1

Liderlik Okulu
Liderlik 3.0 Teorisi
Erkut Ergen

Liderlik Okulu
Copyright 2010, smail Erkut Ergen
V 1.0 08/08/2014

ISBN: 978-605-65016-0-9

Tm haklar yazarna aittir. Yazarn izni alnmadan ksmen

veya tamamen oaltlmas veya farkl biimlere evrilmesi
yasaktr.

http://www.liderlikokulu.com.tr/

Anne ve Babama

UYAN! .................................................................................................. 7
LDERLK ............................................................................................. 17
AK KADAR ZOR BR KAVRAM: LDERLK ........................................... 18
KLTR .............................................................................................. 20
EBED MDDET ANLAYI..................................................................... 21
FLOZOF KRAL .................................................................................... 23
AKADEM, PLATO VE LK LDERLK OKULU ......................................... 25
LDER YETTREN LDERLER ............................................................... 28
LDERLK NEDR? ................................................................................ 30
LDERLK TANIMI? .............................................................................. 31
LDERLK VE YNETCLK AYNI KAVRAMLAR MI? .............................. 33
LDERLK 3.0 ....................................................................................... 39
LDER K ........................................................................................... 40
KMSE LDER OLMANIZI STEMEZ!...................................................... 45
NETZSCHE NE ANLAR LDERLKTEN? ................................................. 48
PEK YA SZ? ....................................................................................... 52
GVENLRLK..................................................................................... 54
LETM ............................................................................................. 62
SOSYAL MEDYA .................................................................................. 68
NSAN................................................................................................ 71
DAVRANI BMLER VE SONULARI ................................................ 72
TMLEV ............................................................................................. 75

ZGNLK......................................................................................... 79
YAZAR HAKKINDA .............................................................................. 83

Uyan!

Hava yava yava kararmaya balamt. Otobse binecek

paras olmad iin her yere yryerek gidiyordu. Yrrken
aklnda beliren dncelerin nasl bu kadar karmak
olabileceine ilk defa bu kadar net ahit oluyordu. nl
olmak da ne kadar zordur diye dnd bir an.
Dnsenize yolda rahata yryemiyorsunuz. Hi bana
gre deil diye mrldand. Zaten nl olmadn
dnlrse, fikrinde bir tutarszlk da yoktu. Lakin kim nl
olmay istemez ki. Kendisinin nl olmay isteyip istememe
7

sorunsalnn temelinde ne yattn dnd. Sanrm

kendinin zaten nl olmad ve nl olacak herhangi bir
yeterlilii olmad gereine ulat. Zaten ad Dursun olan
nl olur mu hi? Ayrca fakirim diye de dnd. Fakirler
nl olamazd ki. Hatta ok fakir olma durumunu da
deerlendirdi.

nk

fakirlik

de

greceli

olabilirdi.

htiyalarn gideren herkesin zengin olup olmadna

yaklamaya alyor, her dncede kendini elikiye
dren yeni bir bak asn yakalyordu. Zenginlik ok
eye sahip olmak deil, az eye ihtiya duymaktr diye
anlan Charlotte Kuraln tekrar kefediyordu. Fakir bir
adam iin ok dnyorum dedi. Hava iyice kararmt,
tembel olmayan esnaflar bile dkknlarn bir bir
kapatyordu. O son kapan paspasn atan hafif kr sal
zayf ve eski olduu her halinden belli olmasna ramen,
zerinde hibir krklk bulunmayan takm elbisesiyle
mahallenin krtasiyecisi emekli retmen Necmi Hocay
grd. Dkknn ar hareketlerle kapat aklna rahmetli
8

enitesini getirdi. Enitesi de orta halli bir esnaft ama o da

her hareketine dikkat eder, halasna oraplarn bile
tlemesini tembihlerdi. Kkken onun dkknna gider
raklk yapard. O kadar titiz bir adamn yannda uzun sre
raklk

yapmasna

ramen

bu

adan

hibir

ey

renememi olmasna ard. Derken eve yaklamaya

balamt, uzun bir yolun sonuna gelmenin verdii sevin
duygusu benliinde hi olumadan, iini ev sahibine
yakalanmadan eve girebilme stresi almt. Kirasn 3 aydr
9

deyemiyordu. ler ktye gittii iin deil aslnda. ler

zaten hi iyi gitmemiti. diye bir ey de yoktu aslnda. Ara
ara bulduu her ii yaparak hayatn idame ettiriyordu.
Kkken okulda hocalar ona zeki olduunu sylemilerdi.
Lakin kiray derken zeknn nemi olmad aikrd. in
kt taraf ev sahibi hemen giri katnda oturuyordu.
Girite gzne posta kutusu iliti. i dolmutu. Yaklak iki
aydr

bakmyordu,

gelen

ihbarnameler,

borlar

ve

faturalarla dolu olmalyd. Herhangi bir deme yapmad

iin amasna gerek yoktu. Apartmana girdiinde tam
yukar karken ardnda alan kap sesini duydu. Duraklad,
gzlerini kapad. Bu sre tam 3 saniye srd. nce koarak
kamay dnd. Bu komik olurdu. Hi duymam gibi
yapabilir ve merdivenlerden yrmeye devam edebilirdi.

10

Ya da durup gardn alp en iyi bahanelerini sralamaya

alabilirdi. Kafasndaki fikirler dans ederken birden kap
geri kapand. Gnn en byk mucizesi bu olmal diye
dnd, lakin en by olmadn birka saat sonra
grecekti.

Merdivenleri

sratle

ktndan

sonra

anahtarlarn arad cebinde. Bu arada pantolonun bol

geldiini fark etti. Ne ara bu kadar zayfladm diye
dnrken, dzenli yemek yiyemedii gibi, son gnlerde
11

yemek

yemeye

parasnn

da

olmadn

dnd.

altm yerlerde yediim yemekler de olmasa halim

harap diye mrldand. Anahtarlar karp kapya takmaya
altnda anahtarn girmediini grd. Aklna hemen ev
sahibinin bir mdahalesi olduu fikri geldi, sinirlendi.
Sonuta az nce de ev sahibi konumadan kap geri
kapanmt.

Sanrm kapnn arkasndan bana ks ks

glyorlardr imdi diye sylenirken, bir taraftan da dier

anahtar deniyordu ki, br anahtar kapy at. Kendini
kaarcasna ieri brakt. Derin bir nefes ald. Evde bir
srpriz yoktu fatura denmedii iin elektrikler de yoktu.
Sonuta elektrik insanln doasnda da yoktu. Yani
elektriksiz yaanabilirdi. yi haber su faturas da yoktu,
apartman kendi kuyusundan su salad iin onu da ev
sahibine dyordu. Onu da demiyordu. Mumlarn ou
zaman ok ucuz olduunu ilk elektrikler kesildiinde
kefetmiti. Mum ucuzdu hem akllca kullanrsan uzun sre
bitmiyordu. Kokulusu bile vard.
12

Kendini hemen dua att. Souk olsa da su gzeldi ve iin en

gzel ksm gneyde oturmakt. Souk su kendine
getiriyordu adam. Ama onu gerekten kendine getirecek
bir ey yoktu etrafnda. Salarn ayna karsnda havluyla
yavaa kurulamaya balad. Aynaya bakarken tesadf(!)
kendini grd. Mum nn dalgasnda yalandn fark
etti. Kendine yabanc ok erken bir yallk. Kendini
yarglamyordu ama savunmay da reddediyor gibiydi.
eriatn kestii parmak gibi acmyordu hibir ey, onu
mutlu ya da mutsuz etmiyordu. Sanrm yalnzd. Kendiyle
bile kalamayacak kadar tek. Yatmaya hazrland. Erken
13

kalkmaya almt. Gne nemliydi. Gn hem deerli

hem bedavayd. Sabah yeniden balayacak savaa hazr
olmamasna ramen sefil er olarak savata en n cephede
deersiz

bir

ekilde

saldracakt.

Evine

dnebilirse

kredecek ve gnler lmle son bulacakt. Baka bir yol

yoktu ya da yol bakayd belki. Dnceler art arda
sralanrken birbirine karm fikirler arasnda uykuya dald.
(Saat 23:57)
Uyku
(Saat 08.58)
-

Gnaydn Dursun Bey!

Efendim. Perdeleri amam ister misiniz?

Hey! Ne oluyor?

Benim efendim asistannz. Anszn ieri girdiim iin

zr dilerim lakin bu saate kadar uyumanza pek
alk olmadm iin kontrol etmek istedim. Bugn
ynetim kurulu gn, ayrca akam iadamlar
dernei yemeiniz var.
14

Yemee falan gitmek istemiyorum!

Siz olmadan yemek yiyemeyen bir kitleye bakanlk

ediyorsunuz efendim.

Kahvalt iin aada bekliyor olacam.

Hey dur! Neredeyim ben?

Her zaman kaldnz villanzdasnz Profesr. Dn

gece zel jetinizle Polonyadan geldik. Sanrm
yorgunsunuz.

Ney? aka m bu?

Kimim? Diye sormanzdan korkuyorum efendim.

Lakin sormadan syleyeyim; bence hayrsever bir
meleksiniz. Yetmi be bin kiiyi istihdam eden
yzlerce irketi iinde barndran Hotman Holdingin
tek sahibisiniz. adamlar dernei bakan ve nl
bir akademisyensiniz.

Kahvaltda istediiniz zel bir ey var m?

Var! Uyanmak istiyorum sadece

Her zamanki gibi latife yapyorsunuz efendim.

15

Ryada olmalym. dedi

Lakin uykuda deildi gz yatanda yannda yer alan kitaba
iliti. Gece okumu olmalyd. Kitabn arkasndan adn
seemedi, doruldu ve iki hamlede kitab eline ald. Adn
okumak iin kendine evirdi

Liderlik Okulu

16

Liderlik

Liderliin gnmzde popler bir kavram olmas ve zerine

birok eyin yazlmas onu yeni bir kavramm gibi
yanstmakla birlikte liderlik insanlk tarihi kadar eskidir.
Milattan ncesine dayanan srelerde bile liderliin etkin
ve etkili bir ekilde nasl ilediini grmek ak bir ekilde
mmkndr. Lakin gnmzde, i dnyasnn da rekabette
snrlar

zorlamasyla,

yetersizliiyle

liderlik

kiiler

yneticilik

zelliklerine

becerilerinin

ihtiya

duymaya

balamlar ve kendilerini liderlik ile ilgili eitli almalarn

ierisinde bulmulardr. Son dnemde liderlikle ilgili; birok
kitap, yaz, kurs ve hatta niversite program hazrland. Bir
gn ofisime gelirseniz, raflarn bu almalarla dolu
olduunu grrsnz. Sizler de mutlaka bu almalar
okumalsnz. lerinde nasihatler, fikirler ve nemli
tavsiyeler bulacaksnz.

