Вы находитесь на странице: 1из 40

1

pmrsuEf mS 4 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

'Dtcsyyf rkd mS zwfp&m


2
3
4
6
8

pmwnf;awG&JUpum;?

aiGaMu;tzGJUtpnf;udef;*Pef;rsm;? b@ma&;ordkif;tpydkif;

aemufig;ESpfudk vSrf;arQmfMunfhaomf

0g&ifynm&SifwcsKdUu a[mudef;xkwfxm;NyD

,ckESpftxl;cRefqHk;bPfvkyfief;&Sif

jrefrmwdkif;(rf)ESifh oD;oefYawGUqHkar;jref;cef;

bPfESifhb@ma&;u@rS MoZmBuD;rm;aomyk*dKvfrsm;
OD;atmifaomif;\ oHk;oyfcsuf

tay:,H tajymif;tvJawG

pD;yGm;a&;uRrf;usifynm&Sif rpwma&SmifwmeJvf&JU oHk;oyfcsuf

bPfvkyfief;
jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif;

jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif; Ou|OD;odef;xGef;ESifh tifwmAsL;

42

jynfwGif;bPfawG&JU vm;&m

0g&ifhbPfvkyfief;uRrf;usifolESpfOD;u tcuftcJawGajymMum;

yxryk*vdubPf a'gufwmpdefarmif&JUtjrif

EdkifiHjcm;bPf
(ukd,fpm;vS,fHk;rsm;)

13 EdkifiHjcm;tmrcHvkyfief;

189

1842

tao;pm;acs;aiGvkyfief;rsm;
(trftufzftdkif)

400000

rSwfyHkwifrxm;onfh &yfuGufwGif;
aiGacs;vkyfief;tao;pm;rsm;

udk;um;/ A[dkbPf? trfatyDtzJGY\ 2014 ckESpftpD&ifcHpm? tjcm; owif;&if;jrpfrsm;

bPfppfwrf; 2014

pmwnf;awG&JUpum;

bPf 26 bPf&JU owif;tcsuftvufrsm;

rEav;udk teD;uyfMunfhIjcif;

rEav;NrdKU&JU pD;yGm;a&;kwfjcnf;wdk;wufrIcefYrSef;csuf

tcGef

26

0dwf'f*dkif;tpfeJY rsdK;vGif

xdyfwef;tcGefxrf;rsm;udk *kPfjyKjcif;

0ifaiGcGef? ukefoG,fpD;yGm;cGef trsm;qHk;ay;aqmifolrsm;pm&if;

&if;ESD;jrKyfESHrI

28
30
31
32
33
34
35
36
37
38

EdkifiHydkif taygifqdkif

vdkifpif& taygifqdkif

trsm;ydkifbPfwpfcktjzpf taumif;qHk;ay;qyfjcif;

rEav;

24

184

(udk,fpm;vS,fHk;)

zGifhcGifh&zG,f&Sdonfh
EdkifiHjcm;bPfta&twGu f

EdkifiHjcm;bPf0ifcGifh
rpwm qmhcsfyef;eJY tifwmAsL;

tpdk;&ESifhzufpyfydkifonfh
yk*vdubPf

1 EdkifiHydkiftmrcHvkyfief;
12 yk*vdu tmrcHvkyfief;

510 2014 ckESpfukefydkif;

EdkifiHjcm;bPf0ifcGifh pnf;rsOf;awGcsNyD;ygNyD? a&G;cs,fa&;tzGJUvnf; zGJUxm;NyD;ygNyD/


bPfvyk if ef;rwd;k wuf&if pD;yGm;a&;vnf;rwd;k wufEikd ?f Edik if jH cm;bPfvyk if ef;vdik pf ifig;ckvm; 10 ckvm;

toif;tzJGYrsm;

EdkifiHydkifbPf

wadeguyitt@gmail.com, myolwin286@gmail.com

tem*wfvm;&m

a&T? a':vm? um;? tdrfjcHajrwdkYrSonf

jrefrmhatmifbmavxD ESpf 70 ausmfNyD


atmifbmavuwpfqifh Opmcsrf;om<u,fMuapzkdY

EdkifiHjcm;om;awGudk tcGefawmif;cHyHk

twdk;ray;&bJ aiGtvHk;t&if;&apwJh rJpepfaiGpkenf;

A[dkbPf&JU tpDtpOf

'kwd,OuX a':cifapmOD;ESifh awGUqHkjcif;

tao;pm;vkyfief;

vrf;ab;vufzuf&nfeJY tokwfqdkifwpfqdkif&JUtaMumif;

jrefrmhaiGpuL&mZ0if

jrefrmhtmrcHvkyfief;ordkif; 1952-2018

aiGaMu;pDrHcefYcGJjcif;

aiGpkaqmif;zdkY aygif;pyf&wJh 0ifaiGoHk;rsKd;

ukvor*tpD&ifcHpm

vlOD;a& ig;&mcdkifEIef;atmufom bPfpm&if;&dS

qdk&S,fvpfacwfu *sme,fvpfb0

r&,fEdkifcJhwJh &,fp&mudef;*Pef;rsm;

aiGaMu;aps;uGuf

tvSrf;a0;aeqJ aiGaMu;aps;uGuf

Staff writers Wade Guyitt, Myo Lwin,

Editors Myo Lwin, Wade Guyitt


Aung Shin, Jeremy Mullins, Aye Thidar Kyaw,
Sub editor Mya Kay Khine Soe
Zaw Htike, Stuart Alan Becker,
Nyan Lynn Aung, Sandar Lwin,
Photography Yu Yu, Boothee, Zarni Phyo,
Mya Kay Khine,
Ko Pyaee, Aung Htay Hlaing, Kaung Htet,
Ko Taik
Contributers Joe Barker-Bennett,
Roger Mitton, Lau Sim Yee, U Aung Thaung, Cover design Ko Htway and Wade Guyitt
Sean Turnell, Edwin Vanderbruggen,
Page layout Ko Ko Zaw, Phyo Thiha,
Sebastian Pawlita, Yi Yi Mon,
Shine Htet Moe
Bandi Ram Prasad, William Aung

bPfvyk if ef;eJY aiGaMu;u@eJYywfoufNyD;


txl;xkwftcsyfydkxkwfzkdY uRefawmfwdkY
jyifqifaewmudkodwJh pD;yGm;a&;vkyfief;
taMumif;em;vnfol rdwfaqGwpfOD;u
&,fp&maumif;wJh tD;ar;vfwpfapmif
rMumao;cifu ydkYvmygw,f/ ]]vpmxkwf
&ufrSm aeYv,fESpfem&Duwnf;u ydwfwJh}}
bPf&JU tcuftcJudka&;xm;ygw,f/
jrefrmEdik if u
H bPfvyk if ef;tay: tBu;D
tus,f axmufcHqJjzpfwJhuRefawmfwdkY
rdwfaqGBuD;&JU pmu &,fp&maumif;ayrJh
cHpm;csuft&uawmh &,fp&mr[kwfyg
bl;/ aiGvmxkwo
f l rsm;r,fah eYusrBS uKd wif
today;jcif;r&SdbJ bPfcGJwpfckudkapm
apmydwfxm;wm[m xifrxm;wJhtwGuf
pdwfuoduatmuf tawmfjzpfapovdk
bPfawGudk Hk;zGifh&ufawGrSmyJ tvkyf
csdeftwGif;yJzGifhwJhtwGuf bPfrmS vpm
xkwrf ,fo
h al wG[m vkyv
f ufptvkyfudkcs
xm;Ny;D bPfuo
kd mG ;&wmaMumifh ukex
f w
k f
pGrf;tm; jyKef;wD;rI jzpfapygw,f/
bPfawG[mvnf; vmr,fEh pS af wGrmS
vkyif ef;awGeYJ ay;Edik rf ,fh tusdK;tjrwf
awG tHhtm;oifhzG,f wdk;csJUvmEdkifwJh
tvm;tvm&Sw
d hJ odomxif&mS ;wJt
h ajymif;
tvJumvwpfckudk a&mufaeMuygNyD/
'gaMumifh azmfjyxm;wJh aqmif;yg;
wpfyk'fpD[m NyD;cJhwJh ESpfaygif; 150 twGif;

u tjzpftysuaf wGtay: b,fvt


dk ajccH
xm;w,fqdkwmudk od&SdEkdifapzdkY'Dtcsyfydk
u@twGuf pmrsufESmwpfckpD&JUatmuf
ajcrSm ta&;ygwJh aiGa&;aMu;a&;ordkif;
aMumif;awGudk azmfjyxm;ygw,f/
wdk;wufrIudk todtrSwfjyKwJh taeeJY
uRefawmfwdkYu Banker of the Year qk
udv
k nf; cs;D jri x
hf m;ygw,fqw
kd hJ taMumif;
*kPf,lpGmajymMum;vdkygw,f/
yk*v
u
d bPfawG acwfet
YJ nDajymif;vJ
vmaeovdk EdkifiHjcm;bPfawGvnf;
jrefrmEdkifiHudk 0ifvmawmhrSmyg/ tao;
pm;acs;aiGvkyfief;awGuvnf; aus;vuf
a'oawGrSm bPfawGu vdktyfcsufawG
udk jznfhqnf;ay;aeygw,f/
jrefrmEdkifiHrSm aiGaMu;vkyfief;vkyf
udkifaewJh bPf 26 ckeJYywfoufNyD; uRef
awmfwdkY ar;jref;od&Sdxm;wmawGudkvnf;
pmzwfolawGudk ay;csifygao;w,f/
'gayrJh bPfawmfawmf rsm;rsm;&JU
a'wmtcsut
f vufawG[m rjynfph akH o;
ygbl;/wcsdKUu rajzay;csifMuovdk wcsdKU
qdk uRefawmfwdkY awmif;qdkrIudkawmif
vufrcHcsifMuygbl;/
bPfawGeJYywfoufNyD tajccHtus
qHk;tcsuftvufawGjzpfwJh qufo,
G f
vd k Y & r,f h t csuf t vuf a wG & zd k Y a wmif
awmfawmfav; BudK;pm;cJh&ygw,f/

wu,fvYkd owif;pmwpfapmifu bPf


wpfbPfudk tvG,fwul rqufoG,fEdkif
bl;qdk&if vlwpfOD; 'grSr[kwf pD;yGm;a&;
vkyif ef;wpfcu
k b,fvkd qufo,
G Ef ikd rf vJ/
ydkqdk;wmu ar;cGef;awGydkYzdkY EdkifiHydkif
bPfawGukd qufo,
G w
f t
hJ cgrSm uReaf wmf
wdkY&JUzkef;udk udkifawmifrudkifygbl;/ EdkifiH
ydik v
f yk if ef;awGeYJ yk*v
u
d vkyif ef;awGMum;
rSm uGm[csufBuD;awG &SdaeqJqdkwmudk
uRefawmfwdkY awGYcJh&ygw,f/ zkef;ac:zdkY
awmif cufcJaewJhtwGuf ,HkMunf&zdkY
twGuf axmufcHay;zdkY rvG,fawmhygbl;/
'gayrJh 'gu odyaf emufrusao;ygbl;/
bPfudk qufoG,fvkdY&r,fh vdyfpm? zkef;eH
ygwf?tD;ar;vfvdyfpm? zufpf?bPfzGifhcsdef
awG &Sif;&Sif;vif;ay;xm;yg/ 0ufqkdufzGifh
ay;xm;ygvdkY bPfvkyfief;u@BuD;wpfck
vHk;udk tMuHjyKcsifygw,f/
oD&drif;xGef; bmomjyefonf/

udk;um;onfh t&if;tjrpfrsm;
awGUqHkcGifhay;wJh ynm&Sifrsm;? aqmif;
yg;ay;ydw
Yk hJ yk*Kd vBf u;D rsm;udk txl;aus;Zl;
wif&dSygw,f/ 'DtcsyfydkrSm azmfjyxm;
wJh udef;*Pef;awGudk atmufygtzGJU
tpnf;awGu &&dSwmjzpfygw,f/
Central Bank of Myanmar
Myanmars Financial Sector: A
Challenging Environment for Banks
(GIZ, 2013)
Making Access Possible UNDP
report and associated Myanmar
FinScope Survey 2013
Fiery Dragons: Banks,
Moneylenders and Microfinance in
Burma. Sean Turnell (2009)

For feedback and enquiries, please contact


wadeguyitt@gmail.com, myolwin286@gmail.com

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

1826
yxr t*FvdyfjrefrmppfyJGjzpfyGm;/ jrefrm
EdkifiH&JU tcsKdUae&mrsm; NAdwdeftifyg,m
atmufusa&muf/ NAdwdefppfwyfeJYtwl
cspfwD;ac: tdEd,aiGwdk;acs;olrsm; EdkifiH
wGif; 0ifa&mufvm/ &mpkESpfwpfck twGi;f
NAdwdoQwdkY ysHUESHYvmoavmuf cspfwD;rsm;
vnf; ysHUESHYvm/ aiGacs;pm&if;yHkpHopfrsm;

rdwfqufNyD; [Gef'DaiGydkYaiGvTJpepfrsm;udk
toHk;jyKum NAdwdoQvufatmuf jrefrm
EdkifiH yxrqHk;aiG&Smay;olawG jzpfvm/
1930 rSm EdkifiHtESHY aiGacs;onfh vkyfief;
aygif; 1650 &Sdvm? 'kwd,urmppf
rwdkifciftxd olwdkYu w&m;0ifaiGaMu;
tzJGUtpnf;awGxuf ta&;ygcJh/

pmrsuEf mS 4 odYk

12
14
16
17
18
20

1
4
11

aiGaMu;tzGJUtpnf;udef;*Pef;rsm;
A[dkbPf
7490 or0g,r

3
avmif;qifr&f o
D nf jrefrmEdik if w
H um pD;yGm;a&;okawoe (Myanmar Economic
Research International-MERI) rS 'gdu
k w
f mwpfO;D jzpfonf/

2020 jynfEh pS rf mS yk*vduukefoG,frI bPfi,fav;awGu olwdkY&JU


NydKifqdkifrIeJY pD;yGm;a&;yrmPudkwdk;jrifhEdkifzdkY bPfwpfckeJYwpfck
uRrf;usifryI ikd ;f rSm yl;aygif;aqmif&u
G v
f mMur,f/ wdkufdkuf EdkifiHjcm;
&if;EDS;jryfESHrIyrmP ododomom wdk;wufvmNyD; t"duukefoG,f
zufEdkifiHawGu EdkifiHjcm;bPfawG bPfvkyfief;aqmif&GufzdkYcGifhjyK
vmr,fvdkY ,lq&ygw,f/ 'gayrJh jynfwGif;bPfawGudk umuG,f
ay;zdkYtwGuf EdkifiHjcm;bPfawGtay: xdef;csKyfuefYowfrIawG
&SdvmEdkifw,f/ EdkifiHydkif bPfav;ckudk wpfpkwpfpnf;wnf;aygif;
pnf;NyD; aiGaMu;zGHYNzdK;rI txl;tzGJUtpnf;awGtjzpf ajymif;vJr,fh
vrf;Tefcsufwpfck &SdvmEdkifw,f/ 'gayrJh olwdkY&JU ta&;ygrIu
awmh xifoavmuf jzpfvmrSmr[kwfygbl;/ tpdk;&eJY zufpyfydkif
qdkifwJh bPfawG wpfpkwnf; aygif;pnf;oGm;Edkifayr,fh jrefrm
EdkifiH&JU aiGvHk;aiG&if;aps;uGufu zGHUNzdK;rIaESmifhaES;NyD; acwfaemuf
usaeOD;rSmygyJ/ bmvdkYvJqdkawmh xdef;csKyfzdkY tmPm&SdwJh toif;
tzJGUqdkif&m tkyfcsKyfrIeJY aiGaMu;qdkif&m xkwfjyefrIawGeJYpyfvsOf;NyD;
yGifhvif;jrifomrIydkif;rSm tm;enf;csufawG&Sdaeao;wmaMumifhyg/
twwfynmydik ;f qdik &f m todynm A[kow
k eJY vufawGUuswt
hJ awGU
tMuKH yikd ;f awGrmS vlom;&if;jrpfrvHkavmufwmaMumifh pGrf;aqmif
&nfawGu aiGaMu;u@rSm tiftm;tenf;qHk;awGxJuwpfck
jzpfaeOD;rSmygyJ/

"mwfyHkbl;oD;

jrefrmEdkifiH\
bPfavmu

aemufig;ESpfudk rSef;arQmfMunfhaomf
a&mf*smrpfwefonf befaumuftajcpdu
k f ta&SUawmiftm&Sa'oqdik &f mavhvmol
wpfO;D jzpfonf/

aiGuaiGudk tjrJqGJaqmifw,fqdkwmvnf;rarheJY/ odyfpdwf0ifpm;


zdkYaumif;wJh u,f&pfbD,ef uRef;pkav;awGu bDvsHaygif;rsm;pGmudk
qJGaqmifEdkifwm oufaojycJhNyD;ygNyD/ tJ'gaMumifh jrefrm[mvnf;
tJ'DvdkyJjzpfrSmyg?
xNyD;ajy;zdkYtwGuf 'Du@uwjcm;u@awGxuf pm&iftm;
xkwfrI odyfrvdkwJhae&mjzpfwmuwpfydkif;? 'Du@twGufEdkifiH
wumu ulnDyHhydk;rIawGpwifaeNyDjzpfwmu wpfydkif;aMumifhEdkifiH&JU
aiGaMu;u@u ig;ESpftwGif;odyfudk zGHUNzdK;wdk;wufvmrSmyg/ pawmh
&S,f,maps;uGufwnfaxmifzdkYtwGuf wpfowfrwfwnf;&SdNyD;
pdwfcs ,HkMunf&wJh Oya'jy|mef;rIawGr&Sdao;wmeJY t&nftcsif;
&SdwJh bPf0efxrf;awGavhusifhay;zdkY tcsdefrsm;rsm;vdt
k yfaeao;
wmawGuawmh tm;enf;aeao;wJh tcsufawGygyJ/
EdkifiHa&;wnfNidrfrI jznfhqnf;ay;EdkifNyDqdk&if aemufig;ESpf
twGif;rSm bPfvkyfief;udk NrdKUjytcsuftcsmae&mawGrSmta&
twGufrsm;rsm; jzefYMuufxm;EdkifoifhwJhtjyif aus;vufa'o
tawmfrsm;rsm;rSmvnf; aumif;aumif; vTrf;jcHKxm;oifhw,f/
'gu tckpwifaeygNyD/ a'owGif;bPfawGua&m? jrefrm
EdkifiHrSm wpfOD;wnf;jzpfjzpf? zufpyfjzpfjzpf&if;EDS;jrKyfESHNyD;vkyfief;
vkyfudkifzdkYpDpOfaewJh EdkifiHjcm;bPfawGu axmufyHhulnDaewJh
jynfwGif;bPfawGtay: vlawGuvnf; wpfESpfxufwpfESpf
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/
,HkMunfvmaeygNyD/

*sKd;bmumbef;ewfonf jrefrmwdik ;f (rf)\ &S,,


f mtrsm;pkyikd q
f idk af om xGe;f azmif
a';&Si;f bPf\ twdik yf ifcyH *k Kd vfwpfO;D jzpfonf/

aiGaMu;ydik ;f qdik &f m ydwfqdkY ta&;,lrI r&SdawmhbJ bPfawGMum;


tGefvdkif;aiGay;acsrIvkyfief;pepf&SdaeNyD; twdk;EIef;? acs;aiG vHkjcHKrI
vdktyfcsufawGeJY xkwfukeftrsKd;rsKd;qdkif&m bPfvkyfief; e,fy,f
tay: A[db
k Pfu xde;f csKyx
f m;rIawGukd jrefjrefqefqef avQmch say;
Edkifr,fvdkY rSwf,l Munhfvdkufr,fqdk&if wjcm;tmqD,HEdkifiHawGeJY
wlnDwJh bPfvkyfief;pepfwpfckudk uRefawmfwdkYjrifawGU&ygvdrfh
r,f/ pdwf0ifpm;zG,af umif;wJh uGjJ ym;jcm;em;rIawGvnf; &SdaerSmaygh/
aiGudkifoHk;wmawG tawmfav;avsmhenf;vmvdrfhr,f/ tiftm;
BuD; q,foG,fa&;ydkif; yHhydk;ay;olawGaMumifh tGefvdkif;? odkYr[kwf
zkef;u wpfqifh aiGay;acsrI (SMS phone-banking) awmfawmfrsm;
rsm;vkyfvmMur,f/ ta<u;0,fuwfawG oHk;rSmr[kwfawmhbl;/
vlawGu zkef;udkyJoHk;vdrhfr,f/bPfcGJi,fav;awGeJY atwDtrf
uGef&ufawG oHk;Muvdrfhr,f/ ukefpHkqdkif tajrmuftjrm;[m tufpf
trftufpf bPf0efaqmifrI 'grSr[kwf zkef;aiG0efaqmifrIawGu
wpfqifh bPftaumifhawGeJYaiGom; toHk;jyKwJh t"duvrf;
aMumif;awG jzpfvmvdrfhr,f? txl;ojzifh e,fbufawGrSmaygh/
aemufqHk;awmh enf;ynmeJYxkwfukeftopfawGudk tom;ay;
NyD; azmufonfawGtwGuf 0efaqmifrIudk tjrJajymif;vJwdk;jrifh
ay;wJh t"dujynfwiG ;f bPf ajcmufcak vmufyJ usev
f rd rhf ,f/ ajymif;vJ
zdkY 0efav;NyD; aES;auG;aewJhbPfawG ab;a&mufoGm;rSmyJ/

"mwfyHkbl;oD;

OD;aZmfaZmf
&nf&G,fcsuf&Sif;vif;jywfom;wJh bPfvkyfief;&SifOD;aZmfaZmfudk jrefrmwdkif;(rf)
pD;yGm;a&;owif;axmufcsKyf atmif&Sifu EkdifiHjcm;bPf? jynfwGif;bPf? pawmh
aps;uGuf? &if;ESD;jrKyfESHrIpwmawGeJYywfoufNyD; awGUqHkaqG;aEG;cJhygw,f/
EkdifiHjcm;bPfvkyfief;awG jrefrmEdkifiHrSm
vma&muf&if;ESD;jrKyfESHwmeJYywfoufNyD;
yxrqHk; aqG;aEG;ay;yg/

olU&J U tifwdkuftm;wdkufaqmif&GufcsufawG[m
orm;dk;usyJawG;avh&dSwJh e,fy,fuae xl;jcm;
oGm;apygw,f/ b,fvdkyJ t"dym,fzGifhqdkygap/
'g[m cGet
f m;&SNd y;D txifBu;D avmufwhJ vkyaf qmif
csufvdkY qdk&rSmyg/ uRefawmfwdkYu olYudkpdwftm;
xufoefwJh pD;yGm;a&;vkyfief;&SifwpfOD;vdkY jrifyg
w,f/ 'ghjyif bPfvkyfief;zGHUNzdK;wd;k wufapzdYk
twGuf ol&U J x
U ifjrif,q
l csuaf wGudk rdwfaqG
taygif;toif;awG rD'D,mawGeJY awGUwJhtcgrSm
yGifhyGifhvif;vif;eJY wJhwdk; ajymMum;avh&Sdygw,f/
'grsdK;[m jrefrmEdkifiHrSm &Sm;yg;wJh t&nftaoG;
wpfckyg/

EdkifiHjcm;bPfawG 'DrmS vma&muf&if;ES;D


jrKyfESH&if uRefawmfwdkYtwGuf ydkaumif;wJh
0efaqmifrIawG &vmMurSmyg/ 'Dvdktae
txm;rSm jynfwiG ;f bPfawGa&m? Ekid if jH cm;
bPfawGudkyg tcuftcJ rjzpfapwJh
ajymif;vJjyifvG,f&Sdapr,fh enf;vrf;awG
&Sdapcsifygw,f/
wpfaeYawmh jynfwGif;bPfawG a'o
wGif; aps;uGufxJudk a&mufvmEdkifrSmyg/
uRefawmfwdkY tJ'DtwGuf jyifqifxm;zdkY
vdkygw,f/ 'gaMumifhvnf; pnf;rsOf;pnf;
urf;awGu pdwfcs,HkMunf&zdkYvdkygw,f/
EdkifiHjcm;bPfawGudk &if;ESD;jrKyfESHcGifhjyK
ay;zdkYeJY pnf;rsOf;awG owfrSwfay;zdkY
a&G;cs,fa&; aumfrwDwpfckudk tpdk;&u
tck zGUJ pnf;xm;wmeJY ywfoufNyD;b,fvkd
jrifygovJ/

uRefawmfwdkY pOf;pm;&r,fhwpfcsufu
'DrSmpD;yGm;a&;vkyfcsifwJh wwd,tzGJY
tpnf;awGuae tMuHPf,loifh r,l
oifhqdkwmyg/ uRefawmfwdkYEdkifiHtwGuf
tusKd;tjrwftrsm;qHk;&apr,fh twdkif
yifcHvkyfief;&JU toifhawmfqHk; tMuHPf
udk uRefawmfwdkY ,l&rSmyg/

jrefrmwdik ;f (rf) pmwnf;r;csKyf rpwma&mhpf'efuvD u


OD;aZmfaZmfudk ,ckESpftwGuf txl;cRefqHk; bPfvkyfief;
&Sifqkay;zdkY a&G;cs,fcJhw,fqdkwJhtaMumif; &Sif;vif;
ajymMum;oGm;wm jzpfygw,f/

{&m0wDbPf
azmufonfta&twGuf
bPfcGJta&twGuf
atwDtrfpufta&twGuf
0efxrf;ta&twGuf
rwnfaiG
aiGtyfESHrI

200000
74
150
3000
usyf 65 bDvsH
wpfx&DvsH usyf
(uefa':vmwpfbv
D s)H

jrefrmEdik if H bPfrsm;toif;ua&m tMuH


jyKcsufawG ay;Edkifrvm;?

yg/ aiGaMu;aps;uGufudk Munfhr,fqdk&if


pawmhtdwfcsdef;&SdHkyJ r[kwfygbl;/ b,f
olwv
Ykd nf; tMuaH y;Edik w
f maygh/ 'gayrJh ukrPD&JU &S,f,mu pawmhaps;uGufrSm
aemufq;kH awmh A[db
k PfuyJ qH;k jzwfcsuf todtrSwfjyKcH&zdkY pm&if;oGif;zdkY&SdvJ
csrSmyg/ olwdkYrSm tMuHay;awG trsm;BuD; qdkwmu ta&;BuD;ygw,f/
&Sdw,f/NyD;awmhvnf; 'Dpnf;rsOf;awGudk pawmhaps;uGufrSm pm&if;oGif;xm;&if
uRefawmfwkdY bmawGodEdkifovJ/
vTwfawmfqD wifoGif;Mu&rSmav/
'Dtaetxm;tay: jynfwGif;bPfawG
pm&if;oGi;f xm;wJh ukrP
[
D m aiGaMu;
u b,fvdk oabmxm;ygovJ/ olwdkY udptay: wm0efcHrIeJY ,HkMunfvufcH
pdk;&drfaewmrsKd;a&m&Sdvm;/
EdkifrIrSm yGifhvif;jrifomrI&Sdygw,f/ukrPD
jynfwGif;bPfawG tm;vHk;twGuf awGu tcGefaqmifwJhtcg tcsuftvuf
awmh uRefawmfrajymwwfbl;/ ajymp&m awGtm;vH;k jy&ygw,f/ 'ghjyif &S,,
f mawG
wpfcsufuawmh EdkifiHjcm;bPfawGudk &if; a&mif;0,f&mrSm vHjk cKH r&I zdS v
Ykd nf;vdyk gw,f/
ESD;jrKyfESHcGifhjyKvdkufwJhtcgrSmpnf;rsOf;pnf; tJ'gjzpfvmEdkifw,fvdkY xifygovm;/
jzpfvmEdkifwmaygh/ 'gayrJh ukrPD
urf;awGrSm pHEIef;wpfck&SdzdkY uRefawmfwkdY
arQmv
f ifyh gw,f/ Edik if jH cm;bPfawGeYJ quf b,fESckavmuf pm&if;oGif;EdkifrSmvJ/
qH&wJhtcgrSm pnf;rsOf;pnf;urf;awGu uRefawmfwdkYvlawG aps;uGufudk b,fvdk
acwfeJYydkavsmfnDoifhygw,f/ 'gawGu odvmEdkifrSmvJ/
xkwfukefawGudk tqifhjrifhvmaprSmjzpf vmr,fh pawmhaps;uGufxJrSm {&m0wD
bPfudka&m pm&if;oGif;zdkY&Sdvm;cifAs/
ovdk Edik if u
H v
kd nf; zGNYH zKd ;wd;k wufvmaprSmyg/
{&m0wDbPfu EdkifiHjcm;bPfwpfckckeJY
'gaygh/ uRefawmfpm&if;oGif;csifwm
yl;aygif;&if;ESD;jrKyfESHzdkY &Sdygovm;/
aygh/ uRefawmfhukrPD&JU &S,f,mawG
'gu raocsmao;ygbl;/ bPfvkyfief; a&mif;cszdkY uRefawmfpdwf0ifpm;ygw,f/
u@wpfcv
k ;kH rSm Ekid if jH cm;bPfawGukd &if; vmtdkeJY uarm'D;,m;udk Munhfvkdufyg/
ESD;jrKyfESHcGifhjyKr,fqdk&if yl;aygif;&if;ESD;jrKyf olwdkY b,fvkdvkyfvkdufovJ/ wu,fvdkY
ESHrIawGudkvnf; cGihfjyKaumif;cGifhjyKrSmyg/ pdwfcs&NyDqdk&if uRefawmfhukrPDudk pawmh
{&m0wDbPfu tcka&m EdkifiHjcm;bPf aps;uGufrSm pm&if;oGif;rSmyg/ pawmh
awGeJY yl;aygif;aqmif&GufwmrsKd;&Sdvm;/ tdwfcsdef;rSm wifcsifw,fqdk&ifawmh EdkifiH
uRefawmhfrSm yl;aygif;aqmif&GufaewJh wum pHcsdefpHTef;eJYnDwJh urmhtqifhrD
tpkpyfvkyfief;&SifawGawmh &Sdygw,f/ ukrPDwpfckjzpfzkdY ta&;BuD;ygw,f/
owif;tcsuftvufawG tjyeftvSef NyD;awmh vGwfvyfwJh tkyfcsKyfyHkpepfvnf;
zvS,fzdkYeJY 0efxrf;awGtwGuf oifwef; vkdygw,f/ 'gawGr&Sd&if pawmhtdwfcsdef;
pDpOfay;wmrsKd;awGtwGuf EdkifiHjcm;bPf bufudk oGm;EdkifrSmr[kwfygbl;/
awGeJY em;vnfrIpmcRefvTm xdk;xm;wmrsKd;
awGawmh &Syd gw,f/ urmwpfvmT ;u bPf jynfwGif;bPfawGeJY
awGrSm uReaf wmfwYdk aiGpm&if;awG zGifhxm; ywfoufNyD; . . . .
ovdk EdkifiHjcm;bPfawGeJY r[mAsL[m
ajrmuf rdwfzGJYxm;wmawGvnf; &Sdygw,f/ jynfwiG ;f bPfawG&UJ &nfreS ;f csufubm

pawmhaps;uGufeJY
ywfoufNyD; . . . .

aiGtyfErHS t
I & bPftqift
h wef;- tqihf 3 (oufwrf;
av;ESpo
f m&Sad o;onfh {&m0wDbPfwiG f tyfEMHS uonfh
aiGEIef;xm;onf oufwrf; 23 ESpf &Sdonfh pDbDbPf
udk rDvmNyDjzpfonf/)
"mwfyHkZmenfNzdK;

awGvJ? pGefYpm;&rSmawGu bmawGvJ/

t"duuawmh pD;yGm;a&;BuD;wpfckvHk;
aygh/ u@BuD;wpfckvHk;u pGefYpm;&wm
awG trsm;BuD;yg/ tJ'gu t&rf;udk ta&;
{&m0wDbPfudk xlaxmifNyD; av;ESpf BuD;ygw,f/ wpfaeYawmh uRefawmfwdkYawG
rSm b,fvt
kd wGUtMuHKawG&&Sx
d m;ygovJ/ b,folYudkrqdk aiGxkwfacs;vmEdkifrSmyg/
bPfvkyfief;? tmrcHvkyfief;? &if;ESD; jynfwGif;bPfawG tck tusKd;tjrwf
&Mu&JUvm;/ 'grSr[kwf tH;I rsm; ay:ae
jrKyfESHrIeJY vkyfief;rwnf&if;ESD;aiGawG[m
Muvm;/
pD;yGm;a&;wpfck&JU t"duudpBuD; av;&yf

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

'kw,
d t*Fvyd -f jrefrmppfyjJG zpfymG ;/ jrefrm
EdkifiHatmufydkif; NAdwdoQvufatmufus
a&muf/ rif;wke;f rif;u awmf0if '*Fg;pufkH
wnfaxmif/ yxrqHk; w&m;0ifxkwfvkyf
wJah iGaMu;u yJ&pfrmS oGe;f vkyw
f ahJ zmif;<u
wHqdyfwHk;awGeJY t*FvefEdkifiH? bmrif[ef

u wifoiG ;f wJh pufypn;f awGeYJ vkyw


f hJ a&TeYJ
aiG'*Fg; usyfaiGawGjzpf/ '*Fg;wefzdk;awGu
wpfyJ? wpfrl;? wpfrwf? ig;rl;eJYwpfusyf
jzpf/ '*Fg;jym;awG&JUwpfzufrSm awmf0if
Oa'gif;yHkcwfESdyfxm;vdkY NAdwdoQawGu
a'gif;lyD;vdkYac:Mu/

pmrsuEf mS 5 odYk

1852

5
uRefawmfwdkY bPfawGuawmh tusdK;
tjrwfawG &aeygw,f/ 'gayrJh uRefawmf
wdkY tckvkyfaewJh yrmPu ao;i,fyg
ao;w,f/ uRefawmfwdkYbPfawGu tpyJ
&dSygao;w,f/ uRefawmfwdkYazmufonf
awGudk uRefawmfwdkY b,fvdk0efaqmifrI
awG ay;EdkifrvJqdkwmudk em;vnfzdkY ta&;
Bu;D ygw,f/ Ny;D awmh a'owGi;f aps;uGux
f J
ukda&mufEkdifzdkYtwGuf uRefawmfwdkY pD;yGm;
a&;udk BuD;xGm;vmatmif b,fvdkvkyf
&rvJ qdkwmvnf; ta&;BuD;ygw,f/
a'owGif;bPfawG vkyfaewJh tvm;wl
tajccHtaqmufttHkawG uRefawmfwdkY
rSmvnf;&Sdapcsifygw,f/

oD;oefaY wGUqHak r;jref;rI

rsdK;vGifESifh*s,f&,frDrmvifpf

myolwin286@gmail.com
jeremymullins7@gmail.com

'DrSm&SdwJh jynfwGif;bPftm;vHk;&JU tck


vuf&Sd bPftyfaiG pkpkaygif;[m a'o
wGif; bPfwpfck&JU bPftyfaiGawGeJY
wl&JUvm;/

'Du pD;yGm;a&;t&G,ftpm;t& bPf


tyfaiGu olwdkYeJY,SOf&if enf;aeygao;
w,f/ Oyrm ukefoG,frIyrmPu tar
&duefa':vm 6 bDvsu
H ae 8 bDvsaH vmuf
yJ &Sdygw,f/ {&m0wDbPf&JUtyfaiG
a':vm wpfbDvsHavmufyJ &Sdygw,f/
wjcm;a'owG i f ; bPf a wG u awmh
a':vm 45 bDvsHeJY bDvsH 50 avmufyJ
&Sdygw,f/ 'gu uRefawmfwdkY pD;yGm;a&;rSm
pD;qif;aewJh aiGyrmPudk jyygw,f/

olY&JUtvkyf&Sifudk
tiftm;jznfhay;r,fh
vli,f trf'D

OD;aZmfaZmfudk ol\Hk;cef;wGifawGU&pOf/ "mwfyHkZmenfNzdK;

zefwD;Edkifr,fh tm;xm;avmufwJh pnf; bPfvkyfief;awG&J U


rsOf;opfawG csrSwfay;&if;eJY jynfwGif;
bPfawG wdk;wufvmapzdkY A[dkbPfu tem*wf . . . .
vkyfay;oifhygw,f/ wpfzufu pD;yGm;a&; wjcm; pD;yGm;a&;vkyif ef;awGxuf bPf
vdktyfcsufawGudk jznfhqnf;ay;Edkifr,fh vkyfief;twGif;rSmvnf; pGefYpm;&wJh tajc
vkyfief;udk t"du OD;pm;ay;vkyfief;jzpf
jynfwGif;bPf ta&twGuf tvHk taeawG&Sdygw,f/ 'gudk uRefawmfwdkY
apcsiw
f ,fvYkd a&SrY mS ajymxm;w,faemf/
[kwfygw,f/ uRefawmhf&JUt"du
tavmuf&Sd&JUvm;/
[efcsufnDatmif vkyfae&ygw,f/
r&Sdygbl;/ jynfwGif;bPf ta&twGuf jynfwiG ;f bPfawGMum; NydKifqikd rf u
I a&m vkyfief;u vGwfvyfwJh tkyfcsKyfyHkpepf
b,fvdktaetxm;rSm &SdygovJ/
u awmfawmfav;udk enf;ygw,f/ uRef
wpfcyk g/ uReaf wmfrh mS vGwv
f yfpmG qH;k jzwf
jynfwGif;bPfvkyfief;&SifawG tm;vHk; EdkifwJh 'gdkufwmawG? Oya'tMuHay;awG
awmfwdkYbPfawG wpfEdkifiHvHk;tESHY 0ef
aqmifrIay;oifhygw,f/ uRefawmfwdkYrSm [m uRefawmfhtwGufawmh tpfudkBuD; eJY wjcm;ynm&SifawG &Sdygw,f/ bPfu
Y pfO;D ydkNyD; woD;wjcm; jzpfw,fav/ uRefawmf
aiGt&if;tESD;? enf;ynmeJY zefwD;EdkifpGrf; awGvydk gyJ/ uReaf wmfwaYdk wG wpfO;D eJw
&Sd&if vli,fvkyfief;&SifawGtwGuf pD;yGm; &if;ESD;Mu ovkd tultnDvnf; ay;Muyg wdkYrSm a&&Snf pDrHudef; &Sdygw,f/
a&; vkyif ef;awG ydv
k yk af y;Edik yf gw,f/bPf w,f/
bPfvkyfief;u pD;yGm;a&;rSm ta&;
uRefawmfuawmh a'owGif; aps;uGuf tBuD;qHk;u@jzpfwJhtwGuf uRefawmf
rSm tyfaiGr&Sb
d J b,forl S csr;f romvmEdik f
ygbl;/ 'gaMumifh pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wuf ukd 0ifEdkifzdkY &nfrSef;xm;ygw,f/ {&m-0wD uawmh bPfvkyfief;udk aoaocsmcsm
a&;twGuf ydkaumif;wJh tcGifhta&;awG bPfudk vli,frsdK;qufopfawG OD;aqmif *kpdkufygw,f/ 'gayrJh wjcm;pD;yGm;a&;
wJh jynfwiG ;f bPf 'grSr[kwf Edik if jH cm;bPf vkyif ef;awGukd *krpdu
k b
f ;l vdYk rqdv
k ykd gbl;/
awGMum;rSm taumif;qHk;0efaqmifrIay; pD;yGm;a&;vkyfief;tm;vHk; a&&SnfwnfwHh
EdkifwJh bPfwpfckjzpfcsifygw,f/ 'DbPf EdkifzdkY oifhawmfwJh pDrHcefYcGJrI&SdzdkYvdkygw,f/
udk uRefawmfwpfa,mufwnf; ydkifqdkifzdkY uReaf wmfw&Ydk UJ pmzwfy&dowfawGukd bm
rsm; ajymcsifygao;ovJ/
twGu?f uReaf wmfwpfa,mufwnf; tusKd ;
t"dutcsuu
f awmh uReaf wmfwb
Ydk Pf
tjrwf&zdkYtwGuf r&nf&G,fygbl;/ jznf;
jznf;rSefrSefeJY aps;uGufxJrSm oGm;NyD;&if vkyfief;rSm vli,fawGudk OD;aqmif yg0if
aeapygNyD/ olwdkYudk xdyfwef; pDrHcefYcGJrI
trsm;ydkifvkyfzdkY &Sdygw,f/
EdkifiHjcm;bPfawG 0ifvmNyD;wJh aemuf tpDtpOfawGrSm yg0ifapygw,f/ olwdkYOD;
ydik ;f rSm jynfwiG ;f bPfawG&UJ NydKifqikd rf u
I
aqmifwt
hJ cg pDrcH efcY rJG [
I m jrefqefygw,f/
b,fvdkrsm; &SdvmEdkifrvJ/
uRefawmfwdkY wwfEdkifwJhae&mawGrSm
NydKifqdkifrI yHkpHESpfrsdK;awmh jzpfvmEkdifyg wwfEdkifoavmuf wm0ef,l aqmif&Guf
w,f/ wpfOD;csif;pD ,SOfNydKifrvm;? yl; aeygw,f/ bPfvkyfief; u@uawmh
aygif;NyD; NydKifqdkifMurvm;qdkwmrsdK;aygh/ BuD;vmzdkY &Sdygw,f/ wu,fwdk;wufwmudk
bPfvyk if ef;wGi;f rSm tJ'v
D akd wmh rvkyEf ikd f vkdcsifw,fqdk&ifawmh vufawGYusrS jzpf
ygbl;/ uRefawmfwdkYuawmh b,fvdk rSmyg/ tJ'guawmh EdkifiHwum jyKjyif
yl;aygif;EdkifrvJ? b,fae&mrSm olwdkYxuf ajymif;vJrIaemuf vkduf&rSmyg/ 'gu
ydkaumif;EdkifrvJqdkwmukd Munfh&rSm ta&;BuD;qHk; tcsufyg/
oD&drif;xGef; bmomjyefonf/
yg/

jrefrmEdik if u
H bPfvkyfief;rSm abmvfyifeJYpm&GufudkyJ tajccHw,fvdkY ausmfMum;
w,f/ wef;pDNyD; xdkifaewJhpma&;awG[m taumifhawGudk vufeJY 'grSr[kwf bPf
wpfckwnf;&JU wjcm;bPfcGJawGeJYawmifrS tcsdwftqufodyfrrdcsifwJh uGefysLwm
pepfawGeJY xdef;odrf;xm;w,f/
tkyfcsKyfrI'gdkufwm OD;NzdK;atmif&JUtqkdt& {&m0wDbPf[m jrefrmEdkifiH
rSm ydkaumif;wJhenf;vrf;udk pwifazmfaqmifcJhwJh yxrqHk;bPfjzpfw,f/ 2010
jynfhESpftwGif; bPfwnfaxmifNyD;vdkY aemufwpfESpftMumrSm {&m0wDbPf
[m A[dkcsKyfudkifrI bPfvkyfief;pepfudkajymif;vJcJhw,f/ 'DpepfrSm rSwfwrf;rSwf
&mawGtm;vH;k udk A[dck suw
f pfcw
k nf;rSmyJ tDvufx&Ge;f epfenf;ynmeJY odr;f qnf;
xm;wmjzpfw,f/
]]uRefawmfwdkYuawmh bPfvkyfief;udkjynfwGif;u enf;vrf;twdkif;csnf;yJvkyf
udkifzdkY odyfpdwfr0ifpm;bl;}}vdkY oluqdkw,f/ xif&Sm;ausmfMum;NyD; MoZmBuD;wJh
olaX;wpfOD;jzpfwJh OD;aZmfaZmfwnfaxmifOD;pD;aewJh {&m0wDbPf[m jrefrm
bPfawGxJrSm 'kwd, aiGtyfESHoltrsm;qHk;eJY wwd, bPfcGJ trsm;qHk; zGifhxm;
EdkifwJh bPfjzpfw,fvdkYvnf; olu *kPf,lpGmajymw,f/
]]uRefawmfwdkY aiGom;udkifwG,fzdkYudkae&mavQmhNyD; tmrcHvkyfief;? uwfwdkY
vdk[mrsdK;udk xdkifNyD;a&mif;EdkifzdkYae&mydkay;vdkY&r,fh uRefawmfwkdY&JU bPfcGJawG&JU
tqiftjyifudk 'DZdkif;topfpNyD;jyefqGJaeygw,f}} vdkY OD;NzdK;atmifuqdkw,f/
A[dkbPf&JU jy|mef;csufawGu wif;usyfwmjzpfEdkifayr,fh bPftaeeJY vuf&Sd
vrf;nTefcsufawGtwGif;rSmyJ 0efaqmifrIydkrdkaqmif&Gufay;Edkifr,fhenf;vrf;awG
udk pOf;pm;aew,fvdkY oluqdkw,f/
{&m0wDbPf[m t&pfustiSm;0,fpepftpDtpOfudk pwifaqmif&Gufay;
aeNyDjzpfNyD; 'DtpDtpOfrSm tu,f ukrPDwpfcku um;wpfpD;udk acs;aiGpepf
eJY0,f,lcsifw,fqdk&if bPfu um;udk0,fvdkufNyD; ukrPDudk tiSm;uaetydkif
jzpfatmif umvwpfckowfrSwf jznfhqnf;ay;oGm;rSm jzpfygw,f/ {&m0wD
bPf[m tar&duefEdkifiH&JU emrnfysufpm&if; 0ifaew,f qdkayr,fhvnf;
OD;NzdK;atmifu txl;ynwfxm;wJhEdkifiHrsm;pm&if; (Specially Designated
Nationals List) xJyg0ifaewJh tcuftcJawGudk ta&;rBuD;ovdk ab;csdwf
xm;ygw,fwJh/ 2013 ckESpf? azazmf0g&Dv 22 &ufaeYuxkwfjyefcJhwJh taxGaxG
vdkifpif 19 [m tar&duefEdkifiHom; wpfOD;csif;pDudka&m? pD;yGm;a&;vkyfief;awG
udkyg {&m0wDeJY tvkyfvkyfcGifhjyKxm;wmudk ADZm (Visa) ta<u;0,fuwf
ukrPDeJY {&m0wDbPfyl;aygif;xm;wmudkolu Oyrmay;cJhao;w,f/
]]uRefawmfwdkY tar&duef ukrPDawG? tar&duefEdkifiHom;awGeJY aiGa&;aMu;
a&;udpt& qufqHvdkY&ygw,f}} vdkY oluqdkw,f/
]]taxGaxGvdkifpif 19 [m tar&duefEdkifiHom;awGeJY pD;yGm;a&;vkyfief;awG
udk OD;awZ&JU tm&Spdrf;vef;rIzGHYNzdK;a&;bPfeJYa&m EdkifiHawmfydkifjrefrmhpD;yGm;a&;
bPfeJY jrefrmh&if;ESD;jryfESHrIESifh ul;oef;a&mif;0,fa&;bPfwdkYeJYvnf; tvkyfvkyf
cGifhay;xm;w,f/ ]taxGaxGvdkifpif[m jrefrmEdkifiHtay: tar&duefEdkifiH&JU
ydwfqdkYrIawGudk 2012 ckESpf Zlvdkifvu ajzavQmhay;xm;rIudk taxmuftul
jzpfapvdkY tar&duefvlrsdK;awG jrefrmjynfrSm &if;ESD;jryfESHrI topfvkyfwmudk
w&m;0ifcGifhjyKxm;NyD; jrefrmEdkifiHrSm aemufxyftar&duefEdkifiH&JU pD;yGm;a&;
yg0ifywfowfrIudk tm;ay;tm;ajrmufjyKovdkjzpfapw,f}}vdkY oluqdkygw,f/
bPfrSmqef;opfajymif;vJrIawGvkyfaeayr,fh odyfrMumciftcsdefrSm {&m0wD
udk tar&duefemrnfysufpm&if;xJu vH;k 0xkwaf y;vdu
k rf vm;qdw
k m ajymzdYk
cufcJw,fvdkY OD;NzdK;atmifuqdkw,f/
]]uRefawmfwdkYuawmh taumif;qHk;BudK;pm;aeygw,f}} vdkYoluajymw,f/
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

"mwfyHkZmenfNzdK;

1861

1869

1876

1885

Indian Presidency Bank of Bengal

pl;tufw;l ajrmif; zGiv


hf pS /f Oa&my
udkoabFmpD;oGm;&r,fhtcsdefudk xuf
0ufoufomapNyD; NAdwdefudkqefpyg;
axmufyHh&ef jrefrmEdkifiHudk taumif;
qHk; yx0D0if taetxm; zefwD;ay;/

taemufEikd if o
H abmw&m;rSm jrefrm aexdkifolawG[m 12 ESpfMum aiGay;
EdkifiH ae&mtawmfrsm;rsm;rSm ajrydkif acsNyD;ygu ajrydkifqdkifcGifh&Sd/
qdkifrI tpOftvmr&Sdbl;/ NAdwdef
twGuf v,f,mpdkufysKd;a&;wdk;csJUrI
udk t&SdefjrifhzdkYeJY 0ifaiG&&SdzdkY Burma
Land and Revenue tufOya'udk
xkwfjyef/ Oya'rSm ae&mwpfckrSm

wwd, t*Fvyd -f jrefrmppfyjJG zpfymG ;/


jrefrmwpfEdkifiHvHk; NAdwdoQvufatmuf
usa&muf/ lyD;u usyfaiGae&mudk
tNyD;tydkif0ifa&muf/

bPfcGJ &efukefNrdKUzGifhvSpf/

pmrsuEf mS 6 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

bPfvkyfief;ESifh aiGaMu;u@
MoZmBuD;rm;aom yk*dKvfrsm;

OD;cifarmifat;

aiGaMu;eJY &if;ES;D jrK yEf rHS aI vmuu MoZmtBu;D rm;qH;k yk*Kd vaf wG&J U
pm&if;udk jrefrmwdkif;(rf)u yxrOD;qHk; azmfjyay;vdkufygw,f/
bPfcJGta&twGuftrsm;qHk;
,ckESpftaumif;qHk;bPf uarmZbPf
bPfrsm;
1994 ckESpf? Zlvdkifv 1 &ufaeYrSm awmifBuD;NrdKUrSm
OD;atmifudk0if;u pwifwnfaxmifcJhygw,f/
uarmZbPf
Myanmar Billion Group yg0ifwJh ukrPDBuD;&JUwpfpdwf
or0g,rbPf
wpfydkif;jzpfygw,f/ wpfEdkifiHvHk;rSm ae&mtESHY
{&m0wDbPf
bPfcJGawG zGifhvSpfxm;wJh wpfckwnf;aom bPfBuD;
d;k rbPf
jzpfygw,f/
,ckESpftxl;cRefqHk;bPfvkyfief;&Sif OD;aZmfaZmf? {&m0wDbPf tm&Sprd ;f vef;rIzNUHG zKd ;a&;bPf
jrefrmha&S aU qmifbPf
tcGefxrf;EdkifiHom; eHygwf 1 OD;atmifudk0if;? uarmZbPf

a&SUaeBuD;rsm;? udef;*Pef;ydkif;
avhvmolrsm;ESifh okawoDrsm;
a'gufwma&SmifwmeJvf
jrefrmEdkifiH&JU t&ifeJY vuf&SdbPfvkyfief;eJY
aiGaMu;pepfukd ordik ;f rSww
f rf;wifol MopaMw;vs
pD;yGm;a&;yg&*ljzpfw,f/a':atmifqef;pkMunf&UJ
pD;yGm;a&;tMuHay;jzpfNyD; aemufydkif;rSm ydkNyD;
xif&Sm;vmvdrfhr,f/
a'gufwm avmifpif&D;
wkwf? *syefeJY t*Fvdyfbmompum; oHk;rsKd;
ajymwwfwo
hJ [
l m vGecf w
hJ o
hJ ;kH ESpu
f uifraf qmif
wef;eJYvGwfvyfwJh tMuHay;tzGJUudk zGJUpnf;cJhNyD;
jrefrmwdik ;f (rf)&JU'gdu
k w
f mtzGUJ 0ifvnf; jzpfw,f/
a'gufwm uifrfaqmifwef;
trsKd;om;pDrHcefYcGJrIwuodkvfu pifumyl
vlrsKd; pD;yGm;a&;yg&*ljzpfw,f/ ol[m jrefrmEdkifiH
bPfrsm;toif;udk bPfvkyfief;e,fy,fjyKjyif
ajymif;vJa&;eJYywfoufvdkY tMuHPfay;aeNyD;
OD;odef;xGef;&JU twkdifyifcHyk*dKvfjzpfygw,f/
rpwmtuf'0ifAef'Dbl;*ef;
ol[myg&rDx;l wJh wdusreS u
f efwhJ a&SUaewpfO;D
jzpfwJhtjyif jrefrmEdkifiHrSmvkyfief;BuD; wcsKdUeJY
&if;ESD;jrKyfESHrIawGvkyfaeNyD; bPfvkyfief;twGuf
tMuHay;Hkomru a&eHESifh obm0"mwfaiGU
udp&yfawGtwGuf AdkvfcsKyf(BuD;)tcsKdUudk
tMuHay;aeolwpfOD; jzpfygw,f/
tvufpfpD,dkay:vufpx&D
OD;atmifaZmfOD;eJYeD;uyfwJh tDwvDvlrsKd; pGefYOD;
pD;yGm;a&;qdkif&ma&SUaewpfOD;jzpfygw,f/ ol[m
Ny;D cJw
h EhJ pS Ef pS af vmufrmS uarm'D,m;uae ajymif;
vmuwnf;u emrnfaumif; &&SdNyD;jzpfw,f/
aygvfeDuDwdkydk;vyfpf
EdkifiHwGif;u aiGaMu;trsm;tjym;udk bPf

xJa&muf&Sdvmatmif qJGaqmifcsifaewJh MoZm


wdur&SdwJh todkif;t0dkif;awGxJudk wdwfwqdwf
zdwfMum;cH&wJh a&SUaewpfOD;jzpfovdk bPf
vkyif ef;&Siv
f nf; jzpfygw,f/
OD;rif;pdef
{&m0wDbPf&JU 'gdkufwmwpfOD;jzpfNyD;
aiGpm&if;ydkif;eJY Oya'ydkif;ESpfckvHk; uRrf;usifwJh
vufawGUqefwJh a&SUaewpfOD;jzpfw,f/
OD;0rfwif
a*stufzfpD;yGm;a&;tkyfpk&JU OD;aqmifTef
Mum;a&;r;jzpfNyD; emrnfBuD;pD;yGm;a&;vkyfief;
wcsKdUudk udkifwG,faewJh &efukefrSm tawGUtMuHK
t&ifhqHk;pm&if;ppfawGxJu wpfOD;jzpfw,f/
&pfcswfbwfcsrf;eef
&pfcswf[m tm&Sa'ou tvdkcsifqHk; tcGef
uRr;f usiyf nm&Siaf wGxu
J wpfO;D jzpfNy;D 'Dtufzf
'Dt,fvf&JU vkyfief;udk OD;aqmifaeoljzpfw,f/
a&SmifvdGKif;
VDB-Loi &JUOD;aqmifrIygwemwpfOD;jzpfwJh
olYudk a'o&JUtawGUtMuHKt&ifhoefqHk; tcGef
ynm&SifawGxJu wpfOD;tjzpf vlodrsm;Muw,f/
OD;0if;oif
0if;oifeJYvkyfazmfudkifzufrsm; Win Thin &
Associates (WTA) &JU wnfaxmifol? pD;yGm;zuf
wpfOD;jzpfw,f/ oltvkyfvkyfaecJhwm ESpfaygif;
50 ausmf&SdNyDjzpfwJhtjyif pm&if;ppfjcif;? ukrPD
vdkifpifavQmufjcif;ESifh rSwfyHkwifjcif;utp
pm&if;&Sif;zsufodrf;jcif;ESifh vkyfief;&yfpJjcif;
vkyfief;rsm;tqHk; tm;vHk;udkaqmif&Gufay;wJh
pm&if;udkifOD;a& 20 xd yg0ifwJh tzGJUwpfzGJU
vnf; olYrSm&Sdw,f/

OD;atmifudk0if;
uarmZbPf&JU Ou|jzpfovdk
ydkif&Sifvnf;jzpfwJhtjyif jrefrm
tjynfjynfqdkif&m avaMumif;
Myanmar Airways International

