Открыть Электронные книги
Категории
Открыть Аудиокниги
Категории
Открыть Журналы
Категории
Открыть Документы
Категории
cnt, ne moryr
cunrartcx ncxnmuennxmn, nocxontxy e nnmercx sect n cnore c rax nastnaemtm
noountm yapennem). Vxe +ro ncxnmunrentnoe ycnonne ynorpenennx yxnt e
nosnonxer ronopnrt o ee nexoropo nenonnonennocrn cpen pyrnx rnacntx
yxn, uro n cnococrnyer ]axyntrarnnnocrn ynorpenennx, cnoxnnmecx sa na
nexa ee ncropnn.
2. Oxcnenne roro, nouemy nocneonarentnoe ynorpenenne yxnt e ne
neoxonmo ontmnncrny unrammnx, cnxsano c ono anno sameuenno
ocoennocrtm nocnpnxrnx rexcra npn urennn. uenonex, xopomo onnaenmn
mexannsmom urennx, nocnpnnnmaer rpa]nuecxn onnx cnona nennxom xax
ennt yxnennt xomnnexc, a ne unraer no yxnam. Hocxontxy n
noannxmmem ontmnncrne cnyuaen npn neoosnauennn yxnt e ne nanmaercx
rpa]nuecxoro connaennx pasntx cnon, moxno orpannunrtcx ynorpenennem e
rontxo npn nosmoxnocrn raxoro connaennx. Cnyuan, xora npourenne n
onosnanne cnona sarpynxmr nponecc urennx, ornocnrentno nemnorouncnennt
(npnmept cm. nnxe).
3. B nponecce ncropnuecxoro pasnnrnx pyccxoro xstxa nponsomen nepexo e n
o, nocne uero noxnnncx snyx [o] n nonoxennn nocne mxrxoro cornacnoro (nmecro
npexnero [+]). Ho n crnxornopntx rexcrax XVIIIXIX nn. mnpoxo npecrannen
snyx [+] xax coornercrnne conpemennomy snyxy [o], o uem moxno cynrt no pn]me.
Hanpnmep, n acnxx H. A. Kptnona: xnaprer neer cexper; Kora n ronapnmax
cornactx ner, na na nx eno ne noer.
Maccont cnyua ]opmt crpaarentntx npnuacrn na [+|nnt. Ha cnyxy
nymxnncxne pn]mt pacxanenno ncenenno, ecnennt yennennt
sanecennt, namennt nenocnxmennt, conepmenno nenpnnyxenno. B
crnxax A.C.Hymxnna ne pas ynorpenxercx pen (a ne pen), o uem cnnerentcrnymr
pn]mt npncmnpen-pen, rnena pena, nanenom penom.
B crnxax no+ron XIX n. na ocnonannn pn]m ycranannnnamrcx napnanrt necent, cnest,
meprnt, nonem, yrec, snest n p. Vunrtnax noonte ]axrt, moxem nn mt c
ynepennocrtm nncart yxny e n n raxnx nymxnncxnx sapn]monanntx ]opmax, xax
oranennt ynoennt, nnn axe nne pn]m n raxnx no+rnuecxnx crpoxax, xax
nymxnncxax Ornt nycrtnnnxn n xent nenopount nnn rmruencxax Mtcnt nspeuennax ecrt
noxt? Pacnpocrpanxrt na rexcrt craptx anropon nocneonarentnoe ynorpenenne yxnt
e-snaunr nanxstnart conpemennte nopmt pyccxomy xstxy onee uem nonyropanexono
annocrn.
Ecnn t nono peaxnne cnoa npannn npanonncannx tno yrnepxeno
nocneonarentnoe ynorpenenne yxnt e, ro, necomnenno, norpeonannct t orentnte
npannna nx nanncannx rexcron craptx anropon. Moxno nn tno t naexrtcx na nx
rounoe conmenne npn maccontx nepensannxx +rnx rexcron? Hoxasarenen cneymmn
npnmep ns yueno xnnrn o pyccxom xstxe, naneuaranno n 1999 r. n coornercrnnn c
Hpannnamn 1956 r. c nocneonarentno yxno e. Bor xax ntrnxnr n +ro xnnre
crpo]a ns nponsneennx B. A. Xyxoncxoro:
H x yrpy nnnr con Banm:
Oexn pnso eno,
Hpecran uyecnt myx npe nnm
Bo nsope nyu necent
Pn]ma ne nomemana nsarenxm ynorpenrt yxny e! Moxno npecrannrt cee, xaxo
macmra npnopeno t ncxaxenne rexcron xnaccnxon npn nneennn oxsarentnoro e.
Bor eme npnmep. B nauane 2004 r. Hnreparypnax rasera, nnxn npnstny e]nxaropon,
oxnnna, uro nosnpamaer na cnon crpannnt yxny e n cpasy xe npoemoncrpnponana,
x uemy moxer npnnecrn neymenoe npnmenenne oxsarentnoro e. Ftnn naneuarant na
nannnpoma (r. e. ]past, unrammnecx onnaxono cnena nanpano n cnpana naneno): Peny e
ynep n Hen xnen. Vnorpennn yxny e n nannnpomon ne nonyunnoct!
Ho npn coxpanennn cymecrnymmero noxoa x ynorpenennm yxnt e ecrnymmee
npannno nyxaercx n ononnennxx n onee pasnepnyrtx ]opmynnponxax.
B 10 Hpannn 1956 r. ntenent na ocnonntx cnyuax ntopounoro ynorpenennx yxnt
e: 1) xora neoxonmo npeynpenrt nenepnoe urenne n nonnmanne cnona; 2) xora nao
yxasart nponsnomenne manonsnecrnoro cnona.
Herpyno samernrt, uro n nepnom cnyuae (n. 1) ne pasnnuaercx ynorpenenne e n pasntx
]ynxnnxx: nx yxasannx na nponsnomenne [o], a ne [+](nce, conepmennt) n nx yxasannx
mecra yapennx (ysnaer, nepo), r. e. n ]ynxnnn snaxa yapennx (o +rom snaxe Hpannna
1956 r. noome xpanxr monuanne).
B npannnax onxno trt cxasano o +rnx pasntx ]ynxnnxx yxnt e c npnneennem
ocrarounoro xonnuecrna npnmepon. K cnyuaxm ynorpenennx e n xauecrne yxasannx na
nponsnecenne [o] nx pasrpannuennx cnon, xpome npnneenntx, ornocxrcx: neo n ornnune
or neo, ner n ornnune or ner (r. e. roon), ]en (`nerep`) n ornnune or ]en (`cymnnxa nx
nonoc`) n p. B ]ynxnnn snaxa yapennx yxna e ntcrynaer, nanpnmep, n cnone maep
(`coce`) n ornnune or maep (`nncrpymenr`).
Hpeycmarpnnaemoe npannnamn ynorpenenne yxnt e c nentm yxasart nponsnomenne
manonsnecrnoro cnona (n. 2) moxer trt nponnnmcrpnponano pxom nmen cocrnenntx
]amnnn: Konenxon, Heenona, umpnennc, Fae], Mnnnexep, Tepnep, uepcrep, Fennt n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
reorpa]nuecxnx nasnann: Bemencxax, Fontmne Bxsemt, a raxxe nmen napnnarentntx:
epo, rest, necc, cep]nnr, rema, ]nep. Cneyer pexomenonart ynorpenenne yxnt e n
nx npeynpexennx ncrpeuammerocx n peueno npaxrnxe nenpannntnoro nponsnomennx
cnon c yapntm snyxom [+] (nanpnmep, cnon noxxep, nsenxa, rnepxe, menouxa) nnn nx
yxasannx npannntnoro yapennx (noacenxa, npnneennt, npnnecennt, ocyxennt,
]nnep n p.). onontno uacrt n cnoxnt cnyua raxoro poa nponsnecenne ]amnnn:
ecrt uetmen, Komenen, Foxapen n uentmen, Hyxnpen, Konenen (axe n cpee
cnennanncron pacnpocrpaneno nenepnoe yapenne n ]amnnnn nennxoro pyccxoro
maremarnxa uetmen nnn n ]amnnnn nsnecrnoro cnanxno]nna Komenen).
Concem nnoro xapaxrepa nn]opmannx aercx n xonne 10 (n. 3). 3ect onpeenxercx
c]epa nocneonarentnoro ynorpenennx yxnt e, xoropax orpannunnaercx rexcramn
cnennantnoro nasnauennx (rexcrt yuenoro n cnpanounoro xapaxrepa). Hepeuent raxnx
rexcron (n nexoroptx ns nnx nocneonarentno ynorpenxercx n snax yapennx) onxen
trt onee nonntm n rountm (cm. nnxe).
B ononnennom cnoe npannn oxsarentno onxno trt yxasano, uro nocneonarentnoe
ynorpenenne yxnt e onycxaercx nx nmoro rexcra no xenannm anropa nnn nsarenx.
Conpemennax npaxrnxa neuarn raxne cnyuan yxe snaer (cm., nanpnmep, rexcrt
nponsneenn A. H. Conxennntna).
II. Cymecrnenntm npoenom Hpannn 1956 r. xnnxercx orcyrcrnne nn]opmannn o
nocranonxe snaxa yapennx. B conpemennom pyccxom nnctme ynorpenenne +roro snaxa
nmeer necomnennte rouxn conpnxocnonennx c ynorpenennem yxnt e. Co snaxom
yapennx amrcx:
1) sarononounte cnona n ontmnncrne cnonape n +nnnxnonen (a n nnnrnncrnuecxnx
cnonapxx +rnm snaxom cnaxent n nce npnnonmte ]opmt cnon);
2) rexcrt, apeconannte nsyuammnm pyccxn xstx xax nepono. (B +rnx xe cnyuaxx
nocneonarentno ynorpenxercx n yxna e.)
B ononnennom cnoe npannn cneyer npeycmorpert n ntopounoe ynorpenenne snaxa
yapennx n otuntx rexcrax. 3ro, cocrnenno, re xe cnyuan, xoropte ycranonnent nx
ynorpenennx yxnt e:
1) n nenxx npannntnoro onosnannx n npourennx cnona;
2) nx yxasannx na npannntnoe yapenne n manonsnecrnom cnone.
Hanmennx na conpemenno npaxrnxo neuarn ntxnnxmr px nonropxmmnxcx cnyuaen
ynorpenennx snaxa yapennx nx pasrpannuennx omorpa]on:
]opm rnaronon na erart erart: oerart oerart, npoeran npoeran, cerana
cerana n r. n.;
nuenne n nnenne;
connaammnx mop]onornuecxn ]opm cymecrnnrentntx nopon n nopona: nopont
nopont, nooponam noponam n r. n.;
oporn (]opma npnn.) n oporn (]opma cym.);
oporo (]opma cym.) n oporo (npnn.);
snaxom (]opma cym.) n snaxom (npnn.);
norom (]opma cym.) n norom (napeune);
]opm mecronmennoro cnona cam (camor, camom, n camom, camo) n ]opm cnona camt;
cneenne n cneenne;
]opm rnarona cronrt (cronr, cronre, croxmn) n ]opm rnarona croxrt (crour, croure,
crox
mn);
xe (cpann. crenent npnn.) n yx (napeune);
]opm npnnararentntx uynt uyno n napeun uyno uyn. [3 - Co snaxom
yapennx neuaraercx nasnanne ouepxa B. I. Koponenxo uynax.]
Hpnmepamn raxoro poa onxno trt nponnnmcrpnponano npannno ntopounoro
ynorpenennx snaxa yapennx, xoroptm neoxonmo ononnnrt cno op]orpa]nuecxnx
npannn. Hpn +rom onxna npncyrcrnonart n pexomenannx cnaxart snaxom yapennx
manonsnecrnte cnona nmena napnnarentnte (nnuo, eper, ocron, m
xona n p.) n
cocrnennte (Iapcua, Konaxp, uepmn, xeron, Ka n p.).
Ocoenno xenarentno yxastnart yapenne neomensnecrntx cocrnenntx nmen. Anropt
moryr enart +ro camn, nnox n rexcr nmx nepconaxa. Hanpnmep:
Ftn uynt cenrxptcxn ent. Co]uuxa, enxrnanarnnernxx ueremcxax enymxa,
cnena na nsropte y ntxoa ns xamranono pomn (u. Hcxanep).
Hpannna ncnontsonannx yxnt e n snaxa yapennx onxnt trt nocrpoent onnaxono.
Haunnart nao c onpeenennx xpyra rexcron, nx xoroptx ycranannnnaercx
nocneonarentnoe ynorpenenne yxnt e n snaxa yapennx. Hpnuem n rexcrax, re
nocneonarentno ynorpenxercx snax yapennx, nocneonarentno ynorpenxercx n yxna e,
no ne naoopor. Tax, yxna e oxsarentna n rexcrax nx ere mnamero nospacra, no snax
yapennx n nnx nocneonarentno ne crannrcx.
B rexcrax, ne nxnmuenntx n ycranonnennt xpyr, yxna e n snax yapennx ncnontsymrcx
ntopouno. 3rn npannna ne xnnxmrcx npannnamn n crporom cmtcne cnona, nx nyume
nasnart pexomenannxm n. Ecnn neconmenne op]orpa]nuecxoro npannna osnauaer
op]orpa]nuecxym omnxy, ro neynorpenenne n pexomenyemtx cnyuaxx yxnt e nnn
snaxa yapennx rax ne xnann]nnnpyercx. Kpome roro, +rn npannna-pexomenannn ne moryr
trt ncuepntnammnmn. B ononnenne x nnm oxsarentno onxen trt nororonnen
ocot cnonapt, coepxamn cnona, xoropte pexomenyercx neuarart c yxno e n snaxom
yapennx.
Ecrt, noxany, rontxo onn cnyua, xora xenarentno nmert xecrxoe npannno
ynorpenennx yxnt e: +ro cnonon ce, urot nonnocrtm ncxnmuanoct cmemenne ero c
]opmo nce. [4 - Cp. ope]opmennoe coornomenne: ncJ (c yxno xrt) n nce (sect ne
tno neoxonmocrn nncart e).]
Eme onn cnoco ncxnmunrt cmemenne +rnx nyx cnon nncart nc, npenpamax snax
yapennx n cnoeopasnt snax ne-e. Tax nocrynana M. H. Hneraena, ncnontsyx snax
yapennx no ncex cnyuaxx, xora rpeonanoct ncxnmunrt urenne e xax e: snes, cnesnt,
uepr. Hcnontsonanne snaxa yapennx n ]ynxnnn ne e nspexa ncrpeuaercx n npaxrnxe
neuarn. 3ra nosmoxnocrt raxxe onxna trt yxasana n nono peaxnnn cnoa npannn. B
uacrnocrn, snax yapennx na yxno e mor t trt nonesen nx npeynpexennx
omnounoro nponsnomennx raxnx, nanpnmep, cnon, xax a]epa, rpenaep, eent, Onema.
Cosanne noontx pexomenann nx ynorpenennx yxnt e, xax xaxercx, onxno cnxrt
nonpoc o nneennn oxsarentnoro ynorpenennx +ro yxnt no nce nnt pyccxoro
npaxrnuecxoro nnctma.
Inacnme n cornacnme n snaunumx uac1nx cnona
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ocnonntm npnnnnnom ynorpenennx yxn n snaunmtx uacrxx cnona (mop]emax) xnnxercx
neoosnauenne nsmenenn snyxon no nnnxnnem nx nonoxennx n cnone. Bcnecrnne +roro
mop]emt, xax npannno, coxpanxmr nocroxnnt yxnennt onnx (no+romy rnannt
npnnnnn name op]orpa]nn uacro nastnamr mop]onornuecxnm nnn
mop]o]ononornuecxnm). 3ro oneruaer unrammemy nocnpnxrne nanncannoro. Ho +ro n
cosaer nexoropte rpynocrn nx nnmymero, ocoenno nx roro, xro eme ne nnonne
onnaen rpamorntm nnctmom. Ecrecrnenno, uro napxy c omnmn npannnamn nanncannx
rnacntx n cornacntx n mop]emax, ocnonanntmn na nponepxe nx n nosnnnn pasnnuennx,
ecrt npannna onee nnn menee uacrnte, xacammnecx nanncannx onpeenenntx rpynn n
rnnon cnon.
Hpanonncanne esyapnmx rnacnmx
I. Tpynte cnyuan nanncannx xopne c uepeymmnmncx rnacntmn ( 1314) nsnoxent n
Hpannnax 1956 r. xparxo n nenonno. Tax, n rpynny xopne c yxnamna o ne nxnmuent
xopnn xpan xpon (xpanart, no oxponnrt), na no (naxrt, no npnno), pasn
posn (pasnt, no noposnt), rnap rnop (rnapt, no rnopnrt), a nn]opmannx o xopnxx
xac xoc-, xnan xnon-, nar nor nox-, max mox mou-, cxax cxox cxau cxou
cneena x mnnnmymy, es pexomenann o nanncannn yxnt a nnn o n esyapnom
nonoxennn.
uro xe xacaercx xopne c yxnamn n-e, ro concem ne paccmorpent xopnn nnc nec
(nncert, cnncart, no: nonecnrt, nonecno, na necy), nnn nen (npnnnnart, no npnnennrt).
Hapt cnert cecrt n nncrart necrert nnmt ynomxnyrt, xorx +rn xopnn npecrannent
no mnoxecrne orrnarontntx cnon, xapaxrepnsymmnxcx cnoxntm pacnpeenennem
nanncann c yxnamn n n e. Bo ncex xe npounx ynomxnyrtx n 14 rnarontntx xopnxx c
uepeonannem n-e(-crnn cren-, np ep n p.) mt nmeem eno c ernocrtm rnacntx.
3ect nanncanne yxnt n nnn e n xopne n esyapnom nonoxennn onpeenxercx ocotm,
onee omnm npannnom, xacammnmcx n rex rnarontntx xopne c erntm rnacntm, re
orcyrcrnyer napnanr c yxno e (o nnx cm. c. 3539).
Hnuero ne cxasano n npannnax o xopnxx c uepeymmnmncx x(n) nn(npoxnxcrt, npoxnxner
npoxnnnart) n nx nnm(npnnxrt npnnnmart n r. n.).
B +rom pasene npannn onxnt trt ormeuent n xopnn raxnx cnon, xax ern, erentm
nrx, nre, nrxrxo; neet, neexa nexxn; apxar apxorxa; marnnr marnernsm,
marnernr (cp. raxxe napnanrt marneroxnmnx n marnnroxnmnx, marnero+nexrpnuecxn
+]]exr n marnnro-+nexrpnuecxax mamnna); eer, eeronart enrop; nn]exnnx,
esnn]exnnx nn]nnnponannt, esnn]nnnponart; nnxenep nnxnnnpnnr n nexoroptx
pyrnx cnon c nnoxstuntmn xopnxmn, orpaxammnmn uepeonanne rnacntx n xstxax-
ncrounnxax.
II. Pasen npannn Heyapxemte rnacnte n cy]]nxcax ( 1736), xorx n ropaso nonnee
paccmarpnnaer cnoxnte cnyuan nanncannx cy]]nxcon, onaxo roxe rpeyer cymecrnenntx
ononnenn.
1. B npannnax nnuero ne cxasano o nanncannn cy]]nxcon:
anx-(-xnx-)/-enx n cnonax, oosnauammnx nnno xencxoro nona(rpeuanxa, cnyxanxa,
ropxnxa, xnraxnxa, ernxnxa c yapennem na cy]]nxce; ]pannyxenxa, uepxemenxa,
monamenxa, nnmenxa es yapennx na cy]]nxce; cp. napnanrt nerepypxanxa n
nerepypxenxa);
nncrn-/-encrn (ontmnncrno, mentmnncrno, crapmnncrno c yapennem na
oxonuannn; nepnencrno c yapennem na xopne);
aun (-xun)/-nun(xomaun, cnnnxun n r. n. c yapennem na cy]]nxce; ennun,
nepnnun, nonyranun es yapennx na cy]]nxce);
nn-/-en n orrnarontntx cymecrnnrentntx co snauennem oexra nnn pesyntrara
ecrnnx(mecnno, ronnnno n napeno, xypeno, xpomeno; no yapennem rontxo nn-: xnnno,
urnno);
omn-(-emn-)/-amn-/-nmn n npnnararentntx (ramomnn, renepemnn, nsanpanamnn,
oennmnn, annnmnn n p.).
2. B +rom pasene npannn neoxonm raxxe nonnt nepeuent cy]]nxcon c
nenponepxemtmn esyapntmn rnacntmn. Houemy-ro n Hpannnax 1956 r. ynomxnyrt
rontxo uertpe raxnx cy]]nxca: rnarontnt any ( 34: onanyrt, creranyrt; rax xe,
oannm mt renept, onxnt nncartcx opasonannx +roro rnna or rnaronon na onart:
nonocanyrt, ncnxanyrt, rasanyrt), cy]]nxc cpannnrentno crenenn e/-ee ( 32: rpomue,
nnrepecnee), a raxxe npornnonocrannennte pyr pyry rnarontnte cy]]nxct tna-(-nna-
) n ona-(-ena-) ( 33: pasneprtnart, saxpyunnart eceonart, ropenart n p.).
A mexy rem raxnx cy]]nxcon oxono nonycornn, npnuem noannxmmee ontmnncrno nx
(onee 75 %) npoyxrnnnt. Tax, ne noamrcx nponepxe:
rnacnax n n cy]]nxcax nx(o)(xonecnxo), nan (nymxnnnana), na (onnmnnaa),
nrer (cynepennrer), nar (cexperapnar), nantn (npnnnnnnantnt), nancx
(mapcnancxn), nsona n nsnpona (nerpannsonart, crannnsnponart);
rnacnaxe n cy]]nxcax ennx n ennnx(rpyxennx, npemecrnennnx), ecx
(mnomecxn), enn (yrpennn), rent, rentn-, rentcx-, rentcrn (yunrent,
npnnnexarentnt, nsenarentcxn, pyuarentcrno), aentn (xor]opraentnt), nuecx-
, uecx (reponuecxn, xpaeneuecxn);
rnacnax o n cy]]nxcax onep(mnnnnnonep), orn (ronxornx), arop (oprannsarop);
rnacnax o nnn e n cy]]nxcax onar (memxonart, mononenart), onnr
(nnoonnrt, rnxnnennrt).
B nponecce oyuennx rpamornomy nnctmy nanncanne raxnx cy]]nxcon cneyer,
pasymeercx, sanomnnart. Onaxo sanomnnanne nx +ro ne mryunax nexcnuecxax paora: n
xaxom orentnom cnyuae peut ner ]axrnuecxn o ocoom op]orpa]nuecxom npannne,
oxnartnammem px cnon, nepexo ouent ontmo n nocroxnno nononnxemt (cp. cnona na
rent, arop, onart n p.). Ho+romy n cnoe npannn pyccxoro npanonncannx neoxonm
nonnt cnncox nenponepxemtx cy]]nxcon. Fonee roro, npn nsyuennn op]orpa]nn
sanomnnanne +rnx cy]]nxcon onxno trt recno ynxsano c nsyuennem pyccxoro
cnonoopasonannx.
3. Fontmee nnnmanne n npannnax op]orpa]nn onxno trt yeneno nponepxe nanncannx
esyapntx rnacntx n cy]]nxcax yapno nosnnne. 3ro xacaercx ne rontxo rex cnoxntx
cnyuaen (o xoroptx yxe ronopnnoct), re ne ncxxax nponepxa moxer yxasart npannntnoe
nanncanne. Heoxonm ocrarouno ontmo (xorx, pasymeercx, ne ncuepntnammn)
nepeuent raxnx cy]]nxcon, n xoroptx ennoopasnax nponepxa rnacntx yapno nosnnne
cymecrnyer n nosnonxer ycranonnrt npannntnoe nanncanne.
3ect ecrt cnon cnoxnocrn: nno cnona c yapennem na cy]]nxce ouent pexn, a nnora n
ennnunt (rax, nx cnon c cy]]nxcom ocrt enncrnennax nponepxa cnono snocrt, a nx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cnon c cy]]nxcom nnua cnono omonnnuart), nno yapnt rnacnt n cy]]nxce
onapyxnnaercx rontxo n nexoroptx ]opmax cnon nnn n nponsnontx or cnon c +rnm
cy]]nxcom: cp., nanpnmep, uernepo, nxrepo n uernepxa, nxrepxa (n 31 Hpannn 1956 r.
annt cy]]nxc omnouno paccmorpen xax nenponepxemt); nemecrno, roxecrno n
nemecrn (po. n. mn.u.), nemecrnennt, roxecrnennt; nnnrnncrnxa, cnmnonnxa n
nnnrnncrnuecxn, cnmnonnuecxn; xpacora, mnpora n xpacort (mn. u.), mnport (mn. u.).
Hanncanne rnacno n na mecre esyapnoro rnacnoro n cy]]nxcantntx cymecrnnrentntx
na n, apn, opn (nnnouepnn, cnenapn, nexropn), na nx, annx/-xnnx (parnx,
oxxynannx, nsonxnnx), na ne, nne, enne, rne, crnne (onepne, esnerpne, nonyrone,
snanne, nocxnmenne, npnnxrne, cnoxocrnne) nounnxercx onee omemy npannny o
nanncannn cymecrnnrentntx na n, nx, ne (c esyapntm rnacntm na xonne ocnont
nepe [j], a na nnctme nepe, x, e), xoropte moryr trt n nenponsnontmn, ne ntunenxrt
cy]]nxc(anmmnnn, mnrpn, Knannx, monnnx, sanne n r. n.). B raxom nne n onxno
trt c]opmynnponano +ro omee npannno, oxnartnammee ouent ontmo xnacc cnon.
Hpn +rom neoxonmo oparnrt nnnmanne na ror ]axr, uro ne cneyer ncnontsonart n
xauecrne nponepountx re nponsnonte or cnon na nx, ne (apmnx, mnnnnnx, nnnnx,
opyxne n r. n.), re no yapennem noxnnxercx rnacnt e (apmecxn, mnnnnecxn,
nnnent n nnnexa, opyxent).
Hcxnmuennx ns +roro npannna ennnunt: nne, npocr. xo]e, a raxxe yne n unpe, re
nepe ernt rnacnt; ocooe mecro sannmamr cnona na ex c yapntm oxonuannem
(smex, xonex, mnex, nopoxex n r. n.), re esyapnt rnacnt e nponepxercx.
III. B pasene Heyapxemte rnacnte n nnuntx rnarontntx oxonuannxx ( 44) peut ner
rontxo o ntope rnacno yxnt n rnarontntx oxonuannxx n sanncnmocrn or rnna
cnpxxennx. 3ror ntop onpeenxercx no romy, xaxax rnacnax nnmercx nepe rt n
neonpeenenno ]opme rnarona (nn]nnnrnne). Onaxo pasen +ror neoxonmo ononnnrt
ocotm npannnom nanncannx xoneuno rnacno yxnt ocnont nn]nnnrnna n rex
mnorouncnenntx cnyuaxx, xora nepe rt rnacnt esyapnt. 3ro npannno (nsnecrnoe
xax npannno 3annsnxxa [5 - Cm.: 3annsnxx A. A. K nonpocy o npanonncannn esyapntx
rnacntx n rnarontntx oxonuannxx // O conperenno pyccxo op]orpa]nn. M., 1961.]
ocnonano na npornnonocrannennn rnaronon c ycexaemtmn n neycexaemtmn ocnonamn, r. e.
rnaronon c orcyrcrnymmnm n nnuntx ]opmax xoneuntm rnacntm ocnont nn]nnnrnna n
rnaronon c coxpanxmmnmcx n +rnx ]opmax xoneuntm rnacntm. B rnaronax c ycexaemo
ocnono nepe rt nnmercx (nocne napntx mxrxnx cornacntx n mnnxmnx) yxna n:nepnrt
(nepm, nepxr), ananornuno npannrt, ncrpernrt, nacxyunrt, mopounrt, yremnrt, rapamnrt;
ncxnmuennx: nnert (nnxy, nnxr), nenannert, sanncert, onert, cntmart. B rnaronax c
neycexaemo ocnono nepe rt nnmercx yxna e (nocne mnnxmnx a nnn e):noconnnert
(noconnnem), oesymert (oesymem), opannoymert (opannoymeer), nemart (nemam),
ananornuno cxymart, nopouart, cnnernnuart n r. n.; ncxnmuenne: rnaron xamnxrt (xamnxm),
n xoropom yxna x nnmercx ne nocne mnnxmnx.
Hocne rnacntx (xoropte ncrpeuamrcx rontxo n rnaronax c ycexaemo ocnono) nepe rt
nnmercx yxna n (nocne rnacno o: cronrt, crponrt, ycnoxonrt n r. n., a raxxe n rnaronax
panrt n xnenrt) nno yxna x (n ocrantntx cnyuaxx: naxrt, raxrt, nexrt, nenexrt,
naexrtcx, cexrt, uyxrt n r. n.).
IV. Hecxontxo sameuann o napnanrax nanncannx nexoroptx cy]]nxcon n oxonuann. B
npnnnnne napnarnnnocrt ynorpenennx yxn xnnenne nexenarentnoe n pexoe. 3ect ona
nocnr crnnncrnuecxn xapaxrep. Opamamr na cex nnnmanne npemennt
e napnanrt
nanncannx nexoroptx cy]]nxcon, xora onn ns napnanron ycrapen, ne coornercrnyer
conpemenno op]orpa]nuecxo nopme, onaxo ncrpeuaercx n nponsneennxx nncarene
XIX n. nnn axe nepno nononnnt XX n. Hpexe ncero +ro nanncanne ymentmnrentno-
nacxarentntx cy]]nxcon nntx-, nux nmecro entx-, eux-, nanpnmep: Map]nntxa,
Honnntxa, uenntxa, rernuxa, Bannuxa, Bononuxa (cma xe ornocnrcx rpannnonnoe n
conpemenntx rexcrax crnnnsonannoe nanncanne Bennuxa Epo]een). A n rexcrax,
opnenrnponanntx na ]ontxnopnym rpannnm, ncrpeuamrcx nanncannx c cy]]nxcom tntx
nmecro ontx-, nanpnmep: nonoctntxa, xoctntxn (H. Hexpacon), nenecrtntxa (P.
Poxecrnencxn), creprtntxa (B. Byxmnn) n r. n. Hpn +rom noonte nanncannx nao
ornnuart or otuntx nanncann rnna necrnnuxa, mentnnuxa, ]apnuxa, 3nuxa nnn
mnnocrtntxa, aptntxa n nnx cy]]nxc x(a), a ne eux(a) n ne ontx(a).
Cneyer oparnrt nnnmanne na crnnncrnuecxym napnanrnocrt oxonuann npenoxnoro
naexa cymecrnnrentntx na te. Otuno cymecrnnrentnte na ne n te pasnnuamrcx
oxonuannxmn n ]opme npenoxnoro naexa: o ymennn o ymente, n nnerennn n
nnerente.Onaxo n xyoxecrnenno, ocoenno no+rnuecxo, peun onycxaercx nanncanne
]opm npenoxnoro naexa cymecrnnrentntx na te (otuno npn npenore n) c
oxonuannem n, nanpnmep:
B monuantn men onn rt c mtcnnm nennxo (A. Hymxnn).
B ouaponantn? (nasnanne crnxornopennx H.Cenepxnnna).
H cner conepnnuan n yceptn c cymepnnuammem cmeprtm (F. Hacrepnax).
Hrnnt xpnuar n noneectn, cepne cryunr n nopeeptn (B. onnna).
Kax nsnecrno, n noontx cnonax no yapennem oxonuanne npenoxnoro naexa n
ncrpeuaercx rontxo n onom cnyuae: n satrtn.
Taxoro poa xommenrapnn, necomnenno, ouent nyxnt n nonnom rexcre op]orpa]nuecxnx
npannn.
Hpanonncanne ernmx rnacnmx
I. B Hpannnax 1956 r. orcyrcrnyer ocot pasen o npanonncannn esyapntx
erntx rnacntx. Ecrt nnmt orentnte pasposnennte sameuannx, xacammnecx
erntx rnacntx n nexoroptx rpynnax cnon nanpnmep, n cnonax c cy]]nxcamn
ex, en ( 1718), n ]opme ponrentnoro naexa mnoxecrnennoro uncna
cymecrnnrentntx c cy]]nxcamn x(a), x(o) n cymecrnnrentntx na nx npn
paccmorpennn nponsnontx or nnx cnon na euxa, euxo, enxa ( 1920), n
xparxo ]opme npnnararentntx na nt ( 28) nnn n ]opme ponrentnoro
naexa mnoxecrnennoro uncna cymecrnnrentntx na tx, te ( 41, re, onaxo, o
ernocrn rnacnoro ne ynomnnaercx, a nnmt ronopnrcx, uro coornercrnymmne
]opmt oxanunnamrcx na n).
Mexy rem saxonomepnocrn nanncannx erntx rnacntx nmemr ropaso onee
omn xapaxrep: nx mecro n crpyxrype rex nnn nntx ]opm n cnon n nenom
onpeenxer n nx nanncanne. Taxona crparernuecxax npnunna, no xoropo n
op]orpa]nuecxom cnoe neoxonm ocot pasen c npannnamn nanncannx yxn
na mecre erntx rnacntx. Ho ecrt n raxrnuecxax npnunna: npannna +rn xacamrcx
n xopne, n cy]]nxcon noome ocnont cnona, n ro npemx xax nect nox npannn o
nanncannn rnacntx n snaunmtx uacrxx cnona (mop]emax) nocrpoen no rnnam
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mop]em: rnacnte n xopnxx, n npncranxax, n cy]]nxcax, n oxonuannxx.
Cnauana onpeennm cam paccmarpnnaemt oexr: no ernocrtm rnacntx
nonnmaercx nannune rnacntx n orentntx ]opmax n cnonax npn orcyrcrnnn nx n
pyrnx ]opmax n cnonax n npeenax ono n ro xe mop]emt (roro xe xopnx,
cy]]nxca), nesanncnmo or nponcxoxennx +rnx rnacntx.
B cnoe op]orpa]nuecxnx npannn onxnt trt c]opmynnponant omne npannna ntopa
rnacno yxnt (o, e nnn n), nnmymecx na mecre esyapnoro ernoro rnacnoro snyxa n
cocrane cy]]nxca nnn xopnx. uro xe xacaercx oosnauennx na nnctme erntx rnacntx no
yapennem, ro ono nounnxercx omnm npannnam ynorpenennx yxn. Enncrnennax
cnenn]nuecxax nponema nosnnxaer n cnxsn c nanncannem yxnt o nnn e nocne mnnxmnx,
npnuem sect onpeenxmmnm ]axropom xnnxercx npnnanexnocrt ]opmt x ro nnn nno
uacrn peun: n ]opmax cymecrnnrentntx n npnnararentntx nocne mnnxmnx na mecre
ernoro rnacnoro [o] nnmercx yxna o,a n rnarontntx ]opmax yxna e (samernm, uro n o
+rom n coornercrnymmem pasene Hpannn 1956 r. o nanncannn o/e nocne mnnxmnx ne
ronopnrcx).
Cp., c ono cropont: xnxxon (po. n. mn. u. or xnxxna), xnmox n xnmouxn (po. n.
n ymentm. or xnmxn), cmemon (xp. ]. myx. p. or cmemno), poxon (po. n. poxna), mo n
(po. n. mna), xnamonxa (ymentm. or xnamnx), ououxn (or ouxn), ououxo (or ouxo), oxopa n
npoxopnnnt (cp.: xpart, xpy), a c pyro cropont rnarontnte ]opmt npomemero
npemenn myxcxoro poa xer n npncranounte saxer, oxer, noxer, cxer n p. (cp.: xry,
xrna, saxry, saxrna n r. n.), no n cymecrnnrentntx roro xe xopnx nnmercx yxna o(oxor,
noxor, nsxora); npouen, yuen, cuen n p. (cp.: npouna, yuna, couna), men n npncranounte
npnmen, ymen n p. (cp.: npnmna, ymna).
I. Hanncanne ro nnn nno yxnt na mecre esyapnoro ernoro rnacnoro n nmenntx
ocnonax sanncnr or cocennx cornacntx npemecrnymmnx ernomy rnacnomy n
cneymmnx sa nnm. Btop rnacno yxnt(o, e nnn n) onpeenxercx cneymmnm npannnom:
yxno onepeaercx ernt rnacnt nocne rneptx napntx cornacntx;
yxno e nocne mxrxnx napntx cornacntx, mnnxmnx, n, [j] (snyx or), n npnrom nepe
ncemn cornacntmn, xpome ;
yxno n nocne mxrxnx napntx cornacntx n mnnxmnx nepe .
3ro omee npannno npnmenxercx n n cnononsmenennn, n n cnonoopasonannn; ono
ecrnyer n cneymmnx rpex rpynnax nmenntx ]opm n nponsnontx nmen.
1. B nmenntx napanrmax ernt rnacnt, noxnnxmmncx mexy nymx xoneuntmn
cornacntmn ocnont, ntcrynaer n rex ]opmax, re orcyrcrnyer oxonuanne (nnn, nnaue, n
]opmax c nynentm oxonuannem):
1) y cymecrnnrentntx myxcxoro poa II cxnonennx rnna memox, oren n ]opme
nmennrentnoro naexa enncrnennoro uncna, nanpnmep:
xorenox xorenxa nanort nanrx nerep nerpa xren xrna xartmex xartmxa
xomouex xomouxa mnsnnen mnsnnna Hanen Hanna napent napnx
2) y cymecrnnrentntx I cxnonennx rnna cecrpa, cpenero poa II cxnonennx rnna xontno,
a raxxe y nexoroptx cymecrnnrentntx, nmemmnx rontxo ]opmt mnoxecrnennoro uncna
(rnna cyrxn) n ]opme ponrentnoro naexa mnoxecrnennoro uncna, nanpnmep:
anxa anox
ouypxa ouypox
xmmxa xmmex
xyxnx xyxont
nocnnxn nocnnox
oxno oxon
nymnnxa nymnnox
cyrxn cyrox
napente napenn
nsropte nsropn
rocrtx rocrn
xentx xenn
xonte xonn
onatx onan
nenyntx nenynn
nonoxte nonoxn
ymente ymenn
antxa anex
amnx-amen
onx oen
necna necen
roptxn ropex
entrn ener
xnenxn xnenex
xptmxa xptmex
namnouxa namnouex
nexa neex
neptmxo neptmex
necnx necen
nonorenne nonorenen
nxrno nxren
cnata cnae
3) y xauecrnenntx npnnararentntx rnna cnernt, ymnt n xparxo ]opme
enncrnennoro uncna myxcxoro poa, nanpnmep:
nnsxn nnsox
rpomxn rpomox
naxnt naxen
nxycnt-nxycen
npxmonnnent npxmonnneen
cnernt cneren
cnoxont cnoxoen
4) y npnrxxarentntx npnnararentntx c cy]]nxcamn n n aun (-xun) rnna nncn,
xomaun n ]opme nmennrentnoro naexa enncrnennoro uncna myxcxoro poa,
nanpnmep:
nonun-nonutx
nepnmxn-nepnmxtx
xomaun-xomautx
rpern-rpertx
Bo ncex ocrantntx ]opmax cnon nepeuncnenntx rpynn, re ecrt oxonuanne (nenynenoe),
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ernt rnacnt orcyrcrnyer.
Hcxnmuennx: yxna x(nmecro oxnaemo e) nnmercx n cnone saxn sana; yxna n(nmecro
oxnaemo e) nnmercx n cnone ocront ocronn; yxna e(nmecro oxnaemo n)
nnmercx n cnonax yne-yntx, unpe unptx, pyxte pyxe n cytx cye (napxy c
napnanrom cye). [6 - Cm.: 3annsnxx A. A. Fernte rnacnte n pyccxom cnononsmenennn //
Pyc. xstx n nan. mxone. 1963. N 5; Pyccxax rpammarnxa. M., 1980. T. 1. C. 508511, 561
562.]
2. B cnonax, nponsnontx or nmen, nmemmnx n ono ns ]opm ernt rnacnt, +ror
rnacnt nepexo noxnnxercx n nocnenem cnore nponsnoxme ocnont nepe cy]]nxcom n
nepeaercx ro xe yxno, uro n n nponsnoxmem cnone, nanpnmep:
1) yxno o:
ranxa (ranox) ranoun
nocranonxa (nocranonox) nocranonount
yrxa (yrox) yrouxa
2) yxno e:
nnmnx (nnmen) nnmenxa
roptxn (ropex) ropeut
maxa (maex) maeuxa
nexnt (nexen) nexenxa
pannt (panen) panencrno
crpouxa (crpouex) crpoueunt
ysen (ysna) ysenox
3) yxno n:
ocront (ocronn) ocronncrno
xentx (xenn) xennxa [7 - B Cnonape xnnoro nennxopyccxoro xstxa B. H. anx ecrt
napnanr c erntm rnacntm no yapennem: xenexa.] onatx (onan) onanxa 4) yxno
x:
saxn (sana) saxun
3. Taxnm xe opasom nepeamrcx na nnctme esyapnte ernte rnacnte, xapaxrepnte ne
nx orentntx ]opm cnona, a nx cnona n nenom (n npornnononoxnocrt pyrnm
onoxopenntm cnonam, n xoroptx ernocrn rnacnoro ner). Hepeuent raxnx cnon:
1) c yxno ona mecre ernoro rnacnoro:
ecronxont ecronout, nerxn neromt, xonrnrt xonort, ponrart ponor, menrart
menor;
yxna yxonxa, ncxpa ncxopxa, rtxna rtxonxa;
nerxne nerount, nanx nanount, nacmopx nacmopount, nacxa (`xymante`)
nacount n nacounnna, cnexrp mnpoxocnexropnt n ysxocnexropnt, ]eepnepx
]eepnepount, mepenra mepenoxnt;
npexrop-npexrpnca, nmneparop nmneparpnna;
2) c yxno e:
ropnnna ropenxa, rycnn rycentxn n rycentnt, xypn xyeptxn, necrnnna necenxa,
nn]pa nn]epxa n nn]epnar;
npnxant npnxaentnt, xapt xaepnt, xannp xpynnoxannepnt n
menxoxannepnt, xernn xerentnt n xerentan, connne conneunt, xcnn xcentnt n
xcentxn;
ypromncrp ypromncrepcxn, marncrp marncrepcxn (napxy c napnanrom
marncrepcxn), meent mennponart n mennponannt, maep (`cnecapnt nncrpymenr`)
mapnrt n maponart;
3) c yxno n:
Bacnnn Bacnntennu n Bacnntenna, Ipnropn Ipnroptennu, Bnrann Bnrantenna n
r. n.;
xpen xepetenxa, mannx-mantxx, Hrannx-nrantxncxn;
ncxnmuenne: xponnx-xpontunxa n xpontuonox (ernt rnacnt ne nepe ).
B ornnune or yxn o n e, ntcrynammnx na mecre xax yapntx, rax n esyapntx rnacntx,
yxna n uame ncero ntcrynaer na mecre esyapnoro rnacnoro. B ro xe npemx n nosnnnn,
xapaxrepno nx yxntn, nepeamme esyapnt rnacnt, nepe yxno (cm. c. 31)
yapnt ernt rnacnt otuno nponsnocnrcx xax [e] n, coornercrnenno, nnmercx yxna
e,nanpnmep: pyue pyutx, conone-conontx, cemtx ceme n cemecrno, crartx crare n
crarexa, pystx (mn. u.) pyse, nnrte nnrent, xentx xenexa, xenent n
xenennx, rpern (rpertx) rperecxn, ue utx, nnutx nnuent. Fernt xe rnacnt
|n], ntcrynax (xorx n pexo) n nmenntx ocnonax no yapennem, c nosnnne nepe ne
cnxsan: onn ona, xno xnn, nn]pa nn]npt.
II. B xopnxx rnaronon na mecre esyapnoro ernoro rnacnoro nnmercx yxna n,a n uacrn
+rnx xopne yxna e. Mexy rem n Hpannnax 1956 r. ( 14) ram, re yxasant xopnn c
uepeonannem n-e, ne ynomnnaercx o orcyrcrnnn n +rnx xopnxx rnacnoro n pyrnx ]opmax
n cnonax n o nannunn rnarontntx xopne rontxo c erno n.
B cnoe op]orpa]nuecxnx npannn npecrannxercx nenecoopasntm npnnecrn nonnt
cnncox rnarontntx xopne c erno n n c]opmynnponart cneymmee npannno:
B pxe xopne rnaronon nmeercx esyapnt ernt rnacnt, xoropt nepeaercx na
nnctme (nocne mxrxnx cornacntx n mnnxmnx) yxno nn (n uacrn +rnx xopne) yxno
e.Fyxna nnnmercx, ecnn n rnarone cpasy nocne xopnx cronr no yapennem rnacnt a
(xnnxmmncx, xax npannno, cy]]nxcom co snauennem neconepmennoro nna); n ocrantntx
cnyuaxx (npn orcyrcrnnn yapnoro a nocne xopnx) na mecre ernoro rnacnoro nnmercx
yxna e.
Hnxe cneymr na cnncxa rnarontntx xopne. Fesyapnt ernt rnacnt n cnonax n
]opmax nepnoro cnncxa nepeaercx rontxo yxno n [8 - Bce nepeunn rnaronon cocrannent
no an]annry xopne, npncranounte rnaront npnnoxrcx ntopouno.] , a n cnonax n ]opmax
nroporo cnncxa yxnamn n n e. B nepeunxx npnmepon nx xaxoro xopnx cnauana
npnnoxrcx cnona n ]opmt c yxno n, sarem (rontxo no nropom cnncxe) c yxno e,
naxonen cnona n ]opmt, re ernt rnacnt orcyrcrnyer.
Hepnt cnncox:
nsnmart nostmy;
nepennpart, sannpartcx npart, nepenpart, sanpartcx, npy, nepenpy, sanpercx;
oxnart, nepexnart, noxnart xart, nepexart, nooxart, xy, nepexy,
nooxy;
saxnmart, npnxnmart xmy, saxmy, npnxmy;
naxnnart, noxnnart xny, naxny, noxny;
noxnpart, oxnpartcx xpart, noxpart, ooxpartcx, xpy, noxpy, ooxpercx;
sannnartcx sannyrtcx, sannyct;
nomnnart, cmnnart, pasmnnart mny, noomny, comny, pasomny;
nnnart nnyrt, nny;
nomnnart, ncnomnnart, sanomnnart nomnnrt, ncnomnnrt, sanomnnrt, ncnomnm,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
sanomnm; nonnpart nonpart, nonpyr; pacnnnart pacnny; cosnart cosart;
naunnart, saunnart nauny, saunyr; unrart, npounrart, nepeunrart npoury, nepeury,
urenne, uren.