17

Btn bunlarn aksine ben kendimde bir lidere dnmeyi

retecek kabiliyet grmediim iin; bambaka, ayn
zamanda daha mtevaz ve baz noktalarda daha ar bir
eyleri sizlerle paylamak istiyorum. Amacm Liderlik
Kavramn zmsemenizi salamak ve sizlere baz konular
dnmenizde zaman kazandrmaktr. Sizi yormadan
konunun zn anlatmak istiyorum. Kii sonra zaten
kendiliinden renecek ve kendini kefedecektir. En
azndan saati olmadan saatin ka olduu anlama
kapasitesine herkesin sahip olduunu dnyorum.

Ak Kadar Zor bir Kavram: Liderlik

Liderlik kavram bana daima ok iddial gelmitir

Liderlik kavramnn

iddias beni onu

derinlemesine

incelemeye ve liderlik hakknda dnmeye

sebep

olmutur. nceledike ve dndke inanlmaz keyif

aldm da sylemeliyim. Velhasl, liderliin aslnda bir
18

talebelik

sanat

olduunu

kefettim.

Buna

binaen

kurduum Liderlik Okulu ile bu kavrama gnl verenlere bu

sanat renmelerini salayacak bir platform oluturmay
hedefledim. Bununla birlikte liderlik sanatnn dier tm
sanatlar gibi bir ilgiye ve sevgiye mazhar olmas gerektiini,
zellikle dnyorum.

Baz insanlar liderlie bir meslek gibi balanmlar onda

kendilerini iine alan bir ruh kefetmilerdir. Ruh derken bir
eklinin olmasnn zorluunu ifade ediyorum aslnda. Lakin
liderlikten bahsetmek belki bu adan bakldnda, aktan
bahsetmek kadar zorlaycdr.

nsan akn saklar gibi liderlik drtlerini de bastrr.

lerinde yaadklarn ifade ederken gerek duygularn
saklamaya meylederler, bunu yaparken de mutlaka ak
verir, bastrlm duygular engelleyemezler. lk risk ile
burada karlalr. Engellenemeyen duygular sebebiyle
19

karlarnda samimiyetinizden phe duyacak olan bir kitle

oluuverir. Bu aslnda iyidir, liderlik tohumu tutmu
demektir.

Kltr
Liderlik kavram bana daima ok iddial gelmitir
Demitim ya; Liderliin iddiasn eklinden ziyade tarihten
beri sregelen bir atma ve rekabet kltr ile
beslenmesine balyorum. Edouard Heriot, belki aka belki
ciddi bir ekilde; Kltr, her eyi unuttuktan sonra insann
aklnda kalandr demitir. Evet, liderlik de aslnda bir
kltr kokteylidir. Sonuta; liderler de hep aklda kalanlar
deil midir?

Kltr, yaps gerei insan ierdii ve insanlarn da farkl

farkl olduu iin, liderlik de bilinmeyen zamanlardan
gnmze kadar hep tartma konusu olmutur. Herkes
kendine gre bir doruyu ne srerek, sreci eitli
20

duygularyla beslemitir. Liderlik Kltrne sahip liderler de

her ey unutulduktan sonra aklda eitli halleriyle
kalmtr. te bu nedenle liderlik saysz kiinin duygularn
ierisinde barndran zamanla ve kartlklarla yorulmu
ok gl bir kavramdr.

Ebed Mddet Anlay

Tarihte her dnem olaylarn ve kiilerin eitli unsurlarla
beslenerek gnmze kadar geldiklerinden bahsetmitik.
Bir rnekle konumuza devam edelim; Felsefenin babas ve
en nl dnrlerinden biri olan Sokratesi herkesin
bildiini dnyorum. nl filozof Sokratesin fikirlerinden
tr mahkm edilmesi ve sonrasnda lm cezas ile
cezalandrlmas srecinde yaana unsurlarnn dikkatlice
incelenmesi Liderlik Asndan nem arz ediyor. Bu sre
aslnda bize gerek bir Liderlik Srecinin nasl ilediini de
gstermitir. Bugn Sokratesi herkesin tanmas ve bu
21

olaylarn gnmze kadar nasl aktarld ve etki ettii

dnldnde nemli bir Liderlik rnei olduu aikr.
rnekte olduu gibi tarihte ve gnmzde baz kii ve
olaylarn; zaman, duygu ve dncelerle beslenmesiyle
nasl unutulmaz ve eskimez bir hal ald ve liderlik
kavramn ebed-mddet bir anlaya (Zaman tesi)
dntrd ak bir ekilde ortadadr. Olaylar ve kiiler
derken olaylarn da aslnda bir liderlik olabilecei gereini
de ilk kez burada not etmi olalm. Sonuta olaylar
insanlardan baml ya da bamsz tarihe liderlik edebiliyor.
Buna en gzel rnek Fransz htilalidir. Burada ki nemli
tespit; gerek liderlerin deerlerinin zamanla anmad ve
her zaman canlln koruyabildii hususudur.
Liderlikte, her

devrin

insannn

kendi dnyasndaki

problemlerini onunla zebiliyor olmas ve geen zamann

aksine her dnem hayata daha da yenilik kazandran bir
algoritmada olmas ok nemlidir. Liderlerin bu srete
insanoluna sunduu mesajlarn hibiri hayatla ters deil,
22

bilakis ayn dorultuda ve tutarldr. Zaten bu zellikleri

tamayan bir liderin yolunun da Ebed mddet (Zaman
tesi) bir yol olmas da beklenemez.
Bu ksm Necip Fazln dizeleriyle anlatlmtr;

Yarn bizim elbet bizimdir, Gn domu gn batm,

ebed bizimdir.

Filozof Kral
Sokrates

ynetimle

ilgili

dncelerinin

temelinde;

idarecilerin akll olmalar gerektii ve hatta ya devlet

adamlarnn filozof ya da filozoflarn devlet adam olmas
gerektiini savunmutur. O dnemki Atina ynetimini
eletirmesi ile aslnda bir muhalefetin ve bununla birlikte
bir

rekabetin

olutuunu

ve

tesinde

yakalanp

cezalandrlmas da atmann varln gstermektedir.

Sokratesin

Atina

Ynetimi

tarafndan

ne

srlen

sulamalar; dzenin temellerini sarsmak, dncelerini

23

cesurca

ve

zgrce

dile

getirmektir.

Sokrates

bu

dnceleriyle aslnda bir alan yaratm ve o alana

destekilerini

ekmeyi

baarmtr.

rencisi

Platon

tarafndan daha sonra yazlan Sokratesin Savunmas adl

eserin nc blmnde verilen cezann ileride nasl bir
sonu douraca ile ilgili deerlendirmesinde, aslnda yeni
bir liderlik srecini tanmlamtr;

Atinallar, biraz daha sabredemediiniz iin, bilge

adam Sokratese lm cezas veren ehrin kt ann
ykleneceksiniz. Sizleri ktlemek isteyecek olanlar, bilge
olmasam bile bilge olduumu syleyecekler

Bu sylem size tandk gelmiyor mu? Tarihte birok defa

verilen yanl siyasi ya da mahkeme kararlar nedeniyle
birok kii kendi kapasitesi zerinde bir liderlik payesine
kavumutur. Kim bilir belki Sokrates bile ann canna
borludur.
24

Bana kalrsa iyi bir nasihat aklsz birini daha akll yapmaya
yeterli olmayabilir. Lakin akll biri iin ciddi bir tetikleyici
unsur olabilir. Liderliin en nemli gstergelerinden olan
takipilerin olumas iin en nemli unsurlardan birinin yeni
bir fikir [alan], yani bir dava ortaya konmas ve insanlarn
ar

bir

yitirme

duygusu

etrafnda

birlemeleri

gerekmektedir. Yaananlar ile Sokratesin bunu baardn

gryoruz. Sokratesin bunu aka dile getirip, uyarm
olmas da ayr bir ironidir;

Sizleri ktlemek isteyecek olanlar, bilge olmasam bile

bilge olduumu syleyecekler

Akademi, Plato ve lk Liderlik Okulu

Sokratesin alar ncesi at bir alandan bahsederek
nceki blm tamamlamtk.

Bununla birlikte sreci

bizlere ulatran Platonun, hocasnn fikirlerini hayata

25

geirmek iin gerekletirdii abalarnda ayrca bir liderlik

sreci ve hatta belki de ilk defa ortaya kan bir Liderlik
Eitimi kavramna da rastlamak mmkndr. Bununla
birlikte burada iyi bir ders de mevcuttur; Lidere sayg ve
vefa kavramn da en ak haliyle burada grebiliyoruz.
Lider olmak iin Liderlie sayg duyabilmek ok nemlidir.
nnzde bir lider varsa onu gzlemleyip, takip edin.
zellikle liderlik sanatn ve ilmini almaya aln. Lakin
takipilik tapnmak yani kulluk deildir. Zaten eer siz
ondan daha iyi olamayacanz dnyorsanz, o liderlikte
de bir yanl, o takipilikte ise basit bir kopyaclk vardr.
nsanlar liderleri lider olmak iin takip ettikleri srece
gerek bir liderlik alanndan bahsedilebilir. Burada herkesin
lider olma kaygs zerinde durmuyorum hatta lidere uyum
salama zorunluluu falan da olduunu dnmyorum.
Herkes lider olmal, benzer olmal gibi bir konu deildir bu,
aksine bir ihtimal dahi olsa gerek bir takipinin lider
potansiyeline sahip olmas durumudur. En nihayetinde en
26

yetkini ve en uygunu zaman geldiinde zaten lider

olacaktr. Bu konu ile ilgili Fransz yazar Jules Lemaitnenin;
En iyi rencim, benimle ayn fikirde olmayandr. szn
ok seviyorum. Bu sz; Hele sizin anlamadnz da bileni
varsa daha makbuldr. eklinde geniletilebilir.

