GDP 4043

Tajuk Kajian

Menyelesaikan Permasalahan Murid Yang Tidak Solat Zohor Secara Berjemaah

Bagi Murid Tingkatan 5 Ibnu Sina, Maahad al-Sabirin Ayer Lanas, Jeli

Kelantan.

Nama penyelidik No Metrik

1. Muhamad Khairi B Muhammad 195290

2. Abd Hadi B Ibrahim 195224

3. Jazlan B Mohamad 195245

4. Ahmad Zulkifli B Ariffin 195232

5. Mohd Azhan B Nordin 195404

Laporan kajian ini telah siap ditulis pada hari Khamis 23 Julai 2009.

1 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Penghargaan

Kami bersyukur ke hadrat Allah s.w.t kerana dengan kurnia-Nya jua laporan

kajian tindakan ini dapat disempurnakan sebagaimana adanya. Dalam proses

pelaksanaannya, kami sangat terhutang budi dan ingin merakamkan setinggi-tinggi

penghargaan kepada pihak-pihak yang telah memberi kerjasama dan sumbangan yang

tidak terhingga. Penghargaan ini, pertamanya kami tujukan khusus kepada En Alis B

Puteh selaku Moderator kami yang telah banyak memberi panduan dan tidak jemu-

jemu memberi bimbingan dan tunjuk ajar dalam menyiapkankan laporan kajian

tindakan ini. Keduanya kami ingin merakamkan penghargaan dan ucapan terima kasih

kepada Yang Berusaha Tuan Pengetua Maahad Al-Sabirin Ust Hj Mohd Razif B Hj

Othman yang memberi kerjasama penuh dan membenarkan kajian ini dijalankan

disekolah beliau. Seterusnya yang ketiga, untuk guru-guru dan murid-murid yang

terlibat secara langsung dan secara tidak langsung dengan kajian tindakan ini.

Terakhirnya tidak lupa juga dikesempatan ini kami rakamkan ucapan ribuan terima

kasih buat ahli keluarga tersayang yang banyak memberi daya inspirasi kepada kami

begitu juga buat rakan-rakan seperjuangan yang telah banyak memberi sokongan

moral dalam menyiapkan hasil laporan kajian tindakan ini. Allah jualah yang mampu

mambalas jasa dan sumbangan kalian, semoga hasil kajian ini memberi manfaat

kepada semua.

2 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Abstrak

Kajian tindakan ini berkisarkan tentang penyelesaian permasalahan murid

yang tidak solat Zohor secara berjemaah bagi murid tingkatan 5 Ibnu Sina Maahad

Al-Sabirin Ayer Lanas, Jeli Kelantan. Solat Zohor berjemaah telah dimasukkan

kedalam kurikulum dan dilaksanakan disemua sekolah dibawah pentadbiran Yayasan

Islam Kelantan. Walaubagaimanapun pelaksanaannya dipandang remeh dan diambil

ringan oleh sebilangan murid. Beberapa pendekatan dan kaedah dalam bentuk aktiviti

telah dilaksanakan bagi meningkatkan kesedaran dan peratusan kehadiran murid

untuk solat Zohor secara berjemaah. Sebuah kelas seramai 35 orang murid daripada

tingkatan lima telah dipilih sebagai responden kajian berdasarkan peratusan rendah

mereka menunaikan solat Zohor secara berjemaah disekolah. Disamping itu, kajian ini

juga digunakan untuk menilai keberkesanan metodologi, pendekatan dan kaedah yang

telah digunakan dalam kajian ini. Dapatan kajian menunjukkan bahawa tindakan

yang dilaksanakan dapat meningkatkan kesedaran dan peratusan murid untuk solat

berjemah.

3 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Senarai Isi kandungan Laporan

Tajuk Muka Surat

Penghargaan 2

Abstrak 3

Senarai Kandungan 4

1.Latarbelakang Kajian 5-6

2. Pernyataan Masalah 7-8

3. Objektif Kajian 9

4. Metodologi Kajian 10-11

4.1 Reka bentuk Kajian 10

4.2 Sasaran Kajian 10

4.3 Pemerhatian 10

4.4 Temubual 11

5. Tinjauan Awal 12

6. Perancangan Tindakan 13

7. Pelaksanaan Tindakan 13-15

8. Penilaian Dan Refleksi 16

9. Penutup 16

10. Rujukan 17

11. Lampiran 18

4 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Latarbelakang kajian

Saranan pelaksanaan solat Zohor secara berjemaah semasa sesi persekolahan

di sekolah Yayasan Islam kelantan telah diparaktikkan pada tahun 2005 sehinggalah

sekarang. Amalan solat Zohor berjemaah bukan sahaja diwajibkan kepada pelajar-

pelajar tetapi juga kepada guru-guru serta kakitangan sekolah malah telah dimasukkan

kedalam waktu akhir kurikulum persekolahan. Saranan ini bertepatan dengan saranan

kerajaan negeri kelantan yang menitikberatkan penghayatan solat di kalangan pelajar

sekolah agama khususnya, dan masyarakat awam umumnya.

