2014
94(47+57)
63.3(2)6
27
:
.. ( )
27 : / . .. , .. . . ;
. : -, 2014. 324 .
ISBN 978-5-4469-0271-2
, 11 2013 .
: , - ,
. ,
. ,
, , , .
94(47+57)
63.3(2)6
ISBN 978-5-4469-0271-2
, 2014
-, 2014
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
I. : ,
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 13
. . , . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
. .
:
. . . . . . . . . . . . . 39
. .
:
(- ) 1914 .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
. .
19141918 .:
- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
. .
:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
II. :
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
. .
. . . . . 158
. .
(19141917 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
. .
:
19141917 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
. .
. . . . 206
. .
. . 19141917 . . . . 237
. .
:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
. .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
. .
(
- . ) . . . 275
III.
:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
- 1917 .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
-
1 2014 . 100 , 38
, 20
.
, 20
, .
1945 .
,
, , .
,
, .
. , ,
. ,
, .
, , ,
. 1914 .
. .
: , ,
,
.
, , . !
40 % , . , :
, ,
.
1917 ., , ,
,
. ,
, .
, . ,
. ,
,
,
.
, .
,
. , -
.
,
-
. .
. . ,
,
- ()
100- , .
, , , , , .
, .
.
, , , .
,
, :
, . , . ; , .
. , ,
.
1915 ., , , .
, ,
, , , .
. .
, . , .
. , .
.
, . -
;
. . ,
.
,
.
100-
, :
;
,
;
;
, 1917 .
, :
, ;
, ;
,
;
,
,
.
, , .
2014 . , , ,
- , . , , .
, , , ( , . , 2014 .
,
). -
. ( ), . (
) . ( ).
,
.
. , .
, . . ; ,
.
, . , . . 100-
.
, , , .
,
, 100-
10
. .
, . ,
, , , ,
,
.
I. :
,
. . ,
,
:
,
. , , .
: , , , .
E. Yu. Sergeev
19141918 . .
. , , , ,
.
, , , ,
. , , . . ,
.
, , ,
, , , .
14
. .
,
. ,
,
1914 .1
, . 38 ,
,
, , 1,5 . ,
: ,
. . ,
,
.
.
, , ,
, , , ,
2.
. . , , : ,
, , 1
.: Joll J., Martel G. The Origins of the First World War. 2d ed. London,
1992; : 4 . . I : : / . . . . . ., 2002; . . .
- 18981914. ., 2008; Mulligan W. The
Origins of the First World War. Cambridge, 2010; etc.
2
Marrero F. Canarias en la Gran Guerra, 19141918, estrategia y diplomacia.
Un studio sobre la politica exterior de Espana. Las Palmas de Gran Canaria, 2006.
15
, .
, , , ,
3.
19141918 .
,
.
, , , . , , ,
.
, ,
, . ,
4.
, . , ,
,
, ,
, , ,
. .,
1916 . , 1917 .
3
16
. .
, , , 5.
, ., , ,
, ,
-. , ,
1914 . I 1812 .,
II 1914 .
, . 27 (9 ): , ,
, 1812 .6.
-
19141916 ., , ,
, , 7. , , -, -
. 1917 .
5
. ., . . .
. ., 1988; Wallach J. Uneasy Coalition. The Entente Experience in World War I. Westport, Conn, London, 1993; . . .
(19141917 .). ., 2008.
6
. : . :
. ., 2010. . 76.
7
, .
, , : . .
. ., 1915; . .
. ., 1916.
17
, ,
, , 1219
1917 .8
- , ,
. , .
, .
, 9. : ,
.
. . .
- , .
, ,
, , .
, , 10.
19141918 . . , : , ,
-, . , ,
8
. . . ., 2010; . .
// . ., 2011. . 333461; Mackeen S.
The Russian Origins of the First World War. Cambridge, 2011. P. 214233; etc.
9
Seton-Watson R. W. Britain and the Dictators. S. l., 1938. P. 52.
10
.: : 3 . . 1 : / . . . . ; . .
. . . ., 2008.
18
. .
11. , . ,
, - .
, .
. - , , , -, ,
. -
, 1918 .
, ,
, . 19141918 .
: , , .
, - . , ,
, . , , , ,
11
, , : 19141920 .: . . 1. ., 2012.
19
, ,
.
, 19141918 .
., 12. , ,
, , - - ,
. ,
XVII ., , ,
.13
,
14.
, , : ,
, , , . . ,
(, , ) , .
,
, ,
12
13
. . (19141991). ., 2004.
Russia in the Age of Wars, 19141945 / ed. by Pons S., Romano A. Milano,
2000.
14
Mommsen W. Der Grosse Krieg und die Historiker: neue Wege der
Geschichtsschreibung ber den Ersten Weltkrieg. Essen, 2002.
20
. .
. . ,
,
, 15.
19141918 . ,
,
. : ,
,
, .
.
, , , , (-), , 1915 .,
19161918 ., , , 19151918 . . .16
,
, ,
15
21
,
, .
,
, , .
: , , 1914 1915 .,
, , ,
1916 ., , ,
. , ,
, ,
, 1939
1945 ., 19141918 . , , ,
, , , , ,
. ,
, ,
.
, 1914
1918 ., ,
,
-
. , , 17. , . .
17
., .: . . .:
. ., 1999; . . , , 19001914. ., 2001; . . :
22
. .
, , , , , , ,
. , , ,
, , , .
, , , ,
, , , , , - .
, 100- 19141918 .,
, , , . . , ,
,
.
(19141922).
., 2010; . ., . .
. ., 2012.
. . ,
-
;
. . ,
1- , ,
-
. , . - 1892 .
- 1912 . XIX .,
. , 1892 1912 .
,
.
: , , , .
24
. . , . .
1912 were of huge political value, but in strategic planning War and Naval
ministries had failed to take their requirements into account.
Keywords: coalition strategy, war planning, the Russian empire, World
War I.
() -
1892 .
, - 18911892 . 5 (17)
1892 .
1890 . . . , . .
. , 1. 15 (27) 1891 .
( ),
.
. . . ,
1891 .2 . . ,
. . . .
,
. , - . ;
.- . . 24 (7 ) 1892 .
. . , 29 (12 ) III.
1
25
.
.
1300 . ., 700800 .,
- . , , . . . . .
, -. ,
3.
. .
, .-.
-.
- . . . . 5 (17) ; . .
. 15 (27) 1893 . 23 1893 . (4
1894 .)4.
. 1
. 2 ,
. ,
3
26
. . , . .
( 3)5.
( 4).
( 5) ,
( 6,
1899 .). , 7 .
, , . .
.
,
, - , ,
-6. ,
, , , 7.
, , ,
5
. 18561917. .,
1952. . 281.
6
80- . XIX . .: . . : . ., 1926. . 2937; . .
. ., 1976. . 6471.
7
. : -
(). . 1859. . 1. . 2341. . 146.; . 2835. . 1662; . 3026. . 122;
. . .
, 18721914 . // : / .-. . . , . ,
. . , . , . . . 10. ., 2011. . 190206.
27
.
()
, - 1906/07 . 18
8.
1910
, ,
, - .
23 (5 ) 1910 . - . . 2-
9, ,
, .
, 1912 . ,
-, - ,
.
, .
, , .
, 19001913 .,
8
.: . . 2000. . 1. . 97. . 149; . 492. . 7072., 7879.;
. . . . . 8890.
9
. . 2000. . 1. . 1790. . 4957., 59, 59.
28
. . , . .
. , , 1911 ., . .
15 10. ,
, - . ,
2- - , , 7- 13- , 18-
, ,
. . , 15- ,
XIII ,
16- 19- 11.
, ,
. . . .
, , , .
. , , 1913 .
, , , 12.
, - 1892 . ,
.
XIX XX .
10
. // - . ., 1919. . 2. . 113.
11
. . 2019. . 1. . 762. . 92106.
12
. . . . . 299300.
29
.
,
,
- . 1891 . - .-. ,
1893 .
-
. . 13.
- , 14,
, , .
- , . ,
XIX .,
- 15 II , .
1898 .,
,
13
. . -
XIX . //
. (
- 22 2009 ). , 2009. . 3437; . . I
1890- // . 2001. . 28. . 3, 4; .. ( 1893 .) //
. . 4. , 2001. . 5765.
14
. : . . . . . 169174.
15
1898 . -
. , 1903 . 19 ,
, 12 30 . (.
: . // . 1914.
9. . 146148.)
30
. . , . .
, , , , 16.
, 19011902 .
- 17.
, (, . ,
)
, 18.
19,
-
. ,
,
- 20.
16
31
, , , 1892 ., ,
1906 . ()21, , , - ()22.
( , , .23)
-
.
1911 . - , 2- . .
. . -
. 24. 25 . .
21
.
27 1906 . // , 1906 . ., 1907. . 810813.
22
. - // . 2007.
2. . 66.
23
. : . . -
() . 18561918 . // . . :
. ., 2001. . 1. . 368386; . .
// . 2010. . 58. . 6180.
24
.. . 19071914: . .
. ., 2000. . 138.
25
, 2-
. . : .
( )
-
(. .
). . : . . -
. . // (). 1938. 125 (5). . 24.
32
. . , . .
.
- 1-
. . - .
26. . .
. . . .
. 27 -
. . 28.
. .
- .
, , .
3 (16) 1912 . - 29
.
, , ,
26
. . - . . . , 5/18 1912 . //
- 19101914 . :
. ., 1922. . 230.
27
(). . 138.
. 467. . 374. . 341343.
28
. . - 1912 . // . 1949. . 29. . 95.
29
- , 3 (16) 1912 . // : 4 . . 2 : . . ., 2002. . 28.
33
. , .
. , -
.
. , . .
, , , . ,
,
. ,
. ,
30,
.
- . , 1913 . . . -
,
. . , , 31. 1914 .,
-
. . . -
30
34
. . , . .
.
, - . 32.
, , . ,
. . . , , ,
,
33. . 34,
.
- . . 1914 . ( 1- . . , 2-
. . , . . . . . ) ,
35. - 32
. // .
. , [1935. ] . 178; . .
. 176, 177.
33
. . 138. . 467. . 374. . 356; . , .-, 28 1912 //
- 19101914 . . 232.
34
, 1914 . ,
, . (. : . .
- . 58, 59.)
35
. 191418 . ( 19141918 .) // (). 1930. 9 (). . 39.
35
-
.
- . 1912 . . .
, V -
. ,
- . , , , , , (. . ., . .)
36.
, ( . )
37.
1914 ., ,
38. , ,
. 1914 . II
. ,
1917 . ( ), ,
39.
, . 1906 .
36
. . . , 2002. . 63.
. . . . . 1910
1912 . // . 1923. . 3. . 17, 18.
38
. . . . . 64.
39
. . 1914 //
. XIXXX . 2004. . I.
. 122.
37
36
. . , . .
- . . 40.
- ,
, , , , ,
-
41. - . . (1912 .)42. ,
.
,
1912 . , ,
43.
1914 .
- - 1- . . ,
44.
, 45
40
- - 7 1906 . // [ . .]
- . [., 1906.] . I. . 57.
41
. .
XIX : // . ., 2006. . 4 : . XIXXX .
. 228246.
42
. : . . ( - 1914 .) // . 1960. 3. . 112.
43
. ., . . . ., 2011. . 80.
44
. . 134. . 473. . 27. . 13; . 138. . 467. . 324. . 32, 33.
45
, 1921 . . , , - . (. : . . .
37
46.
1 (14) 1914 ., , 47.
, -
, -
, . , , . ,
, , , ,
- 48.
19141917 . / .
. . . ., 1962. . 71.)
46
. : . - ( ) // . 1929. 2. . 6067; . . . . . 80122; . . ( -
1914 .). . 107118; . . - (1914 ) // . ., 2006. . 4.
. XIXXX . . 194206.
47
. . 138. . 467. . 324. . 38.
48
. : . . . . , 1993; . .
: - , 18981914 . ., 2008;
Fisher J. A. Memories and Records. N.Y., 1920; Gooch J. The Plans of the War. The
General Sta and British Military Strategy (19001916). L., 1974; Kennedy P.
Strategy and Diplomacy 18701945. L., 1984; Marder A. J. From Dreadnought to
Scapa Flow. The Royal Navy in the Fisher Era. 19041919. 5 vols. L., 19611970;
Massie R. Dreadnought: Britain, Germany and the Coming of the Great War. NY.,
1991; Williams Rh. Defending the Empire: The Conservative Party and the British
Defence Policy. 18991915. New Haven; L., 1991; Mackintosh G. J. P. The Role of
the Committee of Imperial Defence before 1914 // The English Historical Review.
1962. Vol. LXXVII. N 304; Shiett Ch.R. The Royal Navy and the Question of
Imperial Defense East of Suez, 19021914 // Warship International. 1995. 4;
.
38
. . , . .
. , , , .
1912 .49
, . . ,
.
, . .
50,
,
,
; (,
) .
, ,
( , )
II .
1905 .
, , .
49
- ().
. 418. . 2. . 215. . 3760.
50
. . . .; ., 1926.
. 247.
. . ,
, ,
()
. . .
, .
1915 .
. . - , . . .
- . , , .
.
: , , , , , , ; , .
A. A. Zdanovich
40
. .
Defense was responsible for rear military districts. General M.D. BonchBruevich advanced the theory of clear counterintelligence, which implied only secret documents protecting. This theory negatively aected the
counterintelligence eciency. The situation required countermeasures in
the economical, ideological and political spheres. Other negative factors
were the stang problems and the status as a secret body, which had no
administrative rights. Therefore counterintelligence couldnt be eective.
Keywords: management in the military sphere; counterintelligence;
mobilization readiness; regulatory documents; rights of counterintelligence
authorities; state security; spying; morale of the troops.
1914 . .
1,5 .
. , ,
,
- .
1915 .
, , , .
, . ,
1.
, ,
, 1914 .,
- .
( ), ,
.
1
. . . , 1930. . 197.
41
, ,
;
,
().
, , .
1915 . , , .
, , .
, , () ,
1911 . -
.
,
. , .
,
. , , 2.
, . , .
2
: . ., 1946. . 164.
, 1916 .
42
. .
1913 . ,
.
, , 3.
. , ,
4. 54 ,
19 5.
, , , 6.
37 , 34
. ,
.
.
.
. , 7.
3
.
4
. . 136.
5
. . 95.
6
1913 . ,
.
7
1915 . -
43
.
124 , ,
8.
- , , ,
31 1914 .
, 1 9.
10.
, 11.
, , ,
, . , ,
.
1911 ., .
-
. . , 15 1915 ., ,
( - ( ). . 2000. . 15, . 829. 10).
8
. ., 1914.
9
. . . ., 1992. . 285.
10
. . . ., 1976. . 92;
. . 2000. . 15. . 829. . 2.
11
. . 2000. . 15. . 828. . 2.
44
. .
12.
,
,
13. ,
. ,
, ,
,
- .
, ,
. 1914 .
: ;
14.
,
.
.
,
. , -
.
, ,
,
12
. . . , 1936. . 93.
. . :
. . . . . ., 1981. . 66. ( . 25 692).
14
. . . . . 112.
13
45
,
.
, :
,
. ()
. .
,
. . 1915 .
15.
,
,
,
16.
. ,
, ,
, . . .
15
. . . ., 1997. . 2. . 272.
