Türkiye'de Hukuk Bilgisine Erişim Accessing Legal Information Sources in Turkey

192
BLG DNYASI, 2010, 11 (1) 192-218

Trkiyede Hukuk Bilgisine Eriim*
Accessing Legal Information Sources in Turkey
Pervin DEDELER BEZRC**
z
Gnmzde toplumsal gelimeler ve kresel etkileimler ile bilgi kaynaklarnda teknolojinin
etkisinin younlamas her alanda olduu gibi hukuk alannda da kaynak saysnn artmasna
bunun paralelinde eriim yollarnn eitlenmesine yol amaktadr. Hukuk bilgisinin
kullanclarnn byk bir ounluunu akademisyenler, avukatlar, hkimler, hukuk rencileri
ve hukuk mavirleri olutururlar. Hukuk bilgisi kullanclarnn beklentileri ve talepleri yksektir.
Bilgiye ihtiya duyulduu anda ulalabilmeli, edinilen sonular geerliliini yitirmemi olmal,
bilgiler mutlaka doru, eksiksiz ve detayl olmaldr. Bu unsurlarn salanabilmesi iin hukuk
kaynaklarna eriim yol ve yntemlerini bilmek ve uygulamak byk nem arz etmektedir. Bu
makalede de Trkiyede hukuk bilgisine eriim konusu aklanmaya allacaktr. ncelikle genel
bilgiye eriime ilikin kavramlara ve hukuk kavramlarna ksaca deinildikten sonra Trkiyedeki
hukuk kaynaklarna eriim anlatlacaktr.
Anahtar szckler: Hukuk kaynaklar, Bilgi kaynaklar, Bilgiye eriim, Trkiye
Abstract
Currently, like in other felds, in the feld of law as well, the societal developments, global
interactions and the increasing importance of technology in acquiring information resources
have led to a rapid augmentation in the number of sources, furthermore, these improvements
have resulted in having access to various sources. The great majority of the users of law-related-
information are academics, lawyers, judges, students studying law and law consultants. The
expectations and demands of these information users are very high. The relevant sources must be
immediately reached, the sources in question must be updated, and they have to be accurate and
comprehensive. In order to meet such requirements of those users, to know and to apply the means
and methods of access to the related information are of essential signifcance. Thus, this study
is an attempt to demonstrate the issue of access to law-related-information in Turkey. Following
* 11-15 Ekim 2009 tarihinde, stanbul Bilgi niversitesinde gerekletirilen 28. Uluslar aras Hukuk Ktphanecileri
Dernei Toplantsnda sunulmu bildirinin geniletilmi halidir.
** Dr.; stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi Ktphanesi Md. (hukkutup@istanbul.edu.tr)
193
Trkiyede Hukuk Bilgisine Eriim BLG DNYASI, 2010, 11 (1) 192-218
an initial examination on the general concepts related to the access of information and a brief
overview on the key judicial concepts, the study will go on to elucidate the ways and methods of
obtaining law-related-information in Turkey.
Keywords: Legal resources, Information resources, Access of information, Turkey
Giri
Tm alanlarda olduu gibi hukuk alannda da aratrmaclarn ortak amac bilgi birikimine
ulamaktr. Hukuku tanmay, bilmeyi salayan aralar hukukun bilgi kaynaklar
olduuna gre, hzla artan belge ve bilgi ihtiyac nedeniyle bunlarn aratrmaclara
zaman kaybetmeden sunulmas ve hukuksal bilgi kaynaklarnn kendilerine zg
yaplarnn incelenmesi nemlidir.
Bu makalede ise, Trkiyede hukuk bilgisine nasl eriilebilir sorusu yantlanmaya
allmtr. Bu sorunun yant aranrken; ncelikle bilgiye eriimde hukuk
ktphanelerinin nemi ve ksaca hukuk ktphanelerinin eitleri hakknda bilgi
verilmitir. Daha sonra temel kavramlar ve hukuk alannda lkemizdeki bilgi kaynaklar
ile elektronik kaynaklar anlatlmtr. Ancak elektronik kaynaklarn nicelik ve nitelik
olarak hzl art sebebiyle burada sadece bazlar tantlmaya allmtr.
Trkiyede ve yabanc lkelerde yazlm kitaplarn ve makalelerin sratle artmas
karsnda her alanda u iki temel soru ortaya kmtr:
1. Belli bir konuda Trke veya yabanc dilde neler yazlmtr?
2. Bu kitap ve makaleler nerede ve nasl bulunabilir?
Birinci soru bibliyografya, ikinci soru ktphane konusu ile ilgilidir.
Bibliyografyalar konusu ilerleyen blmlerde yer almaktadr. Burada konumuzla
ilgisi itibariyle ksaca hukuk ktphanelerine deinmek faydal olacaktr.
Hukuk Ktphaneleri
Ktphane, toplumun bilgiye olan ihtiyacn karlamaya ynelik, yazl, basl, grsel-
iitsel ve izgisel her trl bilgi kaynan bnyesinde toplayan, nceden belirlenmi
birtakm teknik ve yntemlerle dzenleyen, onlardan yararlanlmas iin hizmet veren
kltrel ve toplumsal bir kurumdur. Bu kurumu dierlerinden ayran en nemli zellik
ise; onun bilginin bulunmasn, iletilmesini, kullanlmasn amalamas ve toplum
hizmetine ynelik olmasdr (Alpay,1973, s.1).
Ktphaneler, kendilerini gelitirmek durumunda olan kurululardr. Bunun iin de
kendilerinde birikmi, biriken ve birikmekte olan bilgileri datma, iletme ve aktarmada
yeni yntemler uygulayarak etkinlik alanlarn gelitirebilirler (Kaegbein,1987, s.25).
194
BLG DNYASI, 2010, 11 (1) 192-218 Pervin DEDELER BEZRC
Tm bilim alanlarn kapsayan veya bu alanlarn en azndan geni bir yelpazesini ieren,
kural olarak kamu eliyle iletilen devlet, eyalet ve yksekokul ktphanelerinden
farkl olan zel aratrma ktphaneleri, geni ya da dar konu alanlar iin kurulurlar.
Bu snrl ereve iindeki devleri, hizmet verdikleri okura, konusuna ilikin bilgileri
aktarmak, bunun iin de gereksinme duyulan bilgilere uygun yaynlar salamak ve
yararlandrmaya sunmaktr (Schwarzer, 1993, s.53).
Hukuk ktphaneleri ise, koleksiyonlarn ncelikli olarak hukuki aratrma ve
almalara ynelik olarak gelitiren, yasalar, yksek mahkeme kararlar, uluslararas
antlamalar, bilimsel incelemeleri ieren hukuki dergiler, kitaplar ve elektronik aratrma
kaynaklarn bnyesinde barndran zel ktphanelerdir. Hukuk ktphanelerini
niteliklerine gre gruplara ayrmak mmkndr:
a) Kamu destekli hukuk ktphaneleri
b) Akademik hukuk ktphaneleri
c) zel hukuk frmas ktphaneleri
d) Baro birliklerinin ktphaneleri
e) Meclis ktphaneleri
a) Kamu Destekli Hukuk Ktphaneleri; devlet tarafndan kurularak genelde bir
resmi dairenin bnyesinde hizmet verirler: Adalet Bakanl, Yargtay, Dantay, Cezaevi
Ktphaneleri gibi. ounlukla bal bulunduklar kurum iinde kk bir mekna
sktrldklarndan en byk sorunlar yer darldr. Bu yzden koleksiyon gelitirirken
seici davranmak ve zaman zaman ayklama yapmak durumunda kalrlar. Kullanc kitlesi
bal bulunduklar kurum mensuplar ile snrl olabilecei gibi baz zel aratrmaclar
da kullanclar arasndadr (Panella, 1991, ss.6-7).
b) Akademik Hukuk Ktphaneleri; niversite iinde renci ve retim yelerinin
bilgi gereksinimi karlamak zere oluturulurlar. Her fakltenin ayr bir ktphanesi
olabilecei gibi bal bulunulan niversitenin merkez ktphanesi iinde de yer
alabilirler.
Akademik hukuk ktphanelerinin koleksiyonlar hem pratik almalara hem de
bilimsel almalara hitap etmek zorunda olduundan dier hukuk ktphanelerine
gre daha fazla sayda ve konuda yayna sahiptir. zellikle bilimsel aratrmalarn
doas gerei, tarihi ve teorik yaynlar da bnyesinde barndrrlar. Bu ktphaneler
ihtiya duyduklar yaynlar sadece satn alma yoluyla deil ktphaneler aras ibirlii
gibi oluumlarla da temin edebilirler. Bu tip ktphaneler gemie ait yaynlara da
ev sahiplii yapt iin koruma almalarna daha fazla nem vermelidirler (Yeilta,
2010).
195
c) zel Hukuk Ktphaneleri; genellikle bir hukuk frmasna bal olarak kurulur ve
hizmet verir. Bal bulunduklar hukuk brolarnn alt alanla ilgili olarak konusal
geliim gsterirler. Koleksiyonlarn ounlukla pratik hukuk kaynaklar oluturur. Dil
olarak yerel kaynaklar olabilecei gibi uluslararas kaynaklara da aranabilir. Kullanc
kitlesi son derece snrldr, profesyonel ktphaneci ya ok azdr ya da yoktur. Bu
ktphanelerde zaman ok nemli olduundan bilgi ihtiyalar ok hzl karlanmaldr.
Ayrca hukukular dnmek ve zor metinleri yazmak iin sessiz ortamlara ihtiya
duyarlar. Bu anlamda zel hukuk ktphanelerinin mekan nemlidir (Heler, 2009,
ss.519-523).
d) Baro Birliklerinin Ktphaneleri; ncelikle bnyesinde bulunduklar baroya
ye olan hukukular desteklemek iin kurulurlar. Bu tip ktphanelerde, yelerin
balad deerli tarihi koleksiyonlar da bulunabilir. Ayn faaliyet alanndaki birlik ve
dernek yelerine de hizmet verebilirler (Yeilta, 2010).
e) Meclis Ktphaneleri; milletvekillerine yerli ve yabanc yaynlar en geni
erevede izleme olana salayan ve grevleri nedeniyle Mecliste duyulacak her trl
bilgi edinme ihtiyacn karlar. (Trkiye, 1976). Bu ktphanelerinin amac; ncelikle
milletvekillerinin yasama, denetim ve temsil grevlerini yerine getirirken ihtiya
duyabilecekleri belge ve bilgi kaynaklarnn salanmas, dzenlenmesi ve etkin ekilde
hizmete sunulmasdr (Trkiye, 2004).
