Chanlyislam 1

Nhn Danh Allah

ng Rt Mc Lng
ng Rt Mc Khoan Dung

HT THUC L
HARAM HAY MAKRUH ?

[ /
201 ] .

[
/ 2 ] .

[ / 30 32 ] .
Chanlyislam 2

Ngn li ca ngi v Ngn li tn dng knh dng ln Allah, ng Ch T ca
ton v tr.
B ti xin t n Ngi, xin Ngi ph h tr, xin Ngi tha th ti li v xin Ngi
che ch trnh khi nhng iu xu t bn thn b ti, nhng iu sai quy t hnh ng
ca b ti.
Ngi no c Allah hng dn s khng bao gi b lc li, v ngi no b
Ngi lm cho lch lc th s khng th tm thy s hng dn.
B ti xin chng nhn khng c ng no khc ng c th phng ngoi
Allah, ch duy nht mt mnh Ngi, khng c i tc cng Ngi, v b ti xin chng
nhn Muhammad l ngi b ti v l v S gi ca Ngi.
Hi nhng ngi c c tin! Hy tht s knh s Allah v hy cht trong con
ng Islam (Chng 3 - Ali-Imran, cu 102)
Ny hi nhn loi! Hy knh s Thng ca cc ngi, ng to ha cc
ngi t mt c th duy nht (Adam) v t y Ngi to ra ngi bn i ca y (Hauwa) v
t hai ngi h Ngi cho ri ra v s n ng v n b. V hy knh s Allah, ng
m cc ngi i hi (quyn hn) ln nhau v hy knh trng nhng d con bi v qu
tht Allah lun quan st cc ngi (Chng 4 Annisa, cu 1)
Hi nhng ai c c tin! Hy knh s Allah v hy n ni tht th v ng n.
Ngi s ci thin hnh ng ca cc ngi v s tha th ti li cho cc ngi; v ai vng
lnh Allah v S gi ca Ngi th chc chn s thnh t v vang (Chng 33 Al-
Ahzab, cu 70, 71).

Khng t ngi Muslim ht thuc l v cho rng thuc l ch l iu Makruh
(khuyn khch khng lm) ch cha n mc Haram (khng c php). Vy
thc h ra sao? C phi thuc l i vi Islam ch l iu Makruh hay ch thc l
iu Haram? Vn ny s c gii ta sau phn trnh by di y.
Theo gio l Islam th khng phi nghi ng hay bn ci g na rng thuc l
ch thc l iu Haram i vi mi tn Muslim, c ngha l qua nhng v
Ulama phn tch t Quran v Hadith th ngi Muslim khng c ht thuc l
d trong trng hp no. Khi nghe li khng nh ny, chc chn nhng ngi
Muslim no ang nghin thuc l s phn ng kch lit v yu cu a ra bng
chng gio l trong Islam, bi v theo h khng c mt bng chng no t Quran
cng nh t Sunnah cho thy Islam ngn cm thuc l c.
Tht ra, khng phi nh nhng g m nhng ngi Muslim nghin thuc l
lp lun, ch thc ch l s bin minh cho hnh vi sai tri ca h, bi l nu ni
n thuc l l iu Haram th c c s gio l r rng t Kinh Quran v Sunnah
ca Nabi Muhammad .
Sau y l cc bng chng gio l t Thin Kinh Quran v Sunnah ca Nabi
khng nh thuc l l Haram, trc ht hy xem v nghin cu li phn ca
Allah nh sau:
Chanlyislam 3

[ / 12 ]
V cc ngi ch t hy dit bn thn cc ngi. Qu tht, Allah thng xt
cc ngi. (Chng 4 Annisa, cu 29).
Allah bo chng ta khng c git v
hy hoi bn thn ca chng ta. Nn y hc
ngy nay khng nh rng ht thuc l l
nguyn nhn gy ra nhiu cn bnh nguy
him, trong , cn bnh nguy him nht l
ung th (cancer)
(1)
, mt cn bnh gy cht
ngi. Do , ngi Muslim ht thuc l l
ang dn thn vo con ng t hy dit bn
thn, mt vic lm b Allah nghim cm
nh trong cu Kinh va nu trn.
Trong cu Kinh khc, Allah phn:

[ / 221 ]
V ch bn tay ca cc ngi y cc ngi vo ch t hy (Chng 2
Albaqarah, cu 195).
Chiu theo y hc th r rng vic ht thuc l l vic lm y con ngi n
ch t hy. Nabi Muhammad ni:

.
Ch hi mnh v hi ngi (Ibnu Ma-jah v Ahmad).
V ngi ht thuc l khng nhng ang lm hi bn thn mnh m cn lm
hi n ngi khc. Ngi ta thng ni ngi ht thuc l b c hi t hn
nhng ngi khng ht nhng ht phi khi thuc l, iu ny l s tht (xem phn
ch thch s (1)).

