( (Ee?o
&ipo >e come>iaV %a si( co(&e(i>o poB&icoV >e(omi(a>a $omedia )ue-a D?ase aIaHoF
4.5 Aristfanes
Aris&CAa(es D##11"!6F >eIE&C Ho?e(V a Bos >iecisie&e aYos D#2G aC.V a_Los come(saBes_bFV % oI&E?o sE
primera ?ic&oria e( eB #2@ co( _Los acar(ie(ses_ D7|}q~QSv FV % e( eB #2# co( _Los caIaBBeros_ DTF. E(
E(os cEare(&a aYos >e ac&i?i>a> compEso cEare(&a come>iasV co( Bas XEe oI&E?o ci(co ?ic&orias. Es eB ^(ico
>e &o>os Bos cCmicos 'rie'os >e sE poca >e XEie( (os Wa( BBe'a>o o(ce oIras compBe&as4
1Los acar(ie(ses D#2@F 1Los caIaBBeros D#2#F
1Las (EIes D#2"F 1Las a?ispas D#22F
1Los pJHaros D#1#F 1Las &esmoAoriaKEsas D#11F
1Liss&ra&a D#11F 1Las ra(as D#)@F
1Las asamIBeis&as D"N"F 1PBE&o D"!!F
1La PaK
SE oIra >emEes&ra XEe &E?o E(a esmera>a e>EcaciC( po&icaV mEsicaBV % co(ocimie(&os &amIi( >e
Wis&oria DHerC>o&oFV AiBosoAa % soAs&ica. /o par&icipC e( Ba poB&ica (i ocEpC car'os p^IBicos. Tras eB 3i&o >e
_Las ra(as_ D#)@F AEe >is&i('Ei>o co( E(a coro(a >e oBi?o como >es&aca>o ciE>a>a(o. La ^B&ima AecWa >e sE
ac&i?i>a> es Ba >e Ba represe(&aciC( >e sE aEoBosicC(b e( "!@V por Bo XEe XEiKJs mEriera poco >espEs.
Co(&e(i>o.
La &rama es E( pre&e3&o para i(ser&ar E(a serie >e esce(as % >e&aBBes WEmors&icos XEe co(s&i&E%e( eB
ma%or i(&ers >e Ba come>ia. /o oIs&a(&eV Ba i>ea ce(&raB >e Bas come>ias >e Aris&CAa(es es siempre E( &ema
serio e impor&a(&eV como Ba cEes&iC( >e Ba 'Eerra o Ba paKV Ba e>EcaciC( >e Ba HE?e(&E>V eB 'oIier(o >e Ba
ciE>a>V Bos >eAec&os >eB sis&ema HEr>ico a&e(e(ie(seV Ba AE(ciC( sociaB >e Ba poesa o Ba m^sicaV o Bos
proIBemas >e Ba >emocracia.
16
MEcWas come>ias &ie(e( Ba si'Eie(&e es&rEc&Era ar'Eme(&aB4 E( pro%ec&oV AormEBa>o por eB
pro&a'o(is&a para po(er Ai( a E( maB XEe aABi'e a Ba ciE>a>V se cEmpBe &ras ?arias ?icisi&E>es. A me(E>o se
cierra Ba come>ia co( E( Ia(XEe&eV E( cor&eHo (EpciaB o E(a aBe're Aies&a.
EB es&iBo.
La Be('Ea >e Aris&CAa(es es reaBis&aV e3&ra>a >eB Eso co&i>ia(oV % mEes&ra 'ra( riXEeKa. ,E(&o a
paBaIras oIsce(asV aparece( ?ocaIBos cEB&os cEa(>o paro>ia a Ba &ra'e>iaV o paBaIras i(?e(&a>as por eB poe&a
co( i(&e(ciC( cCmica. E( oIras >e es&a (a&EraBeKa es AE(>ame(&aB eB empBeo >eB i>iomaV eB HEe'o >e paBaIras
% seBecciC( >e ?ocaIBos co( co((o&acio(esV Bo mismo XEe ocErre e( Ba poesa.
La come>ia a(&i'Ea.
Se >e(omi(a Come>ia A(&i'Ea a Bas oIras >e Aris&CAa(es. La Tcome>ia a(&i'EaU &ie(e co(&e(i>o
poB&ico % sCBo se e(&ie(>e >e(&ro >e Bos mEros >e A&e(as % >e Ba >emocraciaV Ba BEcWa >e par&i>os % Ba
e3is&e(cia >e E( p^IBico i(&eresa>o e( Bos asE(&os p^IBicosV E(os espec&a>ores co( capaci>a> >e >ecisiC( %
>e ?o&o. Es&a come>ia pre&e(>e e(seYarV Aormar aB ciE>a>a(o >e Ba oiiV saB?ar Ba ciE>a>. Es co( ArecEe(cia
>e i>eoBo'a reaccio(ariaV pEes sCBo se pEe>e carica&EriKar Bo ac&EaB e i>eaBiKar Bo pre&ri&o. Se aAerra a E(a
e>a> >e oro pre&ri&a o soYa>aV % co(&empBa co( pesar eB e(?iBeci>o prese(&e.
La comici>a> >e Aris&CAa(es.
Es >iAciB >eAi(ir e( XE co(sis&e Ba Tcomici>a>U. U(a e3pBicaciC( es XEe co(sis&e e( T>eAraE>ar Bas
e3pec&a&i?as >e Ba BC'icaU eB co(&ras&e e(&re Bo XEe se perciIe % Bo XEe se esperaIa perciIir. As por eHempBoV
si se a(E(cia XEe &e(>rJ BE'ar E(a reE(iC( >e Ba asamIBeaV Bos espec&a>ores espera( XEe Bos asis&e(&es sea(
&o>os ?aro(es. DescEIrir XEe se &ra&a >e mEHeres >isAraKa>as >e sEs mari>osV T>eAraE>aU Ba e3pec&a&i?a DBo
BC'icoFV % >e aW sEr'e Ba comici>a>. O si E( perso(aHe >ice XEe ?a a sEIir aB cieBo para ro'ar a Bos >ioses XEe
>e?EeB?a( Ba paK DLas A?esFV Bo XEe me(os se espera es XEe Bo Wa'a sEIi>o e( E( escaraIaHo ?oBa>or.
EB poe&a se ?aBe &amIi( >e Ba &c(ica >e prese(&ar utopas DTel mundo al revsUF para cri&icar Bos
maBes >e Ba poca % ce(sErar Bos >esacer&a>os rEmIos >e E(a poB&icaV Ba a&e(ie(seV XEe era imposiIBe
e(>ereKar. Por eHempBoV Las AsamIBes&asV "N" a.C.FV >o(>e Bas mEHeresV me>ia(&e e('aYosV acaIa(
'oIer(a(>o Ba ciE>a> % es&aIBece( (Ee?as Be%es mJs i'EaBi&arias.
Como eHempBo >e come>ia >e Aris&CAa(es po>emos ci&ar Las AsamIBes&as4 e( eBBaV Bas mEHeres se
>isAraKa( >e WomIres % >e ese mo>o par&icipa( e( Ba asamIBeaV % >ecre&a( XEe e( a>eBa(&e eB 'oIier(o >e Ba
ciE>a> XEe>e e( ma(os >e Bas mEHeresV XEie(es se'Erame(&e saIrJ( 'es&io(ar Bos asE(&os p^IBicos mEcWo
meHorV %a XEe so( eBBas XEie(es 'es&io(a( Ba casa.
La come>ia pos&erior a Aris&CAa(es.
Co( Ba >eca>e(cia >e Ba >emocraciaV >ecae eB '(ero >e Ba come>ia >e co(&e(i>o poB&icoV sie(>o sEs&i&Ei>a
por Ba come>ia /UE2A o _IEr'Eesa_ >e +enandro D~}~tqwvV a&e(ie(seV "#2 a. C. 1 2N2 a. C.FV >o(>e %a
Bas preocEpacio(es poB&icas o sociaBes es&J( &o&aBme(&e aEse(&es % soBo pre&e(>e >i?er&irV &ra&a(>o &emas >eB
JmIi&o AamiBiar DBa reBaciC( >e E( pa>re co( sEs WiHosV >o&es % Were(ciasV e('aYosV co(cEIi(as e&c.F. Es&a
come>ia IEr'Eesa es eB mo>eBo XEe BEe'o se'EirJ( Bos Ba&i(os 6lauto % Terencio DXEie(es IJsicame(&e se
>e>icaro( a &ra>Ecir aB Ba&( Bos &e3&os >e Me(a(>roF.

