Cuc sng Nht Bn - Bi vit ca Nguyn

nh ng (Gi t peter tran)

Vit bi ny, ti khng h c nh ni v cuc sng ca ngi Vit Nam ni chung ti Nht.
Ti ch nu nhn xt ch quan ca ring ti i vi nhng iu tai nghe mt thy tc ng trc
tip n cuc sng ca c nhn v gia nh ti ti Tokyo. V th nu cc kin ca ti khin mt
s qu v khng ng tnh, mong cc qu v b qu. ...


Cuc sng Nht Bn
Bi vit ca Nguyn nh ng
Gi t peter tran

Ro trc:

Vit bi ny, ti khng h c nh ni v cuc sng ca ngi Vit Nam ni chung ti Nht. Ti
ch nu nhn xt ch quan ca ring ti i vi nhng iu tai nghe mt thy tc ng trc tip n
cuc sng ca c nhn v gia nh ti ti Tokyo. V th nu cc kin ca ti khin mt s qu v
khng ng tnh, mong cc qu v b qu.
Trc khi ti x s ca hoa anh o, ti sng 18 nm thi nin thiu ca mnh ri sau ny
lm vic vi nm ti Vit Nam, 11 nm ti Lin x c, mt thi gian ti chu u, v thm mt s
trng i hc ti Hoa k. Cuc sng nhiu nc gip ti kim chng trong mt chng mc
nht nh tin cy ca cu ngn ng ti thng nghe thi cn l sinh vin ti Nga:
Ba nm i Php bng mt gip i Nga.
Nm nm Ty bng mt giy Nht.
Theo ti, ci may mn ln nht ca thn dn x Ph Tang c l l nc Nht thua trong i
chin th Hai. V mt tm l, tht bi khin ngi Nht cm thy nhc nh, v quyt tm a
dn tc mnh vn ln v mi mt ra hn. Tht bi cng khin dn tc Nht tr nn khim
tn, nhn nhng hn trong giao tip v c l h khng c chin thng oanh lit no h c th
vnh vo vi th gii, v qu kh th thm ca Nh Th Chin khng li g h c th tr
thnh n my d vng [1]. V chnh tr, tht bi khin nc Nht ngay sau chin tranh b t
di s kim sot cu Hoa k. T Nht bn c Hoa k gip v mi mt v tr thnh ng
minh cht ch ca Hoa k. Bn Hin php ca Nht sau i chin th Hai l do ngi M vit nm
1946 [2]. l mt bn hin php ht sc dn ch.Ngi Nht, t ng th tng (v gia nh, h
hng ng ta) n cu hc sinh tiu hc, tt c u rt tn trng php lut v thc hin ng Hin
php. l iu mu cht a n nhng u im di y.