(1)
Khi thuc b C quan Quc t Nghin cu v Ung th (International Agency for Research on
Cancer - IARC) trc thuc T chc Y t Quc t (WHO) xp vo cc cht gy ung th (ting Anh:
carcinogen) bc 1. Trong nhm ny xp nhng cht m ch cn khi lng nh cng c th gy ung th,
khng c hn mc, ngha l hon ton c hi cho mnh v cho ngi khc, d ch l mt khi lng nh.
Khi thuc c coi l cht c hi nht trong mi trng c tr. Khi ht thuc, ngi ht thng th ra
hai lung khi chnh v ph, v 20% khi thuc b ht vo trong lung chnh, 80 % cn li c gi l
lung ph, ny sinh khi ko thuc (gia nhng ln ht vo) v khi tt thuc. Lung khi chnh ny sinh ti
950 C v khi ph 500 C, do lung khi ph ta ra nhiu cht c hi hn.
Khi thuc cu ta t mt hn hp kh v bi. Theo T chc Y t Th gii (WHO), trong khi thuc c
khong 4000 cht ha hc, 40 loi c xp vo loi gy ung th, gm nhng cht nh nicotin,
monoxitcabon, hacin, benzen, fomandehit, amoniac, axeton, asen, xyanua hidro nh hng n ton b h
thn kinh, mch mu v ni tit gy nhng bnh tim mch, gim tr nh v cc bnh ung th.


Chanlyislam 4

Ht thuc l l hnh vi lng ph tin bc v chi
tiu v ch. Hnh vi ny b Islam ngn cm nh Allah
phn:

[ / 12 13 ]
V ch lng ph v chi tiu qu mc. Qu tht, nhng k lng ph l anh em
ca Shaytan v Shaytan lc no cng bi n v ph nhn Thng ca n.
(Chng 17 Al-Isra, cu 26, 27).

[ / 1 ]
V ch giao cho nhng ngi km hiu bit ti sn ca cc ngi m Allah
giao cho cc ngi qun l (Chng 4 Annisa, cu 5).
Cu Kinh ny, Allah phn cm chng ta giao tin bc v
ti sn cho nhng k km hiu bit (tr m ci, nhng ngi
khng c kh nng chi tiu tin bc nm di quyn qun l
ca chng ta) bi v h khng bit chi tiu mt cch hp l v
c ch. V Allah bo Ngi giao cho chng ta quyn qun l
c ngha l chng ta c quyn chi tiu ti sn mt cch
hp l, mt cch mang li hu ch cho cuc sng v tn gio.
Do , nu chng ta chi tiu v s dng tin bc v ti sn
mt cch khng nhng c hi m cn lng ph v ch, i
ngc li vi ch ca Allah.
V iu ny, Sunnah ca Nabi cng ngn cm nh mt Hadith Sahih c ghi
li bi Albukhari:

- -

Qu tht Nabi cm lng ph v ch tin bc v ti sn.
Mc d, cc bng chng gio l khng nh ht thuc l l Haram i vi
mi tn Muslim, nhng chc c l s c ngi vn khng cm thy hi lng v
h vn mun c lp lun bin minh, h ni: "Sao chng ti khng thy Quran
v Sunnah ni c th rng thuc l l Haram ging nh ni tht heo l Haram
hoc xc cht l Haram?"
Cu tr li: Cc li gio l ca Kinh Quran v
Sunnah c hai dng:
Dng th nht: Bng chng gio l mang tnh
nguyn tc chung bao hm nhiu phn nh, th d cho
dng ny l cc bng chng gio l c trnh by trn
hm cha ngha nghim cm s t hy bn thn, cm
nhng g gy hi n sc khe, tnh mng ca bn thn
Chanlyislam 5

v ca ngi khc, cm gy hi n mi trng, cm lng ph v tiu dng v ch.
l nhng gio l mang tnh nguyn tc chung, cho nn, nhng g nm trong
ngha ny u b cm. Do , thuc l Haram v thuc l l th c hi n sc
khe v c nguy c gy cht ngi rt cao, khng nhng gy hi n bn thn m
cn gy hi n mi ngi xung quanh v mi trng.
Mt th d khc t Hadith chng ta hiu r vn hn, Nabi ni:

.
Mi cht gy say u Haram (Albukhari, Muslim).
y l bng chng gio l mang tnh nguyn tc chung, c ngha l bt c
thc n, thc ung no gy say u Haram.
Dng th hai l bng chng gio l ch r c th mt s vic hay mt s vt
no . Th d mt s li phn ca Allah:

[ / 3 ]
(Allah) cm cc ngi n tht xc cht, mu (huyt, tit canh) v tht ca con
heo. (Chng 5 Al-Ma-idah, cu 3).

[ / 20 ]
Ny hi nhng ngi c c tin! Qu tht, ung ru, c bc, th cng trn
bn th bng v dng tn bn lm qu xin xm l iu kh thuc
nhng vic lm ca Shaytan. Cc ngi hy t b v trnh xa chng mong
rng cc ngi c th thnh t. (Chng 5 Al-Ma-idah, cu 90).
Mt th d khc t Hadith v bng chng gio l ch c th s vic hay s vt:

.
Allah nguyn ra ngi ung ru, ngi rt ru, ngi bn ru, ngi
mua ru, ngi sn xut ru, ngi yu cu sn xut, ngi mang ru (vn
chuyn) v ngi yu cu mang ru (Abu Dawood, Ahmad).
Li khuyn n qu o hu nghin thuc l:
Qu ng o thn hu, gi y bn bit r ht thuc
l l Haram, nu bn l ngi nghin thuc l th hy knh
s Allah m t b n. C th vic b thuc l s l mt iu
rt kh khn i vi bn nhng khng phi l khng lm
c, vn l c tin v ci tm ca bn, ch cn bn
cng quyt ri cu xin Allah ph h th chc chn Ngi s
gip bn vt qua mi kh khn, bi Ngi phn:
Chanlyislam 6