Hukukun Kaynaklar
Hukuk kavram zerindeki tartmalar yzyllardr sregelmektedir ve bu kavrama
ilikin olarak ok sayda gr ortaya atlm ve birbirinden ok farkl fkir akmlar
ortaya kmtr. Bu bakmdan, hukuk kavram konusunda ortak kabul grm tek
bir tanm mevcut deildir. ounlukla benimsenen unsurlar ana hatlaryla belirtmek
istersek;Hukuk, toplumda ahslarn davranlarn ve ilikilerini dzenleyen ve uyulmas
devlet zoruna (yaptrma) balanm kurallarn bir btndr (Ouzman ve Barlas, 2007,
ss.1-2).
Hukuk Kayna
Kaynak genel anlamda bir eyin kt yer anlamn tarken hukuk alannda eitli
anlamlarda kullanlmtr.
1- Bir anlamda kaynak, hukukun kuraln koyan, bir kural yapan makam ifade
eder ve bunlara yaratc kaynak denir. Kanunlar iin yaratc kaynak Trkiye
Byk Millet Meclisi, rf ve adet iin toplum (halk vicdan), Kanun Hkmnde
Kararname ve Tzkler iin Bakanlar Kurulu Ynetmelikler iin bakanlklar ve
kamu tzel kiileridir.
196
2- Kaynak deyimi, hukuk kuralnn ortaya karken brnd biimi (d grn
biimini) ifade iin de kullanlr. Bu anlamda, kanun, kanun hkmnde kararname,
tzk, ynetmelikler; rf ve adet hukuku gibi yazl olmayan kurallar, mahkeme
kararlar ve itihad birletirme kararlar sz konusu olur.
3- Kaynak deyimi, hukuku tanmamz, bilmemizi salayan koullar ifade eder.
Bunlara hukukun bilgi kaynaklar denir. Bunlar yrrlk kaynaklar (Medeni
Kanun, Borlar Kanunu vb.) olabilecei gibi yrrlk kayna olmayan mahkeme
kararlar ve hukuk ilmi ile uraanlarn eserleri givi bilgi kaynaklar da olabilir
(ztan, 2006, ss.11-12).
Hukukular hukuki problemlerin zmnde u sorunlarla karlaabilir:
a. lgili konuda hukuk kaideleri var mdr, var ise bunlar nerede yaynlanmtr ve
nasl bulunur?
b. Bu hukuk kaideleri uygulamada mahkemeler tarafndan nasl yorumlanmaktadr?
lgili konuda yaynlanan mahkeme kararlar nasl bulunabilir?
c. lgili konuda doktrinde yer alan eitli grler (hukuk kaide lerini ve/veya
mahkeme kararlarn deerlendiren grler) nelerdir? (Karayaln, 1994, s.48).
Bunlarn yantlarn ieren hukuk bilgisine eriimi anlatabilmek iin hukuk
kaynaklarnn neler olduuna ksaca gz atmak gereklidir.
Hukuk Kaynaklarn asli kaynaklar ve yardmc kaynaklar eklinde gruplandrmak
mmkndr:
Asli Kaynaklar: Yazl kaynaklar, yazl olmayan kaynaklar (rf ve adet kurallar).
Anayasa, Kanunlar, Kanun Hkmnde Kararnameler, Milletleraras Andlamalar,
Tzkler, Ynetmelikler
Yardmc Kaynaklar: Mahkeme kararlar (tihatlar), bilimsel grler (doktrin).
1) Mahkeme kararlar; sadece davann tarafar iin sonu dourur, yerel mahkeme
kararlarna kar temyiz yolu aktr.
Daire Kararlar; temyiz incelemesi srasnda verilir, emsal (rnek karar) nitelik tar.
Genel Kurul Kararlar: Bozma kararna kar yerel mahkemenin direnme karar
vermesi sonrasnda verilir, hem temyiz mahkemesini hem de yerel mahkemeyi balar.
tihad Birletirme Kararlar: Benzer olaylara ilikin kararlar arasndaki elikileri
gidermek zere verilir, Resmi Gazetede yaymlanr ve yazl hukuk kural gibi balayclk
tar.
197
2) reti (Doktrin) Hukukun yardmc kaynaklarnn ikincisi olan doktrin, hukuk
alannda alan bilim adamlarnn gr ve dnceleridir ve balaycl
yoktur. Hakimler doktrine uymak zorunda olmamakla birlikte kark bir problemi
kendileri zmek yerine, bu konuda bilim adamlarnn nerdikleri zmden
yararlanabilirler (Akipek ve Akntrk,1998, ss.82-83).
Temel Bilgi Kaynaklar
Ansiklopediler: Btn bilgilerin zn, aralarnda birlik gzeten bir metotla bir yerde
toplamak dncesi, ok eski zamanlardan bu yana insan dncesinde yer etmi ve
zamanla gelierek ansiklopedi denilen byk eserlerin meydana gelmesine sebebiyet
vermitir.
Hukuk ansiklopedileri hukuk rencilerinin, hukukularn ve meslekle ilgisi
bulunmayan her trl vatandan hukukla ilgili olarak arad bir konuya ait bilgiyi,
ihtiyacna cevap verecek ekilde bulmasn salayan ve ona k tutan eserlerdir.
lkemizde ilk hukuk ansiklopedisi, Ord. Prof. Dr. Mustafa Reit Belgesay tarafndan 1933
ylnda yaynlanm olan Hukuk Ansiklopedisi dir.
Trke hukuk ansiklopedilerine rnek olabilecek Trk Hukuk Ansiklopedisinin ilk cildi
1962 ylnda Ankarada Balkanolu Matbaaclk tarafndan baslmtr. Ansiklopedi, yazl
ekli ve ierii itibariyle btn hukukularn yararlanabilecei bir eser niteliindedir.
Bundan baka hukukla dorudan ilgisi olmayan, fakat hukukun baz kavramlar ile
ilgili bilgiler veren u ansiklopediler mevcuttur:
1946-1960 tarihinde yaynlanan ktisat ve Ticaret Ansiklopedisi. Bu ansiklopedi
iktisat hukuku ile ilgili bilgiler vermektedir.
1946 ylnda yaynna balanan slam Ansiklopedisi ve 1943 ylnda yaynlanan
Trk slam Ansiklopedisi ise, slam hukuku ile ilgili konulara yer vermitir.
1956-1958 tarihlerinde yaynlanan Trkiye Ansiklopedisi ise baz ana kanun ve
nizamnameler hakknda ansiklopedik bilgi vermektedir (Ganjuk,1997, s.51).
Szlkler: Hukukun kendine zg bir terminolojisinin bulunmas, ayrca lkemizde
yasalarn dilinin olduka ar ve eski olmas, hukuk dilinin herkes tarafndan kolaylkla
anlalamamasna sebebiyet vermektedir. Hukuk renimine yeni balayan ve hukukla
ilgilenen herkes, hukuk metinlerini anlayabilmek iin hukuk terminolojisini ieren
eserlere ihtiya duymaktadr. Trke hukuk szlklerine rnek tekil edebilecek baz
szlkler unlardr:
Alper Tunga Akglen, ngilizce Trke Trke ngilizce Hukuk Szl, 2007.
Arif Temir, alma ve Sosyal Gvenlik Hukuk Szl, 2006.
198
A. Nevzad Odyakmaz, alma Hukuku Szl, 2007.
A. Nevzad Odyakmaz, Trk Medeni Kanunu Szl, 2007.
Belgin Erdomu, Hukukta Latince Teknik Terimler zl Szler, 2004.
Ejder Ylmaz, Hukuk Szl, Yenilenmi 8.Bask, 2005.
Ejder Ylmaz, renciler in Hukuk Szl,3. Bask, 2005.
Ergin Ergl, Franszca Trke Hukuk Szl, 2002.
Erhan Adal, Trke, ngilizce ngilizce Trke Hukuk letme Ticaret Terimleri ve
Ksaltmalar Szl, 2004.
Erol Ulusoy, Almanca Trke Trke Almanca Hukuk Szl, 1999.
Ferit Develliolu, Osmanlca Trke Ansiklopedik Lgat, 23. Bask, 2006.
Hseyin zcan, Hukuk Szl: Trk Hukuku, slam Hukuku, Ekonomi, Ticaret,
Maliye Terimleri, Ankara: Olga Matbaas, 1980.
Kemal Daynlarl, Franszca-Trke Hukuk Terimleri Szl, 2004.
M. Sait akar, Trke - Almanca - Almanca - Trke Hukuk Szl, 2007.
Mustafa Ovack, ngilizce Trke Hukuk Szl, 3. Bask, 2000.
Mustafa Ovack, Trke-ngilizce Hukuk Szl, 5. Bask, 2003.
Necati Engez, rnekli Trke-Franszca Hukuk Terimleri Szl, 2003.
mer Nasuhi Bilmen, Hukuk-u slamiye ve Istlahat- Fkhiyye Kamusu, stanbul:
stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi, 1949-1952.
Remzi Alpdndar, Yeni Hukuk Szl (Klavuzu), stanbul: Eitim Yaynlar,
1997.
Taner Akgn, Almanca-Trke / Trke Almanca Hukuk ve lgili Terimler
Szl, 2004.
Trk Hukuk Kurumu (haz.), Trk Hukuk Lgat, Ankara: Babakanlk
Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel Mdrl, 1991.
Trk Hukuk Kurumu, Trk Hukuk Lgat, 4. Bask, 1998.
Bibliyografyalar: Etkin ve salkl bir aratrma yapabilmek iin, her eyden
nce konu ile ilgili kaynaklara ulamak gerekir. Kaynaklarn okluu, deiik yer ve
zamanlarda yaynlanm olmas, bunlarn kolayca bulunamamasna ve gereksiz zaman
kaybna neden olmaktadr. Zamann ok deerli olduu gnmzde, kaynaklardan
en ksa srede ve en st dzeyde yararlanma istei, bibliyografyalarn hazrlanmas
zorunluluunu ortaya karmtr. Bibliyografyalar iki sorunun cevabn verirler:
1. Bir konu zerinde hangi kitaplar veya makaleler yazlmtr?
2.Bir yazar tarafndan hangi kitap veya makaleler yazlmtr?
199
Bibliyografyalar genel ve ihtisas bibliyografyalar olmak zere iki ksma ayrlr. Ayrca
kitaplar (kitap bibliyografyas) veya makaleleri (makaleler bibliyografyas) tasnif edenler
olduu gibi birlikte ele alan karma bibliyografyalar da hazrlanabilir.
Kataloglar, bir ktphanede mevcut olan kitaplar ve dier kaynaklar bibliyografk
kimlikleri ve konular ile tantmak, arandklarnda bulunmalarn salamak zere yer
numaralar da belirtilerek hazrlanrlar. Yakn gemie kadar kitap-katalog veya f-katalog
eklinde dzenlenirdi. Bibliyografyann katalogdan fark ise belli bir ktphanede
mevcut olan eserlerle snrl olmamas, hangi ktphanede bulunursa bulunsun
bibliyografya konusuna giren btn eserleri ihtiva etmek maksadyla hazrlanmasdr.
Memleketimizdeki genel nitelikte olarak Trkiye Bibliyografyas ile Trkiye Makaleler
Bibliyografyas yaynlanmaktadr.