Biz yeniden milattan ncesine dnelim ve iyi bir takipi ve

yukardaki anlattmz hususla birlikte sonrasnda iyi bir
lider olan Platonun dneminde ses getiren ve felsefeleri
gnmze kadar gelen liderlik eitimi felsefesini oluturan
sreci inceleyelim. Platon Sokratesin yargland fikirleri
gelitirecek ve hayata geirerek bir akademi kurulmasn
salamtr. Platonun buradaki amac yetimi ve eitilmi
aklyla ynetecek bir lider (filozof-kral) yetitirmektir.
Platon bu amacna da ulam ve akademi, devlet adamlar
ve birok yasa koruyucuyu ortaya karmtr. Akademi
Helenistik dnemin sonuna kadar yunan dnyasna da ekil
vermitir.
27

Lider Yetitiren Liderler

Platon srece nclk etmiken Sokratesin liderliini hi
reddetmemitir. Hatta eserlerinin zellikle ilk neirlerinde
Sokrates hep barolde olmutur. Bu durum Platonu hibir
zaman geride brakmam aksine daha da yceltmitir. Hz.
Mevlanann Hz. emse olan sevgisi ve saygs gibi O
zaman lider doulur algsnn altyapsnda deiik bir
eylerin, yani burada farkl bir nansn varlna dikkat
ekmek istiyorum.

Son dnemlerde Liderlik Okulu almalarm nedeniyle

birok iletiim almas gerekletirmekteyim. zellikle
birok kursiyerimle birlikte Liderlik kavram konusunda fikir
teatisinde bulunuyor ve liderliin ne olduundan ziyade
kiilerin ve toplumlarn nezdinde nasl alglandn da tespit
etmeye alyorum. Ortaya kan eitli sonularn
varlnn yannda, Liderlik ile ilgili ulatm ncelikli geri
28

bildirim; bir insann sonradan Lider olamayaca hakkndaki

yarglardr. Liderliin zellikle doutan gelen bir yetenek
olduu ve bu yetenein zerine - belki biraz - baz abalarn
eklenebilecei hususu konusunda bir hemfikir olutuunu
da gzlemlemekteyim. Dardan bakldnda byle bir
bak as yanl grnmyor. Bununla beraber gerek
liderliin genlerine indiinizde liderlik kavramnn bir ekil
sreci olduu ve kiilerin bu sre ierisinde lider pozisyona
geldiini belirtmeliyim. Buradaki yanltc unsurun Lider
kiilerin genetik altyaplarnn benzer zellikleri tamas
olduunu

dnyorum.

Evet,

Lider

kiiler

benzer

zellikleri tayorlar lakin bu liderliin bu zelliklere sahip

olunmas ile ortaya ktn gstermiyor. Bireyden yola
karak tme varmak kolayken tmden bireye inmek daha
zor gerekleiyor.

Konu ile ilgili bir dier sorunsal ise Liderlik Kavramn

bireylerin kendi beendii ya da takip ettii kiilerin
29

zelliklerine indirgemesidir. Bir liderlik zellii eer kendi

takip ettii liderde yoksa bu zellii tayan kiileri de
liderlik payesini vermeyip, aksine bu zellii de grmezden
gelebilmekte ve hatta negatif bir zellik gibi deerlendirme
yapabilmektedir. Bunun tam tersi ekli de mmkndr.
rnein; bir kii kendi beendii ya da takipisi olduu
Liderde daha otokratik bir slup gryorsa liderlik temel
zelliinin otokratik davran biimleri olduunu iddia
edebilmekte, daha yumuak ve demokratik tavrlar ise
kt birer zellik olarak nitelendirebilmektedir.

Liderlik Nedir?
Liderlik Okulundaki almalarmda her zaman yukardaki
anlatlan noktada yer alan, ince farkllklar dikkate alan,
liderliin aslnda ne olduunu ortaya koyan ve bunu
bilimsel bir altyap ile ispatlayan bir liderlik tanmn ortaya
koymaya altm. almalarmz pozitif ve sosyal bilimlerin
30

bir bileimi olarak matematiksel bir alt yapda ve yaamn

kendisini anlatan bir ekilde kurgulanmtr. Bununla
birlikte aslnda her bir liderlik srecinde bir gereke
olduunu gryoruz. Bizim iin buradaki anahtar nokta;
Liderliin bir ihtiyatan domas ve bu noktadan hareketle
bir iddia barndrmasdr. te buradan balayabiliriz.

Liderlik Tanm?
Liderlik ile ilgili bir tanmlama yapmann zorluunun eitli
nedenleri olmakla birlikte en byk zorluk nasl ve ne
ekilde bir tanmlamann yaplaca ile de ilgilidir.
Akademik adan bu soruya cevap arama aamasnda
baklmas gereken ilk nokta liderler arasndaki farkllklarn
ve benzerliklerin ortaya koyularak bu noktadan hareketle
ortaya bir ekil koyulmasdr. Nitekim bu bak as bizi
sadece benzerlik/farkllk noktasna tayacaktr. Bu sre
ve sonularla Liderlik bir bilim dalna benzetilerek ya da
31

sanat eserine benzetilerek bir sonuca varlabilirken daha

nce birok kere yaplm liderlik ve liderlik tanm
tartmalarna fazladan bir tane daha eklemek dnda bir
ey ifade etmeyecektir.

Bu kitapta liderliin bu yaklamlarna deiik bir bak

asyla bakma arzusu ierisindeyim. Bu abamn znde bir
sonuca ulama arzusundan ok bu aba ierisinde
okuyucuyu bu sorunsal zerinde dndrmek ve liderlik
srecine gnl vermi kiilerin bu tartmadan en az benim
kadar keyif almasn salamak yer almaktadr. Liderliin ite
bu noktada bizi kendi mutlak keyifli dnyasna kabul etmesi
dileiyle sorunsalmz yinelemek istiyorum;

Liderlik Aslnda Nedir?

Liderlik reticileri ve teorisyenleri genelde kitaplarnn ve

teorilerinin en banda bir Liderlik tanm tartmas
32

yapmak, kapsam incelemek ve zellikleri zerinden Liderlik

Kavramnn anlalmasn salamak zerine almalarn
ekillendirirler. Bu almalar da ou zaman bir soruya
cevap aramaktan ok deiik Liderlik yaklamlar zerinden
okuyucuya bir fikir sunmaktr. Bu yaklamlar ise ou
zaman iki ana arterde ekillenmektedir;

Liderlik ve Yneticilik.

Liderlik ve Yneticilik Ayn Kavramlar m?

Aslnda bu sorunun cevabn bildiinizi dnyorum.
Liderlik ve yneticilik tartmalarnn temelini oluturan
unsurlarn aslnda ok farkl bir ekilde, iki ana unsur
zerine temellendiini ve bu unsurlarn altnda ise iki farkl
kltrn yattn da zellikle belirtmek isterim. Konuyu
aklarken bu iki kltr unsurunun dikkatle incelenmesi
gerekiyor.
33

Liderlik ve Yneticilik incelenirken dnyadaki iletmelerdeki

sreleri inceleyerek balamanz neririm. Danmanlk
hayatma baladktan sonra bir dnem irketlerde en
sevdiim inceleme konusu irketin Liderlik mi Yneticilik mi
zerine kurguland olmutur.

Dikkat ederseniz baz irketleri incelediinizde srelerin

daha ok ynergeler ve kurallar zerinden ilediini
grrsnz. zellikle kurulmu ve iletilmeye allan bir
ISO Kalite ynetim sistemi kurulmutur. Bu iletmelerde
genelde yaplacaklar belli ve snrldr. Kiilerin hareket
alanlar da ayn ekilde belirli ve snrlandrlmtr.
Kimseden ou zaman birden fazla i yapmas beklenmez
ve hatta ou zaman bir i bile birka paraya ayrlarak
paylatrlr. Bu irketlerin aksine dier baz irketleri
incelediiniz de ise, ne kadar profesyonel olurlarsa olsunlar,
projelerin ve srelerin daha ok bireylerin giriimi ve
34

inisiyatifi ile ekillendiini grrsnz. Bu irketlerde kiiler

ok n planda ve sistemle ok i iedirler.

Temel Ayrm
Aslnda yukardaki ayrm u ekilde ifade edelim; bat
meneili irketlerin daha ok kurall ve ynetim temelli
olduunu sylemek mmknken Avrupadan itibaren (daha
ok Dou Uzak dou irketlerinde istisnalar fazladr.)
irketlerin srelerinin daha ok kii temelli olduunu
gryoruz. Mutlaka istisnalar vardr aralarnda ancak bu
konuda bir genelleme yapmak bu adan mmkn
grnyor. Sadece irketler asndan deil siyasette ve
lke ynetimlerinde bile bu iki ayrm grmek mmkndr.
Milli gelirleri ok ve refah dzeyleri ok yksek olan birok
Avrupa lkesindeki lideri kimse tanmazken, Ortadoudaki
liderleri btn dnya tanmaktadr. O zaman bu ayrm
daha net grmek iin devam edelim.
35

lk ayrm; Yukarda anlattmz; Sistem Temelli ve Kii

Temelli Anlaylarn ayrmdr.

Kii Temelli Sistem Temelli

Bahsedilen bu ayrmn yannda yer alan bir dier ayrm ise

Sistem temelli anlayn ve Kii temelli anlayn alt
yaplarn oluturan ve bu ikiliyi besleyen kaynaktr. Bu
kaynaklar ynetim temelli anlay iin rekabet kltr iken
kii temelli bir anlay iin ise atma kltrdr.

Bu durumu anlamak iin durumu basit bir ekilde

dnmek yeterlidir. Ynetim kltr olumayan yerlerde
bir rekabetin nemi de yoktur. Aslnda bir koltuun varl
(Makam) burada rekabetin olumas iin yeterlidir. Rekabet
kltrnde kar taraftan daha iyi ve daha yeniliki olmak
gibi unsurlar nem kazanmaktadr. atma kltrnde ise
36

durum biraz daha farkl iler; genel prensip sizin kazancnz

kar tarafn kayb olmasdr. Bu noktada daha iyi olmanz
gerekmeyebilir. Tek yeterli unsur kar tarafn yok olmas,
yani kaybetmesidir.

Peki, kurgumuz iin hangisi daha iyi, hangisi daha uygun

sorusunun bir cevab var mdr? Hayr. Bu sorunun bir
doru cevab olamaz. Yapnn nerede uyguland ve ne
amaland burada ok nemlidir.

Neyi ina etmek

istediimize gre bir seim yapmak ciddi bir sorunsal olarak

daha nceliklidir. Eer bir irket ina ediyorsanz, tabii ki
sistem temelli bir ynetim ve rekabet kltr iermesi uzun
vadede akllca olacaktr. (Ksa vadede, kii temelli ve
atma kltr daha iyi sonu da verebilir.) Bununla
birlikte bir siyasi hareket oluturma peindeyseniz kii
temelli ve atma kltr ieren bir ynetim oluturmanz
gerekebilir. (Alt kademeler iin kurumsal temelli, rekabet
kltr yer yer ie yarayabilir.) Bizim inceleme konumuz
37

liderlik olduu iin burada liderliin altyapsn oluturan

ksmla daha ok ilgileneceiz. Yer yer yneticilik ile
konularmza da deineceiz.