1916 . 23 8 , 10, 4, 1
(. . 2000. . 16. . 1048. . 99 .).
16
46
. .
1914 1915 . - . . :
, ,
17. ,
,
.
1915 . , , .
, . . .
,
.
.
. .
. . , .
345 375
18.
. .
19. . . ,
. . . 18 1915 . . . . ,
.
17
18
19
. . . . . 94.
. . 1 1914. ., 1993. . 109.
. . . ., 1997. . 135.
47
, .
,
.
. . -
. . 20.
20 1915 . - . . ,
21.
, 3 . .
. . . , .
, . . ,
, 1911 ., ,
.
, 22.
,
,
, .
25 23.
20
. . . . . 93.
. . 2000. . 15. . 828. . 11.
22
. . 2 .
23
.
21
48
. .
1 1915 .
, ,
24. , , . . 25,
. . - .
: , , ,
26.
, . . - . , ,
27. .
, 28.
. . - ,
,
, ,
, , .
24
49
. . , , ,
,
29.
, ,
, , . .30
.
, , .
. . -
. , . : , ,
... , ,
31.
1915 . ,
. . , . . - . . .
, , . . , . .
,
,
29
50
. .
, 32.
. ,
1911 .33
. . . ,
. , . . - ,
. . .
, :
,
( . . .),
34. . . , , ,
35.
. 36.
. . - , , . .
, 32
. . 173.
,
, .
34
. . 2000. . 15. . 828. . 21.
35
. . 82.
36
. . . . . 115. 1917 . 250 .
33
51
, , , . . .
37.
. . - . . 6 1915 . .
37
. . ,
,
:
(- ) 1914 .
.
1914 . ()
. , , ,
- 1914 .
: , - , , .
S. G. Nelipovich
. .
.
, , : !
.
,
,
, , . .
: -
53
. , .
, . . - 1914 .,
,
. 1930- .
1914 ., ,
.
- 1 (18 ) 1914 . ()
-,
, . - - 1914 . -
( ) (4-, 5- 9-
).
.
-
,
9- ( - . ). 8- (
. , 8 . ) 1-
( , ). 5
(22 . .) -
( - , . ).
.
54
. .
1914 . . (
(), . . , - . . )
- 3- 8- ,
. 4-, 5- 9- - (
. . , . . ). - ( . . , - . . -)
.
()
( . . ;
. . ; ), 24
11.
, ,
, ;
, (
), ,
.
( 1,5 4878 ( ) 800 . 2851 ( ) ) 1916 . ,
, , ,
.
: -
55
1918 .
, .
. . :
1.
-
9-
.
(2 , ) ,
, - . 7 2- - (
. . ), (4 ). 4- ( . . ) ,
. 14 (1 . .) 2-
, 3-
( . . )
. 1- -
( . )
-
( . ) -
( . ).
5 (22 . .) 3-, 8- - . .
. ( ) -,
-
. - (
1
. . . 19141915 () . . 1. .; ., 1929. . 189.
56
. .
4 ) . 3- (
, 5 5 ) ;
4- 3- - (
- . 8 ,
1- , 6 ) .
,
14
(1 . .) , .
8- ( . . , 3 3 ) ; . , ,
; 7
(24 ) . - - 3- (3 ) ,
, . 3 2- ( . ).
1- 10- - (
.. . . ,
8 9 )
,
, , . 12 (29 )
8- 1- 10- .
, 10- . . . 25 (12 . .) 1-
(2 4 ), 10-
(6 5 ).
.
15 (2 . .) . 2- ;
: -
57
5- , 18 (5 . .) (
. . , 3 ). 4- - , . 9- ( . . , 4 2 )
. 9- 2021 (78 . .)
,
. 1- - ; 9- .
.
8- - 3- , . 24- ( . . )
2- . - , 8- ( 11-) .
5 (23 . .).
, .
4 4 ;
3- . 8- 20 (7) ,
, , . .
. 3- 8-
. 2021 (78 . .) , , .
2223 (910 . .) 2- 5- -
9- . 2-
- . .
. , , . 4- 9-
- - 1- -
58
. .
, .
26 (13 . .) - , . 4- 9- 31 (18 . .) 1- - (
). 2 (20 . .) -
.
- ,
, , . 4-
6 ; 3-
. 3- -
, , (4 ;
). 11- 3- ,
.
. 21 (8) 24-
, ( 11- 3- ), - . . 2- 2
. - ,
. 11- .
57 (2325 . .).
, , 9- . ..
(3 ) 1-2 (1920 . .) , . , , ,
: -
59
, -
2 , . .
5 (23 ) .
46 (2224 )
. 10- .
( )
. - , - . ,
: .
- (
1914 ). 3-
, .
8- 60 . . -, . -
.
25 (7 ) -
. .
. . . . , :
,
, :
...
, : ,
-
, : ,
60
. .
. ,
,
, , ,
,
,
.
. , ,
, , ; , ,
. -
, ,
, , ,
2.
. - . . - :
, , , 3.
(
),
. . ,
, . , . , ,
2
- (
). . 2067. . 1. . 132. . 2633.
3
. . 5252. . 1. . 8. . 80.
: -
61
. , ,
, . ( ); , .
,
. ,
15 .
-
.
, , ,
,
. , :
- ,
( . . .) , ,
, . .
4.
, ,
, , ,
,
,
, ,
5.
4
5
62
. .
.
8- - 2/15 1914 . :
6. - 10- - . . 6/19
: , , . 7.
:
,
( 2- - . . 12(25) 1914 . 101)8.
, . - 1914 . - 410
, - 508 , 250 . 40
50 ; 8- 1672 71 659
; 200 . , 23 (5 . .) 1914 .,
,
, 9. ,
. ,
6
7
8
9
. . 4.
. . 2144. . 2. . 124. . 97.
. . 2517. . 2. . 27. . 37. 5
. . 2003. . 2. . 472. . 5, 7.
: -
63
10.
,
; . ,
1914 .
. , .
-
,
. -
,
, 11/24 .
9- (), 3- 8- - 4- .
11- 225 . 11.
- - , . .
, ( ), (). .
, .
. 1- 10- - . - , , ,
, ,
10
11
64
. .
12/25 1914 .
.
, .
, , ,
, . -
( 112- 7 228 )12, 8- . ,
134- 161 ,
196- 376 13. ,
: , . , - 388 527
10,5 14,5 . , -
107 264 7 9 . ,
591 24 025
( 328, 2 )14.
, , , . , ,
. , ,
,
,
,
. . .
1914 . .
12
: -
65
,
. . . , 196-
5
10 ;
21 15. , , , , .
, .
,
19- ( 150 )16. .
. . - . . 9 (22 . .) 1914 .:
: , , ,
1012 , 20 40 %. -
,
. ,
, , , .
, , .
.
. , , ,
17.
15
16
17
66
. .
, , ,
. 2- 10/23 :
. ,
, , ,
, , .
, .
, , , , 18.
8- . . , 8-
. . , ,
: : .
, , , , ,
. . ,
19.
3- . . () 15/28 : ,
,
, ,
, , , , . 20.
18
19
20
: -
67
, , . ,
56- 29 . . 222-
- - . 18
. .
180 224-
. 21. 114- (59
) 12 . .
22.
, (332-
, ).
, .
. 23 . . (1- 4-
255- 64- , 51- )
. .
250 8 . 15- , , , . 1- 2-
, 2- , , 23.
- . . :
,
.
, , . , ,
21
22
23
68
. .
,
, , ,
. ,
,
,
.
. , , , , 24.
. 10- . . 3- :
. , ,
, ,
, , , ,
.
.. ,
9- : 174 ,
, - , , - (
. . .), , 25.
.
17/30 . 13- 115- (140 ) 150
.
,
24
25
: -
69
. (
. . .) 26. , , ,
.
, 209-
. . ,
. . ,
, 27.
, . 6
1914 . 3121
186 779 ; 12 95 379 1291 28. ,
15 , , , 4550 . .
- 40 . ,
10 . . , 120 .
2/3; . , 1040 57-
620 29.
, . , 1- 12-
17 554 30. .
. 4- . . 1/14 : ,
.
26
27
28
209.
29
30
. . 2671. . 1. . 7. . 192194.
. . 2342. . 1. . 292. . 226230.
70
. .
,
31.
8-
. . 24- . . 15/28 : 8
108 ,
,
,
,
;
,
, 32.
. .
: , , , .
, , , , ( 8/21 )33. 2- - . . :
, ( . . .)
, . ,
. , , ( 4 (17) 1914 .
298)34.
,
, 15/28
31
32
33
34
: -
71
1914 . , 8 35. ,
. , . . ,
.
. . . :
13 26 (. . . .) , ,
.
, . ,
.
. , 1914 . 36.
2 ! ,
(5/18 1915 .) . .
, , , , , ,
37.
, - , - ; ,
(1- 10- , 3-, 8- 11-
), , .
, 5-
35
36
37
72
. .
; 11- , .
10- , , , . 4-
52- : 207- (
1000 ). 2-
8- , .
-
1- a
10- b
2- c
5- d
4- e
9- f
3- g
8- h
11- i
65
211
123
25
424
127
81
90
124
26
448
872
3684
7840
4581
1211
17 316
5584
3581
4604
8408
1003
23 180
40 496
333
823
575
127
1858
493
345
355
572
112
1877
3735
17 096
27 211
19 823
5811
69 941
25 635
17 829
24 390
41 028
6927
115 809
185 750
57
85
118
23
283
120
67
37
89
3
316
599
12 891
13 793
18 778
2151
47 613
33 317
12 706
10 981
21 145
2482
80 631
128 244
455
1119
816
175
2565
740
493
482
785
141
2641
5206
33 671
48 844
43 182
9173
134 870
64 536
34 116
39 975
70 581
10 412
219 620
354 490
: -
73
. 650; . 890. . 2235; . 892. . 2748; . 943. . 110; . 944. . 912, 27; . 947.
. 15, 1617; . 949. . 38; . 951. . 110; . 967. . 23; . 970. . 1823; . 971.
. 925; . 972. . 613; . 987. . 921; . 988. . 19; . 989. . 110; . 1002. . 16;
. 1015. . 1012; . 1016. . 112; . 1017. . 67; . 1039. . 129139; . 1077. . 811;
. 1078. . 3352; . 1079. . 1639; . 1080. . 3039; . 1047. . 3637; . 1148. . 306;
. 1152. . 910; . 1157. . 13.
b
: . . 2144. . 2. . 87. . 20, 23, 127, 196, 251, 262, 280287, 290,
326, 331, 343, 378, 386, 394395, 403, 405, 409413; . 124; . 125. . 8, 21, 6061, 7274,
80, 129; . 2190. . 1. . 23. . 78108; . 2222. . 1. . 1091; . 2230. . 1. . 327.
. 141179; . 2280. . 1. . 165; . 2296. . 1. . 1032; . 2387. . 1. . 280; . 2389.
. 1. . 414. . 1012; . 2406. . 1. . 112. . 327329, 418, 421; . 2504. . 2. . 29.
. 212, 252, 276, 517, 524526, 558, 561; . 2523. . 1. . 183. . 12; . 2627. . 1.
. 253. . 223236; . 2628. . 1. . 3. . 12; . 2675. . 1. . 61. . 29; . 2677. . 1.
. 140. . 8. 12; . 2678. . 1. . 98. . 38; . 2744. . 2. . 14. . 92; . 3516. . 1.
. 233. . 3144; . 3636. . 1. . 7. . 54109; . 5048. . 1. . 224. . 120, 126170;
. 16 196. . 1. . 798. . 122; . 799. . 16; . 800. . 131; . 802, . 12; . 954.
. 1112; . 963. . 110; . 968. . 14; . 975. . 712; . 984. . 712; . 992. . 47;
. 1001. . 17; . 1009. . 12; . 1020. . 712; . 1033. . 111; . 1034. . 110, 3440;
. 1035. . 161164; . 1043. . 138141; . 1149. . 58; . 1151. . 13.
c
: . . 2110. . 2. . 89. . 265278; . 2279. . 1. . 238;
. 2323. . 1. . 562. . 304392; . 2352. . 1. . 63. . 5, 14, 2223, 3537, 48;
. 2354. . 2. . 426. . 22, 38, 63; . 2360. . 2. . 13. . 26, 3940, 5456; . 2373.
. 1. . 112. . 12, 23; . 2495. . 2. . 43. . 1346; . 2513. . 1. . 16. . 22, 24, 30,
38, 63, 115, 157164, 171; . 148. . 67; . 2517. . 2. . 27. . 43, 58, 107, 124, 145, 164,
166, 177, 181, 188, 214, 244, 247, 289, 319, 362, 361464; . 2573. . 2. . 12. . 479480,
517; . 2578. . 2. . 804. . 17; . 2579. . 2. . 1035. . 62; . 1074. . 105112;
. 2582. . 2. . 251. . 1. . 307349; . 2622. . 1. . 54. . 26; . 2699. . 1. . 113.
. 237257; . 2700. . 1. . 31. . 416; . 32. . 2, 6; . 2701. . 1. . 207. . 89138;
. 2702. . 2. . 1. . 62128, 378394; . 2707. . 1. . 420. . 140; . 510. . 302,
331; . 2708. . 1. . 129. . 4755; . 2709. . 1. . 146. . 2046, 5253; . 2710.
. 2. . 76, . 2425, 31, 42; . 295. . 39106; . 2718. . 2. . 45. . 25; . 2731.
. 2. . 50. . 209210; . 2733. . 1. . 3. . 4; . 2734. . 2. . 5. . 3940, 46, 382;
. 2771. . 2. . 3. 89, . 160; . 42. . 2526; . 2772. . 2. . 210; . 2773. . 2.
. 48. . 1222; . 2774. . 2. . 26. . 2224, 28; . 2786. . 2. . 27. . 83, 86, 88;
. 3335. . 1. . 14. . 1617; . 3336. . 1. . 24. . 2534, 36; . 3338. . 1. . 19.
. 48; . 3339. . 1. . 8. . 57; . 22. . 617, 25, 54; . 3340. . 1. . 7. . 19, 36,
38, 46; . 3347. . 1. . 6. . 13, 17; . 33. . 195; . 34. . 139; . 3348. . 1. . 11.
. 7, 1011; . 17. . 122; . 3349. . 1. . 12. . 117270; . 3350. . 1. . 20. . 100
163, 175, 225226; . 3351. . 1. . 12. . 2229, 34; . 42. . 331340, 437439; . 50.
. 156; . 3352. . 1. . 44. . 291389; . 3354. . 1. . 221. . 260318; . 188.
. 510; . 3383. . 1. . 2. . 35; . 3384. . 1. . 3. . 5; . 3386. . 1. . 3. . 19,
24; . 3524. . 1. . 55. . 36; . 3529. . 1. . 22. . 193194; . 3557. . 1. . 43.
. 45; . 3560. . 1. . 5. . 21; . 3566. . 1. . 8. . 78; . 3581. . 1. . 32. . 12;
. 3587. . 1. . 6. . 1; . 3597. . 1. . 26. . 52, 55; . 3611. . 1. . 416. . 2570;
. 3828. . 1. . 14. . 2491; . 3829. . 1. . 4. . 41, 47; . 3831. . 1. . 4, 37. 332;
. 3832. . 2. . 8. . 12; . 16 196. . 1. . 15. . 8182; . 16. . 1840; . 18. . 143;
. 199, 200, 212, 213, 214, 215, 223, 226, 229, 230, 246, 248, 249, 250, 309, 311, 313, 315, 432,
433, 715, 716, 717, 719, 745, 747, 748, 764, 903, 926, 945, 964, 965, 966, 983, 994, 1000, 1027,
1074, 1076, 1081 1091, 1147, 1152, 1157.
d
74
. .