1) Cuc sng Nht rt an ton
Hi cn i hc, ti c sch thy ni m hnh ca x hi giu c thanh bnh l thi vua Nghiu
vua Thun bn Tu, tin ri ngoi ng khng c ai thm nht. Lc ti t hi khng bit bao
gi v u mi li c c mt x hi nh vy. Nht bn l cu tr li khng nh cho ti. y
nu i tu m bn v tnh qun ti (trong c th c tin, my nh, in thoi di ng v.v.) trn
tu, bn ch cn bo cho nhn vin nh ga. Sau h s gi in nhn bn n nhn v thng
thng l h s tm thy bn qun, do khng c ai ng n n c. Mt ln chng ti i tu ra
sn bay. Sau khi chng ti ln tu ri, trong lc ch tu khi hnh, bng mt nhn vin nh ga xut
hin, tay d cao mt ci ti v ni to tt c hnh khch u nghe thy: Ci ti ny ca ai
y?. V ti git mnh nhn ra chnh l ti ca mnh qun trn gh phng i tu, vi chy
ti nhn, ch vi giy trc khi tu chuyn bnh. Mt ln khc, v ti i ch v nh ri v. Trong v
c tin, giy cn cc, cha kha nh, v.v. Hai hm sau, ngi gc ca bo xung nhn. Ngi
nht c v v mang n tr tn ni l mt sinh vin. Con trai ti c ln i chi cng nh ri v
trong c th hc sinh v cha kho vo nh. My hm sau, nhng th chu nh ri c ai
tm thy v gi n a ch nh ti m khng a ch ngi gi. Nm 1999 chng ti t chc
mt hi tho quc t ti vin nghin cu vt l ha hc Nht bn (gi tt l vin RIKEN) ni ti lm
vic t 1995 ti nay. Mt nh vt l Italia i biu hi ngh, trong khi i chi Tokyo, nh ri h
chiu ca mnh. Anh ta ht sc ht hong v ch sau hai ngy anh ta s phi bay v nc. Chng ti
ni anh c yn tr, gi in bo cho i s qun Italia, ri ngi ch. Qu nhin ngy hm sau, i
s qun Italia gi in ni c ngi nht c h chiu ca anh v gi n i s qun, anh ch
vic n nhn li h chiu. Anh ta tht ln: Tht l khng th tin c!. Anh ln ng v nc
ng nh lch trnh.
Mc d i khi c bo hay xem TV ti cng thy tin ni v cc v k trm t nhp nh , k
cp cp nh bng, k cp mc ti ngi say ru trn cc chuyn tu vng khch v khuya,
nhng ti cha h b hoc chng kin bt c mt v n cp vt no ni cng cng ti Nht, k c
trn nhng chuyn tu cht cng ngi vo gi i lm sng sm. Mi n Nht ngi ta c th ly
lm l l mi ngi ra ng c ca mnh rt h hnh: v tin b ti sau khng ci, nh c
ra ngoi, in thoi di ng nht ti sau vi c mt m dy trang tr nh mi gi k mc ti, vo
tim n th vt ti ln gh ri b y i nh v sinh, m khng h s l ti s bc hi lc mnh
vng mt. Sau khi sng Nht mt thi gian, ngi ta hiu rng s khng c chuyn g xy ra
vi nhng s , v x hi y rt an ton. Hu nh khng c ai ng n s hu ca ngi
khc. i chi ban m m b trn lt l chuyn kh xy ra Tokyo.
Ngi Nht khng n o, khng ni chuyn oang oang hoc gi nhau i ngoi ph, v tt nhin
l tn trng lut i ng. Nu h chng may ng phi nhau, th c hai cng ci xung xin li nhau
vi mt thi thc s thnh khn. Xe c rt nhiu nhng hu nh khng nghe thy ting ci xe
hi. Nu xe hi hay xe my qut phi nhau thi h cng t tn gin xp hoc ch cnh st ti. Ti c
ln chng kin mt xe hi i t hm ra ng ln, chng may ng phi mt thanh nin ang
phng xe my phn khi ln. May thay anh ta khng vic g, v nhy vt c ra khi xe, nh trong
phim Holywood vy. Ch c xe my l bp. Ngi li xe hi chc chn l sai. Ngay c khi , anh
thanh nin, trng rt ngu, cng khng h to ting. C hai bn nguyn hin trng ch cnh
st ti gii quyt.

2) Quan chc hnh chnh v cnh st thc s l cc y t ca nhn dn
iu 15 trong Hin php ca Nht quy nh tt c cc quan chc v nhn vin hnh chnh l y
t ca ton th cng ng [2]. B my hnh chnh ca Nht cng kh cng knh, v mi vic giy
t khng phi khi no cng nhanh. Tuy nhin, nhng quan chc v nhn vin hnh chnh bao gi
cng c gng gii quyt cng vic mt cch tt nht cho dn, vi mt thi rt lch s, nim n, k
c khi dn l mt cu b km h hai ba chc tui. Nu khng gii quyt c ngay ngy hm ,
th h bao gi cng hn chnh xc ngy c kt qu, v khng bao gi sai hn. H hiu rt r l h
lm vic phc v nhn dn. Lng ca h l do dn ng thu m c. Bt c ngi dn no
cng c th pht n kin nu h phc v km, v h s b thi hi ngay. Bt lch s, ca quyn,
sai hn, ch cha ni n hi l, l iu xa l i vi h thng hnh chnh c s y. Khng bao
gi c hin tng nhn vin hnh chnh li dm ln lp cho ngi dn.