Bropo cnncox:
ntnpart, sanpart, pasnpart, nonpartcx epy, epn, ntepn, saepy part,
ntpart, sapart;
sanpart, pasnpart, npnnpartcx, ynpart epy, epn, saepy, pasepy, yepy part,
pasopart, npnpartcx, ypart;
ntxnrart, npoxnrart, oxnrart, pasxnrart ntxer, ntxeut xry, ntxry, npoxryr;
nsnpart, nasnpart, osnpartcx, npesnpart cosepnart spert (ycrap. `cmorpert`,
`nnert`), npospert, yspert, spm, npospm, yspm, spenne, npespenne;
samnpart, nomnpart, ymnpart samepert, nomepert, ymepert, samep, ymep, samepmn
mpyr, sampy, nompy, ympy;
sannpart, ornnpart, ynnpartcx sanepert, sanep, ornepert, ynepertcx sanpy, oronpy,
ynpercx;
npocrnpart (`nporxrnnart pyxn`, `pacnpocrpanxrt`), npocrnpartcx npocrepert,
npocrepertcx npocrpy, npocrpercx (ycrap. ]opmt);
ntcrnnart, sacrnnart, paccrnnart crennrt, ntcrennrt, sacrennrt, nocrennrt, paccrennrt
crnart, ntcrnart, sacrnart, nocrnart, pasocrnart;
narnpart, pacrnpart, sarnpart repert, narepert, pacrepert, sarepert rpy, narpy,
pasorpy, rpenne;
ntunrart, cunrart (`necrn cuer`), nepecunrart, npocunrart, paccunrart ntuer, ntuecrt,
ntuen ntury, coury (`cocunram`), naury, nepeury (`nepecunram`);
nounrart (`ornocnrtcx c nourennem`), npenounrart nouecrt urnrt, nournrt, ury,
noury, npenoury, nourennt, nourenne, npenourenne. [9 - B pyrnx rnaronax, re n xopne
uepeymrcx n e, no ner ernocrn rnacntx (-nncr necr-, cn ce-n nnc nec-),
nocrxopnenoe a ne rpeyer oxsarentno yxnt n n xopne: cp. nncrart, nanncart, no
nocceart n r. n. Kax ocot cnyua (rnarontnt xopent c yxno e n es uepeonann)
paccmarpnnamrcx cnona couerart, coueranne.]
C yxno nn xopne nnmyrcx raxxe orrnarontnte nponsnonte cnona, n xoroptx nocne
xopnx c erntm rnacntm coxpanxercx yapnoe a, nanpnmep: oxnanne, ymnpanne,
nocnomnnanne, pacrnpanne, ntunranne, nsnparent, noxnparent, nasnparent, saunnarent,
nounrarent, ntxnrantmnx, saxnranxa, saxnrarentnt, sannpantnt, nomnnantnt.
Hontrxn nponepnrt esyapnte rnacnte n paccmorpenntx xopnxx yapno nosnnne
amr npornnopeunnte pesyntrart. B nexoroptx xopnxx ernt [n] nponepxercx n
onoxopenntx cnonax (orrnarontntx nmenax, norepxnmnx nocrxopnenoe yapnoe a) n
nosnnnn no yapennem: npnnpxa, sanpa, saxnm, npnxnmncrt, oxnmxn, sannnxa,
pasmnnxa, nomnnxn, paccrnnxa, nacrnn, narnpxa, saunn, nounn, unrxa n r. n. c remn xe
xopnxmn; cma xe ornocxrcx rnaront neconepmennoro nna c xopnem unr rnna
npocunrtnart, nepeunrtnart. Ho n ontmnncrne +rnx xopne rnacnt, nepeanaemt
yxno n, yapno nosnnne ne nponepxercx.
3aro ecrt nemano onoxopenntx cnon, re no yapennem noxnnxercx [+] nnn [o] (na
nnctme e, e nnn o), nanpnmep: oxeut, ymepmn, paccrener, nocrent, nepeuecrt
(`nepecunrart`), npenouecrt, npouecrt; rnosoep, xnnoepnx, oxer (rnar.), oxor (cym.),
xor, oxopa, repnn, ynepnact, npocrepnact, narep, repxa, nepecuer, npocuer, nouer,
npenouen, npouen, nepeuen (`nepeunran`), nauerunx.
A n nexoroptx ns nepeuncnenntx xopne, oxanunnammnxcx na nm nnn nn, no
yapennem ncrpeuaercx rnacnt [a] (na nnctme a nnn x): saxnmart saxart, noxnnart
xart, pasmnnart pasmxrt, pacnnnart pacnxrt, naunnart nauart, nsnmart nsxrt n p. B
cnonax, onoxopenntx c nomnnart n nomnnrt, yxna x ncrpeuaercx raxxe n n esyapnom
nonoxennn: nomxnyrt, ncnomxnyrt, ynomxnyrt (cp.: nomxner, ncnomxner, ynomxnyrt).
Taxnm opasom, npnmenenne ocnonnoro nx pyccxo op]orpa]nn npnnnnna nponepxn
esyapnoro rnacnoro yapno nosnnne-x onpeenennm npannntnoro nanncannx yxnt na
mecre ernoro rnacnoro (xax n nmenntx, rax n n rnarontntx ocnonax) uame ncero
oxastnaercx ne+]]exrnnntm: nx mnornx ocnon raxo nponepxn nonce ner, nx pyrnx xe
ona ne aer onosnaunoro ornera, nocxontxy no yapennem ntcrynamr pasnte rnacnte.
Hanonee naexntm npn ntpaorxe op]orpa]nuecxnx nantxon oxastnaercx npnmenenne x
ocnonam c ernocrtm rnacnoro ocotx npannn, onnpammnxcx na pyrne xpnrepnn:
1) nx nmenntx ocnon +ro yuer xauecrna cocennx cornacntx npemecrnymmero
ernomy rnacnomy n cneymmero nocne nero;
2) nx rnarontntx xopne +ro yuer mop]onornuecxo nosnnnn: npn nannunn nocne
xopnx yapnoro [a] cneyer nncart na mecre esyapnoro ernoro rnacnoro yxny n, npn
orcyrcrnnn xe yapnoro
[a] yxny e.
Hpanonncanne cornacnmx
B nauane +roro pasena Hpannn 1956 r. paccmarpnnaercx nanncanne rnyxnx n snonxnx
cornacntx n nosnnnxx nx ]onernuecxoro nepasnnuennx, n n uacrnocrn nenponepxemtx
cornacntx (cp., nanpnmep, nanncanne cnonnropo, anrexa, anexom, omn, onror, cpyx,
re, rora, onpeenxemoe n ycnannaemoe n cnonapnom nopxxe). 3ect onxno trt ano
raxxe npannno o nanncannn cnon c yxnocouerannxmncx, cr, sr n s, o cnx nop
orcyrcrnymmee n cnpanountx noconxx no pyccxo op]orpa]nn. 3ro npannno neoxonmo,
nocxontxy n nepeuncnenntx couerannxx nepnax yxna oosnauaer cornacnt, ncera
naxoxmncx n nosnnnn nepasnnuennx snonxocrn-rnyxocrn n ouent uacro nenponepxemt.
3rn upesntuano ynorpenrentnte couerannx yxn ncrpeuamrcx n cnone n pasntx
nosnnnxx:
n nauane n na xonne xopnx: cxpnn, cxyna, cron, crynart; nycx, rocxa, pncx, xnocr, recro,
nycro, rpycrt; nn srn ne nnno, sect, soponte, sanne; rosr, nnsr, pos, rnost, npoes,
rneson r. n.;
n cy]]nxcax ocrt, ncr, ncr(t), acr(t), crn(o), crnona(rt);
n npncranxenocr-;
n oxonuannn cr (acr, naoecr).
B cnonax rnnacapxacrnuecxn, cnoncrcxn, +nrysnacr, narnocrnxa coueranne cr
coornocnrcx c couerannemsrnnn c cornacno s n pocrnenntx cnonax (cp.:capxasr, cnonsr,
+nrysnasr, narnos n r. n.).
Omax saxonomepnocrt coueraemocrt nyx yxn, connaammnx no npnsnaxy snonxocrn-
rnyxocrn oosnauaemtx cornacntx, napymaercx rontxo na crtxax npncranxnc n
xopnx(cronopnrtcx, cart, cpyxnrtcx), xopnx n cy]]nxcon rt (rptsrt, nonsrn)n x-
(nnsxn, cmasxa, nonosxa, crpexosxa). H no ncex +rnx cnyuaxx nepnax cornacnax n
couerannn(c nnn s) nponepxemax.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Ionopx o rpynnax cornacntx na crtxe snaunmtx uacre cnona (+ror marepnan orpaxen n
ecrnymmnx npannnax nnmt uacrnuno), neoxonmo oannrt npannno nanncannx
npnnararentntx c cy]]nxcom cx-, opasonanntx or cnon c ocnonamn na cxn cr.
Hpnnararentnte or ocnon na cx oxanunnamrcx na ccxn, nanpnmep: amaccxn (or
amacx), +rpyccxn (or +rpycxn), can-]pannnccxn (or Can-upannncxo), ayccxn(or
Faycxa), no acxcxn(or acxn). B npnnararentntx xe or ocnon na cr +ra ocnona nennxom
coxpanxercx, nanpnmep: mapxcncrcxn (or mapxcncr), nponaranncrcxn (or nponaranncr),
pecrcxn (or Fpecr). 3aro n rnaronax c cy]]nxcom crnona-, opasonanntx or ocnon na
cr, nnmercx rontxo ono coueranne cr, nanpnmep: ]amncrnonart (or ]amncr),
anapxncrnymmn (or anapxncr).
onxno trt ormeueno n npornnonocrannenne nanncann rnna napnxcxn, rpnnnnucxn,
uynamcxn (npnnararentnte, opasonannte or ocnon na mnnxmne nnuntx nmen,
reorpa]nuecxnx nasnann n +rnnuecxnx nanmenonann) raxnm nanncannxm, xax
cynpyxecxn, naxecxn, mnomecxn, sarnopnnuecxn, re nmecro cy]]nxca cx-nnmercx
ecx-. Xorx nonpoc +ror ne nnonne op]orpa]nuecxn, a npexe ncero cocrnenno
xstxono. Cmemenne npnnararentntx nyx ormeuenntx rpynn, npoxnnxmmeecx n raxnx
omnountx nanncannxx, xax pnxecxn, xanyxecxn, yrnnuecxn, mnnxennuecxn
n r. n., ronopnr o rom, uro annax nponema recno cnxsana c op]orpa]ne.
Hpannno nanncannx cornacntx nepe cy]]nxcamn unxn unn(a)onxno trt
nenocpecrnenno ynxsano c npannnom ntopa napnanron cy]]nxcon mnx nnn unx,
mnn(a)nnn unn(a). Cy]]nxct unx n unn(a) nnmyrcx (n nponsnocxrcx) nmecro mnx n
mnn(a)nocne cornacntx r, , c, s, x. Cp.:cnapmnx, apaanmnx, Cmonenmnna, Opnonmnna,
no: y]erunx, nanaunx, oesunx, pesunx, pasnocunx, nepeexunx, myxunna,
Bonorounna, Fpecrunna.
Hpannno, npnneennoe n 51, neoxonmo yrounnrt. Ono moxer trt c]opmynnponano
rax:
He onycxaercx na crtxe xopnx n cy]]nxca, a raxxe nyx cy]]nxcon nonax cornacnax
u. Coueranne nyx cornacntx snyxon [u], nepnt ns xoroptx oxastnaercx na mecre
xoneuntx cornacntxx, n nnn u ocnont nponsnoxmero cnona, nepeaercx yxnocouerannem
ru, nanpnmep: xaarunx (or xaax), norarunx (or noraxart), uepennruart (or uepennna),
nemerunna(or nemenxn), otrunx (or otua). Tax xe nnmyrcx cnona c couerannem ru n
xopne: nerunna, noruenart, npnrua.
Tpeyer ononnenn n marepnan o rax nastnaemtx nenponsnocnmtx cornacntx ( 53 n
56), a raxxe o yxne u (pexo m) nepe cornacntmn n n r na mecre snyxa [m]: cxyunt,
noeunnx, xnunnna n p., a raxxe uro, noromnnx. Hpn +rom onxno trt opameno
nnnmanne na ro, uro nmemrcx ocote cy]]nxct mn(t), mnnx, mn(n),
npncoennxemte x necxnonxemtm cymecrnnrentntm na rnacnym n x napeunxm: noromnnx
(or noro), xnnomnt, omnnomnt, nuepamnn, nceramnn, ntnemnn n r. n.
Onpeenxx ycnonnx nanncannx nontx cornacntx, x nepeunm cy]]nxcon c
nontmn( 61) cneyer oannrt cy]]nxc ennnx, ntenxmmncx n cnonax
nyremecrnennnx, cooreuecrnennnx, ennortmnennnx, cnocrnennnx n p., xoroptm
npornnonocrannent necxontxo cnon c cy]]nxcom ennx: yuennx, rpyxennx, myuennx,
eccpepennx.
Hpannna 1956 r. ne onycxamr nosmoxnocrt nannunx n cnone onee uem nyx onnaxontx
cornacntx nopx ( 67). K +romy marepnany moryr trt oannent npnmept c rpemx
onnaxontmn cornacntmn n cnonax, nnmymnxcx uepes e]nc, nanpnmep: rpamm-monexyna,
npecc-cexperapt, macc-cnexrporerp, macc-crapr.
B npannnax (cm. 68) raxxe cneyer yxasart sanmcrnonannte (nnoxstunte) cy]]nxct
cymecrnnrentntx ecc(a), err(a) n erro: no+recca, aponecca, crmapecca, cnr]onnerra,
oneperra, annerperro n p. (no cnona cnrapera n ncxera nnmyrcx c onnm r).
Cymecrnenno onxno trt ononneno npannno ( 69) o coxpanennn nontx cornacntx
xopnx nepe cy]]nxcamn: rpynnxa, nporpammnt, xnaccnt n r. n. Kax noxastnaer
conpemennax npaxrnxa nnctma, nexoropte opasonannx +romy npannny ne nounnxmrcx:
1) ymentmnrentnte n ]amnntxpnte ]opmt nnuntx nmen c cy]]nxcom x(a), nanpnmep:
Anna Anxa, Xanna Xanxa, Hnna Hnxa, Pnrra Pnmxa, Knpnnn Knpnnxa, unnnnn
unnnnxa, a raxxe unnnnox (po. n. unnnnxa) n unnnnunx (npn +rom cneyer yuecrt, uro n
nacxarentntx ]opmax na ouxa, ymxa nonte cornacnte coxpanxmrcx: Annouxa,
Xannouxa, Knpnnnymxa n r. n.);
2) nmte opasonannx c cy]]nxcom x(a) or ocnon c nontm n, nanpnmep: ]nnxa (or
]nnn), nxrnronxa, rpexronxa (or ronna), xononxa (or xononna), anrenxa (or anrenna);
3) cnona xpncrantnt (or xpncrann), ]nncxn (or ]nnn) n oneperxa (or oneperra).
Cnona +rnx rpynn onxnt paccmarpnnartcx ne xax ncxnmuennx ns omero npannna, a xax
ononnnrentnoe npannno, oxnartnammee (uro xacaercx n. 1 n 2) orxptrte pxt
opasonann.
Hanncanne nn n n n qopuax c1paa1entnmx npnuac1nn n coo1nocn1entnmx c nnun
npnnara1entnmx
I. Hpannno, o xoropom noer peut, npnnanexnr x uncny neonpananno rpyntx n
name op]orpa]nn. Heonoxparno crannncx nonpoc o ero ynpomennn. Ho noxa +ra
saaua ne pemena, neoxonmo cymecrnenno yrounnrt ocnonnym ]opmynnponxy
npannna.
1. Hpannnamn 1956 r. ysaxonnnaercx nanncanne c onnmnnexoroptx
npnnararentntx, opasonanmnxcx ns crpaarentntx npnuacrn npomemero
npemenn ( 63). Taxoe nanncanne npnnnmaercx nx npnnararentntx, ne nmemmnx
npncranxn n ne oxanunnammnxcx na onannt, enannt, nanpnmep: xnnxuenoe
monoxo, nxnenax pta, mouente xnoxn, napent xapro]ent.
Cymecrnymr, onaxo, noonte xe opasonannx (ne na onannt) or
ecnpncranountx rnaronon, xoropte nnmyrcx, xax npnuacrnx, r. e. c nymxn,
nanpnmep: pomennte ern, xonuennax paora, xynnennt ronap, npomennt
peenox, pemennax saaua. 3rn npouno nomemne n npaxrnxy nanncannx ne
cneymr ns npannna ( 63). Taxnm opasom, ]opmynnponxa npannna pacxonrcx c
op]orpa]nuecxo peantnocrtm n onxna trt nsmenena.
B npnneenntx npnmepax (pomennte, xonuennax n p.) ]nrypnpymr
opasonannx or ecnpncranountx rnaronon conepmennoro nna. Hmenno npnsnax
nnono npnnanexnocrn, a ne nannunx/ orcyrcrnnx npncranxn, onxen trt
nonoxen n ocnony npannna, onpeenxmmero nanncanne npnnararentntx,
opasonanmnxcx ns crpaarentntx npnuacrn. Hanncannx cn (a ne c nn)
]axrnuecxn pacnpocrpanxmrcx na npnnararentnte, coornocnrentnte co
crpaarentntmn npnuacrnxmn ne na onannt or ecnpncranountx rnaronon
rontxo neconepmennoro nna. 3ro yrounenne onxno npncyrcrnonart n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
]opmynnponxe npannna. [10 - Kpnrepn nna rnarona (npn orxase or xpnrepnx
nannunx npncranxn n rnaronax conepmennoro nna) nonoxen n ocnony
]opmynnponxn annoro npannna raxxe n xn.:Posenrant . 3., xanxaxona E. B.,
Kaanona H. H.Cnpanounnx no npanonncannm, nponsnomennm, nnreparypnomy
peaxrnponannm. M., 1994. C. 5657. (Hpn nororonxe nepensannx 1994 r.
marepnan pasena Op]orpa]nx tn cymecrnenno nepepaoran.) ne na onannt,
nnmyrcx cnn: nenuannt, sanemannt, oemannt, xasnennt, xonryxennt,
poxennt. H nnmt ]opmt, opasonannte or rnarononpannrtnxpecrnrt
(panent/panennt, xpement/xpemennt), nnmyrcx cnnnn c nn, xax ]opmt or
rnaronon neconepmennoro nna.]
Heoxonmo raxxe ormernrt, uro npnuacrnte ]opmt, opasonannte or
nemnornx nynnontx rnaronon
Kpome roro, n Hpannnax 1956 r. ne yxastnaercx, xaxnm opasom moxno ornnunrt npnuacrne
or npnnararentnoro ( 63). Ha npaxrnxe cnoxnnoct rax, uro ]axrnuecxn enncrnenntm
xpnrepnem nx nnmymero xnnxercx nannune sanncnmtx cnon npn npnuacrnn n orcyrcrnne
nx npn npnnararentnom (cp.: rpyxennte ponamn nonosxn n rpyxente nonosxn/ xapennt
na macne xapro]ent n xapent xapro]ent). Kpnrepn +ror nnnrnncrnuecxn neconepmenen:
yrnepxart, uro npn nannunn sanncnmtx cnon opasonannx annoro rnna ncera xnnxmrcx
npnuacrnxmn, tno t ouent ontmo narxxxo. Haexntm noxasarenem rnarontnocrn
(npnuacrnocrn) +rnx ]opm xnnxercx rontxo nannune sanncnmoro cymecrnnrentnoro n
]opme rnopnrentnoro naexa, oosnauammero nponsnonrenx ecrnnx(nxsannax mareptm
xo]ra), a raxxe cnon, yxastnammnx na npemx conepmennx/neconepmennx ecrnnx nnn na
ero nonropxemocrt: xpamennax n npomnom roy xptma/ mnoro pas xpamennte crent/ anno
(nnn nn pasy) ne crnpannax pyamxa. Hannune xe pyrnx sanncnmtx cnon(crpnxennte
exnxom nonoct, nnoxo momennax ynnna, xapennt na macne xapro]entn r. n.) ornmt ne
oxastnaer, uro annoe cnono npnuacrne. Hoonte sanncnmte cnona moryr trt n y
pasnnuntx npnnararentntx: exn or tra, yaunnnt n nrpe, opoent c ncnyry n r. .
Taxnm opasom, cneyer cunrartcx c nymx ocroxrentcrnamn. C ono cropont,
cnoxnocrt, pasmtrocrt xpnrepnen aexrnnannn npnuacrn (n annom cnyuae
crpaarentntx). C pyro coxpanenne ecrnymmero npannna, npornnonocrannxmmero
nanncannx cn n nn n npnuacrnxx n ornpnuacrntx npnnararentntx or rnaronon
neconepmennoro nna. B +ro cnryannn n ]opmynnponxe npannna neoxonmo ncxonrt
nmenno ns nannunx/orcyrcrnnx sanncnmtx cnon, a ne ns npornnonocrannennx npnuacrnx
npnnararentnomy. Hcxomax ]opmynnponxa moxer trt raxo:
uopmt, opasonannte or rnaronon conepmennoro nna (ontmnncrno xoroptx
npncranounte), nnmyrcx c nn. uopmt xe, opasonannte or rnaronon neconepmennoro nna
(onn nce ecnpncranounte), nnmyrcx c onnmn, ecnn onn ne nmemr npn cee sanncnmtx
cnon, n c nn, ecnn npn nnx nmemrcx sanncnmte cnona (nannune raxnx cnon n pxe cnyuaen
cnnerentcrnyer o rom, uro ]opma na nnt xnnxercx npnuacrnem).
nntm coornercrnnem npenaraemo ]opmynnponxe (n xoropo nocnenxx oronopxa n
cxoxax n npnnnnne moxer trt n onymena) cnyxnr npannno nanncannx nonntx ]opm
npnuacrn c orpnnannemne pasentnoro npn nannunn sanncnmtx cnon n cnnmnoro npn nx
orcyrcrnnn.
2. Bosnnxaer raxxe neoxonmocrt c]opmynnponart npannno nanncannx cnon c
npncranxo ne-, cnoxntx cnon n nexoroptx couerann-nonropon, nxnmuammnx npnuacrnx
n npnnararentnte paccmarpnnaemoro rnna. B cocrane ncex raxnx coennenn npnuacrnx n
npnnararentnte nnmyrcx rax xe, xax n orentnom (onnounom) ynorpenennn. Cp.:
neopasonannt
ntcoxoxnann]nnnponannt
naronpnoperennt
cnexeoxpamennt
ymannmennt
nernaxent
nesnant
nemepent
nenpoment
rnaxoxpament
omopoment
omorxant
camosnant
rxxenopanent
nentnoxpoent
n r. n.
Ocot nnrepec npecrannxer nanncanne (n conpemenno npaxrnxe nnctma nectma
neycrounnoe) ycnnnrentntx couerann-nonropon rnna crnpant-nepecrnpant,
mronant-nepemronant. Coxpanxrt nn no nropo uacrn raxnx couerann onon, xax n
nepno uacrn, nnn nce xe nncart na n? Hpenaraercx nncart no nropo uacrn crontxo xe n,
cxontxo n nepno: rnaxent-nepernaxent, xenant-nepexenant, unrant-
nepeunrant, no: pemennt-nepepemennt, sanoxennt-nepesanoxennt. Bet
npncranxa nmeer sect uncro ycnnnrentnoe snauenne, raxoe xe, xax n couerannxx ymnnna-
pasymnnna, xpenxo-naxpenxo n r. n.
K coxanennm, n ecrnymmnx npannnax ( 63) orcyrcrnyer ncuepntnammn cnncox
ncxnmuenn; nx neontmo nepeuent(xenannt, neuaxnnt, nennannt, necntxannt,
nexannt) saxanunnaercx cnonamn n nexoropte pyrne, onpeenxemte n cnonapnom
nopxxe. Onaxo n annt nepeuent onxnt trt nxnmuent n cnona nnennt,
cntmannt, neraannt, onroxannt; nnannt n cntxannt (ynorpenxmrcx
npenmymecrnenno n cocrane ycrounntx couerann nnannoe nn eno n cntxannoe nn
eno); Anpe Hepnosnannt, a raxxe cnona, opasonannte or rnaronon conepmennoro
nna, no nnmymnecx c onnm n: xonuent uenonex, nasnant par, nasnanax cecrpa,
nocaxent oren, nocaxenax rart, Hpomenoe nocxpecente.
3. Hpannno nanncannx n n nn n xparxnx ]opmax (xencxoro n cpenero poa, a raxxe
mnoxecrnennoro uncna) npnuacrn n npnnararentntx na nnt( 65) raxxe rpeyer
yrounenn n ononnenn. Hpexe ncero onxno trt pasxcneno, xaxne nmenno
npnnararentnte na nnt nmemr xparxne ]opmt cnn: peut ner o npnnararentntx c
xauecrnenntm snauennem, n nanonee naexntm xpnrepnem nx nx ntenennx xnnxercx
nannune ]opm cpannnrentno crenenn; nmenno na +rom ocnonano pasrpannuenne nanncann
rnna nocnnrana nocnnranna, nsanonana-nsanonanna, nsnexena nsnexenna,
nsnonnonana nsnonnonanna, nosntment-nosntmennt.
B ro xe npemx nmemrcx npnnararentnte na nnt, xparxne ]opmt xoroptx nnmyrcx,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xax y npnuacrn, c onnm n. 3ro npnnararentnte, ne nmemmne ]opm cpannnrentno
crenenn n rpeymmne sanncnmtx cnon: yma ncnonnena neuann; Mt nacntmant o ero
npoenxax; Ona x nemy ouent npnnxsana; Ona nomemana na napxaxn (es sanncnmtx cnon)
Ona nomemana(`nomemanact, comna c yma`).
Cnoxnte npnnararentnte na nnt roxe moryr nmert xparxne ]opmt xax cnn (ecnn
nmemr xauecrnennoe snauenne n, coornercrnenno, ]opmy cpannnrentno crenenn):
naronocnnranna, camoynepenna, neneycrpernenna, rax n c onnm n (ecnn nx snauenne ne
onycxaer ]opmt cpannnrentno crenenn): nsanmocnxsant, omenpnsnano,
npornnonoxasana.
O eqnce n pyrnx neyxnennmx snaxax
I. e]nc mnoro]ynxnnonantnt snax. e]ncnte nanncannx npornnonocrannent
cnnrntm n pasentntm, nx uero cymecrnyer cncrema npannn omnx n ornocxmnxcx x
orentntm uacrxm peun. Ho ecrt raxne cnyuan ncnontsonannx e]nca, xoropte x +ro
cncreme npannn ne ornocxrcx. B Hpannnax 1956 r. uacrt raxnx cnyuaen onncana n omnx
npannnax cnnrntx n e]ncntx nanncann ( 77, n. 26), a uacrt n ananornuntx npannnax
nx cymecrnnrentntx ( 79, n. 15 n 16). Henecoopasno npannna ynorpenennx e]nca,
xoropte ne ornocxrcx x cncreme npannn npornnonocrannennx cnnrntx, e]ncntx n
pasentntx nanncann, ntennrt n ocot pasen.
1. e]nc ynorpenxercx npn coxpamenno nnctmenno nepeaue cnon, n rom uncne n
raxnx nanncannxx, re yuacrnymr ne rontxo yxnt, no n neyxnennte snaxn (nn]pt n p.):
1) n rpa]nuecxnx coxpamennxx cnon, nxnmuammnx yxnt nauana n xonna cnona: -xa
(nnnorexa), r-n (rocnonn), -p (oxrop), o-no (omecrno), r-no (ronapnmecrno); n
nanncannxx rnna H-on, B-nn (nmecro nonntx ]amnnn);
2) n rpa]nuecxnx coxpamennxx cnoxntx cnon, nesanncnmo or roro, nnmyrcx +rn cnona
cnnrno nnn uepes e]nc: x. . (xenesnoopoxnt), c. x. (centcxoxosxcrnennt), c. .
(connan-emoxpar, connan-emoxparnuecxn);
3) n nnctmenntx +xnnnanenrax cnoxntx cnon, uacrt xoroptx nepeaercx nn]po, yxno
nnn yxnamn (n rom uncne nepyccxoro an]annra) nnn nntm naueprannem (axe raxnm,
xoropoe nenosmoxno npouecrt), nanpnmep:25-nponenrnt n 25 %-nt, 150-nerne, 300-
mnnnnonnt, 5 rtcxunt, T-opasnt, S-opasnt, IBM-conmecrnrt, axrnnnt,
www-opasnt;
4) nepe oxonuannem nnn ero uacrtm npn nepeaue uncnnrentntx c nomomtm nn]p,
nanpnmep: 2-x,4-max, 5-ro, 20-, 135-m.
2. e]nc npnmenxercx npn sanncn onopontx unenon npenoxennx, nmemmnx omn
xoneunt +nemenr, ecnn nce unent, xpome nocnenero, npecrannent rontxo nauantntmn
+nemenramn (raxo e]nc nastnamr nncxunm): mapnxo-n ponnxonomnnnnxn; nnr-n
nsoxpyxxn; xnno-, rene-n nneo]nntmt; ne nyx-, a rpex+raxnt om; ne rontxo anrno-n
]panxo-, no n pyccxoxstunte rexcrt; xax noo-, rax n rasocnaxenne; o-nnn
nocnenepecrpoeunte nponecct; nno rene-, nno panonepeaua; oep-n ynrep-o]nnept.
Vnorpenenne nncxuero e]nca ne sanncnr or cnnmnoro/e]ncnoro nanncannx cnoxnoro
cnona.
B npannnax cneyer ormernrt raxxe cnyuan cnennantnoro ynorpenennx e]nca,
nanpnmep, n nnnrnncrnuecxnx rexcrax npn sanncn uacre cnona npncranox(npe-),
ocnon(unra-), cy]]nxcon(-enn-), oxonuann(-arn)nno nx oosnauennx unenennx cnona na
snaunmte uacrn nnn na cnorn: or-ronx-ny-rt, ro-no-na.
e]nc raxxe moxer ncnontsonartcx n ntpasnrentntx nenxx:
1) nx nouepxnyroro ntenennx uacrn cnona:
Cro nenecr ree! Bce c sanxcrtxrn!
Fes-ornercrnenno, ec-npenxrcrnenno (M. Hneraena);
2) npn nepeaue nponsnomennx no cnoram:
Tontxo nce-raxn +ro tn ouaponarentnt con,
o-ua-po-na-rentnt con! (u. ocroencxn);
3) nx nepeaun nporxxnoro snyuannx rnacntx n nntx ocoennocre nponsnomennx:
Anrponxa! Anrponxa-a-a! xpnuan on onro, onro ntrxrnnax nocnenn cnor (H.
Typrenen).
Hy o-o-ouent nanxsunnax pexnara!(Hs rasert).
3ro tnop-p-p-penonmnnonno! ;
H-n-npoxonre, n-n-noxanycra, cxasan on, sanxaxct.
II. B cnoe npannn pyccxo op]orpa]nn napxy c npannnamn ynorpenennx yxn onxen
trt pasen Vnorpenenne neyxnenntx snaxon. Kpome snaxa yapennx n e]nca (o nx
ynorpenennn cm. c. 2047), x neyxnenntm snaxam ornocxrcx raxxe xocax uepra n
anocrpo] (n Hpannnax 1956 r. o nnx, xax n o snaxe yapennx, nnuero ne ronopnrcx).
1. C]epa npnmenennx snaxa / (xocax uepra) nayunax n enonax peut. 3ect on
ynorpenxercx n cneymmnx ]ynxnnxx:
1) n ]ynxnnn, nnsxo x ]ynxnnn comsonnnnnn, xax snax antrepnarnnnocrn nonxrn nnn
nx oosnauennx ennoro cnoxnoro nonxrnx: xareropnx oymennennocrn/
neoymennennocrn, nponema cnnrntx/ pasentntx nanncann (n nnnrnncrnuecxnx
rexcrax); apxeonornuecxne naxoxn arnpymrcx nontm/ nonemnm npemenem;
oxsarentcrno noxynxn/ npoaxn nenntx ymar no oxnnenntm nenam; rpenaxep
nptrynxn perynnpyercx na pasmep/ nec mantma.
B +ro ]ynxnnn moxer ynorpenxrtcx ne rontxo xocax uepra, no n e]nc: xareropnx
oymennennocrn-neoymennennocrn n r. n./
2) nx oosnauennx ornomennx xaxnx-nno nennunn, napamerpon (n rom uncne n
maremarnuecxom cmtcne):Ho napamerpam nena/ xauecrno, yocrno n paore, npocrora n
opamennn moent sanxna nnnpymmee nonoxenne n cnoem xnacce; Komntmrep sanxn 4-e
mecro no xonnuecrny napanntx annon n 2-e no ornomennm annt/ nena; Kypc onnap/
enpo onycrnncx o mnnnmantnoro snauennx; Hont pnsorpa] c paspemamme
cnoconocrtm 600 rouex/ mm.
B ro xe ]ynxnnn ynorpenxercx xocax uepra n coxpamenntx oosnauennxx cocranntx
ennnn nsmepennx, nanpnmep: n/ ra (nenrnepon na rexrap), o/ mnn (ooporon n mnnyry).
2. 3nax anocrpo] nacrpounax sanxrax nmeer n pyccxom nnctme orpannuennoe
npnmenenne:
1) anocrpo] ncnontsyercx npn nepeaue nnocrpanntx ]amnnn c nauantntmn yxnamn
n O; npn +rom nocnponsnoxrcx nanncannx xstxa-ncrounnxa: `Anamep (D`Alembert),
`Annynnno, `Aprantxn, Xanna `Apx, `Onnte, `3pnnntn, O`Fpaen, O`Konnop,
O`Hnn. To xe n reorpa]nuecxnx nanmenonannxx: Kor-`Hnyap (rocyapcrno), Kor-`Op
(enapramenr no upannnn). Onaxo n cnonax, nponsnontx or cnon c anocrpo]om, +ror snax
ne nnmercx, nanpnmep: aprantxnoncxn;
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
2) anocrpo]om orenxmrcx pyccxne oxonuannx n cy]]nxct or npemecrnymme uacrn
cnona, nepeanaemo narnncxnmn yxnamn: nontsonartcx E-mail`om; On nncrpymenronan
counnennym nerom c-moll`nym yneprmpy (H. Fepepona); upannyscxn nepeno oonx
povanon Hnt]a n Herpona ntnonnen n annornponan A. Prechac`or.
Cneyer ormernrt, uro nonyunnmee pacnpocrpanenne nocne op]orpa]nuecxo pe]opmt
1918 r. ynorpenenne anocrpo]a n ]ynxnnn pasennrentnoro (c`es, o`em, ns`xrnen r. n.)
yxe anno ne coornercrnyer nopmam pyccxoro nnctma.
O npannnax cnn1noro, eqncnoro n pasentnoro nanncannn cnon
Omne npannna
Marepnan 7679 Hpannn 1956 r. onxen trt uacrnuno nepepacnpeenen. Tax, npannno
cnnmnoro nanncannx cnoxntx cnon c nepno nnoxstuno uacrtm na rnacnym (rnnaanna-,
anro-, rnpo-, neo-, pano-, ]oro-, +nexrpo-), nenpanomepno oennennoe c npannnom
nanncannx cymecrnnrentntx c coennnrentntmn rnacntmn ( 78, n. 1), onxno trt
orneceno x omnm npannnam: cp. nanncanne raxnx cnoxntx cnon, xax aynonnsyantnt,
panoaxrnnnt, cecmocroxn, +nexrponponont.
Haoopor, npannno nanncannx cnoxnocoxpamenntx cnon ( 76, n. 1), npecrannxmmnx
coo cnonoopasonarentnt paspx cymecrnnrentntx, onxno trt ncxnmueno ns omnx
npannn n paccmorpeno cpen npannn cnnmnoro nanncannx cymecrnnrentntx.
Hpannna nanncannx uepes e]nc pasnoro poa nonropon (xax nonntx, rax n ocnoxnenntx
n ono ns uacre remn nnn nntmn oannennxmn/ cm. 77, n. 1) neoxonmo ononnnrt n
art onee n]]epennnponanno. Tax, xpome nonntx nonropon (cnnn-cnnn, ene-ene),
onxnt trt ntenent n pyrne rnnt nonropon:
1) nonropt, n xoroptx ona ns uacre ocnoxnena cy]]nxcom nnn npncranxo: cnnn-
npecnnn, repem-repemox, ent-entcxo, entm-eno, cxox-nocxox, xer-noxer n r. n.;
2) couerannx +nemenron, naptnpymmnxcx no snyxonomy cocrany: rxn-nxn, rapt-apt,
]oxyc-noxyc, crpacrn-mopacrn n r. n.;
3) napnte xoncrpyxnnn ns cnon c nepno uacrtm nony rnna nonyropo-nonyepennx,
nonynoennt-nonyrpaxancxn;
4) couerannx nnsxnx no snauennm nnn coornocnrentntx cnon: rpycrt-rocxa, nexanno-
neraanno, nonrt-xopmnrt, xyo-eno n r. n.
Haxonen, ns omnx npannn (a raxxe ns pasena o cymecrnnrentntx) onxnt trt
ncxnmuent raxne cnyuan ynorpenennx e]nca (cm. c. 4749), xoropte ne nxoxr n cncremy
npornnonocrannennx rpex rnnon nanncann cnnrntx, e]ncntx n pasentntx.
Huena cymec1nn1entnme n nx coennennn
I. Hpannnamn nanncannx cymecrnnrentntx ( 78 n 79 Hpannn 1956 r.)
oxnartnamrcx n nentnoo]opmnennte cnoxennx, r. e. raxne, re cxnonxercx rontxo
nocnenn (n ontmnncrne cnyuaen nropo) xomnonenr(noonpono, cxonnom,
cenepo-nocrox, nsent-moropn r. n.), n nenentnoo]opmnennte couerannx
pasnnunoro rnna c orentntm cxnonennem xaxo uacrn(xynnx-npoaxa,
ntcranxa-xprapxa, xypnanncr-mexynaponnxn r. n.).
Kax moryr trt ynyument +rn npannna? Ecnn orxasartcx or saaun nsmenennx
npnnxrtx nanncann, peut moxer nrn o nepecmorpe crpyxrypt pasena,
npnnnnnon pasrpannuennx marepnana, yrounennn ]opmynnponox npannn.
B ecrnymmem op]orpa]nuecxom cnoe cocecrnymr npannna, n ocnony
xoroptx nonoxent pasnte npnsnaxn. Onn pexomenannn ocnonant na
]opmantntx momenrax, n pyrnx xe omnm nanncannem oennent cnona,
npnnanexamne x ono cemanrnuecxo rpynne es yuera nx crpoennx. Ha
]opmantnom npnsnaxe (rnn cnonoopasonannx) ocnonano npannno cnnmnoro
nanncannx cymecrnnrentntx c coennnrentntmn rnacntmn ( 78, n. 1). Ho c nnm
ncrynaer n npornnopeune pexomenannx nncart uepes e]nc cnona necxontxnx
cemanrnuecxnx rpynn nasnannx cnoxntx ennnn nsmepennx, nonnrnuecxnx
reuenn n naprn, npomexyrountx crpan cnera ( 79, n. 24). Ho cyrn cnoe
nanncannx rnna uenonexo-ent, anapxo-cnnnxannsm, cenepo-nocrox npecrannxmr
coo ncxnmuennx ns +roro npannna.
B ecrnymmnx npannnax ner pasrpannuennx opasonann nentnoo]opmnenntx
n coennenn, ne onaammnx npnsnaxom nentnoo]opmnennocrn. Tax, n n. 1 79
oennent n ony rpynny cnona xap-nrnna, nsent-morop n p., n xoroptx npn
cxnonennn nsmenxercx rontxo nropax uacrt, n nenentnoo]opmnennte couerannx
nsa-unrantnx, xynnx-npoaxa n p., n xoroptx cxnonxmrcx oe uacrn. B ro xe
npemx npannno nanncannx pyrnx nenentnoo]opmnenntx coennenn (mart-
crapyxa, Mama-pesnymxa n r. n.) ano n pyrom mecre n 79, n. 14.
Ecnn paccmorpert ncm conoxynnocrt npecrannenntx n conpemenno npaxrnxe
nnctma cnnrntx n e]ncntx nanncann cymecrnnrentntx n nx couerann, ro
oxastnaercx, uro o]opmnennm n nne uerxo c]opmynnponanntx npannn noamrcx
ne xareropnn:
1) cnnrnoe nanncanne nentnoo]opmnenntx opasonann, y xoroptx +ro cnocrno
nmeer ]opmantnoe ntpaxenne. Hpeonaammnm ]opmantntm npnsnaxom xnnxercx
coennnrentnax rnacnax n cnoxntx cnonax. onxna trt ntenena n rpynna
cnoxenn, y xoroptx nepnax uacrt connaaer c ]opmo nonennrentnoro
naxnonennx rnarona: ropnnner, epxnepeno, ep-xnmopa, cxonnom,
copnnronona, rpatapmnx n r. n. (no nepexarn-none xax ncxnmuenne nnmercx uepes
e]nc).
B +ro cnxsn n op]orpa]nuecxn cno cneyer nxnmunrt npannna nanncannx
nponsnontx cymecrnnrentntx, opasonanntx or nnmymnxcx uepes e]nc
nentnoo]opmnenntx cymecrnnrentntx. B coornercrnnn c ycroxnmecx npaxrnxo
nnctma raxne cymecrnnrentnte nnmyrcx cnnrno, ecnn onn opasonant or
cocrnenntx nmen (cocroxmnx ns nyx uacre c nauantntmn nponncntmn
yxnamn): ancaent (or Anc-Aea), omxaponnnnt (or Homxap-Ona),
nocanxenecnt, ntmopxnt, opexonosyennt, ynany+nnt n r. n. Onaxo
cymecrnnrentnte, opasonannte or nmen napnnarentntx, nnmymnxcx uepe
e]nc, coxpanxmr +ror e]nc: renepan-ryepnaropcrno (or renepan-ryepnarop),
nnne-npesnenrcrno, xamep-mnxepcrno, rpe-mnnonnsm, ynrep-o]nnepma n r. n.;
2) e]ncnoe nanncanne nenentnoo]opmnenntx opasonann pasnoro rnna. 3rnm
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npannnom oxnartnamrcx couerannx-nonropt (rnna ymnnna-pasymnnna), couerannx
coornocnrentntx nnn nnsxnx no snauennm cnon (pyr-npnxrent, onomn-]pyxrt n
r. n.), pyrne ycrounnte couerannx (nantxa-ncrantxa, cxareprt-camopanxa, pax-
ormentnnx n p.), a raxxe cnoonte couerannx c onocnonntm npnnoxennem
(rnna cryenr-menx, out-xpacannna, caono-nmnrent).
3a npeenamn +rnx nyx xareropn ocraercx ontmo maccnn pasnoopasntx
cnoxenn, ne nmemmnx nnemnnx noxasarene nentnoo]opmnennocrn. Onn
nnmyrcx xax cnnrno, rax n uepes e]nc.
1. Opasonannx, n xoroptx nepnax uacrt ncrpeuaercx n orentnom ynorpenennn,
xax camocroxrentnoe cnono, no n cocrane camoro cnoxnoro cnona ne cxnonxercx.
Hnmyrcx cnnrno:
opmamnna
ntmnen]an
xocrtyrnnt
nm]rnaysa
nnanxapra
]antnannapar
uerneprt]nnan
mropmrpan
Hnmyrcx uepes e]nc:
apec-xanenapt
renepan-maop
xas-opxecrp
xaent-xpan
xapanan-capa
xoxrent-xonn
xpan-anxa
mapm-pocox
nnan-napa
pesyc-]axrop
pernnr-nncr
me]-nonap
Hpeonaamr e]ncnte nanncannx, n rom uncne ontmnx rpynn cnon c ome
nepno uacrtm. 3ro, nanpnmep, pxt cnon c nepno uacrtm nsnec (nsnec-
npornos, nsnec-+nnra, nsnec-xnacc), nsent (nsent-reneparop, nsent-
xomnpeccop, nsent-+nexrponos), pox (pox-mystxa, pox-ancamnt, pox-rpynna),
cexc (cexc-xny, cexc-npoyxnnx, cexc-oma), +xcnpecc (+xcnpecc-ananns,
+xcnpecc-nnrepntm, +xcnpecc-onpoc, +xcnpecc-ycnyrn) nnn c nontmn, neanno
saxpennnmnmncx n pyccxo nexcnxe xomnonenramn nnrepner (nnrepner-npoexr,
nnrepner-apec, nnrepner-nontsonarent, nnrepner-nopran), onnan (onnan-
ncxyccnx, onnan-onpoc, onnan-nonocrn), nnap (nnap-axnnx, nnap-noepxxa,
nnap-xamnannx) n p.
2. Cnoxnte cymecrnnrentnte, y xoroptx nepnax uacrt n camocroxrentnom
ynorpenennn nensnecrna.
Hnmyrcx cnnrno: aptepcnena ent+rax panmaop nnnmynnp ro]mapman
nennop mmynrnryn
Hnmyrcx uepes e]nc: ac-penm pe-ntmnen ana-nama mmsnx-xonn xpmc-
nenenr nayn-rennnc
H sect e]ncnte nanncannx npeonaamr, ocoenno c yuerom nontx cnon c
nonropxmmnmncx nepntmn uacrxmn apr (`xyoxecrnennt, ornocxmncx x
ncxyccrny`: apr-ptnox, apr-npoexr, apr-canon), nr (nr-mystxa, nr-xnaprer,
nr-pnrm), ne (ne-crpannna, ne-cepnep, ne-pecypc, ne-]opym), non (non-
mystxa, non-ncnonnnrent, non-mnxrep), ron (ron-moent, ron-menexep, ron-
ecxrxa) n p.