: -
75
. 1642; . 1063. . 16; . 1065. . 1314; . 1148. . 12, 2930, 6164; . 1149. . 12;
. 1152. . 111112.
h
,
- .
38. ,
38
1095 41 969 , 4219
152 890 , 2588 228 029
, 7902 424 087 .
76
. .
, 360 . (
). , . - 150 . ,
- 50 % .
.
170 .
, 45,2 % (
).
.
, -.
.
.
.
- . , 84-
, , .
77 : 7 ( ) 71
( ).
10- .
11- () .
-
1-
2-
3-
4-
5-
8-
9-
10-
1
5
1
7
3
6
1
10
2
2
2
10
1
13
7
9
16
2
4
1
7
4
15
1
20
21
52
5
78
: - . .
2- 1- 2- - . . 1- 61- 4- . : -
. . 1- 93-
24- , -
: -
77
. . 1- 2- , - . . 2- 5- ( 2- ), - . . 2- 4- 10- ,
- . . - (1- ). , (
15 ).
, - . , -, ,
8- 9- . : 9- ( , 5 ), 8- ,
.
,
. - , - . -
, , ,
. - ,
,
, , , . -, ,
.
9-
; 8-
.
-
, . - , 1- 10 . , 4-
78
. .
1914 .
39
8-
9-
-
2135
2023
4158
29 070
33 228
8948
10 434
19 382
96 155
115 537
3115
2993
6108
83 195
89 303
14 198
15 450
29 648
208 820
238 468
2- - . ,
209 . ,39 5060 . ( . )40. 240 . .
- . .
. , 8- , , 96 3472 , 131 7182 (
), 12 948 . , 1- 10- , 29 (16 . .) 14
(1 . .) 1914 . 1357 ( 131 ), 13 , 3 , 1 63 41. ,
( 1- ; 1-
, 10- ),
39
KA-NFA. AOK. Etappenkommando bzw. der Quartiermeisterabteilung. Statisische Daten ueber Verluste, bearbeitet im Kriegsstatistischen Buro, dem GZNB
und der Abteilung 10 im Kriegsministerium. Karton 2259. Tabelle: Gemeine Verluste erstes Kriegsjahres Nordfront; Sanitaetsbericht ueber das Deutsche Heer im
Weltkriege 1914/18. Bd. II. Berlin, 1938. S. 507509, 550551.
40
Conrad F. Aus meiner Dienstzeit Wien, 1925. . Bd. V. S. 399.
41
. . 2106. . 2. . 188. . 112, 114, 140, 147; . 2144, . 3. . 37.
. 104, 105, 116, 126, 127, 131.
: -
79
80
. .
: -
81
8- , 9-
. .
- , . , , . ,
. 20 . - .
,
. 1 1914 . 869 ,
, .
. ( ), ,
43. , ,
.
, ,
preussische Landwehr-Infanterie-Regiment Nr. 7 im Welkkriege 191418. Coburg,
1923; Steuer J. Das Infanterie-Regiment Generalfeldmarschall von Mackensen (3.
Westpreussisches) Nr. 129 im Weltkriege. Oldenburg-Berlin, 1927; Stosch A. von. Das
Garde-Grenadier-Regiment Nr. 5. 18971918. Oldenburg-Berlin, 1925; Stosch A. von.
Das Koeniglich Preussische 5. Garde- Regiment zu Fuss 18971918. Berlin, 1930;
Strecker K. Das Deutsch-Orden-Infanterie-Regiment Nr. 152 im Weltkriege. Berlin,
1933; Thenius W. Ehrenbuch des Saechsischen Landwehr-Infanterie-Reg. Nr. 107.
Plauen, 1922; Voigt G. Deutschlands Heere bis 1918. Bd. 1-11. Osnabrueck, 1981
1992; Voigt Ju. Das Garde-Reserve-Infanterie-Regiment Nr. 64 im Weltkriege. Oldenburg-Berlin, 1925; Zedlitz-und-Neukirch, Freiherr von. Kriegserinnerungen des Landwehr-Infanterie-Regiments 38 vom Kriegsbeginn bis Anfang. November 1914. Glatz,
1929; Zinzow P. von. Kgl. Preussisches Landwehr-Infanterie-Regiment Nr. 9. Oldenburg-Berlin, 1930; Zipfel E. Geschichte des Dragoner-Regiments Koenig Albert von
Sachsen Nr. 10. Zeulenroda, 1933.
43
Oesterreichische Staatsarchv Kriegsarchiv. Neue Feldakten (KA-NFA).
3. Infanterie-Division. Faszickel 145. Op. A. 869 (1.10.1914).
82
. .
. , 25 . :
, . , , ,
44.
- ,
.
, . . . , 1914 .
, . 1914 . -
.
.
.
. , , I , , 3- . : :
, ?! , , ,
, . , ,
, , ,
45.
-
: - 44
Sichelstiefel A. Geschichte des K. K. Schuetzenregimentes Wien. Nr. 24.
Wien, 1928. S. 35.
45
KA-NFA. 9. Korps. Karton 1099. Op. A. 1473 (22.10.1914).
: -
83
,
, .
(), ( ), 10-
, .
. , 1914 . -
1915 ., 1914 1915!
, , ,
.
, , - 1914 . : 2131
23 760 , 7160 145 834 , 2024 118 137 , 299 050
46. -
750 12 709 .
,
1918 ., 1914 . 209 .
: 810 28 260 , 1905 94 650
, 895 82 300 47.
,
. , , :
46
84
. .
, . ,
- 1914 . ( ) 1915 .
, , , , , . , , ,
(,
) ,
. ,
, ; .
- 20 24
(3 6 ) 1914 . ,
48
,
1-
4-
3-
2-
-
108
3858
136
6802
162
6403
215
6052
21
894
10
533
652
24 542
340
20 091
256
24 094
485
20 949
416
22 314
34
3549
30
2330
1561
93 327
158
28 798
45
14 667
95
20 679
100
23 393
34
5094
4
1071
436
93 702
606
52 747
437
45 563
742
48 031
731
51 759
89
9557
44
3934
2649
211 571
, - 214 . , 119,4 .,
55,8 %. ,
48
: KA-AdT. Gefechtsberichte. Kartone 17941797, 1802,
1807, 18131815, 1818, 18211832, 1836, 1838, 18401868; KA-VL (Verlustlisten)
1914. Kartone 123; VL 1915. Kartone 2486.
: -
85
86
. .
1914 .
. ,
,
, , .
- , , .
. . ,
,
()
. ,
1915 . . 98- , , .
: , , , , , .
N. D. Postnikov
.
, .
, , , . 1914 .
.
, . 1915 . ,
2- , 18 1
1
Reichsarchiv. Der Weltkrieg 19141918. Die militrischen Operationen zu
Lande Bd. 7. Die Operationen des Jahres 1915. S. 166.
88
. .
(). . , ,
. , , . , , , .
.
. -
. 2.
, 1914 . 1914 .,
. . 9-
. .
- ,
10- 3.
,
4 , , ,
, .
. , 5, 6.
2
().
. . .; ., 1925. . 6770.
4
. . 70.
5
17- , 1- , 2- , 25- , 20-
11- (.: . . :
4 . / . . ; . . . . 3. . : , 1994).
6
II VI 2- (.: . .
. .).
3
89
, 1914 ., , .
. , .
. ,
, .
.
: , - . 5-
7- , ,
7- 500 , 4 .[] (. ..) . , (. ..) 200300
7.
150200, ,
, .
, .
. ,
, , ,
. . , . . ,
, .
, . , , . ,
56 8.
7
- (
). . 2000. . 15. . 561. . 478. , :
, , 11 1914 ., -[] . . .
8
. . // . 2013. 3 (74). . 138. : ,
, 10 1914 ., . .
.
90
. .
, . . : , . 4
, , 9 10. , . ,
. 11, , ,
. ,
12, .
,
,
. .
( , ) .
.
13 14,
15 000 .
. . <>
9
.
- .
10
.
11
,
. , 1631 1914 . - .
12
-. , ,
(18 17 1914)
(, )
-- (
).
13
.
.
14
, .
91
. 15.
, ,
. , 400 , . 4 (
), . <> !
, , . . , . . ,
. . , . . !16
,
. . , 9 1914 . . . 6- , 2-
, ,
, . 7- , . .
2- , , , . <>
, 17 . , - . . , .
18.
15
. . . . . 137. . .
, , 11 1914 ., . , , 28.
. .
16
. . 138. . ,
. ,
, 15 ( . 6739 20 1914 .
) (6- 2- ).
17
267- .
18
.. . . . 139.
92
. .
. , .
1914 1915 . .
, 60 . , ,
,
.
19. 20. 1914 .
25- 21. 19
Der
Weltkrieg 1914 bis 1918: , - ,
. (.: Reichsarchiv.
S. 167.)
20
9 .
(.: Reichsarchiv. S. 165.) ,
, ,
9- . , 14/27 1915 .
8- . (.:
Reichsarchiv. S. 165.) 9- 1
. (.: Reichsarchiv.
S. 167.)
21
25- : 1- 97- - , 98- . 2- 99- , 100-
, 25- .
93
, , 98-
.
.
15/28 1915 . 1- 25- 3 55- 22,
3 23. 98-
3 (1915 , 28 , 7 )24, 219- 15- . , , 97- 25. 16/29 6-
,
26. . ,
, 27. XVII, I 4-
28, 100 29. 6-
22
94
. .
95
. . 34,
. , 35. ,
,
36, 37. . ,
. 38. , , . 39, . ,
, 40. ?
, <> , ( 4 5
1915 .) 62 .[] , ,
. (.: . . 2712. . 2. . 442. . 125.)
34
. . 2712. . 2. . 442. . 78.
35
. . 62.
36
. . 78.
37
98- . , . . ,
.
38
. . 2712. . 2. . 442. . 78.
39
.
2- 15/28 1915 . 6- ( ): 3- 212 ( 25-
232 ); 48- 262 ; 42- 2 ; 6- 50 . (.: .
. 2019. . 1. . 38. . 265.) 2-
1914 .,
. (.: . . 2517. . 2. . 188. . 141.)
40
, ,
,
96
. .
,
, , <>,
, ,
, -, ,
.
, ,
41,
.
- , , ,
, . , - , , ,
.
, : ,
, ( ..), , . <>
, ,
. <> .
42.
, , : , -:
, ,
, . (. )
. : ,
, . (.: . . 2712. . 2. . 442. . 91.92.)
-. 6- (16.11.191429.02.1916).
1914 .
,
5- ,
. 20 1914 . : ,
, , ,
, . (.:
. . 2517. . 2. . 188. . 141.142.)
41
. . 2712. . 2. . 442. . 79.
42
.
97
8- 43 .
. , . 44. . 49-, 1- 4-, 36- ,
, ,
45. ,
, , 98- .
18/31 1915 ., 46 , 7 30 47,
48. 49 . .
. . .
. .
50 .
,
. .
, ,
.
, , .
43
98
. .
. . . ,
: , . . , 51, , 52. .
. . .
.
15020053, , , , .
, ,
40 54. .
,
, ,
. 3 .
55
. .
, ,
. ,
, , 7- , , ,
, ,
. , .
, , ,
51
18 1915 .
4- . (.: . 17691920: / . . . . . .: i i,
2004. . 682.)
52
. . 2712. . 2. . 442. . 62.
53
. . 63.
54
.
55
.
99
80 56, ,
7- .
, , . , .
. ,
. . 7- 4-
, 57. ,
, , 58. , ,
. . , ,
, , ,
. , , , , , . , (. ..): ,
!59. (. ..) 60.
. , , ,
. , , , , ,
, , ,
. : ,
56
. . 479. . 60. ,
4550 . (.: . . 2712. . 2. . 442. . 67.)
57
. . 2712. . 2. . 442. . 63.
58
.
59
. . 63.
60
. . 63.
100
. .
. , ,
, , , .
; ,
, - . ;
- ; . , , , 61.
. , . 62 , ,
, ,
, ,
. , , , ; . , ; 63.
, , ,
, .
, , , ,
,
. , , , .
, . . ,
, , , ,
, . ,
, . , , ,
61
62
63
. . 92.
. . 63.
.
101
, . . , ,
( . ..) ,
<> .
, , ,
, , , . 64
, ,
65. 9
, 66.
, 55- - . . 217- 67.
, , , , 68. , - , 69,
70. . , 71.
. ( ), ,
,
, ,
, 72,
73.
64
- . . (). 1-
25- .
65
. . 2712. . 2. . 442. . 64.
.
66
. . 479. . 61.
67
. . 6161. 217-
, , . (.: . . 2190. . 1. . 53. . 4.)
68
. . 61.
69
.
70
. . 2712. . 2. . 442. . 64.
71
. . 68.
72
. . 69.
73
98-
102
. .
, : . , , ,
.
, , .
,
74.
. , , 75, .
, - 76.
77.
19 / 1 , .
9 78. ,
, .
,
. , ,
, , 2530 79.
, , .
, , , . , ,
, , , , . : 19-
. , . , .
74
. . 2712. . 2. . 442. . 69.
75
. . 69.
76
.
77
.
78
. . 479. . 61.
79
.
103
. ,
[], , , -
, , , [] <> -
. 80.
5 19 / 1 1915 . 14 . , 81. , , 5
35 82 ,
. , 83. , ,
, ,
.
, , , , , .
. . , ,
1915 . , ,
.
1- , , , , , .
([]). , ,
80
. . 442. . 70.
. . 479. . 62.
82
.
83
217- 55-
. (.: . . 2712. . 2. . 479. . 63; . . 503. . 20, 21.)
81
104
. .
, , , ,
84 .
4- . , , 85 .
, [] [] : , , .
,
219- 86. 3- .
, , ,
,
, []-[] , []-[] ,
, , 87.
. .
. 2 40 . .
1- 25- . . , , 50388, . .
15/28
1915 .
20 /2 ,
. , , .
84
,
. (.: . . 2712.
. 2. . 442. . 67.68.)
85
.
86
. . 2712. . 2. . 442. . 7070.
219- 1 30 . (.: . . 2712.
. 2. . 479. . 6363.) - .
87
. . 7171.
88
. . 503. . 24.
105
89. , , 90 , 91. ,
92, - 93,
94.
,
95. ,
,
,
.
.
, .
, . , , 96,
, , , , , ,
.
3 , , , <> 97, , ,
, , , .
89
VI
,
, .
90
,
.
91
. . 2712. . 2. . 442. . 71.
92
VI () 4/17 18/31 1915 . (.:
. . 2019. . 1. . 38. . 43.; . . 2190. . 1. . 57. . 131.)
93
. . .; ., 1925. . 70.
94
. . 2712. . 2. . 442. . 65.
95
. . 479. . 63.64.
96
. . 64.
97
. . 6464.
106
. .
, , , 98 , , , ,
99.
:
,
- 100.
, 5 ,
,
101. 1- ,
,
: , , . 102. . , , ,
, 103. ? ,
, 104
98
. . 442. . 65.