Con trai ti c ln tht ln: Cng an Nht hin tht, b nh!. y l sau ci ln chu i chi
nh mt cha kho xe p. V lc mun, cc hiu cha xe p ngh, nn chu phi b xe
n n cnh st gn y cu cu cc ch cnh st. H phi dng km cng lc ct kha chu
p xe v nh. Ni chung, ti cha gp trng hp no cnh st giao thng chn ngi xt hi v
c gia ng, hung h l hnh hung ngi dn. H lun t tn, lch s ch ng k cng khi
c hi, v cc n cnh st thng thng l ni ngi i ng vo hi ng. H c y
bn chi tit ca khu vc h. Chuyn cnh st tm cch chn xe pht tin l chuyn khng c
Nht. Ngi li xe b pht nu h tht s phm lut, gy tai nn, v.v. Cnh st Nht khng c
php dng v kh nng (nh sng) uy hip dn chng. Trong nhng cuc dp ri lon trt t
cng cng, h ch c dng qu lm l gy bng g.

3) Khch hng thc s l vua
Nht ngi bn hng ht sc l php v thc s chiu chung khch hng, cho d khch
hng ch xem, khng mua g, hoc gi tr ca th mua ch vi trm yn (vi USD). Khng bao gi
ngi bn hng nhn xt, bnh phm v s la chn ca khch hng. Sau khi khch hng mua, tr
tin xong, h u gi ghm ht sc cn thn trc khi trao hng cho khch, sau chp hai tay
trc bng ci cho cung knh, mt nhn xung. Nu nhng ngi bn hng i mua hng (i ch
chng hn), h cng l khch hng nh bn v cng c nhng ngi bn hng khc phc v t
t nh vy.
t lu sau khi ti va n Nht, mt ln ti gh hiu Yamano Music - mt hiu bn nhc c ni
ting khu Ginza Tokyo. Ti hiu ny c bn cc n i dng cm Yamaha, Steinway,
Bechstein gi hng trm ngn US dollars. Nhng th m ti mua ch l mt ming d ph
phm n piano. Gi ming d l 600 yen (khong 6 USD). Ti gi ngi bn hng. ng ta d
ran chy n. Ti li khng c tin l, nn ti a ng ta 10,000 yen (khong 100 USD). ng ta ci
ngi, hai tay ly t tin, ni: Xin qu khch i cho mt lt, sau chy nhanh vo pha trong.
Mt khonh khc sau, ng ta quay li, hai tay cm mt ci a s nh trn ming d c gi
cn thn, ha n thanh ton, tin tha. Ri ng ta li cung knh ci mnh hai tay nng ci a ln
ngang mt ti d ly. Sau , ng ta li ci rp xung mt ln na, ming ni to: Xin cm t qu
khch!
Rt n tng v iu ny, ti k chuyn vi mt gio s Nht. ng ta ni: y l tiu chun
phc v thng thng y, nht l ti cc ca hng ni ting nh Yamano Music. Anh tr tin v
anh c quyn c hng s phc v tt nht. Sau ny ti thy l trnh phc v rt chuyn
nghip ca x hi Nht bn, vt xa tt c cc nc khc m ti n (l Vit Nam qu hng
ti, Trung Hoa, Nga X, n , Php, c, H Lan, Italia, Hy lp, Ty Ban Nha, v Hoa k).