[ : 1 ]
V ai knh s Allah th Ngi s m cho y mt li thot. (Chng 65 Attalaq,
cu 2).
V thng Ramadan n phc l c hi tt nht cho bn quyt tm t b thuc
l. Hy v Allah m b thuc l ri Ngi s ban phc lnh cho bn i ny v
i Sau! Hy v sc khe ca bn, tnh mng ca bn m b thuc l ri Allah s
thng yu bn! Hy v mi ngi xung quanh m b thuc l ri Allah s thng
xt bn! Hy v mi trng ni m bn, ngi thn ca bn, bn b ca bn v
ng loi ca bn ang sng m b thuc l ri Allah s che ch cho bn! Hy b
thuc l tit kim v dnh phn tit kim lm Sadaqah ri bn s c Allah
ban nhiu n phc i Sau! Hy t b thuc l v sm hi vi Allah ri Ngi
s tha th cho bn v Ngi s bn cnh bn v bn kin nhn chu ng vt
qua kh khn v Ngi nh Ngi phn:

[ / 153 ]
Qu tht, Allah lun cng vi nhng ai bit kin nhn chu ng. (Chng
2 Albaqarah, cu 153).
Cn nu bn cha th t b thuc l v cn thiu ch v
cha th vt qua c bn ng ca mnh th t nht bn hy
trnh xa Masjid khi bn mun ht thuc. Bi Masjid l ni
thing ling, l ngi nh ca Allah ti sao chng ta li mang
vo nhng th Haram, chng l chng ta li to tn v liu
lnh dm cng khai thc hin iu m Allah khng cho php
trong chnh ngi nh ca Ngi sao? Chng ta dm lm th vi
Ngi trong khi Ngi l Thng ca chng ta sao, l no chng ta li mun
thch thc Ngi, l no chng ta li mun thch thc s gin d v phn n ca
Ngi?
Qu tht, nhng ngi ngoi o h cn bit tn trng nhng ni thing ling
mc d h khng tin tng, khi h ht thuc h cn bit trnh xa ni cng cng,
vy ti sao chng ta li khng bit tn trng Allah v ni th phng Ngi?
Tr li thc mc lin quan n thuc l.
C s thc mc rng nu nh ngi Imam ht thuc l th ngi Mamum
(dng l nguyn theo sau Imam) v Imam c nh hng g khng?
Cu tr li: L nguyn Salah ca Imam v Mamum u khng b nh hng
g, tuy nhin, ngi lm Imam hy knh s Allah v trch nhim Imam ca mnh,
v ngi Mamum nu c th khng Salah sau v Imam ny m khng nh hng
n Salah tp th th nn khng Salah theo sau y, c ngha l c mt Masjid khc
ngi Mamum n dng l tp th vi iu kin l khng gy s chia r.
Cu xin Allah che ch v soi sng!!!
Chanlyislam 7

Nhng bi bo n tng v thuc l
S tht kinh hong v 'ci cht' t thuc l.
Ht thuc l t lu c cnh bo l s gy ra rt nhiu loi bnh tt nguy
him khc nhau. Nhng b ngoi tai nhng li ny, khong 15 triu ngi Vit
Nam hng ngy vn v t xi thuc l nh mt th khng th thiu.
Cht sm hn ngi khng ht thuc khong 20 nm.
Mt trong nhng tc hi ln nht ca thuc l l gy ung th phi. Thng k
ti bnh vin K cho thy: Ngi ht thuc l trong vng 6 thng c nguy c b ung
th phi cao gp 6,5 ln so vi ngi khng ht. c bit, ngi ht thuc l c
th cht sm hn 20 nm so vi ngi khng ht.
Bnh vin K v khoa ung bu ca bnh vin Bch Mai tip nhn khng t
nhng bnh nhn b ung th phi giai on cui do ht thuc l nhng bnh nhn
hon ton khng hay bit. Khi ht thuc l cn thy ngon th ngi bnh vn v
t xi m m, nhng khi n vin th mi chuyn qu mun. C nhng bnh
nhn khi vo chp chiu th phi en kt, nc trong phi c mu nh nc
cng!
Mi y, WHO lm mt th nghim nh gi chnh xc kh nng gy
hi ca thuc l i vi l phi ca con ngi. Theo , mi iu thuc l c cha
18mg nha (hay cn gi l hc n). t ht 150 iu thuc, mu nc trong bnh
kn (tng trng cho l phi) chuyn thnh mu vng. t thm 230 iu na,
nc chuyn thnh mu en nh mu caf. t ht 400 iu, nc chuyn mu
en kt.
Sau khi c c nha trong bnh nc, cc nh khoa hc thu c 7,2g hc n,
rt ng v dnh. y cng chnh l th xm nhp vo phi con ngi sau khi ht
thuc. Chng tn ti lu di v gy ra bnh ung th phi.
Trong khi , mt ngi nghin thuc c th ht n 20 hoc hn 20 iu
thuc/ngy. V th c th hiu ti sao tui th ca mt ngi ht thuc trong thi
gian di li gim mnh so vi ngi khng ht, ng Trn Vn Thun, Ph Gim
c bnh vin K cho bit.
Tai bin mch mu no, sy thai, lit dng v ht thuc l.
Bnh vin Bch Mai cp cu cho nhiu trng hp bnh nhn b tai bin
mch mu no do ht thuc l. Nguyn nhn c xc nh l cc cht c trong
khi thuc l (nicotine) ban u s kch hot cc cht truyn dn thn kinh trung
gian gy tnh to, th gin nhng nu ht thuc thng xuyn th cc thnh mch
mu b tn thng.
y l mm mng gy ra chng x va thnh mch mu lm nguy c tai bin
mch mu no tng ln gp i. Nguy c tai bin mch mu no cng tng cao i
vi nhng ngi tng c tin s mc bnh v huyt p hoc ht thuc trong thi
gian di.
Chanlyislam 8