Trkiye Bibliyografyas: Yeni Trk harferinin kabulnden sonra yaynlanan kitaplar
tasnif eden tek milli genel bibliyografyamz, Trkiye Bibliyografyasdr. nceleri Milli
Eitim Bakanl Basma Yaz ve Resimler Genel Mdrl tarafndan kartlan Trkiye
Bibliyografyas halen Milli Ktphaneye bal Bibliyografya Hazrlama ube Mdrl
tarafndan yaynlanmaktadr (http://www.mkutup.gov.tr/ adresinden detayl bilgilere
eriilebilir).
Trkiye Makaleler Bibliyografyas: Dergilerde yer alan makaleleri tasnif eden bu
genel milli bibliyografya 1952 ylndan beri yaynlanmakta (Karayaln, 1994, ss.44-45)
ve halen veri taban olarak Milli Ktphane web sitesinden (http://makale.mkutup.gov.
tr/) eriilebilmektedir.
Trkiyede ilk hukuk bibliyografyas almas, Ord. Prof. Dr. Ernst E. Hirsch tarafndan
yaplm, daha sonraki yllarda Ord. Prof. Dr. Ferit H. Saymen tarafndan devam ettirilmitir.
nceleri stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisinde yer alan aratrma, daha sonra
kitap halinde yaynlanmtr.
Trkiyede yaynlanm genel hukuk bibliyografyalar, hazrlayanlara gre alfabetik
olarak aadaki ekilde sralanabilir:
Blent Erciyes, Yirmi senelik Trk Hukuk Bibliyografsi 1935-1954, Ankara, Ankara
niversitesi Hukuk Fakltesi Hukuki Aratrmalar Enstits,1956.
Ejder Ylmaz, Trk Hukuk Bibliyografyas 1928-1942, (Ankara?), Trkiye Barolar
Birlii,(1998?).
Ejder Ylmaz, Trk Hukuk Bibliyografyas 1949, Ankara, Trk Hukuk Kurumu,
2001.
Ejder Ylmaz, Tacar alar, 1970-1974 Trk Hukuk Bibliyografyas, Ankara, Adalet
Bakanl, 1981.
200
Ejder Ylmaz, 1975-1979 Trk Hukuk Bibliyografyas.
Ejder Ylmaz, Trk Hukuk Bibliyografyas 1980-1984, Ankara, Trkiye Barolar
Birlii, 1999.
Ejder Ylmaz, Trk Hukuk Bibliyografyas, Ankara, Adalet Bakanl Eitim leri
Genel Mdrl,1981.
Birlii,1999.
Birlii, 2000.
Ejder Ylmaz, Trk Hukuk Bibliyografyas,1996-2000, Ankara, Ankara Barosu,
2004.
Ejder Ylmaz, Trk Hukuk Bibliyografyas 2001, Ankara, Trk Hukuk Kurumu,
2001.
Erdener Yurtcan, 1966-1967 -1968 Trk Hukuk Bibliyografyas, 1971.
Ernst E.Hirsch, 1934-1940 Trk Hukuk Neriyat Bibliyografyas, stanbul, stanbul
niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi, 1940.
Ferit H. Saymen, 1940-1942 Trk Mecmualar Hukuk Kronii, stanbul, stanbul
niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi, 1942.
Ferit H. Saymen, 1943-1958 Trk Hukuk Kronii, 9 cilt.
Kksal Bayraktar, Trk Hukuk Bibliyografyas 1969-1970, stanbul, stanbul
niversitesi,1975.
Kksal Bayraktar, Trk Hukuk Bibliyografyas, stanbul, stanbul
niversitesi,1973.
Rdvan Erciye, Blent (F), Trk Hukuk Bibliyografsi 1955-1957, Ankara,
(y.y.),1959.
Server Tanilli, Trk Hukuk Bibliyografyas 1959, (stanbul), ..H.Fakltesi,(1967?).
Server Tanilli, Rona Aybay, Teoman Aknal, Kksal Bayraktar, Erdener Yurtcan,
1959-1970 Trk Hukuk Bibliyografyas.
Server Tanilli, Rona Aybay, 1960-1961-1962 Trk Hukuk Bibliyografyas, 1967.
Teoman Aknal, Trk Hukuk Bibliyografyas 1963-1964-1965, stanbul, stanbul
niversitesi, 1970.
Teoman Aknal, Kksal Bayraktar, 1969-1970 Trk Hukuk Bibliyografyas, 1973.
Trk Hukuk Bibliyografyas 1966-1967-1968, stanbul, stanbul niversitesi
Hukuk Fakltesi Yaynlar, (1971?).
Yaar Karayaln, Trk Hukuk Bibliyografyas, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku
Aratrma Enstits,1972.
201
Yaar Karayaln ve Ahmet Mumcu, 1727-1928 Trk Hukuk Bibliyografyas,
Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Enstits, 1972 (Aknal ve Bayraktar, 1973,
ss.III-VI).
Hukukun belli konularn kapsayan zel bibliyografyalar ise unlardr:
Borlar-Ticaret ve Banka Hukuku Bibliyografyas: Dr. Yaar Karayaln ve arkadalar
tarafndan hazrlanan bibliyografya, Banka ve Ticaret Hukuku Aratrma Enstits
tarafndan yaynlanmtr. Borlar, Ticaret ve Banka Hukukunun klasik konular dnda
sna ve fkri haklar, standart, kalite kontrol, sosyal siyaset, i hukuku ve sosyal gvenlik
hukuku, odalar, borsalar, para ve bankaclk, d ticaret ve milletleraras kurumlar,
bu bibliyografyada yer almaktadr. 1956 ylnda yayna balam ve halen devam
etmektedir.
Hukuk ve Ekonomi Dergileri zerine Bir Bibliyografya Denemesi: Yaar Karayaln
tarafndan hazrlanm ve 1956 ylnda yaynlanmtr. Trkiyede hukuk ve ekonomi
dallarnda yeni ve eski harferle yaynlanm olan dergileri ve knyelerini veren almas
83 sayfadr.
Trk Hukuku Hakknda Almanca Franszca - ngilizce Kitaplar Bibliyografyas:
Turul Ansay tarafndan hazrlanm ve 1969 ylnda Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi
Dergisinde yaynlanmtr.
erhler; bir konuyu (rnein, bir kanunu) derinliine aklayan eserdir. erh, hukuku
(yrrlkteki hukuku) aklayan bir kaynak anlamnda kullanld zaman, herhangi bir
kanunu, iindeki tm hkmleri detayl olarak incelemek suretiyle aklayan bilimsel
eserleri ifade eder, doktrin ve yargsal itihatlara dayanlarak ayr ayr yorumlanr ve
aklanr.
erhler, hukukun uygulama alannda kullanlan olaanst kaynaklardr. erhlerde
kanun maddesine bakmak suretiyle, gncel literatr belirlenebilir. Yalnz bu husus,
erhin kalitesine baldr. nemli kararlara atfar yaplarak birok hkm, bu eserlerde
ele alnr. Bunun yannda Temyiz Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararlarn da
bulmak mmkndr. Eer karar ilgin ise, yerel mahkemenin kararlarna da atfar
yaplmaktadr. Madde ile ilgili btn doktrinin ve uygulamann tavr genelde ok net
ve tam olarak verilmeye allr. Dolaysyla makale, ders kitab gibi eserleri hazrlarken
vazgeilemeyecek bir yayn trdr. Trke olarak, Alman ve svire erhleri gibi gerek
anlamda hazrlanm bir erh yoktur. Bu erhlerin hazrlanmas, youn almalar ve ok
kalabalk alma gruplarn gerektirmektedir (Ganjuk, 1997, ss.62-64).
Sreli Yaynlar
Sreli yaynlar, ortak bir ad olan, belirli/belirsiz srelerle yaynlanan, say ve zaman
bakmndan ne kadar srecei belli olmayan, ieriinde birden fazla yazarn deiik
202
makaleleri bulunan dergi, gazete yllk, almanak gibi yaynlardr. Makalelerin yan sra,
editrlerin yorumlar, okur mektuplar, sreli yaynn konu kapsamna giren haberler ve
yayn incelemeleri de sreli yaynlarn ieriini oluturmaktadr.
Hukuk ilmiyle uraan kiiler hukuk alanndaki sreli yaynlar ok youn bir ekilde
kullanmak durumundadrlar. Trkiyede hukuk alannda mevcut olan belli bal sreli
yaynlar ksaca unlardr:
Adalet Dergisi (Ceride-i Adliye, Adliye Ceridesi); gnmzde Adalet Bakanl
tarafndan yaynlanmaktadr. Kapsam genellikle uygulamaya ynelik mesleki yazlar
olmakla birlikte, kuramsal nitelikteki yazlar da mevcuttur. eriinde makaleler,
konferanslar, eviriler, derlemeler, mesajlar, genelgeler ve yeni kan yaynlara yer
verilmektedir. 1966 ubat ayna kadar ise mahkeme kararlar da bulunmaktayd. Ancak
1966 ylnda Resmi Kararlar Dergisi (Yeni ad Yargtay Kararlar Dergisi yaynlanmaya
balaynca, Adalet Dergisinden mahkeme kararlar karlmtr.
Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi; 1964 ylnda yayna balam ve halen devam
etmektedir. Anayasa Mahkemesi kararlar ncelikle Resmi Gazetede duyurulmakta, daha
sonra bu kararlar bir araya getirilerek, her yln ilk ay iinde Anayasa Mahkemesi Genel
Sekreterliince l Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi ad altnda yaynlanmaktadr.
Her cildin sonunda bulunan alfabetik arama cetvelinde alfabetik olarak kararlar
verilmi ve karara ilikin kanun ile sayfa numaras belirtilmitir.
Ankara Barosu Dergisi: 1944 ylndan beri iki aylk olarak yaynn srdrmektedir.
Dergide daha ok tatbiki ve mesleki yazlar ile karar ve itihatlar bulunmakta, her cildin
sonunda, o yla ait konu fhristi yer almaktadr. Dergiye daha sonra yazar adna gre
alfabetik bir dizin de eklenmitir.
Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi; 1961 ylndan beri Banka ve Ticaret Hukuku
Aratrma Enstits tarafndan, ilmi aratrma ve almalar tevik etmek ve ticaret,
banka ve borlar hukuku alannda alanlara bir yayn organ salamak amac ile
ylda iki defa kmaktadr. Derginin ieriinde ticaret, banka ve borlar hukuku ile
ilgili makaleler, tercmeler, mahkeme kararlar, yerli ve yabanc karar tahlilleri ve
ilgili mevzuat yaynlanmaktadr. Dergide ok sayda makale yerine, daha az sayda
fakat konuyu derinliine inceleyen makaleler tercih edilmektedir. Bankacl hukuki
ynden inceleyen yazlar, iktisadi bakmdan ele alanlara oranla ncelik tamaktadr.