Ming d l th nh. By gi ti k n th to hn mt cht. Cch y vi nm ti mua mt ci
n i dng cm (grand piano) ghp k thut s gi l GranTouch cu hng Yamaha, gi ngt
nght 6,000 USD (k c gh ngi). Sau khi n c vn chuyn n nh, ti chi vi hm v pht
hin ra mt trc trc nh l khi chi mt hp m nhiu nt, vang ca mt hai nt thnh thong b
ct sm hn cc nt khc. Ti gi in phn nn vi ca hng. Sau vi hm, hng Yamaha c
chuyn gia ti nh ti dng my kim tra, v hin tng ny rt kh pht hin, v khng phi lc
no cng xy ra. Sau khi xc nhn l c trc trc tht, h vn chuyn mt ci n khc, cng mi
tinh n, cnh ci n kia ti chi c hai so snh. Sau mt hi n o, ti chn ci n
h mi mang n. H li vui v em ci n kia i. Mi ln vn chuyn nh vy xe cn trc phi trc
c ci n to tng l lng qua bao-ln nh (balcony). Mt tp gm ba ngi n ng lc lng,
v mt chuyn gia k thut cng lm vic. Ti khng phi tr thm bt c mt yen no. Thy h lao
ng vt v, ti mi h ung nc gii kht. H l php t chi vi l do l h ang lm cng v.
V ti lun cm kch mi khi nh li ln phi nm bnh vin nh nuc (cng) Nht. Tt c mi
ngi - t bc s, y t, h l, n nhn vin phc v, qut dn - u rt lch s, du dng, quan tm
chm sc nh th c bnh vin ch c mi mt mnh v ti l bnh nhn vy, khin v ti ni: Mnh
tht s cm thy mnh l mt con ngi vi ngha y ca n. My mc bnh vin u rt
ti tn. Phn ln cc bc s ni c ting Anh. Mt s bc s tr ni ting Anh gii. My ngi bn
Vit Nam khc y, tng vo bnh vin Nht, cng ng vi chng ti nh vy. n khi v ti
k chuyn ny vi mt ngi bn Nht, b ny chng t v g l ngc nhin c. B ta cho iu l
tt nhin. B ta bo: Ngi bnh l ngi m yu, y lo lng u t, nn bc s, y t phi c
nhim v lm du i s bn khon . Nghe ni bnh vin t nhn phc v cn tt hn th.
Chuyn phc v tt trn mt t Nht k khng ht. Phc v trn tri cng siu khng km. Ai
bay Japan Air Lines (JAL) c th d dng nhn thy iu . Cc c chiu i vin ca Nht bao
gi cng ht sc nh nhn, lch s, ni nh rt mt vo tai. C ln ti ang ngi trn mt chuyn
bay ca JAL t Tokyo sang chu u, th mt con mui t u xut hin vo ve trc mt ti. Ti
nh v hai bn tay p cht con mui. Ngay lc mt c chiu i vin xinh p tnh c i ngang
qua nhn thy. C ta lp tc ci xung, ming mm ci, bn tay trng mut xe ra ly ci
xc con mui em vt i.

4) Khng ai xm phm quyn t do biu hin
iu 21 trong Hin php cu Nht [2] m bo hon ton khng c bt c mt s kim duyt no
i vi quyn t do biu hin ca mi ngi dn. V vy, Nht khng c bt k t chc hoc c
nhn no c quyn bt bn ct xn sng to ca bn, hoc ngn cm bn trin lm hoc in n tc
phm ca mnh v nhng g bn vit hoc v ra trong tc phm ca bn. Nu c tranh chp lin
quan xy ra, th c hai pha: pha mun kim duyt v pha tc gi hoc nh xut bn u bnh ng
trc php lut, tc l u c quyn mi lut s v gii quyt tranh chp ti ta n (Nh v con gi
mt chnh khch kin mt nh xut bn ng v ly d ca c ta ln bo gn y). Tiu chun duy
nht mt bc tranh c treo ti trin lm tp th ca mt hi m thut no , ti mt a im
cng cng no nh bo tng m thut, gallery, v.v. l ngh thut thun tu, v ch c ngh thut
m thi. Tranh p th c treo. Tranh xu (hoc khng p bng) th b loi. Tt nhin p hay
xu cn tu thuc vo thm m ca hi ng ngh thut. V th gim ti thiu s thin v ca mt
vi y vin hi ng ngh thut, cc hi m thut Nht thng mi tt c cc hi vin (vi trm
ngi) cng hp chn tranh, bng cch d tay biu quyt. Tranh no c nhiu hi vin chn
th c treo.