.
100
. . .: , 2010.
101
. . 2712. . 2. . 479. . 64.
102
.
103
20 1915 .
: : : 3 (- ,
), 437 ., : 10 .,
1300 . : 8 ( , , ).
(.: . . 2712. . 2. . 449. . 64.) 17/30 20 / 2 1915 . 1758 .
1/13 1915 .
. . : 10 [], 27 [], 31 [], : , : 301, 1793,
2845. (.: . . 2712. . 2 . 503. . 8.) 5008 , 311 .
104
. . 2712. . 2. . 442. . 79.
99
107
98- : ,
, 105.
, ,
, , , ,
Der Weltkrieg 1914 bis 1918, .
106,
107 108.
98- , 97- , 14- ,
, .
. . :
. , 109.
- : , 241 , 110.
98-
. - . . 2-
: 111.
21 / 3 112. ,
, 2-
105
. . 65.
Reichsarchiv. S. 166.
107
, ,
, - . (.: . . 2019. . 1. . 38. . 320.)
108
Reichsarchiv. S. 166.
109
. . 2712. . 2. . 442. . 110.
110
. . 479. . 64.
111
. . 2190. . 1. . 57. . 173.
112
11 . (.:
106
108
. .
. .
23 / 5 1915 .
, .
, 18/31 23 /
5 1915 ., , , VI
39 264 113. , 114. 1915 . , , .
,
.
, , , ,
, . ,
, , .
, , , , , , ,
.
. . ,
, () ,
19141918 .:
-
. . ,
1915 . (1915 .) .
. . 1915
1917 . .
,
, 1916 .
1917 .
: , ,
, , , , , 1915 ., , .
N. A. Kopylov
110
. .
of shooters and ocers of the Latvian battalions remain bright pages of World
War I on the Russian front and need perpetuating in memory of descendants.
Keywords: Latvian shooters, World War I, national military units,
Russian army, formation, Organizing committee, military operations,
approach of 1915, Baltic, Latvia.
, 19181920 . , ,
19141918 . ,
19151917 .
.
. , , ,
, .
.
1915 .
- .
1915 . .
,
. , , .
. ,
,
39- 1.
1915 .
, 2025 . 10001200 . - ,
1
. 19141918 . . ; ,
2005. . 142.
19141918 .
111
,
. 2- - 300 , , . ,
. 1- 2.
19 ,
, . .
, ,
. , . 6- 19
,
, .
. ,
.
25 ,
, 1500 .
, , . 2 , .
, , 18 .
. , .
, - .
2
112
. .
,
9 ,
. 23
.
21 .
.
( ) ,
, 5 .
, 10 .
, . ,
. . 1915 . 2030 3.
, 1915 .
,
- , .
, .
. .
1915 . , -
3
... . 4243.
19141918 .
113
: . , .
. , 19 1915 .
.
. , . , . , . . ,
4.
28 . . . . ,
, , :
,
,
,
. (), , ,
, .
, : , ,
. , , , ,
4
... . 45.
114
. .
, , 5.
,
,
- . . , ,
.
, . - , - .
.
(
. . .) . . 7 1915 . .
.
, , , . , , (, , ),
, 6. .
, , : 1- - 2- .
: 3- , 4- , 5- , 6- ,
7- , 8- .
-. , 5
- ().
. 2003. . 2. . 323. . 190191.
6
. . 324. . 14.
19141918 .
115
,
, , . ,
, , 7.
,
.
, . :
,
, .
30 ,
8.
. .
. -,
, . 1915 . . ,
.
, , ; ,
,
. 8000 . 1916 . , , -,
7
8
116
. .
9.
. .
:
,
, 1-
.10 6-
.
:
, , 6- ,
, , .
,
,
, , , , 11.
. ,
:
3- -
, 12.
,
. ,
9
... . 5253.
. . 2000. . 3. . 1361. . 60.
11
. . 287.
12
. . 184.
10
19141918 .
117
. . ,
(
) 13. ,
, , ,
, ,
,
14.
, - . ,
25- : ,
-, -
, , - , .
,
, ,
15.
,
: , , , :
, , ,
, ,
13
14
15
118
. .
. , .
16. ,
.
1915 . , . , ,
, , ,
.
, .. , , - ..
. , : ,
( . . .)17. ,
, , ,
-. , . ,
,
, , : , , , ,
.
, ,
16
17
19141918 .
119
. , ,
- 12 :
7; 9; 9; 218.
, .
. () . 1915 . 2227 , 300
, 1916 .
12 363 236 19. 1915 . 1916 .,
, , , ,
.
,
. ( 1916 . ) .
1916 . 2- 1639 . 42,2 % , 35,8 % , 4,7 % , 2,2 % , 8,4 %
, 3,4 % . , 81,2 %
. 4- 1326 ,
42,2 %, 38,2 %20. 5-
1521 , 40 % , 34,6 %
13,4 % 21. .
18
19
20
21
120
. .
,
. 90 %
. ,
, ,
.
, 2 %22.
, . . , ,
, , . 6-
, .
8- , 1915 ., 23.
, , . ,
, .
, . , 2694
. , , . . ,
,
,
, , ,
24. 8071 .
22
23
24
... . 57.
. . 2152. . 1. . 1198. . 243245.
. . 2000. . 3. . 1361. . 57.
19141918 .
121
, . , , :
, 25.
,
.
, 1- -
59 .
,
15 , . 2- 3- ;
, . , 26.
,
, .
. 19151917 .
.
, ,
1916 . 1917 .
.
25
26
. . 95.
... . 59.
. . ,
:
.
, 1918 .,
. ,
,
.
: , ,
.
Ya. A. Butakov
, . 19141918 .
( ) ,
!
,
. .
, , 1918 . , 2008 .
123
-
, 1- 3-
1918 . . 2010 .
.
, , , , 19171918 . .
( ), ()
,
1. , , . , 2- 4-
, , .
-
- , 2, , ,
.
, , ,
,
.
. 1915 .
( 19311932 .)
400 .
1
. . . ., 1960; . . .
// . 2001. 8; 2001. 1, 2.
2
. .
19161918 . ., 2010.
124
. .
3 . . , , ,
, .
.
. . ,
. II - ,
. , 400
.
,
60
. ( ) 19161917 .
.
1- 3-
.
1- -
1917 . .
. . 4,
,
. ,
- - .
( 20 )
, , 160 .
2- . . (
, 1922 .) 1916 .
, , 4- . . . 1- 3- .
3
4
125
2- , , . ,
. 4-
. 1- ,
, , , ,
.
1916 . 745 43 547 . 404
18 706 2- 4- . ,
, .
.
1- 3- , , 1916 .
3 170 , 2- ,
, 5 173 . 1916 .
700 .
. .
3500 . 4- .
,
, . , 2- .
,
, .
19 1916 .
( ) , 3-
2- 9 26 1916 ., , 2000 ,
. ,
- , , ,
,
126
. .
. 5. 19 1916 . ( ; ) .
, .
. .
.
, , ( ) ,
. , , . , -.
, II
( , 1934 .) 2- .
. , . (
).
, . 2-
1- . 1916 . 4-
, , .
1917 . 1- 3- . ,
5
. .
// . 1997. 5.
127
80 % .
-.
, 1- ,
, 3-. 1-
.
- - , , , .
. ,
, . - 1917 . .
16 36
!6 -
1- .
,
1916 .7
. ,
,
(, )
.
, 1- . , 3- .
, , , . ,
6
. . . ., 2000. . 643.
. . // . 1994. 2.
7
128
. .
. .
...
,
. .
- , . ,
.
. . , , . ,
. , 1917 ., , . , , !
,
,
.
1917 . 4-
. , , ,
, .
. 1917
.
, . ,
, .
129
, , , . 1917 .
. ,
, 3- 2-
, . .
, .
.
.
, . ., ,
. 1917 . 2- , , 100 , , ,
, . .
,
?
,
, . 1917 .
,
( - ), , , - ,
, 8.
23 (5 ) 1917 . . ,
8
.: . .
130
. .
.
.
3 (16) 1917 . ,
( ). : 1) ,
2) ( ), 3) . ,
, , (75 ;
25 )
. ,
, , ,
. !
1- 3-
252 (
266 ). . 11,5 . 5
.
8 .
( 1918 .) . . 500 (
, ).
1200 . 12 . ,
,
.
- . ,
. ,
,
1916 1917 ., , .
131
, , . ,
, !
.
-
. ,
.
, , ! ,
, . ,
, !
, , ,
,
.
, ,
, .
, !
,
, . .
, , 9. 1919
1920 . .
.
. ,
9
. . . .
132
. .
. - . - ,
,
, , , . , , ,
, , ,
. 1919 . 12 , ,
.
, ,
II. :
. . ,
,
. , , , : , ,
, ,
. .
- 19141918 .,
, , .
: , , , , , , , , , , , , , , .
N. A. Nazemtseva
136
. .
, .
. .
( , 2 1999 .)
.
, - , , . .
, , 1520 , . .
. , , ;
. , , . . , . . , . . , . . , . . , . . , . . , . . .1
,
, : , , ,
2.
1
. . -
// - . ., 2002; . . // . ., . ., . . : 2 . . 1 : . . ., 1994. . .
I . ., 2002; . . : , , . ., 1994; . . - : . ., 2001; . . -
. ., 2005; . . : , ,
, // . 2008. 3.
2
. . : 1914 1917 . ., 1999; . . -
137
, : , , , , , , , .
, .
, ,
, , .
.
3.
(. Alltagsgeschichte). ,
(local history).
,
(1914 1918). , 2000; . .
: . . - . . , 2002; . .
: . . .
. . ., 2002; .. : : . . - . . ., 2002;
. . , . ., 2004; . .
: . . . . . , 2005; .. ( 1914
1918 .). ., 2006.
3
. .
. , 2004; . . : 1914 1918 : . . . . . , 2005; . .
. , 2007; ., . (19141917).
., 2010; . :
(19141922 .). ., 2010; . .
: , , . .,
2011.
138
. .
. . . ,
: , ,
.
, ,
:
,
, , , . ,
4.
, ( - , , )
(, , )5.
, , . .
, , , 6.
. . ,
. ,
, ,
.
, , , ,
4
5
6
. . . . . 395.
. . 396.
.
139
,
7.
, , .
, .
.
8, , ,
.
, , ,
.
, ,
. .
. . 9.
, -
,
.
. , ,
,
7
. . . . . 397.
. . 399.
9
: 2,5 , 1 . . , 200 . , 5 ( . . . , . . ., 2011. . 417).
8
140
. .
, . , 10.
,
, ,
, ,
11.
, ,
.
, ,
, , , 12. -
: -, -
.
,
,
(new
local history). , ,
,
10
. . . . . 418.
. . 426.
12
. .
. , 2007; . .
(19141918 .). , 2004.
11
141
19141922 .
, . . , , , ,
, , 1917 .
, .
, ,
,
, 13.
, ,
. , , .
, .
.
. . ,
:
, , 14; ,
15.
13
14
15
. . . . . 102.
.
. . 103.
142
. .
, . .16
,
- , ,
17.
. .
,
:
18.
, . . .
, , : .
-
,
, , ,
19.
20.
16
. . . .
. . 104.
18
. . 104.
19
. .
(19141918 .). , 2004. . 165.
20
. . . , 1999; . .
: 1914 1917 . : . . . . . .,
2000; . .
17
143
, , ,
, , 21.
, , . :
. , .
. ., 2001; . .
1914 . ( ). , 2002;
. . - :
- : . . . . . , 2003; . . - :
: . . . . . , 2003;
. . :
(19141917). ., 2004;
. . : 19141918 : . . . . . , 2005; . . - (19141918 .). , 2005; . .
(19141918 .). , 2005; . . : 1914 1917 . : . . . .
. , 2005; . . .
19141917 .: - , , . , 2005; . . :
( 1914 1917 .). ,
2006; . . (19141916).
. , 2008. . 1; . . (19141918 .). , 2008; . . -
: . , 2009; . . . 1914 1917 . ., 2011;
. . . . , 2012; .
21
. . (19141918 .). , 2005. . 8.
144
. .
. . ,
22. , , .
,
, , ,
. , , .
; , , 23.
, ,
,
. ,
. ,
24.
, , . . . ,
, ,
, ,
, ,
25.
, , , - ,
26; 22
. . . ., 2001.
23
. . 105.
24
. . 108.
25
. . . . . 273.
26
.
145
, , , ,
,
, , 1917 . 27.
,
. . , . , , , ,
. , , : .
.
,
. 28.
. . 29,
. . :
.
, ,
: .
, .
1916 . 30.
,
27
. . . . . 274.
. . 275.
29
. .
. , 1999.
30
. . 361.
28
146
. .
, .
.
. . .
-
- , , ,
1917 . 31.
- , .
.
. . 32. -
, - ,
, , , ,
. , .
33.
. ,
, .
, .
31
147
, , , , , , . .
34.
, ,
.
. . , ,
.
. , . . , . . ,
, ( ) 35.
,
.
, ,
. ,
, , , ,
. (. . , , , , , , ),
34
. . . . . 151.
. .
1914 ( ). , 2002. . 147.
35
148
. .
. ,
36.
,
. 1917 . ( ) 37.
, -
,
.
. . ,
, ,
1917 ., , , 38.
. . .
, ., , ,
- ,
. , . . , ,
, 39.
36
. . . . . 156.
. . 145.
38
. . ,
(19141918 .). , 2000. . 261.
39
. . 260.
37
149
,
. , - -
40.
,
. , , . . ,
, . , . ,
.
,
.
, -
, ., ,
, .
,
.
, ,
, , , ,
. . , , 41.
40
. . . . . 261.
. . : - // - . .
, , . ., 2002. . 3850; . .
41
150
. .
, -
42.
. -
.
: 43. ,
, - ,
. .
, - . ,
. - ,
, ,
: // - .
. ., 2002. . 268281; . . -
// - . . 2003/2004. ., 2005. . 127141; . .
// - . .
2003/2004. . ., 2005. . 276287;
. . 1920- // -
. . 2003/2004. ., 2005. . 399-411; - . 2005/2006. . ., 2007;
: : . ., 1999.
42
. . : - // - . . .,
2002. . 41.
43
: :
. ., 1999.
151
44.
,
: , ,
, 45.
,
, , ,
46.
, . ,
:
, , .
, , . ,
.
.
47.
. . ,
48. , , , 49. ,
.
44
. . : // : . . 7.
45
. . 8.
46
. ., . . // : . . 60.
47
. : : : . . 59.
48
. . XV . // - . . ., 2002. . 142.
49
. . 142.
152
. .
,
, . 50.
, , .
1917 .,
.
, XV
.
.
. . . 51. ,
,
52.
, , , .
. .
, ,
, ,
,
.
,
, ,
,
.
. 1915 . 0,5 % (
50
51
52
. . . . . 142.
. . 268281.
. . 268.
153
50 . .)53. , , . ,
, .
. . , , 54.
,
, , , 55.
:
( , , , . .),
.
,
, .
, . .
, , 80 %
, , , .
. , , ,
. .
, , . .
53
. . : // -
. . ., 2002. . 269.
54
.
55
. . 270.
154
. .
.
. , , ,
56.
.
,
.
: , , , , 57.
, . . ,
,
, 58.
. . , 1920- .59. ,
, 60.
, , .