Mevzuat, (kanunlar, Bakanlar Kurulu kararlar vs.) tasnif edildikten sonra tarih sras ile
yaynlanmaktadr.
Her sayda iindekiler, Trke, Franszca ve ngilizce olarak verilmekte, her be
ylda bir dergide kan almalarn yazar adlarna ve konularna, kararlarn ise kanun
maddeleri srasna gre dizini hazrlanmaktadr. Ayrca 5 yllk mevzuat dizini, kanunlar,
Bakanlar Kurulu kararlar, talimatnameler vb. eklinde snfandrlmtr.
203
Dantay Dergisi: Hukukun kaynaklar arasnda yer alan mahkeme itihatlar iinde
Dantay kararlar, kamu hukuku alannda zel bir yer tekil eder.
lmi ve Kazai tihatlar Dergisi; ilmi ve kazai itihatlar, bilimsel ve yargsal karar
anlamna gelmektedir. Yargsal karar ise, bir uyumazlk hakknda mahkemelerin verdii
karardr. Uygulamac ya da aratrclarn, Yargtayn temel ihtiyalarn bilmesi, deien
itihatlar son ekli ile uygulama imknna sahip olmas, gemi itihatlar ve bunlardaki
temel fkir ve kanaatleri bilmesi olduka nemlidir. Bu dergi en yeni ve emsal nitelikteki
itihatlar gecikmeden yaynlad iin btn kullanclarn mterek mal ve mesleki
hayatlarnda vazgeemedikleri bir kaynak haline gelmitir.
Dergi 1960 ylndan beri yaynna devam etmekte, aylk olarak kmakta ve
12.saysnda kavramlarn genel alfabetik dizini ile kanunlarn numara-madde dizini
bulunmaktadr. Ayrca, 1960 ylndan 1975 ylna kadar km olan ilmi ve kaza-i
itihatlar alt ciltte toplanarak, ayr bir basm yaplmtr. 7.ciltte ise alt ciltte yer alan
btn itihatlarn kavram bakmndan alfabetik dizini yaplmtr. Ciltlerin banda o
ciltte bulunan kanunlarn numarasn, adn ve sahife numarasn gsteren bir iindekiler
listesi verilmitir.
stanbul Barosu Dergisi; 1927 ylndan itibaren nce aylk, daha sonra iki aylk
karken halen aylk olarak yaynlanmaya devam etmektedir.
Yargtay Dergisi; Yargtay, adliye mahkemelerince verilen karar ve hkmlerin
son inceleme merciidir. Yargtayn bu grevinin yannda Anayasadaki kanun nnde
eitlik ilkesinin gereklemesi iin hukuk kurallarnn yurdun her yerinde ayn ekilde
ve ayn anlayla uygulanmasn salamay da hedefemektedir.
Hukukularn en nde gelen grevlerinden biri, inceleme ve aratrma ile elde
edilen sonularla hukuk kurallar arasnda ilikiyi gelitirip genel dengeyi bulmak, sosyal
gerein znn kararlarla saptanmasn oluturmaktr. Bu nedenle, aratrmaya ve
incelemeye ynelik almalarn yaplmas byk bir gereksinimdir. Bu gereksinimin
karlanmasna ynelen almalar zendirmek ve meydana gelen rnleri yaynlamak,
bu derginin ilk grevidir. Dergi 1975 ylnn Ocak ayndan itibaren yaynlanmaya
balamtr ve halen yaynna devam etmektedir.
Yargtay Kararlar Dergisi; Resmi Kararlar Dergisi balyla 1966 yl Mart aynda
yaynlanmaya balamtr. 1973 ylnda kabul edilen Yargtay Kanunu ile Yargtayda Yayn
leri Mdrl ve Yargtay Yaynlar Dner Sermayesi kurulmu, Yargtay kararlarnn
yaynlanmas grevi bu mdrle verilmitir. Bu deiiklik sonras Yargtay Kararlar
Dergisi adyla 1975 ylnn Ocak ayndan itibaren aylk olarak yaynlanmaya devam
etmektedir. Dergi, hukuk blm ve ceza blm olarak ikiye ayrlmaktadr.
204
Yasa Hukuk Dergisi; 1978 ylndan 1992ye kadar yaynlanm, daha sonra 1996
ylnda 15. ciltten itibaren aylk olarak kmaya devam etmitir. Bu derginin ieriini
oluturan bilimsel grler, her okurun yararlanabilecei, zellikle uygulayclarn
ilgisini ekecek nitelikte nemli aratrma ve almalardan olumaktadr. Ayrca dergide,
yargsal grler de yer almakta, bylece hukuk konular, bir yandan teorik, te yandan
uygulamal olarak ele alnmaktadr.
Ayrca, hukuk fakltelerinin karm olduu dergiler de, lkemizdeki hukuk
bilgisine eriim iin gz ard edilemeyecek deerde sreli yaynlardr. Genellikle hukuk
fakltelerinin akademik kadrolar tarafndan hazrlanan ve tm hukuk dallarna ilikin
makale, eviri ve incelemeleri ieren bu dergilere u rnekleri verebiliriz;
Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi,
Atatrk niversitesi Erzincan Hukuk Fakltesi Dergisi,
Dokuz Eyll niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi,
Erciyes niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi,
Galatasaray niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi,
Gazi niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi,
stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi,
Seluk niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi.
Mevzuat Bilgi Kaynaklar
Sosyal, ekonomik, hukuki ve idari konularda meydana gelen deiikliklerin yazl
kurallara balanmas iin kanunlar yrrle konulmakta, tzkler ve ynetmelikler
karlmaktadr. Bu almalar sonucu kanunlar, kanun hkmnde kararnameler, tzkler
ve ynetmelikler belli bal baz kaynaklarda yaynlanmakta ve bylece mevzuat bilgi
kaynaklar olumaktadr. lkemizde mevcut olan mevzuat bilgi kaynaklar unlardr:
Dstur; kelime anlam olarak kural demektir. Dstur-u Atik denilen ilk nshalar 1863
ylnda baslm olup, bu tertibin mevcut nshalar kalmam gibidir. O ciltte bulunan
kanun ve nizamnamelerden yrrlkte olanlarla, sonradan yrrle konulanlar da ilave
edilerek, 1865 tarihinde Dstur ad altnda ikinci defa Matbaa-i Amirede baslmtr.
Cumhuriyet dneminde yaynlanmasna devam edilen dsturlar, 1.tertip, 2. tertip, 3.
tertip, 4. tertip ve 5. tertip olmak zere be gruba ayrlmaktadr. Dsturlarda kanunlar,
TBMM, Cumhuriyet Senatosu, Millet Meclisi kararlar ile Anayasa Mahkemesi, Bakanlar
Kurulu kararlar (tzkler, ynetmelikler), antlamalar, anlama ve genel hizmetlere ait
szlemeler, kanun hkmnde kararnameler vb. yaynlanr.
Ciltlerin n ksmndaki tarih dizininde o ciltteki kanun, karar, tzk, ynetmelik
ve yarg kararlar kabul tarihine gre listelenmilerdir. Ayrca bunlarn numaras, ad
205
ve sayfa numaras belirtilmitir. Ayrca ciltte mevcut olan kanun, TBMM karar, kanun
hkmnde kararname (KHK), milletleraras andlama ve szlemelerin numaralar da
cildin ba ksmnda belirtilmitir. Dstur, Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel
Mdrl tarafndan hazrlanmaya ve yaynlanmaya devam etmektedir (Ganjuk, 1997,
ss.80-84).
Gerekeli Kanunlar Klliyat; Alikaifolu, Esenrol, Odman tarafndan hazrlanan
ve deien yaprakl (fy-volant) olarak yaynlanan eserin zellii, kanun gerekeleri
ile TBMM Komisyonlar raporlarna da yer vermesidir. 1987-1988de drt cilt olarak
yaynlanan klliyatta 1934 ylna kadar yaynlanm olan kanunlar bulunmaktadr
(Karayaln, 1994, s.54).
Kanunlar Klliyat; 1964 ylnda Kazanc Hukuk Yaynlar tarafndan toplam 11 cilt
olarak yaynlanmtr. Kanunlar klliyatnn birinci blmnde, Osmanl devrinden
intikal eden kanunlar tarih srasna gre, dierleri ise numara srasna gre sralanmtr.
27 Mays 1960 ylndan itibaren kanun numaralar yeniden 1den balamtr. Yrrlkte
olan kanunlar ile yrrlkten kalkan (mlga) kanunlar numarasna gre birlikte
verilmitir.
Kanun numaras altnda kanunun ad, kabul edildii tarih, Resmi Gazetede yayn
ve ilan tarihi ile dstura gnderme yaplmakta, daha sonra kanun metni verilmektedir.
Eer yrrlkten kaldrlmsa ayn atfarla birlikte hangi kanunun hangi maddesiyle
kaldrld belirtilmektedir.
11.cildinin sonunda, alfabetik dizin ve konu dizini bulunmaktadr. Kanunlar,
kanun numaras altnda btn ek ve deiiklikleri iermekte ve tek metin halinde
yaynlanmaktadr. Eer kanun numaras ile klliyattaki numarasndan, kanunun ad
biliniyorsa alfabetik dizinden, ya da kanunun ilgilendirdii hukuk dalna ve konusuna
gre arama yaplabilir (Ganjuk, 1997, ss.85-86).
Ayrca, Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel Mdrl tarafndan toplam
yedi cilt olarak karlan Yrrlkteki Kanunlar Klliyatnda, her kanun incelenmi,
konusuna gre snfandrlm, hkmsz olanlar belirlenmi ve yrrlkte olanlar
tespit edilmitir. Klliyatn ba ksmnda, Osmanl dnemi mevzuatndan yrrlkte
olan kanunlar ve bu gteki nizamnameler yer almaktadr. Birinci ksm TBMM dnemi
(23 Nisan 1920 - 26 Mays 1960)n kapsamakta ve kanun numarasna gre verilmekte,
27 Mays 1960dan itibaren ise kanun numaralar 1den balayarak gnmze kadar yine
kanun numarasna gre sralanmaktadr.
Kullancya kolaylk salamak iin ek ve deiiklik getiren kanunlarn yrrle giri
tarihleri ile yrrlkten kaldrldklar mevzuat gsteren izelgeler her kanunun sonuna
bulunmaktadr. Aranlan konunun kolay bulunabilmesi iin 7.ciltte nmerik ve alfabetik
dizinler mevcuttur. Nmerik dizinde kanunun yrrlkte olup olmad ve yrrlkte
206
ise Resmi Gazeteye ve klliyatn kendisine atf yaplmaktadr. Eer kanun yrrlkten
kaldrlmsa, hangi kanunun hangi maddesiyle kaldrld, bu dizinden rahatlkla
grlmektedir.
