Blm 4 KLTR VE RGT KLTR

4.1. Kltr 4.1.1. Kltrn Tanm 4.1.2.Kltrn zellikleri 4.1.3.Kltrn Fonksiyonlar 4.1.4.Kltr eitleri 4.1.4.1. Genel Kltr- Alt Kltr 4.1.4.2.Maddi Kltr-Manevi Kltr 4.1.4.3. renme Zamanna Gre Kltr 4.1.5.Kltr Oluturan eler 4.2. rgt Kltr 4.2.1.rgt Kltr Tanm 4.2.2.rgt Kltrnn Boyutlar 4.2.3.rgt Kltrnn Unsurlar 4.2.4. rgt Kltrnn zellikleri 4.2.5.rgt Kltrnn Fonksiyonlar 4.2.6. rgt Kltrnn Yararlar

4.1. Kltr
Kltr, insann kendinden nceki nesillerden devrald, deitirdii ve kendinden sonraki nesillere aktard sosyal bir mirastr. Kltr, bir toplumun yeleri arasnda paylalan, aktarlan ve bir deiim sreci iinde bulunan renilmi davran kalplaryla bu kalplarn ktlarnn oluturduu yaam biimidir. Kltr, devam eden ve gelien davran biimleri yani grenekler topluluudur. Kltr, bir insan topluluunun yaam tarz, dil ve benzeri aralarla nesilden nesile aktarlan az ok ekillenmi ve renilmi davran kalplarnn toplamdr.

Kltrn zellikleri
Kltr toplumsaldr Kltr renilir Kltr deiebilir Kltr toplum ihtiyalarn gidermeye yneliktir Kltr kurallar sistemidir Kltr toplumdaki eleri btnletirir Kltr aktarlabilir ve sreklidir

Kltrn Fonksiyonlar
1. Kltr bir toplumu dierinden ayrr. 2. Kltr bir topluma ait tm deerleri toplayc greve sahiptir. 3. Kltr bir sosyal dayanma aracdr. 4. Kltr sosyal kiiliin olumasn salar. 5. Kltr koordinasyonu salar. 6. Kltr gruplarn ve toplumun hayatn dzenler

Kltr eitleri
a) Genel Kltr- Alt Kltr
Bu ayrm kltrn yaygnlk derecesini ifade etmektedir. Toplumun inan yaps, deerleri, davran kalplar, hareket ve yaam tarzlar genel kltr; bu kltr iinde yer almakla beraber etnik, mezhep ve blgesel farkllklarna gre ayn kltr iinde kendine ait yaama ekilleri ve deerleri olan kltr ise alt kltr olarak tanmlanmaktadr b) Maddi Kltr-Manevi Kltr Belirli bir toplumda yaratlan mimari, sanat, ara-gereler, oyuncaklar, yazl-grsel medya gibi somut objeler maddi kltr, normlar, yasalar, idealar, gelenekler ve inanlar ise manevi kltr oluturmaktadr.

c) renme Zamanna Gre Kltr renme zamanna gre; sonradan renilen kltr, birlikte oluan kltr ve nceden oluan kltr eklinde l bir ayrm yaplabilmektedir. Bireyin atalarndan rendii kltr sonradan renilen kltr; kiinin yatlarndan rendii kltr birlikte oluan kltr ve yallarn genlerden rendii kltr nceden oluan kltr ifade etmektedir

Kltr Oluturan eler

Kltr toplumsal yaamn btn boyutlarn ve toplumsal yaamda retilen her eyi kapsamaktadr. Kltr elerini deerler, inanlar, semboller, dil ve normlar olarak be grupta snflandrmak mmkndr . Deerler, bir topluluk ya da gruptaki ideal prensipleri tanmlayan z standartlardr. Bu standartlar amalarmz ve davranlarmz belirlerken bize neyin doru neyin yanl olduunu gsterir. Deerler iyi, kt, gzel ya da irkini belirlemede ltler sunar ve gl bir toplumsal kontrol arac niteliindedir. nanlar, bir kltrde insanlarn birlikte sahip olduklar dorunun, hakikatin ne olduuna ilikin paylalan idealler inanlar oluturur.

Semboller, kltr paylaan, tannm belirli anlamlar aktaran her eydir. Bir sz, bir duvar yazs, yanp snen krmz bir k, sklm bir yumruk hepsi birer semboldr. Dil, kltr dnyasnn taycs ve anahtar konumundadr, bireylerin birbirleriyle iletiimde bulunmalarna imkn tanyan bir semboller sistemi ve kurallar setidir. Kltrn renilmesinde ve aktarlmasnda dil byk nem tayan bir aratr. Normlar, kiisel alan kullanma vb. bir durumda nasl davranlacana ilikin belirli kltrel beklentilerdir.

4.2. rgt Kltr

rgt kltr, 1980li yllarda ortaya atlm ve giderek nem kazanm bir kavramdr. Her rgt mutlaka yazl veya yazl olmayan bir kltre sahiptir. rgtler iin nemli olan kltr oluturan deer ve inanlarn grup yeleri tarafndan anlalr olmasdr. rgt kltr iin eitli tanmlar yledir: rgt kltr, rgtn alma eklinin, deme sisteminin ve alanlarna kar oluturulan tutum ve davranlarn oluturduu bir btndr. rgt kltr, rgt oluturan bireyler ve gruplar tarafndan paylalan ve uyulan deerler btndr. Problem zmne ilikin olarak rgt kltr u ekilde tanmlanmtr. Ortak yaklam ve zm tarzlarn belirleyen fonksiyonel bir davran biimidir.

 rgt iinde alan gruplarn kefettii, gelitirdii temel fikirler ve dncelerdir. rgt kltr rgt yelerince paylalan davran rnekleri, inanlar ve deerler gibi temel yaklamlar ve grlerin ele alnd bir mozaiktir. rgt kltr rgtsel yaamda yer alanlarn kendilerine alanm inan ve deerlerini ifade eden bir kavramdr. rgtsel yaama ve ilikilere gre insan psikolojisinin daha ok derinliklerinde yer alr. Kltr, rgtn ok az bilinli ve gizli psikolojisini oluturmaktadr. rgt kltr, bir grubun, isel ve dsal uyum problemlerine ilikin olarak devrald, kefedip gelitirdii temel kavray kalplardr.