i vi cc trng hp ph n ht thuc l trong thi k c thai c th khin
thai nhi gim trng lng, sinh non, bng huyt sau sinh, d sy thai ngu nhin,
gia tng tn sut sinh ra thai nhi b bt thng bm sinh. Vi ngi ang cho con
b: nicotine c thi qua sa c th nh hng n tr s sinh.
c bit l nam gii ht thuc l c th b suy nhc sinh dc, thm ch lit
dng. y l nguyn nhn hng u gy nn tnh trng v sinh v ri lon cng
dng nam gii. C ch ca vic ny rt n gin: Cht c trong khi thuc
khin mch mu trong dng vt b co tht thng xuyn hoc tc mch mu lm
mt kh nng cng cng. Ngoi ra, khi thuc cn lm gim kh nng sn xut
tinh trng, gim kh nng di chuyn ca tinh trng khin nguy c v sinh tng cao.
i vi h thn kinh, khi thuc l lm gim s lng cc t bo thn kinh
trong no, lm suy gim tr nh. Khi thuc l cn gy ung th mi, ung th thanh
qun, ung th thc qun, ung th bng quang v thn, ung th c t cung.
Cc bin php cnh bo, truyn truyn, x pht u bt lc.
Cc con s v ngi cht do tai nn giao thng c th s khin nhiu ngi
git mnh nhng thc t l s ngi cht do ht thuc l cao gp 3 ln s ngi
cht v tai nn giao thng. So vi HIV/AIDS th ht s ngi cht do ht thuc l
cn cao hn con s ny.
Mt trong nhng nguyn nhn khin vic cnh bo, tuyn truyn v tc hi
ca thuc l bin thnh chuyn n gy tai tru l bi khi thuc l khng gy
ra tc hi trc tip, tc thi nh tai nn giao thng hoc HIV/AIDS. N ch m
thm xm nhp v tn ti, phi mt mt thi gian di mi phi ra hu qu bnh
tt ph phng. Lc , ngi bnh c hi hn cng mun.
B Y t cng a ra nhiu bin php hnh chnh nhm lm gim s ngi
ht thuc l nhng theo thng tin t Vn phng chng trnh phng chng tc hi
thuc l (B Y t) th hn mt nm ri k t khi ban hnh quy nh cm ht thuc
l ni cng cng, c nc ch c tnh Lo Cai x pht c 10 ngi! Nhng
bin php hnh chnh yu t s khng c hiu qu nu ngi dn cha t gic bo
v sc khe ca mnh.
Theo VNN (Ngun - http://vietnamnet.vn/vn/xa-hoi/23351/su-that-kinh-hoang-ve--cai-chet--tu-
thuoc-la.html)
Thuc l lin quan 12% gnh nng bnh tt Vit Nam.
Ti hi tho cp nht chnh sch lin quan n thuc l VN t chc hm 19-
5 ti H Ni, b Nguyn Vit Anh (cn b Vn phng phng chng tc hi thuc l
B Y t) thng tin: iu tra ca Vin Chin lc chnh sch y t nm 2011 cho
thy thuc l lin quan n 12% gnh nng bnh tt/tng gnh nng bnh tt VN.
Theo b Vit Anh, c ti 23% ngi VN ht thuc l/thuc lo (phn ln l
nam gii), 33 triu ngi ang ht thuc l th ng do sng v lm vic trong
mi trng c thuc l. B Vit Anh cho hay ngay nhng mi trng tng
khng khi thuc nh bnh vin, trng mu gio, t l ht phi khi thuc th
Chanlyislam 9