Kajian tindakan ini dijalankan di Maahad Al-sabirin Ayer Lanas yang terletak

lebih kurang 13 km daripada bandar jeli dimana terdapati lebih kurang 1300 orang

pelajar muslim, lelaki dan perempuan yang menuntut disekolah ini. Semua kurikulum

yang dilaksanakan disekolah ini berasaskan kurikulum menengah Al-Azhar dan

kurikulum daripada kementerian pelajaran malaysia. Semua pelajar ditekan untuk

menguasai bidang bahasa terutama bahasa Arab disamping dalam bidang akademik,

agama, dan sakhsiah keperibadian islam. Demi melahirkan pelajar yang seimbang dari

sudut jasmani dan rohani, maka pelaksanaan solat Zohor secara berjemaah telah

dimasukkan kedalam kurikulum YIK untuk semua sekolah dibawah pentadbirannya.

Solat merupakan salah satu amalan yang dilakukan dengan melakukan

pergerakan-pergerakan tertentu atau dengan perkataan lainya perbuatan yang

dimulakan dengan takbir dan diakhiri dengan salam. Manakala berjemaah pula

amalan yang dibuat secara bersama-sama lebih daripada seorang atau dengan cara

mengikut seorang ketua yang dinamakan sebagai imam. Amalan solat ini telah

terbukti penyebab yang memberi kekuatan dalaman kepada seseorang muslim dalam

menghadapi pelbagai cabaran kehidupan masa kini dan benteng pendinding dalam

5 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

menolak unsur-unsur negatif. Pergerakan dalam solat juga merupakan satu senaman

yang membantu dalam pengekalan kesihatan badan. Dan jika dilakukan secara

berjemaah, amalan ini mewujudkan satu hubungan sosial yang positif diantara satu

sama lain disamping penerapan nilai-nilai murni seperti menghormati dan mengikut

arahan ketua, bersama-sama patuh kepada satu peraturan, saling tegur menegur

(dalam konteks memperbaiki jika ada kesalahan yang dilakukan), menepati masa dan

mewujudkan perasaan persaudaraan diantara satu sama lain.

6 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Pernyataan Masalah

Berdasarkan pemerhatian yang telah dibuat berkenaan pelaksanaan solat

Zohor secara berjemaah dikalangan pelajar, dan temubual spontan terhadap guru-guru

Maahad Al-Sabirin mendapati, penyertaan pelajar dalam solat zohor berjemaah pada

akhir waktu pembelajaran didapati tidak seratus peratus kehadirannya. Masalah

ketidakhadiran pelajar untuk solat zohor berjemaah biasanya berlaku pada kelas yang

dikategorikan sebagai tidak cemerlang dalam akademik untuk semua tingkatan

bermula daripada tingkatan satu sehingga lima. Ini adalah berdasarkan catatan

kehadiran pelajar yang datang untuk solat berjemah yang perlu ditanda setiap kali

mereka solat berjemaah.

Pelaksanaan solat Zohor Berjemaah di Maahad Al-Sabirin dilakukan secara

berperingkat-peringkat mengikut jadual dan tingkatan. Perkara ini dilakukan kerana

tempat solat yang ada tidak mampu untuk menampung keseluruhan pelajar dalam satu

masa. Setiap Tingkatan wajib untuk solat zohor berjemaah sekali dalam seminggu

mengikut jadual yang telah ditentukan oleh pihak sekolah. Penyelidik telah memilih

murid daripada tingkatan 4 Ibnu Sina sebagai respondan dalam kajian tindakan ini.

pemilihan kelas ini dibuat kerana hampir separuh daripada murid kelas berkenaan

tidak hadir untuk solat Zohor berjemaah berdasarkan senarai kehadiran murid yang

telah disediakan.