3. Cymecrnnrentnte, oe cocrannte uacrn xoroptx orentno ne ynorpenxmrcx.
Hnmyrcx cnnrno:
entxanro
e]crporanon
smo
xentment
npecxypanr
cenepnap
]ent]eent
xynaxyn
Hnmyrcx uepes e]nc:
antma-marep
e]-pese
yrn-nyrn
nen-nns
nmnx-xea
noy-xay
nante-mame
nnnr-nonr
paxar-nyxym
xennn-+n
Ouennno, uro nx op]orpa]nuecxoro pasrpannuennx ncero maccnna
cymecrnnrentntx, paccmorpenntx n n. 13 (n onnx cnyuaxx nnmymnxcx cnnrno, n
pyrnx uepes e]nc), omee npannno c]opmynnponano trt ne moxer. Onaxo
nx cnoxntx cnon c nonropxmmnmncx, npoyxrnnntmn nepntmn uacrxmn onxna
trt ormeuena cneymmax saxonomepnocrt: ecnn nepnax uacrt cnoxnoro cnona
oxanunnaercx na rnacnym, ro raxoe cnono nnmercx cnnrno, a ecnn na cornacnym
uepes e]nc. Cp., c ono cropont, cnnrnoe nanncanne cnoxenn c nepntmn
xomnonenramn anro-, arpo-, ayno-, no-, nneo-, reo-, rnpo-, soo-, xnno-, maxpo-,
mnxpo-, mono-, napxo-, neo-, nnenmo-, ncnxo-, pano-, perpo-, cecmo-, crepeo-,
repmo-, ]nro-, ]oro-, +nexrpo-, +nepro-; anna-, axna-, mena-, exa-, mera-, rerpa-;
rene-; nony-; nonn-, myntrn-, enn-, mnnnn-, canrn n r. n. (n nono peaxnnn
cnoa npannn onxen trt npnneen nonnt cnncox raxnx nepntx uacre
cnoxenn), a c pyro cropont e]ncnoe nanncanne cnoxenn c nepntmn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xomnonenramn nsnec-, nr-, ne-, nsent-, onnnr-, nnrepner-, onnan-, nnap-,
non-, npecc-, pox-, cexc-, me]-, +xcnpecc n r. n.
Hapymaer +ry saxonomepnocrt e]ncnoe nanncanne cymecrnnrentntx c
nauantntmn uacrxmn na rnacnym: mnnn-, mnn-, maxcn (mnnn-]yron, mnn-
mxa, maxcn-nantro), nerro-, pyrro (nerro-oem, pyrro-macca), rope-, uyo-,
+xo (rope-oxornnx, uyo-mamnna, +xo-nrnyntc) n cymecrnnrentntx,
naunnammnxcx c nasnannx rpeuecxo yxnt (rnna ant]a-uacrnna, era-pacna,
ramma-nsnyuenne).
Cneyer raxxe oparnrt nnnmanne na ocooe (n neonpananno cnoxnoe) npannno
ntopa cnnmnoro/e-]ncnoro nanncannx cnon c nepno uacrtm non `nononnna`
( 79, n. 12).
Or +rnx pxon cnoxntx cnon cneyer ornnuart cnoxnocoxpamennte cnona (c
nepno uacrtm na cornacnym), xoropte nnmyrcx ncera cnnrno: aprocrpen,
rocropronnx, xomnaprnx, oprnonpoc, nenncrnryr, repaxr n r. n. K nnm ornocxrcx n
nonte cnona c nepno uacrtm xnep (`xnepnernuecxn`): xnepmamnna,
xnepnpocrpancrno, xnepesonacnocrt, xnepreppopnsr n r. n.
Ho cnnrnoe/e]ncnoe nanncanne mnornx cymecrnnrentntx ycranannnnaercx n
cnonapnom nopxxe. H o +rom neocrarouno ernoro ynomnnannx (cm. 76), a
onxno trt paccxasano nopono, c ontmnm uncnom npnmepon,
nnnmcrpnpymmnx pasnoe nanncanne cymecrnnrentntx.
B nono peaxnnn op]orpa]nuecxoro cnoa neoxonmo uerxo pasennrt nce npannna
cnnmnoro, pasentnoro n e]ncnoro nanncannx cymecrnnrentntx na na ontmnx pasena
Hapnnarentnte nmena n Cocrnennte nmena, a nocnenn na na nopasena:
Hmena, ncenonnmt, nposnnma, xnnuxn n Ieorpa]nuecxne nasnannx.
n]]epennnponannt noxo x npannnam nanncannx napnnarentntx n cocrnenntx nmen
n nx couerann nosnonnr nsnoxnrt +rn npannna onee nopono n erantno, c ontmnm
nnnmannem x pasentntm nanncannxm (n Hpannnax 1956 r. o pasentntx nanncannxx
ronopnrcx nnmt n npnmeuannxx, xorx no snaunmocrn +rn npannna ne ycrynamr npannnam
e]ncntx nanncann).
B pasene Cocrnennte nmena n xauecrne npnmepa npannn, rpeymmnx nonoro n onee
noponoro onncannx c yuerom conpemenno npaxrnxn nnctma, moxno npnnecrn npannno
pasentnoro nanncannx xnracxnx, xopecxnx, nternamcxnx nnuntx nmen: Cynt rcen, +n
CHonnn, Knm Hp Cen, uam Ban onr n r. n. nnn npannno e]ncnoro nanncannx cnyxentx
cnon n cepenne reorpa]nuecxnx nasnann (ne rontxo pyccxnx, no n nnoxstuntx): Pocron-
na-ony, Crpar]op-on-3non, Fynont-cmp-Mep, Pno-e-Xanepo. Kpome roro, cnenn]nxa
+roro pasena onpeenxercx rem, uro n nem mnoro nepexnnuex c npannnamn ynorpenennx
nponncntx yxn: rax, n cocranntx reorpa]nuecxnx nanmenonannxx rnna Cenepo-
Faxantcxoe naropte, 3anano-Cnnpcxax nnsmennocrt, Rxno-A]pnxancxax Pecnynnxa,
Ceprneno-Hocacxn paon e]ncnoe nanncanne npnnararentnoro oycnonneno
ynorpenennem no nropo ero uacrn nponncno yxnt.
Huena npnnara1entnme
Op]orpa]nuecxn cnonapt pyccxoro xstxa, onynnxonannt ononpemenno c
Hpannnamn pyccxo op]orpa]nn n nynxryannn (1956), coepxan ontmym rpynny
cnoxntx npnnararentntx, nanncanne xoroptx npornnopeunno ecrnymmnm npannnam, a n
nocneymmnx nsannxx +roro cnonapx xonnuecrno raxnx nanncann rontxo ynennunnanoct.
Bo mnorom +ro tno cnxsano c nenonnoro n neocrarouno uerxocrtm ]opmynnponox
coornercrnymmero pasena cnoa npannn npanonncannx.
Hpannna cnnmnoro/e]ncnoro nanncannx cnoxntx npnnararentntx nsnoxent ouent
xparxo n ne sarparnnamr pxa rpyntx acnexron +ro nponemt. axe na ocnonntx
npannna, onpeenxmmnx nanncanne ontmoro xonnuecrna cnoxntx npnnararentntx,
nsnoxent nenocneonarentno. Cmtcn nepnoro ns nnx cnonrcx x romy, uro
cnnrnoe/e]ncnoe nanncanne npnnararentnoro coornercrnyer nanncannm cnoxnoro
cymecrnnrentnoro, or xoroporo ono opasonano. Onaxo nn n n. 1 80, xacammemcx
cnnmnoro nanncannx npnnararentntx, nn n n.1 81, xacammemcx nx e]ncnoro nanncannx,
ne oronopeno, uro cymecrnnrentnoe moxer trt ne rontxo napnnarentntm, no n nmenem
cocrnenntm (npexe ncero +ro reorpa]nuecxne nasnannx). 3ro cneyer rontxo ns
npnneenntx npnmepon: semneentuecxn (or semneenen, semneenne), nonocnnpcxn (or
Honocnnpcx).
Tpyno pasopartcx n nnnnom cnncxe npnmepon, emoncrpnpymmnx concem pasnte
npannna ( 81, n. 1). Onn ns raxnx npnnararentntx nnmyrcx n coornercrnnn c e]ncntm
nanncannem cnoxntx cymecrnnrentntx, or xoroptx onn opasonant: cenepo-nocrount,
connan-emoxparnuecxn, anma-arnncxn, opexono-syencxn. pyrne xe opasonant or
pasentno nnmymnxcx nnuntx nanmenonann couerann nmenn n ]amnnnn: pomen-
ponnanoncxn, nantrep-cxorroncxn, a raxxe or reorpa]nuecxnx nasnann,
npecrannxmmnx coo coueranne nmenn n ]amnnnn, nmenn n oruecrna: nen-roncroncxn
(or Hen Toncro), epo]e-nannonnucxn (or Epo]e Hannonnu). 3rn nanmenonannx n
pyccxo rononnmnxe ynnxantnt, n npx nn cneyer opamart na nnx n npannnax ocooe
nnnmanne. 3ect omee n uacrnoe npannna onxnt trt c]opmynnponant orentno n
onee uerxo.
Bropo n rnannt npnnnnn, no xoropomy npornnonocrannent nanncannx cnoxntx
npnnararentntx, cemanrnxo-cnnraxcnuecxn ( 80, n. 2 n 81, n. 2). Cnnrnoe/e]ncnoe
nanncanne npnnararentnoro, opasonannoro na ocnone cnonocouerannx, onpeenxercx
nounnnrentntmn nnn pannonpanntmn ornomennxmn cnon n ncxonom cnonocouerannn.
Onaxo n rexcre Hpannn 1956 r. ner raxo enno ]opmynnponxn: n n. 2 80 ronopnrcx o
cnnrnom nanncannn cnoxntx npnnararentntx, opasonanntx ns couerann cnon, no
cnoemy snauennm nounnenntx ono pyromy: xenesnoopoxnt (or xenesnax opora),
pentconpoxarnt (or npoxartnammn pentct), omenapont (or omn nx napoa), a n
n.2 81 o cnoxntx npnnararentntx, opasonanntx ns nyx n onee ocnon,
oosnauammnx pannonpannte nonxrnx: ecnponenrno-ntnrptmnt, ntnyxno-nornyrt,
naprnno-xomcomontcxn, caono-oropont, anrno-xnoncxn n p. Coornercrnenno
npannno n 80 conponoxaercx yxasannem ncxontx cnonocouerann, a n 81 npnmept
e]ncno nnmymnxcx npnnararentntx amrcx es xaxnx-nno noxcnenn. B npnmepax x
+romy npannny npnneeno necxontxo cnoxntx npnnararentntx, n xoroptx coennxemte
ocnont oosnauamr onoponte npnsnaxn (ntnyxnt n nornyrt, caont n oropont n
p.) n rontxo ono npnnararentnoe ecnponenrno-ntnrptmnt (saem), uacrn xoroporo
yxastnamr na pannonpannte, no neonoponte npnsnaxn, xorx nmenno cpen raxnx
npnnararentntx ocoenno mnoro cnoxntx, cnopntx cnyuaen, cnxsanntx c onpeenennem
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ornomenn cocranntx uacre: oponontno-cnoprnnnoe omecrno (oponontnoe
cnoprnnnoe? cnoprnnnoe, ocnonannoe na oponontnocrn?), nannonantno-ocnoonrentnoe
nnxenne (nannonantnoe ocnoonrentnoe? nnxenne sa nannonantnoe ocnooxenne?),
]eoantno-xpenocrnnuecxn crpo n r. n.
Kpome roro, n n. 3 80 ecrt ono nonoxenne, cranxmee nnmymero n rynnx.
Pexomenyercx cnnrnoe nanncanne npnnararentntx, ynorpenxemtx n xauecrne
repmnnon, nesanncnmo or xapaxrepa n xonnuecrna (ne nnn rpn) ocnon, nxoxmnx n cocran
npnnararentnoro. Onaxo n n. 2 80 cnnrnoe nanncanne cnoxnoro npnnararentnoro
oxcnxnoct nounnnrentntmn ornomennxmn cnon n ncxonom cnonocouerannn, npnuem
+ro xacanoct n repmnnon (ecrecrnennonayunt, nonesamnrnt), n mnpoxoynorpenrentno
nexcnxn (xnnorpenemymn, xenesnoopoxnt).
Moxno tno t npenonoxnrt, uro n. 3 80 xacaercx ysxocnennantntx repmnnon rnna
rpyopmmnax (nperpaa), nnoenponecxne (xstxn), pennenepxnenemenxn (xstx),
nyyrnexncnt (ras), onaxo nocne +rnx npnmepon ormeueno, uro rax xe nnmercx
rnyxonemo cnono mnpoxoynorpenrentnoe. Boome xpnrepn repmnnonornunocrn rex
nnn nntx cnon xpane neuerox-n cnny ocrarouno mnpoxoro pacnpocrpanennx mnornx cnon,
oosnauammnx cnennantnte nonxrnx pasnnuntx c]ep snannx. Oparnm nnnmanne n na ro,
uro n pyrnx nynxrax roro xe pasena cnoa npannn nexoropte cnoxnte npnnararentnte
npnnoxrcx n nanncannxx, nrnopnpymmnx pexomenannm n. 3 80. Hanpnmep, cnona
nsent-moropnt nnn nosonncro-onornt, ptxno-xomxonaro-ntnenart, ynnnenno-
nanneronnnt npenaraercx nncart uepes e]nc, ncxox ns pyrnx coopaxenn, no pasne
+ro ne repmnnt? uaxrnuecxn pexomenannx, annax n n. 3 80, nn n npaxrnxe nnctma, nn n
op]orpa]nuecxnx cnonapxx ne conmaercx. Hs +roro cneyer, no-nnnmomy, nnmt onn
ntno: npannno nmeer mnoro ncxnmuenn, xora nanncanne npnnararentnoro onpeenxercx
n cnonapnom nopxxe.
K raxomy xe ntnoy nononr n npnmeuanne 1, annoe n xonne pasena:
"Hpnnararentnte, opasonannte ns nyx nnn onee ocnon, ne noxoxmne no
nepeuncnennte npannna, nnmyrcx uepes e]nc, nanpnmep: nnreparypno-
xyoxecrnennt(antmanax), cnonapno-rexnnuecxn(oren), nonnrnxo-macconax(paora),
nosonncro-onornt"
Kax nnnm, ecrnymmne npannna ne rontxo ne pernamenrnpymr mnornx nonpocon
cnnrnoro/e]ncnoro nanncannx cnoxntx npnnararentntx, no axe nx n ne cranxr. Onn
npocro amr nosmoxnocrt nncart e]nc n nexcntx, sarpynnrentntx cnyuaxx.
Hocxontxy Hpannna 1956 r. neocrarouno nn]opmnponann nontsonarene o nanncannn
cnoxntx npnnararentntx, saauy xon]nxannn nsxnn na cex anropt mnorouncnenntx
op]orpa]nuecxnx cnpanounnxon n nocon. Hmenno n cnpanounnxax oxcnxercx,
nanpnmep, e]ncnoe nanncanne npnnararentntx nnreparypno-xyoxecrnennt (antmanax)
n cnonapno-rexnnuecxn (oren): onn opasonant ns couerann npnnararentnoro c
cymecrnnrentntm(xyoxecrnennax nnreparypa, rexnnuecxn cnonapt nocnenee,
samernm, npx nn nepno) c nepecranonxo xomnonenron cnonocouerannx. B cnpanounnxax,
no cymecrny, npononrcx cnonapnax paora. B uacrnocrn, n noconxx .3.Posenranx
noxnnxmrcx cnncxn nepntx uacre cnoxntx npnnararentntx, nnmymnxcx ncera cnnrno
(rnyoxo-, nnsxo-, menxo-, rpyno-, nepxne-, nnxne-, panne-, cpene n p.) nnn uepes
e]nc (noenno-, maccono-, nayuno n p.).
Anropt cnpanounnxon npneramr raxxe x nepeuncnennm nexoroptx cy]]nxcon nnn
pyrnx xoneuntx uacre nepno ocnont cnoxnoro npnnararentnoro, nocne xoroptx
crannrcx e]nc xax n coornercrnnn c omnm npannnom, rax n nonpexn emy. K. H. Ftnnncxn
n H. H. Hnxontcxn ormeuamr e]ncnoe nanncanne cnon c nepno uacrtm na nxo
(xnmnxo-rexnonornuecxn, nanexrnxo-marepnanncrnuecxn). A. F. Bannpo oannxer eme
ocnont na nuecxo n crnenno (marepnanncrnuecxo-]nnoco]cxn, rocyapcrnenno-
npanono). . 3. Posenrant ]nxcnpyer e]ncnoe nanncanne npnnararentntx c cy]]nxcamn
ar-, ncr n on n nepno uacrn.
Ecrecrnenno, uro n +ro cnryannn y op]orpa]ncron nosnnxaer xenanne c]opmynnponart
npannno, oxcnxmmee nanncanne ncex cnoxntx npnnararentntx. F. 3. Fyxunna n H. H.
Kanaxynxax npenoxnnn cnoe npannno, ocnonannoe ne na cemanrnxo-cnnraxcnuecxom, a na
]opmantnom npnnnnne. H n cocrannennom nmn cnonape Cnnrno nnn pasentno? Ontr
cnonapx-cnpanounnxa ncnontsonan nmenno ]opmantnt npnnnnn. Ho nx npannny nx
ntopa e]ncnoro nanncannx cnoxnoro npnnararentnoro nannune cy]]nxca
npnnararentnoro n nepno ocnone cranonnrcx ne ononnnrentntm, nocontm cpecrnom, a
ocnonntm xpnrepnem. Coornercrnenno orcyrcrnne raxoro cy]]nxca onpeenxer cnnrnoe
nanncanne cnoxnoro npnnararentnoro. B +rom anropt cnonapx nnxr nyrt x paspemennm
paccmarpnnaemo op]orpa]nuecxo nponemt.
Hanmennx na conpemenno npaxrnxo neuarn noxastnamr, uro ]opmantnt npnnnnn
conmaercx anexo ne ncera. Hpexe ncero +ro ornocnrcx x cnoxntm npnnararentntm c
eccy]]nxcantno nepno uacrtm n cemanrnuecxn pannonpanntmn onopontmn
ocnonamn: mxco-monount, snyxo-yxnennt, ]ap]opo-]axncont, npnxoo-pacxont,
cnycxo-noemnt, sepno-rpanxno, cnero-nosymnt, nyxo-nepono, ronapo-
naccaxnpcxn, a raxxe (c ocnonamn npnnararentntx) uepno-ent, eno-cnne-xpacnt,
anrno-pyccxn n r. n. A raxne npnnararentnte c nounnnrentntmn, nepannonpanntmn
ornomennxmn ocnon, xax ropnontxnt, nonocnoprnnnt, cnnnnomosrono,
xamennoyrontnt, menopynt, nnn ontmne pxt cnon c nepntmn uacrxmn sanano-,
nocrouno-, cenepno-, mxno-, nenrpantno-(sananoenponecxn, nocrounocnanxncxn,
cenepnopyccxn, mxnoamepnxancxn, nenrpantnoasnarcxnn r. n.) nnmyrcx cnnrno, sa
ncxnmuennem rex cnyuaen, xora e]nc oycnonnen nponncno yxno no nropo uacrn
cnona n cocrane rononnma (Bocrouno-Enponecxax pannnna, 3anano-Cnnpcxax
nnsmennocrt n r. n.).
H nce xe, npoonxax npnepxnnartcx npnnxroro n Hpannnax 1956 r. cemanrnxo-
cnnraxcnuecxoro xpnrepnx pasrpannuennx cnnmnoro/e]ncnoro nanncannx cnoxntx
npnnararentntx, npnxonrcx oronopnrt ro ocroxrentcrno, uro ns ecrnymmero npannna
nmeercx mnoro ncxnmuenn.
Tax, necmorpx na pannonpannte ornomennx ocnon, nnmyrcx cnnrno npnnararentnte:
yponsptnno
noonosymnt
rasonapono
rnyxonemo
ne]rerasont
naponoxno
rasoepennt
n p.
B ro xe npemx, necmorpx na nounnnrentnte ornomennx ocnon, nnmyrcx uepes e]nc
npnnararentnte:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
anropcxo-npanono
ypxyasno-emoxparnuecxn
nanmrno-orennt
noenno-ncropnuecxn
npaueno-xoncyntrarnnnt
renno-nnxenepnt
rocyapcrnenno-ronononncrnuecxn
rpaxancxo-npanono
xnnnmno-xooneparnnnt
neueno-]nsxyntrypnt
ronouno-xnnornonouecxn
napammrno-ecanrnt
naprnno-norenxnarypnt
paxerno-rexnnuecxn
crpenxono-cnoprnnnt
yrononno-nponeccyantnt
xnrnxo-rexnonornuecxn
+xcnepnrenrantno-ncnxonornuecxn
+nexrponno-nyueno
xepno-+neprernuecxn
n p.
Oparnm nnnmanne na ror ]axr, uro npnnararentntx c e]ncntm nanncannem (npn
nounnnrentntx ornomennxx ocnon n nannunn n nepno uacrn cy]]nxcon ornocnrentntx
npnnararentntx n-, enn-, antn-, on-, cx-n p.) snaunrentno ontme, uem
npnnararentntx, nnmymnxcx cnnrno. Honaraem, uro sect, nomnmo npounx, ncrynaer n
cnny raxo ]axrop ncnxonnnrnncrnuecxoro xapaxrepa, xax nnna nepno uacrn cnoxnoro
npnnararentnoro n cnona n nenom. B npnnnnne e]ncnoe nanncanne cnoxntx
npnnararentntx, ocoenno nmemmnx neonocnoxnym nepnym uacrt, yono nx
unrammero n nnmymero, rem onee ecnn +ro ysxocnennantnte repmnnt (orcma n samernax
n nacroxmee npemx renennnx x pacnpocrpanennm e]ncnoro nanncannx n
repmnnonornuecxnx nonoopasonannxx-npnnararentntx).
B pesyntrare npnxonrcx npnsnart, uro nonpoc o cnnrnom/e]ncnom nanncannn cnoxntx
npnnararentntx n nonno mepe pemaercx rontxo n cnonapnom nopxxe. B +ro cnryannn
pont op]orpa]nuecxnx cnonape pyccxoro xstxa, n rom uncne cnennantntx yuentx,
snaunrentno nospacraer.
Kpome yconepmencrnonannx paccmorpennoro ocnonnoro npannna, onxen trt
cymecrnenno nepecrpoen n ononnen nect pasen o nanncannn cnoxntx npnnararentntx.
B nauane pasena onxno trt cxasano, uro npnnararentnte, opasonannte or
cymecrnnrentntx, nnmymnxcx cnnrno nno uepes e]nc, nnmyrcx rax xe, xax +rn
cymecrnnrentnte:
yntrpasnyxono(or yntrpasnyx)
xenesoeronnt(or xenesoeron)
uerneprt]nnantnt(or uerneprt]nnan)
nnne-npesnenrcxn(or nnne-npesnenr
nsent-moropnt(or nsent-morop)
cenepo-nocrount(or cenepo-nocrox)
ntm-opxcxn(or Htm-Hopx)
3arem onxno trt c]opmynnponano npannno (ero n Hpannnax 1956 r. xnno ne xnaraer) o
cnnrnom nanncannn npnnararentntx, n xoroptx nropax uacrt ne ynorpenxercx n xauecrne
camocroxrentnoro cnona (nnnnonorn, ceoopot, cxopocrpentnt, pasnornnnt,
mnorosnaunt, nnaronmnnt nr.n.) nno n camocroxrentnom ynorpenennn nmeer pyroe
snauenne (nennxoymnt, crpenonnnt n r. n.).
H rontxo nocne +roro onxno cneonart npannno, paccmorpennoe ntme xax ocnonnoe n
cnxsannoe c ntopom cnnrnoro/e]ncnoro nanncannx na cemanrnxo-cnnraxcnuecxnx
ocnonannxx: net +ro npannno xacaercx nnmt raxnx cnoxntx npnnararentntx, nocnenxx
uacrt xoroptx moxer ynorpenxrtcx n xauecrne camocroxrentnoro cnona npnnararentnoro
nnn npnuacrnx. Hpn +rom neoxonmo ormernrt cneymmym saxonomepnocrt: cnnrno
nnmyrcx npnnararentnte, npenmymecrnenno ynorpenxmmnecx n ]ynxnnn
cymecrnnrentntx: noennonnennt, noennooxsannt, cpounocnyxamn,
cctntnoxaropxnt, cctntnononnrnuecxn, semnononte, napnoxontrnte n r. n. anee
onxnt cneonart npannna:
1) o e]ncnom nanncannn npnnararentntx, oosnauammnx orrenxn xauecrna
(npenmymecrnenno nnera nnn nxyca):neno-xenrt, rerno-pyct, cnerno-senent, xpxo-
xpacnt, nexno-posont, xncno-cnaxn, roptxo-conent, xpnuame-xpxn, pacxarncro-
rpomxn, a raxxe (c napeunem n nepno uacrn) nsxenra-xpacnt, nccnnx-uepnt n r. n.;
2) o e]ncnom nanncannn npnnararentntx, opasonanntx or couerann nmenn n
]amnnnn, nmenn n nposnnma: nantrep-cxorroncxn, xmnt-nepnoncxn, ponn-ryoncxn,
uant-rapontoncxn, uapnn-uannnncxn, a raxxe npnnararentntx rnna xn-Crennn,
rern-Bannn, at-ycnn (n raxnx npnnararentntx ynorpenenne e]nca oycnonneno
nponncno yxno no nropo uacrn).
Hpn +rom rpeyercx ormernrt, uro nnmyrcx cnnrno npnnararentnte, opasonannte or
xnracxnx, xopecxnx n nternamcxnx nnuntx nmen: maons+ynoncxn(or Mao Hs+yn),
xnmnpcenoncxn (or Knm Hp Cen), xomnmnnoncxn (orXo Bn Mnn), a raxxe
npnnararentnte, opasonannte or nnuntx nmen, naunnammnxcx cnyxentmn +nemenramn
(aprnxnxmn, uacrnnamn) nan, e, ne, ]on n r. n., nanpnmep: nanroroncxn(or Ban Ior),
eronnencxn (or e Ionnt), ]onneranoncxn (or ]on Heran).
Hpannno o pasentnom nanncannn couerann napeunx c npnnararentntm nnn
npnuacrnem(aconmrno neoxonrt, namerpantno npornnononoxnt, xnsnenno
naxnt, uncro pyccxn, xnmnuecxn uncrt, connantno opnenrnponannt, nocroxnno
ecrnymmn, cnoono xonneprnpyert n r. n.) onxno trt nteneno n orentnt
naparpa].
Ocoo onxnt trt ormeuent npnnararentnte rnna neunosenent,
cnntnoecrnymmn, nerxonocnnamenxmmncx (otuno +ro repmnnt), xoropte
npecrannxmr coo cnona-cpamennx, opasonanmnecx ns couerannx napeunx c
nocneymmnm npnnararentntm nnn npnuacrnem. Taxne npnnararentnte cneyer ornnuart
or cnoontx couerann napeunx c npnuacrnem nnn npnnararentntm, nnmymnxcx
pasentno. Cp., nanpnmep: tcrpoecrnymmne cpecrna n tcrpo ecrnymmn n
+xcrperantntx cnryannxx uenonex.
Hapeunn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
I. Hpannna npanonncannx napeun (npexe ncero peut ner o ntope mexy
cnnrntm n pasentntm nanncannxmn) cunramrcx rpyntmn nx ycnoennx.
Hepeuent nperensn nearoron n yuentx x ecrnymmnm n +ro onacrn nopmam
ocrarouno omnpen.
Vuentx ne yonnernopxer orcyrcrnne nornuecxnx ocnon n nocrpoennn npannn,
noxo x xnaccn]nxannn marepnana c nosnnn naxponnn, onopa ne na cymnocrt
napeunx xax uacrn peun, a na orentnte ]opmantnte n nopo ocrarouno uacrnte
noxasarenn, uro nneuer sa coo nepexpecrnocrt nopmarnnntx rpeonann. Tax,
napeunx n omem, n orxptrym onxnt nncartcx cnnrno, nocxontxy opasonant
npncranountm cnocoom or npnnararentnoro n nonno ]opme, no nnmyrcx
pasentno no cyryo ]opmantnomy npannny nepeaun na nnctme napeun,
cocroxmnx ns npenora-npncranxn na cornacnym n nmenno ocnont,
naunnammecx c rnacno.
Hpenoanarene n yuamnxcx ne ycrpannaer npexe ncero ontmoe xonnuecrno
ncxnmuenn, xoropte ]axrnuecxn ormenxmr ecrnne npannn, nocxontxy nnn
nonexar sayunnannm, nnn rpeymr opamennx x cnonapxm. Hanpnmep, ocnonnoe
npannno cnnmnoro nanncannx napeun co nropo uacrtm, ne ynorpenxmmecx
camocroxrentno (nonont, nnporonot, nansycrt, nenomex, nonacntmxe,
cnosapanxy n r. n.), ne moxer trt npnmeneno anromarnuecxn, rax xax cymecrnymr
raxne axrnnno ynorpenxmmnecx napeunx, xax es onnxxon, es ymonxy, no
nceopyxnn, o ynay, na tt, na cnocxx, na omynt, na nnany, c neoma, c
xonauxa, c xannoepom n p., xoropte nnmyrcx c npoenom n snaunrentnoe
xonnuecrno xoroptx ne nosnonxer npnmennrt x nnm repmnn ncxnmuenne. He
ycrpannaer raxxe n ro, uro crpyxrypno onnaxonte ennnnt nnmyrcx no-pasnomy
n coornercrnenno nonaamr n pasnte pasent npannn (cp., nanpnmep: nasno na
nno, nasyox na rnasox, nnonm n ronoc, nroponxx n nerxx, npasna n na,
nauncrory na pexocrt, nanoxas na noop, cpasy c xoy). Taxnm opasom,
xpnrnxa cymecrnymmnx nopmarnnntx rpeonann n onacrn npanonncannx
napeun xacaercx n reopernuecxnx npnnnnnon, nonoxenntx n nx ocnony, n
npaxrnuecxoro npnmenennx npannn, conpemennte ]opmynnponxn xoroptx ne
nosnonxmr ntpaorart xaxo-nno anropnrm nx ncnontsonannx.
B nanmentme crenenn cxasannoe ornocnrcx x e]ncnomy nanncannm napeun. B
xoe op]orpa]nuecxo ncxyccnn 60-x roon XX n. e]ncnoe (nonycnnrnoe)
nanncanne napeun paccmarpnnanoct xax nosmoxnt oexr yconepmencrnonannx
op]orpa]nuecxo nopmt: e]ncnte nanncannx npenaranoct samennrt xax
cnnrntmn, rax n pasentntmn. B XIX n. npornn cnnmnoro nanncannx cnon rnnano
nepntx, no-pyxecxn nospaxan . K. Ipor, nocxontxy coennenne raxnx cnon n
ono nocnyxnno t rontxo x nanpacnomy opemenennm cnonapx. B name npemx
ontmnncrno nnnrnncron n npenoanarene-npaxrnxon cunramr
nenenecoopasntm nsmenxrt ycrounnte, ocrarouno nerxo ycnannaemte n
npnmenxemte na nnctme x mnorouncnenntm nonoopasonannxm nopmt e]ncnoro
nanncannx napeun. Tpeonannx npannn n +ro uacrn ( 84) ocnontnamrcx na
uerxo ntenenntx ]opmantntx ocnonannxx (napeunx, naunnammnecx cno n
oxanunnammnecx na xn, tn, omy, emy, napeunx rnna no-nepntx).
ecrnymmne npannna nyxamrcx nnmt n xoppexrnponxe n ononnennn
nexoroptmn nontmn ]axramn npaxrnxn nnctma, a raxxe ]axramn nsnecrntmn, no
no pasntm npnunnam ocrannenntmn es nnnmannx.
Tax, neoxonmo oannrt cneennx, uro no rnny cnon no-namemy, no-rnoemy,
no-cnoemynnmyrcx napeunx no-ero, no-ee, no-nx, opasonannte or necxnonxemtx
mecronmenntx npnnararentntx. Kpome roro, cneyer, no cymecrny, sanono
c]opmynnponart npannno nanncannx napeunx no-nartnn (n Hpannnax 1956 r. +ro
cnono nnmt ynomnnaercx n cxoxax, a n cnpanounnxax . 3. Posenranx
orcyrcrnyer), nocxontxy rax xe nepeamrcx na nnctme n nexoropte pyrne
napeunx: no-marepn, no-marymxe (ntpaxartcx, pyrartcx), no-uenoneuecrny
(nocrynnrt), xoropte ne orneuamr cnonoopasonarentntm xpnrepnxm, nnonmtm
omnm npannnom (+rn napeunx opasonant or cymecrnnrentntx n nmemr
]opmantnte npnsnaxn couerannx npenora no c ]opmo arentnoro naexa
nmenn). Hopma nepeaun na nnctme +rnx rpex cnon (xax n cnon no-ero, no-ee, no-
nx) nnepnte ycranonnena Pyccxnm op]orpa]nuecxnm cnonapem (1999).
Orentnoro onncannx sacnyxnnamr napeunx, opasonannte or raxnx cnoxntx
npnnararentntx, xoropte nnmyrcx uepes e]nc, n pesyntrare uero noxnnxmrcx
nanncannx c nymx e]ncamn, nanpnmep: no-xmnt-nepnoncxn (or xmnt-
nepnoncxn), no-nantrep-cxorroncxn, no-ntm-opxcxn, no-connan-emoxparnuecxn,
no-ynrep-o]nnepcxn.
B Hpannnax 1956 r. npn oxcnennn npanonncannx napeun npnnxr
ncropnuecxn noxo x marepnany. Hepeuncnenne cnonoopasonarentntx rpynn
cnnrno nnmymnxcx napeun ( 83) ocnontnaercx na axryantntx nx ncropnn
xstxa cnonoopasonarentntx nponeccax, cocroxnmnx n nepexoe n xareropnm
napeunx cnon pyrnx rpammarnuecxnx paspxon. Conpemennte nccneonannx no
nponemam nopmt ne npnsnamr +rn nnnrnncrnuecxne ocnonannx npannn
snaunmtmn nx nnmymnx. Tem ne menee npecrannxercx, uro n annom pasene
npannn npenournrentno coxpannrt rpynnnponxy marepnana c rouxn spennx
cnonoopasonarentno crpyxrypt cnona, nocxontxy n cnxsn c ncropnuecxn
oxcnnmo neonoponocrtm xnacca napeun raxax xnaccn]nxannx
cymecrnenna nx onosnannx napeun.
Hcnontsyemte n Hpannnax 1956 r. ]opmynnponxn rnna napeunx, opasonannte
coennennem npenoron c napeunxmn, nexoppexrnt npn onncannn cnnxponno
op]orpa]nuecxo nopmt: n cnonax ontne, nsnne, naconcer, nosanuepa n r. n.
+nemenrt o-, ns-, na-, nosa xnnxmrcx npncranxamn. annoe repmnnonornuecxoe
pasnnune cymecrnenno, nocxontxy n mxone yuar, uro nocne npncranxn nnuero
ncrannrt nentsx (rax nastnaemax nentnoo]opmnennocrt n nenponnnaemocrt
cnona), n +ro xnnxercx onnm ns ocnonntx xpnrepnen ntopa
cnnmnoro/pasentnoro nanncannx cnona. B mxontntx yuennxax cnennantno
oronapnnaercx ]axr npenpamennx npenoron n npncranxn (nanpnmep: Mnorne
napeunx opasonannct or nonntx npnnararentntx c npenoramn, xoropte
npenparnnnct n npncranxn). Ho+romy npn nepeuncnennn rnnon napeun,
opasonanntx or pasntx uacre peun n nnmymnxcx cnnrno, npannntnee npnmennrt
raxym, nanpnmep, ]opmynnponxy: napeunx, opasonannte c nomomtm npncranox
or napeun, mecronmenn, nonntx ]opm npnnararentntx.
Tpeymr rmarentno nponepxn n ononnennx c yuerom conpemenntx
nnnrnncrnuecxnx anntx n npnmept, npnnonmte nx nnnmcrpannn
cnonoopasonarentntx rnnon napeun. Tax, cnona nxoct, nxpnnt, naneperonxn,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nneperonxn, nnpoconxax, cnpoconox, cnpocontx, ncrapt, nenmorory, a raxxe nnont,
nrane, nxnt, saapom, orpoy opasonant ne or cymecrnnrentntx, xax yxasano n
Hpannnax 1956 r., a or npnnararentntx nnn rnaronon, cnono saapom or napeunx
apom(cm.: Pyccxax rpammarnxa. T. 1. C. 403, 407408). Ornocnrentno napeunx
nxnt cneyer samernrt, uro nanpannenne cnonoopasonarentno mornnannn ner n
npxmo npornnononoxnom nanpannennn: no cnnerentcrny yuentx,
cymecrnnrentnoe xnt nosnnxno nosnee napeunx.
Ocnonnym cnoxnocrt xax nx reopernuecxo nnrepnperannn, rax n nx
npaxrnuecxoro nsnoxennx npannn npecrannxer onpeenenne cnnrntx/pasentntx
nanncann napeun, c ono cropont, n couerann cymecrnnrentnoro c
npenorom, ynorpenxemtx n ocroxrentcrnenno (napeuno) ]ynxnnn, c
pyro.
Hcxont nx ecrnymmnx npannn npnnnnn moxer trt c]opmynnponan rax: orentnoe
cnono (n namem cnyuae napeune) onxno nncartcx cnnrno, coueranne cnon (npenoxno-
naexnoe coueranne) pasentno. annt npnnnnn cnennantno n cnoe npannn ne
oronapnnaercx, no nexnr n ocnone nocrpoennx pasena o napeunxx: cnnrntm nanncannxm
nocnxmen 83, e]ncntm 84. O pasentntx nanncannxx ronopnrcx n 83, npnuem
coepxanne n. 5 n n. 6 npornnonocranneno pyr pyry. Honyuaercx, uro nponema
pasnnuennx cnnmnoro n pasentnoro nanncannx napeun n Hpannnax 1956 r.
xomnosnnnonno ne ntxnnena.
Hasnannt npnnnnn onpeenxer raxxe n mop]onornuecxoe ocmtcnenne
paccmarpnnaemtx xstxontx ennnn. Hapeunxmn e-]axro cunramrcx rontxo nentno-
o]opmnennte ennnnt (nnmymnecx es npoena mexy uacrxmn), ennnnt c npoenom
mexy uacrxmn rpaxrymrcx xax couerannx c napeuntm snauennem. Ha npecrannenne o
napeunn xax rpa]nuecxn cnnrnom cnone onnpaercx raxxe ]opmynnponxa npannna nanncannx
napeun, cnonoopasonarentno cnxsanntx c cymecrnnrentntmn ( 83, n. 5a), cornacno
xoropo cnnrno nnmyrcx ennnnt, nmemmne n cnoem cocrane raxne cymecrnnrentnte nnn
raxne nmennte ]opmt, xoropte n conpemennom nnreparypnom xstxe ne ynorpenxmrcx
(oannm: xax orentnoe cnono). Hexoropte cnona nonann n cnncox npnmepon xnno
omnouno: nsacoc, nnepenanxy, nantnopor, nanspt, nooant, nnpnrnxxy (cnona sacoc,
nepenanxa, ntnopor, nspt, oant, npnrnxxa ormeuent n axaemnuecxnx cnonapxx
pyccxoro xstxa).
Onaxo neynorpenrentnocrt nmenno uacrn napeunx n xauecrne camocroxrentnoro cnona
ne xnnxercx esynpeuntm xpnrepnem nx onpeenennx cnnmnoro nanncannx napeunx. H n
nayuntx rpyax, n n yueno n meronuecxo nnreparype anno yxe xoncrarnpyercx
cymecrnonanne napeun, nnmymnxcx pasentno. [11 - Cm.: Fynannn H. H. Tpynte nonpoct
mop]onornn. M., 1976; Hnanona B. u. Conpemennax pyccxax op]orpa]nx. M., 1991; Pyccxax
rpammarnxa. M., 1980. T. 1.] Tax, nnmyrcx pasentno cneymmne napeunx, nropax uacrt
xoroptx ne ynorpenxercx camocroxrentno:
es npoctna
es ymonxy
n nerxx
n nanan
o ynay
sa rpyxn
sa mxnpxy
na tt
na nnany
na norpey
c yxrt-apaxrt
c xannoepom
c xonauxa
Taxxe napeunxmn xnnxmrcx, nanpnmep, cneymmne xstxonte ennnnt, nropax uacrt
xoroptx cymecrnyer n nne camocroxrentnoro cnona:
n ronoc (xpnuart)
n npnauy
n paccpouxy
n posnnny
n crapnny
n myrxy
o sapesy
sa ecnenox
sa nonnout
x mecry
na necy
na nsnoc
na ormne
na pexocrt
na cnyx
no emenxe
no crapnnxe
npo sanac
co sna
c cepnem
Taxnm opasom, ecrnymmee npannno, ncxoxmee ns omero nonoxennx o
nentnoo]opmnennocrn cnona, na camom ene ne onpeenxer cnoco nanncannx cnona
cnnrnoe nnn pasentnoe.
B Hpannnax 1956 r. nexoropte ns nepeuncnenntx ntme napeun paccmarpnnamrcx n
onom pxy c couerannxmn cymecrnnrentnoro c npenorom ( 83, n. 6). Hocxontxy
pasnnunrt re n pyrne nouac cnoxno axe cnennanncry, npecrannxercx
nenenecoopasntm paccmarpnnart n npannnax annym uacrt marepnana, crpemxct
onosnauno conmecrnrt rpannnt mop]onornuecxoro xnacca cnon (napeune, nmx
cymecrnnrentnoe) n npecrannenne o cnocoax ero op]orpa]nuecxoro o]opmnennx
(coornercrnenno, cnnrnoe nnn pasentnoe nanncanne). Conmecrnoe paccmorpenne n onom
pasene n napeun, nnmymnxcx pasentno, n couerann cymecrnnrentntx c npenoramn,
necymnx napeunym narpysxy, nnnrcx xax nosmoxnt ntxo ns nnnrnncrnuecxn
neonosnauno cnryannn. nx oosnauennx pasentno nnmymnxcx ennnn (napeunx n
]ynxnnonnpymmne n ponn napeun couerannx cymecrnnrentnoro c npenorom)
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nenecoopasno npnmenxrt ennt repmnn nanpnmep, napeunte couerannx. [12 - B
nacroxmee npemx n yueno-meronuecxo n nayuno nnreparype ncnontsymrcx ocrarouno
rpomosxne nanmenonannx: ynorpenennte n ponn napeunx couerannx nmen cymecrnn
rentntx c pasnnuntmn npenoramn, ntcrynammne n ]ynxnnn napeun couerannx
npenora c , npenoxno-naexnte couerannx c napeuntm snauennem, couerannx c
napeuntm snauennem, raxxe napeunte ntpaxennx, cocroxmne ns n r. n.]
Hmemrcx nce ocnonannx nx roro, urot c]opmynnponart necxontxo npannn,
oxnartnammnx pasentnte nanncannx napeuntx couerann. Hocrpoennte na ]opmantntx
ocnonannxx (npn +rom n nonno mepe coxpanxmrcx ecrnymmne nopmt npanonncannx, n
rom uncne ncxnmuennx), annte npannna onnctnamr:
1) couerannx, nxnmuammne n cno cocran npenor-npncranxy es, nx, o, no nnn npo,
nnmymymcx ncera pasentno;
2) couerannx npenoracn ]opmt ponrentnoro naexa cymecrnnrentnoro na y/-a (c
nny, c ronoy, c nera, c nepenyry, c pasmaxy);
3) couerannx npenorannnncco nropo uacrtm, naunnammecx c rnacno(n onnmxy, n
yxop, c nronouxn, c ornxxo);
4) couerannx, opasonannte nonropamn (ox o ox, yma n ymy, pas sa pasom, rpoe na
rpoe);
5) couerannx, nxnmuammne cymecrnnrentnoe, nmemmee ono snauenne n pasntx
npenoxno-naexntx ]opmax (cp.: n cropony n cropone; na xoprouxn na xoprouxax c
xoprouex; na namxrt no namxrn; na ntnouxn na ntnouxax).
3a pamxamn ]opmantno ouepuenntx nopm npanonncannx napeun n napeuntx couerann
ocraercx ocrarouno ontmo n nentennmt nn c rpammarnuecxnx, nn c nexcnuecxnx
nosnnn maccnn nexcnxn. Paccmorpennm ennnn, ne nmemmnx ]opmantntx ocnonann nx
onpeenennx nx cnnmnoro, e]ncnoro nnn pasentnoro nanncannx, onxen trt nocnxmen
ocot pasen npannn, nocxontxy nx op]orpa]nuecxax nopma ycranannnnaercx n
axaemnuecxom op]orpa]nuecxom cnonape (ananornunoe nonoxenne en n npannnax
npanonncannx cnoxntx cymecrnnrentntx, npnnararentntx, cnyxentx cnon).
Cnyaenme cnona n ueaoue1nn
Pasen Hpannn 1956 r., pernamenrnpymmn op]orpa]nm npenoron, comson, uacrnn n
mexomern, nopasenxercx na naparpa]t n coornercrnnn co cnnrntm ( 85), e]ncntm
( 86) nnn pasentntm ( 87) nanncannem +rnx uacre peun. B ornnune or pasenon,
paccmarpnnammnx snamenarentnte uacrn peun, +ror pasen nocrpoen na npnnnnne
oennennx ncex cnyxentx cnon n mexomern (nxnmuax snyxonopaxannx) npn
ycranonnennn nopm npanonncannx. B nonynxpntx cnpanounnxax no op]orpa]nn . 3.
Posenranx crana npnmenxrtcx onee yonax ]opma nsnoxennx npannn n coornercrnnn c
enennem na uacrn peun. Taxax xomnosnnnx nosnonxer ne rontxo yrnepnrt pannonpanne
mexy snamenarentntmn n cnyxentmn uacrxmn peun n onncannn op]orpa]nuecxnx nopm,
no n cenart camo raxoe onncanne onee nornuntm n ocrynntm nx nontsonannx.