Liderlik ile ilgili konuyu ncelerken ortaya iki kavram

zerinden gidilecei ortadadr. Bu iki kavram yukarda
anlattk. Liderlik kavramnn bu iki ayrndan hangisi ile
filizlendiini grmek zor olmasa gerek. Liderlik iin,
bunlardan birincisi kii kavram ve onun altyapsn
oluturan atma kltrdr. ncelikle kii kavram
zerinde durmak istiyorum.
Liderlik tanmnn yaplmasnn zorluu, literatrde de
birok tanmn olmas ve ortak bir tanm kamamasnn da
nemli lde byk bir nedeni; ite bu kii temelli
anlaytan kaynaklanmaktadr. Dnyada ki hibir kii
birbirine benzemezken, iki liderin birbirinin ayn olmas
durumu da yoktur. Bu da bize ksaca unu ifade etmektedir;
Liderlik kiiye zg bir sretir.
38

Liderlik 3.0
Bu durum Lider Olunmaz, Lider Doulur diye dnenleri
bir an sevindirebilir. Ama o kadar da basit olmadn
sylemeliyim.

Bu

Doulur) daha

sorunsal
ileriki

(Lider

Olunmaz,

aamalarda tekrar

Lider

gndeme

alacam.

Kendim de Liderlik 3.0 teorisini retirken bu noktadan

yola ktm sylemeliyim; hatta sorgulamalarm u
dorultuda devam etti; Liderlik kii temelli bir anlay ancak
ya hayat boyu rendiklerimiz ve abalarmz? Bu bir beceri
midir? Ya da bu becerinin hi mi gelitirilme imkn yok?
Peki deneyimlerin nemi ne kadar? Gibi sorular beni
Liderlik teorisini oluturmaya itti.

Nedir bu Liderlik 3.0?

39

ncelikle direkt teoriyi vermek istiyorum bir daha ki

blmde ieriine de gireceim. Sadece sizi dndrmesi
ve byk resmi grmeniz asndan teorimizi veriyorum.

Liderlik; Lider Kiinin insani davran biimlerinin bir

tmlevi ve bu davran biimlerinin sonularn da ierisine
alan zgn bir sretir. Erkut ERGEN (2010)

Teoriyi ilk kaleme aldm yl 2010. Yeni bir teori aslnda.

Ancak uzun bir sredir. almalarmz ve eitimlerimiz bu
teori zerinden devam ediyor. Son 4 Ylda yaklak 250
kadar eitim ve seminer sadece bu Liderlik 3.0 teorisini
anlatmakla gemitir. imdi teoriyi ve liderlii yava yava
anlatmaya

balayalm.

Lider Kii
yle bir kavram ki hemen hemen herkes bu kavram
40

znde hisseder. Kimisinde baskndr bu duygu, kimisinde

ekiniktir. Utanp da vuramayanlar olsa da, gerek
liderlerin en nihayetinde bir platformda bu duygularn
aa karttklar grlmektedir. te bizim inceleme
noktamz; kim bu lider kii?
Lider

kii

hakknda

yaptm

aratrmalarda

liderlik

kavramnn ynetim ve siyaset bilimi gibi bilimlerde, felsefe

ve psikoloji gibi bilimlere gre farkllklarnn olduunu ve
farkl incelendiini grdm. Liderlik uzmanlarnn ounun
liderlik

kavramn,

ynetim

bilimleri

ve

siyaset

bilimlerindeki gibi tanmlamaya altn, insanlarn da

alglamalarnn bu tanmlamalardan etkilenerek olutuunu
grdm. te bu yzden lider dendiinde akla ilk olarak
iletmenin bandaki ynetici ya da bir siyasi partinin
bandaki kii ya da herhangi bir makam (cumhurbakanl,
babakanlk) gelmektedir. Ayrca yukardaki alardan
deerlendirildiinde,

liderlik

ile

ilgili

tanmlamalar

yaplrken ieriine planlayc ve ynlendirici gibi ynetici

41

zelliklerinin koyulmas gibi hatalara da dlmesine neden

olmutur. te bu nedenle benim Liderlik Eitimlerimde
yneticilik

ile

ilintili

balantlara

ok

fazla

yer

verilmemektedir. nk Liderlik ve Yneticilik yukarda da

ifade ettiimiz gibi farkl iki kavramdr. Benim liderlik ile
ilgili almalarmda ayrmn yapmaya altm ve belki de
bir ok kaynakta yer alan bu karmaay azaltma isteim
beni Liderlik 3.0 teorisini oluturmaya daha ok tevik
etmitir.

Kim Bu Lider?
Lider Kii denildiinde genelde Liderin nasl bir kii olduu
zerine bir tanmlama yaplmaktadr. rnein Lideri
tanmlarken onun karizmatik, zgveni yksek ve ileri
grl olduu sylenebilir. Peki, karizmatik nasl olunur?
Standard var mdr? Bir kii A ahsn karizmatik olarak
nitelendirirken bir dieri iin bir karizmatik kiilik sz
42

konusu olmamaktadr. Kimine gre zal ok karizmatik.

Bazen

rencilerimizle

beeniyorsun

diyorum;

konuurken
Gbeine

zaln

nesini

hastaym

diyor.

Babakann yryne hastaym diyor adam. Yani bir lideri

Sevecek adam seviyor bir ekilde. Karizmatiklik ne adan
olduu belirli deil. Liderler karizmatik olmallarm. Neye
gre karizmatiklik yani? Bana en karizmatik gelen tip sana
hi gelmeyebiliyor. Ya da adam diyor ki ben babakan
seviyorum, dieri diyor ki ben muhalefet liderini seviyorum.
Biri diyor ki o lider mi? Asl lider u. Bunlar hep tartlr.
Ben de diyorum ki, u lider, tarz itibariyle ondan nce ok
sevilen u lidere benziyor mu? Benziyor. brne benziyor
mu? Benziyor. Demek ki o cenahta o kesimde sevilen bir
tip, karizmatik gelebilir. Sen sevmeyebilirsin ama o
perspektiften, o tarihi dokudan gelen kiiye karizmatik
geliyor.

Bir dier konu da zgvendir. zgven iin konuursak

43

zgvenin yksek olmasnn bir ls var mdr? Kzlay ya

da Taksim Meydannda plak koan bir adamn zgvenine
ne denmelidir o zaman? zgvenin de bir ls de yok.

Bir dier zellik srekli dile getirilen; leri Grllk.

Aranzda ileriyi grebilen var m? Tahminlerden ya da
kestirmelerden bahsetmiyorum. Gelecei grebilen biri var
m? Yok. Yani ls ve standard olmayan unsurlar
zerinden Liderlii tantmak ve tanmlamak bizi ok da
nemli bir noktaya gtrmeyecektir. Sadece bir erez gibi
yedike zevk alacak, bizim gibi fazla yemeye devam
ederseniz tad kaacaktr. ahsm adna syleyeyim;
liderliin bu ekilde anlatlmasndan artk olduka rahatsz
olmaya baladm. Evet, liderlikle ilgili anlatlan hibir ey
standart deil. Standart da olmaynca bu i retilebilir mi
retilemez mi diye bir sknt da douyor elbette. Tabi bu
dngye kafa yormayan ve ya ok da ilgi alannda olmayan
kiilerde yle bir kolaya kama var; Lider olunmaz lider
44

doulur? Bunlarn hepsine teorimiz ile cevap bulacanza

emin olun.

Liderlii byle mulak kavramlarla ifade ederek onu

bilimden uzaklatrmak en ok da Liderlerin iine geliyor
olmal. Sonuta kimse sizin de Lider olmanz istemez deil
mi?

Kimse Lider Olmanz stemez!

Buna gre liderlii anlatrken ya da tanmlarken kullanlan
kavramlar nceki blmde bahsettiimiz nedenlerden
dolay ok tatminkr olmuyor. Bu nedenle son 10 yldaki
okumalarm ve incelemelerimi bu nemli nokta zerinde
younlatrdm. ncelemeler srasnda ilk fark edilen, nokta
gnmz dnyasnda liderin ne olduundan ziyade ne i
yapt ile ilgili sylemlerdir. Druckern leri doru yapan
kiilere Ynetici, Doru ileri yapan kiilere ise Lider denir.
45

gibi bir sylemi var. Gerekten gzel zetlemi ancak benim

sorgulamam uradan balyor; Liderlii her zaman bir
eyleme balamak doru mudur? Ya da bu ilerin
doruluu sylemi nedir? Yani yaplan hamlenin doru
sfatn almasn neye balyoruz. Nasl deerlendiriyoruz?
Hisse fiyatlarm? rn inovasyonlar m? Yoksa birileri
dnyada artan karmaa ve zamanszlk iin ileri yaptracak
yeni nesil yneticilere bir isim vermeye mi alyor? (Son
dnemde Lider Ynetici diye bir kavram karttlar buraya
uydu sanrm.)

Bence alglar batan deitirelim Liderlik baka bir

eydir Bildiiniz, hayal ettiinizden ok te Kahvede,
snfta, dolmuta ve birok baka yerde adn duymadnz
ve muhtemelen hi duymayacanz birok lider var.
Liderlik znedir
Hemen zor birka soruyu ekleyelim ve cevaplayalm; Peki,
Lider kii kimdir? Onu tanmlayan en nemli zellikleri
46

nelerdir? O kiiyi farkl klan yetenei nedir?

Ben 2009 ylndan beri Lideri u ekilde ifade ediyorum;
Lider cmle ierisinde zne rolnde olan ve eylemi
ilk gerekletiren kiidir.
Lider kii kavramna, yukardaki gibi basit bir fikirle katk
salamaya alsam da, bu konuda kendimi bile tatmin
edebilmi deildim. Lakin sonrasnda benim iin yeterli
olmayan bu tanmlara en gzel katky yapan ve benim
araylarma son veren kiiyi ve yaklam bulduumu
sylemeliyim. Aratrmalarm sonu vermi grnrken size
benim de zmsediim ve bence liderliin aklanmasndaki
karmaalar bitirecek olan yaklam ve ve bu yaklamn
sahibi kiiyi anlatmak istiyorum.

Bu kii Nietzschedir.

47

Nietzsche Ne Anlar Liderlikten?