Berdasarkan pemerhatian dan temubual secara spontan terhadap pelajar yang

tidak solat berjemaah juga mendapati kebanyakan mereka kurang memahami rukun

solat dan mengambil ringan dalam amalan ini. Bukan bermaksud mereka tidak

bersolat tetapi tidak menunaikannya secara berjemaah. Ada juga dikalangan mereka

memberikan pelbagai alasan untuk mengelakkan diri daripada solat berjemaah.

7 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Pemerhatian yang dijalankan juga mendapati ketidaktegasan dari sudut

penguatkuasaan dan pemantauan terhadap pelajar yang tidak solat berjemaah. Ini

mendorong pelajar berani untuk mengelakkan diri kerana tidak ada apa-apa tindakan

yang diambil keatas mereka.

8 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Objektif Kajian

Kajian tindakan ini dijalankan adalah untuk :

1. Menyelesaikan masalah murid yang tidak solat Zohor secara berjemaah.

khususnya bagi murid Tingkatan Empat Ibnu Sina.

2. Meningkatkan peratus kehadiran murid untuk turun solat Zohor berjemaah.

3. Memberi kesedaran kepada murid tentang kepentingan solat berjemaah.

4. Menguji keberkesanan aktiviti, kaedah dan cara yang paling sesuai digunakan

dalam kajian tindakan ini.

9 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Metodologi kajian

Reka bentuk kajian

Dalam mereka bentuk kajian, kami menggunakan lima langkah asas yang umum

digunakan iaitu :

1. Pengenalpastian Isu dan Masalah

2. Perancangan

3. Pelaksanaan Tindakan

4. Pemerhatian

5. Refleksi dan Penilaian

Sasaran kajian

Murid tingkatan Empat Ibnu Sina, Maahad Al-sabirin Ayer Lanas Jeli Kelantan.

Terdiri daripada 35 orang murid iaitu 24 orang murid lelaki dan 11 orang murid

perempuan. Difokuskan kepada murid yang tidak menunaikan solat zohor secara

berjemaah.

Pemerhatian

Pemerhatian dibuat sebelum, semasa, dan selepas kajian dilaksanakan. Ini bagi

mendapatkan refleksi pelajar, berkenaan aktiviti yang telah dijalankan. Segala

pemerhatian dicatat dan direkod dalam sebuah buku log.

10 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Temubual

kaedah temubual dilakukan secara spontan bagi mendapatkan pendapat pelajar,

refleksi perasaan pelajar, dan respon pelajar berkenaan aktiviti yang telah dijalankan.

11 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Tinjauan Awal

Daripada tinjauan awal dibuat, hampir separuh daripada 35 orang murid

daripada Tingkatan 4 Ibnu Sina tidak menunaikan solat Zohor berjemaah pada hari

pertama dalam minggu pertama kajian dijalankan. Murid yang tidak hadir untuk solat

berjemaah ialah seramai 11 orang dan 5 lagi hadir ke musallla tetapi tidak

menunaikan solat. Nama-nama murid yang tidak menunaikan solat berjemaah dicatat

dan semuanya dipanggil pada keesokkan harinya.

Temubual ringkas dibuat terhadap murid yang dicatat namanya dan beberapa

alasan telah diberikan, diantaranya :

1. Tiada sebab jelas / kurang pasti / malas 8 orang murid

2. Kain untuk menunaikan solat kotor / tertinggal 3 orang murid

3. Kurang sihat / uzur 3 orang murid

4. Ingin Pulang awal 2 orang murid

Peratus kehadiran solat zohor berjemaah bagi kelas 4 Ibnu Sina

PERATUS MURID YANG BERSOLAT SEBELUM KAJIAN

TINDAKAN

TIDA SOLAT
54%

K
SOL
AT
46%

12 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Perancangan Tindakan

Dalam merancang tindakan yang sesuai bagi kajian ini, kami mengambil kira alasan-

alasan yang telah diberikan oleh murid-murid yang terlibat. Berberapa aktiviti telah

dirancang dengan penglibatan mereka yang disasarkan. Aktiviti yang akan

dilaksanakan lebih kepada peneguhan negatif dan berbentuk galakan serta motivasi.

Pelaksanaan Tindakan

Aktiviti 1 – Kerahan Amal

Aktiviti ini adalah bertujuan memberi pengajaran kepada murid dalam bentuk

peneguhan negatif supaya tidak meninggalkan penunaian solat secara berjemaah.

