ARAP CAMİİ

• Haliç’in Galata yakasındaki en büyük camidir.

• Kimi kaynaklara göre yapının olduğu yerde Aya Eirene adına bir kilise
olduğu ve bazı duvar kalıntılarının da bunu gösterdiği tahmin ediliyor.
• 13. yy’da Latinler tarafından bir kilise inşa ediliyor. Bu sıralarda Galata
Cenova idaresi altında ve kilise San Paolo adına.
• 1233’de San Paolo Kilisesi yanına Dominiken manstırı inşa edilir. 1325’de
kilisenin bitişinde Meryem ve Nikola adlarına iki şapel var. 14. yy’da San
Domenico Kilisesi adını alıyor ve her iki isimde kulanılıyor.
• Mesa Domenico olarak adlandırılan kilise 1475’de Galata Camii adıyla
camiye çevriliyor. 1492’de İspanya’dan göçe zorlanan Endülüs Arapları bu
cami çevresine yerleşiyor ve burası Arap Camii olarak adlandırılıyor.
• Değişim ve onarımlar:
1. III. Mehmed zamanında onarım (1595-1603)
2. 1731 Galata yangınından sonra I. Mahmud’un annesi Saliha Sultan
tarafından yenilenir. Pencere, kapı gibi birçok Gotik öge Osmanlı
yapı öğeleriyle değiştirilir ve avludaki çeşme yapılır.
3. 1807’deki yangından sonra hemen tamir edilir ve katip Hacı Emin
Efendi tarafından binanın manzumesi mihrabın sağındaki duvara
konulan taşa işlenir.
4. 1868’de II. Mahmud’un kızı Adile Sultan tarafından onarım yapılır.
Avlunun altındaki sarnıç ve şadırvan inşa edilir.
5. 1913-1919’da kapsamlı onarım. Ahşap döşeme altında bulunan
kitabeli ve armalı mezar taşları Arkeoloji Müzesi’ne taşınır. Binanın
doğu kısmında Bizans uslüpta freskolara ve korkuluk levhaları. Avlu
tarafındaki cephe ileriye alınır, Arap mimari uslübunu taklit eden
yeni bir son cemaat yeri ilave edilir. Mihrabın yanındaki hücrenin
“Mesleme’nin Çilehanesi” olarak düzenlenmesi ve kaldırılan hünkar
mahfili merdivenin yerinde Arap Baba merkadinin yapılması.
6. Son yıllarda kilisenin çan kulesi olan, çok değişik biçimli minaresi
küçük bir tamirat görür. (Şam’daki Emeviyye Cami)

• Dikdörtgen planlı ve gotik uslüpta bir yapı.

• Minareye yakın duvarda esasları gotik kemerli bir-iki pencere izi.
Dominiken kiliselerinin kuleleri biçimindeki kare kesitli minarenin altında
gotik sivri kemerli bir dehliz, avluya geçilmesini sağlar. Kulenin üçüz
pencereleri örülerek mazgal biçimine sokulmuştur. Mihrap bölümünde
kaburgalı tonozlar gotik özelliği.
• Mihrap ve hünkar mahfili ile yan kapılar barok uslüpta, 1734’de Saliha
Sultan tarafından yapılan tamirattan kalma.