4. LA HISORIOGRA!IA " o#ros $%eros e% prosa
Orgenes de la prosa. La prosa aparece e( ,o(ia e( eB s. 2IV e( Bos '(eros >e Ba !istoriografa % Ba
filosofa% e( E(a poca e( XEe se >espier&a e( recia eB aAJ( cr&ico % >e i(?es&i'aciC(. EB >iaBec&o E&iBiKa>o
esV pEesV e( E( primer mome(&oV eB HC(ico.
1G
E( Bos si'Bos 2 % I2 a.C. se >esarroBBa e( Ba A&e(as >emocrJ&ica eB '(ero >e Ba oratoriaV es >ecirV Ba
eBaIoraciC( >e >iscErsosV co( Ai(es poB&icos o HE>iciaBesV % XEe BEe'o era( e>i&a>os % ?aBora>os como oIras
Bi&erarias.
TamIi( e( A&e(as sEr'e eB '(ero >eB di*logo socr*tico. Se &ra&a >e >iJBo'os ma(&e(i>os reaB o
sEpEes&ame(&e por SCcra&es co( sEs >iscpEBos. AXE >es&aca( PBa&C( % ,e(oAo(&e. Apar&e >e sE ?aBor
Bi&erarioV AEero( ese(ciaBes para eB >esarroBBo >e Ba AiBosoAa.
MJs a>eBa(&eV e( poca WeBe(s&ica sEr'e eB '(ero >e Ba no-elaV si Iie( po>emos ci&ar como precErsores
Ba Cirope>ia o Ba A(JIasis >e ,e(oAo(&e.
"I'TORIOGRA&#A
Los primeros Wis&oria>oresV BBama>os Bo'C'raAos V se preocEpaIa( soIre &o>o por Bas 'e(eaBo'as
DWis&orias >e AamiBias iBEs&res >es>e sEs mJs remo&os a(&epasa>osFV % es&E>ios 'eo'rJAicos % e&(oBC'icos
Dcos&EmIresV i(s&i&Ecio(es e&c.F
A(&es >eB si'Bo 2 a.C. (o WEIo E( i(&e(&o serio >e or'a(iKar cie(&Aicame(&e eB es&E>io >e Ba Wis&oria.
I(cBEso Bos es&E>ios cro(oBC'icos DBis&as >e arco(&es e&c.F careca( >e ri'or. Co( HerC>o&o Ds. 2 a.C.F
comie(Ka Ba Wis&oria a ser seria % racio(aBV a>emJs >e E( gnero literario. Pero es co( TEc>i>es como Ba
Wis&orio'raAa se co(?ier&e e( E(a cie(cia.
HER.DOTO
HerC>o&o >e HaBicar(aso DTo+
Aioou, #!# 1 #2@ a.C.FV BBama>o eB pa>re >e Ba
Wis&oriaV ?iaHC por E'ip&oV SiriaV 0aIiBo(iaV Persia %V por
sEpEes&oV Ba HBa>e. SoIre eB #@) BBe'a a A&e(asV >o(>e Aorma
par&e >eB crcEBo >e PericBesV eB 'oIer(a(&e XEe WiKo >e A&e(as
Ba capi&aB cEB&EraB >eB mE(>o 'rie'o.
E( cEa(&o aB co(&e(i>o >e sE oIraV Bas Historias
2 yzwqS}rV Bi&eraBme(&e di(?es&i'acio(esV e3pBoracio(es 7%
>escriIe Ba 'Eerra e(&re recia % PersiaV e( eB marco 'BoIaB >e
E( e(Are(&amie(&o secEBar e(&re Orie(&e % Occi>e(&eV se'^( sE
pE(&o >e ?is&a.
Pero Wa% e( HerC>o&o o&ros ce(&ros >e i(&ersV por eHempBo eB 'eo'rJAico % e&(oBC'icoV aE(XEe se
XEe>a a me(E>o e( Bo sEperAiciaB.
&orma 0 estilo. 2/7 Estructura de la o1ra.8 Las >e HerC>o&o (os Wa( BBe'a>o >i?i>i>as e(
(Ee?e _BiIros_. /arra( Bos sEcesos >e Bas Eerras M>icas. Pero >icWa (arraciC( sCBo comie(Ka a par&ir >eB
se3&o BiIroV es&a(>o Bos ci(co primeros >e>ica>os a >escriIir Bos pases XEe so( eB esce(ario >e Ba Wis&oria %
XEe B WaIa ?isi&a>o. Se sEpo(e XEe eB pro%ec&o ori'i(ario era Ba >escripciC( >eB imperio persa. SE es&a(cia
e( A&e(as Be WiKo camIiar eB pBa( % propCsi&o >e Ba oIraV XEe >es>e e(&o(ces es Ba (arraciC( >e Bas Eerras
M>icas. ProIaIBeme(&e HerC>o&o >eci>iC apro?ecWar Ba par&e %a escri&aV >eHJ(>oBa como preJmIEBo >e Ba
(arraciC( pri(cipaB.
SE D2F estilo es ABEi>oV >omi(a(>o Ba coor>i(aciC( soIre Ba sEIor>i(aciC(V % >iaBec&o es eB HC(ico. EB
es&iBo se(ciBBoV % eB WecWo >e XEe e( sE (arraciC( se meKcBa( WecWos Wis&Cricos % Be%e(>asV Bo co(?ier&e e( E(
reBa&o >e Bec&Era a'ra>aIBe.
E( cEa(&o a sE ideologa% eB pe(samie(&o >e HerC>o&o &ie(e aB'o >e arcaico o co(ser?a>orV
empare(&a>o i>eoBC'icame(&e co( EsXEiBo o SCAocBes. Por eHempBoV Ba Wis&oria XEe Wace HerC>o&o &ie(e
e3pBicacio(es reBi'iosas4 Ba ?oBE(&a> >e Bos >ioses es Ba XEe pro?oca Ba >erro&a o Aracaso >e Bos perso(aHes
1!
XEe mEe?e( Ba Wis&oria % sEs pEeIBos. AsV por eHempBoV ,erHes es >erro&a>o por Bos 'rie'os como cas&i'o
>i?i(o por WaIerse compor&a>o co( arro'a(cia DupiF.
E( cEa(&o a sE -aloracin como Wis&oria>orV Bo mJs >es&acaIBe es XEe HerC>o&o co(?ier&e a Ba
Wis&orio'raAa e( E( '(ero Bi&erarioV co( E(os ras'os propios4 D1F eB eBeme(&o (arra&i?o propiame(&e >icWoV
D2F Ba i(?es&i'aciC( >e Bas caEsas XEe mEe?e( eB aco(&ecer Wis&CricoV % D"F Bos >iscErsosV XEe e( TEc>i>es
WaBBarJ( sE ma(iAes&aciC( Bi&eraria mJs perAec&a. Si( emIar'oV HerC>o&o a^( (o es ri'Eroso e( Ba I^sXEe>a >e
Ba oIHe&i?i>a> Wis&CricaV %a XEe se permi&e meKcBar Ba Be%e(>a co( Ba Wis&oria. Ha% XEe esperar a TEc>i>esV
para XEe Ba Wis&oria se co(?ier&a e( cie(cia.
TUCDIDES
TEc>i>es AEe Wis&oria>orV poB&ico % miBi&arV >e E(a AamiBia iBEs&re >e A&e(as. E( eB #2# AEe eBe'i>o
es&ra&e'o] peroV aB Aracasar Ba misiC( XEe se Be e(come(>CV AEe co(>e(a>o aB >es&ierro % &E?o XEe es&ar ?ei(&e
aYos aEse(&e >e A&e(asV a >o(>e ?oB?iC &ras Ba >erro&a Ai(aB >e Ba ciE>a> e( Ba Eerra co( Espar&a D#)#F.
OIBi'a>o as a Ba i(ac&i?i>a> miBi&arV se >e>icC a escriIir sE _"istoria de la Guerra del 6eloponeso_. Dos
raKo(es Be impEBsaro(4 E(a >e (>oBe perso(aB D>eseo >e HEs&iAicar sE ac&EaciC(F % o&ra i>eoBC'ica D>eHar
&es&imo(io >e E(os sEcesos % E(a poca &rasce(>e(&aBF. Se cEe(&a XEe TEc>i>es mEriC asesi(a>o e( A&e(as o
TraciaV co( Bo XEe se pre&e(>e e3pBicar Ba repe(&i(a i(&errEpciC( >e sE reBa&o cEa(>o reBa&aIa Bos sEcesos >eB
aYo #11V por Bo XEe sE oIra XEe>C i(co(cBEsa.
SE BE'ar e( Ba Wis&orio'raAa4 La Wis&orio'raAa 'rie'a aBca(Ka sE mome(&o cEBmi(a(&e e( TEc>i>es.
Co(>e(a a HerC>o&o por co(&ar Wis&orias cE%a ?eraci>a> (o po>a ser a&es&i'Ea>a. Por co(&raV eB IEe(
Wis&oria>or >eIe 1se'^( TEc>i>es1 Iasarse e( i(AormaciC( ?er>icaV pre'E(&a(>o a &es&i'os >irec&os >e
amIos Ia(>os co(&e(>ie(&esV e i(cBEso ma(eHa(>o AEe(&es escri&as D>ocEme(&osF.
I>eoBo'a. ZE es TBa $iBosoAa >e Ba His&oriaU4 La oIser?aciC( AE(>ame(&aB >e TEc>i>esV XEe XEiere
&ra(smi&irV es XEe Ba >i(Jmica >e Bas reBacio(es e(&re es&a>os (o es&J re'i>a por Ba moraB (i Ba HEs&iciaV si(o
sCBo por eB pri(cipio >e eXEiBiIrio >e po>eres % Ba BEcWa co(s&a(&e por Ba We'emo(a. CEa(>o eB po&e(ciaB >e
AEerKa e(&re >os es&a>os es >iAere(&eV Ba reBaciC( se es&aIBece e( Ba sEmisiC( >eB mJs >IiB aB mJs po>eroso.
CEa(>o eB po&e(ciaB es eXEi?aBe(&eV se crea E(a eXEiBiIrio i(es&aIBeV XEe se romperJ para i(&e(&ar E( (Ee?o
aHEs&e >e acEer>o co( Bas reaBi>a>es >e Bas AEerKas.
TEc>i>es &ie(e e( cEe(&a &amIi( Ba e3is&e(cia >e perso(aBi>a>es >irec&ricesV B>eres poB&icosV HeAes
miBi&ares e&c. cE%as i>eas % ?oBE(&a>es i(ABE%e( e( eB cErso >e Ba Wis&oria. Por eBBoV E(a carac&ers&ica >e sE
oIra es XEe i(cBE%e >iscErsos pEes&os e( Ioca >e es&os perso(aHes impor&a(&es. Se &ra&a >e E( recErso Bi&erario
para >ar(os a co(ocer eB carJc&er >eB perso(aHeV Ba psicoBo'a >e Bos pro&a'o(is&as >e Ba Wis&oria DrecErso XEe
%a es&aIa e( HerC>o&oV pero XEe TEc>i>es ampBaF.
E( cEa(&o a sE es&iBoV TEc>i>es Esa E(a prosa >e(saV IE(>a(&e sEIor>i(aciC(V co(s&rEccio(es
'rama&icaBes compBica>as. SCBo e( aB'E(os pasaHes >e Bos >iscErsos empBea E(a Be('Ea mJs se(ciBBa. A
>iAere(cia >e HerC>o&oV Esa eB >iaBec&o J&ico.
1N
9E)O&O)TE D#")1 "@@f AC.F
Per&e(ecie(&e a E(a AamiBia a&e(ie(se
acomo>a>a. SE i(Aa(cia % HE?e(&E> &ra(scErriero(
>Era(&e Ba Eerra >eB PeBopo(eso D#"11#)# a. C.FV
e( Ba XEe par&icipC Aorma(>o par&e >e Bas AEerKas
ecEes&res. $Ee >iscpEBo >e SCcra&es % escriIiC
>iJBo'os i(spira>os e( BV pero Be a&raa mJs Ba
eXEi&aciC( % Ba miBicia. E( eB #)1 se aBis&C como
merce(ario para Ba e3pe>iciC( XEe Ciro eB ,o?e(
preparC para >errocar a sE Werma(o eB re% >e
Persia Ar&aHerHes II. EB reBa&o >e ,e(oAo(&e soIre
es&a e3pe>iciC( BBe?a por (omIre A(JIasis DKupou
Avoooi F % es sE oIra mJs co(oci>a. E( eBBa
reBa&aV e( E( es&iBo ame(o cerca(o a Ba (o?eBaV
cCmo &ras Ba mEer&e >e Ciro e( Ba Ia&aBBa >e CE(a3a Dcerca >e 0aIiBo(iaFV Bos merce(arios 'rie'os XEe>aro(
aIa(>o(a>os a sE sEer&eV por Bo XEe &E?iero( XEe aIrirse paso a &ra?s >e 1.@)) m >e &erri&orio Wos&iB Was&a
co(se'Eir ?oB?er a recia.
Tras re'resar a reciaV sE i>eoBo'a co(ser?a>ora Bo BBe?C a po(erse aB ser?icio >eB re% espar&a(o A'esiBao
IIV XEe coma(>aIa E( eHrci&o para pro&e'er Bas ciE>a>es 'rie'as >e Asia Me(or >e Bos persas. Si( emIar'oV
Ba aBia(Ka 'rie'a pro(&o se rompiC % e( eB "N# a. C. &E?o BE'ar Ba Ia&aBBa >e Coro(eaV e( Ba XEe Espar&a se
e(Are(&C a E(a coaBiciC( >e ciE>a>es 'rie'as >e Ba XEe AormaIa par&e A&e(as. ,e(oAo(&e &omC par&e e( Ba
Ia&aBBa aB ser?icio >eB re% espar&a(oV por Bo XEe AEe >es&erra>o >e sE pa&ria. Se es&aIBeciC e(&o(ces e( OBimpia
% BEe'o e( Cori(&o
22
V >e>icJ(>ose a Ba escri&Era >e (Emerosas oIrasV (o sCBo Wis&CricasV si(o &amIi( &c(icas
Dpor eHempBo soIre eXEi&aciC( o Ba a>mi(is&raciC( >e E(a Ai(caF.
OIras4
Des&aca sE An!basis porXEe reco'e e3perie(cias propiasV XEe >escriIe e( E( es&iBo se(ciBBo %
(o?eBescoV >e mo>o XEe resEB&a E(a Bec&Era a'ra>aIBe. A>emJs es ?aBiosa por Ba ca(&i>a> >e >a&os
e&(o'rJAicos XEe reco'e. La A(JIasis (arra Ba e3pe>iciC( >e Ciro a &ra?s >e Asia Me(orV Was&a Ba Ia&aBBa >e
CE(a3a Dcerca >e 0aIiBo(iaFV >o(>e mEere CiroV % Ba re&ira>aV BBe(a >e a?e(&ErasV >e Bos merce(arios 'rie'os
a &ra?s >e Arme(ia Was&a eB Mar /e'roV >e >o(>e emIarca( Wacia recia.
SE oIra Wis&Crica Las "elnicas (arra Bos sEcesos e( recia >es>e eB #11 Was&a eB "62V es >ecir >es>e eB
Ai(aB >e Ba Eerra >eB PeBopo(eso % sEcesos pos&eriores. Pre&e(>e co(&i(Ear Ba His&oria >e TEc>i>es e( eB
pE(&o e( XEe aXEB Ba WaIa >eHa>o i(co(cBEsa. De WecWoV comie(Ka co( BCDE Fdespus de estas
cosasGV % si'Ee eB mismo proce>imie(&o e3posi&i?o XEe TEc>i>es 4 eB principio analstico De3posiciC( >e
Bos sEcesos >e Aorma cro(oBC'ica aYo a aYoF.
AB ser es&a oIra >e ,e(oAo(&e E(a co(&i(EaciC( >e Ba >e TEc>i>es sE ?aBoraciC( Bi&eraria sEAre E(
me(oscaIo e( Ba (ecesaria comparaciC(. Si( emIar'oV Wa% XEe >es&acar posi&i?ame(&e sE carac&eriKaciC( >e
aB'E(os perso(aHes % Ba >escripciC( >e esce(as aisBa>as. Pero como Wis&oria>orV ,e(oAo(&e se XEe>a a me(E>o
e( Ba sEperAicie >e Bas cosasV mie(&ras XEe TEc>i>es aWo(>aIa mJs e( Bas caEsas >eB aco(&ecer WEma(o.
O&ra oIra i(&eresa(&e es Ba $iropedia DKupou oitioFV Ba Wis&oria >e Ba e>EcaciC(V HE?e(&E> %
asce(siC( aB po>er >e Ciro I DeB AE(>a>or >eB imperio persaF. ,e(oAo(&e >eHa caer aXE sEs i>eas aris&ocrJ&icasV
cEa(>o me(cio(a como caEsas XEe BaIraro( Ba 'ra(>eKa >eB perso(aHe sE cEaBi>a>es Were>a>as por Bi(aHeV
a>emJs >e Ba e>EcaciC(. EB mri&o Bi&erario >e es&a oIra es XEe a(&icipa eB sEI'(ero Bi&erario >e Ba Iio'raAa
Dco( 'ra( >esarroBBo pos&erior e( Ba Bi&era&Era WeBe(s&ica % roma(aFV e i(cBEso po>ra >ecirse XEe &ie(e
eBeme(&os (o?eBs&icos.
22
OBimpia es&aIa e( &erri&orio eBeoV co(XEis&a>o por Espar&a. E( eB "G1 a. C. &E?o BE'ar Ba Ia&aBBa >e LeEc&raV &ras Ba cEaB
Bos eBeos recEperaro( Bos &erri&orios XEe Bes WaIa( si>o arreIa&a>osV % ,e(oAo(&e &E?o XEe &rasBa>arse a Cori(&o.
Pos&eriorme(&eV eB po>er emer'e(&e >e TeIas ori'i(C E(a (Ee?a aBia(Ka espar&a(o1a&e(ie(se co(&ra TeIasV por Bo XEe Be
AEe Be?a(&a>a Ba proWiIiciC( >e ?oB?er a sE pa&ria. Si( emIar'oV (o Wa% e?i>e(cia >e XEe ,e(oAo(&e re&or(ara a A&e(as.
2)
GRA+:TI$A ; E9ER$I$IO'
MATERIAL PARA SEU/DO DE 0ACHILLERATO D2)1112)12F
1&.1.2. LA E'PRES I() DE LA POSESI(). PRO)OM*RES+AD,EI-OS POSESI-OS
Po>emos Esar Bos pro(omIres perso(aBes e( 'e(i&i?o D qi a friend of mineF o Bos >e&ermi(a(&es posesi?os D
.o qi my friend )
U( posee>or 2arios posee>ores >ecBi(aciC(
1 ersona .o. -q. -o mi ... q.+. -. - nuestro...
como adjetivos tio !
"HIJKL MN KO#
2 ersona oo. -q. -o tu... u.+. -. - vuestro...
EHercicios4
1. EHercicio oraB >e repaso >e Ba primera % se'E(>a >ecBi(aciC(.
2. Tra>EcciC(.
.1. ov oov iov |oi o oo oio ouoo. .2. tyoiq toiv q ov uttpov opoioov optq. .
3. o oyov toi tpi q uttpo ooqpio. .4. o tv to oi oouoio toiv, o t oo otiq.
.5. o oito ou_ qov ioti qv qttpov oiiv q q v u ttpov. .6. ov qttpov poyovov
iopo toiv q oo.
TERCERA DECLI/ACI./V TEMAS E/ [S
In esle gruo enconlramos frecuenles suslanlivos de genero neulro (+o ., . ala$ra, no
confundir con Ia decIinacin lemalica), y numerosos nombres roios (o++ -, Ti, -f).
Tambien hay aIgunos nombres comunes, como q +q - : vease su decIinacin en eI cuadro deI
ad|elivo oq - verdadero
DecBi(aciC( >e +o , fIor (neutro) y o++ (masc.)
Caso Singular Plural
Nom o++
Voc o++
Ac o++
Gen o o++
Dat () o++

