Вы находитесь на странице: 1из 238

Finixr+xa uaconica

Fenapycxi Iicraptunt Arnx


V3RHHACHL
Hanicai eomym ruiey oi.o o ue+ae:i+a oes ueaouua oana+oei
+uoeix .mose y posuix rpaiuax Evponi, ueramopix s rix avmap ee-
oae mo.iri saeo:ua. He+ae:i+a ue eipasii u:ipa yos:uaci vci+,
xmo oana+oe y soopi +amopi.av o. eoma ruiei, y npieamuaci.
npaqecapy Buauy Bary i oormapy Hac.a Becnpo+i s Houmpa.iua-
evpanecraea vuieepcimomy v Byoaneue
npaqecapy Buauy Bapmy s Vuieepcimomy i+ Haua Kouyma v
oopooue (Beuepi)
cnaoapy 4poucicy Iepoepmy, rypamapy rapmaepaqi:ua ra.er-
ii Kapa.evcraea Ieaepaqi:uaea maeapicmea (Houoau)
oormapy Piuapoy I+ociry (Iucmimym c.aeicmiri Ho.icra AH
y Hosuaui)
ay A.rcauopy Haocauy (Be.apycra oio.imora i+ 4pauiu-
ra Crapiui v Houoaue)
npaqecapy Mape 4oum s Vuieepcimomy i+ Bua Hauoui v He:i
(Beuepi)
oormapy Xe.i+apy Xopmo.m s Bio.imori eepaea Aveycma (Bo.i-
qouommo.i, Iep+aui)
Acao.iea e.ira naosra cnaoapiui Mouii BauirovcriHm.ie s
Houmpa.iua oio.imori Hmpixa (Leaapi) sa u:ipym oana+oey
i uaosei:auym pn.ieaci v nouyry u+am.irix ueoacmynuix ua
Be.apyci rpiui, a marca+a cnaoapy A.ecm .ymry sa nepar.ao oo.i-
uaci .aiucrix i ima.iucrix morcmav.
oui i ose+
Anect Benm
Xponixa Beua Pyci
ChroniconRussiae Albae
Hapmc eicmopmi auo eeaepaqiuua uasem
Mincx
,3nntxnanetxc'
2000
YK 801.311.8910(091)947.6
FFK 81.2Fen3
F439
Cepi. ocnet
Haeyroeapooariua paoa cepii.
Ieopri Ianenuanxa, Anaront Iptnxeniu,
Birar Kinent, Aam Mantsic,
ren Mipanoniu, Ynasimip Mixnmx,
Birant Cxanaan, Hxnon Rp+niu.
Kaapoiuamap. Ienast Caranoniu
noryxi i xonii p+n+nsii npocta actnant na apac:
220072, Meucr, Araoo+i:ua, 1, Be.apycri Iicmapi:ui Ae.o
ao na +nexrponna nomne: bely@infonet.by
Benm A.
B439 Xponixa ,Fena Pyci'. Haptc ricropti ano rearpa-
]iuna nasnt. Mincx: ,3nntxnanetxc', 2000. 238 c.
(Finixr+xa uaconicy ,Fenapycxi Iicraptunt Arnx)
ISBN 9856599121
Knira Anecx Fenara nepmax cnpoa ,cxpasno' p+xancrpyxnti ricro-
pti nasnt ,Fenax Pyct', xe mecna cicr+max rearpa]iuntx nea posntx
napoa i +nox. P+xancrpyxntx aanipaenna na +ranent ananis r+xcrantx
i xaprarpa]iuntx xptnin VIIXVIII cr.
YK 01.311.8+910(091)+947.6
BBK 81.2Ben-3
ISBN985-6599-12-1 Anect Fent, 2000.
Xro, axpamx posyma rpytx i nepasnirtx, arpt-
mae saanantnenne, utramut, xx nenisapnax nexa
s ptnapami nntne na mopt, nit xapaent npt na-
apoxntm nerpt, i nauye Hamapti, a cniranax
cycrpaxae na sxmni np+cir+pa Iaana Intcxara, a
ro xmu+ i na raxo, xxym ani Hraneme ne anicna,
ani Mapxa Hona ne aut? ...I xx mor uananeut
posym anycnint, mro icnanana xanictni nnoma cx-
nxxix Amatca, r+rtx cnanyrtx ptnapa, mro tni
ce r+rtx imneparapt Tpanesyncxix, uenicmaprt
Iipxancxix, ptranrt, nanpontx sxuart, nmoxi,
anptxxi, nonart, neuynantx nptrot, ycemarut-
mtx uapasecrnt, xyacntx oxi, sinocntx o-
pt, saxaxantx nptnn+ct, spoxnocntrpa]t, sa-
antx xapysnixi, nxmuorntx nicrt, nptsnanni
xaxanni, cmentx xanutnt antm cnonam, ycx
r+rax nyxra, xxo nona ptnapcxix pamanax?
Mirent + Cepnanr+c Caanepa.
Ximpa+yopi ioa.iea ou Kixom Ha+au:cri.
Veosium. Mon 1pamnmi
Hpa naxoxanne nasnt Be.a Pyci ntcynyra crontxi
saemantxnmuantntx nepci, a nptcneuantx r+ramy nt-
rannm npanax narpynamuana crontxi namtnax i anya, mro
moxna s nontm npanam xasant npa xptsic ntnyu+nnx npa-
nemt. I+rt xptsic nemarutma ntpamtnt es nptnxrnen-
nx nontx asentx i es nontx natxoa. Cnpoa nacy-
manant cyuacnt cran acneanannx tna sponena
I. Caranoniuam, xxi nta cnoeacaninym anranorim npan
nasnana r+martxi, na xant, rontxi pycxa ni enapycxa-
montx
1
. 3acnyra Caranoniua xccnp+unax, ane i en ne pt-
stxny npanananant cxpasnoe rnymau+nne +rtmanorii na-
snt, xxoe aaryntnina cm antapycixy ricraptuntx
xptnin XIIIXVII cr. Fes r+rara xapnina snixnennx i
+nanmnti nasnt i ricroptx xe airxy cnxomacni posntx
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 6
napoa i naxanennx pacnaaenna na acontx, ne snxsa-
ntx mix cao ]parmenrt.
Hxaua nanxp+nix cnpo pasraant saraxy Be.a Pyci
tna nepantsnauanax, xx nam yxnxenna, y acnontm
snmma nptutnami: nanepmae, nixro ne nanxpra rtx
xptnint, xxix anecni a nac snecrxi npa r+rym nasny, cyp`-
esnamy i xptrtunamy r+xcranariunamy ananisy; napyroe,
a npanemt, manananisanana +rnorpa]ami, ricroptxami
i ]inonarami, ]axrtuna nixro ne natxosi s nasi nt
rearpa]i una nanyxi, i acanina ricropti rearpa]ii
2
.
acneutxi nitra satnanicx, mro Be.a Pyci r+ra
rearpa]iunae nanxnne, pacmt]ponant xxoe rp+a, aani-
pamutcx, y nepmym uapry, na rearpa]iuntx xaprt rtn
ricraptuntx xptnin, xxi sacnanant na i+i ntmxp+nnx i
ae marutmacnt nanisint meraanorim acneanannx a a-
xnantx nanyx. Hxrnesxut na roe, mro nauarax 90x ra-
o XIX crarosx uac, xani nomyxi rnymau+nnx nasnt
acanina axrtnisananicx (nanptxna, rontxi 1891 r. s`xni-
nicx aprtxynt B. Hamancxara, A. Harani, aprtxyn y +n-
ntxnanetuntm cnonixy Fpaxrasa i 3]pona)
3
, cyna
ca snauntmi nocnexami ntnyu+nni crapaxtrntx xapr,
asentx ricropti xaprarpa]ii amant ne tni nptnxrny-
rtx a ntnyu+nnx npanemt naxoxannx Be.a Pyci. a-
cneutxa ricropti anmcrpanannx r+ptropti Ycxonx E-
pont (r.sn. y nepmym uapry Pacii) na rearpa]iuna xapne
(raxix, xx u. A+nynr, I. Mixa, B. Kopr, H. Farpo t inm.)
r+rax npanema ne nixanina.
Hanptxna, pacicxi axa+mix . Anyutn, xxi ntnyua-
cx opa +pytntx y cxp+nxneuna i pannx nanauac-
na xaprarpa]ii
4
i xxomy tni opa nxomtx npaxrtuna
ce crapaxtrntx xaprt XVXVI cr., arartx na
antapycixy
5
, ni nam sxmnxx rop 3amtcnocxi
6
nanoani
acrarxona in]apmantx, xa naxasant nauarxonym mryu-
nacnt nasnt Be.a Pyci y autnenni a semnx tnora BKH
yxo 100 rao ramy. Ane, niant, r+rae ntranne nx ont-
7
macni pacicxix acneutxa ricropti nasnt tno pyra-
pantm, r+rxa pona p+rixnantna npanema. Hpa xe
nicani, ane rontxi mimaxost, ne nptxnaamut nxnixix
inr+nexryantntx ntcinxa. Marutma, cnxoma ni nacnxo-
ma acneparamutcx nacranint na cymnenne, mro xpa sax-
t t i mycint naane sacrananna nea`emna uacrxa
rptasina Pyci?
Acnontx nepcii +rtmanorii nasnt, xxix nasanacinicx a
namara uacy, moxna nacymanant nacrynntm utnam
7
:
1) Y acnone nasnt ent xonep asennx ni anrpa-
nanariunt rtn nacentninrna (B. Crapanontcxi, B. Tanimua,
A. Kipxop, . Kapcxi, M. nuyx t inm.)
8
.
2) Be.a, r.sn. nontna Pyccm cnauarxy nastnanicx semni
cxonx Fenapyci, ne sanexntx XIII cr. ni a Hirnt, ni a
rarapa (M. paramana, M. Hmacxi, A. Haranx,
M. onap3anontcxi).
(Hepmax i, acanina, pyrax nepcii s 1960x r. y Canen-
xa Fenapyci niutnicx xx t a]intntmi
9
).
3) Fnisxax a n. 2, ane s axn+nram na nmpxcxym
+rtmanorim +nir+ra ent, xx y cnanyu+nni ent pycxi
nap, r.sn. nxnixi, maryrnt, nesanexnt. Hptutm nasna
Be.a Pyci snxsnaenna ne s ycxonecnanxncximi semnxmi BKH,
a s Macxocxa sxpxana (C. Iepepmran, B. Tanimua,
M. Kapamsin, A. Canae, I. Ip+xa).
4) B. Acrpocxi i H. Haanxa snxsnani +rtmanorim Be.a
Pyci s n+ntmi nnxmenami ni nnxmenntmi camsami anana
poxcanana, ni ananopca, tnnam t entx y c+nce
nontntx, nesanexntx anana, xxix pane xtni na
nxnpom i smxmanicx ca cnanxnami. 3p+mrt, xmu+ XIV cr.
Ienptx ]on Mmrentn snxsna naxoxanne nasnt s e-
ntmi xymanami nenrepcxix xponix, y XV cr. Hamnoni H+r
s entmi cxi]ami, a x. uneruap y XVI cr. s e-
ntmi capmarami.
5) Ycxonxx uacrxa cennxmnx Fenapyci nitra nasna-
nax Be.a Pyccm nacnx i nponinary Hopua, axptmuana
Ynosint. Mo mpaoiii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 8
nasne, se narancxix sntuai saxonanicx ax+ (. Rxo,
K. Tapaca, A. Hiro), mro ne nxp+utnt i n. 2
10
.
6) mu+ asin naptxnr rpaxroxi +nir+ra ent xx
cinonima npanacnax, nisxi a n. 3, snxsnae xro snixnenne
(srona s ranimuacximi snecrxami) ca crpara utcnini npa-
nacnax Kienam nacnx xro saxony Anp+em Faranmcxim y
1169 r. i nepamxmu+nnem nanirtunara n+nrpa Pyci na
YnasimipaCysantcxym sxmnm
11
.
7) Haanapor, narancxim autnna naxoxanne nasnt rtm
(B. Hacrocxi i inm.), xro ntnosint Be.ym Pyci a mepxananara
Fenaora, xxomy nitra naxnanxnicx annxix i cnanxncxix nnx-
ment, mro crapaxtrnacni xtni na r+ptropti Fenapyci
12
.
8) Hanone A. Tpyauona, P. Areena, I. Ip+xana i inm.,
ent nmpxa moxa snautnt saxoni, nptxnaam uaro
niuanna entx xapnart, xxix, marutma, arptmani raxym na-
sny senx raro, mro sacxnxni xpani saxa ycxonecnanxnc-
xara p+rieny. Ananena i Be.a Pyci r+ra, manx, 3axo-
nxx Pyct s nynxry rnexannx nmpxa
13
. B. Mantuax cnnxp-
xae, mro nasnami Be.a, Hopua i Hipeoua Pyci rarapt
axp+cninani ananena saxonmm uacrxy Pyci cxnase BKH,
nanounym, naynanym Apse, i nanenym y cxnase
Hontmut, i mro sartm raxi nasen t nitra sanastuant
saxonimi arapami
14
.
9) mu+ mtp+ rpaxrye rearpa]iunym cemanrtxy ena-
ra xonepy Bxu. Inano. Hanone xro ntcnona, ysaemnax apt-
enrantx Fena, uopna i utpnona Pyci anmcrponae
ninepcantnym, ynacninym ontmacni mo i xyntryp
cimnaniunym cicr+my aasnau+nnx rptma acnontmi xonepami
xpain cnery
15
.
10) I. Intincxi
16
ntnosi nasny a rinar+rtuntx rapa-
o entcxix y cxp+nim nxu+nni 3axonxra Fyra (xx Fentcx,
Fenacrox i r..).
11) H. Kpanininy nasna Fenax Pyct yxnxenna nane-
paxnaam na cnanxncxym mony xxoctni nentmi crapaxtr-
na nasnt, xxax asnauae enax naa
17
.
9
12) A. Porane anosint, tnnam nasny Be.a Pyci a
Honanxamy xnxcrny xro sacnanantnix Parnano y xannt X cr.,
mamut na nase Pyct maryrnym i nxnixym, Pyct mipnym,
utcrym i npanenym
18
. Xanx inmtm rnopt ro xa arap
namxxae, mro Be.a Pyccm nastnanacx nitra xmu+ sxp-
xana Pyptxa: y xe, anpou Horapaa i Fenara nosepa,
ynaxosini Honanx, Cmanencx, Pacro, Mypam (ix Pyptx pas-
a cnaim nacanam), s xximi nasne, na ymxy Poranena, tna
nepmym uapry snxsanax nama nasna
19
.
Hepanix napa ni moxna niutnt ntuapnantntm. Bepcii
naxoxannx nasnt npanxrnamnt mnoxtnna. Ane anpou raro,
mro nxma srot naxonr naxoxannx, axnana ne ntsnaua-
ntx i mext r+ptropt, a xxix xna posntx ricraptuntx
+noxi acraconanacx. Pasmtracnt aptca Be.a Pyci, xe
nanpoxi na xapne Ycxonx Epont, nasanentx, na nep-
mt nornx, ycxnxxa norixi, ycxnanxmnt ananenne
+rtmanorii r+pmina. Hacrae ntranne: Be.a Pyci y Bxnixim
Horapase (nptnamci, s XIII cr.), y Bxnixim xnxcrne
Macxocxim (s 1470x), na onam (s 1490x), y Bxnixim xnx-
crne Hirocxim (s pyro nanont XVI cr.) na r+rtm cnic
ne ntuapnant r+ra ce posntx a`exrt, nxomtx s aca-
nmrna posntx xptnin, xxix rontxi ntnaxona cynaamnt na
]opme, xx naaenna, nanptxna, . Cranxeniuy
20
, ni ano?
Hpt axase marutmtx sne xpanacni (ymona nasanem
ix p+anicrtuna i naminanicrtuna). Ttnont npacranix
nepma, A. Porane, cnpaymut pacrnymautnt ]enomen
necraintnacni smecry nasnt, nica: Hyremecrnne reorpa-
]nuecxoro nasnannx nponcxonno rontxo... n counnennxx
conpemennnxon n na reorpa]nuecxnx xaprax, nsananmnx-
cx n pasntx crpanax. 3ro nnreparypnoe nyremecrnne n
oycnonnno... nnnmocrt (n ne onee roro!) peantnoro nsme-
nennx reorpa]nuecxo npoexnnn Feno Pycn. A mexy rem,
raxoro nsmenennx ne tno: Fenax Pyct ocrananact ram, re
n tna ncnoxon nexon
21
.
3mantnacnt nptnesenara ntxasnannx ne moxa xam-
Ynosint. Mo mpaoiii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 0
nencanant neaxony aprymenranti. Ha cama cnpane, xx mt
autm, nepamxmu+nne Be.a Pyci na xapne i xpainasnaua
niraparypt rnymautnacx ne crontxi paxam in]apmanti a
snaxoxanni p+antnara rearpa]iunara a`exra, xontxi n+-
na mryunacnm camo nasnt. Haona mnorim nanincxim
mi]ixarearpa]iuntm imenam, xna ne mena nnepa
naxanisanti, a samana roe mecna, xxoe txranana
rearpa]iunax xan`mnxrypa rax cicr+ma xnennx, xxax
nananana rearpa]iuna nanynt ro ni inmt uac. Be.a
Pyci, nptnamci, a xanna XVI nauarxy XVII cr. tna no-
nacnm ne crontxi p+antna npacropt, xontxi, rax t monint,
npacropt xnennx. xo i t cxp+nxneunt Orbis
Latinus.
pyrax xpanacnt, naminanicrtunax, nanone xxo
nasna Be.a Pyci tna s camara nauarxy noryne nasanena
p+antnara smecry, snauna nix+ a icnint, ane raxcama ne
sycim a+xnarna rnymautnt ricroptm nasnt. Tontxi a n+-
na cryneni moxna narasinna s nynxram rnexannx
B. Haceniua, mro xanxpontx nasnt posntx uacrax Pyci
xmu+ XIVXV cr. meni utcra mont c+nc
22
. Mt ce x
maem namep naxasant, mro naapoxxa Be.a Pyci na xapne
mena xanxp+rnt, p+antnt anpant nynxr.
3 yce marutma axnanacnm mt nacnpaanani npaca-
utnt ricroptm cix meramap]osa nasnt, p+xancrpyxnant
reneanorim xptnin, se rptmninanicx snecrxi a e, pac-
rnymautnt, xani i uamy xna smxnxna cno smecr. Heaxona
tno ntcnernint, xxoe mecna xna samana cicr+me rearpa-
]iuntx nea posntx nanyxontx mxon, nmse posntx +nox
i nantxnantnacnx. senx r+rara acaninax nara yse a-
asenax ne rontxi ricraptuntm nasexm, mro atnanicx
na Be.a Pyci ni noau, ane i xanxp+rntm acoam (i ix aut-
nennxm), xxix xtnani r+rym nasny ni srananicx cynxsi s
e. x yse auna nix+, mnorix snecrxi npa Be.ym Pyci
narypantntm utnam snosxnna rpynt, xoxnax s xxix snx-
sanax s rtm ni inmtm nanyxontm ni xyntrypntm acxpoxam
1 1
raxim, nanptxna, xx nxmenxix na+rt cxp+sint XIV cr.,
ptmcxax Axa+mix Hamnonix H+ra cxp+sint XV cr. ni Kpa-
xacxi ninepcir+r nepma un+pni XVI cr.
Hpt raxo p+xancrpyxnti rp+a opa xnxnt cae cran
rearpa]iuna nanyxi Cxp+nxneuua, xani nanar y napananni
s anrtunacnm nasipacx xnt p+rp+c, a acnona xptnina
nea cnyxtna ne acneananne, a rpatntx. asnonim cae
npanecni ananorim s nexantmi nomyxami acrpano Fpasint,
snecrxi a xxix cxp+nxneuntx reorpa]t i xaprorpa]t
nauapnnyni s ipnancxa mi]anorii. Fnisxix na snau+nni
xentnxix cnont breas i ail asnauani nemra naxmranr ntar-
nt, acxanant, i nerent npa muacnintx acrpant, cxa-
nantx nese Arnanrtnt, xtni Ipnanti ne ano craro-
se a raro, xx y 1339 r. ix nasna nepmtnm s`xninacx na
xapne cnery xaranonna Anx+nina yntc+pra. Hacnx r+rara
nexaropt uac ix cnpaanani cyanecni s Kanapcximi acrpanami,
ane nortm nauani myxant (i smxmuant na xapne) xmu+ ane
na saxa y Arnanrtnt. Y XV cr. y Epone namtptnicx uyrxi
a icnananni pacninnara ]apanantnixa pasint, i xanx r+-
rax nasna rax i ne samanananacx ni sa ano s nxomtx pacnin,
imx neicnymutx acrpano nauano rptnana acantxnanna s
nasna nptymana pacnint. Acrpant npanxrnani napra
myxant, i nesaane nacnx axptnnx 1500 r. ycxonx
ycxpaint Hanena Ameptxi, arara na posntx ]apa-
nantntx pacnint, xna arptmana nasny Bpasi.i. Anax i rat
acrpant Fpasint ne snixni s xaprt Arnanrtunara axixna.
x acninna sanaxt P. Pamc+, xnt namipani nxxxa:
acrynani menm ntnyuantx paent axixna, smxnmanicx
namepax. Tontxi 1873 r., xani crana nianouna, mro snacni
ix ne acna, Fptrancxae Amipannecrna aano sara npt-
pant r+rym ncearearpa]iunym nasny s ycix cnaix xapr
23
.
mu+ asin nptxna raxora xmranry anexax Tyne
(Ultima Thule), nanone anrtuntx reorpa]a, camt nanou-
nt s nacenentx acrpano, xxi nitra snaxosicx nx Hanxp-
nara xpyra, sa 6 sen naapoxxa a Fptranii. Hxxxa cxa-
Ynosint. Mo mpaoiii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 2
sant, mro menacx na nase Icnantx, nanounasaxonxx
Hapnerix paene Tpanxemcxara ]iepa, Bninepren (a
cix r+rtx a`exra y posnt uac cnpaanani anacanant na-
sny Ty.e) ni nemra inmae. Antm s p+nixra anexa Tyne
s`xnxenna n. uyna s rpynt B+rnancxix acrpano. Ane xo
nanemt uac nasny Ty.e, senx nanari a crapaxtrntx
reorpa]a, ani aanentm paenam Ip+nnanti i Kanat na
sxp+xxt mopa Fa]ina.
He mae c+ncy myxant y nasnax Ty.e i Bpasi.i mxcnontx
]antxnopntx xapani. Menanira mon cxp+nxneuna epa-
necxa nictuonan rpatnti, norixa xe pasninnx, xe inepntx
atrpani nxyuym ponm i ricropti Be.a Pyci xx
rearpa]iunara nanxnnx. ronax ricroptx nentmi naranae
ricroptm inmtx axptnnx, xxix nixoni ne tno (nanone
rpannara ntpasy Pamc+x). 3 ro posnina, mro nama nasna,
nxrnesxut na nauarxonym mryunacnt, yce x ne snixna s
xaprt, a naanapor, s xanna XVI cr. samanananacx sa n+na
rearpa]iuna nonacnm i naane ynect uac namtpanacx na
ce ontmym r+ptroptm. Yce x raxi cnanxncxym xpainy
namix Pacix i Hontmua, ne aciminxnanym nanxam ni a-
no, ni pyro, rp+a tno nexx nastnant, a nasnt Kpiei
ni B.ira.imea, npt cix ix napracnxx, tni npanananantx
sanara nosna i ne meni raxo neparicropti, xa xanxypa-
nant s Be.a Pyccm. Tax xna i sacranacx na xapne. Haxynt
mro? Hasaxt?
1 3
1. Tanimuacxin snec1xi i npaneua
axnanan a1pmynmi
ar+rynt y crant nanyxont aapor ynesena ne rax yxo
mmar ntrar ca crapaxtrntx axymenra, y xxix sranaen-
na Be.a Pyci. A mnorix acneutxi, cnpaymut arpynra-
nant rym ni inmym nepcim naxoxannx nasnt, anontna
ntipamnt s r+ra antapycixi ao camae spyunae nx
cnaix r+opt, ao npocra roe, mro nxoma acaicra im. 3nt-
uana ntrart ntptnamnt s xanr+xcry ananentx xptnin
i maninynmmnt imi xx +ranxmi s xancrpyxrapa Lego, yy-
mut xann+nnti naxoxannx nasnt na cno rycr. Cnoe-
acanintmi u+mnienami raxora ntranannx s`xnxmnna
ntrptmxi s Tanimuana (nitra na 1135 r. i 1169 r.), na s
uapnxona (nitra na 1382 r.), rax snanara Hicra Inana III
a nant Cixcra IV (1472 r.), Mxxocxara (1521 r.), Inantini
(1578), Crptxocxara (1582 r. ), y anomni uac s
ynincxara pyxanica (xanx 1255 r.). Crana cymna rpat-
ntx ne snxpanna s nepmaxptninami, a nanxam sananna
na nanxp+nixa. Tax, s uacy, xani M. Kapamsin yne y at-
xoax sraant Hicr Inana III (1817), saenna, rontxi
H. Hipninr y xannt XIX cr. naniut neaxontm snxpnyn-
na nenacp+na a Ptmcxara sennixa xaxoma Ma]+i s
Bantr+pt, nanone xxora Kapamsin ysnanx r+xcr r+rara
nicra. Ane ontmacnt acneutxa, nanxam samutcx na
araptr+r pycxara xnacixa, ar+rynt npanxrnae napra
niutnt xro cama anx axnana ricraptuna snecr-
xa npa Fenym Pyct ycxonecnanxncxara naxoxannx (rn.
passen 4). Taxi armartsm, narypantnt nx nyuontx Cx-
p+nxneuua (y nexim c+nce sxxymut xmy i s`xninacx nt-
nyuaemax nasna), y nam uac napa ni moxa tnt anpaa-
nt. Ano s m+r r+ra npant s`xnxenna xx mara ontm
nonax xat]ixantx i cicr+martsantx nxoma i nona
in]apmanti npa Be.ym Pyci XIIIXVII cr. s yaxnanen-
nem xe xanxp+rnara smecry i xpananorii.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 4
Mt tcnanyem camtmi pasnacrantmi ricraptuntmi
xptninami, xxix rptmninamnt snecrxi npa nasny Be.a Pyci
i xe nparartnt. Cxpo ix acanmrna nepanaxamnt axy-
menrt saxoneepanecxara naxoxannx (na nanincxa,
nxmenxa i irantxncxa monax): xponixi (Xponixa Kancrann-
xara caopa, Benrepcxax xponixa Mmrentna, Xponixa
Hontmut na s uapnxona, Hmpneprcxax xponixa i r..);
+nntxnanetuntx i ricroptxarearpa]iuntx rpaxrart
(ynincxi pyxanic, Tpaxrar npa sne Capmarti Mxxoc-
xara, Kacmarpa]ix Mmncr+pa); rearpa]iuntx xaprt (na-
utnamut s upa Mapa i Ienptxa Mapr+na) i rnoyct (Iara-
na Bonepa, Kacnapa Bonenx i inm.); ]parmenrt tnnama-
rtuna xap+cnan+nnti (y nepmym uapry, nxmenxix i irant-
xncxix sxpxa); nomnixi arixrpa]ii (tnie Cn. Kyne-
rynt); na+rtuntx rnopt (H. 3yxennipra, T. Hptcmyxa,
M. Faxpa, . Bicninxara) i nanar npant na acrpanomii i
acrpanorii (ranina +]emept Fema, Xonmcxi acrpanariunt
sopnix). Henxnixym rpyny cxnaamnt axymenrt cxone-
epanecxara naxoxannx xe moxna nasxnint na sne
narpynt: 1) naneamnenni npa uepapaunap+nrtcxi
caop, xxi x stxosxnt a Cnona na nartnm 1461 r.;
2) neranicntx snot XVIIXVIII cr. (Iycrtncxi neranic,
Xponixa Hirocxax i amonxax, Epmanaecxi cnic Inant-
ecxara neranicy), xxix uacrnt naneamnennx npa Be.ym
Pyci rpynrymnna na Xponint Hontcxa, Hirocxa, my-
cxa i cxe Pyci Crptxocxara.
Ianontx npanemt npt p+xancrpyxnti +nanmnti nanxnnx
Be.a Pyci anipoxa naneamnennx r+rtx xptnin npa
Be.ym Pyci i crananenne ix ar+nrtunacni. Fontmacnt na-
mtnax, anymuantx acneutxami ricropti Be.a Pyci,
ntxnixanax nepm sa ce neaxonam xptrtunara cranennx
a r+xcra. art, na xximi nasna srananacx rtm ni inmtm
axymenne, aramartuna nptmanicx sa canpantx, ne sna-
xamut na ricroptm crnap+nnx i p+aranannx camora axy-
menra. Mix rtm, p+xa xxix cxp+nxneuntx axymenrt amni
1 5
a nac anapontmi s nynxry rnexannx arapcrna i uacy
crnap+nnx. Hanar nanxpxonax xptrtxa asnanxe pacnasnant
mmar y xxix naneamnennxx npa Be.ym Pyci nasnemtx
inr+pnanxnti, a nexaroptx cnxomym ]antci]ixantm.
Haontm xcxpant nptxna raxo ]antci]ixanti rax
snantx ranimuacxix snecrxi. Y XVIII cr. pacicxi ricroptx
Bacint Tanimua, cnactnamutcx na nexix Pacxontninxi,
Hontcxi i Pacrocxi manycxptnrt, saxni, mro nauarxona
Be.a Pyci tna inma nasna YnasimipaCysantcxa sxmni:
Fenax Pyct raxox no pasenennn ere Bnanmnpontx
nasnana... npecron tn nepno n Pocrone, norom n Cysane,
no Bnanmnpe n Cmonencxy, a nanocneox yxe nepenecen n
Mocxny... A no nenpy o ycrtx pexn pyut, na sana Fopn-
con, nocrpoen na rpannne npn pexe Fepese
24
.
Btnyutmt raxi r+sic, Tanimua sartm nacnxona xt-
na r+pmin Be.a Pyci na cix ntnaxax, xani ryrapxa imna
npa Ynasimip t Cysant. Tax, npt anicanni nase 1135 r.
en cnnxpxa, mro, sryimt Hepaxcna, Rpn nosnpa-
rnncx n cnom onacrt Fenym Pyct
25
; na 1157 r. naneam-
nx, xx Anp+x Faranmcxara nocanma... na orun crone no
nce Feno Pycn, n Pocrone n Cysane
26
.
Ka nexx nptmiptnt r+rtx snecrxi s cyuacna xmy
p+uaicnacnm, Tanimua nptniut a cnae YnasimipaCys-
antcxa Be.a Pyci i Cmanencx: Mocxoncxax n Cmonencxax
|nmxnyercx| sa enno Fenax Pyct
27
. A xa pacrnymautnt yx-
nt nepaxo nasnt a Ynasimipa i Cysanx a enapycxix
Hasninnx i Hptnxnpox, a`xni, mro Hnroncxne |xnxstx|,
xorx noxnrnrt rnryn nennxnx xnxse enopyccxnx, onaan
Cmonencxom, onoe roxmo sa Fenym Pyct nounn... no penne-
mne manycxpnnrt... ncm cnm crpany xpome Cmonencxoro,
Fenax Pyct nmxnymr
28
. 3 enapycxix ricroptxa r+ra nepcii
nptrptmninaenna, nanptxna, K. Tapaca
29
.
Kar+raptunacnt cnnxpx+nnx Tanimuana ne moxa sa-
macxanant ro ]axr, mro cam en y cnaix rinor+sax t ne
nentmi n+nent. I+ra auna xo na rtm, xx en nepaipae
1. Taiu:avcri seecmri i npao.e+a oar.aoua ampioyii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 6
nepcii naxoxannx nasnt, ne neamut, na xxo cntninna,
nixontxi ne xnanonxutcx npa sranenne cnaix ynacntx na-
nax+nnx mix cao. To en nima, mro rarapa, nepcnxne,
rypxn n pyrne nocrounte napot, ne or cex ntmtcnx,
rocyape pycxnx ax natmaxa n capxan, r.e. ent rocy-
apt, n rocyapcrno Ax Ypyc Fenax Pyct nmenymr, n
or cero snannx, moxer, enoe nnarte n npenourennn tno
30
,
ro: nannaue Fenax n uepnax Pyct nn or uero, xax or nnera
nonoc nnn oex nponsomno
31
. A noct yxo: O npnunne x
nmxnn cero pasnte mnennx naxoxrcx. Iepepmren n py-
rne or mnoxecrna cneron nanncann... Haue xe nepnrentno
cxasanne Maxapna mnrpononnra, uro cne nmx or npensxcue-
crna semnn n onontcrna... ano
32
. Bianouna, mro senx
narptmannx cnaix mryuntx pasymontx nayo Tanimua
ne rp+ana nptnicnannem nexaroptm arapam ntxasnan-
nx, xxix xnt nixoni ne paini. Ha xant, xx sntuana sapa-
enna s namtnxontmi r+optxmi, imnpanisanti Tanimuana na-
ora saxpacni cnxomacni nacrynntx naxanennx
ricroptxa.
Tax, i+x a naxoxanni nasnt a mnocrna cnxro nise
acnxpoxnara ntcnonax Iepepmrana ne ntxasanax.
Haxontxi nam nxoma, xna nparyuana amant crarosem nas-
ne y B. Crapanontcxara (rn. passen 11). I. Intincxi ntxpt-
na nainacnt camo raxo +rtmanorii, ane nanxam sacx
na Tanimuana, naropna nptnicamt xe Iepepmrany
33
. Hpa
cnpoy Iepepmrana (ne axnanxmut xe cyrnacni)
ntcnernint naxoxanne nasnt axnorna nimynt i inmtx
acneutxi (nanptxna, P. Maxcimoniu)
34
. Ane, xx naxasana
passene 5, Iepepmran a cnam nepcim naxoxannx
r+pminy entx pycxix, mro ne sycim roe x, i ne nepmtm
nanincxim ntanni 1549 r., xx cnnxpxa Maxcimoniu, a
nxmenxim 1557 r. Hptutm ntnosi en r+rym nasny ne a
mnocrna cnxro, a a cnanyu+nnx ent pycxi nap (rn.
passen 5). Btymantmi, xx naxasa C. Hemniu
35
, s`xnxmn-
na i cnactnxi Tanimuana na mirpananira Maxaptx, raxcama
1 7
naxonnentx nexaroptmi enapycximi acneutxami
36
. Xanx
Mineiu+nni, crnopantx na sara Maxaptx cxp+sine
XVI cr., ynamno i Cnona na nartnm camt ani
cxonecnanxncxi niraparypnt nomnix, xxi smxmuae snecrxi
npa Be.ym Pyci, nami ne ntxnena nixxix xamenrapo
camora mirpananira naxonr naxoxannx nasnt.
Hepmtm, xro snxpny ynary na ecnacranacnt sara-
xantx naneamnennx Tanimuana, t Mixana Kapamsin. Y
Iicropti sxpxant Pacicxa (1816) en cnpanxnina a-
snaut: Cysant n Pocron nnxora ne nastnannct Fenom
Pyctm
37
. I xmu+: Bonpexn Tarnmeny, x nnre ne naxonn
nmenn Feno Poccnn o npemen Hoanna III
38
.
Hxnep nnxpost nornx na ranimuacxix snecrxi npa
Be.ym Pyci nacrynona xp+ nepx. Ane anxpramut ix, nexa-
roptx enapycxix ricroptxi niuant, mro xnt sxrtx... s
ontm nosnix neranicntx xamninxnt, xyru+ sa ce,
XVII cr.
39
. Moxna narasinna s rtm, mro na cix nxomtx
pycxix neranicax XIXIV cr., snecrxi a roecnacni Be.a Pyci
PacronaCysantcxa sxmni acyrniuamnt i xyru+ tni
c]antci]ixanantx camim Tanimuantm, cxintntm a anont-
nara atxoxannx s xptninami. Anax i neranicntx snot
XVII cr., y xxix ]irypye nasna Be.a Pyci, ne snxsnamnt xe s
Ynasimipam t Cysanem. I+m r+ra roecnacni Tanimua
mor nastutnt y saxoneepanecxix arapa, nanptxna, y
Ieopra Xopna (1668 r.), nx xxora Vladimiria i Russia Alba
tni cinonimami (napaxsne mt cntnimcx na r+rtm y pas-
sene 12). Y nexa cryneni ranimuacxix snecrxi npa Be-
.ym Pyci morynt tnt pacrnymauantx, nanptxna, crapa-
anx rpatntx, nanone xxo cnyxtntx xnxsi Hcxona i
Horapaa xx mt autm, nauarxona Be.a Pyci uac-
ne sa ce aipanicx s pacronacysantcxix xnxse. Taxoe
cranonimua saxananacx nanar nacnx anyu+nnx r+rtx axpcxix
p+cnynix a Macxocxa sxpxant
40
.
Hapa ni pacnapax+nni Tanimuana menicx nexix
xptnint, nenxomtx cyuacna nanynt. Pacxontninxi i
1. Taiu:avcri seecmri i npao.e+a oar.aoua ampioyii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 8
Pacrocxi manycxptnrt, imanepna, ananxamnt xximctni
aryntnapycxim neranicam, nx xxix nxnep ycranxnanicx inmtx
nasnt
41
. Hptutm, mro artutnt Pacrocxara, moxna na-
nar ananint, s ntcoxa crynennm neparonacni, xx xanx-
p+rna ntrnxana xro naneamnenne npa Be.ym Pyci. Xyru+
sa ce, ryrapxa im imna npa nasei 1438 r. na unap+nrtcxim
caopt i npt r+rtm ntranacx nptnicnant Iaany Haneano-
ry naneriptx Bacinm Hemnamy. 3a Hontcxim manycxptnram
xanaenna, xyru+ sa ce, Xponixa Manex Crptxocxara
(napaxsna xna yse pasrnxanna nix+). I+rax xponixa
mro nxnep ycranonena axnana tna ano s rano-
ntx xptnin Tanimuana
42
. Menanira e uacra cycrpaxaenna
ntsnau+nne macxocxix xnxse xx ynaapo FenaPycxa
manapxii ni enapycxix xnxxtua.
Hanar xani ne ntxnmuant nanxam marutmacni raro, mro
Tanimua aanipacx na nexix nenxomtx cyuacntm
ricroptxam xptnint, se nastnanacx Be.a Pyccm uacrxa
r+ptropti PacronaCysantcxa sxmni, npa r+rtx rinar+rtu-
ntx xptnint rp+a spaint naxntx aranopxi: 1) xani mamn-
na na nase nexix cxantnacxix ni nxmenxix xptnint,
nasna Be.a Pyci y ix marna, xx yse naxasana nix+,
axonninant Fenae nosepa, marutma, i Pacro XXI cr.
r.sn. nept]eptm yyuara YnasimipaCysantcxara xnxcrna,
ane ne cm xro r+ptroptm, i xo nixxim utnam ne Cma-
nencx; 2) xani ryrapxa ise npa xptnint cxonecnanxncxa-
ra naxoxannx, ro amant ntxnmuaenna imanepnacnt ix crna-
p+nnx pane XVIXVII cr.
Iicraptunax nanyxa (ni, axnane, nceananyxa) i
nam uac, na xant, uacra necymnenna ntxaptcronaenna
nanirtuntx, p+nirintx i inmtx ntm+mtx m+rax, i ricra-
ptunax icnina raxix ntnaxax saxt atxosint na pyri
nnan. Y uact x Tanimuana ]antci]ixantx axymenra y
ntm+mtx sxpxantx inrap+cax i nararo niutnacx s`x-
na acanmrna nptmantna. Hanptxna, y 1717 r. pacicxi
pa i ntm+mtx npanacnantx iepapxi nx apantt ca
1 9
crapanepami c]aptxanani r.sn. Coopnoe exnne na mnn-
xa Maprnna Apmennna, a]opmnenae xx yxnana napxonara
caopa, xxi nitra atcx Kiene 1157 r. i na xxim
npaninixi orma i apaa, ananariuntx ynesentm p+]op-
mami 16531656 r., tni anemuantx ep+rtxami. Aprani-
sarapt panrona snaxoxi na Yxpaine i nacrynna nyn-
ixanti r+rara axymenra asnauani, mro en nanicant pen-
nnm enopycxnm xapaxrepom
43
. Hanar xani niutnt, mro
ro uac y Pacii r+pminam enopycxoe nnctmo aasnauana-
cx cx cyxynnacnt rpa]iuntx i nexciuntx acaninacnx, a-
posnennx r.sn. saxonepycxa nictmona mont a ynac-
na pycxa, ni x moxna tno nepanocint r+rt r+pmin y XII
crarose!
I+rax neap+unacnt, xanemne x, ne camax eccapomnax
ro rpya napont, xxo s`xnxenna Coopnoe ex-
nne. Ane xna xcna naxasnae, mro Tanimua t anexa ne
asintm, xro, nimyut npa Be.ym Pyci, imxnycx naarnant
minynae na p+anii cnaro uacy ni XVI, ni XX cr. mu+
asin xapaxr+pnt nptxna: ricroptxi axnorna ntrymnt
Epmanaecxi cnic Inantecxara neranicy
44
. I+rt cnic npt
anicanni xanintt yyuara nontcxara xapanx Kasimipa III s
auxo Ietmina Antona y 1325 r., xani Ietminam tno
anymuana Hontmuy mmar nanonntx, naneamnxe: cnne
nxx enn no rpnnne, ce ecrt no ecxrn rpome nnroncxnx n
Hnrne n Pycn Feno npoanan tn, n na nomara n nont
Hnrna mexn coo nx samennnaxy
45
.
Ane Epmanaecxi cnic crnopant nauarxy XVIII cr. na
acnone Harosincxara cnica xanna XVI cr.
46
(y anomnim, a-
p+ut, ]parmenr s naneamnennem na 6813 r. acyrniuae).
Cyuacna nanyxa r+rt ]parmenr sntuana ne pasrnxaen-
na xx uacrxa nacna Inantecxara neranicy, i, spasymena,
nemarutma niutnt xro oxasam nxomacni Be.a Pyci pycxa-
my neranicny XIV cr.
47
. Hepanicutx XVIII cr., xyru+ sa ce,
amrypxonacx a Xponixi... Crptxocxara, xxi naneami
npa 24 rtc. nanonntx, nitra anymuantx Ietminam
48
.