,
. . . ,
, .
, : , ,
, .
56
. . ... . 278.
. . 272.
58
.
59
. . 1920- // . . 2003/2004. ., 2005. . 399411.
60
. . 399.
57
155
. , , .
, , , , , . .,
, .
. ,
. . . , 61.
. . .
.
,
: , . , 62.
,
. ,
.
63,
.
I . ( ), .
61
. . . . . 409.
. . - // - .
. 2003/2004. . ., 2005. . 133.
63
( . femina ) , ,
, .
62
156
. .
.
- 1904
1905 . 19141918 .
.
, , 64.
. . , - ,
65.
, , , ,
. , , .
, . . , .
, , , , 1917 .
,
. ,
, , :
66.
-, , - ,
, ,
64
. . // -
. . ., 2002. . 346356; . .
// - . . , , . ., 2007. . 367382.
65
. . . . . 354.
66
. .
. 378.
157
67. , -
, 19171922 .
, ,
.
, .
,
.
, , .
67
. . ,
, .
. .
.
XX . . .
.
: , , .
I. N. Grebenkin
, , XIX ., ,
.
,
,
.
XX .
, .
,
159
90 % ( 60 %),
( 30 %).
50 % 1.
, ,
, , , .
. . , : .
, , ,
, , . , , ,
, 2.
,
. , ,
.
, ,
. ,
, -
,
:
3.
,
: 4.
1
.: . . // 1917 .
., 1981. . 3045.
2
. // . .,
1995. . 149.
3
.: . . // . 2003. 2. . 7286; . . , . ., 2004. . 177.
4
19141917 . 66 %. (.: . . . . . 38.)
160
. .
. , 80 %
, . ,
. 1910 . . . ,
, ,
, , ;
5.
. - ,
. , , , .
, , , , , - , , . ,
,
, : (, . .),
, . ,
,
. , - ,
5
284.
. . , . , 1910. . 283
161
,
. , ,
,
. . . :
,
, .
, - , ,
- -- - , . ,
, , -
. ,
- , . . 6.
, , , .
, , ,
.
.
, , ,
,
.
, . ,
. .
. . ,
. , ,
6
. . . ., 2001. . 69.
162
. .
, ? , .
, .
?7.
: .
, : , , ,
, , : .
8.
: ?..
, , ?
9. ,
-, - , .
,
, . . .
10.
,
11. , ,
- - . ,
, .
, .
, . . . , ,
7
, . // . 2007. 4. . 57.
8
. . . ., 1990. . 71.
9
. . 81.
10
. . . . 1. ., 1991. . 98.
11
.: . . . . . 178.
163
, ,
. , , ,
, , , -12.
. 1915 . :
. 13.
-
, , ,
. 14.
, . ,
, .
. - : .
, , ( ). ,
. , . ,
, .
. , , ,
: , , ,
12
.: . . 1914
1918 . ., 2005. . 8286.
13
. . 102. . 265.
. 1042. . 130.
14
., .: . . . ., 1965. . 145; . // . ., 1998. . 220221.
164
. .
, . , .
? , ? , ,
. !15. 184-
. . ,
. ,
, , ,
16. 1916 . . . 184- , - .
, : - . , . : ,
. , .
- , , 17.
,
. , - , 1915 . . , ,
. -; , , .
?
, , , ...
, : , , , . .18.
,
15
, . 57.
. 1914 1917 . ., 1966. . 235236.
17
, . 57.
18
// - . 19141918 . . 1. .,
1919. . 141.
16
165
, ,
. - , 1917 .
.
. . , - . , , , ,
, .
. , , . 1917 .,
,
19.
, ,
. ,
. - , 1915 ., : , , ,
20.
, .
, ; , ,
, , .
, , ,
19
20
.: . . . . . 9498.
. . 165.
166
. .
, . , ,
,
21. , , .
, , . , , , ,
22.
. . . 1917 .
,
, .
,
,
1917 . .
, .
.
,
-23. . . ,
, , ,
24.
.
21
.: . . . . . 93.
.: , . 6061.
23
. . 190191.
24
. . . . . 8687.
22
167
, . ,
,
, , .
, , ,
, .
, .
, , . , , . .
: ,
,
,
25.
.
. . . 1917 .
: , , , ,
. ,
... 26.
, . . .
,
1916 .: ,
, , , . ., ,
25
. . . . 201.
. . // - .
1993. 4. . 31.
26
168
. .
27. 1916 ., , . , , , ,
: ,
, , ,
, , .
28.
,
. , , , ,
.
,
, . . , 432- : , ,
,
, 29.
.
,
1917 .
, ,
, .
, , . ,
27
. . . . . 1. . 106.
- . . 13 835.
. 1. . 79. . 70.
29
. . (18971917 .) // . ., 1968. . 170.
28
169
,
1917 . ,
. ,
, ,
30.
,
, .
, .
-
. , .
30
1917 . // . 1932. 12
(5051). . 200.
. . ,
()
(19141917 .)
.
19141917 . , , .
: , , , , .
Yu.A. Bakhurin
2014 . .
, , , .
- . 5
1,
1
. . (19141917 .) // XIXXX . ., 2009. . 327.
171
. .
, 19141917 . , , ,
.
.
. 12
14 1914 . 33 502 1000 )2. .
3.
1915 . . ,
, . . ,
. , - , ...4.
,
, .
. . ,
1915 . 145 . . 1915 .
172
. .
141,5 . 5. ,
1917 . 212 307 ,
170 7846.
. 7 1914 .
125 .
2 .
,
. . 1915 ., , ,
, . , .
, 7.
1915 .
. ,
. , 15 1
18 8. : ,
, 9.
5
. . . ., 1997. . 58.
. . // :
. ., 1999. . 141.
7
1917 .
. ( 1917 . ). . 17. . 96. . 971. . 49
51, 5354.
8
. . 97.
9
. . 104.
6
173
1915 .,
, . ,
,
32 , , , , ,
, - .10
, 11.
1916 . ,
.
. ,
.
.
1915 ., . . , - , 12, 1916 .
, .
, , . , ,
. , , 13, . , ,
.
. . ,
10
174
. .
: , . <> . , . , , .
, , , .
. . , .
, ,
, . <> . .
. , , , , , ,
14.
. . , . , ,
.
- , , :
, ,
, , , , , , , , , 1028 ,
, ,
15.
, . ,
.
,
,
14
15
. : . . . ., 2007. . 209.
. . 210.
175
. .
7 1915 .
. . ,
,
16.
, , , .
.
. ,
, .
,
300 17.
- - ,
.
, . ,
18.
23 1915 .
. . , . . ,
. . , . . . . .
.
.
16
17
18
176
. .
,
,
, , , .
: ;
; ; ; , .
,
.
, , , . ,
,
, , ,
. ,
, .
( , , , , ,
. .)19.
.
, .
, , 7 . ,
, , , (, , ) (19
177
, , ).
, ,
.
.
( , , ), , , , , , , ,
( , ), , ,
. .20
,
.
.
.
. ,
, , . , 2 .
( 2 ). , ,
21.
.
,
. ,
. , , , .
20
21
178
. .
26 1915 .,
.
. 1915 . , , -, , , -,
22.
, ,
(, -, , ), . 7
, . . ,
, , ,
.
. ,
, 30 .
23. . 50 ,
.
. 16 1915 .
.
22
23
179
, - .
28 . , ,
, , 2 . . ,
, . , ,
24.
2 1915 .
, . . . , . . , . . , .. . . , . . , . . , . . . . .
, ,
, : , , , 25.
.
8
, 2 1916 .,
.
26.
24
25
26
180
. .
,
, .
, 30 1915 .27
29 1916 .
,
840 570 .
, .
,
, , , ,
21 , 2 28. , 10 000 . , , 1916 .
, 29.
, , . . . . .
, .
1915 . 30
21 , 1500
. 3000 ,
9000 , 30. ,
27
181
; ,
1915 . 929 . 41 .
414 . 33 . . ,
, .
1917 .
36 , 48 , , 19 , 41 6 . .31
, .
, , 32.
, , 1915 .
. . , 15 1915 . 1 1916 .,
5,5 . . 2 . , 120 .
, , - 33.
, 1916 .
34.
31
1917 . . . 170. . 1. . 3. . 5.
/ . . . , . . . ., 2010. . 108.
33
. .
// XII : 4 . ., 2012. . 1.
. 220.
34
1917 . . . 1108. . 1. . 2. . 40.
32
182
. .
, 1914 .
- ,
. 1 1916 .
1000 , . . . .
,
, , (,
, ,
.). ,
.
20 1916 .
. . - . . .
1 1 1916 .,
35.
, 1916 .
1 20 .
,
,
2 2,5 .
, -,
7,5 . 2884 ; 577
, . - 1916 . 1963 75 , 19 266 25 , 57 798
75 3 .
, .
-
, 35
183
1 . 80 . .
, . , .
.
, . 75 % 5 ,
, 4 .
1914 1 1916 .
91 . .
, 30 . . ,
: , , ,
36. - .
. . ,
. , ,
, .
.
, .
. .
36
. . . . . 221222.
184
. .
( , ), , 37.
1916 . -,
, . .
- .
500 , ,
.
25, 26 27 . , , . ,
, , 1917 .
38.
,
, , . .
1917 .
. ,
. , , .
, , -
. . , , ,
37
( ).
. -5115. . 1. . 67. . 10.
38
. . -5115. . 1. . 59. . 17.
185
. 6 1917 . -- 39.
, , , ,
() . 29 1914 . - . . .
1915 .
1,5 .40 9 1915 .
, , 41.
,
,
.
-. .
1914 .
1915 ., 863 000 .42
. . 8 , , ,
,
43.
39
. . -5115. . 1. . 123. . 1. . : . .
: - // . 2013. 8. . 139141.
40
. . -3333. . 2. . 1. . 10.
41
1917 . . . 1927. . 1. . 8. . 33.
42
. . -9538. . 1. . 41. . 8.
43
. . 5.
186
. .
1 1916 . 1017 ,
.
30 000 , : 1 1915 . 1112 , 1 1916 . 4398 , 1 5439 44.
.
22 ,
5 . 1915 1916 . 2500 : 1 1915 . 600 , 1 1916 . 490 , 1 1916 . 430 ,
1 1916 . 411 45. , 25 .
11 1915 . .
11 108 . : , ; .
. , . , , - ,
. , -
, ,
, , 46.
, , . .
,
1914 . 1915 . : ,
, , , , , .
. 44
187
. , , .
- 1915 .
( 400 ), , -. 1 1914 1 1916 . 13 . ; 4,3 .
, 200 ,
8 . 2030 .
1,5 .
47.
-
, 1915 .
. , ;
,
.
1915 .
. ,
. 5 :
. . , . . . . , . . . . .
- ,
, , .
:
1916 . 17 983 , 463 . , , .
, .
47
. . . . . 223.
188
. .
: 6 .
, 2 . , , 20 . .
, 50 . . 1916 . 25 074 203 326 . 43 .
3 , 10 . 19
, 1450 .
, - .
10 , 4 , 2 6
-. (
, ), 10 . 2600 .
- 1 1916 . 2 ,
.
.
1915 .
, . 1916 . . , 20 . -...
- , , , 48.
49.
48
49
. : ., . . . . 353.
., : 1917 . . . 156. . 1. . 2647. . 3.
189
, .
1915 . .
( 1916 . 379 , 150), : ,
, 10 . 1 1916 . , . ,
.
1917 .
,
17 1917 . 1917 .
, . .
2 1917 . ,
. . .
( ), ,
. i . . :
, , .
. . . , : , , ,
, ... - ,
190
. .
50. , 1 .
, , , .
(4000)
.
.
,
- 51. , 1917 .
[. . .], 52.
.
,
.
.
50
51
109.
52
. . ,
,
19141917 .
. - . . 1917 .
, - .
: , , , .
Ya.V. Golubinov
NEED IN SELF-HELPING:
FOOD ISSUE IN MIDDLE VOLGA REGION TOWNS IN 19141917
Summary. During the Great War Russian cities and towns were in a
dicult situation because of the scarcity of food. Urban governance and
cooperative organizations had tried to solve this problem. In 1917, after
the February Revolution, cooperatives took over the business of supply but
due to the collapse of the central and local authorities they could not cope
with that.
Keywords: the First World War, food supply, cooperatives, Middle
Volga region.
. ,
.
,
1.
1
. . -
// Acta slavica iaponica. Sapporo,
192
. .
, , , . ,
. , ( ,
), , ( 1917 .).
(
), . , -, , -, ( ), -,
, -, ( ).
( ) .
(, , ). , ,
.
, ( )
. , ,
(),
. ( ) .
1997. Vol. 15. : URL: http://src-hokudai-ac.
jp/publictn/acta/15/matsuzato/matsuzato. html ( : 04.02.2014);
. :
// : . : Slavic Research Center, Hokkaido University, 2001.
: URL: http://src-h. slav. hokudai. ac. jp/kaken/matsu2001/
zemstvo. pdf ( : 04.02.2014).
193
: 1)
; 2) ; 3) , . . ()
, , , . .
, .
1914 . 2. . -,
. , , , , 3.
-, . . , .
1917 . 608 . ,
1917 . 750800.
: , ,
, ,
: . ,
,
4.
5.
2
. . 19061917 // :
III . : , 2005. . 394403.
3
. , 1916. 1. . 3237.
4
. , 1917. 1. . 1920.
5
.
- (19051930). . : , 1996. . 151.
194
. .
.
.
. , . ,
.
, - 1915 ., ,
, ,
, .
,
( . . .). . : 6.
, , .
,
,
7. : ,
3- , . 1 1916 . 4653 , 1
8327, 1 9944 1 10 0268.
1 1916 . 32 118 . 95 ., 35 199 . 26 .
.
6
7
8
. , 1916. 1. . 2.
. 5. . 6.
. , 1916. 1. . 3.
195
, , ,
. : ,
,
20 000 .
,
. ,
. ,
. ,
,
.
, , , , .
, . , - , .
. .
, ,
.
. , ,
.
, ,
.
196
. .
, , .
.
.
. . , -
9. 1915 . , , -, , 1 1916 .
4825 .
. ,
- 1916 . 71 . . 10.
, , ,
. .
,
,
. ( 109 . .)
1 .
.
(, , , ) .
. ,
, ,
9
10
. , 1916. 5. . 6.
. , 1917. 3. . 7, 8.
197
19051907 ., , , , 10 1916 . ,
,
11. : , ,
,
.
, 12. ,
, . ,
,
.
. ,
. , , , ,
,
13. ,
, , , . . -
11
( ). . 76.
. 7. . 1495. . 2.
12
. : . .
: , : . . . . . , 2005.
. 71.
13
. . 1914
1917 .: - , , / . . . . . , 2005. . 63.
198
. .
,
, 14. , . 1915 .
. . , 1917 . . . 1000 15.
, , : , , ;
, ; , , 16.
, 17.
. . 1916 . ,
. . ,
18.
. . . ,
, ,
, 19. : , ,
. ,
14
. . . . . 61.
( ).
. 153. . 36. . 1471. . 28; . , 1917. 8 .
16
. . 3. . 63. . 3. . 35.
17
. , 1915. 38. . 680.
18
. . . 19151922 // .
, 1992. 78. . 97.
19
. . 1917 . ( ) // ( ). .: , 1999. . 161.
