CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN

A. PEMBENTUKAN IMEJ
Sifat imej cermin satah ialah songsang sisi, sama saiz dan jarak objek-cermin sama dengan
jarak imej-cermin, maya. Ciri imej kanta cembung ialah nyata, iaitu imej boleh dipaparkan
pada skrin. Kanta cekung pula membentuk imej yang maya, iaitu imej yang tidak boleh
dipaparkan pada skrin. Kita boleh melukis sinar cahaya yang memasuki sesuatu kanta.
Komponen utama rajah sinar yang melalui kanta ialah :-
i. pusat optik - titik ditengah-tengah kanta.
ii. paksi utama - garis mendatar yang melaui pusat optik.
iii. Titik fokus - titik dimana sinar ditumpukan.
i. Titik !f - titik yang panjangnya ! " ganda jarak fokus.
. #mej - imej yang terbentuk.
$atihan melukis gambar rajah sinar
lihat animasi rajah sinar
Satu lagi lihat rajah sinar kanta cembung jika jarak objek berubah-ubah
%ika kita diberi satu kanta, bagaimanakah kita boleh menentukan jarak fokus&focul point'
kanta itu (.
B. PEMBENTUKAN IMEJ OLEH MATA DAN ALAT OPTIK
%adual berikut menunjukkan prinsip operasi beberapa alat optik.
ALAT
OPTIK
PRINSIP OPERASI SIFAT IMEJ
)eriskop sinar dipantulkan pada ! cermin stah yang
selari. Cermin diletakkan pada sudut *+ darjah
,aya, tegak, sama saiz dengan
objek
dalam kotak
Kanta
)embesar
objek diletakkan kurang dari j-f
maya tegak, lebih besar dari
objek
Kamera
kanta cembung menumpukan sinar dari imej
jauh ke filem
nyata songsang dan menegcil
,ikroskop
tediri dari ! kanta - kanta objektif dan kanta
mata.
kanta objektif membentuk imej nyata, songsang
dan membesar dihadapan kanta mata.
Kanta mata membesarkan imej kanta objektif
itu.
akhirnya ciri imej ialah :
maya,songsang dan lebih besar
dari objek
Teleskop
terdiri dari ! kanta - kanta objektif dan kanta
mata.
kanta objektif menumpukan sinar cahaya yang
jauh membentuk imej yang nyata, songsang
dan mengecil dititik fokus kanta mata.
kanta mata membesarkan imej kanta objektif
itu.
ciri imej terakhir ialah : infiniti,
maya songsang dan lebih besar
dari objek
.erikut adalah bahagian mata dan fungsinya.
BAHAGIAN MATA FUNGSI
/elemair &01#T2345S
65,420' dan /elemaca
membantu dalam pemfokusan imej
Kornea &0C427389'
bahagian lutsinar di hadapan mata yang membenarkan sinar
masuk
#ris
menyebabkan anak mata &0)5)#$0' membesar atau mengecil
- menga:al amaun cahaya masuk ke dalam mata
4tot Silia
boleh mengendur-kanta mata menipis
boleh mengecut-kanta mata menebal
Kanta ,ata &0$37S0' memfokuskan sinar cahaya yang masuk
2etina bahagian dimana imej terbentuk. #a mengandungi sel optik
Saraf 4ptik &04)T#C 732130' mencetusdan menghantar impuls ke otak untuk ditafsirkan
,ata mempunyai mekanisma tertentu apabila ia melihat objek.
a. Kanta mata boleh diselaraskan untuk melihat objek dekat dan jauh.
b. 8pabila melihat objek jauh, otot silia mengendur, kanta mata menipis dan imej
difokuskan ke retina.
c. 8pabila melihat objek dekat, otot silia mengecut, kanta mata menebal dan imej
difokuskan ke retina.
$ihat bertapa istime:anya organ yang digelar 0mata0.
Satu lagi alat optik yang boleh membentuk imej ialahK8,328 $5.87/ %825,
/ambarajah di ba:ah menunjukkan keratan rentas kamera lubang jarum.