&JUydkif&Sifjzpfygw,f/ EdkifiHwGif;rS
bPftm;vHk;xJrSm bPfcGJ 150 eJY
bPfcGJtrsm;qHk; ydkifqdkifwJhol
jzpfygw,f/ vltrsm;a&SU odyrf xGuf
wwfwJh awmifBuD;u &Srf;vlrsKd;
OD;atmifudk0if;&JU MoZmuawmh
qufvufBuD; xGm;vmaeqJjzpfyg
w,f/ wpfEdkifiHvHk;rSm tcGefay;
aqmifrI tjrifhrm;qHk;ol wpfOD;
tjzpf xdyfwef;pm&if;0ifjzpfw,f/

a'gufwm atmifxGef;ouf

pDbDbPf&JUOu|jzpfwJhol[m
bPfvkyfief;e,fy,frSm xif&Sm;
NyD; wuf<uwJhbPf vkyfief;&SifawG
xJu wpfOD;jzpfNyD; xufoefwJh
wdk;csJUa&; tpDtpOfawGukd toH;k
jyKcyhJ gw,f/ rmpwmuwfeJY atwD
trfpepfudk rdwfqufay;vdkufjcif;
u olYudktem*wfrSm apmifhMunfh&
OD;odef;xGef;
r,fholjzpfapNy;D olY&JU aMumfjimenf;
xGef;azmifa';&Sif;bPf&JU wnf AsL[muvnf; olY&JU vkyfief;rSm
axmifolOu|jzpfNyD; jrefrmEdkifiH tawmfyJwmoGm;cJhw,f/
bPfrsm;toif;&JU Ou|jzpfw,f/
'D 0 g&if h p D ; yG m ;a&;vk y f i ef ; &S i f u d k
awmh rdwfqufay;zdkY odyfrvdk
avmufbl;/ q,fpkESpfoHk;cktwGif;
tar&duefa':vm 15000 wef
bPfudkudk a':vmoef; 70 wef
atmif ajymif;vJypfvdkufEdkifcJhNyD;
pD;yGm;a&;avmurSm usifvnfvm
cJhwm ESpfaygif; 50 ausmfvmNyD
jzpfw,f/ ol[m vdrmyg;eyfNyD; OD;aZmfaZmf
{&m0wDbPf&UJ Ou|jzpfw,f/
pdwf"mwfrmayr,fh ESpfvdkzG,f
aumif;wJh pD;yGm;a&;orm;wpfOD; olu owKwGif;eJY aqmufvkyfa&;
f w
k v
f yk rf I
jzpfw,f/ 'D*sme,frSm &if;ESD;jrKyfESHrI vkyfief;? [dkw,feJYuek x
k yf sK;d a&;eJY tdrfjcH
trsm;BuD;vkyfxm;um *sme,f&JU vkyif ef;awG? pdu
Ou|jzpfovdk &S,f,mtrsm;pk ajrvkyfief;awGvnf; ydkifqdkif
w,f/ vGefcJhwJh av; ESpfu bPfcGJ
ydkif&Sifvnf;jzpfw,f/
wpfckrSr&SdbJ tck 75 cktxd
OD;atmifaZmfEdkif
bPfcGJuGef&uf wdk;csJUEdkifzdkY ol&JU
OD;tdkufxGef;&JU om;jzpfol tm;xkwfrIawG&,f? olY&JUbPfudk
OD;atmifaZmfEdkifu a&Tawmif atmifjrifpGm trnfwHqdyfjyef
aqmufvkyfa&;vkyfief;ukrPD&JU vnf cwfESdyfay;EdkifwJhtjyif enf;
tkyfcsKyfrI'gdkufwm jzpfygw,f/ AsL[majrmuf aps;uGuf&SmazGa&;
,aeY jrefrmEdkifiHpD;yGm;a&; avmu r[mAsL[mudk toHk;csEikd w
f m&,f
rSm xdyfwef; vli,fpD;yGm;a&; aMumifh jrefrmwdkif;(rf)u olYudk
vkyfief;&SifwpfOD; jzpfygw,f/ ESpfwpfESpf&JU taumif;qHk;bPf
aqmufvkyfa&;vkyfief;awG trsm; vkyfief;&Siftjzpf owfrSwfxm;
BuD; taumifxnfazmfaeygw,f/ w,f/ ol[m aps;uGufudk aocsm
tm&S"ebPfudk olYzcifeJYtwl ayguf OD;aqmifEdkifr,fh vufvD
wnfaxmifcJhygw,f/
bPfvkyfief; 0efaqmifrI wnf
axmif&if;eJY a&SUqufNyD; xifay:
ausmfMum;vmOD;rSmyg/

orw&JU pD;yGm;a&;tMuHay;
jzpfNyD; jrefrmEdkifiH &if;ESD;jrKyfESHrI
aumfr&SifrSmvnf; tzJGU0ifwpfOD;
jzpfygw,f/ jrefrmEdkifiH pme,fZif;
aumifpD? ,ltrftufzfpDpDtdkifwdkY
rSm twdkifyifcHwm0ef xrf;aqmif
aeygw,f/ &efukefpD;yGm;a&;
wuodkvf&JU tNidrf;pm;ygarmu
wpfOD;vnf; jzpfygw,f/ aiGa&;
aMu;a&;eJY b@ma&; jyKjyif OD;oef;vGif
OD;atmifudk0if;&JU nmvufHk;
ajymif;vJrIeJY ywfoufNyD; tMuH
aumif;awG trsm;BuD;ay;aeol jzpfNyD; tNidrf;pm; A[dkbPf'kOu|
jzpfygw,f/ uarmZbPfvkyfief;
jzpfygw,f/
10 ESpftwGif; wdk;csJUa&;pDrHudef;
rpwm pwDzif tifef *&m;Edk; awGrmS olu t"duswhJvlwpfa,muf
Myanmar Access ukrPD&JU yg/ bPfvkyfief;todkif;t0dkif;rSm
pDtD;tdkjzpfNyD; tawGUMuHKrsm;wJh awmfawmfav; dkaoav;pm;
bPfvyk if ef;&Sif wpfO;D jzpfygw,f/ cH&wJh vlwpfa,mufjzpfygw,f/

OD;atmifaomif;
oleJY olYrdom;pk[m jrefrmEdkifiH
rSm tcsrf;omqHk;vlawG pm&if;rSm
yg0ifygw,f/ ,lEdkufwuf tr&
bPfvkyfief;udk om;orD;awGeJY
aqmif&Gufaeygw,f/ tNidrf;pm;
pufrI(1) 0efBuD;vnf; jzpfygw,f/

1897

1900

tdEd,tpdk;&u jrefrmlyD;'DZdkif;udk jrefrmEdik if o


H nf ta&SUawmiftm&SwGif
jrefrmpmvHk;xnfhoGif;NyD;ajymif;vJ/
tcsrf;omqHk;EdkifiHjzpf/
yxrqHk; jrefrmEdkifiHom;ydkifbPf
ppfawGNrdKU zGifhvSpf/

1905

1914

1923

csufwD;,m;rsm;&JU vTrf;rdk;rIudk ydwfqdkY


&ef or0g,rbPfoGif;aiG w&m;0if
pepfwpfckudk rdwfquf/ 1929 rSm tzGJU
tpnf; aygif; 4000 txdwdk;yGm;/

jrefrmukrPDrsm;qdkif&m tufOya'
ay:xGuf/

NAd w d o Q- tdEd,tifyg,mtwGif;
jrefrmEkdifiHonf udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh&
a'ojzpfvm/

pmrsuEf mS 7 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

7
OD;NzdK;atmif

rl;qef; (Moo Sun)

{&m0wDbPf&JU tkyfcsKyfrI
'gdkufwmtjzpfeJY 0efaqmifrI
vkyfief;rSm wpfESpfausmf wm0ef,l
cJhw,f/ touf 30 ausmfHkom
&S d N yD ; wuf w uf < u<u&S d a om
OD;NzdK;atmifonf olaX;\trdefY
rsm;udk pDrHaqmif&Guf&mrSm ta&;
ygwJh vlwpfa,mufjzpfum ol[m
tvkyftrIaqmifwpfOD; jzpfEdkif&ef
t&nftcsif;&Sdol jzpfaMumif;
oufaojyaeygw,f/

{&m0wDbPf&JU pDrHcefYcGJrI
t&m&SdcsKyf[m rav;wkwfvlrsKd;
jzpfw,f/ ol[m EdkifiHwGif; bPf
vkyfief;e,fy,frSm tvkyfvkyfae
cJw
h mjzpfNy;D {&m0wDbPfukd {&m
bPftjzpf trSwfwHqdyfjyefay;
jcif;twGuf wm0ef,lxm;ol
jzpfw,f/ pDrHcefYcGJrItzGJUxJrSm
0ifqHholvnf;jzpfw,f/

OD;cifarmifausmf

jynfwGif;bPfvkyfief;
rsm; vuf&Sdtajctae
tay:okH;oyfcsuf
rpwm qmhcsfyef;
jrefrmEdkifiHu pD;yGm;a&;vkyfief;
awGtaMumif; aqG;aEG;r,fqdk&if
olYudk csefxm;vdkYr&ygbl;/ olY&JU
Yoma Strategic udk pifumylrSm
atmifjrifrI o&zlawGaqmif;EdkifcJh
ygw,f/ 'gayrJh jrefrmEdkifiHtwGif;
pnf;u b@ma&;eJYywfoufNyD;
qHk;jzwfcsufcswJh olawGMum;rSm
awmh vlodrsm;atmif BudK;pm;
ae&qJygyJ/ rpwm qmhcs[
f m tdrjf cH
ajr pDrHudef;awGvnf; vkyfudkif
aeol jzpfygw,f/

OD;pdk;odef;

aus;vufzGHUNzdK;a&;bPf Ou|
eJY tpk&S,f,mtrsm;qHk; ydkifqdkif
xm;oljzpfygw,f/ jrefrmEdkifiH
awmifydkif; ig;vkyfief;vkyfudkifcGifh
&&Sdxm;olvnf;jzpfygw,f/ tck
awmh rEav;bD,mjzefYcsda&;
vkyfief; &&Sdxm;ygw,f/ umuG,f
a&;OD ; pD ; csKyf Ad k v f c sKyf r ; BuD ;
rif;atmifvidI ef YJ a,mufz awmfpyf
ol jzpfygw,f/

orwHk;0efBuD;wpfOD;jzpf pufrI
0efBu;D a[mif;wpfO;D vnf;jzpfw,f/
,cifu ol[m a&wyfudkOD;aqmif
cJholvnf;jzpfw,f/ ol[m jyKjyif
ajymif;vJa&;twGuf &nfrSef;csuf
BuD;w,f/ orwHk;rSm ol[mNydKif
bufuif; oavmufjzpfNyD; b@m
a&;pDrHaqmif&GufrI udprsm;rSm OD;atmifol&
qGpfZmvefEdkifiHrSm b@ma&;
vkyfydkifcGifh&Sdoljzpfw,f/
qdik &f m oif,cl o
hJ w
l pfO;D jzpfygw,f/
rpwm uDAifrmzD
olY&JU EdkifiHwumtawGUtMuHKudk
rpwm &SD;*Jwdk tDemrD
jrefrmEdik if rH mS tawGUMuKH 10 ESpf rDzq
Ykd w
kd muawmh jynfwiG ;f aps;uGuf
jrefrmEdkifiHrSm pawmhaps;uGuf ausmf&SdcJhwJhtwGuf a[mifaumif tajctaeu trDvdkuf&OD;rSmyg/
ay:xGufvma&;twGuf BudK;yrf; yk*vdu bPfvkyfief;&Sif uDAif
aeol jzpfygw,f/
rmzDu tjcm;olawGxuf omwm rpwm rmqm;[D;wd;k wmemum
*syef tjynfjynfqikd &f m yl;aygif;
awG &Sdygw,f/
aqmif&Gufa&;tzJGU&JU jrefrmEdkifiH
OD;ol&pdk;ydkif
Xmae udk,fpm;vS,fjzpfygw,f/
yxryk* vdubPf Ou| jrefrmEdik if t
H wGuf aiGa&;aMu;a&;? OD;awZ
tcktawmtwGi;f rSmawmh olu
Y kd
a'gufwmpdefarmifeJY yl;aygif;NyD; enf;ynm? &if;ESD;jrKyfESHrIrsm;eJY
MyKyat Mobile Money 0efaqmifrI ywfoufNyD; BuD;MuyfaeolwpfOD; odyfrawGU&ygbl;/ jzpfEdkifwmu
ay;aeygw,f/
awmh 2015 ckESpf a&G;aumufyJGudk
jzpfygw,f/
onf;cH apmifhqdkif;aeyHk &ygw,f/
rpwm *sKd;bmumbm;ewf
tm&Spdrf;vef;rI zGHUNzdK;a&; bPf
xGe;f azmifa';&Si;f bPf tajymif;
(at*sD'D) udk ydkNyD;aumif;atmif
tvJawG taumifxnfazmfwJh
vkyfaeygw,f/ NyD;cJhwJh ppftpdk;&eJY
OD;qufatmif
ae&mrSm bPfvkyfief; twdkifyifcH
&if;ES;D olwpfa,mufjzpfwhJ OD;awZ
vuf&dS A[db
k Pf&UJ 'kw,
d Ou| wpf O D ; taeeJ Y aqmif & G u f a e
[m tckwpfavm pifumylrmS tae
jzpfw,f/ Oa&myrSm bGJU&xm;wJh ygw,f/
rsm;w,fvdkY Mum;&ygw,f/ olY&JU
tpdk;&0efxrf;jzpfum trsKd;om;
pD;yGm;a&;vkyif ef;awGuakd wmh oln
Y D
pDrHudef;ESifh pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk;wuf
tpfudkawGeJY om;awGudk vTJxm;yg
rI 'kwd,0efBuD;tjzpfa&m orw
w,f/
pD;yGm;a&;tMuaH y;wpfO;D tjzpfyg
a'gufwmpdefarmif
rpwm rmbif&Dtdk
wm0ef,lxm;NyD; bPfvkyfief;
&S,f,mydkif&Sif 6700 &SdwJh
at'DbDbPf&JU tNidrf;pm;
e,fy,fxJodkY vsifjrefpGm wdk;0if
trsm;ESifh oufqdkifaom bPf trIaqmifwpfOD;jzpfNyD; jrefrm
a&muf&Sdvmoljzpfw,f/ vuf&Sd
wpfckjzpfwJh yxryk*vdubPf&JU wdkif;(rf)&JU tkyfcsKyfrI 'gdkufwm
A[dkbPfrSm jyKjyifajymif;vJa&;eJY
Ou|jzpfw,f/ a'gufwmpdefarmif rpwm a&mhpf'efuvDuwpfqifh
EdkifiHjcm;bPfrsm;cGifhjyKa&;vkyfief;
[m EdkifiH&JU av;a,mufajrmuf jrefrmEdkifiHeJY qufqHa&; ESpfumv
tzGJUudk OD;aqmifaew,f/ t&G,f
xdyw
f ef; tcGeaf qmifojl zpfNy;D bPf Mum&SnfpGm&Sdoljzpfygw,f/
ESifh rvdkufatmif xufjrufwJh
vkyfief;&JU umv&SnfMumpGm tm;
ynm&SifwpfOD;jzpfwJhtavsmuf
xm;&ol? EdkifiHa&;tmPmcGJ&mrSm OD;cspfcdkif
ol[m &mxl;BuD;i,frsm;twGuf a'gufwm armifarmifodrf;
b@ma&;'kwd,0efBuD; jzpfyg MoZm&So
jrefrmha&SUaqmifbPf ydkif&Sif
d ?l OD;ode;f xGe;f eJt
Y wl jrefrm
vpmwdk;ay;a&; pDrHaeolwpfOD;
hJ jyif at'iftyk pf &k UJ tkycf sKyf
jzpfNy;D tpd;k &0efxrf;rsm;xJ vmr,fh w,f/ jrefrmEdik if H aiGaMu;aps;uGuf EdkifiHbPfrsm;toif;udk zGJUpnf; jzpfwt
ESpfawGrSm *kpdkufapmifhMunfh&r,fh ay:xGef;vma&;twGuf t"du cJholjzpfNyD; toif;rSm olu 'kOu| rI 'gdkufwmvnf; jzpfygw,f/
jrwfqkrGef0if;bmomjyefonf/
BudK;yrf;aeol wpfOD;jzpfygw,f/ wm0ef,lxm;ygw,f/
oljzpfw,f/

jynfaxmifpkMuHhcdkifa&;ESifh zGHUNzdK;a&;ygwD
A[dktwdkifyifcH OD;atmifaomif;u olU&J U
oabmxm;udk rQa0xm;ygw,f
tckjrefrmEkdifiHrSm aps;uGufpD;yGm;a&;pepf usifhokH;aewJh
twGuf pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;zGHUNzdK;wkd;wufzdkY bPfawG&SdzkdU
vdkwmaygh/ &SdwJhbPfawG [mvnf;yJ zGHUNzdK;wdk;wufzdkYvdkw,f/
wjznf;jznf;eJY EkdifiHwum tqifhtwef;rDwJhbPfawGjzpfzdkY
vnf; BuKd ;yrf;zkUd vdw
k ,fvUkd ,lqygw,f/ vuf&rdS mS awmh bPfu
20 ausmfyJ &Sdao;w,f/ bPfawGuae bPfcGJawGzGifhwm
vnf;yJ toifhtwifhyJ &Sdygao;w,f/ bPfvkyfief;awG zGHUNzdK;
aeNyDvdkY ajymvkdYr&Ekdifao;ygbl;/ zGHUNzdK;atmifBudK;pm;aewmudk
awmh awGU&ygw,f/ bPfawG vuf&Sdxuf ydkrkdrsm;jym;vmzdkY
vdw
k ,f/ pD;yGm;a&;orm;awG taeeJv
Y nf; bPfawGut
kd ok;H cszYkd
vdkygw,f/ vkyfief;&SifawG? pD;yGm;a&;orm;awGu bPfawGudk
tokH;rcs&ifvnf; bPfawGtwGuf tcuftcJawG &SdvmEkdif
wmaygh/
vuf&SdbPfvkyfief;[m t&ifwkef;u tajctaeawG

xufawmhwdk;wufvmwm trSefygyJ/ 'gayrJht&if;tESD;a&m?
twwfynma&m? vlom;t&if;tjrpfwdk;wufrIa&m odyfudk
tm;enf;ygao;w,f/ tckjynfwGif;rSm&SdwJh bPfawG&JU rwnf
&if;ESD;aiG[m trsm;qkH; 1000 bDvsH ('grSr[kwf) wpfx&DvsH
om &Sdao;wmrdkY tar&duef a':vm oef; 100 avmufyJ&Sdw,f
vdkY ajymvdkY&ygw,f/ twwfynm enf;ynmydkif;rSmvnf;
EkdifiHwumeJY,SOfEdkifzdkY tawmfBudK;pm;&OD;r,fh taetxm;ygyJ/
tcktcsdeftcgrSmawmh tul;tajymif;umv jzpfaewmrdkY
A[dkbPf oD;jcm;&yfwnfzkdYc&D;[m tpyJ&Sdao;wmaygh/
A[dkbPf[m jynfwGif;bPfawG&JU tm;udk;tm;xm;&mjzpfwm
aMumifh A[db
k Pf&UJ zGUH NzKd ;wd;k wufrI Bu;D xGm;vmzdUk u odyt
f a&;yg
vmw,fav/
EkdifiHjcm;okH;aiGOya'udkawmh jyifqifa&;qGJNyD;jzpfwJhtwGuf
jynfwGif;EdkifiHjcm;okH;aiG okH;pGJa&;? vJvS,fa&;eJYywfoufvkdU
tawmfav;wnfNidrfaewmudk awGU&ygw,f/
EdkifiHjcm;bPfawG 0ifa&mufvm&ifawmh yxrtqift
h aeeJY
t&if;tES;D eJeY nf;ynm vlom;t&if;tjrpfzUHG NzKd ;wd;k wufa&;twGuf
tultnD&rSmaocsmygw,f/ EkdifiHjcm;bPfawG&JU tultnDeJY
jynfwGif;bPfawG&JU tqifhtwef;vnf; wdk;wufvmr,fvdkU
,kHMunfarQmfvifhygw,f/ EkdifiHjcm;bPfawG zdwfac:wm?
a&G;cs,fwmeJY vufcHwmawGudk A[dkbPfu BudK;yrf;aqmif&Guf
aew,fvYkd od&wJt
h wGuf uReaf wmfwu
Ykd tm;ay;BuKd qykd gw,f/
tcsKyftm;jzifhawmh jynfwGif;aiGaMu;pepf? ckdifrmaom
aiGaMu;pepf jzpfay:a&;? jynfwGif;pD;yGm;a&;udk taxmuftul
jyKEkdifa&;eJY bPfvkyfief;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufa&;[m uRefawmfwkdY
wdkif;jynftwGuf txl;ta&;BuD;aomu@wpf&yf[k rSwf,l
ygw,f/
OD;atmifaomif;
A[dktwdkifyifcH
jynfaxmifpkMuHhcdkifa&;ESif zGHUNzdK;a&;ygwDXmecsKyf
aejynfawmf

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

csufwD;,m;rsm;u udkvdkeDqefYusif
wkHYjyefrIrsm;\ ypfrSwfjzpfvm/ if;wdkY
\vTrf;rdk;rIavsmhus/ csufwD;,m;rsm;
ae&m udk tpm;0if&ef or0g,rtzGJU
tpnf;rsm; tvm;tvm&Sv
d m/ odaYk omf
taumiftxnfazmfrIr&SdcJh/ csufwD;

1937
,m;rsm; usq;kH aomtcg rnforl Qtpm;
rxdk;EdkifcJh/
xdkpD;yGm;a&;uyfBuD;aMumifh qefpyg;
aps;xdk;us/

{NyD 1 jrefrmEdkifiHtpdk;&tufOya'u tpdk;&uom xdef;csKyf/ The Reserve


jrefrmEdkifiHudk tdEd,xJuae cGJxkwfNyD; Bank of India-RBI udk ESpfEdkifiHvHk;
oD;jcm; ygvDreftpdk;& wpfckwnf twGuf A[dkbPftjzpf wpfNydKifeuf
axmif/ aiGaMu;ESifh bPfvkyfief; wnf;aqmif&Guf&ef wm0efay;/
udp&yfrsm;udk NAdwdoQcefYtyfxm;aom

pmrsuEf mS 8 odYk

1920 rS 1930

jrefrmhbPfvkyfief;u@u
tay:,H tajymif;tvJawG
a&Smifwm;eJvf

vkyfief; 0efaqmifrIawGeJY kwfw&uf 0efxrf;eJY pdwfauseyfrItaumif;qHk;


&&SdvmEdkifwJh tqifajyrIawG[m rMuHKpzl; ay;EkdifNyD; pGrf;aqmifrIt&SdqHk; XmecGJawG&Sd
atwDtrfpufawG? aps;0,fuwf? aps;0,f xl;uJvmrSmyg/
&m acwftrDqHk;bPfjzpfaeygap bmrS
uwfeJY aiGay;acsvdkY&wJhpuf? EdkifiHjcm;aiG
bGJY&umpolawGtwGuf t&ifu r&SdcJh t"dym,fr&Sdygbl;/
vJvS,fa&;aumifwm? tGefvdkif; bPf bl;ao;wJh tvkyftudkiftcGifhtvrf;awG
NyD;cJhwJhoHk;av;ESpftwGif;rSm jrefrmh
vkyfief;0efaqmifrI? rdkbdkif;bPfvkyfief; jrefrmyk*v
dubPftopfa&m? ta[mif; bPfawG wdk;wufrI awmfawmfrsm;rsm;
pwmawG vrf;axmifhawGrSm wpfywfjcm; awGrSmyg ay:xGufvmaeygNyD/ jrefrm &Sv
d mwmuawmh rSeyf gw,f/ 'gayrJh 'DbPf
wpfcgqdkovdk wpfckNyD;wpfck toD;oD; EdkifiHu bPfudkoHk;aewJh olawGtwGuf awG[m 'DvdktajccHtusqHk;vkyfief;udk
ay:xGufvmaeygw,f/
vGefcJhwJh ESpf 50 eJYEIdif;&if bPfawG[m tjynfht0 rpGrf;aqmifEdkifao;ygbl;/
wpfcsdefwnf;rSmyJ uarmZ? pDbD? dk;r? awmfawmfav; ydkaumif;vmaeygNyD/
'DbPfawG[m jrefrmEdkifiHu vdktyfaewJh
{&m0wDeJY at*sD'DpwJhbPfawG&JU emrnf
'gayrJh jrefrmhvlOD;a&&JU usefwJh 90 tppftrSef wdk;wufajymif;vJrIawG&Sd&m
awGudkvnf; jrefrmEdkifiHu NrdKUBuD;awGrSm &mcdkifEIef;jzpfwJh bPfpmtkyfr&SdolawG XmeawG rjzpfvmao;ygbl;/ bPfawG
awGY&wwfwJh urmausmf trSwfwHqdyf uawmh 'Dtajymif;tvJawGu olwdkY udkaiG&if;udk zefwD;oleJY jzefYa0oltjzpf
xkwfukefaMumfjimawGeJYtNydKif jrifawGU twGufbmrsm;xl;rSmvJvdkY awG;rdaumif; tjynfht0aqmif&Gufay;Edkifr,fh bPf
ae&ygw,f/
awG;rdMurSmyg/ jrefrmtrsm;pktwGuf vkyfief;pepfeJYpyfvsOf;wJh ,SOfNydKifrItwdkif;
usyfaiGudk aps;uGufaygufaps;tvdkuf uawmh bPfut
kd oH;k cs&r,fqw
kd hJ tcsuf twmwpf&yfudk jynfwGif;rSm zefwD;ay;zdkY
EdkifiHjcm;aiGeJY vJvS,fcGifhjyKwmrsKd;uae [m bPfrSmxm;p&maiGawG &SdvmEdkifr,fh twGuf t&nftaoG; jynfhrDwJhpDrHcsuf
vltenf;i,fom em;vnfwJh bPf tvm;tvmvdkyJ tvSrf;a0;vGef; vSw,f awGudk csrSwfaqmif&GufEdkifygw,f/ 'DpDrH
vk y f i ef ; qd k i f & m pnf ; rsOf ; pnf ; urf ; qdkwJh tcsufuawmh rjiif;EdkifwJhtcsuf csufawGxJu trsm;qHk; toHk;jyKMuwJh
awGudk ydkrdkaumif;rGefvmapwmrsKd;awG wpfcsufygyJ/
pDrHcsuf wpfckuawmh ]vlwpfOD;csif;
txd 'Dtpd;k &vufxufrmS pwifcw
hJ jhJ yKjyif
'gayrJh tckvkdtaetxm;rSm jrefrm acs;aiGeYJ *sD'yD DtcsK;d }yg/ jrefrmEdik firH Smawmh
ajymif;vJrIawGaMumifh jrefrmEdkifiH&JU
aiGaMu;qdik &f mu@[m Ny;D cJw
h hJ av;ig;ESpf
u taetxm;eJYpm&if awmfawmfav;
ajymif;vJvmwmawGU&ygw,f/
bGJY&umpolawGtwGuf t&ifu r&SdcJhzl;ao;wJh
'gayrJh 'gawGu wu,fhtajymif;
tvkyftudkiftcGifhtvrf;awG jrefrmyk*vdu
tvJvm;/ wu,fa&m a&&SnfcHyghrvm;/
xl;jcm;wmuawmh 'Dar;cGef;eJY ywf
bPftopfa&m? ta[mif;awGrSmyg ay:xGufvmaeygNyD/
oufNyD; wdus&Sif;vif;wJhtajz jrefrm
EdkifiHrSm r&Sdao;ygbl;/ A[dkbPfeJY wjcm;
tzJGYtpnf;awG&JU r,HkEdkifp&m BudK;yrf;rI EdkifiHrSm&SdwJhbPfawG[m olwdkY&JU ta&; 'DtcsKd;tpm;[m 8 &mcdkifEIef;avmufrSm
&v'fjzpfwJh tajymif;tvJawmfawmf tygqHk;wm0efudk atmifjrifatmif &Sdygw,f/ uarm'D;,m;EdkifiHrSmawmh
rsm;rsm;[m wu,fu
h kd ppfreS Nf y;D xda&mufrI raqmif&u
G Ef ikd w
f hJ taetxm;rSm qufNy;D 25 &mcdkifEIef;? vmtdkrSm 27 &mcdkifEIef;?
vnf; &Sdygw,f/ jyKjyifajymif;vJrItcsKdUudk wnf&SdaeqJyJqdkwmudkawmh uRefawmfwdkY AD,uferfrSm 120 &mcdkifEIef;eJY xdkif;EdkifiH
wpf0ufwpfysuf taumiftxnfazmf taotcsm ajymEdkifygw,f/ wjcm;vkyf rSm 150 &mcdkifEIef; &Sdygw,f/ wpfcsdefwnf;
xm;wmvnf; awGU&ygw,f/ wcsKdUudk ief;awGeJY rwlwmuawmh bPfvkyfief; rSmyJ jrefrmEdkifiH&JU bPfacs;aiGeJY bPf
awmh rodusKd;uRefjyKxm;ygw,f/ wu,f [m tv,frSm&SdaewmygyJ/ bPfawGu tyfaiG tcsKd;uvnf; 47 &mcdkifEIef;yJ
awmh jyKjyifajymif;vJrIawG[m jrefrm ay;wJh -0efaqmifrIawGeJY aep&m? pm;p&m? &Sdygw,f/ 'DtcsKd;tpm;[m urmhEdkifiHawG
EdkifiHrSm&SdwJh bPfawG&JU tjzpfeJY odyfruGm vrf;yef;qufoG,fa&;eJY azsmfajzrIawG rSm ysrf;rQ 80 &mcdkifEIef; ausmf&SdNyD; jrefrm
jcm;vSygbl;/ jrefrmEdkifiHu bPfwcsKdU[m wkdufdkuf&&Sdatmif rpDpOfay;Ekdifygbl;/ EdkifiHvdk tvm;wl urmhtqif;&JqHk;EdkifiH
a&SUvmr,fh ESpfawGtwGif;rSm EdkifiHu wjcm;vkyfief;awG? u@awGeJY wpfOD;csif; awGrmS awmif 60 &mcdik Ef eI ;f ausm&f ydS gw,f/
vdktyfvmr,fh tzJGUtpnf;awG jzpfvm pDtwGuf 0efaqmifrIudk ay;zdkYtwGuf jrefrmEdkifiH[m urmBuD;eJY jyefqufoG,fzdkY
aeygNyD/ wcsKdUbPfawGuawmh bmyJ &yfwnfaewJh Mum;cHtjzpfyJaqmif&Guf vdktyfaewJh vkyfief;awGeJY EdkifiHom;awG
jzpfvmjzpfvmqdkNyD; &yfwnfEdkifzdkY tjyif; ay;Edkifygw,f/ wu,fvdkY bPfwpfbPf twGuf aiGyif aiG&if;awGxkwfacs;ay;
txefBudK;yrf;ae&ygw,f/ wcsKdUbPf [m olq
Y rD mS aiGtyfou
l vma&muftyfEHS &mrSm tdrfeD;csif;EdkifiHawGeJY tqifhtwef;
awGu rMumcifydwfoifhwJh tajctaerSm xm;wJhaiGawGudk &if;ESD;jrKyfESHzdkY? wDxGif wlEdkifiHawGeJY,SOfvdkuf&if aemufa&muf
&Sdaeygw,f/ 'gayrJh bPfpmtkyf&SdwJhol zefwD;rIawG jyKvkyfzdkYeJY vkyfief;wdk;csJUzdkY aew,fqdkwmudk 'Dudef;*Pef;awGu
wpfOD;OD; 'grSr[kwf 10 &mcdkifEIef;aom twGuf aiGacs;olu vdktyfwJhaiG&if;awG jyaeygw,f/
olawGxJu wpfOD;jzpfEdkifwJh taetxm; tjzpf ajymif;vJray;Edkifbl;qdk&if tJ'D
t"dym,f&SdwJh aiGaMu;qdkif&m Mum;0if
rsK;d &So
d l jzpfr,fq&kd if aiGaMu;eJyY wfoufNy;D bPf[m taumif;qH;k enf;ynm? tajymif aqmif&Gufay;EdkifzdkY jrefrmhbPfvkyfief;
bPfu aqmif&Gufay;xm;wmawG? bPf ajrmufq;kH enf;pepf? uRrf;usifrI t&SdqHk; u@rSm atmifjrifrrI &wm[m bPfawGeYJ

a&Smifwm;eJvfonf jrefrmEdkifiH\ pD;yGm;a&;taMumif; okawoejyKaeol


jzpfonf/ txl;ojzifh b@ma&;u@udk ESpfaygif;20 cefY avhvmaeoljzpfonf/
Reserve Bank of Australia wGif 0g&ifh ynm&SifwpfOD;tjzpf aqmif&GufcJhzl;NyD;
,cktcg qpf'feDNrdKU&dS Macquirie wuodkvfwGif tajccsvsuf&dSonf/

awmh t"du rywfoufygbl;/ yk*vdu


bPfawGxrJ mS wcsKUd [m ysuo
f Ok ;f vke;D yg;
tajctaersKd;a&mufaeNyD; wcsKdUusawmh
vnf; ta&;BuD;pm&Gufpmwrf;awGeJY
wefzdk;BuD;ypnf;awG vHkjcHKpGm xdef;odrf;
ay;wJh 0efaqmifrIay;&m ukrPDomom
avmufyJ&Sdygw,f/ wpfcsdefwnf;rSmyJ
EdkifiHydkifbPfawGuvnf; pdk;&drf&wJhtajc
taewpf&yfrSm &Sdaeygw,f/ 'gayrJh
bPfawG[m bPfawG&JU wm0efawGudk
tjynfht0 raqmif&GufEkdifwm[mbPf
awGeJY roufqdkifbl;qdk&if 'Dwm0efawGu
b,fae&meJY oufqdkifygovJ/
t"duuawmh jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh

pnf;urf;xdef;odrf;rIqdkif&m zGJUpnf;yHkay:
rlwnfygw,f/ tJ'DzGJYpnf;yHkawG[m
acwfopfbPfvkyfief;pepf wnfaxmif
jcif ; eJ Y vk y f i ef ; vnf y wf a &;twG u f
udkufnDrIr&Sdygbl;/ 1980 jynfhvGefESpfrsm;
aemufydkif;rSm jrefrmEdkifiH[m qdk&S,fvpf
Edik if &H UJ rl0g'awGukd csw
D ckH swekH YJ csex
f m;cJw
h hJ
tcsdefrSm
bPfvkyfief;awGtwGuf
pnf;rsOf;rlabmifawG csrSwfcJhygw,f/
owfrSwfcsufawGuawmh
bPftyfaiGeJY acs;aiGawGtwGuf
ay;EdkifwJh 'grSr[kwf aiGacs;olu ay;&
r,fh twdk;EIef;awGudk tjrifhqHk;eJY
tedrfhqHk;owfrSwfxm;jcif;/ ('Dowf
rSwcf suaf wG[m rwnfNird w
f hJ aiGazmif;
yGrIudk rqdkpavmuf avQmhyg;apayr,fh
bPfvyk if ef;rSm tjrwftpGe;f rxGuw
f hJ
taetxm;udk jzpfay:apygw,f/)

bPf&JU acs;aiGwpfcktay:owfrSwf
wJh oufwrf;rSm wpfESpfxufausmfwJh
aiGacs;rIrsKd;rvkyfzdkY wm;jrpfxm;jcif;/
(acs;aiGeJYywfoufNyD; aemufESpfESpf
oHk;ESpf wdk;ay;zdkYudkawmh vkyfaeayr,hf
vnf; a&&Snf&if;ESD;jrKyfESHvmzdkYtwGuf
taxmuftulrjzpfapygbl;/)
taygifcyH pn;f rygbJ acs;aiG xkwaf cs;
zdkY cGifhjyKjcif;udk wm;jrpfxm;jcif;/
taygifcHypnf;tay: ay;wJhacs;aiG
yrmPeJYywfoufwJhowfrSwfcsufawG
vdktyfwmxuf ydkrsm;aejcif;/
yk*vdubPfawG v,form;awGeJY
,morm;awGudk aiGxkwfacs;jcif;tm;
uefo
Y wfxm;jcif;... wdyYk jJ zpfygw,f/
pmrsufESm 10 odkY

0ifaiG&if;jrpfrsm;
30%pdkufysKd;a&;ukrPDrsm;
27% tdrfaxmifpkrsm;
18% ud,
k yf ikd pf ;D yGm;a&;vkyif ef;
8% ykwfjywfvkyfief;
5% pdkufysKd;a&;vkyfief;
2% tdrfwGif;vkyfief;
2% yk*v
u
d ukrP
D
2% tpdk;&
2% aiGyaYkd iGvJT
4% tjcm;udp
Source: Myanmar FinScope
Survey 2013

1938

1939

ar-ZGef tm&fbDtdkifu uGJjym;jcm;em; rSm t*Fvdyf? jrefrmESifh &Srf; bmompm


aom aiGpuL'DZdkif;xkwfvkyf&eftrdefYudk rsm;yg0if/
vdkufemum yxrqH;k txl;aiGpuLawG
udkxkwfvkyf/ lyD;[kqufac:arv
wGifig;lyD; aiGpuLESifh ZGefvwGif 10
lyD; aiGpuLudkxkwfvkyf/ aiGpuLawG

Zlvikd f jrefrmly;D aiGpuLrsm;udk wpfzuf


wGif q|rajrmufa*smhcsfbk&ifyHkESifh
tjcm;wpfzufwiG f a'gif;yH?k qify?kH usm;yH?k
oabFmyHkESifh EGm;vSnf;yHkrsm;jzifh 5 lyD;?
10 lyD;? 100 lyD;? 1000 lyD;? 10000

lyD;wefrsm;xkwfvkyfcJh/ tdEd,lyD;awG tdEd,udk jrefrmaiGpuLpD;0ifum jynf


jrefrmEdkifiHrSm qufvuf vnfywfae wGif; jznfhqnf;EdkifrI wjznf;jznf;
aomfvnf; jrefrmlyD;aiGuawmh jrefrm qkwf,kwf/
EdkifiHrSmyJ w&m;0ifjzpfNyD; tdEd,rSmoHk;
r&/ tm&fbDtdkifaiGvJrItwGuf

pmrsuEf mS 10 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

10

1941
*syefusL;ausmfrIrwdkifcif jrefrm (National City Bank of New York)
EdkifiHwGif ukefoG,fa&;aiGvJvS,frI tygt0if bPftrsm;pku wjcm;
bPf 24 ckvnfywf/ vdGKuf (Lloyds)? EdkifiHawGrSmHk;pdkuf/
tdyfcsftufpfbDpD (HSBC)? aomrwfpf
uGwcf t
f ifeq
f ef; (Thomas Cook and
Son)? wkwfbPf (Bank of China)?
e,la,mhcf trsKd;om;bPf

pmrs
pmrsu
uEf Ef mS mS 12
4 od
odYk Yk

160

155

150

145

140

135

130

125

120

115

110

105

95

100

90

85

80

75

70

65

60

55

50

45

40

35

30

25

20

15

10

wm0efawGukd tjynft
h 0rpGr;f aqmifEkdif twGif; twnfjyKay;vkdufygw,f/ tjcm;
ygbl;/ OD;odef;pdeftpdk;& vufxufrSm u@wpfcck k txl;ojzifh b@ma&;qdik &f m
jyefvnftouf0ifvmwJh trfat'DbD&JU ,kHMunfpdwfcsrIukd wnfaqmufEkdifa&;
pmrsufESm 8 rS
jyKjyif ajymif;vJrIawGxJrSm v,form;awG twGuf pD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJrIawG
acwf a emuf u sNyD ; t"d y m ,f r &S d q H k ;
twGuf pdkufysKd;p&dwfacs;aiGudk v,fwpf jyKvkyfwJh tul;tajymif;umvrSm us,f
jzpfwhJ 'Dowfrw
S cf suaf wG&UJ tqd;k 0g;qH;k
{uudk usyfwpfodef;txd wkd;jrifhcJhwm us,fjyefYjyefYtokH;jyKcJhwJh pDrHcsufwpfck[m
oufa&mufru
I awmh (yk*v
duu@ aiGyif
vnf; yg0ifygw,f/ 'DEIef;xm;[mNyD;cJh jrefrmEkdifiHtwGufqkd&if A[kdbPf&JU
aiG&if;yHkpHjzpfay:apzdkY ta&;tBuD;qHk;
wJhav;ig;ESpfu xkwaf cs;ay;cJhwJhEIef;xm; vGwfvyfcGifh ay;vkdufw,fqkdwmu
jzpfwJh) bPfawG&JU vkyfaqmifcsufawG
&JU av;q&SdNyD; wpf{uysrf;rQxkwfvkyf [dk;,cif acwftqufqufu A[kdbPf
xJu aiGxkwfacs;jcif;bufudk xdcdkuf
[m EkdifiHawmftokH;p&dwfukd jznfhqnf;
rIp&dwf&JU xuf0ufatmuf&Sdygw,f/
apwmyJjzpfygw,f/ txl;ojzifh taygifcH
'gayrJh jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh v,form; ay;zkdY aiGpuLdkufESdyfxkwfa0rIvkyfief;pOf
ypnf;qdkif&m owfrSwfcsufawGuvnf;
trsm;pk[m trfat'DbD&JU acs;aiG ukdom aqmif&GufcJh&ygw,f/ tckOya'
cJ&mcJqpfjzpfapwmyg/ 'DowfrSwfcsuf
k PftwGuf vGwv
f yf
r&Muygbl;/ jrefrmEkid if rH mS &Sw
d hJ v,form; opfrmS uawmh A[db
"mwfyHk-udkjynfh
awG[m aiGacs;oltrsm;BuD;&SdvmEdkifwm
trsm;pk[m olwdkYvdktyfwJh acs;aiG pGm aqmif&GufEkdifcGifhawG &&SdEkdifr,fh
udk xnfhrwGufwJhtjyif taygifcHypnf; csufawG &SdaeqJjzpfae&wmyg/ yk*vdu trftufzfwDbDwdkY&JU EdkifiHjcm; aiGvJvS,f awGudk rdwfaqGawGeJY aqGrsKd;awGu pDrHcsufrsm;pGmyg&Sdygw,f/ tzGJU0if ukd;OD;
&JUwefzdk;ay:rlwnfNyD; aiGacs;zdkY qHk;jzwf u@ aiGxkwfacs;rIr&SdwJh twGuf a&;vkyfief;udk t&ifu vTrf;rdk;jc,fvS,f aewpfqifh wpfvudk twdk; 10 &mcdkifEIef; yg rl0g'csrSwfa&; 'gkdufwmtzGJUzGJUpnf;
csufcswJh jrefrmbPf awmfawmfrsm;rsm; jrefrmEdkifiHrSm&SdwJh yk*vdubPftoD; cJhwmawGvnf; awmfawmfav; avsmhenf; ,lwJh aiGwdk;acs;pm;awGuae acs;,lMu jcif;? A[kdbPf tBuD;tuJ&JU &mxl;tqifh
twGif;rSm&SdwJh t"dutavhtxBuD;udk oD;[m tpdk;& aiGacs;pmcsKyfawGrSm 40 oGm;ygw,f/ 'DbPfawGvnf; trftD;bD &ygw,f/ (v,fuiG ;f wnfae&m? aumufyJ twef;ukd tpdk;&0efBuD;wpfOD;tqifhtxd
ydkrdk qdk;0g;oGm;apygw,f/ NyD;awmhaiGxkwf &mcdkifEIef;avmuftxd yg0ifxm;Mu vdyk J NyKd iq
f ikd rf rI sm;wJh aiGaMu;vkyif ef;u@ oD;ESt
H rsK;d tpm;? v,fuiG ;f &JU ta&twGuf jrifhwifjcif;eJY A[kdbPf&JU aqmif&GufrI
acs;&mrSm rSefrSefuefuef tuJjzwfzdkY ygw,f/ t"dym,fuawmh ta&;tygqHk; rSm &yfwnfEdkifzdkYtwGuf cufcufcJcJ eJY vuf&Sdjzpfay:aewJh tajctaeay: awGtjyif Ekid if eH w
YJ pf0ef;u b@ma&;tajc
uaevnf; wjcm;pDjzpfoGm;ygw,f/ wpfckwnf;aom bPfacs;aiG xkwfacs; ke;f uefae&wJyh ykH gyJ/ &efyakH iG (txl;ojzifh
ydkNyD; us,fjyefYwJh pD;yGm;a&; ywf0ef;usif ol[m tpdk;&yJ jzpfaewmyg/
EdkifiHjcm;aiGvJvS,fa&;) cGJa0jcif; eJY
rSm yg0ifaewm? aiGacs;olawG&JUaiGacs; EdkifiHydkifbPfrsm;
(EdkifiHjcm;0ifaiG ay:aygufvmatmif
EdkifwJh taetxm;awG &Sdaewm? tmrcH
jrefrmEdkifiHrSm tpdk;&u tjynfht0 zefwDay;jcif;vdk) pnf;rsOf;awG taumif
'Dtwdk;EIef;xm;awG[m v,form;? ,morm;awG&JU
csuf&SdwJh ajr,meJY wjcm;tdrfjcH ajrydkifqdkif ydkifqdkifwJh bPfav;ck&Sdygw,f/tJ'gawG txnfazmf&mrS uaeYtxd t"duxm;
pdkufysKd;arG;jrLa&;rSm tusKd;tjrwfrqdkpavmufav;bJ&&Sd
cGifhawG r&Sdwm? oabmwlpmcsKyfawG uawmh jrefrmhpD;yGm;a&;bPf (trftD; aqmif&u
G af ewJh olw&Ykd UJ BuKd ;yrf;csuaf wGeYJ
csKyfqdkzdkYtwGuf pdwfcs,HkMunf&wJh bD)? jrefrmhEdkifiHjcm; ukefoG,frIbPf twl EdkifiHawmfydkif bPfvkyfief;awG[m
apygw,f/ 'gayrJh 'DvdkrsKd; tusKd;tjrwf&wJh . . .
w&m;Hk;awG r&Sdwm? aiGaMu;azmif;yG ( trftufzfwDbD)? jrefrmh&if;ESD;jrKyfESHrIESifh pm;oHk;olukd OD;pm;ay;wJh NydKifbufbPf
rIEIef; rsm;vGef;wm? tajccHtaqmuf ul;oef;a&mif;0,fa&;bPf (trftikd pf b
D )D vkyfief;awGudk olwdkY&JU aps;uGufa0pk
ttHkawG t&nftaoG; raumif;wm? eJY jref r mv,f , m zG H Y N zd K ;a&;bPf awG wpfaeYwjcm; ydkydkNyD;ay;ae&zG,f&m rl w nf N yD ; trsKd ; rsKd ; ajymif ; vJ a ewJ h ) taeawGeJYywfoufNyD; vTwfawmfukd
tusifhysufjcpm;rI tESHYtjym;jzpfay: (trfat'DbD) wdkYyg/ trftD;bDuawmh &Syd gw,f/ (trftufzw
f b
D D udpr mS ) 'DbPf 'Dtwdk;EIef;xm;awG[m v,form;? tpD&ifcHwifjyrIawGuaewpfqifh A[kd
wnf&SdaewmpwJh trsm;qHk;awGY&wJh tvkyfodyfr&SdwJh bPfcGJawG? avsmh&JwJh awGudk jrefrmEdkifiHawmfA[dkbPftjzpf ,morm;awG&UJ pdkufysKd;arG;jrLa&;rSm tusKd; bPf&JU vkyfief;awGrSm yGifhvif;jrifom
tcuftcJawG tm;vHk;[m vlwdkif;udk aiGxkwfacs;rIqdkif&m pnf;rsOf;awG? aygif;pnf;vdkufNyD; (trftkdifpDbDudp) rSm tjrwf rqdkpavmufav;yJ &&Sdap &Sdvmatmif wm0efcHEkdifrIawG&Sdvmatmif
aiGacs;ay;zdkYtwGuf bPfawGudk tcuf nHhzsif;wJh pDrHcefYcGJrI? acwfrrDwJh pepfawG trftD;bDudkjyefvnfzGJUpnf;um jyefvnf ygw,f/ 'gayrJh 'DvdkrsKd; tusKd;tjrwf zefwD;jcif;pwmawG tygt0ifaygh/
tcJjzpfapygw,f/
d Pf[m
&Sd&m bPfvkyfief;BuD;wpfckyg/ NyD;awmh ouf0if vIyf&Sm;apcJhygw,f/ 'DBudK;yrf; &wJholuvnf; enf;enf;av;yJ&Sdygw,f/ 0efxrf;a&;&mu@rSmvnf; A[kb
'gaMumifh olwdkYeJYodNyD; ,HkMunf&wJh EdkifiHydkifvkyfief;awGtwGuf rwnfaiG csufawGuawmhbPfawGudk ydwfypfvdkuf trsm;pkuawmh aus;vufa'o&JU qif;&J txl;ojzifh todtrSwfjyKcH pD;yGm;a&;
olawGudkyJ aiGxkwfacs;ay;ygw,f/ xkwfacs;ay;&mXmewpfcktjzpf t"du wmxuf p m&if y d k a umif ; wJ h a &G ; cs,f r I rGJawGrIudk ydkrdkrsm;jym;vmapNyD; aemufqHk; jyKjyifajymif;vJa&;orm; OD;qufatmifvkd
'gaMumifh bPftopfawG xyfrHay: vnfywfygw,f/ 'DbPf&JU pmtkyfawGrSm wpfckjzpfyHk&ygw,f/
rSm ajr,mrJhwJholawGjzpfoGm;apygw,f/ ta&;ygwJh 0efxrf;topfcefYtyfrItcsKdU
aygufvmNyD; wjcm;jyKjyif ajymif;vJrI a<u;qHk;awG ododomom&Sdaewmuawmh
trfat'DbD&JU tajctaeuawmh
jrefrmEkdifiH&JU vuf&Sd aus;vufa'o aqmif&GufNyD; tm;jznfhaqmif&GufrIawG
wcsKdU &Sdvmayr,fhvnf; tajymif;tvJ aocsmygw,f/ NyD;awmh bPfcGJawG ydkNyD;raumif;wJh taetxm;rSm&Sdygw,f/ qkid &f m b@ma&;pepfrmS odomxif&mS ;wJh udkvnf; tpGrf;ukefjyKvkyfaeygw,f/
qdkif&m wdk;wufzGHUNzdK;rIydkif;twGuf trsm;BuD;&Sdayr,fhvnf; NydKifqdkifrIrsm;wJh jrefrmv,form;awG&JU vdktyfcsufjzpfwJh jyKjyifajymif;vJrIawGvkyfzkdY vkdtyfaeyg
A[kdbPf&JU ppfrSefwJh vGwfvyfpGm
ta&;ygwJh vrf;aMumif;awGrSm jrefrm bPfvkyfief;e,fy,frSm aiGtyfESHolawG pdkufysKd;p&dwfacs;aiGudk ay;EdkifzdkYtwGuf w,f/ 'DvkdjyKjyifajymif;vJrIawGrSm pD;yGm; aqmif&GufrIawG[m nDGwfoifhavsmfwJh
EdkifiH&JU bPfvkyfief;pepf[m tm;enf; &SdapzdkYtwGufvnf; BudK;yrf;ae&rSmvnf; wpf O D ; wnf ; wm0ef , l x m;&wJ h t wG u f jzpf bPfvkyfief;awG vkyfudkifcGifhay;zkdY Oya'awGtjyif tpkd;&tokH;p&dwfukd
aocsmvSygw,f/
ESpf&Snfvrsm;0efydaewJh trfat'DbD[m vnf; yg0if&r,f/ 'gayrJh MADB ukd jznfhqnf;ay;&wJh aiGxkwfpuf omom
jrefrm 8%
jrefrmhaiGaMu;vJvS,frIEIef;xm;pepf rwnfaiGrvHkavmufovdk aiG&if;aiGjrpf jyefvnfwnfaqmufrIeJY jyefvnfaiGaMu; b0uae trSefwu,f vGwfajrmufEkdifrI
25%
uarm'D;,m;
rSm rMumao;cifu tajymif;tvJawG vnf; tvHktavmuf r&SdwJhtjyifpnf; xnfh0ifrIawGvnf; yg0ifoifhygw,f/ ay:rSmvnf; rlwnfaewm taotcsm
jyKvyk cf NhJ y;D wJah emufrmS awmh trftikd pf b
D eD YJ rsO;f awGMum;rSm tcsKyt
f cs,cf aH e&ovdk 'DvdkvkyfzkdYu ajymoavmufawmh rvG,f ygyJ/ajym&r,fqkd&if A[kdbPf[m aiG
27%
vmtdk
jzpfaeygw,f/ 'gaMumifh bl;aygh/ tjcm;EkdifiHawGtrsm;BuD;[m puLawG dkufESdyfxkwfa0rI twGufukdom
olY&JU aiGxkwfacs;ay;&r,fh vnf; tvm;wl jyKjyifajymif;vJa&;awG aqmif & G u f c J h & pOf tcsd e f u qk d & if o l Y
AD,uferf
120%
vkyfzkdYeJY 'DvkdtrsKd;tpm;wl v,f,m ukd,fykdifa&;qGJjy|mef;wJh pdwfcs,kHMunf
pdkufysKd;a&;bPfawGeJY tvm;wl trsKd; xkdufwJh b@ma&;rl0g'rsKd;ukd jy|mef;cJh
150%
xdkif;
tpm;bPfawGukd jyefvnfzGJUpnf;zkdY wmrsKd;vnf; r&SdcJhygbl;/ 'Dvkdom
vkdaewJh tcsufukd &ifqkdifajz&Sif; aeMu qkd&ifawmh A[kdbPf[m vGwfvyfcGifh
&ygw,f/ tckvuf&Sd jrefrmEkdifiHrSm ykdNyD; r&Ekdifao;ygbl;/ aemufNyD; tpkd;&aiGacs;
yk*vdu ta<u;0,fu'fydkifqdkifrItcsKd;rSonf jynfwGif;tom;wifxkwfvkyfrIwefzdk;(*sD'DyD)
vdktyfaewmu EkdifiHa&;t& 'Dvkd pmcsKyfrsm; 0,f,lrIrSmvnf; jrefrmEkdifiH&JU
aqmif&Gufcsifpdwf&SdzkdYygyJ/
jynfolYb@maiGpm&if;awGrSm pm&if;
A[kdbPfOya'opf
ukdufnDrIawGvkyfzkdY usef&Sdaeygao;w,f/
A[kdbPfukd tjynfht0vGwfvyfcGifh &Sif;&Sif;ajym&&if aiGpuLkdufESdyf xkwfa0
ay;EkdifzkdY jrefrmEkdifiHA[kdbPfOya'ukd pOftcgu vkyfcJhwmawGjzpfygw,f/
jrefrmhvTwfawmfuae 2013? Zlvkdifv
pmrsufESm 39 odkY

12

BANKING
]azmufonfawG[m vspv
f sLIccH &hJ wmygy}J
jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif; Ou| OD;odef;xGef;u bPfrsm;vuf&dStajctaeudk t&dStwdkif;ajymMum;oGm;ygw,f/
*s,f&,frDrmvifpf
jeremymullins7@gmail.com

tcktcsed [
f m jrefrmhbPfawGvsifjrefwJh
tajymif;tvJjzpfaewJh tcsdefjzpfygw,f/
bPfvkyfief;[m atwDtrfpufawG
wyfqifay;wJh rdkbdkif;zkef; bPfpepf
0efaqmifrIay;wJh tzGJUtpnf;awGeJYtwl
jrefqefpGmwdk;wuf ajymif;vJvmNyD;umv
&SnfMumpGm bPfvkyfief;udkxdcdkufapcJh
wJh uefYowfxdef;csKyfrIawG? ydwfqdkYta&;
,lrIawGvnf; wjznf;jznf; ajyavsmh
vmygNyD/
'gayrJhvnf; tBuD;rm;qHk;ajymif;vJ
rIBuD;u rvmao;ygbl;/ EdkifiHjcm;bPf
awGukd jrefrmEdik if rH mS vkyu
f ikd cf iG v
hf ikd pf ifawG
csxm;ay;awmhrSmrdkY 'gudk uefYuGufaeol
awGvnf; trsm;BuD; &Sdygw,f/
jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif; Ou|
OD;odef;xGef;udk jrefrmwdkif;(rf) pD;yGm;a&;
pmwnf; *s,f&,frDrlvifu ar;cGef;awG
ay;ydkYNyD; bPfvkyfief;e,fy,f&JU ajymif;vJ
wdk;wufvmrIawGtay: olY&JUtjrifudk
ar;jref;cJhygw,f/ olY&JU tajzawGudkawmh
ae&mtcuftcJaMumifh wnf;jzwfxm;
ygw,f/
jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif;taMumif;
rodao;olawGtwGuf
toif;&JU
taMumif;eJY vkyfaqmifcsufawG &Sif;jy
ay;apvdkygw,f/

jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif;OuX OD;odef;xGef;udk &efukefNrdKU&dS xGef;azmifa';&Sif;bPfHk;csKyfwGif awGU&pOf/ "mwfyHk atmifaX;vdIif

tqifhjrifhwifzdkYtwGuf tajctaeray;
cJhbl;/ tajccHtm;jzifh bPfawG[m
0efaqmifrIay;wJhae&mrSm tpdk;&XmeawG
vdkrsKd; vnfywfapcJhw,f/ &v'fuawmh
azmufonfawG[m vspfvsLIcH&wmygyJ/
tJ'Dawmh olwdkYu twdk;BuD;eJYaiGacs;pm;wJh
olawGvdkrsKd; wjcm;ae&mudkyJ oGm;&awmh
wmaygh/ uRefawmfwdkY tJ'DtajctaeBuD;