15
199
. . 1917 ., ,
, ,
, , .
.
,
,
, .
,
1916 ., - ,
- .
, , , ,
, , 20.
. ,
1916 . ,
, , , , - 21. .
, .
, 22. 15 , 23.
, ,
.
, , , , ,
20
21
22
23
. . . . . 163.
. , 1916. 26 .
. 9 .
. 16 .
200
. .
, ,
24. ,
25.
1917 . , : ,
. .26 , ,
( , , ).
, . .
.
. ,
- , . ,
,
1917 . 14 . , - 20 .
24
. . : . . . .: , 2001. . 314.
25
. . .
: - ( ) // : . : . . . , 2003.
26
. . . // : . , 2007. . 2.
. 5763.
201
27.
28.
.
, , ,
, 29. . . , ,
. : , ,
, , ,
- ,
18 ,
, . .
. .
. ,
. ,
.
, .
, ,
, , 30.
27
. . 3. . 131. . 198. . 28; . . (
) //
. , 2004. . 96.
28
. . , (
. 1914 1917 .). . : , 1985. . 223.
29
. . 1917 . : - . -, 2002. . 106.
30
- 1917 . , 1917. . 20 .
202
. .
,
, , , ,
. , 1916 ., , 1917 . 31.
, ,
. 4,5 .32 ,
- : , ,
33.
, ,
550600 ( ).
.
. , , .
,
34.
.
, , ,
( ), . ,
, , . 5810, 30
31
203
, , , ,
35. , , , , . ,
, .
36. , , , - ,
.
,
. 1917 . ,
.
, 1917 . 37.
.
. 1917 . , , , ,
- .-.38. , , ;
35
. , 1917. 10.
. 5.
36
. , 1917. 9. . 7.
. . .
19171922 .: . . : , 2002. . 10, 11.
38
. , 1917. 1214. . 17, 5354.
37
204
. .
, ,
, .
1917 .
75 , ,
.
.
, ,
, .
,
, 50 .
.
, 100 400
, 1015 . . , ,
, , ,
.
. , ,
, , ,
39.
, , , -, 1917 . . , , .
, , .
,
.
39
. . . . 110.
205
, , , , .
-, . 1917 .
.
, . , - , .
,
.
, , , , .
1917 .
. ,
. , .
. . ,
- ,
-
(hero1914.com)
: ,
. , .
: , , , .
K. A. Pakhalyuk
,
. ,
(
): - ,
. : , .
207
, . ,
, . .
,
. , , , , , .
( , ),
.
. 19201930- .
- , . . ,
1. ,
(
-) ( . . )2, , , ,
.
: , , ,
, ,
?
1
208
. .
77 ( , )3
1918 1979 .4 5. 1920- 1930- .
,
, , ,
, . ,
, : ,
, .
(19181923)
, . .
, . . ,
3
,
(, . . ),
, ( .. ). -, .
. . . . ,
,
, .
4
: : . . . / ., . . . . : 4 . ., 19761989. . 4. . 1. ., 1983.
, .
5
, . . : 1929, 1941, 1943, 1946 1963 . . . 1944 ., 1984 .
. . 1933 ., 1963. . . - 1957, 1958
1964 ., . . 1958 1963 .
209
6.
1924 . ( )
1930- .: 24 . ,
, . . , . . ,
. . , . . , . . . . 7.
, . , ,
, , , .
1930- . . ,
, 8.
1940- . (,
, . . )9 , ( ,
. . . . -)10 , , 11.
6
1920.
7
. . . ., 1963; . . ., 1931; . : .
(19141917 .). [.], 1930; . . . ; .,
1926; . . . 191418 . . ;
., 1930. . 1; . . . ., 1929.
8
., : . // .
., 1999. . 1751; . . . ., 2011.
9
. . . . : , 1979.
10
. . . ., 1959; . .
. ., 1957.
11
., ., . . , 1958;
. . , 1974; . . .,
1931; . . . ., 1960; .
// - . 1959 9. . 9796;
. // - .
1964. 10. . 6674; . . , 1957;
210
. .
, 12.
( 1950- 1960-) : 24 ( . .
. . ). , -, , -, 50- , -, , -,
(, . . ).
- ,
(
), , , , . . . ,
. . , . . ( -), . . ( ),
. . ( ),
. . ( 1944 . ), . . ( 1941 . , ),
. . ( 19431944 . ), . . ( ), . . ( 1941
1945 . ). . . - . . ,
. , 1964 .
. .
13. 1969 . . . ( ), 1974 .
. . . ., 1966; . . . , 1968.
12
, , : . . . ., 1969; . .
. ., 1965.
13
.: . . . ., 1964.
211
. . ,
1930- . . . 14.
, , 1945 . , , .
- ,
.
( ) , , - (. . , . . , . ,
. . ). , 19201930- ., .
, , - ( , ), : ,
, .
:
. . , . . -, . . , . . ,
. . , . . . , . ,
, , .
, . . , . ,
,
: - (
14
. . . ., 1969; . . ., 1972; . . . - . .,
1974. . . - (1966. 6
9, 12; 1967. 1, 3, 6).
212
. .
), 15. , , ,
.
12 ,
, , ( ) ,
,
16. , , . , . 15
: 5 1914 . (
) // . 1920. 8/9. . 1023;
4
1915 .: ( 1915 . ) // . 1922. 1. .
5658; . . : ( ) // . 1918. 7/8. . 35
60; : //
. 1920. 1/3. . 207219; . .
: 19141918 . //
. 1919. 2. . 101134; 3. . 109136; . .
: .
. ; ., 1931; . 28 (11 ) 1914 // . 1922. 8/9. . 10119; . // . 1934.
8. .176178; . . 5
1914 . // - . ., 1951. . 40
415; . . . ., 1966.
16
. . : . . . ; ., 1925; . . .; ., 1927; . :
( ) // -
. 1959. 9. . 8796; . . : ( . . ).
, 1957; . // : . . ., 1924. . 3147; .
. ., 1931; . . /
. . . . ., 1960; . . : . . . .; ., 1929; . // : . . ., 1924. . 5463; . : //
213
. . , ,
, 17. . . 18.
(
) : , ,
.
,
. ,
:
( ), (
), , .
( , ): ,
,
.
, . :
, . , -
, 1915 .
II: .
! . , ,
, ,
. 1924. 31; . . ( ) // - . 1964.
10. . 6674.
17
.: . . . . 29; . . . . 14; . .
. . . 49.
18
. . . ., 1969.
214
. .
, ,
19. ( ) , .
:
, , ,
(. . )
, . . .
( ,
), , - .
(1914 1917 .)20 ,
, . ,
. , ( , ).
. . , , , 11 21.
19
. . . 78
, ,
, .
, . , 2426 2013 .
( . . , - ).
,
.
21
..: . // . 2010. . 1. . 122149.
20
215
-
. ,
,
, (
). , ,
. , ( ) . ,
.
,
, .
22. , . -
, , . , 4- 11
1916 . ,
, ,
.
:
, . , , ! , , , ,
, 23. . .
22
.: . // : . 2012. 5.
. 4552.
23
- . //
. 1931. 1. . 18.
216
. .
: .
. ,
, .
. , , 24.
,
. ,
, , . ( , ) 25.
, .
, (, , ), . .
.
, ,
,
. , 14 .
1915 ., (
) :
, , ,
, . .
,
, . ., . . !26.
, . ,
24
. . . . 270.
. . . . 163.
26
. (19141921 .) // . ., 1954. . 2. . 685
25
217
, .
, , , , . ,
.
, 27,
.
, , , 1914
1917 .
, , .
, .
,
, .
,
( ) , , ( ) . ,
. , .
. . , ( 1916 .)
: , , . , ,
27
. ,
, ,
.
218
. .
, , , .
, , , , ,
28. : , , , ,
, . , . , , ,
29.
- ,
, ( ). ,
, , . ,
.
. . : . : , !..30 .
,
:
-31.
, , . ,
, ,
. , . . : ,
, , , ,
- : ,
, ,
28
29
30
31
. . . ; ., 1926. . 33.
. . . 78.
. . . . . 96.
. . . ., 1989. . 38.
219
32. , - .
( ,
) . . , - . :
,
. , ,
, . , , ,
, . , ,
33.
( ) : , , , ,
, 34.
. -,
,
( ),
, 35.
, . ,
. . ,
36. , , .
32
.. . 19141918 .
. 1. .; ., 1930. . 31.
33
. . . . . 119120.
34
. 121.
35
- . . . . 10.
36
. . . . 213.
220
. .
, , , , . . :
37.
,
,
. , 8-
. . , 1914 . , 48- . . , .
.
( , ) , , :
, , , , ,
, , .
, ,
, . ,
, 38.
, . .
( ). ,
.
. . . , , 1915 . , : ,
, . , ,
, 1915 .
37
38
. . . . 213.
. . . ., 1963. . 130131.
221
,
, 39. ( ), ,
.
- , - (
). , ,
.
, .
, ( ), ( ,
)
.
, 19141917 ., . , . . , ,
,
40. - . , . . :
. , ,
41. ,
. -,
, :
39
40
41
. . . . . 8990.
. . . . . 124.
. . 157.
222
. .
, , 42. - . . - , .
: ,
, ,
. ,
( . . .) , ,
, - ,
, ,
,
43. ,
, ,
.
, . ,
, ,
. , . . ,
, : , , ,
44.
, , 1945 .
. . , . . . . . , , , , 45.
42
- . . . . 12.
. . . , 1969. . 46.
44
. . . ., 1923. . 121. , ,
, .
45
. - //
. 1945. 18. . 5358.
43
223
,
. ,
, , , . /
,
: , . (
) .
,
,
. . . : , , .
.
, , ,
46. , ,
- . . , . . , . . . . 47.
. . 48. . 49. .
, 1935 .,
: ,
, ,
. . , . 50.
46
. . . . . 52.
. . .; . . . ,
1972; . . ., 1965; . . //
. 1970. 1. . 25.
48
. . . , 1967. . 12.
49
. (19141921 .) // . ., 1954. .2. . 670.
50
. . . 73.
47
224
. .
. ,
, -, .
, . . : .
:
,
?51. ,
, .
,
. , ,
.
, :
. - , -
. ,
, ? ,
, , , , ? , , , . ,
? <> . ,
?52.
. . ,
: :
, , ,
,
51
52
. . . 73.
. . . . 137.
225
.
, 53.
. . . , (- 1914 .)
, . . . , , :
- 54, .
, : , 3-
1915 . . 15 272 ( . . ), :
. . 3-
. 6 25 1915 . ( . .).
29 8- . : 18
( . .) 82 153. ,
71
. 1915 . 5-
. . , , 55.
53
. . . . . 157. , . ,
: , , . , . , ,
. .: . // . 1940. 4/5. . 107.
54
.: . . ., 1929.
55
- . . 2003. . 2.
. 67. . 293.
226
. .
, : -
, -, , , , . , . . 8-
, ,
, , ,
, , 56. 5-
, . . ( 6- ), : 5- , , .
.
, 5- , 57.
,
, . , . . , 1917 .
,
58. , , .
. . ,
: , , :
, .
, -! 59.
,
56
57
58
59
. . . . . 130.
. . . . . 28.
. . . ., 1962. . 59.
. . . . 138.
227
- 60. . . - (- - ). , . . ( )
,
. 4- . , . , , . . - . , , . . , 8- ,
61.
,
,
. , . ,
,
( ) 62. ,
() - () ,
.
(, -) ( ), , ( ),
. . . , ,
63. : ,
64.
. : -
60
. .: .
. 2003. . 2. . 67, 70.
61
- . . . ., 1957. .29 30.
62
., .: . . . . . 33; . . . .
. 110112.
63
. . . .
64
. . . 29.
228
. .
,
; 36 ,
, 65.
, . , . ,
7- , : ,
7- 1916 . ( ). , ,
. ,
. , , , 1916 . . , , ,
, ,
, ,
66.
,
. ,
( , , ). ( )
, :
, , 67.
,
, .
, .
65
. . ., 1952. . 5556.
. . ., 1926. . 38.
67
., .: . . 12- III . ., 2011.
66
229
. -, ( , ), ,
. -, , , (
). ,
, .
- ,
, .
, .
, () , . , .
-,
, ,
, . . , 68.
. 5- , 1914 .
, , . , 69.
,
. ,
, , ,
.
? , , , 19141916 ., , ? , ,
,
68
69
. . . . 38.
. . ., 1972. . 3435.
230
. .
, -
. , ( ) 70.
, . . - , ,
, - ,
71. . . , 72. . . (
-)
, , ,
, 73.
, . ,
.
,
. . : , ,
, , , 74. . ,
, ( )
75. . ,
70
. . ,
.
, , , .
71
. . . . . 7879.
72
. . // . 1971. 3.
. 148152.
73
. . . . : , 1963. . 11.
74
. . . . 55.
75
. . .; ., 1929. . 8.
231
, 76. .
, , : ,
, 77.
() , . ,
. . . .
( ) . -: ,
, , 78.
, , .
. , 1945 . ,
. :
, ,
, , , 79. , . , : (
,
. . .),
, ,
76
. . . . 7273.
. - //
. , 1924. . 48
78
. . . . . 38.
79
. . . . 58.
77
232
. .
, , 80.
, ,
, .
,
. ( , ), (
), (
). ,
, ,
, - .
, .
. ,
, .
: ,
, . , , ,
.
,
. , ,
? (
).
, , , . ,
.
80
. . . . 58.
233
. , ( , 1920
1930- .), ,
. ,
, .
, 1917 ., , , , ,
. , - :
, , , . , 1945 . (
), : ( ) .
,
. 19141916 . . . , : ,
1921-, 81.
, ,
, ( )
, ( ,
)
.
. .
. . , .
81
. . . . 679.
234
. .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
. . . ., 1968.
. : . (19141917 .).
[.], 1930.
. . . , 1979.
. . // . 1918.
10 . 1112; 14. . 89; 15; . 1415; 16. . 78.
.. // . 1970. 1.
: 5 1914 . (
) // . 1920. 8/9. . 1023.
4 1915 .: ( 1915 . ) // .
1922. 1. . 5658.
. . . ., 1961.
- . . . ., 1957.
- . // .
1931. 1. . 319.
. . . ., 1963.
. . . . 1. ., 1959.
// 1924. 35.
. . .; ., 1927.
. . . ., 1978.
. . ., 1959.
.. (19141921 .) // . .
. . . 2. ., 1954. . 647794.
. . : ( ) // . 1918. 7/8. . 35
60.
. . : . ., 1998.
: //
. 1920. 1/3. . 207219.
. . / . . . ., 1965.
. . . ., 1965.
. // . 1975. 9. . 115
126.
. . :
19141918 . // . 1919. 2. . 101
134; 3. . 109136.
.. . , 1972.
. : . ., 1929.
. : (
) // - . 1959. 9. . 8796.
235
28. . . : . . ; ., 1931.
29. . . . ., 1963.
30. . . : ( . . ). , 1957.
31. . // . 1940. 4/5
. 59120.
32. . // . 1918. 4/6. . 547;
7/9. . 2676.
33. . // : . . ., 1924. . 3147.
34. . . ., 1925.
35. . : . . 1916 . .,
1931.
36. . . . ., 1924.
37. . . // . 1971. 3. . 148
152.
38. . // . 1927.
39. . . ., 1958.