1. Taiu:avcri seecmri i npao.e+a oar.aoua ampioyii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 2 0
Epmanaecxi cnic, ap+ut, nacnyxt ano s xptnin Iicro-
pti Pacicxa Tanimuana
49
.
uacam cnnxpxaenna, mro nasna Be.a Pyci tna xt-
rax 1407 r. y autnenni a Honauutnt
50
. Anax cam axy-
menr 1407 r., na xxi npt r+rtm cnactnamnna, ne saxanacx.
n nxomt rontxi nanone sanicy innenrapt ]pan-
ntcxancxara xnxmrapa Cn. Mapti Ammxnax, sponentm
8 caxanixa 1585 r.: sanic canpat sranae maenrax Foprnixi
Fena Pyci, xxi saxani rat |y 1407 r. A. B.| nan naxno-
a Honanxi
51
. Ane ontm nariuna yse mepxanant, mro
cxnaantnixi innenrapy aani nasny Be.a Pyci a cxe, o
ro uac xna xo rptnana samanananacx sa Honauutna.
mu+ ana sraxa npa Be.ym Pyci, nitra arananax XV cr.
(1476 r.) +nicronix mirpananira Micaina, na cama cnpa-
ne, xyru+ sa ce, anocinna a ontm nosnxra uacy (1605 r.).
Hpaa, y aposnenne a mnorix inmtx axymenra, cnp+u-
nacnt anipoxi r+rara opa cneamnxenna acneutxami,
i na r+rtm ntranni icnye ararax niraparypa. Hapaxsne
mt pasrnesim xro passene 4.
Hentra anecni a ar+nrtuna antapycixi nacrano-
ny nepmara naaa (s`esa) xp+cxix amutn BKH y Fxp+cni
1623 r. na rontxi asnautna, mro posnara xmranry nananyri
sanananini Hirny i Pyct
52
. A xo 1936 r. cxnaantnixi
sopnixa Iicroptx Fenapyci axymenrax i mar+ptxnax,
xaamut, nan+na, yaxnanint c+nc r+rara sanicy,
nanpanini xro na Hirny i Fenapyct. 3nautnna, ]axrtuna
sraxa npa Be.ym Pyci y r+rtm ]parmenne anocinna ne a
1623, a a 1936 r.! Y ntnixy arptmanacx ne axnanenne, a
namena nanxnnx, nisxax a ]antci]ixanti, mro nxno
sman i nacrynntx acneutxa
53
.
3p+mrt, nmtx inr+pnanxnti, napoxi ni namtnxontx
ricraptuntx acneananni n+ntm c+nce ce x s`xnxmn-
na ar+nrtuntmi xptninami xptninami nx acneanannx
martna crnap+nnx napoax, nx ntnyu+nnx cr+p+artna
n+na +noxi i acxpoxa, xxix nptnosini a rtx nianountx
2 1
cennx namtnax, xxix cno uac amant nemarutma tno ne
spaint. ane mt nepaxanaemcx, mro r+rtx xyp`esntx na-
mtnxi xxpas i tni ntpamantntmi ricropti snixnennx i
+nanmnti nasnt Be.a Pyci. uaxrtuna moxna xasant ne
npa roe, mro r+rax nasna cnauarxy snixna p+antnacni, a
nortm posntx arapt s ontma ni menma crynennm ax-
nanacni cnpaanani pacrnymautnt xe a`exrtnt c+nc,
ane npa roe, mro rnymau+nne, rax t monint, nanxp+ni-
uana camo nasne. Anax mro x tno nauarxontm mrypm-
xom a xe s`xnennx?
1. Taiu:avcri seecmri i npao.e+a oar.aoua ampioyii
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 2 2
2. Incipiunt Russiae Albae
Ysnixnenne r+pmina Be.a Pyci (XXIII cr.)
Hixanacnt a npanemt naxoxannx nasnt Be.a Pyci
nptxmerna spacna s ynoam y nanyxont xtrax rpaxrara
Hauarax anicannx semnx (Incipiunt descriptiones terrarum),
snosenara 1979 r. ameptxancxim acneutxam M. Kon-
xepam y cxnase rax snanara ynincxara pyxanicy
inixr+nt Trinity College anrnixancxara ninepcir+ra
ynine. Hanone cyuacnara crany nea, r+ra naontm
pannxx ricraptunax xptnina, se cycrpaxaenna nama na-
sna
54
. Hauarxam, mxpxymut na saxnmuntx cnonax ]par-
menra, en myci crant saymanamy nxnixamy rpaxrary npa
rarapa, sanaent xxix y cxp+sine XIII cr. nacnyxtni mryp-
mxom nx s`xnennx mnorix rarauacntx rearpa]iuntx rno-
pa. Menanira r+rt uac nauanocx cxnananne rearpa]ii xx
acona nanyxi. Haapoxxt na Ycxo, ssecnentx XIII cr.
xaraninximi micixnepami i xynnami Iiemam Pypyxam, xa-
nani +nt Hnana Kapnini, param Rnixnam, Mapxam Hona i
inm., snauna saranini net saxonix epanena npa
inmtx uacrxi Crapora Cnery. Henxomt arap Anicannx
semnx nentmi opa nx cnaro uacy nea rearpa]im Yc-
xonx Epont, se cam npananeana, nanar, nanone xro-
ntx cno, ysentniua y xptmu+nni i xapananti Minora
1253 r. Arapy tno xmu+ nenxoma npa acrynninrna
Minora 1261 r., mro asnanxe anoni axnana aranant
uac nanicannx rpaxrara namix 1255 i 1260 r.
Haxynt ne ntcnernena, xamy nanextnt arapcrna
rpaxrara. Hontcxi ricroptx K. Iypcxi naontm neparontm
arapam niutnt nepmara icxyna xonmcxara aminixanna Ien-
ptxaIa+npaxa, xxi acaicra xapanana Minora
55
. Hpa-
a, Iypcxi cam nptsnae, mro raxim ntnaxy arap xyru+
snxpny t nary na r+rym naxnym axaniunacnt, a ne ame-
xanacx cninna snecrxa a cnaim ysene xapananti. Ane
ne napra satnanna, mro XIII cr. Hirna xmu+ ne tna rax
2 3
necna, xx y nacrynntx crarosi, snxsanax s Hontmua, i
sycim neaanxsxona arap Anicannx... naxosi arynt. n
mor, nanptxna, nanexant a arau+nnx ptxcxara apnt-
icxyna Antepra II. To a cnaro nptsnau+nnx Hptan-
rtxy (1246 r.) t apnticxynam Apma (Armagh) i nptma-
cam Ipnanti (s 1240 r.) i nanar nacnx nepanoy Ptry, na
nexaroptx snecrxax, n+nt uac saxona sa cao r+rym
cnanyrym xa]epy, sacnananym, xx rpatntna niuant, camim
Cn. Harptxam
56
. Cam ynincxi pyxanic aryenna cxp+sina
1270x, r.sn. t crnopant apasy nacnx cmepni Antepra.
Marutma, nexi ipnansen, xxi cno uac ntexa s im y
Hptanrtxy, nxpnycx rat na pasimy s rpaxraram.
Kamronacnt Anicannx semnx nxxxa nepaananint: y
im amant acyrniuamnt rpatntntx nx ro +noxi ]anra-
crtuntx +rani, a nanax+nne i saemnax aptenrantx pos-
ntx anacne i xpain anicantx s yce marutma axnanac-
nm
57
. Tamy a xro snecrax npa Be.ym Pyci rp+a nacraninna s
acanina ynara. 3 ix mt anenaemcx, mro:
Hpycix (Pruscia)... axosint na saxase a naranna
xap+na (Carilos), xxix mxxymnt s Hapmancxim xapanecrnam.
3raantx xap+nt nmsi nxcntx i anoni sixix... Asin s
ix, cnyxamut para Bacnana (Vaislanum), maro ranaptma,
xxi npananeana na Fena Pyci (in Alba Ruscia), saxnixa
raro icni s im a sraantx xap+na, anosxut, mro, es cym-
nennx, ane t ix a npasinara Fora npas xptmu+nne i
npt xaanni syana t ram xacnent
58
.
Ynepmtnm Incipiunt descriptiones terrarum (y nepaxnase
A. nyrxi) na Fenapyci anynixana B. uamxptnxi. Ha xro
ymxy, rearpa]iunt xanr+xcr r+rara ricraptunara sanicy
asnanxe spaint ntcnony, mro ryr arap na Fena Pyccm
pasymee cycenmm s nptanrtcxim p+rienam uacrxy Pyci
3axonmm Pyct... Xyru+ sa ce, maenna na nase cyuac-
nax Ycxonxx ao H+nrpantnax Fenapyct, o arap, npana-
neymut nepanaxna nnesi i Hirne, mor narptmninant
necnym cynxst ca cnaim cxpam Bacnanam rontxi npt mo-
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 2 4
ne ntxonnannx anomnim cnaro utny mici xnepa sectni
sycim noau
59
.
Ane s cyuacna Ycxonx ao H+nrpantna Fenapyc-
cm xmu+ nxx+ tno narptmninant cynxst xap+nam: ix
xamynixantntx marutmacni napa ni marni cnaopniuant
s marutmacnxmi cama pasraninanana i nntnona
apranisanti rarauacna Epont xaraninxa napxnt. Ha-
ona na roe, mro Be.a Pyci, se npamanx par Bacnan,
snaxosinacx menanira noau s Kap+nix. Cyuacnym Fena-
pyct, ni, nptnamci, Honanxae xnxcrna, cyuacnixi Bacnana
nixoni ne nastnani Be.a Pyccm. Hana Knimenr III y 1188 r.
sannepsi icxyncrna Ixecxmnt in Ruthenia; Ianopt III y
1224 r. nasna in]nxnnxix icxyna i ix cynpanonixa fideles
per Russiam constituti; ycxonxx Harranix yne Ypana IV
1264 r. niutnna uacrxa Russiae
60
.
xpas rat Ptm naana amtcnonae snau+nne xptm-
u+nnm Kap+nii, axnane nepaxptmu+nnm, o naminantna
mnocrna xap+na tno axptmuana npanacnae narapocxim
xnxsem pacnanam Ycenanaaniuam y 1227 r. Ane nacnx nac-
nxxonara xptxonara naxoy na ]incxae nnemx em y 1249
1250 r., y ntnixy uaro xno tno axptmuana i anyuana a
Bnenti, ptmcxax xyptx cama cnasxnanacx samanananna
Kap+nii
61
. Iamyprcxi xanonix uptptx Iasentop] y 1255
1269 r. naci rtryn icxyna Kap+ntcxara, ane, xx i mnorix
inmtx icxynt in partibus infidelium, nixoni cnae enapxii
ne tna: Bnenti, nxrnesxut na mmarpasontx xptxontx
naxot, ori uac ne ananacx ntpnant xap+na sna na-
rapocxara nntny
62
.
Descriptiones terrarum mamnt mmar aryntnara s inmtmi
rpaxrarami cxp+sint XIII cr., nanptxna, s rnopami
anrnicxix nyuontx Pox+pa F+xana Opus Majus i Faprana-
mex Anrnicxara De proprietatibus rerum, y xxix ntxnaanicx
i nauarxi rearpa]iuntx nea. Iearpa]iunax namenxnarypa
Hptanrtcxara p+rieny na cix rpox rnopax nentmi nao-
nax. Ane Descriptiones terrarum ntnyuaenna s ix naontma
2 5
axnanacnm i napaxsnacnm. (no sranae, nanptxna,
raxix nasnt, xx nnxri i Hantmuant, ynoryne amant ne-
snaemtx epanenam). Xanx ni F+xan, ni Fapraname niuora
ne xaxynt npa Be.ym Pyci, mt niutm, mro xnmu a pasraxi
raxmnint naxoxannx r+ra nasnt ae ntmxna anicanax imi
xpaina A.oaui.
Fapraname Anrnicxi, ]panntcxanen, s 1230 r. ntxnaa
r+anorim Mar+ypry ropase, xyt nanint s Ycxonx
Epont rpannxni pane, utm y inmtx paent xaraninxa a-
xyment, o en t antm s ranontx n+nrpa nxmenxa
+xcnancii na cxo
63
. Hesaora a cmepni, xanx 1250 r., Fap-
raname cxonut cno acnont rnop, De proprietatibus rerum
(Hpa nacninacni p+ua). 3 xro mt anenaemcx, mro
Ananix npaninntx Mano Asii, nasnanax nanone xone-
py napoa, o napaxamnna xnt s entmi nanacami... I+rax
Ananix mxxye na cxose s Kacnicxim mopam i stxosint
na sxp+xxt a Hanounara axixna, npacnipamutcx a
Meanicxix asepa i a nasiu+mtx nycrtnntx mecna. Y
r+ra sxmni xtnynt nenisapntx caaxi, raxix nmrtx ymo
i nenam, mro nanxnt na sxmnm txo i sainamnt intno i
cnano... A nout r+rara napoa a]apanantx i senenana-
rtx sp+nxax, ramy xnt
nenm auant ynaut, xx
ysent
64
.
Ienixntnt nyuont cx-
p+nxneuua anrniuanin
Pox+p F+xan, npasnant
oxrapam, naprtm ssi-
nennx (doctor mirabilis),
cnam ranonym npany
Bxnixi rnop (Opus
Majus) nanica xanx
12661268 r. Y e An-
anii
65
senena anoni
mmar mecna:
2. Incipiunt Russiae Albae
,Ananm uamnt senenana1mn sp+nxi i ne-
nen auant ynaum~. mparuen1 Xep+qop-
cxan xap1m cne1y (xanen XIII c1.)
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 2 6
3a p. Tanaic snaxosin-
na Bepxnxx Ananix (Albania
Superior), ycyrtu a inma
nxnixa paxi, xxax nastna-
enna 3rtnix... Ha cxonx
mxxt, namix Pycntx
(Ruscia) i Ananix, xyt
nptxosxnt xynnt i inmtx,
xro ise s Benrpti i Xasapti,
i Hontmut, i Pycnti, ecnt
nexae nacenimua, se na
cynax nepanpanxmnna
npas paxy Tanaic
66
;
3axonxx Ananix npa-
cni paenna a ynax, sa
mexami Benrpti na cxo,
a cama p. Tanaic, mxxy-
mut na noni s Xasaptx
i Banaxix, i Fanraptx, i
Kancranninonanem; s saxa-
y mxxye s Benrptx i
Hontmua i |saxonx| ycxpaina Pycii; s nonaut na cim
npanxry mxxye s Pycix
67
;
3 nonaut r+ra npaninnti |3axonx Ananii.
A. B.| snaxosinna Bxnixax Pycix (Russia Magna), xxax... a
Hontmut, s anaro cnaro oxy, npacnipaenna a Tanaica,
ane ontma uacrxa cnae mxxye na saxase s Hxxonix
(Leucovia), xpaina raxo xa nxnixa, xx Anemanix...
68
;
3cronim (Estonia), Hinonim (Livonia), CemiIanim (Semi
Gallia), Kyponim (Curonia) atmae sraanax Hxxonix, a
naxon xe s aonyx axo Ycxonxra |r.sn. Fanrtcxara| mopa
smxmuaenna Bxnixax Pycix (Russia Magna)
69
.
B. Marysana, nepaxnautx ]parmenra Opus Majus na
pycxym mony, anasnauna rpaxrye r+pmint Leucovia, Leucovii
F+xana xx cxaxontx Hirna, niront
70
. Anax sanaxtm:
Ieninntnm nyuonm cnp+nnneuua Po-
a+p B+xan (xann 1214-xann 1294).
Marumua, sraanan nro Bnnixiu 1no-
pm xpaina Leucovia - asin s npa1a-
1mna Beua Pyci.
2 7
nanone F+xana, r+rax Hvroei, ne cacrynamut na namepax
Iepmanii, atmae cm cyuacnym Fanrtm, uaro ne cxa-
xam npa Hirny na nauarxontm +rane cxnanannx Bxnixara
xnxcrna. Marutma, anpou Hirnt, F+xan yxnmut y Hvroeim
i pycxix semni, cymexntx s Hptanrtxa, uacrxi Hora-
paa i acanina Hcxona. ap+ut, ncxocxim xnxsem s 1266 r.
t amonr, xxi +mirpana s Hirnt c pyxnnom cnoem n
c ncem poom cnonm, i nenxomt in]apmarap F+xana mor
namtnxona nptnxnt r+rt ]axr sa nptxmery nanirtunara
asincrna Hirnt i Hcxona. Acanina x snxprae na cxe nary
nanicanne Leucovia. no snauna aposninaenna a naontx
asin a anaro naptxnra Lectonia (Fapraname) i Lectauie
(Descriptiones terrarum). Hi ne mor F+xan, opa snaemt s
rp+uacxa mona, yrnaptnt r+rym nasny a rp+u. leucos
ent? Y raxim pase Leucovia xantxa s nanincxara Albania.
Xanx en i nica, mro nxxont (Leucovii) ntsnanani naran-
crna, ane nea, mro pycn+nt, xxix srana noau, tni
xptcnixnami cxonxra, rp+uacxara apay: Hpyn+nt, xyp-
nxnt, ninont, +cront, cxmirant, nxxont narannt. Pyc-
n+nt xptcnixne, xnt rptmamnna cxonxra utny, ane
cnyxa ise ne na rp+uacxa mone, a na cnanxncxa, pacna-
cmxana y mnorix semnxx
71
. Mor en neant i npa nnt
ycxonix cnanxna na ix menm pasnirtx y ro uac cycesx
xap+na, +cronna, narrana, nirona, uamy i ntpamt
nepaant nasny Albania (xxym xo xt y nyx posntx
c+ncax npt anicanni inmtx uacrax Ycxonx Epont) na
rp+uacxy, a saano i axnanint rpancxptnntm nasnt
Hirna (anto naninisanana nasnt Hcxona Plescovia).
x yautm ane, y xannt XV cr. Hamnoni H+r sraae ne-
xacxi]a (leucosciti), a pax+nen Fenapyci Canamon
Ptcincxi xannt XVI cr. nasane cxe na rp+uacxi na
leucorussus, a cnam pasimy Leucorussia.
xym x Ananim meni na nase F+xan i Fapraname?
Bxomax +ninicrtuntm i ptmcxim reorpa]am Kaxascxax
Ananix crapaxtrnax xpaina na nanountm ycxose a
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 2 8
Bxnixa Apmenii, y nixnim nxu+nni Apaxca i Kypt. na
icnanana IX cr., axonninamut snaunym uacrxy r+ptropti
cennxmnix Asepaxana i arecrana
72
. Ha xe mecnt nas-
ne ysnixna ]eaantnax sxpxana Btpnan. Hasna A.oaui
icnanana rontxi epanecxa cxanacrtuna rpatnti. Ca-
manasna napoa, xxi ptmnxne nastnani anant, nenxo-
max, a +rtmanorim ix nanincxara nceanima nxnep amant
nemarutma ananint
73
.
Ane uamy ap+an nasnt A.oaui cxp+nxneuntx reorpa-
]a namtptcx rax anexa na nonau? Fo, nxrnesxut na
]anracrtunacnt nptnesentx ntm+ snecrax, y ix moxna
ntsenint sepne xanxp+rna in]apmanti, xxax anasnauna
naxasnae na Epanecxym Honau. uyrxi a nmrtx caaxax
ysnixni, niant, na ypaxannem a mtpoxara ntxaptcrannx
napoami Honaut caax esantx i nanxniutx; nane-
amnenne, tnnam xtxapt A.oauii nenm auant ynaut, utm
ysent cxaxont noryx snecrax npa nanxpnym nou.
He caxp+r, mro ]anracrtuntx arptyrt Ananii (nmsi,
xxix napaxamnna cintmi, nenisapntx caaxi i r..) npacou-
namnna epanecxa rpatnti, nautnamut s 9 xniri
3rtmanori nyuonara+nntxnanetcra VII cr. Iciopa
Cenintcxara
74
. 3rtmanorii axasani ni ne naontmt nnt
na ]apmananne cicr+mt rearpa]iuntx yxnennx cxp+nx-
neuua xptcnixncxa ranarpa]ii. 3acnananax ne crontxi
na ocnese, xontxi na nirapantnanaina inr+pnp+ranti
inecxix r+xcra, r+rax armartunax xapnina cnery xap+n-
ntm utnam aposninanacx a cyuacna. I cyuacnae rnyma-
u+nne nmtx rearpa]iuntx r+pmina Cxp+nxneuua marut-
mae rontxi xanr+xcne r+ra cicr+mt xnennx. Menanira
Iciopa, xani ne nenacp+na, tx npas rnop ]pannyscxara
nictmennixa XII cr. Ianoptx Arycrayncxara Hpa nopas
cnera (De imagine mundi) nastuani snecrxi npa Ananim
cxp+nxneuntx cxanacrt. Hptnesenae ntm+ anicanne
Ananii tno aryntntm mecnam, nepaxosxut a anaro a-
rapa a inmara. Hanar y xannt XV cr. xno cycrpaxaenna,
2 9
nanptxna, y Cycnerna xponint Iaprmana B++nx (1493)
75
.
Haxasantna, mro menanira raxim utnam, xx i Iciopa, Iano-
ptx i ix nacnxonixa, a xonepy nanaco i cxypt
ntnosini i nasny Be.a Pyci y nepmtx nanauacntx cnpoax
xe rnymau+nnx
76
.
Anrtuntmi arapami (ix i+i cnptnxni i cxp+nxneuntx
cxanacrt) Kacnicxae mopa, na sxp+xxt xxora snaxosi-
nacx p+antnax Ananix, niutnacx saninam Hanounara axixna.
Menanira rax, na cama nonaut, Kacni npacranent na
nacnanyra cxp+nxneuna xapne 3crop]cxa i na
mnorix inmtx. Y ro xa xapnine cnery Meanicxae nosepa
ni anora (Asocxae mopa) ntananacx anexa na nonau,
acxramut 55 n.m., i anernacnt a xro a Fanrtxi xnxna-
cx 23 past menma, utm y canpanacni, xx y uact
Kanyma axpyxnacnt sxmnora mapa. Cnanyrt reorpa] Crpa-
on (64/63 a n.+. 23/24 n.+.) cymnxnacx, ni morynt nt-
xtnt nmsi xanona nycrtni, xxax nitra nxxtnt na
nonau a paxcanana, mro xtni na Meania. Anisi t
nepaxanant, mro menanira ram nxxtnt anomnxx sxmnx
(ultima terra). Hanone Hninix Crap+mara (23 ni 24 79),
Asocxae mopa snaxosinacx sycim noau s Hanountm
axixnam, marutma, nanar tno xro saroxa
77
.
Henm spasyment yxnenni cxp+nxneuntx arapa npa
naxanisantm Ananii asnanxe rnop nanounarepmancxara
xpanicra Aama Fp+mencxara sei icxyna Iamyprcxa
napxnt (Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum, xanx 1075).
Hanone Aama, ram |na Pyci| ecnt rtx, xxix nastnamn-
na Anant ni Anant (Alani vel Albani), xxix na ix ynacna
mone nastnamnna Bint (Wizzi), nasntua xopcrxix
pasonixi i snasei, xxix napaxamnna cintmi, sraantx
Coninam
78
. Y inmtm mecnt en nima: Tamy, xro nxpraenna s
nonaut a nycnx Fanrtcxara sanina, cnauarxy na mnxxy
cycrpaxamnna Hapmant (Nortmanni), sartm Cxon+ (Sconia),
uacrxa anxa sxmni, na xxo na npanxrna nanoce xtnynt
rort a cama Fipxi (ad Bircam). Hacnx r+rara na mtpoxa
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 3 0
npacropt nanymnt cnei a cama Kpaint anutn (terra
feminarum). Ha r+rtmi anomnimi, xx cnnxpxamnt, xtnynt
Bint (Wizzi), Mepa (Mirri), Emt (Lami), uyst (Scuti) i Typxi
(Turci)
79
a cama Pyci (usque ad Ruzziam), na utm i saxanu-
naenna r+rt mapcxi sani. Hanentm eparam r+rara mopa
nanoamnt cnanxne (Sclavi), a nanount nanextnt mneam
(Suedi)
80
.
Hxnep ontmacnt xamenrarapa Aama Fp+mencxara na-
raxaenna, mro xrontx albaniwizzi r+ra nenct (eeci
pycxix neranica), utx nasna noctira repmancxix mo
acantxnanacx ca cnonam ent (nxm. wiz/weiss i nan. albus
ent)
81
. P+mrxi r+rara napoa ]incxa mona rpynt,
Marumumn ueam xpainm Bicy:
1 - npmnisnan unaa 1anoniua na Bect y XIX-XX c1.;
2 - pasunmu+nne 1anoniua, nxin +1muanarisymnna s nencxae uonm.
3 1
na nirmenranti ano s naontm cnerntx +rniuntx rpyn y
tntm CCCP, i ar+rynt xtnynt na nosent a Anexcxara
nosepa
82
. Ponacntx xap+nam, nenct tni ix nenacp+ntmi
cycesxmi s nanenara cxoy. Hauarxonax r+ptroptx, sa-
cenenax imi, tna anoni snauna, i xe nemarutma tno
aminynt naapoxnixam na nontx mnxxax s Fanrtcxara
acena na Bonry. Tamy nxomacnt napanantna nemmarnixa
naponacni, ne craxma a raro x na ntcoxa cryneni
pasninnx, tna na sina mtpoxa i ne amxxonanacx
Fanrtcxim p+rienam. anxi ricroptx Caxcon Ipamartx y
1220x r. srana napo visinnus. Hautnamut s In uana-
na (921922 r.), mycyntmancxix nictmennixi a camara XIV cr.
naneamnxni a xpaine Bicy (Icy, Becy), xxax na pyx-
xt I i II rtcxuarosx atrptnana snaunym ponm
rpansirntm ranni namix Epanecxa Honauuy i xpainami
mycyntmancxara Ycxoy
83
. Y anemtm nenct xyrxa
aciminxnanicx xap+nami, xomi i acanina pycximi.
Aam, esymona, nea 3rtmanorii Iciopa i ne mor
acnp+unant ix araptr+r. n, nan+na, ntpamt namtptnt
i axnanint ix, cnpaentpanamt na p+antna icnymut na-
po Epanecxa Honaut. Y r+rtm cnxrne naneamnenne
Descriptiones terrarum, mro par Bacnan cycrp+cx na Be-
.a Pyci s xap+nami, raxcama ne ntrnxae ntnaxontm. T+pmin
Alba Ruscia, xx nam naaenna, y xanr+xcne r+rara rpaxrara
moxa asnauant uacrxa Pyci, xxax xanictni tna A.oaui,
r.sn. xpaina anana nica nenca. Bacnan,
imanepna, t antm s xaraninxix micixnepa, xxix axrtna
seniuani na Hanouna3axonx Pyci cxp+sine XIII cr.
Hesaora a rieni xnxsx pacnana Ycenanaaniua Apse
(1246 r.) im amant yanocx cxinint xro a nptnxnnx
xaraninrna
84
. Ttryn Antepra II y cnasxnanni na xyrxi ne-
paxo Pyci xaraninrna t y 1247 r. namtpant i cra ut-
ranna xx apnticxyn Pyci, Hinonii i 3cronii
85
. Cnpaymut
samananant +]emepnt nocnex, y 1248 r. nana Inaxenni IV
nepaxonna Anxxcanpa Hecxara, cnactnamutcx na npt-
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 3 2
xna xro antxi pacnana, smxnint nepantsnanne i asnonint
yaninrna xa]epantnara caopa Hcxone. Hexaroptx
ricroptxi, namtnxona nptnicnamut Anxxcanpy cxintnacnt
a raxix xpoxa, y cynxsi s r+rtm ranopant nanar npa rax
snanym Cysantcxym ynim
86
. Hapa ni moxna narasinna
s ymxa npa icnananne raxo ynii, ane Ptme cxp+sint
XIII cr. marutmacnt xe saxnmu+nnx mycina an+ntnanna o-
ctnt anrtmicrtuna. Acmnt i nantmanax nixanacnt a a-
nexa Pyci, nixanacnt, xxo, marutma, mt i aanxsantx
snixnennem (ni, y xoxntm pase, samananannem) xaponima
Be.a Pyci.
Moxna niutnt, mro r+rt xaponim t nar+nntna sa-
xnasent xo camora Aama Fp+mencxara, xani en cnaix
a.oauav namxmua in Ruzzia, r.sn. na Pyci. Hasntua cner-
nt xonep nanaco i nau+ a.oauav, xxi rax ypasi
in]apmarapa Aama, raxcama nptutnicx a snixnennx
r+pmina A.oaui Be.a Pyci. Y r+rtm cnxrne naontm
pacnacmxanax minyntm i camax, sananacx , npt-
mirtnax anrpananariunax nepcix naxoxannx Be.a Pyci
s`xnxenna, xx ni napaaxcantna, cama ricraptuna arpyn-
ranana. Cnernax nirmenrantx ne tna, anax, asina npt-
utna naannx nencam nanincxa nasnt albani, a ix xpaine
Albania. Ianonym ponm ryr atrpani napaneni s 3rtma-
norixmi Iciopa i naaencrna nasnt wizzi s nxmenxim wiz /
weiss. I+ra ne asint ntnaax raxora xmranry xanxpona
+rtmanorii Cxp+nxneuut. Y r+rt x nptxnana uac ]pan-
nyst namtnxona nastnani rp+xa gris, r.sn. m+ptmi
(npanintna: grecs)
87
.
Aam, xxi sipa cnae snecrxi a posntx in]apmarapa,
t, marutma, ne nepmtm, xro a nasne wizzi raxoe rnyma-
u+nne. ro arapami marni tnt nixinri, xxix opa neani
r+rt p+rien. x asnaut B. Himena, cnpoy Aama snx-
sant nasny Albani Wizzi s nanincxim albus moxna
cynacranint i s nasna Fenae nosepa, xxoe tno
cnoeacanina merpanonix nenca
88
. Y 862 r., nanone Ano-
3 3
necni minyntx uaco, na Fentm nosept nitra naua xnx-
xtnt napar Cinenyc, nami]iunt par p+antnara Pyptxa ni
inaxm Poptxa (Hroerekr) Rrnancxara
89
. Hanone Anonecni
minyntx uaco, nenct tni antm s napoa, xxi naxni-
xa napara: pema pycu umt, cnonenn, n xpnnnun n eeci:
3emnx nama nennxa n onnna, a napxa n ne ner. a no-
nere xnxxnr n nonoern namn
90
. Hesanexna a
canpanacni neranicnara naneamnennx npa Cinenyca, nixinri,
necymnenna, imxnynicx cranxnant cno xanrpont na
nontmi mnxxami sox rpact nxnepamnxra BonraFan-
rtcxara xanana, xa ment ocryn y BonxcxaKamcxym
Fynraptm i xpaint Apacxara Xani]ary. Ycranonena ax-
rtnae npanixnenne napara y xmu+ ontm aanenym Pac-
ronaCysantcxym sxmnm (Rostofa i Surdalar ni Sudrdalariki
cxantnacxix xptninax). Farartx na nymniny semni na
cxo a acnoentx naparami r+ptropt, a Ypana a Fenara
mopa, sanxrtx napoxtmi cxantnanam ]incximi nnxmenami,
npoxami xomi i caama, a`xnonanicx ix na nasna Bip+i
(nep+i pycxix neranica, a nap+a rara na mone xomi).
He ntxnmuaenna marutmacnt, na xxym nepmtnm naxasa
A. Hanacentna, mro menanira Fenae nosepa i Pacro tni
ranontmi n+nrpami ApctApranii ano s rpox anac-
ne pyca, npa xxym mmar nicani apaamontx reorpa]t
XXIII cr.
91
.
Tax mro nasna Fenae nosepa marna cnauarxy snixnynt
y cxantnacxa mone xx amonim a nosepa nenca, a xo
nortm tnt nepaxnasena na crapaxtrnapycxym. Kani x
nexi xpn ni xonynr canpat ntcryni xancaniarapam npo-
rasxpxant nenca y xpaine Bicy, tx, marutma, i cnany-
u+nne Be.a Pyci nanxam cxnanacx nixinra xx aasnau+n-
ne r+ra nporasxpxant. uinamontx napot (imanepna, i
nenct) nastnani napara, nepm sa ce mnea, ruotsi. A-
cmnt i r+pmin pyci, xxi nysxim c+nce asnaua pyxtnt
naxpo, nauarxona acnontm cxantnacxix, mro seniuani
xxacni xaranisarapa npan+cy rnap+nnx sxpxant na sem-
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 3 4
nxx, sacenentx ycxonecnanxncximi i ]incximi nnxmenami
92
.
x mxpxymnt mnorix acneutxi, crapaxtrnae nacenimua
napmana, rax snant napaxcxi rapaox, tno nayanana
anix uact cynpant oip+av na nanountm epase Fenara
nosepa, na Kicneme
93
. uopma, y xxo nasna Be.a Pyci tna
nxomax XIV cr., WeizzenReuzzen, nentmi naranae Wizzi
Aama Fp+mencxara i moxa naxasnant na nauarxont c+nc:
nencxax pyct, ao enaasepcxix napari. Y raxim ntnaxy
Be.a Pyci moxa tnt nentmi apxaiuna nasna, ystxosxut
xmu+ a rtx uaco, xani ne ntcnanacx cyuacnt c+nc ynacna
Pyci! Ha mnorix nanauacntx xaprax XVXVI cr. (ix mt y-
sem pasrnxant nix+) Be.a Pyci naxanisananax noau s Fe-
ntm nosepam. Cxnasenax namix 13201335 r. mnecxax
pt]mananax Xponixa 3ptxa npt anicanni naxoa mnea
na Hxny 1300 r. Fentm nastnae Haaxcxae nosepa (Hwita
trsk) i naneamnxe: Fenae nosepa, xx mopa... Pycxax sxmnx
nxxtnt na nanent cxo a xro, a Kap+ntcxax na no-
nau, rax mro nosepa ix i nasxnxe
94
.
ar+rynt y nanyxont xtrax ne nesentx nixxix cx-
p+nxneuntx cxantnacxix nictmontx nomnixi, xxix nenac-
p+na rptmninamnt nasny Be.a Pyci (Hwita Rytzland?),
anax nxnixym ponm nepaaut ricraptuntx i rearpa]iuntx
nea y cxantnana atrptnana nycnax rpatntx. 3ana-
xtm, mro mnorix pannix cxantnacxix rearpa]iuntx rno-
pt naamnt Iciopant snecrxi npa Ananim xanr+xcne,
nisxim a sraax Aamam Fp+mencxim anana nica
95
.
Hanptxna, ananxanne npa napotnonart, cxnasenae ne
nasne sa nauarax XIV cr., naneamnxe: Y Bxnixa Bnenti
ecnt anant, entx, xx cner, i xonepam nanaco, i cxypa,
naxynt xnt ne cacrap+mnt; y ix sanartx nout, i xnt auant
nene ynaut, utm ysent
96
. Bxnixa Bnentx (Suitiod
hin micla) cxantnant niutni xpani cxo Epont yce
nonacni, mro nptmtxani a ix s ycxoy, y rtm nixy i Pyct
(Iapaptxi)
97
. x i Aam, noau ca cnae Ananix xnt
smxmuani xpainy xanutn Knennan (Quenland). I xani
3 5
ant cxantnacxix xptnint, naontm nisxix a
3rtmanori Iciopa, pasmxmuani Knennan na nonau a
Inti i Faxrpti
98
, tx nanone inmtx, marutma, cxnasentx
na ynntnam Aama Fp+mencxara, xna snaxosinacx noau
ca Cxantnanix, na nonau a Fixpmii
99
. Ycne sa nyuontmi
anrtunacni cxantnant niutni Ananim antm s camtx
xanontx mecna y cnene, xanx ix yxnenni npa xona, n+-
na, aposninanicx a Crpaonantx i Hninientx.
Bentmi nixanax cama +rtmanorix cnona Knennan. Ynacna
xaxyut, xnent r+ra inmax nasna ]ina, xxax, marutma,
naxosint a ]incxara kainu anora
100
. Taxoe x snau+n-
ne mae i cyuacnax camanasna ]ina suomi. Ane cxan-
tnacxix nyuontxcxanacrt npt rnymau+nni +rnonima xne-
nt stxosini ca crapaxtrnarepmancxara cnona, xxoe asna-
uae xanutna ni nanar xapanena (acmnt, nanptxna,
anrn. queen), a sartm pacnacmsini na xnena]ina yce
arptyrt crapaxtrntx amasonax. Tp+a mepxanant, na ra-
xo xa cxeme atnanacx i neparnap+nne nenca y ana-
na. x mt autm nix+, na nexaroptx xaprax nanar XV
XVI cr. Be.ym Pyci uacra smxmuani noau s xpaina amaso-
nax, mro napa ni moxna niutnt npocrtm cynasennem.
Kani raxoe rinar+rtunae rnap+nne, xx nporasxpxana
nenca na uane s Cinenycam (ni inmtmi naparami) i ne s`x-
nxenna ano nnoam nama ]anrasii, neptx xe icnanannx
ne t npanxrntm. Fo xna tna narntnyrax sxpxana s
n+nrpam y Crapo Haase, a nortm y Horapase, crnopa-
na ycxonimi cnanxnami npt axrtntm ysene ro xa pyci.
ap+ut, xantcxa sxpxanacni Crapaxtrna Pyci, paen
Crapo Haari (Aldeigjuborg) i Ananna (Alaborg) nane-
nt i cxoni epari Haaxcxara nosepa t, nptnamci, y
anapmancxi neptx, camtm rycranacenentm s ycxe nonacni
paccxnennx nenca
101
. Asnautm, mro anana asin s
naptxnra nasnt ninaanana y Aama Fp+mencxara
uacra snxsnamnt menanira s Anannom
102
. Hapa ni Aam a+x-
narna xnx cae raxi aanent a Fanrtxi paen, xx Fenae
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 3 6
nosepa. my, xyru+, marni tnt nxomtx anant na Ha-
ase. Hanone Cari npa Xantnana, ctna 3cr+na, 3-
cr+n, xxi nitra xipana Haara, aa y nen cnamy nptem-
namy ctny Ynt]xenm xpncrna Alaborg, ute mext axosini
a Bip+ii. Y nauarxonym Be.ym Pyci, xani nama p+xancrpyx-
ntx cnymnax, ynaxosina raxcama xpncrna Fenara nosepa
(marutma, yxnmuamut i Pacro), inaxm xaxyut, yce rtx
semni na nanent saxa a Bip+ii, se pyci nauynanacx
racnaapom. Icnye raxcama nepcix, na nam nornx, nariunax,
mro na nasna Alaborg xanaenna menanira Fenae nosepa. Ba
cxxim pase, i Alaborg, i alani Aama Fp+mencxara naxasna-
mnt na nptxnana asin i ro xa p+rien Pycxa Honaut,
ystxosxut a ]incxara alanko nisina
103
.
Y XIII cr. ontmax uacrxa xonimnix nencxix semnx
snaxosinacx cxnase Harapocxa p+cnynixi, sa ntnxr-
xam, anax, camora Fenaasepcxara xpam, xxi namo y
nanirtunym apiry PacronaCysantcxa sxmni, a 1238 r.
ntnyutcx camacronae xnxcrna. Tamy, mycint, narypant-
na, mro Be.a Pyci y epanecxix xptninax XIIIXVI cr.
naontm uacra xtnanacx cynxsi s Bxnixim Horapaam:
xx aasnau+nne ao n+na xro uacrxi (nptxnana mexax
Bocxa nxnint), ao (nanone nptnntny pars pro toto
uacrxa xxacni n+nara) yce Harapocxa p+cnynixi,
nanar pasam s nexaroptmi nptnerntmi semnxmi, y nepmym
uapry s Hcxonam xe manomtm param. Hexaroptx
xptnint xmu+ ori uac yxtnani nasny autnenni a xe
mepxananara nauarxonara ap+ana. Tax, na xapne Epont (1579)
nenentxncxara ntana, xaprorpa]a i rannxpa xaprami
xanani upanu+cxa Kamouta Rossia Bianca snaxosinna na
nosent a Anexcxara nosepa, na cxo a p. Bonxa
(Volchen)
104
.
Y ntnaxy cnymnacni mepxanannx nexaroptx a-
cneutxa a pasmxmu+nni saraxana ApraniiApct namix
Pacronam i Fentm nosepam naxanisantx Tanimuantm Be.a
Pyci PacronaCysantcxa sxmni moxa natnt nont, sycim
3 7
neuaxant c+nc. Kani xro naneamnenni npa Be.ym Pyci
canpat aanipanicx na nexym nenxomym nam
ricraptunym xptniny, nastnamym rax Pacro
105
, r+ra mar-
no cneutnt na xaptcnt nencxa rinor+st. Tat
Tanimuana moxna tno nanpaxnynt rontxi sa roe, mro en
namtpt r+rym nasny na ce YnasimipaCysantcxae xnx-
crna XIIXIII cr., xxoe mena sycim inmtx aptct, +rniunt
cxna i sxpxant na, utm rinar+rtunax nauarxonax Be.a
Pyci IXX cr. Tax, xani i axonninana Pacro, a nararo Cys-
ant, tx rontxi na nept]epti.
Hecymnennt nnt Aama Fp+mencxara, ]axrtunara
sacnanantnixa nxmenxa rearpa]iuna nanyxi (y nptnarnacni,
en antm s nepmtx yxt cam r+pmin rearpa]ix), i Icio-
pa Cenintcxara na mnorix naxanenni cxp+nxneuntx cxanac-
ra. Ham yxnxenna, mro snauna cryneni menanira im mt
aanxsantx icnanannem nasnt Be.a Pyci. Hxxxa cxasant,
ni A.oaui, xx xe pasymeni cxanacrt, ynepmtnm rpanc]ap-
mananacx Be.ym Pyci menanira Descriptiones terrarum, ni
r+ra atnocx xptxy pane i ananimnt arap rpaxrara rontxi
nacneana ycranxnana rpatnti. Ftno nariuntm a-
nycnint, mro r+pmin Be.a Pyci y saxonuana ]opme snix
ne pane, utm y Hinonii samanananicx nxmenxix xptxaxi
(nau. XIII cr.), xxix s r+rara uacy namni necnt xanraxr s
ycxonimi cnanxnami.
Ane rax ni inaxm Be.a Pyci ne ntnecnina A.oauim nan-
xam. Hanounax, noau ca Cxantnanix, naxanisantx anom-
nx npacounaenna xmu+ na npanxry orara uacy. Ha xapne
H`erpa Bicxonr+ Maptna Canya Crap+mara (1320 r.), mro
cnyxtna aarxam a xniri Canya Liber secretorum fidelium
crucis (Knira npa raxmnint, nepntx xptxy), Albania
nxnixax xpaina anexa na nonaut, na nenisapntm macine cymt,
nptmtxamutm a Cxantnanii i asenentm ropntm xpt-
rom (mro nxrnenna nitra a Cxantnanii a nonii) a ccy-
nyrtx arapami xaprt na camym nonau Asii Kirax i Iipxanii
106
.