Hocnenee naxno, nocxontxy n cnny onpeenenntx ncropnuecxnx npnunn cnyxente
cnona, mexomernx n snyxonopaxannx n snaunrentno crenenn npecrannxmr coo
marepnan, nonexamn rontxo cnonapno pernamenrannn. B cnom ouepet, npannna
op]orpa]nn, xax npecrannxercx, oxsarentno onxnt coepxart cneennx o rex
]parmenrax nexcnuecxoro cocrana xstxa, nopmarnnnocrt nanncannx xoroptx moxer trt
orpaxena nnmt n cnonapxx.
I. B Hpannnax 1956 r. n cnpanounnxax no op]orpa]nn npenaraercx cnonapnt nepeuent
npenoron n comson c e]ncntm, cnnrntm n pasentntm nanncannem, conponoxaemt
npornnonocrannennem cnnrno nnmymnxcx cnon pasentntm couerannxm (npoe n poe,
saro sa ro). H ro n pyroe ocymecrnnxercx c pasnnuno crenentm noponocrn n
ntopouno nnnmcrpnpyercx n]]epennnpymmnmn xonrexcramn (cp.: On nexpacnnt, saro
ymnt. Ero pyrann sa ro, uro cenan; Mt ncrpernnnct, urot oronopnrtcx. uro t
raxoe cxasart?). Hpn +rom nnre ne ormeuaercx ror ]axr, uro nanncanne npenoron n
comson ycranonneno, no cymecrny, n cnonapnom nopxxe, nocxontxy cnoco nx nanncannx
ne onnpaercx na xaxne-nno ]opmantnte noxasarenn nnn cemanrnuecxne npnsnaxn.
Op]orpa]nuecxne cnpanounnxn sauacrym npnnoxr na napannentntx pxa ennnn
nnmymnxcx cnnrno n pasentno, ns uero cxnatnaercx nneuarnenne, uro, xax n n npannnax
npanonncannx napeun, npenorn onornnnoro crpoennx nmemr pasnoe op]orpa]nuecxoe
o]opmnenne|nnny(uero) n nne(uero);nacuer(uero) sa cuer(uero);ncnecrnne, nanoone
n npoonxenne, n reuenne] n nx nanncanne nonexnr mexannuecxomy sanomnnannm.
B nenxx onee aexnamnoro npecrannennx cnyxentx cnon n nopmarnnnom
op]orpa]nuecxom onncannn moxno npenoxnrt cneymmee:
1) nocxontxy npanonncanne anntx uacre peun ]axrnuecxn ycranonneno cnonapem, ro
nepeuncnnrentnte pxt ennnn onxnt trt ocrarouno npecrannrentntmn (xax
npecrannrenen cam maccnn cnyxentx cnon pyccxoro xstxa), a nx orentntx rnnon cnon,
nanpnmep nx nnmymnxcx uepes e]nc npenoron (nx ncero 8, nxnmuax npocropeunte n
nanexrnte), ncuepntnammnmn;
2) crpynnnponart omnpnt marepnan na ocnonannn coornecennx cnonoopasonarentntx
rnnon cnyxentx cnon n cnocoa nx nanncannx.
1. Hpannna npanonncannx npenoron nornuno pacnpeennrt no rpem pasenam:
1) e]ncnoe nanncanne napntx npenoron-cpamenn: ns-sa, ns-no, no-sa, no-na, no-no,
nx-pan, sa-pan, c-no (+ro saxptrt px ennnn);
2) cnnrnoe nanncanne napeuntx no cnoemy nponcxoxennm npenoron (npocrtx n
cocranntx):
nnnsn
nnnsn or
nrnyt
nann or
nsamen
nmecre c
nmecro
noxpyr
nnnort o
nponent c
npoe
ncne sa
samecro(npocr.)
nanepxy
nancrpeuy
nanpornn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
napxy c
nonepx
nosan
nocepenne
nocpen
coxy
cnepx
csan
3) pasentnoe nanncanne cocranntx npenoron, no nponcxoxennm cnxsanntx c
npenoxno-naexntmn ]opmamn cymecrnnrentntx (nxnmuammnx onn nnn na
nepnoopasntx npenora):
n apec
n nne
n ene
n yxe
n snax
n xauecrne
no npemx
n nontsy
n nopxxe
n npoonxenne
n pamxax
n pesyntrare
n cnere
n cnny
n cnyuae
n cuer
n reuenne
n xoe
sa cuer
no nnom
no mepe
no npnunne
no uacrn
c nomomtm
c nentm
n sanncnmocrn or
n orner na
n ornnune or
n cnxsn c
n coornercrnnn c
n cpannennn c
n cropone or
n ynncon c
no ornomennm x
no cpannennm c
B nopxxe ncxnmuennx uertpe npenora annoro paspxa nnmyrcx cnnrno: nnny, nacuer,
nanoone, ncnecrnne.
2. Hpannna npanonncannx comsonn nacroxmee npemx npecrannent n nne conocrannennx
nexoroptx comson, coxpanxmmnx cnonoopasonarentnte cnxsn c pyrnmn cnonamn (npexe
ncero, c mecronmennxmn n napeunxmn), c coornercrnymmnmn couerannxmn cnon(raxxe,
roxe, urot, npnuem, npnrom, saro, sarem, oruero, orroro). Cymecrnennax pont npn raxom
conocrannennn npnnanexnr n]]epennnpymmnm xonrexcram. Kpome roro, npannna
nxnmuamr otuno nponsnontnt nepeuent pasentno nnmymnxcx neonocnonntx comson
(n Hpannnax 1956 r. on aercx n nne npnmeuannx x 85, nocnxmennoro cnnrnomy
nanncannm cnyxentx cnon). Hpannna npanonncannx comson nyxamrcx n onee uerxom
npornnonocrannennn npocrtx comson, nnmymnxcx cnnrno (n ono cnono), cocranntm,
nnmymnmcx ne n ono cnono. Heoxonmo yrnepnrt pasentnoe nanncanne comsa xax ro
nepe nepeuncnennem: annt coms orcyrcrnyer n Hpannnax 1956 r., no npnnonrcx n
cnpanouno n yueno nnreparype n e]ncnom nanncannn, uro ne coornercrnyer ero
npnpoe xax cocrannoro comsa (comsxax +mecronmenne ro).
II. Hpannna, ycranannnnammne npanonncanne uacrnn, n ro ]opme, xax onn nsnoxent n
op]orpa]nuecxom cnoe 1956 r. n n nonynxpntx noconxx n cnpanounnxax no
npanonncannm, nyxamrcx n ynopxouennn, ononnennn n xoppexrnponxe n coornercrnnn c
ocoennocrxmn ]ynxnnonnponannx uacrnn n peun n rpeonannxmn nornxn nsnoxennx.
Hpexe ncero op]orpa]nuecxomy onncannm uacrnn xax orentno uacrn peun onxen trt
orneen camocroxrentnt pasen. B nem onxnt trt npecrannent nopmt cnnmnoro,
e]ncnoro n pasentnoro nanncannx uacrnn n nx couerann c pyrnmn cnonamn.
Cneyer art ocrarouno nonnoe nepeuncnenne cocranntx uacrnn, nnmymnxcx ne n ono
cnono (cneennx o nnx n nacroxmee npemx n cnpanouno nnreparype orcyrcrnymr),
nanpnmep:
a ro
nor t
nor n
nor rax
npx nn
nce xe
rnxt n
nnn t
opo t
o uero
ecnn t
eme t
n es roro
n ecrt
n rax
n ro
xax ecrt
xax xe
xax pas
xax rax
xya xax
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nano t
nanpx nn
na uro
rax yx
rya xe
yx n
xnart n
uro t
uro x
n p.
B cnoe npannn 1956 r. ( 87) ronopnrcx nnmt o pasentnom nanncannn uacrnn t (), nn
(nt), xe (x) n ncex npounx uacrnn(net, monn p., a raxxe uro n couerannxx noxa uro,
pasne uro), r. e. peut ner o pasentnom nanncannn anntx uacrnn n couerannn c pyrnmn
cnonamn, a ne o op]orpa]nn camocroxrentntx neonocnonntx ennnn. Ananornunax
rpaxronxa marepnana xapaxrepna n nx nocon n cnpanounnxon . 3. Posenranx.
Taxnm opasom, n nacroxmee npemx n nnreparype no op]orpa]nn ne nponeeno pasnnune n
onncannn uacrnn xax camocroxrentntx cnon n couerann uacrnn co cnonamn pyrnx uacre
peun. Ionopnrcx, nanpnmep, o e]ncnom nanncannn uacrnntraxn, xora ona naxonrcx n
cocrane cnon nce-raxn n rax-raxn, a raxxe n rex cnyuaxx, xora ona cneyer sa rnaronom
(nanpnmep: Vsnan-raxn menx?). B +rom cnyuae conocrannenntmn oxastnamrcx, c ono
cropont, nexcnuecxn saxptrt px cocranntx uacrnn nce-raxn, rax-raxn (nonxrt-raxn,
npxmo-raxn), a c pyro orxptrt px cnon c nocrnosnrnnno uacrnne. 3rn cnona uacro
sannmamr n npenoxennn cnnraxcnuecxym nosnnnm cxasyemoro (npnuem ne rontxo
ntpaxennoro rnaronom n nnuno ]opme: npnexan-raxn, pa-raxn, nonpoc pemen-raxn),
ntcrynamr n ]opmax npnuacrnx(npnmemn-raxn cryenr, noxasannt-raxn ]nntm) n
eenpnuacrnx (cymen-raxn ntpartcx), xnnxmrcx napeunxmn (onontno-raxn). Kpome roro,
uacrnna raxn nnmercx pasentno n nosnnnn npemecrnonannx cnony xosxnny (otuno
cxasyemomy, ntpaxennomy nnuno ]opmo rnarona: On raxn npnexan nonpemx), a raxxe
nocne pasentno nnmymecx uacrnnt xe(x): On nce x raxn mo ctn. B 86 (npnm. 2)
Hpannn 1956 r. nnmt ronopnrcx, uro uacrnna raxn nnmercx uepes e]nc n cocrane cnon
nce-raxn n rax-raxn, a raxxe n rex cnyuaxx, xora ona cneyer sa rnaronom, nanpnmep:
Vsnan-raxn renx? Bo ncex ocrantntx cnyuaxx uacrnna raxn nnmercx orentno. Bnno, uro
npannna nanncannx uacrnnt raxnr peymr nneennx n op]orpa]nuecxoe onncanne
ononnnrentnoro marepnana n no+romy onee noponoro n n]]epennnponannoro
nsnoxennx.
B Hpannnax 1956 r., n pxe mxontntx yuennxon n nonynxpntx nocon ennnnt xoe-/
xo-, nno, nnyt, ro rpaxrymrcx xax uacrnnt. Onaxo conpemennax nayxa
xnann]nnnpyerxoe-/ xo xax npncranxy, yuacrnymmym n opasonannn neonpeenenntx
mecronmenn, a nno, nnyt, ro xax nocr]nxct (xoneunte uacrn) mecronmenntx
cnon (cm.: Pyccxax rpammarnxa, 10381039). Ho+romy npannno nanncannx anntx uacre
cnon uepes e]nc onxno narn cnoe mecro n pasene o npanonncannn mecronmenntx cnon.
Hpn +rom neoxonmo uerxo orennrt ro xax cnonoopasonarentnym mop]emy co
snauennem neonpeenennocrn, npncoennxmmymcx rontxo x mecronmenntm cnonam(xro-ro,
re-ro), or ro ycnnnrentno uacrnnt, npncoennxmmecx xo ncem snamenarentntm
uacrxm peun (om-ro, snaer-ro, ona-ro, na-ro, nerxo-ro, xpacnt-ro) (cm.: Pyccxax
rpammarnxa, 1695). [13 - Ha neoxonmocrt raxoro pasnnuennx yxastnan, nanpnmep, H. H.
Fynannn n paore Tpynte nonpoct mop]onornn (M., 1976. C. 192).] B pasene,
nocnxmennom e]ncnomy nanncannm uacrnn, cneyer ronopnrt o npanonncannn uacrnn
e, xa, re, ro, c, a raxxe o nanncannn npocropeuntx uacrnn rxa, rxact, rxo,
rxoct, cra, nocxontxy op]orpa]nuecxomy nopmnponannm nonexnr nexcnxa ne rontxo
nnreparypnoro xstxa, no n pyrnx ero ]ynxnnonantntx nnacron.
Hpannno e]ncnoro nanncannx uacrnnt re (nor-re pas, uepr-re uro) neoxonmo
ononnnrt npannnom pasentnoro nanncannx mecronmennoro cnona re (ree): Bor re|ree]
na; Bor re|ree] xpecr; re|ree] noxaxy.
Cneyer nnecrn n npannna ycnonne, npn xoropom uacrnna e nnmercx orentno, ecnn ona
cronr nocne pyro uacrnnt: C xem mon e raxoe ne cnyuanoct; Mt t e rax ne
nocrynnnn(ormeueno .3.Posenranem).
III. Pasnoo n o]opmnennn mexomern, nanmaemt n npaxrnxe neuarn, a raxxe n
cnonapxx n rpammarnuecxnx rpyax, nanonr na mtcnt, uro +ror ontmo maccnn pyccxnx
cnon noome cymecrnyer xax t nne crpororo npecrannennx o nnctmenno nopme [moxno
nanncart: pp(POC) n -p-p; ynmnm(OC), y-nm-nm(POC) n ynm-nm(PI); n-ro-ro(POC) n
nro-ro(PI); +xma(OC, POC) n +x-ma n r. .]. Pernamenrnpymmne yxasannx xax n Hpannnax
1956 r., rax n n noconxx no npanonncannm npaxrnuecxn cneent x mnnnmantnomy
nepeuncnennm cnoxntx mexomern n snyxonopaxann, nnmymnxcx uepes e]nc (e-
ory, e-xe-e, o-ro-ro, xa-xa-xa, o-o-o, nnt-nnt-nnt, ntn-ntn), a raxxe x
ntopounomy (cnyuanomy) ynomnnannm orentntx xstxontx ennnn: Tax xe nnmyrcx
|r. e. c e]ncom] nexoropte cocrannte snyxonopaxarentnte cnona, nanpnmep: na-non.
[14 - Posenrant . 3., xanxaxona E. B., Kaanona H. H. Cnpanounnx no npanonncannm
C. 78.] Kpome roro, xax n nx napeun n npenoron, nx mexomern xapaxrepna cnryannx,
npn xoropo onnaxonte no crpyxrype n ]ynxnnn ennnnt cymecrnymr n pasnnuntx
op]orpa]nuecxnx ]opmax; cp.: xyxapexy xyax-rax-rax, unx-unpnx; rapapax, ynmnm rpa-
ra-ra, o-ro-ro. Ho+romy nmemmnecx ceronx npannna npanonncannx mexomern
npecrannxmrcx neocrarountmn n ncxaxammnmn xaprnny xstxontx ]axron, nonexamnx
op]orpa]nuecxomy nopmnponannm.
Bo-nepntx, nopmarnnntmn rpeonannxmn onxno oxnartnartcx nce crpyxrypnoe
mnoroopasne +roro rnna cnon, nxnmuax ne ynomnnaemte n Hpannnax 1956 r.:
1) couerannx nepnoopasnoro mexomernx c uacrnne nnn mecronmennem: a yx, n-non,
n ree, ny yx, ny a, o-nn n r. n., a raxxe couerannxny n ny, e-xe-e;
2) ncenosmoxnte neonocnonnte ]paseonornsnpo-nannte ntpaxennx: nor ree na, nor
rax rax, nor ro-ro n ono (nor ro-ro n ono-ro), nor +ro a, uro rex, uepra c na n r. n.,
armmxn-cnert, armmxn-cnerontxn;
3) pasnoopasnte ocnoxnennx mexomern c nomomtm mecronmennxrtrnnaax rt, yx rt,
ox rt, nmt rt, rt]y rt, ]y-rt.
Bo-nroptx, cneyer c]opmynnponart npannna ne rontxo e]ncnoro, no raxxe n
pasentnoro nanncannx mexomern n nx coennenn c pyrnmn ennnnamn (uacrnnamn,
mecronmennxmn).
B-rpertnx, nnonne nosmoxno yrounnrt nanncanne orentntx xstxontx ennnn, c rem
urot cnecrn x mnnnmymy op]orpa]nuecxn pasnoo n cnonapxx n cnpanounnxax. Tax, nx
mexomern n snyxonopaxann, opasonanntx c ncnontsonannem nonropa uacre, moxno
npnsnart nopmo e]ncnoe nanncanne: y-nm-nm (xax o-xo-xo n r. n.), n-ro-ro (xax xyax-
rax-rax, xnpn-xy-xy). To xe xacaercx mexomern, nmemmnx n nponsnomennn xnno
nyxuacrnoe crpoenne: on-nx, ron-nx, +x-ra, yx-ra n r. n.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Haxonen, n-uerneprtx, nocxontxy mnorne mexomernx n snyxonopaxannx ocnyxnnamr
c]epy +monn, uro orpaxaercx na nnctme xax naptnponanne nx snyxonoro cocrana
(nonropenne xoneuntx cnoron, ynoenne n yrpoenne rnacntx n cornacntx; cp. nocxnnnannx
o-o n o-o-o; pp, ppp nnn p-p, p-p-p; npnstn x rnmnne rcc n m-m-m; nonyxanne no n n-
no-o, rnpy rnpy-y rnp-p-y-y), ro n npannnax nennmne tno t orpasnrt ocnonnte
cnocot nepeaun raxnx ennnn, noneprmnxcx ]opmantntm npeopasonannxm.
Hanncannn c o1pnnanneu ne
I. O nanncannxx c ne n Hpannnax 1956 r. ronopnrcx naxonnuno, no
repmnnonornuecxn nerouno. Tax, onn n ror xe npnsnax nannune
npornnonocrannennx ncnontsyercx nx oocnonannx n cnnmnoro, n pasentnoro
nanncannx (cm. 88, n. 2 n 89, n. 3). Koneuno, cnnrntmn nanncannxmn rnna
necnennanncrt, nexpncrnane, nenpau, nemapxcncr, nepyccxn nnn nerepmnnt,
nemerannt ntpaxaercx ne npornnonocrannenne, a nenpnnanexnocrt x xaxomy-
nno paspxy nnn nnn xnnenn. Kpome roro, n cnoe npannn ne ormeuen nent px
cnyuaen, ncrpeuammnxcx n op]orpa]nuecxo npaxrnxe.
Cnnrnoe/pasentnoe nanncanne orpnnannx ne, n cymnocrn, onpeenxercx rem,
xnnxercx ne uacrnne nnn npncranxo. Hpncranxa ne xax uacrt cnona onxna
nncartcx cnnrno c xopnem nnn c npemecrnymme emy pyro npncranxo:
nenonpannrt, nenspacxoonannt. uacrnna ne xax cnono oxsana orenxrtcx or
pyroro cnona npoenom: ne nspacxoonannt crponrenxmn xnpnnu. Onaxo no
mnornx cnyuaxx nponecrn oruernnnym rpannny mexy npncranxo n uacrnne
nectma nenerxo. Taxnm opasom, rpynocrt ntopa nanncannx ne xnnxercx sect
cnecrnnem rpynocrn (oexrnnno, xstxono) pasrpannuennx uacrnnt n
npncranxn. Hnmymemy naxno snart npnmert +rnx pasntx xstxontx ennnn
uacrnnt n npncranxn, a raxxe ymert pacnosnanart xonrexcrt, nomorammne
pasrpannunrt +rn ennnnt.
Co cnonamn onnx rpammarnuecxnx paspxonnemoxer trt nanncano nnmt
pasentno, co cnonamn pyrnx paspxon n cnnrno, n pasentno. Kpome roro,
cymecrnymr ycnonnx, onpeenxmmne rontxo cnnrnoe nanncannene(nne
sanncnmocrn or rpammarnuecxoro paspxa cnon). B coornercrnnn c +rnm npannna
cnnmnoro/pasentnoro nanncannxnenpenournrentno nsnoxnrt n rpex uacrxx:
1) cnnrnoe nanncanne ne;
2) pasentnoe nanncanne ne (sect onxna trt n pexomenannx o pasentnom
nanncannn ne c nmtmn couerannxmn cnon, n rom uncne c npenoxno-naexntmn
couerannxmn, nanpnmep: ne rpaxannn Poccnn, ne npxmo nponopnnonantnt, ne
no nyrn, ne es ocnonannx);
3) cnnrnoe/pasentnoe nanncanne ne. Hmenno n rperte uacrn npannn nornuno
nomecrnrt cneennx, nomorammne nnmymemy pasrpannunrt uacrnnynen npncranxy
ne n, cneonarentno, ntpart pasentnoe nnn cnnrnoe nanncanne.
K ycnonnxm, ntxnnxmmnm uacrnny ne (n rem camtm onpeenxmmnm pasentnoe
nanncanne ne), no-nepntx, ornocxrcx xoncrpyxnnn c npornnonocrannennem: 3ro ne
nmont, a ynneuenne; On naxounn, no ne xnrep n r. n. Hpn +rom neoxonmo
ornnuart noonte xoncrpyxnnn or npornnonocrannenn nnoro poa, npn xoroptx
comst a n no nnsxn no snauennm x xorx, nce-raxn, rem ne menee. Hanpnmep: Pexa
tna nemnpoxax, no nonnononax; On nexpacnnt, no ymnt; Ona nentcoxa, no
crpona; Heoporo noapox, no npnxrnt; nexpacnnt, a cnmnarnunt;
nernynt, a cxyunt sect ne orpnnaercx, uro pexa tna mnpoxax, uro on
xpacnnt n r. ., a yrnepxaercx, uro pexa nemnpoxax, uro on nexpacnnt n r. .
Bo-nroptx, uacrnna ne nxonr n cocran xoncrpyxnn, ycnnnnammnx orpnnanne:
1) co cnonamn nonce, anexo, nnuyrt, nnmano, ornmt, nanpnmep: 3ro nonce ne
npana; 3ror cnyua nonce ne ynnxanen; 3ro ornmt ne ouennno; Ona anexo ne
xpapax; uenonex on nnuyrt ne rnynt; Paccxastnart o +ror nnuyrt ne neceno;
Ona nonce ne opasonannee myxa;
2) c orpnnarentntmn mecronmenntmn cnonamn: nnxax ne, nnxaxo ne, nnxora ne, nnxoro
ne, nnxory ne, nnxya ne, nncxontxo ne, nnuero ne, nnuery ne n r. n., nanpnmep: Cnyua
nnxax ne noxoxmn; Hnxaxo on mne ne npnxrent; On nncxontxo ne xpacnnee cecrpt;
nncxontxo ne sanncrnnnt; nnxomy ne nyxnt; nnxya (nn na uro) ne ront; nn x uery ne
cnocont;
3) c nonropxmmecx uacrnne nn, nanpnmep: nn xosxenam, nn rocrxm ne nsnecrnt
myxunna; ne nyxnt nn mne, nn ree.
K ycnonnxm, ntxnnxmmnm npncranxy ne (n rem camtm onpeenxmmnm ee cnnrnoe
nanncanne), ornocxrcx n nosmoxnocrt sament cnona cnennsxnm no snauennm cnonom es
ne, nanpnmep: nenmemarentcrno (nerpannrer), nenpana (noxt), neceptesnt
(nerxomtcnennt), nernyoxne snannx (nonepxnocrnte), nerpomxo (rnxo), nepexo (uacro),
nenerxo (rpyno), nennsxo (anexo), nemano (mnoro), n nannune cnon co snauennem crenenn
npoxnnennx npnsnaxa, nouepxnnammnx yrnepxenne: ouent, xpane, nectma, upesntuano,
xnno, onontno (onontno-raxn), ocrarouno, nonnmme, ncxnmunrentno, conepmenno,
aconmrno, n ntcme crenenn. Hanpnmep: ouent neopoconecrnax paora; cnan ouent
necnoxono; cran xpane neaxrnnen; orneuan xpane nenpasymnrentno; nectma
nesaypxnt; nectma neoymanno; upesntuano nenpnxrno; xnno nenenecoopasnax sarex;
onontno neyaunt ]nnan; ocrarouno nenpornnopeunno; nonnmme nerpamornt;
ncxnmunrentno nenaronpnxrnte ocroxrentcrna; conepmenno neyonnernopnrentnt;
aconmrno nexomnerenren; n ntcme crenenn nenpnnnuno.
Cpen npounx ycnonn cnnmnoro nanncannx ne ecrt raxoe naxnoe nx cymecrnnrentntx
ycnonne, xax nannune nepe cymecrnnrentntm c orpnnannemneonpeenennx nnn npenora.
3ro nepnt npnsnax roro, uro ne c anntm cymecrnnrentntm opasyer ennoe cnono,
nanpnmep: Bo ncem nnnonaro neunoe moe nenesenne; K nepacuernnnocrn npnannnact n
nceramnxx ero nepemnrentnocrt; ontmo neoxornnx o raxnx pasnneuenn; Vnonen sa
nentxo na paory; Bce snamr o ee nenocnnrannocrn.
Heoxonmo cxasart o ycnonnxx cnnmnoro/pasentnoro nanncannxnec ]opmo
cpannnrentno crenenn npnnararentntx n napeun. Tax, ne nnmercx c ]opmo
cpannnrentno crenenn cnnrno:
1) ecnn npn +ro ]opme nmemrcx yrounxmmne napeunx n couerannx, nanpnmep: eme
nennrepecnee; ropaso neocrynnee; namnoro nenpnxrnee; nce nenonxrnee;
2) ecnn ]opma cpannnrentno crenenn ynorpenxercx n orpnnarentno xoncrpyxnnn
rnnaner nnuero neyaunee, uem.nnn n xoncrpyxnnn c comsamn uem.rem, nanpnmep: uem
nesamtcnonaree, rem nyume; uem antme, rem neyremnrentnee.
Heoxonmt pexomenannn, xax onxen nocrynnrt nnmymn npn orcyrcrnnn n
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xonrexcre cnon, nomorammnx pacnosnart orpnnanne nnn yrnepxenne n rem camtm
ornnunrt uacrnnyneor npncranxn ne-. B +rnx cnyuaxx cneyer nponepnrt, xaxne cnona
ycnnnnammne orpnnanne nnn nouepxnnammne yrnepxenne nosmoxnt no cmtcny n
annom xonrexcre.
Ecnn nosmoxno nocrannrt cnona, ntpaxammne npornnonocrannenne nnn ycnnnnammne
orpnnanne(nonce, ornmt n p.), ne uacrnna n nnmercx pasentno. Hanpnmep: Hyrt
|ornmt] ne anexn pyxo noart; Horoa tna [nncxontxo] ne xapxax; On [anexo] ne
cnoxoen; Onn [nnuyrt] ne nnnonnt; Xnnyr onn [nonce] ne oraro; Hpnsnartcx n cnoe
omnxe [nonce] ne ynnsnrentno; Vexan, no [ornmt] ne naonro; Moxer trt, [nonce] n ne
nnoxo, uro ero rya npnrnacnnn; Pasopartcx n +rnx npannnax [nnuyrt] ne nerxo.
Ecnn nosmoxno nocrannrt cnona, nouepxnnammne yrnepxenne (ouent, aconmrno n
p.), ne npncranxa n nnmercx cnnrno. Hanpnmep: Hyrt [ouent] neanexn-pyxo noart;
Xnnyr onn [nectra] neoraro; Horoa tna [ocrarouno] nexapxax; On [ouent] necnoxoen;
Onn [xnno] nennnonnt; Vexan, no [ouent] nenaonro; Moxer trt, [ouent] n nennoxo, uro
ero rya npnrnacnnn; Pasopartcx n +rnx npannnax [nectma] nenerxo.
Taxnm opasom, nnmymn onxen uerxo npecrannxrt cee, uro on xouer ntpasnrt: ecnn
orpnnanne npnsnaxa, ro cneyer nanncartneorentno or cneymmero cnona (nanpnmep: ne
pexn cnyuan, ne cymecrnenno, ne ynnnrentno, ne emoxparnuecxnm nyrem), a ecnn
yrnepxenne npnsnaxa, ro cneyer nanncart ne cnnrno (nanpnmep: nepexn cnyuan,
necymecrnenno, neynnnrentno, neemoxparnuecxnm nyrem). Or ntopa nanncannx yer
sanncert n nonnmanne nanncannoro unrammnmn.
Hs onee uacrntx neoxonmtx oannenn x rexcry npannn o nanncannnneormernm
cneymmne:
1) o pasentnom nanncannnnec uncnnrentntmn n cuerntmn cymecrnnrentntmn: ne onn,
ne na, ne nxrt, ne oa, ne cro, ne rtcxua, ne mnnnnon n r. n.;
2) o pasentnom nanncannn ne c npnnararentntmn, ynorpenxmmnmncx rontxo n xparxo
]opme: ne pa, ne onxen, ne ropas;
3) o ncxnmuennn ns npannna cnnmnoro nanncannx rnaronon, es ne ne ynorpenxmmnxcx:
ne nosoponnrtcx, ne npemnnyrt, ne oeccyt(re), ne onnyxct, ne samennrt (uro-nnyt
cenart) n p.;
4) o cnnrnom nanncannn ne npn oosnauennn nenpnnanexnocrn x xaxomy-nno paspxy
nnn, xnnenn ne rontxo c cymecrnnrentntmn(necnennanncrt, nexpncrnane n p.), no n c
npnnararentntmn: nenpannrentcrnennte crpyxrypt, nerocyapcrnennte cnyxamne,
nemxernte oprannsannn, necnnonte neomcrna, neaxaemnuecxne nncrnryrt, nenoennte
orpacnn, nennmente oanxn, neropocxoe nacenenne n r. n.
Mnorne pexomenannn no cnnrnomy/pasentnomy nanncannm ne, coepxamnecx n
pasnnuntx cnpanountx noconxx no op]orpa]nn, ne ntepxnnamr nponepxn npaxrnxo
nnctma. Taxont, nanpnmep, yrnepxennx: o npenmymecrnenno pasentnom nanncannnnec
ornocnrentntmn npnnararentntmn; o orpannuennn cnnmnoro nanncannxnec
cymecrnnrentntmn nnmt cnonamn, oosnauammnmn nnn n ntpaxammnmn xauecrnennt
orrenox (cp.:necnennanncrt, nemerannt n r. n.); o pasentnom nanncannn npnnararentntx c
ne n ycnonnxx ooconennx npn nocranonxe npnnararentnoro c sanncnmtmn cnonamn
nocne onpeenxemoro cymecrnnrentnoro [15 - Cm.: Posenrant .3., xanxaxona E. B.,
Kaanona H. H. Cnpanounnx no npanonncannm C. 68, 67, 69.] (+ro nonoxenne nerxo
onponepraercx raxnmn uacrtmn n conpemenno neuarn nanncannxmn, xax: cnooa naro,
neyronoe rnpanam; uenonex, nenepnt cnoemy cnony; npncrpacrnncx xo ncery cxasounory,
nenonxrnory conpemennnxam). K romy xe noonte yrounennx x npannnam, pexomenannn
uacmnoro xapaxrepa conponoxamrcx oronopxamn rnna otuno, xax npannno nnn axe
nnora, xoropte n npannnax xnno nexenarentnt.
O xoppex1npymmnx npannnax
B Hpannnax 1956 r. ecrt necxontxo npannn cnnmnoro / e]ncnoro nanncannx, xoropte
nnocxr nsmenenne n nanncannx, onpeenxemte pyrnmn noontmn npannnamn.
Tax, n 76, n. 2 pexomenyercx cnnrnoe nanncanne cnon c npncranxamn, no oronapnnaercx
npano na e]ncnoe nanncannne, ecnn npncranxa npncoennxercx x nmenn cocrnennomy
(nanpnmep, Anrn-mpnnr). B 79, n. 12 rax xe oocnontnaercx e]ncnoe nanncanne non-
Mocxnt.
B 79, n. 14, npnm. 2 pexomenyercx nncart connan-emoxpart mentmennxn (es nroporo
e]nca) nmecro connan-emoxpart-mentmennxn (xax cneyer ns omero npannna e]ncnoro
npncoennennx npnnoxennx).
B 81, npnm. 2 pexomenymrcx cnnrnte nanncannx npnamyaptnncxn,
sancctxxyntcxn, xorx npnnararentnte or nasnann Amy-aptx (rora tno npnnxro raxoe
nanncanne) n Hcctx-Kynt no omemy npannny onxnt tnn trt nanncant uepes e]nc;
npannno, raxnm opasom, ncnpannxer nanncannxnpnamy-aptnncxn sancctx-
xyntcxn.
B 84 pexomenyercx nncart no-connanemoxparnuecxn (nmecro no-connan-
emoxparnuecxn).
B 89, n. 7 pexomenyercx nncartnepasentno co ncemn cnonamn, nnmymnmncx uepes
e]nc: ne roprono-npomtmnennt, ne no-pyccxn, ne no-crapomy.
3ro anexo ne nce cnyuan, xora rpeyercx nnecrn xoppexrnponxy n nanncanne,
onpeenxemoe rem nnn nntm npannnom.
Hnxe npnnonrcx necxontxo rpynn npnmepon nanncann, sarpynnrentntx nx
nonnmannx, n npenaramrcx pexomenannn nx nx ncnpannennx (Hpannna 1956 r. raxnx
pexomenann ne coepxar).
1. Paccmorpnm npnmept ns nepnonuecxo neuarn (70-90-e rot XX n.):
A na xaxo-nnyt mn-meson ecrt oxsarentno anrnmn-meson?;
Onaxo na nam +xpan eme ntxonr nemano xaprnn +nerenrapntx,
cxemarnuntxncenoncropnxo-penonmnnonntx n ncenoconpemenntx;
He yntrpaypa-narpnornsma, a nacroxmero, nonnoro, peantnoro;
Ftnn npnrnament n mrar Panoxomnrera, sarenanmeropanommsnx-xonn;
Ononpemenno n nyx ropoax nauanact nepnax n ncropnn Poccnn nneonpecc-
xon]epennnx;
Farannn noxpyr cocrana npannrentcrna osnauamr nnmt opty sa ]nnanconte noroxn nx
noepxxn namnx nonyrope-onnrapxon.
Bo ncex +rnx cnyuaxx nepnte xomnonenrt (npncranxa nnn nepnax uacrt cnoxnoro cnona)
nepeant na nnctme n crporom coornercrnnn c ecrnymmnmn npannnamn. Coornercrnyer
npannnam (nnn cnoxnnmecx npaxrnxe nnctma) n nanncanne nroptx uacre +rnx
npncranountx nnn cnoxntx opasonann. Ho coennenne nyx npannntntx nanncann
aer nenpnemnemoe nanncanne, rax xax ncxaxamrcx cmtcnonte ornomennx mexy
coennxemtmn uacrxmn cnona. Hanonee npocro cnoco ncnpannennx raxnx nanncann
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
samena xonraxra e]ncom: anrn-mn-meson, nceno-ncropnxo-penonmnnonnt, yntrpa-ypa-
narpnornsr, pano-mmsnx-xonn, nneo-npecc-xon]epennnx, nony-rope-onnrapxn.
uopmynnponxa npannna moxer trt raxo: Heonycrnmo xonraxrnoe npncoennenne
nauantno uacrn cnona, ecnn nropax uacrt coepxnr e]nc. B +rom cnyuae cnnrnoe
nanncanne onxno samenxrtcx e]ncntm, nanpnmep: rene-npecc-xon]epennnx, nony-
xon]epenn-san, ayno-xon]epenn-cnxst n r. n..
2. Hpoanannsnpyem nanncannx pyroro xapaxrepa: Hoxnnxmrcx ncenornopnt,
ncenocrnnn, ncenonponsneennx ncxyccrna (Hs rasert).
Bcrynnn n ]asy xonconnannn, xoropax oxnartnaer n xommynncron, n nanncron, n
monapxncron, n ncenoxaeron, n ncenoxpncrnancxnx emoxparon (Hs rasert).
On ntnycrnn n cner ynnnrentnoe counnenne nonypoman, nony]nnoco]cxn rpaxrar (H.
Vcnencxn).
Hpexe x xax-ro ne omyman, uro nosan nac Kpmxonxn, Ca]ononxn n npoune Kosnonxn,
nonyepennn, nonyaunte nocenxn, a sarem yxe Mocxna-marymxa (Hs rasert).
H px unenon Bepxonnoro Conera xax t nonyenyrart, nonyonxnocrnte nnna (Hs
rasert).
B anntx npnmepax nauantnt xomnonenr cnoxnoro cnona, no omnm npannnam
nnmymncx co nropo uacrtm cnona cnnrno, ornocnrcx x couerannm cnon. Hmemrcx n nny
ne ncenonponsneennx, a nceno +nponsneennx ncxyccrna, ne nonyaunte nocenxn, a
nony +aunte nocenxn n r. . B noontx cnyuaxx nx aexnamnoro orpaxennx na nnctme
ntpaxaemtx cmtcnontx ornomenn neoxonmo ysaxonnrt n cnennantnom npannne
pasentnoe nanncanne nepno uacrn cnona, no omnm npannnam nnmymecx cnnrno, xora
+ra uacrt ornocnrcx x couerannm cnon (r. e. x xomnonenry, coepxamemy npoen).
B namnx npnmepax nanncannx onxnt trt ncnpannent cneymmnm opasom: nceno
nponsneennx ncxyccrna; nceno xpncrnancxnx emoxparon; nonypoman, nony ]nnoco]cxn
rpaxrar; nonyepennn, nony aunte nocenxn; nonyenyrart, nony onxnocrnte nnna. Tax
xe, pasentno, onxnt nncartcx couerannx rene xpyrnt cron, non paouero nx, non
cronono noxxn, non Mocxoncxo onacrn n r. n. (coornercrnymmee ononnenne onxno
trt nneeno n npannna nanncannx cnon n couerann c nepno uacrtmnon).
3. B cneymmnx npnmepax ns raser x couerannxm cnon (xomnonenram, coepxamnm
npoen) ornocxrcx nauantnte uacrn cnoxntx cnon, no omnm npannnam (nnn n
coornercrnnn c npaxrnxo nnctma) npncoennxemte nocpecrnom e]nca:
Mnnn-neryuax mtmxa onraer n Tannane na eperax pexn Kna;
3ro cnoero poa mnnn-uexonax xnnxxa;
Tenept +xc-Conercxn Coms noxnnaer nnot;
Hauart Vxasom N 1400 n mnnn-rpaxancxo nono n Mocxne.+ror
ro.saxanunnaercx exnapanne npesnenra.
nx raxnx cnyuaen roxe cneyer nnecrn pasentnoe nanncanne, r. e. npannno onxno
npeycmarpnnart sameny e]nca npoenom. Hanncannx onxnt trt ncnpannent rax:
mnnn neryuax mtmxa, mnnn uexonax xnnxxa, +xc Conercxn Coms, mnnn rpaxancxax
nona. Ananornuno cneyer nncart: mnnn crnpantnax mamnna, mnnn ronount anroronnt
n r. n.
4. Hpannno o nanncannn uepes e]nc nmtx nepntx uacre cnona (otuno nnmymnxcx
cnnrno) nepe nocneymme uacrtm, naunnammecx c nponncno yxnt (rnna non-
Mocxnt, Anrn-mpnnr), onxno trt c]opmynnponano n maxcnmantno oomennom nne:
cp. xorx t raxne ncrpeuennte n raserax nanncannx, xax apxn-Hnmmxnn, xnno-Ocran,
mnxpo-Xnpocnma, neo-Ponnson, ]oro-Mocxna, con-ununxon, a raxxe ne-Enpona (n
xonrexcre, re ne rpeonano t no cmtcny cnnmnoro nanncannx).
3ro xoppexrnpymmee npannno ne pacnpocrpanxercx na nanncannx rnna xnasnHHH,
mnxpo3BM, reneKBH, cnenHTV, r. e. na yxnennte nenouxn cocrana crpounax +rpynna
nponncntx, nnmymnecx cnnrno.
5. Cneyer nncart ne ncera pasentno ne rontxo co cnonamn, nnmymnmncx uepes e]nc:
ne no-pyccxn, ne no-myxcxn, ne no-moery, ne connan-emoxpar, ne nayuno-
nccneonarentcxn n r. n. (cp. 89, n. 7), no raxxe n c couerannxmn cnon, nnmymnmncx
pasentno: ne nayunt corpynnx, ne xannar nayx, ne rpaxannn Poccnn, ne npxmo
nponopnnonantnt n r. n.
6. B couerannxx c npnnoxennem, ecnn ona uacrt coepxnr npoen, e]nc onxen
samenxrtcx snaxom rnpe:
1) npn neonocnonnom onpeenxemom: crapmn nerenanr aprnnnepncr; nayunt
corpynnx xocmonanr; Mnxann Fynraxon axrep (cp.:nerenanr-aprnnnepncr, nerunx-
xocmonanr, Fynraxon-axrep);
2) npn neonocnonnom npnnoxennn: npexrop-xyoxecrnennt pyxononrent; om
namxrnnx apxnrexrypt; crpant +xcnoprept ne]rn; Mapmax nepenounx Bexcnnpa(cp.:
npexrop-pacnopxnrent, om-namxrnnx, crpana-+xcnoprep, Mapmax-nepenounx). 3amena
e]nca na rnpe neoxonma n n xoncrpyxnnxx rnn anonycanaropn nony om ortxa(cp.
nonycon-nonyxnt).
3amena e]nca snaxom rnpe xapaxrepna n nx pyrnx couerann, ona ns uacre xoroptx
coepxnr npoen, nanpnmep, nx xoncrpyxnn co snauennem npnnnsnrentnocrn: Hpney n
xnnape nauane ]enpanx (cp. n xnnape-]enpane); 3ro yer cronrt necrn necrn
nxrtecxr pyne (cp. pyne necrn-rpncra), a raxxe nx couerann c nn]pontmn
oosnauennxmn: onepannx Meuente aromt 2 (cp. ]nntr Cnpyr-5).
B xoncrpyxnnxx-nonropax, cocroxmnx ns npenoxntx couerann c ]opmamn
mecronmenntx cnon, npenaraercx ncnontsonart nmecro e]nca npoen, nanpnmep: Hm
nannenart na nce na nce; Vx c xem c xem, a c nnm onn pasepyrcx; Tonxonann o rom o
cem(cp.: nce-nce, xro-xro, ro-ce).
Onaxo n xoncrpyxnnxx c npnnoxennem n n pyrnx couerannxx, re nnmymeecx uepes
e]nc cnono nnn uacrt cnona npncoennxercx x cnony, raxxe nnmymemycx uepes e]nc,
otunt nanncannx c nymx e]ncamn, nanpnmep: +xc-npemtep-mnnncrp, +xc-nnne-
npesnenr, nnne-arnpan-nnxenep, renepan-maop-nnxenep, nnrepner-npecc-xon]epennnx,
]onx-pox-rpynna. [16 - C yuerom +ro saxonomepnocrn npenoxennym n Hpannnax 1956 r.
( 79, n. 14, npnm. 2) sameny nanncannxconnan-emoxpart-mentmennxnna
nanncanneconnan-emoxpart mentmennxnnentsx ne npnsnart ycrapenme. Taxxe n
nanncanneno-connan-emoxparnuecxnnepnee, uemno-connanemoxparnuecxn(cm. 84).]
Paccmorpennte xoppexrnpymmne npannna onxnt cocrannrt ocot pasen
op]orpa]nuecxnx npannn, saxnmuammn npannna cnnmnoro, e]ncnoro n pasentnoro
nanncannx cnon. B nem neoxonmo npeycmorpert nce cnyuan, xora npnmenenne rex nnn
nntx ocnonntx npannn aer nenpnemnemte nanncannx.
O npannnax yno1penennn nponncnmx n c1pounmx yxn
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
I. B 92-109 Hpannn 1956 r. paccmarpnnaercx ynorpenenne nponncntx yxn n
nyx conepmenno pasnnuntx ]ynxnnxx. Bo-nepntx, +ro ntenenne nauana
onpeenenntx orpesxon rexcra ( 9294). Taxoe ncnontsonanne nponncno yxnt
coornocnrcx co crpoennem peun, co snaxamn npennnannx (rouxa, mnororoune,
noeroune, nonpocnrentnt n nocxnnnarentnt snaxn). 3rn npannna c ontmnm
ocnonannem mornn t trt ornecent x nynxryannn: net nponncnax yxna
ynorpenxercx n raxnx cnyuaxx conepmenno nesanncnmo or nemecrnennoro n
rpammarnuecxoro snauennx cnona. [17 - Bannpo A. F. Pyccxoe npanonncanne. M.,
1951. C. 148.] Bo-nroptx, +ro ntenenne nponncno yxno orentntx cnon
nesanncnmo or crpoennx rexcra, or mecra +rnx cnon n npenoxennn ( 95-109).
Omn npnnnnn ynorpenennx nponncno yxnt n pyccxom nnctme ntenenne
n rexcre nmen cocrnenntx n npornnonocrannennn nx nmenam napnnarentntm,
xoropte nnmyrcx co crpouno yxnt. [18 - Op]orpa]nn pyrnx xstxon moryr
onnpartcx na pyrne npnnnnnt: nanpnmep, n nemenxom nnctme c nponncno yxnt
nnmyrcx nce nmena cymecrnnrentnte.] Cp.: nen Hen, nencxne epera Anexcanp
Hencxn, xpacnax manouxa Kpacnax Banouxa (cxasount nepconax), soponte
3oponte (xypnan).
Cocrnennte nmena, nanmenonannx upesntuano mnoroopasnt n no snauennm,
n no crpyxrype. Hx nanncanne tno nnepnte pernamenrnponano n xonne XIX n. .