EdkifiHwum todtrSwfjyKbPfvkyfief;
0efaqmifrIawG jznfhqnf; aqmif&Gufay;
EdkifzdkYtwGuf tcktcsdefvkNyD; vkyfae&
w,f/ t"duOD;pm;ay;vkyf&rSmawGu
awmh aemufqHk;ay: acwfrDbPfpepfawG
wyfqifay;a&;? 0efxrf;avhusiyhf sK;d axmif
a&;? yx0Dtaetxm;t& a&muf&SdEdkifrI
csJUxGifa&;eJY azmufonfawGtwGuf olwdkY

awGtm;vH;k &JU t"dutav;ay;aqmif&u


G f
&rSmu vHkjcHKpdwfcs&wJh bPfvkyfief;
todkif;t0dkif;xJudk tJ'DaiGawGjznfhay;zdkY
ygyJ/
yHkrSeftwdkif;qdk&ifawmh bPfpepf
wpfcktwGuf wpfckwnf;aomaiG[m
pkaiGyJ/ vnfywfaewJh aiGtm;vHk;&JU
ig;&mcdik Ef eI ;f yJ bPfxrJ mS &Sw
d ,fvYkd cefrY eS ;f

jrefrmEdkifiH bPfrsm;toif;qdkwm
yk*vdueJY tpdk;&bPfawG tm;vHk;eJY aemufqHk;jyemuawmh A[dkbPfu bPfvkyfief;tay: vGefuJwJh xdef;csKyf
ywfoufwJhtzGJUtpnf;yg/ 'Dtoif;u
uefYowfrI&SdaewmygyJ/ tJ'DuefYowfrIu bPfawG&JU tyfaiGeJYacs;aiG twdkif;twm
bPfawG&UJ jyemawG tcuftcJawGukd
aqG;aEG;udkifwG,fajz&Sif;zdkYeJY tJ'Dvdk
udkifwG,fajz&Sif;&r,fh tcef;u@awGukd udk jyKjyifzdkYvdkw,f? NyD;awmh aiGaMu;eJY &JUaiGudk tcsdefra&G;toHk;jyKvdkY&atmif Muygw,f/ bPfxJrSm ukrPDawGtwGuf
tpdk;&eJY A[dkbPfudk wifjyzkdYygyJ/
a&m vlwpfOD;csif;pDtwGufa&m tvkyfjzpf
av;pm;rIawGudk bPfvkyfief;aps;uGufqD aqmif&Gufay;a&;awGygyJ/
jrefrmEdik if &H UJ bPfvyk if ef;udk tqift
h wef; jyefaqmifusOf;ay;zdkYvdkw,f/
jrefrmbPfawGuae acs;aiG&zdcYk ufw,f r,fh aiGtvHk;t&if;r&SdoavmufyJ/ tJ'g
jrifhwifzdkYtwGuf t"du OD;pm;ay;vkyf
vdYk awmfawmfrsm;rsm;u ajymw,f/ tJ'g [m bmaMumifhvJqdk&if bPfvkyfief;
wu,fvdkYom EdkifiHjcm;bPfawGudk
&r,fh tcsufawGudk ajymMum;ay;yg/ apmapmay;0ifvdkuf&if uRefawmfwdkY
rSefygovm;/ 'Dtajctaeudk b,fvdk 0efaqmifru
I nHv
h eG ;f wmeJY tcsed Mf umvGe;f
jrefrmEdkifiHudk urmu ESpf 50 ausmf twGuf BuD;rm;wJhNcdrf;ajcmufrIjzpfvmEdkif
ajymif;vJEdkifr,fvdkYxifygovJ/
wmaMumifh ta&;ay:twGufyJjzpfjzpf
[kwfygw,f? tJ'gtrSefygyJ/ t"du 'grSr[kwf ydkufqHukd tdrfrSm? odkYr[kwf
txD;usefapcJhNyD; ydwfqdkYta&;,lxm;cJh wmrdkY olwdkYawG0ifrvmcifrSm bPfawGudk
w,f/ tJ'DtusKd;qufaMumifh ckcsdefrwdkif tqifjh ri ahf y;zdeYk YJ uReaf wmfw&Ykd UJ azmufonf taMumif;uawmh bPfvkyfief;pepfxJ Hk;rSm aemufxyf&ufowywf tenf;i,f
cifxd bPfvkyfief;udk &if;ESD;jrKyfESHNyD; awGudk jrefqefaumif;rGefwJh0efaqmifrIeJY rSmudk acs;ay;zdkYaiGr&SdvdkYyJ/ NyD;awmh bPf avmuf odrf;xm;vdkufwmu ydkt"dym,f

&Sw
d ,fav/ wu,fvo
Ykd mvlawGu olwdkY&JU
aiGudk tcsdefra&G; &,loHk;pGJEdkifcJhr,f
qdk&if? bPfawGrSm? bPfcGJawGrSm jrefjref
qefqef 0efaqmifrI&r,fqdk&if 'DaiGawG
u bPfxJudk a&mufvmrSmyJaygh/ tJ'g
aMumifh bPfxJudk tJ'Dvkyfief;vnfywf
r,fh aiGtvHk;t&if; a&mufvmatmif
bPfawGu enf;ynm? pufypnf;topf
awGeJY 0efaqmifrIawGtay:rSm &if;ESD;
jrKyfESHzdkYvdktyfygw,f/
aemufwpfcg ajr,mawGaps;EIef;
twufjrefaewmuvnf; aiGyrmP
rsm;rsm;oHk;NyD; 0,fr,fhvlawGudkqGJaqmif
w,f/ ajr,mjznfhqnf;rIrsm; vmwJh
tcgus&if tJ'DjrifhaewJhaiGaMu;ylazmif;
vnf; rMumcifaygufoGm;r,f? vlawGu
aiGawG qHk;HI;Muvdrfhr,f/ tJ'Dvdktjzpf
rsKd;u vlawGudk olwdkY&JUaiGawGudk ajr,m
awGxuf bPfxJudk ydkxnfhzdkYwGef;tm;
ay;vdrfhr,f/
aemufq;kH jyemuawmh A[db
k Pfu
bPfvkyfief;tay: vGefuJwJh xdef;csKyf
uefYowfrI&SdaewmygyJ/ tJ'DuefYowfrIu
bPfawG&JU tyfaiGeJYacs;aiG twdkif;twm
udk wd;k jri zhf t
Ykd jyif azmufonfawGvckd siw
f hJ
taygifypnf;awG cGifhjyKzdkYudkvnf; wm;qD;
[efYwm;xm;ygw,f/
t"dutqifrajywmuawmh owf
rSwfxm;wJh tyfaiGyrmPeJY acs;aiG
EIe;f xm;awGyg/ 'DEeI ;f awGaMumifh bPfawG
twGuf olwdkY&JUacs;aiGtay:rSmawmif
tusKd;tjrwf r&Edkifoavmuf jzpfae
w,f/ tusKd;tjrwfr&SdrSawmh bmvdkY
xkwfacs;awmhrSmvJ/
acs;aiGtm;vHk;twGuf 200 &mcdkifEIef;
vHjk cKH r&I adS tmif ajr,m wpfrsK;d wnf;oD;oefY
taygifxm;&r,fqdkwJh jy|mef;csufu
csrf;omwJholawGyJ ydkufqHacs;vdkY&wJh
oabmjzpfaew,f/ 2003 ckESpf bPf
vkyfief;NydKvJrINyD;wJhaemuf A[dkbPfu
bPfa<u;qyfEdkiftm;eJYywfoufvdkY pdk;&drf
wmudk uRefawmfwdkYem;vnfayr,fh bPf
awGu a<u;qHk;udk umuG,fxm;wJh tJ'D
rl0g'awGu jrefrmhpD;yGm;a&; vkyfief;awG
udk taxmuftuljzpfapr,fh aiGacs;
ay;wmawGukd [efYwm;xm;w,f/ 'Dvdk

1942
rwfv 7 &ufaeY *syefwdkY &efukefudk
odrf;,l/ bPfrsm;u rSwfwrf;rSwf&m
rsm;udk NyD;cJhwJhvaygif;rsm;pGmwnf;u
rdwL yGm;Mu/ ydik q
f ikd rf rI sm;udk udv
k u
f wm;
udk oabFmjzifhydkYaqmif? aemufqHk;
&xm;eJY 0efxrf;awGeJY a&TwHk;a&Tacsmif;

awGudk azazmf0g&DvrSm EdkifiHtxuf


ydkif;udk ajymif;a&TU/ bPf'gdkufwm
wpfOD;u a&TeJYtzdk;wef&wemawGudk
arNrdKUrSm ajrjrKyfxm;/ &xm;rrDvdkuf
aom aemufwpfO;D u olt
Y zd;k wefypn;f
awG,lNyD; tdEd,udkajy;/ w&m;r0if

tdEd,aiGacs;pm;olrsm;vnf; xGuf
ajy;/
*syefppfwyf lyD;aiGxkwfvkyf/ jym;
100 txdcGJjcm;xm;NyD; aiGpuLyHkpHom
xkwf/

pmrsuEf mS 13 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

13

u b,fv&kd ydS govJ/ 'gu jzpfoihw


f ,f
olwdkYrSm tqifhjrifhjrifhumuG,fxm;wJh
vdkYxifvm;/ jzpfoifhw,fqdk&ifvnf;
bPfvkyfief;eJY xdkif;bPfawGudk EdkifiHjcm;
b,fawmhvJb,fvdkae&muaejzpfoifh
om;ydkifqdkifrIudkydwfyifxm;wJh Oya'
ovJ/
awG&Sdw,f/ a'owGif;u EdkifiHwdkif;rSm
a,bk,stm;jzifhawmh uRefawmfwdkY
tJvdkqifwlwJh xkwfjyefxm;rIawG&Sdw,f/
jrefrmEdik if b
H Pfrsm;toif; taeeJY tmqD 'gaMumifhrdkY 'DudprSm raocsmra&&mrIBuD; [m EdkifiHjcm;bPfawG0ifvmrSmeJYywf
,H pD;yGm;a&;todkuft0ef;twGuf jzpfvmEdkifw,f/ 2015 rSm tmqD,HpD;yGm; oufvdkY t&rf;owdxm;aeygw,f/ bPf
b,fvjkd yifqifaeovJqw
kd m ajymjyay;
vkyfief;qdkwm EdkifiHwpfck&JU toufaoG;
yg/ jrefrmhbPfvyk if ef; e,fy,ftay:rSm
aMumjzpfwmaMumifh b,folYudk xdef;csKyf
ckESpf
tmqD,H pD;yGm;a&; todkuft0ef;u
apcsifrvJ/ jrefrmvm;? EdkifiHjcm;om;
t"du b,fvdk tusKd;oufa&mufrI
vm;/ uRefawmfwdkY&JU tdrfeD;csif;EdkifiH
&SdrvJ/
awGtm;vHk;rSm olwdkYEdkifiH&JU jynfwGif;
tmqD,H pD;yGm;a&;todkuft0ef;udk
bPfvkyfief;udk taxmuftuljzpfap
ydkNyD;wGufxm;MuaeMuw,f/ rlvuwnf;
wJh jynfwGif;vkyfief; umuG,fa&;rl0g'
utqdjk yKxm;wJyh pkH v
H ekd ;D eD;pyfpyf 'Dtodkuf
awG&SdNyD;om;/ bmvdkYvJqdk&if olwdkYu
jrefrmEdkifiH bPfvkyfief; NydKvJrI
t0ef ; ud k t aumif t xnf a zmf E d k i f r S m
olwdkYwkdif;jynfeJY tusKd;pD;yGm;udky"me
jzpf
y
m
G
;onf
c
h
E
k
p
S
f
r[kwfygbl;/ tJ'Dtjyif jrefrmEdkifiHudk
xm;wwf w J h Ed k if iH j cm;om;awG x uf
ydkaumif;wJh ajymif;vG,fjyifvG,f&SdwJh
pm&if 'Dwdkif;jynf&JU atmifjrifrIudk
tcGifhta&;eJY taumiftxnfazmfzdkY a&; todkuft0ef;ujzpfawmh jzpfvm&rSm vdkvm;wJh udk,fhEdkifiHom;awG xdef;csKyfwJh
tcsed q
f ikd ;f cGiv
hf nf; ay;xm;w,f/ wu,f aygh/ 'gayrJh vufqkyfvufudkifjyEdkif bPfvkyfief;udk vdkcsifMuvdkYyJ/
wrf; vufawGUtaumiftxnfazmfMu avmufp&majymif;vJrrI sK;d awmh wu,fwrf;
pD;yGm;a&;ra&&mrIjzpfaewJh tckvdk
wJt
h cg tmqD,aH 'otm;vH;k rSm ud,
k u
f sK;d jzpfvmrSmr[kwfao;ygbl;/
tcsdefrSm 'guwu,fta&;BuD;wJhpOf;pm;
H kd 0ifa&mufvmr,fh Edik if jH cm; p&mudpyJ/ bmaMumifhvJqdkawmh 'DrSm
arQmfvifhcsufawGeJY EdkifiHcspfpdwfawGrsm; jrefrmEdik if u
bPfawGtay: Ou|BuD;&JU oabmxm; jzpfysufaewmawGudk *krpdkufwJh? 'DEdkifiH
aew,f/ xdik ;f Edik if u
H ykd J Oyrmay;csiw
f ,f/

tajctaeu aiGacs; vdkolawGudk pnf;


vGwf0g;vGwf tjrwfBuD;pm;wJh tnm
twmr&SdwJh aiGwdk;acs;pm;wJholawG
qD wGef;ydkYaewmyJ/ 'gudkA[dkbPftaeeJY
vnf; rvdkvm;avmufygbl;/

2003

"mwfyHkaumif;xuf

udkvnf; wpfcgrSawmif a&mufzl;rSm


r[kwfwJh vlawGu vef'efwkdY? pifumyl
wdkYuae qHk;jzwfcsufcswmrdkY olwdkYvkyfcsif
&if nwGif;csif;yJ EdkifiHjcm;bPfawG[m
&yfqdkif;NyD; EdkifiHwpfckuae ydkufqHawG
tukef ,loGm;Edkifw,f/ wu,fvdkYom
jynfwGif;bPfawGu aps;uGufudk csKyfudkif
xm;Edkif&if 'guodyfawmhudpr&Sdbl;/
'gayrJh wu,fvYkd Edik if jH cm;bPfawGuom
aps;uGufudk csKyfudkifxm;r,fqdk&if EdkifiH

Aggregate balances of Myanmars banking sector, 2008-13 (all figures in million kyat)
2008-09
Cash

2009-10

2010-11

2011-12

2012-13

1,130,375.52

1,463,407.49

2,332,303.61

2,382,134.35

9,541,469.96

3,353.39

3,369.39

8,363.89

19,273.35

19,426.20

Loans and advances

870,006.27

1,129,831.18

1,925,903.45

3,172,230.65

5,289,043.90

Government securities

485,191.97

926,050.00

1,291,427.30

2,021,972.30

2,579,932.00

200.00

200.00

220.00

772.80

Bills purchased & discounted

35,162.83

110,737.22

180,623.82

74,014.31

80,285.06

Fixed assets

35,725.55

49,628.52

83,708.75

140,390.35

222,994.68

Other assets

96,702.16

142,017.16

227,628.33

499,368.97

4,597,971.76

AEG

27,586.44

27,791.13

29,334.50

42,748.50

645,213.64

Total

2,684,104.13

3,853,032.09

6,079,493.65

8,352,352.78

22,977,110.00

Paid-up capital

94,281.20

130,808.00

240,457.60

344,492.23

467,204.65

Reserves

27,139.33

35,925.30

51,773.52

76,814.09

121,266.30

Other reserves

Equity investment

Public securities

25,915.38

28,888.48

42,807.19

61,377.62

1,147,011.81

Profit & loss

1,950.62

3,377.20

6,559.79

12,131.55

14,191.19

Share premium

1,368.47

2,219.55

2,672.50

3,589.39

1,828.29

2,186,663.69

3,162,502.84

4,911,005.43

6,961,246.25

13,057,304.48

23,283.10

47,713.56

275,812.13

198,726.62

552,073.10

Bills payable

123,087.88

228,264.31

268,772.75

81,213.49

1,255,136.29

Other liabilities

172,828.02

185,541.72

250,298.24

570,013.04

5,715,880.25

AEG

27,586.44

27,791.13

29,334.50

42,748.50

645,213.64

Total

2,684,104.13

3,853,032.09

6,079,493.65

8,352,352.78

22,977,110.00

37.65

43.55

57.78

37.39

175.10

Deposits
Borrowing

Increase in total assets (%) y-o-y

Source: Central Bank Annual Report 2013 (via Myanmars Financial Sector: A Challenging Environment for Banks)

twGuf {&mr*,ufBuD;awGjzpfoGm;Edkif
w,f/
a,bk,stm;jzifh jrefrmEdkifiHtwGuf
EdkifiHjcm;bPfawG 0ifcGifhjyKvdkufwm&JU
tusKd;aus;Zl;awGudk tck tawmfcsJUum;
ajymaeMuw,f/
olwdkYu tao;pm;eJY tvwfpm;
vkyfief;awGudk aiGacs;ay;r,f twdk;EIef;
avQmhay;r,fvdkY ajymw,f/ olwdkYawG
u tjrwftpGef;r&wJhtwGuf jynfwGif;
tao;pm;eJY tvwfpm;vkyfief;awG
udkawmh aiGacs;ay;rSmr[kwfbl;/ olwdkY
awGu EdkifiHjcm;ukrPDawGeJY jynfwGif;
pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;awGudkom acs;ay;
rSmrkdY 'gu EdkifiHjcm; &if;ESD;jrKyfESHolawG
twGuf wpfyef;omapw,f/ twdk;EIef;
awGuawmh A[dkbPfu owfrSwfay;rSm
jzpfw,f/
EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrIudk tm;ay;ovdk
jzpf v d r f h r ,f q d k w J h taMumif ; jycsuf
uvnf;rrSefygbl;/ wu,fhvufawGU
u pD;yGm;a&;vkyfief;awG aps;uGufwpfck
rSm &if;ESD;jrKyfESHMuwm bmaMumifhvJqdk&if
olwdkYu aps;uGufxJrSm&SdwJh bPfawGudk
*k p d k u f p &mrvd k b J &vmr,f h t cG i f h
tvrf;udkjrifMuvdkYyJ/
olwdkY,lvmr,fh t"dutusKd;tjrwf
awGu enf;ynmtopf? ypn;f topfawG?
vlawG? bPfvkyfudkifrIpGrf;&nfawGeJY
tawGUtMuKH awGy/J odaYk omf olwu
Ykd akd y;0if
zdkY ydkoifhawmfwJhenf;vrf;u zufpyf
vkyfief;wpfckrSm &S,f,mtenf;pkydkif&Sif
awGtjzpfeJY 0ifvmcdkif;zdkYyJ? aeYpOfpDrH
cefYcJGrIudk vkyfcGifhay;xm;NyD; tvHk;pHk
oufqdkifr,fh rl0g'ydkif;udkawmh 'gdkuf
wm bkwftqifhrSmyJ ay;qHk;jzwf&rSm
jzpfygw,f/
pmrsufESm 15 odkY

1945

1946

'kw,
d urmppftqH;k owf/ NAdwdoQESifh Zefe0g&D - EdkifiHjcm;bPfrsm; jrefrmEdkifiH
r[mrdwfrsm;u *syefrsm;udk armif; udk jyefvnf0ifa&mufzGifhvSpf/
xkwf/ if;wdkYu *syefrsm;xkwfvkyfcJh
aom aiGaMu;udk qufoHk;&efjiif;qef?
jynfolrsm;\ aiGudkwefzdk;r&SdonfhpuL
rsm;jzpfap/ lyD;aiGudkomjyefvnf
toufoGif;/

1947
{NyD 1 &uf - vef'efwiG f tajcpdu
k af omf
vnf;jynfwiG ;f ESihf jynfyaiGaMu;vJv,
S f
rIajyvnfap&ef Mum&SnfrcHcJhaom A[dk
bPf\a&SUajy;jzpfonfh jrefrmhaiGaMu;
vJv,
S rf b
I w
k t
f zGUJ udk wnfaxmif/
topfa&;qGJxm;aom Oya'Murf;
wGif]jynfaxmifpk\pD;yGm;a&;udkBudKwif

1948
pDru
H ed ;f csoifo
h nf} [kazmfjy/ or0g,r
ESifh tvm;wl pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;
udkBudKqdkaom A[dkcsKyfudkifrIpD;yGm;a&;
twGuf ajcvSrf;pwif/ t&if;&Sif0g'u
e,fcsJU0g' ESifh 'GefwGJaejcif;udkawGY&/

Zefe0g&D 4 &uf v
- w
G v
f yfa&;&/ jynfwiG ;f
ppfaMumifh pD;yGm;a&;ajymif;vJrIudkab;
z,fxm;/
]Edik if aH wmfom ajrtm;vH;k \ rlv
ydik &f iS jf zpfonf} [laom tajccHOya'\
azmfjycsufudk Land Nationalisation Act
taumiftxnfazmfay;/

pmrsuEf mS 14 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

14

Edik if jH cm;u b,fbPfawG zGichf iG &hf rvJ


Oya'ynm&Sif tuf'f0ifAef'gbl*ef (AD'DbD vGdKif Oya' tMuHay;ukrPD) u rMumrDumvtwGif;
jrefrmEdkifiHrSm b,fEdkifiHjcm;bPfawG zGifhcGifh&rvJqdkwmeJY ywfoufNyD; tajctaetvm;tvmudk csdefxdk; oHk;oyfxm;ygw,f/
2013 q,fo,
G af &; wif'gac:,lpOfu
pdwfvIyf&Sm;rIawGudk jyefvnfowd&olawG
twGuf 'Dtajctaeu awGUzl;MuHKzl;ovdk
cHpm;&vdrfhr,f/ A[dkbPf&JU tuJjzwfrIeJY
a&G;cs,frI vkyfief;pOfawG awmfawmfav;
tqifoifjh zpfaewmaMumifh jrefrmuawmh
arQmfvifhapmifhpm;rIawGMum;rSm touf
zdkYawmif arhaeNyD/
jrefrmEdkifiHrSm odyfvdkcsifaewJh bPf
vkyfief;awG vkyfudkifzdkYvdkifpifudk EdkifiHjcm;
u b,fbPfawG yxrqHk;&&SdvdrfhrvJqdk
wmudk awG;&if;eJYaygh/
A[db
k Pfu a&G;cs,rf t
I ydik ;f rSm b,fvkd
pHEIef;awGudk oHk;aevJqdkwmudk vQKdU0Suf
xm;qJjzpfw,f/ tJ'gaMumifhrdkY uRefawmf
yg0ifaqG;aEG;jcif;u uRefawmh&JU udk,fydkif

tawG;wcsKdUeJYyJ jzpfw,f/ 'gayrJhvnf;


w&m;0ifxkwfazmf aMunmwJh rSwfwrf;
awGt& tpdk;&ubmudkjzpfajrmufatmif
jrifatmif BudK;pm;aeovJ qdkwmudk
em;vnfzdkY odyfrcufcJovdk 'gudkaxmufI
vdkY pdwf0ifpm;rI&SdwJh bPftkyfpkawGudk
wGJzufMunfhzdkYvnf;rcufcJygbl;/ tJ'D
tajccHav;ay:rSm b,fEdkifiHjcm;bPf
awG yxrqHk; vdkifpifay;tyfjcif;cH&rvJ
qdkwm wGufcsufMunfhzdkY t"duuswJh
ar;cGef;awGu 'gawGygyJ/
vdkifpif&EdkifavmufwJh bPfawGu jref
rmEdkifiHrSm udk,fpm;vS,fHk; &SdNyD;om;
bPfawGyJjzpfrvm;/

pme,fZif;rSwfwrf;awGt& jrefrm
EdkifiHawmfA[dkbPfu yxrqHk;vdkifpif

awGudk jrefrmEdkifiHrSm vuf&Sdudk,fpm;vS,f


H;k &Sw
d hJ bPfaygif; 40 avmufxu
J a&G;cs,f
r,fvdkY qdkw,f/ wif'g uefYowfcsuf
pnf;rsOf;awGxJrSm tJ'Dtcsufudkaoao
csmcsm w&m;0if &Sif;jyxm;xm; rxm;xm;
jrefrmEdkifiHrSm pD;yGm;a&;vkyfief;awG
vkyfzdkY jyif;jyif;jyjypdwf0ifpm;aewJh bPf
trsm;pku 'DrSmwu,fhudk udk,fpm;vS,f
bPfawG &SdaeNyD;om;jzpfaevdrfhr,fvdkY
uRefawmfajym&if rvGefavmufbl; xif
w,f/
EdkifiH&JUxl;jcm;wJh 'Drdkua&pDjyKjyif
ajymif;vJrIawGeJY EdkifiHjcm;&if;EDS;jrKyfESHrI
awG vrf;zGifhay;wmawGudk b,folu
owdrjyKrdbJaerSmvJ/ 2011 ckESpfrSm
EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrI Oya'opfa&;qGJa&;

awGudkcGifhjyKwJhudpudk tJ'DIaxmifhuae
udkifwG,fvdrhfr,fvdkY,lq&if taMumif;
,kwd&Sdr,fxifygw,f/ rMumao;cifu
rS jy|mef;vdkufwJh EdkifiHjcm;&if;EDS;jrKyfESHrI
Oya'? jrefrmEdkifiHom; &if;EDS;jrKyfESHrI
Oya'eJY EdkifiHjcm;aiGvJvS,frI pDrHcefYcGJrI
Oya'awGudk zwfMunfhr,fqdk&if EdkifiHjcm;
aiGoHk;zdkYtwGuf vrf;aMumif;awGudk
b,fbPfawGu EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrI oG,f0dkufNyD; odEdkifrSmyg/
jyifqifrIawGudk xkwfjyefaMunmvdkuf
uwnf;u jrefrmEdik if rH mS Edik if jH cm;bPf 22
cku Hk;awGvmzGifhcJhMuw,f/ tJ'gaMumifh
wpfenf;r[kwfwpfenf;awmh 'DrSm&SdaeNyD;
om; bPfawG 'grSr[kwf EdkifiH&JUvkyfief;
awGrSm ododomomyg0ifaqmif&GufcJhNyD;
jzpfwJh EdkifiHjcm;bPfawGudkyJ vdkifpifay;zdkY
rsm;w,f/
awGukd vG,u
f al csmarGUatmif aqmif&u
G f
ay;EdkifrvJ/

'DudpeJY pyfvsOf;NyD;ajym&&if b,fbPf


ursm; trSwftrsm;qHk;&EdkifrvJ/

tpdk;&&JU t"du&nfrSef;csufawGxJu
wpfcku EdkifiHtwGif;rSm EdkifiHjcm;&if;EDS;
jrKyfESHrIawGudk wdk;jrifhaqmif&GufzdkYjzpfw,f
qdkwm uRefawmfwdkYodNyD;om;jzpfw,f/
tJ'gaMumifhrdkY tpdk;&[m 'DEdkifiHjcm;bPf

'DrmS IaxmifEh pS rf sK;d &Sw


d ,f/ yxrtcsuf
u b,fbPfu vufvDxufpm&if pD;yGm;
a&;vkyfief;awGtwGuf 0efaqmifrIay;wJh
tydkif;rSm tm;omovJqdkwmudk uRefawmf
wdkY pOf;pm;zdkYvdktyfw,f/ jrefrmEdkifiHrSm

udk,fpm;vS,fHk;zGifhxm;aom EdkifiHjcm;bPfrsm;pm&if;
Foreign banks with local representative offices
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.

Licence issued Commencement

DBS Bank Ltd


United Overseas Bank Ltd.
Oversea-Chinese Banking Corporation Ltd.
Malayan Banking Berhad (MAYBANK)
Bangkok Bank Public Company Ltd.
National Bank Ltd.
Brunei Investment Bank (BIB)
First Overseas Bank Ltd.
CIMB Bank Berhad (New Licence for Name of Merger)
Sumitomo Mitsui Banking Corporation(New Licence for Name of Merger
The Bank of Tokoyo -Mitsubishi UFJ,Ltd(New Licence for Name of Merger)
Bank for Investment and Development of Vietnam
AB Bank Limited
Industrial and Commercial Bank of China Ltd
Mizuho Corporate Bank Ltd
Siam Commercial Bank Public Company Ltd
MARUHAN Japan Bank PLC
Krung Thai Bank Public Company Ltd
United Bank of India
KASIKORNBANK Public Company Ltd
Hana Bank
Woori Bank
ANZ Bank
Vietin Bank
Korea Development Bank
Standard Chartered Bank
Shinhan Bank
Industrial Bank of Korea
First Commercial Bank (New Licence for Change of Management Office)
E.SUN Commercial Bank, Singapore Branch
Bank of India (BOI)
Kookmin Bank
Export-Import Bank of India
Export-Import Bank of Korea
Eastern Bank Limited
Bank of Ayudhya Public Company Limited
RHB Bank Berhad
Commercial Bank of Ceylon PLC
State Bank of India
Cathay United Bank
State Bank of Mauritius
Bred Banque Populaire

Nov 10, 1992


Nov 10, 1993
Feb 8, 1994
Aug 12, 1994
Oct 24, 1994
July 6, 1995
Sept 18, 1995
April 30, 1996
Feb 19, 2008
April 18, 2001
March 17, 2006
March 1, 2010
Dec 10, 2010
Sept 16, 2011
Jan 19, 2012
April 23, 2012
May 7, 2012
June 14, 2012
June 19, 2012
July 18, 2012
Sept 20, 2012
Oct 25, 2012
Dec 6, 2012
Dec 12, 2012
Dec 27, 2012
Dec 27, 2012
March 13, 2013
March 14, 2013
March 18, 2013
April 1, 2013
May 7, 2013
June 4, 2013
June 14, 2013
Dec 16, 2013
no data
no data
no data
no data
no data
no data
no data
no data

March 29, 1994


Aug 2, 1994
Nov 15, 1994
April 11, 1995
Aug 18, 1995
July 16, 1996
July 1, 1996
May 15, 1996
Feb 19, 2008
April 18, 2001
March 17, 2006
April 3, 2010
June 6, 2012
Dec 2, 2011
April 6, 2012
Dec 23, 2012
July 28, 2012
Dec 20, 2012
Dec 5, 2012
Jan 9, 2013
Nov 7, 2012
no data
April 5, 2013
no data
June 12, 2013
Feb 5, 2013
April 9, 2013
April 23, 2013
April 30, 2013
July 17, 2013
no data
no data
Sept 9, 2013
Jan 20, 2014
no data
no data
no data
no data
no data
no data
no data
no data

origin

Representative office

Singapore
Marshall Islands
Singapore
Malaysia
Thailand
Bangladesh
Brunei
Bahamas
Malaysia
Japan
Japan
Vietnam
Bangladesh
China
Japan
Thailand
Japan
Thailand
India
Thailand
South Korea
South Korea
Australia
Vietnam
South Korea
United Kingdom
South Korea
South Korea
no data
Taiwan
India
South Korea
India
South Korea
Bangladesh
Thailand
Malaysia
Sri Lanka
India
Taiwan
Mauritius
France

502 Sakura Tower, 339 Bogyoke Aung San Street, Kyauktada, Yangon
48 Aung Teza Street, Mayangone, Yangon
1202 Sakura Tower, Yangon
26, Thanlwin Rd., Bahan Tsp, Yangon
Chatrium Hotel Royal Lake Yangon, Lobby Floor, 40 Natmauk Road, Tamwe Township.
26 (A), Pyay Rd., 7th Mile, Bahan Tsp.
305, U Wisara Road, Bahan Township.
69, 003 (G/F), Yuzana Tower, West Shwegondaing Rd., Bahan Tsp.
1008 Level 10, Sakura Tower, Kyauktada Township, Yangon.
Rm# 717-718, Traders Hotel, 233, Sule Pagoda Rd., Pabedan Tsp.
Rm# 403-404, IBC Centre, Pyay Rd., Hlaing Tsp.
Address: 629/631, Pyay Road.
Address: 9, Thuhawaddy Gandamar Lane.
No. 601A, 6th Floor, Sakura Tower.
380, (7th Flr.), FMI Centre, Bogyoke Aung San St., Pabedan Tsp.
102, Inya Road, Kamayut Township
97B, Kaba Aye Pagoda Road.
46, Kaba Aye Pagoda Rd., Bahan Tsp.
Room No. 805, La Pyayt Wun Plaza 37, Alanpya Pagoda Road, Dagon, Yangon
No.313/315, U Wisara Road, Sanchaung Township, Yangon,
Room 202, 3 Wingabar Lane, Shwe Gon Daing
no data
1807, 18th Floor Sakura Towers, 339 Bogyoke Aung San Road
(Rm 601), 6th Flr, Pearl Condo E, Kaba Aye Pagoda Rd., Saya San Ward, Bahan Township
no data
Unit No 6H, 6th Floor, Centrepoint Towers, Kyauktada Township, Yangon, Myanmar
No. 48, Ward 10, Kabar Aye Pagoda Road, Mayangone T/S, Yangon, Myanmar
no data
339, Bogyoke Aung San Road, Ward (1), Sule Pagoda Road, Kyauktada Township, Yangon
no data
no data
no data
no data
no data
no data
51C Kabar Aye Pagoda Road, Yangon
no data
no data
no data
no data
no data
no data

1949

1952

yJESifh jym;aiGaMu; trsKd;rsKd;twGuf


aemufbufwGif jcaoFhkyfyHkygaom
aiG'*Fg;rsm;rdwfquf/

ud&k ;D ,m;ppfyo
JG nf qefpyg;aps;EIe;f rsm;
udk xdk;wufapum b@mwdkufawGudk
azmif;um;ap/ EdkifiHudk 'Drdku&ufwpf
qdk&S,fvpf0g'odkYajymif;vJ/ EdkifiHjcm;
yk*v
u
d ydkifqdkifrIudk jiif;qefNyD; A[dkcsKyf
udkifrIjzifh xdef;csKyfEdkifa&; jyefvnf
azmfaqmif/

0efBuD;csKyfOD;Eku oabmwlpmcsKyf
csKyq
f x
kd m;aom tar&dueftwdkifyifcH
rsm; wpfpdwfwpfydkif; a&;qGJxm;onfh
jynfawmfompDrHudef;onf udkvkdeDpepf
pD;yGm;a&; rsKd;rS OD;wnfcsufajymif;vJ&ef
&nf&G,f/
Zlvdkif 1 &uf jynfaxmifpkjrefrm

EdkifiHbPftufOya'u bDpDbDudk zsuf


odrf;um jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHbPf
udk A[dkbPftjzpfwnfaxmif/ lyD;
aiGudk aemufbufwGif jcaoFhygaom
usyfaiGjzifh tpm;xdk;/ aemufydkif;
wpfusyfwefESifh jym;wefzdk; trsKd;rsKd;
twGuf aiGta<uaphrsm;udk rdwfquf/

pmrsuEf mS 15 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

15

udk,fpm;vS,fHk;&SdwJh bPfpm&if;xJrSm
b,fbPfursm; toif;tzGJYawGtwGuf
tm;aumif;wJh bPfvkyfief; vkyfaqmif
csufawG&SdovJ/ trsm;pkuawmh&SdMuyg
w,f/ 'gayrJh pm&if;xJrSm jcm;em;wJh
tav;ay;rI&SdaewJh bPfwcsKdUvnf;
&Sdw,f/
'kwd,tcsufu jrefrmEdkifiHtwGuf
b,fbPfu wdu
k f u
kd Ef ikd if jH cm;&if;ED;S jrK yEf HS
rI&JU t"duuswJh&if;jrpfjzpfr,fh? jzpfvmEdkif
r,fhEdkifiHawGtwGuf tm;aumif;EdkifrvJ
qdkwmyJ/ 'DIaxmifhu Munhfr,fqdk&if
2012 ckEpS f rwdik cf ifumvtwGuf wdu
k f u
kd f
Edik if jH cm;&if;ES;D jrK yEf rHS I pm&if;Z,m;rsm;t&
wkwef YJ xdik ;f bPfawGu xdyq
f ;kH udak &muf
aew,f/ &if;ESD;jrKyfESHrIESifh ukrPDrsm; OD;pD;
Xme&JU odyfrMumao;wJhpm&if;Z,m;rSm
awmh pifumyl? *syefeYJ ud&k ;D ,m;Edik if aH wGu
OD;aqmifaew,f/ pm&if;Z,m;qdw
k m awmh
tjrJuJGvJGaewwfwmyJ/ Oyrm-&if;EDS;
jrKyfESHrIawGtrsm;BuD;u pifumylEdkifiHxJu
qdkwmxuf wjcm;ae&mawGu pifumyl
uaewpfqifh vmMuwmav/ 'Dtcsuf
aMumifh wjcm;tcsuw
f pfcu
k v
kd nf; csev
f yS f

xm;vdkYr&jyefbl;/
wdu
k f u
kd Ef ikd if jH cm;&if;ED;S jrK yEf rHS &I UJ t"du
&if;jrpfjzpfwJh EdkifiHwpfEdkifiHcsif;pDuae
tenf;qHk;bPfwpfckpD zGifhapcsifaewJh
tpdk;&&JUtmoDoudk b,folrqdk tvG,f
av;awG;MunfhvdkY&w,f/ tJvdk&Sdvmr,f
qkd&if &if;ESD;jrKyfESHolawG oGm;p&mbPf
wpfck&Sdvmr,fav/ 'Doabmw&m;eJY
ywfoufNyD; tmqD,HrSm tiftm;BuD;wJh
bPfawG? *syefeJY wkwfwdkYu wjcm;bPf
wcsKdUudk taxmuftyHhay;EdkifwmyJvdkY
jyefajymaumif;ajymvdrhfr,f/ tJvdkajym
cJhr,fqdk&if Oa&myor*eJY MopaMw;vs

EdkifiHjcm;bPf

22

jrefrmEdkifiH&dS udk,fpm;vS,fHk;cGJrsm;

Contact
01-255 407; fax 01-255100, www.dbs.com.sg
01-667818; fax 01-544126; www.privatebanking.com
01-255409; www.ocbc.com
01-524950; www.maybank.com
01-549922, 01-549933; fax 01-549977; tossatis.bangkokbankyangon@gmail.com
01-666177
(673) 2383649; fax (673) 2380154; helma.hamid@bicb-brunei.com
01-558658~9; fax(1 242) 327-4776
01-255430; fax +01-255430
01-242828
01-664416, 01-664462
01-505400, 01-503603
01-572701; www.abbl.com
no data
01-243009; miemiedkb@mptmail.net.mm
no data
01-501301
01-548861; www.ktb.co.th ktbyangonrep@gmail.com
01-387636, 09-73130482; www.unitedbankofindia.com; royangon@unitedbank.com
01-524285,01-500727, 01-514868 kbankyangon@gmail.com; kasikornbank.com
09-448537341; www.hanabank.com
no data
01-255205; rajesh.ahuja@anz.com, www.anz.com
www.vietinbank.com
no data
09-5166635; www.sc.com
www.shinhan.com.en
www.eng.ibk.co.kr
www.firstcommercialbank.com
www.esunfhc.com
www.bankofindia.com
www.kbfng.com
www.eximbankindia.com
www.koreaexim.go.kr
no data
no data
no data
no data
no data
no data
no data
no data

wdu
Yk wdu
k f u
kd Ef ikd if jH cm;&if;ES;D jrK yEf rHS I t&if;
tjrpfawGjzpfvmzdkY tvm;tvm&Sdw,f/
udk,fpm;vS,fHk;&SdaewJh bPfawG&JUpm&if;
xJrmS rS pwef;'ufcsuw
f mbPf (Standard
Chartered Bank) eJY attifefZuf bPf
(ANZ Bank) awGu tJ'Da'oawGrSm
tiftm;awmifhwif;w,fav/
e,fjcm;aps;uGufawGxJrSm b,fbPf
awGu olwdkYeJY r&if;ESD;wJh aps;uGufudk
0ifa&mufzl;ovJ/

2013 ckESpf qufoG,fa&;wif'g


wkef;u tpdk;&[mjrefrmEdkifiHvdkaps;uGuf
topfudkem;vnfwJh? topfay:xGuf
vmwJhaps;uGufxJrSm tawGYtMuHK&SdwJh
w,fvDzkef;ukrPDawGa&G;cs,fzdkY *kpdkuf
aqmif&GufcJhw,f/ tpdk;&twGuf 'DpHEIef;
owf r S w f c suf u d k jyef o H k ; r,f q d k & if
tawmfyJqDavsmfvdrhfr,f/ udk,fpm;vS,f
bPf&SdwJh pm&if;xJubPfwkdif;awmh
topfay:xGufvmwJh aps;uGufxJrSm
odomxif&Sm;wJh aqmif&GufrIwpfck'grS
r[kwf olwdkYeJY r&if;ESD;wJhaps;uGuftawGU
tMuHKawGr&SdMuygbl;/
Oyrmpm&if;xJrSmygwJh pifumylbPf
awGqkd&if tif'dkeD;&Sm;? rav;&Sm;eJY xdkif;
wdkYvdk tmqD,HEdkifiHBuD;awGxJrSm &SdaewJh
tjyif wkwfEdkifiHxJrSmvnf; &Sdao;w,f/
'gayrJh tJ'DEdkifiHawGrSm tJ'DbPfawG&JU
bPfcGJta&twGufeJY olwdkYawG&JUpD;yGm;
a&;vkyfief;awGtwGuf bPf0efaqmifrI
aemufaMumif;awGuawmh uGmjcm;csuaf wG
&Sad ew,f/ rav;&Sm;u arbPf (Maybank)
uawmh a'owGi;f pD;yGm;a&;qdik &f mvkyif ef;
awGeJY olY&JU&if;ESD;jrKyfESHrIbPfvkyfief;
aMumifh vlodrsm;w,f? NyD;awmh 'DbPf
twGuf uarm'D;,m;? vmtdkeJY ygyl;tm
e,l;*DeDwkdYvdk EdkifiHawGrSm atmifjrifwJh
bPfcGJawG zGifhxm;Edkifwmuvnf; *kPf,l
p&mjzpfw,f/
t&G,ftpm;uta&;BuD;vm;/

tpdk;&u bPfwpfck&JUt&G,ftpm;udk
wdkif;wmEdkifwJh enf;vrf;awGtrsm;BuD;
xJu b,fenf;udktom;ay;rSmvJqdkwm
udkawmh ajym&cufw,f/ aps;uGuf&if;EDS;
rwnfaiGeJYywfoufNyD; uRefawmfwdkY
Munhfr,fqdk&ifawmh wdkusKdrpfqlbD&SD
,l t uf zf a *sbPf ? td k if pD b D pD b Pf ?
attif e f Z uf b Pf pwef ; 'wf c suf
wmbPf ? ql r D w d k r d k r pf q l t D a umf y d k
a&;&Sif;bPf eJY rDZl[dktoif;tzGJUqdkif&m
bPf (Mizuho Corporate Bank) awGu
jrefrmEdkifiHrSm udk,fpm;vS,fbPf&SdNyD;om;
bPfpm&if;xJu tBuD;qHk;bPfawGyJ
jzpfw,f/ 'grSr[kwf&if 'Dvkyfief;e,fy,f
rSm toHk;rsm;wJh tcsKd;awGxJu wpfcku
bHk&S,f,mwefzdk;tqifh 1 (Common
Equity Tier 1 - CET1) aiGtcsKd;yJ/
pmrsufESm 35 odkY

pmrsufESm 13 rS
EdkifiHjcm;bPfawG0ifvmwmeJY ywfoufvdkYvuf&Sd jyemubmvJqdk&if
jynfwiG ;f bPfawGu olweYkd YJ ,SONf yKd iEf ikd w
f hJ taetxm;r&Sw
d myJ/ bPfvyk if ef;[m
tar&duefEdkifiH&JU ydwfqdkYta&;,lcHae&qJjzpfNyD; ESpfaygif;rsm;pGm ydwfqdkYta&;
,lcH&wmawG&JUaemufydkif; rQwNyD;wpfom;wnf;jzpfr,fh vkyfuGufe,fy,fwpfck
yxrqHk;zefwD;NyD; tqifhjrifhwifzdkY uRefawmfwdkYtcsdefvdktyfw,f/
uRefawmfwdkY tMuHjyKcsifwmuawmh tpdk;&taeeJY EdkifiHjcm;bPfawG0ifcGifhay;
zdkYudk a&TUqdkif;xm;apcsifw,f? aiGaMu;qdkif&m ydwfqdkYta&;,lrIawG kwfodrf;
oGm;NyD; tenf;qHk;wpfESpfavmufawmh jynfwGif;bPfawGudk tqifhjrifhwifzdkY
-tcsdefay;apcsifw,f/
EdkifiHjcm;bPfawG 0ifvmrSmeJYywfowfNyD; jynfwGif;bPfawGua&m b,fvdk
jyifqifaeygovJ/

uRefawmfwkdYawG[m azmufonfawGoabmusr,fh enf;ynm? vlawG? uGef&uf


awGeJY ypnf;awGtydkif;rSm &if;ESD;jrKyfESHrIBuD;BuD;awGeJY uRefawmfwdkY&JU bPfawGudk
jrefEdkiforQjrefjref tqifhjrifhzdkYBudK;pm;aeygw,f/ 'grSomvQif jrefrmvlrsKd;
awGeJY pD;yGm;a&;vkyfief;awGtwGuf ydkaumif;wJha&G;cs,foifhwJh bPfawGjzpf
vmrSm jzpfw,f/ 'gayrJh 'gutcsdeftawmfvdkw,f/ NyD;awmhtawmfvnf;
cufcJr,fhtvkyfyJ/ uRefawmfwdkY EdkifiHjcm;aiGaMu; vJvS,frIudk,fpm;vS,ftjzpf
todtrSwfjyKvdkifpifawGu NyD;cJhwJh 18 vavmufurS &xm;wm? NyD;awmh
uRefawmfwdkYEdkifiHu tar&duef&JU ydwfqdkYrIatmufrSm&Sdaewkef;yJav/
jrefrmEdkifiHrSm bPftao;av;awG t&rf;rsm;w,fvdkY wcsKdUuajymw,f/
tJ'g[kwfygovm;/ olwdkYawGtm;vHk; qufNyD;&yfwnfEdkifr,fvdkY xifyg ovm;/

tJ'g[kwfygw,f/ olwdkYtm;vHk;awmh qufNyD;&yfwnfEdkifrSm r[kwfbl;/ bPf


pepfawG? vlawGeJY ypnf;topfawGudk tqifhjrifhNyD; &if;ESD;jrKyfESHEdkifwJh olawGyJ
quf&yfwnfEdkifvdrfhr,f/ 'guvnf; bPfvkyfief;pnf;rsOf;pnf;urf; uefYowfrI
awG awmfawmfrsm;rsm; avQmhcsrSjzpfEdkifr,f/ A[dkbPf&JUtwdk;EIef;eJY0efaqmifc
rl0g' awGaMumifh tcktusK;d tjrwfr&&Sw
d hJ bPfvyk if ef;[m tJ'grSom tusK;d tjrwf
ydk&&SdvmrSmjzpfw,f/
aemufig;ESpftwGif; jrefrmEdkifiH&JUbPfvkyfief;eJYywfoufvdkY bmawG jcm;em;
oGm;rvJ/

tm;vH;k yJaygh/ uReaf wmfw&Ykd UJ enf;ynmawGu ydNk y;D acwfro


D mvGeaf evdYk pifumyl
wdkYvdk zGHUNzdK;NyD;EdkifiHawGudk ,SOfNydKifEdkifr,fh ypnf;topf? 0efaqmifrItopf
awG e J Y tqif h j rif h a cwf r D w J h bPf v k y f i ef ; pepf w pf c k &vmrS m yg/
acwfrDenf;ynmawGu uRefawmfwdkY0efaqmifrIay;wJhae&mrSm aps;BuD;wJh
tajccHtaqmufttHkawGoHk;p&mrvdkatmifaxmufyHhay;xm;w,f/ NyD;awmh
bPfpepftoHk;jyKolawGu twdk;oufomwJhacs;aiGawGeJY ydkrsm;wJhbPftyfaiG
twdk;EIef;awGudk cHpm;cGifh &&Sdvdrhfr,f/
jrefrmEdkifiH&JU bPfvkyfief;ordkif;aMumif;uvnf; cufcJcJhwmqdkawmh jrefrmvlrsKd;
awGuolwdkYaiGawG twGuf bPfawGudkb,fvdk,HkMunf pdwfcsEdkifrvJ/

uReaf wmfwu
Ykd kd ,HMk unfEikd w
f ,fqw
kd m oufaojyzd?Yk vkyjf yzdu
Yk bPfawGay:rSm
rlwnfaew,f/ azmufonfawGtwGuf tqifjh ri ahf y;r,fh vkyaf qmifraI wG? ypn;f
awGeJY 0efaqmifrIydkif;awGrSm jyKjyif&r,f? aemufNyD; bPfawG&JU a&S;dk;pGJpDrHcefYcGJrI
awGudka&maygh/ tcsdefawmh,l&vdrfhr,f? 'gayrJh oifhwifhrQwpGm pnf;rsOf;pnf;urf;
xdef;odrf;wJh bPfvkyfief;&&Sd&if 'gujzpfvmrSmyJ/
odkYaomfvnf; bPfvkyfief;qdkwm wdkif;jynfwpfjynfpD;yGm;a&;&JU touf
aoG;aMumqdkwmudk rarhoifhbl;/ A[dkbPfeJY tpdk;&[m EdkifiHeJYvlrsKd;&JU a&&Snf
tem*wftwGuf cdkifrmNyD;tusKd;tjrwfjzpfxGef;r,fh jynfwGif;bPfvkyfief;
pepfwpfck jrefrmEdkifiHrSmzGHUNzdK;apzdkYwm0ef,lzdkYvdkw,f/ vlawGpnf;vGwf0g;vGwf
aiGwdk;acs;pm;olawGqDydkufqHacs;zdkYoGm;&wmrsKd;? arGU&matmufrSmydkufqH
odrf;xm;&wmrsKd;? Mum;vluwpfqifh aiGydkYay;&wmrsKd;tajctaeawG
qufNyD; r&Sdaeoifhawmhbl;/ tJ'Dtcgus&if vlawGu bPfawGudkpNyD;,HkMunfpdwf

jrwfqkrGef0if;bmomjyefonf/
csvmvdrfhr,f/
OD;odef;xGef;onf jrefrmEdkifiHbPfrsm;toif;\ Ou|jzpfonfhtjyif
xGef;azmifa';&SifbPfESifh jrefrmwdkif;(rf) xkwfa0aeonfh trfpDtrf\
Ou|vnf; jzpfonf/

tif'dkeD;&Sm;udk twk,lNyD; EdkifiHydkif


taygifqdkifpepfpwif/ aemufoHk;ESpf
Mumaomf EdkifiHawmftaygifqdkif pDrHcefY
cGJrIbkwftzGJU trdefYt& yk*v
dutaygif
qdkifvdkifpifrSeforQudk oufwrf;ukef
aMumif; owfrSwfcGifhjyK/ wkwfaiGacs;
olawGudk armif;xkwf&ef&nf&G,f/

1953

1954

1956

1958

ZGef EdkifiHawmfv,f,mpdkufysKd;a&;
bPfwnfaxmif/ 1953 ckESpfuae
1962 ckESpftxd jyefqyfaiGEIef;onf
98 'or 7 &mcdkifEIef;jzpf/