ng vn ln ti 23%. T l ngi mc cc bnh lin quan ti thuc l VN ang
l 40.000 ngi/nm v s tng ln 70.000 ngi vo nm 2030.
C nhiu kh khn trong thc thi vic phng chng tc hi thuc l, nh x
pht hnh chnh ngi ht thuc l ti a im cm mi c thc hin ... mt
a phng mc d c hiu lc thc thi t 1-1-2010.
Theo TTO (Ngun - http://tuoitre.vn/Chinh-tri-xa-hoi/Song-khoe/438706/Thuoc-la-lien-quan-
12-ganh-nang-benh-tat-o-Viet-Nam.html)
T l ngi cht v thuc l nhiu hn TNGT v i dch AIDS
Ti Vit Nam khi thuc git khong 40.000 ngi mi nm. So vi s ca
t vong do HIV/AIDS l 48.000 ca k t ca nhim HIV/AIDS u tin (nm
1992), hay so vi TNGT, mi nm 13-14.000 ca t vong, th s ngi cht do khi
thuc gy ra khng khip hn rt nhiu.
Ht 7000 cht c vo ngi
Khng cht t ngt nh tai nn giao thng, khng m nh, bng hong nh
ngi bnh khi pht hin nhim HIV/AIDS, ngi ht thuc l vn dng dng, v
hn 7000 cht c khng hin hu trc mt h. Th nhng, 7000 cht c ny
cn kinh khng hn c i dch AIDS v TNGT, v n m thm tn cng vo c
th v mi nm cp i sinh mng ca 40.000 ngi Vit.
Nhn nhng hnh nh tai nn giao thng thng tm v con s hn chc
nghn ngi cht v TNGT khin ai nghe thy cng s. Nhng thc t, t l ngi
cht v tai nn cha bng s ca t vong mi nm do khi thuc gy ra. Hay nh
i dch AIDS pht hin Vit Nam gn 20 nm nay th s ngi cht v cng ch
bng s ca t vong trong mt nm do thuc l gy ra, b Phm Hong Anh, Gim
c vn phng Heathbridge Canada, t chc phi chnh ph hot ng trong lnh
vc sc khe v phng chng thuc l cho bit.
Ngi ht thuc l dng dng v h khng cm nhn c khi thuc c. V
th, mi y, T chc Y t th gii tin hnh mt th nghim vi 400 iu
thuc cho thy tc hi ca thuc l n l phi ca con ngi. Mi iu thuc c
cha 18mg nha (hay cn gi l hc n). Kt qu cho thy, khi t ht 150 iu
thuc th mu nc trong bnh (tng trng cho l phi con ngi) chuyn t
mu trng trong sang mu vng nh nc ch pha long.Khi t n iu th 380
th nc chuyn thnh mu en c nh c ph do do thm nha v sau 400
iu, nc en kt nh nc cng. Sau khi tin hnh un ch nc ny ln, bc hi
nc ht, cc nh khoa thu li c 7,2g nha, rt dnh v ng.
Tng t nh vy, khi ht thuc, vi s lng t nh mc th nghim, l
phi ca con ngi cng tr nn en kt do hc n dnh cht. V l nguyn nhn
gy nn bnh ung th phi ngy cng ph bin hin nay. Trong khi , ngi
nghin thuc l c th ht 1 bao thuc (20 iu) thm ch nhiu hn mi ngy.
Mt bo co do M va cng b cng cho thy khi thuc l cha 7.000 cht
c ha hc thay v 4.000 cht c cng b trc y, trong c hng trm cht
cc c v t nht 70 cht c th gy ung th, l axton (cht ty trong thuc sn
Chanlyislam 10

mng tay), amoniac (cht ty ra sn nh v bn v sinh), DDT/Dieldrin (thuc tr
su), phoc-mn v CO (kh thi t), toluene (dung mi cng nghip), methanol
formaldehyde (cht p xc cht) Nhng cht ny khi i vo c th s nh
hng n ton b h thn kinh, mch mu v ni tit gy ra nhng bnh tim
mch, gim tr nh v cc bnh ung th.
Ti Vit Nam, theo mt nghin cu c tin hnh ti Bnh vin K cho thy
nhng ngi ht thuc trong vng 6 thng c kh nng b ung th phi cao gp 6,5
ln so vi ngi khng ht. H cng cht sm hn ngi khng ht n 20 nm.
c bit, nhng a tr trong gia nh c ngi ht thuc c nguy c ln cn
hen hng ngy tng gp 2 ln, s ln phi nhp vin iu tr cn hen cng nhiu
hn so vi nhng a tr m cc thnh vin trong gia nh khng ht thuc. Ngoi
ra, tr phi ngi khi thuc th ng cng hay mc cc bnh l nh vim hng,
vim tc mi, khn ting, v b cm hn nhng a tr khng phi nhim.
S c ch ti mnh x pht vi phm ht thuc l
T khi c quyt nh x pht hnh vi ht thuc l ti cc a im b cm t
nm 2005, ri n Quyt nh s 1315/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v k
hoch thc hin cng c khung kim sot thuc l, c hiu lc t ngy 1/1/2010
nghim cm hnh vi ht thuc l ti nhiu im cng cng, nhiu ngi thc s
mong mun, tin tng s c mt mi trng cng cng khng khi thuc.
Th nhng, ngi ht thuc l ti cc ni cng cng vn nhan nhn. Theo ng
Nguyn Huy Quang, Ph V trng V Php ch (B Y t), hin Vit Nam l
nc c t l dn s s dng thuc l cao hng u th gii vi 23,8% (15 triu
ngi). Cha k, nhng ngi phi ngi khi thuc th ng cng rt cao. iu tra
ton cu v tnh hnh s dng thuc l ngi trng thnh nm 2010 ti nc ta
cho thy, 67% nhng ngi khng ht thuc b phi nhim khi thuc ti nh, gn
50% phi nhim khi thuc ti ni lm vic, phi nhim khi cc ni cng cng,
cao nht l cc nh hng, qun gii kht vi t l gn 90%.
V trn thc t, sau hn mt nm thc hin quyt nh cm ht thuc l ni
cng cng, n nay mi ch c khong 10 trng hp b x pht v vi phm quy
nh ht thuc l ni cng cng. Nguyn nhn l do khng lc lng thanh tra
chuyn ngnh x pht v ch ti x pht th qu nh (50.000- 100.000
ng/ln), ng L Ngc Knh, chuyn gia cao cp vn phng Chng trnh Phng
chng tc hi thuc l (B Y t) ni.
V th, nhm hn ch s ngi ht thuc, hin B Y t ang xy dng d
tho Lut Phng chng tc hi ca thuc l vi nhng quy nh cht ch.
Theo ng Quang, d tho Lut Phng chng tc hi ca thuc l ang c
ly kin s nghim cm s dng thuc l khi cha 18 tui. ngi bn hng
bn thuc l cho tr di 18 tui, hoc thu hay s dng ngi cha 18 tui bn
thuc l cng s b nghim cm. Cng , cc a im cng cng s cm ht
thuc l hon ton nh: khu vc lm vic trong nh, khu vc sn xut, dch v
Chanlyislam 11