5) H thng vn ho gio dc v cc vin nghin cu:
Nht bn l nc c t l ngi bit c bit vit cao nht th gii, ti 99% dn s. Ngi Nht
k c tng lp lao ng t hc cng hnh x rt c vn ha. Mi ngi ni nng rt lch s. Khng
thy ai ni tc chi by ni cng cng. Trn cc phng tin giao thng cng cng, ngoi ph, rt
kh phn bit ngi giu ngi ngho, v ai ny u n mc p , lch s nh nhau, tuy l khng
ai ging ai. Nhng ngi lm cho cc cng ty thng mc com-l eo c-vt. Gii tr n mc
hin i, l lng hn, nhng khng h c ai dm t ph bnh, ch bai, ch cha ni l cm on,
d l vi bt c l do g k c thun phong m tc. Ai cng hiu l quyn t do c nhn c
hin php tn trng tuyt i. Mt s t trng khng cho php hc sinh trung hc nhum tc. Nhiu
trng khc khng h ngn cm. C ln mt thy gio b b m mt hc sinh kin v bt con
ca h gi sch mi tc nhum, v nh vy l vi phm t do thn th ca hc sinh. Tr mt s
ngi v gia c (homeless) sng thng trc ti cng vin Ueno trung tm Tokyo, ngoi ph
hu nh khng gp ngi rch ri hoc ngi n xin. Trong quan h giao tip, ngi Nht
thng rt nhn nhng, t khi ni v mnh, v gia nh con ci mnh. c bit h khng bao gi
khoe khoang, nht l khoe giu, khoe gii hn ngi khc, v h trnh ht sc lng ghen t [3]. H
nh gi cao tnh hu ngh lu di. Sau khi h tin tng bn, h gip bn v iu kin.
Ni chung hc sinh Nht rt tn trng thy c gio v cc hc sinh lp trn. H thng tiu hc ca
Nht kh nh nhng, hc nh chi. Ln trung hc th bt u cng hn v phi hc thi vo cc
trng cao hc (cp 3) tt th mi c c may thi c vo cc trng i hc tt. Tt nghip cc
trng i hc danh ting (nh HTH Tokyo, HTH Waseda, v.v.) th kh nng tm c vic lm
cc cng ty tt s ln hn. V th hc sinh Nht cng hc thm cc trung tm luyn thi bn
ngoi. Nhng nhng thy dy cc trung tm hc thm tuyt i khng c dy ti cc
trng hc chnh quy. Hon ton khng c vic mt thy (c) gio sng dy chnh kha, chiu li
dy thm cho chnh hc sinh lp mnh. Gio gii c x hi rt tn trng, v c tr lng kh
cao, tng lng nh k, v c tin thng hng nm bng 5 thng lng. Lng mt gio vin
c thn 23 24 tui mi vo ngh l khong 3 triu yen (27 ngn USD) mi nm. Mt gio
vin 40 tui c mt v v 2 con hng lng khong 5.5 triu yen (50 ngn USD) mi nm,
tng ng lng ph gio s i hc (khng qu 35 tui) khong 5 triu yn (45 ngn
USD) mi nm [4].
Sch v, thit b phc v cho vic hc Nht rt p, hin i v y . Lp hc thng c
trang b cc phng tin nghe nhn nh TV, video, v.v. c bit cc mn ngoi kha rt a dng.