ZGef 1 &uf Edik if aH wmfuek o


f ,
G af &; bPf
wnfaxmif/ aemufwpfESpfwGif tpdk;&
tzGJUtpnf;tm;vHk; if;bPfjzifhom
vkyfief;aqmif&Guf&ef trdefYxkwf/

wpfjym;? ig;jym;? 25 jym;? jym; 50 ESifh


wpfusyfwef ta<uaphrsm;rdwfquf/
aemufxyfq,fpkESpfawGtwGif; if;wdkY
udktcgtm;avsmfpGm 'DZdkif;jyefvnf
qef;opfcJhNyD; aemufqHk; ukefaps;EIef;
wufrIaMumifh toHk;jyKrI&yfqdkif;/

atmufwb
kd m 28 &uf - wdkif;&if;om;
tzGJUawGeJYjzpfaom jynfwGif;ppftwGif;
rwnfNidrfrIrsm;jzpfyGm;um OD;ae0if;
tmPmodrf;/ 1960 jynfhESpf? {NyDrSm
OD;Ekudk tmPmjyefvnfay;tyf/

pmrsuEf mS 16 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

16

bPfvyk if ef; rwd;k wuf&if jrefrmhbPfvkyfief;udk


tajymif;tvJjzpfapr,fh
pD;yGm;a&;vnf; rwd;k wufEikd f EdkifiHjcm;bPfvkyfief;vdkifpif

jrefrmEdkifiHbPfvkyfief;&JU tem*wfudk
b,fvdkjrifygovJ/

rIawGvkyfzdkYvdkw,fvdkY uRefawmfxifw,f/
olwdkYwpfawG&JU tkyfcsKyfyHk? pGefYpm;rIcsifhcsdef
qHk;jzwfjcif;eJY pGefYpm;rIxdef;csKyfjcif;awGrSm
ydkNyD;BudK;pm;zdkYvdkw,f/ olwdkY&JUbPfawGudk
b,fvdkpDrHcefYcGJrvJqdkwm txl;ojzifh
pGefYpm;rIcsifhcsdefjcif;eJY pGefYpm;rI pDrHcefYcGJ
a&;udp&yfawGrSm ydkNyD;wduswif;usyfwJh
pHowfrSwfcsufawGudk vdkufemaqmif&Guf
jynfwiG ;f bPfawGu Edik if jH cm;bPfawGeYJ oifhw,f/

tajctaersKd;eJYawmh vJvdkYr&ygbl;/ tJ'D


tusKd;qufeJYywfoufvdkY jynfwGif;bPf
awGudkvnf; ab;z,fxm;ovdkrjzpf
atmif olwdkYwpfawGvnf; tpDtrHawmf
awmfrsm;rsm;udk pOf;pm;xm;NyD;NyDvdkY
xifw,f/ olwdkYawG rSefrSefuefuefaqmif
&GufEdkifvdrfhr,fvdkY uRefawmf,HkMunfyg
w,f/

awmfawmfyGifhvif;vmNyDvdkY xifygw,f/
bPf v k y f i ef ; jyKjyif a jymif ; vJ r I v d k Y
uRefawmfwdkYac:wJhajymif;vJrI&JU odyfNyD;
apmao;wJh tpydkif;tqifhudka&mufaeNyD
vdkY qdkEdkifygw,f/ A[dkbPf&JU tjyKoabm
aqmifwJhajcvSrf;awGudk cifAsm;wdkYvnf;
tjrifyJ/ uRefawmfwdkY bPfvkyfief;udk
NydKifqdkifzdkY tqifhoifhjzpfNyDvdkY xifyg
wdk;wufatmifrvkyf&ifpD;yGm;a&;udkvnf;
ovm;/
wdk;wufatmif vkyfvdkY&rSmr[kwfbl;/
ajym&r,fqkd&if jynfwGif;bPfawGu
oufqdkif&mtmPmydkifawG ckvdkoabm
aygufvmwm[m wu,fhudk BuD;rm;wJh ,SOfNydKifzdkY tjrJtqifoifhjzpfygw,f/
'gayrJh olwkdY&JU zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf
ajymif;vJrIudkjzpfapw,f/
'Dtcsufudktpdk;&u oabmayguf xm; tcsdefenf;enf;vdkao;w,fvdkY xifw,f/
w,fvdkY xifygovm;/
NyD;cJhwJh ESpfESpfavmufyJ jynfwGif;bPf
xifwmayghAsm/ uRefawmfwdkY&JU A[dk awGrSm wdk;wufatmif vkyfaqmifzdkY tajc
bPf? b@a&;0efBu;D XmeeJY uReaf wmfw&Ykd UJ tae&cJhwmav/ 'gaMumifh uRefawmf
orwBuD;yg bPfvkyfief;udkjyKjyifajymif; wdkYtcsdefvdkygw,f/
vJjcif;eJY pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf bPfawGeyYJ wfoufvYkd vlawG&UJ xifjrif
csufawGudk b,fvdkjrifvJ/ yHkrSeftm;jzifh
bPfvkyfief;u@ yg0ifaqmif&GufrI&JU
uRefawmfwjYkd refrmvlrsKd;awGu ydu
k q
f u
H kd
ta&;ygrI u d k oabmayguf w ,f v d k Y
arG U &matmuf r S m yJ o d r f ; wwf M uw,f
uRefawmfxifw,f/ bPfvkyfief;r&Sd&if
av/
bmrSjzpfvmrSmr[kwfbl;av/
rMumcifrSm EdkifiHjcm;bPfawGpjk yHKa&muf
ajymif;vJaeygNy/D bPfawG[m pD;yGm;a&;
&SdvmMuawmhr,fqdkawmh 'DujynfwGif; rSm tcef;u@wpfcu
k ae yg0ifaqmif&u
G f
bPfawG&UJ tajctaeeJY ywfoufvaYkd &m w,fqdk&if bPfawGtay: vlawG&JU
b,fvdkjrifygovJ/
oabmxm;vnf; ajymif;vJvmrSmyg/
EdkifiHjcm;bPfawGudk vrf;zGifhay;vdkuf bPfawGu 'Du@uaeryg0ifcsifwmrS
wmu odyfudkvdktyfwJh ta&;ygwJh r[kwfwm? yg0ifcGifhr&cJhwmyg/
ajcvSrf;yJqdkwmudk wm0ef&SdolawGu vwfwavmrSm jynfwGif;bPfawG
twGuf pdeaf c:rIawGu bmawGjzpfrvJ/
owdjyKrdw,fvdkY uRefawmfjrifw,f/
jynfwGif;bPfawGu jyKjyifajymif;vJ
'gayrJh jynfwiG ;f bPfawG ab;z,fc&H r,fh

a,bk,stm;jzifh jrefrmEdik if &H UJ pD;yGm;a&;


udk b,fvdkjrifvJ/

uRefawmfuawmh pD;yGm;a&; zGHUNzdK;


wdk;wufvmr,fvdkY taumif;bufu
jrifygw,f/
bPfvyk if ef;e,fy,fudk taemufbufu
pD;yGm;a&;t& ydwfqdkYta&;,lrIawGu
b,fvdk oufa&mufrIjzpfaew,fvdkYxif
ygovJ/

ajym&&if oufa&mufrIwcsKdUawmh&Sdwm
aygh/ 'gayrJh uRefawmfwdkY&JU zGHUNzdK;
wdk;wufrIudk t[efYtwm;jzpfapavmuf
atmifawmh 'Dyw
d q
f rYkd aI wGu ta&;ygw,f
vdkY uRefawmfrxifbl;/ ydwfqdkYrItrsm;pkudk
vnf;kwfodrf;vdkufwJhtwGuf txdkuf
tavsmufawmh ydkNyD;wdk;wufvmwmudk
uRefawmfwdkY awGU&r,fvdkY xifw,f/
tpdk;&udk rl0g'ydkif; 'grSr[kwf taumif
txnfazmfrItydkif;awGeJY ywfowfvdkY
bmrsm;tMuHjyK csifygovJ/

uRefawmfh&JU tMuHjyKcsufawGudk ay;NyD;


oGm;ygNyD/ tJ'gawGudkawmhrxkwfjyefawmh
ygbl;/
jrwfqkrGef0if;bmomjyefonf/

at;oDwmausmf

ayethidarkyaw@gmail.com

A[db
k Pfuae EkdifiHjcm;bPfvkyfief;vdkif
pifvkyfudkifzdkY pwifac:,lwJh ]pdwf0ifpm;rI}
avQmufvTmudk arvukefydkif;rSmpwifodNyD;
wJhaemufrSm jynfwGif;vkyfief;&SifeJY bPf
awGtMum; vIyfvIyfcwfcwfjzpf oGm;yg
w,f/
bPfvkyfief;vdkifpif &&Sda&;twGuf
EkdifiHjcm;bPftcsif;tcsif;Mum; NydKifqdkifrI
jrifhvmEkdifovdk jynfwGif; bPfeJY EkdifiHjcm;
bPfwdkYtMum; vkyfydkifcGifhawG tm;NydKif
vmEkdifygw,f/ 'DvdktajctaerSm A[dk
bPf&UJ udik w
f ,
G x
f ed ;f ausmif;Ekid rf u
I tvGef
a&;BuD;w,fvdkY uRrf;usifolawGuoHk;oyf
Muw,f/
EkdifiHjcm;bPf udk,fpm;vS,fHk; 42 ck
&SdaeNyD; bPfvkyfief;vkdifpifudk ueOD;
ydkif;rSm ig;ckuae 10 ck txdcsxm;ay;
r,fvdkYvnf; qdkygw,f/ vkyfief;vkyfudkifzdkY
pdwf0ifpm;wJh bPftrsm;pkuawmh ta&SU
awmiftm&SeJY wkwf? awmifudk&D;,m;?
*syefpwJhEdkifiHawGu vma&mufzGifhvSpf
xm;wJhHk;awGygyJ/
EkdifiHjcm;bPfwpfck jynfwGif;rSmvm
a&mufzGifhvSpfzdkY &if;ESD;rwnfaiG tar&d
uefa':vm 75 oef; vdktyfygw,f/
Ekid if jH cm;bPfawGqu
D Ekid if w
H umbPf
vkyfief;pepfawGeJY txdtawGU&Ekdif
ovdk enf;ynm taxmuftyHh&EkdifwJh
tcGifhtvrf;awG&Sdaeayr,fh vpmeJYvkyf
ydkifcGifh tcGifhta&;awGydkay;Ekdifr,fhqDudk
uRrf;usif0efxrf;awG tkyfpkvdkufajymif;
a&TUEkid w
f mudak wmh jynfwiG ;f bPfawGuBuKd
wifwGufqNyD; ylyefrIawG&Sdaeygw,f/
]]vkyfief;vkyfudkifwJh olawGtaeeJYacs;
aiG&&SdEkdifrI[m twm;tqD;wpf&yf
jzpfaeygw,f/ 'gaMumifh bPfawGbuf
u bPfzGifhwmuudk,fhvkyfief;wdk;wufrI
twGufvkyfwmvm;/ pD;yGm;a&;wdk;wufrI
twGuf jyefpOf;pm;oifhw,f}}vdkY jrefrm
EkdifiH qefpufvkyfief;&Sifrsm;toif;Ou|
OD;aomif;0if;u qdkygw,f/
jynfwGif;bPfawG[m tdrfjcHajr
taygifcHypnf;tay: ydkifqdkifrIwefzdk;udk
aps;uGuf aygufaps;xuf 20 &mckdifEIef;
avQmhwGufNyD; tJ'D&JU 35 &mckdifEIef;udkom
acs;aiGtjzpf &mjzwfay;ygw,f/
qlrDwdkrdkrpfqltDbPf vkyfief;tzJGY
tpnf;&JU Xmaeudk,fpm;vS,f ,dk&SD,luD
rd&k u
D bPfvyk if ef; vkyu
f ikd cf iG &hf &if jrefrm
EkdifiH&JU tajccHtaqmufttHk vdktyfcsuf

awGtwGuf t"duxm;yHhydk;ay;oGm;r,fvdkY
ajymw,f/ tao;pm; tvwfpm;vkyfief;
awGudk acs;aiGyHhydk;zdkYtwGuf jynfwGif;
bPfawGeJY ydkNyD;oifhawmfwmaMumifh
oG,f0dkufwJhenf;tm;jzifhyHhydk;oGm;r,fvdkY
ajymygw,f/ vuf&dStaetxm;t&
jynfwGif;bPf 25 bPf&dSNyD; bPfcGJ pkpk
aygif; 700 ausmfzGifhvSpfxm;ygw,f/
tiftm;awmifhwif;wJh yk*vdu bPf
awGu vufcsKd;a&wGufvdkY&aeygNyD/ enf;
ynm t&if;tESD;t& tm;enf;wJh bPf
ti,fav;awGtwGuf qufvuf&yfwnf
zdkYcufcJwJh taetxm; &SdaeNyD; EkdifiHjcm;
bPfawG0ifa&mufvmr,fqdk&if vHk;0
uG,faysmufoGm;r,fh tajctaeygyJ/
'gaMumifh *syeftygt0ifEidk if w
H umrSm
vkyfaqmifwJhpepft& bPfti,fav;
awGaygif;pnf;NyD; t&if;tESD;tiftm;
awmifhwJh bPfwpfckjzpfvmatmifvkyfvdkY
&w,fvdkY jrefrmEkdifiHbPfvkyfief;&Sifrsm;
toif;u,lqxm;ygw,f/
aemufwpfcsufuawmh bPftBuD;
awGu EkdifiHwum bPfvkyfief;awG
csdwfqufNyD;us,fus,fjyefYjyefY vkyfaqmif
aecsdefrSm bPfti,fawGtaeeJY tao;
pdwfuswJh tvkyfrsKd;udkvkyfaqmifoifh
w,fvdkY rpwmrdk&Duajymw,f/ Oyrm
pdkufysKd;a&;? aqmufvkyfa&; 'grSr[kwf
ukefxkwfvkyfrIu@udk t"duxm;aqmif
&GufwJh policy bank yHkpHrsKd;jzpfvmatmif
vkyfaqmifoifhw,fvdkY qdkygw,f/
]]bPfti,fawGtaeeJY qufvuf
&SifoefzdkY kef;uefae&wJhumvrsKd;rSm
A[dkbPfu wduswJhpnf;rsOf; wpfckcsrSwf
zdkYvdkrSmyg}} vdkY oluqdkygw,f/
EkdifiHjcm;bPfvkyfief;awGvkyfudkifcGifh
ay;r,fqdk&if EkdifiHydkifbPf oHk;bPf&JU
tcef;u@ avsmhenf;oGm;zdkY&Sdw,fvdkY
uRrf;usifolawGu oHk;oyfygw,f/
]]'DbPfawGr&Sdvnf; odyfawmh jy
emr&Sdygbl;/ olwdkYqDu&wJh tusKd;
tjrwfodyfr&Sdbl;}}vdkY bPfESifhaiGaMu;
a&;&m zGHYNzdK;wdk;wufrIaumfrwD twGif;
a&;r; OD;0if;jrifh ajymw,f/
EkdifiHydkifbPfawGjzpfwJh jrefrmh pD;yGm;
a&;bPf? jrefrmhEkdifiHjcm;ukefoG,frIbPf?
jrefrmh &if;ESD;jrKyfESHrIESifh ul;oef;a&mif;
0,fa&;bPfwdkY[m 0efaqmifrIt&,SOf
&if yk*vdubPfawGxuf ydkromovdk
jrefrmhpD;yGm;a&;bPfqdk&if tjrwfenf;yg;
aeNyD; ESpfpOft&IH;ay:aew,fvdkY olu
ajymygw,f/

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

1961

1962

atmufwb
kd m pufrzI UHG NzKd ;wd;k wufrI
bPfzGifh/

rwf 2 &uf AdkvfcsKyfBuD;ae0if;ESifh


awmfvSefa&;aumifpD tpdk;&vuf
atmuf&Sd ppftmPmodrf;rIu ygvD
ref'Drdkua&pD acwfudk tqHk;owf/
1947 ckESpf zGJUpnf;yHktajccHOya'udk
qdkif;iHhxm;/

pmrsuEf mS 17 odYk

jynfwiG ;f bPfawG&J U tajctaeeJY ywfoufNy;D d;k r


bPfOu| rpwmqmhcsyf ef;u jrefrmwdik ;f (rf)txl;
xkwf tcsKyyf pkd mwnf;rSL; rsK;d vGief YJ tckvakd qG;aEG;
oGm;ygw,f/

17

jrefrmjynfubPfawG&JU tem*wfvm;&m
aZmfxdkuf
zawhtikemjn1981@gmail.com

jrefrmEdik if rH mS bPfpwifay:vmcJhwm ESpf


110 ausmw
f ikd f NyjD zpfygw,f/ bPfukd yxr
qHk; pwifwnfaxmifcJholu NAdwdoQtpdk;&
u olaX;bGJUay;tyfcJhwJh &cdkiftrsKd;om;
OD;&Jausmfolyg/ OD;&Jausmfolu 1900 jynfh
0ef;usifuwnf;u ppfawGNrdKUrSm bPf
xlaxmifcJhwmyg/
bPfpwifwnfaxmifcJhwm tJ'Dvdk
ESpf 110 ausmfcJhNyDjzpfwJh vuf&SdtcsdefrSm
jynfwGif;yk*vdubPf22 bPfteuf
bPfcGJ awG200 ausmf&SdvmNyDjzpfwJhbPf?
bPfcGJ 100 eD;yg;&SdaewJhbPftp&Sdojzifh
wdk;wufrIajy;vrf;ay: jrif;ajy;ovdk ajy;
aewJhbPfBuD;awG &SdvmaeNyDqdkayr,fh
jrefrmEdkifiH&JU bPfpepf[m a'owGif;
tqifhrSmawmif atmufusaemufuseJY
trsm;BuD; jywfusefaeqJyJjzpfw,fvkdY
uRrf;usifolawGu qdkygw,f/
jynfwGif;bPfawG&JUvuf&Sdtaetxm;
jynfwGif;bPfawGteuf bPfcGJaygif;
200 ausmfzGifhxm;wJh tiftm;tawmifh

&efukefNrdKU uarmZbPfwGif 0efxrf;rsm; aiGa&wGufaepOf/"mwfyHk aumif;xuf

vkyfief;tae txm;u 0efaqmifrIeJY


ywfouf&if aiGpk? aiGacs;av;avmufu
vGJNyD; bmrSudkr&Sdwm/ bmrSudk wdk;wuf
rvmwm/ ajym&&ifAsm taygifqdkifom
omavmuf tqifhyJ &SdcJhwm}}vkdYqdkygw,f/
vuf&Sdtpdk;&opf wufvmwJh 2011
ckESpfaemufydkif;rSmrS yk*vdubPfopfBuD;

"mwfyHkudkwdwf

wif;qH;k uarmZbPf&UJ tBu;D wef;twdik f


yifcHyk*dKvf OD;oef;vGifu]]jynfwGif;bPf
awGxJrSm tBuD;qHk;vkdYajymEdkifwJh uRefawmf
wkdYbPf&JU rwnf&if;ESD;aiGu tar&duef
a':vmoef; 150 avmufyg/ 'DyrmP[m
jynfwGif;u tjcm;bPfoHk;av;bPf
avmufaygif;rS rDr,fh taetxm;yg/
'gayrJh tJ'Doef; 150 qdkwJh yrmP[m
olrsm;EdkifiHeJY,SOf&if wu,fhudk bmrS
r[kwaf wmhwhJ a'oqdik &f mbPfao;ao;
av;awG tqifhavmufyJ &Sdwmyg/ jynfy
u a'oqdkif&mbPfawGawmif rwnfaiG
uefa':vm oef; 400? 500 avmuf&Sd
w,f}} vdkYajymygw,f/
or0g,rbPf(pDbb
D Pf)&JU OD;aqmif
TefMum;a&;rS l; OD;azjrifhu ]]ESpfaygif;
50 avmuftwGif;rSm jynfwGif;bPf

av;ck zGifhcGifhay;vdkufwmeJYtwl ,cif


&Sd&if;pGJ bPfawGudkyg bPfcGJawG xyfrH
zGifhvSpfcGifhay;vdkuf&muae bPfvkyfief;
wpfzefjyefvnf &SifoefvmcJhygw,f/
OD;oef;vGifu ]]2003 ckESpfrSm
bPfvkyfief; tusyftwnf;jzpfw,f/
aemufyikd ;f usawmh yk*v
u
d bPfawG zGUH NzKd ;
wdk;wufa&;tay: tuefYtowfawG
odyfrsm;vmw,f/ bPfcGJzGifhwmutp
rvG,fbl;jzpfcJhw,f/ aemufxyftopf
ay:vmwJh bPfav;cktjyif t&if&SdNyD;
om;xJu uarmZbPf&,f? pDbDbPf
&,f? urmh&wembPf&,favmufyJ bPf
vkyfief;wdk;wufzdkY wGef;wGef;wdkufwdkuf
upm;aeMuwmyg/ wjcm;bPfawGuawmh
tiftm;enf;w,f/ uGefysLwm roHk;bJ
vufeJY vkyfaewJholawGawmif &SdaeEdkif

{NyD ]jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf} [l
aomtrnfjzifh pmwrf;i,fwpfck
tMurf;zsif;a&;qGJ/
aiGaMu;xkwfvkyfrIudk NAdwdefvufrS
vGwfum ajymif;vJ/

pmrsuEf mS 18 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

ao;w,f}}vdkY OD;azjrifhuqdkygw,f/
]]bPfawGzGHUNzdK;rIqdkwm A[dkbPfu
tc&mygyJ/ olb,favmuftxd zGifhay;
rvJqdkwJhtay:rSm rlwnfwmaygh/ ay;yif
ay;jim;aomfvnf; aemufxyfta&;tBu;D
qHk;wpfcku vlpGrf;tm;t&if;tjrpfu
vnf; vdkao;w,fAs/ uRrf;usifwJh0efxrf;
awG&SdzkdYuvnf; tc&musw,f/ uRrf;usif
0efxrf;u A[dkbPfrSmwifrubl;/ yk*v
d
ubPfawGrSmvnf; t&rf;vdktyfae
w,f}} vdkY OD;oef;vGifu qdkygw,f/
]]bPfawGwdk;wufzkdYqdkwm BuD;MuyfwJh
ol(A[dkbPf)udk,fwdkifuvnf; acwfrDzdkY
vdkw,f/ rdk;NydKrSmpdk;vkdY ajcaxmufudkrdk;ay:
axmiftdyfaevdkYr&bl;/ pGefYpm;rIawmh&Sd&
rSmaygh/ a&S;dk;pGJjzpfaevdkYr&bl;/ awG;NyD;
aMumufaevdkYr&bl;/ Oyrmxdkif;rSm
bPfcGJoGm;zGifhr,fqdkygpdkY/ uRefawmfwdkYu
owd&Sdw,f/ 'gayrJh A[dkbPfu rvkyfeJY
uRefawmfwkdYu bmrSvkyfvdkYr&awmhbl; }}
vdkY OD;azjrifhu ajymygw,f/
jynfolydkifodrf;NyD;wJh aemufydkif;umv
uae ,aeYtxd ESpfaygif; 50 ausmf

twGif;rSm jynfwGif;bPf vkyfief;[m


wdk;wufrI&yfqdkif;oGm;wJhtjyif uRrf;usif
0efxrf;topfawG ay:xGufrIr&Sdawmh
oavmufjzpfcJhw,fvdkY olwdkYuqdkygw,f/
]]ud,
k u
f ESpaf ygif; 50 avmuf aemufus
aeawmh wdk;wufatmifvkyfzkdY bmvdk
rvJqdk&if t"du aiGvdkw,f/ tckacwf
rSm *syefrSma&m? pifumylrSma&m? rav;
&Sm;rSma&m bPfawGu tm;aumif;atmif
tcsif;csif; aygif;pnf;aeMuw,f/ 'DrSmu
vdkifpiftopfawG cPcPay;awmh
bPfawGomrdv
I akd ygufvmw,f b,forl S
EdkifiHwumtqifhudk wufzkdYtiftm;
r&Sdbl;/ tiftm;r&Sd&if b,foleJYrSvnf;
NydKifEdkifrSmr[kwfbl;/ 'Dawmh olwdkYvdkjzpf
csif&if olwdkYvdkyJ aygif;ypfMuzkdYpOf;pm;
oifhw,f}} vdkY OD;oef;vGifu qdkygw,f/
jynfwGif;bPfawG&JU tem*wfvm;&m
]]b,fvdkwdk;wufatmif vkyfMurvJ
qdkawmh trsm;BuD;udk a&SUuaeoGm;csif
ygw,f/ bPfvkyfief; 0efaqmifrIawG
udkvnf; rsm;rsm;pm;pm;eJY jrefjrefvkyf
csifwmaygh/ 'gayrJh 0efxrf;ysKd;axmifwm

utp trsm;BuD;tcsdef,lvkyf&OD;rSmav}}
vkdY OD;azjrifhu qdkygw,f/
]]aemufydkif; acwfay:bPfav;bPf
u vlawGqdk&if tukefvHk;u acwfrDwJhvl
awGcsnf;yJ/ aiGvnf;&SdwJhvlawG? wdk;wuf
vdw
k phJ w
d v
f nf; &SMd uwJv
h al wGcsn;f yJ/ olwYkd
uawmh vkyfMurSmygyJ/ t&ifwkef;u bPf
awGxJrSm aiGaMu;rwwfEdkifwJhvlawG?
tawG;tac:a&S;dk;pGJeJY 'Davmufqdkawmf
ygNyu
D mG qdw
k hJ vlawGvnf; &SMd urSmyJ/ 'Dawmh
bPfvkyfief;e,fy,frSm tkyfpkESpfpkuGJoGm;
Edkifw,f}}vdkY olu ajymygw,f/
]]uRefawmfwdkY pDbDbPftaeeJYqdk&if
awmh bmyJjzpfjzpf vwfwavmtusKd;
tjrwfxuf wdk;wufa&;udk vkyfrSmyJ/
tmqD,EH ikd if aH wGxJ ud,
k u
f atmufq;kH rSm
aervm;/ tay:rSmaervm;qdk&ifawmh
tay:rSm&SdatmifvkyfrSmyJ/ Ou|EdkifiHqdk
awmh ydkawmifvkyfjy&OD;r,f/ wef;wlrS
rvkyfEdkif&if [dkvluwHawG;eJYaxG;? 'Dvlu
ajcaxmufeJYuefvkyfoGm;MurSmaygh}} vdkY
olu ajymygw,f/
txufrSmajymcJhovdk jynfwGif;bPf
awGtaeeJY wdk;wufa&;twGuf tcuf
tcJawGtrsm;BuD;? kef;uefp&mawGtrsm;
BuD;&SdaewJhtcsdefrSm EdkifiHjcm;bPfawGudk
jynfwGif;rSm vkyfief;vnfywfcGifh rMumcif
ay;awmhr,fqdkwJh[muvnf; EdkifiHjcm;
bPfawGeJY,SOf&if jrifhrdk&fawmifeJY qD;aph
tqifhavmuf jzpfaeao;wJh jynfwGif;
bPfawGtwGufuawmh pdk;&drfp&mjzpf
vmaeygw,f/ 'gayrJh A[dkbPf&JUtqdk
t& jynfwGif;bPfawG r,dkifvJatmif
tumtuG,ftpDtrHawG xm;&Sday;r,f
qdkayr,fh olwdkYeJY yl;aygif;vkyfaqmifcGifh
ay;wmu ydkNyD;awmh tqifajyr,fvkdY
OD;oef;vGifu qdkygw,f/
]]olwdkYeJY yl;aygif;vkyf&r,fqdk&ifawmh
ydkaumif;wmaygh/ olY[mol? udk,f[mudk,f
om oD;jcm;vkyfae&r,fqdk&ifawmh b,f
oGm;NyD;NydKifqdkwmjzpfEdkifyghrvJ/ 'gawGu
A[db
k Pfu pOf;pm;&r,fh tydik ;f awGyaJ v}}
vdkY olu qdkygw,f/

18

Profile

rsKd;vGifESifh *s,f&,frDrmvifpf
myolwin286@gmail.com, jeremymullins7@gmail.com

trsm;ESihf oufqikd af ombPfwpfck


tjzpf taumif;qH;k ay;qyfjcif;
jynfwiG ;f bPfawGu yGifhvif;jrifomrIr&Sd
wJh tzGUJ tpnf;awG jzpfMuygw,f/ tpd;k &&JU
vkyfief;cGJawG odkYr[kwf vkyfief;trsm;pk
vkyfudkifEdkifwJh ukrPDBuD;awGeJY ydkifEdkifpGm
csdwfqufEdkifwJh &S,f,mtrsm;pkydkifqdkif
oluom xdef;csKyfuGyfuJavh&Sdw,f/
'gayrJh yxryk*vdubPf (trsm;ESifh
oufqdkifaom ukrPD) (FPB) u 1992
ckESpf if;pwifzGifhvSpfpOftcguyif rwl
jcm;em;aom erlemyHkpHwpfckudk azmfaqmif
cJhw,f/ trsm;ESifhoufqdkifaom ukrPD
wpfcktjzpf wnfaxmifcJhwmaMumifh
jrefrmvlrsKd;awGudk txl;cGifhjyKrdefYrvdkwJh
tajccHrleJY &S,f,mrsm;0,f,lcGifhay;cJh&m
,ckqdk&if&S,f,mydkif&Sif 6700 0ef;usif
txd&SdvmNyD; if;wdkYxJu b,folurS
&S,f,mpkpkaygif;&JU ESpf&mcdkifEIef;xufydk
rydkifqdkifMuay/
]]vlenf;pkwpfpkwnf;u bPfudk xdef;
csKyfaewJhtajctaeudk uRefawmfrvdkcsif
bl;}}vdkY yxryk*vdubPfOu| OD;pdef
armifu qdkw,f/
1964 ckEpS f tar&duefEikd if H e,l;a,mhcf
wuodkvfu a'gufwmbGJU& ausmif;Ny;D
aomtcg OD;pdefarmifu yk*vduvkyfief;
e,fy,fudk 0ifa&muf&ef rqHk;jzwfao;cif
jrefrmhb@ma&;0efBuD;XmerSm ESpfaygif;
ESpfq,fwm0efxrf;aqmifcJhw,f/
]]uRefawmf 0efBuD;Xme&JU IyfaxG;NyD;
t&mra&mufwJh pnf;urf;enf;vrf;awG
udk odyfoabm ruscJhbl;/ uRefawmfh&JU
t&nftcsif;awGtukef xkwfazmfjyvdkY
r&bl;vdkY cHpm;&w,f/ tJ'gaMumifh 1988
ckESpf y#dyuawG jzpfaewJhtcsdefrSmyJ
uRefawmftvkyfu xGufcJhw,f/ NyD;awmh
uRefawmf 'DbPfudk pwifwnfaxmifcJh
w,f}} vdkY olu qdkygw,f/
yxryk*vdubPf[m jrefrmEdkifiH&JU
bPfordkif;rSm yxrqHk;aom yk*vdu
bPfvkyfief;vdkifpifudk udkifaqmifxm;
NyD; tjrJwrf;trsm;eJY oufqdkifaom bPf
wpfcktjzpf wnf&SdcJhw,f/
rMumao;cifESpfawGtwGif; yk*vdu
ukrPDawG[m jrefrmEdkifiHtem*wfvrf;
aMumif;rSm ta&;ygwJhu@wpfck&&SdvmNyD;
yk*vduvkyfief; tawmfrsm;rsm;[m
taMumif;t&mtrsKd;rsKd;aMumifh trsm;ESifh

oufqdkifaomukrPDtjzpfudk ul;ajymif;
vmMuwmudk awGU&w,f/ odkYaomfBuD;Muyf
a&;wm0ef,lrIenf;NyD; jrefrmtrsm;ESifh
oufqdkifaomukrPDrsm;[m &S,f,m0if
ckepfOD;xufydkavhr&Sdacs/ ukrPDtrsm;pk
[m &S,f,mawGudk xkwfa&mif;avhr&SdbJ
vlxkudk today; xkwfazmfjyzdkYtwGuf
owdtvGefxm;Muygw,f/ tcsuf[m
vlxkudkyGifhvif;jrifompGmcsjyxm;wJhEdkifiH
wumukrP
rD sm;eJY tvGeo
f o
d mxif&mS ;wJh

vmNyDjzpfw,f/ yxr yk*vdubPf[m


&S,f,m&Sifrsm;udk tpk&S,f,mtjrwfaiG
13 &mcdkifEIef;uae 26 &mcdkifEIef;txd
rysufruGufcGJa0ay;cJh&m 'Dtcsuf[m
&S,f,m0ifjzpfcsifolawGudk qGJaqmifaecJh
jcif;jzpfw,fvdkY oluqdkw,f/
&S,f,mwefzdk;rsm;vnf; ododomomyJ
wufvmcJhw,f/ tpyxrydkif;u &S,f,m
awGukd usyf 10000 eJY a&mif;cscahJ omfvnf;
vuf&Sdwefzdk;rSm usyf 19000 &SdaeNyDjzpf

"mwfyHk jrefrmwdkif;(rf)

uGm[csufjzpfaeapygw,f/
OD;pdefarmifu if;wkdYudk ]emrnfcHouf
ouf trsm;ESifhoufqdkifaomukrPDrsm;}
vdkY qdkw,f/ odkYaomf yxryk*vdubPf
[m &S,f,myrmP tenf;i,f ydkifqdkifol
rsm;u OD;aqmifarmif;ESifwJh vkyfief;yHkpHudk
tjrJwrf; vufcHtaumiftxnfazmfcJh
w,fvdkY oluqufajymw,f/
]]trsm;ESifhoufqdkifaom ukrPDawG
qdkwm pDpOfaqmif&GufzdkYa&m? pDrHcefYcGJzdkYyg
cufcJvGef;ygw,f/ 'gayrJh wjcm;tusKd;
aus;Zl;awGvnf; &Sdygw,f}} vdkY olu
&S,f,m&Siftopfrsm;&Sdjcif;aMumifh t&if;
tESD;aiGvHk;aiG&if;&&Sdvmwmudk axmufjy
ajymqdkw,f/ ukrPD[m wpfbDvsHaiG
yrmPeJY pwifvkyfudkifcJhaomfvnf; NyD;cJh
wJh ESpfawGtwGif; wpf[kefxdk;wdk;wufvm
wJh w&m;0ifcGifhjyKaiG tvHk;t&if;rSm ,ck
tcg jrefrmusyaf iG 100 bDvst
H xd wd;k yGm;

w,f/ oefY&Sif;wJhaiGeJY &if;EDS;r,fha&&Snf


&S,f,m&Sifrsm;udkom uefYowfvufcHEdkif
zdkYBudK;yrf;wJhtaeeJY ukrPD[m &S,f,m0if

vluHk;rSm 9 em&Duae 5
em&DxdyJ&SdaeEdkifayr,fh
uRefawmhfpdwfxJrSm
tcsdef&Sdwdkif;'DbPf
taMumif;yJpOf;pm;aew,f/
zdkY pdwf0ifpm;olawGudk pdppfvsuf&Sdw,f/
]]uRefawmfwdkY awGUu&mvludk ra&mif;
ygbl;/ uReaf wmfwu
Ykd olwaYkd wGukd bPfrmS
a&&Snf&if;EDS;jrKyfESHrIvkyfapcsifwmyg/ aps;

yxr yk*vdubPfOu| a'gufwmpdefarmif

upm;zdkY oufoufawmh rvkyfapcsifbl;/}}


&S,f,mydkif&Sifrsm;[m vmr,fh&efukef
pawmhtdwfcsdef;rSm yg0ifpm&if;oGif;roGif;
qdkwmu &S,f,m&Sifrsm;udk xdef;csKyfwJh
OD;pdefarmif&JUtqHk;tjzwftay: rlwnf
aew,f/ olY&JUbPfu xdkpm&if;0ifEdkif&ef
xGufvmr,fh pHEIef;awGudk tvG,fwul
jynfhrDEdkifr,fvdkY tcdkiftrmqdkNyD; pm&if;
0ifEdkifjcif;&JU t"dutusKd;tjrwfrSm aiG
tvHk;t&if;udk udkifwG,fcGifh&&SdEdkifrSmjzpf
aMumif;? odkYaomf 'DtcsufrSm &S,f,m0if
&ef vlxkpdwf0ifpm;rIBuD;pGm&&SdaewJh yxr
yk*v
u
d bPftwGuf jyemr[kwaf Mumif;
olu qdkw,f/
]]uReaf wmfp;kd &drw
f mu pawmhtw
d cf sed ;f
xJ cifAsm;a&mufoGm;wmeJY xdef;EdkifrSm
r[kwfawmhbl;}} vdkYolu qdkw,f/ ]]bPf
u rodvu
kd &f bJ &S,,
f mydik &f iS af jymif;oGm;
Edkifw,f/ NyD;awmh aps;upm;wJholawGu
pawmhaps;uGufay:u &S,f,mawGtukef
0,fNyD; bPfudkcsKyfudkifjc,fvS,fzdkYBudK;pm;
vmEdkifw,f}} vdkYolu qufajymw,f/
&S,f,mydkif&SifawGudk tusKd;tjrwfwefzdk;
jyefvnfay;EdkifwJh? tvkyftyfwJholawGudk
cdik rf mwJ0h efaqmifrrI sK;d jznfq
h nf;ay;Edik w
f hJ
bPfwpfckudk OD;aqmifuGyfuJ&efrSm
oltav;ay; vkyfaqmifaewJh t&mjzpf
w,f[k qdkw,f/
]]yxryk*vdubPf[m olY&JU ,SOfNydKif
bufrsm;eJYrwlbJ wdk;csJUa&;pDrHudef;BuD;
rsm; aqmif&Gufjcif; r&SdHkru tGefvkdif;
bPfvkyfief;eJY atwDtrfpepfawGazmf
aqmifzdkYtwGuf aqmif&GufrIawGaES;auG;
aewmudkawGU&w,f/ atwDtrfuGef,uf
awG? aqmhzf0JawGeJY 0efxrf;avhusifhay;
a&;awGtwGuf tydkukefusp&dwfawGrSm
tjrwf&&ef OD;pm;ay;aewJhtwGufcufcJ
aeygao;w,f}} vdkY OD;pdefarmifuqdkw,f/
'gayrJh bPftaeeJY rdkbdkif;vfbPfpepfudk
tjrefausmfNyD; wufvSrf;vkyfaqmifEdkif&ef
vnf; pOf;pm;r,fvdkYolu ajymw,f/
A[dkbPf&JU twdk;eJYtmrcHaiGEIef;xm;
awGtay: xdef;csKyfuefYowfcsufawG[m
tusK;d tjrwf&&SEd ikd af &;udk taESmift
h ,Suf
jzpfapw,fvdkY olu qdkw,f/ yxr

yk*vdubPf[m aiGydkYaiGvTJeJY 0ef


aqmifcawGvdkrsKd; e,fy,fawGu 0ifaiG
awGeYJ aumif;rGepf mG vnfywfEikd af omfvnf;
ajzavQmhrIawGwdk;jrifhaqmif&Gufay;jcif;
[m tHI;tjrwfyrmPudk oufa&mufrI&Sd
vdrfhr,fvdkY OD;pdefarmifu qdkw,f/
A[db
k Pfu bPftyfaiGawGukd bPfw;kd
EIef; &Spf&mcdkifEIef;ay;&ef? A[dkbPfudk
acs;aiGtwdk;EIef; 12 &mcdkifEIef;omxm;&ef
awmif;qdkxm;aomfvnf; twkd;EIef;tjrifh
qHk; 13 &mcdkifEIef;ay;&ef owfrSwfxm;
w,f/ odkYaomf bPfu if;wifxm;wJh
tmrcHaiGyrmP&JU 70 &mcdkifEIef;udk acs;
aiGxkwfacs;ay;EdkifrSmjzpfNyD; onfrSm
A[dkbPf&JU aiGay:vG,frIeJY t&efaiGxm;
&SdzdkYvdktyfcsufawGaMumifh 30 &mcdkifEIef;udk
oHk;cGifhray;xm;wmjzpfw,f/ qdkvdkwmu
bPftyfESHaiGeJY twdk;EIef;awGMum;u
uGm[csuf[m tvGefenf;yg;vmjcif;
jzpfw,f/
]]A[dkbPfu 'Dxdef;csKyfuefYowf csuf
awGudk jznf;jznf;csif; ajzavQmhay;oGm;zdkY
udkuRefawmfwdkYarQmfvifhaeygw,f}} vdkY
olu qdkw,f/
bPfvkyfief;eJY olYb0oabmxm;udk
ar;jref;wJhtcg 78 ESpf&SdNyDjzpfwJh OD;pdef
armifu jynfov
l x
l u
k kd 0efaqmifraI wG
jznfq
h nf;ay;EdkifzdkYom ol&nf&G,fw,fvdkY
qdkw,f/
]]uReaf wmf[m rdom;pkwm0efauswo
hJ ?l
wdkif;jynfwm0efauswJhol? NyD;awmh Ou|
aumif;wpfa,mufyJvdkY uRefawmfholi,f
csif;awGudk ajymavh&Sdw,fAs}} olu
qdkw,f/
odaYk omf vmr,fah &SUESpaf wGrmS wpf[ek x
f ;kd
wdk;wufajymif;vJvmr,fh jrefrmhbPfvkyf
ief;yHk&dyfudk jrifa,mif&if; olu olYbPf&JU
tem*wf[m olY&JUpdwfxJrSm xifxif&Sm;
&Sm;&SdaeNyD;jzpfw,fvdkY qdkw,f/
]]wpfcsdefvHk; uRefawmf tJ'DtaMumif;yJ
awG;aewm/ vluHk;rSmreuf 9 em&Duae
nae 5 em&DtxdyJ&SdaeEdkifayr,fh
uRefawmhfpdwfxJrSm tcsdef&Sdwdkif;'DbPf
taMumif;yJpOf;pm;aew,f}}
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

1963
azazmf0g&D 13 &uf - bDtpkd D a&eHurk P
D
udk jynfoyl kid fodr;f / OD;ae0if;u yk*v
du
vkyfief;rsm;udk cGifhjyKawmhrnf r[kwf[k
aMunm/
azazmf0g&D 23 &uf - bPfrsm;udk
jynfolydkifodrf;/ EdkifiHjcm;bPf 14 ckESifh
jynfwGif;bPf 10 ckudk jynfolYbPf

1964
k t
kd vkyBf uKd ;pm;
trSwpf Of(1) rS (24) txdowfrw
S /f jynf ar - OD;ae0if;u vlxu
Mu&ef
E
S
i
f
h
Ncd
K
;jcH
a
cRwmjcif
;udk ESpfESpf
wGi;f bPfrsm;udk eHygwftjrifhrsm;ay;?
EdkifiHjcm;bPfrsm;udk eHygwftedrfhrsm; avmuf onf;cHay;&efajym/
ay;/ ppfrIxrf;rsm;udk taxGaxG
refae*smceft
Y yf/ Edik if jH cm;bPfrsm;udk
if;wdkYpwifwnfaxmifpOfuaiGt&if;
tESD;yrmPay;tyf/

ar 17 &uf - aiGaMu;zsufodrf;/ n 7 ay;aqmifapvdYk Oya'u azmfjy/ vlawG


em&DrSpNyD; 50 usyfwef? 100 usyfwef u aiGrudkifawmhbJ a&TeJY tzdk;wef
udik af qmifoal wG[m aiGawGukd aiGord ;f &wempkaqmif;rIvkyfvm/
pifwmawGxHtyfzdkYvdktyf/ aiGusyf
4200 txufydkifolawGudk rw&m;
ojzifhjynfolvlxk&JUaiGpkaqmif;xm;
vdkY EdkifiHjcm;om; t&if;&SifuJhokdY tcGef

pmrsuEf mS 20 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

20

EdkifiHydkifbPf 4 bPf

atwDtrf 179
0efxrf; 3000 (2013 rwf)
ydik q
f ikd rf I
2011-12? usyf 563 bDvsH
2012-13? usyf 825 bDvsH
vkyif ef;rsm;
Ou| OD;cifarmifat;
OD;aqmifneT Mf um;a&;r; OD;azjrifh
jrefrmh&if;ESD;jrKyfESHrIESifh ul;oef; vdik pf if&onf&h ufpJG 1992? Mo*kwf 3

aqmifaombPfom jzpfonf/ tpdk;&


Xmersm;ESifh EdkifiHawmfpD;yGm;a&;vkyfief;
jrefrmhv,f,m zGHUNzdK;a&;bPf
rsm;tm;vHk;? yk*vduukrPDtcsKdUESifh vl
qufo,
G &f ef
wpfOD;csif; txl;ojzifh oabFmom;rsm;
Hk;csKyf 26-42? yef;qdk;wef;vrf;? onfif;wdkY\ EdkifiHjcm;aiGvJvS,frI
ausmufww
H m;NrKd Ue,f? &efuek /f
taumifhrsm;udk bPfjzifhaqmif&Guf
zke;f / 01-250426
Muonf/
0efaqmifrrI sm;

bPfcJG 206
0efxrf; 3357
bPfpm&if;&So
d l 1 'or 87 oef;
acs;aiG
2010 rwf? usyf 20 'or 4 bDvsH
2012 rwf? usyf 116 'or27 bDvsH

bPfppfwrf; 2014
jrefrmEdik if &H dS bPf 26 bPf\ tcsut
f vufrsm;

a&mif;0,fa&;bPf

or0g,r0efBuD;XmerSxdef;csKyf
qufo,
G &f ef
qufEG,faeaom tjcm;pD;yGm;a&;
k;H csKyf 170-176? Adkvfatmifausmfvrf;? vkyfief;rsm; auwkr'Dx&dwf'if;[dkw,f
Adkvfwaxmif? &efukef/
vkyfief;? a&Tjrefrmav,mOfvdkif;? tao;
zke;f / 01-280395
pm;aiGaMu;bPf? Edik if o
H m;pD;yGm;a&; tmrcH
aiGaMu;axmufyHhrI{u 12 'or 4 oef; vkyif ef;rsm;
ukrPD
vdik pf if&onfh &ufpGJ 1990 jynfhESpf
aemufco
H rdik ;f
(2011-2012)
ydik q
f ikd rf I
ydkifqdkifrIt& wwd,tBuD;qHk; bPfjzpf
b@ma&;0efBuD;XmerSxdef;csKyf
2011-12 usyf 116 'or 3 bDvsH
aemufco
H rdik ;f
onf/ or0g,r0efBuD;XmerS aemufcH
vkyif ef;rsm;
jynfwiG ;f ESihf Edik if jH cm;&if;ES;D jry Ef o
HS rl sm;? tpk tjzpf&Sdaomfvnf; 0efBuD;XmerS &S,f,m
vdik pf ifcs&onf&h ufpGJ 1953 ZGef
pyfvyk if ef;rsm;? zufpyfurk P
v
D rD w
d ufrsm;? rsm;udkrydkifqdkifay/ pDbDonf or0g,r
pdkufysKd;a&;0efBuD;XmerS xdef;csKyf
tzGUJ tpnf;rsm;? wpfO;D wnf;ydik pf ;D yGm;a&; vkyfief;rsm;udk txl;jyKrvkyfaqmifyg/
aemufco
H rkid ;f
vkyif ef;rsm;ESihf ukeyf pn;f wifyo
Ykd rl sm;tm; &S,f,mtrsm;pk ydkifqdkifolrsm;rSm OD;cif
,cifu jrefrmpdkufysKd;a&;ESifh aus;vuf &if;ESD;jryfESHrIzGHUNzdK;rIESifh ukefoG,frIqdkif&m armifat;ESifh ol\ Citizens Business
zGHUNzdK;a&;bPfjzpfonf/ tmrcHay;Edkif&ef 0efaqmifrrI sm; jznfq
Private Company jzpfonf/
h nf;ay;onf/
v,form; ig;OD;rS 10 OD;txdvdktyfNyD;
tif;0bPf
acs;aiGESifh w&m;0ifaiGvHk;aiG&if;qdkif&m
qufo,
G &f ef
EdkifiHydkif tBuD;qHk;bPfjzpfonf/
Hk;csKyf 554-556? ukefonfvrf;? 35
jrefrmhpD;yGm;a&;bPf
vrf;axmifh? ausmufwHwm;? &efukef/
qufo,
G &f ef
zkef;/ 01-254642? 01-254645?
H;k csKyf 26? oD&ad usmpf mG vrf;? aejynfawmf/ NrdKU&GmESifhtdk;tdrfzGHUNzdK;a&;bPf
01-254646
0ufbq
f u
kd f www.mebank.com.mm qufo,
G &f ef
0ufbq
f u
kd f www.ablmm.com
0efaqmifrrI sm;
H;k csKyf 60? a&Twd*Hkbk&m;vrf;? '*Hk? &efukef/ 0efaqmifrrI sm;
bPfcJG 307
zke;f 01-371338? 01-371978
bPfcJG 33
vkyif ef;rsm;
k;H csed f eHeuf 9 em&DcJGrS nae 4 em&DcGJ ydik q
f ikd rf I
vdik pf if&onf&h ufpGJ 1975 ckESpf
0efaqmifrrI sm;
201112? usyf 245 bDvsH
bPfcJG 4
2012-13? usyf 260 bDvsH
b@ma&;0efBuD;XmerSxdef;csKyf
aemufco
H rdik ;f
atwDtrfpuf 4
vkyif ef;rsm;
0ef
x
rf
;
317
vdkifpif&onfh&ufpJG 1997 ckESpf arv
1954 wGiw
f nfaxmifcahJ om Edik if aH wmf
d l 2568
15 &uf
ul;oef;a&mif;0,fa&;bPfrS ay:ayguf bPfpm&if;&So
b@ma&;
jrefrmpD;yGm;a&;aumfydka&;&Sif;
vmjcif;jzpfonf/ bPfvkyfief;twGuf
qufEG,faeaom tjcm; pD;yGm;a&;
A[db
k Pf\ ud,
k pf m;vS,t
f jzpfaqmif cGijhf yKrwnfaiG usyf 100 bDvsH
rwnf
a
iG
us
y
f
50
bD
v
s
H
vkyfief;rsm; '*HkbD,mcsufpufHk? jr0wD
&Guaf y;onf/
vkyif ef;rsm;
kyfoHvdkif;? aqmufvkyfa&;ypnf;rsm;?
jrefrmhEdkifiHjcm;ukefoG,frIbPf
OD;aqmifeT Mf um;a&;r; OD;0if;aZmf
rdk;ukwfESifhrdkif;&SL;&Sd owKwGif;vkyfief;rsm;?
qufo,
G &f ef
vdik pf if&onfh &ufpGJ 2013 ckESpf Zlvdkifv atmifjrifhrdk&frif;tmrcHukrPD
Hk;csKyf 80-? r[mAEvyef;jcHvrf;? 12 &uf
ausmufwHwm;? &efukef/
jrefrmhtao;pm; acs;aiGvkyfief;
aqmufvkyfa&;0efBuD;XmerSxdef;csKyf

Sources: Surveys mailed to banks; bank websites; the Central Bank of Myanmar; Myanmars
Financial Sector: A Challenging Environment for Banks (GIZ, 2013)

jrefrmEdkifiHom;rsm;bPf

qufo,
G &f ef
Hk;csKyf 383? r[mAEKvvrf;? 37
vrf;axmifh? ausmufwHwm;? &efukef/
zkef;/ 01-245938? 01-28319?
01245934? 01-245936
0ufbq
f u
kd f www.mcb.com.mm
tD ; ar;vf admin@mcb.com.mm
kH;csdef 9;30 rS 3;00 em&D (wevFmrS
aomMum)
0efaqmifrrI sm;
bPfcJG 13
atwDtrfpuf 3
0efxrf; 472
bPfpm&if;&So
d l 56069
ydik q
f ikd rf I
201112? usyf 40 'or 89 bDvsH
2012-13? usyf 81 'or 66 bDvsH
2013-14? usyf 105 'or 30 bDvsH
b@ma&;
cGifhjyKrwnfaiG&if; usyf 75 bDvsH
(2014 ckESpf? arvtxd)
rwnfaiG usyf 18 'or 27 bDvsH (2014
ckESpf arvtxd)
acs;aiG usyf 62 'or 17 bDvsH
tyfaiG usyf 85 'or 31 bDvsH
vkyif ef;rsm;
Ou| OD;wdk;atmifjrifh
OD;aqmifeT Mf um;a&;r; OD;jrifh0if;
vdik pf if&onfh &ufpGJ 1992 ckESpf arv
25 &uf
pD;yGm;a&;ESifh
ul;oef;a&mif;0,fa&;
0efBuD;XmerSxdef;csKyf
bmhaMumifah &G;cs,o
f vJ/
pkaiGeJYacs;aiGtwGuf
tvHkjcHKqHk;ESifh
twnfNidrfqHk;bPfjzpfygw,f/ 'DbPfu
zke;f / 01-370994
bPf
ESpf 20 ausmfvHk;vHk;rSwfwrf;tcdkiftrm
0ufbfqdkuf mmftb.com/english/ or0g,rbPf
qufo,
G &f ef
&yfwnfcJhwJhpGefYOD;bPfawGxJrSm wpfck
qufo,
G &f ef
H;k csKyf q&mpHyvmZm? wuodkvf&dyfom jzpfw,f/ uRefawmfwdkYbPfudk atmifjrif
index.php
0efaqmifrrI sm;
Hk;csKyf 334-336? urf;em;vrf;? 23 vrf;opf? q&mpHvrf;? A[ef;? &efukef/ aewJh pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawGu pDrHcefYcGJ
bPfpm&if;&So
d l 80000 (2012)
zke;f 01-8604047~49
vrf;xdyf? vom? &efukef/
aewmjzpfygw,f/Edik if w
H umbPfvkyif ef;?
vkyif ef;rsm;
zkef;/ 01-372641? 01-372646? 0ufbq
f u
kd f www.mmbbank.com.mm ta<u;0,fuwfeYJ rdb
k ikd ;f vfbPfpepfrsm;
vdik pf ifcsay;onfch Ek pS f 1975
tD;ar;vf contact@mmbbank.com.mm qdik &f m wDxiG q
01-372655
f ef;opfraI wGukd tjcm;bPf
atwDtrfo;D oefzY ek ;f 01-377539
vkyif ef;rsm;
b@ma&;0efBuD;XmerS xdef;csKyf
awGxuf tapmqHk; pwifcJholjzpfygw,f/
aemufco
H rdik ;f
0ufbq
f u
kd f www.cbbankmm.com
OD;aqmifeT Mf um;a&;rI; OD;aZmf0if;Edkif
1990 ckESpf jrefrmh&if;ESD;jryfESHrIESifh ul;oef; tD;ar;vf contact@cbbankmm.com vdik pf ifcsay;onfch Ek pS f 2013? Zlvdkif 2
a&mif;0,fa&;bPfrwnfaxmifcif EdkifiH 0efaqmifrrI sm;
or0g,r0efBuD;XmerSxdef;csKyf
wum bPfvkyfief;rsm;udk t"duvkyf bPfcJG 85

tpdk;&ESifh zufpyfydkif
bPf 11 bPf

jr0wDbPf

qufo,
G &f ef
H;k csKyf tuGuf (c) - 1? oD&&d wem plygrm;uwf
teD;? [dkw,fZkef? aejynfawmf/
24-26? ql;avbk&m;vrf;? ausmufwHwm;? &efukef/
zkef;/ 01-370558? 01-370559?
01-370562
ydik q
f ikd rf I
2011-12? usyf 732 bDvsH
2012-13? usyf 870 bDvsH
vkyif ef;rsm;
vdkifpif&onfh &ufpJG 1993 ckESpf
Zefe0g&Dv 1 &uf
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH pD;yGm;a&;
OD;ydkifvDrdwufESifh umuG,fa&;0efBuD;Xme
rSxdef;csKyf
ukefoG,fa&;? [dkw,fESifh c&D;
oGm;vma&;? bPfvkyfief;? bwfpfum;ESifh
tiSm;,mOfrsm;? oHESifhpwD;? bdvyfajr?
pD;u&uf? bD,mcsufpufHk? tdrfokwfaq;?
t0wftxnf? ausmufpdrf;? tzdk;wef
ausmufrsufESifh vuf0wf&wemrsm;?
atmifopmOD;tmrcHukrPDwdkYudk vkyf
udkifonf/
aemufco
H rdik ;f
'kwd,tBuD;qHk;bPf jzpfonf/ &S,f,m
rsm;udk umuG,af &;0efBu;D XmeESihf tNird ;f pm;
ppfrIxrf;rsm;ESifh qufpyftzGJUtpnf;rsm;
u ydkifqdkifonf/

aejynfawmfpnfyifbPf

qufo,
G &f ef
Hk;csKyf 25^26? &mZmod*F[mvrf;?
Ow&oD&d? aejynfawmf/
vkyif ef;rsm;
vdkifpif&onfh &ufpJG 2013 ckESpf
azazmf0g&D v 28 &uf
aejynfawmf pnfyifom,ma&;aumfrwD
rSxdef;csKyf

aus;vufzGHUNzdK;a&;bPf

qufo,
G &f ef
H;k csKyf tuGuf 2? oD&d&wemplygrm;uwf
teD;? aejynfawmf/
526532? ukefonfvrf;? ausmufwHwm;?
NrdKUe,f? &efukefNrdKU/

1965

1967-69

1970

People's Bank of Burma

People's Bank of Burma Act

Oya'
t& EdkifiHjcm;bPf 15 ckESifhjynfwGif;
bPf 10 ckudk jynfolydkifodrf;um
aygif;pnf;/

usef&Sdaeao;aom EdkifiHydkifbPfrsm;
udk People's Bank of Burma ESifh aygif;
pnf;/ 1992 rwdkifcif txd yk*vdu
bPfxyfr&Sd/

u aiGpuL xkwv
f yk rf u
I kd
vTJajymif;&,l/ 'DZdkif;opf
jzifh xkwfvkyf/

pmrsuEf mS 22 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

21
zke;f / 01-391250
vkyif ef;rsm;
OD;aqmifeT Mf um;a&;r; OD;at;ausmf
vdkifpif&onfh&ufpGJ 1996 ckESpf? ZGefv

2013-14? usyf 163 bDvsH


b@ma&;

cGifhjyKrwnfaiG&if; usyf 50 bDvsH


rwnfaiG&if; usyf 26 bDvsH (2013-14)
6 &uf
acs;aiGppk ak ygif; usyf 86 bDvs(H 2013-14)
arG;jrLa&;? a&vkyfief;ESifh aus;vuf zGHUNzdK; bPftyfaiGpkpkaygif; usyf 111 bDvsH
a&;0efBuD;XmerSxdef;csKyf
(2013-14)
tjcm;aemufco
H rdik ;f
vkyif ef;rsm;
,cif u zG H Y N zd K ;rI b Pf v D r d w uf Ou| pufrI0efBuD;OD;armifjrifh
(Development Bank) [kac:wGifonf/ 'kw,
d Ou| OD;oef;xGef;
OD;aqmifeT Mf um;a&;rI; OD;wifarmifaX;
tao;pm;ESifhtvwfpm; pufrI vdik pf if&onf&h ufpGJ 1996 ckESpf Zefe0g&Dv
vkyfief;zGHUNzdK;a&;bPf
12 &uf
qufo,
G &f ef
pufrI0efBuD;XmerSxdef;csKyf
H;k csKyf tuGuf 2? Ow&oD&d? aejynfawmf/ aemufco
H rdik ;f
102^104?
yef ; qd k ; wef ; vrf ; ? ,cif jrefrmpufrIzGHUNzdK;rIbPfjzpfonf/
EdkifiHa&; jyKjyifajymif;vJrIrsm; vkyfaqmif
ausmufwHwm;? &efukef/
zke;f 01-657602~3? 067-417123~4 aomtcg tufpt
f rft;D (SMEs)odYk ajymif;
zufpf 01- 657604
cJhonf/ 2012 Edk0ifbmESifh 2013 Zlvdkif
0ufbq
f u
kd f www.smidb.com.mm
wGif A[dkbPfrS usyf 5 bDvsH acs;,l
tD;ar;vf midb01@mptmail.com.mm jynfwGif; tao;pm;ESifh tvwfpm;
k;H csed f eHeuf 9 em&DrS nae 3 em&DcJG
vkyfief; 62 ckudk twdk;EIef; 8 'or 5
0efaqmifrrI sm;
&mcdkifEIef;jzifh 3 ESpfpm acs;ay;cJhonf/
bPfcGJ 13 (2014-16 twGif; 6 ck
&wemyHkbPf
xyfzGifh&efpDpOfxm;)
atwDtrf 4 (2013-14 twGif; 5 ckrS qufo,
G &f ef
H;k cGJ 58^u? 26 vrf;? bk&ifhaemifvrf;?
7 ckxd xyfrHwyfqifrnf)
0efxrf; 441 (2013 rwf)
rEav;/
bPfpm&if;&So
d l 17976 (2013-14)
zke;f / 02-60330? 02-31262
ydik q
f ikd rf I
tD;ar;vf yadanarbonbank.mdy
201112? usyf 118 bDvsH
gmail.com
2012-13? usyf 182 bDvsH
k;H csed f eHeuf 9 em&DcJGrS nae 4 em&DcJG

32.62 Kanbawza

bPft&G,ftpm;vdkuf
azmfjyrI 2013

11.40 Myawaddy
10.82 Co-operative Bank
6.93 Myanmar Apex Bank
6.45 Global Treasure Bank
6.22 Ayeyarwady Bank
4.80 Asia Green Development Bank

3.40 Innwa Bank


3.16 United Amara Bank
2.75 Rural Development Bank
2.38 Small and Medium
Industrial Development Bank

EdkifiHydkifbPfrsm;
y k*vdubPfrsm;? tpdk;&ESifh
zufpyf bPfrsm;

2.24 Myanmar Oriental Bank


2.22 Yoma Bank

Market Share (Assets) $


of all Semi-governmental
and Private Banks

1.04 Myanmar Citizens Bank


1.00 Tun Foundation Bank
0.62 Yangon City Bank

Source: Myanmars Financial Sector: A Challenging


Environment for Banks (GIZ 2013)

0efaqmifrrI sm;
bPfcJG 1
0efxrf; 69
bPfpm&if;&So
d l 5815
ydik q
f ikd rf I
201112? usyf 11 'or 07 bDvsH
2012-13? usyf 10 'or 75 bDvsH
b@ma&;
cGijhf yKrwnfaiG usyf 7 bDvsH
rwnfaiG usyf 4 bDvsH (2013-14)
acs;aiG usyf 6 'or 5 bDvsH (2013-14)
tyfaiG usyf 9 'or 99 bDvsH (2013-14)
vkyif ef;rsm;

1.74 First Private Bank

0.13 Yadanarbon Bank


0.07 Asia Yangon International Bank

Ou| NrdKUawmf0ef OD;atmifarmif;


,HkMunf&w,f? azmfa&Gw,f? NyD;awmh
OD;aqmifnTefMum;a&;r; taxG a xG acs;aiGudk tjrefqHk;xkwfacs;Edkifygw,f/
refae*sm OD;armifarmifBuD;

&efukefNrdKUawmf pnfyifom,ma&;
rEa v;Nrd K Uawmf pnf y if o m,ma&; bPf
vdik pf if&onf&h ufpJG 1992? Mo*kwf 27

aumfrwDrSxdef;csKyf
bmhaMumifah &G;cs,o
f vJ/
tawGUtMuHKuae&vmwJh todynmu
tvdkavsmufjzpfvmwmygyJ/ 'DaeYacwfvl
awG[m olwdkY&JU aeYpOfaiGaMu;udpawG
twGuf b,fudkoGm;&r,f? b,folYudk ,Hk&
r,f? b,foleJY qufqH&r,fqdkwm odMu
ygw,f/ uRefawmfwu
Ykd tm;ud;k &w,f?

qufo,
G &f ef
H;k csKyf pufHkvrf;ESifh Anm;'vrf;? r*Fvm
awmifGefY? &efukef/
vkyif ef;rsm;
vkid pf if&onf&h ufpGJ 1993 ckESpf? rwfv
19 &uf
&ef u k e f N rd K Uawmf pnf y if o m,ma&;
aumfrwDrS xdef;csKyf/