I|ercicios
.1. Aoi+ wui ioo+ +o +o oo +f i. .2. O . + +q q
`i+, o++ +. .3. + + O . .o+. .4. A+ . + u
ii . + oo o + . .5. To i o +o oo 1+i o q
i +o o o. .6. y +o+ o, + i . qo, +o . y i q. .. t v
ivi oo, tv ivi tti |oi ioiv oioi to_toovo ouoi oi opoiooi;
21
1&.1.3. e.#o / 0 123045678
.1. EHercicio oraB. Repaso >e Bas Aormas ?erIaBes e( prese(&e Di(>.V impera&.V i(A.V par&.F >e ?erIos re'EBares e( ?oK ac&i?a
% me>ia.
.2. Tra>EcciC(. DI(cBE%e par&icipios prese(&es ac&i?osV re'EBaresV ?. co(&rac&os V ?. tii. SEperBa&i?os e(
, pro(omIres reBa&i?os.F
REPASO. PARICIPIOS ACI-OS9 MEDIOS " pasi:os ;PRESE)E<
par&icipios ac&i?os
M. [ov ovo
$. [ouoo ouoq
/. [ov ovo
par&icipios me>ios
tvo q ov
par&icipios pasi?os
tvo q ov
i vov IeIie(>o
O XEe IeIe
ivouoo IeIie(>o
DeBBaF O XEe
IeIe
iuotvo q ov >esa&J(>oSE O XEe
SE >esa&a
PERO ouiotvo q ov XEerie(>o
O XEe XEiere Dverbos ue
habitualmente se conjugan en voz
media y se traducen por voz activaF
|oiotvo q ov se(&a>o 1>a

. Tra>EcciC(. L3ico4 o iiovooiq ?e(>e>or >e morciBBas] oiio oiiovo morcilla.
ouo ouv optuotvoi o Li|oiooii |oi q oi|ttio ouou oi|vou voi ti qv oyopo v. t|ti t
ooouo toiv o oiio oot o ii po_opouoi po qv o|pooiiv. tio t ti ooov ivo
oi|vouvoi |oi |oiotvoi tovoi ou ovpoou otuovo |oi oovo |oi opuov
oiouvo.
qq t o io tivooiv oi oit. o t 1iiio opo oiiovooiqv io ou oiiou o iotvov
|oi o o vio oovo. ov ouv otpo |oiti |oi , Too iitU, qoiv, Tiou , oiiovooiq
po_opti. opn ou| t titi oiov o vtiooi] oio yop tivo tv U o ouv Li|oiooii ov
oiiovooiqv |oiti |oi oiov ovtioi. ouo ouv tv q ooo |oiovoi oiiovo toiovt |oi
oivov ivovt.
to t o tivov o Li|oiooiiV ToyttUV qoivV Topn ou| ouitot ti qv A|pooiiv
ovooivtiv |oi o itpo toooi;U o t v oo o io |o vti |oi ou| t titi ovooivtiv, oi t oiioi
itiouoiv ouov tv q ooo |oiotvov |oi ti qv o|pooiiv o vooivouoi io ou oiiou
oiotvoi.
?ocaIEBario4 oiooi empujar] o iovooiq vendedor de morcillas] oio ou comida
22
PrJc&ica oraB4 eA >C(>e ?a( DiceCpoBis % sE AamiBiaf eZE Be pasa aB aIEeBof eA XEi( ?e( ?e(irf eZE
come( Bos (iYosf Repaso >e Bas Aormas ?erIaBes e( prese(&e Di(>.V impera&.V i(A.V par&.F >e ?erIos
co(&rac&os e( ?oK ac&i?a % me>ia
. A(JBisis si(&Jc&ico >e Ba Arase o t 1iiio opo oiiovooiqv io ou oiiou
oiotvov
. An!lisis de las formas verbales del p!rrafo primero.
3 DECLINACIN. TEMAS EN VOCAL ! " ! "
EHempBo >e &ema e( [ 4 q o o ciudad%
si(' pB.
.
.
.
.
.
o
o
o
o
o
o
o
o
o
oo()
q i + oo .i +o oy, o .i +o . + ioqo .:
q, o, oiq, yfo, ooo. u +i+, . ., . . A
o +io o.
EHempBo >e &ema e( [ 4 -. jinete%, tam$i&n i
rearador de medicamentos'
sing pl.
.
.
.
.
.

f







fo()
.yi , o, ii oo.
+ iy+ qo io+. i +f o +o oo
+ +. yi o q i +. yo + + +o
o. q +f ++q oo +o .
Scrates y la ciudad
A` - +, o `oi+, u+ . .i + o,
`OKTH` - , + . o ii + oi, . +o o+
io.

2"
1&.3. Compara#i:os " s =per>a#i:os
grado positivo comparativo superlativo
ooo q ov
TIPO I
la mayor#a de los adj.
oo+
M