Langkah 1 – Nama-nama murid yang tidak menunaikan solat berjemaah dipanggil

pada waktu akhir waktu pembelajaran pada hari berikutnya dan diminta supaya

menunaikan solat Zohor berjemaah bersama murid yang lain pada hari tersebut.

Langkah 2 – murid yang berkenaan diminta bekerjasama dengan ajk badan dakwah

dan disiplin bagi memantau pelajar yang tidak menunaikan solat. Perkara ini dapat

dilakukan dengan meminta murid berkenaan menyemak senarai nama pelajar yang

telah disediakan.

Langkah 3 – murid yang berkenaan diminta memebersihkan dan menceriakan

kawasan musalla dan sekitarnya sehingga bersih. Murid berkenaan sekali lagi

diberitahu supaya hadir untuk melakukan perkara yang sama pada keesokkan harinya.

13 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Aktiviti 2 – Kumpul Mutiara

Aktiviti 2 pula lebih kepada penerangan berbentuk tazkirah dalam kumpulan sebelum

menunaikan solat. Masa yang diperuntukkkan ialah didalam masa 15-20 minit.

Langkah 1 – Tazkirah dalam kumpulan dikendalikan oleh guru penyelidik.

Lngkah 2 – murid yang berkenaan diberikan risalah dan handbill yang berkaitan

dengan fadhilat solat berjemaah.

Langkah 3 – murid berkenaan diberikan borang muhasabah diri untuk diisi.

Aktiviti 3 – Gema Keinsafan

Murid yang gagal hadir untuk aktiviti 1 dan 2 akan diminta untuk mengikuti aktiviti 3.

Aktiviti 3 adalah seperti berikut.

Langkah 1 – Murid berkenaan diminta untuk menunaikan solat Dhuha dipadang

perhimpunan. Salah seorang daripada mereka diminta untuk menjadi imam. Mereka

juga dikehendaki membaca surah yasin secara lantang.

Langkah 2 – ‘Kuarantin’ iaitu murid yang berkenaan ditahan selama 40 minit selepas

waktu pulang. Masa dikuarantin diisi dengan tayangan LCD mengenai seksa kubur.

Langkah 3 – Aku Janji. Murid berkenaan diminta menandatangani surat aku janji

tidak akan mengulangai perbuatan meninggalkan solat berjemaah.

14 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Pemerhatian sepanjang Tindakan

Sepanjang perjalanan aktiviti 1 murid-murid yang berkenaan masih lagi

memberikan alasan untuk mengelak menunaikan solat berjemaah. Ada yang diantara

mereka memberi alasan pakaian tidak cukup bersih ataupun kotor untuk menunaikan

solat. Perkara ini diatasi dengan menyediakan kain pelikat yang bewarna merah untuk

dipakai menggantikan kain yang kotor. Bagi pelajar perempuan pula disediakan kain

sembahyang yang telah lusuh untuk dipakai. Bagi yang beralasan sakit, mereka

diminta juga menunaikan solat berjemaah sambil diperhatikan oleh guru penyelidik,

ini adalah kerana penunaian solat lima waktu wajib dilaksanakan walaupun dalam

keadaan sakit. Pelajar perempuan yang uzur pula diperiksa oleh guru perempuan yang

bertugas bagi memastikan sesahihannya.

15 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Penilaian dan Refleksi

Penilaian dan refleksi murid dibuat selepas ketiga-tiga aktiviti dilaksanakan dengan

melihat kehadiran murid yang hadir untuk menunaikan solat zohor berjemaah

mengikut jadual yang telah disediakan oleh pihak sekolah. Hasil kedatangan murid

turun bersolat adalah seperti berikut :

SEBELUM KAJIAN SELEPAS KAJIAN

PELAJAR YANG PELAJAR YANG
PELAJAR YANG PELAJAR YANG
TIDAK TIDAK
BERSOLAT BERSOLAT
BERSOLAT BERSOLAT
19 16 34 1
54 % 46 % 97 % 3%

Berdasarkan jumlah keputusan senarai kedatangan diatas, aktiviti yang dilaksanakan

berjaya merubah kelakuan pelajar dalam menunaikan solat zohor berjemaah.

Penutup

Kesimpulannya, aktiviti yang telah dijalankan berjaya mencapai objektif yang

dikehendaki dengan peningkatan peratus kedatangan pelajar untuk solat zohor

berjemaah.

16 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN

GDP 4043

Rujukan

1. Alis B Puteh (2008). Kajian Tindakan di sekolah. Pure Honey Enterprise.

17 GDP 4043 KAJIAN TINDAKAN