22

yk*vdubPf 11 bPf
tm&Sprd ;f vef;rIzUGH NzKd ;a&;bP(f AGD)
qufoG,f&ef
Hk;csKyf 168 oD&d&wemaps;? ZrLoD&d
NrdKUe,f? aejynfawmf/
519? jynfvrf;? urm&Gwf? &efukefNrdKU/
zkef;/ 01523912? 01523903/
0ufbfqdkuf/ www.agdbank.com
0efaqmifrIrsm;
Hk;cJG 48
0efxrf; 2300

ydik q
f ikd rf I
201112 usyf 209 bDvsH
20122013 usyf 366 bDvsH
vkyfief;rsm;
Ou| OD;awZ
tkyfcsKyfrI'gdkufwm OD;&Jrif;OD;
vdkifpif&onfh&ufpJG 2010 jynfhESpf? Zlvdkif
v 2 &uf
Controling internal xl;ukrPDrsm;tkyfpk
tJy*k ?H xl;opfurk P
v
D rD w
d uf? xl;x&dw'f if;
ukrPD? yxrqHk; EdkifiHom;ydkif tjynfjynf
qdkif&m tmrcHukrPDwdkYwGif &if;ESD;jrKyfESH
xm;onf/

tm&S&efuek b
f Pf
qufoG,f&ef
Hk;csKyf 319321? r[mAEKvvrf;?
AdkvfwaxmifNrdKUe,f? &efukefNrdKU/
zkef;/ 01245825? 01245889?
01375606?
zufpf/ 01245865
kH;csdef eHeuf 9 em&DcGJrS nae 4 em&DcGJ
0efaqmifrIrsm;
Hk;cJG 10
0efxrf; 114
bPfpm&if;&Sdol 6543
vkyfief;rsm;
Ou| OD;rsKd;ydkif
OD;aqmifTefMum;a&;r; OD;udkukdav;
vdkifpif&onfh&ufpJG 1994 ckESpf? rwfv
17 &uf
ydkif&Sif OD;rsKd;ydkif
bmaMumifah &G;cs,o
f ifo
h vJ/
jrefrmvlrsKd;awGu odyfdk;om;w,f/
'ghaMumifh uRefawmfwdkYuvnf; uRefawmf
wdkY&JU bPfvkyfief;udk dk;&Sif;wJh enf;vrf;
awGeJYyJ pwifcJhygw,f/
Hk;csKyfeJY a'otoD;oD;u Hk;cJGawGudk
oGm;vm& vG,u
f w
l ahJ e&mawGrmS yJ zGix
hf m;
ay;w,f/

zkef;/ 01531067~9/
0ufbq
f u
kd f www.ayabank.com
tD;ar;vf info@ayabank.com.mm
k;H csed f eHeuf 9 em&DcGJrS nae 3 em&D/
0efaqmifrIrsm;
Hk;cJG 73
atwDtrf 124
0efxrf; 3000 ausmf
bPfpm&if;&Sdol 250000 0ef;usif
b@ma&;
cGifhjyKrwnfaiG usyf 75 bDvsH
rwnfaiG usyf 65 bDvsH
acs;aiG 60 &mcdkifEIef; (tyfaiGtay:)
tyfaiG usyf 1 x&DvsH
vkyfief;rsm;
Ou| OD;aZmfaZmf
tkyfcsKyfrI'gdkufwm OD;NzdK;atmif
vdkifpif&onfh &ufpJG 2010 jynfhESpf? Zlvdkif
2 &uf
udk,fydkifxdef;csKyf
bmaMumifah &G;cs,o
f ifo
h vJ/
{&mbPfu &if;ESD;jrKyfESHrIeJY zGHYNzdK;rI
bPfoufouf jzpfygw,f/ A[dkcsKyfudkif
wJh pepfudk yxrqHk;taumiftxnf
azmfwJh bPfvnf; jzpfygw,f/ {&mu
yxrqHk;b@ma&;eJY wDxGifqef;opfrI
awGudk qufvuf vkyfaqmifoGm;zdkY &Sdyg
w,f/

yxryk*vdubPf
qufoG,f&ef
Hk;csKyf 619 621? ukefonfvrf;? AdkvfqGef
yufvrf;? yef;bJwef;NrdKUe,f? &efukefNrdKU/
zkef;/ 01252412? 01251747?
01251748? 01 246786/
0ufbq
f u
kd f www.fpbbank-myanmar.com
b@ma&;
cGifhjyKrwnfaiG&if; usyf 30 bDvsH
rwnfaiG&if; usyf 15 'or 55 bDvsH
vkyfief;rsm;
Ou| OD;pdefarmif
vdkifpif&onfh &ufpJG 1992 ckESpf? arv
25 &uf
ydkif&Sif trsm;ydkifvDrdwufukrPD

urmh&wembPf

qufoG,f&ef
Hk;csKyf 654666? ukefonfvrf;?
yef;bJwef;NrdKUe,f? &efukefNrdKU/
zkef;/ 01682761? 01682762
0efaqmifrIrsm;
{&m0wDbPf (AYA)
Hk;cJG 60
qufoG,f&ef
vkyfief;rsm;
Hk;csKyf kH;trSwf LLL - L 72 oD&d&wemaps;? vdkifpif&onfh&ufpJG 1996 ckESpf? azazmf
'PdeoD&dNrdKUe,f? aejynfawmf/
0g&Dv 9 &uf
&GmrauGU? bk&ifhaemifvrf;? vIdifNrdKUe,f? ydkif&Sif arG;jrLa&;ESifh a&vkyif ef;toif;tzJUG
&efukefNrdKU/
,cifuxdef;csKyf

uarmZbPf

jrefrmta&SUwkdif;bPf

qufoG,f&ef
Hk;csKyf 6151? jynfvrf;? urm&GwfNrdKUe,f?
&efukefNrdKU/
zkef;/ 01538075? 01538076? 01
538078? 01 538080
0ufbq
f u
kd f www.fpbbank-myanmar.com
tD;ar; kbzinfo@kbzbank.com
Hk;csdef eHeuf 9 em&DcJGrS nae 3 em&D
(wevFmaomMum)
0efaqmifrIrsm;
bPf 253 (Hk;cJG tao;pm;rsm;tygt0if)
(2014 ZGefv 20 &ufaeYtxd)
atwDtrf 181 (2014 ckESpf ZGefv 20
&uftxd)
0efxrf; 10488 (2014 ckESpf arv 31
&uftxd)
bPfpm&if;&Sdol 1058317 (2014
{NyDv 30 &ufaeYtxd)

qufoG,f&ef
Hk;csKyf 166168? yef;qdk;wef;vrf;?
ausmufwHwm;NrdKUe,f? &efukefNrdKU/
zkef; 01 246594? 01246595?
01246596
0ufbfqdkuf www.mobbankmm.com
vkyfief;rsm;
Ou| OD;jroef;
tkycf sKyrf 'I gdu
k w
f m a':MunfMunfoef;
vdkifpif&onfh&ufpJG 1993 ckESpf? Zlvdkifv
16 &uf
ydkif&Sif a':MunfMunfoef; (trsm;qHk;
&S,f,m&Sif)

ydik q
f ikd rf I
2011 2012 usyf 1774 bDvsH
20122013 usyf 2508 bDvsH
20132014 usyf 4199 bDvsH
b@ma&; (2014 ckESpf ZGefv 20 &ufaeY)
cGifhjyKrwnfaiG&if; usyf 125 bDvsH
rwnfaiG&if; usyf 113 bDvsH
acs;aiG usyf 2664 bDvsH
tyfaiG usyf 4005 bDvsH

xGef;azmifa';&Sif;bPf
qufoG,f&ef
Hk;csKyf 230? r[mAEKvrf;? bdkjrwf
xGe;f vrf;? Adv
k w
f axmifNrKd Ue,f? &efuek Nf rKd U/
zkef;/ 019000880
0ufbfqdkuf www.tunfoundationbankmy
anmar.com

tD;ar;vf

contact@tunfoundationbank

myanmar.com

Hk;csdef eHeuf 9 em&DcJGrS nae 3 em&D


(wevFmaeY aomMum)
0efaqmifrIrsm;
Hk;cJG 17 (10 ckxyfzGifh&ef pDpOfxm;)
vkyfief;rsm;
atwDtrf 4 (xyfrHwyfqif&ef pDpOfxm;)
Ou| OD;atmifudk0if;
0efxrf; 450
tBuD;wef;tkyfcsKyfrI'gdkufwm OD;oef;csdK Ou| OD;odef;xGef;
vdik pf if&onfh &ufpGJ 1994 ckEpS f ZGev
f 8 &uf tkyfcsKyfrI'gdkufwm OD;a&TvS
ydkifqdkifrI
txl;ojzifh jynfwGif;tcsKd&nf trSwf
uarmZukrPDtkyfpkrS xdef;csKyf/
wHqdyftawmfrsm;rsm;udk xkwfvkyfae
onfh trf*st
D ufpf tcsK&d nfurk P
?D yufypf D
jrefrmha&SUaqmifbPf
ESifh umvfb&uftcsKd&nfrsm;\ jynfwGif;
qufoG,f&ef
jzefYcsdol? trf*sDtufpf ukrPDtkyfpku
Hk;csKyf/ Hk;trSwf 10? tqifhjrifhaps;? &mZ ydkifqdkifNyD; OD;odef;xGef;u Golden
o*F[vrf;? Ow&oD&Nd rKd Ue,f? aejynfawmf Myanmar avaMumif;vdkif;\ 'gdkufwm
jzpfonft
h jyif jrefrmEdik if b
H Pfrsm;toif;
0ufbfqdkuf www.mabbank.com
0efaqmifrIrsm;
\ Ou|ESifh jrefrmwdkif;(rf)xkwfa0ae
Hk;cJG 42
onfh jrefrm uGefqdkvD'dwfwufrD'D,m\
atwDtrf 38
tpk&S,f,mtrsm;pkydkifqdkifoljzpfonf/
0efxrf; 2478
,lEkdufwuftr&bPf (UAB)
bPfpm&if;&Sdol 129264
ydik q
f ikd rf I
qufoG,f&ef
20112012 usyf275 bDvsH
Hk;csKyf 2 ? tqifhjrifhaps;? &mZo*F[vrf;?
20122013 usyf529 bDvsH
Ow&oD&dNrdKUe,f? aejynfawmf
b@ma&;
126? vomvrf;? vomNrKd Ue,f? &efuek Nf rKd U/
rwnfaiG&if; usyf36 'or 11 bDvsH
zkef; 01 860300918
vkyfief;rsm;
0ufbfqdkuf www.unitedamarabank.com
Ou| OD;cspfcdkif
tD;ar;vf www.unitedamarabank.com
vdkifpif&onfh &ufpJG 2010 jynfhESpf Hk;csdef eHeuf 9 em&DcJGrS nae 3 em&D
0efaqmifrIrsm;
Zlvdkifv 2 &ufaeY
Hk;cJG 29 (2015 ckESpf rwfvrwdkifrD 43
ydkif&Sif OD;cspfcdkif
at'ifaqmufvyk af &;ukrP
?D awmifBu;D ckjzpfap&ef vsmxm;)
at;om,ma*ghzf tyef;ajzpcef;? EdkifiH atwDtrf 70
tESHYtjym; [dkw,frsm; wnfaqmufjcif;? 0efxrf; 1700 (2014 rwfvtxd)
f ikd rf I
pm;aomuf qdkifrsm;? a&eHESifh 'DZ,f ydik q
20112012 usyf 113 bDvsH
vkyfief;rsm;udk yl;wJGvkyfaqmifonf/

20122013 usyf 241 bDvsH


20132014 usyf 385 bDvsH
b@ma&;
cGifhjyKrwnfaiG usyf 75 bDvsH
rwnfaiG usyf 40 bDvsH
acs;aiG usyf 193 bDvsH (2014 ckESpf
rwfvtxd)
tyfaiG usyf 333 bDvsH (2014 ckESpf
rwfvtxd)
vkyfief;rsm;
Ou| OD;aeatmif
trIaqmift&m&SdcsKyf OD;oef;0if;aqG
vdkifpif&onfh &ufpJG 2010 jynfhESpf
Zlvdkifv 2 &uf
tdkif*sDtD;ukrPDtkyfpkrSxdef;csKyf/
a&eH? obm0"mwfaiGUESifh owKwl;azmf
a&;vk y f i ef ; rsm; aqmif & G u f a eonf h
,ltifeftdk*sD yk*vdu ukrPDvDrdwuf?
trftm&fwD opfxkwfvkyfa&;ukrPD?
tufzfpD*sDpD tajccHtaqmufttHkzGHYNzdK;
wd;k wufa&; ukrP
?D tqifjh rifh [kw
d ,frsm;?
pdkufysKd;a&;xkwfukefrsm;? x&dwfwdkif;rf
owif;pm vkyfief;rsm;udk vkyfudkifonf/
tqdkygukrPDtkyfpkudk 1994 ckESpfwGif
zJGYpnf; wnfaxmifcJhonf/
bmaMumifh a&G;cs,foifhovJ/
'gdkufwmawGeJY pDrHtkyfcsKyfolawGu
atmifjrifwJh pD;yGm;a&;vkyfief;awGudk pDrH
tkyfcsKyfcJhwJh atmufoufaMuolawG
jzpfMuygw,f/ t"duuswJh pDrH tkyfcsKyfol
u bPfvkyfief;rSm 0g&ifh0efxrf;wpfOD;
jzpfygw,f/ uReaf wmfwt
Ykd aeeJY azmufonf
awGudk ydkrdkaumif;rGefwJh 0efaqmifrIawG
ay;zdkY oGm;vm&vG,fulwJhae&mawGrSm
bPfcJGawG zGifhEdkifzdkY aqmif&Gufaeygw,f/

dk;rbPf
qufoG,f&ef
Hk;csKyf 1? uGrf;jcHvrf;? r*FvmawmifnGefY
NrdKUe,f? &efukefNrdKU
0ufbfqdkuf www.yomabank.com
0efaqmifrIrsm;
Hk;cJG 50 (2014 ckESpf ZGefvtxd)
0efxrf; 2000
vkyfief;rsm;
Ou| qmhcsfyef; (OD;odPf;a0)
vdkifpif&onfh&ufpJG 1993 ckESpf? Zlvdkifv
ydkif&Sif qmhcsfyef;(tufzftrftdkiftkyfpk\
&S,f,m 30 &mcdkifEIef;udk ydkifqdkifonf/)
tufpDyDat jrefrm? dk;rOD;ydkifukrPD?
yef;vIdifEdkifiHwumaq;Hk? yef;vdIifa*ghzf
uGif;? pwm;pD;wD;? tufzt
f rftikd pf ifwm
wdu
Yk kd aqmif&Gufaeonf/
2003 ckESpfwGif jrefrmEdkifiH bPf
vkyfief;tusyftwnf; ay:aygufaecsdef
wGif pGefYOD;wnfaxmifcJhonfh tBuD;qHk;
yk*vdu bPfwpfckjzpfonf/ dk;rbPf
onf Hk;cJGtrsm;qHk; csdwfqufaqmif&Guf
rIwiG f 'kw,
d trsm;qH;k yk*v
u
d bPftjzpf
&yfwnfcJhonf/

1970

1972

1974

jynfolYbPf eHygwf(1)rS (24) txdESifh


,cif&SdESifhNyD; EdkifiHydkifbPfrsm; aygif;
pnf;um People's Bank of Burma
jzpfvm/ qd&k ,
S v
f pfpepfukd toufoiG ;f /
,cifbPfOya'rsm; kyfodrf;/ 1972
wGif xdkbPftpktzGJUBuD;udk Union of
Burma Bank [k trnfajymif;vJ/

,aeYtxd aiGaMu;? xDvufrSwfrsm;


ESifh trsKd;om;rSwfyHkwifuwfjym;rsm;
dkufEdSyfqJ[k ajymMuaom (,ckrauG;
wdkif;twGif;&Sd) 0gZD wnfaxmifxm;
onfh pufHkwGif yxrOD;qHk;tBudrf
tjzpf EdkifiHwGif; aiGaMu;xkwfvkyfrIudk
pwif/

Zefe0g&D 3 &uf jynfaxmifpq


k &kd ,
S v
f pf
or w jref rmEd k if iH a wmf [ k trnf
ajymif;/ awmfvSefa&;aumifpDujynfolY
vTwaf wmf jyKvyk af p/ OD;ae0if;u jrefrmh
qdk&S,fvpf vrf;pOfygwD Ou|taejzifh
tkyfcsKyf/ qdk&S,fvpfzGJUpnf;yHk tajccH
Oya'onf cdkif 36 ckpepfudk

1975
jrefrmtrsm;pkaexdkifonfh e,fajrrsm;
udk wdkif; (,ckwdkif;a'oBuD;)? wdkif;&if;
om;e,fajrtwGuf jynfe,fpepfrsm;
ESifh tpm;xdk;cJh/

trsdK;rsdK;aom vkyyf idk cf iG rhf sm;ESit


hf wl
jrefrmEdik if &H dS wpfcw
k nf;aom bPfBu;D u
b@ma&;ESihfpDru
H ed ;f 0efBu;D XmewdYkyl;aygif;
tkycf sKyo
f nfh A[db
k PfEiS hf tjcm;bPf oH;k ck
tjzpf uJo
G mG ;

pmrsuEf mS 24 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

24

Mandalay
Profile

]rEav;bPfvkyfief;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufvmr,f}
uarmZbPfrS vufaxmufrefae*sm OD;oufuu
kd rkd sK;d u jrefrmwdik ;f (rf)rS aMu;rH0k if;eJY
awGq
U &kH mrSm rEav;ubPfvyk if ef;awGtaMumif; jcKH iNkH y;D tckvakd jzMum;oGm;ygw,f/
uarmZbPfu tckqdk&if EdkifiHtESHYu
bPfawGrSm atwDtrfpuftvHk;aygif;
180 ausmf&SdaeygNyD/ rEav;bPfcGJtrsm;
pkrmS atwDtrfpufawG&ydS gw,f/ aps;0,f
pifwmawG? [dkw,fawG? av,mOfuGif;?
aq;Hak wGpwJah e&mawGrmS vnf; oD;oefY
atwDtrfpufawGxm;ygw,f/ uRefawmf
wdkY&JU atwDtrfpufawGuae jrefrmusyf
aiGudkyJ xkwf,lEdkifygw,f/ wu,fvdkY
ADZm? rmpwmuwf? pD,lyD? a*spDbDwdkYvdk
EdkifiHwumuwf oHk;pGJolqdk&ifawmh atwD
trfpufawGu cifAsm;&JUaiGaMu;eJYnDrQwJh
jrefrmusyfaiGudk tvdktavsmufajymif;vJ
wGufcsuf xkwfay;ygvdrfhr,f/
txufjrefrmjynfrSm bPfcGJaygif;
80 ausmfzGifhvSpfNyD;jzpfovdk aemufxyf
bPfcGJawG xyfzGifhzdkY&Sdygw,f/ uRefawmf
wdkY&JUbPfcGJtrsm;pkrSm atwDtrfpuf
&Sdygw,f/ taumifhzGifhr,fqdk&if jrefrm
usyfaiGeJY zGifhEdkifovdk tar&duefa':vm?
pifumyla':vm? ,ldkpwJh EdkifiHjcm;aiG
taumifhvnf; zGifhEdkifygw,f/
tGefvdkif;bPfpepf? rdkbdkif;bPfpepf?
tD;bPfpepf (E-banking) wdkYvdk tif
wmeufbPfvkyfief;0efaqmifrI ay;zdkY
tpD t pOf & S d y gw,f / uRef a wmf w d k Y

uarmZtGefvdkif;ay:rS ukefoG,frI (KBZ


udkvnf; rdwfqufNyD;
oGm;ygNyD/
azmufonfawGudk acs;aiG? odkYr[kwf
bPfpm&if;&SdaiGxufydkxkwfjcif;eJY t&pf
us0,f,lay;jcif; qdkwJh acs;aiG0efaqmif
rIESpfrsKd;jznfhqnf;ay;ygw,f/ aiGydkxkwf
,ljcif;uawmh uRefawmfwdkY&JU acs;aiG
0efaqmifrIawGxJu vloHk;trsm;qHk;ygyJ/
acs;aiGeJY aiGydkxkwf,ljcif;wdkYtwGuf
twdk;EIef;uawmh wpfESpfudk 13 &mcdkif
EIef;jzpfNyD;? avQmufxm;ol[m wjcm;tydk
tcaMu;aiGrSay;zdkYrvdktyfygbl;/ uarm
ZbPfuae t&pfus0,f,lay;wJh 0ef
aqmifrIvnf;ay;ygw,f/
2014-2015 ckESpfrSm bPfvkyfief;
[m vufvDbPfvkyfief;? toif;tzGJY
qdkif&mbPfvkyfief;? tDvufx&Gef;epf
bPfvkyfief;pwJh u@aygif;pHkrSm aocsm
aygufzGHYNzdK;vmrSmyg/ bPfvkyfief;qdkif&m
pnf;rsOf;eJYywfoufNyD; ajym&&if ukef
oG,frI aiGaMu;rwnfrI? tifwmeuf
bPfvkyfief;? rdkbdkif;bPfvkyfief;? EdkifiH
jcm;bPfvkyfief;awGvdkrsKd; xkwfukef
topfawGtwGuf ydkrdkNyD;jynfhpHkwJh pnf;
rsOf;rsdK;&Sdvmr,fvdkY arQmfvifhygw,f/
E-commerce)

a,bk , stm;jzif h bPf a wG [ m


tao;pm;aiGaMu;vkyfief; vkyfaqmif
cGifhr&Sdygbl;/ vkyfaqmifcsifw,fqdk&if
awmh vkyfydkifcGifhavQmufxm;&ygw,f/
uarmZu wnfaxmifxm;wJh b&dkuf
wm;zsL;csm;tzGJYtpnf; (Brigher Future
Foundation) u tao;pm;aiGaMu;
vkyfief;awG vkyfaqmifaeygw,f/ 'gayrJh
uarmZbPfvkyfief;eJY bdkufwm;zsL;csm;
vkyfief;eJYu oD;jcm;pDjzpfygw,f/ wu,f
vdkY tao;pm;aiGaMu; pnf;rsOf;pnf;urf;
awGxGufvmvdkY&Sd&if uRefawmfwdkY uarmZ
bPfu tao;pm; aiGaMu;vkyfief;awG
vkyfudkifzdkYtwGuf pdwf0ifpm;ygw,f/
odyfrMumcifrSm uRefawmfwdkY ADZmeJY
rmpwmuwf BudKwifaiGacsuwfawGudk
rdwfqufawmhrSmyg/
2012 ckESpfeJY 2013 ckESpf&JU aiGydkY
aiGvTJEIef;udk EdIif;,SOfMunfhr,fqdk&if
rEav;NrKd U[m 40 &mcdik Ef eI ;f eD;yg;eJY &efuek f
u 44 &mcdkifEIef;ausmfxd wdk;wufvm
cJhygw,f/ rEav;eJY &efukefu uGmjcm;rI
BuD;BuD;r&Sdygbl;/ rMumawmhwJhumv
rSm rEav;NrdKU&JUbPfvkyfief;[m wdk;wuf
zGHYNzdK;vmr,fvdkY uRefawmfwdkYu xifjrif
,lqygw,f/

jrefrmEdkifiHtxufydkif;&dS ,lEdkufwuftr&bPfvdyfpmrsm;
No.

Branch

City

Nay Pyi Taw

Nay Pyi Taw, Nay Pyi Taw Division

Saing Tan

Mandalay, Mandalay Region

Yes

Kywe Se Kan

Mandalay, Mandalay Region

Yes

Diamond Plaza

Mandalay, Mandalay Region

Yes

84 Street

Mandalay, Mandalay Region

Yes

19 Street

Mandalay, Mandalay Region

Yes

12th Street

Mandalay, Mandalay Region

Meikhtila

Mandalay, Mandalay Region

Taunggyi

Taunggyi, Shan State

Yes

th
th

ATM

10

Muse

Muse, Shan State

Yes

11

Pakokku

Pakokku, Magwe Region

Yes

12

Monywa

Monywa, Sagaing Region

Yes

13

Monywa mini-branch

Monywa, Sagaing Region

14

Chin Dwin Yadanar Zay

Monywa, Sagaing Region

rEav;NrKd U&JUpD;yGm;a&;
pwl;0'ftvefbufum
rEav;NrdKU[m ESpfaygif; 1500 twGif;
jrefrmEdkifiH&JU ,Ofaus;rItarGtESpfNrdKU
awmfjzpfwt
hJ jyif obm0o,HZmwt&if;
tjrpfawG aygrsm;<u,f0&m ukefpnfawG
a&mif;0,fazmufum;&mt"duae&mBuD;
wpfckvnf; jzpfygw,f/
rdkifaygif;rsm;pGm jzefYMuufwnf&Sdae
wJv
h rf;awGrmS aqmufvyk q
f jJ zpfwhJ axmif
aygif;rsm;pGmaom taqmufttHk opfBu;D
awG? nOfheufwJhxdatmif armfawmfqdkif
u,fawGeJY pnfum;aewwfNyD; rD;cdk;
wtltleJY oGm;aewJh ukefum;BuD;awGu
awmh 'DNrdKU&JU pD;yGm;a&;wdk;wufrIawGudk
jyoaewJh tcsufawGygyJ/
wdkif&SrfeD;pfeJY ,leef wkwfpum;awG
ajymMuwJh udk;uefYeJY yef;ao;awG
tygt0if wkwfvlrsKd;awGudk rEav;rSm
trsm;tjym;awGY&ygw,f/ 'DrSmawGY&
wJh wkwfvlrsdK;awGtm;vHk;udk a&mNyD;
tkyfpkwpfpkwnf;vdkY xif&ifrSm;oGm;yg
vdrfhr,f/ bmjzpfvdkYvJqkdawmh jrefrmEdkifiH
rSm ESpfaygif;&meJYcsDNyD; aexdkifcJhMuwJh jrefrm-wkwfawG[m tckrS wkwfEdkifiHuae
a&mufvmMuwJh wkwfawGeJY kyfydkif;t&
a&m vlrIa&;eJY tjyKtrlt&yg bmwpfckrS
rwlygbl;/
rEav;wdkif;wpfckvHk;rSm aexdkifwJh
wkwfvlrsdK; wdkif;&if;om;ta&twGuf
[mtenf;qHk; av;odef;avmuf&SdNyD;
rEav;NrdKUxJrSmawmh ckESpfodef;avmuf
&Sdw,fvkdY w&m;0ifudef;*Pef;awGt&
od&ygw,f/ wdkif;&if;om; wkwfawmf
awmfrsm;rsm;[m ArmvlrsdK;tjzpfyJ rSwfyHk
wifxm;MuwJhtwGuf wkwfvlkrsKd;ta&
twGuf[m 'Dhxufrsm;Edkifw,fvdkY trsm;pk
u ,lqMuygw,f/
usKH;&JUawmifbuf 26 vrf; uae taemuf
udo
k Hk;av;bavmufavmuf oGm;vdkuf
&if em&DpifBuD;ab;em;rSm&SdwJh rEav;&JU
a&S;tusqHk;eJY vlodtrsm;qHk;ae&mwpfck
jzpfwJh aps;csdKawmfaps;udk oGm;Munfh
vdkuf&if 'Dae&mwpfckvHk;rSm pD;yGm;a&;
vkyfief;awGeJY jynfhESufaewmudkawGY&
rSmyg/
'DtajctaeawGuawmh vGefcJhwJh
&SpfESpf uRefawmfrEav;udka&mufcJhNyD;
ajrmufzufudk oGm;cJhwJh 2006 ckESpf
uae wjznf;jznf;ajymif;vJwdk;wuf

vmwJhtaetxm;awGyg/
jrefrmEdkifiHu t&G,fa&mufolvlOD;a&
&JU 5 &mcdkifEIef;atmufombPfrSm

aiGpm&if;zGifhxm;Muw,fvdkY ukvor*aiG
&if;wdk;wufa&;&efyHkaiGtzGJY (,ltifefpD
'Dtufzf) vnf;yg0if&m Making Access
Possible (trfatyD) qdkwJh tzGJYtpnf;
wpfck&JU aemufqHk;avhvmrI ppfwrf;wpf
&yfrSm azmfjyxm;ygw,f/ jrefrmEdkifiHom;
trsm;pk[m w&m;0ifr[kwfwJh u@rSm
vnfywfaewJh ]pnf;rsOf;eJY xdef;csKyfxm;
jcif;r&SdwJh aiGacs;vkyfief;awGukd trSDjyK
ae&w,f} vkdY trfatyD&JUppfwrf;rSma&;
xm;ygw,f/ olwdkY[m tJ'Du@awGrSm
aiGacs;MuwJt
h cg w&m;0iftzGt
YJ pnf;awG
jzpfwJh bPfawGeJY tao;pm;acs;aiG
vkyfief;awGrSmay;&wJh twdk;EIef;xuf
trsm;BuD;ydkay;Mu&ygw,f/
rEav;rSm tJ'DvdkrsdK; aiGacs;vkyfief;
awGtrsm;BuD;&SdESifh NyD;om;jzpfayr,fh
jrefrmhpD;yGm;a&;bPfvdk EdkifiHydkif bPfawG
rSmvnf; yk*vdubPfawGu ay;aewJh
ykdaumif;wJh 0efaqmifrIrsdK;awGudk ay;vm

1985
Edk0ifbm 3 &uf - 'kwd,tBudrf aiG aiGpuLtopfrsm; rdwfquf/
aMu;zsufodrf;/ 100 usyfwef? 50 usyf
wefESifh 20 usyfwefwdkYrSm xdkaeYrSp
w&m;0ifaiGaMu;r[kwfawmh/ trsm;
qHk;jyefxkwfay;onfh aiGyrmPrSm
usyf 5000/ if;wdkYae&mwGif 25 usyf
wef? 35 usyf wefESifh 75 usyfwef

pmrsuEf mS 25 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

25

kwjf cnf;wd;k wufrcI efrY eS ;f csuf


wmrsdK; tajymif;tvJawG jyKvkyfvmaewJh rSmawGY&rSmyg/'gayrJh olwdkYvnf; &efukef
twGuf vmr,fhESpfawGtwGif; rEav;rSm Hk;csKyfudk ar;jref;NyD;rS ajzMum;ay;cJhwmyg/
tajymif;tvJawG aocsmayguf jzpfvm
'DtcsufawGudkMunfh&if rEav;bPf
awG[m &efukefeJYaejynfawmfubPfawG
eJY tcsdwftquf&Sdwmudk azmfjyygw,f/
yk*vduukrPDawGudkawmh&efukefHk;csKyf
uTefMum;NyD; EdkifiHydkifbPfawGudkawmh
aejynfawmfHk;csKyfu TefMum;wmudk awGY
&ygw,f/
EdkifiHydkif[dkw,fvkyfief;awGeJY EdkifiH
ykdif owif;rD'D,mvkyfief;awGvdkyJ EdkifiH
ydkifbPfawGrSmvnf; t&ifwkef;uqdk&if
pm;oHk;ol0efaqmifrIeJY ywfoufNyD;odyf
raumif;ygbl;/ tckawmh 'gawGeyYJ wfouf
"mwfyHkpwl;0yfbufum NyD; tajymif;tvJawGtvsiftjrefjzpfay:
vmaeNyD; qufNyD; t&Sdef&r,fhtaetxm;
awmhrSmyg/ EdkifiHydkifbPfawG[m tck rSm &Sdygw,f/t&mtm;vHk; tvsiftjref
vuf&Sdtaetxm;xuf trsm;enf;wlydk ajymif;vJwdk;wufaewJhtwGuf'Dtajymif;
,SOfNydKifvmEdkifawmhrSmyg/
tvJopfawG[m jrefrmEdkifiHtwGuftxl;
tpdk;&ydkif jrefrmhpD;yGm;a&;bPf&JUrE ojzifhrEav;twGuf 2014 ckESpf[m pdwf
av;bPfcu
JG kd ZGev
f 17 &ufaeYuoGm;cJNh y;D vIyf&Sm;p&m aumif;wJhESpfwpfESpf jzpfvm
ar;cGef;wcsdKUajzMum;ay;zdkY bPfrefae*sm ygw,f/
udk awmif;qdkcJhygw,f/ olucsufcsif;yJ
bPfut
kd m;rud;k bJ aiGacs;zdeYk YJ aiGaMu;
aejynfawmfHk;csKyfu vlawGeJYqufoG,f qdkif&m wjcm;udpawG aqmif&GufzdkY
vdkufcJhwJhtcgrSm ar;cGef;awGudkrajzay;zdkY twGuf ]pnf;rsOf;pnf;urf;eJY xdef;csKyfxm;
olUudkTefMum;vdkufwJhtwGuf omrefar; jcif;r&SdwJhu@} rsKd;[m vlawGtwGuf
cGef;awGjzpfwJh bPfcGJ b,fESpfck&SdvJ? b,fvdktaetxm;rsKd;rSm&SdovJqdkwmeJY
atwDtrfpufawG b,favmuf&SdvJqdkwJh ywfoufNyD; wpfa,mufa,mufu ajymjy
ar;cGef;rsdK;av;awGudkawmif ajzMum;ay; wJhtcg aiGaMu;eJY csrf;om<u,f0rIudk
zdkY olu jiif;qdkcJhygw,f/
tpdk;&u owdrxm;rdatmif rEav;u
'gayrJh rEav;u yk*v
dubPfawGudk vkyfief;&SifawG vkyfwwfw,fqdkwmudk
tvm;wlar;cGef; ar;jref;cJhwJhtcgrSmawmh rarhzdkYta&;BuD;ygw,f/urmwpf0ef;rSm
ar;cGef;wcsdKUudk ajzMum;ay;cJhygw,f/ vnf; vlawGeJYtpdk;&tzGJYtpnf;Mum;rSm
uarmZbPfu refae*smwpfa,mufeJY tvm;wltaetxm;rsKd;&Sdygw,f/
awGYqHkar;jref;xm;wmawGudk azmfjyxm;
bPfawGrSm aiGpkxm;wJhtcg vlwpfOD;
wJhaqmif;yg;wpfyk'fudkvnf; 'Dtxl;xkwf &JUydkifqkdifrI b,favmuf&SdvJ qdkwmudk

tpdk;&u tvG,fwul od&SdEdkifygw,f/


<u,f0rIudk zHk;uG,fxm;MuwJhrEav;
rSm&SdwJh vkyfief;&Sifawmfawmfrsm;rsm;[m
olwdkY&JU <u,f0rIudk zHk;uG,fxm;&r,f
qdkwJh todudk jrefrmtpdk;&u qdk&S,fvpf
vrf;pOfudkusifhoHk;zdkY pwifcJhwJhtcsdefwkef;
u tjzpftysuaf wGuae oifcef;pm&xm;
cJhygw,f/
'gaMumifh rEav;u pD;yGm;a&;orm;
awmfawmfrsm;rsm;[m olwdkY&JUaiGxkyfawG
udk tdrfrSm0Sufxm;wm 'grSr[kwf a&T?
ausmufpdrf;eJYtdrfjcHajrawG0,fxm;wmrsKd;
awGudk vkyfxm;MuNyD; olwdkYrSm ydkufqH
b,favmuf&Sdw,fqdkwmudk tpdk;&eJY
bPfudk b,fawmhrS rjyMuwmyg/
rEav;rSm&SdwJhaemufxyfjzpfpOfwpfck
uawmh tckvdk <u,f0rIudk zHk;uG,fxm;
wwfMuwJh tavhtxrsKd;udk tcGefOD;pD;
Xmeu 0efxrf;awGrSmvnf; awGU&wmyg/
tcGe0f efxrf;awG[mvnf; a[mif;EGr;f ae
wJh t0wftpm;awG0wfqifNyD; qdkifu,f
'grSr[kwf pufbD;pkwfav;pD;NyD; olwdkY&JU
taetxm;trSefudk zHk;uG,fxm;wwf
Muygw,f/ bmjzpfvdkYvJqkdawmh olwdkYudk
pD;yGm;a&;orm;awGu rESpfoufMuovdk
vlrIa&;t&vnf; vlawGu olwdkYudk vuf
rcHMuwJhtwGuf olwdkY&JU<u,f0rIudk vlod
atmifxkwfrjy&JMuygbl;/
tcGefOD;pD;Xmeu0efxrf;wpfpk wpfn
aecif;rSm um&mtdkaubm;wpfcktwGif;
usyfoef;aygif;rsm;pGm oHk;jzKef;MuwJhjzpf
&yfwpfck [dk;av;wausmfjzpfcJhNyD;aemuf
ydkif;rSm w&m;pGJcH&wJhtjzpfudkMunfh&if
<u,f0rIawG txl;ojzifh rrSefuefwJh
enf;vrf;wpfckckeJY&xm;wJh <u,f0rIrsKd;
qdk&if zHk;uG,fxm;EdkifzdkY b,favmuf
ta&;BuD;w,fqdkwmudk jyygw,f/
'gayrJh aiGaMu;vkyfief;u@[m
rEav;rSm vmr,fhESpfawG? vawGtwGif;
rSmwdk;wufajymif;vJjzpfay:aeNyD;yk*v
du
bPfawGeJY tao;pm;acs;aiGvkyfief;awG
ydkydkNyD; ay:xGufvmaewmawmif udk,fh&JU
<u,f0rIudk zHk;uG,fxm;wwfwJh tavh
txeJY aiGaMu;qdik &f mudpa wGukd pnf;rsO;f
pnf;urf;eJY xdef;csKyfxm; jcif;r&SdwJhu@
awGrSm aqmif&GufMuwJh tavhtxawG
uawmh pdwfydkif;qdkif&mt& ta&;ygwJh
taMumif;w&m;wpf&yftjzpf qufvuf
wnf&SdaeOD;rSmyg/
oD&Drif;xGef; bmomjyefonf/

"mwfyHkpwl;0yfbufum

No.

Address

Phone

1 26 Street, between 83 and 84 streets, Chan Aye Thar San

02 64935, 64938, 64937

2 30th Street, between 77th and 78th streets, Chan Aye Thar San

02 74865, 74863, 74864

3 Yangon-Mandalay Road, Kywe Se Kan, Pyigyitagun

02 59013, 59032, 59047

th

rd

th

4 19 Street, between 80 and 81 streets, Aung Myay Thar San

02 30891, 30892, 30893

5 26th Street, between 64th and 65th streets, Chan Aye Thar San

02 67001

6 80th Street, between 30th and 31st streets, Chan Aye Thar San

02 67126

7 30th Street, between 71st and 72nd streets, Chan Aye Thar San

02 67091

8 26 Street, between 84 and 85 streets, Aung Myay Thar San

02 67050

th

th

th

th

st

th

Ground floor, Diamond Plaza, between 32nd and 33rd streets and
77th and 78th streets, Chan Aye Thar San

No.

Address

02 67614

Phone

1 Corner of 28 and 78 streets, Chan Aye Thar San

02 69901, 69903, 69916

2 26th Street, between 84th and 86th streets, Chan Aye Thar San

02 66891, 66892, 66894

3 32nd Street, between 83rd and 84th streets, Chan Aye Thar San

02 39106, 35920, 39351

4 Za - 51 25, 62nd Street, Chan Mya Tharsi

02 82191, 82192, 82193

Ground Floor, Diamond Plaza, between 32nd and 33rd streets and
5
77th and 78th streets, Chan Aye Thar San

09 402671031

th

th

No.

Address

Phone

1 80th Street, between 28th and 29th streets, Chan Aye Thar San

02 23741, 30747, 30749

2 First floor, north building, Zeycho Chan, Aye Thar San

02 30019, 39354

3 Corner of 34th and 78th streets, Chan Aye Thar San

02 61658, 61657, 71457

4 80th Street, between 31st and 32nd streets, Chan Aye Thar San

02 30147, 31309, 34077

5 84th Street, between 42nd and 45th streets, Maha Aung Myay

02 76450, 76451, 76453

6 35th Street, between 82nd and 83rd streets, Maha Aung Myay

02 30625, 30631, 30632

Yangon-Mandalay Road (by Khin Saw Mu Petrol), Maha Aung


Myay

8 41 Street, between 86 and 87 streets, Maha Aung Myay


st

th

th

62nd Street, between Manaw Hari and Sein Pann streets, Chan
Mya Tharsi

02 72402, 72403
02 76489, 76490, 76491
02 80155, 82145, 82146

10 30 Street, between 71 and 72 streets, Chan Aye Thar San

02 74821, 74831

11 28th Street, between 83rd and 84th streets, Chan Aye Thar San

02 30759, 30760, 30761

12 26th Street, between 62nd and 63rd streets, Chan Aye Thar San

02 66459, 73693, 74686

13 83rd Street, between 20th and 21st streets, Aung Myay Thar San

02 30703, 30704, 30705

Corner of 10th Street and Yangon-Mandalay, Pyigyitagun Road,


14
Pyigyitagun

02 59980, 59981, 55982

th

st

No.

nd

Address

Phone

1 19 Street, between 86 and 87 streets, Aung Myay Thar San

02 40846, 24833, 24836

Ground floor, Diamond Plaza, between 32nd and 33rd streets and
2
77th and 78th streets, Chan Aye Thar San

02 24825, 2837

th

th

th

3 Corner of 37 and 84 streets, Maha Aung Myay

02 76601, 76602, 76603

4 12th Street, between 79th and 80th streets, Aung Myay Thar San

02 75670, 75673

th

th

Corner of 6th Street and Yangon-Mandalay Road, Pyigyitagun,


Pyigyitagun

6 26th Street, between 87th and 88th streets, Aung Myay Thar San

No.

Address

02 75670, 75673
02 24810, 24824, 24812

Phone

1 Corner of 9 Street and Yangon-Mandalay Road, Pyigyitagun

02 70748, 70746, 70749

th

2 26 Street, between 86 and 87 streets, Chan Aye Thar San

02 35647, 35648, 39211

3 83rd Street, between 27th and 28th streets, Chan Aye Thar San

02 31697, 39357

4 84th Street, between 39th and 40th streets, Maha Aung Myay

02 76182, 76183, 76184

5 78th Street, between 32nd and 33rd streets, Chan Aye Thar San

02 39468, 39469, 39460

th

th

th

1987 ckESpf?
pufwifbm 5 &uf - wwd, tBudrf
aiGaMu;zsufodrf;/ EdkifiH\ av;yHkoHk;yHk
aomaiGaMu;jzpfwJh 25 usyfwef? 35
usyfwef? 75 usyfwefrsm; wefzdk;rJh/
pufwifbm 22 &uf - 45 usyfwef? 90
wefrsm; aiGrsm;topfxw
k /f eHygwfu;kd \
qwdk;udef;rsm;jzpfaomaMumifh tawmf

rsm;rsm;u t,loD;pGm aqmif&GufrI[k


,HkMunf/ usyfaiGrSm pkaqmif;&ef vHk;0
r,HkMunf&aomtajctaeodkYa&muf/
ukvor*rS jrefrmEdkifiHudk zGHUNzdK;rI
tedrfhusqHk;EdkifiH tjzpfowfrSwf/

pmrsuEf mS 26 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

26

TAXES
xdyw
f ef;pD;yGm;ul;oef;tcGeaf y;aqmifol
pm&if;0ifrsm; (2012-2013)

xdyfwef; tcGefxrf;rsm;udk *kPfjyKjcif;


qk&nf0if;

1.

Myanmar Brewery Ltd.

2.

Rothmans of Pall Mall Myanmar


Pte., Ltd.

3.

Dagon Beverages Co., Ltd.

4.

International Beverages Trading


Co., Ltd.

5.

Myanmar CP Livestock Co., Ltd.

6.

City Mart Holding Co., Ltd.

7.

Premier Coffee Co., Ltd.

8.

Yathar Cho Industry Ltd.

9.

Max (Myanmar) Manufacturing Co.,


Ltd.

10.

Straits Greenfield Ltd. (Sedona Hotel


- Yangon)

11.

U Khin Maung Latt + 1

12.

Trader Yangon Co., Ltd

13.

The First Automotive Co., Ltd.

14.

Elite Tech IT Services Co., Ltd.

15.

Global Alliance Co., Ltd.

16.

Diethelm & Co., Ltd.

17.

CP Yangon Co., Ltd.

18.

Denko Trading Co., Ltd.

19.

Royal Lake Hotel Co., Ltd.

20.

U Tun Win

21.

Htar Wara Company

22.

Triple A Cement Int, Co., Ltd.

23.

Myanmar Posco Steel Co., Ltd.

24.

New Day Energy Co., Ltd.

25.

Pinya Manufacturing Co., Ltd.

mablelkchua@gmail.com

t&yfom;tkycf sKyrf u
I kd ajymif;vJrIeJYEdkifiHjcm;
&if;EDS;jrKyfESHrIawG pkjyHK0ifa&mufvmrIawG
pwifvmwJhtcsdef 2011 ckESpfqDudkjyef
Munhfr,fqdk&if vlodyfrodwJhtpOftvm
wpfckudk pwifvufcHusifhoHk;vmwmudk
awGU&w,f/
'guawmh EdkifiH&JUxdyfwef;tcGefxrf;
aqmifolawG&JU ESpfpOf*kPfjyKyGJyJaygh/
20122013 tuJjzwfESpfrSm *kPfjyKcH
&olawGtwGuf trSww
f &taeeJY uwfxl
zHk;eJY pmtkyfxkwfa0cJhygw,f/
'DESpfxJrSmawmh jynfwGif;tcGefOD;pD;
Xmeu NyD;cJhwJharvxJrSm xdyfwef;tcGef
xrf;rsm;udk a&Tzvm;rsm;ay;tyf *kPfjyK
cJhygw,f/ trSwfw& xkwfa0wJhpmtkyfrSm
xdyfqHk;ukrPD 100 twGuf pmrsuf
ESmjynfh aMumfjimawGeJY 0ifaiGcGef? vkyfief;
cGef trsKd;tpm;awGyg0ifNyD; aemufydkif;
pmrsufESmawGrSm tcGefay;aqmifrI
twGuf vrf;Tefcsufwpfck yg0ifygw,f/
0ifaiGtrsm;pku pm&if;r&SdbJ w&m;
r0if&aeMuw,f/ emrnfBu;D ukrP
t
D Bu;D
BuD;awGawmif tusKd;tjrwfrsm;EdkiforQ
rsm;atmif zefwD;wJhae&mrSm emrnfqdk;eJY
ausmfMum;Muao;w,f/ 'gawGtm;vHk;u
EdkifiH&JU tajccHtaqmufttHku@eJY vlrI
a&;0efaqmifrIawGtwGuf 0ifaiGenf;
vmapwmygyJ/
'gudkajymif;vJzdkYtwGuf tpdk;&[m
tcGex
f rf;olawGukd olw&Ykd UJ pHerlemaumif;
udktm;ay;axmufcHwJhtaeeJY qkjyefvnf
csD;jrifhay;zdkY qHk;jzwfcJhwmyJjzpfygw,f/
jynfwGif;tcGefOD;pD;Xme&JU TefMum;
a&;r; a':cif,rHkatmifu xdyfwef; 500
pm&if;eJY ywfoufNyD;awmh xdkpm&if;[m
vHk;vHk;rQwrI&Sdygw,fvdkY jrefrmwdkif;(rf)udk
ajymygw,f/
qkcsD;jrifhcH&wJh ukrPDawGeJYtpdk;&Xme
awGudk tvum;ay;a0xm;wJh xdkpmtkyf
[m ]]twnfjyKcsufwHqdyfrItjzpf &Sdae
w,f/ 'DxJrSmygwJh trnfawG[m ESpfpOf
tcGefay;aqmifrIrSm oefY&Sif;wJhrSwfwrf;
&Sdxm;w,fqdkwm 'Dpmtkyfu tmrcHay;
w,f}}vdkY olu qdkw,f/
'DtodtrSwfjyKrI[m ukrPDawGudk
a&m? pD;yGm;a&;udkyg tusKd;jyKr,fvdkYarQmf

EdkifiHawmforwOD;odef;pdefu xdyfwef;tcGefxrf;wpfOD;jzpfaom OD;awZtm; *kPfjyKvufaqmifay;tyfaepOf/ "mwfyHk jrefrmwdkif;rf

vifh&w,fvdkY oluqdkw,f/ 'grSom


tpdk;&udkwm0efauswJh ukrPDawGudk jynf
wGi;f jynfy &if;ED;S jrK yEf o
HS al wGu todtrSwf
jyKEdkifrSmjzpfw,fvdkY oluqdkw,f/
'gayrJhvnf; tcGefay;aqmifw,f
qdkwm csrf;omwJholawGtwGufyJr[kwfyg
bl;vdkY a':cif,rHkatmifu jznfhpGuf
ajymw,f/ ]]ydkNyD;'Drdkua&pDjynfh0wJhEdkifiH
udkwnfaqmufzdkYqdk&if tpdk;&taeeJY
jynfolYtusKd;jyK 0efaqmifrIawG? tajccH
taqmufttHk? usef;rma&;apmifha&Smuf
rIeJY ynma&;wdkYvdkYe,fy,fawGydkrdkzGHUNzdK;wdk;
wufvma&;rSm toHk;jyKzdkYtwGuf b@m

usyf

186671
bPfpm&if;&dSolrsm;\ wpfv0ifaiG
udk;um;-Myanmar Fin Scope
Survey-2013

aiGjzpfwhJ tcGeu
f kd Edik if o
H m;wdik ;f ay;aqmif
zdkYwm0ef&Sdygw,f}}
tcGefaiGvufcH&&SdwJhyrmPeJY EdkifiH
wGif;rSm jrifvm&wJh wdk;wufajymif;vJrI
awG&JUMum;rSm aumif;rGefwJh qufpyfrI
wpfckudk jrifomEdkifygw,fvdkY olu
qdkw,f/
]]tcGefay;aqmifw,fqdkwm tvvkyf
wmr[kwfygbl;? 'Dpm&if;[m pD;yGm;a&;
vkyfief;rSmatmifjrifaeHkru olwdkY&JUus
oifhwJhtcGefudkvnf; ay;aqmifwJholawG
udk todtrSwfjyKay;zdkY jzpfNyD; tJ'grSom
EdkifiH&JUpD;yGm;a&;udk w&m;Oya'abmifxJ
uae armif;ESifzdkYtaxmuftuljyKEidk rf mS
jzpfovdk wjcm;olawGuv
kd nf; tJvkd
atmifjrifrIawG&vmatmif vIHYaqmfay;
EdkifrSmjzpfw,f}} vdkY oluqdkw,f/
]]tajymif;tvJawGu aeYcsif;ncsif;
awmhjzpfvmrSmr[kwfygbl;? a&&SnfusrS
jzpfvmrSmyg}} vdkY a':cif,rHkatmifu
qdkw,f/ ]]'gaMumifhrdkY XmetaeeJY ukrPD
i,fav;awGu olwdkY&JUvkyfief;awGudk
wdk;csJUNyD; tcGefaiGydkaqmifvmzdkY? aemufqHk;
'DpmtkyfxJrSmazmfjycH&zdkY arQmfvifhcsuf
eJY pnf;rsOf;pnf;urf;udk vdkufem

aqmif&GufwJh ukrPDawGa&m? vlyk*dKvf


wpfOD;csif;udkyg todtrSwfjyKEdkifzdkY
taumif;qHk;BudK;pm;aew,f/
]]'gu bmeJYwlvJqdkawmh twef;xJ
rSm xl;cRefausmif;om;jzpfzdkYtwGufNydKif&
ovdyk gyJ/ ukrP
aD wGu olw&Ydk UJ 0ifaiGxuf
avQmhNyD;jzpfjzpf? ydkNyD;jzpfjzpf ay;aqmif
vdrYk &ygbl;/ 'gu wpfenf;tm;jzifh pmar;yGJ
&v'fawGvdkygyJ}} vdkY oluqdkygw,f/
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

0ifaiGceG t
f rsm;qH;k ay;aqmifol
500 pm&if;0ifbPfrsm; (2012-2013)

xdyw
f ef;0ifaiGceG af y;aqmifol
pm&if;0ifrsm; (2012-2013)
1.

Kanbawza Bank Ltd.

2.

Myanmar Brewery Ltd.

3.

Intl Beverages Trading Co., Ltd.

4.

Myanmar CP Livestock Co., Ltd.

5.

Shwe Taung Development Co., Ltd.

6.

Co-operative Bank Ltd.

7.

Max (Myanmar) Construction Co., Ltd.

8.

Dagon Beverages Co., Ltd.

9.

Shwe Me Co., Ltd.

10.

Asia World Co., Ltd.

11.

Diethelm & Co., Ltd.

12.

Small & Medium Industrial


Development Bank Ltd.

13.

Htoo Construction Development


Group Co., Ltd.

1.

Kanbawza Bank Ltd

14.

United Pharmaceutical Co., Ltd.

6.

Co-operative Bank Ltd

15.

First Private Bank Ltd.

12.

Small and Medium Industrial


Development Bank Ltd

16.

Diamond Star Co., Ltd

17.

Rural Development Bank Ltd.

15.

First Private Bank Ltd

18.

Elite Tech IT Services Co., Ltd.

17.

Rural Development Bank Ltd

19.

Yathar Cho Industry Ltd.

20.

Myanmar Apex Bank Ltd

20.

Myanmar Apex Bank Ltd.

41.

Myanmar Oriental Bank Ltd

21.

CP Yangon Co., Ltd.

47.

Yangon City Bank Ltd

22.

A1 Construction Co., Ltd.

54.

Myanmar Citizens Bank Ltd

23.

Benhur Trading Co., Ltd.

72.

Ayeyarwady Bank Ltd

24.

Asia Energy Trading Co., Ltd.

89.

Tun Foundation Bank Ltd

25.

High Tech Concrete (Technology)


Co., Ltd.