Crnopanax xanx 1450 r. xapra cnery, rpanipananax na xanese i
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 3 8
nxomax, nanone imx cnaro nasnemara racnaapa, na na-
sna nnanic]epa Fopxa, nastnae cymexnym ca
Cxantnanix nonacnt Albania Magna
107
.
Btae na roe, mro xani +ninicrtunaptmcxa rearpa]ii
Albania asnauana axnana axp+cnenym nonacnt, mro ana-
nxana p+antna xpaine, tx y nexaroptx arapa XIII cr. (i
nasnemtx) r+ra xanraminantx Kaxascxa Ananii
anrtunacni, Ananii (xpaint anana npoxa cyuacntx
acenina, xxax canpat acxrana Asocxara mopa) i na-
nouna Ananii nencanina. Yce r+rtx nixx ne snxsantx
mix cao nonacni nx nexaroptx reorpa]a +noxi nosnx
cxanacrtxi s ix ntmxntmi xnennxmi npa Ycxonmm Epo-
ny sninicx ano.
Mt xo snxprani nary na acaninacni mtcnennx cxana-
cra. Ix nanyxontm, y r.n. i rearpa]iuntm nornxam tni
nacnintx xamninxrtnacnt, +xnexrtunacnt, necamacro-
nacnt. Hanar npt acnp+unanni nacntm ocneam araptr+-
ry nanxp+nixa, antx anomnix npanxrnani cyicnanant s
nontmi. Hcearearpa]iuntx nasnt, crnopantx ]anrasix,
a inmtm pasam i neaxanacnm ao necymnennacnm
Hanone ,nnanicqepm Bopaa~ (cnp+sina XV c1.), Albania Magna snaxo-
sinna na cycec1ny s xpainan nanniumx auasonax, nese neanxa a Ha-
nounara axinny. Hi nmnaxona i s Terra feminarum Aaua Bp+uencxara, xpai-
nan Quenland cxanmnacxix rearpaqiunmx 1pax1a1a i noc1panau Amaonia
na xapne mpa Mapa cycesnnt, ananena, albani-wizzi, albani i Rossia
biancha?
3 9
naapoxnixa ni mxanxpo, sntuana ne axianicx sa ne-
narp+nacnm. Ix imxnynicx anacanant a mananxomtx r+-
ptropt, xani nx raro t xont nexi np+r+xcr, ni
ntxaptcronani npt xptmu+nni rontxi mro axptrtx
semnx. Cnxomacnt cxp+nxneunara uananexa s nerxacnm
]aptxanana xx xcxonntx cnxrtx p+nixnii, rax i posnara
xmranry moncrpa, nptnia, mi]iuntx xtnen i nmse,
nanar n+ntx ]anracrtuntx xpaint. x sanaxt . He
Io], nmsi cxp+nxneuua naxosini xanraxr s ]isiuna
p+antnacnm npas nacp+ninrna micrtuntx i nceananyxo-
ntx acrpaxnt
108
. Menanira raximi acrpaxntxmi tni
amant nmtx rearpa]iuntx nasnt nxomara cxp+nxneuna-
my epaneny cnery, Orbis Latinus acanina xani ryrapxa
imna npa anexix i mananxomtx xpaint.
I+rax s`xna, sp+mrt, ntxosint anexa sa pamxi cxp+nix
nxxo. Yxo nanemt uac mnorix nasnt, nxomtx s anrtu-
na rpatnti ni crnopantx cxp+nxneuut, xxim ne sna-
mnocx mecna na 3xmni, yxtni nx aasnau+nnx a`exra na
inmtx nnanerax. Tax, anrtuntx reorpa]t xmu+ ianicxara
neptxy (VIIV cr. a n.+.) smxmuani ntroxi cix epanecxix
p+x, xxix naamnt y uopnae mopa, y rax snantx Pt]ecxix
rapax. Ix p+antntm nparartnam mor tnt Kaxas
109
; ane st-
xosxut s raro, mro na mnorix xaprax XVI cr. Pt]e cny-
xt noanasenam nxnpa s snino i Hemanam, xro rp+a
tno araxcamint s Fenapycxa rpao (npaa, nasnant xe
ropna cicr+ma tno nxnixa nanxxxa). Kani icnananne
Pt]ecxix rop, y posntx xaparpa]ixx i na craptx xaprax
uacra sranantx noau s Be.a Pyccm, ne nannepsinacx, ix
nasny cnauarxy cnpaanani anacanant a Ypana (mro saxa-
nanacx a namara uacy nasne ynora napassena arynt-
na crpartrpa]iuna mxant Pt]e); yxo XX cr. im
snamni nptrynax na Mecxnt. Canpanax Kaxascxax
Ananix xanuarxona sanxna cnae saxonnae mecna na xap-
ne rontxi XVIII cr.
110
. T+pmin Be.a Pyci, nanar xani t
ntnasent nixinrami nx aasnau+nnx xanxp+rna
2. Incipiunt Russiae Albae
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 4 0
r+ptropti, y cxp+nxneuntx cxanacra, a nortm i nyuo-
ntxrymanicra ori uac t raxo xa ncearearpa]iuna
nasna, xx Ty.e ni Piqe.
Kani nxomt cnonix nanincxix rearpa]iuntx nasna
cxp+nxneuua Orbis Latinus
111
cxnaani ne XIX, a XV
XVI cr., esymona, pasam s Thule i Riphaei, Albania i Russia
ryt rpanina i Russia Alba. I+rax nyuonax nasna autnenni
a Horapaa ryuana ne menm ysnecna, utm Caledonia a
Barnanti, Hibernia a Ipnanti, Lusitania a
Hapryranii, Helvetia a Bnenapti i r.. x npanina, xpai-
nt nastnani imenami napoa, xxix nacxnxni ix y ptmcxym
+noxy ni noryne raxo crapaxtrnacni, xxym marni npaca-
utnt cxanacrt na cnaix xptninax. uacra raxix rpatnt-
ntx nyuontx nasnt natnani nxomacnt ontm mtpoxym,
utm ar+nrtuntx. Belgica i Britannia p+mne spainicx
a]intntmi nx ananentx xpain, a Bohemia ori uac
ntxaptcronanacx r+ra xxacni. Marutma, uacam +nir+r
alba noryne ne me anixxa c+ncana narpysxi, a nptxna-
acx a nasnt Russia npocra xa naxp+cnint +pytntm
arapa.
Heparnap+nne A.oauii Be.ym Pyci, xx mt autm a-
ne, atnocx ne rontxi na nonaut Ycxonx Epont, rax
t monint, na nencxim cycrpane, ane i Hanountm
Hptuapnamop`i i Hptasoi. Y anemtm mt ysem
aposninant nanounym i nanenym Be.i Pyci, xanx
cxp+nxneuntx reorpa]t ne neani raxora sxnennx. Kox-
nt s ix naacoxy sntuana me na nase cnam Be.ym Pyci.
Tontxi xe nptnxsxa xanxp+rntx ntnaxax aposninanacx.
H+ntm xptr+ptem nx nama xnaci]ixanti s`xnxenna sna-
xoxanne Be.a Pyci na ro ni inmt ox a yxntx
Pt]ecxix rop. Y r+rtm c+nce moxna xasant npa ntcpt-
]ecxym (na nam ox yxnara Pt]ex) i rpancpt]ec-
xym (na ro ox) Be.ym Pyci, a amant cx aunax
pasnacranacnt xe naxanisant moxa tnt snesena a r+-
rtx nyx acnontx naptxnra.
4 1
3. Weizzen Reuzzen xpmaanxix p+nsa
Hxmenxi Drang nach Osten i Fenax Pyct XIVXV cr.
Kani XIII cr. Be.a Pyci ]irypanana rontxi nanincxix
cxanacrtuntx rpaxrarax (xanx i crnopantx arapami,
pontmi monami xxix tni repmancxix), tx y XIV nepma
nanone XV cr. mt cycrpaxaem r+rym nasny nepanaxna nx-
menxamontx xptninax, se acnxrnxmnna saemaautnenni
xptxaxo i Hanouna3axonx Pyci. Ant s naontm
pannix raxix xptnin rnopt acrptcxara na+ra Her+pa
3yxennipra, xxi xt npt nenrepcxim i anapcxim napax,
ane naontm uacy (13561395 r.) npane y Bene. T+martxa
xro repanttuntx nepma rpatntnax nx ptnapcxara
nexy: nosniri acxanantx ptnapa, ix rananrnacnt, mnx-
xernacnt, syx xxacni, npaxnint xxix npacne sa ce tno
nonax s nxnepntmi, ni, inaxm, ca-
pantnami. a anomnix anocini i na-
rannaninnina, i npanacnantx
ycxonix cnanxna.
Asin s raxix repanttuntx nepma
nptcneuant ptnapy uptptxy ]on
Kponnexy (f1360), mmarpasonamy
sentnixy xptxanxix p+sa s
Hinonii i Bnenti. Y m+pary inmtx xro
nptro, npa xxix 3yxennipr anea-
cx s nepmtx pyx, sranaena i raxax:
A nomi+ uaexa.i ua oe.ix pycav,
Ha rponaci Aseuoype,
se e.ira oimea
Aooi.ac...
112
Asenypr (Eysenburk) nxmenxax
nepaaua nasnt Isopcxa, crapaxtrnara
nptrapaa Hcxona i xro ranonara ]ap-
nocra smaranni s xptxaxami, raro ca-
Iep mpmpmxa qon
Kponnnexa, ysentnixa
p+nsm ua eumx py-
cay, ua rp+nacuo A-
seuype (xann 1348 r.).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 4 2
mara ropaa, se, nanone Anonecni minyntx uaco, y 862 r.
ce nami]iunt Tpynop, par Pyptxa i Cinenyca. 3 xan-
r+xcry nepma ntnixae, mro nxanax anora Isopcxa mena
mecna nesaora a 1348 r.: apasy nacnx xe Kponnex na-
xipanacx a mnecxara xapanx Marnyca II i pasam s im y
1348 r. pa ysen y ntnpane na naynanym Horapay
Ixopy
113
. Hi ne mor Kponnex aneanna npa nasny Be.a
Pyci a mnea? 3raanax nanxp+nim passene Xponixa
3ptxa tna cxnasenax menanira npt Marnyce II. Bro x
artutnt Isopcxa, ro a Fonaracxara aranopy (xanx
1348 r.) Hcxo pasam ca cnaimi nptrapaami naminantna niut-
cx nacanam Bxnixara Horapaa, ni, mro roe x, uacrxa Be-
.a Pyci. 3yxennipr napa ni nea npa posniny namix Ho-
rapaam i Hcxonam, npa rontxi mro mpttuna samanananym
nesanexnacnt anomnxra, a xani i nea, ro, n+na, ne npt-
a t acaninara snau+nnx.
Hixana, mro nauac anicnantx a-
crptcxim na+ram nasex cnyxtntm
xnxsem Hcxona, na cxxim pase na-
minantna, xmu+ t Anp+ Antrep-
aniu, a npacranx xro ryr i nmt
nirocxi xnxst Rpt Biraraniu. Pas-
pt ncxaniuo s Anp+em atcx
rontxi nacnx rieni Rptx cyrtunt s
nemnami, xxpas xanx Isopcxa, 15 xpa-
canixa 1349 r. Hexantxi rao pane, y
1341m, Rpt Biraraniu ntrptma a-
nory Isopcxa xptxaxami, utm sat
cimnarti ncxaniuo
114
. Acmnt ntnixae,
mro, s nynxry rnexannx xptxaxo, i
Anp+, i Rpt marni cnptmanna xnx-
sxmi Fena Pyci xanx ix iment i ne
sranamnna 3yxennipram xna. Ha r+-
rym axaniunacnt napra snxpnynt aca-
ninym nary: i n]apmantx npa naxo-
Iep Ianca qon Tpana,
ysentnixa p+nsm na
Isopcx - opm eo-
pa ua Beua Pyci
y 1356 r.
4 3
xanne namxnentx xnxse Fena Pyci marna tnt ycn-
ptnxrax raxim utnam, mro uacrxa r+ra Be.a Pyci xx t
aramartuna paicx i Honanx
115
.
Taxoe smemnanne ]eaantna rtrynarypt i rearpa]iu-
na namenxnarypt uacra nasipaenna nanar y cyuacna ricra-
ptuna nanynt. Hanptxna, y +nntxnanetuntm aprtxy-
ne npa macxocxanirocxym nany 15001503 r. crapaycxi
xnxst Cxmen Inananiu Maxacxi nasnant maxacxim xnx-
sem, r. sn. xnxsem s Maxacxa
116
. Ha cama cnpane xro ant-
xa Inan ntexa s Maxacxa BKH xmu+ 1454 r., i xro
namuaxi ne saxanani nixxix cynxsx s tno norutna, an-
pou cnautnnara nposnimua. 3p+mrt, nanxam marutma, mro
xnt npanxrnani niutnt cxe nerirtmntmi maxacximi
xnxsxmi. Y ]eaantnym +noxy s xe acanina ynara a re-
neanorii i rtrynarypt, araxcamnenne acot ]eaana s r+pt-
roptx, xxo en nanoa ni nanar na xxym rontxi np+r+na-
na, moxna cycrp+nt na xoxntm xpoxy. Hix+ mt autm,
xx raxi x mexanism namtp+nnx nasnt Be.a Pyci na cymex-
ntx r+ptropti npaxni cxe ntnaxax ca cmanencxim xnx-
sem ueapam Rp`eniuam i, marutma, s narapocxim i raninxim
xnxsem Mcnicnanam Yantm.
Y inmtm nepmt 3yxennipra, y ronap xmu+ anaro acr-
ptcxara xptxaxa, Ianca ]on Tpana, isno sranaenna
Isopcx opt ropa na Fena Pyci
117
. Hxnep ryrapxa
ise npa nasei 1356 r., xani entx pycint meni naxacrna
naexant na xptcnixn, i p+se, apranisanana nx ix
naxapannx, ]on Tpany ntna ronap tnt cnxranocnam
Cn. Ieoprix
118
.
Hptnxrnae nary, mro nasna Be.a Pyci tna nxomax,
nptnamci, xmu+ anamy nxmenxamonamy na+ry raro neptx-
y, Ienptxy ]on Mmrentny. x i 3yxennipr, en npane n+nt
uac y Bene npt napax repnara Pyont]a IV i Antp+xra III.
Fesymona, aona na+rt acaicra neani asin anaro (xanx
r+pmin Be.a Pyci yxtnani posntx snau+nnxx). Hix+ xmu+
yse ryrapxa npa Mmrentna (rn. passen 7) i npa inmara
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 4 4
nxmenxara na+ra, Tomaca Hptcmyxa, xxomy raxcama tna
nxomax r+rax nasna.
Hi ne snautnt r+ra, mro acneutxam ricropti nama
nasnt napra snxpnynt nintnym nary na nxmenxym na+sim
+noxi, nepaxona a minesinrepa a macrapsinrepa? Mar-
utma, i inmtm na+ram XIVXV cr. Be.a Pyci yxnxnacx
nexa cimnaniuna xpaina na cxose, nona nacryn-
ntx naranna, ]anracrtuntx naunapa i inmtx nexcnex,
xyt mnxxerntx ptnapt ntnpanxnicx senx cnant, senx
repaiuntx yutnxa y ronap nptroxtx am i namtp+nnx
canpana nept? Hi ne npanixa raxi nopas Be.a Pyci i
niraparypt cycenix xpain, y nptnarnacni, Iranii? Tax ao
inaxm, crarosem nasne mt cycrp+nem na Be.a Pyci nt-
caxaponara ptnapa Acront]a, repox ptnapcxa na+mt
Mar+a Faxpa 3axaxant Panan (rn. nacrynnt passen).
Anax nemnt xtnani nasny Be.a Pyci ne rontxi npt-
roxtm nictmencrne, ane i a]intntm cnpananocrne. He-
xaroptx snecrxi npa xe s nxmenxamontx xptnin nauarxy
XV cr. artuant ysaemaautnennx BKH s Horapaam i
Hcxonam y 1410x r. Hacnx saxnmu+nnx 1411 r. Tapyncxara
mipy Birar imxnycx nanauanint cae r+rtx p+cnynixi, mro
nenaxoina Op+n, o en ne xane a`xnannx cix cnaix
ycxonix cycesx y ano sxpxane. Y 1412 r., narpaxamut
Horapay nano, nxnixi xnxst nirocxi amorcx ntanennx
arynt ueapa Rp`eniua, ctna anomnxra nxnixara xnxsx cma-
nencxara Rptx Cnxracnaniua (pane, y 1404 r., raxcama nas-
anenara nat Biraram). ueap, nanynxpnt Horapase
i antxocxim Cmanencxy, cnauarxy ntexa y Hinonim, sa-
rtm y Hpycim a nxnixara maricrpa Ienptxa ]on Hna+na,
anax ro, ne mamut, nanone mo Tapyncxara mipy, npana
nptmant nopara Hontmut i BKH, aacna xro a u+mcxara
xapanx Bannana IV Hmxcemypra. Yp+mne, ueap snamo
nptrynax y para Bannana imneparapa Cnxmu+nna Ptm-
cxa imnepti i centepa Op+na Cirismyna I Hmxcemypra,
xxi pasrnxa xnxsxisrox xx marutmym nponinary Birary
119
.
4 5
Menanira cynxsi s r+rtmi snemnenanirtuntmi
acraninami rp+a pasrnxant nicr 1412 r., y xxim npycxix
xptxaxi cxapsinicx Bannany IV, mro |xapont| Hontmut i
repnar Birar snyutnicx s Hcxonam i Fena Pyccm (den weisen
Rewsen)
120
. Y inmtm nicne a Bannana IV, a nxnixara maricrpa
Op+na Ienptxa ]on Hna+na (rpanent 1413 r.), naneamnx-
nacx: Iepnar Birar snyutcx s ncxaniuami i nxnixa-
naraponami i cimi pycximi monami... nxnep anxsenna na-
xnant s Fena Pyccm (mit den Wissen Russen)
121
.
Yce nptnesentx antx xccnp+una naxasnamnt na
naxanisantm Be.a Pyci pycxix p+cnynixax, utx r+ptro-
ptx nptnxrana a Hinonii, Horapase i Hcxone. Y
cynacranenni s Anicannem semnx i nasnemtmi snecrxami
npa Be.ym Pyci in]apmantm r+rtx nxmenxix xptnin napra
nptnxnt na ynary. na ne s`xnxenna namtnxona ni cxa-
xona, xx moxa naanna rtm, xro cnptmae cennxmni smecr
nasnt xx aneunt.
Hpaa, icnye xmu+ Xponixa Hontmut naxannnepa na
s uapnxona, i xna rpatntna niutnna nepma xptnina,
se Be.a Pyci sraanax nptnxsnt a r+ptropti cyuacna
Fenapyci
122
. Hanone r+ra xponixi, y 1382 r. rana, ctn
Antrepa, nxnixi xnxst nirnina, xxora roam pane xront
sxstxa Kecryr nanani pasam s marxam, saxana y nannyri
i nacasi y nxsniny nexa xp+nacni Fena Pyci, mro sa-
nenna Honanx, na cnxra Hxnisecxrnint nex s r+rae nxsnint
i npt narptmnt snani Hirnt saxani xp+nacnt Bintnm
123
.
x sanaxani xmu+ B. Hanyn+niu i . Cranxeniu
124
,
aptrinan Xponixi... na s uapnxona ne saxanacx, xna nx-
omax rontxi nasnemtx cnicax. I+rtx cnict, xx niutni
sraantx ricroptxi, arymnna xannom XVI cr., xani nasna
xo rptnana samanananacx sa Honauutna. Y raxim ntna-
xy moxna tno niutnt, mro cnont Albae Russiae aa
nepanicutx xponixi, stxosxut s p+ani uaco Hinoncxa
nant. Ane nontcxi ricroptx Bnxxrocxi, xxi anynixana
Xponixy... y 1872 r. na nacrane 9 posntx cnica, asna-
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 4 6
ua, mro ontmacnt ix anocinna a cxp+sint XV cr.
125
. nx
nasena anipoxi ne crontxi camo Xponixi..., xontxi
xe naneamnennx npa Be.ym Pyci, r+rtx cnict napra tno
npaneptnt, xanx cam Bnxxrocxi, naamt nynixa-
nti i posnautranni namix posntmi cnicami, ne sa]ixcana y
ix posnautrannx ]past castro Albae Russiae, Poloczk dicto.
Tamy xanx B. Hanyn+niu i . Cranxeniu mamnt pantm, cy-
mnxnamutcx neparonacni nmora naneamnennx XIV cr.,
xxoe snxsnae nasny Be.a Pyci s cyuacna Fenapyccm, mt
anycxaem, mro anipoxa naneamnennx Xponixi... 1382m
roam moxa tnt npanintna. Ane nanar y r+rtm ntnaxy
anxcenne Honanxa a Be.a Pyci xyru+ ntnaxonacnt,
utm ycranxnanax rpatntx. Ttm ontm, mro r+rtm nane-
amnenni ecnt i inmtx icrorntx neaxnanacni: npa rpt-
manne rant nxsnem y Honanxy nacnx ntxptnnx Kecry-
ram xro smont s xptxaxami niuora ne naneamnxmnt nixxix
inmtx xptnint.
anacananne nasnt Be.a Pyci a Honanxa nontcxim a-
rapam XIV cr., xani xno mena mecna canpanacni, naxas-
nae na sne marutmacni: 1) n s uapnxona, neacneuant
axnantm snau+nni r+rara, nepanaxna nxmenxara, r+pmina,
yxt xro cynxsi s nasexmi Hirne namtnxona; 2) nxmen-
xix xptxaxi cami uacam ntnaxona nastnani Be.a Pyccm
rym uacrxy cennxmnx Fenapyci, xxax nptnxrana a In]nxn-
ra, ycnptmamut xe xx nemra asinae s cycenimi Hcxonam
i Horapaam. a raro x mnorix cnyxtntx xnxsi Horapaa
i Hcxona naxosini arynt.
Ttm ne menm, yce acneutxi, anpou . Cranxeniua,
aanipamutcx na na s uapnxona, spaini ne sycim a-
rpynranantx ntcnont. nx B. Hamancxara tno ouennno,
uro biala Rus... nx Honxxon npemenn Kasnmnpa Bennxoro
(13331370) tna xnntm napontm ntpaxentem, nsanna
omeynorpenrentntm
126
. M. B. onap3anontcxi rnyma-
ut nasny Be.a Pyci xx nontnax i a rarapa, i a
Hirnt i cynxsi s r+rtm nica: nontcxix i nxmenxix
4 7
nictmennixi xo s cxp+sint 14 cr. nastnamnt raxim na-
mennem namy xpainy. Bxnixix xnxsi nirocxix nastnamnt r+-
rtx semni Fena Pyccm, a napo r+ra xpaint enapycami...
3 cxp+sint 15 cr. i Macxne nastnamnt yxo xtxapo
Cmanencxa, Honanxa i nanaxontntx mxcnin enapycami, a
mxcnonacnt Fenapyccm... Birar sycim npanintna
aposnina y cxnase nonarnopana cnae sxpxant Pyct,
xxax nanexana xmy i tna axnasena im naarxami, necna-
onym uopnym Pyct, i Pyct, xxax xaptcranacx
nanirtuna cnaoa, nanone aranopy snyuanacx s xnxsxmi
nirocximi, Pyct nontnym, Fenym Pyct
127
. Ane xani py-
ro nanone XVII cr. yse aryntnanptnxrtm mepxananne,
mro Fenax Pocnx Fenopycnt, xoropte xnnyr oxono Cmo-
nencxa n Honornxa n ntntx ropoex (I. Karamtxin)
128
,
ne napra p+rpacnexrtna pacnacmxnant na XV cr. i npt-
nicnant xro Birary.
P+anii x XV cr. anasnauna naxasnamnt na Horapa.
Hanexnacnt Horapaa a Be.a Pyci cneamnxni mnorix
enapycxix ricroptxi, y acaninacni +mirpannxix. t anaua-
cona xnt anocini a Be.a Pyci xro cyuacnym Fenapyct, xro
Macxocxym sxpxany. Hanone H. Ypana, pasam s Mac-
xomutna Fena Pyccm rat |y XVI cr. A.B.| nastnana-
cx Hcxomutna i Harapoutna
129
. C. Fpara (B. Tymam) mep-
xana, mro +panecxix xaprorpa]t nepmae nanont XVI cr.
xpa Russia Alba sntuana smxmuani na npacropt mix Ho-
nanxam i Horapaam... nxxanisantx nasnt Fenax Pyct snxs-
nanacx na saxase 3pont s xptninximi semnxmi nanounae
Fenapyci
130
. ro narapae I. Caranoniu: Y nanxp+nix
crarosi, nptnamci, y XV, r+rae nanxnne axonninana |anpou
Fenapyci| i r+ptroptm na nonau a cyuacna Fenapyci
Hcxomutny, marutma, uacrxy Harapoutnt
131
.
P. Maxcimoniu i cneam sa im B. Acrpocxi nacnpaanani
pacrnymautnt nepanoc nasnt s r+ra mepxanana Be.a Pyci
(Honanx Horapa Hcxo) na Macxocxym sxpxany
nacrynntm utnam: Kani Macxonix snaxosinacx na nona
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 4 8
ynaa rarapa, nontcxix i nxmenxix arapt niutni Hora-
pa, Hcxo i Honanx nontna uacrxa Pyci, r+ptroptx rp+-
uacxara npanacnax. Hasne, nacnx 1462 r., ycneamnxmut
cnae ntsnanenne a rarapcxara xpma, macxanirt, xxix rara-
pt niutni pane uopntmi, r.sn. sanexntmi, nauani raxca-
ma nastnant cxe entmi, r.sn. nontntmi
132
. Taxix nornx-
a rptmacx i . Cranxeniu
133
. Ane canpanacni Hora-
pa, Hcxo i Honanx nixoni ne cxnaani raxora asincrna, xx
xptninxix semni nanounae Fenapyci ni nontnax uacrxa
Pyci, r+ptroptx rp+uacxara npanacnax. x mt naxaxam y
nacrynntm passene, namtnxonae i mepxananne a Be.a
Pyci xx a]intna nasne Macxocxa sxpxant uaco
Inana III.
Hentra naxinynt es sanari i ntxasnanne A. Canaena,
mro n XV n. nasnanne Bennxax Pyct snaunr ro xe, uro
n Fenax
134
. a xro anyuaenna . Rxo: T+pmin Fenax
Pyct... y acnontm t xx panasnaunt r+pminy Bxnixax
Pyct
135
. mu+ ane namo A. Porane, ecnacrana
cnnxpxamut, mro Bxnixa, ni Fena Pyccm nastna cno
nauarxont amen semni a Horapaa a Mypama
xmu+ nemut Aner
136
.
P+u y rtm, mro Be.a Pyci canpat n+nt uac tna
roecna B.ira, ane B.ira ne rpatntntm, cennxmnim
c+nce. Y 1413 r. ypryncxi naapoxnix i tnnamar tntep
+ Hanya, naneamt Horapa i Hcxo, sanarana: Pycxix
Bxnixa Pyci (Les russes de la grant Russie) ne mamnt inmtx
racnaapo, anpou rtx na ntapt, xx raro xoua napo
137
.
Bianouna, en me na nase rontxi r+rtx axpcxix p+cnynixi,
o inmtx semnxx Pyci na ro uac neuanora nay xo ne
icnanana. Hicr ninoncxara maricrpa nxnixamy maricrpy Op+-
na (1413 r.), y xxim ryrapxa ise npa rtx x axaniunacni, mro
i sraantx ntm+ p+nxntxx 14121413 r. s Hpycii a
Bannana IV, naneamnx, mro Birar sranaptcx mit den
grossen Reussen
138
. Taxim utnam, B.ira i Be.a Pyci y ro
uac canpat tni cinonimami, ane x i r+pmin B.ira Pyci
4 9
me sycim ne ro c+nc, xx nasne. Ynepmtnm na roecnacnt
B.ira i Be.a Pyci snxpny ynary cam Canae, anax mt
xaneni yaxnanint xro cnnxpx+nne, nitra B.ira rat
nastnani cm HanounaYcxonmm ni MacxocxaHara-
pocxym Pyct. Hepm sa ce, Horapa nentra anocint a
HanounaYcxonx Pyci. x naxasa Y. Kyuxin, anomni
r+pmin npanamepna xtnant rontxi nx aasnau+nnx r+pt-
ropti, xxo y n+nt xpananariunt neptx nanoana tnac-
rtx pycxix xnxse namuaxa Rptx arapyxara. Ho-
rapa, xanx ]apmantna i nptsnana nxpxonym nay xnx-
sx, xxi arptma xpntx na nxnixae Ynasimipcxae xnxxanne,
a 1470x nixoni ne cxnaa apraniunara n+nara s r+ra r+-
ptroptx
139
. nx aasnau+nnx Bxnixara Horapaa i Hcxona
ontm xap+xrnt, i s rearpa]iunara, i s ricraptunara nynxry
rnexannx, r+pmin Hanouna3axonxx Pyct. Ttm ontm
neap+untm anaxpanismam y xanr+xcne XV cr. ntrnxae
xtrt Canaentm ntpas MacxocxaHarapocxax Pyct.
Tp+a tnt sanara nxnixim ananareram pycxa imnepcxa
i+i, xa anosint icnananne asina i nenasentna, cnx-
ro Pyci xx naontma xamronacni cix ycxonix cnanx-
na y uac, xani xmu+ icnanani nesanexntx a Macxnt ni
aranomntx Horapa, Hcxo, Hnep, Bxrxa, Pasant, ne xa-
xyut npa BKH. Tat mana xro sone t npaxasant yy-
uym ricraptunym xap`epy Macxnt, ntnimu+nne em s nxram
uacy cix nptxmer camatrnacni inmtx pycxix semnx, spy-
nananne cix napacrxa ix saxonx xyntrypna
aptenranti. Tax mro Be.a Pyct tna roecna B.ira rontxi
ro cryneni, y xxo B.ira tna roecnax Bxnixamy Hora-
pay: B.ira Pyci = Be.a Pyci Bxnixi Horapa, xx nx
Hanya La grant Russie tna cinonimam Noegarde la grand
140
.
A panasnaunacni r+rtx r+pmina cneuant i asentx
xaprarpa]ii. Tax, xapra cnery Anp+a Fixnxa (1436) ae na-
sny Imperion Rosie Magna paene Bxnixara Horapaa
141
.
Bxoma, mro nasne menanira Fixnxa anamara y npant
na cnanyra xapra upa Mapy, xxi, naxontxi nxoma, ynep-
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 5 0
mtnm smxcni nasny Be-
.a Pyci na xapne (npa mro
xmu+ yse ryrapxa).
t nepnemcx nauarax
XV cr. Bentmi xamronax
xptnina snecrax npa Be-
.ym Pyci Xponixa Kan-
crannxara caopa ana-
pna Yntptxa Ptxenranx.
na xo rpannxna none
spoxy enapycxix +mi-
rpannxix ricroptxa
142
, ane rontxi mimaxost, ramy mt
asnonim cae cntninna na e napaxsne.
Kancrannxi caop 14141418 r. t naynemtm tn-
namartuntm xanrp+cam, na xxim ntpamanicx naxnemtx
mixnapontx ntranni, nepm sa ce snxsantx s np+r+nsixmi
imneparapa Cirismyna na nanirtunym reremonim Epone.
Axrtnt sen y npant caopa pana BKH, araptr+r xxo-
ra nacnx Bxnixa nant 14091411 r. snauna spoc. Birar
nexantxi paso naxipona cnae +neranti Kancrann. Hpa
any s ix (1417 r.) Ptxenrant naneamnxe: Hptexani nacnt
a repnara Hirnt Biranta, a nano +cnara Pamxi |r.sn.
Cepii. A. B.|, s Bxnixa i Mano Banaxii, a nyx xapane
Typnti (sic!), a repnara s Fena Pyci, nyram na 180 xonxx,
y om Xansena Py+ na nynint Cnxrora Hana
143
.
Acanina npacraniuax +nerantx BKH na uane s xiecxim
mirpananiram Ptropam Hamnaxam naneana Kancrann y
1418 r. Y xe naxosini npanacnantx enicxant s Bxnixara
xnxcrna i Manont, a raxcama cnenxix npacranixi Kiena,
Cmanencxa, Bxnixara Horapaa i inmtx rapao. M+ra xe
tno saxnmu+nne na r+ptropti BKH ynii namix npanacna-
na i xaraninxa n+pxnami, a raxcama nptsnanne
cmsep+nir+ra Birara na Manona i Bxnixim Horapaam.
Y nmrtm 1418 r. Hamnax nptcxrny nany Mapniny V xx
nepmacnxrapy a imx Kiecxa mirpanonii. Cnpoa ynii, a-
Hontcxan i nenrepcxan +neranmi na
Kanc1annxiu caopm. Mininnmpa s
Xponixi Y. Pmxen1ann.
5 1
nax, sacranacx nep+ani-
sanana ssa cynpani-
nennx npanacnanara yxa-
nencrna BKH i nasinti
xancranninonantcxara nar-
ptxpxary.
Anicnamut pautcrt
es +neranti Hamnaxa
Kancrann 19 nmrara 1418 r.,
nxmenxi xpanicr sanarana:
3artm y cyory, na 19rt
sent mecxna nmrara, npt-
exa ntcaxapont nan, nan
Ieopr, apnticxyn Kiecxi,
s xpaint Fena Pyci, ca
Cmanencxa (zu wien Ren,
zu Schmolentzgi)
144
. Moxa
cxnacna paxanne, mro Pt-
xenrant yxtnae r+pmin Be-
.a Pyci amant y cyuacntm snau+nni. mu+ ana ntrptmxa s
Xponixi Kancrannxara caopa nitra nannxpxae r+ra:
Epona r+ra sxmnx, ynyrpt xxo mt snaxosimcx,
xna nptnxrae a Fena Pyci, a Cmanencxa, a npas ix i a
canpana Typnti, anicana Hanya
145
, a repnarcrna Hirnt,
Hontmut, Cnanonii, Benrpti, Mapanii, u+xii, Ptmcxa
imnepti
146
.
Ane nix+ Ptxenrant ontm napaxsna pacnanxae npa
Hamnaxa, i r+rtm pasam Be.a Pyci ntcrynae xx cycenxx s
xro apnticxyncrnam, a ne cxnaonax uacrxa anomnxra:
Bxnixi nan Ieopri, apxienicxan Kiecxi. n mxxye s nanam
Biraram, repnaram Hirnt. I rnxsint na rypxa. n mae ram
rpox enicxana
147
, a inmtm oxam |xro nonacnt| nptnxrae
a Fena Pyci
148
. Taxim utnam, s Xponixi. Ptxenranx ne-
spasymena, ni Be.a Pyci ynaxosint y cxna BKH, ni rontxi
mxxye s im.
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
+neranmn Haunaxa na Kanc1ann-
xiu caopm.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 5 2
Xponixa. nicanacx Ptxenranem nesaane nacnx Kan-
crannxara caopa, i rax xe uacrxa, se ranoptnna npa nam
npamer, s`xnxenna nanxam ar+nrtuna
149
. Hi snautnt r+ra,
mro rp+a anecni Cmanencx a Be.a Pyci XV cr., xx spai
pacicxi acneutx R. Feryno? Btpas zu wien Ren, zu
Schmolentzgi nitra ae raxix nacrant. Y aarax moxna
tno cnacnanna i na mirpananira Micaina, xxi 1476 r.
tnnam t anec a Be.a Pyci Bxstmy. . Btpae cnnxp-
xae, mro nourn na ncex crapnnntx xaprax nannct Pyct
Fenax (Russia Alba), nosnee cnoxnnmaxcx rpannna +rnn-
uecxo Fenopyccnn oxnartnamr Cmonenmnny...
150
, ane na
cama cnpane, xx mt autm, r+rara nxma ni na xaprax
(nptnamci, a cxp+sint XVII cr.), ni r+xcrantx xptninax
(a XVI cr.). A +nicronix Micaina, ni, nptnamci, xe np+am-
yna, xyru+ sa ce, y canpanacni aryenna 1605 r.
Knmuant nx nac nepcanax Xponixi. Ptxenranx, xxi
asnanxe pacmt]panant xe r+pmin Wien Ren, repnar
Cmanencxa, repnar utpnona Pyci
151
. mu+ antm mecnt
en nasnant repnar ueap ca Cmanencxa utpnona Pyci
152
.
I+rt repnar ueap ne xro inmt, xx sraant ntm+
ueap Rp`eniu. Y 3axonmm Epony, se xro nptryni
imneparap Cirismyn, ueap nptt s Horapaa. Y
inmcrpanantm reponixy ranapontx racne caopy xront
rtryn ryutnt xx ueap, repnar Fena Pyci i racnaap Cma-
nencxa
153
. Moxna mepxanant, mro nasny Be.a Pyci neana
map, repnar Benan Pyci i racnaap Cuanencxa. Iep mapa Kp`eniua s
inmc1pananara reponixa Kanc1annxara caopa.
5 3
i uac a uacy xtnana xanntnxptx Cirismyna (xx nexantxi
rao pane xanntnxptx xro para Bannana). Y nptnese-
ntm ]parmenne r+rax nasna xyru+ nponinacranxenna Cma-
nencxy, utm araxcamninaenna s im.
uapront pas Ptxenrant sranae Be.ym Pyci npt
rnymau+nni nanxnnx Pycxax sxmnx, xani en, mix inmtm,
ntnyuae rpt xar+ropti pycxix: a repmancxix napoa
anocxnna Ptmcxax imneptx, xapanecrna Faremix, xapane-
crna Benrptx, Hirocxax sxmnx, Pycxax sxmnx canpa-
ntx pycxix, utpnontx pycxix, entx pycxix; xpaina i ropa
Bxnixi Horapa, xxix ecnt xptcnixncximi
154
.
He sycim spasymena, mro i xaro Ptxenrant nastna ca-
npana ni npasina Pyccm, canpantmi pycximi.
Y inmtm mecnt pasam s repnaram ueapam sranaenna i
repnar Hanen s canpana Pyci, nanauanent repnary
Birary
155
. u. Hexacintcxi niut, mro r+rtm r+pminam ana-
pan aasnaua pycxix Bxnixara xnxcrna, r.sn. y nepmym
uapry enapyca
156
. I+ra ntrnxae rtm ontm nariuntm, mro
canpantx pycxix, imanepna, cynpantnacranxnicx ]ant-
mtntm ni nxnepntm (valschen Ruzen), nxomtm s inmtx
nxmenxix xptnin, inaxm xaxyut, cxismartxam
157
. Tat
canpantx pycxix r+ra rtx, xxix ntsnanani canpa-
nym, r.sn. xaraninxym, nepy, a raxix menicx xia rontxi
Hirne i Hontmut. Ane r+rtm yptxy s Ptxenranx ca-
npantx i entx pycxix sycim posntx nanxnni.
Taxim utnam, ueap, xanx i naxosi s Hipeoua Pyci
(r.sn., s Cmanencxa), na caopt xx t npacranx xmu+ i
Pyci Be.ym Horapa. Boct uamy Cmanencx, xronae cna-
utnnae naanne, xpanicr nexantxi pas anec a Be.a Pyci.
Beparona, cinonimam anomnx ntcrynae Ptxenranx i 3a-
nxx Pyct (Hinderreissen), a xxo anecentx Cmanencx
(Schmelenczgi), Bxnixi Horapa (Grosznouagrot) i 3anarax
Faa (Aurea vetula)
158
. Herenapnt ian 3anarax Faa,
niant, craintna snxsnacx s Be.a Pyccm epanenami XV
XVI cr., a utm xmu+ nose ryrapxa passene 13.
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 5 4
Ane x r+ra ne naninna sinant nac s rpony, o
rearpa]iuntx xnenni nauarxy XV cr., y n+ntm yxo snau-
na ontm p+anicrtuntx, utm y nanxp+nix crarosi, y
autnenni a Ycxonx Epont napanemamy rpynrananicx
na ]anracrtuntx ntmtcnax. BKH i cycenix semni rara-
uacna xapnine cnery samani manaaxp+cnenae mecna nese
noau s mycyntmancximi sxpxanami Ycxoy. mu+ antm
mecnt Xponixi. Cmanencx nepaniuant cxpo rapao ma-
no Banaxii, r.sn. Manont
159
. Bxomt ]pannyscxi xpanicr
an upyacap, anicnamut naptxroxy a xptxonara na-
xoy 1396 r., xxi cxonutcx rpariuntm napax+nnem
xptcnixncxa xaaninti na Hixananem, asnaua: Faxsi i
Kani] nacnani a nexantxix capantncxix xapane y Hepcim,
Misim, Taraptm i nanar y Hirny na mxxt s Hpycix. Inmt
cyuacnix Ptxenranx, Tomac Yoncinr+m, raxcama niut xapa-
nx Hirnt (rex ae Lettowe) capantncxim ynatxam, cyce-
am rarapcxara xana i cynrana Baninonii t Typnti
160
. Tax
i naneamnennxx Ptxenranx cr+p+artnt +noxi cnnxnicx s
+nemenrami p+antntx nea, nastuantx im y cyautnnixa,
xxix uacra tnani na Ycxonx Hptanrtnt. Hepmacntm
xa Xponint. ecnt anxcenne Cmanencxa, xx i inmtx
pycrix semnx BKH, menanira a Hipeoua Pyci. (Fontm na-
paxsna mt cntnimcx na r+rtm y passene 12).
mu+ ana nxmenxax xptnina, xxax naneamnxe npa sen
y caopt repnara Fena Pyci, na+ma uynamenr cao-
pa arcypxna Tomaca Hptcmyxa, nanicanax 1418 r. i
apasy x npacranenax imneparapy Cirismyny. Fontmym
uacrxy na+mt cxnaae nepanix p+antntx i xntx racne
caopa. Cxpo ix sranamnna:
3 Ho.iu:i ueri +aeymui eepae,
3 Himei eepae Ceiopiea.a,
A marca+a v .iry rusv oi.i
eepae oe.a Pyci
i u:o rusi, eepae Acmpoea
161
.