trong nh; khu vc c nguy c chy n cao; trong khun vin ca c s y t; c s
gio dc mm non
im ni bt ca d tho l ngi ng u cc a im cng cng c quy
nh cm ht thuc l chu trch nhim hng dn, kim tra, nhc nh mi ngi
thc hin ng quy nh v cm ht thuc l ti a im do mnh qun l, iu
hnh. Nu ngi ng u cc im cng cng ny khng khng lm ng quy
nh, vn c hin tng ht thuc ti c s mnh th s pht ch c s . Lc ny
mc pht c th ln ti c chc triu ng.
D tho lut cng quy nh trn bao thuc phi ghi r hm lng hc n v
nicotine trong mt iu thuc v a ra l trnh t ngy 1/1/2013, cnh bo tc hi
ca thuc l phi chim t nht 40% din tch ca mi mt chnh trc v sau trn
tt c cc bao b thuc l.
Theo b B L Vit Hoa, T chc Health Bridge, cnh bo tc hi thuc l
bng hnh nh sc c tc ng rt ln n ngi ht thuc. Nh vic in cnh bo
bng c li v hnh nh trn v bao thuc l m mi nm cc quc gia nh Canada,
c, Thi Lan, Singapore, Brazil hn ch c hng trm ca t vong v thuc
l ng thi gip tng ng lc b thuc.
Cn theo T chc Y t Th gii, nu Vit Nam cng p dng cnh bo sc
khe bng hnh nh trn v bao thuc l th trong nhiu nm ti s gip gim c
t 300-700 ca t vong sm/nm do ht thuc l.
Theo Dn tr (Ngun: http://dantri.com.vn/c7/s7-483909/ty-le-nguoi-chet-vi-thuoc-la-
nhieu-hon-tngt-va-dai-dich-aids.htm)
95% ngi mc ung th phi do thuc l gy ra
Hin nay, Vit Nam c nh gi l nc ang pht trin c mc ri ro v
bnh tt v t vong do thuc l cao.
Nguyn nhn l do Vit Nam vn nm trong s 15 nc c t l s dng
thuc l cao nht th gii. Trung bnh c 2 nam gii ngi Vit th c mt ngi
ht thuc l.
B trng B Y t Nguyn Quc Triu cho bit, ht thuc l l nguyn nhn
ca 95% cc ca ung th phi, 75% cc ca bnh phi tc nghn mn tnh v hn
25% cc ca bnh tim thiu mu cc b.
Thuc l nguyn nhn hng u gy t vong
Thuc l l mt trong nhng nguyn nhn hng u gy ra bnh tt v t
vong trn th gii. Theo nhng nghin cu gn y cho thy, nhng ngi ht
thuc l c th mc phi 25 loi bnh khc nhau nh ung th phi, ung th thanh
qun, ung th khoang ming, ung th da, cc bnh tim mch...
Ngoi ra, nhng ngi khng ht thuc nhng ht phi khi thuc ca ngi
khc cng c nguy c mc nhiu bnh nghim trng c bit l i vi ph n v
tr em.
Chanlyislam 12

Theo bo co ca T chc Y t Th gii (WHO), hng nm trn th gii c
5,4 triu ngi cht do ht thuc ch ng v khong 600.000 ngi cht do ht
thuc th ng.
Ti Vit Nam, c tnh mi nm c khong 40.000 ngi t vong do cc
bnh lin quan n thuc l gp 3 ln s ngi cht v tai nn giao thng.
WHO d bo nu Vit Nam khng c cc bin php phng chng tc hi
thuc l mnh v hiu qu th n nm 2030 s ca t vong hng nm do cch bnh
lin quan n thuc l s tng n 70.000 ngi.
gim thiu tc hi ca vic s dng cc sn phm thuc l ti sc khe,
kinh t, x hi v mi trng, ngy 14/8/2000, Chnh ph Vit Nam ban hnh
Ngh quyt s 12/2000/NQ-CP, ph duyt chnh sch quc gia v Phng chng tc
hi thuc l 2000-2010.
Ngh nh gip nh hng ton din cho Chng trnh Phng chng tc hi
thuc l Quc gia trong 10 nm qua nhm gim nhu cu s dng, tin ti kim sot
v gim thiu mc cung cp cc sn phm thuc l, gim t l mc v cht do cc
bnh lin quan n thuc l.
10 nm Nhng thnh tu v kh khn
Ti Hi ngh nh gi 10 nm thc hin Ngh quyt s 12/2000/NQ-CP t
chc ngy 27/5, ti H Ni, B trng B Y t Nguyn Quc Triu khng nh
hot ng phng chng tc hi thuc l ti Vit Nam bc u t c nhng
kt qu ng ghi nhn.
T l ngi s dng thuc l trong nam gii gim t 56% nm 2001 xung
cn 47% nm 2010 v n gii gim t 1,8% xung cn 1,4%.
Bn cnh , vic thc hin mi trng khng khi thuc c nhng tin b
hn so vi 10 nm trc, hnh vi ht thuc khng cn c nhiu ngi chp nhn
nh trc kia.
Vit Nam c quy nh cm qung co v khuyn mi thuc l di mi
hnh thc. Quy nh cm qung co sn phm thuc l trn cc phng tin thng
tin i chng c thc hin...
Biu dng nhng kt qu ca ngnh t c, ti hi ngh, Ph th tng
Nguyn Thin Nhn cng ch ra nhng im cn tn ti v cng tc phng
chng tc hi ca thuc l m B Y t cn khc phc nh vic cn phi c nhng
kt qu nh gi hng nm a ra cc gii php iu chnh kp thi.
Vic in cnh bo v tc hi ca thuc l trn bao b sn phm thuc l mi ch
in cnh bo sc khe bng ch chim din tch rt nh ca bao thuc m cha c
tc ng mnh m bng hnh nh.
Nhiu i din cc b ngnh cng a ra kin cho rng vic h tr cai
nghin bng thuc l mi ch dng li vic xy dng m hnh th im v xy
dng ti liu hng dn m cha c iu kin trin khai rng. Quy nh cm bn
Chanlyislam 13