365. Asia Green Development Bank Ltd

1988
Mo*kwf - ausmif;om;tH<k urIrS wpfEikd if H
vH;k tH<k urIjzpfap/ aemufqufwEJG rdS ef if;
jcif;rsm;aMumifh vl 3000 cefYaoqHk;/
OD;ae0if;EkwfxGuf/
pufwifbm 18 &uf EdkifiHawmfNidrf0yf
yd j ym;rI wnf a qmuf a &;tzJ G U u
ppfwyftmPmvTJajymif;,l? jrefrmh

qdk&S,fvpfvrf;pOfygwDESifh qdk&S,fvpf
pepftqHk;owf/
] jynfaxmifpk qdk&S,fvpforw
jrefrmEdkifiHawmf} udk ]jynfaxmifpk
jrefrmEdkifiHawmf} [k ajymif;vJac:/
ESpftenf;i,ftMum jrefrmEdkifiHjcm;
&if;ESD;jrKyfESHrIOya' 1989? EdkifiHydkifpD;yGm;

a&;vkyfief;Oya' 1989? yk*v


dupufrI
vufrv
I yk if ef;Oya' 1990 ponfwdkY
ay:xGuf/ 1989 ckESpf? rwfvwGif
qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pepf wnfaxmif
jcif; Oya' (1965) udkzsufodrf;/

1989

1990

bm;rm;udk jrefrmajymif;ac:/

a&G;aumufyGJusif;y/ a&G;aumufyGJ
&v'fujkd iif;qef/ ppfwyfu ,m,Dtpd;k &
taeESifh quftkyfcsKyf/ tar&duefu
ydwfqdkYta&;,lrIrsm;vkyf/
pwkwajrmufEdkifiHydkif bPfwpfckjzpf
aom jrefrmh&if;ESD;jrKyfESHrIESifhul;oef;
a&mif;0,fa&;bPfudk wnfaxmifcJhNyD;

pmrsuEf mS 28 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

28

Investment
a&T? a':vm? um;? tdrjf caH jrwdrYk o
S nf tem*wfvm;&m
jrefrmEdik if rH mS vufxrJ mS aiGaMu;wpfpw
kH pf&m pkaqmif;rdxm;wJv
h al wGu olw&Ykd J aU iGawGukd bPfawGrmS pkaqmif;tyfEw
HS mxuf
a&T? a':vm? um;eJY tdrjf caH jraps;uGuaf wGxrJ mS wufaps;udak rQmNf y;D &if;ES;D jrKS yEf aHS vh&MdS uygw,f/

zawhtikemjn1981@gmail.com

jrefrmEdkifiHrSmvufxJrSm aiGaMu;wpfpHk
wpf&m pkaqmif;rdxm;wJv
h al wGu olw&Ykd UJ
aiGawGudk bPfawGrSm pkaqmif;tyfESHwm
xuf a&T? a':vm? um;eJY tdrfjcHajraps;
uGufawGxJrSm &if;ESD;jrKyfESHavh &SdMuyg
w,f/
tJ'Dvdk wufaps;udkarQmfNyD; &if;ESD;jrKyfESH
MuwJh aps;uGuf (Speculation Market)
av;ckqDrSm &if;ESD;jrKyfESHrIawGudk t&Sdef
t[kefeJY vkyfvmMuwm[m jrefrmEdkifiH
rSm aps;uGuf pD;yGm;a&;pepfudk pwifwJh
1990 jynfhvGefESpfrsm;uwnf;u pwif
cJhw,fvdkY uRrf;usifolawGu qdkyg
w,f/
]]t&ifwkef;u pD;yGm;avmueJY tquf
tpyf odyfr&SdbJ aps;uGufpD;yGm;a&;prS
[dk[mav;'D[mav; vkyfNyD; vufxJaiG
a&mufvmwJh vlwef;pm;wpf&yf tJ't
D csed f
rSmay:vmw,f/ aemufydkif;us olwdkYu
vkyfvnf;rvkyfwwf?tquftoG,fu
vnf;r&Sdqdkawmh yHkrSefpD;yGm;a&;rvkyfMu
awmhbJ a&T? a':vm? um;eJY tdrfjcHajr
aps;uGuaf wGukd t&Sed t
f [keef YJ 0ifupm;Mu
awmhwmyJ/ 'DvdkyJ tckacwfrSmckdeDqdkNyD;
ac:aeMuwJh vlwef;pm;uvnf; vufxJ
rSmaiGawGwtm;aygaeawmh olwdkYawG
vnf;'Daps;uGufawGxJ tvHk;t&if;eJY
0ifvmMuawmhwmyJ}}vdkY tNidrf;pm;tpdk;&
t&m&S d a [mif ; pD ; yG m ;a&;ynm&S i f
OD;vSarmifuajymygw,f/
]]t"duuawmh jrefrmEdik if rH mS aps;uGuf
pD;yGm;a&;udkpwifwJh tcsdefaemufydkif;
upNyD; aiGaMu;azmif;yGrIEIef;uvnf;

"mwfyHkZmenfNzdK;

&mcd k if EI ef ; awG u d k csypf v d k u f w J h t cg


tyfxm;wJholawG awmfawmfrsm;rsm;
jyefxkwfMuw,fvdkY Mum;w,f/ *syef
EdkifiHrSmvnf; wdkif;jynf&JU pD;yGm;a&;
wnfaxmifprSm bPfrSmaiGtyfwJholrsm;
atmif twdk;EIef;udkqGJaqmifEdkifwJh tae

t"du taMumif;wpf&yf jzpfygw,f}} vdkY


olu qdkygw,f/
jrefrmEdkifiHrSm vlawG bPfawGrSm
aiGtyfESHrIenf;yg;wm[m pD;yGm;a&;
vkyfief;awGtaeeJY vpmaiGawGudk bPf
uaeay;wJhtavhtx enf;yg;wJhtwGuf

vlawGu olwdkYrSm aiGawG&SdwJhtaMumif; vlodrcHcsifwmyJ/ rqvacwfwkef;u bPfrSm


aiGtyfwJhvlawGudk aemufaMumif;vdkufcJhzl;wm&Sdw,fav OD;vSarmif
wpfESpf wpfESpfudk 20 &mcdkifEIef;avmuf
awmif &Sdrvm;xif&w,f/ 'Dawmhb,fol
u tyfawmhrSmvJ/ ydkNyD;tcGifhtvrf;rsm;
wJh a':vmwdkY? um;wdkYudkyJ 0,fMuawmh
wmaygh/ tckaemufydkif;rSm tdrfjcHajr
aps;awGu wpfESpftwGif;rSm qwdk;wdk;vm
awmh ydkqdk;w,f}}vdkY ajymygw,f/
]]tpdk;&opfwufvmwJhaemufydkif;rSm
bPftyfaiGtwdk;udk t&if 12 &mcdkifEIef;
ay;wmuae 10 &mcdkifEIef;? tJ'Duae &Spf

txm;txday;cJhMuw,f}}vdkY OD;vSarmif
u ajymygw,f/
jrefrmEdkifiHrSm vufxJaiGydkaiGvQH &Sdol
awGtaeeJY bPfawGrSmtyfESHrI enf;yg;
w,fvdkYqdkayr,fh tckESpfydkif;rSmawmh
t&ifuxufpm&if ododomomjrifhwuf
vmaeygw,f v d k Y jynf w G i f ; xd y f o D ;
bPf wpfckjzpfwJh or0g,rbPf (CB
Bank) &JU tkyfcsKyfrI'gdkufwm OD;azjrifh
u ajymygw,f/
]]&mcdkifEIef;awGbmawGeJU aocsmpm&if;
vkyfxm;wmr&Sdao;ayr,fh t&ifuxuf
pm&ifawmh 'DESpfydkif;rSm bPfawGrSmaiG
tyfESHrI ododomomwufvmw,fvdkY
ajymEdkifygw,f/ 'guvnf; wcsKdUaom
pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;awGu vpmawGudk
bPfawGuae ay;vmMuwmuvnf;

ynmwwfvw
l ef;pm;awGawmif bPfawG
eJY a0;uGmaeqJjzpfae&wmvdkY pD;yGm;a&;
ynm&Sif OD;vSarmifuajymygw,f/
]]pif u myl M unf h r vm;? rav;&S m ;
Munfhrvm;/ vpmay;&if bPfuaeyJay;
Muwmqdkawmh vlwdkif;u bPfeJY eD;pyf
Muw,f/ 'DrSmu 'grsKd; tavhtxu
enf;vGef;ao;awmh vlawGu bPfeJY
reD;pyfMubl;/ tJ'guvnf; bPfrmS vlawG
aiGtyfwJhtavhtx tm;enf;wm&JU
t"dutcsufxJrSmygw,f}}vdkY olu
qdkygw,f/
jrefrmEdkifiHrSm txufu azmfjycJhovdk
a':vm? um;? a&TeYJ tdrjf caH jrqdNk y;D wufaps;
arQmf&if;ESD;jrKyfESHwJh aps;uGufBuD;av;ck
tcdkiftrm&SdcJh&muae 2011 ckESpfrSm
tpdk;&opfwufvmtNyD; um;wifoGif;rI

rl0g'eJY aiGaMu;rl0g'awGudk ajymif;vJrI


awGvkyfvmcJhNyD; aemufydkif;rSmawmh
q,fpkESpf twefMumatmif tcdkiftrm
&yfwnfcJhwJh a':vm? um;eJY a&TqdkwJh
aps;uGufoHk;ck[m t&ifvdk wufaps;
arQmfNyD; &if;ESD;jrKyfESHwmudk pD;yGm;jzpf
vkyfudkifvdkY r&awmhwJh taetxm;udk
xdk;qif;cJhygw,f/
tJ'Dvdkaps;uGufoHk;ck xdk;usoGm;wmeJY
wpfNydKifeufwnf;rSmyJ tJ'Daps;uGufawG
qDu t&if;tESD;awG[m wpfckwnf;aom
AdkvfpGJusef&pfcJhwJh tdrfjcHajraps;uGufqDudk
wpf[kefxdk;ajy;0ifoGm;aew,fvdkY uRrf;
usifolawGuqdkygw,f/
]]t&ifu wjcm;aps;uGufrSmvkyfwJhol
awGa&m? vuf&Sdwjcm;tvkyfvkyfaewJh
pD;yGm;a&; vkyfief;&SifawGuyg aiGydkaiGvQH
&Sd&if tdrfjcHajrrSmyJ &if;ESD;jrKyfESHMuygw,f/
'Dvdk&if;ESD;Muav aps;uxdk;wufav? aps;
uxdk;wufav &if;ESD;jrKyfESHwJholawGu
rsm;vmavygyJ/ tckqdk&if pD;yGm;a&;
vkyfief;&SifawGawmif ruawmhbl;/ om
refvufvkyfvufpm;awmif aiG&Sd&if
tdrfjcHajrudk oli,fcsif;awGpkNyD;awmhyJ
jzpfjzpf0ifNyD; &if;ESD;jrKyfESHaeMuw,f}}vdkY
a'gufwmpdk;xGef;u ajymw,f/
aiGydkaiGvQHuav;&Sdvmwdkif; tdrfjcHajr
rSmyJ 0dkif;NyD; &if;ESD;jrKyfESHaeMuwJh vuf&Sd
tajctaeuae wjcm;tajctae
wpf&yfudk a&GUoGm;zdkYqdk&if jrefrmEdkifiHrSm
vltrsm; &if;ESD;jrKyfESHEdkifwJh? ,HkMunf&
avmufwJh trsm;ydkifukrPDBuD;awG&,f?
tJ'Duaewpfqifh pawmhaps;uGufwpfck
udkyg atmifatmifjrifjrifeJY taumif
txnfazmfEdkifzdkY vdkw,fvdkY OD;vSarmifu
qdkygw,f/
]]trsm;ydkifukrPDBuD;awG trsm;BuD;
ay:vm&ifawmh tdrfjcHajrtjyif tJ'DawG
bufudkyg tmHk&vmMuvdrfhr,f/ tJ'g
awGurS wu,fhudk EdkifiHwumyHkpHeJY
yHkoPmefrSefwJh &if;ESD;jrKyfESHrIav/ 2015
ckESpfrSmpr,fqdkwJh pawmhaps;uGufom
atmifatmifjrifjrifeJY ay:xGufvm&if
tdrfjcHajrqDu t&if;awG tJ'Dbufudk
a&GUMur,fxifw,f}}vdkY olu oHk;oyf
ygw,f/

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

pufrIvkyfief;ESifh xkwfvkyfrIu@ wdk;


wufBuD;yGm;atmif vHIYaqmfay;cJh/
ppfwyfuOD;aqmifaom jynfaxmifpk
jrefrmEdkifiHpD;yGm;a&;OD;ydkifvDrdwufudk
wnfaxmif/
Zlvikd f - jrefrmEdik if AH [db
k Pf Oya'udk
twnfjyK/

jref r mh v ,f , mES i f h
aus;vuf
a'ozGHYNzdK;wdk;wufa&;bPf Oya'udk
twnfjyK/ jrefrmaiGaMu;tzGJUtpnf;
rsm;Oya'udktwnfjyK/ EdkifiHawmf
bPfav;ck\tcef;u@udk owfrSwf
um 1963 ckESpfvGefaomf yxrqHk;
tBudrftjzpf yk*v
dubPfrsm;udka&m?

EdkifiHjcm;bPfrsm;udkygcGifhjyK/ EdkifiHjcm;
bPfrsm; ud,
k pf m;vS,f ;kH cGo
J mzGichf iG &hf ?
EdkifiHjcm;bPfrsm; vkyfief;vkyfEdkif&ef
zufpyfvkyfief;rsm; jzpfvmEdkifaMumif;
cefYrSef;/ EdkifiHjcm;bPfrsm; oD;jcm;
&yfwnf vkyfaqmifvmEdkifrnf[kqdk/

pmrs
pmrsu
uEf Ef mS mS 30
4 od
odYk Yk

aZmfxdkuf

wtm;jrifhvmw,f/ 'Dawmh bPfrSmxm;


wmu a&T? a':vm? um;eJY tdrfjcHajrawG
xJ jrKyfESHwmavmuf wGufajcrudkufbl;
av/ aemufwpfcsufuawmh vlawGu
olwdkYrSm aiGawG&SdwJhtaMumif; vlodrcH
csifwmyJ/ rqvacwfwkef;u bPfrSm
aiGtyfwJhvlawGudkaemufaMumif; vdkufcJh
zl;wm&Sdw,fav}}vdkY qdkygw,f/
aiGaMu;azmif;yGrjI rifrh m;vGe;f cJw
h mtyg
t0if a&T? a':vm? um;eJY tdrfjcHajr
aps;EIef;awGrSm &if;ESD;jrKyfESHvdkY &vmr,fh
tusKd;tjrwfawG&JU qGJtm;awGaMumifh
bPfawGrSm aiGtyfwmudk odyfvkyfavh
r&SdMuwmvdkY pD;yGm;a&;vkyfief;&SifwpfOD;
jzpfwJhtjyif jrefrmEdkifiH qefpyg;toif;
csKyf wGJzuftwGif;a&;r; a'gufwm
pdk;xGef;u ajymygw,f/
]]bPfrSmtyfvdkY&r,fhtwdk;u aiGaMu;
azmif;yGrIudk vdkufrrDcJhwmrsKd;&SdcJhw,f/
uRefawmfhtxif aiGaMu;azmif;yGrIu
vuf&Sdtpdk;& rwdkifcifumvwkef;u

30

atmifbmavxD EpS f 70ausmNf yD


atmifbmavuwpfqifh Opm"e csrf;omMuG,f0 atmifjrifMuapzddkY
mPfvif;atmif
29.nyanlynnaung@gmail.com

acwfopftDvufxa&mepf wl&d,m&JU
pnfawmf&Grf;oHeJYtwl a&mifpkHqvdkufrD;
aygif;pkHxdk;xm;wJh pifjrifh[m kwfw&uf
arSmifusoGm;NyD; rD;cdk;rIwfpufu rIwfxkwf
vdkufwJh rD;cdk;aiGUawGeJY zkH;tkyfoGm;ygw,f/
tJ'Daemuf wpfckwnf;aom tjzLa&mif
qvdkufrD;a&mifatmufrSm a0g,mOfudk
xrf;vmwhJ vlwpfodkuf? a0g,mOfay:
rSmawmh cHhnm;pGmxdkifaewJh trsKd;orD;
wpfOD;/
a0g,mOfay:u trsKd;orD; qif;NyD;
pifjrift
h v,frmS rwfwwf&yfvu
kd w
f ,fqkd
&ifyJ a&mifpkHqvdkufrD;aygif;pkH[m wpfNydKif
eufwnf; pl;&Savmufatmif jyefvif;vmNy;D
azmufceJtoHeJYtwl a&mifpkHpuLpav;
awG trsKd;orD;ay: vTrf;jcHKoGm;cJhNyD; cef;r
Bu;D wpfcv
k ;Hk *kPjf yKvufcyk o
f aH wGeYJ zk;H vTr;f
oGm;ygawmhw,f/
'g[m jrefrmhatmifbmavxD&JU usyf
odef; 1500 uHxl;&Sifudk *kPfjyKqkcsD;jrifhwJh
tcrf;tem;jrifuGif;ygyJ/
jrefrmEdkifiHrSm b@ma&;0efBuD;Xme&JU
vufatmufcHXmewpfcktjzpf jrefrmh
atmifbmavxD XmecGJudk zGifhvSpfcJhNyD;
tqdkygXmeuae vpOf vqef; 1 &uf
aeYwdkif;rSm atmifbmavxDqkrJawGudk
zGifhvSpfay;aecJhygw,f/
'Dvdk odef; 1500 qkBuD;awGuae usyf
50000 qkxd tqifq
h ifh qkraJ ygif;axmif

*Pef;eD;yg;ukd vpOfzGifhvSpfay;aecJhyg
w,f/
qkrJBuD;awGuae qkrJtao;av;
awGtxd qkrJaygif; axmif*Pef;eD;yg;ukd
vpOfzGifhvSpfay;aecJh&mrSm usyfodef;
1500? usyfodef; 1000? usyfodef; 500
qkrJawG a&mif;csay;EdkifwJh xDqdkifBuD;awG
udk ckvdk*kPfjyKay;avh&Sdygw,f/
'g[m jrefrmEdkifiHtpdk;&u cGifhjyKay;
xm;wJh wpfckwnf;aom w&m;0ifavmif;
upm;wpfckygyJ/
jrefrmhatmifbmavxDukd udv
k ekd t
D pd;k &
vufxuf 1938 ckESpfavmufupwifNyD;
zGifhvSpfay;cJhwm tckqdk&if ESpfaygif; 70
ausmfvmcJhygNyD/
]]wu,fawmh uRefawmfwkdY atmifbm
avxDu tpkd;&u uruxjyKwJh avmif;
upm;wpfckyg/ xDwpfapmifudk xkd;r,fqdk
&if 40 &mcdkifEIef;u tcGefjzpfoGm;r,f/
usew
f hJ 60 &mcdik Ef eI ;f u qkaMu;tjzpf cHpm;
&r,f/ qdak wmh xDwpfapmifx;kd wdik ;f tpd;k &
udk 40 &mcdkifEIef; tcGefaqmifaewmjzpfNyD;
tJ'DtcGefawG? jynfolYb@mawGeJY azmf
aqmifaewJh vkyfief;awGrSm yg0ifoGm;wm
rdkY ,lwwf&if ukodkvfawmif&ygw,f}} vdkY
jynfwGif;tcGefrsm;OD;pD;Xme? jrefrmhatmif
bmavxDXmecGJ TefMum;a&;r; OD;odef;
Edkifu jrefrmwdkif;(rf)udk ajymygw,f/
'gayrJh w&m;0ifavmif;upm;jzpfjzpf?
w&m;r0ifavmif;upm;jzpfjzpf upm;Muol
awGuawmh ukodkvfxuf aiGaMu;vdkcsif
vkdY avmif;upm;Muwm jzpfygw,f/
pm&if;awGt& jrefrmhatmifbmavxD
[m tu&may:rlwnfNy;D tjrv
J kd tajymif;
tvJ&Sdygw,f/ yHkrSeftm;jzifh tu&m

wpfvHk;udk apmifa& 81818 apmif dkufESdyf


NyD; tu&mwpfvHk;rSm tkyfa& 11 tkyf&Sdyg
w,f/ tu&mtvH;k 30 du
k Ef ydS w
f maMumifh
ysrf;rQtm;jzihf pkpkaygif;apmifa& oef; 30
cefY dkufESdyfxkwfa0cJhygw,f/ 'gayrJh
tu&mpOftwdk;tavQmhu tjrJwrf;
tajymif;tvJ&SdwmaMumifh vpOfdkufESdyf
wJah pmifa&udak wmh cefrY eS ;f zdYk cufcyJ gw,f/
2014 ckESpf tpydkif;rSm xDapmifa&
a&mif;csrIusqif;vmwJhtwGuf rlv
xkwfaewJh tu&mpOfxJu wcsKdUudk
avQmhNyD; apmifa& ajcmufoef;cefY avQmh
xkwfcJh&w,fvkdY atmifbmavXmeu
xkwfjyefcJhayr,fh uHudkprf;oyfzdkYtwGuf

w&m;0if
avmif;upm;jzpfjzpf?
w&m;r0if
avmif;upm;jzpfjzpf
upm;MuolawGuawmh
ukov
kd x
f uf aiGaMu;vdck sif
udef;*Pef;u ESpfvkH;xD? okH;vkH;xDawG
eJY,SOf&if tqrwefuGm[vGef;aeqJjzpf
wmrdkY trsm;pku atmifbmavxDudk
pdwf0ifpm;rI tm;enf;aewkef;ygyJ/
ykHrSeftm;jzifh xDwpfapmifudk usyf 200
EIef;eJY jzefYcsdwmjzpfNyD; vufvDvufum;
udk,fpm;vS,fawGudk wpfapmif usyf 220
EIef;eJY jyefvnfa&mif;cscGifhjyKxm;w,fvkdY

"mwfyHk,k,k

"mwfyHk,k,k

atmifbmavxDXmecGJ(&efukef) &JU xkwf


jyefcsufrSmqdkxm;ygw,f/
'gayrJh trSefwu,f xD0,f,lol?
xD;xdk;olawG[m ig;apmifwGJwpftkyfudk
usyf 1500 ? 10 apmifwGJwpftkyfudk usyf
3000? usyf 3200eJY aps;uGux
f rJ mS 0,f,l
ae&ygw,f/ 'g[mvnf; wpf&mrsKd;? ESpf&m
rsKd;eJY csufcsif;aiGay:EdkifwJh ESpfvkH;xD?
okH;vkH;xDavmif;upm;udk tpdk;&w&m;
0ifxD avmif;upm;xuf vlawGtmkpH u
kd rf I
ydkapwJh taMumif;wpfckygyJ/
]]tJ'gawGaMumifh tckaemufydkif;
xDudk uRefawmfwkdY qkaMu;awG xyfwdk;
Ny;D ay;vmwmjzpfygw,f/ bmyJjzpfjzpf usyf
50000 qk? usyf 100000 qkawGxyfwdk;
ay;jcif;tm;jzifh t&ifuxufpm&if qkBuD;
raygufawmif tu&mwl? *Pef;wlkH
avmufeYJ qkao;awGaygufEikd w
f mrdYk vlawG
&JUpdwf0ifpm;rIvnf; ydkvmwmawGU&yg
w,f}} vdkY OD;odef;Edkifu ajymygw,f/
xkwfvkyfwJhxDapmifa& owfrSwfwmeJY
tajymif;tvJjyKvyk w
f mudk ESppf Of ajcmufv
wpfBudrfom aqmif&Gufjcif;jzpfNyD; atmif
bmavxDXme&JU tMuHay;wifjyrItay:
tcGefOD;pD;Xmeu tqkH;tjzwfay; vkyf
aqmifwmjzpfw,fvkdY qdkygw,f/
2011 12 b@mESpu
f pvdYk 2013 14
b@mESpftxd jrefrmhatmifbmavxD
vkyfief;u ESpfpOfb@maiG 28 bDvsH&SmazG
ay;EdkifcJhw,fvdkY tcGefOD;pD;Xme&JU pm&if;
awGu qdkw,f/
]]vlawG ESpfvkH;xD? okH;vkH;xDawGxuf
atmifbmavxDudk ydkNyD;pdwf0ifpm;vm
atmif vkyfcsifwJhqE uRefawmfhwdkYrSm&Sdyg
w,f/ txl;ojzifh qkBuD;BuD;rm;rm;awG
xyfwdk;ay;NyD; vlawGudkqGJaqmifcsifwm
yg/ 'gayrJh 'gu uRefawmfwdkYXmewpfck
wnf;eJY vkyfvdkYr& ayr,fh 'gudk uRefawmf
wkdY vkyfoGm;zdkY &Sdygw,f}} vdkY OD;odef;Edkifu
ajymygw,f/
vuf&Sd jrefrmhatmifbmavxDu
ay;aewJh tjrifhqkH;qkaMu;[m usyfodef;
1500 jzpfygw,f/ 'DyrmP[m omref
vlwpfa,muf&JUb0udk BuD;BuD;rm;rm;
ajymif;vJoGm;apEdkifwJh yrmPjzpfygw,f/
'gayrJh wpfvrS wpfqk? apmifa& oef;

30 eD;yg;xJu *Pef;wpfvkH;udk wdkufqdkif


xdrdzdkYqdkwm vG,fulvSwJhudpawmhr[kwf
ygbl;/
]]b,fvdkyJajymajym uRefrwdkYvdkomref
vlawGtwGuf 'DaiGaMu;u tajymif;tvJ
wu,fudkjzpfaprSmtrSefygyJ/ tenf;qkH;
odef; 500 qkavmufayguf&ifudk uRefrwdkY
udk,fydkiftdrfav;eJY aeEdkifwJhtajctae
rsKd;jzpfaprSmtrSefygyJ/ 'gaMumifhuRefr
vpOfxDxdk;jzpfw,f/ vpOfxDxdk;zdkY usyf
5000 avmufuRefrtokH;jyKw,f/ 'gu
vnf;uRefr okH;EdkifwJh yrmPyJ/ ESpfvkH;xD
wd?Yk csw
J aYkd wmh xk;d avhx;dk xr&Sb
d ;l / 0goem
vnf;rygbl;}} vkdY touf 25 ESpft&G,f
uav;wpfa,mufrdcif roDwm0dkif;u
ajymygw,f/
wu,fawmh jrefrmhatmifbmavxD
aygufolawG[m &&SdwJhaiGaMu;tay:
tcGefuif;vGwfcGifhvnf; &Sdygw,f/ 'g[m
wjcm;aom avmif;upm;enf;awGeJYpm&if
tm;omcsufwpfckygyJ/ &&SdwJhaiGaMu;
tay:rSm pdk;&drfaMumifhMurI uif;pGmeJY
tokH;jyKEdkifwmaMumifh jrefrmhpD;yGm;a&;
avmuxJrSm aiGrnf;udk aiGjzLjyKvkyfvdkol
wcsKdUu atmifbmavxDaygufolawG&JU
xDvufrSwfudk aygufwJhaiGaMu;xuf
aps;ydkay; 0,f,lavh&SdMuw,fvkdY aumvm
[vowif;awG xGufcJhzl;ygw,f/ txl;
ojzifh qkrJaygufNyD; qkaMu;vmrxkwfbJ
tpk;d &u b@modr;f jyKavh&w
dS hJ qkaMu;aiG
awGtay:rSm ypfrSwfxm;avh&SdMuwm
jzpfygw,f/
]]tckaemufydkif; xDxkwfwJholawG
rsm;vmawmh b@modrf;jyKvkyf&wm
vnf; enf;oGm;ygw,f/ t"duu
tdrfjcHajrudpawGrSm xDu aiGazmfvkdY
&awmh xkwfwJholawGvnf; rsm;vmyg
w,f}} vkdY OD;odef;Edkifu ajymygw,f/
b,fvdkyJjzpfjzpf jrefrmhatmifbmav
xDudk pdwf0ifpm;NyD; vpOfvwdkif; xkd;ae
MuolawGuawmh vpOfxDxkd;NyD;wdkif;
xDxGuf&ufjzpfwJh vqef; 1 &ufaeYudk
ra&mufrcsif; wdkufaqmuf? um;pD;?
tvBuD;ay;zdkY pdwful;,OfaeMuqJqdk
wm jiif;r&wJh trSefw&m;wpfckjzpfae
wkef;ygyJ/

1992

1993

1994

yk*v
u
d bPfvyk if ef;vdik pf ifrsm; yxr yxrtqifh tpdk;&aiGwdkuf aiGacs; jrefrmhpm&if;udik f Oya'jy|mef;/
qHk;tBudrfxkwfay;/
pmcsKyfaps;uGufazmfaqmif (ukefoG,frI
aiGacs;pmcsKyftoHk;jyKrI enf;yg;aeao;
ojzifh 'kwd,tqifh aps;uGufazmf
aqmif)/ tar&duefa':vm ysHUESHYrIudk
xdef;csKyf&ef tufzftD;pDxkwf/ tufzf
tDpDrsm;udk 2013 rwfwGif &yfqdkif;/

1995
tm&S"ebPfrv
S yk if ef;pwif- 2003
ckESpf pD;yGm;a&;NydKvJrIESifh vdkifpifkyfodrf;
rIrsm; rwdkifciftxd &SdorQbPfrsm;
tm;vH;k wGiftBuD;qHk;jzpf/ if;ESifhtjcm;
bPftcsKdUudk rl;,pfaq;0g;aiGaMu;rsm;
ESifh aiGaMu;c0gcsrIrsm;ESifhqufpyfrI
&SdaMumif; pGyfpGJ/ xdkxJwGif xdktcsdefu

ta&;ygaom bPfwpfcjk zpfaomjrefrm


arzvm;0g;bPfvnf;yg0ifcJh/
tjcm;bPfrsm; - jr0wDbPf? or0g,r
bPf ponfh tpkd;&aemufcHjyKvnfywf
aeonfhbPfrsm;/

pmrsuEf mS 31 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

31

jynfya&muf EdkifiHom;awGeJY
jynfwGif;a&muf EdkifiHjcm;om;
awGtay: aumufcHwJhtcGeftc
pbufpwD&efay:vDwmESifh&D&DrGef
{NyD 1 &ufaeYupNyD; tusHK;0ifwJh 2014
jynfaxmifpktcGefOya'u jynfyu
vma&mufaexdkifolawGudk tcGeftc
b,fvdkaumufr,fqdkwm tajymif;tvJ
enf;enf;vkyfvdkufwmygyJ/
EdkifiHwGif;aexkdifoltcGefxrf;olawG
&JU vpm0ifaiGtwGuf tcGefEIef;xm;udk
jri v
hf u
kd w
f ,f/ ESppf OftcGex
f rf;0ifaiGay:
rlwnfNyD; tcku okn uae 25 &mcdkifEIef;
Mum;&Sdygw,f/ wu,fvdkY tcGefxrf;&JU
ESpfpOf 0ifaiGu odef; 300 xufrsm;ae
r,fqdk&if tjrifhqHk;EIef;eJY tusKH;0ifw,f/
0efxrf;awGu vkyfief;ukefus p&dwf
awGudk EkwfcGifh&Sdw,fvdkY jrefrmhtcGef
Oya'rSm ,lqvdkYr&bl;/ 'gayrJh EdkifiHwGif;
aetcGefxrf;awG[m tajccHp&dwftjzpf
olwkdY0ifaiGxJu 20 &mcdkifEIef; (trsm;qHk;
odef; 100) uif;vGwfcGifh&w,f/ olwdkYrSm
tdrfaxmif&Sd&if ig; odef;? uav;wpf
a,mufudk oHk; odef; tydkuif;vGwfcGifh&
w,f/ 'Duif;vGwfcGifhawGtm;vHk;udkjynfy

uvma&mufaexdkifolawGvnf; wu,f
vdkY olwdkYu jrefrmEdkifiHrSmaew,fqdk&if
tdrfaxmifzuf 'grSr[kwf uav;awG
jynfyrSm ae&ifawmif cHpm;cGifh&Sdw,f/
b@mESpf wpfESpftwGif; vlwpfOD;
[m jrefrmEdkifiHwGif;rSm 183 &ufeJYtJ'D
xufydkaexdkifr,fqdk&if tcGefxrf;aqmif
&r,fh EdkifiHom;jzpfygw,f/ b@mESpfu
{NyDv 1 &ufaeYrSmpNyD; aemufESpf rwfv
31 &ufaeYrSm tqHk;owfrSmjzpfygw,f/
EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrI Oya'atmufrSm
vkyfudkifaewJh EdkifiHjcm;ukrPD0efxrf;awG
vnf; jrefrmEdkifiHrSm b,favmufMumMum
aeonfjzpfap tcGefxrf;aqmif&ygw,f/
EdkifiHwGif;aexdkifol tcGefxrf;awGeJY
Edik if w
H iG ;f raeolEikd if o
H m;tcGex
f rf;awGukd
olw&Ykd UJ urmtESrYH mS aexdik pf Of&&Sw
d hJ 0ifaiG
tay:rSm tcGefay;aqmif&rSmjzpfygw,f/
jrefrmEdkifiHwGif; raexdkifwJh EdkifiHjcm;
om;tcGefxrf;awGuawmh jrefrmEdkifiHu
vkyfief;awGu&wJh 0ifaiGay:rSmyJ tcGef
ay;aqmif&r,f/ tcGeEf eI ;f u 35 &mckid Ef eI ;f
jzpfygw,f? uif;vGwfcGifhr&Sdygbl;/

'gayrJv
h nf; jrefrmEdik if w
H iG ;f raexdik f
wJEh ikd if jH cm;om;awGu jrefrmEdik if rH mS 0ifaiG
cGefay;aqmif&w,fqdkwm&Sm;w,f/ olwdkY
&JUvpmudk xHk;pHtwdkif; jynfyuEdkifiHjcm;
ukrP
D wpfcu
k ay;wmav/ tJ'aD wmhow
l Ykd
&JU0ifaiGu jrefrmEdkifiHuae&wmr[kwf
bl;qdkwJh oabmaygh (tcGefpnf;Muyfol
awGu 'DEdkifiHjcm;om;u tJ'DaiGudk&zdkY
twGuf jrefrmEdkifiHrSmtvkyfvkyfaewmudk
ta&;xm;yHkray:bl;)/ wu,fvdkY'DEdkifiH
jcm;om;u jrefrmEdkifiHwGif;aexdkifoljzpf
vmzdkY ol'DrSm qufraeawmhbl;qdk&if

&mcdkifEIef;

20
EdkifiHwGif;ae tcGefxrf;rsm;&&Sdonfh
0ifaiGxJrS tajccHp&dwf tcGefuif;vGwfcGifh

usyf 1 - 2000000

0 &mcdkifEIef;

usyf 2000001 - usyf 5000000

5 &mcdkifEIef;

usyf 5000001 - usyf 10000000

10 &mcdkifEIef;

usyf 10000001 - usyf 20000000

15 &mcdkifEIef;

usyf 20000001 - usyf 30000000

20 &mcdkifEIef;

usyf 30000001 ESit


hf xuf

25 &mcdkifEIef;

rdom;pkuif;vGwcf iG ?hf twlae (odrYk [kw)f oD;jcm;aexdik o


f l
vufxyfNyD;ol

usyf 500000

18 ESpfatmuf (wpfOD;csif;)

usyf 300000

tjcm;uif;vGwcf iG rhf sm;


tajccHaxmufyHhaMu;

vpm\ 20 &mcdkifEIef; (usyf 10000000 txuf)

jrefrmEdkifiHu vkyfief;awGuae wjcm;


0ifaiG&Sdraebl;qkd&if olu tcGefraqmif
csifvnf;&w,f? aqmifvnf;&ygw,f/
wpfcgwavus&if tvkyf&Sifu tusKd;
cHpm;cGifhay;wwfygw,f/ tJ'Dvkd tusdK;
cHpm;cGifhawGuvnf; tcGefay;aqmif&
r,fh 0ifaiGygyJ/ tcGeftajccHu tvkyf
orm;pmcsKyx
f u
J tusKd ;cHpm;cGiahf wG&UJ wef
zdk;yrmPjzpfw,f/
cHpm;cGifh tm;vHk;twGufawmh tcGef
aqmif&rSmr[kwfygbl;/ taemufEdkifiH
tawmfrsm;rsm;rSm ukrPDum;udk yk*dKvf
a&;twGuf toHk;jyKwJhudpu IyfaxG;wJh
ar;cGef;awG trsm;BuD;jzpfapw,f? NyD;
awmh ,mOfarmif;rSwfwrf;wpfckxm;zdkY
twGufvnf; 0efxrf;bufrSmpdwfIyfp&m
0w&m;&Sdvmapw,f/ 'gayrJh jrefrm
EdkifiHrSmawmh tcGefaqmif&r,fhcHpm;cGifh
wpfckjzpfwJh ukrPDum;udk yk*dKvfa&;a&m
axG; toHk;csaewmudk tcGefpnf;Muyfa&;
wm0ef&SdolawGu *kpdkufyHkray:bl;/
tvkyf&Sifu 0efxrf;ukday;r,fh vpm
xJuae 0ifaiGcGefudk jzwfxm;&r,f/

oabmw&m;t&awmh EdkifiHjcm;ukrPD
wpfcu
k jrefrmEdik if u
H kd 0efxrf;wpfa,muf
ydkYwJhtcg wu,fvdkY b@mESpfwpfESpf
twGif; jrefrmEdkifiHtwGif;rSm 183 &ufeJY
txufydkNyD; aew,fqdk&if 'grsdK;vkyfoifh
w,f/ (wu,fvdkY 'DEdkifiHjcm;om;u owf
rSwfumvxuf avsmYNyD;aer,fqdk&if
awmh xHk;pHt& olu jrefrmEdkifiHrSm0ifaiG
cGefaqmifp&m rvkdtyfbl;/) 'gayrJh 'gu
vufawGYrSmrjzpfEdkifbl;av/ tJ'gaMumifh
EdkifiHjcm;om;u olY&JU 0ifaiGcGefudpudk
oludk,fwdkif wm0ef,laqmif&Guf&r,f/
vpOfvrl zI v
l akH &;p&dwu
f {NyD 1 &ufaeY
upNy;D wd;k jri v
hf u
kd w
f ,f/ trsm;qH;k yrmP
u tvky&f iS t
f wGuf 9000 usyef YJ 0efxrf;
twGuf 6000 usyfjzpfygw,f/
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

pbufpwD&efeYJ &D&rD eG w
f [
Ykd m ydv
k uf
pw&D0ifhESifh a&mif;&if;rsm; Oya'ESifh
tcGef tMuHay;vkyfief;&JU twdkifyifcH
yk*dKvfawG jzpfMuygw,f/

twd;k ray;&bJ aiGtvH;k t&if;vdu


k &f apwJh rJpepfaiGpek nf;
jraucdkif

mya.simplefly@gmail.com

tcsed t
f MumBu;D pkp&mrvdb
k J uHaumif;&if
aumif;ovdk tcsdefwdktwGif; aiGtpkvdkuf
tyHkvdkuf&apwJh rJpepfeJY aiGpkenf;u
&yfuGufawG? Hk;awG? aps;awGrSm tckcsdefxd
wGifus,faewkef;ygyJ/
wu,fawmh rJpepfaiGpw
k mu aps;onf
awGuae pwifcJhwmjzpfygw,f/ aeYpOf
0ifaiGudk tdrfrSmxm;&if oHk;rdrSmpdk;vdkY
oduRrf;oltcsif;csif; wpfaeYpmwpfaeY
pkMuwJh 'DpepfrSm 'dkifu aeYpOfaiGvdkuf
aumufay;Ny;D eHygwf wpfukd ,lavh&w
dS ,f/
wpfBudrfrJxGuf&if usyf 10 odef;tenf;
qHk;xd &SdMuw,f/ wcsKdU0ifaiGaumif;wJh
todkif;t0dkif;rSmus wpfBudrfrJxGuf&if
usyfodef;axmifcsDw,fvdkY awmifBuD;NrdKUu
ukdatmifxGef;vif;u ajymw,f/

pma&;olvnf; 2009 ckEpS w


f ek ;f u rJpzk ;l
w,f/ wpfaeYudk usyf 1500 eJY 10 &uf
wpfBudrf rJxGufwm jzpfygw,f/ vlOD;a&
40 &SdNyD; wpfcgrJxGuf&if usyf ajcmuf
odef;&&SdNyD; wpfESpfeJY wpfvcJGMumw,f/
yxrtausmph pk Ofu pma&;olu eHygwf
oHk;&NyD; tJ'Dwkef;u aiGusyf ajcmufodef;udk
wpfvtwGif;rSmwif &cJhwmrdkY awmfawmf
aysmfcJhwmaygh/ 'gayrJh aemufwpfausmh
xyfpkwJh 2012 ckESpfrSmawmh pma&;olu
eHygwfESpfckudk wpfa,mufwnf;,lcJhNyD;
pkpkaygif; vlOD;a& 40 rSm eHygwf 38 eJY 40
&cJhygawmhw,f/
udk,fheHygwf 38 vnf;xGufa&m
ajcmufoed ;f tjynfrh &bJ oH;k ode;f usefwJh
tjyif eHygwf 40 vnf;usa&m usefvl
39 OD;u vmray;bl;/ tm;vHk;pHkrS,lzdkY
'dkifu qkdygw,f/ eHygwf 39 vnf;

r&ao;bl;vdkY olu ajymw,f/


aemuf usefwJhydkufqHudk wpfvusyf
50000 &vdkuf? usyf 20000 &vdkufeJY
aemufqHk; usyfig;odef;ausmf usefcsdefrSm
awmh olrsm;awGvmray;bl;qdkNyD; twif;
jiif;vTwfwmeJY vHk;0r&cJhygbl;/
]]tpfruawmh vdrfwJhvlrawGUzl;ao;
bl;/ Mum;awmh Mum;zl;ygw,f/ aiGyrmP
rsm;awmh avmbwufvmMuNyD; vdrfajy;
Muwm jzpfr,f/ tdrfrSmqdk pkjzpfcsifrS pkjzpf
wmav/ wpfvHk;wpfcJwnf;&awmh tdrfxJ
xnfhjzpfwmaygh/ kd;om;w,f/ rdk;om;bl;
qdkwmvnf; BudKajymvdkY r&bl;av/ aiG
pkpkcJcJ&zdkYtwGuf'DvdkyJ trdkufcH pkMu&
wmygyJ}}vdkY A[ef;NrdKUe,frSmaewJh rwif
wifu ajymw,f/
]]tpfrwdkYu wpfBudrfpk&ifudk 10 OD;eJY
wpfvwpfOD; rJxGufwm/ t&iftacguf

awGwkef;u eHygwf&SpfwdkY udk;wdkY &w,f/


'DwpfBudrfawmh eHygwfav;&w,f/ trsKd;
om;u wupDudk olrsm;qDu ,larmif;&
awmh um;ydkifjzpfatmif rJxyfygjzpfw,f/
rJeHygwf apmapm&&if olrsm;qDutwdk;eJY
acs;p&mrvd k b J aiG t pk v d k u f & awmh
tqifajyygw,f}}vdkY olu qdkygw,f/
]]1997 ckEpS f &Spw
f ef;ausmif;om;wke;f u
ppkzl;wm/ twef;xJu aumifrav;
wpfa,mufu OD;aqmifNyD; wpfaeYudk usyf
20 eJY vlOD;a& 20 ausmf avmuf&Sdw,f/
xkwfawmh udk,fvdkcsifwm 0,f&wmaygh}}
vdkY udkwkd;BuD;u ajymw,f/
]]bPfrSmpk&if vpOfbPfoGm;zdkYu
tqifrajybl;/ [dka&muf&if wef;pD&ao;
w,f/ apmifh&w,f/ rJpkwmrSm qdk;usKd;
uawmh olvdrf&if udk,fcH&rSmyJ/ 'gudk
ododBuD;eJY pk&wm/ emrnfysufr&SdwJh

olqDrSm pkwmaygh/ 0efxrf; tcsif;csif;


tvkyfxJrSm pkwmu ydkcdkifrmw,f/ aocsm
w,f}}vdkY olu qdkygw,f/
tckurmzh vm;abmvH;k yJ&G moDrYkd rdwaf qG
oli,fcsif;awG pkNyD; taysmfoabm uHprf;
Muwmvnf; &Sdw,f/
pma&;ol&JU rdwfaqGtpfudkBuD;awGu
oli,fcsif; 16 OD;pkNyD; wpfOD;udk usyf
5000 xnfh0if&NyD; pkpkaygif; 32 oif;rSm
wpfOD;udk ESpfoif;EIef; rJpepfeJY ,lMuw,f/
aemufqHk; zvm;&wJhtoif;udk ydkifqdkif
xm;olu usyf 80000 &&SdrSmjzpfygw,f/
'Dvdk uHprf;wmudk avmif;upm;vdkYqdk
Edkifayr,fh vkyfief;cGifrSm rdwfaqGoli,f
csif; tcsif;csif; cifrifrIeJY upm;Muwmjzpf
wJhtjyif toif;udk rJpepfeJYcsay;wmrdkY
avmbrwuf w J h taysmf u pm;enf ;
wpfrsKd;qdk ydkrSefygvdrfhr,f/

1996

1997

2001

jrefrmpawmhtw
d cf sed ;f azmfaqmif/
tar&duefu ta&;,lydwfqdkYrIrsm; wdk;
jrifh/ Oa&myor* ydwfqdkYrIrsm;pwif/
tm&S"ebPfu Edik if \
H yxrqH;k ta<u;
0,fuwf pwifxkwfvkyf/
ukvor*zNYHG zdK;rItpDtpOf\ tao;pm;
aiGaMu;tpDtpOfpwif/

Edik if aH wmfNidr0f yfyjd ym;rI wnfaqmuf


a&;tzJUG (SLORC) u Edik if aH wmfat;csr;f
om,ma&;ESifh zGHUNzdK;a&;aumifpD[k
ajymif;vJac:qdk/
jrefrmhpD;yGm;a&; aumfydka&;&Sif; wnf
axmif/

,ckaysmufu,
G o
f mG ;NyDjzpfaom tm&S
"ebPfu yxrqH;k tGev
f idk ;f bPfvyk if ef;
0efaqmifrIjznfhqnf;/ aiGaMu;c0gcs
rI wdkufzsufa&;tiftm;pk (Financial
Action Task Force on Money Laundering FATF) ujrefrmEdkifiHudk ]yl;aygif;
aqmif&u
G rf rI &Sad omEdik if }H pm&if;xJxnfh

2002
oGif;/ if;\ tzGJY0ifEdkifiHrsm;udkrl;,pf
aq;0g;ESifh ywfoufrIr&Sdaomta&mif;
t0,fvkyfief;rsm; jyKvkyfaMumif;ouf
aojyEdkifaom aiGaMu;tquftoG,f
ydkif;wGif uefYowfrIrsm;&Sdae/

ar - bPfrsm;u rl;,pfaq;0g;aiGaMu;
c0gcsrIrsm;wGif MuH&mygjzpfaeaMumif;
EdkifiHwum\ a0zefrIudk tpdk;&uwHkYjyef
onfh taejzifh w&m;r0ifenf;vrf;jzifh
&&SdaomaiGaMu;ESifh ydkifqkdifrIrsm;
xdef;csKyfjcif; Oya'udk jy|mef;cJh/

pmrsuEf mS 32 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

32

A[db
k Pf&UJ tpDtpOf
A[dkbPf 'kwd,OuX a':cifapmOD;u EdkifiHjcm;bPfawGeJY ywfoufNyD; jrefrmwdkif;(rf)rS
'kwd,pD;yGm;a&;pmwnf; at;oDwmausmfeJY aejynfawmf&dS jrefrmEdkifiHawmf A[dkbPfHk;rSm tckvdkawGUqHkaqG;aEG;xm;ygw,f/
'DvxJrmS yJ zJpYG nf;vdu
k w
f hJ Ekid if jH cm;bPf
a&G;cs,fa&;tzJGY zJGYpnf;vdkufwJhtay:rSm
a0zefaeMuwm&Sdygw,f/ A[dkbPf&JU
vkyfxHk; vkyfenf;awGrSmvnf; jynfwGif;
bPfawGbufu owif;tcsuftvuf
odyrf &bl;ajymw,f/ tck't
D ajctaerSm
a&m b[db
k Pfbufu yGiv
hf if;jrifomrI
b,favmufxd tm;aumif;rSmygvJ/

at;oDwmausmf
ayethidarkyaw@gmail.com

EkdifiHjcm;bPf vkyfief;vdkifpif zGifhay;


vdkufwmu vGwfvyfwJhA[dkbPfjzpf
vmNyD;aemufyikd ;f jrifomwJh aqmif&u
G rf I
vdkYajymvdkY&ygvm;/

vGwfvyfwJhA[dkbPftaeeJY aiGaMu;
rl0g'udk vGwfvGwfvyfvyfcsrSwfNyD; usifh
oHk;vdkY&w,f/ EkdifiHjcm;oHk;aiGvJvS,fEIef;
wnfNidrfatmifpDrHaqmif&Gufa&;? EkdifiH
jcm;oHk;aiGrsm;pDrHcefYcJGa&;xdef;a&; qdkwm
awGrSm 'gawG[mvGwfvyfwJh A[dkbPf
jzpfvmNyD;aemufydkif; aqmif&GufcJhwm/
EkdifiHjcm;bPfawGudk zGifhay;w,fqdk
wm yxrqHk;? [dk;t&if 1962 rwdkifcif
uawmh EkdifiHjcm;bPfawG jrefrmjynfrSm
&SdcJhw,f/ aemufydkif; jynfolydkifodrf;
vdkufwJhtcgrSm EkdifiHjcm;bPfawGu
xGufoGm;Muw,f/ ESpfaygif;ajrmufrsm;pGm
MumNyD;rS EkdifiHjcm;bPfawGudkaqmif&Guf
cGifhay;wJhoabm jzpfygw,f/ A[dkbPf&JU
yxrqHk; vkyfief;vdkYawmh ajymvdkYr&bl;/
vkyf&r,fhtpDtpOfwpfckxJrSmygwmaygh/
Edik if jH cm;bPftwGuf cGijhf yKay;rI[m tck
qdk&ifb,ftqifhavmufa&mufaeNyD
vJ/

vuf&Sd a&mufaewmu vkyfief;vkyf


udkifcGifh&&Sda&;twGuf avSsmufvTmawG
wifwmaygh/ azmifudk Zlvdkifv 14 &uf
aeYaemufqHk;xm;NyD;wif&r,f/
jynfwiG ;f bPfawGtwGuf Ekid if jH cm;bPf
vkyif ef;oufwrf; Eke,faeao;csderf mS
'Dvckd iG jhf yKrw
I pfcu
k oifah wmfwt
hJ csed t
f cg
aumif;vdkY,lqygovm;/

aemufNy;D tmqD,H 10 Ekid if rH mS Ekid if jH cm;


bPfvkyfief;udk zGifhray;ao;wm jrefrm
wpfEkdifiHwnf; &Sdygw,f/ tmqD,Haygif;
pnf;rIrlabmif t& 2015 rSm tmqD,H
pD;yGm;a&;todkuft0ef; vkyfr,fqdk&if
olYEkdifiHrSm udk,fu oGm;vkyfudkif? udk,hf
EkdifiHudk zGifhay;qdkNyD; rlabmifwpfckudkcs
cJhygw,f/ tpnf;ta0; vkyfwdkif;rSmvnf;
rsufESmi,f &ygw,f/ jrefrmwpfEkdifiH
wnf;useaf wmhwm/ *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;
vdktrsm;eJYoGm;&r,fqdk&if EkdifiHwum
tzJGYtpnf;eJY vdkufyg&r,fqdkwJhtwGuf
'Dtcsdef[m toifhqHk;tcsdefjzpfygw,f/
'DwpfywfvTwfawmfrSm ajymoGm;wJhtxJ
rSm EkdifiHjcm;bPf cGifhjyKwJhtcgrSm vuf
atmufcHbPfeJY bPfcJGMum;xJu yHkpH
wpfrsKd;udk cGifhjyKay;r,fqdkNyD; ygw,f/
'DyHkpHu wjcm;enf;vrf;awGxufpm&if
b,fvdktm;omcsuft&SdqHk;jzpfr,fxif
vdkY A[dkbPfua&G;cs,fcJhwmygvJ/

ppcsif; pOf;pm;vdkufwmu zufpyf


bPf a wG a xmif r ,f q d k & if ol Y q D u
enf;ynm&r,f? udk,fhqDu 0efxrf;tif
tm;&r,fqdkNyD; jzpfygw,f/ 'gayrJh

zufpyfbPfaxmifzdkY Oya'pnf;rsOf;
r&Sdbl;/ 'DawmhpOf;pm;p&mbm&SdvJqdkawmh
EkdifiHjcm;ubPfawGu jynfwGif;ubPf
awGrSm tpk&S,f,m xnfhNyD;vkyfwm/
tJ'gu vuf&SdukrPDrsm;tufOya't&

tmqD,H 10 EdkifiHrSm
EdkifiHjcm;bPfvkyfief;
zGifhray;ao;wm jrefrm
wpfEdkifiHwnf;&dSw,f
a':cifapmOD;

Oya'&JU tm;enf;csuft&rvkyfEdkifawmh
ESpfckyJ pOf;pm;wmu bPfcJG&,f?
vufatmufcHbPf&,f/ 'DESpfenf;udk
pOf;pm;wJhtcg bPfcJGtaeeJYvm&if ydkNyD;
jrefqefvdkY bPfcJGzGifhcGifhay;vdkufr,f
qdkNyD;pOf;pm;w,f/ tJ'Dtcg qdk;usKd;
tenf;qHk;qdkwmu 'Dvdktm;BuD;wJh
EkdifiHjcm;bPfawG 0ifvmr,fqdk&iftum
tuG,fay;zdkY wm0ef&Sdw,f/ pDrH

xm;csuft& aumfydk&dwfbPfpepfudkyJ
vkyfcdkif;r,f/ EkdifiHjcm; aumfydka&;&Sif;awG
u tJ'DbPfawGrSm taumifhzGifhNyD;
om;/ olwdkYudkyJ vkyfcGifhay;r,f/ 'gqdk'D
bufuvlawG aps;uGufenf;oGm;r,f/
'gaMumifh tBuD;awGudkyJ 0ifaqmifcGihfay; EkdifiHjcm;bPfawGbufu ay;r,fh acs;
aiG ay:rSma&m b,fvpkd nf;rsO;f owfrw
S f
r,f/ vufvDbPfpepfudk roGm;cdkif;
rIawGxm;rSmygvJ/ acs;aiGtrsKd;tpm;
bl;/ tcsdefumvwpfckxm;NyD; jynfwGif;
b,favmufxd cGifhjyKay;rSmygvJ/
bPfawGuvdkufvkyfEkdifwJh taetxm;
EkdifiHjcm;bPfawGolwdkY azmufonf
a&mufrS 'DbPfawGudk wjznf;jznf;
avSsmhay;r,f/ pufwifbmtukefrSm awGudkacs;wJhacs;aiGu vkyfief;BuD;awG
jzpfwJhtwGuf ESpf&Snf pDrHudef;twGuf
w&m;0ifaMunmjzpfr,f/
EkdifiHjcm;bPfvkyfief;twGuf t"du acs;aiGrsKd;yg/ 'Dacs;aiGrsKd;u twdk;umv
pHowfrSwfxm;&SdwmeJY pnf;urf;csuf wdkr&Sdbl;/ umv&SnfyJ&Sdw,f/ twdk;u
awGu bmawGygvJ/
tar&duefa':vmeJYacs;r,fqdk&if EkdifiH
t"duoHk;cktaeeJY owfrSwf xm;wm wumaps;uGufudkMunfhNyD; vkyf&rSmjzpf
u bPf&JUaiGaMu;tm;aumif;ckdifrmrI? ygw,f/
tJ'DrSmqdk&if tkyfpk&JUus,fjyefYrIudkvnf;
aemufwpfcsufu tufpftD;ZufawG
Munfhr,f/ bPfcJGta&wGufvnf; Munfh axmifr,fqdk&if EkdifiHjcm;om;&if;ESD;jrKyfESH
r,f/ aemufNyD;rwnfaiG&if; vHkavmufrI oltBuD;BuD;awG avmufyJ vmMur,f/
tcsKd;udkusawmh EkdifiHwumowfrSwfcsuf olwdkYawGvdkwJh b@ma&;taxmuftyHh
awGtwdkif;oGm;r,f/ aemufqHk;wpfcsuf udk jynfwGif;bPfawGu ray;EdkifzdkY tif
uawmh jynfwGif;aps;uGufudkb,fvdkjznfh tm;r&Sdbl;/ EkdifiHjcm;bPfaygh- olwdkY&JU
0ifEkdifrvJ? olYrSm pGrf;&nf b,favmuf *syefpD;yGm;a&;vkyfief;&SifawG oDv0grSm
&SdvJ/ b,favmuf csJUxGifEkdifvnf;qdkwm &if;ESD;jryfESHzdkY b@ma&; taxmuf
Munfhr,f/
tyHhay;Ekdifr,f/ wJGvsufaygh/

02-Jul-12
03-Jul-12
04-Jul-12
05-Jul-12
06-Jul-12
09-Jul-12
10-Jul-12
11-Jul-12
12-Jul-12
13-Jul-12
16-Jul-12
17-Jul-12
18-Jul-12
23-Jul-12
24-Jul-12
26-Jul-12
27-Jul-12
30-Jul-12
31-Jul-12
01-Aug-12
03-Aug-12
06-Aug-12
07-Aug-12
08-Aug-12
09-Aug-12
10-Aug-12
13-Aug-12
14-Aug-12
15-Aug-12
16-Aug-12
17-Aug-12
20-Aug-12
21-Aug-12
22-Aug-12
23-Aug-12
24-Aug-12
27-Aug-12
28-Aug-12
29-Aug-12
30-Aug-12
31-Aug-12
03-Sep-12
04-Sep-12
05-Sep-12
06-Sep-12
07-Sep-12
10-Sep-12
11-Sep-12
12-Sep-12
13-Sep-12
14-Sep-12
17-Sep-12
18-Sep-12
19-Sep-12
20-Sep-12
21-Sep-12
24-Sep-12
25-Sep-12
26-Sep-12
27-Sep-12
28-Sep-12
01-Oct-12
02-Oct-12
03-Oct-12
04-Oct-12
05-Oct-12
08-Oct-12
09-Oct-12
09-Oct-12
10-Oct-12
11-Oct-12
12-Oct-12
15-Oct-12
16-Oct-12
17-Oct-12
18-Oct-12
19-Oct-12
22-Oct-12
23-Oct-12
24-Oct-12
25-Oct-12
26-Oct-12
29-Oct-12
31-Oct-12
01-Nov-12
02-Nov-12
05-Nov-12
06-Nov-12
07-Nov-12
08-Nov-12
09-Nov-12
12-Nov-12
14-Nov-12
15-Nov-12
16-Nov-12
19-Nov-12
20-Nov-12
21-Nov-12
22-Nov-12
23-Nov-12
26-Nov-12
27-Nov-12
29-Nov-12
30-Nov-12
03-Dec-12
04-Dec-12
05-Dec-12
06-Dec-12
07-Dec-12
10-Dec-12
11-Dec-12
12-Dec-12
13-Dec-12
14-Dec-12
17-Dec-12
18-Dec-12
19-Dec-12
20-Dec-12
21-Dec-12
24-Dec-12
26-Dec-12

878
880
881
883
883
883
884
885
884
881
880
879
876
872
871
873
873
874
875
875
875
874
873
873
873
873
873
873
874
874
874
875
875
875
874
873
873
873
873
872
872
871
870
870
871
871
870
869
868
868
867
866
866
865
864
863
863
862
862
862
861
861
860
859
858
857
856
855
855
854
855
854
853
853
852
851
851
851
851
851
851
851
851
851
851
850
850
850
850
850
850
850
850
851
851
851
851
851
851
852
852
852
852
852
852
852
852
853
853
853
853
853
854
854
854
854
855
855
856
857
857

EkdifiHjcm;bPfvkyfief; vkyfudkifrIu
wpfESpfcJGomomavmufyJ&SdOD;r,f/ yxr
qHk; vkyfudkif&wJhvkyfief; jzpfwJhtwGuf
t&ifu pD;yGm;a&;ydwfqdkYrIawG&SdcsdefrSm
EkdifiHjcm;udkaiGvJTwm tqifrajyvSbl;/
jrefrmEkdifiHudk aiGvJTajymif;wm ydwfxm;
wJhtcsdef tawmfMumcJhygw,f/

aejynfawmf&dS jrefrmEdkifiHawmfA[dkbPfudk awGU&pOf/"mwfyHk jrefrmwdkif;(rf)

'gawGu vTwfawmfrSmvnf; ajymyg


w,f/ zufpyfeJY pr,fqdkwkef;uvnf;
bPfawGudk csjyzl;ygw,f/ pnf;rsOf;
Oya'udkygjycJhygw,f/ aemufydkif; Oya'
rlabmift& rnDnGwfvdkY xm;cJhwmyg/
aemufydkif; A[kdbPfu pnf;rsOf;Oya'
ajymif;r,fqdkwdkif; jynfwGif;bPfawGeJY
ndEIdif;aqmif&Gufygw,f/ uRefrxifwm
jynfwGif;bPfawGu em;vnfrIvJGrSm;ae
w,fvdkY xifygw,f/
'gu vuf&SdOya't& vkyfwmjzpfNyD;
bPfawGudk vdkifpifay;wJh tcGifhtmPm
A[dkbPfudk tyfESif;xm;wmyg/ 'gaMumifh
Oya'&JU ausmaxmuf aemufcH,lNyD;vkyf
wmjzpfygw,f/ txuftzJGYtpnf;&JU
cGifhjyKcsuf,lxm;wJhtwGuf yGifhvif;jrif
omrItaeeJYolwdkYrodbl;ajymwm tHhMoyg
w,f/

2002 ckESpfaemufydkif;

2003

f iG ;f odYk qufoGm;aom
yk*vdubPfvkyfief;wGif yxrqHk; 2003 ckEpS w
bPfvkyfief;tusyftwnf;pwifjzpf/ BuD;rm;aom pD;yGm;a&;NydKvJysufpD;rI
acs;aiGay:jyeftyfaiGEIef;xm;rsm;jym; udk rumuG,fEdkif/
vGef;aomaMumifh bPfrsm;\ pD;qif;rI
wGif vnfywfaeaom w&m;r0if
aiGaMu;vkyfief;rsm;NydKvJ/ A[dkbPfrS
enf;yg;aom aiGay:vG,frIonf

wpfEikd if v
H ;kH twdik ;f twmjzifh b@m
a&;tusyftwnf;ay:ayguf/ aemuf
qufwGJtjzpf bPftcsdKUudk tpdk;&
tjypf'Pfay;/ bPfwGif rtyfaom
aiGonf kww
f &uf wefz;kd Bu;D aomt&m
jzpfvmaomaMumifh w&m;r0ifaiGvJ
aomaps;uGufwGif usyfaiGwefzdk;wuf/