5 5
Kamnanix, y xxo antnycx repnar Fena Pyci na noni
Hptcmyxa, Cniptrana, xxi rontxi mro nex s Kpamx-
nenxara samxa, i asin s apranisarapa r+rtx ynexa xnxst
Acrpoxcxi nitra ae nacrant niutnt, mro i Be.a Pyci
mycina tnt uacrxa BKH. Ane npa nptcyrnacnt Cnipt-
rant i xro nanneunixa na caopt ne xaxa ninonax inmax
xptnina
162
, i napa ni marutma anxpant ryr na+me Hptc-
myxa nenasenacnt xxo xx ricraptuna xptnint a-
no ntxptrax ricroptxami. Moxna mepxanant, mro manat
arcyprcxi na+r, xxomy nentmi xanenacx nptnxrnynt ynary
imneparapa cnae +pytntx i xxi cxpo racne caopa ne-
paniut i nerenapnara np+cir+pa Iaana Intcxara, i npa-
cranixo neicnymuara A]incxara yninepcir+ra
163
, ycrani y
cno cnic saano i rarauacntx camsnixa Cirismyna xro
nanirtuna ryntni cynpant Birara: i Cniptrany, snecrxi
npa nexi xxora nacneni xo pacnacmsinna na Iepmanii, i
repnara Fena Pyci necymnenna, ueapa Rp`eniua
164
.
Taxix ptraptuntx nptemt niutnicx rat sycim anymuant-
ntmi i ne cnptmanicx xx cnxomax ]antci]ixantx.
uacrae srananne Be.a Pyci cynxsi s nasexmi, xxix
meni nenacp+nae autnenne a BKH, noau s imem nxnixara
xnxsx Birara nptutninacx a raro, mro nasnemtx ricro-
ptxi anecni pacnacmxanne r+pmina na r+ptroptm cy-
uacna Fenapyci menanira a pyxxa XIVXV cr. Ane xani i
ecnt nemra aryntnae namix Be.a Pyccm i Biraram, r+ra
xia xro crantx saxat, y rtm nixy i na Kancrannxim cao-
pt, na nptsnanni xro npano cmsep+na na Hcxo i Bxnixi
Horapa. Y pyro nanone 1410x nant n XXIII i Mapnin V
ntani nexantxi yna, nptsnauamut Birara i rany rene-
pantntmi nixaptxmi nasnantx pycxix semnx (In Magna
Nowagroda ac Plescow civitatibus ac in dominus earumque)
165
.
Cnpot cranxnant xanrpont na imi Birar npanptma na
npanxry cxro cnaro xnxxannx. mu+ 1389 r. xnxst Cx-
menHyrnen Antrepaniu, sanpomant Horapa cnyxt-
ntm xnxsem, cxna nacantnym nptcxry rany xx cmsep+ny
3. Weizzen Reuzzen rpi+arix posav
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 5 6
r+ra pycxa sxmni (mro rptmanacx rane a camix nara-
pona). Ha npanxry, nptnamci, nyx nacrynntx crarosx
nepaxananne, mro rana i Birar nanoani Horapaam,
tno xanx i nearpynranantm, ane acrarxona pac-
nacmxantm y Hirne i Hontmut. ap+ut, Hyrnen, xani
sxni nacay xnxsxnamecnixa Bxnixara Horapaa s uea-
pam Rp`eniuam, t anauacona i nxnixaxnxxanxim
namecnixam y Cmanencxy xmu+ ana marutmax nacrana
nx pacnacmxannx nasnt Be.a Pyci na Cmanenmutny.
Cnanyrt nxmenxi xacmorpa] Ceacntxn Mmncr+p y
cxp+sine XVI cr. niut: rana a nxnixae repnarcrna Hirnt
i mysi cnamy nnxmennixy (sic!) Birary, xpapamy naxpy.
n ananoa raxcama repnarcrnam Hcxocxim (hertzogthumb
Plesskouern), i repnarcrnam Harapocxim (Novogrodien), i
rp+nim repnarcrnam Cmanencxim (Smolnen)
166
. nx M. Mx-
xocxara Horapa, xxi nanint nastnamnt Hyrapsix, t
ynaannem nxnixara xnxsx Hirocxara, xxi sanaxna Birar
167
.
Harapocxix xnxsi Fena Pyci, xx mt autm y passene
10, sranamnna M. Crptxocxim cxpo racne Birara na
Hynxim s`esse 1429 r.
168
.
Taxim utnam, pacnacmxanae mepxananne, tnnam
nasna Be.a Pyci nauana acraconanna a r+ptropti cy-
uacna Fenapyci npt Birane, ne snaxosint oxasa. Ha
xne nxma nixxix nacra cnnxpxant, mro Birar ynoryne
nea npa icnananne r+ra nasnt, ne roe mro acracona
xe a xxoneyst uacrxi BKH. Moxna xasant rontxi, mro
xro saxoneepanecxix cyuacnixi pasnopas sranani r+-
rym nasny xanx i ne cyuacntm c+nce noau s xro
imem. Ane xani xna nauana xtnanna camimi cxonimi
cnanxnami? Ha r+rae ntranne nacnpayem axasant y na-
crynntm passene.
5 7
4. Haumnxa Kapausina
Be.a Pyci a unap+nrtcxa ynii a nixnianti
nesanexnacni Horapaa
x mt xmu+ ne pas nepaxanaemcx, ricroptx nasnt Be.a
Pyci necna nepannenenax s ricroptx cnpo p+anisanant ynim
xaraninxa i npanacnana n+pxna. Y r+rtm nxma niuora
sinara: ori uac na 3axase uapront pocr nixanacni a
anexa i mananxoma Pyci nasipacx acnontm rat,
xani snixani cnasxnanni (saxt mapntx) na xe xyrxi ne-
paxo y xaraninrna. Cnpana ynii naananacx sycim nisxa a
nocnexy cxp+sine XIII cr. (mi]iunax Cysantcxax ynix),
sartm na Kancrannxim caopt nauarxy XV cr., a nacryn-
ntx cnpot nptnaamnt na uepapaunap+nrtcxi caop
(14381445 r.) i mnm Inana III s 3ox Haneanor (1472 r.). 3
ycimi r+rtmi nasexmi rax ni inaxm snxsantx n+ntx nnacrt
antapycixi.
Menanira niraparypt, nptcneuana unap+nrtcxa
ynii, nasna Be.a Pyci nauana xtnanna cxonecnanxncximi
arapami. Ha uepapaunap+nrtcxim caopt nptcyrniuana
i +nerantx Kiecxa (]axrtuna Ynasimipcxa) mirpanonii
na uane s nepaxanantm nptxintnixam ynii mirpananiram
Iciopam (na naxoxanni rp+xam). Y xe cxna ynaxosi
cysantcxi iepamanax Cimxon, xxi nanica Anonecnt Cimxona
Cysantcxara npa unap+nrtcxi caop. Ane r+rtm rno-
pt, nacynepax mepxanannxm nexaroptx acneutxa
169
, npa
Be.ym Pyci niuora ne cxasana
170
. Bianouna, r+rax neaxna-
nacnt naxosint a I. Caxapana, xxi 1849 r. na nasna Ha-
apoxxa Cimxona Cysantcxara Iranim anynixana, nit-
ra nanone cnica XVII cr., inmt, nptcneuant unap+nrtc-
xa ynii i crnopant xe nenacp+ntm cnexam, rnop. Y cyuac-
na niraparypt cranxnanacx xro nasna: Xax+nne na una-
p+nrtcxi caop
171
. Yxo axnana ntcnernena, mro r.sn.
caxapacxax p+axntx Xax+nnx. y snauna cryneni a-
posninaenna a nauarxona i smxmuae m+par ycranax (y r.n.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 5 8
i naneriptx Bacinm II, s ynaminannem npa Be.ym Pyci) s xmu+
anaro rnopa na r+my unap+nrtcxa ynii ca crnopanara
na acnone Anonecni Cimxona Cysantcxara (ne pane sa
1461 r.) Cnona nspannoro or cnxrtx nncann exe na na-
rtnm
172
. Hexaroptx acneutxi niuant, mro Caxapa, nx-
omt ]antci]ixarap ricraptuntx axymenra, cam s`xnx-
enna arapam anynixanana im p+axnti Xax+nnx.. Y
nauarxona p+axnti Xax+nnx. naneriptx Bacinm II
acyrniuae
173
. Taxim utnam, Be.a Pyci sranaenna rontxi
Cnone na nartnm, a ne Anonecni Cimxona Cysantcxa-
ra i ne Xax+nni na unap+nrtcxi caop
174
.
Posntx acneutxi posnt uac nptnicnani Cimxony
Cysantcxamy arapcrna cix rpox sraantx ntm+ rnopa,
ane necymnennae xno rontxi autnenni a Anonecni
Cimxona Cysantcxara. Xax+nne na unap+nrtcxi ca-
op, xyru+ sa ce, nanextnt nxpy nexara inmara pycxa-
ra, naneparone ntnintnara, ysentnixa caopa. Arapam
xa Cnona na nartnm sntuana niuant Haxomix Hara]era,
pycxara napxonara nictmennixa cepcxara naxoxannx.
x xa na cama cnpane ntrnxae nepmax cxone-
cnanxncxax snecrxa npa Be.ym Pyci? Cnona na nartnm
xnanae nycnt nisanrtcxara imneparapa Iaana VIII Hane-
anora, xxi nitra npaci nany rena IV axnacni +art na
caopt a npttnnx npacranixo Bacinx II, nacrynntx
cnont: ...Bocrounnn semnn cyrt Pycrnn onmee npanocnante
n ntmmee xpncrnantcrno Fente Pycn, n nnx xe ecrt rocyapt
nennxt par mon Bacnnen Bacnntennu, emy xe ncrounnn
napne npncnyxamr n nennnnn xnxsn c semnxmn cnyxart
emy...
175
. Kamennipymut r+rae mecna, Be.ym Pyci rpatntna
rnymauant xx cinonim Macxocxara nxnixara xnxcrna ni sop-
nym nasny cix pycxix semnx. Fenapycxix +mirpannxix ricro-
ptxi cnnxpxani, mro Ctmon Cysantcxi, xxi acaicra t
na unap+nrtcxim caopt 1439 r., nastna Macxomutny
Fena Pyccm
176
. Ane ni ne nacnxmanicx xnt s ntcnonami i
naxonr Cimxona, i naxonr Macxomutnt?
5 9
Y nexaroptx p+axnt-
xx y nptnesenae ntm+
npacnanenne Bacinx II
cranent snyunix n, ane
pasixa cxasy: nocrounnn
semnn cyrt Pycrnn n |xnt
ecnt| onmee npanocnante
n ntmmee xpncrnantcrno
Fente Pycn
177
saenna
nam nasanena c+ncy,
acanina nycnax nisan-
rtcxara imneparapa, ute
semni tni ne menm ycxo-
nimi, utm pycri (r.sn.
ycxonecnanxncxix)
178
.
Y a]intntm macxo-
cxim neranicanni ananxan-
ne npa unap+nrtcxi caop,
xxoe cynaae s nepma uac-
rxa Cnona na nartnm, s`xninacx rontxi Macxocxim
neranicntm snose 1479 r.
179
. Asin s naptxnra r+rara x
r+xcry namo i crnopantx nepma rp+ni XVI cr.
Ca]icxi II i Htnocxi neranict. nt n+ntm ystxosxnt
a neranicnara snoy 1518 r., ane neptnerti unap+nrtcxa-
ra caopa snanxmnt nanone snoy 1479 r.
180
. Hpaa, ix
nepanicutxi, ne pasymemut xo c+ncy r+rara nacaxy, smxnini
xro na manaspasymenae: ...xxo nocrounnn semnn cyrt ont-
mee npanocnanne, ntcmee xpecrtxncrno Fenax Pyct
181
. Ima-
nepna, asin ca cnica snoy 1479 r. (ni ntrnopntx a xro)
t nxomt B. Tanimuany xx Pacrocxi manycxptnr.
Menanira Pacrocxim neranicam nastna Macxocxi sno
1479 r. M. Kapamsin
182
. A. Baxmara, anax, anosi, mro
Tanimua me na nase nexi inmt neranic
183
. Ane raxim
pase r+ra mor tnt nexi neranic, nisxi Ca]icxamy II
Htnocxamy, o ano s xptnin ix nacnyxt nea]intnt
Hpmcnra npanacnanara yxanenc1na
na nepnacnt Pmuy.
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 6 0
sno, crnopant 1470x acoa, nisxa a pacrocxa
enicxancxa xa]ept
184
.
Haneriptx Bacinm II nentra cnptmant nirapantna. He-
cymnenna, Haneanor ne mor ntxasanna nptnesentm nt-
m+ utnam, rtm ontm mro ane Cnona na nartnm na-
neamnxe sycim yxo neneparonym p+u: xx caop nepantnini
na 6 mecxna, uaxamut nptesa Iciopa
185
. Ane nac ontm
nixanint, ni canpat nauac +ara na caopt marna sra-
nanna Be.a Pyci? Kani niutnt nxomacnt r+pmina nexaro-
ptm ysentnixam Kancrannxara caopa 14141418 r., r+ra
xnxenna nanxam marutmtm. A ro xanr+xcr, y xxim xro
marni xtnant, t, imanepna, snxsant s apanto Macx-
nt sa nay na Horapaam. Harapocxae apxienicxancrna
npt Bacini II rontxi ]apmantna nanapaxonanacx
Ynasimipcxa mirpanonii, sacramutcx ]axrtuna nesanex-
ntm. Apxienicxant, utx mptctxntx namtpanacx i na
Hcxo, sntuana +mancrpartna xinxnicx a yseny
napxontx caopax y Macxne
186
. Tamy na cnaim mnxxy
uepapy mirpananir Iciop nanea Horapa i Hcxo se-
nx mananannx n+nrpantna ynat. Tax, y Hcxone en,
nacynepax noni narapocxara apxienicxana ]imix II
(acanina sanxrara npaninixa Macxnt), nacrani cnaro
namecnixa, ntnosxut raxim utnam Hcxo sna mptc-
txnti Horapaa nenacp+nae xipananne mirpanonii
187
.
Hasne i Haxomi Hara]er, i Cimxon xtni i npananani npt
napt ]imix (ne nasxnxmut, sp+mrt, xro nanirtuntx
nornxa). Harapocxae naxoxanne Cnona na nartnm i,
y nptnarnacni, ycraxi npa Be.ym Pyci, saenna, ne ntxni-
xae cymnennx
188
. Ha namy ymxy, menanira cnxt nanemixi
namix nptxintnixami i npaninixami nesanexnacni Horapa-
a a Macxnt auntx r+ra ycrant. e moxna pasyment
raxim utnam, mro rtx cxonix semni Pyci, se xnxxtnt
Bacint II, r.sn. Bxnixae xnxcrna Macxocxae, n+nrp
npanacnana iepapxii Pyci, a Be.a Pyci, r.sn. Horapa, xmy
nanapaxananax
189
.
6 1
Xanx neranicax, mro stxosxnt a narapocxara
neranicnara snoy 1448 r. (narxnxntnixam xxora t ]imi),
ne saxananacx nixxix snecrax npa Be.ym Pyci, nentra ntx-
nmutnt, mro crnapantnixam nauarxona p+axnti r+rara
snoy saxonxx nasna Horapaa tna nxomax. na marna
snixnynt s nasnemtx cnica, xani, nanone rpanna sanari
. Hyp`e, nxomara acneutxa ricropti pycxara neranicannx,
rpannosnax pennsnx mecrntx neronncnen, nponsneennax
n XVI n. n Mocxne, ntpactnana nce cneennx, neyronte
nx nenrpantno nnacrn
190
.
Hentra atcni nara ro ]axr, mro Iciop, xxi nacnx
nxaut unap+nrtcxa ynii nex y Ptm, xtnyut ram y
panry xaptnana (cardinalis Ruthenus), t opa snaemt s
mnorimi irantxncximi i nxmenximi rymanicrami. Taxix s ix, xx
Mixana Kysancxi, uinin Fyanaxopsi Kanimax t 3ne Cintni
Hixanamini, xx mt autm nasne, neani i xtnani r+pmin
Be.a Pyci i sycim ne snau+nni Macxocxax sxpxa-
na. I+ra mycint tnt npasintm i autnenni a Iciopa.
Tp+a mepxanant, axymenrt s xro acaicrara sopy, pacce-
xntx na posntx epanecxix apxinax i xmu+ neacrarxona
ntnyuantx
191
, ne pas sranamnt Be.ym Pyci.
x naraxaenna ontmacnt acneutxa
192
, camacronax
p+axntx Cnona na nartnm tna crnopana pane sa
neranicnym. Amant asinaymna xe arymnt 1461 r., axna-
ne, uacam namix 3 max1461 r. i 27 caxanixa 1462 r.
193
A. Ha-
na
194
snxsna crnap+nne Cnona. ca snaxoxannem Haxomix
Hara]era Macxne 1461 r., xyt en t ntxnixant s
Horapaa Bacinem II.
Ane nanar xani nptsnant naontm neparona ara
nanicannx Cnona 1461 r., nentra ntxnmutnt, mro a nx-
sennx neranicnt sno 1479 r. xno anpanonanacx i mro
craxa npa Be.ym Pyci marna tnt sponena namix r+rtmi
raami, nese na nauarxy 1470x r. Haraaem, mro rat p+s-
xa anacrptnacx apanta namix nptxintnixami camacro-
nacni Horapaa i macxocximi sipantnixami semnx. Ha-
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 6 2
cnx cmepni apxienicxana Iont 1470 r., npauynamut nisxi
xpax Harapocxa p+cnynixi, xe xipymutx xont cxinxnicx
a snix+nnx s BKH. nt sanpacini a cxe s BKH xiecxara
xnxsx Mixaina Anentxaniua, sipanicx sannepsint cnaro
nonara apxienicxana xiecxara mirpananira Iptroptx Fan-
raptna
195
i tni rarontx nptsnant Kasimipa cnaim cmsep+-
nam. Ha nanincxix cimnarti Bxnixara Horapaa, a rano-
nae na imxnenne naprti Fap+nxix saxanant narapoc-
xym aniny, Macxna axasana xapna ntnpana, y ntni-
xy xxo Horapa t smymant nanicant ranent Kapac-
rtncxi mip (11.08.1471). Kanuarxona nesanexnacnt p+cnynixi
tna nixniananax Inanam III y 1478 r. I+rtx nanirtuntx
nasei cynpanaxanicx xopcrxa i+xnariuna apanto.
Hpamacxocxix neranict i inmtx niraparypntx rnopt tni
saxnixantx arpynranant np+r+nsii Macxocxa sxpxant
na reremonim na Ycxonx Epone. Menanira rat, y npt-
narnacni, y arau+nni mirpananira uinina snixna r+optx
Macxna rp+ni Ptm
196
. Y sxpxane Inana III, pane amant
isanxnana a Epont, nptxmerna spacna nixanacnt a
r+xnanariuntx, a nanar i rymanirapntx acxrnennx saxo-
nx ntninisanti, ane npt nepanxcenni ix na macxocxym
rney nintna cautni sa rtm, xa ne snixna nanar aanena
narpost ryr+ma asixnxa +cnarti. Kani nastuanicx ne-
xix r+pmint ni xann+nnti, xxix rax ni inaxm artutni rpa-
macxara xtnnx, xnt nepaac+nconanicx ananenacni s
narp+ami Kpamnx. Tax i nasna Be.a Pyci: arap Cnona.
cxaptcracx em nx naannx ontmara araptr+ra Bacinm II
i arpynranannx npano Macxnt na ce cxonecnanxnc-
xix semni, y acaninacni na Horapa. Ane nxomacnt r+ra
nasnt sacranacx naxantna, a]intntx xont Macxocxa
sxpxant xe ne cnptnxni.
Bepcix a arapcrne Haxomix Hara]era
197
r+rtm cnxrne
ntrnxae acanina nixana, o cepcxi nictmennix, xx mxp-
xymnt, menanira s Horapaa naua cnam senacnt na Pyci
xanx 1438 r. i nect uac t s r+rtm ropaam necna snxsant,
6 3
sacramutcx naxntntm a Macxnt
198
. 3p+mrt, roe x moxna
cxasant i npa Cimxona, ane Haxomi, y aposnenne a cyuac-
ntx xmy pycxix napxontx nictmennixa, t snaemt s
naninamona niraparypa, y nptnarnacni, s rnopami pannix
rymanicra, a nexaroptx niuant xro cxnaantnixam pycxara
Xpanorpa]a, se smemuana mmar ricroptxarearpa]iuntx
snecrax npa posntx xpaint
199
. Haxomi mor neant i saxo-
nmm nasny Russia Alba. ro arapcrna, anax, acnp+unaenna
u. +nexropcxim, . Hype i mnorimi inmtmi acneutxami.
Ha xaptcnt anipoxi Cnona. 1470mi r. ranoptnt i
roe, mro menanira a r+rara uacy anocxnna ce inmtx nxo-
mtx nam sraxi npa Be.ym Pyci pyro nanont XV cr. Anax
naxonr ix y ricraptxrpa]ii cranxnacx nynxr rnexannx
Kapamsina, xxi nentra naxinynt es xamenraptx. Btxpt-
mt ranimuacxix ]anrasii npa YnasimipaCysantcxym
Be.ym Pyci, r+rt pacicxi ricroptx ryr xa spai ynacnym
namtnxy (1817). Hortm xe naxanini ce, xro samacx
+rtmanorix Be.a Pyci: tnnam t, ncuncnxx n rnryne cno-
em nce ocoennte nnaennx Iocyapcrna Mocxoncxoro, Hoann
[III. A.B.] nanmenonan onoe Fenom Poccnem, ro ecrt nenn-
xom nnn pennem, no cmtcny cero cnona n xstxax Bocrou-
ntx
200
.
3 r+rtm cnnxpx+nnem srontx, saenna, yce enapycxix
acneutxi
201
. Hanone H. Kpaninina, nxnixi xnxst macxocxi
Inan III, xanuarxona ntsnanimtcx a rarapcxa sanexnacni,
nptnx rtryn nxnixara xnxsx Fena Pyci
202
. A. Iptnxeniu
niutnt: Macxocxi xnxst Inan III y 2o nanone XV cr.
a]intna ne r+pmin Fenax Pyct nx aasnau+nnx Pyc-
xa sxpxant (araxcamninanacx s nanxnnem Bxnixax Pyct)
203
.
Ane axnana nxoma, mro naontm nont i nantmnint
rtryn, xxim xaptcranicx Inan III i xront ctn Bacint III y
snocinax s epanecximi sxpxanami, y rtm nixy s BKH, ry-
ua rax: Foxtem mnnocrtm rocyapt ncea Pycnn n nenn-
xn xnxst Bononmepcxn, Mocxoncxn, Honoroponxn,
Hcxoncxn, T]epcxo, Rropcxn, Bxrcxn, Hepmcxn, Fon-
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 6 4
rapcxn n nntx
204
. I+rt x rtryn nptnosint i cam
Kapamsin
205
. Hasne, nacnx saxony 1514 r. Cmanencxa,
Bacint III aa a r+rara cnicy Cmonencxn (sntuana
smxmuani namix Hcxoncxn i T]epcxo). Y raxim nt-
rnxse rtryn opa neani i xtnani Epone
206
.
uacra cnnxpxamnt (ne nptnosxut nixxix cnactnax na
xptnint), mro, manx, Be.ym Pyci xx nasny cnaix ynaan-
nx Inan III ynepmtnm xt xmu+ 1469 r. y rpamane a
nant Hana II, i nanar ntrymnt r+rym rpamary, npa
icnananne xxo nam nenxoma: Russia Alba Sive Moskovia
207
.
Hxxxa cxasant, na utm rpynrymnna raxix snecrxi, ane r+rt
ntpas, asnautm, nanxam cynaae s nanicami na mnorix
pannix pyxanantx epanecxix xaprax (ix mt xmu+ ysem
pasrnxant). Y nxomtx xa nam axymenrax xanntnxpti
Hana II macxocxi xnxst nastnaenna nobilis vir Iohannes
Wlodomiriae, Muscovie, Novagorodie, Plescovie etc.
208
.
Fontmacnt xa acneutxa, ycne sa Kapamsintm, nast-
namnt nepmtm ar+nrtuntm ycxonecnanxncxim axymen-
ram, y xxim ]irypanana Be.a Pyci, rpamary Inana III a nant
Cixcra IV (1472)
209
. B. uamxptnxi, nanptxna, y nacnxcnoi
a nynixanti Anicauu se+.v nica: Camax x anxx ax-
nanax ricraptunax snecrxa npa Fenym Pyct cycrpaxaenna
nomnixy cxonecnanxncxara naxoxannx rpamane Inana III
a nant ptmcxara Cixcra 1472 r., se macxocxi xnxst nast-
nae cxe Ioannes dux Albae Russiae, a nasna asnauae nontnax,
npananepnax, nxnixax, a ne saxonxx
210
.
Mycim asnautnt, mro na cix pasnarax na r+my Fenax
Pyct Inana III ecnt, nptnamci, sne nptnntnontx namtnxi.
Hanepmae, camtm anim ycxonecnanxncxim nomnixam, mro
rptmninae snecrxi npa Be.ym Pyci, s`xnxenna Cnono
nspannoe or cnxrtx nncann exe na nartnm. Hapyroe,
xanx mt ne neaem axnanara smecry sraana rpamart
Inana III, y e, xyru+ sa ce, npa Be.ym Pyci niuora ne tno
cxasana. Cnexa nase, na xxix cnactnamnna ce acneutxi,
xaxoma Ma]+i s Bantr+pt, caxparap xaptnana Amanani,
6 5
24 max 1472 r. sanica y sennixy npa nptem nacontcrna a
Inana III na uane s acentm y Macxne irantxnnam xanart-
cram Bontne: Cennx tni sanpomantx pay s narot
npttnnx nacno Inana, repnara Fena Pyci (oratores Ioannis
ducis Albae Russiae). Hasarpa nacnt, nanone Ma]+i,
npa`xnini axptrym rpamary, nanicanym na manentxim
mmarxy nepramenra, s nptnxcno sanaro nxuarxa, rontxi
s nacrynntmi cnonami na mone pyr+na (in lingua ruthenica):
Iepnar Fena Pyci Inan uanom `e nxnixamy Cixcry, ptmcxamy
nepmacnxrapy, nacranixy
211
.
Ane cama rpamara na mone pyr+na, rax napaxsna
anicanax xaxoma Ma]+i, ne saxananacx
212
. Tamy i xtnan-
ne r+pmina Be.a Pyci camim macxocxim xnxsem ne ntrnx-
ae nentmi neparontm. Mor rax nepaant cnaim cya-
utnnixam smecr rpamart xro nacon Bontne, mor i Ma]+i rax
xro cnptnxnt. Harypantna, nexra s ix (xani ne aona) cxa-
ptcra r+pmin Be.a Pyci xx spasyment i aryntnanptnxrt
autnenni a ro uacrxi Pyci, mro ar+rynt tna nxomax
ontmacni saxoneepanena, Bxnixara Horapaa. Ha-
contcrna Bontne ntnpaninacx Epony apasy x nacnx
Kapacrtncxara mipy i, necymnenna, anpou inmara, mena sa-
anne cxnxx naxp+cninant cmsep+nir+r Inana III na Ho-
rapaam, xxomy nxnep anosinacx ponx macxocxara ]ap-
nocra i nirptnt na 3axase. Xapaxr+pna, mro xani Bontne
xo pasam s napcxa nxnecra 3ox Haneanor nxpracx
Macxny npas Hmpnepr (ap+ut, nanaxnemt rarauacnt
n+nrp ntrnopuacni xapr), Inan III yxnxcx xro xtxapam ma-
ryrntm repnaram y Fena Pyci sa Horapaam
213
.
Haxontxi moxna mepxanant na ananentx aconixax, yce
rpamart Inana III i Bacinx III a nan tni anartnntmi. nt
cxnaanicx rontxi s naxaniunara nptnirannx: y xro, y
nptnarnacni, nxsmenna naxosina ]opmyna nacrtpy i
nacranixy Ptmcxa napxnt, ane ne tno nixxix yxasan-
nx na Be.ym Pyci
214
. Hxma nixxix nacra niutnt, mro rpa-
mara 1472 r. ntrnxana inaxm.
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 6 6
Ha araxcamninanne 3axaam Horapaa (Be.a Pyci) s
Macxocxa sxpxana (yce Pyccm) nanntnana
nasi ntx camora macxocxara paa. Menanira snocint
Macxnt s Horapaam tni ro rnea, na xxo xmu+
XIV cr. ysnix cam rtryn nxnixara xnxsx cxe Pyci, i ori
uac c]epa xro xtrxy amxxonanacx rontxi r+rtmi
snocinami
215
. mu+ nexantxi secxnirosx nacnx saxony
Horapaa Inanam III macxocxix nxnixix xnxsi snocinicx
ca Bnentx, Hi nonix, Iansa ne nenacp+na, a npas
narapocxix naxnoa, o xanx Horapa ne saxana can-
pantx arptyra sxpxanacni, en npanxrna ntxon-
nant p+np+senrartntx ]ynxnti
216
. Mamra i smecr ne-
pamen y nanirtuna rearpa]ii Ycxonx Epont, snxsa-
ntx ca si pannem pycxix semnx Macxno, ne apasy
t an+nent saxonimi i nr+nexryanami . 3mena crarycy
Horapaa ix mana atxosina. Inana III xnt marni cnpt-
mant cnoeacanintm xanantepam, xxomy cmixnynacx a-
ua, cam xa Bxnixi Horapa myci sacranna na mecnt.
Tontxi na nauarxy XVI cr. epanent nauani ontm a+x-
narna xnxnt cae mecna nonacrnopana imnepti epa-
necxa cicr+me sxpxa.
Taxim utnam, y uapront pas namtnicx Tanimua, cnnxp-
xamut, tnnam nasna Be.a Pyci namtptnacx na xonimnix
narapocxix naanni nacnx ix anyu+nnx a Macxnt xan-
nt XV cr.
217
. Ha xne ce atnocx naanapor: ynaxoxanne
14711478 r. r+ptropti Harapocxa p+cnynixi cxna
Macxonii ntxnixana nepanoc saxonx nanyxona nasnt
Horapaa na ce Bxnixae xnxcrna Macxocxae.
Hasna r+rax, sp+mrt, sacrananacx nea]intna. e mox-
na tno cycrp+nt y nptnarntm sennixy, y na+rtuntm rno-
pt ni nanyxontm rpaxrane, ane a]intna ro xa Cixcr IV
rtrynana macxocxara xnxsx nobilis vir Iohannes
Volodomiriae, Muscovie, Novogorodie, Pascovie, Permie etc.
amant raxcama, xx xro nanxp+nix Hanen II
218
. Hpt npteme
macxocxara nacontcrna minancxim repnaram Hyonixam
6 7
C]opnam 1493 r. Inan III nasnant Johannes... dominus totius
Rhossiae, videlicet Volodimirae, Moscoviae, Novogradie,
Plescovie, Othverie, Ungarie, Vetebe, Permie, Volgovie etc.,
isno nixxara namexy na Be.ym Pyci
219
. Hepmtm xa pycxim
manapxam, xxi naua yxtnant Be.ym Pyci y cnaim rtryne,
t ne Inan III, a Anxxce Mixananiu (s 1655 r.). Fernt nax-
ut Hacontcxara nptxasa Iptropt Karamtxin sanaxtnt
y 1667 r.: A nnmerna ra rnrna ncea Bennxnx n Mantx n
Fentx Poccnn camoepxen ne nscrapn, nnont, npn ntnem-
nem nape...
220
. Hemarutma xnint, xa macxocxi pa, xxi
naana crontxi nari rtrynarypt manapxa, sryi ycxxym
namxnt npa raxi naxnt xe xamnanenr, xani en canpat
xtnacx s anint.
Haontm uacra r+pmin Be.a Pyci y xannt XV cr.
yxtnani irantxnnt, o xnt narptmninani acanina nec-
ntx +xanamiuntx i xyntrypntx cynxsi s Macxno. Xanx im
t opa nxomt mnxx y uopnae mopa, se a 1475 r.
seniua n+nt m+par reny+scxix ]axropt s n+nrpam y
Ka]e, ranapnt (i in]apmantnt) narox s Macxocxa
sxpxant i noryne s ycxonecnanxncxix semnx na r+rtm
mapmpyne t anoni cnat ssa nexcneunacni naapox-
xa npas semni Kptma i Bxnixa Apt, sntuana axonne-
ntx rarapcximi mixycoinami. Haapoxxa Iciopa uepapy
14371438 r. ntrnxana rax: HorapaHcxoPtra, no-
rtm y ransecxym craniny Hmex na ransecxim xapani,
arynt y Hanounym Iranim npas Hmpnepr i Arcypr
221
.
Fontm nosnix naapoxnixi s Macxnt Iranim XV cr. rax-
cama xaptcranicx rpatntntm nanountm mapmpyram.
Tamy ne ntxni xae ssinennx, mro mnori x pycxix
rearpa]iuntx nasnt natnani nxomacnt y Iranii nxmen-
xa namenxnarypt. Haneamt Macxny nepacni 1476 r.,
nenentxncxi nacon Ampoxa Kanraptni cnaim txpty-
mt nasna Inana III repnar syan centep Bxnixa Fena
Pyci (il duca Zuanne signor della Gran Rossia Bianca)
222
.
Ynect VIII passen txptyma Kanraptni nastnaenna:
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 6 8
Moscovia, citta della Rossia bianca. Bianouna, mt maem ryr
cnpany s ntnixami Kapacrtncxara mipy 1471 r., nanone xxo-
ra Horapa nepamo na xanrpont Inana III.
Ane inmtx irantxnnt neani menanira rpancpt]ecxym
Be.ym Pyci. Hepmt ranana ptmcxa Axa+mii Rni Ham-
noni H+r, xxi nanea nanenym uacrxy BKH y 1479
1480 r., ntxnaa nasne y nexntxx na Beprinim, mro paxa
Iinanic (Hanent Fyr) napaxaenna anone nexacxi-
]a (in paludes Leucoscytharum) i naae Faptc]en
223
.
Fxccnp+una, mro nexacxi]t rtx x entx pycxix: y
Capmarti, cnnxpxae H+r y inmtm mecnt cnaix nexnt,
ranopant na cxmi posntx monax
224
, s ix camax pacnacmxa-
nax cxi]cxax, xxym nastnamnt raxcama pycxa
225
. Y pasna-
xannxx npa ntroxi Iinanica anone nexacxi]a H+r
cnactnaenna na antxy ricropti Iepaora, ane snapor a
ananenara mecna IV xniri Iicropti nepaxonnae: camomy
Iepaory nexacxi]t tni nenxomtx
226
. Tam, npaa, cxa-
sana, mro nx nxnixara nosepa, s xxora xp+ ntroxi Iinanic,
nosxnna sixix entx xoni, ni ne acmnt H+r i rnapt
cno r+pmin? axnane, nepaxna na rp+uacxym mony r+pmin
Russia Alba, nxomt xmy s inmtx xptnin. Marutma, H+r
nea i xpainy Leucovia F+xana.
Hamnoni H+r axasa nxnixi nnt na n+nae naxanenne
epanecxix rymanicra (i ne rontxi irantxncxix). Tamy mox-
na niutnt narypantntm, nanptxna, mro menanira rpanc-
pt]ecxax Be.a Pyci tna nxoma ntxananny Axa+mii
uininy Kanimaxy (rn. passen 8). Hauac cnaro naapoxxa
H+r acxrny Tant nycni Tanaicaona (cyuacnt r. Aso),
xxax a 1475 r. tna nenentxncxa i reny+scxa xanonix.
Ananena Acront]a, asin s repox 3axaxanara Panana
(Orlando innamorato) na+mtnapoti na ptnapcxix pa-
mant, nanicana xanx 1487 r. cnanyrtm irantxncxim na+ram
Mar+a Faxpa i anynixanana y 1495 r., yxo nacnx cmepni
arapa, imutnna npas Iepmanim, Bxnixym Pyct,
Tpancintnanim i Be.ym Pyci y Tany:
6 9
Passato ha i Maganzesi e dopo loro
La Magna la Rossia, la Transillvana
La Rossia bianca, ed e giunto alla Tana
227
.
H+na, nentnaxona mapmpyr ntymanara Acront]a
narapae p+antnt mapmpyr H+ra. Tp+a mepxanant, Faxpa
r+rtx paxax cnicna nepaa ypaxanni H+ra a xro naa-
poxxa Capmartm.
Tpatntm napoti na ptnapcxix pamant, nauarym Fa-
xpam, npanxrny on Kixor Cepnanr+ca, se p+minicn+n-
nti s 3axaxanara Panana Faxpa i Yrpanenara Panana
Hyonixa Aptocra cycrpaxamnna nest ne na xoxna cra-
ponnt. Ha npanxry cxro rnopa Cepnanr+c xnint s arapa i
utrauo ptnapcxix pamana mix inmtm, i s raro, na-
xontxi ntrantx i neap+untx ix yxnenni a rearpa]ii. Tax,
pasnaxnint nin+nntxr Hepa Hep+c axptra ssexyenna s
on Kixora: Kani nenep yse naapoxnt, a mopa cnaxo-
nae i xsypnae, tx rao npas senxnt nt antnenecx nx
nxnixara nosepa Hicnicicxara, r+ra snautnt Meanicxara, a
arynt yxo rontxi xptxy ontm sa cro sen naapoxxa a
namara xapanecrna
228
. Ane x i Be.ym Pyci uacra snxsnani
menanira s r+rtm Meanicxim nosepam. Y nptnesentm
yptxy s on Kixora, n+na, marna ]irypanant i xna
ne xx nasna xanxp+rnara rearpa]iunara a`exra, a xx cinonim
uaroctni manaaxp+cnenara, neneparonara, xx napcrna np+c-
ir+pa Iaana ni acrpant Fpasint.
Hpaa, mro artutnt nexnt H+ra, rearpa]iuntx xa-
aptnart asepa ni anora, axynt xp+ nauarax Iinanic,
moxna ntsnautnt nentmi axnana. F. Ptaxo nepaxa-
nantna naxasa, mro nxomt anrtuntm nyuontm Iinanic
ne Hanent Fyr y cyuacntm pasymenni, a cicr+ma p+x
Iopnt Hi xiuCi nmxaFyr (y nixnim nxu+nni ). Iopnt
Hixiu canpat nautnaenna s nexantxix asepa cyuacna
uapxacxa nonacni Yxpai nt
229
. 3nautnna, menanira r+-
rae mecna H+ram anecenae a Hexacxi]ii, a nasne,
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 7 0
xx yautm, Kpomepam, Crptxocxim i inmtmi a Be-
.a Pyci.
Ham pasrnx antapycixi XV cr. t t nxnontm, xani
mt niuora ne cxasani npa axymenr, ynepmtnm anynixanant
na nauarxy XVII cr. ynixnxim xiecxim mirpananiram Inaniem
Haneem. 15 u+pnenx 1605 r. Hane acaicra nptt y Binencxym
parymy, se sacxani ypmicrpt i pant i cxonxra, i saxo-
nxra utny, i naneami npa snosenym im, tnnam t Kp+-
cxa napxne, pyxanicnym crapacnanxncxym xniry, xxax
rptmninana anicanne unap+nrtcxara caopa i r.sn.
+nicronim mirpananira BKH Micaina (14761480) a nant
Cixcra IV, arananym 1476 r. Ka npayxinint aninanaunanne
nanory, Hane npaci ycix nptcyrntx sacneutnt canpa-
nacnt +nicronii i necni r+rt ]axr y axrantx xniri. 3naxoxa
tna neaxnana ntasenax Haneem, napycry i nanontcxy,
na nasna Hocencrno o nanexa ptmcxoro Cnxcra ^
230
(s
m+ra anecni, mro Micain nptsnana unap+nrtcxym ynim i
t y r+rtm c+nce xro nanxp+nixam). Cxpo nacno a Cixcra IV
y np+amyne rpamart Micaina nasnant naronepnt xnxs
mnrp Bxsemcxn ctn xnxsx Koncranrnnon s enoe Pycn
231
.
I+ra nac nixanint y nepmym uapry, o Micain a cnaro apan-
nx mirpananiram sama cmanencxym xa]epy
232
i myci xa ne-
ant ynacnym enapxim. A cneuanne npa nanexnacnt xe a
Be.a Pyci, xani +nicronix tna canpana, natnana
ntxnmunym xamronacnt.
Hxrnesxut na saxat Hanex, nanoxnacnt xro snaxoxi
nauani ntxptnant apasy x nacnx nynixanti. senx
a`exrtnacni sanaxtm: na raxym xptrtxy xna tna acy-
xana nesanexna a canpanacni, yxo nanone i+anariuntx
martna. Ananimnt arap Hepacnxpori, nanemiunara rno-
pa cynpant ynii, ntxasacx naxonr Hocencrna o nanexa
rax: Knnrn smtmnxmr |ynnart|, nnmyun no arom cra-
pom, nnctmom craptm, xxot xonnct rax sroa |ynnx| rpna-
rn mena; ane npncmorpnct nnntno n camym peut, n sno-
emt, xe xort raxne nnctma crapte smtmnxmrt, ane peut
7 1
ncx Horeena, xx t ycrt cam monnn; npnrom snoemt cno-
na, nexa renepemnero nmtmn yxnnaemte, xoroptx crapte
npexn namn neyxnnann
233
.
ymxi nasnemtx acneutxa s narot rpamart
Micaina nasxninicx. Ant, xx B. 3anirneniu, . Kapcxi,
. Cranxeniu, B. Hanyn+niu, niuant xe nanoxna; inmtx, xx
mirp. Maxapt, A. Maprac, ne amanxmnt ar+nrtunacni
ne anomnmm uapry ramy, mro ne auant y e nixxa
xpamont s nynxry rnexannx apraaxcantna armartxi
234
.
Mt ne ptstxnem ntxasnant cnae mepxananni naxonr acno-
na uacrxi rpamart, ane xe np+amyna, se nepaniunamnna
nacnt Micaina a nant, canpat nanicanax enapycxa
mona xyru+ xanna XVI nauarxy XVII, utm XV cr. a
raro x xanr+xcr, y xxim y e yxtrt nam r+pmin, nentmi
naranae inmtx rnopt neptxy axrtna ynixnxanpana-
cnana nanemixi XVII cr., nanptxna, onic npanacnanara
cnxrapa Anp+x ca Cnynxa (rn. passen 11). Tamy mt niutm,
mro snecrxi npa Be.ym Pyci y +nicronii anmcrponamnt
p+anii ne 1476, a 1605 r., i anecni na xe nacrane a Be.a
Pyci XV cr. Bxstmy nptnarnacni, i naoryn Cmanenmutny,
nentra. Hanar xani anycnint canpanacnt camo rpamart,
ntrnxae na roe, mro Haneem t c]aptxanant cnic snar-
ntx nacno npanacnanara nepantsnannx, xa naant xx mara
ontm araptr+ry cnae snaxont, a snautnna, i i+i ynii
235
.
