L SN M TIN

bi: Chng minh Vn hc nhn thc i sng v th hin t tng ca ngi

ngh s bng hnh tng ngh thut.
Bi lm
Mt tc phm vn hc bao gi cng c p qua thi gian, qua nhng chim nghim
ca ngi ngh s, v vy chng lun mang theo t tng, mang theo nhng n tng m ngi
ngh s nhn ra c t cuc sng ri ti hin chng trn tng trang sch bng hnh tng vn
hc. Hnh tng ngh thut chnh l si dy ni kt gia tm hn ngi ngh s v tm hn
ngi c.V vy m khi n vi nhng tc phm c nhiu hnh tng ngh thut p v chn
tht, ta nh chm n tm hn ngi ngh s, nh ng tnh vi t tng v quan nim m h
gi gm thng qua tc phm ca mnh.
Hnh tng ngh thut chnh l phng tin phn nh hin thc ca vn hc, ng thi
th hin t tng, tnh cm ca ngi sng tc. Hnh tng ngh thut to nn nhng bc tranh
sinh ng v cuc sng con ngi. Hnh tng ngh thut v th m va mang tnh khi qut,
va c th v tot ln nhng nt thm m . Trong tc phm vn hc, hnh tng ngh thut
thng l nhng phong cnh thin nhin, cnh lao ng hoc l hnh nh ca con ngi. Hnh
tng ngh thut lun phn nh hin thc cuc sng, ng thi qua gi gm c t tng, tnh
cm ca ngi ngh s. Nh c hnh tng ngh thut m con ngi, cnh vt hin ln trong tc
phm vn hc c c hnh khi, m thanh, mu sc, hng v. Cng chnh v th m tc phm
vn hc lun sng ng, nh a ta n cuc sng c ti hin trong tc phm, ta cm nhn
c ht nhng g m tc gi chng kin, em n cho ta nhng n tng kh phai v tnh
cch, li ni, hnh dng v cuc i ca mi nhn vt trong tc phm, v v nhng m thanh,
mu sc ca mt phong cnh thin nhin,V vy, hnh tng ngh thut c gi tr quan trng
trong mi tc phm vn hc, gp phn to nn gi tr cho tc phm v ku gi s ng cm t
ngi c v nhng iu tc gi gi gm trong tc phm ca mnh.
Hnh tng ngh thut mang ta n nhng chn tri mi, cho ta nhng tri nghim mi
m v cuc i ca mt ai u trn th gian ny, sng nhng g h sng, nghe nhng
g h nghe v thu hiu tm t ca h, ng thi nhn ra nhng bin ng trong x hi, nhng v
p ca khng gian v thi gian. Ta c c nhng cm gic nh vy l nh vo chc nng phn
nh cuc sng bng hnh tng ngh thut trong cc tc phm vn hc.n vi on trch Cnh
ngy xun trong Truyn Kiu ca Nguyn Du, ta bt cht nhn ra hin thc ca ma xun
hin ln nhng li rt giu cht th, sng ng n bt ng:
Ngy xun con n a thoi
Thiu quang chin chc ngoi su mi
C non xanh tn chn tri
Cnh l trng im mt vi bng hoa.
T hnh nh con n n c non v cnh l trng, tt c u l nhng hnh nh t
thc, nhng Nguyn Du khng sao chp, m qua li th ca ng, ta mi nhn ra c ma xun
ti p ni Kiu ang du xun. n vi tc phm ng ch ca Chnh Hu, ta bt gp hnh
tng ngi cu quc qun mc mc, cht phc. Hnh tng nhng ngi lnh chng Php c
th hin qua tng cu th:
o anh rch vai
Qun ti c vi mnh v
Ming ci but gi
Chn khng giy
Thng nhau tay nm ly bn tay.