Tt c hc sinh t trung hc tr ln u tham gia hot ng ngoi kha ti cc cu lc b khc nhau
(m nhc, hi ha, th thao: bng , bng chuyn, bng r, bng chy, tennis, badminton, bi,
judo, karate, aikido, kim thut, bn cung, v.v.). Tt c u c trang b rt chuyn nghip v luyn
tp hng ngy (Ngi Nht lm g th thch lm rt chuyn nghip, t nht l v trang b dng
c.).
Kh nhiu tr con Nht c b m cho hc nhc, tuy khng phi tt c theo c n cng.
Nhiu gia nh c n piano ng (upright piano), thm ch n grand piano (i dng cm). Hng
Yamaha c mt mng li dy m nhc trn ton nc Nht. Cc c gio u tt nghip i hc
m nhc, ti ngh cao, trnh s phm rt gii, v khng bao gi qut mng hc tr. Mt c gio
piano, khi ging cho hc sinh phi chi khng rung c tay, mt cc ty ln c tay mnh ri
chy ngn m cc ty vn nm trn c tay c, khng ri xung t (!) Hc sinh hc piano n gi
ln lp bao gi cng c chi i dng cm Yamaha. Nhiu ngi khi vo i hc hc 10 -12
nm piano, sau li tip tc hc thm, tuy khng tr thnh nhc s chuyn nghip. V th trnh
m nhc nghip d ca ngi Nht kh cao. Cc kinh in ca cc nh son nhc c in nh
Bach, Mozart, Beethoven, Mendelssohn, Chopin, Listz, cc nhc s nghip d ny u chi nh
cho c. Tokyo c nhiu phng ho nhc cho cc nhc s nghip d biu din khng mt tin,
hoc phi tr rt t tin, nhng nhc c bao gi cng l hng u bng nh Steinway hoc Yamaha
concert grand piano. Tt nhin, khng phi xin php bt c mt c quan vn ho no trnh din
ca nhc. Mi vic u do ca s, nhc cng v ch phng ha nhc quyt nh.
Cc vin nghin cu quc gia ln ca Nht thng giu c hn cc trng i hc. V d l vin
RIKEN ni trn. y l mt vin nghin cu hng u trn th gii. Vin ny c khong 5,500
ngi lm vic, trong ch c khong 700 nhn vin hnh chnh phc v cc nh nghin
cu. Vin c 5 c s ng ti Wako (ngoi Tokyo), Tsukuba, Harima, Yokohama, v Kobe.
Kinh ph nghin cu ca vin hng nm, ch yu do Nh nc cp, vo khong 80 85 t
yn (ngt ngt 800 triu USD), tc l trung bnh chi ph cho mi u ngi lm vic ti RIKEN
l khong 150 ngn USD mi nm [5].