Mirpananira, anax, nanxno roe x, mro i ontmacnt nas-
nemtx acneutxa: cyuacnae xmy pasymenne Be.a Pyci
en p+rpacnexrtna namtpt na XV cr. Hptxnana raxym
x namtnxy anycnini crarosem nasne ]antci]ixarapt
Coopnoro exnnx na mnnxa Maprnna Apmennna. Tax
nacrynona ricroptx r+ra nasnt painacx ricroptx nano-
ra i micrt]ixant (nxxa i nenamtcntx).
4. Ha+i.ra Kapa+siua
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 7 2
5. ,Benmn napt ncea Pycn~
Ttrynarypa macxocxix manapxa i nasna Be.a Pyci
Cxacananne nesanexnacni Horapaa, a nesaane i
acrarnix pycxix xnxcrna a Macxnt tno acnona, ane ne
asina nptutna samananannx nasnt Be.a Pyci sa Mac-
xocxa sxpxana (y epanecxa rpatnti). I+ramy na-
cnptxna raxcama ntxaptcranne naneriptcrami macxocxa-
ra nxnixaxnxcxara omy +nir+ra ent snau+nni nxnixi,
ntcaxapont.
3aenna, amant yce srontx, mro r+rt +nir+r s`xnicx
xx nacneananne xanam 3anaro Apt i rnymautnna s
nmpxcxix mo, y xxix cnona ent mae i raxix snau+nni
236
.
mu+ Tanimua y ano ca cnaix mmarnixix cnpo pacrny-
mautnt naxoxanne nasnt Be.a Pyci cnnxpxa, nitra
npt Rpti arapyxim y 1152 r. no otuam ryromnnx
napoon, xxo nsxcunoe nnaenne, Fenoe nmxnonano, xax
rarape n onect pyccxnx rocyape axnatmara, ro ecrt
ent nmneparop, nmxnymr
237
. Y cno uac I. Ip+xa snxp-
ny ynary na roe, mro nacnx pacnay 1370x r. ynyca
xyut xro saxonxx uacrxa, xxax nptmtxana a Pyci i sa-
mana Hanounae Hptuapnamop`e, Hanount Kaxas i Ha-
nonxa, nastnanacx Fena Apo nanptxna, y xpnt-
xax, xxix Taxramtm ntana rany; ycxonxx xro uacrxa,
na Apanam i Kacniem, niutnacx Cinx
238
. sxpxana Ysyn
Xacana, rypxmencxara naapa 3axonxra Ipana, nacnom a
xxora, ap+ut, t Ampoxa Kanraptni (xxi nasna
Inana III centepam Bxnixa Fena Pyci), mena a]intnym
nasny AxKamnny (Fenae rnx). Hanone Kapamsina, no
Bocrounomy otxnonennm oe.oe osnauano y cnanxn nnn
ee.uroe, nnn opeeuee
239
.
Anax ni moxa ce r+ra cnyxtnt aprymenram na xaptcnt
mepxanannx, mro i nasna Be.a Pyci y XV cr. yxtnanacx
a]intntx macxocxix xonax? xoe autnenne mae ntpas
oe.i pycri ap a utcra saxoneepanecxara nanxnnx Russia
7 3
Alba? Tanimua t ne asintm, xro ne aut namix imi
posnint. Hamtnxcx, nanptxna, . Cranxeniu, niuaut, tn-
nam naona a rtrynarypt macxocxix ynaapo tna i
p+nirinax camanasna xtxapo ix sxpxant. Btpast e-
nopyccxax nepa, enopyccxax nepxont, na xxix en cnact-
nacx
240
, a XVII cr. nise ne sa]ixcanantx. Ane i axymen-
rax XVII cr. xnt artutnicx npanacnana napxnt ne Mac-
xocxa sxpxant, a P+ut Hacnanira.
Mt xo asnauani, mro Anonecnt npa unap+nrtcxi
caop Cimxona Cysantcxara ne rptmninae nasnt Be.a
Pyci. Ane e cycrpaxaenna ntpas ncrnnno npanocnannt
nennxn xnxst Bacnnn Bacnntennu, ent napt ncex
Pycn
241
. I+rt ntpas nentmi xyrxa cra nxomt na 3axase.
Yxo 1463 r. minancxi repnar upanu+cxa C]opna nicne a
cnaro cyautnnixa mtnnapa xaxoma, xxi xipana npana
macxocxara manernara napa, nasna Inana III Fentm Imne-
parapam
242
. Ianont repo nanicanara nesaane nacnx
napax+nnx yyuara napa Inana axninara (1530) Hoxnant-
noro cnona nennxomy xnxsm Bacnnnm III, xx ntnixae s ca-
mo nasnt xnxst nennxt Bacnnen Hnanonnut pycxt
ent napt, camopxent ncea Pycn
243
, a xrontx npoxi
namn narouecrnnte ente pyctxte napn (y antm ca
cnica Haxnantnara cnona cxasana npocra ente napn)
244
.
Hapa ni nptnesentx rtrynananni moxna narnymautnt
xx enapycxix napt ni napt Fena Pyci. Ane, neparo-
na, rax i spai ro xa M. Crptxocxi, xani xapaxraptsana
Inana Kaniry (XIV cr.) xx enapycxara xnxsx, a nxnixix
xnxse macxocxix xx ynaapo FenaPycxa manapxii,
a utm ryrapxa nose nix+. I+rym ymxy Crptxocxara
pasni Anxxcanp Inantini: Hexaroptx, a acanina naa-
ntx, nastnamnt Knxsx Macxocxara Fentm Hapom, r.sn.
xapanem ni imneparapam Fena Pyci. Pyct xa, xxax na xnx-
sem Macxocxim, Fena Pyccm nastnamnt. A rym, xxo na-
noae Kapont Hontcxi (xanx en rptmae i uacrxy Fena Pyci),
nastnamnt uopna
245
.
5. ,Be.i api ecea Pycu'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 7 4
Iepmancxi imneparap Maxciminixn I npt saxnmu+nni xa-
pycy s Inanam III 23 u+pnenx 1491 r. nasna xro Weisskunig,
r.sn. entm xapanem Pyci
246
. Ane r+rt ranapont rtryn
yxtnacx rarauacna Iepmanii nepmym uapry aut-
nenni a camora Maxciminixna, raxi saranonax (Der Weiss
Kunig) nocint canxntxnananax im camim inmcrpananax ricro-
ptx xro nananannx. Hpt anicanni e uapronara camsa Imne-
Cams enara xapann s enmui pycxiui. Ipanmpa Ianca Bypxuanpa (1515). Y
1491 r. Bypxuanp rpanipana xann+n1yantna naanym nn qixcanmi nasnm
Beuaa Pyco y epanencxan nanyxonan 1pamnmi Anxm1+nxym xap1y.
7 5
pti s Macxocxa sxpxana (1515 r.), yxo npt Bacini III,
menanira Maxciminixn ]irypye xx Weisskunig. Hptutm r+-
rae anicanne cynpanaxae rpanmpa Ianca Fypxmapa
247
Cams enara xapanx s entmi pycximi
248
. H+nt xyp`es
moxna srnesent y rtm ]axne, mro camst Maxciminixna s
entmi pycximi tni naxipanantx xxpas cynpant Hontmut
i BKH, r.sn. cynpant cyuacna Fenapyci.
Y 1555 r. macxocxi mirpananir Maxapt y nicne a xann-
nepa BKH Mixanax Pasinina uopnara i ninencxara icxyna
Hana Iantmancxara, anosxut saxonnacnt napcxara rtry-
na Inana axninara, nica: A oxontnte nce rocyapn ne
roxmo xpecrtxncxte, no n ycypmancxne, nmenn ero ne yan-
nnnamr, no n cntme npnannnnamr, nastnamun ero Fentm
Pycxtm Hapem. A Maxcnmnnnxn necapt eme orny ero, na-
xennte namxrn nennxomy rocyapm Bacnntm, n oxonuan-
ntx cnonx rpamorax ro rnrno napcxoro nmenonantx sann-
can...
249
. Kani mepxanant na npantranantm ntxasnanni,
rtryn ent pycxi nap ycneamnxcx a]intntmi xonami
Macxocxa sxpxant sanastuantm menanira s 3axay, a
ne s Ycxoy. Tax ni inaxm, ane a xanna XVI cr. na cix nt-
naxax, xani +nir+r ent cycrpaxaenna pycxix xptninax
(sa ntnxrxam Cnona na nartnm), en rtutnna acot mac-
xocxara manapxa, a ne Macxnt xx sxpxant ni noryne
xxoneyst r+ptropti. Kani na mept nasanamnannx ne-
a a Macxonii r+rt +nir+r cra nxomt na 3axase, xro
apasy x snxsani ram s Be.a Pyccm, mro nacnptxna sama-
nanannm pasrnxaema nasnt sa Macxocxa sxpxana.
I+ra opa auna na nptxnase Hararax npa Macxonim
acrptcxara tnnamara Cirismyna Iepepmrana. Y nep-
mtm, nanincxim, ntanni cnae xniri (Rerum Moscoviticarum
Commentarii, Bena, 1549) en rontxi asnaut, mro
nexaroptx nastnamnt racnaapa macxocxara Fentm
napom (Albus rex)
250
. A nepmtm nxmenxim ntanni
(Moscovia, Bena, 1557) nacnx r+rtx cno spai npanxr:
...ranopaut raxcama npa entx pycxix (weisse Reyssen) i
5. ,Be.i api ecea Pycu'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 7 6
poxut raxim utnam pos-
niny namix posntmi pyc-
ximi
251
. Taxoe pasymenne
nanxnnx entx pycxix ni
entx pycint tno cx-
p+sine XVI cr. octnt
pacnacmxantm. Y c]a-
ptxanantm nicne a tri-
monra Arycra a Inana
axninara (1562), xxi pac-
nacmxnacx xx pyxanic-
nax rasera (nxryut nic-
rox) y nxmenxamontx
xpainax, macxocxi rtpan
t nasnant xasepam e-
ntx i utpnontx pycxix
(keysser der Weysen und
Roten Reussen)
252
. Imanepna,
y rtm xa snau+nni xtrtx
nasnt Fenax i utpnonax
Pyct na xapne H+nrpant-
na i Ycxonx Epont x. Iacrantt (Benentx, 1562)
253
.
Hixanamy Iepepmrany, nxrnesxut na nacroninae
antranne xro pycxix snaemtx, ne anocx ntcnernint na-
xoxanne ]opmynt ent pycxi nap
254
. Crpora xaxyut, i
a namara uacy xptnint i acranint xro npanixnennx Mac-
xocxym sxpxany a xanna ne ntcnernentx, i xro nmpx-
cxae naxoxanne nentra niutnt esymona axasantm. x
autm, y cxp+sine XVI cr. macxocxix tnnamart, yxt-
namut r+rym ]opmyny, cnactnanicx ne crontxi na ycyp-
mana, xontxi na repmancxara imneparapa. Hpaa, y XVII cr.
c]epa xe xtrxy canpat xo amxxonanacx asixnximi
cycesxmi Pacii. Hanone cneuannx I. Karamtxina, xanmt-
xn n xnxsn nnmyr... enomy napm Anexcem Mnxanonnuy
ncea Pycn spancrnonart
255
. Pycxim entm napom ynect
Hap1p+1 Cirisuyna Iepepm1anna s
nro inrpaqii (1560).
7 7
uac nastnaenna Anxxce Mixananiu i xiracxa p+nxnti
npa nacontcrna Mixanax Minecxy Cna]aptx 1676 r.
256
.
Ane cxp+nxneuut, xx sanaxtna I. Xapamxeniu, +nir+r
ent snau+nni ntcaxapont ni nanymut xtnacx
i inmtx xpainax Epont. Bxomtx ent nenrepcxi xa-
pont 3np+ I (rex Albus Andreas et Catholicus) i nontcxix xnxsi
Hemax II Fent (Lesko Albus) i Ynasicna Fent
257
. Anrniuanin
xanc uneruap y rnopt Hpa Pacicxym sxpxany (Hon-
an, 1591) nica: Hapcxi om y Pacii nocint nposnimua Fe-
nara (Bela). Hasna xro naxosint, xx mxpxymnt, a Benrepcxix
xapane..., mamut na nase imx uartpox nenrepcxix xa-
pane s tnacrti Apnaa Fena
258
. I xanx +rtmanorim
r+ry inaxm, xx ]anracrtuna, nasnant nentra, rp+a
narasinna s uneruapam y rtm, mro +nir+r ent xtna-
cx anocinax a nxnixaxnxxanxara, a nortm napcxara mac-
xocxara omy, ane ne a ce sxpxant y xoxntm pase,
xe xtxapami i cycesxmi s ycxoy.
Ttm ne menm, namtnxy, anymuanym cno uac Iepep-
mranam, Crptxocxim i Inantini, y XVIIIXX cr. narapani
amant yce, xro cnpaana ntcnernint +rtmanorim nasnt Be-
.a Pyci. Cnymna asnauamut icnananne +nir+ra ent,
xnt anocini xro a ce Macxocxae sxpxant. Pasam s
nexptrtuntm natxoam a naneamnennx Tanimuana npa
enym YnasimipaCysantcxym Pyct r+ra crana ranona
nptutna raro, mro ntroxi Be.a Pyci ar+rynt myxamnt
na camix ycxonecnanxncxix semnxx. Ha cama cnpane, xx
mt naxasani, yxtnanne r+pmina Be.a Pyci y snau+nni Mac-
xocxax sxpxana tno s`xna pyracna i nauanocx rontxi
xannt XV cr. Ane i ro uac raxoe pasymenne namara
r+pmina ne tno aryntnanptnxrtm. Ka pasrnesent xro +na-
nmntm xanr+xcne pasninnx epanecxa rearpa]iuna
ymxi, snepnemcx a antx xaprarpa]ii.
5. ,Be.i api ecea Pycu'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 7 8
6. ,O uac! O nem!~
asentx nanauacna xaprarpa]ii.
pyrax nanona XV nepmax un+pnt XVI cr.
a cxp+sint XV cr. nanar nenmtx epanecxix xaprt
anani nentmi nptnisnym rearpa]iunym xapniny npacropt,
s`xnxmutcx xyru+ ymontmi txrpamami cnery.
Cnent]ixa auynannx npacropt cxp+nxneuntm uananexam
saxnmuanacx rtm, mro en ne aut posnint namix
a`exrami p+antntmi i ]anracrtuntmi. Hauarxi rearpa]iuntx
nea tni cxro rontxi +nemenram xptcnixncxara
xacmanariunara mi]a, ananennem, i ne camtm naxntm, a
micrtxap+nirina xapnint Cycnery. Iearpa]ix, xx i nmax
inmax nanyxonax tcntnnina, niutnacx cnyxanxa r+anorii.
3 pasninnem mapannacrna i nasanamnannem rea-
rpa]iuntx nea cranonimua cnaxnanx smxnxnacx. Harp+t
naniranti ntmarani xx mara ontm axnantx xapr i na-
ontm npocrtx cnocaa ix ysnanennx. Axasam na r+rt
ntxnix uacy crana, y nptnarnacni, s`xnenne XIV cr. napra-
nana xapr, sacnanantx na ntxaptcranni xomnaca i
acrpanxii i nayone eparano ninii na nacrane p+antntx
ntmxp+nnx i ntniu+nnx. Y cxp+sine XV cr., nest ne pa-
ne sa xnirapyxananne, epanent ntnamni r+xnanorim
rpanipoxi xapr na meraniuntx (nasne i panxntx) om-
xax. na asnanxna arptmninant xontxi sarona airxa i
raxim utnam cnptxna ontm xyrxamy pacnacmxnannm re-
arpa]iuntx nea. Hxxintna namtpanicx mext anmcrpo-
nanara na xaprax cnery. 3xmnax npacropa +caxpanisananacx
i natnana ce ontm p+antntx ptct. Y r+ra nixypt, ca-
npantm in]apmantntm ntyxy, s xxora nauacx Hont
uac, marna snixnynt i nasna Be.a Pyci. Ane naanapor,
menanira rat xna tna nanecena na xapry i sacranacx na
e, mxnxmut naxanisantm, a namtx sen. Y nexim c+nce
e namannanana, o s cxp+sint XV cr. r+rax nasna
nptcyrniuae na cix naynemtx nomnixax xaprarpa]ii,
7 9
na cix naontm snauntx xacmarpa]iuntx npanax pannxra
Honara uacy.
Xanx xaprt XIVXV cr., y aposnenne a panemtx,
yce ontm ynari sxnxni p+antna npacropt, a ne
r+anariuntm acrpaxntxm, auynanacx, mro rearpa]ii pa-
xye r+ap+rtuna ast. Haxontxi xptcnixncxax ranarpa]ix
ne saanantnxna narp+a uacy, nyuontx snxpnynicx a an-
rtuna cnautnt. Baxna nasex y pasninni epanecxa
rearpa]iuna ymxi crana nxpranne s nxtry Iearpa]ii
cnanyrara +ninicrtunara acrpanoma i xacmorpa]a II cr.,
crnapantnixa rean+nrptuna cicr+mt cnery Knasix Hra-
nemex s Anexcanpti. Y pyxanicntx nanincxix nepaxnaax
Geographia, sanecenax 3axonmm Epony s Bisanrti, na-
uana pacnacmxnanna s
1410x r. e nepmae pyxa-
nanae ntanne ntmna
cner y 1475 r. i a 1600 r. tno
naropanae na posntx monax
42 past senx cnae ntxnmu-
na nanynxpnacni. 3 arapt-
r+ram r+ra nepma yceepa-
necxa rearpa]iuna +n-
ntxnaneti ne marni cna-
opniuant rearpa]iuntx npa-
nt inmtx nyuontx anrtu-
nacni Crpaona, Hninix
Crap+mara i inm. Menanira
Hranemex, y nptnarnacni,
tni sanastuantx nanynxp-
ntx i acxposi nasnemtx
+cr+ra nasnt enapycxix p+x
Xpouau (Heman), Pyoou (sni-
na), Bapicqeu (nxnpo
Fxp+sina). Kpaint H+nrpant-
na i Ycxonx Epont
Knasin H1aneuen. 3ac1axa s
,Cycne1nan Xponixi~ Iap1uana m+-
+nn (1493).
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 8 0
Hontmua, BKH, u+xix, Benrptx, srona s Hranemeem, tni
anecentx a rax snana Epanecxa Capmarti. Tax
ynacninax epanecxamy Apax+nnm moa na anrtunym
mi]anorim i r+pminanorim npaxninacx rearpa]ii.
Kapr camora Hranemex a Honara uacy ne saxananacx,
ane Iearpa]ii rptmninanicx incrpyxnti na ix crnap+nni
i xaaptnart xanx 8 rtcxu rearpa]iuntx a`exra
259
. Hx-
menxi manax Mixana (Donnus Nicolaus Germanus) pac-
npanana ynacnym xaprarpa]iunym npaexntm i na acnone
Capua1mn nanone K. H1aneuen. P+xanc1pyxnmn a. Toucana.
8 1
r+xcry Hranemex snani xaprt, xxix nptnxra nastnant
nranemeecximi. Hpaa, na ix aparpa]ix, aptct cymt,
riparpa]iunax cerxa xo snauna aposninanicx a yxnen-
nx camora Hranemex, nianouna neananentx p+uaicnacni.
Hapanentna s r+rtmi nranemeecximi uaprontx ntan-
nxx Iearpa]ii crani smxmuant i nanemtx aptrinantntx
xaprt, rax snantx Novae Tabulae ni Modernae Tabulae. Y ix
anepartna nocinicx smxnenni, xa naarnant antx
Hranemex na p+anii uacy. Ha mept ce nontx rearpa]iuntx
axptnnx xapnina cnery xx na nontx, rax i na rpat-
ntntx, nranemeecxix xaprax yce ane atxosina a
ynacna nranemeecxix i+. 3 nxram uacy naoryn ntcnerninacx,
mro +ninicrtunaptmcxax rearpa]ix cacrap+na r+rax xa
esnasena, xx i xptcnixncxax ranarpa]ix. Ane
autnenni a aanena a mopa Ycxonx Epont,
nept]epti epanecxa ntninisanti, xxax nest ysent-
niuana mixnapontm ranni i xyntrypntm amene, cacra-
p+ntx rearpa]iuntx nanxnni npaicnanani ax+ sa ce.
Ianontm aptennipam y Epanecxa Capmarti nyuontm
pannxra Honara uacy cnyxtni xntx Pt]ecxix ropt, xxix
na xaprax XIVXVI cr. (acanina nranemeecxix) nepacxxani
Ycxonmm Epony s nanenara saxay na nanount cxo,
nasxnxmut acent uopnara i Fanrtcxara mopa. Hepa-
xananne epanena y icnananni r+rtx rop tno aneprny-
rae rontxi 1520x raax, xani xnt nauanixi nasnaeminicx
s p+nte]am Ycxoneepanecxa panint
260
. Hxmenxi
rymanicr Yntptx ]on Iyr+n, aneamtcx npa ix neicnananne
s npant M. Mxxocxara, ryrapxa npa xxym xmu+ nanepase,
ycxnixny: O uac! O net! x conaxa xtnt! t cxsent
cxnamt pyxi r+ra xmu+ ne paacnt. Hanyxi xnirnemnt;
naanicx, napnapcrna, i ptxrycx a ntrnannx!
261
.
Crana xo aryntnanptnxrtm mepxananne npa roecnacnt
r+pmina Be.a Pyci i Macroei nx saxoneepanena XV
XVI cr. Anpou enapycxix acneutxa, npa r+ra posnt
uac nicani H. Hipninr, C. Anincxi, E. Canentena, I. Xapam-
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 8 2
xeniu
262
. Ane npt r+rtm irnapyenna ricroptx crnap+nnx Mac-
roeii, xxax xanuarxona cxnanacx xx asinax pycxax sxpxa-
na rontxi xannt XV cr. a 1478 r. acanmrna nexap+xrna
xtnant r+pmin Macroei autnenni a cix pycxix sem-
nx. Hanptxna, rax x Canentena nptsnae, mro nasny
Horapa saxoneepanecxix xaprorpa]t i reorpa]t
XV cr. anocini ne rontxi a Harapocxa sxmni, ane i a
ce Pacii; axnane, a ro xe uacrxi, xxax, mepxananacx,
nxxana na nanountm saxase a Pt]ecxix rop
263
. Ha xap-
ne ca cnanyra Kniri xponix Iaprmana B++nx, ntase-
na y 1493 r. y Hmpnepry, r+rax uacrxa Pyci nasnauanax xx
Nogardum Russia (Pyct narapona)
264
. uaxrtuna r+ra rax
x Be.a Pyci.
Anax narapocxax, ao ntcpt]ecxax naxanisantx
Be.a Pyci tna ne asina. Hexaroptx reorpa]t, nianouna,
npaentpymut r+rym nasny na nptuapnamopcxym Ananim
Ananim, smxmuani xe na onam ni na saxa a xro. Ane
naxontxi opa xnt xnxni cae pasmxmu+nne raro x ona?
Ha anranemeecxara xmu+ rtny nnanic]ept nenentxnna
xanani Heapa, crnopana y 1448 r., Albania Tanai, r.sn.
ancxax Ananix, naxasanax na nosent a nenisapnara
estmennara nosepa, axynt, nitra, xpynt ntroxi on,
Bonra i Hxna
265
.
3axoneepanecxix xaprorpa]t, nautnamut, cama me-
ne, s Karanoncxa xaprt 1375 r., rpatntna niutni, mro
Bonra, nenp i 3axonxx snina (ntroxi xxix snaxosxnna
noau) nautnamnna s anaro nosepa. I+rae mepxananne
stxosint, aa, a naneamnennx Anonecni minyntx ua-
co npa roe, mro r+rtx rpt paxi nxxynt ns Oxontcxaro
neca. uacra r+rae xnae nosepa na 3axase nastnani Fe-
ntm, araxcamninamut xro s Fentm nosepam, menanira s
xxora, mepxanani, xp+ nauarax Bonra (na cama cnpane a-
rynt ntnxxae xe nent nptrox Baxcna). uacam xasani (na-
nptxna, irantxnnt Haona xonia i nceauacxaptna
266
)
ne npa ano, a npa nexantxi Fentx asep (Candidi Lacus,
8 3
Laghi bianchi), tnnam t ntroxa Bonri, Axi, Macxnt,
snint i ona. anoni uacra na Fentm nosepam pasymeni
Kananaxmcxym t Anexcxym saroxi Fenara mopa (a ix
snyu+nni s axixnam y Epone ne neani). uacam (xx y Xponint
3ptxa na 1300 r.) Fentm nastnani i Haaxcxae nosepa
(Hwita trsk). A uacne sa ce Fentm nosept smemnani
ptct nyx ni rpox p+antntx naaema
267
. Hpt r+rtm amant
na cix craptx xaprax i rearpa]iuntx rpaxrarax Be.a
Pyci (ntcpt]ecxax ni rpancpt]ecxax) i Fenae nose-
pa snaxosxnna noau. Hanar xani asin s r+rtx nyx a`ex-
ra ne nasnauant xna, en nerxa ananxenna npas pyri.
Bro ni tno nparartnam nosepa na nnanic]ept Heapa
Haara ni canpanae Fenae nosepa, yce pona Albania
Tanai, nxrnesxut na nptnxsxy a onaTanaica, mae mmar
aryntntx ptca s xpaina anananenca. Ha rax sna-
ntm Henaxcxim rnoyce (Globe of Lenox), crnopantm xanx
15031507 r.
268
, paen Bxnixara Horapaa nasnant Russhia
Tanais
269
. Bianouna, c+nc r+ra nasnt nentmi nisxi a Albania
Tanai Heapa. Hauarxam nariunara nannyxxa Albania Tanai
Russhia TanaisRussia Alba moxna niutnt nonacnt Albania
Superior, smemuanym F+xanam y nxpxoxx ona. Hanone
xnennx mnorix reorpa]a Anrtunacni i Cxp+nxneuua,
ntroxi xro snaxosinicx anexa na nonaut Pt]ecxix rop,
nese noau ca Cxantnanix. mu+ Hi]e s Macanii,
rp+uacxi mapannanen, xxi xanx 350320 r. a n.+. ssecni
nnananne nanounaepanecxix xpaint, marutma, nanar
a Cxantnanii, naneamnx, mro r+rtm mnxxam en acxr-
ny p. Tanaic
270
. Tp+a asnautnt, mro Tauaicy anrtuntmi i
pannecxp+nxneuntmi reorpa]ami naananacx ntxnmuna
naxnae snau+nne. n yxnxcx im ne crontxi paxo, xontxi
cnoeacanina nparoxa, tnnam t snyuamua Asocxae
mopa s Fanrtcxim ni nanar s Hanountm axixnam. Ha rt-
nontx nx cxp+nxneuua nptmirtntx xaprax rtny O
T, aptenranantx na cxo, en naxasnacx nena nanxp+-
utna nirapt T, asxnxmut Epony a Asii
271
. Tamy ne
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 8 4
Kap1a anxyuenm 1mny O-T (Orbis
Terrarum) Iciopa Cenintcxara (xann
600 r.). Ha npannry unorix c1arosn
Iciop niumcn nanontmmu a1apm-
1+1au y rearpaqii. a nro anicannn
Auauii, uarumua, ysmxosint ynnen-
ne cnp+nnneunmx cxanac1a npa Be-
uym Pyco.
sina, mro snxsantx s Ta-
naicam Be.a Pyci i Fenae
nosepa nerxa nepaxosini
na xnennxx reorpa]a y
Hanounae Hptuapnamop`e
i Hptasoe, anernacnt a
xxix a Ycxonx Hptan-
rtxi sananacx nxsnauna.
uacam Asocxae mopa i na-
stnani Fentm nosepam:
Xpanorpa] enapycxa
xpaincxa p+axnti (cxp+-
sina XVI cr.) pacnanxae, xx
nmse, xxix xtni cra-
paxtrnacni na aonyma
eparami p. Tanaic, ntrec-
nnnn rarapone, npnnoma na
mope, rnaronemoe Honr Eyx-
cnn, npornn Tpannn, o Benaro osepa, eroae sony1 Hanyc
Meo1nc nnn Fnren, re nect Kptmcxne rarapone n Hepe-
xoncxne nnn Ktpxopcxne, n axe o pexn nenp
272
. 3ro-
na s Xponixa Epanecxa Capmarti Inantini, Pycxax
sxmnx, xxym sana nastnamnt Paxcananix, s ycxoy nx-
xtnt na Fentm nosepam, na paxo Tanaic...
273
. Hi ne anym-
uana ryr cnona Be.a? Hap+mne, xmu+ Aam Fp+mencxi
antm mecnt sanaxt, mro albaniwizzi roecntx Iena-
nam ao Meortxam
274
, r.sn. xtxapam Hptasox.
Inmtm pytmenram rpancpt]ecxa Be.a Pyci moxa
tnt naxasanax na posntx xaprax C. Iepepmrana paxa
Baxcna, xxax naae Tanaicon. Bianouna, r+ra cxa-
xonae Cacna, p+antna icnymut nptrox ona, ane raxo
rpancnir+panti auynaenna nnt Baxcnt nenara npt-
roxy Bonri, ntnxxamuara s Fenara nosepa, y paene xxora
xtni nenct i xxoe sntuana naxanisonani Be.a Pyci
275
.
Hanone Tpaxrary npa sne Capmarti M. Mxxocxara, asin
8 5
s nptroxa ona nastnacx Iugra Rrpa, xanx raxo
paxi canpanacni ne icnye
276
. Tp+a mepxanant, rpancpt-
]ecxax Be.a Pyci nptnxrnana a cxe rananimixy, xxax
rpynananacx naxon ntcpt]ecxa, i naanapor.
a ]axrapa, xxix, marutma, aymonini rpancpt]ec-
xym naxanisantm Be.a Pyci, mt xmu+ nepnemcx passe-
nax 7 i 9. A naxynt npaananisyem nexaroptx xaprt pyro
nanont XV nepma un+pni XVI cr., xx s ntc , rax i s
rpancpt]ecxa naxanisantx.
1) Hmcpmqencxan Beuaa Pyco.
Hepmax s nxomtx xapr, se asnauanax Be.a Pyci,
xapra cnery upa Mapa (14571459 r.) canpant m+-
+p cxp+nxneuna xaprarpa]ii. Manax op+na xamanty-
na s xnxmrapa CanMixene na nenentxncxim n. Mypana
crnapt cnam xapry (Mappamondo) s anamora yxo sraa-
nara Anp+a Fixnxa na samony napryrantcxara xapanx
A]oncy V. 3rynenax nasne, xna nxomax na arapcxa
xonii, sponena nx cenara Benenti (saxonaenna nene-
ntxncxa Bibliotheca Nazionale Marciana). Y ronap saxan-
u+nnx npant na xapra cenar nanar saraa ntint meant
s nanicam cosmographus incomparabilis (nenapanantnt xac-
morpa]). Mappamondo upa Mapa, yxo canpat xapra (a
ne xaprarpama), ana s rtx cimnaniuntx nexa, xxix
asxnxmnt Cxp+nix nxxi a +noxi Apax+nnx. Ane xanx
axnanacnm xna snauna nepacxrana ce nanxp+nix ananari,
ycxonecnanxncxix semni na e uacam nemarutma nasnant.
Hanptxna, Bonra cxp+nim nxu+nni pasraninonaenna na
na pyxant, yrnapamut nenisapnt... nocrpa Amasonix
(Amaonia)
277
.
t nanar y raxim ntrnxse asentx nenentxncxara xap-
rorpa]a cneuant npa roecnacnt Be.a Pyci xpaine Bicy.
Rossia biancha nasnauanax namix Bonra i Fentm mopam
(El mar Bianco), y xxim F. Ptaxo cnpanxnina autnt Fe-
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 8 6
8 7
mparuen1 xap1m mpa Mapa (apmen1anana na nosent). Ha nannmu
saxase a Benan Pyci (Rossia Biancha) snaxosinna Auasonin (Amaonia).
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 8 8
nae nosepa
278
, rtm ontm mro s r+rara mopa xp+ nauarax
nent nptrox Bonri, nan+na, Baxcna. Hoau s Rossia biancha,
xx i moxna tno uaxant, mecninna Horapa (Nograt). Hontcxi
ricroptx T. Hxninxi, stxosxut ca cr+p+artny cyuacna
Fenapyci, naniut xro HorapaamCenepcxim
279
, ane r+ra,
xanemne, Horapa Bxnixi. Be.a Pyci i ce snxsantx s e
a`exrt anecentx upa Mapam ne na saxa, a na cxo
a... Kamt (!) namtnxa aptenranti, xxym en anycni s
Rossia Biancha nanone xap1m mpa Mapa naneamnt xy1u+n Asii, umu E-
pone, nx i saraxanan Sibir.
8 9
nptutnt acaicrara nesnaemcrna s r+ra uacrxa Epont.
Hanone nanicy na xapne, uacrxa Pyci, xxax na r+rt ox
Fenara mopa, nastnaenna ena (Rossia biancha), xxax na
ro ox uopna paxi nastnaenna uopna (Rossia negra),
a xxax na ro ox utpnona paxi utpnona (Rossia rossa).
I rarapt nastnamnt Fenae mopa Hactenus, uopnym paxy
Carasu, a utpnonym paxy Cozusu
280
. Hptnxrnae nary,
mro Be.a Pyci, na ymxy upa Mapa, mxxye ca sraantm
nocrpanam Amasonix: y Aama Fp+mencxara i cxant-
nacxix rearpa]iuntx rnopax Ananix i xpaina xanutn
(Knennan) raxcama cycesxnt.
mu+ any xapry, nenacp+na ne sacnananym na
Iearpa]ii Hranemex, rax snanym Axumorym, rpatntna
snxsnamnt s imem ynora nxmenxara r+onara i nyuonara
rymanicra Mixanax Kysancxara (xapra naxasnana H+nrpant-
nym i Ycxonmm Epony). Fenapycxim ricroptxam nxomt
ro ]axr, mro ecnt r+rax nasna (Be.a Pyci) i na xapne
xaptnana s Kyst 1460 r.
281
. Ane asnonim cae spaint
neaxontx axnanenni. Mixana Kptnc canpat s 1448 r.
t nancxim neraram y panry xaptnana, ane nastnant xro
xaptnanam s Kyst nentmi neap+una: manentxae mxcr+u-
xa Kys na Mos+ni (axynt i naxosina nposnimua Kysancxi)
tno xro pasima
282
, a ne enapxix. art crnap+nnx Ax-
mr+nxa xaprt nastnamnna camtx posntx a 1439 a
1464 r., xanx nptxtnnentx snecrxi npa Kysanna nxmmar
xaxynt npa xro sanxrxi xaprarpa]ix. Bxoma, npaa, mro
1463 r. en npanana na anicannem sxmnora mapa (De Figura
Mundi) i cynpanoniua s nxomtm xaprorpa]amamarapam
Haana Tacxan+ni
283
. Mxpxymnt, mro menym omxy s nxc-
xonuana xapra Kysanna (xani xna noryne icnanana) na-
t nauac cnaix nanponax nxomt nxmenxi nyuont
rymanicr, nanxi sipantnix xapr Konpa Hortnrep. Cxon-
ut pacnpanoxy xaprt, xyru+ sa ce, Ianc Fypxmap. na
tna ntasenax 1491 r. y nxmenxim ropase Axmr+ne,
axynt i arptmana cnam nasny
284
.
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 9 0
He ysem cnpauanna, ni r+ra canpat t rnop Kysanna,
ni, xx uacra sapanacx rat, xrontm imem rontxi cxaptcranicx,
xa naant xapne ontmt araptr+r. nx nac naxne nax-
nacnt na e nanicy Russiae Albae pars na xpanim nanou-
nacxonim pary xaprt, na cxonim epase uincxa saro-
xi
285
. . Anyutn namtnxcx, cnnxpxamut, mro na r+ra xap-
ne nasnauanax Russia Alba Sive Moskovia
286
. Taxi r+xcr uacra
cycrpaxacx, ane na ontm nosnix xaprax, nanptxna, Fene-
nenrana Banocxara (1507), Bantsee-
mmnepa (1513) t Canamanxi (1548).
Ha rnoyce nxmenxara mar+martxa
i xacmorpa]a Iarana Bonepa (Hmpn-
epr, 1515) i na naontm ananimntm
rnoyce (Hmpnepr, 1535), arapcrna
xxora sntuana nptnicnamnt ramy
x Bonepy, Russia Alba naxasanax
na nonau a xpaint Novogardia i
mxxye ca Bnentx
287
. Hixana, mro
srona s rtm xa ananimntm rno-
ycam 1535 r., na nosent a
amoni (Semogitia) snaxo-
sinna... Plescovia Rubea, r.sn.
utpnonax Hcxomutna! Fe-
symona, menacx na nase
Hipeoua Pyci, ane cama
Plescovia raxim pase tna
cinonimam Pyci, i nptrtm
Pyci Be.a.
Ha xaprax (Typus Uni-
versalis Terrae Iuxta Mo-
dernorum) ca crpacypr-
cxix ntannx 1513 i
1515 r. nanynxpna +n-
ntxnaneti Marga-
ritha philosophica nova
Pasrop1xa rnoyca. Iaran monep (?), Hmpnepr,
1535 r.
9 1
mparuen1 xap1m cne1y s Margaritha philosophica nova Ip+rapa Panma (1515 r.).
Cyuacnan Benapyci, nx i unorix inmmx xpmninax, 1y1 anannae uenani1a
Russia Rubra, a Russia Alba - Bnnixauy Horapay.
6. ,O :ac' O eeoi''
mext Russia Alba opa cynaamnt s mexami xonimnxra Bx-
nixara Horapaa
288
. Arapam r+ra amuyxtnt ]inaco]ii,
nanicana y ]opme txnory namix nacranixam i nyunem,
t Ip+rap Pam, aar xapr+sixncxara xnxmrapa uptyp-
ry, anax napa ni xmy x nanexana i arapcrna xapr. Pa-
nemtx ntanni amuyxtnt (uptypr, 1503, Crpacypr,
1508, i r..) ntxosini anto es xapr, anto na rtx xaprax,
xxix menicx, ne tna npacranenax Russia Alba
289
. Cnpom-
uana xonix xapr s amuyxtnt ]inaco]ii s`xnxenna i
xapra cnery Poepra Topna Orbis Universalis Descriptio, nptx-
nasenax a xro nicra (Cenintx, 1527) anrnicxamy xapanm
Ienpt VIII. (Topn cnpaana nptnxrnynt ynary a marut-
macni acxrnynt Inti mopam antm s rpox mnxxo:
mepxanantmi HanounaYcxonim, Hanouna3axonim
npaxoami ni nanpocr npas nptnanxpntx nonacni). Russia
Alba naxasanax Topnam na sxp+xxt Hanounara axixna
na cxo a Hanonii (Hannanti)
290
.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 9 2
2) Tpancpmqencxan Beuaa Pyco.
x mt xo xasani passene 4, antm s nepmtx smxm-
ua Rossia bianca na onam irantxncxi na+r Mar+a Faxpa
(1487). a r+rara x uacy (1489) anocinna cnanyrax xapra
cnery (saxonaenna sapas y British Library) Ienptxa Mapr+na
(Henricus Martellus Germanus), acenara unap+nnti nemna.
Russia Alba na e snaxosinna na nonau a Kptmcxara
nanocrpana, namix nxnpom i nexa estmenna paxo,
xxax naae Asocxae mopa na saxa a nycnx ona
291
.
Crnopanax rtm xa arapam nesaane nacnx 1491 r. nepcix
Axmr+nxa xaprt (sapas y unap+nrtcxa Bibliotheca
Nazionale), y aposnenne a aptrinana, naxasnae Russia
inferior sive Alba (r.sn. Pyct Hixnmm ni Fenym) na nanou-
ntm epase uopnara mopa
292
.
Kapra Mapr+na, y r.n. i uacrnt snecrax npa Be.ym Pyci,
nacnyxtna nenacp+na xptnina nx Universalior cogniti Orbis
Kap1a cne1y Poep1a Topna (1527) - cnpomuanan nepcin xap1m s Margaritha
philosophica nova.
9 3
6. ,O :ac' O eeoi''
Tabula Iaran+ca Pyma, xxax naxosina uaprontx ntanni
Iearpa]ii Hranemex (Ptm, 1507 i 1508). Hanone Pyma,
Russia Alba snaxosinna na nonau a Kptma, namix nxnpom
i onam
293
. Ha ontm nosnim rnopt Pyma Hidrographia sive
carta marina, smemuantm y crpacyprcxim ntanni Hranemex
1513 r., Russia Alba pacxinynacx na aonyx eparax ona,
ntm+ ynasennx xro Cenepcxara anna
294
.
Crpacyprcxax Geographia 1513 r. ynoryne ararax na
xaprt s ntxna Be.a Pyci. mu+ any, nxomym na nasna
xapra amipana, r.sn. Kanyma (nonax nasna Orbis Typus
Universalis Iuxta Hydrographorum Traditionem), ntxana +nt-
sacen Mapnin Bantseemmnep, nxomt raxcama na
naninisanantm imem Hylacomilus. Tyr Russia Alba raxcama
samae aona epari ona
295
. Ane xo na Tabula Moderna
Sarmatie Evr., raro x arapa i smemuana y rtm camtm
ntanni, Russia Alba Sive Mosckovia (Pyct Fenax ni
Macxonix), sacramutcx rpancpt]ecxa, spymtnacx na
nanount saxa i naxanisananax na nentm epase nxnpa,
nacynpant ynasennx xro yntx npantx nptroxa (ne-
parona, Hptnxni i Fxp+sint)
296
.
Tabula Moderna Sarmatie Evr. Bantseemmnepa xnxna s
cxe cnpomuant naptxnr nepapoxi Axmr+nxa xaprt
(1507), xxym nx ptmcxara ntannx Hranemex ntxana
Mapxa Fenenenrana s Heananx s ysenam antxi nontcxa
xaprarpa]ii Fepnapa Banocxara. Ha e raxcama Russia Alba
Sive Moskovia snaxosinna na nentm epase nxnpa
297
, sa
Pt]ecximi rapami (Rissei Montes). Konii Tabula Moderna
ntxonnani nasne Anronia Canamanxa (Ptm, 1548), uepnan-
a Fepr+ni (Benentx, 1562) i inm.
298
.