Nietzsche yazd eserlerde bahsettii stn nsan ve Sr

nsan kavramlarna ilk rastladmda stn nsan diye
bahsedilen kiinin bizim Lider Kiiyi anlattn anlamam
zor

olmad.

Tabi

Nietzsche

bunu

benim

teorimi

desteklemek iin yazmam olsa da sreteki mantma

katt deer inanlmazd. stn insan tanmlarken
kulland tarif Lider Kiiyi de tarif etmekteydi. Nietzscheye
gre stn nsan gdlerine kar koyabilen insandr.
te o zaman Lider kii kimdir? diye sorduklarnda
vereceimiz cevap; Lider Kii gdlerine kar koyabilen
kiidir.

ok ak olduunu dnyorum Gerekten de Liderleri

incelediimizde hayatlarnn hi de kolay olmadn ve bu
kiilerin bu zorluklar iinde pitiklerini gryoruz. Gdler
48

insan isyan etmeye ya da kolaya kamaya sevk eder;

nitekim Liderler ite bu klasik gdler bata olmak zere
hepsine kar koyabilen kiiler olarak karmza kmaktadr.
Kim bilir Nietzsche belki de bunlar dnrken bizim
kltrmzden

de

yararlanmtr.

Nitekim

kendi

kltrmzde yer alan nefsine hakim olma anlay ve

Mevlanann da ifade ettii Dert daima yol gsterir gibi
sylevler de aslnda Lider kii olma yolunda bizim iin
nemli derslerdir.

Doada zor olann karl vardr.

Doann kendine zg bir dzeni ve anlay var. Birok canl
uyum ierisinde belirli bir dzende yaamaktadr. nsan bu
canllarn arasndan nemli bir zellii ile syrlr; nk
doada gdlerine kar koyabilen tek varlk insan. Dier
canllar iftleme vakti geldiinde iftleir. A kaldnda
yer. rnein; hi byle bir ey grdnz m: bir aslann u
49

ceylan ok sempatik, bunu yemeyeyim dediini grdn

m? te bata Nietzsche olmak zere birok dnr, baz
insanlarn eitli konularda kolaya kaarak baz gdlerine
kar koyamadn tespit etmitir. rnein; para gdsne
kar koyamayan ve rvet alan grm. Aksine baka bir
rnek; baz kiilerin uyumak varken uyumadn uyku
gdsne kar koyabildiini grm. Bakyorsunuz ki
liderlerin en byk zellii tamamen gdlerine kar
koyabilme gcne sahip olmaldr. Aslnda dolaysyla
liderlerin nasl motive olduunu da sylemi oluyor
Nietzsche. Liderler ortada sorunlar olduka, zorluklar
olduka motive oluyorlar. nk problemlerle uramak
liderleri besleyen bir eydir. Hatta bu nedenle ou zaman
gerekirse Lider kendi problem karr. Yel deirmenlerinin
stne gider.

Hani liderler anlatr ya; genken yle alyordum byle

koturuyordum diye. Aslnda unu anlatmak istiyor
50

Benim

arkadalarm

darda

gezerken

ben

buralardaydm. Gdlerime kar koydum diyor. Ya da

kendinizi dnn. Mesela siz bu almay okuyorsunuz.
Neden okuyorsunuz ki? Gidin, hava gzeldir muhtemelen,
ya da bir yerlerde daha elenceli saylabilecek bir eyler
vardr mutlaka. Sen bunun gibi binlerce gdye kar
koyabildiin iin bu noktaya geliyorsun. Bu yzden baarl
olacaksn. nk bu iin algoritmas budur. Bunun gibi
birok eye kar koyarak bir yerlere geliyor liderler.
Doadaki kanunlar da bunun stne kurulu. Sen hayatn,
zamann o an setiin ey stne harcayarak risk alyorsun
aslnda. Bu kanunlar doay koruyor tabi. Ekonomik
sistemler bu tarz doa kanunlar zerine kurgulanyor ou
zaman. rnein; Azalan marjinal fayda yasas; lk itiin
suyun tad daha gzel gelir sonra 2. bardak ve devam, 5.
bardak suda miden bulanr. Byle bir yasa olmasa su
kayna kalmazd herhalde. Sonrasnda doada risk varsa
getiri vardr. Belki koskoca finans bilimi bunun zerine
51

kuruludur. En nihayetinde doann bir sistemi var. nsann

genelde kolaya kamasn salyor. Kolaya kaan adam da
sr insan haline geliyor. Hazra alyor. Fakat liderlere
baktnz da durum ok farkl. Bazen uyumsuz grnseler
de gdlerini her zaman istedikleri gibi ynetiyorlar.

Peki ya siz?
Dedim ya; Bence u anda bu satrlar okumanz bile bir
gdnze kar koyduunuzu gsteriyor. Okumadan da
kapatabilir

ve baka

bir

eyle

de uraabilirdiniz.

zetlersek; Lider cmle ierisinde zne rolnde olan ve

eylemi ilk gerekletiren kiidir. ve stn nsan (Lider Kii)
Gdlerine kar koyabilen kiidir. Size bir Dnme
Konusu sunarak bu blm bitireyim. Sizce bugne kadar
lider olarak dndnz kiilerden hangisi bu dnme
mantna gre aslnda lider olmayabilir? Ya da bu anlaya
gre evrenizde nemsemediiniz kiilerden hangileri
52

aslnda bir lider olabilir?

Lider Kiinin zellikleri

Liderlik 3.0 teorimizi konuurken Lider Kii zerinden
giriimizi yaptk. Lider kiinin en byk zelliinin
gdlerine kar koyabilme yetenei olduundan bahsettik.
Bununla birlikte doann kodlarna uygun bir ekilde
hareket edebilme zelliinden de bahsettik. Bu satrlar
okuyorsanz sizde de mutlaka bir liderlik zellii vardr.
Arada size de diyorlar m bilmiyorum;
Abi/abla sende liderlik zellii var.
Yok, canm dersiniz genelde. Milletimiz hemen bir
tevazu gsterir. Sonra akabinde hemen;
Bir ay koy da ielim emri geliverir istemsizce.
imdi size birok liderlik zelliinin arasnda n planda yer
alan ve bence liderliin en nemli iki zelliinden
bahsetmek istiyorum. Bunlardan ilki gvenilirlik zelliidir.
53

Dieri ise iletiim yeteneidir.

Gvenilirlik
Gvenilirlik ok nemli bir kavram olmasna ramen
insanlarn kendileri iin bir kar sz konusu olduunda
hemen ikinci plana aldklar bir unsur olmaktadr.
Gvenilirlik aslnda basit bir algoritmaya sahip bir
kavramdr. Ancak insanolu gibi karmak bir yaplanmann
bazen basit olanla denklemesi zor olabilmektedir.
Gvenilirlik aslnda bir bilim dalyla temellendirilmitir. Bu
da mantk bilimidir. Belki lise gnlerinden mantk derslerini
hatrlarsnz. Mantk biliminde 1ler ve 0lar vard
hatrladnz m? eitli mantk ilemleri ve algoritmalara
tabi tutarak sonu alrdk. Mantk biliminin bizim dersimizle
olan ilikisi nedir ve bize nasl yardmc olacak inceleyelim.
Hesap makinesinde ilem yaptnzda hi pheye dyor
musunuz? Mesela hesap makinesi bozuk mu diye
54

dnyor musunuz? Ya da yle bir diyalog duydunuz mu;

Yirmi yedi arp yirmi sekiz eittir yedi yz elli alt, acaba
hesap makinesi bu sefer doru mu hesaplad? Kendinizden
phelenebilirsiniz

ancak

genelde

makineden

phe

etmezsiniz. nk mantkldr ve gvenilirdir. Neden mi?

nceleyelim.
Bilgisayar sistemleri her zaman 0 ya da 1 yani binary sistem
dediimiz ikilik sistemle alrlar. nk makineye gre ya
1 ya da 0 vardr. Mantk bilimine gre de bu ayndr. Bize
lise de retildi bu konu ne iin rendiimizi o dnem
anlamasak da bugn burada bir anlam daha katm olalm.
Ben bunu nasl fark ettim? niversitede okurken yurtta
kat pnn yannda kitaplar vard. En stte kocaman bir
balkla zerinde logic yazan bir kitap duruyordu. Dndm
geri ve bakma gerei duydum, baktm gzel bir kitap. Aldm
okudum. ngilizce bir kitapt, o vesileyle okumutum yllar
nce mantk bilimini tekrar. ans eseri oldu. lerde zerine
alacam bir konuda iime yarayacan bilemezdim.
55

(Liderlik 3.0 ile artk biliyorsunuz)

1V

=1,

11

=1,

1V0=1,

10=0

imdi diyeceksiniz ki ne alakas var birler ve sfrlarla

gvenilirlik mevzuunun? Ben size anlataym;

Mantk Bilimi ve Teknoloji

Bildiiniz gibi bilgisayarlar ve trevi cihazlarn hepsi birler

ve sfrlardan oluan ikilik sistem (binary) ile alrlar. Basit
bir hesap makinesi bile birler ve sfrlarn olduu bir altyap
dzeni ile alr. Az nceki rnek de oydu; siz hi bir hesap
makinesinin yanl bir ilem yaptn grdnz m? Tabi ki
grmediniz. nsan hata yapar ancak bu cihazlar yapmaz.
Sebebi ite bu altyapdaki algoritmadan kaynakldr. Yani
algoritma unu syler bir ey ya 1dir ya da 0dr. Yani ya
vardr, ya da yoktur. Sistem size olabilir cevabn vermez.
56

Bununla beraber kiiler zerinde bu algoritmay iletmek

mmkn grnyor mu? Kesinlikle evet. Lakin zor.
Biliyorum birounuz buna itiraz edebilirisiniz ancak ben u
kadar net syleyeyim; bu mmkn, sadece iimize
gelmiyor. Yani bahanemiz de hazr nk bizim buralarda
doru syleyeni dokuz kyden kovuyorlar.
Bu nerme iin gzel bir rnek verelim. ki arkada
buluurlar. Aye ile Fatmann bulutuunu varsayalm.
nc arkadalar Ceyda, Ayeyi telefonla aryor. Aye ve
Fatma bulumaya Ceyday armamlar, belki de gizli
bulumular. Her zaman byle durumlar olabilir. Neyse
telefon konumasn bir dinleyelim;

Ceyda: Merhaba Aye Naber?

Aye: Aaa tatlm merhaba; yilik vallahi sen naslsn?
Ceyda: yiyim ya ne olsun, neredesin, napyorsun,
bulualm m?
Aye: H Canm ya ben imdi annemleyim.. (Yalann
57

sylendii an :)
Ceyda: Tamam canm, sonra grrz. ok selam syle
annene.
Aye: Tamam canm ok pyorum. Grrz.
Ceyda: Grrz.