K. Iporom. Hpannna 1956 r. nourn cneymr omnm pexomenannxm Ipora, no onee
nonnt. Onn yxastnamr, xax cneyer nncart pasnte xareropnn nanmenonann:
nmena n nposnnma nme, xnnuxn xnnorntx, reorpa]nuecxne n acrponomnuecxne
nasnannx, nasnannx yupexenn, oprannsann n oennenn, ncropnuecxnx +nox
n cotrn, npasnnxon, maccontx meponpnxrn, openon, apxnrexrypntx
namxrnnxon, a raxxe ntenxemte xantuxamn nasnannx raser, xypnanon, narpa,
nponsneenn ncxyccrna, omecrn, yupexenn, npenpnxrn n r. n. Ho crpyxrype
nmx cocrnennoe moxer trt npocrtm, r. e. cocroxmnm ns onoro cnona, nnn
cocranntm, r. e. cocroxmnm ns nyx nno necxontxnx cnnraxcnuecxn cnxsanntx
mexy coo cnon. Cocrannte nmena cocrnennte moryr nxnmuart n cex, xpome
snamenarentntx, raxxe n cnyxente cnona (npenorn, comst, uacrnnt).
Onaxo sa npomemne ecxrnnernx nponsomnn snaunrentnte nsmenennx: n
xstxosnannn noxnnnnct nonte reopernuecxne nccneonannx; npaxrnxa nnctma
orcrynnna or pxa pexomenyemtx Hpannnamn 1956 r. nanncann; onn nasnannx n
rnnt nasnann ycrapenn nnn ntmnn ns ynorpenennx n noxnnnnct pyrne,
rpeymmne xon]nxannn; ornana neoxonmocrt n neonornuecxo
pernamenrannn nanncannx nexoroptx xareropn nasnann. Ouennno, uro
ecrnymmne npannna nyxamrcx n ncnpannennxx n ononnennxx.
I. B pxe cnyuaen ecrnymmne npannna onnpamrcx ne na xstxonte
saxonomepnocrn, a na nonnrnuecxne n neonornuecxne ycranonxn.
1. Hpannna 1956 r. ( 105106) npenaramr pasnnuart, c ono cropont,
nanncanne nasnann ntcmnx yupexenn n oprannsann Conercxoro Comsa, n
xoroptx c nponncno yxnt nnmercx xaxoe cnono, xpome cnyxentx cnon, cnona
naprnx n cnon, saxnmuenntx n xantuxn(Coner Mnnncrpon CCCP, Henrpantnt
Kornrer KHCC, Bepxonnt Coner, Conercxax Apmnx n Boenno-Mopcxo unor n
p.), a c pyro cropont ncex pyrnx nasnann, n xoroptx c nponncno yxnt
nnmercx nnmt nepnoe cnono (Mnnncrepcrno nnocrpanntx en, Axaemnx nayx
CCCP n r. n.).
Taxo noxo x nanncannm nasnann neonoxparno noneprancx xpnrnxe. A. F.
Bannpo ormeuan, uro rpynocrt nepapxnuecxoro pasrpannuennx yupexenn n
oprannsann npnnonr x neoxonmocrn nxnmuart n op]orpa]nuecxne
cnpanounnxn nepeuent o]nnnantntx nonntx nasnann yupexenn, oprannsann,
npenpnxrn n r. n. nenrpantnoro, onacmnoro, ropocxoro macmraa, a raxxe
orentntx nasnann, ne noxoxmnx no re nnn nnte xareropnn. annax n
Hpannnax 1956 r. ]opmynnponxa npnnonr x romy, uro n npaxrnxe neuarn
nanmaercx pasnnunoe nanncanne ananornuntx no crpyxrype n no cocrany
nanmenonann.
ecrnnrentno, rpyno oxcnnrt, nouemy cneyer nncart Boenno-Mopcxo
unor (c nponncno nce cnona), no Ipaxancxn nosymnt ]nor (c nponncno
rontxo nepnoe cnono). B onnaxonom xonrexcre ncrpeuamrcx nanncannx
Poccncxax axaemnx nayx Poccncxax Axaemnx nayx, Henrpantnt om
yuentx Henrpantnt om yuentx n r. n. B conpemenntx raserax n xypnanax, n
pexnamntx nsannxx nnmyr: Fenopyccxn Hapont ]ponr, Mocxoncxax
Harpnapxnx, Pyccxax 3apyexnax Hepxont, Poccncxax Axaemnx ecrecrnenntx
nayx, Pymxnnencxoe Omecrno pyse nnnorexn, Fnnnoreunax Accamnex
Enpasnn, Mexynapont Fanx Pexoncrpyxnnn n Pasnnrnx n r. n.
Ceptesnte nponemt c nanncannem nasnann yupexenn n oprannsann
nosnnxnn n 90-e rot XX n., xora tnn cosant nonte oprant nnacrn, nonte
yupexennx n oprannsannn. Tax, n Kparxom cnpanounnxe no o]opmnennm axron
]eepantntx opranon rocyapcrnenno nnacrn (M., 1997) pexomenyercx nncart:
Coner Fesonacnocrn Pu, Iocyapcrnennax yma, ueepantnoe Copanne,
Koncrnrynnonnt Cy Pu, Bepxonnt Cy Pecnynnxn Famxoprocran, Haponoe
Copanne Pecnynnxn arecran, Iocyapcrnennt Coner Pecnynnxn Korn,
Iocyapcrnennax yma Cranponontcxoro xpaxn r. .
Op]orpa]nuecxne cnpanounnxn amr pasnnunte pexomenannn no nanncannm
nontx nasnann. Cnpanounnx no npanonncannm, nponsnomennm, nnreparypnomy
peaxrnponannm . 3. Posenranx, E. B. xanxaxono n H. H. Kaanono (1994),
c ono cropont, noepxnnaer Hpannna 1956 r. n pexomenyer nncart:
Bepxonnt Cy Poccnn, Oennennte Boopyxennte Cnnt CHI n eme
Mexynapont Banmrnt uon, a c pyro ormeuaer, uro n nanncannn
nexoroptx nontx nasnann nanmamrcx xoneannx, nanpnmep: ueepantnoe
copanne (ueepantnoe Copanne), Iocyapcrnennax yma (Iocyapcrnennax
yma), Koncrnrynnonnt cy (Koncrnrynnonnt Cy). Ocraercx nexcntm,
cneyer nn ornocnrt x nasnannxm ntcmnx rocyapcrnenntx yupexenn
Iocyapcrnennym ymy Cranponontcxoro xpax, Bepxonnt cy Pecnynnxn
Famxoprocran n r. n.
B cnonapxx B. B. Honarnna, H. B. Heuaeno, H. K. uentnono Hponncnax nnn
crpounax? (1999) n Kax npannntno? C ontmo yxnt nnn c manentxo? (2002)
n nmtx nasnannxx opranon nnacrn, n nanmenonannxx yupexenn, oprannsann,
yuentx saneenn n r. n. pexomenyercx nncart c nponncno yxnt rontxo
nepnoe cnono: Iocyapcrnennax yma, Koncrnrynnonnt cy, ueepantnoe
copanne, Haponoe copanne Pecnynnxn arecran, Poccncxax axaemnx nayx,
Mnnncrepcrno ]nnancon Pu, Mexynapont nanmrnt ]on n r. n. Taxo
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npnnnnn nanncannx nosnonxer orxasartcx or nennnrnncrnuecxoro, no cnoe cyrn
nepapxnuecxoro enennx nasnann no xareropnxm n nnecrn ennoe nanncanne nx
onornnntx no snauennm n crpyxrype nasnann.
2. Or nexoroptx neonornuecxnx pexomenann Hpannn 1956 r. n npaxrnxe
neuarn anno orxasannct. Tax, nepecrana conmartcx pexomenannx nncart cnono
Pecnynnxa c nponncno yxnt rontxo n nasnannxx pecnynnx CCCP n rax
nastnaemtx crpan napono emoxparnn ( 100) n noxnnnnct raxne nanncannx,
xax ueeparnnnax Pecnynnxa Iepmannx nnn Rxno-A]pnxancxax Pecnynnxa. Cp.
raxxe: Hepnax mnponax nona, Bropax mnponax nona, o neannero npemenn
nncanmnecx co crpouno yxnt xax xxot ne xnnxmmnecx cocrnenntmn
nmenamn.
Ho nor nnrepecnt ]axr, esycnonno, nmemmn neonornuecxym noonnexy: mt no-
npexnemy nnmem nasnannx uertpex neymnx naprn sananoro mnpa pecnynnxancxax n
emoxparnuecxax naprnn CBA, xoncepnarnnnax n neopncrcxax naprnn Bennxopnrannn
co crpouno yxnt. Xorx Hpannna ( 107) pexomenymr nncart nasnannx nonnrnuecxnx
naprn c nponncno yxnt, no, cyx no npnmepam, rontxo nasnannx xomnaprn:
Kommynncrnuecxax naprnx Ancrpnn, Hontcxax oennennax paouax naprnx (no:
neopncrcxax naprnx). B cnonape-cnpanounnxe . 3. Posenranx Hponncnax nnn
crpounax? (1984) npenaranoct nncart mano xomy nsnecrnym emoxparnuecxym naprnm
Tannana (a raxxe Hnonesnn, Hmxcemypra n pxa pyrnx crpan) c nponncno yxnt, a
emoxparnuecxym naprnm CBA co crpouno. Tam xe unraem: Pecnynnxancxax naprnx
(upannnx), no pecnynnxancxax naprnx (CBA). H +ra nenenax rpannnx xnner o cnx nop.
Hontrxa nexoroptx nnnrnncron oocnonart crpounym yxny n nasnannxx naprn CBA n
Bennxopnrannn rem, uro +ro xxot nasnannx, ne nocxmne xapaxrepa o]nnnantnoro
nanmenonannx, aprymenr neyenrentnt. Kaxont xe rora o]nnnantnte nasnannx +rnx
naprn? B +nnnxnonenuecxo crarte o CBA cxasano: emoxparnuecxax naprnx CBA
(Democratic Party), ona ns nyx (napxy c Pecnynnxancxo naprne) rnanntx naprn n
CBA (FC3. T. 8. M., 1972). Ho op]orpa]nx, npnnxrax n FC3, ne yenna peaxnnonntx
paornnxon, a noromy n n namn nn nepexo nnmyr rax, xax npnntxnn. Tontxo n cnonape
Kax npannntno? C ontmo yxnt nnn c manentxo? (2002) noxnnnoct nanncanne:
emoxparnuecxax naprnx (n CBA n p. crpanax) n r. n.
3. Oparnmcx x nanncannm nnuntx nmen, npenparnnmnxcx ns nmen cocrnenntx n nmena
napnnarentnte, a raxxe raxnx, xoropte nnmt ynorpenxmrcx n napnnarentnom cmtcne, no
ne crann nmn ( 95, npnm. 34), nanpnmep: nonenac, onxyan, no: He xaxt ent
poxamrcx Ioronn n Bepnnt. Hpn +rom n Hpannnax 1956 r. ronopnrcx: Hnnnnyantnte
nasnannx nme, ynorpenxmmnecx n npespnrentnom cmtcne xax poonoe nasnanne,
nnmyrcx co crpouno yxnt, nanpnmep: ase]t, xnncnnnrn?. Orcyrcrnne n cnoe npannn
npnmepon, re cocrnennoe nmx ynorpeneno n npespnrentnom cmtcne, no nanncano c
nponncno yxnt, n npaxrnxe neuarn npnneno x romy, uro nanncanne nmenn c nponncno
nnn crpouno yxnt crano ntpaxennem onenxn roro nnn nnoro exrenx, nesanncnmo or
roro, nepemno nmx cocrnennoe n napnnarentnoe nnn ner. Hoxasarentnt npnmept, xora n
onom npenoxennn nmena nnmyrcx no-pasnomy n sanncnmocrn or ornomennx x nnm
anropa:
H ram, crox n cropone, ner-ner n noymam: xopxnent ne onn na cnere, ecrt n
Ceprynnnt, Mentnnxont (Hs xypnana).
Ho nenouxe, xax ronopnrcx, or enxenop]a n ynrapnna x Hntnny n
Mnxanxony(R.I.Oxcman K. H. uyxoncxn. Hepenncxa).
B cnpanounnxe H. C. Banrnno n B. H. Cnerntmeno Op]orpa]nx n nynxryannx (1993)
onenount npnnnnn ntpaxen nnonne onpeenenno: uamnnnn nnn nmena, ynorpenennte
no mnoxecrnennom uncne c nonoxnrentno onenxo, nnmyrcx c nponncno yxnt, a nmena,
ynorpenennte c orpnnarentno onenxo, nnmyrcx co crpouno yxnt; cp.: B
mecrnecxrte rot mnorne mantunmxn meurann trt Iarapnntmn n Tnrontmn. A
cxontxo tno n Poccnn eme raxnx coaxennue, Hnmmxnntx, xopoouex. Onaxo cront
xareropnunax ]opmynnponxa onenounoro npnnnnna npecrannxercx nsnnmne.
Hanmennx na conpemenno npaxrnxo neuarn noxastnamr, uro nmena ncropnuecxnx
nnn, nnreparypntx nnn mn]onornuecxnx nepconaxe, ynorpenxxct oomenno
(nepenocno) xax nasnannx nme c onpeenenntmn uepramn xapaxrepa n noneennx,
nnmyrcx neennoopasno onn co crpouno, pyrne c nponncno yxnt. Hx nanncanne,
onpeenxemoe rpannne, ycranannnnaercx n cnonapnom nopxxe. Tax, ynorpenxemte n
napnnarentnom cmtcne cnona onxnxor, onxyan, ponnson, epxnmopa, nya, menenar,
repxynec, nepep nnmyrcx co crpouno yxnt, a Iamner, Onomon, Mannnon, Hnmmxnn,
Xnecraxon, Mnrpo]anymxa, Anonnon, Hnnepon, Hanoneon n mnorne pyrne c nponncno
yxnt. Vnorpenenne noontx nmen n ]opme mnoxecrnennoro uncna ne rpeyer sament
nponncno yxnt na crpounym, nanpnmep:
Mt nce rnxnm n Hanoneont (A. Hymxnn);
Hnant, ne nomnxmne pocrna;
conercxne Bapnxont.
Hanncanne nnuntx nmen co crpouno yxnt (otuno n ]opme mnoxecrnennoro uncna)
onycxaercx xax +xcnpeccnnno-crnnncrnuecxn npnem, uame ncero c nentm ycnnennx
orpnnarentno nnn nponnuecxo onenxn nnna: conpemennte ununxont, ase]t, poecntept,
nonoxnnennte reentct n r. n. Cp. raxxe:
Onn xorxr trt ymemnmn Moposontmn, Tpertxxontmn, Mamonrontmn (Hs rasert).
V nac n Oecce, cxasan on|Faent],nacmemnnno nonecxnnax rnasamn, ne yer cnonx
Knnnnnron. Mt mnpnte xnsnenmt. Ho saro y nac yyr cnon MoHaccant. Horory uro y
nac mnoro mopx, connna, xpacnntx xenmnn n mnoro nnmn nx pasrtmnenn? (K.
Haycroncxn).
Hmenno rax naunnann uopt n Moprant (Hs rasert).
Ho, ronopx o nonnnntx ocrnxennxx name nayxn, xro ncnornnr o ncex +rnx
epmnnontx, eronnntx, rnmo]eentx, nepenepsentx n npounx naxmncrpax n ]ent]eenxx,
ecxrnnernxrn ntananmnx connonornuecxn nmnpeccnonnsm sa mapxcncrcxo-nennncxoe
nnreparyponeenne? (R.I.Oxcman K. H. uyxoncxn. Hepenncxa).
4. Honnrnsnponannt xapaxrep nocxr n Hpannnax 1956 r. pexomenannn no nanncannm
nasnann, cnxsanntx c pennrne. Heocrarxn npannn crann ocoenno samernt c xonna 80-x
roon XX n., xora n omecrne crano menxrtcx ornomenne x pennrnn. B nacroxmee npemx
nexcnxa, cnxsannax c pennrne, mnpoxo ynorpenxercx ne rontxo n pennrnosno-
]nnoco]cxnx rexcrax, no n n cnercxo neuarn.
o Oxrxptcxo penonmnnn, cornacno pexomenannxm . K. Ipora, c nponncno yxnt
nncannct: nmena rpex Hnn Foxecrna n ntcmnx cymecrn, cocrannxmmnx npemer
pennrnosnoro nounrannx xpncrnan: For, Iocnot, Tnopen, Bcentmnn, Cnacnrent,
Foroponna, Cnxrt yx, Cn. Tponna; raxxe cnona: Hponnenne, Hpomtcn, Heo, Hepxont
n yxonnom cmtcne Hexoropte nasnannx npasnnxon, neent n ne, nmemmnx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
ocoennoe nepxonnoe snauenne: Poxecrno Xpncrono, Hacxa, Fnaronemenne, Bennxn nocr,
Crpacrnax, Cnernax neenx, Bennxn uernepr, Hpenononenne, no co crpouno yxnt
nmena mecxnen n ne neenn, a raxxe naponte nasnannx npasnnxon n pasntx +nox
roa: cnxrxn, macnennna, mxcoe, cemnx, xannxynt.
B nocnepenonmnnonnte rot orpnnarentnoe ornomenne x pennrnn npoxnnnoct, n
uacrnocrn, n rom, uro npn nanncannn nasnann, cnxsanntx c pennrne, crann ynorpenxrt
rontxo crpounym yxny: or, oromarept, oroponna, nacxa, yxon ent, nennxn nocr,
annax n r. n.
B Hpannnax 1956 r. pexomenyercx nncart c nponncno yxnt nnnnnyantnte nasnannx,
ornocxmnecx x onacrn pennrnn n mn]onornn, nanpnmep: Xpncroc, Fya, 3enc, Benepa,
Boran, Hepyn, Monox( 96). Hanncanne pyrnx pennrnosntx nasnann ne paccmarpnnaercx,
a nasnannx pennrnosntx npasnnxon n nocron npenaraercx nncart co crpouno yxnt:
poxecrno, rponntn ent, nennxn nocr, xypan-apam. B nasnannxx penonmnnonntx
npasnnxon n snamenarentntx ar nepnoe cnono onxno nncartcx c nponncno yxnt:
Hepnoe max, Mexynapont xencxn ent, Hont ro ( 103).
Conpemennax npaxrnxa nnctma npnnxna ennoopasnoe nanncanne ncex npasnnxon n
snamenarentntx ne nepnoe cnono c nponncno yxnt: Poxecrno, Hacxa, Tponna,
Bennxn nocr, Hntnn ent, Kypan-apam, Hanpys, Baar n p. C nponncno yxnt
pexomenyercx nncart ne rontxo nasnannx o]nnnantntx nepxonntx npasnnxon, no n
nasnannx cnxsanntx c nnmn ormeuaemtx ne n nepnoon naponoro xanenapx: Cnxrxn,
Macnennna, Cemnx n r. n.
Hsmenenne ornomennx x pennrnn npnneno x crnxnnomy nsmenennm nanncannx mnornx
nasnann, npexe ncero x nsmenennm nanncannx cnon For, Foroponna, Foromarept,
Forouenonex, Hacxa, Bceepxnrent n r. n. Hanpnmep:
Mnp, satnmn Fora, yrpaunnaer opas cnoeroTnopna (Hs rasert).
Anepnnnen neanno nanomnnn nam, uro n orocnoncxo rpannnn ecrt na nyrn nosnannx
Fora (Hs xypnana).
H rt epxana c]epy na naonn xpycrantnym, n rt cnana na rpone, n Foxe npant! rt
tna mox (Apc. Tapxoncxn).
B Cnpanounnxe no npanonncannm, nponsnomennm, nnreparypnomy peaxrnponannm .
3. Posenranx n p. (1994) n cnonape Hponncnax nnn crpounax? B. B. Honarnna n p.
(1999) pernamenrnponano nanncanne cnon For, Foroponna, ynorpenenne nponncntx yxn
n npnnararentntx, opasonanntx or +rnx cnon, n nasnannxx pennrnosntx npasnnxon,
ntcmnx opranon nepxonno nnacrn n r. n. Bmecre c rem n cnonape Hponncnax nnn
crpounax? opameno nnnmanne na nanncanne ycrounntx couerann, n xoroptx ntop
nponncno nno crpouno yxnt sanncnr or xonrexcra. B ycrounntx couerannxx,
ynorpenxmmnxcx n pasronopno peun nne npxmo cnxsn c pennrne, cneyer nncart cnono
or (a raxxe rocnot) co crpouno yxnt. K raxnm couerannxm ornocxrcx:
(ne) or necrt (nnn snaer) xro (uro, xaxo) o xom-nno nnn uem-nno ne ouent naxnom,
nesnaunrentnom;
or (rocnot) ero snaer `nensnecrno, ne snam`;
or c nnm (ne, roo, namn) `nycrt yer rax, nano, cornacen (xorx mne +ro n ne
npannrcx)`;
or c roo (namn) ntpaxenne necornacnx;
or snaer uro ntpaxenne nosmymennx;
ne a or, pan ora, ye (renx) or, xax or na ymy nonoxnr n p.
He cneyer raxxe nncart c nponncno yxnt mexomernx e-ory, oxe, oxe ro,
rocnon, rocnon oxe ro, or rt ro, oxe coxpann, oxe ynacn (n ornnune or rex
cnyuaen, xora ]opmt Foxe, Iocnon ntpaxamr opamenne x Fory).
B nexoroptx cnyuaxx ntop nanncannx sanncnr or xonrexcra. Tax, moxer trt nanncano
cnana Fory, a For (ecnn xonrexcr yxastnaer, uro ronopxmn ecrnnrentno naroapnr
Iocnoa Fora, opamaercx x nemy) n cnana ory (ecnn xcno, uro ynorpenen pacxoxn
pasronopnt oopor: B ror pas on, cnana ory, npnmen nonpemx!). Ho n couerannnne cnana
ory (V nero nce ne cnana ory `nenarononyuno`) nponncnax yxna nenosmoxna. Cp.
raxxe:
Cnana Fory, uro nac n cnoe npemx xpecrnnn (F. Paymenax).
a For emy trt ycntmanntm nonpemx. H, xoneuno, a For sopontx (Hs rasert).
Cnana ory, mt ne nepnm nonnrnxam, ne cmorpnm conxonte oreuecrnennte cepnant (Hs
rasert).
Cnana ory, renennsnonnt ptnox npnnnmaer ceuac nnnnnnsonannte ]opmt (Hs
rasert).
He a or, ecnn peenox ntyunncx a noancx na yuey n ropo (Hs rasert).
B nenom ouennno, uro Hpannna 1956 r. ne moryr cnyxnrt pyxonocrnom nx nanncannx
nepxonno-pennrnosntx nasnann.
II. B Hpannnax 1956 r. orcyrcrnymr mnorne neoxonmte nx nnmymnx pexomenannn.
3ro xacaercx nasnann ynnn, yupexenn xyntrypt, nnmymnxcx uepes e]nc
npnnararentntx n cocranntx nanmenonannxx n p.
1. Ho ecrnymmnm npannnam n cocranntx nasnannxx ynnn, nepeynxon, nnomae n r. n.
c nponncno yxnt nnmyrcx nce cnona, xpome cnyxentx n poontx cnon: Moxonax ynnna,
ynnna Ioptxoro, mocce 3nrysnacron, Komcomontcxax nnomat, nnomat Boccrannx ( 100).
B xauecrne npnmepa nanmenonannx, n xoropom ynorpeneno cymecrnnrentnoe, ycnonno
nastnammee npemer n nnmymeecx c nponncno yxnt, npnneeno nnmt ono ynnna
Mante Kouxn. 3roro npnmepa neocrarouno nx ntpaorxn ennoopasnoro npannna
nanncannx c nponncno yxnt cnon mocr, nopora, nan, sacrana, crann r. n. n cocrane
nasnann ynnn, nnomae, ropocxnx paonon.
Ecnn A. F. Bannpo pexomenonan (cornacno npannny) nanncanne ynnna Kysnenxn Mocr,
ro . 3. Posenrant n raxnx nanmenonannxx, xoropte orpaxamr npomnoe Mocxnt:
Kysnenxn mocr (ynnna n Mocxne, uacrt xoropo xora-ro sannman mocr uepes pexy
Hernnnxy), Hnxnrcxne nopora (xora-ro sect tnn nopora n crene, oxpyxanme Mocxny),
Koponn po, Kapernt px n r. n., npenaraer nncart nropoe cnono co crpouno yxnt. C
+ro pexomenanne nentsx cornacnrtcx, rax xax n ne ne yunrtnaercx ecemanrnsnpymmax
]ynxnnx nponncno yxnt, npnmenxmmaxcx npn o]opmnennn reorpa]nuecxnx xapr:
3onoro Por (yxra), Mnnepantnte Bot(ropo), Iononax Iya (osepo), uemcxn Hec
(ropt). Pyccxn op]orpa]nuecxn cnonapt (1999) n cnonapt B. B. Honarnna n p.
Hponncnax nnn crpounax? (1999) nnonne oocnonanno pexomenymr nncart: Kysnenxn
Mocr, Hnxnrcxne Bopora, Koponn Ban, Poroxcxax 3acrana, Tennt Cran n r. n.
Ouennno, uro orcyrcrnne n npannnax neoxonmtx npnmepon npnneno n x
npornnopeunntm pexomenannxm, n x pasnoom n npaxrnxe nnctma.
2. B Hpannnax 1956 r. ner pexomenann nx nanncannx raxnx nasnann, xax
Iocyapcrnennax Tpertxxoncxax ranepex, Iocyapcrnennt axaemnuecxn Fontmo rearp,
a raxxe onee xoporxnx nasnann, ynorpenxmmnxcx n ]ynxnnn nonnoro, nanpnmep:
Fontmo san Mocxoncxo Koncepnaropnn Fontmo san xoncepnaropnn. Orcyrcrnne
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
omero npannna npnneno x pasnnuntm pexomenannxm, npenaraemtm n cnpanounnxax:
Iocyapcrnennt Hcropnuecxn myse Iocyapcrnennt ncropnuecxn myse,
Iocyapcrnennax Hynnunax ncropnuecxax nnnorexa Iocyapcrnennax nynnunax
ncropnuecxax nnnorexa, Henrpantnt om xypnanncra Henrpantnt om xypnanncra.
B nontx cnonapxx n cnpanounnxax ycranannnnaercx nanncanne noontx nanmenonann c
ono nauantno nponncno yxno: Iocyapcrnennax nynnunax ncropnuecxax
nnnorexa, Henrpantnt om xypnanncra, n rom uncne n n onee xoporxnx
neo]nnnantntx nasnannxx: Hcropnuecxax nnnorexa, om xypnanncra.
3. B Hpannnax 1956 r. ner pexomenannn no ynorpenennm nponncntx/crpountx yxn n
nnmymnxcx uepes e]nc npnnararentntx, croxmnx n nauane cocranntx nanmenonann
nasnann yupexenn, oprannsann, npenpnxrn, a raxxe xon]epennn, xonxypcon n r. n.
B +rom cnoe npannn ronopnrcx rontxo o ynorpenennn nponncntx n crpountx yxn n
nnmymnxcx uepes e]nc reorpa]nuecxnx n amnnncrparnnno-reppnropnantntx
nanmenonannxx: Hno-Ianrcxax pannnna, Bonro-oncxo xanan, 3anano-Kasaxcrancxax
onacrt. Onaxo ne yxasano, xax nncart: Opexono-3yencxn nearornuecxn nncrnryr nnn
Opexono-syencxn nearornuecxn nncrnryr.
B op]orpa]nuecxnx noconxx n cnpanounnxax pexomenannn, yrounxmmne nanncanne
nponncno yxnt n raxnx cnyuaxx, amrcx, no onn nocxr npornnopeunnt xapaxrep. Tax, n
Cnpanounnxe no npanonncannm n nnreparypno npanxe . 3. Posenranx (1985)
ronopnrcx: Ecnn nasnanne nmeer snauenne cocrnennoro nmenn, ne xnnxxct, onaxo,
reorpa]nuecxnm nnn amnnncrparnnntm nanmenonannem, ro coxpanxercx e]ncnoe
nanncanne, no c nponncno yxnt nnmercx rontxo nepnax uacrt cnoxnoro
npnnararentnoro, nanpnmep: Anma-arnncxax xnnocrynx. 3ra pexomenannx ocnanxer
cnxst nmenn cocrnennoro n opasonannoro or nero npnnararentnoro, ynorpenxemoro xax
uacrt cocrannoro nanmenonannx; xpome roro, noxnnxercx neoxonmocrt n pasrpannuennn
nanncannx raxnx onpeenenn n nasnannxx nncrnryron, xenesntx opor n r. n.
B cnonape B. B. Honarnna n p. Kax npannntno? C ontmo yxnt nnn c manentxo?
(2002), a raxxe n nono peaxnnn cnoa npannn op]orpa]nn pexomenymrcx nanncannx:
Cenepo-Kanxascxn pernon, Cenepo-3anant ]eepantnt oxpyr, 3anano-Cnnpcxax
nnsmennocrt, Hno-Ianrcxax pannnna, Bonro-oncxo xanan, Anma-Arnncxn sanonennx,
3anano-Cnnpcxn merannyprnuecxn xornnar, Htm-Hopxcxn myse conpemennoro
ncxyccrna n r. n. Hpn raxom nanncannn ornaaer neoxonmocrt pasrpannunnart na nnctme
pasnnunte rnnt cocranntx nanmenonann co cnoxntm reorpa]nuecxnm onpeenennem, a
raxxe noepxnnaercx enncrno n ynorpenennn e]nca n nponncno yxnt n nmenax
cocrnenntx. H raxoe nanncanne n npaxrnxe neuarn xnno npeonaaer.
4. B ecrnymmnx npannnax ner yxasannx na ynorpenenne nponncntx/crpountx yxn n
nasnannxx rnna yuent coner, oren xapon, ropocxoe orenenne cnxsn, ]axyntrer
xypnanncrnxn. A noromy nanncanne noontx nasnann nepexo cnxstnamr c pasmepom
n snauennem nastnaemoro npemera. Ouennno, uro neoxonmo npannno o nanncannn
nasnann yupexenn, npenpnxrn, yuentx saneenn n r. n. c nponncno yxnt, a
nasnann orenon n pyrnx uacre yupexenn, npenpnxrn, oprannsann (]axyntreron,
cexropon, nexon n p.) co crpouno.
5. B cnpanounnxax moxno ncrpernrt pasnnunte pexomenannn no nanncannm ronapntx
snaxon, mapox nsenn n copron (nanpnmep, nnon n copron centcxoxosxcrnenntx xyntryp,
onome, nneron, npoyxrontx ronapon, mapox mamnn n r. n.). Tax, A. B. Cynepancxax
cunraer: Copronte n ]npmennte nasnannx ne moryr nncartcx es xantuex, rax xax n
npornnnom cnyuae +ro tno t ocnonnoe, npxmoe, a ne cnmnonnuecxoe ynorpenenne
nasnann rnna Bonra, Oxa, nenp. H anee: copronte n ]npmennte nasnannx, yyun
nmenamn napnnarentntmn, nnmyrcx c nponncno yxnt n saxnmuamrcx n xantuxn. 3ro
ennoe o]opmnenne npnaer enncrno ncemy rnny ]npmenntx n coprontx nasnann,
nesanncnmo or nx nponcxoxennx. [19 - Cynepancxax A. B. Hponncnax n crpounax yxna n
cocrnenntx nmenax pasntx xareropn // Op]orpa]nx cocrnenntx nmen. M., 1965. C. 27.]
Onaxo . 3. Posenrant pexomenyer nncart Xnrynn uaxa no ]op xannnax
nontno. B cnonape B. B. Honarnna n p. Hponncnax nnn crpounax? npenaraercx
pasnnuart nasnannx mapox nponsnocrnenntx nsenn(Mocxnnu-412, Bontno-740) n
nasnannx camnx nsenn (rocxnnunontno). Vxastnaercx raxxe, uro n tronom
ynorpenennn nasnannx cpecrn nepennxennx moryr nncartcx n es xantuex: On npnexan
na crapentxor mocxnnue, a ne na pocxomnom xannnaxe. Fes xantuex nnmyrcx raxxe
pasronopnte nasnannx mamnn c ymentmnrentno-nacxarentntmn cy]]nxcamn: mocxnnuox,
xnrynenox, ]opnx, yasnx.
III. Co npemenem n op]orpa]nn, xax n n pyrnx onacrxx xstxa, nponcxoxr nsmenennx.
Hecmorpx na ro uro raxnx nsmenenn nemnoro, npannna onxnt nx orpaxart. Hanpnmep, n
nacroxmee npemx nnmercx Amyaptx(a ne Amy-aptx cm. 100), Hononxsnnxn (a ne Hono-
Bxsnnxn cm. 79), open Oreuecrnenno nont I crenenn(a ne open Oreuecrnenno
Bont I crenenn cm. 104).
Hsmennnoct nanncanne xnracxnx nnuntx nmen n ]amnnn: Mao Hs+yn, +n CHonnn (a
ne Mao Hse-yn, +n CHonnn cm. 95).
IV. B cnoe npannn ycrapen nnnmcrparnnnt marepnan. Mnorne nasnannx ntmnn ns
axrnnnoro ynorpenennx: Hpecearent Hpesnnyra Bepxonnoro Conera, Vxpanncxax
Conercxax Connanncrnuecxax Pecnynnxa, Bcecomsnt Hennncxn Kommynncrnuecxn
Coms Monoexn, pocnancxn onacrno ncnonnnrentnt xomnrer Coneron enyraron
rpyxmnxcx, Iocyapcrnennt coner Hontcxo Hapono Pecnynnxn n p. B ro xe npemx
ocnonnym maccy npnmepon onxnt cocrannxrt conpemennte mnpoxoynorpenrentnte
nasnannx, rpeymmne op]orpa]nuecxo pernamenrannn, nanpnmep: Iocyapcrnennax yma
(xoporxoe neo]nnnantnoe nasnanne yma), ueepantnoe copanne, Comsnoe rocyapcrno
Poccnn n Fenopyccnn, Hocroxnnt conmecrnt coner Poccnn n HATO, a raxxe
rpannnonnte nasnannx rnna Hapt-xonoxon, Hapt-nymxa n p.
Taxnm opasom, ouennno, uro npannna ynorpenennx nponncntx yxn nyxamrcx n
ceptesnom ononnennn, ononnennn, npnneennn n coornercrnne c conpemenno npaxrnxo
nnctma.
Ocoennoc1n nanncannn apenna1yp n rpaqnuecxnx coxpamennn
I. I. B conpemenntx maccontx nsannxx, n nepnym ouepet n neuarntx CMH,
apennarypt n cnoxnocoxpamennte cnona ncex crpyxrypntx rnnon mnpoxo
ynorpenrentnt, [20 - Ho+romy n Hpannnax 1956 r. npeamyna x paseny,
nocnxmennomy nanncannm apennaryp [ Fyxnennte apennarypt n
cnoxnocoxpamennte cnona, xpome rex ns nnx, xoropte omenonxrnt n nmemr
mnpoxoe pacnpocrpanenne (CCCP, KHCC, npo]coms, nys n p.), ne pexomenymrcx
nx ynorpenennx n neuarn omero nasnauennx. Hpnnonmte nnxe npannna o
nanncannn cnoxnocoxpamenntx cnon n apennaryp npenasnauamrcx
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
npenmymecrnenno nx cnennantntx nsann (nanpnmep, neomcrnenntx
nncrpyxnn, cnpanounnxon n r. n.)], ycrapena.] rax xe xax n opasonannte or nnx
nponsnonte cnona (o nx nanncannn n Hpannnax 1956 r. nnuero ne ronopnrcx).
nx rounocrn ]opmynnponox npannn nanncannx apennaryp n nponsnontx or
nnx cnon rpeyercx npexe ncero uerxax (orneuammax conpemennomy yponnm
nayuno paspaorxn) xnaccn]nxannx apennaryp.
Apennarypa +ro cymecrnnrentnoe, cocroxmee ns yceuenntx cnon, nxoxmnx
n ncxonoe cnonocoueranne (nnn ns yceuenntx uacre ncxonoro cnoxnoro cnona),
a raxxe ns nasnann nauantntx yxn +rnx cnon (nnn uacre cnona). Hocnenxx
cocrannax uacrt apennarypt moxer trt nentm (neyceuenntm) cnonom.
Apennarypt nnnnnantnoro rnna nopasenxmrcx na rpn rnna:
1) yxnennte, nponsnocnmte no nasnannxm nauantntx yxn cnon (nnn uacre
cnoxnoro cnona): MIV, 3BM, HTV, HHO, CH, TH;
2) snyxonte, nponsnocnmte no nauantntm snyxam cnon (nnn uacre cnoxnoro
cnona), r. e. unraemte xax otunoe cnono: nys, MXAT, HHH, I3C, T3H,
TR3,CHH, OMOH;
3) yxnenno-snyxonte: HCKA [ne-+c-xa] Henrpantnt cnoprnnnt xny aprnn.
Apennarypt cnoronoro rnna, nastnaemte raxxe cnoxnocoxpamenntmn
cnonamn, moryr cocroxrt:
1) ns couerannx uacre coxpamenntx cnon: Mnn]nn Mnnncrepcrno ]nnancon,
mecrxom mecrnt xomnrer, mone moronnxn-nenocnne, nomnauxos
nomomnnx nauantnnxa no xosxcrnenno uacrn;
2) ns couerannx nauantntx uacre n nauantntx snyxon (apennarypt
cmemannoro rnna): IVHAI Inannoe ynpannenne (ncnpannrentno-rpyontx)
narepe, InanAHV-Inannoe apxnrexrypno-nnannponounoe ynpannenne;
3) ns couerannx nauantno uacrn cnona (cnon) c nentm cnonom: sanuacrn,
cepxacca, Iocxomcnopr, sanxa]epo, xomport.
1. B Hpannnax 1956 r. ( 111, n. 2) yxastnaercx, uro snyxonte apennarypt,
nmemmne napnnarentnt cmtcn (oosnauammne nmena napnnarentnte),
nnmyrcx crpountmn yxnamn. Ha camom ene rax nnmyrcx (no rpannnn) ouent
nemnorne snyxonte apennarypt, xoropte moxno paccmarpnnart rontxo xax
ncxnmuennx: nys, nrys, om, sor, pono. Moxno ormernrt eme na cnona,
nnmymnecx noxxo xax nponncntmn, rax n crpountmn yxnamn: H3H n n+n,
3AIC n sarc. Camo xe npannno, ocnonannoe na onontno anne rpannnn,
saxnmuaercx xax pas n rom, urot nncart nmte snyxonte apennarypt
nponncntmn yxnamn: I3C, IP3C, T3H, BT3K, PO3, HOT, CHH, X3K, 33,
H3H, OMOH, T3K, AOH, BHA, CMH, V3H n mnorne pyrne. [21 - B +ro cnxsn
ntstnamr rontxo ynnnenne nontrxn anropon nexoroptx cnpanounnxon coxpannrt
npannno ( 111), rpaxryx nanncannx I3C,IP3C, X3K, 33, H3H xax ncxnmuennx
ns nero.]
uro xe xacaercx yxnenntx apennaryp, ro n sect onxna trt ormeuena
nosmoxnocrt (npana, pexo peannsyemax) nanncannx nx crpountmn yxnamn n
rex cnyuaxx, xora apennarypt ne rontxo nponsnocxrcx, no n nnmyrcx no
nasnannxm yxn: +cep connanncr-penonmnnonep, n pasronopno peun ney
nennoe yxasanne, m+n++c mnamn nayunt corpynnx nnn xapaxrepnsymrcx
noxxnm nanncannem no yxnam n no nx nasnannxm: uH n uen+ upesntuanoe
nponcmecrnne; H3 n +ns+ nenpnxocnonennt sanac; FTP n +r++p
ponerpancnoprep; uK n uexa upesntuanax xomnccnx no opte c
xonrppenonmnne n caoraxem (n Poccnn n 19181922 rr.). Tontxo crpountmn
yxnamn (no nasnannxm yxn) nnmyrcx n ]opmt yxnenntx apennaryp n rex
pexnx cnyuaxx, xora onn cxnonxmrcx: n+r++pt, na +r++pax. 3rnm onn
npnnnnnnantno ornnuamrcx or nanncann ]opm cxnonennx y snyxontx
apennaryp: paoun 3HHa, paorart n MHe, nteca nocrannena MXATom n r. n.
2. Ocooe nnnmanne cneyer oparnrt na nanncanne cnon, nponsnontx or
yxnenntx n snyxontx apennaryp. Cy]]nxcantnte nponsnonte or apennaryp
oenx rpynn nnmyrcx crpountm yxnamn; npn +rom ncnontsyercx rontxo onn
cnoco nepeaun yxnenno apennarypt no nasnannxm yxn: mnoncxn,
mxaronen, oononcxn, racconcxn, anrncnnont, ranmnnx; nexoncxn (or HK),
ne+cxoncxn (or HCKA), +c+nr+ncxn (or CHI), xa+mnt (or KF), xar++mnnx,
r+ncr, xan++nmnx n r. n.
3aro n npncranountx, cnoxntx cnonax n cocranntx nanmenonannxx, nnmymnxcx
cnnrno nnn uepes e]nc, yxnennte n snyxonte apennarypt coxpanxmr
nanncanne nponncntmn yxnamn: cynep3BM, mnnn-3BM, mnxpoI3C, MI-
reneparop, VKB-nepearunx, VBu-repannx, CBu-nyun, TB-nemanne, BHu-
nn]exnnx, HK-coepxamn. Bect +ror marepnan n coornercrnymmne npannna n
op]orpa]nuecxom cnoe 1956 r. orcyrcrnymr.
3. Eme ona nponema, raxxe ne sarponyrax Hpannnamn 1956 r., +ro nanncanne
apennaryp, sanmcrnonanntx ns nnocrpanntx xstxon.
3anmcrnonannte (es nepenoa na pyccxn) nnocrpannte snyxonte
apennarypt nnmyrcx nponncntmn yxnamn: HATO, RHECKO, RHH
(nn]opmannonnoe arenrcrno), HEH-xny.
B yxnenntx apennarypax cocrnenntx nmenax (nasnannxx yupexenn,
oennenn n p.), cocroxmnx ns nasnann yxn nnoxstunoro an]annra,
coennenntx nocpecrnom e]ncon, nepnax yxna nponncnax, ocrantnte
crpounte: Fn-n-cn (BBC), Cn-+n-+n (CNN), Cn-n-+c(CBS). Opasonannte raxnm
xe opasom napnnarentnte nmena nnmyrcx cnnrno n co crpouno yxnt: nxe,
nnap (xorx nexoropte crapte sanmcrnonannx +roro rnna nnmyrcx nnaue: o`xe nnn
o-xe; xn-a (o amepnxancxom conare).
4. Ocotx sameuann rpeyer nanncanne cnoxnocoxpamenntx cnon cmemannoro
rnna, opasonanntx ns nnnnnantno apennarypt n yceuenntx ocnon.
Hnnnnantnax uacrt otuno nnmercx nponncntmn yxnamn, a yceuennax
crpountmn: HHHxnmmam, HHHHuepmer, InanAHV, KamA3, FenA3. Onaxo
nmemrcx n orcrynnennx or +roro npnnnnna, xora cmemannte opasonannx
nnmyrcx no rpannnn rontxo nponncntmn yxnamn: IVHAI, CH3O
cnecrnennt nsonxrop, IOCT rocyapcrnennt omepoccncxn cranapr.
Cocrannte nasnannx, n xoroptx sa nnnnnantno uacrtm cneyer necoxpamennoe
cnono (cnona) n ]opme xocnennoro naexa, nnmyrcx pasentno: HHH rasa, HHH
nocroxnnoro roxa.
Coms n n snyxontx apennarypax n cnoxnocoxpamenntx cnonax ncera nepeaercx
crpouno yxno: Anu Aprymenrt n ]axrt, RxHHHInM-Rxnt nayuno-
nccneonarentcxn nncrnryr rnporexnnxn n mennopannn, MnI Mnxoxn n Iypennu n r. n.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
II. uro xacaercx rpa]nuecxnx coxpamenn, ro nexoropte sanpert, o xoroptx ronopnrcx n
115116 Hpannn 1956 r., ycrapenn. Tax, ynorpenrentnt ne rontxo coxpamennx, xoropte
n ornomennn e]ncon coornercrnymr nonnomy nanmenonannm (cm. 115), rnnam. n.
(mro-nocrount), no n rnna x. . (xenesnoopoxnt), c. x. (centcxoxosxcrnennt).
Cneonarentno, e]nc noxnnxercx sect mexy nepntmn yxnamn uacre cnoxnoro cnona
nesanncnmo or roro, nnmercx +ro cnono uepes e]nc nnn cnnrno. He conmaercx n sanper
na coxpamenne cnona nocne cornacno, ne sanepmamme rpynny cornacntx ( 116): rax,
mnpoxo ynorpenxmrcx sanpemennte panee coxpamennx pyc. (pyccxn), xasax.
(xasaxcxn), uem. (uemcxn), mne. (mnecxn), asnar. (asnarcxn), a raxxe+nexr.
(+nexrponnt), npe. (npecearent) n r. n.
B npaxrnxe neuarn anno yxe ne conmaercx rpeonanne enart coxpamenne npn
creuennn nyx onnaxontx cornacntx nocne nepno cornacno ( 116). Honcemecrno
ncnontsymrcx raxne coxpamennx, xax acc. (accncrenr), onn. (onnap), nnn. (nnnmcrpannx),
orr. (orrncx), rpamm. (rpammarnuecxn), nacc. (naccaxnpcxn), am. repp.
(amnnncrparnnno-reppnropnantnt), pocc. (poccncxn), ronn. (ronnancxn).
Coxpamennx rnna ac., nn., ron., poc. neocrarouno nn]opmarnnnt, nocxontxy rpyno
nenrn]nnnpymrcx c nonntm cnonom. 3ro, onaxo, ornocnrcx rontxo x nontm
cornacntm xopnx. Hs nyx onnaxontx cornacntx, noxnnxmmnxcx na crtxe xopnx n
cy]]nxca, n rpa]nuecxnx coxpamennxx coxpanxercx nnmt ona: pyc. (pyccxn), cren.
(crenno) n r. n.
Hnuero ne ronopnrcx n Hpannnax 1956 r. o mnpoxo pacnpocrpanenntx xoconnnentx
coxpamennxx rnna a/x (aonenrnt xmnx), x/r (xnnorearp), x/ (xnonuaroymaxnt),
o/mnn (ooporon n mnnyry), p/c n p/cu (pacuernt cuer). Hx cnenn]nxa n rom, uro nocne
coxpamenno uacrn cnona rouxa nnxora ne crannrcx.