He sycim axnantmi sxnxmnna cnnxpx+nni, mro pas-
mxmu+nne Be.a Pyci Fenenenrana Banocxara i Bant-
seemmnepa ananxae cyuacna Ycxonx Fenapyci i anmc-
rponae nauarax cnxomara nepanocy r+ra nasnt na r+pt-
roptm nama xpaint
299
. Banocxi, moxna mepxanant, nenm
sa Fenenenrana, Mapr+na i Pyma snaemt s ricroptx i
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 9 4
rearpa]ix BKH (nx ix yce nasnt anacne Epanecxa
Capmarti tni utcra acrpaxntx), sa]ixcana na xapne
nepaxo a BKH a Macxocxa sxpxant nauac nant
15001503 r. ontma uacrxi uapniranaCenepcxix semnx,
xxix anexa ananicx xninam y nirocxix naanni. Ha r+ra
r+ptropti s 1454 r. icnanani na yntx ]eaantntx naanni
cxnase BKH Crapaycxae xnxcrna xnxse Maxacxix
i HorapaCenepcxae xnxcrna xnxse Bamxutua. Y 1500 r.
ix ynaantnixi nepamni na ox Inana III, saxanamt na n+-
nt uac ynyrpanym aranomim Crapaycxae xnxcrna a
1518 r., a HorapaCenepcxae a 1523 r.
300
. Y nepma
un+pni XVI cr. icnananne r+rtx y]epntx yrnap+nnx, pa-
sam s Pasannm sacnanxmtx ynacna macxocxym r+ptro-
ptm a rarapcxix naera, senx raxrtuntx mepxanannx
anycxanacx Macxno, i Maxacxix s Bamxutuami nauyna-
mparuen1 xap1m Orbis Typus Universalis M. Bantseeumnepa (1513). Russia
Alba pacxinynacn na aonyx eparax ona, nmm+n ynasennn nro
Cenepcxara anna.
9 5
nicx na cnaix semnxx amant nesanexntmi racnaapami. I+rt
p+rien, niant, i npacranent xx Be.a Pyci na xaprax Fe-
nenenrana Banocxara i Bantseemmnepa. Ix yxnenni, xx
yse naxasana passene 9, axasani nnt na xaprt nx-
menxara xacmorpa]a Ceacntxna Mmncr+pa i rnopt irant-
xnna T`enana i nceauacxaptna.
Y Crapaycxae xnxcrna naxosi i nanent cxo cy-
uacnae Fenapyci s Iomenem, nepnyrt cxna BKH y 1537 r.
Ane r+rt +niso napa ni moxna niutnt naxntm nx yy-
uara samananannx nasnt Be.a Pyci sa r+ptroptx cyuac-
na Fenapyci.
Taxim utnam, Russia Alba na xapne Fenenenrana Ba-
nocxara i Tabula Moderna Sarmatie Evr. Bantseemmnepa
s`xnxenna naptxntx menanira rpancpt]ecxa Be.a
Pyci. Ha mept raro, xx ntcnxrnxnacx, mro na one i Ha-
nouna Tapti, sanxrtx rarapami, ne icnye nonacni s na-
sna Russia Alba (xx r+ra tno naxasana Mapr+na i Py-
6. ,O :ac' O eeoi''
mparuen1 xap1m Tabula Moderna Sarmatie Evr. Bantseeumnepa (1513).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 9 6
Russia Alba Sive Moskovia na xapne Benenen1ana-Banocxara (1567).
9 7
6. ,O :ac' O eeoi''
ma), saxonix reorpa]t cconani rpancpt]ecxym Be.ym
Pyci ane na nonau. Tax xna nacrynona snixanacx s ntc-
pt]ecxa, xxym na 3axase uacne sa ce araxcamninani
s yce Macxocxa sxpxana. A mxxy anomnx s BKH
nexaroptx xacmorpa]t namtnxona npanosini na nxnpt,
xanx na r+rym paxy nptnaani rontxi na nenxnixix aninxi
nirocxamacxocxa mxxt nx enapycxara ypona i
na uapniramutne. Tamy ce nenaxp+xxa nxnpa xx t
aramartuna painacx Be.a Pyccm ane rontxi nx rtx,
xro p+nna xnx cae nanirtunym rearpa]im p+rieny.
uapronax npana Bantseemmnepa, Carta Marina Navi-
gatoria Portugallen Navigationes... (1516), crnopanax na ypa-
xannem anomnix napryrantcxix rearpa]iuntx axptnnx, y
naxase Be.a Pyci snauna aposninaenna a xro nanxp+nix.
3 nonx, nanenara cxoy i cxoy xna amexananax
Pt]ecximi rapami, a camt xe nosent saxpanae nenax-
p+xxa nxnpa, se arap smxmua Russia Alba na cnaix xap-
Y uanc1+pni xap1orpaqa. Mesnpm1 C1paanyca ( XVI c1.).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 9 8
mparuen1 Carta Marina Navigatoria Portugallen Navigationes... Bantsee-
umnepa (1516).
9 9
rax 1513 r. Tax en cnpaana nptmiptnt cnae panemtx
nornxt s nanymutm pasymennem Be.a Pyci xx cinonima
Macxocxa sxpxant, xxo r+rax nasna acranacx cna-
utny a Horapaa
301
. Kapry uacra nepapyxonani, xx, na-
nptxna, ]pannys Hapan upts y 1525 r.
302
. Hacnx orara
nepantnxy epanecxa xaprarpa]iuna rpatnti na xap-
ne Bantseemmnepa isno, xx y upa Mapa, sxnxenna Fe-
nae nosepa (Lacus Albus). no mae neneparona nanxniuantx
namept, samamut nnomuy nptxnana nax ontmym sa
Kptm
303
. Hecymnenna, Bantseemmnep snxsna Lacus Albus s
Russia Alba, o nosepa samae anamenna xpaine n+nr-
pantnae cranonimua. x t cexrapami r+ra xpaint, xxix
pastxosxnna a n+nrpa na Fentm nosept ox Hanouna-
ra axixna, naxasantx nonacni Pilapeland (Hannantx),
Ugritschen (Rrpa), Peremitschen (Hepm), Yland (?).
Ha nauarxy XVI cr. yxtnanne xapr nacrontxi namtpt-
nacx, mro xnt spainicx acnona xptnina i cpoxam
]ixcanti rearpa]iuntx nea. Tamy nnt xaprarpa]iuntx
asentx nanar na nmse, anexix a rearpa]ii, tnna-
mara, xniptxa, niraparapa snauna spoc, xx i
rearpa]iunax +pytntx ayxananara epanena. Ananena
namtptnacx i nxomacnt Be.a Pyci, npa xxym aneanicx
xo i na cxose Epont.
6. ,O :ac' O eeoi''
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 0 0
7. Benrepcxi cne
Terra Alborum Rutenorum
nanone nenrepcxix xptnin XIVXV cr.
x mt asnauani nanxp+nim passene, na pyxxt XV
XVI cr. mi]anarisanantx rearpa]iuntx xnenni mapyna,
ane nxxintna smxnxnicx p+anicrtuntmi neami, satrtmi
cymnenntmi acneutxami i naapoxnixami. Bxomacnt isno
axptrtx samopcxix r+ptropt npt r+rtm uacra tna nen-
ma, utm ynyrpantx paena Ycxonx Eypont, cnaa xnm-
uantx y mixnapont ranant, ane naxptce xap+xrananicx i
snecrxi npa ix. 3naunt nnt na ]apmananne saxo-
neepanecxix nornxa na rearpa]im Ycxonx Epont
axasa Tpaxrar npa sne Capmarti (Tractatus de duabus
Sarmatiis) nontcxara nyuonara, p+xrapa Kpaxacxara
ninepcir+ra Mannex Mxxocxara, anynixanant nepmt-
nm Kpaxane 1517 r. n apasy x nat p+nyrantm ca-
ma nasena xptnint nea npa cxo xanrtnenra. Me-
nanira npana Mxxocxara rax ypasina Yntptxa ]on Iyr+na
naneamnennem npa neicnananne Pt]ecxix rop, xxix samani
naxnae mecna cicr+me nranemeecxix yxnennx npa cxo
Epont.
Y nepmtm ntanni rpaxrara Mxxocxara (1517), nacy-
nepax cnnxpx+nnxm mnorix enapycxix ricroptxa, Be.a
Pyci ne sranaenna noryne. Ane nicne a cnaro ntana
Iarana Ianepa, nptxnasentm a pyrora xpaxacxara nt-
annx 1521 r.
304
, Mxxocxi nica: Ha ananxannxx mrpa,
xnt, iyut s Rrpt a Meanicxix anora, y mexax Fena
Pyci autni nesxnora iana
305
. Hpt r+rtm en cnactnacx
na nexara nentmi crapaanxra ricroptxa, xxi anica npt-
xo nenrpa. ane s nicra Mxxocxara ntnixae, mro nesx-
nt ian r+ra cnanyrax 3anarax Faa i mro snaxosicx
en y Bxrnt.
T+ma natnnx pasimt nporanenrepcximi nnxmenami tna
ano s ynmentx ne rontxi nx nenrepcxix ricroptxa i
1 0 1
nictmennixa, ane i noryne nx epanecxix nyuontx XV
XVI cr. Hea`emntm +nemenram nenrepcxara nantxnantna-
ra mi]a ori uac tno naanne npa roecnacnt nenrpa i
ryna: nanone anx, nacrana xmu+ X cr. rpatnti,
nepacxnenne xannt IX cr. mastxpa y Hanonim smemna-
nacx s ynapnannem ryna na uane s Artnam y Ptmcxym imne-
ptm V cr. Menanira r+rym, xyru+ mi]iunym, utm ricra-
ptunym, nasem me na nase Mxxocxi. Hpanema axna-
na naxanisanti npapasimt nenrpa (rax snana Bxnixa
Benrpti) sanara cxnaanax, xa pasrnxant xe ryr +rane-
na
306
. Ane necymnenna, mro, asxnimtcx a npoxa cy-
uacntx xanrt i manci, crapaxtrntx nenrpt npamni npas
Hanounae Hptuapnamop`e i Hptasoe. Ha cnaim mnxxy
Hanonim (i nasne, yxo acemt ram) xnt namni xan-
raxr s ycxonimi cnanxnami i nmpxcximi nnxmenami, xxix xtni
na nosent a anomnix neuanerami, nonanami, ropxami,
xasapami. Y ricraptuna cnxomacni nenrepcxara napoa
XV cr. saxonanicx acnontx nexi r+rara nxnixara nepacx-
nennx, i im na npanxry crarosx narxnxnicx mmarnixix xpa-
nicrt. Hixanacnt nenrpa a r+ra npanemt acanina spacna
cxp+sine XIII cr. nacnx raro, xx nenrepcxi aminixanen
Rnixn nauac micixnepcxix naapoxxa 12351238 r. isno
axpt nx cnaix cyautnnixa Bxnixym Benrptm na Kame
(]axrtuna nanent axpaex sraana Mxxocxim Rrpt), i
xna crana niutnna npapasima nenrpa
307
.
Y XV cr. epanenam tno xo opa nxoma npa Rrpy,
ni Rropcxym sxmnm xanrnamepar pontx nnemxnntx
xnxxannx ponacntx nenrpam napoa xanrt i manci na
sxp+xxt Hanounara Heanirara axixna, a cyuacnara
Rropcxara nanocrpana a nycnx p. Tas. Y XIIXV cr. Rrpa
axrtna xananisananacx Horapaam, ramy ne ntnaxona e-
panenami xna snxsnanacx s Be.a Pyccm. Menanira ryr, na
mepxananni nyuontx XVXVI cr., snaxosinacx npapasima
nenrpa. Ha xaprax pyro nanont XVI cr. Rrpy smxmuani
sntuana na npantm epase p. O. Ane Mxxocxi uacne sa
7. Beueepcri c.eo
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 0 2
ce srana Rrpy noau s Kap+nix, nianouna, niuaut ix
cymexntmi
308
. Ha r+rym ymxy nanosxnt i nepmtx aco-
ntx xaprt Macxonii H. xonia (Ionix) i F. Anies+, xxix ary-
mnna 1525 r. i na xxix Rrpa nasnauanax na nonau a
Btapra, mro moxa naxasnant na xanraminantm r+ra na-
snt s Ixopcxa sxmne
309
. Kamenrymut nptnesenae nt-
xasnanne Mxxocxara, . Rxo cnnxpxae: Mxxocxi o-
pa nea a cnaix cry+nra s Fenapyci i npa BKH, i npa
Macxocxym sxpxany, ane ne nea, se snaxosinna Fe-
nax Pyct
310
. t napa ni moxna cyp`es xasant npa nea-
cneuanacnt Mxxocxara. Haanapor, xro naneamnenne nan-
xam yxnanaenna cicr+my rarauacntx ricroptxa
rearpa]iuntx nornxa. Y r+rtm c+nce menanira xpaxacxi
npa]ecap nenm sa cnaix cry+nra s cennxmnx Fenapyci
nea, se snaxosinna Be.a Pyci.
Be.ym Pyci y cynxsi s nepacxnennem nenrpa sranani i
nexaroptx inmtx ricroptxicyuacnixi Mxxocxara. Hanptx-
na, anapan Iaran Typmap (Anenrtn) nica y cnaix Ana-
nax Fanapti (Annales Boiorum, 1521), mro rax uacrxa npo-
xa nenrpa, xxax sacranacx na pasime, snaxosinna nxnep
na nananannem nxnixara xnxsx Mocxa i Paxcanana, xxix
mt nastnaem Macarerami, a raxcama entmi Pycinami
311
.
Irantxncxi rymanicr Anronia Fan]ini, xxi s 1486 r. xt npt
nenrepcxim napt, y cnaim ]ynamenrantntm rnopt na ricro-
pti Benrpti, Rerum Ungaricarum Decades, raxcama srana
Be.ym Pyci: Ycx r+rax nanounax npacropa a Iepmanii a
Kacnicxix pama nanxnax i ponax; r+rym paniny nx-
nep nastnamnt Pyccm, nasxnxmut na Fenym i uopnym
312
.
ap+ut, sraantx ryr Kacnicxix pamt (+pennxi npa-
xo), xxix snaxosinicx anrtuna Ananii, ycxocna na-
nnxpxamnt namym ymxy npa cynxst nasnt Be.a Pyci s
rpaxranana y mtpoxim c+nce A.oaui.
Xro x t rtm crapaanim ricroptxam, na xxora cna-
ctnacx Mxxocxi? Hami npaananisanantx ]axrtuna ce
acnontx nenrepcxix xponixi, anax niuora, mro marno na-
1 0 3
cnyxtnt xptnina naneamnennx Mxxocxara npa nepacx-
nenne mastxpa s Rrpt Hanonim npas Be.ym Pyci,
ntxnint y ix ne anocx. Y nexaroptx xponixax XIV cr. (ax-
nane xaxyut, y ix cnicax XV cr., o nparorpa]t XIV cr.
ne saxananicx) ecnt, sp+mrt, sraxi npa entx pycina,
npa mro ryrapxa yse nix+. Ane xanr+xcr, y xxim spone-
ntx r+rtx sraxi, ne asnanxe nenacp+na snosint a ix
in]apmantm Mxxocxara.
Fontmacnt nenrepcxix xponix XIV cr. (xxix cxnaamnt
opa ntnyuant reneanariunt pa) anicnae mnxx nepacx-
nennx mastxpa raxim utnam: a Meanit xnt pyxanicx
npas pycxix i cymexntx s imi semni (sntuana nastnamnna
semni neuanera, nonana, ropxa, ynacna Pyci, a raxcama
xe uacrax Cysanx, Kiena i r..). Mxxocxi x anosint,
mro npoxi nenrpa pyxanicx menanira s Be.a Pyci a Mea-
nit, a ne naanapor. Bnxx s Rrpt a Meanicxix ano-
ra npas Be.ym Pyci, xx en yxnxcx Mxxocxamy, opa
inmcrpymnt pasrnxaemtx inmtx passenax xaprt Bant-
seemmnepa (1516), Mepxarapa (1538) t inm. Pastxoxan-
ne Mxxocxara s nenrepcximi xptninami rnymautnna rtm,
mro en smxmua Be.ym Pyci na nonaut, a rtx xptnint,
xxix mt pasrnesim nix+, na noni Ycxonx Epont.
Bxoma, mro ano s acnontx xptnin, xxo Mxxocxi
mtpoxa xaptcracx npt nanicanni cnaro rpaxrary, tna
Xponixa nenrpa (1488) nama Typant. 3 xe, a raxcama s
inmtx nenrepcxix xptnin nontcxi nyuont nastut i+m npa
naxoxanne nenrpa a asixnxix mrpa
313
. Ane xponint
Typant Be.a Pyci ne sranaenna. Hpaxo nenrpa npas semni
cxonix cnanxna ram anmcrpanant nacrynntm utnam:
Yce cnycramamut na cnaim mnxxy, |nenrpt| nmra anananani
Feca i Fentx Kymana, sartm Cysantna, Pyr+na, a nacnx
napnanicx uopnym Kymanim
314
.
I+rae naneamnenne s anix uaco tno nx nenrepcxix
xponix rpatntntm, cnaro poy aryntntm mecnam. Tax, y
xannt XIII cr., anpanonamut aryntnanenrepcxym xponixy
7. Beueepcri c.eo
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 0 4
sei nenrpa (Gesta Hungarorum), nparorpa] xxo
ystxosint a 10911092 r., nenrepcxi xniptx i xpanicr Bt-
mon Kesai nica npa nepacxnenne npoxa nenrpa s ix
npapasimt IX cr.: npamni semni neuanera i entx xy-
mana (Bessorum et Cumanorum alborum terras), sartm ycrynini
Cysant, Pyct i semni uopntx xymana (Susdaliam, Rutheniam
et nigrorum Comanorum terras ingressi)
315
.
Taxim utnam, +nir+rt oe.i i :opui autnenni a nexa-
roptx +rnonima yxtnanicx nenrepcximi xpanicrami acrar-
xona mtpoxa. Y nptnesentx ntnaxax xnt rtutnicx oe-
.ix i :opuix ry+auav r.sn. nonana i ropxa anane-
na
316
. Ane nenrepcxix xptninax amant rax xa uacra, xx
entx i uopntx xymant, cycrpaxamnna i entx t
uopntx nenrpt
317
. Yrpn ennn, a sartm i uepnnn sra-
namnna i Anonecni minyntx uaco, na mro snxpra ynary
xmu+ Kapamsin
318
.
Hxnep yxo axnana ntcnernena, mro entx yrpt
r+ra nacna nenrpt, a uopntx yrpt inmax uacrxa nen-
repcxara nnemxnnora camsa, xxax xnmuana cxe rax sna-
ntx uopntx xasapa
319
. I+ra, anax, ne ntpamae npane-
mt naxoxannx camix r+pmina oe.i i :opui nenrepcxix
xptnin, i ar+rynt y nenrepcxa ricraptxrpa]ii ne ntcnana-
nacx asinara rnymau+nnx r+rara
320
. Cranonimua ryr nentmi
naranae pasnacranacnt nepci naxoxannx nasna Be.a
i Hopua Pyci. Ant rnymauant posniny namix entmi i
uopntmi nenrpami (a raxcama i xymanami) nepanaxntmi
macnxmi xone y posntx nnxmen ni nnemxnntx camsa,
inmtx snosxnt xe a anrtr+st namix yxo axptmuantmi
i narannami. Hexaroptx niuant, mro crapaxtrntm nenrpam
tna nacninax rearpa]iunax cemanrtxa r+pmina oe.i i
:opui (nanptxna, saxoni ycxoni), xxax npanano-
nanacx i nx rnymau+nnx nasnt Be.a Pyci.
Hxma nixxix nacrana cnnxpxant, tnnam namix oe-
.i+i i :opui+i eeuepa+i, oe.i+i i :opui+i ry+aua+i nen-
repcxix xptnin i Be.a t Hopua Pyccm icnye nenacp+nax
1 0 5
+rtmanariunax cynxst. Anax nanxam marutma, mro raxax
cynxst autnacx nianouna nexaroptm nyuontm Cxp+nx-
neuua i pannxra Honara uacy. Tax, nanptxna, ]parmenr
]past Kesai: Bessorum et Cumanorum alborum terras,
Susdaliam, Rutheniam et nigrorum Comanorum terras ingressi
mor ycnptmanna nxnaxnintm utrauom ni nepanicutxam
xx albas terras Susdaliam, Rutheniam... (entx semni Cysa-
nix i Pyct).
Ha raxym ymxy nanosint, y nptnarnacni, napananne
nyx ntxnaa ricropti Benrpti, sponentx y XIV cr.
nxmenxim na+ram Ienptxam ]on Mmrentnam. x i xro cy-
uacnix 3yxennipr, en nanpana a anaro manapmara napa
a inmara, i rtm nixy npaxt n+nt uac na pyxxt 1350
1360x r. y Benrpti, se crnapt sne xponixi: cnauarxy npa-
saiunym na nxmenxa mone (Chronicon Henrici de Mgeln
Germanice Conscriptum), a sartm nepmananym naninamo-
nym (Chronicon Rhytmicum Henrici de Mgeln)
321
. Anicnamut
npaxo ryna npas Ycxonmm Epony, y naninamona xpo-
nint Mmrentn nima:
Summunt per Bessos
Albos et Rutenos.
(Fxpynt xipynax npas |semni| Feca Fentx i Pycina)
322
.
A nxmenxamona y ananentm mecnt cnnxpxae:
rtx x rynt cnauarxy npamni npas xpainy, se xtne na-
po, xxi sanenna Fect, xxix anocxnna a naranna, nortm
npas sxmnm uopntx pycina (daz land der Swarczen Reussen)
i entx pycina (vnd dy weyssen Reussen)
323
. Hi ne snautnt
r+ra, mro entx pycint Mmrentna rnopantx na sop
entx eca, sraantx y xro naninamona xponint?
Fontmacnt cnica nxmenxamona xponixi Mmrentna
sranae rontxi uopntx pycina (Swarczen Reussen), i r+rax
nasna, marutma, tna xo nauarxona p+axnti xponixi.
Kani rax, tx r+ra, aa, camae crapoe s nxomtx naneam-
7. Beueepcri c.eo
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 0 6
nennx npa Hopuym
Pyci (napaxsne rn. y
pass. 12). 3 ycix nxo-
mtx cnica xponixi e-
ntx pycint (weyssen
Reussen) ]irypymnt
rontxi rtm, xxi sa-
xonaenna nxnep y
HertzogAugustBiblio-
thek y nixnecaxcon-
cxim ropase Bont]+n-
mr+nt i nasnauaenna
acneutxami xponixi
montm in+xcam
Gu2
324
. Crnap+nne r+ra-
ra cnica, camara crapo-
ra s rtx, mro amni a
nac, i naontm nisxa-
ra a nparorpa]a xpo-
nixi, aryenna xannom
1420x r., r.sn. rtm xa
uacam, xani nica cnam
xponixy Yntptx Ptxenrant. Mxpxymut na txnexrntx aca-
ninacnxx nxmenxa mont i nexaroptx inmtx nptxmerax,
xno atnanacx u+xii ni Acrpti. Y passene 3 mt asna-
uani namtp+nne nasnt Be.a Pyci npt napt u+mcxara xa-
panx i imneparapa Cnxro Ptmcxa imnepti Cirismyna
ro camt uac. Tamy marutma, menanira rat entx pyci-
nt tni necentx r+xcr cnica Gu2 na ananorii s uop-
ntmi. a raxo ntcnont, nptnamci, nptmo xamenrarap
xponixi Mmrentna nenrepcxi acneutx ren Tpanix
325
. He-
panicutx Xponixi..., niant, t nisxi a rtx inr+nexry-
antntx xona, a xxix nanexa, nanptxna, nxmenxi na+r
Tomac Hptcmyx (rn. passen 3). Ane r+pmin, yxtnant snt-
uana autnenni a sycim inma r+ptropti, r+rt nenxo-
mparuen1 cnicy Gu2 xponixi Mmrentna, se
sranamnna enmn pycinm. Hynixyenna
s nacxi inin1+xi repnara Aryc1a.
1 0 7
7. Beueepcri c.eo
mt nam nepanicutx acracana a semnx, cymexntx s Ben-
rptx, mro n+na cryneni txrananacx norixa anpano-
nanara im r+xcry.
Xponixa Mmrentna ne asint nomnix nenrepcxa ricra-
ptxrpa]ii, xxi sranae oe.ix pyciuav. Y cno uac xmu+ ena-
pycxi +mirpannxi ricroptx C. Fpara asnaut, mro Be.a Pyci
sranaenna na 1351 r. y nenrepcxa Chronicon Dubnicense
326
.
Ane r+rae naneamnenne narpaye +ranena pacmt]poxi.
yninxa xponixa (Chronicon Dubnicense)
327
nptnxra
nastnant xonim nxnonara snoy aryntnanenrepcxa xponixi,
nepanicanym xanx
14791480 r. y rpan-
cintnancxim ropase
Hastnapa (nxnep
Opasx Map+, Pymt-
nix). Acnont r+xcr
xponixi crnopant snau-
na pane: nenacp+na
xe xptnina s`xnxen-
na r. sn. Inmcrpananax
xponixa (Chronicon
Pictum), nepanicanax
cexem]exepnapcxi m
xycramam, xanenanam
xapanx Hmnixa I Map-
xam Kantni 1358
1370 r. Anomnmm na-
stnamnt xmu+ xamni-
nxntx nenrepcxix
xponix XIV cr., na-
xontxi xna raxcama ne
s`xnxenna camacro-
na xptnina. ap+ut,
Kantni raxcama aa
aniny rpatnti e-
mparuen1 a1orpaqa yninxan xponixi, se
naneaunnenna npa nmnpany Amnixa I npas
,seuni enmx pycina~ (1352). Hynixyenna
s nacxi inin1+xi Cen+nti i H+n1pantna-
epanencxara yninepci1+1a (Byanem1).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 0 8
ntx xymana, nptutm xanr+xcr, y xxim en sranae r+rym
nasny, nptnxrnae nary nexaroptmi napanenxmi s A.oaui
cxanacra XIII cr.: Kaxynt, mro nasnanax sxmnx Cxi]ix
nexaroptx mecnax anoni mtpoxax, ararax raxmi, nxcami i
nyrami i ximtnt pasmairtmi niami sixix snxpo. e cycesi
s ycxoy neuaneri i entx xymant. Baxon Hanounara
mopa, xxoe nptnxrae s saxay, a Cysantcxa nycrtni,
npacnipamnna nenpaxontx nx nmse nxct
328
.
Chronicon Dubnicense n+ntm narapae Chronicon Pictum
Mapxa Kantni. Ane anicanne nase 13451355 r. cxna-
antnix yninxa xponixi sanastut s inma xptnint
xponixi ananimnara nenrepcxara manaxaminaptra (AnMin),
ysentnixa ntnpa Hmnixa na BKH y 13511352 r. Cyuac-
nax nenrepcxax ricraptxrpa]ix araxcamninae xro s npt-
nopntm xniptxam Hmnixa I namam Kenti, xxi ori uac
xipana mxona npt 3repcxim manacrtpt minaptra i cy-
npanaxa xapanx xro nirocxix ntnpanax.
Mix inmtm, xponixa Kenti (xani xe moxna rax nast-
nant) nentmi nixanax nx acneutxa ricropti BKH, naxontxi
naontm napaxsna anicnae apanty namix Hirno i Ben-
rptx y cxp+sine XIV cr. Y nptnarnacni, xna snanxe xo
nant 1351 r. namix Hmnixam I Bxnixim i nxn. xn. nir. Ke-
cryram, nptnosxut saxnmuant imi 15.08.1351 r. aranop
329
.
Y cynxsi s nirocxanenrepcxim xan]nixram xptxy nix+
AnMin sranae i oe.ix pyciuav. Hacnx anicannx nxana
cnpot nenrpa saxanint nirocxym xp+nacnt F+ns (npt r+-
ra anose Hmnix I t napanent) na nepntm rtni 1352 r.
(xanen caxanixa nauarax xpacanixa) xponixa naneamnxe,
mro nenrepcxi xapont pymt na YnasimipBantncxi npas
semni entx pycina (per terram Alborum Rutenorum)
330
. Taxim
utnam, nx arapa r+rara naneamnennx sxmne entx py-
cina tna Bantnt, a marutma, i ce IaninxaBantncxae
xnxcrna, yyuax Ianintx i Haameptx Iacypra.
Ynepmtnm Chronicon Dubnicense ne y nanyxont aa-
por acrptcxi inierpa] C. 3nnixep y nencxix Jahrbcher
1 0 9
7. Beueepcri c.eo
der Literatur (1826), a sartm M. unaptxnyc anynixana xe
rpynrontm ntanni Historiae Hungaricae Fontes Domestici
(1884). Aona xaptcranicx asintm pyxanicam xponixi. Ane
anomnx nynixanti ntpas per terram Alborum Rutenorum
uamyctni acyrniuae
331
. Yxo xannt XIX cr. A. Hxninxi, xxi
sne pasam nynixanti 3nnixepa i unaptxnyca, mutpa
sinicx, uamy r+rtx arapt, xaptcramutcx antm i rtm
xa aptrinanam, anycnini crontxi pastxoxannx
332
. 3napor
a aptrinana yninxa xponixi nepaxonnae, mro ontm a-
xnantm t xxpas 3nnixep. Ha xant, mtpoxae pacna-
cmxanne acneutnxix xonax arptmana menanira nyni-
xantx unaptxnyca. na crana niutnna xx t +ranonntm
ysnanennem AnMin, mro snauna cxnanina nama snaem-
crna s canpantm naneamnennem AnMin npa s+.m oe.ix
pyciuav
333
.
Mt ne maem marutmacni ntsnautnt axnana, ni r+rae
naneamnenne canpat anocinna a cxp+sint XIV cr. (uacy
crnap+nnx xponixi Kenti), ni s`xninacx nauac crnap+nnx nac-
na yninxa xponixi (xanen XV cr.). Ane na ananorii s xpo-
nixa Mmrentna ontm imanepntm yxnxenna menanira py-
roe mepxananne.
3acnyronae nari anxcenne nenxomtm arapam a s+.i
oe.ix pyciuav Ynasimipa Bantncxara. Bantnt, nxomax
Epone (nepm sa ce Benrpti) xx Ladimeria ni Magna
Laudameria, cnaninacx cnae maryrnacnm i arannem xmu+
XIXIII cr.
334
. Kani mepxananne, xxoe amno a nac y
yninxa xponint, tno octnt pacnacmxantm y Ben-
rpti XIVXV cr., ni ne nanntnana xno n+ntm utnam na
]apmananne nepaxanannx saxoneepanecxix arapa
XVIXVII cr., sanastuanae XVIII cr. Tanimuantm, mro
nauarxonax Be.a Pyci r+ra Vladimiria (ane nanounax, a
Ynasimipa na Knxstme)?
Anomnxx xptnina, xxym mt pasxp+m y r+rtm passe-
ne, ne anocinna, ynacna xaxyut, a nenrepcxix xponix, ane
sacnyronae raro, xa tnt npaananisanana noau s imi. Y
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 1 0
cno uac I. Ianenuanxa snxpny ynary na nomnix nontcxa
arixrpa]ii tnie Cn. Kynerynt, xnxrini Kpaxacxa, y
xxim raxcama ecnt snecrxi npa Be.ym Pyci
335
.
Faracnanenax (a ne cnxrax, xx cnnxpxae tnie
336
)
Kyneryna (12341292), ontm nxomax na cnaim namxn-
mantntm nenrepcxim imem Kinra, tna auxo nenrepcxara
xapanx Fent IV (12061270) i xonxa xpaxacxara xnxsx
Fanxcnana Capamninara (12261279). e sxstxa Kantman
(12081241) y tnii nasnant xapanem entx pycina
(rex Ruthenorum Alborum)
337
. Bxoma, mro Kantman y 1214
1227 r. s nepamenntm nocnexam ne apanty sa raninxi
npacron, nexantxi paso ananona Ianiuam i rynx xro i s
1215 r. rtrynanacx rex Galiciae. 3nautnna, menanira
Ianiuutna nasnana tnii Cn. Kynerynt Be.a Pyccm.
Ane xxim uacam rp+a aranant raxi nornx i naxontxi en
t pacnacmxant?
Xanx crnap+nne tnix aryenna nptxnana 1329 r.,
camtx pannix xro cnict, amomtx a nac, anocxnna a
cxp+sint XV cr.
338
Henxoma, ni rptmninacx nauarxo-
na p+axnti rnopa ntpas rex Ruthenorum Alborum. x
cxintnax ymant nontcxax acneutna cxcrpa Birxocxax,
en mor tnt ynecent nasnemtm nepanicutxam
339
. Hix+
mt autm, mro uinin Kanimax y xannt XV cr. xaptcracx
r+pminam Be.a Pyci nptxnana rtm xa c+nce, mro i nxo-
max nam p+axntx tnix. A noct cnanyrt nontcxi ricroptx
n nyram, xxi xanx 14711473 r. crnapt cnae tnie
aracnanena Kynerynt, xx mxpxymnt, menanira na na-
crane nauarxona p+axnti, r+rt r+pmin ne xtnae. Bxo-
ma, mro xro rnopax en ynoryne ne cycrpaxaenna.
Hpaa, y nepcii tnix nanone nyrama moxna
snacni namex na roe, axynt en npanix y nontcxym
arixrpa]im. Y mecnt, ananentm aptrinantnamy tnim,
se snanxenna reneanorix KyneryntKinri, nyram na-
neamnxe, mro Kantman t xanart s Canamex, auxo
xpaxacxara xnxsx Hemxi II Fenara: Colomano... cum Salomea
1 1 1
7. Beueepcri c.eo
coniuge sua, filia Lestkonis albi Polonis Ducis
340
. Kamnasintx
r+rara ptxa s nyrama nentmi naranae aptrinantnae
tnie, nptutm xroctni neacneuant nanine mor spa-
syment ntpas Lest konis albi Pol onis Ducis ne rontxi xx
Hemxi Fenara, xnxsx nontcxara, ane i xx Hemxi, enara
xnxsx Hontmut. Camo imx para Kantmana Fena
marno ntxnixant y nontcxara arierpa]a XIV ni XV cr. na-
mtnxontx acantxnti. x asnauanacx passene 5, y xan-
nt XVI cr. anrniuanin x. uneruap menanira a nenrepc-
xara imx Fena cnpaana ntnecni +rtmanorim r+pmina ent
pycxi nap.
Moxna snxpnynt ynary xmu+ na any axaniunacnt.
Canepnixam (nptrtm canpat antm) Kantmana apant-
e sa Ianiuutny t sxstxa Hemxi Fenara, narapocxi
xnxst (y 12101215 i 12161218 r.) Mcnicna Mcnicnananiu
Yant. Menanira Hemxa 1215 r. sanpaci Mcnicnana s Ho-
rapaa Ianiu, se ro xnxxt y 12191227 r., ynect uac
smaramutcx s np+r+nsixmi Kantmana, xxora narptmninani
Hontmua, Benrptx i Cnxrt npacron
341
. Mix rtm, Mcnicnana
opa neani i na nonaut xaraninxa axyment: y 1212
1214 r. en nexantxi paso nasi cnae nocxa 3cronim,
cynpant anxix i nxmenxix xptxaxo. Kani r+rt uac Be.a
Pyci xx nasna Horapaa xo inmt pas yxtnanacx nemnami
i cxantnanami, ro moxna xnint, mro i Mcnicnana nastnani
xnxsem menanira r+ra Be.a Pyci. Tat moxna anycnint i
nepanoc npt xro nacp+ninrne r+ra nasnt na Ianiuut-
ny
342
. x mt autni, naontm utnam cra repnaram Fena
Pyci cmanencxi xnxst ueap Rp`eniu. Taxoe rnymau+nne
naxoxannx ntpasa rex Ruthenorum Alborum sananacx
ontm p+anicrtuntm, xani r+rt ntpas yrptmninacx xo
camtx pannix p+axntxx tnix. Ane nannepsint r+-
rym nepcim marna rontxi snaxoxa nexix nanincxa ni
nxmenxamontx axymenra nauarxy XIII cr., xxix nastnani
Mcnicnana xnxsem entx pycina. 3nauna npacnemtm i
ontm nariuntm, yniunamut namtx asentx npa anipo-
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 1 2
xy naneamnennx xponix Mmrentna i yninxa, yse inmae
mepxananne: na cix nenrepcxix (i snxsantx s imi) xptninax
snecrxi npa Be.ym Pyci s`xninicx XV cr. na ynntnam
rearpa]iuna r+pminanorii, pacnacmxana y saxonix cy-
cesx nenrpa nemna i, marutma, irantxnna.
Arap nauarxonara tnix Kynerynt, nanone nac-
nara nptsnannx, y m+pary inmtx xptnin xaptcracx i ne-
xa nenrepcxa xponixa
343
. T+ap+rtuna, snecrxi nontcxara
arierpa]a npa Be.ym Pyci marni tnt sanastuantx i a-
rynt, xanx nespasymena, xxax xanxp+rna nenrepcxax xponixa
marna nacnyxtnt ix xptnina. Y xoxntm pase, ne Ben-
repcxanontcxax xponixa (Chronica HungaroPolonica),
xxax snixna npt napt Kantmana xxpas y ro uac, xani en
np+r+nana na Ianiuutny, o r+ra xponint Be.a Pyci
ne sranaenna
344
. I+ra aprymenr xyru+ na xaptcnt raro,
mro arau+nni Kantmana ne neani r+ra nasnt acani-
na xani tno ycranonena, mro na nenrepcxa xponixa
arap tnix me na nase menanira Chronica Hungaro
Polonica.
Haneamnenni s tnix Kynerynt ne nxp+uant a-
sentm nenrepcxix xponix, nanone xxix Be.a Pyci (Fenax
Kymanix?) snaxosinacx nese na cxo a Kapnar, na sem-
nxx, npas xxix IX cr. npanxra mnxx nepacxnennx npora-
nenrpa na yyuym pasimy. Asnautm, mro nenrpam xx
Pyci tni nxomtx acnontm cymexntx s imi semni cen-
nxmnx Yxpaint (nepm sa ce Ianiuutna i Bantnt), a raxca-
ma nanenasaxonix semni Fenapyci, xxix niutnicx tnnam
t nea`emna uacrxa Ianinti i Haamepti i na xxix ax
a XVIII cr. namtpanicx +xcnancixnicnxix nnant nenrepcxix
xapane i xnxse Tpancintnanii. Tamy r+pmin terra Alborum
Rutenorum
345
, xani en t sanastuant s nexix samexntx
(xyru+ sa ce nxmenxix) xptnin, amant nenasexna myci
npaentpananna nenrpami na rym uacrxy Pyci, xxax nasne
crana nastnanna Hipeoua. Ane naxontxi r+rt r+pmin t
ycronintm i xapaxr+pntm nx nenrepcxix xptnin XIV
1 1 3
XV cr.? Haxontxi naxntm t ynnt r+rtx xptnin (anpou
]axrapa, pasrnexantx y passene 6) nx snixnennx xan-
n+nnti rpancpt]ecxa Be.a Pyci epanecxa rea-
rpa]iuna nanynt xanna XV cr.? Hptxosinna nptsnant,
mro naxynt nx n+nenara axasy na r+rae ntranne paxye
axnantx snecrax.
7. Beueepcri c.eo
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 1 4
8. Beuaa Pyco, re Honropo c1on1t~
Bxomacnt Fena Pyci Hirne i Hontmut
nepma nanont XVI cr.
Y pyro nanone XV cr. npa Be.ym Pyci nap+mne
aneanicx i Hontmut t Hirne. Antm s nepmtx nontcxix
axymenra, se cycrpaxaenna nama nasna, s`xnxenna npa-
mona acenara npt nontcxim napt irantxncxara nyuonara
rymanicra uinina Kanimaxa a nant ptmcxara Inaxennix VIII.
Hptcneuanax ryp+nxa narpose, npamona tna naptxra-
nanax a mepxanana naesxi Kanimaxa Ptm na anrtryp+nxi
xanrp+c (1490 r.)
346
. Y ricraptuna anent npa paccxnenne
crapaxtrntx cnanxna na nosent en naneami, mro rtx,
myxamut ce ontm muacninara necy, cmxne nauani npa-
conanna nanena i nanpana, i antm xipynxy naanicx a
3xcincxara |mopa|, sacxnimt Haonne i Fenym Pyct, a
pyrim na epari Bicnt, y Masoma i acrarnix semni xapa-
necrna Hontcxara i u+mcxara
347
.
C+nc, y xxim nasna Be.a Pyci yxtrax Kanimaxam, nepa-
ryxaenna s tniem Kynerynt i yninxa xponixa. Hi
ne moxa r+ra snautnt, mro, sxxymut necntm nanirtuntm
i xyntrypntm cynxsxm s xrenonacxa Benrptx, cnauarxy
Hontmuy npanixna xann+nntx menanira rpancpt]ec-
xa Be.a Pyci? 3aenna, r+rym nasny ryr na nexi uac
nptcracanani nx aasnau+nnx pasnerntx r+ptropt, s ua-
co Birara naminantna naynantx BKH, ane canpa-
nacni xanrpanxnantx rarapami, rax snanara sixara nonx.
Hauac uaprona cnp+uxi npa nanenym mxxy BKH (r+ap+-
rtuna na sxp+xxt uopnara mopa) y Faxutcapai 1540 r.
xptmcxi xan npaci nacna BKH Kancrannina Paramcxara ne-
paant trimonry Crapomy: Haxint roe, Bama minacnt,
pane mo, y cnaxoi; xro mro s rtx semnx t poutmua y
pyxax rptmae i xtnae, raro roe i ecnt, o sxmnx rax ani
rnax, ani max, ane Focxax: xro mannemt, ro i rptmae
348
.
xpas y xannt XV nauarxy XVI cr. na r+rtx cnp+untx
1 1 5
semnxx, ram, se smxmuani Be.ym Pyci Mapr+n i Pym, na-
uani cxnananna nepmtx cynonxi xasaxo, xxix cnauarxy,
nxrnesxut na cnanxncxae naxoxanne, nastnani uapxa-
cami. Mo xnt i tni nx nexaroptx arapa r+rara uacy
entmi pycinami?
Kanimax ori uac t antm s xipanixo nontcxa
tnnamarti, ntxona yyuara nxnixara xnxsx i xapanx
Anxxcanpa Kasimipaniua. Y n+na cryneni sxxymut xmy
r+pmin Be.a Pyci samananacx r+pminanorii nontcxa
xanntnxpti. Hanptxna, incrpyxntx nacontcrny BKH a
nant Anxxcanpa VI (15011502) na uane s 3pasmam Hen-
xam, acaicrtm caxparapom nxnixara xnxsx Anxxcanpa, a-
mut xaporxi +xcxypc y ricroptm Hontmut i Hirnt, asna-
uae: Hantmxnt imn+r i aanacnt nontcxara napoa ani
marutmant, senx aryntnara apa xptcnixncrna, senx nac-
na xcnexi i xcnexi ctno, crnaptnt sxpxany, ontmax
uacrxa xxo pacxinynacx sox i nonepax na nanxx Cxi]ii,
uacrxy xxo a mexa Kapanecrna Hontcxara ax a
Hepcii i Fena Pyci saxanini rarapt
349
. mu+ ano
nacontcxa incrpyxnti, s xxo Hen+x na nauarxy cnexnx
1504 r. naxipanacx Benentm i a nant Rnix II, ranaptna-
cx, mro Hontmua crane cynpantcraxnt rypxam ao rara-
pam, ni nanar entm pycinam, a xxix amxmanicx rarapt
350
.