Kazanc ve Babakanlk tarafndan yaynlanan bu klliyatlar deien yaprakl (fy-
volant) olup, gncelliin ve gvenilirliin korunmas iin eklerin srekli olarak takip
edilmesi ve yerlerine taklmas gerekmektedir.
Kanun Hkmnde Kararnameler Klliyat (KHK Klliyat)
TBMM yasa ile baz konularda Bakanlar Kuruluna kanun hkmnde kararname karma
yetkisi vermekte ve karlacak kararnamelerin amac, kapsam, ilkeleri, yetkiyi kullanma
sresi ile yrrlkten kaldrlacak kanun hkmlerinin aka belirtilmesi gerekmektedir.
KHKler Resmi Gazetede yaynlandklar gn TBMMne sunulur ve grlr (Ylmaz,1992,
s.471).
ciltten oluan klliyatn 1. cildinin ba tarafnda KHKleri sra numarasna ve adna
gre iki dizini bulunmaktadr. Bu kaynakta, KHKnin ad, numaras, tarihi, yetki kanununun
tarihi, numaras, yaynland Resmi Gazetenin tarihi, numaras; dsturun tertip, cilt ve
sayfas; son durumun ne olduu (yaynlanma / onaylanma durumu), onaylanm ise ka
numaral kanun olduu, halen yrrlkte ise klliyatn hangi sayfasnda yaynland,
tali nitelikte bir KHK ise, hangi kanunlarn ilgili yerlerine ilendii bilgileri mevcuttur
(Oytan, 1989, s.viii). Halen kanunlamam ve yrrlkte bulunan KHKler kronolojik sra
ile klliyatta sralanmlardr. Eer KHKde deiiklik yaplmsa ek ve deiiklik getiren
hkmler asl KHK zerindeki ilgili yerlere ilenmektedir. Ayrca, metnin son ksmnda ek
ve deiiklik getiren mevzuatn yrrle giri tarihini gsteren bir liste verilmektedir.
Tzkler Klliyat: Tzk Bakanlar Kurulunun, yasann uygulanmasn gstermek
veya yasann buyurduu ileri belirtmek zere, yasalara aykr olmamak kouluyla ve
Dantayn incelenmesinden geirerek kartt hukuk kaynadr (Ylmaz, 1992,
s.936). Bu kapsam ieren ve Kazanc Hukuk Yaynlar tarafndan yaynlanan T.C. Tzkleri,
dayandklar kanun numarasna gre kronolojik bir sra ile dzenlenmi toplam 4 ciltlik
bir kaynaktr. Tzkler Klliyatnn 1. cildinin banda Yasama Meclisleri ve Anayasa
Mahkemesi tzkleriyle Bakanlar Kurulu Karar ile yrrle konan dernek-kurum
tzkleri yer almaktadr. 4.cildin sonunda ise tzk adna gre alfabetik dizin, yrrle
koyan Bakanlar Kurulu kararlarnn tarih ve saysna gre kronolojik dizin ve konu dizini
bulunmaktadr.
Ayrca Kazanc Hukuk Yaynlar ve Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel
Mdrl tarafndan yaynlanan, Yrrlkteki Tzkler Klliyat mevcut olup, toplam
3 cilttir. Bu kaynakta her tzk balnn altnda, dayanan tekil eden kanunun,
yrrle koyan kararnamenin ve yaynland Resmi Gazetenin tarih ve numaralar
ile dsturun tertip, cilt ve sayfas belirtilmitir. Madde eer deiiklie uramsa,
207
bunun karsnda deiiklik yapan veya ek hkm getiren tz yrrle koyan
kararnamenin tarih ve numaras yazlmaktadr.
1.cildin banda TBMM Tz ile Anayasa Mahkemesi Tz yer almaktadr.
Baz kanunlarda tzk yerine o kanunun ynetmelikle dzenlenmesi uygun grlm
ve geici madde ile ynetmelik kncaya kadar eski tzn uygulanmasna devam
edilecei hkme balanmtr. Bir sre sonra bu tzkler, klliyattan karlaca iin, son
ciltte bu tip tzkler kendi aralarnda sralanmlardr. Geici olduklarnn anlalabilmesi
iinde sayfa numarasnn ba ksmna G harf yazlmtr (Oytan, 1987, ss.vii-viii).
Arama kolayl salamak iin, 1. Ciltte dizinler de vardr. Bunlar;
Tzn dayanan tekil eden kanunlara gre nmerik dizin: Tzn dayanan
tekil eden kanunun tarihini bilmek, aranlann bulunmas iin yeterlidir.
Tz yrrle koyan kararname numarasna gre dizin,
Tzn adna gre alfabetik dizin.
Her tzn sonunda, ek ve deiiklik getiren tzkleri yrrle koyan
kararnamelerin tarih ve numaralarnn belirtildii bir liste ve bunlarn yrrle giri
tarihlerini belirten bir izelge bulunmaktadr.
Bu tzklerinin ikisi de deien yaprakldr (fy-volant) ve gncelliinin korunabilmesi
iin mutlaka eklerinin takip edilmesi ve gerektiinde deitirilmesi gerekmektedir.
Ynetmelikler Klliyat (Bakanlar Kurulu Kararyla Yrrle Konulan):
Ynetmelik, Devlet rgt iinde bulunan eitli kurum ve kurulularn daha ok
kendi i bnyelerini ilgilendiren ve (kendi) alma yntemlerini dzenleyen kurallar
btndr (Ylmaz, 1992, s.996) ve Babakanlk, bakanlklar ve kamu tzel kiileri
tarafndan, kendi grev alanlarn ilgilendiren kanunlarn ve tzklerin uygulanmasn
salamak zere karlr.
Ynetmelikler Klliyat, Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel Mdrl
tarafndan cilt olarak yaynlanr ve kullanm kolaylatrmak amacyla birinci cildin
banda farkl dizin mevcuttur. Bunlar:
Ynetmeliin dayanan tekil eden kanunlara gre nmerik dizin: lgili kanunun
numaras ve tarihi, kararnamenin numaras ve tarihi, kanunun ve ynetmeliin ad,
yaynland cilt ve sahife mevcuttur. Ynetmeliin dayand kanunun numarasn veya
tarihini bilmek, ynetmelii bulmak iin yeterlidir.
Ynetmelii yrrle koyan kararname numarasna gre dizin: Kararnamenin
numaras ve tarihi, ynetmeliin ad, yaynland cilt ve sahife mevcuttur. Eer
kararname numaras biliniyorsa, aranan ynetmelii bulmak mmkndr.
208
Ynetmeliin adna gre alfabetik dizin: Ynetmeliin adna gre Adan Zye
sralanmtr.
Ynetmelik balnn altnda Bakanlar Kurulu kararnn tarihi, dayand kanunun
tarihi, yaynland Resmi Gazetenin tarihi, yaynland dsturun tertibi, alt ksmda da
metni bulunmaktadr. Bu metinde baz maddelerde deiiklik yaplmsa, maddenin
yannda deiikliin tarihi belirtilmektedir. Her kanunun sonunda ynetmelie ek
ve deiiklik getiren ynetmeliklerin yrrle giri tarihlerini gsteren bir izelge
mevcuttur. Burada, ek ve deiiklik getiren ynetmelii yrrle koyan kararnamenin
tarihi, numaras, yrrle giri tarihi verilmitir. Ek ve deiiklikler toplu olarak
grlmektedir. Eer ynetmelik yrrlkten kalkmsa, hangi ynetmeliin hangi
maddesi ile yrrlkten kaldrld ve yeniden dzenlenmise ynetmeliin hangi
cildinde yer ald, ynetmeliin ad altnda belirtilmektedir. Klliyatn gncelliini
korumak iin eklerin takip edilmesi ve gerektiinde yapraklarnn deitirilmeleri
gereklidir.
Yrrlkteki Baz Kanunlarn Mlga Hkmleri Klliyat; Babakanlk Mevzuat
Gelitirme ve Yayn Genel Mdrl tarafndan iki cilt halinde yaynlanmaktadr. Bu
klliyatta, yrrlkteki baz kanunlarn mlga (yrrlkten kaldrlm) hkmleri
yer almaktadr. Btn kanunlarn mlga hkmlerinin yaynnn ok byk masrafar
gerektirecei ve byk bir ksm da ok eski tarihlerde ilga edilmi olduklarndan fazla
bir yarar salayamayaca dnlmtr. Bu klliyatta yaynlanan mlga hkmlerinin
seimindeki kriter, mlga hkmlerin eskiden meydana gelen olaylarda ve ihtilafarda
uygulanma nitelii tayp tamaddr. Buna gre, ceza kanunlar, vergi kanunlar,
temel hak, hrriyet ve ykmllkler, seme ve seilme hakkn dzenleyen kanunlar,
personel hukuku, sosyal gvenlik, kamu dzeninin korunmas ile ilgili kanunlar ve geni
uygulama alan bulan kanunlarn hkmleri belirlenerek yaynlanmtr (Oytan, 1987,
s.vii). 1.cildin banda bulunan dizinleri unlardr:
Mlga hkmleri klliyata alman kanunlarn nmerik dizini: Kanun numaralarna gre
sraldr. Kanun tarihi, numaras, kanun ad, klliyat, cilt ve sayfas belirtilmitir.
Mlga hkmleri klliyata Alman kanunlarn alfabetik dizini: Kanun adna gre
alfabetik sralanmtr. Kanun tarihi, numaras, kanun ad, klliyatn cilt ve sayfas
belirtilmitir.
Yrrlkten kaldrlm hkmleri derlenen kanunlara ek ve deiiklik getiren kanunlarn
ve KHKlerin cilt ve sayfalarn gsterir dizin: Klliyattaki sayfa numarasna gre kkten
bye doru sralanm, kanun tarihi, numaras, ek ve deiiklik getiren kanun
numaras, klliyattaki cilt numaras ve sayfa numaras belirtilmitir.
Bu dizinler sayesinde, yrrlkten kaldrlm hkmler, bulunan baln altnda
kanun numaras, kabul tarihi, yaynland Resmi Gazete tarihi ve says ile yaynland
209
dsturun atfar bulunmaktadr. Bunlarn altnda tarih ve hangi sayl kanun ile
yrrlkten kaldrlm veya deitirilmi olduu belirtilmekte, hkmlerin metinleri ve
madde numaralar verilmektedir.
Her kanunun sonunda da o kanuna ek ve deiiklik getiren mevzuatn yrrle
giri tarihini gsterir liste verilmitir. Yrrle giri tarihine gre kkten bye
sralanmtr. Fy-volant eklindeki klliyat gncelliin ve gvenilirliin salanmas iin
ekler takip edilmeli ve deitirmelidir.