O npnnnnnax npanonncannn nonmx cnon
Onpeenennoe mecro n nonnom cnoe npannn npanonncannx, n pasntx ero pasenax (xax n
orentntx uacrntx npannnax, rax n n xauecrne nnnmcrparnnnoro marepnana), onxnt
sannmart neonornsmt nonte cnona n rnnt cnon. Hpn nannunn n npaxrnxe nnctma
xoneann, napnanron nanncannx rex nnn nntx cnon nno rnnon cnon (n nepnym ouepet
+ro xacaercx neonornsmon) saaua op]orpa]ncron oocnonanno ntpart onn ns
napnanron n xauecrne enncrnenno npannntnoro, xon]nnnponannoro, n sa]nxcnponart ero
n nopmarnnnom cnonape, a n neoxonmtx cnyuaxx n n npannnax.
Honte ]axrt xstxa onxnt nounnxrtcx ecrnymmnm op]orpa]nuecxnm npannnam.
Bor xapaxrepnt npnmep: nnocrpannte npncranxn nocr n cynep ne ynomxnyrt n
Hpannnax 1956 r. npocro noromy, uro rora nx n pyccxom xstxe n mnpoxom ynorpenennn
ne tno. Kax nncart nocrxepnt, nocrentnnncxn, nocrmrocnancxn, cynepxxra,
cynepenxa? Cymecrnyer omee npannno, uro nocne npncranxn nepe ornponanntm
rnacntm ynorpenxercx yxna , no npo +ro uacro satnamr, xora nnmyr cnona c +rnmn
npncranxamn (pesyntrar nepexo xomnuen: nanpnmep, xora cnono nocrentnnncxn nnmyr
es rneporo snaxa).
pyro cnyua: ncraer nonpoc, xax nncart cnoxnte cnona c nepno uacrtm ayno-, nneo
nnn mena-. Taxne cnona nao nncart cnnrno, a ne uepes e]nc, xax ouent uacro nnmyr.
Bce cnoxnte cnona c nepno uacrtm mena-(menaxonnnr, menararnar, menanoepxxa
n p.), esycnonno, cneyer nncart rax xe, xax cnoxnte cnona c pyrnmn nepntmn uacrxmn
na rnacnym(anna-, anro-, rnpo-, xnno-, mereo-, pano-, crepeo-, ]oro-, +nexrpo n p.), r. e.
cnnrno.
Hoxnnnoct nonoe cnono pne(+)nre(o)p ncnontsymrcx uertpe nosmoxntx napnanra ero
nanncannx. Kaxo ntpart n xauecrne enncrnenno npannntnoro? Hpenaraercx nanncanne
pnenrop: c yxno o, noromy uro nanncanne cnona n xstxe-ncrounnxe roxe nao yunrtnart,
n c yxno e, noromy uro n pyrnx cnonax no ecrnymmnm npannnam nocnennnmercx yxna
e(cp.: rnrnena, nera, nes, xo+]]nnnenr, anrypnenr, cnecra, cnannent n p.).
Cnona o]mop, o]nan pexomenyercx nncart c ono yxno ], noromy uro pyrne
sanmcrnonannte anrnncxne cnona c nauantno uacrtm off mt nnmem c onnm ] (o]nc,
o]cer, o]ca n p.).
Cnona ]nrnec, ronnec cneyer nncart c onnm c, xax cnono nsnec.
Cnono xapare nao nncart c yxno e na xonne, xax mt nnmem pyrne necxnonxemte
(napnnarentnte) cymecrnnrentnte, oxanunnammnecx na e c npemecrnymmnm rneptm
cornacntm(xamne, nmpe, mocce, pesmme, ese, xa]e, naptere n p.).
Ecrecrnenno, uro n cnny ontmoro npnroxa nontx nnoxstuntx cnon n nexcnxy pyccxoro
xstxa noonte nonpoct nosnnxamr ouent uacro. Ho n npnnnnne raxne nonpoct nnonne
paspemnmt. cno, nanpnmep, uro snaunrentnoe pacmnpenne cnncxa cnon c yxno+n xopne
nocne rneporo cornacnoro ne coornercrnonano t saxonomepnocrxm pyccxo op]orpa]nn,
re n +ro nosnnnn ouennno npeonaaer yxnae, orcma n saxonomepnocrt raxnx
nanncann, xax pen, e]onr, nexep, cexon xen, xennennnr, rpen, rnnexep, xa-
rex, xenn-meran n p. Cnona p+n, +x-noxan, ]+nresn n r. n. rontxo nononnxmr cnncox
cnonapntx ncxnmuenn ns annoro npannna.
Cymecrnyer rouxa spennx, uro op]orpa]nuecxne napnanrt nontx cnon onycrnmt n
reuenne ocrarouno onroro npemenn, noxa cnona saxpenxrcx n xstxe, noxa ycranonnrcx nx
nanncanne. Onaxo, ncnontsyx npoemoncrpnponannt sect na necxontxnx npnmepax
mero onopt na op]orpa]nuecxn npeneenr, na rnn nanncannx ananornuntx c ro nnn
nno rouxn spennx cnon, moxno, ne oxnaxct xaxoro t ro nn tno cpoxa, pexomenonart
enncrnennt, omeoxsarentnt napnanr nanncannx nontx cnon.
Ho ne cneyer ymart, uro nce cnoxnocrn, cnxsannte c napnarnnnocrtm op]orpa]nn
nexoroptx nontx cnon, nosnnxamr rontxo npn ntope nanncannx nnoxstuntx,
sanmcrnonanntx cnon (nnn uacre cnona). Hanpnmep, n pyccxo pasronopno peun nosnnxno
cnono rennx, opasonannoe or cnona renennsop (rax xe, xax ryntrnx or myntr]nntr, nennx
or nenocnne, nnnx or nneomarnnro]on, mnsnx or mnso]pennx n p.). B ocrantntx
cnonax +roro rnna xoneann n nanncannn ne nanmaercx, n rontxo cnono rennx nnmyr
noxxo rennx n renex (c yxno e axe uame, ouennno, no nnnxnnem cnon
renennenne, renennsop). Ho cymecrnymr na ymentmnrentno-nacxarentntx cy]]nxca
nx n ex, n ecrt npannno: ecnn rnacnt cy]]nxca ernt, ro on nepeaercx n esyapnom
nonoxennn yxno e (xycouex xycouxa), ecnn xe ne ernt, ro yxnon (xanaunx
xanaunxa). Ouennno, uro npannntnoe nanncanne rennx.
Heanno nosnnxno cnono menouonxa (nnora nnmyr menouenxa), xoropoe cneyer nncart
rontxo c yxno o.
Bet yxna e n cnonax na onxa/-enxa nnmercx rontxo n orrnarontntx
cymecrnnrentntx(nouenxa, nepexouenxa). B ortmenntx opasonannxx (a cnono menouonxa
opasonano or cymecrnnrentnoro menout) nao nncart cy]]nxc onx-. Boome n nmenntx
cy]]nxcax nocne mnnxmnx no yapennem otuno nnmercx yxna o (n rnarontntx e):
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
mtmt mtmonxa, xptu xptuonxa, unx-unxonxa. Taxon npeneenr, cornacno xoropomy
onpeenxercx nanncanne cnona menouonxa.
Cnona nnamonxa, peuonxa opasonant necxontxo nnaue c cy]]nxcom x(a) or
npnnararentntx nnameno, peueno (cp.: rpymonxa or rpyment, ryxonxa or ryxeno,
noxonxa or noxeno n noxont). A n cy]]nxce npnnararentntx on-/-en nocne
mnnxmnx no yapennem nnmercx yxna o (napuont, xonmont, rpomont n r. n.).
Oparnm nnnmanne n na cnona ououxn (or ouxn) n ououxo (or ouxo). Hx ne tno nn n
onom cnonape o Pyccxoro op]orpa]nuecxoro cnonapx, ntmemero n 1999 r. Btop
nanncannx n nnx yxnt o nnn e cnxsan c npannnom oosnauennx erntx rnacntx n nmenntx
n rnarontntx ocnonax (n +rnx cnonax rnacnt no yapennem nocne u ernt). Hpannno
cocronr n rom, uro ernt rnacnt nocne mnnxmero no yapennem n rnaronax nepeaercx
yxno e, a n nmenax yxno o.
Kax nnmercx cnonoramunnx, neanno noxnnnmeecx n pyccxom xstxe? B axaemnuecxom
Cnonape conpemennoro pyccxoro nnreparypnoro xstxa (2-e ns.) ono ano n nyx
op]orpa]nuecxnx napnanrax: rammnnx n ramunnx. 3ro cnono yxpannnsm, n n
yxpanncxom xstxe n nem nponsnocnrcx snyx [m], a nnmercx yxna u. Houemy t ne
noepxart +ry renennnm, xoropax n n pyccxom xstxe ouent xopomo npecrannena? B
cnonax nocneunnx, ropununnx, nonynounnx, noeunnx n r. n. mt nnmem u, a nponsnocnm
otuno [m], n raxnx cnon ouent mnoro (nanncannxpaemnnx, ropoomnnx ncxnmuennx).
Ho+romy npenaraercx nncart ramunnx.
Taxnm opasom, n ouent mnornx cnyuaxx nanncanne nontx cnon nounnxercx
cymecrnymmnm npannnam nnn xaxnm-nno onee uacrntm op]orpa]nuecxnm
saxonomepnocrxm.
Hpannna pyccxon opqorpaqnn (1956)
Hpanonncanne rnacnmx
I.
I. Inacnte nocne mnnxmnx n n
1. Hocne x, u, m, m ne nnmyrcx m, x,t, a nnmyrcx y, a, n, nanpnmep: uyo,
myxa, uac, poma, xnp, mnrt.
Fyxnt m n x onycxamrcx nocne +rnx cornacntx rontxo n nnoxstuntx cnonax
(npenmymecrnenno ]pannyscxnx), nanpnmep: xmpn, napammr (n rom uncne-nmenax
cocrnenntx, nanpnmep: Cen-Xmcr), a raxxe n cnoxnocoxpamenntx cnonax n
yxnenntx apennarypax, n xoroptx, no omemy npannny, onycxamrcx nmte
couerannx yxn (cm. 110).
2. Hocne n yxna t nnmercx n oxonuannxx n n cy]]nxce tn, nanpnmep:
nrnnt, nnt n onnt`, orypnt, enonnnt, cecrpnntn, nncnntn, a raxxe n cnonax
ntran, ntnnenox, na ntnouxax, ntn (mexomerne) n n pyrnx cnonax roro xe
xopnx. B ocrantntx cnyuaxx nocne n nnmercx ncera n, nanpnmep: crannnx, nnnx,
nnnonxa, nnrant, nnnx, mennnna.
3. Hocne n yxnt m n x onycxamrcx rontxo n nnoxstuntx nmenax
cocrnenntx, nanpnmep: Hmpnx, Cnennxnt.
4. A. Ecnn nocne x, u, m, m no yapennem nponsnocnrcx o, ro yxna o
nnmercx:
1. B oxonuannxx nmen cymecrnnrentntx n npnnararentntx, nanpnmep: nneuo,
noxom, manamom, nneuom, uomnuom, nnamom, mexo, noxxo, ymo, cneuo,
npamo, uyxo, ontmo.
2. B cy]]nxcax:
a) nmen cymecrnnrentntx:
ox, nanpnmep: poxox, nerymox, xpmuox, opmox;
onox, nanpnmep: menexonox, mtmonox, ranuonox, ouonox;
onx-a, nanpnmep: xnnxonxa, pyamonxa, pyuonxa; raxxe entxonxn;
) nmen npnnararentntx:
oe-, nanpnmep: exont, rpomont, napuont, xonmont;
on (c erntm o), nanpnmep: cremon;
n) napeun, nanpnmep: cnexo, ropxuo, omo.
3. B po. na. mnox. u. na ox , on nmen cymecrnnrentntx, nanpnmep: xnmox,
xnxxon.
4. B cnonax (n n nponsnontx or nnx): oxopa, xptxonnnx, xor, rpemorxa,
rpymoa, uamoa, uoxartcx, uonopnt, Heuopa, mon, mopox, mopt; n nmenax
cymecrnnrentntx: nsxora, oxor, noxor (cp. nanncannx c ern npomemem
npemenn rnaronon: nsxer, oxer, noxer); raxxe n nexoroptx onacrntx n
npocropeuntx cnonax, nanpnmep: xonxnyrt, saxopa (n saxop), xox, yxo (n
snauennn norom, nocne), neuop (n snauennn nuepa neuepom), uox (nanpnmep,
n ntpaxennnne nepnr nn n con, nn n uox), napeune uoxom.
Hpnmeuanne. Hnoxstunte cnona nnmyrcx cornacno nponsnomennm, nanpnmep:
xpmmon, maxop, momnon-momnona, uocep (]amnnnx), no: xecr, nnanmer.
F. Bo ncex npounx cnyuaxx nocne x, u, m, m no yapennem nnmercx yxna e,
xorx n nponsnocnrcx o, a nmenno:
1. B rnarontntx oxonuannxx emt, er, em, ere, nanpnmep: nxemt, nxer n
r. ., neuemt, neuer n r. .
2. B rnarontnom cy]]nxce eetea-, nanpnmep: sarymentnart, nepexouentnart,
raxxe sarymentnanne, nepexouentnanne.
3. B cy]]nxce orrnarontntx cymecrnnrentntx eex-, nanpnmep: nepexouenxa,
pasmexenxa.
4. B cy]]nxce cymecrnnrentntx ep, nanpnmep: npnxep, perymep, craxep,
yxaxep.
5. B cy]]nxce npnuacrn crpaarentnoro sanora enn-(-en-) n n cnonax,
opasonanntx or raxnx npnuacrn, nanpnmep: nanpxxennt, nanpxxen,
nanpxxennocrt, nanpxxenno; orpemennt, orpemennocrt; pasmxruennt,
pasmxruennocrt; ynpomennt, ynpomennocrt; yuent, yuenocrt; ronuent;
xxent, xxenxa.
6. B cnonax, n xopne xoroptx no yapennem nponsnocnrcHo, uepeymmeecx cen
pyrnx ]opmax nnn n pyrnx cnonax roro xe xopnx, nanpnmep: xenrt(xenrert),
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xecrxn(xecrxonart), xepnon(xepnon), xenyt(xenye),
xepouxa(xepe);ement, emenxa(emenert), menx(menxonncrt),
mepcrxa(mepcrxno), pemerxa, pemeruart(pemero), xomenxa (xomenex),
menor(menrart);uenn(uennox), uenxa(ueno), uepr(uepre), uepnt(uepnora), uer
(neuer), ueuerxa(ueuer), oruer, cuer(ntuer, ntuecrt), ueprouxa(uepra),
neuenxa(neuent), euenxa(euena); merxa(mernna), menxart(menuox), nomeunna,
mexn(mexa); n xopnxx rnarontntx ]opm: cxer, noxer, cxermn, noxermn
(cxeut, noxeut), men(memn), pasxentnart(pasxenart).
7. B npenoxnom naexe mecronmennx uro: o uer, na uer, a raxxe n cnonax
npnuem, nnnouem. [22 - Hpannna 4, panno xax n nce pyrne, ne pacnpocrpanxmrcx
na ]amnnnn: onn nnmyrcx n coornercrnnn c nanncannxmn n o]nnnantntx nnuntx
oxymenrax.]
5. B pyccxnx cnonax n neyapxemtx cnorax nocne x, u, m, m yxna o ne
nnmercx, nanpnmep: ropomex(cp. nerymox), cropoxem(cp. unxom), ontmero(cp.
ontmoro), pt`xero(cp. uyxoro).
B nnoxstuntx cnonax onycxaercx yxna o n n cnorax neyapxemtx, nanpnmep:
xoxe, moxona.
6. Hanncanne o nnn e nocne n n pyccxnx cnonax onpeenxercx cneymmnmn
npannnamn:
1. B cnorax yapxemtx nnmercHonnnen coornercrnnn c nponsnomennem,
nanpnmep: noxart, nnno, onno, entnon, ornon, ornoncxn, onnnonxa,
ntrannontnart, rannop, no: npnnen, nent, nennt, nen n r. n.
2. B cnorax neyapxemtx o ne nnmercx, xpome cnona noxoryxa n pocrnenntx
(cp. noxor).
Hpn orcyrcrnnn yapennx n cy]]nxcax n oxonuannxx ncera nnmercx e,
nanpnmep: nonorenne, nantnem, nantnen, xynero, cnrnent, mononenart,
rnxnnennrt, rannenart, rapnenart, Kynneno, Fapenneno mope.
B nnoxstuntx cnonaxonocne n moxer nncartcx n n neyapxemtx cnorax,
nanpnmep: nananno, cxepno.
II. Inacnte t n n nocne npncranox
7. Hpn couerannn npncranxn, oxanunnammecx na cornacnt, c xopnem nnn c
pyro npncranxo, xoropte naunnamrcx c n, nnmercx, cornacno c
nponsnomennem, no omemy npannny t, nanpnmep: postcx, npetymn,
nostmert, nstmart (no: nsnmart, re nponsnocnrcx n), notroxnrt,
estcxyccrnennt, ctsnona, estent, estnnnnarnnnt, estnrepecnt,
ctmnponnsnponart, natnnnnyantnt, npetcropnx. Ho nnmercx n:
1. B cnonax c npncranxamn mex n ceepx-, nanpnmep: mexnppnrannonnt,
cnepxnstcxannt.
2. B cnonax c nnoxstuntmn npncranxamn n uacrnnamn: nan-, cy-, rpanc-, xonrp
n r. n., nanpnmep: nanncnamnsr, cynncnexrop, Tpancnopannx, xonrpnrpa.
III. Fyxna +
8. Fyxna + nnmercx rontxo n cneymmnx pyccxnx cnonax: +ror, +raxn, +rax,
+xn, +x, +, +x, +xra, +na, +re.
9. B nnoxstuntx cnonax ynorpenenne yxnt+onpeenxercx cneymmnmn
npannnamn:
1. B nauane cnon + n e nnmyrcx n coornercrnnn c nponsnomennem, nanpnmep: c
ono cropont +pa, +nnnn, +rnxa, +xsamen, +nxannnr; c pyro cropont erept,
epect, Enpona, epanam.
2. Hocne rnacntx (xpome n) nnmercx npenmymecrnenno +, nanpnmep: no+snx,
crary+rxa, ma+crpo.
Ho n orentntx cnyuaxx, onpeenxemtx n cnonapnom nopxxe, nnmercx e,
nanpnmep: npoexr, npoexnnx, rpaexropnx, peecrp, reenna, ]eepnx.
Hocne rnacno n nnmercx e, nanpnmep: nera, nes, nnerer, nnernx, rnrnena,
pexnner.
3. Hocne cornacntx nnmercx e, xpome cnon n+p, m+p, c+p, a raxxe nexoroptx
cocrnenntx nmen, nanpnmep: Vnan-V+, F+xon, T+n.
4. Ecnn cnono naunnaercx c yxnt +, ro nanncanne + coxpanxercx raxxe nocne
npncranxn n n cocrane cnoxnoro cnona, nanpnmep: c+xonornrt, nepe+xsamenonart,
ono+raxnt, nyx+nemenrnt, xnnnr+ccennnx, nonn+p.
IV. Fyxna e
10. Fyxnaennmercx n cneymmnx cnyuaxx:
1. Kora neoxonmo npeynpenrt nenepnoe urenne n nonnmanne cnona,
nanpnmep: ysnaem n ornnune or ysnaem/ nce n ornnune or nce/ nepo n ornnune or
nep; conepmennt (npnuacrne) n ornnune or conepmennt (npnnararentnoe).
2. Kora nao yxasart nponsnomenne manonsnecmnoro cnona, nanpnmep: pexa
Onexma.
3. B cnennantntx rexcrax: yxnapxx, mxontntx yuennxax pyccxoro xstxa,
yuennxax op]o+nnn n r. n., a raxxe n cnonapxx nx yxasannx mecra yapennx n
npannntnoro nponsnomennx.
Hpnmeuanne. B nnoxstuntx cnonax n nauane cnon n nocne rnacntx nmecro yxnt
e nnmercx o, nanpnmep: o, or, paon, maop.
V. Omne npannna npanonncannx neyapxemtx rnacntx
11. B neyapxemtx cnorax nnmyrcx rnacnte, onnaxonte c remn, xoropte
nponsnocxrcx n ro xe uacrn cnona (n rom xe xopne, n ro xe npncranxe, n rom xe
cy]]nxce nnn n rom xe oxonuannn), xora +ra uacrt cronr no yapennem,
nanpnmep:
n xopnxx: xapa(xap), manyn(manocrt), uacrora(uacrt), uncrora(uncrt),
nonacxart(nacxa), nonocxart(nonomer), paspxxart n paspxnrt(paspx), paspexart
n paspenrt(pexn), noceert(ce), nocnert(cnx);
n npncranxax: noanartcx(noannt, nocryn), ornnpart(ornep),
samoposnrt(samoposxn, sannct), npncrynart(npncryn, npncrant);
n cy]]nxcax: nexapt(nparapt), saopnmxo(omnmxo), nocnetm(mantm),
nxrnu(mocxnnu);
n oxonuannxx: macno(necno), crynom(cronom), nnno(creno), crapom(monoom).
Hpnmeuanne 1. Hpn ycranonnennn nanncannHonnnan neyapxemtx xopnxx
rnaronon ne cneyer npnnnmart n pacuer ]opmt neconepmennoro nna na teart
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
(-neart) c yapxemtm a, nanpnmep: ronran, noromy uro ronuer (xorx ntranrtnan),
monuart, monuar, noromy uro monua (xorx ymanunnart).
Hpnmeuanne 2. Hpanonncanne rnacntx e n o nocne mnnxmnx n n onpeenxercx
npannnamn, nsnoxenntmn n 46.
Hpnmeuanne 3. O nosmoxntx uepeonannxx rnacntx cm. 13 n 14.
12. Hpanonncanne rnacntx, xoropoe ne moxer trt ycranonneno no 11,
onpeenxercx n cnonapnom nopxxe, nanpnmep: xapana, raparaxa, napom,
narpymxa, xantuxa, ropmos, nontmx, euena, necxapt, cnernpt.
VI. Heyapxemte rnacnte n xopnxx cnon
13. Cneyer pasnnuart rnacnteanon xopnxx sap-sop-, pac(r) poc(r)-, paen-
poen-, rap-rop-, nnae-nnoe-:
1. Kopent sap nnmercx n cnonax sapx, sapnnna, osapxrt (no yapennem
sapeno, nyuesapnt) n no ncex opasonanntx or nnx cnonax (osapennen p.);
xopent sop nnmercx no yapennem n orentntx cnonax n ]opmax: soptxa,
sopentxa, sopmmxa, sopn, sopt, sopm (nrt, nrpart sopm).
2. Kopent pac(r) nnmercx n rnaronax pacrn, pacrnrt, ntpacrart, napamart n
r. n. n no ncex opasonanntx or nnx cnonax, nanpnmep: pacrenne, nponspacranne,
pamenne, cpamenne, nospacr n r. n., a raxxe n cnone orpacnt; xopent poc(r)
nnmercx n npomemem npemenn n n npnuacrnn npomemero npemenn or pacrn,
nanpnmep: poc, pocna, pocno, pocmn, ntpoc, ntpocmn n r. n., a raxxe n cnonax
sapocnt, nopocnt, noopocnt, neopocnt, pocrox n n opasonanntx or nnx cnonax.
3. Kopent paen nnmercx npenmymecrnenno n cnonax, xoropte cnxstnamrcx no
snauennm cpannt (onnaxont), nanpnmep: pannomepnt, pannosnaunt,
cpannnrt, pannenne, pannxrt(cx), nopannxrtcx, nce panno; xopent poen nnmercx
npenmymecrnenno n cnonax, cnxsanntx no snauennm cponnt (rnaxn,
npxmo), nanpnmep: ponnxrt, cponnxrt n r. n., yponent; n cnone pannnna nnmercx
a.
4. Kopent rap nnmercx no yapennem, nanpnmep: sarap, narap, a raxxe n
cnonax srapt, nt`rapxn; xopent rop nnmercx n ocrantntx cnyuaxx, nanpnmep:
saropent, naropert.
5. Kopent nnae nnmercx no ncex cnyuaxx, xpome cnon nnonen, nnonunxa,
nntnynt.
uepeonanne a n o naxonm raxxe n rnaronax cxaxart-ntcxounrt, xnanxrtcx-
noxnonnrtcx, xacartcx-xocnyrtcx, npenarart-npenoxnrt, nsnarart-nsnoxnrt n
r. n., a raxxe raxart-rounrt n n opasonanntx or nnx cnonax: cxaxyn-ntcxouxa,
xacarentcrno-npnxocnonenne, onaranne-onoxenne n p.
14.uepeonanne n n e naxonm n cneymmnx rnaronax: cxnrart-cxeut,
ntxnrart-ntxeut n r. n.; nocrnnart-nocrenm, paccrnnart-paccrenm n r. n.;
pasnpart-pasepy, ynpart-yepy n r. n.; ornnpart-ornepert, sannpart-sanepert n
r. n.; crnpart-crepert, pacrnpart-pacrepert n r. n.; yrnpart-yrepert, nornpart-
norepert, sarnpart-sarepert n r. n. ; nsnpart-nsepy, npnnpart-npnepy n r. n. ;
ntunrart-ntuecrt, npounrart-npouecrt n r. n.; cnert-cecrt, a raxxe nncrart-
necrert.
VII. Heyapxemte rnacnte n npncranxax
15. B nsxrne ns omero npannna (cm. 11) ne no yapennem ncera nnmercx
npncranxa pas (pac-), a ne pos-(poc-), nanpnmep: pasart (npn posan), pacnncanne,
pacnncxa (npn pocnnct).
16. Cneyer pasnnuart npanonncanne npncranox npn n npe-.
1. Hpncranxa npn nmeer cneymmne ocnonnte snauennx:
1) nnsocrn, nanpnmep: npnropte, npnpexnt, npnypantcxn;
2) npnnnxennx, npnannennx, nanpnmep: npnnnrart, npnenart, npnnncart,
npncrponrt;
3) nenonnoro ecrnnx, nanpnmep: npnorxptrt, npnnonxrt, npncecrt.
2. Hpncranxa npe nmeer na ocnonntx snauennx:
1) snauenne ntcme crenenn xauecrna nnn ecrnnx, nanpnmep: npeopt,
npemnnt, npenenpnxrnt, npenosnocnrt, npeycnenart;
2) snauenne, cxonoe co snauennem npncranxn nepe-, nanpnmep: npepnart,
npenomnxrtcx, nperpanrt.
B nexoroptx cnonax snauenne npncranox npe n npn ne nnonne xcno,
nanpnmep: npesnpart, npenoanart, npecneonart, npnront. O nanncannn raxnx
cnon cneyer cnpannxrtcx n op]orpa]nuecxom cnonape.
VIII. Heyapxemte rnacnte n cy]]nxcax
17. Cneyer pasnnuart cy]]nxct cymecrnnrentntx nx (-nnx, unx) n ex.
Hepnt ns nnx coxpanxer rnacnym npn cxnonennn, a no nropom ona xnnxercx
erno, nanpnmep: cronnx-cronnxa, nopnnx-nopnnxa, craxanunx-craxanunxa, no:
noxnuex-noxnuxa, onpaxex-onpaxxa, apamex-apamxa.
18. Cneyer pasnnuart cy]]nxct cymecrnnrentntx en n nn-:
n cymecrnnrentntx myxcxoro poa nnmercx en (c erntme), nanpnmep:
xomcomonen-xomcomontna, enponeen-enponena;
n cymecrnnrentntx xencxoro poa nnmercx nn-, nanpnmep: xonnnna, necrnnna;
n cymecrnnrentntx cpenero poa nnmercx en-, ecnn yapenne cronr nocne
cy]]nxca, n nn-, ecnn yapenne npemecrnyer cy]]nxcy, nanpnmep: nantren,
no: nnartnne.
V cymecrnnrentntx cpenero poa nsnecren raxxe cy]]nxc n c erntm e,
xoropoe noxnnxercx n po. na. mnox. u., nanpnmep: nmne (nmen), mynantne
(mynanen).
Hpnmeuanne. Or nanncann cymecrnnrentntx myxcxoro poa c cy]]nxcom en
cneyer ornnuart nanncannx cnon saxn n mecxn.
19. Cneyer pasnnuart cy]]nxct eux n nux-.Cy]]nxc eux nnmercx:
a) n cymecrnnrentntx xencxoro n cpenero poa, xoropte opasymrcx or cnon,
nmemmnx n po. na. mnox. u. cy]]nxc ex c erntm e, nanpnmep: nxneuxa
(nxnex-nxntxa), neeuxa (neex-nexa), neueuxa (neuex-neuxa), oxomeuxo (oxomex-
oxomxo); raxxe n nacxarentntx cocrnenntx nmenax myxcxoro n xencxoro poa,
nanpnmep: Baneuxa, Oneuxa, Aneuxa;
) n cymecrnnrentntx cpenero poa, opasonanntx or cymecrnnrentntx na
mx, nanpnmep: npemx-npemeuxo, cemx-cemeuxo.
Cy]]nxc nux nnmercx n cymecrnnrentntx xencxoro poa, opasonanntx or
cnon c cy]]nxcom nn-, nanpnmep: necrnnna-necrnnuxa, nyronnna-nyronnuxa,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
noxnnnt-noxnnuxn.
20. Cneyer pasnnuart npanonncanne nnx n enx n cymecrnnrentntx:
nnx nnmercx n cymecrnnrentntx, opasonanntx or cnon na nna, nanpnmep:
nporannna-nporannnxa, cxnaxnna-cxnaxnnxa, conornna-conornnxa;
enx nnmercx n cymecrnnrentntx ymentmnrentntx xencxoro poa, opasymmnxcx or
cnon c ocnono na n n nmemmnx n po. na. mnox. u. ernoe e, nanpnmep: amenxa
(amnx-amen), necenxa (necnx-necen), nnmenxa (nnmnx-nnmen), cocenxa (cocna-cocen).
Hnmercx enx raxxe n cymecrnnrentntx xencxoro poa, oosnauammnx nnn xencxoro
nona, nanpnmep: nnmenxa, ]pannyxenxa, uepxemenxa, monamenxa; rax xe nnmercx cnono
necenxa.
21. B nacxarentntx nmenax cymecrnnrentntx na ntxa moxer trt nepe n rontxo o
nnn e, nanpnmep: epesontxa, nnnontxa, aontxa, Bepontxa, Hnsontxa, nncontxa (no
neHnsantxa, nncantxa), nonocontxa (no nenonoctntxa); Herentxa, Onentxa,
Map]entxa, Cepexentxa, 3oentxa (no neHernntxa, 3onntxa), ymentxa, nouentxa;
raxxe nonocontxn (no nenonoctntxn).
Onaxo n cnonax sanntxa, nanntxa, anntxn nnmercx nntxa (-nntxn), a n
cymecrnnrentntx, opasonanntx or cnon na tnx, nnmercx tntxa, nanpnmep:
mnnocrtntxa(or mnnocrtnx).
22.Cneyer pasnnuart npanonncanne ymentmnrentntx (nacxarentntx) nmen
cymecrnnrentntx c cy]]nxcamn ymx-,-mmx n tmx-,-nmx n p.:
n cymecrnnrentntx xencxoro poa nnmercx ymxa (-mmxa), nanpnmep: aymxa,
marymxa, xoponymxa, Annymxa, nonmmxa;
n cymecrnnrentntx myxcxoro poa y nmen oymennenntx nnmercx ymxa (-mmxa),
nanpnmep: eymxa, armmxa, cononymxa, Banmmxa, Hnxonymxa;
n cymecrnnrentntx cpenero poa nnmercx tmxo, nanpnmep: neptmxo, conntmxo,
crexntmxo, rnestmxo.
Orentnte cymecrnnrentnte myxcxoro poa ynorpenxmrcx c cy]]nxcamn tmex,
ymex, emex, nanpnmep: xontmex, nopotmex n nopoymex, xneymex (raxxe xneymxo),
xare-mex n xarymex, xpaemex. Orentnte cymecrnnrentnte cpenero poa ynorpenxmrcx
c cy]]nxcom mmx-, nanpnmep: ropmmxo, nonmmxo, mopmmxo.
Kpome roro, n cymecrnnrentntx myxcxoro, cpenero n xencxoro poa moxer
ynorpenxrtcx cy]]nxc nmx-(-nmxa, nmxo), nnocxmn ymentmnrentno-
npenepexnrentnoe snauenne, nanpnmep: ]an]aponnmxa, capanmxo, nnartnmxo,
nmentnmxo, mnnennmxa (cp.:nnyrnmxa, nopnmxa, nopnmxo, nantrnmxo). O pasnnuennn
nmxa n nmxo cm. 39.
23.Cneyer ornnuart cymecrnnrentnte c cy]]nxcom ara, cxnonxmmnecx xax nmena
cymecrnnrentnte myxcxoro poa, or cymecrnnrentntx c cy]]nxcom ar n oxonuannem
t, cxnonxmmnxcx xax nonnte npnnararentnte, nanpnmep: xoara-xoarax, xoaran,
xoaraen, no: noxart-noxaroro, noxarte, noxartx.
24. Or cy]]nxca npnnararentntx ee (coent, xpaeno, xnmueno; cp.
pynent)cneyer ornnuart cy]]nxc ne (mnnocrnnt, cp. nennnt) c ero
nponsnontmn nne n une-, nanpnmep: npnnpunnt, sanocunnt, saornnnt,
cnonooxornnnt.
25. B npnnararentntx, opasonanntx or cymecrnnrentntx, nnmercx cy]]nxc xn
(nocne mnnxmnx an-), ecnn yapenne cronr nocne cy]]nxca, nanpnmep: sernxno,
rpanxno, xecrxno, xocrxno, ne]rxno, nomano, nnarxno, ponxno.
Ecnn xe yapenne cronr nepe cy]]nxcom, ro n onnx npnnararentntx nnmercx xn
(nocne mnnxmnx an-), n pyrnx enn (uro ycranannnnaercx n cnonapnom nopxxe),
nanpnmep: rnnnxnt, xoxant, cepepxnt, nerpxnt (nerpxnax ocna, rentnnna),
macnxnt (macnxnax xpacxa) npn xnmxnennt, conomennt.
B npnnararentntx, opasonanntx npn nomomn cy]]nxca n or ocnon na men (nm.
na. e. u. na mx), nnmercx enn-, nanpnmep: npemennt(npemx, npemenn), nnamennt,
nnemenno, cemenno, crpemenno. (B xauecrne cymecrnnrentnoro nsnecrna n nnreparype
raxxe ]opma crpemxnnt.)
26. B crpaarentntx npnuacrnxx npomemero npemenn, a raxxe n npnnararentntx n
cymecrnnrentntx, opasonanmnxcx ns +rnx npnuacrn, nnmercx cy]]nxc an(n)-,-xn(n)-,
ecnn coornercrnymmn rnaron oxanunnaercx na art (-xrt), n cy]]nxc en(n)-, ecnn
coornercrnymmn rnaron oxanunnaercx na ert, nrt, na rn (-rt) nocne cornacntx, na
ut, nanpnmep: npnnxsannt, nxsannt (npnuacrne), nxsant(npnnar.), ynnennt,
nspanennt, panennt (npnuacrne), panent (npnnar.), namacnennt, ntneennt,
ocrpnxennt, nacroxnnt, pacxontpxnnt, paccrpenxnnt (or paccrpenxrt),
sacrpenennt(or sacrpennrt), nanemannt (or nanemart, nanpnmep: nanemano mnoro
entx), nanemennt(or nanecnrt, nanpnmep: nept nanemena), memant, memannna (or
memart), ntmemennt (or ntmecnrt), nexnt, nexnne, xpament, xpamennna (rxant),
saropoxennt (npnuacrne), mopoxenoe(cym.), nanxnt (no: nanenxn).
Crpaarentnte npnuacrnx or rnaronon pannxrt n ponnxrt c npncranxamn oxanunnamrcx na
ennt: ntpannennt (cenannt panntm) n ntponnennt (cenannt ponntm) n
r. n.; or mepxrt, myuart crpaarentnte npnuacrnx oxanunnamrcx, xax n or mepnrt, myunrt,
na ennt: mepennt, myuennt (cp.:nsmepennt, nsmyuennt n r. n.).
27. B npnuacrnxx nacroxmero npemenn nnmyrcx cy]]nxct:
1) ym ( mm ) (ecrn.), em (crpa.), ecnn rnaront, or xoroptx onn opasonant,
I cnpxxennx (cm. 44), nanpnmep: nnmymn, opmmncx, unrammn, unraemt;
2) am-(-xm-)(ecrn.), nm (crpa.), ecnn rnaront, or xoroptx onn opasonant, II
cnpxxennx (cm. 44), nanpnmep: snauamn, tmamn, nnxmn, croxmn, nnnmt.
Hpnmeuanne 1. Hpnuacrne nnxnmt nnmercx c cy]]nxcom nm-.
Hpnmeuanne 2. Or rnarona pesxnrt ecrnnrentnoe npnuacrne nnmercx pesxymn.
28. Hpnnararentnte, oxanunnammnecx na nt, nnmyrcx n xparxo ]opme myxcxoro
poa c e nepe n, nanpnmep: cnoxont-cnoxoen, snont-snoen, ynt-yen,
npxmonnnent-npxmonnneen. Ho or ocront xparxax ]opma ocronn (ocronncrno),
onaxo npnuacrne yocroennt, yocroen (or yocronrt, no 26).
29.Hpnnararentnte, oxanunnammnecx na neyapxemte nncxn nnn encxn,
rpynnnpymrcx no nanncannm cneymmnm opasom:
1. Hpnnararentnte oxanunnamrcx na nncxn:
a) ecnn or coornercrnymmnx cymecrnnrentntx ynorpenrentno npnrxxarentnoe
npnnararentnoe na nn, nanpnmep: cecrpnncxn(cecrpa-cecrpnn), Mapnuncxn (Mapnx-
Mapnnn), nnnncxn(Anna-Annnn), Cannnncxn(Canna-Cannnn);
) ecnn onn opasonant or reorpa]nuecxnx nasnann (cxnonxemtx n necxnonxemtx),
oxanunnammnxcx na n (-t), nanpnmep: rpx`snncxn(Ipxsn), mtrumnncxn(Mtrnmn),
xumxnn-cxn(Xnmxn), counncxn(Coun), ronxnncxn(Tonxn), rancnncxn(Tanct);
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
n) ecnn onn opasonant or reorpa]nuecxnx nasnann, oxanunnammnxcx na a (-x),
nanpnmep: xuspnncxn(Xnspa), x`nrnncxn(nra), xrnncxn(Oxra), ponrnncxn(Ponra),
anamuxnncxn(Fanamnxa), ntnnncxn(Entnx).
Hpnmeuanne. Hexoropte npnnararentnte, opasonannte or cymecrnnrentntx na a (-x),
n coornercrnnn c npouno ycranonnnmecx rpannne coxpanxmr nanncanne c encxn,
nanpnmep: npecnencxn (Hpecnx), nensencxn(Hensa).
2. Hpnnararentnte oxanunnamrcx na encxn, ecnn onn npnnanexar x pyrnm
cnonoopasonarentntm rnnam, nanpnmep: rposnencxn(Iposnt),
ropoumencxn(Ioponme), sapeuencxn(3apeute), upynsencxn(upynse),
xonomencxn(Konomna), necouencxn(Hecounx), ropmeuencxn (Iopmeunoe). (B nocnennx
rpex npnmepax npnnararentnte coepxar n cnoem cocrane ernoe e n cy]]nxc cx-.)
30.B npnnararentntx na un, opasonanntx or cymecrnnrentntx na mxa,
nepeunnmercxen nonoxennn ne no yapennem, nanpnmep: crapymeun, xyxymeun,
xomeun, nxrymeun, nnmmeun; no nsnecrnt n opasonannx na aun c yapxemtm a,
nanpnmep: xomaun, nxrymaun, nnmmaun.
31.B uncnnrentntx conparentntx uernepo, nxrepo n r. ., a raxxe n opasonanntx or
nnx npnnararentntx uernepnunt, nxrepnunt n r. . nepe p nnmercx e.
32.B cy]]nxcax crenene cpannennx n neyapxemom nonoxennn ncera nnmercx e,
nanpnmep: rpomue, crapme, xpacunee (xpacune), xpacunemn.
33.B rnaronax, oxanunnammnxcx n neonpeenenno ]opme na nart, neoxonmo nx
npannntnoro nanncannx neyapxemoro rnacnoro nepeepasnnuart cneymmne rnnt:
1) rnaront, oxanunnammnecx n 1-m nnne e. u. na ym (-mm), a n neonpeenenno ]opme
na onart (-enart), nanpnmep: eceym-eceonart, saneym-saneonart, ropmm-ropenart;
2) rnaront, oxanunnammnecx n 1-m nnne e. u. na neyapxemte tnam, nnam, a n
neonpeenenno ]opme na neyapxemte tnart, nnart, nanpnmep: pasneprtnam-
pasneprtnart, saxpyunnam-saxpyunnart;
3) rnaront, oxanunnammnecx n 1-m nnne e. u. na yapxemoe nam, a n neonpeenenno
]opme na yapxemoe nart; n +rnx rnaronax nepeennmercx ra xe rnacnax, uro n n
neonpeenenno ]opme coornercrnymmnx rnaronon es cy]]nxca na (r. e.
nenocpecrnenno nepe rt), nanpnmep: oonenam-oonenart (oonert), sannnam-sannnart
(sanurt), sacrtnam-sacrtnart(sacrtrt). Cma xe ornocxrcx rnaront, oxanunnammnecx n 1-
m nnne na m(es ea-): sacranart-sacram (sacrart), ocranart-ocram (ocrart).
Kpome roro, neoxonmo nmert n nny cneymmne rnaront, oxanunnammnecx na enart-
enam (c yapennem na na-): sarmenam-sarmenart, sacrpenam-sacrpenart, name penamct-
namepenartcx, oypenaer-oypenart, nponenam-nponenart, pacrnenam-pacrnenart,
ynemenam-ynemenart.
34. B cy]]nxcax onoxparntx rnaronon na anyrt nnmercx a, nanpnmep: onanyrt,
creranyrt, caanyrt.
B rnaronax xononyrt(cp. xonort), saxononyrt(cp. xono), nonoconyrt nnmercx o.
35.B rnaronax, osnauammnx nsmenenne xaxoro-nno cocroxnnx, nnmercx enert,
nanpnmep: neenert, xocrenert, epenenert, ocrepnenert, ocronenert, onenenert;
nepexonte rnaront +roro rnna oxanunnamrcx coornercrnenno na ennrt, nanpnmep:
neennrt, oxponennrt n p.
36. Cneyer ornnuart rnaront nenepexonte c ocnono na e, nanpnmep: oeccnnert,
oeccnnem (crart eccnntntm, nnmnrtcx cnnt), onocrtnert, onocrtnem (crart
nocrtntm), ntsoponert, ntsoponem (crart sopontm), or coornercrnymmnx nm
nepexontx rnaronon c ocnono na n, nanpnmep: oeccnnnrt, oeccnnm (cenart xoro-
nnyt eccnntntm, nnmnrt cnnt), ocnanrt, ocnanm.
IX. Heyapxemte coennnrentnte rnacnte
37.B cnoxntx cnonax coennnrentntmn rnacntmn mexy ocnonamn moryr trt rontxo
o n e, nanpnmep: noonpono, ronapooopor, mocxnopenxn, copoxonoxxa, semneenne,
xnsneonncanne, xponenocnt, nxecnnerent, xamenap, nncue-ymaxnt, onnenocrno,
uaennrne, cnoexoptcrnt, pacrennenocrno.
B nemnornx cnoxntx cnonax, nepnax uacrt xoroptx opasonana or cnon c mxrxo
ocnono, nosmoxna coennnrentnax rnacnaHo, nanpnmep: xononxst (cp. xonenocrno),
xponoopamenne (cp. xponenocnt), raxxe acnonncen, sneponon.
Or coennnrentno rnacno cneyer ornnuart naexnoe oxonuanne nepno uacrn
cnoxnoro cnona, nanpnmep: ymannmennt, cymacmemn, nxrnanrtnnt,
copoxapynent, copoxanernn, no: enxnocronernn, cronernn.
X. Inacnte n nexoroptx neyapxemtx naexntx oxonuannxx
38. Cymecrnnrentnte c cy]]nxcom nm-, ecnn onn myxcxoro nnn cpenero poa,
oxanunnamrcx n nm. na. e. u. na e, nanpnmep: omnme, nepnmnme, ynnnme,
onornme. Ecnn xe onn xencxoro poa, ro oxanunnamrcx n nm. na. e. u. na a, nanpnmep:
xoponnma, pyunma, rpxsnma.
39. Cymecrnnrentnte myxcxoro poa c cy]]nxcamn ymx-,-mmx-,-nmx-,-tmx-,
oosnauammne npemert oymennennte, a raxxe nce cymecrnnrentnte xencxoro poa c
remn xe cy]]nxcamn oxanunnamrcx n nm. na. e. u. na a, nanpnmep: eymxa, armmxa,
mantunmxa, crapnunmxa, uenoneunmxa, cononymxa, nxnmmxa, pyunmxa.
Cymecrnnrentnte myxcxoro poa, oosnauammne npemert neoymennennte, a raxxe
nce cymecrnnrentnte cpenero poa nmemr n nm. na. e. u. nocne +rnx cy]]nxcon
oxonuanne o, nanpnmep: xneymxo, nopnmxo, neptmxo, nantrnmxo.
B oxonuannn nm. na. e. u. oymennenntx cymecrnnrentntx myxcxoro poa nocne
cy]]nxcon x n n nnmercx a, nanpnmep: rynxxa, sanenana, nepsnna, oeana/ rax xe
nnmyrcx npocropeunte cocrnennte nmena rnna Ianpnna, Knpnna, Mnxana
(ynorpenxmmnecx napxy c Ianpnnn, Knpnnn, Mnxann).
Hcxnmuenne cocrannxmr pennepyccxne n yxpanncxne nmena n ]amnnnn na xo,
nanpnmep: Mnxanxo, Benuenxo, a raxxe crapnnnte n onacrnte cocrnennte nmena na
no, nanpnmep: pnno, Mnxano Horonocon.