Hix+ cnic napoxtx ycxonix cycesx Hirnt i Hontmut
narapaenna isno: Imneparap uacara |r.sn. xptmcxi xan.
A.B.|, 3anonxcxax Apa i nanar macxocxi xnxst Fena
Pyci
351
. Asnautm, mro cnaapoxnixam Henxa r+rtm na-
contcrne t F. Banocxi, i narypantna, mro anomni cxas
neparyxaenna s nanicam Russia Alba Sive Moskovia na xro
cymecna s Mapxam Fenenenrana anpanont Axmr+nxa
xaprt.
Y 1512 r. nontcxi nyuont, npa]ecap Kpaxacxara
yninepcir+ra n ca Cranint anynixana y Kpaxane
rearpa]iunt rpaxrar Ynosint xacmarpa]im Hranemex
(Introductio in Ptolomei Cosmographiam, nepantanacx 1517,
8. ,Fenax Pyct, eoe Hoeeopoo cmoumi'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 1 6
1519 r. i r..)
352
. Y r+rym xamninxntm npan reorpa]a pos-
ntx xpain i +nox ynamo i nxnixi ]parmenr npant Hixanamini
Hpa Epony, anpananant Craninxim, se srananacx Be-
.a Pyci. 3 raro momanry r+rax nasna nauana ce uacne
ntxaptcronanna nontcximi nyuontmi, niraparapami, tnna-
marami, xx npanina, rax ni inaxm snxsantmi s ranontm acx-
poxam rarauacna nanyxi Kpaxacxim yninepcir+ram.
Hanone Craninxara, Pyct nasxnxenna na rpt uacrxi:
1) Pyct, xxax nptnxrae s ycxoy a Mano Hontmut (r.sn.
Ianiuutna); 2) Haonne ca cranina y Kamxnnt; 3) rp+nxx
uacrxa, xxax nastnaenna Fenax Pyct, pacnacnipaenna na
nonaut ax a nina, a na cxose ax a p.Tanaic, cymexxa
Epont i Asii. Acmnt nautnaenna rax snaxamirax paxa
Faptc]en, xxym xtxapt nastnamnt Henep, nx xxo ecnt
ropa na nasna Cmanencx, y xxim snaxosinna cxsia mirpa-
nanira Pycina. Y e raxcama ecnt nxnixi ropa, a xxora s
Knasin H1aneuen i ac1panorin. Aneropmn Aponnmn min+ (1515 r.).
1 1 7
camtx aanentx xpae nptxosxnt xynnt, nastnamut xro
Horapa
353
. Mxpxymut na nptnesentm yptxy, Be.a
Pyci r+ra ce cxonecnanxncxix semni, sa ntnxrxam nane-
xama Hontmut s 1340x r. uacrxi 3axonx Yxpaint. Taxim
utnam, yce r+ptropti, a xxix xro nanxp+nixi acraconani
nasny Be.a Pyci, Craninxi ptstxny mexaniuna snecni
ano. Inmtx arapt, nanar neamut npa posntx naxanisanti
Be.a Pyci, sntuana paccranxni axn+nr na xxoneyst
ontm ni menm axp+cnena nonacni ntc ni rpancpt-
]ecxa. Ane saenna, cyuacnax Fenapyct, xani i axonnina-
enna Be.a Pyccm Craninxara, ro ne nepmym uapry.
Hptmac Hontmut n Hacxi cnpanasaut Har+pancxamy
caopy (1514) nacnpaana ant pasropnyrym xnaci]ixantm
xanxpontx rtna pycina, ntxasamtcx npa entx raxim
utnam: Fentx Pycint, mro nastnanicx xanictni Konxami ni
nanar Macxanirami, mamnt cnaro naapa, ni xnxsx, xxi
nocint rtryn Bxnixara Knxsx. nt cycesxnt s semnxmi xa-
panx Hontmut i Bxnixara xnxcrna Hirocxara, a raxcama s
ynaannxmi Hinonii i Iorti
354
.
Y xro ntsnau+nni sninamnna ano sne xann+nnti Be-
.a Pyci: nanepmae, Bxnixi Horapa, cyceni s Hinonix i
Iortx, r.sn. Bnentx; napyroe, rpancpt]ecxax
Be.a Pyci, cymexnax s Hontmua (axnane, s Yxpaina,
xxax nontcximi maninicrami pasrnxanacx xx cxnaonax uacr-
xa Kapont saora a Hmnincxa ynii). Bianouna, mro xani
nx Kanimaxa Be.a Pyci tna rontxi cinonimam sixara
Honx, tx nx Henxa, Banocxara i Hacxara r+rt r+pmin
natnae xmu+ i snau+nne Macxocxax sxpxana. anoni
neap+untm ntrnxae ryr araxcamninanne enapyca
macxanira s xonxami, r.sn. xtxapami Kanxit, npoxami
cyuacntx rpysina. Ane i xno xnanaenna cicr+my rarauac-
ntx ricroptxarearpa]iuntx nea. Cynacranim ntxasnan-
ne Hacxara, nanptxna, s rpaxraram Iaxima Yara Kaporxae
anicanne Asii, A]ptxi i Epont (Hmptx, 1534): Hapot
Capmarti paccenentx namix Meania i paxo Pa, axpyxa-
8. ,Fenax Pyct, eoe Hoeeopoo cmoumi'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 1 8
ntx s nonx Kaxascxim xptrom. nt cycrpaxamnna rax-
cama na Kacniem i Honram. Hepmtx nastnamnt Ananami,
a pyrix Konxami. Ix iment arptmani i xpaint: acmnt Ananix,
Ieptx i Kanxia
355
.
Acmnt auna, mro rarauacntx epanent marni, xx i ix
nanxp+nixi XIII cr., smemnant Russia Alba s Ananix cx-
p+nxneuntx cxanacra, a npas xe s Kaxascxa Ananix,
xxax canpat snaxosinacx noau s Kanxia i Ieptx.
I+rym Ananim smxmuani uacam ne na canpantm mecnt,
r.sn. na saxonim epase Kacnix, a snauna nix+ a nac,
nese nisoxx Bonri. acrarxona sipnynt, cxaxam, na xo
snaemym nam xapry Orbis Typus Universalis Bantseemmnepa
(1513), xa nepaxananna, mro na xnennxx nanar
npa]ecintx reorpa]a, ne xaxyut npa menm acneua-
ntx nmse, Kanxia, Ananix i Russia Alba tni, cama me-
ne, cycesxmi. Aposnint sne anomnix t sontnt ne
xoxnt. Tp+a xmu+ aant, mro nasny Macroei uacra
ntnosini a xaxascxara napoa mocxa (raxcama antx s
npoxa rpysina), xxix xmu+ nyuontx anrtunacni (nanptx-
na, ptmcxi reorpa] I cr. n.+. Hamnoni Mena) neani xx
cycesx anana i ripxana
356
. I+rtx mocxa araxcamninani i
s mi]iuntmi napoami poc (pom) i macox (mem+x) crapa-
sananernara npapoxa Es+xinx, xxix nitra xtni xanictni ni
ro na Kaxase, ni Hanountm Hptuapnamop`i
357
. Yxnym
nisxacnt Macxocxa Pyci a Kaxascxa Ananii rtx, xro
ne nea npa narapocxix ntroxi Be.a Pyci, yniunani npt
rnymau+nni naxoxannx r+ra nasnt.
Hentra ne nptsnant, mro n Hacxi, xxi ori uac sama
i nacay xaponnara xannnepa, acrarxona opa pasipacx
cnpanax BKH, se ne pas tna i xxoe a`essi a Fxp+c-
nx a Opmt. ront sanxrt acaicrt nopar Hen+x raxcama
ori uac xt y Hirne, s 1494 r. samamut axasnym nacay
caxparapa Anxxcanpa, i nacontcrne 15011502 r. npa-
cranx menanira BKH, a ne Hontmuy. Hecymnenna, nea
nasny Russia Alba i cam nxnixi xnxst Anxxcanp. Tamy, xani
1 1 9
y ro uac nasna mena xxoexontneut autnenne a cyuac-
na Fenapyci, r+rt ]axr napa ni nixny t ix ynari.
A noct r+pmin utpnontx pycint, yxtrt Hacxim y ro
cama nar+pancxa npamone, mxpxymut na xanr+xcne,
axonnina ne rontxi Yxpainy, ane i Fenapyct: Pycint utp-
nontx meni xanictni nacntx napo i nanar ynacntx Bxnixix
Knxse. Cynpant ix naxnani xapani Hontmut. |nt| nana-
uanentx npananepnamy racnaapy i snaxosxnna cxnase
Kapanecrna Hontcxara i Bxnixara Knxcrna Hirocxara. Cx-
po r+rtx utpnontx Pycina nontcxix xapani sacnanani any
mirpanonim i cem pycxix enapxi
358
.
Kptxy pane sa Tpaxrar npa sne Capmarti Mxxoc-
xara, y 1516 r., i ro cama xpaxacxa pyxapni na Iane-
pa tna ntasenax nanincxamonax na+ma Hpycxax na-
na na Bicninxara, xxax ananxana npa Ipynnantcxym irny
1410 r. i nxanmm Apmancxym nepamory 1514 r. (ap+ut,
nasne, y 1524 r., y ro cama pyxapni autna cner i nt-
m+sraanax npamona Kanimaxa a Inaxennix VIII
359
xmu+
ano cneuanne raro, mro nasna Be.a Pyci tna pacna-
cmxana y anoni nysxix axa+miuntx xonax, xxix ryprana-
nicx naxon Kpaxacxara ninepcir+ra).
sxxymut . Hap+nxamy i B. apamxeniuy, mtpoxae
pacnacmxanne arptmana mepxananne, mro Hpycxa
nane mmar paso sranamnna enapyct, cnanyrtx cnae
anara na nane
360
. Ane snapor a aptrinany na+mt nepa-
xonnae, mro ontmacni ntnaxa r+pmint Be.a Pyci i
oe.apyci s`xninicx rontxi cyuacntx nepaxnaax:
cemmnx cmeprt enopycon, nonxo nnaemmnx nyxom
necnon letifero Russos pugnune paratos arcu
361
;
antme n pxax orartpcxnx maramr nnepe enopyct
agmine quos alio Russi comitantur atroces
362
;
cnt y mxne enapycxax nim]a, cnanax na cix xpainax.
Est mihi nympha Ruthenorum speciosa sub orbe
363
.
8. ,Fenax Pyct, eoe Hoeeopoo cmoumi'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 2 0
Ha neatmntx nanerxax y xnxse enapycxix ma-
ryrntx (xtnt e anosinna cennx)
Quae modo lata Ruthenorum colit arva potentum
364
.
T+pmin enapyct, nirapantna pacctnant nepaxnaax
Hap+nxara, rp+a anecni na paxynax xro na+rtuna
]anrasii. I+raxcama x, xx i xro cnnxpx+nne, mro Be.a
Pyci sraanax nepmt Anx+x Kptnxara (Kmtnxara),
nanicantm a imx Fapapt 3anontxi, xonxi trimonra
Crapora, xxi nira nepamory, arptmanym Apmancxa irne
1514 r.
365
. Ha cama cnpane Kptnxara cmt ranoptnna
npocra npa Pyct
366
.
Asinae x mecna aptrinane na+mt, xxoe mae npamoe
autnenne a npamery namara acneanannx, ntrnxae rax:
Baltiaci, spumosis irrequieta procellis
Ac albos belli celebres virtute Ruthenos (II 21,22)
367
.
Hepaxna xro Hap+nxim ontmmenm axnant: [ra-
no]... Fenopyccne, npocnannenno onecrtm nonnon,
npannn. Xanx ontm xap+xrntm tno Feno Pyctm ni,
nene, entmn pycnnamn
368
. Ane ne napra araxcamninant
r+rtx entx pycina s cyuacntmi enapycami ni, cxaxam,
npanacnantmi xtxapami BKH, xx r+ra mtpoxa nptnxra.
Xyru+ y ix moxna autnt narapona, rtm ontm mro
n+nt xanrtnrenr s Horapaa na uane s CxmenamHyrne-
nam pa ysen y Ipynnantcxa irne. 3raantx noau s
entmi pycinami rarapt i macarert nanosxnt na ymxy i
npa rpancpt]ecxym Be.ym Pyci. Xyru+ sa ce, Be.a
Pyci nx Bicninxara snautna nptxnana roe x, mro i nx
Craninxara.
Ynoryne Hpycxax nana nactuanax nanincximi nce-
arearpa]iuntmi nasnami, raximi xx Thule, Riphaei i r..
369
.
Tamy nexim c+nce ryr naninna tna s`xninna i Be.a
Pyci.
1 2 1
Hxma, anax, anixxix nacra nepaxnaant ntrary s
Hpycxa nant:
Cuius habent triplices vastissima culta Rutheni,
xx:
uopnax, utpnonax, Fenax Pyct ryr racnaap nanexi
370
.
acnont nepaxna r+rara paxa: ute neatmntx
nanerxi panxmnt rpaxxix Pycint (maenna na nase t-
rimonr Crapt). Cnona triplices (rpaxxix) narnymaut xx albi,
rubri, nigri xo ntanen Hpycxa nant Cmxp+xa, ane
camim r+xcne na+mt nxma axnantx yxasannx naxonr raro,
xxix menanira rpt uacrxi Pyci me na nase Bicninxi. H+-
na, xro nasen Pyci cynaa s nam Craninxim: Ianiuutna,
Haonne i ce acrarnix cxonecnanxncxix semni. Y npanax
Fema i Mmncr+pa (mt pasrnesim ix y nacrynntm passe-
ne), raxcama srananicx rpt uacrxi Pyci: ano s ix tna
Be.a, ane sne acrarnix r+ra Bepxu i Hi+u, a ne
Hopua i Hipeoua
371
.
Yxnenne npa ntcpt]ecxym Be.ym Pyci, marutma,
npanixana Hontmuy i Hirny s Hanouna Epont. Hontcxi
acrpanom, acrponar i r+onar Mapnin Fem, ntxnautx Kpa-
xacxara yninepcir+ra, y nararxax na nanxx +]emept (acr-
panamiuntx ranin) sa 14991551, sponentx na pyxxt
XVXVI cr., ntsnaua mtpary Horapaa Fena Pyci
xx 6100
372
. nx sraanara Har+pancxara caopa Fem na
apyu+nni nant Htna X ptxrana npaexr p+]opmt
mnixncxara xanenapa, i, nan+na, npt nanicanni cnae na-
r+pancxa npamont n Hacxi xaptcracx xro asentmi.
Hixanym in]apmantm rptmninae ananimnt nepaxnant
aprtxyn s r.sn. Xonmcxara (snosenara mysei Xonmcxara
npanacnanara panrna) acrpanariunara sopnixa XVI cr.:
Tanpyc (nan. Taurus Hxnen) semnm opxnrt none e-
pera mopcxoro n re Kancrnnrnnonont, Tarapcxnn nonx,
Benym Pyct, re Honropo c1on1t, rext Bennxym Hontcxy
8. ,Fenax Pyct, eoe Hoeeopoo cmoumi'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 2 2
npntm nnnom...
373
. x mepxana axa+mix A. Caanecxi,
r+rt rnop mor tnt nepaxnasent na saxonepycxym mony
(marutma, s nxmenxa) y acxpoxy nptxintnixa r.sn. xt-
ocxa epaci Horapase xannt XV cr.
374
. Ane s po-
na imanepnacnm autnenne a xro snixnennx marni ment
ix npaninixi. Harapocxi apxienicxan Ienast nx apant-
t s r+ra epaccm capa cno ryprox mxcnontx i
inmasemntx nyuontx. Y xro naxosi, nanptxna, nexap,
acrpanom i acrponar Mixana Fyne s Hmexy
375
, xxi mor
ment autnenne a snixnennx nparartny aprtxyna. Xro
ni t nepaxnautxam, en (marutma, ycne sa samexntm
arapam) naniut neaxontm pacrnymautnt utrauy mana-
snaemym nasny Be.a Pyci, i xe c+nc y xro rnymau+nni (re
Honropo cronrt) cynaa s naontm pacnacmxana
epanecxa rpatntx. To ]axr, mro noau s Horapa-
am sraantx Tarapcxnn nonx, moxa naxasnant i na nnt
rpancpt]ecxa Be.a Pyci.
mu+ antm axymenram, xxi +mancrpye, xx pasymeni
nasny Be.a Pyci y rarauacntm BKH, sxnxenna r.sn. xapra
Bia Hxnxara. Iantcxi rpanep i xaprorpa], poam s P+n-
nana (a ne nnrnnn, xx ua-
cam cnnxpxamnt) Anroni
Bi pasam s acentm y Hirne
Inanam Hxnxim npananani na
e y 15371542 r. Marutma,
xnt cxaptcranicx xaprarpa-
]iuntmi mar+ptxnami, ntne-
sentmi Hxnxim, tntm
axontniutm Bacinx III, s Mac-
xnt 1534 r. mu+ a any-
nixanannx xaprt Hxnxi pac-
ctna xe uapnantx naptxn-
rt nxomtm epanecxim
nyuontm, y r.n. Ceacntxny
Mmncr+py (1540) i Ciris-
Huox - rep poy Annxix y BKA,
npmnn1m Inanau Annxiu.
1 2 3
myny Iepepmrany (1541). Hexantxi secxnirosx xna
niutnacx ano s camtx neparontx xapr Macxonii. mu+
1570 r. xe neparpanipona upann Xorenepr, asin s p+ax-
rapa cnanyra cepti Iapat sxmnora mapa
376
. Mix in-
mtm, nx ricropti Fenapyci xapra Bia Hxnxara xamro-
nax xmu+ i rtm, mro r+ra, na cyrnacni, naontm panni nomnix
crapaenapycxara cnenxara xnirapyxanannx i ni ne nepmax
xapra, ntasenax na r+ptropti Bxnixara xnxcrna (nepmae
ntanne Anrnepnen, 1542, pyroe Bintnx, 1555)
377
.
Hxrnesxut na cnnxpx+nni nexaroptx acneutxa
378
,
Alba Russia ryr nptcyrniuae, npaa, ne na camo xapne, a
na +xcnnixanti, anoni ora i myparenicra: (Moscovia quae
et Alba Russia [nominatur xan`ex1ypa A.B.] non contenta
Europeae Sarmatiae parte sed et magnum Asiaticae supergressa).
Y niraparypt cranxnacx ne sycim axnant nepaxna
r+rara r+xcry s nanint: Macxonix, nx i cn Benan Pyct, ne
amxxonaenna uacrxa Epanecxa Capmarti, ane ont-
ma uacrxa pacnacnipaenna Asii
379
. Canpant x smecr
r+rara cxasy anamaramnt ananint inmtx xptnint, nanpt-
xna, sennix anaro s xipanixo nepma anrnicxa +xcne-
tnti Pacim (1553) Ptuapa u+ncnapa, anpananant nx
pyxy xrontm cxpam Knimenram Aamcam, tp+xrapam
mxont Iptnniut i xainerntm reorpa]amamarapam. (ua-
cam arapcrna r+rara ]parmenra sennixa nptnicnamnt nt-
xnmuna Aamcy). Y im ranoptnna, mro Moscovia, quae et
Russia Alba nominatur, terra est amplissima (Macxonix, xxym
raxcama nastnamnt Pyccm Fena, xpaina nentmi nxnixax)
380
.
3nautnna, y Bia npocra npanymuana cnona nominatur (na-
stnaenna), a r+xcr rp+a utrant: Macxonix, xxym raxca-
ma nastnamnt Pyccm Fena. He aanxsxona anrniuanam tna
nenacp+na nxomax xapra Bia: i ant, i pyrix marni sxnt
]pasy: Moscovia, quae et Russia Alba nominatur s nexa
aryntna xptnint.
Taxim utnam, xani Be.ym Pyci a pyro nanont XVI cr.
sranani pax+nnt BKH ni nmsi, nisxa snaemtx s r+ra
8. ,Fenax Pyct, eoe Hoeeopoo cmoumi'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 2 4
sxpxana, xnt ne aanani a rpaxroxi r+rara nanxnnx
amant ni uora nonara, aposnara a rptnantx saxone-
epanecxix cr+p+artna. Hiuora ne cneutnt a rtm, mro
r+rax nasna tna i m ontm ni sxa, utm saxone-
epanecxim nyuontm. Hanar xani na 3axase nasny nauani
uacam yxtnant (necnxoma) y autnenni a nexix uacrax
BKH, cami xtxapt r+ra sxpxant raxora snau+nnx na-
snt xmu+ ne neani.
1 2 5
9. A Ceninti a Yncanm
Pacnacmxanne nea a Be.a Pyci 3axonx Epone
cxp+sine XVI cr.
3 namtp+nnem yxtrxy rearpa]iuntx xapr nxomacnt
Be.a Pyci acxrnyna camtx aanentx paena saxone-
xptcnixncxara cnery. Y Macxne x nepma nanont XVI cr.
xe amant ne neani. (H+nae ntxnmu+nne xnxmnt
Ca]icxi II i Htnocxi neranict, ane ix cxnaantnixi rontxi
mexaniuna nepanicani neranicnym p+axntm Cnona na na-
rtnm). Hacynepax cnnxpx+nnxm nexaroptx enapycxix
ricroptxa, nxnixi xnxst macxocxi Bacint III, xx i xro ant-
xa Inan III, nixoni ne xtna r+pmina Be.a Pyci y xxacni
nasnt cnae sxpxant, y rtm nixy i nicne a nant
Knimenra VII
381
. I+rax octnt pacnacmxanax anya, mar-
utma, rnymautnna acraninami macxocxara nacontcrna a
Knimenra VII 1525 r. Hptcyrnt rat Ptme xaptnan
Hanaxomcxi Haana xonia mmar uacy npane y ryrapxax s
nepaxnautxam nacontcrna smirptem Iepacimantm,
ranenanirtm i, nanone macxocxix mepax, ayxanantm ua-
nanexam, xxi napaxsna anica epanenam cnam pasimy,
nanar, xx mxpxymnt, cxna xe xapry. Cam xonia ne nentmi
opa xnx cae rearpa]im Macroeii: en nanar napano-
na xe s inmtmi cycnerami +maxptra, mamut na nase
neneparonacnt snecrax a r+ra anexa xpaine, y camo
icnananne xxo, saenna, tno nxnpocra naneptnt. Arpt-
mantx a Iepacimana snecrxi xonia aaryntni y xnise Hpa
nacontcrna Bacinx, nxnixara xnxsx Macxocxara (Ptm, 1525).
Y e canpat antm mecnt Be.am Pyccm nasnanax Mac-
xocxax sxpxana: I+rym xpainy |Macxonim| sana
nacxnxni Paxcanant, Iert i Facrapnt, axynt, xx x mxpxym,
ysnixna i nasna Pyci, o uacrxa Hirnt nastnaenna nixnx
Pyccm, a cama Macxonix enam Pyccm
382
.
Ane napa ni r+ra tno mepxananne camora Iepacimana,
i rtm ontm xro racnaapa. Hpaa, nexaroptx ]axrt
8. Be.a Pyci, eoe Hoeeopoo cmoumi
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 2 6
ixrpa]ii Iepacimana (narapocxae naxoxanne, nyuoa
nanine Hinonii mnanrne i nanexnacnt a ryprxa apxieni-
cxana Ienasx) marni nacnptxnt xro acaicramy snaemcrny s
r+ra nasna. Xyru+, anax, cam xaptnan cnactnacx na
Be.ym Pyci xx na opa nxomym saxonxmy utrauy nasny.
Kptxy nix+ poinna spasymentm, uamy xonia nastnae
Be.am Pyccm menanira Macxonim, xani en yaxnanxe,
mro ne mmar rao ramy craninam cxe Macxonii t
Horapa
383
. 3pasymena, Horapa nixoni ne t craninam
Macxonii, ane en t cranina Be.a Pyci, nasny xxo
nepanecni na Macxonim s saxonam em semnx omy Cnxro
Ca]ii srona s rtm xa nptnntnam pars pro toto.
3raanax xaptnanam Hanaxomcxim nepcix naxoxannx
nasna Pyci ynoryne i, y nptnarnacni, Be.a Pyci a paxca-
nana ori uac sacrananacx aryntntm mecnam y epanec-
xa nanynt
384
. Y XVI cr. y ro ni inma ]opme xna cycrpa-
xaenna, nanptxna, y upanu+cxa T`enana
385
, Mapnina Fentc-
xara
386
i Anxxcanpa Inantini
387
. Y XVII cr. paxcanana na-
stnamnt npoxami pyci Iycrtncxi neranic (xanx 1623)
388
i
Anrnicxi arnac Mos+ca Hira (1680)
389
xanemne, r+ra
anexa ne nont nepanix. Hanar na nauarxy XX cr. H. Ha-
anxa niut, mro r+pmin pyci naxosint a +rnonima poxc
anant: tnnam t entx y c+nce nontntx, nesanex-
ntx anant, xxix nepma nanone I rtc. xtni na nxn-
pom i nasne nitra smxmanicx ca cnanxnami
390
. Pasninamut
ymxy Haanxi, B. Acrpocxi anosi: ano s araninanannx
anana tno nxomae xx aopct (entx) ni ananopct
(entx anant), snaxosxut r+rtm yxasanne na
+rtmanorim Be.a Pyci
391
. Mt ne cxintntx autnt p+ant-
nym cynxst namix nasnami nexix anancxix nnxmena ni ca-
msa i Be.a Pyccm
392
. Ane raxax cynxst marna xnxnna ne-
parona nexaroptm epanecxim arapam XVXVI cr., nac-
nyxtmt xmu+ ano nacrana naxanisanti imi Russia Alba
Hanountm Hptuapnamop`i i Hptasoi, a ne Hanouna
3axonx Pyci
393
.
1 2 7
Anax ntcpt]ecxax naxanisantx Be.a Pyci tna
ontm nanynxpna. Bxomt anrnicxi mapannanen Ceacnt-
xn Kaor na +ranna nx ptrancxa xaprarpa]ii xapne cnery
(1544) smxcni nanic Ducatus Moscobia, Rusia Alba sive
Moscovia naxoninax Horapaa
394
. ap+ut, menanira Kaor
xancyntrana nepmym mapcxym +xcnetntm anrniuana y
Pacim 1553 r.; r+ra, mycint, en nanntna na ]apmananne
xnennx Knimenra Aamca, s xxim acaicra cxpana, npa
Be.ym Pyci
395
. Ha nepcii sraana ntm+ Axmr+nxa xaprt
(xanx 1530), xxym ntxana nenentxncxi rpanep xanani
Anp+a Banacop+, ymxa a rtm, uro Be.a Pyci uacrxa
Horapaa, npainmcrpananax naontm ntpasna, nanar ac-
nona: na cxo a Suetiae Maioris naasenax Russia alba
pars Novgardiae
396
. Ha p+naptrana xapne Epont rpat-
nti Mixanax Kysancxara, ntxanana Ienptxam H+nem (Hmp-
nepr, 1535), nanic: Russia Alba Die weissen Reussen,
pasmemuant na nanicam: Novogardia ducatus na cxo
a Bxnixa Bnenti (Suetia
Maior), mro naranae Suitiod
hin micla cxantnacxix
rearpa]iuntx rnopa
397
. Ha-
none xaprt namap`e y
]opme c+pna Orbis Imagine
(Hyn+n, 1538) cnanyrara ]na-
mancxara xaprorpa]a Ie-
papa Mepxarapa, Russia
Alba snaxosinacx na cxo
a uincxa saroxi
398
.
Bnecxi xaraninxi cnx-
rap i acnernix Onac Mar-
nyc, ntcnant s pasimt xx
npaninix P+]apmanti
399
, na
Mapcxo xapne Cxant-
nanii (Carta Marina Scan-
dinavia, Benentx, 1539; 2e
9. Ao Ceei.ii oa Vnca.i
+1ant xap1m namap`n Iepapa Mep-
xa1apa. Hanic Russia Alba pasuem-
uanm soa paxi, nxan naae
mincxym sa1oxy s ycxoy, xy1u+n sa
c, Hnnm. Taxan naxanisanmn uoaa
mnt yxasanneu na Iaopcxym snunm,
ysmxosnum a nenxix cxanmnacxix
xpmnin, ycxocnmu nannnpa+nneu
uaro s`nnnenna ,Xponixa 3pmxa~.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 2 8
ntanne Ptm, 1574)
smxcni Be.ym i Hopuym Pyci
(Russia alba i Russia regalis
nigra) y Hanouna3axonx
Pacii, na cxo a 3cronii i
Hinonii. Russia alba (y xxym
Marnyc yxnmut i Ixopc-
xym sxmnm) naxasanax na-
mix uincxa saroxa i uy-
cxim nosepam (Peibas lacus),
asenenax p. Hapna a
Macxonii. Russia regalis nigra
na Hanentm 3axase a
Russia alba, namix p+xa-
mi Bxnixa i 3ax. snino.
Hasne, y 1555 r., Marnyc
nta y Ptme cnam rano-
nym npany Iicroptx na-
nountx napoa, xxax, mix inmtm, smxmuana i ricraptuntx
t +rnarpa]iuntx snecrxi a BKH, napaxsna anicnana niro-
cxae nacontcrna na uane s Manneem Ieponam y Macxny
1551 r. Tax mro Bxnixae xnxcrna ne tno nx Marnyca sycim
yxo terra incognita. n t nisxa snaemt s F. Banocxim,
uacra tna y Hontmut, inmtm pasam ntxonna tnnama-
rtuntx apyu+nni xapanx trimonra Crapora. Hpany na
xapra i xnira naua, xtnyut 15271532 r. y Iantcxy. Y
r+rtm ropase s nepanaxna nxmenxim nacentninrnam, necna
snxsantm s Iansa, xaponim Be.a Pyci t acrarxona nx-
omt nptraaem raro x Bia. Ane Marnyc aneacx npa
xro xmu+ Bnenti. Hanone Iicropti nanountx napo-
a, xmy anosinacx cycrpaxanna s entmi pycami (russi
albi) y uinnxnti, y nptnarnacni, na xipmamt Topnia
400
.
3pasymena, ryrapxa marna icni rontxi npa xtxapo nanou-
nara cxoy Pacii narapona ni namopa, a ne npa na-
centnixa BKH.
Iepap Mepxa1ap. Hap1p+1 I. Iontnm-
ca (1574).
1 2 9
3necrxi Marnyca
nasntua xamro-
ntx rtm, mro r+ra
naxynt asinax s nx-
omtx nam axp+cne-
ntx sraax npa Be-
.ym Pyci, xxax nane-
xtnt cxantnany
(ne niuaut cxocnara
xasannx na xe
Xponint 3ptxa).
Ftno nentmi nixa-
na, xani snamnicx
i inmtx. Marutma,
r+ra asnonina npa-
neptnt namy rino-
r+sy npa cxantna-
cxae naxoxanne
r+pmina. Y xoxntm
pase, nxxxa xnint,
xa mnet, na npanxry crarosx nenacp+ntx cycesi Bx-
nixara Horapaa, ne naxinyni ontm nixxix cneuannx npa
rym xro nasny, xxym ninoncxix i ransecxix nemnt xtnani
anoni mtpoxa.
uaprona nexa y pasninni epanecxa rearpa]iuna
nanyxi crana Ycearyntnax Kacmarpa]ix npa]ecapa Fasent-
cxara yninepcir+ra Ceacntxna Mmncr+pa. I+rax xnira (1e nan.
ntanne Fasent, 1544), naxnixanax aaryntnint acxrnenni
nanauacna rearpa]ii i nexim c+nce samxnint Iearpa-
]im Hranemex, nptnecna arapy cnany Hxmenxara
Crpaona.
Hpant na Kacmarpa]ix Mmncr+p nptcnxni 18 ra-
o xtnnx
401
. 3 cyuacnara nynxry rnexannx Kacmarpa]ix,
ne snaxamut na snaunym xontxacnt smemuanara e apt-
rinantnara mar+ptxny, yce x s`xnxenna rtnona xamninx-
9. Ao Ceei.ii oa Vnca.i
Cart a Mari na Scandi navi a Onaca Marnyca
(1539).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 3 0
ntx, y xxo nerxa npaca-
utnt n+ntx asant, amant
es smen sanastuantx
inmtx arapa. Hptutm
Mmncr+p sntuana nanar
ne xamennipye nenasex-
ntx pastxoxanni ix mep-
xanannxx. I+ra artutnt i
nasnt Be.a Pyci, xxax xt-
naenna Mmncr+pam, npt-
namci, y rpox posntx sna-
u+nnxx:
1) Y antm mecnt en na-
neamnxe, mro Pyct, xxym
nastnamnt raxcama Pyr+nix
i Haonix, nasxnxenna na
Fenym, Bepxnmm i Hixnmm.
3`xnxmutcx uacrxa xapanecrna Hontcxara (xe nastna-
mnt xmu+ Paxcananix), xna mae s ycxoy Macxonim...
402
.
Bianouna, r+rt cxas naxosint s npant nxmenxara ny-
uonara, manaxa xnxmrapa T+roncxara Op+na Yntme na
Fema (Faremcxara) A sntuaxx ycix napoa:
Pyct, xxym nastnamnt raxcama Pyr+nix i Haonix,
seninna na rpt uacrxi: Fenax, Bepxnxx i Hixnxx. I+ra rax
uacrxa Capmarti, xxax mxxye s Hontmua. Ha nonaut a-
mexananax paxo Hxuopa, na cxo a xe Macxant, a s
saxay snaxosxnna Hinonix i Hpycix, naontm aanentx
uacrxi Iepmanii
403
.
Hptnesenamy anicannm, esymona, nanenm ananx-
ae Harapocxax p+cnynixa, a ne cyuacnax Fenapyct. A-
nanena, na xapne Asii, xxax nptxnaanacx a posntx npan
Mmncr+pa, ntasentx namix 1540 i 1578 r., Russia Alba
snaxosinna na saxa a +ntrt Hanouna snint (Diuidna
fl.), na nonau a nonacni Colmogora regio, nese noau s
Kontcxim nanocrpanam
404
. Ane uamyctni na xaprax camo
Ceacntnn Mmnc1+p. p+napm1 s a-
s+ntcxara nmannn Ycearyntnan Kac-
uarpaqii (1559).
1 3 1 9. Ao Ceei.ii oa Vnca.i
Macxonii (1538, 1540, 1544, 1559 i inm.), se, saenna, r+rax
nasna mycina aanxsxona nptcyrniuant, Mmncr+p xe ne ae
noryne
405
.
He ntnaxona Pyci i Haoo..e Mmncr+pa, Fema i nexa-
roptx inmtx arapa ntcrynamnt xx xaponimt anontxa-
nara mamray. P+u y rtm, mro xnt ne aposninani Pyci
mtpoxim c+nce cyxynnacni cix ycxonecnanxncxix sem-
nx a PyciIaniuutnt, anyuana a Hontcxara xapane-
crna 1340x r. Ha 3axase r+rt pyri c+nc xaponima Pyct
uacra aminana s naaut nanxxa. Tax, n nyram nast-
na Pyccm ntxnmuna saxonexpaincxix semni na ynaa
Hontmut, uacra nanar rontxi Pycxae naxnocrna s n+nr-
pam y Htnone
406
, ntxnmuamut Haonne s n+nrpam y Kamxn-
mparuen1 xap1m 1.sn. 1mny Landtafel (1588). Ha xap1ax r+1ara 1mny, nxin
auant i+n1munmn xapne Mmnc1+pa Polonia et Ungaria Nova Tabula (1540),
Beuaa Pyco npmxnana anannae C1apaycxauy i Horapa-Cenepcxauy
xnnc1nau nepman 1p+ni XVI c1., nx y Benenen1ana-Banocxara (1507) i Bant-
seeumnepa (1513).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 3 2
nt. Acmnt i nyunennax ]opmyna Haonne i Pyct (Podolia
ac Russia). Kasimip IV y 1468 r. nica npa Kptmcxae xancrna xx
npa cymexnae s mami semnxmi Pyccm i Haonnem
407
, a sraa-
nt ntm+ uinin Kanimax nica npa Haonne i Fenym Pyct.
3pasymena, nasxnxnna na Fenym, Bepxnmm i Hixnmm marna
rontxi cx Pyct, a ne nenxnixax xe uacrxa (Ruthenia et Podolia),
sa xxo s nxram uacy samananacx +nir+r utpnonax.
2) Ha p+naptrana xapne Hontmut i Benrpti (Polonia
et Ungaria Nova Tabula), xxax nepmtnm s`xninacx Fa-
sentcxim ntanni Iearpa]ii Hranemex (1540), Mmncr+p
naxanisye Russia Alba paene namix uapxacami, Hyninem i
HorapaamCenepcxim, na p+xami nxnpo, sicna i Hcen
408
.
Baptxnrami r+ra xaprt s`xnxmnna xapra Nuova descrizzione
della Polonia & dell Ungaria (1558), crnopanax nx irantxncxix
ntannx Kacmarpa]ii, a raxcama Poloniae et Ungariae
Tabula s uapronara nanincxara ntannx (1572)
409
. Haontx
na ix i nxmenxamontx xaprt, smemuantx asentcxix nt-
annxx Kacmarpa]ii 1544 i 1588 r., rax snanara rtny
Landtafel
410
. Taxim utnam, na ontmacni xapr Mmncr+pa Be-
.a Pyci nptxnana ananxae Crapaycxamy i Horapa
Cenepcxamy xnxcrnam, xx y Fenenenrana Banocxara i
Bantseemmnepa.
3) Hi ne naontm napaxsna npa Be.ym Pyci Mmncr+p
pacnanxae nxmenxim ntanni Kacmarpa]ii (Fasent,
1550 r.): Ha Fena Pyci (Weyssen Reussenland), xxax nxxtnt
na nxnpom, maenna nammar ontm rpanxnicrtx pacnin,
utm na one (ni Tanaice), ram raxcama mmar rptcnery (Reu
Ponticum), xxi pacne i Hirne, i nxnt paso ontm posntx
rpa i xap+nnx, xxix nise ontm ne cycrp+nem... Fenax
Pyct (Die weyssen Reussen) snaxosinna na xnxsem Macxonii
(Masouia). Ha im snaxosinna raxcama i nxnixi ropa
Horapsix, ni Horapa, npa xxi acanina mmar cxasana
anicanni Hirnt. Hpa r+rt ropa ysnixna raxax nptxasxa: Xro
ne nmint Fora, ro ne nmint Horapa
411
. Fauna, mro
cnauarxy Mmncr+p, nan+na, na ynntnam Mapr+na i Py-
1 3 3 9. Ao Ceei.ii oa Vnca.i
ma, mae na nase xnaciunym rpancpt]ecxym Be.ym Pyci
412
(xanx, saenna, ninonax s xapr Mmncr+pa ne naxanisye r+-
rym nasny na onam), ane nix+ nxse ryrapxy xo npa
ntcpt]ecxym.
Anpou Mapr+na i Pyma, acnontmi xptninami Mmncr+pa
npt anicanni Ycxonx Epont rpatntna niuant snecrxi Mx-
xocxara, xonia (utm xniry xxpas nxana, y 1537 r., nepantani
Faseni), Hxnxara. Marutma, cmt rp+a aant Pox+pa F+-
xana. Ha r+ra naxasnamnt, y nptnarnacni, ntxasnanni Mmncr+pa
a nept i mone pycina
413
, xxix amant acnona narapamnt Opus
Majus. Tamy ne ntxnmuana, mro na ]apmipananne xnennx
Mmncr+pa npa Be.ym Pyci nanntnani i xnenni F+xana npa
3axonmm i Bepxnmm Ananim.
Bxnixi nnt r+ap+rtuntx nornxt Mmncr+pa i xro xap-
rarpa]iunax rnopuacnt axasani na a]intnara xacmorpa]a
Benentxncxa P+cnynixi xaxoma Iacrantt. Anax na
Kap1a Iac1antm Moschovia Nvova Tavola (1561).
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 3 4
cnaix xaprax, y aposnenne a cnanyrara asentna, en nx-
smenna npacranx rontxi ntcpt]ecxym Be.ym Pyci.
Kapra Moschovia Nova Tabula (Benentx, 1548) s irantxncxara
nepaxnay Hranemex mmncr+pacxa p+axnti 1540 r. na-
xasnae Rossia bianca namix Horapaam i Xanmaropami, na
nosent a Haaxcxara nosepa, xxoe Iacrantt nptma sa
sani Hanounara axixna
414
. 3 nxsnauntmi nepapoxami r+-
rym xapry Iacrantt nepanta y 1561 r. (Moschovia Nvova
Tavola)
415
.
Ha xapne nx irantxncxara nepaxnay Hararax Iep-
epmrana (Benentx, 1550) Haaxcxae nosepa npacra-
nenae Iacrantt xo anoni axnana, a Rossia bianca
snaxosinna na nonau a xro, ananxamut nptxnana
n+nrpantna Kap+nii
416
. Toe x nasipaem i na xro xapne
Macxonii 1566 r.
417
, i na rax snana Kapne unap+nrtcxa-
Rossia bianca na xapne Iac1antm nn i1antnncxara nepaxnay ,Ha1a1ax~
Iepepm1+nna (Benenmn, 1550), npmxnana anannae H+n1pantnan Kap+nii.
1 3 5
9. Ao Ceei.ii oa Vnca.i
ra mnenipa (Benentx, 1555), arapam xxo t rp+x s
Kptra Ieopri Kananoa
418
.
Ha snona xapne Pacii nenxomara arapa, cxnasena
nanone antx Iepepmrana i anrniuanina 3nrani
x+nxincana (nixanax nx nac saxonxx uacrxa rpynryenna
na Iepepmrane), na nonau a Hanarapsii (Novogardia),
namix Haaxcxim, Anexcxim i Fentm asepami mro cyna-
ae s paenam paccxnennx nenca smemuana Russia. Inmtx
Pyci na xapne nxma, snautnt moxna mepxanant, menacx
na nase menanira Russia Alba
419
. Imanepna, cam Iepepm-
ran ontm cxinxcx a ntcpt]ecxa naxanisanti Be-
.a Pyci.