Resmi Gazete (Takvim i Vekayi, Ceride-i Resmiye, Resmi Ceride, Resmi Gazete);
Resmi Gazete, Trkiye Cumhuriyeti Hkmetinin kartm olduu, genellikle yasalarn,
anlamalarn, baz yksek mahkeme kararlarnn, eitli hukuk kurallar ile baz resmi
ilanlarn yaynland yayn organdr

(Ylmaz,1992, s.763). stanbul Hkmetince Takvim-
i Vekayinin yayn srerken, 23 Nisan 1920 tarihinde TBMM Hkmetinin Resmi Gazetesi
olarak Ceride-i Resmiye adyla haftada bir karlmaya balanmtr. 18 Temmuz 1921
tarihinde yaynna 26 aylk bir ara verilmi ve 10 Eyll 1923de 22. Says Resmi Ceride ad
ile yeniden yayna balam ve 40.sayya kadar TBMM Hkmetinin gazetesi olmutur.
41.saydan itibaren ise T.C. Hkmetinin Resmi Gazetesi haline dnm, 17 Aralk
1927 tarihinden itibaren de ad T.C. Resmi Gazetesi deitirilmitir.
Gnmzde Resmi Gazete, Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel
Mdrl tarafndan resmi tatiller dnda gnlk olarak yaynlanmakta, arka ksmnda
iindekiler ksm yer almaktadr.
ayda bir, Resmi Gazetede yaynlanan kanun, kararname ve kararlar ile dier
mevzuatn hangi tarih ve sayl Resmi Gazetede yaynlandn ve bu mevzuattan
hangilerinin Dsturda yer aldn gsteren Resmi Gazete fhristi yaynlanmaktadr.
Ayn zamanda, 3 ay zarfnda yaynlanan mkerrer sayl Resmi Gazetelerin de tarihi ve
says toplu olarak verilmektedir (Ganjuk, 1997, ss.93-95).
Sicilli Kavanini; Kavanin Arapa bir kelime olup, hukuk szlnde anlam
kanunlar (zcan,1980,s.395) olarak gemekte, Trke karl ise Kanunlar Sicili
olarak verilebilir. Sicilli Kavanini, ilk kez 1926 ylnda Sarkis Karako tarafndan
yaynlanmaya balanmtr. Sicilli Kavanini balca ksma ayrlmtr: Birinci Ksm:
Kanunlar, anlamalar, szlemeler. kinci Ksm: Yorumlar. nc Ksm: Kanun hkmleri,
direktifer (Karako, 1926).
Sicilli Kavanininin 1.cildinde, 24 Nisan 1920-31 Ekim 1925 tarihleri arasnda
TBMMnce kabul edilen kanunlar, anlamalar, szlemeler, Osmanl mparatorluu
kanunlarndan hkmleri yrrlkte bulunanlar vb. yer almaktadr. Toplam alt cilttir ve
her cildin sonuna alfabetik fhrist vardr. 4. ciltte ayrca Arap harferiyle yazlm olan ilk
drt cildin toplu fhristi bulunmakta; daha sonraki ciltlerde ise ayrca tefsirler ve TBMM
Kararlar yer almaktadr. 12.ciltte, 3.Tertip Dsturun 16. cildinde bulunan nizamname,
210
kararname ve talimatnamelerden 1928 yl balangcnda yrrlkte olanlar toplanm,
cildin sonuna alfabetik bir dizin konulmutur. 13.ciltte ise 1924-1934 yllarna ait
nizamname, kararname ve talimatnameler toplanmtr. 17.ciltten itibaren tefsir, karar,
nizamname, kararname ve talimatnamelerden baka Temyiz Mahkemesi, tevhidi itihat
ve Devlet uras kararlar da yer almaktadr (Ganjuk, 1997, ss.95-96).
Sicilli Kavanini, en son 1984 ylnda yaynlanm olup, 1983 yln kapsamaktadr
ve toplam 64 cilttir. Sicilli Kavanininin 1815-1953 yllarn kapsayan 1-34. ciltlerine ait
iki cilt halinde umumi dizini mevcuttur. 1.cilt kavrama gre, 2.cilt ise nmerik olarak
hazrlanmtr.
TBMM Tutanak Dergisi; Yasama meclislerindeki grmelerin yazl bulunduu ve
TBMM tarafndan kartlan dergidir (Ylmaz, 1992, s.932). Tutanak dergisi, TBMMde
(1961-1980 dneminde TBMMde ve Cumhuriyet Senatosunda) yaplan genel kurul
grmelerinin tutanaklarn ve bu grmelere dayanak tekil eden metinleri, zellikle
kanun teklif ve tasarlarn, komisyon raporlarn, teklif veya tasarya ait gerekeleri, teklif
ve tasar metinlerini ve bu metinlerde yaplan deiiklik veya ilaveleri ve bunlarn -varsa-
komisyon raporlarnda yer alan gerekelerini ierir (Karayaln, 1994, s.51).
TBMM Tutanak Dergisi gnmze gelene kadar eitli isimler altnda yaynlanmtr.
1920-1928 yllar aras Arap harferiyle daha sonra Latin harferi ile kmtr. 1-7.Dnem
Zabt Ceridesi, 8-9.Dnem TBMM Tutanak Dergisi, 10-11. Dnem ise T.C. Zabt Ceridesi
adlarn almtr (Ganjuk, 1997, ss.96-97).
Milli Birlik Komitesi Zabt Ceridesi (1960)
T.C. Kurucu Meclis Tutanak Dergisi (1961)
Millet Meclisi Tutanak Dergisi (1962-1980)
Milli Gvenlik Konseyi Tutanak Dergisi ve Danma Meclisi Tutanak Dergisi (1981-
1983),
TBMM Tutanak Dergisi (24.11.1983-) (17.20. Dnem)
Elektronik Kaynaklar
Dnya ok ortaml bir bilgi toplumuna doru yol almaktadr. Hzla artan bilgi ve srekli
gelien bilgi teknolojileri, bu alanda bilgi hizmetlerinin daha hzl, daha verimli ve
ekonomik biimde verilmesini gndeme getirmitir. Bu durum, bilginin retimi, sunumu
ve eriiminde, bilgi profesyonelleri, bilgisayar uzmanlar ve ktphanecilerin bir arada
almasn zorunlu klmtr.
211
Bilgi birikiminin sratle artmas dnyada bilgi patlamas (knowledge explosion)
olarak adlandrlan durumun ortaya kmasna ve buna bal olarak bilgi endstrisinin
gelimesine sebep olmutur. Basl kaynaklara en ksa zamanda ve en az masrafa ulama
ihtiyac yeni zmleri de beraberinde getirmitir. Basl eserlerin, zamanla bozulmas,
tamir, ciltleme masrafarnn artmas, kitap, dergi ve ariv belgelerini depolamadaki
glkler, yangn, deprem gibi doal afetler sebebiyle bilgi kaynaklarnn tamamen
yok olma tehlikesi, kaynan bulunduu yer dndaki bir aratrmacya gereken bilgileri
sratle ulatrma ihtiyac gibi sebepler yeni teknik ve aralarn aratrlmasna ve hizmete
konulmasna yol amtr.
Biliim sistemleri btn alma alanlarna olduu gibi hukuk alanna da yansmtr.
Hukuk alanndaki kaynaklarn (yasalarn, mahkeme kararlarnn, kitap ve makalelerin)
geni kapasiteli disklere kaydedilmesi her kademede hkim, avukat, ynetici ve
aratrclarn hizmetine sunulmas byk lde, zaman, emek ve para tasarrufu
salamaktadr. Ktphanelerde mevcut olan eserler iin f veya cilt kataloglarn yerini
bilgisayarlarn almas, kaynak ve bibliyografya aratrmalarnda, byk kolaylklar
salamaktadr. Bu alandaki almalar iletme, sektr ve lke dzeyini de amakta,
sistemleri birbirine balamak suretiyle oluturulan bilgisayar alar ile lke dzeyinde
ve lkeler arasnda bilgi bankalarndan yararlanmak mmkn olmaktadr (Karayaln,
1994, s.60).
Hukuk Alanndaki Elektronik Kaynaklar
lkemizde mevcut olan balca elektronik hukuk kaynaklarn u ekilde zetleyebiliriz:
T.C. Babakanlk Mevzuat Bilgi Sistemi
Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel Mdrl tarafndan hazrlanarak Bilgi lem
Bakanlnn teknik desteiyle yaymlanan Mevzuat Bilgi Sisteminden cretsiz
olarak yararlanlabilmektedir. Mevzuat Bilgi Sistemi yenilenerek daha fonksiyonel hale
getirilmi ve tm kamu kurum ve kurulularna ait ynetmelikler ile tebliler sisteme
eklenmitir.
Mevzuat Bilgi Sisteminde kanun, kanun hkmnde kararname, tzk, ynetmelik
ve teblilerin kodifkasyonu (kodlama) yaplm gncel metinleri ile kanunlarn mlga
hkmlerini ve Milletleraras Antlamalarn bibliyografk bilgilerini bulmak mmkndr.
Yenilenen sistemde mevzuat metinler biimli metin olarak sunulmu ve metin ierisinde
aranlan ifadeler iaretlenerek okuma kolayl salanmtr.
Alfabetik olarak sunulan Kanun, KHK, Tzk, Bakanlar kurulu karar ile yrrle
konulan ynetmelikler, kurum ve kurululara ait ynetmelikler, niversitelere ait
ynetmelikler ve teblilerin fhristlerinden de metne ulaabilmektedir (e.mevzuat,
2009).
212
Ulusal Yarg A Projesi (UYAP)
Adalet Bakanlnn Ulusal Yarg A Projesi (UYAP) kapsamnda hazrlad cretsiz
itihat ve mevzuat programdr. e-Devletin bir paras olan e-Adalet sisteminin
kurulmas iin Yksek Yarg Organlar ve yarg iin bilgi temininde vazgeilmez zellikte
bulunan kurumlar da sisteme dhil edilmitir. Bu ilemle amalanan unsurlar;
Bakanlk merkez tekilat ile birlikte tm mahkemeleri, Cumhuriyet
basavclklarn, adli tp, ceza infaz kurumlar ve icra dairelerini de iine alacak
ekilde, bilgisayar ann kurulmas,
Bilgi alverilerinin elektronik ortama tanmas,
Vatandaa ve avukatlara internet zerinden evrimii hizmet salanmas,
Entegrasyon salanan d birimlerden bilgilerin istenilen zamanda sistem
tarafndan hazr edilerek adli sistemin gvenilir, doru ve hzl ileyiinin
salanmas olmutur.
Proje kapsamnda ilgili dier kamu kurum ve kurulular ile entegrasyona
gidilmektedir. Bu kapsamda MERNS ve Adli Sicil Veri Tabanlar ile web servisleri
seviyesinde btnleme salanm, nfus ve sabka kaytlarnda sorgulama ve veri
tabanna aktarma imknlar temin edilmitir.
UYAP; i ve d birimlerle btnleme salayarak, idar ilemler ve yarglama
srelerindeki mkerrer yaplan ilemlerle gereksiz uygulamalara engel olmakta, srat
ve kolaylklar salayarak i younluunu azaltmakta ve personel andan kaynaklanan
skntlar en aza indirmektedir (UYAP Mevzuat, 2009).