40. B cymecrnnrentntx myxcxoro n cpenero poa n npen. na. n n cymecrnnrentntx
xencxoro poa na a (-x) n ar. n npen. na. e. u. nnmercx n neyapxemom nonoxennn n
rontxo n rom cnyuae, ecnn emy npemecrnyer roxe n, nanpnmep: o rennn, o Knn, n Bnn, no
pexe Fnn, n orenennn, no nosnpamennn, npn coecrnnn, x Mapnn, o Mapnn; n ocrantntx
cnyuaxx n neyapxemom nonoxennn nnmercx e, nanpnmep: oxnee, n nnarte, n ymente, n
ycrte, n 3axanxaste, na nsmopte, na nepenyrte, x Mapte, o Mapte, o cuacrte.
41. B po. na. mnox. u. or cymecrnnrentntx, oxanunnammnxcx n e. u. na neyapxemte
tx n te, nnmercx n, a or cymecrnnrentntx, oxanunnammnxcx na tx n te no
yapennem, nnmercx e, nanpnmep: manyntx manynn, ymente ymenn, no: cxamtx`
cxame, pyxte pyxe.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
42. B ]amnnnxx na nn (-tn) n na oe (-ee) nnmercx n rnop. na. e. u. tm(cornacno
cxnonennm npnnararentntx), nanpnmep: Hanen Hncnntn-Hannom Hncnntntm, Hnan
Typrenen-Hnanom Typrenentm.
Hpnmeuanne. B nnocrpanntx ]amnnnxx na nn n oe nnmercx n rnop. na. e.u.
om(cornacno cxnonennm cymecrnnrentntx), nanpnmep: Ipnn-Ipnnom, apnnn-apnnnom,
Fmnon-Fmnonom.
43. B nasnannxx nacenenntx nynxron na nn (-tn), oe (-ee), nno (-tno), oeo (-eeo)
nnmercx n rnop. na. e. u. om, nanpnmep:
ropo Hcxon-ropoom Hcxonom
ropo Htnon-ropoom Htnonom
ropo Caparon-ropoom Caparonom
ropo Kanen-ropoom Kanenom
ropo Kannnnn-ropoom Kannnnnom
ropo Knpon-ropoom Knponom
ceno Maptnno-cenom Maptnnom
ceno Hncnntno-cenom Hncnntnom
ceno Kpmxono-cenom Kpmxonom
XI. Heyapxemte rnacnte n nnuntx rnarontntx oxonuannxx
44. Inaront c neyapxemtmn nnuntmn oxonuannxmn pacnpeenxmrcx no cnpxxennxm
cneymmnm opasom:
1) nce rnaront na nrt, a raxxe 6 rnaronon na ert: neprert, nnert, sanncert, onert,
crorpert, repnert n 4 rnarona na art: rnart, epxart, tmart, cntmart ornocxrcx xo II
cnpxxennm, n n nnx nnmyrcx oxonuannx nmt, nr, nm, nre, ar (-xr);
2) nce npoune rnaront ornocxrcx x I cnpxxennm, n n nnx nnmyrcx oxonuannx emt,
er, em, ere, yr (-mr).
Hcxnmuenne: rnaront pnrt n snxnrtcx 1 cnpxxennx (peemt, pemr; snxercx,
snxyrcx).
Hpncranounte rnaront cneymr cnpxxennm ecnpncranountx rnaronon, or xoroptx onn
opasonant, nanpnmep: ntnnrt, ntntemt(cp.: nnrt, ntemt) I cnpxxennx; ntcnartcx,
ntcnnmtcx(cp.: cnart, cnnmt) II cnpxxennx.
Inaron xorert n e. u. nmeer oxonuannx I cnpxxennx(xouemt, xouer), a no mnox. u.
oxonuannx II cnpxxennx (xornr, xornre, xorxr).
XII. Heyapxemte xoneunte rnacnte n napeunxx n npenorax
45. Cneyer pasnnuart o, e, y, a (-x)na xonne napeun, opasonanntx
coennennem npenoron c mecronmennxmn n xparxnmn npnnararentntmn:
1) napeunx c npncranxamn sa-, na oxanunnamrcx na o, nanpnmep: sameprno, sanpocro,
naneno, nacxontxo, nacrontxo;
2) napeunx c npncranxo e oxanunnamrcx na o nnn na e, nanpnmep: nneno, nnpano, no:
nxparne, nuyxe, ncxope;
3) napeunx c npncranxo no oxanunnamrcx na y, nanpnmep: noponny, nonemnory,
nocxontxy, nocrontxy;
4) napeunx c npncranxamn o-,ns-(nc-), c-(co-) oxanunnamrcx na annn x, nanpnmep:
octra, nsanna, cnena, a raxxe nccnnx, nsxenra (n cocrane cnoxntx npnnararentntx).
Hpnmeuanne. Hapxy c opasonannxmn na a(cnona n r. n.) cymecrnymr napannentnte nm
opasonannx na y (cmonoy, cocneny n r. n.).
46. Hapeune nnocnecrnnn, xax opasonanmeecx ns npenora e n cymecrnnrentnoro n
npen. na., nnmercx c n na xonne.
47. Hnmyrcx c e na xonne, xax opasonanmnecx ns npenora e n cymecrnnrentnoro n nnn.
na., npenorn ncnecrnne, n npoonxenne (xaxoro-nnyt npemenn), n reuenne (xaxoro-
nnyt npemenn).
XIII. Heyapxemte uacrnnt ne n nn
48. Cneyer pasnnuart npanonncanne neyapxemtx uacrnn ne n nn. uacrnnt +rn
pasnnuamrcx no snauennm n ynorpenennm.
1. uacrnnaneynorpenxercx nx orpnnannx, nanpnmep: He x ronopnn o +rom; ne
ronopnn o +rom; ronopnn ne o +rom.
Heoxonmo oparnrt nnnmanne na orentnte cnyuan ynorpenennx +ro uacrnnt:
a) Hpn nannunn orpnnarentno uacrnnt ne n n nepno, n no nropo uacrn cocrannoro
rnarontnoro cxasyemoro npenoxenne nonyuaer yrnepnrentnt cmtcn, nanpnmep: ne mory
ne ynomxnyrt(r. e. onxen ynomxnyrt), nentsx ne cosnartcx(r. e. nao cosnartcx).
) B nonpocnrentntx n nocxnnnarentntx npenoxennxx uacrnna ne npnmtxaer x
mecronmennxm, napeunxm n uacrnnam, opasyx c nnmn couerannx: xax ne, xro ne, xro rontxo
ne, re ne, re rontxo ne, uer ne, uero ne, uero rontxo ne n r. n.; cma npnmtxamr
nonpocnrentnte npenoxennx c couerannem ne nn, nanpnmep:
Hy, xax ne nopaert ponory uenoneuxy! (Ipnoeon).
Kro ne npoxnnnan crannnonntx cmorpnrene, xro c nnrn ne pannnancx? (Hymxnn).
uem rt ne monoen? (Hymxnn).
Ie on rontxo ne tnan!
uero on rontxo ne nnan!
uem ne paora!
Optcxan cner; ne xouemt nn xennrtcx? (Ipnoeon).
a ne nsnonnmt nn cenna? (Kptnon).
n) B coennennn c comsom noxa uacrnna ne ynorpenxercx n npnarountx npenoxennxx
npemenn, oosnauammnx npeen, o xoroporo nnrcx ecrnne, ntpaxennoe cxasyemtm
rnannoro npenoxennx, nanpnmep: Cnn ryr, noxa ne npny.
r) uacrnna ne nxonr n cocran ycrounntx couerann: ena nn ne, uyrt nn ne, npx nn ne,
oosnauammnx npenonoxenne, anexo ne, ornmt ne, nnuyrt ne, nncxontxo ne, nonce ne,
oosnauammnx ycnnennoe orpnnanne, nanpnmep: ena nn ne nyumn crpenox, uyrt nn ne n
nxrt uacon yrpa, ornmt ne cnpanennnoe pemenne, nonce ne nnoxo ronap, anexo ne
naexnoe cpecrno.
) uacrnna ne nxonr n cocran counnnrentntx comson: ne ro; ne ro ne ro; ne rontxo
no; ne ro uro ne a; ne ro urot ne a, nanpnmep:
Ora xontno n cryna; ne ro x c roo cenam ro, uero rt ne oxnaemt (Hymxnn).
Hanepxy sa noronxom xro-ro ne ro croner, ne ro cmeercx (uexon).
V naprnsan tnn ne rontxo nnnronxn, no n nynerert (Crancxn).
2. uacrnna nn ynorpenxercx nx ycnnennx orpnnannx, nanpnmep:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hn xocrouxo nnre ne mor x noxnnnrtcx (Kptnon).
Ha nee nosan ne tno nn onoro npocnera (uaeen).
Merennna axe nn pasy ne nocmorpen na cnpamnnammnx (uaeen).
B epenne renept nn ymn: nce n none (uaeen).
Honropxmmaxcx uacrnna nn npnoperaer snauenne comsa, nanpnmep:
Hnre ne tno nnno nn not, nn epenten (uexon).
Hn myst, nn rpyt, nn paocrn ocyra-nnuro ne sarennr enncrnennoro pyra (Hymxnn).
Ho ronnt eryr, ne sameuax nn ero, nn ero rocxn (uexon).
ne snam, nn xro nt, nn xro on (Typrenen).
Heoxonmo oparnrt nnnmanne na orentnte cnyuan ynorpenennx uacrnnt nn:
a) uacrnna nn ynorpenxercx nepe cxasyemtm n npnarountx npenoxennxx nx
ycnnennx yrnepnrentnoro cmtcna, nanpnmep:
Cnymarect ero no ncem, uro nn npnxaxer (Hymxnn).
He mor on xma or xopex, xax rt nn nnnct, ornnunrt (Hymxnn).
Kya nn ornxnyct, noncmy poxt rycrax (Maxon).
Kro nn npoeer, ncxxn noxnannr (Hymxnn).
uacrnna nn n npnarountx npenoxennxx yxasannoro rnna npnmtxaer x ornocnrentnomy
cnony nnn x comsy, n no+romy npnarounte npenoxennx naunnamrcx couerannxmn: xro nn,
xro t nn, uro nn, uro t nn, xax nn, xax t nn, cxontxo nn, cxontxo t nn, xya nn, xya
t nn, re nn, re t nn, xaxo nn, xaxo t nn, ue nn, ue t nn, xora nn, xora t nn n
r. n.
3rn couerannx nomnn n nexoropte ycrounnte ooport: xya nn mno, orxya nn
nostrnct, no uro t ro nn crano n r. n.
) uacrnna nn ncrpeuaercx n ycrounntx couerannxx, xoropte nmemr snauenne
xareropnuecxoro npnxasannx, nanpnmep: nn c mecra, nn mary anee, nn cnona n r. n.
n) uacrnna nn nxonr n cocran orpnnarentntx mecronmenn: nnxro, nnxoro (nn y xoro) n
r. .; nnuro, nnuero (nn o uero) n r. .; nnxaxo, nnxaxoro (nn y xaxoro) n r. .; nnue,
nnutero (nn y utero) n r. . n napeun: nnxora, nnre, nnxya, nnorxya, nnxax, nncxontxo,
nnnouem, nnuyrt, a raxxe n cocran uacrnnt nnyt.
Hnmercx nn n ycrounntx couerannxx, n xoropte nxoxr mecronmennx, nanpnmep:
ocrancx nn npn uem, ocrancx nn c uem, nponan nn sa uro.
r) nonoe nn nxonr n ycrounnte ooport, npecrannxmmne coo coueranne nyx
npornnonocrannxemtx nonxrn, nanpnmep: nn xnn nn meprn; nn ro nn ce; nn pta nn mxco;
nn art nn nsxrt; nn nana nn nopona n r. n.
Hpanonncanne cornacnmx
I. I. Omne npannna
49. urot npannntno nanncart cornacnym n xonne cnona nnn nepe pyrnmn
cornacntmn( n nnn , ] nnn e, r nnn , c nnn s, x nnn r, m nnn x), nyxno nsxrt
pyrym ]opmy roro xe cnona nnn noopart pyroe cnono roro xe xopnx, re nocne
cornacno oxasanact t rnacnax, n nncart ry cornacnym, xoropax nnmercx nepe
rnacno, nanpnmep: y, yxn (yt), pyxan, pyxanunx (pyxana), nn], nn]unx
(nn]t), monorta (monornrt), nnsxn, nnsmn (nnsox), ntcmn (ntcoxn), xorrn
(xorort), noxxa (noxeuxa), nnomxa (nnomeuxa).
B pxe cnyuaen nx npannntnoro nanncannx cornacno moxno nsmennrt cnono
rax, urot nocne cornacno oxasanact ne rnacnax, a cornacnax p, n, m, n, e,
nanpnmep: mrpa]-mrpa]no, syxn-syno, ercrno-ernt, ntrox-moxpt.
Hpanonncanne cornacntx, xoropte nentsx nponepnrt nyrem nsmenennx cnona,
onpeenxercx n cnonapnom nopxxe, nanpnmep: omn, ]yron, onrom.
Hpnmeuanne. Cnono cnata nnmercx c yxno (cnaent), xorx cnona roro xe
xopnx cnarart n cnar nmemr cornacnt r; necrnnna, ornepcrne nnmyrcx c yxno c,
necmorpx na nannune ]opm nesy, ornepsart.
50. Hpannno 49 ornocnrcx raxxe x npncranxam, nanpnmep: nxonrt (nnesart),
naxonort (napynrt), orecart (opesart), noxnnyrt (nomennrt), npecrannrt
(npeocrannrt), orart (oryunrt), cenart (cymert), cpocnrt.
B npncranxax es-, eos-, es-, ns-, nns-, pas-, pos-, upes-(uepes-) nepe rnyxnmn x, n,
c, r, ], x, n, u, m, m nnmercx c nmecro s, nanpnmep: ecnonesnt, nocnnrart,
ncnaxart, ncxycart, nncnponeprnyrt, pacctnart, pocnnct, uepecnonocnna, no:
esnxycnt, esapnt, nspernyrt, nosynrt, nsannrt n r. n.
51.Hpannno 49 ornocnrcx x r, nepe c, n n u n nauane cy]]nxcon, nanpnmep: ercrno
(ern), nmne (nmo), xoptrne (xoptro), ronounx (monoo), nonyrunx (nyrn). Fyxna r
nepe u nnmercx n n rex cnyuaxx, xora cy]]nxct unx, unn-,-uar n r. n.
npncoennxmrcx x ocnone, oxanunnammecx na x, n, u, npnuem yxno r samenxercx
xoneunax cornacnax ocnont, nanpnmep: xaarunx (xaax), uepennruart (uepennna),
xpynnruart (xpynnna), rannruart (rannna), pecnnruart (pecnnna), xaprorerunx
(xaprorexa), otrunx (otua).
Hpnmeuanne. B rnaronax nepe cx coxpanxercx nanncanne ro ]opmt, x xoropo cx
npncoennxercx, nanpnmep: nocnrtcx, nocnrcx, satrtcx.
52. Cneyer ornnuart npnnararentnte na n-xn (-n-xo) or npnnararentntx na -
cxn (--cxo) nnn r-cxn (-r-cxo):
1) ecnn ocnona cnona, or xoroporo opasonano npnnararentnoe, oxanunnaercx na n nnn
x, u (ecnn onn n +rnx cnyuaxx menxmrcx na n), ro nnmercx n-xn (-n-xo), nanpnmep:
nemenxn (nemen), ptanxn (ptax), rxanxn (rxau), rannnxn (Iannu; ecrt raxxe ]opma
rannucxn);
2) ecnn ocnona cnona, or xoroporo opasonano npnnararentnoe, oxanunnaercx na nnn
r, ro nnmercx coornercrnenno -cxn (--cxo) nnn r-cxn (-r-cxo), nanpnmep:
mnecxn (mne), ropocxo (ropo), conercxn (coner), mapxcncrcxn (mapxcncr).
B npnnararentntx, opasonanntx or nnoxstuntx cocrnenntx nmen (reorpa]nuecxnx
nanmenonann), oxanunnammnxcx na n c npemecrnymme cornacno, xpome n, nnmercx
n-cxn, nanpnmep: n]antncxn (H]antn), xoncranncxn (Koncranna), ranncxn
(Mann).
B npnnararentntx, opasonanntx or nnoxstuntx cocrnenntx nmen, oxanunnammnxcx
na n c npemecrnymme rnacno, a raxxe na nn-,otuno nnmercx n-xn, npnuem
nonoe n ocnont coxpanxercx, nanpnmep: cy+nxn (Cy+n), ropnnxn (Iopnna),
nopxenxn (nopxen), nnnnxn (Hnnna), apynnxn (Apynno).
53. B rpynne cornacntx (nanpnmep, crn, crn, sn n r. .) onn ns cornacntx moxer ne
nponsnocnrtcx. nx npannntnoro nanncannx nao nsmennrt cnono nnn noopart pyroe
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
cnono c rem xe xopnem rax, urot nocne nepnoro nnn nroporo cornacnoro +ro rpynnt
croxn rnacnt, nanpnmep: uecrnt (uecren), xocrnt (xocrn), no: xocnt (xocen);
xnecrnyrt (xnecrart), crnart (crenm), no: cnart (noctnart); nacrnme (nacryx), spancrny
(spant), cepne (cepeunt), connne (conneunt).
Onaxo nnmercx necnyrt (xorx necrert), nnecnyrt (xorx nnecx), cxnxnxa (xorx crexno),
necrnnna (xorx necenxa).
54. urot snart, n xaxnx cnyuaxx cneyer nncart m, a n xaxnx mu, nnn xu, nnn cu, nnn
su, nnn cru, nnn su, nao yxcnnrt cee cocran cnona.
Hnmercx mn rex cnyuaxx, xora ono nennxom ornocnrcx nnn rontxo x xopnm, nnn rontxo x
cy]]nxcy, nanpnmep: merxa, myxa, npomy, nmy, nomano, omart; pacmennrt (cp.
menart), nnome (cp. nnocxo), noronmnx (cp. noronxrt), xenmnna (cp. xena).
Hnmercx cu na crtxe npncranxn n xopnx, xora c ornocnrcx x npncranxe, a u x xopnm,
nanpnmep: cuecrt, ecuecrnt, ncuepnart, uepecuyp.
Hnmercx mu, xu, cu, su, cru nnn su:
1) na crtxe xopnx n cy]]nxca, ecnn cy]]nxc naunnaercx c u n +romy snyxy npemecrnymr
cornacnte m, x, c, s, cr, s xopnx, nanpnmep: nepeexunx (cp. nepeexart), nepenosunx (cp.
nepenosnrt), pasnocunx (cp. pasnocnrt), oesunx (cp. oesnrt);
2) n ocnonax, oxanunnammnxcx na couerannx mx, xx, cx, sx, crx nnn sx, ecnn npn samene
cy]]nxca nmecro x n +rnx couerannxx noxnnxercx snyx u, nanpnmep: pesue (pesxn), xnecrue
(xnecrxn), necnymuart (necnymxn).
Hpnmeuanne. B cnonax cuacrte, necuant nnmercx cu.
55. B uncnnrentntx or 11 o 30 nepe n nnmercx , nanpnmep: onnnanart,
nenanart, nanart.
56. B cnonax, nponsneenntx or ocnon na x, u, n, nepe cy]]nxcamn,
naunnammnmncx c n, nnmercx u (xorx n nexoroptx ns +rnx cnon nponsnocnrcx m): neuno,
neunnx (neut), crpenounnx, rpeunent (rpeua), norounnx (norox), npaueunax (npauxa),
cxnopeunnx, cxnopeunx (cxnopen), ananaeunt, ropununt (ropunna), cnpanounnx
(cnpanxa), nepeunnna (nepen), xpomeunt (xpomxa), xoneuno (xonen), nycrxunt (nycrxx),
cxyuno (cxyxa), no: noromnnx (nrpammn n noro).
Tax xe nnmyrcx xencxne oruecrna, nponsneennte or myxcxnx oruecrn na nu,
nanpnmep: Hntnnnuna, Cannnuna. B cnonax, nponsneenntx or ocnon na nepe cy]]nxcom
n nnmercxm, nanpnmep: sonorymnt (sonoryxa), cyraromnt (cymaroxa), naymnnx (yxo).
Hpnmeuanne. B orentntx cnyuaxx nnmercx coueranne mn: nypymnnx, ropoomnnx.
57. B po. na. e. u. npnnararentntx n mecronmenn myxcxoro n cpenero poa n
oxonuannn nepe rnacntmn nnmercx yxna r (xorx nponsnocnrcx e), nanpnmep: oporo,
cnnero/ ero, roro, ncero, roero.
II. nonte cornacnte
58. nonte cornacnte nnmyrcx npn couerannn npncranxn n xopnx, ecnn npncranxa
xonuaercx, a xopent naunnaercx ono n ro xe cornacno, nanpnmep: noepxart,
npenepne, nnecrn, orrepert, cctnart, noccranonnrt, essaxonnt, xonrppenonmnnx.
59. nonte cornacnte nnmyrcx npn couerannn cocranntx uacre cnoxnocoxpamenntx
cnon, ecnn ona uacrt xonuaercx, a pyrax naunnaercx ono n ro xe cornacno, nanpnmep:
Mocconer, rnannpau.
60. nonoenn nonoecnnmyrcx npn couerannn xopnx n cy]]nxca, ecnn xopent
xonuaercx, a cy]]nxc naunnaercx cornacno n nnn c:
c cy]]nxcom n ,nanpnmep: nnnnt (nnna), crapnnnt (crapnna), xamennt
(xament), omennt (omna), saxonnt (saxon), npemennt (ocnona npemen-);
c cy]]nxcom cx ,nanpnmep: xornaccxn (Kornac), apsamaccxn (Apsamac), pyccxn
(Pyct), no: raprycxn (Tapry), xantxoycxn (Xantxoy);
c cy]]nxcom cre-: ncxyccrno (cp. ncxycnt).
nonoe c nnmercx raxxe n rnaronax npomemero npemenn npn couerannn ocnon na c c
nosnparno uacrnne cx, nanpnmep: cnaccx, neccx.
Hpnmeuanne. nonoe n nnmercx n uncnnrentnom onnnanart.
61. nonoennnmercx n cy]]nxcax enn-,-onn npnnararentntx, opasonanntx or
cymecrnnrentntx, nanpnmep: conomennt, onesnennt, xnmxnennt, ncxyccrnennt,
nnyrpennn, nepennt, cnocrnennt, oeennt, penonmnnonnt, nosnnnonnt.
Hpnmeuanne. B cnone nerpent n n nponsnontx or nero nnmercx ono n, no n
npncranountx opasonannxx nnmercx nn(esnerpennt, nonerpennt).
Hpnnararentnte c cy]]nxcom xn-(-an-), opasonannte or cymecrnnrentntx, nnmyrcx c
onnm n, nanpnmep: nonocxno, ponxno, rnnnxnt, xoxant.
Hpnnararentnteepenxnnt, ononxnnt, crexnxnnt nnmyrcx c nontm n.
C onnmnnnmercx cy]]nxc nn n npnnararentntx, nanpnmep: conontnnt, xypnnt,
rocrnnt, a raxxe n cymecrnnrentnomrocrnnnna.
62. nonoe n nnmercx n crpaarentntx npnuacrnxx npomemero npemenn, nanpnmep:
unrannte na ropxecrnennom saceannn oxnat; oen, panennt npaxecxo nyne; xonxos,
oprannsonannt n 1930 roy; ycnnennt nymx poramn orpx; enyrart, nspannte n
Bepxonnt Coner.
63. nonoe n nnmercx no ncex npnnararentntx, opasonanmnxcx ns crpaarentntx
npnuacrn npomemero npemenn (nnn no nx rnny), ecnn +rn npnnararentnte nmemr
npncranxn nno oxanunnamrcx na onannt, enannt (xpome xenant n xonant),
nanpnmep: ontnomy nasnaueno ycnnennoe nnranne; ntmen rom nspanntx counnenn
Hymxnna; nosntmennt crnnt, nnncannt rpeyrontnnx, ntepxannoe nnno, onepennt
uenonex, ymepennt xnnmar, nstcxannte manept, ornneuennt nonpoc, paccexnnt
yuennx, nonomennoe nnarte, noepxannte xnnrn, sannaxannoe nnno, sapxannennt xnmu,
pncxonannt mar, anonannt peenox, xopuenannt yuacrox.
Ho c onnm n cneyer nncart npnnararentnte, opasonanmnecx ns crpaarentntx
npnuacrn npomemero npemenn (n rom uncne n cnoxnte, cm. 80, n. 2), ecnn +rn
npnnararentnte ne nmemr npncranxn n ne opasonant or rnaronon na onart, enart,
nanpnmep: yuente rpyt, panente norpannunnxn, pnanax oexa, xonuenax xonaca,
xnnxuenoe monoxo, nxnenax pta, ramenax nsnecrt, conente orypnt, mouente xnoxn,
napent xapro]ent, rnaxoxpamenax rxant.
Cnona xenannt, cnxmennt, neuaxnnt, nennannt, necntxannt, nexannt n
nexoropte pyrne, onpeenxemte n cnonapnom nopxxe, nnmyrcx c nymx n.
64. nonoe n nnmercx n napeunxx na o n n cymecrnnrentntx c cy]]nxcamn nx,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nn-,-ocrt, opasonanntx or npnnararentntx, ecnn nocnenne nnmyrcx c nymx n, nanpnmep:
neuaxnno, necntxanno, nsnonnonanno, nsnonnonannocrt (nsnonnonannt); ynepenno,
ynepennocrt (ynepennt);nocnnrannocrt, nocnnrannnx, nocnnrannnna
(nocnnrannt);crannennnx (crannennt); nnennnx (nnennt); nmennnnnx (nmennnnt);
cennnx (cenno); xopennnx (xopenno); cnocrnennnx (cnocrnennt).
Ecnn xe npnnararentnoe nmeer ono n, ro n opasonannte or nero napeunx n
cymecrnnrentnte nnmyrcx c onnm n, nanpnmep: nyrano, nyrannx, nyrannna (nyrant);
yueno, yuenocrt (yuent); xononnxnnx (xononnxnt); cepepxnnx (cepepxntx en
macrep). Taxxe c onnm n nnmyrcx cnona cpepennx (n snauennn monert) n eccpepennx
(ecxoptcrnt uenonex).
65.nonoe n nnmercx no mnox. u. n n xencxom n cpenem poe e. u. xparxnx
npnnararentntx, opasonanmnxcx or crpaarentntx npnuacrn npomemero npemenn, n
nonno ]opme xoroptx-nonoe n, nanpnmep: rpynnt ncnnnnnnnponannt n
oprannsoeannt; enouxa nocnnranna n ymna; onn ouent paccexnnt.
Kparxne xe crpaarentnte npnuacrnx nnmyrcx c onnmn, nanpnmep: cnoman, cnomana,
cnomano, cnomant; mnoma nocnnran xomcomonor; enouxa nsnexena nocnnrannem; mt
orpannuent npemenem; yuennxn oprannsonant n rpynny.
66. nonoe x nnmercx n cnonax noxxn, poxxn, moxxenentnnx, xyxxart n n
nponsnontx or nnx, a raxxe n nexoroptx opasonannxx or rnarona xeut, nanpnmep:
xxemt, xxer, xxent, xxenne, xxenxa.
Hpn nannunn uepeonannxsr-sx, s-sx cneyer nncart ne nonoe x, a sx, nanpnmep:
pmsxart (pmsra), mosxeuox (mosr), npnesxart (npnes), nosxe (crap. noso, conpem.
nosno), sarpomosxy (sarpomosnrt), a raxxe pesxnrt (cp. crap. pesr paccner).
67. He nnmercx ontme nyx onnaxontx cornacntx nopx, xorx t +ro n rpeonanoct
cocranom cnona, nanpnmep: paccopnrtcx (pac +ccopnrtcx), oeccxn(oecc +cxn),
npyccxn(npycc +cxn), nxrnronnt(nxrnronn +nt).
68. Hanncanne nontx cornacntx n nnoxstuntx cnonax onpeenxercx n cnonapnom
nopxxe, nanpnmep: nppnrannx, xopposnx, xaccannx, +xcnecc, +ccennnx, no: a]nma, nnrepa,
o]nnnantnt, o]opr, panopr.
69. B cnonax, opasonanntx or ocnon, oxanunnammnxcx na ne onnaxonte cornacnte,
nonte cornacnte nepe cy]]nxcamn coxpanxmrcx, nanpnmep: rpynna-rpynnxa,
rpynnouxa; nporpamma-nporpammxa, nporpammnt; xnnonarr-xnnonarrnt; Kantxyrra-
xantxyrrcxn; xnacc-xnaccnt; rynn-rynncxn; ann(ennnna mept, onenxn)
nxrnanntnt; rann-ranntcxn; nnperro-nnperrncr.
Ho nnmercx: xpncrantnt(xorx xpncrann), ]nnxa, ]nncxn(xorx ]nnn), xononxa(xorx
xononna), nxrnronxa(xorx ronna), oneperxa(xorx oneperra).
Hpnmeuanne. B nepno uacrn cnoxnocoxpamenntx cnon, xoropax npecrannxer coo
ocnony, oxanunnammymcx nono cornacno, nnmercx rontxo ona cornacnax, nanpnmep:
rpamsannct, rpynxom.
Byxnm T n L
70. Fyxna nnmercx rontxo nepe e, m, x n cneymmnx cnyuaxx:
1. Hpn couerannn npncranxn, oxanunnammecx na cornacnym, n xopnx, nanpnmep:
noes, oer, cnepxecrecrnennt, nonensxnnenne, mexxpycnt.
2. B cnoxntx cnonax nocne uncnnrentntx nyx-, rpex-, uertpex-,nanpnmep:
rpexxpycnt.
3. B nnoxstuntx cnonax nocne nnoxstuntx npncranox a-, a-, ns-, nn-, nnrep-, xon-,
xonrp-, o-, cy-, rpanc n nocne nauantno cocranno uacrnnt nan-, nanpnmep: amranr,
nsmnxnnx, nnexnnx, nnrepexnnonnt, xonmnxrypa, xonrpxpyc, oexr, cyexr,
rpancenponecxn, nanenponecxn.
71. Fyxna t nnmercx nnyrpn cnona ne nocne npncranox nx orenennx n nponsnomennn
cornacno or cneymmnx sa nem n, e, m, x, nanpnmep: xaptep, ntmn, yptxn, notxun,
cemtx, pyxte, noutm, poxtm, nopotnnt, xyptesnt, nncte, nnctm, nnctn, utx, ute, utm,
ntm, mtm.
Hpnmeuanne. Fyxna t nepe o nnmercx n nexoroptx nnoxstuntx cnonax, nanpnmep:
aranton, ynton, rnntornna, xapmantona, xomnanton, mnnton, nannnton, nouranton,
mamnnnton.
72. Fyxna t nnmercx nx oosnauennx mxrxocrn cornacno, xpome u, m (cm. 75), n
xonne cnona, nanpnmep: nnrt, remt, xont, n n cepenne cnona nepe rnepo cornacno,
nanpnmep: monorta, npocta, nxntxa, mentme.
nx oosnauennx mxrxocrn cornacno, croxme nepe pyro mxrxo cornacno, t
nnmercx n cneymmnx cnyuaxx:
1. Ecnn npn nsmenennn cnona nropax mxrxax cornacnax cranonnrcx rnepo, a nepnax
cornacnax coxpanxer cnom mxrxocrt, nanpnmep: nxntxn (nxntxa), cnate (cnata), noctmn
(noctmo).
2. nx oosnauennx mxrxocrn n, nanpnmep: centt, ntcrnrt, mentue, nantunx.
Bo ncex npounx cnyuaxx nepe mxrxnmn cornacntmn, n rom uncne n nepe u, m, yxna t ne
nnmercx, nanpnmep: xocrn, pannn, nxnunrt, xonunx, xamenmnx.
Hpnmeuanne. Mexy nymx mxrxnmn n yxna t ne nnmercx, nanpnmep: nnnmsnx,
rynnnnt.
73. Fyxna t nnmercx raxxe n cneymmnx cnyuaxx:
1. B opasonanntx or uncnnrentntx nxrt, mecrt, cert, nocemt, enxrt cnoxntx
uncnnrentntx, n xoroptx cxnonxmrcx oe uacrn, nanpnmep: nxrtecxr (nxrnecxrn,
nxrtmecxrtm), mecrtecxr, certecxr, nocemtecxr, enxrtcor, no: nxrnanart
(nxrnanarn, nxrnanartm), mecrnanart n r. n.
2. B ]opmax rnop. na. mnox. u., nanpnmep: ertmn, nmtmn, raxxe uertptmx.
3. B neonpeenenno ]opme nepe cx n n nonennrentnom naxnonennn nepe cx n re,
nanpnmep: nnrt-nannrtcx; ncnpant-ncnpantcx, ncnpantre; nsnect-nsnectcx, nsnectre.
74.Fyxna t ne nnmercx:
1. B npnnararentntx c cy]]nxcom cx-,opasonanntx or cymecrnnrentntx na t,
nanpnmep: xasancxn (Kasant), xercxn (Kemt), cnnpcxn (Cnnpt), snepcxn (snept),
xnnapcxn (xnnapt).
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpnmeuanne. Hpnnararentnte cenrxptcxn, oxrxptcxn, noxptcxn, exaptcxn,
nmntcxn, entcxo (ent-entcxo) nnmyrcx c t; rax xe nnmyrcx npnnararentnte,
opasonannte or xnracxnx nasnann na nt, nanpnmep: mntnantcxn (or Rntnant).
2. B po. na. mnox. u. or cymecrnnrentntx na nx c npemecrnymme cornacno nnn n
n opasonanntx or nnx npn nomomn cy]]nxca x ymentmnrentntx, nanpnmep: nnmnx-
nnmen, nnmenxa; onx-oen; unrantnx-unranen; no: anx-ant, antxa; xnonx-xnont,
xnontxa; raxxe epennx-epenent, epenentxa; aptmnx-aptment; xyxnx-xyxont,
xyxontxa.
75.Hocne mnnxmnx(x, u, m, m) yxna t nnmercx rontxo n cneymmnx cnyuaxx:
1. Ha xonne cymecrnnrentntx xencxoro poa n nm. n nnn. na. e. u., nanpnmep: poxt,
nout, rtmt.
2. B oxonuannn 2-ro nnna e. u. nacroxmero n yymero npemenn rnarona nocne
xoneunorom, nanpnmep: necemt-necemtcx, nocnmt-nocnmtcx, npnmemt-npnmemtcx.
3. Ha xonne rnarona n e. u. nonennrentnoro naxnonennx, npnuem yxnatcoxpanxercx n
nepe cx, nanpnmep: maxt-maxtcx; cnpxut-cnpxutcx; emt.
4. Bo mnox. u. nonennrentnoro naxnonennx nepe re, rect, nanpnmep: maxtre-
maxtrect; cnpxutre-cnpxutrect; emtre.
5. Ha xonne rnarona n neonpeenenno ]opme, npnuem yxnatnnmercx n nepe cx,
nanpnmep: crpnut, crpnutcx.
6. Bo ncex napeunxx nocne xoneuntx m n u, nanpnmep: cnnomt, ncxaut, npout, a raxxe n
napeunnnacrext.
7. Ha xonne uacrnn: nnmt, nmt, nnmt, nmt.
Hanncannn cnn1nme n uepes eqnc (uep1ouxy)
I. I. Omne npannna
76.Hnmyrcx cnnrno:
1. Bce cnoxnocoxpamennte cnona, nanpnmep: xonxos, +cmnnen, npo]coms,
anrorpaxropnt.
2. Cnona c npncranxamn (nxnmuaxene-, nocne-, ceepx-, a-, anrn-, apxn-, nn]pa-,
xonrp-, yntrpa n p.), a raxxe c nauantntmn cocranntmn uacrxmnnan-, xeasn-,
nceeo n p., nanpnmep: onoennt, nnennanont, noomen, amopantnt,
cnepxnpntnt, apxnnenent, nn]paxpacnt, xonrpyap, yntrpa]noneront,
mexyneomcrnennt, nanamepnxannsm, xnasnyuent, ncenoxnaccnuecxn.
Ecnn npncranxa npncoennxercx x nmenn cocrnennomy, ona nnmercx uepes
e]nc, nanpnmep: Anrn-mpnnr.
O nanncannn c e]ncom oep-, ynrep-, ne-, mra-, nnne-, +xc cm. 79, n. 13.
3. Cnoxnte cymecrnnrentnte, npnnararentnte n napeunx, nepntm +nemenrom
xoroptx xnnxercx uncnnrentnoe, nanncannoe yxnamn, nanpnmep: nxrnnerxa,
rpexronxa, nonyroparoonant, nenanarnanntnt, nyxcnononnnnt,
rpoexparno.
Hanncanne cnnrnoe n uepes e]nc cnoxntx nnoxstuntx cnon ycranannnnaercx n
cnonapnom nopxxe.
O nanncannn uepes e]nc cocrnenntx nmen cm. 79, n. 6.
77.Hnmyrcx uepes e]nc:
1. Hexcnuecxne opasonannx, npecrannxmmne coo:
a) nonropenne roro xe camoro cnona, nanpnmep: manentxn-manentxn, ene-ene,
uyrt-uyrt, nocroxnn-nocroxnn n pasomnnct (snauenne orpannuennocrn no
npemenn);
) nonropenne roro xe cnona nnn ro xe ocnont, no c pasntmn oxonuannxmn nnn
npncranxamn, nanpnmep: ent-entcxo, pa-paexonex, onn-onnemenex,
anntm-anno, uepntm-uepno, mano-mantcxn, mano-nomany, xpenxo-naxpenxo,
xpecr-naxpecr, roncrt-nperoncrt, xax-nnxax, none-nenone, raxxe onn-
enncrnennt;
n) coueranne nyx cnnonnmnuecxnx cnon, nanpnmep: nexanno-neraanno, rnxo-
cmnpno.
O nocranonxe sanxro (a ne e]nca) npn nonropennn cnona cm. 149.
Hpnmeuanne. na onnaxontx cymecrnnrentntx n ycnnnrentnom couerannn, ns
xoroptx ono cronr n nm. na., a pyroe n rnop. na., nnmyrcx pasentno,
nanpnmep: uyax uyaxom, uecrt uecrtm n r. n.
2. Ipa]nuecxne yxnennte coxpamennx cnoxntx npnnararentntx, nnmymnxcx
cnnrno nx ornnunx or coxpamenno nanncanntx cnonocouerann ns
npnnararentnoro n cymecrnnrentnoro, nanpnmep: x. . xenesnoopoxnt, no:
x. . xenesnax opora; c. x. centcxoxosxcrnennt, no: c. x. centcxoe
xosxcrno.
e]nc coxpanxercx n rpa]nuecxnx yxnenntx coxpamennxx cnon, nnmymnxcx
uepes e]nc, nanpnmep: c. . connan-emoxpar n connan-emoxparnuecxn, X.-
X. Pycco Xan-Xax Pycco.
3. Cnoxnte cnona, nepntm +nemenrom xoroptx xnnxercx uncnnrentnoe (cm. 76,
n. 3), ecnn +ro uncnnrentnoe nanncano nn]pamn, nanpnmep:25-nponenrnt, 10-
nernn, 35-nerne.
4. Cnoxnte nopxxonte uncnnrentnte, ecnn nepnax uacrt nx nanncana nn]pamn,
nanpnmep:183-mnnnnonnt, 5 /2 rtcxunt.
5. Hopxxonte uncnnrentnte, ecnn onn nanncant nn]pamn c rpammarnuecxnm
oxonuannem, nanpnmep:15-, 127-ro.
6. Cnennantnte repmnnt n nanmenonannx, n rom uncne n apennarypt, n cocran
xoroptx nxonr orentnax yxna an]annra, nanpnmep: nyun (era-nyun), nnn
uncnnrentnoe, nanncannoe nn]pamn n croxmee na nropom mecre, nanpnmep: TV-
104, no: 4000 M (anronorpysunx c xonmom).
II. Hmena cymecrnnrentnte
78. Hnmyrcx cnnrno:
1. Cnoxnte nmena cymecrnnrentnte, opasonannte npn nomomn
coennnrentntx rnacntx, a raxxe nce opasonannx c a+po-, anna-, anro-, moro-,
neno-, xnno-, ]oro-, crepeo-, mereo-, +nexrpo-, rnpo-, arpo-, soo-, no-, mnxpo-,
maxpo-, neo-, nanpnmep: noonpono, serneenen, ntnosaroronxn, naponosopemonr,
a+ponopr, annamarxa, anronpoer, mororonxn, nenopom, xnnopexnccep,
]oropenoprax, crepeorpya, mereocnoxa, +nexrponnrarent, rnpocoopyxennx,
arporexnnxa, soorexnnx, nocrannnx, mnxpocnnxenne, maxpomnp, neonamapxnsr,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nenomororonxn, a+po]orocemxa.
O nanncannn uepes e]nc nmen cymecrnnrentntx, opasonanntx npn nomomn
coennnrentntx rnacntx, cm. 79, n. 3, 4.
2. Hasnannx ropoon, nropo cocranno uacrtm xoroptx xnnxercx rpa nnn
ropo, nanpnmep: Hennnrpa, Kannnnnrpa, Fenropo, Vxropo, Hnanropo.
3. Cxnonxemte cnoxnte nmena cymecrnnrentnte c rnarontno nepno uacrtm na
n, nanpnmep: ropnnner, epxnepeno, epxnmopa, neprnmexa, neprnxnocrxa,
cxonnom, copnnronona.
79. Hnmyrcx uepes e]nc:
1. Cnoxnte cymecrnnrentnte, nmemmne snauenne onoro cnona n cocroxmne ns
nyx camocroxrentno ynorpenxmmnxcx cymecrnnrentntx, coennenntx es
nomomn coennnrentntx rnacntxone, nanpnmep:
a) xap-nrnna, o-aa, nsent-morop, xa]e-pecropan, npemtep-mnnncrp,
renepan-maop, Fypxr-Monronnx (npn cxnonennn nsmenxercx rontxo nropoe
cymecrnnrentnoe);
) nsa-unrantnx, xynnx-npoaxa, nanntxa-mantunx, nnna-pta, Mocxna-pexa
(npn cxnonennn nsmenxmrcx oa cymecrnnrentntx).
2. Cocrannte nasnannx nonnrnuecxnx naprn n nanpannenn, a raxxe nx
croponnnxon, nanpnmep: connan-emoxparnx, anapxo-cnnnxannsr; connan-
emoxpar, anapxo-cnnnxanncr.
3. Cnoxnte ennnnt nsmepennx, nesanncnmo or roro, opasonant nn onn npn
nomomn coennnrentntx rnacntx nnn es nnx, nanpnmep: uenonexo-ent, ronna-
xnnorerp, xnnonarr-uac.
Cnono rpyoent nnmercx cnnrno.
4. Hasnannx npomexyrountx crpan cnera, pyccxne n nnoxstunte, nanpnmep:
cenepo-nocrox n r. n., nop-ocr n r. n.
5. Couerannx cnon, nmemmne snauenne cymecrnnrentntx, ecnn n cocran raxnx
couerann nxoxr:
a) rnaron n nnuno ]opme, nanpnmep: ne-rpont-menx (pacrenne), nmnmt-ne-
nmnmt(nnerox);
) coms, nanpnmep: nnan-a-maptx (pacrenne);
n) npenor, nanpnmep: Pocron-na-ony, Komcomontcx-na-Amype, upanx]ypr-na-
Mane.
6. Cocrannte ]amnnnn, opasonannte ns nyx nnuntx nanmenonann, nanpnmep:
Pnmcxn-Kopcaxon, Cxnopnon-Crenanon, Mamnn-Cnnpxx, Menentcon-
Faprontn, Anepcen-Hexce.
7. Hnoxstunte cocrannte ]amnnnn c nepno uacrtm Cen n Cenr-, nanpnmep:
Cen-Cnron, Cen-Xmcr, Cen-Canc, Cenr-Fen. Tax xe nnmyrcx nocrounte
(rmpxcxne, apacxne n r. n.) nnunte nanmenonannx c nauantno nnn xoneuno
cocranno uacrtm, oosnauamme pocrnennte ornomennx, connantnoe
nonoxenne n r. ., nanpnmep: Hn-uanan, Kep-ornt, Typcyn-sae, Hsmann-e,
Ocman-nama.
Hpnmeuanne 1. Cocrannte nmena c nepno uacrtm on nnmyrcx uepes e]nc
rontxo n rex cnyuaxx, xora nropax, ocnonnax uacrt nmenn n pyccxom nnreparypnom
xstxe orentno ne ynorpenxercx, nanpnmep: on-Xyan, on-Knxor. Ho ecnn
cnono on ynorpenxercx n snauennn rocnonn, ono nnmercx pasentno,
nanpnmep: on Hepo, on Fasnnno.
Hpnmeuanne 2. Aprnxnn n uacrnnt, nxoxmne n cocran nnoxstuntx ]amnnn,
nnmyrcx orentno, es e]nca, nanpnmep: ]on Fncmapx, ne Banente, e Kocrep,
e Banepa, Heonapo a Bnnun, Hone e Bera, Foy+n e Kypren+, ]on ep Iontn.
Aprnxnn n uacrnnt, es xoroptx ]amnnnn annoro rnna ne ynorpenxmrcx,
nnmyrcx uepes e]nc, nanpnmep: Ban-ex.
B pyccxo nepeaue nexoroptx nnoxstuntx ]amnnn aprnxnn n uacrnnt
nnmyrcx cnnrno, xorx n coornercrnymmnx xstxax onn nnmyrcx orentno,
nanpnmep: Ha]onren, Harapn, exanont, ennnt.
Hpnmeuanne 3. He coennxmrcx mexy coo e]ncamn nmena pasntx
xareropn, nanpnmep pnmcxne Ia Rnn Hesapt, noono coornercrnymmnm
pyccxnm nmenn, oruecrny n ]amnnnn.
Hpnmeuanne 4. Hnunte nmena n ]amnnnn, coennennte c nposnnmamn, nnmyrcx
c nocnennmn pasentno, nanpnmep: Hntx Mypomen, Bcenono Tpern Fontmoe
Ineso, Bantxa Kann, Mypanten Bemarent.