Taxim utnam, xani ontmacnt arapa XV nauarxy
XVI cr. na Be.a Pyccm mena na nase n+nym xamnaxrnym
nonacnt ntc, ao rpancpt]ecxym, ro nx ara-
pa cxp+sint XVI cr., xxix xamninxnani s nexantxix nxs-
ronentx namix cao xptnin, aptct Be.a Pyci xx t
pasmtnanicx. Haraxanicx rontxi rtm, mro snxsnani Be-
.ym Pyci s Macxocxa sxpxana, pasrnxamut xe anto
xx cinonim Macroeii, anto xx nexym xe cxnaanym uacrxy
ni xanonim.
3 cxp+sint 1550x r. y rpaxront nasnt Be.a Pyci
namenicx uapront spyx. Haxontxi na 3axase ne saxt
a+xnarna xnxni cae, se p+antna npaxosint mxxa namix
BKH i Macxocxa sxpxana, uacra npanosxut xe na nxn-
pt, nyuonax nasna Macroeii nacrynona pacnacmxnanacx
na ce nenaxp+xxa nxnpa, ane menanira na acrpaxr-
nym, a ne xanxp+rnym r+ptroptm. Hanar nx araptr+rna-
ra rarauacnara nontcxara xaprorpa]a Bannana Ipa+nxara,
xxi myci t nenm sa saxonix epanena neant r+ptro-
ptm BKH i utx xapra Hontmut i BKH a xanna XVI cr.
niutnacx sopna (xna tna nanar ntxaptcrana nepmtm
rearpa]iuntm arnace Theatrum Orbis Terrarum Apaxama
Apr+nix), nxnpo xnxcx paxo, mro nxu+ amant crpora s
nonaut na nosent, sxnxmutcx amant na cim npanxry
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 3 6
cxonx mxxo BKH
420
. Taxym xann+nntm moxna niutnt
anemtm pasninnem yxnennx, anmcrpanantx na xapne
Fenenenrana Banocxara (1507).
Hont nornx na Fenym Pyct aunt, nanptxna, y Pas-
naxanni npa Macxonim (Discorso della Moscovia), xxoe pa-
ne nptnicnanacx Mapxy uacxaptna, nenentxncxamy
nacnannixy Macxny 1557 r.
421
. Hacamp+u arapcrna uac-
xaptna ontm utm cymninae, ane Pasnaxanne canpat
nanextnt nxpy nexara nenentxnna, xxi nanea Macxo-
cxym sxpxany namix 1553 i 1557 r. xyru+ sa ce, en
rpani ryt nanountm mnxxam, npas Hapnerim
422
. 3necrxi
nceauacxaptna rpynrymnna acnontm na Knise npa
macxocxae nacontcrna xonia, xx y nacrynntm ntnaxy:
I+rax xpaina pane tna nacenenax Paxcananami, Ierami,
axami i Facrapnami, axynt, xx mxpxymnt, ysnixna i imx
Pycii, o ana uacrxa Hirnt nastnaenna nixnx Pycix, a
inmax, nxana naxopanax macxanirami, enam Pycix
423
. Ane
aposnenne a xaptnana Hanaxomcxara nenentxnen na-
stnae Be.a Pyccm ne cm Macxocxym sxpxany, a rontxi
uacrxy Hirnt, nxana naxopanym macxanirami. Haxontxi
rpaxrar nicacx a Hinoncxa nant, tx ryrapxa marna icni
rontxi npa sanaent xanna XV nauarxy XVI cr., nepm sa
ce npa Bxnixi Horapa. n, sxxymut xrenonacxa npa-
naranse niutni na 3axase, nanexa pane Hirne. Y ro xa
uac, nix+ nceauacxaptna nima: sap+unax (ulteriore)
Pyct, xxym nastnamnt ena, naynanax macxaniram; uacr-
xa xe nanextnt im, a uacrxa nanxxam
424
. Y antm ntna-
xy ntsnau+nne sap+unax artutnt nenaxp+xxa nxn-
pa, a uacrxa, xxax nanextnt macxaniram, ananxae Cma-
nencxy s axpyra. I+ra nannxpxae i xapra Pacii, cxnasenax
x+nxincanam xanx 1562 r. Hoau ca Cmanencxam, naxasa-
ntm na nirocxim axy mxxt, na e smemuant nanic: I+-
rax uacrxa Hirnt nanauanenax imneparapy Pacii
425
.
Bentmi naont na Pasnaxanne npa Macxonim inmt
irantxncxi rpaxrar npa Macxocxym sxpxany (Delle cose di
1 3 7 9. Ao Ceei.ii oa Vnca.i
Moscouia), cxnasent raxcama nenentxnnam, upanu+cxam
T`enana, y 1559 r. Y im sanaent Inana III npaxamenranant
nacrynntm utnam: |Inan III|, anxmt naanni nexaroptx
cnaix nacana i nanauanimt nexaroptx inmtx nonacni,
axiny rtryn |xnxsx| Pyci i nptnx nont |rtryn xnxsx|
Macxonii, uamy i cx r+rax xpaina Fena Pyci (Rossia bianca),
xxax tna naannem xro i xro ctna, asenenax a utpno-
na Pyci (Russia Rossa) nxnixa paxo nxnpo (Neper), ar-
ptmana imx Macxonii
426
. anymuanax ryr rpyax namtnxa
(aryntnanxoma, mro, naanapor, Inan III, ne saanonent rt-
rynam ycxro rontxi nxnixara xnxsx macxocxara, nptnx
rtryn rocyapx ncex Pycn) nimni pas naxasnae, naxontxi
ntrantmi i neneparontmi tni net saxonix epanena
npa cxo xanrtnenra. Y inmtm mecnt T`enana naneam-
nxe: xanani |Inan III|, se nxnepamnxra xnxsx, yaut-
mt, mro cx utpnonax Pyct i uacrxa Fena, s anamora
nanxxa i nirona, yxo ntsnaninicx a xpma |rarapcxara|
pacrna, a rarapt acnanentx nyrpantmi nonami,
snxcinentx i snaxosxnna pasnase, amonicx a annart
anint, samtcx na cnae cint... my nacneana Fastnia
|Bacint III|, xxi... anx y nirona uacrxy Fena Pyci, xxax
im nanexana, spaimtcx raxim utnam racnaapom ycxe
Pyci
427
.
Kanuarxont x nepanoc nasnt Be.a Pyci na nanount
cxo nxnepamnxe Fenapyci, nepm sa ce na Honauutny,
atcx 60x r. XVI cr. Y nacrynntm passene mt na-
cnpayem ntcnernint, uamy r+ra saptnacx menanira nauac
Hinoncxa nant.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 3 8
10. ,Kax mn Hono1ecx sa napeu...~
Hinoncxax nana i nepanoc nasnt na Honauutny
uapronae nepaac+ncananne nasnt Be.a Pyci, xxoe na-
meninacx T`enana, nceauacxaptna, x+nxincana, na-
ontm nacnxona nacoinacx npanax cnanyrara nontcxa-
ra ricroptxa, napmincxara icxyna Mapnina Kpomepa. Mox-
na cnnxpxant, mro menanira en y cnae Iicropti nanx-
xa (Fasent, 1555) nepmtm cnnoua xt nasny Be.a Pyci
y autnenni a nama xpaint. Anicnamut r+ptraptxntntx
saxont Inana III, Kpomep asnaut, mro: Inan, xnxst
macxocxi, sanxnonimt Bxnixi Horapa, saxanimt mnorix
xp+nacni i manananni na mxxt s Pyccm, xxax sanenna Be-
nan i snaxosinna na ynaan nnnixara xnnsn ni1nina, yx-
nx nx acrarnx Pyci i Hirnt cyp`esnym narposy
428
. Iicro-
ptx nanxxa apasy x na ntxase natna mtpoxym nxo-
macnt y Epone xx camax araptr+rnax xptnina nea na
ricropti Hontmut i BKH. H+na, yxo T`enana i nceauac-
xaptna cnaix mepxanannxx npa Be.ym Pyci aanipanicx
menanira na Kpomepa. Pasymemut, mro aryntntx snecrax
npa rearpa]im Hontmut i BKH nixanamy utrauy moxa tnt
neacrarxona, Kpomep naptxrana cnoeacanint ricropt-
xarearpa]iunt anenix a Iicropti nanxxa, ynepmt-
nm anynixanant 1575 r. y upanx]ypnenaO+pt na
nasna Hontmua, ao Hpa cranonimua, napot, sntuai,
xipananne i sxpxant na Hontcxara xapanecrna
429
. 3a
uac, mro npamo s cxp+sint 1550x, y cranonimut
Hontmut i BKH atnicx auynantntx sment, ranontmi s
xxix t saxon y 1563 r. Honanxa i axpyri Inanam IV i Hm-
nincxax ynix 1569 r., i xnt snamni cnae anmcrpananne
uaprona npant napmincxara icxyna. Be.a Pyci y
Hontmut... sranaenna nexantxi paso, ane ne ana-
snauntm c+nce. Cyuacnt nepaxnautx i ntanen r+rara rno-
pa Kasixocxi ntnyuae xro r+xcne sne Be.i Pyci: Russia
Alba Yxpainy (ycxonmm), xxax mxxye s Haonnem i Ba-
1 3 9
ntnnm i npas xxym nxxynt nxnpo i Hanent Fyr, i Russia
Alba Fenapyct (raxcama cxonmm). t napa ni Kpo-
mep cnxoma passxnx r+rtx p+rient. Ha npanxry XVI cr.
ntcpt]ecxax Be.a Pyci nacrynona p+]anana na no-
sent, s Hanouna3axonx Pacii na cyuacntx enapycxix
Hasninne i Hanxnpoe, a rpancpt]ecxax, naanapor,
na nonau. I+rtx sne Be.i Pyci pasymenni Kpomepa
sninamnna asin xpa. n samae nenisapnym npacropy: a
57 nanouna mtpart i nest ne a nxnpocxara nimana,
axonninamut ce rtx semni anmnincxa Hirnt, xxix
niutnicx pycri+i (sa ntnxrxam Bantni t Haonnx, npant
Kapont na xxix nanxxam naananicx neanepxntmi i sao-
ra a 1569 r.).
Kani Kpomepa Be.am Pyccm nastnamnna xpaincxix
semni, en npanxrnae rpatnti Kanimaxa, Henxa, Hacxara:
nxnpo, xxi nxu+ na nxnixim npanxry npas Fenym Pyct i
cymexnae s e Haonne, yp+mne naae uopnae mopa
430
;
.ycxonmm rpaniny Pyci i cxro Hontcxara xapanecrna
samtxae Haonne, xxoe na
noni i cxose mxxye s Fe-
na Pyccm
431
;
For, ni inaxm Fyr |Ha-
nent. A.B.| xp+ nauarax s
arnicra mxcnonacni Ha-
onni, na 49 arart i 49 30
mtpart, raxcama nxu+ npas Fe-
nym Pyct i, axinxmutcx na-
nentm xipynxy na snauntm
npanxry, nxu+ na cxo, ane
p+mne naae nxnpo |r.sn.
y nxnpocxi niman. A.B.]
432
.
Moxna anycnint, mro r+rae
mecna Kpomepa stxosint a
Hamnonix H+ra (ni, nptnamci,
neparyxaenna s im)
433
.
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
Mapnin Kpouep, cnany1m nontcxi
ric1opmx, nxi nepmmu cnnoua
am nasny Beuaa Pyco y aum-
nenni a naman xpainm.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 4 0
Bro x artutnt yxtnannx Kpomepam r+pmina Russia
Alba snau+nni cyuacnax Fenapyct, rp+a spaint neaxo-
ntx axnanenni. Hepaniunamut nontx natrxi |Kapont
Hontcxa| y ntnixy Hmnincxa ynii 1569 r., en yaxnanxe:
Hanecce, cycenix Pyct, Bantnt, Haonne, In]nxnrt i Hpycix
repnarcxax, Hirna ca mysm i Fenax Pyct, xxax mxxye s
Macxno (mro ce cxnaae sapas ano xapanecrna)... anom-
nxx mxxa Fena Pyci acxrae 57 rpayca |nanouna| mtpart,
y ro uac xx nanount xpa mysi acxrae 56
434
. Ianopa-
ut ryr a Be.a Pyci, en, saenna, me na nase xo ne Ha-
rapoutny i xmu+ ne nacna Fenapyct y rtm snau+nni, xxoe
naananacx r+ramy xaponimy XVIIXIX cr. Kpomep, yniutm,
anoni axnana ntsnauae mtport (nanptxna, nanount
xpa mysi canpat acxrae 56 n.m.). I snautnt, xronae
ntxasnanne, mro Be.a Pyci acxrae 57 (xptxy ane na no-
nau sa Bxnixix Hyxi), moxna pacrnymautnt rax: y xe cxna im
yxnmuanicx, anpou pycrix semnx BKH i, marutma, Cmanenm-
utnt, nanentx uacrxi Harapoutnt i Hcxomutnt
semni nxpxoxx p+x Bxnixax, Honant, nxnpo i snina, crpa-
uantx BKH y 14861537 r.
Tyr ap+ut nptraant, xx na npanxry cxro XVI cr.
atnanicx tnnamartuntx nepamont namix npacranixami
BKH i Macxocxa sxpxant. 3ntuana xnt nautnanicx s
rax snantx ntcoxix ysaemntx np+r+nsi, r.sn. raxix, s xximi
inmt ox ne mor narasinna nptnntne. Hpacranixi Kpam-
nx narpaanani nxprannx Honanxa, Binecxa, Kiena i r.. Y
cnam uapry, nirocxix tnnamart nacronani na cnaix sa-
xonntx npanax na Horapa, Hcxo i Hnep
435
. Anax, xanx
nenptmantnacnt maxcimantntx narpaanannx i cneam-
nxnacx axami, r+ra t ne rontxi npanarantcnxi nptem,
ane i +xnapantx snemnenanirtuntx nparpammaxcimym. nx
P+ut Hacnanira raxax nparpama npayrnexnana ananenne
rtx mexa na cxose, xxix cxnanicx npt Birane. He rox-
mo Hcxon ronnxom cnnom nostmy n c ero npnropot, no n
Bennxn Honropo n co ncemn npeent nonropocxnmn,
1 4 1
+xnapana Cr+]an Faropt
436
. Kani x aptenrananna na ontm
namxpxontx narpaananni a ananenni mexa BKH
a nauarxy macxocxa p+xanxicrt, r.sn. nptxnana na
1486 r., tx xaaptnart 57 n.m. ne ntrnxamnt
ntnaxontmi. axnana na raxo mtpane (xptxy na no-
sent a r. Xonm) snaxosinicx naontm nanountx s rtx
narapocxix nanacne, na xxix neptx naontma
maryrnacni BKH pacnacmxnanicx nirocxix naarxi. Ha
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
Russia Alba na xapne Eponm Kacnapa Bonenn (An1nepnen, 1566). Hpmnnr-
nae nary nenpaanaona nnnixae Benae nosepa (Lacus Candidus), nim1a
nm1ox Bonri, nnnpa i sninm.
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 4 2
57 n.m. smxmuani nanounym mxxy Be.a Pyci i mnorix xap-
rt XVII cr.
437
. mu+ antm cneuannem na xaptcnt r+ra
rinor+st moxna niutnt xapry Epont xentncxara npa]eca-
pa mar+martxi Kacnapa Bonenx (Anrnepnen, 1566). Russia
Alba na e naxasanax paene Benix Taponen Px+
Bxnixix Hyxi
438
.
Taxim utnam, menanira napynxax Hinoncxa nant,
xani nepa P+uuy Hacnanira nacrana saaua nxprannx
Honanxa (a naontm patxantntx namxnenni tni
cxi panantx i na anyu+nne cix rtx ycxonecnanxncxix
r+ptropt, xxix npt Antrepse i Birane naxosini c]epy
nntny BKH), nasna Be.a Pyci, xxax ca cxacanannem xxo
xontneut amernacni Horapaa antnynacx xx t na-
nemantm crane, nepamna na cymexnym r+ptroptm BKH
y nepmym uapry, na Honauutny. Anomnxx, snaxosxut-
cx na ynaa Inana axni nara, na nexaroptx ami-
nicrpantntx nptxmerax cxnaana ano n+nae s
nptnerntmi pacicximi r+ptroptxmi. Hanptxna, Honanx i
Bxnixix Hyxi naxosini ano enicxancrna
439
. 3 nynxry rne-
xannx Kpomepa, y craryce Honanxa i, cxaxam, Taponna,
Ceexa, Benixa, Bxnixix Hyx ne tno nxnixa posnint.
Yce r+rtx nontx natrxi Kapont Hontcxa nanexana
xmu+ anaxnant y Macxnt. Y ntnixy nocnexa Faroptx
xnt na xaporxi uac antnynicx na xro naa. Hynnt
xananni Kanirapt nicne Cr+]any Faroptm a
29 xpacanixa 1581 r. npaci saxcneutnt npaes nerara
Anronia Hacenina npas nanxnixmae Kapanecrna
Hontcxae, Bxni xae xnxcrna Hirocxae, Fenym Pyct i
Hinonim
440
. Bentmi imanepna, mro na r+ra Be.a Pyccm
pasymenicx ce semni, sanxrtx Faroptem y 15791581 r. Y
xacrptunixy 1581 r. Inan axnint narpaana a Faroptx
nxpnynt Hyxn Bennxnx, n Hennt, n 3anonoute, n Xonm, n
ncxoncxne npnropot, uro xopont nonman
441
. Ane x yce
nepaniuantx r+ptropti ntcpt]ecxa rpatnti snxs-
nanicx s Be.am Pyccm.
1 4 3
H+nt uac i nx n+ntx arapa nanxnne Be.a Pyci
marno axonninant r+ptroptm na aonyx axax macxocxa
nirocxa mxxt 1561 r. Taxi npamexxant cran, marutma, y
nexa cryneni anmcrpanant i nasnemtm ntxasnanni
nontcxara nictmennixa Btmona Crapanontcxara. n nasna
Be.ym Pyci cymexna i naynana Bxnixamy xnxcrny
Hirocxamy (rn. nacrynnt passen). Hentnaxona
Crapanontcxi asnaua, mro nepmt ropa Fena Pyci
r+ra Honanx, xxi nxxtnt na paxo snino
442
. Menanira
Honanx, xxi 16 rao snaxosicx na ynaa Macxnt, cra
nepmtm ropaam y BKH, a xxora nauani nptnxsnant
naxanisantm Be.a Pyci.
Pacicxi acneutx XIX cr. I. 3xnencxi nica: Hacrox-
max Fenopyccnx npocrnpanact n pennne npemena c cene-
pa na mr or r. pncct n os. Ocnex o Mornnena n pynxa,
a c nocroxa na sana or Bennxnx Hyx n or p. Honarn o
m. Fenoro na rpannne Bnrecxo n Mnncxo ryepnn (Fo-
pnconcxn yes), r.e. Fenopyccne nastnanact nnauane crpa-
na mexy nnnom, nenpom n pyrtm
443
. Xanx
ntsnau+nni nanentx i saxonix mexa Be.a Pyci ryr
aunt nnt Tanimuana, y n+ntm 3xnencxi anoni axna-
na axp+cni amap nasnt, xani ment na nase ne pennne
npemena noryne, a 15601570x r. n Fapmu+cxi
(xanx 17941851) nica y uact, xani nasna Be.apyci yxo
rptnana samanananacx, nptnamci, sa Binecxa i
Marinecxa ryepnxmi. Anax nx xro cx Fenapyct
r+ra, saenna, nanepm nexantxi n+nrpantntx nanera ra-
rauacna Binecxa ryepni (nptxnana mexax xonimnxra
Honanxara naxnocrna): Honanxi, Ceexcxi, Henentcxi, mar-
utma, ptcencxi i Henentcxi
444
.
Hptnxsem xmu+ nexantxi nptxnaa xanna XVIna-
uarxy XVII cr., xani r+pmin Be.a Pyci yxtnacx nx aa-
snau+nnx cix cnp+untx namix P+uuy Hacnanira i Macxno
r+ptropt naaanan mxxt, xxax nxrnynacx a Hinonii a
Cenepmutnt. Kapra P+ut Hacnanira H`epa sm Banx (xanx
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 4 4
16451650) nastnae Macxocxym sxpxany La Grande
Blanche Rosse ou Moscovie. Hptutm r+rax nasna na xapne
axonninae Bxnixix Hyxi, Fenym, Cmanencx, aparayx, Fpancx,
HorapaCenepcxi, uapnira xx saxonix nonacni Mac-
xocxa sxpxant, rax i rtx r+ptropti, mro atmni a xe
nanone +nincxara samip+nnx 1618 r. i na momanr yxna-
annx xaprt sacrananicx P+ut Hacnanira
445
. Cynacranim
aptct r+ra r+ptropti s ro, npa xxym nauac Hinoncxa
nant Cr+]ana Faroptx npacina napyninna nirocxae max-
nanacrna: npa Cenepcxym sxmnm i samxi, npa Cmanencx i
nptrapat Cmanencxix, a raxcama npa Horapa Bxnixi, npa
Hcxo i semni ix, xxix nacynepax cnpanxninacni a Han-
crna xro Kapanecxa Minacni aapnantx
446
, xa yautnt,
mro xnt amant cynaamnt.
Fnisxix a r+rtx xonrypt Be.a Pyci nontcxim nepa-
xnase Xponixi Epanecxa Capmarti Anxxcanpa
Inantini (Kpaxa, 1611): A ecnt |Pyct| rpaxxax: ana enax,
pyrax uopnax, rp+nxx utpnonax... Fenax xanx Kiena, Mast-
pa, Mcnicnana, Binecxa, Opmt, Honanxa, Cmanencxa i sxmni
Cenepcxa, xxax sana nanextnt Bxnixamy xnxcrny
Hirocxamy...
447
.
Hpaa, Inantini, ypax+nen Bepont Benentxncxa
p+cnynint, ysentnix Hinoncxa nant cxnase nirocxa-
ra nocxa, a raxora pasymennx Be.a Pyci nptmo ne a-
pasy ntranant nacax acyrniuae nepmtx ntannxx
Sarmatiae Europeae Descriptio (Kpaxa, 1578; Bnaep, 1581;
Benentx, 1583). Ha r+ra snxpny ynary xmu+ . Rxo
448
. Xyr-
u+ sa ce, canpant arap npantrananara ptxa ne-
paxnautx Epanecxa Capmarti na nontcxym Mapnin
Hamxocxi. Fontmacnt xa acneutxa, ne aposninamut
ntannx Inantini, uacra nptnicnamnt nptnesenym nt-
rptmxy camomy neponny i xanxp+rna ntannm 1578 r.
449
. Y
nontcxim nepaxnase 1611 r. aantx nontx snecrxi npa
Be.ym Pyci, ontm ananentx xe rarauacnamy pasymennm,
ane r+xcne naxinyrtx i ce panemtx ntxasnanni Inantini
1 4 5
naxonr xe. Hptutm i nepmtx ntannxx en ne nara
napynicx, xa nexx ysranint ix mix cao.
Tax, asin s passena nastnaenna Cnoca apannx i
sacxnannx na Fenapyci, cymexna s Macxonix (Moschoviae
confini), i Bxnixim xnxcrne Hirocxim
450
. ane enapyct
i macxanirt sranamnna noau (Rutheni Albi Moscho-
vitaeque)
451
. Acmnt moxna mepxanant, mro Be.a Pyci
xpaina, necna snxsanax s Macxonix, ane ne i+nrtunax e.
I+ra, nan+na, rax uacrxa Fena Pyci, xxym rptmae Ka-
pont Hontcxi
452
, rtnont npamexxant naptxnr, xxi na-
ranae T`enana ni Kpomepa. Ane xanae Inantini i sycim
inmtx nptxnaa, xxix anasnauna i+nrt]ixymnt Be.ym
Pyci i Macxocxym sxpxany: Macxonix, nanpocry Macx-
na, nanxnixmt ropa, ranana i cranina ce Pyci Fena,
nanauanena Bxnixamy Knxsm Macxocxamy
453
. Y npamo-
ne a nepmara nanincxara ntannx Inantini, naxp+cninam-
ut, mro snaxosinna cymexna s Macxonix xp+nacni
Binecxy, rnymautnt, mro r+rax Macxonix n+nax no-
nacnt y n+nrpt Fena (xx xaxynt) Pyci
454
. Axynt ntnixae,
mro cam Binecx snaxosinna nasa mexami r+ra Be.a Pyci.
Xanx menanira rontxi r+rax uacrxa cyuacna Fenapyci uac
anynixanannx Epanecxa Capmarti i nauana rptnana
araxcamninanna s nasna Be.a Pyci.
Hmr+pancxi nacrap Hant O+popn s Hamepanii, xxi
cnyxt y Hirne i Kypnxnti, y Ananxanni npa p+nirim i
sntuai pycxix, ntasentm y 1582 r. y Pocraxy, nica npa
nasei nxanx nant: Kani tna ntsnanena Honauutna,
Coxan, Cyma, Typonx i inmtx rapat Fena Pyci arnem i
mxuom tni snimuantx amu+nry
455
. Hix+, nepaniunamut
pycri p+xi, O+popn nasna rontxi nxnpo, sniny, sicny,
ptcy i Hanary
456
. Han+na, r+rtm en axp+cni acxr menanira
Be.a Pyci nontm c+nce, a ne Pyci noryne.
Cynpanonix anrnicxa Macxocxa xamnanii i
npacranix anrnicxa xapont npt napt Inana axninara
x+pom Xopsi, npane y Macxne snaunym uacrxy xtnnx
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 4 6
namix 15731591 r. n srana y cnaix ycnaminax: |Inan
IV| anx y nontcxara xapanx cnanyrtx rapat Honanx, Cma-
nencx, aparayx, Bxstmy i mmar inmtx, ananoa Fena
Pyccm i Hirno s ix xnirnemutmi rannentmi rapaami i
anacnxmi, xxix nptnocini nxnixix axot...
457
. Hepaaua
anrniuaninam nasnt, ni ne nepmtnm 3axonx Epone,
nanone ]anertunara nptnntny (Bella Russia), y aposnen-
ne, cxaxam, a xro cyautnnixa Aamca (Russia the white),
naxasnae na roe, mro Xopsi aneacx npa xe ne s epanecxix
xptnin, a a cnanxna. Ane Xopsi ne nentmi opa pasipacx
xpananorii macxocxix sanae. (x nxoma, Bxstma nepa-
mna a Macxnt 1494 r., Cmanencx i aparayx y 1514 r.,
saora a Inana IV, a saxonnent 1563 r. Honanx t y
1579 r. yxo ntsnanent Cr+]anam Faroptem). nx xro i nx
inmtx epanena naneamnenni npa r+ptraptxntntx sa-
xont Inana IV sninanicx s nasexmi croraona anint, xani
Be.a Pyci, r.sn. Horapa, tna nanauanenax xrontm nes-
Anora Honanxa Inanau axninmu y nm1mu 1563 r. nanone 1arauacnara arc-
yprcxara nn1yuara nic1xa. 16-raonae snaxoaanne ropaa s axpyran na
uacxocxan axynanmnn mno anmu s acnonmx qax1apa, nxin nacnpmnni
xanua1xonauy sauananannm sa r+1an uac1xan BKA nasnm Beuaa Pyco.
1 4 7
xam Inanam III (Ioannes Moschorum dux subacto Novogrado
Magno)
458
.
t i xapnax ntnpana Inana IV na naynant Macxne Ho-
rapa, xxi naymnint macxocxi rtpan naaspana y cimna-
rtxx a Hirnt, ne menm xopcrxax, utm pacnpana na
nirocxim Honanxam, naxiana epanena ypaxanne,
nitra tna ssecnena uyxo xpaine. ap+ut, xna na-
nepm i nptutninacx a snixnennx namtpana y epane-
na mxnymxi Inana IV axnint. A cama nasna Ho-
nanx y Epone nerxa ntranacx s Hcxonam (cr.pyc. H.ec-
roe, nxm. Pleskau), xx y arcyprcxim nxryutm nicrxy (1563),
se saxonnent Inanam axnintm ropa t nasnant ain
Festunge Polotzki oder Pleski genannt...
459
. I snauna pane-
mtx axymenrax, nanptxna, y anxcenni nxnixamy maricrpy
Mapniny Tpyxsecy (Ptra, 1478), xani cxpo nanauanentx
BKH semnx nastnaenna Ploschkow, nxxxa ntsnautnt, ise
ryrapxa npa Hcxo ni Honanx
460
.
3 naneamnennx Xopsi raxcama auna, mro Cmanenmut-
ny, acanina naxnym nx aonyx axo cnp+unym r+ptro-
ptm, yxo anoni uacra niutni Be.a Pyccm. Tym x Bxstmy
1605 r. anoci a Be.a Pyci Inani Hane (rn. passen 4)
461
.
Inmtmi cnonami, na Be.am Pyccm neptx Hinoncxa
nant amant yce pasymeni cyxynnacnt crpauantx pane
p+antna i xna r+ptropt, xxix P+u Hacnanirax namara-
nacx anaxnant y Pacicxa sxpxant: i Honauutna, saxon-
nenax na nauarxy nant, i crpauanax na pyxxt XVXVI cr.
Cmanenmutna nanaani na r+rym nasny xx t saano s
Hcxonam i Horapaam. Hacnx raro, xx nacnxxonax aapona
Hcxona pycximi spynanana mapt a anyu+nni xonimnix
nirocxix ynaannx, i m3anontcxi mip 1582 r. y acnontm
anani anaennym mxxy, nasna Be.a Pyci (y rtm snau+nni,
y xxim xna npaicnanana a mxxt XIX i XX cr.) samanananacx
sa cyuacna HanounaYcxonx Fenapyccm, nepm sa ce,
sa Honauutna. Anax xmu+ npanxrnt uac r+rax nasna xt-
nanacx i a snauna uacrxi Yxpaint, mro rnymautnna
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 4 8
rpatntx, ystxosxua,
na nam nornx, xmu+ a
A.oauii F+xana i Fapranamex
Arnicxara.
Kiaenna nout, mro
uacninx cycrpantnacni r+p-
mina p+sxa spacrae 1580
x r. I ontmacni ntnaxa
xro xtnamnt y cynxsi s
nasexmi na nonaut t
cxose cyuacna Fenapyci.
Hpa Be.ym Pyci nautnamnt
nicant yxo i mxcnontx xt-
xapt. 1585 roam aryenna
sanic y innenrapt ]panntc-
xancxara xnxmrapa Ammx-
nax naxonr namecnx Fopr-
nixi Fena Pyci. Acanina
uacra sranaenna Be.a Pyci y ntasena y 1582 r. y
Kenircepry Xponint Hontcxa, Hirocxa, mycxa i
cxe Pyci Manex Crptxocxara, nepmtm +nemenrapna
xptrtuntm ntxnase ricropti Bxnixara xnxcrna. x cnym-
na asnaua M. Ynamutx, xxi nptcnxni aconae acnea-
nanne ananisy antx r+ra xponixi npa Be.ym Pyci, y
ananenacni s imi nemarutma naxanisanant pasrnxanym
nasny nexim antm p+riene
462
. Ane r+rtm Crptxocxi
ne aposninaenna a raxix araptr+ra, xx Mmncr+p ni Kpo-
mep. Hpaxrtuna na cix ntnaxax yxtnannx im nasnt Be-
.a Pyci moxna npacautnt rym ni inmym rpatntm.
3p+mrt, nexaroptx xanaranti nama nasnt nptnica-
ntx Crptxocxamy nasnemtmi acneutxami. Tax, nanone
Ynamutxa, cxpo racne nxnixara xnxsx nirocxara Birara
na Hynxim s`esse 1429 r. y Crptxocxara nepaniuantx:
nxnixi xnxst macxocxi Bacint Inananiu, xnxst Faptc
Hnxpcxi, xnxst pasancxi, Aoecxix, xnxsi Fena Pyci, uptn,
Manen C1pmnxocxi. Hap1p+1 s
Xponixi nontcxan... (1582).
1 4 9
xapont anxi i mnecxi, ntrnant nanamcxi racnaap i r..
463
.
Ane, rp+a sanaxtnt, nepaamut r+rae mecna s Xponixi...,
Ynamutx anontna paccrani snaxi nptntnxy, xxix y
aptrinane nxma (Boris Twerski i Rezanski i Odojewscy
kniaziowie Bialej Rusi)
464
. Y ntnixy xro arptmanacx: xnxsi
Fena Pyci Aoecxix
465
, uaro Crptxocxi sycim ne
xane cxasant. Fontm cnymntm, mxpxyem, yse nepaant
r+rae mecna xx: .|xnxsi| Aoecxix, xnxsi Fena Pyci, i
r.. A xani cynacranint s naneamnennem Crptxocxara
enapycxanirocxix neranict, xximi xmycxi xanonix axrt-
na xaptcracx, poinna xcntm, mro en me na nase menanira
Be.ym Pyci Horapa. Y neranicax ananenae mecna ut-
raenna rax: n Ooencxne xnxsn camn tnn, n or Bennxaro
Honaropoa n or Htcxona
466
. Y Haxnane Birary raxim
camtm napaxy nepaniunamnna xnxsi, xxix npncnyxann
nxnixamy xnxsm nirocxamy: ...nennxn xnxst Eoencxnn, n
Honoropo Bennxnn, Hcxon...
467
. Cam xa Ynamutx sana-
xt: B neronncxx yxasant, nomnmo npecrannrene,
xoropte ecrt y Crptxoncxoro, nocnt or Honropoa n Hcxo-
na
468
. Ane nianouna, Crptxocxi npocra samxni Hora-
pa i Hcxo na Fenym Pyct, mro, xx mt neaem, tno
nanxam arpynranantm.
I+rae mepxananne nannxpxaenna i nasna anaro s
passena Xponixi: Hpa Fenym i uopnym Pyct, ycxonix,
nanountx i nanentx napot crapaxtrntx, i ix xnxse
nxnixanarapocxix, isopcxix, ncxocxix, enasepcxix,
xiecxix, ynasimipcxix, nantncxix, raninxix, naropcxix,
naontcxix i r..
469
. Y cnice xnxse nepmtx uartpt s
rapao, xxix naontm pacnacmxana saxonx
rpatnti craintna snxsnanicx s Be.a Pyccm Horapaam.
Anpou raxora, camara rpatntnara pasymennx Be.a Pyci,
y Crptxocxara cycrpaxaenna i ntsnau+nne Inana Kanirt
enapycxim xnxxtuam
470
, i xapaxraptcrtxa nxnixix xnx-
se macxocxix ynaapt FenaPycxa manapxii
471
. x
yxo ranaptnacx ntm+, ryr mt maem cnpany s ranapona
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 5 0
rtrynarypa nxnixix xnxse macxocxix entx pycxix
napo, xxym uacra smemnani s xaponimam Be.a Pyci.
Y nexantxix ntnaxax snecrxi Crptxocxara npa Be-
.ym Pyci xna naxosxnt a Kpomepa: Ynasimip
|Cnxracnananiu| ycm Pyct Hanounym, Ycxonmm i Hopnym
i Benym, nxin nnaant na noni, na cnam mon nptne
472
;
Bacint, xnxst raninxi i nasimipcxi, na ro uac t y uopna
i Fena Pyci nacrap+mtm i naaranemtm
473
. mu+
antm mecnt, xamennipymut saxon Cniptranam Honan-
xa, Cmanencxa i Kiena, Crptxocxi na +nxry nasnaut:
Cniptrana ananana Fenym Pyct
474
. Tyr, xx uacam i
Kpomepa, r+pmin axonninae cxonix uacrxi i Fenapyci, i
Yxpaint. Hptxnana raxim xa c+nce en yxt xro inmtm
cnaim rnopt, Hpa nauarxi...: npt anicanni nase 1123 r.
en naneami, xx nitra Ynasimip Manamax ynex s Kiena na
Be.ym Pyci, cnanoxamtcx ntcrynnennx nontcxanenrepc-
xara nocxa
475
.
Taxim utnam, Crptxocxi s ynacnina xmy nenacnxo-
nacnm sone yxtnt nasny Be.a Pyci, nptnamci, y nxni
posntx snau+nnxx:
1) y nauarxontm (Albania Horapa);
2) y snau+nni Ycxonxx Yxpaina;
3) xx aryntnym nasny Ycxonx Yxpaint i Ycxonx
Fenapyci;
4) xx cinonim Macroeii, mro tno snxsana ne crontxi s
anyu+nnem a Macxocxa sxpxant Horapaa xannt
XV cr., xontxi s rpatntxmi naneriptcra macxocxara na-
pa (npa mro mt xo xasani passene 5);
5) Hap+mne, Crptxocxi ni ne nepmtm yxt r+pmin
enapyct snau+nni, nentmi nisxim a cyuacnara.
Hepaniunamut pasmairtx cnanxncxix napot, en nasna i
nirocxix enapyca. Moxna narasinna s mepxanannem
Ynamutxa, mro r+rtx Bielorussacy Litewscy npanopas cy-
uacntx enapyca, xani niutnt, mro mext nacnxnmnincxa
Hirnt acnontm cynaani s mexami cyuacna Fenapyci
476
.
1 5 1
Anax sanaxtm, Crptxocxi mor saniutnt a ix i xpainna,
o t nisxi a rtx xona y BKH, xxix xmu+ ne smiptnicx s
Hmnincxa ynix i, snautnna, napanemamy niutni Himeo
uacrxy Yxpaint, anyuanym a Hontmut 1569 r.
477
. Y xox-
ntm pase, y napananni s Bicninxim, r+pmin xxora entx
pycint pona cryneni mor tnt anecent a cyuacntx
enapyca, yxpainna ni pycxix, r+ra uapront xpox a cxna-
nannx raro snau+nnx +rniuna nasnt, xxoe icnye cennx.
sxxymut Crptxocxamy r+pmin nautnae natnant
ontm mtpoxym nxomacnt y BKH, ane amant nixro ryr xmu+
ne npaentpye xro na Pyct Hirocxym. Pyxanicnt nepa-
xna Xponixi na crapaenapycxym mony rax naneamnxe
npa micixnepcxym senacnt xnxrini Bontri: Y Hcxone me-
cre enopycxom (o tna Onra ncxonxnxa) nanepne or
ncex. syonana nepxon
478
. Crnopanax na pyxxt XVI
XVII cr. Xponixa Hirocxax i amonxax, nyntraptsana-
nt nepaxas Crptxocxara, naneamnxe namix 1284 i 1289 r.,
nitra nirocxix xnxsi 3psinin i Bixinr ynxxni o Bacnnnx,
nononmepcxoro xnxsx, para annna Pomanonnua, xoponx
pycxoro, xoropte ro na ro uac tnn na uopno n Feno
Pycn moxnemnmn xnxstxmn pycxnmn
479
.
Ynoryne xona inr+nexryana P+ut Hacnanira, xxix
xaptcranicx r+rtm r+pminam, tno anoni necntm. Tyr yce
neani asin anaro. Crptxocxi, nanptxna, cnyxt na
Binemutne nocxy BKH na xamana Inantini i nacnx
ntxay Xponixi Epanecxa Capmarti aninanani xro
nptmirtntm nnarixne, saxnimt, mro xro tnt xamansip,
rax t monint, cxaptcracx ca cnyxonara cranonimua i
cnica nx cnae Capmarti nest ne cm Xponixy Hiro-
cxym.... Ananena i snecrxax npa Be.ym Pyci nenacnx-
onacnt Inantini tnnam narapae nenacnxonacnt xro
tnora nanauanenara.
mu+ ana napa acaicrtx nopara, xxix naxinyni xam-
rontx cneuanni na ricropti nasnt r+ra nynnt Cnxro-
ra npacrona P+ut Hacnanira Antepra Fananteni i esyir
10. ,Kar oi. Ho.omecr sa ap+...'
A.eci Be.i. Xponixa Fena Pyci 1 5 2
Anronia Hacenina, axrtnt npananix nancxa uanouna
tnnamarti namix Macxno i Bapmana na saxnmuntm
+rane Hinoncxa nant.
Fananteni nicne a xaptnana Komcxara 27 ninenx
1581 r. srana ynapnanne, ssecnenae Macxaniram y Fe-
nym Pyct nauac samip+nnx
480
. Haxontxi nxoma, mro xan-
nt u+pnenx na nauarxy ninenx 1581 r. pycxix, napymt-
mt nepamip`e, nanani na Apmancxi naner Opmy, Kontct,
ypony, Bxno, Marine
481
. tx y p+nxnti Fananteni, mox-
na mepxanant, a Be.a Pyci tna anecenax menanira r+rax
r+ptroptx.
Hacenina na Be.a Pyccm nxsmenna me na nase Ha-
nounym Fenapyct. Tax, y rpaxrane Macxonix (Bintnx, 1586)
utraem: Kani x t na Fena Pyci, mne ananxani, mro
ro nonacni, xxax sanenna utpnona Pyccm, i xxax, r+rax-
cama x, xx i Fenax, nanauanenax xapanm Hontmut, y
parotut, ecnt xanosex s canena nao...
482
.
Y Hinonii (1583): Hinonix... a Pyci, mro nanextnt
macxocxamy racnaapy, asxnxenna p. Hapna, a a rae
uacrxi, xxax sanenna Fena |Pyccm|, ynacna mexami na cxo-
se i noni
483
. Taxoe anicanne moxna acracanant ne rontxi
a cymexna s cyuacna Harnix Honauutnt, ane i a ontm
nanountx paena Pacii acanina xani ment na nase mep-
xananne, mro Pacix ne mena na ix saxonnara npana
484
.
Y Macxocxim nacontcrne (1582): sicna xp+nacnt
y Fena Pyci, ayananax nacnx nasennx Honanxa xanx 15
rao ramy na p+xami snina i sicna
485
. ap+ut, anexi
cnaxx u. Kanimaxa, xynen]nap+nrten xananni T+antt,
xxi xt y Iantcxy i ne ranant s Macxno, uacra npaxs-
xamut npas Bxnixae xnxcrna, npt cycrp+ut s Haceninam y
sicne nasna xe npocra ropaam Pyci (Dzisna della
Russia)
486
. I+ra cneutnt xia a rtm, mro xtnanne nasnt
Be.a Pyci tno arptyram nepm sa ce nmse ayxana-
ntx, acneuantx y nanine i, rax t monint, xptxy aapna-
ntx a cxpmxxntx p+ani xtnnx.
1 5 3
Antm s raxix t na+r Canamon Ptcincxi (f 1625), ypa-
x+nen Katntnixa (imanepna, cennxmni nac. Hapau
487
).
Hpt nacrynnenni Antrop]cxi yninepcir+r 2 cnexnx 1586 r.
en ynicacx merptxy na imem Solomo