Hnh tng ngh thut trong bi th d khc ho mt cch chn thc nht hnh nh nhng
ngi lnh thi k y. Nhng ngi lnh xut thn t ngho kh, n vi nhau bng tng sng
p, gp nhau tnh cm cao thng. H hin ln qua tng cu th vi dng v tuy rch tuy
c vi mnh v nhng li chm n tim ngi c bi s chn tht v mc mc, n s. Hnh
tng ngi lnh hin ln va c hnh dng, va c tnh cm. Tnh cm thng v ci nm
tay to cho hnh tng ngi lnh tr nn sng ng v c hn hn bao gi ht. V vy ta c
th ni hnh tng ngh thut gip ngi ngh s phn nh hin thc mt cch ch quan v sng
to nht.
Nhng hnh tng ngh thut khng ch gip tc phm mang tnh hin thc, m n l
phng tin ngi ngh s gi gm tm t, tnh cm ca mnh. n vi mt tc phm vn
hc, ta nh bt gp c nhng ting lng ca ngi ngh s, ta nh hiu c nhng t tng,
tc m h thai nghn qua tng chim nghim ca i mnh. Ta bt gp Huy Cn nhng nim
hng khi, phn khch v tnh yu m ng dnh cho nhng con ngi lao ng y sc sng trn
min bin giu c Bc B. hnh tng ca bin c v con ngi c ng thi hn vo bng
ngh hut v ti nng ca mnh tr nn tht p v diu k:
Mt tri xung bin nh hn la
Sng ci then, m sp ca
on thuyn nh c li ra khi
Cu ht cng bum cng gi khi
Bng ngi bt tuyt vi ca mnh, ng ti hin mt cch chn tht nht cnh p
bin lc hong hn v nim vui ca chic thuyn nh c. Phong cnh y hin ln tht xinh p,
vi hnh nh c th, vi mu sc v m thanh p diu k. Qua ta nhn ra rng, ch v yu ci
p ni y m Huy Cn mi c c ci nhn tinh t n th a vo tc phm ca mnh.
Ri khi ta n vi nhng cu th ca Vin Phng trong Ving lng Bc:
Con min Nam ra thm lng Bc
thy trong sng hng tre bt ngt
i hng tre xanh xanh Vit Nam
Bo tp ma sa ng thng hng.
Hnh nh cy tre hin ln vi mu sc xanh xanh y sc sng v s kin cng ng
thng hng trong bo tp ma sa. Cy tre nh c thi bng ln sc sng, n cho ta nhng
cm nhn tuyt vi v v p ca con ngi. Bng hnh tng cy tre, tc gi th hin s t
ho ca mnh v qu hng t nc v dn tc Vit Nam. Qua , ta nhn ra hnh tng vn
hc khng ch lm ni bt hin thc cuc sng m cn lm cho ta cm nhn c nhng tnh
cm m ngi ngh s gi gm vo . V th m ta khi c mt tc phm vn hc, ta nh c
ho lm mt cng vi cm xc v ci nhn ch quan ca nh vn, nh th.
Chng ta phi khng nh mt ln na rng, sc sng ca vn hc l hnh tng ngh
thut. Hnh tng ngh thut gip cho n tng ca nh th tr thnh n tng ca mun ngi,
gip cho t tng tnh cm ca nh th n c vi tim ca ngi c. Ti hin cuc sng
bng hnh tng ngh thut khng phi l sao chp, m l s thai nghn, s kt tinh t nhng
trn tr, nhng n tng mnh m v cuc i, l nhng iu lm cho ngi ngh s ray rc
khn ngui v h phi ln ting. V bng ti nng ca mnh, hnh tng ngh thut trong mi tc
phm c h thi hn vo , bin chng tr thnh nhp cu ni quan trng gia ngi ngh
s v ngi c.
C th ni, mt tc phm khng c nt p ca hnh tng ngh thut th ch nh nhng
dng ch kh cng, v v. Bi th ta mi nhn ra rng vn hc phn nh cuc i v th hin t
tng tnh cm v quan nim c ngi ngh s tt c l nh c hnh tng ngh thut. V vy khi
n vi mt tc phm hay, l khi ta nhn ra nt p trong tm hn ca ngi ngh s qua cuc
i hin ln qua tng trang sch mt cch chn thc nht.