Bu konuma devam ederken konumaya tabi ki Fatma da

ahit oluyor. Hatta konuma ierisinde hafif de mutlu
oluyor, Ayenin onu daha ok sevdiini dnyor. Konu
orada kapanyor belki ama imdi bakalm kapanm m?
Daha sonra olan bir baka muhabbete; bu sefer Aye
gerekten annesiyle oturuyor. Arayan bu sefer Fatmadr.

Fatma: Merhaba Aye naber?

Aye: Aa canm merhaba; iyilik senden?
Fatma: yidir canm, napyorsun, nerelerdesin?
Aye: Annemle oturuyoruz canm.
Fatma: ?? Hmm ok selam syle annene.. (Kafadan geen
58

dnce u: kesin Ceydayla:)

Aye: Tamam canm sen de selam syle.

Durum ak ama yine de inceleyelim. Aslnda Aye hibir

zaman Fatmaya yalan sylememesine ramen Fatmada
bir gven kayb yaand. Bunun sebebini mantkla
aklayalm;
Hayat srekli ve kesintisiz olaylarda birbirine baldr. Bu
nedenle mantk biliminde kullanacamz (ve) iaretidir.
Ayenin dorular 1 olsun, yalanlar 0 kabul edersek;
111101111 = Sonu ne olur? SIFIR. Araya bir
adet sfrn gelmesi tamamn sfr yapacaktr. Yani hayattaki
kk bir sfr bile durumun tmn sfr yapabilir. Bu
nedenle hep doru olmak burada Liderlik iin nemli ve
esnetilemez bir durum. Bence hep doru syleyin.
Biliyorum birileri size bu durumdan tr kzabilir ancak ne
kaybederseniz ki? Hatta kavga bile edebilirsiniz, lakin
barrsnz sonra her ey dzelir. Peki ya gven giderse?
59

Bir baka rnek daha verelim. Bir siyasetiyi dnn

konuma yapyor ve syledikleriyle halk kendine oy
vermek

iin

ikna

edecek.

Konumaya

balyor

ve

konumasndan inceleme iin bir kesite bakalm;

Trkiyede vergi fiyatlar yksektir. Vergi oranlar

ok yksek olduu iin vergi karmada ok
yksektir. Eer beni seerseniz vergi oranlarn
dreceim ve dolaysyla vergi karma oranlarn
da dreceim.

Aslnda konuma ne kadar mantkl geliyor deil mi kulaa?

Mantkl yani diye dnebilirsiniz.

Cmleleri tek tek analiz edelim ve mantkl m deil mi

tekrar bakalm. Trkiyede vergi oranlar ok yksektir
cmlesindeki yargy ispatlamak mmkndr. nk komu
lkeler OECD lkeleri ya da Avrupa Birlii ortalamasna gre
60

bir yarg da bulunulabilir. O zaman bu yarg Doru, Yani

1dir. Trkiyede vergi karma oranlar ok yksek
cmlesindeyse; vergi karma oranlarn lebileceimiz ve
ispatlayabileceimiz bir l bulunmamaktadr. Oran neye
gre alnabilecektir. Onu da brakn, karma dediimiz olay
herhangi bir artta, ispatlamann imkn da yok. spat
olduunda zaten ceza sreci balar ki yakalayabiliyorsanz
zaten sorun yine olumaz. Bu nedenle ikinci cmlenin
deeri mantk biliminde 0 yani Yanl tr. Eer hala bir
anlam ifade etmiyorsa unu dnn. Yukardaki siyaseti
mantna gre yksek diye vergilerde d yaptm ve
KDVyi %18den %2ye drdm. imdi daha nce diyelim
ki 100 milyon dolarlk bir gelir iin 18 milyon dolar vergi
deyen bir kii, vergiler dtnde 2 milyon dolar vergi
deyecektir. Soru u vergi karmak isteyen adam %2yi
neden demek istesin? nceden demiyordu imdi de
demez. Ya da iki deil de bir milyon dolar demenin
peine decektir. Zaten demek isteyen yine deyecektir.
61

Yani siyaseti bize ok da mantkl grnmeyen bir

nermeyi mantkl gibi sunmaktadr.
Gvenilirlik o kadar nemlidir ki dier kavramlara
benzemeyen ve dn olmayan bir liderlik yoludur.
Liderlikte o yoldan sapmadnz da insanlarn yannzda
nasl artacan gznzle greceksiniz.

letiim
Evet, bir lider iin olmazsa olmaz diye dndm dier
bir nemli zellik ise iletiim yeteneidir. letiim kavram
bir kitabn basit bir paras olamayacak kadar nemli ve
genel bir kavramdr. Bu nedenle burada konuya baka ve
farkl bir adan yaklaacam. Doru iletiim iin ncelikle
doru gzlem yaplmas kanaatindeyim. Kiisel geliim
dnyasnn en keyifli konularndan biri olarak karmza
kan iletiimde sadece szler deil bunun yannda beden
dili gibi szsz iletiim de hemen hemen herkes tarafndan
62

ilgiyle karlanmaktadr. Peki, nedir bu beden dili ve niye

nemlidir? Ya da gerekten nemli midir? Beden diline
bak amz ne olmal ve nasl yorumlamalyz?

Wake-Up Neo?
Mehur Matrix filmini izlemisinizdir. Filmin banda bir
sahne vardr. Ciddi bir felsefeyi de ierisinde barndrr
aslnda; Wake up Neo! Follow the white rabbit. (Uyan
Neo, beyaz tavan takip et.) Sahneyi hatrlamayanlar iin;
www.youtube.com/liderlikokulu adresinde var. Bu sahnede
Neonun uyandrlmas saysz mesaj bize beraberinde
getiriyor. Kiisel geliim asndan incelendiinde youn ve
karmaa ierisinde geen hayatmzda kendimizi ayakta
uyur vaziyette bulduumuz ve ben acaba burada ne
yapyorum dediimiz ok olmutur. Nitekim uyanp
ayaklanmak yerine uyumak ou zaman daha tatl
gelmitir.
63

Uykudan uyanmadmz noktalardan biri, bu blmn

konusu olan beden dilinin olmazsa olmaz: gzlemdir.
Beden dilini doru yorumlayan kiiler ncelikle iyi birer
gzlemcidirler. Bilinli bir gzlem almasna almak zor
olsa da insan beyni srekli gzlem yapma yeteneine bir
sre sonra kavuuyor ve bu dzenli bir hale geliyor. Gzlem
yapma yetenei gelien kiiler, frsatlar da daha iyi
grmeye balyor. nk bu arkadalarmz uykularndan
dn verip bakmakla birlikte grmeye balyorlar. Lakin
bata lkemizde ve dnyada birok kii bu gzlem eylemine
bir eyler katmadan duramyor. zellikle millet olarak
dzenli olarak yaptmz ve baarl olduumuz bir
yeteneimiz var; yorum yapma yetenei. ou zamanda
alkanlk gzlem yapmay yorum yapmayla kartryoruz.
Bu konuda derslerde yaptrdm bir uygulama var. Bu
uygulamada sahneye bir arkadamz alarak snftaki
arkadalar hakknda gzlem yapmaya davet ediyorum.
ou zamanda arkadalarmzn nesnel anlatmlar yerine
64

yorum yaptklarna ahit oluyorum. rnein; gzlemledii

kii eer glmsyorsa; kiiye hemen mutlu diyor. Peki,
soru u; her glmseyen mutlu mudur? Tabi ki hayr nk
yorum yapyoruz. Gzlem noktasnda; glmsyor demek
kfidir. imdi bir baka sorunsal beraberinde gndeme
getirelim; sizce doru gzlem yapma becerisi olmayan bir
kii karsndaki kiinin beden dilini doru okuyabilir mi?
Cevap ak.

O zaman doru gzlem nasl yaplr, kurallar zerinden

geelim:

1) Yorum yok.
2) Deerlendirme yok.
3) Analiz yok.
4) Gzlem 5 duyu ile yaplr, beyin iin iine girmez.

Gzlem her zaman ilk aamadr ve aslnda en nemli

65

aamadr. Kapdan ieri doru girmeli, tam girmeli tm

veriler. Beyin gzlem aamasnda ilk olarak kullanlmasa da
nihai olarak adrestir. Sonunda beyin gelen bilgileri
deerlendirir. Peki, bilgi yanl gelirse? Silinirse? Ya da
arptlrsa? Sonuta bir derecelik arptma ileride ok
byk bir farka neden olacaktr. Baarsz birok hedefin
znde ve banda bu ilemler sz konusudur. Bu nedenle
birok konuda hedeflenen ile ktlar farkl olabilmektedir.
nk input deiirse outputda deiir. imdi sizlerle basit
bir gzlem uygulamas yapalm.

Aadaki cmleleri okuyun ve hangi cmlenin gzlem,

hangisinin yorum ve deerlendirme ierdiini anlamaya
aln.
Cevaplar Okumadan her cmle zerinde dikkatlice
dnn...

1) Mehmet Bey kendine gelen e-postay okurken dudan

66

hafife srd.
2) Sekreter patronun cevabn beklerken bir anda sevinle
glmeye balad.
3) Kzn sylediklerinden sonra yznde oluan krmz renk
yava yava kayboldu.
imdi cmleleri birlikte inceleyelim;
C1) Dudan srmas gzlem, e-postay okumas ise
yorumdur. E-postay okumuyor olabilir, dalp gitmi bir ey
okuyor olabilir.
C2) Sevinle glmek bir yorumdur. Sinirlenince de glmez
miyiz?
C3) Rengin kzn syledikleri yznden olmu olmas yorum,
rengin yava yava kaybolmas gzlemdir.
Evet, imdi size bir de ev devi vereyim. Bu haftay gzlem
haftas kabul edelim. Doru gzlem yapma yeteneinizi
gelitirmek ve bu yeteneinizi bir alkanlk haline getirmek
iin yukarda verilen rneklerdeki gibi, evrenizdeki kiileri
incelemenizi ve gzlemlemenizi istiyorum.
67

Sosyal Medya
letiim noktasnda bahsetmeden geemeyeceim bir dier
konu da, gnmzn popler konularndan biri olan Sosyal
Medya. Sosyal medya gnmz liderlerinin aktif olarak
kullandklar bir mecra. Benim de yksek lisans tezimin
konusu olmas nedeniyle ekstra ilgilendiim bir alan.
Gnmz liderlerinin sosyal medya iletiimini baaryla
ynettiklerini dnyorum. Dolaysyla sizler de sosyal
medya hakknda bilgi sahibi olmal ve sosyal medyay etkin
kullanmalsnz. Sosyal medya sayesinde kiiler arasndaki
iletiim

ekil

deitirmi,

kitlesel

olarak

iletiim

kurduumuz kii says artm ilikiler sanal mecrada da olsa

gelimi ve glenmitir. Bu geliim sonucunda kullanclar;
kiiler, rnler ve hizmetler hakkndaki isteklerini, memnun
olduklar veya beenmedikleri mevzular daha gl dile
getirme imkn bulmulardr.
Bu kapsamda sosyal medyay geleneksel medyadan ayran
68

ana unsur ieriin elektronik ortamda gerek zamanl

etkileime izin vermesidir. Bu etkileim tek ynl deil ok
ynldr. Sistem kullanclara sadece farkl iletiim
kanallarndan bilgiye ulama imknn sunmayp, ayn
zamanda kiileri sosyal balar ile birbirine balamaktadr.
Dolaysyla sosyal medya, liderin belki de en nemli zellii
olan a kurma zelliini kolaylatran bir unsur olarak
karmza
hangilerini

kmaktadr.