thuc l cho ngi di 18 tui cha thc hin c, cng tc chng bun lu
thuc l cn gp nhiu kh khn...
Ngoi ra, mc thu thuc l Vit Nam him chim 45% gi bn l, mc
thu ny thp hn rt nhiu so vi t l 65-85% do Ngn hng Th gii khuyn co
v so vi mc thu t c cc nc c chnh sch kim sot hiu qu./.
Theo Vietnam+ (Ngun: http://www.vietnamplus.vn/Home/95-nguoi-mac-ung-thu-phoi-
do-thuoc-la-gay-ra/20115/91408.vnplus)
Ha khi thuc trong bn knh 1m
Nu ng gn ngi ang ht thuc l trong bn knh 1m chng ta c xem
nh ang ht thuc v ht phi hai loi khi: dng khi chnh t ngi ht thi ra
v dng khi ph t u iu thuc ang chy lan ta vo khng kh.
TS-BS Nguyn Hu Ln (BV Phm Ngc Thch, TP.HCM) cho bit cn
gi l khi thuc mi trng. Khi thuc l cha hn 4.000 loi ha cht (trong
hn 200 loi c hi v trn 70 loi gy ung th) th khi thuc mi trng c n
3.800 loi. iu ng ngc nhin l dng khi ph c cha cht gy ung th mnh
hn dng khi chnh. ng lu na, v kch thc cc ht trong dng khi ph
nh hn dng khi chnh nn cc ht ny i su hn vo cc t chc phi.
l ci ha trong vng bn knh 1m. Khng mt liu lng an ton no
cho ht thuc l th ng, d ch ht phi trong mt thi gian ngn. Ngi mang
thai gp ngi k bn ht thuc l, thai nhi c th b tn thng. Tr sinh ra b nh
cn, c phi bt thng v khi ln ln phi vn km pht trin. Ht thuc l th
ng cn l nguyn nhn gy chng t t tr s sinh...
ngi ln, ht phi khi thuc th ng l ht 3.800 cht c tng t nh
ngi ang ht thuc l, c th gy bnh phi tc nghn mn tnh, gia tng kh
nng mc cc bnh ung th phi t 20-30%, c th gy t qu, mt s ung th
nh ung th v, ung th mi xoang. Khi thuc l c th gy kch thch da, mt,
mi, hng. Nu ngi b d ng hoc c tin s bnh h hp, ht khi thuc th
ng c th lm bnh nng thm. Ht thuc l th ng cng s hnh thnh cc cc
mu ng trong mch mu, ngay c khi ch ni c khi thuc trong khong thi
gian rt ngn...
BS Ln chia s ti Bnh vin Phm Ngc Thch gp trng hp bnh nhn
mt bn l bnh oxy th, bn tay kia ht thuc v him ha n bnh oxy c th
xy ra bt c khi no. H thng oxy tng n th nguy cho c mt khu 300 - 400
bnh nhn. Ti Bnh vin Ch Ry (TP.HCM), ni c coi l kh nghim ngt
trong vic kim tra, nhc nh bnh nhn v thn nhn khng ht thuc l, nhng
c ln ngi vit chng kin cnh bnh nhn nam 27 tui Bnh Dng vo cp
cu v ho ra mu. y l ln th hai bnh nhn nhp vin. Th nhng sut tun
iu tr l tr ct bt: khi bc s khm, iu dng cho thuc th bnh nhn c mt.
Sau anh ta tro qua ca s bin ra hnh lang bn ngoi ht thuc! B m bit rt
r, la ry ln e da, nhng li l ngi cnh gii, gi con vo khi c bc s n!
Chanlyislam 14