$
ov
/
q ...
m*s saIio XEe...
Do Iie( .... bastante saIioF
oo++ q ov +|(en.j
el m*s saIio >e ...
Do Iie( .... muy saIioF
|oio q ov
TIPO II
adj. irregulares
|oiiiov
M $
|oiiiov
/
q ...
D'e(. |oiiiovo, " >ecBF
m*s Wermoso XEe...
Do Iie( .... bastante saIioF
|oiiioo q ov +|(en.j
el m*s Wermoso >e ...
Do Iie( .... muy saIioF
Grado comparati-o.
La comaracin de suerioridad se reaIiza normaImenle con Ios sufi|os -+.. -. - (ad|elivos de Ia
rimera cIase) o bien -i. -i (vease eI cuadro). Tambien se uede conslruir una comaracin con eI
adverbio o... ( Ial. magis.... ).
II segundo lermino deI comaralivo de suerioridad uede inlroducirse con Ia arlicuIa comaraliva
q ... , o bien se one en genilivo: de lodos modos, se lraducira medianle QUI...
O +q oo+ .o+i q i. O +q oo+ .o+i +f o.
II adre es mas sabio QUI eI hi|o.
.
.1. A ii o+ yy+ , o+ .
+, o+ . Kf. .2. q ityt Ttyo tii oootpo q ou UV o iio oopov ioi.
Igunos comaralivos & suerIalivos irreguIares muy frecuenles son Ios siguienles: mas,
o+ Ia mayoria , Ios mas (numerosos) (! ), i i mas hermoso (! io)
Islos comaralivos en i uede decIinarse de dos maneras: o bien como un lema en de Ia lercera
decIinacin (vease aarlado 2.1.4), o bien sigue eI siguienle modeIo:
sing pl.
mascPfem neutro masc.Pfem. neutro
i i i i
i i
i i i i
i io
i io()
. Lexico: o+ estadio "aro). *+, metros#
.1. qo +o . +o o+++ q +++i+, ++ . o+
oi. . 2. o ovpt ti t o iio i o iio i (al(una otra cosa# tiiov
t_ti itytiv, ouo ityto. 3. o (dista$an# + T q o+. .4.
qti totv |ptiovt uov. .5. ouo o o vqp i' o vptiov |oi i|oioouvqv outv _tipov qv ov
2#
oiiov oiiov. .6. o oito ou_ qov ioti qv qttpov oiiv q q v uttpov. .?.
uo o ii i++ ( i++) o .
EHercicios co( sEperBa&i?os.
.1. o 2o|poq o vqp o+ ov ot qv. .2. _tiov t yioo tytvto. .". o itpo v toi
tyioov |oi |oiiioov. .#. oi iiooooi oooooi ov ovpoov toovoi D ... ser-an# to v
oiqo iiooooi ooiv Dfuesen#.
O OLY22EY2 1OY2 E1AIPOY2 AHO//Y2IN
2"
o t Ouootu oiio ti |oi tivo oo_ti otuov ti qv
opio vootiv. o yop 2tipq vo oii tuyti, |oi opo qv
2i|tii ov itov ti ov tyioov |i vuvov titi. tvtv tv yop
toiv q 2|u iiq, tpo tivov, t |toio t_ouoo, q t o vpou
ivo opotvq ou opoitovo opoti |oi toiti t vtv n
toiv q Xopui, ivq o io otpo, q o vo |ooivti.
o t Ouootu qv Xopuiv tuyov opo qv 2|uiiqv
opoiti q t t | ou ovpou opotvq t ov toipov opoti ou t oiiou ooti o
Ouootu.
Lin oiiyou ti o iiqv ivo vqoov oi|vou voi t |ti t oiiou ou tu pio|ouoiv oi t toipoi
ouiovoi oo|tivtiv ouou |oi toitiv. o t Ouootu, Tq iott ou ouUV qoiv
Ttioi yop o HiioU. oi t ou tiovoi ouo, oiio oo|tivouoi ou ou.
O tv ou v Hiio o opi Lii tu_otvo, TZtu otpUV qoivV Toi ou Ouooto toipoi ou
tou ou oo|tivouoiv. iopti ouv ouou. ti t q , outot oui tv oi ovpooi
ioo D$rillar&FU.
o t Ztu o |outi ouou tu_ot vou tti yop o Ouootu |oi oi toipoi ooitovt qv vqoov
itiouoiv, _tio vo tivo v tti |oi qv vou v |tpouvo iqti. o vt ouv oi toipoi t| q
vto t|iouoi |oi oovqo|ouoiv ovo t o Ouootu t|tuyti, ou ioiou ioovotvo.
2"
ooiiui per>er] >es&rEirV Wacer perecer.
2@
EHercicio >e &ra>EcciC( i(?ersa4
DEra(&e (Ee?e >as eB ?ie(&o BBe?a a O>iseo a &ra?s >eB marV aB >cimo BBe'a a o&ra isBa. ABB ?i?e Ba (i(Aa
CaBipso] Bo reciIe amaIBeme(&e. EBBaV XEe Bo amaV Be >ice4 TZE>a&e co(mi'o siempre e( Ba isBaU. Pero
O>iseo XEiere re'resar a casa % ?er a sE mEHer % a sE WiHo. $i(aBme(&eV PeEs e(?a E( me(saHero % or>e(a a Ba
(i(Aa XEe BiIere a O>iseo. CaBipso Be or>e(a XEe Wa'a E(a IaBsa % Be a%E>a. CEa(>o Ba IaBsa es&J prepara>aV
O>iseo Karpa aBe're.

E'O. La @ami>ia Ae DiceBpo>is " e> Par#e%B% ;co%#i%=aciB%<
tti t ti o |pov qv o|pooiiv oi|vouvoi |oi o pouioio
iotpooiv, o q Hopt vou itpo v opooiv tvoviov |oi qv q
Aqvq ti|ovo, tyioqv ouoov |oi opu tio tpouoov. oiu v t
_povov qou_oouoiv oi oit qv tov totvoi, tio t
o Li|oiooii Toytt qoiv, opn ou ouitot o itpov toooi;U
|oi qytoi ouoi oppo.
tyioov toi o itpov |oi |oiiioov. oiuv _povov o
oyo ioo tovoi, o o o itpov |ooti.
20.4. Modo subjuntivo.
Se carac&eriKa por sEs &ermi(acio(es >e perso(a especiaBes DsemeHa(&es a Bas >eB prese(&e >e i(>ica&i?o pero co( Ba ?ocaB
>e e(Bace aBar'a>aFV XEe se aYa>e( a Ba raK apropia>a DraK >eB prese(&eV >eB aoris&o o >eB perAec&oF
Prese(&e ac&i?o % me>io Aoris&o ac&i?o % me>io ;Qsin aumento RA
iuo desate iuooi
iuq desates... iuq
iuq iuqoi
iuotv iuoto
iuqt iuqot
iuooiDvF iuovoi
iuoo desate iuoooi
iuoq desates... iuoq
iuoq iuoqoi
iuootv iuooto
iuoqt iuoqot
iuoooiDvF iuoovoi
EHercicios co( sEIHE(&i?os.
.1. q povioq .2. q opio |ivuvtuouoq, uotv oi toi |oi ouotv o ov oiiov
oooti. ". q oiqoq o poyo ouo. #. q tiotv ouo qtv. @. o t v oyoo toi oiotv,
o t iotpo q oiotv. .6. ytio o opo, |ov outv ytioiov q. .G. vuv iotv |oi o|ouootv ou
ovpo ouou, ttio oi oiioi oioo o pqoo ouou.
26
20.4.2 II relerilo erfeclo.
.--i- he desatado
.--i-- has desatado
.--i-() ha desatado
-i-- etc.
--i--+
-i-o()
EB pre&ri&o perAec&o se Aorma me>ia(&e Ba re>EpBicaciC( %
aYa>ie(>o eB morAema [} V e( ?oK ac&i?aV o Iie( >irec&ame(&e
Bas >esi(e(cias [R}r para Ba ?oK me>io1pasi?a. D?a(se sEs
Aormas e( eB cEa>ro compBe&o >e F
LA REDCPLICACI()
Los &iempos >e perAec&o &ie(e( como carac&ers&ica Ba re>EpBicaciC(V XEe co(sis&e e( a(&epo(er aB &ema ?erIaB Ba
co(so(a(&e i(iciaB se'Ei>a >e 1Q1 D > i he desaladoF.
Se >eIe( &e(er e( cEe(&a Bas si'Eie(&es re'Bas4
Si eB ?erIo empieKa por co(so(a(&e aspira>aV se re>EpBica co( Ba sor>a correspo(>ie(&e4
Aspira>a Sor>a EHempBo
s matar > oi
z sacrificar > +i
| $ailar > ioi
Si eB ?erIo empieKa por ?ocaBV por V por co(so(a(&e >oIBe D F o por >os co(so(a(&es DXEe (o sea( E(a
ocBEsi?a mJs E(a BXEi>aFV Bos &iempos >e perAec&o &oma( aEme(&o e( BE'ar >e re>EpBicaciC( D+ >
., o++ ir en cama.a militar > .o++iF.
Si eB ?erIo empieKa por E(a co(so(a(&e ocBEsi?a se'Ei>a >e E(a BXEi>a D, FV se re>EpBica Ba primera Di
cerrar > iiiF.
2erIos irre'EBares4 aB'E(os Wace( Ba BBama>a reduplicacin !tica, co(sis&e(&e e( repe&irV >eBa(&e >eB aEme(&o
&emporaBV Bas >os primeras Be&ras >eB &ema >e prese(&e Doi > oiqiF.
Como ocErre co( eB aEme(&oV Bos ?erIos compEes&os >e E(a preposiciC( % E( ?erIo simpBe Wace( Ba
re>EpBicaciC( e(&re Bos >os compo(e(&es Di+, i+iF.
EHercicios.
.1. qv ov tov opyqv oi tu_oi tou|otv. .2. oiio |t|ivuvtu|otv |oi |oo yqv |oi |oo
o ioov utp q |oivq ooqpio t |oi titutpio. .3. oi oitioi o oovo opo ou
oi itiu|ooi. .4. q 2i|tiio ooov ov vqoov q oioioqi ov uov tpotu|tv.
(potuo ser los rimeros de / entre 0 1en, so$resalir, aventajar) .5. oi opoiooi o ov t_pov
|oo tuptu|ooiv Du incendiarF. . .6. Oqpo toitu|tv q v Eiioo. .. oi Aqvoioi,
tpi q ooqpio q Eiioo |t|ivuvtu|ot, qoov oioi potuooi ov Eiiqvov.
Ilo. Ierfeclo de verbos irreguIares, con reverbio: .8. Kf . oyio + o++y
o qo ii o .
EDercicio Ae repaso Ae mor@o>o$a :erEa>. -erEos co%so%F%#icos
" o#ros. A%a>iGar " #raA=cir.
.o. iuo. .u. .+u+.
iuo. .+. ... iu.
+.+. .+.
2G
AADe#i:os Ae> #ipo II ;3H Aec>i%<
Se &ra&a >e a>He&i?os XEe si'Ee( Ba &ercera >ecBi(aciC(. SEeBe( &e(er E(a misma Aorma para mascEBi(o % Aeme(i(oV % o&ra
para eB '(ero (eE&ro.
eHempBo4 oq. -. verdadero "tercera declinacin, tema en #
SinguIar IIuraI
MascuIino Iemenino eulro MascuIino $eme(i(o /eE&ro
/omi(a&i?o oq o. o o
2oca&i?o o. o
AcEsa&i?o o o
e(i&i?o of oo
Da&i?o o o.o
.1. o o. toi i|oiov |oi outpov.
14. El futuro de los verbos regulares y del verbo tii.
ejercicios
1. oi ovptioi opoiooi o qytovi iioi toovoi. 2. oi ytpovt tpi ov poyoov
ouituoouoiv. 3. ti oi toi tioi ouv qi v, tpitooto ov oitiov. .#. q v Aytoiioo tii
|ooiuotiv qv ov Htpoov op_q v. @. oiqootv ovpoov |on ti |ovo qttpov |oi |on
ooiooiv.
$UTURO V ?oK me>ia
io ii + iio, + +i +o o o+.
$UTUROV ?oK pasi?a.
io o+ ii o+ +q iou, + +i +oqo+. io
ii, + +i i f iqo+.
VERBOS IRRE!"#RES y otros varios
prese(&e AE&Ero aoris&o perAec&o
y
imerf. qy
qyy
inf. oyy
conducir" llevar
. D 1 F
imperf. qpouv
oipqoo

inf. , art. o
med. o
pas. #
qpq|o coger
2!
iq
oipo
q
inf. o, art.
as. q
qi
levantar
io oo
darse cuenta
ioi q &
sdo. asivo222
ser co'i>o Dprisio(ero...F
+ q+
euivocarse
oioi ooo oqo &
o
aor. as. oo
oqi
gastar
$%&'
(imerf. o.oy
& qy)
o.o & q
art. aor. oi
abrir
ooi o
morir
oo oo
inf. oo
ser aniuilado
oi|vouoi oi|oqv
llegar
oivo t qv
art. o o+
tq|o ir
o o .
pas tiqqv
.i
disparar, tirar" acertar
y yqo .y yyoi
desposar
S~wR}rV
S~wR}r ;s. 95 aCA
yo .yo
yy
ser" llegar a ser" suceder
r~ y
yyoo .y .yi
conocer
oi .i
. aor. i
morder
ti|vuo tio ttio
pas. tti_qv
tti_o indicar
i
ooo
.i
inf. f
art. u
to|o dar
.yi
tytpo qytipo
as. qy.
typqyopo
O tyqytp|o
despertar ;as. desertarseA
tii inf. ti voi .o
qv ;imperfectoA
ser, estar, ha$er
tii inf. it voi
art. iov iouoo
qtiv ;imperfectoA
ir
t iou vo qiooo
tiqio|o
conducir
.
t ooi tooqv seguir
..
|on
(..,
.) (o$s., usu.
.+o)
.qo qo
inf. ..o