8. Ieorpa]nuecxne nasnannx, cocroxmne:
a) ns nyx cymecrnnrentntx, nanpnmep: Opexono-3yeno, Kamenen-Hoontcx,
Cepne-Kament(mtc);
) ns cymecrnnrentnoro n nocneymmero npnnararentnoro, nanpnmep: Mornnen-
Hoontcxn, Iyct-Xpycrantnt, Mocxna-Tonapnax;
n) ns couerannx aprnxnx nnn uacrnnt c snamenarentno uacrtm peun, nanpnmep:
He-Kpeso (ropo), Ha-Kaponnna (ropo), e-Kacrpn (sannn).
Hpnmeuanne. Pasentno nnmyrcx reorpa]nuecxne nasnannx:
II. a) cocroxmne ns npnnararentnoro n cneymmero sa nnm cymecrnnrentnoro nnn ns
uncnnrentnoro n cneymmero sa nnm cymecrnnrentnoro, nanpnmep: Fenax
Hepxont, Hnxnn Tarnn, Bennxne Hyxn, cnax Honxna, Cert Fparten;
) npecrannxmmne coo couerannx nmenn n ]amnnnn, nmenn n oruecrna,
nanpnmep: nocenox Hen Toncro, crannnx Epo]e Hannonnu.
9. Hasnannx nacenenntx nynxron, n cocran xoroptx n xauecrne nepno uacrn
nxoxr: ycrt-, cont-, eepx n r. n., a raxxe nexoropte nasnannx nacenenntx
nynxron c nepno uacrtm nono-, crapo-, nepxne-, nnxne n r. n., xpome rex,
cnnrnoe nanncanne xoroptx saxpennnoct n cnpanountx nsannxx, na
reorpa]nuecxnx xaprax n r. n., nanpnmep: Vcrt-Aaxan, Cont-Hnenx, Bepx-Hprent,
Hono-Bxsnnxn, Hnxne-Innnoe, no: Honocnnpcx, Manoapxanrentcx, Crapoentcx,
Honoanexceenxa, Bepxnexontmcx, Hnxneennnx.
10. Cocrannte reorpa]nuecxne nasnannx, opasonannte xax npn nomomn
coennnrentno rnacno, rax n es nee ns nasnann uacre annoro
reorpa]nuecxoro oexra, nanpnmep: Ancrpo-Benrpnx, 3ntsac-Horapnnrnx, no:
uexocnonaxnx.
11. Hnoxstunte cnonocouerannx, xnnxmmnecx nmenamn cocrnenntmn,
nasnannxmn neoymennenntx npemeron, nanpnmep: Amy-aptx, Anra-Ama, Ha-e-
Kane, Fynont-cmp-Mep, Htm-Hopx, Hane-Poxnt, Ipan-orent.
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
Hpnmeuanne. annoe npannno ne pacnpocrpanxercx na nepeanaemte pyccxnmn
yxnamn cocrannte nnoxstunte nasnannx nnreparypntx nponsneenn, raser,
xypnanon, npenpnxrn n r. n., xoropte nnmyrcx pasentno, ecnn ntenxmrcx n
rexcre xantuxamn, nanpnmep:Cranapr On, Kopptepo enna Poma.
12. Hon (nononnna) c nocneymmnm ponrentntm naexom cymecrnnrentnoro,
ecnn cymecrnnrentnoe naunnaercx c rnacno yxnt nnn cornacnon, nanpnmep:
non-oopora, non-xnoxa, non-nnmona, no: nonmerpa, nonuaca, nonxomnart; uepes
e]nc nnmyrcx raxxe couerannx non c nocneymmnm nmenem cocrnenntm,
nanpnmep: non-Mocxnt, non-Enpont. Cnona, naunnammnecx c nony-, ncera
nnmyrcx cnnrno, nanpnmep: n nonynepcre or ropoa, nonycranox, nonyxpyr.
13. Cnona, nepno cocranno uacrtm xoroptx xnnxmrcx nnoxstunte +nemenrt
oep-, ynrep-, ne-, mra-, nnne-, +xc-, nanpnmep: oep-macrep, ynrep-o]nnep,
ne-menx, mra-xnaprnpa, nnne-npesnenr, +xc-uemnnon.
Taxxe nnmercx uepes e]nc xonrp-amnpan (sect xonrp nmeer ne ro snauenne,
npn xoropom ono nnmercx cnnrno).
14. Onpeenxemoe cnono co cneymmnm nenocpecrnenno sa nnm onocnonntm
npnnoxennem, nanpnmep: mart-crapyxa, Mama-pesnymxa, Annxa-nonn.
Hpnmeuanne 1. Mexy onpeenxemtm cnonom n croxmnm nepe nnm
onocnonntm npnnoxennem, xoropoe moxer trt npnpanneno no snauennm x
npnnararentnomy, e]nc ne nnmercx, nanpnmep: xpacanen ctnnmxa.
Hpnmeuanne 2. Ecnn onpeenxemoe cnono nnn npnnoxenne camo nnmercx uepes
e]nc, ro mexy nnmn e]nc ne nnmercx, nanpnmep: connan-emoxpart
mentmennxn.
Hpnmeuanne 3. e]nc ne nnmercx raxxe:
a) n couerannn nmenn napnnarentnoro co cneymmnm sa nnm nmenem
cocrnenntm, nanpnmep: ropo Mocxna, pexa Bonra, pesnymxa Mama;
) n couerannn cymecrnnrentntx, ns xoroptx nepnoe oosnauaer poonoe, a
nropoe nnonoe nonxrne, nanpnmep: nrnna sxnnx, nnerox marnonnx;
n) nocne cnon rpaxannn, ronapnm, rocnonn n r. n. n couerannn c
cymecrnnrentntm, nanpnmep: rpaxannn cytx, ronapnm nonxonnnx, rocnonn
nocon.
O ntenennn npnnoxennx sanxrtmn cm. 152.
15. Ipa]nuecxne coxpamennx nmen cymecrnnrentntx, cocroxmne ns nauana n
xonna cnona, nanpnmep: o-no(omecrno), -p(oxrop), r-no(ronapnmecrno), -
xa(nnnorexa).
16. e]nc nnmercx nocne nepno uacrn cnoxnoro cymecrnnrentnoro npn
couerannn nyx cnoxntx cymecrnnrentntx c onnaxono nropo uacrtm, ecnn n
nepnom ns cymecrnnrentntx +ra omax uacrt onymena, nanpnmep: mapnxo-n
ponnxonomnnnnxn (nmecro mapnxonomnnnnxn n ponnxonomnnnnxn), napo-,
+nexrpo-n rennonost (nmecro naponost, +nexrponost n rennonost), napr-n
npo]oprannsannn, cenepo-n mro-nocrox.
III. Hmena npnnararentnte
80. Hnmyrcx cnnrno cnoxnte nmena npnnararentnte:
1. Opasonannte or cnnrno nnmymnxcx cnoxntx nmen cymecrnnrentntx,
nanpnmep: noonponont(noonpono), semneentuecxn(semneenen,
semneenne), nonocnnpcxn(Honocnnpcx).
2. Opasonannte ns couerann cnon, no cnoemy snauennm nounnenntx ono
pyromy, nanpnmep: xenesnoopoxnt (xenesnax opora), naponoxosxcrnennt
(naponoe xosxcrno), ecrecrnennonayunt (ecrecrnennte nayxn),
cnoxnonounnennoe (cnoxnoe no cnocoy nounnennx), pentconpoxarnt
(npoxartnammn pentct), omenapont (omn nx napoa), nonesamnrnt
(opasymmn samnry nx none), merannopexymn (pexymn merann); cma xe
ornocxrcx oosnauammne ennoe nonxrne opasonannx (n rom uncne n
repmnnonornuecxne) ns napeunx n npnnararentnoro (nnn npnuacrnx), nanpnmep:
manoynorpenrentnt, nnsnexamn, xnnorpenemymn, rnyoxoynaxaemt,
cnexencneuennt, xcnonnxmn, cnntnoecrnymmn, nxopacrymn,
neunosenent, rnaxoxpament.
Hpnmeuanne. Cnoxnte npnnararentnte, n cocran xoroptx nxoxr napeunx, ne
cneyer cmemnnart co cnonocouerannxmn, cocroxmnmn ns napeunx n
npnnararentnoro (nnn npnuacrnx) n nnmymnmncx pasentno, nanpnmep:
namerpantno npornnononoxnt, npxmo npornnononoxnt, uncro pyccxn,
ercxn nannnt, nnoxo cxptnaemt, oruernnno ntpaxennt.
3. Vnorpenxemte n xauecrne repmnnon n opasonannte ns nyx nnn rpex ocnon,
nesanncnmo or xapaxrepa nocnennx, nanpnmep: rpyopmmnax (nperpaa),
nnoenponecxne(xstxn), pennenepxnenemenxn (xstx), nyyrnexncnt (ras);
raxxe rnyxonemo.
81. Hnmyrcx uepes e]nc cnoxnte nmena npnnararentnte:
1. Opasonannte or cymecrnnrentntx, nnmymnxcx uepes e]nc, or nnuntx
nmenonann-couerann nmen n ]amnnn, a raxxe or nasnann nacenenntx
nynxron, npecrannxmmnx coo couerannx nmen n ]amnnn, nmen n oruecrn,
nanpnmep: nsent-moropnt, connan-emoxparnuecxn, ypxr-monrontcxn,
cenepo-nocrount, anma-arnncxn, opexono-syencxn, nnxne-macnoncxn, ycrt-
aaxancxn, pomen-ponnanoncxn, nantrep-cxorroncxn, nen-roncroncxn, epo]e-
nannonnucxn.
Hpnmeuanne 1. Hnmercx cnnrno npnnararentnoe mocxnopenxn.
Hpnmeuanne 2. Hmena npnnararentnte, opasonannte or nmen cocrnenntx,
nnmymnxcx uepes e]nc, n nmemmne npncranxy, orcyrcrnymmym y
cymecrnnrentnoro, nnmyrcx cnnrno, nanpnmep: npnamyaptnncxn,
sancctxxyntcxn.
2. Opasonannte ns nyx nnn onee ocnon, oosnauammnx pannonpannte
nonxrnx, nanpnmep: ecnponenrno-ntnrptmnt, ntnyxno-nornyrt, naprnno-
xomcomontcxn, caono-oropont, mxco-monount, anrno-xnoncxn, pyccxo-
nemenxo-]pannyscxn(cnonapt), cnne-eno-xpacnt(]nar).
3. Opasonannte ns nyx ocnon n oosnauammne:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
a) xauecrno c ononnnrentntm orrenxom, nanpnmep: pacxarncro-rpomxn,
roptxo-conent;
) orrenxn nneron, nanpnmep: neno-posont, xpxo-cnnn, remno-pyct, uepno-
ypt, cnnenaro-ronyo, sonorncro-xenrt, nenentno-cept, yrtnouno-
senent, nnronno-xenrt, nsxenra-xpacnt.
4. Bxoxmne n cocran reorpa]nuecxnx cocrnenntx nmen n naunnammnecx c
nocrouno-, sanano-, cenepno n cenepo-, mxno n mro-, nanpnmep: 3anano-
Kasaxcrancxax onacrt, Bocrouno-Knracxoe mope, Rxno-A]pnxancxn Coms.
Hpnmeuanne 1. Hpnnararentnte, opasonannte ns nyx nnn onee ocnon, ne
noxoxmne no nepeuncnennte npannna, nnmyrcx uepes e]nc, nanpnmep:
nnreparypno-xyoxecrnennt (antmanax), nonnrnxo-macconax (paora), cnonapno-
rexnnuecxn (oren), nosonncro-onornt, ptxno-xomxonaro-ntnenart,
ynnnenno-nanneronnnt.
Hpnmeuanne 2. uepes e]nc nnmyrcx raxxe cnona, nepno cocranno uacrtm
xoroptx xnnxmrcx cam-, cama-, nanpnmep: cam-pyr, cam-rpern, cam-nxr, cara-
nxr.
IV. Hmena uncnnrentnte
82. Hnmyrcx cnnrno no ncex naexax:
1. Konnuecrnennte uncnnrentnte, nocnennm +nemenrom xoroptx xnnxmrcx
ecxr, cra, cor, nanpnmep: nxrtecxr, nxrnecxrn, rpncra, rpexcor, certcor,
cerncor, no: nxrt rtcxu, rpn mnnnnona, cert mnnnnapon.
2. Hopxxonte uncnnrentnte, nocnennm +nemenrom xoroptx xnnxmrcx
cort, rtcxunt, mnnnnonntn r. ., ecnn nepnax uacrt nx nanncana yxnamn,
nanpnmep: noctmncort, nanarnnxrnrtcxunt,
cronoctmnecxrnrpexmnnnnonnt, no: nocemtecxr mecro, rtcxua enxrtcor
copox nepnt.
Hpnmeuanne. B cnoxntx nopxxontx uncnnrentntx, n cocran xoroptx nxoxr
ponte oosnauennx c nononnno, c uerneprtm n r. n., npenournrentno
nncart nepnym cocrannym uacrt nn]pamn, nanpnmep:5 rtcxunoe nacenenne.
V. Hapeunx
83. Hnmyrcx cnnrno:
1. Hapeunx, opasonannte coennennem npenoron c napeunxmn, nanpnmep:
ontne, nsnne, nancera, nanpornn, nacxnost, nosanuepa, nocnesanrpa, onentsx,
nanpx nn, saapor.
Or raxnx napeun cneyer ornnuart nnmymnecx pasentno couerannx npenoron
c nensmenxemtmn cnonamn, ynorpenxemtmn n +rnx cnyuaxx n snauennn
cymecrnnrentntx, nanpnmep: o sanrpa, na anoct, na ner (cnecrn na ner), na ypa.
2. Hapeunx, opasonannte coennennem npenoron e n na c conparentntmn
uncnnrentntmn, nanpnmep: nnoe, nrpoe, nuernepon r. ., nanoe, narpoe, no: no
noe, no rpoe.
3. Hapeunx, opasonannte coennennem npenoron c xparxnmn
npnnararentntmn, nanpnmep: nneno, ocyxa, sameprno, nsanexa, nacxopo,
nonemnory, nonycry, nornxontxy, cropxua.
4. Hapeunx, opasonannte coennennem npenoron c nonntmn npnnararentntmn
n mecronmennxmn, nanpnmep: nxpyrym, nnnornym, npyxonamnym, sauacrym,
nanponanym, nayanym, nnepnte, nanepnoe, nnnutm, noncm.
Hpnmeuanne. Hnmyrcx pasentno napeunx +roro rnna, cocrannennte ns
npenoraen npnnararentnoro, naunnammerocx c rnacno, nanpnmep: n orxptrym.
O napeunxx, naunnammnxcx cno n nnmymnxcx uepes e]nc, cm. 84.
5. Hapeunx, opasonannte coennennem npenoron c cymecrnnrentntmn,
nanpnmep: nnepe, coxy, nouac, noounm, ncrapt, nsanycxn, nayra, noanox,
naoopor, nonenone, ncmxrxy, nnpncxxy.
K napeunxm +roro rnna npnnanexar:
a) Cnona c pasnnuntmn napeuntmn snauennxmn, nmemmne n cnoem cocrane raxne
cymecrnnrentnte nnn raxne nmennte ]opmt, xoropte n conpemennom
nnreparypnom xstxe ne ynorpenxmrcx: nnnsn, nonont, noronxy, npeesrn,
nsart, nsamen, nsaneprn, nsanycxn, nsacoc, nsame, nxoct, nxpnnt, nnamt,
nnyrpn, nnyrpt, noounm, nocnoxcn, nnepenanxy, nneperonxn, nnepen, nnepemexxy,
nnepememxy, nnnant, nnonanxy, nnontxax, nnpnrnxxy, nnporonot, nnpocax,
nnpoconxax, npasnanxy, npacnnox, npost, nceptes, ncxaut, ncxontst, ncmxrxy,
ncrapt, nrnxomonxy, nroponxx, nrpnopora, nuyxe, orna, samyx(or crapo ]opmt
nnn. na.), sanannpara, nsnyrpn, ncxonn, ncnonont, ncnonotx, ncnornmxa,
ncnoxon, ncnony, nccrapn, naexpent, nanepnxxa, nansnnut, nanspt, nantnopor,
nasan, nasemt, nansycrt, nancxocox, nancxoct, naoyr, naormamt, naneperonxn,
nanepexop, nanepepes, nanepeuer, nanonan, nanpxrnx, napacxnar, napyxy, nacrapxy,
nacrext, nacropoxe, naromax, nayra, nayrex, nauexy, naxny, nenomex, nensnaua,
nenmorory, nennona, osemt, noenom, nosan, nonacntmxe, nooant, nonepex,
nononam, nononynn, cypy, csan, cnapyxn, cnosapanxy, cnpoconox, cnpocontx,
uepecuyp n r. n.
) Cnona c pasnnuntmn napeuntmn snauennxmn, ecnn mexy npenorom
(npncranxo) n cymecrnnrentntm, ns xoroptx opasonanoct napeune, ne moxer
trt es nsmenennx cmtcna ncranneno onpeenxmmee npnnararentnoe,
mecronmenne, uncnnrentnoe nnn ecnn x cymecrnnrentnomy ne moxer trt
nocrannen naexnt nonpoc: noanox, npo, nner, nnonm, nnonmmxy (naecrtcx),
nsarxxxy (xypnrt), nxonen (nsmyunrtcx), nmecre, nmnr, nnaxnxy (nocnrt nantro),
nnaxnae, nnont, noncrnny, noxpyr, nocne, nnepeo, nnepern, nnnort, nnopy
(xocrmm), nonpemx(npnexart), nnocnecrnnn, nnononnny, nnpany, nnpane
(nocrynnrt rax), nnpox, npasnnxy, npaspo, npasnoo, npaspes, npaspxxy,
npacrxxxy, npx nn, ncxopocrn, ncnyx, ncyxomxrxy, nrane, nxnt, saapor,
samyxer, sapas, xpxy, xcrarn, naox (naert mnxny), nancrpeuy, nantxar, nantner,
nantnoc, nantnycx, nantpes, nantrxxxy, naronony (pasnrt), nasno, nasyox
(ntyunrt), nansnanxy, naxanyne, naxonen, nannno, naoopor, naorpes, nanepeo,
nanepenec, nanononnny, nanepeptn, nanepexnar, nanoxas, nanocneox, nanpnrep,
nanpoxar, nanponer, nanponom, napacnamxy, napacnen, napxy, nacnny,
nacmeprt(croxrt; no: ne na xnsnt, a na cmeprt), nayauy, nayrpo (nepnyrtcx),
nauncrory, nenmout, oox (xnrt), orpoy, oruacrn, nooxy, nopx, nouac,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
nonenone, noonnouxe, noyrpy, coxy, cnnmxom, cnneua(pynrt), cpasy, cpoy,
cpxy.
n) Cnona c npocrpancrnenntm n npemenntm snauennem, nmemmne n cnoem
cocrane cymecrnnrentntenepx, nns, nepe, sa, ntct, ant, nex, nauano, necmorpx
na nosmoxnocrt nocranonxn nepe nexoroptmn ns nnx onpeenxmmero cnona:
nnepx, nnepxy, xnepxy, onepxy, nanepx, cnepxy; nnns, nnnsy, xnnsy, onnsy, cnnsy;
nnepe, nanepe; nasa; nntct; nant, nann, nsann; nnex, nonex, nonexn, nanex,
nanexn; nnauane, cnauana; no npn nannunn noxcnnrentntx cnon x
coornercrnymmnm cymecrnnrentntm yxasannte cnona nnmyrcx pasentno,
nanpnmep: na nepx ropt, n ntct noneecnym, n ant crene, n ann ronyo, no
nexn nexon, na nexn neunte, n nauane xnsnn, c nauana yuenoro roa.
6. Onaxo ne ncxxoe coueranne cymecrnnrentnoro c npenorom, xnnxmmeecx
ocroxrentcrnom n nnsxoe no snauennm x napeunm, nnmercx cnnrno.
A. Cneyer nncart pasentno couerannx npenoron c cymecrnnrentntmn:
a) ecnn mexy npenorom n cymecrnnrentntm moxno ncrannrt onpeenxmmee
cnono: na mnr (na onn mnr), c maxy (co ncero maxy), n rnmn (n necno rnmn), na
cxaxy (na ncem cxaxy), n rynnx (nonan n raxo rynnx, uro);
) ecnn npenor oxanunnaercx na cornacnym, a cymecrnnrentnoe naunnaercx c
rnacno yxnt: n omen, n opes, n onnmxy, n ormecrxy, n orxxxy, n oxnar, n
onnouxy, n oxanxy, n ynop, no yxnon;
n) ecnn cymecrnnrentnoe n onpeenennom (onom) snauennn coxpannno xorx t
nexoropte naexnte ]opmt n couerannn c npenoramn: na xoprouxn, na
xoprouxax; na xapauxn, na xapauxax; na uernepentxn, na uernepentxax; sa rpannny,
sa rpannne, ns-sa rpannnt; no cny, no cnyom; na om, na omy; na narxrt, no
narxrn; na conecrt, no conecrn; na pyxy, ne c pyxn; n nacremxy, c nacremxo; no
mtmxamn, no mtmxn, no mtmxo, no mtmxy, ns-no mtmex; na ntnouxn, na
ntnouxax; na nopyxn, na nopyxax; na sanxrxn, na sanxrxax.
F. Pasentno nnmyrcx raxxe:
a) nexoropte nnsxne no snauennm x napeunxm couerannx cymecrnnrentntx c
npenoramn:
es: es ornxxn, es npoctny, es pasopy, es monxy, es yepxy, es ymonxy,
es ycrann;
o: o sapesy, o ornana, o orxasa, o cmeprn, o ynay (no: onepxy, onnsy, cm.
ntme n. 5, n);
na: na ery, na nery, na xoy, na necy, na nny, na nn, na nec, na nxyc, na rnas, na
rnasox, na rpex, na nno, na omynt, na cnany, na crex;
c: c nanery, c pasery, c pasrona, c pasmaxy, c nacxoxa, c xoy;
) couerannx orpnnannnennnc npenoxntmn ]opmamn cymecrnnrentntx,
nanpnmep: ne n mepy, ne n sauer, ne no cnny, ne no nxycy, ne x opy, nn na ory,
nn sa rpom, ne x cnexy;
n) cymecrnnrentnte n npenoxnom naexe mnoxecrnennoro uncna c
npenoramnenna, oosnauammne mecronaxoxenne, npemx, cocroxnne (]nsnuecxoe
n ymennoe), nanpnmep: n rononax, n norax, na uacax(croxrt), na nxx, na ptcxx, na
paocrxx, n cepnax.
B cnyuaxx sarpynenn n npanonncannn napeun, opasonanntx coennennem
npenora c nmenamn cymecrnnrentntmn, cneyer opamartcx x op]orpa]nuecxomy
cnonapm.
Or cnnrno nnmymnxcx napeun cneyer ornnuart onnaxono nponsnocnmte
couerannx npenoron c cymecrnnrentntmn, nnmymnecx pasentno, nanpnmep: n
nopy (mnocrn), c oxy na ox (nepenannnaercx), na ronony (cnannnoct necuacrte),
na cnny (ne paccunrtnann), na npnmep(cocnancx), n px (ntcrponnnct).
7. Hnmyrcx cnnrno napeunx, opasonanmnecx nyrem cnnxnnx npenoron c
mecronmennxmn, nanpnmep: nouemy, noromy, no+romy, nocemy, oruero, orroro,
sauem, sarem, nouem (no xaxo nene) n r. n., n ornnune or couerann npenoron c
mecronmennxmn n xocnenntx naexax (Houemy rt cryunmt?, r. e. no xaxomy
npemery; 3a uem rt nomen?, r. e. sa xaxo nemtm rt nomen).
84. Hnmyrcx uepes e]nc napeunxno-nepntx, no-nroptx, n-rpertnx n r. ., a
raxxe napeunx, opasonannte or npnnararentntx n mecronmenn, naunnammnecx c
no n oxanunnammnecx na xn, tn, omy, emy, nanpnmep: no-pyccxn, no-
nemenxn(a raxxe no-nartnn), no-nrnutn, no-conontnnomy, no-nnomy, no-roemy,
no-nycrory, no-npexnemy, no-nnnmomy.
Hpnmeuanne. Hapeunx, opasonannte ns npenoranon xparxo ]opmt
npnnararentnoro, nnmyrcx (cornacno 83, n. 3) cnnrno.
B napeunxx c npncranxo no-, opasonanntx or cocranntx nmen npnnararentntx,
nnmymnxcx c e]ncom, e]nc nnmercx rontxo nocne no-, nanpnmep: no-
connanemoxparnuecxn.
Hpnmeuanne. Hnmercx uepes e]nc napeune na-ropa (rexnnuecxn repmnn).
VI. Hpenorn, comst, uacrnnt, mexomernx
85. Hnmyrcx cnnrno:
1. Cneymmne npenorn, opasonanmnecx nyrem cnnxnnx npenoron c
cymecrnnrentntmn: nnny (n snauennn no npnunne), npoe (n snauennn
noono), nmecro, ncnecrnne, nanoone, nacuer (n snauennn o), cnepx.
Ho pasentno nnmercxn nny, xora ono ne nmeer snauennx npenora, nanpnmep:
nmert n nny/ pacnonoxnrtcx n nny nenpnxrenx.
2. Hpenorn, ynorpenxmmnecx n n xauecrne napeun, opasonanmnxcx nyrem
cnnxnnx npenoron c cymecrnnrentntmn, nanpnmep: nsamen, nocpenne n
nocepenne, nancrpeuy (ntexart nancrpeuy rocrxm, cp. ntexart nancrpeuy).
3. Comst, opasonanmnecx ns cnnxnnx npenoron c mecronmennxmn, nanpnmep:
saro, npnuer, npnrom, n ornnune or couerann npenoron c coornercrnymmnmn
mecronmennxmn, nanpnmep: mo oren crapt n npnrom ontno, no: n ocrancx x
npn rom, uro nmen.
4. Comsurotn ornnune or couerannx mecronmennx uro c uacrnne t; coms nrax
n ornnune or couerannx comsa n c mecronmenntm napeunem rax; coms raxxe n
ornnune or couerannx mecronmennoro napeunxraxc uacrnne xe, nanpnmep: npomy,
urot rt ne ronopnn, no: uro t rt nn ronopnn, x nce-raxn noey; nrax, nce xcno,
no: n rax nce xcno(r. e. n es roro nce xcno);on raxxe ronopnn nnn on roxe
ronopnn(r. e. n on ronopnn), no: on ro xe ronopnn(r. e. on ronopnn ro xe camoe).
Taxxe nnmyrcx cnnrno comst n uacrnnt exenn, nexenn, yxenn, axe, at,
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
xat, xxot; no pasentno nnmyrcx yro t, cnonno t, ecnn t, ecnn (cm.
87).
Hpnmeuanne. Hnmyrcx pasentno cnoxnte comst, nanpnmep: norory uro, orroro
uro, rax uro, apom uro, pasne uro, rontxo uro, xax rontxo, xax yro, npexe uer,
xont cxopo, ro ecrt, a raxxe cnonocouerannx, ynorpenxmmnecx n xauecrne
nnontx cnon, nanpnmep: onxno trt, moxer trt, crano trt, rax cxasart.
86. Hnmyrcx uepes e]nc:
1. Cnoxnte npenorn ns-sa, ns-no, no-na, no-sa.
2. Cnoxnte mexomernx n snyxonopaxannx, nanpnmep: e-ory, e-xe-e, o-ro-
ro, xa-xa-xa, o-o-o, ntn-ntn, nnt-nnt-nnt.
3. Cnona c uacrnnamn xoe-, xo-,-xa, nno, nnyt, ro, rxa, c, e,
nanpnmep: xoe-uro, xoe-xro, xoe-xaxo, xo-xya, xro-nnyt, xro-nno, xro-ro,
ana-xa, xax-nnyt, xax-nno, xax-ro, ny-rxa, a-c.
enuonxa nopornnact, oxnnxx, uro aptmnx nounnana-e ypno, no uro e-e
renept nerue n uro ona-e ceuac npner n rocrnnym (Hymxnn).
Hpnmeuanne 1. Mecronmennxxoe-xro n xoe-uro npn couerannn c npenoramn
nnmyrcx pasentno (n rpn cnona), nanpnmep: xoe y xoro, xoe n uem. Mecronmenne
xoe-xaxo npn couerannn c npenorom nnmercx n rpn cnona: xoe c xaxnmn nnn n
na: c xoe-xaxnmn.
Hpnmeuanne 2. uacrnna raxn nnmercx uepes e]nc n cocrane cnon nce-raxn n rax-
raxn, a raxxe n rex cnyuaxx, xora ona cneyer sa rnaronom, nanpnmep: Vsnan-raxn
renx? Bo ncex ocrantntx cnyuaxx uacrnna raxn nnmercx orentno, nanpnmep:
raxn ymam xoe-uro (M. Ioptxn).
H nce x raxn x rex ne nonnram.
87. Hnmyrcx pasentno:
1. uacrnnt t (), nn (nt), xe (x), sa ncxnmuennem cnyuaen, xora onn nxoxr n
cocran nentntx cnon, xax yxasano n 85, n. 4.
2. Bce npoune uacrnnt, nxnmuax raxne, xax net, mon n p., a raxxe uro n raxnx
couerannxx, xax noxa uro, nourn uro, rontxo uro, pasne uro n r. n. (cm. 85,
npnmeuanne).
VII. Hpanonncanne ne n nn
88. He nnmercx cnnrno:
1. Bo ncex cnyuaxx, xora es orpnnarentno uacrnntnecnono ne ynorpenxercx,
nanpnmep: nenexa, nensexnt, necuacrnt, neroonart, nesoponnrtcx,
necoponart, neocraer (n snauennn neocrarouno), nemoxercx, nentsx, neyxro,
necrepnnmt, nenoxonenmt, nenpenmt.
2. C cymecrnnrentntmn, ecnn orpnnanne npnaer cnony nonoe, npornnononoxnoe
snauenne, nanpnmep: nenpnxrent, necuacrte; ecnn orpnnanne npnaer cnony, ne
nmemmemy +ro uacrnnt, snauenne npornnonocrannennx, orpnnannx, nanpnmep:
necnennanncr, nemapxcncr, nepyccxn, nanpnmep: pasnornacnx mexy mapxcncrarn
n nemapxcncrarn; ncem necnennanncram oxna nonpannncx;
Hepyccxn nsrnxner es nmnn na +ry nenym, n xponn, xnyrom ncceuennym
mysy(Hexpacon).
3. C nonntmn n xparxnmn npnnararentntmn n c napeunxmn na o (-e), ecnn
coueranne nx c ne cnyxnr ne nx orpnnannx xaxoro-nno nonxrnx, a nx
ntpaxennx nonoro, npornnononoxnoro nonxrnx, nanpnmep: nesopont nn (r. e.
onesnennt), nenosmoxnt xapaxrep (r. e. rxxent), mope necnoxono (r. e.
nonnyercx), eno neuncro (r. e. noospnrentno), npnexart nemenenno (r. e. cpasy,
esornararentno), nocrynnn nexopomo (r. e. nnoxo).
4. C nonntmn npnuacrnxmn, npn xoroptx ner noxcnnrentntx cnon, nanpnmep:
neoxonuennt (rpy), nepacnycrnnmncx (nnerox), nepxanemmax (crant),
nenmnrt (peenox), necxptnaemax (snoa), necxarax (nonoca) (n raxnx cnyuaxx
npnuacrne nnsxo x npnnararentnomy); no: ne oxonuennt nonpemx rpy; ne
pacnycrnnmncx ns-sa xonoa nnerox; ne nmnmt mareptm peenox; eme ne
+xsamenonanmnecx cryenrt (n raxnx cnyuaxx npnuacrne nnsxo no snauennm x
rnarony).
Hpnmeuanne. Hpn noxcnnrentntx cnonax, oosnauammnx crenent xauecrna, ne c
npnuacrnem nnmercx cnnrno (n +rnx cnyuaxx npnuacrnx cnennsxn x
npnnararentntm), nanpnmep: xpane neoymannoe pemenne, conepmenno
nenoxoxmn npnmep, no: conepmenno ne noxoxmn x npannny npnmep(ne
nnmercx pasentno nnny nannunx noxcnnrentnoro cnonax npannny).
5. B mecronmennxx, xoraneor nocneymmero mecronmennx ne oreneno
npenorom, nanpnmep: nexro, neuro, nexoro, neuero(no: ne y xoro, ne x uemy, ne c
xem, ne sa uem, ne sa uro).
B mecronmenntx napeunxx, nanpnmep: nexora, nere, nexya, neorxya.
6. B napeunxx nesauem (n snauennn ecnentno, nanpnmep: nesauem rya nrn),
nexorx; n npenoxntx couerannxx necmorpx na, nensnpax na; n nonpocnrentno
uacrnne neyxenn.
Hanncanne napeun n napeuntx couerann, n cocran xoroptx nxoxr orpnnanne,
npenor n cymecrnnrentnoe nnn npnnararentnoe (nanpnmep, nenomex, nennona,
nensnaua, ne no cnny), onpeenxercx npannnamn, nsnoxenntmn n 83, n. 5 n 6.
7. B rnarontno npncranxe neo-, oosnauamme necoornercrnne rpeyemo
nopme, nanpnmep: neontnonnnrt (r. e. ntnonnnrt nnxe rpeyemo nopmt),
neocmorpert (r. e. neocrarouno, nnoxo cmorpert, ynycrnrt uro-nnyt),
neoctnart(r. e. cnart mentme nopmantnoro).
Hpnmeuanne. Or rnaronon c npncranxo neo nao ornnuart rnaront c npncranxo o-,
nmemmne nnepen cex orpnnanne ne n oosnauammne ne oneennoe o xonna ecrnne,
nanpnmep: ne ounrart xnnry, ne onnrt ua, ne ocmorpert ntecy.
89.He nnmercx pasentno:
1. Hpn rnaronax, n rom uncne n npn eenpnuacrntx ]opmax, nanpnmep: ona ne nter, ne
ecr, ne ronopnr; ne moxer ne nnert; ne rnxx, ne cmorpx, ne cnema.
O cnnrnom nanncannn necmorpx, nensnpax n rnaronon c npncranxo neo cm. 88, n. 6 n
7.
Hpnmeuanne. Vnorpenrentnte n npocropeunn rnarontnte ]opmt neer, nemer,
nemercx nnmyrcx cnnrno.
2. Hpn npnuacrnxx:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
a) n xparxo ]opme, nanpnmep: onr ne ynnauen, om ne ocrpoen, nantro ne cmnro;
) n nonno ]opme, xora npn npnuacrnn ecrt noxcnnrentnte cnona (cm. 88, n. 4), a
raxxe rora, xora npn npnuacrnn ecrt nnn nopasymenaercx npornnonocrannenne,
nanpnmep: On npnnec ne saxonuennym paory, a rontxo orentnte napocxn.
3. Hpn cymecrnnrentntx, npnnararentntx n napeunxx, ecnn ecrt nnn nopasymenaercx
npornnonocrannenne, nanpnmep:
He yaua npnnena nac x ycnexy, a ntepxxa n xnanoxponne;
He cmeprt crpamna-crpamna rnox nemnnocrt (Hymxnn);
yrpo nacrano, ne xcnoe, a rymannoe; noes ner ne tcrpo n ne
menenno(nopasymenaercx: c xaxo-ro cpene cxopocrtm); ne sanrpa (sect ne moxer
ne trt npornnonocrannennx).
Hpnmeuanne. Cneyer oparnrt nnnmanne na nexoropte cnyuan pasentnoro nanncannx
uacrnnt ne. uacrnna ne nnmercx pasentno:
a) ecnn npn npnnararentnom, npnuacrnn nnn napeunn n xauecrne noxcnnrentnoro cnona
cronr mecronmenne, naunnammeecx c nn, nanpnmep: nnxomy (nn nx xoro n r. n.)ne nyxnax
nemt; nnxora ne ncrpeuammaxcx omnxa; nnxomy ne ntrono sa +ro partcx;
) ecnn ne nxonr n cocran ycnnnrentntx orpnnann anexo ne, ornmt ne, nonce ne,
nnuyrt ne, nncxontxo ne n r. n., npemecrnymmnx cymecrnnrentnomy, npnnararentnomy
nnn napeunm, nanpnmep: on nonce ne npnxrent nam; anexo ne enncrnennoe xenanne;
ornmt ne cnpanennnoe pemenne; nncxontxo ne nyumn ntxo; anexo ne ocrarouno.
4. Hpn mecronmennxx n mecronmenntx napeunxx, nanpnmep: ne x, ne +ror, ne nno, ne
raxo, ne nnaue, ne rax.
O cnyuaxx cnnmnoro nanncannxnec mecronmennxmn n mecronmenntmn napeunxmn cm.
88, n. 5.
Hpnmeuanne. unnoco]cxn repmnn ne-xnnmercx uepes e]nc.
5. Hpn ycnnnrentntx napeunxx, a raxxe npn npenorax n comsax, nanpnmep: ne ouent, ne
nnonne, ne concer, ne ns, ne no, ne ro ne ro.
Pasentno nnmercx ntpaxennene pas, nanpnmep: He pas on onnnxn cex n nsnnmne
ocropoxnocrn(uaeen).
6. Hpn nensmenxemtx cnonax, ne opasonanntx or npnnararentntx n ntcrynammnx n
npenoxennn n xauecrne cxasyemoro, nanpnmep: ne nao, ne npout, ne xant.
7. Hpn ncex cnonax, nnmymnxcx uepes e]nc, nanpnmep: nce ne roprono-npomtmnennte
npenpnxrnx; cxasano ne no-pyccxn; nomr ne no-crapomy.
90.Hn nnmercx cnnrno:
1. B mecronmennxx, ecnn uacrnna nn ne orenena or nocneymmero mecronmennx
npenorom, nanpnmep: nnxro, nnuro, nnxoro, nnuero, nnxaxo, nnue, nnxaxomy, nnutnr,
no: nn y xoro, nn c xaxnm n r. n.
2. B napeunxx nnxora, nnre, nnxya, nnorxya, nnxax, nncxontxo, nnmano, nnnouem,
nnuyrt n n uacrnne nnyt.
91. Bo ncex ocrantntx cnyuaxx uacrnna nn nnmercx pasentno. O ynorpenennn
uacrnnt nn cm. 48.
Hpnmeuanne. Cneyer ornnuart ooportne xro nno, xax ; ne uro nnoe, xax or
ooporon nnxro nno ne ; nnuro nnoe ne, nanpnmep:
3ro tn ne xro nno, xax rno pono par, no: Hnxro nno ne ror +roro cxasart; 3ro
tno ne uro nnoe, xax noxap, no: Hnuro nnoe ne morno t menx ncnyrart.
Hponncnme yxnm
I. 92. C nponncno yxnt nnmercx nepnoe cnono rexcra, a raxxe nepnoe cnono
nocne rouxn, mnororounx, nonpocnrentnoro n nocxnnnarentnoro snaxon,
saxanunnammnx npenoxenne.
Hpnmeuanne 1. Otuno nnmercx c nponncno yxnt nepnoe cnono xaxo
crpoxn n crnxornopennxx nesanncnmo or nannunx nnn orcyrcrnnx snaxa
npennnannx n xonne npemecrnymme crpoxn.
Hpnmeuanne 2. Hocne mnororounx, ne saxanunnammero npenoxennx, a
oosnauammero nepeptn n peun, nepnoe cnono nnmercx co crpouno yxnt,
nanpnmep:
A y renx na +ro neene roro ctn nomep(uexon).
Hpnmeuanne 3. Ecnn nonpocnrentnt snax, nnn nocxnnnarentnt snax, nnn
mnororoune cronr nocne npxmo peun, a n cneymmnx anee cnonax anropa
yxastnaercx, xomy npnnanexnr +ra npxmax peut, ro nocne nasnanntx snaxon
nepnoe cnono nnmercx co crpouno yxnt, nanpnmep:
a, on cnanno tercx! ronopnn Fynta, ocranonnnmnct (Ioront).
Xnrt-ro nao? nstxax, cnpamnnaer Mnryn (M. Ioptxn).
Berpy t renept ynyrt ronopnr Cepre (M. Ioptxn).
93. C nponncno yxnt nnmercx nepnoe cnono, cneymmee sa snaxom
nocxnnnarentntm, nocrannenntm nocne opamennx nnn mexomernx,
naxoxmerocx n nauane npenoxennx, nanpnmep:
O Bonra! Hocne mnornx ner x nnont npnnec ree npnner (Hexpacon).
Ax! Hocxopee t +ra nout npomna (uexon).
Hpnmeuanne. Cnono, cneymmee sa nocxnnnarentntm snaxom, nocrannenntm
nocne mexomernx n cepenne npenoxennx, nnmercx co crpouno yxnt,
nanpnmep:
o cnx nop ne rory nosatrt nyx crapnuxon npomemero nexa, xoroptx, ynt!
renept yxe ner (Ioront).
94. C nponncno yxnt nnmercx nepnoe cnono nocne noerounx:
1. Ecnn +ro nauano npxmo peun, nanpnmep:
Btrecnnn menx n xyxnm, Fonecnan menoror cxasan:
3ro uenonex ns Hapnxa, c naxntm nopyuennem, emy neoxonmo nnert
Koponenxo, rax nt nnre, ycrpore +ro (M.Ioptxn).
2. Ecnn +ro nauano nnrart, xnnxmmecx camocroxrentntm npenoxennem, n
nepnoe cnono nnrart naunnaer coo npenoxenne n nnrnpyemom rexcre,
nanpnmep:
Ofpepakfupoean u onynukoean ua cafe : PRESSI ( HERSON )
On pacxptn xnnry n npounran: Ocent 1830 roa Hymxnn nponen n Fonnne.
Hpnmeuanne. Hnrara, nxnmuaemax n npenoxenne xax npoonxenne ero, nnmercx
co crpouno yxnt, nanpnmep:
Kora-ro n re-ro tno npexpacno cxasano, uro nonecrt ecrt +nnso ns
ecnpeentno no+rt cye uenoneuecxnx. 3ro ouent nepno; a, nonecrt-
pacnanmncx na uacrn, na rtcxun uacre poran, rnana, ntpnannax ns porana
(Fennncxn).
3. Ecnn +ro nauano orentntx pypnx rexcra, naunnammnxcx c asana n
saxanunnammnxcx rouxo (cm. 128).
95.Hnmyrcx c nponncno yxnt nmena, oruecrna, ]amnnnn, ncenonnmt,
nposnnma, nanpnmep: Anexcanp Cepreennu Hymxnn, Hanen Hnanonnu Mentnnxon
(Anpe Heuepcxn), Maxer, Hnan Iposnt, Cnnnnon Crapmn, Hnan Kontno,
Conone Pasonnx, Pnuap Htnnnoe Cepne, Bnanmnp Kpacnoe Conntmxo, Herp
Hepnt (Herp I).
Hpnmeuanne 1. Aprnxnn n uacrnnt npn nnocrpanntx ]amnnnxx n nmenax
nnmyrcx co crpouno yxnt, nanpnmep: `Aprya, nan Ferxonen, e Banepa,
Heonapo a Bnnun, ]on ep Iontn, na Morr, Foy+n e Kypren+, e na Fapr, A
+nt Kepnm, Kep-ornt, Hsmann-e.
Aprnxnn n uacrnnt, cnnnmnecx c ]amnnnxmn, a raxxe raxne, xoropte
npncoennxmrcx x ]amnnnn npn nomomn e]nca, nnmyrcx c nponncno yxnt,
nanpnmep: Ha]onren, Hanyaste, Banxynep, Maxonant, Ban-ex. C nponncno
xe nnmyrcx nce ]amnnnn, naunnammnecx co(npncoennxemoro x ]amnnnn
anocrpo]om) n c max-, cen-, can-, nanpnmep: O`Konnop, Max-Maron, Cen-Cnron, e
Cen-Mopan, Can-Maprnn.
Hpnmeuanne 2. Knracxne ]amnnnn (onn croxr nepe nmenamn) nnmyrcx cnnrno,
nesanncnmo or uncna cnoron, n naunnamrcx c nponncno yxnt. B xnracxnx
nmenax (croxr nocne ]amnnnn) nepnax uacrt naunnaercx c nponncno yxnt,
nropax xe, ecnn ona ecrt, nnmercx co crpouno yxnt n npncoennxercx x nepno
e]ncom, nanpnmep: Hxo(]amnnnx)Iyant-xya(nmx), uxant Xa-]y, u+nt H.
B nnuntx ]amnnnxx n nmenax xopenen, nternamnen, npmannen n nnonesnnen
nce uacrn nnmyrcx c nponncno yxnt n e]ncom ne coennxmrcx, nanpnmep: Xo
Bn Mnn, V Hy, Ko Tyn, Aynr Can, V Hy Mynr, Taxnn Koe Xmennr.
Hpnmeuanne 3. Hnnnnyantnte nasnannx nme, npenparnnmnecx ns nmen
cocrnenntx n nmena napnnarentnte, nnmyrcx co crpouno yxnt, nanpnmep:
nonenac, onxyan, renenar, renrop.
Ho ecnn raxne nasnannx nme nnmt ynorpenxmrcx n napnnarentnom cmtcne,
no ne npenparnnnct n nmena napnnarentnte, ro onn nnmyrcx c nponncno yxnt,
nanpnmep:
Moxer cocrnenntx Hnaronon n tcrptx pasymom Henronon Poccncxax sernx
poxart (Homonocon).
He xaxt ent poxamrcx Ioronn n Bepnnt.
Hpnmeuanne 4. Hnnnnyantnte nasnannx nme, ynorpenxmmnecx n
npespnrentnom cmtcne xax poonoe nasnanne, nnmyrcx co crpouno yxnt,
nanpnmep: ase]t, xnncnnnrn.
Hpnmeuanne 5. Hasnannx npemeron n xnnenn, opasonanmnecx ns nmen nnn
]amnnn nme, nnmyrcx co crpouno yxnt, nanpnmep: om, amnep, xynon
(]nsnuecxne ennnnt), ]op(anromonnt), paynnnr, may