Ed0k ifbm - tufzfatwDtufzf (FATF)?


tar&duefEiS hf Oa&myor*wrYkd aS iGaMu;
c0gcsrI MuH&mygjzpfEdkifaom jrefrm
bPfrsm;ESihf tjynfjynfqikd &f mta&mif;
t0,fudprsm;udk qufvufuefYowf
xm;/ txl;ojzifh tm&S"ebPfESifh
arzvm;0g;bPfwdkYtm; a&G;xkwf

uefYowfxm;/ if;bPfESpfck ydwfvdkuf


aomtcg yk * v d u bPf v k y f i ef ;
e,fy,f\ yHkpHodompGmajymif;vJomG ;/
aemufydkif;wGif tjcm;bPfrsm;xdyfqHk;
ae&mrsm;odkYwufvm/

pmrsuEf mS 33 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

33

vrf;ab;qdik af wGu qdik cf ef;crukew


f maMumifh a&&Sn&f yfwnfEikd f
&efukefNrdKUv,faumifrSmaps;a&mif;zdkYtwGuf qdkifcef;cawGu usyf 15 odef;txufrSm&dSygw,f/ 'gaMumifh qdkifcef;cray;&wJh
vrf;ab; yvufazmif; qdkifav;awG rdIvdkaygufvmNyD; tJh'gurS rdom;pk0rf;a&;twGuf a&&Snf&yfwnfEdkifygao;w,f/
jraucdkif

mya.simplefly@gmail.com

tokwq
f ikd f
aps;EIe;f rsm;
tokww
f pfyJG

usyf 300

tokwf (ig;z,f (od)Yk yJaMumf)

usyf 200

qdik u
f ek u
f sp&dwf
qdik if mS ;&rf;c

txrf;onf

aeYpOfuek u
f sp&dwf

usyf 12000

aeYpOftjrwfaiG
tdrif mS ;&rf;c

usyf 2000 - usyf 8000


aqGrsK;d ESit
hf wlae

uae 40000 tMum; a&mif;&w,fvq


Ykd ykd g
w,f/ reufu vmcsxm;wJh aumfzw
D ?Ykd Edq
Yk D
wdkY? vufzufajcmufwdkYpwJh ypnf;awG
twGuf &Sif;&wm wpfaeYukd usyf 20000
cef&Y w
dS ,f/ vufzuf&nf wpfcu
G f usyf 300?
aumfzrD pf wpfcu
G f usyf 200? xrif;aMumfeYJ
MuufO usyf 500? aygifrkefYaMumf usyf 500?
aygifrek EYf q
Ykd rf; usyf 300 eJY aygifrek aYf xmywf
okwf usyf 250 eJYa&mif;wmvdkY reDu ajym
w,f/
rdom;pk ajcmufO;D &Sw
d hJ olwu
Ykd olwq
Ykd ikd f
eJeY ;D wJh ae&mrSm tdryf ikd &f adS ewmrdYk tdrif mS ;c
twGuf rylyef&ygbl;/
]]tpfrwdkY armifESrawG 0dkif;vkyf0dkif;pm;
aygh/ tpfrBu;D wpfO;D u tdraf xmif &Sw
d ,f/
olYom;ESpfa,mufeJY usefwJharmifESr
wpfa,mufu tjyiftvkyf vkyfw,f/
tpfrwdkYarmifESroHk;OD;u 'Dqdkifudk OD;pD;
wm/ olwdkYu pm;p&dwfay;w,f/ tpfru
wpfaeYudk usyf 5000 tdrfukd pm;p&dwfay;
w,f/ qdik u
f 0ifaiGukd pm;p&dw?f t&if;awG
EIwfNyD; vukef&if armifESroHk;OD; cJGa0,l

aygh}}vdkY reDu qdkygw,f/


]]OD;u rH&k mG u/ &GmrSm &moDOwkromawmh
v,fvkyfvdkYraumif;bl;av/ 1987 ckepf
ESpfavmufrSm qdkif;xrf;axmifNyD; rkefY[if;
cg;wdkY tokwfwdkY pa&mif;wmaygh/ t&ifu
rd;k wGi;f qdk ra&mif;bl;/ 'DEpS rf S rd;k wGi;f a&mif;
wm/ OD;wdkYacwfu pvkyfawmh t&if;u
usyf 30? 40 yJ/ ckacwfawmh r&awmhbl;/
qdkif;xrf;wpfxrf;wif usyfwpfodef;
avmufukefw,f}}vdkY OD;jrifhEdkifu ajym
w,f/
om;orD;ajcmufO;D &Sw
d hJ OD;jrifEh ikd u
f aps;
a&mif;vdkY&wJh 0ifaiGxJu wpfvudk usyf
60000 tdrfudk jyefydkYw,fvdkY qdkygw,f/
]]e,frmS usyw
f nf;awmh 'Da&mufvmwm
aygh/ om;orD;awGxrJ mS wpfO;D u bJ&YG Ny;D Ny/D
aemuf ESpfOD;u ausmif;qufrwufawmh
bl;/ avmavmq,f ausmif;wufaewm
ti,foHk;OD;&Sdw,f/ &GmrSmqdkawmh wpfv
usyf 60000 u ausmif;wufv&Ykd w,fav
'DrSmqdk b,f&vdrfh

rvJ}}vdkY olu ajymw,f/


vufzuf&nfqikd f
ola&mif;wJh rkefY[if;cg;eJY tokyfpHkqdkif aps;EIe;f rsm;
u wpfaeYudk t&if; usyf 12000 &SdNyD; vufzuf&nfwpfcuG f
usyf 300
tjrwfu wpfaeYukd usyf 2000 uae usyf aumfzwD pfcuG f
usyf 200
8000 Mum;&w,fvdkY qdkygw,f/ tokyf xrif;aMumf (MuufO)
usyf 500
usyf 500
u wpfyJG usyf 300? ig;z,fwdkY taMumfwdkY MuufOaygifrek aYf Mumf
aygifrek EYf pYkd rf;
usyf 300
yg&if tokyfwpfyJG usyf 400 jzpfygw,f/
aygifrek aYf xmywfow
k f
usyf 250
rHk&GmrSm ZeD;eJY om;orD;ig;OD; usefcJhNyD; orD;
qdik u
f ek u
f sp&dwf
wpfOD;udk aps;a&mif;wJhae&m 0dkif;ulzdkY tck
qdik if mS ;&rf;c
pnfyifaps;cGeaf qmif
2014 ckESpfrSmrS &efukefudk ac:vmcJhw,f aeYpOfuek uf sp&dwf
usyf 20000
vdkY olu ajymw,f/
aeYpOftjrwfaiG
usyf 30000 - usyf 50000
]]t&ifuawmh OD;wpfa,mufxJ a&mif; tdrif mS ;&rf;c
tdryf ikd f
wm/ 'DESpfawmh orD;yg ac:vmwmav/
OD;wdkYu vuf&Sd r*FvmawmifGefYu rD;& tdrfiSm;ae&r,fqdk&ifvnf; rudkufygbl;}}
xm;0efxrf;vdkif;cef;rSmaew,f/ tdrfv vdkY olu qdkygw,f/
crukefbl;/ tJ'DrSmaewm 15 ESpf avmuf
970
&SdNyD/ qdkifcef;iSm;NyD; a&mif;zdkY
960
950
uawmh rvG,fygbl;/
940
930
920

857
857
857
857
857
857
857
857
857
857
858
858
858
858
858
858
858
858
858
858
858
858
858
858
858
859
859
859
859
859
859
859
859
859
859
859
860
860
861
861
861
862
862
862
862
862
863
863
863
864
865
866
868
872
877
879
881
881
882
882
882
882
882
882
881
881
881
882
883
883
884
884
882
888
890
890
890
889
890
891
892
893
894
896
900
902
904
910

]]tpfrwdkYu qdkifcef;c ray;&bl;av/


'Dawmh a&mif;&aiGu tom;wif usew
f ,f/
pnfyifudkay;&ayr,fh 'gu odyfrrsm;bl;/
qdkifcef;iSm;wmxufawmh oufomwmyJ}}
vdkY olu qdkw,f/
olwq
Ykd ikd af v;rSm wpfaeYukd usyf 30000

Adkvfatmifausmfvrf;ay:&dS reD vufbuf&nfqdkifudkawGU&pOf/"mwfyHk atmifaX;vdIif

919
929
929
932
940
941
946
949
946
945
945
945
945
945
944
944
946
946
947
947
949
950
952
953
953
954
954
955
957
959
964
969

Adv
k af tmifausmf txufvrf; yvufazmif;
ay:rSmzGifhxm;wJh reDwdkYqdkifav;rSm eHeuf
7 em&Davmufqdk vufzuf&nfeJY xrif;
aMumf&EdkifygNyD/
vrf; 40 txufbavmufrmS aewJh reD
wdYk armifErS awGu cJtpkd wifwnfaxmif cJh
wJh vufzuf&nfqdkifudk qufvufOD;pD;
vmvdkufwm ESpf 20 cefY &SdNyDvdkY qdkygw,f/
'Dqikd af v;u Adv
k af tmifausmv
f rf; txuf
bavmufrmS zGix
hf m;wJh H;k awG? ukrP
aD wGeYJ
vrf;ab; um;a&;aq; vkyfief;awGu
0efxrf;awGudk tm;udk;NyD; a&mif;aewmjzpf
ygw,f/
]]cJtq
kd ;kH oGm;Ny;D wJah emuf tpfrwdYk quf
zGifhwmyg/ t&if;b,favmufeJY pw,fqdk
wm rodbl;/ tckuawmh wpfaeYudk t&if;
u yHkaowGuf vdkYr&bl;/ aumfzDrpfwdkY? EdkYqD
wd?Yk vufzufajcmufwu
Ykd eHeufvmcsw,f/
nae qdik o
f rd ;f csed u
f srS a&mif;ukeo
f avmuf
&Sif;&wm}}vdkY reDu ajymygw,f/
vrf;ab;aps;onfawG[m qdkifcef;iSm;
&rf;NyD; aps;a&mif;wJholawGavmuf tjrwf
rrsm;bl;vdkY ,lq&ayr,fh olwdkYu aps;
a&mif;&if; ESpfaygif;rsm;pGm &yfwnfEdkifMu
ygw,f/ qdkifcef;iSm;zGifhwJh olawGus 10 OD;
rSm ckepfOD;avmufu ay;&wJhqdkifcef;ceJY
tjrwf rumrdwmaMumifh qdik yf w
d Nf y;D tjcm;
pD;yGm;a&; ajymif;vkyfMuwmrsm;w,f/

910
900
890
880
870

27-Dec-12
28-Dec-12
31-Dec-12
01-Jan-13
02-Jan-13
03-Jan-13
07-Jan-13
08-Jan-13
09-Jan-13
10-Jan-13
11-Jan-13
14-Jan-13
15-Jan-13
16-Jan-13
17-Jan-13
18-Jan-13
21-Jan-13
22-Jan-13
23-Jan-13
24-Jan-13
25-Jan-13
28-Jan-13
29-Jan-13
30-Jan-13
31-Jan-13
01-Feb-13
04-Feb-13
05-Feb-13
06-Feb-13
07-Feb-13
08-Feb-13
11-Feb-13
13-Feb-13
14-Feb-13
15-Feb-13
18-Feb-13
19-Feb-13
20-Feb-13
21-Feb-13
22-Feb-13
25-Feb-13
26-Feb-13
27-Feb-13
28-Feb-13
01-Mar-13
04-Mar-13
05-Mar-13
06-Mar-13
07-Mar-13
08-Mar-13
11-Mar-13
12-Mar-13
13-Mar-13
14-Mar-13
15-Mar-13
18-Mar-13
19-Mar-13
20-Mar-13
21-Mar-13
22-Mar-13
25-Mar-13
28-Mar-13
29-Mar-13
01-Apr-13
02-Apr-13
03-Apr-13
04-Apr-13
05-Apr-13
08-Apr-13
09-Apr-13
10-Apr-13
11-Apr-13
22-Apr-13
23-Apr-13
24-Apr-13
25-Apr-13
26-Apr-13
29-Apr-13
30-Apr-13
02-May-13
03-May-13
06-May-13
07-May-13
08-May-13
09-May-13
10-May-13
13-May-13
14-May-13
15-May-13
16-May-13
17-May-13
20-May-13
21-May-13
22-May-13
23-May-13
27-May-13
28-May-13
29-May-13
30-May-13
31-May-13
03-Jun-13
04-Jun-13
05-Jun-13
06-Jun-13
07-Jun-13
10-Jun-13
11-Jun-13
12-Jun-13
13-Jun-13
14-Jun-13
17-Jun-13
18-Jun-13
19-Jun-13
20-Jun-13
21-Jun-13
24-Jun-13
25-Jun-13
26-Jun-13
27-Jun-13
28-Jun-13

860
850

2005

2006

Ed0k ifbm NrdKUawmfudk &efukefrS aejynf ZGef 3 &uf - A[dkbPf aejynfawmfodkY


awmfodkYajymif;a&TU/
ajymif;a&TU/
atmufwb
kd m - tufzfatwDtufzfrS
jrefrmEdkifiHudk ]yl;aygif;yg0ifrIr&Sdaom
EdkifiH} pm&if;rS xkwfy,f/

2007
Mo*kwf 15 &uf a&T0ga&mifawmfveS af &;
pwif/ EdkifiHawmfat;csrf;om,ma&;
ESizhf UHG NzKd ;a&;aumifprD aS vmifpmaxmufyhH
aMu;ay;rI &yfqdkif;vkdufaomaMumifh
wpfywftwGif; avmifpmaps;EIe;f 66
&mcdkifEIef;ESifh bwfpfum;pDtifef*sD"mwf
aiGUaps;EIef; ig;q jrifhwufrI? qef?

OESifh pm;oHk;qDponfh tajccHukefypnf;


aps;EIef;rsm; umvMum&Snf jrifhwuf
aerIrStpysKd;/ qEjyrIwGif ausmif;om;
rsm;? wuf<uvIyf&Sm;olrsm;ESifh jynfol
vlxkyg0if/ Mo*kwf 18 &ufaeYwGif
bkef;BuD;rsm;yg0ifvmonfrS a&T0ga&mif
awmfvSefa&;[kac:/ qEjyolrsm;udk

NzdKcGif;ESdrfeif;jcif;aMumifh EdkifiHwum\
jypfwifIwfcsjcif;cHcJh&/ Oa&myor*
tygt0if tar&duef? uae'g? MopaMw;
vsEiS hf tjcm;Edik if rH sm;onftwif;usyq
f ;kH
aom ydwfqdkYta&;,lrIrsm;vkyf/
w&m;r0if aps;uGuw
f Giftar&duefwpf
a':vmudk 1300 aps;us/

pmrsuEf mS 34 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

34

jrefrmhtmrcHvkyfief;
ordkif; (19522018)
1964-rwdkifrD
EdkifiHjcm;tmrcHukrPD 80 ausmf&dS

1952
bm;rm;ae&Sife,f tmrcH ukrPDudk
jynfolydkifodrf;NyD; EdkifiHydkif jynfaxmifpk
tmrcHbkwftzJGYudk zJGYpnf;/

1959
touftmrcHvkyfief; tm;vHk;udk jynf
axmifpktmrcH bkwftzJGUvufatmuf
odkY oGwfoGif;/

1964
qdk&S,fvpftpdk;&u yk*vdutmrcH
ukrPDrsm;udk zsufodrf;/

1969-1976
tmrcHvyk if ef;tm;vH;k udk A[dkOD;pD;pepf
jzifh csKyfudkifcJh/

1975
jrefrmhtmrcHvyk if ef; (trftikd )f udk topf
zJGYpnf;NyD; bPfvkyfief;rsm; vkyfydkif
cGifhjyK/

1993
tmrcHvkyfief;udp t00wGif trftdkif
udk vkyfydkifcGifhay;/

1996
tmrcHvkyfief; BuD;Muyfa&;bkwftzJGU
(tdkifbDtufpfbD) u vkyfief;vdkifpif
avQmufxm;rIudk pdppfqHk; jzwf&efESifh
rwnfaiGESifh &if;ESD;jrKyfESHrI uefYowf
csufrsm;udk qHk;jzwfcGifh&&Sd/

2013
vlOD;a&&JU okn 'or 5 &mcdkifEIef;
u tmrcHxm;&Sv
d mjcif;eJt
Y wl yk*v
u
d
u@rSm ,SOfNydKifrIawG pwifcJh/
yk*v
du tmrcHrl0g' udk;ckudkcsrSwf/
usef;rma&; tmrcHrygao;/
EdkifiHjcm;tmrcHukrPD udk,fpm;
vS,f ;kH jrefrmEdik if H zGihf (t"dutm;jzifh
*syefukrPD)/

2015
EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHolrsm;udk tmrcH
aps;uGuo
f Ykd 0ifa&muf cGijhfyKrnfh vuPm
rsm;awGU&/

2018
tar&dueftmrcHukrPD rdvdkufzfu
jrefrmhtmrcH aps;uGuf touf
tmrcHaMu;rSm tar&duefa':vm 1
bDvsHeD;yg;a&muf&Sdrnf[k cefYrSef;/
jraucdkifbmomjyefonf/

jrefrmhaiGpuL&mZ0if
jrefrmEdik if aH wmf A[db
k PfOya'&JU yk'rf 8
(u)t& A[db
k Pf[mjynfwiG ;f rSm toH;k jyKae
wJhaiGom;puLeJY aiGta<uaphESpfrsKd;pvHk;
udk yHEk ydS x
f w
k v
f yk &f m wpfO;D wnf;xkwv
f yk o
f l
tjzpf aqmif&u
G af eygw,f/
jrefrmhaiGaMu;&JU wefzdk;udk xdef;odrf;xm;
zdkYeJY tcsdefwdkwdkeJY tusKd;oufa&mufrIrsm;wJh
aiGay;acsrI vkyx
f ;kH vkyef nf;awG jzpfay:vm
apzdt
Yk wGuf A[db
k Pf[m aiGaMu;qdik &f m
rl0g'awGudk csrSwftaumiftxnfazmf
ay;ygw,f/
vGwfvyfa&;r&cif umvawGrSmawmh
jrefrmEdik if [
H m tdE,
d Edik if &H UJ jynfe,fawG
xJu wpfcktygt0if jzpfcJhygw,f/ tJ'D
tcsed rf mS awmh jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;pepf[m
tckvkd usy?f jym; pepfr[kwb
f J ly;D udyk J
oHk;&ygw,f/ jrefrmeJY tdEd,EdkifiHoHk;lyD;
wpfyl ;D [m NAw
d ed pf wmvifaygif wpfoQv
D if
ajcmufyeJ ed YJ nDrQygw,f/
1946 ckEpS f aiGaMu;pepfEiS hf aiGta<uaph
tufOya' yxrpDru
H ed ;f rSm aiGpuLwpfyl ;D ?
ig;ly;D ? 10 ly;D eJY ly;D 100 wdu
Yk kd yHEk ydS x
f w
k f
vkyzf Ykd jy|mef;xm;cJNh y;D 'kw,
d pDru
H ed ;f t& ly;D
20 wefeYJ 50 wefawGukd yHEk ydS cf yhJ gw,f/
NAw
d o
d QawGqu
D ae vGwv
f yfa&;&wJh tcsed f
rSmawmh jrefrmEdik if [
H m orwpepfusio
hf ;kH
wJh Edik if w
H pfEikd if jH zpfvmNy;D aiGom;puL&JU
xdyfydkif;rSm jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf
tpd;k &vdYk ajymif;vJyEkH ydS x
f m;ygw,f/ jrefrm
Edik if w
H iG ;f toH;k jyKaewJh aiGom;puLta&
twGuf rsm;jym;vmwmudk jrefrmhaiGaMu;
pDrcH efcY aJG &;tzGUJ u owdjyKrw
d t
hJ wGuf ]jrefrm
Edik if w
H iG o
f m oH;k Edik o
f nf} vdYk a&;xm;wJh tdE,
d
aiGom;puLtm;vH;k udk 1948 ckEpS ?f Zlvikd v
f
1 &ufaeYupNy;D w&m;r0ifyu
kd q
f t
H jzpf
owfrw
S zf Ykd qH;k jzwfcyhJ gw,f/ aiGta<uaph
trsK;d tpm;tm;vH;k udk 1950 jynfEh pS ?f Zlvikd f
v 20 &ufaeYupNyD; jzefYcsdtoHk;jyKcJhMu
ygw,f/
jrefrmEdkifiHjynfaxmifpkbPftufOya'
(1952 ckEpS )f udk twnfjyKNy;D wJt
h cgrSm aiGaMu;
yHEk ydS x
f w
k af 0cGiu
hf kd jrefrmhaiGaMu;pDrcH efcY JG
a&;tzGUJ qDuae topfzUJG pnf;vdu
k w
f hJ jrefrm
Edik if jH ynfaxmifpb
k Pf&UJ aiGaMu;pDrcH efcY aJG &;
XmeqD 1952 ckEpS ?f Zlvikd v
f 1 &ufaeYupNy;D
vTJajymif;ay;vdkufygw,f/ jrefrmhaiGaMu;
pDrcH efcY aJG &; tzGUJ udk zsuo
f rd ;f vdu
k Nf y;D 'DtzGUJ &JU
ykdifqdkifrIawGeJY a<u;NrDwm0efawGudkvnf;
jrefrmEdik if jH ynfaxmifpb
k Pfukd vTaJ jymif;ay;
cJyh gw,f/ aemufxyfta&;ygwJh tajymif;
tvJwpfcu
k awmh jrefrmusyaf iGukd q,fvD
pdwpf epf ajymif;vJ toH;k jyKcw
hJ myJjzpfygw,f/
aiGta<uaphawGukd eDu,fj'yfpifeYJ xkwf
vkyx
f m;Ny;D yJ0uf? wpfy?J ESpyf ?J av;yJeYJ &Spyf J
aphwu
Ykd kd xkwv
f yk cf yhJ gw,f/ ta<uaphtm;vH;k

A[dkbPfrS 0efxrf;wpfOD; aiGa&wGufaepOf/ "mwfyHkjrefrmwdkif;(rf)


&JU acgif;bufrmS jcaoFyh kH ESyd x
f m;Ny;D yef;zuf
rSmawmh yef;cufESpfckMum;rSm ta<uaph&JU
wefz;dk eJY ckEpS u
f kd yHEk ydS x
f m;ygw,f/ 'gayrJh
yJ0ufaph? wpfyaJ pheYJ ESpyf aJ phawGukd 1953 ckEpS f ?
Ed0k ifbmv 1 &ufaeYrmS zsuo
f rd ;f cJyh gw,f/
'ghjyif t*Fvyd af cwfu aiGaMu;pepfeYJ tac:
ta0:udv
k nf; ajymif;vJcyhJ gw,f/ t*Fvyd f
acwfrmS wpfyl ;D rSm 16 yJ &Sw
d ,fvYkd owfrw
S f
NyD;oHk;pGJcJhwmudk wpfusyfrSm jym; 100
&Sw
d ,fvYkd q,fvpD epfukd ajymif;vJcyhJ gw,f/
jrefrmEdik if jH ynfaxmifpb
k Pfu A[db
k Pf
&JUwm0efawGukd vT,
J v
l u
kd w
f t
hJ csed rf mS aiGom;

wJh q,fvpD epfo;kH aiGta<uaphawGuawmh


wpfjym;? ig;jym;? 10 jym;? wpfrwf? ig;rl;eJY
wpfusyfaphawGyg/ 'DaiGta<uaphawGrSm
pmawGydkrsm;vmayr,fhvnf; jcaoFhyHkudk
qufNyD;toHk;jyKxm;ygw,f/ 1952 ckESpf?
atmufwb
kd mv 1 &ufaeYrmS ig;jym;apheYJ 10
jym;aphawGukd pwifxw
k af 0cJyh gw,f/
awmfveS af &;aumifpu
D Edik if aH wmftmPm
udk vTaJ jymif;&,lNy;D wJah emufrmS awmh 50 wef
eJY 100 wef aiGpuLawG 1964 ckEpS ?f arv 17
&ufaeYupNy;D w&m;r0ifawmhb;l vdYk aMunm
cJyh gw,f/ topfzpYJG nf;vdu
k w
f hJ jrefrmEdik if H

NAdwdoQawGqDuae vGwfvyfa&;&wJh tcsdefrSmawmh


jrefrmEdkifiH[m orwpepfusifhoHk;wJh EdkifiHwpfEdkifiH
jzpfvmNyD; aiGom;puL&JU xdyfydkif;rSm
puLawGukd 1952 ckEpS ?f Zlvikd v
f 1 &ufaeYrmS
pwifyEkH ydS f xkwv
f yk cf yhJ gw,f/ tpuajymcJh
ovdyk gyJ/ bPftopf&UJ aiGom;puLawG[m
aemufyidk ;f rSm jrefrmusyaf iGeYJ tquftpyf
&Sw
d hJ wpfyl ;D ? ig;ly;D ? 10 ly;D eJY ly;D 100 wef
awGyg/ aiGom;puLawGudk 'kwd,tBudrf
tjzpf 1958 ckEpS rf mS yHEk ydS x
f w
k v
f yk cf &hJ mrSm
awmh ydkufqHawGtm;vHk;udk AdkvfcsKyf
atmifqef;yHek YJ yHEk ydS f xkwv
f yk cf yhJ gw,f/
wpfusyfwef? ig;usyfwef? 10 wefeJY
100 wef aiGpuLawGuakd wmh 1958 ckEpS ?f
azazmf0g&Dv 12 &ufaeY (jynfaxmifpak eY)
rSm pwifxw
k af 0cJNh y;D 20 wef eJY 50 wef
aiGpuLawGudk Mo*kwv
f 21&ufaeYrmS xkwaf 0
cJyh gw,f/ 'guawmh usyf 20 wefeYJ usyf 50
wefawGukd jrefrmEdik if rH mS yxrOD;qH;k tBurd f
pwifxw
k af 0cJw
h myJ jzpfygw,f/
awmf0if'*Fg;oGe;f pufu
kH ae rSm,l xkwv
f yk f

jynfob
Yl Pf[m 1965 ckEpS ?f {Nyv
D 30 &ufaeY
rSm wpfusy?f ig;usy?f usyf 10eJY usyf 20 wef
awGukd ppftwGi;f uAdv
k cf sKyaf tmifqef;kyyf kH
eJY yHEk ydS x
f w
k v
f yk cf yhJ gw,f/ 1958 ckEpS ef YJ 1964
ckEpS rf mS xkwv
f yk cf w
hJ hJ20 wefawGukd1985 ckEpS f
Ed0k ifbmv 3 &ufaeYrmS zsuo
f rd ;f cJyh gw,f/
usefwJhaiGom;puLawGuawmh vnfywf
oH;k pGaJ ewmudk rkyo
f rd ;f ciftxd qufvuf
wnf&adS ecJyh gw,f/
1972 ckEpS ?f pufwifbmv 30 &ufaeY
rSm jynfolYbPfudk jynfaxmifpkjrefrm
EdkifiHawmfbPftjzpf trnfajymif;vJcJhNyD;
25 usyw
f efawGukd xkwv
f yk cf yhJ gw,f/ ,cif
jrefrmEdkifiH jynfaxmifpkbPfu xkwfa0
cJw
h hJ ta<uaphawG tm;vH;k udk 25 usyw
f ef
awG xkww
f t
hJ csed rf mS qufvuftoH;k jyKciG hf
ay;cJyh gw,f/ wpfusyw
f efaiGpuLudk 1972
ckEpS ?f 'DZifbmv 30 &ufaeYrmS xkwcf NhJ y;D jynfoYl

bPf&UJ aiGwpfusyw
f efet
YJ wl vnfywfo;kH pGJ
cJyh gw,f/ 1973 ckEpS ?f ZGev
f 30 &ufaeYrmS awmh
10 wefawGukd xkwv
f yk cf yhJ gw,f/ ig;usyw
f ef
aiGom;puLawGuakd wmh 1973 ckEpS ?f atmuf
wdb
k mv 31 &ufaeYrmS xkwv
f yk cf NhJ y;D jynfoYl
bPfeYJ jynfaxmifpb
k Pf&UJ ig;usyw
f ef awG
eJt
Y wl oH;k pGaJ pcJyh gw,f/ jynfaxmifpjk refrm
Edik if aH wmfbPf[m 1976 ckEpS ?f {Nyv
D 17 &uf
aeYrmS usyf 100 wefukd xkwv
f yk jf zefcY scd NhJ y;D
1979 ckEpS ?f {Nyv
D 30 &ufaeYrmS usyf 50
wef? 1985 ckEpS ?f Ed0k ifbmv 11 &ufaeYrmS 75
usyw
f ef? 1986 ckEpS ?f Mo*kwv
f 1 &ufaeYrmS
35 usyw
f efwu
Ykd kd xkwv
f yk cf yhJ gw,f/
'ghjyif jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmfbPf
[m 1987 ckEpS ?f pufwifbmv 22 &ufaeY
rSm 45 usyw
f efeYJ usyf 90 wefawGukd xkwv
f yk f
cJyh gw,f/ 1952 ckEpS rf mS xkwaf 0cJw
h hJ usyf 100
wefawGukd 1964 ckEpS ?f arv 17 &ufaeYrmS
zsuo
f rd ;f cJyh gw,f/ 1976ckEpS rf mS xkwaf 0cJw
h hJ
usyf 100 wefeYJ 1975 ckEpS rf mS xkwaf 0cJw
h hJ
usyf 50 wefawGukd 1985 ckEpS ?f Ed0k ifbmv
3 &ufaeYrmS zsuo
f rd ;f cJyh gw,f/ 25 usyw
f ef?
35 usyfwefeJY 75 usyfwefawGudkvnf;
1987 ckEpS f pufwifbmv 5 &ufaeYrmS
vSnyhf wfo;kH pGjJ cif; &yfqikd ;f cJyh gw,f/
1979 ckEpS t
f wGi;f rSm urmph m;eyf&u
d m
ESihf pdu
k yf sK;d a&;tzGUJ &JU tufzaf ttdk jym; 50
wef ta<uapheYJ usyf 50 wefawGukd xkwv
f yk f
cJhNyD; ESpfrsKd;pvHk;udk vHkjcHKrItqifh&SdyHkESdyf
vkyfief;pufHkrSm oGef;vkyfcJhw,fvdkY qdkyg
w,f/
1988 ckEpS rf mS Edik if aH wmf Nird 0f yfyjd ym;rI
wnfaqmufa&;tzGJYu tmPmvTJajymif;
&,lcJhNyD;wJhaemufrSm jrefrmEdkifiHawmfA[dk
bPf[m jcaoFyh ykH g aiGom;puLawGukd Adv
k cf sKyf
atmifqef;yHkyg aiGom;puLawGae&mrSm
wjznf;jznf; tpm;xd;k xkwv
f yk v
f mcJyh gw,f/
aiGom;puLawGtaeeJY wpfusyw
f ef? ig;usyf
wef? 10 wef?20 wef? 50 wef? 100 wef? 200
wef? 500wefeYJ 1000 wefawGukd xkwv
f yk f
oH;k pGcJ NhJ y;D wpfusyw
f ef? ig;usyw
f ef? 10 wef?
50wefeYJ usyf 100 wef ta<uaphawGuv
kd nf;
xkwv
f yk cf yhJ gw,f/ wpfusyw
f ef ta<uaph&UJ
ta&mifu aMu;ndKa&mif&NdS y;D ig;usyw
f efeYJ
10 wef ta<uaphawGuawmh a&T0ga&mif&ydS g
w,f/usyf 50 wefeYJ100wefta<uaphawGu
awmh aiGa&mifyg/ 2009 ckEpS ?f atmufwb
kd m
v 1 &ufaeYrmS jrefrmEdik if aH wmf A[kb
d Pf
[m usyf 5000 wef aiGpuLawGukd xkwv
f yk f
cJNh y;D jynfoal wG&UJ tcuftcJawGukd ajz&Si;f
ay;cJhygw,f/ 10000 wefaiGom;puL
udak wmh 2012ckEpS ?f ZGev
f 15&ufaeYupNy;D
trsm;jynfoal wG&UJ vufxrJ mS pwiftoH;k jyK
cJMh uygw,f/
oD&rd if;xGe;f bmomjyefonf/

2008

2009

2011

f Ec,
H yl w
JG iG f tqdkjyKxm;
em*pfrek w
f ikd ;f aMumifh vl 130000 odef; jynfv;kH uRwq
ausmf aoqHk;? jrpf0uRef;ay:a'oESifh aom zGJUpnf;yHktajccHOya'udk twnf
pyg;cif;rsm; ysufpD;qHk;HI;/ EdkifiHwumrS jyK/
taxmuftyHhrsm; a&mufvm? odkYaomf
tpdk;&u ulnDaxmufyHhrIaqmif&Guf
rnfholrsm;ESifh taxmuftyHhrsm;udkcGifh
rjyKjcif;aMumifh a0zefcH&/

tmqD,Ha'owGif; &if;EDS;jryfESHrI
oabmwlnDcsufpmcsKyfcsKyf (Asean
Com-prehensive Agreement)/ 2015
wGif a'owGif;rS EdkifiHjcm;bPfrsm;udk
wHcg;zGifhay;&ef jrefrmoabmwl/

OD;ode;f pdeu
f orwtjzpf usrf;opm
usdefqdkNyD; t&yfom;tpdk;&zGJYpnf;/
jynfaxmifppk m&if;ppfcsKyOf ya'jy|mef;/
aiGay;acsrIyHkpHudk jyKjyifajymif;vJ&ef
twGuf jrefrmhaiGay;acsa&;tzGJU (trf
yD,)l zGUJ pnf;/ atwDtrfueG &f ufwyfqif/
atmufwb
kd m - yk*v
u
d bPfrsm;udk Edik if H

jcm;aiGvJaumifwmrsm;zGifhcGifhay;/
Ed0k ifbm 30 - tao;pm;acs;aiGpDrHudef;
rsm;twGuf &if;ESD;jryfESHrIudk uefYowf
onfh tao;pm;acs;aiGvkyfief;Oya'
jy|mef;/

pmrsuEf mS 35 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

35
0DvsHatmif
aiGpak qmif;jcif;jyKvkyEf ikd &f ef 0ifaiGoHk;rsKd;
oHk;pm;aygif;pyf&ygw,f/ 0ifaiGoHk;rsdK;
uawmh tvkyfvkyfudkifjcif;rS 0ifaiG
(Earned Income)? &if;ESD;jrKyfESHrIrS 0ifaiG
(Portfolio Income) ESifh oG,f0dkuf0if aiG
(Passive Income) wdkYjzpfw,f/
oHk;acsmif;axmuf cHkwpfcHkvdkrsdK;yJ
touft&G,f BuD;&ifhvmr,fh tcsdef
tcgrSm cdkifrmwJhtpDtrH&SdaezdkYtwGuf
'DoHk;rsdK;vHk;udkvdktyfygw,f/ ESpfrsdK;tay:
rSmyJ trSefwu,f rDScdkEdkifrSmjzpfNyD;tNidrf;
pm;&wJt
h csed q
f w
kd muawmh ra&&mwJ[
h ef
csufwpfckomjzpfygvdrfhr,f/

aiGaMu;
pDrcH efcY jGJ cif;

Earned Income

qdkvdkwmu jrefrmEdkifiHrSvltrsm;pk[m
tzGJUtpnf;wpfckeJY ywfowfae&wmyg/
ae&mwpfckrSmaew,f? tvkyfwpfckvkyf
w,f? tJ'DtvkyftwGuf aiGjyef&w,f/
tvkyfvkyfudkifjcif;rS 0ifaiGrSm vpm?
aeYpm;vkyfpm? abmufql;? aumfr&SifceJY
tydkqkaMu;awGyg0ifw,f/
'gayr,fh 'g[mvnf; aiG&SmzdkYtwGuf
tcufcJqHk;enf;vrf;jzpfw,f/ cifAsm;
b,fvdktvkyfrsdK;yJvkyfvkyf? b,fvdk&mxl;
ydkifqdkifxm;ygap cifAsm;&JUtcsdefawG?
uGrf;usifrIawG? pGrf;tifawGudkoHk;NyD;
cifAsm;u kyfydkif;qdkif&mt&a&m pdwfydkif;
qkdif&mt&yg yg0ifaqmif&Guf&w,f/
tvkyfrvkyfEdkif&if aiGr&&SmEdkifbl;av/
EdkifiHtawmfrsm;rsm;rSm vltrsm;pk[m
olwdkY&JU tem*wftwGuf vHkavmufwJh
pkaqmifrIrsdK; rvkyfEdkifMubl;/ 'gayr,fh
jrefrmEdkifiHrSmawmh vltrsm;[m olwdkY&JU
aeYpOfvdktyfcsufawGudk jznfhqnf;EdkifzdkY
twGufawmif aiGtvHktavmufr&SmEdkif
Mubl;/ uHqdk;pGmcsdKUwJhaeMuwJhvltrsm;
BuD;[m aiGpkaqmif;EdkifzdkYtwGuf tcGifh
ta&; vHk;0r&SdoavmufygyJ/ xdkolrsm;
twGufawmh wpfaeYeJYwpfaeY touf&Sif
aeEdkifzdkYuyJ ta&;BuD;wmyg/

pmrsufESm 14 rS
wu,fvdkY 'gudkom pHEIef;tjzpf
owfrw
S v
f u
kd rf ,fq&kd if 'Dae&mrSmordik ;f
aMumif; t&pifumyl bPfawGuyJtm;
omaevdrfhr,f/ Oyrmtdpk b
D pD D (Oversea
Chinese Banking Corporation) eJY 'DbD
tufpf (Development Bank of Singapore
Limited) wdkY[m 2013 ckESpf? 'DZifbmrSm
14 'or 5 &mcdkifEIef;eJY 13 'or 7 &mcdkif
EIef; bHk&S,f,mwefzdk;tqifhawGtoD;oD;
&Sdxm;Muw,f/ 'gayrJhvnf; bPf&JU
tjynfjynfqdkif&m uGef&ufjzefYMuufrI

"mwfyHkatmifaX;vdIif

Portfolio Income

'D0ifaiG&JUt"dym,fu vnfywfaer,fh
b,ftvkyfrqdk pwifvdkufNyDqdkwmeJY tm;
pdkufxkwfrIenf;enf;yJ vdktyfwJh &if;jrpf
wpfckuae yHkrSefqufwdkuf&&SdaewJh0ifaiG
jzpfw,f/ iSm;&rf;c0ifaiGeJY rdb odkYr[kwf
vdkifpif oabmwlnDrIpmcsKyfawGu&wJh
rlydkifcawGu 'DtrsdK;tpm;xJrSm yg0if
w,f/
jrefrmEdkifiHrSm tawmfwGifus,faewJh
tdrfwpfvHk;? wdkufcef;wpfcef; odkYr[kwf
uGef'dkwpfcef;udk 0,fvdkufNyD; iSm;pm;jcif;
[m vuf&SdNrdKUjy {&d,mawGrSm aiG&SmwJh
enf;vrf;wpfckjzpfvdkY tdrfjcHajrtusdK;
aqmifaps;EIef;awG[mvnf; xdk;wufcJh
NyDjzpfw,f/ 'gayr,fh 'Dvdk&if;ESD;jrKyfESH

jcif;&JU atmifjrifrIrsdK;udk apmpD;pGm0,f,l


xm;EdkifwJh uHxl;ol vlenf;pkuvGJ&if
b,folrS vufvSrf;rrDMubl;/
txufyg0ifaiGrsm; tm;vHk;taumif;
qH;k a&G;cs,rf u
I awmh 'Do;kH wpfcx
k u
J b,f
wpfckrS r[kwfygbl;? oHk;ckvHk;pkaygif;rIyg/
vmr,fhESpfrSmzGifhvSpfzdkYpDpOfxm;wJh &ef
ukefpawmhtdwfcsdef;aps;uGuf&SdaewmrdkY
jrefrmEdkifiHom;awGtwGuf &if;ESD;jrKyfESHrI
rS&&Sdr,fh 0ifaiGydkif;a&G;cs,fcGifhawG wdk;yGm;
vmr,fh jrK yEf rHS I tcGit
hf vrf;topfawG&&Sd
vmMuawmhrSmjzpfw,f/
'gayr,fh tdrfNcHajruae &ifESD;NyD;&wJh
0ifaiGrSmvdkyJ 'DtcGifhtvrf;awG[mvnf;
csrf;om<u,f0NyD;om; vlenf;pkwpfpkudkyJ
zGifhay;rSm jzpfEdkifw,f/ jynfolvlxk wpf
&yfvHk;[m tvkyfvkyfudkifjcif;rS&&SdwJh
0ifaiGwpfckwnf;ay:yJ rDScdkae&jcif;udk
a&Smif&Sm;EdkifzdkYtwGuf tpdk;&taeeJY EdkifiH

&SdwJh emrnfajy;aeolawGtaMumif;
aumvm[vawGukd &efuek Nf rKd U ae&mtESUH
rSm Mum;&w,f/ tBuD;qHk;*syefbPfBuD;
oHk;ckjzpfwJh wdkusKdrpfqlbD&SD,ltufzfa*s
bPf? qlrDwdkrdkrpfqltDaumfydka&;&Sif;
bPfeJY rDZl[dktoif;tzGJUqdkif&mbPfawG
[mtvm;tvmaumif;wJh taetxm;
rSm&Sdaew,f/
emrnfajy;aeolawGu b,folawG
'DbPfoHk;ckxJrSmrS rDZl[dktoif;tzGJU
jzpfrvJ/
qkdif&mbPfu jrefrmEdkifiHudka&mufvm
2013 ckESpfwkef;u qufoG,fa&;udp wm[m wjcm;bPfESpfckxuf aemufus
vdkrsKd;yJ EdkifiHjcm;bPfawGxJu jzpfEdkifajc aecJhjcif;uvnf; xnfph Of;pm;&r,ft
h csuf

jzpfvmEdkifw,f/ uRefawmfwdkY' D b Pf
oHk;ckpvHk;udkawmhemrnfa jy;aeola wG
tjzpfxnfhxm;&OD;rSmyJ/
pifumylbPfBuD;oHk;ckeJY rav;&Sm;u
arbPfwdkYu tapmydkif; 1990 jynfhESpf
awGuwnf;u jrefrmEdkifiHudk a&muf&Sd
aeMuwmjzpf w ,f / aemuf q H k ; awmh
olYwdkY&JUtJ'Dvdk&if;EDS; jrKyfESHrIawG t&mxif
vmwJhtcsdefa&mufvmNyDav/ olwdkYawGu
xufoefwJh tqdkjyKrIxyfwdk; vkyfaqmif
vmr,fqdkwmudkcefYrSef;zdkYodyfrcufygbl;/
'DtaMumif;awGaMumifh olwu
Ykd ekd mrnfajy;

'gu tpk&S,f,mtay:tjrwfcGJa0
ay;wJh pawmhawG? &if;ESD;jrKyfESHxm;wJh
ukrPDawG? pmcsKyfawGvdkrsKd; &if;ESD;jrKyfESH
rIawGuae&&SdwJh aiGjzpfw,f/ udk,fwkdif
tvkyfvkyfp&mrvdkwJhtwGuf 'Denf;u
aiG&SmzdkYvG,fulwJh enf;vrf;wpfckygyJ/
t&if;tESD;aumif;aumif;av; pdkufxkwf
xm;NyD; tjrwfaiGav;udk odrf;vdkufHkyg/
odaYk omfvnf; urmw0Sr;f uvlawG[m
0ifaiG&&SdzdkY pawmhaps;uGufeJY &if;ESD;
jrKyfESHrIvkyfEdkifr,fh tzGJUtpnf;aps;uGuf
awGrSm&if;ESD;jrKyfESHjcif;&JU tusdK;tjrwf
udk rjrifwwfMubl; 'grSr[kwf vufvw
G cf H
wwfMuw,f/ jrefrmEdkifiHrSmawmh aiGaMu;
&if;ESD;rIaps;uGufqdkwm ta0;BuD;rSm&Sdae
ygao;w,f/ vlawGar;aewJh ar;cGef;
BuD;awGu b,folYudk,Hk&rSmvJ qdkwmeJY
olwdkY&JU ,HkMunfcsufudk b,fae&mrSmxm;

&rvJqdkwmyJ/ cdkifrmwJh &if;ESD;jrKyfESHrI


tcGifhta&; tawmfrsm;rsm;udk vltrsm;pk
[m vufvSrf;rrDEdkifMubl;/

Passive Income

t&G,ftpm;uvnf; 'D bHk&S,f,mwefzdk;


tqifhxuf pum;ajymvmEdkifygw,f/
'DudpeJYywfowf&if pwef;'wfcsufwm
bPfeYJ attifeZf ufbPfawGu aps;uGuf
ay:xGufvmwJhEdkifiHawGxJrSm tygt0if
aps;uGuf 70 eJY 31 cktoD;oD;pD&Sdae
awmh olwdkYyJ trSwfaumif;aumif;&zdkY
&SdaewmrdkY tqdkjyKvTmwifoGif;oifhw,f/

om;awG tvkyftudkifu&wJh 0ifaiGudk


aumif;rGefpGm toHk;csEdkifatmif ulnD
Edkifr,fhenf;vrf;awGudk &SmazGoifhw,f/
Oyrmtm;jzif h yif p if v pmawG e J Y
touftmrcHjcif;awGu cdik rf mwJah iGaMu;
pDrHcsuftajccHudk azmfaqmifoifhw,f?
tvkyfvkyfjcif;0ifaiGu &&SdvmEdkifr,fh
umv&Snf vHkNcHKrI&JU rjzpfraexnfhoGif;
&r,fh tydkif;awGtjzpfeJYaygh/ tckxd
awmh jynfolwpf&yfvHk;rSm 'DESpfck pvHk; r&Sd
Muao;ygbl;/
udk,fydkiftvkyfvkyfaeMuolawGa&m?
yk*vduvkyfief;awGrSm tvkyfvkyfudkif
aeMuolawGtwGufyg yifpifvpm tpD
tpOfr&SdwJhtwGuf vltrsm;pk[m yifpif
vpmtpDtpOfawGu b,favmufxd
ta&;ygovJqdkwmudk owdrxm;rdMu
bl;/ tpdk;&taeeJY tNidrf;pm;pkaqmif;
aiGpkjzpfatmif yHhydk;ay;EdkifzdkY yk*vdu
yifpifvpm tpDtpOfudk zefwD;ay;&r,f/
xdkYtwl yk*vdutmrcHukrPDawG
zGifhvSpfcJhwm tckqdk&if wpfESpf&Sd aeNyDjzpf
ayr,fh olw&Ykd UJ ukeyf pn;f awGukd em;rvnf
Edkifwm&,f? vltrsm;pkudk rqJGaqmifEdkif
wm&,faMumifh vlpdwf0ifpm;rItenf;i,f
om&&SdcJhw,f/ tmrcHaMu;awGuvnf;
jrefrmEdkifiHu vlvwfwef;pm;awG twGuf
awmif aps;BuD;aew,f/ NyD;awmh tmrcH
vkyfief;taeeJY jynfwGif;aps;uGufvdktyf
csufawGeJY tH0ifcGifusjzpfr,fh ukefypnf;
awGudkzefwD;zdkY vdkw,f/
aemufq;kH taeeJq
Y &kd &if aiGaMu;pDrjH cif;
qdw
k m[m aiGaMu;t&if;tjrpfuo
kd ifah wmf
wJh pDrHcefYcGJrIjyKvkyfNyD; b0&JU&nfrSef;csuf
awGqD ta&mufoGm;jcif;ygyJ/
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

pma&;ol0DvsHatmifonf &efukefwGif
arG;zGm;NyD; ,ck uae'gEdkifiHwGifaexdkif
um aiGaMu;pDrHcefYcJGrIynm&Sifjzpfonf/

aeolawGxJrSmxnfhwGuf&r,f/
attifefZufbPfeJY pwef;'wfcsuf
wmbPfuvnf; olwdkY&JU t&G,ftpm;?
EdkifiHwumjzefYusufrIeJY aps;uGuftopf
awGxJu tawGYtMuHKawGaMumifh pm&if;
xJygw,f/ olrsm;eJYrwlwJh aiGaMu;
tajccH&SdwJh wkwfbPfBuD;wpfckjzpfwJh
tdkifpDbDpDuvnf; odomxif&Sm;wJh
wkwfEdkifiHu wdkufdkuf EdkifiHjcm;&if;EDS;
jrKyfESHrIawGeJY qufpyfNyD; jzpfoifhwJh
a&G;cs,frIyJvdkY ajymMuw,f/
jrwfqrk eG 0f if; bmomjyefonf/

2012
tar&duef? NAdwed Ef iS hf Oa&myor*wYkd
rSydwfqdkYrIrsm; ajzavQmh/ urmhbPf
yg0ifywfoufvm/ ADZm (Visa)? rmpwm
uwf (Master Card)? 0ufpwef;,leD,H
(Western Union) wdkYa&muf&Sd/
{NyD - ukefypnf;ESifh0efaqmifrIvkyfief;
rsm;\ ydu
Yk ek Ef iS o
hf iG ;f ukerf sm;ESihf pyfvsO;f

2013
onfh ta&mif;t0,fudprsm;tay:
uefYowfcsKyfcs,fxm;onfh EdkifiHjcm;
aiGaMu; vJvS,frIay: pDrHcefYcGJonfh
Oya'udkkyfodrf;/
Mo*kwf 10 &uf - Edik if jH cm;aiGaMu;vJv,
S f
rItay:pDrHcefYcGJonfh Oya'jy|mef;NyD;
EdkifiHoHk;aiGaMu;udk aps;uGufayg ufaps;

tvdkufEdkifiHjcm;aiGaMu;ESifh vJvS,fcGifh
jyK/
Ed0k ifbm 2 &uf - ajriSm;&rf;rIudk ESpf 70
txdcGifhjyKjcif;? kwfjcnf;tjrwfaiGcHpm;
cGifh&Sdjcif;ESifh aiGvHk;aiG&if;cHpm;cGifhtyg
t0if EdkifiHydkifjyKvkyfjcif;rjyK? pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;udk qdkif;iHhjcif;rjyKqdkonfh

trsKd;rsKd;aom oufomcGifhrsm;ESifh
taumufcGef uif;vGwfcGifhrsm;ESifh
twl EdkifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrIOya'jy|mef;
NyD; ig;ESpftcGefuif;vGwfcGifhjyK/

Zefe0g&D 27 - urmhbPfESifh tm&SzGHUNzdK;rI


bPfrsm;onf *syeftjynfjynfqdkif&m
yl;aygif;rIbPfrS tcsdefwdkacs;aiGrS
wpfqifh tar&duefa':vm oef; 900
udyk ,fzsuaf y;/ *syef? aemfa0ESifhtjcm;
EdkifiHrsm;rSvnf; a<u;NrDrsm;avQmfay;
&ef oabmwl/ aemufydkif;wGifEdkifiH

pmrsuEf mS 36 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

36

jrefrmhvlOD;a&
ig;&mcdkifEIef;atmuf
om bPfpm&if;&dS
ukvor* yg0ifwhJ yl;aygi;f tzGUJ tpD&ifcpH mu b@ma&;
u@rSmtpd;k &&J U tm;enf;csuaf wGukd b,fvu
kd n
l o
D ifh
ovJqw
kd m wifjyxm;ygw,f/
pwl;0'ftJvefbufum

stuart.becker@gmail.com

ukvor* aiGaMu;zGHUNzdK;rI&efyHkaiGtzGJU
(UNCDF) yg0ifwJh yl;wGJtzGJUwpfcku
jyifqifa&;qGJxm;wJh tpD&ifcHpmtopf
wpfapmift& jrefrmEdkifiH&JU oef; 60
aom vlOD;a&&JU ig;&mcdkifEIef;atmufom
bPfpm&if;&SdMuNyD; t&G,fa&mufNyD; 5
'or 9 oef;[m pnf;pepfrJhaiGwdk;acs;ol
awGqDu aiGacs;,laewm tckqdk&if
tar&duefa':vm 3 'or 9 bDvsH
&SdaeNyDvdkY qdkygw,f/ 'DyrmP[m aiGaMu;
u@zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf txl;ojzifh
tDvufx&Gef;epf aiGay;acsrIpepfzGHYNzdK;
a&;rSm tvGefBuD;rm;wJhtcGifhta&;jzpf
wmudk Tefjyay;aeygw,f/
'DtpD&ifcHpmudk ukvor*aiGaMu;
zGHUNzdK;rI&efyHkaiGtzGJU ? aiGaMu;qdkif&m
pnf;rsOf;xdef;csKyfa&;eJYyg0ifaqmif&Guf
a&;XmewdkY&JU aiGaMu;u@zGHYNzdK;wdk;wuf
rIudk jrifhwifay;zdkY yl;aygif;wJh tcGifhtvrf;
ay:ayguf&ef vkyfaqmifjcif; odkYr[kwf
trfatyDtzJGUu okawoejyKvkyfcJhwm
jzpfygw,f/ 'ghjyiftpD&ifcHpm[m ,aeY&&Sd
EdkifwJh jrefrmhaiGaMu;qdkif&m taumif;qHk;
owif;&if;jrpfawGrSm wpfcktygt0if
vnf; jzpfEdkifygw,f/
tpD&ifcHpmudk a&;qGJ&mrSmygwJh tjcm;
tzGJYtpnf;wpfckuawmh jrefrmEdkifiHu
csKdUiJholeJY qif;&JolawGtwGuf tpm;tpm
eJY toufarG;0rf;ausmif;rI vHkjcHKab;uif;
a&; wd;k jri ahf qmif&u
G Ef ikd &f ef 2009 ckEpS rf mS
wnfaxmifcJhwJh toufarG;rIESifh tpm;
tpmqdkif&m ab;uif;rI&efyHkaiGtzGJUygyJ/
tpD&ifcHpma&;qGJ&mrSm yg0ifyHhydk;ay;cJh
wJh ,ltifefpD'Dtufzf&JU aiGaMu;yg0if
aqmif&GufrIqdkif&m tpDtpOfa&;qGJrI
ynm&Sif aygvfvkcsfwefbmh*fu vuf&Sd
w&m;r0ifae&mawGqDuae aiGacs;,l
ae&wJh jrefrmEdkifiHom;awG[m bPf

'grSr[kwf tao;pm;aiGaMu;vkyif ef; tzGUJ


tpnf;awGvdk enf;vrf;wus aiGacs;
ay;r,fh ae&mawG&Sdvm&if twdk;EIef;
enf;enf;eJY acs;aiG&Edkifw,fvdkY qdkyg
w,f/ trfatyDtpD&ifcHpma&;qGJaepOf
umvtwGi;f olavhvmod&cdS w
hJ hJ taMumif;
t&mawGeJYywfoufvdkY vkcsfwefbmh*fu
rEav;NrKd UrSm Zlvikd v
f 18 &ufaeYu awGUqHk
ar;jref;rIudk ajzMum;ay;cJhygw,f/
]]uRefawmfwdkY trfatyDtpD&ifcHpmudk
a&;qG J c J h w ,f ? aiG a Mu;u@qd k i f & m
vkyfenf;vkyf[efudkvnf; a&;qGJOD;r,f/
uRefawmfwdkYu tpdk;&udk aiGaMu;u@BuD;
wpfcv
k ;kH eJY vdt
k yfcsuaf wGuckd sjyNy;D owif;

trsKd;orD;ESpfOD;u pDbDbPf&dS atwDtrfpufrS aiGxkwf,laepOf/"mwfyHk aumif;xuf

aqmif&Gufay;aewJh tzGJUtpnf;jzpfNyD;
ukvor* zGHUNzdK;wdk;wufrItpDtpOf&JU
tpdwftydkif;wpfckvnf;jzpfygw,f/
]]uReaf wmfwYkd ,ltife'f yD eD YJ eD;eD;uyfuyf
yl;aygif;aqmif&GufNyD; olwdkYudk yHhydk;ay;
ygw,f/ aiGaMu;0efaqmifrIu vkyfief;
awG trsm;BuD;xJu wpfckygyJ/}}
tpD&ifcHpmu ta&SUawmiftm&SrSm
tqif;&JqHk;vdkYowfrSwfcH&wJh jrefrm
EdkifiHom;awGtwGuf aiGaMu;ydkif; tcGifh
tvrf;awGudk wwfEdkiforQ rsm;rsm;
zefw;D ay;zdt
Yk wGuf wdusreS u
f efwhJ owif;
tcsuftvufawGeJYtwl tem*wfrSm
azmfaqmifoifhaom vkyfief;tqifhawG

H wGuf
t&yfxJuacs;aiGu@udk EdkifiHrSm aiGaMu; trfatyDtpD&ifcpH mu jrefrmEdik if t
OD;pm;ay;ckepfckudk azmfxkwfxm;w,f/
0efaqmifrI&JU tBuD;rm;qHk;jznfhqnf;ay;
yxr OD;pm;ay;u tDvufx&Gef;epf
oljzpfvmapw,f/
aiGaMu;0efaqmifrItydkif;rSm jrefrmEdkifiH
rSm t&ifu b,fvdktajctae&SdcJhw,f
qdkwmudk MunfhNyD;? a&SUquf b,fvdkjzpf
oGm;Edik v
f q
J w
kd m cefrY eS ;f zdYk BudK;pm;wJt
h cg
tckcsdef (2014 ckESpf) [m tcGifhtvrf;
aumif;awGjynfhaewJh tcsdeftcgvdkY ajym
vdkY&rvm;/