preguntar
tp_ooi tii qiov
inf. t itiv
art. .o
t iqiuo ir" venir
.oi . .
inf.
.q comer
tupio|o tupqoo tupov
D:7. Spl. tupovF
tupq|o
6ncontrar
.q. .q. .o
hostigar
2N
(! . )
inf. aor. .o
aor. 3ed. .qoo
t_o
imerf. ti_ov
to to_ov to_q|o
tener
uRr inf. itvoi
imperf.
qo q|o titv O .
q|o tit elc
q|t tioov
inf. aor. tivoi, part. ti
i
Ba(Kar
yzuRrjjjjjjjj
inf.. o+o
oqoo
.o+
toq|o
art. o+o -o+
poner Ten pieU
i .io
(.io)
sentarse
|oio |ouoo t|ouoo |t|ou|o uemar
|oito o |oitoo
pas |iqqoooi
t|oitoo
pas t|iqqv
|t|iq|o
pas |t|iqoi
llamar
i .i
cansarse
|ioio |iouoooi t|iouoo llorar
i .iy
gritar
ii io .i
as. .ii
i.ii
separar, decidir, juzgar
y .
obtener
o q
4deonente2
.
as. .qq
as. :7. tiqqv
tiiqo coger

qo .
.o
.
.o
pasar desapercibido
;2ed.A olvidarse
.y
D i )
.o
o
subj i, inf. i
tipq|o
decir
.
.
dejar
.
aprender
tvo
o
ttivo
.i
permanecer
ivqo|ooi vqoqoooi tvqoqv t vqoi acordarse de VW
infin. i , imerf. (ver aarte#
saber
i & oq ensar, creer, oinar
-o
imerf. o
o
inf. i
art. io
aor. as. oq
oi
ver
o .
sufrir
szwR}r szywR}r
.+o
inf. +.o~
o+ volar
i .o
as. .qo
llenar
sSRsquRr
qo .o i
uemar

i . .i
beber
+ of .o .+i
caer
i .,
aor. as. . &
.i

entrelazar

tuoooi
.o
t uooi averiguar
pio p io tppio tppio arrojar
")
as. tppiqv as. tppioi
otiio otio totiio tooi|o
as. .
art.
.o+
enviar" preparar
opto opto topoo
as. topoqv
art. opoti
topoo
topooi
volver,
volverse
+ .+ (.+)
cortar
+i
qo
.i
+.i
poner
+i+ .+i
dar a luz
+ + .+ & .+
med. .+o
as. .+.
& .+
+.+q
med.
+.+
volver;se a ...A,
hospedarse
+.q
. & .+
as. .+q
+.+q
med.
+.
criar, alimentar
pt_o poouoi tpoov tpoq|o correr
+y .+
WaBBarV WaBBarse
uio
& uo.
uoo_qoooi uto_oqv
art. uoo
uto_qoi prometer
oivo ovo tqvo
as. tovqv
toy|o
O
tqvo
as. toooi
mostrarse, aparecer
tpo oioooi
qyi (qyi)
inf. .yi
pas :7. qvt_qv
tvqvo_o llevar
y .y
huir
q~i q~o .q~
as. .q~o
.i
as. .q~
arruinar, destruir
E,ERCICIOS CO) -ER*OS IRREGCLARES
.1. Oi Eiiqvt 1poiov tiiov tv t|o ttoi. .2. /tovio |oi oi toipoi ouou oiiov ti iovo
tituov |oio q qv oio_po. .". q iov oi Eiiqvt ti 1potouvo, oiiv oi|outvqv tv
+o Eutivo Hovo.
E> aoris#o I I II.
EHercicios. A(aBiKar Bas Aormas ?erIaBesV i(>ica(>o4V V V V V.
perso(a &iempo mo>o ?oK e(E(cia>o &ra>EcciC(
qtiqot
qyqooooi
tiotiov
qqotv
iouooi
"1
touoovo
ooooi
tit
|oitoov
tiotit
tit
toiqoo
tooot vq
totuotv
qtv
qv
touoootv
E,ERCICIOS CO) PARICIPIOS ;repaso<
.1. ou| toi tvq o qtv t_ov, oii o oiiov tiuo v. .2. ou| toi iouoio o oiio t_ov,
oii o qtvo totvo. .3. t|o vou , o opioo itouoo, touoiv. .4. ot|pivoo
Otoytvou otiq tivoi, ou opoqyouvo |oi toovo tv q Xoipovtio o_q . .5. utp q
opio |ivuvtuoovt ov iov ttituqoov. .6. o oiioi, oi|tit oitou op_ovt |oi o
oovo iuovt. .. o opoqyo ttptt oi opoiooi iopoooi qv _opov, o Dya
ue ...A oitiov ouoov . .!. i i ov o voui|o v o o v opopov ou | t oq q; .N. oi Aqvoi oi
opto|tuoovo o oitq oovt. .1). Htpi|itou q yout vou, oiio |oi |oio t pyo t poov oi
Aqvoioi. .11. q vou o t ituot, |oitp _tio vo o vo. 12. |oo|ti to ootp to v qou_iov
y ( o otp uvoo v o v q ou_i ov y F.
A me(E>o Bos par&icipios ?a( acompaYa>os >e par&cEBas XEe a%E>a( a precisar a XE &ipo >e oracC( sEIor>i(a>a
circE(s&a(ciaB eXEi?aBe( D|oitp aunue..., ootp como ... o ya ue..." para ue apar&ic. AE&ErobF
LA -OJ PASI-A.
.1. Las IORMS de Ia voz media de Ios verbos (con|ugacin }rUFV e( Bos &iempos >e prese(&eV p&o. imperAec&o
% p&o. perAec&oV pEe>e( &e(er E( Eso especiaB 4 Ba e3presiCn de Ia OZ ISI. Observese:
.u+
S}
el ni.o 56 viste "vo7 media#
.u+ uo + +o
S} comI. genle
el ni.o 65 8659!:; or la madre "vo7 asiva#
EB ?erIo <=>?@A es exaclamenle eI mismo, y uede ser lraducido de dos maneras dislinlas, segun Ias
circunslancias: si en Ia frase hay un COMILIMITO ITI, eI verbo se lraducira en OZ ISI.
A ?eces pEe>e es&ar omi&i>o eB compBeme(&o a'e(&eV % e(&o(ces es eB si'(iAica>o >eB res&o >e Ba Arase Bo XEe (os
aco(seHa Ba &ra>EcciC( como ?oK pasi?a.
"2
RecEr>ese XEe e3is&e( ?erIos >epo(e(&esV XEe &ie(e( Aorma me>io1pasi?aV pero Wa( >e ser &ra>Eci>os e(
cas&eBBa(o por Aormas ?erIaBes e( ?oK ac&i?a4 i+ obedece, .qq lemi (observese bien Ia
informacin que suminislra eI diccionario).
EB CompBeme(&o A'e(&e se i(>ica D1F co( uo mas enilivo, si es una ersona:
u+ uo +f +o : es educado P;B el adre
(2) o con alivo, si en una cosa: iu+ +o oo : son imedidos or la ley.
(
.1. y+ uo +f +. .2. + + o++o+ qy+ .i
o ii uy. .3. .+f q K o++ q iq ii q i q .
.2. E( Bos &iempos >e aoris&o % AE&EroV Wa% E(a $ORMA especiaBV e3cBEsi?a para Ba ?oK pasi?aV por Bo cEaBV
cEa(>o (os Bos e(co(&remosV %a (o caIe( >E>as soIre cCmo WaIrJ XEe &ra>EcirBos.
MorfoIogia. I|ercicios con aorislos asivos y verbos irreguIares.
.1. tootoi oiioi t toiv uotpov q pt qoov. .3. + +q i io+
.qo |.qq aor. as. de oj .3. oiio _pq oo oo ti o v ou
upo vvou +oq. .4. oi q io qoov t ovov o iiv. .). o vt oi oi|toi t |iq qoov
Mtooq vioi.
T('ase cEi>a>o co( aB'E(os ?erIos XEeV a pesar >e sE Aorma pasi?aV se &ra>Ece( por ?oK ac&i?a Dp. eH.
marchar) o media (i+ii, i+ii acoslarse).
.1. .+f .o J io o+ + oyy i.
(2acrones, un pueblo de Asia 2enor) .2. o Auo ii|o opo o v ot po t |otto, oi * o iioi
i+iio.
MorfoIogia. I|ercicios con arliciios de aorislo asivos
.1. oq .o, o ovooi, i o i
+ J + f. .2. , q++i + ,
oo .i + T. .3. i o+ uo . u+
i u+ i+oi o |oi, aor. .i, art. aor.
ij. .4. ii .+f ooi oq oyo Aiio
Ao +i + oo ii + o i +
. .5. . uoi+ o i+ . .+
""
uo + o+o++, ioi . o + ii q. .6. o ooi
i , o Ti, iqo ` o
Reaso de formas verbaIes. naIisis y lraduccin.
y qo +++ .
+ y .i+ .io
EL MODO OPAI-O
OPTATI2O ... desatara , desatar#a ... La marca >e op&a&i?o es E(a 1-anles
de Ia lerminacin de ersona.
prese(&e AE&Ero aoris&o perAec&o
--
--
-
--
--+
--
-o--
-o--
-o-
-o--
-o--+
-o--
-o--
-o-
-o-
-o--
-o--+
-o-
- -i--
- -i--
- -i-
- -i--
- -i--+
- -i--
{1w1r1Rr ;la Mo? es vocal de enlaceA
E( ?oK me>ia Esa Bas &ermi(acio(es
TsecE(>ariasU DBas >e E( imperAec&oF
{1w1r1Ru~ Dvase resto del cuadro
en voz media y pasivaA
Tra>EcciC( >eB op&a&i?o.
EB op&a&i?o se &ra>Ece por Bos &iempos % mo>os XEe e( cas&eBBa(o se Esa( e( oracio(es sEIor>i(a>as
co(>icio(aBes i(>ica(>o posiIiBi>a>. EHempBo4
si tuviera un barco, viajar#amos lejos
imperf. subj. condicional simpl.
.1. CO/DICIO/AL DsimpBe o compEes&oF 4
iuoi o v D O iuotio o v F 4 desatar#as
iuotio o v 4 habr#as desatado
.2. ImperAec&o Do pBEscEamperAec&oF >e
SU0,U/TI2O 4 ti tuotq tiq si fueras
piadoso] ti o|ouotio ou si me hubieras
escuchado
.". EB Top&a&i?o oIBicEoU. 6n frases subordinadas, tras un verbo principal en pasado, puede usarse un
optativo en sustitucin de cualuier otro tiempo verbal.
qpoo ti i t_ti preguntaba si ten#as algo qpoo ti i t_oi
tityt oi .o+ ooo dec#a ue era sabio tityt oi i ooo.
/OTA 4 &amIi( eB imperAec&o o eB aoris&o >e i(>ica&i?o co( o v pEe>e &ra>Ecirse como co(>icio(aB DsimpBe
o compEes&oF 4 tiut ov desatar#as] tiuot o v habr#as desatado . Es&os sEeBe( aparecer e( oracio(es
sEIor>i(a>as co(>icio(aBes. Es Ba ma(era >e E-PRESAR LA IRREALIDAD DBo XEe
pE>o serV pero Ai(aBme(&e (o sEce>iCF
I|ercicios .1. ouov, ti iu, iuoii o v. .2. ouov, ti t|t ituoo Dsi lo
hubieras ordenadoF, iuooii o v. .3. i o v ooi iotuotitv; .4. ti o |ouotio ou,
|oio oqq o v tiq. 5. _oipoii ov, ti tuotq i. .6. io ouo t tioitv o
v ov ooiito oo|tivoi. .7. tityt ouo oi oioio t v ooo, i ou.
aop&. OIBicEob.
"#
OPTATI2O DE tii
@CDE= Fser-aG @HEI@= Fser-amosG
i +
i io (& -)
e)resin idiomJtica K tit i... FojalJ fuese...G
conslruccin + + suerIalivo: lo mJs .... osi$le :
+ ooio++ lo mJs desrevenido osi$le, lo menos rearado osi$le "LMNOPQ@RST no
rearado, indisuesto#; + o+ los mJs osi$lesU; cuantos mJs ueda.
2).@. ORACIO/ES SU0ORDI/ADAS SUSTA/TI2AS OraciC( >e i(Ai(i&i?o
Es&as oracio(es aparece( co( Bos si'Eie(&es &ipos >e ?erIos4
Iengua
(decir; creer, ensar)
voIunlad
(querer)
imersonaIes
(es necesario)
ne(ac. ne(ac. q
voca$ulario: o lejos de. Kui CaIice, is elIio, 1i Indimin, joven ca7ador, del
cual se enamor SeIene "la Vuna#. Ve dieron el don de ermanecer dormido eternamente ara conservar la juventud.
.1. oi t v ov iioooov ityouoi o u_o t otpo ti voi, oi t t| upo, oi t t oi tpo. 2.
pooq|ti oi pqopoi o i|oio o vov itytiv. ". ti ou o vpo otpytiv qv opio. #. tti
Kupov optivoi. @. voio Otov ti voi. 6. tiio ov _povov ouotiv o iu o oou. .G. .y+
+ y +f L+ +f o +f Ty+ . .8. Kui . ii i
1i yi+ .yo . + +o .i Ao y.o. .9. o++o+ i
24