Bnh vin l ni bnh nhn c bc s ch r cn bnh ca h c lin quan
n thuc l v khuyn co khng ht thuc... Th nhng c bnh nhn vn ht!
Cn ngoi bnh vin, ni cng s, x nghip v c trong trng hc khi thuc l
vn khng vng mt. Cha k trn ng ph nhiu ngi va li xe gn my va
ht thuc, tn thuc, khi thuc lan khp ni. Du khng ht thuc, nhng khng
t ngi ht phi khi thuc vn b ng c thuc l th ng.
New York cm ht thuc ni cng cng
Nhng ngi ht thuc l ti thnh ph New York, M s khng cn thoi
mi nh khi ni cng cng khi lnh cm ht thuc l ngoi tri trong ton thnh
ph c hiu lc t hm 23-5, nu vi phm s phi ng pht 50 USD.
Nh vy, ht thuc l l bt hp php 1.700 cng vin v 14 dm (khong
22,5km) bi bin cng cng ca thnh ph New York. Ngoi ra, qung trng
Times cng cm ht thuc v sc khe nhng ngi i b.
Sau Los Angeles v Chicago, thnh ph New York l vng th ln nht
ang c gng ct gim lng khi thuc khi ban hnh lut cm ht thuc l ni
cng cng. 507 thnh ph t cc bang California, Texas, Illinois, Minnesota v
New Jersey p dng lut cm ht thuc l ti cc cng vin trong thnh ph.
Mt s thnh ph ln nh Los Angeles, San Francisco v Salt Lake cm ht thuc
l cc cng vin v bi bin.
Theo TTO (Ngun:http://tuoitre.vn/Chinh-tri-xa-hoi/Song
khoe/439607/%E2%80%9CHoa%E2%80%9D-khoi-thuoc-trong-ban-kinh-1m.html)
Ht thuc l - t b tin mua bnh vo ngi
Khng c sn phm tiu dng no git cht nhiu ngi v cht mt cch v
ch nh thuc l. N cp i sinh mng 100 triu ngi trong th k 20. Ti
Vit Nam, con s t vong do thuc l mi nm ln n 40.000 ngi.
c tnh mi nm ngi dn Vit Nam b ra khong 14 nghn t ng ch
mua thuc. V chi ph ch cha 3 loi bnh chnh gy ra bi thuc l l hn 2
nghn t. Tng s tin ny (hn 16 ngn t) gp hn 16 ln tng u t hng nm
ca Ngn sch nh nc cho gio dc i hc.
"iu khng th chp nhn l Vit Nam hin l nc ngho, nhng li chi
gn mt t la mi nm cho mua thuc l v cha mt s bnh lin quan n n",
Ph Th tng Nguyn Thin Nhn cho bit ti hi ngh nh gi 10 nm cng tc
phng, chng tc hi ca thuc l c t chc mi y.
Trong khi , nu gim mt phn ba lng chi ph chi cho thuc l mi ngy
(mua thuc v cha mt s bnh lin quan), s tin mua gn 3 triu bch sa
cho 3 triu hc sinh mi ngy, Ph Th tng nhn mnh.
Thuc l khng ch dn n ngho i ca c nhn, ca x hi m cn l "st
th" thm lng. Mi iu thuc cha hn 7.000 cht ha hc trong 70 cht c
bit l cht gy ung th.
Chanlyislam 15

Thuc l gy ra hn 20 bnh khc nhau, phn ln gy t vong hoc tn ph.
iu ny l nguyn nhn ca hn 40% s ca t vong do bnh mn tnh v ng
h hp v gn 10% s ca t vong do bnh tim mch.
Cng v th, nhm gim cc tc hi ca khi thuc ln sc khe, T chc Y t
th gii chn ngy 31/5 l Ngy Th gii khng thuc l. Thng ip ca ngy
ny nm nay nhm ku gi cc quc gia thc hin Cng c khung v Kim sot
thuc l.
Mt trong s nhng bin php c coi l hu hiu l in cnh bo sc khe
bng hnh nh trn v bao. Tuy nhin, n nay Vit Nam vn cha thc hin c.
iu ny mt phn do s can thip ca hip hi v cc cng ty thuc l.
"Bn cnh , c mt thc t l nhiu nh hot ng chnh sch v d lun
ang b lm tng v ng gp ca ngnh thuc l. Thu do ngnh cng nghip
thuc l ng gp vo ngn sch nh nc khng h ln. Chi ph cho iu tr cc
bnh lin quan n thuc l ln hn nhiu so vi mc thu ny", tin s L Thu
Hin, qun l D n Phng chng Ung th cho bit.
Bo co thu thuc l thng 6/2010 cho thy, thu ngn sch Nh nc t
khon ny trong 5 nm (2005-2009) tng i n nh mc 2%, nu c tng
cng rt t. Thu khng tng nhiu nhng gi thuc l li gim khong 20%, trong
khi thu nhp bnh qun u ngi tng. Hu qu l vic tiu th sn phm ny tng
nhanh chng trong vng 10 nm.
Mt iu khin cc chuyn gia lo ngi l t l n ht thuc l c xu hng
tng. Ngnh cng nghip thuc l khng ngng n lc tm kim nhng khch hng
mi thay th cho nhng ngi b thuc hoc cht sm v cc bnh do ht
thuc. V trong s n gii l nhm ch m cc cng ty hng ti. L do l t
l ph n s dng thuc l cn kh thp.
Cng v th, trong khi t l nam gii ht thuc ti nhiu quc gia ang gim
theo tc chm th t l n gii ht thuc li ang tng.
Trong s 151 quc gia c iu tra v xu hng ht thuc l thanh thiu nin
gn y, th c khong mt na trong s cc nc ny c t l tr v thnh nin n
ht thuc xp x tr v thnh nin nam. Tr v thnh nin ht thuc l s d dng
tip tc hnh vi ny v tr thnh ngi ht thuc l khi trng thnh.
Theo VNE (Ngun: http://vnexpress.net/gl/doi-song/2011/05/hut-thuoc-la-tu-bo-tien-mua-
benh-vao-nguoi/)





oaS sSam haesa namsue uAya ubA