Sosyal

kullanyorsunuz

medya

bilmiyorum

aralarndan
ama

sosyal

medyada kendi yapnza uygun bir mecrada mutlaka yer

almalsnz. Sosyal medya zerinden benimle de kolaylkla
iletiime geebilirsiniz.
(Facebook

sayfam:facebook.com/ergencerkut,

twitter

hesabm @leadershiq ve @erkut ayrca yaklak 85 bin

kiilik liderlik okulu facebook sayfasn da incelemenizi
neririm)
ok nemli bir dier sosyal medya arac da bloglardr.
Sizden zellikle bir blog tutmanz istiyorum. 2009 ylnda
69

Trkiye nternet ve Blog Yazarlar Dernei Bakanl

yaptm. Bu dernek Trkiyede Sosyal Medya ve Blog
konusundaki ilk rgtl yap olarak tarihe gemitir. Bu
erevede Blog kavram konusunda arkadalarmzla birok
alma yaptk. zellikle Blog yazarlarnn kendilerini
gelitirmeleri ve deersiz kampanyalardan korunmalar
konusunda almalar yaptk. Bununla birlikte bu srete
fark ettiim en nemli nokta; kiinin yaz yazarken aslnda
ok ey rendii ve yazma faaliyetinin kiiyi okumaya
ittiidir. Aslnda okumak iin nce yazmay denemek ok
daha etkili oluyor. nk yazmaya baladnza ilk fark
ettiiniz ey aslnda ok okumanz gerektiidir. Bu nedenle
kendi adnzla olmasa bile bir blog yazmaya balamanz
nemli bir tavsiyemdir. Hatta bu bir dev olsun. Hemen bir
BLOG an.

70

nsani
Liderlik 3.0 teorimize devam ediyoruz. u ana kadar teoride
geen liderin kiilik zellikleri konusunda konutuk. Liderlik
3.0 teorimizi tekrar hatrlatarak konumuza devam edelim.
Liderlik; Lider kiinin insani davran biimlerinin
bir tmlevi ve bu davran biimlerinin sonularn
da ierisine alan zgn bir sretir. (ERGEN, 2010)
nsani ve Diktatr
nsani kelimesi Trk Dil Kurumu szlnde insanla ilgili
insana zg anlamlarnda kullanlmtr. nsani kelimesini
teoride kullanmamz ise manidar. Liderler her ne kadar bir
ihtiyala birlikte insanlk iin bir ey yapsalar da tarih
acmasz ve insana zulm eden lider rnekleriyle doludur.
Tabi ki bizim derdimiz onlarn lider olup olmadklarn
tartmak deil ancak teorik olarak insani davranlar
sergilemeyen

kiilerin

Lider
71

olarak

tarafmzdan

tanmlanmak

istenmemesi.

nk

liderliin

yannda

diktatrlk diye harika bir terim o kiiler iin daha sempatik

olsa gerek. Bununla birlikte aslnda hedeflenen nokta
Liderlik kavramnn insanla ilgili, insana zg bir kavram
olduunu hatrlatmak olsa da ekip almas ve liderlik iin
en nemli noktalarndan olan takipi kavramnn altn
izmek iinde kullanlmtr. Tabi teorinin ierisinde direkt
takipi kullanmay tercih etmedim. Lider olmak iin ekip
olup olmamas konusu bile ak deildir aslnda. Dolaysyla
nsani kavramnn geni anlam, slubu ve algs birok
Liderlik Modelini ierisine almakta ve teorimizi akademik
adan daha da glendirmektedir.

Davran Biimleri ve Sonular

Liderlik; Lider kiinin insani davran biimlerinin bir
tmlevi ve bu davran biimlerinin sonularn da ierisine
alan zgn bir sretir. (ERGEN, 2010)
72

Liderlerin kendine zg birok davran vardr. Bu

davranlarn birounun bir araya gelmesi liderleri zgn
bir kii haline getirmektedir. Bu davranlar ekil asndan
incelendiinde, bu yolda ihtiya duyulabilecek baz nemli
zellikleri de ilerinde barndrrlar. Ayrca bu yaklam bizi
bildiiniz zellikler yntemi olarak da adlandrlan metoda
gtrr. Bu metot gnmzde ok kullanlmaktadr.
Nitekim benim zellikler metodunu ok fazla kullanmay
sevmediimi derslerime katlan arkadalarmz bilirler. Ben
tmevarm yntemini tmden gelime tercih etmekteyim.
Kk paralarn daha nemli olduunu dnyorum. Bu
kapsamda teorimiz de buradan besleniyor.
nsanlar doduu anlardan itibaren bir eyler renmeye
balarlar. Her bir renme sreci nce bir gzlem ve
ardndan benzer bir taklit ve ardndan bir iselletirme ve
yeni bir davran olarak kiiden geri dnecektir. Davran
biimleri ite bu davranlarn, genel hatlaryla, erevesini
oluturan unsurlardr. Bazen bir annenin katlmc bir
73

oyunu, bazen bir retmenin otokratik yaklamlar ve

bazen arkada ortamndaki oulcu karar yaklam kiiyi
ileride ihtiya duyaca eitli davranlara hazrlamaktadr.
Tabi

davranlar

yalnzca

tek

bana

bir

sre

oluturamazlar. Davran biimleri sonucu kan davranlar

zellikle sonularyla birlikte anlam kazanrlar. te liderler
davranlaryla tm takipilerini ve hatta dier tm insanlar
da etkileyebiliyorlar. Hatta baz liderler tm insanl
etkileyebilirler.

Bu

noktada

davranlarn

yannda

sonularnn da nemli olduunu ne bir ekilde gryoruz.

Hatta ou zaman sonular belki daha nemlidir. nemini
bana gre davranlara gre kontrol edilmesinin zorluu
nedeniyle

kazanmaktadr.

Bunlarla

beraber

benim

anlatmak istediim aslnda u; Davran biimleri bizler iin

birer veridir. Bizler rendiimiz her bilginin, aslnda
birilerinin sergilemi olduu davrantan yola karak
olutuu ya da bu davranlarn sonularyla ortaya kan
bir veri olduunu unutmamalyz. Ksaca her bir davran bir
74

bilginin z ya da doann kavran ve yorumlanm eklidir.

Liderlik yolunda adm atan herkes herhangi basit bir bilgiyi
bile bu nedenle ciddiye alr. En kk anlardan birok ders
karr. Bu kapsamda davran biimleri ve sonularnn
ortaya koyduu bir fonksiyon vardr ki bu fonksiyon bizim
iin ok deerlidir.
d(x) = Davran biimleri fonksiyonu.

Tmlev
Davran biimleri fonksiyonu dedik ve derken bir anda
matematie

daldk.

Matematik

aslnda

hayatn

ta

kendisidir. Platonun Atina Okulunun kapsna matematik

bilmeyen giremez diye yazdrd rivayet edilir. Bence
problem zmek iin deil belki ama hayat anlamak iin
matematikle

ilgilenmelisiniz.

Davran

biimleri

diye

bahsettiimiz; bir liderin en kk rendii ve tatbik ettii

eylemler ve dncelerden bahsetmitik. nsan hayat bu
gibi birok davran biiminin bir araya gelmesinden
75

olumaktadr. Lakin bu davran biimlerinin says o kadar

oktur ki birou liderlik yolunda dikkat ekmeyen ve
sonrasnda unutulan unsurlardr. Lakin unutulsalar da
liderlik yolunda liderliin yapta olarak lideri olutururlar.
te bu basit felsefeden yola karak teori de davran
biimlerinin bir tmlevi diyor Liderlik 3.0 teorisi.
Peki, nedir bu tmlev ve ne ie yarar?

Tmlev aslnda integral demektir. Yani integral kavramnn

Trkesidir. Dilimize differantiation kavram trev olarak
geerken integral ise tmlev olarak evrilmitir. Lakin trev
kabul grmken integral akademide kullanlmamaktadr.
Biz Liderlik 3.0 iin tmlev kelimesini kullanacaz. ntegrali
matematik

dnda

bugn

Liderlik

IE

teorimizde

kullanacaz.

ntegral, verilen bir f(x) fonksiyonunu trev kabul eden F(x)

fonksiyonunun

bulunmas

olarak tanmlanabilir. F(x)

76

fonksiyonuna f(x) fonksiyonunun integrali veya ilkeli denir.

ntegral, Latince toplam kelimesinin (umma, summa)
ba harfi snin biraz evrim geirmi iareti ile gsterilir. Bu
iaret Gottfried Wilhelm Leibniz tarafndan tanmlanmtr.
Tmlev aslnda bir eit toplamdr. Yani d(x) fonksiyonunun
bir tmlevi yani integrali demek aslnda davran biimleri
ve sonularn ifade eden d(x) fonksiyonlarnn toplam
anlamndadr.

