Sistem pendidikan pondok di Tanah Melayu bermula sejak awal kurun ke 19 atau akhir kurun ke 18 dengan pengaruh yang

dibawa dari Patani, Sumatera, Jawa dan A heh! "aedah pengajarannya adalah mengikut kaedah yang dijalankan di Masjidil #aram di Mekah! Pendidikan tak $ormal diper ayai berkembang bersama%sama dengan penyebaran agama &slam di TM dan kepulauan Melayu pada abad 1'! Pedagang%pedagang Arab &slam telah menyebarkan ke kawasan Asia Tenggara dan merupakan pelopor usaha pendidikan tak $ormal dengan ara membina sekolah%sekolah pondok di negeri Perlis, "edah, Terengganu, "edah dan (runei! Antara iri% iri pengajian pondok ialah pengajian agama biasa diadakan di surau atau masjid pada waktu malam dengan dihadiri oleh orang dewasa lelaki dan perempuan! Pondok adalah sistem pengajian yang lebih sistematik! )idirikan atas usaha alim ulama dan masyarakat tempatan! (erhampiran adalah rumah tuan guru dan asrama pelajar! *okasi pondok sering ditemui di kawasan berhampiran pantai dan sungai! )ibina daripada papan dan daun nipah atau rumbia dan kumudahan kelas hanya terdiri daripada papan +slate, dan galam! Meja dan bangku dibuat sendiri oleh pelajar! Pelajar-pelajar menjalankan kerja seperti bertani, menangkap ikan, men ari kayu api, mengangkat air bagi membantu tuan guru menyara kehidupan mereka! Perkembangan pengajian pondok merujuk kepada Tanah Melayu, "elantan diper ayai di antara negeri yang mula%mula mewujudkan sistem pondok! Pondok pertama yang didirikan di "elantan ialah pada tahun 18./ M oleh Tuan 0uru #aji Abdul Samad bin Abdullah +Tok Pulai 1hondong, Selain dari pondok Pulai 1hondong yang didirikan di "elantan sebelum 191/ ialah Pondok Tok (a hok pada tahun 19//, Pondok #aji Abdul Malik Tumpat pada tahun 19/2, Pondok #aji 3usu$ Pulau 4bi, 0eting Tumpat tahun 19/8, Pondok "ubang Pasu "ota (haru pada 19//, Pondok Sungai (udor, Pondok "ampung (anggol, Pondok Tuan Padang dan Pondok Tok Semian yang diasaskan oleh #aji 5an Abdul Samad bin Mohd Salleh atau lebih dikenali dengan gelaran Tuan Tabal! Sistem ini mula berkembang pesat pada tahun 19/9 sehingga Perang )unia "edua! Antara tahun 191/ hingga 1/'6 M boleh dikatakan 7aman keemasan dalam perkembangan pengajian pondok di "elantan!Pondok pada masa itu telah men apai kemajuan yang gemilang dengan lahirnya ulama8%ulama8 terkenal yang mengharumkan nama negari kelantan! Ada sesetengah pondok pada masa itu mempunyai penuntut lebih dari seribu orang! Pada sekitar tahun 19//, Pendidikan pondok telah mendapat persaingan dari sekolah berbentuk sekular yang ditaja oleh (ritish! Sekolah sekular ini telah dibina di "ota (haru pada tahun 19/'! (ritish telah menggunakan berbagai ara untuk menarik minat rakyat ketika itu kepada sekolah sekular! Antaranya dengan mengatakan sekolah berbentuk pondok itu adalah primiti$ kerana mata pelajarannya tidak sama dengan sekolah &nggeris! 5alau bagaimanapun, usaha%usaha (ritish tidak begitu berjaya! 5alaupun pada tahun 196/ 192/ an, sistem pondok masih mendapat sambutan dari orang ramai, akan tetapi pada hakikatnya selepas tahun 19'6, ia merupakan 7aman kemalapan dalam sistem pengajian pondok! )engan ini dapatlah dirumuskan bahawa selepas kedatangan Jepun, pengaruh pondok telah mengalami kemerosotan sedikit demi sedikit! "eadaan ini semakin berterusan hingga setelah negara men apai kemerdekaan!

Antara sebab utama yang membawa kemunduran institusi pondok ialah telah timbul perubahan%perubahan di dalam perkembangan pendidikan &slam di "elantan! &ni kerana pada masa itu telah mun ul sekolah%sekolah Agama +Arab, Majlis Agama &slam +MA&",, sekarang telah diambil alih oleh 3ayasan &slam "elantan +3&", yang menggunakan bahasa Arab sebagai bahasa pengantar di bawah "erajaan 9egeri yang lebih teratur dan selesa daripada pondok! Pendidikan pondok banyak memberi sumbangan besar kepada sistem pendidikan terutamanya di Malaysia! Antaranya ialah dalam sejarah pendidikan &slam di Malaysia, "elantan merupakan salah sebuah negeri yang terkenal dengan perkembangan pendidikan yang pesat yang telah melahirkan ulama8%ulama8 yang berwibawa! 1ontohnya di "elantan, para pemimpin negeri atau peringkat kawasan kebanyakan pemimpin daripada para ahli ulama8! Maka dengan ini penerapan nilai murni dari segi rohani dan jasmani dapat diterapkan terus kepada rakyatnya! Seterusnya juga, sistem pengajian ini dapat melahirkan para pelajar yang berakhlak mulia dan berdisiplin dalam tata ara hidupan hariannya! &nstitusi pengajian agama yang amat disanjung tinggi oleh ibu bapa di samping mereka menaruh keper ayaan penuh kepada sistem ini kerana pelajar lepasan pondok amat dihormati dan mereka adalah alim ulama8 yang akan membimbing masyarakat! &nstitusi ini juga telah melahirkan ramai erdik pandai yang terkenal di rantau ini!