40. . 28 (11 )
1914 // . 1922. 8/9. . 102119.
41. .. 250 (25 . 1915 2 1916). .:
, 1920.
42. . . / . . . . .
., 1960.
43. . // . 1934. 8. . 176178.
44. . . : (). ., 1963.
45. . . . ., 1969.
46. .. . , 1969.
47. . . - // . 1927. 6. . 3-6.
48. . - //
. , 1924. 1. . 4749.
49. . . 5 1914 .
// - . ., 1951. . 407415.
50. . . : . . . .; ., 1929.
51. . . // . ., 1998.
52. .. . ., 1952.
53. . . ., 1926.
54. // . . .
., 1923. . 121137.
236
. .
55. . . . , 1968.
56. . // : . . .,
1924. .5463.
57. . . : .-. . ., 1963.
58. . . . 19141918 . . ;
., 1930. . 1.
59. . :
// . 1924. 31.
60. . . . .; ., 1925.
61. // - .
1920. 1. . 3846.
62. . . . ., 1962.
63. . . . ., 1972.
64. .. . ., 1964.
65. . . . ., 1932.
66. . . . ., 1966.
67. . . . , 1967.
68. . . . ., 1926.
69. . . . ., 1957.
70. . . . , 1976.
71. .. // . 1958. 1. . 1236.
72. . . 14- 1914 :
( ) // . 1923. 7. . 122123.
73. . . : ( ) // - . 1964. 10.
. 6674.
74. . . . ., 1974.
75. . - // . 1945. 18. . 5358.
76. . . . , 1984.
77. . . . , 1960.
. . ,
,
. . 19141917 .
. 100-
, .. (18591920).
XXV , 1914 1915 .
10- , 1916 . XLIV XXXVII , 1916 1917 . 7- . ..
, ,
, .
: - , , , , , .
M. A. Rossiysky
Summary: n the occasion of the centenary of World War I Veche Publisers (Moscow) publishes for the rst time the diary of the Russian Imperial Army Sanitary Service high-ranking ocial, the actual state councilor
Vasily P. Kravkov (18591920). Till recent days this text conserved as a
manuscript in the funds of the Russian State Library was scarcely known
and not easily accessible. The author of the war diaries began participating
in Word War I in August 1914 as a 25th Army Corps doctor (4th Army,
Southwestern front); in September 1914 December 1915 he occupied a
position of chief assistant of the 10th Army Sanitary Department (Northwestern, later Western front); in early 1916 he was appointed 37th Army
Corps doctor (12th Army, Northern front); in March 1916 July 1917 he
was a 7th Siberian Army Corps doctor (12th Army, Northern front; later
7th Army, Southwestern front). Vasily P. Kravkovs notes are not just of interest due to the assessments of the military life, but also due to the analysis
238
. .
of the internal political process in Russia and the appraisal of the military
and political gures of the age some of whom the author happened to know
personally. While reading the diaries the full impression about particular
qualities of the views on life of Kravkovs contemporaries is being made up.
Keywords: Russian Imperial Army, sanitary service, Russian Poland,
Grodno. Riga, February Revolution of 1917.
2- 2014 .
. , 8 (21) 1914 3 (16) 1917 . ,
1.
, 100- ,
,
. ,
,
, , .
. . . ,
.
, , .
.
. . 20 (3 ) 1859 . .
(18651924), , (1926,
1
2013 . . .
- 1914 . .: . .
// . :
: . 2013. . 89137.
. . 19141917 .
239
),
(18731938).
1883 . . . - -
26-
. 1891 . 11-
.
19041905 . 35- XVII - . (1904 .) .
. .
. 2- ., .
4- 3- . . 1906 .
4- ,
-.
-
. . . , , .
1910- . . .
, ,
. -
, ,
1991 .
. . 2.
. . - .
1914 . XXV . 4- - , -
1914 ., .
2
. - (1904
1905) . . // . . ., 1991. . 1. . 259286.
240
. .
XXV . . . .
- . . . ,
( , ,
),
,
, .
, . , - , . .
. , - .
2 (15) 1914 . . . , , -
. ,
, . ,
: ,
, . , .
1914 1915 ., . . , , 1-, 2- 5- - . . . 10- ..
.
.
- .
, 1914 .
. . 19141917 .
241
, . 10-
, .
.
.
, 2- 5- .
, . 1- 2- . .
. . .
. .
, . . 2-
. . 1914 . 1- - . . , - 10- ,
..
.
1914 . ( ). 7 (20)
. . : , ;
; ,
. , , , ,
[]
; , , , ; , ,
, , , , , , ,
, .
; , []
- ; , -
, ; - ,
.
242
. .
. . . - ,
,
.
1915 .
10- . ,
, , [] ,
. .
, 20- -
. . , 10- . . - .. .
. . .. ,
,
10- 1915 .
3.
1915 . 10- . . .
, 10- . . . ,
- . . , .
. . ,
. 1- , 25 (7 ) 1915 . , , ,
, .
3 (16) 1915 . . 1- .
3
. . 19141917 . 25.01.08.02.1915. .-, [. .].
. . 19141917 .
243
1915 . .
. . ,
, , - .
1915 . 10-
,
. , , . . .
, , ,
. 1916
, , , , , .
XLIV
, , . . -
. . , ,
. . , ,
. ,
.
.
1916 . . . 12-
XXXVII , . .
, 14 (27) 1916 .
, , ,
, ; ,
244
. .
. .
. . . .
, . . - . . , XXV .
,
. , 1916 . . . 7- , ,
.
1916 . - 7-
,
12- . . .
. . ,
-.
12- ,
. 1- .
. . 1 (14)
1917 .
12- . . -, - . . , , - .
1916 . 7- 7-
. . 4. . .
4
. . . . -, 1916 1917 .
5- 12- -
7- . , . . 25 11 1917 . . . ,
.
. . 19141917 .
245
.
( ).
1916 .
7- , . . . , ,
, ,
.
1916 . . .
. . . .
: - , -, ;
, ! ,
!
31 1916 . (12 1917 .) . .
: . .
!
1917 . . - : ,
,
.
:
,
. .
- ,
.
246
. .
. .
, 1917 . . , , . 12 (25) 1917 . :
! , , []
, .
- , [] !
, ,
: !
.
,
11 (24) 1917 .
,
, ,
. . , . ,
, , ,
1917 .5
5
..
,
. . . :
1917 . ( , . 140, . 7, . 1315) 20 1955 . :
. .
. . 19141917 .
247
1917 . . . , . . - , . .
- , . c :
,
!
1917 ., -, . .
. ,
,
,
, , , , !.. 1917 . :
-
, ,
, ?!
7 (20) 1917 . . - .
, , .
: ,
,
- - , .
, [][]
.
. . . :
.
.
248
. .
, , , -!.. 1917 . ,
,
, .
3 (16) 1917 . . . . -
,
.
, .
-, ,
, , .
. .
- . 1918 .
. 1919 ., -
.
. . . 1920 .
. 13 1920 .
. , .
, 1919 ., . .
- .
-
.
. . , .
., .
. . 19141917 .
249
, , . , . . ,
,
100- .
,
. .
- -
,
, , - .
. . . , ,
- - . . 6. . . 19141917 . ,
.
, . .
.
. . , ,
, -, - - . - , , .
,
, ,
6
., , . . : . . : , 1999.
250
. .
7. . .
,
.
, , . . ,
, , ,
.
7
. . // . .
. ; . : , 2001.
. 417.
. . ,
, ,
. 19141918 .
() .
,
, , .
: , , , , , , .
E. S. Senyavskaya
:
19141918 . ,
, , , ,
252
. .
. 1914 .
,
XVIII XIX ,
...
, . , , - , , , ,
,
, , ,
, . , ,
, 1.
, ( I .) ? , ?
?
, ,
: ,
, , .
, , ,
. , , , 2.
.
, - . ,
1
. . // (, , , ). ., 1989. . 8.
2
. . ., 1960. . 22.
253
, , . , ,
. , , . - ,
.
. ,
,
, ,
.
, () .,
, , .
, .
,
.
,
.
, ( , , ). , .
, ,
,
. , , , ... 1914- , , ,
, 3.
3
. ., 1989. . 89.
254
. .
,
, , ,
.
, 1 - . . 20 (2 ) 1914 .: 20 1914 .
.
.
; 1757 .,
1812 ., . , , , 4.
, , , , , , .
, 2-
4 1915 .:
, , -
, 5.
, , , , , , ,
- .
, , ,
, . . . ,
, , :
4
5
- : c. . ., 1939. . 77.
. 250 // . ., 1989. . 401.
255
. ...
, . :
, ,
. , , , -
-- - ,
. , , - . ,
- , . . .
?! 6
, . . :
?!
, , , , ,
, , . ,
, . , , , , , . ,
?!7.
,
, . , ,
,
:
(1914), (1914),
(1914), ,
(1915), (1915), (1915),
6
7
. . . ., 1963. . 8183.
. . 83.
256
. .
(1915),
(1916) . .8. ( , , , ),
,
, , . ,
,
.
, ,
: , , , . , ,
, ,
-
, , , . , - ,
. . , , .
, , ,
. , ,
, , . 8
257
, -
.
. , , , ,
, . . 11 1915 .:
, , , ,
9.
. , , . . ,
, , . , , ,
, 1914 . . . . ,
, .
, , , , , ,
10.
.
,
. 24 1915 . . . : ... 44 ,
,
9
- (
). . 2020. . 1. . 151. . 1.
10
. . // . ., 1989. . 371.
258
. .
, 11.
, , ! . , , ,
, ,
:
, ,
12, 27
1915 .
,
. , 8 1915 . - ,
,
.
13!
, ,
, , , .
, .
,
. , , .
11
12
13
259
, , . , , ,
, . ,
. ,
, . 1917 ., , 14.
,
, , . ,
, ,
,
.
, ,
,
. , , , , .
, , . , , - .
, , ,
, .
14
. 1914- // . 1994. 30 .
260
. .
, , ,
. , ,
.
, , .
. , , ,
, . , ,
,
, .
, .
, , ,
, , . -
.
, . . , , ,
, . ,
, , .
261
, , ,
,
. , , ,
15, , ,
1915 . .
. .
,
, , , . ,
(, -!), , , .
(, , . .
, ,
.)
, : , . , ,
16. , ,
26 1914 .
-. . ...- ,
. .
;
15
. // (, , , ). ., 1989. . 384.
16
. // . 1997. 12 ;
. // . 1996. 2 .
262
. .
. , , - .
, .
, 17.
- , . .
,
1911 .
.
- ,
, , , , .
, , 18.
, , . . 1807 .
, -, . ,
: , , ,
. , ,
, , . ( 1917 .) 1-
(. . ) 30 .
, 4- 1 19.
17
. // (,
, , ). ., 1989. . 508509.
18
. 1993. 89. . 156157, 185, 191.
19
. // : 4 . .,
1993. . 1. . 1112.
263
? ?
. , . . , . . ,
. , , , , ,
.
. : ... ,
,
, .
,
, .
,
,
.
4- , ( II),
20, , .
, , , 21. , , ,
, 20
. . 89; . . // .
1996. 3. . 101.
21
. . . .: . 1998. 4. . 187.
264
. .
, . ( )
, .
? (. .
1890 .), 19141918 .,
, . . , , 4- . .
, , .
, , , . . .
. 1919 .
. 22.
( !)
, , . , .
, .
. 14 1941 ., , . . : , , 70 3 .
. ,
, .
!23. , , - .
, , . ,
22
. 19411945. . ., 1995.
. 728.
23
. . 494495.
265
.
, ,
, .
, , .
,
, ( ) - : , (, , , .).
,
. .
- , , ,
24. ,
, , , , 25.
24
.: . . ., 1915; . : . , 1917; . [ . .] -. ., 1918. . [ . .]
( 1917 .). ., 1918; . . ., 1918; . .
. . ; ., 1926; . . ., 1929;
. . ., 1930; . . . ., 1931; . . ., 1931; .
25
. ; . ; . ; . ; . ; . - .
266
. .
-,
,
. ,
19201930- . .
. , ,
, 26, , , ,
( ) 27. ,
-, , . , , ,
, .
. , ,
.
, , 1920- 1930- ., , .
, , , , , , ,
26
(1916);
(1923); (1925),
(1926) , ! (1929);
(1927); (1929), (1931) ., (1929) .
27
(1920).
267
28.
, .
(, , )?29 , , ,
, . , ( ),
1926 .30. 31.
, , :
, . , , , ,
. , , ,
. ,
( !);
, ;
, , , ;
, ,
, , ;
, ; , , ; , , . ,
28
. : . . . . . . ., 1985. . 142.
29
Lost generation (.), verlorene Generation (.), gnration perdue
(.) , .
30
,
, .: . , //
. . . : 4 . ., 1968. . 4. . 395.
31
.: .-. . . / . . . ; , 1999.
268
. .
-, , , ,
. , ,
. ... .
32, . , . , ,
, .
, ,
.
. , ,
, , ,
, , , ,
, , . . ,
(
) ,
, ,
(1928 .) , .
,
.
, , , , .
,
, ,
,
,
.
, , .
32
269
- : , , ,
. - , :
,
, .
. , ,
. , , . ,
33.
, , ,
.
, ,
34.
, ,
, . , 1918 .,
, .
(. ), . , , .
33
. : Junger E. In Stahlgewittern. Berlin, 1920; .
: . . ., 2000; . . // : . ., 1991. . 2 : . . . 196221; . // .. :
. ., 1997. . 372384; . . .
. 120124.
34
. : Junger E. In Stahlgewittern. Berlin, 1920; . .
. . ., 2000; . . // :
. . 2 : . . ., 1991. . 196221; .
// . . : . ., 1997. . 372384.
270
. .
* * *
, , , ,
. ,
.
,
, . .
, ,
,
. ,
, , , , ,
, , . . ,
.
. . ,
-
( . . )
.
; , , .
: , ,
, .
A. S. Kazennov
. ,
, , .
, ( ).
, - .
2013 . -
. ,
272
. .
, . ,
2013 . 265 1.
2013 . ,
. , ,
.
, .
-2013
2. .
, -
, , .
.
,
, ,
7 .
1
.:
// . . . 2013. 20 . : http://www. kantiana. ru/news/142/105 118/ ( :
19.02.2014); // // . . 2013. 10 . : http://www. kantiana. ru/news/142/105 920/ ( : 19.02.2014).
2
-2013
//
. 2013. 23 . : http://www. kantiana.
ru/news/148/110 962/ ( 10.02.2014).
...
273
.
,
19141915 . .
, .
2008 . ( , , )
. .
, . ,
, .
, , 1200 .
700 . , . - 100 : ,
.
, ,
, , .
, . , (Waldfriedhof Tilsit), .
(Heldenfriedhof Mattischkehmen), .
. .
. . . , .
: , ,
274
. .
, ,
.
,
. . , .
, .
( , . . ), .
, , , . :
;
;
(hero1914.com) ;
. . . ;
;
. . ;
(. . , . . , . . );
. . .
. . ,
,
( )
(
-
. )
. -
. . , : ,
, .
: , , , , , , , .
E. L. Lomako
MEMORIAL DAYS AND FINDING THE PAST THE FIRST WORLD WAR
AND THE HISTORICAL AND MEMORIAL ACTIVITIES
OF THE
, , . ,
. .
19 2013 .: ,
,
276
. .