Klasik integral forml;

f(x) = F(x) + c

Neden integral kullanld?

ntegral ok kk paralarn toplam demektir. Beni
integral kullanmaya tevik eden de ite bu nokta oldu.
ntegral bu adan bakldnda her bir noktay ierisine alan
srekli bir matematiin rndr. Liderliin doasnda da
77

sreklilik vardr. Liderin her bir an onun liderlik srecine

katk salamtr. En nemsiz anlarn bile bir lidere ilerisi
iin ne rettiini bilemezsiniz.
Bu noktadan yola karak insan hayatndaki ok kk
davran biimlerinin intagrali bizi liderlie gtrecektir;

Davran biimleri ve sonularnn bir tmlevi yani integrali

alndnda;

d(x)
lem sonucu ortaya kan yeni fonksiyon bizi Lidere
gtrecektir. Biraz detaylandralm;

d(x) = L(x) + c
Bu ilemin sonucu ortaya bir L(x) fonksiyonu kmtr. Bu
fonksiyon bir liderlik modelidir. Bununla birlikte bu
fonksiyonu farkllatrmak ve farkl fonksiyonlarn trevinin
d(x) olduunu ifade etmek adna integral sabiti c modele
78

eklenmektedir. Bu bizi liderlerin en nemli zellii olan

zgnlk kavramna gtrmektedir.

zgnlk
Tanmda devam ettii ekilde liderlik zgn bir sretir.
zgnlk kavram formlmzde integral sabiti olan c ile
ifade edilmitir. Burada c, integral sonucu ortaya kan
byk F fonksiyonu F(x)i zgnletirir. te burada bizim
iin de integral sabiti c liderlik srecini zgnletirmektedir.
Yani bir anlamda genetik zellikleri de ifade etmektedir.
Herkes eitli bir eitim ve rahle-i tedrisat ile bir liderlik
modeli gelitirebilir. Lakin ayn model olsa bile iki kiinin
genetik zellikleri ayr iki lider olumasn salayacaktr.

Teoriyi zetlersek;

f(x) = Davran biimleri ve sonular

L(x) = Liderlik Modeli
79

c = zgnlk (Genetik)

d(x) = L(x) + c
O zaman bir lider hayat boyunca rendii birok kk
unsurun bir araya gelmesiyle kendine bir liderlik modeli
oluturmaktadr. Kiinin genetik zellikleri ile bu modelin
birlemesi; karmza zgn bir lider karmaktadr.

Sevdiim bir hikyeyi konunun zn anlatmas itibari ile

sizlerle paylamak istiyorum.
Bir gn bir filozof havann da ok scak olmas
nedeniyle yol zeri bir gl kenarnda, glgelik bir
yerde dinlenmeye ekilir. Tam o srada glden su
imeye alan, scaktan harap dm bir kpek
grr. Kpek ilgin bir ekilde hareket etmektedir.
Bu durum filozofun ilgisini eker ve dikkatlice
80

kpein hareketlerini incelemeye balar. Kpek her

seferinde su imek iin suya eilir lakin tam su
iecekken kendi yansmasn grr, korkar geri
kaar. ok susamtr tekrar gelir su iecekken kendi
yansmasn grr, korkar ve geri kaar. Ardndan bu
birok kez tekrarlanr. Sonunda susuzluktan direnci
der ve suya der. Suya der dmez aylr ve
ardndan hemen suyunu ier ve ferahlar. Sonra
arkasna bile bakmadan mutlu bir ekilde hayatna
devam eder. Sonra filozof dnr ve unu syler.
Vay be ne gzel bir i filozofluk oturduum yerden
bir ey rendim. Demek ki insan korkularnn
stne giderse korkularnn stesinden gelebilir der.
Sonra biraz daha dnr ve hayr ben bunu
renmedim aslnda ben unu rendim der; bir
filozof bile bir kpekten bir ey renebilir.

Bu formlle u soruya da aslnda gzel bir cevap

81

verilmektedir;

Lider Doulur mu Lider Olunur mu?

Liderlik ierisinde genetik zellikleri barndrd iin lider

olarak doulur, ama unutmayn ki bu c herkeste vardr. O
zaman unu iyi bilmekte fayda var; liderlik herkesin
genetiinde olabilir. Kimisinde baskn olan bu genler
kimisinde ekiniktir.

ahsi olarak ben doutan gelen zelliklerin integral

formlndeki

gibi

ok

nemli

olmadn

dnenlerdenim. nemli olan d(x)lerin saysnn artrlp

nitelikli bir L(x) liderlik modeli ortaya koymaktr. Sonrasnda
genetik zelliklerle birleen bu model zaten nevi ahsna
mnhasr bir Lideri ortaya karacaktr.

82

Yazar Hakknda
Erkut Ergen
Liderlik Okulu Kurucusu ve Ynetim Kurulu Bakan
Liderlik, Ynetim ve Pazarlama Uzman

Liderlik Okulu, Ati Eitim Kurumlar, Lider ocuk Merkezi,

Limitsoft Bilgisayar Akademisi ve ISERER Int. Edu. Cons gibi
Trkiyede ve Dnyada ses getirmi birok eitim
kurumunun kurucusu ve sahibi olan Ergen, Ege Blgemizin
Ktahya ilinde domu, ortaokulu Ktahya Ali Gral
Anadolu Lisesinde, Lise Eitimini Bilecik Fen ve Ktahya
Lisesinde, okul birincisi olarak tamamlamtr.

renci Seme ve Yerletirme Snavnda(SYS) Saysal

Alanda Trkiye 522.si olarak Bilkent niversitesi Endstri
Mhendislii Blmn burslu olarak kazanmtr. Bu
srete ikinci niversite hakkndan da faydalanarak
83

Anadolu niversitesi ktisat Fakltesi Kamu Ynetimi

Blm programn da tamamlamtr. Hayatnn uzun bir
blmn igal eden giriimcilik srecinin Muhasebe ve
Ticaret Hukuku bilgisi olmadan salkl devam etmeyeceini
dnerek Gazi niversitesi letme Blmne balamtr.
Bu

srete

disiplinler

aras

bir

iliki

kurmak

ve

almalarnda kullanmak amacyla Uluslararas likiler

blmne ift ana dal bavurusu yapm ve bu blme de
kabul edilmitir. eref (Onur) rencisi olarak letme
blmn tamamladktan sonra Gazi niversitesi Sosyal
Bilimler Enstits Pazarlama (Marketing) Yksek Lisansa
balayan Ergen; Liderlik, Yneticilik ve Pazarlama alannda
akademik kariyerine devam etmektedir.

Hi bir dnemde sivil toplum projelerinden kopmayan

Ergen, Gnll olarak birok sivil toplum kuruluunda ve
almalarnda grev almtr. Gnll olarak balad
birok projenin koordinasyonunu da yapan Ergen bugne
84

kadar yaklak 5000 gnll ve 50.000 dezavantajl grup ile

birlikte projelerde grev alm, bu projelerin ounda lider
olarak grev almtr.

Uluslararas bir ok organizasyonun yesi olan Ergen;

Liderlik

alannda

organizasyonlardan;

Dnyada
ILA

en

nde

International

gelen

Leadership

Association 101507 ID numaral yesi, ALE - Association of

Leadership Educatorsun 6991430 ID numaral yesi ve
AMA American Marketing Associationun 03269880 ID
numaral yesidir.

Ergen; Liderlik Okulu Derneinin Genel Bakanl ve

Trkiye Mental Aritmetik Dernei Genel Sekreterlii
grevlerini de yrtmektedir. Medya 43 Ktahya Haberleri
(Ktahya Yerel Basn) mtiyaz Sahibi ve nternet Medyas
Dernei yesi de olan Ergen, bunlarn yannda; Gen
Kalemler Dernei Ynetim Kurulu yelii, ZKURDER
85

yelii, Gen Liderler Dernei yelii yapm, Gemite

Trkiyenin Sosyal Medya ve Bloglar konusundaki ilk sivil
toplum kuruluu olan Trkiye nternet ve Blog Yazarlar
Derneinin de Genel Bakanlk grevini yrtmtr.

Sivil toplum projelerinin yannda 2002 ylndan itibaren

birok ticari projeye de imza atan Ergen, lkemizde
giriimciliin nndeki zorluklara ramen bugn on
binlerce kiiye eitim veren eitim kurumlarnn ve
organizasyonun kurucusu olmutur. Halen

MEB zel Ati Eitim Kurumlar (Kurucu)

MEB zel LimitSoft Comp. Academy (Kurucu)
Liderlik Okulu (Kurucu)
ISERER

Biz.

Global

Hosting

(http://www.iserer.biz)
Lider ocuk Merkezi (Kurucu)
ISERER Leadership & Marketing (Kurucu)
86

&

Domain

irketlerinin sahibi ve yneticisi olarak almalarna devam

etmektedir.

Milli Eitim Bakanlna bal uzman eitimci, Mega Hafza

eitimcisi ve Avrupa DVNLP ve NLPAT Sertifikal NLP
Uygulaycs da olan Ergen; eitli niversite Kurum ve
Kurululara Liderlik, Kriz Ynetimi, Yaratc Takmlar, Beden
Dili, Sat ve Pazarlama, Proje Ynetimi, Hafza Teknikleri,
Gelecek Ynetimi, Aile irketleri, Hzl Okuma Teknikleri,
Mental

Aritmetik,

Diksiyon,

Siyasi

Liderlik

ve

Tekilatlanma, Para (Bte) Ynetimi, Zaman Ynetimi,

Zihinsel Matematik, Ekonomik Krizlerde nnovasyonun
nemi, iddetsiz letiim, Motivasyon gibi ve birok alanda
seminer ve eitim vermektedir.

Ergen; Milli Eitim Bakanlna bal kurumlarda, Emniyet

Genel Mdrl, Ankara Emniyet Mdrl, Harp
87

Akademileri, Maliye Bakanl, Gelir daresi Bakanl,

ileri Bakanl, Trkiye Byk Millet Meclisi, Adalet
Bakanl, Gazi niversitesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji
niversitesi,

Mustafa

niversitesi,

Krkkale

Kemal

niversitesi,

niversitesi,

ODT,

Hacettepe
ankaya

niversitesi, Ufuk niversitesi, Ankara niversitesi vb. daha

birok zel kurum ve kuruluta bata danmanlk olmak
zere eitim ve seminerler vermektedir.

Ergenin yazl ve grsel basnda yaymlanm birok

makalesi, dosya almas ve konuk olarak katld Radyo
ve Televizyon programlar mevcuttur.

88

Liderlik Okulu Online Eitimleri

Tm Eitimler in Tklaynz

rnek Eitimler
Profesyonel Eitimcinin Eitimi
Diksiyon Kursu
Profesyonel Yneticilik Eitimi
Psikoloji Uzmanlk Eitimi
Profesyonel Danmanlk Eitimi
Profeyonel Ynetici Asistanl Eitimi
Profesyonel E-Ticaret Uzmanl Eitimi
Beden Dili Uzmanl Eitimi
Satnalma Uzmanl Eitimi
Sat ve Pazarlama Uzmanl
nsan Kaynaklar ve Kariyer Uzmanl

89

90