Anayasa Mahkemesi Web Sitesi
Anayasa Mahkemesi kararlarn, ilgili mevzuat, konu ile ilgili veriler ve istatistikleri tm
detaylar ile ieren bir sitedir. (Anayasa Mahkemesi, 2009).
Yargtay Bakanl Web Sitesi UYAP Mevzuat
amzn gereklerine uymak, yargy layk olduu yere tamak ve elektronik yazlm
gelitiren dier kamu kurumlar ile btnleme salamak amacyla 17 Aralk 2003
tarihinde Yargtay Bakanl UYAP Yargtay Bilgi Sistemi Projesi imzalanarak e-Dnm
Trkiye Projesi kapsamnda Yargtay Bakanl adna gerekli almalar balatlmtr.
UYAP Yargtay Bilgi Sisteminin btnleik bir ekilde almas ile bata Yargtay olmak
zere yarg birimlerinin merkez ve tara tekilatnda, bal ve ilgili kurulularda adalet
hizmetlerinin daha etkin ve verimli ekilde yrtlmesi, i srelerinin hzlandrlmas,
elektronik arivin oluturulmas hedefenmitir (T.C. Yargtay Bakanl, 2009).
213
Adalet Bakanl Web Sitesi
Adalet Bakanl tarafndan 01.01. 2006 tarihinden itibaren yaynlanan tm genelgeler
ve mevzuat bal altnda; Kanunlar, UYAP Mevzuat Program, Ceza Hukuku Bilgi
Bankas, Mlga Mevzuat, Yargtay Bilgi Bankas, AYM Kararlar, Kanun Hkmnde
Kararname, Resmi Gazete, Trk Medeni Kanunu, Uluslararas Szlemeler, Dantay
Bilgi Bankas, Anayasa Mahkemesi B.B., Tzkler, Babakanlk Mevzuat, TBMMde kabul
edilen kanun, HSYK kararlar, AHM karar arama, ynetmelikler, insan haklar bankas,
Adalet Bak. Genelgeleri, mobil mevzuat, Askeri Yargtay, konular yer almaktadr (T.C.
Adalet Bakanl, 2009).
Resmi Gazete Elektronik Eriimi
Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel Mdrl tarafndan hazrlanan Resmi
Gazete, e zamanl olarak internet ortamna aktarlmakta olup, Babakanlk Bilgi lem
Bakanlnn teknik destei ile Resmi Gazete Bilgi Sistemi olarak yaynlanmaktadr
(Resmi Gazete, 2009).
Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Dokmantasyon Merkezi Bilgi
Bankas
Babakanlk merkez birimleri ve ariv aratrmaclar iin ihtiya duyulan sosyal ve beeri
konularda (dolaysyla hukuk da dhil) kamu kurum ve kurulular ile meslek birlikleri,
vakfar, dernekler ve zel kiiler tarafndan retilen kitap, sreli yayn, elektronik yayn
ve grsel-iitsel dokmanlar salamak, bu dokmanlar uluslararas dokmantasyon
metot ve tekniklerine gre kataloglamak, indekslemek, snfamak ve aratrmaclarn
hizmetine sunmak amacyla 1988 ylnda kurulmutur.
Kitap, rapor, tez vb. dokmanlar; seminer, sempozyum, kongre ve benzeri
toplantlarda sunulan tebliler ile sreli yaynlarda (dergi ve gazete) yaynlanan makaleler
ve haberlere ait bibliyografk bilgilerden olumaktadr. Makale ve haberler 1990 yl ve
sonrasn iermektedir. Gazete, haber ve makaleleri Trkiyenin gndeminde nemli yer
tutan konularda semeli olarak indekslemektedir (T.C. Babakanlk, 2009).
Abonelik Gerektiren Hukuk Veri Tabanlar
Trkiyede bulunan hukuk alanndaki abonelik gerektiren hukuk veri tabanlarnn
tamamna ayrntl olarak vermek mmkn olamad iin, bilinen belli bal veri
tabanlar listelenmitir:
Hukuk Trk Veri Taban
Yargtay Kararlar, Dantay Kararlar, Anayasa Mahkemesi Kararlar, Avrupa nsan Haklar
Mahkemesi (AHM) Trkiye Kararlar, T.C. Mevzuat / Mevzuat Gruplar, Trk Hukuk
214
Bibliyografyas, T.C. Resmi Gazetesi, yeni ve deien mevzuat, kanun tasarlar, hukuk
szl, dilekeler/szlemeler gibi hukukun temel konu ve kaynaklarn ieren nemli
bir sitedir (HukukTrk, 2010).
Kazanc tihat ve Mevzuat Bilgi Bankas
T.C. Kanunlar, Kanun Hkmnde Kararname (K.H.K), Tzkleri ve Bakanlar Kurulu Karar
(B.K.K.) Ynetmelikleri ve yaklak 170.000 adet itihat, internet arama motorunda,
programda bulunmayan 500.000 adet itihat, toplam 670.000 adede yakn itihat
kapsamaktadr. Kanun metinlerinden itihatlara, itihatlardan kanun metinlerine geiler
- Daire, Kavram ve Kanun-Madde Endeksleri ve Ana Mevzuat, Anayasa Mahkemesi
Kararlar, Yargtay Kararlar, Dantay Kararlar, Uyumazlk Mahkemesi Kararlar, Saytay
Kararlarn da iermektedir.
Ayrca, Kanun, Bakanlar Kurulu Karar, Tzk, Ynetmelik, Genelge, Tebli, Anlama
ve sair mevzuat metinleri ve Ana Mevzuat, Belediye Mevzuat, Devlet ve Kamu Kurumlar
Mevzuat, D Ticaret Mevzuat, Gvenlik Kuvvetleri Mevzuat, nsan Haklar Mevzuat-
AHM Kararlar, ve Sosyal Gvenlik Mevzuat, Milli Eitim Mevzuat, Ticaret, Finans ve
Takip Mevzuat, Vergi Mevzuatn bulmak mmkndr (Kazanc, 2009).
Lebib Yalkn Mevbank (Mevzuat Bilgi Bankas)
Mevzuata daha kolay ve hzl bir ekilde ulaabilme ilkesiyle hazrlanan MEVBANK
(Mevzuat Bilgi Bankas) ile aboneler, Windows ortamnda CD-ROM zerinden gncel
mevzuata daha rahat bir ekilde eriebilmektedirler. 1996 ylnn bandan itibaren de
T.C. Klliyat (yrrlkteki tm kanunlar, kanun hkmnde kararnameler, tzkler ve
ynetmeliklerden oluan) MEVBANK zerinden abonelerin hizmetine almtr. Bugn
de internet zerinden hizmet vermektedir.
Ayrca, Lebib Yalkn Yaymlar mevzuattaki deiikliklerden gn gnne haberdar
olma, gncel mevzuat takip etme ve ilgili haberlere ulamay salayan yeni bir hizmet
sunmaktadr. Web sitesinde balatlan RSS yayn ile bu bilgilere ok kolay ve ok hzl bir
ekilde eriebilmektedir. (Lebib, 2010). Belli bal RSS serileri unlardr:
Tm Mevzuat Serileri: Vergi, Sosyal Gvenlik, Gmrk ve D Ticaret, Ticaret ve Finans
mevzuatlarna ek olarak dier tm mevzuat serilerindeki (Belediye, evre, Dernekler,
Devlet Memurlar, Doal Afetler, Gayrimenkul, Gda, hale, malat Sanayi, mar, Kat
Mlkiyeti ve Kira, Kooperatifer ve Toplu Konut, Salk, Turizm, Vakfar) son deiiklikleri
ve haberleri ierir.
http://feeds2.feedburner.com/lebibyalkin/tummevzuat
Vergi Mevzuat Serileri: Amme Alacaklar, Belediye Gelirleri, Damga Vergisi, Emlak
Vergisi, Gelir Vergisi, Harlar Mevzuat, KDV Mevzuat, Kurumlar Vergisi, Motorlu Tatlar
215
Vergisi, TV Mevzuat, SMMM Mevzuat, Veraset ve ntikal Vergisi, Vergi Anlamalar,
Vergi Fihristi, Muafyet ve stisnalar ve Vergi Usul mevzuat serilerindeki deiiklikleri ve
haberleri ierir.
http://feeds2.feedburner.com/lebibyalkin/vergimevzuatlari
Sosyal Gvenlik Mevzuat Serileri: Hukuku, Sendikalar ve Toplu Szlemeler, Sosyal
Sigorta, Yksek Mahkemeler mevzuat serilerindeki deiiklikleri ve haberleri ierir.
http://feeds2.feedburner.com/lebibyalkin/sosyalguvenlik
Gmrk ve D Ticaret Mevzuat Serileri: hracat, thalat, Kambiyo, Tevik, Avrupa
Birlii, Avrupa Serbest Ticaret Anlamas, Gmrk Anlamalar, Gmrk Kanunu ve
Ynetmelii, Gmrk Giri Tarife Cetveli, Kaaklkla Mcadele, Serbest Blgeler
mevzuat serilerindeki deiiklikleri ve haberleri ierir.
http://feeds2.feedburner.com/lebibyalkin/gumrukmevzuatlari
Ticaret ve Finans Mevzuat Serileri: Bankaclk, cra ve fas, Sermaye Piyasas,
Sigortaclk, Ticaret, Tketicinin ve Rekabetin Korunmas ve Fikri ve Sna Haklar mevzuat
serilerindeki deiiklikleri ve haberleri ierir.
http://feeds2.feedburner.com/lebibyalkin/ticaretfnans
Ynetim Sistemleri ile lgili Mevzuat Serileri: Hukuku, evre, Gda, malat Sanayi ve
Salk mevzuat serilerindeki deiiklikleri ve haberleri ierir.
http://feeds.feedburner.com/lebibyalkin/Yonetimsistemleri
LegalBank Elektronik Hukuk Bankas
LegalBank, kullanclarn internet zerinden hukuka ulaabilmesini salayan bir
elektronik bilgi bankas programdr. LegalBank ile kullanclar gncel T.C. Mevzuatna
ve en yeni tarihli Yksek Mahkeme Kararlarna internet zerinden ulalabilmektedirler.
LegalBank mevzuat deiikliklerini deitii anda saat 24:00ten itibaren programa
ilemekte ve kullanclarna sabahleyin gncel mevzuat hazr olarak sunmaktadr.
Her gn yeni tarihli mahkeme kararlarn programna ekleyerek kullanclarna yksek
mahkemelerin gr deiikliklerini en ksa srede ulatrmakta ve kendilerine zengin
ierikli bir itihat arivi sunmaktadr. Kullanclar bu siteden mevzuat ve mahkeme
kararlarna kolaylkla ulaabilmektedir (Legal, 2010; Legalbank, 2010).