.o i oo uo+ y .i o i. .10. o +o oo .
+ J .. . 11. oi i+ uo +o i io i+.
SINTAXIS DEL PART ICIPIO (I). Introduccin.
EB par&icipio o Ta>He&i?o ?erIaBUV como AormaB ?erIaB XEe esV &ie(e sE sEHe&o DE( sEs&a(&i?o o pro(omIreV e( sE mismo
casoV '(ero % (^meroFV % pEe>e &e(er cEaBXEiera >e Bos compBeme(&os DCDV CI...F propios >e E( ?erIo. SEs Esos
si(&Jc&icos so( Bos si'Eie(&es4
&ipo eXEi?aBe a D&ra>EcciC(F
.1. co(
ar&cEBo.
ATRI0UTI2O co(cer&a>o Or. SEIor>. AD,ETI2A D T>e reBa&i?oUF
.2. si(
ar&cEBo
PREDICATI2O CIRCU/STA/CIAL
co(cer&a>o o Iie( ...
aIsoBE&o
Or. SEIor>.
CIRCU/STA/CIAL
D Ta>?erIiaBUF
'erE(>io
2#
&ra>^Kcase e( es&e or>e( 4 i

.o ..... i .o ...... i i (i nie(a el ver$o de la
su$ordinada, no el de la oracin rincial#
"@
PREDICATI2O COMPLETI2O
co(cer&a>o co( CD
Dtras los verbos FsaberG, Fver, o#rGA
Or. SEIor>. COMPLETI2A DUsEs&a(&i?aUF
PREDICATI2O Aorma(>o perArasis
co(cer&a>o co( S,
Dcon algunos verbos especialesF
+uncin de XC.PredY % Complemento Predicativo
;e)presiones idiom!ticas, vase diccionarioA
.1. Iarliciios alribulivos. EB par&icipio a&riIE&i?o reaBiKa Ba AE(ciC( >e E( a>He&i?oV o E(a oraciC( sEIor>i(a>a
a>He&i?a % as >eIe ser &ra>Eci>o. Es&e es eB ^(ico &ipo >e par&icipio XEe pEe>e BBe?ar ar&cEBo Des >ecirV si (os
e(co(&ramos E( par&icipio co( ar&cEBoV &ra>^Kcase como oraciC( a>He&i?a si( mJs >E>arF.
o oyoov qv oi|iov outot tpi ou +o ovpoov iou ttitqot.
6l ue ama la injusticia nunca se preocup de la vida de los hombres
oif+ i+ Los XEe come&e( i(HEs&icia so( cas&i'a>os
or. sEIor>. AD,ETI2A
EHercicios. 1. oi utp ov iiov |ivuvtuovt oyooi tioiv. .2. ouootv ou utp ov iiov
|ivuvtuovo. .". oi o o|qpo t_ovt ou| oti op_ouoiv. .#. ou o vu qtio toiv q oiqtio oi
o|ououoiv.
0os participios atributivos sin artculo suelen ser participios pasivos ue traducimos como tales
participios pasivos u oraciones adjetivas%
6j . L=WN XYNP, M@IZ[@\T MN] ^PA_`aT Q@_@b@A ScT d__D=T e fn soldado ersa, enviado
or el Bey "g que ha$-a sido enviado or el Bey#, ordena a los (rie(os que...
.2. Par&icipios PREDICATI2OS .
.2.1. Par&icicio eXEi?aBe(&e a E(a oraciC( subordinada circunstancial ;Z FadverbialGA D&emporaBV Ai(aBV caEsaBV
co(cesi?a...e&c.F.
o++o+, i oio+ +f, .y DBos soB>a>osV como (o Bo escEcWaro(V WE%ero(F.
Dpart. concertado con (.[A 1r. (ubord. Adverbial Causal
1r. (ubord. Adverbial ;causalA
i, o +o + `yyo iy, .oo . + q DE>ipoV &ras resoB?er eB e(i'ma >e
Dpart. concertado con (.[A Ba EsAi('eV rei(C e( TeIasF
Z 1r. (ubord. Adverbial ;temporalA
.2.2. E> par#icipio aEso>=#o e( 'e(i&i?o es E(a co(s&rEcciC( e( Ba XEe eB par&icipio co(cier&a e( 'e(i&i?o co(
E( sEs&a(&i?o o pro(omIre XEe (o &ie(e o&ra AE(ciC( si(&Jc&ica e( Ba oraciC( XEe Ba >e ser sEHe&o >eB par&icipio. EXEi?aBe
a E(a oraciC( sEIor>i(a>a a>?erIiaB. 6l participio y su sujeto aarecen en (enitivo "ero no usaremos la reosicin
h:6U ara traducirlo, ni nin(una otra#.
EH.4 i_@jO=>NSR [=k=ST, + .+ . AB morir ABeHa(>roV &o>o se &ras&or(C
;part. absolutoA 1r. (ub. Adverbial
Z 1r. (ub. Adverbial
E( cier&as e3presio(es aparece E( par&icipio (eE&ro e( acusati-oV BBama>o Tpar&icipio aIsoBE&o e( acEsa&i?oU4
V sie(>o DpEes&o XEe esF preciso oiV sie(>o DpEes&o XEe esF co(?e(ie(&e]
+ o, sie(>o DpEes&o XEe esF posiIBe i o, sie(>o DpEes&o XEe esF HEs&o.
"6
EHercicios. 1. uvovo ou qiiou oi opoiooi qiov ti oiiv oi|out vqv, Oopoov o vooi. 2.
qytovtuovo Hoviou Hiioou q Iouoio, q itv o Ioovvq ti Iqpouooiq. 4. qtvo ti
oyoptutiv ttiovo, oi ytpovt tpi ov poyoov ouituoouoiv. #. q opio
|ivuvtuouoq, uotv oi toi |oi ouotv o ov oiiov oooti. @. opotuovov
ovov ov oiiov, . qoov tv oi oi|ioi oi oit. 6. ouv qi v ovov ov to v,
tpitooto ov oitiov.
.3. Par#icipio eK=i:a>e%#e a oraciB% s=EorAi%aAa s=s#a%#i:a ;LPar#icipio PreAica#i:o Comp>e#i:oM</
Es&e par&icipio se co(s&rE%e &ras ?erIos XEe e3presa( E(a percepciC( se(siIBe o i(&eBec&EaB DTver, o#r, saber,
ignorar, comprender, descubrir, mostrar, convencerUV e&c.F . EB par&icipio co(cier&a co( eB oIHe&o o
TcompBeme(&o >irec&oUV % Ba co(s&rEcciC( eXEi?aBe a E(a oraciC( subordinada sustantiva. CompJrese
co( Ba BBama>a construccin de infinitivo, co( Ba XEe 'Ear>a mEcWo pareci>o DaYa>imos Ba co(HE(ciC( XEeF.
I|.: Oo +f+ + o o+ emos que lodo eslo es verdad.
oio. Se que soy cuIabIe ( oio, articiio de L>AQYa, como e)cecin estJ en nominativo orque
casualmente se refiere al sujeto de ver$o rincial, .yo o ... )
Ixercilalio. .1. y o J +o Kf +io+ |o sa$-an, +io,
artic. de erfecto de oi, ha$er muertoj
4. Par#icipio en funcin de Comp>eme%#o PreAica#i:o9 o Lpar#icipio preAica#i:oM.
II arliciio redicalivo concuerda con eI su|elo y aarece con UOS IROS ISIICILIS, vg.
+yo haIIarse elc.. . Iodria decirse que se lrala de conslrucciones idiomalicas con dichos verbos, y Io
me|or seria memorizar eslos verbos y seguir Ios conse|os deI diccionario: .+uy qo+++ se
haIIaban vigiIando..., vigiIaban casuaImenle....
.1. Co( ?erIos XEe e3presa( E( mo>o >e ser o es&ar >eB sEHe&o4 +y Dser por casEaBi>a>V resEB&arFV
Des&ar ocEB&oV pasar i(a>?er&i>oFV DparecerV ser ma(iAies&oF. e(eraBme(&e &ra>Eciremos es&os
?erIos co( E( AD2ER0IO >e Ba misma raK % eB par&icipio como ?erIo pri(cipaB4
EH.4 + iio o Des evidentemente maBoF. o .+y Dcasualmente se WaBBaIa prese(&eF.
0a construccin o .o+ par&icipio es un caso especial, una e)presin idiom!tica% trad&zcase %
F6s evidente ueG , y el participio pngase en modo indicativo.
.2. Co( ?erIos XEe si'(iAica( acaIarV empeKarV co(&i(EarV ser eB primeroV a?e(&aHarV ?e(cerV Wacer Iie( o
maB. EH. ouooi D par&icipioF 4 TcesarUV T>eHar >e Wacer aB'oU4
o Li|oiooii ou outoi tpyootvo DcompJrese4 He doesn\t stop ]or^ing" no deja de .......F
o yo (emecemos a diaIogar)
.". Co( ?erIos XEe e3presa( se(&imie(&os o aAec&os4 V q DaBe'rarseFV DaABi'irseFV
io Da?er'o(KarseFV + Darrepe(&irseF.
EH.4 io +f+ io Dme a?er'`e(Ko >e WaIer ?is&o es&oF.
EHercicio4 .1. o+ . ++o .+y o +o Kuo. .2. i oiuo
+f+.
6jercicio% completar traduciendo las palabras subrayadas
Lqio toiv o 1iiio ou _oipov +o yuvotooi.
Es e?i>e(&e XEe $iBo (o ................ Wacie(>o 'im(asia.
. ++o q .o
+ + ii +oo.
Era e?i>e(&e XEe Me(C( eB TesaBio ....... ....... ..............
% ...................... ...............
"G
SELECCI./ DE TE-TOS RIEOS
PROPUESTOS PARA LA SELECTI2IDAD
E/ A/DALUCA
a>ap&a>os
PERSEO
io o o+o+ +o +o +f
o i yo o. o
. yo .i + y+o, o +o
oi+. o . io +f+, i+oio
i uo y, +q A . .
+o.
o . . o, Z +i i oo u+o io + +f
ii o + A. ioo . io uo+ . + yy ,
o o+, q o+o +o Ao uo , +q y+ + +f o i
i o . i oo.
PERSEO + MEDUSA
T .o oq.+ . + i
yio o +o +o Iyo. qo .
u+ `o, L ii o. o .
o q +q +f+ . o
.i +q iq +. . Iyo .
+ i i+ o+i +o, o+ .
y o oo, ii io, ii
+y oo, o .++. Iyo qo +oo i oo+ + . +
io+ . . .o+ + o i, i+o +q
o, oo+ ii i oo i, q +q iio + Iyo
"!
., .i+oo +q. o+o . + i, .i + Iyo .
qyo, +o .
IIRSIO LIIR RMI
Iexico: Ni Ni ereidas, ninfas marinas, A, mmn, divinidad de 6(ito, c&le$re or
su orJculo, rofelizar
q . o i i, q .o K, ii
u +q ++ y+ i o
ooo iq+. Koo y q K yq
uo ii oo +o Ni,
N .qo, ii oo + oyoi
q + ii i+ . .i +q o. A
. o+ +q oyq + oo, i q
Koo y+ +i+ +o iq+
, K, oyioi uo +o io, +f+
., ii oo +q y+ +o. ++
o o ii .oi + uio+ K +o i+ oqo ii oo
+q y+, i K +q oo +o yi. u+ . o +o i+
.i+ ii +q .o.
EHercicio >e compre(siC( aE>i&i?a
I Y URO, IOSIS IRIMITIOS: SU ISCIICI
Lexico: T+ T+o : lilan, T+ - : lilanida, (ac. ) riareo, I : ies,
Ko++ : Colo, .o - lenebroso , Ay, `+o ii o+ : rges, Isleroes y ronles,
Tu Telis, : Tia o Tea
o o+ .o+o +f +o ioo. yq . I .+io o+ +
i+oy oy+ , I ii Ko++, +o y + ii +
o+ qo, . o i+o, i . o +qi+ .+.
"N
+ ++ . +i q I +f Ki, Ay, `+o ii o+, o .io+
. o .i +f +o. o ++ . o qo i T+ .
(+o . u+ .o .o+i . A, +of+ o+ oo y . o q y o
f). +i . o .i I . + T+o oy+,
Iio, K, `, K, 1+o ii o++ + Ko, y+ .
+ io T+, T, , , o, , Ao ii .
lCB;m;5 n B6A l !moAmC!A :6 p6f5l
yi+fo . I .i + oo +o
+ T+o .+o +o +, ii o
o+ o Koo. . T+o (i
Iif) .i+o +o o ii Ko
o+. + i +f +o. .i . +o o+yo
+f + 1 .y+, i+o, Too
ii y. + . o .io+ +o o, + o .i +f A oqyy
ii +q oq Koo o.
. Ko ++ . qo +o T+o i, +q . oq 1 .y.
.q I + ii o .oo +o y+ uo o i +q oq
oqoo, i+ + +.i. ii o+ . yo To+ i+, +
Aq+ ii +, o + ii oo.
1 . yoo .i ++ y+ . i Kq+, yo . +o A . +o. ii
+f+ . o +o +o Ko + ii + , o+o + ii +. u+
. +o .+ +o + iyo yi+. . K+, . . +o
+o +o oo+, + oo + oo oi, q oio Ko
+ +f o . 1 . .oyoo ii i Koo i+ o +o
yy .
#)
RIIRTO IL MUO ITRI ZIUS, IOSII Y HIS
q@cT, XSP@A>r= s Q\ X_Sba= =`ISRPA t= QkPIS=
.q . Z .y+ +, q + o Koo i+ i, u u
.i oyioi o+ . . +o , .+ + i i+, o
Z +o o Ko ii T+o .qyi o. . +o .+ i q
I +o Ai .o +q i, o . + Ki o o . Z .o + o
+o ii Ki +o+ Ai . oo +q ii oo+q ii io, +
. i, oo . + . ++ o+ i+fo +o T+, ii
i+ + . +o T+o + i+oy i+o+o i. +i .
if+ i + o, ii y Z . +q . o o+, oo
. +q . oo, + . +q . A.
$AETO/TE
i y +o + +o ii +o oyy
oi +, +o T o, .+ o+,
o +o + q .f +o +o
+ yo +o . + .+
+o + q o i+ +o qo, +
o +f oq o, ii
+o . o+ i+ +o o
.ioo +f+ ii o +o f y i ii, + . +f+
o + ii i+i. Ao ii Z, oyi+qo .i + yy,
u+ ioo . +o +, o+o . +o q .i +q oq . Tf
. + oo+ o + .i +f f i +f (+o .
o 1f oy), .qo . oi +f +q ++q,
. +q uq + +o+o +q o ii yy+ iy.
Iexico: iy -, : aIamo negro (oulus ni(ra), choo.
#1
IIS
Ao .y +, + Ti oi., ii +o +
i+o . + o + .o+ qu+. .
J uoo +u+ oo, ii oyfo ioo+o
o u+ +o ii. . o+ y q
oo q + + +i ., ii . +o
+., y.+ o+, oo .i + o .qyi.
ORIIO
Ko . ii iy q , o ooiqo
io ii o .i + ii . oo .
Li + yio +f, o uo o,
i+ i A oy +q, ii + .o
o +q yi. . + uo+ +f+ qo, o
q .o+ i i +q ii u+f oqio .
, .o +o o+ +f +,
.o+i .o+ +q yi q . uo+ i
A ii .i . .
u +q .i + oo +
Li, ooi, ooi uo +o yio + oi.
+ +o oo+ o++, oi + q iq +f o + o i +o J
+o .o ii i +o Ko ., q . iq oo o + .i +o , q
. +q uq, +o o o+ + . ii u+ + o oif+ + Aoo.
ii+i + qo, o +q iq i++o +q, f +o i o
+ .o+, +q . +o i +o o +f o, ii .i o .oo +q.
nola: JK r-o de 9racia; al(unos lo asimilan al :anu$io que desem$oca en el mar me(ro "@uT t= v`_=
wk_MS=#.
#2
IUCLI Y IIRR
Ai . .y+. u+,
o +o i +q +o, y
+q y+ 1 ii o,
.o i o+ yi. .i . oo
Z +o if qo y, Ai
i, ii + .+q ., i ++
+ io. Z . u+o o
f . ii + o+ + T
i+io, oo+ + oo, y i, oy i +
o u o. Ai . . + i + oo o q .
ii i+ io +o oo oo, ioi +o o f o+ .i Ai
o. Z . T o +o .+ o + + . +
oo +o yo. ii Ai Ao io+ u. i . ,
ii i . . Ai, .y+, i . , yi.