TRANSLASI (Terms tr!s"t#$!%
4bject;objek, #mage;imej, )inhole;lubang jarum, Screen;skrin, 3ye;mata, $ight
rays;sinar cahaya
,ata dan kamera beroperasi mengikut prinsip yang sama. Kanta mata dan kanta kamera
berfungsi memfokuskan cahaya. #mej terbentuk pada retina mata manakala imej bagi kamera
terbentuk pada filem. ,ata dan kamera membentuk imej yang lebih kecil dari objek,
songsang dan nyata.
C. PENYEBARAN CAHAYA
)enyebaran cahaya ialah 0pemecahan0 cahaya putih kepada spektrum cahaya &m-j-k-h-b-i-u'.
)enyebaran cahaya putih boleh dilakukan dengan prisma kaca kerana setiap spektrum ini
bergerak pada kelajuan yang berbeza dalam kaca.
)erhatikan rajah di ba:ah.
<arna unggu paling banyak dibiaskan kerana ia lambat bergerak dalam kaca.
<arna merah pula paling sedikit dibiaskan kerana ia bergerak laju dalam kaca.
=enomena alam yang melibatkan penyebaran cahaya adalan pembentukan pelangi. =enomena
pelangi terjadi apabila cahaya dibiaskan dalam titisan air menghasilkan spektrum cahaya.
)elangi kelihatan apabila terdapat hujan renyai-renyai dan cahaya matahari yang memancar
di belakang seorang pemerhati.
D. PENYERAKAN CAHAYA
)enyerakan cahaya adalah keadaan dimana cahaya dipantulkan oleh molekul udara di langit.
#ni menyebabkan fenomena:-
a. $angit kebiruan.
b. ,atahari kemerahan pada :aktu senja.
8pakah yang berlaku semasa kedua-dua fenomena ini berlaku(.
LANGIT KEBIRUAN
MATAHARI KEMERAHAN DI
WAKTU SENJA
spektrum ber:arna biru
banyak diserakkan oleh
molekul udara di langit
Spektrum merah tidak diserakkan
maka ia terus masuk ke mata
pemerhati
8nda boleh melakukan eksperimen sendiri di rumah untuk melihat kesan penyerakan cahaya.
E. PENAMBAHAN DAN PENOLAKAN WARNA
>alam penambahan cahaya ber:arna, :arna primer ialah merah, biru dan hijau. )enambahan
:arna-:arna primer boleh membentuk :arna sekunder iaitu cyan, magenta dan kuning. $ihat
jadual diba:ah.
WARNA
SEKUNDER
HASIL PENAMBAHAN WARNA
PRIMER &'
,agenta ,erah ? .iru
Cyan .iru ? 6ijau
Kuning ,erah ? hijau
$ihat animasi di ba:ah
7ak lihat penambahan :arna dengan lebih mendalam
>alam penolakan cahaya, penapis primer hanya membenarkan :arnanya sendiri
menembusinya. )enapis sekunder akan membenarkan :arna sendiri serta :arna primernya
yang membentuknya sahaja menembusinya.
F. PENCAMPURAN PIGMEN (CAT%
)igmen adalah 0bahan be:arna0 &cat-:atercolor' yang boleh memantul dan menyerap cahaya
:arna tertentu. Contohnya, pigmen :arna merah hanya memantulkan cahaya merah sahaja.
jika baju ber:arna merah disuluh dengan cahaya hijau, cahaya hijau ini akan diserap oleh
pigmen merah. Tiada cahaya yang dipantulkan. .aju itu kelihatan hitam.
G. WARNA DAN SAYA
<arna memainkan peranan penting kepada kehidupan. 8ntaranya adalah :-
MANUSIA HAIWAN
untuk proses percetakan gambar
be:arna
untuk penda:aian elektrik
untuk mencari pasangan - burung merak
untuk perlindungan - ulat bulu ber:arna
hijau