4.2.2.rgt Kltrnn Boyutlar

Bireysel zerklik Risk tolerans Yn Btnleme Ynetim destei Kontrol Kimlik dl Sistemi Fikir ayrlklarna verilen tolerans letiim modelleri

 Temel Varsaymlar: rgt yelerinin, alg, dnce, duygu ve davranlarn ynlendirerek, onlarn rgtsel yaama ilikin olarak tadklar doru-yanl, anlaml-anlamsz, olanakl-olanaksz gibi n kabullerini oluturan tartmasz dorulardr. Deerler: Bir topluluun varln devam ettirebilmek ve ihtiyalarn giderebilmek iin, yelerin ounluu tarafndan doruluu kabul edilen; ortak ama, dnce ve karlar ifade eden temel ahlaki retiler veya inanlardr. Normlar: Toplumsal yaamn her alanyla ilgili olarak, insanlarn belirli bir durumda nasl hareket edeceklerini belirleyen, yaptrmlarla desteklenen, yazl ve yazl olmayan kurallar btndr. Dil: Semboller ve Trenler: Mitler ve ykler: Kahramanlar: deoloji:

4.2.3.rgt Kltrnn Unsurlar

 rgt kltr, rgtte alanlarn deer norm ve davran sistemleriyle ilgilidir. alanlarn davranlarn ekillendirerek, rgt iindeki bireyler aras ilikileri etkiler. Uyum salayabilir ve deiebilir nitelik tar. Sosyal nitelik tar. Dier bir ifadeyle rgt kltr birden ok bireyin bir araya gelerek meydana getirdii bir olgudur. Semboller ve sembolik hareketler araclyla renilebilir, retilebilir ve gelecek nesillere aktarlabilir. Antropolojik kavramlarla ilikilidir. Zamanla oluan bir kavram olmas nedeniyle gemi zamana bal olarak belirlenmitir. Btncl zellik tar. Dier bir ifadeyle rgtn btnne ynelik olup her kademede alan personele ait duygu, dnce, deer ve inanlar btnn ifade eder. Yap, strateji ve sistem gibi teknik unsurlarla personel, ynetim tarz ve yetenek gibi beeri unsurlar arasndaki balanty ve uyumlamay salar. Bireyler tarafndan meydana getirilmitir. rgt yelerinin dnce, istek ve davranlarnn bir sonucu olarak ortaya kar.

4.2.4. rgt Kltrnn zellikleri

4.2.5.rgt Kltrnn Fonksiyonlar

rgt kltr, bir rgt, dier rgtten ayran snrlar belirleyici bir role sahiptir. rgt kltr, rgt yelerine bir kimlik duygusu aktarmaktadr. rgt kltr, bireylerin bir ortak deere, bireysel karlarndan daha fazla balanmasn kolaylatrmaktadr. rgt yeleri arasnda dayanmay arttrmaktadr. rgt yeleri iin bir kontrol mekanizmasdr. Baka bir ifadeyle, bireylerin tutum ve davranlarn ekillendiren ve ynlendiren bir anlam oluturucu ve denetim mekanizmas hizmeti grmektedir. alanlarn rgte uyumunu kolaylatrmaktadr.

4.2.6. rgt Kltrnn Yararlar

rgt kltr, alanlarn belirli standartlar, normlar ve deerleri anlamalarna ve bylece kendilerinden beklenen baarya ulama konusunda kararl ve tutarl olmalarna, yneticiler ile daha uyumlu almalarna yardmc olmaktadr. rgt kltr, i yapma yntem ve srelerine standartlatrma veya rasyonelletirme getirerek, alanlarn psikolojisini ve moralini olumlu ynde etkileyip, rgtsel verimlilii artrmaktadr. rgt kltr, yeni yneticilerin yetitirilmesine olumlu katkda bulunur. rgt kltrnn geni bir uzlama salamas durumunda, rgt ii gruplamalar ve klikler nlenebilir.

 rgt ii iletiim ve bireyler aras ilikilerde rgt kltrnn olduka nemli bir rol vardr. Biz duygusunu ve takm ruhunu gelitirir; bununla birlikte rgtsel iklimi olumlu ynde gelitirir. rgtlerde eitli nedenlerle atmalar ortaya kabilir. rgt kltrnn gelitirdii baz standart uygulama ve prosedrler yoluyla bu atmalar rasyonalize edilebilir ya da yumuatlabilir. rgt kltr sembollerle, seremonilerle, kahramanlarla, sloganlarla, hikayelerle nesilden nesile aktarlarak, rgtsel yaam srekli klmaktadr. Yani rgt kltr, rgte sreklilik kazandrmaktadr. Kltr, tantc bir kimlik gibidir. Bir rgt hakkndaki deerlendirmeler, o rgtn ya da kurumun kltr ile yaplmaktadr.