Corpus Mevzuat ve tihat Program
Corpus T.C. Mevzuatnn ve Yarg tihatlarnn, elektronik ortamda seri ve verimli
bir ekilde kullanmn salayan bir hukuk yazlmdr. Gerek veri tabannn genilii
216
zenginlii gerekse veri tabanna ok amal ve sorunsuz eriim ve kullanm salamas
ile Corpus, Trk Mevzuatn ve Yarg tihatlarn yazlm dnyasna kazandrmaktadr
(Corpus, 2009).
Dialog Prestige tihat Mevzuat Bilgi Bankas
Vergi Mevzuat, ve Sosyal Gvenlik Mevzuat, D Ticaret - thalat ve hracat Mevzuat,
Gmrk Mevzuat, Tevik Mevzuat, SPK Mevzuat, Banka ve Kambiyo Mevzuat,
Sigortaclk ve Finansal Kiralamaya likin Mevzuat, Maden ve evre Mevzuat, Mahalli
dareler Mevzuat (Belediyeler), mar Mevzuat, Turizm Mevzuat, Sosyal Hizmetler
Mevzuat, Salk Mevzuat, Yksek retim Mevzuat, Resmi Gazete zetleri (kapsam
dhilindeki mevzuatlara balantlar) ile bu mevzuatlara ilikin tzkler, ynetmelikler,
nizamnameler, genelgeler, Yargtay - Dantay Kararlar, Anayasa Mahkemesi Kararlar,
Milletleraras Antlamalar, Kanun Hkmnde Kararnameler gibi konular iermektedir
(diALOg Prestige, 2009).
Hokuspokus Hukuk Yazlm
Hokuspokus, Yargtay Kararlarnn elektronik ortama aktarld, beraberinde hazrlanan
arayz ve hzl arama motoru ile sz konusu kararlara, alternatif arama seenekleri ile
ulam salayan, bir hukuk yazlmdr (Hokuspokus, 2009).
Hukuk Net Bilgi Bankas
Ulusal ve uluslararas Hukuk Sitesi olma zelliiyle, hem hukukulara (hakim, savc,
avukat, akademisyen gibi hukuk profesyoneli) hem de hukuk sever vatandalara bilimsel
paylam ve eitim ortam salayan bir hukuk rehberidir. Ayn zamanda ieriinde hukuk
dallarna gre kategorize edilmi mevzuat, makale, kanun, forum, hukuk szl, hukuk
programlar, hukuki dileke ve hukuk siteleri dizini barndran hukuki bir bilgi bankasdr
(Hukuk Net, 2009).
Sinerji Mevzuat Program (Mevzuat ve tihat Program)
Yrrlkteki tm kanunlar, Kanun Hkmnde Kararnameler, tm tzkler, Bakanlar
Kurulu kararyla karlan tm ynetmelikler, kamu kurumlarnn kartm olduu
ynetmelikler, Bakanlar Kurulu Kararlar, tebliler, genelgeler, uluslararas szlemeler,
kanun maddelerinin deien metinleri (mlga olan metinleri de madde metninin
altnda istenildii anda ulalabilir haldedir) Yargtay Kararlar, Dantay Kararlar,
Anayasa Mahkemesi Kararlar, AHM Kararlar, Saytay Kararlar, Askeri Yargtay, Askeri
Yksek dare Mahkemesi, Uyumazlk Mahkemesi Kararlar gibi konular iermektedir
(Sinerji Mevzuat, 2009).
217
Sonu
Hukuk alannda bilimsel alma yaplabilmesi ve hukuk eitimi verilebilmesi iin pek
ok unsurun yan sra yeterli sayda ve nitelikte kaynan olmas arttr. Bu da donanml
ve kaliteli hukuk ktphanelerinin varl ile mmkndr. Hukuk ktphanelerinin
uluslararas standartlara uygun, gelien ve deien dnya artlarna ayak uydurabilen
organizasyona sahip olmalar gerekir. Ktphaneler, kendilerinde birikmi bilgileri
datma ve aktarmada yeni yntemler uygulayarak etkinlik alanlarn srekli
geniletmelidirler.
Ktphane dermeleri artk bir ktphanenin fziksel olarak sahip olduu kaynaklarla
deil, eriim saladklar zenginlemektedir. Hukuk ktphanelerinin dermelerinde
de giderek daha ok elektronik belgeler yer almaktadr. Bu kapsamda elektronik
veri tabanlarnn srekliliinin salanmas ve kullanm alannn geniletilmesi ok
nemlidir.
Kaynaka
Akipek, J. ve Akntrk, G. T. (1998). Trk Medeni Hukuku Birinci Cilt Balang Hkmleri (3.bs.),
stanbul: Beta.
Aknal, T. ve Bayraktar, K. (1973). Trk Hukuk Bibliyografyas 1969-1970, stanbul: stanbul
niversitesi Yaynlar.
Alpay, M. (1973). Ktphanecilik Terimleri. stanbul: stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi
Yaynlar.
Anayasa Mahkemesi. (2009). Anayasa Mahkemesi web sitesinden 30 Eyll 2009 tarihinde http://
www.anayasa.gov.tr adresinden eriildi.
Corpus. (2009). Corpus- CD Medya Tasarm web sitesinden 3 Ekim 2009 tarihinde http://www.
cdmy.com.tr/corpus.aspx adresinden eriildi.
diALOg Prestige. (2009). diALOg Prestige web sitesinden 4 Ekim 2009 tarihinde www.dialogprestige.
com adresinden eriildi.
e.mevzuat.m. (2009). Mevzuat bilgi sistemi. 29 Eyll 2009 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/
adresinden eriildi.
Ganjuk, S. (1997). Hukuk fakltesi ktphanelerindeki bilgi hizmetinde temel bilgi kaynaklarnn
nemi. Yaymlanmam yksek lisans tezi, stanbul.
Heler, H. W. (2009). The Twenty-frst century law library: A law frm librarians thoughts, Law Library
Journal, 101:4 (28), 519-523.
Hokuspokus. (2009). Hokuspokus CD Medya Tasarm web sitesinden 4 Ekim 2009 tarihinde
http://www.cdmy.com.tr/hokuspokus.aspx adresinden eriildi.
Hukuk Net. (2009). HUKUK.NET Hukuk sitesi web sitesinden 4 Ekim 2009 tarihinde http://www.
hukuki.net/ adresinden eriildi.
HukukTrk (2010). HukukTrk web sitesinden 1 ubat 2010 tarihinde http://www.hukukturk.com/
fractal/hukukTurk/pages/home.jsp adresinden eriildi.
Kaegbein, P. (1987). zel bilgi sistemi olarak ktphane, (M. Alpay ev.), Trk Ktphanecilii, 1 (1),
23-32.
218
Karako, S. (1926). Sicilli Kavanini. stanbul.
Karayaln, Y. (1994). Hukukda retim kaynaklar metod, problem zme, (4. gnl. bs.), Ankara:
Banka ve Ticaret Hukuku Aratrma Enstits.
Kazanc. (2009). Kazanc ctihat ve Mevzuat Bilgi Bankas web sayfasndan 4 Ekim 2009 tarihinde
www.kazanci.com.tr adresinden eriildi.
Lebib. (2010). Lebib Yalkn Mevbank web sayfasndan 10 ubat 2010 tarihinde http://www.
mevbank.com.tr/kat.asp?kat_id=38 adresinden eriildi.
Legal. (2010). Legal irketler Grubu web sitesinden 2 ubat 2010 tarihinde http://www.legal.com.
tr/ adresinden eriildi.
Legalbank. (2010). LegalBank Elektronik Hukuk Bankas web sitesinden 2 ubat 2010 tarihinde
http://www.legalbank.net/ adresinden eriildi.
Ouzman, K. ve Barlas, N. (2007). Medeni hukuk, giri, kaynaklar, temel kavramlar, (14.bs.). stanbul:
Arkan Basm Yaym.
Oytan, M. (1989). KHKler klliyat. Ankara: Babakanlk Mevzuat Gelitirme ve Yayn Genel
Mdrl.
Oytan, M. (1987). Yrrlkteki tzkler klliyat. Ankara: Babakanlk.
Oytan, M. (1987). Yrrlkteki baz kanunlarn mlga hkmleri klliyat. Ankara: Babakanlk.
zcan, H. (1980). Alfabetik hukuk szl (5.bs.). Ankara.
ztan, B. (2006). Medeni hukukun temel kavramlar (21.bs.). Ankara: Turhan Kitabevi.
Panella, D. S. (1991). Basics of law librarianship. London: Haworth Press.
Resmi Gazete. (2009). Resmi Gazete web sitesinden 2 Ekim 2009 tarihinde http://www.resmigazete.
gov.tr/ adresinden eriildi.
Schwarzer, M. ve Kaegbein, P. (1993). zel ktphanecilerin meslek zellikleri. (M. Alpay, ev.). Trk
Ktphanecilii, 7(1), 53-59.
Sinerji Mevzuat (2009). Sinerji Mevzuat, tihat ve cra Programlar web sitesinden 3 Ekim 2009
tarihinde http://www.sinerjias.com.tr adresinden eriildi.
T.C. Adalet Bakanl. (2009). T.C. Adalet Bakanl web sitesinden 29 Eyll 2009 tarihinde http://
www.mevzuat.adalet.gov.tr/ adresinden eriildi.
T.C. Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Dokmantasyon Merkezi Bilgi Bankas. (2009).
2 Ekim 2009 tarihinde T.C. Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Dokmantasyon
Merkezi web sayfasndan eriildi.
T.C. Yargtay Bakanl. (2009). 29 Eyll 2009 tarihinde T.C. Yargtay Bakanl web sitesinden
eriildi.
Trkiye Byk Millet Meclisi Ktphane Ynetmelii. (1976). T.C.Resmi Gazete (15486, 01 ubat
1976).
Trkiye Byk Millet Meclisi Ktphane Ynetmelii. (2004). T.C.Resmi Gazete (25376, 17 ubat
2004).
UYAP Mevzuat. (2009). UYAP web sitesinden 30 Eyll 2009 tarihinde http://www.uyap.gov.tr/
menu/mevzuat.html adresinden eriildi.
Yeilta, K. ve Dur, E. (2006, 12-14 Eyll). Hukuk ktphanecilii, NAK 06: Bilimsel letiim ve Bilgi
Ynetimi Sempozyumunda sunulan bildiri. 25 Ocak 2010 tarihinde http://kaynak.unak.org.
tr/bildiri/unak06/u06-22.pdf adresinden eriildi.
Ylmaz, E. (1992). Hukuk szl, (4. gnl. bs.). Ankara: Yetkin Hukuk Yaynlar.

Türkiye'de Hukuk Bilgisine Erişim Accessing Legal Information Sources in Turkey

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Türkiye'de Hukuk Bilgisine Erişim Accessing Legal Information Sources in Turkey

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

192

BLG DNYASI, 2010, 11 (1) 192-218

Вам также может понравиться