--- IL RITO I IUROI ---
.yq . yo i +q ii y
T.oo ii +i . Ko ii ii ii
Kii, y+. . Lo. +u+ Z .oi, +f
q yo, .ioo +q + ooo i
Kq+. q ., .i oo.+ + Ao, .y.o i, `o ii 1o.
. +q yq .. + .i q+o + of Lo, io q
o+ oo+. i o .uo +q. o . .i +q q+o +
T.oo ii oo oo, . iu oi Kii . o . qo ou+
#"
u Lo, i .+ i i ., of i+oio, .
. ii, Ki . ii oi, ii oo +q o .yy +f o +f
.ioo Kii Ko . ii T.oo q q+ . oi i+oio. i . ii
oo, i+io o oo' o+, . oi i+oio. Lo . .y o+.,
K+o oo+, ii + .i +u+ .+ .
2ocaIEBario4 o+ voIver(se) + aIimenlar, criar, . inf. de . volver
""" E+,-. +/ T/012 """

Ao o o+o+ +o +o +f
o i yo o. o .
yo , o +o oi+. o u+ . .i+o
+o i o Ko. . io + +o
uo+ o +q yi +f K o
qyi. q . yq, o+, +o ofo
u+, ii oo + o i +o i . q . yq +o +o
+f+ +o o +o io + o. . , o +o qio+ + o,
.i o .y +o uo+
25
. . o +q o
+ , i .+ oio . i A .+ i +o i
y. . o +o i +q + q o +o . y + o,
+ +i . yqoo. +f+ oio, ii yyo +u+ . o .y+,
Ko . o.
q + . + i o o+y Aio, i+ + o+q o .
o+ o. ii o+ (i . u+ q Ai) i +o .i ii
o +f ii oq i+ +o +o .+. oyi+qo i ii
o+ ii A o zQr~Q , ii Q ~Qzw i q.
2@
uo+ ile(-timo, cf. u hacer asar xa un hijoy or suyo
##
A . + o +
Aoo++, +q . o +o o K
i . ++ . o+
i o i+o q. . y + +q
`iyy, +o . 1i yo+ q, +o .
To, . oo . yio, o+ . ii
oo ii .+ ii +.y o. fo
. iy oo .i +o ii o .i.+, ii +f+ +o iy u+
i +i .o+ o i . q ++o ii i ii +i yi+, of .
i uo+ +if+ oyqoo + `yyo qii o +o iy uoo,
oo+ i ++o oi .q+ +i +o yoo .o+, .i . q uoi, ooo
. i+ioi. o . o., ii +o ++ +f K.+,
iuoo K. +o +o iy uo+ ii +q oi ii +q A oo yi.
ii . oiuo .o, io +o iy +o uo + `yyo yo
yio +o ++o . o+, + +.++o u io,
+u . i, yo+ . oo +i+ oo +o oi+. q .
`iy oo + oio +q ., ii . ii +q oi . ii +q
+. .y oyo, ii .+.io . + ii ii 1+i., y+.
. 1oq ii +yo.
Ti ii q A u
A+ . o .+ Lou +o Ti, +q
A u i+ u+ . . +o + A .
.i+o . i +o ii + + oiq+ ii +q
o . . q u uy oo, i
. ., + . i+o +, +q . o o+.
Ti . o+, qf+ 1, y+
#@
i +q A, ii + . .o+o, +q . u uioi . + oo +
y + o, o + u, ii o
oyi +q ., .io . +q i+qo i+. q . +o +o
o i+. Ti . +o o + i io+ i q+ + u
yo o y i+ i o+. .q . ii + uo
uy, i +o o. o +f+ oi+ .io+ ii +o o +o
1o, o + + .yy u i+qo, + .i + i+
, +q o+q +o io .io. ii +f+ +o +o + u
yo, +q o+ iqq oio i+o ii .i +,
+q o +q o A i 1f+. +o . oo + u ooo,
. + + o+. Lo . . q i+o +f+ +o o .
+ i y o o ii + 1 + u y+.
ISOIO, L ZORR Y LS US ---- io, oo ii o+
oo o++o o .oo+ o+ oo + oo i., +
+o y.o ii i u+. o++. . o +q oi. io.
Ou+ ii +o oo ., q o .i.o +o yo+ oo., +
i i+o+.
HIRCLIS Y LS CS I IRI - Ti
ii Io o
A.i+ .+oy o + Io o .
1i ii. 1u . q o, f Io
i+. +u+ i+oi Io, +o . oo
o. oo. . io o, o q io
L+i, u . iu i..
#6
o .i + Io o + Lo ii + Au, o
T+ooo .o+o u o+q .i +o Lo ii Au, o o + i
+f.
o . uo Ti i+ +q o, +o +o .i +o o ..+ . + +q
oi +f oo uo . .i, . +o Iio .o. ii
yo i 1u . o A+ i+. ioo . iu . +o o
. ii +f+ +o oo i, ii +o io L+i, +o ii f+,
o.i+. . i+, o .i + A o .oi, Io +o yyo oqyy.
. Io, i+o Ti. + o ooy+, oo+oo o +i
o.. Ti . .. + o i +o . ii uo i T+ooo Tio
o o.i +o ., ii + o Lo iio .i. . + i+.o
+o.