.
, ,
.
, ,
, , , , ,
.
, , 1.
: .
, . 2014 .,
, : - . - 27 (9 ) 1904 ., 19
(1 ) 1914 . , ,
, , , , ,
. , 1917 ., , , ,
.
. .
,
(
), XX . ,
7 2010 .
, , .
1
// . 2013. 19 . : http://www.
kremlin. ru/news/19 243 ( : 08. 02. 2014).
277
, , - ,
.
. . . 2 . . 3. , XX .
. , , ,
.
, .
2014 .
XX , : . . . . 4, . . . . 5, . . 6,
. . 7,
8. , 100-
,
: (
2
. . : . ., 1928.
. . : 18631983 . 2- .,
. . ., 1984. . 79.
4
. ., . . : . XIX XX . , 2002.
5
. ., . . . . . . , 2004; . . -. , 2011.
6
. . : .
, 2012.
7
. . , . , 2013.
8
. . 4. ,
1998.
3
278
. .
). ,
XX . .
1914 . ,
. 417 , 45 , 6 , 3 , 288 .
2300 , 320 ,
900 . 1 , 2
21 .
18 , 14 .
2 2 . 7 , 15
, 6 , 15 , 6
11 .
23 ( 2 ) 5 9. ,
, ,
, , . .
10.
, . , 1863 .
. , ,
. . . , XIX XX .
, , . : -,
-,
9
/ . . . .
., 1913. . 47; 1914 / .
. . . ., 1913. . 296311, 314, 412.
10
1914 . 306307; . ., . . . . . 104.
279
, :
( ) , ; ; ;
-, .
,
11. . . , , ,
12. , , ,
, .
XX . , - , , ,
, , .
. . . , . . 1913 . .
, 13. . . . . (
), 14. , ,
11
. . . . . 30.
/ . . . .
., 1913. . 309.
13
. . -. , 2010. . 163.
14
. / . . , . . , . . . , 2012. . 255281.
12
280
. .
, -
, - . . 27 1915 . . . . . . , , , 20
1915 . , . . , .
1914 . - , , , ,
. . 9-
1912 . 105 15.
:
70 , , 16. 1912 . :
, , , 17.
1914 . 1915 . 500 ( 150 ),
18. 76- . - . . , 1915 . 19,
20.
. .
,
15
. . . . . 79.
. . 71.
17
. 150 , , , 2013. . 58.
18
. . . . . 79.
19
1915 1918 . - . . 442 , .
20
. . .
., 1937. . 9091; . .
. ., 1973. . 110115.
16
281
. . . . ., 1973. . 114.
. . :
. ., 1994. . 711.
22
282
. .
.
1915 . (
)23. 1917 .
,
24.
. 1913 . 4838
, 1914 . 10 547; 1917 . 12 838 25.
: 1914 . 1411
270 , 1915 . 1222 298 , 1916 . 469 190.
: 1 1914 1 1916 . 4 , 1,2 26.
:
. . .
27. , 1910 . ,
, ,
.
1915 . , 1916 . 3-
. , 18 1916 .
23
. . . . . 8081.
. 150 , , / [. . . , . . , . . , . . , . . , . . ,
. . , . . ]. , 2013. . 58.
25
. . . . . 68.
26
. . . . . 81.
27
. . . . . 289292.
24
283
3- .
,
.
, -. , ,
, ,
1900 ., 5- , .
10 ( . .) 1904 . 1 1905 ., .
, . . , II, 27 ( . .) 1904 .
: 27- . . 8 . . , , . : 5- 6- .[-].
5- .
, . 9 .
28.
. . 1907 .,
,
. 5 ,
. , 1909 . . . 6
( ) 1914 . ,
, .
, . 1950- . .
5-
. , , , 15 1916 .
28
II (18941918) / . . . . . ., 2011. . 812.
284
. .
( ), 14 1892 .,
1914 . 29.
. , , , 30.
, 31.
, , , , .
29
. . . . . 218222.
. . . . . 18, 163.
31
. // (- ). 2003. 2
(25). 18 . . 6; ,
. ., 1926. . 143.
30
III.
:
. .
, .
326- 82- . , ,
. ,
,
.
, , .
, , 18 , , .
.
.
, , . , , .
,
1900
.
, 1918 . .
,
, .
1972 .
. .
288
, ,
- .
. , .
, ,
.
,
. .
, , , 6
.
.
- , ,
.
, , - , ,
. , .
.
.
. , .
, , , , ,
289
, .
,
, ,
1.
, ,
. . . . ,
, , .
.
2.
, ,
.
, .
,
. , .
. , ,
.
. , - -, .
1
82- 9- , . . . 103- . 9-
. - 11- 12- . 11- . . .
2
4
12 4 1916 . . .
290
, ,
,
.
,
. , ,
, . , , , .
, ,
- ,
. ,
.
. . . . . .
,
.
. !
.
, .
.
- , , . . .
. ,
. . - .
, ! - .
291
, .
-
- .
.
,
, , . , . ,
- , - , - - .
, , .
, .
- ,
.
, ,
- ,
.
.
. , .
. , ,
. , , ,
, , , .
, , .
.
3.
, , , .
3
10
. 11 82-
11- . . .
292
, , ,
.
. ,
, - , -
. , , 4.
,
. . , , ,
. .
, , . !
, , .
. , ,
, . , .
, . . ,
.
5.
.
.
4
17 (4) 18 (5) .
. . .
5
82- 32- . . .
293
,
.
, ,
, 6. , ,
, , , . .
. .
, -
. - .
. , , , .
, ,
. ,
, ,
.
, , ,
,
.
. 12 , , .
,
, , .
326- .
6
19 (6) -
, 82-
103- , 3- . . .
294
, .
, . , .
, , , .
,
. - .
- , . ,
.
,
.
. , , ,
.
, , , .
,
.
. , .
, ,
, :
. ,
, .
. ,
.
,
.
.
. ,
295
. . . .
.
. . .
, , . .
, .
, . ,
. ,
.
. .
, ,
.
. ,
, . ? . , . !
. ,
.
. ; . . , .
, , .
. !, .
, , , , .
2030
, . -
296
: ! . . ,
, , ,
.
, , .
. .
, , , , . .
, , . , ,
, .
, - . .
,
.
. , .
,
.
, . 34
, .
.
,
. , ,
.
-
.
, , , , , .
, -, ,
297
. : ,
- , . , . , , . ,
. .
.
: , ? . , , ,
, . , , . .
-
.
, , , , -, , , .
, - , .
. , , , -, . .
, [] , . -.
!? . .
.
.. , ;
, .
, - - . ,
, , -, ,
. . , , , .
, . , , .
298
, 3 .
,
, ,
.
, - ,
.
. ;
- .
; . ,
.
. ,
. - , . .
. -
!
, . . , ,
. . ,
. .
. . . ,
, : ! ! ! ! !
, , , , , .
. , , , , . -
, , .
, - , ,
, . . ,
299
-, , .
. . .
;
. , ,
, , -
. , , , . , .
. , . , . ,
, , .
. ,
.
. ,
. - .
. . , , . ,
. , ,
. , , , ,
.
,
.
, ,
.
300
. ,
.
,
, -, .
.
. .
. .
, . , . .
.
, , ,
, ,
- , , ,
, .
. - .
, .
. , . ,
, . , ,
.
,
, . , . , ,
301
. - .
.
, -,
-
.
- . , . ,
.
, , . , .
, .
. , , .
,
, , , , , , .
, , ,
, , , ,
.
.
- 1917 .
. .
(1859
1920), 19161917 . 7-
. 1917 . (
). .
(, ,
. 140, . 7, . 11, . 11 .25) .
. .
1 . , . ;
41- .
, - ,
-; . ,
- , !
-
, . , . 1 2 (
, , , )
; 3
1
(1860?) - (1915), 13- 19161917 .
2
(1869?) - (1915), 12- 19161917 .
3
(1860?) - (1916), 7- 1916 1917 . --
- 1917 .
303
15 . , ,
, ,
renom4,
, [][] !
[]
,
, -
[] . . .
- , , , , , -
, , , : .
, , .
! ,
, [] , ,
. , ,
.
, ,
, ,
.
2 . ; .
. [] .
[]
1917 . 9- , 1917 .
1918 . .
4
, (.).
304
- 1917 .
5 . , ,
, , [][]
- . Quem Deus decipi vult dementat!6
, , !!7
, , -
, ! , ,
[] -[] []
8 - , [] .
28 800 , -,
! :
,
; , , .
;
; -;
, , ,
; ,
5
(18711917) - (1914), 7- 1916
1917 . 1917 . . 1917 . . .
. , ( ).
6
! (.).
7
, , [] . . .
8
(18511919) (1908),
- 19141916 .
(1916).
- 1917 .
305
, , , ,
- . , [], ,
, , , , []
:
, ,
,
[]
, .
, , , ! - .
3 . ; ,
,
.
[]
, , 9, rex10 , 11 ,
,
. 26 27 , , . , , ,
!..
,
; !
9
(18591924) , (1906), (1899), III IV (19071917).
10
(.).
11
(18661918)
(1912), 19161917 .
306
- 1917 .
? , , [] !
!
, , , ,
. , [][] .
4 . ; . .
11 [] ; , ,
, -
coup detat12
, [] . , , [] , ,
, [] . ,
,
, , rexa13, [][] . ,
-
.
! ! !
: , ,
, ! ,
, , []
; , ,
! 14, 15,
12
(.).
(.).
14
, (18611925)
I (1906), - - 1917 ., (18671944)
I, III IV 1906 19071917 .
15
(18591943) , 1907 ., I, III IV
13
- 1917 .
307
308
- 1917 .
25, .
, - , !
!
, : ! ,
, .
, , , , ,
. , []
, !
- . . . ,
[] [] 102 []
[] !! -
; ,
,
, -
- , , , .
, ; , ,
, .
, ?
! .
6 , , !
!
,
( !) .
25
(18381927) (1913),
(1913), - (1896), 18971917 .
- 1917 .
309
,
,
!
5 . ;
:
!.. .
. , . ,
, ,
. , , ,
, []
; . :
! , , ?! . !
[] , , . ,
. ,
, . .?
, 26, 27, , 28 ,
26
310
- 1917 .
29.
! [ ]
[], - . ,
, , , ,
: , , ,
! ,
!
:
, [] ;
(1- 2- ) .
30 , , , noblesse...31 32 .
! !! , 33! , [][]
.
6 . - . , ,
29
,
. .
30
II (18681918)
18941918 .
31
noblesse oblige (.) .
32
(18481926) (1906), - (1912), 19091915 . .
33
XVI (17541793) - (17551793)
17741792 .,
.
- 1917 .
311
-, [] ! ,
. ---! , :
, . ,
;
, . !
,
; . ! -
,
, , --- . , 34
200300 , , , ,
. ;
, , , , , , , . ! ! !
. ,
- , -
, [] ( !), - !!!
, - 35!
: ! :
34
// (18581920) 19151917 .
35
II (18591941)
18881918 .
312
- 1917 .
, 36! ,
, !
3 . 27 , . :
-
37?! , ,
, [] : ,
, . .
, , , []
. !..
, ;
: , 15 ( ).
7 . , , []38
! , ;
, , , []
, - : !.. , ,
, - -. ,
36
- 1917 .
313
!
, ,
. ,
, [][] 39; , , ! ( !)
- , , , 40
. , ,
, . , !;
! !
, , , [] (, ) .
, , , -
! , , , !
, ! ,
, , , ( ) ! , ,
!
4 .
! : [] ,
[]. , ;
, , , ,
?! , , !
: !
39
40
? . .
! . .
314
- 1917 .
. ; ,
, . , , , - , -,
!..
, 2
, ; , , (
!); 30 !
, . ,
, !! , 41 : -
8 . ;
.
, ; .;
, : ,
;
, . ,
,
- 42, . , ( !) 41
// (18351926) 19121917 .
42
! . .
- 1917 .
315
;
; , , . , , !!
43 ; , [][] ,
[] 44.
, [][] ; . , [][]
. 1905 ., .
45,
!
!..
, , .
, ; -, , , - . ! , ,
. - !
, - , , , , . , ! , ,
, 46, , !
43
(18721933) -
(1916), 1917 . 7- .
44
, ! . .
45
. . .
46
(18601923) - (1910),
19091911 . , . . . 1914 . .
1916 1917 . .
1917 . , 1917 . . 1918 . .
316
- 1917 .
, ,
. [] 47, , [] -.
[]
9 . , , . []
6 2 3 .
. 48 1
- - . ,
, ! ,
. ! !
- .
, 19051906
: , , 49 ;
, .
: 1012 !
,
, : , ,
.
, [] ,
, - ,
!! , , ! ?
: , -,
47
(18641918) , . , (18571905).
48
(18931951),
,
, , (1946).
49
, . . .
- 1917 .
317
, []
; , , ; - , ! (sic!)
; , , - ,
, -
. ; , [][]
, . - , , ,
.
!
: , , . -
. ! .
! , , ,
. : ,
, , ,
,
, . , ;
- !..
, ,
. , , !
10 . . , ; , ; 7 .
! , , ,
[] . ,
318
- 1917 .
, , [][]
. , !.. , , ,
-. , , , .
(, )
, .
, , :
, ; ,
, , ,
. -
,
, , .
, , , , , !
11 . . , - , ,
[] , . . !
: 4 5
8, .
.
[]
,
.
, , - , : , [], ,
.
- 1917 .
319
, ,
, , . .
. , , , :
. - ,
, - - ,
. ,
. , []- ,
!
, [] -,
,
. , ,
50.
,
,
?!
[] [] 51; 52, II
!
! , [] .
50
, !! . .
(18571926)
(1911). 1914 . 10- , 19141915 . 4- . - (1915). 1915 . . 1917 .
.
52
! . .
(18681947) - (1909), 19131917 .
, II.
51
320
- 1917 .
. - - ,
, . , , , ! !
;
:
, : ,
,
,
!
!
[]
12 . . . 53, . !
! ,
, [] , .
- , []
!
- , , :
. - , -
:
, !
,
; , ,
53
(18951978) ,
1916 . 7-
. ,
19311948 .
- 1917 .
321
, .
, .
, 5 . , 54 ( ) !
! , , ?! - .
, [][] .
[] [] 5 .
, ,
!
, .
.
.
. , , , ;
[][] post factum55 , , () . !
[]
54
(18541917) (1911).
18961903 . .
1910 1914 . 25- . 1914 . 29- 11- .
1915 . 3-, 1915 . 13- .
1915 .
. 25 1917 . .
.
55
(.).
322
- 1917 .
13 . . . .
: , , [] : , , ; :
.
, [] ;
, ,
: []56, , ,
- . .
57,
, , : ! ,
, , 58. 59 ,
, . .
: 10-, [] []
[] 7-; .
[] ,
, , [] ., ,
, . !60 , !
56
I (. 9601015) 978
1015 ., (988 .).
57
(??) - (1917), 7- .
58
! . .
59
. . .
60
(18591918) , 19011917 . .
-
19 2014 .
. . , . .
. .
. . , . .
- . .
. .
00.00.2014. 6090 1/16
.
.-. . 20,25. 200 . 3826
-
197110 ., ., . 7
. (812)235-15-86
e-mail: nestor_historia@list.ru
www.nestorbook.ru
-
191119 ., . , . 15
. (812)622-01-23