[kwfuJh? uefYowfrIawG kwfodrf;vdkuf


wmeJt
Y wl jrefrmEdik if [
H m tvGeBf u;D rm;wJh
tcGifhta&;aygif; ajrmufjrm;pGm&Sdaew,f
vdkY uRefawmfqdkcsifygw,f/ wpfcsdefwnf;

aemufwpfcsufuawmh vlawGu olwdkYrSm aiGawG&SdwJhtaMumif; vlodrcHcsifwmyJ/


rqvacwfwkef;u bPfrSm aiGtyfwJhvlawGudkaemufaMumif;vdkufcJhzl;wm&Sdw,fav
ay;EdkifzdkY? NyD;awmh b,fe,fy,fawGudk
OD;pm;ay;vkyfaqmif&r,fqdkwJh qHk;jzwf
csufcsEdkifatmif ulnDay;EdkifzdkY arQmfvifh
ygw,f}}vdkY oluqdkygw,f/
]]vkyfp&mawGu rsm;vGef;vdkY cifAsm;
pdwfawG&IyfoGm;vdrfhr,f/ tm;vHk;udk
csjya0zefaqG;aEG;jcif;tm;jzifh pepfwus
csOf;uyfrIwpfck uRefawmfwdkYvkyfcJhNyD;NyD/
uRefawmfwdkY tpdk;&eJY aumif;rGefwJh
qufqHa&;rsKd;&Sdxm;ygw,f/ olwdkYu
uRefawmfwdkYudk axmufyHhulnDay;NyD;
ajymif;vJwdk;wufrIudk vdkvm;awmifhw
aeMuygw,f}}vdkY oluajymw,f/
vkcsfwefbmh*f tvkyfvkyfay;aewJh
,ltifepf 'D t
D ufzt
f zGt
YJ pnf;[m tqif;&J
qHk;eJYzGHYNzdK;rItedrfhusqHk;wdkif;jynfawG&JU
aiGaMu;u@awGrSm yg0ifaqmif&GufEdkifrI
udk wdk;jrifhaqmif&GufEdkifa&; tav;ay;

twGuf tMuHjyKcsufawG jrefrmtpdk;&udk


yHhydk;jznfhqnf;ay;zdkY &nf&G,fxm;w,fvdkY
qdkygw,f/
,ltifefpD'Dtufzf aiGaMu;yg0ifaqmif
&GufrIqdkif&m tpDtpOfa&;qGJrIynm&Sif
aygvfvkcsfwefbmh*feJY tar;tajz
jrefrmEdkifiHuvlawG&JU aiGaMu;rwnf
jrKyfESHrItydkif;rSm tpD&ifcHpm&JUawGU&Sdcsuf
awGeJYywfoufvdkY b,ft&mu tHhtm;
oifhp&mtaumif;qHk;ygvJ/

uRefawmf ttHhMoqHk;uawmh t&yf


xJuaiGaMu;u@&JU yrmPygyJ/ tJ'grsKd;
&Sdw,fqdkwmawmh odNyD;om;yg? b,f
avmufyrmP&SdovJqdkwmom rodcJh
wm/
olu ukefoG,fbPf&JU &if;EDS;jrKyfESHrI
avmufeD;eD;udk BuD;rm;aew,f/ vlaygif;
3 'or 6 oef;u 'Du@xJa&mufaeNyD;

rSmyJ arQmfrSef;csufawG[mvnf; tHhrcef;


ygyJ/ jrefrmEdkifiHrSm &if;EDS;jrKyfESHrIawGu
arQmv
f ifx
h m;oavmuf rrsm;cJyh gbl;/ 'gu
ESpfvrf;armif;vrf;wpfckvdkygyJ/ tao;
pm; aiGaMu;u@udkMunfh&if tm&Su
tao;pm; aiG a Mu;tzG J U tpnf ; rsm;
tm;vHk; wpfckrusef 'DudkvmcsifMuw,f/
xdef;odrf;cGifhtmPm&SdaewJh'D0ef;usifrSm
pdefac:rIawGtrsm;BuD;uvnf; &Sdaew,f/
tao;pm; aiGaMu;tzGJUtpnf;awGu
acs;aiG,v
l rYkd &bl;? 'gayrJh azmufonfawG
qDuawmh pkaiGawG,lvdkY&w,f/ tcGifh
ta&;&Sdw,f/ 'gayrJhvkyfp&mawGvnf;t
rsm;BuD;&Sdw,f/ tao;pm;aiGaMu;tzGJUt
pnf;awG0ifvmcJh&if vG,frSmr[kwfbl;/
trsm;qHk;acs;aiGyrmPu tar&duef
a':vm 500 av? 'gu t&rf;udkcufcJ
ygw,f/

aiGay;acs oHk;pGJEdkifrIeJY jznfhqnf;ay;rI


odompGmwd;k wufvma&;jzpfw,f/ 'gu
pD;yGm;a&;orm;awGtwGuf tDvufx&Ge;f
epf aiGay;acsrI vrf;opfawG azmufzdkY
tcGifhtvrf;wpfckvkdY xifygovm;/

quf o G , f a &;e,f y ,f w pf c k v H k ; u
wdk;wufajymif;vJaew,f/ w,fvDaemeJY
tl;&D'l;wdkYu vkyfp&m&SdaewJh vdktyfwJh
ae&mrSm tajccHtaqmufttHak wG xm;zdYk
twGuf aiG wpf bDvsHavmuf oHk;aeMu
w,f/ 'guae aemufxyftcGifhtvrf;
awG trsm;BuD; zefwD;ay;vdrfhr,fvdkY
uRefawmfxifw,f/ aiGaMu;0efaqmifrI
t&mxifjcif;eJY ywfoufvdkYtvm;tvm
odyfudk aumif;aew,f/ NyD;awmhrdkbdkif;
aiGaMu;0efaqmifrIuvnf; tckvkyftck
NyD;wmr[kwfbl;? Hk;cGJtaqmufttHk
ydkif; &if;ESD;jrKyfESHrIawG vkyf&OD;r,f/
'gayrJhaumif;wJhtcsufu rdkbdkif;aiGuaiG
ydkYwJh ukefusp&dwfudk avQmhcsay;Edkifw,f/
trfatyD tpD&ifcHpm&JU awGU&SdcsufawG
udkMunfhNyD;awmh jrefrmjynfol vlxk
twGuf aiGaMu;0efaqmifrI &&Sda&;udp
tqifajy acsmarGaY &; zefw;D ay;zdYk tpd;k &
u bmvky&f rvJqw
kd mudk tESpcf sKyfMunfh
r,fqdk&if bmudkt&ifqHk; ta&;wBuD;
aqmif&u
G &f rvJ/ bPfvyk if ef; Oya'udk
ajymif;&rSmvm;/

jrefrmEdkifiH rdkbdkif;aiGaMu;Oya'eJY
ywfoufvdkY olrsm;eJYrwlwJhxl;jcm;csuf
awGxJuwpfcku aiGom;taumifheJY vl
yk*dKvf emrnftaumifhawGuae twdk;aiG
ay;vd&Yk wmyJ/ 'gu awmfawmfx;l jcm;w,f/
'gudk vlawGu ydkufqHpkEdkifwJhenf;vrf;
wpfcktaeeJYvnf; toHk;jyKzdkY tvm;
tvmaumif; &Sdw,fqdkwJh oabmyJ/
pmrsufESm 38 odkY

wumtay:wifaeaom ta<u;
a[mif;rsm;rS tar&duefa':vm ajcmuf
bDvsaH usmaf cszsuaf y;aMumif;orwBu;D
uaMunm/
rwf - tufzftD;pDudkkyfodrf;/
ar - A[dkbPfu 2015 ckESpf rukefrD
jrefrmEdkifiH pawmh&S,f,maps;uGuf

xlaxmif&ef wkdusKdpawmh &S,f,m


ukrPDESifh em;vnfrI pmcRefvTmvuf
rSwfa&;xdk;/
Zlvikd f 12 &uf - jyifqifxm;onfh A[dk
bPf Oya't& A[db
k Pfukd b@ma&;
0efBuD;XmevufatmufrS cGJxGufapNyD;
aiGaMu;ESifh aiGaMu;vJvS,frI EIef;xm;

pmrsuEf mS 37 odYk

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

rl0g'rsm;udk taumiftxnfazmf
aqmifEdkif&ef vGwfvyfpGmqHk;jzwfcGifhjyK/
Mo*kwf 5 - bPftcsif;csif;EdkifiHjcm;aiG
a&mif;0,fonfhaps;uGufudkzGifhay;/
Sources: Afford Two, Eat One; Map; Turnell

jraucdkifESifh jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

37

r&,fEdkifcJhwJh &,fp&maiGaMu;udef;*Pef;rsm;

'DyrmPu 1980 jynfhESpf


awGu pmwnf;r l;
wpfa,muf&J Uvpm usyf
1300 &JU tq 500 xuf
trsm;BuD;udkenf;vGef;ae
w,f/ tq 140 avmufyJ
&Sdw,fvdkY ajymvdkY&w,f/
t,f'DwmtzJGU0ifawG[m wpfvudk
ESpfBudrf wm0efr;vkyf&ygw,f/ nydkif;
t,f'Dwm wm0ef,lwJholu yHkEdSyfNyD;om;
owif;pmawGrSm jyemwpfckck&SdaecJh&if
owif;pmawGudk b,fvkdjzefYa0&rvJ
qdkwmudk qHk;jzwfay;&w,f/ dkufEdSyfNyD;
xGuv
f mwJh axmifaygif;rsm;pGmudk apmifa&
enf;enf;usvmwmeJY wpfapmifpD,lNyD;
ppfaq;Munfh&w,f/ wu,fvdkY tpdk;&ydkif;
xdyfqHk;yk*dKvfwpfOD;ygwJh owif;wpfyk'f
xJrSm rajymyavmufwJhpmvHk;trSm; 'grS
r[kwf rifrnDwmrsKd;&SdcJh&if 'Dowif;pm
awGudk NrdKUBuD;awGuaea0;atmif e,fpGef
e,fzsm; a'oawGydkYw,f/ tJvdkjyemudk
ajz&Sif;NyD; vkyfp&m&SdwmawGqufvkyf
w,f/ 'gayrJh wu,fvYkd Adv
k cf sKyBf u;D ae0if;
&JU owif; trSm;ao;ao;av;wpfck&Sdae

tq

500
ESpfaygif; 30 twGif; wdk;vmonfh
aiGaMu;azmif;yGrI

35

5.7 *

2012

2013

1.5

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

1.5

7.7

9.4

20

26.8

36.6
4.5

&Sdw,fvdkYajymvdkY&w,f/
1980 jynfhESpfawGwkef;u &efukefNrdKUxJ
uae ok0PudkoGm;&if bwfpfum;c jym;
50 yJ/ tck usyf 200 jzpfaeNyD/ 'gtq
aygif; 400 avmuf jrifhwufvmwmyJ/
vkyfom;aeYpOf (t*Fvdyf) owif;pm
wdkufrSm pmjyiftjzpfeJY tpdk;&tvkyfudk
pvkyfwJhaeYupvdkY uRefawmfxGufvm
cJhwJhtcsdef 11 ESpfausmfumvtwGif;
vpmawGu wpfESpfudk 10 'grSr[kwf 25
usyfEIef;avmuf wdk;cJhygw,f/ qdkvdkwmu
'DESpf vpm usyf 210 &&if aemufESpf
usyf 220 udk wdk;vmygw,f/
'gayrJh tJ'Dtcsdefumvu aiGaMu;
azmif;yGrIaMumifh uRefawmfwdkYvdk tpdk;&
0efxrf;awG tawmfrsm;rsm;[m udk,fh
bmomawmif pm;zdkYtEdkifEdkifjzpfcJhNyD;
rdom;pkawGtrsm;BuD; tcuftcJMuHKcJh&
ygw,f/
wcsKdUu tydk0ifaiG&r,fh tvkyfav;
vkyfzdkY BudK;pm;Muw,f/ Oyrmt*Fvdyfvdk
owif;wpfyk'fa&;&if uRefawmfwdkY usyf
50 yJ &w,f/ 'gayrJh tar&duefoHHk;u
olwdkY&JU vif;a&mifjcnfeJY rdkaq;cfpmtkyf
awGxkwfa0zkdYtwGuf bmomjyefpmrl
wpfyk'fudk usyf 600 ay;aew,fav/
1990 jynfhESpfausmf tapmydkif;ESpfawG
rSm tpdk;&u EkdifiHjcm;ukrPDwcsKdUudk

2003

2002

2001

-0.1
2000

1999

1998

1997

1996

1993

1992

1991

1990

1989

1988

1987

&ifawmh aps;uGux
f u
J kd owif;pmwpfapmif
awmifta&mufrcHbl;/
trSm;udk csufcsif;jyefjyifNyD; tpuae
wpfcgjyef yHkEdSyf&awmhw,f/ rSm;wJh
owif;pmawGudk csdyfydwfNyD; aemufaeY
zsufqD;ypf&ygw,f/
jyefMum;a&;0efBuD;Xmeu nwm0efcH
t,f'Dwmwpfa,mufudk nqdkif;wpfqdkif;
qif;&if ig;usyf owfrSwfxm;ygw,f/
uRefawmfwdkYtwGuf wpfESpfwpfcg&wJh
qkaMu;u uRefawmfhvpm oHk;yHkwpfyHk
wefzdk;&SdwJh usyf 70 wef tdEd, yavuyf
vHkcsnfaumif;aumif;av; wpfxnfyg/
aumfzD? vufzuf&nfwpfcGufudk jym; 50?
pD;u&ufig;vdyfudk wpfusyf? Muuf'Hayguf
wpfyGJudk oHk;usyf ay;&w,f/
'DuaeYrSm vrf;ab;qdkifu xrif;
wpfeyfudk usyf 500 u 800? vufzuf
&nfwpfcu
G u
f kd usyf 250? pD;u&ufwpfvyd f
udk usyf 100 eJY Muufom;'HaygufwpfyGJudk
usyf 1500 ay;&ygw,f/ NyD;cJhwJhESpfaygif;
30 twGif;rSm 'g[m tMurf;tm;jzifh tq
500 wdk;vmwmjzpfw,f/ aiGazmif;yGrIEIef;
b,favmufrsm;ovJqdkwm oufaojy
aewmyJ jzpfygw,f/
'gayrJh uaeY vpmawGMuawmh qwl
vdkufwdk;rvmbl;/ tcktpdk;&owif;pm
wdkufawGrSm pmjyifwpfa,muf&JUvpmu
usyf 93000/ 'gu tq 500 eD;yg;
wdk;vmwmrdkYvdkY rqdk;vSygbl;/ t,f'Dwm
wpfa,mufu usyf 140000? tBuD;wef;
owif ; axmuf w pf a ,muf u usyf
105000 vpm&Muw,f/ 'gayrJh pmwnf;
r;csKyfwpfa,muf&JUvpmusawmh usyf
220000 yJ&Sdw,f/ odyfrMumao;cifu
usyf 30000 pD wdk;ay;xm;ygw,f/
'DyrmPu 1980 jynfhESpfawGu
pmwnf;r;csKyfwpfa,muf&JUvpm usyf
1300 &JU tq 500 xuf trsm;BuD;udk
enf;vGef;aew,f/ tq 140 avmufyJ

2004

18.4

21.1

29.7
16.3

31.8

32.3
21.9

27.2

25.2

1986

1995

9.3

1985

24.1

6.8

1984

1994

5.7

4.8

1983

5.3

0.3

wpfcu
G ?f ig;yd&nfew
YJ pYkd &m tm;vH;k ygwJh xrif;
wpfeyfrS wpfusyfyJ usw,fav/ vpmu
enf;ayr,fh owif;axmufwpfa,muf
odrYk [kwf t,f'w
D mvufaxmufwpfa,muf
&JUwm0efu tifrwefBuD;w,f/ tpdk;&
owif;pmtwGuf tvkyfvkyfwmjzpfawmh
uRefawmfwdkY&JUtvkyfawGu enf;enf;rS
trSm;rcHbl;qdkwm uRefawmfwdkYtm;vHk;
odMuygw,f/

1982

1981

5.7

0.6
1980

-6
1978

1979

-1.2
1977

0ifa&mufciG ahf y;cJw


h ,f/ tJ't
D cg 'Dzufpyf
vkyfief;awGrSm tvkyfvkyfzdkYtwGuf tpdk;&
0efxrf;wcsKdUtvkyfxGufukefw,f/
uRefawmfhtvkyfu pdefac:rIawGrsm;
ayr,fhvnf; uRefawmftvkyfxGufzdkY
csw
D ckH swjkHzpfaecJyh gw,f/ 'gayrJv
h nf; aiGa&;
aMu;a&; wpfckwnf;aMumifhyJ uRefawmf
tvkyfxGufcJh&w,f/ uRefawmf tJ'DrSm
qufNyD;tvkyfvkyfzdkY b,fvdkrSrwwfEdkif
awmhbl;av/
yxrawmh uRefawmhf&JU owif;ESifh
pme,fZif;vkyfief;u tBuD;tuJu
uRefawmfh&JU tajctaeudk&Sif;jyayr,fh
vnf; xGucf iG rhf ay;cJb
h ;l / tJ't
D cgusawmh
uReaf wmf xGucf iG &hf zdt
Yk wGuf olu
Y akd usmNf y;D
olYtxufvlBuD;udk xGufcGifhawmif;&yg
awmhw,f/
uReaf wmfxu
G v
f mwJh ESprf mS yJ uReaf wmfh
vkyfazmfudkifzuf 10 a,mufvnf; aiGa&;
aMu;a&; tqifrajyrIaMumifhyJ toD;oD;
tvkyfxGufcJhMuw,f/ NyD;awmh odyfrMum
cifrSmyJ uRefawmfwdkYtm;vHk; yk*vdu
ukrPDawGrSm vpmaumif;aumif;eJY
tvkyf&cJhMuw,f/ tJ'DtcsdefavmufrSmyJ
qdk&S,fvpfpepfvnf; aemufqHk;awmh
csKyfNidrf;oGm;cJhygw,f/
'gayrJh uRefawmfwdkYvnf; t*Fvdyf
owif;pmwdkufrSm tvkyfvkyfcJhwJh tawGU
tMuHKawGu jrefrmEdkifiH&JUajymif;vJvmwJh
pD;yGm;a&;avmuxJudk 0ifEdkifzdkYtwGuf
tajccHaumif;awG ay;cJhMuw,f/ 'DtxJ
u wcsKUd uawmh qif;&J'PfcEH ikd zf ?Ykd t*Fvyd f
pm BuKd ;pm;zd?Yk tvkyu
f kd rcdrk uyfvyk zf q
Ykd w
kd hJ
tajccHaumif;awGygyJ/
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/

jyxm;aomude;f rSm pDtdik af t urmh


tcsut
f vuf pmtkyfjzpfonfrSvGJ
usefudef;*Pef;rsm;tm;vHk;onf urmh
bPfrSjzpfygonf/

jrefrmEdik if &H UJ aiGaMu;ordik ;f (1861 rS 2015)

2014
Banking and Financial Institutions

Oya' rlMurf; topfa&;qGJjcif;aemuf


qHk;tqifha&muf&Sd/
,ckEpS t
f wGi;f EdkifiHjcm;bPf ig;ckrS 10
cktxd pwifvkyfaqmifcGifhay;&ef&Sd/

2015
tmqD,aH 'owGi;f vGwfvyfpGm ukef
oG,fcGifh oabmwlnDcsuf &&Sd&ef&Sd/
&efukefpawmhtdwfcsdef; pwifrdwfquf
&ef&Sd/
a&G;aumufyrJG sm;usif;y&ef&Sd/

pmrsuEf mS 38 odYk

2.1
1971

1976

-4
1970

vGecf w
hJ t
hJ ESpf 30 avmufu uRefawmf
vpm b,favmuf&ovJqdkwmeJY &efukef
&JU ukefaps;EIef;awGtaMumif; ajymjywJh
tcgrSm uRefawmhfxufi,fwJh vkyfazmf
udkifzufawG txl;ojzifh EdkifiHjcm;om;awG
u &,fMuygw,f/
tckawmh 'DtaMumif;awGu yHkjyif
wpfyk'fvdkjzpfaeayr,fh tJ'Dtcsdeftcg
wke;f uawmh &,fp&maumif;wJu
h pd r[kwf
cJhygbl;/
jrefrmEdik if rH mS qk&d ,
S v
f pf0g'udk usio
hf ;kH
cJhpOftcsdef 1980 jynfhESpfawGwkef;u
tvkyfwpfck&EdkifzdkYu odyfudkcufcJvGef;
ygw,f/ bGJU&wJholawGudktvkyftudkif
ay;r,fh yk*vduukrPDqdkwmvnf; r&Sd
bl;/ &efukef 0dZmeJY odyHwuodkvf (tck
&efuek w
f uov
kd )f rSm bGUJ &Ny;D wJt
h cg tpd;k &
tvkyfudkyJ arQmfvifh&ygawmhw,f/ vl
trsm;pkarQmfvifhvdkY&wmu wpf&ufvkyfc
3 usyf25 jym;? vpm 125 usyf&wJh
ti,fwef;pma&;tvkyfygyJ/
tvkyform;Hk;wpfHk;rSm rSwfyHkwif
&w,f? wpfvwpfcg tvkyform;
rSwfyHkwifuwfudk oufwrf;wdk;&w,f/
tvkyfawGu tJ'Davmufawmif&Sm;yg;cJh
ygw,f/
1981 ckESpfrSm EdkifiHydkifowif;pmjzpfwJh
vkyfom;jynfolYaeYpOf (t*Fvdyf) (tck
e,l;vdkufatmhzfjrefrm) rSm tvkyfoif
pmjyiftjzpf wpfvvkyfNyD;wJhtcsdefrSm
pmjyifpmar;yJGudk ajz&ygw,f/ uHaumif;
axmufrpGmeJY ajzqdkol 60 ausmfrSm
ig;OD;a&G;wJhtxdygNyD; tvkyf&cJhygw,f/
pmjyiftjzpfeJYtvkyf&cJhw,f/
uRefawmfh&JUvpmu wpfvudk usyf
210 renf;ygbl;vdkYvnf; qdkEdkifygw,f/
wpf&ufudk ckepfusyfyg/
tJ'Dtcgwkef;u 0ufom;[if;? [if;csKd

1975

-4.3
1969

myolwin286@gmail.com

7.6

2.4

rsdK;vGif

1972

0.8

16

17.6

24.8

31.7

25.2
1974

22.4

25.2
1973

25.5

1968

-0.5
1964

1967

-2.7
1963

1966

-1.6
1962

1965

-0.1
1961

17.7

51.5

57.1

1980 jynfEh pS af wGu qd&k ,


S v
f pfpepfatmufrmS vlaerIp&dwpf uawGeYJ ausmif;Ny;D Ny;D csi;f tvky0f ifcw
hJ hJ yxrOD;qH;k tvkyt
f aMumif;eJY aiGa&;
aMu;a&;tajctaeawGukd jrefrmwdik ;f (rf) txl;xkwt
f csyyf kd pmwnf;r ;l rsK;d vGiu
f jyefvnfawG;awmMunfrh yd gw,f/

38

jrefrmvkyfief;&SifawGtwGuf
aiGaMu;aps;uGuf tvSrf;a0;qJ
pEmvGif
sdlsandar@gmail.com

vkyfief;&SifwpfOD;twGuf pD;yGm;a&;
vkyfief;rSm vSnfhoHk;p&maiG tvG,fwul
&EdkifwJh tajctaersKd;[m tvGefrufarm
p&m jzpfygw,f/
&moD tvdkufjzpfap? vkyfief; obm0
t&jzpfap tcsdefykdif;tvdkuf aiGawG
0ifvmNyD; ydkaiGxGufay:csdef&Sdovdk vkyfief;
vnfywfaewJh t&SdefrysufzdkY? csJUxGifzdkY
twGuf pD;yGm;a&;vkyfief;awG[m wpfcsdef
r[kwfwpfcsdef aiGvSnfhoHk;zdkY vdkvmpjrJ
jzpfygw,f/
EdkifiHwum aiGaMu;aps;uGufawGrSm
aiGydkoleJY aiGvdkolMum; aiGtjrefvSnfhzdkY oHk;
wJhenf;awGxJrSmaiG&if;eJY twdk;xkwf,l
zdkYoufwrf;raphao;wJh aiGacs;pmcsKyf?
tmrcHpmcsKyf trsKd;rsKd;? aocsmrIenf;NyD;
pGepYf m;&rIrsm;wJh aiGaMu;qdik &f m taxmuf
txm; trsKd;rsKd;? EdkifiHjcm;aiG trsKd;rsKd;
pwmawGudk wefzdk;t&Sdxuf aps;avQmh
a&mif;cs aiGazmfwJh enf;udk oHk;Muygw,f/
aiGaMu;aps;uGufrSm aiGydk&Sdaeol
twGuf 0,fp&m? vdkaeoltwGuf a&mif;cs
p&m pm&Gufpmwrf;? pmcsKyftrsKd;rsKd;[m
ueOD; taeeJY tMurf;zsif;tm;jzifh tpdk;&?
cdik frmwJh yk*v
u
d bPfawG? aumfyadk &;&Si;f
Bu;D awG? tmrcH ukrP
aD wGvrkd sK;d ,HMk unfrI
&NyD;wJh tcdkiftrm tzGJUtpnf;awGu
olwdkY aiGvdkwJhtcsdefrSm ,HkMunfrIudk
t&if;cHNyD; xkwfa&mif;xm; (0,folrsm;
xHrS aiGvSnfhxm;) wJh ukefoG,frI pepfeJY
ukeaf &mif; uke0f ,fvrf;aMumif; twGi;f rSm
bPfawGu Mum;cHtjzpf aqmif&Guf&if;
xkwfay;xm;wJh aiGay;aiG,l pm&Guf
pmwrf;awG jzpfMuygw,f/
vdktyfcsdef oHk;EdkifzdkY vufxJ aiGom;
trsm;tjym; aqmifxm;zdkY rvdkjcif;?
aiGrtdyfjcif;? umvwdktwGuf aiGvSnfh&m
rSm jrefjrefaiGay:NyD; bPftwdk;EIef;xuf
oufomjcif; pwJhtusKd;aus;Zl; awG&SdwJh
yDjyifcdkifrmwJh aiGaMu; aps;uGuftae
txm; tvSrf;a0;qJjzpfayr,fh ao;ao;
BuD;BuD; vkyfief;vkyfvm&if aiGvSnfh oHk;zdkY
vdkvmwwfjrJ jyemudkawmh jrefrm
vkyfief;&SifawGu udk,fhenf; udk,fh[efeJY
ajz&Si;f &if; uk,
d Ehf ikd if t
H xGmeJY ud,
k ahf iGaMu;
aps;uGufudk OD;wnfaewJh [kdwpfp 'Dwpfp
tajctaeawGawmh &Sdygw,f/
Oyrm EdkifiHjcm;ukefwifydkYolawGu
jynfyudk ukefypnf;wifydkYNyD; bPfpm&if;
xJ0ifvmr,fh EdkifiHjcm;aiGudkBudKyGdKifh
a&mif;cs aiGazmfwJh aps;uGufvdkrsKd;aygh/
urmh 'kwd,trsm;qHk; wifydkYol tqihf
a&mufcJhzl;wJh jrefrmh yJrsKd;pHk pdkufysKd;
a&mif;0,fa&;avmurSmawmh yJukefpnf
udkyJ vufvTJa&mif;0,fwJhenf;udk aiGazmf
enf; twGufvnf;yJ toHk;jyKaeygw,f/
a&mif;0,f&mrSm *dka'giftwGif;&Sd yJyrmP
udk udk,fpm;jyKwJh *dka'gifrS ukefxkwf,lcGifh
jyKwJh ukefxkwftrdefY (Delivery Order)

pmrsufESm 36 rS
tJ'DzGJUpnf;wnfaqmufyHkudk toHk;jyK
vdkY&w,f/ ydkufqHu0ifr,f? xGufr,f?
olYudk aiGpkaqmif;rdvmatmif pDrHxm;
wmyJ/ vG,af wmhv,
G rf mS r[kwb
f ;l /tvm;
tvmwpfckuawmh 'Dpepfutukeftus
awG avQmch say;Edik w
f ,f? a0;vHwhJ a'oawG
txd aps;oufompGmeJY aiGydkYay;Edkifw,f/
'gu vHkjcHKpdwfcs&wJhenf;vrf;wpfck
vnf; jzpfvmrSmyg/ 'DjrefrmEdkifiHrSm
olwdkYawGu o&D;*sD rdkbdkif;enf;ynmeJY
pwifvkyfudkifrSmjzpfw,f/ aps;toufom
qHk; prwfzkef;wpfvHk;u a':vm 100
avmuf&SdwmrdkY cifAsm;u csKdUwJholawGudk
csefvSyfxm;rSmvm;/ 'Dae&mrSm olwdkYu
wpfuGufBudKjrifw,f/ prwfzkef;aps;EIef;
awG usvmvdrfhr,f? NyD;awmh jrefrmpm
pepfvnf; wpfcgwnf;&&SdEdkifvdrfhr,f/
'gawGjzpfvmr,fvdkY uRefawmfxifw,f/
'gu taqmufttHkydkif;awGudk tpm;xdk;
rSmawmhr[kwfbl;? NyD;awmh 'DtcsufuyJ
vlxkudk a&G;cs,fydkifcGifhawGydkay;Edkifvdrhf
r,f? tJ'Dtcg olwdkYwpfawG aiGacs;ol
wpfa,mufuay;wJh cyfnHhnHha&G;cs,frI
wpfckudk rjzpfrae,lp&mrvkdawmhbl;aygh/
jrefrmEdik if [
H m ta&SUawmiftm&SrmS tqif;
&JqHk;EdkifiHwpfEdkifiHjzpfHkru aiGaMu;0ef
aqmifrIay;wJhtydkif;[mvnf; tnHhzsif;
qHk;jzpfw,fvdkY trfatyD tpD&ifcHpmu
axmufjyxm;awmh trsm;pkaom vlO;D a&
u aus;vufaejynfol vlxjk zpfwt
hJ wGuf
aus;vufaecsKdUiJhwJh jynfolawG&JU
'kuudk oufomapzdkY txda&mufqHk;
enf;vrf;jzpfapr,fh aiGaMu;0efaqmifrI
ydkif; wdk;wufrIwpfck jrifxm;wm &Sdyg
ovm;/ bmaMumifhvJ/

zefwD;EdkifpGrf;udk uRefawmfwdkY csD;usL;


&vdrfhr,f/ olwdkYu aiGenf;enf;av;udk
'Duacs;,lNyD; [dkbufrSm jyeftoHk;jyKEdkif
w,f? ukeu
f sp&dwu
f kd umrdatmif aiGenf;
enf;eJY vkyfaewmav/ wu,fawmholwdkY
tawmfav; wDxGifMuHqEdkifpGrf;&SdMu
w,f/ uRefawmfwdkY wpfESpfywfvHk; vl
100 eJY yl;aygif;NyD; aiGa&;aMu;a&; 'dkif,m
&DvkdYac:wJh okawoewpfck vkyfaeyg
w,f/ olwdkYqD aiGpD;0ifrI? aiG,dkpdrfhrI?
olwdkYu aiGaMu;udkb,fvkd pDrHcefYcGJovJ
qdkwm? b0udk b,fvdk&yfwnfaeEdkif
ovJqdkwmawGudk apmifhMunhfw,f/

vlxkuawmh
0efaqmifrItrsKd;tpm;
tm;vHk;udk vdktyfaewmyg/
aiGaMu;ydkif;0efaqmifrIawG
olwdkYvdktyfw,f/
pnf;pepfr&SdwJh aiGaMu;0efaqmifrI aps;
uGufBuD;wnf&SdaerIu jrefrmEdkifiHu
vlxk zGNYH zdK;wd;k wufru
I kd b,fvpkd ed af c:rI
awGjzpfvmapovJ/ 'gu aiGukd [d'k yD w
Ykd hJ
tcg ydck ufw,fvx
Ykd ifvm;/ NyD;awmh ydNk yD;
oabmxm;BuD;wJh aqmif&GufrI taeeJY
tJ'gudk ydkrdkvG,fulatmifvkyfoifhvm;/

pnf;pepfr&SdwJh aiGaMu;0efaqmifrI
ay;aeolawGudk vlqdk;awGvdkY uRefawmf
rxifygbl;/ wjcm;a&G;cs,fp&mvrf;
r&SdolawGtwGuf vdktyfcsufuGufvyf
wpfckudk olwdkYu jznfhqnf;ay;aewmyg/
&efukefNrdKU&dStao;pm;ESifhtvwfpm; pufrIvkyfief;zGHUNzdK;a&;bPfudkawGU&pOf/
vlxkuawmh 0efaqmifrItrsKd;tpm; olwdkYrSm aiGydkaiGvQH&Sdw,f? tJ'DaiGudk
"mwfyHk ,k,k
tm;vHk;udk vdktyfaewmyg/ aiGaMu;ydkif; 'Denf;vrf;eJYyJ toHk;cs&rSmyJ/ olwdkYawGu
0efaqmifrIawG olwdkYvdktyfw,f/ 'gu vdktyfcsufwpfckudk jznfhqnf;ay;aewJh
jzwfydkif;udk vufvTJa&mif;0,f Muygw,f/ tpdk;& wpfOD;wnf;uyJ t&if;tESD; vlxk&JUb0awGudkjrifhwifay;zdkY&m r&Sdrjzpf pGefYOD; pD;yGm;a&;orm;awGjzpfw,f/
'gayrJh 'Dtkd (Deliver Order)ta&mif; aps;uGuftwGuf &nf&G,fum oufwrf; vdktyfwJh tpdwftydkif;wpfckvdkY uRefawmf uRefawmfwdkYu w&m;0if 0efaqmifrIu@
t0,f[m vkyfenf;vkyf[efawG w&m;0if wpfESpftxuf pmcsKyfawGudkom xkwfa0 xifw,f/ usef;rma&;u vlawGta<u; rSm 'Dvt
kd yfcsuaf wGukd ydNk y;D vHjk cKH wo
hJ ufom
cdkifrmatmif rwnfaqmuf&cif ay:vm aeao;NyD; aiGaMu;aps;uGuftwGuf
wJh vdrfvnfrIawGaMumifh 2012 ckESpfrSm oufwrf;wdk wpfESpfatmufpmcsKyfawGudk
pD;yGm;^ul;oef; 0efBuD;Xmeu w&m; rxkwfao;ovdkyk*v
dubPfawG? aumfydk
a&;&Sif;awGu xkwfa0EdkifwJhtqifh r&Sd
ao;ygbl;/ bwf*sufvdkaewJh tpdk;&u
ckESpf
A[dkbPfu wpfqifh xkwfa&mif;wJh
aiGwdkufpmcsKyfawG[mvnf; kwfw&uf
toHk;rvdkao;wJh aiGawG ydkifqdkifxm;
aewJh yk*vdubPfawGeJY xkwfa0ol
A[kdbPf Mum;rSmyJ ta&mif;t0,f trsm;
qHk;jzpfaeygao;w,f/
pDbDbPf EdkifiHjcm;aiGvTJaumifwm aiGxkwf,laeolrsm;udkawGU&pOf/ "mwfyHk udkwdwf
j
r
ef
r
mEd
i
k
i
f
H
aiG
a
cs
;
ouf
a
ocH
v
uf
r
w
S
f
pD;yG;ul;oef;0efBuD;Xmeu
rsm; vJ v S , f a &mif ; 0,f a &;vk y f i ef ; wif&Sdvm&jcif;&JU t"dutaMumif;awG wJhtqifajyacsmarGUwJh jznfhqnf;ay;rI
'Dtdkjzwfydkif; vufvTJa&mif;0,frIudk
(trftufpftD;pD) u wm0ef&SdolawG&JU xJu wpfckyJ/ uRefawmfwdkYu olwdkYudk awGeJY axmufyHhulnDay;zdkYyg/
w&m;r0ifowfrSwfonfhckESpf
k q
f aH y;vdu
k rf ,fq&kd if olwrYkd mS jyem jrefrmEdkifiH&JU aiGaMu;0efaqmifrI zGHYNzdK;
tqdkt& tpdk;&aiGwdkufpmcsKyfawGudk ydu
a&;twGuf rdkbdkif;zkef; tajccHtaqmuf
aps;uGufrSm 0,fvkdolawG&Sdayr,fh jyef tcuftcJ&SdwJhtcg ajz&Sif;zdkYtaxmuf
ttHku b,favmufxd ta&;ygovJ/
vnfa&mif;csvdkol r&Sdbl;vdkYqdkygw,f/ tuljzpfwmaygh/ 'gayrJh uav;aer
vl x k t wG u f aiG y d k Y a iG v T J a wG u d k
r0ifaMumif;vdkY owfrSwfwmudk cHcJh&yg
'DvdkwpfESpfatmuf oufwrf;wdk aumif;wJhtcg uav;udk b,fvdk*kpdkuf
vG,fvG,feJY tukeftusenf;enf;vkyf
w,f/ aps;uGufrSmawmh 'Dtdk a&mif;0,f aiGacs;pmcsKyfrsm;xkwfa0vmNyD; wpfOD; jyKpk&r,fqdkwm olwdkYodoifhw,fav/
pepfudk oHk;qJygyJ/
csi;f 0,f,o
l rl sm; tygt0if vkyif ef;awGu acwfrDzGHYNzdK; wdk;wufwJh aiGaMu; aqmifEdkifr,fh wdk;wufrIawGudk a&SUquf
0efaqmifrpI epfr&Sb
d J vlawG[m olw&Ykd UJ uRefawmfwdkYawGUjrif&rSmyg/ NyD;awmh
ukefoG,f vkyfief;udk cdkifrmwJh bPf umvwdk aiGydkcdkuf- 0,f,x
l m;Ny;D aiGazmfvkd
toufarG;rIvkyfief;awG rwnfzdkY b0 olwdkY&JUaiGudk odrf;xm;Edkifr,f? pm&if;ao
pepfeJY csdwfquf rwnfaqmuf &ao; vmwJhtcg jyefvnfa&mif;cswm? aiGydk
awGudkwnfaqmufzdkY b,fvdkenf;vrf; tyfaiG taumif&h v
dS mr,f/ wjcm;udpa wG
ayr,fh aiGacs;pmcsKyf trsKd;tpm; tydkif; vmcsdef jyefvnf0,f,lwmawGvkyfvmNyD;
awG wDxGifMuHqaeMu&w,fvdkY jrifyg vdkyJvdkY uRefawmfxifw,f? 'gu ykpm
rSmawmh tawmftwefcdkifrmwJh tpdk;& jyefvnfa&mif;ol 0,folta&twGuf
ovJ/ tJ'gu cifAsm;udk tHMh oapovm;/ wpfyk'f&JU wpfpdwfwpfydkif;yJav/ wjcm;
xkwfaiGwdkuf pmcsKyfawGeJY bPfaiGpk rsm;jym;vmwJ h t cg aps;uG u f w pf c k
vlxku olwdkYudk,folwkdY aiGaMu; taqmufttHk &if;EDS;jrKyfESHrIawGvkyfzdkY
pmtkyfawG? tcsdefydkif; tyfaiG jzwfydkif;awG tjzpf wnfNidrfvmEdkifwJhtjyifaiGaMu;
xkwfaewm &Sdygw,f/
aps;uGuf&JU tpdwftydkif;wpfcktjzpf rwnfzdkY wDxGifMuHqwJh enf;vrf;awG vnf; vdkao;wmaygh/
jrwfqkrGef0if; bmomjyefonf/
taMumif;ajym&&if csKdUwJholawG&JU wDxGif
'gayrJh aiGwdkuf pmcsKyfawGudkvnf; ay:aygufvmEdkifrSm jzpfygw,f/

2012

39

pmrsufESm 10 rS
EkdifiHjcm;bPfawGeJYywfoufNyD; ajym&
r,fq&dk if jrefrmEkid if rH mS Ekid if jH cm;bPfawG
0ifa&mufvkyfukdifr,fh udprSm pOf;pm;
p&mawGeJY 'Gd[jzpfp&mawG trsm;BuD;&Sdae
ygw,f/ jrefrmEkdifiHrSm umvMum&SnfpGm
&SdcJhwJh olwdkY&JU &yfwnfrI[m aemufqkH;
rSmawmh jynfolykdiftodrf;cH&rIeJY EkdifiHrS
ESifxkwfcH&rIawGeJY tqkH;owfcJh&csdef
1962 ckEpS u
f wnf;u jrefrmEkid if eH YJ tquf
toG,f jywfawmufoGm;cJhwJh EkdifiHjcm;
bPftenf;pk[m 2014 ckEpS rf mS Ekid if w
H iG ;f
jyefvnf0ifa&mufvmawmhrSmyg/ A[kd
bPfu 'gukd &Sif;vif; aocsmatmif
aqmif&Gufaeayr,fvkdY EkdifiHjcm;bPf
awG&JU aqmif&GufrIawG tay:rSmawmh
tuefYtowfawG &SdvmEkdifygw,f/
pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;awGeJY ywfouf
NyD; bPfvkyfief; 0efaqmifrIawGukd
uefYowfxm;wmrsKd;? EkdifiHjcm;vkyfief;
awGeYJ Ekid if jH cm;om; wpfO;D csi;f pDtwGuo
f m
0efaqmifrIawGay;EkdifwmrsKd;? aemufNyD;
EkdifiHjcm;aiGjzifhom aqmif&GufcGifh&Ekdifwm?
kH;cef;wpfckom zGifhcGifh&wmrsKd;awGukd
uefYowfcH&Ekdifygw,f/ EkdifiHjcm;bPf
vkyfief;vdkifpifwpfcktwGuf tenf;qkH;
&if;ESD;aiGay;oGif;rIyrmPukd tar&duef
a':vm 75 oef;EIef;eJY owfrSwfrSm
jzpfygw,f/ 'Dt&if;tESD;twGuf tusKd;
tjrwf jyef&zkdY[m arQmfrSef;xm;oavmuf
vG,fulwJh tvkyfawmhr[kwfygbl;/ txl;
ojzifh txufrmS ajymxm;wJt
h wdik ;f bPf
awGtay: csrSwfxm;wJh uefYowfcsuf

ckdeD pD;yGm;a&;vkyfief;
awG&J Uvuf0g;BuD;tkyfrIukd
ajz&Sif;Ekdifr,fh
enf;vrf;wcsKd Uukd
EkdifiHjcm;bPfawGu
ay;pGrf;Ekdifw,fqkdwmukd
em;vnfxm;zkdYygyJ/
awGtm;vkH;ukd EkdifiHjcm;bPfawG vkdufem
aqmif&Guf&r,fqkd&ifaygh/
arvtwGi;f u Ekid if jH cm;bPf 40 ausmf
ukd ukd,fpm;vS,fkH;awGeJYtwl jrefrm
EkdifiHrSm vkyfief;vkyfcGifhvkdifpiftwGuf
wif'gac:,lcJhygw,f/ tJ'DxJurS ig;ck
uae 10 ckukd aemufykdif;jyKvkyfr,fh
a&G;cs,fyGJrSm a&G;cs,frSmjzpfygw,f/
jrefrmEkdifiH&JU rkdbkdif;qufoG,fa&;vdkifpif
wif'gac:,lrIvkyfief;pOfukd atmifjrif
pGm aqmif&GufEkdifcJhwJh *smreftMuHay;
vkyfief;BuD; Roland Berger u 'DEkdifiHjcm;
bPf a&G;cs,fyGJBuD;ukd aqmif&GufrSm
jzpfygw,f/ a&G;cs,fcH&olawGukd pufwif
bmvaESmif;ykdif;rSm xkwfjyefaMunmrSm
jzpfygw,f/
jrefrmEkdifiHukd EkdifiHjcm;bPfawG
wpfzef jyefvnf0ifa&mufvmrItay: ,ck
vuf&Sd jynfwGif;bPfawG&JU tjyif;
txef uefYuGufajymqkdrIawGvnf;
xGufay:aeygw,f/ jrefrmhbPfawG[m
"etiftm;BuD;rm;NyD; enf;ynmuRrf;usif

wJ h Ek d i f i H j cm;bPf v k y f i ef ; &S i f a wG e J Y
tNydKif ,SOfNydKifEkdifrSmr[kwfbl;qkdwJh t,l
tqtay:tajccHNy;D owif;rD',
D mawGeYJ
wjcm;vrf ; aMumif ; awG u aewpf q if h
pnf;kH;odrf;oGif;rIawG vkyfaeMuygw,f/
EkdifiHjcm;bPfawG[m customer aumif;
awGukd pdwfBudKufa&G;cs,frIawGvkyfEkdif
w,fqkdwJh xifjrifcsufeJYywfoufNyD;
olwkdY awmfawmfav; xdwfvefYaerI
awGjzpfaeovkd jynfwGif;0efxrf;awGukd
ac:xkwfoGm;r,fhta&;eJY ywfoufNyD;
tvm;wl pkd;&drfrIawGvnf; &SdvmEkdif
ygw,f/
'Dpkd;&drfrIawG[m ykHBuD;csJU&musvGef;NyD;
acwfaemufjyefqGJaewmawGyg/ EkdifiHjcm;
&if;ESD;jrKyfESHolawG&JU vkyfief;aqmifwm
awG atmifjrifrI&Ekdifr,fh tvm;tvm
awGeJYywfoufNyD; tav;teufxm;
ajymqkdaeayr,fh EkdifiHjcm;bPfawG[m
rsm;aomtm;jzifh jynfwGif;tzGJUtpnf;
awGeJY ,SOfNydKifMurSm r[kwfygbl;/
wu,fawmh olwkdY[m jynfwGif;vkyfief;
awGukd aiGxkwfacs;EkdifzkdYtwGuf &Ekdif
oavmuf &SmazGaewm jzpfygw,f/
tvm;wljyKjyifajymif;vJ a&;awGvyk af ewJh
e,fy,fawGxJrSm rMumao;rDu jyKvkyf
cJhwJh avhvmcsufawGt& EkdifiHjcm;bPf
awG[m ,ck jynfwiG ;f bPfawGu vspv
f sL
Ixm;MuwJh tifjynhftm;jynfh&SdwJh vkyfief;
opfawGvkdrsKd;ygyJvkdY qkdygw,f/ 'Dvkd
vkyfief;awG[m &Sif;&Sif;ajym&&if zGHUNzdK;
wkd;wufrItwGuf trSefwu,f ta&;yg
wJh armif;ESiftm;awGjzpfygr,f/ 'gayrJh
olwkdYqDrSm jrefrmEkdifiHtygt0if EkdifiH
awmfawmfrsm;rsm;rSm pD;yGm;a&;vkyfief;
awGeJY qufpyfaewJh EkdifiHa&;t&
qufET,frIawGawmh r&SdwwfMuygbl;/
a,bk,stm;jzifhMunfhr,fqkd&if EkdifiHjcm;
bPfawG 0ifa&mufvmrI[m olwkdYtaeeJY
vkyfief;aumif;awGcsnf;ukdyJ odrf;usKH;,l
oGm;r,f qkd&ifawmif olwkdYeJYtwl
0ifa&mufvmr,fh tusKd;aus;Zl;awG[m
'DudpawGukd ausmfvTm;oGm;EkdifrSmyg/ wcsKdU
tusKd;aus;Zl;awGu odomxif&Sm;ovkd
wcsKdUuawmh rodrombl;aygh/
EkdifiHjcm;bPfawG[m olwkdYeJYtwl
EkdifiHjcm;&if;ESD;aiGawGukd ,lMuvmrSmyg/
jrefrmEkdifiHrSm 'DvkdEkdifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrI
rsK;d ukd vkt
d yfaew,fqw
dk mukd uReaf wmfwYdk
em;vnfoabmxm;r,fqkd&if 'Dudp[m
omrefudpav;r[kwfbl;qkdwm odEkdif
rSmyg/ EkdifiHjcm;&if;ESD;aiGeJY ywfoufNyD;
tjcm; ta&SUawmiftm&S usm;EkdifiHawG

eJY wkwfEkdifiHawGrSm &&SdcJhwJh zGHUNzdK;wkd;


wufrIawGu jrefrmEdkifiHtwGuf oufao
jyaeygw,f/
EkdifiHjcm;bPfawG[m olwkdYeJYtwl
EkdifiHwumaps;uGufawG? customer awGeJY
csdwfqufaqmif&GufrI vkyfief;awGukd
,laqmifvmrSmjzpfygw,f/ xkwfvkyfrIeJY
xkwfvkyfrI vkyfief;pOf tqifhqifhrSm
tm;vkH;ukd csdwfqufaqmif&Gufae&wJh
21 &mpkxJrSmqkd&if 'DtusKd;aus;Zl;u ykdNyD;
wefzkd;wufvmaeygw,f/
EkdifiHjcm;bPfawG[m xkwfukefopf
awG? enf;ynmopfawG? pD;yGm;a&;enf;
ynmopfawG? txl;ojzifh EkdifiHjcm;
aiGaMu;vJv,
S rf v
I yk fief;rSm tE&m,f&w
dS hJ
t&mawGukd wGufcsufaqmif&GufEkdifwJh
enf;awGeJY jynfwGif;0efxrf;awGukd
oifwef;ydkYcsay;wmawGukd ay;pGrf;Ekdifyg
w,f/ a&&Snft&'Dtcsuf[m bPf
vkyfief; e,fy,ftwGif; em;vnf
wwfuRr;f rIawG wk;d wufjrifrh m;vmatmif
pGrf;aqmifay;Ekdifygw,f/ jynfwGif;
0efxrf;awGukd oifwef;ay;jcif;[m
jrefrm&JU vlom;t&if;tjrpf wkd;wufrI
u@&JU wpfpdwfa'ojzpfvmEkdifygw,f/
jyKjyifajymif;vJrIawG aqmif&GufaewJh

[m jynfwiG ;f bPfawGudk b,fvrdk S tusK;d


,kwfapEkdifwJh tajctaersKd; vkH;0r&Sdbl;
qkdwm jyoaeygw,f/ ,SOfNydKifrIawG
vkyf&rSmjzpfwJhtwGufaMumifh EkdifiHjcm;
bPfawG 0ifa&mufvm&if jynfwGif;bPf
awG[m ykdaumif;rGefwJh 0efaqmifrI
awGay;NyD; wefjyefaqmif&GufvmEkdifr,f/
acs;aiG twkd;EIef;awG avQmhay;wm?
'grSr[kwf aiGtyfESHrIawGtay: twdk;
rsm;rsm;ay;wmrsK;d vkyNf y;D tjrwftpGe;f awG
csKUH csNy;D customer service ukd wkd;jrifh
vmMur,f/ tusKd;tjrwfawG avsmhcsif
avsmhoGm;r,f 'gayrJh e,fy,fykdus,fwJh
pD;yGm;a&;u@twGif; aqmif&GufMur,fh
jynfwGif;bPfawG&JU wefzkd;awGuawmh
jrifhwufvmygr,f/ wcsKdUjynfwGif;bPf
awG[m aiGtyfESHrItykdif;rSm 'Dvkdenf;vrf;
eJY EkdifiHjcm;bPfawG&JU ,SOfNydKifrIukdwefjyef
umuG,frIawG vkyfESifhaeNyDjzpfygw,f/
EkdifiHjcm;bPfawG 0ifa&mufvmrI
ukd wkHYjyefaqmif&Gufr,fh aemuftvm;wl
ykHpHwpfckuawmh jynfwGif;bPfawG[m
,cktcsdeftxd uefYowfrIvkyfief; abmif
twGif;xJrSm at;at;vlvl aqmif&Guf
aewJh tajctaexJuae kef;xGufNyD;
customer opfawGukd &SmazGvm&awmh

Myanmar Mobile Money 0ufbfqdkufudkawGU&pOf/

wjcm;EkdifiHawGxJukd 'DvkdyJ EkdifiHjcm; r,f/ bPfvkyfief;awGeJY qufpyfrIr&SdcJhwJh


bPfawG 0ifa&mufvmrI&JU tusKd;&v'f customer opfawGukd w&m;0ifb@ma&;
awGeJY ywfoufNyD; okaowejyKvkyfcsuf u@twGif; a&muf&SdvmaprSmjzpfNyD;
awGt& EkdifiHjcm;bPfawG 0ifa&mufrI acs;aiGr&EkdifwJh pD;yGm;a&; vkyfief;awG

ukd acs;aiGawG &&SdEkdifatmif wkd;csJU


aqmif&GufvmMur,f/ tcsKyftm;jzifh
ajym&&if b@ma&;u@BuD;wpfckvkH;
zGHUNzdK;vmr,f/ bPfvkyfief;rSm wpfzuf
twGuf tusKd;tjrwf[m wjcm;wpfzuf
twGuf qk;H I;H rIawG jzpfay:apEkid w
f hJ tajc
taersKd;r&Sdygbl;/
atmifjrifwJh pnf;urf;xdef;odrf;a&;eJY
BuD;MuyfuGyfuJa&;pepfawGeYJtwl pD&if
qkH;jzwfykdifcGifhawGay: tajccHzGJUpnf;
avh&SdwJh EkdifiHjcm;bPfawG[m ykdrkd
aumif;rGefaom pOf;pm;csifhcsdefEkdifaom
pHEIef;awGeJY tjcm;pDrHtkyfcsKyfrItavhtx
awGukd ,laqmifay;vmr,fh oabm&Sd
ygw,f/ jrefrmEkdifiHukd EkdifiHjcm;bPfawG
0ifa&mufvmr,fh ta&;tay: a0zef
ajymqkdaeMuwmawGtygt0if pkd;&drfrI
awGukd tvGeftrif; jyoaeMuayr,fh
txl;ojzifh b@ma&;jyemawG[m
jynfwGif;u tajctaeawGaMumifhyJ
ay:aygufcJhwJh orkdif;tpOftvm&SdwJh
jrefrmEkdifiH&JU tajctaerSm EkdifiHjcm;
bPfawG[m pnf;pepfusaom wnfNidrfrI
&JU tumt&H wHwdkif;wpfckyJjzpfygw,f/
aemufqkH; ta&;tBuD;qkH;tcsuf
uawmh jrefrmEkdifiH&JU pD;yGm;a&;qkdif&m
jyemawGxJrSm ajz&Sif;&tcufqkH;
jzpfwJh ckdeD pD;yGm;a&;vkyfief;awG&JU
vuf0g;BuD;tkyfrIukd ajz&Sif;Ekdifr,fh
enf;vrf;wcsKdUukd EkdifiHjcm;bPfawGu
ay;pGrf;Ekdifw,fqkdwmukd em;vnfxm;
zkdYygyJ/
ed*kH;csKyftaeeJYajym&r,fqkd&ifb@m
a&;qkdif&m vkyfief;aqmif&GufrIpepf[m
jyKjyifajymif;a&;umvrSm &Sad eqJ pD;yGm;a&;
wpfck&JU zGHUNzdK;wkd;wufrItwGuf r&Sdrjzpf
&SdaeoifhwJh t&mwpfck jzpfygw,f/ vuf&Sd
jyKjyifajymif;vJrIawG vkyfaeaomfjim;
vnf; jrefrmEkdifiHrSm 'DvkdpepfrsKd; r&Sdao;
ygbl;/ 'DvkdpepfrsKd; jzpfay:vmatmif
aqmif&GufzkdYqkdwm[m umvwkdpDrHudef;
wpfckawmhr[kwfygbl;/ 'gayrJh 'Dvkd
jzpfay:vmzkdYtwGuf &SdaeNyD;om;t&m
awGukd tvdkufoifh vkdufemaqmif&Guf
vdkufr,fqkd&if 'DvkdpepfrsKd; jzpfxGef;
vmapr,fh ta&;BuD;wJhtcsufawGukd
csufcsif;aqmif&GufEkdifrSmyg/ bmawGvkyf
&rvJqkdawmh jynfwGif;bPfawGtay:
csrSwfxm;wJh t"dy,fr&Sd acwfaemufus
aewJh pnf;rsOf;awGukd z,f&Sm;jcif;? A[kd
bPfukd b@ma&;rl0g'eJYb@ma&;u@
qkdif&m BuD;MuyfuGyfuJjcif;awGtwGuf
xda&mufpGm aqmif&GufEkdifpGrf;&SdwJh tae
txm;rsKd; a&muf&Sdvmatmif OD;pm;ay;
aqmif&Gufjcif;eJY EkdifiHjcm;bPfawGukd
jrefrmhpD;yGm;a&; avmuxJrSm xJxJ0if0if
yg0ifaqmif&GufcGifh ay;jcif;awGjzpfyg
w,f/ wpfzufrSmvnf; vuf&Sdtpkd;&
bPfawGukd jyefvnfzGJYpnf;jcif;? jyefvnf
aiGaMu;axmufyaHh y;jcif;? jyefvnfjyifqif
ajymif;vJjcif; 'grSr[kwf ydwfypfjcif;
awGukd vkyfoifhygw,f/ ,ckvTwfawmf
rSm aqG;aEG;EkdifzkdY apmifhae&wJh jrefrmh
EkdifiHa&; tzGJUtpnf;rsm; Oya'opf[m
tckaqmif;yg;xJrSm yg0ifwJh taMumif;
t&mwcsKdUukd aqG;aEG;MurSm jzpfygw,f/
trsm;BuD;arQmfvifh xm;w,f/ ,cifu
twk,lp&m pepfwpfckjzpfcJhNyD;rS trsm;
uJh&JUIwfcsp&mtajctaetjzpf a&muf&Sd
cJhwJh b@ma&;pepfwpfck[m bmawG
jzpf vmEkdifrvJqkdwJhtay: apmifhpm;ae&
ygw,f/
oD&drif;xGef;ESifhZmZmpkd;bmomjyefonf/

Вам также может понравиться