--- IL CIMIITO I HIIISTO ---
+ . i .yo +o+ . y +
ii +f+ .i Ao .yo.
Z .io +. +q + . , o+ o
. +o Ti, + T o .. +o+ .oo +q
+. Z . oyi+qo + +o . f. +
+o+ . Aqo oo+ oo, + + o.
+f+ +o+ o q.
#G
IIIMITIO
O oo o 1 ooi o + i + y o q
oioo+ .+ +o q +o oo y, ii 1 qo + qo+ . of+
. +o .+ .oio +q q, ii o + . o .o
+ .+, +o . yo + ii oo+ ii q . ii q
q , . . ii . .i y i o. oo
+ o+ +o ooo u , i+ To+ ii o +q .+
o o , o+ y q o +q o o yo, ii u+ q
+ ooo.
CTI --- i i+
oi i+ uo +o i io i+. +f+
. i y oo+ ii + o+ ,
+ ii +ii + oo oo.
. o o A+ . i . + +o,
. . o i. .i . i A+ .
o + o + .o+i o. . . oo q . .
yo + . ++ oo +, oio q u i +o
. +o . oo. . o. i+ q oq +o y i, iy. u+ .+
oi i ii .q . + oo, +o . u+f y+ q. . +o+
+yi + qo ii+ + i , o + .yoy, ii u+ q
#!
oo++, +o .yoy ii .y+io++ u. +o i+ of+ +o
ii, o . iy+f+, . + . i+ , .y
" i+, o uo +o i io i+o", oo ii . +
oio o+qo, y io "uo +o o i+o". +f+ q + ii +o
i +o i+ yy.
---LOS CLLOS I IOMIIS i +o Aq ---
i +o Aq oi + oy qo, y
+o y o +f+ o o+o ii i q+ q oo
io. +o o. o .: +o 3454 oo o+
+yo, o+ +q y .y, ii +q +q ii +q
o u+ i+, oq + .+ +, ii
++ q+, . u + u+f ooo ii +
o i+qo i +q +o +q. oy +
oo. .i ++ +o y y+ f.
Iexico: y roducir, o+ + arliciio ues, +f+ . . u: hasla laI unlo.que,
.o echar mano de , aqui: se dedic a ...
#N
A)E'O. CCADRO RESCME) DE IEMPOS -ER*ALES. -OJ ACI-A
i(>ica&i?o
IMPERATI2O
SU0,U/TI2O OPTATI2O I/$I/ITI2O par&icipio












p
r
e
s
e
(
&
e
iuo
iuti
iuti
iuotv
iutt
iuouoi
iut
iuto
iutt
iuovoov
iuo
iuq
iuq
iuotv
iuqt
iuooi DF
--
--
-
--
--+
--
-
DmF iuov iuovo
DAF iuouoo iuouoq
D(F iuov iuovo

D1F >esa&a/DO] D2F XEe >esa&a
i
m
p
e
r
A
e
c
&
o
tiuov
tiut
tiut DF
tiuotv
tiutt
tiuov
A
E
&
E
r
o
-o-
-o-
-o-
-o--
-o--+
-o-o()
-o--
-o--
-o-
-o--
-o--+
-o--

-o-
m. o
o+
f. oo
oo
n. fo
o+
que desatarJ....,
ara desatar ....




a
o
r
i
s
&
o
.o
.o
.o()
.o
.o+
.o
f-o-
-o--+
-o--+
o+
-o-
-o-
-o-
-o-
-o--+
-o-o()
-o--
-o-
-o-
-o--
-o--+
-o-
f-o
-o- ,
-o-+
-o-o ,
-o-o
f-o- ,
-o-+
p
r
e
&

r
i
&
o

p
e
r
A
e
c
&
o




.--i-
.--i--
.--i-()
-i--
--i--+
-i-o()
.--i-
--i+
--i--+
io+
--i-
--i-
--i-
--i--
--i--+
--i-o()
- -i--
- -i--
- -i-
- -i--
- -i--+
- -i--
--i--

- -i-o
- -i-o+
m
--i-
--i-
f
--i-o
--i-o+
n
p
B
E
s
c
E
a
m
p
e
r
A
e
c
&
o
.-- -i- (-)
.---i-- (-)
.---i-
.---i--
.---i--+
.- --i--o
@)
CCADRO RESCME) DE IEMPOS -ER*ALES. -OJ MEDIA
i(>ica&i?o 92P6,A7951 SU0,U/TI2O OPTATI2O I/$I/ITI2O par&icipio












p
r
e
s
e
(
&
e
--
- (-)
--+
-o-
--o
--+
-
--o
--o
--o
--
-
--+
-o-
--o
--+
--
--
--+
--
--o
--+
--o
iuotvo
M
iuot vq
$

iuotvov
/
>esa&J(>ose]
o bien...XEe se >esa&a
i
m
p
e
r
A
e
c
&
o
.o
.
.+
.o
.o
.+










A
E
&
E
r
o
o
o (-)
o+
oo
oo
o+
o-o-
-o--
-o--+
-o--
-o--o
-o--+
o o
o o
M
o
$
o o
/










a
o
r
i
s
&
o
.--o--
.--o-
.--o--+
.--o-
.--o--o
.--o--+
fo
o--o
o--o
o--o
iuoooi
iuoq
iuoqoi
iuooto
iuoqot
iuoovoi
-o--
-o--
-o--+
-o--
-o--o
-o--+
-o--o -o--
M
-o--
$
o--
/











p
e
r
A
e
c
&
o
.--
.--o
.--+
--
.--o
.--+
.- -o
- -o
.- o
- -o
o


o
q+
oo
i
i
i

+

-f-y}r


p
B
E
s
c
E
a
m
p
e
r
A
e
c
&
o
. --
.- .--o
.- .--+
.- --
.- .--o
.- .--+

@1
2OP PASI2A
i(>ica&i?o 92P6,A7951 SU0,U/TI2O OPTATI2O I/$I/ITI2O par&icipio
p
r
e
s
e
(
&
e
--
- (-)
--+
-o-
--o
--+
-
etc.
--
etc.
--
etc.
--o
iuotvo
M
iuot vq
$

iuotvov
/
desata*1" ue es
desatado
i
m
p
e
r
A
e
c
&
o
.o
etc.










A
E
&
E
r
o
q o
q o (-)
q o+
qoo
q oo
q o+
o -o-
qo--
q-o--+
o--
o--o
o--+
q o o
uo o
M
uo
$
uo o
/










a
o
r
i
s
&
o
.---
.- --
.- -
.- --
. --+
. --o
--+
-q-+
--+
--+
-o
-
-
-o
-+
-oo
-
-
-
-
-+
-
-
-
M
+
-o
o
I
-
+

p
e
r
A
e
c
&
o
1p1R}r
.- -o
o i -f-y}r
QpR ~wv
QpR ~u


p
B
E
s
c
.
Q1 1Ru~

-erEo ii ser est!r "!#er
i(>ica&i?o impera&i?o sEIHE(&i?o op&a&i?o i(Ai(i&i?o par&icipio












p
r
e
s
e
(
&
e

tii
ti
toi DvF
totv
tot
tioi DvF
26
ioi s
too sea
tot
o


o-
q-+
o-o()
i-
i-
i

-+
-
E i v o i
o o-+ (m)
o uo (f)
o o-+ (n)
i
m
p
e
r
A
e
c
&
o
q v
qoo
q v
qtv
qt
qoov
f
u
l
u
r
o
.o
.o
.o+
.oo
.oo
.o+
26
La [ Ai(aB aparece si Be si'Ee E(a ?ocaB o E(a paEsa.
@2
a(e3o 1. Lc-ICO para Bos eHercicios >e &ra>EcciC( i(?ersa
a 4 ti A
a &ra?s >e 4 io
aBe're 4 tupov ov
aBe'rarse 4 i
aBB 4 t|ti
amaIBeme(&e 4 tutvo
amar 4 iito, o yooo
apro3imarse 4 o.
o..
aXE 4 tvouo
Ar'os 4 Apyo ou
as XEe 4 ... ...
asomIrarse 4 ouoooi
a%E>ar 4 oqto
IaBsa 4 o_tio o
IEe% 4 ou oo
CaBipso 4 Ko
cami(o 4 q oo ou
caIaBBo 4 -
ca>a 4 i+o, o o
casa 4 oi|io io
cerca 4 .yyu, o
cieBo 4 o -f
ciE>a>a(o 4 i+
compaYero 4 toipo
co( 4 to V ouv D
co(>Ecir 4 y
irre'.
co(&es&ar 4 oo|pivooi
co(?er&irse e( 4 yiy
Cori(&o 4 Kopivo ou
correr 4 pt_o
irre'.
cEa(>o 4 tti, + |Ij,
+ |SU}j
cEBpaIBe 4 oiio io iov
cEB&i?o utio [o
>ar 4 i, i,
.
>cimo 4 t|oo q ov
>ecir ityo
irre'.
, qi
irre'.
>es>e 4 oo
>a 4 qtpo o
>iAciB 4 _oito q ov
Dio(iso 4 Aoo -
>ios 4 to ou
>E>a 4 oopio o,
Dsi( >E>a 4 F
>Era(&e < 4 Xusar un acusativo
de e)tensinY
B 4 t|tivo
e(amorarse 4 .o -o
e(emi'o 4 oitio
e(seYar : ooi
e(?iar 4 to
EoBo 4 Aioio ou
escBa?o 4 ou io ou
espa>a 4 oo, iq -
es&ar prese(&e 4 optii
e3&ra(Hero 4 t vo
Ai(aBme(&e 4 tio
Wacer 4 oito
Wacia 4 ti Ac.
Was&a 4 t_pi e(
Hermes 4 Epq ou
WiHo 4 uio ou
hombre : -
Wo(es&o _pqoo q [ov
Wo(rar 4 +o -o
ir 4 .,
irre'.
ir >eprisa 4 otuo
isBa 4 vqoo ou
BaIra>or4 ytopyo ou
BiIerar 4 titutpoo
BBamar 4 i. -o
BBe'ar = oqi. -f
BBe?ar = tpo
mari(ero = + -
mar = oioo, q
m>ico : i+o 1of
mensa>ero = oyytio ou
mie(&ras ... 4 . ...
mirar = ito
muc!o = , u
mu>er = yuvq yuvoi|o
(i(Aa = uq, -
(iYo = oi oio
no : , i
k(ol 4 i
no...! : q |+IMIj
(Ee?o 4 vto vto vtov
D>e (Ee?o 4 oiiv F
(Ee?e 4 t vvto
oIser?ar 4 oi. 1o,
,
ocErrir 4 yiyvooi
irre'.
o>iar 4 ioto o
O>iseo 4 Ouootu to
or>e(ar 4 |tituo
o&ro 4 oiio q o
para siempre 4 ioi
ermanecer : .
pero 4 o iio
pBaKa 4 o yopo o
por XE 4 io i
porXEe 4 oi , ioi
posiIBe 4 uvoo q o v
prepara>o 4 toio
pEe(&e ytupo [o
eXEf 4 i
?uedarse 4 tvo
irre'.
XEerer 4 ttio, ouiooi
rJpi>ame(&e 4 o_to
reciIir 4 t_ooi
re'resar 4 tovtp_ooi
irre'.
re% 4 o
saB?ar 4 oo
siempre 4 oti
si( 4 ovtu e(.
&emer 4 qf
&ierra 4 y, y
&irar 4 oiio
&ra(XEiBo qou_o [q [ov
&ri'o 4 oio [ou
^&iB 4 _pqoio q ov
ven! : .
?er 4 opoo o
?ie(&o 4 o vto ou
?i'iBar 4 uioo
?i?ir 4 oo
?oBar : .+
Karpar 4 ooito
PeEs 4 Ztu Lio
@"

Вам также может понравиться