Khi cn b hnh chnh ca RIKEN lm vic ng nh cc y t ca cc nh khoa hc. y
khng h c chuyn phng T chc cn b hay v Hp tc quc t tc oai cc cn b nghin
cu. Cc n th k u hiu rt r v tr v chc nng ca mnh. Mt s ngi trong s h cng
tng tu nghip Anh, Hoa K, ni ting Anh nh ngi Anh ngi M. H lun lun nim n, rt
lch s, khim tn, v rt thnh tho trong cng vic ca mnh. Mi ln ti i cng tc nc ngoi
(d hi ngh quc t, hp tc nghin cu), bt k l Hoa k, chu u, Trung quc, hay Vit Nam
v.v., ti ch phi lm hai ng tc. u tin l thng bo cho gim c ca laboratory ca ti. Sau khi
gim c ng (thng l bng ming), ti phi in vo mt trang A4 in sn hnh trnh, thi gian
cng tc ca ti, km theo mt d bo gi v my bay ca hng du lch. Tt c mi vic cn li l
cng vic ca c th k v b phn ti chnh ca vin. H s tnh tin cng tc ph chi cho ti (gm
chi ph n, , i li) cng vi tin v my bay. Sau ton b s tin s c vin t ng
chuyn ti ti khon c nhn ca ti ti ngn hng, trc khi ti i cng tc. Sau khi i cng tc v,
nu c nhng khon chi tiu khc lin quan ti cng vic, vin s thanh ton nt theo bin lai. Trong
9 nm tri lm vic RIKEN ti cha bao gi thy h chm tr trong vic chi tr . RIKEN quan
nim rng vic mt cn b khoa hc ca RIKEN c mi d hi ngh quc t, hoc hp tc quc
t, l mt c hi pht trin khoa hc ni chung, ng thi em li li ch, danh gi cho RIKEN ni
ring trong cng ng quc t. Qu cp biu xn sau khi i cng tc v l iu bt ng, khng ch
i, v khng phi thng l y, ngoi tr l thch ca c nhn ngi i cng tc. V cng
khng phi v th m ngi c i x tt hn hoc ti hn so vi ngi khc.

n sau:
Mt x hi cho d c vn minh n u cng c c mt tt ln mt xu. Bi ny ch lit k mt s
mt tt ca x hi Nht bn.
Mt anh bn Vit Nam mi sang Nht cng v v con trai hc lp 1. Ti hi chu: Chu thy
trng Nht khc vi trng Vit Nam th no? Chu tr li: trng Nht chu cm thy c
ni nng t do thoi mi. Ti nh li cu chuyn khng ly g lm vui ca chnh con trai mnh. Chu
ni vi ti l chu ni di ln u tin khi chu hc lp 1 H Ni. Hm c gio qut: Ai
qun mang l mc tay ln bn. Cc bn tay ln bn u lnh mt vt thc k ca c vo
tay rt au. Con ti cng qun mc, nhng khng mun n vt, nn chu ni di: Tha c, sng
nay lc em chun b l mc i hc, m em nh mt!. Chu c c tha. Dy d da trn s
s hi khng cm ha c con ngi m ch lm con ngi tr nn di tr, th on.
Khng th xy dng mt x hi t do, vn minh, hnh phc da trn s s hi ca ngi dn.
C l ngi Nht hiu rt r iu khi xy dng x hi ca h.
Tokyo, 12 thng 8 nm
2004
Nguyn nh ng
(thm trch dn [3] ngy 17/8/2004)
Trch dn:
[1] Theo tn mt tiu thuyt ca nh vn Chu Lai
[2] Xem The Consitution of Japan ti
http://www.shugiin.go.jp/itdb_english.nsf/html/kenpou/english/constitution.htm
[3] Nc Nht c khong 127 triu dn. Bnh qun thu nhp u ngi khong 27 ngn USD. Theo
tc gi Tomoko Otake (Japan Times, 17/8/2004), s triu ph tin USD Nht l 1 triu 312 ngn
ngi, chim 1% dn s. Phn ln cc nh triu ph Nht nm trong nm loi ngi: cc nh kinh
doanh, cc nh chuyn mn (nh bc s, lut s, lc s,), cc gim c cng ty, nhng ngi
tha k gia ti, v cc vn ngh s (nh cc nhc s v cc nh vn). Cc nh triu ph Nht chi
tiu t hn nhiu so vi thu nhp ca h. Phn ln h sng rt gin d v tit kim.
[4] Theo Japanese Education System The Teaching Profession ti
http://members.tripod.com/h_javora/jed4.htm
[5] Theo RIKEN: Personel/Budget ti http://www.riken.jp/engn/r-world/riken/personnel/

peter tran
trannangphung@gmail.com
Tc gi gi bn quyn.
. Cp nht theo nguyn bn ca tc gi gi ngy 06.11.2012
Xin Vui Lng Ghi R ngun VanDanViet.Net Khi Trch ng Li.